A Galiza Con Futuro

Pepe Carreiro

PERIÓDICO GALEGO SEMANAL

Fundacións sanitárias: Iván Raña, Aos americanos éntralles pavura máis recursos, menos servizos un nome escrito á nacida ————————–—— 10 ———–—–—————— na história ————————–—— 18 ———–—–—————— O concello detecta iregularidades na maioria de do deporte A voda de Francisco Vázquez autobuses escolares de Pontevedra galego con Sissi Emperatriz –————————–—— 12 ———–—–——————– –—–—— 15 ———–— ————————–—— 26 ———–—–——————

18 DE OUTUBRO ● 2001 ● ANO XXIV ● IV XEIRA FUNDADO EN 1907 Nº 1.004 ● 200 PTA

Debate entre os representantes de Galiza Nova, Novas Xeracións e Xuventudes Socialistas A Galiza con futuro

Nengun partido se fia dos inquéritos

Xosé Manuel Laxe (Xuventudes Socialistas), Rubén Cela (Galiza Nova), e Alexandre Gómez (Novas Xeracións). A. PANARO

Estanislao Fernández de la Cigoña e Núñez O valor dunha língua Os socialistas Entre encravamentos profundos e O valor económico da língua, nun tempo no que as indústrias da cultura ocupan un lugar central na actividade produtiva, está sen- reafirman desencravos amorosos do o eixo dos debates no II Congreso de la Lengua Española que se Premio Xesús Taboada Chivite 1997. Concello de Verín está a celebrar en Valladolid, coa preséncia de 5 xefes de Estado e o pacto de máis de 300 especialistas. Ademais da importáncia económica Os encravos e os desencravos. dunha língua, estase poñendo de manifesto (aceitado desde o dis- Un peculiar eido da imaxinería popular curso de abertura do Rei Juan Carlos I) que é necesário e indispen- post-eleitoral sábel o impulso público para que calquer idioma, mesmo os de galega exhaustivamente investigado neste maior ámbito e poder, poda ser un veículo de expresión a todos os libro por Estanislao Fernández de la níveis do coñecimento e da comunicación. Pero o idioma é moito co BNG Cigoña. Premio Xesús Taboa Chivite máis: é o cerne da identidade dun povo. Asi se está a afirmar neste do Concello de Verín. congreso e asi se asinou nunha declaración ao final do Encuentro Internacional de Periódicos en Español, celebrado hai un ano en San Millán de la Cogolla. Os convocados manifestaron “a firme deci- sión de comprometer todos os esforzos en difundir e reafirmar o As promesas idioma español como forma de ratificación permanente da nosa identidade cultural”. Entre eles atopábanse moitos dos que arremeten contra aqueles que apoiamos unha defensa idéntica desde o eleitorais galego e lla esiximos aos nosos poderes públicos. ♦ incumpridas 2 Nº 1.004 - ANO XXIV 18 DE OUTUBRO DE 2001

▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼

Empresa Xornalística Editora:

Promocións Culturais Galegas S.A.

Consello de Administración:

PRESIDENTE: Cesáreo Sánchez Iglesias.

CONSELLEIRO DELEGADO: Xosé Fernández Puga.

VOGAIS: Xosé Mª Dobarro, Alberte Ansede, Antolin Fernández, Manuel Veiga, Bieto Alonso, Xan Costa, Xan Carballa e Miguel Barros.

SECRETARIO: Xan Piñeiro.

Director:

Afonso Eiré López

Redacción:

Gustavo Luca de Tena, Xan Carballa, Manuel Veiga, Horácio Vixande, Arantxa Estévez, Carme Vidal, Paula Bergantiños, César Lorenzo Gil.

EDICIONS ESPECIAIS: Xosé Enrique Acuña.

DESEÑO DE MAQUETA: A. PANARO Xoselo Taboada.

Colaboradores: Todos os partidos de acordo en que a maioria do PP non está asegurada MADRID: Manuel Seoane.

BARCELONA: Iria Varela.

PORTUGAL: Gonçalo Nuno.

SANIDADE: Ninguén se fia dos inquéritos Maria Alonso.

CULTURA: Xoán M Estévez, ✒ AFONSO EIRÉ Celso López Pazos, Manuel Vilar, Lupe Gómez, Óscar Losada, Gonzalo Vilas, Xosé M. Eiré Val, Xosé Mª de Castro Erroteta, Non é só que non se fien dos inquéritos, senón que estes e as suas leituras forman parte primordial das mo- Xesus González Gómez, Manuel Rivas, Borobó. dernas campañas eleitorais. Ademais, os posíbeis acordos post-eleitorais enchen grande parte da polémica.

LECER: Eva Montenegro Piñeiro. omezou a pre-campaña eleito- dáctica, de explicación das me- de defender os intereses de tampouco se absteñan. Ao ral, hai xa tantos meses que didas. Trata de convencer, rea- Galiza sen renúncias nen im- tempo tenta, conha mensaxe Fotografia: semella toda unha lexislatura, lizado o traballo de conmover posicións externas. Semella centrista, reforzada polo efecto Andrés Panaro. Xosé Marra, anunciando a maioria absoluta ao eleitorado máis afín. Un elei- asentado como segundo forza Zapatero, entrar no eleitorado Voz Notícias. C de Fraga Iribarne. Está dando torado, con pouso antifranquis- política, o que lle da tranquili- que abalou dos socialistas aos cabo cos inquéritos lanzando a ta e de esquerdas, que pode dade, e teima na mensaxe que populares nas últimas déca- Ilustración: mesma mensaxe ás primeiras moverse mesmo pola simples desbancar a Fraga é posíbel. das. Este é o único xeito, afir- Xosé Lois, Pepe Carreiro, Calros Silvar, Gonzalo Vilas, páxinas. Pero nengun partido idea de derrotar á direita perso- Argumenta que, nos anteriores man os socialistas, de derrotar Suso Sanmartin, Ana Pillado Vega. se fia dos inquéritos pois todos nificada en Fraga. comícios, o inquérito do CIS ao PP. Aventaxaria aos na- saben que forman parte da unicamente lles otorgaba 14 cionalistas e amainarian as Xefe de Publicidade: própria campaña, coma a pe- Os indecisos deciden deputados. Agora andan a bo- contradicións internas para o Carlos Martínez Muñoz gada de carteis inicial, os míti- tar as contas de 21 a 23, se- pacto de governo. [email protected] nes e as entrevistas aos princi- É neste segmento povoacional gundo quen as faga. Xefa de Administración: pais candidatos, cada cousa no onde o BNG trata de rabuñarlle Dase tamén a circunstáncia de Blanca Costas seu tempo. votos tamén ao PSdG-PSOE, Tamén o PSdG-PSOE coincide que PP e BNG coinciden en Subscripcións: cun programa que apresenta nesta menxase. Pero a sua si- afirmar que é importante que o Lola Fernández Puga [email protected] Pero os inquéritos teñen outra como socialdemócrata e incar- tuación esta última semana da PSOE suba. No PP estarian cualidade: a de decidir de xeito dinado no Estatuto, para levalo campaña é máis difícil, porque moito máis tranquilos na sua Vendas: Xosé M. Fdez. Abraldes importante o ritmo, a estratéxia até as últimas consecuéncias. puxa por manter a ambigueda- estratéxia bipartidista e antina- e até as mensaxes dos partidos. Unhas ideas que poden com- de sobre os pactos. Todo os in- cionalista se os socialistas su- Redacción e Administración: Asi, temos que o PP, nesta últi- partir capas moi amplas do quéritos o situan como terceira peraran ao BNG. Os naciona- Rua do Príncipe 22, baixo. ma semana, está moi preocupa- eleitorado non sometidas á gal- forza política e cun ascenso listas afirman que só co ascen- 36202 Vigo Apartado 1371. 36200 Vigo do polo importante número de vana conservadora. O BNG moi minguado. Pérez Touriño so dos socialistas, a costa do indecisos que manifestan ter vo- promete cámbio e, fronte ao sigue fiando en que os votos PP, se pode desbancar a Fra- Edición Electrónica: PSdG-PSOE, trata de apresen- www.anosaterra.com tado nos anteriores comícios a indecisos que anteriormente lle ga “porque nós non podemos Fraga. A mensaxe é lograr que tarse non só máis creíbel ne- deron o seu apoio ao PSdG- facer sós ese traballo”, argu- voten. Repíteno os candidatos, sas ánsias, senón máis capaz PSOE non emigren ao BNG e menta Xosé Manuel Beiras. Teléfonos: comezando por Fraga, diaria- Pero claro, para o PP esa con- REDACCION: mente. Pero o medo non é tanto dición seria boa sempre e can- (986) 43 38 86 - 22 24 05 Xosé Lois Fax (986) 22 31 01 a que vaian quedar na casa, se- do non perda a maioria absolu- Correo Electrónico: [email protected] nón que o descontento se tradu- ta e, para o BNG, aventaxando za nun trasvase cara o BNG. os nacionalistas aos socialis- ADMINISTRACION. SUBSCRIPCIONS E PUBLICIDADE: Eles son os que verdadeiramen- tas, algo que xa non poñen en (986) 43 38 30* te decidirán esa maioria absolu- discusión. ta se optan, mesmo nun 5%, por Imprenta: trasvasar o voto, pois os inquéri- Pero non só aparecen os inde- E.C. C-3 1958 tos consideran nas suas estima- cisos como posíbeis motores Depósito Legal: cións que o 12% votos hoxe non do cámbio. Existen outros vo- C-963-1977 manifestados irán ao PP. tantes, nos últimos anos fideis ISSN: a EdG, ou e IU, que poden su- 0213-3105 A eses indecisos do PP é aos marse a ese cámbio con que se dirixe principalmente o apoios ao BNG ou ao PSdG- Non se mantén BNG. Formación que, segundo PSOE, con máis proclividade correspondéncia sobre orixinais non solicitados. os inquéritos, só teria dubitati- aos nacionalistas polos desen- vos ao 7% dos seus antíguos contros existentes co PSOE Está permitida a reprodución sempre que se citar eleitores. Beiras apreséntase nos últimos tempo. Asimesmo, procedéncia. cada vez máis coma presidente algun deputado do BNG en e, nestes últimos dias, a sua Pontevedra e a Coruña poderia

▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼ campaña será maiormente di- Pasa á páxina seguinte 3 18 DE OUTUBRO DE 2001 Nº 1.004 - ANO XXIV

Vén da páxina anterior sas con A Nosa Terra. Afirmou depender da decisión que to- O resultado terá repercusións en Euskadi e Catalunya que a dirección en Madrid ten men finalmente eleitores próxi- decidido que o PP ten que per- mos a Nós-UP que pede a der o governo de Galiza como abstención ou a FPG, que se paso para que Zapatero acceda apresenta sen posibilidade de á Moncloa e que a dirección conseguir representación. ‘Fraga á oposición’ respaldará un acordo co BNG.

A utilización dos pactos “Máis claro auga, Fraga á opo- Tamén o PSOE de Euskadi es- sición”. Con esta frase aclara- tá agardando para saber o que A posibilidade dun pacto post- ba Pérez Touriño no mítin de ocurre na Galiza para fixar defi- eleitoral tamén se utiliza segun- Vigo a sua postura sobre os nitivamente a sua estratéxia. do conveña. Para o BNG, desde pactos co BNG. Un pavillón Enfrontados dous bandos: o li- hai máis de catro anos, está cla- onde congregaron a metade derado por Redondo Terreros, ro que é necesário un acordo co de xente máis que o PP (3.600 que teima en acordos co PP, e PSOE para desbancar á direita persoas), viñase abaixo aplau- o de Odón Elorza, que se posi- do governo autonómico. O BNG sando. O ambiente rezumaba ciona por un novo achegamento apreséntase como a forza ca- cheiro a esquerda tradicional. ao PNV, a dirección estatal paz de lideralo. O PSdG-PSOE A Rodríguez Zapatero, que en apoia unha via intermédia. Pero tenta manter, pola sua banda, cinco meses se fixo un grande na práctica é unha via de ruptu- unha ambigüidade calculada, mítineiro, pedíanlle “caña, cara coa que puxo en marcha pero só cando se atopa na obri- ña á direita”, desde que subiu Redondo. O candidato de conga de abordar o tema, senón ao estrado”. E Zapatero, des- senso para relevar ao actual se- que a sua táctica é non falar de pois de explicar que iso non é cretário xeral nun próximo con- acordos até despois das elei- o seu, non defraudou ao eleito- greso poderia ser Patxi López. cións. Ainda asi, loxicamente, rado. Falou de voltar “á social- afirman que eles son os que te- democrácia”, de Gescartera e Tamén en CiU se está a dar o rán que liderar ese governo, de non firmar os acordos sobre Manuel Fraga e José Mª Aznar nun mítin en Lugo. X. MARRA debate de seguir contando co pois “só se pode derrotar ao PP renovación de cargos institu- política que acabou con Xosé O dia anterior, Dolores Villarino, apoio do PP ou achegarse a se o PSOE queda antes ca o cionais se Aznar non desauto- Luis Gómez como director de vicesecretária do PSdG-PSOE e ERC. En CDC apostan polo BNG, por cuestión de pura ma- rizaba a Rato. A maioria das La Voz”. Explicaba que as de- candidata número 2 por Ponteve- achegamento aos nacionalistas temática”, aponta Touriño. persoas, de 45 a 65 anos, co- claracións de Touriño e Bugallo dra, realizaba durante un debate de Carod Rovira. Asi o manifes- nectaban co discurso. “foron sacadas totalmente de eleitoral na cadena SER de Vigo tou Xavier Trias, o voceiro de Mentres tanto, desde o PP, so- contexto e o único que non ca- a mesma afirmación que Touri- CiU en Madrid. Unió está reti- bre todo os chegados de Ma- O ambiente era moi distinto á eu na trampa foi Pachi Váz- ño: “Fraga non vai governar, ain- cente a desprenderse do apoio drid, tratan de coesionar á direi- entrada do mítin. Un dirixente quez, alcalde do Carballiño”. E da que o BNG quedara antes ca dos seus sócios demócrata-cris- ta meténdolle medo coa chega- socialista explicabános como Méndez Romeu, o cabeza de nós”. Felipe González fixéralle a tiáns. Desde CDC non queren da dos nacionalistas ao gover- “La Voz de Galícia e Francisco lista de A Coruña que tamén se mesma recomendación a Touri- que ERC se una a Maragall na no. Recurren de novo ao medo Vázquez fixéronos perder tres mostrou contrariamente a un ño por duas ocasións durante a moción de censura que comeza- coma en Euskadi, pero o medo dias preciosos de campaña coa acordo cos nacionalistas? “Non sua visita a Galiza. ron a debatir o 17 de Setembro. semella ser ao seu fracaso, pois polémica dos pactos”. Acusaba hai problema, é moi ben man- A perda do PP na Galiza posibili- Galiza pode sumarse o de Eus- ao xornal e instigar unha via dado, en A Coruña obedece a En semellantes términos se tarialle a Pujol outro tipo de polí- kadi, como a antesala dun cám- que pretende que “o PP e Cui- Paco (Vázquez) pero en Comp- manifestou unha persoa da tica a nível do Estado, e contra- bio no Estado.♦ ña sigan governando. A mesma sotela obedece a Touriño”. Executiva Federal en conver- rrestar o catalanismo do PSC.♦ Escoller o ritmo de avance Os cámbios sociais non se dan de repente, requiren unha maduración e un levedar que se apresenta oculto ou albiscado unicamente en lixeiras variacións que pasan desapercibidas para a maior parte da cidadania. Ainda asi, ninguén pode negar que a sociedade galega sofreu unha importante transformación nos últimos tempos. Un camiño cara a modernidade que, algunhas veces se fixo no ar, desprezando as bases da tradición e dos recursos próprios.

Non foi un cámbio en solitário, nen único no contexto xeopolítico nos que nos movemos. Foi un mudar necesário para Galiza, pero tamén para un Estado e unha Comunidade Europea na que estamos inseridos. Galiza non podia quedar como unha illa de atraso e miséria.

Negar a evolución para ben, seria unha cegueira política. Pero os cámbios económicos, de infraestruturas e de calidade de A. PANARO vida, posibilidades de promoción e até pervivéncia dos seus habitantes, foron sempre no cu do chideiro europeu. O País evoluiu, viñeron vias novas, aeroportos, telefonia, saneamentos, Beiras seguirá liderando o BNG pase o que pase luz eléctrica... Pero seguimos a ser os derradeiros en contar cos mesmos servícios. Non hai máis que ollar, por exemplo, para o Norte de Portugal, que o temos moi perto. Nos avanzamos, Fraga, un mítin de catro minutos pero os outros avanzaron máis ca nós. O que se está a xogar nestas eleicións non só é o ritmo deses Catro minutos. Ese foi o tempo Pero estes dous termómetros, Ademais, no BNG sosteñen cámbios, para o PP froito da sua xestión, para BNG e PSOE que durou a intervención de Fraga coma nos tempos do finado, que, ainda no pior dos casos, de minguados pola política Fraga; a capacidade de facer de motor en Pontevedra. Cuiña e Álvarez chegaron para meter en revolti- que Beiras non pudera acceder dun povo que, a cada, está dando mostras do seu dinamismo, da Cascos, que xa tiveran que agar- xo aos políticos e aos traballa- a Raxoi na actualidade, chega- capacidade positiva de transformación saida das suas prórpoias dar polo presidente en funcións dores mediáticos. No próprio PP ria antes de catro anos, porque, forzas, moitas veces entarangañadas por políticas exteriores que chegaba surprendentemente disparaban contra Álvarez Cas- está convencidos de que Fraga coercitivas. Estase a xogar tamén a capacidade de ilusionar a unha tarde, tiveron tempo de explaiarse cos, acusándoo de vir apoiar ex- non aguanta toda unha lexisla- Galiza que esperta, que procura futuro con alternativas mesmo nas suas intervencións. plícitamente a un Cuiña Crespo tura e que o máis probábel é arriscadas, que se quer situar, sen complexos, en pé de igualdade, que ten moito apuro por ser su- que o PP, ante as divisións in- en Europa. Que pretende dialogar co mundo desde unha cultura Non é que Fraga nos tivese afei- cesor e perde, de novo, as for- ternas, convoque novos comí- de seu, nen submisa, nen submetida, nen infravalorada. tos xa ao seus longos discursos mas. López Veiga facia oposi- cios. Daquelas, o BNG, afirman, nestas eleicións. Os mítines da cións criticando ao BNG. estarian en condicións de levar Semella que existen na Galiza duas sociedades. Unha direita cociñáronos en tapiñas a Beiras á presidéncia con resignada, avellentada, compracida cun presente que non viron quentes dun máximo de 15 mi- Mentres tanto, Xosé Manuel Bei- maioria eleitoral. millor. Outra Galiza emprendedora, nova, arriscada na procura nutos. Pero o petisco de Fraga ras, deixaba claro nas entrevistas, dun futuro que garanta o benester e a dignidade. A Galiza que en Pontevedra coincidiu no dia que el ia continuar sendo o cartaz Estas decisións deixarian tamén se deixa ir no carro contra a Galiza que está disposta a turrar coa sua entrevista na TVG. O eleitoral do BNG porque ninguén varada a estratéxia dalguns do del, polo camiño que ela mesma marque. candidato do PP aparecia canso o puxera dentro en cuestión. Ata- PSdG-PSOE que lle quentan a e demacrado. O ritmo da campa- llaba así unha especulación que orella a Touriño decíndolle que é Duas Galizas que se enfrontarán nas furnas. Até que ponto esa ña, que toca ao seu fin, foi infer- xa a dirección do BNG deixara millor agardar catro anos, cando Galiza subsidiada é capaz de apostar polo futuro? Os resultados nal, e Fraga semella acusala, co- clara moito antes das eleicións: non esteñan Fraga nen Beiras. do 21 de Outubro darán unha resposta. Poden ser o vento que ma calquer xogador que salte ao Beiras, pasase o que pasase, ia A decisión do BNG, cataclismos sopre no facho, ou a pexa que nos dificulte o camiño.♦ campo infiltado todos os dias. seguir liderando a formación. fóra, é que Beiras si vai estar.♦ A NOSA TERRA 4 Nº 1.004 - ANO XXIV 18 DE OUTUBRO DE 2001

os logros do Governo e e despois as nosas propostas. Das mil propostas do PP, 250 están dirixidas exclusivamente a mocidade. De 75 candidatos ao Parlamento, 25 somos xente nova. Temos un cartel eleitoral renovado case nun 60%...

XXSS: Eso é, no cartel, Fraga esta completamente renovado. (Risas).

NNXX: Pode interrompirme?

ANT: Continue, continue...

NNXX: ...considerámonos a voz da mocidade e apresentámonos cun aval de feitos e propostas. Galiza é xunto con Catalunya a única que ten un Plano de Empre- go Xuvenil, que funciona, con resultados importantes, desde hai seis ou sete anos. Proba diso é que, entre os menores de trinta anos, hai máis de 228.000 ocupa- dos, que se criaron máis de 38.000 empregos en catro anos, que se adican máis de 33.000 mi- llóns a políticas activas de emprego e que se puxeron en marcha diferentes programas con entidades locais. O 80% dos novos empregos por conta allea teñen ca- rácter indefinido, a taxa de tempo- ralidade descendeu en case que tres pontos desde 1997 e 12.189 desempregados criaron o seu próprio posto ou seu beneficiaron de programas para autónomos.

GN: Sen que serva de preceden- te, quero dicer que gosto do enfo- que da campaña do PP, facer pensar en Galiza e nos seus fei- De esquerda a direita: Alexandre Gómez (Novas Xeracións), Xosé Manuel Laxe (Xuventudes Socialistas), e Rubén Cela (Galiza Nova). Reportaxe Gráfica: A. PANARO tos. Por que os feitos son que como resultado da política laboral do PP a taxa de desemprego xuvenil ascende ao 28% e temos os índices de precariedade e even- Debate entre o presidente de Novas Xeracións e tualidade máis altos da UE. O desemprego feminino duplica ao dos homes, cando o número de os secretários xerais de Galiza Nova e Xuventudes Socialistas rapazas con titulación universitá- ria é o triple. Están formadas pero non teñen saida laboral. GN xa adiantou hai cinco anos que o A mocidade protagonista eleitoral Plano de Emprego Xuvenil ia ser un auténtico fracaso e as cifras póñeno de manifesto. De cada ✒ PAULA BERGANTIÑOS 100 contratos, 65 son eventuais e en precário. No tramo de idade A mocidade converteuse na protagonista destas elei- vas Xeracións; Rubén Cela, secretário xeral de Galiza de 16 a 21 anos a porcentaxe ascende ao 98%. Pero un governo cións porque o seu voto pode retirarlle ao PP o Gover- Nova e Xosé Manuel Laxe, de Xuventudes Socialistas non pode dar resposta aos pro- no da Xunta, como se dun relevo xeracional se trata- para debater sobre a situación e as expectativas da blemas cando nen sequer é case. Xuntamos a Alexandre Gómez, presidente de xuventude. Os tres son candidatos a sair deputados. paz de recoñecelos, cando Ma- No- nuela López Besteiro nega que exista desemprego xuvenil e se Non foi un debate convencional. desaparecer, pero a conta dos global que atenda aos diferentes NNXX: Loxicamente, eu non estou refire a nova emigración -no últi- Prolongouse durante máis de que marchan. Esta tendéncia ten sectores e que crie realmente dacordo. Cando nós nos diriximos mo ano marcharon 15.000 mo- duas horas nas que se respeita- que rachar cun plano extratéxico emprego. a xuventude explicamos primeiro zos– como mobilidade xeográfi- ron escrupulosamente os turnos ca. Como se poden criar postos de intervención. R. Cela (Lugo, de traballo estábeis cando se es- 1979) e X.M. Laxe (Outes, 1977) tán a dilapidar os sectores produ- construiron o seu discurso es- tivos. Por cada persoa que se xu- pontaneamente. A. Gómez (For- Viver cos pais até os trinta bila non se cria un posto de traba- carei, 1973) fixo ouvidos xordos llo novo. Os mozos son os secto- ás críticas e limitouse a ler os Porque custa tanto marchar do que xa debatimos, e ter unha Decreto de Vivenda Xove en- res máis desprotexidos e vulnerá- “feitos” e as “propostas” que traia da casa? vivenda. Galiza é a única comu- trou en vigor o ano pasado. beis ás políticas do PP. Que alter- enumerados nun documento co nidade que conta cun Decreto de nativa queda? Alistarse no exérci- título Argumentário Xuventude. XXSS A sociedade cámbia e Vivenda Xoven, para facilitar o GN: Parece que dez anos non to profesional, marcharse a Ca- tampouco se trata de ser catas- acceso a menores de 35 anos. dan para moito. A xente non nárias para traballar na hostelaria Unha das principais preocupa- trofista, pero a maior dificulda- Neste 8 anos incrementouse o marcha da casa porque non ten e na construción ou, por exemplo, cións da mocidade é atopar un de e non dispor das condicións número de vivendas públicas, e un salário estábel. Por outro la- descargar peixe no porto de Bu- posto de traballo. precisas. Non existe unha polí- as últimas actuacións centráron- do a vivenda en Galiza, se o rela durante oito horas con nómi- tica pública de vivenda, estase no rural. O noso programa comparamos co resto do Esta- nas de 33.000 pesetas. XXSS: Despois de once anos de mos no mercado libre e salva- contempla medidas nesta liña. do, é de má calidade e máis ca- Governo, o PP ten que render xe. As vivendas de protección ra en relación coa renda fami- NNXX: Para NNXX do PP o gran- contas. Falan dos logros do Pla- oficial chegan a moi pouca xen- GN: Moita xente marcha da ca- liar. En canto aos estudantes, de reto destes próximos catro no de Emprego Xuvenil pero o te. Se á vivenda se lle suma o sa, pero para Canárias. O en cidades como Vigo ou Coru- anos é o fomento do pleno empre- certo é que na miña comarca problema do emprego emanci- mesmo Alexandre recoñece ña, incúmprese a lexislación e go potenciando o sector servizos 7.000 mozos menores de trinta parse é moi difícil e iso retarda que os dous factores que im- non funciona nen unha só resi- co novo Plano de FP. Ten un or- anos tiveron que marchar porque o desenvolvimento dun país. peden a emancipación da xen- déncia pública. Algunhas das zamento de 200 mil millóns de pe- aqui non teñen traballo. É bas- te moza é o emprego e a vi- medidas que propón o BNG setas e vai entrar en vigor no ano tante pouco críbel que prometan NNXX: Que aos maiores de 25 venda. Contradise a si mesmo. son un plano de residéncias pú- 2002. Como organización máis agora un contrato dun ano aos anos o que máis nos preocupa é Se a xente ten resoltas as blicas, unha normativa de habi- importante deste país pedimos xóvenes. Por que non o fixeron emanciparnos é unha realidade suas condicións de emprego e tabilidade, a incorporación da que se adapte a realidade sócio- nestes doce? Déronse conta palpábel na que imos estar de habitabilidade, como defende, xente moza nas vivendas de ré- económica de cada comarca. agora de que existe desemprego acordo as tres formacións políti- porque non se emancipa? xime de protección oficial ou o xuvenil?. A lista do paro pode cas. As duas medidas para ata- impulso do cooporativismo de XXSS: Non se pode falar do novo llar esa situación son o emprego, NNXX Teño que dicer que o vivendas xuvenis.♦ 5 18 DE OUTUBRO DE 2001 Nº 1.004 - ANO XXIV

