samorząd mieszkańcy historia Wyłożono Śladami historii – ostatnie do wglĄdu Kronika podróży pożegnanie projekt studium bychawiAn profesora gminy bychawA po Francji koprukowniaka Głos Ziemi Bychawskiej MIESIĘCZNIK GMINY BYCHAWA sierpień 2015 NR 6 (267) ISSN 1429-1932

GMINNE DOŻYNKI BYCHAWA stadion 23 sierpnia 2015 spis treści samorząd

SAMORZĄD „„Nabór wniosków o zwrot akcyzy „„Nasi sołtysi najlepsi! 3 Nabór wniosków o zwrot akcyzy 7 Rusza zmiana studium W niedzielę 5 lipca 2015 r. zagospodarowania gminy Burmistrz Bychawy informuje, że każdy rolnik, któ- Stawka zwrotu podatku akcyzowego wykorzy- Budowa kanalizacji 3 Bychawa ry chce skorzystać z możliwości odzyskania części stywanego do produkcji rolnej w 2015 r. wynosi w Kępie Borzechowskiej 3 Nasi sołtysi najlepsi! 7 Odnawialne źródła energii pieniędzy wydanych na olej napędowy wykorzy- 0,95 zł od 1 litra oleju. odbył się Piknik Sołtysów pretekstem do współpracy stywany do produkcji rolnej może złożyć wniosek Pieniądze będą wypłacane w terminie od 1 do zorganizowany przez LGD Ośrodki Pomocy Społecznej o zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie 31 października 2015 r., gotówką w kasie Urzędu 4 „Kraina wokół Lublina” również świętowały jubileusz 8 Uwaga! Zmiana siedziby oleju napędowego wykorzystywanego do produk- Miejskiego w Bychawie albo przelewem na rachu- Obwodowej Komisji Wyborczej Srebrne gody samorządności cji rolnej na 2015 r. w terminie od 1 sierpnia 2015 r. nek bankowy wskazany we wniosku. dla sołtysów z terenu LGD. 4 Nr 5 – z Bychawskiego Centrum do 31 sierpnia 2015 r. wraz z fakturami VAT (lub ich Druki wniosków o zwrot podatku akcyzowego za- 4 6 Wyniki XV Gminnego Konkursu Kultury na Gimnazjum nr 1 kopiami) stanowiącymi dowód zakupu oleju napę- wartego w cenie oleju napędowego wykorzysty- Matematycznego OBWIESZCZENIE BURMISTRZA dowego w okresie od 1 lutego 2015 r. do 31 lipca wanego do produkcji rolnej są dostępne w Punkcie 8 2015 r. Obsługi Interesanta w godzinach pracy Urzędu 6 września 2015 r. – referendum BYCHAWY z dnia 24 lipca 2015 r. 6 Limit zwrotu podatku akcyzowego w 2015 r. wyno- oraz na stronie internetowej www.bychawa.pl. si: 81,70 zł × ilość ha użytków rolnych. Szczegółowe informacje na temat zwrotu można MIESZKAŃCY uzyskać w pok. nr 22 , tel. 81 566 00 04, wew. 17. 9 Pary do medali – poszukiwane 14 „ZBych” się rozkręca! przez USC! „„Budowa kanalizacji 14 Zdrady w Bychawie? Aż pięć razy! 9 Bychawskie kobiety na VII Forum Budowa kanalizacji sanitarnej Kobiet Aktywnych w Józefowie 14 Apel Pamięci 1 Września – zaproszenie w „Rejonie Podzamcze” powiat.lublin.pl Dziecięca Bychawa 2015 i wodociągów przy ulicy © 9 © 12 14 Informacja o godzinach pracy 10 Kronika niezwykłej podróży aptek w Bychawie 11 Listopada w Bychawie W pikniku wzięło udział prawie 300 osób, w tym i w Bychawce Trzeciej jest 17 sołtysów z naszej gminy. Podczas biesiady,

Weź „Głos” na wakacje! Barszcz Sosnowskiego – groźna UM Bychawa © którą uświetniała Kapela Ludowa oraz Zespół

12 15 © pamiątka PRL-u w trakcie realizacji. Do tej Śpiewaczy z Dąbrowicy nie zabrakło licznych za- 12 Bychawa na Dachu Europy pory wykonano sieć główną 15 Rodzinne kopanie Zadanie współfinansowane jest ze środ- baw i konkursów. Największą niespodzianką był 12 Rodziną na rower! wzdłuż ulic 11 Listopada ków Regionalnego Programu Operacyjnego wybór „Nadsołtysa” i „Nadsołtyski” „Krainy wokół i Wyspiańskiego; trwają Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013, Lublina” 2015 r. To zaszczytne miano przypadło soł- Oś Priorytetowa IV Środowisko i czysta energia, tysom z naszej gminy p. Joannie Gołąb (Skawinek) prace przy ul. Zamkowej Działanie 6.1 Ochrona i kształtowanie środowiska. i p. Mariuszowi Mazurkiewiczowi (Wincentówek). GŁOS REGIONALISTÓW oraz prowadzone są prace Kwota dofinansowania to 591 986,90 zł, natomiast Gratulujemy! Co rzekłby nam ks. Antoni Kwiatkowski w dzisiejszych czasach? 16 wykończeniowe. Zakończenie całkowita wartość zadania to 789 718,66 zł. Burmistrz Bychawy serdecznie dziękuje wszystkim 18 Nagroda – za serce oddane 19 Odszedł opiekun naukowy projektu planowane jest na sołtysom za tak liczny udział i aktywne zaangażowa- Bychawie naszego miasta nie oraz wspólną integrację. 16 dzień 21.08.2015 r. 18 U sąsiadów w Strzyżewicach OGŁOSZENIE Burmistrza Bychawy – najem OGŁOSZENIE Burmistrza Bychawy – dzierżawa SZKOŁY Działając na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o go- Działając na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku Dzień Rodziny – na wesoło i na Książki dla sympatyków historii 20 21 spodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2015 r. poz. 782) informuję, iż na tablicy o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2015 r. poz. 782) informuję, iż na ta- poważnie 22 Misja Przyroda – Zielone Szkoły ogłoszeń w budynku Urzędu Miejskiego w Bychawie przy ul. Partyzantów 1 zo- blicy ogłoszeń w budynku Urzędu Miejskiego w Bychawie przy ul. Partyzantów 20 W 170. rocznicę założenia szkoły w Parkach Narodowych stał wywieszony na okres 21 dni wykaz części nieruchomości położonej przy ul. 1 został wywieszony na okres 21 dni wykaz części nieruchomości położonej przy w Bychawce Marszałka Józefa Piłsudskiego w Bychawie przeznaczonej do oddania w najem. ul. K. Koźmiana w Bychawie przeznaczonej do wydzierżawienia. 22 Fabryka wycieczek* 20 Gminny turniej halowej piłki OGŁOSZENIE Burmistrza Bychawy – najem OGŁOSZENIE Burmistrza Bychawy – sprzedaż nożnej kl. III Działając na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o go- Działając na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o go- Poziomkowy Eko-piknik spodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2015 r. poz. 782) informuję, iż na tablicy spodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2015 r. poz. 782) informuję, iż na tablicy 20 21 ogłoszeń w budynku Urzędu Miejskiego w Bychawie przy ul. Partyzantów 1 zo- ogłoszeń w budynku Urzędu Miejskiego w Bychawie przy ul. Partyzantów 1 zo- stał wywieszony na okres 21 dni wykaz części nieruchomości położonej przy ul. stał wywieszony na okres 21 dni wykaz nieruchomości położonej w miejscowości Marszałka Józefa Piłsudskiego w Bychawie przeznaczonej do oddania w najem. Bychawka Druga-Kolonia gm. Bychawa przeznaczonej do sprzedaży. OKŁADKA: Wydawca GMINA BYCHAWA Na zdjęciu: Paulina Bancerz Redaktor naczelna Monika Głazik OGŁOSZENIE Burmistrza Bychawy – najem OGŁOSZENIE Burmistrza Bychawy – sprzedaż Fot. Marek Matysek/2015 Layout i łamanie tekstu Marek Matysek Działając na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o go- Działając na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o go- Stylizacja: Paulina Brodowska/Kwiaciarnia Dwa Nakład 2000 egz.| ISSN 1429-1932 Kwiaty – usługi florystyczne i dekoratorskie, Bychawa Adres: Redakcja „Głosu Ziemi Bychawskiej” 23-100 Bychawa, ul. Par- spodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2015 r. poz. 782) informuję, iż na tablicy spodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2015 r. poz. 782) informuję, iż na tablicy tyzantów 1 |tel. 815 660 144, 815 660 004 w. 46 ul. Piłsudskiego 58, tel. 669 016 771. ogłoszeń w budynku Urzędu Miejskiego w Bychawie przy ul. Partyzantów 1 zo- ogłoszeń w budynku Urzędu Miejskiego w Bychawie przy ul. Partyzantów 1 zo- Kontakt [email protected] Strona www.bychawa.pl stał wywieszony na okres 21 dni wykaz części nieruchomości położonej przy ul. stał wywieszony na okres 21 dni wykaz nieruchomości położonej w miejscowości Dziękujemy za współpracę. Dyżury redakcji pełnione są codziennie (pon.-pt.) w godz. 730-1530 Marszałka Józefa Piłsudskiego w Bychawie przeznaczonej do oddania w najem. Bychawka Druga-Kolonia gm. Bychawa przeznaczonej do sprzedaży. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redakcji tekstów oraz zmiany www.bychawa.pl tytułów. Głos Ziemi Bychawskiej 2 6/2015 3 samorząd samorząd „„Ośrodki Pomocy jubileusz Społecznej również świętowały jubileusz Srebrne gody W dniu 26 czerwca 2015 r. w Best Hotel Agit w Lublinie Ryszard Sprawka Paweł Pikula Wojcieh Jachymek Janusz Szwałek Andrzej Sobaszek Jan Mazurkiewicz Janusz Urban Marta Wołoszyn Magdalena Kostruba samorządności Burmistrz Bychawy zastępca burmistrza Burmistrz Bychawy zastępca burmistrza Burmistrz Bychawy zastępca burmistrza Burmistrz Bychawy zastępca burmistrza zastępca burmistrza odbyła się konferencja z okazji w latach 1990-1998 w latach 1992-1998 w latach 1998-2002 w latach 1998-2002 w latach 2002-2010 w latach 2002-2010 od 2010 roku w latach 2010-2014 od 2015 roku jubileuszu dwudziestopięciolecia „„W tym roku mija 25 lat

funkcjonowania Ośrodków istnienia samorządu Kadencje Skład Rady Miejskiej Bychawy Pomocy Społecznej powiatu 1. Bartoszek Stanisław terytorialnego 2. Biaduń Adam Kadencje Skład Rady Miejskiej Bychawy lubelskiego zatytułowana 3. Bielak Waldemar – 1. Dzwonowska Alicja w Polsce. O tym przewodniczący Rady 2. Gąbka Seweryn Polityka społeczna – wyzwania 4. Bielecki Tadeusz 3. Wieczorkiewicz Antoni / Pietrzak ważnym dla naszej 5. Chrzanowski Mieczysław Janusz i perspektywy rozwoju w latach 6. Dąbski Władysław 4. Wojtaś Piotr ojczyzny jubileuszu, 7. Duda Aleksander 5. Kulik Zofia Jolanta – 1990-2015 w wymiarze 8. Gajur Jan wiceprzewodniczący Rady pamiętały również 9. Godula Piotr 6. Urban Janusz – przewodniczący innowacyjnym. 10. Grzegorczyk Tadeusz IV Kadencja Rady władze Bychawy – I Kadencja 11. Jarosz Stanisław 2002-2006 7. Dudek Wacław 1990-1994 12. Kamiński Adam 8. Zemszał Bogusław 19 czerwca odbyły 13. Korba Ryszard 9. Markiewicz Andrzej 14. Kowalik Stanisław 10. Gajur Tadeusz się oficjalne obchody 15. Kowalski Michał 11. Nowak Ireneusz 16. Kulik Zofia 12. Bartoszek Bolesław 25-lecia, połączone 17. Niezgoda Eugeniusz 13. Godoś Tadeusz 18. Nyka Henryk 14. Pawełczak Mirosław Józef z uroczystą IX sesją 19. Rymarz Marian 15. Nyka Henryk – 20. Rzeczycki Roman wiceprzewodniczący Rady Rady Miejskiej 21. Siatkowski Zbigniew 1. Gąbka Seweryn – 22. Sprawka Ryszard przewodniczący Rady w Bychawie. 23. Wyganowski Stanisław 2. Dudek Wacław – 1. Bartoszek Bolesław – wiceprzewodniczący Rady wiceprzewodniczący Rady 3. Pietrzak Andrzej -

materiały OPS Bychawa Początkiem uroczystości była Msza święta odpra- © 2. Dyś Tomasz wiceprzewodniczący Rady Marek Matysek/UM Bychawa © ©

wiona w kościele parafialnym w Bychawie, następ- © 3. Dudziak Henryk 4. Dzwonowska Alicja 4. Dzwonowska Alicja 5. Gąbka Piotr Wśród zaproszonych gości pojawili się między innymi nie obchody przeniosły się do sali widowiskowej Rady Grzegorza Szaconia na temat 25 lat samorzą- 5. Gajur Tadeusz V Kadencja 6. Grzywa Andrzej przedstawiciele władz wojewódzkich, powiatowych Bychawskiego Centrum Kultury. du Gminy Bychawa na tle najważniejszych wyda- 6. Grzegorczyk Tadeusz 2006-2010 7. Markiewicz Andrzej 7. Jachymek Wojciech – 8. Orzeł Janusz i lokalnych. Przybyli również wójtowie, burmistrzo- W jubileuszu udział wzięli zaproszeni goście, w tym rzeń w Polsce i na świecie. przewodniczący Rady 9. Pawełczak Mirosław wie, zastępcy wójta i zastępcy burmistrza, przewod- poseł na Sejm RP Jan Łopata, radni Rady Miejskiej Z okazji jubileuszu poseł Jan Łopata (na zdję- 8. Jarosz Albin 10. Płaza Artur - Radny 9. Kłapeć Zofia 11. Szacoń Grzegorz niczący rad miejskich oraz rad gminy, sekretarze, od I do VII kadencji, obecni i emerytowani pracow- ciu obok) wręczył okolicznościowe dyplomy bur- 10. Kulik Zofia 12. Tylus Bogdan skarbnicy i naczelnicy wydziałów w gminach powia- nicy Urzędu Miejskiego, sołtysi, kierownicy i dy- mistrzom, radnym i sołtysom. Przedstawicielka II Kadencja 11. Kurdziel Jan 13. Urban Janusz 1994-1998 12. Łukasik Krzysztof – 14. Walczak Kazimierz tu lubelskiego, jak również kadra zarządzająca i pra- rektorzy jednostek organizacyjnych naszej gmi- posła Henryka Smolarza odczytała okoliczno- wiceprzewodniczący Rady 15. Wojtaś Piotr cownicy Ośrodków Pomocy Społecznej. ny. Gości powitał przewodniczący Rady Miejskiej ściowy adres, zaś życzenia jubileuszowe złoży- 13. Mendykowski Andrzej 1. Szacoń Grzegorz – 14. Mróz Danuta przewodniczący Rady Wśród przybyłych na jubileuszową konferencję go- p. Grzegorz Szacoń. li: Zofia Popławska, prezes Okręgowej Spółdzielni 15. Niezgoda Eugeniusz 2. Dzwonowska Alicja – ści nie zabrakło również przedstawicieli naszej gmi- W programie sesji znalazło się m.in.: wystąpie- Mleczarskiej, Barbara Fijołek, kierownik Urzędu 16. Ozimek Irena wiceprzewodniczący Rady 17. Pikula Paweł 3. Flis Zbigniew – ny, wśród nich znaleźli się: zastępca burmistrza – nie Jolanty Cajzer (na zdjęciu głównym), sekretarz Pocztowego w Bychawie oraz Henryk Krajewski, 18. Podstawka Jerzy wiceprzewodniczący Rady p. Magdalena Kostruba, kierownik Ośrodka Pomocy Gminy Bychawa pt. Samorząd terytorialny wczoraj radny Rady Powiatu. 19. Salasa Zygmunt 4. Dąbski Władysław i dziś 20. Szwałek Janusz 5. Gajur Tadeusz Społecznej – p. Teresa Szopa oraz pracownicy – . Sekretarz powiedziała m.in. o zmianach, ja- Jednym z elementów jubileuszu była okolicznościo- 21. Wąsik Józef VI Kadencja 6. Gąbka Piotr p. Maria Mazur, p. Jadwiga Zawiślak, p. Maria Frączek kie nastąpiły w ustawie o samorządzie gminnym na wa wystawa w holu BCK poświęcona historii by- 22. Wojtaś Piotr 2010-2014 7. Gąbka Seweryn oraz p. Danuta Jakubowska. przestrzeni ostatnich dwudziestu pięciu lat. chawskiego samorządu, opracowana przez dyrek- 1. Bartoszek Bolesław – 8. Jackowski Marek wiceprzewodniczący Rady 9. Jarosz-Dudzińska Anna Głos zabrał dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Następnym punktem sesji była prezentacja multi- cję i pracowników Miejskiej Biblioteki Publicznej 2. Bończewski Czesław / Jurycki 10. Maksim Zbigniew LUW – p. Albin Mazurek, następnie prelekcję wy- medialna Bychawa. Polska. Świat z komentarzem w Bychawie. Zapraszamy do jej zwiedzenia! Marek 11. Markiewicz Andrzej 3. Duda Aleksander 12. Pietrzak Andrzej głosiła kierownik Oddziału Pomocy Środowiskowej burmistrza Janusza Urbana i przewodniczącego 4. Dzwonowska Alicja 13. Tylus Bogdan LUW – p. Renata Rojek. Podkreślono, iż wśród przy- 5. Flis Janina 14. Wojtaś Piotr 6. Gąbka Seweren 15. Wróblewski Mateusz byłych są pracownicy, którzy w Ośrodkach Pomocy 7. Gierczyński Czesław 1. Szacoń Grzegorz - Społecznej pracują już 25 lat. Są to ludzie wrażli- 8. Kapica Lucyna przewodniczący Rady „„Mobilny Punkt 9. Kulik Zofia – wiceprzewodnicząca 2. Pietrzak Andrzej - wi, posiadający wiedzę i kompetencje niezbędne Burmistrz Bychawy tego przedsięwzięcia jest ułatwienie mieszkańcom Rady wiceprzewodniczący Rady do udzielenia pomocy i wsparcia osobom i rodzi- Informacyjny również dostępu do informacji i wiedzy dotyczącej możliwości III Kadencja 10. Kurdziel Jan 3. Płaza Artur - wiceprzewodniczący 1998-2002 11. Kotula Kazimierz Rady nom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej. składa serdeczne w Bychawie wsparcia różnych inicjatyw z funduszy Unii Europejskiej 12. Markiewicz Andrzej 4. Buczek Dariusz Wieloletni wysiłek i szczególna wrażliwość pracow- oraz pomoc w sprawnej realizacji projektów. Osoby za- 13. Mazurkiewicz Krzysztof 5. Gajur Tadeusz gratulacje dyrekcji 14. Mendykowski Andrzej VII Kadencja 6. Grzywa Andrzej ników socjalnych zostały nagrodzone. Pamiątkowe i pracownikom Ośrod- Dużym zainteresowaniem cieszyły się u nas bezpłatne interesowane funduszami europejskimi będą mogły 15. Nyka Henryk 2014-2018 7. Lipiec Janusz statuetki odebrały: p. Maria Mazur, p. Jadwiga konsultacje z zakresu możliwości pozyskania fundu- jeszcze skorzystać z ich wiedzy w przyszłości, gdyż 16. Orzeł Janusz 8. Maksim Zbigniew 17. Pietrzak Janusz 9. Malec Mirosław Zawiślak, p. Maria Frączek oraz w imieniu nieobec- ka Pomocy Społecznej szy unijnych w dn. 26 czerwca. Konsultanci z Urzędu jest możliwość zorganizowania u nas kolejnych takich 18. Podstawka Jerzy 10. Pawlas Anna nej p. Anny Niedbały – p. Danuta Jakubowska. Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego w ra- konsultacji. 19. Salasa Zygmunt 11. Rybaczek Jerzy w Bychawie z okazji 20. Tudrujek Marian 12. Tudrujek Waldemar mach Mobilnych Punktów Informacyjnych Funduszy Z pomocy konsultantów mogą skorzystać wszyscy – 21. Urban Janusz – przewodniczący 13. Tylus Bogdan jubileuszu 25-lecia. Europejskich odwiedzają poszczególne miasta. Celem osoby fizyczne, przedsiębiorcy i stowarzyszenia. Rady 14. Walczak Kazimierz 22. Wojtaś Piotr 15. Wróblewski Mateusz

