Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista

Antonio Maria Bononcini (1677–1726) La decollazione di San Giovanni Battista – oratorio in due parti (1709)

Libretto: Giovanni Domenico Filippesci

CD 1 CD 2 Introduzione Seconda parte Prima parte

46’06 45’24 strona CD 1 page

1 Introduzione 3'19 36

PRIMA PARTE

2 Aria: Sorga omai l’Alba lucente (Erodiade) 3'50 36

3 Recitativo: Ma no! de’ suoi bei raggi (Erodiade, 1'11 36 Erode)

4 Aria: Tutto attento il sol mirai (Erode) 3'08 38

5 Recitativo: Soffri mio Re (Erodiade, Erode, Battista) 2'38 40

6 Aria: Perché il sole (Battista) 2'21 42

7 Recitativo: Ma tu che fai? (Battista, Erode) 0'57 42

8 Aria: Omicida è la pietà (Erode) 2'08 44

9 Recitativo: Oh di cieco pensiero ingannate follie 1'00 44 (Battista)

10 Aria: Parmi veder già il Ciel (Battista) 3'51 46

11 Recitativo: Mio Sposo, mio Signore (Erodiade, Erode) 1'38 46 strona page

12 Aria: Già costretta dal martir (Erodiade) 3'42 48

13 Recitativo: Erodiade, deh cessa dai rimproveri tuoi 1'41 48 (Erode, Erodiade)

14 Duetto: Rieda pure / Torni pure (Erodiade, Erode) 4’02 52

15 Recitativo: Ecco a’ tuoi cenni (Salomè, Erodiade) 1'41 52

16 Aria: Si cadrà la cervice sì temuta (Salomè) 2'46 56

17 Recitativo: Al prigionier Battista (Angelo) 1'14 56

18 Aria: Preziosa è quella morte (Angelo) 4'59 58

Total time 46'06 strona CD 2 page

SECONDA PARTE

1 Aria: Festivi, giulivi, risuonate (Salomè) 2'10 60

2 Recitativo: Ma a regia mensa assiso (Salomè) 0'22 60

3 Coro: Rapido da te lungi 1'11 60

4 Recitativo: Della tua vita (Salomè) 0'32 62

5 Aria: Delle palme, c’ha l’Idume (Salomè) 0'54 62

6 Recitativo: Non più deh cessa (Erode, Erodiade, 2'10 62 Salomè)

7 Aria: Nulla si nieghi (Erode) 4'42 66

8 Recitativo: Ah mio Rege adorato (Erodiade, 2'51 66 Erode, Battista)

9 Aria: Bacio l’ombre, e le catene (Battista) 5'25 70

10 Recitativo: In questo orror profondo (Angelo) 1'12 70

11 Aria: Con animo forte incontra la morte (Angelo) 3'32 72

12 Recitativo: Qual annunzio beato (Battista) 1'30 72 strona page

13 Aria: Tu, che sei Nume di pace (Battista) 2'36 74

14 Recitativo: Et ancora i tuoi voti (Angelo) 0'38 74

15 Aria: Tardi diviene all’ira (Angelo) 2'31 74

16 Recitativo: Figlia, già fausto arride (Erodiade, Salomè) 1'01 76

17 Aria: Clizia, che amante del Sole (Salomè) 3'25 78

18 Recitativo: Signor, giacché di tanto favor (Salomè, 1'21 78 Erode, Erodiade)

19 Aria: Il crin cingetemi (Erodiade) 2'04 80

20 Recitativo: Ecco, o Madre (Salomè) 0'26 80

21 Duetto: Ho vinto, o Figlia / Vincesti, o Madre 0'44 80 (Erodiade, Salomè)

22 Recitativo: Così d’empio livore (Angelo) 0'35 82

23 Coro: Muore il giusto 3'30 82

Total time 45'24 WYKONAWCY PERFORMERS

EWA MARCINIEC alt / alto San Giovanni Battista BOŻENA BUJNICKA sopran / soprano Erodiade ALDONA BARTNIK sopran / soprano Salomè JAROMÍR NOSEK bas / bass Erode JOANNA DOBRAKOWSKA mezzosopran / mezzo-soprano Angelo

WROCŁAWSKA ORKIESTRA BAROKOWA / WROCŁAW BAROQUE ORCHESTRA

ANDRZEJ KOSENDIAK dyrygent / conductor Wrocławska Orkiestra Barokowa / Wrocław Baroque Orchestra Jarosław Thiel – dyrektor artystyczny / Artistic Director

Zbigniew Pilch (koncertmistrz / leader), Mikołaj Zgółka, Kamila Guz – I skrzypce / 1st violins Adam Pastuszka, Violetta Szopa-Tomczyk, Małgorzata Malke – II skrzypce / 2nd violins Piotr Chrupek, Michał Mazur – altówki / violas Jarosław Thiel, Bartosz Kokosza – wiolonczele / cellos Stanisław Smołka – kontrabas / double bass Aleksandra Rupocińska – klawesyn / harpsichord Marta Niedźwiecka – klawesyn, pozytyw / harpsichord, chest organ Henryk Kasperczak – lutnia / lute

Agnieszka Wróblewska – menedżer / manager SPIS TREŚCI CONTENTS 16 / 24 Brent Wissick La decollazione di San Giovanni Battista

36 Libretto

92 Andrzej Kosendiak

98 Ewa Marciniec

102 Bożena Bujnicka

106 Aldona Bartnik

110 Jaromír Nosek

112 Joanna Dobrakowska

116 Wrocławska Orkiestra Barokowa / Wrocław Baroque Orchestra

120 Jarosław Thiel

BRENT WISSICK profesor University of North Carolina, Chapel Hill

La decollazione di San Giovanni Battista Historia o ścięciu św. Jana Chrzciciela znajduje się w Ewange- liach Mateusza, Marka i Łukasza. Współcześnie jedną z najbar- dziej pamiętanych jej wersji jest opera Salome Richarda Straussa z 1905 roku na podstawie sztuki Oscara Wilde’a, którą w tam- tych czasach uważano za skandaliczną; dzieło to pod względem muzycznym jest wciąż żywe, jednocześnie pod względem tea- tralnym wydaje się już groteskowe. Jednak oratorium La decol- lazione di San Giovanni Battista Antonia Marii Bononciniego z 1709 roku, z librettem Giovanniego Domenica Filippesciego, równie przejmująco ukazuje to wczesne męczeństwo, a zarazem jest także wspaniałym dziełem muzycznym. Antonio Bononcini (1677–1726) pochodził z muzycznej rodziny z Modeny. Jego ojciec Giovanni Maria był szanowanym kompozytorem i teoretykiem muzyki, zmarł, gdy Antonio był bardzo młody. Antonio wraz ze starszym bratem Giovannim (1670–1747) zostali wysłani do pobliskiej Bolonii, gdzie uczyli się gry na wiolonczeli i studiowali kontrapunkt u Giovanniego Paola Colonny, jak też służyli jako muzycy we wspaniałej bazylice św. Petroniu­ sza. Kiedy kompozytor miał zaledwie 15 lat, skomponował Laudate pueri na sopran, wiolonczelę solo i basso continuo oraz szereg sonat wioloncze­ lowych. W tym czasie bracia dołączyli do orkiestry legata papieskiego w Bolonii, kardynała Pamphiliego, z którym udali się do Rzymu w 1693 roku. Starszy Giovanni w ciągu następnych kilku lat zdobył pozycję jednego z najważniejszych kompozytorów oper i kantat w całych Włoszech, a pod koniec 1698 roku został zaproszony do objęcia stanowiska kapelmistrza na dworze cesarza Leopolda I Habsburga w Wiedniu. Ostatecznie Antonio, który kontynuował w Rzymie pracę jako kompozytor i instrumentalista, otrzymał propozycję pełnienia funkcji kapelmistrza brata cesarza, Karola, także w Wiedniu; bracia Bononcini pozostali tam aż do 1713 roku. Później Giovanni stał się operową sławą w całej Europie, konkurując w Londynie z samym Händlem, podczas gdy Antonio powrócił do mniej spektakularnej kariery we Włoszech. Styl jego kompozycji nie wpisywał się w popularne

18 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista wówczas trendy jak u Giovanniego; często wykorzystywał kontrapunkt, którego obaj uczyli się w młodości. W oratorium La decollazione di San Giovanni Battista widać jednak, że Antonio dysponował także dużymi umiejętnościami dramaturgicznymi, częściej kojarzącymi się z kimś takim jak Händel niż z jego starszym bratem Giovannim, który słynął ze swoich pełnych słodyczy lirycznych utworów, bez wirtuozowskich popisów.

Oratorium jest to rozbudowane opracowanie muzyczne religijnego tekstu, zwykle wykonywane podczas koncertu bez inscenizacji. Współ­ czesnej publiczności najbardziej znane są znakomite dzieła Händla, Haydna i Mendelssohna, w których położono ogromny nacisk na partie chóralne, ale w czasach Bononciniego oratoriom nadawano bardziej operową formę, z recytatywami i ariami na przemian, z zaledwie kilkoma częściami chóral­ nymi, zwykle śpiewanymi przez solistów. Najwcześniejsze oratoria były opracowaniami historii biblijnych i wykonywano je zazwyczaj w oratorium lub sali modlitewnej jako swego rodzaju rekolekcje, nie w kościołach, które z kolei koncentrowały się na liturgii. Niektóre pisano w języku ojczystym, ale bywały też po łacinie, jak słynne oratoria Carissimiego w XVII-wiecz­ nym Rzymie, w tym najsłynniejsze z nich Jephte i Judicium Salomonis. Orato­ ria tego kompozytora najczęściej miały narratora, którego nie spotykamy już w późniejszych dziełach tego gatunku, bardziej operowych w formie.

Brent Wissick La decollazione di San Giovanni Battista 19 Oryginalne fragmenty biblijne o Janie Chrzcicielu, Herodzie i Salome są dość krótkie, więc Filippesci, podobnie jak wielu innych librecistów tamtych czasów, znacznie rozbudował tę opowieść. Ewangelie mówią, że Herod poślubił żonę swego brata, Herodiadę, co Jan Chrzciciel nazwał bezprawiem. Herodiada z tego powodu żywiła do Jana urazę i żądała, aby został zabity, ale Herod obawiał się proroka i więził go, zapewniając mu ochronę. Na uczcie w dniu urodzin Heroda córka Herodiady, która pojawia się w Ewangeliach bez imienia, tańczyła dla króla i jego gości, co skłoniło Heroda do złożenia przysięgi, że spełni każde jej życzenie. Salome, bo tak brzmiało jej imię, po rozmowie z matką poprosiła o głowę Jana na półmis­ ku. Herod, choć strapiony, spełnił jej życzenie.

Wybitny badacz oratoriów Howard E. Smither zauważa, że teksty oratoryjne okresu kontrreformacji podkreślały heroizm, ascezę, misty­ cyzm, makabrę i erotykę. To wszystko znalazło się także w La decollazione, a szczególnie zostały wyeksponowane zmysłowe cechy postaci kobiecych, tak kluczowe dla opowieści. Pod koniec XVII wieku oratoria zaczęto wyko­ nywać w bardziej świeckiej scenerii, głównie w pałacach zamożnych rzym­ skich kardynałów, zwłaszcza w okresie Wielkiego Postu, kiedy opera była zakazana, a same oratoria stawały się bardziej operowe. La decollazione Bononciniego wykonano po raz pierwszy podczas Wielkiego Postu w 1709

20 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista roku w kaplicy cesarza Józefa I w Wiedniu; było to jedno z czterech dzieł, które Antonio skomponował na dworze w latach 1705–11. Ówczesne śro­ dowisko muzyczne było przez pewien czas zdominowane przez włoskich kompozytorów i na dworach zatrudniano wielu wirtuozów: śpiewaków i instrumentalistów. Raczej skromną w obsadzie partyturę La decollazione na smyczki i continuo można wyjaśnić wykonaniem w okresie Wielkiego Postu, ale wokalne i instrumentalne wymogi tego utworu w pełni wyko­ rzystywały wirtuozerię wiedeńskich muzyków i ich umiejętności wokalne. Jednocześnie Bononcini umiejętnie wplótł kontrapunkt, zwykle kojarzony z muzyką sakralną, w całe dzieło tak, że nosi znamiona zarówno kompozy­ cji świeckiej, jak i religijnej.

Tę kontrapunktyczną powagę można dostrzec w orkiestrowym wstępie, finałowym chórze Muore il giusto, wykonywanym przez 5 solistów, i w kilku ariach, szczególnie arii św. Jana Bacio l’ombre, napisanej w mrocznej tonacji f-moll. Partię św. Jana śpiewa alt – w rejestrze wokalnym często przypisy­ wanym bohaterom barokowych oper, w których wówczas wcielali się dys­ ponujący silnymi płucami kastraci. Rola moralnie słabego Heroda została powierzona basowi, podczas gdy partie Herodiady i Salome wykonywali kastraci-sopraniści kreujący zazwyczaj role kobiece, z przypisaną im mu­ zyką szczególnie zmysłową w stylu. Duet Heroda i Herodiady Rieda pure

Brent Wissick La decollazione di San Giovanni Battista 21 z początku utworu byłby efektownym duetem miłosnym w każdej operze tamtych czasów, a jednocześnie jest imponujący pod względem kontra­ punktycznym – partie kochanków splatają się w nim jak we wcześniejszych włoskich madrygałach.

Bononcini stosuje w oratorium schemat arii da capo, ale zapisuje w ca­ łości powrót sekcji A, zamiast używać skrótu DC. Jednak w dramatycznym punkcie zwrotnym opowieści, kiedy Salome śpiewa arię Delle palme i praw­ dopodobnie tańczy dla gości, Herod przerywa jej pełnym pasji recytaty­ wem Non più deh cessa, zanim jeszcze zdąży ukończyć sekcję B, po czym składa propozycję spełnienia jej życzenia. Chociaż zerwanie z konwencją muzyczną może wydawać się dziś drobnostką, w czasach Bononciniego było to bardzo niezwykłe i żywe przedstawienie erotycznej mocy Salome i słabości Heroda. Jego rozbudowana aria Nulla si nieghi, którą następnie wykonuje, zawiera partie dwóch wiolonczel solo – możemy spekulować, że grali je wówczas bracia Bononcini.

Postać Anioła nie pojawia się w opowieściach ewangelicznych, ale jest typowym dodatkiem autorów librett, pozwalającym na uzupełniający duchowy komentarz, a także jeszcze bardziej wirtuozowski popis wokalny. Któż lepiej pokaże zachwycającą koloraturę niż przedstawiciel niebiań­ skich zastępów? Oratorium Händla La resurrezione, napisane dla Rzymu

22 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista mniej więcej w tym samym czasie, zawiera partię anioła o równie wysokich wymaganiach wokalnych, chociaż akurat w tej ewangelicznej opowieści rzeczywiście jest o nim mowa.

Oratorium La decollazione zawiera wiele wspaniałych arii, niektórych tylko na głos i continuo, innych z pełnoprawnym i świetnie napisanym akompaniamentem smyczków. Dotychczas było znane i badane przez naukowców, lecz teraz przyszedł czas, by dzieło to mogło docenić i po­ dziwiać szersze audytorium. Wielce prawdopodobne, że nigdy nie będzie tak popularne jak oratoria Händla, czy tak obrazowe jak Salome Straussa, lecz niniejsze nagranie stanowi cenny wkład w ukazanie światu tego mało znanego arcydzieła.

