BURMISTRZ GMINY KRZESZOWICE
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY KRZESZOWICE (tekst jednolity)
UWARUNKOWANIA PRZESTRZENNEGO ROZWOJU MIASTA I GMINY
Załącznik nr 5a do Uchwały XXII/226/2016 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 30 czerwca 2016r.
Zespół autorski Studium: mgr inż. Ewa Goras – upr.urb. 1498/99, KT-149 mgr inż. Jacek Popiela mgr Agata Watoła mgr inż. arch. Elżbieta Krochmal-Wąsik mgr inż. Krystyna Pawłowska Współpraca: mgr Ireneusz Wójcik
Zespół autorski wprowadzonej zmiany: mgr inż. Ewa Goras – upr. urb. 1498/99 mgr inż. Jacek Popiela mgr inż. arch. krajobr. Mateusz Kulig
ZESPÓŁ AUTORSKI Opracowujący projekt zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice – 2016r. mgr inż. arch. Magdalena Czechowska – kierownik pracowni, główny projektant uprawniona do sporządzania Studium na podstawie art. 5 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym mgr inż. arch. Magdalena Fajkosz – członek Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP MP-1561
mgr inż. Dorota Borowiec - Ruśkowska – specjalista do spraw zagadnień przestrzennych, ochrony przyrody i krajobrazu, w tym krajobrazu kulturowego mgr inż. Joanna Woszczenko – specjalista do spraw zagadnień przestrzennych i środowiskowych
- 2 -
SPIS TREŚCI: INFORMACJE WPROWADZAJĄCE ...... 4 1. WPROWADZENIE ...... 4 1.1 Podstawa prawna Studium ...... 4 1.2 Zadania Studium ...... 4 2. MATERIAŁY WEJŚCIOWE ...... 6 I. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE ...... 7 1. POŁOŻENIE GMINY W WOJEWÓDZTWIE ...... 7 1.1 Związki przyrodnicze ...... 8 1.2 Związki społeczno-gospodarcze ...... 8 1.3 Związki komunikacyjne – położenie Gminy w węźle dróg zewnętrznych ...... 9 1.4 Związki infrastrukturalne ...... 10 1.5 Polityka ponadlokalna w obszarze Gminy ...... 11 1.6 Uwarunkowania zewnętrzne – Szanse i ograniczenia rozwoju Miasta i Gminy Krzeszowice ...... 12 II. UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE ...... 14 1. DEMOGRAFIA ...... 14 1.1 Ocena stanu istniejącego ...... 14 1.2 Prognoza demograficzna ...... 17 2. ISTNIEJĄCE ZAINWESTOWANIE TERENU I OBSERWOWANE TRENDY ZMIAN ...... 23 2.1 Zabudowa mieszkalna ...... 23 2.2 Gospodarka gruntami ...... 23 2.3 Zabudowa usługowo-produkcyjna ...... 24 2.4 Infrastruktura społeczna ...... 24 2.4.1 Oświata i wychowanie ...... 24 2.4.2 Ochrona zdrowia i opieka społeczna ...... 28 2.4.3 Kultura ...... 28 2.4.4 Sport i rekreacja...... 30 2.4.5 Gospodarka komunalna ...... 30 2.5.6 Komunikacja ...... 32 3.1 Budowa geologiczna ...... 35 3.2 Rzeźba powierzchni ziemi ...... 36 3.3 Gleby ...... 36 3.4 Klimat i jakość powietrza ...... 37 3.5 Wody ...... 38 3.6 Bioróżnorodność ...... 38 3.7 Ochrona przyrody ...... 39 4.1 Rozwój osadnictwa – układy przestrzenne, zabudowa wsi i dominanty krajobrazowe ...... 42 4.2 Obiekty, zespoły i obszary prawnie chronione ...... 42 5.1 Struktura gospodarcza ...... 46 5.2 Funkcje społeczno-gospodarcze Gminy ...... 47 5.3 Źródła dochodów mieszkańców Gminy ...... 48 5.4 Budżet i dynamika rozwoju ...... 49 5.5 Wybrane elementy gospodarki gruntami – stan prawny gruntów...... 50 6. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ...... 52 7. UWARUNKOWANIA ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO GMINY ...... 53 7.1 Podsumowanie uwarunkowań ...... 53 7.2 Najistotniejsze uwarunkowania ...... 55 7.3 Przesłanki dotyczące kształtowania przestrzeni ...... 57 7.4. Zapotrzebowanie na tereny nowe inwestycyjne* ...... 57
Zgodnie z § 8 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy niniejsza zmiana została opracowana w formie ujednoliconego tekstu studium z wyróżnieniem kolorem czerwonym części tekstu objętych zmianą . Wybrane rozdziały zawartości opracowania zostały oznaczone “*” (gwiazdką), ponieważ ich treść zaktualizowano do potrzeb zmiany studium i zastąpiono nową redakcją. - 3 -
INFORMACJE WPROWADZAJĄCE
1. WPROWADZENIE
1.1 Podstawa prawna Studium Podstawę prawną zmiany „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice”, zwanego dalej Studium, stanowi ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z dnia 10 maja 2003 roku z późn. zmianami) oraz podjęta uchwała Rady Miejskiej w Krzeszowicach nr LI/419/2006 roku, w sprawie przystąpienia do Studium Miasta i Gminy. Ze względu na duży odstęp czasowy od realizacji obowiązującego obecnie Studium (rok uchwalenia 1999, podjęte zmiany generalnie weryfikują pełną treść Studium, aktualizując uwarunkowania i kierunki rozwoju Gminy w świetle dokonanych obecnie rozpoznań i trendów, obowiązujących przepisów oraz aktów prawnych.
1.2 Zadania Studium Do zadań Studium należy ustalenie ram przestrzennych dla rozwoju Miasta i Gminy Krzeszowice, standardów funkcjonowania Miasta i Gminy oraz określenie polityki przestrzennej z uwzględnieniem polityki państwa, województwa, powiatu. Ustalenia Studium obowiązują zarówno Radę Miejską, Burmistrza, jak i organy oraz jednostki im podległe. Instrumentem realizacji polityki przestrzennej zawartej w Studium będą wykonywane na jego podstawie miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, programy specjalistyczne rozwiązujące m.in. konkretne problemy komunikacyjne, infrastrukturalne, ekologiczne itp. Zasięg przestrzenny Studium obejmuje obszar w granicach administracyjnych Miasta i Gminy, a w fazie analitycznej także zewnętrzne powiązania funkcjonalno-przestrzenne. Zakres czasowy Studium obejmuje długofalowy proces zmian struktury przestrzennej Miasta i Gminy wynikający z realizacji strategicznych celów jej rozwoju. Rozwój Miasta i Gminy Krzeszowice jest ściśle uwarunkowany wieloma czynnikami, tak zewnętrznymi jak i wewnętrznymi, utrwalonymi zarówno tradycją jak i czynnikami powstałymi współcześnie. Czynniki te mają zazwyczaj istotny – sprzyjający lub hamujący wpływ na realizację celów. Stąd też podstawowym zadaniem polityki przestrzennej władz Miasta i Gminy będzie co najmniej utrwalanie uwarunkowań (czynników) sprzyjających rozwojowi i zablokowanie oddziaływania czynników hamujących. W pierwszej fazie prac nad identyfikacją uwarunkowań1 oceniono przestrzeń Miasta i Gminy poprzez pryzmat przepisów prawnych, dokumentów strategicznych, uchwał Rady Miejskiej w Krzeszowicach oraz wydanych decyzji administracyjnych, a następnie poprzez pryzmat wartości uniwersalnych charakteryzujących Miasto i Gminę, takich jak: demografia i rynek pracy, atrakcyjność przyrodnicza i krajobrazowa Miasta i Gminy, atrakcyjność Miasta i Gminy do zamieszkania, atrakcyjność Miasta i Gminy do rozwoju przedsiębiorczości, funkcjonalność struktury przestrzennej Miasta i Gminy oraz jej spójność. W ocenie zwrócono szczególną uwagę na aspekty jakościowe właściwe dla aktualnej sytuacji i zarysowujących się trendów. W dalszej kolejności uwarunkowania zostaną przeanalizowane z punktu widzenia sformułowanych wstępnie celów rozwoju i zostanie dokonany podział na: uwarunkowania sprzyjające realizacji celów (możliwości), uwarunkowania ograniczające realizację celów (zagrożenia). Zmiana Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice stanowi zgodnie z ustawą z dnia 27 marca 2003 roku o zagospodarowaniu przestrzennym opracowanie określające politykę przestrzenną Miasta i Gminy, przy uwzględnieniu celów, uwarunkowań oraz kierunków polityki przestrzennej państwa na obszarze województwa i powiatu. „Studium” po uchwaleniu przez Radę Miejską w Krzeszowicach, jako dokument o charakterze aktu kierownictwa wewnętrznego zobowiąże organa samorządu Miasta i Gminy oraz jednostki bezpośrednio im podległe i będzie służyć do: koordynowania własnych i ponadlokalnych zamierzeń w zakresie gospodarki przestrzennej, podejmowanych na terenie Miasta i Gminy,
1 Uwarunkowania to zespół czynników społecznych, ekonomicznych, przyrodniczych itp. w istotny sposób wpływających na zagospodarowanie przestrzenne i rozwój miast a niezależnych bądź mało zależnych od działań podmiotów realizujących cele rozwoju gminy. Uwarunkowania w dużym stopniu przesądzają o możliwości realizacji ustalonych celów rozwoju i mogą wpłynąć na ich weryfikację. - 4 -
zasilania informacjami koordynacyjnymi dla opracowywanych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz decyzji administracyjnych, promocji rozwoju przestrzennego Miasta i Gminy. Datowanie materiału statystycznego raportu określa się na rok 2008.
SCHEMAT PRAC NAD ZMIANĄ STUDIUM
DOKUMENTACJA STUDIUM DOKUMENT STUDIUM
CELE ROZWOJU MIASTA I GMINY KRZESZOWICE
I. MATERIAŁY WEJŚCIOWE
II. ROZPOZNANIE UWARUNKOWAŃ ROZWOJU PRZESTRZ. MIASTA i GMINY
CZĘŚĆ OPISOWA RAPORT I TEKST STUDIUM
UWARUNKOWANIA CZĘŚĆ GRAFICZNA RYSUNKI STUDIUM III. KIERUNKI ROZWOJU PRZESTRZ. MIASTA i GMINY I POLITYKA ICH REALIZACJI Dokumenty studium uchwalane przez RADĘ MIEJSKĄ RAPORT II KIERUNKI I POLITYKA
- 5 -
2. MATERIAŁY WEJŚCIOWE 1) Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice, ustalenia Studium – 1999 r. 2) Uchwalone miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dla Gminy Krzeszowice po roku 1995 oraz w latach 2000/2006. 3) Strategia Rozwoju Powiatu Krakowskiego, 2000 r. 4) Strategia Rozwoju Gminy Krzeszowice, 2007 r. 5) Plan zagospodarowania przestrzennego Województwa Małopolskiego, 2003 r. 6) Plan Gospodarki odpadami dla Gminy Krzeszowice na lata 2003-2014, 2004 r. 7) Program Ochrony Środowiska dla Gminy Krzeszowice na lata 2004-2015, 2003 r. 8) Program rewitalizacji śródmieścia miasta Krzeszowice, 2007 r., 9) Zintegrowana Strategia Rozwoju Obszarów Wiejskich – Pilotażowy Program Leader+, 2006 r., 10) Raport o stanie środowiska województwa małopolskiego, WIOŚ, 2005 r. 11) Program ochrony powietrza dla powiatu krakowskiego, określony rozporządzeniem Wojewody Małopolskiego nr 99/06 12) Wytyczne konserwatorskie gm. Krzeszowice: a) „Uwarunkowania kulturowe zagospodarowania przestrzennego województwa krakowskiego”. Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Krakowie, b) Rejestr zabytków – archiwum PSOZ, c) Karty katalogowe zespołów, obiektów wpisowych do rejestru zabytków – archiwum OW PSOZ, d) Opracowania zespołów parkowych – archiwum OW PSOZ, e) „Materiały do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice – informacje i wytyczne konserwatorskie dotyczące problematyki ochrony obiektów (stanowisk) archeologicznych”, f) „Zabytki architektury i budownictwa w Polsce”. Województwo krakowskie. Ośrodek Dokumentacji Zabytków, Warszawa 1995. 13) Ewidencja zabytków Gminy Krzeszowice, 14) Wytyczne ochrony przyrody: a) Projekt Planu Ochrony Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie, b) Projekt Planu Ochrony Tenczyńskiego Parku krajobrazowego, c) Projekt Planu Ochrony Rudniańskiego Parku krajobrazowego, d) „Plan ochrony Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych w obrębie województwa krakowskiego”, e) Rozporządzenie Nr 82/06 Wojewody małopolskiego z dn. 17 października 2006 w sprawie Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie, f) Rozporządzenie Nr 80/06 Wojewody Małopolskiego z dn. 17 października 2006 w sprawie Rudniańskiego Parku Krajobrazowego, g) Rozporządzenie Nr 83/06 Wojewody Małopolskiego z dn. 17 października 2006 w sprawie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego.
- 6 -
I. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE Atutem Miasta i Gminy jest szybki dojazd do Krakowa pomimo stosunkowo istotnej odległości, dzięki komunikacji kolejowej oraz często kursującym połączeniom mikrobusowym. Atrakcję stanowi miasto Krzeszowice z zapleczem handlowo-administracyjnym oraz piękne ukształtowanie terenu, bogactwo przyrody i krajobrazu Gminy. Większość obszaru Gminy wchodzi w skład Jurajskich Parków Krajobrazowych – Tenczyńskiego, Rudniańskiego oraz Dolinki Krakowskie, a całość położona jest w strefie krajobrazu chronionego. Gmina posiada plan zagospodarowania przestrzennego, z wyjątkiem miasta Krzeszowice. Ceny działek budowlanych kształtują się od 8000-12 000 zł/ar. Dużą popularnością, oprócz Krzeszowic cieszą się: Tenczynek, Wola Filipowska, Siedlec, Paczółtowice.
1. POŁOŻENIE GMINY W WOJEWÓDZTWIE Gmina jest położona w północno-zachodniej części województwa małopolskiego, należy do powiatu krakowskiego.
Położenie Gminy Krzeszowice w Powiecie Krakowskim
Podział Gminy Krzeszowice na miasto i sołectwa
- 7 -
1.1 Związki przyrodnicze Gmina Krzeszowice jest położona na terenie Wyżyny Krakowskiej, w centrum Rowu Krzeszowickiego. W budowie obszaru gminy Krzeszowice poza Rowem Krzeszowickim wyróżnia się: Płaskowyż Ojcowski oraz Pomost Krakowski.
Podłoże geologiczne Płaskowyżu Ojcowskiego budują utwory paleozoiczne – dewonu i karbonu przykryte osadami triasu i jury. Wierzchowina Płaskowyżu utworzona jest z wapieni jurajskich, których najbardziej odporne odmiany, tworzą malownicze skałki zwane ostańcami2. Krzeszowicki rów tektoniczny posiada dno wypełnione osadami kredy, miocenu i czwartorzędu, zaś Grzbiet (Garb) Tenczyński to zrąb tektoniczny o złożonej budowie geologicznej.
Większość terenu Gminy Krzeszowice wchodzi w skład Jurajskich Parków Krajobrazowych utworzonych w celu ochrony piękna krainy Jury. Gmina Krzeszowice położona jest pomiędzy dwoma silnie zurbanizowanymi obszarami, konurbacją katowicką i aglomeracją krakowską. Takie położenie Gminy decyduje o jej szczególnej roli w strukturze przyrodniczej regionu jako terenu ekologicznego łączącego te dwa obszary.
Na obszarze Gminy funkcjonują trzy parki krajobrazowe wraz z otuliną; Park Krajobrazowy „Dolinki Krakowskie”, obejmujący rezerwat Doliny Eliaszówki, Rudniański Park Krajobrazowy, obejmujący niewielki fragment rezerwatu malowniczej doliny Potoku Rudno. W obrębie rezerwatu znajduje się nieczynny kamieniołom porfirów “Orlej”. Tenczyński Park Krajobrazowy obejmuje swym zasięgiem Garb Tenczyński z fragmentem Puszczy Dulowskiej oraz Rowu Krzeszowickiego. Na terenie parku znajdują się ruiny zamku “Tenczyn” w Rudnie oraz 2 stanowiska dokumentacyjne – kamieniołom “Nowa Krystyna” oraz odsłonięcie “Na Czerwieńcu” w Tenczynku. Wszystkie trzy parki wchodzą w skład Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych. Pomimo ustalenia pewnych rygorów związanych z ich ustanowieniem, ochrona krajobrazu nie zawsze i wszędzie bywa skuteczna i przestrzegana. Wiąże się to z presją zagospodarowywania terenów pod rozwój budownictwa mieszkaniowego i towarzyszącą mu infrastrukturę.
1.2 Związki społeczno-gospodarcze Krzeszowice to gmina miejsko-wiejska, położona w województwie małopolskim, powiecie krakowskim, graniczy od południa z gminą Czernichów oraz Liszki, od południowego zachodu z Alwernią, od zachodu z gminą Trzebinia, od wschodu z gminą Zabierzów, od północy z gminą Jerzmanowice – Przeginia oraz Parkiem Krajobrazowym Dolinki Krakowskie. Zajmuje powierzchnię 139,04 km 2 i składa się z miasta Krzeszowice z przyłączonymi osiedlami Czatkowice i Żbik oraz 18 sołectw: Czerna, Dębnik, Dubie, Filipowice, Frywałd, Łany, Miękinia, Nawojowa Góra, Nowa Góra, Ostrężnica, Paczółtowice, Rudno, Sanka, Siedlec, Tenczynek, Wola Filipowska, Zalas, Żary.
Gmina na tle województwa Wyszczególnienie Gmina Województwo Wskaźniki Krzeszowice powierzchnia 13 904 ha 1 518 287 ha 0,92 % ludność 31476 3 271 206 0,96% gęstość zaludnienia 226,45 osób/km2 215,45 osób/km2 1,05 przyrost naturalny -1,08 +1,21 -2,29 saldo migracji na 1000 mieszkańców 2,32 0,39 -1,93 bezrobotni zarejestrowani osób – 1284 – 0,31 145 261 – 0,18 -0,13 wsk..bezr./l.mieszk. dochody budżetowe na 1 mieszkańca: - 2004 r. 1 303,27 1 766,66 2005 r. 1 487,60 2 016,07 2006 r. 1 679,19 2 291,31 2007 r. brak danych brak danych wydatki budżetowe na 1 mieszkańca - ogółem: 2004 r. 1 288,13 1 848,05 2005 r. 1 497,57 2 061,08 2006 r. 1 793,82 2 384,27 2007 r. brak danych brak danych
2 http://www.parkijurajskie.internetdsl.pl, 30.11.2007 r. - 8 -
Wyszczególnienie Gmina Województwo Wskaźniki Krzeszowice wskaźnik zatrudnienia poza rolnictwem: 10,84 18,50 - 7,66 pracujący/100 mk przeciętna powierzchnia użytkowa 24,8 23,3 + 1,5 mieszkania na osobę w m2 wskaźnik pow. użytków rolnych do 38% 46% - powierzchni gminy i województwa Źródło: GUS – statystyka gmin woj. małopolskiego, grudzień 2006
Gmina Krzeszowice znajduje się w obrębie oddziaływania stref zurbanizowanych, co znajduje wyraz w jej wielofunkcyjnej strukturze gospodarczej i powiązaniach z miastem Krakowem oraz z aglomeracją śląską związkami interakcyjnymi. Główne powiązania funkcjonalne Gminy Krzeszowice z aglomeracją krakowską, w mniejszym stopniu z konurbacją śląską: rynek pracy – ocenia się, że ok. 3000 wyjeżdża z Gminy do pracy w obszarach sąsiednich, korzystanie z usług ponadpodstawowych zlokalizowanych w Krakowie – szkolnictwo średnie, wyższe, służba zdrowia (specjalistyczna w tym hospitalizacja), kultura (kino, teatr, imprezy), handel, usługi bytowe, sport (imprezy np. kulturalne, handlowe, polityczne, sportowe o znaczeniu międzynarodowym, krajowym, regionalnym), obsługa finansowo-doradcza dla biznesu, lokowanie działalności gospodarczej na terenie Gminy głównie przez mieszkańców Gminy, dodatkowo przez inwestorów zewnętrznych, głównie z Krakowa i w mniejszym stopniu z konurbacji śląskiej (wg ocen takich podmiotów gospodarczych jest ok. 27%), ekspansja budownictwa mieszkaniowego indywidualnego i zorganizowanego głównie na obszarach wiejskich Gminy, co ma m.in. wyraz w stale rosnącym trendzie salda migracji (por. pkt. 1 – Demografia), rynek zbytu dla produktów rolnych (typowa specjalizacja na rynek miejski – głównie warzywa, owoce), nieunikniona współzależność w zakresie systemów infrastruktury technicznej nie tylko z Krakowem ale również z sąsiednimi gminami (np. system kanalizacyjny, przebiegi linii energetycznych, gazociągów, gospodarka odpadami), komunikacja Gminy Krzeszowice charakteryzuje się dogodnymi połączeniami kolejowymi i drogowymi, a także dobrze rozwiniętą komunikacją podmiejską. Gmina posiada dobre położenie w stosunku do układu dróg głównych ponadregionalnych (autostrada A-4) i regionalnych (nr 79) co umożliwia gospodarczą aktywizację terenów przyległych. Stosunkowo dobra jest również obsługa komunikacji zbiorowej (autobusy, mikrobusy). Dobrze wykorzystywana dla potrzeb mieszkańców Gminy linia kolejowa Wrocław – Kraków – Przemyśl. duży ruch rekreacyjny kołowy i rowerowy – głównie docelowy (mieszkańcy Krakowa) w rejony Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie, Tenczyńskiego oraz Rudniańskiego Parku Krajobrazowego. W związku z powyższym podejmowane przez Gminę Krzeszowice (dotyczy to również gmin sąsiednich i gmin strefy dojazdów do pracy, a przede wszystkim Krakowa) lokalne decyzje zarówno w zakresie planowania rozwoju układów przestrzennych, jak i w sferze ich realizacji powinny w maksymalnym stopniu uwzględniać wszelkie korzystne uwarunkowania wynikające z położenia w granicach aglomeracji krakowskiej i sąsiedztwie konurbacji śląskiej.
1.3 Związki komunikacyjne – położenie Gminy w węźle dróg zewnętrznych Węzły dróg wojewódzkich, na których znaczącą część ruchu stanowi ruch tranzytowy w stosunku do miasta Krzeszowice, nie jest ukształtowany czytelnie i funkcjonuje w oparciu o historyczny układ ulic, umożliwiający penetrację tranzytu w centralnej części miasta. Zewnętrzny system komunikacyjny, łączący Gminę z układem krajowym tworzą obecnie przebiegające przez Gminę: drogi krajowe: autostrada A4 – Kraków – Katowice – Opole – Wrocław – Krzyżowa, o długości 11 km w granicach Gminy droga nr 79 – Bytom – Chorzów – Katowice – Chrzanów – Trzebinia – Kraków – Warszawa o długości 9 km w granicach Gminy droga wojewódzka: droga nr 791 – Wanaty – Zawiercie – Ogrodzieniec – Olkusz – Trzebinia, o długości 3 km w granicach Gminy oraz drogi powiatowe: - 9 -
Tab. Drogi powiatowe NR NAZWA DROGI (KIERUNKOWY PRZEBIEG) [KM] KATEGORIA KM OD... DO DROGI DROGI – ZBIORCZA /LOKALNA K2123 Frywałd – Nawojowa Góra – Młynka 4,5 lokalna 0+000 4+500 K2124 Rudno – Wola Filipowska – Paryż lokalna 0+000 13+600 K2127 Krzeszowice – Żbiki – Siedlec 3,6 lokalna 0+000 3+600 K1035 Rogatki – Obora – Brodła 4,5 lokalna 0+000 4+500 K1032 Rudno – Nieporaz 1,3 lokalna 0+000 1+300 K1034 Frywałd – Regulice 6,9 lokalna 0+000 6+900 K2188 Tenczynek – Rudno 5,2 lokalna 0+000 5+200 K2189 Kryspinów – Cholerzyn – Mników – Kopce 2,2 lokalna 11+100 13+300 K2121 Mydlniki – Balice – Brzoskwinia – Krzeszowice 7,9 zbiorcza 6+800 14+700 K2125 Krzeszowice – Miękinia – Nowa Góra 7,5 zbiorcza 0+000 7+500 K2126 Krzeszowice – Przeginia 7,0 zbiorcza 6+400 13+400 K2129 Rudawa – Szklary – Jerzmanowice 3,0 zbiorcza 7+500 10+500 K2186 Tenczynek – Czernichów 8,5 zbiorcza 10+200 18+700 K1033 Alwernia – Rudno – Tenczynek 6,7 zbiorcza 0+000 6+700 K2191 Mników – Czułów – Sanka 0,2 zbiorcza 0+000 0+200 K1076 Krzeszowice – Czatkowice 7,6 zbiorcza/lokalna 0+000 7+600
Pozostałe drogi to publiczne drogi gminne, których długość wynosi ok. 70 km. Jak wspomniano, Gmina Krzeszowice posiada szczególnie korzystne powiązania komunikacyjne nie tylko z Krakowem. Zapewniają je na kierunku wschód-zachód zarówno droga krajowa (79), jak i istniejąca linia kolejowa o znaczeniu regionalnym, krajowym i międzynarodowym. Wymienione elementy uwzględniając odgałęzienia oraz bliskość Krakowa jako głównego węzła transportowego zapewniają powiązania drogowe i kolejowe gminy praktycznie z całym obszarem kraju i zagranicą. Powyższe dotyczy zarówno transportu pasażerskiego jak i towarowego. Z uwagi na bliskość Krakowa w obszarze funkcjonują miejskie linie autobusowe oraz prywatne linie mikrobusowe zapewniające bezpośrednie połączenie z centralnym obszarem miasta poszczególnych wsi. Duże znaczenie w powiązaniach zewnętrznych ma stosunkowo niedaleka lokalizacja na terenie sąsiedniej gminy Zabierzów (w Balicach) międzynarodowego lotniska. Dalsza rozbudowa lotniska stwarza szansę poszerzenia zasięgu obsługi komunikacyjnej mieszkańców Krakowa, gminy Krzeszowice i całego regionu. Pomimo przebiegu przez południowy obszar gminy autostrady A4 brak węzłów uniemożliwia korzystanie z tej inwestycji. Jedynie w miejscu przecięcia z drogą krajową nr 79 funkcjonują 2 tymczasowe łącznice, za pośrednictwem których może być realizowana w bardzo ograniczonym zakresie część powiązań zewnętrznych gminy.