Głos Ziemi Bychawskiej 4 6/2015 5 samorząd samorząd „„Wyniki XV Gminnego Konkursu Matematycznego Rusza zmiana studium zagospodarowania gminy Bychawa „„OBWIESZCZENIE środowiska oraz o ocenach oddziaływania na śro- Dyskusja publiczna nad przyjętymi w projekcie zmia- zmiany studium, osoby prawne i fizyczne oraz jed- dowisko (Dz. U. z 2013 r., poz. 1235 z późn. zm.), ny studium i w prognozie oddziaływania na środo- nostki organizacyjne nieposiadające osobowości o wyłożeniu do zawiadamiam o wyłożeniu do publicznego wglą- wisko rozwiązaniami odbędzie się w dniu 4 września prawnej mogą wnosić uwagi do projektu zmiany stu- publicznego wglądu du projektu zmiany studium uwarunkowań i kie- 2015 r. w siedzibie Urzędu Miejskiego w Bychawie, dium oraz prognozy oddziaływania na środowisko. projektu zmiany runków zagospodarowania przestrzennego gminy ul. Piłsudskiego 22, (sala konferencyjna) w godz. Uwagi należy składać na piśmie lub ustnie do proto- Bychawa wraz z prognozą oddziaływania na śro- od 10.00 do 11.00. kołu, za pomocą środków komunikacji elektronicznej studium uwarunkowań dowisko sporządzoną do ww. projektu zmiany stu- Zgodnie z art. 11 pkt 11 ustawy z dnia 27 marca bez konieczności opatrywania ich bezpiecznym pod- i kierunków dium w ramach strategicznej oceny oddziaływania 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu prze- pisem elektronicznym, o którym mowa w ustawie na środowisko w dniach od 10 sierpnia 2015 r. do strzennym (Dz. U. z 2015 r., poz. 199 z późn. zm.), z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym zagospodarowania 08 września 2015 r. w siedzibie Urzędu Miejskiego oraz art. 46 pkt 1, art. 39 ust. 1 pkt 3, art. 40 i art. (Dz. U. z 2013 r., poz. 262 z późn. zm.) na adres e-ma- UM Bychawa © © przestrzennego gminy w Bychawie, ul. Piłsudskiego 22, (sala konferen- 41, w związku z art. 54 ust. 3 ustawy z dnia 3 paź- il: [email protected] do Burmistrza Bychawy z poda- Bychawa cyjna), 23-100 Bychawa w godzinach od 10.00 do dziernika 2008 r. o udostępnianiu informacji o śro- niem imienia i nazwiska lub nazwy jednostki orga- 14.00 oraz o opublikowaniu ww. projektu na stro- dowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa nizacyjnej i adresu, oznaczenia nieruchomości, któ- I miejsce oraz tytuł laureata zdobyli: Na podstawie art. 11 pkt 10 ustawy z dnia 27 nie internetowej Urzędu Miejskiego w Bychawie. w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływa- rej uwaga dotyczy w nieprzekraczalnym terminie do »W»Kacper kategorii Dudek – uczeń klas Szkoły Podstawowejpiątych: marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu Wykładany do publicznego wglądu projekt zmiany nia na środowisko (Dz. U. z 2013 r., poz. 1235 z późn. dnia 30 września 2015 r. w Bychawie przestrzennym (Dz. U. z 2015 r., poz. 199 z późn. studium uwarunkowań i kierunków zagospodaro- zm.), zapewniając możliwość udziału społeczeństwa Burmistrz Bychawy »»Michał Sapuła – uczeń Szkoły Podstawowej w Starej Wsi Drugiej zm.), art. 39 i art. 54 ustawy z dnia 3 październi- wania przestrzennego gminy Bychawa wraz z pro- w postępowaniu w ramach strategicznej oceny od- Janusz Urban III miejsce oraz tytuł laureata zdobyli: ka 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku gnozą oddziaływania na środowisko obejmuje te- działywania na środowisko skutków realizacji ww. »»Mikołaj Kowalski – uczeń Szkoły Podstawowej i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie ren gminy w granicach administracyjnych. w Bychawie »»Wiktor Długoszek – uczeń Szkoły Podstawowej w Bychawie Wyróżnienia otrzymali: »»Zuzanna Dyś – uczennica Szkoły Podstawowej „„Odnawialne źródła energii pretekstem do współpracy w Bychawie „„6 września 2015 r. – referendum »»Małgorzata Krusińska – uczennica Szkoły 29 czerwca w galerii Bychawskiego Centrum Kultury Podstawowej im. K. Koźmiana w Bychawce Głosujący odpowiedzą Oto niektóre czynności wybrane z kalenda- »»Stanisław Zdybel – uczeń Szkoły Podstawowej w nim na trzy pytania, rza związane z przeprowadzeniem referendum odbyło się kolejne spotkanie z przedsiębiorcami w Bychawie ogólnokrajowego: naszej gminy. Tym razem myślą przewodnią »»Kuba Sękowski – uczeń Szkoły Podstawowej im. Zofii dotyczące wprowadzenia »»do dnia 7 sierpnia 2015 r. – zgłaszanie kandydatów Przewłockiej w Woli Gałęzowskiej jednomandatowych okręgów do obwodowych komisji do spraw referendum; była realizacja wspólnego projektu związanego »»16 sierpnia 2015 r.* – powołanie obwodowych ko- z odnawialnymi źródłami energii oraz gospodarką wyborczych, stosunku misji do spraw referendum oraz sporządzenie spi- I miejsce oraz tytuł laureata zdobyła: do dotychczasowego sów osób uprawnionych do udziału w referendum; niskoemisyjną. »»Natalia Duda – uczennica Szkoły Podstawowej »»od dnia 21 sierpnia 2015 r. do dnia 4 września Ww Bychawiekategorii klas szóstych: sposobu finansowania partii 2015 r. – nieodpłatne rozpowszechnianie w pro- Grupą docelową spotkania byli przedsiębiorcy, ale nie zabrakło radnych i zarzą- II miejsce oraz tytuł laureata zdobyła: z budżetu państwa oraz gramach publicznych nadawców radiowych i tele- dzających instytucjami. To druga konferencja zainicjowana przez władze gminy wizyjnych audycji referendalnych; w ramach współpracy z lokalnym biznesem. Przypomnijmy, że pierwsze spotka- »»Weronika Szewczyk – uczennica Szkoły Podstawowej zasad prawa podatkowego im. K. Koźmiana w Bychawce »»do dnia 22 sierpnia 2015 r.* – zgłoszenie zamiaru nie odbyło się 14 marca br. i dotyczyło nowego programowania unijnego na lata w razie wątpliwości na korzyść korespondencyjnego; III miejsce oraz tytuł laureata zdobyła: 2014-2020. Magdalena Kostruba/UM Bychawa © »»Kinga Hajduk – uczennica Szkoły Podstawowej podatnika. »»do dnia 28 sierpnia 2015 r. – składanie wnio- Swoją wiedzą i doświadczeniem w zakresie możliwości wykorzystania OZE po- © w Starej Wsi Drugiej sków o sporządzenie aktu pełnomocnictwa do dzielili się przedstawiciele firmy EuroCompass Sp. z o.o w Lublinie. W trakcie swo- uczestników konferencji przewodniczący Rady p. Grzegorz Szacoń poddał pod głosowania; Wyróżnienia otrzymali: Prezydent RP Postanowieniem z dnia 17 czerw- jej prezentacji przedstawili następujące obszary: możliwości wykorzystania ener- rozwagę realizację wspólnego projektu mającego na celu zmniejszenie emisji »»Jakub Kowalczyk – uczeń Szkoły Podstawowej ca 2015 r. zarządził ogólnokrajowe referen- »»do dnia 1 września 2015 r. – składanie wniosków gii wiatrowej, słonecznej, geotermalnej oraz biomasy, zagadnienia techniczne do- CO2 w atmosferze. Partnerami w tym projekcie mogliby być zarówno Bychawskie o dopisanie do spisu osób uprawnionych do udzia- w Bychawie dum w sprawach o szczególnym znaczeniu. tyczące podstaw działania urządzeń i instalacji zasilanych energią ze źródeł odna- Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. jak też lokalne przedsiębiorstwa. Pan »»Szczepan Wąsik – uczeń Szkoły Podstawowej im. Zofii łu w referendum w wybranym przez siebie obwo- Przewłockiej w Woli Gałęzowskiej Referendum odbędzie się 6 września 2015 r. dzie głosowania; wialnych, cele i korzyści wynikające ze stosowania urządzeń zasilanych energią burmistrz Janusz Urban zasugerował, że warto ponownie spotkać się po waka- »»Aleksandra Małek – uczennica Szkoły Podstawowej w godzinach od 6.00-22.00. »»do dnia 4 września 2015 r. o godz. 24.00 – zakoń- ze źródeł odnawialnych m.in. kolektorów słonecznych, pomp ciepła jak również cjach. Okres letni należałoby wykorzystać na przemyślenia dotyczące np. wybo- im. Zofii Przewłockiej w Woli Gałęzowskiej Idąc do urn odpowiemy na trzy pytania: czenie kampanii referendalnej; systemów opartych na fotowoltaice, praktyczne wykorzystanie odnawialnych ru konkretnych projektów realizowanych wspólnie bądź indywidualnie. W chwi- Serdecznie dziękujemy organizatorom oraz na- »»„Czy jest Pani / Pan za wprowadzeniem jednoman- »»w dniu 6 września 2015 r. w godz. 6.00-22.00 źródeł energii w działalności mikro, małych i średnich przedsiębiorstw; możliwo- li obecnej, gdy nie dysponujemy jeszcze szczegółowymi wytycznymi to określe- uczycielom: p. Krystynie Kunie, p. Magdalenie datowych okręgów wyborczych w wyborach do – głosowanie. ści finansowania inwestycji dotyczących odnawialnych źródeł energii z funduszy nie typu przedsięwzięcia nie będzie łatwe. Burmistrz podsumowując spotkanie, Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej?” Kotarskiej-Sędłak, p. Beacie Zarębie, p. Zbigniewowi * Zgodnie z art. 9 § 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks strukturalnych oraz innych źródeł zewnętrznych. poinformował, że Gmina Bychawa będzie aktualizować strategię rozwoju gminy »»„Czy jest Pani / Pan za utrzymaniem dotychczaso- Maksimowi za przygotowanie uczniów do konkur- wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112, z późn. zm.), w związku z art. Prezentacja w sposób rzetelny pokazała wady i zalety zastosowania poszcze- oraz plan gospodarki niskoemisyjnej. Dokumenty te będą odgrywały kluczową wego sposobu finansowania partii politycznych su, za wzmacnianie u dzieci samodzielnego poszu- z budżetu państwa?” 92 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólno- gólnych instalacji zasilanych OZE. Należy podkreślić fakt, iż prelegenci posiada- rolę przy aplikowaniu o środki unijne. Podkreślił, że ważne jest skonstruowanie kiwania wiedzy, rozwijanie umiejętności matema- »»„Czy jest Pani / Pan za wprowadzeniem zasady krajowym, jeżeli koniec terminu wykonania czynności określo- ją bogate doświadczenia praktyczne wynikające z użytkowania przez nich za- dokumentu, który będzie odzwierciedlał potrzeby mieszkańców. W tym celu tycznych, zachęcanie do logicznego myślenia oraz ogólnej rozstrzygania wątpliwości co do wykład- nej w Kodeksie wyborczym przypada na sobotę albo na dzień stosowanych rozwiązań w tym zakresie. Wysnute przez prowadzących wnioski odbędą się konsultacje społeczne, na które już teraz serdecznie zapraszamy. za pokazanie jak wielu zdolnych uczniów mieszka na ni przepisów prawa podatkowego na korzyść ustawowo wolny od pracy, termin upływa pierwszego robo- zachęciły zebranych do ożywionej dyskusji. Zainteresowanie wykazali zarówno Przedsiębiorcom zaś dziękujemy za udział, wolę współpracy i zawsze cenny głos terenie naszej gminy. podatnika?” czego dnia po tym dniu. Więcej informacji w sprawie udziału przedsiębiorcy indywidualni jak i przedstawiciele OSM w Bychawie w osobie wniesiony w dyskusji nad sprawami gminy. w referendum na stronie internetowej urzędu www.bychawa. p. prezes Zofii Popławskiej oraz Spółdzielni Mieszkaniowej, którą reprezento- Jolanta Cajzer, Magdalena Kostruba pl, zakładka „referendum...” wał p. Waldemar Tudrujek – członek Zarządu. W odpowiedzi na zainteresowanie

Głos Ziemi Bychawskiej 6 6/2015 7 samorząd mieszkańcy do zobaczenia „„Uwaga! Zmiana siedziby Obwodowej Komisji Wyborczej Nr 5 – „„Dziecięca Bychawa 2015 www.youtube.com/ user/bychawaPL z Bychawskiego Centrum Kultury na Gimnazjum nr 1 „„Pary do medali – Uwaga mieszkańcy obwodu głosowania Nr 5 w Bychawie, tj. ulic: Armii Krajowej, Jarosława Dąbrowskiego, Piękna, Macieja Rataja, Karola Świerczewskiego, poszukiwane przez Marszałka Józefa Piłsudskiego nieparzyste od nr 57 do końca, dla przeprowadzenia ogólnokrajowego referendum z przyczyn niezależnych, uchwałą Rady Miejskiej w Bychawie zmienia się siedzibę obwodowej komisji wyborczej z Bychawskiego Centrum Kultury na siedzibę w Gimnazjum nr 1 im. Obrońców Ojczyzny w Bychawie. USC! Jest to zmiana jednorazowa, podyktowana wcześniejszą rezerwacją lokalu w Bychawskim Centrum Kultury. Burmistrz Bychawy informuje, że Urząd Stanu Cywilnego organizuje Jubileusz 50-lecia Pożycia Małżeńskiego dla Par, które zawarły związek „„OBWIESZCZENIE BURMISTRZA BYCHAWY z dnia 24 lipca 2015 r. małżeński w roku 1965 i wcześniej, a które nie otrzymały jeszcze medalu za długoletnie poży- Na podstawie art. 6 ust. 5 ustawy z dnia 14 marca 2003 o referendum ogól- korespondencyjnego i przez pełnomocnika dla przeprowadzenia referendum cie małżeńskie od Prezydenta Rzeczypospolitej nokrajowym (Dz. U. z 2015 poz.318) w związku z art. 16 § 1 ustawy z dnia 5 ogólnokrajowego, zarządzonego na dzień 6 września 2015 r. Polskiej, zamieszkałych na terenie Miasta stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21 poz. 112 ze zm.), uchwały Nr Osoba uprawniona do udziału w referendum może głosować koresponden- i Gminy Bychawa. Osoby zainteresowane uczest- XXIV/162/2012 Rady Miejskiej w Bychawie z dnia 27 grudnia 2012 r. w sprawie cyjnie. Zamiar głosowania korespondencyjnego (w tym przy użyciu nakładek niczeniem w uroczystości, prosimy o zgłasza- podziału Gminy Bychawa na stałe obwody głosowania, uchwały Nr XL/264/2014 na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braill’a dla osób niepełno- nie się do Urzędu Stanu Cywilnego w Bychawie

