Nº 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 As mafias Ano XXIX - IV Xeira O Nobel galegas da Pamuk e as emigración identidades FUNDADO EN 1907 (Páx. 17) (Páx. 24)

1,75 euros

A prensa marcou a pauta dos veciños Vivir unha semana en Arcade coa detención de Ana María Ríos A metade das concesións foron dadas (Páx. 10) en espazos protexidos

As divisións nos Todos contra o últimos tres anos conselleiro penalizaron o BNG Méndez Romeu

(Páx. 7) (Páx. 8)

GALIZA É UNHA POTENCIA. PRIMEIRO FOINO EN PRESAS hidroeléctricas que anegaron os nosos mellores vales. Agora estao a ser nas instalacións eólicas e, sobre todo, na acuicultura. Non é causalidade. Forma parte do papel que nos asignan no espazo eco- nómico europeo e que os gobernos español e galego aplicaron até o de agora con toda zuna coa receita das políticas neoliberais en voga. Puxeron por enriba de calquera outra consideración a lóxica de acumulación do capital, cunha desregulación ambiental adobia- da cos postos de traballo que crean esas industrias, aínda que des- trúan moitos máis e hipotequen o futuro. Non hai máis que com- probar que a metade das concesións de acuicultura outorgadas po- lo Goberno Fraga se concedesen en espazos protexidos, mentres se esquilman os nosos caladoiros naturais de pesca. Unha defensa a ultranza dun modelo que dilapida os nosos recursos naturais e pro- duce unha altísima contaminación; ocupación dos espazos sensí- Galiza, primeira beis da costa para a construción, industria ou acuicultura (recheos a esgalla); política forestal ao servizo das celulosas que impón mo- nocultivos arbóreos, que conducen a prezos por debaixo de limiar de rendibilidade e, aos conseguintes incendios... Pero tamén a li- berdade de acción para o capital financeiro que debía de ser regu- potencia europea lado polo poder autónomo, desconectado a maioría das veces co sistema produtivo do país. Así que, na vez de discutir sobre unha posíbel fusión das caixas como teiman algúns, mellor sería facelo sobre o modelo máis acaído e necesario.♦ na acuicultura

XELAMONITE Luís Paradelo

Primeira obra dun autor no que creación é sinónimo de renovación, o seu protagonista deambula ensarillado nas faldras do tempo, do amor e do desamor.

A relación coa actividade política armada na Galiza tece e destece o argumento e impón unha realidade na que o lector se mergulla totalmente. Ano XXIX Os expertos avogan por impulsar a acuicultura en espazos abertos, coma co mexillón Do 19 ao 25 de outubro do 2006 O Goberno de Fraga proxectou 12 N¼ 1.240 plantas acuícolas en zonas protexidas

RUBÉN VALVERDE

Galiza é a primeira potencia acuícola europea, sobre todo grazas ao cultivo do mexillón e doutros bivalvos. No caso dos peixes, o executivo de Manuel Fraga, apostou por grandes plantas industriais, instaladas en espazos protexidos, que non xeran un gran volume de emprego e cuxa viabilidade, no caso dalgunhas especies, aínda está por demostrar.

Falta de planificación e de orde- evitar a lei de Costas do ano nación dos usos so solo. Así de- 1988 e os planos de ordenación fínese a política acuícola do an- dos concellos, mediante a decla- terior gabinete. Dos 24 parques ración de supramunicipalidade acuícolas que concedeu o Gober- do proxecto e adaptando para tal no de Manuel Fraga, 10 están si- fin a lei de Solo. tuados en zonas protexidas e Deste xeito, o proxecto apro- dous en zonas parcialmente pro- bado polo gabinete de Manuel texidas. Os doce Fraga incluía a non afectados son ocupación de áre- seis novas locali- ‘O proxecto as de alto valor zacións e seis biolóxico prote- ampliacións de aprobado era xidas pola Rede instalacións exis- Natura, que afec- tentes. Os dez semellante ao que tan a trece termos afectados corres- se intentou para municipais nas ponden a seis no- tres provincias vos parques e a Celulosas: mediante costeiras. Con- catro amplia- cretamente, os cións, mentres un decreto da parques que se que dos dous par- Consellaría de instalarían en zo- cialmente afecta- nas protexidas dos un é de nova Ordenación do son na provincia construción e o de Pontevedra o outro unha nova Territorio, de Aguieira (O localización. Grove), Ardía (O O Plano Sec- pretendíase evitar a Grove) e Bico da torial de Parques lei de Costas e os Ran (Cambados). O sector mexilloeiro é o que mais postos de traballo crea. de Tecnoloxía Na provincia da ciar dous tipos de acuicultura. En como a que afectou no ano 2005”. lado a Porto do Son. O presiden- Alimentaria na planos de Coruña son o de primeiro lugar aquela que está Da mesma opinión é o direc- te, Emilio Pérez Touriño, decla- Costa Galega que Lira (Carnota), situada no mar, en gaiolas, que tor do Instituto Universitario de raba daquelas que “o traslado puxo en marcha o ordenación dos Quilmas (Carno- non afecta para nada o medio Estudos Marítimos e ex presiden- pon de de manifesto a viabilida- Gabinete de Ma- concellos, mediante ta, afectado par- ambiente. En segundo lugar, es- te da Xunta, Fernando González de das nosas costas para poder nuel Fraga a pro- cialmente), Tou- tán os grandes parques tecnoló- Laxe quen rexeitou a instalación desenvolver a acuicultura e res- posta do que era a declaración de riñán (Muxía, que xicos proxectados polo PP, que dunha planta de acuicultura en pectar as referencias emblemáti- conselleiro de ademais sería a ocupan grandes espazos en terra, Touriñán e opúxose a que saian cas da nosa identidade paisaxís- Pesca e Asuntos supramunicipalidade” planta con maior en zonas protexidas ambiental- adiante as demais instalacións tica”. A empresa concesionaria, Marítimos, Hen- superficie, mente e que precisan de grandes proxectadas na costa que afecten Stolt Sea Farm, comprometeuse rique López Vei- 357.000 metros investimentos (391,2 millóns de á rede natura porque “diante de a xerar 200 postos de traballo e a ga, prevía que a cadrados), Morei- euros). Estes dous tipos de cria- todo está o medio ambiente. En investir máis de 100 millóns de produción acuícola de peixe che- ras (Muxía, afectado parcial- deiros acuícolas pódense compa- economía non hai que pensar só euros nos vindeiros cinco anos. gara ás 25.000 toneladas cada mente), Punta do Corno (Cama- tibilizar, pero hai que saber que na instantaneidade. Para o pro- A revisión do Plano de Par- ano sen ter en conta onde se ins- riñas), Camelle (Camariñas), Ca- se somos líderes europeos en greso das novas xeracións hai ques de Tecnoloxía Alimentaria talarían as plantas, que ocuparían bo Prior (Ferrol) e Meirás (Val- acuicultura é pola cría do mexi- que pensar na sustentabilidade”. estará rematado, segundo asegu- un total de 317 hectáreas de cos- doviño). Na provincia de Lugo lón, sobre todo, e habería que A Xunta está apostando por rou Emilio Pérez Touriño, a co- ta. O proxecto aprobado era se- está afectado o de Hoio Longo potenciar ese sector ante a com- cambiar aquelas localizacións mezos do vindeiro ano, e debería mellante ao que se intentou para (Ribadeo). petencia que ven de Chile, Nova que son máis agresivas co medio buscarlle unha nova localización celulosas, posto que mediante un Segundo o científico do Ins- Zelanda e Irlanda. Tamén habería ambiente. Así, no caso da polé- ás once factorías que aínda están decreto da Consellería de Orde- tituto de Investigacións Mariñas, que investir máis tecnoloxía para mica planta de Touriñán, o Go- afectando algún espazo natural nación do Territorio, se pretendía Uxío Labarta, “hai que diferen- protexernos das mareas negras, berno galego apostou polo tras- protexido.♦

Redacción: Negro, V.M. Vázquez Portomeñe, López Pazos, X.M. Eyré Val, Xesús ÚLTIMA PÁXINA: X.R. Pousa, X.A. Redacción e Administración: Xan Carballa, Manuel Veiga, Horácio A. Gato Soengas, Suso de Toro, Lois Piñeiro, Manuel Vilar, Lupe Gómez, Gaciño, Fran Alonso, Manuel Cidrás. Príncipe 22, baixo. 36202 Vigo. Vixande, César Lorenzo Gil, Mar Barros, Diéguez, Antón Grande, Xavier López, Xavier Seoane, Adolfo Boado, Xosé Apartado 1371. 36200 Vigo Rubén Valverde, Paco Vila Barros Manuel Lugrís, Xosé M. Añel, Freire, Marcos Valcárcel, Rodolfo Fotografía: Andrés Panaro, Xosé Marra. Edita: (Fotografía), Perfecto Conde. Manuel Rivas, Carlos Aymerich. Dacuña, Xesús González Gómez, Edición Electrónica: Promocións Culturais Galegas S.A. www.anosaterra.com Gonzalo Vilas, Franck Meyer, Heitor Ilustración: Edicións Especiais: SOCIEDADE: X. Vázquez Pintor, Xavier Mera Herbello, Xosé M. Buxán Bran, Xosé Lois, Pepe Carreiro, Calros Silvar, Consello de Administración: Xosé Enrique Acuña. Queipo, Henrique Harguindey. Teléfonos: Marta Dacosta, Xosé Valiñas, Damián Gonzalo Vilas, Suso Sanmartín, REDACCIÓN: PRESIDENTE: Deseño de Maqueta: ECONOMÍA: Manuel Cao, X.F. Pérez Oia, Villalaín, Xerardo Pardo de Vera, José Ana Pillado Vega, Hermo, Garrincha, 986 433 886 - 222 405. Xosé Fernández Puga. Xoselo Taboada. Xosé García. Viale Moutinho. Uxía e Brais, Roi Cagiao. Fax 986 223 101. VOGAIS: PENÍNSULA: G. Nuno de Faria, Manuel CORREO ELECTRÓNICO: Cesáreo Sánchez Iglesias, FIN DE SEMANA: Francisco Carballo, Xefe de Publicidade: Coordenación Humor Gráfico: Lombao, Daniel Álvarez, A. Marqués. [email protected] Xosé Mª Dobarro, Manuel Mera, Picho Suárez. Marga Romero, César Varela, Carlos Martínez Muñoz Manuel Veiga, Xan Carballa, Miguel MUNDO: Xulio Ríos, Moncho F. Leal, Francisco A. Vidal, Rudesindo Soutelo, [email protected] ADMINISTRACIÓN, SUBSCRICIÓNS E PUBLICIDADE: Barros e Bieito Alonso. Colaboradores: Gustavo Luca de Tena, Ignacio Irmandade dos Vinhos, Xosé Miranda. 986 433 830* Xefa de Administración: SECRETARIO: GALIZA: Bieito Iglesias, X.L. Franco Ramonet, Ramón Chao. Blanca Costas Imprenta: E.C. C-3 1958. Xan Piñeiro. Grande, Abelardo Vázquez, X.L. Muñoz LECER: Xesús Vaamonde Cid. DEPORTES: Xurxo G. Ledo. Portabales, Martina F. Bañobre, X.C. Subscricións: Depósito Legal: C-963-1977 . Director: Garrido Couceiro, X.M. Sarille, Miguel CULTURA: Ramiro Fonte, Vítor Vaqueiro, Lola Fernández Puga Afonso Eiré López. Barros, Xesús Veiga, M» Pilar Garcia Pilar Pallarés, Carme Vidal, Celso [email protected] ISSN: 0213-3105. N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX

Fernando González Laxe. Primeira potencia acuícola de Europa

A importancia de desenvolver a do sector, os expertos consideran acuicultura de xeito acertado é vital que se ten que abrir aínda máis, para Galiza, xa que nestes momen- dando entrada a novos produto- tos é o produtor número un do Es- res para conquistar novos merca- tado e da UE con 310.300 tonela- dos. Na actualidade, o 41% vai das, das 364.000 que se recolleron destinado aos mercados no ano 2004. Esta gran contribu- d e fresco, dos que un 70% se ción débese sobre vende dentro do todo á gran canti- Estado, mentres dade de mexillón que se exporta un Tren de embalaxe nunha piscifactoría. que se cultiva en ‘A forte 30%. O 59% da Galiza, con case produción destí- 290.000 toneladas. competencia amosa nase a mexillón En total, a nosa a debilidade da transformado. As granxas de peixe acuicultura repre- Deste mexillón, senta un 91% da to- industria mexilloeira o 75% procésase tal do Estado, por- en sete empresas. centaxe que ascen- e do propio clúster “Existe un en mans de catro empresas de a un 98,5% da galego. Os esforzos panorama de for- de moluscos, pero te competencia, En Galiza as granxas de peixe vementos tecnolóxico”. liza é de 19.100 (68.300 en to- só un 12,4% de organizativos e que amosa as de- están en mans de tan só catro A perda de peso relativo da do o Estado). peixes mariños. bilidades da in- empresas: Isidro de la Cal piscicultura mariña galega con A asociación ecoloxista Neste apartado si- comerciais do sector dustria mexillo- (ollomol, rodaballo e troita), respecto ao conxunto do Esta- Adega aposta por reforzar os ca- túanse por diante produtor non eira e do propio Pescanova (lagostino, robali- do “debe enmarcarse nestas li- ladoiros tradicionais, reducindo Murcia cun 28,5%, clúster galego. za, dourada e rodaballo), Solt mitacións e nas esixencias de o número de capturas, aumen- Andalucía co 21% parecen de abondo Os esforzos or- Sea Farm (rodaballo) e Tres instalacións en terra do cultivo tando as tallas e declarando am- e a Comunidade ganizativos e co- Mares (troita). Segundo o In- de peixes planos (rodaballo e plas zonas de reserva no litoral. Valenciana co para manter os merciais desen- forme de Caixa Galicia, “a si- linguado), cos seus elevados Ademais, tamén piden que se 19,6%. volvidos polo tuación na nosa comunidade custos de instalación e de man- estabelezan máis mecanismos No que respec- niveis de renda dos sector produtor queda reducida a esforzos temento, tanto como de ocupa- de control. Segundo Adega, a ta á acuicultura últimos 20 anos non parecen su- simplemente testemuñais e, ción espacial en zonas costei- recuperación desta pesca de al- continental (troita ficientes para unha vez máis, ponse de mani- ras axeitadas, fronte ao cultivo tura, engadida ao marisqueo e sobre todo), Galiza se non se procede manter os niveis festo que a opción de cultivo de peixes que se desenvolve pesca de baixura, poderían ser tamén está á cabe- de renda acada- de peixes, exceptuando o ro- no Mediterráneo e nas Cana- unha alternativa sustentábel “ás za, representando a unha forte dos nos últimos daballo, ten limitacións ob- rias, realizado en gaiolas”, grandes instalacións industriais un 25% do total evolución”, vinte anos se non vias, tanto polas caracterís- asegura Uxío Labarta. Non acúicolas na costa, que teñen un estatal. Séguelle se procede a un- ticas bioxeográficas do noso obstante, o científico resalta alto impacto ambiental e xeran Castilla y León cun Informe ha forte evolu- hábitat, coma polo desenvol- certos éxitos acadados en can- pouco emprego.♦ 20%. Este tipo de ción. A integra- to a I+D+i no caso do rodaba- acuicultura des- Caixa Galicia ción vertical ini- llo e do linguado, tanto o co- cendeu durante o ciada nos últi- mún coma o senegalés. período 2000-2004 mos anos, sobre De acordo co informe elabo- un 5% no Estado e todo coa comer- rado por Cajamar, ao peche do soamente un 3% en Galiza. Non cialización do fresco, necesita ‘Ponse exercicio 2004, e sen incluír os ‘Das 181 empresas embargante, “a situación está a in- de xeito urxente unha evolu- autónomos da industria mexillo- verterse e a produción comeza a ción cara aos sectores de pro- de manifesto que eira, operan no Estado un total de cultivos mariños, mellorar grazas á recuperación dos cesado e transformación, pois o cultivo de peixes, de 272 empresas, das que o 63% 32 rexístranse mercados alemáns de troita e tamén parece plausíbel que cunha son de acuicultura mariña e un aos novos produtos desenvolvidos mellora só no produto, non se exceptuando 37% continental. Das 181 uni- en Galiza, mentres nas psifactorías galegas (de menor poderá manter unha situación dades de produción ou empresas tamaño e produtos ecolóxicos)”, sólida nos mercados”, asegura o rodaballo, de cultivos mariños, 32 rexís- que 140 sitúanse segundo asegura Uxío Labarta. o Informe Anual da Economía transe en Galiza, mentres que O ano pasado malia a importan- Galega elaborado por Caixa ten limitacións 140 sitúanse no Mediterráneo, no Mediterráneo, cia do mexillón para a nosa econo- Galicia. obvias, tanto polas Atlántico Sur e Canarias. O em- Atlántico Sur e mía e o seu peso nos mercados in- A principal ameaza para o prego xerado por todas estas ternacionais, houbo unha marea mexillón galego é Chile, que en características empresas suma 2.200 traballa- Canarias. vermella que afectou a toda a cam- apenas doce anos pasou de dores. Unha cantidade pequena paña do nadal e chegou incluso aos 10.000 toneladas a 75.000 e es- bioxeográficas para o volume de negocio que Xeran 2.200 primeiros meses do 2006. O clúster tá previsto que poidan ser entre do noso hábitat, moven esas empresas. empregos. do mexillón, de gran peso, especial- 175.000 e 300.000 no ano A cifra de empregos dispá- mente na fixación dos prezos, está 2010. No país andino está pre- coma polo rase cando se inclúe o mexi- Unha cantidade composto por catro organizacións. visto poñer en marcha 500 no- llón, xa que no Estado o núme- A facturación agregada de todo o vos proxectos de cultivo. Por desenvolvemento ro de traballadores chega aos pequena sector, que inclúe a produción, a co- iso dende diversos sectores 14.800 e en Galiza a 10.100. mercialización e a transformación) científicos piden que se faga tecnolóxico”, Unha cifra moi alta tendo en para o volume estímase nuns 340 millóns de euros. unha estratexia de conxunto Informe conta, por exemplo, que o nú- de negocio para Galiza, dando entrada a mero de postos de traballo que O mexillón, un sector a reforzar novos produtores. Estratexia Caixa Galicia xera a captura de pesca en Ga- que moven.” que incluiría a recuperación da Dada a importancia económica Ría de Pontevedra.♦ Ano XXIX Vivimos no mellor dos mundos posíbeis” Un labor impagábel Felipe González

CARME CORBALÁN

Retoque. En 1982, Do 19 ao 25 de outubro do 2006 O traballo doméstico aínda recae maioritariamente nas mulleres. Nun contexto social onde o Felipe de Borbón tiña emprego feminino fóra de casa se xeneralizou, esta discriminación ten consecuencias graves. catorce anos. Deu un En efecto, os fogares realizan un labor tal saber o valor que ese traballo ten no mer- N¼ 1.240 discurso no Teatro s vidas de mulleres e homes achégan- se. As desigualdades, aos poucos, van impagábel, invisíbel e necesario. (tal pasa co cado. Os datos que se propoñen falan por si Campoamor durante Adiminuíndo ou maniféstanse doutro traballo da inmigración ou coa precariedade mesmos. a concesión do xeito: se ben a actividade laboral feminina ten da economía mergullada...). Até hai ben pou- ÐO valor engadido bruto deste traballo experimentado un incremento espectacular co o sistema internacionalmente aceptado supón un 37% do PIB galego. Se houber que premio Príncipe de coincidindo coa medra do nivel de instrución, para presentar a contabilidade económica pagarlle a alguén por facer esas tarefas isto Asturias. Na metade isto acontece en sectores xa de antes moi fe- dun país, o chamado Produto Nacional Bruto suporía 15.150 millóns de euros. quedou en branco. minizados, nomeadamente o agrícola e o sec- (PNB), non consideraba as tarefas domésti- –O 74% da produción doméstica é reali- tor servizos (sanidade, ensino non universita- cas. Sobre esta clandestinidade o zada polas mulleres. Pasou uns segundos rio, administración...etc.), as mulleres que informe sobre desenvolvemento ÐCada galego utilizou no de silencio cursan estudos superiores superan xa o 50% humano PNUD 1993 estabelecía 2003 unha media de 3,4 horas/día angustioso. Por fin do total, avanza a presenza de mulleres nas que: “Se nas contas nacionais se a actividades domésticas. institucións e xa non é tan raro vernos ocupar rexistrasen como actividade pro- ‘O traballo ÐElas empregan unha media seguiu. Viuse en cargos de responsabilidade en diferentes ei- dutiva as tarefas domésticas non doméstico ten de 4,8 horas e eles 1,8. Este da- televisión en directo. dos económicos, culturais, políticos... remuneradas que realizan as mu- to hai que polo en relación coa Na Galiza, a concentración maior de mulle- lleres, a produción mundial au- sexo feminino, menor taxa de ocupación das Pero en todas as res ten lugar nos niveis máis baixos dentro de mentaría daquela entre un 20 e mulleres de maneira que o tem- seguintes emisións cada sector e con fortes dificultades de ascenso. un 30%.” non se comparte po adicado a traballo remunera- eses segundos foron A desigualdade maniféstase no desemprego É máis, o lugar das ocupadas do é menor que o dos homes: (30% fronte ao 17% masculino), nas condicións nos labores do fogar, xunto aos e supón elas adican 1,9 horas fronte ás cortados. de traballo (32% de contratos temporais e pre- estudantes, persoas xubiladas e un auténtico 3,3 deles. carios) e na retribución (máis dun 30% de sala- pensionistas é o colectivo de No ámbito familiar, o traba- rio menor que para os homes con traballo igual). persoas inactivas a pesar de que plus de llo doméstico ten sexo feminino, As condicións da incorporación da mu- neste mesmo ano 1993 se apun- non se comparte e supón un au- Censura. Juan ller ao mundo laboral, as dificultades da saí- taba en estudos oficiais que se as discriminación téntico plus de discriminación Goytisolo critica en El da do fogar e a integración no mundo públi- tarefas domésticas fosen incluí- que leva toda muller polo mero co constitúen o novo escenario onde se re- das no PIB, elevarían ese produ- que leva toda feito de selo porque os homes País (14 de outubro) producen e se poñen de manifesto novos xei- to en perto de 6 billóns de pese- muller polo aprópianse do seu tempo, e das o “ninguneo” do tos de discriminación. tas ao ano. súas posibilidades ao no asumir dramaturgo e ensaista Homes e mulleres achegámonos. Compar- Vaian estes tres apuntamen- mero feito as tarefas domésticas. timos cada vez máis o mundo do traballo, a es- tos para apoiar a afirmación de Como se pode deducir do ex- Alfonso Sastre e di: cola, as responsabilidades. As mulleres temos Pigou. de selo” posto, cando as feministas fala- “aínda que non loitado abondo por iso, por saír da casa e estar Recentemente, a secretaria mos da necesidade de entrar a sa- presentes en todos os eidos da sociedade e do da Igualdade e o Instituto Gale- co no eido doméstico estamos a comparto de ningún público. Pero a distancia entre homes e mulle- go de Estatística (IGE) presenta- falar dun núcleo duro de desi- modo a súa postura a res non se acurta na esfera doméstica onde, por ron un estudo Ða primeira vez gualdade de xénero producido no respecto do problema certo, convivimos desde sempre. É aí, no mun- que se fai en GaliciaÐ de grande interese: a eido privado e integrado económica e social- do privado, onde se realiza ese traballo escuro conta satélite de produción doméstica, 2003. mente e darlle as costas é lexitimar a reprodu- vasco, paréceme e non pagado, que atende as necesidades so- O documento ten como obxectivo facer unha ción e persistencia da desigualdade. Non es- indigno dunha ciais e sostén unha insubstituíbel rede asisten- estimación do valor económico da produción tamos falando única e exclusivamente dun institución literaria [a cial á infancia, ás persoas necesitadas de coi- doméstica e tirar algunhas conclusións. Ana- cambio necesario de actitude, de empatía, da dado pola idade ou pola enfermidade. lizaremos algunhas das cuestións propostas. solidariedade necesaria (necesaria pero non española] que non Desde o meu punto de vista a análise en Defínese a produción doméstica como “a suficiente) para a conciliación e a igualdade. cambiou moito, nas profundidade dese ámbito doméstico como un produción de bens e servizos domésticos e escenario privilexiado de produción e repro- persoais que teñen como finalidade a satis- O VALOR DO TEMPO súas fobias e dución de desigualdade é unha das máis im- facción das necesidades básicas dos mem- DO TRABALLO DOMÉSTICO amiguismos, desde a portantes achegas da teoría crítica feminista. bros do fogar producíndoos eles mesmos ou morte de Franco”. adquiríndoos no mercado”. Efectivamente Certamente, se comparamos os indicadores O VALOR DO FOGAR non se remunera este traballo e por regra xe- estatísticos dos cambios producidos noutros ral non se inclúe no PIB, polo que un obxec- ámbitos, fundamentalmente no laboral, no Dicía o economista Pigou no seu día que se tivo prioritario para saber de que falamos é educativo e na presenza social, cos indicado- Prohibición. A un home casa coa súa cociñeira diminúe a valorar a produción económica de bens e ser- res de valoración e reparto da produción do- renda nacional. vizos e incluíla no PIB. Para iso é fundamen- Continúa na páxina seguinte película A batalla de Alxer (1966) sobre a independencia de Alxeria, dirixida polo Roberto F. Viñal, un nacionalista de pensamento e obra finado Gillo Roberto, amigo, escríboche desde noitiña que tiñamos unha cita; ti, mo. Pero logramos que agromase un exemplar carpinteiro, co teu Pontecorvo, estivo o cumio de Astureses, sentindo a Pepe e eu. Unha cita porque que- na friaxe do lóstrego; verdade, ca- lapis afiado e presto a colaborar e prohibida en España túa presenza no aloumiñar do tris- rías entrar a formar parte do que marada. Curtímonos en centos de traballar polo país. Participando até 1978 e en te vento que sube desde Longosei- daquela diciamos “O Partido”. loitas, cóbado a cóbado. Aturamos na manifestación que realizamos ro. Fáloche, seguindo os costumes Cantas veces falamos dese primei- furiosas cornadas pero, até agora, en Ourense contra as celulosas, Francia (a potencia das notariais verbas dos homes e ro encontro, unha vez morto o di- a bandeira estrelada segue a me- nas loitas sindicais do agro e da colonial aludida no mulleres da nosa Patria. Cántoche, tador, e que aos ollos dos días de cerse con coherencia na concien- fábrica, na formación do BN-PG a ti, e a todos os que queiran ouvir hoxe podería até parecer gracioso. cia de miles de patriotas. Fomos e e máis tarde do BNG. Aí estabas filme) non se estreou unha migalla da nosa historia co- Ti tiñas que estar no bar, ao que somos calmudos nas nosas procla- nas responsabilidades orgánicas e até o 2004. lectiva. Sí, Roberto. A Nación Ga- chegaría un compañeiro cun xor- mas pero a nosa carraxe en afou- institucionais. Nas loitas culturais lega, aínda que a veces non o se- nal baixo do brazo, a quen terías tarnos, día a día, por robustecer o para preservar o noso. Acaso es- melle, ten ponliñas de ramalletes que seguir, a unha distancia pru- nacionalismo é ilimitada. Debé- queceches a fortísima liorta que de magnolios para glorificar os dencial. Saídes do bar e póndes- mosllo a moitos, tamén a ti, Ro- se montou cando á rúa de Asture- Promesa loitadores; ti, es un. Un naciona- vos a camiñar pola rúa maior cara berto. ses lle quixeron por o nome de incumprida. O lista de pensamento e acción ac- ao parque. Vós sós na rúa, a uns A nosa vila, o Carballiño, en México, ti eras concelleiro. Esta- tuante desde o noso Carballiño, 50 metros un do outro. E das noi- aparencia morta, as súas xentes bas, como diría o noso Castelao, Tratado de Libre para a glorificación da Galiza. tes?, cando para celebrar as reu- enganadas e desnortadas pola na festa maior de Galiza, o día da Comercio conseguiu Lembraste?, abofé que si o re- nións nos desprazávamos no co- propaganda tan abominabelmente Patria Galega, ano tras ano. Na- cordarás, do noso primeiro encon- che de Xan Afonso ao monte de antinacionalista que pregoaban os quel 25 de xullo, onde a firmeza que o PIB de México tro no café da esquina da praza Mesego, da Saleta. O nacionalis- megáfonos da España unida e nacionalista abriu as portas da crecese e que maior. Aquel luscofusco de outo- mo estaba proscrito, era e é mo- grande. Crueis momentos para vi- praza da Quintana, fechada e medrasen as no, chuvioso e de friaxe. Aquela lesto para os ditadores e o elitis- vir e respirar. Pero aí estabas ti, prohibida polo Goberno Español. exportacións. Pero a N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX

Tamén o reparto dos usos do tempo dos produtividade non que teñen emprego amosa a continuidade da desigualdade: os homes adican máis tempo ascendeu, a maioría ao traballo remunerado e ás actividades de dos mexicanos non lecer e outras (reunións, deporte...) e elas ao coidado e ao traballo doméstico e menos ao vive mellor hoxe que lecer e outras actividades. hai quince anos e as distancias cos CONCILIACIÓN OU AUTOCONCILIACIÓN? Estados Unidos Esta situación escandalosa precisa de todas aumentaron (afirma J. as iniciativas que sitúen na axenda política a Bradford, catedrático elaboración de estratexias, investimentos, leis, servizos, medidas en distintos planos... de Berkeley que se que potencien un cambio de rumbo. A tan define como traída e levada conciliación da vida laboral e a vida familiar, se non queremos que sexa neoliberal). unha variedade –con spot publicitario incluí- doÐ da dupla ou tripla xornada feminina con axudas, unha especie de autoconciliación, debe supor un cambio de rumbo que sancio- Ruído. Informan os ne a discriminación e potencie a correspon- periódicos, en sabilidade. Porque os custos de máis “auto- grandes titulares de conciliación” son mensurábeis... Tal como explica Lucía Artazcoz nos portada, sobre a seus diferentes estudos relacionados coa saú- organización interna Vén da páxina anterior No recente estudo “Usos dos tempos e de laboral e o xénero, compaxinar vida labo- méstica, a conclusión é desesperanzadora. corresponsabilidade: prácticas, actitudes e ral e familiar ten un custo para as mulleres das asembleas do As cifras sobre a participación masculina valoracións”, realizado pola Secretaría Xeral –pero non para os homes– en términos de sa- BNG. Impórtalle iso no coidado da casa din que a penas un 18% da Igualdade, atopamos datos de grande inte- úde que se fai evidente no só en indicadores ao común dos dos homes di realizar algún tipo de tarefa do- rese sobre a situación na Galiza. de saúde física e conduta relacionadas coa méstica. Máis dun 82% di que non fai nada A persistencia no tempo destes datos con- saúde, senón tamén en indicadores de benes- lectores? Infórmase na casa! Isto acontece cando, contrariamente trasta coa “corrección política” que aos pou- tar psicolóxico. Ademais, as elaboradoras ben menos, por ao que moita xente pensa, en máis dun 40% cos se vai impondo na valoración deles. De destes estudos mostran que é importante ter exemplo, da política dos fogares hai un home e unha muller que xeito que, e sen diferenzas substantivas, a en conta que o impacto negativo na saúde traballan fóra a tempo completo. gran maioría de mulleres e de homes galegos pola compaxinación da vida laboral e fami- agraria que lle Todas as enquisas e estudos poñen de ma- están pola corresponsabilidade na achega de liar se limita, fundamentalmente, ás traballa- interesa a moita máis nifesto desde hai moitos anos un dato que ingresos, no coidado do fogar e dos seus doras das clases sociais máis desfavorecidas. persiste sempre na mesma proporción inde- membros, pero tamén en considerar que os Desde o punto de vista sanitario debe desta- xente e que pendentemente de onde se realice: o tempo atrancos máis importantes para que as mulle- carse que conduta saudábeis como a práctica determinará o futuro que as mulleres dedican ao traballo domésti- res desempeñen o seu traballo e desenvolvan de exercicio físico no tempo libre ou durmir de Galiza. co non remunerado triplica o tempo que de- as súas potencialidades son as obrigas fami- un número suficiente de horas, se ven limita- dican os homes. liares (!). Pouco máis dun 20% (sen grandes das pola sobrecarga e as dificultades que su- Velaí algúns datos relacionados con esa diferenzas entre homes e mulleres) conside- pón compaxinar vida laboral e familiar. Po- “expropiación” do tempo das mulleres e das ran que o deber dun home é gañar cartos e o dería dicirse que estas mulleres “financian” a Ocultación. Díxoo consecuencias que isto leva consigo: dela coidar a casa e familia... conciliación coa súa propia saúde. ÐCada ano 100.000 mulleres abandonan É certo que permanecen padróns machis- Os cambios habidos na sociedade son de Tony Blair na súa o seu traballo remunerado para adicarse só tas nas actitudes (por exemplo, case un 30% moita envergadura: as mulleres incorporá- reunión con Zapatero: aos seus labores domésticos. delas e 23% deles considera que non está ben ronse masivamente ao mundo laboral, o mo- ÐO 42,6 % das mulleres abandona o tra- que o home quede na casa para ocuparse de- delo de familia mudou facéndose máis pe- “Os máis de tres anos ballo co nacemento dunha criatura, fronte ao la e da familia e a muller vaia ao traballo, ou quena e illada, as unidades familiares mono- da ETA sen matar son 2,3 % dos homes. que 40% deles e 46% delas opinen que a mu- parentais abondan, as persoas vellas son moi importantes”. –Só 1,5% dos homes fixo uso do permiso ller debe traballar menos horas que o home máis e viven máis... Porén estes cambios pro- por paternidade. para poder coidar o fogar e a familia). Porén, ducíronse sen cambios acordes dos servizos Case ninguén o –O 49,4% das mulleres que traballan fó- chama a atención o contraste entre a correc- sociais. Os gastos do Estado nestes servizos destaca. ra recoñecen serias dificultades para conci- ción das actitudes e a persistencia do reparto están por baixo da media europea (0,8 do liar a vida laboral coa vida familiar e subli- desigual: un 63% recoñece que son as mulle- PIB no 2000). Por último a consciencia so- ñan principalmente a dificultade no coidado res as que se encargan de coidar os fillos pe- cial non mudou substantivamente sobre a ne- dos fillos. ro con diferenzas entre elas, un 70% e eles, cesaria implicación dos homes. Cando fala- Manipulación. ABC ÐO 40% das empresas cren que esas obri- un 53% . Un 32% de homes afirman que os mos da necesidade dun cambio de rumbo nos (15 de outubro) gas familiares limitan o rendemento das mu- dous se encargan por igual fronte a un 16% referimos a iso: á necesidade de cambiar de lleres. delas que opina o mesmo. O contraste entre a modelo e para ese cambio precísase do com- dedica catro páxinas –O 66% das nais e o 30% dos pais están realidade e como esta se percibe amósase promiso solidario, da complicidade e da re- a defender os autores na casa cando os rapaces (10, 11 e 12 anos) igualmente no caso do coidado das persoas nuncia a moitos privilexios da outra metade volven do colexio. maiores.... do xénero humano.♦ cataláns que escriben en español, como se estivesen oprimidos. Na deste ano, atopámonos, saú- Aguiño e denunciara. Este xulgamento aínda que se adscriban ao idea- O certo é que a damonos e asistimos ao concerto foi o que deu pe á serodia e ma- rio xenérico do sionismo, desde inmensa maioría das do teu fillo, Roberto. Chomsky. siva difusión do video. Sirva es- unha perspectiva diferente á ofi- Roberto, despídome de ti e ta rectificación para Elvira Cue- cial en Tel Aviv. Chomsky e a editoriais e medios de dos teus coa sinxela palabriña de Nota da redacción villas e os demais lectores. súa muller, descendentes ambos comunicación de que seguiremos os fundamentos O segundo caso sobre o que de familias xudeas, pensaron Catalunya usan en e a coherencia dos quen coma ti, Unha lectora, Elvira Cuevillas, se solicita aclaración correspon- durante varias etapas da súa vi- loitaron por robustecer o na- escribe indicándonos dous su- de ao número 1.237, páxina 4. da en instalarse a vivir en Israel, exclusiva o castelán. cionalismo, e o fixeron, da única postos erros. O primeiro, no nú- Afírmase no texto que Chomsky de feito chegaron a pasar varias O verdugo convertido maneira posíbel: mantendo os mero 1.236, páxina 18, nun arti- é xudeu e sionista. A lectora semanas nun kibbutz, pero el seus principios programáticos de go titulado: “A criminalización cuestiona este segundo cualifi- sempre tivo dúbidas sobre as en vítima. liberación nacional e unidade. de Aguiño por defender a súa cativo e lembra a actitude crítica virtudes dun estado relixioso. Foi e é unha honra traballar ao dignidade. A estaca dos medios de Chomsky sobre a política is- Robert F. Barsky, biógrafo de lado de quen actúa dunha forma de comunicación”. No texto di- raelita. Temos que dicir ao res- Chomsky, afirma en concreto fraternal, responsábel e coheren- se textualmente: “O suceso tivo pecto que efectivamente a opo- sobre este tema que “os sionis- Mesquindade. El te; cunha ideoloxía clara e defi- lugar hai dous anos”. Tal afir- sición de Chomsky á política do tas reaccionarios confunden a Mundo interpreta nida. De quen sempre sentiu os mación é incorrecta e contrasta goberno israelita é ben coñeci- apoloxía do terrorismo de Esta- como unha vitoria o interes colectivos desta nación, coa data sobreimpresionada na da, mais iso non quere dicir que do israelita e a agresión contra como propios. Apertas patriotas imaxe. A malleira do can oco- el non se teña definido en nume- árabes ou palestinos (ou outros feito de que algunhas e até sempre.♦ rreu en 1998. O que tivo lugar rosas ocasións ao longo da súa grupos marxinados) co sionis- distribuidoras hai dous anos foi o xuízo polo vida como “sionista”. Ora ben, mo, e por se fose pouco, malin- norteamericanas MANUEL VÁZQUEZ CABO suceso. Hai poucas semanas ce- cómpre ter en conta, para evitar terpretan a postura de Chomsky lebrouse un novo preito, por a confusión, que moitos xudeus, acusándoa de antisionista” (Ro- refugasen a dobraxe mor duns lindes, entre o dono sobre todo norteamericanos, bert F. Barsky. Noam Chomsky. ao catalán, para o do can e o veterinario que gra- non se identifican coa política Unha vida de discrepancia. Ed. vara as imaxes da malleira e o de Israel respecto de Palestina, Península. 2005, páx. 102).♦ uso opcional nos DVD.♦ N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX ros O multimillonario os arremete Un isto nonéundelito”. que di da candochepoñenuncartel te... Eunonmesintoprotexi- que teinsultensencoñecer- que irconescolta,soportar Madrid nina Valencia. Ter Vasco, nonpodemosirnina mover deCatalunyaeoPaís moral. Nonnospodemos xe esufrimosungrandano ronlle deformarmoitoaima- sobre oseuhome:“Quixé- Vanguardia Carod Rovira,opinaen Teresa Comas non podeviaxar Carod Rovira pagou ocincodeoutubro EE UU millonario Carod aoparedón (18 deoutubro) , mullerde contra George So- ♦ La e afrontar”. bel realidadequedebemos auto-destrución. Estaéaterrí- civilización podeacabarna da nosEstadosUnidos,anosa tembro... Sendirecciónaxeita- posta lóxicacontrao11 dese- hai quenaconsideraunhares- liberdades nointerior. Aínda rior epuxoenperigoasnosas mente anosaimaxenoexte- tra oterror falsa metáforada mas (deNorteamérica)estána dosproble- raíz problemas... A verdade podemanipularsesen Rumsfeld ministro doexército presidente extremistas quedirixenovice- caeu nasmansdeideólogos no quesele:“Norteamérica parte inferiorapareceuntexto Que debemosfacer?”.Ena frases: “Tiranía. Arrogancia. rror”. Encabezanoreclamoas cuencias daguerracontraote- “Tempos senfianza. Conse- ler otítulodoseuúltimolibro: view ofBooks un anunciona ♦ Dick Cheney que coidana que danougrave- no quesepode New York Re- guerra con- Donald e o Calvo, estáarevolucionarto- desa easupostadaconserveira mente lícito. honesto e,mesmo,doetica- templa, ninsequera,olímitedo de beneficioondenonsecon- ísmos extremosedehorizontes da sociedadeéunfocodeego- xe deservirparaobenamplo actividade empresarialquelon- abano deaspectosnegativosda Terceiro Mundo,etc. Todo un plotación laboralnochamado localización empresarial,aex- especulación monetaria,ades- e mediáticanaqueentraapura abre todaunhafilosofíapolítica sen sentimentos”,coquese ou deque“onegocioéfrioe que “odiñeironontenpatria” nómica, comoocoñecidode ciados axiomáticosdeordeeco- tiva, sonfundamentaisosenun- se procesodealienacióncolec- bo oseulaborprodutivo.Ene- humano precisoparalevaraca- nimo deestabilidadeoespazo do capitalparamantercunmí- utilizada polopoderasistente son unhaperfectaferramenta rrección socialquesediúnico, gradas nesepensamentodeco- sicións deprincipioqueinte- verdades inconclusasoupropo- lóxico dasxentesoutrotipode no imprescindíbelsosténideo- lixiosos vénocuparoseulugar No decaimentodosdogmasre- que asociedadesevexaafectadapolosvaivénsdaeconomía. vendadaconstrutoracoruñesapondemanifestooperigo A G ONZALO vendadainmobiliariaFa- A O símbolodeF inciden encadacaso.Peronon serie defactorespeculiaresque mercados enaqueinflúenunha que caracterizanaactualidadeos de concentraciónsentidades ración entradentrodadinámica Galicia. Evidentementeestaope- barra coruñesasenónentoda da asúaextensión,nonsónabis- cusión, aíndanonavaliadaento- dade foráneatendounhareper- dencia económica,pasaapropie- sa punteiraecunhagrandeinci- alidade emáisdura:unhaempre- nía conacenopampo. estábase apreguntarcidada- ou entendimosquizaismal...?, sabería dequeestabaafalar? aglaio emetadeincredulidade: pairou noambiente,metade ña. Eunenormeinterrogante esta vendabeneficiaríaáCoru- non souboexplicar, dixoque letante eque,evidentemente, lidade dunhafrasedecausaldi- que opropioalcalde,coafrivo- entre oscoruñeses,apesarde que apreocupacióncallefondo res deabondoimportantespara llo nosseuspedidos,sonfacto- núcleo dasúacarteiradetraba- presas colateraisqueteñeno sición fiscaleunronseldeem- go, millonariascifrasdeimpo- tos centosdepostosempre- ruña. Enonéparamenos.Moi- e económicosdacidadeCo- dos osestratospolíticos,sociais Pero anécdotasámarxeare- A Coruña M ANUEL L UGRêS ADESA nivel mundial. nosa economíaconincidencia a mento dunsectorestratéxico da acción degobernopolo reforza- considerarse comounhapositiva sión entreCalvoeJealsadebe Por isooposíbelproxectodefu- liar endefensadautilidadexeral. posibilismo queénecesarioava- festo calessonoslindeirosdo senmascarada epoñerdemani- proveito capitalistadebeserde- rús daeconomíaaoservizodo próximos. ordes. Busquemosexemplos soberanía asumidaentodasas mento posíbelsenunsosténde político. Nonhaidesenvolve- cial e,comaalicercedetodoiso, ten deserglobal:económico,so- asunto. Peroodesenvolvemento nosa naciónestánocernedo O escasodesenvolvementoda rial galegovíasubvención. para oapoiodotecidoempresa- porque odiñeiropúblicoserve se común,entreoutrascousas afectar positivamenteaointere- tomar decisiónsquepoidan be interviretendereitomorala Xuntapodeede- económica. A realismo históricodaciencia Unha mentiraquesecontradíco aeterno mo unhaespeciedevontade nación exteriorqueserevelaco- vontades, unxeitodepredesti- rábel queestáporribadasnosas entran dentrodunprocesoimpa- perda deempresasenGalicia batíbeis” dequeosprocesos os escoita,seus“asertosirre- caer naspáxinasdaprensa,que didos devíaestreitaquedeixan lar asbocasatodosesesenten- ó nosocasoactual,debemosca- século XIX.Poloque,referidos teorías deSmitheosteóricosdo estatal nosistemaherdadodas troduce enmendasdetutela mercado porKeynescandoin- bo doliberalismoabsolutode definir acorrecciónlevadaca- exemplo sintomáticopodemos tos decisivosdahistoria.Como supeditaron asertosenmomen- consta comoundosfactoresque a economía,evontadepolítica nunha ciencianonexactacomo fórmula indiscutíbelnoncabe falaba. Odeterminismocomo dodogmáticos dosquedenantes sen máisosprincipiospseu- empresarial. a causaprimariadaemigración eiva nonosodesenvolvementoe nómico efinanceiroéaprincipal falta devigordoentramadoeco- ras haimaisdecorentaanos. A ben analizouXoséManuelBei- económico deGalicia desde aquelestemposdo alleo queseguimosaarrastrar perspectivas paraoinvestimento sarial galegaedacarenciade nifesto afeblezadaclaseempre- se tratadiso,senóndepórma- demagoxiadosfalsosgu- A problemáticaébenoutra. A Pero nondebemosaceptar imposíbel decontrolar. ♦ que tan Atraso ab Latexos N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX A guerra Segundo o informe de xestión, por un artigo aprobado co 83% dos votos do Consello Nacional

