DOCSLIB.ORG

63 Dni Walki O Wolność Powstańcze Kalendarium

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
63 Dni Walki O Wolność Powstańcze Kalendarium 63 DNI WALKI O WOLNOŚĆ POWSTAŃCZE KALENDARIUM www.wspolnasprawa1944.pl 1.08—9.08 1.08 5.08 Od rana łączniczki przekazują rozkazy o rozpoczęciu Powstańcy zdobywają „Gęsiówkę” – niemiecki powstania o 17.00 (godzina „W”). obóz koncentracyjny (KL Warschau) przy ul. Gęsiej, uwalniając 348 Żydów. Do pierwszych walk z Niemcami dochodzi około godziny 14.00 na Żoliborzu. Brygada SS Oskara Dirlenwangera morduje na Woli ok. 20 tys. ludzi, wkrótce liczba ofiar wzrośnie do 40 tysięcy. 2.08 Kończy się niemiecko-sowiecka bitwa na przedpolach Powstańcy zdobywają Pocztę Główną, Polską Wytwórnię Pragi. Papierów Wartościowych, Pałac Krasińskich, fabrykę Monopolu Tytoniowego oraz Elektrownię Warszawską na Powiślu. 6.08 W wyniku ran umiera Krystyna Krahelska „Danuta” Rozpoczyna działalność harcerska poczta polowa. – poetka, autorka jednej z najpopularniejszych piosenek powstańczych "Hej chłopcy, bagnet na broń!". Niemcy uruchomiają obóz przejściowy w Pruszkowie (Dulag 121) dla ludności cywilnej Warszawy, przez który Ukazuje się pierwszy powstańczy numer „Biuletynu przejdzie ok. 550 tysięcy mieszkańców stolicy. Informacyjnego” Armii Krajowej. Niemcy dokonują egzekucji ponad 600 osób z więzienia 7.08 przy ul. Rakowieckiej. Zgrupowanie "Radosław" walczy na cmentarzach kalwińskim i ewangelickim. 3.08 Powstańcy opanowują Dworzec Pocztowy, Pałace 8.08 Blanka i Mostowskich oraz Arsenał. Obwieszczenie o powszechnym obowiązku pracy w „Komunikacie Informacyjnym” wydawanym przez Niemieckie bombowce bombardują Warszawę. Delegaturę Rządu RP na m.st. Warszawę. 4.08 9.08 Rozpoczyna się fala masowych rozstrzeliwań, grabieży, Ukazują się powstańcze pisma: „Kurier Stołeczny” podpaleń i gwałtów na Ochocie. i „Barykady Powiśla”. Komendant Okręgu Warszawa AK wzywa mieszkańców Podczas ewakuacji Pałacu Bruehla, siedziby do budowy barykad. gubernatora dystryktu warszawskiego Ludwiga Fischera, ginie jego zastępca – dr Herbert Hummel. Sztab powstania opuszcza hotel „Victoria” i przenosi się do budynku PKO przy ul. Jasnej. Ginie Krzysztof Kamil Baczyński, poeta, żołnierz Batalionów Armii Krajowej „Zośka” i „Parasol”. Polskie i brytyjskie samoloty dokonują pierwszych zrzutów nad walczącą Warszawą. © Fundacja Kochania Poznania, Poznań 2020. Infografika opracowana w ramach projektu „Z Poznania do powstania. Wielkopolanie w Powstaniu Warszawskim”. 11.08—20.08 11.08 14.08 Ukazuje się rozkaz płk. Chruściela „Montera” regulujący Walki o Uniwersytet Warszawski. zasady posługiwania się bronią oraz przepisy dotyczące wyposażenia i umundurowania. Powstańcy zdobywają transporter opancerzony z Dywizji SS „Wiking”, nazwany „Jasiem”, a potem „Szarym Wilkiem”. Powstańcy otrzymują pierwsze krzyże Virtuti Militari za udział w walkach z Niemcami. Ewakuacja Szpitala Maltańskiego z ul. Senatorskiej na ul. Zgoda. Odwrót Zgrupowania "Radosław" w kierunku Starego Miasta; z funkcji dowódcy zgrupowania ustępuje ciężko ranny ppłk Jan Mazurkiewicz „Radosław”. 15.08 Uroczystości w oddziałach powstańczych z okazji Wojska niemieckie opanowują Wolę i Ochotę. Święta Żołnierza Polskiego, obchodzonego na pamiątkę Bitwy Warszawskiej 1920 r. 12.08 Ukazuje się pierwszy numer pisma „Barykada”. 16.08 W walkach na Starym Mieście śmierć ponoszą Niemcy odbijają budynki Dyrekcji Wodociągów i Kanalizacji, żołnierze-poeci: Tadeusz Gajcy i Zdzisław Stroiński, Starostwa Grodzkiego Śródmiejsko-Warszawskiego, związani z konspiracyjnym pismem "Sztuka i Naród". Wojskowego Instytutu Geograficznego, Miejskiego Instytutu Higieny i Domu Turystycznego. 17.08 Do Auschwitz docierają dwa pierwsze (12 i 13 sierpnia) Polskie Radio nadaje pierwszą, słyszalną w Londynie, transporty z 6 tysiącami warszawiaków, umieszczonych audycję z powstańczej Warszawy. po wybuchu powstania w obozie przejściowym w Pruszkowie. W sumie Niemcy deportują z Warszawy około 550 tys. mieszkańców i ok. 100 tys. ludzi z najbliższych okolic miasta. 