Rady Miejskiej w Bychawie z dnia 27 marca 2014 r. w sprawie zmiany siedzi- sprawnych) należy zgłosić Burmistrzowi Bychawy w terminie do dnia 24 sierp- ul. Partyzantów 1, pok. nr 16, w terminie do 30 Marek Matysek/UM Bychawa Kolejna edycja festynu z cyklu „Dziecięca Bychawa” w parku miejskim w Bychawie. 4 lipca dzieci z naszej © by obwodowej komisji wyborczej oraz uchwały Nr XI/62/2015 Rady Miejskiej nia 2015 r. Dla głosowania korespondencyjnego właściwe są obwodowe komi- sierpnia 2015 r., tel. 81 56 60 004 w. 35. gminy spotkały się na imprezie, na której wszystko jest za darmo: dmuchane zamki, zjeżdżalnie, kiełbaski © w Bychawie dnia 25 czerwca 2015 r. w sprawie utworzenia odrębnego obwodu sje do spraw referendum mające siedziby w lokalach dostosowanych dla po- z grilla, lody, wata cukrowa. Uff! To dla dzieci był chyba najpiękniejszy dzień w roku, zwłaszcza, że pogoda dopisała. Organizatorzy i sponsorzy tegorocznej imprezy to Burmistrz Bychawy, Bychawskie Centrum Kultury głosownia w Szpitalu Powiatowym Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki trzeb osób niepełnosprawnych. Osoba uprawniona do udziału w referendum, i Samorządowe Przedszkole nr 1 w Bychawie. Zdrowotnej w Bychawie, uchwały Nr XII/65/2015 Rady Miejskiej w Bychawie która najpóźniej w dniu głosowania ukończy 75 lat lub posiadająca orzeczenie z dnia 21 lipca 2015 r. w spawie zmiany siedziby Obwodowej Komisji Wyborczej o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności może głosować Nr 5 w Bychawie dla przeprowadzenia referendum ogólnokrajowego, zarzą- przez pełnomocnika. Wniosek o sporządzenie aktu pełnomocnictwa należy „„Bychawskie kobiety na VII Forum Kobiet Aktywnych w Józefowie dzonego na dzień 6 września 2015 r., podaję do publicznej wiadomości infor- złożyć do Burmistrza Bychawy w terminie do dnia 28 sierpnia 2015 r. mację o numerach i granicach obwodów głosowania oraz siedzibach obwo- Głosowanie w referendum zarządzonym na dzień 6 września 2015 r. odbywa 1-2 lipca po raz siódmy odbyło się Forum Kobiet Aktywnych zorganizowane przez dowych komisji do spraw referendum, w tym o lokalach obwodowych komi- się w godzinach od 6.00-22.00 Stowarzyszenie Równych Szans BONA FIDES z Lublina. W wydarzeniu nad Wisłą sji do spraw referendum dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych Burmistrz Bychawy wzięło udział ponad 1,5 tys. kobiet z 46 gmin województwa lubelskiego, w tym uprawnionych do udziału w referendum, a także o możliwości głosowania /-/ Janusz Urban z gminy Bychawa. Szczególnym wyróżnieniem dla nas było ciepłe przywitanie bychawskich kobiet przez prezes Stowarzyszenia – Iwonę Przewor. Na placu obok Dworku Potockich Numer – obecnie Urząd Gminy Józefów – odbywały się koncerty, warsztaty, prelekcje, Obwodu Granice obwodu głosowania Siedziba obwodowej komisji do spraw referendum Bychawa ulice: Antoniego Budnego, Mikołaja Pileckiego, Podzamcze, Środowiskowy Dom Samopomocy, ul. Pileckiego 20, Bychawa panele dyskusyjne, różnorodne pokazy na temat: jak zadbać o zdrowie, urodę, jak 1 Zamkowa Lokal dostosowany do potrzeb wyborców niepełnosprawnych, być kreatywną babcią, mamą i aktywną kobietą. Sołectwa: Gałęzów -Kolonia Pierwsza, Leśniczówka, Łęczyca, Podzamcze głosowanie korespondencyjne Na scenie ,,Pełnej zdrowia” prezentowane były pokazy kulinarne w oparciu o pro- Bychawa ulice: 11 Listopada, Fryderyka Chopina, Grodzany, Mikołaja Samorządowe Przedszkole nr 1, ul. Partyzantów 3, Bychawa 2 Kopernika, Tadeusza Kościuszki, Lubelska, Podwale, Mikołaja Reja, Rynek, Lokal dostępny do potrzeb wyborców niepełnosprawnych, głosowanie dukty lokalne i uprawy ekologiczne. Wykład o znaczeniu produktów tradycyjnych Sportowa, Stefana Batorego, Stanisława Wyspiańskiego korespondencyjne i lokalnych zaprezentowała Katarzyna Sokołowska. Bychawa ulice: 1 Maja, Batalionów Chłopskich, Marii Dąbrowskiej, Aleksandra Fredry, Marii Konopnickiej, Kajetana Koźmiana, Księdza Pokaz, jak żyć zdrowo i tanio przyrządzać posiłki, przeprowadziła "Farma 3 Dominika Maja, Księdza Antoniego Kwiatkowskiego, Piotra Ściegiennego, Szkoła Podstawowa, ul. Szkolna 8, Bychawa Świętokrzyska", która również dostarczyła dla nas własne produkty ekologicz- Kornela Makuszyńskiego, Elizy Orzeszkowej, Partyzantów, Bolesława Prusa, Juliusza Słowackiego, Szkolna, Stefana Żeromskiego ne. Pokazy na temat: pielęgnacja ciała za pomocą eko-produktów przeprowadzi- Urząd Miejski (sala konferencyjna), ul. Marsz. J. Piłsudskiego 22, Bychawa ła Ewelina Krysa wraz z wolontariuszkami Agnieszką Wielgos i Joanną Bednarz. 4 Bychawa ulice: Marszałka Józefa Piłsudskiego nieparzyste od nr 1-55A Lokal dostosowany do potrzeb wyborców niepełnosprawnych, głosowanie korespondencyjne Jak zadbać o kondycję fizyczną i być aktywną na co dzień – panel z udziałem Bychawa ulice: Armii Krajowej, Jarosława Dąbrowskiego, Piękna, Macieja Gimnazjum nr 1 im. Obrońców Ojczyzny, ul. Szkolna 8, Bychawa min. Marioli Bojarskiej-Ferenc i Ewy Kalińskiej-Grądziel. Natomiast Agnieszka

5 Rataja, Karola Świerczewskiego, Marszałka Józefa Piłsudskiego nieparzyste Lokal dostosowany do potrzeb wyborców niepełnosprawnych, Marek Matysek/UM Bychawa Ostrowska wygłosiła prelekcję: "Jak zachować równowagę w życiu". Uczestniczki © od nr 57 do końca głosowanie korespondencyjne © Bychawa ulice: Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Generała Władysława forum mogły też skorzystać z porad lekarzy specjalistów: pediatry, ortopedy, re- Andersa, Generała Grota- Roweckiego, Generała Władysława Sikorskiego, Zespół Szkół im. Ks. A. Kwiatkowskiego, ul. Marsz. J. Piłsudskiego 81, habilitantów, wykonać podstawowe badania lekarskie. Bychawę po raz pierwszy – tak licznie – reprezentowały kobiety z naszej gminy – 6 Powstańców Warszawy, Szarych Szeregów, Marszałka Józefa Piłsudskiego Bychawa parzyste od nr 2 do końca Dzieci i wnuki uczestniczek Forum miały zapewnioną opiekę przez przedstawicieli 38 osób oraz przedstawiciele Urzędu – p. Edyta Wójcik i p. Marek Matysek, któ- Bychawa ulice: Adama Mickiewicza, Henryka Sienkiewicza, Władysława KLANZY oraz firmę ISKRA – Sylwia Sawa-Pasternak. rzy wspólnie z nami promowali nasz region. Serdeczne dziękujemy p. burmistrzo- 7 Reymonta, Spokojna, Wandzin, Marysin, Zadębie Bychawskie Przedsiębiorstwo Komunalne sp. z o.o., ul. Rataja 6, Bychawa Przez cały czas trwania Forum na scenie głównej odbywały się koncerty i wystę- wi Januszowi Urbanowi za udostępnienie autokaru na wyjazd na Forum Kobiet Sołectwa: Marysin, Wandzin, Zadębie Bychawka Druga, Bychawka Druga-Kolonia, Wincentówek, py artystyczne: między innymi ,,Kabaret Odnowiony” z Lublina. (Kabaret gościł na Aktywnych do Józefowa. 8 Sołectwa: Centrum Kultury Wiejskiej, Bychawka Druga 113 Zdrapy scenie BCK podczas naszego spotkania w dniu 27.03.2015) a także koncert Anny Urszula Daśko Szkoła Podstawowa im. K. Koźmiana, Bychawka Druga-Kolonia 75 Sołectwa: Bychawka Pierwsza, Bychawka Trzecia, Bychawka Trzecia- Marii Jopek. 9 Kolonia, Lokal dostosowany do potrzeb wyborców niepełnosprawnych, głosowanie korespondencyjne Organizatorzy imprezy zadbali o posiłki dla wszystkich uczestników. Mobilną 10 Sołectwa: Osowa, Osowa- Kolonia, Wola Duża-Kolonia Budynek szkolny, Osowa 61 kuchnię oferowała firma MULTI FRIGO – ciepłe dania, a absolwentki Akademii Harmonogram zajęć Klubu Kobiet Sołectwa: Kosarzew Dolny-Kolonia, Olszowiec, Olszowiec-Kolonia, 11 Romanów, Wola Duża Remiza OSP, Olszowiec 10 Kobiet Aktywnych w swojej kawiarence serwowały pyszne domowe ciasta oraz Aktywnych – wrzesień 2015 12 Sołectwa: Gałęzów, Gałęzów-Kolonia Druga Centrum Kultury Wiejskiej, Gałęzów 24 kawę. A oto fragment przekazu jednej z uczestniczek Forum – Ewy Kryk: 13 Sołectwa: Józwów, Wola Gałęzowska, Wola Gałęzowska-Kolonia, Kowersk Szkoła Podstawowa, Wola Gałęzowska 116 a Był to wyjątkowy czas dla wszystkich Pań, które są matkami, babciami lub młody- »»4 września – warsztaty fotograficzne godz. 16.30 - 20.00 trener: Aleksander Wolak 14 Sołectwa: Stara Wieś Druga, Stara Wieś Pierwsza, Stara Wieś Trzecia Szkoła Podstawowa, Stara Wieś Druga 55 15 Sołectwa: Skawinek, Urszulin, Zaraszów, Zaraszów-Kolonia Budynek szkolny, Zaraszów 64 mi kobietami, które mają swoje marzenia, pragnienia. W urokliwej miejscowości »»8 września – warsztat rękodzieła godz. 16.30 - 20.00 trener: Barbara Piłat nad Wisłą...To był niezwykły czas dla wszystkich kobiet, które pomimo swoich obo- 11 września – wizyta studyjna: Biała Podlaska Gmina Bychawa i Nałęczów Szpital Powiatowy Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Szpital Powiatowy SP ZOZ, »» 16 w Bychawie ul. Marsz. J. Piłsudskiego 26/28/30, Bychawa wiązków mogły uczestniczyć w warsztatach przeznaczonych specjalnie dla Nich. »18 września – warsztat rękodzieła godz. 16.30 - 20.00 trener: Barbara Piłat (odrębny obwód głosowania) » »»25 września – warsztat fotograficzny godz. 16.30 - 20.00 trener: Aleksander Wolak