X.L. FRANCO GRANDE O novo Estatuto centrou a política guerra dese artigo (A ou La Coruña) demos- Atra que clase de políti- cos temos neste país. E, á do BNG nos últimos tres anos par, pon de manifesto a onde chega o noso atraso cultural. Pero o que xa excede de cal- A. EIRÉ no noso proxecto estratéxico e quera linde son as manifesta- Por vez primeira, a Executiva nos principios nacionalistas”. cións do conselleiro da Presi- do BNG presentoulle ao Conse- Por outra banda, o informe dencia, que demostra superar llo Nacional o informe de xes- aprecia que o acceso do naciona- con moito o seu mentor e tión que, logo de ser aprobado lismo ao goberno tras as elec- embaixador no Vaticano. Na- co 83% dos votos, vai ser discu- cións autonómicas do 2005 su- da menos que propón, tido polas asembleas comar- puxo un salto cualitativo que despois de non sei cantas re- cais. Conseguir que o debate do abriu unha nova etapa política. solucións xudiciais contra o novo Estatuto estivese no pri- Para o BNG, a nova situación La, que se chegue a un meiro plano da axenda política representa unha oportunidade consenso. Veredes a onde po- aparece como un dos maiores histórica para a institucionali- den chegar os despropósitos. logros dos tres últimos anos e o zación do nacionalismo galego 1. O asunto quedou diluci- acceso do nacionalismo ao go- como referente político no noso dado ex abundantia por un nú- berno como un salto cualitativo país e a ampliación e consolida- mero de resolucións xudiciais que abre unha nova etapa. ción da súa base social. que xa non é doado levar a Neste contexto, o BNG pre- conta. Despois desa guerra de O BNG proxectou nos últimos tende aproveitar os instrumentos anos e de procedementos tres anos unha imaxe de confliti- que lles dá ser forza de goberno (algún chegado ao Tribunal vidade interna ante a sociedade para implementar as súas políti- Supremo), os perdedores que non se dera desde a súa fun- cas e enraizar o nacionalismo. O quixeran gañar agora o que dación. A anterior Asemblea Na- Anxo Quintana. informe considera que, para lo- non souberon conseguir onte cional non saldou as diferenzas gralo, é necesario unha simbiose na guerra xudicial Ðunha gue- internas que se exteriorizaron no interno difícil (dimisión de Xosé malia os atrancos e as divisións entre o goberno e a organización, rra só por eles iniciada, pois o propio plenario e posteriormente Manuel Beiras como presidente do internas, foi dos cambios realiza- “a combinación dun BNG con asunto, fóra do sectarismo pro- coa emisión dun discurso dual e, Consello Nacional) e a unha axen- dos e das adaptacións organizati- poder institucional e dun BNG pio dos instigadores dos proce- as máis das veces, contraditorio. da que veu determinada polas su- vas aos novos tempos. activo socialmente”. sos xudiciais, era pacífico. Esta sería unha das causas, a parte cesivas citas electorais (eleccións Esa iniciativa política, que tería Neste senso, recóllese a esca- 2. O que foi unha saída de dos factores esóxenos, de que non xerais, europeas, referendo do Tra- levado a cabo o BNG, viría deter- sa dotación de recursos nas estru- ton propia do anterior rexedor conseguise modificar a tendencia tado Europeo, eleccións autonómi- minada, sobre todo, pola demanda turas comarcais e como nos últi- coruñés e boa expresión das electoral negativa comezada nas cas), que lle dificultaron deseñar dun novo Estatuto de nación, con- mos tres anos os afiliados, con- súas teimas –na que é certo eleccións autonómicas do 2001. políticas que fosen máis alá de dar vertido en asunto central e trans- tando as altas e baixas, medraron que uns cantos o seguenÐ, Así o recolle o informe de xestión respostas aos retos inmediatos e versal do traballo do BNG. Un tra- en máis de mil, con 854 novas al- queremos convertelo agora aprobado polo Consello Nacional que as mensaxes do BNG puidesen ballo que levaría a conseguir “con- tas desde xaneiro deste ano. nun asunto de interese común. con só o 8% dos votos en contra. asentarse socialmente. siderábeis avances na asunción po- A respecto da vaga de incen- ¿Tantos cartos públicos inves- Ademais desta consideración Aínda así, o informe recolle lítica e social “ da reivindicación dios que se produciu este ano, o in- tidos para agora, por outro ca- pódense apuntar outras que ta- que, con todo, o BNG desenvol- dun Estatuto de nación”. forme afirma que estamos “peran- miño, poñerse unha vez máis mén aparecen nun informe de 28 veu nestes tres anos un traballo in- Ademais, considera o informe te unha nova forma de terrorismo, á marxe da legalidade? ¿É ese páxinas ao que tivo acceso ANo- cesante, e demostrou unha capaci- presentado por Anxo Quintana se por terrorismo entendemos ac- o respecto que aos nosos polí- sa Terra. dade de iniciativa que fixo, en boa que o debate estatutario estabele- cións violentas que procuran in- ticos lle merecen os tribunais Nel recoñécese que nos últi- medida, que puidese determinar a ceu unha liña de traballo que lles fluír nos estados sociais de opinión que aplican as leis que eles mos tres anos a organización tivo axenda política de Galiza. posibilitou facer política concreta a través do recurso do terror ou xe- mesmos propician? que lle facer fronte a un contexto Boa culpa desta capacidade, e real, “claramente incardinada rando situacións de alarma”.♦ 3. A ningunha das formacións políticas con repre- sentación parlamentaria se lle ocorreu opoñerse a unha lei do Presentados 65 votos particulares propio parlamento, como é a Lei de Normalización Lingüís- tica. Ao contrario, uns e outros As votacións dos relatorios e do este estivese pensado unicamen- se presenta a globalización como Tamén que co 20% das sinaturas opuxéronse ás extravagancias informe aprobados polo Conse- te para posibilitar o debate de te- un espazo contraditorio, con aspec- dos militantes se poida convocar do anterior rexedor coruñés, llo Nacional do BNG cara a súa ses de fondo, que non é o caso de tos tanto positivos coma negativos. unha asemblea extraordinaria. non aceptaron as súas teimas e XII Asemblea Nacional recollen moitas destas emendas. Reclaman un BNG definido Carlos Aymerich e Roberto fixeron o que procedía para un acordo bastante amplo nun- A maioría das emendas pro- como “esquerda aberta” para con- Mera defenderon que os cinco que a lei se cumprise. Nin a has teses que reafirman a liña ceden da corrente Alternativa, seguir a “hexemonía democrática partidos que forman hoxe o esquerda nin a dereita caeron ideolóxica que o BNG veu man- sendo defendidas por Amanda do nacionalismo na sociedade ga- BNG non teñan representación nunca nas desavidas tendo nos últimos anos e tamén Traba. O cerne destas emendas é, lega”. Denuncian o declive elec- como tales no Consello Nacional manifestacións do conselleiro lexitima a actual dirección. polo tanto das discrepancias, toral do BNG afirmando que hai pois “a pluralidade está repre- da Presidencia. As 122 emendas presentadas, céntranse na análises das rela- reticencias á entrada de novos mi- sentada xa hoxe sen a partici- 4. Moito estamos recuan- 21 delas incorporadas ao docu- cións Galiza-UE, e tanto Camilo litantes, ao tempo que reclaman pación de cotas”. do en capacidade intelectiva mento oficial e outras 22 transac- Nogueira, como Esquerda Na- que nas mensaxes non se oculten A contestación de Roberto se agora, diante da proposta cionadas entre relatores e emen- cionalista, xa as deron a coñecer os postulados que deben de ser Vilameá, responsábel de organi- de Xosé Luís Méndez dantes, non reflecten importantes cando a campaña do referendo. “fondamente nacionalistas”. zación da UPG, foi que esta re- Romeu, resulta que a diferenzas políticas, que serían Nestas emendas as posturas As emendas dos Irmandiños, presentatividade é puramente oposición suxire que non lle lóxicas, por outra parte, nunha or- aparecen menos lonxe da liña tra- nucleados ao carón de Xosé Ma- testemuñal, pois só son cinco parece mal o consenso. ¿En ganización coma o BNG. As dife- dicional do BNG que daquelas. nuel Beiras, presentadas por Ma- persoas dos 103 integrantes do que país estamos? ¿Que clase rentes lecturas, posteriores ao Defenden a UE como algo positi- rio López Rico, fan especial fin- Consello, e que xa non existen de políticos temos que nin Consello, terían que inscribirse na vo afirmando que a política nega- capé no aspecto organizativo. estas cotas nas comarcas, pero coñecen as leis que teñen a lóxica disputa polo poder interno tiva vén determinada non pola Critican as “decisións erradas” da que representan o frontismo e obriga de facer cumprir e e nas discusións que van ter lugar UE senón polo rol que lle asina- actual dirección, achacándoas ao que son necesarias para ter inter- que, ademais, pretenden des- nas asembleas comarcais do 20 ron a Galiza en Europa tanto os excesivo peso que teñen na Exe- locutores internos ou no caso da coñecer o que, conforme a de outubro ao 4 de novembro. gobernos centrais coma os gale- cutiva os membros do goberno e entrada de novas formacións. elas, foi sempre liña de Non existen relatorios alter- gos. As malas serían, polo tanto, aos erros realizados na adapta- A respecto de que as asem- conduta dos seus propios par- nativos, pero os militantes do as políticas destes gobernos e cións das estruturas á nova situa- bleas se celebren por delegados, tidos, en todo o momento e BNG poderán discutir 65 emen- non a que lle asigna a UE a Gali- ción política. Defende que non se varios dos relatores insistiron en sen ningunha fenda? E os das aínda que ningunha delas fo- za ou o seu papel de supeditación supedite “o BNG aos ditados do que “non significa o cambio de partidos e o Goberno ¿non te- se aprobada. Os emendantes aco- ás políticas dos EE UU. Unha UE grupo de goberno do BNG”. modelo organizativo”. Mesmo ñen algo racional que dicir?♦ lléronse ao voto particular ao á que se presenta “como o espazo Neste senso, unha emenda de- fixeron ver que os que agora se que ten dereito calquera membro de autodeterminación galega”. fende que só o 25% dos cargos da opoñen, antes defendían o aban- do Consello Nacional, aínda que Tamén no aspecto internacional executiva pertenzan ao goberno. dono do modelo frontista.♦ N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX Axencias, Despois de perder nos tribunais, Bagdad propuxo un pacto sobre o topónimo coruñés XOSÉ MANUEL SARILLE

e hai unha expresión que Todos contra Méndez Romeu represente a censura Sinformativa esa é “Axen- cias, Bagdad”, que acompaña H.V. consecuencia dunha sentenza xu- os titulares sobre a guerra. A O conselleiro da Presidencia é dicial. Ese fallo, que obrigaba ao maior burla da liberdade de ex- un valedor do topónimo detur- uso en exclusiva do topónimo presión. O poder occidental lo- pado, mais ten que enfrontar- oficial, tratou de burlalo o alcalde gra que a cidadanía viva cunha se a todos, que despois do últi- incorporando a forma galega á visión enganada e incompren- mo fallo do Tribunal Supremo documentación pública, pero sen síbel. Novas descritivas: cantos reclaman o cumprimento da retirar o topónimo deturpado. foron os terroristas, onde, legalidade. Agora Romeu quer como, a quen e o número de evitar a sentenza cun pacto. Críticas de todos vítimas. Endexamais unha ex- plicación de por que e para A sentenza do Supremo de hai Mais os vaivéns de Méndez Ro- que, nunca unha idea. Despois dúas semanas rexeitaba unha vez meu e a súa ambigüidade respec- están os enviados mansos dos máis as tentativas do goberno to ao cumprimento da Lei Nor- grandes xornais, que entran en municipal da Coruña de obviar a malización atoparon resposta fariña e informan cunha Lei de Normalización Lingüísti- mesmo dentro das filas socialis- pretendida complicidade de ca e empregar o topónimo detur- tas do Goberno galego do que xornalista de elite ante un lec- pado. En realidade, hai anos que forma parte. Non só os naciona- tor esixente. Detrás da existe un fallo definitivo. Co re- listas do BNG censuraron ao información nunca hai nada, curso presentado polo concello, conselleiro, tamén o fixo a secre- tópicos sobre a democracia, a o anterior alcalde Francisco Váz- taria xeral de Política Lingüísti- dificultade de que se organicen quez, unicamente tratou de vol- ca. Marisol López afirmou que en partidos, dividan os poderes ver a intentar que se tratase a defende o topónimo galego como e federen o país. cuestión de fondo, o que o tribu- único válido. De todas formas, a Sabemos máis cousas nal rexeitou. Hai anos que os secretaria xeral preferiu non va- polas saídas de ton de certos xulgados determinaron que o to- lorar politicamente a posición de dirixentes en Europa que pola pónimo é o que marca a Lei de Méndez Romeu, aínda que si fi- información enviada desde Normalización Lingüística, xa xo unha defensa da legalidade. Asia. Facémonos conscientes que Galiza ten competencias ex- De forma un tanto ambigua, cando o xeneral Dannatt, xefe clusivas na materia. pero en defensa da legalidade, do exército británico, usando o Tras o impedimento legal a manifestouse tamén o presidente eufemismo de que “a presenza usar o topónimo deturpado, o do Goberno galego, Emilio Pé- estranxeira agrava os concello escolleu outra argucia, rez Touriño, quen realizou un problemas de seguridade”, nos como foi a de decidir que a cida- pronunciamento a petición de A di que perden. Probabelmente de tiña o nome en varios idio- Nosa Terra. estivesen derrotados xa se o mas. Iso foi recorrido ante o xul- Outra institución que censurou Exército de Mahdi (máis de gado e é o argumento que agora Xosé Luís Méndez Romeu, conselleiro da Presidencia. P. CONDE a actitude de Méndez Romeu foi a cen mil homes armados) reci- empregan os socialistas para Mesa pola Normalización Lin- bisen de Irán a autorización continuar a non usar a denomi- avalara o desprezo continuo que un cambio de postura por parte güística. A iniciativa do consellei- para atacar o invasor. nación galega en exclusiva. desde a alcaldía manifestou do conselleiro. A xudialización ro de propiciar un consenso políti- Que fai a Gran Bretaña en Un valedor de primeira fila Francisco Vázquez ante as reso- pouco lle importou mentres foi co despois de estar anos no bando Iraq? Estabelecer a desta postura é o conselleiro de lucións xudiciais. concelleiro socialista na cidade dos defensores do topónimo detur- democracia, como di Blair? Presidencia, Xosé Luís Méndez Mais o propio Méndez Romeu da Coruña, na defensa dunha pado é a ollos do presidente da Un vello imperio non perde de Romeu, que tras ver pechada a non estimou como suficiente o ar- causa perdida que custou Mesa unha nova estratexia para súpeto os costumes do roubo. vía dos tribunais mudou de estra- gumento da seguridade xurídica 300.000 euros. Durante ese perí- evitar o cumprimento da Lei de Iso si, adórnao con soberbia in- texia. Unha primeira defensa das cando días despois defendía a ne- odo Méndez Romeu tampouco Normalización e continuar a em- finita e permítese adoutrinar os posturas de Francisco Vázquez e cesidade dun pacto para legalizar amosou preocupación por ache- pregar o topónimo deturpado. interesados sobre as calidades do actual rexedor Xabier Losada, o topónimo deturpado ou suprimir gar posturas e moito menos por O presidente da Mesa Carlos democráticas que deben usar. fíxoa Méndez Romeu a través da o artigo, o que daría pé a empre- respectar o punto de vista dos de- Callón foi irónico co conselleiro Nas visitas anteriores manifes- directora xeral de Administración gar a forma co L cando se usase o fensores do topónimo galego. É Méndez Romeu e non só lle dixo taban a mesma superioridade Local, Begoña Rodríguez. O castelán, de facto única lingua do máis, durante anos o concello só que ten que “acatar a lei”. Tamén civilizadora, mentres lles dese- conselleiro mandou á súa subor- goberno municipal coruñés. empregou a forma deturpada sen se preguntou “cando se verá un- ñaban as dimensións dos dinada ao Parlamento a defender Na xustificación da súa oferta, que o daquela concelleiro e hoxe ha medida de Méndez Romeu a países e o grao de submisión o uso do topónimo deturpado Méndez Romeu aludiu ao pacto conselleiro fixese ningún aceno favor da lingua galega no ámbito que deberían acatar. “por seguridade xurídica” en tan- como necesidade superar a con- de desgusto. Só nos últimos tem- da Administración e da Xustiza, Lembra Samir Kassir que to non haxa un fallo definitivo. frontación sobre o topónimo, evitar pos Francisco Vázquez incorpo- porque até agora non se viu”. A foron os ingleses protestantes, Coa defensa da seguridade a xudialización do conflito e ser rou a forma galega da cidade ás situación xerada polo conselleiro moito antes que os sionistas, xurídica, Méndez Romeu muda respectuosos coas dúas posturas. súas comunicacións oficiais, pe- tras esta nova proposta levou a os primeiros que idearon e for- de postura. Até o momento, esta A defensa do pacto que fixo ro non o fixo para respectar ou- afirmar a Callón que “é un retro- mularon un proxecto de reino cuestión pouco lle importara e Méndez Romeu tamén implicou tras posturas, senón que foi a ceso para o galego”.♦ xudeu, para o lugar do Israel actual, dentro dun plan que pretendía controlar o territorio entre Siria e Exipto. Ao mesmo tempo, en 1839, os As árbores son os máis grandes e lonxevos dos seres vivos británicos toman Adén, na Saí- da do Mar Vermello, dominan o Golfo Pérsico (onde se refu- xiaban piratas) e crean protec- torados, os Emiratos Árabes ÁRBORES DE GALIZA Unidos, Kuwait e outros, todo para controlar a ruta da India. Despois, moito máis tarde, en- tran no reparto do Imperio Otomano, apropiándose do pe- Unha obra de tróleo de Mossul. Adela Leiro, Esa é para os ingleses a Mon Daporta, nai do año, da democracia en Víctor M. Caamaño, Irak, da división de poderes, Manuel Núñez, do veo feminino, da discrimi- Isaac Pontanilla e nación da muller e do progre- Xoán Colazo. so que Blair predica mentres dispara uranio empobrecido sobre o país cunha das cultu- ras máis antigas e A NOSA TERRA respectábeis do mundo.♦ outubro do 2006 Ano XXIX

Emilio Pérez Touriño, presentou esta idea na pasada lexislatura. É unha das figuras claves do com- promiso electoral do Partido So- cialista de Galiza. O papel do Valedor do Emigrante será o de amparar os dereitos e os deberes de todos os galegos do exterior. Coida que a voz dos emi- grantes está debidamente es- coitada no debate pola refor- ma do Estatuto? Aínda que con contribucións diferentes, esencialmente, o que hai é unha sensibilidade para ver o feito emigratorio. Ten por diante o Plano Es- tratéxico da Emigración (2006- 2009). É optimista a respecto da súa execución? Temos un bo nivel de entende- mento co goberno de España, que é o garante último deses dereitos. Avanzamos en novas políticas pa- ra lograr a universalización da asistencia sanitaria que aínda non está conseguida en todos os países. Non só consolidamos os centros de día senón que este anos incre- mentámolos con tres máis e esta- mos pensando en ampliar as pra- zas de residencias xeriátricas. Este ano incrementamos case un 60 por cento as partidas destinadas a pro- gramacións feitas por e para mo- zos. Estamos soportando a dignifi- cación dos centros galegos, etc. Manuel Luís Rodríguez Por primeira vez, en Buenos Aires, un mes adicado a Galiza fíxose conxuntamente en todos os cen- tros galegos. Non me faltan moti- ‘Os nosos emigrantes queren seguir vencellados a Galiza’ vos para ser optimista. Estase a corrixir a indesexá- PERFECTO CONDE bel política de clientelismo en- tre os emigrantes cando chega unha convocatoria electoral? O secretario xeral de Emigración, Manuel Luís Rodríguez González, móstrase entusiasmado po- Ás veces eu dígolles aos la política que está levando a cabo a Xunta, da que pensa que lle vai dar aos galegos residentes no meus colaboradores que pode- mos estar case tan satisfeitos po- exterior toda a dignidade, dereitos e deberes que lles corresponden. Segundo di, rematou o tem- lo que fixemos como polo que po no que ser emigrante significaba verse convertido en obxecto de especulación electoralista. non temos feito. Respecto ás axudas á emigración, nós non A emigración galega cambiou to civil dos seus dereitos e deberes. fai que non se perciba a lonxanía México ou en Arxentina. Poden imos facer ningunha parafernalia neste último ano? Sempre nos mostran o desexo de que poden sentir os emigrantes investir en Galiza máis do que mediática sentando a xente para Cambiou. Con reformas moi recibir a prensa galega e de ter ac- americanos. até agora acostuman facer? Non entregarlle un cheque diante das importantes e moi potentes. Esta- ceso á televisión de Galiza case Aínda é agora moi importan- sabería responderlle. cámaras da televisión. Conside- mos a falar dun fito histórico, a instantaneamente. Agora xa non te a dicotomía de emigrantes ga- Que vai pasar coa proxec- ramos máis importante protexer previsíbel aprobación do Estatuto lles vale que lles pasen o telexornal legos ricos e pobres en América? tada lei de galeguidade? a intimidade e os dereitos dos dos Españois Residentes no Ex- tres días despois. Esa avidez por Ese modelo aínda pode descri- Pretendemos que sexa unha re- emigrantes que facer unha prác- tranxeiro. Os emigrantes galegos saber o que pasa e por coñecer co- bir ás veces unha parte da realida- forma consensuada. Hai que con- tica electoralista. Renunciamos van ver recoñecidos os seus derei- mo poden colaborar lévaos a facer de. A emigración dirixida a Améri- seguir un texto que nos valla a to- ao modelo anterior, que electo- tos. A partir de aí, vanse introducir demandas concretas que son moi ca non foi homoxénea nin no tem- dos. Fundamentalmente, vaise re- ralmente podería ser moi rendí- outras reformas como pode ser a interesantes. E algo que nos piden po nin nos países de destino, e esa coller o ámbito de dereitos e debe- bel, para tratar os emigrantes da de avanzar cara ao voto en urna, todos támen é que non fagamos na- heteroxeneidade séguese manten- res, e recoñecer as condicións do mesma maneira que se trata cal- que vai deixar a emigración libre da que provoque a desconexión do. Cal é a evolución? Pois a que tecido asociativo da emigración quera outro galego do interior. de todo tipo de polémica en torno das colectividades con Galiza. hai en todos os países. Eu creo que sen exclusión de ninguén. Será un- Quizais esteamos empezan- aos procesos electorais. Consolí- Vostede percibe que aínda imos a mellor e as clases sociais ha lei garantista para todos os ga- do a pasar dun país de emi- dase o dereito á asistencia socio- hai diferenzas entre os mundos van difuminando os seus límites, legos do exterior e, sobre todo, un grantes a outro de inmigran- sanitaria en condicións similares emigratorios de América e de pero si que segue habendo emi- marco xeneroso. Hai arredor de tes. Como ve vostede isto? aos que residimos no territorio es- Europa? grantes de moito éxito e outros que 400 centros galegos e só 154 teñen Non hai que esconder que, en pañol, o dereito ao coñecemento Máis que nada, a respecto das dependen do seu salario e que, recoñecido o carácter oficial. O moitas comunidades autónomas, das linguas propias, e, sobre todo, expectativas inmediatas de futuro e cando hai unha crise nos seus paí- que pretendemos é que a Lei da isto é un dos primeiros proble- o acceso á cultura no que se lles non aos sentimentos de lonxanía ses, son os que máis a sofren. Os Emigración sexa xenerosa e, cum- mas. En Galiza, á vista das cur- dá un valor moi importante ás co- de Galiza. Nisto, os sentimentos e datos do que pasou en Arxentina príndose unhas condicións moi vas de crecemento, hai que ver munidades autónomas. Ademais, a propia percepción da realidade en 2001 corroboran esta hipótese. claras e definidas, todo o mundo isto con tranquilidade. Estamos a estase recoñecendo a capacidade son moi comúns. No que si hai un- Nós promovemos unha rede de teña dereito a acollerse ao concep- falar dun 2,6 por cento de poboa- de participación das autonomías ha diferenza notoria é no tema da encontro con todos. Entre outras to de centros galego e formar par- ción estranxeira residente no no- no deseño das políticas que se fa- protección social, algo que preocu- cousas, para desenvolver tamén as te do Consello da Emigración. A so país, un índice perfectamente gan a respecto de todos os cida- pa fundamentalmente sobre todo posibilidades de negocio. A sema- lei fará moito fincapé no compro- asumíbel por todo o noso siste- dáns que residan no exterior. en Latinoamérica. En Europa non na pasada constituíuse en Buenos miso con Galiza. Obviamente, ma. As previsións son as de que Cando viaxa polo mundo é unha preucupación tan primaria, Aires a Asociación de Empresa- quen non teña ese compromiso non haxa un crecemento especta- da emigración, sexa Europa ou aínda que tamén hai dificultades, rios Galegos na República Arxen- non poderá reunir certos dereitos. cular no futuro medio próximo América, e lles explica isto aos porque hai restricións sociais nal- tina. Estamos fechando o círculo. Cando pode haber esta lei? porque Galiza non entra nos ro- emigrantes, que sensación per- gúns países, problemas econó- Pódese pensar na futura in- No congreso que houbo en teiros da emigración subsaharia- cibe deles? micos, etc. En Europa, maioritaria- corporación a Galiza de capitais agosto aprobáronse relatorios e na. A emigración sudamericana A de que queren saber máis. mente, a xente está pensando en procedentes da emigración? conclusións, pero non un texto ar- aquí estivo moi vencellada á pre- Cada cuestión que procuramos di- como vai ser o seu traslado a Gali- É unha pregunta para exper- ticulado. Agora, esa filosofía bási- senza de galegos neses países. A fundir é recibida con moita expec- za dentro dun tempo, mentres que tos en economía. Eu confórmo- ca hai que transnformala nun pro- nosa inmigración aínda está moi tación e, maioritariamente, con sa- iso en América non se dá agás en me con axudar e colaborar no xecto de lei que despois iniciará a unida ao fenómeno do retorno. O tisfacción. Isto demostra que os casos que estatisticamente non son coñecemento e no contacto de súa andadura parlamentaria. que se pode esperar é que a curva emigrantes teñen compromiso con tan significativos. Un avión de empresarios. En Uruguai hai em- Vostede promove a crea- ascendente sexa moderada ou Galiza. Os nosos emigrantes que- Londres ou de Zurich a Santiago presarios galegos que resultan ción da figura do Valedor do que leve unha progresión liñal. ren seguir vencellados a Galiza e custa case o mesmo e ás veces me- case imprescindíbeis para a eco- Emigrante. Con que criterio? Non temos por que estar preocu- están interesados polo ordenamen- nos que de Santiago a Madrid e iso nomía de alá. Tamén os hai en O actual presidente da Xunta, pados especialmente.♦ N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX Arcade érguese en defensa da veciña retida en Cancún

MARêA OBELLEIRO Os veciños de Arcade e arredores nunca presenciaran unha disper- sión mediática de tal envergadu- ra. A tranquilidade do pobo viu- se ameazada pola irrupción de numerosas cámaras de televi- sión, flashes e micrófonos. Cami- ñar por Arcade sen que ningún profesional da información pre- guntara sobre o acontecido en Cancún era case unha odisea.

O mercado, as panaderías, carnice- rías, as perruquerías, tendas de rou- pa... eran o punto de localización das entrevistas, todo servía para que os veciños de Arcade difundi- ran a súa visión dos feitos. Ao lon- go da mañá, os distintos programas de televisión establecían conexións en directo coa vila co fin de atopar novas nas palabras dos arcadenses. Numerosos veciños que residen nas proximidades da perruquería de Ana María recibiron chamadas telefónicas dos programas televisi- vos matinais para concretar entre- J. CERVERA A.G.N. vistas e encontros. As verbas dos miliares, políticos, comerciantes, a moitos pais que se solidariza- descansar nas praias e visitar a cul- ha parella afanábase en comparar habitantes de Arcade revelaban o cativos e maiores coreaban eslóga- ban coa causa ao advertir que, no tura maia, o descontento era a no- o trato que recibiran en Cancún co alto grao de conmoción no que vi- nes de apoio á xove e ao seu mari- canto de tratarse de Ana, poderí- ta común nas conversas. Todos trato recibido en Punta Cana. vían. Todas as conversas guin- do nunha praza da Ostra que que- an ser os seus fillos os que se coincidían no mal trato que reci- “Non hai punto de comparación, dadas ao aire denunciaban a inxus- daba pequena. O silencio e a emo- atoparan illados na enfermería ben os españois á súa chegada a en Punta Cana tratáronnos de xei- tiza cometida e loaban o carácter tividade erixíronse como o grito do cárcere de Cancún. México. “Todo o que teña que ver to amábel, ao contrario que en pacífico de Ana. máis forte no momento no que Pa- co Estado español, sexamos gale- Cancún, onde todo era prepotencia Pero non só Arcade viviu entre mela Ríos subiu ao estrado situado Reacción dos veciños gos, vascos ou cataláns, relacióna- e palabras cun ton alto. En Méxi- focos, o lugar da Canicouva, pe- baixo a perruquería que rexenta a no directamente con Hernán Cor- co, os amos son os estadouniden- quena aldea na que residía Ana súa irmá para proclamar a inocen- Entre os manifestantes atopábase tés”. E é que tanto os habitantes da ses”. Os turistas españois non son María coa súa familia, tamén su- cia de Ana María. un bo número de persoas que via- Rivera Maia, como de Cancún, así ben recibidos no país maia. A chu- friu as consecuencias inmediatas Ás nove da noite a multitude xaron nalgunha ocasión a Cancún. como os comerciantes, emprega- lería que desprende a actitude dos da detención da perruqueira. En comezaba a dispersarse e formá- Todos revelaban o seu desexo da dos dos hoteis ou do aeroporto tra- mexicanos no trato cos españois é cada converxencia de camiños, os banse pequenos grupos de veci- caída do número de turistas no Ca- tan aos cidadáns que pertencen ao completamente antagónica con habitantes da Canicouva eran in- ños que intercambiaban as súas ribe mexicano. A pesar de que Estado español como descenden- respecto aos americanos, aos que terrogados sobre lugar onde vive a impresións. Era habitual escoitar Cancún sexa un lugar idóneo para tes directos de Hernán Cortés. Un- incluso chegan a someterse. ♦ familia da recén casada para en- trevisar os parentes máis próxi- mos á parella. Tamén Cesantes, parroquia na que vive a nai de Lúa de mel no ‘niño de serpes’ Marcos Dasilva, presenciou a chegada masiva de medios de co- A visita aos vestixios maias, a ex- imputábaselle un delito contra a en México, medios de Quintana Existe a posibilidade de que fo- municación para conocer as im- cursión a Chichen Itzá, o descen- Lei de Armas e Explosivos. Roo, Estado ao que pertence sen os membros de seguridade os presións da sogra da moza detida. so en barca ao longo do río, as Visíbelmente afectada e baixo Cancún, informaron sobre a po- responsábeis de introducir nas palmeiras... Ana María Ríos e unha situación cada vez máis síbel existencia de mafias orga- equipaxes dos turistas substan- Concentración Marcos Dasilva dispúñanse a vo- complicada, Ana María declaraba nizadas que practican activida- cias ou artefactos prohibidos coa a prol da liberación ar cara a Madrid logo de celebra- perante o xuíz, quen decidía o re- des ilegais na terminal. A Inter- finalidade de reclamarlles gran- ren a súa lúa de mel nas praias pa- greso da moza galega á enfermería pool está a investigar a existen- des cantidades de cartos. No caso Para amosar o apoio á veciña de radisíacas da Riviera Maia. Tanto do cárcere ata que non se presen- cia dun grupo de narcotrafican- da parella de Arcade, a embaixa- Arcade, os habitantes do munici- Ana como Marcos non imaxina- tasen as probas exculpatorias. tes que conducen a droga dende da española foi informada en pio e doutras parroquias dos arre- rían o fin das súas vacacións, un- A defensa de Ana María de- Cancún a Madrid. O pasado mes canto se detectou o material, sen dores botáronse á rúa enchendo os ha lúa de mel con sabor agridoce. mostraba que a xove nunca ma- de setembro, as forzas de seguri- deixarlles aos posíbeis culpábeis recunchos principais da localidade. Despois de que centos de per- nipulara os artefactos explosivos dade do aeroporto madrileño in- tempo para subornar a parella. Os arcadenses, bos coñecedores soas agardaran durante tempo atopados na súa equipaxe. Pola cautaron 65 kilogramos de coca- A pesar de que os emprega- destes métodos de protesta, aínda prolongado no avión sen reci- súa banda, tras seren interroga- ína nunha equipaxe procedente dos do aeroporto calificaron de lembran cómo organizaron a mul- biren ningun tipo de información, dos por separado, os traballado- de Cancún. positiva a detección dos materiais titudinaria manifestación que rei- a Policía e o Exército desaloxa- res de aduanas do aeroporto con- A maleta de Ana María, sen explosivos alegando que os turis- vindicaba a colocación de semáfo- ban os pasaxeiros e, tras rexistra- tradicíanse ao tratar o descubri- cadeado e sen precintar, puido tas poden sentirse seguros na Ri- ros na estrada xeral e a gran mar- ren as equipaxes, anunciaban o mento dos artefactos explosivos ser intervida nalgún punto entre viera Maia, o certo é que a som- cha en contra do peche de Pontesa nome da xove perruqueira de Ar- no interior da maleta de Ana Ma- o hotel e o Aeroporto Interna- bra cérnese sobre o Aeroporto In- sen contar co reclamo que supoñen cade. Nese momento, o maxín de ría. Cada vez, evidencíabase cional de Cancún. Nas inmedia- ternacional de Cancún, lugar no os medios de comunicación de ma- Ana non reparaba no que lle ía máis que fora alguén axeno á pe- cións da terminal, as bolsas de que é habitual que aparezan di- sas. Nesta ocasión, grazas ao apoio acontecer. O seu marido, a parella rruqueira quen colocara os arte- Ana María, Marcos e dos dous versos destrozos nas maletas. Un mediático, foron máis de 3.000 as de amigos de Euskadi e ela mes- factos no peto da maleta. compañeiros de viaxe dos recén dos habitantes de Arcade critica- persoas que gritaron a favor da li- ma eran retidos polo corpo de se- O pasado luns, a moza de casados foron facturadas a no- ba a corrupción das autoridades beración de Ana María para amo- guridade. A causa non era outra Arcade era posta en liberdade me da moza de Arcade, sen que mexicanas nunha viaxe á Riviera sar que nin Marcos nin Ana esta- que a aparición dun detonador, de baixo unha fianza de 1.600 eu- o solicitara previamente. Maia, “cando estabamos factu- ban sós en Cancún. Numerosos varios casquiños baleiros e dun ros. Non obstante, Ana María A principal hipótese sobre o rando a equipaxe, un compañeiro carteis cun primeiro plano da pe- chisqueiro de mecha retardada continúa en México, acusada caso da moza galega apunta a do grupo meteu a cámara de ví- rruqueira anunciaban a concentra- nun dos petos exteriores da bolsa dun delito de posesión de muni- que se tratou dun feito para des- deo na maleta diante dos mem- ción o pasado sábado 14 ás 20:30 de viaxe da recén casada. Foi en- ción, á espera de que se resolvan viar a atención dos membros bros de seguridade do aeroporto, horas como apoio á veciña e com- tón cando a lúa de mel se conver- os cargos que se lle imputan. das aduanas coa finalidade de cando recolleu a bolsa comproba- pañeira da vila. Gran parte dos es- teu nun pesadelo. As autoridades introducir material ilícito no ae- mos que fixeran unha rachadura tablecementos comercias e da rede mexicanas acordaron a detención Mafias ou corrupción roporto mexicano. xusto onde colocara o aparello. A hosteleira pecharon durante media de Ana María, que era conducida en Cancún? Outra hipótese sinala aos pro- cámara xa non estaba”. Por algo, hora para asistir ao acto que clama- cara un cabozo da cidade do “ni- pios empregados do aeroporto na lingua maia, Cancún significa ba a inocencia de Ana María. Fa- ño de serpes”. Á moza de 26 anos Durante a estadía de Ana María como principais sospeitosos. “niño de serpes”.♦ N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX

cións, en privado, os responsábeis e portavoces deste par- maioría suficiente para aprobalas, mesmo prescindindo tido aluden a que non se lle poden dar trunfos, que non se do concurso do PP? Acaso non sería positivo para Vigo lle poden regalar fotos a Corina Porro. Argumento obs- saír canto antes da parálise urbanística en que se encontra ceno e falso porque, ao fin, son os cidadáns de Vigo e non na actualidade? Non sería bon, xa antes das eleccións, que Porro e Corina Porro, reforzada no seu vitimismo, quen padecen os vigueses puidesen visualizar a maioría nacionalista e as consecuencias desta estratexia partidista. de esquerdas que os debería gobernar á volta de sete me- Inexplicábel o tratamento ofrecido a Vigo no proxecto ses? Cómpre perseverar e non perder a esperanza. Polo os seus aliados de orzamentos do Estado para 2007. Nin un só carto para a BNG, desde logo, non vai quedar. EDAR, a pesar do compromiso explicitado pola ministra de E, por fin, a paralización da Área Metropolitana de Vigo Medio Ambiente nunha visita a no labirinto das indecisións de CARLOS AYMERICH Vigo. Nada tampouco para o Xosé Luís Méndez Romeu. soterramento das vías do ferro- Primeiro o consorcio de servi- Corina Porro, alcaldesa de Vigo, sabe tirar petróleo das carril, actuación que Magdale- ‘Non sería bon, xa antes das zos. Logo a reforma da Lei de pedras. Semella ser capaz, ao xeito dos judokas, de con- na Álvarez comprometera nou- Administración Local. A seguir verter en forza as súas propias –e evidentes– feblezas. tra visita á cidade olívica. Nada eleccións, que os vigueses puidesen a aprobación das directrices de Converter a súa manifesta incapacidade para lles dar res- tampouco para a A-52, a auto- visualizar a maioría nacionalista e de ordenamento territorial. E, por posta aos problemas dos vigueses no resultado de supos- vía Pontevedra-Vigo cuxo estu- fin, a aposta por unha área máis tas persecucións e discriminacións das que Vigo sería ob- do viña contemplado, ben que esquerdas que os debería gobernar á ambiciosa que englobe Vigo e xecto por parte do goberno español, da Xunta e ainda por cunha partida simbólica, nos Pontevedra. Francamente in- parte de concellos do seu contorno. Mesmo que se trate orzamentos estatais para 2006. volta de sete meses?” comprensíbel. Sobre todo can- de municipios, como o de Baiona, tamén gobernados po- Aínda ben que o BNG logrou do o conselleiro Ðquizais preo- lo seu partido. Vitimismo para xustificar o que non se fai mellorar as contas estatais e in- cupado por españolizacións to- e aproveitamento do que outros fixeron Ðdo que fixo, en troducir unha partida para a saída sur do AVE. ponímicas– non trasladou aínda tal ocorrencia nin ao Conce- concreto, o goberno liderado polo BNG entre 1999 e Tamén resulta difícil de entender a blocaxe practicada llo de Pontevedra nin a ningún dos da súa contorna. 2003– presentado como mérito propio, resumen ben o es- por parte das consellarías socialistas de Política Territorial Súmeselle ao anterior un plano de usos do porto que tilo de goberno de Corina Porro en Vigo. Temperado con e Medio Ambiente con relación ao PXOM vigués, o mes- aposta por estabelecementos comerciais en detrimento do grandes doses de populismo e de paternalismo, aprendi- mo plano que o PSOE aprobara antes de que Ventura Pé- centro de reparacións naval que o sector demanda en Vi- dos na súa etapa como conselleira de asuntos sociais. rez Mariño irrompese na política municipal. Conforme. go e a falta de entusiamo mostrada polo candidato aca- Non falta, porén, quen se empeñe en darlle escusas a Deixemos de ollar cara a atrás e procuremos saídas dignas bado de designar do PSOE, Abel Caballero, e terase un- Corina. Se non obedece a unha manobra orquestrada, só para todos. Que impide, por exemplo, que Medio Am- ha perspectiva completa do que algúns pretenden para a desde a máis absoluta torpeza pode explicarse a actua- biente e Política Territorial introduzan no PXOM vigués primeira cidade de Galiza. Os do BNG pensamos que os ción do PSOE e dos gobernos e consellarías que del de- cantas mudanzas veñan esixidas pola lei, coa seguranza caprichos partidistas non poden frear o motor económico penden a respecto de Vigo. Cando se lles peden explica- de que BNG e PSOE contan no consistorio vigués cunha e industrial da nosa nación. Vigo merece máis.♦