Tłumaczenie: Anna Marks

Brent Wissick La decollazione di San Giovanni Battista 23 BRENT WISSICK Professor of Music University of North Carolina, Chapel Hill

La decollazione di San Giovanni Battista The story of the Beheading of Saint John the Baptist is found in the Gospels of Matthew, Mark and Luke. It is most often re- membered today in the 1905 opera Salome by Richard Strauss based on a play by Oscar Wilde that was considered scandalous in its time; and is still musically vivid, as well as theatrically grotesque. But the 1709 oratorio La decollazione di San Gio- vanni Battista by Antonio Maria Bononcini with a libretto by Giovanni Domenico Filippesci is also a powerful repre- sentation of this early martyrdom, and a magnificent musical work as well. Antonio Bononcini (1677–1726) came from a musical family based in Modena. His father Giovanni Maria was a respected composer and music theorist who died when Antonio was very young. He and his older brother Giovanni (1670–1747) were sent to nearby Bologna where they both learned cello and studied counterpoint with Giovanni Paolo Colonna; and served as musicians in the great Basilica of San Petronio. When he was only 15, Antonio composed a Laudate pueri for soprano, solo cello and continuo, and a number of cello sonatas. During that time, the brothers also joined the orchestra of the papal legate in Bologna, Cardinal Pamphili, which brought them to Rome by 1693. The older Giovanni spent the next few years establishing himself as a major composer of opera and canta­ tas throughout Italy, and by 1698 was invited to enter the service of the Habsburg Emperor Leopold I in Vienna as Kapellmeister. Eventually, Anto­ nio, who had continued to compose and perform in Rome was invited to be­ come Kapellmeister to the emperor’s brother Charles also in Vienna; and the Bononcinis remained there until 1713. Giovanni went on to operatic fame throughout Europe, competing with Handel in London; while Antonio returned to a more modest career in Italy. His style of composition was less to popular taste than that of Giovanni, often employing the counterpoint they had learned as youths. But the oratorio La decollazione di San Giovanni

26 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Battista demonstrates that Antonio also had powerful dramatic skills that we more often associate with someone like Handel than with his older brother, who was famous for his sweet lyrical writing and who avoided virtuoso flair.

An oratorio is an extended musical setting of a sacred text, normally performed in concert without staging. Modern audiences are most familiar with the great works of Handel, Haydn and Mendelssohn with their heavy emphasis on the chorus, but at the time of Bononcini, oratorios were cast more in the form of opera, alternating recitatives with arias, with only a few choral movements usually sung by the vocal soloists. The earliest oratorios were settings of biblical narratives that were performed in an oratory or prayer hall as a kind of retreats, rather than in churches, which focused on liturgy. Some were in the vernacular, but might also be in Latin, such as the famous oratorios of Carissimi in 17th-century Rome, the most famous be­ ing Jephte and Judicium Salomonis. His oratorios most often had a narrator, an element no longer used in the later, more operatic types of oratorio.

The original biblical sections about John the Baptist, Herod and Salome are quite brief, and so Filippesci, like many other librettists of the time, expanded on the narrative considerably. The gospels relate that Herod had married his brother’s wife, Herodias, which John the Baptist had called

Brent Wissick La decollazione di San Giovanni Battista 27 unlawful. Herodias had resented this and demanded that John be killed, but Herod feared the prophet and imprisoned him, but kept him safe. How­ ever, at Herod’s birthday banquet, Herodias’ daughter, who is not named in the gospels, danced for Herod and his guests, prompting Herod to take an oath that he would grant her any wish. Salome, as she has come to be called, conferred with her mother, and asked for the head of John on a plat­ ter. Herod was distressed, but granted her wish.

The distinguished scholar of oratorio, Howard E. Smither notes that oratorio texts of the Counter-Reformation tended to emphasize heroism, asceticism, mysticism, gruesomeness and eroticism. All are present in La decollazione but particularly the sensual aspects of the female charac­ ters, so central to the narrative. By the late 17th century, oratorios had begun to be performed in more secular settings, particularly palaces of wealthy Roman cardinals, especially during Lent, when opera was banned, and themselves became more operatic. Bononcini’s La decollazione was first performed during Lent of 1709 in the chapel of Emperor Joseph I in Vienna, one of four he composed for the court between 1705 and 1711. The musi­ cal establishment there was dominated for a time by Italian composers, and employed many virtuoso singers and instrumentalists. The rather sober scoring of La decollazione for strings and continuo might be explained by the

28 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Lenten presentation, but the vocal and instrumental demands of the piece fully exploited the brilliance of the Viennese musicians, and their skill in opera. At the same time, Bononcini integrated his skills in counterpoint, normally associated with sacred music, throughout the work so that it presents as both worldly and spiritual.

This contrapuntal severity can be heard in the orchestral Introduction, the closing Coro Muore il giusto, sung by the 5 soloists, and several of the arias, particularly St John’s Bacio l’ombre, set in the dark key of F minor. The role of St John is sung by an alto, a vocal register often used for heroes in Baroque opera, when they were performed by castrati with power­ ful lungs. The morally weak Herod is sung by a bass, while Herodias and Salome would both have been sung by soprano castrati representing wom­ en, and are given music that is especially sensuous in style. The duet Rieda pure sung by Herod and Herodias early in the piece would be an effective love duet in any opera of the time, and yet is also impressively contrapun­ tal, interlocking the lovers in the ways of earlier Italian madrigals.

Bononcini employs the convention of the da capo aria throughout the oratorio, but writes out the return of the A sections rather than using the shorthand of DC. However, at the dramatic turning point in the story, where Salome is singing the solo Delle palme and we presume is dancing for

Brent Wissick La decollazione di San Giovanni Battista 29 the guests, Herod cuts her off with his passionate recitative Non più deh cessa before she has even completed the B section. After that, he begins his offer of granting her a wish. While this break with musical convention might seem like a small thing today, in Bononcini’s time, it was a very un­ usual and vivid depiction of Salome’s erotic power and Herod’s weakness. His extended aria that follows is Nulla si nieghi featuring two solo cellos, which we can speculate was played by the Bononcini brothers.

The character of the Angel does not appear in the gospel accounts, but is a typical addition of libretto poets, allowing for additional spiritual com­ mentary, as well as even more virtuoso vocal display. Who better to exhibit stunning coloratura than one of the heavenly host? Handel’s oratorio for Rome of about the same time La resurrezione employs an angel with equal vocal skills, although that one is actually mentioned in the gospel accounts.

The La decollazione oratorio includes a lot of wonderful arias, some for just voice and continuo and others with full and brilliant string accompani­ ment. The work has been known and studied by scholars, but is now ready to be appreciated and admired by audiences. It may never be as popular as the oratorios of Handel or as vivid as the Strauss Salome, but this recording makes a valuable contribution by sharing a little known masterpiece with the world.

30 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Brent Wissick La decollazione di San Giovanni Battista 31

LIBRETTO Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista

CD 1

1 I. Introduzione

PRIMA PARTE

2 II. Aria ERODIADE Sorga omai l’Alba lucente, Et appresti al sol nascente Molle cuna in grembo all’acque.

E giuliva all’erbe intorno Splenda pure in questo giorno, In cui ’l Sol di Giudea Erode nacque.

3 III. Recitativo ERODIADE Ma no! de’ suoi bei raggi il sol vestito D’uopo non è, che sorga

36 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista

Ścięcie The Beheading św. Jana Chrzciciela of St John the Baptist

I. Introdukcja I. Introduction

CZĘŚĆ PIERWSZA PART ONE

II. Aria II. Aria HERODIADA HERODIAS Niechaj wstanie świetlista Jutrzenka Let the bright Aurora arise I rodzącemu się słońcu uścieli and make a soft cradle in the depths of waters Miękką kołyskę w głębinach wód. for the rising Sun.

I radosna pośród zieleni And, cheerful amongst green, Niechaj blaskiem swym opromieni let her bathe in her bright Dzień, w którym narodził się Herod, Słońce Judei. the day when Herod, Sun of Judea, was born.

III. Recytatyw III. Recitative HERODIADA HERODIAS Lecz nie, na próżno słońce But no! The Sun, graced with beautiful rays, Stroi się w piękne promienie, dresses up in vain rising

Libretto 37 Dall’agitate spume, Ch’oggi a dar luce al mondo Basta di te, mio Nume, Un sol sguardo giocondo. Così amato mio Re mentre sospira L’umile Ancella tua Nella gioia comun lieta delira.

ERODE Tu, che sei del mio core Il sospirato ardore Or che fausto risplendi alle mie pene, Ahi, che dir mi conviene Che il dì del mio natal degli astri a scorno Venga da doppio sol reso più adorno.

4 IV. Aria ERODE Tutto attento il sol mirai Quando sorge in grembo al mare, Né mirare Vi potei quel bel che adoro.

Mi rivolsi a tuoi bei rai, Et allor vidi confuso, Ch’ivi chiuso V’era il sole, e il mio tesoro.

38 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Wstając znad spienionych fal. upon whitecaps Dziś, by zalać świat blaskiem, as today, my Lord, it would be sufficient Wystarczy, mój Panie, to have just one bright look of yours Twe jedno pogodne spojrzenie. to shine over the world. I tak, mój ukochany Królu, wzdychając, And thus, my beloved King, Twa pokorna służka your humble servant, sighing, Upaja się powszechną radością. is intoxicated with universal glee.

HEROD HEROD Tyś serca mego You, the longed-for Wytęsknionym żarem! ardour of my heart, Ach, co za szczęście rozświetla dziś moje troski. who brighten my cares with happiness. Widzę, że dzień moich urodzin, Ah, I have to admit that W dwa słońca zdobny, the two Suns made the day of my birth Blaskiem zawstydza gwiazdy. even more charming, embarrassing the stars.

IV. Aria IV. Aria HEROD HEROD Przyjrzałem się bacznie słońcu, I have carefully examined the Sun Gdy wstawało z morskiej głębiny, when it arose from the depths of the sea Lecz nie dostrzegłem w nim but I did not see in it Tego piękna, które uwielbiam. the beauty that I adore.

Zwróciłem się ku twym lśniącym oczom I turned to your brilliant eyes I zmieszany ujrzałem, and I saw, confused, Że to w nich zamknięte that in them are locked Jest słońce i mój skarb. both the Sun and my treasure.

Libretto 39 5 V. Recitativo ERODIADE Soffri mio Re, che al tuo reale aspetto Possa (communicato in dì sì grande L’alto giubilo al piede) In pegno di sua fede Anche la figlia mia con danza lieve Dar sollievo al tuo core per tempo breve.

ERODE Lo consento, e ben lieto Vedrò in forme leggiadre Nei moti della figlia, La costanza in amor della sua madre. Ma il Battista qua viene Gran Profeta d’Iddio, già tremo, ahi lasso! Solo in mirarne quell’aspetto austero Palpita il core in seno, ancor che fiero.

S. GIOVANNI BATTISTA Erode, il giorno è questi, In cui del viver tuo l’aure suggesti. Piacque al Dio d’Israele Farti del popol suo custode, e duce, Elesse te fra tanti A sostener delle sue veci il pondo, T’inalzò al Trono, e ti donò Vassalli, Non già perché superbo

40 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista V. Recytatyw V. Recitative HERODIADA HERODIAS Pozwól, mój Panie, by przed twym Allow, my King, that (considering Królewskim obliczem this great day of enormous joy) Również mej córce (w ten wielki dzień also my daughter Radują się jej stopy) could relieve your heart for a moment Wolno było, na znak swego oddania, by means of a pleasant dance Lekkim tańcem ulżyć na chwilę twemu sercu. as a sign of her devotion.

HEROD HEROD Zezwalam, i z radością I permit, and I will see with delight We wdzięcznych kształtach the loyal love of the mother I ruchach córki zobaczę in the graceful form and movement Wierną miłość jej matki. of the daughter. Ale oto zbliża się Chrzciciel, But here the Baptist is approaching, Wielki prorok Boga; już cały drżę, o niegodny! the Great Prophet of God, I am already trembling, Na sam widok jego surowej postaci oh, unhappy me! Serce, choć srogie, wali w piersi młotem. The sole appearance of his stern figure makes my heart, as ruthless as it is, to thump away like a drum.

Św. JAN CHRZCICIEL ST JOHN THE BAPTIST Herodzie, oto dzień, Herod, this is the day W którym wessałeś tchnienie życia. when you have absorbed the breath of life. Spodobało się Bogu Izraela It was to God’s of Israel liking Uczynić cię strażnikiem i wodzem swego ludu, to make you the guardian and the leader of His people. Ciebie wybrał spośród wielu, You were chosen from amongst many Abyś niósł ten ciężar w jego imieniu; to bear this burden in His name. Wyniósł cię na Tron i dał ci Poddanych He has put you on the Throne and gave you Lieges Nie po to, byś pyszniąc się not so that you would fend off your heart from sin,

Libretto 41 Di favore sì grande Tra la plebe de’ vizi il cor trattenga, Ma solo acciò qual lampa Su eccelso candelabro accesa doni Benefica la luce ad ogni sguardo. Così appunto ogni Rege Dall’altezza de’ Troni Dee con l’esempio suo regger la terra: Chi ciò non adempisce, ahi quanto egli erra.

6 VI. Aria S. GIOVANNI BATTISTA Perché il sole d’ogn’astro è maggiore Con luce più chiara La terra rischiara, E’ illumina il Ciel.

Quindi avvien, che del vago splendore Imitando le faville Con lucide scintille Sembra ogn’astro anche più bel.

7 VII. Recitativo S. GIOVANNI BATTISTA Ma tu che fai? Tu dormi Neghittoso nel mal? Sonni ahi funesti, Dormi in braccio al periglio, e non ti desti?

42 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Wśród ludu tą wielką łaską, flaunting that great grace Wstrzymywał serce od grzechu, amongst the people, Lecz byś jak światło but so that you would gift all of the eyes with Płonące na najwyższym kandelabrze salutary brightness Zbawiennym blaskiem darzył wszystkie oczy. as if you were the burning light Właśnie tak każdy król, atop of the highest candelabrum. Z wysokości Tronu, This is how any King Powinien, przykład dając, rządzić ziemią: should rule the earth giving an example Biada mu, jeśli tego nie czyni, bo bardzo błądzi. from the heights of his Throne, but if he does not do that, oh, how much he errs!

VI. Aria VI. Aria Św. JAN CHRZCICIEL ST JOHN THE BAPTIST Bo słońce jest największą z gwiazd, As the Sun is bigger than any of the stars Najjaśniejszym światłem it lights up the Earth and Rozjaśnia ziemię illuminates the Heaven I rozświetla Niebo. with the clearest light.

A naśladując Thus, by imitating Lśniącymi iskrami the flames of its splendid glitter Rozbłyski jego wspaniałego blasku, with scintillating sparkles, Wszystkie gwiazdy wydają się piękniejsze. all stars appear to be more beautiful.

VII. Recytatyw VII. Recitative Św. JAN CHRZCICIEL ST JOHN THE BAPTIST Lecz cóż ty robisz? Śpisz w grzesznym But, what are you doing? Are you sleeping Odrętwieniu? W objęciach niebezpieczeństwa in a sinful numbness? You are dreaming, Śnisz sny złowróżbne i nie budzisz się? o, so foreboding dreams, and you do not awake, do you?