Głos Ziemi Bychawskiej 8 6/2015 9 mieszkańcy mieszkańcy

bychawianie we Francji placówki. Nasze zainteresowanie wzbudziła ekspozy- cja stowarzyszenia „Au Pas de Siecle”. Potem uroczysty wieczorek z rodzinami goszczącymi Kronika niezwykłej podróży i członkami Komite Solitarite. Ucieszyliśmy się z obec- W lipcu grupa 56 osób nieczynnych fontann, spalonych słońcem trawników, ności byłego przewodniczącego Stowarzyszenia – z Bychawy wyjechał do Francji. pozamykanych alejek i „koromysła” z rur i kamieni Jana Stolarczyka, przyjaciela bychawian, który służył szpecącego panoramę rozciągającą się z tarasu nie- pomocą w tłumaczeniach. Byli to uczestnicy projektu przyjemnie zaskoczył. realizowanego w dniach Po południu wyjazd do La Chapelle. Ok. 21.00 gorące 4-13 lipca 2015 pt. Ucząc się powitanie przed Capellią. Wielu z nas wpadło w ra- To już niestety pożegnanie z przyjaciółmi z La Paryż, 11 lipca z przeszłości i wkraczając miona przyjaciół z Francji i długoletnich znajomych, Chapelle. Uściskom, łzom, całusom nie było końca. ale i ci, którzy przyjechali tu po raz pierwszy, zostali O otwartości i gościnności chapellan najlepiej świad- w przyszłość, na realizację przywitani równie serdecznie. Poznajemy goszczące czy to, że wzruszenia w równym stopniu dotyczyły którego Gmina Bychawa dostała nas rodziny i udajemy się na kolacje i noclegi. tych, co przyjechali tu kolejny raz, jak i tych, co byli fundusze z Unii Europejskiej tu po raz pierwszy. Na pewno zechcą kiedyś wrócić do zaprzyjaźnionych mieszkańców oraz gościć ich z obszaru Europa dla obywateli, Po dłuższym wypoczynku, ok. 11.00 spotykamy się w swoich domach. wymiana miast. przedLa Chapelle, Capellią (tutejszy 4 lipca dom kultury), aby udać się Wyjeżdżamy. Po południu czas wolny w Paryżu. Członkowie Bychawskiego Stowarzyszenia nad rzekę Erdre na piknik, spacery i rejs żaglówka- Jedni do Luwru, inni do D’Orsey, jeszcze inni na spa- Współpracy Międzynarodowej, pracownicy Urzędu mi. Wieczorem wspólny grill z rodzinami goszczący- cery wzdłuż Sekwany. Wieczorem do hotelu pod Miejskiego w Bychawie oraz przedstawiciele mi. Wymieniamy pierwsze wrażenia, opowiadamy miastem. Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów o sposobach pokonywania bariery językowej. Nie Wojennych pojechali do zaprzyjaźnionego miasta jest tak źle. Angielski, słowniki, komputer i ręce – w Bretanii – La Chapelle sur Erdre, ażeby wspólnie wszyscy znaleźli wspólny język z gospodarzami. Autokar i kierowcy odpoczywają, a my „Hajże na uczcić 70. rocznicę zakończenia II wojny światowej Paryż,Paryż”. Tym 12 razem lipca z bardzo sympatyczną przewod- oraz zastanowić się z francuskimi przyjaciółmi nad niczką, która oprowadza nas po stolicy Francji i po- problemami nurtującymi współczesną Europę i nad To dzień spędzony z rodzinami. Chętni udali się na kazuje ciekawe miejsca (nie tylko te „przewodniko- jej przyszłością. Raport w formie listu ze wspólnych mszęLa Chapelle, do miejscowego Nantes, kościoła, 5 inni lipca na spacery po we”). Kabaret Moulin Rouge, plac Piggale, dzielnica debat, seminariów i konferencji przekazano eu- miasteczku, wielu spotkało się na wspólnych pikni- Montmartre, bazylika Sacre Couer, budynki Sorbony, rodeputowanemu z Lubelszczyzny – Krzysztofowi kach u zaprzyjaźnionych rodzin. Goszczeni przez Jean katedra Notre Dame, Ogrody Luksemburskie, itd., Hetmanowi, ale nim do tego doszło... Paul Miniera mieli okazję zobaczyć słynną Igę, któ- itd. Kilka emocjonujących przejazdów paryskim me- Genowefa Baran © ra mimo podeszłego wieku ma się całkiem dobrze. © trem i koleją miejską RER. Kolacja tuż obok słynne- Atrakcją był wyjazd do Nantes, gdzie na placu Graslin dywizje i brygady (m.in. Polska, Holandia, Belgia…), go Centrum Pompidou. Pogoda łaskawa (bez upału), Wczesnym rankiem (5:00) na parkingu przed przed operą odbył się koncert kilkusetosobowej gru- O 5:30 (trochę zaspani) zbieramy się przed Capellią by zjednoczyć się i wyzwolić Francję i Europę. Kolejny „wyjazdowy” dzień. Udajemy się na czasu dużo, wrażeń jeszcze więcej. Noc nad Sekwaną BiedronkąBychawa– zebrała Praga, się spora 1 lipca grupa uczestników py chórów amatorskich. Normandia,i wyjeżdżamy do Normandii. 7 lipca To dzień przeznaczony Po potężnej dawce historii i dramatycznych wspo- SaintWybrzeże Nazaire, Atlantyckie. 9 Zaczynamy lipca od Batz sur Mer pod Wieżą Eiffla – to jest to! O północy z placu wyjazdu do Francji, by po zapakowaniu baga- na poznanie trudnej historii II wojny światowej. mnień wojennych wracamy koło północy do La i zwiedzamy muzeum Blockhaus (na zdjęciu). Jest to Concorde ruszamy w dalszą drogę. ży i pożegnaniu się z bliskimi wyruszyć w drogę. Zaczynamy od zwiedzenia Muzeum w Mont Ormel Chapelle. autentyczny niemiecki bunkier należący do fortyfi- Kilkunastogodzinny przejazd do Pragi na zmianę wy- Nieoczekiwana zmiana planów. Awaria autokaru (Memorial De Montormel), znajdującym się w miej- kacji Wału Atlantyckiego. Na 300 m2 poznajemy hi- pełniało spanie, jedzenie, przerwy na rozprostowa- sprawiła,La Chapelle, że planowany Nantes, wyjazd do6 Normandiilipca należa- scu, gdzie rozegrała się ostatnia bitwa o Normandię. storię „kieszeni” Saint Nazaire ze stanowiskami ob- Strasburg i wizyta w Parlamencie Europejskim. nie nóg i rozmowy. ło przenieść na wtorek. Wobec tego początek tygo- Armia niemiecka została pokonana przez aliantów Już o 6:00, w komplecie (56 osób z Polski plus serwacji i dowodzenia. GrupoweStrasburg zdjęcie – przed Pilzno, budynkiem 13 lipca Parlamentu, krót- W stolicy Czech, po obiadokolacji, dla chętnych dnia zaczął się od spotkania w merostwie. Oficjalne 21. 08. 1944 roku. W samym sercu Normandii, go- Francuzi)Mont Saint wyjeżdżamy Michel, do Mont Saint Saint Malo, Michel 8 na lipca zwie- Po obiedzie jedziemy do Saint Nazaire, gdzie zwie- kie zwiedzanie dziedzińca i parteru (niestety, sezon pierwsza atrakcja: koncert przebojów Abby przy fon- powitanie przez mera Fabrica Roussela, kawa, her- dzinę drogi od plaż desantu Memorial Montormel dzanie opactwa św. Michała. Widok wyłaniające- dzamy bazę okrętów podwodnych, a w stoczni mamy urlopowy, więc większość pomieszczeń niedostęp- tannie Kriżikowa. Oryginalna muzyka, feeria barw bata, ciasteczka… I burmistrz La Chapelle, i przewod- opowiada o ostatnich starciach Bitwy o Normandię. go się z wody wzgórza z klasztorem robi niesamo- okazję zobaczyć dwa Mistrale – okręty zbudowane na). Dostajemy materiały od sympatycznego pra- rozświetlających strumienie wody tryskającej z po- niczący Komitet Solidarite Pologne Georges Blandin Stoi tu czołg Sherman, nazwany „Maczek” na cześć wite wrażenie. Pogłębia je kilkugodzinny spacer po na zamówienie Rosji, które po aneksji Krymu przez cownika PE i jedziemy zwiedzać starówkę. nad 3000 dysz sprawiały niesamowite wrażenie. wyrazili radość z wizyty i podkreślili potrzebę konty- generała dowodzącego polską 1. Dywizją Pancerną. Opactwie i widok wód Oceanu Atlantyckiego, które Rosję, nie zostały jej sprzedane. Tego widoku nie da się opisać. Położone na wyspie nuowania współpracy. Wizyta na cmentarzu żołnierzy polskich w Urville wieczorem zaleją odsłonięte plaże aż pod mury osa- Jeszcze przejazd wzdłuż La Bulle – ekskluzywnej pla- Stare Miasto z potężną, gotycką katedrą Notre Dame Potem wyjazd do Nantes, obiad w letniej stołówce uświadamia nam, że Polacy przelewali krew i odda- dy. Aparaty i kamery nie odpoczywają. ży nad Atlantykiem, dwugodzinne opalanie i kąpiel (jak ta w Paryżu) robi niesamowite wrażenie. Cudne Czas na zwiedzanie Pragi. Urocza Starówka, malow- „Cantine” i zwiedzanie miasta. Atrakcją od kilku lat wali życie w miejscach odległych od kraju i bliskich. Po pikniku kolejne atrakcja – wizyta w Saint Malo. To w oceanie i powrót do rodzin. kamieniczki z pruskiego muru, urokliwe zaułki wcią- niczePraga Wzgórze – Wersal, Zamkowe, 2 Hradczany,lipca zmiana warty, jest Les Macines De L’ile – projekt mechanicznego Po pikniku przejazd do Arromanches, gdzie znajduje średniowieczne, otoczone potężnymi murami mia- gają, nie chce się stamtąd wychodzić. Ale czas goni. spacer po Moście Karola – co kto chciał. Gdyby tylko świata zbudowanego na terenie nieczynnej stoczni. się cmentarz żołnierzy amerykańskich (plaża Omaha). sto portowe, położone przy ujściu rzeki Rance do Przed nami jeszcze przejazd na nocleg pod Pilznem. nie te 35 C. Ale co tam. Odpoczniemy w autokarze, Delegacja oficjalna i członkowie Komitetów udali się Ogrom tego miejsca, ciągnące się w nieskończoność Kanału La Manche. Turystów przyciągają fortyfika- To ostatni dzień pobytu w La Chapelle. Spotkanie jadąc przez całą noc do Wersalu. do Domu Europejskiego (Maison de L’Europe). białe krzyże robią niesamowite wrażenie i unaocz- cje i bastiony okalające stare miasto – Intra Muros. wLa urzędzie Chapelle, miasta, 10zakupy lipca na bazarze – to dzień tar- Po powrocie do La Chapelle w merostwie odbyło się niają rozmiary walk na plażach Normandii. Saint Malo w czasie II wojny światowej zostało zajęte gowy (nie we wtorek?) i czas wolny. Niektórzy jadą Po śniadaniu wyjazd do Polski. Jeszcze kilkanaście go- zebranie dwóch Komitetów i władz miast, na którym Zwiedzamy też Muzeum Desantu (6 juin D Day). przez Niemców. Zniszczone w czasie zaciętych walk do Nantes, inni na plażę, część zwiedza miasteczko. Pilznodzin wspólnego – Bychawa, opowiadania 14 wrażeń, lipca przeglądania Niektórych obudził widok złotej bramy przed dzie- dyskutowano o planach współpracy na dalsze lata. Wielka makieta obrazuje wydarzenia z 6. 07. 1944 po wojnie pieczołowicie odbudowano. O 17:30 w Capelli Polacy i Francuzi prezentują przy- zdjęć, wymiany ciekawostek (np. Jaki ptak we Francji dzińcemWersal pałacu. – La Zaskoczeni Chapelle, przecierali 3 lipca oczy i próbo- Padło wiele ciekawych propozycji (wymiana mło- r., kiedy to alianci wylądowali na 5 plażach obejmu- Wracamy na kolacje do rodzin pełni niezapomnia- gotowane filmy i ekspozycje dotyczące wojennych nazywa się „cycek”?) i jesteśmy w domu. Zmęczeni, wali zorganizować poranną toaletę i kawę (pomógł dzieży, emerytów, rolników, szkół…). jących 80 km. normandzkiego wybrzeża. W dniu D nych wrażeń i widoków. losów Bychawy i La Chapelle. Niezwykłe wrażenie niewyspani, przejedzeni, ale szczęśliwi. Ale chyba pobliski Mc Donald), by godnie wkroczyć do królew- przybiły do tego brzegu wojska brytyjskie, amery- zrobiła prezentacja sylwetki Bolesława Plantera, nikt nie żałuje wyjazdu i z radością powróci do La skich komnat i ogrodów. O ile wnętrza pałacowych kańskie i kanadyjskie, a potem dołączyły sojusznicze byłego dyrektora Szkoły Podstawowej w Bychawce Chapelle. apartamentów olśniły i zachwyciły, o tyle widok przygotowana przez B. Rosołowską, obecną dyrektor Irena Zarzycka

Głos Ziemi Bychawskiej 10 6/2015 11 mieszkańcy mieszkańcy

nasz alpinista Bychawa na Dachu Europy „„30 czerwca odwiedzane przez Polaków. Zmęczeni, przy Forestiere des Rognies 2768 m. Alpiniści śmie- „„Weź „Głos” świetle czołówek szybko rozbiliśmy namiot, ją się, że jest to polski schron, ponieważ często ok. godz. 6.40 na wakacje! coś tam przekąsiliśmy i położyliśmy się spać. nocują tu Polacy. Z tego miejsca widać w odda- pochodzący z Bychawy W niedzielę rano przepakowaliśmy plecaki, li schronisko Tete Rousse, cel naszej wędrówki Polecamy lekturę naszej Daniel Woch, zdobył rozdzieliliśmy sprzęt, tak, aby każdy z nas tar- na dziś. Mały odpoczynek, łyk wody i w dro- gazety w dowolnym miejscu gał na górę jednakowy bagaż. Posłuchaliśmy gę. Po kolejnych dwóch godzinach pokonywa- Mont Blanc (4810 m). też relacji ludzi, którzy dopiero zdobyli szczyt. nia skalnej grani doszliśmy w końcu małym na świecie. Wiemy, że to Tak opisuje wyprawę: Wprowadziło to stresującą atmosferę – trochę lodowcem do schroniska, gdzie w odległości możliwe, odkąd gazeta jak przed egzaminem, ponieważ z ich opowie- 50 m od niego rozbiliśmy namiot. Noc w na- jak wszystko inne, jest Góry to moja pasja od 2008 roku. ści wynikało, że trasa była bardzo trudna, miocie zapowiadała się spokojnie, jednak ok. Zafascynowany Tatrami z każdym rokiem a po drodze zdarzały się wypadki. Intuicja jed- 20. usłyszeliśmy hałas silnika śmigłowca, któ- w Internecie, ale tym razem podejmowałem coraz większe wyzwania. nak podpowiadała mi, że jest to niepotrzeb- ry wylądował przy Wielkim Kuluarze „Rolling zalecamy czytanie jej w wersji Zaczynało się zwyczajnie, najpierw Kasprowy ne nakręcanie się, dlatego też uznaliśmy, że Stones”. Okazało się, iż trójka alpinistów scho- papierowej. Dajemy przykład: Wierch i Giewont, później trudniejsze wyciecz- nie zmieniamy zdania i atakujemy szczyt. dząc z grani Gouter nie dała rady pokonać ku- na okładce (ostatnia strona) ki na Świnicę, Rysy, czy też osławioną Orlą Założyliśmy plecaki, które ważyły chyba tyle, luaru i po godzinie odsiadki na grani, zadzwo- Perć. Z czasem zwykły trekking przestał wy- co my, i w drogę. nili po pomoc. Akcja ratunkowa trwała około – pasjonująca lektura „Głosu starczać. W 2012 roku udało mi się zdobyć Skorzystaliśmy z kolejki i tramwaju Du Mont 20 minut, każdy z alpinistów został samodziel- Ziemi Bychawskiej” na plaży najwyższy szczyt Niemiec. Rok później zrobi- Blanc, który wywiózł nas do stacji Gare du nie przetransportowany na pełnej długości w Grecji; zdjęcia obok chyba łem specjalistyczny kurs i zacząłem się wspi- Nid du Agile na wys. 2380 m. Widoki, jakie się liny do schroniska. W końcu dźwięk śmigłow- nać latem w Tatrach, a zimą organizować jed- stamtąd rozpościerały, zapierały dech w pier- ca umilkł i nastała całkowita cisza, a wraz nie ma sensu objaśniać :) nodniowe wyprawy ze specjalistycznym sprzę- siach. Z jednej strony przepiękne doliny ocieka- z nią położyliśmy się spać. W nocy kilkukrot- tem. Z każdym razem chciałem czegoś więcej, jące zielenią, z drugiej kraina wiecznego śniegu nie przebudził mnie mróz i zmusił do ubiera- materiały autora © a góry uzależniały jak narkotyk. © z lodowcem Bionnassay na czele, a ponad nim nia dodatkowych warstw ubrań... O zdobyciu najwyższego szczytu Europy ma- jechać we dwóch (ja i kolega Daniel) pojedzie- dni do wyjazdu. Tym sposobem w sobotę 27 majestatycznie rozpościerającym się szczytem Daniel Woch rzyłem od dłuższego czasu. Próbowaliśmy zor- my na 100 %. I tak też się stało! czerwca 2015 wyruszyliśmy w pełnej gotowo- Aiguille Bionnassay 4061 m, całkowicie przy- ganizować wyprawę w ubiegłym roku, nieste- Przygotowania rozpoczęliśmy na początku ści z Wrocławia. kryty pokrywą śnieżną. Ze stacji Gare du Nid Ciąg dalszy artykułu na stronie www.bycha- ty przed samym wyjazdem, rozpadła się eki- roku. Ustaliliśmy listę niezbędnego sprzętu, Po pokonaniu trasy ok 1300 km w sobotnią wyruszyliśmy skalistą trasą do schroniska wa.pl w zakładce lokalna gazeta > artykuły. pa. W tym roku jeszcze bardziej zmotywowa- sporządziliśmy kosztorys i wstępny plan wy- noc dojechaliśmy do małej miejscowości Les Tete Rousse 3167 m n.p.m., w pobliżu którego ni, powiedzieliśmy sobie, że choćbyśmy mieli prawy. Zarezerwowaliśmy w pracy „sztywny” Houches (nieopodal Chamonix), gdzie znajduje zamierzaliśmy nocować. Po około godzinie do- termin urlopu i ćwicząc kondycję odliczaliśmy się niewielkie pole namiotowe, bardzo chętnie szliśmy do małego budynku o nazwie Baraque

„„Rodziną na rower! niespodziankę, przyjeżdżając na miej- Dar. Tam, po krótkiej przerwie na Rajd rowerowy „Doliną sce naszej zbiórki. Zmotywowani za- lody, ruszyliśmy w stronę domu, oczy- interesowaniem mediów szybko do- wiście szlakiem Doliną Kosarzewki. Kosarzewki” zorganizowany jechaliśmy do Pszczelej Woli przez W Bychawie, w barze nad zalewem przez Urząd Miejski w Bychawie Zdrapy i Iżyce. Tam, przy Zespole Szkół czekał na nas zasłużony ekwiwa- w niedzielę 28 czerwca Rolniczych dołączyła na nas niewielka, lent kaloryczny w formie pysznych z racji konkurencyjnej imprezy rowe- pierogów. nie zawiódł nikogo. Wzięli rowej w Lubartowie, grupka kolarzy Dziękujemy za udział w rajdzie go- z nim udział i profesjonaliści, z Lublina. Będąc w Osmolicach, obej- ściom z Lublina, w szczególności wykręcający stukilometrowe rzeliśmy jeszcze pałac i młyn, a nasz p. Monice Wiatr, Łucji Łukasik z ro- trasy dziennie, i jeżdżący tylko przewodnik – Marek Kuna poopowia- dziną oraz mieszkańcom naszej gmi- dał nam o historii tych miejsc. ny – m.in. Łukaszowi Korbie z Mają dla rekreacji, ale także całe Do Bychawy wróciliśmy naszym szla- i Igą, radnemu Tadeuszowi Gajurowi rodziny z małymi dziećmi. kiem, by o godz. 12.30 wystartować z Emilianem, Januszowi Flisowi Prosimy o przysyłanie zdjęć z różnych zakątków Program rajdu został dostosowany do kondycji znów spod Urzędu w dalszą drogę. z Szymonem oraz wszystkim niewy- Polski i świata. Warunek – musi się na nim zna- osób w każdym wieku i o różnych umiejętnościach. Tym razem w większym i bardziej fa- mienionym tu osobom, które wzięły leźć nasza gazeta (najlepiej ten numer). Do wy- Do rajdu można było dołączyć się w dowolnym milijnym składzie, między innymi, udział w rajdzie. Za opiekę medyczną grania zestaw upominków promocyjnych nasze- punkcie, z czego większość skorzystała. Całe zda- z rodziną z małym dzieckiem, która – sympatycznej ekipie z bychawskie- go miasta i publikacja zdjęcia w następnym nu- rzenie trwało ponad 6 godzin, wzięło w nim udział specjalnie przyjechała na nasz rajd go Zespołu Ratownictwa Medycznego merze. Zdjęcia z gazetą prosimy przysyłać do 31 prawie 40 uczestników, z czego całą zaplanowaną z Lublina. z p. Piotrem Krykiem. sierpnia 2015 roku na nasz adres: trasę – 65 km – przejechało piętnaście osób. Do Krzczonowa pojechaliśmy tra- mg/UM Bychawa [email protected]. Spotkaliśmy się o 10.00 rano przed Urzędem są alternatywną – przez Olszowiec Miejskim. Radio Lublin zrobiło nam wielką i Lewandowszczyznę obok góry Boży Marek Matysek © ©

Głos Ziemi Bychawskiej 12 6/2015 13 mieszkańcy mieszkańcy

„„„ZBych” się rozkręca! Zdrady w Bychawie? Aż pięć razy! Gdyby ktoś zapomniał, czy „„Kolejne teatralne zwrotach akcji. Dzięki licznym kobiecym zabie- Grzesiakowi i Januszowi Lipcowi – chapeau bas nie był jeszcze zorientowany, gom mężczyźni dostrzegają jak wiele mogą stra- dla Was! zmagania za nami. cić i postanawiają przystąpić do walki. Sztuka Obrotowa scena to dzieło znanego z innej budo- spieszę donieść, że „ZBych” to W czerwcu teatr kończy się oczywiście Happy Endem, a jed- wy – Waldemara Kota (bychawski Noe), który, nasz lokalny teatr amatorski, amatorski „ZBych” na z finalnych scen – zaręczyny, powoduje na jak się okazało, zna się nie tylko na łodziach. twarzach widzów nie tylko uśmiech ale również Dziękuję pani Ewie Sprawce za wykonanie w którego wykonaniu z Bychawskiego bychawska, i nie tylko, wybuch śmiechu – a to chyba dzięki jednemu aranżacji wnętrz, a także panu Mariuszowi Centrum Kultury z aktorów? Dubielisowi, właścicielowi salonów meblowych publiczność, mogła obejrzeć zaprezentował nową Sztukę wystawiono pięciokrotnie w Bychawskim Laviska za użyczenie mebli. Dziękuję panu kilkakrotnie kolejny spektakl, Centrum Kultury w dniach 7–12.06.2015. Sala Romanowi Rusinkowi za użyczenie niezbęd- z repertuaru komedii lekkich sztukę – komedię dwukrotnie pękała w szwach. Wszystkim, któ- nych rekwizytów, a także za zdjęcia wykonywa- obyczajową autorstwa rzy odwiedzili BCK w tym okresie i zakupili bi- ne podczas prób i premiery spektaklu. Ostatnie, i zabawnych. Widownia lety na spektakl bardzo serdecznie dziękuję. ale nie mniej ważne podziękowania, kieruję na reagowała żywo spontanicznym Pawła Jurka pt. Zabawa Zebrane pieniądze przeznaczone zostaną na ręce p. Marka Matyska za wykonanie zdjęć, pla- śmiechem, ale widz oprócz w zdrady. Prace nad dalszą działalność teatru. katu oraz nagrania.| W tym miejscu pragnę z serca podziękować Wszystkich zainteresowanych naszą dalszą dużego ładunku komizmu premierą nowej sztuki osobom bardzo zaangażowanym w prace nad działalnością zapraszam do śledzenia stron