Guisa e Napo UXêA E BRAIS Subliñado Organiza a manobra

LOIS DIÉGUEZ

Repetir a mentira, veña de quen veña, é unha for- que si o definen, e curiosamente son os que se ca- ma de mudar pola brava intereses que non con- lan. Por que os xornais que seguen repetindo a veñen a certos individuos ou grupos de presión. mentira non son quen de contrastar o que ocorre Non é verdade –repetímolo e repetirémolo por ou non fan caso de quen, realmente, representa a pura dignidade e decenciaÐ que o Consello Na- postura oficial do BNG no plano informativo? cional do BNG aprobara na última sesión o mé- Será que “as manobras sobre a mesa ou o telefo- todo de delegados nas asembleas como fórmula ne camuflado” os animan a expoñer posibilida- organizativa de futuro. O que aprobou foron un- des expúreas contraditorias coas que os propios has teses para que a militancia debata e opte po- estatutos e fins da organización perseguen? O na- la fórmula que considere máis acaída, que é cou- cionalismo galego tivo sempre ogros e penedos sa ben distinta (en democracia, a dirección pro- no camiño. Coidamos que agora aumentaron, no pón e a Asemblea dispón; non lles soa isto?). Hai camiño e nos gabinetes. Hai moito en xogo a res- alguén interesado en que circule nos medios de pecto de cambios ou adaptacións. E o BNG, comunicación unha falsidade e esta falsidade asamblearia e democraticamente, saberá saír ai- vaia criando unha conciencia de desánimo na roso unha vez máis dos oportunismos, retroce- xente e axude xa á verificación da conclusión sos, perigosas adaptacións a sistemas anodinos, e que se teima. Os delegados, de por si, Ðoutra emulacións disfrazadas para a absorción. Os fei- mentira–, non definen un carácter frontista ou tos e as biografías son claros para quen os queira partidario da organización. Son outros puntos os ver. A eles nos remitimos,♦

Guerrilleiro contra Franco O movemento libertario 1936. Represión e en Galiza (1936-76) alzamento militar en Galiza Unha crónica da loita de Francisco A cargo dos historiadores Dionisio Carlos F. Velázquez Souto Martínez-López, Quico, na guerrilla Pereira e Eliseo Fernández. Escrito para responder ás moitas antifranquista de Galiza e León. preguntas sobre a represión franquista.

A NOSA TERRA N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX

Ocupan o territorio sen urbanizar nin planear Favelas para ricos

H. VIXANDE Unha estrada sen pintar as- cende desde a xeral até o lugar das Medoñas. Apenas hai sa- neamento nin traída de augas. As beirarrúas non existen. A cambio, as vistas das illas Cíes converten en privilexiados os habitantes dos chalés espalla- dos pola ladeira da montaña. Viven nunha favela para ricos.

O lugar das Medoñas, na parro- quia de Priegue en Nigrán, é un exemplo de tantos outros que hai no noso país de construción des- controlada sen servizos de nin- gún tipo porque naceu sen unha planificación urbanística previa. O fenómeno nada ten que ver con ese feísmo que ocupa tantas páxinas nos medios de comuni- cación. Non se trata de edificar casas con mal gusto, senón de ocupar un territorio para cumprir co ideal das clases acomodadas de vivir no campo, algo que imi- ta o resto da sociedade. Filipe é un dos novos veciños O lugar das Medoñas, como tantos outros no país, medrou sen control nos últimos vinte anos. PACO VILABARROS das Medoñas. Aínda que os cha- lés comezaron a inzar o lugar hai A condición de director des- colectivo case lugar sobrancean tán a construír as beirarrúas, de vinte anos, el non se incorporou ta cooperativa de ensino concer- non hai neste ‘Servizos as rendas altas e modo que todo está levantado e a esta onda até hai pouco tempo. tado permítelle coñecer a estru- centro, van a co- medias-altas. En en obras”, explica Eduardo Ba- “A miña muller traballa toda a tura social do lugar, por iso dis- lexios de pago de non temos e xeral, neste tipo rreiro. mañá e quere rematar e descan- tingue entre os veciños de toda Vigo; o único que de asentamentos, Existe unha querenza xene- sar un pouco; gústalle o campo e a vida e os que chegaron a cons- buscan os pais é como precises a preocupación ralizada pola casa no campo e estar aquí non é o mesmo que truír o chalé. “Os que son do lu- saír da cidade”. dun fontaneiro, polo espazo pú- preferentemente o chalé, sen aturar Vigo”, explica. gar teñen o seu teleclub, un blico é nula e importar as condicións de urba- Mais Filipe admite que non equipo de fútbol e unha vida so- Clases sociais esquécete’. cando aparece, nización nin os servizos e dota- todas son vantaxes. “Cando vin cial; os de fóra como moito fan sempre é despois cións públicas que hai. Mesmo para aquí non o pensei, pero o un churrasco de cando en vez e Aínda que o mo- FILIPE, veciño de ter sido inva- os novos ocupantes non se pre- certo é que teño pozo negro e para eles sós, non se relacionan delo de ocupa- dido. “Un exem- ocupan se poden chegar a im- tampouco me chega a traída, cos demais”, conta. ción do territorio plo é Peitieiros, plantarse eses servizos, en fun- aínda que están meténdoa aos Os donos dos chalés nin se que se dá nas Me- en Gondomar, ción do programación do chan poucos”, explica, para engadir a implican na vida do lugar nin se doñas tamén é onde fixeron un- nesa zona. É un fenómeno que continuación: “non temos servi- aproveitan dos poucos servizos unha característica doutras cla- ha urbanización de chalés e naceu nos anos sesenta pero que zos e como precises dun fonta- que hai. “Alumnos de entre ese ses non tan acomodadas, neste agora, despois de rematada, es- coñeceu a súa expansión a fi- neiro, esquécete”. nais dos oitenta e sobre todo nos Hai, en troques, servizos que noventa. O litoral galego está Filipe non bota de menos, como as inzado de exemplos, desde o al- beirarrúas. “Non as hai, é imposí- to da Zapateira na Coruña até o bel –admite–, se as fan, só pasaría Plácido Lizancos Picoto en Vigo. O primeiro, alo- un coche”. Os peches das fincas xa a familias acomodadas, o se- dos chalés nas Medoñas achégan- gundo é para clases medias e se aos dous metros de altura e sitú- ‘Están construídas medio-baixas que tamén dese- anse sobre os bordes das estradas, xan ter a forma de vida que re- de modo que non deixan espazo sobre o viario rural sen ampliar’ presentan estes asentamentos. para unha ampliación. Pola contra, Outro exemplo é o de Larache, o que si hai é recollida de lixo e “A favela ten unha estrutura O arquitecto lembra que pa- posta en común como se dá ne- en Vilaboa. Oculto aos ollos de mesmo algúns puntos verdes con urbanística e un tecido social ra os habitantes destes enclaves sas cidades do Terceiro mundo, quen viaxe en automóbil pola contedores separados para os dis- determinados; as nosas son non hai máis espazo vital que o onde polo menos existe un ser- autoestrada, Larache é un lugar tintos tipos de refugallo. distintas, conformadas por vi- das súas casas. “As súas viven- vizo de vixilancia compartido. de forte pendente na que agro- O concelleiro do BNG en Ni- vendas de alto standing, loca- das son amplas e non precisan “Aquí non, nin sequera teñen maron de forma case clandesti- grán, David Xiráldez, explicou lizadas sobre viarios moi ele- usar o contorno como amplia- unha piscina para todos ou un na ducias de chalés durante os que “no noso concello están vi- mentais porque medran sobre ción dos seus fogares, cando lugar para os nenos”, matina. anos noventa e no que vai de sé- xentes unhas normas subsidia- os camiños rurais existentes para nós é algo habitual porque Aínda que o fenómeno teña al- culo XXI. Servizos apenas hai, rias que son insuficientes, nesa pero sen atender o espazo pú- vivimos en pisos pequenos”. gún parentesco co que sucede equipamentos non existen e zona e moitas outras de Nigrán blico nin tratar de amplialo”, A segregación dos habitan- noutras partes do mundo, hai moitos dos veciños non figuran non hai servizos nin dotacións de explica Plácido Lizancos, sub- tes das favelas galegas é algo unha forma de organizarse moi no censo. Son segundas resi- ningún tipo porque non hai pla- director da Escola de Arqui- que se produce tamén na súa individualista que fai as nosas dencias ou primeiras vivendas nificación”. Xiráldez denuncia o tectura da Coruña. socialización, a xuízo de Plá- favelas peculiares. “Tampouco de vigueses e pontevedreses que crecemento descontrolado en lu- As carencias destas urbani- cido Lizancos. “Non se socia- hai zonas das cidades onde vi- agora viven ao volante dun au- gar de organizar a expansión de zacións son visíbeis: falta de lizan nos mesmos lugares que van os ricos e nin sequera se tomóbil para ir a traballar. forma ordenada dos núcleos de beirarrúas ou espazos públi- o común da xente”, indica. dan os condominios como os Aínda que o fenómeno sub- poboación consolidados. cos, nin sequera están previs- A tendencia ao illamento é que existen en Berlín ou en siste, comeza a haber promo- Eduardo Barreiro foi un es- tos servizos dotacionais. “Es- habitual neste tipo de espazo. Amsterdam, onde polo menos cións de urbanizacións con tra- pectador privilexiado do crece- tas persoas non precisan levar “Isto estúdase en lugares como teñen unha lavandería e outros zados moito máis ordenados e mento do lugar das Medoñas os seus fillos a un colexio da Bogotá ou Johannesburg, onde servizos en común. Comeza mesmo beirarrúas interiores, porque traballa desde hai máis zona, mándanos a un privado viven en urbanizacións rodea- haber, como moito, algúns pero en xeral están illadas dun de vinte anos no colexio Anxo aínda que sexa lonxe da casa”, das de arames de espiño e con exemplos de esforzos coopera- contorno no que non houbo un- da Garda, do que é director. di Lizancos, dando unha das gardas privados, pero hai unha tivos como edificios con servi- ha urbanización racional nin un- “Antes só había algunhas casas razóns polas que non hai equi- razón de seguridade que aquí zos comúns para a terceira ida- ha programación de chan desti- e todo era monte”, explica. pamentos escolares ou sanita- non se xustifica”, indica. de, pero son casos moi locali- nado a futuros equipamentos.♦ rios nin espazo para eles. Tampouco aquí hai unha zados”, di Lizancos.♦ N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX Na actualidade hai máis de 3.000 galegos con contrato portugués Traballo asina un convenio con Portugal para fomentar a mobilidade laboral

R.V.A. des. No seo do III Foro Interuni- persoas”, asegura Pastor Fuen- riencia en algo relacionado coa mación, Pastor Fuenteseca, están A Consellería de Traballo asina versitario: Eures Transfronterizo teseca. No acordo participan, súa titulación. moi por detrás doutras de tipo un convenio o luns para incre- Galicia- Norte de Portugal, o di- ademais das administracións “Non temos datos exactos económico. Co Eures a UE pre- mentar a mobilidade laboral rector xeral de Formación e Co- galega e portuguesa, organiza- dos que se trasladan con contrato tende acadar unha maior sensibi- entre Galicia e o norte de Por- locación da Consellaría de Tra- cións empresariais, sindicatos e de traballo no seu lugar de orixe lización sobre os dereitos de li- tugal. O acordo enmárcase ballo, Pastor Fuenteseca, insistiu as universidades. ao outro lado da fronteira. O que bre circulación dos traballadores dentro do programa da Comi- en que é necesario aproveitar as Segundo datos da Consella- temos son datos dos que teñen entre os Estados membro, as po- sión Europea, Eures Trans- oportunidades de formación e ria de Traballo, a maior parte dos contrato no país distinto ao seu e sibilidades existentes en canto a fronteirizo, que ten como ob- emprego que ofrece Europa. migrantes son novos entre os 20 que son uns 5.000 traballadores, mobilidade xeográfica e profe- xectivo informar e asesorar a “O Eures transfronteirizo é e os 30 anos. O perfil responde- dos que 3.000 son galegos que sional, así como os servizos ac- aquelas persoas interesadas en un servizo europeo de emprego ría a un mozo, solteiro, titulado traballan no país luso e 2.000 son tuais de apoio a estas. Por últi- buscar emprego no país veciño. que ten como misión funda- universitario ou estudante dos portugueses que desenvolven o mo, a UE quere promover o in- mental darlle información, últimos cursos, con pouca expe- seu labor aquí”, engade Pastor tercambio de boas prácticas en- O acordo que asinarán Galicia e orientación profesional e facili- riencia profesional que busca un- Fuenteseca. tre as autoridades e institucións Portugal ten como obxectivo tarlles ofertas de emprego a tra- ha estadía curta noutro país euro- O último obxectivo será uni- públicas, os interlocutores so- mellorar a mobilidade laboral, balladores dun e doutro lado da peo. Na maioría dos casos para ficar as lexislacións europeas en ciais e o sector privado, para aca- tal e como estabelece a Unión fronteira. O que queremos é mellorar as súas capacidades lin- materia laboral, que segundo bar xerando un mercado laboral Europea entre as súas priorida- procurar a maior mobilidade de güísticas ou para adquirir expe- asegurou o director xeral de for- autenticamente europeo.♦ O derradeiro acto asembleario do BNG

MIGUEL BARROS

O nacionalismo galego herda a tradición dos en grandes asembleas xerais que difi- saria para a expresión práctica das ideas ha cuestión dilemática?: manter o plura- asemblearia dos seus comezos. As Irman- cultan a participación individual, debido así como para a defensa dos programas lismo ideolóxico interno ofrecendo unha dades da Fala e o Partido Galeguista prac- ás dificultades inherentes a toda organiza- nacionalistas, pero o que diferencia o única oferta electoral (sistema actual), ou ticaron o asemblearismo político. O Blo- ción dun debate masivo. Case sempre as Bloque doutros partidos democráticos é favorecer a eclosión dunha formación que mantivo esa tradición até hoxe, pero a grandes asembleas son conducidas por lí- a prioridade da nación fronte ao indivi- nacionalista de centro que debilite os medida que o nacionalismo gaña espazo deres expertos, ben coñecidos das bases, duo, a preeminencia do colectivo e da partidos estatais. No primeiro caso a electoral e asume responsabilidades preci- que acoden posicionadas ao debate arre- comunidade considerada como suxeitos evolución cara a unha organización par- sa construír as decisións colectivas reco- dor daqueles dirixentes que mellor expre- preferentes da acción política. tidaria representativa acomódase mellor rrendo menos á mobilización e practican- san as súas opinións políticas e posicións Pero os problemas do Bloque son ho- ao obxectivo de manter unha soa opción do máis a democracia interna de carácter ideolóxicas. xe os problemas do nacionalismo galego: nacionalista. Para atender a necesidade representativo. Dende un punto de vista práctico a superación do teito eleitoral que permi- de ocupar máis espazo electoral, o BNG A democracia directa quedará reserva- poucas cousas cambian. As liñas están ta a execución de políticas específicas de precisa un sistema de toma de decisión da a niveis orgánicos onde o debate debe definidas polos partidos que conforman a Galicia e a participación eficaz na política menos custoso de organizar e máis doa- debullar as posicións que a nivel congre- fronte, xunguidos todos por unha confe- do Estado a través dun grupo parlamenta- do de dirixir. sual defenderán os delegados electos. O sión común que os identifica como na- rio propio. Até o de agora o Bloque arte- Para calquera das opcións o Bloque BNG deixará de ser unha organización cionalistas. Específico de cada partido é llou a realidade iedolóxica plural aceptan- debe alixeirar o peso burocrático da orga- asemblearia para estruturar a partici- o modelo de sociedade ou o sistema eco- do a incorporación de partidos á fronte, nización e desenvolver o pluralismo ideo- pación política da militancia dos distintos nómico, a actitude relixiosa ou ben os pero resulta obrigado preguntarse se a so- lóxico nun congreso de delegados. Des- partidos que integran a fronte en base a modelos educativo ou sanitario, pero a lución actual serve para os problemas fu- pois de todo a democracia representativa congresos de delegados representativos. fronte ofreceralle ao electorado un só turos do desenvolvemento imprescindíbel é unha forma evoluída da democracia di- Os actos participativos sufrirán unha programa e mantén a nación no frontispi- do nacionalismo galego. recta e tal evolución non ten porque im- depuración democrática acudindo ao sis- cio do seu ideario. O individuo e os seus ¿Resulta predicíbel un incremento do plicar unha mingua na participación onde tema representativo de segundo grao. A dereitos políticos quedan subsumidos na poder electoral do Bloque, dende a actual realmente se precisa, que é na base. Os última organización frontista acomoda o defensa de Galicia, na construción da súa percepción política que da fronte ten o delegados saben ben que a representación seu funcionamento ás esixencias que im- identidade e na loita polos seus intereses. electorado? Aparentemente semella que descansa na confianza e a confianza gáña- pón a presenza multitudinaria dos afilia- O sistema democrático é condición nece- non. Se así for, o BNG ten formulada un- se dende a coherencia.♦ Obreiros alén mar Mariñeiros, fogoneiros e anarquistas galegos en New York

BIEITO ALONSO

Mariñeiros e fogoneiros en contacto con outros inmigrantes anarcosindicalistas puxeron a andar, no primeiro terzo de século XX, unha experiencia sindical inédita, de base “étnica” e industrialista: a Unión de Fogoneiros, Cabos e Engraxadores do Atlántico, asentada nos principais portos da costa leste norteamericana. Con oficios vinculados ao mar, determinaron unha organización societaria –moi influída pola cultura da taberna portuaria– na que o debate aberto entre a pretensión dos anarcosindicalistas por configurar unha identidade internacionalista e a pervivencia dunha identidade de raiz “étnica”, permiten situar o obxecto deste estudo no marco da discusión xeral sobre a reformulación desa identidade e o recoñecemento de clase.

A NOSA TERRA Ano XXIX Do 19 ao 25 de outubro do 2006 N¼ 1.240

PACO VILABARROS Máis de 300 produtos no Salón das Denominacións de Orixe e Delicatessen Estrugas e tofú sobre pan mariñeiro

CÉSAR LORENZO GIL dos cogomelos conxelados. E da Estrugas en lata, tofú e seitán, carne, o máis destacado é o espa- pan mariñeiro, caviar de ouri- llamento do porco celta, de raza zos, gulas e algas. Mais tamén seleccionada e criado a base de xamón pata negra, ventresca landras e outros froitos. de bonito e queixo de Arzúa. Curiosidade espertou a sección As mellores materias primas de “carne vexetal”. A empresa vas- para as mellores comidas xun- ca Zuaitzo produce tofú e seitán. O táronse no III Salón das Deno- tofú é unha elaboración a base de minacións de Orixe e Delica- soia de alto contido proteínico que tessen que se celebrou entre o serve como alternativa á carne. 16 e o 18 de outubro no Insti- Con aparencia de queixo e sabor tuto Feiral de Vigo (Ifevi). moi suave, pódese encontrar en salchichas, hamburguesas ou en O mercado así parece defendelo preparados con algas e sementes. desde hai uns anos: a xente paga O seitán prepárase a partir do trigo máis por comer menos. Os restau- e o seu aspecto e sabor (semellan- rantes máis caros son aqueles que tes ao fígado) faino ideal para re- ofrecen mellores e máis sofistica- medar a carne en calquera cocción. das materias primas, enfeitadas con imaxinación e creatividade. Medrar para sobrevivir Nesta tendencia, Galiza ten moito que ofrecer. A gran tradición No salón houbo tempo para facer pesqueira, a industria queixeira e catas de queixos, conferencias do embutido, e especialmente a para lles dar a coñecer os coci- elaboración do viño camiñan paso ñeiros as propiedades e vantaxes a paso cara a estes niveis de cali- dos novos produtos e incluso un dade que poden supoñer un grande espectáculo coquinario dirixido aumento dos beneficios. polo cociñeiro Mario Sandoval. No salón do Ifevi, foron va- Mais o principal reclamo da fei- rias adegas as que presentaron as ra foi a facilidade para facer con- súas novidades, principalmente tactos e ampliar negocios. viños brancos. Tamén tiveron o O mercado das materias pri- seu espazo os tradicionais quei- mas moitas veces carece de ca- xos con denominación de orixe pacidade para medrar por si mes- Arzúa e outros produtos xa coñe- mo. É o caso do grupo de coope- cidos como as conservas artesás rativas agrarias inseridas no pro- ou o mel. Con todo, a estrela des- xecto Desqoop, que abranxe Ga- ta edición foi o pan mariñeiro que liza e a região Norte de Portugal. presentou a empresa Daveiga, de Produtores de horta, carne, quei- Chantada. Esta galleta pareceu- xo e principalmente viño verde, lles ideal aos diferentes produto- coñécense e amplían a nómina res para presentaren os seus pro- de contactos. Por exemplo, can- dutos, fose paté, xamón ou gulas. do o mel de Tras-Os-Montes se Tamén chamou a curiosidade encontra co queixo de Arzúa, o o stand das estrugas. En lata, en matrimonio é inevitábel. fariña –con beneficios para deter- Pero non todo vai ser negocio. minadas doenzasÐ ou en licor, es- Nunha feira de comer e beber, o ta planta ben rabuda cando viva, punto quente non era o stand de serve cando cociñada para adubiar Caixanova, senón o posto onde se cachelos ou en revolto. O seu sa- grellaba ininterrompidamente car- bor é curioso e realza a textura dos ne arxentina. O recendo aromati- produtos aos que acompaña. zou o Ifevi durante os tres días e a Outra novidade da industria vitela na pedra adornaba a vaixela galega foi o caviar de troita. Des- dos traballadores do evento. “Os te peixe tamén se presentou un mexillóns non están mal, pero on- paté e lombos en conserva. En de estea esta carniña”, sorría conserva tamén se venden as al- aguantando a saliva na boca unha gas e os ourizos mariños. Cha- azafata co prato de plástico acu- mou a atención tamén o stand gulado de raxo.♦ N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX As continuas denuncias fan que inclúan advertencias desmesuradas Unha mesma medicina, distintas contraindicacións

H. VIXANDE dun prospecto que inclúe con- que non necesitan estar espe- duns perigos que nalgúns casos fronte a calquera denuncia, por Sedonat e Composor 5 son traindicacións no caso de aler- cializadas. son moi remotos. pouco fundamentada que estea. practicamente o mesmo pro- xias e advirte da posibilidade de O elevado número de litixios Para curarse en saúde, os Aínda que pareza un parado- duto. Comparten o laborato- crear dependencia e a depresión por razóns médicas e sanitarias hospitais fanlle asinar a súa con- xo, tanta seguridade produce in- rio que os elabora, Soria Na- respiratoria e cardíaca en doses nos Estados Unidos levou á formidade aos pacientes que se seguridade. Cando un simple tural, S.A, pero Sedonat ten moi altas, ademais da súa in- práctica común de hospitais e someten a operacións cirúrxicas. calmante para os nervios como máis contraindicacións que compatibilidade cos glucósidos farmacéuticas de advertir os Entre as consecuencias posíbeis, Sedonat pode desencadear ca- Composor. O primeiro é un cardíacos. Mentres, Composor usuarios de múltiples perigos no ás veces mesmo sinalan a morte dros cardíacos por un uso exce- medicamento e o segundo un limítase a recomendar unha do- caso de operacións ou uso de aínda que se trate dunha inter- sivo, que non fará un antibióti- preparado de herboristería. se diaria máxima sen advertir medicinas. Este hábito conta- vención menor. Os médicos ci- co. Porén, en xeral as medicinas de máis contraindicacións. xiouse a Europa, onde tamén rurxiáns, pola súa banda, contan inclúen prospectos coa mesma Tanto Sedonat como Composor A que se debe tanta diferen- chegou o costume de demandar á con seguros de responsabilidade cantidade de contraindicacións, 5 están compostos de pasiflora, za entre dous produtos que son sanidade e as compañías de me- civil por se algo acontece duran- independentemente do agresi- espiñeiro albar, valeriana e o mesmo? A que un é unha me- dicamentos, aínda que non de te o seu traballo. vas que podan ser. Isto non lle azar, ademais de excipientes. dicina que se despacha unica- forma tan acusada. Cos produtos Coas farmacéuticas sucede o permite ao público distinguir Os dous úsanse para aliviar os mente en farmacias e o outro de herbario, en troques, non mesmo. Inclúen todo tipo de ad- cando está a tomar un fármaco estados de ansiedade, pero o un preparado de herbario que acontece o mesmo e en conse- vertencias nos seus medicamentos potente ou cando se trata dun Sedonat véndese acompañado se vende como tal en tendas cuencia non necesitan advertir e contan con seguros para facer simple placebo.♦ Noticia da nova Lei do Direito Civil de Galiza VI.- Mais sobre direitos reais: outras comunidades

NEMÉSIO BARXA

Diziamos no inicio como o direito galego é texto, como ja fazia o anterior, de pilha tamentos existentes e inclusive autoriza a Ainda outra comunidade que é a das eminentemente familiar e comunitario. Na pilhota; as de “torna torna” som aquelas sua incripzom no Registo predial. As suas agras e dos vilares. O texto da por con- entrega anterior falávamos das duas clases que correspondem a varias pessoas e para disposizóns sempre ficarám limitadas po- hezido em que consiste uma agra ou um de comunidades de montes. Seguimos ho- determinadas fincas (polo que consti- la Lei de Aguas. vilar; o certo é que cada vez mais gente je com novos tipos de comunidades. tuem, ainda que nom esté documen- Outra comunidade regulamentada é a temos que acudir aos dicionarios para Comezamos, seguindo a propria orden talmente estabelecida, uma comunidade, dos muinhos de herdeiros que som os de conhezer o seu significado; o EGU de Ir da lei, polas comunidades em materia de pois nom pode qualquer pessoa alheia ao propriedade común indivisivel adicados Indo diz que é “uu conxunto de parcelas aguas, um bem que resulta cada vez mais grupo pretender participar no reparto de a moer grâo para consumo familiar e ali- de labradio pertencentes a varios pro- escaso e cobizoso, mas que sempre, malia essas aguas) sem determinazóm de caudal mento do gando proprio; nom importa a prietarios e fechadas por um valado co- a nossa teimosa chuva de poucos anos nem tempo de uso, polo que cada quem as sua origen ou estado de conservazóm. O mún”; e o Dicionario de Alonso Estravís atrás, foi elemento em disputa e causa de utiliza quando “torna” no cauce; o texto aproveitamento e a contribuizom aos o define como “campo grade, extensón liortas, rifas e incluso mortes. As aguas legal modifica o inicial sentido do seu gastos de conservazóm e reparazóm é de terreo de labradio que tem varios do- procedentes da chuva e as subterráneas aproveitamento sujeitandoo ao costume proporcional á cota que cada coproprie- nos”; e vilar, a efeitos do que aquí inte- podem ser aproveitadas polo proprietario ao acordo unánime dos usuarios e incluso tario representa; cota que por ser exclusi- resa (pois como primeira definizom e a do predio no que se depositem ou abrol- ao prorrateo entre eles. As aguas de pilho- va de cada um pode ser permutada, alu- de centro urbano pequeño), diz o Dicio- hem, sempre respeitando os direitos pree- ta som as que se “pilham”, as que se rou- gada ou alheada; autorizado o retracto de nario de A. Estravis que é “terreno de la- xistentes e facendo sair as sobrantes polo bam e aquí resulta bastante retorcido pen- comuneiros no caso de transmissom in- voura de grande extesom, fechado e di- lugar acostumado; as correspondentes aos sar que existe comunidade ou que pode tervivos e qualquer modificazóm no uso vidido em muitas leiras de distintos do- montes vizinhais aproveitar-se-an segun- ser regulamentado o que se obtem ilegal- e aproveitamento precisa do acordo da nos”. Bom, pois os diversos proprie- do as normas da comunidade vizinhal. mente. De todos jeitos, nos dous casos a maioría; ainda assím os acordos maiori- tarios de de essas leiras ou parcelas som Mais interesante é a regulamentazóm das regulamentazón legal é a mesma antes in- tarios que impliquem modificazóm po- coproprietarios dos valos ou cercados, aguas de torna torna ou as que chama o dicada. Considera imemoriais os aprovei- deram ser impugnados. que reputan-se elementos inseparaveis das terras que cercam. O costume ou o pacto som os que vigoram o jeito de aproveitamento e as relacions jurídicas dos diversos donos das leiras que inte- gram a agra ou o vilar. Manifesta Galiza E para rematar por hoje, ainda que poderia encher toda uma entrega, fala- Manifestos na literatura galega do século XX mos do cómaro, ribazo ou arro e os mu- ros de contención, da gabia ou o foxo, do XESÚS GONZÁLEZ GÓMEZ resio e da venela, que o texto legal reune baixo o título de “Relacions de veciñan- za”. O cómaro, ribazo ou arró, ainda que com significados mais concretos cada um deles, tenhem em comúm ser cerca- O manifesto, en primeira instancia, é a mellor maneira de levar dos a distinto nivel de fincas extremeiras ou taludes; em principioo, e salvo prova a cabo un programa conceptual que abranxe, a maioría das veces, em contrario, a sua propriedade corres- aspectos filosóficos, estéticos e políticos. No século XX galego, ponde ao dono do terreo situado no pla- todos teñen en común o feito de que son ou propoñen unha teoría no superior. A gabia ou o foxo paralelo exterior dos muros construidos para fe- militante do poder simbólico, xa que suxiren unha interpretación char leiras som novidade nesta Lei; co- da realidade literaria e mesmo política, que pretende ser mo se expresa o significado que aquí se da a “gabia” é o de suco ou rego longo e unha indiscutíbel impugnación simbólica das mesmas. fondo com o que se fecha uma proprie- dade; entendese que pertence ao predio fechado e se estremase com outro situa- do a distinto nível formaría parte do pre- dio situado a nível inferior. O resio, tam- bem chamado “pé de rei” é o terreo in- culto que arrodea os muros ou paredes; pertence ao proprietario do muro. E ja acabamos com a venela que é a suma de dous resios deixados polos proprietarios de construccións estremeiras, entenden- dose que fica dividida por uma linha equidistante das duas construccións aos A NOSA TERRA NÓS OS GALEGOS efeitos do seu mantenemento.♦ N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX Aquí tamén había ‘mafias’ e ‘efecto chamada’ Semellanzas entre a emigración subsahariana e a galega

AFONSO EIRÉ Conmóvennos os emigrantes que veñen morrer diante da no- sa porta mediática mentres ig- noramos os miles deles que mo- rren de fame e enfermidades nos seus países. Falamos de “mafias” e máis do “efecto cha- mada”, cando a nosa propia historia, aí atrás, a volta do sé- culo pasado, nos podía explicar, se quixésemos, moitas cousas.