Drogi gminne mają różny standard nawierzchni, ponad połowa ma nawierzchnię ulepszoną, bitumiczną, ok. 30% posiada nawierzchnię nieulepszoną – tłuczniową, pozostałe to drogi gruntowe. Ich jakość jest różna, natomiast należy podkreślić starania Gminy i ich efekty w sukcesywnej realizacji polityki poprawy standardów i rozbudowy sieci drogowej w Gminie. Gmina nie tylko łoży pieniądze z budżetu na utrzymanie i rozbudowę sieci dróg gminnych (przybyło aż 60% dróg gminnych w stosunku do 1998 roku), ale i uczestniczy w kosztach poprawy standardów – remontów jezdni, odwodnienia, czy realizacji przekroju ulicznego dróg będących w gestii innych zarządców a przebiegających przez teren Gminy – czyli powiatowych, drogi wojewódzkiej i krajowej.
1.4 Związki infrastrukturalne 1.4.1 Gaz Na terenie Gminy usytuowane są gazociągi wysokoprężne: gazociąg DN250 PN25, Zabierzów – Wola Filipowska, gazociąg DN200 PN25, Krzeszowice – Alwernia, gazociąg DN100 PN55, dolot do stacji I° Nieporaz, gazociąg DN80 PN55, dolot do stacji I° Krzeszowice, gazociąg DN50 PN25, dolot do stacji I° Tenczynek, gazociąg DN50 PN63, dolot do stacji I° Wola Filipowska, oraz stacje redukcyjne gazu: stacja gazowa: Krzeszowice Q-3000 nm3/h, PN 63, rok budowy 1973, - 10 -
stacja gazowa: Wola Filipowska Q-1600 nm3/h, PN 63, rok budowy 1994, stacja gazowa: Tenczynek Q-1500 nm3/h, PN 63, rok budowy 1992, stacja gazowa: Nieporaz Q-320 nm3/h, PN 63, rok budowy 2001.
Na obszarze Gminy Krzeszowice znajduje się również stacja pomiarowa Wola Filipowska PN 63 wybudowana w 1999 roku. Sieć średnioprężna dosilana jest ze stacji redukcyjnych poza terenem gminy – w Grojcu i Rudawie. Na obszarze Gminy spotyka się ogrzewanie mieszane, piece gazowe i piece na paliwo stałe /węgiel, drewno/. Zgodnie z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, nowo powstające budynki powinny wykorzystywać ekologiczne, niskoemisyjne nośniki energii, prąd, gaz, lekki olej opałowy. W związku z planowaną zmianą ogrzewania na gazowe niezbędna będzie modernizacja i rozbudowa istniejącej sieci.
1.4.2 Zaopatrzenie w energię elektryczną Gmina zasilana jest w energię elektryczną poprzez stacje transformatorowe 110/15kV znajdujące się w Krzeszowicach i Woli Filipowskiej. Obsługa odbiorców na terenie miasta oparta jest głównie o stację w Krzeszowicach. Potrzeby gminy Krzeszowice są pokrywane całkowicie przez te urządzenia. Funkcjonujące na terenie Gminy 2 stacje redukcyjne 110/SN stwarzają bardzo korzystny układ obsługi odbiorców w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną. Pozwala on na dostawę energii o właściwych parametrach jakościowych, dostosowanej do aktualnych potrzeb. Wzrost zapotrzebowania zostanie pokryty z istniejącej stacji 110/SN. Wszystkie działania w zakresie zasilania energetycznego ukierunkowane będą na modernizację rozbudowę układu zaopatrzenia ze stacji średniego napięcia.
1.5 Polityka ponadlokalna w obszarze Gminy Zgodnie z informacjami uzyskanymi od organów uzgadniających i opiniujących, w ramach obowiązujących przepisów (Wojewody Małopolskiego, Starostwa Krakowskiego, Zarządu Województwa Małopolskiego, Dyrekcji ZJPK, RZGW w Krakowie, PZPWM, KSG Sp. z o.o. w Tanowie oddział Gazowniczy Kraków, Operator Gazociągów Przemysłowych GAZ-SYSTEM S.A. Oddział w Tarnowie, Urząd Miasta w Trzebini, Wojewódzki Sztab Wojskowy w Krakowie), które przysłały uwagi i wnioski do zmiany „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy” na terenie Miasta Gminy Krzeszowice przewiduje się ujęcie następujących inwestycji z programu zadań ponadlokalnych: modernizację linii kolejowej Katowice – Kraków do standardów międzynarodowej linii kolejowej E-30, remontu i przebudowy istniejących gazociągów DN 250 PN 25, Zabierzów – Wola Filipowska, DN 200 PN 25, Krzeszowice – Alwernia, budowy południowej obwodnicy Trzebini (nowej drogi DK 79) oraz włączenia do obecnej istniejącej DK 79 na terenie miejscowości Filipowice i Wola Filipowska, budowy wschodniej obwodnicy Trzebini w ciągu drogi wojewódzkiej nr 791 na terenie miejscowości Ostrężnica.
Należy uwzględnić, że część Gminy Krzeszowice (miejscowości Sanka i Frywałd) znajduje się w strefie oddziaływania lotniska Kraków – Balice, z czego wynikają pewne ograniczenia. Ponadto zostaną uwzględnione uwarunkowania wynikające z potrzeby ochrony środowiska – zachowania największego atutu i waloru Gminy, a w szczególności: ograniczeń wynikających z rozp. Nr 82/06 Wojewody Małopolskiego z dn. 17 X 2006 r., w sprawie Parku Krajobrazowego dolinki Krakowskie (Dz. Urz. Woj. Mał. Nr 654, z dn. 20.10.2006 r., poz. 3998), ograniczeń wynikających z rozp. Nr 80/06 Wojewody Małopolskiego z dn. 17 X 2006 r., w sprawie Rudniańskiego Parku Krajobrazowego (Dz. Urz. Woj. Mał. Nr 654, z dn. 20.10.2006 r., poz. 3996), ograniczeń wynikających z rozp. Nr 83/06 Wojewody Małopolskiego z dn. 17 X 2006 r., w sprawie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego (Dz. Urz. Woj. Mał. Nr 655, z dn. 20.10.2006 r., poz. 3999), ograniczeń wynikających z obecności rezerwatów przyrody na terenie Gminy: "Dolina Eliaszówki" obejmujący obszar lasu o powierzchni 109,57 ha w Leśnictwie Dubie Nadleśnictwa Krzeszowice (Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska I Zasobów Naturalnych z dnia 3 marca 1989 r.), "Dolina Potoku Rudno" obejmujący obszar lasu i potoku o łącznej powierzchni 95,94 ha, położonych na gruntach wsi Zalas - Gmina Krzeszowice (68,74 ha), Poręba Żegoty - Gmina Alwernia i Rybna - Gmina Czernichów. Dla rezerwatu - 11 -
utworzona została otulina o łącznej powierzchni 100,88 ha, na terenie gminy Krzeszowice 77,23 ha. (Rozporządzeniem Nr 2/2001 Wojewody Małopolskiego z dnia 4 stycznia 2001 r.), "Dolina Racławki" obejmujący obszar lasu o powierzchni 473,92 ha w Leśnictwie Dubie Nadleśnictwa Krzeszowice (Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych I Leśnictwa z dnia 25 czerwca 1990 r.). przyrody "Dolina Racławki" posiada plan ochrony na lata 1998-2018 zatwierdzony Rozporządzeniem Nr 45 Wojewody Małopolskiego z dnia 30 grudnia 1999 r. zachowania pomników przyrody. Na terenie gminy Krzeszowice zlokalizowanych jest 56 pomników przyrody ożywionej i 4 pomniki przyrody nieożywionej (zostały wymienione w załączniku do ustaleń Studium), obecności trzech obiektów przyrody nieożywionej (odsłonięcia geologiczne), które uznane zostały za stanowiska dokumentacyjne (Rozporządzeniem Nr 32 Wojewody Krakowskiego z dnia 16 listopada 1998 r. w sprawie objęcia ochroną, w formie stanowisk dokumentacyjnych, obiektów na terenie województwa krakowskiego).
Numer Lp. Obiekt Lokalizacja Uwagi rejestru 15/1 Odsłonięcie „Na Czerwieńcu” Tenczynek w kompleksie leśnym przy wierzchołku 1 wzgórza Czerwieniec 2 15/2 Kamieniołom „Nowa Krystyna” Tenczynek stary kamieniołom w kompleksie leśnym 3 15/3 Kamieniołom „Z uskokiem” Zalas przy drodze Sanka-Zalas Źródło: Informacje Wydziału Środowiska i Rolnictwa Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego
obecności terenów objętych ochroną w ramach europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000. Znajdują się na terenie Gminy dwa obszary tej sieci: „PLH120005 Dolinki Jurajskie” i „PLH120034 Czerna”. Obszar „Dolinki Jurajskie”, wykraczający poza granicę gminy, obejmuje rezerwat „Dolina Racławki”, fragment Paczółtowic na wschód od pola golfowego i część rezerwatu „Dolina Eliaszówki”. rozważenia możliwości utworzenia parków kulturowych: “Czerna – Krzeszowice” obejmującego klasztor Karmelitów Bosych w Czernej wraz z parkowo-krajobrazowym założeniem Wielkiej Klauzury i Doliną Eliaszówki oraz zabytkowe centrum Krzeszowic z parkiem zdrojowym, zabudową uzdrowiskową, neogotyckim kościołem i zespołem pałacowo-parkowym, Rudno” obejmującego wzgórze zamkowe wraz z ruinami oraz otaczający je bezpośrednio kompleks lasów i rozłogów pól, w miejscowościach Dębnik, Paczółtowice, Sanka, ograniczeń wynikających z położenia w obszarze zagrożeń okresowym podtapianiem, terenach podmokłych, bezodpływowych, ograniczeń wynikających z położenia w obszarze osuwisk oraz zagrożonym rozmyciem w czasie większych wezbrań – na terenach przybrzeżnych, położonych wzdłuż cieków wodnych bez trwałej zabudowy regulacyjnej na wielką wodę, ograniczeń wynikających z położenia w obszarach depresyjnych i bezodpływowych, ochrony obiektów przyrodniczych podlegających ochronie prawnej, ograniczeń wynikających z położenia w obszarze o wysokich wartościach krajobrazowych, podporządkowując rozwiązania ochronie krajobrazu, ochrony złóż surowców w Czatkowicach, Dębniku, Dębniku I, Dubiu, Kamienicy, Kowalskiej Górze, Krzeszowicach, Miękini Wschód, Niedźwiedziej Górze, Paczółtowicach, Siedlcu, Zalasie, Zalasie I.
1.6 Uwarunkowania zewnętrzne – Szanse i ograniczenia rozwoju Miasta i Gminy Krzeszowice
A. Szanse dla rozwoju przestrzennego Gminy Krzeszowice: trwałe związki funkcjonalno-przestrzenne Gminy z Krakowem i konurbacją śląską, historyczne tradycje powiązań transportowych w skali regionalnej i krajowej, korzystne warunki przyrodnicze do uprawiania turystyki i rekreacji, na terenie Gminy znajdują się trzy parki krajobrazowe wraz z otulinami: Park Krajobrazowy „Dolinki Krakowskie”, Tenczyński Park Krajobrazowy oraz Rudniański Park Krajobrazowy, piękno zachowanej przyrody, które podnosi znaczenie Gminy w skali ponadlokalnej, zaznaczające się wzrastanie znaczenie Gminy jako ośrodka mieszkaniowo-usługowego o zasięgu powiatowym i ponadpowiatowym. - 12 -
B. Zagrożenia dla rozwoju przestrzennego Gminy: konkurencyjna atrakcyjność gmin sąsiednich w potencjale oferowanych terenów budowlanych i gospodarczym, słaby stan techniczny dróg oraz ich znaczne przeciążenie szczególnie ruchem towarowym, słaby stan bezpieczeństwa ruchu drogowego.
- 13 -
II. UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE
1. DEMOGRAFIA
1.1 Ocena stanu istniejącego W 2007 r. (wg stanu na 31 XII) gminę miejsko-wiejską Krzeszowice zamieszkiwało 31 4463 osób w tym samym mieście 10 207 osób.
Tab. 1-1 Wybrane wskaźniki Gmina na tle województwa Wyszczególnienie Gmina Krzeszowice Województwo powierzchnia 13 904 ha 1 518 287 ha ludność 31476 3 271 206 gęstość zaludnienia 226,45 osób/km2 215, 45 osób/km2 przyrost naturalny -1,08 +1,21 saldo migracji na 1000 mieszkańców 2,32 0,39 Źródło: GUS i wyliczenia własne
Tab. 1-2 Powierzchnia sołectw i liczba ludności Sołectwo Pow. [ha] Ludność (2007) Czerna 757.02 1233 Dębnik 156.84 109 Dubie 196.82 200 Filipowice 983.30 2042 Frywałd 573.77 264 Krzeszowice 1688.64 10 207 Miękinia 555.95 1245 Nawojowa Góra 673.74 1910 Nowa Góra 626.45 1639 Nowa Góra - Łany 147 377 Ostrężnica 631.95 1009 Paczółtowice 877.45 781 Rudno 660.13 736 Sanka 617.21 1145 Siedlec 468.14 622 Tenczynek 1488.76 3214 Wola Filipowska 1145.82 2607 Zalas 1133.23 2137 Żary 526.33 122 SUMA 13908.55 31 446 źródło: UG.Krzeszowice
Szczególnie istotne są dane odnośnie przyrostu naturalnego i odnotowywanego już od kilku lat dodatniego salda migracji. Jeśli chodzi o naturalny wzrost ludności wskaźnik ten jest ujemny, kształtuje się w wysokości „-1,08”, w porównaniu do średniej województwa małopolskiego „+1,21”. Miernik ten odbiega również od sąsiedniego Krakowa “-0,38”. Jednak dodatnie saldo migracji, które wynika z pobliskiego sąsiedztwa Krakowa, niweluje ten obserwowany wynikający bezpośrednio z demografii niekorzystny trend – na plus. Przyrost ludność na terenie Gminy jest wynikiem dodatniego salda migracji obszarów wiejskich gminy Krzeszowice. Strukturę ludności w obszarze gminy obrazuje zamieszczone zestawienie w tabeli nr 1-2.
3 Ludność ze stałym miejscem zameldowania. - 14 -
Przedstawione poniższej w tabeli wskaźniki charakteryzujące potencjał demograficzny gminy wskazują na: stabilizację liczebności ludności gminy, z nieznacznym spadkiem ludności miasta, stan ludności zamieszkałej w mieście w 2006 r., stanowiący 31,6% ogólnej liczebności ludności gminy miejsko-wiejskiej, populację kobiet przewyższającą o 3,4 punktów procentowych liczbę mężczyzn.
Tab. 1-3 Struktura ludności gminy Krzeszowice Stan na 31 XII w osobach (struktura w Dynamika zmian Wyszczególnienie %) w latach 2000-2006 2000 rok 2006 rok
Ogółem 31311 31446 100,43 (100%) (100%) Mężczyźni 15038 15045 100,05 48,03 % 47,84 % Kobiety 16273 16401 100,79 51,97% 52,16 % z tego: Miasto 10207 9925 97,24 32,6 % 31,56 Wieś 21104 21521 101,98 67,4 % 68,44 % Udział w ludności województwa 0,97 % 0,96 % - małopolskiego Źródło: GUS i wyliczenia własne
W poniższej tabeli przedstawiono informacje z GUS wynikające z wielokierunkowych analiz zaludnienia w Gminie.
Tab. 1-4 Grupy wiekowe w Gminie na tle województwa 2000 2006 wojew. % gm. ogółem wojew. % gm. ogółem Wyszczegól- Lp. Krzeszo- ludn. gm. Krzeszo- ludn. gm. nienie wice % Krzeszo- wice % Krzeszo- wice wice 1. 0-2 lata 3,30 2,84 866 1,99 2,76 868 2. 3-6 lat 4,87 4,21 1 282 4,14 3,47 1 093 3. 7-14 lat 11,98 8,57 2 612 9,86 8,65 2 723 4. 15-17 lat 5,27 5,05 1 539 4,52 4,11 1 295 5. 18-19 lat 3,50 3,17 966 3,13 2,84 894 6. 20-24 lat 8,51 8,18 2 494 8,83 8,07 2 541 7. 25-29 lat 7,40 7,35 2 241 8,43 7,97 2 510 8. 30-34 lat 6,59 6,43 1 960 7,65 7,41 2 332 9. 35-39 lat 6,70 6,93 2 112 6,65 6,15 1 936 10. 40-44 lat 7,47 8,11 2 470 6,56 6,58 2 070 11. 45-49 lat 7,27 7,94 2 420 7,21 7,76 2 444 12. 50-54 lat 6,08 6,87 2 092 7,14 7,48 2 353 13. 55-59 lat 4,17 4,41 1 344 6,14 6,86 2 159 14. 60-64 lat 4,49 5,36 1 633 4,18 4,34 1 365 15. 65-69 lat 4,28 4,99 1 522 3,97 4,5 1 415 16. 70 i więcej 8,1 9,58 2 919 9,60 11,05 3 478 ogółem 100 100 30472 100 100 31446 Źródło: GUS i wyliczenia własne
Analiza struktury wiekowej ludności gminy Krzeszowice według podstawowych grup wiekowych wskazuje na niekorzystny układ strukturalny i to zarówno w porównaniu do średnich struktur województwa krakowskiego jak i wartości ogólnokrajowych. Świadczy o tym przede wszystkim bardziej zaawansowany proces starzenia się miejscowej ludności (odsetek ludności w wieku poprodukcyjnym jest o 2,2 punkta procentowego wyższy od wartości dla Polski oraz województwa - 15 - małopolskiego).
Tab. 1-5 Struktura wiekowa wg podstawowych grup wiekowych w % w 2006 r. województwo Wiek* Krzeszowice Polska małopolskie ludność w wieku przedprodukcyjnym 19,0 21,3 20,1 ludność w wieku produkcyjnym 63,2 63,0 64,2 ludność w wieku poprodukcyjnym 17,9 15,7 15,7 Źródło: GUS bank danych regionalnych, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2007 r. Informacje i opracowania statystyczne. GUS, Warszawa 2007
Podstawowe grupy wiekowe: 1) Ludność w wieku przedprodukcyjnym 0-17 lat 2) Ludność w wieku poprodukcyjnym 18-59 lat kobiety i 18-64 lat mężczyźni 3) Ludność w wieku poprodukcyjnym 60 i więcej lat kobiety i 65 i więcej lat mężczyźni
Urodzenia Żywe 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Wieś 92 93 85 71 79 88 102 Miasto 281 200 184 195 191 233 187 Gmina 373 293 269 266 270 321 289 razem Źródło: Dane UM w Krzeszowicach
Zgony 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Wieś 103 120 87 93 109 96 92 Miasto 201 209 186 246 239 196 243 Gmina 304 329 273 339 348 292 335 razem Źródło: Dane UM w Krzeszowicach
Zameldowani na pobyt stały 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Miasto 10411 10348 10281 10188 10133 10099 10052 Wieś 20976 21036 21100 21181 21187 21252 21314 Gmina 31387 31384 31381 31369 31320 31351 31366 razem Źródło: Dane UM w Krzeszowicach
Z przedstawionych zestawień wyraźnie widać, że naturalny przyrost ludności jest ujemny, natomiast bezwzględny przyrost mieszkańców Gminy wynika z napływu ludności z zewnątrz i to tylko na terenach wiejskich. W stosunku do wymeldowań przyrost w kolejnych latach wynosił:
OBSZARY WIEJSKIE 2001 r. +87 osób 2002 r. +79 osób 2003 r. +128 osób 2004 r. +38 osób 2005 r. +59 osób 2006 r. +140 osób, łącznie +531 osób, co stanowi 2,3% przyrostu ludności obszaru wiejskiego Gminy w ciągu 6 lat. MIASTO 2001 r. -28 osób 2002 r. -44 osób 2003 r. -54 osób 2004 r. -16 osób 2005 r. -21 osób 2006 r. -51 osób, łącznie -214 osób, co stanowi 2,5% ubytku ludności Miasta w ciągu 6 lat.
- 16 -
Na obszarze całej gminy Krzeszowice w okresie od 2001 do 2006 r. wskaźnik salda migracji był dodatni i wynosił średnio co roku +51 osób. Dodatni trend migracyjny jest uwarunkowany położeniem Gminy Krzeszowice w pobliżu miasta Krakowa skąd napływa ludność do Gminy Krzeszowice (zjawisko suburbanizacji).
1.2 Prognoza demograficzna
Prognoza dla miasta Krzeszowice
Saldo migracji i przyrost naturalny na 1000 mieszkańców w mieście Krzeszowice w 1996 - 2006
4,00
2,00
0,00 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 -2,00
-4,00
-6,00
-8,00
-10,00
-12,00
-14,00
Saldo migracji Przyrost naturalny
Relacja pomiędzy saldem migracji i przyrostem naturalnym w mieście Krzeszowice w latach 1996-2006
Zestawienie powyższych współczynników pokazuje, iż saldo migracji ma większy wpływ na przyrost lub spadek rzeczywisty ludności, aniżeli przyrost naturalny. Nie należy się spodziewać, że proporcje te zostaną odwrócone. Przyrost naturalny prawdopodobnie będzie nadal oscylował w obrębie wartości ujemnych w okresie prognozy. Całkowity wzrost lub spadek ludności dokonywał będzie się zarówno w wyniku ruchów migracyjnych, jaki również przyrostu naturalnego. Skalę zjawiska imigracji obrazować może fakt, iż średnio roczna wartość salda migracji w Gminie Krzeszowice w latach 1996-2006 w porównaniu z powiatem krakowskim była 2,86 razy mniejsza – odpowiednio 1,77 i 5,07 na 1000 mieszkańców. Prognozę sporządzono w trzech wariantach dla okresu 20 lat, tj. od roku 2007 do 2026. W każdym z nich przyjęto, iż przyrost naturalny będzie ujemny i średnio w każdym roku wynosić będzie -0,09‰ – pomimo tego, iż w poszczególnych latach może on przybierać wartości dodatnie.
Wariant I dla miasta Krzeszowice Wariant I oceniany jest jako najmniej realistyczny z uwagi na fakt, iż skala zjawiska migracji w okresie poprzedzającym prognozę osiągnęła już bardzo niski poziom. Traktować go należy jako projekcję ostrzegawczą. Odpowiada ona na pytanie – co się stanie, gdy tempo spadku liczby ludności w wyniku migracji nie zostanie wyhamowane. W wariancie I przyjęto założenie, że saldo migracji wyrażone w bezwzględnej liczbie ludności będzie utrzymane na poziomie podobnym do osiągniętego w latach 1996-2006, czyli -241 osób. Średnio w każdym roku wynosiło będzie -25 osób rocznie. W wartościach względnych będzie wynosiło -2,2 na 1000 osób. Przyrost naturalny jedynie w latach 2010-2015 przyjmie wartości dodatnie. Od roku 2016 będzie wykazywał stałą tendencję do obniżania swych wartości. Liczba ludności wg wariantu I kształtować będzie się następująco: 2007 – 10207 2010 – 10127 2015 – 10115 2020 – 9990 2026 – 9865 osoby
Dalszy spadek salda migracji zarówno w liczbach bezwzględnych, a szczególnie względnych możliwy jest jednak w sytuacji spełnienia następujących założeń: pogorszenie dostępności komunikacyjnej jako następstwa zaniechania inwestycji w infrastrukturę, - 17 -
zmniejszenie inwestycji w dziedzinie poprawy wizerunku miasta jako obszaru przyjemnego do zamieszkania, które wynika m.in. z atrakcyjności przyrodniczej, profilu społeczno- ekonomicznego dotychczasowych mieszkańców, sprawnego funkcjonowanie samorządu i urzędu Miasta, zmniejszenie, a nawet odwrócenia dotychczasowego kierunku strumienia napływu ludności Krakowa do obszarów podmiejskich – trend reurbanizacji, wywołany rewitalizacją niektórych typów obszarów miasta Krakowa, zmiana sytuacji na rynku nieruchomości w Krakowie jako miasta – metropolii Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego, zwiększenie atrakcyjności innych gmin Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego – niższe ceny mieszkań, gruntów, lepsza infrastruktura komunikacyjna, spowodować może „przechwycenie” potencjalnych mieszkańców przez inne gminy.
Wariant II dla miasta Krzeszowice W wariancie II przyjęto założenie, iż średnio roczna wielkość salda migracji wyniesie +88 osób, zaś w liczbach względnych prognozowana wartość salda migracji wyniesie +7,83 osób na 1000 mieszkańców. Całkowity wzrost ludności wyniesie 10,89% w stosunku do liczby ludności w 2006 r. W latach 2007-2026 przyrost naturalny będzie ujemny i średnio w każdym roku wynosić będzie -0,09‰ pomimo tego, iż w poszczególnych latach może on przybierać wartości dodatnie. I tak w prognozowanym okresie 2010-2015 przyrost naturalny przyjmie wartości dodatnie. Od roku 2016 będzie wykazywał stałą tendencję do obniżania swych wartości. Liczba ludności wg wariantu II kształtować będzie się następująco: 2007 – 10207 2010 – 10 250 2015 – 10 314 2020 – 10 643 2026 – 11 006 osoby Wariant II oceniany jest jako najbardziej realistyczny. Przewidywana skala emigracji nie będzie tak znacząca jak w wariancie III. Do roku 2010 prognozowane saldo migracji powinno przyjmować wartości nie większe niż +53 osób rocznie. Od roku 2010 prognozuje się systematyczny wzrost z niewielkimi wahaniami. Ceny nieruchomości na terenie miasta Krzeszowice w porównaniu z cenami lokali mieszkaniowych w Krakowie będą konkurencyjne, spodziewać się należy zwiększonego napływu ludności. Skala migracji będzie zależeć m.in. od: różnicy w kosztach nabycia wspomnianych dwóch typów nieruchomości, dobrego image’u miasta jako obszaru przyjemnego do zamieszkania, atrakcyjnego przyrodniczo oraz od sprawnego funkcjonowania władz samorządowych, sprawnej infrastruktury komunikacyjnej pozwalającej zaspokoić rosnące potrzeby w zakresie przemieszczania się. Jej obecność pozwoli miastu podtrzymać konkurencyjną pozycję w odniesieniu do potencjalnych mieszkańców.