Marek Matysek przygotowaniem opisywanej sztuki. Największe ebck.pl i bychawa.pl. Zapraszam też do kontak- sytuacyjnego miał też okazję trwały niespełna pięć © do życiowej refleksji, a może miesięcy, a gros czasu © pochwały i podziękowania kieruję na ręce ak- tu osobistego – może mają Państwo jakieś su- Sztuka opowiada o losach dwóch małżeństw swoich mężów i partnerów kobiety postanawia- torów, którzy przez cztery miesiące spotykali gestie, pomysły? Jeśli tak, proszę o kontakt ze i autorefleksji… zostało poświęcone na i jednego związku partnerskiego opartego na ją odbudować zanikające już uczucia. Jedna się ze mną w BCK, wieczorami i nocami spę- mną w Bychawskim Centrum Kultury. Można by rzec, ot, samo życie i powtórzyć za klasy- budowę wyjątkowej zasadzie: Nie mamy przed sobą żadnych ta- z głównych bohaterek wpada na pomysł zdra- dzając na próbach po 2-3 godziny. Dziękuję: Teatr nie przestaje działać i mam ogromną na- kiem: Z kogo się śmiejecie? Śmiejecie się z samych jemnic! Akcja sztuki dzieje się we współcze- dy swych partnerów w celu wzbudzenia w nich Ilonie Fijołek-Mitule, Teresie Tracz, Beacie dzieję, że jesienią przystąpimy do pracy nad no- siebie! scenografii. snym świecie i nie różni się wiele od codzien- zazdrości. Misternie szyty plan nabiera tempa Kot, Sylwestrowi Krusińskiemu, Mirosławowi wym spektaklem. Tekst trafnie zaadaptowano, dzięki wykorzystaniu nego życia. Odtrącone i zaniedbywane przez i przeradza się w komedię o szybkich i nagłych Mateusz Wróblewski rekwizytów i scenografii, przemyślanej charaktery- zacji postaci, do codziennej współczesnej rzeczywi- stości. Tu brawa i uznanie dla reżysera i wszystkich „„Barszcz Sosnowskiego – groźna pamiątka „„Rodzinne kopanie wykonawców oraz obsługi technicznej. Każda z trzech par damsko-męskich rozważających „„Apel Pamięci 1 Września – zaproszenie PRL-u 28 czerwca na naszym Orliku ewentualny fakt zdrady swojego partnera reagowa- Odbędzie się 1 września 2015 r. o godzinie 18.30 przy pomniku Okazuje się, że występuje Zdarza się najczęściej na nieużytkach, w rowach odbył się po raz pierwszy ła w zróżnicowany sposób i niesztampowy, co zmu- również w naszych okolicach. i na poboczach. Na polach uprawnych rolnikom Gminny Rodzinny Turniej Piłki szało widza do ciekawości: co z tego wyniknie i jak Marszałka Józefa Piłsudskiego w Bychawie. Po apelu zapraszamy na udaje się go wytępić z użyciem chemicznych środ- to się zakończy? A właśnie o to w teatrze chodzi. poczęstunek w kawiarni artystycznej Złota Lira (BCK). Oto „przepiękny” okaz tej ków ochrony roślin. Kontakt z tą rośliną może wy- Nożnej o puchar Burmistrza Do ziewania nie było więc okazji. Zwłaszcza, że uda- Organizatorzy: rośliny po sąsiedzku. wołać bardzo silne poparzenia i zapalenia skó- Bychawy. ło się wykonawcom (rzecz oczywista i reżyserowi) Narodowe Siły Zbrojne Barszcz Sosnowskiego w latach 50. XX w. zo- ry – od wysypki do pęcherzy i otwartych ran. Ich Początkowo do zawodów zgłosiło się 11 drużyn, zaakcentować indywidualizm psychologiczny płci. stał sprowadzony do Polski jako roślina paszowa. stopień zależy od odporności uczuleniowej, która jednak nie wszyscy mogli skompletować „starszą” Odmienne reakcje kobiet i mężczyzn na tak zwa- Niestety nie sprawdził się w tej roli i w tej chwili u ludzi jest różna. Zagrożenie dla zdrowia ludzi sta- część zawodników, dlatego w końcu wystartowa- ny potocznie „skok w bok”. Prawdziwym zaskocze- jest niebezpiecznym chwastem trudnym do zwal- nowią furanokumaryny zawarte w soku oraz w wy- ło 7 ekip. Łącznie rozegrano 13 spotkań, wszyst- niem dla widzów z prowincji (bez urazy, też się do czenia. Jest to gatunek rośliny zielnej z rodziny dzielinie włosków gruczołowych barszczu. Roślina kie w miłej i sportowej atmosferze. Na szczęście nich, bez kompleksów, zaliczam) było wykorzysta- „„Informacja o godzinach pracy aptek selerowatych, osiągający wysokość nawet do 4 jest zwłaszcza niebezpieczna w dni słoneczne, gdyż obyło się prawie bez kontuzji, z jednym wyjątkiem. nie sceny obrotowej (pomysłu i własnej konstrukcji w Bychawie metrów (trochę przypomina wyrośnięty koper). substancje uaktywniają się w obecności światła. Najbardziej emocjonujące okazały się mecze o III p. Waldemara Kota). Gratulacje! święta i inne Charakterystyczne są duże pierzastodzielne liście, Należy pamiętać, że za usunięcie barszczu odpo- i I miejsce. W obydwu przypadkach o końcowym apteka poniedziałek - sobota niedziela dni wolne od dyżur całodobowy Tego mógłby nam pozazdrościć, być może, niejeden piątek pracy grube puste łodygi (góry zielone, ku dołowi pokry- wiada właściciel działki, na której się on znajduje. wyniku decydowały rzuty karne. Pierwsze trzy teatr profesjonalny. te purpurowymi plamkami) oraz białe kwiatostany mg/UM miejsca zostały nagrodzone pucharami ufundowa- Apteka „Pod Aniołem” 7-21 7-18 9-18 nieczynna od 25. dnia każdego Dziękując i doceniając pracę całego zespołu akto- ul. Piłsudskiego 18 miesiąca zebrane w duży baldach. nymi przez Burmistrza Bychawy, pozostałe ekipy Dziwulska Magdalena rów, pod kierunkiem reż. Mateusza Wróblewskiego, od 7 do 12 dnia otrzymały pamiątkowe dyplomy. Dyrektor Domu i Łukasz „AMBER” 8-20 8-16 10-18 nieczynna każdego miesiąca osób wspierających ich technicznie i innych two- ul. Piłsudskiego 63 Dziecka w Woli Gałęzowskiej W. Mazurek poczę- Gurgacz Halina od 13 do 18 dnia rzących scenografię i charakteryzację, zwracam ul. Piłsudskiego 14 7-19 7-15 nieczynna nieczynna każdego miesiąca stował wszystkich zawodników i kibiców prze- się z apelem /prośbą do władz miejskich na czele pysznym bigosem, p. M. Jurycki, właściciel pie- Kołodyński Tomasz 8-19 8-19 9-14 nieczynna od 1 do 6 dnia z Panem Burmistrzem, Rady Miejskiej, dyrekcji BCK, ul. Piłsudskiego 36 każdego miesiąca karni w Starej Wsi, dostarczył świeże pieczywo, MEXA sp. z o.o. Zarządu BTR oraz Mieszkańców: zróbmy wszystko tzw. „Zdrojowa” za p. M. Tracz pomagał sędziować, a p. B. Kot spisa- 7-21 7-18 8-15 8-15 w święta od 19 do 24 dnia co możliwe – zarówno organizacyjnie jak i finanso- szpitalem państwowe każdego miesiąca ła się na medal jako fotoreporter. Oficjalne wyni- ul. Piłsudskiego 28 wo – żeby „Zbych” rozwijał swoją działalność. I do- ki: I miejsce – klasa VI b, II miejsce – Dom Dziecka ceńmy, że są tacy wśród nas, oby ich przybywało, Obowiązuje od 10 lipca 2015 r. w Woli Gałęzowskiej, III miejsce – klasa V b, IV którym chce się chcieć, podtrzymywać w naszej Informacja na podstawie uchwały nr X/52/2015 Rady Powiatu w Lublinie z dnia 25 czerwca 2015 r. miejsce – klasa IV b, c, V miejsce – klasa III a, V Bychawie tradycje kulturowe i tworzyć nowe. miejsce – SP w Bychawce, VI miejsce – klasa IV d. Stanisław Głazik © Maria Dębowczyk ©