A maior aventura é vivir día a día na África subsahariana. Moito máis duro e penoso que introdu- cirse nas procelosas augas do mar océano na procura de espe- ranza. Os que embarcan en caiu- cos ou pateras son uns privile- xiados. Teñen os recursos sufi- cientes para poderen arranxar unha viaxe. Os máis pobres nin esa posibilidade teñen. Así ocorría na Galiza men- tres a emigración foi alén mar. Só aqueles que podían pagar a pasaxe, ben con cartos das súas de Soto, o de Vigo, o da Coru- da facían ver os perigos da trave- go. Aos cánticos de serea dos gración igual a progreso. Eran os familias, ben pedíndolle o diñei- ña... Máis tarde as caixas de sía oceánica. medios de comunicación e do que podían vir. Os outros non vi- ro a amigos ou coñecidos, coa aforro que investían este diñeiro propio goberno alentando a emi- ñan. Algúns nin sequera escribí- promesa de mandarllos de volta, en industrias e negocios de Eus- As mortes no mar gración, había que unirlle o efec- an. Dos mortos non había no- ben empeñando as terras nun kadi e Catalunya. Os nosos tra- to chamada dos familiares e ve- vas... Até que nunca aparecían os banco, podían emigrar. balladores ían detrás do diñeiro Certamente que os nosos emi- ciños que se asentaban nos ou- cartos para pagar a pasaxe ou re- Os pobres de verdade tiveron dos seus veciños. grantes non ían en pateras ou tros países. dimir os foros pero si os bancos que agardar até que foi posíbel Outras moitas familias, con- caiucos, senón en buques de car- Se ollamos as cartas que que se facían coas terras. emigrar a Europa ou a outras ci- signatarias de buques ou presta- ga preparados para levar xente, mandaban, podemos comprobar Pero das miserias e penalida- dades do Estado. Temos así que mistas (poñían o diñeiro das lei- ou en transatlánticos con ínfimas que nunca falaban das penalida- des ninguén se lembra. A versión os mapas da emigración na Gali- ras que aquí vendían na emigra- condicións. As travesías de máis des ou minguábanas considera- oficial, aínda instaurada, fala de za varían considerabelmente ao ción, mercaban aquí as leiras e de quince días eran penosas nos belmente nos seus relatos. Por que os galegos emigraron por longo do século XX. traían o diñeiro de fóra sen pasar sollados de terceira, polo amore- razóns obvias. Non querían in- afán de aventura e se fixeron ri- Non é casualidade que, no por alfándegas e bancos...), ama- amento, as malas condicións hi- tranquilizar os seus familiares e cos vivindo moito mellor que primeiro terzo dos anos nove- saron tamén inmensas fortunas xiénicas, a pouca auga e comida amigos e tampouco dar a idea de aquí. E tamén o que contan os centos, os partidos xudiciais que co negocio da emigración. Non e ao non estar afeitos a viaxar fracasados. que poden contalo. máis emigrantes mandaron cara hai máis que ollar o ensanche vi- por mar. Todo isto agravado por Os que viñan de vacacións É o que lles está a pasar ago- a América fosen Betanzos e gués para comprobar o negocio e unha situación mental que os espallaban a propaganda de emi- ra a moitos subsaharianos.♦ Chantada. Ambos estaban moi as fortunas, algunhas comezadas conducía á depresión que moitos por encima da media de riqueza coma fondas ou casas de comi- confundiron coa morriña. galega. Tanto que contaban cun- das. Os seus descendentes falan Segundo algúns autores, con ha puxante banca local, a Eche- agora de “mafias”. datos non ben difundidos aínda, varría e a de Soto, respectiva- Para acentuar ese “efecto as mortes de galegos na viaxe ou mente. Os empréstimos destas chamada”, creáronse medios de nos primeiros días no novo desti- bancas eran os que lles permití- comunicación ao efecto que ga- no superaban o 20%. Un número an a moitos emigrar, empeñan- baban a oportunidade de abrise maior, fan ver, que o dos escra- do as terras. camiño e facerse ricos nos países vos, pois esa mercadoría tiña do- Roberto Fernández Viñal Encargábanse de mercar a americanos. Así se funda Faro no e valía cartos, mentres que a maleta, pasaxe, viaxe ao porto, de Vigo. La Voz de Galicia cando man de obra galega saía debalde. Militante da UPG comida e aluguer até que mar- pasou a ser sociedade anónima Ollamos así como o número chase o barco. Sobre dúas mil deu un xiro editorial e comezou de mortes dos galegos era aínda na Asemblea de Zona de Ourense. pesetas nos anos vinte desde a pular tamén pola emigración maior que o dos inmigrantes ac- Faleceu n’O Carballiño o 17 de outubro de 2006. Chantada. como panacea para Galiza. tuais que se dispoñen a conquis- Nos anos cincuenta e sesenta, Os outros xornais que foron tar Europa. a emigración concentrouse, so- saíndo á rúa seguiron máis ou E aquí tamén había picares- “De súbito envolveume e posuíume bre todo, nos concellos máis po- menos idéntica liña editorial de ca. Non todos ían legais. Seguían o arraigado amor á miña tribo. bres, maiormente nas montañas apoio á emigración, en conso- a marchar cara a países que pe- E sentín un desexo inevitábel de Ourense e Lugo, que, tradi- nancia cos intereses dos seus do- chaban as súas portas á emigra- de regresar para sempre e non sair cionalmente xa emigraban tem- nos. Só A Nosa Terra e algúns ción por mor das crises máis ou poralmente a Castela. voceiros locais foron críticos con menos puntuais. Existiron emi- da illa melancólica que eu son.” esta política incentivadora da grantes que marcharon a Vene- Efecto chamada emigración. zuela en pesqueiros. Algúns non Oráculos para cavalinhos-do-demo. Moi ao contrario do que oco- chegaron. Outros si, como se re- (Manuel María) Fálase agora das “mafias” afri- rría polas mesmas datas na pe- cordan xa nalgunha placa con- canas, algunhas en conexión co- nínsula Itálica e nas illas medite- memorativa. as españolas, que son as que rráneas, onde se producía un au- Outros nin sequera chegaron Os teus camaradas non te esquecen. arranxan e incentivan a emigra- téntico debate sobre o feito en si a alta mar. Foron enganados. Sa- ción ilegal. Esquecen que a ban- da emigración: era negativo ou ían de noite do porto vigués. Da- A loita continúa! ca galega medrou case exclusi- beneficioso para o país. Pero os ban voltas sen afastarse moito vamente a comezos do século xornais que estaban en contra da das Cíes e eran abandonados XX grazas a prestarlles o diñei- emigración tamén alertaban das nestas illas ou, algunha noite na ro aos emigrantes e, máis tarde, dificultades que se ían atopar ao illa de San Simón. coas remesas de divisas que es- chegar a Arxentina ou aos EE Non sabían os nosos emi- tes enviaban. Desde o Banco UU. Citaban casos de emigrantes grantes ao que se expoñían da- Pastor ao Banco Echevarría, o que o estaban a pasar mal e aín- quelas. Non. Descoñecían o peri- Ano XXIX Banco dos pobres

MANUEL CAO

O 13 de outubro de 2006 foille concedido o Premio Nobel da Paz a Muhammad Iunus, creador dos microcréditos como sistema de xeneración de actividades económicas para as persoas pobres do seu país, Bangladesh. Iunus, é un economista que chegou a im- partir clases en universidades americanas pero que non daba ato-

Do 19 ao 25 de outubro do 2006 pado a relación entre as teorías que ensinaba e a posibilidade de aplicación real en países moi pobres como o seu. En particular, consideraba especialmente grave que o sistema bancario non ser- vise para inducir actividades económicas naqueles lugares que ti- N¼ 1.240 ñan recursos humanos e potencialidades de crecemento simple- mente porque o sistema de garantías esixido excluía case toda a poboación da posibilidade de ser cliente dos bancos. Tendo en conta que Bangladesh é un territorio pobre pero moi densamento poboado sometido a desastres naturais perió- dicos non era moi atractivo nin para o gran capital internacional nin para o sistema bancario autóctono pois boa parte da pobo- ación está en situación de extrema pobreza. Este país podía ser idóneo para as mafias internacionais relacionadas coa trata de inmigrantes, prostitución, armas ou drogas pero dificilmente se poderían desencadear iniciativas orientadas ao desenvolve- mento económico con certas posibilidades de éxito. Na actua- lidade, Bangladesh –país que acadou a independencia efectiva de Pakistán o 16 de decembro de 1971– segue a ser un país po- bre, lastrado polo crecemento da poboación e os desatres natu- rais dos monzóns pero ten acadado certas melloras debido, en-

De esquerda a dereita, Fabiola Sotelo, Lidia Senra e Juana Ferrer . tre outras cousas, a iniciativas como a de Muhammad Iunus. En efecto, en 1976 creouse na aldea de Jobra o Grameen Bank, co obxectivo explícito de traballar coas persoas máis po- bres que nunca poderían acceder a negocios bancarios con insti- As mulleres labregas reúnense en Compostela tucións convencionais. Non se trataba de axudar ou dar recursos a fondo perdido para os máis desfavorecidos senón de realizar un negocio bancario normal cun prestamista e un prestatatario coas Acabar coa discriminación obrigas perfectamente definidas. Só había unha diferencia subs- tancial derivada da ausencia de garantías en caso de impago do crédito pois os pobres só teñen como capital o seu traballlo e a posibilidade de obteren rendas a partir dos novos negocios crea- dos. As cantidades prestadas eran mínimas en términos occiden- tamén no campo tais pero significativas en takas, a moeda do país, e servirían pa- ra pór en marcha novas actividades mediante a compra de mate- rias primas, materiais, animais, etc. Este banco estaba orientado PERFECTO CONDE brir outras realidades, para cara ao medio rural bengalí, –grameen significa aldeaÐ e serviu Inspirándose no lema de Mulleres sementando igualdade, do compartir, para debater e avan- de partida para liberar os paisanos dos usureiros locais e abrir no- 18 ao 21 de outubro ten lugar en Santiago o Congreso Mun- zar e propoñer novos obxecti- vas portas para os colectivos de pobres e mendigos. Iunus tiña dial das Mulleres de Vía Campesiña. No acto inaugural fala- vos”. Dixo que as mulleres, como obxectivo inicial dotar o 50% dos créditos para mulleres e ron Lidia Senra, secretaria xeral do Sindicato Labrego Ga- “tras anos de historias de some- o 50% para homes máis co paso do tempo a maioría dos clientes lego e responsábel da Comisión de Mulleres da Vía Campe- temento, é como se tivésemos do Grameen Bank son mulleres contribuíndo ao seu crecemento siña en Europa; Fabiola Sotelo, directora xeral de Coopera- acadado a capacidade de desen- social ao tempo que comprobaba a súa responsabilidade para ción Exterior da Xunta, e Juana Ferrer, responsábel da Co- volver unhas ferramentas dife- asignar os recursos do microcrédito e cumprir cos pagamentos misión de Cooperación Exterior de Mulleres de Vía Campesiña. rentes para a comunicación, co- por amortización e intereses. As catástrofes naturais obrigaron a mo se de nais a fillas o noso có- realizar cambios na estrutura específica dos microcréditos e en Lidia Senra presentou as xorna- “as reformas e os acordos toma- digo nos proporcionase a evi- aspectos organizativos do Grameen pero estas crises eran de cre- das congresuais como ocasión dos na República Domicana, o dencia de que xa non serve a lei cemento e, así, na actualidade o banco ten 20.000 empregados e propicia “para analizar e debater ano pasado, e as revisións dese do máis forte”. deu lugar á creación de 18 empresas en sectores ligados ás novas o que significa a igualdade den- encontro fronte ao tema do femi- Fabiola Sotelo parouse a tecnoloxías como a telefonía móbil. O modelo dos microcréditos de unha perspectiva feminista nismo e a violencia na loita das describir como cambian as pai- foi exportado a outros países do mundo como sistema para inte- das mulleres de profesión labre- mulleres, e o fortalecemento da saxes, os climas, as culturas e os grar na economía gran parte da poboación laboral en países po- ga, e acodar unha demanda con- comunicación para lograr os pla- ritmos. “Todo cambia ÐdixoÐ bres e os sectores que padecen exclusión social nos países ricos. xunta para lograr que esa igual- nos de integración da muller nes- agás a fortaleza que se atopa na Esta iniciativa demostra que, con vontade política, hai capaci- dade sexa real”. Saudou as re- te proceso de resistencia que xa ollada de tantas mulleres que a dade e posibilidades de implementar con éxito políticas para erra- presentantes chegadas de Amé- custou vidas humanas a través da entenden como capacidade de dicar a pobreza con poucos fondos económicos e adaptando as ins- rica do Norte (unha dos Estados violencia intrafamiliar o a vio- loita”. A directora xeral mos- titucións ás estruturas informais dominantes nos países pobres.♦ Unidos e catro de México), de lencia de Estado”. trouse convencida de que “o de- América Central (unha nicara- A directora xeral de Coope- senvolvemento e o progreso ou guana), do Caribe (unha domini- ración Exterior, Fabiola Sotelo, se fan dende o recoñecemento e cana; estaba prevista tamén a abríu o congreso como “un es- o liderado da muller ou non se- presenza dunha representante de pazo para escoitar, para descu- rán factíbeis”.♦ Haití que finalmente non puido desprazarse por problemas de visado), de América do Sur (un- ha brasileira e unha boliviana), Que é Vía Campesiña? Asia (unha vietnamita e dúas co- reanas que representan o sueste Vía Campesiña é un movemen- ropa mantiveron unha reu- asiático), da India, África, Sue- to internacional que coordina nión en Managua (Nicaragua) cia, Noruega, Austria, Francia, organizacións canmpesiñas, durante o Congreso da Unión Portugal e Holanda. pequenos e medianos produto- Nacional de Agricultores e Juana Ferrer salientou non só res, mulleres rurais, comunida- Gandeiros. Dende entón, Vía os sacrificios senón tamén os lo- des indíxenas, xente sen terras, Capesiña non parou de espa- gros importantes e a satisfacción mozas rurais e traballadoras llarse e desenvolverse por ca- conseguidos dende a primeira agrícolas migrantes de 56 paí- se todo o mundo. Os fitos O Nobel da Paz, Muhammad Iunus. conferencia levada a cabo por ses de Asia, África, Europa e o máis importantes desta orga- Vía Campesiña en Mons (Bélxi- continenente americano. Den- nización sitúanse na súa pri- ca), en abril de 1993, na que este de o punto de vista organizati- meira conferencia (Mons, As cantidades prestadas eran mínimas movemento se constituíu en or- vo, este movemento está arti- Bélxica, 1993), na que se en términos occidentais pero ganización mundial, pasando po- culado en oito rexións: Europa, constituíu en organización la segunda conferencia, que tivo leste e Sueste de Asia, Nortea- mundial, e na segunda confe- significativas en takas, a moeda do lugar en Tlaxcala (México) en mérica, Caribe, Centroamérica, rencia (Tlaxcala, México, 1996. Na actualidade, Vía Cam- Sudamérica e África. 1996). A responsábel da súa país, e servirían para pór en marcha pesiña atópase en pleno proceso A súa orixe está datada en Comisión de Mulleres en Eu- novas actividades” de extensión e consolidación in- 1962, ano no que varios líde- ropa é a nacionalista Lidia ternacional. res campesiños de América Senra, secretaria xeral do Sin- Juana Ferrer precisou tamén Central, Norteamérica e Eu- dicato Labrego Galego.♦ N¼ 1.010 Ano XXIX Ibarretxe será encausado polos tribunais por terse reunido con Arnaldo Otegi O papel da xustiza no proceso de paz

DANI ÁLVAREZ / BILBAO a TSXPV no famoso caso Atutxa, Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Xuíces e fiscais están a ter un pa- que ao final quedou en nada. O pel eminentemente político no que chama atención é que, preci-

proceso de paz en Euskadi. A súa samente, sexan xuíces afincados N¼ 1.240 influencia pode facer fracasar as en Euskadi quen tomen este pa- esperanzas de normalización. pel. Non se trata de ser malpensa- dos, mais ¿terá que ver que a ter- Un dos asuntos que máis compli- na encargada de estudar este tema cacións está xerando no proceso sexa unha encabezada por Fer- de paz vasco, case sete meses nando Ruiz Piñeiro, xuíz conser- despois do alto ao fogo perma- vador nomeado por José María nente decretado pola ETA, é a ac- Aznar e o PP no tramo final da titude de determinados sectores súa lexislatura de maioría absolu- xudiciais que a través das súas ta? Cándido Conde-Pumpido, fis- sentenzas entorpecen o normal cal xeral do Estado, afirmou no discorrer das cousas. Primeiro foi Senado esta semana que a xustiza Fernando Grande-Marlaska coas non está para entorpecer nin para súas polémicas actuacións desde facilitar os procesos políticos, e o Xulgado de Instrución número referiuse a aqueles sectores que 5 da Audiencia Nacional españo- semellen estar desexando que la, e agora, con Marlaska fóra da volva haber mortos. O PP sentíu- actividade xurídica, son aqueles se aludido; non se trata de pensar sectores vencellados á dereita es- que haxa quen desexa unha volta pañola. O mércores 10 de outu- ás armas da ETA, pero si é evi- bro, apenas horas antes de que se dente que hai sectores do PP, nos iniciase unha longa ponte vaca- medios de comunicación e na xu- cional que amorteceu o impacto dicatura que están facendo todo o social, o Tribunal Superior de posíbel para que a paz, cando me- Xustiza do País Vasco (TSXPV), Arnaldo Otegi e Juan José Ibarretxe. nos, se atrase todo o posíbel. O emitiu un auto no que se abría tempo deberá xulgalos sen pieda- causa penal contra o lehendakari cial algún sentido? A resposta, outra banda, aínda non puideron terminou en xullo deste ano que de, tal e como actúan eles agora. Juan José Ibarretxe. O motivo é obviamente, é non. Imos agora probar que a súa base social, un- o PSE e Batasuna non cometían Hai que agardar a que queden unha entrevista que mantivo con coas razóns. En primeiro termo, has 150.000 persoas, se difumi- delito ningún ao reunírense. Fun- en evidencia o vindeiro día 25 en Arnaldo Otegi, Juan José Petri- tal e como recoñecen reputado nasen na atmosfera coa sentenza ciona ben a xustiza nun Estado Estrasburgo, no pleno do Euro- korena e Pernando Barrena en avogados penalistas, esta causa é do Supremo. cando varios tribunais poden to- parlamento que deberá debater Ajuria Enea (a súa residencia ofi- unha contradición en si mesma. A segunda cuestión vén de- mar decisións contraditorias so- se Europa apoia e blinda o pro- cial) o pasado mes de abril, no Como pode haber delito por reu- terminada pola posíbel inxeren- bre un caso semellante? Haberá ceso de paz. O PP español, con marco dunha rolda de partidos nírense con Batasuna, se Batasu- cia do TSXPV na separación de acaso distintas varas de medir Jaime Mayor Oreja á fronte, po- tras o anuncio da ETA. na non existe? Este partido foi poderes: o lehendakari practicou segundo quen sexa o encausado? dería ficar só, incluso no seo do Foi o Foro de Ermua quen ilegalizado, disolto, e liquidados nesa xuntanza unha das súas Ibarretxe e Batasuna estiveron PP europeo, opoñéndose ao in- presentou unha querela por pre- todos os seus bens. Non existe. obrigas como lehendakari, o diá- falando, algo semella que puní- tento de chegar á paz. Non creo varicación e por desobediencia. O avogado Ángel Gaminde pre- logo político. Pode ser persegui- bel para determinados xuíces que ninguén poida imaxinar os O alto tribunal vasco desestimou gunta “Acaso podería eu ser xul- do o diálogo político nun Estado que aplican no seu traballo as re- conservadores británicos votan- a posibilidade de que houbese gado por terme reunido con meu de Dereito? Se tiramos da xuris- ceitas que o PP aplica á súa pra- do en contra deste proceso, can- prevaricación, pero si iniciou a pai, que morreu hai anos?”. E re- prudencia española, non parece xe política. É máis, nesa xuntan- do a eles os apoiaron no 1993 investigación para determinar se pregunta, “quere isto dicir que ser así. No ano 2004 o Tribunal za respondíase dalgún xeito a nos albores do diálogo en Irlanda houbo desobediencia, é dicir, in- xuntarse para falar con alguén Supremo absolveu a Josep-Lluís unha demanda maioritaria dos do Norte. Ese día Europa debería cumprimento da sentenza do Tri- que cometera algún delito será a Carod-Rovira dun delito de cola- vascos: o diálogo para tratar de converterse nun caparazón que bunal Supremo español que ile- partir de agora ilegal?”. Enténda- boración con banda armada pola solucionar os problemas. blinde este proceso de paz fronte galizou a Batasuna. A pregunta se, Batasuna non existe segundo súa famosa xuntanza coa ETA. Aínda está na memoria colec- a aqueles que prefiren que as é, ten este procedemento xudi- os tribunais españois que, por Aínda máis, Baltasar Garzón de- tiva dos vascos o papel que xogou cousas continúen igual.♦

Tres obras de referencia sobre A RESISTENCIA GALEGUISTA AO FRANQUISMO

Os irmáns Saco. Catro anos a bordo O siñor Afranio. i Ou a loita galeguista dunha illa. Ou como me rispe nquismo n San Simón upas da morte baixo o fra Memoria dun preso e das gado FERNANDO SACO EVARISTO A. MOSQUERA ANTÓN ALONSO RÍOS A NOSA TERRA N¼ 1.210 Ano XXIX Case 70 soldados estadounidenses caeron nos últimos 15 días A cor Outubro negro no Irak do cristal

Do 19 ao 25 de outubro do 2006 CÉSAR LORENZO GIL MONCHO FERNÁNDEZ LEAL Só en outubro, case 70 solda- dos estadounidenses caeron na s EE UU decidiron guerra do Irak. Os ataques da N¼ 1.240 ampliar o muro insurxencia aumentaron e as Oque os separa de dificultades do exército títere México até chegar aos iraquí obrigou os norteameri- 1.200 quilómetros de canos a expoñerse de novo, au- longo. Nas terras mentando a súa inseguranza. usurpadas á república azteca hai xa un valado, Dez soldados norteamericanos con cámaras, gardas de morreron o martes, 17 de outu- fronteiras, electricidade, bro, en diferentes puntos do Irak. helicópteros e grupos Esa é a cifra oficialmente reco- armados que se denominan ñecida e súmase a un cómputo defensores da raza branca, que converte este outubro nun que provoca a morte de mes negro para as tropas invaso- miles de persoas cada ano. ras. Desde xaneiro do 2005 (da- Nas reaccións que non quela o exército norteamericano se produciron no mundo tivera 107 baixas) non se dera perante a votación que o unha cifra tan alta de mortos. aprobaba, na que Os 70 mortos de outubro ele- coincidiron demócratas e van a cifra total de baixas esta- republicanos, hai que dounidenses a 2.785 desde o co- subliñar aquelas que si mezo da invasión, en marzo do foron entusiastas e 2003, segundo datos da Associa- manipuladoras da historia ted Press. A cifra supera ampla- cando a caída do muro de mente as expectativas máis pesi- Berlín. Debemos lembrar mistas e supón un dos puntos que son máis libres de máis conflitivos nas relacións circular os produtos entre a cidadanía e o seu gober- elaborados no norte no. A meirande parte das contes- económico que as persoas tacións que arestora recibe o pre- do sur. sidente dos EE UU, George Un soldado norteamericano busca armas na cociña dunha vivenda iraquí. Os EE UU teñen dende Bush, proveñen de colectivos de 1966 a Lei de Axuste que familiares de militares que esi- Pola outra, este aumento de cos invasores…) que supuxo un aumento de bai- lles permite ás persoas xen a retirada das tropas de mortos débese ao relevo de parte A pesar de que os EE UU non xas considerábel. cubanas que cheguen por Oriente Medio. dos comandantes da policía e o recoñecen en público que a poli- A situación é tan grave que xa calquera vía ilegal ao As protestas (ignoradas prac- novo exército iraquí. O martes, cía iraquí é parte fundamental se convocou unha xuntanza extra- territorio estadounidense ticamente polos grandes medios 17 de outubro, dous dos respon- nestas miliciais paramilitares su- ordinaria de todos os mandos im- teren o dereito automático de comunicación) organízanse a sábeis da policía foron relevados postamente descontroladas, todo plicados nas operacións no Irak á residencia no país. través da rede e atinxen na mes- ao se confirmar que algunhas o mundo en Bagdad sabía disto e para chegaren a un acordo sobre Sempre preferiu a ma xornada manifestacións en brigadas estaban organizadas co- considérase un éxito da minoría un cambio de estratexia que evite administración ianqui a varias cidades a un tempo. A re- mo escadróns da morte para asa- sunnita no parlamento que o Mi- a sangría. A solución podería pro- chegada ilegal que cumprir de serviu tamén para difundir as sinar sunnitas, nunha guerra xor- nisterio do Interior realizase este vir dos que defenden que o exér- os acordos migratorios que mensaxes de moitos veteranos da por conseguir o poder en de- relevo. Pola contra, as autorida- cito estadounidense fique nos seus ten asinados con Cuba. que volven á casa feridos ou terminados barrios e estabelecer des norteamericanas están des- cuarteis xerais, auténticos fortes Pura propaganda. Por convencidos de que a invasión administracións policiais parale- contentas porque moitas das zo- no páramo autosuficientes pero loitar contra a mafia que do Irak foi un erro. Estes docu- las (cobro de impostos aos veci- nas que controlaba a policía ira- inútiles para defenderen os oleo- mentais pódense ollar con relati- ños, discriminación daqueles quí agora deben ser patrulladas dutos, principal infraestrutura provoca as saídas ilegais, ♦ que é a mesma que va facilidade e incluso algúns que non colaboran activamente por soldados estadounidenses, o ameazada pola resistencia. organiza os ataques son distribuídos por canles lo- contrarrevolucionarios cais ou empresas de televisión seguen nas cadeas dos EE por cable. UU os cinco cubanos que O estado da guerra no Irak fixeron traballo de desgastou moito a George Bush. O cambio de postura británico infiltración nas Xa non só polo que significa pa- organizacións terroristas ra a súa popularidade senón que de Miami. O 21 deste mes incluso se teme no seo do Parti- serán homenaxeados do Republicano que a factura da preocupa en Washington nunha convocatoria invasión fallida se acabe pagan- mundial. do nas próximas eleccións ao A guerra do Irak desgastou no- goberno laborista está plena- sobre todo, foron corporacións Corea do Norte fixo Congreso. As enquisas mostran tabelmente os invasores. Se os mente de acordo e presiona o dos EE UU as que se ocuparon unha proba, que semellaba un avance importante de moitos estadounidenses están moi pre- seu líder para que negocie con en exclusiva do control das in- tamén demostración, de candidatos demócratas, nalgúns ocupados polo número de bai- George Bush unha retirada fraestruturas e do abastecemen- armamento nuclear. casos os que máis claramente de- xas e a incapacidade de estabi- fragmentada pero inmediata. to de todo tipo de materiais pa- Supuxo a reacción do fenden a necesidade de abando- lizar o país, algo semellante Esta posibilidade preocupa ra as tropas e as novas refinarí- mundo que mostrou a súa nar progresivamente o Irak. lles ocorre ás autoridades britá- moito en Washington, que pou- as. En Londres pénsase que o cara unipolar. Por que as nicas. O venres, 13 de outubro, co e pouco foi vendo como a gran negocio só pasou por de- grandes potencias teñen Cambio de estratexia o xefe do Estado Maior deste coalición de máis de trinta paí- baixo das súas nefras e acabou ese mesmo tipo de país, xeneral Richard Dannat, ses que o apoio no ataque ini- engordando o bandullo dos seus armamento e temos que Mais, por que aumentaron as criticou duramente a invasión cial se acabou convertendo nun aliados, uns aliados nada xene- decir amén? Haberá que baixas entre as tropas estadouni- do Irak e pediu a retirada dos esquelete que dirixe sen nin- rosos. eliminar todo o armamento denses? A razón é dupla. Por un- 7.000 soldados que o Reino gunha lexitimidade interna- A posibilidade de que Blair nuclear, non só o de ha banda, a experiencia adquiri- Unido mantén no país asiático. cional e a un prezo moi alto. abandone o posto de premier Corea. Hai alguén que da polos insurxentes aumentou “O ataque de hai tres anos foi Xustamente, evitar o alto incrementa a verosimilitude estea tranquilo sabendo tanto que agora os guerrilleiros un puntapé na porta, un erro. O prezo do mantemento de tantos das fontes que afirman que que os EE UU, Israel ou son capaces de desenvolver ope- mellor que poderiamos facer soldados nunha zona altamente non haberá soldados británicos Rusia, entre outros racións que hai un ano serían im- sería marchar. Sen as nosas tro- perigosa é o que buscaría este en Basora e demais cidades Estados, posúen esa pensábeis. Contra o que o exérci- pas, o país aumentará a súa se- cambio de óptica dos británicos iraquís máis alá do verán do capacidade destrutiva? to dos EE UU pensaba, as redes guranza e evitaremos males nun conflito que non lles repor- 2007. Se así for, o goberno ira- Todo é, xa se sabe, de comunicación e infiltración maiores”. taron os beneficios esperados. quí pasaría a controlar unha segundo a cor do cristal dos que se opoñen á invasión son As palabras de Dannat non A negociación entre as grandes zona moderadamente tranqui- con que se mira.♦ hoxe mellores ca nunca e a súa caeron moi ben en parte do ga- compañías enerxéticas británi- la, proba básica para compro- eficacia condénaos a caeren máis binete do primeiro ministro, cas e as norteamericanas foi ne- bar a súa madureza e capacida- facilmente en ciladas. Tony Blair, pero outra parte do gativa para os seus intereses e, de para poñer orde.♦ N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX Os acusados de terrorismo serán xulgados por tribunais militares Bush legaliza os ‘interrogatorios agresivos’

A.N.T. de detidos. Iso significa que, na Unha lei que ‘salvará vidas’ O presidente norteamericano, práctica, Bush podería autorizar George Bush, asinou o pasado “interrogatorios agresivos” que Nun discurso pronunciado pouco 17 de outubro a controvertida poderían seren considerados antes de asinar a nova lei, Bush lei que permitirá que sospeitosos ilegais en tribunais interna- enfatizou que servirá para salvar de terrorismo señan xulgados en cionais. vidas e permitiría que os cómpli- tribunais militares con probas Os críticos do texto aprobado ces dos ataques o 11 de setembro obtidas por medio da coerción. argumentan ademais que a nova fosen interrogados e xulgados. lei non lle garante aos prisionei- O presidente norteamericano, A lei —que era unha esixencia ros o derito a asesoramento legal que recibiu críticas pola forma da Corte Suprema para que os ou ao recurso contra o seu encar- en que os prisioneiros son trata- xulgamentos fosen adiante— ceramento por tribunais federais dos nos cárceres secretos da CIA establece regras para a realiza- e permite o uso de prisións se- e en Guantánamo, afirmou que a ción dos interrogatorios de sos- cretas, dirixidas pola CIA. lei era unha das lexislacións peitosos de terrorismo dacordo A lei aquí comentada su- máis importantes na “guerra coa Convención de Xenebra, co perara xa dúas instancias do contra o terror” e mostraba que gallo de evitar o trato inhumano Congreso en setembro, despois os Estados Unidos son “pacien- dos prisioneiros. Mais, o texto dun intenso debate. Avogados tes e xustos”. tamén permite que o propio especializados en dereitos hu- Está previsto que, en dous presidente interprete o signifi- manos tratarán agora de impug- meses, os perto de 450 detidos cado e a aplicación das leis in- nar a nova norma nos tribunais na base militar de Guantánamo George Bush. ternacionais para o tratamento dos Estados Unidos. comecen a seren xulgados.♦ Aquí fóra Quito chegou tarde ás receitas do neoli- quemática polarización de ideas que po- beralismo. As medidas de dolarización de sentar as bases para estruturar social- promovidas no primeiro lustro dos anos mente un país. 90 que tiveron éxito para acabar coa es- Ecuador procura un líder Os analistas locais xa prevían no mes pirais de inflación en Arxentina, Brasil, de xullo unha gran confrontación entre Uruguai, Perú... aterraron demoradas no líderes antisistema con forte personalida- país andino, durante o crack do 2000. ou un modelo? de, pero a confrontación electoral pode- A aparente estabilización que trouxo ría ter acontecido perfectamente entre lí- a dolarización empobreceu máis un dos deres de diferente ou semellante ideolo- países máis pobres do continente. O dó- LAUDELINO PELLITERO xía, entre ex ditadores ou os seus colabo- lar viña acompañado de prezos caros que radores, entre poderosos empresarios, estrangularon o consumo e que poden O Social-Cristiano de Febres Cordero que Tal é o grao de degradación dos entre militares... desembocar nunha crise semellante á que nesta elección postulaba a ex presentado- partidos e das institucións, que un dos Na rolda final vai o home máis rico viviron os países do Mercosur. Quizais ra de televisión Cynthia Viteri e a Esquer- candidatos con maiores posibilidades do país, o magnate do banano, Alvaro fose a traumática experiencia de Arxenti- da Democrática, liderada por Rodrigo de chegar a ocupar o palacio presiden- Nóboa que posúe 113 empresas en dis- na a que propiciou que a dolarización Borja, que presentaba ao socialdemócrata cial, non presentou candidatura para o tintos lugares do mundo. Con estética de fracturase mesmo as elites locais. Unha León Roldós congreso, que consi- telepredicador que tanto regala zapatos parte procurou o dólar e outra posicio- A democracia non dera un foco de insa- para os nenos, como promete crear nouse frontalmente en contra. Fenda que significou política lubridade para a vi- 300.000 casas ou invoca a Deus para que se reflectiu en novos candidatos e figuras con maiúsculas, non ‘Os analistas locais da institucional e camiñen os eivados. do espectro político de centrodereita. engadiu ideas e solu- xa prevían no mes que debe arder nas Na outra banda idelolóxica se sitúa o Dende que comezou o novo milenio, cións para a pobreza cinzas dunha nova e economísta de 43 anos, con máster en coa flamante dolarización, máis de dous crónica en Ecuador de xullo unha renovada Asemblea Lovaina e doutorado en Illinois, Rafael millóns de ecuatorianos, un 15% da súa na que viven a inmen- Constituínte que se- Correa, que se declara contrario ao libre poboación ten emigrado cara aos Estados sa maioría dos 14 mi- gran confrontación ría o limiar dunha comercio desigual, ao FMI e a base mili- Unidos, España ou Canadá. llóns de ecuatorianos. refundación na- tar norteamericana de manta. Os 27 anos de democracia que viviu 27 anos de democra- entre líderes antisistema cional. Ambos coinciden en que manterían Ecuador tras a década militar, están mar- cia non significaron con forte personalidade” Afortunadamen- a dolarización, ambos son protago- cados por unha sucesión inacabada de 27 anos de estabilida- te, a distancia e can- nistas dun clima de inusual crispación frustracións colectivas. Como acontecera de e progreso. A sen- sazo cara aos políti- en Ecuador. Tamén é verdade que am- en Venezuela, Uruguai, Colombia, Boli- sación colectiva é que cos tradicionais que bos os dous son líderes con forte perso- via... as eleccións presidenciais ecuatoria- nada cambiou, ou no incumpriron as pro- nalidade, pero non é menos certo que nas do día 15 pasou a súa vasoira purifi- ambos representan modelos político- caso de cambiar estes mesas posíbeis e as ♦ cadora sobre os partidos tradicionais que foron a peor. Na última década o país ti- imposíbeis, deu finalmente nunha con- sociais diferentes. ocuparon o poder dende 1979 identifica- vo ocasión de contemplar con progresiva frontación de ideas entre dous modelos dos polos ecuatorianos como sinónimos apatía o paso de sete presidentes. de afrontar o futuro do país. Nunha es- LAUDELINO PELLITERO é vicedirector do IGADI. de corrupción, ineficacia e mal goberno: www.igadi.org N¼ 1.010 Do 26 de Ano XXIX Bea e Mascato denuncian o acoso para que acepten un adestrador inaxeitado A Federación Española de Piragüísmo Do 19 ao 25 de outubro do 2006

fai pouco dos atletas galegos

N¼ 1.240 CÉSAR LORENZO GIL vindo os propios Estatutos da fe- A Federación Española de Pira- deración. “Quérennos impoñer güísmo volve enfrontarse cos un adestrador de categoría sub- atletas galegos. Se hai uns meses 23 que nin sequera ten o título foi Teresa Portela quen denun- oficial. Só queremos que nos ciou a imposición dun adestra- deixen adestrar tranquilamente, dor que non quería, agora son para que poidamos preparar os Alfredo Bea e David Mascato os xogos do 2008 con garantías”, que se queixan dun trato de des- explicaron. prezo do máximo organismo. Bea e Mascato consideran que a federación, premedita- Os dous piragüístas galegos de- damente, ataca os piragüístas ga- nuncian que a federación man- legos e fai todo o posíbel para tén con eles, desde o 2004, unha que non compitan en igualdade actitude inexplicábel que lles es- de condicións co resto de atletas. tá a afectar duramente na súa Hai agora tres meses, Teresa preparación. Alfredo Bea e Da- Portela abandonou a selección vid Mascato denuncian que logo Primeiro foi Teresa Portela, á esquerda, a prexudicada. Agora, Alfredo Bea e David Mascato. española de piragüísmo polas dos Xogos Olímpicos de Atenas continuas diferenzas que manti- o organismo estatal renunciou a non contaren para a federación, ras noutras citas internacionais. mais nunhas condicións que os ña co seleccionador Suso Morlán contar con eles. “Déronnos unha Alfredo Bea e David Mascato Agora, a dous anos dos Xo- piragüístas consideran “inacep- e as interferencias da propia fe- bolsa de 1.200 euros” e abando- arrasaron no campionato de Es- gos Olímpicos de Pekín, a fede- tábeis” e que están dispostos a deración no xeito de adestrarse náronnos, comentan. A pesar de paña e fixeron moi boas carrei- ración volve contar con eles, recorrer, aínda que sexa contra- da canguesa.♦ Fernando Vázquez e os árbitros

C. LORENZO

Di o adestrador do Celta, Fer- ter acedo e a súa incapacidade Cosa Nostra. E o peor é que así é. o xogo e crear inestabilidade en- xornada sexta os que acaban ga- nando Vázquez, que os árbitros o para estar calado no banco. A arbitraxe ten demasiado tre os xogadores, que non saben ñando son os máis torpes. Fagan perseguen, que non pode nin Non é certo que Vázquez fa- protagonismo porque os árbitros cando unha entrada vai merecer unha enquisa con vostedes mes- abrir a boca que xa están os cole- ga méritos para acabar a toda ho- non se conforman co papel que cartón ou se é motivo de expul- mos. Que árbitros e árbitros asis- xiados enriba del desexando ra expulsado. Non é certo que se- teñen asignado. Nun negocio sión sinalar que un balón non sa- tentes recordan con maior facili- mandalo para o vestiario. Algúns xa lícito no fútbol o que non sería multimillonario, gañar 50.000 ou íu, que hai un compañeiro tendi- dade? De acordo, esta semana, xornais critícano duramente por lícito noutro ámbito do dereito. 70.000 euros ao ano é unha mise- do no chan ou preguntarlle que Pérez Lima, que non acertou nin crear unha teoría da conspira- Que a Federación Española de ria. E o xeito de chamar a aten- pitou cando para unha xogada na media no Atlético de Madrid-Re- ción, por deixarse levar por unha Fútbol funcione coma unha ma- ción, de subliñar a súa presenza que ninguén viu nada agás el. creativo de Huelva. E quen visión “mesiánica” e vitimista fia non xustifica que todo o que no campo é errar, ou o que é pe- Nese espectáculo que os árbi- máis? Mejuto González, Rafa que pretende ocultar o seu carác- dela depende teña os ritmos da or, inventar as normas, complicar tros levaron ao máis risíbel na Guerrero. Certo? Este árbitro asistente é, sen dubidalo, o máis famoso da primeira división. Fi- xo anuncios, protagonizou re- portaxes e o seu “penalti e expul- sión” aínda vive na cultura popu- lar. Se en Europa o árbitro famo- so era o xa retirado Pierluigi Co- llina Ðcon sona por xustamente o contrario, rigor e profesionalida- de–, na primeira división o que dá cartos é a torpeza, a chularía e a soberbia diante do desastre. E cando as cousas van mal, cando o público berra, cando o árbitro non sabe certo se fixo ben pitando unha falta ou indicando un fóra de xogo, que mellor xeito de saír do apuro que procurar a Fernando Vázquez abaneando os brazos e mandalo á bancada a se abrazar con Horacio Gómez. El sábeo e asume o seu papel de ini- migo dos árbitros. Igual que no pasado Valeri Karpin acumulaba cartóns por sorrir ou mexer coa melena loira, agora tócalle ao profesor, até que pase a treboada. Que ninguén se confunda. A estrutura deportiva fai ben doado trabucarse no terreo do xogo e abusar. Non existe nin coheren- cia nin xurisprudencia nun siste- ma que premia a vagancia e a chafallada. Mais iso non xustifica que se culpabilice o que sae co sambenito cada domingo, máis se prefire o risco por defender os intereses do equipo con esas du- ras armas, tan daniñas no fútbol de hoxe, as palabras.♦ Os Carunchos.