18.08 55 tys. osób wywieźli stamtąd do obozów koncentracyjnych, Niemcy tworzą Grupę „Dirlenwanger”, liczący około z czego około 13 tys. do Auschwitz. 6,5 tys. oddział, dowodzony przez SS-Oberfuehrera Oskara Dirlenwangera, którego podkomendni zasłynęli ze szczególnego okrucieństwa podczas rzezi Woli. 13.08 Niemcy zajmują Stawki, co powoduje zamknięcie pierścienia Niemcy zajmują Zamek Królewski. wokół Starego Miasta. W wyniku eksplozji niemieckiego transportera, zdobytego 19.08 przez powstańców, śmierć ponosi co najmniej 300 osób, Niemcy opanowali Politechnikę Warszawską. wśród nich 67 żołnierzy Batalionu "Gustaw". W kinie „Palladium” przy ul. Złotej odbywa się dziennikarski 20.08 pokaz kroniki filmowej „Warszawa walczy”. Powstańcy, po zaciętych walkach, zdobywają budynek PAST-y (Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej) przy ul. Zielnej. Powstańcy wycofują się z Muranowa na Stare Miasto. © Fundacja Kochania Poznania, Poznań 2020. Infografika opracowana w ramach projektu „Z Poznania do powstania. Wielkopolanie w Powstaniu Warszawskim”. 21.08—2.09 21.08 28.08 Polacy tracą ponad 400 zabitych i rannych, podczas Niemcy zajmują budynki Polskiej Wytwórni Papierów nieudanej próby przebicia oddziałów powstańczych Wartościowych. z Kampinosu i Żoliborza na Stare Miasto. Okręgowy Delegat Rządu na Warszawę Marceli Porowski Niemcy wysadzają Pawiak oraz pobliskie więzienie podpisuje zarządzenie o powszechnym obowiązku pracy dla kobiet, nazywane Serbią. dla mężczyzn (od 17 do 50 lat) i kobiet (od 17 do 40 lat). Projekcja drugiej kroniki filmowej „Warszawa walczy” w kinie „Palladium”. 29.08 USA i Wielka Brytania ogłaszają deklaracje, na mocy których 22.08 żołnierzom AK przyznano pełnię praw kombatanckich. Powstańcy zdobywają budynek tzw. Małej PAST-y (podstacji telefonów) przy ul. Piusa XI (obecnie ul. Piękna). 30.08 Niemcy mordują ok. 300 pacjentów szpitala św. Jana Bożego. Podobna liczba chorych ginie lub jest ranna w wyniku 23.08 bombardowania Szpitala Ujazdowskiego przy Chełmskiej. Powstańcy odbijają kościół św. Krzyża na Krakowskim Przedmieściu i Komendę Policji. 31.08 Polskie natarcie na Uniwersytet Warszawski. Nieudana próba przebicia się oddziałów powstańczych z Grupy „Północ” AK ze Starego Miasta do Śródmieścia; 25.08 ok. 300 rannych i zabitych. Powstańcy opanowują „Cafe Club” przy ul. Nowy Świat. W kościele Sakramentek na Nowym Mieście w wyniku nalotu ginie ok. 1000 osób. 26.08 Ponad 300 ofiar bombardowania Pasażu Simonsa, Sztab Komendy Głównej AK ewakuował się kanałami u zbiegu ulic Długiej i Nalewki. ze Starego Miasta do Śródmieścia. Niemcy wywożą do KL Stutthof ponad 3100 więźniów obozu w Pruszkowie, wśród nich m.in. powstańców 27.08 warszawskich. Ppłk Mazurkiewicz ponownie obejmuje dowództwo nad Zgrupowaniem AK „Radosław”, zastępując ciężko rannego mjr. Wacława Janaszka „Bolka”. 1.09 Rozkaz Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego Niemcy wypierają powstańców z Katedry św. Jana do żołnierzy AK, zawierający ostrą krytykę postawy przy ul. Świętojańskiej zdobywają też Szpital św. Jana zachodnich aliantów wobec Powstania Warszawskiego Bożego przy ul. Bonifraterskiej. i Polski. © Fundacja Kochania Poznania, Poznań 2020. Infografika opracowana w ramach projektu „Z Poznania do powstania. Wielkopolanie w Powstaniu Warszawskim”. 2.09—13.09 2.09 6.09 Kapitulacja sił powstańczych na Starym Mieście – Padają ostatnie punkty polskiego oporu na Powiślu. łącznie podczas walk poległo ok. 7 tys. żołnierzy AK, co stanowiło ok. 40% całości strat w powstaniu. 