Wariant III dla miasta Krzeszowice W wariancie III przyjęto założenie, iż saldo migracji będzie dodatnie w całym prognozowanym okresie i osiągnie bardzo wysoki poziom. Tak duży napływ ludności związany będzie z nowymi inwestycjami developerskimi realizowanymi na obszarze miasta. W gminie Krzeszowice przewiduje się, że średnio w każdym roku przyrost ludności w wyniku migracji będzie wynosił +107 osób. Także w wartościach względnych przypuszcza się, iż będzie ono znacząco większe +15,56 na 1000 osób w porównaniu z latami 1996-2006 gdzie wynosiło: -4,4 na 1000 osób. Przyrost naturalny jedynie w latach 2010-2015 przyjmie wartości dodatnie. Od roku 2016 będzie wykazywał stałą tendencję do obniżania swych wartości. Liczba ludności wg wariantu III kształtować będzie się następująco: 2007 – 10207 2010 – 10 894 2015 – 11 003 2020 – 11 280 2026 – 11 608 osoby Wariant III zakłada największą dynamikę wzrostu liczby ludności. Tak duży napływ ludności będzie miał związek ze wzrostem zjawiska suburbanizacji, które zależne jest m.in. od sytuacji na rynku nieruchomości w Krakowie jako miasta-metropolii Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego, silnej mody na mieszkanie w strefie podmiejskiej Na taki przebieg zjawisk ludnościowych wpływ może mieć szereg czynników. Oprócz wspomnianej już zależności pomiędzy cenami mieszkań w Krakowie a cenami nieruchomości w mieście Krzeszowice duże znaczenie będzie miała dogodna dostępność komunikacyjna jako następstwo wzmożonych inwestycji w infrastrukturę. Wpływ na zdynamizowany wzrost liczby ludności mogą mieć także inne czynniki. Zmniejszenie atrakcyjności innych gmin Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego – poprzez ich dużą gęstość zaludnienia, a także - 18 - wzrost wskaźnika motoryzacji – ograniczanie swobody.
Prognoza liczby ludności miasta Krzeszowice w latach 2007 - 2026
11900 11700 11500 11300 11100 10900 10700 10500
10300 liczbaludności 10100 9900 9700 9500 9300
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 rok
wariant I wariant II wariant III
- 19 -
Prognoza demograficzna – obszary wiejskie gminy Krzeszowice
Saldo migracji i przyrost naturalny na 1000 mieszkańców na obszarze wiejskim gminy Krzeszowice w 1996 - 2006
8,00
6,00
4,00
2,00
0,00 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
-2,00
-4,00
saldo migracji na 1000 Przyrost naturalny
Relacja pomiędzy saldem migracji i przyrostem naturalnym na obszarze wiejskim w gminie Krzeszowice w latach 1996-2006
Zestawienie dwóch powyżej współczynników pokazuje, iż przyrost rzeczywisty dokonuje się niemal wyłącznie poprzez zjawisko migracji. Nie należy się spodziewać, iż proporcje te zostaną odwrócone. Przyrost naturalny prawdopodobnie będzie się obniżał i w okresie prognozy przyjmie wartości ujemne. Całkowity wzrost ludności dokonywał będzie się tylko w wyniku ruchów migracyjnych. Prognozę sporządzono w trzech wariantach dla okresu 20 lat, tj. od roku 2007 do 2026. W każdym z nich przyjęto, iż przyrost naturalny będzie ujemny i średnio w każdym roku wynosić będzie -0,3‰, mimo że w poszczególnych latach może on przybierać wartości dodatnie.
Wariant I dla obszaru wiejskiego gminy Krzeszowice W wariancie I przyjęto założenie, iż saldo migracji wyrażone w bezwzględnej liczbie ludności będzie niższe blisko o 1/3 od osiągniętego w latach 1996-2006 +588 osób. Średnio w każdym roku wynosiło będzie +29 osób. Także w wartościach względnych przypuszcza się, iż będzie ono znacząco mniejsze +1,34 na 1000 osób (w latach 1996-2006 +3,75 na 1000 osób). Przyrost naturalny jedynie w latach 2010-2015 przyjmie wartości ujemne. Od roku 2016 będzie wykazywał niewielką, ale stałą tendencję do podwyższania swych wartości, średnio +0,63‰ Liczba ludności wg wariantu I kształtować będzie się następująco: 2007 – 21 617 2010 – 21 061 2015 – 21 585 2020 – 21 842 2026 – 22 223 osoby Wariant I zakłada najmniejszą dynamikę wzrostu liczby ludności. Na taki przebieg zjawisk ludnościowych wpływ może mieć szereg czynników. Oprócz wspomnianej już zależności pomiędzy cenami mieszkań w Krakowie a kosztami budowy domu jednorodzinnego w Gminie Krzeszowice – w wersji niekorzystnej z punktu widzenia potencjału demograficznego Gminy Krzeszowice, pogorszenia dostępności komunikacyjnej jako następstwa zaniechania inwestycji w infrastrukturę, wzrostu liczby ludności i wskaźnika motoryzacji wpływ na spowolniony wzrost liczby ludności mogą mieć także inne czynniki. Zwiększenie atrakcyjności innych gmin Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego – niższe ceny gruntów, lepsza infrastruktura komunikacyjna, klimat większej swobody w obszarach o niższym wskaźniku gęstości zaludnienia – spowodować może „przechwycenie” potencjalnych mieszkańców przez inne gminy. Zmniejszenie, a nawet odwrócenie dotychczasowego kierunku strumienia napływu ludności Krakowa do obszarów podmiejskich może mieć miejsce także w przypadku pojawienia się trendu reurbanizacji. Wywołany on może zostać w wyniku rewitalizacji niektórych typów obszarów miasta Krakowa.
- 20 -
Wariant II dla obszaru wiejskiego gminy Krzeszowice W wariancie II przyjęto założenie, iż saldo migracji wyrażone w liczbach względnych wyniesie średnio +7,99 osoby na 1000 mieszkańców na rok i będzie o 113% wyższe od średnio rocznego salda migracji na 1000 mieszkańców w latach 1996-2006. W liczbach bezwzględnych średnio roczna wielkość salda migracji przyjęta w tym wariancie wyniesie +235 osób. Przyrost naturalny jedynie w latach 2010-2015 przyjmie wartości ujemne. Od roku 2016 będzie wykazywał niewielką, ale stałą tendencję do podwyższania swych wartości, średnio +0,63‰ Liczba ludności wg wariantu II kształtować będzie się następująco: 2007 – 21 617 2010 – 22 521 2015 – 24 898 2020 – 25 742 2026 – 26 319 osób.
Wariant II oceniany jest jako najbardziej realistyczny. Jego przebieg uwarunkowany jest zwiększonym napływem ludności w porównaniu z okresem 1996-2006. Przewidywana skala imigracji jednak nie będzie tak znacząca jak w wariancie I. Do roku 2011 włącznie saldo migracji nie powinno być wyższe od +113 osób rocznie. Od roku 2012 prognozuje się systematyczny wzrost z niewielkimi wahaniami. Realizacja przebiegu tego scenariusza rozwoju demograficznego uwarunkowana jest podobnie jak w wariancie III. Po pierwsze ceny gruntów z przeznaczeniem pod budownictwo mieszkaniowe na obszarach wiejskich gminy Krzeszowice będą konkurencyjne w stosunku do cen nieruchomości na rynku krakowskim. Po drugie koszty budowy domu jednorodzinnego w porównaniu z cenami lokali mieszkaniowych w Krakowie będą również konkurencyjne. W wyniku tych korzystnych zjawisk spodziewać się należy zwiększonego napływu ludności. Skala migracji zależna będzie m.in. od różnicy w kosztach nabycia wspomnianych dwóch typów nieruchomości. Wraz ze wzrostem liczby ludności coraz większe znaczenie będzie miała dobra infrastruktura komunikacyjna pozwalająca zaspokoić rosnące potrzeby w zakresie przemieszczania się. Jej obecność pozwoli Gminie podtrzymać konkurencyjna pozycję w odniesieniu do potencjalnych mieszkańców.
Wariant III dla obszaru wiejskiego gminy Krzeszowice W wariancie III przyjęto założenie, iż średnio roczna wielkość salda migracji wyniesie +401 osób. W liczbach względnych prognozowana wartość salda migracji wyniesie +12,87 osób na 1000 mieszkańców, co oznacza ponad trzykrotny wzrost w porównaniu z okresem 1996-2006. Przyrost naturalny jedynie w latach 2010-2015 przyjmie wartości ujemne. Od roku 2016 będzie wykazywał niewielką, ale stałą tendencję do podwyższania swych wartości, średnio +0,63‰. Liczba ludności wg wariantu III kształtować będzie się następująco: 2007 – 21 617 2010 – 23 540 2015 – 26 038 2020 – 28 295 2026 – 29 646 osoby,
Wariant III oceniany jest jako najmniej realistyczny z uwagi na fakt, że przewidywane jest obniżenie się skali zjawiska migracji z miasta Krakowa do pobliskich gmin w wyniku obniżenia cen mieszkań na rynku wtórnym. Traktować go należy jako projekcję ostrzegawczą. Odpowiada ona na pytanie – co się stanie, gdy tempo przyrostu liczby ludności w wyniku migracji nie zostanie wyhamowane. Dalszy wzrost salda migracji zarówno w liczbach bezwzględnych, a szczególnie względnych możliwy jest jednak w sytuacji spełnienia następujących założeń: dużej skali zjawiska suburbanizacji, które zależne jest m.in. od sytuacji na rynku nieruchomości w Krakowie jako miasta-metropolii Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego, silnej mody na mieszkanie w strefie podmiejskiej, podtrzymania wysokiej atrakcyjności obszarów wiejskich gminy Krzeszowice dla potencjalnych mieszkańców, która wyraża się m.in. w: o wysokiej podaży gruntów z przeznaczeniem pod budownictwo mieszkaniowe wyposażonych w infrastrukturę techniczną, uwarunkowanej m.in. zapisami w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, o dobrej dostępności komunikacyjnej jako efektu wzbogacenia istniejącej sieci komunikacyjnej w nowe rozwiązania oraz poprawie stanu istniejącego, postrzegania obszarów wiejskich gminy jako terenów przyjemnych do zamieszkania, które wynika m.in. z oceny atrakcyjności przyrodniczej, profilu społeczno-ekonomicznego dotychczasowych mieszkańców, sprawnego funkcjonowanie samorządu i urzędu Gminy.
- 21 -
Prognoza wzrostu liczby ludności obszarów wiejskich gminy Krzeszowice w latach 2007-2026
32000 30000 28000 26000 24000 22000 20000
18000 liczba ludności 16000 14000 12000 10000
20 07 20 08 20 09 20 10 20 11 20 12 20 13 20 14 20 15 20 16 20 17 20 18 20 19 20 20 20 21 20 22 20 23 20 24 20 25 20 26 rok
wariant I wariant II wariant III
PODSUMOWANIE ANALIZ : TEREN WARIANT 2007 2017 2026 wariant I 9898 9799 9865 MIASTO wariant II 9898 10421 11006 wariant III 9898 11117 11608 wariant I 21617 21692 22223 OBSZAR WIEJSKI wariant II 21617 25001 26319 wariant III 21617 27947 29646 wariant I 31515 31491 32071 MIASTO I GMINA wariant II 31515 35422 37325 wariant III 31515 39064 41254
Z powyższych uwarunkowań wynikają następujące możliwości i ograniczenia/zagrożenia: Możliwości: wysoki procent ludności w wieku produkcyjnym, napływ ludności z zewnątrz w wieku produkcyjnym, znaczna liczba dobrze wykształconej ludności. Ograniczenia: malejąca liczba urodzeń ludności miejscowej, postępujący proces starzenia się ludności miejscowej, odpływ mieszkańców do zatrudnienia na zewnątrz Gminy – zmiana funkcji Gminy na sypialnię Krakowa i sąsiednich miast, utrata tożsamości Gminy.
- 22 -
2. ISTNIEJĄCE ZAINWESTOWANIE TERENU I OBSERWOWANE TRENDY ZMIAN
2.1 Zabudowa mieszkalna Zabudowa mieszkalna w Gminie Krzeszowice to w przeważającej części zabudowa niska, jednorodzinna – wolnostojąca. Na terenie miasta Krzeszowice występuje również zabudowa wielorodzinna, średniej i wysokiej intensywności. Cechą charakterystyczną układu osadniczego jest zwarta zdyscyplinowana zabudowa w częściach historycznych oraz w bezpośrednim otoczeniu, a także rozwinięcie zwartego układu wzdłuż głównych dróg przechodzących przez obszar wsi. Nowa zabudowa, będąca rezultatem wzrastających gwałtownie potrzeb powoduje tworzenie się przysiółków w obszarach peryferyjnych przechodzących w zabudowę rozproszoną w terenach odległych od głównych dróg. Nowa zabudowa lokalizowana jest wzdłuż niemalże wszystkich dróg, ale także na niezainwestowanych terenach oderwanych od istniejących struktur osadniczych, lub w kolizji ze środowiskiem przyrodniczym (Wola Filipowska, Rudno, Paczółtowice). Sprzyja temu ogromna ilość rezerw terenów budowlanych w obowiązujących planach, będąca konsekwencją utrzymującego się od szeregu lat trendu do „przekwalifikowywania” coraz to nowych terenów rolnych na budowlane (często nawet tylko w celu lokaty kapitału).
Dane dotyczące ruchu budowlanego uzyskane w UG przedstawiają poniższe tabele:
Ruch budowlany (Gmina ogółem) WYDANE INNE BUDYNKI W TYM: BUDYNKI ROK POZWOLENIA NA (USŁUGOWE, MIESZKALNE BUDOWĘ PRODUKCYJNE) 2003 7 6 1 2004 50 46 4 2005 51 44 7 2006 50 48 2 Stan na 30.06.2007 78 77 1 Źródło UM w Krzeszowicach
Postępująca zabudowa Gminy doprowadzi do: zatracenia dotychczasowego charakteru i uroku Gminy i stopniowe przekształcenie jej w zurbanizowaną przestrzeń, która nie będzie ani wiejska ani miejska. To co stanowi atut i wartość tych obszarów może zostać bezpowrotnie stracone, a w to miejsce pojawi się przypadkowość rozwiązań przestrzennych, chaos zabudowy; stopniowego rozpraszania zabudowy i postępującej ingerencji w trwałość i ciągłość systemów przyrodniczych, co w konsekwencji prowadzi do obniżenia – trudnej do odtworzenia – jakości środowiska; znacznego obciążenia budżetu Gminy, bowiem skutki finansowe decyzji planistycznych spoczywają na samorządzie lokalnym, począwszy od finansowania kosztownych dziś opracowań planistycznych, aż po obowiązek realizacji zobowiązań wynikających z ustaleń planów (wykupy terenów, realizacja uzbrojenia i obsługi komunikacyjnej, zapewnienie dostępności do usług publicznych itp.).
Zaniechanie przeciwdziałania niekorzystnym zjawiskom utrwali negatywne skutki przestrzenne, ekonomiczne i społeczne. Konieczne jest zatem: podjęcie działań zmierzających w pierwszym rzędzie do racjonalizacji wykorzystania gruntów budowlanych, porządkowania i intensyfikacji zabudowy, przekształcanie przede wszystkim południowych obszarów Gminy w autentyczną strefę zabudowy podmiejskiej o czytelnej strukturze i wysokim standardzie obsługi, dbałość o wizerunek Gminy w aspekcie estetyki przestrzeni i jakości środowiska.
2.2 Gospodarka gruntami W tabeli zamieszczonej poniżej zostały ujęte zaobserwowane od 2004 roku zmiany w liczebności i wielkości gospodarstw rolnych oraz sposobach użytkowania gruntów. Znamienny dla gminy Krzeszowice jest spadek liczby gospodarstw średnich do 5 ha oraz gospodarstw małych od 1 do 2 ha. Liczba gospodarstw większych pozostaje na niezmienionym poziomie. Szczególnie w ostatnich latach widoczny jest wzrost obrotu ziemią w skutek zainteresowania terenami budowlanymi mieszkańców Krakowa i większych miast. Fakt ten zachęca mieszkańców do uregulowania stanów prawnych ziemi w celu dokonania korzystnych transakcji. Widać z - 23 - przytoczonego zestawienia, że Gmina nadal utrzymuje charakter miejsko-wiejski.
Zestawienie gospodarowania gruntami Liczba gospodarstw 2004 2005 2007 rolnych ogółem 1838 100% 2294 100% 2230 100% 1÷2 ha 1791 83,77% 1916 83,52% 1866 83,68% 2÷5 303 14,17% 328 14,30% 314 14,08% 5÷10 16 0,75% 22 0,96% 22 0,99% 10 ha i więcej 28 1,31% 28 1,22% 28 1,26% Źródło: www.krzeszowice.pl
Powierzchnia gruntów w 2007 r. (w ha) Użytki rolne: grunty orne 4367 w tym: odłogi Brak danych ugory Brak danych sady 137 łąki 595 pastwiska 179 Lasy i grunty leśne 6 404 Pozostałe grunty Brak danych Źródło: www.krzeszowice.pl
2.3 Zabudowa usługowo-produkcyjna Wynikiem zmian, jakie zaszły w ciągu ostatnich dziesięciu lat w sferze społecznej i gospodarczej są dynamiczne zmiany przestrzenne i strukturalne w obszarze Miasta i Gminy. Oczekiwaniem mieszkańców jest liberalizacja zasad zagospodarowania przestrzennego ze względu na duże zapotrzebowanie na nowe tereny oraz możliwość swobodnego inwestowania. W wyniku realizacji ustaleń planów i wydanych decyzji administracyjnych, pojawiło się wiele inwestycji o różnorodnym profilu i skali, z których znaczna część w miarę upływu czasu utrwala się w przestrzeni i rozbudowuje. Obiekty usługowe i produkcyjne powstały wśród istniejącej zabudowy lub w jej bezpośrednim sąsiedztwie, realizowane na własnych gruntach inwestorów. O ile w początkowym okresie nowego systemu gospodarczego praktyka ta pozwoliła na dynamiczny rozwój i wzrost aktywności mieszkańców, to w krótkim już czasie daje się zauważyć dążenie do wyraźnego rozdzielenia funkcji mieszkalnej i usługowej. W wielu przypadkach funkcje usługowo-produkcyjne obniżają bowiem standard okolicznych terenów pomimo spełnianych formalnie warunków ochrony środowiska. (Pozostaje jednak szpetota i bałagan otoczenia, duża ilość samochodów często o dużym tonażu, zapachy itp.). Małe początkowo firmy rozbudowują się stopniowo w coraz większe zakłady, co w końcu doprowadza do konfliktu z sąsiedztwem.
2.4 Infrastruktura społeczna Infrastruktura społeczna należy do bardzo ważnych czynników wpływających na ocenę warunków życia danej społeczności lokalnej. Po warunkach mieszkaniowych, miejscu pracy, dochodach finansowych, zakres i jakość obsługi ludności przez elementy infrastruktury społecznej tworzą obraz życia w Gminie. Stopień wyposażenia Gminy Krzeszowice w urządzenia infrastruktury społecznej należy uznać za bardzo dobry (patrz podrozdziały dotyczące poszczególnych rodzajów infrastruktury – wskaźniki). Poniżej zaprezentowano podstawowe informacje dotyczące głównie usług publicznych, za które w większości odpowiedzialna jest władza lokalna.
2.4.1 Oświata i wychowanie Tab. Przedszkola ILOŚĆ OBIEKT MIEJSCOWOŚĆ ILOŚĆ DZIECI ODDZIAŁÓW Z „0” - 24 -
Przedszkole Samorządowe Krzeszowice 208 11 Przedszkole Samorządowe Tenczynek 122 (w tym 43 6 w Zalasiu) Przedszkole Samorządowe w Zespole Wola Filipowska 72 3 Placówek Oświatowych Niepubliczne Przedszkole Sióstr Miłosierdzia Krzeszowice 44 2 Ogółem 4 446 22 Źródło: UG w Krzeszowicach
Standard obsługi: 23 dzieci/oddział. W 1997 standard obsługi wynosił 22 dzieci/oddział jak widać trend obsługi uległ nieznacznej poprawie zmianie. Wynika to głównie ze zjawiska demograficznych oraz ograniczenia liczby przedszkoli z 8 w 1997 roku do 4 w 2007. Niezależnie, sumaryczna liczba dzieci objętych opieką przedszkolną wynosi 446 dzieci, co stanowi 40,8% dzieci w wieku 3-6 lat. Suma dzieci w wieku 3-6 lat wynosi w Gminie Krzeszowice 1093 dzieci.
- 25 - Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Gminy Krzeszowice
Szkoły
POW. DZIAŁEK OBIEKTU LICZBA LICZBA SALA LICZBA OBSŁUGIWANY LICZBA BOISKO OBIEKT ADRES/NR DZIAŁKI pow. nieruchomości powierzch-nia POMIESZCZEŃ NAUCZY- GIMNASTYCZNA UCZNIÓW REJON ODDZIAŁÓW JEST/NIE MA gruntowej zabudowy DO NAUKI CIELI JEST/NIE MA SP im. H.Sienkiewicza Krzeszowice dz. Nr 1 6282 ha 29 599 Miasto 51,06 28 jest jest w Krzeszowicach 1244/1, 1644/14 Krzeszowice, Dubie i Siedlec SP im. J.Ryłko w Czernej Czerna dz. nr 1898 1,59 ha 8 86 Czerna, budynki 10,35 7 zastępcza jest w Nowej Górze 188, 433,453,459,473 SP im. S.Wyspiańskiego Filipowice dz. nr 1825, 0,5248 ha 8 135 Filipowice, część 12,28 7 zastępcza jest 1826, 1827, 1828, 1829, Miękini tzw. 1832/1, 1832/2, 1839, Stawiska 1840, 5998 SP w Miękini Miękinia dz. nr 974 0,53 ha 9 68 Miękinia bez tzw. 11,17 7 zastępcza jest Stawiska SP im.J.Piłsudskiego Nawojowa Góra dz. nr 0,92 ha 9 108 Nawojowa Góra 11,26 7 jest jest 1278/1 SP w Ostrężnicy Ostrężnica dz. nr 1287, 2,38 ha 8 103 Ostrężnica oraz 11,74 7 jest nie ma 724/2, 724/4, 724/7, sołectwo Łany 1065/2 SP im.J.Korczaka Paczółtowice dz. nr 2,22 ha 8 86 Paczółtowice, 12,09 7 zastępcza jest w Paczółtowicach 333/2 334/3 Dębnik, Żary SP im.J.Brzechwy Sanka dz. nr 611, 591/4 1,28 ha 8 116 Część Sanki bez 10,54 7 jest jest w Sance tzw. Głuchówek oraz Frywałd Publiczna Szkoła Rudno dz. nr 519 0,21 ha 5 36 Brak danych 6 Nie ma jest Podstawowa w Rudnie Publiczne Gimnazjum Krzeszowice dz. nr 1 0261 ha 26 479 Miasto 43,83 20 jest nie ma im.A.Mickiewicza 1278/165 1278/166 Krzeszowice, w Krzeszowicach Czerna, Dębnik, Dubie, Nawojowa Góra, Paczółtowice, Siedlec, Żary oraz budynki z Nowej Góry nr 188, 433, 453, 459, 473 Zespół Placówek Wola Filipowska dz. nr 2,10 ha 18 szkoła Dla SP - Wola 36,4 19 jest jest Oświatowych im.J.Bema 328/2 podstawowa 198 Filipowska, dla w Woli Filipowskiej gminazjum 197 gimnazjum – (401) Wola Filipowska, Filipowice, część
- 26 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Gminy Krzeszowice
POW. DZIAŁEK OBIEKTU LICZBA LICZBA SALA LICZBA OBSŁUGIWANY LICZBA BOISKO OBIEKT ADRES/NR DZIAŁKI pow. nieruchomości powierzch-nia POMIESZCZEŃ NAUCZY- GIMNASTYCZNA UCZNIÓW REJON ODDZIAŁÓW JEST/NIE MA gruntowej zabudowy DO NAUKI CIELI JEST/NIE MA Miękinia tzw. Stawiska Zespół Szkół Nowa Góra dz. nr 1506 1,52 ha 12 szkoła Nowa Góra bez 23,41 13 zastępcza jest im.M.Konopnickiej podstawowa 77 nr w Nowej Górze gimnazjum 127 188,433,453,459, (202) 473, Ostrężnica, Miękinia bez tzw. Stawisk, sołectwo Łany Zespół Szkół Zalas dz. nr 1722, 2,11 ha 16 szkoła Zalas, Sanka, 29,52 16 jest jest im. T.Kościuszki w Zalasiu 2566/6, 2627, 2653 podstawowa 172 Frywałd gimnazjum 142 (306) Zespół Szkół Tenczynek dz. nr 1741 0,66 ha 17 szkoła Tenczynek i Rudno 29,94 18 jest nie ma im. W. Jagiełły podstawowa 223 w Tenczynku gimnazjum 127 (358) LO im.T.Kościuszki w Krzeszowice Krzeszowicach Zespół Szkół Krzeszowice Ponadgimnazjal-nych Brak danych Państwowa Szkoła Krzeszowice Muzyczna I st. im.Z.Nozkowskiego Prywatne Szkoły Zaoczne Krzeszowice Stefana Kwietniowskiego Źródło: UG w Krzeszowicach
- 27 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
Przyjmowany przez Kuratorium Oświaty i Wychowania optymalny standard to 20-25 uczniów / 1 p.d.n. Istniejące standardy obsługi: uczn./1 p.d.n. uczn./1 nauczyciela 16,23 uczn./oddział zmianowość. Należy stwierdzić, że standardy nauczania w świetle podanych wskaźników są zachowane.
2.4.2 Ochrona zdrowia i opieka społeczna OBIEKTY SŁUŻBY ZDROWIA OBIEKT ADRES Zespół Przychodni i Ośrodków Zdrowia “Krzeszowickie centrum zdrowia” – ul. Legionów Polskich 30, Przychodnia Rejonowa w Krzeszowicach, Wiejskie Ośrodki Zdrowia w Nowej Krzeszowice Górze, Tenczynku, Zalasiu Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ośrodek Rehabilitacji ul. Daszyńskiego 1, Narządu Ruchu “Krzeszowice” Krzeszowice Pogotowie Ratunkowe ul. Legionów Polskich 6, Krzeszowice Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej “VIMED” – Podstawowa opieka ul. Szkolna 4, Krzeszowice zdrowotna Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej – Gabinet Lekarza Rodzinnego, Batowice 98 Przychodnia Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej – Praktyka Lekarza ul. Wyki 10, Krzeszowice Rodzinnego Źródło: UG w Krzeszowicach
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Krzeszowicach obejmuje zakresem swego działania teren Gminy Krzeszowice, pomagając osobom i rodzinom w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia. Pomocy społecznej na zasadach określonych w ustawie o pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom, w szczególności z powodu: ubóstwa, sieroctwa, bezdomności, bezrobocia, niepełnosprawności, długotrwałej lub ciężkiej choroby, potrzeby ochrony macierzyństwa, bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo- wychowawcze, trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy, trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, alkoholizmu lub narkomanii, zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej, klęski żywiołowej lub ekologicznej.