Gonzalo Rubalcaba. Cristina Domínguez. Miguel A. Fernán Vello. Gonzalo Rubalcaba e O Centro Dramático Espiral Maior Homenaxe João Bosco Galego regresa presenta novo selo ao gaiteiro en Pontevedra ao deserto en castelán da Buxaina Gonzalo Rubalcaba, unha das figuras O Centro Dramático Galego estrea o 20 O ensaio Feminismo y conocimiento (De Xabier Blanco, Vai de Roda e Os Ca- máis representativas do jazz cubano, e de outubro no Salón Teatro de Compos- la experiencia de las mujeres al cíborg) runchos son os artistas convidados na o guitarrista brasileiro João Bosco tela o seu primeiro espectáculo da tem- de Carme Adán e Paz, guerra y violen- XVII Homenaxe ao gaiteiro, un espectá- únense o sábado 28 de outubro en Pon- porada, O regreso ao deserto, unha peza cia de Luís G. Soto son os títulos cos que culo organizado polo grupo etnográfico tevedra no concerto que acolle o Cen- escrita por Bernard-Marie Koltes e diri- estrea no mercado español a editorial Es- A Buxaina do centro Recreativo Artísti- tro Social Caixanova. O pianista Gon- xida por Cristina Domínguez. A peza na- piral Maior o seu novo selo Spiralia. Es- co e Cultural de Coruxo que se celebra zalo Rubalcaba, que desenvolveu parte rra a historia da Mathilde Serpenoise des- ta colección editorial, que será presenta- anualmente co que se quere homenaxe- da súa carreira xunto ao contrabaixista pois de retornar a Francia do seu exilio da en Madrid o xoves 19 de outubro, na- ar as persoas que desenvolveron ao lon- Charlie Haden, conta cunha ampla dis- en Alxeria. O regreso ao deserto constata ce como plataforma en tradución castelá go da súa vida un labor a prol da difu- cografía na que destaca o traballo Inner o deterioro das relacións norte sur e os da poesía, ensaio e narrativa de escrito- sión, ensino, recuperación e promoción Voyage. Pola súa parte, João Bosco, cambios sociais derivados da emigra- res galegos, aínda que tamén se editarán da cultura tradicional. O acto celebrara- considerado por unha parte da crítica ción, que Koltès sitúa nos primeiros anos obras de autores españois e latinoameri- se no Centro Cultural Caixanova o sába- como un dos guitarristas actuais máis sesenta. Despois de Compostela a obra canos. No acto de presentación parti- do 18 de novembro e será presentado sobresaíntes, publicou en 2003 Malaba- será representada en Lugo, Pontevedra, ciparán xunto cos autores Fermín Bou- polo actor Cándido Pazó. A entrada se- ristas do sinal vermelho, para celebrar A Coruña, Ferrol Ourense, Ribadeo, za, Eulalia Pérez Sedeño, Javier Sáda- rá gratuíta e as invitacións poderán re- os seus 30 anos sobre os escenarios.♦ Vigo e Narón até finais de xaneiro.♦ ba e Miguel Anxo Fernán Vello.♦ collerse no centro cultural de Coruxo.♦ OO NobelNobel PAMUKPAMUK N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX

or unha vez, falemos dos segundos clasificados, dos meda- escenario todas as linguas sen Estado de Europa para que teñan oportu- llas de prata, dos finalistas. A escritora Marilar Aleixandre nidade autores musicais alleos ás canles de Eurovisión de mostraren os foi finalista do Premio Nacional de Literatura Infantil e Xu- seus traballos. Narf quedou por detrás dun grupo lapón. En anteriores venil por Rúa Carbón (editado por Xerais). A novela conta a edicións, Uxía e Anubía representaron a Galiza. E volvendo á terra, con- P historia de Paula, unha adolescente que descobre que seus tinúa o ciclo de conferencias “Escritores na Universidade”, que convo- pais foron militantes da ETA político-militar. A novela da galega per- ca a AE LG coa colaboración da Universidade da Coruña, en cuxas de- deu na última rolda co vasco Fernando Marías, autor de Cielo abajo. E pendencias se desenvolven os actos. Tamén colabora a Secretaría Xeral segundo tamén foi o cantautor galego Fran Pérez, alma mater do pro- de Política Lingüística. Despois da intervención de Luz Pozo o 18 de xecto artístico Narf, no Festival Internacional Liet de Linguas Minori- outubro, o vindeiro día 25 é a vez de Manuel Riveiro Loureiro. O 8 zadas Europeas, que se celebrou entre o 13 e o 15 de outubro en Ös- de novembro intervirá Xosé Neira Vilas; o 15, Bernardino Graña; o tersund, na zona lapoa de Suecia. A idea deste concurso é unir nun só 22, Manuel Álvarez Torneiro, e o 29, M» do Carmo Kruckemberg.♦ N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX

Identidades, modernidade e a batalla pola adaptación Orhan Pamuk recibe o Nobel de literatura

MANUEL XESTOSO Coma todos os anos en canto se entrega o premio Nobel de li- teratura, cobra actualidade a fatigosa polémica sobre se nas de- cisións da Academia sueca pesa máis a calidade literaria ou a corrección política dos aspirantes. E máis unha vez, esa purísi- ma liña divisoria que, segundo algúns, debería separar a política da literatura, adquire diferentes matices segundo quen a valore.

Son moitos os que insisten en tura están inevitabelmente uni- ver no Nobel unha sacrosanta das, porque se le Ðe se escribeÐ instancia superior con autori- para outorgarlle un sentido á dade e sabedoría suficientes existencia, para entender o como para ir elaborando un ca- mundo. E Orhan Pamuk seme- non indiscutíbel no que tería lla pouco menos que impres- cabida o mellorciño das letras cindíbel para entender o mun- universais independentemente do actual. da conxuntura social que as Para definir a escrita de Pa- arrodea. Esta visión idealista muk hai que ir máis aló dos re- da literatura proxecta a súa petidos –xa case tópicos– datos sombra sobre un premio que se extraliterarios que sempre a algo debe o seu acompañan á prestixio é –non descrición da súa nos confunda- figura e que lle mos– á suculenta O gran tema adxudican o pa- cantidade econó- de Pamuk pel de “media- mica da que vén dor” entre as tra- acompañado. é a reconstrución dicións orientais Por iso, os des- e occidentais: contentos coa da memoria, turco procedente elección de tal dunha familia de ou cal premiado o camiño que clase media moi debullan perti- nos leva de novo á occidentalizada, nazmente o rosa- denunciante dos rio de figuras in- nosa orixe. abusos do gober- discutíbeis que no de Ankara po- non recibiron o los seus incum- galardón –de primentos en ma- Tolstoi a Joyce, teria de dereitos pasando por Virginia Woolf, humanos, voceiro das reivindi- Kafka e Marcel ProustÐ coa cacións históricas de kurdos e nada disimulada intención de armenios… Desmentir a sos- relativizar a súa trascendencia. peita de que son soamente as Até que algún ano o afortunado continxencias políticas as que é do seu gusto e, daquela, pro- o fan merecente deste premio claman aliviados que a Acade- significa comprender que a súa mia sueca esqueceu a política extraordinaria capacidade de para –por fin– deixar paso á narrador se debe á destreza pa- verdadeira literatura. ra mesturar, con brillante flui- Esquécese así, por outra dez, técnicas tomadas tanto da banda, que nos estatutos da gran novela francesa e rusa do Fundación Nobel está estipula- século XIX coma da moderna do que o premio debe outorgár- revolución iniciada por Joyce selle á personalidade que “den- Ða quen tanto debe o seu O li- tro do campo das letras, produ- bro negroÐ; que nesa precisa e cise unha obra inspirada polo fulgurante paisaxe que debuxa ideal máis noble”. E, dado que a súa prosa escoitamos ecos o fundador, Alfred Nobel, non tanto de Dostoievski coma de deixou instrucións precisas pa- Ömer Seyfettin. E que esta me- ra dilucidar cal é “o ideal máis ticulosa heteroxeneidade rema- dunha novela como Neve pro- bitantes por evitar o desenrai- kurdo, ao islamista, ao kema- noble” e que esta tarefa pode ta por erguer un eficacísimo e cede, en gran parte, da ilumi- zamento co que semellan lista occidentalizante. Non só ser obxecto das máis asañadas envolvente estilo capaz de en- nadora perspectiva que nos ameazar algunhas das mani- para explicar a complexidade disputas, debemos concluír que gaiolar ao lector, transmitíndo- brinda Pamuk sobre temas de festacións dese proceso. O da vedraña cultura turca, senón aos academicos suecos non só lle a súa penetrante mirada absoluta actualidade Ðo crece- que Pamuk nos relata é o eter- tamén para nos revelar as nu- lles asiste o dereito a “meterse cunha naturalidade plena de mento do extremismo relixio- no drama do ser humano atra- merosas concorrencias exis- en política”, senón que teñen a elocuencia. so ou a pervivencia de cicatri- pado nun rodopío de mudan- tentes cun proceso de moderni- obriga de facelo. Pero, sobre todo, significa ces históricas orixinadas nun zas que o intimidan, a peren- zación europeo que –fachendo- A maioría dos lectores con- comprender que as súas nove- pasado colonial aínda non su- toria batalla que sostén para sa e falsamenteÐ tendemos a tentámonos se o Nobel –ou cal- las posúen a punzante capaci- perado–, é máis certo aínda se adaptar a elas sen esquecer considerar definitivamente pe- quera outro premio con certa dade de ir desvelando, a medi- que o sorprendente da súa lec- a longa construción identitaria chado. En definitiva, para que repercusión social– nos desco- da que nos internamos nelas, tura é a abafante proximidade que o prefigura. tomemos conciencia de todo o bre un autor que ignorabamos, os distintos estratos que for- coa que vivimos os conflitos No interior dese intricado que nos une a aqueles que iden- se nos chama a atención sobre man ese insólito híbrido que é dos seus personaxes. O retrato tramado que tece a dialéctica tificamos como o outro. algún outro que deixamos de a nosa identidade. Porque ese desa Turquía rural representa- entre cambio tecnolóxico e me- Coma Galip, o protagonista lado ou se nos permite afondar é o gran tema de Pamuk: a re- da pola pequena aldea de Kars moria histórica, entre identida- de Chámome Vermello, Pamuk na obra dun que coñeciamos construción da memoria, o ca- non é senón o dunha comuni- de nacional e cosmopolitismo, parece berrarnos dende os seus someramente. Neste sentido, miño inverso que nos leva ca- dade que se debate entre a tra- Pamuk representa un humanis- escritos: “narro para poder ser somos conscientes de que a ra á cerna de nós. Se ben é dición e a modernidade, o da mo cívico que presta voz e oí- eu mesmo”. Talvez esperando análise da realidade e a litera- verdade que a pertinencia exasperada loita dos seus ha- dos a todos, ao nacionalista un eco que o acolla.♦ N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Cidadáns, Ano XXIX subditos, servos? O Outono de teatro VêTOR VAQUEIRO

or cuarta vez, a equipa dirixente que pilota a bota unha ollada á guerra civil Pnau do concello de Vigo, observa, talvez abraiada, como unha sentenza xudicial Celébrase durante tres semanas en Carballo rexeita as supostas probas ob- tidas polo chamado multamo- M.B. presentará o 28 de outubro que- bil. A denuncia apresenta O Festival Internacional Ou- re ser unha homenaxe a todas as como proba fotografías nas tono de Teatro de Carballo vítimas da guerra civil. que resulta imposíbel elucidar celebra a súa décimo quinta O domingo 29 de outubro Te- se o condutor se acha situado edición botando unha ollada atro Malta ofrecerá en Hazmereir no interior da viatura cara o pasado subindo ás tá- un percorrido en clave de clown denunciada. Como nas veces boas diferentes recreacións polos sentimentos que desatan os anteriores, os tribunais que da guerra civil española conflitos armados e o martes 31 argumentan que é obriga do e da posguerra teñen feito de outubro Tanttaka Tatroa repre- multador deterse e comunicar dramaturgos galegos e de to- sentará El florido pensil. verbalmente ao condutor a in- do o Estado. A inauguración O festival baixará o pano o fracción se este se achar no correu a cargo de Teatro do 1 de novembro coa Ay Carme- interior do seu carro ou na súa Noroeste, que presentou o la!, escrita por José Sanchís Si- viciñanza e, no caso de que seu novo espectáculo ambien- nisterra hai vinte anos. Na non fose así, amostrar unha tado nos momentos previos montaxe da compañía Miguel proba concludente da súa ao levantamento en Galiza. Narros, o dúo cómico Carmela ausencia. Centos de denuncias y Paulino, variedades a lo fino, agardan unha decisión xurídi- Até o 31 de outubro representa- Un intre da representación d’O Heroe por Sarabela Teatro. interpretado por Verónica For- ca que suspeito semellante. ranse tamén en Carballo Hazme- qué e Santiago Ramos, tentan Dúas conclusións tiro da reir, o percorrido en clave de que Teatro do Noroeste pon co- Mowat ofrecerá outra perspec- levar o seu espectáculo por to- presente sentenza: a primeira clown que propón a compañía mo pano de fondo a tensión tiva da historia por todos coñe- das as vilas españolas durante a atinxe o estatuto da imaxe; a Teatro Malta sobre o conflito, 13 previa á guerra civil, abriu o pa- cida o sábado 21 de agosto. guerra civil, esquivando o fogo segunda, á da política. Rosas de Arrieritos, nas que se sado 14 de outubro o cartel pro- Pola súa parte, Sarabela Te- cruzado e a detención. A respeito da primeira, hei recorda as 13 mulleres fusiladas gramado para este ano, no que atro traslada a obra de Shakes- dicer que, nesta altura do en Madrid ou Ay Carmela!, que por primeira vez e coa colabo- peare Macbeth, a unha guerra Fotos, contos e revistas campionato acho que a xudica- retrata a vida ambulante dun dúo ración do Instituto Camões, se contemporánea, a de Bosnia, tura debería plantexar dunha cómico durante a posguerra. abre unha fiestra estábel para os para abordar o absurdo dos Parellamente ás representacións, maneira definitiva a non validez A guerra civil e o tempo de espectáculos de Portugal na conflitos polo poder. Será o do- durante as tres semanas que dura de probas fotográficas cando é posguerra son o eixo central so- programación do festival. mingo 22 de outubro. o festival, permanecerá exposta constatábel que a existencia de bre o que xira a décimo quinta A Companhia Chapitô será A compañía madrileña no museo de Bergantiños a mos- software requintado posibilita edición do Festival Internacional a primeira compañía que repre- Arrieritos introducirá no festival tra fotográfica Eles e nós, que re- que calquera persoa, cun Outono de Teatro que se celebra sente en Carballo no marco a danza co espectáculo 13 Ro- colle as memorias de persoas, de mínimo de competencia no em- Carballo até o 1 de novembro, desta iniciativa conxunta. Po- sas, no que se rescata o fusila- todas as tendencias políticas, prego de tais habilidades, poda, unha cita organizada pola aso- rán en escena O grande criador, mento o 5 de agosto de 1939 en afectadas pola guerra civil. segundo nos mostra a diario a ciación cultural Telón e Aparte unha versión da Biblia na que Madrid de 13 mulleres acusadas Ademais o 20 de outubro publicidade, poñer, por pormos coa colaboración do concello, un deus humanizado nos ache- de cometer un atentado contra presentarase o número 48 da un exemplo, unha ovella condu- que medra cada ano da man dun- ga a dilemas atolados como o un comandante da garda civil, Revista Galega de Teatro e de- cindo un descapotábel, ou un ha programación que combina de se detrás da extinción dos di- por pertencer ás Juventudes So- senvolveranse nas rúas da vila xerente duns grandes armacéns espectáculos teatrais de diversos nosauros estivo a falta de espa- cialistas Unificadas. As trece ro- diversos espectáculos de tea- galegos nunha apaixonada cena xéneros de compañías galegas e zo na Arca de Noé. Cunha mes- sas están interpretadas por actri- tro-circo e o 27 terá lugar o VI erótica con Tom Cruise na Pra- do resto do Estado. tura de técnicas circense, mo- ces, bailarinas de danza contem- Certame Galego de Dramatiza- za Vermella de Moscovo. A A obra, recentemente estre- vemento e música, a compañía poránea, bailaoras de flamenco ción de Monólogos Cómicos incredulidade que manifestamos ada, Imperial: café cantante, na dirixida polo británico John e cantaoras. A obra, que se re- no Pazo da Cultura.♦ perante destas imaxes non alicerza nos seus defeitos de execución senón, simplesmente, na súa verosimilitude. Non acre- ditamos nelas por seren invero- símeis, non por outro motivo. A segunda ensinanza refíre- se á contextura ética e democrá- tica de quen ostenta o poder po- lítico que, sabendo que a xusti- za está a invalidar os seus procedementos abusivos, segue encastelado na súa posición e segue a utilizar métodos que o tempo muda en sancionábeis. Naturalmente, un non acredita, a esta altura do curso –acá debe lerse da vida— viver nunha so- ciedade democrática, senón, sinxelamente, nun sistema de liberdades formais. Un sabe que o poder político, hoxe por hoxe non tenta deixar resolvidos os problemas cruciais, senón, simplesmente, perpetuarse no posto até deixar o seu lugar a unha opción polí- tica que actúe dunha maneira semellante. Convén lembrar, pois son reveladoras, as palabras que Alain Peyrefitte dirixiu, nos primeiros oitenta, a François Mitterand: vostedes estan aí para mudar o governo, non a sociedade. Que claridade enunciativa, mi madriña!♦ N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX Deus e o demo O Outro Mundo na cultura popular galega, de Manuel Quintáns Suárez, é unha apro- ximación antropolóxica, filosófica e etnográfica á presenza da Da guerrilla aos nazis en Galiza divindade e do inferno na tradición oral. O autor Martínez López Quico e Eduardo Rolland investiga sobre o rol documentan pezas orixinais da história bélica que xogaron na sociedade galega os mitos precristiáns, a Títulos: Guerrilleiro contra Franco / Galicia presenza da muller, a bruxaría, en guerra. os cregos ou os curandeiros. Francisco Martínez López, Quico / Autores: Edita TresCtres na colección Eduardo Rolland. ♦ Editan: A Nosa Terra / Xerais. ‘Vilarnovo’.

Estamos no Ano da Memoria e de libros que a recuperan imos Nova BD tratar hoxe. Se antes nos temos ocupado da súa repercusión no BD Banda publica dous novos eido da ficción, recentemente títulos da súa chegaron ás librarías un fato de colección de títulos que se esforzan en clarear cómic. O o pasado. Títulos que analizan a misterio da evolución do casa trampo- movemento li- na é a nova bertario (O mo- ‘A amnesia aventura da vemento liber- foi o serie ‘Detecti- tario na Galiza ves audaces’ prezo que de Josep (1936-1976), tivemos de Dionisio Pe- Maria Beroy. reira e Eliseo que pagar Vilaverzas, de Fernández), es- pola Miguel Roble- tudan o golpe amnistía’ do, lévanos a unha de estado do 18 F. Martínez comarca ben curio- de xullo e a López, sa metida nun pla- posterior onda- neta estraño onde cada recanto Quico ten nomes extravagantes.♦ da de represión Francisco Martínez López, Quico. PACO VILABARROS (1936. Repre- sión e alzamen- moitos o destino deparou se- ranzas de derrotar o fascismo e Pola súa banda, Eduardo to militar en Galiza, de Carlos F. mellantes avatares. Porén, ma- o sentimento de abandono... van Rolland, dá a coñecer a partici- Reino galego e Velasco Souto) ou dan conta da lia ser así, malia estar contado desenvolvéndose nunha narra- pación de Galiza na II Guerra vida na illa de San Simón, que da en primeira persoa, son abon- ción de ritmo rápido. Antes adí- Mundial. Sabíase o do volfra- bretón evocación trobadoresca pasaría a dosas as ocasións nas que apa- case un capítulo á infancia repu- mio, material que acoirazaba os lazareto e logo a campo de con- rece a voz grupal, o nós. blicá e outro á toma do compro- tanques nazis e que só se pode No século XIV compúxose un centracón franquista (Catro anos O medo, a automarxinación miso político. Acompáñase do- achar en Galiza, Portugal, e pe- libriño de a bordo dunha illa, de Evaristo (para non crear problemas a cumentación fotográfica, mais a quenas zonas de Extremadura gravados en A. Mosquera e publicado por A amigos ou familiares), as delac- narración remata co exilio, ao amais de en China e Birmania. Francia que Nosa Terra, igual que os dous an- cións, a cobiza de sangue a vin- que dán colofón sentenzas, por Tíñanse oído contos dos sub- conta a teriores). Nós escollemos o teste- ganza dos fascistas, a camara- certas, terríbeis: “Mais só tive- marinos alemáns polas rías ga- historia dun muño dun guerrilleiro contra o daxe e precaucións dos fuxidos, mos dereito á amnesia como legas. Porén nunca se docu- fillo do rei fascismo, Francisco Martínez- a necesidade de “abrir casas” e prezo da amnistía. Celebramos mentaron tantos casos como de Galiza que López, alias Quico, que desen- fuxir da “terra queimada”, a co- a chegada da democracia antes agora. O libro de Rolland dá tivo que volveu a súa actividade (non só raxe das mulleres, o papel dos de sermos excluídos da historia unha imaxe da Galiza durante a exiliarse en guerrilleira) polas terras do Bier- enlaces, os infiltrados, as espe- que a fixo posíbel” (146). Gran Guerra ben diferente á de Bretaña, onde zo, de onde era natural; e, de herdanza tradicional encadrada acabará casan- Eduardo Rolland, un título no nunha aparente neutralidade do. Ponthus e que se dá conta do protagonismo Tabela das letras que agachaba unha actividade Sidonie, reis que Galiza tivo no decorrer da II frenética. De propaganda. De de Galiza e Bretaña agora sae Guerra Mundial. espionaxe e contraespionaxe. en galego, en edición de Paulo Guerrlleiro contra Franco FICCIÓN NON FICCIÓN Tamén militar. Coñecíase a par- Nogueira Santiago, que inclúe unha introdución sobre a épo- é o testemuño de cómo a intole- 1. OS LIBROS ARDEN MAL. 1. A NACIÓN GALEGA EXISTE. ticipación de galegos na Divi- ca da escrita deste volume. rancia, a caza, captura e aniqui- Manuel Rivas. CONVERSAS sión Azul, Rolland ofrece o tes- Edita Toxosoutos.♦ lamento de quen pensaba dis- Xerais. CON FRANCISCO RODRêGUEZ. temuño de un deles. Menos co- tinto, obrigaban a xente ao si- Xosé Mexuto. ñecidos –é o que lles pasa ás ví- lencio. Mais non sempre o si- 2. OLLOS DE AUGA. A Nosa Terra. timasÐ son os galegos mortos lencio garantía conservar a vida Domingos Villar. no holocausto dos campos de Do oculto e, por suposto, tamén houbo Galaxia. 2. 1936. REPRESIÓN E concentración nazis. Galicia en ALZAMENTO MILITAR quen non quixo encarcerar as 3. PEPA A LOBA. Guerra contén unha listaxe dos Xosé Miranda e Antonio Rei- palabras e, por convicción polí- EN GALIZA. asasinados en Mauthausen. gosa publican unha Carlos G. Reigosa. Carlos F. Velasco Souto. tica, decidiu tomar as armas. Xerais. O libro remata cun capítulo nova entre- Nas páxinas de Francisco Mar- A Nosa Terra. que proxecta luz sobre o feito ga da súa 4. XELAMONITE. tínez-López, traducidas por 3. GUERRILLEIRO de Vigo ser enclave desde o que serie sobre Luís Paradelo. Manuel Alonso do francés, sa- CONTRA FRANCO. se organizou a fuga de moitos lendas de lienta a fe que tiña nas ideas co- Galaxia. Francisco Martínez-López. nazis cara a outros destinos, Galiza. A munistas, a boa acollida que xe- fundamentalmente sudamerica- flor da auga. 5. HOME SEN NOME. A Nosa Terra. nos. Unha imaxe ben diferente ralmente disfrutaban entre a Suso de Toro. Historias de 4. GALICIA EN GUERRA. á transmitida por aquela prensa clase traballadora e labrega (so- Xerais. encantos, bre todo, mais tamén había re- Eduardo Rolland. que vía pasar diante dos ollos mouros, presentantes das clases medias) Xerais. os submarinos alemáns mais serpes e cida- e como para estes condenados a calaba, que nada dicía dos pes- des mergulla- 5. MEMORIA DE POETA. queiros galegos afundidos po- vivir no monte non era a guerri- Xosé M. Álvarez Cáccamo. das repara na los aliados e que un mes antes lla a única finalidade senón que Galaxia. tradición oral apegada aos mi- tiñan fe na divulgación do seu de rematar o conflito aínda can- tos acuáticos. Os pozos, as ideario político e non perdían taba como o triunfo de Hitler pontes, as fontes, os ríos e o ♦ oportunidade de efectuala. LIBRARêAS CONSULTADAS: Cartabón (Vigo). Couceiro (A Coruña). era inminente. mar agochan moitos dos Laméntase o autor de que a Michelena (Pontevedra). Pedreira (Santiago). Souto (Lugo). Torga (Ourense), segredos das nosas lendas. súa só sexa voz de un, pois a Central Libreira - Dolores 2. (Ferrol) XOSÉ M. EYRÉ Edita Xerais.♦ N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX Espertar sexual Dous adolescentes xa famosos por outras aventuras (case sempre detectivescas) escriben sobre as súas primeiras relacións sexuais a xei- to de novela. Velaí o tema Oliver Stone pásase ao inimigo das novas no- velas de Gem- ma Lienas, O diario vermello World Trade Center defende os valores de Carlota e de Andreu Martín da administración Bush cunha pobre caligrafía e Jaume Ribera, O diario vermello de Título: World Trade Center. Dirección: Oliver Stone. Flanagan, ám- Intérpretes: Nicholas Cage, Michael Peña, balas Mará Bello e Maggie Gyllenhaal. traducidas por Nacionalidade: EE UU, 2006. Drama. Silvia Gaspar. Na colección ‘Costa Oeste’, de Galaxia.♦ Ao igual que na década do 1990 Julia Roberts era a “Noiva de América”, nos últimos 20 anos Dos EE UU Oliver Stone viña sendo a auto- denominada “Conciencia de Brooklyn Follies, de Paul Aus- América”. Un afán tan enco- ter, e Cruceiro de verán, de miástico como calquera outro, Truman Ca- pero que en mans de alguén tan pote, son as encantado de dúas últimas se coñecer co- apostas da Melo- mo o director editorial Ga- de Platoon le- dramático, laxia pola na- vaba consigo no peor rrativa non pouco ris- sentido estadouniden- cos, tantos que da palabra, se. Dous auto- hai xa unha dé- res eminente- taimada- cada Fernando mente neoior- mente Trueba o in- quinos aínda político e cluía no seu que de épocas impagábel Dic- cinema- diferentes. cionario de Ci- tografica- Fotograma de World Trade Center. Abaixo, o director Oliver Stone. Dúas novidades editoriais ne baixo o epí- mente placábel nas sesións privadas do o de Alexandre, ou se simple- sobre o 11-S e os seus efectos mundiais que apareceron grafe da Ame- insípido. Pardo, fixo as súas propias mente é síntoma definitivo da colaterais ao longo do último decontado en galego.♦ ricana como un achegas coa risíbel Raza, anos prematura demencia senil de lustro, teno moi difícil para po- dos grandes pe- antes de que José Luis Sáenz de alguén que noutro tempo se der “ver” realmente a versión rigos para un Heredia levase as cousas até ex- prezaba indulxentemente de que calquera cineasta nos queira Aquela infancia subxénero que trata de sintetizar tremos poucas veces transitados ser un cineasta liberal, azoute dar dos feitos; máis ben o que a través dunha personaxe ou por seres intelixentes coa impa- de poderes fácticos e todo iso. acontece na sala escura é que o Unai Elorriaga publica a súa dunha historia concreta todo o gábel Franco, ese home. E non vaian pensar que estou público vai “identificando” un- terceira novela, Vredaman, a peor e o mellor dese enorme pa- Pois ben, máis de 80 anos censurando a nova fita de Stone has iconas sobradamente coñeci- historia de Tomé, un neno que ís de vastos horizontes e presi- despois de que Sergei Eiseins- polo seu tono ideolóxico neocon, das, pero non semella ser esta a comeza a descubrir a dentes de turbio pasado redimi- tein abrise a veda, George nin moito menos. O problema re- preocuapción de Stone, apa- súa propia dos pola graza do Espírito Santo. Bush Jr, Richard Cheney e toda al é que a fita embrulla todo ese rentemente máis centrado en ollada para O paso dos anos e a distan- a Internacional Neocon teñen discurso autoxustificatorio den- conseguir que o espectador saia aprehender o cia á que van quedando os fil- xa o seu Potemkin sen que, tro dun produto delimitado polas da sala de proxección mirando mundo. Nesa mes maiores de Stone non vai cando menos oficialmente, ti- máis estritas convencións e cli- de esguello por se aparece algún busca conta- senón dando novas probas do vesen que mover un dedo, que xés do cine hollywoodiense máis inimigo de América, poida que rá coa axuda clarividente daquel xuízo emi- xa se encargou moi solícito comercial. Todo atisbo de res- mesmo un reflexo do vello Sto- de seus pais e tido por Trueba, un tipo que, Oliver Stone de entregarlles en ponsabilidade autoral de Stone ne, ese que tan pouco lles gusta- seus avós. por certo, escribe sobre cine bandexa de prata o filme que desparece até o punto de que nes- ba aos que agora estarán eloxian- Mostra da úl- moito mellor do que dirixe. A estaban agardando os David ta ocasión o director de JFK fixo do rendidamnete a súa nova fita. tima narrativa definitiva, probabelmente xa Horowitz e os Paul Wolfowitz. un filme ao estilo Ron Howard. Eses que seguramante aplaudi- en éuscaro, en insuperábel, este World Trade Melodramático, no peor Mellor dito, un telefilme de Ho- ron cando apareceu en plano o tradución do Center que ataviado con casco sentido da palabra, taimada- ward con produción xenerosa, personaxe do “marine”, un dos propio autor en colaboración e megáfono o propio Stone vai mente político e cinematografi- cos esquemas do peor melodra- elementos máis heavies da pelí- con Xurxo Carballo Soliño. paseando por medio mundo co- camente insípido, o novo filme ma de sobremesa e con persona- cula, remoendo polo baixo ante Edita Galaxia.♦ mo inesperado embaixador de de Stone non está moi claro se xes absolutamente terroríficas os seus “liberais” compañeiros boa fe da administración Bush obedece a un intento de recon- polo que teñen de irrealmente in- de traballo que América está en Jr. E é que o novo filme do di- ciliación co Establishment tras maculadas malia a coartada de guerra mentres no televisor un Clásicos en inglés rector norteamericano vén sen- a polémica de Comandante, e estaren directamente baseadas en perplexo Bush se dirixe á nación do algo así como o Acorazado coa súa carreira comercial de persoas reais. A través da peripe- na mañá do 11-S e que a conti- A colección ‘Clásicos Potemkin da ideoloxía neocon. capa caída con batacazos como ceia de varios axentes de policía nuación sae á procura do bene- universais’ de Galaxia Disque Adolf Hitler sempre da Autoridade Portuaria de Nova plácito do seu párroco de garda presenta quixo ter un Potemkin, mesmo York Stone fai un himno de esca- antes de afeitar a cabeza, recupe- dous novos Joseph Goebbels llo chegou a so valor cinematográfico aos va- rar o uniforme de camuflaxe e textos. Tres propor a Fritz Lang xusto antes lores da Patria, Familia e Fe, os partir rumbo a Bagdad facendo vidas, da de que o director dos Nibelun- mesmos por certo que gababan escala en Manhattan, onde el só estadouniden- gos e Metrópole lles deixara as os fascistas de Vichy, con mo- exerce de Superman confesional se Gertrude cousas claras aos nazis e á súa mentos non exentos de certa gra- ao berro de “os meus anos de Stein, é un dos opio-nacionasocialista esposa, za psicotrónica que ben poderían marine foron os mellores da mi- textos máis in- Thea Von Harbou, emprenden- estar en calquera antoloxía dos ña vida”. Este personaxe absolu- novadores do do o camiño do exilio. Na ban- efectos do ácido nos directores tamente desquiciado retrátao século XX. A da do fascismo rapidamente to- de Hollywood, como esas apari- Stone cun foco próximo ao tradución é de maron boa nota dos adiantos so- cións de Xesucristo levándolles encomiástico, moi afastado xa María do viéticos en materia de propa- auga mineral aos personaxes dos tempos nos que reflexionaba Cebreiro. Den- ganda cinematográfica, Benito atrapados baixo os cascallos que sobre o sensentido da guerra e o tro da ‘Biblio- Mussolini puxo baixo a protec- non terían desentoado con Karra xeito en que os xogos de poder teca William cón do Estado a industria cine- Elejalde en Ano Mariano. das nacións e dos poderosos Shakespeare’ presén- matográfica italiana e desta World Trade Center parte xa arrastraban ao seu paso as vidas tase as traxedias Otelo e banda dos Pireneos temos o le- de saída cun primeiro atranco, o dos peóns da historia.♦ Macbeth, en versión ao galego gado fílmico de Francisco Fran- público, sobresaturado polo de Miguel Pérez Romero.♦ co, que ademais de crítico im- bombardeamento informativo XOSÉ VALIÑAS N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX

Gillo Pontecorvo e o cine anticolonial dos setenta Fina o director de A batalla de Alxer, Operación Ogro e Queimada

M.V. O cine político tivo nos anos setenta cando menos dous cu- mios hoxe case esquecidos. Foron Costa Gavras e o agora finado Gillo Pontecorvo. Fronte aos filmes americanos e o demasiadas veces pretensio- so cinema francés, este grego e este italiano tentaron unir mensaxe política e espectácu- lo de masas e lográrono nal- gún caso con bastante éxito.

Gillo Pontecorvo, nacido en Pi- sa en 1919, deixa para a histo- ria do cine a esplendida A bata- lla de Alxer. Unha película es- treada en 1966 que no Estado español non seu puido ver até 1978 e en Francia até o 2004 (e non é gralla). A censura non se ceba (nin en ditadura, nin en democracia) nas malas obras, nin nas obras de minorías. A batalla de Alxer é un arrebato artístico e un logro pola súa lu- Maqueta para a rodaxe do atentado a Carrero Blanco da película Operación Ogro. Á dereita, Gillo Pontecorvo cidez política. Para as xera- cións que se formaron a finais der dicir hoxe isto. ¿Acaso nos levou o integrista xefe do Esta- ron a cultura xerada polos co- mir, nestes tempos de terroris- dos sesenta, setenta e primeiros está permitido explicar por que do, almirante Carrero Blanco, a munistas italianos na época: mo islámico, non estaría de oitenta, este filme, unido ao unhas señoras alxerianas, vesti- saltar por riba de catro andares calidade artística, lúcidez e máis volver a A batalla de Al- prólogo de Sartre a Os conde- das de occidentais, cargan no sen tan sequera abrir a porta do compromiso político e sentido xer para comprender certas cla- nados da terra de Fanon, re- seu bolso cunha bomba que fa- seu Dodge-Dart 3700 GT, nun do espectáculo para chegar a ves escurecidas. O problema presentou o momento de máis rán explotar nunha cafetaría de acto de rara conxunción entre a un público amplo. O que o colonial ou neocolonial, coas elevada comprensión do fenó- franceses civís? Podemos falar xustiza real e a xustiza poética. PCI, herdeiro de Gramsci, con- renovaduras e modificacións meno colonial. Para un galego diso? E, máis aínda, podemos Carrero non morreu voluntaria- seguiu realizar no eido cultural, que se queiran, segue marcando o filme non é baladí. Contodo, entendelo? A transformación mente por nós, como Xesús, desde as empresas editoriais, á as relacións internacionais, lamentábelmente, esta obra fi- do mal concreto e contextuali- senón todo o contrario, pero a literatura, pasando polo cine- igual que no tempo de Gillo gura entre as expresións cultu- zábel nun concepto absoluto, súa morte salvounos a todos de ma, merece aínda ser tomado Pontecorvo. ¿Hai hoxe cineas- rais barridas da realidade desde trátese do terrorismo ou do na- talvez unha década máis de di- como referencia, malia que as tas que o saben ver e transmitir a caída do muro, o fin da histo- zismo, como ten argumentado tadura e sufrimento. circunstancias nas que se move coma el? Talvez si, pero talvez ria e a loita global contra o te- Badiou, cega a razón e déixa- Pontecorvo, que foi partisa- hoxe o mundo da cultura e da tamén o exemplo de Pontecor- rror, paradigmas hoxe vixentes. nos no terreo máis propicio pa- no antifascista en Italia e logo comunicación, teñan variado vo serviu de aviso (como serviu O pensamento do oprimido ra sermos manipulados. militante do PCI, rodou en bastante, tanto desde o punto de aviso, a outro nivel, o xorna- é visto pola cámara de Ponte- Nunha obra non tan perfec- 1969 Queimada, esta vez no de vista tecnolóxico, como de lismo que se realizou durante a corvo en prodixiosa síntese, en ta, pero contodo digna, Opera- Brasil, co tema colonial nova- competencia e masificación guerra de Vietnam) para que os imaxes que perduran na mente ción Ogro (1980) Pontecorvo mente de por medio e con Mar- (ruído) e, por que non dicilo, poderes aludidos teñan máis pola súa “verdade” e penetra- legounos a representación do lon Brando no elenco. A súa tamén de censura (ou autocen- claro que filmes dese calado ción. Claro que, aínda que fale- atentado que un día de 1973, na obra está atravesada quizais sura acomodada). non deben chegar nunca ás gre- mos de arte, é un paradoxo po- rúa Claudio Coello de Madrid, polos tres criterios que marca- En todo caso, e para resu- llas da distribución masiva.♦

Daniel Salgado e o roce íntimo da forma

Título: Éxodo. para saber cando imos e xa te ou solpor e que non imos ri- Autor: Daniel Salgado. que logo podermos / chegar, far/ pola pureza da poesía, / Edita: Xerais. poema abaixo, quen penetre na rosa que avise, / ao lugar no Emotivo e / se quere, que mande recado No canto do instinto e da pai- que por pri- mordaz, ou/ que se perda dentro por xón, da afectada algarabía, do meira vez o sempreÐ, a esperanza, a fugaci- ruído e da furia, Daniel Salga- papá mirou o Salgado, dade e a desorde. do, en Éxodo, amosa o roce ín- marÐ, a emo- neste longo Emotivo e mordaz, Salga- timo da forma, a soidade do ción e a dis- e sinuoso do, neste longo e sinuoso soli- instante, o silencio cotián e a tancia, a ironía soliloquio. loquio froito da tensión e da in- fugacidade, a inxustiza e a Ðdentro de si- tuición, da sensación e da ima- fustración: voz singular e sen- tios en sepia, xe, reclama a palabra: a súa síbel á procura da dor e a iro- co reloxo que voz, soterrada e envisa, revela nía, o sentimento e a distancia, non frea / as horas detidas, que o ritmo e o son, a melancolía e son a filtrarse polas fendas do si te quieres con el pico diver- o desacougo, a memoria e a tempo ilustrando a conciencia tir // cómprame un cucuruchito forma a debuxar o perfil da or- e a angustia, o desamparo e a de manís, / e esquece a memo- Ilustración de portada de Éxodo. fandade e do tempo, do hori- ausencia. ria e o conflito de claseÐ, o son zonte e a ausencia.♦ Ofrece a lonxanía e a lem- singular Ðna letra pequena de paisaxe Ðas veas do mal, a ver- diferenza e a rotina, o sarcas- branza, a memoria Ða cuestión setembroÐ, o tempo e a luz, a ticalidade / deste agostoÐ, a in- mo Ðque tanto nos ten / abren- XOSÉ MARêA COSTA N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX

