DOCSLIB.ORG

0 'Zbek Tilining Imlo Lug'ati

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
0 'Zbek Tilining Imlo Lug'ati 0 ‘ZBEK TILINING IMLO LUG‘ATI 0 ‘zbekiston Respublikasi FA Tilshunoslik instituti ilmiy kengashi nashrga tavsiya qilgan 3- nashri ,,0‘QITUVCHI“ NASHRIYOT-MATBAA IJODIY UYI TOSHKENT — 2011 УДК: 811.512.133 (038) ББК 81.2Узб-4 0 ‘-34 0 ‘zbek tilining imlo lug‘ati /tuzuvchilar: 81.2Узб-4 Sh. Rahmatullayev, A. Hojiyev; maxsus muharrir 0 ‘-34 Y. Abdullayev. 3-nashri. — Т.; ,,0 ‘qituvchi“, 2011. 240 b. I. Rahmatullayev, Shavkat vaboshq. (tuzuvchi.) ISBN 978-9943-02-382-6 УДК: 811.512.133 (038) ББК 81.2Узб-4 Tuzuvchilar: SHAVKAT rahmatullayev , a z im h o j iy e v Maxsus muharrir: YO‘LDOSH ABDULLAYEV 0 ‘ZBEK TILINING IMLO LUG‘ATI «О ‘qituvchi» nashriyot-matbaa ijodiy uyi Toshkent—2011 Muharrir S. Xojaahmedov Badiiy muharrir D. Mulla-Axunov Texnik muharrir S. Nabiyeva Kompyuterda sahifalovchi M. Sagdullayeva Musahhih M. Ibrohimova Nashriyot litsenziyasi A1 №161 14.08.2009. Original-maketdan bosishga ruxsat etildi 21.10.2011. Bichimi 84x108'/,,. Kegli 12 shponli. Tayms gam. Ofsetbosma usulida bosildi. Ofset qog'ozi. Shartli b. t. 12,60. Nashr. t. 10,22. 10000 nusxada bosildi. Buyurtma № 216-11. O'zbekiston Matbuot va axborot agentligining ,,0 ‘qituvchi“ nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent—129, Navoiy ko'chasi, 30-uy. // Toshkent, Yunusobod dahasi, Yangishahar ko'chasi, 1- uy. Shartnoma № 07-05-11 © ,,0‘qituvchi“ nashriyoti, 1995 ISBN 978-9943-02-382-6 © ,,0‘qituvchi“ NMIU, 2011 TUZUVCHILARDAN Bu lug‘at lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosini joriy etish bo‘yicha respublika davlat komissiyasining topshirig‘i bilan alifbo va imlo qoidalariga mos holda tuzilgan. Lotin alifbosiga o‘tish tufayli imlo qoidalaridagi tovush-harf munosabatiga bag‘ishlangan qism qayta yozilib, unda qaysi harf qaysi tovushni ko‘rsatishi to‘liq aks ettirilgan. Lekin tovush-harf munosabatiga doir ayrim masalalar yangi qoidalarda berilmagan. Masalan, lotin alifbosiga o‘tish munosabati bilan kirill alifbosidagi ё, ю, я harflaridan va ь, ъ belgilaridan o‘z-o‘zidan voz kechildi, ammo bunday harf va belgi qatnashadigan so‘zni lotin alifbosiga o‘tgach qanday yozish kerakligi imlo qoidalarida ta’kidlanmadi. Bunday so‘zlarning to‘g‘ri yozilishi, awalo, imlo lug‘atida o‘z aksini topgan va alifboni o‘rgatish maqsadida yaratilgan o‘quv qo‘llanmasida bayon qilingan. Hozirgi kun talabidan kelib chiqib, mazkur lug‘at ixcham shaklda tuzilgan va ayni vaqtda bu ixchamlik lug‘atning saviyasiga salbiy ta’sir qilmasligi ham nazarda tutilgan. Lug‘atga, awalo, hozirgi adabiy o‘zbek tilida ishlatiladigan va yozilishida xatoga yo‘l qo‘yish mumkin bo‘lgan tub soczlar kiritilgan. Ma’lumki, o‘zbek tili lug‘at tarkibida yasama so‘zlar juda ko‘p. Bunday so^zlarning, aniqrog‘i, ulardagi so‘z yasovchi qismning imlosi bir xil bo‘ladi. 4 Shuning uchun imlo lug‘atida yasama so‘zlarning barchasini berishni zarur hisoblamadik. Imlosida chalkashlik, qiyinchilik yuz berishi mum- kin bo‘lgan yasama so‘zlar bor, albatta. Lug‘atga ana shunday yasama sokzlargina kiritilgan. Masalan, -li, -lik qo‘shimchalari bilan yasalgan va yasalayotgan so‘zlar juda ko‘p. Shunday so‘zlardan faqat yozilishini ko‘rsatish talab etiladiganlarigina lug‘atda berilgan: otali (otasi bor), otalik (otalik qilmoq), otaliq (otaliqqa olmoq) kabi. Shuningdek, -chan, -chang qo‘shimchalari bilan yasalgan sifatlarni yozishda xato, qiyinchilik tug‘i- ladi, shu sababli bu qo‘shimchalar bilan yasal­ gan so‘zlar lug‘atga kiritilgan: uyatchan, mahsichang kabi. Hozirgi adabiy o‘zbek tilida octtizga yaqin ko‘mak- chi fe’l bor. Ular yordamida yangi so‘z yasalmaydi, balki fe’llarning ming-minglab murakkab shakllari hosil qilinadi. Imlo qoidasida ko‘makchi fe’lni yetakchi fe’ldan ajratib yozish aniq ta’kidlangan: yoza boshladi, aytib qo y, olib berib, qo Уа qol kabi. Shuning uchun bunday fe’l shakllari lug‘atga kiritilmadi. Xullas, bu lug‘atda hozirgi adabiy o‘zbek tilidagi so‘zlarning bir qismigina qamrab olingan. Lug‘atda hozirgi adabiy