7.09 Zniszczeniu od niemieckiego pocisku ulega Kolumna Rozmowy delegacji powstańczej, w składzie m.in. Zygmunta III Wazy na Placu Zamkowym. z wiceprzewodniczącą Prezydium Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża Marią Tarnowską, Niemcy mordują ok. 1300 osób w opuszczonym przez z głównodowodzącym wojsk niemieckich gen. SS powstańców Starym Mieście. i Policji Erichem von dem Bachem-Zelewskim w sprawie ewakuacji ludności cywilnej z Warszawy. Poczta Polowa AK emituje pierwszy powstańczy znaczek, według projektu Stanisława Tomaszewskiego „Miedzy”. Władze powstańcze wprowadzają na Żoliborzu godzinę Niemcy zajmują Sadybę. policyjną, obowiązującą od 20.00. Zmasowany atak bombowy niemieckich samolotów na Warszawę. 8.09 Ewakuacja 5 tys. cywilów z terenów ogarniętych walkami Powstańcy opanowują gmach Związku Chrześcijańskiej do części Śródmieścia zajmowanej przez Niemców. Młodzieży Męskiej (YMCA) przy ul. Konopnickiej. 10.09 3.09 Natarcie Armii Czerwonej na przedmoście warszawskie. Niemcy uznają prawa kombatanckie żołnierzy AK. Polskie Radio ogłasza listę 28 niemieckich dowódców, którzy byli odpowiedzialni za zrujnowanie Warszawy. Oprócz gen. 4.09 von dem Bacha-Zelewskiego znaleźli się na niej m.in. Rozwiązanie Grupy „Północ” AK. generałowie Rainer Stahel i Heinz Reinefarth. Ppłk Mazurkiewicz „Radosław” został mianowany dowódcą odcinka Czerniaków. 11.09 Odezwa gen. von dem Bacha-Zelewskiego do mieszkańców Bombardowanie gmachu PKO przy ul. Jasnej Warszawy, zrzucająca odpowiedzialność za fiasko i elektrowni na Powiślu. polsko-niemieckich pertraktacji na dowództwo AK. 5.09 13.09 Powstańcy wycofują się z elektrowni na Powiślu. Niemcy wysadzają mosty: Poniatowskiego, Kierbedzia, Gdański i Średnicowy. Kolejne dwie duże (13 i 17 września) deportacje warszawiaków do Auschwitz. W sumie przewieziono tam już 4 tys. osób. © Fundacja Kochania Poznania, Poznań 2020. Infografika opracowana w ramach projektu „Z Poznania do powstania. Wielkopolanie w Powstaniu Warszawskim”. 14.09—26.09 14.09 19.09 Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych gen. Kazimierz Gen. Komorowski „Bór” w odezwie do powstańców wzywa Sosnkowski awansował płk. Chruściela „Montera” do dalszego oporu zbrojnego przeciw Niemcom. do stopnia generała
Load more

Recommended publications
  • Late Poetry of Tadeusz Różewicz
    Modes of Reading Texts, Objects, and Images: Late Poetry of Tadeusz Różewicz by Olga Ponichtera A thesis submitted in conformity with the requirements for the degree of Doctor of Philosophy Department of Slavic Languages and Literatures University of Toronto © Copyright by Olga Ponichtera 2015 Modes of Reading Texts, Objects, and Images: Late Poetry of Tadeusz Różewicz Olga Ponichtera Doctor of Philosophy Department of Slavic Languages and Literatures University of Toronto 2015 Abstract This dissertation explores the late oeuvre of Tadeusz Różewicz (1921-2014), a world- renowned Polish poet, dramatist, and prose writer. It focuses primarily on three poetic and multi-genre volumes published after the political turn of 1989, namely: Mother Departs (Matka Odchodzi) (1999), professor’s knife (nożyk profesora) (2001), and Buy a Pig in a Poke: work in progress (Kup kota w worku: work in progress) (2008). The abovementioned works are chosen as exemplars of the writer’s authorial strategies / modes of reading praxis, prescribed by Różewicz for his ideal audience. These strategies simultaneously reveal the poet himself as a reader (of his own texts and the works of other authors). This study defines an author’s late style as a response to the cognitive and aesthetic evaluation of one’s life’s work, artistic legacy, and metaphysical angst of mortality. Różewicz’s late works are characterized by a tension between recognition and reconciliation to closure, and difficulty with it and/or opposition to it. Authorial construction of lyrical subjectivity as a reader, and modes of textual construction are the central questions under analysis. This study examines both, Tadeusz Różewicz as a reader, and the authorial strategies/ modes he creates to guide the reading praxis of the authorial audience.