De tres facetas súas cal é a pri- que move a música son emo- meira, compositor, editor mu- cións. Por iso penso que convén sical ou animador, por exem- Rudesindo Soutelo dar indicacións a quen escoita. plo como fundador das Xu- Os propios títulos condicionan a ventudes Musicais de Vigo? audición de calquera obra: se pos Non sei o que é primeiro, un título xocoso pode interpre- porque non sei desde cando me ‘A música é unha abstracción tarse que é un divertimento, se podo considerar compositor, pos algo máis severo cambia a pero é esa a faceta criativa a percepción, cando a música é a que te chama a involucrarte en matemática pero ten que emocionar’ mesma. Se usas textos o condi- todo. Toda criación é unha tras- cionamento xa vai implícito. A cendencia e por iso hai que usar obra que estreei na Catedral de o que tes arredor e se non hai un XAN CARBALLA Tui o día 13 tiña a motivación ambiente musical contribúes a concreta de estar composta co- facelo. Por iso fundamos as Rudesindo Soutelo (Baldráns, 1952) vén de estrear na Catedral de Tui a súa obra Quod nihil sci- mo homenaxe ao filósofo Fran- Xuventudes Musicais en Vigo, tur, adicada ao filósofo nado na cidade tudense, Francisco Sánchez e en homenaxe a Xosé Ma- cisco Sánchez e in memoriam de porque non había nada. ría Álvarez Blázquez. Soutelo, músico e editor musical, colaborador d’A Nosa Terra coa sección Xosé María Álvarez Blázquez. Cal é o seu primeiro con- O bardo na brétema, explica nesta conversa os avatares dos dereitos de autor do Himno Galego. Ten varias obras adicadas tacto coa música? a personaxes da cultura gale- Comecei aos catro anos a es- ga, Borobó, Manuel María... tudar música porque meu pai son parte dun proxecto maior? quería que tocase o acordeón, un Que polo de agora está in- instrumento que sempre rexeitei concluso. Quería facer unha dú- quizais porque me viña imposto. cia de dúos de gaita adicados Nacín en Baldráns (Tui) pero aos amigos de letras cos que tra- marchei aos tres meses ao Brasil tei. Comecei con Borobó por- onde estaba meu pai. Voltei con que surxiu nunha tertulia que catro anos e medio, e como xa facíamos no Café Comercial de aprendera a ler alá, tiña tempo li- Madrid na que el estaba presen- bre na escola e puxéronme a es- te. Fixen tamén outra a Manuel tudar música ao tempo que ou- María. Só se estreou a primeira tros estaban coas primeiras le- porque exprimo os recursos do tras. Daquela todos os meus es- instrumento ao máximo e iso quemas mentais desde miniño esixe tamén do intérprete e do xiran arredor da música. As pri- construtor de gaitas un ir máis meiras cancións fíxenllas ás ra- alá. Por iso estimo que vai ser pazas que me gostaban pero un repertorio de concerto que nunca llas entregaba por timidez. irei completando co tempo. Aínda que nunca sabes onde si- Nunha entrevista de 2003 tuar a “primeira música”, si a explicaba como fixo para re- que considero xa propiamente xistar os dereitos do Himno miña como autor: é unha peza Galego. para orquestra de cámara, que Das obras que son xa de de- compuxen con dezasete anos, reito público pódense facer antes de marchar a Madrid. Sería arranxos e rexistar esas partitu- a primeira con organización, es- ras. Se é unha obra viva en derei- trutura e linguaxe comunicativa. tos hai que poñerse de acordo co Estuda en Madrid e volve autor ou cos seus herdeiros. a Galiza que é cando funda Quen xestiona os dereitos do Xuventudes Musicais. Himno Galego é Arte Tripharia É que cando regresei non que os destina á edición do Cor- podía estar man sobre man e en pus Musicum Gallaeciae, pero é 1972 montamos as Xuventudes moi pouco diñeiro: 50 euros o úl- Musicais. O primeiro concerto timo trimestre. A partitura de foi no 1973 e tamén organiza- Pascual Veiga é impracticábel, mos un congreso de artistas mo- porque está feita para un coro zos. Despois argallamos cousas masculino, e o himno hai que to- aínda importantes neste mundi- calo como hoxe se reclama, con ño, en 1976 montamos Laetri- banda ou orquestra, coro, dúo de nae Música, unha proposta que gaitas e percusión, voz e guita- podíamos denominar novo da- rra... Había que preparar unhas dá, coa que fixemos dous con- versións diso e no ano 1985, can- certos escandalosos, que era do do se aprobou a Lei de Símbolos, que se trataba, en Fonseca (San- o vicepresidente Xosé Luís Ba-

tiago) e no antigo Auditorio de X. CARBALLA rreiro encargoulle a Roxelio Gro- Caixavigo. O que queríamos era ba as partituras oficiais. Gravá- remover o anquilosamento da dese ser editor, cando se nota ben económica son moi escasas dado non están á altura dos demais. ronse, distribuíronse e son as que época e tamén por iso me fixen nun libro se hai un oficio detrás. que son materiais de dominio pú- Nas obras que estrea, tanto se lle dan a quen as solicita a Pro- despois editor musical. En Arte Tripharia presumo de blico e o único que podes recupe- agora na Catedral de Tui, co- tocolo. Esas versións de Groba Como empezou? que a xente que traballa ten unha rar é a venda en papel, que está mo noutras anteriores, hai de- son as que teñen dereitos porque Primeiro foron os facsímiles boa formación de copista máis moi mermada porque se fotoco- moradas explicacións das mo- a versión orixinal está en Domi- de música antiga e pouco a pou- alá do coñecemento informático. pia. O Corpus Musicum Gallae- tivacións. É preciso coñecer ese nio Público. O anecdótico do co pensei en publicar música de O problema da edición musical é ciae empezámolo en 1994 Roxe- prólogo para facer a audición? asunto é que cando Groba quixo autores vivos. A editar comeza- como compaxinar calidade e ao lio Groba e máis eu; pateámonos A música é abstracta e da- rexistralas dicíanlle na SGAE mos no ano 1980 cando o proce- tempo non arruinarse. todas as consellarías da Xunta ex- quela vale para todo. Cando es- que xa estaban a outro nome. O so era case manual. Os gravado- O mercado é moi limitado? plicando a importancia do pro- coitas “A paixón segundo San problema era que no ano 1926 res traballaban directamente con É pequeno, de profesionais, xecto en canto á parte histórica Mateo” de Bach, que é unha unha editora catalá rexistrara o punzóns sobre as planchas de co- pero ademais se publicas unha para despois comezar cos vivos, obra longa, obvias o texto e es- Himno Galego (porque Pascual bre ou tamén se dibuxaba en pa- obra para violín só lle vai inte- pero a ninguén lle interesou. coitas sen máis. Pode resultar Veiga non o fixera) a nome de Jo- pel e se fotografaba. Era moi ca- resar aos do violín e non a to- Ao ocuparse de autores alegre ou triste, ser relixiosa ou sé Adolfo Veiga Paradís, unha ro e había moitas dificultades co- dos. É un mundo reducido. vivos que criterio de publica- profana, pero a música é unha persoa da que só constaba a data as correccións. Hoxe as ferra- Ainda que no caso do Corpus ción segue? linguaxe que non serve para pe- de nacemento de 1875. Na Enci- mentas informáticas facilitan, Musicum Gallaeciae xa levo Estou en contacto coa prác- dir un vaso de auga. Eu digo que clopedia Galega aparecía tamén sen dúbida, o traballo do editor, dez anos publicando partituras. tica totalidade dos composito- a música é a expresión máis fer- como nado en Tui, pero non está do compositor ou do musicólo- Que recolle o Corpus Mu- res e como é unha empresa pri- mosa das matemáticas, unha inscrito no Rexisto Municipal. A go. Pero moitas editoras traballan sicum Gallaeciae? vada teño que seleccionar en verdadeira alegoría do número, miña conclusión é que non exis- con persoal que non ten forma- Estou publicando obras de función do que considero de pero os músicos tendemos a tiu ese personaxe e que a edito- ción previa de copista e iso nóta- compositores vivos porque enten- máis calidade. Prestixiar unha ocultalos. Harmonía, melodía ou rial, como nos anos 20 empezaba se na calidade e o acabamento. É do que a parte histórica é xa mi- colección é algo que custa moi- forma musical, todo é un núme- a soar moito o Himno, se fixo cos como a autoedición que parecía sión dunha institución pública. As tos anos, pero desprestixiala é ro. Pero si só fas música como dereitos cun titular inexistente e que ía permitir que calquera pui- posibilidades de recuperación fácil se metes dúas obras que matemática pode resultar fría e o disfrutou deles até 2000.♦ N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Seguro Azar Ano XXIX Alatriste

DAMIÁN VILLALAêN

unca me deu a min Ar- Cita co cine en Ourense turo Pérez Reverte mo- Ntivos para facer del ese símbolo da máis execrable literatura na que o converte Dez películas, sesenta curtas a concurso Xosé Carlos Caneiro nos seus estimulantes dominios de Caín. Lembro con agrado a e homenaxes a Juan Diego e Elixio González lectura da moi estimable El club Dumas e tamén a do A.N.T. vitriólico axuste de contas que O Festival Internacional de Ci- é Territorio comanche, se ben nema Independente de Ouren- é certo que aí cesou o meu se, terá lugar do 4 ao 11 de no- contacto literario co periodista vembro. No certame competi- cartaxeneiro e non me adentrei rán dez longametraxes, sesen- xa nas súas reconstrucións do ta curtas e dez documentais. século XVII español. De En paralelo exhibirase un ciclo maneira que acudín con curio- de películas de Visconti, no sidade, e moi animado polas apartado de Cine e Emigra- fanfarrias da publicidade, a ver ción recoñecerase o traballo na o Alatriste dirixido por Arxentina de Elixio Gonzá- Agustín Díaz Yanes, quen lez e farase unha homenaxe segue sendo, a pesar de todo, ao actor español Juan Diego. o autor dunha das mellores pe- lículas da historia do cine Á Oficina do Festival de Ouren- español, Nadie hablará de no- se chegaran 404 curtametraxes, sotras cuando hayamos muer- 224 documentais e 60 longame- to. En fin, piquei. traxes, e de entre estas obras se- Alatriste é unha película leccionaronse as que competirán para poñer nas escolas de ci- na Sección Oficial. Máis de 70 ne, pero tan só como demos- países estarán presentes na que é tración irrevogable de que o a décimo primeira edición dun moito diñeiro, a mellor Festival que conta ademáis con ambientación, unha requinta- varios ciclos paralelos. O Festi- Clausura dunha anterior edición do Festival de Cine de Ourense da fotografía e mesmo os val de Ourense enviou as bases a porcentualmente, xa que no capí- ca, o Festival de Ourense realiza- Aires (1972), Primer Congreso máis elixidos actores non son máis de 4.000 produtoras de to- tulo da preselección participaron rá unha homenaxe ao actor Juan de la Emigración Gallega suficientes para converter en do o mundo, e repartirá 45.500 225 traballos, dos que foron es- Diego (Bormujos/Sevilla, 1942), (1956), Centro Gallego en su 50 boa unha película cun guión euros en premios en metálico. collidos 10 que compiten polas con motivo do corenta aniversa- aniversario (1957), entre outros malo. Alatriste, a gran Entre os 17 galardóns hai un que Calpurnias, un deles producido rio do inicio da súa carreira cine- documentais sobre a colectivida- produción do cine español, a se estrea nesta edición: a Cal- en Galicia, “Pensando en sole- matográfica, en 1966 coa pelícu- de galega. Elixio González emi- de máis elevado orzamento, é purnia ao mellor Director de dad”, de Marcos Nine. A temáti- la “Fantasía”. Juan Diego foi pre- grou a Arxentina en 1929 e en tamén unha das películas Documental, dotado con 1.000 ca abordada nos traballos selec- maido no recente Donostia-2006 pouco tempo converteuse no fo- máis aburridas que vin na euros, e que se suma neste apar- cionados é moi variada con te- co galardón de mellor actor polo tógrafo da colectividade galega miña vida. tado ao premio ao Mellor Docu- mas de actualidade como o con- seu papel en Vete de mi de Victor en Buenos Aires, filmando dende Os galeguistas receosos, mental cunha dotación econó- flicto palestino ou o 11-M e cu- García León. Diego ten partici- 1931 cunha cámara de 16 mm, os que teman atopar en mica de 2.000 euros. riosos aspectos da España con- pado en máis de 60 películas co- numerosas reportaxes sobre a vi- Alatriste un exercicio A categoría de longametra- temporánea como a chegada dos mo actor e narrador, algunhas de- da social dos emigrantes. A súa nacionalista de glorificación xes, na que compiten dez pelícu- hippies a Eivissa ou a fuga masi- las fundamentais na historia do presenza foi permanente en todo da España imperial, poden es- las, presenta este ano como ca- va de presos da cadea franquista cinema español como Los santos canto acto, festa e acontecemen- quecer as súas cautelas. Hai racterística destacada a presenza do Fuerte de San Cristóbal. inocentes, Colorín, colorado, El to celebrou a comunidade galega moi pouco diso nesta película, de varias operas primas e de di- rey pasmado, El viaje a ninguna porteña ata o mesmo ano da súa que só se permite unha rectores noveis avalados pola ca- Juan Diego, parte ou El sépimo día. A home- morte en 1972. Máis que un ci- machada (que ademais queda lidade dos seus traballos. En pa- Elixio González e Visconti naxe que lle tributará o Festival neasta foi un xornalista gráfico, ben) na derradeira escena, ralelo escolmáronse cintas de re- consistirá na edición dun libro un reporteiro, que pretendía fixar cando os terzos españois, xa alizadores coñecidos como o ar- O certame completarase cun am- coordinado polos profesores de en imaxes aos seus compatriotas, convertidos nos inspiradores xentino Carlos Sorín, que pre- plo programa de actividades pa- Historia do Cinema Español José retratar e perpetuar os intres his- do futuro exército de Pancho senta o seu último traballo “Ca- ralelas. Entre elas salienta unha Luis Castro de Paz e Julio Pérez tóricos do galeguismo en Argen- Villa, sucumben en Rocroi mino de San Diego”, galardoado homenaxe a Luchino Visconti, Perucha; una mesa redonda; a tina e crear a memoria visual da diante dos ben equipados sol- recentemente co premio do xu- do que o día 2 de novembro se proxección dalgunhas das súas emigración. Rodadas con medios dados franceses. rado no Festival de Donostia. cumprirá o centenario do seu na- películas máis representativas e técnicos elementais e sen son, es- Polo demais, a película dá Tamen competirán polas Calpur- cemento. O Festival lembrará a unha gala especial na que se lle tas filmacións nunca foron valo- conta dun Madrid sucio e nias películas premiadas noutros figura do cineasta italiano, pro- fará entrega do galardón “Memo- radas dabondo e moitas deben escangallado, pobretón, sifilí- certames como “Grabavica”, xectando en sesións especiais al- ria Histórica”. considerarse perdidas. tico e famento. Pero aquí hai Oso de Ouro en Berlìn 2006 e gúns dos seus títulos máis famo- No ciclo Cine e Emigración outro problema, pois Díaz Ya- “Indígenas”, premio colectivo ao sos. A súa obra abrangue pelícu- desta volta a persoa homenaxea- Acordo con Fantasporto nes, no seu afán por grupo de actores da cinta en las como O Gatopardo, Morte da é Elixio González (Entrimo, transmitirlle ao espectador ese Cannes 2006. Do estado español en Venecia, A caida dos deuses Ourense, 1899- Buenos Aires O sábado 4 de novembro, día contexto de decadencia, fai está a produción De bares, de Rocco e os seus irmáns. 1972) que é autor entre outras de de inauguración do festival re- que todos os personaxes actú- Mario Iglesias, terceira produ- Na sección Memoria históri- Imaxes de Castelao en Buenos presentantes do certame galego en como se fosen conscientes ción galega que compite nos 11 e do Fantasporto portugués asi- do momento histórico no que anos de historia do Festival, e narán un convenio de colabora- viven. E andan todos Posdata, de Rafael Escolar. ción entre ambos certames para decaídos, tristes, silandeiros, A característica máis desta- Longametraxes a concurso reforzar as relacións entre Gali- cos ollos baixos, como se cada da sección de curtametra- cia e Portugal no sector audiovi- levasen enriba dos ombros to- Al otro lado, de Gustavo Loza (Mexico). xes, na que competirán 60 traba- sual.Grazas ao convenio, ambos do o peso da decadencia Alma Mater, de Álvaro Buela (Uruguai). llos, é a diversidade de países festivais compartirán a partir de imperial, compoñendo unha e De bares, de Mario Iglesias (España-Galiza). participantes, entre eles Chipre agora películas para a súa pro- outra vez esas caras tan El camino de San Diego, de Carlos Sorín (Arxentina-Es- ou Sudáfrica, que é a primeira xección, exposicións, xurados, típicas do cine español serio, paña). vez que estén presentes no Fes- etc. Como primeiro exemplo, esas caras que pretenden ser Grbavica, el secreto de Esma, de Jasmila Zbanic (Aus- tival. A presenza máis numerosa este ano formará parte do Xura- expresivas e non conseguen tria-Bosnia). é a de producións españolas, se- do Internacional de Longame- dicir nada porque se moven I am (Jestem), de Dorota Kedzierzawska (Polonia). guidas polas francesas e alemás. traxes Antonio Reis, co-director na nada dun guión baleiro e Indigènes (Days of glory), de Rachid Bouchareb (Fran- A terceira sección oficial é de Fantasporto. sen rumbo. cia-Bélxica-Marrocos-Alxeria). adicada aos documentais e pre- Ademais, os espectadores ou- Un plomo. Caneiro, a quen Le passager, de Eric Caravaca (Francia). senta neste outono de 2006 como rensanos poderán asistir á proxec- aproveito, se o director mo Posdata, de Rafael Escolar (España-Arxentina). gran novidade a incorporación ción da película que inaugurou permite, para mandarlle un sa- The fish fall in love (Mahiha Ashegh Mishavand), de dun novo premio adicado ao me- Fantasporto 2006, Coisa Ruin údo, pode quedar tranquilo.♦ Ali Raffi (Irán). llor director. O apartado de do- (Portugal, 2005), dirixida por Tia- cumentais é o que máis medrou go Guedes e Frederico Serra.♦ N¼ 1.010 Do 26 de Novembro ao 2 de Decembro de 2001 Ano XXIV QuesadaS

M. BARROS O Centro Social Caixanova de Ourense acolle unha selección da creación última de Quessada e do seu fillo, falecido de a pouco, Xaime Quesada Blanco. A exposición, titulada Quessada- Xaime Quesada Blanco, rende homenaxe á memoria da súa figura e á súa contribución artística.

Dous anos despois de que en Com- Da súa incursión no mundo da esculturas grandes, realizadas en A obra de Quessada pai dialo- formas xeométricas e o seu desen- postela se expuxese por primeira vez escultura, a mostra recolle unha gres, que idealizan, como explica ga coa escolma da de Quesada fi- volvemento e nos xogos cromáticos. nunha mesma mostra a obra de selección de figuras pensadas es- Manuel Peña Rey, a personaxes llo, que mantén a coherencia do que Artista que se recoñecía como Quessada e Xaime Quesada Blanco, pecialmente para a ocasión. Son da cultura máis temperá de Galiza. foi a súa traxectoria, baseada nas discípulo de Kandinsky, Mondrián, Ourense acolle un novo encontro ar- Vasarely e de Palazuelo, Quesada tístico entre pai e fillo. As creacións Blanco é debedor na súa obra do ex- máis destacadas realizadas por am- presionismo alemán e da abstracción Á esquerda, abaixo, Humano, demasiado humano (2006), obra dixital de X. Quesada bos os dous artistas nos últimos anos Blanco, arriba, A dama de Cassiteride, (2006), escultura en gres de Quessada, de quen das vangardas rusas, pero, sobre to- conforma a mostra Quessada- Xaime tamén é o óleo sobre tea por baixo destas liñas, Fundamentalismo islámico (2002). do da tecnoloxía informática, da re- Quesada Blanco, unha iniciativa que produción dixital e do ploteado.♦ tiñan prevista hai meses e que quere servir agora para render homenaxe a figura e a obra do mozo, e que ago- ra ve a luz no Centro Cultural Caixa- nova de Ourense. Nela, Xaime Quessada presén- tase na súa dupla vertente de pintor e escultor, nas que quedan reflecti- das constantes da súa traxectoria co- mo son a denuncia social e a preo- cupación polos valores humanos. Do Quessada pintor poden verse até o 15 de outubro en Ourense obras das series Amarilla, polas que desfi- lan homes e mulleres esbozados que sofren inxustiza, fame e violencia, e de Daños colaterales, que sitúan ao espectador ante a realidade da gue- rra e a intolerancia. Xunto a estas creacións, Quessada amosa ade- mais a súa última creación La caver- na de los prodigios, na que leva tra- ballando durante o último ano.

N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX

M.B. Na sección de ficción tamén O Festival Internacional de está presente a denuncia. Nasija Curtametraxes Curtocircuito saca a luz a problemática da mu- 06 entra na súa fase final cun ller no terceiro mundo e Ponys programa que combina pro- ComposCurta na sociedade occidental, Prover- xeccións, obradoiros e un bio chino, de Javier San Roman mercado internacional. Na ga- Martín, aborda o tema do racis- la de clausura, artellada pola mo, El amo a las cuatro de la compañía de teatro Chévere, tarde as diferenzas de clases so- que terá lugar o sábado 21 da- ciais, La guerra a ocupación na- ranse a coñecer os premiados. zi de Francia e The way we pla- yed a situación da ex-Iugoslavia. Tras varios meses de actividades Entre as participantes tamén en Compostela, o festival Curto- foron seleccionadas Falling star, circuito entra na fase final da El gran Zambini, Spin, Round 5, edición do 2006 coa celebración Carne de neon e Tube Pocker. até o sábado 21 de outubro da No apartado de animación com- parte máis destacada da progra- piten máis de trinta producións, en- mación: as proxeccións das cur- tre elas a galega A espía que xurdiu tas a concurso e a gala de clausu- do fillo, de Fran Pedreira, as xapo- ra e entrega de premios. nesas Ameria San no maho e Kotat- Esta terceira edición, na que se su-Nekov ou a escocesa Shhh. presentaron máis de seiscentas pe- A gala de entrega de premios lículas de diferentes países para a porá o punto final da terceira edi- Medianeiras foi sección oficial e que contou nos escollida polos ción da cita compostelá. En clave meses de verán cunha ampla par- espectadores como de humor, con música en directo ticipación do público nas sesións a mellor curta. e baile, o sábado 21 daranse a co- de rúa, puxo en marcha o I Mer- ñecer os premios Compostela cado Internacional de Curtas. A CurtoCircuito, dotado de 3.000 organización quere ofrecer con el de profesionais e de afeccionados Ponte de curto actualidade son recorrentes. Na euros en cada un dos formatos, o un punto de encontro que favore- no eido audiovisual. Durante toda a sección documental estará pre- premio Anacos, co que se desta- za a difusión das curtametraxes de semana desenvolvéronse en Com- Mais, con todo, o destacado do sente a denuncia ao despoboa- cará o mellor traballo do concur- todos os xéneros, atendendo tanto postela cursos como o de guión, Curtocircuito 06 volven ser as mento do rural en Balboa 5.5, a so Micromovies, que botou a an- aos directores como aos empresas impartido por David Planell, ou o proxeccións da sección oficial, problemática da terceira idade en dar este ano no marco do festival, e institucións. A feira, aberta no de interpretación para cativos e mo- que este ano ascenden a 95 pelí- La reina de los gatos ou a homo- o de Avid-Non te curtes e o do CGAC do 19 ao 21 de outubro, zos, dirixido por María Morales. O culas entre as tres categorías, e a fobia en Rape for who I am. xurado á curta máis orixinal. inclúe unha zona habilitada para a último obradoiro programado terá gala de entrega de premios que Cunha clave máis humorística De momento xa se coñece o proxección das películas e ofrece lugar no auditorio do CGAC o 20 nesta ocasión está dirixida pola Sara Castro aborda outros confli- premio do público. A historia de espazo para charlas cos compra- de outubro e centrarase no financia- compañía de teatro Chévere. tos cotiás en Animales Peligro- Mariana e Marín, dúas persoas de dores e encontros profesionais. mento. De acceso libre e impartido Dende o pasado 17 de outu- sos que se proxectará xunto co vidas semellantes e coas mesmas por Koldo Zuazua o curso abordará bro estase a pasar no Teatro Prin- resto das obras, entre as que se neuroses pero separados pola pare- Obradoiros os aspectos necesarios para a crea- cipal de Compostela e o Centro atopan Suena’l camín, que fai un de dos seus pisos retratada por Gus- ción dunha produtora, as axudas, Galego de Arte Contemporánea percorrido polo panorama musi- tavo Taretto en Medianeiras foi es- Outro dos eixes sobre os que xira prevendas, coproducións así como a selección que vai a concurso, cal asturiano, Trogloditas ou collida polos espectadores como a esta terceira edición é a formación o deseño dun dossier. na que as temáticas sociais de Rendez Vous. mellor de todas as presentadas.♦

O motivador que os motivar...

sen título 2006

MARICA CAMPO william james

...bo motivador será. Falo dos rapaces de agora, os que non teñen pre- guntas e coidan ter respostas para todo, alén da maxia e o misterio. A isto mesmo se refería o ilusionista Coira, irmán do Coira cineasta. Explicaba el, nunha emisión da radio galega realizada desde Lugo polos días de San Froilán, que o público infantil é do máis difícil á hora de lle facer xogos porque, en vez de acreditar na maxia ou no truco ben feito, buscan a explicación na posibilidade de teledirixir os obxectos mediante mecanismos impulsados por pilas. Algo semellan- te ocorre nas aulas: A motivación é moi difícil cando a capacidade de asombro está minguada polos mil e un prodixios que poden contemplar en directo mercé ás posibilidades do audiovisual. Eu adoito dicir que os ensinantes traballamos en branco e negro fronte á policromía da televisión e isto facémolo no tempo do homo videns. É case imposíbel chamar a atención sobre algo que non aconteza na re- alidade virtual dunha pantalla. O prestixio do que ensinamos pasa po- la validación que esta lle dá e, alén dela, as cousas non existen ou pertencen a unha realidade que non interesa. Con estes vimbios temos que facer un homo sapiens no sentido etimolóxico do termo. Por máis que entendamos que son as palabras as que, sobre todo, nos configu- ran o pensamento e que, en contra do que se ten afirmado, unha pala- bra vale máis que mil imaxes, teremos necesariamente que cambiar o chip. Para o próximo curso “ameázannos” con un ordenador por cada dous alumnos. “Máis do mesmo”, pensamos; pero non debemos empeñarnos en nadar contra corrente. Ou nos aliamos coas novas tec- noloxías, ou estaremos a lle dar patadas ao tren: perderemos o tempo co perigo engadido de que nos atropele. Trátase, xa que logo, de nos aplicar a lles buscar as moitas posibilidades que teñen. A maior dificultade ha estar no feito de non seren os rapaces e rapazas inocen- tes no seu uso. Todos chegarán sabendo procurar na internet as motos que os fascinan ou os xogos que os entreteñen. O repto será abrirlles a porta á biblioteca de Babel, aquela de que falaba Borges nun seu re- lato, infinita e inabarcábel. Alí está todo o saber, mais hai que saber para atopalo. Atopalo e, inevitabelmente, tiralo das palabras e volver a instalalo nelas. Dito doutro xeito: as novas tecnoloxías non poden ant_art ser destino, senón ponte para accedermos á illa encantada do coñece- mento, ese que ten nos libros o seu espazo privilexiado.♦ N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX Nomes de lugares, apelidos, alcumes e outras xoias culturais

M.B. Navaza e na que participarán Apelidos en perigo de extin- Henrike Knörr, Xavier Terrado e ción, alcumes e pseudónimos Xermán García Cancela. galegos, a falta dunha lexisla- ción que protexa a toponimia Alcumes e prehistoria autóctona ou como os cambios no modo de vida actual fan de- Outros dos relatores que se da- saparecer os nomes de lugares rán cita en Pontevedra serán son algúns dos temas que se Mario Alinei que amosará a súa abordarán no II Congreso In- Teoría da continuidade paleolíti- ternacional de Onomástica Ga- ca que supón unha revisión radi- lega que se celebra en Ponteve- cal das ideas tradicionais sobre a dra do 19 ao 21 de outubro. prehistoria lingüística de Euro- pa. Conxuntamente con Fran- Organizado pola Asociación Ga- cesco Benozzo exporá algúns lega de Onomástica, a Dirección dos aspectos derivado desta teo- Xeral de Creación e Difusión ría relacionados coa prehistoria Cultural, a Universidade de Vigo lingüística de Galiza. e o Instituto de Lingua Galega, o Diversas comunicacións II Congreso de Onomástica sobe afondarán tamén na desaparición a toponimia e a antroponimia ga- Presentación do II Congreso Internacional de Onomástica. de alcumes e de certos apelidos. lega á palestra coa finalidade de dos nomes dos bares de Vigo. ciación Galega de Onomástica “o monio inmaterial, e indica que é Como sinala a presidenta de estudar, defender e difundir o pa- Un dos temas centrais neste que buscamos é que haxa unha necesario “visibilizar o problema AGOn “é cuestión de matemáti- trimonio onomástico galego. congreso, que artellará ademais protección legal da toponimia co- e que se lle preste atención”. cas, canto máis comúns son o A este foro achegaranse, du- unha das conferencias programa- mo patrimonio, non só da maior Neste sentido púxose en mar- apelidos máis posibilidades de rante tres días, relatores de Rusia, das, é a lexislación específica pa- senón tamén da microtoponimia, cha o Proxecto Toponimia de Ga- continuar. No congreso poñerase Austria, Estados Unidos, Canadá, ra a toponimia. Henri Dorion, porque é a que máis perigo corre. licia, que ten previsto recoller até en relación coa posibilidade ac- Italia, Catalunya, Euskadi e Por- membro do grupo de expertos da Cando unha aldea desaparece, o 2011 a microtoponimia do país. tual de alterar a orde dos apeli- tugal que, xunto cos profesionais ONU en nomes xeográficos e da cos vellos morren os nomes de No congreso presentarase o esta- dos”. Ao seu ver o que lle ocorre galegos, debaterán en conferen- Comisión de Toponymie du Qué- todos os lugares, de todas as lei- do actual da iniciativa e a incor- aos alcumes, que tamén desapare- cias, mesas redondas e, en máis bec pronunciará a conferencia ras. Ademais cada vez que se poración de todos os nomes reco- cen, vén dado polo “propio ritmo de cincuenta comunicacións, di- Lexislación sobre toponimia e di- constrúen macrourbanizacións llidos até o momento a unha base que a sociedade leva consigo. An- versos aspectos relacionados coa rectrices internacionais, que per- ou plantas de vivendas tírase de de datos xunto coas coordenadas tes a xente das aldeas relacioná- onomástica como a desaparición segue orientar sobre as premisas nomes alleos ao lugar no que se xeográficas así como as aplica- base e coñecíase. Agora xa non”. de apelidos, alcumes, a presenza que se deben ter en conta nunha edificou”. A presidenta compara cións cartográficas derivadas. Tamén se presentará a web de pseudónimos en obras litera- futura lexislación sobre a toponi- a situación de Galiza coa de Ca- A lexislación será tamén o te- Cartografía dos apelidos: a ono- rias, a adaptación de topónimos mia galega. Como explica Luz narias, onde a toponimia está re- ma central da mesa redonda que mástica en mapas. Será o xoves doutras linguas ou as motivacións Méndez, presidenta da Aso- collida legalmente como patri- moderará o xoves 19 Gonzalo 19 a partir da 13,30 horas.♦

Vive e traballa en- tre València e Lon- dres e (como Blan- MIGUEL HARGUINDEY che Dubois) a súa data de nacemento non se publica en ningures. O artista PREMIO KSADO entende o espazo como un proceso triple baseado na producción das ca- M.B. Pedinlle levar o peixe para ca- racterísticas físicas Miguel Harguindey recibiu o sa e comecei a tirar fotos na (arquitectura, dese- pasado 18 de outubro o galar- casa destes animais facendo ño, paisaxe); nos usos intencionados dón que o acredita como gaña- manipulacións. A partir de aí de cada espazo dor da VII edición do premio naceu a serie”. que poden ser tan- de creación fotográfica Luís Miguel Harguindey, que to de Ksado, pola serie Breve pron- compaxina o seu traballo no representación e /ou ideolóxicos co- tuario de peixes e pareceres. O estudio de arquitectura con mo puramente fun- xurado, formado polo fotoxor- diversas actividades artísti- cionais; e na nalista Xurxo Lobato, o direc- cas, como a fotografía, o gra- participación, ac- tor da revista Foto Manuel Ló- vado e a pintura, asegura non ción e interacción pez, Arianna Rinaldo e Miguel querer “transmitir nada” con (económicas, políti- cas, sociais, trans- Riopa, gañador da pasada edi- este traballo, só persegue “a gresoras, subversi- ción do premio, decidiu por plasticidade”. vas…) unanimidade concederlle o ga- O galardón, instituído po- d@ usuari@ / ciu- lardón ao fotógrafo e creador la Deputación da Coruña, está dadan@. Estamos nunha relación mú- ribeirense, valorando “a capa- dotado con 6.050 euros e coa tua co noso entor- cidade de creación do autor e a participación nunha exposi- no; en parte o con- imaxinación exhibida”. No fa- ción itinerante coas mellores truímos llo tamén se tivo en conta “a instantáneas do certame, ade- e en parte nos constrúe. James em- relación da temática con Gali- mais da edición do correspon- prega unha varie- za, así como a capacidade de dente catálogo. As coleccións dade de medios suxestión da linguaxe visual Made in Galicia de Alfonso nas súas empregado para plasmar, a tra- Costa, Entre pigmentos e raí- instalacións que vés da cor, a riqueza coa que a ces de Stéphane Lutier, Ir e examinan a cons- truccion e circuns- fotografía pode xerar impacto vir de Alberte Peiteavel, A tancias dos espa- visual”. mar de gando, asinado por zos particulares e a O proxecto gañador, com- Antonio Deaño e Sitio distin- súa interdependen- posto por fotografías tiradas a to de Amador Lorenzo Blach cia coa producción das peixes manipulados, xurdiu, foron seleccionadas como fi- subxectividades. como explica o autor, en Ri- nalistas da edición 2006. To- Agredecemento: beira cando fotografaba no das elas formarán parte ade- www.dirtyharrys.co peirao peixes ciscados polo mais do catálogo e da poste- .uk chan. “Non estaba permitido rior exposición itinerante, que tirar fotos no porto e o garda percorrerá diversos munici- de seguridade botoume de alí. pios coruñeses.♦ N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX Evidencias A Carón do Lar. Contos de Lugris Freire en A Nosa Terra MARGA ROMERO

un dereita á casa O aforrón intentando que os meus Fpensamentos volvesen Ao meu amigo M. Bolaño Seis anos xustos estivo na paxaro, que coidaban fose unha folla de lata pintada, sacou a fal- aos 80 anos que cumpriría Noguero Habana. En tal tempo non reci- pega carrachenta ou unha coto- triqueira, que puxo nas mans da hoxe Klaus Kinski, tratando biu a pobre da vella nin un carto, vía americana graduada de dou- vella, quen, tremendo coma un de recobrar a expresión dos Nin se recordaba en Samoedo nin sequera catro malas letras tor. vimbio, contou o diñeiro. seus ollos. A impotencia apo- home máis gandulo e lerchán ca dando conta da vida de Xaquín. –Xaquiniño –dicíalle agari- ÐJasús! Jasús, María y José! dérase de nós tantas veces, Xaquín do Couto. Cando ía tra- Presentouse este en Samoedo mosamente a naiÐ, vexo que ves Aquí non hai máis ca cento vinte como se apoderou hoxe de ballar, que era poucas veces, do un domingo pola tarde. Viña ves- ben de aforros. reás! Gandulo, larpeiro, lerchán, min, cando o poder da prensa xornal que lle daban non chega- tido ao estilo de indiano: panta- ÐRegular, miña nai; nada pampero!... Mala centella te fen- consegue derrotarnos. ba un ichavo ás mans da súa ma- lón branco, de forneiro en día de máis ca regular. da! Aforraches seis pesos en seis Podería estar alegre, mais o dre; o que chegaba á casa era un festa; chapeu de palla, feitura ca- ÐA min tes que me dicir a anos! cansazo de ter que explicar o peneque que mesmo daba noxo, notier, gravata vermella cun anel verdade. Por aí córrese que vas –Pero, miña nai, acougue. evidente, esgota. Volvera en cuxo lombo mallaban coma que tiña un brillante que mesmo mercar a casa do habanero. Teña en conta que se chego a es- topar coa veciña acompañada no liño verde. varría a vista, e un reloxo Tindall ÐNon penso, polo de agora. tar na Habana cen mil anos, trae- da súa filla que pasou das Inda que súa nai non tiña deses que empregan os ingleses –Home, non é mal terreo. ríalle cen mil pesos... marabillas da fotodepilación máis bens ca choza en que vivía, para cazaren indios bravos. Ade- –Non é malo, non señora; pe- Pero o razoamento non con- ás da lectura que lle produciu nin máis facenda que a que pode mais, traía nunha gaiola de folla ro non penso meter o meu capital venceu a vella, que se puxo des- La segunda mujer de Luísa ter unha pobre viúva, vella e can- de lata dourada un loro que fala- niso. composta e irritada. Colleu a Xa- Castro. Falamos da obra, da gada polas enfermidades, ama- ba o castelán coma un crioulo do –Ben, ti saberás o que mellor quin polo pescozo e deulle catro súa autora nacida en Foz, de ñouse como puido para axuntar val de Yumurí. O condenado pa- che convén. zocazos na parte máis gorda, e Julia, protagonista da novela, os cartos da pasaxe do seu fillo á xaro non calaba un momento. A vella seguiu tirándolle da dun rempuxón deitouno no me- unha das mellores escritoras Habana. Alá se foi Xaquín dis- “Joaquín, dame la patica”. “Có- lingua a Xaquín, con tal maña dio e medio do camiño. Despois da súa xeración, de como o posto a traballar coma un negro mo no, salao”. “Mulatica, dame que este, por último, díxolle: colleu a gaiola do loro e ceibou- libro nos vai metendo nunha Ðnon hai xente de mellores in- tu amol”. “Esto es candela vieji- –Miña nai, para que vexa a na con toda a súa forza enriba do relación que se converte nun tencións ca os gandulos– e traer to”. E outras cousas polo mesmo gran confianza que me merece, esmendrellado mozo. E o loro inferno, unha gaiola de soida- máis pesos de ouro dos que pode xeito que eran unha admiración. voulle entregar todos os meus berraba asustado: de e incomprensión, de tortu- xuntar un cacique mariñán en En Samoedo causou un ver- aforros. ÐJoaquín, salao, dame la pa- ra psicolóxica, de guerra on- funcións de secretario ou xuíz. dadeiro estomballamiento aquel E dunha hucha, cuberta de tica. Esto es candela!♦ de os actos feren tanto coma as palabras. Mira ti, toda esa violencia que ninguén pode crer, exercida por todo un ca- baleiro, quen pensaba nese A Viñoteca ANTONIO PORTELA remate. Insiste a filla, ninguén está libre, mira a profesora que matou o mozo en Andalucía. Os malos Viños con identidade tratos danse en todas partes, sonche unha mala lotería, un- As empresas (adegas) adicadas elaboraban viño para consumo clima da planta (paisaxe do te- nícolas, serian semente de futu- ha peste, sentencia a nai. É á elaboración de viño forman familiar ou para vender en cír- rreo) e o cosmos (teito baixo o ro para o país porque o futuro un libro bo, creo que esta un grupo extremadamente hete- culos cercanos, e que deciden que crece e se desenvolve a ce- pasa obrigatoriamente por unha moza, nunca escribiu en gale- roxéneo, seguramente ningún dar o paso de rexistrar a súa pa). Para este tipo de viticulto- agricultura respectuosa coa go? Contéstolle que Luísa outro sector económico reúna propia marca de viño con todo res-elaboradores, os números e planta e co medio no que está Castro escribiu un bo libro de procedencias e intereses, inclu- o que iso supón: reforma ou demais factores económicos inserida, sostíbel e integrada no poemas en galego. Ela poesía so produtos, tan diversos, onde construción dunha nova adega, son os últimos que considerar, ecosistema do que forma parte. non le e en galego tampouco. se mesturan dende cooperativas comercialización, publicidade, no caso de considerarse; tanto O futuro tamén pasa porque os Élle moi difícil, non de toda a vida en proceso de etc., con producións que se mo- “desprendemento” provoca no mozos collan a iniciativa dun aprendeu. Gústalle que o seu modernización, a alternativa se- ven entre as 5.000 e as 20.000 resto do sector vitivinícola un- sector que virá marcado pola neto lea en galego e está con- ría a morte, con instalacións ca- botellas, dependendo dos dife- ha reacción química composta redución das producións e o au- tenta de que Luísa nacida en ducas na maioría dos casos e rentes tipos de viños elaborados de envexa e certo desprezo, nal- mento da calidade. Falaremos Foz sexa unha boa escritora que mantiñan procesos incom- (tinto, branco, con crianza, gúns casos a partes iguais e noutro intre como até Australia, española. As dúas o teñen patíbeis coa calidade, empezan- etc.); atopamos neste discorrer noutros máis decantado cara a paradigma dos grandes volu- moi claro, non leron nada de do polas mesmas viñas, pero por un mundo case tan rico de algún dos compostos. Recente- mes, pensou na redución dos Marta Rivera de la Cruz esa que van mudando no sentido de matices e filosofías como as di- mente teñen aterrado no “plane- rendementos, e polo tanto do moza nacida en Lugo, que incorporar elaboracions máis ferentes clases e tipos de viños ta viño” grandes investidores volume de uvas, e non as explo- saíu nos xornais enfadada seleccionadas xunto ás suas que orixinan as persoas chega- que nun abrir e pechar dos ollos tacións monumentais de inves- porque non a invitan a falar marcas de gran volume de pro- das á produción de viño proce- fanse con grandes extensións de tidores virtuais con altísimas nunha universidade galega, dución, caso á parte son as mo- dentes de profesions alleas ao viñedo, anormais no noso país, producións, nunca sinónimo de porque a exclúen da cultura dernas cooperativas do Salnés sector, que deciden dar un xiro e ademais nas localizacións eli- calidade, con penosas condi- galega. Como se nacer nun que se caracterizan por todo o ás suas vidas, ás veces facilita- xidas, instalacións coa última cións laborais e que a maiores lugar obrigara a algo. Podía contrario, é dicir a experimen- do por seren orixinarios de zo- tecnoloxía de elaboración e os monopolizan o mercado grazas estar contenta, a miña veciña tación e a innovación na viña e nas vitícolas e con familia pro- enólogos mais mediáticos, e a a potentes distribuidoras. A di- e a súa filla saben a que a li- na adega; outros grandes clási- pietaria de viñas, ou por simple maiores gozando de suculentas ferenza do resto de Europa, a teratura española é a que se cos son as adegas familiares de vocación escondida e descuber- subvencions dos diferentes or- maioría do consumo de viño escribe en español, mais transmisión xeracional, na que ta. Estes personaxes dan este ganismos oficiais. neste país faise no circuíto “Ho- recordei á obxectividade da cada unha delas incorpora no- paso ben de xeito individual, Deixo como remate desta reca” (hostalaría, restaurantes e prensa. Logo, pensei en Kaf- vos aires e as actualizacións ne- asociados a outros coas mesmas enumeración, seguramente in- cafetarías), impoñendo as súas ka e no seu alemán que cada cesarias para, ao mesmo tempo características, ou xunguidos a completa, unha iniciativa nova, marcas en todos os sectores ci- vez se fala menos en Praga, que manteñen o estilo tradicio- socios máis interesados en in- polos seus promotores e por ser tados, en desigual competencia invoquei á Osa Maior de nal da adega, introduciren no- vestir nun sector que crea un a primeira desta natureza en co resto das distribuidoras e das Bachmann, sentín a asfixia vas marcas, aumentando a ex- produto con certo estatus e Galiza, que nace baixo o nome outras adegas medianas e pe- de Jelinek, lembrei o cantón tensión do viñedo e polo tanto a prestixio en aumento. Non po- de Cooperativa Cume do Avia quenas. suízo de Solothurn de produción. Este tipo de adega é dían faltar nesta enumeración, e na parroquía de Santo Andrés En fin, parece un exceso Bichsel, representantes da li- practicamente inexistente na máis cando falamos dun produ- (Ribadavía) reunindo cinco mo- mais cada novo contacto cos sa- teratura alemá, o que ninguén Galiza pero habitual en moitas to que atravesou todas as cultu- zos da zona nun proxecto de bores, cores, aromas e emo- discute. Na miña frustración, das zonas vitivinícolas portu- ras do Mediterráneo, ademais agricultura biolóxica que englo- cións que provocan todos estes salvoume Thomas Mann des- guesas e francesas e en denomi- de envolver significados cultu- ba viñedo, en zonas de antiga diferentes viños dos diferentes de o seu exilio: “A miña nacions coma La Rioja ou Je- rais moi profundos (sagrados, produción vitícola agora ocupa- elaboradores confírmanme na patria é a lingua”. Agora na rez. Pero o mundo de produto- místicos, emocionais) e de ter das polo monte, recuperación mesma idea: a orixe do viño, a casa axúdame Kinski, el, o res-elaboradores de viño é mais sido vehículo de inspiración e que abarca as edificacions súa particular historia si que actor, berrou en 1948, para complexo e diverso. Por exem- suxeito das diferentes artes (po- abandonadas para actividades importa, cecais tanto como a interpretar, entre tanta estupi- plo, os viticultores tradicionais, esía, pintura, música...), os poe- de enoturismo, educación e ac- caste ou castes empregadas, ou dez, o monólogo de eles si que son de toda a vida e tas do viño e da viña para os tividades na natureza, outra ac- incluso a procedencia xeográfi- Cocteau: “Eu son esa muller de xeración en xeración, que que este reflecte unha creación tividade prevista é a gandaria, ca. O que un viño transmite for- é xa está”. Eu digo: a vendían as uvas a cooperativas, persoal, de autor, ou unha crea- coa recuperación do porco cel- ma parte da súa historia. E aín- literatura galega é a escrita a adegas da súa zona ou a ela- ción da natureza, unha sorte de ta, e a hortofruticultura. da que non for verdade, que o é, en galego, e abonda xa. ♦ boradores de viño a granel, e conxunción telúrica entre o so- Iniciativas coma esta, espa- non me “sabe” igual o viño des- que na maioría dos casos tamén lo (raigames da cepa), o micro- lladas por todas as zonas vitivi- te que o de aquel.♦ N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Ano XXIX Músicos Populares de Quiroga Despeces (6) Os gaiteiros dos Novaes O rol papal