o‘zbek tilida ikki xil shaklda ishlatiladigan so‘zlar igna va nina, nina va igna tarzida o‘z o‘rnida yonma-yon berilgan. Ba’zi so‘zlaming ikki xil — to‘liq va qisqa tarkibda ishlatilishi qavslar yordamida ko‘rsatilgan, masalan: doim(o), shoyad(ki), gado(y) kabi. 5 ,,0‘zbek tilining imlo lug‘ati“ga so‘zlik ,,0‘zbek tilining izohli lug‘ati“, nashr qilingan imlo lug‘atlari va davriy matbuotdan to‘plangan so‘zlar asosida tuzilgan. ,,0‘zbek tilining asosiy imlo qoidalari“dan keyin qo‘shimcha izoh berilgan bo‘lib, unda kirill alifbosidagi ё, ю, я, ц, щ, ы harflari va ь, ъ belgilarining o‘zbek lotin alifbosida qanday yozilishi izohlandi. Ushbu lug‘at o‘zbek alifbosini va imlo qoidalarini mustaqil o‘rganuvchi barcha kishilar uchun mo‘ljallangan bo‘lib, undan o‘zbek lotin alifbosi va imloni talabalarga o‘qitishda ham foydalanish mumkin. Lug *at haqidagi fikr-mulohazalaringizni „О ‘qituvchi “ nashriyot-matbaa ijodiy uyiga yuborishingizni so ‘ray- miz. Manzil: Toshkent— 129. Navoiy ko ‘chasi, 30-uy. OZBEKISTON RESPUBLIKASI VAZIRLAR MAHKAMASINING QAROR1 339- son. 1995- yil 24- avgust. Toshkent sh. 0 ‘ZBEK TILINING ASOSIY IMLO QOIDALARINI TASDIQLASH HAQIDA 0 ‘zbekiston Respublikasining „Lotin yozuviga asoslangan obzbek alifbosini joriy etish to‘g‘risida“gi Qonunini bajarish maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi: 1. 0 ‘zbek tilining asosiy imlo qoidalari tasdiq- lansin (ilova qilinadi). 2. Respublika vazirliklari, idoralari, mahalliy hokimiyat va boshqaruv idoralari, ommaviy axbo- rot vositalari lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alif- bosidagi barcha turdagi yozishmalarda, matbuotda, ish yuritishda ushbu qoidalarni joriy qilish yuzasi- dan tegishli tadbirlarni ishlab chiqsinlar va amalga oshirsinlar. 3. 0 ‘zbekiston Respublikasi Fanlar akade- miyasi, Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, Xalq ta limi vazirligi, Davlat Matbuot qo‘mitasi uch oy muddat ichida maktablar uchun qo‘llanma sifatida o‘zbek tilining imlo lug‘atini, kishi ismlari va joy nomlari lug‘atlarini tayyorlasinlar va nashr etish choralarini ko‘rsinlar. 4. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish Vazirlar Mahkamasining Ta’lim va fan hamda Ijtimoiy masalalar va madaniyat bo‘limlariga yuk- lansin. Vazirlar Mahkamasining Raisi I. KARIMOV 7 0 ‘ZBEK TILINING ASOSIY IMLO QOIDALARI HARFLAR IMLOSI Unlilar imlosi 1. A a harfi: 1) aka, alanga, aloqa, og‘a; sentabr, noyabr kabi so‘zlarda old qator keng unlini ifodalash uchun yoziladi; 2) bahor, zamon; savol, gavda; vasvasa kabi so‘zlarning oldingi bo‘g‘inida, vaqt, vahm kabi so‘zlarda a aytiladi va yoziladi. 2. О о harfi: 1) ona, omon, quyosh, fido, baho, xola, lotin; mukofot, mahorat kabi so‘zlarda orqa qator keng unlini ifodalash uchun yoziladi; 2) boks, poyezd, tonna, talon; agronom, mikrofon, direktor, termos kabi o‘zlashma so‘zlar- dagi unlini ifodalash uchun yoziladi. 3. I i harfi: 1) ish, iz, qil; xirmon, ilhom, ikki, ixtisos, shoyi, tulki; volida, piramida; bilan, biroq, sira, qishloq, chiroq kabi so‘zlarda old qator tor unlini ifodalash uchun yoziladi; 2) о ‘tin, o ‘rik, boHim kabi oldingi bo‘g‘inida o‘ unlisi keladigan so‘zlarning keyingi bo‘g‘inida i aytiladi va yoziladi. 4. U u harfi: 1) uy, кип; buzoq, buloq, Buxoro; butun, uchuq, usul, yulduz; mafkura; ko(zgu, uyqu; aluminiy, yubiley kabi so‘zlarda orqa qator tor unlini ifodalash uchun yoziladi; 2) qovun, sovun, tovush, yovuz, qirg‘ovul, chirmovuq kabi so‘zlarning oldingi bo‘g‘inida о unlisi kelsa, keyingi yopiq bo‘g‘in boshidagi v undoshidan keyin u aytiladi va yoziladi. 5. О6 o‘ harfi о ‘t, o ‘q, o ‘zbek, o ‘simlik, do‘ppi; bo‘tako‘z, semizo‘t, gulko'rpa, noo ‘rin kabi so‘zlarda orqa qator o‘rta-keng unlini ifodalash uchun yoziladi. 6. E e harfi ekin, esla, evara, ekran, eksport; kel, zehn; kecha, behi, telefon, teatr; poyezd, atelye; e ’Ion, ne ’mat, she V kabi so‘zlarda old qator o‘rta-keng unlini ifodalash uchun yoziladi. 