Plano de FP cando previamente se estrutura un ensino alleo a realidade do mercado e as nosas po- Xuventude e política O futuro tencialidades. Cando os de Noia ANT: Hai moita mocidade liza é a única comunidade autó- plicou Laxe, ao descrédito da teñen que ir a Ribeira a facer un que ‘pasa’ da política. noma cun Plano de Acción Xo- política, con minúscula, que fixo ciclo de frio industrial. A necesida- ven dotado con máis de 110 mil o PP. A Fraga non lle interesa de de incidir nas novas tecnolo- XXSS: Non é certo que sexa millóns, elaborado e consen- fomentar que a xente moza se da língua xias e de informáticos non se su- pasiva. O problema é que se suado con todas as aso- organice porque iso implica que ple con catro ciclos de 30 prazas desprestixou a política e non se ciacións e que supuxo un cám- lle den máis a lata. O resultado cada un. O PP non puxo en mar- poténcia que a xente participe. bio das políticas de mocidade. da acción dos seus Governos é Hai futuro para o galego? cha nengun ciclo relacionado co Criar asociacións viciñais, cultu- Somos os que máis cartos in- a existéncia dun feble tecido mar ou co sector agrogadeiro. No rais ou xuntarse para defender o vestimos nos menores de trinta asociativo. En Euskadi, por último retiro monacal do Consello XXSS: O galego é, xunto coa meio tamén é participar poltica- anos. Para fomentar o aso- exemplo, máis do 50% da povo- cultura, a mellor baza que ten da Xunta falábase de devolver os mente. Pero iso non interesa. É ciacionismo xuvenil propoñe- ación está asociada. Aqui o re- xóvenes ao campo, pero que me- Galiza e pode estar condenado mellor ter o cacique de turno mos reformar a lei de aso- parto axudas é absolutamente a desaparición se non se coida didas tomaron? Ademais das ei- vendendo favores que unha so- ciacións, desburocratizar os discrecional e no listado de enti- vas en formación, seguen sen no ensino e se non se poténcia ciedade organizada. Aso, o aso- trámites, axilizar todas as sub- dades xuvenis subvencionadas e utiliza cara o exterior. Hai que existir infraestruturas, servizos e ciacionismo case que non ten vencións e amplialas. Todas as figuran desde a Asociación de comunicacións axeitadas. No rachar coa política oca e valeira presenza real. Cada vez que entidades deben depender da Asmáticos de Galiza até Cáritas do PP. Nós acreditamos na transporte escolar hai fraude. De- nace unha asociación míraselle Dirección Xeral de Xuventude e de Mondoñedo. Alexandre, es- cláranse desde hai anos rotas mestizaxe. A educación e a cul- a cor política e a xente ten me- tirar dali as suas subvencións. tou dacordo con con axilizar os tura marcan a saúde dun país e que non se fan. Tampouco se do a xuntarse. É necesário un En canto aos feitos, temos que trámites para legalizar unha aso- cumpren as medidas de segurida- o noso, como ten denúnciado o plano para afortalar o movimen- dicer que se duplicou o número ciación pero, porque non sen ten Foro Luces de Galiza, está pre- de. Moitos mozos teñen que le- to viciñal que rache co clientelis- de asociacións xuvenis exis- feito xa? O BNG e a forza vantarse a horas intempestivas sa do clientelismo de Pérez Va- mo e que fomente a criatividade tentes e que se aumentou o maioritária entre os menores de rela e compañia. Non se para poder chegar a tempo ao e o deporte. A mocidade reco- seu orzamento. A participación 44 anos porque é a única orga- seu centro escolar. Por outra ban- aproveitan todas as potencialida- ñece o abandono dos governos dos mozos no asociacionismo nización moza no sentido máis des. Nós propomos a criación do da, onde está o plano de finanza- Fraga e quer un cámbio que só ou na política vaise producir na amplo da palabra, porque non mento plurianual para as universi- Instituto Rosalia de Castro, para pode vir protagonizado polas medida en que se nos facilite utiliza a xuventude como clinex potenciar o galego aqui e expor- dades? E cando se vai pagar a forzas que están no progresis- xerar as iniciativas e propostas. de usar e tirar nunhas eleicións, débeda de máis de nove millóns? talo fora. A Lei de Normalización mo e na esquerda. por que foi a sua voz no Parla- Lingüística é obra do consenso GN: Que sexa entre a mocidade mento. Vai votar ao PP o rapaz NNXX: Non vou entrar a debate promovido polo PSOE e os go- NNXX: Como xa expliquei, o onde se produce unha maior que está cobrando cincuenta bi- porque os que teñen que xulgar verno de Fraga e Albor supuxe- 35% da candidatura do PP está absténcións e pasotismo diante lletes sen contrato ou aquel ao son os leitores de ANT. Volvo dar ron un retroceso. Incúmprese a formada por menores de 30 dunhas eleicións non é casual que se lle nega a posibilidade de normativa no ensino e na Admi- as miñas cifras de feitos. En ma- anos, a maioria de NNXX e Ga- senón que responde, como ex- estudar o que quer? téria de educación adicáronse 71 ♦ nistración. O galeguismo do PP mil millóns para a promoción de é un galeguismo cutre. novos investigadores este anos e máis de 100 mil millóns a centros NNXX: É un dos nosos elemen- de ensino non universitário ao tos de autoidentificación e o PP longo de dez anos. O gasto en nestes doce anos non só non o educación duplicouse, incorporá- defendeu senon que puxo os ins- ronse 6.000 novos docentes, cre- trumentos necesários para con- áronse 60 centros de FP e case querir a normalización desde a que 30 de ESO, universalizouse filosofia de potenciar o bilingüis- a Educación Infantil e Obrigató- mo harmónico. As nosas propos- ria, adaptouse a Secundária tas son a de promover a língua Post-Obrigatória as exixéncias nos campos da formación, inves- da LOXSE, máis de 12.000 alu- tigación e divulgación, potenciar nos de FP realizaron práticas a sua presenza en universidades concertadas e ofértanse máis de e congresos, en colectivos profe- 40 ciclos formativos para adultos. sionais concretos e que traballan Criáronse departamentos de cara o público e o seu orientación e potenciación da coñecimento entre os galegos do exterior. Isto preocupanos espe- aprendizaxe de idiomas e neste ‘A mocidade é o sector máis ‘A lista do paro pode ‘O noso grande reto cialmente. Os fillos de emigran- anos todos os centros estarán desprotexido e vulnerábel ás desaparecer, pero a conta para estes catro anos é o conectados a internet. Na univer- tes enténdeno pero fálano pou- sidade, en dez anos, triplicouse o políticas do PP”, da mocidade que emigra á fomento do pleno emprego, co. Apoiaremos a Académia pa- número de titulacións existentes, Rubén Cela (GN). busca de traballo”, potenciando o sector ra que elabore un grande dicio- case que se duplicou o número Laxe (XXSS). servizos co novo Plano de nário de referéncia, levarase a cabo o plano de elaboración de de alunos e pasouse de 1973 FP”, A. Gómez (NNXX). profesores a máis de 4.700. In- termos para especialidades e un vestíronse máis de 350 mil mi- PP. Como apontou Laxe, a estru- por créditos blandos, o 90% das do transporte para os universitá- plano xeral de promoción global llóns e hai 38 novas faculdades. turación do ensino tampouco ten práticas, incluso na Administra- rios ou da gratuidade dos libros de con atención especial as nada que ver coa oferta e a de- ción, non son remuneradas, o re- texto. Poderiamos falar de moitos administracións, ensino e meios. GN: O problema real é a progresi- manda de emprego e as nosas parto de titulacións universitárias outros temas, da fuga de cere- va privatización e elitización do en- potencialidades. Nen sequer se responde a intereses localistas, re- bros, e dicer dos enxeñeiros que GN: Eu fago miñas as palabras sino. No 1989 a Administración instaurou un Bacharelato Tecnoló- fórmase o MIR e o CAP, seguir teñen que ir traballar a Barcelona de Castelao que dicia que a adicaba ao ensino privado 7.500 xico e outro de Artes en cada co- utilizando o ensino como colchón ou a Madrid porque aqui non exis- maior obra de arte que pode ter millóns, dez anos despois adica marca e os servizos complemen- de parados... Hai que lembrar que te tecido industrial ou das novas un povo é a sua língua. O noso 25.662. Esa é a defensa da igual- tares seguen a ser deficitários. o PP votou en contra de propostas medidas do Governo, unha autén- idioma é coluna vertebral e a dade de oportunidades que fai o Téndese a substitución das bolsas do BNG como a rebaixa do prezo tica involución.♦ eséncia de Galiza como povo di- ferenciado e a labor do PP foi dar martillazos a ese Pórtico da Gloria. Falas de feitos, Alexandre, pois o feito indiscutí- Mensaxes para as mozas bel é que cada ano hai menos Como convencerian a unha mellorar os permisos por materni- Loxicamente xa se sabe que a entre homes e mulleres; a taxa falantes e que o seu número di- moza para que vote o seu par- dade e paternidade. Reformar o Roma non se chega nun dia. Es- de desemprego de universitárias minue nas xeracións máis tido? Servizo Galego da Igualade e te governo criou o Servizo Gale- triplica á dos mozos e nos salá- novas. Tédelo condenado á criar un Instituto da Muller, prever go da Igualdade e triplicou o or- rios a meia é un 33% máis baixa, morte. Mestizaxe e bilinguismo XXSS: Desde PSOE comprome- un salário social para as traballa- zamento adicado a área de mu- cando realizan o mesmo traballo; harmónico son duas palabras témonos a facer un Plano de doras do mar...Tamén é necesá- ller. Criáronse máis de 40.000 no- o PP segue tratando a anoréxia que encubren a opresión dunha Igualdade con medidas especiais rio incidir no plano educativo, se- vos empregos para mulleres, adi- ou bulímia como un problema língua sobre outra, que haxa un para as mozas. Son as máis for- guen existindo libros de texto que cáronse máis de 1.150 millóns gastrointestinal e non social; no idioma de primeira e outro de se- madas pero as que máis dificil te- a Xunta non revisa nos que se para auto-emprego feminino e 92% dos casos nos que nunha gunda. Os feitos son que hai un ñen o acceso ao mercado laboral fan comentários pexorativos so- déronse 600 concesións de axu- família existe un doente os coida- lei raquítica de normalización lín- porque non se fomenta unha cul- bre a condición de ser muller. das para baixas por maternidade, dos recaen na muller, ect. Pero güística que non se cumpre e tura empresarial para a igualdade puxemos a andar o teléfono da non é doado facer políticas de que hai rapaces e rapazas que e porque se segue amparando a NNXX: Aqui faise moita demagó- muller, 30 centros de información, igualdade e contra a violéncia de son despedidos por falar galego. discriminación desde a própria xia e despois non se fomenta a 9 casas de acollida e crearonse xénero efectivas un Governo cun Promóvese un uso totalmente Administración. Cando unha mu- igualdade co exemplo nos pró- as pensións de xubilación mutual presidente que entende as mulle- folclórico. Unha das propostas ller decide ter un fillo non goza prios partidos.Dos catro cabezas protexida para amas de casa. res como simples factorias de do BNG que botou abaixo o PP das oportunidades que teñen as de lista do PP duas son mulleres. crianzas e que actua como foi a de apoiar aos grupos de mulleres no contexto da UE e en Dos 75 candidatos perto do 40% GN:A Roma non se chega nun exemplo de atitudes retrógradas, rock en galego. Recuperar o outras comunidades autónomas. son mulleres. O problema da dia e nunca se o que se dan son machistas e sexistas. Boa mostra idioma e a cultura seria un dos Urxe un plano real de erradica- igualdade é un problema tamén pasos para atrás. Falamos de fei- do talante do BNG é de GN é do- eixos fundamentais dun governo ción da violéncia de xénero, po- sociolóxico que ai que ir atallando tos? Pois os feitos son que, lonxe tarse dunha Asemblea de Mulle- nacionalista. O primeiro que hai tenciar unha rede pública de ser- co tempo, con campañas e de- de converxer, en dez anos me- res autónoma para dirixirse direc- que facer para normalizar unha língua é conseguir que se fale. vizos sociais, rurais e urbanos, e nunciando as atitudes machistas. drou o diferencial de contratación tamente a este colectivo.♦ ♦ 6 Nº 1.004 - ANO XXIV 18 DE OUTUBRO DE 2001

A falta de depuración do Censo de Residentes Ausentes marcou a precampaña Promesas A emigración pode decidir a asignación final de escanos eleitorais Vários procesos eleitorais autonómicos foron marcados pola asignación dun escano final dilucidado polo voto emigrante. Nos últimos anos tense producido un xeométrico crecemento do CERA (Censo de Residentes Ausentes), sen que sucesivos pro- que leva cesos de depuración teñan servido para oferecer unhas listas censais acordes coa realidade. A candidata do PSOE Marisol Soneira ven de denunciar en campaña que ten descuberto nos últimos dias máis de 35 persoas xa falecidas que seguen no o ar censo apesar das depuracións realizadas na primavera pasada.

En 1997 foi na Coruña, onde a 1997, as sospeitas foron dar ao Un ano de contrato para asignación do último escano PP de Montevideo. Ali unha re- os xóvenes en paro e da circunscripción foi parar ao sidente en Uruguai desde hai solucións imediatas para PP en detrimento do BNG máis de 40 anos, Mariluz Mallo, os traballadores do agro e mercé ao voto emigrante. Algo sostén que un delegado do PP para os mariñeiros. Fraga semellante ocorreu en 1993 na levouse con engano a docu- promete nos mítines. circunscripción de Ourense. mentación eleitoral de dous dos Fíxoo tamén en anteriores En 1997 as denúncias na- seus familiares e teme que vo- campañas, pero houbo cionalistas medraron en inten- ten por eles. máis de un gran titular sidade, apresentando docu- que levou o ar. mentación que probaba unha O proceso de emisión de voto manchea de irregularidades, polos residentes ausentes é fa- En 1993 o PP próximas ao fraude eleitoral. cilmente vulnerábel, como re- comprometíase cun novo coñeceu implicitamente o Con- modelo de atención Entre elas os anúncios en greso, ao recomendar unha re- primária. Aseguraba que prensa uruguaia instando a vo- visión da Lei Eleitoral. naquela lexislatura porian tar na própria sede do PP en a funcionar 370 unidades, Montevideo, ademais de en- A posibilidade de que a persoa unha por concello e que vios masivos, cunha caligrafia que leve a Correos a documen- as ia dotar con alomenos comun no remite, desde Ar- tación e o voto, non sexa a titu- un ATS, un pediatra, unha xentina. Vencido o prazo de lar é especialmente viábel en maternidade e programas voto nos consulados, o pasado países como Arxentina, cunha de prevención, cada unha. 14 de Outubro, apenas un 1% grande masa de votantes au- Tamén se comprometian a do total de censados tiñan sentes. Naquel país o servizo realizar naquela emitido o seu sufráxio. de Correos non está en mans lexislatura –é dicer, antes do Estado polo que nengun das eleicións de 1997– a Primeiras irregularidades funcionário se fai cargo da non construción do Clínico de identificación do que envia o Santiago e hospitais no A adverténcia informativa de voto por correo. As próprias HERMO Salnés, Barbanza e Costa BNG e PSOE permitiu que se certificacións noutros paises da Morte. depurase de persoas centená- carecen das garantias que se O tempo demonstrou que rias xa falecidas parte do censo, esixen nos no sistema de Co- Voto de Residentes Ausentes nas Eleicións Galegas 1997 pero especialmente planteou rreos español, onde unha irre- nada tiñan de certo os anúncios dun Instituto unha alerta que resulta espe- gularidade desa índole é impu- A Coruña Lugo Ourense Pontevedra cialmente molesta para un PP tábel penalmente para o fun- Galego de Seguridade, Hixiene e Saude Laboral, a que aspira a que o voto da emi- cionário que admite. Eleitores 91.719 27.601 44.331 68.416 gración, onde segundo a oposi- implantación da cartilla Votantes 22.729 7œ.484 9.579 16.812 sanitária laboral, a ción fixo campaña cn cartos pú- Se non está decidida a maioria Votos válidos 22.362 7.389 9.448 16.595 blicos, decante unha situación na noite do 21 de Outubro o criación do Consello Consultivo Superior para que o deixe por debaixo da suspense resolverase vários PP 16.141 5.080 6.487 11.254 maioria absoluta. dias despois nas Xuntas Eleito- a supervisión democrática PSdeG-PSOE 4.522 1.787 1.997 3.889 do governo ou unha rais Provinciais, onde se escru- BNG 1.125 255 481 764 A primeira denúncia confirmada tan os votos da emigración. unidade especial de IU 164 78 85 119 vixiáncia, dentro da de posíbeis irregularidades Desta volta, como nas últimas Outros 410 189 398 569 aportouna en campaña o PSOE eleicións americanas, mil ollos Policia Autonómica, para e, máis unha vez como no estarán sobre cada papeleta.♦ velar polo Património. A via rápida do Morrazo, era unha das promesas de Cuiña e Fraga, das que se facian eco os meios de comunicación hai cinco anos e que non se cumpriron.

Un ano antes no 1996, nas eleicións xerais celebradas no mes de Marzo, Aznar conseguia vencer a Felipe González e converterse no novo presidente do Governo central. Tamén daquela houbo promesas do PP que non se levaron a cabo durante a lexislatura e que seguen sen realizarse. Nun mitin en Narón, Manuel Fraga, anunciou que Aznar faria chegar a Ferrol o trazado da Autovia do Cantábrico.

Unha semana despois, Hernández–Cochón, daquela cabeceira de lista pola Coruña explicaba que no programa do PP figuraba “o compromiso explícito de terminar de forma inmediata as autovias que unen Galiza coa meseta asi como a construción da autovia do Cantábrico e a de Santiago a Ourense”, que segue sen facerse.♦ 7 18 DE OUTUBRO DE 2001 Nº 1.004 - ANO XXIV

Atrapados na presidéncia da mesa eleitoral O coléxio eleitoral dista moito de votaren na mesa na que están comprende vários aspectos que ser o cenário sóbrio e sereno no destinados, ainda que non lles case nunca se exercen, por ig- que os votantes poden exercer corresponda por circuns- noráncia e por coacción dalguns o seu direito ao voto sen nen- cripción. Até os anos 80 non se apoderados, auténticos “profi- gunha complicación nen molés- permitia que estivesen identifi- sionais” da confusión en cada tias por parte dos interventores cados partidariamente. Agora si cita eleitoral. e apoderados dos partidos. Má- e o número deles por coléxio lia que a lei converte os presi- non ten límite. O presidente da mesa é a má- dentes de mesa en máximos re- xima autoridade eleitoral no presentantes da legalidade e Máis difusa é a figura do apo- momento das votacións. No lles concede moitas prerrogati- derado. Supostamente fai o la- momento da sua actuación ten vas para salvagardar todas as bor dos interventores fora das rango de maxistrado e ten á garantias do sufráxio, o seu tra- mesas. En teoria deberia ocu- sua disposición as forzas da ballo bate de frente contra a parse de que non se coaccione orde para facer cumprir as nor- picaresca dalguns representan- a ninguén para votar ou manter mas. Ten potestade para impe- tes das forzas eleitorais e a acu- informado ao presidente de dir a preséncia dalgun apode- mulación de traballo. calquera abuso que se estea a rado, a retirada de símbolos producir. Mais na prática, a sua partidários e incluso obrigarlles A maquinária da campaña elei- tarefa é ben diferente. En moi- aos vogais e interventores a toral non se detén despois da tos casos, a escusa do autoco- acatar a sua decisión, sempre clausura e o comezo da xorna- lante serve para cometer moi- que esta se consigne na acta da de reflexión. Ás oito da mañá tas irregularidades. Alguns da mesa eleitoral. do Domingo de votacións, os apoderados adícanse compul- coléxios ínzanse de intervento- sivamente a cubrir os ocos das Na realidade, o posto de presi- res, e sobretodo apoderados, cabinas de votación con pape- dente é canso. A xornada dura que pasean polas instalacións letas próprias. En moitas oca- desde antes das 8 da mañá até adobiados con grandes autoco- sións, da man do votante, dian- as 12 da noite. Aos seus poucos lantes dos seus partidos, carga- te da mesa eleitoral, permane- coñecimentos e inexperiéncia dos os petos con papeletas ce o apoderado, ao xeito de ten que sumar a dos seus vo- afins e sempre no médio do co- guia, incluso recitando o nome gais, aos que ten que asesorar rredor para “guiar solidariamen- da persoa que vai exercer o di- ponto por ponto para que fagan te” os votantes despistados. reito ao sufráxio. ben o seu traballo. Ademais, en moitos lugares, debe ter conta A figura de interventores e apo- O presidente é a lei de que non lle eliminen as pape- derados está regulada legal- letas dalgun partido –ten pasa- mente. Os primeiros participan Os presidentes de mesa, esco- do que un apoderado colla to- na composición da mesa eleito- llidos aleatoriamente, logo de das as papeletas dun partido ral en calidade de representan- recolleren a documentación po- antagonista e as queime fora do tes dos partidos. A sua misión den recibir, se asi o queren, un- coléxio– e que os guias improvi- é a de fiscalizar a actuación do ha clase preparatória para exer- sados non coloquen no sobre presidente e os seus vogais, ao cer o seu labor o máis doada- dos menos decididos as opcións tempo que defenden os intere- mente posíbel. Estas leicións para as que serven. E todas es- ses das suas forzas respecti- deberan ser obrigatórias porque tas complicacións por unha pa- vas diante dalgun posíbel abu- o labor de presidir unha mesa ga que non superou as 11.000

Arquivo A.N.T. so. Incluso teñen a obriga de dista de ser un labor rotineiro e pesetas en 1997.♦ As últimas locais en Monforte tiveron que repetirse ao demostrarse que se induciu o voto dos anciáns dun asilo O PP substituiu o transporte público de eleitores polo carrexo de votantes

✒ H. VIXANDE xo de votos nestas eleicións. un esforzo duplo: facer campa- eleitores, con envelope en man, pero só hai indícios, case nunca Tan indisimulada iniciativa non ña porta a porta a meio dos al- deica a sua mesa. probas de que, ademais de ca- A chamada do presidente da atopou contestación por parte caldes –ou dos concelleiros de rrexar votantes, carrexen votos Deputación de Pontevedra, Ma- das autoridades. Por outra ban- Obras– e transportar aos votan- Alberte Soto, representante do para o PP”, dixo Alberte Soto. nuel Abeledo, para pedir o voto da, as últimas locais en Monfor- tes. Hai moitas consultas eleito- BNG diante da Xunta Eleitoral, Este representante do BNG ante casa por casa –“que vaia o al- te tiveron que repetirse porque rais que se abandonou o trans- reclamou que as papeletas e os a Xunta Eleitoral lembrou que “é calde ou senón o concelleiro de houbo constáncia de carrexo de porte público dos votantes deica envelopes eleitorais só estexan legal levar de mútuo acordo a al- Obras”, dixo Manuel Abeledo–, votos do PP nun asilo. o coléxio eleitoral. Este meca- a dispor dos votantes nos colé- guén a votar, pero non facelo a e montar un servizo de trans- nismo foi substituído por “volun- xios eleitorais. “Entón veriamos cámbio de que o seu sufráxio se- porte de votantes, fixeron saltar Manuel Abeledo propuxo mobili- tariosos” e significados militan- como se acaba tanto voluntaris- xa para unha forza política en de novo a alarma sobre o carre- zar ao seu partido, o PP, para tes populares que achegan aos mo e se recorre a outro tipo de particular, porque ao inducirse o fórmula, ainda que sempre em- voto vulnérase o princípio de li- Na actualidade só existe transporte público de votantes para o caso dos discapacitados ou os doentes. pregarán mecanismos clientela- berdade na eleición e ponse de res”, denunciou. “Está moi ben manifesto o sufráxio que é, é di- que o PP se preocupe por ga- cer, tamén se vulnera o secreto rantir o direito ao voto dos elei- do voto”. As posíbeis irregulari- tores –engadiu–, pero ese parti- dades non quedan aí, “o feito de do ten a maioria en moitas insti- que unha persoa destacada dun tucións, de modo que, en proba partido transporte a xente, pode de boa vontade, podia aprobar o implicar que se induza a votar transporte público de votantes e pola forza á que pertence esa deixarse de tanto carrexo”. persoa, algo que é ilegal; hai que ter en conta que durante a xorna- Eleizón tras eleizón as mesmas da de votacións está proibido fa- persoas botan o dia transportan- cer campaña eleitoral, proibición do votantes, todos co mesmo que se acentua máis no caso perfil –anciáns que entran no dos coléxios eleitorais”, indicou coléxio coa papeleta na man–, Alberte Soto. pero só houbo un caso no que se demonstrou que eses votos A Lei Orgánica de Réxime Elei- non eran nen libres nen secre- toral Xeral 5/85 impón o secreto tos. Nas últimas eleicións locais do voto e a liberdade de sufrá- várias mesas foron anuladas e xio e no artigo 93 di que “nen se as eleicións repetidas en Mon- admitirá a presenza nas proxi- forte, cando quedou constáncia midades [do coléxio] de quen pública de que alguns dos vo- podan dificuldar ou coaccionar o tantes dun asilo acudian ao co- libre exercício do direito ao vo- léxio con votos dirixidos, as pa- to”. Mália esta disposición, nun- peletas eran do Partido Popular. ha se fixo unha interpretación desta Lei Orgánica para evitar o

A. PANARO/Arquivo “Hai un voluntarismo sospeitoso, carrexo de votos.♦ 8 Nº 1.004 - ANO XXIV 18 DE OUTUBRO DE 2001

O presidente en funcións calificou de sandez con C. Garcia Campoy na revista EL SEMANAL que non a rapina do ensaio El Nuevo Estado Español dos dous autores lle produce nen frio nen calor que lle falen da sua idade: “O mellor da biografia de O pláxio de Fraga a Aguirre Adenauer comezou cando crian que xa non debia estar no mundo, pero eu non estou farto de que falen da miña idade. É un fenómeno natural de Cárcer e Fernández de la Mora que levo ben”. A entrevista- dora quer saber a opinión do O presidente da Xunta en fun- apéndice da grande masa te- candidato sobre a opción de cións asinara coma se fosen pró- rrestre asiática. Ben se apreza o ser relevado se resulta eleito: prios uns textos de Gonzalo Fer- factor condicionante do país nas “Dicer iso é usar armas nández de la Mora e de Nuño tres áreas de Europa, África e noxentas porque acusan Aguirre de Cárcer. Fraga plaxiara América, ámbito principal das estes traballos no ensaio Hori- suas actividades exteriores”. Inestabilidade sabendo que non é verdade zonte Español (1966), publicado (...) non se me acusa senon pola Editora Nacional como répli- Publicaran en 1963 os autores no PP que o fan certos seitores da ca franquista aos monográficos citados baixo o epígrafe Repre- oposición con inrereses pró- da oposición que editaba co mes- gue no século XIX: “O paso do Beiras salienta a inestabilidade prios”. A propósito do estado mo título Ruedo Ibérico en Paris. XVIII ao XIX caracterizouse na que está a representar para a da censura na Galiza, o política europea pola Revolución Autonomia a sucesión de Fra- entrevistado deféndese: “Eu Aguirre de Cárcer, dirixira a comi- Francesa e o Império Napoleóni- ga. Faino nunha entrevista contribuin á liberdade de ex- presión neste país e velaí ten sión de Exteriores sobre as ba- co, que corresponde en España con Vilela Conde en LA VOZ ses norteamericanas e fora em- a un momento de inércia absolu- a Lei de Prensa que segue vi- Gonzalo Fernández de la Mora. DE GALICIA: “Neste momen- baixador de Franco en vários paí- ta co monarca Carlos IV e con to non hai maior inestabilida- xente agás algun artigo modi- ses, entre eles os Estados Uni- Horizonte Español está profusa- intrigas e traicións na Corte que de para Galiza que a que se de- ficado. Aqui o que quer fai dos. Co seu compañeiro na diplo- mente anotado, sobre todo con ci- nos puxeron de xoguete nas un xornal. O Bloque ten un mácia, o pontevedrés Gonzalo tas de arengas e discursos e de mans do Ditador corso”. riva dun governo do PP. Repa- ren que o próprio Fraga dixo que se chama A Nosa Terra Fernández de la Mora y Mon, pu- intervencións no Consello do parti- que se adica a aldraxarme blicara en 1963 o traballo La Polí- do único da Falanxe, pero non hai Publica Fraga dous anos máis que queria gañar as eleicións para facer a sucesión. O relevo desde a primeira páxina; o tica Exterior Española, como co- nel referéncia nengunha a este tarde baixo un epígrafe idéntico: que pasa é que non o merca da do libro El Nuevo Estado Es- nen a outro traballo de Aguirre de “A transición do XVIII ao XIX é un problema interno do partido que a min non me preo- ninguén. Pola contra, os diá- pañol que realizaran xuntos en Cárcer e Fernández de la Mora. marcada na política europea po- rios normais, os que crian 1963, tamén para a Editora Na- la Revolución Francesa e o Im- cupa. O que me preocupa son opinion pero ao mesmo tem- cional do ministério da propagan- Os textos copiados pério Napoleónico, acaeu en as consecuéncias que ten para da. Fraga era daquela titular des- España cun monarca de inepti- os cidadáns que a Xunta se po refrexan o que hai, non te departamento, coñecido como Rafael Manzano deu a coñecer tude total, Carlos IV, e con intri- adique a estes asuntos no can- van nesa direción. Iso é Información y Turismo, do que no programa Hoy por Hoy da ca- gas e traicións na Corte que nos to de estar a governar. Se as todo”.♦ dependia a editora do Estado. dea Ser,alguns dos parágrafos puxeron de xoguete nas mans forzas conservadoras adoitan plaxiados por Fraga. Baixo a títu- do Ditador corso”. A correspon- aparecer como elementos de O libro Horizonte Español é unha lo Posición Xeográfica, Fernán- déncia entre o que deran ao seguridade e estabilidade, o Literalmente exposición doutrinal sobre o sis- dez de la Mora e Aguirre de Cár- prelo os dous diplomáticos e o Partido Popular neste momen- tema de governo de Franco a cer publican en 1963: “Empraza- que publicara o presidente en to significa todo o contrário”. falso partir do golpe militar do 18 de da España no extremo Suloci- funcións da Xunta no 65 extén- Beiras sinala que para o caso Xullo de 1936 e nel Fraga afonda dental do continente europeu, dese a vários parágrafos máis. de que o PP renovase a maio- Xaime Conde lembra no su- na sua coñecida tese de que a que ven sendo un apéndice da ria, a sucesión na presidéncia plemento de FARO DE democrácia fora un completo fra- grande masa terrestre asiática, Fraga calificou esta denúncia co- VIGO adicado ás eleicións, caso na história hispánica con- ben se apreza o papel que se lle ma una sandez. Nengun diário da da Xunta seria unha porfia entre duas fraccións: os negros no que o presidente en funcións temporánea, polo que era preciso impón a España na triple direc- Galiza deu conta do pláxio pero a ten unha biografia “repleta construir un sistema político dife- ción de Europa, África e Améri- Secretaria Xeral de Comunicacion bando de Cuiña e os brancos no bando da Moncloa. “Como de criacións bibliográficas: rente, con representación nas ca, áreas polas que se extende a de Fraga espallou un memorando neste apartado o candidato corporacións. Recusando o sufrá- actividade exterior do noso país”. da bibliografia de Fraga, constitui- o xefe do Governo galego ten que ser membro do Parlamen- do PP á presidéncia da Xun- xio universal, Fraga apostaba por da por unha maioria de textos ta gaña por abrumadora un Estado fascista e pretendia in- Publica Fraga en 1965: “A posi- doutrinais do franquismo. O presi- to –resume Vilela– Beiras in- tegralo no Mercado Comun como ción xeográfica de España no dente en funcións da Xunta apre- túe duas opcións: ou designan maioria aos seus máximos unha excepción que se resumia extremo Sulocidental do conti- séntase coma autor de cen libros a Cuiña ou disolven a Cámara adversários. Xosé Manuel no lema España es diferente. nente europeu, ven sendo un a conta desta ficha bibliográfica.♦ e convocan novas eleicións”. Beiras e Emílio Pérez Touri- A conclusión de Beiras é que ño só acumulan no seu se despois de doce anos “sen historial uns cantos traballos inestabilidade, o balance e tan de criación, fronte aos 93 ELEICIÓNS E CÁMBIO desatroso, como será agora se contabilizados polo seu opo- gaña e non é capaz de gover- ñente político”. Conde sina- MANUEL MERA nar polo problema irresolúbel la que “o material cultural que exibe Fraga apareceu lu- da sucesión”.♦ Este proceso eleitoral na Galiza está atravesado, como sistas, pero tamén os pensionistas, porque coa sua ac- xado esta semana pola nengun outro, por acontecementos que pola sua gra- titude inmobilista pensaron que garantian as pen- denúncia dunha suposta prá- vidade desvian a atención dunha boa parte da xente. sións (por certo, as máis baixas do Estado), esque- tica de pláxio (...) Fraga res- Refírome aos ataques terroristas sobre duas cidades cendo que se desmantelaba a Galiza interior e os seus Un fenómeno pondeu a esta denúncia de dos Estados Unidos e o posterior bombardeo sobre Af- fillos e netos teñen que emigrar ou aceitar un empre- pláxio recoñecendo que sem- ganistán, asi como ao escándalo de Gescartera, onde go precário. Mal negócio. natural pre pode haber coincidéncias, aparecen implicados desde personalidades próximas ao tempo que calificaba a ou do governo conservador até altos cargos relixiosos. Para alén das verbas e das ofertas eleitorais está a O presidente en funcións da acusación de sandez e literal- práctica. En vinte anos de governo conservador, este Xunta manifesta en conversa mente falso”.♦

Neste marco parece natural que as eleicións galegas país rico en matérias primas e xente traballadora per- EL SEMANAL perdan algo de forza, mesmo existindo posibilidade real deu folgos e ficou moi por detrás doutras nacionali- de que a direita (que leva duas décadas no governo) se- dades, como Cataluña ou Esukadi, pero tamén de au- xa superada en votos e deputados por nacionalistas e tonomias como Castela-León e Valéncia, por non socialistas. Se asi fora, abririase un cenário novo, no falar de nacións tan cercanas como Portugal. En que baixo a presidéncia dun nacionalista Galiza teria contraste, nesta xeira, o nacionalismo pode oferecer un governo de esquerda e un programa progresista para unha práctica de boa xestión e transparéncia nos os vindeiros catro anos. Non é unha mudanza menor, concellos, mália as limitacións orzamentais e as de- máxime se temos en conta que as taxas de paro e pre- pendéncias neste eido dos governos conservadores, e cariedade son superiores á média do Estado, a renda per unha defensa intransixente da cultura e língua, en capita está por debaixo das demais rexións e nacionali- fin da nosa identidade nacional. Unha xestión e un dades, a emigración da mocidade é abraiante, o despo- avance democrático que millorou, e moito, a de go- voamento do interior hipoteca o futuro de todo o país, vernos anteriores da dereita en todas as cidades nas e hai sectores estratéxicos como o leiteiro ou a pesca que existe governo nacionalista-socialista, aínda cos que pasan por unha situación de incerteza. problemas de entendemento na coalición nalgun caso. Sen ignorar tampouco que existen, segundo o A mocidade e a povoación activa é a que máis apos- concello, salientábeis diferéncias nas prioridades, nos ta por este cámbio, que unha maioría de votantes da métodos de traballo, na coeréncia ideolóxica e a re- terceira idade, dependentes das pensións, frea elei- lación coa cidadania. Partindo destas experiéncias, ción tras eleición. Nunha situación onde se mistura mesmo as máis limitadas, e que cumpre superar axi- clientelismo da dereita, inseguridade económica, e ña, merece a pena o cámbio.♦ falta de traballo organizativo desde a esquerda. Algo Manuel Mera é Secretario Confederal sobre o que terían que reflexionar os partidos progre- de Formación Sindical e Migración da CIG 9 18 DE OUTUBRO DE 2001 Nº 1.004 - ANO XXIV 10

Sanidade A tendéncia a aforrar implica menores ingresos de doentes e menos operacións As fundacións gastan máis recursos e oferecen menos servizos

✒ H.V. Sucesivos informes do Consello de Contas e a análise dos seus resultados económicos revelaron que, contra os obxectivos da sua criazón, as fundacións convertéronse en máquinas de dilapidar recursos sen oferecer máis servizos; é máis, tenden a desviar pacientes a outros centros e a atender a aqueles que son máis rendíbeis economicamente.