Głos Ziemi Bychawskiej 14 6/2015 15 historia historia

Głos Regionalistów redaguje nr 6 (106) 2015 BYCHAWSKIE TOWARZYSTWO REGIONALNE Co rzekłby nam ks. Antoni Kwiatkowski w dzisiejszych czasach? „„Powiadają, że nie ma się można było wyłącznie w szkole rosyjskiej – innej organicznej wykonali poprzednicy: ks. Opalski i ks. wydarzeń epoki. Zasygnalizujmy jeszcze kilka proble- nie było. Makara. mów w zetknięciu z którymi ukazuje się wymiar tej ludzi niezastąpionych. Utalentowany młodzieniec zdobył zawód ślusarza, Z całą pewnością nowy proboszcz obserwowany wybitnej postaci. a później zecera. Drukarze to była, obok kolejarzy, był pilnie: przez władze jako „niebłahonadziożnyj”, „Problem żydowski” – walcząc o polski handel, ban- Brzmi to bardzo tramwajarzy, pracowników wodociągów, ówczesna a przez środowisko pewnie jako „dziwak” – warsza- kowość, gospodarkę, własność, ks. Kwiatkowski wzy- optymistycznie. Jednak robotnicza elita; świadoma interesów narodowych wiak, ksiądz robotnik, abnegat w dziurawych butach wał do konkurencji w dziedzinach tradycyjnie opano- i klasowych. Matecznik ruchów robotniczych. i połatanej sutannie. W kraju, gdzie „jak cię widzą, wanych przez Żydów. Ale w jego wypowiedziach brak nieprawda. Są ludzie Kwiatkowski ukończył Gimnazjum w Płocku. Skąd tak cię piszą”, a ubiór raczej zdobi człowieka. Jako antysemityzmu i nawoływania do nienawiści. W imię o tak przemożnym u młodego robotnika powołanie, dlaczego Lublin, modernista i nowinkarz w środowisku konserwa- wspólnego dobra potrafił współpracować ze staro- diecezja lubelska? Nie wiemy. Nie znamy motywów tywnym. Jako osoba prostolinijna, o upodobaniach zakonnymi mieszkańcami Bychawy choćby w banko- wpływie na kształt osobistych, natomiast analizować możemy warunki demokratycznych, pośród rozbudowanej i ustalonej wości lub edukacji. historyczne, w jakich ta decyzja powstała. hierarchii społecznej. rzeczywistości, że Kwestie polityczne Rozwój przemysłu, migracja ludności do miast, cięż- Widok proboszcza, budującego drogę pospołu z ro- zastąpić ich nie sposób, kie warunki bytowania, rodziły dramaty osobiste botnikami, dla wielu musiał być szokujący. I tyl- Przekonania polityczne ks. Kwiatkowskiego można i konflikty społeczne. Rozwiązań szukano na różnych ko bezwzględna szczerość intencji i ogólny pożytek uznać za zbliżone do narodowej demokracji. Jednak a i naśladować trudno. Wieczór pamięci księdza Antoniego Kwiatkowskiego płaszczyznach. – Bene Meritus 2015. Z tej okazji przed Bychawskim z podjętych inicjatyw przekonywały bezsprzecz- powstrzymywał się, jako duchowny, od bezpośred- Ksiądz Antoni Kwiatkowski był człowiekiem jedy- Nas, edukowanych w PRL-u, uczono, że jedyną moż- Centrum Kultury w dn. 5 lipca 2015 zebrało się nie. W Bychawie i okolicach nie brak było osób wy- niego angażowania się w sprawy polityczne. Potrafił Tomasz Hanaj Tomasz nym w swoim rodzaju, a jego dokonań przecenić nie niewielkie grono zainteresowanych bychawian. © liwą i prawdziwie skuteczną opcją była walka klas, © kształconych, w świecie bywałych, o szerokich ho- uszanować racje innych, zwłaszcza gdy chodziło Spotkanie rozpoczęła Teresa Tracz, prezes można. Można tylko wyobrazić sobie, co osiągnąłby rewolucja socjalistyczna i wspólna – czytaj pań- wzrostu dobrobytu, były propolskie sympatie miesz- ryzontach. Ziemian, inteligencji, mieszczan. Ale in- o wspólną sprawę. Entuzjastycznie i bezwarunko- kańców. Ludność wzięła masowy udział w mani- Bychawskiego Towarzystwa Regionalnego i oddała w większej skali, skoro w naszym małym świecie zro- stwowa – własność środków produkcji. Tak nie było. głos koledze z Zarządu – Markowi Kunie, który tegracja środowiska wokół wyznaczonych celów mu- wo przyjął odzyskanie niepodległości i okazywał bił aż tyle! Inną możliwością były ruchy związkowe, spółdziel- festacjach rocznicy Unii Horodelskiej i dość liczny podzielił się swoimi refleksjami na temat patrona siała pokonywać indywidualne różnice przekonań wielki szacunek ludziom, którzy się do niej przyczy- Trudno też mierzyć się z p. Marią Dębowczyk – bio- cze, korporacyjne działania na rzecz poprawy bytu w Powstaniu Styczniowym. Rusinem z pochodzenia Bychawy (czytaj tekst główny). Wieczór uświetnił i animozje. nili. Co sądził o legionach? Co mówił o zabójstwie grafką naszego kanonika. Trudno do tego, co już usły- był dr Mikołaj Nieczaj, dowódca lokalnego oddziału występ bychawskiego chóru z BCK pod batutą Marcina pracowników. Mączki oraz koncert lubelskiego kwartetu w składzie: I sprawa kolejna. Realizacja inicjatyw ks. Narutowicza? Nie znam jego stosunku do zamachu szeliśmy od niej i przeczytali, dodać coś istotnego. Była wreszcie chrześcijańska nauka społeczna, zako- powstańczego. Magdalena Mazur (wiolonczela), Karolina Hordyjewicz Kwiatkowskiego wymagała licznych zezwoleń, po- majowego, który głęboko podzielił naród. Ale cóż! Ranga postaci i świąteczna okoliczność wy- rzeniona w ewangelii, wskazująca drogę poprzez po- Po stłumieniu powstania władze carskie przystąpi- (fortepian), Jan Mazur (skrzypce), Paweł Mazur twierdzeń, dokumentów wydawanych przez wła- Publicystyka ks. Kwiatkowskiego skupia się na tema- (skrzypce). magają pochylenia z uwagą czoła przed człowiekiem stawę solidarnościową, działania wspólnotowe i cha- ły do szczególnie energicznej rusyfikacji Podlasia, dze. Poruszanie się pośród machiny biurokratycznej, tyce religijno-etycznej oraz społeczno-gospodarczej. wybitnym, jeżeli nie najznamienitszym w dziejach rytatywne. Tą drogą podążał papież Leon XIII, autor Pobuża i Chełmszczyzny. W 1875 roku zlikwidowa- w gąszczu rosyjskiego prawa i bezprawia, oznaczało Daje też czytelnikowi pewne wiadomości z dziedzi- Powiedzmy tylko, że po liberalizacji kursu polityki ro- naszego miasta. encykliki Rerum novarum i św. Jan Bosco, założyciel no kościół grekokatolicki, a cerkwie unickie przeję- przedkładanie pokornych próśb, deklaracji wierno- ny historii, kultury i literatury pięknej, przedstawia syjskiej, część unitów przeszła do kościoła rzymsko- Doroczna impreza „Bene meritus” weszła już na stałe zakonu salezjanów, działający wśród młodzieży ubo- ło duchowieństwo prawosławne. Ludność unicka, poddaństwa, zapewnień o lojalności. Konieczne były wybitne postaci z naszych dziejów. Poziomem do- katolickiego. Wśród prawosławnych natomiast po- do kalendarza zdarzeń w Bychawie. Jej program aspi- giej i robotniczej. Kapłaństwo i działalność społeczna przywiązana do swego kościoła, stawiła opór, któ- odpowiednie znajomości, poparcie, dojścia, wyko- stosowana do potrzeb prostych ludzi, pisana pięk- słuch zyskał ukraiński ruch narodowy, co zgoła nie rujący do miana kultury wyższej, wydaje się być god- Antoniego Kwiatkowskiego zdają się wynikać z takich ry bezwzględnie łamano. Bicie, aresztowania, pa- rzystanie sposobnych sytuacji. Ktoś niemądry mó- nym i bogatym językiem, nawiązującym do poezji ro- było zamierzeniem władz. ną formą uczczenia wielkiego patrona, cokolwiek są- właśnie przesłanek. cyfikacje wsi dokonywane przez kozaków, zmusiły wiłby o współpracy z władzami. Najpierw rosyjskimi, mantycznej. Antoni Kwiatkowski, jak mało kto, umiał dzą o tym miłośnicy piosenki biesiadnej i disco-polo. większość unitów do uległości, ale część, wspierana Dodajmy, że historia na naszych oczach zweryfiko- W Bychawie ład i porządek* a przez ostatnie lata I wojny światowej – austriacki- czerpać z obu wielkich tradycji literackich, łącząc Co rzekłby nam ks. Antoni Kwiatkowski w dzisiej- przez duchowieństwo katolickie, w konspiracji prak- emocje i wrażliwość romantyków z trzeźwą rzeczo- wała słuszność społecznych koncepcji sprzed ponad Przeniesienie ks. Kwiatkowskiego do Czerniejowa, mi. A to były normalne warunki egzystowania w tam- szych czasach? tykowała swoją wiarę. Władze carskie stosowały też wością pozytywistów. stulecia. parafii małej i biednej, należy traktować jako rodzaj tej rzeczywistości. Ucieszyłaby go bez wątpienia powszechna edukacja system bodźców pozytywnych, rozwinięto sieć szkół Trudno przypuszczać, że ks. Kwiatkowski, surowy dla Drugim ważnym względem, jaki mógł mieć wpływ na kary kościelnej, wymierzonej dla zadośćuczynienia W trakcie 26 lat kapłaństwa Antoniego młodzieży, te rzesze licealistów, magistrów, dokto- elementarnych, oczywiście rosyjskich. Na „gramot- siebie, krytyczny wobec innych, mówiący prawdę wybór życiowy młodego człowieka był fakt, że w tym żądaniom zaborców. Kwiatkowskiego w Bychawie, na świecie zaszło sze- rów nawet. Zmartwiłby brak godziwej pracy, bo tę nych” czekały ułatwienia w dalszym kształceniu, lżej- bez ogródek, miał wokół siebie samych wielbicieli. czasie Kościół pozostał jedynym depozytariuszem Po rocznej kwarantannie, w 1900 r. ks. Kwiatkowski reg istotnych wydarzeń historycznych. Rewolucja cenił najwyżej. sza służba wojskowa, możliwość uzyskania posady Ktoś krytykował go za brak dbałości o kościół i pleba- aspiracji Polaków. pojawił się w Bychawie, która miała stać się jego 1905-07 w Rosji, I Wojna Światowa, odzyskanie Co sądził o spożywaniu alkoholu pamiętamy, czytali- rządowej: choćby woźnego lub listonosza. nię – zrujnowane przez wojnę. Ktoś miał za złe zbyt- Brak wspomnień z okresu seminaryjnego oraz wcze- miejscem pobytu do końca życia. niepodległości, obrona granic 1918-1920 i wresz- śmy. A wszak w jego czasach wypijano jedynie jakieś Oprócz przejętych świątyń unickich budowano nowe nie udzielanie się w sprawach świeckich, choć pro- snego kapłaństwa ks. Kwiatkowskiego, kiedy to był Czy władze kościelne przewidywały, że jest to właści- cie tworzenie i odbudowa (jakże trudna) Państwa 1,5 litra czystego etanolu na głowę rocznie! cerkwie – w samym Hrubieszowie powstały dwie. boszcz zwykle wycofywał się z zarządu, gdy „firma” wikarym u św. Pawła w Lublinie oraz kapelanem we miejsce dla tak nietuzinkowego kapłana? Cóż – bi- Polskiego. Front I wojny światowej przetoczył się Cóż powiedziałby mnogim prorokom – katastrofi- Jedna w centrum, vis a vis kościoła katolickiego, dru- stawała na nogi. Atakowano go za nowinkarstwo. szpitalnym. Następnie, przeniesiony do Zamościa, skup Jaczewski należy do wybitnych postaci w dzie- nad Bychawą trzykrotnie, dwa razy w 1914 i kolej- stom i wyznawcom teorii spiskowych: że to już ko- ga, mniejsza, w koszarach kawalerii. Z powodu kinematografu stawał przed sądem bisku- nawiązał świetne relacje z młodzieżą, ale naraził się jach Lubelszczyzny, zapewne dobrze rozumiał uta- ny raz w 1915 roku, powodując znaczne zniszczenia niec, że Polska, a może i cywilizacja, ba, świat cały Inwigilacji i szykanom poddawano osoby podejrzane pim jako gorszyciel młodzieży. Moderniści zarzucali władzom Ordynacji Zamojskiej z powodu demokra- lentowanego podwładnego. i biedę, która dotknęła nawet zamożniejsze warstwy ginie, że tylko ONI mogą i chcą wszystkich uratować? o nieprawomyślność, w tym duchowieństwo katolic- „księżowskiej” gazecie parafialność i prowincjona- tycznych przekonań. Czego dokonał tutaj ks. Kwiatkowski – wiemy wszy- społeczeństwa. Pewnie rzekłby, że on sam żył w czasach prawdziwie kie i wiernych. lizm, na co kapłan odpowiadał, że takiego pisma po- scy. Jak mu się to udało? Skąd wiedział co robić i jak Dokładnie 100 lat temu wojska austriacko-niemiec- ciężkich. W obronie Kresów Taką sytuację zastał w swej parafii młody proboszcz. trzebuje parafia. działać? Jak pozyskał zaufanie środowiska, jak prze- kie – a w ich składzie Brygady Legionów – przekroczy- W roku 1895 – już pięć lat po otrzymaniu święceń Uważał za swój naturalny obowiązek włączenie się Wierni, i nie tylko oni, dostrzegali przede wszyst- Początek drogi konywał i dobierał właściwych ludzi do zadań? ły Wisłę, szykując się do ofensywy na Lubelszczyźnie. – został proboszczem parafii w Hrubieszowie oraz w walkę o polskość tych ziem. Przeciwstawiał się Rosjanie cofali się, stosując taktykę spalonej ziemi, kim ogromne pokłady miłości bliźniego, poświęce- Gdy się urodził, w pamiętnym roku 1861, To są pytania, nad jakimi warto się zastanowić. I tu dziekanem tamtejszego dekanatu. Awans znaczny, nauczaniu religii w języku rosyjskim, zbyt potulnym wywożąc wszystko, co miało wartość: zapasy, urzą- nie i bezsprzeczną uczciwość ks. kanonika. Miał ks. w Warszawie miały miejsce wydarzenia poprzedza- pomóc może znajomość epoki i historii lokalnej. ale jednocześnie wysłanie na front walki. księżom udzielał reprymendy, umacniał w wierze dzenia przemysłowe, inwentarz. Ludzi nakłaniano Kwiatkowski duży dystans do siebie i specyficzne po- jące wybuch Powstania Styczniowego. Jego rodzina, Antoni Kwiatkowski był człowiekiem wykształconym Tu znów niezbędny rzut oka na tło historyczne. niepokornych. Potajemnie udzielał sakramentów do ucieczki na wschód, co wiele osób w poczuciu za- czucie humoru. Był bohaterem lokalnych anegdot. jego otoczenie, byli świadkami, a może w jakiejś mie- i kształcącym się ustawicznie. Poza wiejskiego księ- Okolice Hrubieszowa (d. Ziemia Bełska) zamieszki- unitom odmawiającym przejścia na prawosławie. grożenia uczyniło. W Bychawie zarekwirowano na- Wróćmy do postawionego na początku pytania: Co rze uczestnikami tragicznych wydarzeń: powstania, żula, jaką chętnie przybierał, była pozorem. Teorie wała w znacznej mierze ludność rusińska, wyznania Działalność ks. Kwiatkowskiego wyczerpała cierpli- wet dzwony kościelne. Dorobek mieszkańców legł powiedziałby nam dziś ks. Kwiatkowski? Może opo- jego upadku i następujących represji. społeczno-ekonomiczne, wzorce pozytywistyczne unickiego, mówiąca lokalnym dialektem pogranicza wość władz rosyjskich i po pięciu latach zażądano w gruzach. Ksiądz Kwiatkowski niestrudzenie działał, wiedziałby o św. Benedykcie z Nursji, który na gru- Dzieciństwo, młodość, lata nauki Antoniego i modernistyczne były mu znane i umiał je ocenić. przez zaborcę zwanym pogardliwie „chachłackim”. usunięcia go z parafii. Był nawet zagrożony zsyłką, tworzył, budował, odbudowywał, wspomagał uboż- zach Rzymu odbudowywał życie społeczne. Kwiatkowskiego przypadały na okres najcięższych I wybrał formy działania odpowiednie do potrzeb W początkach XIX w. w dobrach hrubieszowskich przed czym uchroniło go wstawiennictwo biskupa szych, wzywał do pracy i nauki, i nigdy nie tracił wia- prześladowań, zniewolenia i rusyfikacji Królestwa i możliwości środowiska. Adaptację do lokalnej spo- działalność społeczną rozwinął Stanisław Staszic. Franciszka Jaczewskiego. ry w Polskę i moc wspólnego działania. Transkrypt wystąpienia Marka Kuny z okazji Bene Polskiego, któremu odebrano nawet nazwę. Kształcić łeczności ułatwiały szaty duchowne, a wiele pracy Uwolnił włościan z poddaństwa, organizował ruch Dalsze dzieje Hrubieszowa i okolic, niezwykle dra- Zakres dzisiejszego wystąpienia nie pozwala na do- Meritus 2015 pt. Ksiądz Kwiatkowski – tło historycz- spółdzielczy, wspierał edukację. Efektem, oprócz matyczne, nie wiążą się z osobą naszego bohatera. głębną analizę dzieła ks. Kwiatkowskiego na tle ne, a współczesność

Głos Ziemi Bychawskiej 16 6/2015 17 historia historia

Głos Regionalistów redaguje nr 6 (106) 2015 BYCHAWSKIE TOWARZYSTWO REGIONALNE Nagroda – za serce oddane Bychawie Prof. dr hab. Albin Koprukowniak (1929-2015) Odszedł opiekun naukowy naszego miasta „„25 czerwca na sesji Rady Miejskiej w Bychawie Wiesław Boguta, członek „„20 lipca br. w wieku 85 lat zmarł nagle wybitny historyk Zarządu Bychawskiego Towarzystwa związany z Bychawą, prof. Albin Koprukowniak. Zasłużony Regionalnego otrzymał od władz profesor Instytutu Historii Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej w Lublinie. Szczególnie interesował się miasta nagrodę za upowszechnianie problematyką ziemiaństwa Lubelszczyzny oraz dziejami miast kultury. i lokalnych społeczności w XIX i XX w. Wiesław Boguta to rodowity bychawianin, sercem i duszą oddany naszemu Czuję się w obowiązku pożegnać go tutaj z moją osobistą miastu, członek Zarządu Bychawskiego Towarzystwa Regionalnego, przyjaciel wdzięcznością i w imieniu bychawskich regionalistów. Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bychawie i Bychawskiego Centrum Kultury, czło- wiek obdarzony fenomenalną, niemal fotograficzną pamięcią. Profesora pożegnaliśmy z ogromnym żalem w pią- Opracowanie to nie byłoby możliwe bez zaangażo- Monika Głazik/UM Bychawa

Pan Wiesław to także, a może przede wszystkim przykład społecznika, człowieka, © tek 31 lipca, najpierw na jego Alma Mater – Wydziale wania Profesora, który był zarówno członkiem ko- Marek Matysek/2012 © © który „zaraża” otoczenie pasją wydobywania z zakamarków pamięci, odkrywania Humanistycznym Uniwersytetu Marii Curie- mitetu redakcyjnego tejże publikacji, jak i autorem © i utrwalania „historii bliskiej”, zapomnianych epizodów i faktów z codziennego Zebrany materiał stanowi przyczynek do dalszych analiz, badań; niejednokrotnie Skłodowskiej w Lublinie, gdzie zostały zorganizowa- obszernego i znakomicie opracowanego rozdzia- Promotorem 30 rozpraw doktorskich, w tym mojej, życia bychawian minionego wieku. był wykorzystywany przez regionalistów np. przy realizacji projektu „Wirtualna ne akademickie uroczystości pogrzebowe, później łu dot. historii Bychawy w latach 1864-1918. Dużo która powstała na jego seminarium, jako jedna z dwu Pan Boguta jest inicjatorem cyklu artykułów Wspomnienia małego łobuziaka pu- Bychawa”, studentów piszących prace naukowe o tematyce regionalnej, mło- w kaplicy na cmentarzu przy Alei Lipowej. w nim miejsca Profesor poświęcił ogromnej roli, ostatnich. blikowanych w odcinkach na łamach „Głosu Ziemi Bychawskiej”. Artykuły wywo- dzież szkolną. Profesorowi w ostatniej drodze towarzyszyło licznie jaką w Bychawie odegrał wówczas ks. kan. Antoni To Profesor, w 2006 roku, na konferencji z okazji łały lawinę listów i telefonów od bychawian obecnie mieszkających w różnych Pan Boguta jest obecny w mediach. W 2013 r. brał udział w audycji radiowej o tra- środowisko naukowe Lublina (zwłaszcza Wydziału Kwiatkowski. przypadających w Bychawie rocznic, namówił mnie częściach kraju. Te wspomnienia mają: a) wartość sentymentalną dla nas miesz- dycjach bożonarodzeniowych i noworocznych okolic Bychawy „Odczarować 2013, Humanistycznego UMCS, gdzie przeszedł wszyst- Szeroko zakrojone badania prowadzone przez prof. do podjęcia badań historycznych nad Bychawą w ra- kańców a także dla osób, które opuściły rodzinne miasto dawno temu, a teraz czyli Nowy Rok w Radiu Lublin”, realizowanej na żywo przez redaktor Magdalenę kie stopnie awansu naukowego do tytułu profesora Koprukowniaka nad historią Bychawy zaowocowały mach doktoratu w Zakładzie Historii XIX w. Już na z oddalenia obserwują co się w tutaj dzieje, b) edukacyjną dla współczesnej mło- Lipiec, również laureatkę nagrody kulturalnej Gminy Bychawa. zwyczajnego), rodzina, współpracownicy, przyjacie- rok później wydaniem przez UMCS odrębnej pozy- pierwszym naszym spotkaniu w Zakładzie, zapropo- dzieży, która z zapartym tchem chłonie opowieści o przeszłości miasta prowadzo- W 2014 na antenie TVP Lublin prezentował „bychawskiego Mola” i związane le, regionaliści oraz środowisko ziemiańskie. cji naukowej Profesora – Lokalna społeczność gmi- nował mi temat bychawskiego ziemianina, Antoniego ne na żywo przy różnych okazjach, takich jak, np.: Sztafeta Pamięci, realizowana z nim kulinarne smaki Bychawy. Bychawę reprezentował Zarząd naszego ny bychawskiej i jej aktywność 1864-1918. To książ- Budnego i historii jego dóbr, bo jak sam to określił – w ramach Międzynarodowego Festiwalu „Śladami Singera”. Pan Boguta bezinteresownie wspiera działania Miejskiej Biblioteki Publicznej Towarzystwa Regionalnego, którego od kilku lat ka o ogromnej historycznej wartości, znakomicie „dla Budnego zadzwonił już ostatni dzwonek!" Dzięki jego fenomenalnej pamięci, umiejętnościom gawędziarskim, komuni- w Bychawie, m.in. literacko-kulinarną imprezę z cyklu „dla Mola”, której jest zde- Profesor był honorowym członkiem. udokumentowana źródłowo. Niewielki jej nakład Dodam tylko, że podczas trwającej ponad pięć lat katywności i otwartości udaje się ocalić od zapomnienia okruchy regionalnego klarowanym fanem. Wspomnieć w kilku zdaniach życiorys zawodowy został szybko wyczerpany, dlatego też w 2011 roku kwerendy, nigdy nie żałował mi dobrych rad i słów dziedzictwa. I tak np. udało się odtworzyć, dom po domu, układ zabudowy przy To miłe, że prestiżowa nagroda przyznawana przez Gminę Bychawa za szczególne i ogromny dorobek Profesora – trudno. Zwłaszcza, nasze Towarzystwo Regionalne przygotowało drugie otuchy w trudnych chwilach, nieobcych przecież każ- głównej ulicy. Unikatowe zdjęcia dawnej Bychawy, przechowywane w Bibliotece, osiągnięcia w dziedzinie kultury trafiła do p. Wiesława Boguty. Bo jest to czło- że do ostatnich chwil życia prowadził bardzo aktyw- wydanie. demu badaczowi historii, tym bardziej niedoświad- zostały zaopatrzone w barwną opowieść o życiu bychawian, zamieszkujących po- wiek, który dzieli się swoją wiedzą, pomaga innym dyskretnie, bez szumu wokół ne życie naukowe – kilka dni przed śmiercią przygo- Profesor służył zawsze życzliwą pomocą członkom czonemu. Później wspierał mnie i Towarzystwo we szczególne domy, o prowadzonej przez nich działalności, anegdoty z życia, itp. swojej osoby, a to wydaje się być godne najwyższego uznania w środowisku. tował do druku swój kolejny artykuł dot. rodzinnych naszego Towarzystwa przy pisaniu artykułów pra- wszystkich działaniach, które zaowocowały w 2013 Jest to o tyle cenne, że przecież wielu ludzi, mnóstwa miejsc, obiektów w pejzażu Barbara Cywińska, stron. (Był bardzo związany z Radzyniem Podlaskim, sowych i publikacji, m.in. monografii Ks. kan. Antoni roku wydaniem książki o Antonim Budnym: Ostatni miasta już nie ma. Zapisane w pamięci Pana Wiesława Boguty, nierzadko poparte dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bychawie skąd pochodził i gdzie spędzał zwłaszcza latem czas. Kwiatkowski. Kapłan z wiary uczynny autorstwa Pan na Bychawie. prywatną kolekcją pamiątek: zdjęć, gazet, przedmiotów systematycznie są odsła- Tam też zmarł.) Marii Dębowczyk wydanej w 80. rocznicę śmierci ka- Na ostatnim pożegnaniu padło wiele pięknych zdań niane, choćby poprzez publikacje w „Głosie Regionalistów”. Dlatego odsyłam zainteresowanych do obszernej bi- płana, czy jeszcze w ubiegłym roku podczas realiza- o Profesorze. Między innymi, że był znakomitym dy- bliografii prac Profesora wydanej w 2009 roku przez cji projektu Wirtualna Bychawa 1938. Bardzo chęt- daktykiem. To prawda. Ale był takim nauczycielem, UMCS z okazji jubileuszu 80-lecia. Publikacja za- nie uczestniczył w naszych przedsięwzięciach kultu- który nie kieruje, a tylko lekko prowadzi; nie daje go- „„U sąsiadów w Strzyżewicach wiera jego życiorys naukowy i zawodowy oraz wy- ralnych, brał udział w walnych zebraniach Zarządu, towych rozwiązań, a pokazuje, gdzie samemu je zna- Setną rocznicę polskiej szkoły w gmi- oraz władze gminy Strzyżewice. Mszę kaz ponad 400 pozycji bibliograficznych Profesora. jubileuszach i promocjach książek. Był też wiernym leźć; nie gani, a wspiera. Na podorędziu ma zawsze nie Strzyżewice świętowano 20 czerw- św. w intencji nauczycieli, absolwentów Powinna zostać uzupełniona w przyszłości o kilka- czytelnikiem naszej gazety. dobre słowo. Tą drogą osiągnięty sukces jest dla każ- ca br. Za początek szkolnictwa lokal- i uczniów odprawiono w kościele pw. dziesiąt prac powstałych w ostatnich pięciu latach. Był jednym z organizatorów i inicjatorów badań dego najbardziej satysfakcjonujący! nego szkolnictwa uważa się otwarcie św. Trójcy w Kiełczewicach Maryjskich. Śmierć Profesora jest dla nas wszystkich ogromną nad środowiskiem ziemiańskim na Lubelszczyźnie. Przede wszystkim jednak, Profesor był szlachetnym polskiej szkoły powszechnej w sta- Dalszy ciąg uroczystości miał miejsce stratą. Był od lat opiekunem naukowym naszego (Zagadnienia roli społecznej i kulturalnej ziemiań- człowiekiem, serdecznym, rozumiejącym ludzi, z któ- rej karczmie – zajeździe pocztowym w Szkole Podstawowej im. Marszałka miasta, rzec mogę – dobrym duchem Bychawy. stwa lubelskiego były wówczas novum na gruncie ba- rymi się zetknął, skromnym, cierpliwym i otwartym. psprechta.strefa.pl ©