7. Yonma-yon keladigan unlilar imlosi: 1) unlilar orasiga ba’zan у undoshi qo‘shib aytilsa ham, yozilmaydi: a) ia: material, milliard, radiator; tabiat, shariat kabi; b) io: biologiya, million, stadion, radio kabi; d) ai: mozaika, ukrain, maishat kabi; e) oi: alkoloid, ellipsoid, doim, shoir, oila kabi; f) ea: teatr, okean, laureat kabi; 2) ae, oe unlilari so‘z ichida kelganda ikkinchi unli у aytilsa ham, asliga muvofiq e yoziladi: aero­ stat, poema kabi. Boshqa hollarda yonma-yon kelgan unlilar odatda aynan aytiladi va yoziladi: manfaat, kauchuk, aorta, saodat, burjua, shuaro, inshoot, sanoat, vakuum, muammo, matbuot, tabiiy, rioya va boshqalar. Undoshlar imlosi 8. В b harfi: 1) bobo, bahor, bir, majbur, zarb kabi so‘zlarda jarangli portlovchi lab undoshini ifodalash uchun yoziladi; 9 2) kitob, yuzlab, kelib kabi so‘zlar oxirida p aytilsa ham, b yoziladi; 3) qibla, tobla kabi so‘zlarda ba’zan v aytilsa ham, b yoziladi. 9. P p harfi paxta, pishloq, opa, tepa, tup, у op kabi so‘zlarda jarangsiz portlovchi lab undoshini ifodalash uchun yoziladi. 10. V v harfi: 1) ov, suv, kuyov; ovoz, savol; volida, vatan kabi so‘zlarda ovozdor sirg‘aluvchi lab undoshini ifodalash uchun yoziladi; 2) avtobus, avtomat kabi o‘zlashma so‘zlarda v ba’zan f aytilsa ham, v yoziladi. 11. F f harfi: 1) fan, fe ’l, futbol, fizika; asfalt, juft; insof, isrof kabi so‘zlarda jarangsiz sirg‘aluvchi lab undo­ shini ifodalash uchun yoziladi; 2) fasl, fayz, Fotima, fursat kabi so‘zlarda f tovushi ba’zan p aytilsa ham, asliga muvofiq f yoziladi. 12. M m harfi moy, muborak, tomon, ilhom kabi so‘zlarda ovozdor lab-lab burun undoshini ifoda­ lash uchun yoziladi. 13. D d harfi: 1) dala, odat, bunyod, modda, jiddiy kabi so‘zlarda til oldi jarangli portlovchi undoshni ifodalash uchun yoziladi; 2) obod, savod, marvarid; zavod, pud, sud; badqovoq, badxo‘r kabi so‘zlarda t aytilsa ham, d yoziladi. 14. T t harfi tong, tun; butun, о'tin, o‘t, kut kabi so‘zlarda til oldi jarangsiz portlovchi undoshni ifodalash uchun yoziladi. 10 15. Z z harfi: 1) zar, zamon; toza, o‘zbek; yoz, g ‘oz kabi so‘zlarda til oldi jarangli sirg‘aluvchi undoshni ifodalash uchun yoziladi; 2) iztirob, izquvar, bo‘zchi, tuzsiz kabi so‘zlarda jarangsiz undoshdan oldin s aytilsa ham, z yoziladi.
Load more

Recommended publications
  • I ' I' Г Ш IIÏI NAMANGAN DAVLAT UNIVERSITETI
    I ' i' г Ш IIÏI NAMANGAN DAVLAT UNIVERSITETI IJTIMOIY-IQTISODIY FAKULTETI MILLIY G’OYA, MA’NAVIYAT ASOSLARI VA HUQUQ TA’LIMI KAFEDRASI ILMIY MAQOLALAR TO‘PLAMI «SALOHIYAT MEZONI” 10-SON NAMANGAN-2016 Mazkur maqolalar to’plami Namangan Davlat universiteti Milliy g’oya, ma’naviyat asoslari va huquq ta'limi kafedrasining 2016 yil 16 novabrdagi 4- sonli yig’ilishida ko’rib chiqilgan va ma’qullangan. Mas'ul muharrir: t.f.n. B. Talapov Mamatov 0. f.f.n., dotsent Qozoqov T. t.f.n., dotsent Isaqova Z. f.f.n.. dotsent Po’latov D. s.f.n., dotsent Karimova F. f.f.n., dotsent Sidiqov Q. f.f.n.. dotsent Topildiyev O. t.f.n., katta o'qituvchi Zamilyeva R. katta o’qituvchi Tillayev B. katta o’qituvchi Abdullayev A. katta o’qituvchi Akayeva M. yu.f.n., dotsent Umarov J. katta o’qituvchi L.Dadabayeva o’qituvchi Ilmiy to’plam Namangan Davlat universiteti Ilmiy-texnikaviy kengashining 2016 yil 26 dekabr kungi 11-sonli yig’ilishida ko'rib chiqilgan va nashrga ta1 © Namangan davlat universiteti, 2016 yil 2 O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi - mamlakatimizda niilliy (Icmokratik taraqqiyotva fuqarolik jamiyatini shakllantirishning huquqiy kafolati Talapov Bahriddin, t.f.n, dot sent, Milliy g ’oya, ma’naviyat asoslari va huquq ta ’limi kafedrasi mudiri Hundan 25 yil muqaddam - 1992 yilning 8 dekabri kuni mamlakatimiz parlamentining sessiyasida mustaqillik Konstitutsiyasi, deb nomlangan O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi qabul qilinib, amalga kiritildi. Bu ulkan voqcaning ijtimoiy-siyosiy ahamiyati yillar o’tgan sayin xalqaro maydonda va mamlakatimiz. liayotida yanada ortib bormoqda. Zero, Bosh yomusimiz tinchligimiz, osoyishtaligimiz, jahon hamjamiyatidagi muloqotlurmiz. tanyachi, mamlakatimizda amalga oshirilayotgan milliy dcmokratik taraqqiyot jarayonlarining huquqiy asosi sifatida hizmat qilmoqda.