Un estudo realizado or Manuel torno a un 11% máis no caso Martin, secretário da Federa- do de Valdeorras) a diferéncia ción Estatal de Asociacións dispárase nas intervencións e para a Defensa da Sanidade nos ingresos de doentes (en Pública, pon de manifesto, en torno a un 28% máis no Hospi- canto o modelo de xestión e tal Comarcal de Valdeorras). A os resultados de asisténcia, a relación entre estes dados pon Fundación Hospital de Verin de manifesto de novo como a non resiste a máis mínima Fundación Hospital de Verin comparanza co Hospital Co- tende a concentrar os seus es- marcal de Valdeorras, depen- forzos no que se chaman as dente do SERGAS. Ambos “áreas de negócio”, quer dicer, atenden a povoacións análo- naqueles servizos que xeran gas en bisbarras relativamen- ingresos económicos pero non te próximas, pero a eficiéncia gastos e, deste modo, envia no servizo é moito mellor no aos pacientes ás suas casas Hospital Comarcal de Valdeo- ou derívaos a outros centros. rras, sen que o gasto sexa moito máis elevado. Certo é que o Hospital Comar- cal de Verin ten menos persoal As fundacións naceron con Xosé Manuel Romai Beccaria como conselleiro de Sanidade. X. MARRA/Arquivo A.N.T. O Hospital de Verin ten un orza- que a Fundación de Verin e mento un 30% inferior do de que a relación entre persoal e to fundamental no modelo de procedimentos para as contra- xosas para esa empresa, xa Valdeorras e un 36% menos de cama no Hospital de Verin é xestión sanitária, cobra grande tacións derivados dun modelo que lle outorga un contrato persoal por cama, pero isto tra- menor que no de Valdeorras importáncia o sistema de retri- que permite pasar por riba do moi longo para as suas carac- duciuse en Verin en piores re- (2,27 no primeiro e 3,59 no se- bución dos médicos. Se nun réxime laboral da función pú- terísticas (oito anos) e unha sultados funcionais e nunha gundo), pero o feito de ter un hospital público a base salarial blica e dos concursos para a blindaxe de cen millóns de pe- drástica redución asistencial e 29% menos de ingresos con- dun facultativo fíxase conforme dotación de equipamentos e setas, equivalente ao Fundo cirúrxica. Asi, mentres o Hospi- virte á Fundación Hospital de a un soldo fixo máis un peque- servizos. Xunto ás rebaixas Social desa Fundación. A in- tal de Valdeorras deriva ao 22% Verin nun centro menos produ- no incentivo, nas fundacións o nos custos aparecen situa- vestigación e a docéncia adxu- dos pacientes cara o de Ouren- tivo, ainda que o seu orzamen- 30% do salário depende da pro- cións que fan sospeitar a exis- dicáronse a unha empresa dun se, o de Verin fai o mesmo co to sexa inferior. Isto significa dutividade. Deste modo, os mé- téncia de corruptelas. Asi, os catedrático de Santiago amigo 35% dos doentes. que, comparativamente gasta dicos acomodan as suas práti- servizos de limpeza, lavande- de Fraga e o Servizo de Análi- máis recursos. cas clínicas aos intereses da ria e alimentación da Funda- ses Clínicas a un laboratório Pero ademais, se a estáncia Xeréncia, isto é, ordenan ingre- ción Hospital de Verin adxudi- privado que cede os aparatos média e a ocupación é moi Nese esquema no que a rendi- sos, altas e intervencións cirúr- cáronse direitamente a tres para que o Hospital empregue análoga nos dous centros (en bilidade económica é o elemen- xicas non en función a critérios empresas distintas, ainda que os seus reactivos a cámbio médicos, senón dependendo de nos tres contratos figura a dunha facturación mínima, em- obxectivos económicos. mesma persoa como proprie- préguese ou non este servizo. tária; os Servizos de Anatomia Diferéncias de recursos segundo modelo de xestión Contratacións irregulares Patolóxica e Citoloxia adxudi- Todo isto implica maior gasto cáronse a un laboratório de sen mellorar a cualidade asis- Fundación H. Verin H. Comarcal Valdeorras Outra cuestión ten que ver cos Santiago en condicións venta- tencial.♦ Povoación 39.641 35.463 Camas 88 84 Persoal 182 302 Persoal/cama 2,27 3,59 Orzamento 1.257.796 1.800.000 Acubillos de débeda pública Gasto/cama 15.659 21.428 As fundacións, sanitárias ou reflexe o déficit naquelas unha importante desviación Fonte: Memórias Hospital de Verin e Valdeorras 1997 de servizos sociais, teñen a empresas públicas que se fi- de gasto. O Consello de Con- tendéncia a acumular déficit, náncian através da venda de tas detectou na Fundación pero para o Governo supoñen servizos no mercado e que Hospital de Verin unha des- un acubillo para agachar o fináncian no mercado –atra- viación da débeda real tres aumento do déficit público vés da banca privada– o seu veces superior á recoñecida Diferéncias en resultados asistenciais porque este non computa na déficit. A este modelo acó- oficialmente (122.063.000 contabilidade oficial. llense as fundacións, ainda pesetas frente ás 39.334.000 Fundación H. Verin H. Comarcal Valdeorras Diferéncia que tanto os seus ingresos pesetas declaradas), o que De seu, o sistema sanitário como o financiamento da sua conduciu a unha descapitali- Estáncia média 7 6,8 -11,7% español ten tendéncia a ser débeda proveñen unicamen- zación da empresa, cuxo ca- Ocupación 69,8% 79,9% -12,6% deficitário porque o cáculo te do orzamento público. Eis pital en tres anos pasou de Intervencións 1.804 2.299 -27,4% dos gastos faise á baixa. O un mecanismo para ocultar o 309 millóns e 54 millóns, o Ingresos 2.905 3.751 -29,1% presuposto anual é estimati- déficit público. Un estudo do que obrigou á Xunta a apro- vo, para o que se empregan catedrático universitário Xa- bar un gasto extraordinário Fonte: Memórias Hospital de Verin e Valdeorras 1997 dados históricos, ainda que quin Álvarez Corbacho de- de 72 millóns. No MEDTEC su- despois se é demasiado op- monstra que a débeda real cede algo semellante e a fal- timista no cálculo do gasto de Galiza é superior á oficial ta de rigor no cumprimento futuro. A final de ano, o sal- e que na mesma incide di- do presuposto do 97 determi- do é negativo, pero habitual- rectamente o déficit non de- nou que se perdesen 32 mi- Pacientes derivados a outros centros mente hai unha provisión de clarado das fundacións e ins- llóns dos 167 millóns de be- fundos que equilibra o ba- titucións análogas. nefício previsto. Neste institu- Fundación H. Verin H. Comarcal Valdeorras lance. to, as desviacións son habi- Por outra banda, o feito das tuais e atópanse condutas Demanda 4.302 4.222 A Unión Europea ten unhas fundacións seren empresas como non pagar o IVE polas Pacientes derivados 1.530 936 normas de contabilidade que que eluden a fiscalización á vendas que realizan, contabi- % pacientes derivados 35,50 22,20 obrigan a reflectir nas contas que están submetidas as ad- lizar como investimentos re- públicas o déficit das admi- ministracións e as empresas ais gastos correntes destina- Fonte: Conxunto Mínimo de Dados en Hospitais. SERGAS 98 nistracións públicas. O regu- públicas, conleva unha ten- dos a publicidade ou incluir o lamento da UE para estas déncia a maquilar as contas mesmo gasto en exercícios práticas permite que non se de resultados para ocultar distintos.♦ Castela-León implanta o 18 DE OUTUBRO DE 2001 ● Nº 1.004 11 ensino de galego no Bierzo Despois da declaracións do director provincial de Educacion en Leon contra o ensino de galego no Bierzo por falta de demanda, agora o director xeral de Planificación Educativa da Junta de Castela-Leon vén de anunciar a implantación do ensino de galego por mor do pedimento expreso dos centros educativos de Cacabelos e Carucedo. Ademais, amosaron o seu interese por esta matéria os coléxios de Vilafranca, A Ponte Domingos Florez, A Veiga de Valcarce e Corullón, que solicitarán a tramitación administrativa para cumprimentar e asi contar con clases de galego. O colectivo Fala Ceive do Bierzo lembrou que “esta información demostra que existe demanda polo ensino do galego no Bierzo. O que acontece é que a falta de información axeitada por parte da Administración imposibilitou un maior pedimento por parte dos centros escolares”. A pesar de todo, ainda hai centros escolares no Bierzo que non poden solicitar galego.♦

O BNG emenda á totalidade os orzamentos do Estado de 2002 O BNG no Congreso apresentou unha emenda á totalidade aos orzamentos do Estado para 2002 ao considerar que os investimentos na Galiza son insuficientes e que o seu carácter é regresivo e anti- Durante a pasada folga de Transportes A Unión, os traballadores xa denunciaran as irregularidades nas que incorrian os autobuses. A.N.T. social. “Para o ano 2002 o Governo central vai investir en cada galego un total de 37.590 pesetas, cando a meia estatal por habitante sitúase en 75.404 pesetas”, Os veículos do Grupo Monbus, principais infractores denunciou o portavoz do BNG no Congreso, Francisco Rodríguez. Ademais, o deputado lembrou que despois de Fomento, o Ministério máis investidor é Defensa e que non se pode atribuir –como se fai– á Galiza a construción Inspeccións en trinta autobuses escolares das fragatas F-100 porque interveñen outras factorias de Izar distintas da de Ferrol. Os cartos para o ferrocarril tamén son insuficientes, di o Bloque, e no plano social, os orzamentos son regresivos porque, entre outras de Pontevedra detectan vinte anomalias razóns, prevén subas salariais inferiores á inflación.♦

✒ H.V. tas para evitar un conflito nun periodo eleitoral como o actual. Solicitada a prisión para dous alcaldes A finais de Setembro e princípios de Outubro a Policia Local de Pontevedra detectou vinte irregularidades en inspeccións realiza- Do que si habia constáncia era do PP da Póvoa de Brollón das a trinta autobuses dedicados ao transporte escolar de coléxios das irregularidades nas que inco- públicos e privados do concello. A empresa máis infractora foi o rrian numerosos autobuses de A solicitude do fiscal de Lugo é de catro anos para o ac- Grupo Monbus e entre as irregularidades máis graves están as de transporte escolar e de viaxeiros tual alcalde da Póvoa do Brollón, Manuel Casanova Ló- carecer de seguro obrigatório, ITV ou de licéncia de condución. A en xeral. Durante a pasada folga pez (PP) ao imputarlle os delitos de falsidade e malver- Dirección Xeral de Transportes restou importáncia ás infraccións. de Transportes A Unión, do Grupo sación de caudais públicos. Para o ex alcalde António Monbus, os traballadores desta Árias Armesto (tamén PP) solicita indéntica pena polas O concello de Pontevedra comu- (outro), carecer de tarxeta de compañia denunciaran as cons- mesmas causas. Hai un terceiro encausado, Vitoriano nicou as irregularidades á Con- transporte (outro) e carecer de tantes infraccións nas que inco- Pérez, técnico da Deputación e ex concelleiro do PP en selleria de Educación, á Direc- autorización para transporte es- rrian os autocares sen que a Di- Monforte, a quen pede un ano de cárcere por falsidade. ción Xeral de Transportes e, no colar pero con tarxeta de trans- rección Xeral de Transportes nen As irregularidades están relacionadas con obras do pla- seu caso, á Dirección Provincial porte (catro autocares), o que in- a Dirección Provincial de Tránsito no de comunidades viciñais de Lugo e a denúncia das de Tráfego baixo o princípio de dicaria que estes últimos veícu- intervisen para verificar as denún- mesmas parte do PSOE. Este partido asegura que se colaboración institucional. “Co- los non estarian indicados para o cias. Abondou cunha soa inspec- descoñece o destino de 17 millóns de pesetas para rresponde a Transportes e, nal- transporte escolar pero si para ción da Policia Local de Ponteve- obras que, en moitas ocasións, non se realizaron pero guns casos, a Tráfego sancionar outro tipo de transportes. dra para pór de manifesto que se que porén recebiron subvención para a sua execución.♦ estas irregularidades, ainda que cometen numerosas irregularida- tamén nos diriximos a Educación Rexistráronse, ademais, outras in- des, todas elas xa cualificadas de porque non entendemos como é fraccións, estas de carácter leve, infraccións nos regulamentos do posíbel que se dean situacións como serian as de carecer de me- sector antes da entrada en vigor Desaparecen 94 análises como estas e que se permita o canismo de retroceso dunha porta da nova lexislación e confirmadas transporte escolar sen segurida- (un veículo), non contar con dis- nas normativa máis recente. de encefalopatia bovina esponxiforme de, tampouco comprendemos tintivo de transporte escolar (tres por que unha empresa contrata a autobuses), non levar martelos Resposta da Xunta A desaparición de 94 análises de encefalopatia un traballador sen carnet de con- rompe-vidros (dous autocares), esponxiforme bovina fixo saltar a alarma por un posíbel ducir e a Dirección Xeral de carecer de cinto de seguranza no A Dirección Xeral de Transportes ocultamento por parte da Xunta de novos casos de Transportes non sanciona a esa asento enfrentado ao corredor (un emitiu un comunicado no que indi- vacas loucas. Os mesmos veterinários da Xunta empresa por esa contratación”, autobus) e non contar con equi- cou que “na inspección constatou- expresaron o seu temor porque este extremo poda indicou o concelleiro de Seguri- pas homologadas de extinción de se a non acreditación do cumpri- confirmarse e o Sindicato Labrego Galego reclamou dade e Tráfego de Pontevedra, incéndios (catro veículos). mento de determinadas obrigas transparéncia por parte da Consellaria de Agricultura Raimundo González Carballo. administrativas por parte das em- para que a cidadania recupere a confianza na carne de As inspeccións realizadas pola presas no momento do control pe- vacun. Unha nota do SLG insta ao conselleiro de As inspección realizáronse aos Policia Local de Pontevedra ro non presupón necesariamente Agricultura Xan Miguel Diz Guedes “para que asuma as autobuses de transporte escolar emárcanse nas campañas de a comisión dunha infracción”. A suas responsabilidades, que deixe de utilizar a dos sete coléxios públicos e pri- control que habitualmente realiza mesma entidade cualificou de “ex- Consellaria en función dos intereses eleitorais do PP”. vados que en Pontevedra con- entre todo tipo de veículos. Deica casa magnitude” as infraccións, Por outra banda, o Mércores 17 vén de coñecerse que tan con este servizo –os restan- o momento nunca inspeccionara “sen prexuízo de que a adminis- apareceu un novo caso de vaca louca, destas en tes non precisan del porque es- autobuses de transporte escolar, tración competente en matéria de Santiso. É o segundo durante a campaña eleitoral.♦ tán situados nas proximidades pero eran contínuos os controis tráfico determine a existéncia ou das vivendas do alunado. Das sobre as motocicletas e os auto- non de infraccións respecto, por inspeccións realizadas a trinta móbeis particulares. As inspec- exemplo, o condutor do veículo autobuses, atopáronse vinte cións realizadas ao transporte que non acreditou a posesión do Xornadas sobre a Axenda 21 Local irregularidades de distinta gravi- escolar coinciden coa entrada en carnet de conducir”. dade. A empresa que máis in- vigor da nova normativa que re- da Federación Ecoloxista Galega fraccións cometeu é Transpor- gula a seguridade neste tipo de Na nota da Dirección Xeral de tes A Unión, do Grupo Monbus. veículos, normativa que motivou Transporte, de claro ton exclupa- Os dias 24, 25 e 26 de Outubro na Aula de Cultura de Cai- un conflito entre a Xunta e os tório, evítase comentar infrac- xa Galiza de Compostela celébranse as Xornadas sobre a Infraccións graves e leves transportistas no que estes últi- cións como non ter pasado a ITV, Axenda 21 Local, que organiza a Federación Ecoloxista mos demandaban que a Admi- ter exceso de viaxeiros ou care- Galega sob o lema “A substentabilidade desde os municí- As infraccións máis graves eran nistración autonómica desembol- cer de seguro ou de permiso de pios”. A Axenda 21 é o plano de acción para o desenvolvi- as de carecer de seguro obriga- sase o custo da retirada dos au- transporte escolar. Por outra ban- mento substentábel aprobado na Cimeira da Terra de Rio tório (un veículo), non ter pasado tobuses afectados polo adianta- da, este xornal poido saber que de Janeiro en 1992 e na mesma destácase o importante a inspección técnica de veículos mento da data na que deben de en médios da Dirección Xeral de papel que teñen os concellos para contribuíren a abrir viei- (un autocar), carecer o condutor deixar de estar en circulación, Transportes como da Conselleria ros cara o desenvolvimento ecoloxicamente substentábel ou non levar consigo o permiso que se reduciu en dous anos. de Educación causou inquedanza e socialmente xusto. A intención destas xornadas é impli- de circulación (un autobus), cir- Tras un enfrentamento, a Xunta o resultado da inspección da Poli- car ao maior número de municípios, xa que de momento cular con exceso de viaxeiros aceitou a postura dos transportis- cia Local de Pontevedra.♦ son poucos os que teñen unha política activa neste eido.♦ Nº 1.004 - ANO XXIV 12 18 DE OUTUBRO DE 2001 O cámbio inevitábel

MANUEL CAO

Diante dos coincidentes resultados dos inquéritos sobre os comícios do 21 de Outubro só cabe adoptar unha posición de cautela e prudente espera dado o alto número de votantes indecisos e opacos. Os métodos de estimación de voto ex ante fracasaron amplamente tanto nas Eleicións xerais de 2000 (maioria absoluta de Aznar) como nas Eleicións bascas de 2001 (vitória aplastante do nacionalismo basco) polo que seria bon relativizar a bondade dun axuste que, en calquer caso, será comprobado unha vez que os resultados reais pri- ven de todo interese a este tipo de liortas demoscópicas.

Xa indicamos, noutra ocasión, que cando un galego se de- clara indeciso nunhas eleicións como estas é que xa decidiu algo. A tarefa para captar estes votos só pode vir da campa- ña eleitoral, da clarificación das mensaxes e das propostas de cada grupo político. O cidadán está maduro para o cám- bio pois xa chegou ao nível da dúvida razonábel e iso na Galiza xa é moito. Os cámbios eleitorais raramente se albis- can nos inquéritos salvo en casos especiais nos que coexis- tan dous factores simultáneos: descrédito extremo do grupo de governo e liderazgo opositor forte e amplio arredor dun personaxe de grande tirón popular. Nestes casos a cidadania anticipa explicitamente nos inquéritos unha vitória xa acadada na sociedade civil e da que só se espera a cuantifi- cación correspondente nas furnas. Na nosa terra, hai que engadir a desconfianza saudábel que os nosos cidadáns te- ñen arredor do proceder dos políticos despois de anos e anos de falsas promesas, enganos e manipulacións de todo tipo. O cidadán galego leva séculos ancorado nun sistema A planta naceu dentro do plano de reciclaxe aprobado tras o derrubamento do vertedoiro de Bens, na fotografia. A. PANARO /Arquivo único de facer política e a penas coñeceu alternativas.

Consideramos que a única hipótese razoábel é que a gran- Nostián xerará 50 millóns de quilovátios de enerxia cada hora de maioria dos indecisos aposten polos grupos opositores ainda que só sexa por probar un novo sistema de governo que ha ser, forzosamente, de coalición, dialogado, pactado, negociado por grupos políticos que han descubrir as suas A planta de reciclaxe da Coruña grandes coincidencias e que se decatarán de que governar a Galiza mellor que até agora non require de grandes cau- dillos, verbas encendidas ou salvadores permanentes senón do traballo sério, concienzudo e difícil que supón tratar de producirá gas natural procedente proporcionar á sociedade un presente e un futuro real con posibilidades de traballar dignamente, investir na economia produtiva e mellorar a condición vital de homes e mulleres. A utilización dos recursos públicos cara ese fin medo compost diante a provisión de bens e servizos públicos axeitados, a potenciación da nosa cultura e autoestima como povo di- ferenciado, o desempeño das función executivas e de xes- Este pasado Luns 15 de Outubro comezou a funcionar a enerxia limpa que por suposto tión segundo os princípios da eficácia, ética social e diálo- planta de reciclaxe de Nostián, unha instalación de reciclaxe evita as emisións de dioxinas e go constante coa sociedade civil e a criación dun clima de de lixo que convertirá o compost producido en gas natural e outro tipo de substáncias conta- liberdade efectiva de acción e eleición para o conxunto da con este xerará enerxia eléctrica. O 30% da mesma dedicara- minantes que, co CO2, son habi- sociedade galega é, en realidade, o programa encuberto da se ao autoconsumo e a restante venderase a Unión Fenosa. tuais nas plantas de combustión alternativa ao actual governo da Xunta. Este programa de resíduos orgánicos en estado A planta de Nostián xerará circuíto interno dunha sáa de non xenera grande entusiasmo pero é, en todo caso, máis sólido, como a que posue a So- atractivo e realista cas proclamas vanas, as promesas in- 49.600.000 quilovátios por hora motores na que, através da sua ciedade Galega de Meio Am- cumplidas, a sociedade embozada e a triste inércia. mediante o aproveitamento ener- combustión, obtense enerxia biente, SOGAMA, en Meirama. xético do gas natural procedente eléctrica. A produción, de 6,2 do proceso de descomposición megavátios, empregarase tanto A planta de reciclaxe de Nostián do lixo e a sua conversión en na rede da planta como na cida- é unha iniciativa do concello da ‘Balance do governo: compost. A exposición da maté- de. Está previsto que se empre- Coruña, que naceu a consecuén- ria orgánica á acción de dous gue para o autoconsumo o 30% cia da necesidade de pechar o líder desgastado e grupos de bactérias provoca a da enerxia xerada e que a res- vertedoiro de Bens, que provocou sua descomposición. O resultado tante se venda a Unión Fenosa. unha catástrofe ecolóxica tras o no final da sua carreira, é a elaboración dunha turba de Os primeiros cálculos estiman seu desprendimento. Tras o aci- grande fertilidade e moi apropria- que a produción xerada permiti- dente, o concello da Coruña mo- crises en case todos os sectores da para empregar como abono e rá atender a demanda de ener- dificou substancialmente a sua a emisión de gas natural. xia para oito mil horas. política de resíduos e elaborou produtivos (agro, pesca), un plano de reciclaxe que, coa A meio duns sifóns, extraese o Ainda que este sistema emprega planta de Nostián, pon de mani- desorganización na acción gas natural para traslado a un a combusión do gas, é unha festo a sua viabilidade.♦ de governo (vacas tolas), repunte da emigración e NOVIDADE aumento do paro” Co alborexar do século XX, a literatura vive un segundo rexurdimento: As Irmandades da Fala, o grupo Nós, o Seminario de Estudos Galegos, recollen o enlace co século anterior e serven de ponte para ocupar todos os campos da criación Seria asombroso que a maioria de governo actual se manti- literaria. Ponto e aparte supono o período de vese incólume pois poucas cousas piores lle poden ocorrir a longa Ditadura de Franco que condiciona o un governo para perder unhas eleicións nunha sociedade democrática. Vexamos: líder desgastado e no final da sua desenvolvemento da sociedade e tamén da carreira, crises en case todos os sectores produtivos (agro, literatura. A escisión desenvolve unha literatura pesca), desorganización na acción de governo (vacas to- no exilio e outra no interior con diferentes las), repunte da emigración e aumento do paro, crise de governo a un mes da eleicións (demisión Conselleiro de condicionantes, tanto pola ausencia dos autores Pesca), governo amigo imerso en escándalos financeiros, como pola imposibilidade de editar no país... ataque á lexitimidade e competéncias das próprias institu- cións autonómicas galegas polo mesmo grupo que as gover- na e teria a misión de defendelas, etc. Por esto e outras cousas máis o cámbio político –suave e calmo, eso si– ha producirse agora.♦ 13 18 DE OUTUBRO DE 2001 Nº 1.004 - ANO XXIV

Os estudos de 13 organismos prevén menos crecimento no 2002 do anunciado polo Governo Medra o pesimismo no contorno económico do Estado español

✒ RAMÓN MACEIRAS dos casos o PIB medra entre o 1,5% e o 2%, o emprego terá un A economia do Estado español medrará o ano próximo un comportamento equilibrado, pe- 2,4%, meio ponto menos do que opina o Governo. Isto, alome- ro se “se achega ao 1%” pódese nos, é o que prevén os 13 institutos de conxuntura económica comezar a destruir emprego. que son consultados por Funcas –unha fundación vencellada ás caixas de aforros– sobre as suas previsións macroeconómi- Para o BBVA, isto é asi debido cas. Entre os institutos de análise destacan AFI (Analistas Finan- a que as reformas laborais “de- ceiros Internacionais), CEPREDE (Centro de Predicción Econó- ron os seus froitos”, xa que a in- mica), ICAE (Instituto Complutense de Análise Económica), IEE trodución de maior flexibilidade (Instituto de Estudos Económicos), A Caixa, BSCH e Intermoney. nas relacións laborais (ao favo- recer a entrada e saída do mer- O consenso dos analistas des- Investimento cado de traballo) permite ás em- minte as estimacións oficiais, xa presas unha mellor adaptación que non só se rebaixa a taxa de As discrepáncias tamén se re- ao ciclo económico. medra do Produto Interior Bruto feren ao aumento do investimen- (PIB), senón que ademais se con- to en bens de equipa, xa que BBVA, por último, lembra que sidera moi probábel que o ano mentres o Governo prevé unha por primeira vez desde o plano 2002 non remate con equilíbrio vigorosa recuperación (do 1% ao de estabilización (1959), Espa- presupuestário, tal e como reflec- 4%), o consenso dos peritos re- ña non poderá contar coa deva- tiu o Governo nos Orzamentos baixa as estimacións ao 2,9%. luación da peseta para sortear a Xerais do Estado de 2002. crise, xa que o tipo de troco do Os institutos coinciden en que a euro é irrevocábel. En concreto, nove dos trece insti- grande incógnita do ano próximo tutos pensan que o ano acabará é o comportamento do consumo A recuperación demorase cun déficit público que se situará privado, o compoñente que máis entre unha e tres décimas do pesa na actividade económica Os institutos de conxuntura con- PIB. Peritos e Governo teñen me- desde o ponto de vista da de- sultados por Funcas non só nos discrepáncias á hora de ava- manda (as duas terceiras partes). cuestionan as previsións de me- liar canto medrarán os prezos o dra económica para o ano 2002, ano próximo, xa que mentres os Segundo o servizo de estudos senón que, ademais, demoran a primeiros cren que o IPC (meia do BBVA para España, a dificul- recuperación até o terceiro tri- anual) se situará no 2,9%, o Go- dade na previsión xurde do feito mestre do ano. verno estimou un aumento do de- de que “este ano parte da me- flactor do consumo privado (que dra do consumo se debe á aflo- Se até hai pouco se pensaba adoita diferir nunha ou duas déci- ración de diñeiro negro”, como o que a reactivación chegaria du- mas da medra do IPC) do 2,8%. demostra a caída da demanda A economia mudaria no 2002 un 2,4%, médio ponto menos do previsto polo governo. rante os primeiros meses, agora de efectivo, tal e como sinalou o ninguén considera que sexa po- As abertas discrepáncias en rela- próprio Banco de España. [diñeiro negro] explica que ainda elevadas, por encima do 4%. síbel lograla antes do mes de ción ao aumento do PIB explícan- se rexisten taxas relativamente Setembro. Alomenos, en nen- se fundamentalmente polo com- Noutras palabras, “a xente está elevadas na medra do consumo Peritos e Governo cadran, sen gun trimestre se atinxirán taxas portamento do sector exterior, xa anticipando as suas decisións privado, un 2,8% no primeiro se- embargo, en que fronte ao que de medra inferiores ao 2%. que o consenso dos 13 institutos de consumo antes de que apa- mestre deste ano. Na sua opinión, aconteceu noutros períodos da re- é abondo máis pesimista que o reza o euro”, o que producirá “até o primeiro trimestre do ano cente história económica españo- Os institutos de conxuntura esti- Governo sobre o entorno econó- unha ralentización no gasto das 2002” o consumo beneficiarase da la, a chegada da fase recesiva do man que a sima da actual fase mico. Mentres que, segundo o famílias durante o ano 2002, xa afloración de diñeiro negro. ciclo non ten por que traducirse descendente do ciclo económico Executivo, o sector exterior con- que algunhas compras “xa se nunha perda neta de postos de se localizará no primeiro e se- tribuirá cunha décima positiva á farán este ano”. Un fenómeno que explica o feito traballo, xa que o límite se situa gundo trimestre do ano próximo, medra do PIB, os peritos cren de que a construción vaia me- por baixo do 2% de medra do PIB. cando a taxa de variación do PIB que o saldo de trocos comerciais Esta idea compártea Funcas, para drar tanto este ano como o se- baixe até o 2,2%, para finalizar o restaralle tres décimas. quen esta “afloración de efectivo” guinte en taxas relativamente Segundo o BBVA, se no pior ano con unha medra do 2,8%.♦