    [Show full text]
  • Wrzesień W Poezji Polskiej Historia W Ujęciu Literackim
    WILE ŃSKI UNIWERSYTET PEDAGOGICZNY WYDZIAŁ FILOLOGICZNY KATEDRA FILOLOGII POLSKIEJ I DYDAKTYKI Barbara Godlijewskaja WRZESIE Ń W POEZJI POLSKIEJ HISTORIA W UJ ĘCIU LITERACKIM Praca magisterska przygotowana w Katedrze Filologii Polskiej i Dydaktyki pod kierunkiem doc. dr. Romualda Naru ńca Wilno 2009 Składam serdeczne podzi ękowanie Panu doc. dr. Romualdowi Naru ńcowi za życzliw ą pomoc i cenne wskazówki przy wykonaniu niniejszej pracy 2 SPIS TRE ŚCI WST ĘP...............................................................................................................................4 ROZDZIAŁ I Losy literatów polskich po wybuchu II wojny światowej..................................................7 1.1. Sytuacja działaczy kultury polskiej pod okupacj ą niemieck ą.........................10 1.2. Okupacja sowiecka.........................................................................................22 1.3. Polscy pisarze na emigracji.............................................................................33 1.3.1. Polskie środowiska na Zachodzie.................................................................35 ROZDZIAŁ II Wydarzenia 1939 w poezji polskiej...................................................................................40 2.1. Dzie ń wrze śnia pierwszy .................................................................................48 2.2. Sławny niczym król w purpurze ......................................................................58 2.3.Wiersze o charakterze religijno-patriotycznym.............................................
    [Show full text]
  • Wichurą” , Bytem Więc Zastępcą Samego „W I­ Kto Znał „W Ichurę” , Wiedział, Ile Się Też Spotkać Z Dowódcą Grupy Gawędzimy Sobie
    1 SPIS i.ZAWARTOŚCI TECZKI — . 5ta\Ax& i(X\ć(i. UkTjJtfS K 1/1. R elacja J k . 'h 15 . ^ - 3 1/2, Dokumenty (sensu slricto) dotyczące osoby relatora •- K -A ® , 5 4 ’ KO 1/3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące osoby relatora -— ^ II. Materiały uzupełniające relację v K . I--' 5 - & ■ lll/ l - Materiały dotyczące rodziny relatora —' fll/2 - Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. 111/3 — Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji (1939-1945) - _ 1(1/4 - Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 ^ 111/5 - in n e ...------- IV. Korespondencja J tCf/rfópCAv<?Uw c j o . 5 ^ G ^'cCt€ux~c.5L jw . .......... .... <.A.A -lS ..................................................................................... V. Nazwiskowe karty informacyjne VI. Fotografie 2 I 3 Archiwum Pomorskie Armii Krajowej TORUŃ -Piekary 49. 1 » Dane Osobowe. 1*Godlewicz Stanisława-4.1 o. 1964- Godlewicz,Kaźmierowska Stanisława. 2.Dn. 14.12. 1913 Kazimierz-biskupi pow, Słupca. 3.Jan-Józefa z domu Bielik-matka przy mężu,ojciec rządcą w majątku. 4 .62-2oo-G-niezno- te l. 2. Dane środowiskowe. 1. Szkoła Powszechna ukończona w 1929 roku. Prywatne Semin.Naucz. Sióstr Niepokalanek w Wirówie 193o-1932. Państwowe Semimarjum,Naucz, w Lublinie 1932-1935- matura. 2. Roczna, bezpłatna praktyka, w k l. Szkole Powsz w Sterdynia p. Sok- Podl. Rocznykontrakt w y k i. Szk. ZPowsz. w Ceranowie p. Sok- Podl. Nauczyciel stały w T.kl.Szk. Powsz. w Niecieczy pow. Sok-^odl.do 1945 r. 3. Od Szkoły Powsz. poprzez Seminaria Nucz. należałam i prowadziłam Z.H.P. i obozy , przeszłam Przysposobienie Wojskowe do Obrony raju, Czynny udział w Związku Nauczycielstwa Polskiego, ftturs Bibliotekarski 1,2.3 stopnia.