    [Show full text]
  • O'zbekiston Respublikasi Oliy Va O'rta Maxsus Ta'lim
    O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI Nishonboy Husanov, Ra’no Xo‘jaqulova, Nilufar Dilmurodova O‘ZBEK TILI O‘quv qo‘llanma TOSHKENT - 2016 “O‘zbek tili”. O‘quv qo‘llanma - (N.Husanov, R.Xo‘jaqulova, N.Dilmurodova) Toshkent moliya instituti, 2016. 278-bet. Annotatsiya “O‘zbek tili” o‘quv qo‘llanmasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tavsiya qilgan namunaviy dastur asosida tuzilgan. Qo‘llanma rejaga binoan o‘quv yili davomida olib boriladigan mavzularni o‘z ichiga oladi. Har bir dars matnlar, grammatik materiallar, grammatik mavzuni mustahkamlash uchun yo‘naltirilgan mashq va topshiriqlar, matnlar bo‘yicha savollar, matndagi so‘zlarning izohi, yangi pedagogik texnologiyalar, o‘zbek nutqiy muloqot namunalari, o‘zbekcha-ruscha lug‘at bilan boyitilgan. Qo‘llanmada talabalarning og‘zaki va yozma nutqini rivojlantirish maqsadida rus tilida ham matnlar va mashqlar berilgan. Ushbu o‘quv qo‘llanma iqtisodiyot oliy o‘quv yurtlarining bakalavr bosqichi umumiy guruh talabalari uchun mo‘ljallangan. Аннотация Учебное пособие “Узбекский язык” составлено на основе типовой программы, предложенной Министерством высшего и среднего специального образования. Пособие включает в себя все темы, изучаемые по плану в течение учебного года. Все учебные тексты обогащены упражнениями, направленными на закрепление грамматических тем, вопросами по текстам, грамматическим материалом, текстовыми словосочетаниями, новыми педтехнологиями, повседневными словами и выражениями и русско-узбекским словарем. В пособии даны тексты и упражнения на русском языке для развития устной и письменной речи студентов. Пособие предназначено для бакалавров высшего образования, обучающихся в общих группах по направлению экономика. Annotation The textbook “Uzbek language” was worked out on the basis of curriculum approved by the Ministry of higher and secondary specialized education.
    [Show full text]
  • Islom Ensiklopediyasi
    Islom Ensiklopediyasi ISLOM ENSIKLOPEDIYASI Zuhriddin Husniddinov tahriri ostida Taqrizchi: akademik Ne’matulla Ibrohimov © «O’zbekiston milliy entsiklopediyasi» Davlat ilmiy nashriyoti, 2004 LOTIN ALIFBOSI A B D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V X Y Z O’ G’ Sh Ch - A - ABBOSIYLAR - arab xalifalari sulolasi (750-1258), Muhammad (sav) ning amakilari Abbos avlodlari. Abu Muslim qo‘zg‘oloni natijasida hokimiyat tepasiga kelgan. Dastlabki poytaxti - Kufa sh. "Saffoh" ("Xunrez") laqabi bilan mashhur bo‘lgan Abul Abbos Abdulloh sulolaning birinchi xalifasi edi. Ikkinchi xalifa Saffohning ukasi Abu Ja’far Mansur (754-775) Bag‘dod sh.ga asos solib, poytaxtni shu yerga ko‘chirdi. A. hukmronligining dastlabki davrida mulkchilik munosabatlari o‘sib, savdo-sotiq rivojlandi. Bag‘dod Sharqning yirik savdo markaziga aylandi, ilm-fan ravnaq topib, falsafa, matematika, tabiiyot va b. fanlarga oid ko‘plab asarlar yaratildi. Andalusiya (Ispaniya) dan tashqari butun musulmon mamlakatlari - Mag‘rib, Hindiston, Movarounnahr A. qo‘li ostiga o‘tdi. Bular xalifalikning iqtisodiy negizini, siyosiy va harbiy qudratini mustahkamladi. Ayniqsa Horun ar-Rashid va uning o‘g‘li Ma’mun zamoni A. sulolasining gullagan davri edi. 9-a.ning ikkinchi yarmidan boshlab A. xalifaligi zaiflasha boshladi, Afrikada ag‘labiylar, Misrda tuluniylar, Xuroson va Movarounnahrda somoniylar A. xalifaligidan ajrab chiqdilar. 10-a.ning boshiga kelib faqat Bag‘dod va uning atroflaridagina siyosiy hokimiyat A. qo‘lida qoldi. Harbiy kuchlar turk sarkardalari qo‘liga o‘tib ketdi. Ular xohlagan vaqtlarida xalifalarni almashtira olar edilar. 10-a. o‘rtalariga kelib A. siyosiy hokimiyatni tamoman qo‘ldan boy berib, musulmonlarning diniy xalifasi (payg‘ambar o‘rinbosari)gina bo‘lib qoldilar.