RAMÓN MACEIRAS O ‘efeito dominó’ na economia mundial

A máis de un mes dos repudiábeis ataques aos mundial, só polo temor a viaxar, está a cau- máxime cando xa as demáis rexións estaban rrorismo como polos anúncios de guerras a EE UU non hai dúvida xa de que os mesmos sar grandes prexuizos a todos os paises que a sofrer xa os efeitos das recesións norteame- esgalla. En consecuéncia, espérase que as desataron toda unha série de perxuízos á eco- dependen grandemente desa actividade para ricana e xaponesa, e se comezaba a sentir a economias do mundo anglosaxón e europeu nomia estadounidense, ao aprofundar a rece- as suas divisas duras, e sítios moi turísticos desaceleración da europea. A isto sómanse- non medren mais alá dun 1% anual no pre- sión que estaba en marcha. En efeito, está en como as pirámides exípcias e as ruínas roma- lle as recentes crises pontoais en países im- sente ano, mentres a medra do Xapón pode proceso unha onda de despedimentos en todo nas se ven desoladas en espera de que se portantes como a Arxentina, Turquia e Co- permanecer negativa por un tempo. As de- o mundo que se contabiliza xa en mais de tranquilice a situación xeopolítica mundial. rea do Sul, que agora van ver mermados os mais economias van ter que axustarse a esas 800 mil postos de traballo, anunciados por Por riba do terror causado polos ataques, investimentos que esperaban para reactivar realidades, ao ser tan dependentes do comér- empresas como Opel, Reuters, Vodafone, Du agora súmanse as distorsións económicas a as suas economias, pois o énfase financeiro cio co mundo industrializado e o turismo Pont, Mitsubishi, liñas aéreas, e multitude de causa da guerra imperialista iniciada polos dos países da OTAN vai ser para a campaña proveniente de éste. empresas dos meios de comunicación, sector EE UU en Afganistán, bélica, mentres aprazan financeiro, industrial e tecnolóxico. que ameaza por se es- planos por estar centra- O mundo do petróleo, en particular, vai ser tender a outros países dos nos asuntos políti- un dos máis afectados pola diminución do Máis alá dos efeitos directos dos ataques te- do Médio Oriente. Ob- ‘O mundo cos. turismo e das vendas, pois case todas as má- rroristas, o ambiente de pánico e incertidu- viamente isto espanta quinas funcionan mercede aos combustí- me está afectando os investimentos en todo os investimentos e fai do petróleo, Certamente, o aumento beis e lubricantes derivados do ouro negro. tipo de bens durábeis, pois cando se venta a aprazar planos de am- en particular, vai ser dos gastos militares ta- Isto prexudica especialmente a países pro- guerra a xente pospón a compra de toda cla- pliación de todas as mén xenera certa acti- dutores cuxas economias dependen esen- se de artigos non esenciais. A isto engádese empresas ubicadas nesa un dos máis afectados vidade económica, pero cialmente do petróleo, e cuxos orzamentos o terror que está a xerar a decena de casos de rexión, con efeitos ne- ésta se concentra en públicos terán que ser axustados debido á ántrax que apareceron en várias cidades gativos para todo país pola diminución do empresas adicadas á in- nova onda de enfrentamentos, que se espe- norteamericanas, que empiorou ainda mais ou firma relacionada dústria e o comércio de ra dure vários anos a xulgar polos anúncios o cadro antes descrito. Mais aló das raias coa indústria e o co- turismo e das vendas” armas e municións, que dos EE UU. Isto é ainda mais notábel por norteamericanas, todas as economias do mércio desa parte do sempre se benefician canto se espera que o prezo do cru tenderá mundo sofreron –en maior ou menor grau– mundo. Asimesmo, a das guerras. Outras acti- a baixar a níveis entre 15 e 18 dólares por con eses ataques, comezando porque a meta- raiz da globalización do vidades conexas coa se- barril, moi por baixo dos altos prezos que de dos turistas do mundo proveñen dos EE comércio, tamén se reduce o fluxo de mer- guranza tamén desfrutan de período de bo- desfrutou ese rubro nos últimos meses. UU e esa nazón tamén recebe un fluxo con- cancias e servizos entre países, de modo que nanza, pero para reactivar as economias de siderábel de turistas foráneos, de modo que todo o mundo resultou afectado polas conse- paises industrializados, que son motores das Este feito non pode ser amortiguado por un- todas as liñas aéreas doutros países están ac- cuéncias deses bárbaros actos terroristas. demáis, haberia que mellorar as vendas de ha redución da oferta, segundo a actual po- tualmente en sérios problemas, esperándose Nun planeta tan interconectado, ao sofrer vivendas, automóbeis, electrodomésticos e lítica de bandas da OPEP, pois é a demanda a quebra de moitas aeroliñas nacionais e a un tremendo golpe a maior economia mun- computadoras, rubros que son precisamente a que estará feble e –ademais– hai suficien- sua fusión coas mais sólidas. Asimesmo, un- dial, todas as demáis prexudícanse en casca- os deprimidos nestes momentos debido á in- tes proveedores fora dese cartaz para suprir ha merma tan considerábel no turismo da, como nunha fileira de pezas de dominó, certidume, causada tanto polo medo ao te- calquer deficiéncia no subministro.♦ Nº 1.004 - ANO XXIV O SERGAS 14 18 DE OUTUBRO DE 2001 ignora os riscos A Xunta subvencionou o informe con 25 millóns de pesetas Os acusados de pintar no Hospital a estátua de Franco, do Rebullón Telefónica recoñece que o Libro Branco inocentes Os catro independentistas acu- O SERGAS está a ignorar as sados de pintar a estátua de denúncias das situacións de Franco en Ferrol en Novembro risco laboral que se produ- das Telecomunicacións ignora a Galiza de 2000 enfretáronse a un xuí- cen no Hospital do Rebu- zo do Xoves 11 de Outubro no llón en Vigo, ademais de que nen o concello nen o fiscal apresentaron cargos. Os catro pasar por alto os requeri- Telefónica admitiu que a redac- mentos doutras administra- implicados lembraron que o ción do Libro Branco da Socie- seu comportamento foi de tipo cións para que poña fin a sidade da Información en Galiza político e que trataban de tuacións que contraveñen a se redactou fora do país e que denunciar a presenza dun inde- lei, como a da Inspección non está enfocado “cons- sexábel símbolo do de Traballo que instou á di- cientemente” cara á realidade franquismo. Por outra banda, rección do hospital a au- galega. Asi se desprende das no dia anterior celebrouse en mentar o cadro de persoal a manifestacións do seu direc- Ferrol unha manifestación con- partir do 13 de Agosto de tor territorial nunha mesa re- vocada por Nós-Unidade Popu- 201, requerimento que a dia donda organizada polo Obser- lar na que a policia cargou conde hoxe está sen atender. vatório de Xornalismo e Novas tra os asistentes, que discorrian Tecnoloxias do Coléxio Profi- de maneira pacífica. Un mani- A CIG-Sanidade denunciou sional de Xornalistas de Galiza. festante resultou detido pola que o xerente do Centro policia acusado de tratar de Hospitalário Xeral-Cies-Re- Nun encontro multidisciplinar pintar a estátua de Franco. Ao realizado polo Coléxio de Xor- bullón ignora a Orde do 24 dia seguinte, a estátua apare- nalistas, expertos nas teleco- ceu sen mancha nengunha.♦ de Setembro de 1986 da municacións e representantes Xunta que fixa as condicións das máis importantes empre- No rural conviven a tecnoloxia desfasada para telefonia fixa coas últimas novidades da móbil. dos centros de asisténcia sas do sector en Galiza coinci- hospitalária, a lei de Preven- diron en criticar duramente o Actuación vergoñenta periferia á rede, criticou a “chafa- ción de Riscos Laborais e o Libro Branco da Sociedade da llada” feita desde a Xunta e re- Real Decreto 486/1997 que Información. Ademais de de- Para todos os relatores na mesa clamou maior atención da admi- estabelece as disposicións nunciaren que os aspectos ali redonda, é inasumíbel por nin- nistración autonómica para a tec- mínimas de seguridade e saú- difundidos nada teñen que ver guén a redacción deste libro bran- noloxia da información. “A Xunta de nos lugares de traballo. coa situación desta matéria no co. Manuel Pan, un dos directivos ainda non aclarou cantos cartos noso país, queixáronse de que da asociación Eganet, que agluti- vai investir en levar a internet ás Sobre o cumprimento da a Xunta de Galiza apoiara a na empresas relacionadas coa in- escolas pero non cansa de facer- Orde do 24 de Setembro de sua redacción con 25 millóns ternet, denúncia que no informe lle publicidade á Cidade da Cul- 1986, que fixa as condi- de pesetas. non se menta o problema da tele- tura, da que Telefónica é un dos cións dos centros hospitalá- fonia rural co sistema Trac. “Este maiores patrocinadores”. rios, a Xunta escúdase en O director territorial en Galiza sistema impédelles a 83.000 fa- que “é de aplicación aos de Telefónica, José Manuel mílias galegas acceder á rede e O profesor da Facultade de Co- hospitais que se cren a par- Soto, admitiu que os textos in- dificulta moito o desenvolvimento municación de Compostela Vítor tir da entrada en vigor da cluídos no informe non falan das pequenas empresas que Freixanes, exixiu da Xunta un “conscientemente” da situación cámbio de leme neste asunto pa- citada orde”, ainda que nese queren utilizar as modernas tec- galega e que os estudos se fi- noloxias da información.” ra asegurar o bon fin do debate hospital atópase un edifício xeron fora das nosas frontei- interno sobre as telecomunica- Dia Mundial que iniciou a sua actividade ras. Tentando saír ao paso O avogado Vítor Salgado expli- cións. “O governo galego debe o 17 de Abril de 1995. desta revelación, o xefe de ser- cou que o informe está calcado a poñer encima da mesa os mé- contra os McDonalds vizo do Centro Superior de Do- outros documentos de Telefóni- dios necesários para facer un no- A Xunta tamén nega que cumentación da dirección xeral ca. “Nen se molestaron en mudar vo debate. Non debe vivir máis Con motivo do Dia Mundial da haxa “riscos graves” dentro de Comunicación Social, de- algunha cousa respecto ao docu- tempo á marxe da sociedade.” Alimentación, que ten lugar o do hospital, pero incúm- pendente da conselleria de mento electrónico que se pode 16 de Outubro, distintas orga- prense alguns preceptos co- Cultura, Alberto Tizón, aclarou ler nas páxinas desta compañia.” Esta mesa convocada polo Colé- nizacións alternativas mo o que determina que “os que este libro branco ainda xio de Xornalistas decidiu con- celebraron o Dia Mundial con- pavimentos das ramplas, es- non está rematado e que está Segundo o director da Escola verterse nun grupo de traballo tra os McDonalds. Os convo- caleiras e plataformas serán á espera de novas achegas de Técnica Superior de Enxeñeiros sobre as novas tecnoloxias da in- cantes pediron o boicote á de material non esvaradizo “expertos galegos”. Este dado de Telecomunicacións da Uni- formación. En colaboración con empresa multinacional norte- ou disporán de elementos contrasta coa publicación do versidade de Vigo, António Pe- www.vieiros.com e outros colecti- americana pola fame que cau- antiesvarantes”. A conse- devandito informe, ao que se na, non ten nada a ver o escrito vos, porase en marcha un gran sa coas suas práticas, a des- cuéncia deste incumpri- pode acceder desde a própria no libro branco coa realidade debate de todos os sectores rela- trución da terra que provoca, mento o Sábado 6 de Outu- páxina electrónica da conselle- galega. “Hai en Galiza proxec- cionados co tema para dilucidar as doenzas derivadas da máa bro un paciente esvarou por ria (www.xunta.es/conselle/cul- tos moi interesantes e con moito cal debe ser a política que se si- cualidade dos seus produtos unhas esqueiras e caiu ao tura/libroblanco/index.cfm), es- futuro que nen existen para os ga en Galiza e asegurar que as e o mal trato que dá tanto aos crito en español e sen nengun- reflexións que se fagan en rela- chan. Afortunadamente só criadores deste informe”. animais cos que elabora a ha adverténcia de que os conti- ción a este tema sexan plausí- sua produción como aos tra- rompeu un brazo. ♦ dos ali accesíbeis estean baixo Isabel Vaquero, coautora do libro beis e directamente relacionadas balladores empregados na un proceso de mudanza. sobre a internet en Galiza Da coa realidade do país.♦ compañia.♦ 15 18 DE OUTUBRO DE 2001 Nº 1.004 - ANO XXIV

O seu é un deporte de moito Nos Campionatos do Mundo de esforzo. Cal é a principal moti- Edmonton o campión, o austra- vación para praticar o triatlón? liano Peter Robertson, entrou Iván Raña só 25 segundos por diante sua. O feito de que é un reto persoal. É É un bon sinal cara o futuro? un deporte duro pero se che gusta e te sentes ben facéndoo, acabas ‘O triatlón é o espectáculo da superación dos límites Non entrei no pódio por unha má por saborealo. Chegar á meta xogada. Non sei que me pasou despois de tres probas complica- na proba de natación e entrei moi das é sempre unha satisfacción de cada deportista’ atrás. Ese erro pagueino logo na que te enche de fachenda. Ade- proba de bicicleta porque tiven mais, o próprio desenvolvimento que empezar moi atrás e remon- das carreiras é moi divertido. ✒ CÉSAR LORENZO GIL tar pouco a pouco. O cuarto posto sabe a pouco se pensas en que Vívese do triatlón? non podes cometer fallos de xu- IVÁN RAÑA NACEU HAI 22 ANOS EN ORDES. PESE A SUA MOCIDADE, O SEU NOME XA ESTÁ ESCRITO NA HISTÓRIA DO venil cando estás a xogar tanto. Vívese. Non coa comodidade dun futbolista ou dun ciclista profisio- DEPORTE GALEGO. EN SYDNEY 2000 TROUXO PARA GALIZA UN DIPLOMA OLÍMPICO E NO PASADO MES DE XULLO ACA- O triatlón parece que xoga nal, pero con dignidade. Agora BOU CUARTO O CAMPIONATO DO MUNDO DE EDMONTON E GAÑOU A COROA EN ACUATLON. GRÁCIAS A EL, MOITOS GA- coa desvantaxe de non ser mesmo estou percibindo unha bol- atractivo para a televisión. sa ADO de 4,5 millóns de pesetas LEGOS SABEN HOXE QUE É O TRIATLON, ESA MESTURA DE NATACIÓN, CICLISMO E ATLETISMO QUE PON EN CUES- anuais. A este diñeiro hai que su- TIÓN OS LÍMITES DE RESISTÉNCIA DOS HUMANOS. A SUA SEMBLANZA É O RETRATO DO FUTURO DO DEPORTE GALEGO. É unha idea que nace da inexpe- marlle o que che pagan polo Cam- riéncia dos realizadores do Estado pionato do Mundo. Só asi podes español. Aqui non lle damos im- manter o nivel de rendimento. Es- portáncia e por iso parece que se te é un deporte que exixe unha fai aborrecido, con tanta xente co- adicación completa, a maior das rrendo durante duas horas. Pero concentracións. Se non che com- no estranxeiro logran transmitir to- pensase economicamente, seria do o espectáculo que contén o moi difícil manterse na elite. triatlón. Cos movimentos de cá- mara móbil, a colocación das fi- O problema que temos nós, ao xas, o emprego dos helicópteros... igual ca outros moitos deportistas Ademais, os locutores coñecen de disciplinas minoritárias, é que moi ben o deporte e os deportistas aqui non temos quen nos patroci- e acabas pegado á cadeira. A ne. A nosa imaxe non vende o emoción que se vive en cada pro- suficiente e as empresas non ba é moita. Os corredores acaba- queren axudarnos porque case mos sempre uns pegados aos ou- ninguén vai saber que son eles tros, cunhas diferéncias mínimas. os que non esponsorizan. Espero Se se fai atractiva unha carreira que isto mude no futuro, cando a dos 5.000 metros, por que non ha- prensa e a televisión nos dean un bia de pasar o mesmo co triatlón? pouquiño máis de atención e poi- Este é un deporte que é espectá- damos vivir disto no noso país. culo da superación e o esforzo de cada un dos corredores. Compensa emigrar, entón? Que é máis importante para Por desgrácia. No Canadá ou facer unha boa carreira de Austrália os salários son bons e triatlón, a dosificación das os triatletas están ben considera- forzas ou a estratéxia? dos. Sempre estou a teimar con iso: aproveitar que as cousas me Cando corres unha proba, tes poden ir ben fora e marchar. Pero que sber cales son as tuas limi- por riba de todo está a miña von- tacións e as tuas vantaxes sobre tade de ficar perto da miña xente. os competidores. O fundamental Se podo adestrar aqui, fareino. é coñecer onde están os teus pontos febles e facer todo o po- Considera que os deportistas síbel para que non che prexudi- de elite están ben tratados po- quen. Se consegues aproveitar las administracións públicas? ben as tuas forzas e deseñar unha estratéxia que che favoreza, Se atendo ao meu caso persoal, vas chegar á meta por diante e teño que recoñecer que si. As sen queimáreste fisicamente. bolsas ADO, que oferece o Minis- tério de Deportes, danche para Que é o pior do seu deporte? traballares no teu deporte. Pero a exixéncia é moita. Tes que lograr O feito de que cada proba é de- unhas marcas de primeirísimo ni- finitiva. Aqui non hai eliminató- vel mundial e estar nos primeiros rias. Ou acabas entre os primei- postos en todas as grandes citas. ros ou fracasaches. Ademais, Mais o problema xorde cando isto os adestramentos son matado- llelo aplicas a deportes nos que res e debes adicarte plenamen- as diferéncias entre o primeiro e te a eles. Por pouco que te des- o vixésimo son mínimas. É me- pistes ou baixes a garda, o teu nos válido un deportista que che- corpo nótao e na próxima carrei- ga a 14 segundos do líder porque ra seguro que o vas pasar mal. outros tantos chegaran máis ou menos nese mesmo tempo? Pa- Moitos esforzos, moitas viaxes. ga a pena o esforzo de tanto tem- A sua família non preferiria que po para logo ficar sen nada? To- traballase de funcionário? do isto hai que valoralo cando un se decide a vivir dun deporte. Á miña nai non lle gusta moito a idea de terme por aí a correr. O seu exemplo pode aumen- “Iso ten que ser mao para o cor- tar a participación dos gale- po. Vas acabar contigo”, dime. gos neste deporte? Pero eles saben que con isto eu HENRIQUE HORTAS / Voz Noticias son feliz e apóianme. O mesmo Eso espero. Cando eu era pe- A preparación é moi importante A fronteira de Sydney 2000 O diploma foi un ponto á parte? lle ocorre á miña moza. Ten que queno, se habia alguén de entre e a matéria prima, coido que é adaptarse ao xeito da miña nós que facia un bon posto nun fundamental (risos). Bromas á Vostede obtivo un diploma olím- Desde logo. É un refrendo a todo v¡da. Incluso está a pensar en campionato ou gañaba algunha parte, o máis importante é ter a pico en Sydney. Que foi o mellor o que estás a facer. Cando con- facer triatlón comigo. carreira, sentíame con máis for- oportunidade de correr triatlón que lle pasou en Austrália? segues algo asi, decátaste de zas e queria imitalo. Cando ves en competición porque é aí on- que segues a liña correcta, de E o maior desexo deportivo? que xente próxima consegue un de se aprende. Eu notei moito o A convivéncia coa xente. É incrí- que non te trabucaches cando Con que soña cando se deita? triunfo, sénteste motivado. paso dos campionatos de Espa- bel ver 1.000 persoas comendo apostaches os teus anos de mo- ña aos internacionais. De repen- todas xuntas, reunidas aló des- cidade a isto. Por iso este último Con ser campión do Mundo ou o Galiza, segundo o selecciona- te ves que todo o circuíto está pois de chegaren de todos os re- ano vivin concentradísimo para primeiro nos Xogos Olímpicos. dor galego, Leandro Berganti- fechado, que hai cámaras de te- cunchos do mundo. Tamén me chegar nas mellores condicións Espero que nese dia, cando teña ños, non ten o nivel de infra- levisión. Todo iso desprende sorprendeu moito o cariño do pú- ao Campionato do Mundo. Foron que dalo todo, estea capacitado. estruturas suficientes para profisionalidade. Cando logre- blico. En todo o percorrido da pro- moitos meses de sacrifício, de Psicoloxicamente, quédame moito ser unha poténcia estatal, pe- mos que isto suceda na Galiza, ba de bicicleta (7 quilómetros), adicación plena ao adestramen- por aprender pero estou seguro ro gaña os campionatos de entón seremos unha poténcia calcularon que habia 250.000 per- to. Nen sain unha só noite. Tiña de que vou loitar a por todas para España. Como é posíbel? nesta disciplina. soas debruzadas nos valados. o réxime de vida dunha monxa. non me defraudar a min mesmo.♦ 16 Nº 1.004 - ANO XXIV 18 DE OUTUBRO DE 2001 17 18 DE OUTUBRO DE 2001 Nº 1.004 - ANO XXIV 18 Nº 1.004 - ANO XXIV 18 DE OUTUBRO DE 2001

A Orde Mundial a Debate O Exército estadounidense prepara a iminente invasión das forzas especiais Demasiados A psicose do carbúnculo siléncia a fame negra ‘danos que padecen 500.000 afganos colaterais’ A estratéxia dos EE UU de criar unha fronte interna co ini- ✒ CÉSAR LORENZO GIL mutante é Washington, migo invisíbel que viaxa por alén de ser o único go- US Postal estalle servindo pa- Ocidente vive na tensión da verno que non ratificou ra eliminar dun plumazo cal- ameaza dun ataque terrorista un tratado internacional quera dúbida sobre a lexitimi- biolóxico. Os envios de espo- para o control das ar- dade da intervención armada ras de carbúnculo a xornalis- mas químicas. en Afganistán. Os médios catas e políticos, principalmen- laron, cando non desprezaron, te, ocupa toda a atención dos Para Kucinski e outros os chamados de alarma das médios. Entrementres, a pior expertos, por detrás do Nacións Unidas sobre a difici- das fames negras esténdese andazo de carbúnculo lísima situación de 500.000 af- polo Terceiro Mundo e amea- poderia estar a procura ganos que poderian morrer de za, só en Afganistán, a médio de novas escusas para fame nos vindeiros meses se millón de persoas. En canto á novos ataques. O senon remata a guerra. ofensiva estadounidense en cretário de Defensa es- Ásia Central, os bombardeos tadounidense, Donald No informe anual da FAO, in- destruíron várias aldeas afas- Rumsfeld, advertiu de cídese en que 8 millóns de tadas de calquera obxectivo que detrás destes en- persoas en todo o mundo es- militar e un armacén de axuda vios poderian estar Mo- tán a piques de falecer por fal- humanitária da Cruz Vermella. hamed Atta e o gover- ta de comida. O caso de Amé- no iraqui. Atta, suposta- rica Central é paradigmático O po branco nunca foi tan sos- mente, foi un dos pilo- porque se soterrou baixo o peitoso. “Recibir un sobriño cheo tos suicidas o 11 de manto dos atentados de Nova desta substáncia, antes do 6 de Setembro e parece es- York e Washington e nen se- Outubro, provocaria en moitos traño, sen pensar en quera no Congreso Interna- estadounidenses xúbilo e narices feitos paranormais, que cional da Língua Española, abertos de par en par”, escribia ande a enviar vírus que se realiza en Valladolid, na publicación mexicana La Jor- máis dun mes despois houbo unha chamada de so- nada Pedro Miguel. Agora, os de ter morto. lidariedade para esa morea de carteiros van pedir un plus de to- hispanofalantes que parece xicidade. Os expertos do FBI de- A acusación a Sadam que van saír en breve das bri- tectaron nas instalacións do Se- Hussein parece máis llantes estatísticas do poder nado 26 persoas infectadas por séria. George Bush xa demográfico deste idioma. carbúnculo e nos condutos do ai- advertiu denantes de re apareceron várias esporas do invadir Afganistán que O caso afgano pode conver- bacilo que provoca esta doenza. serian vários os países terse nun dos xenocídios que sufririan a “repre- máis graves desde a Segun- Manter o mundo ameazado pa- sália antiterrorista”. Un- da Guerra Mundial. Amais rece ter moitos réditos. Polo mo- ha gran parte do contin- das vítimas da penúria, desde mento, o maior beneficiado foi o xente militar que partici- o comezo dos bombardeos, império farmacéutico Bayer, úni- pa na ofensiva contra xa faleceron ao redor de 500 co laboratório con licéncia para os talibáns permanece civis (segundo informacións comercializar a ciprofloxacina, perto do Golfo Pérsico talibás), denominados “danos substáncia que se utiliza habi- e os bombardeos con- colaterais”, ao xeito do Kóso- tualmente para tratar o carbún- tra Bagdad –que nunca vo. As últimas vítimas foron culo, pouco habitual nos Esta- pararon desde 1991– os enviados pola Cruz Verme- dos Unidos pero que lles afecta CALROS SILVAR poderian reiniciarse en lla a Kabul para xestionar un a 4.000 persoas cada ano no Unha das xornalistas infectadas, programas de cultivo de vírus nos breve, xa publicamente, ao non pequeno armacén de víveres, resto do mundo. A indústria ale- Judith Miller, do New York Times, laboratórios militares estadouni- haber necesidade de calar a menciñas e mantas, arrasado mana anunciou un aumento da viña de publicar o libro Xermes, denses. Mália que case nengun agresión ao aproveitala na loita polas bombas de racimo, produción e o seu valor bursátil armas biolóxicas e a guerra se- médio se fixo eco da información, “contra as redes de Osama Ben esas mesmas que a propa- –ben feble desque se soubera creta de América, no que trata os o maior produtor de carbúnculo Laden”.♦ ganda da indústria das armas dos fatais efectos secundários defende en Ocidente pola sua dun dos seus fármacos contra o “eficácia total”. colesterol– comezou a subir. Ofensiva terrestre O próprio governo norteamerica- Israel rebélase contra o apoio a Palestina no xa comezou a decatarse da Primeiro foi Colin Powell, secre- Fatah por ter reprimido ao xeito escusas, acenos para que Ao feche desta edición, axén- importáncia deste mercado far- tário de Estado de Bush, o que a vea benladista dos seus pai- aparte durante uns meses. cias de notícias de Irán di- macolóxico e pediu que a FDA defendeu a independéncia de sanos utilizando incluso a vio- Mais o ostracismo durou ben fundiron informacións que (organismo que regula os fárma- Palestina, baixo o governo de léncia policial. pouco. O pasado Mércores, 17 anunciaban a chegada de vá- cos nos EE UU) autorice a fabri- Iasser Arafat. Despois, o primei- de Outubro, apareceu asasina- rios comandos estadouniden- cación de medicamentos xenéri- ro ministro británico, Tony Blair, Mais Tel Aviv non acepta este do Rehavan Zeevi, ministro de ses a Kandahar, unha das ci- cos coa mesma raíz química. Por afirmou que a Coalición Interna- paso de gran calado na política Turismo hebreo e un dos máis dades con máis preséncia de razóns de voltas do destino, un cional Antiterrorista contempla a internacional. Ariel Sharon per- reaccionários compañeiros de dirixentes talibáns. Segundo dos países que máis ten lidado posibilidade de recoñecer o no- de protagonismo na cena mun- Sharon. Zeevi fora un dos car- estas notícias, as tropas che- polo mantemento das patentes vo estado árabe antes de fin de dial. As suas palabras xa non gos públicos que demitira re- garon en helicópteros de das transnacionais sobre as ano, se se respectan as actuais son escoitadas no Pentágono e centemente ofendido polo novo combate, probabelmente des- substáncias, demanda agora o fi- fronteiras con Israel. É o paga- cansou de escoitar dos seus clima de comprensión de Bush de Pakistán. nal da exclusiva da ciprofloxacina mento que Ocidente lle fai a Al aliados palabras que soan a cara a Arafat.♦ con Bayer, que remata en 2003. A iminéncia da ofensiva terrestre parece asi confirmada. Irak na diana A. EIRÉ Ao tempo, os estadounidenses volven insistir en que a As sospeitas sobre os culpábeis Alianza do Norte camiña con do espallamento deste andazo ‘Unha nacida te parta’ paso firme cara a Kabul. Esta son vacilantes e estrañas. Pare- información vén sendo a mes- ce ridículo que todos os servi- “Es máis mao ca unha nacida”. Esta frase popular, nos bofes, a máis perigosa, ou nas tripas. Os animais ma que se difundiu a media- zos secretos estadounidenses coma a maldición do titular, demostra a natureza mortos de nacida era os únicos que non comian os dos do mes pasado, cando a anden atoutiñando nesta investi- dunha enfermidade do gado que se podia trasmitir xitanos e escapaban deles como da peste, mádia a guerrilla opositora, segundo gación, sen máis evidéncias có aos humanos. Agora a nacida volve estar de moda leva, peste era! Pero os casos de contáxio aos huma- xornais como El Mundo, toma- ria a capital afgana en horas. feito de que os enderezos que pero con roupaxe inglesa, convertida en ántrax. Na nos eran case inexistentes. Agora a todo o mundo aparecian en dous dos sobres Os xornalistas ali destacados que contiñan carbúnculo foron Galiza distinguíase popularmente entre o carbúncu- lle entrou o medo coma se fose un novo invento de só acertan a criticar os altos escritos pola mesma persoa. lo e a nacida. Chamábase carbúnculo cando era un Ben Laden. Todos esqueceron que convivimos con prezos que lles cobran por po- furúnculo negruzco que aparecia na pel e remataba esa espora durante moitos anos e que os antibióti- deren facer o seu traballo, sen O profesor da Universidade de rebentando. Usábase nacida cando as esporas infec- cos, a xeito de untácio ou inxeccións, xa a tiñan to- manteren nengunha estratéxia São Paulo Bernardo Kucinski taban o interior dos animais. A infección podia ser talmente espantada da lista dos perigos mortais.♦ para iniciaren a tan famosa aponta unha posíbel explicación. ofensiva final.♦ 19 18 DE OUTUBRO DE 2001 Nº 1.004 - ANO XXIV 20 “Tiñamos un problema Nº 1.004 - ANO XXIV A NOSA TERRA 18 DE OUTUBRO DE 2001 e xa está solucionado J.M. AZNAR que non abren a boca cando Fra- rias, comentarios, manifestos, o voto para Fraga Iribarne. A ra- Intelectuais do PP ga e as súas hostes arremeten outra cousa seria. Si os intelec- zón, seica, a continuidade da contra as ideas galeguistas, can- tuais tivesen conciencia de Gali- obra proxectada: o mausoleo do Titular da páxina 33 da Lendo en internet o voso nª do 11 do as usurpan e fan deles un za e se tivesen declarado en presidente en funcións da Xunta edición de Madrid de El de Setembro non podo deixar de pandeiro. Eses escriben día si, conxunto insubmisos a colabo- de Galiza, para maior gloria do Mundo, do dia 10: “Fraga considerar que sodes moi brandos día tamén na prensa, saen en rar cos proxectos e as activida- inefábel Pérez Varela. Demasia- di que as unións de feito na vosa percepción de intelectuais tertulias radiofónicas e televisivas des organizadas pola Xunta dos millóns nun artefacto tan pi- que apoian explicitamente ao PP. e cobran. Apoian ao PP, ou non? mentres goberne Fraga, se re- rotécnico na cerna dun país en destruen á família”. Ben pode ser que a vosa noción xeitasen premios, encargos, que falta o máis mínimo apoio á Titular da mesma de intelectuais sexa pura, isto é d) un destacado grupo de hu- prólogos, campañas publicita- cultura de base e nunha cidade edición, despois de parar tip@s que non viven máis que da moristas, algúns de recoñecida rias, etc, a realidade seria outra. que mesmo carece dunha biblio- a rotativa e levantar a súa pluma e arte, entón sería difí- traxectoria que teñen por costu- teca pública municipal, algo no prancha: “Fraga chama cil atopardes destes na Galiza, on- me a caricatura de filigrana e A miña conclusión é que aínda que terían que reparar certos de a xentiña vai vivindo da súa ar- non manteñen as tradicións de que mudemos de Presidente e concelleiros nacionalistas en- secta ao BNG por non te con subvencións. Castelao e Maside. E iso, non é de Goberno, desgraciadamente cantados coa idea da tal Cidade. renovar listas”. O deseñar para o PP? o veleño do fraguismo (e os carti- xornalismo obxectivo non Agora, nun sentido máis coloquial ños fáciles, as prebendiñas) ca- Se cadra, ninguén lle explicou resiste un aviso do PP. do termo: persoas e mesmo per- e) un conxunto amplísimo de re- llaron tan forte nos nosos “inte- ao señor arquitecto que os car- soeir@s que un día tiveron parte dactores, xornalistas e opiado- lectuais” que non entendo que lle tos para o financiamento da Ci- na construcción da lingua, a Li- res pagos que me bombardean boten tanto rostro como para dade da Cultura non saen do Despois do 11-S teratura ou a cultura galega, pen- o ano enteiro de propaganda pensar que a culpa de que aínde peto do ex ministro de Franco anúncian grandes so que non ides á raíz. En escar- electoral a prol do PP, ou cando nos goberne o frustrado sucesor nen dos seus acólitos, senón investimentos en bando un pouquichiño, temos: menos contra todo candidato de Franco é dos nosos paisanos que serán a conta do que tribu- intelixéncia. Mágoa que que non sexa Fraga. E iso se que se deixan caciquear. tan os cidadáns e cidadás gale- esta intelixéncia non vai a) unha serie de intelectuais que non é apoiar ao PP... gos. Á fin e ao cabo, a bárbara organizan Congresos e congresi- Porque, claro, cantos dos nosos política de privatizacións aínda ser máis que unha ruin ños, que lle serven a Fraga para f) os nosos grandes e históricos caricaturistas, poetas, xornalis- non chegou a todas as esferas tradución do inglés colar o seu discurso e facerse intelectuais que aceitan o poder e tas, catedráticos, narradores, da vida. Ou talvez si. Mais esa é intelligence ou autopropaganda. Iso, sexa cal for validez de Fraga e o sentan á súa opinadores, tertulianos, empre- outra historia. espionaxe, para o caso. o tema do Congreso ou Asem- beira en celebracións e xantares, sarios da cultura, profesionais blea é apoiar ao PP. Non si? aceitan premios e medallas, os das Institucións son verdadeira- Xa que logo, o señor arquitecto que o convidan para os consellos mente Insubmisos?♦ podería dedicar as súas visitas Fraga exixiu a cabeza b) unha serie de intelectuais que de honra en exposicións e revis- ao noso país a coñecer algo da de Julio Sierra, fixeron a súa carreira nas institu- tas, os que agradecen ou provo- ERNESTO VÁZQUEZ SOUZA identidade de noso e esquecer realizador de TVE-G que cións galegas pagas pola Xunta, can que o seu rostro inunde as as louvanzas á man que supos- estaba no control cando que serven para xustificar a Polí- revistas “culturais” que se envían tamente lle dá de comer, non tica Lingüística e cultural do PP. aos centros galegos de todo o O ventre vaia ser que o seu estómago o lanzamento dos ovos. Quen non protestan, nen por aso- mundo. Eses non apoian ao PP? agradecido dea en desenvolver Déronlla, claro. Fraga mo ás burrices dos seus conse- (agradecido) unha persistente úlcera san- argumentou a sua lleiros de cultura e que preferiron Se os nosos intelectuais tivesen grante se as eleccións do día 21 experiéncia na TV de o silencio quentiño e mol, o caldi- recibido o desembarco de Fraga do arquitecto xubilan –¡madia leva!– o patrón Franco: cando habia ño e os cartos e aínda declarán- como merecía, lembrando quen maior da dereita reaccionaria dose do partido que queiran. Non foi, quen é e que representa, O arquitecto Peter Eisenman, que goberna Galiza.♦ incidéncias en directo, avalan a política cultural do PP? con artigos de día a día, con ca- encargado da faraónica Cidade pinchaban La Fiel ricaturas como é debido, con da Cultura, entra de cheo na RAFA VILLAR Infanteria.♦ c) un groso grupo de intelectuais entrevistas, biogafías, memo- campaña electoral galega e pide (O MILLADOIRO-AMES) A NOSA TERRA Nº 1.004 A leitura protagoniza en Pontevedra o encontro de escritores galegos, bascos e cataláns Volto O XVIII Galeusca celébrase do 2 ao 4 de Novembro á casa