Celem Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznego jest podtrzymywanie i rozwijanie umiejętności samodzielnego życia osób w nim przebywających, podniesienie poziomu ich zaradności życiowej, sprawności psychofizycznej, przystosowanie do funkcjonowania społecznego w środowisku oraz ogólna rehabilitacja psycho-fizyczna umożliwiająca podjęcie pracy zarobkowej.
2.4.3 Kultura Krzeszowicki Ośrodek Kultury w Krzeszowicach prowadzi działalność w zakresie: upowszechniania kultury, turystyki i rekreacji, promocji Gminy, upowszechniania czytelnictwa – w ramach działalności biblioteki gminnej. Jest także wydawcą dwutygodnika “Magazyn Krzeszowicki”. W ramach swojej - 28 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
działalności organizuje imprezy kulturalne i rekreacyjne. Przy KOK’u funkcjonuje Izba Pamięci Historycznej oraz galeria artystów nieprofesjonalnych, są także prowadzone Kluby: Podróżnika, Seniora, Brydża, Sportowy oraz Internetowy. W Gminie występuje wyjątkowo wysoka i atrakcyjna oferta usług zespołów artystycznych. Najbardziej znane zespoły to: 1) Grupa plastyczna “Zdrój” – Zespół działający od 1985 roku przy Krzeszowickim Ośrodku Kultury. “Zdrój” uczestniczy w gminnych imprezach, corocznych plenerach oraz cyklicznych wystawach m.in. W Pałacu Vauxhall i klubie Stuba przy Kolegiacie Św. Anny w Krakowie. Grupę tworzą zarówno artyści nieprofesjonalni jak i absolwenci wyższych uczelni. 2) Zespół regionalny “Rudnianie” działający pod patronatem KOK, uczestnik i laureat wielu przeglądów, festiwali o zasięgu regionalnym i ogólnopolskim. Działalność zespołu opiera się na kultywowaniu tradycyjnych zwyczajów i obrzędów z okolic Rudna. Zespół wydał 3 płyty: “Rozstaje 2000”, “Do Rudna, do Rudna...”, “Dobranocka u Panny Młodej”. 3) Zespół regionalny z Nowej Góry – powstał w 1972 r., działa pod patronatem KOK. Wykonuje pieśni regionalne, pielęgnuje tradycyjne obrzędy – darcia pierza, kiszenia kapusty, sobótki. Zespół zdobył wiele nagród i wyróżnień na festiwalach i ogólnopolskich przeglądach, prezentował swoje dokonania w radio i telewizji. 4) Grupa śpiewacza – „Wolanie” z Woli Filipowskiej – powstała w roku 2000 przy KOK’u. W swoim repertuarze ma pieśni patriotyczne, okolicznościowe i regionalne oraz kolędy i pastorałki. 5) Grupa śpiewacza “Podlasianki” – działa od 1984 roku w Zalasiu. Wykonuje pieśni pasterskie, weselne i religijne, kultywuje stare obrzędy o zwyczaje – skubania pierza, pieczenia chleba, itp. Grupa słynna jest dzięki gawędom, zdobyła liczne nagrody i wyróżnienia. Oprócz wymienionych zespołów istnieje również wiele innych propagujących różne formy kultury, jak np. Młodzieżowy Zespół Wokalny i Taneczny “Bandoneo”, Dziecięcy Zespół Taneczny “Rytm” czy “Kapela Krzeszowicka”. Imprezy, które na stałe wpisały się w klimat Gminy to: Międzynarodowe Spotkania Dziecięce i Młodzieżowe Zespołów Folklorystycznych “KRAKOWIAK”, konkursy recytatorskie, przegląd chórów i orkiestr dętych, twórczość artystyczna domów pomocy społecznej.
Na terenie Gminy znajdują się:
Muzeum Ziemi Krzeszowickiej prowadzone jest przez Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krzeszowickiej. W zbiorach muzeum znajdują się cenne eksponaty obrazujące dzieje Krzeszowic i okolicy, historię uzdrowiska i dawne rzemiosło. Znajdują się też pamiątki związane ze znanymi mieszkańcami Krzeszowic.
Muzeum w Klasztorze Karmelitów Bosych w Czernej posiada ekspozycję historyczną zawierającą eksponaty liturgiczne i przedmioty codziennego użytku, których używali zakonnicy. Misyjną ze zbiorem afrykańskiego rękodzieła, okazy fauny i flory z Rwandy i Burundi. W muzeum znajduje się również wystawa dotycząca życia i działalności św. Rafała Kalinowskiego, odnowiciela zakonu Karmelitów Bosych w Polsce.
W Gminie występuje stosunkowo duża liczba atrakcyjnych Kół Gospodyń Wiejskich zajmujących się kultywowaniem tradycji ludowych, prowadzeniem działalności kulturalno-oświatowej, inicjowaniem środowiskowych spotkań integracyjnych, a także imprez charytatywnych. Koła znajdują się w Woli Filipowskiej, w Sielcu, w Tenczynku, w Filipowicach, w Sance, w Nawojowej Górze, w Miękini, w Paczółtowicach.
Wszystko to świadczy o sprzyjającym klimacie stworzonym przez władze Gminy oraz możliwościach, zdolności i aktywności mieszkańców. W Krzeszowicach, Paczółtowicach, Tenczynku, Nowej Górze, Nawojowej Górze, Filipowicach, Ostrężnicy, Zalasiu, Sance, Woli Filipowskiej istnieją kościoły parafialne. Życie parafialne również spełnia rolę integrującą i identyfikującą historycznie. - 29 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
2.4.4 Sport i rekreacja W gminie działają liczne kluby sportowe mające na celu upowszechnianie sportu i rekreacji. Kluby te znajdują się w Zalasiu – Uczniowski Klub Sportowy “Siateczka”, w Ostrężnicy – Ludowy Klub Sportowy “Jutrzenka”, w Nawojowej Górze – Ludowy Klub Sportowy “Górzanka”, w Woli Filipowskiej – Ludowy Klub Sportowy “Wolanka”, w Tenczynku – Ludowy Klub Sportowy “Victoria” oraz Ludowy Klub Sportowy “Tęcza”, a także w Krzeszowicach – Gminny Klub Sportowy “Świt”.
W Paczółtowicach znajduje się Kraków Valley Golf & Country Club, największy kompleks golfowy w południowej Polsce mieszczący się na obszarze 160 ha. W ramach Kraków Valley Golf & Country Club w Dolinach Racławki i Eliaszówki można uprawiać jazdę konną, na terenie owego obiektu znajduje się również strzelnica sportowa. W okresie zimowym istnieje możliwość uprawiania narciarstwa zjazdowego jak i biegowego dzięki istniejącym stokom narciarskim i trzem wyciągom, a także trasom do narciarstwa biegowego. W kompleksie Kraków Valley Golf znajduje się Hotel Villa Pacoldi ze stylową restauracją.
Na terenie miasta znajduje się Hala Widowiskowo-Sportowa, dwa boiska przyszkolne oraz stadion Klubu Sportowego “Świt”, a przy szkołach w 14 miejscowościach znajdują się boiska sportowe oraz w Krzeszowicach działa Międzyszkolny Ośrodek Sportowy. Liczne są możliwości rekreacji pieszej i rowerowej zwłaszcza w północno-zachodniej, a także południowej części Gminy.
2.4.5 Gospodarka komunalna Na terenie Gminy Krzeszowice zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków prowadzi spółka prawa handlowego “Wodociągi i Kanalizacja Krzeszowice Sp. z o. o.” z siedzibą w Krzeszowicach. Przedsiębiorstwo Wodociągi i Kanalizacja, w ramach świadczenia usług w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę prowadzi: Działalność usługowa w zakresie rozprowadzania wody. Pobór i uzdatnianie wody. Wykonywanie robót ogólnobudowlanych w zakresie rozdzielczych obiektów liniowych: rurociągów wodnych i kanalizacyjnych. Wykonywanie robót ogólnobudowlanych w zakresie obiektów liniowych rurociągów. Wykonywanie instalacji wodno-kanalizacyjnych. Obróbka odpadów poprzez ich kompostowanie w celu ich unieszkodliwienia lub uzyskania produktu ubocznego – nawozu. Działalność w zakresie projektowania budowlanego, urbanistycznego, technologicznego. Wykonywanie badań, pomiarów, analiz chemicznych i biologicznych, składu i czystości wody i ścieków. Uprawa roślin – produkcja trawników. Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków.
Zaopatrzenia Gminy w wodę opiera się na systemie gminnej sieci wodociągowej, za wyjątkiem sołectwa Czerna, gdzie funkcjonują lokalne wodociągi eksploatowane przez pięć spółek wodnych. W Gminie jest 453 km sieci i przyłączy wodociągowych, zasilanych z jedenastu ujęć wody, 12 zbiorników wyrównawczych oraz 11 hydroforowi. Stopień uzbrojenia Gminy w sieć wodociągową jest bardzo wysoki, prawie 100% gospodarstw jest podłączone lub ma potencjalną możliwość podłączenia do wodociągu. Istnieje potrzeba wymiany części sieci wodociągowej, jako że część z niej jest wykonana z azbestocementowych rur. Niepokojącą wielkość stanowią straty wody na sieci wynoszące w 2006 r. aż 54,39%. Przyczyną strat jest zły stan techniczny sieci wodociągowej, powodujący jej częste awarie. Właścicielem i eksploatatorem infrastruktury wodociągowej na terenie gminy Krzeszowice jest Spółka „Wodociągi i Kanalizacja sp. z o.o. Krzeszowice”, z wyjątkiem części sieci wodociągowej w miejscowości Dubie oraz Czerna. Z systemu zbiorowego zaopatrzenia w wodę korzysta obecnie około 31,3 tys. osób, co stanowi 100% mieszkańców gminy. Źródłem zaopatrzenia w wodę mieszkańców gminy Krzeszowice są wody głębinowe i powierzchniowe. Występuje 6 ujęć powierzchniowych o łącznej wydajności 6.807,6 m3/dobę w miejscowościach: Nowa Góra – o wydajności 384 m3/dobę; - 30 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
Czatkowice – 3 ujęcia o łącznej wydajności 6.120 m3/dobę; Sanka-Głuchówki - o wydajności 41,6 m3/dobę; Paczółtowice - o wydajności 250 m3/dobę; Nowa Góra-Paryż - o wydajności 12 m3/dobę oraz 6 ujęć głębinowych o łącznej wydajności 2.031 m3/dobę w miejscowościach: Sanka - o wydajności 260 m3/dobę; Siedlec - o wydajności 330 m3/dobę; Ostrężnica - o wydajności 628 m3/dobę; Filipowice - o wydajności 530 m3/dobę; Rudno - o wydajności 240 m3/dobę; Dubie - o wydajności 43 m3/dobę.
W gminie Krzeszowice nie ma stacji uzdatniania wody. Długość sieci wodociągowej rozdzielczej w gminie wynosi 250,2 km. Stan sieci wodociągowej: część sieci (około 60%) jest w dobrym stanie technicznym a pozostała część wymaga modernizacji. Długość połączeń prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania wynosi 202,8 [km] (stan na 2006r.).
Ze zbiorowego systemu kanalizacyjnego korzysta obecnie około 16,5 tys. osób, co stanowi 52,8 % mieszkańców Gminy Krzeszowice.
Ścieki oczyszczane są głównie w Centralnej Oczyszczalni Ścieków w Krzeszowicach, której przepustowość wynosi 7.000 m3/dobę (z możliwością rozbudowy do 10.500 m3/dobę). Technologia: oczyszczalnia mechaniczno – biologiczna.
Długość sieci kanalizacyjnej w gminie Krzeszowice wg stanu na dzień 31.12.2006r. wynosi 93,6 km, w tym sieć ogólnospławna 18,5 km, sieć na ścieki bytowo gospodarcze – 75,1 km. Długość połączeń prowadzących do sieci kanalizacyjnej budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania wynosi 42,8 [km].
Lokalne systemy kanalizacyjne na terenie Gminy są znacznie mniej rozbudowane i obejmują południowo-zachodnie miejscowości Krzeszowice, Zalas, Rudno, Wola Filipowska i Tenczynek oraz po wschodniej stronie Gminy – Nawojową Górę. Niepokojący jest fakt, że przy stosunkowo dużym rozproszeniu zabudowy występuje niewielka ilość przydomowych oczyszczalni ścieków. Dodatkowo liczba tego rodzaju oczyszczalni została ograniczona przez zapisy, w miejscowych planach, zabraniające budowy nowych przydomowych oczyszczalni.
Wywóz stałych i płynnych odpadów komunalnych z terenu Gminy Krzeszowice – odpady komunalne, ścieki, sprzęt elektroniczny i elektryczny – jest realizowany przez podmioty gospodarcze, posiadające odpowiednie zezwolenia zgodnie z przepisami odrębnymi. Wywóz odpadów komunalnych jest wykonywany na podstawie indywidualnych umów właścicieli posesji z podmiotami świadczącymi ww. usługi. Na terenie Gminy prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów stałych: szkło opakowaniowe (butelki, słoiki), makulatura (papier i tektura), metale i puszki, tworzywa sztuczne. Ilość strażnic przeciwpożarowych jest na terenie Gminy wystarczająca. Są to obiekty użytkowane przez OSP (16) w Czatkowicach, Czernej, Dębniku, Krzeszowicach, Miękini, Nawojowej Górze, Ostrężnicy, Paczółtowicach, Rudnie, Sance, Siedlcu, Tenczynku, Woli Filipowskiej, Zalasie, Żbiku4. Regułą jest wielofunkcyjność tych budynków. Jednostki Ochotniczych Straży Pożarnych w Czernej, Krzeszowicach, Miękini i Tenczynku należą do Zintegrowanego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego, tzn. że są wywoływane przez nr tel. 998.
4http://www.psp.krakow.pl/jednostkiochotnicze.php#krzeszowice, 11.12.2007 r. - 31 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
Funkcjonujące cmentarze parafialne (miasto Krzeszowice, Filipowice, Nowa Góra, Paczółtowice, Sanka, Tenczynek, Zalas, Wola Filipowska) i komunalny (Nawojowa Góra) zajmują łącznie powierzchnię 5,59 ha, a planowana powierzchnia 8,72 ha w perspektywie przyspieszonej dynamiki napływu ludności do Gminy wydaje się być niewystarczająca. W Nowej Górze istnieje nieczynny od lat cmentarz choleryczny o powierzchni 0,08 ha, ale ma on jedynie znaczenie jako obiekt wymagający specjalnej ochrony sanitarnej.
2.5.6 Komunikacja Lokalny, gminny układ drogowy tworzą gminne drogi publiczne oraz gminne drogi wewnętrzne.
Tab. Zestawienie długości dróg gminnych DŁUGOŚĆ DRÓG GMINNYCH 2007 drogi gminne publiczne ok. 70 km drogi gminne wewnętrzne ok. 120 km Suma 190 km Źródło: UG w Krzeszowicach
Jak widać z zestawienia, wewnętrzne drogi gminne stanowią ok. 63% wszystkich dróg w Gminie. Są to drogi wąskie, często w granicach działki o szerokości 2,5 m ÷ 3,0 m, o nawierzchni gruntowo- żwirowej, powstałe w sposób żywiołowy, zgodnie z zapotrzebowaniem komunikacyjnym. Pod względem technicznym należy stwierdzić, że publiczny układ drogowy gminy jest dość słabo (choć coraz lepiej) dostosowany do występujących potrzeb ruchowych: wąskie jezdnie, małe promienie łuków, występujące spadki podłużne, związane z konfiguracją terenu, degradacja techniczna powierzchni jezdnych, niska wytrzymałość nawierzchni, nieprzystosowanej do występujących obciążeń. Szczególny problem stanowi poruszanie się po drogach maszyn rolniczych i innych pojazdów specjalnych, np. związanych z prowadzonymi budowami, które nie mieszczą się w pasach drogowych. Przekroje drogowe są często nieurządzone, często bez chodników przy przejściach przez wsie, a nawet bez poboczy. W związku z powyższym i stan bezpieczeństwa na drogach w gminie jest niezadowalający. Przyczynia się istotnie do tego duży, gwałtownie wzrastający ruch (gmina oprócz swego dynamicznego rozwoju gospodarczego, praktycznie już jest „sypialnią” dla Krakowa).
Jako przyczynę wypadków najczęściej podaje się nieostrożną, zbyt szybką jazdę, wpływ alkoholu. Są to przyczyny obiektywne, ale pośredni wpływ na wypadki ma sposób prowadzenia ruchu, fatalna widoczność.
W całej gminie zaznacza się stosunkowo duży udział wypadków z pieszymi i rowerzystami. Tu przyczyną wypadków bywa najczęściej alkohol i nadmierna prędkość jazdy. Nasuwa się jednak uwaga, że odpowiednia segregacja ruchu pieszego, rowerowego i kołowego, oświetlenie ciągów – szczególnie w miejscach intensywnej zabudowy – zmniejszyłoby liczbę wypadków. Położenie Miasta i Gminy w sąsiedztwie Krakowa stanowi o atrakcji komunikacyjnej Gminy, poprzez jej dobrą – w parametrach czasu – dostępność, natomiast stwarza równocześnie komunikacyjne problemy wewnętrzne. Układ dróg wewnątrzgminnych jest udostępniony dla bardzo dużego ruchu tranzytowego, niezwiązanego celami ruchu z Gminą, co wywołuje dodatkowe uciążliwości dla bezpośredniego sąsiedztwa dróg i konflikty między różnymi użytkownikami.
Odnośnie parkowania w obszarach koncentracji ruchu, nasuwa się uwaga, że odbywa się ono w sposób generalnie słabo uporządkowany, żywiołowy. Jest to uwaga niejako nie związana ze skalą „Studium...”, do rozwiązania i zrealizowana przez zarządców ruchu.
W Gminie występują następujące środki transportu: komunikacja indywidualna – pełniąca rolę podstawową w Mieście i Gminie. Wskaźnik motoryzacji jest bardzo wysoki (jak na sposób zagospodarowania Gminy – duży udział - 32 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
terenów wiejskich) – wynosi ok. 320 pojazdów/1000 mieszkańców. Wysokość wskaźnika odpowiada niektórym gminom w całości zurbanizowanym; komunikacja autobusowa – podmiejska (PKS) oraz sieć linii mikrobusowych obsługują główne kierunki ciążeń – zaspokajają podstawowe potrzeby mieszkańców w zakresie połączeń lokalnych. Dostępność przystanków jest zadowalająca. Największe potoki pasażerskie obserwuje się z kierunku – co jest niejako oczywiste z racji usytuowania Miasta i Gminy i ich związków z Krakowem – południowo-wschodniego i północno-zachodniego. Znacznie mniejsze znaczenie ma komunikacja aglomeracji krakowskiej, autobus nr 278 kursuje na trasie Krzeszowice – Bronowice Małe 13 razy w ciągu dnia powszedniego, zaś w weekendy tylko 7 razy w ciągu doby. komunikacja kolejowa – zapewnia obsługę pasażerów w mieście Krzeszowice i we wsi Wola Filipowska. Ogółem na stacji Krzeszowice zatrzymuje się 76 pociągów, 29 dalekobieżnych i 47 lokalnych na dobę, co zapewnia dobry standard obsługi komunikacyjnej gminy tym środkiem transportu. Prowadzone są działania pilotażowe mające na celu zaktywizować połaczenie kolejowe Krzeszowice – Kraków poprzez wprowadzenie wspólnego biletu kolejowego i komunikacji miejskiej (w ramach projektu unijnego CARAVEL/CIVITAS II). komunikacja piesza – odbywa się w sposób nieuporządkowany po ciągach drogowych o niepełnych przekrojach drogowych – bez wydzielonych chodników, poboczami jezdni – co stwarza zagrożenie bezpieczeństwa. Podstawowym problemem jest sposób prowadzenia ruchu pieszego wzdłuż dróg krajowych i wojewódzkich przez wsie; Należy podkreślić jednak sukcesywną poprawę segregacji ruchu przez realizację tzw. przekrojów przy drogach przechodzących przez tereny zainwestowane. komunikacja rowerowa – jest stosunkowo dobrze rozwinięta na obszarze Gminy. Trasy szlaków rowerowych mają charakter rekreacyjny i poznawczy. Na terenie Gminy zostały wytyczone trzy szlaki rowerowe: o zielony Szlak Okrężny (Krzeszowice – Tenczynek – Baczyn – Głuchówki – Grojec – Rudno – Wola Filipowska – Miękinia) o czarny Szlak Łącznikowy (Krzeszowice – Wola Filipowska o długości 4,8 km) o niebieski Szlak Okrężny (Krzeszowice – os. Żbik – Siedlec – Dębnik – os. Czatkowice – Krzeszowice, gdzie szlak terenowy ma długość 18,1 km.
Dodatkowo przez Gminę przebiegają dwa szlaki, krajowy – Szlak Orlich Gniazd oraz międzynarodowy – Szlak "Kraków – Morawy – Wiedeń". Wymienione trasy rowerowe przebiegają przez praktycznie wszystkie miejsca interesujące turystycznie i krajoznawczo. Łącznie na szlakach znajduje się 7 punków widokowych. Układ szlaków rowerowych zaprojektowano w sposób umożliwiający odbywanie okrężnych wycieczek, zarówno przez dojeżdżających samochodami (parkingi pod zamkiem "Tenczyn" i w pobliżu leśniczówki Kopce, ewentualnie pod dworcem PKP w Krzeszowicach), jak i pociągiem. Istniejąca gęsta sieć dróg lokalnych oraz szlaków pieszych stwarzają dodatkowe warianty wycieczek, a także umożliwiają dowolne skrócenie trasy. Rower jest również używany przez mieszkańców do realizacji celów bytowych (zarówno przez kobiety, jak i mężczyzn) oraz do dojazdów związanych z pracą. Tak ze względów na bezpieczeństwo, jak i komfort jazdy powinny być podjęte starania o segregację ruchu poprzez sukcesywne wyznaczanie niezależnych tras rowerowych, szczególnie przy ciągach o dużym natężeniu ruchu kołowego.
Z powyższych uwarunkowań wynikają następujące możliwości i ograniczenia: Możliwości: dynamika rynku budowlanego, duże, niewykorzystane jeszcze rezerwy terenów budowlanych, wzrost zakładów usługowych, a tym samym miejsc pracy w Gminie, zachowanie wymaganych standardów w oświacie i wychowaniu, aktywna działalność kulturalna mieszkańców, przy kultywacji i wykorzystaniu wartości regionalnych, sukcesywna poprawa stanu dróg gminnych, dobre zaopatrzenie mieszkańców Gminy w wodę, dobra jakość wody. Ograniczenia:
- 33 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
sukcesywne rozpraszanie zabudowy, nadmierna presja na zmianę przeznaczenia terenów rolnych na budowlane, które są położone w Parkach Krajobrazowych lub ich otulinie stosunkowo wąskie, odnośnie parametrów technicznych, drogi gminne, wciąż słaby stan bezpieczeństwa na drogach – ze względu na ich parametry, brak przekrojów ulicznych w wielu terenach zabudowanych.
- 34 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
3. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE
3.1 Budowa geologiczna Podłoże geologiczne terenu Gminy Krzeszowice charakteryzuje się trójdzielną budową i podzielone jest uskokami o przebiegu południkowym. Od północy, na podłożu zbudowanym z dewońskich dolomitów i wapieni oraz dolomitów i wapieni dolnokarbońskich zalegają dolomity, wapienie i margle dolnotriasowe oraz środkowo triasowe wapienie anizyku. Na nich rozwinęły się wapienie górnej jury. Prawie cały obszar pokrywają plejstoceńskie iły. Rejon centralny to rów oddzielony od przyległych jednostek uskokami, wypełniony wapieniami skalistymi płytowymi i ławicowymi z krzemieniami oraz marglami jury o znacznej miąższości oraz wapieniami, marglami z glaukonitem i opokami kredy pokrytymi podobnie jak w przyległych rejonach lessami i piaskami czwartorzędowymi. Na południu w głębokim podłożu obserwować można karbońskie iłowce, mułowce i piaskowce warstw malinowickich, wyżej permskie porfiry czerwonego spągowca. Na wyrównanej powierzchni niezgodnie zalegają jurajskie wapienie Oksfordu. Osady trzeciorzędowe reprezentują tu rumosze, żwiry i gliny zwietrzelinowe paleogenu, czwartorzęd – plejstocenskie gliny zwałowe, żwiry i paski rezydualne oraz piaski wodnolodowcowego budujące liczne wydmy. Dalej na południe porfiry nie występują, a erozja spowodowała prawie całkowitą redukcję utworów jury, co powoduje, że osady trzeciorzędu i czwartorzędu leżą bezpośrednio na podłożu karbońskim.