z czasów Stanisława Augusta. Fakt ten J. Piłsudskiego w Strzyżewicach- © Wszystko zaczęło się od zorganizowanej w Bychawie dań naukowych.) Przykładem jego tytanicznej pracy Zostawił nas, Bychawę, wielki naukowiec, oddany miał miejsce w 1915 roku z inicjatywy Rechcie. Licznie przybyli absolwen- w 1987 roku sesji naukowej „Dzieje Bychawy i oko- w tym zakresie są liczne artykuły dotyczące rodzin nauczyciel, a przede wszystkim uczciwy i życzliwy dziedziczki Antoniny Kołaczkowskiej, ci tej szkoły, funkcjonującej od 1929 społeczny. Strzyżewickie Towarzystwo badacza – regionalistę, autora dziesię- lic”, na której pracownicy naukowi Instytutu Historii ziemiańskich, wydane m.in. w pracach zbiorowych człowiek. Mistrz. za zezwoleniem okupacyjnych władz roku. Mury tej zasłużonej placówki Regionalne uhonorowało statuet- ciu książek z zakresu historii lokalnej. UMCS i bychawscy miłośnicy historii zaprezentowa- pod redakcją Profesora: Ziemiaństwo Lubelszczyzny Kończąc to wspomnienie, jestem pewna jednej rze- austriackich. opuściło ponad 5000 uczniów, a trud ką Splendor Koźmianowski, przy- Z okazji Jubileuszu p. Rymarz opraco- li pierwsze wyniki badań nad przeszłością naszego i Podlasia w XIX i XX wieku (2005), Studia nad zie- czy. Mimo ziemskiego odejścia, Profesor na zawsze W uroczystości jubileuszowej wzię- edukacji świadczyło prawie 150 na- znawaną za wybitne zasługi w dzie- wał Monografię Szkoły Podstawowej miasta. Było to wydarzenie niezwykle ważne, gdyż miaństwem w XIX i XX wieku (2002), (2008), (2014). pozostanie z nami w swoich wielkich dziełach, które li udział przedstawiciele Urzędu uczycieli. Przywołano wspomnienia dzinie kultury, absolwenta tej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego Bychawa nie posiadała jeszcze własnej monogra- Był ojcem naukowym wielu profesorów, wielkim po sobie pozostawił i we wdzięcznej naszej pamięci! Marszałkowskiego w Lublinie, o najwybitniejszych pedagogach, ta- szkoły, p. Ferdynanda Rymarza. w Strzyżewicach-Rechcie. fii. Dopiero pokłosiem tej konferencji było wydanie autorytetem dla badaczy historii regionu – studen- W imieniu regionalistów z Bychawy, Lubelskiego Kuratorium Oświaty, kich jak choćby Michał Gonek, wie- Emerytowanego prawnika – konsty- mk przez BTR w 1994 roku słynnych Dziejów Bychawy. tów, doktorantów i lokalnych miłośników historii. dr Monika Głazik Starostwa Powiatowego w Lublinie loletni kierownik szkoły i działacz tucjonalistę, a przy tym zasłużonego

Głos Ziemi Bychawskiej 18 6/2015 19 szkoły szkoły

„„Dzień Rodziny – na wesoło i na W 170. rocznicę założenia szkoły w Bychawce poważnie „„14 czerwca w Szkole w Woli Gałęzowskiej, Gimnazjum Nr 1 im. Obrońców interpretacji ponadczasowego utworu mogliśmy Ojczyzny w Bychawie oraz naszych sztandarów – wysłuchać w mistrzowskim wykonaniu p. Moniki 2 czerwca w Szkole Podstawowej historycznego i współczesnego. Należy nadmie- Marczak i p. Edyty Błasik. Obie panie to również ab- Podstawowej w Zaraszowie w Bychawce miała nić, że fundatorem pamiątkowych tablic była Rada solwentki naszej szkoły. odbył się Dzień Rodziny. Było miejsce niecodzienna Rodziców, a wykonawcą i darczyńcą – absolwent Kolejnym, bardzo istotnym, punktem programu było naszej szkoły, p. Mirosław Stawskim wraz z zięciem otwarcie galerii szkolnej i wystawy malarstwa p. to połączenie Święta Mamy, Taty uroczystość. p. Kamilem Marciniukiem. Stefana Olecha, którą mogliśmy oglądać już w marcu i Dziecka. Atrakcji tego dnia było Obchodziliśmy 25. Nie mogło zabraknąć podczas uroczystości koncer- bieżącego roku w BCK w Bychawie. Dzięki uprzejmo- wiele, zarówno dla dzieci jak rocznicę nadania tu jubileuszowego oraz najważniejszych wiadomości ści p. Krzysztofa Olech, otrzymaliśmy skarb rodzin- i dla dorosłych. z historii i życia szkoły. Kadry z historii szkoły w for- ny – obrazy p. Stefana Olecha. Mamy nadzieję, że szkole imienia mie nagrywania filmu dokumentalnego przy wspar- w chwili, kiedy syn – p. Krzysztof– przecinał podczas Kajetana Koźmiana ciu prezentacji multimedialnej przedstawili nasi szkolnej uroczystości symboliczną wstęgę, został uczniowie, którzy dzięki wyobraźni i rekwizytom, spełniony twórczy testament autora obrazów. oraz 170. rocznicę „przenieśli się w czasie” i przybliżyli widzom ważne Bogatsi o nowe wiadomości i wrażenia, wszyscy istnienia szkoły, jako daty z historii szkoły. Tę część programu zakończy- świętowaliśmy dalej w plenerze. A było bardzo rado- instytucji oświatowej li gazeciarze, którzy wbiegli z niemałym hałasem na śnie, muzycznie i rodzinnie. Odbył się Turniej poko- Piękną pamiątką tej uroczystości jest wspólne zdjęcie wszystkich obecnych w tym dniu i w tym momencie salę, wykrzykując: „Z Życia Szkoły”! Wydanie specjal- leń. Niepokonaną okazała się być para absolwentów materiały autora absolwentów naszej szkoły. ©

w Bychawce. © ne, jubileuszowe! Tylko 7 zł, można dać więcej!… – Anita Ładoszek i Jakub Rosołowski. Natomiast naj- wszyscy uczestnicy za dyrygentem – p. Henrykiem zatytułowaną: Kajetan Koźmian – patron naszej Słowa chłopców jeszcze długo brzmiały nam popularniejszą piosenką biesiadną – „Sokoły” w wy- materiały autora ©

© Te znamienite daty stały się doskonałym pretek- Dudziakiem i orkiestrą oraz pocztami sztandarowy- szkoły, w której wystąpili uczniowie naszej szko- w uszach, ale dzięki temu gazeta zyskała sobie duże konaniu Filipa Kozłowicza. Podczas „Minilisty prze- stem do spotkania absolwentów naszej szkoły, snu- mi wróciliśmy do szkoły. ły oraz pani Edyta Bork (z domu Salasa, absolwent- zainteresowanie. Tym bardziej, że została specjal- bojów” solistom przygrywał zespół „Absolwenci” Dzięki warsztatom florystycznym, wszyscy ucznio- cia wielu niekończących się wspomnień, przeżycia Sala gimnastyczna z trudem pomieściła uczestni- ka naszej szkoły), która wcieliła się w rolę nauczy- nie wydana na tę okoliczność. Przybliża ona historię w składzie: Kamil Ponieważ, Dariusz Wilkołazki wie poznali sztukę układania kwiatów i wykona- chwil pełnych wzruszeń i ciekawych spotkań. Cała ków uroczystości. Spośród przybyłych gości, pani cielki (w rzeczywistości też wykonuje ten zawód). naszej miejscowości Bychawki, ważne i ciekawe in- i Konrad Dojutrek, również specjalnie zawiązany na li urocze stroiki dla rodziców. Na warsztatach ku- uroczystość rozpoczęła się w godzinach przedpo- dyrektor Bogumiła Rosołowska powitała: p. staro- Przybliżenie sylwetki patrona, było wstępem do ko- formacje z historii naszej szkoły oraz moment uro- tę uroczystość przez z absolwentów naszej szkoły. linarnych zaś, przygotowaliśmy pyszne szaszłyki łudniowych przemarszem orszaku uczniów, rodzi- stę – Pawła Pikulę, p. burmistrza – Janusza Urbana, lejnego punktu programu – poświęcenia tablic pa- czystego nadania szkole imienia. Dodatkowo moż- Zabawa taneczna w plenerze przy akompaniamencie owocowo-piankowe. ców, nauczycieli i zaproszonych gości, przy wtórze zastępcę burmistrza – p. Magdalenę Kostrubę, miątkowych, umieszczonych w miejscu pamięci, przy na było obejrzeć pamiątkowe zdjęcia z dawnych lat. innego już zespołu – Escape – okazała się potańców- Zaproszony policjant wygłosił prelekcję na temat rytmicznych melodii Młodzieżowej Orkiestry Dętej naczelnika wydziału OSSO p – Agnieszkę Szacoń, głównym wejściu do szkoły. Na jednej z tablic zosta- W tym miejscu pragniemy zachęcić wszystkich zain- ką familijną. Na parkiecie tańczy bowiem całe rodzi- bezpieczeństwa w gospodarstwie rolnym, na dro- Zespołu Szkół im. ks. Antoniego Kwiatkowskiego dyrektorów i nauczycieli szkół gminnych, byłych ła uwieczniona „Pieśń nabożna dla dzieci ze Szkoły teresowanych do nabycia naszej gazety w sekreta- ny i wszyscy wspaniale się bawili, bo właśnie taka at- dze, podczas wakacji. Z zainteresowaniem oglądali- w Bychawie, do kościoła pw. Wszystkich Świętych dyrektorów naszej szkoły – p. Mariana Rymarza, Elementarnej w Bychawce” napisana przez Kajetana riacie szkoły (pieniądze zebrane ze sprzedaży gaze- mosfera istniała i istnieje w naszej szkole. śmy wyposażenie radiowozu, zadawaliśmy też wiele w Bychawce. Mszę świętą dziękczynną celebro- p. Krystynę Kurek, p. Henrykę Taube i nauczycie- Koźmiana w 1854 roku (pierwszy hymn szkoły). ty chcemy przeznaczyć na renowację historycznego I my tam byłyśmy, pytań dotyczących pracy policji. wał i homilię wygłosił ks. proboszcz Stanisław li – p. Bogumiłę Mendykowską, p. Alfredę Prus, Druga z tablic upamiętniła ważną rocznicę: 25- lecie sztandaru szkoły pochodzącego z 1926 roku). i jako absolwentki, świętowałyśmy. Pani pielęgniarka przypomniała nam zasady udzie- Góra. W czasie mszy, na grobie patrona szkoły śp. p. Helenę Rymarz, absolwentów, pracowników nadania szkole imienia Kajetana Koźmiana i 170-le- Koncert jubileuszowy uwieńczył oficjalną część Anna Mendykowska-Bartnik lania pierwszej pomocy, dzięki czemu, mamy teraz Kajetana Koźmiana paliły się znicze, wcześniej po- szkoły, grono pedagogiczne, uczniów, rodziców cie istnienia szkoły w Bychawce. Ceremonii po- Święta Szkoły. Jego treść wypełniły piosenki w wy- i Beata Rymarz-Chmielowiec podstawową wiedzę i umiejętności dotyczące rato- stawione przez delegację nauczycieli i uczniów. i całe rodziny – mieszkańców naszej miejscowości. świecenia tablic pamiątkowych dokonał ksiądz pro- konaniu chóru, składającego się z absolwentów wania ludzkiego życia. Do grupy tej dołączył były, długoletni dyrektor na- Część oficjalną rozpoczętą przez panią dyrektor boszcz Stanisław Góra w asyście pocztów sztandaro- i naszych uczniów oraz recytacje fragmentów po- Głównym punktem festynu była jednak część arty- szej szkoły p. Marian Rymarz. Po nabożeństwie, kontynuowali uczniowie, prezentując inscenizację wych ze Szkoły Podstawowej im. Zofii Przewłockiej ematu K. Koźmiana pt.: Ziemiaństwo. Dojrzałych styczna, podczas której zaprezentowali się wszyscy – począwszy od dzieci z przedszkola do VI klasy. Były piosenki, wiersze, dowcipy o rodzicach i dla rodzi- „„Gminny turniej halowej piłki nożnej kl. III „„Poziomkowy Eko-piknik „„Książki dla ców. Niespodzianką i chyba miłym zaskoczeniem był 17 czerwca br. Przedszkole czego nie udałoby się zreali- nasz występ (czyli uczniów klasy VI) ponieważ przy- 22 czerwca w Szkole w Woli Gałęzowskiej spotkały Niepubliczne „Akademia zować bez wsparcia Policji, sympatyków gotowani przez panią Kasię M. zatańczyliśmy polo- się futbolowe drużyny z klas trzecich. Były to re- Poziomkowa” zorganizowało Straży Pożarnej i Pogotowia. historii neza i otrzymaliśmy wielki aplauz od widzów. prezentacje szkół podstawowych w Bychawie (kla- spektakl muzyczno-teatralny Słodki poczęstunek dla gości za- Na uczniów czekała również porcja smakołyków, sy III a i III b), Starej Wsi Drugiej i Woli Gałęzowskiej. pt. Śpiąca Królewna. W przed- wdzięczamy naszym sponsorom: Związek Inwalidów Wojennych Zarząd Oddziału a dla rodziców ciasto i herbata. Ponieważ nie samy- Pod czujnym okiem sędziego zawodów, p. Janusza stawieniu swoje talenty za- Piekarnio-Ciastkarni „Bochen”, w Bychawie przekazał w darze Gimnazjum nr 1 im. mi słodyczami człowiek żyje, w programie dnia zna- Flisa, zespoły rozegrały sześć meczów. Przy mo- prezentowali zarówno wycho- Piekarni „Emark” oraz Okręgowej Obrońców Ojczyzny w Bychawie książki o tematy- lazł się czas na wspólne ognisko z rodzicami i piecze- mentami ogłuszającym dopingu kibiców, zawod- wankowie, jak i część kadry Spółdzielni Mleczarskiej ce historycznej. Prezes Oddziału ZIW mgr Czesław materiały autora © nie pysznych kiełbasek. nicy popisywali się prawdziwie mistrzowskimi za- © nauczycielskiej przedszkola. w Bychawie. Składamy na ich Rogala podarował 46 książek do dyspozycji Nie wiemy jak nasi rodzice, my jednak cieszyliśmy graniami. Finał turnieju został rozstrzygnięty przez z III a, oraz dla najlepszego zawodnika na boisku, za Przedstawienie miały okazję ręce serdeczne podziękowania. uczniów i nauczycieli. Książki z lat 50. i 60. ubie- się na kolejny punkt dnia – czyli zawody sportowe. rzuty karne, które wykonywali zawodnicy z klasy III jakiego został uznany Michał Podolski z klasy III b. obejrzeć dzieci z okolicznych Serdecznie dziękujemy rów- głego stulecia to źródło wiedzy o ,,zamierzchłych” Żeby się dobrze bawić, nie zawsze trzeba zwyciężyć. a i III b z bychawskiej podstawówki. Okazało się, że Na szczególne brawa zasłużyły również dziewczę- szkół (klasy 1-3) i przedszkoli. nież Bychawskiemu Centrum dla gimnazjalistów czasach. Uczniowie gimnazjum materiały autora

