Bartosz Kaliski
Polska 1944/45–1989. Studia i Materiały IX/2009 Bartosz Kaliski ŻYCIE RELIGIJNE WIEJSKIEJ PARAFII KATOLICKIEJ W WIELKOPOLSCE W LATACH 1918–1976 (na przykładzie Chomętowa) Niniejszy artykuł nie rości sobie pretensji do wyczerpującego opisania zagad- nienia postawionego w tytule. Jest raczej rodzajem rekonesansu archiwalnego, próbą zbadania użyteczności dokumentów urzędowych wytworzonych przez Kościół rzymskokatolicki do zanalizowania przemian polskiej religijności w XX w. Nie ulega wątpliwości, że jej kształt zmieniał się i zmienia cały czas. Literatura przedmiotu (opracowania socjologów i psychologów religii) jest obszerna, jednak dopiero w ostatnich latach częściej wykorzystuje się akta po- chodzenia kościelnego1, co i ja próbowałem już czynić, z różnym skutkiem. Niektóre użyte w tytule słowa wymagają wyjaśnienia, albowiem daleko im do jednoznaczności. Parafi a to grupa społeczna (zbiorowość wyznawców) za- mieszkująca na określonym terytorium. Jego granice zmieniały się w czasie, obejmowały nawet osoby nieprzyznające się do wyznania katolickiego lub wręcz niewierzące. Powód nazwania Chomętowa, miejscowości położonej na południe od Szubina a na północ od Żnina, parafi ą wiejską jest natury formalnej, albowiem miejscowość ta nigdy nie była miastem. Jej ludność pracowała w rolnictwie, albo prowadząc indywidualne gospodarstwa, albo pracując w charakterze robotników rolnych. Mówiąc o życiu religijnym, mam na myśli to, co socjologowie nazywają religijnością eksplicytną, czyli zespół czynności związanych ściśle z kultem katolickim (obowiązkowe i nieobowiązkowe praktyki pobożnościowe, zarówno te okresowe, czyli powtarzalne, jak i jednorazowe). Dają się one opisać ilościowo, ale same w sobie nie wyczerpują szerokiego pojęcia życia religijnego. Pojęcie to bowiem obejmuje także zespół zachowań publicznych i prywatnych jednostek, podlegających sankcji religijnej Kościoła, tj. nieobojętnych z punktu widzenia moralności katolickiej oraz katolickiej nauki społecznej.
[Show full text]