Z budową geologiczną terenu Gminy związane jest występowanie złóż surowców mineralnych. Na terenie Gminy występują następujące udokumentowane złoża surowców mineralnych: Tenczynek - złoże węgla kamiennego, Kowalska Góra - złoże tufu porfirowego, Zalas, Miękinia wschodnia - złoże porfiru, Czatkowice, Dębnik, Dębnik I, Kamienice, Paczółtowice - złoża wapieni, Dubie - złoże dolomitu, Siedlec - złoże surowców skaleniowych, Czatkowice - złoże wapienie i margle dla przemysłu wapienniczego, Krzeszowice - złoże wód leczniczych i mineralnych,
Złoża torfu porfirowego, porfiru w Miękini wschodniej, wapienia w Dębniku nie są aktualnie eksploatowane. Dla złoża porfiru w Miękini Wschodniej rozpoczęto procedurę mającą na celu wykreślenie złoża z bilansu zasobów złóż kopalin. Natomiast złoża surowców porfiru w Zalasiu, wapienia w Czatkowicach, dolomitu w Dubie, wapienie i margle dla przemysłu wapienniczego w Czatkowicach są eksploatowane. Pozyskiwane złoża porfiru w Zalasie nastręczają problemy w związku z powiększającą się hałdą (ponad 40 m wysokości i ponad 800 m szerokości) w okolicach zabudowań Frywałdu i faktu zasypywania doliny Sanki. Eksploatacja wapienia w Czatkowicach odbywa się w dużym, kilkupoziomowym kamieniołomie. Duże trudności eksploatacyjne stwarzają zaburzenia tektoniczne stromo zalegających warstw, liczne zjawiska krasowe, zmienność litologiczna i chemiczna, lokalne sterty dolomityzacji i skrzemionkowania oraz silne zawodnienie złoża. Perspektywy eksploatacji złoża ogranicza położenie w strefie chronionego krajobrazu, a także bardzo skomplikowane warunki hydrogeologiczne. Wielka hałda surowca odpadowego stanowi potencjalny materiał do wykorzystania w budownictwie drogowym i kolejowym. Obecnie kopalnia Czatkowice czyni starania o powiększenie obszaru górniczego w kierunku północnym, ze względu na stopniowe wyczerpywanie się obecnych zasobów – jest to jednak aktualnie (2009r) niezgodne z obowiązującym Rozp. Wojewody Małopolskiego Nr 83/06 z dn. 17 X 2006 r w sprawie ochrony Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego oraz pozostaje w konflikcie społecznym, przestrzennym i środowiskowym. Zrozumiałe potrzeby utrzymania i rozwoju działalności kopalni Czatkowice muszą znaleźć podstawy prawne w przepisach odrębnych oraz wymagają przeprowadzenia szczegółowych rozpoznań z uwzględnieniem skutków eksploatacji i uzyskania konsensusu w łagodzeniu wspomnianych konfliktów. Na obecnym etapie rozpoznań możliwość zmiany obszaru górniczego nie jest przesądzona. Dolomity uzyskiwane w Dubiu znane są jako tzw. dolomity ze Zbrzy. Złoże to leży w obrębie Parku oraz wspomnianych Krajobrazowego Dolinki Krakowskie i sąsiaduje z rezerwatem - 35 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
przyrody w dolinie Racławki. Z tego względu tylko znikoma część obszaru złożowego dopuszczona jest obecnie do eksploatacji. Wody mineralne znane są z rejonu Krzeszowic od XVII w. Zakład wodoleczniczy funkcjonuje od ponad 160 lat. Z dwóch ujęć (Zdrój Główny i rezerwowy otwór wiertniczy R-2) eksploatowane są tylko wody siarczano-wapniowo-magnezowe, siarczkowe, radoczynne, o zawartości siarkowodoru 6,4 mg/I i mineralizacji ogólnej 2,8 g/I ze Zdroju Głównego. Na obszarze Krzeszowic występują poziomy siarczkowych wód leczniczych związanych z gipsowo- siarkonośną formacją miocenu Zapadliska Przedkarpackiego. Zasoby eksploatacyjne złoża w Krzeszowicach wynoszą ok. 6,61 m3/h, a pobór wód wynosi zaledwie ok. 2350 m3/rok. Udostępnione są również otworem wiertniczym S-2 wody chlorkowo-sodowo-siarczanowe o mineralizacji 3,1 g/I, występujące w osadach jurajsko-kredowych pod miocenem rowu krzeszowickiego. Złoże to nie jest eksploatowane ze względu na niską wydajność (0,6 m3/h). Wody zdroju krzeszowickiego znajdują zastosowanie w lecznictwie schorzeń narządów ruchu (reumatyzm, urazy) i układu nerwowego. Do złóż, które zostały rozpoznane, lecz nie są jeszcze eksploatowane należą złoża wapienia w Dębniku I oraz w Paczółtowicach, a także surowce skaleniowe w Siedlcu. Złoża surowców mineralnych (szczególnie wapienie, dolomity) tworzą liczne formy skalne o fundamentalnym znaczeniu dla walorów krajobrazowych Gminy. Ponadto szereg odsłonięć posiada znaczenie naukowo-dydaktyczne (Dolinki Krakowskie).
3.2 Rzeźba powierzchni ziemi Rzeźba terenu charakteryzuje się bardzo zróżnicowanym ukształtowaniem. Na terenie Gminy występują trzy mezoregiony, mianowicie Wyżyna Olkuska, Rów Krzeszowicki i jego odgałęzienie w postaci rozległego kompleksu Puszczy Dulowskiej oraz Garb Teńczyński. Południowa część Wyżyny Olkuskiej o średniej wysokości 400 m n.p.m. rozcięta jest dolinami potoków, m.in. Rudawki, Racławki, Eliaszówki, Czernki, Miękini i Filipówki, które powstały w wyniku znacznych różnic wysokości pomiędzy wierzchowiną a doliną Wisły pod Krakowem (ponad 200 m). Rów Krzeszowicki odpowiada ciągnącemu się w kierunku równoleżnikowym między Trzebnią a Krakowem zapadlisku tektonicznemu, którego dnem płyną: Dulówka, przechodząc w Krzeszówkę, a następnie Rudawę – największą rzekę w południowej części Wyżyny. Trzeci z mezoregionów – Garb Tenczyński o średniej wysokości około 350 m n.p.m. Stanowi część Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, odciętą Rowem Krzeszowickim od Wyżyny Olkuskiej. Grzbiet Garbu przecinają martwe doliny oraz doliny jarowe.
3.3 Gleby Gleby na terenie gminy Krzeszowice charakteryzuje duża różnorodność. Około 55% gruntów to gleby klasy IIIa i IIIb, a 34% klasy IVa i IVb. Na wierzchowinach występują glinki lessowe miąższości 4-8 m. Rozwinęły się na nich urodzajne gleby lessowe miejscami lessowe zbielicowane. Utwory lessowe uznawane są za „grunty słabe” z racji dużej wrażliwości w stosunku do wody, przejawiającej się szczególnie ich skłonnością do osiadania zapadowego. W obszarach, gdzie brak pokrywy lessowej, rozwinęły się gleby próchnicze – węglanowe, barwy czarnej o strukturze gruzełkowatej. Na łagodnych stokach występują gleby przejściowe między rędzinami a glebami próchniczno-węglanowymi. W południowej części gminy w rejonie sołectw; Sanka, Frywałd i Zalas oprócz wyżej wymienionych gleb występują gleby piaszczyste i bielicowe. W dnach potoków i rowu Krzeszowickiego występują grunty rozwinięte na madach. Gleby niższych klas zajmują znacznie mniejsze powierzchnie i występują głównie na zboczach dolin o znacznym nachyleniu. Wśród użytków rolnych dominują grunty orne zajmujące 83% powierzchni Gminy (2002 r.), tj. 4367 ha. Udział powierzchniowy gleb poszczególnych klas bonitacyjnych gruntów ornych wygląda następująco: klasa I i II - 0,21%, klasa IIIa i IIIb - 88,80%, klasa IVa i IVb - 33,53%, klasa V i VI - 10,99%. Charakterystyczny jest brak gleb w klasie I oraz znikomy udział gleb II klasy bonitacyjnej. Przeważają gleby klasy III. Odsetek ziemi z klasami słabymi jest również niski. Cechą charakterystyczną gruntów o niskiej jakości jest wysoki poziom wód gruntowych, ich mała przydatność dla celów pozarolniczych, np. budowlanych. Rozdrobnienie gospodarstw rolnych, rozproszenie istniejącej zabudowy oraz silne naciski na rozszerzanie terenów zainwestowania w związku z dogodnym położeniem w stosunku do - 36 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
Krakowa sprawiają, że głównym konfliktem przestrzennym na terenie Gminy jest konflikt pomiędzy potrzebą ochrony gruntów rolnych o wysokiej przydatności rolniczej a naciskami na rozszerzanie terenów do zainwestowania.
Skład chemiczny gleb na terenie Gminy jest przedmiotem monitoringu ekologicznego gleb w województwie. Na podstawie tych badań stwierdzono, że gleby na terenie Gminy Krzeszowice charakteryzują się w większości zawartością naturalną metali. Te gleby mogą być przeznaczone pod wszystkie uprawy rolnicze i ogrodnicze, zgodnie z zasadami racjonalnego wykorzystania rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Pozostała część gleb charakteryzuje się podwyższoną zawartością metali. Mogą one być przeznaczone pod wszystkie uprawy polowe z ograniczeniem wykorzystania warzyw z przeznaczeniem dla dzieci (Raport).
3.4 Klimat i jakość powietrza Zróżnicowanie warunków klimatycznych w Gminie Krzeszowice wynika z ukształtowania powierzchni terenu. Korzystniejsze warunki panują na wierzchowinach, gdzie w porównaniu z terenami położonymi w dnach dolin średnie amplitudy dobowe są mniejsze i dzięki temu znacznie rzadziej występują tu przymrozki wiosenne i jesiennej. Wyższe są tu sumy opadów – średnia roczna około 750 mm, teren gminy jest również dobrze przewietrzany – dobra wentylacja naturalna. Niekorzystne warunki panujące w dnach dolin wynikają w znacznej mierze z faktu, iż są to tereny położone w zasięgu inwersji temperatury powietrza. Mezoklimat dolin odznacza się również bardzo dużym zróżnicowaniem, zwłaszcza nasłonecznienia i stosunków wilgotnościowych. Cechy pośrednie między obu skrajnymi typami mezoklimatów reprezentuje mezoklimat Rowu Krzeszowickiego. W związku ze spływem mas chłodnego powietrza z Wyżyny w kierunku obniżeń, panuje tu duże zróżnicowanie termiczne między dniem i nocą oraz związane z tym wczesne występowanie przymrozków jesiennych i późny zanik wiosennych. Częstym niekorzystnym zjawiskiem, utrudniającym pionowy ruch powietrza i samooczyszczanie atmosfery są inwersje temperatury, których zewnętrznym przejawem są zamglenia i mgły. Mgły występują głównie od października do marca, z maksimum w listopadzie (średnio ok. 50 dni w roku).
Oprócz zanieczyszczeń pochodzących spoza terenu Gminy na jej terenie istnieją liczne rozproszone źródła emisji zanieczyszczeń powietrza. Są nimi: zakłady produkcyjne i usługowe oraz głównie paleniska domowe służące do ogrzewania budynków i szklarni, a także do przygotowywania posiłków. Rozwój budownictwa mieszkaniowego sprawia, że poprawa jakości powietrza będzie w coraz większym stopniu uzależniona od przyjęcia odpowiednich rozwiązań w zakresie ogrzewania budynków a także od wielkości strat ciepła w budynkach.
Powiat krakowski, w tym gmina Krzeszowice, został objęty programem ochrony powietrza dla powiatu krakowskiego, określonego rozporządzeniem Wojewody Małopolskiego nr 99/06. Położenie znacznej części Gminy w granicach parków krajobrazowych sprawia, że na tych terenach obowiązują dopuszczalne stężenia substancji zanieczyszczających powietrze o podwyższonym standardzie – jak dla obszarów specjalnie chronionych. Zakłada się osiągnięcie efektu ekologicznego względem roku bazowego w roku 2015.
W celu ograniczenia poziomu zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym PM10 do poziomu dopuszczalnego zostały ustalone podstawowe kierunki działań, polegające na ograniczeniu niskiej emisji poprzez: 1) podłączanie indywidualnych odbiorców do centralnych systemów zaopatrywania w energię cieplną; 2) wymianę starych indywidualnych kotłów i pieców węglowych w budynkach mieszkalnych i lokalach usługowych na nowoczesne o dużej sprawności energetycznej; 3) zmianę systemu ogrzewania z paliwa stałego na paliwo gazowe lub energię elektryczną; 4) promowanie stosowania odnawialnych źródeł energii w celach grzewczych; 5) działania promocyjne i edukacyjne mające na celu podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa.
- 37 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
3.5 Wody Gmina Krzeszowice prawie cała leży na obszarze zlewni dwóch rzek: Rudawy i Sanki. Odpływ wód z omawianego obszaru odbywa się w kierunku południowo wschodnim, obszar gminy pokrywa sieć cieków zasilających Wisłę przez jej lewobrzeżne dopływy (potoki Rudno, Sanka rzeka Rudawa). Największym dopływem Wisły jest płynąca poza granicami gminy Rudawa, powstała z połączenia Krzeszówki i Rudawki, płynąca Rowem Krzeszowickim z zachodu na wschód. Jej dorzecze obejmuje północną i środkową część gminy. Zbiera ona wody południkowych cieków Płaskowyżu Ojcowskiego, a także północnego skraju Grzbietu Tenczyńskiego – potoki Czubrówka, Rudawka, Krzeszówka, Miękinia, Dulówka, Filipówka, Szklarka. Reżim cieków występujących na terenie gminy charakteryzuje się głównie przeciętnymi zasobami wodnymi, dużą bezwładnością hydrologiczną (mniejsza i powolniejsza zmienność przepływów), stosunkowo małymi nasileniami procesów erozji koryt, a także przewagą wezbrań roztopowych nad letnimi. Do stałych zbiorników wodnych należą małe stawy na potokach Szklarka i Sanka, staw Wroński koło Tenczynka, staw w nieczynnym kamieniołomie w Zalasie. Na Płaskowyżu Sanki małe okresowe oczka wodne występują w zagłębieniach krasowych. Powszechnie na terenie Niecki Dulowskiej w północno-wschodniej części obszaru oraz w lasach koło Tenczynka i Zalasu zaznaczają się podmokłości. Występują też miejscami w dolinach Sanki i jej dopływów, Rudna. Niewielkie podmokłości powierzchniowe występują w większości dolin rzecznych, często na miejscach dawnych stawów rybnych. Decyzjami OŚ.III.6210-1-29/96 z dnia 09.01.1997 r. i OŚ.III.6210-1-5/97 z dnia 15.04.1997 r. Wojewody Krakowskiego wyznaczono strefy ochrony ujęć na Rudawie i Sance.
Wg Raportu o stanie środowiska małopolskiego (2005 rok) wody Rudawy i Sanki (przy ujściu) są zadowalającej klasy III, choć w odniesieniu do rozbicia na różne składniki zanieczyszczeń sytuacja nie jest jednorodna. Zwiększa się również świadomość rolników odnośnie troski o środowisko, a gospodarstwa ulegają poprawie pod względem higieny prowadzenia działalności rolno-hodowlanej. Czystość wód ma szczególne znaczenie w przypadku rzek Rudawy i Sanki. Na obszarze Gminy znajdują się dwa Główne Zbiorniki Wód podziemnych: GZWP nr 454 pn. Olkusz – Zawiercie, GZWP nr 452 pn. Chrzanów, GZWP nr 326 Krzeszowice – Pilica. Zbiornik należy do regionu hydrologicznego Monokliny Ślasko-Krakowskiej. Utwory wodonośne są wieku górnojurajskiego. Zbiornik jest odsłonięty i drenowany lokalnie przez dopływy Wisły.
3.6 Bioróżnorodność Stosunkowo urodzajne gleby oraz wielowiekowy rozwój osadnictwa powodowały stopniowe przekształcenie naturalnej szaty roślinnej, a co za tym idzie niszczenie siedlisk zwierząt dziko żyjących. W chwili obecnej zbiorowiska roślinne o charakterze zbliżonym do naturalnego zachowały się na wielkich masywach skalnych i skalistych zboczach dolin Jurajskich.
Istotne znaczenie dla zachowania bioróżnorodności mają trwałe użytki zielone i zadrzewienia wśród terenów rolnych. Najcenniejsze pod względem bioróżnorodności tereny znajdują się w północno- wschodniej części Gminy w dolinach Eliaszówki oraz Racławki, a także w południowo-zachodniej części Gminy na terenie rezerwatu Potoku Rudno. Mają one także istotne znaczenie dla zachowania równowagi przyrodniczej na terenie Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych oraz na obszarze Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego. Utrzymanie zróżnicowania gatunkowego niewielkich, izolowanych obszarów o roślinności typu naturalnego wymaga nie tylko zachowania tych obszarów, ale także utrzymania ciągłości terenów otwartych (najczęściej użytkowanych rolniczo) pomiędzy nimi dla umożliwienia migracji gatunków. Istotne jest także zachowanie ciągłości pomiędzy terenami otwartymi Gminy Krzeszowice a terenami otwartymi okalających gmin.
Zabytkowe parki podworskie, liczne źródła, wodospady, wywierzyska, skałki i jaskinie także mają istotne znaczenie dla zachowania bioróżnorodności terenów Gminy. Zmiany środowiska i czynników ekologicznych w obszarze gminy związane są głównie z działalnością antropogeniczną. Natężenie zmian, zwykle punktowo, nie osiąga ekstremalnych natężeń powodujących całkowite zniszczenie środowiska za wyjątkiem przemysłu wydobywczego. - 38 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
3.7 Ochrona przyrody Istniejące walory przyrodnicze i krajobrazowe Gminy spowodowały, że prawie cały jej obszar jest objęty różnymi formami statutowej ochrony przyrody. Północno-wschodnia część Gminy wchodzi w skład Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie. Południowe krańce Gminy wchodzą w skład Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego oraz Parku Rudniańskiego. Na terenie Gminy Krzeszowice znajduje się również szereg pomników przyrody oraz użytków ekologicznych. W Gminie znajdują się 3 stanowiska dokumentacyjne, które stanowią formę indywidualnej ochrony obiektu przyrody nieożywionej. Obiekty te to miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń skamieniałości, a także tworów mineralnych.
W gminie Krzeszowice znajdują się następujące obiekty: Odsłonięcie na Czerwieńcu – Tenczynek data ustanowienia 16.11.1998 r. w kompleksie leśnym przy wierzchołku wzgórza Czerwieniec, Kamieniołom „Nowa Krystyna” – Tenczynek data ustanowienia 16.11.1998 r. – stary kamieniołom w kompleksie leśnym, Kamieniołom „Z uskokiem” – Zalas data ustanowienia – 16.11.1999 r. przy drodze Sanka – Zalas. Według danych Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody są to:
Tab. Pomniki przyrody Gminy Krzeszowice L.P. OBIEKT POŁOŻENIE 1 Buk zwyczajny, 2 Buk zwyczajny, Czerna, przy drodze do klasztoru, Dolinki Krakowskie 3 Buk Zwyczajny, 4 Buk zwyczajny 5 Klon polny 6 Platan klonolistny 7 Jesion wyniosły 8 Jesion wyniosły 9 Buk zwyczajny 10 Dąb szypułkowy 11 Buk zwyczajny 12 Jarząb Mougeota 13 Leszczyna pośrednia 14 Platan klonolistny 15 Lipa wielkolistna 16 Lipa wielkolistna Krzeszowice, park Potockich, otulina 17 Topola czarna 18 Topola czarna 19 Miłorząb japoński 20 Lipa wielkolistna 21 Buk zwyczajny 22 Tulipanowiec amerykański 23 Dąb błotny 24 Platan klonolistny 25 Platan klonolistny 26 Platan klonolistny 27 Lipa wielkolistna 28 Lipa drobnolistna 29 Klon zwyczajny Krzeszowice, planty przy Pomniku Nieznanego Żołnierza, otulina 30 Lipa drobnolistna 31 Klon jawor Krzeszowice, przy drodze nr 79, otulina 32 Lipa drobnolistna - 39 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
33 Miłorząb dwukwiatowy Krzeszowice, ul. Kościuszki 46, otulina 34 Lipa wielkolistna 35 Dąb szypułkowy Krzeszowice, ul. Krakowska, otulina 36 Dąb szypułkowy Krzeszowice, ul. Kościuszki, otulina 37 Lipa drobnolistna Krzeszowice, os. Żbik przed posesją nr 12, otulina 38 Lipa drobnolistna 39 Lipa drobnolistna Krzeszowice, os. Żbik na polu obok posesji p. Żurowskiego, otulina 40 Skałki zboczowe Krzeszowice, os. Żbik – 500 m na północ od drogi Krzeszowice – Siedlec, działka nr 173/3, otulina 41 Klon jawor Sanka, za ogrodzeniem spółdzielni „Agrokompleks”, otulina 42 Lipa drobnolistna 43 Lipa drobnolistna Sanka, po prawej stronie drogie do kościoła, otulina 44 Lipa drobnolistna 45 Klon jawor Sanka, przed bramą wyjazdową do spółdzielni „Agrokompleks”, otulina 46 Lipa drobnolistna 47 Lipa wielkolistna Sanka, w grupie przy boisku szkolnym, otulina 48 Wiąz górski 49 Lipa drobnolistna 50 Lipa drobnolistna Sanka, obok kościoła, otulina 51 Lipa drobnolistna 52 Dąb szypułkowy Sanka, na terenie spółdzielni „Agrokompleks”, otulina 53 Topola czarna Tenczynek, po prawej stronie drogi Tenczynek – Frywałd, otulina 54 Topola czarna 55 Skałka zboczowa – Tenczynek, przy drodze do Zalasu, działka nr 848/1, otulina „Skałka pod sosną” 56 Skałki stokowe – Miękinia, wschodnia strona Doliny Kamienic, Dolinki Krakowskie „Pipkowe Skała” 57 Lipa drobnolistna Siedlec – obok folwarku, Dolinki Krakowskie 58 Lipa drobnolistna Zalas, przy kościele, otulina 59 Lipa drobnolistna 60 Lipa wielkolistna Zalas, przy gospodarstwie nr 118, otulina 61 Klon jawor Rudno, na dziedzińcu zamku „Tenczyn”, Tenczyński Park Krajobrazowy Źródło: UG w Krzeszowicach
Na terenie Gminy znajdują się dwa obszary Natura 2000: „PLH120005 Dolinki Jurajskie” i „PLH120034 Czerna”. Obszar „Dolinki Jurajskie”, wykraczający poza granicę gminy, obejmuje rezerwat „Dolina Racławki”, fragment Paczółtowic na wschód od pola golfowego oraz część rezerwatu „Dolina Eliaszówki”. Dodatkowo na rysunku Studium został oznaczony obszar do objęcia planowaną ochroną sieci obszaru Natura 2000 - w mieście Krzeszowice. Na terenie obszaru Natura 2000 zarządzanym przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, zadania w zakresie ochrony przyrody wykonuje samodzielnie miejscowy nadleśniczy, zgodnie z ustaleniami planu ochrony obszaru Natura 2000, uwzględnionym w planie urządzenia lasu. W obszarach Natura 2000 zabrania się podejmowania działań mogących w istotny sposób pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, a także w istotny sposób wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000.
Teren Gminy obejmuje trzy rezerwaty przyrody: o "Dolina Eliaszówki" – obszar lasu o powierzchni 109,57 ha w Leśnictwie Dubie Nadleśnictwa Krzeszowice (Zarządzenie Ministra Ochrony Środowiska I Zasobów Naturalnych z dnia 3 marca 1989 r.), o "Dolina Potoku Rudno" – obszar lasu i potoku o łącznej powierzchni 95,94 ha, położonych na gruntach wsi Zalas – Gmina Krzeszowice (68,74 ha), Poręba Żegoty – Gmina Alwernia i Rybna – Gmina Czernichów. Dla rezerwatu utworzona została otulina o łącznej powierzchni 100,88 ha, na
- 40 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
terenie gminy Krzeszowice 77,23 ha. (Rozporządzenie Nr 2/2001 Wojewody Małopolskiego z dnia 4 stycznia 2001 r.), o "Dolina Racławki" – obszar lasu o powierzchni 473,92 ha w Leśnictwie Dubie Nadleśnictwa Krzeszowice (Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych I Leśnictwa z dnia 25 czerwca 1990 r.). przyrody "Dolina Racławki" posiada plan ochrony na lata 1998-2018 zatwierdzony Rozporządzeniem Nr 45 Wojewody Małopolskiego z dnia 30 grudnia 1999 r., Z punktu widzenia gospodarki przestrzennej Gminy najistotniejszą konsekwencją tej sytuacji jest konieczność uwzględniania w planach miejscowych zagospodarowania przestrzennego ustaleń planów ochrony Parków Krajobrazowych wraz z otulinami, sieci natura 2000 oraz rezerwatów przyrody.
Z powyższych uwarunkowań wynikają następujące możliwości i ograniczenia: Możliwości: atrakcyjna rzeźba terenu, doskonałe położenie geograficzne, możliwość dalszego rozwoju turystyki i rekreacji w Gminie, wysokiej jakości gleby, sukcesywna poprawa stanu jakości rzek i powietrza. Ograniczenia: rozproszone źródła energii zanieczyszczeń powietrza – paleniska domowe, szklarnie, zakłady usługowe, skażeniami powietrza atmosferycznego mającymi swe źródło w tzw. niskiej emisji, przebiegiem przez obszar gminy uciążliwych tras komunikacji kołowej i kolejowej (hałas, zanieczyszczenia powietrza), występujące okresowo zalania podczas okresowych podtopień, podmakania terenów bezodpływowych, występowanie przemysłu wydobywczego bazującego na eksploatacji surowców lokalnych – powodującym degradację krajobrazu i zasobów przyrody ożywionej, zanieczyszczenia oraz zagrożenia skażeniami zbiorników wód powierzchniowych i podziemnych będących źródłami wody pitnej – ze względu na niedostatki infrastruktury odprowadzania ścieków oraz utylizacji odpadów, zagrożeń erozyjnych gruntów.
3.8 Leśna przestrzeń produkcyjna Na terenie Gminy Krzeszowice znajduje się 4847,45 ha lasów (stan 2008r) co stanowi 33,65% powierzchn Gminy. Ponad 85% lasów jest własnością Skarbu Państwa, 7% należy do Gminy, pozostałe są własnością prywatną. Większość powierzchni lasów znajduje się w parkach krajobrazowych, jest to 96,5% całości powierzchni. W rezerwatach przyrody znajduje się 659,3 ha, z czego w Dolinie Eliaszówki 123,35, ha, Dolinie Racławski 467,72ha, a w Dolinie Potoku Rudno 68,15 ha. Status lasów ochronnych ma 1830,87 ha.
Ponad 98 % lasów na terenie Gminy Krzeszowice podlega ochronie na podstwie ustawy o ochronie przyrody ( z dnia 16 kwietnia 2004r) wchodząc w skład parków krajobrazowych, ich otulin, rezerwatów, obszarów Natura 2000.
Gospodarka leśna jest i powinna być prowadzona na podstawie planów urządzania lasów (obecny obowiązuje do 31 grudnia 2011r – Nadleśnictwo Krzeszowice) lub terenów objętych różnymi formami ochrony przyrody na warunkach określonych w planach ochrony, bądź w przepisach odrębnych. Na terenach leśnych dopuszcza się rozwój funkcji rekreacyjnych zgodnie z przepisami odrębnymi.