    [Show full text]
  • MAKING SENSE of CZESLAW MILOSZ: a POET's FORMATIVE DIALOGUE with HIS TRANSNATIONAL AUDIENCES by Joanna Mazurska
    MAKING SENSE OF CZESLAW MILOSZ: A POET’S FORMATIVE DIALOGUE WITH HIS TRANSNATIONAL AUDIENCES By Joanna Mazurska Dissertation Submitted to the Faculty of the Graduate School of Vanderbilt University in partial fulfillment of the requirements for the degree of DOCTOR OF PHILOSOPHY in History August, 2013 Nashville, Tennessee Approved: Professor Michael Bess Professor Marci Shore Professor Helmut W. Smith Professor Frank Wcislo Professor Meike Werner To my parents, Grazyna and Piotr Mazurscy II ACKNOWLEDGEMENTS I would like to express my gratitude to the members of my Dissertation Committee: Michael Bess, Marci Shore, Helmut Smith, Frank Wcislo, and Meike Werner. Each of them has contributed enormously to my project through providing professional guidance and encouragement. It is with immense gratitude that I acknowledge the support of my mentor Professor Michael Bess, who has been for me a constant source of intellectual inspiration, and whose generosity and sense of humor has brightened my academic path from the very first day in graduate school. My thesis would have remained a dream had it not been for the institutional and financial support of my academic home - the Vanderbilt Department of History. I am grateful for the support from the Vanderbilt Graduate School Summer Research Fund, the George J. Graham Jr. Fellowship at the Robert Penn Warren Center for the Humanities, the Max Kade Center Graduate Student Research Grant, the National Program for the Development of the Humanities Grant from the Polish Ministry of Science and Higher Education, and the New York University Remarque Institute Visiting Fellowship. I wish to thank to my friends at the Vanderbilt Department of History who have kept me company on this journey with Milosz.
    [Show full text]
  • Kwartalnik Lipiec, Sierpień, Wrzesień 2013
    „Fok” Od lat jakże długich i trudnych Wciąż ta sama w seru troska: Że tam gdzieś zostały trzy ziemie: Wileńska, Wołyńska i Lwowska ____________________________________________ Rok 2013 - Rokiem Powstania Styczniowego 1 Trzy Ziemie Feliks Konarski Od lat jakże długich i trudnych wciąż ta sama na sercu troska: Że tam gdzieś zostały trzy ziemie: Wileńska, Wołyńska i Lwowska. Jak w nowych Księgach Pielgrzymstwa, Genesis naszego tułactwa: Trzy ziemie, trzy ofiary największego na świecie łajdactwa. Wymazali, skreślili z mapy, oddzielili drutów zasiekiem. Nie mieli kruszyny litości nad ziemią i nad człowiekiem. Człowieka wygnali z ziemi - ziemię człowiekowi wydarli. Zostali w ziemi ci tylko, którzy kiedyś wolnymi tu zmarli. Kara ludzka ich nie dosięgła, nie ulękli się przeto i boskiej I plądrują i chodzą po ziemi Wileńskiej, Wołyńskiej i Lwowskiej. Wykarczować by chcieli korzenie, przeoraliby ziemię do spodu, Żeby nic tu nie mogło przypomnieć jej przeszłości i tego Narodu, Który w ziemię tę wrósł od prawieków, który żył tu od dziadów -pradziadów. Żeby nikt nic odnalazł tu więcej raz na zawsze zatartych śladów! Przesiedlili, przegnali, wywieźli, oddzielili duszę od ciała. Zapomnieli tylko o jednym. Przeoczyli, że ziemia została. Ziemia, której ni wygnać, ni wywieźć, z której nadal z nadejściem wiosny Zielonością w niebo strzelają buki, klony, topole i sosny! I już gaj się rozszumiał, rozgadał po dawnemu —wileńską brzozą... Łatwo było wywieźć człowieka, ale brzóz - wszystkich brzóz nie wywiozą! 2 A tu las się po Iwowsku rozśpiewał - po człowieku została scheda.. Łatwo było wysiedlić człowieka, ale lasu wysiedlić się nie da! A tu chabry wśród zbóż modrookie barwiły tę ziemię żałosną... Łatwo było wyplenić człowieka, ale chabry na nowo wyrosną! Ani słońca nikt przegnać nie zdoła, ani wiatru nikt nie wyrzuci.