Libretto 43 ERODE Deh, lascia in pace almeno Solitario gentil per questo giorno Il Re della Giudea, lascia, che appieno Goda del popol suo l’aure festive. Questi è il giorno in cui nacque, e per cui vive, S’allegra al mio natal, giubila il mondo, E tu pure vorresti, Che a forza del mio duolo Alla gioia comun tarpassi il volo.

8 VIII. Aria ERODE Omicida è la pietà, Che la gioia opprime in fasce.

Per gioir nella sua età Piange l’uomo all’or che nasce.

IX. Ritornello

9 X. Recitativo S. GIOVANNI BATTISTA Oh di cieco pensiero Ingannate follie. Nascesti è vero, In questo giorno per Voler Divino Alla vita mortal, ma a te oggi spetta rinascere col pianto Alla grazia perduta. A te non lice Profanar del germano Il talamo nuzial, torni Erodiade

44 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista HEROD HEROD Miły pustelniku, At least today leave Przynajmniej dziś zostaw the King of Judea alone, W spokoju króla Judei. Pozwól mu cieszyć się dear hermit. Allow him to enjoy thoroughly W pełni radosnym nastrojem jego ludu. the cheerful mood of his people. To dzień, gdy się urodził, początek jego życia. It is the day of his birth, the beginning of his life. Świat się weseli, świętując moje urodziny, The world rejoices celebrating my birthday A ty chciałbyś, and you would want Żeby moje strapienie my distress Położyło kres powszechnej radości. to put the end to universal joy.

VIII. Aria VIII. Aria HEROD HEROD Zabójcza jest pobożność, Homicidal is piety Która dusi radość w zarodku. that nips the joy in the bud.

Z radości, nie bacząc na wiek, From the day of his birth Człowiek płacze od dnia swych urodzin. man weeps for joy, heedless of his age.

IX. Ritornel IX. Ritornello

X. Recytatyw X. Recitative Św. JAN CHRZCICIEL ST JOHN THE BAPTIST O, ślepej myśli Oh, senseless lunacy Bezrozumne szaleństwa! To prawda, of the blind thought! It is true that on this day Że w tym dniu z woli Boga urodziłeś się you have been born of God’s Will Do życia doczesnego, ale dziś musisz to the earthly life but today you need to be reborn Odrodzić się przez płacz do utraconej łaski. through crying to the lost grace. It ill benefits you Nie godzi ci się kalać małżeńskiego łoża brata. to tarnish your brother’s marriage bed. Niech Herodiada jak dawnej zaznaje szczęścia Let Herodias, like it used to be,

Libretto 45 A goder di Filippo i primi amplessi, Che reo tu sei, se più t’opponi ad essi.

10 XI. Aria S. GIOVANNI BATTISTA Parmi veder già il Ciel Irato fulminar Con telo punitor Le tue follie.

Solo il pianto fedel, Bastante è per smorzar Del minacioso ardor Tutte le vie.

11 XII. Recitativo ERODIADE Mio Sposo, mio Signore, Già di turbe festive Colma è la Reggia, e d’ogn’ intorno esulta Tra sonori rimbombi Ogni lingua, ogni core. Alla gran mensa vieni pure oggi mai Ed ivi tu vedrai Quai cibi al tuo palato D’Erodiade l’amore a te dispensa. Vieni... ma oh Dio! turbato Chi ha il seren del tuo volto Idolo mio?

46 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista W ramionach Filipa; stając im na drodze, receive happiness in Philip’s arms. Postępujesz nikczemnie. You act despicably if you are opposed to that.

XI. Aria XI. Aria Św. JAN CHRZCICIEL ST JOHN THE BAPTIST Już chyba widzę, Methinks I see the Heaven Jak rozgniewane Niebo enraged, that is throwing Ciska karzący grom punishing lightning Na twoje szaleństwa. at your lunacy.

Tylko pobożny płacz Only pious tear Może zgasić is able to extinguish Wszystkie płomienie all the flames Groźnego ognia. of menacing fire.

XII. Recytatyw XII. Recitative HERODIADA HERODIAS Mój Mężu, mój Panie, My Husband, my Lord, Świętujące tłumy the celebrating crowds Już wypełniły Pałac, radują się wszystkie serca, already gathered in the Palace. Wszędzie rozbrzmiewa wielojęzyczny gwar. All hearts rejoice, one can hear Chodź, zasiądź za wielkim stołem, all languages in the hubbub of voices. A zobaczysz, Come, sit down to the magnificent feast Jakimi potrawami godnymi twego podniebienia so you shall see the dishes worthy of your palate Uraczy cię miłość Herodiady. that Herodias’s love would regale you with. Chodź... lecz na Boga! Kto zmącił spokój Come... But, for Heaven’s sake! Who has disturbed Twojego oblicza, mój najdroższy? the composure of your countenance, my Dearest?

Libretto 47 ERODE Goder non lice. Mia diletta addio.

ERODIADE Vivi, deh vivi pure, E calpesta, o crudel, de’ miei sospiri Le reliquie innocenti, Trofeo del tuo rigor saranno i pianti, Che al Reale tuo piè cadranno avanti, Morrò, morrò mio Rege, Se la vita dell’uom non è che amore Ora, che più non m’ami, Tu più non m’ami? Ahi, ch’Erodiade muora.

12 XIII. Aria ERODIADE Già costretta dal martir L’alma mia che t’adorò, Dal mio sen lungi sen va.

Lieto incontra il suo morir, Mentre quei, che sì l’amò Più per lei non ha pietà.

13 XIV. Recitativo ERODE Erodiade, deh cessa Dai rimproveri tuoi...

48 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista HEROD HEROD Nie godzi się nam weselić. Żegnaj, ukochana. It ill benefits us to rejoice. Farewell, my love.

HERODIADA HERODIAS Żyj więc, żyj dalej, Thus, live, live on! Okrutniku, podepcz wspomnienia And trample, o cruel one, upon Moich niewinnych westchnień; the innocent memories of my sighs. Nagrodą za twą nieczułość będą łzy, My tears that will flow to your Royal feet Co spłyną do twoich królewskich stóp. shall become the reward for your indifference. Umrę, umrę, mój Królu, I shall die, I shall die, my King Skoro życie ludzkie jest miłością, as you do not love me anymore Teraz, gdy już mnie nie kochasz... and human life is love. Już mnie nie kochasz? Och, niech Herodiada umrze. You do not love me, do you? Ah, let Herodias die.

XIII. Aria XIII. Aria HERODIADA HERODIAS Już za sprawą męczennika My soul, that used to adore you, Moja dusza, co cię wielbiła, runs out of my chest, Ucieka z mej piersi. suffering.

Z radością idzie naprzeciw śmierci, It will gladly meet the death Bo ten, kto tak bardzo ją kochał, as the one who used to love it so much Nie ma już dla niej litości. has no more mercy for it.

XIV. Recytatyw XIV. Recitative HEROD HEROD Herodiado, zaprzestań Herodias, cease to speak Swymi wyrzutami... reproachfully...

Libretto 49 ERODIADE Cessa tu infido Di tormentar con i rifiuti ingiusti Chi sempre t’adorò...

ERODE Ahi, t’amo ancora. Il Battista fu quegli, Che sveller procurò coi detti suoi Da questo amante core L’alta, e vasta radice Del bel concetto ardore. Ei molto minacciò, molto egli disse. Ma il poter de tuoi lumi Tarpò il volo a quei detti E in quest’alma real vie più s’affisse.

ERODIADE Un rifiuto de boschi, Un allievo degli antri oscuri, e foschi, Un che da fiere belve Succhiò latte conforme ai lor costumi. Un nemico d’amore Questi frenare ha ardito Del nostro bel godere il vago ordito? Ah pera il folle, impune Non resti tanto ardir...

50 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista HERODIADA HERODIAS To ty, zdrajco, przestań You cease, traitor, Dręczyć bez powodu tę, to torment without a reason Która zawsze cię wielbiła... the one who always adored you...

HEROD HEROD Och, ja wciąż cię kocham! Oh, I do love you still! To Chrzciciel swoją mową It was the Baptist Nakazał wyrwać who persuaded me with his words Z kochającego serca to tear, out of the loving heart, Szlachetny i bujny korzeń the noble and luxuriant root Miłosnego pragnienia. of an amorous attraction. Twardo groził, wiele mówił, He was very threatening, his words were flowing, Lecz moc twojego spojrzenia but the power of your look Przecięła lot tym słowom crossed the flight path of his words I jeszcze silniej wniknęła do królewskiej duszy. and even stronger penetrated the King’s soul.

HERODIADA HERODIAS Wyrzutek lasów, An outcast from forests, Co dorastał w ciemnych, ponurych jaskiniach, who came of age in the dark, gloomy caves, Co ssał mleko dzikich bestii, who took customs in Przejął ich zwyczaje; with the wild beasts’ milk, To wróg miłości. he is the enemy of love. I on ośmielił się Dared he Zagrozić naszemu szczęściu? to threaten our happiness? Ach, niech zginie szaleniec, Ah, let this lunatic perish, Niech jego zuchwałość nie zostanie bez kary... let such impudence not escape unpunished.

Libretto 51 ERODE Ah no, più tosto In carcere profondo Gema il Battista.

ERODIADE E di più lacci avvinto Resti sepolto pur’ prima ch’estinto.

14 XV. Duetto ERODIADE Rieda pure in questo core Più giulivo il vecchio ardore, Né da me parta mai più. E munito di costanza, Dia ristoro alla virtù.

ERODE Torni pure in questo core Più ridente il vecchio ardore, Né da me parta mai più. E col latte di speranza Sia conforto alla virtù.

XVI. Ritornello

15 XVII. Recitativo SALOMÈ Ecco a’ tuoi cenni, o Madre, L’umile ancella, e figlia.

52 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista HEROD HEROD O nie, niech raczej O, no, let the Baptist Chrzciciel jęczy rather groan W głębokim lochu. in the deep dungeon.

HERODIADA HERODIAS I niech zakuty w łańcuchy And let him be buried even before death, Jeszcze przed śmiercią będzie pogrzebany. enchained!

XV. Duet XV. Duet HERODIADA HERODIAS Niech wróci do mego serca Let even happier flame of former love Jeszcze weselszy płomień dawnego szczęścia come back to my heart I niech już nigdy mnie nie opuści. and let it never abandon me again, I niech stałością umocniony and let it give a rest to the virtue, Da wytchnienie cnocie. reinforced with constancy.

HEROD HEROD Niech znów zalśni w mym sercu Let even brighter flame of former love Jeszcze jaśniejszy płomień dawnego szczęścia shine again in my heart I niech już nigdy mnie nie opuści. and let it never abandon me again, I niech nadzieją podsycony and let it bring relief to the virtue, Ulgę przyniesie cnocie. fuelled with hope.

XVI. Ritornel XVI. Ritornello

XVII. Recytatyw XVII. Recitative SALOME SALOME Oto jestem na twoje wezwanie, Matko, Mother, obedient to your summons here appears Pokorna służebnica i córka. the humble servant and daughter.

Libretto 53 Tu, che de passi suoi l’orme direggi, Tu le palesa ancora Del tuo voler le leggi. Noto fammi oggi pure il tuo desire, Daran gloria ben grande I tuoi cenni temuti al mio servìre.

ERODIADE Ahi Figlia a te s’aspetta Far delle offese mie l’alta vendetta. Il Battista, che volle Argine farsi all’amoroso corso, E che in carcere or geme Già fra vili ritorte Abbia da te mia vita oggi la morte. Tu nella regia festa Sì vago muovi il piè, ch’oltre l’usato A te più lode arrechi, E fa’ nei giri regolati, e vaghi, Che d’Erode il voler vinto s’ammagli. Tanto fa d’uopo.

SALOMÈ Ed eseguir io deggio. Morrà il Battista, che sfuggir non suole L’ombre di morte, chi ha nemico il sole.

54 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Ty, która kierujesz śladami moich stóp, You, who govern the tracks of her feet, Wyjaw mi reveal to her Tajniki swej woli. the recesses of your will. Odkryj dziś przede mną swoje pragnienia: Disclose your desires to me today Posłuszeństwo twoim surowym rozkazom it would be an honour to me Przyniesie mi zaszczyt. to obey your strict orders.

HERODIADA HERODIAS O Córko, za me krzywdy Oh, Daughter, today I expect you Musisz dokonać szlachetnej zemsty. to take the noble revenge for the harms done to me. Chrzcicielowi, który chciał My love, today you will administer Położyć tamę miłości, death to the Baptist, A teraz, spętany haniebnymi więzami, who wanted to put a stop to my love Jęczy w więzieniu, and who is now groaning in prison, fettered Ty, moje życie, śmierć dzisiaj wymierzysz. in the disgraceful bonds. Podczas królewskiej uczty During the royal feast Tak wdzięcznie stawiaj stopy, by zebrać you need to move your feet with such grace Więcej pochwał niż zwykle; that it would grant you more praise than usual. Wirując rytmicznie i z gracją, Whirling rhythmically and with grace, Roztocz czar, który owładnie wolą Heroda. ooze your charms that would overwhelm Tak zrobić trzeba. Herod’s will. It ought to be done.

SALOME SALOME A ja muszę to zrobić. And will be the deed of mine. Umrze Chrzciciel, bo nie powinien uniknąć The Baptist shall die, as the one who has Cieni śmierci, kto słońce ma za wroga. Sun for the enemy, should not escape the shadows of death.

Libretto 55 16 XVIII. Aria SALOMÈ Si cadrà La cervice sì temuta, E l’onor di sua caduta Al mio piè s’ascriverà.

E quel cor, Che al rigor Sembra di smalto Da un mio salto Abbattuto si vedrà.

XIX. Ritornello

17 XX. Recitativo ANGELO Al prigionier Battista Mille prepara il Cielo Sorti di gloria. Ed al crudele Erode Oh qual d’acceso telo Incendio punitor egli destina! Le moli d’empietà così rovina. Quindi nel vario fato D’esempio ambi saranno Di letizia, e d’affanno, Che il colpevole, e il giusto Havrà d’onde temer nel suo fallire Havrà d’onde sperar nel suo martire.

56 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista XVIII. Aria XVIII. Aria SALOME SALOME Tak, spadnie Yes, the head so frightful Głowa budząca trwogę, will fall A chwała za jej strącenie and the glory for this act Okryje moje stopy. will cover my feet.

A jego sercu, And that heart so hard Twardemu that is seems Jak kamień, to be a stone Mój taniec will be defeated Odbierze życie. by my dance.

XIX. Ritornel XIX. Ritornello

XX. Recytatyw XX. Recitative ANIOŁ ANGEL Uwięzionemu Chrzcicielowi The Heaven prepares thousandfold Po tysiąckroć wieńce chwały wreaths of glory Niebo sposobi. A dla okrutnego Heroda for the imprisoned Baptist. Ah! What a punishing fire Ach! jakże straszny pożar, started by a fiery arrow Wzniecony przez karzącą strzałę, szykuje! it grooms for cruel Herod! Runie gmach bezbożności, This is how the edifice of godlessness will be A ich odmienne losy reduced to ashes. Staną się przykładem Hence, their different fate Szczęśliwości i męki; will become an example of bliss and torture. Bo grzesznika wina przepełni trwogą, For the guilt will fill the sinner with awe A sprawiedliwy z męczeństwa and the just man will draw hope Będzie czerpał nadzieję. on the martyrdom.