    [Show full text]
  • O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi
    O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI VAZIRLAR MAHKAMASI HUZURIDAGI PREZIDENT, IJOD VA IXTISOSLASHTIRILGAN MAKTABLARNI RIVOJLANTIRISH AGENTLIGI JIZZAX VILOYATI HAMID OLIMJON VA ZULFIYA NOMIDAGI IJOD MAKTABI “ZULFIYA IJODI VA ADABIY-BADIIY MEROSINING XALQARO AHAMIYATI” mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya maqolalari to‘plami THE INTERNATIONAL IMPORTANCE OF ZULFIYA’S CREATIVITY AND LITERARY AND ARTISTIC HERITAGE Guliston - 2021 КБК: 84 УЎК: 82-82 З - 91 “Zulfiya ijodi va adabiy-badiiy merosining xalqaro ahamiyati” mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya maqolalari to‘plami Guliston – 2021. – 204 bet Mas’ul muharrir: D.Xamdamova – Hamid Olimjon va Zulfiya ijod maktabi direktori Tahrir hay’ati: M.Yusupova – Hamid Olimjon va Zulfiya ijod maktabi direktor o‘rinbosari Sh. Mavlyanova – Hamid Olimjon va Zulfiya ijod maktabi direktor o‘rinbosari Taqrizchi: Sh.Siddiqova – Jizzax davlat pedagogika instituti filologiya fanlari bo`yicha falsafa doktori (PhD) Musahhih: S.Okanov – O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi a’zosi Ushbu to‘plamda taniqli jamoat arbobi, shoira Zulfiyaxonimning hayot yo‘li, adabiy merosi hamda uning ijodiga bag‘ishlangan ilmiy maqolalar o‘rin olgan. Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya materiallari to‘plami Hamid Olimjon va Zulfiya nomidagi ijod maktabi pedagogik kengashi tomonidan nashrga tavsiya etilgan. Maqolalar mualliflik tahririda taqdim etilgan. ISBN: 978-9943-6948-4-2 2 Hamid Olimjon va Zulfiya ijod maskani yoshlarimiz, eng avvalo munis va lobar qizlarimizning iste’dod va qobiliyatlarini ro‘yobga chiqarish, ularning Zulfiyaxonim kabi vafodor, dono va oqila, o‘z yurtiga sadoqatli etib tarbiyalashga mustahkam zamin bo‘ladi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.MIRZIYOYEV 3 Achinmay qo‘ydim Hayot kitobimni bexos varaqlab, Men o‘tgan umrga achinmay qo‘ydim. Tabassum o‘rnida kuldim charaqlab, Suyish kerak bo‘lsa, telbacha suydim.
    [Show full text]
  • An Uzbek Glossary
    AN UZBEK GLOSSARY Compiled by Hervé Guérin 1 To all those who helped me with that glossary © 2002-2005 Hervé Guérin Last updated: 1 November 2005 2 Contents Arrangement and Usage ........................................................................................... i The object of this glossary ...............................................................................................................i What this glossary does not deal with ..............................................................................................i General arrangement.......................................................................................................................i First column....................................................................................................................................ii Second column.............................................................................................................................. iii Third column..................................................................................................................................vi Fourth column................................................................................................................................vi Materials used for this glossary..................................................................................................... vii Basic Concepts......................................................................................................... 1 Entities and Existence.....................................................................................................................1
    [Show full text]
  • Fris Vyurtle. Andijon Shahzodasi
    BOBUR JAMOAT FONDI Fris Vyurtle ANDIJON SHAHZODASI Sarguzasht-qissa Olmon tilidan Yanglish EGAMOVA tarjimasi ,,0‘QITUVCHI“ NASHRIYOT-MATBAA IJODTY UYI TOSHKENT — 2012 www.ziyouz.com kutubxonasi УДК:821.512.133 КБК 84(4GeM> V98 So‘zboshi muallifi va mas’ul muharrir Sirojiddin Sayyid T a q r i z с h i Shuhratxon Imyaminova filologiya fanlari nomzodi, dotsent Ushbu sarguzasht-qissaga ,,Boburnom a“dagi voqealar asos qilib olingan. Unda 12 yoshli Zahiriddin Muhammad Boburning otasi Umarshayx Mirzo vafotidan keyin endigina Farg‘ona viloyati taxtiga o'tirgan paytdagi jang-u jadallarda kechgan hayoti bayon etilgan. Yozuvchi voqea-hodisalarni kitobxonni qiziqtiradigan til vauslubda tasvirlagan. Qissa keng kitobxonlarommasi uchun mo'ljallangan. U harqanday yoshdagi kishini ham befarq qoldirmaydi. ISBN 978-9943-02-468-7 © „0‘qituvchi“ NMIU, 2012 www.ziyouz.com kutubxonasi efiomyGmym cMQQcm m m ahiriddin Muhammad Bobur haqida, Bobu- riylar saltanati va sulolasi, „Bobumoma“ va Bobur she’riyati to‘g‘risida jahon tarixida ham, adabiyotida ham juda ko‘p yozilgan. Hazrat Alisher Navoiyning ,,Ne mulk ichraki bir farmon yibordim, / Aning zabtiga bir devon yibordim “ baytlari aynan hazrati Bobur ijodiga ham taalluqlidir, desak aslo mubolag'a bo‘lmaydi. Haqiqatan ham, Andijon va Samarqand visoliga yetisholmagan, diyor-u yor so- g‘inchi bilan bir umr armonda o‘tgan Mirzo Bobuming nomi-dovrug‘i, ul zotning Tojmahaldan ham zo‘r ma’naviy-ma’rifiy qo‘i^‘oni „Bobumoma“ asari, o‘tlug‘ g‘azallari-yu, benazir ijodi jangsiz-suronsiz jahon mulkini zabt etdi. Shu ma’noda hozirga qadar jahongir bobolariga munosib temuriyzoda sifatida jahon tarixi va tamaddunida nasl-u nasabiga loyiq baland maqomini saqlab kelayotir.