    [Show full text]
  • The Laughter of Life and Death
    Przemysław Paweł Grzybowski emember r Przemysław Paweł Grzybowski is a lecturer in the Chair of General and Comparative Pe- dagogy of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz. His research interests comprise inter- ducate and and ducate cultural education; education in disfavoured environments; tanatopedagogy (education e concerning suffering, ailing, and dying), as well as laughter as a factor of education and The LauGhTer of improving the quality of life. He is the coordinator of the Forum of Young Education- alists “Międzyszkolnik” at the Committee of Pedagogical Sciences of the Polish Academy of Sciences; the supervisor of the Academic Centre for Voluntary Service of KWU; an es- perantist and a doctor clown volunteer. Selected publications: Doktor klaun! Od terapii śmiechem po edukację międzykulturową; Edukacja europejska – od wielokulturowości ku mię- of Life and deaTh dzykulturowości; Edukacja międzykulturowa – konteksty. Od tożsamości po język międzynaro- dowy; Edukacja międzykulturowa – przewodnik. Pojęcia, literatura, adresy; Morycek w szkole. Żydowskie dowcipy o edukacji, w dialogu międzykulturowym; Spotkania z Innymi. Czytanki do edukacji międzykulturowej; Śmiech w edukacji. Od szkolnej wspólnoty śmiechu po edukację międzykulturową; Śmiech życia i śmierci. Od osobistych historii po edukację do pamięci o oku- pacji, gettach i obozach koncentracyjnych. Website: www.grzybowski.ukw.edu.pl hettos and Concentration Camps to to Camps Concentration and hettos g The book comprises some descriptions of the circumstances in which the
    [Show full text]
  • Forumofpoetics 21 2020.Pdf
    summer 2020 no. 21 Editor in Chief Prof., PhD Tomasz Mizerkiewicz Editorial Board Prof., PhD Tomasz Mizerkiewicz, Prof., PhD Ewa Kraskowska, Prof., PhD Joanna Grądziel-Wójcik, PhD Agnieszka Kwiatkowska, PhD Ewa Rajewska, PhD Paweł Graf, PhD Lucyna Marzec, PhD Joanna Krajewska, PhD Cezary Rosiński, MA Agata Rosochacka Publishing Editors introdution MA Agata Rosochacka Linguistic Editors PhD Cezary Rosiński – Polish version MA Thomas Anessi – English version Scientific Council Prof., PhD Edward Balcerzan (Adam Mickiewicz University in Poznan, Poland) Prof., PhD Andrea Ceccherelli (University of Bologna, Italy) Prof., PhD Adam Dziadek (University of Silesia, Poland) Prof., PhD Mary Gallagher (University College Dublin, Irealnd) Prof., PhD Hans Ulrich Gumbrecht (Stanford University, United States) Prof., PhD Inga Iwasiów (University of Szczecin, Poland) Prof., PhD Anna Łebkowska (Jagiellonian University, Poland) Prof., PhD Jahan Ramazani (University of Virginia, United States) Prof., PhD Tvrtko Vuković (University of Zagreb, Croatia) Proofreaders: Marlena Roszkiewicz – Polish version Thomas Anessi – English version Assistant Editor: MA Gerard Ronge Cover and logos design: Patrycja Łukomska On the cover: Paysage aux deux figures (Landscape with Two Figures), 1908, Pablo Picasso Editorial Office: 61-701 Poznań, ul. Fredry 10 Editor: Adam Mickiewicz University in Poznan, Poland „Forum Poetyki | Forum of Poetics” summer 2020 (21) year V | ISSN 2451-1404 © Copyright by „Forum Poetyki | Forum of Poetics”, Poznań 2020 Editors do not return unused materials, reserve rights to shortening articles and changing proposed titles. [email protected]| fp.amu.edu.pl TABLE OF CONTENT introdution Adam Dziadek, (Textual) Poetics and Genetics | s. 4 theories Paweł Bem, The Tone of a Manuscript Literature – Edition – Life | s.
    [Show full text]
  • Acta 115.Indd
    SHORT NOTES* Acta Poloniae Historica 115, 2017 PL ISSN 0001–6829 GENERAL WORKS Aleksander Gieysztor, Władza – symbole i rytuały [Power, its symbols and rituals], ed. by Przemysław Mrozowski, Paweł Tyszka, and Piotr Węcowski, Zamek Królewski, Warszawa, 2016, 375 pp., index, ills.1 Prepared as commemoration of Professor Aleksander Gieysztor’s one- hundredth birth anniversary, the book is a compilation of articles he has authored – most of them published once in books or periodicals, some of them in foreign languages (in such cases, Polish translations are now included), and a few hitherto-unpublished ones (some of them entitled by the editors). The critical apparatus has been rearranged and uniformed; the style of the essays has been preserved to the extent possible. The book opens with a biographical sketch by Piotr Węcowski, a scholar well-versed in Gieysztor’s biography. Then follows a short essay on Gieysztor as a researcher of the symbolism of power, penned by Przemysław Mroziewicz. Of the four main sections, the fi rst is entitled ‘The spectacle of power: rituals, attributes’ and includes: ‘The ornamenta regia in fi fteenth-century Poland’; ‘The spectacle and liturgy: Polish royal coronation’; ‘The role of gesture in the coronation ceremony in mediaeval Poland’ (transl.); ‘The coronation ceremonial of the kings of Poland: the anointment of Henri de Valois in 1574’ (transl.); ‘Non habemus caesarem nisi regem. The enclosed crown of the kings of Poland in the late fi fteenth and in the sixteenth century’; ‘The signs of the royal authority and the sovereignty idea in Poland in the late mediaeval and early modern period’ (transl.); and, fi nally, ‘The last royal obsequy: the funeral of King Stanislaus Augustus’ (1st ed.).