✒ C. VIDAL

Cúmprense dezaoito anos do primeiro encontro de escritores PILAR PALLARÉS galegos, bascos e cataláns. O Galeusca nacia con vocación de poñer en contacto ás literaturas Quizais porque el, Manoel de das tres nacións entre as que as Oliveira, ten bastantes máis anos pontes de comunicación eran que o seu personaxe, xa sabe o que prácticamente inexistentes. Ca- ainda este terá dolorosamente que da ano de xeito rotativo a orga- aprender: que calquer tentativa de nización recae nunha das tres facer fronte aos embates da vida ha Asociación de Escritores e, nes- conseguir, como moito, un éxito ta ocasión, é a galega a encarga- provisório e que o fracaso agarda da de artellar a cita que se cele- sempre ao final. brará en Pontevedra os dias 2, 3 e 4 de Novembro e que terá na leitura o seu tema central. Un recoñecido actor de teatro representa en Paris Le roi se meurt A leitura: un espazo de comunica- de Ionesco, co vello monarca a se ción é o lema do XVIII Encontro alaiar pateticamente de compartir de Escritores Galegos, Bascos e cos outros, cos que só son súbditos, Cataláns que se inaugurará o dia 2 o deterioro, a indefensón perante de Novembro co relatório do pro- un tempo que o empurra cara a fesor Antón Figueroa titulado cova e o nada. Todos os nenos de- “Comunicación literária, novas verian levar, a partir dese momento, tecnoloxias e cultura única”. Será o seu nome; todos os livros terian a única conferéncia do programa que contar unha única história, a xa que a organización artellou o del, e asi estender fama e memória. encontro arredor do que chaman Acaba a funzón e a morte irrompe “círculos de debate” no que parti- agora fora do escenário, detrás do cipan de forma activa os escritores telón. Un accidente arrebata ao ac- asistentes. Un deles analisará a tor muller, filla e xenro. Restan-lle leitura e os novos modos de co- só un neto por criar e duas vias de municación e o outro responde ao salvazón ás que se poder acoller. título “Libro e sociedade: o porvir Unha é privilexiada: a gloria que lle da cultura”. As tres xornadas in- fornece a arte, alimento tamén das cluirán tamén un recital poético vaidades; a outra forma parte da con escritores das tres nacións e arte de vida de todos os que xa ex- un festival que protagonizarán en perimentaron moito e saben: contra especial os máis novos leitores. a soidade e o vazio, as pequenas ro- tinas –descansar a horas fixas, as “Ademáis de contemplar o espa- compras, a leitura cada dia do mes- zo actual da leitura analisaranse mo xornal na mesma mesa do mes- tamén aspectos como o futuro mo café. Son as que fan o mundo do libro, o porvir da cultura ou o máis habitábel e crian a ilusón de cámbio nos costumes e as ma- que podemos domear o tempo. A neiras de comunicarse. O tema vida é a nosa casa e povoamo-la de escollido ten asi un alto interese palavras insulsas e cotiás como os público que vai máis alá dunha obxectos, de acenos repetidos. O preocupación só de escritores”, vazio torna-se doméstico e suportá- afirma Miguel Anxo Fernán Ve- vel. Tan inzado de reiteracións, até llo, secretário da Asociación de simula un sentido. Finximento que Escritores en Língua Galega, en- Fotografias dos Galeusca celebrados no ano 1999 e 2000. se volve única verdade, como saben tidade encargada de organizar instintiva ou talvez xeneticamente esta edición do encontro que te- das edicións e esta é unha opi- sen tamén nestas citas anuais xa explica Trigo para quen é funda- os animais, como imos lembrando rá, ao seu ver, “un carácter espe- nión que comparten os partici- que participan de problemas co- mental a convivéncia entre os os humanos a medida que madure- cial xa que esperamos que sexa pantes das tres literaturas. Por muns. participantes neses tres dias. A cemos e avellentamos. Pautar a vida participativo e transversal, fu- parte da Asociación de Escrito- traducción entre as tres literatu- para domear a morte, sobreviver a xindo do ditado académico”. res do País Basco, o seu presiden- Habitual asistente aos Galeusca é ras é unha aspiración e un tema custo de nunca máis viver intensa- te Andolin Eguzkitza opina que o escritor valenciano Xulio Ri- recorrente en cada unha das edi- mente, exultantemente, como se a O último Galeusca galego cele- o que une ás tres escritas é que cardo Trigo, representante da cións e, arredor do tema, os tres rotina pudese criar o espellismo da brouse hai tres anos no Centro “pertencen a países pequenos Asociación de Escritores Cata- escritores coinciden en que “que- significazón e ao tempo fazer-nos Galego de Arte Contemporánea que non son dominantes no Es- láns. Traductor de escritores gale- da moito camiño por recorrer” . pasar desapercibidas. A vida é a de Santiago e o tema central era a tado Español e que teñen que gos ao catalán, Xúlio Ricardo miña casa e domestico-a, mais habi- relación da literatura coas artes encontrar novas técnicas de su- Trigo acaba de ver publicado o Con dezaoito anos os Galeuscas to-a brandamente, sen paixóns que plásticas. Nesta ocasión, o encon- pervivéncia”. Afirma Eguzkitza seu primeiro libro verquido ao ga- literários adiantáronse no mode- podan acordar a Besta. tro cumpre en Pontevedra unha que a non ser polos Galeuscas, o lego, A desaparición de Evelyn. lo de estabelecer comunicación maioria de idade simbólica que, seu coñecemento de escritores “Os Galeusca son a grande opor- entre os tres países. “Nese senti- segundo Miguel Anxo Fernán Ve- galegos e cataláns seria moi re- tunidade de encontro entre tres do foron vangarda de relacións Mais esta acaba sempre por llo, o converte nunha “cita única ducido. “Somos escritores que culturas que, contra o que se di, sócio-literária entre escritores. invadir a casa. Un ionqui rouba ao e consolidada. Trátase dun mode- temos que continuar reivindi- non son minoritárias nos seus pa- Son circuitos vivos e palpitantes” grande actor e converte-o en mo- lo organizativo singular no ámbito cando a nosa existéncia. Para o íses pero que non teñen posibili- sinala Fernán Vello tamén parti- narca desconcertado e descalzo nas europeu no que se estabeleceu xa centro do Estado somos real- dades de comunicación. A lousa dário de que, a partir desta edi- ruas que coñeceron a súa gloria. Un historicamente unha liña de con- mente invisíbeis. Case todos os do castelán non nos permite co- ción, “o encontro se interna- impaciente director de cine destro- tactos e de coñecementos mútuos escritores galegos escreben en ñecernos”, sinala, nunha afirma- cionalice máis para entrar en na-o definitivamente por non saber entre escritores das tres áreas lin- galego e eu, desde Euskadi, só ción que coincide coa dos repre- contacto con outras literaturas repetir con todos os matizes exactos güísticas. Só este intercámbio faria coñeceria a existéncia de Mano- sentantes dos escritores galegos e europeas”, como proporá a os diálogos nun idioma alleo. Todos xa un éxito dos Galeuscas”. lo Rivas”, engade. Aponta o pre- euskeras. “Especial releváncia te- AELG, anfitriona desta edición e os reis son no seu final pallasos tris- sidente dos escritores bascos que ñen as relacións pegrsonais e cria- que ten no calendário próximo tes e bufóns. “Volto á casa”, á pe- Convite a outras literaturas seria interesante que outras li- tivas que se dan en cada edición e outra cita relevante: a celebra- quena casa só tixolo ou formigón ou teraturas das que el chama “de que se van consolidando cos ción do IV Congreso de Escrito- pedra. Como un berce-tumba, agora O coñecemento personal deixa países pequenos”, como son a es- anos. Ábrense camiños para un res Galegos que terá lugar os dias que o mundo é lugar de exílio.♦ de ser secundário en cada unha lovena ou a bretona, participa- mellor coñecemento entre nós”, 14 e 15 de Decembro en Vigo.♦ 22 18 DE OUTUBRO DE 2001 ● Nº 1.004

Nelly Clémess, da Universidade ■ A Rosalia de de Niza, Juan Paredes Núñez, da ■ Goya e ■ Culturagalega.org, un ano na rede Universidade de Granada e Otero, no CDG Dario Villanueva apresentarán a mellor arte A páxina electrónica do Consello da Cultura Galega cumpre un ano tres conferéncias nas que se na rede. Información e axenda do organismo promotor e de actos cul- Máis de cen personaxes dará conta da sua produción do XX en Belém turais espallados polo país pero tamén “especiais” como o inicial de introduciu Otero Pedraio na sua literária. Para o segundo dia Calígula de Albert Camus cando foi representada polo CDG ou un visión de Rosalia, entendida está previsto que o profesor da O lisboeta Centro Cultural de conto de duas centolas de Rosa Aneiros dramatizado polo Nadal. A como símbolo de Galiza. A obra Universidade de Santiago José Belém é o primeiro en páxina inclue asimesmo espazos monográficos sobre distintos sectores ponse agora en cena da man de Manuel González Herrán beneficiarse dun programa de como a literatura, o cinema e a banda deseñada. En canto a sons, os Roberto Vidal Bolaño, analise o seu papel de intercámbio de museus europeus primeiros introducidos na rede polo Consello foron unha entrevista responsábel da dirección da historiadora e crítica da polo que conseguiu recibir nas con Laxeiro, a voz de Ramón Suárez Picallo e o primeiro disco de representación promovida polo literatura. A escritora e suas salas a exposición De Picasso Mercedes Peón. Desde entón, os internautas poideron asistir directa- Centro Dramático Galego. profesora Marina Mayoral falará a Bacon, con obra procedente mente a algunhas conferéncias pronunciadas nos distintos encontros Dezaoito actores dan vida aos da Pardo Bazán e a condición maiormente do Museu de Belas celebrados no edifício do Consello.♦ papeis seleccionados da obra de femenina e Ana Maria Freire Artes Lyon e Los caprichos de Otero na que será Maria Barcala revisará a sua obra xornalística. Goya, con pezas do Prado. A a protagonista na interpretación Da Universidade de Alicante, primeira está composta por obra de Rosalia mentras Xúlio Lago Enrique Rubio traerá a do segundo museu máis se porá na pel de Manuel ponéncia Emilia Pardo Bazán importante francés e por 48 Murguia. A estrea é no Salon ante a crítica do seu tempo e o pezas da actriz Jacqueline Teatro de Compostela os dias profesor da Universidade de Delubac. En De Picasso a Bacon 19, 20 e 21 de Outubro.♦ Rennes II, Jean-François Brotel pódese contemplar exemplos de Muller de letras e libros. As duas Matisse, Picasso, Braque, xornadas rematarán cunha mesa Chagall, Bacon ou Tápies. Por redonda e debate cos ponentes outra parte, a mostra Los do dia.♦ caprichos de Goya permítelle ao expectador achegarse ao proceso criativo do artista xa que fai o percorrido da obra desde as ■ Ferreiro recolle primeiras probas.♦ os poemas impresos de Pondal Son as composicións de Eduardo Pondal que se publicaron en Emília Pardo Bazán. meios diversos, desde O dólmen de Dombate até follas impresas soltas ou inseridas en xornais e ■ Xornadas sobre revistas. En total, 66 textos que Manuel Ferreiro recolle na Emília derradeira versión publicada polo poeta. Deles, once eran até Pardo Bazán agora descoñecidos. O mesmo investigador que descobreu hai Para comemorar o 150 un ano a versión definitiva de Maria João Pires. aniversário do nacimento de Os Eoas achéganos agora en Emília Pardo Bazán (16 de Eduardo Pondal. Poesía galega ■ Novo disco Setembro de 1851), a Completa. Poemas Impresos Fundación Barrié celebra o 24 e (Sotelo Blanco) estas da pianista 25 de Outubro na Coruña composicións que conducen a unhas xornadas que revisarán a un coñecemento completo da Maria João Pires sua biografia e a sua obra. O obra do bardo, para o que a historiador Xosé Ramón aparición ainda recente na A pianista portuguesa Maria João Barreiro abrirá as celebracións Académia Galega do legado Pires surprende agora coa sua analisando o tempo histórico da testamentar de Pondal foi un interpretación de Beethoven. A escritora nunha xornada na que grande paso adiante.♦ artista ven de apresentar en Belgais, na localidade de Castelo Miguel de Lira. A.N.T. Branco o seu novo disco titulado ■ Éxito da Ultranoite Z na NASA Moonlight e que se porá á venda a ■ Miguel de Lira protagoniza fins deste mes de Outono. O Sen entradas quedaron na traballo foi gravado Entre bateas Quico Sala Nasa de Compostela integramente en Belgais, na Cadaval. nas duas sesións da escola experimental que ten Xa en proceso de rodaxe está Entre bateas,o telefilme producido por Ultranoite Z, o aberta a pianista e, en función do Costa Oeste e dirixido por Xurxo Coira que ten como protagonista ao cabaret seu resultado no mercado, a actor Miguel de Lira. A história que relata a película céntrase nunha colectivo Deustche Grammophon estudará amizade criada nun ambiente de contrabando e narcotráfico que se de- preparado por producir no mesmo estudo unha senvolve nas Rias Baixas. Ademais de De Lira, o reparto está composto Quico colección especial na que por Pepo Suevos, Nekane Fernández, Luísa Merelas, Cristina Espi- Cadaval e participará Maria João Pires nosa, Xosé Manuel Oliveira Pico e Rosa Álvarez e conta con apari- Patrícia de ademáis doutros músicos.♦ cións de Xurxo Souto, Toñito de Poi, Quico Cadaval ou Santi Prego.♦ Lourenzo para reclamar a última letra do alfabeto. Déronse ■ Teatro, poesia e narracións para a nova tempada da Galán durante tres horas razóns A brazo partido, a obra dirixida de Antón Lopo. Producido polo protagonista mália recoñecer abondo para e criada por Ana Vallés para Laboratório de Indagacións Poéti- que o espectáculo está concebi- reclamar a Materile Teatro abre o 24 de cas, o proxecto conxuga poesia, do para “adultos que pagan en- oficialización da Outubro a nova tempada do plástica, body-art e teatro. Pres- trada”. Será o 29 e 30 de denominación Galiza e compostelán Teatro Galán. As tidixitador apreséntase cun único Novembro e 1 de Decembro. o mundo do teatro representacións prolongaranse soporte: o próprio poeta. No programa do Teatro Galán sumouse asi á campaña até o 3 de Novembro e a obra Despois da poesia tocaralle vez queda ainda máis literatura en promovida desde hai máis de está interpretada por Helen ás narracións de Quico Cadaval cenário. Trátase de Como águas tres meses con ese obxectivo. Bertels, Ana Garcia, Eugenia que apresenta Ismael & Camión, de Maio, o espectáculo que Mesmo se montou un disparatado Iglesias, Roberto Leal, Juan Ló- dous relatos que, segundo a apresentará o poeta Francisco debate no que os espectadores riron a pez Berzal, Daniel Moreno e a apresentación, recollen Souto no 4 de Decembro. Para cachón cos argumentos en contra da própria Ana Vallés. Para o 8, 9 “concretamente sete actos os amantes da danza a cita será proposta. Quico Cadaval mostrouse e 10, a sala acollerá a estrea de sexuais e seis actos de violéncia do 17 ao 22 coas propostas de máis unha vez como perfecto condutor Prestidixitador, o poemário oral física”, algo que avisa o Gelabert-Azzopardi.♦ para un cabaret.♦ 18 DE OUTUBRO DE 2001 ● Nº 1.004 23

conta de libros

vos de A desaparición de Evelyn ra- A escola A aparición dica no feito de que, en boa parte do discruso, semella que literatura dos galeguistas e vida se continuaran unha á ou- de Evelyn tra complementándose mutua- Sabela Rivas Barrós oferece en A derradeira lección dos mestres mente, ainda que o remate tenda (Xerais) un per- Título: A desaparición de Evelyn. a estragar esta visión. En canto ao corrido polo Autor: Xúlio Ricardo Trigo. feito de que Guillem entreviste a pensamento pe- Tradutor: Manuel Cortés Tallón. un membro vivo da Xeración Nós, dagóxico do mo- Edita: Galaxia. digamos que é unha persoanxe no- vimento velesca totalmente froito da ima- galeguista desde os comezos do sé- Aqueles que consideran como xinación, polo que as tentativas culo XX até o le- literatura galega a escrita por por buscarlle correlato real estan vantamento mili- autores nados na Galiza (ainda abocadas ao fracaso, non hai nen- tar de 1936. O que residan fora) e en língua gunha pretensión (nen tiña por- ensaio revisa a distinta do galego, fanlle favor que habela) de querer configurar história do gale- moi fraco tanto á literatura ga- guismo, dá conta unha personaxe que se adapte ás do seu proxecto lega como á Galiza. Ségueos ha- características que, hoxe, conside- pedagóxico e a bendo. Fanlle favor moi fraco á ramos definitórias dos membros prática nas Escolas de Insiño Galego e literatura galega porque xustifi- Nós, claro que tampouco teremos achéganos a dous exemplos fundamen- can o emprego dunha língua di- Xúlio Ricardo Trigo. moito tempo para comprobalo, so- tais como son Elvira Bao e Roxerius.♦ ferente da nosa para producir a Deunos pé a este início, a tradu- protagonizada por escritores. Sen- bretodo no caso de Amusco. Xa nosa literatura co que iso conle- ción para galego de A desapari- do tamén unha trama onde a in- dixemos que esta cerimónia da va de desnaturalización, como ción de Evelyn, novela de Xúlio triga asimesmo se torna indaga- confusión na que as personalida- Relatos se se puidera escreber literatura Ricardo Trigo, autor nado en Be- ción sobre a personalidade: a de des non están claras é un bon co amor de fundo castelá en inglés ou bantu, por tanzos, que nunca escrebeu en Evelyn xa é marco para o discurso detectives- poñer un exemplo. Chámense galego, mais cunha producción un misterio, co. Mais antes de precipitarse no En total son once relatos. Catro sobre como se chamen os autores, eles narrativa na que a Galiza soe espero a de Gui- climático desenlace (o mellor mo- o amor, catro (máis) o amor e tres so- optaron por inserir os seus dis- tar moi presente; unha homena- llem (escritor Merecia mento da novela), este dará indí- bre a decéncia. É asi co- cursos nunha tradición distinta xe á Galiza desde outras letras, con pouco algunhas cios de non ser tal xusto cando simo o escritor da galega, e, como mínimo, a Francisco Cas- mais nunca literatura galega; foi, éxito de ven- páxinas máis tue a trama detectivesca preto da tro presenta as sua decisión merece respeito, no 1995, Premio da Crítica ou- das) tampou- angústia do relato de terror basea- narracións de A ainda que nela influiran cir- torgado polos escritores valencia- co é moi clara, este do en lendas, para rematar nun in- canción do náu- cunstáncias presumibelmente nos, unha boa ocasión par aernos a de Xabier (el proxecto, tuído triángulo amoroso. frago (Ir Indo), o alleas á sua vontade e teñen como andan as cousas por alá. si ten éxito en último libro do abondo demostrado o seu amor todo) menos algo máis de Eis, logo, como A Desaparición autor de Amor de demora que cinema. Os amo- pola terra que os viu nacer e lles Toda a novela xira arredor dunha cada vez, a de de Evelyn vén sendo o resultado res son asi os pro- regalou unha visión que lle con- cerimónia da confusión. A miste- Coté Loirós permitira da fusión de várias tramas nun- tagonistas destas fire moita personalidade á súa riosa, por inagardada, desaprición tamén é mis- tirar todo o ha soia. Hai trama detectivesca, histórias para ser obra. Pensamos en Torrente, de Evelyn Moore, moza inglesa da teriosa, e non moi importante, así comeza o lidas de corrido, pero mesmo asi, porque moito que pouco se sabe e que engaiolara é o único Loi- partido que relato e así remata. Hai trama escritas de xeito áxil e que queren nos tememos que, de escreber a Guillem Loirós, deixándolle un rós... Bon ad- ofrece cada preto do relato do terror psico- transmitir, “as in- en polaco ou euskera, ninguén escrito incompleto, provocará que xuvante para unha das lóxico baseado en lendas. Hai quietudes que os distintos amores des- contemplaria tal posibilidade de este, despois de moitos anos, co- unha novela trama protagonizada por escri- pertan no ser humano, desde o amor aproximación. E tampouco lle mece a facer pescudas para averi- onde a intriga suas tores antagónicos. Hai trama rexido polo erotismo até a paixón do fan nengun ben á Galiza, pois guar o seu paradeiro á vez que é moi detecti- múltiples amorosa. Ben merecia algunhas amor en família”.♦ sobre todo isto paira a posibili- aquela paixón que lle producira vesca, pois es- tramas. páxinas máis este proxecto, al- dade de soños para xentes dou- reverdece. Eis o início detectives- tá quizais ex- go máis de demora que permiti- tras culturas. Na história da lico dun discurso que se metamorfo- cesivamente ra tirar todo o partido que ofre- A amiga do trasno teratura universal é isto moi fre- seará notabelmente, sen perder esa posto que ce cada unha. Pero resulta que De Agustin Fernández Paz chéganos No cuente desde a mesma Grécia. eséncia, despois. Esta trama conta, Guillem, o narrador, é un escritor tempo é o que ten o narrador, corazón do bosque (Anaya), o feliz Abonda xa de considerármonos ademais, coa característica de, o non precisamnte adepto a este ti- un narrador que só consegue encontro de especiais. que non é moi frecuente, estar po de discursos. Outro dos atracti- (Pasa á páxina seguinte) Raquel na fraga do Eume cun marabilloso personaxe, Derdrín, un trasno que a achegará a unha cultura que é a sua. O escritor aborda deste xeito o descoñecemento das nosas raigames culturais por parte das novas xeracións a través dunha ra- paza que é filla de emigrantes. A Dredrín e a Raquel deu- lles forma en debuxos Miguelanxo Pra- do.♦

Un poeta subversivo Confesa Fran Alonso que, para el, a poesia é pura subversión. Tanta queréncia lle ten á palabra que é o título que lle dá aos seus novos poemas, recollidos co mesmo nome, Subversións (Xerais), nun volume no que se recompila toda a sua obra po- ética, agás, Cida- des. Ocasión, pois, para reler a obra deste escritor que, de certo, revoltou o mundo literário con Per- sianas, pedramol e outros nervios e re- cuncou na liña con Tortillas para os obreiros. Rebelde, insubmiso... subversivo, asi se define Alonso e aproveita os adxectivos para extendelos a sua xera- ción literária. Poética da liberación ou, como alguén dixo, poética dun camio- 24 18 DE OUTUBRO DE 2001 ● Nº 1.004

