Esperantologio Esperanto Studies
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
ESPERANTOLOGIO ESPERANTO STUDIES EES Kajero 4 2009 Issue No. 4 Enhavo / Contents Christer Kiselman: Salutvorto de la redaktoro . .3 Christer Kiselman: A word from the editor . .5 Bertilo Wennergren: Bazformoj de radikoj en vortaroj . 7 Gon¸caloNeves: Recenzo pri Universalaj Lingvoj en Svislando de Andreas K¨unzli. .23 Pri tiu ^ci revuo; About this journal . 30 Christian U. Kr¨ageloh: Lingva fono kaj uzado de frazstrukturoj en skribita esperanto . 31 Natalia Dankova: Temporality in spoken Esperanto . .43 Arp´adR´atkai:´ Lazar Markovi^cZamenhof kaj la Zamenhof-falsa^aro . 61 Petr Chrdle: Historio kaj planoj de nova Esperanto-Muzeo en Svitavy . .93 La paperan version publikigas Print version published by KAVA-PECH, Dobˇrichovice La elektronikan version publikigas Electronic version published by Upsala universitato Uppsala University Redaktoro / Editor Christer Kiselman, Uppsala University, Department of Mathematics, P. O. Box 480, SE-751 06 Uppsala, Sweden. [email protected] Redakta komitato / Editorial Board Detlev Blanke, Otto-Nagel-Straße 110, DE-12683 Berlin, Germany. [email protected] Jos´e Borges Neto, UFPR/Departamento de Ling¨u´ıstica,Rua Gen. Carneiro 460, BR-80060-150 Curitiba, PR, Brasil. [email protected] Probal Dasgupta, Linguistic Research Unit, Indian Statistical Institute, 203 B. T. Road, IN-700108 Kolkata, India. [email protected] Michel Duc Goninaz, Val Saint-Georges, Chemin de l'Echelle,´ FR-13100 Aix-en-Provence, France. [email protected] Gotoo Hitosi, Tohoku University, Faculty of Arts and Letters, Department of Linguistics, Sendai, JP-981 Japan. [email protected] Edmund T. Grimley Evans, St. John's College, Cambridge CB2 1TP, England. [email protected] Ilona Koutny, Adam Mickiewicz Universitato, Lingvistika Instituto, Mie,dzychodzka 5, PL-60-371 Pozna´n,Poland. [email protected] Erich-Dieter Krause, Universit¨atLeipzig, Ostasiatisches Institut, Schillerstraße 6, DE-04109 Leipzig, Germany [email protected] Sergej Kuznecov, Tverskaja 19-67, RU-103050 Moskva, Russian Federation. [email protected] Jouko Lindstedt, Slavonic and Baltic Department, P. O. Box 4 (Vuorikatu 5 B), FI-00014 University of Helsinki, Finland. [email protected] Liu Haitao, Institute of Applied Linguistics, Communication University of China, No. 1 Dingfuzhuang Dongjie, CN-100024, Beijing, P.R. China. [email protected] Ingrid Maier, Uppsala University, Department of Modern Languages, P. O. Box 636, SE-751 26 Uppsala, Sweden. [email protected] Geraldo Mattos, Rua Jo~aoMotter, 98, BR-81210-260 Curitiba, PR, Brazil. [email protected] Marc van Oostendorp, Meertens Instituut, Joan Muyskenweg 25, NL-1096 CJ Amsterdam, The Netherlands. [email protected] Sergio Pokrovskij, ul. Tere^skova 28-32, RU-630090 Novosibirsk, Russian Federa- tion. [email protected] Humphrey Tonkin, University of Hartford, Office of the President Emeritus, Mortensen Library, West Hartford, CT 06117-1599, USA. [email protected] John C. Wells, 5 Poplar Road, Merton Park, London SW19 3JR, UK. [email protected] Yamasaki Seik^o, JP-185-0014 T^oky^o, Kokubunzi, Higasi Koigakubo 3-18-12, Japan. [email protected] Salutvorto de la redaktoro ara leganto K Estas ^gojo prezenti al vi la kvaran kajeron de Esperantologio! Gi^ enhavas kvin originalajn studojn kaj unu recenzon. El la kvin studoj kvar estas en esperanto kaj unu en la angla; la recenzo estas en esperanto. ? Surbaze de sia ampleksa sperto en la Sekcio pri la Generala^ Vortaro de la Akademio de Esperanto Bertilo Wennergren montras al ni siajn principojn por elekto de bazformoj en