    [Show full text]
  • Chcieliśmy Być Wolni I Tę Wolność Sami Sobie Wywalczyć
    Chcieliśmy być wolni Od „Sławbora” Program i tę wolność sami do „Radosława”. obchodów sobie wywalczyć Przedstawiamy oddziały 75. rocznicy Powstania – mówi płk Stefan Laube, powstańcze, które w 1944 r. Warszawskiego pseudonim „Adam” walczyły w Śródmieściu str. 2 str. 4 str. 11 Bezpłatna gazeta Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy wydanie specjalne sierpień 2019 srodmiescie.warszawa.pl ISSN 2544–7106 dz.srodmiescie Warszawskie dzieci Nie złamie wolnych żadna klęska, Nie strwoży śmiałych żaden trud – Pójdziemy razem do zwycięstwa, Gdy ramię w ramię stanie lud. Warszawskie dzieci, pójdziemy w bój, Za każdy kamień Twój, Stolico, damy krew! Warszawskie dzieci, pójdziemy w bój, Gdy padnie rozkaz Twój, poniesiem wrogom gniew! Powiśle, Wola i Mokotów, Ulica każda, każdy dom – Gdy padnie pierwszy strzał, bądź gotów, Jak w ręku Boga złoty grom. Od piły, dłuta, młota, kielni – Stolico, synów swoich sław, Że stoją wraz przy Tobie wierni, Na straży Twych żelaznych praw. Poległym chwała, wolność żywym, Niech płynie w niebo dumny śpiew, Wierzymy, że nam Sprawiedliwy, Odpłaci za przelaną krew. tekst: Stanisław Ryszard Dobrowolski muzyka: Andrzej Panufnik Zdjęcia archiwalne pochodzą z zasobów Muzeum Powstania Warszawskiego 2 WYDANIE SPECJALNE SIERPIEŃ 2019 WYWIAD „ŻYCIA ŚRÓDMIEŚCIA” Chcieliśmy być wolni i tę wolność sami sobie wywalczyć Rozmowa z płk. Stefanem Laubem, pseudonim „Adam”, łącznikiem w Batalionie Szturmowym „Sokół” Organizacji Wojskowej Korpusu Bezpieczeństwa AK, walczącym podczas Powstania Warszawskiego w Śródmieściu. Był Pan grzecznym dzieckiem? Py- W naszym mieszkaniu w pewnym tam, bo podobno jak poszedł Pan momencie było ok. 30 osób. na wagary, to akurat był świadkiem udanego zamachu na niemieckie- Dla Pana to był koniec dzieciństwa? go zbrodniarza Frantza Kutscherę, Można tak powiedzieć.
    [Show full text]
  • KAMIENIE NA SZANIEC J.Polski 7B15.04-17.04.2020
    A kiedy trzeba, na śmierć idą po kolei, Jak kamienie, przez Boga rzucane na szaniec! Juliusz Słowacki Testament mój Żyłem z wami, cierpiałem i płakałem z wami; Nigdy mi, kto szlachetny, nie był obojętny: (…) Żem dla ojczyzny sterał moje lata młode; A póki okręt walczył, siedziałem na maszcie, A gdy tonął, z okrętem poszedłem pod wodę… Ale kiedyś, o smętnych losach zadumany Tytuł Mojej biednej ojczyzny, pozna, kto szlachetny, Kamienie na szaniec (…) jest fragmentem wiersza Lecz zaklinam: niech żywi nie tracą nadziei Juliusza Słowackiego I przed narodem niosą oświaty kaganiec; Testament mój A kiedy trzeba, na śmierć idą po kolei, O tym wierszu Słowackiego Jak kamienie, przez Boga rzucane na szaniec! rozmawiał (…) z umierającym Janem Bytnarem Tadeusz Zawadzki po odbiciu przyjaciela Tymi „kamieniami” były bohaterskie czynny i akty podczas przyjaźni. Zbudowany z nich szaniec bronił akcji pod Arsenałem. największych ludzkich wartości, prawa do wolności oraz prawa do godnego życia we własnym, niepodległym kraju. ALEKSANDER KAMINSKI Aleksander Kamiński – pedagog, profesor nauk humanistycznych, żołnierz Armii Krajowej oraz jeden z ideowych przywódców Szarych Szeregów. W konspiracji działał od października 1939, był członkiem Głównej Kwatery Szarych Szeregów. Był też autorem jednej z najbardziej znanych książek okupowanej Warszawy, która ukazała się po raz pierwszy w lipcu 1943 pod tytułem „Kamienie na szaniec. Opowiadanie o Wojtku i Czarnym”. Książka została napisana na podstawie relacji Tadeusza „Zośki” Zawadzkiego o kolegach z 23. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej po akcji pod Arsenałem w kwietniu 1943. Podczas powstania warszawskiego Kamiński był redaktorem naczelnym „Biuletynu Informacyjnego” (wówczas już wydawanego jawnie jako dziennik) aż do ostatniego powstańczego numeru z 4 października 1944. Szare Szeregi – kryptonim konspiracyjny Związku Harcerstwa Polskiego, w okresie okupacji niemieckiej podczas II wojny światowej 1939–1945.