Libretto 57 18 XXI. Aria ANGELO Preziosa è quella morte, Che di vita Più gradita E’ foriera a un cor fedel.

Fortunato chi a tal sorte Fu chiamato, Fu invitato Dalla grazia, e dal suo zel.

58 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista XXI. Aria XXI. Aria ANIOŁ ANGEL Cenna jest ta śmierć, Precious is death Która zwiastuje that heralds Lepsze życie a better life Wiernemu sercu. to a faithful heart.

Szczęśliwy, kto został wezwany Fortunate is who was called Na dwór niebieski, to this fate, Kogo tam zawiodła who was invited Łaska i własna żarliwość. by grace and own zeal.

Libretto 59 CD 2 SECONDA PARTE

1 XXII. Aria SALOMÈ Festivi Giulivi Risuonate Citaredi di Giudea, Ch’oggi nacque il vostro Re.

E con suoni più giocondi Invitate Secondate I bei moti del mio piè.

2 XXIII. Recitativo SALOMÈ Ma a regia mensa assiso L’Amor della Giudea, Giocondo in vista intanto, O come lieto invita E alla danza il mio piede, e il labro al canto.

3 XXIV. Coro Rapido da te lungi Rigido il tempo voli. Vivi all’Eternità.

60 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista CZĘŚĆ DRUGA PART TWO

XXII. Aria XXII. Aria SALOME SALOME Świętujcie, Celebrate, Radujcie się, rejoice, Grajcie play Kitarzyści z Judei, citharodes of Judea Bo dziś urodził się wasz Król. for on this day your King was born.

Radosnymi dźwiękami Invite with joyful sounds Zapraszajcie do tańca, accompany Wtórujcie charming movements Powabnym ruchom moich stóp. of my feet.

XXXIII. Recytatyw XXIII. Recitative SALOME SALOME A za królewskim stołem zasiada And at the royal table sits Umiłowany władca Judei, the beloved ruler of Judea, Radość od niego bije: his face is radiant with joy, O, jak wesoło zaprasza Oh, how gaily he invites Me stopy do tańca, a usta moje do śpiewu. my feet to dance and my lips to sing.

XXIV. Chór XXIV. Choir Niech szybko od ciebie Let the merciless time Odleci czas bezlitosny. quickly fly away from you. Żyj na wieki. Live for eternity.

Libretto 61 La instabile raggiungi, E stabile tu rendi La cieca Deità.

4 XXV. Recitativo SALOMÈ Della tua vita acciò fian fausti i giorni Atropo il fil vitale Fili con man di rose. L’albe più luminose T’infiorin l’ore, e alla tua man temuta S’inchini oggi la terra, Acciò s’ammiri con stupor profondo, Che basta Erode a dar le leggi al mondo.

5 XXVI. Aria SALOMÈ Delle palme, c’ha l’Idume, E di Gierico le rose Vago serto a te si formi.

Tu che sei terreno nume, Tu…

6 XXVII. Recitativo ERODE Non più deh cessa, o bella Maga gentil d’amore, Che i moti del tuo piede Fer’ un filtro insolubile al mio core.

62 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Doganiasz zmienne You are victorious over the volatile I stałym czynisz blindfolded Goddess Ślepe bóstwo. making her constant.

XXV. Recytatyw XXV. Recitative SALOME SALOME Niech szczęście wypełni każdy twój dzień, Let the days of your life be happy, Atropos niech ci przędzie let Atropos spin thread of your life Nić życia różanymi dłońmi. with her hands of roses. Niech jaśniejsze poranki Let the brightest mornings Umilają ci czas, a przed twą twardą ręką make your hours amusing and let the world Niech ukorzy się ziemia. humble itself before your heavy hand. I niech każdy podziwia w zdumieniu, And let everybody admire in amazement Że starczy jeden Herod, by dać prawa światu. that Herod alone is enough to give laws to the world.

XXVI. Aria XXVI. Aria SALOME SALOME Z palm idumejskich Let the beautiful wreath be woven I z róż Jerycha for you from palm trees of Idume Niech ci uplotą przepiękny wieniec. and roses of Jericho.

Bo ty jesteś ziemskim bogiem, You, who are god on earth, Bo ty... you...

XXVII. Recytatyw XXVII. Recitative HEROD HEROD Już dość, już przestań, Enough, stop it, o beautiful Piękna czarodziejko miłości; nice enchantress of love, Twe zwinne stopy as your nimble feet Napoiły me serce magicznym eliksirem. watered my heart with magic potion.

Libretto 63 ERODIADE Mio Rege ahi quanto eccede Il real gradimento Di Salomè il vil merto.

ERODE Il merto è estremo Della tua vaga figlia, Ch’ è l’onor di Giudea Del mondo è meraviglia.

ERODIADE Fortunata mia Salomè se ottiene Plausi tanto pregiati Dal maggior degli eroi fra i coronati. Non vidde il mondo eguale A te, che per bontà sei già immortale.

SALOMÈ Basta sol per mio vanto, Ch’ agli occhi del mio Re gradita io fui, Vile abbastanza è già la gloria altrui.

ERODE Salomè sempre bella Se danza, o se favella. Deh chiedi, o del Giordano Bellissimo portento, Chiedi pur ciò, che brami.

64 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista HERODIADA HERODIAS Królu mój, och, nazbyt są łaskawe My King, the royal praise Królewskie pochwały for humble services of Salome Dla skromnych zasług Salome. is, oh, so exaggerated.

HEROD HEROD Wielkie są zasługi Truly great are the services Twojej uroczej córki, of your charming daughter Która przynosi chlubę Judei who brings honour to Judea I zadziwia cały świat. and astonishes the world.

HERODIADA HERODIAS Szczęśliwa moja Salome, Fortunate is my Salome Skoro tak zaszczytnym uznaniem darzy ją who won such a honourable recognition Największy z bohaterów. from the greatest hero amongst the crowned. Nie dorówna ci żaden z królów świata, The world did not yet see anyone who would be Gdyż twa dobroć już uczyniła cię nieśmiertelnym. equal to you, who is immortalised with kindness.

SALOME SALOME Dla mojej chluby wystarczy, It is sufficient for my honour Że ucieszyłam oczy mego Króla, that I have gained recognition in the eyes of my King, Już zgasła sława innych. even though I was modest, I exceeded others with glory.

HEROD HEROD Salome jest zawsze piękna, Salome is always beautiful Gdy tańczy i kiedy mówi. both when she dances and when she speaks. Och, poproś, o Jordanu O, ask for the most beautiful Najpiękniejsze cudo, gem of Jordan, Proś o co chcesz. ask for anything you want.

Libretto 65 Ove il poter s’estende di mia mano, Ciò che puote il mio Regno, Tutto darti m’impegno. Se del mio Regno ancor la maggior parte L’anima tua desia Ancora questa al piacer tuo si dia.

7 XXVIII. Aria ERODE Nulla si nieghi, Tutto si doni A una beltà.

Troppo forti sono i prieghi, Che un bell’occhio lusinghiero Da un bel volto all’alma fa.

8 XXIX. Recitativo ERODIADE Ah mio Rege adorato Troppo, troppo prometti, E i Regnanti talora, Troppo avendo esibito Il negare in lor prò possono ancora.

ERODE Dunque credi mendace Ne le promesse sue d’Erode il core? Ahi, che ben veggio or’io, Che in me tu hai poca fede, e meno amore.

66 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Jak daleko sięga moja władza, As far as can reach the rule of my hand, Wszystko, co może dać moje królestwo, whatever my Kingdom can offer, Dać ci obiecuję. I promise to give you everything. A jeśli twoja dusza zapragnie And if your soul would desire Większości ziem mego Królestwa, the major part of my Kingdom, Dam ci nawet to, żeby cię uradować. I will give you that to please you.

XXVIII. Aria XXVIII. Aria HEROD HEROD Niczego nie odmówię, One denies beauty nothing, Wszystko dam one gives beauty Tej piękności. everything.

Zbyt wielka jest moc próśb, Too powerful is the force of requests Które piękne, kuszące spojrzenie that beautiful seductive eyes Z uroczej twarzy kieruje do duszy. send from the charming face straight into the soul.

XXIX. Recytatyw XXIX. Recitative HERODIADA HERODIAS O, mój umiłowany Królu, Oh, my beloved King, Zbyt wiele obiecujesz. you promise too much. Niejeden władca, It was not uncommon that Rulers, Który przyrzekł za dużo, who gave too much, Rozmyślił się, stawiając wyżej własną korzyść. took that back driven by their own benefits.

HEROD HEROD Więc myślisz, że z serca Heroda You think, then, that deceitful are Płyną kłamliwe obietnice? promises that flow from Herod’s heart, don’t you? Ach, teraz dobrze widzę, Oh, now I can clearly see Jak mało mi ufasz, i jeszcze mniej kochasz. how little you trust me and that you love me even less.

Libretto 67 ERODIADE Tu sei la mia gran speme, Ma chi ben ama teme.

ERODE Ascolti la Giudea, e m’oda il mondo: Io giuro, e vero fia, Ciò che ad Erode, Salomè richiede Tutto Erode concede.

ERODIADE Or sì, che lieta io sono. Cadrà, cadrà quel folle, Che pretese, che volle Sturbar la mia fortuna, E il suo mortal feretro Della letizia mia sarà la cuna.

S. GIOVANNI BATTISTA Ombre, che qui d’intorno A me celate il giorno Care, o quanto a me siete! Il vostro oscuro velo Vie più m’invita a contemplare il Cielo E voi, ferree ritorte, Che con voce funesta Di ferità munita Minacciate la morte Da voi con bella sorte

68 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista HERODIADA HERODIAS Tyś moją wielką nadzieją, You are my great hope, Lecz kto mocno kocha, ten się lęka. but who loves so dearly, fears.

HEROD HEROD Niech mnie usłyszy Judea i świat cały: Listen, Judea, listen, world: Przysięgam, i tak się stanie, I swear, and it is bound to happen, Że o co Salome poprosi Heroda, that anything Salome would ask Herod for, To od Heroda dostanie. Herod would grant her.

HERODIADA HERODIAS Teraz jestem rada. Oh yes, now I am glad. Zginie, zginie szaleniec, He will perish, he will perish, the lunatic Który poważył się who dared to disturb Zakłócić moje szczęście, my happiness A jego śmiertelne łoże and his deathbed shall become Stanie się kołyską mojej radości. a cradle of my joy.

Św. JAN CHRZCICIEL ST JOHN THE BAPTIST Ciemności, która mnie otaczasz, Darkness that surrounds me Skrywając dzień, and covers the light of day, Och, jakże jesteś mi droga! o, how dear you are to me! Twoja mroczna zasłona Your tenebrous veil Coraz bardziej mnie skłania do rozmyślań o Niebie. induces me to think more about Heaven. Od was, żelazne okowy, Fetters of iron, Co głosem złowrogim that by means of your portentous I okrutnym and piecing voice Grozicie mi śmiercią, threaten me with death, Od was, jeśli los będzie łaskaw, I expect life from you

Libretto 69 Oggi spero la vita. E tu, Dio d’Israele Del tuo servo fedel pietà ti prendi, E l’alma mia a te suo ben deh rendi.

9 XXX. Aria S. GIOVANNI BATTISTA Bacio l’ombre, e le catene, Che m’affligon sol per te.

E il mio cor, che te sospira, Piange, e delira, Et adora le sue pene, Che dan lustro alla sua fé.

10 XXXI. Recitativo ANGELO In questo orror profondo Di carcere spietato Quanto, oh quanto più grato Sembri agli occhi del Cielo Precursore di Dio. Le voci sue Per giubil del tuo cor io ti rivelo. Ei ti chiama à gioir: Erode il folle Acconsentì già la tua morte, in breve Vittima tu cadrai D’un vile amor alle lascive tempre, Morrai al suol, in Ciel per viver sempre.

70 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Oczekuję dziś życia. if the fate would be on my side. Ty zaś, Boże Izraela, And Thou, God of Israel, Zmiłuj się nad swym wiernym sługą hast mercy upon your faithful servant I przyjmij do siebie jego duszę. and accept my soul to thee.

XXX. Aria XXX. Aria Św. JAN CHRZCICIEL ST JOHN THE BAPTIST Całuję ciemność i łańcuchy, I kiss the darkness and the chains Które mnie gnębią tylko dla ciebie. that oppress me only for thee.

Do ciebie wzdycha moje serce, To thee my heart sighs, Płacze i krzyczy, cries, screams, I wielbi swe męki, and worships its tortures Bo przynoszą chlubę jego wierze. as they bring glory to its faith.

XXXI. Recytatyw XXXI. Recitative ANIOŁ ANGEL W strasznej czeluści Herald of God, how much, Srogiego więzienia o, how much dearer O ileż, o ileż milszy you appear to the eyes of Heaven Wydajesz się Niebu, in this horrendous abyss Zwiastunie Boga. Wyjawię ci of the severe prison. I will reveal to you Jego słowa, by rozweselić twe serce. God’s own words to cheer up your heart. On wzywa cię do radości: Szalony Herod He calls you to bliss: the mad Herod Już dał zgodę na twoją śmierć, wkrótce already agreed to our death, soon Padniesz ofiarą you will fall victim to despicable, Nikczemnej, występnej miłości; immoral love. Umrzesz na ziemi, by na zawsze żyć w Niebie. You will die on earth to become immortal in Heaven.

Libretto 71 11 XXXII. Aria ANGELO Con animo forte Incontra la morte No no non temer.

A costo di stento, Di pene, e tormento Si compra qui in terra L’eterno piacer.

XXXIII. Ritornello

12 XXXIV. Recitativo S. GIOVANNI BATTISTA Qual annunzio beato, Qual avviso del Cielo a me riveli Nunzio del mio Signor? Me fortunato Ecco mio Nume eterno Questi del viver mio periodi estremi Tutti a te sacro. Ahi dona Pace al cieco tiranno, e lo perdona. Maggior del suo delitto E’ la tua gran pietà. Deh in lui discenda Della tua Grazia un raggio, Che illuminato il renda. Tu di somma clemenza adorno, e onesto, Ben puoi formar d’un Peccatore, un Giusto.

72 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista XXXII. Aria XXXII. Aria ANIOŁ ANGEL Odważnie wyjdź Meet the death Naprzeciw śmierci, with courage. Nie, nie, nie lękaj się. No, no, do not fear.

Za cenę katuszy, It is here on earth Cierpienia, udręki that one buys eternal bliss Tu, na ziemi, zyskuje się for the price of agony, Wieczne szczęście. anguish and torture.