    [Show full text]
  • O'zbekistonda Davlat Va Mahalliy Boshqaruv Tarixi
    O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O'RTA MAXSUS TA 'LIM VAZIRLIGI MIRZO ULUG'BEK NOMIDAGI O ‘ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI O‘ZBEKISTON TARIXI KAFEDRASI BAHODIR ESHOV O‘ZBEKISTONDA DAVLAT VA MAHALLIY BOSHQARUV TARIXI Toshkent 2014 1 bo‘lgan yosh avlodni tarbiyalashda, ularga Vatan tuyg‘usini yanada teranroq anglashda, milliy g‘urur va iftixor, vatanparvarlik tuyg‘ularini singdirishda muhim ahamiyat kasb etadi. Mamlakatimiz Prezidenti Islom SO‘Z BOSHI Karimov ta’kidlaganidek, «o‘z tarixini bilmaydigan, kechagi kunini unutgan millatning kelajagi yo‘q»1. O‘zbekiston Prezidenti Islom Karimov Vatan tarixining barkamol Ushbu o‘quv qo‘llanmasi Vatanimiz tarixining qadimgi tosh davridan insonni shakllantirishdagi o‘rniga yuksak baho berib: «Tarixga murojaat boshlab, hozirgi kunigacha bo‘lgan ulkan davrni o‘z ichiga oladi. qilar ekanmiz, bu xalq xotirasi ekanligini nazarda tutishimiz kerak. Mavzularni yoritish jarayonida muammolarning tub mohiyati, tarixiy- Xotirasiz barkamol kishi bo‘lmaganidek, o‘z tarixini bilmagan xalqning madaniy jarayonlarning asoslari, omillari va rivojlanishi, sabablari, kelajagi ham bo‘lmaydi»1, – degan edi. oqibatlari va natijalari sharhiga e’tibor berildi. Shuningdek, mualliflar O‘zbekiston tarixini xolisona va haqqoniy o‘rganish masalasiga Vatanimiz hududida bo‘lib o‘tgan tarixiy-madaniy, ijtimoiy-siyosiy va yurtboshimiz asarlarida alohida urg‘u berib, o‘zbek xalqi davlatchiligi iqtisodiy jarayonlar haqida xolisona xulosalar chiqarishga intilganlar. tarixidagi boy an’analarni tadqiq etish masalasi dolzarb muammo tarzida Mualliflar tarixiy manbalar, ilmiy tadqiqotlar va tariximizga oid ta’kidlanadi2. Shu bois Prezident Islom Karimovning tashabbusi bilan 2012- adabiyotlarni o‘rganish asosida, boy va sermazmun uzoq va mashaqqatli yil 27-yanvarda «O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim tariximizni sodda va tushunarli tarzda yetkazishga harakat qildilar.
    [Show full text]
  • GURUNG-NEPALI-ENGLISH DICTIONARY Warren W. Glover
    PACIFIC LINGUISTICS Series C- No. 51 GURUNG-NEPALI-ENGLISH DICTIONARY WITH ENGLISH-GERUNG AND NEPALI-GERUNG INDEXES Warren W. Glover Jessie R. Glover Deu Bahadur Gurung Out of print book Photocopied by Pacific Linguistics SPAS, Australian National University Canberra ACT 0200 Australia PACI FIC LINGUISTICS is published through the Linguhintic Chcte ob Canbc&&a and consists of four series: SERIES A - OCCASIONAL PAPERS SERIES B - MONOGRAPHS SERIES C - BOOKS SERIES D - SPECIAL PUBLICATIONS. EDITOR: S.A. Wurm. ASSOCIATE EDITORS: D.C. L~ycock,C.L. Voorhoeve, D.T. Tryon, T.E. Dutton. EDITORIAL ADVISERS : B. Bender, University of Hawaii A. Healey, Summer Institute of Linguistics, New Guinea A. Capell, University of Sydney N.D. Liem, University of Hawaii S. Elbert, University of Hawaii 8. McKaughan, University of Hawaii K. Franklin, Summer Institute of Linguistics G.N. O'Grady, University of Victoria, B.C. W.W. Glover, Summer Institute of K. Pike, University of Michigan; Linguistics Summer Institute of Linguistics G. Grace, University of Hawaii E. Uhlenbeck, University of Leiden ALL CORRESPONDENCE concerning PACIFIC LINGUISTICS, including orders and subscriptions, should be addressed to: The Secretary, PACIFIC LINGUISTICS, Department of Linguistics, School of Pacific Studies, The Australian National University, Canberra, A.C.T. 2600. Australia. Copyright @ The Authors. First, published 1977. The editors are indebted to the Australian National University for help in the production of this series. This publication was made possible by an initial grant from the Hunter Douglas Fund. National Library of Australia Card Number and ISBN 0 85883 147 3 PREFACE This first Roman edition of a Gurung-Nepali-English dictionary con- tains about 4000 Gurung words, collected on various field trips between 1967 and 1974 under the agreement of cooperation between the Summer In- stitute of Linguistics and Tribhuvan University, Kathmandu.