XOSÉ P. MONDELO da música e sempre botou man ta patronal. Un pai ou un avó Nos Novaes, a do castelo dos dos recursos estéticos que el Ðhabelenciosos luthiersÐ que lle FRANCISCO CARBALLO coitados namorados, prendeu mesmo vai xerando, aínda nas construísen aos cativos un bom- como as queirogas na serra, un- situacións máis difíciles. Sor- bo dun pelexo da facenda ou un- esde neno coñecín o ha estirpe de gaiteiros. O Lelo e prende en cada lugar, en cada ha requinta pastoril. Como había nome dos Papas. O pri- o seu irmán, o Mingos, sempre parroquia, a diversidade de re- ter un narrador oral e unha arte e Dmeiro documento papal foron da casa do Gaiteiro, o seu cursos e manifestacións cultu- unha literatura popular... un fe- que lin foi de Pío XII, 1939- propio pai, o vello Leopoldo, e rais, e así como falamos dunha rreiro, carpinteiro ou canteiro, 1958, a encíclica Mystici María Bouzas así até nos perder nas raíces des- economia de autoabastecemen- paixóns e oficios todos que moi- Corporis Christi, 1943. ta árbore familiar. Sempre hou- to, tamén habemos falar dunha tas veces coincidían nunha mes- Melloraba o tratado de Eccle- ‘Velaremos bo na nosa musica popular esta cultura de subsistencia. Mais ta- ma persoa ou núcleo familiar. sia do profesor de vez. Pío conxunción de necesidade e pai- mén de resistencia, na medida Nos Novaes, os da casa do XII enfebleceu a política para que se xón: a música como oficio que en que, dentro da súa área de in- Gaiteiro, o pai e os seus fillos enérxica de Pío XI co se transmite xeracionalmente, fluencia, estes músicos axuda- Lelo e Mingos Ðque tocaban co nazismo e similares, mais ga- cumpran as bases mais que ao tempo semella fa- ron a manter viva a nosa música Santiago da casa dos Galos e ta- ñou influencia na Igrexa co dos Mestre Mateo’ cerse seiva creadora a correr po- e outros sinais esenciais de iden- mén co Carlos de Paradaseca du- seu hieratismo e atención aos las veas de avós a netos no me- tidade. Sempre o lugar, por moi rante un tempoÐ nunca deixaron fenómenos culturais. Parecía difícil superalo, algo que M.B. dio familiar. Necesidade e pai- arredado e humilde que fose, ha- de alegrar as vidas dos seus veci- logrou Xoán XXIII, 1958- Desde o pasado fin de sema- xón que van conformando en ca- bía de ter gaiteiro co que poder ños cando a música era precisa 1963: coa Pacem in terris na é presidenta da Academia da momento os alicerces da cul- bailar e se emocionar, celebrar para acougar o ánimo ou relou- soldou o catolicismo e a Ilus- Galega do Audiovisual, des- tura popular. O pobo nunca dei- un baile, unha voda, un antroido, car de ledicia, fóra dos traballos tración; co Concilio Vaticano pois de que os socios a ratifi- xou de cantar, de bailar ao son o remate dunha faena, unha fes- e as mágoas cotiás.♦ II, 1962-1965, cambiou o ho- casen no cargo que ocupaba rizonte eclesial. de xeito provisional desde a A Paulo VI, 1963-1978, ti- dimisión de Manuel Gómez. ven oportunidade de saudalo. Inaugúrase unha nova etapa A Toupeira ALBERTE PAGÁN Un papa sabio, hamletiano, que dentro da academia? lle deu un xiro á política ponti- Esta directiva dende que ficia. Coidaba que a Santa Sé foi elixida formulouse traba- podía arbitrar entre os Estados llar en equipo porque só así se e defender os dereitos humanos pode afrontar a xestión da Os jogos cinematográficos en todas as partes, Academia. Non vemos a pre- singularmente os dos pobres. sidencia como un posto presi- Para iso era útil conseguir en dencialista. Despois da dimi- de Julio Cortázar cada Estado uns cantos acordos sión do presidente o que se fi- que garantisen a actividade xo foi aplicar os estatutos, a As películas domésticas de Julio eclesial e a liberdade da xunta elixiume a min e cada Cortázar asemelham-se às de Eu- evanxelización. Foi capaz dun un traballa no seu eido. Xa ti- genio Granell: as mesmas reu- diálogo á fondo con xudeus e ñamos previsto implicar máis nións familiares, a mesma ausên- coa igrexa ortodoxa. Nin el ce- os académicos tanto na vida cia de trípode, o mesmo registro deu ante Francisco Franco, nin interna da academia como na de viages, os mesmos jogos dos Franco cedeu ante el. externa. Nós representamos autores diante da cámara, as mes- Xoán Paulo II, 1978-2005, pero a academia, valga a re- mas contemplaçons poéticas e o non era italiano senón polaco. dundancia, é dos académicos. mesmo autorretrato reflectido Foi un papa diferente: atraeu Ademais imos crear comi- num espelho. Mas isto nom é dizer as masas, deulle espazo inter- sións. Unha delas é a de pu- grande cousa, porque em definiti- nacional á Igrexa, falou de blicación, que tomará deci- va todas as películas domésticas se canto existe. A nivel de gober- sións por si mesma, e outra parecem. O que pode resultar mais nante mostrou unha dupla fa- será a dos premios Mestre surprendente som as similitudes ciana: moi acolledor dos cola- Mateo, que velará para que se estéticas entre as filmaçons fami- boradores e insensíbel cos cumpran as bases dos galar- liares e os tropos e rasgos estilísti- disconformes. Practicou unha dóns. Vai haber tamén unha cos do cinema diarístico experi- política relixiosa de atención modificación na web. Creare- mental (veja-se a obra de Marie ao Terceiro Mundo para com- mos foros ou blogs para po- Menken, Stan Brakhage ou Jonas As películas de Cortázar podem-se ver na exposiçom Ler imaxes. O arquivo fotográ- fico de Julio Cortázar, na Igreja da Universidade e no Paço de Fonseca compostela- pensar as perdas en Europa.O der compartir inquietudes e Mekas e compare-se). Em muitos nos, até o vindeiro Novembro. Na foto de Aurora Bernárdez, a sua primeira mulher, seu funeral superou todas as xerar debate a través de inter- casos, a única diferença entre cine Cortázar na Galiza em 1957. expectativas: parece expresar net. Cara a sociedade temos doméstico e experimentaçom é a un rol papal de valor mundial. previsto celebrar polas datas intencionalidade. A recuperaçom entre 1 e 3 minutos de duraçom) xos, texturas e abstracçons cromá- Agora exerce Joseph dos Premios Mestre Mateo do cinema de Cortázar que o com títulos tam sugestivos como ticas seguramente accidentais. Ratzinger, Bieito XVI, teólogo unha Semana de Mostra do CGAI levou a cabo (como antes “D’étranges signes avant-cou- O cinema de Cortázar fai-se máis agustiniano que tomista, Audiovisual Galego, para que fixera com o de Granell) justifica- reurs” (fragmento no que a cáma- público agora organizado em qua- bo eséxeta, admirador da a xente sinta que o audiovi- ria-se, pois, nestes termos. Os pla- ra abanea sobre um monolito), tro secçons: Ritos recolhe as via- cultura clásica; ten ensaios sual é seu. Con todo o que nos mais líricos do escritor dela- “En ces temps-là tout allait bien – ges índicas, incluindo umha visita breves de sabor histórico, pou- queremos é coñecernos entre tam umha deliberaçom plástica. les gens menaient leur petite vie” a Octavio Paz como embaixador co afortunados. Parece intentar nós e darnos a coñecer. Sen o Os erros técnicos e accidentes (de- e “Mars, le dieu de la guerre, dé- de México; Pasajes recompila o unha orientación da política re- público non somos ninguén. senfoques, excessivo tremor da guisé en Neptune” (meditaçons resto das viages por Europa, Áfri- lixiosa desde un diálogo serio: Cales serán as próximas cámara...) podem converter-se do- contemplativas sobre o pátio do ca e América; Juegos ilustra o interior coa ortodoxia e actividades da Academia? adamente em elementos estéticos vizindário parisiense no que o es- comportamento mais lúdico do exterior co pensamento actual Imos colaborar coa Fun- para um olho treinado (ou, como critor morava), “Tout ce qui res- escritor e a sua companheira Ca- europeo. Ratzinger ensaia dación Mans nunhas xorna- diria Brakhage, para um olho pu- tait du bunker d’Hitler en Polog- rol Dunlop; e Étranges signes, pe- unha dirección da Igrexa sobre das que se celebrarán do 2 ao ro, “nom treinado”, nom contami- ne” e “Les fleuves dégelaient en tites vies, a mais atraente das se- novas cadencias: rigor teolóxi- 5 de novembro, cunha mesa nado pola Académia). Temos um plein centre de Rio de Janeiro” lecçons, cinematograficamente co, secundariedade ritual, esté- redonda na que xuntaremos fermoso exemplo de estetizaçom (rótulos directamente denotati- falando, mostra o Cortázar mais tica cultural, saúde moral e su- os músicos que compoñen as “a posteriori” em Les Glaneurs et vos). Em quanto ao contido, o criativo, aquel que, postumamen- tileza diplomática. bandas sonoras das películas la glaneuse (Agnès Varda, 2000), mais abundante som as images to- te, e como um jogo mais, parece Os papas conseguiron no en Galiza para que aborden a na que a cineasta recupera umhas madas na India (Dehli, Agra, Kha- pretender o ingreso na história do s. XX un rol mundial situación que atravesa este images do chao, tomadas acciden- juraho...) e Uganda. Ë parte da pe- cinema experimental (história, altísimo. Manter ese ritmo é eido artístico. Outra activi- talmente mentres a cámara lhe quena secuencia vizinhal mencio- polo demais, que o escritor, na sua difícil. Toda unha aposta que dade programada para este pendurava do ombro, e as conver- nada, que nom precisa de depu- vasta cultura, nom podia menos lle garantiría ao catolicismo ano é o Foro Academia te no plano mais longo e sostido da raçom nengumha para poder ser que conhecer: assomemo-nos, pa- un influxo superior ao núme- Aberta, que está dedicado á película. apreçada como objecto cinemato- ra confirmar a suspeita, à inter- ro dos seus 1.100 millons de cinematografía dixital. As As duas horas de filmaçons gráfico independente, o mais inte- vençom de Oliveira no capítulo fieis, case a metade de todos xornadas teñen un carácter cortazarianas depositadas no ressante som umha serie de planos 63 de Rayuela: “Vejo toda classe os cristiáns actuais.♦ moi técnico pero están orien- CGAI incluem bobinas (de súper poéticos encontrados ao interior de fosforescências, parece umha tadas cara a creatividade.♦ 8mm) agrupadas baixo o genérico da bobina titulada “1969”: primei- de Norman McLaren”).♦ “INDIA”, “1969” e “UGANDA”, ros planos de insectos variados, assi como rolos mais breves (de detalhes de plantas e flores, refle- [email protected] O Trinque Macbeth en Carballo

O Festival Internacional de Outo- grande criador, de Chapitô; o 28, no de Teatro de Carballo conti- 13 rosas, de Arrieritos; o 29, núa até o 1 de novembro. O do- Hazmerreír, de Teatro de la Mal- mingo 22, a compañía Sarabela ta, o 31, El Florido Pensil, de Teatro presenta a súa versión do Tanttaka Teatroa e o 1 de novem-

Ano XXIX Macbeth, de Shakespeare. Ade- bro, Ay, Carmela, da compañía Coordinación: Xesús Vaamonde Cid mais, o 21 de outubro verase O de Miguel Narros.♦ GUIEIRO DE CULTURA E ESPECTÁCULOS N¼ 1.240 Do 19 ao 25 de outubro do 2006 Allariz guerra e unha Galería de re- Cerdido O MUSEO DO PRADO... Allariz tratos de personalidades. Cerdido e a arte contemporánea é o título da conferencia que o EXPOSICIÓNS EXPOSICIÓNS Maga BARJOLA catedrático de Historia da Podemos admirar as súas Arte de U. Complutense de MANS SALGADAS LêAS RIETO O banda sevillana presenta, o magníficas augafortes e auga- E G. P Madrid, Francisco Calvo As fotografías de Javier Podemos visitar esta mos- vindeiro sábado 21 ás 21,30 h. na tintas durante todo o mes de Serraller vai dar este xoves Teniente poden contem- tra de cerámica de Gundi- sala Capitol de SANTIAGO DE outubro na Fundación CIEC. 19 na Fundación Barrié ás plarse na sala A Fábrica até vós Unha obra, unha mira- COMPOSTELA, o seu terceiro dis- 20 h. con entrada libre até este domingo 22. da, até o martes 31, no co, titulado Rojo, nun concerto completar aforo. Bueu Concello, no Centro de no que estarán acompañados por Saude, e no Colexio. Rubin, líder durante sete anos de Los Delinquentes MÚSICA CINEMA Grand Prix, que publica o seu A Coruña primeiro álbum en solitario Espe- APHONNIC A Coruña MACUF rando el fin del mundo. Entradas Este grupo toca este xoves 19 na sala No- A sala Picasso do museo A banda viguesa toca no á venda por 12 euros en Gong e A voa de VIGO e o venres 20 no Kapitol de Aturuxo este domingo 22 ás ACTOS acolle, até o 30 de novembro, Reixa Tenda de Santiago; en No- Elepé e Gong de Vigo, ou por 15 SANTIAGO.♦ 21,30 h. xunto cos coruñe- o ciclo Pioneiros da video- ni«s e Portobello da Coruña; e en na billeteira.♦ ses Pülsar, por 5 euros. MITOLOXêA creación, Galiza anos 80, co NA MICOLOXêA: que se pretende aportar unha O Barco crenzas e contos do mundo mirada extensa polos títulos O Barco Cangas do bosque titúlase a confe- máis emblemáticos desa 18 h. tocaralle o turno a Cró- rencia que Felipe Senén, época, coas aportacións e re- nica dun verán (1960); e o EXPOSICIÓNS DANZA experto en patrimonio e téc- flexións dos protagonistas. O sábado 28 ás 20,30 a Mosso Orquestra N. Checa nico cultural, dará este xo- mércores 25 ás 20 h. teremos mosso, Jean Rouch comme TERRA NQUEDANZA ves 19 ás 20 h. no MACUF. O I o coloquio A imaxe como si (1998), vídeo dirixido por Baixo a dirección de Nikos Atinäos, in- A Federación Galega de Es- Esta compañía presenta En venres 20 á mesma hora, palabra, con Antón Reixa e Jean-André Fieschi. O sá- terpreta este xoves 19 no C.C. Caixanova peleoloxía organiza esta la cuenca de tus ojos este Matías Solana, experto en Lola Dopico, e a proxección bado 21 ás 18 chega á panta- de VIGO pezas de R. Shumann e F. Listz. mostra fotográfica que pode- sábado 21 no Auditorio cogomelos, enxeñeiro e lite- das pezas Salvamento e so- lla, dentro do ciclo Fóra de O venres 20 ás 21 h. poderemos escoitala mos ollar no C.C. Valdeorrés. Municipal. rato falará sobre Os cogu- corrismo, Ringo Rango, Serie, Ciudadano emigrante no C.S. Caixanova de PONTEVEDRA.♦ melos: un mundo lúdico. O Chove contra pasado e On- (2006), de Chus Domín- TEATRO O Carballiño luns 23 a partir das 20 h.ha- das Van. Máis información guez; o mércores 25 ás 20,30 berá unha intervención de en www.macuf.es. h. gozaremos coa fita Terra A CABANA DE BABAIAGÁ representantes da Academia Podemos ollar esta repre- EXPOSICIÓNS Prometida (2004), de Amos xornalística expóñense no Galega de Gastronomía e CGAI Gitai; e o venres 27 á mesma Palexco (sala do Concello). sentación do Centro Dra- a preparación e degustación FAUNA IBÉRICA Este xoves 19 e venres 20 ás hora con Grizzly Man mático Galego este xoves de diferentes receitas a car- O Auditorio acolle esta 18 h. celébranse as Xornadas (2005), de Werner Herzog, MANUEL LÓPEZ 19 e venres 20 no teatro go de J.M. García Silva- de Análise da Televisión, con municipal Lauro Olmo. mostra didáctica. que repetirá o sábado 28 ás Dentro de Olladas 06 pode- rredonda, do restaurante entrada de balde. No ciclo 18 h. Máis información en mos visitar esta mostra an- Casa Rural do Arrueiro, en adicado ao director francés www.cgai.org. tolóxica até o 5 de novem- Carballo Laxe. Os actos realízanse na Jean Rouch podemos ollar, bro na sede de Caixa Gali- sala Picasso do MACUF,te- Luis del Val o sábado 21 ás 20,30 h, os EXPOSICIÓNS cia (Médico Rodríguez 2). EXPOSICIÓNS ñen entrada libre até com- documentais Os sacerdotes pletar aforo, se ben para a tolos (1955) e Eu, negro MANUEL PATINHA NAZÓN DE BREOGÁN O escritor e xornalista imparte a confe- última actividade é preciso SOFêA MORO (1959); o luns 23 proxéctase O escultor portugués abre O Museo de Belas Artes aco- rencia El teatro de la vida. La vida en el confirmar a asistencia con A mostra de fotografía Eles A caza do león con arco unha mostra da súa obra, bai- lle esta mostra sobre o Esta- teatro o martes 24 ás 20 h. no Centro de e nós. Rostros da Guerra antelación chamando ao (1965); o martes 24 Pouco a Desenvolvemento Caixanova de OUREN- xo o título de O proceso da tuto até o 26 de novembro. Civil pode visitarse no Mu- telf. 981 911 476. pouco (1972); o venres 27 ás alma, na galería Ana Vilase- SE. O mércores 25 abordará o tema Del seo de Bergantiños. A ex- periodismo a la literatura no C.S. Caixa- co, este xoves 19 ás 20,30 h, TEMPOS DE LIBERDADE ♦ posición, incluída no Festi- onde poderemos contempla- Caixanova organiza a mostra O MACUF nova da CORUÑA. val Olladas 06, é un traba- da CORUÑA la até o 11 de novembro. Arte en España de 1975 a anda ás llo de máis de dez anos da 1990, na que conta con mag- madrileña nos que recolleu voltas cun ALBERTO CARPO níficas obras de artistas da ciclo sobre os testemuños e imaxes dos Betanzos A galería Arabesque pre- calidade de Leiro, Carlos os Pioneiros derradeiros protagonistas senta, até o 3 de decembro, Alcolea, Xesús Vázquez, da video- con vida da Guerra Civil. EXPOSICIÓNS a obra do pintor. Sicilia ou Barceló, entre ou- creación tros, que podemos admirar na Galiza dos 80. ANO DA MEMORIA Cedeira XOSÉ MANUEL CASTRO até o 5 de novembro. Até o domingo 29 temos na Podemos gozar das súas sala Liceo unha selección de TEATRO magníficas esculturas, até o LUêS SEOANE fotografías do Arquivo Pa- 2 de novembro, na galería Esta fundación acolle, até o checo de Vigo, que repasa a CACHUZO Arte e Imagen. 12 de decembro, a magnífica historia da cidade desde finais Esta compañía presenta mostra Do primitivo na arte do s. XIX até os anos 70 e es- Charlie«s Angel«s Sex este WORLD PRESS PHOTO galega até Luis Seoane. Pro- tá dividida en catro partes: A venres 20 no Auditorio Mu- As imaxes do recoñecido cesos de creación artística e cidade, A sociedade, Aires da nicipal. premio anual de fotografía de identidade nacional, com-

Represión franquista Carteleira

Xornadas que se inaugu- dará a cuestión Portu- OS BORJA. Antonio Priestly (Meryl Streep), unha recorre facilmente ás bágoas. lendaria serie policíaca da dé- ran este venres 20 ás gueses en Galiza no Hernández leva ás panta- gurú chea de carraxe por baixo cada do 1980. Acción de cali- 16,30 h. na Área Pano- 1936. Solidariedade na llas a historia do papa Alexan- da súa roupa de marca carísima. A MÁQUINA DE BAI- dade. Luís Tosar interpreta a rámica de TUI coa con- represión, e, ás 12, o es- dre VI e a súa familia, os valen- LAR. Un grupo de rapaces un mafioso latinoamericano. ferencia Literatura e critor e xornalista luso cianos Borja que chegaron a ter CRANK (VELENO dos arrabaldos de Madrid necesi- memoria, do escritor e Viale Moutinho falará todo o poder de Roma. Intrigas NO SANGUE). Un ma- ta gañar a competición interna- ALATRISTE. Diego Para a poeta Xosé Mª Álvarez das Solidariedades in- pacegas, diplomacia e asasina- fioso envelena a Chev Chelios cional da Máquina de bailar, un Alatriste é un soldado ve- inclusión Cáccamo; ás 17,30, o termiñotas; ás 16,30 ce- de informa- tos para unha das producións (Jason Statham) cunha droga enxeño das salas de videoxogos. terano que malvive como espa- ción nestas profesor da Universida- lébrase a mesa redonda máis caras do cinema español. letal que só se manterá arredada Último filme de Santiago Segura. dachín no Madrid do século páxinas de de Vigo Ángel Rodrí- A represión nos ollos do seu corazón se permanece en XVII. Aventuras, recreación de do Lecer guez falará sobre Are- das vítimas, coa partici- A MIÑA SÚPER EX constante movemento, produ- SALVADOR. Emocio- batallas e personaxes históricos. pregámos- presión no concello de pación de Mario Rodrí- MOZA. Uma Thurman cindo adrenalina. Ao seu paso, nante filme sobre os últi- vos nolas Tui, para seguir cun de- guez, Raul Francés, ten poderes e non leva ben que o vai deixar patas arriba Los An- mos días de vida do activista MONSTER HOUSE. fagades bate, e unha charla pos- Manuel Fernández e seu mozo a deixe. Comedia esa- geles na procura dun antídoto. antifranquista Salvador Puig Filme de debuxos ani- chegar terior, ás 19,15, de Car- Ana Pérez Cardoso; ás xerada sobre as consecuencias Acción, acción e máis acción. Antich, derradeiro executado mados sobre unha casa antiga antes dos los Meixome sobre O 17,30 h. proxéctase o do- luns. de namorar unha súper heroína. con garrote vil en España. Coi- que ten a capacidade de engu- campo de concentración cumental Illados, de An- Pódese CLICK. Un arquitecto dado coas bágoas. lir obxectos e persoas. Varios facer de Oia; ás 20 h. o técni- tonio Caeiro; e ás 18,30 O LABIRINTO DO que perdera o mando da rapaces tentarán vencer o edifi- a través co cultural Xosé R. Paz teremos a conferencia de FAUNO. Historia fan- televisión, compra un control O VENTO QUE SA- cio monstruoso usando o seu do correo, Antón tratará o tema da clausura a cargo de Luís tástica de Guillermo del Toro experimental que é capaz de CODE O ORXO. Novo enxeño. Da factoría Spielberg. Aptdo. Represión na Louriña; Bará: Destecer a des- ambientada durante a loita do mandar parar os ladridos do can, filme de Ken Loach. A guerra 1.371, e as 20,45 h. proxectara- memoria; para rematar acelerar as pelexas coa muller e 36200 exército franquista contra o pola independencia de Irlanda e A MOZA DA AUGA. se a fita A cidade da sel- ás 20 h. co concerto de maquis. Segunda parte da trilo- volver atrás nos grandes mo- as consecuencias do plano de di- Historia de terror do di- Vigo; por va. O sábado 21 ás 10 h. Laureano Muíños, á Telf., 986 xía española deste director de mentos. Comedia romántica. visión entre o Eire e Irlanda do rector indio Night Shyamalan 222 405, retómanse as actividades guitarra, e Tino Baz, coa culto. Só para convencidos. Norte provocaron unha escalada (O sexto sentido, Sinais, O bos- por Fax coa intervención do pro- gaita. As xornadas terán WORLD TRADE da violencia e o nacemento do que…). Un veciño dun vello 986 223 fesor Alberto Pena so- continuación o vindeiro O DIAÑO VISTE DE CENTER. Homenaxe de IRA. Palma de ouro en Cannes. edificio descobre na casa unha 101ou bre Galiza e Portugal venres 27 ás 20 h. en PRADA. Comedia sobre Oliver Stone aos bombeiros que misteriosa moza que di ser un- correo desde 1936; ás 11 h o GOIÁN; e o sábado 28 en o mundo da moda, concreta- participaron no rescate das To- CORRUPCIÓN EN ha narf (especie de ninfa). Ten- electrónico economista e historiador VILA NOVA DA CERVEI- rres Xemelgas do 11 de setem- info@ano- mente as revistas de tendencias. MIAMI. O director Mi- tará axudarlle a loitar contra os Dionisio Pereira abor- RA e n’AGUARDA.♦ bro do 2001. Filme plano que ♦ saterra.com Andrea é a asistente de Miranda chael Mann adapta ao cinema a demos que a perseguen. Festival de Outono N¼ 1.010 Do 26 de Quince anos cumpre o Festival In- ternacional de Outono de Teatro de CARBALLO, que vén organizan- do a A.C. Telón e Aparte e o Con- cello. Comezou o pasado sábado mostra dos fondos da colec- 14 coa representación de Impe- ción da entidade. rial: café cantante polo Teatro do Noroeste e de Entrañas por Titzi- RAFA PÉREZ Ano XXIX na Teatre (Catalunya) e chega até As súas cerámicas expóñen- o mércores 1 de novembro. Este se na capela de Santa María. sábado 21 poderemos disfrutar coa O grande criador. 25 de outubro do 2006

Companhia Chapitô (Portugal) e (Castilla-La Mancha) sube ao ta- FIGURACIÓNS N¼ 1.240 a súa representación de O grande boado con Hazmereir, percorrido A galería Amararte acolle Unha criador, divertida versión da Bi- en clave de clown polos sentimen- esta mostra do pintor Peña escolma blia e dun Deus humanizado e, o tos nos conflitos armados. O mar- de arte da

Romay. Do 19 ao domingo 22, co Macbeth, de Sa- tes 31 teremos aos vascos de Tant- Fundación rabela Teatro. O sábado 28 a cia. taka Teatroa con El florido pen- AR LUES Mª J. Jove F B 2 pódese madrileña Arrieritos chega con sil, basado no libro de igual título; As pinturas de Xurxo Mar- 13 rosas, sobre as mulleres fusila- e o mércores 1 á Cia. de Miguel contemplar tiño expóñense na galería no Museo das en 1939 acusadas de atentar Narros (Madrid) con ÁAy carme- Clerigos até o 31 de outubro. de contra un comandante da G. Civil; la!, as andanzas dunha parella de PONTEVEDRA ♦ o domingo 29, Teatro de Malta cómicos na guerra incivil. SAN FROILÁN: CULTO E FESTA EUROPA FOI CAMIÑO WILDLIFE Até o 26 de novembro po- Pontevedra A mostra A peregrinación a PHOTOGRAPHER deremos visitar esta exposi- Santiago na Idade Media As obras do prestixioso pre- ción composta por 120 pe- CINEMA pode visitarse, até o domin- mio de fotografía de nature- Raíña da beleza de Leenane zas que fan un percorrido go 29, nunha carpa sita no za, recoñecido como o máis pola historia do culto ao Parque do Barbaña. FELLINI importante do mundo, orga- Representa esta obra a compañía de Xulio Lago; o vindeiro venres santo desde o medievo até O Cine-Club Pontevedra nizado pola BBC Wildlife galega Teatro do Atlántico este 27 e sábado 28 poderemos ollala os nosos días. Na capela de proxecta Os inutis, dirixida TERESA ZAPATA Magazine e o Museo de His- venres 20 ás 20,30 h. no C.C. Cai- no teatro Rosalía de Castro da San Froilán da catedral e na Até o sábado 28 a artista pre- polo italiano en 1953, o mér- toria Natural de London, xanova de VIGO, baixo a dirección CORUÑA.♦ carpa da Praza de Anxo senta Movementos verticais cores 25 ás 20 e ás 22,15 h. nas que non só se valora a Fernández Gómez. e horizonte na galería Visol. no teatro Principal, dentro beleza formal, senón tamén do ciclo Historia do Cinema. a crueldade e os problemas ARTA OGUEIRA M N XAIME QUESSADA E de conservación da nature- Até o 12 de novembro po- EXPOSICIÓNS za. No C.S. Caixanova. Xoana de Arco demos admirar as súas foto- FILLO Pai e fillo comparten espa- grafías no Arquivo Históri- JULIO SANJURJO A ESCOLA co Provincial. zo, as súas obras dialogan e O Teatro Musical de Praga pre- sa, que se ten convertido no maior conviven nesta mostra que O pintor expón o seu traba- DE BARBIZÓN senta o mércores 25 ás 20,30 h. no acontecemento da escena musical podemos visitar até o 5 de llo na galería Jaime Trigo Podemos contemplar esta Palacio de Congresos de OUREN- checa dos últimos anos. O vindei- OS CAPêTULOS novembro no C.S. Caixa- até finais de novembro. mostra no Centro Social SE este magnífico espectáculo, ba- ro xoves 26 a actuación será no DA IRMANDADE Caixanova. ♦ nova, e na que se amosa o seado na lenda da heroína france- C.C. Caixanova de VIGO. A mostra Peregrinacións e traballo máis recente destes ARTE conflito social na Galiza do dous artistas no que se ven EN PONTEVEDRA V MÚSICA século XV preséntase en dous de convertir nunha sentida A mostra A fraxilidade da espazos diferentes: a Capela posta por perto de 70 obras de homenaxe á figura e obra mirada reúne, no Pazo da CON VOZ PROPIA Ferrol do Pilar da Catedral que aco- do xoven Quesada Blanco. Cultura, a un grupo de 12 no- O Pazo da Cultura acollerá, 26 artistas da sona de Francis- lle o referido á arte sacra; e o co Asorey, Manuel Colmeiro, vos creadores, nun convite á este sábado 21 ás 21 h, aos C.S. Uxío Novoneyra que EXPOSICIÓNS BOSCO CARIDE activación dos nosos senti- cubanos de Habana Blues, Camilo Díaz Valiño, Laxeiro, acolle a parte da arte civil, e No C.C. da Deputación po- dos, que funcionan máis alá banda xurdida da fita ho- Urbano Lugrís, Carlos Masi- que podemos visitar até o sá- DêAZ GERMADE demos ollar a mostra de pin- da nosa mirada, e a falar do mónima de Benito Zambra- de, Castelao, ou Luís Seoane bado 28 de outubro. entre outros, que servirán pa- As súas xilografías expó- tura Recordos da miña cida- medo das persoas a mirar, do no, no que se fai un perco- ra contextualizar a concep- ñense na sede do Real Coro de até o domingo 29. No medo a analisar a realidade. rrido pola Habana under- MÚSICA ción da pintura galega na pri- Toxos e Froles. mesmo lugar temos unha Até o domingo 29. ground amosándonos unha mostra de Henrique Silva. parte do panorama da músi- meira metade do século XX. UENDE Y AIRE JUÁN LÓPEZ D ITINERARIOS ARTêSTICOS ca alternativa e máis nova Este xoves 19 podemos go- IMAXES Podemos visitar a mostra de EN SUBXUNTIVO O edificio Sarmiento do Mu- desta cidade. As entradas pintura Ferrol en 22 mira- zar no Clavicémbalo con seo de Pontevedra acolle unha teñen un prezo de 10 e 12 PARA A DIGNIDADE este concerto de jazz fla- A sala Alterarte do Campus Esta mostra reúne até o 2 de das na galería Sargadelos. Universitario acolle a obra selección de obras plásticas de euros, e poden adquirirse menco; o sábado 21 celé- 53 autores pertencentes á co- anticipadamente no 902 novembro no LERD (Cam- brase no mesmo lugar un de Sara Fuentes Cid. pus de Elviña) instantáneas VIDAS PRIVADAS lección da Fundación María 434 443 ou en www.caixa- Na sede da Fundación Cai- Festival de voces, dirixido José Jove da Coruña, e que es- galicia.es. de 39 fotografos de todo o por Lourdes Santos.. Ponteareas mundo, como o prestixioso xa Galicia podemos admi- tá dividida en oito capítulos: rar a Colección Foto Colec- Entre o tópico e a modernida- Sebastiâo Salgado, que po- ACTOS O Porriño deremos ollar en horario de tánea. Moaña de (Ramón Casas, Anglada Camarasa, Nonell, Álvarez de 8 a 21 h. de luns a venres. XEIRAS MICOLÓXICAS ACTOS Gondomar EXPOSICIÓNS Sotomayor...); Coa vangarda Organizadas por ADENCO che- parisina (Óscar Domínguez, MANOLO MILLARES OXELIO ROBA FRANCISCO SANTORO gan á súa XVII edición e, den- Antonbi Clavé, Celso La- R G A destrución e o amor é o tí- CINEMA Estrea a composición In- O pintor expón a súa obra tro da II Festa do Outono, na gar...); Precursores dunha arte tulo desta mostra que reune tres porriñeses cun concer- na Casa da Xuventude. Casa dos Veciños de ANGOA- galega (Seoane, Maruxa Ma- máis de medio cento de obras II GUERRA MUNDIAL to da Orquestra de Cáma- RES, podemos asistir á charla- llo, Laxeiro, Díaz Pardo, Cas- do artista canario procedentes Dentro do ciclo Historia e ra Galega este sábado no coloquio Descubrindo o telao...); A outra arte (Tapies, de 30 coleccións inter- Cinema que organiza o Ci- Noia Círculo Recreativo e Cul- mundo dos cogumelos, con Millares, Saura, Leopoldo No- naionais. Até o 30 de outubro neclub Latino, este venres tural ás 21 h. Anxo F. Saborido, este ven- voa...); Novos xestos (Miquel na Fundación Caixa Galicia. 20 ás 22,30 h. proxéctase EXPOSICIÓNS res 20 ás 20,30; o sábado 21 no auditorio Lois Tobío Los Barceló, Broto, Sicilia, Sole- ás 10,30 farase un Roteiro dad Sevilla...); Padiante que CINEMA SEN TêTULO cuatro jinetes de la apoca- TARTUFO Micolóxico para apañar cogu- A Fundación Barrié presen- lipsis, de V. Minelli. Teatro de Ningures sube ás patrás non hai sitio (Lamaza- melos e clasificalos posterior- res, Menchu Lamas, Alberto EN BRANCO E NEGRO ta, nesta mostra de produción táboas con esta obra no Co- mente; e o domingo 21 farase Este xoves 19 proxéctase as propia, un percorrido asín- liseo Noela este venres 20. Datas...); Encarando o século Lugo unha Exposición, con visitas XXI (Barbi, Pamen Pereira, 21 h. na Biblioteca Viva- crono pola historia da arte guiadas, degustación, xogos, mente o domingo, de contemporánea, a través de Murado...); e Esculturas (Cris- ACTOS Oleiros imaxes e un magosto con cas- tino Mallo, M. Paz, Leiro...). François Truffaut. 39 obras paradigmáticas per- tañas, chourizos, viño... tencentes á Colección Berar- TICO MEDINA ACTOS do. Até o 26 de novembro po- DE PROFUNDIS Ribadavia O veterano xornalista, un As Pontes Até o 3 de decembro pode- deremos admirar obras de dos fundadores de TVE, dá A HORA DO CONTO Marcel Duchamp, Andy mos visitar esta mostra na EXPOSICIÓNS unha conferencia este xo- Volve ás bibliotecas co con- TEATRO Fundación Caixa Galicia. Warhol, Joseph Beuys, Pie- ves 19 ás 20,30 no Círculo cello da man de Soledad MIRADAS PINTADAS ro Manzoni, Yves Klein, das Artes baixo o título de Felloza e a cía. Trinke Bruce Nauman, Jeff Ko- CANTA CONTOS SILVIA ARMESTO O Museo Etnolóxico presen- Entrevistas para la histo- Trinke a partir das 18,30. Podemos ollar a Migallas Podemos ollar a súa obra na ta, até o 27 de novembro, es- ons, Juan Muñoz, Kasimir ria. O vindeiro xoves 26 Na biblioteca central Riale- Malevich, Piet Mondrian, Teatro este xoves 19 na galería Sargadelos até o do- ta mostra das acuarelas de Bieito Rubido será presen- da de Perillo estarán este Casa do Peso. mingo 29. Antonia Losada Sequeiros. Roy Lichtenstein, Sigmar tado por X.M. Pereiro para xoves 19; na M» J. Trincado Polke, Cindy Sherman ou falar sobre A crise do mo- de Mera o venres 20 estará Nan Goldin, entre outros. delo da prensa escrita. S. Felloza; e na Ánxel Fole de Nos, tamén o venres 20, Xornadas de Banda Deseñada Culleredo EXPOSICIÓNS estará Trinke Trinke. A XVIII edición da festa do cómic Diego Blanco, Hugo Covelo, Ser- traballo gráfico de L Henriques, R. EXPOSICIÓNS NACHO BEIRO EXPOSICIÓNS celébrase en OURENSE até este do- gio Covelo, José Domingo, María Gomes, M. Susa Monteiro, K. Nii- O pintor expón a súa obra mingo 22 e poderemos visitar as Lado, Álvaro López, Pablo Pérez, mura, M. Rocha e V. Hugo. O edi- LETIZIA BATTAGLIA na sala da Deputación. TERESA L. AMEIXEIRAS seguintes exposicións: no Museo Emma Ríos, Brais Rodríguez, Ro- ficio do Politécnico alberga as A italiana presenta a mostra A Casa Charry acolle a súa Municipal, Manuel Fotdevila e que Romero e David Rubín); e planchas do gañador do II Premio de fotografía Sicilia: ao re- ARTURO SOUTO pintura colorista e de trazos Albert Monteys, o primeiro autor non podemos abandonar este edi- Castelao de BD, da Deputación da dor da mafia na sala de Na sede da Fundación Cai- suaves até o 31 de outubro. de La Parejita e o segundo de Ta- ficio sen visitar o Certame Injuve Coruña: Un home feliz, escrito e Acea de Ama. xa Galicia encóntrase esta to e, conxuntamente, de ÁPara ti, de Cómic e Ilustración 05 coas debuxado por Antonio Seijas. E Ourense que eres joven!, todo en El Jueves; obras dos vinte premiados nas na Biblioteca do Campus pode- tamén no Museo Municipal está modalidades de cómic e ilustra- mos contemplar a escolma realiza- Sempre nos quedará París EXPOSICIÓNS Alberto Vázquez, promotor do ción. Na Casa da Xuventude po- da por Miguel Porto da súa obra Fanzine Enfermo e gañador de deremos coñecer GZcrea 06. Cer- para esta ocasión baixo o título de EMILIO GLEZ SÁINZ varios premios da Xunta e do Inju- tame Galego de Creadores Novos Delicatessen. Este venres 20 ás 12 Ou París no cinema clásico esta- entidade organizadora. Remata o Mi casa en el norte de Cas- ve; sen sair do Museo Municipal de Banda Deseñada ou o adianto na Casa da Xuventude entréganse dounidense é o ciclo que os amado- ciclo coa proxección do clásico Un tilla y otros cuadros recien- atopámonos con Cinco ano de da serie Black Box Stories, que os premios do certame GZcrea 06 res do cinema estiveron a disfrutar, americano en París este xoves 19 tes chámase esta mostra Polaqia, os autores publicados por Devir comezará a publicar en Es- e o premio Ourense de BD Ðnes- en VO subtitulada en español, nos ás 20,15 en SANTIAGO; e o vindei- que podemos coñecer na este selo nos seus 5 primeiro anos paña e Portugal a finais deste mes, ta edición para a libraría Paz de locais da Fundación Caixa Galicia, ro luns 23 ás 20 h no FERROL.♦ galería Marisa Marimón de vida (Kike Benlloch, Bernal, con guión de J.C. Fernandes e o PontevedraÐ.♦ até o 17 de novembro. N¼ 1.010 Do 26 de