O coRdeL Cinema

A trabe de ouro (Ven da páxina anterior) manter a intriga precipitando Publicación galega unha enriba da outra. Lese con de pensamento crítico interese e emprega moitos recursos para non perder ameni- Nº 46. Abril-Xuño de 2001. Prezo 1.500 pta. dade, mais isto tamén a condi- Dirixe: Xosé Luís Méndez Ferrin. ciona en exceso e non deixa Edita: Sotelo Blanco. que explote todo o que leva dentro. Entre os artigos incluídos, destacan vários. Manuel Outeiriño escribe sobre “a comunicación pública e a nova xeografia No que atinxe ao feito de que a política”. Margarita Ledo reflexiona sobre trama se desenvolva na Galiza, as políticas públicas e de identidade no esta é unha evidente homenaxe Quebec. Xenaro Garcia fala sobre o exce- á terra que viu nacer ao autor e so de teoriza- da que demostra ser bon coñece- ción nos estudos de dor. Mais tamén sería un erro Economia. pretender identificar aí a Galiza Peter Sloter- real. Trátase dunha Galiza ideal dijk procura e imaxinaria, o mesmo autor entender quere que así o saibamos cando cal é o pa- fai que sexa independente. pel dos mé- dios infor- mativos na O que se fai difícil de entender é sociedade o motivo polo que aparece edi- do mundo tada nunha colección de discur- sincroni- sos xuvenís e non na colección Theo Angelopoulos, cartaz da sua fita A mirada de Ulises e fotograma. zado. Fredric Jame- son dá conta das transformacións da ima- literária que semellaría ser o seu destino normal. Ten unha trama poesía.. Cine intenso, profundo, nos ensinan a mirar. Eses homes xe na postmodernidade. Alexandra Ca- forte. Miradas á vida e á morte poderosos e adultos que nos vio- bana repara nos documentos de Xoán para adultos que posibelmente Soñar lonxe Garcia Manrique atopados na Catedral interese pouco aos mozos e mo- ao mesmo tempo, mesturando lan cando empezamos a falar. Esa de Compostela.♦ zas e, sobre todo, os seus prota- Moitas películas ao longo da vida ambas dimensións, e atopando supraestrutura abafante que mata, gonistas son adultos e, hoxe por gustáronme moito, pero nunca calma, moita calma. Como se que nos mata. É o cine deste di- hoxe, queren protagonistas de como as proxectadas hai pouco morrer fose estar vivos e vivir fo- rector grego e lonxano, que nos Encrucillada idade próxima á sua, nen temá- en Santiago: “A mirada de Uli- se morte. Cristais finos, chocan- baixa de novo ao pozo. Que nos tica nen protagonistas aconse- ses” e “A eternidade é un día” de do. Lugares de destrución nos remite a un mundo fantástico de Revista galega llan a sua inclusión nunha co- Theo Angelopoulos. Repuxéro- que queda algo. Un barco azul no gozo e sensibilidade. Un mundo de pensamento cristián lección das características de nas nun ciclo do Principal que mar imenso lembrándonos cou- de portas que se abren á luz e á li- nos falaba de apocalipse e gue- sas. Personaxes perdidos que bus- bertade. Hai que ser libres para “Costa Oeste”.♦ Nº 124. Setembro-Outubro de 2001. Prezo 600 pta. rras. Duas películas como golpes can e se buscan e que atopan e insultar a Deus. Para rasgar as feri- Dirixe: Andrés Torres Queiruga. XOSÉ M. EIRÉ nos ollos, como zarpazos, coma non atopan. Palabras cargadas de das abertas nas costuras das bragas sentimentos plenos. Fondura, co- e neste mundo sen corpo. Para A Conferéncia Internacional de Dublin mo afogar en nós mesmos. Surre- matar, pecar e ferir. E asi renacer sobre a ordenación feminina centra este alismo nas historias que non son despois da guerra. E sentir ledícia, número. Christina Moreira, John Wijn- E A A E A gaards e Christine Vladimiroff resaltan os historias. Unha música en pri- paz, creatividade. Sentirnos fortes aspectos máis importantes debatidos na TAB L D S LTR S meiro plano como nunca. Imaxes de novo despois de morrer moitas capital de Irlanda. Patrick Verspieren re- brutais, terríbeis, preciosas. veces. Todo regresa e volve. Nada flexiona sobre 4. NARCOS 2. A LOITA vale a pena. Todo é marabilloso. I IÓN Carlos G. Reigosa a clonación FCC ANTIFRANQUISTA Cine filosófico, difícil e sinxelo ao Eu sempre estiven tola para poder humana. Pilar Xerais DE UÍS OSTA 1. CONTOS L C mesmo tempo, que nos expón soportar o mal. Eu sempre cami- Wirtz explica Juan Garcia Durán os fundamen- DA CORUÑA 5. HOMÓNIMA A Nosa Terra aventuras nas que podemos soñar ñei borracha para poder ensan- tos para “un- Xurxo Souto A. Riveiro Coello lonxe mentres dura o tempo da char a mirada. Todo é vida e todo ha vida cris- Xerais Galaxia 3. ESPAÑA película. Miradas ocultas na mira- é morrer e correr. Eu sempre fun tiá UNIFORME da primeira. Subterfúxios de poe- unha puta pegando postais nas 2. FISTEUS renovada”. José I. Lacasta-Zabalza sia iluminando todo, as películas, paredes do meu putiferio persoal Célia Castro ERA UN MUNDO Laiovento escribe a Lupe Gómez a vida. Paisaxes desoladas de gran para abrir o social e abrirme eu. crónica da A Nosa Terra 4. O GALEGO valor humano. Tristura, tristura Ese putifério roubado está nas XXIVª Ro- (IM)POSÍBEL inmóvil, imensa. Viaxes, sempre a marxes da vida e está no centro. maxe de 3. DIARIO NON FICC IÓN Valentim Rodrigues F. idea de viaxar, como unha forma Nunca sentira desta forma todo crentes galegos, que DUN VELLO Laiovento MEMORIA de atrapar a vida. Ou como un no cine. Creo que o cine nunca tivo lugar nas terras de Xunqueira de REVOLTADO 1. A DA NACIÓN 5. O PENSAMENTO xeito de correr e escapar de todo. me envolveu e atrapou tanto. Es- Ambia. Nas habituais “crónicas”, Agustin Antón Tovar Volver ao cerne, ao pasado, á tas dúas peliculas son coitelos que Diaz, Xoán Bernárdez Vilar e Vitorino Galaxia Camilo Nogueira DE CASTELAO Pérez Prieto comentaron a actualidade.♦ Xerais X.C. Garrido Couceiro nenez, para aprender a resumir e curan. Que alivian. Que sanan. A Nosa Terra comprender todo. Todo isto, abo- Cine libre, orixinal, interesante. Librarias consultadas: minábel, que nos pasa, que nos Cine que cautiva, seduce, arrastra. Cadernos Cartabón (Vigo). Couceiro (A Coruña). Michelena (Pontevedra). tensa, que nos mira, que nos can- Que redescubre. Que non é plano Pedreira (Santiago). Souto (Lugo). Torga (Ourense). sa. Todo isto, ante o que parece nin oco. Non se trata de mirar pa- de psicoloxia que non podemos movernos. Un ra ver senón de suxerir. Mirando berro contemporáneo de lucidez todo dende moitos ángulos, dende Nº 28. Setembro de 2001. Prezo 1.500 pta. ante tanta repugnáncia do mundo outro ángulo. Dende unha esqui- Edita: Coléxio Oficial de Psicólogos de Galiza. PRESENTACIÓN e do sistema. Buscar no pasado al- na diferente da vida. Dende un go que nos explique e que nos fa- espácio aberto, grande. Alegrome A hipocondria é o tema principal que se EN trata neste número. Vítor Torrado explica ga sentirnos vivos –e mortos– de de telas visto, de ter viaxado con o “estátus nosolóxico da síncrome hipo- novo. Unha explicación que nos elas, de ter soñado lonxe. Atopei condríaca”. VILAGARCIA axude. Algo ao que agarrarnos nelas sinceridade, poesia, ideas Águeda Rojo DE cando parece que nada nos sirve, novas e vellas, mapas diferentes, reflexiona so- que nada nos chega, porque desde fotogramas impresionistas, exce- bre o “con- “POLA LIBERDADE. o poder estamos atados, e quere- so, crueldade, valentía na forma cepto de hipocondria A LOITA ANTIFRANQUISTA DE LUÍS COSTA” mos reaxir e parécenos imposíbel. de ollar, tenrura, fantasia, au- através da JUAN GARCÍA DURÁN Eu encontrei nestas películas ra- tenticidade. Atopei cousas que história”. zóns suficientes que lle dan un nunca encontrara, que nunca na Concepción sentido a todo, tanto á vida como miña vida vira. Sentin escurida- Fernández e DE EDICIÓNS A NOSA TERRA á morte. Razóns mutiladas que es- de e misterio e paz. Son pelícu- Rafael Fer- nández estaban dentro de min mesma e las lentas que discorren como tudan “a XOVES 25 DE OUTUBRO ÁS 20 HORAS dentro de todo, abrindo, liberan- rios e que non teñen meta. Son eficácia do. Abrindo un tempo inocente. películas insurxentes, humanas, dos trata- NA CASA DA CULTURA COA INTERVENCIÓNDE Liberando unha terra silenciosa e seguras de si mesmas e indecisas. mentos psi- GONZALO BOUZA, oprimida. Nunca sentira na miña Branco e negro no cadro que se colóxicos para a hipocondria”. Xurxo Ti- vida o que sentin con estas pelí- pinta. Vida e morte enlazadas. zón fala de “hipocondria e organización Mª XOSÉ COSTA ALCALDE, E relacional paranoide”. Cristina Botella, culas. Algo fondo, terríbel e mara- Atmósferas fortemente evoca- Verónica Guillén e Pilar Martínez confec- DIONÍSIO PEREIRA. billoso. Algo circular, definido, doras e fortemente sublimes. cionan un estudo sobre a “avaliación e blanco. Algo luminoso como vol- Obras xeniais, boas. ♦ tratamento psicolóxico da hipocondria”.♦ ver á escola e pegarlle aos mestres. Eses mestres de corbata que non LUPE GÓMEZ 18 DE OUTUBRO DE 2001 ● Nº 1.004 25 De cando Picasso paseaba por Montparnasse A Fundación Barrié abre a mostra Paris, Paris, Paris, que inclue obra dos galegos Colmeiro, Souto e Mallo

Entre as duas guerras, Paris era o foco de atracción de artistas de toda parte. Paso obrigado de criadores, toda biografia de quen quixera ser algo no mundo da pintura tiña que recoller unha viaxe á cidade da lus ou unha estadia que deixara a impronta do cosmopolitismo da capital francesa. Pero nalgunhas das vidas dos artistas a cidade teria ainda un maior peso, era mesmo o destino para o fin dos dias. A mostra Paris, Paris, Paris, que a Fundación Barrié abre na sua sede do Cantón Grande da Coruña recolle a obra de vinte artistas do Estado español nos que quedou a pegada do seu paso pola cidade iluminada, entre eles, os galegos Maruxa Mallo, Manuel Colmeiro e Arturo Souto. Obras de Picasso, Miró, Bores ou Gris son tamén atractivos da exposición.

Case todas as biografias andan a das vanguardas artísticas. Paris camiño entre fins do século XIX marcaba, a comezos do século e meados do XX. Todos están XX, o acontecer criativo e cons- mortos e oito deles viviron os tituia deste xeito un foco de seus últimos dias na capital fran- atracción para todo aquel que ti- cesa. A última desaparición foi a vera inquedanzas artísticas. do galego Manuel Colmeiro hai agora dous anos, un pintor que A exposición apóntase á deno- mantivo case até o fin da vida o minación Escola de Paris, mália seu estúdio aberto en Paris, a cios mesmos responsábeis recoñe- dade da que non se conseguia cer que a categoria é tan ampla desvencellar a pesares da cada como inabarcábel e, de ter algun vez maior saudade pola sua Mar- lugar comun, ese seria un alon- garide natal. Colmeiro instalára- xamento da arte académica e se definitivamente na capital unha aposta pola liberdade cria- francesa en 1948. Máis de vinte tiva. Do que ninguén duvida é anos antes, en 1926, xa facia a de que, de agrupar a alguén, a sua primeira viaxe a Paris o pin- Escola de Paris teria entre os tor Arturo Souto para quen a ci- seus componentes a alguns dos dade e as correntes artísticas do máis destacados artistas do pasa- momento habian deixar boa pe- do século, entre eles, Modiglia- gada na sua obra. Tamén natu- ni, Chagall, Picasso, Gris, Dali, ral da Galiza é Maruxa Mallo, Miró ou Maria Blanchard, todos que expuxo por primeira vez na procedentes de fora de Franza capital francesa en 1932, dei- pero que seguiron a chamada da xándose fascinar polo rebulir sua cosmopolita capital, onde cultural dunha cidade que a daquela se manexaba e se con- convidaba a quedar. Maruxa cebia a arte de boa parte do Mallo decidiu regresar a Madrid mundo. Moitos dos novos artis- pero até os últimos dias falaba tas buscaban precisamente iso Muller con cabuxa (1929), de Maruxa Mallo con engado da sua estadia en en Paris, chegar á meca de en- Paris e do contacto que ali esta- contro cos grandes criadores e beleceu coas primeiras figuras do mesmo poder encetar un diálogo surrealismo mundial. artístico con eles.

O centro do mundo Obras de Picasso, Maria Blan- chard, Francisco Bores, Manuel Son os tres artistas galegos que Colmeiro, Pancho Cossio, Juan aparecen no catálogo da mostra Gris, Maruxa Mallo, Joan Miró comisariada por Luis Maria Ca- ou Arturo Souto entre os vinte runcho e que permanecerá aber- artistas que compoñen a expo- ta na Coruña do 18 de Outubro sición da Coruña. Para o mes até o 30 de Decembro. Máis de de Novembro, a Fundación Ba- sesenta obras maiormente pintu- rrié programou asimesmo un ras pero tamén esculturas de Mi- ciclo de conferéncias sobre a ró e Domínguez e debuxos de Escola de Paris dirixido por Picasso e Juan Gris compoñen a Juan Manuel Bonet, director mostra na que se poden ver pe- do Centro de Arte Reina Sofia zas dos nomes máis relevantes de Madrid.♦ Facendo labor (1935). Hernando Viñes. Busto de cabaleiro III (1967). P. Picasso. Bodegón con silla (1957). M. Comeiro.

TEMPO DE POESÍA

ler é ser LEA LIBROS

Á venda nas mellores BANZADOS PEDINCHE LUZ PRESTADA REFUTACIÓN DA MUSA ANIMAIS ANIMAIS librerías Xosé Vázquez Pintor Marica Campo Manuel Forcadela Juan Abeleira IPremio Uxío Novoneyra IPremio Fiz Vergara Vilariño VIII Premio Aula de Poesía de Barcelona 26 18 DE OUTUBRO DE 2001 ● Nº 1.004 Estivo Sissi na Coruña? A mostra custou máis de cen millóns e inclue até os cabalos desecados da carroza

Se alguén ten ánimo para coñecer até o mínimo fetiche que rodeaba paña deixaba claro para a ocasión a caba- a vida da emperatriz Elisabeth de Baviera pode percorrer as distintas desde Nova Iorque los desecados, coma se salas da magna exposición que oferecen o Concello da Coruña, a que, mesmo en tem- fosen un exotismo na Consellaria de Cultura e Caixagalicia. Máis de cen millóns de pese- po de eleccións, o nosa terra. Cáese nun tas investíronse en achegar á Galiza as relíquias do império astro- transcorrer da exposi- ridículo monumental húngaro no que as entidades patrocinadoras promoven como o ción de Sissi era a sua que se convirte en es- maior evento cultural do ano. Celebran os coruñeses tanto empeño? maior preocupación. cándalo ao estar pagado “Se unha iniciativa con cartos públicos”, si- Os meios de comunicación locais torno de Xurxo Souto? “Pois asi se promove desde nala a deputada. teñen na exposición de Sissi un nestes dias, por exemplo, as boas unha plataforma co- dos temas preferidos dos últimos notícias que chegaban de Valde- mo é o Concello con Se para Xurxo Souto o dias. A mostra da emperatriz par- orras ou o Bierzo. Na Coruña hai todos os meios entre- tema non é matéria de tiu de saída coa vocación de se tascas levadas por colleiteiros e gados é normal que a conversa no seu círculo converter en asunto mediático e un tema do que falaba a xente xente acuda. O mar- si o foi no último acto asi, nunha inauguración, celebra- que me rodea era, por exemplo, keting funciona. O cultural ao que asistiu o da en tempo de debate eleitoral, do resultado da vendima”. custe desta exposi- poeta e editor Miguel o alcalde da Coruña, Francisco ción, con tantas ac- Anxo Fernán Vello. Vázquez, compartia cartel co pre- Pero non se lle escapa a este co- tuacións que hai que Tratábase precisamente sidente da Xunta, Manuel Fraga ruñés que sobre a mesa se puxe- facer, e a escasa rele- da inauguración dunha e co próprio showman televisivo ron todos os meios para que a váncia que o tema exposición na Coruña, Boris Izaguirre. A mostra abriase mostra de Sissi fose un éxito. En- ten para nós obríga- cidade na que vive. asi cun inusual apoio mediático tre outros, a ninguén se lle escapa nos a falar dun capri- “Naquel entorno co- que levou mesmo a promover o a coincidéncia na programación cho persoal do pró- mentábase que producia debate de se Sissi pasou ou non da TVG da requintada série sobre prio alcalde”, afirma certa tristura contem- algunha vez pola Coruña. o personaxe protagonizada por Francisco Peña, pre- plar a parafernália xera- Rommy Schneider. “A xente res- sidente da Aso- da arredor da mostra de Parece ser que sen haber confir- ponde porque se trata dun mito ciación Cultural Ale- Sissi. Demonstra a falta mación histórica, si que hai indí- con todas as características para xandre Bóveda, que de perspectivas culturais cios de que o seu barco atracou chegar ao grande público. É unha desde hai vintecinco por parte do governo lo- nunha ocasión no peirao. Pero personaxe mediatizada. As mozas traballa na dinamiza- cal, producindo un vol- non conseguiu nen por iso en- que viron aquelas películas, cos ción da cultura de co cara este tema cando trar na história da cidade. Por valores que inculcaban para as base na Coruña. hai criadores e distintos exemplo, a un dos máis dinámi- mulleres, son as que agora van campos que están desa- cos viciños da Coruña, o escri- ver a exposición” afirma a poeta Os custes do aluguer tendidos”, afirma Fer- tor, músico e artista Xurxo Sou- Yolanda Castaño para quen é da exposición –nes- nán Vello. Para o escri- to, pouco lle interesa os avatares “excesivo o bombo que se lle está te conceito pagáronse máis de blicas galegas recebe ao ano me- tor están a “poñer en funciona- da mítica noble. Ferve a Coruña a dar, non está en pé de igualdade sesenta millóns– máis transpor- nos que a festa da memória de mento os resortes para que se pro- coa exposición? “Esa afirmación con nengunha outra iniciativa te, seguros, inauguración e pro- Sissi. Os oitenta millóns adica- duzan reacións sentimentais, pre- forma parte da publicidade. No cultural das celebradas”. moción e outros gastos fan que dos ás artes plásticas galegas nos téndese tamén canonizar a Sissi ambiente no que eu me movo traer a exposición de Sissi á Co- últimos investimentos queda dunha maneira que, neste tempo, nen saiu na conversa. Ninguén Un capricho monárquico ruña supere os cen millóns de ainda lonxe da mostra na que se non deixa de ser unha frivoliza- fala do império astrohúngaro. A pesetas e sexa un luxo dentro recria á noble austríaca. Os da- ción”. Alguns comércios engala- cabeza da xente está por outro dun republicano? dos investimentos do ámbito dos tenos á man a deputada do naron os seus trinques con moti- lado. Son partidário da recupera- cultural. Ou senón ai están al- BNG, Pilar Garcia Negro cando vos alusivos á emperatriz e non ción histórica pero este tema Os viciños da Coruña tampouco guns dados comparativos. Cento fala do “escándalo” que supón o faltou tampouco unha libraria non ten para min ningun intere- pasan por alto o empeño persoal vinte millóns de pesetas son os investimento destas cantidades que enchegou as vidrieiras con se. Pretender que todo o pulso do seu rexedor municipal na expo- que a Consellaria de Cultura por parte de dous organismos pú- toda a bibliografia criada arredor da Coruña se concentre niso é sición. O mesmo Francisco Váz- adica aos circuitos culturais con blicos –Consellaria de Cultura e do personaxe. Son apoios parti- extremadamente reducionista” quez que dias atrás asinaba un co- actos para todo o país. A disco- Concello da Cultura– máis Cai- culares a un acontecemento cun responde o autor do recén publi- mentado artigo no que cuestiona- grafia apoiase con cinco millóns xagaliza. “É unha antigualla con empeño na promoción que lle ga- cado Contos da Coruña. Que é o ba a capacidade de Eva Sannum -vinte veces menos que á empe- saudades imperiais. Un papana- rante de saída o éxito de que ten entón releváncia no en- para ocupar o posto de raiña de Es- ratriz. A rede de bibliotecas pú- tismo que mesmo chega a traer público.♦ EU SANTO, MIÑA SANTIÑA M FRANCISCO ANT. VIDAL corte como quen foxe do inferno. Foi o Papa, máis sensato e mellor Antonio Mª Claret, confesor da raíña aconsellado, quen o obrigou a Cando en 1896, Mendizabal fir- ademais, unha grande cantidade colonial, polo que sufriu varios non era tan pecadenta como pra volver e permanecer ao lado da ma o primeiro decreto de desa- de obras sobre asuntos relixiosos atentados, dos que, o máis gra- andar co confesor todo o día ao raíña, a pesar de tan grave e pro- mortización das propriedades da en forma de folletos, opúsculos e ve, foi o que tivo en Holguin en lado, encargoulle a administra- funda discrepancia. Igrexa, Antonio Mª Claret, a libros, tanto en castelán como en Febreiro de 1856, cando un ho- ción do Escorial, onde el em- falta de catro anos para acabar os catalán, o que lle fixo dicir a Xa- me se botou a el e lle cravou un- prendeu obras de mellora e a As acusacións contra o seu con- estudos de seminarista, xa é or- cinto Verdaguer que, “Claret foi o ha navalla na cara. criación dunha biblioteca e aulas servadurismo, afiaron as plumas denado sacerdote. Non corrían primeiro, o máis activo e o máis de estudo de ciencias e física que, dos liberais, e o crego apareceu bos tempos para a Igrexa españo- popular propagandista catalán da A fama da súa política relixiosa- co tempo, valeríalle para que Pío formando parte da longa lista de la, e facían falta curas decididos. centuria”. Fundou, asemade, va- social, chegou á raíña Isabel II, IX o chamase a participar no amantes isabelinos, el que, para rias agrupacións relixiosas ao lon- quen, non podendo telo de mi- Concilio Vaticano I, onde se tra- non levantar sospeitas, xuraba Desde a parroquia de destino, go da súa vida, das que a máis im- nistro, solicitouno como confe- taban asuntos sobre a adaptación que nunca pasou a noite na Antonio María comeza un labor portante é a dos claretianos (Con- sor. E o Papa ese día fixo festa: da Igrexa ao mundo moderno. mesma casa que Isabel. de catequeses popular, unha es- gregación de misioneiros de María De Isabel, todos saben que era pecie de misións polos pobos ca- Inmaculada), con casas repartidas fría no trono pero moi quente A influencia de Antonio María, Sen emabrgo, cando triunfa a taláns predicando as bondades por todo o mundo, así como a Li- na cama, e de Antonio María coa raíña xeneráballe envexas revolución de setembro do 68, do catolicismo, cando a curia brería Relixiosa de Barcelona. asegurábase que podía asumir insidias, e odios, polo que non acompáñaa ao exilio e no exilio acusa aos gobernos progresistas calquera sacrificio se ese era pa- tardou en ser acusado de retró- morrerá dous anos máis tarde, a de fomentar o laicismo. Estaba probado o seu labor apos- ra ben e beneficio da Igrexa. grado, confidente, prevaricador, pesar de que os gobernos posti- tólico, e o Papa, para non perder e cousas peores. sabelinos o reclamaban para Nun tempo que os manuais de a un home tan activo, nomeou- Pero, contrariamente ao que as xulgalo por antipatriótico. historia chaman de “recatoliza- no bispo de Santiago de Cuba, mentes mal pensantes deron a O certo é que el, na corte, movía- ción da sociedade”, os seus ser- onde se vai adicar a visitar a entender, o confesor da raíña só se con bastante liberdade e in- Antepoñendo sempre o catoli- móns tiñan moi boa acollida en- diócese, aegurando as melloras lle criticaba os largos escotes a fluencia, aínda que procurase non cismo a ningún outro interese tre os paisanos, e dise que, do parroquiais tanto na índole so- que esta era afeccionada. Os seus meterse directamente en asuntos térreo, Deus distinguiuno coa in- seu catecismo, chegarónse a cial, como na cultural e a reli- consellos limitábanse a asegurar de política cando esta non lle mortalidade dos santos, pois en vender máis de catro millóns de xiosa, enfrontándose aos terrate- que a Igrexa non ía perder máis afectaba á Igrexa. Pero cando Isa- 1907, ao querer trasladar os seus exemplares!! nentes, ao tempo que se con- bens dos que xa perdera, e a deci- bel II recoñeceu o novo estado de restos a Vic, encontraron que o vertía nunha especie de baluarte dir cal era o mellor bispo para ca- Unidade Italiana, Antonio María corazón e o cerebro do santo Este activo publicista, escrebeu, contra os inimigos da España da diócese. E como dona Isabel sacou o seu xenio e abandonou a permanecían incorruptos.♦ 18 DE OUTUBRO DE 2001 ● Nº 1.004 27 ANACOS DE BOROBÓ O exemplo de Luís Seoane, que coa excelente axuda de Felipe precedeu a iste, trae aparellado o Cordero Carrete. de Arturo Cuadrado Moure, seu O exemplo de Arturo Cuadrado compañeiro na vangarda com- Pois Cuadrado viña a servir de postelán e logo colaborador seu nista sarta de exemplos xa me gratuíto cronista daquelas expe- nas iniciativas editoriais no trans- lembréi. Pois, entre outras cou- dicións culturais nas súas espo- terro de Bos Aires. Se ben a Ar- sas esquecidas, ben cabe acordar- rádicas colaboracións na prensa turo poido seguirlle a pista dende se da participación de Xoán Xe- e na radio. Da última, efectuada rapaz; anos antes xa de que coñe- sús, xunto con Cuadrado, na por Castilla, Andalucía, Extre- cera de vista a Seoane na Univer- creación da logo mítica Resol, madura e Portugal, faría a cró- sidade compostelán. Pois Cuadra- “hojilla volandera del pueblo”, nica de cada xornada, por Radio do era un dos dependentes do al- que foi a orixinalísima publica- Galicia, a emisora recén funda- macén de tecidos que denantes ción, nacida na librería Nike da da, para facer a propaganda do da República tiña, no Preguntoi- que ambos eran propietarios. Estatuto. ro, D. Segundo García de la Riva, curmán de meu pai. ela suscribínme a Nueva Es- Arturo describiría, no colmo da paña, a revista creada polos súa enfática e graciosa charla ra- ra D. Segundo o árbitro esté- xóvenes e ilustres redactores diofónica, a asistencia dos ex- N cursionistas santiagueses á últi- tico da sociedade santiaguesa. de El Sol –Pepín Díaz Fernández, O que organizaba no Casino Adolfo de Salazar, Antonio Espi- ma Semana Santa de Sevilla an- E na– que naquel momento estelar terior á Guerra. E de que xeito il de cabaleiros as exposicións, os re- citais, o que dirixía os cadros de das letras españolas, era a máis e Federico Novo, o gordo de declamación, etc. Se cadra, por brillante mostra de pensamento Campelo, fallaron no seu inten- iso lle gostaba contar entre seus democrático. Arturo e máis Xoan to de actuar de costaleiros na dependentes con mozos de certa Xesús acolleron con complacen- procesión de Nuestro Jesús del vocación intelectual, coma sentía tes sonrisas, tal suscripción do fillo Gran Poder; ainda que invoca- Cuadrado e tamén Luis Manteiga, de don Víctor, a quen o mesmo ron en van a súa condición de o malogrado e profundo escritor a Cuadrado matriculara na Acade- gallegos, etnia a que lle estaba re- quen asimismo coñecín traballan- mia Xelmírez, onde acabaría o servada tradicionalmente en do no almacén de D. Segundo. Bacharelato. En canto ao funda- Andalucía tan piadosa misión. Ou facían que traballaban, pois dor da Unión Socialista Galega, naquil establecemento do Pregun- xa me coñecía de rapaz, dende a I o pouco de rematar a súa se- toiro, nos seus derradeiros anos, Arturo Cuadrado na Praza da Quintana o Dia da Patria no ano 94. A.N.T. Feira do Automóbil (1925). rie de charlas en Radio Ga- que eran os da Monarquía, máis licia, adrede da nosa excur- de Arturo: sempre acompañado terreo para o éxito daquela asam- A que vender teas ou lenzos, falába- ■ ASEXCURSIÓNSDEFILO- sión, foise Arturo a Madrid, á se de política ou literatura. do seu inseparable amigo Fer- blea de municipios, presidida polo SOFÍA. A miña confianza co su- entrega do Anteproxecto do Es- nando Barros, representante na proteico alcalde pontevedrés, Bi- til Arturo medrou durante as tatuto, acompañado, tamén co- Ou ben de caza, ou de mulleres, cidade xacobea da Sociedade de biano F. Ossorio Tafall, que habe- dúas excursións da facultade de mo secretario, ao novo alcalde, ou de viños, dado que o depen- Autores. Ambos desprotexidos ría de aprobar o anteproxecto do Filosofía e Letras que fixemos Ánxel Casal, do Frente Popular. dente principal era o meu tío do frío e da humedade polas cán- primeiro Estatuto de Galicia. xuntos, nas primaveras de 1934 O bo e xeneroso editor de Nós, Tomás o Moreno, ou o Negro, didas e lixeiras carabas que mal e 1936 por España adiante; e ta- volveu deseguida a Galicia sen moi aficionado a tales meneste- abrigaban a súa personalidade. ■ NALIBRERÍANIKE. A tarefa mén por Portugal na segunda pensar que axiña se convertiría res, que tan popular o fixeran en municipal non diminuiu a voca- delas. Xa dixen que Cuadrado en mártir da galeguidade. Mais, Santiago. Pola que a actividade sta capacidade innata de Cua- ción literaria de Arturo Cuadra- era autodidacta, sen nengúns es- o seu secretario acertou a que- mercantil do vello almacén ca- drado para as relacións públicas do, que se concretou na apertu- tudios oficiais que eu saiba; pe- darse alí e salvou a vida. Non merano, descuidada polas con- Ipúxoa ao servicio do primeiro ra, noutro local da Calderería, da ro, paradoxicamente, posuía un coincidín nunca con Cuadrado, trapostas aficións de seus depen- alcalde de Santiago na Repúbli- librería Nike. Propiedade a me- insólito prestixio intelectual nos pero sí con Fernando Barros, na dentes, foise caendo tanto que ca, a quen aparte das súas tarefas dias dil e de Xoán Xesús Gonzá- medios universitarios, que incli- zona roja. E tardaría uns cuarenta don Segundo García de la Riva municipais, cóupolle un impor- lez, o sacrificado inventor de or- naron ao noso decano, D. Ciria- anos en volvelo a ver, xa en Boi- decidiu clausuralo, e adicar o seu tante papel na historia contem- ganizacións políticas e de tantas co Pérez Bustamente, a invitalo ro, máis lanzal, comunicativo e recoñecido gosto artístico a de- poránea do noso país: o de con- outras iniciativas, do quen aquí, ás excursións organizadas por il, fantástico que endexamais.♦ coración e posta en marcha do vocar a asamblea de alcaldes que flamante Hotel Compostela, do habería de debatir o anteproxecto que foi o seu primeiro xerente. do Estatuto de Galicia.