XXXIII. Ritornel XXXIII. Ritornello

XXXIV. Recytatyw XXXIV. Recitative Św. JAN CHRZCICIEL ST JOHN THE BAPTIST Jaką błogosławioną wiadomość, Envoy of my Lord! O, what a blessed Jaką nowinę z Nieba płynącą mi wyjawiasz, message, what an announcement of Heaven Wysłanniku mego Pana? Szczęście you reveal to me! Fortunate I am. Mnie przepełnia. Oto, mój wieczny Boże, Here, my God eternal, Składam ci w ofierze ostatnie dni I sacrifice to thee all of the last days of my life. Mego żywota. Obdarz pokojem O, bestow peace upon the blind tyrant Ślepego tyrana i przebacz mu, and forgive him. Gdyż większe od jego występku Indeed, thy mercy is greater Jest twoje miłosierdzie. Niech spłynie na niego than his misdeed. Let the light of your grace Promień twojej łaski shine upon him I niech go oświeci. and illuminate him. Ty, w twej najwyższej łaskawości i prawości, Thou, who in thy highest grace and probity Możesz z grzesznika uczynić sprawiedliwego. canst turn a sinner into a just one.

Libretto 73 13 XXXV. Aria S. GIOVANNI BATTISTA Tu, che sei Nume di pace, Pace dona a un Peccator.

Sei pur Dio delle vendette, Ma spogliata di saette Oggi renda la tua mano Di chi errò l’alto dolor.

XXXVI. Ritornello

14 XXXVII. Recitativo ANGELO Et ancora i tuoi voti Per Erode al Ciel mandi? Ah troppo ignoti Sono d’un empio ai sensi, i sacri detti, Lungi troppo dal Ciel tiene gli affetti. Vegga Erode quai colpi il Ciel avventa Con furia più crudel, quanto più lenta.

15 XXXVIII. Aria ANGELO Tardi diviene all’ira Il provocato Ciel.

Il pentimento aspetta Se tarda la vendetta. Ma il tardar, ch’egli fa

74 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista XXXV. Aria XXXV. Aria Św. JAN CHRZCICIEL ST JOHN THE BAPTIST Tyś jest Bogiem pokoju, Thou art the God of peace, Obdarz pokojem grzesznika. bestow peace upon a sinner.

Jesteś też Bogiem zemsty, Thou art also the God of vengeance Lecz pozwól, by dziś but permit that the great pain of the one Wielki ból tego, kto zbłądził, who has erred would take the arrows Wyjął z twej ręki strzały. from your hand.

XXXVI. Ritornel XXXVI. Ritornello

XXXVII. Recytatyw XXXVII. Recitative ANIOŁ ANGEL I jeszcze swe prośby And still you intercede for Herod Za Heroda do Nieba zanosisz? Och, nazbyt obce with Heaven? O, the sacred words are too strange Są bezbożnikowi święte słowa, to the understanding of the godless one Zbyt daleko od Nieba trzyma swe uczucia. who keeps his affections too far from Heaven. Niech Herod zobaczy, jakie ciosy wymierza Niebo: Let Herod see how Heaven delivers the more Tym okrutniejsze, im dłużej z nimi zwleka. merciless blows the more delayed they are.

XXXVIII. Aria XXXVIII. Aria ANIOŁ ANGEL Późno wybucha gniewem Offended Heaven explodes late Obrażone Niebo. with anger.

Zwlekając z zemstą, It expects the act of contrition Oczekuje skruchy, delaying the vengeance Lecz im dłużej zwleka, but the longer it delays

Libretto 75 Più forza accresce, e dà Al tormentato tel.

16 XXXIX. Recitativo ERODIADE Figlia, già fausto arride A’ voti miei, alle mie gioie il Cielo. Da te solo dipenda Adesso il mio gioir.

SALOMÈ Madre, se pende Sol da voleri tuoi l’arbitrio mio Tutto oprar m’impegn’io.

ERODIADE D’Erode il giuramento Sprezzar non devi, a lui richiedi, o cara, Il capo del Battista, E tua mercé fa, ch’Erodiade veda, (Erodiade negletta) De gravi oltraggi suoi l’alta vendetta.

SALOMÈ Amata Genitrice A’ tuoi voleri quanto Ubbidente io sia Chiaro paleserà l’opera mia.

76 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Z tym większą siłą the more fierce is the force Wypuści karzącą strzałę. of a withheld blow.

XXXIX. Recytatyw XXXIX. Recitative HERODIADA HERODIAS Córko, uśmiecha się Niebo, Daughter, the Heaven smiles favourably Przychylne moim ślubom, mojej radości. upon my vows, upon my glee. Tobie teraz powierzam My happiness now depends Swoje szczęście. only on you.

SALOME SALOME Matko, jeśli tylko od twoich pragnień Mother, if my will solely depends Zależy moja wola, on your desires, I pledge Wszystko przyrzekam spełnić. to fulfil them all.

HERODIADA HERODIAS Nie lekceważ przysięgi Heroda, Do not ignore the promise of Herod. Poproś go, najdroższa, Ask him, my dearest, O głowę Chrzciciela, for the head of the Baptist A dzięki twej pomocy doczeka się Herodiada and thanks to your help Herodias will behold (Herodiada wzgardzona) (Herodias scorned) Godnej zemsty za ciężkie zniewagi. a due revenge for his grave insults.

SALOME SALOME Ukochana Rodzicielko, Beloved Mother, Mój czyn pokaże, my deed will prove Jak bardzo jestem how much obedient I am Posłuszna Twojej woli. to your will.

Libretto 77 17 XL. Aria SALOMÈ Clizia, che amante Del Sole è ogn’or Segue costante Quel bel splendor.

Ov’ei s’aggira Essa rimira, Né mai errante Nel suo dover Si vidde ancor.

18 XLI. Recitativo SALOMÈ Signor, giacché di tanto Favor degna mi rendi Una sol grazia deh non mi contendi. Sovra coppa dorata Del Battista troncata, (Se chieder tanto a me, tua serva, lice) Donami la cervice.

ERODE Non altro chiedi? Ubbidienti, e pronti Ite Ministri al carcere ben noto, E qui tosto recato Sia del Battista il capo. Ciò s’eseguisca or’ ora Salomè si compiaccia, et egli mora.

78 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista XL. Aria XL. Aria SALOME SALOME Klytia, kochanka Clytie, Słońca, zawsze the lover of Sun, Wiernie podąża faithfully follows Za jego blaskiem. its shine.

Dokąd ono się zwróci, She turns her eyes Tam biegnie jej wzrok, to wherever it goes. I nigdy dotąd nie widziano, And it was never seen By błądząc, that she would ever be in breach Uchybiła swej powinności. of her duty.

XLI. Recytatyw XLI. Recitative SALOME SALOME Panie, skoro uważasz mnie My Lord, if you regard me as worthy Za godną tak wielkich względów, of such great favours, Jednej tylko łaski mi nie odmawiaj: please do not deny me just one request. Odciętej głowy Chrzciciela Give me a gift of Baptist’s cut-off head Na złotej misie, on a gold platter (Jeśli mnie, twojej służce, wolno o tyle prosić) (If such a request befits me, Podaruj mi jego głowę. your servant).

HEROD HEROD O nic więcej nie prosisz? Is that all you ask for? Obedient and ready, Wierni ministrowie, spełnijcie mój rozkaz: go, loyal Ministers, to the known prison Pójdźcie do więzienia and fetch me now I przynieście tu zaraz głowę Chrzciciela. the Baptist’s head. Niech się ucieszy Salome, Let it be carried out at once, A on niech umrze. let Salome be pleased and let him die.

Libretto 79 ERODIADE Eccomi vincitrice Del mio persecutor. Lieta già sono, E contenta già formo Delle rovine sue base al mio Trono.

19 XLII. Aria ERODIADE Il crin cingetemi Giocondi Allori Ch’io vinsi già.

Nel sen corretemi Placidi amori, Che tutto vostro Egli sarà.

20 XLIII. Recitativo SALOMÈ Ecco, o Madre, già estinto Il tuo nemico, e mira In quest’orrido teschio Un superbo trofeo di tua grand’ira. L’occhio ogn’uno vi tenda, E d’oltraggiar l’anime grandi apprenda.

21 XLIV. Duetto ERODIADE Ho vinto, o Figlia, sì sì. Di gloria sì bella

80 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista HERODIADA HERODIAS Oto pokonałam Here I have defeated my persecutor. Swego prześladowcę. Już jestem szczęśliwa How happy I am. I z radością na gruzach jego klęski And on his fall I gladly erect Wznoszę fundament swego Tronu. the foundations of my Throne.

XLII. Aria XLII. Aria HERODIADA HERODIAS Oplećcie mi włosy, Wind around my hair Radosne wawrzyny, happy Laurels Bo zwyciężyłam. for I am victorious.

Zagośćcie w mej piersi, Fill my chest, Słodycze miłości, sweetness of love, Bo tylko dla was as there is room in it Będzie w niej miejsce. for nothing else but you.

XLIII. Recytatyw XLIII. Recitative SALOME SALOME Oto, o Matko, już martwy Here, o Mother, your enemy Twój nieprzyjaciel, dostrzeż has perished. Regard this gruesome skull W straszliwej czaszce as a magnificent trophy Wspaniałe trofeum twego wielkiego gniewu. of your great rage. Niech wszyscy patrzą i uczą się, Let everybody watch and learn Co znaczy znieważyć szlachetną duszę. what does it mean to offend a noble soul.

XLIV. Duet XLIV. Duet HERODIADA HERODIAS Zwyciężyłam, Córko, o tak. I am victorious, o Daughter, yes, yes. Uczcijmy dziś piękno Let us honour

Libretto 81 Si onori S’implori Il frutto in tal dì.

SALOMÈ Vincesti, o Madre, sì sì. Vittoria sì bella Si onori S’implori Il frutto in tal dì.

22 XLV. Recitativo ANGELO Così d’empio livore All’ingiusto furore Cadde il Battista, ma immortal sul polo Della caduta sua applaude ai vanti Con inni, e canti angelico uno stuolo.

23 XLVI. Coro Muore il giusto, e sempre vive, Perché vita è il suo morir.

Vive l’empio, e a morte ascrive, Quel che vita è al suo gioir.

FINE

Giovanni Domenico Filippesci

82 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Szlachetnego czynu, such a beautiful glory, Wychwalajmy let us praise Owoc tego dnia. the fruit of this day.

SALOME SALOME Zwyciężyłaś, Matko, o tak. You are victorious, o Mother, yes, yes. Uczcijmy dziś Let us honour To piękne zwycięstwo, such a beautiful victory, Wychwalajmy let us praise Owoc tego dnia. the fruit of this day.

XLV. Recytatyw XLV. Recitative ANIOŁ ANGEL Przez grzeszną nienawiść Out of sinful hatred Podły gniew the spiteful anger Zabił Chrzciciela, lecz on żyje w niebiosach, had killed the Baptist but he lives on in Heaven. A chwałę jego śmierci hymnem i pieśnią And the glory of his death is praised by host of Wysławiają anielskie zastępy. angels with anthems and songs.

XLVI. Chór XLVI. Choir Umiera sprawiedliwy i nadal żyje, Perishes the just and he lives still Bo życiem jest jego śmierć. as his death is life.

Żyje bezbożnik i już jest śmiercią – The godless one lives, and he is already dead To życie, którym się raduje. as death is the life he enjoys.

KONIEC THE END

Tłumaczenie: Joanna Szymanowska Translation: Krzysztof Komarnicki

Libretto 83 84 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista 85

BIOGRAMY BIOGRAPHIES Andrzej Kosendiak dyrygent

Dyrektor Narodowego Forum Muzyki im. Witolda Lutosławskiego we Wrocła­ wiu, dyry­gent i pedagog, jeden z najaktywniejszych muzyków i organizatorów życia muzycznego w Polsce. Jest absolwentem Wydziału Kom­pozycji, Dyrygen­ tury i Teorii Muzyki Akademii Muzycznej we Wrocławiu. W 2013 roku uzyskał stopień doktora habilitowa­nego i obecnie pracuje jako profesor na swojej ma­ cierzystej uczelni. W 2005 roku został dyrektorem Filharmonii Wrocławskiej oraz Międzyna­ rodowego Festiwalu Wratislavia Cantans i doprowadził do zmiany oblicza obydwu tych instytucji oraz do przekształcenia ich w Na­rodowe Forum Muzyki. Otwarcie nowej siedziby Narodowego Forum Muzyki zostało uhonorowane na­ grodą Koryfeusz Muzyki Polskiej 2016 w kategorii „Wydarzenie Roku”. Andrzej Kosendiak pełni także funkcje przewodniczącego Zarządu Zrzeszenia Filharmo­ nii Polskich (już trzecią kadencję) oraz wiceprzewodniczącego Rady ds. Instytu­ cji Artystycznych. Jako dyrektor NFM powołał do życia nowe zespoły artystyczne, m.in. Chór NFM, Wroc­ławską Orkiestrę Barokową i Chór Chłopięcy NFM. Zainicjował rów­ nież Leo Festiwal. Ponadto był jednym ze współtwórców miesięcznika „Muzyka w Mieście”, wydawanego w latach 2012–2018 przez NFM. Szczególnym zainteresowaniem dyrygenta cieszy się muzyka dawna. W 1985 roku założył zespół Collegio di Musica Sacra, a w 2013 – Wrocław Baroque En­ semble i do dziś kieruje tymi grupami. W latach 2001–2009 pełnił funkcję kie­ rownika Między­wydziałowej Pracowni Muzyki Dawnej wrocławskiej Akademii Muzycznej. Nagrał nieznane dotąd dzieła z Biblioteki Uniwersyteckiej we Wroc­ ławiu i Biblioteki w Strasburgu, dzieła Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego

92 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Andrzej Kosendiak conductor

Director of the Witold Lutosławski National Forum of Music in Wrocław, conduc­ tor and teacher, one of the most active musicians and promoters of musical life in Poland. He is a graduate of the Department of Composition, Conducting and Theory of Music at the Academy of Music in Wrocław. In 2013, he obtained a post­ doctoral degree and is currently working as a professor at his alma mater. In 2005, he became the director of the Wrocław Philharmonic and the Inter­ national Festival Wratislavia Cantans and effected structural and profile transfor­ mation of both institutions, finally merging them into the National Forum of Music. The opening of the new venue of the National Forum of Music was honoured with the Coryphaeus of Polish Music 2016 award in the Event of the Year category. Andrzej Kosendiak is also chairman of the Board of the Society of Polish Philharmon­ ics (for the third term) and vice-chairman of the Council for Artistic Institutions. As director of the NFM, he created new artistic ensembles, i.a. the NFM Choir, Wrocław Baroque Orchestra and the NFM Boys’ Choir. He also initiated Leo Festival. In addition, he was one of the co-founders of Muzyka w Mieście monthly, published by the NFM from 2012–2018. Music of the past is of particular interest to Andrzej Kosendiak. In 1985, he founded the ensemble Collegio di Musica Sacra, and in 2013 Wrocław Baroque Ensemble and manages both to date. From 2001–2009, he was the head of the Inter-faculty Study of Early Music at the Wrocław Academy of Music. He has recorded previously unknown works from Wrocław University Library and Stras­ bourg Library, works of Grzegorz Gerwazy Gorczycki (awarded Wrocław Music Prize), Bartłomiej Pękiel and Marcin Mielczewski; most of these recordings were nominated for the Fryderyk award, and Mielczewski II won Fryderyk 2019 (Album