Sada Convocatorias EXPOSICIÓNS Ano XXIX REMIO ISCO unha ou varias pezas teatrais. Os traba- cunha soa estampación asinada e nume- far das Torres de Sta. Cruz. Hai 22 pra-

VIII P R LA BELLE EPÓQUE O Concello de Ourense e a Fundación llos enviaranse, orixinal e dúas copias, rada polo autor e realizada con posterio- zas e as persoas interesadas en asistir po- Até o martes 31 podemos ad- Vicente Risco, en colaboración coa edi- antes do 15 de novembro, á sede da ridade ao ano 2004, estando aberto a to- den chamar ao telf. de Atención ao Veci- mirar na Casa da Cultura Pin- torial Sotelo Blanco, promoven este Fundación Xosé Neira Vilas, apdo. das as técnicas gráficas reproducibeis ño, 981 610 000, para máis información N¼ 1.240 tor Lloréns as pinturas de Ma- premio de prosa literaria, ao que se po- 36587 GRES-VILA DE CRUCES, cun tí- para a consecución dunha estampa, así e formalización da matrícula, estando nuel Suárez de la Concha. derán presentar novelas, conxuntos de tulo e, a parte nun sobre pecho, indica- como todas as linguaxes que o autor es- aberto o prazo até finais de outubro. relatos, ensaios, etc. quedando excluí- rase por fóra o mesmo título e dentro os time conveniente. O tamaño máximo do

Do 19 ao 25 de outubro do 2006 San Sadurniño das teses académicas ou traballos espe- dados persoais do autor. Edicións do papel será de 76 x 112 cm., tendo que ter DOCUMENTALIDADES I cificamente científicos. Os escritos de- Castro publicará a obra premiada. a as oportunas manchas unha medida Seminario dirixido por María Ruído TEATRO berán ser inéditos e estar redactados en mínima de 35 x 35 cm. e un máximo de no CGAC de SANTIAGO este venres lingua galega, de acordo coa normativa AQUê COLLEMOS TOD@S 76 x 112 cm. As obras enviaranse nece- 20 e sábado 21, dentro do Plan Rose- CATRO RODAS oficial vixente, cunha extensión mínima Desde o mércores 25 ao venres 27 de sariamente acompañadas dunha ficha bud. Esta primeira sesión adícase á re- Pablo Nojes e Páprika re- de 150 folios e máxima de 300. Os ori- outubro a Facultade de Ciencias da Co- técnica debidamente cuberta cos dados flexión sobre o museo e a arte como presentan esta peza o venres xinais presentaranse por sextuplicado municación da Universidade de SANTIA- persoais e currículo do autor, prezo de espazo e como xeradora e usuaria de 20 no Centro Sociocultural. en papel tamaño DIN-A4 mecanografa- GO acolle estas xornadas sobre integra- venda, técnica utilizada, título, ano de memorias e relatos históricos. Propón dos en letra Times New Roman de cor- ción social, no que especialistas e nume- realización, e fotografía ou diapositiva a análise dalgunhas formas de repre- po 12 por unha soa cara e a duplo espa- rosos representantes de asociacións e da obra, convenientemente empaqueta- sión e desarticulación política despois Santiago zo, antes do 7 de xaneiro de 2007, no colectivos sociais participarán nas me- das e sempre sen enmarcar e sen vidro, da guerra do 36 na Galiza e no Esta- Rexistro Municipal do Concello de OU- sas redondas A integración nas persoas a portes pagos, antes do 30 de outubro, do, ao tempo que botará unha ollada ACTOS RENSE, nun sobre pecho, baixo lema e con discapacidades físicas e psiquicas, co texto e enderezo XIX Premio de sobre algunhas imaxes cinematográfi- plica. Establécese unha dotación econó- Ver @s xordos, escoitar @s ceg@s, Un- Gravado Máximo Ramos Apdo. de Co- cas e o seu significado no contexto A PINTURA DE MENCHU mica de 6.000 euros para o traballo lite- ha vida condicionada pola enfermida- rreos n¼ 2 Centro Torrente Ballester franquista. Comezará o venres ás 17 O CGAC desenvolve nas rario que resulte premiado. Máis infor- de, Nen@s con cualidades especiais ou (Concepción Arenal s/n, 15402 FE- h. coa intervención do escritor e pro- fins de semana unha intere- mación no teléfono 988 391 290 ou no Os maiores: Presente indicativo, todo RROL). A dotación económica é de fesor Jorge Blasco Gallardo e do sante programación relacio- correo electrónico [email protected]. dentro do marco da reforma da Lei de 6.010 euros para o primeiro premio; profesor de cine Antonio Winrichter. nada coa pintora Menchu Servizos Sociais galega na que está tra- 3.005 para o segundo e 1.503 para o ter- Continuará ás 11,30 do do sábado co Lamas. Este sábado 21 ás IV PREMIO ESTORNELA ballando a Xunta, a través da Vicepresi- ceiro. Ademais a Fundación do Centro profesor de comunicación audiovisual 17 h. temos a visita comen- Coa finalidade de estimular a creación dencia da Igualdade e do Benestar. A Internacional dae Estampa Contempo- e especialistas en cinema José Luis tada da súa mostra A Danza teatral e de proporcionarlles ás crianzas inscrición pode formalizarse até este ránea concederá dous accésit equivalen- Castro de Paz e a investigadora He- das cores. Para poder parti- obras que poidan representar, a Funda- venres 20 de outubro. Máis información tes a dúas bolsas de dous meses para os lena López; a partir das 17 h. os his- cipar nestas actividades ción Xosé Neira Vilas promove este no Club Internacional de Prensa (telf. cursos de verán que esta fundación or- toriadores Javier Rodrigo, Julio cómpre inscrición previa. premio de teatro infantil, cunha dota- 981 545 950/49, fax 981 544 951, ou co- ganiza, así como a estadía dos bolseiros. Prada e Xusto G. Beramendi serán ción económica de 1.500 euros, no que rreo [email protected]). os que tomen o relevo. O prezo da AO REDOR poden participar todas as persoas que o OBRADOIRO DE ALFARARêA inscrición é de 12 euros e será expedi- DE J. CORTÁZAR desexen, de calquera nacionalidade, XIX PREMIO MÁXIMO RAMOS Organizado pola Concellaría de Cultura do un ceertifcado de asistencia. Máis A viaxe infinita. Xornadas ao con textos inéditos escritos en lingua Poden concorrer a este certame de gra- de OLEIROS, un ano máis, celebraranse información en info@proxecto-edi- redor de Julio Cortázar, galega, podendo conter cada orixinal vado todos os artistas que o desexen, os luns e martes de 16,30 a 20,30 no Al- cion.net ou no telf. 981 546 634.♦ constituídas por coloquios, comezaron o pasado luns 2 de outubro pero continúan até novembro. O próximo devila, Joan Morey e Julia repatriados de Cuba; o ven- A mostra xoves 26 temos Ars amandi: TEATRO Montilla, con tres espazos res 20 preséntase o libro de Eduardo a obra poética de J. Cortá- Valiña na de consulta e lectura titula- Spam, XXIV premio de no- zar, protagonizado por Ma- DEL ASTILLERO galería dos Newspapers, Paperga- Esta compañía presenta Mi vela Blanco Amor, de Fran- nuel Rivas, Xavier Seoane e DF de mes e Paperfiles. vida gira alrededor de 500 cisco Castro, coa interven- Carmen Blanco; o xoves 16 SANTIAGO metros desde este xoves 19 ción do autor, do crítico Ra- remata este de novembro J. Cortáza e PREMIO DE ESEÑO ao domingo 22 na sala Ya- món Nicolás, e do director sábado 21. Galiza con Claudio Rodrí- II D go. Entradas e horarios en literario de Galaxia Carlos guez Fer, Francisco X. Fer- INDUSTRIAL DO MOBLE www.salayago.com. Lema, ademais da actuación nández Naval e Xosé L. A mostra do II premio de musical do cuarteto de corda Axeitos e, o martes 28, Es- Deseño Industrial do Mo- Ephimere; o martes 24 o li- critores e cineastas / cineas- ble Mª Martínez Otero en- DESLUNADOS bro que se vai a dar a coñecer tas escritores coa interven- cóntrase na Casa da Parra. A compañía Cel Ras actúa é Pedagogía de la conviven- ción de Isabel Coixet e Ra- este venres 20 e sábado 21 cia, de Xesús R. Jares; e o món de España. Todos os PEDRO CALAPEZ ás 22 h. na sala Nasa. mércores 25 tócalle o turno a actos se desenvolven na Fun- Podemos admirar o seu tra- De mar y de muerte, de dación Caixa Galicia ás 20 h. ballo na galería SCQ. O REGRESO AO DESERTO Podemos ollar a peza de B- Álvaro Otero. Todos os ac- M Koltès este venres 20 e tos dan comezo ás 20 h. CINEMA EDUARDO VALIÑA Até este sábado 21 de outu- sábado 21 ás 21 h. no Salón Teatro, da man do Centro CINECLUBE ras, esculturas e gravados expóñense na Fundación bro a galería DF Arte Con- CINEMA temporanea presenta Para Dramático Galego. COMPOSTELA deste artista internacional. Eugenio Granell até finais O mércores 25 ás 22 h. pro- de decembro. No mesmo sempre, o último traballo do OS LUNS AO SOL xéctase, en versión orixinal CHEMA PRADO lugar temos o ciclo Xoves artista lucense, que supón a Silleda O luns 23 ás 20 h. proxéctase con subtítulos en galego e Xunto con Ivan Zulueta pre- Poéticas Surrealistas adi- súa primeira incursión no no C.C. Caixanova e con en- con entrada de balde no cen- senta, até o luns 30 na galería cado a María Chenut. campo do vídeo e da mani- TEATRO trada de balde a película de tro social O Pichel (Santa Trinta, unha serie de imaxes pulación da imaxe, mediante Fernando León de Aranoa, Clara 21 baixo), a segunda relacionadas co cinema. VIAXE OBLICUA o uso das novas tecnoloxías. TIC TAC. dentro do ciclo que organiza parte de Amsterdam Global Até final de ano temos esta SONS DUNHA NAVE o Real Clube Náutico para Village (1996), dirixida por HABANA FACTORY colectiva na galería C5 Co- MENCHU LAMAS Obra que a compañía Bu- celebrar o seu Centenario. Johan van der Keuken. Na sala A Chocolataría ex- lección. O CGAC acolle a súa mos- ratini representa este xoves ponse unha magnífica se- tra pictórica A sombra na 19 na Casa da Cultura. CINECLUBE LUMIéRE man. A viaxe das formas. EXPOSICIÓNS lección de arte cubana. SêNDROME O luns 23 ás 20,30 h. pode- DE XERUSALÉN mos ollar, no Auditorio do NTRAMUROS Tui RECIPIENTES LER IMAXES Até o 30 de outubro pode- I Concello, o premiado docu- mos visitar esta mostra no Co gallo da celebración do mental Las estrellas de la lí- As pinturas de Menca Es- No Pazo de Fonseca pode- EXPOSICIÓNS tévez expóñense até o mar- mos visitar a mostra O ar- COAG (Casa da Conga). 15 aniversario do Real Pa- nea, dirixido polo español tes 31 na galería María quivo fotográfico de Julio tronato, o Consorcio e o Chema Rodríguez en 2006, Concello presentan esta MACêAS no que se retrata a un grupo Prego. Cortázar. HISTORIA DA Até o mércores 25 a galería FOTOGRAFêA EN ESPAÑA mostra sobre A vida e o es- de prostitutas guatemaltecas pazo interior dos conventos Trisquel e Medulio acolle EVELA IVÁN PRIETO Podemos contemplar na se- que forman un equipo de R de clausura en Compostela, esta mostra do pintor. A mostra fotográfica Terri- O escultor e pintor ouren- de da Fundación Caixa Ga- fútbol. A sesión inclúe o vi- que está aberta no emblemá- torios en conflito pode visi- sán presenta Absurdos e in- licia esta mostra de fotogra- sionado de tres pezas en có- tico edificio do Banco de Es- tarse até o 19 de novembro congruentes na galería Es- fía, que forma parte do Fes- Verín digo ASCIIart, Despegue, paña, na Praza das Praterías, na Alameda. pazo 48 até o domingo 22. tival Olladas 06. Paisaxe e DSK, dirixidas en horario ininterrompido de EXPOSICIÓNS polo este dúo artístico. 10 da mañá ás 12 da noite, JOSÉ CASTIÑEIRAS GRANDES MESTRES ESPêRITO DO CAMIÑO As fotografías do mosteiro até o 12 de novembro. ECOS DA CREACIÓN EXPOSICIÓNS O escultor mostra a súa Podemos ollar esta mostra As fotografías de Manuel Le- obra, até o 26 de novembro, de arte dos séculos XIX e de Saos, de Luis Alonso SANTIAGO mos poden ollarse, até o mar- na Fundación Araguaney. XX na galería (Praza do Ocaña, poden admirarse no PECADOS DE ALUGUER AFundación Granell presen- tes 31, na Casa do Escudo. Toural). Museo das Peregrinacións É unha mostra do grupo ar- até o 26 de novembro. ta no segundo andar do Pazo tístico 4 Gatos que fusiona NACHO ARTETA de Bendaña a mostra Viaxe a Na galería Sol & Bartolomé ABAILAR! Vigo pintura, música e poesía e PROXECTO EDICIÓN través de diferentes interpre- que podemos coñecer na podemos admirar as pintu- Os óleos de Philip West tacións da figura de Santia- Até o 10 de decembro o ACTOS Casa da Xuventude até o 2 CGAC acolle o Proxecto go, con pezas de arte ritual de de novembro. A Rubén Ca- Edición. O Futuro na actua- diversos países, fotografías ESTATUTO GALEGO sal debémoslle a pintura e a lidade, no que diferentes ar- do galego Luís López Gabú, O Vicepresidente da Xunta Jessica Núñez a palabra e a D.O.G. tistas mostrarán ás súas pro- ou cadros do surrealista ho- Anxo Quintana falará de música, e estará en directo postas e reflexións ao redor landés Rick Lina. Un novo Estatuto para Ga- este xoves 19 e o xoves 2 de CONSELLARêA DE rán ser beneficiarios os grupos de do status da información ho- liza este venres 20 ás 20 h. novembro ás 20,15 h. EDUCACIÓN E ORDENACIÓN investigación das universidades do xendía, e vinculada a este, a MÚSICA no Auditorio do antigo Rei- UNIVERSITARIA Sistema Universitario de Galicia, mostra Paperback, unha am- torado (Areal). MARTA MUNTÉ recoñecidos como tales pola súa pla exposición de libros de REAL FILHARMONêA As ilustracións orixinais do Convócanse axudas do Programa universidade de orixe, sempre que artista, que combina a insta- Este xoves 19 ás 21 h. e o sá- CASA DO LIBRO libro Oso e o seu dente, rea- de estruturación de unidades de in- cumpran os requisitos esixidos na lación dunha serie de obras bado 21 ás 19,30 h. presénta- Esta libraría programa para lizadas por esta artista bar- vestigación en humanidades e orde. A información completa po- de grande formato titulada se no Auditorio de Galiza As este xoves 19 a conferencia celonesa, pódense ollar, até ciencias sociais, en réxime de de consultarse no DOG de 11 de Paperworks, formada por vódas de Fígaro, de W.A. de Gerardo González Mar- final de outubro, na sala de concorrencia competitiva. Pode- outubro de 2006.♦ traballos de Erick Beltrán, Mozart, baixo a dirección de tín, organizada pola Cruz exposicións da libraría Li- Pablo Pérez, Pauline Fon- Antoni Ros Marbá.. Vermella, O mausoleo dos bros para Soñar (Triunfo 1). N¼ 1.010 Do 26 de

A MOSTRA INVISêBEL mos admirar os traballos de O MARCO presenta, desde Carme Nogueira e Santiago este venres 20, este proxecto Cirugeda na galería Ad Hoc. Anuncios de balde

que supón un achegamento Ano XXIX Véndese piso en Vigo. Próximo á Gústache falar en galego? Unha Alúgase casa en Penalva (Noguei-

á noción de espazo como lu- MAMPASO No centro de arte Alpide te- Praza de España, con salón, cociña, 2 vez ao mes xuntámonos. Ambiente fa- ra de Ramuín), en plena Ribeira Sa- gar físico, unha área na que dormitorios, 1 baño, 1 aseo, adega e miliar. Chamádeme, donas e cabalei- cra, por fins de semana ou vacacións. o artista manipula o son co- mos esta mostra inédita. garaxe. Seminovo. Telf. 986 422 093. ros, ao 986 378 608. Completamente equipada e con gara- ma se dun material dúctil se xe. Telf. 661 642 070 ou 986 376 022. tratase. A mostra reúne unha RIVAGES Alúgase casa en Dorneda (Olei- Ofrécese Enxeñeira Agropecua- N¼ 1.240 coidada selección de pezas Na sede da Fundación Cai- ros-A Coruña) con cociña equipada, ria para Galiza, de poder ser. Telf. 986 Busco traballo como coidadora de artistas clasicos contem- xa Galicia podemos ollar, 2 salóns, 5 dormitorios, 3 cuartos de 298 640 ou 986 328 520. de crianzas, limpeza ou para cafeta- 2

baño, soto-garaxe (70 m ) e calefac- ría. Con experiencia. 639 505 806. Do 19 ao 25 de outubro do 2006 poráneos, que nos convidan até final de ano, as fotogra- a reflexionar sobre o espazo fías de Harry Gruyaert, ción por 650 euros. Razón nos telf. Arréndase casa en Lira, (Carnota) 981 614 348 e 628 639 359. con garaxe, a carón da praia, para 6 per- Psicólogo especializado en modali- a partir do son. da axencia Magnum. soas. Telf. 981 761 158. dades de intervención para inmigran- Alúgase vivenda no 5¼ andar do n¼ 34 tes. Posibilidade de prevención, refor- RUBÉN CASAL MARTêN PENA na rúa Francisco Añón da Coruña. Coci- Ofrécese licenciado en Filoloxía mulación ou resolución de conflitos ven- Na Casa da Xuventude po- Espazos de recreo titula a ña, salón, baño e 3 dormitorios por 270 Galega (apto no CAP) para taballar cellados a necesidades de integración demos ollar a mostra de súa mostra que podemos euros. Telf. 981 614 348 e 628 639 359. en traducións, editoriais, docencia na cultura de acollida. Para particulares pintura e escultura 4 Gatos contemplar no Espazo Ane- non pública, revistas, corrector orto- e institucións da comunidade. Primeira Impártense cursos de ruso e xa- gráfico, etec. Contactar no telf. 619 consulta de balde. Telf. 981 134 144. até o 2 de novembro. xo do MARCO até o 3 de de- drez na Asociación Máximo Gorki de 991 876 (polas tardes). cembro. Vigo a partir do mes de outubro. Máis Inglés impartido por nativa bilingüe CASÁS información nos teléfonos 986 366 380 Alúgase habitación con dereito a diplomada pola Escola Oficial de Idio- No C.C. Caixanova inau- MANUEL MOLDES (mañás) e 986 224 457 (tardes). cociña e baño propio en piso novo na mas. Todos os niveis, conversa, apoio, gúrase unha mostra antoló- O pintor mostra a súa obra zona de Conxo, en Santiago de recuperacións, tradución, fonética, cur- xica do artista galego este na galería PM8 até este sá- Á venda o nº 14 do Manesquerda, Compostela. Piso amoblado e exte- sos para pequenas empresas/institu- xoves 19. bado 21 de outubro. voceiro de Esquerda Nacionalista-Moci- rior moi acolledor, a 10 minutos dos cións. Se queres aprender inglés de ver- dade: autoavaliación de ano e medio de hospitais e do Campus Sur. Preferíbel dade, chama ao 625 692 813. actividade en Galiza Nova, entrevista a persoa que traballa e se quede alome- MÁIS ALÁ DO MITO Saúl Santim, Igualdade, Desenvolve- nos un ano. Contacto no 687 581 137. Traspásase, por enfermidade lo- A Fundación Barrié pre- mento urbanístico sustentábel, Estatuto cal comercial a pleno rendimento. A Rede senta, até o 12 de novem- de nación cara á república galega. Po- Na frecuencia de zimmer103 Bazar, venda de caramelos e bom- bro, esta mostra sobre dese- des solicitalo de balde en mocidade@es- (www.zimmer103.blogspot.com) e bóns e libraría no centro de Ponteve- ño escandinavo, producida querdanacionalista.com ou no apdo. desde os estudos Grozni de Ribadeo dra. Telf. 886 208 703. 384, 15780 de Santiago de Compostela. prodúcese o modesto e arrolador pod- polo Museu Nacional de Arte, Arquitectura e Dese- cast Ouveos na noite. Converte o teu Ofrécese home de 57 anos para Alúgase casa a carón da praia en ordenador nun moderno transistor do coidar casas ou fincas na zona de ño de Oslo, na que pode- Carnota, completamente equipada século 21 para sentir os ouveos e mú- Vigo ou arredores, todo o ano e ta- mos atopar pezas interna- para 4 persoas, con terraza, vista ao sica contemporánea desta emisión su- mén por temporada. Preguntar por cionalmente coñecidas de mar. Ponte do Pilar 200 euros. Dispo- cedánea das emisoras árabes da AM. Miguel no teléfono 629 905 525. mobiliario, moda, cristala- ñibel todo o ano. Telf. 981 761 144. ría, tipografía, publica- O Comité de Defensa dos Presos Coido crianzas, anciáns, tamén cións, iluminación ou tec- Alúgase casa de campo comple- Concepción Arenal naceu hai dous fago limpeza de casas. Telf. 666 SOCIACIÓN IBREDÓN noloxía, desde os anos 50 ta en Meira (Lugo), á beira do nace- anos, en Vigo, da sensibilidade dun 627 459. A L mento do río Miño, con 3 cuartos du- grupo de persoas cara a situación da www.cascovello.com até a actualidade. plos con baño incorporado, cociña, poboación penitenciaria galega. Des- Pensos e cereais de produción calefacción e 10.000 m2 de finca, por de entón levamos desenvolvido activi- ecolóxica, certificados polo Consello Páxina da Asociación Cultural Casco Ve- OS HERNÁNDEZ temporadas. Chamar ao 686 753 105. dades asistenciais e culturais na ca- Regulador da Agricultura Ecolóxica de llo Libredón de Santiago D.C., que se de- O museo Quiñones de Le- dea, e asesorando e orientado nos Galiza (CRAEGA), libres de transxéni- dica ao desenvolvemento de actividades ón, en Castrelos, presenta a Alúgase apartamento completa- seus dereitos. Facemos un chama- cos, correctores, antibióticos e insecti- vencelladas aos xogos de rol e de estrate- mostra Ourives de Vigo, de- mente equipado (lavadora, televisión...) mento a quen queira colaborar (do cidas, e producidos na Galiza. Apoia o xia, á literatura histórica, fantástica e de señados por estes antigos con dous cuartos, salón comedor, coci- xeito que sexa) para que se poña en desenvolvemento sostíbel no rural ao ña e inmellorábeis vistas ao mar no Pe- contacto con nós, no telf. 986 291 722 tempo que produces alimentos sans. ciencia ficción, ás recreacións históricas construtores de alfaias, até nedo (Bueu). Telf. 986 320 837. ou no apdo. 6068 36210 de Vigo. Telf. 676 863 910 / 637 913 642♦ e á promoción da nosa lingua.♦ o 30 de novembro.

MÚSICA Te quiero mal, Botellón, que se encontra no Museu bus e Jim Black e a colabo- JENARODELAFUENTE MUSICALIA Desconocidos, Febrero, Viveiro Nacional da Imprensa. ración especial do DJ Illvibe. Na Estación Marítima po- As bandas Cornelius, domingo, Resaca e EXPOSICIÓNS demos ollar, até novembro, Dandy Fever e Dask parti- AM:PM; o venres 20 ás 21 MÚSICA GNR, 25 ANOS unha mostra sobre este ar- cipan este venres 20 no I h. celébrase no auditorio a Após o lanzamento de Con- S CORES DO MAR quitecto. Concurso de Pop Rock da gala de clausura do certa- A CRISTINA BRANCO tinuAcção Vol 3 e do álbum Sala A!. No mesmo lugar me, coa entrega de premios Até o domingo 29 no C.C. A fadista volta ao seu país pa- de tributo Revistados 25-06, TRES MÁIS TRES, VIGO toca, o sábado 21, Jaime ao mellores traballos, pre- da Mariña Ocidental están ra presentar o seu último traba- os tres magníficos celebran A sala I do C.S. Caixanova Urrutia. sentada por Carlos Blanco, expostas as fotografías de llo na procura da alma de os clásicos que continúan a amosa, até o 5 de novembro, e ademais, estréase a curta José Luis González. Amália Rodrigues, 21 gra- facer historia o mércores 25 esta colectiva de Rafael UZZHUAIA Temporada 92-93, de Ale- mas. Na Casa da Música este ás 22 h. no Coliseu. Entra- Calvo, Mingos Teixeira, Esta banda toca este xoves jandro Marzoa, para re- Porto xoves 19 ás 22 h. por 10 euros. das de 12 a 17,50 euros. Antonio Abad, M» Victoria 19 na Fabrica de Chocola- matar cun concerto da for- Fernández-Nóvoa, Andrés te xunto con The Mirage; mación Jazz Quartet. EXPOSICIÓNS PAULO PERFFEITO LAST NOMADS Conde e Camilo Camaño, o venres 20 poderemos es- SEXTETO OF RAJASTHAN todos vigueses da década coitar aos norteamericanos EXPOSICICIÓNS VIII PORTOCARTOON O mércores 25 no Rivoli Tea- Poetas, bailarinos, acroba- dos 50, mais con linguaxes Texas Terri, que estarán Sob o tema Desertificação e tro ás 21,30. Primeira audi- tas e músicos ciganos com- persoais e diferentes. acompañados por Las Fu- ONIRIA degradação da Terra máis ción absoluta da encomenda poñen este espectáculo que lanas; o sábado 21 teremos A mostra Atrévete a soñar de 250 obras poden ser apre- da Culturporto a Paulo Perfei- trae a cultura indiana con VARELA GUILLOT ás bandas Cherry Boppers pode visitarse até o 30 de ciadas Ðos premiados, as to e, na 2» parte, Carlos Bica influencia ancestral. Na Até o martes 31 de outubro o e Dreams of Dolly Shep; o novembro na sala Antón Ri- mencións de honra e os me- estrea Believer, 2º álbum do Casa da Música o xoves 26 centro de arte Alpide acolle mércores 25 a The Dexa- vas Briones. llores deseños– nesta mostra Trio Azul, con Frank Mö- ás 22 h. por 15 euros.♦ unha mostra deste artista. tens. Máis información en www.fabricadechocolate- PINTURA MUTANTE club.com. Non vos riades que o conto é triste Esta mostra amosa o traba- Non vos riades que o conto é triste llo dalguns artistas que vi- TEATRO ven a crise e renovación do pictórico, nun permanente OLLARES DE PERFIL proceso de transformación O mito de Greta Garbo, que mestura e contamina a obra gañadora de 9 festivais pintura con todo aquelo que internacionais e premio ao a rodea (cinema, fotografía, mellor actor en London e deseño, arquitectura...). No Madrid, xa leva dúas sema- Primeiro Andar do MAR- nas a ser representada no CO podemos admirar o tra- teatro Arte Livre con gran- ballo de Pablo Alonso, No- de éxito. Roberto Cordo- no Bandera, Toño Barrei- vani, Humy Donado, Leo- ro, Bosco Caride, Salva- nel G. Laborde e Ricardo dor Cidrás, Din Matamo- L. Ivars interpretan esta ro, Eltono & Nuria, ou obra todos os venres e sába- Juan Rivas, entre outros. dos ás 22 h. e os domingos ás 20. Reserva de entradas METÁFORAS URBANAS no telf. 986 114 444, a 13 e A Casa da Cultura Galega 10 euros, ou na billeteira exhibe até este domingo 22 por 15 e 12. Máis informa- a obra da pintora Ana Soler ción en www.tal2005.com Fernández. Vilagarcía COR E HARMONêA As pinturas de José María CINEMA Barreiro expóñense na Ca- sa das Artes até o xoves 26. 34 CERTAME LICEO CASINO ANDONI PINTADO O encontro audiovisual Na galería Bacelos pode- continúa este xoves 19 ás Andan coa lideira do Franco retocado xunto o Hitler de Hendaia cal se fose un feito que mos ollar a mostra de pintu- 19 h. na sala de conferen- mudou o curso da historia. E aínda temos quente o retoque de chapa e pintura do seu mi- ra Espazos Despoboados. cias do Auditorio coa pro- xección das curtametraxes nistro de Gobernación, Manuel Fraga Iribarne, que tan normal e piadoso lle parecía a moi- ♦ TRAVESêA DE VIGO El gran Zambini, El mejor tos dos medios que agora airean as instantaneas manipuladas da Axencia EFE. Até o 4 de novembro pode- mecanógrafo del mundo, Nº 1.240 0 Do 19 ao 25 4 2

de outubro N¼ 1

do 2006 axoi pediu en Cataluña renciou entre persoas “nor- non cabe dúbida de que os 0 o voto “da xente nor- mais” e persoas “en boa saú- conservadores xogan a favor

4 O sexo

mal” e Piqué identifica de” (así, por exemplo, en da corrente, do xa probado, 0 R 1 a súa candidatura coa do tempos de Franco, levar ca- da lei da inercia, do paxaro 3 0

“sentido común”. Certo que misa azul era normal e inclu- en man e do consabido eche 3 da coroa 1

xa nos anos sesenta o psi- so era bastante normal pade- o que hai. Só as crises provo- 2 0

quiatra David Cooper dife- cer de tuberculose). Mais, can cambios importantes.♦ 0

0 MANUEL CIDRÁS 4 Ano XXIX. 8 IV Xeira. DIRECTOR: Afonso Eiré López. EMPRESA XORNALÍSTICA EDITORA: Promocións Culturais Galegas S.A. PRESIDENTE: Xosé Fernández Puga. Príncipe, 22, planta baixa (36202) Vigo. Telf.: Administración, Subscricións e Publicidade 986 433 830*. Redacción 986 433 886 - 22 24 05. Fax 986 223 101. nova do segundo [email protected] embarazo de dona Impreso en papel reciclado Greenrecy 100 de 60 gr./m2 ALetizia Ortiz, que habería de encher de satis- facción os futuros pais e as respectivas familias, trae de novo á actualidade o deba- te sobre a reforma constitu- Mito Rodríguez cional para rematar coa preferencia do varón na su- cesión ao trono. Os espe- cialistas en dereito consti- ‘Coas mensaxes telefónicas lígase moito’ tucional e os polemistas disputan sobre se o sexo H. VIXANDE non desvelado da criatura Mito Rodríguez é un nome su- que se agarda imprime ou posto dun home que emprega non urxencia á devandita os servizos de mensaxes telefó- reforma, verbo da que se- nicos para ligar. O sistema fun- mella haber un amplo con- ciona, di; é cuestión de estatís- senso das forzas políticas. tica: cantas máis mensaxes, O problema está en que máis posibilidades nun mundo non se quere abordar esta no que todos teñen claro o que modificación de modo illa- procuran. do, para que o necesario re- frendo da norma non se Sexo por mensaxería, pensei convirta nun plebiscito so- que era unha estafa. bre a monarquía, pero o pa- Estafa non é. Haberá de todo, norama político –tan cris- pero no meu caso, funciona. pado pola fuxida ao monte Explíqueme como é o conto. do PPÐ non favorece en ab- As empresas de móbiles te- soluto a abordaxe dunha re- ñen servizos de mensaxería con forma máis ampla. distintas canles para ligar. Hainos Non serei eu quen de- locais, galegos e estatais. Aquí, o fenda o privilexio masculi- que mellor funciona é o galego. no na sucesión ao trono, Un envía a un número de tres ci- pero fundar na igualdade fras predeterminado unha mensa- entre homes e mulleres a xe gratuíta co nome da canle na reforma anunciada enco- que quere entrar. A compañía bre, necesariamente, unha mándache de volta outra mensa- contradición de principios xe que che informa do número de entre a igualdade que se tres cifras da canle que procuras, propugna e a natureza da de modo que ti lle envías unha PACO VILABARROS institución para a que se primeira mensaxe para darte a despois dun proceso no que aos que nas citas quedas ao descu- Todas as citas teñen resul- postula. A igualdade entre coñecer. O custo neste caso é de poucos vas intimando. berto. Eu digo como son exacta- tado? as persoas con indepen- nove céntimos máis IVE. Nor- Haberá algún truco especial. mente porque hai todo tipo de Non. Estou nisto desde 2004 e dencia do seu sexo, raza, malmente, eu digo que ando á No meu caso, non darlle pa- gustos. Nunca minto, aínda que tiven sexo con máis de dez. Había crenzas ou condicións aná- procura dunha muller interesan- tadas ao idioma e non mentir non sempre digo toda a verdade. xente de Vigo, da Coruña, de San- logas está indisolubelmen- te. Tras esa mensaxe, recibes 14 nunca. Logo, hai que saber dis- A xente que usa o chat, co- tiago, de Ourense, do Porriño... te vencellada ao principio ou 15 respostas de particulares ás tinguir á xente. Os homes e as mo é? Non resulta algo sórdido? democrático. Unha socie- que ti podes responder con oito mulleres teñen formas distintas De todo, xente nova, persoas Frío si, sórdido non. dade estamental ou simple- mensaxes privadas para amañar de escribir. Digo isto porque hai moi maiores, obreiros, licencia- Entón o sistema rende. Cal- mente autoritaria no só po- unha cita ou para ter unha con- persoas que fan pasarse por un das... non hai un padrón. quera pode apuntarse, non o de prescindir da igualdade versa telefónica, por exemplo. sexo distinto ao seu. Casadas, solteiras, divor- digo por min, claro está. persoal senón que precisa- E con ese sistema, liga moito? E os ligues non serán de pago? ciadas? Todas buscan sexo? Este país é libre. Calquera mente se funda na súa ne- Ás veces si. Depende de co- Entra de todo... Hai quen pi- Casadas, separadas, soltei- pode intentalo. Eu coñecín este gación. Calquera com- mo entres, da túa actitude. Non de que lle recargues o móbil, hai ras... Non todas andan á procura sistema de forma casual e cal- prende que a institución podes ser maleducado á primeira quen ofrece sexo a cambio de de sexo. Hai quen busca amiza- quera pode acceder a el. monárquica, que é unha re- de cambio. A cuestión é ir coñe- cartos... Eu non acepto eses xo- de, parella... Se cunha mensaxe Como dicía que era o telé- miniscencia de formas de cendo a xente, como na vida gos, como tampouco teño rela- que envías, podes recibir 14 ou fono ao que hai que chamar? organización política pre- mesma, aínda que neste caso xa cións con menores. 15, cun euro, recibes perto de Un número de tres cifras da democráticas aínda que se se sabe que persegue cada quen Falando de relacións, feo 150 mensaxes. De aí, ao mellor súa compañía do móbil, non vou incardine en Estados cons- porque o aclara nas súas mensa- non é, pero tampouco un adonis. interésate unha, pero entre o res- aclarar que número para non fa- titucionais e mesmo de xes. De todas as formas, lígase Nisto non hai que mentir por- to, hai de todo. cer propaganda.♦ longa tradición democráti- ca, encarna un privilexio absoluto nada menos que no acceso á xefatura do Es- A nación galega existe tado. Privilexio do que es- tán radicalmente excluídas as persoas do común. Conversas con Francisco Rodríguez Daquela, fundar na igualdade entre homes e Xosé Mexuto mulleres a reforma proxec- tada resulta pouco convin- cente. Dende a óptica da Sempre se dixo que Francisco Rodríguez ten moito Non agacha opinións sobre calquer tema e, non discriminación non se que contar. Neste libro de conversas faino reflexiva menos aínda, sobre as máis espiñentas situacións pode remover un privilexio e abertamente desde unha óptica persoal e política e que lle tocou viver desde o liderado accesorio mantendo o pri- mesmo con ánimo de trascender. do nacionalismo galego contemporáneo. vilexio esencial. O dereito da pequena Leonor, que suscita simpatías pola súa aparente modernidade, fúndase na negación do mesmo dereito en todos os homes e mulleres excluí- dos da liña sucesoria. Unha soberana incongruencia.♦ NOVIDADE A NOSA TERRA