E así meu tío Tomás, Cuadrado, ■ A COMISIÓN DO ESTATUTO. Manteiga, e varios dependentes Para iso formouse unha comisión máis, quedaron na rúa que xa di- no Concello santiagués, presidida xen era a do Preguntoiro, sen ter polo Sr. López Pol, e na que figu- outro oficio ou beneficio. rarían, sen dúbida, os tenentes alcaldes Pasín Romero e San Luis ■ O SECRETARIO DO ALCAL- Romero; curmáns entre sí tales DE. Menos mal, para Arturo, admirables artesáns santiagueses: que veu por entón a República, o vello loitador sindicalista e o za- traída polas eleicións municipais pateiro/poeta, autor de O Fidalgo. do domingo, 12 de abril (1931); gañadas en Santiago pola candi- Tamén sería membro disa comi- datura republicana encabezada sión o síndico do concello, Laurea- polo honesto comerciante da no Santiso Girón, que despois foi, Calderería, D. Raimundo López con Portela Valladeras, goberna- Pol, quen foi deseguida elexido dor civil de Salamanca, e de quen alcalde. E o meu tocaio D. Rai- xa puxen aquí o seu bo exemplo. mundo, entre os seus moitos Mais o secretario dela era Rajoy acertos, tivo o de nomear secre- Leloup, o experto abogado que en- tario persoal e político seu a cabezaba a minoría das dereitas no Cuadrado. Aquil mozo lanzal e Concello compostelán daqueles autodidacta que viñera co seu anos iniciáis da República. O seu acento peculiar, extrañamente pensamento vencellábase se cadra levantino, a ser o ventureiro cul- ao rexionalista de Alfredo Brañas. tivador das relacións públicas en E así o avó do actual vicepresiden- Compostela, cando aínda non te do goberno español resultóu un existía ista profesión en España. perfecto secretario daquela peque- na comisión que recorreu, coido Pois non cabía que chegase a que un por un, os municipios gale- Santiago, nises anos e os que se- gos, recabando a súa presencia na guirían, un artista importante, convocada asamblea. un escritor de altos voos –García Lorca, Mony Merlo e seu home, ara iso, o concello santia- o Dr. Frontini, verbigracia, e por gués mercou un automóbil, fin, don Ramón del Valle-In- Pno que D. Raimundo e máis clán–, sen que os guiara polas rú- Rajoy, xunto con Arturo Cuadra- as e as tertulias literarias e políti- do, coma axudante de campo, vi- cas dos cafés, o simpático énfase sitaron toda Galicia. Preparando o 28 de informa- saterra.com innestas ción pregámos- do correo, 101ou co- info@ano- antes dos vos nolas Telf., 986 rreo elec- Vigo; por 222 405, Nº 1.004 - ANO XXIV inclusión 986 223 do a través páxinas fagades por Fax Pódese trónico chegar Aptdo. Para a 36200 1.371, 18 DE OUTUBRO DE 2001 Luns. Lecer facer h. no 20:30 ás 19 Venres o mos) anóni- e Rodrigo J. (Falla, la españo- música de concerto un dan e clásica guitarra Tomás e soprano e Teresa T T ■ Chantada sa do Concello. Ca- na pinturas suas as ten con Xunto C ■ Catoira cal no colgadas estarán pinturas suas As V ■ Carballo Outubro. de 18 no Amoedo cisco con xunto Expón R Carballiño mínguez Bua sala na escultura de Cardoso con Xunto V ■ Bueu na 21 Domingo o obra esta cena tranvia Ollomol P ■ Betanzos posicións de ex- de sala na retratos seus os colgados ten artista A G ■ O Barco proveito. Bon 500. sexa o non quen e pta. 200 pagarán sócios os que na degustación e preparación a realizar vil Vilada- de Painza A mesón no e h. 20 ás logo, para Diaz, Guillermo de cargo a gativa divul- charla un seguirá que á exposición, e clasificación a será 16:30 ás 27 Sábado mesmo o identificación; e ca bus- saída, a para Madanela da capela na 10:30 ás 27 dao Sába- e 15:30 ás 26 Venres Casal, AC pola Organizadas X ■ Arzua centro no ollalas podemos pinturas suas As E ■ Allariz DE Chantada Catoira Carballo Carballiño Bueu Betanzos O Barco Arzua Allariz OLICIA DUARDO OMÁS ERESA EBECA ORNADAS ONCHA ERÓNIKA ÍCTOR EXPOSICIÓNS TEATRO EXPOSICIÓNS ACTOS EXPOSICIÓNS MUSICA EXPOSICIÓNS EXPOSICIÓNS ARCIA lán. Amontaxecorreacargo trea noSalonTeatrocomposte- 19 de Outubro, data da sua es- percorrerá aGalizapartirdo Ramón Otero Pedraio, A obrateatral Rosalia até o31destemes. O T Rosalia O T Centro Comarcal Centro C Círculo Cultural. OGUMELOS Casa da Cultura desenvolveranse o desenvolveranse C N ten unha mostra unha ten P M. G rinque S rinque B AMACHO EREA . Mila Barcala Mila OVOA ILVESTRE Centro Comar- Centro Caixanova M R ARREIRO Alejandro ONFORT AATZKE a sua obra sua a UERRA O Portelo O Rosalia . Fran- J. nas táboasdaGaliza nas táboasdaGaliza & A. Do- A. leva a leva . Ánxel até o até . , de . Fundación Barrié que forma parte da mostra da parte forma que Parisinas nouturnas. Aves URBANÍSTICA co Rodríguez co cultural sócio aula A D ■ Muir señora la y ma 24, Mércores e 23 wicz a adicado Trier Von Lars oscuridad la en 20 Sábado e 19 Venres ne/Vídeo/Dixital, ciclo do Dentro balde. de Curiá Virginia de arroz (2001), de papas e bras inverno galega produción a proxectarase 18 Xoves Este CGAI ■ A Coruña lao Caste- falaban difuntos Os 25 Xoves o e Sánchez A Coruña Car mén procura o seu amor. ta- mecenas seu o pero fama, á saltar pretende que co real, vida sua da trasunto musical un ensaia mentres namórase do bareteira dunha corporación industrial corporación dunha comercial sección na ballar tra- a entrar por lios en métese ☞ romanticona. Comédia cácias. suspi- hai ainda dous os entre pero película, unha mocionar pro- que teñen casados, ron estive- pasado no que actores, ☞ alfaias. Comédia. de roubos vários realiza e zado hipnoti- é traballo o perder de piques a está cando intuitivo pero anticuados métodos de DE. ☞ ☞ Car ISCIPLINA CONFERÉNCIAS CINEMA (2001) e (2001) proxectarase, o Martes o proxectarase, Un detective de seguros de detective Un Satine é a primeira ca- primeira a é Satine ANO. O CRIME. DO XA- DE ESCORPIÓN e (2001) de (2001) mo mes de Xaneiro. nas táboasgalegasatéopróxi- poeta máisimportanteandará Vidal Bolaño. A vida da nosa baixo adireccióndeRoberto oeh . Mankie- L. Joseph do CentroDramáticoGalego A MALDICIÓN DO MALDICIÓN A teleira MOULIN ROUGE. MOULIN teleira A OUTRA CARA OUTRA A hcé Carmona Cheché PRLA DO PARELLA A Tomás Conde Tomás Meigallos, som- Meigallos, Ignotus acolle, o Xoves o acolle, , con entrada con , Unha parella de parella Unha . E no ciclo no E . Moulin Rouge Moulin da CORUÑA. O pan do pan O teremos o teremos (2000) de (2000) l fantas- El Sandra (1947). (2000), Bailar Médi- Un mozo Un Ci- e 10) d Dne Vzuz Diaz, Vázquez Daniel de (1907), ; Paris, Paris Paris, ♦ e até o 6 de Novembro, pode- Novembro, de 6 o até No D Pedro BarriédelaMaza Fundación na Decembro de 30 o até e 18 Xoves este nández Gris, Juan Colmeiro, Mallo, Maruxa Miró, Joan Picasso, Pablo como destacados tan mes no- atopar podemos que os entre artistas vinte de obras coñecer poderemos Onde P Até o 6 de Xaneiro. austríaca. monarquia da coñecida tan figura esta a torno en mostra unha ollar Marítima Estación No S ■ falar sobreestetema. Barbeito Álvarez Mariñas zález a h, 20 ás 25 ESÉCULO DE ARIS ISSI E EXPOSICIÓNS G Museu de Belas Artes, Belas de Museu Quiosque Afonso Quiosque canto para facilitar a sua rea- sua a facilitar para canto de clases daralle despreza quen do corpo e unha e corpo do metade da parálise unha fre so- fascista socioloxicamente ☞ ☞ ☞ norte-americano. capitalismo do face outra A mercado. co se facer- para sabotaxe a e borno so- o chantaxe, a emprega que queren comunicarse con eles. con comunicarse queren presenza dunhas pantasmas queda sospeitan riba por e estraña atitude unha mostran servintes novos Os illada. residéncia ha nun- viven fotofóbia, padecen humano. Levaralmofada. verdadeiro nun convirta o que fada dunha procura á vai mana, hu- nai sua a queira o que para e, vive que na família da sado expul- é amor, o como mentos senti- inculcaron que ao bot Y OCÁMBIO AO OYA , P que se encontra na encontra se que entre outros, desde outros, entre ARIS TIFICIAL. nai e os seus fillos, que fillos, seus os e nai FECTO. INTELIXÉNCIA AR-INTELIXÉNCIA (1800-1920) S OUTROS. OS IGÉ É PER- É NINGUÉN ou al Gon- Pablo , P Luis Fer- Luis e podemos ARIS para nos para Javier Un ex policia ex Un . drag queen drag Un neno ro- neno Un e na e Unha térios das orixes dunha civi- dunha orixes das térios mis- Os pre-islámico. Iemen o sobre arqueolóxica mostra Barrié ción U pola Humanidade da mónio Patri- como Declarada ba. Sa- de raiña da bíblica gura fi- á arredor xira mitoloxia cuxa e anos 3.000 de máis hai Arábiga Península da Sul ao floreceu que lización da raiña de Saba de raiña da subtítulo o Baixo I traballo. seu do mostra ha O J González Garcés biblioteca na exposta obra sua a ten galego artista Este L o 27deOutubro. galeria na tas artis- grandes destes Mostra T Mª A U sala Na O S autores. diversos de obras 50 de selección nunha consiste que mostra esta ollar mos longa duración após do fa- do após duración longa Down ap’n pta. 700 a única trada no 22:30 das partir a 20 Sábado O C T no 22:30 á 19 Venres peitados. insos- máis temas cos terse me- de hora á ousadia e mo cinis- vitriólico, humor seu o menos de Botaremos país. lo po- xira nesta disolución sua a anúncia Galiza da mosa fa- máis feito de parella A É T ■ Até o28deOutubro. d.n.e. VI o e a.n.e. VII s. os abranxe arqueolóxica queza remos coñecela. EMEN OSÉ UGILDE I DOS LIO NESCO ORRES HE ONI LOUDS a MÚSICA RBANO Pazo Municipal Pazo Mardigras DRODE UDÁRIO B R ● NTÓNIA L bilitación. Comédia amarga. Comédia bilitación. beralos. Fábulanaturalista. li- de encarregarase gata, unha e ratos duns axuda coa coios, Fura- O pel. de abrigo un facer para toupas as todas a cuestra se- que home, do presenza coa esváese fraga na reinaba que de ☞ ☞ ☞ animacións. as son mellor o que na fita unha marcan ricos pre-histó- animais dos fuxida a e neno do busca A dinosáurios. uns ceivos están que na illa ha un- a lévao e paleontólogo un a engana matrimónio un fillo, ☞ irregularidades. Intriga resesa. Intriga irregularidades. algunhas descobre pronto ben que mozo brillante un contrata mundo do informática empresa LACKBERRY Durán Loriga Durán , a selección da ri- da selección a , AMÓN OMBA PÁXINAS COORDENADASPOREVAMONTENEGROPIÑEIRO Mardigras é o seu primeiro seu o é L S apresenta esta apresenta UGRIS MADO. torpe que traballa para traballa que torpe REDE. NA CO. por 800 pelas. 800 por ANTOS Trebellar, O MEXICANO. O XURÁSI- PARQUE O BOSQUE ANI- BOSQUE O CONSPIRACIÓN . & D acolle un- acolle O a terra Na Para resgatar o seu o resgatar Para a N E ANS con encon VIEDO , Funda- pode- Che- A tranquilida- A até A maior A todo tipodeestilos. de domínio e influéncias múltiples garaxe... o rock, whiskey- o 70, dos rock o blues, o entre moven se que coa soltura e composicións de Variedade ano. sado buloso A Estrada 434 443. 902 no telf. por tamén e www.caixagalicia.es en das merca- ser poderán e 2.000 as e 7.500 as entre oscilan zonas, as segundo entradas, Bologna. di munale Parma di Regio de man da chega que Verdi de óperas meiras Stanislao) finto (il regno di giorno ver de oportunidade a h, 20:30 ás 21 Domingo o e 19 Venres o para recenos, ofe- XIX século ao e Verdi a adicado festival deste ción edi- nona cadroxésima A F Cultura na Decembro de 5 o até estar vai mostra Esta D ■ Fene do pintor marinense. Nova exposicións de sala a Novembro, de 18 o Até J ■ A Estrada Fene OSÉ SIA DE ESTIVAL BXM NCONTO UN EBUXAME EXPOSICIÓNS EXPOSICIÓNS Un S vai acoller a mostra a acoller vai Takin’it easy Takin’it . OLLA un grupo de tunos pretende des- pretende tunos de grupo un onde Salamanca, a turno o lle tóca- Destas alunos. piores os ta ma- e españolas universidades as ☞ ☞ ☞ arma. Comédiadeacción. a ten el que cre porque moza sua á secuestrar manda mafioso o que modo de desaparece, esta pero antiga pistola dunha cura pro- á México a vai mafioso un tómano de líder. Simplona. líder. de tómano humanos os que atopa nave sua da procura á fuxida a der empreen- de tratar ao e símios aos submetidos están manos hu- os que no planeta nun cae ver co espírito de Ermua). que (nada espíritos oito de axuda coa conxuralos tende pre- Aki científica a eles, con rematar para e, extraterrestres pantasmais espectros uns por , unha das pri- das unha , Ó asasino en série percorre série en asasino SÍMIOS. A Terra vive ameazada vive Terra A TUNO NEGRO. TUNO O PLANETA DOS PLANETA O PERA e do e IA FANTASY. FINAL Teatro Casa da Casa do pa- do Caixa Co- Un As Un astronauta Un ollar as obras as ollar Calero C.C. no espazo seu o teñen Artes Belas de ferroláns novos artistas Os I de ras pintu- as coñecer podemos C.C. No M do xenialartistagalego. mostra unha ollar podemos Porto no mes este Durante L ■ Ferrol Ferrol RRUPCIÓNS AXEIRO EXPOSICIÓNS RDSVIRXES IRADAS Un , onde poderemos onde , Belén de Felipe. de Belén ● Torrente Ballester Torrente triga conmoralinafascista. In- americano”. vida de estilo “o manter por loita que secreta axéncia dunha ser resultan que perigosos moi delincuentes de grupo un a axuda ordenadores en experto un banco, atracar tomate. de salsa Moita cobrilo. ☞ ☞ ☞ de América.Comédia. alma á chegar e coñecerse por acaba história a asi, Ainda te. constantemen- degrádao dade socie- a mentres pais, os buscar a xuventude sua a adica anos, oito aos perdido patán Un amañada. Intriga dramática. Intriga amañada. estaba pelexa a que sospeita pai o que modo de asasínao, alguén despois e perde rapaz o pero Mundo, do Campeonato ao concorra fillo seu o que ra pa- pelexa unha organiza boxeo Diego Ve- Diego Carballo mafioso e promotor de promotor e mafioso SWORDFISH. DE JOE GUARRO. JOE DE SHINER. A SUXA HISTÓRIA SUXA A OPERACIÓN Un mediocre Un o Venres19. da CORUÑA Mardigras caso nodo país. Neste cenários do polos despedir andan ase dos Santos Lomba eÉlio Feito, Toni Parella de da Coruña. no o Sábado20 Clouds Blackberry The Mardigras Para tocan ♦ 29

Divino lázquez, Glória Rodrí- PACO PESTANA Humano, guez e Sabela Martin. Mostra as suas esculturas mostra de no Museu Provincial. escultura ARQUITECTURA E Nº 1.004 - ANO XXIV contenporá- PAISAXE TAMÉN FOMOS

nea a carón 18 DE OUTUBRO 2001 da Na Colección Fundación Arco EMIGRANTES Tamén en tradicional e cuxo fio condutor é o das Esta mostra estará, até o 31 Lugo e no no Museu incorporacións recentes e de Outubro, na sala de ex- Clavicémbalo Comarcal da que podemos ollar no Cen- posicións de Caixa Galicia. estará FONSAGRADA tro Cultural Torrente Balles- Dous centos de fotografias e a Gran ter até o 21 de Outubro. reproducións de periódicos Orquesta sobre a emigración na se- Republicana. ■ MÚSICA gunda metade do s. XX. tura, baixo o nome de Cida- tural Auriense mostra os teci- CLAN DE PALLEIRO ■ MÚSICA des, pretende transladar as dos artesanais deste artista Integrado por Lawrence diferentes “almas” das cida- do Irixo. Combina elemen- McIlhenney, acordeón dia- CLAVICÉMBALO des, que como nós teñen ditos semellantes e distintos, tónico e campeón de Irlanda No clube de música coñe- ferentes personalidades. asi coma relevos, coidando a nesta especialidade; Kathryn cido baixo este nome, con- harmonia da composición Nicoll gañadora do prémio á taremos, o Xoves 18, coa cunha técnica artesá e, ao mellor xove violinista de Es- actuación de Miki Nervio Ordes mesmo tempo, anovadora. cócia; Chick McAuley, es- & The Bluesmakers. O ■ EXPOSICIÓNS traordinário guitarrista que Mércores 24 chegará a mú- OBRA GRÁFICA xa leva por Galiza e Asturies sica de mestizaxe balear De Monique de Roux, Joa- 16 anos, xusto desde que ac- con La gran orquesta re- OSSEGREDOS quín Capa, Redondela, Juan tuou en Ortigueira. Os tres publicana. E o Venres 26 DAS ÁRBORES Barjola, Lucio Muñoz, Rafael cunha dilatada esperiéncia a banda de rocabilly tole- As fotografias de S. Do- Canogar, Bonifacio Alfonso, en xiras e grupos, non pre- dana Lobos Negros. mínguez e E. Martínez Martín Simón, Carlos G. Vi- tende a fama, nen gravar un poden ser olladas na Casa llar, Matias Quetglas e Enri- CD, senón que toman a mú- Monforte da Cultura. que Ortiz que podemos con- sica tradicional como un si- birá ás táboas este Xoves 18 ■ EXPOSICIÓNS Monforte templar na galeria Visol. nal de identidade, e por tudo mercede a Teatro Galileo. ■ MÚSICA ■ EXPOSICIÓNS isto o seu espazo natural é a CASTRO, CEBREIRO, CELSO VARELA rua, as tabernas, as festas... O López Ferreiro e Rey, te- THE KAMBOTES Até o 29 deste mes podemos IMAXES DE CASTELAO Sábado 20 na Fundaçom Ar- Lugo ñen até o 24 deste mes un- Tocan o Venres 19 a partir ollar a sua obra no Ateneu. tábria a partir das 22:30 h. ha colectiva na Biblioteca No Centro Multiusos até o das 23 h. no pub Badulake 11 de Novembro. ■ CINEMA Municipal. con entrada de balde. JOSÉ SOLLA AÑORANZAS A sua pintura vai estar, até Esta agrupación artística vai FITAS ACTUAIS TENDÉNCIAS Muros Ourense o 21, na Aula de Cultura actuar o Domingo 21 no lo- A aula sócio-cultural de Até finais de mes podere- de Caixanova. Caixa Galicia acolle durante cal social Canido. Ás 21 h. mos ollar na taberna da ■ TEATRO ■ EXPOSICIÓNS esta semana ás 20 h. pelícu- Cova (pza. do Campo) es- MEBORAT las coma Algo pasa con PUELLARUM PRAGENSIS ta exposición que leva co- CARTAS DE AMOR ÚLIO ICOI Mostra retrospectiva no Mary o Luns 22; o Martes X R Esta orquestra de cámara da mo subtítulo Acuarelas de Lagarta, lagarga leva esta Até finais de mes, o café-cul- Edifício Simeón. sociedade filarmónica ferro- 23 O Show de Truman; o Wily. obra o Venres 19 até o lana vai tocar o Martes 23 Mércores 24 teremos Sha- Centro Cultural e Xuvenil. no CC Torrente Ballester. kespeare in love; o Xoves CELIA LAGO 25 poderemos ver Eliza- Ela, e Rebeca López te- ■ TEATRO beth; e o Venres 26 Regre- ñen unha mostra das suas Narón Teatro so ao paraíso. obras na sala Bacabú. XOVES TEATRAIS ■ MÚSICA Michi Nervio Abondosa a oferta para esta se- Beneficéncia de ORTIGUEIRA o Até o 13 de Decembro, todos mana: Al Suroeste Produc- e The GAITEIROS DA XISTRA Venres 19; ao CC Caixanova de os Xoves ás 20:30 no CC To- cenifica Bluesmakers Van estar no Auditório cións El caballero de VIGO o Sábado 20 e Domingo estarán este rrente Ballester, cunha entra- na Casa da Cultura de Mmunicipal o Martes 23. Olmedo 21; despois estarán na CORU- Xoves 18 no da de 200 pta. a concellaria MONFORTE o Xoves 18; e o ÑA no Rosalia de Castro o Xoves de Cultura oferece este ciclo, Clavicémbalo Venres 19 no BARCO DE 25; e irán a COMPOSTELA o de LUGO. no que se contará coa repre- Ogrobe VALDEORRAS, tamén na Casa Luns 29 e Sábado 30. Talia vai sentación de obras como Se- da Cultura. A compañia Sarabe- cenificar o Venres 19 no Fórum xismunda, Os Papalagüi, ■ EXPOSICIÓNS la estará coa sua obra Sexismun- Metropolitano da Coruña a obra Cartas de Amor, Coplas de da o Sábado 20 no Teatro Muni- Dakota; no Auditório Municipal Cego e Alta Comédia. XURXO ALONSO cipal de OLEIROS; e o Venres de RIBADEO o Domingo 21; o A sala Lembranza escolleu a 26 e Sábado 27 terémola no Ro- Mércores 24 e Xoves 25 estarán CICLO obra deste artista de Vila- salia de Castro da CORUÑA. Os en COMPOSTELA no Principal; Organizado pola asociación garcia para inaugurar o seu papalag|ui é a obra que Teatro o Venres 26 subirán a cena en de mulleres Amizade, o novo emprazamento na rua do Aquí vai levar até o Teatro da Venres 19 será posta en ce- Castelao. A mostra de pin- na Non se chora de Ro- berto Cossa da man da escola municipal Equus, de Miño; e o 26 A lebe das ánimas e A medosa Blandina de Blanco Amor da man do grupo de teatro Amizade. Todas as actua- cións no local do rio da A.V. Sta. Mariña, ás 20:30. A Fonsagrada

■ EXPOSICIÓNS

DIVINO-HUMANO Vários escultores contempo- ráneos, que traballan na Ga- liza, mostran alguns dos sentimentos que vive o home actual, relacionados cos mesmos ou parecidos sentimentos que en tempos pasados se expresaron a médio das imaxes relixiosas. Esculturas modernas xunto con outras tra- dicionais, procedentes dos fundos do Museu Comarcal, onde se atopa a mostra. Lalin

■ EXPOSICIÓNS

LAXEIRO As obras da colección permanente de Vigo poderemos coñecelas no museu Ramón Aller até o 14 de Novembro.

■ TEATRO

GALILEO Na Casa da Cultura, Los caprichos de Cervantes su- 30

ALBERTO DATAS Pinturas sobre lenzo e papel é o que poderemos Convocatórias Nº 1.004 - ANO XXIV ollar, até o 3 de Novem- bro, na galeria Marisa Ma- PRÉMIO DE TRADUCIÓN palmente en conta serán a calidade li- tar os dados do participante. Antes do 9 versar sobre unha temática relacionada 18 DE OUTUBRO 2001 rimón (Cardeal Quiroga 4). PLÁCIDO CASTRO terária da versión, fidelidade e extende Novembro hai que entregar as tar- co rio Narla. Estabelecerase unha única Organizado pola asociación que leva o sion da obra e da tradución así coma a xetas en calquer dos centros educativos categoria cun prémio de 50.000 pta. e OSCORPOSE mesmo nome, e que naceu co obxecti- adaptación ao destinatário. Para máis da localidade. Haberá un prémio por poderase participar con unha ou máis OS PRACERES vo de dar a coñecer a figura e pensa- información dirixirse á fundación no parróquia e das cinco tarxetas seleccio- obras. A extensión do traballo non su- Na Casa da Xuventude po- mento deste personaxe, vai contar cun telf. 986 357 238 ou en www.igadi.org. nadas escollerase a gañadora que será a perará os 8 fólios mecanografados a do- deremos ver esta mostra de prémio de 3.000 euros. Poderán parti- que se edite. Os premios serán material bre espazo. Entregarase por cuadruplica- Luís de Dios. cipar nel todos os traductores que te- TARXETAS NADAL 2001 didáctico e unha placa. do, xunto cun sobre onde figuren os da- ñan publicado na biblioteca virtual O Concello de Poio ten aberto este dos do participante e que leve no exterior o seudónimo co que se asina o rela- RIVADO & ARMANDO www.bivir.com algunha obra da litera- concurso no que poderán participar to- III CERTAME LITERÁRIO to, antes do 31 de Outubro. Para remi- ARTÍNEZ tura universal en galego antes do 31 de dos os escolares do município menores TERRA DE LOBOS M tir as obras ou solicitar máis informa- As esculturas dun e a pintu- Outubro deste ano. Ademáis do pre- de 18 anos. As tarxetas terán que ter un A asociación Cova da Serpe de Friol ción dirixirse a: A.C. Cova da Serpe, ra doutro é o que poderemos miado haberá dous finalistas que pode- tamaño de fólio A-4 dobrado á metade convoca este prémio de relato curto on- Macedo 272335, Condes, Friol, Lugo, visitar no Museu Municipal. rán participar na convocatória seguin- e o idioma empregado será o galego. Na de todos os traballos que se apresenten te. Os aspectos que o xúri terá princi- parte posterior da tarxeta deberán cons- deberán estar redactados en galego e ou chamar ao telf. 982 390 036.♦ ■ MÚSICA