    [Show full text]
  • Spis Zawartości Czasopisma „Kamena” W Latach 1945 - 1993
    Spis zawartości czasopisma „Kamena” w latach 1945 - 1993 Opracowanie: Grzegorz Debkiewicz, Agnieszka Wilk KAMENA ROK 1945 NR 1 (1) Od redakcji Stanisław Baliński, Do poezji polskiej Czesław Janczarski, Pamięci Józefa Czechowicza Kazimierz Wyka, O Józefie Czechowiczu Paweł Hertz, Pamięci Józefa Czechowicza Ignacy Fik, Atak na Szczucin Marian Piecha, Alfabet Kazimierz Andrzej Jaworski, Pamięci Jacek Bocheński, Gawęda ludem Jan Szczawiej, Gdy niebo kamienne od łun Wacław Mrozowski, Widziadło Igor Sikirycki, *** 1945 r. Maria Szczepańska, Z tych lat, styczeń 1945 Przekłady z poezji rosyjskiej Kazimierz Andrzej Jaworski, W 75-lecie śmierci Hercena Prasa literacka w Polsce odrodzonej Kronika Słowiańska NOTY KAMENA ROK 1946 Nr 2-3 (62-63) Cztery rocznice: 90 lat od śmierci A. MICKIEWICZA 100 lat od narodzin B.PRUSA 20 lat od śmierci S. ŻEROMSKIEGO 20 lat od śmierci W. Reymonta Grzegorz Timofiejew, Do synka list z obozu Jan Huszcza, Elegia Roman Sadowski, Tobie Tadeusz Bocheński, Górnik i pani Czesław Janczarski, Warszawa Jan Bolesław Ożóg, Do ostatniej krowy Kaz. Andrzej Jaworski, Wariacje na słowa Norwida Kazimierz Wyka, O Józefie Czechowiczu Jerzy Lau, żal Anna Kamieńska, Pierwsza kula Julia Hartwig, Przed poematem Las Tadeusz Różewicz, ścigany Tadeusz Gajcy, Wyzwanie Roman Bratny, Powrót Zbigniew Stolarek, Mona Liza o czwartej po raz pierwszy Jacek Bocheński, Dalej Kazimierz Andrzej Jaworski, I znowu Tatry Stefan Grass, Biała noc Przekłady z poezji francuskiej Przekłady z poezji rosyjskiej O rzeczach niedostrzegalnych Kronika słowiańska NOTY 1 Nr 4-5 (64-65) Tadeusz Bocheński, refleksje („Z kropel humanizmu”) Marian Piecha, Nocna inwokacja Włodzimierz Słobodnik, Kołysanka uzbecka Grzegorz Timofiejew, Miłość Aleks. Baumgardten, Smak dnia owego Paweł Hertz, *** Kaz. Andrzej Jaworski, Drzewom serdecznym Maria Szczepańska, Staszczykowie Roman Bratny, ślad Janina Izdebska, Drwale Joanna Żwirska, słoma, (Obóz jeńców Oberlangen) 2 marca 1945 r.
    [Show full text]
  • Kronika Życia Literackiego W Polsce Pod Okupacją Hitlerowską Próba Przeglądu Zdarzeń W Układzie Chronologicznym
    Sta7iisław Sierotwiński KRONIKA ŻYCIA LITERACKIEGO W POLSCE POD OKUPACJĄ HITLEROWSKĄ PRÓBA PRZEGLĄDU ZDARZEŃ W UKŁADZIE CHRONOLOGICZNYM WSTĘP Wiadomo nam dzisiaj, że wbrew wszelkim zdawałoby się nieprzezwy­ ciężonym przeszkodom, w warunkach bezprzykładnego terroru w okresie zamkniętym datami wybuchu drugiej wojny światowej i wyzwolenia kraju spod okupacji hitlerowskiej, życie literackie nie tylko nie zamarło, ale płynąc podziemnym nurtem, okupywane najwyższymi ofiarami, zadziwia swą buj- nością i bogactwem twórczego dorobku. Znane, a nawet spopularyzowane są bardziej wartościowe wiersze konspiracyjne, z wielu rozmaitych publikacji dochodzą nas wiadomości o poszczególnych grupach, pisarzach, wydawnic­ twach, faktach z tego okresu, mimo to daleko jeszcze do stworzenia pełnego obrazu, ujmującego całość w uporządkowanym, syntetycznym przeglądzie; tym bardziej brak takiego opracowania, które bazując na rzetelnych usta­ leniach dawałoby jednocześnie właściwy komentarz interpretacyjny i oce­ niający. Próba zestawienia chronologicznego nie jest realizacją tego nie spełnio­ nego zadania, ale może być pierwszym krokiem na drodze do uzyskania podstawowej orientacji, ułatwić badania bardziej szczegółowe, wnikliwsze i metodyczne. Pierwszej tego rodzaju, tymczasowej rejestracji nie można nawet zapewnić ani kompletności w założonym zakresie, ani całkowitej ści­ słości i bezbłędności. Zestawiono tu razem informacje czerpane z najrozmaitszych źródeł, wyselekcjonowane z nich na podstawie ogólnie obowiązujących, umow­ nych kryteriów, które dyktują jednocześnie
    [Show full text]