    [Show full text]
  • Uzbek Dictionary
    O’quvchi Lug’ati Ingliz – O’zbek 11,000 O’zbek So’z 19,000 Ingliz So’z Student Dictionary English – Uzbek 11,000 Uzbek Words 19,000 English Words 2005 www.muxlis.at.ua A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X V Z A able aj. қобил, qobil absurdity n. бемаънилик, able aj. лаёқатли, layoqatli bema'niilik a (an) #N/A absurdity n. маъносизлик, a bit n. бироз, biroz able v. қўлидан-келмоқ, ma'nosizlik a bit n. оз, oz qo'lidan-kelmoq a bit n. оз-моз, oz-moz able to do the impossible aj. absurdity n. номаъқулчилик, a few n. бирнеча, birnecha йўқни йўндирадиган, yo'qni noma'qulchilik a few days ago av. кеча yo'ndirаdigan abundance aj. хосилдор, яқинда, kecha yaqinda abnormal aj. телба, telba xosildor a few years ago av. кеча abnormal n. девона, devona abundance n. барака, baraka яқинда, kecha yaqinda abolished v. нест нобуд abundance n. фаровонлик, a great deal n. кўп, ko'p бўлмоқ, nest nobud bolmoq farovonlik a if av. чамаси, chamasi abomination n. разиллик , abundance n. кўплик, ko'plik a kind of flat bread n. ширмой, razillik abundance n. серобчилик, shirmoy about aj. ҳақидаги, haqidagi serobchilik a little aj. кам, kam about av. атрофида, atrofida abundant aj. тўла тўкис, to'la a little aj. озгина, ozgina about pp. ҳақида, haqida to'kis a little aj. оз-моз, oz-moz about pp. доир, doir abundant aj. , mo'l a little aj. сал, sal about pp.
    [Show full text]
  • O'quvchi Lug'ati
    O’quvchi Lug’ati O’zbek – Ingliz 11,000 O’zbek So’z 19,000 Ingliz So’z Student Dictionary Uzbek - English 11,000 Uzbek Words 19,000 English Words 2005 www.muxlis.at.ua А Б В Г Д Е Ё Ж З И Й К Л М Н О П Р С Т У Ф Х Ц Ч Ш Ь Э Ю Я Ў Қ Ғ Ҳ А абад, abad. n. eternity автограф, avtograf. n. аёз, ayoz. aj. frosty and clear абадийлаш, abadiylash. n. autograph аёл, ayol. aj. female immortalization, perpetuation автомат, avtomat. n. machine аёл, ayol . n. woman, lady абадийлаштирмоқ, gun аён, ayon. aj. evident, obvious abadiylashtirmoq. v. автоматик равишда, ажабланмоқ, ajablanmoq. v. immortalize, perpetuate avtomatik ravishda. ph. amazed (be), astonished (be), абадийлаштирмоқ, automatically wonder at abadiylashtirmoq. v. perpetuate автомашина, avtomashina. n. ажабо(lit), ajabo. in. what ever абадият, abadiyat. n. automobile, motor vehicle, car ажабо, ajabo. cj. wow! immortality автоном, avtonom. n. ажал, ajal. n. death абгор, abgor. aj. impoverished autonomous republic аждар, ajdar. n. dragon абжир, abjir. aj. agile, swift, автопортрет, avtoportret. n. аждарҳо, ajdarho. n. vampire, clever self portrait dragon абзац, abzats. n. paragraph автор, avtor. n. author аждод, ajdod. n. ancestor, абира, abira. n. great- автостанция, avtostantsiya. n. ancestors, forefathers grandchild bus station ажиб, ajib. n. amazing абитурент, abiturent. n. job авф, avf. n. clemency ажи-бижи, aji-biji. av. scrawl applicant, candidate агар, agar. cj. if ажи-бижи ёзмоқ, aji-biji аблаҳ, ablah. n. scoundrel агарда, agarda. cj. even if, in yozmoq. v. scrawl абстракт, abstrakt. aj. abstract case, if ажин, ajin.