- 41 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
4. ŚRODOWISKO KULTUROWE I KRAJOBRAZ*
4.1 Rozwój osadnictwa – układy przestrzenne, zabudowa wsi i dominanty krajobrazowe Obszar Gminy Krzeszowice położony jest w paśmie Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Posiadał on dogodne warunki naturalne, sprzyjające osiedlaniu się człowieka i obronności. Najstarsze ślady osadnictwa zostały znalezione w rejonie Krzeszowic sięgają epoki neolitu. Pierwsze wzmianki o Krzeszowicach pochodzą z 1286 r., kiedy to istniejąca już wieś „Cressouicy”, uzyskała przywilej na założenie sołectwa na zasadzie prawa magdeburskiego. Na rozwój osadnictwa w mieście Krzeszowice duży wpływ miało odkrycie i wykorzystanie wód siarczanych w celach leczniczych, co miało miejsce w drugiej połowie XIII wieku. Budowa linii kolejowej pomiędzy Krakowem a Mysłowicami w XIX wieku była kolejnym bardzo ważnym impulsem rozwoju osadnictwa na obszarze miasta Krzeszowice. Rozwój osadnictwa na całym obszarze Gminy wiązał się z rozwojem górnictwa sięgające końca XIII wieku (Ostrężnica – Góra Ostrąska, Nowa Góra, Czerna, Lgoty, Galman, Tenczynek). Wzdłuż szlaków komunikacyjnych rozwijało się osadnictwo. W obecnym układzie osadniczym Gminy wciąż jeszcze udaje się odczytać ewolucyjne kierunki rozwoju struktur wiejskich. Na obszarze Gminy daje się odnaleźć przeważający tzw. typ ulicowy w układzie jednodrożnym (Paczółtowice, Zalas, Miękinia), dwudrożnym (Ostrężnica) lub wielodrożnym (Nawojowa Góra, Filipowice), z rozbudowanymi przysiółkami (Ostrężnica, Czerna, Tenczynek). Determinowane przez warunki naturalne (ukształtowanie terenu) układy przestrzenne wsi ulegały na ogół niewielkim zmianom i pozostały w dużej mierze czytelne do dziś. Utrzymująca się jednak od pewnego czasu tendencja do rozpraszania zabudowy, powoduje degradację układów urbanistycznych, postępujący chaos i nieład, a wiąże się z tym nieodwracalne obniżenie walorów krajobrazu zaliczanego do najwartościowszych w skali kraju.
Mimo ustaleń związanych z ustanowieniem parków krajobrazowych i rygorów ochronnych, jak wykazuje praktyka, nie znaleziono dotąd skutecznego narzędzia ochrony walorów krajobrazowych. Sytuacja taka wynika przynajmniej w ostatnim dziesięcioleciu z przemian ustrojowych polegających na niekoniecznie dobrze rozumianym „poszanowaniu własności”. Stąd w powszechnym pojęciu można wszystko i wszędzie, na tzw. swoim, choć postrzeganie przestrzeni jest przecież dobrem wspólnym, uniwersalnym. Na obszarze Gminy znajdują się jednak tereny o dużych walorach przyrodniczo-krajobrazowych wymagające uporządkowania i zagospodarowania w sposób podkreślający ich wartości przy jednoczesnej kontroli i zachowaniu bioróżnorodności. Do obszarów tych zalicza się między innymi teren dawnej kopalni porfiru w Miękini i Czernej, gdzie kształtowanie funkcji związanych ze sportem i rekreacją towarzyszące obszarom rozwoju nauki i aktywności gospodarczej może się przyczynić do promowania i akcentowania funkcji przyrodniczej, krajobrazowej, turystycznej i dydaktycznej.
4.2 Obiekty, zespoły i obszary prawnie chronione Zespoły i obiekty zabytkowe objęte ochroną na mocy Ustawy z dnia 15.02.1962 r. o ochronie dóbr kultury i o muzeach z późniejszymi zmianami, wpisane do rejestru zabytków województwa małopolskiego5: 1) Zespoły kościelne a) Czerna – klasztor Karmelitów z kościołem p.w. św. Eliasza z kaplicami datowany na XVII w. murowany, o kształcie kwadratu o boku 70 m. Cały zespół budynków był otoczony nurem małej klauzury, co izolowało go od świata zewnętrznego. W zakonnych budynkach znajdują się grób i muzeum św. o. Rafała Kalinowskiego. Wewnątrz dawnej małej klauzury znajduje się jedyna spośród 13 – zachowana w całości – pustelnia św. Agnieszki. Pierwsze 3 pustelnie wzniesiono tu w latach 1634-1637. Obszar klasztoru obejmował aż 80.5 ha, a otaczający go mur miał 4180 m długości i 2,5 m wysokości. Do dziś zachowały się jeszcze liczne jego fragmenty.(nr rej. A-197 z 20.10.1970 r.) b) Krzeszowice – kościół parafialny p.w. Św. Marcina datowany XIX w., murowany (nr rej. A-262 z 1.06.1971 r.)
5 Rejestr został poszerzony o nowy wpis: Brama Zwierzyniecka, nr rej. A-164/M z dnia 31.12.2008. - 42 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
c) Krzeszowice – kaplica cmentarna Chłopickich datowana XIX murowana, (nr rej. A-678 z 9.05.1994 r.) d) Krzeszowice – kaplica p.w. św. Stanisława datowana na XIX murowana (nr rej. A-667 z 1.12. 1993 r.) e) Krzeszowice – plebania i wikarówka obecnie domy datowane na XIX drewniano-murowane (nr rej. A-677 z 7.05.1994 oraz A-562 z 8.06.1987 r.) f) Nowa Góra – zespół kościoła parafialnego: kościół parafialny p.w. św. Ducha datowany na XIX w., powstał na miejscu spalonego w 1875 r. kościoła, mur ogrodzeniowy z 4 bramkami (kaplicami) i stacjami Męki Pańskiej, drzewostan. (nr rej. A-449 z 8.10.1977 r.) g) Paczółtowice – kościół parafialny p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny datowany na XVI wiek, drewniany (nr rej. A-221 z 27.01.1971 r.) z początku XVI wieku, jednonawowy, konstrukcji zrębowej, wnętrze polichromii z II poł. XVII w. Zbudowany jest z drewna jodłowego, cenny obraz Matki Boskiej z II. poł. XV w. Kościół późnogotycki. Cenne zabytki: w ołtarzu głównym z 1604 r. znajduje się m.in. gotycki obraz Matki Boskiej Paczółtowskiej z ok. 1460- 1470 r. manierystyczny ołtarz boczny z obrazem św. Mikołaja z ok. 1600 r. brązowa gotycko- renesansowa chrzcielnica datowana jest na 1533 r. późnogotycki krucyfiks z początku XVI w. późnogotycki, wotywny obraz Chrystusa Frasobliwego z Matką Boską Bolesną, świętych Stanisławem Biskupem i Szczepanem z początku XVI w., obraz Chrystus w Tłoczni Mistycznej z 2. połowy XVII w. h) Sanka – kościół parafialny p.w. św. Jakuba Starszego datowany XVII w., murowany – drewniany (nr rej. A-260 z 22.05.1971 r.) i) Tenczynek – kościół parafialny p.w. św. Katarzyny z dzwonnicą, drzewostanem i otoczeniem. Datowany XVIII murowany Kościół barokowy powstał w latach 1728-1742. Wyposażenie wnętrza późnobarokowe i w stylu regencji. W podziemiach spoczywa ostatni z Tenczyńskich, zaś na przykościelnym cmentarzu pochowany został znany aktor Bogumił Kobiela. (nr rej. A- 314 20.10.1971 r.) j) Tenczynek – plebania z otoczeniem (nr rej. A-315 z 20.10.1971 r.) k) Zalas – dzwonnica przy kościele parafialnym otoczenie w obrębie ogrodzenia przykościelnego, starodrzew – decyzja (nr rej. A-263 z 7.06. 1971 r.) 2) Zamki, dwory, parki, pałace, domy a) Krzeszowice – dom schronienia i ogród przy ul.Nowa Wieś 59 (nr rej. A-641 z 14.11.1991 r.) b) Krzeszowice – leśniczówka datowana na XIX wiek drewniano-murowana oraz ogród przy ul. Bandurskiego 2 (nr rej. A-642 z 21.11.1991 r.) c) Krzeszowice – pałac Vauxhall z oficyną datowany na XIX w. murowany (nr rej. A-434 z 23.12.1976 r. oraz A-534 z 5.06.1986 r.) d) Krzeszowice – zespół pałacowy Potockich: Pałac tzw. nowy oraz park (nr rej. A-432 z 23.07.1976 r. i nr rej. A-706 z 26.01.1956 r.)6 e) Krzeszowice – Pałac stary datowany XIX murowany (nr rej. A-433 z 20.07.1976 r.) f) Krzeszowice – stajnie angielskie (d. stajni pałacowych) z najbliższym otoczeniem przy ul. Kościuszki 3 (nr rej. A-649 z 1.10.1992 r.) g) Krzeszowice – spichlerz folwarczny z najbliższym otoczeniem przy ul. Kościuszki (A-614 z 20.10.1989 r.) h) Krzeszowice – układ urbanistyczny datowany na XIII wiek, strefa ścisłej ochrony konserwatorskiej (nr rej. A-498 z 13.02.1985 r.) i) Miękinia – budynek dyrekcji kopalni datowany na XIX/XX w. murowany (nr rej. A-629 z 26.03.1991 r.) j) Rudno – ruiny zamku “Tenczyn” w całości, wszystkie fragmenty murów oraz teren wzgórza zamkowego z otoczeniem leśnym. Ruiny zamku Tenczyn datowane na XIV w. znajdują się na najwyższym wzniesieniu Garbu Tenczyńskiego (411 m n.p.m.). W 1570 . po rozbudowie Tenczyn stał się świetną rezydencją, porównywaną z Wawelem. Dwukrotnie spalony (r. 1656 i 1768), popadł w ruinę. Zamek miał charakter średniowiecznej warowni o założeniu gotyckim, rozbudowanej w stylu renesansowym. Obwodowe mury obronne mają kształt nieregularnego czworoboku. Przy murze wschodnim wznoszą się trzy okrągłe wieże, pochodzące
6 Zmiana nr i oznaczenia wpisu: Nowy Pałac położony na działce nr 1509/9, nr rej. A-643/M - 43 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
prawdopodobnie z XIV wieku. Przed bramą znajduje się głęboka fosa, nad którą przerzucano most zwodzony. Droga do sieni prowadziła przez okrągłą basztę, przebudowaną z wcześniejszego barbakanu. We wschodnim skrzydle mieściły się apartamenty reprezentacyjne (nr rej. A-12 z 9.04.1968 r.)7 k) Siedlec – zespół dworsko-folwarczny Karmelitów Bosych w Czernej: dwór, obora, stajnia, ogród. Jest to barokowy, parterowy dwór z ogrodem i zabudowaniami datowany na XVIII i XIX. Ma interesującą elewację frontową w kształcie szerokich alkierzy, które łączy podcienie, wsparte na drewnianych słupach (nr rej. A-592 z 4.10.1988 r.) l) Tenczynek – dom nr 295 (nr rej. A-527 z 13.03.1986 r.) m) Tenczynek – zespół willi nr 69 tzw. Willa “Eliza” datowana na XIX w. murowano-drewniana. Dom ze skrzydłem bocznym, bramą wjazdową, ogrodem i parkiem (nr rej. A-601 z 30.03.1989 r.) 3) Obiekty zdrojowe, uzdrowiska a) Krzeszowice – park zdrojowy, datowany XVIII-XIX (nr rej. A-498 z 13.02.1985 r.) b) Krzeszowice – Zdrój główny w zespole zdrojowym datowany XIX murowany (nr rej. A-644 z 30.12.1991 r.) c) Krzeszowice – Zdrój kapliczka w zespole zdrojowym datowana na XIX wiek murowana (nr rej. A-643 z 30.12.1991 r.) d) Krzeszowice – budynek zdrojowy “Zofia” w zespole zdrojowym datowany XIX w., murowany (nr rej. A-535 z 6.06.1986 r.) e) Krzeszowice – dom gościnny w zespole zdrojowym datowany na XIX wiek, murowany. Obecnie Liceum Ogólnokształcące (nr rej. A-536 z 5.06.1986 r.) 4) stanowiska archeologiczne – dzielą się na 3 kategorie w zależności od wartości naukowo- konserwatorskiej: a) kategoria I – stanowiska wpisane do rejestru zabytków przeznaczone do bezwzględnego zachowania w: Krzeszowicach – Czatkowicach – nowożytne urządzenia obronne, Rudnie – rejon zamku Tenczyn, Sance – obozowisko jaskiniowe. b) kategoria II – stanowisko przewidziane do wpisu do rejestru zabytków przeznaczone do trwałego zachowania z możliwością prowadzenia w jego obszarze prac naziemnych po uprzednim, szczegółowym przebadaniu: obozowisko schyłkowo-paleolityczne w Woli Filipowskiej. c) kategoria III – stanowiska o trudnym do określenia rzeczywistym zasięgu i wartości poznawczej z możliwością prowadzenia w ich obszarze prac ziemnych pod warunkiem poprzedniego przeprowadzenia badań sondażowych: Krzeszowice – Czatkowice (1) Krzeszowice – Żbik (1) Krzeszowice (2) Dębnik (1) Miękinia (1) Nawojowa Góra (1) Nowa Góra (1) Ostrężnica(1) Paczółtowice (5) Siedlce (2) Tenczynek (1) Zalesie (1)
Gmina obejmuje ochroną zabytki znajdujące się w gminnej ewidencji zabytków, uzgodnionej z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków8.
7 Zmiana nr i oznaczenia wpisu: Zamek Teczyn w Rudnie z otoczeniem, nr rej. A-660/M 8 Gmina przyjęła w grudniu 2009 „Gminny program opieki nad zabytkami dla Gminy Krzeszowice na lata 2010- 2013” - 44 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
Stanowiska archeologiczne w liczbie 172 zgodnie z danymi pozyskanymi od Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków zostały przedstawione na rysunku uwarunkowań Studium. Na obszarach stanowisk archeologicznych zaznaczonych w części graficznej studium, dopuszcza się prowadzenie prac ziemnych wyłącznie pod nadzorem archeologicznym, na który należy uzyskać zezwolenie u Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Krajobraz Gminy Krzeszowice należy do jednego z najcenniejszych w skali kraju i podlega ochronie prawnej. Połowa obszaru Gminy jest położony w: Parku Krajobrazowym „Dolinki Krakowskie”, Tenczyńskim, Rudniańskim Parku Krajobrazowym należących do Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych, W obszarach tych obowiązują przepisy – zakazy i nakazy określone w następujących dokumentach: 1) Plan ochrony Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych w obrębie województwa krakowskiego. 2) Rozporządzenie Nr 80/06 Wojewody Małopolskiego z dnia 17 października 2006 r. w sprawie Rudniańskiego Parku Krajobrazowego 3) Rozporządzenie Nr 83/06 Wojewody Małopolskiego z dnia 17 października 2006 r. w sprawie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego 4) Rozporządzenie Nr 82/06 Wojewody Małopolskiego z dn. 17 października 2006 w sprawie Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie. 5) Ustalenia te są obowiązujące przy sporządzaniu Studium oraz planów miejscowych na terenach gmin w obrębie Parków Krajobrazowych. Gmina Krzeszowice uzgodniła lub zaopiniowała pozytywnie projekty planów ochrony Parków Krajobrazowych: Rudniańskiego, Dolinki Krakowskie i Tenczyńskiego uchwałami nr: XXIV/201/2004, XXIV/202/2004, XXIV/203/2004, XXIV/204/2004, XXIV/205/2004, XXIV/206/2004 z dnia 29 lipca 2004 roku. Plany te nie sa obecnie obowiązujące. W projektach planów ochrony ustalono – oprócz kierunków działań na rzecz realizacji ustalonych celów ochrony – m.in.9: możliwość utworzenia parków kultury obejmujących: klasztor Karmelitów Bosych w Czernej wraz z parkowo-krajobrazowym założeniem Wielkiej Klauzury i Doliną Eliaszówki oraz zabytkowe centrum Krzeszowic z parkiem zdrojowym, zabudową uzdrowiskową, neogotyckim kościołem i zespołem pałacowo-parkowym (Czerna – Krzeszowice), wzgórze zamkowe wraz z ruinami oraz otaczający je bezpośrednio kompleks lasów i rozłogów pól (Rudno), tereny w miejscowościach Dębnik, Paczółtowice, Sanka, zasady kształtowania harmonijnego krajobrazu współczesnego i form zabudowy – ogólne i szczegółowe odnoszące się dla trzech rodzajów zabudowy: budynków mieszkalnych i gospodarczych, budynków użyteczności publicznej i innych usługowych oraz budynków związanych z działalnością gospodarczą bądź nieuciążliwym przemysłem, zasady i warunki jakim powinien odpowiadać rozwój społeczno-gospodarczy tego obszaru. Prace nad projektami wspomnianych planów ochrony Parków Krajobrazowych zostały przerwane – zgodnie z wprowadzonym ustawodawstwem w zakresie zmiany przepisów sporządzania planów ochrony (Rozp. Ministra Ochrony Środowiska z dn. 12.05.2005). Z powyższych uwarunkowań wynikają następujące możliwości i ograniczenia: Możliwości: duży zasób obiektów i zespołów zabytkowych. Są to głównie zespoły pałacowo-parkowe, kościoły i uzdrowisko. Ze względu na ukształtowanie terenu często obiekty i zespoły zabytkowe posiadają cechy dominant i spełniają ważną rolę kompozycyjną w układach urbanistycznych wsi, podnosząc atrakcyjność obszaru Gminy, wciąż czytelne historyczne układy przestrzenne wsi - typ ulicowy w odmianie jedno-, dwu- lub wielodrożnym z rozwiniętymi przysiółkami, poprawiający się wygląd przestrzeni publicznych (centra wsi, tereny koncentracji usług) odgrywających ważną rolę w odbiorze wsi.
9Dotyczy Gminy Krzeszowice. - 45 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
Ograniczenia: niektóre obiekty i zespoły zabytkowe są w złym stanie technicznym, brak wyeksponowania i właściwego zagospodarowania zabytków i ich otoczenia, powód wysokie koszty i nieuregulowany stan własności, położenie w bardzo cennym w skali kraju krajobrazie objętym ochroną w postaci Parków Krajobrazowych – istniejący na tym terenie bezwzględny obowiązek przestrzegania zasad zawartych w planach ochrony parku, niekorzystna tendencja do rozpraszania nowej zabudowy mieszkaniowej w terenach eksponowanych krajobrazowo, zwartego obudowywania dróg pomiędzy miejscowościami (prowadząca do zamazania istniejących układów przestrzennych i obniżenia walorów krajobrazowych) bądź nadmiernego zagęszczania zabudowy w centrum Gminy, przemieszanie różnych typów zabudowy: tradycyjnej drewnianej zachowanej w stopniu reliktowym, zabudowy lat 60. odbiegającej w formie i gabarycie od zabudowy tradycyjnej – zabudowy kostkowej (nadmierne zróżnicowanie form architektonicznych i wysokości), widoczny w zabudowie często chaotyczny układ budynków na działce i niski standard zagospodarowania otoczenia zabudowy współczesnej (zieleń, ogrodzenia).
5. GOSPODARKA GMINY
5.1 Struktura gospodarcza Wiele różnorodnych, tak pod względem form organizacyjnych jak i własnościowych podmiotów działających obecnie i w przyszłości na terenie Gminy, tworzy i tworzyć będzie jej bazę ekonomiczną. W jej skład wchodzą gospodarstwa rolne, przedsiębiorstwa przemysłowe, budowlane, transportowe, handlowe, turystyczne, użyteczności publicznej, zakłady rzemieślnicze, a także różne jednostki i zakłady budżetowe działające w sferze usług. Podmioty te stanowią potencjał gospodarczy Gminy decydujący o jej pozycji na tle innych gmin regionu i są istotnym źródłem jej dochodów. Sytuacja Gminy pod względem poziomu inwestycji, kształcenia i opieki w placówkach oświatowych Gminy, zarządzania dostępnymi finansami, pozyskiwania środków z zewnętrznych źródeł, pomoc społeczna, a także dbałość o sport i kulturę stawia Gminę i jej Samorząd jest bardzo dobra na tle innych polskich gmin.
Gmina posiada wykonanych szereg dokumentów o charakterze politycznym, strategicznym i planistycznym (por. pkt. 2), które stanowią pełną podstawę do podejmowania efektywnych działań gospodarczych, w tym podejmowania uchwał o skutkach wieloletnich, dotyczących zadań inwestycyjnych Gminy. Ważnym elementem dynamicznego rozwoju Gminy jest tworzenie odpowiedniego klimatu dla biznesu i jego otoczenia.
Gmina posiada zaktualizowaną (w 2007 r.) Strategię Rozwoju Gminy, będącą koncepcją zadań na rzecz długotrwałego rozwoju Gminy Krzeszowice. Istnieje duża liczba zakładów przemysłowych do największych z nich należą: Kopalnia Wapienia „Czatkowice” sp. z o.o., Kopalnie Porfiru i Diabazu sp. z o.o., Kopalnia Odkrywkowa Surowców Drogowych KOSD w Rudawie, Bardzo duże znaczenie ma przemysł wydobywczy – eksploatacja wód mineralnych dominującą rolę pełni tu firma Eden Springs Zakład Pracy Chronionej. Produkcja i Hodowla Roślin Ogrodniczych sp. z o.o. ul.Żbicka 32, 32-065 Krzeszowice, Ponadto prowadzona jest działalność z zakresu przetwórstwa spożywczego: Produkcja i Hodowla Roślin Ogrodniczych sp. z o.o., Zakład Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego w Tenczynku. Na terenie działają przedstawicielstwa usług prawnych, biura świadczące usługi geodezyjne. Możliwości oddziaływania Gminy na jednostki bazy ekonomicznej są zróżnicowane. Władza Gminy może wpływać bezpośrednio jedynie na działalność zakładów dobra publicznego, przedsiębiorstw użyteczności publicznej oraz spółek ze 100% udziałem mienia gminnego.
- 46 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
Oddziaływanie władzy samorządowej na pozostałe jednostki bazy ekonomicznej (zwłaszcza przedsiębiorstwa i spółki państwowe i prywatne) jest ograniczone. Nadrzędność władzy lokalnej wobec tych podmiotów zagwarantowana jest jedynie w dwóch przypadkach: gdy ma miejsce degradacja środowiska, gdy podmiot zwraca się o przydział terenu pod lokalizację inwestycji.
5.2 Funkcje społeczno-gospodarcze Gminy Biorąc pod uwagę aktualną bazę ekonomiczną Miasta i Gminy Krzeszowice i dotychczasowy jej rozwój społeczno-gospodarczy, za główne dziedziny aktywności należy uznać: przemysł wydobywczy, głównie eksploatacja surowców naturalnych oraz wód mineralnych, przetwórstwo spożywcze, owocowo-warzywne, rolnictwo i jego obsługę, drobną wytwórczość, usługi bytowe i rzemiosło, mieszkalnictwo, rekreację i turystykę. Przemysł wydobywczy – ma bardzo korzystne warunki ze względu na dużą różnorodność surowców mineralnych na terenie Gminy, szczególnie surowców skalnych. Węgiel kamienny jest jedynym surowcem energetycznym w Gminie, jednak nie jest wydobywany ze względu na małą opłacalność oraz szkodliwe oddziaływanie na obszar przyrodniczo bardzo cenny. Gmina jest niezmiernie bogata w surowce skalne, diabazy, melafiry, porfiry, tufy, wapienie, dolomity, glinki kaolinitowe, gliny zwałowe, piaskowce, piaski, lessy, krzemienie. Wody mineralne są jednym z najcenniejszych surowców, wydobywane są wody siarczano-wapniowo-magnezowe, siarczkowe oraz radoczynne. Wody te znajdują zastosowanie w lecznictwie schorzeń narządów ruchu (reumatyzm, urazy) i układu nerwowego. Jest to bardzo dobra baza do rozwoju lecznictwa uzdrowiskowego. Niekorzystne zjawisko to emisja pyłów przez kopalnie surowców skalnych. Rolnictwo – ma korzystne warunki rozwoju zarówno agroklimatyczne, stosunki wodno- wilgotnościowe, wysokiej klasy gleby (55,0% III klasy, 34,0% IV klasy). W strukturze użytkowania powierzchni użytki rolne stanowią 54,8%, w tym prawie 83% to grunty orne. Ok. 23% ludności utrzymuje się z rolnictwa, a dla ok. 25% stanowi ono dodatkowe źródło utrzymania. Niekorzystne zjawiska to: fakt, iż 4/5 gospodarstw posiada mniej niż 2 ha użytków rolnych oraz niski poziom towarowości produkcji rolnej (znaczna część gospodarstw, zwłaszcza dwuzawodowców nastawiona jest na produkcję uzupełniającą własne potrzeby. Rzemiosło, usługi bytowe, drobna wytwórczość – w powiązaniu z przemysłem wydobywczym, stanowią podstawę bazy ekonomicznej Gminy. Czynnikiem stymulującym rozwój tej sfery jest lokalny rynek zbytu, a przede wszystkim krakowski. Niebagatelną rolę odgrywa konieczność poszukiwania źródeł dochodów w sferze usług uzdrowiskowych. Dogodne warunki rozwoju mają wszelkie dziedziny wytwórczości związane z produkcją rolną, przetwórstwem spożywczym, budownictwem. Dużą dynamikę wykazuje produkcja dóbr i rozwój usług bytowych na potrzeby Gminy oraz produkcja komplementarna na rynek zbytu Krakowa, a także produkcja kooperacyjna. Mieszkalnictwo – jest ważną funkcją rozwojową Gminy stanowiącą potencjalny kierunek ekspansji zabudowy mieszkaniowej Krakowa. Funkcja ta była już omawiana. Należy zaznaczyć, że wg obowiązujących planów zagospodarowania przestrzennego W Gminie istnieją znaczne rezerwy terenowe przeznaczone pod zainwestowanie głównie mieszkaniowe sięgające w zależności od wsi przeciętnie 30-80% (w stosunku do terenów wyznaczonych w planie). Rekreacja i turystyka – stanowi w Gminie również funkcję o wzrastającej roli. Gmina Krzeszowice dysponuje terenami przydatnymi dla rozwoju turystyki, głównie dla rekreacji codziennej (z uwagi na bliskość i dogodne połączenia komunikacyjne) i weekendowej dla mieszkańców Krakowa oraz Śląska. Istnieją tu dogodne warunki dla rozwoju turystyki pieszej i rowerowej. Łączna chłonność obszarów atrakcyjnych dla tej funkcji wynosi ok. 4000 osób. Z turystycznego punktu widzenia najbardziej atrakcyjnymi są: szlaki doliną Racławki, ścieżki dydaktyczno-turystyczne górnictwa węglowego w okolicach Rudna i Tenczynka oraz miejska
- 47 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
trasa turystyczna (miasta Krzeszowice) prezentująca obiekty zabytkowe, zespoły zieleni i zespół zdrojowo-parkowy. Gmina dysponuje również rozwijającą się wciąż bazą noclegową oraz placówkami tzw. usług paraturystycznych – gastronomią, handlem, usługami motoryzacyjnymi, obiektami sportowo-rekreacyjnymi (kompleks pól golfowych w Paczółtowicach). Komunikacyjna bliskość Krakowa stwarza w Gminie dobre możliwości organizowania ruchu turystycznego poprzez stwarzanie dodatkowych atrakcji turystycznych. Mogą nimi być np. imprezy folklorystyczne, jarmarki, rajdy, zawody sportowe itp., co zresztą jest już kultywowane w sposób ustabilizowany w Gminie.