Biogramy / Biographies 93 (Wrocławska Nagroda Muzyczna), Bartłomieja Pękiela i Marcina Mielczewskiego; większość z tych nagrań była nominowana do nagrody Fryderyk, a w 2019 roku zdobyła ją płyta Mielczewski II („Album roku – muzyka dawna”). W najbliższym czasie zostaną wydane kolejne albumy z muzyką staropolską – z kompozycjami Stanisława Sylwestra Szarzyńskiego i Marcina Józefa Żebrowskiego. Andrzej Kosendiak regularnie dyryguje NFM Filharmonią Wrocławską, Chórem NFM, Wrocławską Orkiestrą Barokową, Wrocław Baroque Ensemble oraz zespoła­ mi filhar­monicznymi z całej Polski. Występował w wielu krajach Europy i USA (m.in. współpracował z University of North Carolina, Chapel Hill), a także na najważniej­ szych festiwalach i w salach koncertowych w Polsce. Jest niezwykle aktywny w dziedzinie edukacji. Zapoczątkował projekty eduka­ cyjne – Śpiewający Wrocław, Śpiewająca Polska, międzynarodowe spotkania chó­ rów Singing Europe, następnie dzięki jego wsparciu lub inicjatywie powstały w NFM: Polski Narodowy Chór Młodzieżowy, Akademia Chóralna, Akademie Muzyki Dawnej łączące kursy mistrzowskie z koncertami, Akademia Orkiestrowa przygotowująca muzyków do pracy w profesjonalnych zespołach, a także Centrum Edukacyjne NFM. Był pomysłodawcą programu Musica polonica rediviva, którego założeniem jest wy­ konywanie muzyki polskiej przez młodych artystów na całym świecie przy wsparciu konserwatoriów i festiwali (do tej pory nawiązano współpracę z Royal Conservatoire w Hadze, Conservatorio di Musica Luca Marenzio w Brescii i Conservatorio Superior de Música de Aragón w Saragossie). Artysta zainicjował także cykle wydawnictw płytowych 1000 lat muzyki we Wrocławiu oraz Witold Lutosławski. Opera omnia. Dzięki jego staraniom realizowa­ ny jest wspólny projekt fonograficzny Paula McCreesha i Chóru NFM, obejmujący nagrania wielkich dzieł oratoryjnych; dotychczas wydane płyty zdobyły dwukrot­ nie BBC Music Magazine Award, Diapason d’Or oraz Editor’s Choice magazynu

94 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista of the Year – Early Music). The near future will see more albums with Polish early music being released – with compositions by Stanisław Sylwester Szarzyński and Marcin Józef Żebrowski. Andrzej Kosendiak regularly conducts the NFM Wrocław Philharmonic, NFM Choir, Wrocław Baroque Orchestra, Wrocław Baroque Ensemble and philharmonic orchestras from all over Poland. He has performed in many countries in Europe and the USA (including a collaboration with University of North Carolina, Chapel Hill), as well as at the most important festivals and concert halls in Poland. He is extremely active in the field of education. He initiated educational projects: Singing Wrocław, Singing Poland, international meetings of choirs Sing­ ing Europe, and thanks to his support or initiative the following have been cre­ ated at the NFM: the National Polish Youth Choir, Choral Academy, Early Music Academies combining master classes with concerts, NFM Orchestra Academy preparing musicians to work in professional ensembles, as well as the NFM Educa­ tion Centre. He was the father of the Musica polonica rediviva programme, whose premise is to encourage performances of Polish music by young artists around the world with the support of conservatories and festivals (until now collaborations with the Royal Conservatoire in The Hague, Conservatorio di Musica Luca Maren­ zio in Brescia and Conservatorio Superior de Música de Aragón in Zaragoza). Andrzej Kosendiak has also initiated the recording series 1000 Years of Music in Wrocław and Witold Lutosławski. Opera omnia. Thanks to his efforts, a joint phono­ graphic project by Paul McCreesh and the NFM Choir is being carried out, includ­ ing recordings of great oratorio works; hitherto released albums have twice won the BBC Music Magazine Award, Diapason d’Or and the Editor’s Choice of Gramo- phone magazine. In 2018, a record with Moniuszko’s Phantoms was released under the direction of Andrzej Kosendiak – recorded by eminent singers and actors, as

Biogramy / Biographies 95 „Gramophone”. W 2018 roku ukazała się płyta z Widmami Moniuszki pod dyrekcją Andrzeja Kosendiaka – nagrana przez wybitnych śpiewaków i aktorów, a także Chór NFM i Wrocławską Orkiestrę Barokową; otrzymała Fryderyka 2019 w kategorii „Album roku – muzyka chóralna, oratoryjna i operowa”. Wśród wielu nagród i wyróżnień artysty znajduje się m.in. Nagroda Prezy­ denta Wrocławia (2016), Dolnośląski Klucz Sukcesu w kategorii „Największa oso­bowość w promocji regionu” (2016), nagrody Radia Wrocław Kultura – Emo­ cje w kategorii „Osobowość sezonu kulturalnego” (2017) i „Muzyka klasyczna” (2018), Austriacki Krzyż Honorowy I Klasy za Zasługi w Nauce i Sztuce (2018), Diament Wrocławia (2018) i Odznaka Honorowa Zasłużony dla Województwa Dolnośląskiego (2018).

96 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista well as the NFM Choir and Wrocław Baroque Orchestra; this CD won the Fryderyk 2019 award in the category Album of the Year – Choral Music, Oratorio and Opera. Andrzej Kosendiak has many awards and distinctions to his credit, among others the Award of the President of Wrocław (2016), Lower Silesian Key of Success in the category ‘The greatest personality in the promotion of the region’ (2016), awards of Radio Wrocław Kultura – Emotions in the categories Personality of the Cultural Season (2017) and Classical Music (2018), Austrian Honorary Cross of 1st Class for Merit in Science and Art (2018), Diamond of Wrocław (2018), and Honorary Badge of Merit for the Lower Silesian Voivodship (2018).

Biogramy / Biographies 97 Ewa Marciniec alt

Absolwentka dwóch wydziałów Akademii Muzycznej w Gdańsku: Kompozycji i Teorii Muzyki oraz Wokalno-Aktorskiego w klasie Zofii Janukowicz-Pobłockiej (oba ukończone dyplomami w wyróżnieniem). Kontynuowała naukę śpiewu na stu­ diach podyplomowych w Musikhochschule und Darstellende Kunst w Stuttgarcie w klasie Luisy Bosabalian (dyplom z wyróżnieniem). Uczestniczyła także w kursach mistrzowskich, które prowadzili Carlo Bergonzi, Paul Esswood, Helmuth Rilling i Adele Stolte. Laureatka prestiżowych konkursów wokalnych, m.in. Wykonawstwa Polskiej Pieśni Artystycznej w Warszawie (I nagroda i dwie nagrody specjalne, w tym od Kry­ styny Szostek-Radkowej „za najlepsze wykonanie pieśni artystycznych i za najpięk­ niejszy głos”), im. Ady Sari w Nowym Sączu (wyróżnienia), IVC `s-Hertogenbosch (finał), ARD w Monachium (finał). Krąg zainteresowań Ewy Marciniec obejmuje muzykę dawną (m.in. Pasja Jano- wa i Mateuszowa Bacha, Mesjasz i Alcina Händla, Griselda Vivaldiego), romantyczną (Das Lied von der Erde, Kindertotenlieder Mahlera, Alt-Rhapsodie Brahmsa) i współczes­ ną (Missa pro pace, Te Deum Kilara). Występuje w najważniejszych salach koncertowych w Europie i Stanach Zjed­ noczonych, takich jak Berliner Philharmonie, Konzerthaus Berlin, Congresshalle Saarbrücken, Palais des Beaux-Arts (Bruksela), filharmonie w Liège i Strasburgu, Santiago de Compostela, Kongresshaus Zürich, Teatro La Fenice di Venezia, estra­ dy w Danii, Holandii, Francji, Watykanie i Izraelu, a także Polski – Filharmonia Na­ rodowa, Studio Koncertowe im. Witolda Lutosławskiego, nowa siedziba NOSPR, Narodowe Forum Muzyki i in.

98 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Ewa Marciniec alto

A graduate of two faculties of the Academy of Music in Gdańsk: Composition and Theory of Music and Vocal-Acting Department in the class of Zofia Janukowicz- Pobłocka (both diplomas with honours). She continued her vocal studies during post-graduate studies at the Musikhochschule und Darstellende Kunst in Stutt­ gart in the class of Luisa Bosabalian (diploma with honours). She also took part in master classes conducted by Carlo Bergonzi, Paul Esswood, Helmuth Rilling, and Adele Stolte. Ewa Marciniec is a prize-winner of prestigious vocal competitions, including Performances of the Polish Artistic Song in Warsaw (first prize and two special awards, including from Krystyna Szostek-Radkowa ‘for the best performance of artistic songs and for the most beautiful voice’), Ada Sari Competition in Nowy Sącz (distinctions), IVC `s-Hertogenbosch (final), ARD in Munich (final). The circle of interests of Ewa Marciniec includes early music (including St John and St Matthew Passions by J. S. Bach, The Messiah and Alcina by Handel, Griselda by Vivaldi), Romantic (Das Lied von der Erde, Kindertotenlieder by Mahler, Alt-Rhapsodie by Brahms) and contemporary music (Missa pro pace, Te Deum by Kilar). She performs at the most important concert halls in Europe and the United States, such as Berliner Philharmonie, Konzerthaus Berlin, Congresshalle Saarbrück­ en, Palais des Beaux-Arts (Brussels), philharmonic halls in Liège and Strasbourg, Santiago de Compostela, Kongresshaus Zürich, Teatro La Fenice di Venezia, concert stages in Denmark, the Netherlands, France, the Vatican and Israel, as well as in Po­ land: Warsaw Philharmonic, Witold Lutosławski Concert Studio, new NOSPR venue, National Forum of Music, and others.

Biogramy / Biographies 99 Śpiewa w teatrach operowych Włoch (Rzym, Bolonia, Udine), Niemiec (Frank­ furt, Wiesbaden, Oldenburg), Austrii (Linz), USA (Richard B. Fisher Center for the Performing Arts) i Polski (Teatr Wielki – Opera Narodowa, Opera Bałtycka). Gości na licznych festiwalach w kraju i za granicą: Wratislavia Cantans (Wrocław), Europalia (Bruksela), Kulturfestival (Bornholm), Bard SummerScape (Annandale- -on-Hudson), Musica Sacra (Norymberga), Mozartiana (Gdańsk), Muzyka na Szczy­ tach (Zakopane). „…ciepły i ciemny głos altowy” Ewy Marciniec usłyszeć można na nagraniach ar­ chiwalnych Polskiego Radia, a także na płytach CD (m.in. Messa di Gloria Rossiniego, Mesjasz w opracowaniu Mozarta, Msza głagolicka Janáčka, III i VIII Symfonia Mahlera, Credo, Siedem bram Jerozolimy, Powiało na mnie morze snów… – pieśni zadumy i nostalgii Pendereckiego, Demeter i Stabat Mater Szymanowskiego). Artystka jest profesorem Akademii Muzycznej w Gdańsku, gdzie prowadzi klasę śpiewu solowego. Została uhonorowana przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Naro­ dowego Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”.

100 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Ewa Marciniec sings at Italian opera houses (Rome, Bologna, Udine), in Germa­ ny (Frankfurt, Wiesbaden, Oldenburg), Austria (Linz), the USA (Richard B. Fisher Center for the Performing Arts) and Poland (Teatr Wielki – Polish National Opera, Baltic Opera). She guest appears at numerous festivals in Poland and abroad: Wra­ tislavia Cantans (Wrocław), Europalia (Brussels), Kulturfestival (Bornholm), Bard SummerScape (Annandale-on-Hudson), Musica Sacra (Nürnberg), Mozartiana (Gdańsk), Music on the Hights (Zakopane). The ‘…dark and warm alto voice’ of Ewa Marciniec can be heard on the archival recordings of Polish Radio, as well as on CDs (including Messa di Gloria by Rossini, The Messiah in Mozart’s version, Janáček’s Glagolitic Mass, Symphonies Nos. 3 & 8 by Mahler, Credo, Seven Gates of Jerusalem, A sea of dreams did breathe on me… – songs of reflection and nostalgia by Penderecki, Demeter and Stabat Mater by Szymanowski). Ewa Marciniec is a professor at the Music Academy in Gdańsk, where she con­ ducts a solo singing class. She was honoured by the Minister of Culture and National Heritage with the Bronze Medal for Merit to Culture – Gloria Artis.

Biogramy / Biographies 101 Bożena Bujnicka sopran

Absolwentka Wydziału Wokalno-Aktorskiego Uniwersytetu Muzycznego Fryde­ ryka Chopina w Warszawie w klasie Izabeli Kłosińskiej (dyplom z wyróżnieniem). W ramach programu Erasmus studiowała także w Guildhall School of Music and Drama w Londynie pod kierunkiem Rudolfa Piernaya. W 2017 roku ukończyła Program Kształcenia Młodych Talentów Akademia Operowa w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej, gdzie wykładowcami byli tacy artyści-pedagodzy, jak Izabela Kłosińska, Eytan Pessen i Matthias Rexroth. Jest laureatką wielu konkursów kra­ jowych i międzynarodowych, jak też stypendystką Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Towarzystwa Witolda Lutosławskiego. W trakcie studiów wystąpiła w tytułowej roli w Koronacji Poppei Monteverdiego (Collegium Nobilium). Jej profesjonalny debiut sceniczny miał miejsce na deskach Teatru Wielkiego – Opery Narodowej w 2015 roku w partii Amora w Orfeuszu i Eury- dyce Glucka (reż. Mariusz Treliński). Od tamtej pory wykonywała takie role, jak Eury­ dyka (Gluck), Donna Elwira (Don Giovanni Mozarta), Hrabina (Wesele Figara Mozarta), Miss Jessel (The Turn of the Screw Brittena), Iris (Guru Petitgirarda), Skierka (Goplana Żeleńskiego) i in. Obecnie śpiewa w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej, Operze na Zamku w Szczecinie oraz w Operze Wrocławskiej. Artystka w swoim repertuarze ma także pieśni i dzieła oratoryjne. Na estradach koncertowych wzięła udział w wykonaniach m.in. Mszy koronacyjnej Mozarta, Pasji wg św. Jana i Actus tragicus J.S. Bacha oraz Magnificat C.Ph.E. Bacha. Bożena Bujnicka rozwija również swoje umiejętności reżyserskie. Napisała scenariusze i wyreżyserowała dwa spektakle dla dzieci (Małe Wesele Figara oraz Zosia Samosia). W marcu 2017 w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej zadebiutowała jako profesjonalny reżyser teatralny, przygotowując skróconą wersję Czarodziejskiego

102 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Bożena Bujnicka soprano

A graduate of the Vocal and Acting Department of the Fryderyk Chopin University of Music in Warsaw in the class of Izabela Kłosińska (diploma with honours). As part of the Erasmus programme, she studied at the Guildhall School of Music and Drama in London with Rudolf Piernay. In 2017, she completed the Young Talent Develop­ ment Programme at the Opera Academy in the Teatr Wielki – Polish National Opera, where lecturers were such artists as Izabela Kłosińska, Eytan Pessen and Matthias Rexroth. She is a prize-winner of many national and international competitions, as well as a scholarship holder of the Minister of Culture and National Heritage and the Society of Witold Lutosławski. During her studies, she performed in the title role in The Coronation of Poppea by Monteverdi (Collegium Nobilium). Her professional stage debut took place on the stage of the Teatr Wielki – Polish National Opera in 2015 in the role of Amor in Orpheus and Euridice by Gluck (directed by Mariusz Treliński). Since then, she has performed such roles as Euridice (Gluck), Donna Elvira (Don Giovanni by Mozart), Countess (The Marriage of Figaro by Mozart), Miss Jessel (The Turn of the Screw by Brit­ ten), Iris (Guru by Petitgirard), Skierka (Goplana by Żeleński), and others. Currently, she sings at the Teatr Wielki – Polish National Opera, Opera at the Castle in Szczecin and at the Wrocław Opera. Bożena Bujnicka also has songs and oratorios in her repertoire. On concert stages, she has taken part in performances, including Mozart’s Coronation Mass, St John Passion and Actus tragicus by J. S. Bach and Magnificat by C. Ph. E. Bach. Bożena Bujnicka also develops her directing skills. She has written scripts and directed two performances for children (The Little Marriage of Figaro and Zosia Sa- mosia). In March 2017 at the Teatr Wielki – Polish National Opera her professional

Biogramy / Biographies 103 fletu Mozarta: O Królestwie Dnia i Nocy oraz zaczarowanych instrumentach. Spektakl został bardzo dobrze przyjęty i wszedł do repertuaru tej sceny w sezonie 2017/18. Artystka była reżyserem multimediów w przedstawieniu operowym Faust Antonie­ go Radziwiłła przed Pałacem w Nieborowie (reż. Jitka Stokalska), a w grudniu 2018 wyreżyserowała mapping 3D (pokaz multimedialny rzucany na fasadę budynku) przygotowany przez Clockwork Multimedia Studio dla JSW SA (COP 24 – Szczyt Klimatyczny ONZ w Katowicach, 2018).