TAV FALCO’S O galego Kunstverein de Colónia– as Júlio Zaldívar e José Ángel Salvador PANTHER BURNS montaxes do CGAC pode- Zabala participan na mostra Cidrás Os máis que veteranos roc- remos contemplalas até Xa- deste primeiro prémio que se expón as keiros de Menphis (EE neiro do vindeiro ano. encontra na sala Isaac Diaz suas obras UU) apresentan o seu novo Pardo do Auditório de Galiza. no CGAC de disco Panther Phobia o Sába- SALVADOR CIDRÁS Até o 19 de Novembro. SANTIAGO. do 20 no Rock Club ás 21 h. É na actualidade un dos por 1.200 (antecipada) e novos artistas galegos con RENATA OTERO 1.500 pta. (na billeteira) en máis proxección fora das “Nove meses lunares” é co- actuación única no país. nosas fronteiras. A mostra, mo titula a artista a vídeo- coproducida entre o Cen- instalación, que podemos ■ TEATRO tro de Arte Reina Sofia e o ollar no segundo andar da CGAC, é consecuéncia da Igrexa da Universidade a PARA MAIORES sua evolución, –deuse a co- partir deste Xoves 4 que se- Xornadas que pretenden ñecer con esculturas e de- rá inaugurada e, con tal achegar os vellos ao teatro, buxos– do seu interese pola motivo, haberá unha repi- até o Venres 19, nas que par- fotografia, vídeo, ordena- choca musical a cargo de ticiparán os grupos Pacorro- dor... arquitectura, deseño Álex e Ramón dos Samesu- ques, Asubio, Aturuxo, dos anos cincuenta ou fór- gas. Até o 2 de Novembro. Toural e Xeito, no Principal. rebelde entrega o seu mellor se no telf. 649 870 596. cións Table, Interlude, mulas do mundo publicitá- amigo á policia co obxecto de Still ou Face e os vídeos rio. Até Xaneiro de 2002. XOSÉ Mª BARREIRO Ponteareas empregar os cartos da recom- CÉSAR LOMBA Impact, Diamond, ou as Na Casa da Parra, até o 31 pensa na viaxe aos EE UU. O centro de arte Jaime Tri- Highlights Series que in- CRUCEIRO SEIXAS de Outubro, temos a oportu- ■ ACTOS John Ford céntrase nas con- go acolle unha mostra do cluen Sky Cicle, London Outras formas de bailar, vo- nidade de ver o seu traballo. secuéncias da figura do dela- pintor até o 30 deste mes. Bridge, ou Moorgate Sta- ar, soñar e deambular é o REVERIANO SOUTULLO tor. O Mércores 24 ás 20:30 e tion poderán ser vistos até nome da mostra que pode- CRUZEIRO SEIXAS O Sábado 20 celebraranse 22:15h. organizado polo cine- Porriño o 20 de Xaneiro de 2002. mos ver no Pazo de Benda- Outras formas de bailar, os actos comemorativos do clube en Caja Madrid. ña oferecida pola Funda- voar, soñar e deambular é J.R. ESTÉVEZ ción Granell. o nome da mostra que po- 72 aniversário da composi- ■ EXPOSICIÓNS ción do pasodoble Pontea- ■ CONFERÉNCIAS O arquitecto e pintor coru- demos ver no Pazo de Ben- ñés ten unha mostra, que UNCOMPROMISO daña oferecida pola funda- reas. Ás 19 h., conferéncia a COLECTIVA GALEGA HISTORIADORES consiste en collages nos que COA GALIZA ción Granell. cargo de Mª Rosa Arija De pintura e escultura de LATINOAMERICANOS E se reciclan materiais como Título da mostra que o Soutullo baixo o título: O distintos artistas do país no DO ARIBE madeira, ferros ou fósiles. BNG organiza no Hostal dos EDUARD RESBIER meu avó Reveriano Soutu- C Centro Cultural Municipal Até o Martes 23 na Casa Reis Católicos onde se reco- Grazas á colaboración da llo, unha semblanza da sua O Café Moderno acolle a ter- até o 26 de Outubro. personalidade. E ás 19:45, ceira edición deste congreso da Conga, sede do Colexio lle obra de 39 artistas gale- galeria Gianni Giacobbi, de concerto da banda de músi- internacional que se vai de- de Arquitectos. gos entre os que están Pepe Palma de Mallorca, podere- ca. Os actos terán lugar no senvolver do Luns 22 ao Redondela Carreiro, Ánxel Huete, mos ver na galeria Trinta auditório Reveriano Soutullo. Mércores 24 e no que se van BOLÍVIA, Xaime Quesada, Ana Pi- (Virxe da Cerca 24) esta tratar aspectos relacionados ■ EXPOSICIÓNS LEMBRANDO O FUTURO llado, Raquel Blanco, etc. mostra até o 31 de Outubro. ■ CINEMA coa situación actual de Cu- Que se inaugura o Martes ba, Arxentina e México. PILAR FERNÁNDEZ REI 23, e até o 31 de Outubro na I PRÉMIO IDENTIDADES CINE-ENSINO A Casa da Torre recolle Aula Sócio-cultural de Cai- AUDITÓRIO DE GALIZA EQUILIBRIO O Xoves 25 proxectarase ■ EXPOSICIÓNS unha mostra da sua escul- xa Galicia organizada por SI. Mónica Alonso, Irma Álva- A Fundación Araguaney no auditório R. Soutullo tura até o 30 deste mes. rez-Laviada, Montse Amigo, oferecenos esta mostra de unha fita das programadas CARME GERMADE ANTÓNIO PESSOA Suso Basterrechea, Mikel fotos de Xacobe Melén- para este ciclo ás 10 h. No vestíbulo do auditório Ribeira O pintor portugués mostra Bergara, Alejandro Carro, drez Fassbender na sua de Caixanova podemos a sua obra no restaurante José Rosendo, David Creus, sala de exposicións (Mon- ■ EXPOSICIÓNS República (R. Arxentina 5). Rubén de Cruz, Charlin, Pa- tero Rios 25) até o 29. ollar, até finais de mes, un- ■ EXPOSICIÓNS ha mostra de manualidades trícia Dopico, Itziar Ezquieta, LINGUAXE DAS PEDRAS ALFONSO SANJURJO Ana Fernández, Modesto O VOO LEVE A do seu obradoiro. METEORITOS No Museu Municipal pode- Até o 24 deste mes, pode- Fernández, Vicente Fornés, A colección Julio Álvarez Mostra artellada polo Mu- remos ollar a sua obra na Rubén G. Xuncal, Germán Sotos estará exposta na mos ollar a mostra Os signos XABIER DE SOUSA seu Español de Ciéncias Na- lapidários nas terras da Ten unha mostra da sua ar- galeria José Lorenzo. González, Alberto Gulias, Igrexa da Compañia. turais que podemos con- Carme Hermo, Rosa Her- Galiza até o Domingo 28. te na galeria Sargadelos até templar no Auditório Muni- ERNESTO NETO nández, Célia Lago, José Mi- NOVOS TEMPOS o 27 de Outubro. cipal até o 31 deste mes. As Pontes A paisagem do corpo e o cor- guel López, Loreto Martínez, A pintura de Ricardo Ou- CARTELISMO po da paisagem é como titu- Tatiana Medal, Álex Mene, tes poderá ser ollada no Santiago la este brasileiro as catro Álvaro Negro, Norberto Ol- Coléxio de Fonseca. ■ TEATRO COMERCIAL Do periodo 1870-1960, que instalacións específicas pa- medo, Jesus Otero-Iglesias, ■ CINEMA ra o CGAC. Con forte pre- Simón Pacheco, Jesus Pata, SIGNOS E PEDRAS SEXISMUNDA poderemos coñecer, até o 28 de Outubro, na sal a senza internacional –simul- Raul Pereira, Virgínia Prego, ERGUIDAS: O Venres 19 o cinema Alo- Baldo Ramos, Reboiras, Juan Gagos de Mendoza. VISIONS DA CIDADE II taneamente expón na Bie- O choído e o aberto en Galiza, vi acolle esta representa- No marco deste ciclo, pro- nal de Venécia, no Yoko- Rivas, Carlos Tejo, Mónica título desta mostra, organi- ción de Sarabela. hama Museum de Toquio, Trastoy, Carlos Troncoso, ASNOSASBOLBORETAS xectaranse fitas nas que a zada polo Museu Provincial no Kiasma de Helsinki e na Ana Vidal, Carolina Suárez, Baixo o título de “Nuestras cidade adquire o rol de de Lugo e o Museu do Povo Pontevedra Mariposas” o Espazo para a protagonista no Centro Ga- Arte de Caja Madrid acolle lego de Arte Contenporá- A francesa ■ CINEMA unha mostra sobre este te- nea. A actividade complé- Marine ma que estará aberta até o tase coas conferéncias de Hugonnier O DELATOR 30 de Outubro. A cita pré- Francisco X. de la Plaza mostra os No Dublin dos anos 20, un via para grupos debe facer- Santiago, David Blanco e seus vídeos e Ángel Luís Hueso. O Xo- instalacións ves 18 ás 22 h. Surcos no CGAC de (J.A. Nieves Conde, Compostela. Are More. Música en Vigo 1951); o Venres 19 Salaam Bombay (Mira Nair, 1988) ás 22 h; o Sábado 20 Esta edición, baixo o título de Os 21:30 h. poderemos escoitar na Borsh, el refúgio (David camiños do Amor: Deuses e huma- concatedral de Santa Maria Oc- Blanco, 2001) ás 20:30 h.; nos traeranos o Sábado 20 ao Fra- chi dolenti mei, música e poesia máis tarde, ás 22 h. Barrio ga ás 20 h. o concerto de inaugu- na Floréncia de Bocaccio; o Sába- (Fernando León, 1998). ración con Ute Lemper; o Mar- do 27 ás 20 h. no Fraga Eva Mei, tes 23, na sala de concertos Mar- Bruno Praticó e Rosetta Cucci tin Códax do conservatório supe- van protagonizar os Encontros ■ EXPOSICIÓNS rior de música, ás 20:30 h. terá lu- rossinianos; e para rematar, o gar un concerto baixo o título Domingo 28, nas Travesas, un MARINE HUGONNIER Despois de Bach; o Mércores 24 concerto de formación de públi- O CGAC acolle, por vez en Teis, vai tocar a Orquestra cos interpretado pola Orquestra primeira no Estado, unha mostra da artista francesa Clásica de Vigo; o Xoves 25 ás Clásica de Vigo.♦ composta por vários vídeos e instalacións. As instala- 31

Galego, que é onde pode- A BRAZO PARTIDO mos ollala, sobre formas iné- Matilde teatro,baixo a di- ditas da humanización da rección de Ana Vallés, vai Anúncios de balde paisaxe na Galiza e dos sig- estrear esta produción no Nº 1.004 - ANO XXIV nos depositados nela polos teatro Galán. Do Mércores ■ Búscase mozo ou moza para ■ Já está à venda “Mongólia. Umha ■ Estás soa ou só. Interaccionate seus habitantes. Os autores compartir piso na Coruña, zona do entidade estatal rugosóide” o último li- con nós. Grupo de auto-axuda e 18 DE OUTUBRO 2001 24 ao Venres 26 e máis o Peruleiro (a carón de Riazor). 18.000 bro de poesia de Igor Lugris. Pódelo amizade. Telf. 658 655 472. son Yves Bergeret, poeta e Mércores 31 ás 22 h. pta. por persoa, moi bon estado. Per- atopar en: Compostela, no bar A Sereia, ensaista, antigo conservador guntade por Iago no telf. 606 018 441. pub Tarasca, livrarias Couceiro, Ártico, ■ Oferecese condutor de furgoneta no Centre Georges Pompidou; Palavra Perduda, Mª Balteira, Folhas ou repartidor con experiéncia para e Anxo Fernández Ocam- Tomiño ■ O 5 de Outubro comezou o circo Novas, Pedreira, Sargadelos, tenda A toda Galiza. Manuel 616 354 911. po, doutor en tradución e eleitora. Galiza CiB ha, ha, ha. Á Mouga; Ponferrada na libraria Siena; profesor da Universidade de ■ EXPOSICIÓNS venda na livrarias máis divinas. Distri- Ourense na livraria Torga; Coruña nas li- ■ Vendo Enciclopédia da Arte Uni- Vigo. Até o 20 deste mes. bue Baia Edicións telf. 981 174 296. brarias Sisargas, Couceiro, Nós, Lume e versal “Summa Artis”, de Espasa DINOSÁURIOS Colón; Pontevedra na livraria Michelena; Calpe, completamente nova e cos to- Mostra artellada polo Mu- ■ Precísanse mariñeiros para pesca Vigo nas livrarias Andel, Cartabón, Li- mos platificados. Prezo e condicións de FUNDACIÓN ARCO seu Español de Ciéncias Na- de baixura en Mallorca. Aloxamento brouro, Universitária Sur e Sargadelos; pagamento a convir. Telf. 600 717 628. Mostra que nos oferece o turais que podemos con- facilitado pola empresa, 200.000 pta. Ferrol na Fundaçom Artábria e Sargade- CGAC, até o 30 de Decem- de salário ao mes máis porcentaxe so- los; Madrid na galeria Sargadelos. Ou ■ Turismo na Ribeira Sacra. Alúga- templar na Casa da Cultura bro, coa dobre intencionali- bre a pesca. Máis información nos telf. ben solicitalo contra-rembolso a artefac- se casa de dous andares e garaxe até o 30 deste mes. dade de orientar e abrir o te- 986 866 421 / 636 333 187. [email protected] (1.000+300 pta. por tempadas, en Nogueira de Ra- rritório oferecendo unha chea para gastos de envio). muin. Telf. 986 376 022. ■ A AC Ánxel Casal de Arzua preci- de posibilidades de itinerar. O Tui sa, para a sua Aula de Teatro Infantil, ■ Regálanse gatiñas mouras de 2 ■ Alugaria cuarto grande a moza feito de a evolución pasar po- monitor de teatro. Para máis infor- meses, cariñosas e boas cazadoras. ou mozo nacionalista en Lugo, con la revisión do pasado queda ■ EXPOSICIÓNS mación chamade ao telf. 981 501 199. Telf. 982 240 853 ou 616 906 417. televisión e vídeo. Bon prezo. Aceña reflectido na obra de Albano de Olga telf. 606 966 821. Afonso, Jean-Luc Moulêne e VIDAL SOUTO ■ Véndese casa con muíño e fincas ■ Auxiliar de enfermeria, titulado e Mark Wallinger. Outros, Ro- Até o Sábado 27 poderemos en Mundin-Chantada (Lugo). Ideal con experiéncia, oferécese, en Vigo, ■ Búscase persoa para cuidar caba- chelle Costi, Candida Höfer, ollar a obra deste ourensán para restaurar e adicar a turismo ru- para coidar crianzas, anciáns ou do- los en Vigo. Telf. 639 446 271 (Mónica). Luisa Lambri e Pedro Mora (ex-boxeador e auto-didac- ral. Informes no tlf. 982 441 589. entes, nos seus fogares ou hospital. ta) na sala Trisquel e Medú- Telf. 651 146 537. ■ Vendo furgoneta Ford Transit 6- propoñen ao visitante partici- ■ A asociación cultural Fala Ceibe do 409, 11 anos. Sen tarxeta de tanspor- par na obra coma suxeito ac- lio. A sua temática constan- Bierzo anuncia a criación da páxina ■ NÓs-Unidade Popular editou os te. 650421771. tivo como tamén Arturo He- te é a do home na natureza. web en www.bierzoportal.com. Tráta- Textos da Assembleia Nacional rrera, Rubens Mano, Kiki Fai escultura en pedra e en se de facilitar o exercício da liberdade Constituinte (teses, discursos, reso- ■ Busco casa independente com Seror e Yinka Shonibare, fariña de millo ao forno, xi- de expresión en galego perseguida na luções). Se desejas receber o livro en- finca fechada para alugar pela zona que disinten da frontalidade lografia e pintura. comunidade galego-falante da bisbarra via os teus dados ao apdo. 180 de de Tui ou aforas do Porrinho. Impres- clásica. As propostas de Ana e de informar axeitadamente dos nosos Ponte Vedra e recibira-lo contrareem- cindível admitir cam. Teléfones de Jotta, Navin Rawanchaikul PAISAXES HUMANAS problemas lingüísticos. Visitádenos. bolso de 1.000 pta no teu domicílio. contacto 986 603 973 / 636 566 155. Pinturas de , e Allan Sekulan introducen Juan Soutullo ■ Alúgase cuarto por noites ou mes ■ Mozo busca moza para sair por ■ Camisola “Um outro mundo é pos- referéncias ao cotiá e poñen até o 31 de Outubro na completo na zona da Praza Roxa de Caldas de Reis, Pontevedra ou Vila- sível”, três tintas sobre fundo: azul, cin- de manifesto que nos eidos do Área Panorámica. Compostela. Telf. 617 065 527. garcia. Telf. 679 742 646. zento, castanho, verde... Talhas M, L, artístico todo é susceptíbel de XL e XXL. 2.000 pta. gastos de envio significación. ■ Música clásica para vodas. Dife- ■ Cabaleiro de 57 anos oferécese pagos (paquete azul de Correios con Vigo rentes grupos de cámara e voz. Telf. para coidar ou acompañar persoa entrega a domicílio). Fundaçom Artá- 981 507 925 / 636 270 817. maior. Experiéncia, boa cultura xeral, bria, Apdo. 570, 15.480 - Ferrol. ■ CINEMA coñecimentos de cociña, francés, ita- ■ Vendo dúplex en Foz totalmente liano e portugués. Telef. 666 623 190. ■ Santiagués de 30 anos, residente A Rede À L’ATTAQUE amoblado, 216 m2, moi céntrico. Per- en Vigo, desexa coñecer mozas de Este filme de Robert Gue- guntar por Licínio, ás meiodias, no ■ Véndese casa de pedra con te- idade semellante para amizade. diguian (Franza, 2000) se- telf. 982 200 912. rreo (5.000 m2). Zona de Lugo. Telf. Telf. 658 655 472. rá proxectado o Venres 19 608 988 669. ■ Vendo piso en Cangas de 4 dor- ■ Buscamos violinista, segunda ás 20:30 h. no CC Caixa- mitórios, de 144 m2, por 17.000.000 ■ Búscase persoa non fumadora pa- voz veminina e frautista para gravar nova organizado pola pta. Telf. 986 328 557. ra compartir piso en Lugo. Calefac- disco. Razón no telf. 677 229 434. Alianza Francesa. ción, televisión, vídeo e electrodomés- ■ Vendo terreo de 5.000 m2 en Sal- ticos do trinque. Telf. 982 253 519. ■ Sessóns de música céltiga para to- HEROIS FORA DA ÓRBITA ceda de Caselas. Telf. 629 849 791. car en baiucas, tascas, festas e outros Fita de Dean Parisot ■ Ola!!! Somos “O Jarbanzo Negro”, actos sociais. As persoas interesadas (1999) que nos trae o o ci- ■ Alúgase casa en Aguete (Marin) grupo de música integrado por gale- poden chamar ao telf. 981 560 159. clo de fantasia e ficción por temporadas. Telef. 986 703 146. gos, alemáns e extremeños. Viaxa- mos por todo o mundo coa nosa mú- ■ Á venda o caderno: “Achegamento científica organizado polo ■ Véndese piso en Bertamiráns sica e traballamos tamén no mundo à Segunda República en Ordes. Arti- colectivo Nemo o Xoves 18 ULTURA ALEGA (Ames). Tres cuartos, cociña amoblado teatro-circo. Buscamos unha per- gos, documentos orixinais, denún- C G no café Uf ás 20:00 h. da, calefacción individual, trasteiro, 2 soa gaiteira con experiéncia e ga- cias… Por cen pesos máis gastos de www.culturagalega.org prazas garaxe, piscina comunitária, nas de aventura. Anímate a con- envio. Pedidos a : AC “Obradoiro da LAESPALDADELMUNDO 13,5 millóns. Telef. 981 512 597. tactar con nós no 629 062 937. História” Apdo. 42 - 15.680, Ordes.♦ Revista cultural do Consello da Cultura De Javier Corcuera podé- Galega, con contidos sobre arte, comu- remos vela, dentro do ciclo nicación, música, espectáculos, história, Novos realizadores, no CC BONELL E GIL ANTÓNIO ABAD grandes do hard-rock; po- língua e literatura, sociedade e espe- Caixa Nova o Luns 22. deremos escoitar discos de Vilagarcia ciais. Tamén inclue banda deseñada, O Coléxio de Arquitectos No Camiño, mostra que oferécenos unha mostra da podemos coñecer na Casa moitas bandas relaciona- axenda, eventos, reportaxes e entrevis- ■ CONFERÉNCIAS das, comezando pola ho- ■ EXPOSICIÓNS tas. Moi recomendábel.♦ obra destes criadores arqui- das Artes. tectónicos na sala de expo- menaxeada. E ás 0:30 con- EMIGRACIÓN PROVERBIOS & A sicións do Edifício da Xunta FRANCISCO G. LAGARES certo de Purple Addiction. As suas causas ao longo da da Praza da Estrela. Vinte anos de pintura Prezo na billeteira 1.000, TAUROMAQUIA ■ MÚSICA história, van ser analisadas (1981-2001) na Casa das por anticipado 800 en dis- Estas obras de Goya están nesta charla organizada por expostas na sala Antón Rivas JORGE ESPIRAL Artes. cos Elepé, La Columna, REAL FILHARMONIA AIDA no CC Caixanova o Meninas, botellas, toreros y Honky Tonk e Diskopolis. Briones até o 4 de Novembro. Martes 23 ás 20:30. DE GALIZA cafeteras, asi titula a sua ■ LEITURAS Este Xoves 18 baixo a ba- mostra que podemos ollar SINFÓNICA Vilalba tuta de Maximino Zuma- PEDRO MIGUEL LAMET na galeria Velázquez até o A CANCIÓN DE COSTA RICA lave, ás 21 h. sendo o pre- Dará unha conferéncia, or- 20 de Outubro. DO NÁUFRAGO O Mércores 24 e Xoves 25 ■ MÚSICA zo da localidade de 1.400 ganizada polo clube Faro de Título do libro de Franci- actuará no teatro0-sala de pta. O Martes 23, por Vigo o Mércores 24 no CC ANTÓN GOYANES cos Castro que apresenta- concertos do CC Caixanova. CLARA JENSEN 2.000 pta, poderemos es- Caixanova ás 20 h. A mostra da sua obra encón- rá, acompañado polo editor coitar á Orquestra Filhar- Xunto co Trio Moriatov, trase na sala de exposicións X.A. Perozo e música ao ■ TEATRO van estar o Venres 26 no mónica de Filipinas diri- GLOBALIZACIÓN E do C.C. Caixanova, onde es- vivo, este Xoves 18 na Ca- xida por Ruffero Auditório Municipal. NACIONALISMOS tará até o 21 de Outubro. sa do Libro ás 20 h. ALÍCIA NO PAÍS Barbieri. Tamén ás 21 h. Do Mércores 24 ao Venres DAS MARABILLAS COROS DA MARIÑA 26 desenvolverase este XOÁN ANLEO ■ MÚSICA Teatro Negro de Praga ce- VIENA: DO MAR NEGRO congreso no CC Caixanova Nada é o que parece, todo é o nificará o Xoves 18 esta obra CIDADE DE MÚSICOS organizado pola Universi- Que estarán o Venres 19 e que parece, é como titula a CASTAVET da que Jiri Smec é director, Sábado 20 no Auditório. II ciclo de Lied no teatro dade de Vigo. mostra das suas últimas cria- Acompañados por Ad Li- coreógrafo e guionista. Ás . O Martes 23 ás 21 Principal cións: esculturas de fundición bitum, estarán o Venres 20:30 h. no CC Caixanova. h. obras de Schubert na cha- CANCRO DE MAMA en bronce con baño de plata, 19 a partir das 22:30 na Sa- Barcelona mada Schubertiada. O Venres Mesa redonda o Venres 19 fotografias, série de auto-rela Anoeta. 26 á mesma hora obras de ás 20 h. no CC Caixanova. tratos fotográficos, vídeo, e Vilaboa ■ CONFERÉNCIAS Strauss, Wolf, Zemlinsky, instalación de imaxe de vini- PURPLE ADDICTION Breg e Schönerg. ■ EXPOSICIÓNS lo sobre parede pintada. Nú- O Sábado 20 darán un ■ EXPOSICIÓNS A AVENTURA trese de imaxes e referéncias concerto na Iguana, dentro DE SARGADELOS ■ TEATRO MANUEL LAREO procedentes da televisión, das actividades en tributo a FONTÁM No Palau de Virreina, Ri- O centro múltiple de arte de publicidade, xogos infantis, Deep Purple. Ás 22 h. pro- O pintor mostra a sua obra, card Salvat, director de te- COITELOS NAS GALIÑAS criación Visual Labora acolle ou calquer outro elemento xectaráse o vídeo New live durante este mes de Outu- atro e catedrático de histó- A factoria vai cenificar no unha mostra do pintor gale- kitsch. Na galeria Ad Hoc até & rare. Ás 23:30 Música bro, na Casa dos Druidas ria das artes cénicas da Uni- Principal esta obra este Xo- go até o 30 de Outubro. o 3 de Novembro. a tope: a saga purple & (Acuña). versitat Rovira i Virgili de Ta- ves 18. rragona falaranos do tema Os M.X. VEIGA este Xoves 18 ás 19 h.♦ arquitectos CADAQUÉN A sua pintura pode ser Bonell e Gil The Ballet Studio levará ollada na sala da Renfe. mostran os esta obra até o teatro Prin- seus cipal o Sábado 20. GONZALO QUICLER Xogos populares proxectos A galeria Alameda oferece (fotografias, O NAVEGANTE unha mostra da sua pintura. A AS-PG xunto con Caixa Galicia vai planos e desenvolver este programa o Venres 19 maquetas) Chévere apresenta esta nova produción, á que po- ANDONI EUBA no CEIP de BAÑOS DE MOLGAS; e na sala do o Venres 26 no CEIP Vicente Risco de Edifício da deremos asistir na NASA até A galeria Bacelos acolle un- Xunta en o Sábado 20; e entre o ha mostra deste artista até CUALEDRO.♦ VIGO. Mércores 24 e o Sábado 27. o 29 deste mes. 2 4 0 0

1 ¿No nome de 60 gr./m 0 Greenrecy 100 4

0 de Deus? 1 3 Impreso en papel reciclado 0

DIRECTOR: Afonso Eiré López EMPRESA XORNALISTICA EDITORA: Promocións Culturais Galegas S.A. PRESIDENTE: Cesáreo Sánchez Iglesias 3 Príncipe, 22, planta baixa (36202) Vigo. Telf.: Administración, Subscricións e Publicidade (986) 43 38 30*. Redacción (986) 43 38 86 - 22 24 05. Fax (986) 22 31 01. 1 VICTORINO PÉREZ PRIETO 2 0 0

● 18 DE OUTUBRO ● 2001 ● Nº 1.004 ● ANO XXIV ● IV XEIRA ● 0 n dos convidados de 4 pedra nos xornais nos 8 Udias seguintes ao 11-IX foi un tal Deus, que os que falan en inglés chaman God, os que falan en árabe din Alá, e os xudeus chaman Iavé; o nome é o de menos. José Saramago pe- dia desconfiar do “factor Deus”. E fai moi ben, con esa reco- mendación. Non convén esquecer as barbaridades que as relixións teñen feito e seguen a facer “no nome de Deus”, desde a Inquisición da Igrexa cató- lica ou movimentos semellantes nas protestantes, á actual represión dos talibán e outros grupos no nome do Islam, “un monstruoso conubio entre a Relixión e o Estado”; e xa antes do cristianismo e o islamis- mo, desde os exterminios bíbli- cos até os sacrificios humanos a Moloch por parte dos viciños.

“...E, con todo, Deus é inocente”. Inocente, di Saramago, porque non existe, é só algo in- Unha parábola solar de tres metros ventado polo cerebro humano; diámetro produce a electricidade e é tan só o “factor Deus”. Ino- auga quente que consume a caravana cente, dicimos grande parte dos do Virasol. A enerxia solar move un motor Sterling (abaixo), semellante aos crentes, porque ese deus terri- que utilizan as naves espaciais. ble, sedento de sangue, cun per- verso sentido da xustiza... (“xustiza infinita”!!), non existe porque é un invento da mente ruín A caravana bio-enerxética e contra-colonial de Virasol comeza na Galiza dos humanos, e un instrumento de domínio para os tiranos de turno. Galeano tamén escribia estes dias que Alá-Deus-Iavé é inocente dos crimes que se co- A longa marcha da ecoloxia meten no seu nombre.

✒ GUSTAVO LUCA orientación máis axeitada e o En realidade, o único Deus que uso de aillamentos que eviten o pode ser verdadeiro, o único A comédia histórica aplicaba a burla coma un antiséptico mercurial estrago de enerxias”. que existe, oculto detrás de to- contra o abuso. A comedia dos ecoloxistas da compañia francesa das as relixións que buscan hon- Virasol (Tourne-sol), empréndea coas mesmas armas purificado- A dieta dos aztecas radamente o rostro de Deus, é o ras e pacíficas contra o mal uso da biosfera. Un obxectivo enorme dun Deus que é puro amor. Non e global que os actores abordan localmente, mediante a explica- A caravana explica a marabilla pode ser doutra maneira. Un ción direita, dramatizada e envolta en música e humor. A carava- do cultivo da espirulina, unha Deus que busca constantemente na emprende o camiño de África despois dunha parada en Vigo. micro-alga azul considerado co- unha relación de amor en liber- mo un dos primeiros vexetais dade cos seus fillos e fillas, que O consumo de electricidade é nos transbordadores espaciais. aparecidos sobre a terra. En quer xerar entre eles relacións coma unha árbore que non dei- estado natural inza en augas de xustiza en paz, con amor. Un xa ver o bosque. O fornecedor Na medida en que poidan ac- salobres. Era a alimentación deus que non humaniza ao ser de enerxia aumenta sen parar tuar a escala humana, os com- principal dos aztecas e ainda humano, un deus que escraviza os contaminantes e o tamaño da poñentes do grupo Virasol con- hoxe equilibra a dieta dalgun- caldeira, ao tempo que complica fian na sua campaña contra o en nome dun falso “honor de has povoacións de África, coma deus”, un deus que xera no e estende a rede de transporte. cámbio climático e o aumento os Kanenbus, no norde do de temperatura do planeta. Até- Tchad. O alga contén un 70% mundo máis opresión, sufrimen- É posibel producir na casa a ñense ás armas do humor, a rede proteina, duas veces máis to e tristura... simplemente non electricidade que consumimos? presentación dramática, a músi- que a soia e tres máis que car- existe, é un ídolo que compre Marc di que si, mediante un pe- ca e o diálogo. Queren evitar a ne de xato. A asimilación de destruír, porque é moi perigoso. queno xenerador coma os que dureza das intervencións a es- proteinas de espirulina dase 4 usan as naves espaciais, con cala mayor e sobre todo as que veces máis rápido ca na carne Por iso, o Deus no que creo é o rendimentos próximos ao poden producir violéncia. “Por- feito, unha peregrinación con- e no queixo. que me di: “Mira que estou a 100%. Nos lugares de insola- que se a proposta solidária re- tra-colonial pensada coma unha petar na tua porta. Se alguén ción alta, un concentrador solar mata en violéncia, o fracaso se- contr-réplica en sentido cons- A comprobación de que con 10 escoita a miña voz e abre a por- en forma de parábola, move un rá completo”, advirte Marc. Sa- tructivo e conservacionista da gramos diários de este alga, ta, eu entraria cabo del e cearia motor Sterling, pequeno, raro e bidores de que a rifa polas fon- espoliación europea de África. máis un complemento de hidro- con el e el comigo”(Apocalipse silandeiro, que activa un xene- tes de enerxia é a causa primei- cabonato e vitamina, abona pa- 3, 20). Un Deus que, de atar- rador eléctrico. A falta de sol, a ra das guerras, confian no po- A autonomia bio-enerxética é a ra combatir a malnutrición, ex- nos, átanos “con lazos de amor máquina pode moverse con der da palabra para convencer. solución que defende a compa- tende sistemas integrados de e con cordas de tenrura... coma calquerouta fonte de calor, a ñia Virasol. Amais de usar fon- cultivo na Índia, Togo, Vietnam, quen levanta o xugo do pesco- comezar pola leña ou o gas. Desandar a colonización tes de enerxias renovábeis, co- Peru, Senegal e China. O zo” (Oseas 11, 4).♦ ma o sol e os bio-carburantes, adiantado no cultivo deste alga O Sterling é un invento de Interveñen no proxecto, arqui- buscan unha xestión colectiva cianopícea para combatir a 1815 e funciona internamente tectos, enxeñeiros, mecánicos, máis acaida. Máis do 70% do malnutrición é o profesor da con aire comprimido. Ideouno músicos e técnicos agrícolas. consumo enerxético mundial universidade de Strasbourg, Robert Sterling, que buscaba Constituiron a cooperativa en procede de algunha fonte de Ripley D.Fox. A investigación VOLVER AO REGO un convertidor termodinámico Le Chabian, unha aldea perto enerxia fósil e só o 0,2% é so- demonstra que esta arcaica es- menos ruidoso e con menor de Nimes, na riquísima bocarri- lar. Cada ano saen a atmósfera pecie vexetal aumenta as defe- Xosé Luís Iravedra, pre- perigo de explosión que as pe- beira do Ródano, e queren máis de 7.200 millóns de tone- sas. Unha pia dun metro cadra- sidente do PP en Lugo, quenas máquinas de vapor, es- completar dende ali unha longa ladas de dióxido de carbono, o do, con 20 centímetros de fon- Anon lle gosta que o palladas pola atomizada pobo- marcha cara África para de- que representa máis de unha do de auga produce o preciso controlen nas eleicións cando ación rural escocesa, tan se- fender unha electrificación de tonelada por persoa. para unha persoa. O cultivo é anda trasegando eleitores aos mellante á galega. O resultado escala menor, non contaminan- sinxelo e barato. Un quilogra- coléxios eleitorais: “os inter- dos seus traballos foi un émbo- te, o uso de bio-carburantes “No que se refire ao habitat -ex- mo seco págase no mercado a ventores que andan facéndonos lo de aire comprimido que se (lembran que o primeiro motor plican os actores da marcha 50.000 pesetas. fotos o que pode pasarlles é que move en vaivén ao ser refrixe- Diesel usara aceite de palma) e bio-enerxética- temos que abrir volvan para casa sen cámara”. rado por auga nun dos límites bio-masa, a xestión global da un debate sobre a construcción A compaña do Virasol finánciase Fala con experiéncia porque os do percorrido do émbolo. O auga, a construcción bio-climáti- ecolóxica polo camiño de novas a penas con aportacións voluntá- éxito do motor de explosión re- ca e os métodos de cultivo na- técnicas e, ao tempo, a traveso rias e facilita información sobre o nacionalistas convocan cada legou o invento escocés que, turais e o consumo equilibrado. da recuperación de técnicas seu proxecto en http://www.tour- ano un safari fotográfico e as con todo, é moito máis eficien- O que eles chaman grande via- antergas e de conceitos bio-cli- ne-sol.org ou a traveso de cou- pancadas non faltan.♦ te, como se puido comprobar xe da solidariedade parece, de máticos. É preciso buscar a [email protected].♦