    [Show full text]
  • Public Education 2015
    Muassis: O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi 1918-yil dekabrdan chiqa boshlagan Jurnal O‘zMAA tomonidan 2013-yil 4-martda qaytadan O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGINING ro‘yxatga olinib, 0104-raqamli ILMIY-METODIK JURNALI guvohnoma berilgan. PUBLIC EDUCATION Bosh muharrir: SCIENTIFIC-METHODICAL JOURNAL Sarvar MAHMUDOV MINISTRY OF PUBLIC EDUCATION OF THE Bosh muharrir o‘rinbosari: REPUBLIC OF UZBEKISTAN Aliyor ORIPOV 5-son (sentabr-oktabr) Mas’ul kotib: Nurbek TASHXANOV 2015 Tahrir hay’ati: Ulug‘bek INOYATOV Dilshod KENJAYEV Risboy JO‘RAYEV Hikmatilla RASHIDOV G‘ayrat SHOUMAROV Sharifjon ERGASHEV Fayzulla AHMEDOV Shavkat SHARIPOV Maqsudjon YULDASHEV Islom ZOKIROV Alisher ZOKIROV Badiiy muharrir: Hikmatilla DAMINOV Akbarali MAMASOLIYEV Sahifalovchi: Muqaddas XAFIZOVA Jamoatchilik kengashi: Tahririyat manzili: 100159. Toshkent shahri, Mustaqillik maydoni, 5-uy. E-mail: [email protected] Tel: (0 371) 239-27-14, Faks: 239-27-11 Baxtiyor DONIYOROV Jurnalga kelgan maqolalarga javob qaytarilmaydi, jurnalda e’lon qilingan Ulug‘bek ABRUYEV maqolalar dan olingan parchalar ‘‘Xalq ta’limi’’ jurnalidan olindi, deb ko‘rsatilishi Erkin ISKANDAROV shart. Maqolalarda keltirilgan ma’lumot va annotatsiyalarning to‘g‘riligiga mualliflar javobgardir. Bahodir SHAMSIYEV Jurnal tahririyatning kompyuter bo‘limida terilib, sahifalandi. Norbek TAYLAQOV Abdusamat RAHIMOV “PRINT LINE GROUP” xususiy korxonasi bosmaxonasida chop etildi. Muhammadjon QURONOV Toshkent shahri, Chilonzor tumani, Bunyodkor shoh ko‘chasi, 44-uy. © “Xalq ta’limi” jurnali, 2015. Bosishga ruxsat etildi: 15.09.2015-y. Qog‘oz bichimi 70x100 1/16. Ofset bosma usuli. Shartli b.t. 12,0. Adadi 20022 nusxa. - buyurtma. MUNDARIJA TAHRIRIYAT O‘quvchi-yoshlar ma’naviyatini yuksaltirish – jamiyat rivojining asosiy omili ............................. 4 TA’LIM VA TARBIYA NAZARIYASI Odil QO‘YSINOV, Dilmurod MAMATOV.
    [Show full text]
  • Umumiy 0 'Rta Ta'lim Maktablarining 5-Sinfi
    CVZBEKISTON RESPUBLIKASI XALQ ТА’LI Ml VAZIRLIGI S. AHMEDOV, B. QOSIMOV, R. QCPCHQOROV, SH. RIZAYEV ADABIYOT UMUMIY 0 ‘RTA TA’LIM MAKTABLARINING 5-SINFI UCHUN DARSLIK !. - / Nartr.»'- I c- u I v 7 ^ I Xa,4 «SHARQ» NASHRIYOT-MATBAA AKSIYADORLIK KOMPANIYASI 4 ^ r n u r c , A ' BOSH TAHRIRIYATI TOSH KENT-2007 ' / .. /V Aziz o'quvchi! Siz bu yildan boshlab «Adabiyot» darsini alohida o‘qiy boshlayapsiz. Endi Ali­ sher Navoiy, Zahiriddin Muhammad Bobur kabi nomlari butun jahonga yoyilgan buyuk bobolarimizning hayot yoNlari bilan kengroq tanishasiz. Asarlaridan bahramand boMasiz. Erk va mustaqillik yo‘lida jonlarini fido etgan Qodiriy, Hamza va Usmon Nosirlarning Vatan va millat haqidagi oltli satrlari qalbingizga cho‘gl tashlashiga ishonamiz. Bugungi kunning ardoqli shoirlari Abdulla Oripov va Erkin Vohidovlar- ning xalqimiz shonli tarixidan hikoya qilib, porloq kelajakdan bashorat etuvchi go‘zal qasidalari, o‘ylaymizki, Sizning qalbingizga ham zavq va surur bag‘ishlaydi. QoNingizdagi «Adabiyot» kitobi shu bilan cheklanmaydi. Unda yurtimiz tarixi bilan bog‘liq olis afsona va ertaklar, bobolar hikmatidan, xalqimizning o‘z shoiridek bo‘lib ketgan Sa’diy Sheroziy, noyob asarlari bilan dunyo adabiyotida yangi sahifa ochgan Ezop, H. K. Andersen, S. Ekzyuperi kabi adiblar ijodi bilan ham tanishasiz. Sizga ular zavq-u ilhomgina emas, nur va hikmat ham beradi. Go‘zallik va donishmandlik olamiga kirasiz. Bu yo‘lda bosgan qadamingiz qutlug‘ boNsin! Taqrizchilar: N. G ‘ULOMOVA, RespublikaTa’lim markazi «Filologiya fanlari» bolimining bosh metodisti; F. UMAROVA, Toshkent viloyat pedagog xodimlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti «Til va adabiyot ta’limi» kafedrasi mudiri, p.f.n., dotsent; G. XUDOYOROVA, Toshkent viloyati, Qibray tumanidagi 2-umumiy o‘rta maktab o ‘q itu v c h isi.
    [Show full text]