104 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista directorial debut took place: it was an abbreviated version of Mozart’s The Magic Flute: About the Kingdom of Day and Night and Enchanted Instruments. The perform­ ance was very well received and became part the repertoire of this opera house in the 2017/18 season. Bożena Bujnicka was a multimedia director in an opera produc­ tion of Faust by Antoni Radziwiłł in front of the Palace in Nieborów (directed by Jitka Stokalska), and in December 2018 she directed a 3D mapping (a multimedia show on a building façade) produced by Clockwork Multimedia Studio for JSW SA (COP 24 – UN Climate Summit in Katowice, 2018).

Biogramy / Biographies 105 Aldona Bartnik sopran

Absolwentka Royal Conservatoire w Hadze, gdzie studiowała na wydziale muzyki dawnej (2016). Od 2008 roku występuje, także jako solistka, m.in. z Cappellą Am­ sterdam, Collegium 1704, Collegium Vocale Gent, De Nederlandse Bachvereniging, La Capella Reial de Catalunya, La Risonanza, Vox Luminis, Wrocław Baroque Ensem­ ble, współpracując z takimi dyrygentami, jak Fabio Bonizzoni, Philippe Herreweghe, Václav Luks, Jordi Savall i Jos van Veldhoven. Aldona Bartnik śpiewała m.in. w Wigmore Hall, Royal Albert Hall, Concertge­ bouw Amsterdam, Tivoli Vredenburg, Palais de Beaux-Arts (Bruksela), Narodowym Forum Muzyki, Rudolfinum, jak też podczas Wratislavii Cantans, BBC Proms, Festi­ val Oude Muziek Utrecht, MAfestival, Gent Festival van Vlaanderen, International Young Artist’s Presentation, Festival d’Ambronay i Festival de Saintes. Występowała jako solistka w Ameryce Północnej, wykonując utwory J.S. Bacha – w Lincoln Center w Nowym Jorku oraz podczas Boston Early Music Festival pod batutą Tona Koopma­ na (2016), a także w Montrealu z zespołem La Risonanza (2018). W sezonie 2017/18 śpiewaczka zdobyła stypendium w ramach programu „Artysta – rezydent” Instytutu Muzyki i Tańca oraz Stypendium Twórcze Miasta Szczecin 2018. Otrzymała ponadto III nagrodę Międzynarodowego Konkursu Wokal­ nego Muzyki Dawnej „Canticum Gaudium” w Poznaniu i zakwalifikowała się do pół­ finału Concours Corneille we Francji. W jej dorobku artystycznym znajduje się sześć albumów z polską muzyką dawną (Gorczycki, Pękiel, Mielczewski). Ostatni z nich (Mielczewski II) został nagro­ dzony Fryderykiem 2019, a trzy poprzednie otrzymały nominacje do tej nagrody. Pierwsza płyta z dziełami Gorczyckiego zdobyła również Wrocławską Nagrodę Muzyczną 2013.

106 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Aldona Bartnik soprano

A graduate of the Royal Conservatoire in The Hague, where she studied at the department of early music (2016). Since 2008, she has performed, also as a solo­ ist, including with Cappella Amsterdam, Collegium 1704, Collegium Vocale Gent, De Nederlandse Bachvereniging, La Capella Reial de Catalunya, La Risonanza, Vox Luminis, Wrocław Baroque Ensemble, collaborating with such conductors as Fabio Bonizzoni, Philippe Herreweghe, Václav Luks, Jordi Savall, and Jos van Veldhoven. Aldona Bartnik has sung, among others, at Wigmore Hall, Royal Albert Hall, Con­ certgebouw Amsterdam, Tivoli Vredenburg, Palais de Beaux-Arts (Brussels), National Forum of Music, Rudolfinum, as well as at Wratislavia Cantans, BBC Proms, Festival Oude Muziek Utrecht, MAfestival, Gent Festival van Vlaanderen, International Young Artist’s Presentation, Festival d’Ambronay, and Festival de Saintes. She has given concerts as a soloist in North America, performing works by J. S. Bach – at the Lincoln Center in New York and during the Boston Early Music Festival conducted by Ton Koopman (2016), as well as in Montreal with the ensemble La Risonanza (2018). In the 2017/18 season, Aldona Bartnik won a scholarship as part of the ‘Artist-in- Residence’ programme of the Institute of Music and Dance and the Creative Scholar­ ship of the City of Szczecin 2018. She also received the 3rd prize of the International Early Music Vocal Competition ‘Canticum Gaudium’ in Poznań and qualified for the Concours Corneille semi-finals in France. Her artistic output includes six albums with Polish early music (Gorczycki, Pękiel, and Mielczewski). The latest album (Mielczewski II) was awarded with Fry­ deryk 2019, and the previous three received nominations for this award. The first CD with Gorczycki’s works won the Wrocław Music Prize 2013.

Biogramy / Biographies 107 Aldona Bartnik aktywnie promuje muzykę polską, zarówno jako śpiewaczka, jak i organizatorka koncertów i warsztatów. Za swoją działalność otrzymała od Polonii holenderskiej nominację do nagrody Polonus 2016. Wspólnie z pianistą Maurice’em Lammerts van Buerenem regularnie koncertuje z programem Melancholia, z pie­ śniami i mazurkami Szymanowskiego, Chopina, Lutosławskiego i Paderewskiego; w najbliższym czasie ukaże się płyta z tym repertuarem (Zefir Records). W sezonie 2018/19 wystąpi jako solistka m.in. w Izraelu i Niemczech wraz z zespołami La Risonanza i Freiburger Barockorchester. W jej planach są również europejskie trasy koncertowe z Wrocławską Orkiestrą Barokową, Collegium 1704 i Cappellą Amsterdam, a także kolejne nagrania i koncerty festiwalowe z Wrocław Baroque Ensemble w utworach polskiego renesansu i baroku.

108 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Aldona Bartnik actively promotes Polish music, both as a singer and promoter of concerts and workshops. For her activity, she received a nomination for the Polonus 2016 prize from the Polish diaspora in the Netherlands. Together with the pianist Maurice Lammerts van Bueren, she regularly performs the Melancholy programme, with songs and mazurkas by Szymanowski, Chopin, Lutosławski and Paderewski; soon a CD with this repertoire will be released (Zefir Records). In the 2018/19 season, she performs as a soloist, among others in Israel and Germany with La Risonanza and Freiburger Barockorchester. Her plans also include European concert tours with the Wrocław Baroque Orchestra, Collegium 1704, and Cappella Amsterdam, as well as further recordings and festival concerts with the Wrocław Baroque Ensemble featuring the works of the Polish Renaissance and Baroque.

Biogramy / Biographies 109 Jaromír Nosek bas

Czeski artysta ukończył dyrygenturę chóralną na Wydziale Pedagogicznym Uni­ wersytetu Karola w Pradze, gdzie kontynuował także studia wokalne – najpierw w Praskim Konserwatorium, następnie w Akademii Sztuk Scenicznych. Brał udział w kursach mistrzowskich w ramach Dartington International Summer School, Acca­ demia Musicale Chigiana w Sienie i w Conservatorio di Musica Santa Cecilia w Rzymie. Na scenach koncertowych Jaromír Nosek występował ze słynnymi czeskimi orkiestrami i zespołami wokalnymi, takimi jak Collegium 1704, Cappella Mariana, Musica Florea, Praska Orkiestra Symfoniczna FOK, Radiowa Orkiestra Symfoniczna w Pradze, a także z zespołami zagranicznymi, m.in. La Venexiana, Gli Angeli Genève, Concerto Palatino, Doulce Mémoire, Vox Luminis, Lautten Compagney i Wrocław­ ska Orkiestra Barokowa. Zdobył bogate doświadczenie, współpracując jako solista z takimi dyrygentami, jak Václav Luks, Hans-Christoph Rademann, José Cura, Christophe Rousset, Vojtěch Spurný i Rudolf Lutz. Śpiewał na wielu międzynarodowych festiwalach, w tym podczas Praskiej Wiosny, Salzburger Festspiele, Festival d’Ambronay, Settimana Musicale Senese, Festival Oude Muziek Utrecht, Montreal Bach Festival, Festival del Centro Histórico de la Ciudad de México i in. Jako śpiewak operowy występował zarówno w kraju, jak i za granicą (Teatr Stanowy w Pradze, Teatr Josefa Kajetána Tyla w Pilznie, Stadttheater Schaffhausen, Hessisches Staatstheater Wiesbaden), m.in. w tytułowej roli w serenacie Vivaldiego La Senna festeggiante, a następnie jako Caronte i Plutone w Orfeuszu Monteverdiego, Ortensio w L’Amor non ha legge Caldary, Polidarte w Giustino Händla, Komandor w Don Giovannim i Sarastro w Czarodziejskim flecie Mozarta. Dyskografia Jaromíra Noska obejmuje ponad 30 płyt wydanych przez takie wy­ twórnie, jak Accent, Etcetera Records czy Supraphon.

110 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Jaromír Nosek bass

The Czech bass graduated first from the Faculty of Education, Charles University in Prague, in the field of choir conducting. After that he fully focused on singing studies at the Prague Conservatory, and then at the Academy of Performing Arts in Prague. He has taken part in scholarship courses at Dartington International Summer School, Accademia Musciale Chigiana in Siena, and Conservatorio di Musica Santa Cecilia in Rome. As a concert singer, Jaromír Nosek has been collaborating with Czech renowned orchestras and vocal ensembles such as Collegium 1704, Cappella Mariana, Musica Florea, Prague Symphony Orchestra FOK, Prague Radio Symphony Orchestra, as well as with foreign ensembles, such as La Venexiana, Gli Angeli Genève, Concerto Palatino, Doulce Mémoire, Vox Luminis, Lautten Compagney, and Wrocław Baroque Orchestra. His rich soloistic experiences include cooperation with conductors such as Václav Luks, Hans-Christoph Rademann, José Cura, Christophe Rousset, Vojtěch Spurný, or Rudolf Lutz. The artist has appeared at many international festivals, including the Prague Spring, Salzburger Festspiele, Festival d’Ambronay, Settimana Musicale Senese, Festival Oude Muziek Utrecht, Montreal Bach Festival, Festival del Centro Histórico de la Ciudad de México, etc. As an opera singer, he has performed both home and abroad (Estates Theatre Prague, Josef Kajetán Tyl Theatre in Pilsen, Stadttheater Schaffhausen, Hessi­ sches Staatstheater Wiesbaden) for example in the title role of Vivaldi’s serenata La Senna festeggiante, then as Caronte and Plutone in Monteverdi’s L’Orfeo, Ortensio in Caldara’s L’Amor non ha legge, Polidarte in Handel’s Giustino, Il Commendatore in Mozart’s Don Giovanni or Sarastro in The Magic Flute. Jaromír Nosek’s discography contains more than 30 CDs produced by labels such as Accent, Etcetera Records or Supraphon.

Biogramy / Biographies 111 Joanna Dobrakowska mezzosopran

Urodziła się we Wrocławiu, gdzie ukończyła z wyróżnieniem Wydział Wokalno- -Aktorski Akademii Muzycznej w klasie Bogdana Makala. Studia kontynuowała na wiedeńskim Universität für Musik und darstellende Kunst u Heleny Łazarskiej. Umiejętności wokalne doskonaliła także podczas licznych kursów wokalnych pod kierunkiem takich artystów, jak Ildikó Raimondi, Rolando Panerai, David Lutz czy Matjaž Robavs. Jest laureatką krajowych i międzynarodowych konkursów wokal­ nych oraz stypendiów Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Polsce i Rządu Austrii. Śpiewaczka wykonuje bogaty i zróżnicowany stylistycznie repertuar, zarówno podczas festiwali (m.in. Wratislavia Cantans, Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena w Warszawie, Festiwal Muzyki Polskiej w Krakowie, Międzynarodowy Festiwal Muzyki Sakralnej „Gaude Mater” w Częstochowie, Dni Sztuki Wokalnej im. Ady Sari w Nowym Sączu, Warszawa Singera, Bach Festival Leipzig, Journées Mozart Lausanne, Schubert@Steyr Festival, Uckermärkische Musikwochen, Dubro­ vnik International Opera Festival), jak i koncertów kameralnych w kraju i za granicą (m.in. Salle Pleyel, Damascus Opera House, filharmonie narodowe w Zagrzebiu, Mińsku, Sofii oraz Istambule). Bierze udział w światowych prawykonaniach dzieł kompozytorów polskich i za­ granicznych – były to m.in. Astraios Johanny Doderer podczas Feldkirch Festspiele (2007), operetka Loteria na mężów, czyli narzeczony nr 69 Karola Szymanowskiego w ramach Festiwalu Muzyki Polskiej w Krakowie (2007), polska premiera kantaty A może niebiosa są puste? Elli Milch-Sheriff w Filharmonii Opolskiej (2009), jak rów­ nież II Symfonia „Bohinj” Doderer w Ludwigshafen Philharmonie (2015) oraz I Symfo- nia „Esperanto” Davida Gainesa w Operze i Filharmonii Podlaskiej (2017).