Sami z zaskoczeniem odkryliśmy, jak wiele pozytyw- nad emocjami lepiej potrafili zapanować chłopcy ta ze szkoły w Starej Wsi, które dzielnie walczyły Po części artystycznej nadszedł Kultury za udostępnienie © mogą poznać literaturę, którą czytali ich dziadko- © nych emocji może budzić np. „przeciąganie liny”. z III b i to oni wygrali turniej. Drugie miejsce wywal- o każdą piłkę. czas na zabawy na świeżym po- sali na czas spektaklu oraz wie, a jednocześnie zdobywać wiedzę o losach bo- Tradycyjnie wśród rozgrywek, oprócz innych dys- czyła klasa III a. Miejsce trzecie zajęła nasza dru- Mamy nadzieję, że goszczący u nas zawodnicy i ki- wietrzu i Eko-piknik. Niewątpliwą Rodzicom naszych wychowan- kierujemy do Pana Burmistrza haterów wojennych i czasach PRL-u. Serdecznie cyplin musiał się znaleźć czas na mecz piłki nożnej. żyna, a czwarte zespół ze Starej Wsi. Oprócz pu- bice wywieźli z Woli Gałęzowskiej wyłącznie dobre atrakcją tego dnia była okazja ków, którzy aktywnie włączy- Janusza Urbana, który zorgani- dziękujemy! W miłym towarzystwie i podczas zabawy czas szyb- charów za miejsca na podium, przyznano nagrody wspomnienia. Do zobaczenia za rok! zwiedzenia wozu strażackie- li się w organizację wydarzenia. zował dowóz dzieci na spektakl. Społeczność Gimnazjum nr 1 im. Obrońców ko płynie, tak więc i ten dzień dobiegł końca. dla króla strzelców, którym został Karol Zarzeczny Elżbieta Kursa go, policyjnego i ambulansu, Szczególne wyrazy wdzięczności Ojczyzny w Bychawie Uczniowie klasy VI

Głos Ziemi Bychawskiej 20 6/2015 21 szkoły szkoły Misja Przyroda – Zielone Szkoły w Parkach Narodowych „„Uczniowie Szkoły wprowadzeni w fabułę projektu. Ich zadaniem było naszej szkoły – Zofią Przewłocką. Wola Gałęzowska Zostaliśmy przydzieleni do pokojów. Kiedy już zwie- przygotowanie informacji o parku narodowym, do położona jest nad rzeką Samicą – obecnie zwana dziliśmy pokoje, nasze i sąsiadów, rozpakowali- Podstawowej im. Zofii którego udadzą się na zajęcia edukacyjne. Drugi etap Gałęzówką. Gleby są bardzo żyzne – sprzyjające rol- śmy się. Chwilę potem była zbiórka przed hotelem. Przewłockiej w Woli to zajęcia edukacyjne w parku narodowym, realizo- nictwu. W okolicy mamy również pokłady wapienia Wszyscy razem poszliśmy do siedziby Poleskiego Gałęzowskiej brali wane w formule tzw. zielonej szkoły. Nasi uczniowie i kamienia budowlanego. Stąd przepiękny wąwóz les- Parku Narodowego. Tam czekała na nas pani Ania. wraz z opiekunami w dniach 11-15.05.2015 prze- sowy. Podczas spaceru naszą ścieżką można zaobser- Opowiadała nam o roślinności występującej na tere- udział w projekcie bywali w Poleskim Parku Narodowym. Etap III, sta- wować charakterystyczne elementy krajobrazu, wy- nie parku. Potem oglądaliśmy film, który rozpoczął edukacyjnym ,,Misja nowiący kontynuację I i II etapu odbywał się w for- jątkowe drzewa i bardzo ciekawe miejsca. Uczniowie naszą przygodę w Poleskim PN. Każdy uczestnik zie- mie zajęć pozalekcyjnych w miejscu zamieszka- wykonując proponowane zadania mogli poznać na- lonej szkoły otrzymał mapę parku. Pani Ania krótko Przyroda – zielone nia. Postanowiliśmy zwrócić uwagę na kilka miejsc szą historię, kulturę i przeszłość. oprowadziła nas po obiekcie i zaprowadziła do sal- szkoły w Parkach godnych uwagi znajdujących się w naszej miejsco- Dziękujemy Wszystkim, którzy umożliwili uczniom ki dydaktycznej, gdzie pan Andrzej opowiadał o pta- Narodowych”. wości. Tę trasę zatytułowaliśmy ŚLADAMI ZOFII naszej szkoły uczestnictwo w tym interesującym kach i zwierzętach żyjących w okolicy. Byliśmy pod PRZEWŁOCKIEJ. przedsięwzięciu i niezapomnianym przeżyciu, jakim wrażeniem jego wiedzy na ich temat. Po kilkunasto- Celem projektu było budowanie wśród uczniów od- Ścieżka dydaktyczna ukazuje walory przyrodnicze była dla nich „Misja Przyroda”. minutowych zajęciach z panem Andrzejem wróci- powiedzialności za środowisko przyrodnicze własne- i kulturowe Woli Gałęzowskiej, które można od- A teraz pragnę przytoczyć wypowiedzi uczniów, bę- liśmy do hotelu na przepyszny obiad z deserem. Po go regionu i Polski oraz akceptacji dla terenów chro- kryć przemierzając trasę i wykonując zaplanowane dące zapisem „na gorąco” przeżyć i emocji towarzy- posiłku poszliśmy do pokojów przegadać pierwsze nionych: parków narodowych i obszarów Natura na niej zadania. Dzięki temu uczestnicy zdobywają szących im na „zielonej szkole”: wrażenia, „ochy” i „achy”. 2000. wiadomości z geografii, przyrody, ekologii i historii Dzień pierwszy (według Oli): Wieczorem udaliśmy się do siedziby parku, aby zdać Dzięki udziałowi w projekcie uczniowie poznali bo- regionu. Nareszcie nadszedł długo oczekiwany 11 maja. Dzień sprawozdania z pierwszego dnia zielonej szkoły. gactwo gatunkowe otaczającego ich środowiska Ścieżka nasza składa się z 11 przystanków: przysta- wyjazdu na pięciodniową zieloną szkołę. Jest su- Potem zmęczeni, ale naprawdę zadowoleni, wrócili- przyrodniczego i praktyczne znaczenie pojęcia róż- nek 1 – Szkoła Podstawowa im. Zofii Przewłockiej per! O godzinie 10 pod szkołę przyjechał autokar. śmy do pokojów nie mogąc doczekać się kolejnych materiały autora ©

norodności biologicznej. Realizacja zajęć odbywa- w Woli Gałęzowskiej, przystanek 2 – miłorząb, przy- © Zapakowaliśmy nasze wielkie walizki do bagażnika dni pełnych przygód ła się w trzech etapach. Etap I był realizowany bez- stanek 3 – dwór w Woli Gałęzowskiej, przystanek – kościół parafialny w Woli Gałęzowskiej, przystanek Proponowana przez nas ścieżka dydaktyczna liczy i wsiedliśmy do autobusu. Podróż minęła wszystkim Janina Bogdańska pośrednio przed wyjazdem do parku narodowego. 4 – źródełka rzeki Gałęzówki, przystanek 5 – staw 9 – grób fundatorów miejscowego kościoła, przysta- około dwóch kilometrów. Można ją przebyć pieszo bardzo dobrze i bez niemiłych przygód. Po 2 godzi- Ciąg dalszy artykułu na www.bychawa pl W ramach tego etapu uczniowie poznali cele pro- w Woli Gałęzowskiej, przystanek 6 – ślady życia bo- nek 10 – aleja lipowa, przystanek 11 – ognisko przy jako kilkugodzinne zajęcia terenowe. Przebiega przez nach dojechaliśmy na miejsce. W Urszulinie przy- w zakładce lokalna gazeta > artykuły. jektu, jego założenia edukacyjne, a także zostali brów, przystanek 7 – wąwóz lessowy, przystanek 8 Szkole Podstawowej w Woli Gałęzowskiej. tereny typowo rolnicze i związana jest z patronką witał nas piękny hotel „Drob” i przemiła obsługa.

„„Fabryka wycieczek* narastającego wraz z przejechanymi kilometrami »»p. Piotrowi Gułowskiemu, właścicielowi masar- wskazówki merytoryczne, wskazanie ciekawych okazywali sobie wzajemnie życzliwość i wsparcie. (...) ni w Poniatowej za zasponsorowanie smacznych miejsc, pełnienie obowiązków przewodnika Oryginalny pomysł, identyfikacja krótsza – około 70 km. Podczas pobytu na Roztoczu nietypowa lekcja historii ojczystej, bliskiej nam zie- Dzięki uprzejmości i wsparciu darczyńców i zaanga- kiełbasek dla wszystkich na codzienne ogniska; w Roztoczańskim Parku Narodowym oraz prze- z jego celami i zaangażowanie dzienne przejeżdżaliśmy około 40 km. mi, a nieraz zapomnianej. żowaniu ludzi dobrej woli mogliśmy zrealizować war- »»Zarządowi Gminnej Spółdzielni ,,Samopomoc kazanie do biblioteki szkolnej materiałów eduka- uczestników oraz wsparcie Przed wyjazdem odbyło się szereg zajęć edukacyj- Dodatkowe atrakcje turystyczne Roztocza nastawio- tościową innowację pedagogiczną w naszej szkole, Chłopska” w Bychawie – za wspaniały chleb cyjnych dla młodzieży nych dla młodzieży, często społecznie, poza godzina- nego w dużym stopniu na obsługę ruchu turystycz- przeprowadzić ciekawe zajęcia wychowawcze i edu- i bułeczki od piekarni idealnie komponujące się »»p. Tadeuszowi Grabowskiego Zastępcy Dyrektora zewnętrzne – to był klucz do mi pracy i nauki szkolnej. Wszystkie powyższe zaję- nego, będącego pokaźnym zastrzykiem finansowym kacyjne dla uczniów oraz znacznie obniżyć koszty wy- w zestawie z kiełbaską przy ognisku; Parku- za zgodę na wjazd grupy w celu eduka- sukcesu przedsięwzięcia, jakim cia zmierzały do tego, aby pięciodniowy wyjazd na dla ekonomii tych ziem, były również naszym udzia- jazdu dla młodzieży i właściwie docenić nagrodami »»p. Zenonie Jakubaszek – dyrektorowi Zespołu cyjnym i pod opieką przewodnika z licencją na była innowacja pedagogiczna Roztocze odbył się bezpiecznie i atrakcyjnie, a jed- łem. Wśród najciekawszych atrakcji wcześniej przez ich aktywności w całym projekcie. Życzliwości do- Szkół w Batorzu za smaczny i obfity obiad dla ca- teren parku. ,,Fabryka wycieczek”. nocześnie wnosił wiedzę, doświadczenie i w konse- nas zaplanowanych w planie wyjazdu znalazły się: świadczyliśmy zarówno od osób fizycznych, przed- łej grupy w trasie; »»p. Adrianowi Łobaczowi z Urzędu Miasta kwencji ugruntowywał umiejętności kluczowe, tak spływ kajakowy po Wieprzu, zwiedzanie ptaszarni stawicieli small biznesu, organizacji pozarządowych »»p. Tomaszowi Kołodyńskiemu - właścicielowi ap- Frampol – za dostarczenie map topograficznych Nieprawdą jest, że nie ma młodzieży, która chce ak- przydatne w codziennym życiu. i muzeum etnograficznego w Krasnobrodzie, wyjazd i jednostek samorządowych oraz lokalnego Kościoła. teki za ,,bogate” uzupełnienie apteczki medycz- regionu ze szczególnym zaznaczeniem szlaku ro- tywnie spędzać czas wolny. W Gimnazjum nr 1 im. 8. czerwca 2015r. po krótkiej Mszy Świętej cele- do Florianki, zwiedzanie izby leśnej i stanicy konika nej na wyjazd werowego ,, Czarna Perła”; Obrońców Ojczyzny w Bychawie znalazła się grupa browanej w bychawskim kościele przez ks. Leszka polskiego, ścieżka dendrologiczna, codzienne ogni- »»p. Arturowi Płazie członkowi Zarządu Lokalnej »»p. kierownik internatu z Zespołu Szkół dwadzieściorga uczniów, którzy zechcieli, jadąc na Tałandę specjalnie dla naszych rowerzystów, ucznio- ska, kąpiel pod opieką ratownika w stawach ,,Echo”, Grupy Działania ,,Kraina wokół Lublina” Drzewnych i Ochrony Środowiska im. Jana rowerach poznawać kulturę i historię Roztocza. wie wraz z nauczycielami wyruszyli w długo oczeki- zwiedzanie kaplicy świętego Rocha oraz… poko- Dlatego»»księdzu Kanonikowi składamy Andrzejowi serdeczne Kusiowi probosz - i p. Andrzejowi Skórskiemu z Regionalnego Zamoyskiego w Zwierzyńcu – za ciepłe przyję- Uczestnicy rajdu rowerowego z opiekunami: waną podróż. nywanie trudnych wzniesień i ciekawych zjazdów podziękowania:czowi bychawskiej parafii, a szczególnie księ- Ośrodka Debaty Międzynarodowej w Lublinie cie i goszczenie nas w schronisku młodzieżowym p. Zbigniewem Milanowskim, p. Agnieszką Daśko, Uczniowie zwiedzali miejsca historyczne, przyrodni- wśród roztoczańskich lasów parku narodowego. dzu Leszkowi Tałandzie – za celebrowanie Mszy – za atrakcyjne materiały promocyjne i gadżety przez okres rajdu; Elżbietą Korbą i p. Weroniką Jedynak, spędzili pięć cze i związane z gospodarką regionu. Mijane tereny Podczas rajdu rowerowego w warunkach biwako- Świętej i poświęcenie rowerów przed wyjazdem; z tych organizacji, które posłużyły nam jako na- »»p. Edmundowi Korbie – członkowi Rady dni na wspaniałym Roztoczu Środkowym, realizując były miejscem bitew i martyrologii Polaków w XIX wych było wiele zadań do realizacji. Szczególnie »»p. Markowi Toporowskiemu – za przeprowadze- grody z przeprowadzonych konkursów; Rodziców za poświęcenie swego czasu na do- przydzielone zadania w iście surwiwalowej scene- i XX wieku. W Batorzu i Panasówce toczyły się bi- zaangażowani uczniowie – Paweł Różycki i Tomek nie zajęć z przepisów ruchu drogowego; »»p. Renacie Bezłada – pracownikowi Powiatowej wożenie naszych bagaży do Zwierzyńca i z rii. Przemierzając kilometry trasy mijaliśmy uśpione twy Powstania Styczniowego, cmentarz w Sochach Madej to nieocenieni fachowcy od doraźnych re- »»p. Markowi Kunie – świetnemu "mechanikowi Stacji Epidemiologicznej w Lublinie za przeka- powrotem; wsie i przysiółki, małe miasteczka skąpane w wiosen- k. Zwierzyńca jest niemym świadkiem bestialstwa hi- peracji rowerów. Luiza Frączek, nasz rajdowy pisarz rowerowemu" za nieodpłatny szczegółowy prze- zanie materiałów promocyjnych i nagród dla »»p. dyrektor Bożenie Toporowskiej i Radzie nym słońcu. Miejscowa ludność bardzo przychylnie tlerowców pacyfikującym Zamojszczyznę podczas II skomponowała piosenkę turystyczną pt. Paweł na gląd rowerów oraz przeprowadzenie zajęć edu- młodzieży. Pedagogicznej Gimnazjum nr 1 im. Obrońców odnosiła się do naszej inicjatywy rowerowej, niedo- wojny światowej. Wszystkie te miejsca oraz zabytki rowerze, a Weronika Zonik ułożyła do niej linię me- kacyjnych z techniki jazdy i użytkowania sprzętu; »»p. Marianowi Kurzynie Prezesowi Oddziału PTTK Ojczyzny - za życzliwość i wsparcie naszej wierzając nieraz, że byliśmy w stanie pokonać w ten sakralne: Sanktuarium Matki Boskiej Krasnobrodzkiej, lodyjną. Jakub Rolek zgłębiał czytanie mapy, a Daniel »»p. Renacie Płazie – naszej pielęgniarce szkolnej w Zamościu - za wsparcie duchowe i rzeczowe inicjatywie niekonwencjonalny sposób tak znaczne odległości. przydrożne kapliczki i krzyże wywarły duże wrażenie Kowalski i spółka zadbali o rozrywkę. Wszyscy za przypomnienie szczegółowo uczniom zasad naszej inicjatywy; Autorzy innowacji pedagogicznej Z Bychawy do Zwierzyńca przejechaliśmy w ciągu na naszej młodzieży. Taka- zdawałoby się powiedzieć uczniowie wyrażali zadowolenie i mimo zmęczenia udzielania pierwszej pomocy; »»p. Andrzejowi Czacharowskiemu – prze- Całość artykułu na stronie www.bychawa.pl pierwszego dnia około 135 km. Powrotna droga była wodnikowi PTTK w Biłgoraju za nieocenione w zakładce lokalna gazeta > artykuły. * Pierwsza innowacja pedagogiczna pod nazwą ,,Fabryka wycieczek” zrealizowana w Gimnazjum nr 1 im. Obrońców Ojczyzny w ramach przedsięwzięcia ,,Roztoczańskie Historyczno - Ekonomiczne Perspektywy Rowerowe”

Głos Ziemi Bychawskiej 22 6/2015 23 Zabierz GŁOS na wakacje ;) wakacyjna zabawa dla czytelników na zdjęciu Małgorzata Sulisz fot. Monika Głazik © ©

zachęcamy do zabawy – szczegóły na stronie 12 Gmina Bychawa