5.3 Źródła dochodów mieszkańców Gminy Źródłem utrzymania mieszkańców Gminy jest przede wszystkim praca na terenie Gminy. Dodatkowym źródłem jest zatrudnienie w podmiotach gospodarczych działających poza Gminą, głównie w Krakowie, a także Śląsku oraz rolnictwo. Silnie rozwinięty jest sektor prywatny ze stosunkowo dużą dynamiką dalszego rozwoju, co obrazuje tabela.
Rozwój podmiotów gospodarczych zarejestrowanych z Gminie OSOBY FIZYCZNE PROWADZĄCE DZIAŁALNOŚĆ FIRMY USŁUGOWE ROK GOSPODARCZĄ, SPÓŁKI NA 1000 MIESZKAŃCÓW HANDLOWE ORAZ SPÓŁDZIELNIE NA 1000 MK 2002 73,0 22,2 2003 71,9 22,8 2004 71,6 23,0 2005 70,1 23,6 2006 69,8 23,7 Źródło: GUS i opracowanie własne
Widać postępujący wzrost firm usługowych, odpowiedni do wzrostu liczby ludności. Spadek ilości podmiotów gospodarczych działających na terenie Gminy w stosunku do wzrostu ludności wynikającego z dodatniego salda migracji spowodowany jest zwiększającą się liczbą mieszkańców pracujących poza obszarem Gminy. Zauważa się tendencję do dywersyfikacji przez przedsiębiorców zakresu działalności gospodarczej uzewnętrzniającej się m.in. przy rejestracji firm. Jest to związane z pewnym komfortem ekonomicznym i elastycznością w działalności dostosowującą ją do potrzeb rynkowych. Na terenie Gminy działa ok. 60 zakładów produkcyjnych, m.in. Kopalnie eksploatujące złoża wapienia, porfiru i diabazu, także centrum dystrybucji żywności mrożonej, zakład produkcji i dystrybucji wody źródlanej, centrum ogrodnicze. Najważniejsze przedsiębiorstwa działające na terenie Gminy to:
FH Jago S.A.(art. Rolno-spożywcze), Rejonowa Spółdzielnia Zaopatrzenia i Zbytu, Kopalnia Wapienia Czatkowice Sp. z o.o., Eden Springs Sp. z o.o., Rofix Sp. z o.o. (systemy budowlane), Bostar Sp. j. Bożek i Starzycki (handel), Oknostyl Fabryka Stolarki Budowlanej, Firma Jeronimo Martins (Biedronka), PHRO (rolnictwo), Wodciągi i kanalizacja Krzeszowice Sp. z o.o., Kozień i Córka Sp. z o.o. (budownictwo), Usługi komunalne Krzeszowice Sp. z o.o. i wiele innych. Przedsiębiorstwa reprezentują bogate spektrum różnych działalności, w Gminie działają również banki, Bank Ochrony Środowiska SA, PKO BP SA oraz Bank Spółdzielczy. Przedstawione poniżej zestawienie i wykres obrazują dynamiczny rozwój Gminy pod względem wzrostu prowadzonych działalności – w rozbiciu na transport, usługi, handel i produkcję (źródło: GUS). Szczególnie zwraca uwagę proporcjonalna, coraz większa podaż usług, z malejącą w ostatnich latach produkcją, a także zmniejszającą się tendencją przyrostu handlu, co jest trendem korzystnym:
Zmiany rodzaju działalności ROK TRANSPORT USŁUGI HANDEL PRODUKCJA RAZEM
- 48 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
ROK TRANSPORT USŁUGI HANDEL PRODUKCJA RAZEM 1995 148 270 547 395 1360 1996 205 334 689 503 1731 1997 235 402 782 578 1997 1998 263 494 866 647 2270 1999 282 559 929 690 2460 2000 272 597 869 675 2413 2001 286 654 902 702 2544 2002 285 697 946 714 2642 2003 262 716 942 702 2622 2004 259 721 934 695 2609 2005 246 740 922 659 2567 2006 240 746 930 639 2555 Źródło: GUS i opracowanie własne
Należy podkreślić, ze w tabeli i opracowanym na jej podstawie wykresie są ujęte przedsiębiorstwa, których działalność jest zarejestrowana w Gminie Krzeszowice. Na terenie Gminy funkcjonują również firmy, których podstawowa działalność jest zarejestrowana poza jej granicami.
5.4 Budżet i dynamika rozwoju Dochody finansowe Miasta Krzeszowice systematycznie rosną. W ciągu ostatnich lat wynosiły one: 2003 r. - 37737 zł 2004 r. - 40907 zł 2005 r. - 46650 zł 2006 r. - 52757 zł Dochody własne w roku 2006 kształtowały się w wysokości – 48,2%, transfery z budżetu państwa i innych jednostek samorządu terytorialnego oraz funduszy celowych wynosiły – 44,6%. W dochodach własnych dominują dochody z podatków – łącznie 20,2%. Struktura źródeł dochodów Gminy obrazuje jej dobrą kondycję gospodarczą i główne kierunki rozwojowe.
Na przestrzeni analizowanych lat (od 2003r.) wzrastały istotnie wydatki budżetowe Miasta i były minimalnie większe od dochodów.
Ważną cechą gospodarki Gminy jest perspektywiczne patrzenie na jej przyszły rozwój. Przejawem tego jest wysoki udział wydatków na inwestycje gdzie wskaźnik udziału wydatków majątkowych wydatkach ogółem wzrasta (od 2003 r.), poza rokiem 2004, kiedy wynosił tylko 12,57%. O dobrze prowadzonej gospodarce w Gminie świadczy jej wysoka ocena w prestiżowym, ogólnopolskim rankingu, opracowywanym corocznie przez Centrum Badań Regionalnych i dziennik „Rzeczpospolita”. Gmina Krzeszowice znalazła się na 48 miejscu w 2006 roku w gronie gmin, które dokonywały największych nakładów inwestycyjnych na jednego mieszkańca, tzw. „Złota Setka” i „Srebrna Setka” samorządów. W edycji roku 2006 podstawowym kryterium decydującym o miejscu spośród wszystkich gmin miejskich i miejsko – wiejskich było tempo wzrostu wydatków majątkowych w latach 2002-2005. Pozostałe ważne kryteria oceny to m.in. pozyskane środki unijne w przeliczeniu na jednego mieszkańca, zadłużenie Gminy, nadwyżka operacyjna, wydatki mieszkaniowe, liczba podmiotów gospodarczych oraz wyniki testowe szóstoklasistów i gimnazjalistów. Biorąc pod uwagę jedynie kryterium „pozyskane środki unijne na 1 mieszkańca (2004-2005)” Gmina Krzeszowice zajęła 10 miejsce wśród najlepszych gmin miejskich i miejsko-wiejskich w Polsce, a 2 miejsce wśród gmin województwa małopolskiego. Gmina posiada możliwości jeszcze bardziej intensywnego rozwoju: demograficznego (m.in. dodatnie saldo migracji), gospodarczego (wzrost podmiotów gospodarczych) i przestrzennego rozumianego jako wzrost efektywności wykorzystania terenów budowlanych przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego pod zainwestowanie.
- 49 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
Gmina dysponuje możliwościami (niestety nie pod względem własnościowym) dla lokalizowania tutaj zespołów zabudowy mieszkaniowej stanowiących zaplecze mieszkaniowe dla Krakowa, szczególnie dla osób związanych miejscem pracy w Krakowie.
Z powyższych uwarunkowań wynikają następujące możliwości i ograniczenia: Możliwości: wzrost dochodów Gminy, dobre doświadczenie w gospodarowaniu środkami i wykorzystaniu tych środków przez samorząd Gminy, dobra kondycja gospodarcza Gminy, posiadane perspektywiczne dokumenty strategiczne i wola ich realizacji. Ograniczenia: brak.
5.5 Wybrane elementy gospodarki gruntami – stan prawny gruntów
5.5.1. Grunty komunalne
Zasób gruntów komunalnych należących do Gminy Krzeszowice obejmuje 485,98 ha gruntów położonych w obrębie Gminy. Grunty komunalne położone na terenie Gminy stanowią 1,5% powierzchni Gminy. Własność Skarbu państwa stanowi 167,97 ha, a Agencji Nieruchomości Rolnych – 377,71 ha.
Z punktu widzenia możliwości prowadzenia przez Gminę aktywnej polityki gospodarowania gruntami, zasobu tego nie można uznać za zasób wystarczający. Gmina ma bardzo ograniczone możliwości wykorzystania polityki gruntami do zarządzania rozwojem Gminy. Dodatkowym ograniczeniem jest fakt, że większość zasobu komunalnego to drogi, rowy, tereny zainwestowane obiektami i urządzeniami usługowymi (usługi publiczne) i związanymi z infrastrukturą techniczną.
5.5.2. Wartość gruntów
Rynek nieruchomości Działki budowlane Działki rolne Lp. Wieś ceny [zł/a] ceny [zł/a] minimum maksimum minimum maksimum
1 Miasto Krzeszowice 12 000 25 000 3500 6000
2 Sołectwa w Gminie 8 000 15 0000 1 500 4 000
Źródło: obliczenia własne – na podstawie transakcji, w przypadku braku transakcji ekstrapolacja z lat ubiegłych
Porównując wartości transakcji sprzed lat dziesięciu, czyli okresu opracowania poprzedniego Studium, ceny wzrosły przeciętnie 10-krotnie, a w niektórych przypadkach nawet więcej.
Analiza cen gruntów w Gminie Krzeszowice oraz przestrzenny rozkład transakcji (materiały z UG oraz badania własne) prowadzą do następujących wniosków: najwięcej transakcji notuje się w mieście Krzeszowice oraz we wsiach dobrze obsługiwanych komunikacyjnie w powiązaniu z aglomeracją krakowską i śląską, wysokie ceny działek notuje się w miejscach o największej atrakcyjności krajobrazowej – Rudno, Wola Filipowska, Tenczynek, Siedlce, Paczółtowice, - 50 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
ceny gruntów rolnych w mieście Krzeszowice oraz we wsiach dobrze obsługiwanych komunikacyjnie w powiązaniu z aglomeracją krakowską i śląską wiązać należy z dużym zainteresowaniem tym terenem mieszkańców Krakowa – tereny rolne są potencjalnym terenem budowlanym i ich zakup traktowany jest coraz częściej jako lokata kapitału.
Ze względu na brak szczegółowych informacji dotyczących lokalizacji transakcji nie ma możliwości precyzyjnego przeanalizowania i wskazania, które tereny Gminy mają obecnie najwyższą cenę i jakie są szanse na wzrost wartości gruntów stanowiących zasób komunalny. Aktywna polityka gospodarowania gruntami powinna polegać m.in. na powiększaniu zasobu komunalnego w miejscach, w których przewiduje się rozwój usług publicznych oraz komercyjnych. W tym drugim przypadku Gmina mogłaby wnosić grunty jako aport lub pobierać opłaty za dzierżawę gruntu.
Pomimo braku szczegółowej bazy informacyjnej i monitoringu zmian na rynku nieruchomości, można stwierdzić, że duże zainteresowanie inwestycyjne terenami w Gminie: na południu (miasto i pas terenu obsługiwany bardzo dobrze komunikacyjnie) dla zabudowy mieszkalnej i usługowej, na północy bardziej dla zabudowy rezydencyjnej – zwiększa obrót ziemią oraz powoduje gwałtowny wzrost cen. W konsekwencji wzrostu cen gruntów budowlanych szybko rośnie zainteresowanie tańszymi terenami rolnymi i nacisk na zmianę ich przeznaczenia. Efektem jest sytuacja niewykorzystania istniejących rezerw w terenach budowlanych, przy równoczesnej dużej ilości wniosków o zmianę przeznaczenia.
Problem stanowi pewna bariera i konflikt interesów w porozumiewaniu się między właścicielami terenów budowlanych odnośnie wyznaczania dróg dojazdowych do działek budowlanych.
Zainteresowanie inwestycyjne stwarza jednak szansę na pozyskanie dla Gminy znacznego kapitału inwestycyjnego i powinno zostać wykorzystane, ale tylko pod warunkiem wnikliwej oceny skutków nie tylko finansowych, ale również przestrzennych.
- 51 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
6. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
Obecnie na terenie gminy Krzeszowice obowiązuje kilkanaście miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, o różnym zasięgu, obejmujących w praktycznie całą Gminę. Miasto Krzeszowice nie posiada planu zagospodarowania przestrzennego.
Obowiązujące plany zagospodarowania przestrzenego są podane poniżej w przedstawionym wykazie, w kolejności uchwalania: - Uchwała Nr XIX/128/2000 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 27 stycznia 2000 r. w sprawie zmian w miejscowym planie ogólnym zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice (Małop.00.16.140), - Uchwała Nr XXV/156/2000 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 6 lipca 2000 r. w sprawie punktowych zmian miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego terenów Miasta i Gminy Krzeszowice (Małop.00.83.741), - Uchwała Nr XXXV/214/2001 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 12 lipca 2001 r. w sprawie punktowych zmian miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego terenów Miasta i Gminy Krzeszowice we wsi Ostrężnica (Małop.01.128.1933), - Uchwała Nr XXXVII/231/2001 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 27 września 2001 r. w sprawie punktowej zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego terenów Miasta i Gminy Krzeszowice we wsi Zalas (Małop.01.167.2469), - Uchwała nr XXXVII/232/2001 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 27 września 2001 r. w sprawie punktowej zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice (Małop.01.167.2470), - Uchwała Nr XXXVIII/239/2001 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie punktowych zmian miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego terenów Miasta i Gminy Krzeszowice (Małop.02.26.465), - Uchwała Nr XLI/254/2002 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 7 lutego 2002 r. w sprawie punktowej zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice, dotyczącej poszerzenia terenów eksploatacji złoża dolomitu kopalni "Dubie" (Małop.02.68.1077), - Uchwała Nr XII/114/2003 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 18 września 2003 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miejscowości Ostrężnica w Gminie Krzeszowice w jej granicach administracyjnych z wyłączeniem terenów objętych zmianami planu po roku 1995 (Małop.03.387.4131), - Uchwała Nr XV/141/2003 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 27 listopada 2003 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miejscowości Frywałd w Gminie Krzeszowice w jej granicach administracyjnych z wyłączeniem terenów objętych zmianami planu po roku 1995 (Małop.04.24.342), - Uchwała Nr XVII/152/2004 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 29 stycznia 2004 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miejscowości Zalas w Gminie Krzeszowice w granicach administracyjnych z wyłączeniem terenów objętych zmianami planu po roku 1995 (Małop.04.48.625), - Uchwała Nr XVII/153/2004 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 29 stycznia 2004 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miejscowości Nawojowa Góra w jej granicach administracyjnych w Gminie Krzeszowice z wyłączeniem terenów objętych zmianami planu po roku 1995 (Małop.04.48.626), - Uchwała Nr XVII/154/04 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 29 stycznia 2004 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miejscowości: Nowa Góra, Miękinia, Czerna, Paczółtowice, Żary, Dębnik, Dubie i Siedlec w Gminie Krzeszowice w ich granicach administracyjnych z wyłączeniem terenów objętych zmianami planu po roku 1995 (Małop.04.48.627), - Uchwała Nr XIX/163/2004 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 18 marca 2004 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miejscowości Wola Filipowska w - 52 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
Gminie Krzeszowice w jej granicach administracyjnych z wyłączeniem terenów objętych zmianami planu po roku 1995 (Małop.04.108.1431), - Uchwała Nr XXI/176/2004 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miejscowości Sanka w Gminie Krzeszowice w jej granicach administracyjnych z wyłączeniem terenów objętych zmianami planu po roku 1995 (Małop.04.209.2357), - Uchwała Nr XXII/182/2004 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 17 czerwca 2004 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miejscowości Rudno i Filipowice w Gminie Krzeszowice w ich granicach administracyjnych z wyłączeniem terenów objętych zmianami planu po roku 1995 (Małop.04.301.3206), - Uchwała Nr XXV/230/2004 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 16 września 2004 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miejscowości Tenczynek w Gminie Krzeszowice w jej granicach administracyjnych z wyłączeniem terenów objętych zmianami planu po roku 1995 (Małop.04.351.3796), - Uchwała Nr XXIX/253/2005 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 27 stycznia 2005 r. w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta i Gminy Krzeszowice dla terenu położonego we wsi Paczółtowice dotyczącej wyznaczenia terenów koncentracji usług turystyki i sportu z możliwością realizacji obiektów kubaturowych (Małop.05.201.1351), - Uchwała Nr XXIX/254/2005 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 27 stycznia 2005 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu położonego we wsi Tenczynek w Gminie Krzeszowice z przeznaczeniem pod działalność gospodarczą wraz z obsługą komunikacyjną (Małop.05.201.1352), - Uchwała Nr XLIV/370/2006 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 27 kwietnia 2006 r. w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miejscowości: Nowa Góra, Miękinia, Czerna, Paczółtowice, Żary, Dębnik, Dubie i Siedlec w gminie Krzeszowice w ich granicach administracyjnych z wyłączeniem terenów objętych zmianami planu po roku 1995 dotycząca wyznaczenia terenu pod budowę zagrody dla rolnika w Dębniku na działce nr 115 (Małop.06.312.2191).
7. UWARUNKOWANIA ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO GMINY
7.1 Podsumowanie uwarunkowań W tabeli zostały przedstawione wszystkie szanse i ograniczenia określone w opracowanych zestawieniach w podsumowaniu poszczególnych rozdziałów:
UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE KORZYSTNE – SZANSE NIEKORZYSTNE – OGRANICZENIA/ZAGROŻENIA trwałe związki funkcjonalno-przestrzenne Gminy z uzależnienie Gminy od podejmowanych przez miasto sąsiednim Krakowem Kraków działań inwestycyjnych na granicy pomiędzy Krakowem, a częścią południową Gminy korzystne położenie Gminy pomiędzy aglomeracjami zaznaczająca się konkurencyjna atrakcyjność gmin krakowską i śląską w paśmie dynamicznie sąsiednich w potencjale gospodarczym, oferowanych rozwijającego się mieszkalnictwa i usług; aktywności terenów budowlanych i obsłudze komunikacyjnej społeczno-gospodarczej o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym historyczne tradycje powiązań transportowych w skali słaby stan techniczny dróg wojewódzkiej i powiatowych regionalnej i krajowej oraz ich znaczne przeciążenie szczególnie ruchem
- 53 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE KORZYSTNE – SZANSE NIEKORZYSTNE – OGRANICZENIA/ZAGROŻENIA korzystne warunki przyrodnicze do uprawiania turystyki towarowym, słaby stan bezpieczeństwa ruchu drogowego i rekreacji, na terenie Gminy znajdują się 3 parki krajobrazowe wraz z otulinami: Park Krajobrazowy „Dolinki Krakowskie”, Tenczyński oraz Rudniański Park Krajobrazowy, piękno zachowanej przyrody podnosi znaczenie Gminy w skali ponadlokalnej, zaznaczające się wzrastanie znaczenie Gminy jako zaznaczające się niedobory w infrastrukturze – ośrodka mieszkaniowo – usługowego o zasięgu kanalizacja powiatowym i regionalnym
UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE KORZYSTNE – SZANSE NIEKORZYSTNE – OGRANICZENIA/ZAGROŻENIA DEMOGRAFIA wysoki procent ludności w wieku produkcyjnym, napływ postępujący proces starzenia się ludności miejscowej ludności z zewnątrz w wieku produkcyjnym znaczna liczba dobrze wykształconej ludności odpływ mieszkańców do zatrudnienia na zewnątrz Gminy malejąca liczba urodzeń ludności miejscowej zmiana funkcji Gminy na sypialnię Krakowa, utrata tożsamości Gminy ZAGOSPODAROWANIE, TRENDY ZMIAN dynamika rynku budowlanego sukcesywne rozpraszanie zabudowy, nadmierna presja duże, niewykorzystane rezerwy terenów budowlanych na zmianę przeznaczenia terenów rolnych na budowlane, które są położone w Parkach Krajobrazowych lub ich otulinie sukcesywny wzrost zakładów usługowych, a tym stosunkowo wąskie, odnośnie parametrów technicznych, samym miejsc pracy w Gminie drogi gminne, zachowanie wymaganych standardów w oświacie i wciąż niezadowalający stan techniczny dróg gminnych, wychowaniu aktywna działalność kulturalna mieszkańców, przy wciąż słaby stan bezpieczeństwa na drogach – ze kultywacji i wykorzystaniu wartości regionalnych względu na ich parametry, brak przekrojów ulicznych w wielu terenach zabudowanych sukcesywna poprawa stanu dróg gminnych dobre zaopatrzenie mieszkańców Gminy w wodę, dobra jakość wody ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE atrakcyjna rzeźba terenu, doskonałe położenie rozproszone źródła energii zanieczyszczeń powietrza – geograficzne, możliwość dalszego rozwoju turystyki i paleniska domowe, szklarnie, zakłady usługowe rekreacji w Gminie dobre jakościowo gleby (III klasa bonitacyjna) występujące okresowo zalania podczas okresowych podtopień sukcesywna poprawa stanu jakości rzek i powietrza podmakania terenów bezodpływowych ŚRODOWISKO KULTUROWE I KRAJOBRAZ duży zasób obiektów i zespołów zabytkowych, zły stan techniczny niektórych obiektów i zespołów podnoszących atrakcyjność obszaru Gminy zabytkowych, brak wyeksponowania i właściwego zagospodarowania zabytków i ich otoczenia czytelne historyczne układy przestrzenne wsi – typ Ograniczenia wynikające z obowiązku przestrzegania ulicowy w odmianie jedno-, dwu- lub wielodrożnym z zasad zawartych w planach ochrony parków rozwiniętymi przysiółkami Krajobrazowych (jak będą obowiązujące) poprawiający się wygląd przestrzeni publicznych niekorzystna tendencja do rozpraszania nowej zabudowy (centra wsi, tereny koncentracji usług) odgrywających mieszkaniowej w terenach eksponowanych krajobrazowo, - 54 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE KORZYSTNE – SZANSE NIEKORZYSTNE – OGRANICZENIA/ZAGROŻENIA ważną rolę w odbiorze wsi zwartego obudowywania dróg pomiędzy miejscowościami, przemieszanie różnych typów zabudowy: tradycyjnej – zachowanej w stopniu reliktowym, zabudowy lat 60. odbiegającej w formie i gabarycie od zabudowy tradycyjnej – zabudowy kostkowej (nadmierne zróżnicowanie form architektonicznych i wysokości). WYBRANE ELEMENTY GOSPODARKI GRUNTAMI zainteresowanie inwestycyjne szansą na pozyskanie stosunkowo mały majątek Gminy w postaci gruntów dla Gminy znacznego kapitału inwestycyjnego komunalnych duże rezerwy budowlane, przewidziane w blokowanie terenów budowlanych w wyniku trudności w obowiązujących planach zagospodarowania porozumiewaniu się między właścicielami sąsiednich przestrzennego terenów budowlanych odnośnie wyznaczania dróg dojazdowych do działek budowlanych zaznaczające się konflikty ludności miejscowej i napływowej w przypadkach bezpośredniego sąsiedztwa – m.in. skargi na hałas, odory, opryski upraw, itp. Sukcesywna zamiana funkcji Gminy na sypialnię, sukcesywna utrata tożsamości Gminy GOSPODARKA GMINY wzrost dochodów Gminy dobre doświadczenie w gospodarowaniu środkami i wykorzystaniu tych środków przez samorząd Gminy dobra kondycja gospodarcza Gminy opracowane perspektywiczne dokumenty strategiczne i wola ich realizacji
7.2 Najistotniejsze uwarunkowania Przesłanki, które determinują najistotniejsze uwarunkowania rozwoju i przekształceń zagospodarowania przestrzennego Gminy wynikają z: rozwoju demograficznego, w tym w szczególności możliwości rozwoju sytuacji na rynku pracy, warunków przyrodniczo-klimatycznych ważnych dla rozwoju mieszkalnictwa i gospodarki rolnej, ale także oddziaływujących na różnorodne ograniczenia inwestycyjne, ogólnego stanu gospodarki w Gminie (i w regionie), w tym sektora wytwórczego poza rolnictwem, systemu instrumentów oddziaływania na gospodarkę, poziomu rozwoju infrastruktury technicznej, współzależności inwestycyjnej z sąsiednimi gminami w tym głównie z Krakowem, możliwości finansowych społeczności lokalnej oraz środków publicznych będących w dyspozycji władz samorządowych i środków państwowych, wspomagających środków z UE. Spośród wszystkich objętych analizami uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych rozwoju Gminy następujące uwarunkowania będą miały podstawowe znaczenie dla ukierunkowania procesów postępujących przemian w zagospodarowaniu przestrzennym Gminy Krzeszowice: 1) Dynamiczna urbanizacja, posiadane rezerwy budowlane w planach zagospodarowania przestrzennego oraz duże zainteresowanie inwestycyjne gruntami Gminy powoduje pilną konieczność efektywnego zarządzania rozwojem i utrzymaniem infrastruktury technicznej oraz komunikacji. 2) Ochrona przyrodniczo-kulturowa przeważającej części obszarów Gminy (strefa ochronna Parków Krajobrazowych) powoduje: znaczne ograniczenie swobody inwestycyjnej w obszarach objętych ochroną,
- 55 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
szanse na zachowanie najcenniejszych zasobów Gminy, które – choć trudno przeliczalne na pieniądze – stanowią o jej atrakcyjności. 3) Duże kompleksy gleb o dobrej klasie bonitacyjnej stwarzają dobre warunki dla rozwoju ogrodnictwa i sadownictwa w sąsiedztwie dużych rynków zbytu, jakim są aglomeracje krakowska i śląska. Możliwości wykorzystania tego potencjału tkwią w zaprogramowanym, skomercjalizowanym procesie rozwoju nowoczesnego rolnictwa ekologicznego i ogrodnictwa. 4) Potencjał społeczno-gospodarczy oraz jego związki z Krakowem stwarzają szanse wzrostu gospodarczego Gminy, ale powodują również szereg napięć i konfliktów charakterystycznych dla strefy podmiejskiej. Niezbędna koordynacja gospodarki przestrzennej wymaga wspólnego, świadomego i konsekwentnego współdziałania gmin sąsiednich i Krakowa. 5) Opracowane perspektywiczne dokumenty strategiczne i planistyczne oraz wola ich realizacji.