112 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Joanna Dobrakowska mezzo-soprano

Born in Wrocław, she graduated with honours from the Vocal and Acting Depart­ ment of the Music Academy in Wrocław with Bogdan Makal, and then continued her studies at the Universität für Musik und darstellende Kunst in Vienna with Helena Łazarska. She mastered her vocal skills during numerous vocal master classes run by artists such as Ildikó Raimondi, Rolando Panerai, David Lutz, and Matjaž Robavs. She is a prize-winner of national and international vocal competi­ tions and has held scholarships of the Ministry of Culture and National Heritage in Poland and the Austrian Government. Joanna Dobrakowska performs a rich and stylistically diverse repertoire, both during festivals (including Wratislavia Cantans, Ludwig van Beethoven Easter Fes­ tival in Warsaw, Polish Music Festival in Kraków, International Festival of Sacred Music ‘Gaude Mater’ in Częstochowa, Ada Sari Vocal Artistry Days in Nowy Sącz, Singer’s Warsaw, Bach Festival Leipzig, Journées Mozart Lausanne, Schubert@Steyr Festival, Uckermärkische Musikwochen, Dubrovnik International Opera Festival), as well as chamber concerts in Poland and abroad (including Salle Pleyel, Damascus Opera House, national philharmonics in Zagreb, Minsk, Sofia, and Istanbul). She has taken part in the world premieres of works by Polish and foreign com­ posers – among others Astraios by Johanna Doderer at the Feldkirch Festspiele (2007), the operetta Lottery for Husbands, or Fiancée No. 69 by Karol Szymanowski as part of the Polish Music Festival in Kraków (2007), the Polish premiere of the cantata Can Heaven be Void? by Ella Milch-Sheriff in the Opole Philharmonic (2009), as well as the Symphony No. 2 ‘Bohinj’ by Doderer at the Ludwigshafen Philharmonie (2015), and Symphony No. 1 ‘Esperanto’ by David Gaines at the Podlasie Opera and Philhar­ monic in Białystok (2017).

Biogramy / Biographies 113 Artystka występuje także na scenach operowych, współpracując m.in. z tea­ trami operowymi w Krakowie, Białymstoku i z Teatrem Wielkim – Operą Narodową w Warszawie. Śpiewała dotychczas w Czarodziejskim flecie (III Dama), La finta giardi- niera (Ramiro), Don Giovannim (Zerlina) i Weselu Figara Mozarta (Marcelina), Strasznym dworze Moniuszki (Jadwiga), Madame Butterfly Pucciniego (Suzuki), Brzydkim kaczątku Michała Ziółkowskiego (Mama Kaczka) i w Carmen Bizeta (Amadigi). Joanna Dobrakowska nagrała kilkanaście płyt CD, w tym Nieszpory op. 37 Rach­ maninowa (Accentus, Eric Ericson Chamber Choir, dyr. Laurence Equilbey; Naïve) oraz serię płyt z muzyką polską XVIII i XIX wieku ze zbiorów Biblioteki Jasnogórskiej (Musicon). Wzięła również udział w nagraniu DVD – był to spektakl Loteria na mężów, czyli narzeczony nr 69 pod dyrekcją Piotra Sułkowskiego.

114 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Joanna Dobrakowska also performs on opera stages, collaborating, among oth­ ers, with opera houses in Kraków, Białystok and the Teatr Wielki – Polish National Opera in Warsaw. She has sung so far in The Magic Flute (Third Lady), La finta giardini- era (Ramiro), Don Giovanni (Zerlina) and The Marriage of Figaro (Marcellina) by Mozart, in Moniuszko’s The Haunted Manor (Jadwiga), Puccini’s Madama Butterfly (Suzuki), The Ugly Duckling by Michał Ziółkowski (Mother Duck) and Carmen by Bizet (Amadigi). Joanna Dobrakowska has recorded several CDs, including Vespers Op. 37 by Rachmaninoff (Accentus, Eric Ericson Chamber Choir, conductor Laurence Equilbey; Naïve) and a series of records with Polish music of the 18th and 19th centuries from the collections of the Jasna Góra Library (Musicon). She also took part in the DVD recording of The Lottery for Husbands, or Fiancée No. 69 under the baton of Piotr Sułkowski.

Biogramy / Biographies 115 Wrocławska Orkiestra Barokowa

Założona w 2006 roku przez Andrzeja Kosendiaka, jest zespołem działającym w ramach Narodowego Forum Muzyki im. Witolda Lutosławskiego, jednej z nie­wielu instytucji kulturalnych w Polsce mogących poszczycić się posiadaniem orkiestry barokowej grającej na instru­mentach historycznych. Podczas każdego z sezonów artystycz­nych w NFM orkiestra prezentuje włas­ ny cykl koncertów, który zawsze jest gorąco przyjmowany przez audytorium. Jej repertuar obejmuje utwory od wczesne­go baroku do romantyzmu, od kom­pozycji kameralnych po wielkie dzieła oratoryjne. Od początku dyrektorem artystycznym orkiestry jest znakomity wiolonczelista – Jarosław Thiel. Dzisiaj Wrocławska Orkiestra Barokowa jest zaliczana do najważniejszych polskich zespołów grających na instru­mentach historycznych. Jej dorobek i poziom artystyczny – doceniony przez publiczność i krytykę – owocuje współ­ pracą z największymi sławami między­narodowej sceny muzyki dawnej. Zespół występował pod batutą Philippe’a Her­reweghe, Giovanniego Antoniniego, Andrew Parrotta, Paula McCreesha, Andreasa Speringa, Hansa-Christopha Rademanna, Laurence’a Cummingsa, Rubéna Dubrovsky’ego i Christiana Curnyna. Gościł też znakomite zespoły, m.in. Collegium Vocale Gent, Cantus Cölln, Taverner Consort, Dresdner Kammerchor, Gli Angeli Genève, oraz wybitnych solistów, takich jak Olga Pasiecznik, Vivica Genaux, Julia Lezhneva, Renata Pokupić, Nicholas Mulroy, Daniel Taylor czy Aleksandra Kurzak. Orkiestra jest zapraszana na prestiżowe festiwale oraz bierze udział w transmisjach radiowych i sesjach nagraniowych. Pierwsza płyta Wrocławskiej Orkiestry Barokowej zdobyła statuetkę Fryde­ ryka w kategorii „Fonograficzny debiut roku”, a następne jej nagrania wyróżniono szeregiem nominacji do tej nagrody. W 2017 roku ukazał się album z Porami roku

116 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Wrocław Baroque Orchestra

Founded in 2006 by Andrzej Kosendiak, it is a resident ensemble of the Witold Lutosławski National Forum of Music, one of few cultural institutions in Poland boasting its own Baroque orchestra playing historical instruments. During each NFM concert season, WBO presents its own concert series, always ardently applauded by the audience. The WBO repertoire encompasses works from early Baroque to Romanticism, from chamber line-ups to large ora­ torios. The superb cellist Jarosław Thiel has been Artistic Director of WBO since its inception. Today, Wrocław Baroque Orchestra counts among the most important Polish ensembles playing historical instruments. The orchestra’s output and high level of performance result in collaborations with the biggest names on the inter­ national early music scene. WBO has performed under the baton of Philippe Her­ reweghe, Giovanni Antonini, Andrew Parrott, Paul McCreesh, Andreas Spering, Hans-Christoph Rademann, Laurence Cummings, Rubén Dubrovsky, and Chris­ tian Curnyn. The orchestra has invited excellent ensembles and soloists, and among them Collegium Vocale Gent, Cantus Cölln, Taverner Consort, Dresdner Kammerchor, Gli Angeli Genève, Olga Pasichnyk, Vivica Genaux, Julia Lezhneva, Renata Pokupić, Nicholas Mulroy, Daniel Taylor, and Aleksandra Kurzak. WBO guest performs at prestigious festivals, participates in radio broadcasts and re­ cording sessions. The first CD of WBO won a Fryderyk in the Phonographic Debut of the Year category, and the following recordings have been nominated for the same award several times. 2017 saw the release of a new album – Haydn The Seasons – a result of collaboration with Paul McCreesh and his Gabrieli Consort & Players (the disc

Biogramy / Biographies 117 Haydna, który jest efektem współpracy orkiestry z Paulem McCreeshem i jego Gabrieli Consort & Players (był nomino­wany do nagrody magazynu „Gramopho­ne” w kategorii „Najlepsze nagranie chóralne 2017” i został płytą miesiąca „BBC Music Magazine” w czerwcu 2017). W 2018 roku wydano płytę z premierowym nagra­ niem oryginalnej wersji Widm Moniuszki z udziałem orkie­stry (CD Accord), a także album 17th-Century Sacred Music in Wrocław (Muzyka w XVII-wiecz­nych kościołach Wrocławia), zarejestrowany z Gli Angeli Genève i Concerto Palatino pod kierunkiem Stephana MacLeoda (Claves). Pierwsza płyta otrzymała Fryderyka 2019 w kategorii „Album roku – muzyka choralna, oratoryjna i operowa”, a druga – International Clas­ sical Music Award 2019 w kategorii „Baroque Vocal”.

118 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista was nominated for Gramophone Awards in the Best Choral Recording category and was a recording of the month of the BBC Music Magazine in June 2017). 2018 saw the release of the album with the premiere recording of the original version of Phantoms by Moniuszko (CD Accord), with the participation of an orchestra, and the album 17th-Century Sacred Music in Wrocław, recorded with Gli Angeli Genève and Concerto Palatino under the direction of Stephan MacLeod (Claves). The former received the Fryderyk 2019 in the Album of the Year – Choral Music, Oratorio and Opera category, the latter an International Classical Music Award 2019 in the Baroque Vocal category.

Biogramy / Biographies 119 Jarosław Thiel dyrektor artystyczny orkiestry

Absolwent poznańskiej Szkoły Talentów. Studiował grę na wiolonczeli w akademiach muzycznych w Poznaniu i Łodzi, ponadto ukończył studia podyplomowe na Univer­ sität der Künste w Berlinie w klasie wiolonczeli barokowej Phoebe Carrai i Markusa Möllenbecka (dyplom z wyróżnieniem). W swojej działalności artystycznej skupia się przede wszystkim na problematyce historycznych praktyk wykonawczych. Występuje regularnie jako solista i kameralista – w tej roli gościł na wielu polskich i międzynarodowych festiwalach muzyki dawnej. Współpracował z najważniejszymi polskimi zespołami wykonującymi muzykę barokową. Przez kilkanaście lat był pierwszym wiolonczelistą Dresdner Barockorchester, a od 2006 roku jest członkiem prowadzonej przez Laurence’a Cummingsa Festspiel­Orchester Göttingen. Współpracuje również z innymi czołowymi niemieckimi zespołami, takimi jak Cantus Cölln, Akademie für Alte Musik Berlin czy Gaechinger Cantoray. Artysta w ostatnich latach coraz częściej występuje także jako dyrygent. Od 2006 roku jest dyrektorem artystycznym Wrocławskiej Orkiestry Barokowej – nagrania zespołu pod jego kierownictwem zdobyły Fryderyka w kategorii „Fono­ graficzny debiut roku” oraz szereg nominacji do tego wyróżnienia. Ostatnia płyta orkiestry z Widmami Moniuszki (dyr. Andrzej Kosendiak) otrzymała Fryderyka 2019 w kategorii „Album roku – muzyka chóralna, oratoryjna i operowa”. Artysta od 2017 roku pełni także funkcję zastępcy dyrektora ds. koordynacji planów programo­ wych w Narodowym Forum Muzyki. Jarosław Thiel prowadzi klasę wiolonczeli historycznej na Akademii Muzycznej w Poznaniu i podczas festiwalu Varmia Musica w Lidzbarku Warmińskim. W 2017 roku ukazał się jego album – nagrany w duecie z Katarzyną Drogosz – z Sonatami wiolonczelowymi op. 5 i Wariacjami WoO 45 Ludwiga van Beethovena (CD Accord); uzyskał nominację do nagrody Fryderyk 2018.

120 Antonio Maria Bononcini La decollazione di San Giovanni Battista Jarosław Thiel Orchestra’s Artistic Director

A graduate of the Poznań Talent School. He studied cello at music academies in Poznań and Łódź and completed post-graduate studies at the Universität der Künste in Berlin in the Baroque cello class of Phoebe Carrai and Markus Möllenbeck (di­ ploma with honours). In his artistic activity, he focuses primarily on the issues of historical perform­ ance practices. He regularly performs as a soloist and chamber musician – he played in this role at many Polish and international festivals of early music. He has col­ laborated with the most important Polish ensembles performing Baroque music. For several years he was the principal cellist of the Dresdner Barockorchester, and since 2006 has been a member of the FestspielOrchester Göttingen led by Laurence Cum­ mings. He collaborates with other leading German ensembles such as Cantus Cölln, Akademie für Alte Musik Berlin and Gaechinger Cantoray. In recent years, Jarosław Thiel has more and more often appeared as a conduc­ tor. Since 2006, he has been Artistic Ditrector of the Wrocław Baroque Orchestra – recordings of the ensemble under his direction won a Fryderyk in the Phono­ graphic Debut of the Year category and a number of nominations for this award. The lastest WBO album with Phantoms by Moniuszko (conductor Andrzej Kosen­ diak) received Fryderyk 2019 in the category Album of the Year – Choral Music, Oratorio and Opera. Since 2017, he has also been serving as Deputy Director for Programme Coordination at the NFM. Jarosław Thiel runs the historical cello class at the Academy of Music in Poznań and during the Varmia Musica Festival in Lidzbark Warmiński. In 2017, he released his album, recorded in a duet with Katarzyna Drogosz, with Cello Sonatas op. 5 and Variations WoO 45 by Ludwig van Beethoven (CD Accord); the album was nominated for the Fryderyk 2018 award.

Biogramy / Biographies 121

Narodowe Forum Muzyki składa wyrazy podziękowania za merytoryczną pomoc dr Annie Ryszce-Komarnickiej oraz dr. Krzysztofowi Komarnickiemu. / The National Forum of Music wishes to thank Dr Anna Ryszka-Komarnicka and Dr Krzysztof Komarnicki for their research assistance.

Nagrano w Sali Głównej Narodowego Forum Muzyki im. Witolda Lutosławskiego, w dniach 22–24 stycznia 2018. / Recorded in the Main Hall of the Witold Lutosławski National Forum of Music, 22–24 January, 2018.

W nagraniu korzystano z faksymile partytury La decollazione di San Giovanni Battista Bononciniego ze zbiorów Österreichische Nationalbibliothek w Wiedniu (Mus.Hs.17066). / The score used for this recording is a facsimile of the score of Bononcini’s La decollazione di San Giovanni Battista at the Österreichische National­bibliothek in Vienna (Mus.Hs.17066).

Reżyseria nagrania, montaż i mastering / Recording Producers, editing, mastering: Andrzej Sasin, Aleksandra Nagórko Producent wykonawczy / Executive Producer: Marta Niedźwiecka Redakcja / Editor: Agnieszka Kurpisz Tłumaczenia / Translations: Anna Marks, Joanna Szymanowska, Krzysztof Komarnicki Okładka / Cover: Caravaggio, Salome z głową Jana Chrzciciela / Salome receives the Head of John the Baptist, ok./ca 1609–10 Fotografie / Photos: Karol Sokołowski Projekt graficzny/ Graphic design: Miłosz Wiercioch

NFM 56 ACD 256-2 © 2018 Narodowe Forum Muzyki ℗ 2019 CD ACCORD im. Witolda Lutosławskiego www.cdaccord.com.pl www.nfm.wroclaw.pl [email protected]

Distributed in Poland by Universal Music Polska Worldwide distribution by Naxos