O możliwościach i dynamice dalszego rozwoju społeczno-gospodarczego Gminy decydować będą w głównej mierze atuty, którymi Gmina niewątpliwie dysponuje, ale również skala i czas likwidacji szeregu barier, zarówno uwarunkowanych zewnętrznie jak i wewnętrznie, trudnych do pokonania na szczeblu samorządu lokalnego.
Atuty Najistotniejsze atuty Gminy to: opracowane perspektywiczne dokumenty strategiczne i planistyczne, wola ich realizacji; wzrost dochodów Miasta i Gminy, bardzo dobre doświadczenie w gospodarowaniu środkami i wykorzystaniu tych środków przez Samorząd Gminy; korzystne położenie Miasta i Gminy w sąsiedztwie aglomeracji krakowskiej i śląskiej, w paśmie dynamicznie rozwijającego się mieszkalnictwa i usług; aktywności społeczno- gospodarczej o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym; trwałe związki funkcjonalno-przestrzenne Miasta i Gminy z sąsiednim Krakowem; atrakcyjność krajobrazu i środowiska przyrodniczego dla miejsc zamieszkania i wypoczynku; duży zasób obiektów i zespołów zabytkowych, podnoszących atrakcyjność obszaru Gminy; korzystne warunki do uprawiania turystyki i rekreacji w atrakcyjnych w skali kraju terenach turystyczno-rekreacyjnych (Zespół Jurajskich Parków Krajobrazowych: Tenczyński, Rudniański, Dolinki Krakowskie) w połączeniu z rosnącym znaczeniem wypoczynku i rekreacji w życiu społeczeństw rozwiniętych; dynamika rynku budowlanego; duże niewykorzystane rezerwy terenów budowlanych; bezpośrednie rolnicze zaplecze surowcowe o znacznych predyspozycjach do osiągnięcia cech biodynamicznych (tzw. zdrowa żywność czysta ekologicznie) atrakcyjne ze względu na sąsiedztwo dużych aglomeracji Krakowa i Śląska. Mimo, iż rolnictwo nie jest główną funkcją Gminy, to jednak zarówno dobre gleby jak i sąsiedztwo rolniczych gmin północnej części województwa, dość dobrze rozwinięta infrastruktura techniczna, możliwości terenowe do zainwestowania (obiekty drobnej wytwórczości) i przedsiębiorczość mieszkańców stwarzają dogodne warunki rozwoju sfery nowoczesnej obsługi rolnictwa; znaczne wolne zasoby pracy w obszarze samych Krzeszowic jak i w najbliższym otoczeniu (mobilność zawodowa i podatność na zmiany koniunkturalne, a także koncentracja – na miarę regionu kadry średnio- i wysoko wykwalifikowanej oraz sąsiedztwo zaplecza naukowego, doradczego, technicznego Krakowa); koncentracja zasobów funkcji wytwórczych (drobnej wytwórczości i drobnego przemysłu) nie w pełni wykorzystanych, tradycje, przychylność władz, możliwości lokalizacyjne dla nowych inwestycji; koncentracja różnego typu usług o charakterze komercyjnym i publicznym z przestrzennymi możliwościami ich intensyfikacji i zwiększenia zasięgu obsługi na obszary sąsiednich gmin. - 56 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
Główne bariery to: wymóg przestrzegania zasad i respektowania w lokalnej polityce przestrzennej rozwiązań minimalizujących możliwości powstawania konfliktów z wymaganiami jakości środowiska; sukcesywne rozpraszanie zabudowy, nadmierna presja na zmianę przeznaczenia terenów rolnych na budowlane, które są położone w Parkach Krajobrazowych lub ich otulinie; niekorzystna tendencja do obudowywania dróg pomiędzy miejscowościami, bądź nadmiernego zagęszczania zabudowy w centrum gminy; blokowanie terenów budowlanych w wyniku trudności w porozumiewaniu się między właścicielami sąsiednich terenów budowlanych odnośnie wyznaczania dróg dojazdowych do działek budowlanych; zaznaczające się konflikty ludności miejscowej i napływowej w przypadkach bezpośredniego sąsiedztwa – m.in. skargi na hałas, odory, opryski upraw, itp. zmiana funkcji Gminy z miejsca o wielu funkcjach na sypialnię, utrata tożsamości Gminy; położenie w strefie podmiejskiej Krakowa (sąsiedztwo), które jest i będzie źródłem narastania napięć i konfliktów między naturalnymi tendencjami i zamierzeniami rozwojowymi Gminy, a potrzebami i wymaganiami w zakresie utrzymania zaplecza rekreacyjnego dla mieszkańców Krakowa, czy realizacji ponadlokalnych przedsięwzięć infrastrukturalnych dla miasta; niskie wyniki produkcyjne osiągane przez rolnictwo mimo wysokiej bonitacji gleb. Przyczyną jest splot niekorzystnych zjawisk charakterystycznych dla podkrakowskiego rolnictwa, a to: duże, coraz większe rozdrobnienie gospodarstw rolnych, wysoki poziom wyjazdów do pracy, niekorzystne procesy demograficzne (starzenie się ludności), mała konkurencyjność rolnictwa pod względem atrakcyjności pracy w porównaniu z innymi możliwościami zarobkowania.
7.3 Przesłanki dotyczące kształtowania przestrzeni Na terenie Gminy występują kompleksy gleb o najwyższej przydatności dla produkcji rolnej (powyżej 90 pkt w skali JUNG-u) podlegające ustawowej ochronie gruntów rolnych i leśnych.
Obszar Gminy w większej części zajmują tereny stanowiące część Jurajskich Parków Krajobrazowych: Tenczyńskiego, Dolinki Krakowskie oraz Rudniańskiego. Cała Gmina usytuowana jest w strefie chronionego krajobrazu obejmującej Zespół Jurajskich Parków Krajobrazowych, a większość w strefach najwyższej i wysokiej ochrony wód podziemnych. Powyższe okoliczności stwarzają szereg ograniczeń przestrzennych dla rozwoju Gminy. Gmina posiada opracowane miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego pokrywające prawie 90% jej powierzchni. Plany te determinują obecnie sposób zagospodarowania, jaki się będzie kształtował w najbliższych latach, a przy posiadanych rezerwach budowlanych oraz dynamice procesów inwestycyjnych zmiany te będą postępowały lawinowo.
Głównym celem zmienianego Studium nie jest istotne poszerzanie terenów budowlanych, a tylko dokonanie pewnych korekt, których potrzeba wprowadzenia wynika z przesłanek logicznych oraz jest możliwa przy spełnieniu warunków fizjograficznych, ochrony krajobrazu i środowiska. Podstawą zmian jest uwolnienie i uściślenie rezerw terenowych pod rozwój infrastruktury technicznej i komunikacji.
7.4. Zapotrzebowanie na tereny nowe inwestycyjne W związku z wprowadzoną poprzez ustawę z dnia 9 października 2015r. o rewitalizacji (Dz.U. z 2015r. poz. 1777) zmianą ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w art. 10 ust. 1 wprowadzono zapisy obligujące w ramach opracowania projektu studium lub jego zmiany do uwzględnienia potrzeb i możliwości rozwoju gminy, uwzględniających w szczególności: . analizy ekonomiczne, środowiskowe i społeczne, . prognozy demograficzne, w tym uwzględniające, tam gdzie to uzasadnione, migracje w ramach miejskich obszarów funkcjonalnych ośrodka wojewódzkiego,
- 57 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
. możliwości finansowania przez gminę wykonania sieci komunikacyjnej i infrastruktury technicznej, a także infrastruktury społecznej, służących realizacji zadań własnych gminy, . bilans terenów przeznaczonych pod zabudowę; W praktyce oznacza to, iż określenie kierunków rozwoju poszczególnych terenów na obszarze gminy winno zostać poprzedzone dodatkowymi analizami określającymi maksymalne w skali gminy zapotrzebowanie na nową zabudowę. Dopiero w sytuacji, w której zapotrzebowanie to przekroczy sumę powierzchni użytkowej zabudowy szacowanej według chłonności aktualnych terenów przeznaczonych pod zainwestowanie, istnieje możliwość wprowadzania nowych terenów budowlanych o poszczególnych funkcjach. W przedmiotowej zmianie studium tereny przeznaczane pod zainwestowanie mają charakter inwestycji celu publicznego a ich lokalizacja jest ściśle związana z funkcjonującym już od lat ośrodkiem Centrum Zrównoważonego Rozwoju i Poszanowania Energii „Miękinia” Akademii Górniczo Hutniczej. Potrzeba wprowadzenia funkcji parku technologicznego w tym obszarze nie wynika bezpośrednio z zapotrzebowania będącego następstwem analiz ekonomicznych środowiskowych i gospodarczych w obszarze gminy gdyż stanowi inwestycję o znaczeniu ponadlokalnym, realizowaną w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego. W przypadku zmiany studium odstąpiono od wykazania bilansu terenów w ramach szczegółowych analiz gdyż tereny aktywności gospodarczej ustalone w obowiązujących gminnych dokumentach planistycznych nie mogą zostać wykorzystane na ten cel jako, że nie spełniają wymogów zarówno pod względem uwarunkowań lokalizacyjnych, powierzchniowych, ukształtowania terenu oraz prawa własności (są to wyłącznie grunty prywatne, których zakup lub zamiana nie jest możliwa ze względów formalnych). Stąd potrzeba wyznaczenia terenów aktywności gospodarczej o znaczeniu ponadlokalnym, związanych ściśle z celem publicznym realizowanym przez jednostki naukowo-badawcze oraz samorządowe wymaga uruchomienia na ten cel całkiem nowych obszarów inwestycyjnych. Ich lokalizacja i zakres powierzchniowy wynika bezpośrednio z planów rozwoju w oparciu o istniejący i sukcesywnie rozwijany ośrodek badawczy Akademii Górniczo-Hutniczej, o wieloletniej tradycji.
- 58 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
ZAŁĄCZNIKI:
Spis obiektów znajdujących się w rejestrze dóbr kultury Stanowiska archeologiczne w Mieście i Gminie Krzeszowicach Spis stanowisk archeologicznych Walory przyrodnicze i krajobrazowe – schemat graficzny, Środowisko kulturowe – schemat graficzny, Transport – schemat graficzny, Elementy infrastruktury technicznej – energetyka - schemat graficzny, Elementy infrastruktury technicznej – gazownictwo - schemat graficzny, Elementy infrastruktury technicznej – kanalizacja - schemat graficzny, Elementy infrastruktury technicznej – wodociągi - schemat graficzny,
- 59 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
Spis obiektów znajdujących się w rejestrze dóbr kultury
Krzeszowice: - układ urbanistyczny ( strefa ścisłej ochrony konserwatorskiej)- decyzja A-498 z 13.02.1985 r. - kościół pw.Św.Marcina - decyzja A-262 z 1.06.1971 - kaplica pw. Św.Stanisława bpa - decyzja A-667 z 1.12.1993 r. - kaplica cmentarna wraz z wyposażeniem - decyzja A-678 z 9.05.1994 r. - zespół pałacowy Potockich: a). Pałac (tzw. nowy) - decyzja A-432 z 23.07.1076 r., zmiana wpisu: aktualnie nr rej. A-643/M, Nowy Pałac położony na działce nr 1509/9, b). tzw. stary pałac - decyzja A-433 z 23.07.1976 r. c). park - decyzja A-706 z 26.01.1956 r. - pałac Vauxhall - decyzja A-434 z 23.07.1976 r. - d. oficyna pałacu Vauxhall - decyzja A-534 z 5.06.1986 r. - Zdrój "Kapliczka pod Matką Boską" - decyzja A-643 z 30.12.1991 r. - Zdrój Główny - decyzja A-644 z 30.12.1991 r. - budynek zdrojowy "Zofia" - decyzja A-535 z 6.06.1986 r. - d.dom gościnny (obecnie Liceum Ogólnokształcące) - decyzja A-536 z 5.06.1986 r. - leśniczówka i ogród przy ul.Bandurskiego 2 - decyzja A-642 z 21.11.1991 r. - plebania wraz z otoczeniem - decyzja A-677 z 7.05.1994 r. - wikarówka - decyzja A-562 z 8.07.1987 r. - budynek d.stajni pałacowych ( angielskich) z najbliższym otoczeniem przy ul.Kościuszki 3 - decyzja A-649 z 1.10.1992 r. - spichlerz folwarczny z najbliższym otoczeniem przy ul.Kościuszki - decyzja A-614 z 20.10.1989 r. - dom schronienia i ogród przy ul.Nowa Wieś 59 - decyzja A-641 z 14.11.1991r.
Czerna - zespół klasztorny Karmelitów Bosych: kościół pw.Św.Eliasza, klasztor, całe otoczenie w obrębie tzw.'Wielkiej Klauzury" - decyzja A-197 z 20.10.1970 r.
Miękinia - budynek dyrekcji kopalni - decyzja A-629 z 26.03.1991 r.
Nowa Góra - zespól kościoła parafialnego: kościół pw.Św.Ducha, mur ogrodzeniowy z 4 bramkami (kaplicami) i stacjami Męki Pańskiej, drzewostan - decyzja A-449 z 8.10.1977 r.
Paczółtowice - kościół pw.Nawiedzenia NPMarii - decyzja z 27.01.1971 r.
Rudno - ruiny zamku "Tenczyn" w całości, wszystkie fragmenty murów oraz teren wzgórza zamkowego z otoczeniem leśnym - decyzja A-12 z 9.04.1968 r., zmiana wpisu: aktualnie nr rej. A-660/M, Zamek Teczyn w Rudnie z otoczeniem,
Sanka - kościół parafialny pw.Św.Jakuba Starszego, ogrodzenie z 4 kapliczkami - decyzja A-260 z 22.05.1971 r.
Siedlec - zespół dworsko-folwarczny Karmelitów Bosych w Czernej: dwór, obora, stajnia, ogród - decyzja A-592 z 4.10.1988 r.
Tenczynek10 - kościół pw.Św.Katarzyny, dzwonnica, drzewostan, otoczenie - decyzja A-314 z 20.10.1971 r. - plebania z otoczeniem - decyzja A-315 z 20.10.1971 r. - dom nr 295 - decyzja A-527 z 13.03.1986 r. - zespół willi nr 69( tzw.Eliza): dom ze skrzydłem bocznym, bramą wjazdową, ogrodem i parkiem - decyzja A-601 z 30.03.1989 r. Zalas - dzwonnica przy kościele parafialnym, otoczenie w obrębie ogrodzenia przykościelnego, starodrzew -decyzja A-263 z 7.06.1971 r.,
10 Tenczynek: rejestr został poszerzony o nowy wpis: Brama Zwierzyniecka, nr rej. A-164/M z dnia 31.12.2008. - 60 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
Stanowiska archeologiczne w Mieście i Gminie Krzeszowicach
Nr stanowiska w Nr stanowiska na Lp. Miejscowość Numer obszaru Funkcje obiektu miejscowości obszarze 1 Czerna 100-53 1 5 Osada 2 Czerna 100-53 2 6 Ślad osadnictwa 3 Czerna 100-53 3 7 Ślad osadnictwa 4 Czerna 100-53 4 8 Ślad osadnictwa 5 Czerna 100-53 5 9 Ślad osadnictwa 6 Czerna 100-53 6 10 Ślad osadnictwa 7 Czerna 100-53 7 11 Ślad osadnictwa 8 Czerna 100-53 8 12 Ślad osadnictwa 9 Czerna 100-53 9 32 Skarb monet, późne średniowiecze poł. XV w. 10 Dębnik 100-54 1 16 Ślad osadnictwa 11 Dębnik 100-54 2 17 Osada 12 Dębnik 100-54 3 18 Ślad osadnictwa 13 Dębnik 100-54 4 19 Ślad osadnictwa 14 Dębnik 100-54 5 20 Ślad osadnictwa 15 Dębnik 100-54 6 21 Ślad osadnictwa 16 Sanka 102-54 1 40 schronisko 17 Sanka 102-54 2 41 Osada 18 Sanka 102-53 3 30 Ślad osadnictwa 19 Sanka 102-53 4 31 Ślad osadnictwa 20 Sanka 102-53 5 32 Ślad osadnictwa 21 Sanka 102-53 6 33 Ślad osadnictwa 22 Sanka 102-53 7 34 Ślad osadnictwa 23 Sanka 102-54 8 42 Ślad osadnictwa 24 Sanka 102-54 9 43 Ślad osadnictwa 25 Sanka 102-54 10 44 Ślad osadnictwa 26 Siedlec/Dubie 100-54 2 135 Osada 27 Siedlec 100-54 3 136 Ślad osadnictwa 28 Siedlec 100-54 4 137 Osada 29 Siedlec 100-54 5 138 Osada 30 Siedlec 100-54 6 139 Ślad osadnictwa 31 Siedlec 100-54 7 140 Ślad osadnictwa 32 Siedlec-Błonie 100-54 8 141 Ślad osadnictwa 33 Siedlec-Błonie 100-54 9 142 Ślad osadnictwa 34 Siedlec/Żbik 100-54 10 143 Osada 35 Ostrężnica 100-53 1 13 Ślad osadnictwa 36 Ostrężnica 99-53 2 44 Osada 37 Ostrężnica 99-53 3 45 Ślad osadnictwa 38 Ostrężnica 99-53 4 46 Ślad osadnictwa 39 Ostrężnica 99-53 5 47 Ślad osadnictwa , osada 40 Ostrężnica 99-53 6 48 Ślad osadnictwa 41 Ostrężnica 99-53 7 49 Osada 42 Ostrężnica 99-53 8 50 Ślad osadnictwa 43 Ostrężnica 99-53 9 51 Ślad osadnictwa 44 Ostrężnica 99-53 10 52 Ślad osadnictwa 45 Ostrężnica 99-53 11 53 Ślad osadnictwa 46 Ostrężnica 99-53 12 54 Ślad osadnictwa 47 Ostrężnica 99-53 13 55 Ślad osadnictwa 48 Nawojowa Góra 101-54 1 25 Ślad osadnictwa 49 Nawojowa Góra 101-54 2 26 50 Nawojowa Góra 101-54 3 27 Ślad osadnictwa 51 Nawojowa Góra 101-54 4 28 Osada 52 Nawojowa Góra 101-54 5 29 Osada 53 Nawojowa Góra 101-54 6 30 Ślad osadnictwa 54 Nawojowa Góra 101-54 7 31 Ślad osadnictwa 55 Nawojowa Góra 101-54 8 32 Ślad osadnictwa 56 Nawojowa Góra 101-54 9 33 Ślad osadnictwa 57 Nawojowa Góra 101-54 10 34 Ślad osadnictwa 58 Nawojowa Góra 101-54 11 35 Ślad osadnictwa - 61 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
Nr stanowiska w Nr stanowiska na Lp. Miejscowość Numer obszaru Funkcje obiektu miejscowości obszarze 59 Miękinia 100-53 1 31 Grób 60 Miękinia 100-53 3 19 Ślad osadnictwa 61 Miękinia 100-53 4 17 Osada 62 Miękinia 100-53 2 18 Ślad osadnictwa 63 Filipowice 100-53 1 20 Ślad osadnictwa 64 Filipowice 100-53 2 21 Ślad osadnictwa 65 Filipowice 100-53 3 22 Ślad osadnictwa 66 Filipowice 100-53 4 23 Ślad osadnictwa 67 Filipowice 100-53 5 24 Ślad osadnictwa 68 Filipowice 100-53 6 25 Ślad osadnictwa 69 Filipowice 100-53 7 26 Ślad osadnictwa 70 Filipowice 100-53 8 27 Ślad osadnictwa 71 Filipowice 100-53 9 28 Ślad osadnictwa 72 Filipowice 100-53 10 29 Ślad osadnictwa 73 Filipowice 101-53 11 27 Ślad osadnictwa 74 Filipowice 101-53 12 28 Ślad osadnictwa 75 Filipowice 101-53 13 29 Ślad osadnictwa 76 Filipowice 101-53 14 30 Ślad osadnictwa 77 Filipowice 101-53 15 31 Ślad osadnictwa 78 Filipowice 101-53 16 32 Ślad osadnictwa 79 Frywałd 102-54 1 45 Ślad osadnictwa 80 Frywałd 102-54 2 46 Ślad osadnictwa 81 Paczółtowice 100-53 2 3 Osada 82 Paczółtowice 100-53 3 4 Ślad osadnictwa 83 Paczółtowice 100-53 4 1 Osada 84 Paczółtowice 100-53 5 2 Osada 85 Paczółtowice 100-53 6 3 Ślad osadnictwa 86 Paczółtowice 100-53 7 4 Ślad osadnictwa 87 Paczółtowice 100-53 8 5 Ślad osadnictwa 88 Paczółtowice 100-53 9 6 Ślad osadnictwa 89 Paczółtowice 100-53 10 7 Ślad osadnictwa 90 Paczółtowice 100-53 11 8 osada 91 Paczółtowice 100-53 12 9 Ślad osadnictwa 92 Paczółtowice 100-53 13 10 Ślad osadnictwa 93 Paczółtowice 100-53 14 11 Ślad osadnictwa 94 Paczółtowice 100-53 15 12 Ślad osadnictwa 95 Paczółtowice 100-53 16 13 Osada 96 Paczółtowice 100-53 17 14 Skarb, Ślad osadnictwa 97 Paczółtowice 100-53 18 15 Ślad osadnictwa i skarb 98 Paczółtowice 99-53 19 58 Ślad osadnictwa 99 Paczółtowice 99-53 20 59 Ślad osadnictwa 100 Żary 100-54 1 35 Ślad osadnictwa 101 Żary 100-54 2 36 Ślad osadnictwa 102 Żary 100-54 3 157 Ślad osadnictwa i cmentarz 103 Rudno 101-53 1 41 Osada 104 Rudno 101-53 2 42 Ślad osadnictwa 105 Rudno 101-53 3 43 Zamek 106 Rudno 101-53 4 44 Osada 107 Rudno 101-53 5 45 Ślad osadnictwa 108 Rudno 101-53 6 46 Ślad osadnictwa i osada 109 Rudno 101-53 7 47 Ślad osadnictwa 110 Rudno 101-53 8 48 Ślad osadnictwa 111 Rudno 101-53 9 49 Ślad osadnictwa 112 Rudno 101-53 10 50 Ślad osadnictwa 113 Tenczynek 101-53 1 33 Osada 114 Tenczynek 101-53 2 34 Osada i Ślad osadnictwa 115 Tenczynek 101-53 3 35 Ślad osadnictwa 116 Tenczynek 101-53 4 36 Ślad osadnictwa 117 Tenczynek 101-53 5 37 Ślad osadnictwa - 62 -
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice
Nr stanowiska w Nr stanowiska na Lp. Miejscowość Numer obszaru Funkcje obiektu miejscowości obszarze 118 Tenczynek 101-53 6 38 Ślad osadnictwa 119 Tenczynek 101-53 7 39 Ślad osadnictwa 120 Tenczynek 101-53 8 40 Osada 121 Żbik 101-54 1 62 Ślad osadnictwa 122 Żbik 101-54 2 63 Ślad osadnictwa 123 Żbik 101-54 3 64 Osada 124 Żbik 101-54 4 144 Ślad osadnictwa 125 Żbik 101-54 5 145 Ślad osadnictwa 126 Żbik 101-54 6 146 Osada 127 Żbik 101-54 7 147 Ślad osadnictwa 128 Żbik 101-54 8 148 Ślad osadnictwa 129 Żbik 101-54 9 149 Ślad osadnictwa 130 Żbik 101-54 10 150 Ślad osadnictwa 131 Żbik 101-54 11 151 Ślad osadnictwa 132 Zalas 102-53 1 35 Osada 133 Zalas 102-53 2 36 Ślad osadnictwa 134 Zalas 102-53 3 37 Ślad osadnictwa 135 Zalas 102-53 4 38 Ślad osadnictwa 136 Zalas 102-53 5 39 Ślad osadnictwa 137 Wola Filipowska 101-53 1 18 Ślad osadnictwa 138 Wola Filipowska 101-53 2 19 Ślad osadnictwa 139 Wola Filipowska 101-53 3 20 Ślad osadnictwa 140 Wola Filipowska 101-53 4 21 Osada 141 Wola Filipowska 101-53 5 22 Ślad osadnictwa 142 Wola Filipowska 101-53 6 23 Ślad osadnictwa 143 Wola Filipowska 101-53 7 24 Ślad osadnictwa 144 Wola Filipowska 101-53 8 25 Ślad osadnictwa 145 Wola Filipowska 101-53 9 26 Ślad osadnictwa 146 Nowa Góra 100-53 1 14 Osada 147 Nowa Góra 100-53 2 15 Ślad osadniczy 148 Czatkowice Dolne 100-53 1 31 Urządzenia obronne 149 Czatkowice Górne 100-53 2 1 Ślad osadnictwa 150 Czatkowice Górne 100-53 3 2 Osada 151 Czatkowice Górne 100-54 4 152 Ślad osadnictwa 152 Czatkowice Górne 100-54 5 153 Osada i Ślad osadnictwa 153 Czatkowice Górne 100-54 6 154 Ślad osadnictwa 154 Czatkowice Górne 100-53 7 30 Fronty naczynia, 155 Krzeszowice 101-53 1 1 Ślad osadnictwa i osada 156 Krzeszowice 101-53 2 2 Ślad osadnictwa, 157 Krzeszowice 101-53 3 3 Ślad osadnictwa 158 Krzeszowice 101-53 4 16 Ślad osadnictwa 159 Krzeszowice 101-53 5 4 Ślad osadnictwa 160 Krzeszowice 101-53 6 5 Ślad osadnictwa 161 Krzeszowice 101-53 7 6 Ślad osadnictwa 162 Krzeszowice 101-53 8 7 Ślad osadnictwa 163 Krzeszowice 101-53 9 8 Ślad osadnictwa 164 Krzeszowice 101-53 10 9 Ślad osadnictwa 165 Krzeszowice 101-53 11 10 osada 166 Krzeszowice 101-53 12 11 Ślad osadnictwa 167 Krzeszowice 101-53 13 12 Ślad osadnictwa 168 Krzeszowice 101-53 14 13 Ślad osadnictwa 169 Krzeszowice 101-53 15 14 Ślad osadnictwa 170 Krzeszowice 101-53 16 15 Ślad osadnictwa 171 Krzeszowice 101-53 17 16 Ślad osadnictwa 172 Krzeszowice 101-53 18 17 Ślad osadnictwa
- 63 -