vortaroj, kio ja estas grava leksikologia problemo. Andreas K¨unzli verkis enciklopedion pri planlingvoj, precipe pri la aktiv- eco en Svislando. Gon¸caloNeves recenzas tiun ^cimonumentan verkon. La vortordo subjekto-verbo-objekto (SVO) estas pli ofta en esperanto ol la kvin aliaj permuta^oj (OSV, OVS, SOV, VOS, VSO). Gia^ ofto estas ^cirka˘u 90 %. En nova studo Christian U. Kr¨agelohtion konfirmas kaj malkovras malgrandan sed signifikan diferencon inter verkantoj kun slava lingva fono kaj tiuj kun latinida lingva fono. Natalia Dankova prezentas al ni empirian studon pri verbaj formoj en esperanto parolata de personoj havantaj la francan, italan kaj rusan kiel denaskan lingvon. Si^ studas anka˘ula uzon de verbaj formoj fare de Zamenhof. Arp´adR´atkai´ detale studas la falsa^ojn kiujn oni dum jarcento disvastigis pri la nomo, plumnomoj, naski^gloko kaj aliaj datumoj rilatantaj al Zamenhof kaj komparas ilin kun faktoj. Fine Petr Chrdle rakontas pri nova Esperanto-Muzeo en Svitavy, Ce^ hio,^ kiu estis ina˘uguritaen 2008. ? En la unua kajero de Esperantologio / Esperanto Studies mi citis artikolon de Eugen W¨usterel 1955, la˘ukiu la unuan fojon uzis li la terminon esper- antologio (en 1921). Detlev Blanke atentigas ke jam dek jarojn pli frue, en 1911, Ossaka Kenji (1888 1969) publikigis artikolon kun la titolo \Esper- antologio" en la revuo Orienta Stelo, organo de Jokosuka Esperantista Societo (citite la˘uKawaski 1978). Vidu Blanke (2006:167). ? Pri la aperiga politiko de la revuo bonvolu legi en la Notico de la redaktoro en kajero 1. La revuo estas ia da˘urigode la revuo Esperantologio, kiun Paul Neer- gaard (1907{1987) redaktis kaj eldonis dum la jaroj 1949{1961. Aperis ses 4 Christer Kiselman kajeroj ampleksantaj entute 424 pa^gojn. Tamen ni komprenas per la termino esperantologio pli vastan sciokampon ol oni faris en tiu revuo. ? Mi esperas ke vi ^guosdum legado de tiuj tekstoj same kiel mi faris! Christer Kiselman Referencoj Blanke, Detlev (2006). Interlinguistische Beitr¨age. Zum Wesen und zur Funk- tion internationaler Plansprachen. Redaktita de Sabine Fiedler. Frankfurt am Main: Lang. 405 pp. ISBN 3-631-55024-3. Kawasaki Naokazu (1978, red.). Prilingvaj Artikoloj de Ossaka. Liaj cirkuleroj interne de la Lingva Komisiono de Japana Esperanto-Instituto. Manuskripto. Oosaka: Kasiwara Esperanto-Dokumento-Centro. 56 grandformataj fotokopi- itaj folioj. Ossaka Kenji (1911). Esperantologio. Orienta Stelo, organo de Jokosuka Esper- antista Societo, jaro 1, no. 1. A word from the Editor ear Reader: D It is a pleasure to present to you the fourth issue of Esperanto Studies ! It contains five original articles and one review. Of the five articles, four are in Esperanto and one is in English; the review is in Esperanto. ? On the basis of his extensive experience acquired in the Section for the Gen- eral Lexicon of the Esperanto Academy, Bertilo Wennergren makes explicit for us his principles for the choice of main entries in dictionaries|they are of course a question of Esperanto lexicology of great importance. Andreas K¨unzlihas written an encyclopedia on planned languages, in particular about the activity in this area in Switzerland. Gon¸caloNeves reviews this monumental work. The word order subject-verb-object (SVO) is by far more common in Esperanto than the other five possible orders (OSV, OVS, SOV, VOS, VSO). Its frequency is about 90 %. In a new study, Christian U. Kr¨agelohconfirms this and discovers a small but significant difference between writers with a Slavic first language and those with a Romance first language. Natalia Dankova presents an empirical study of verb forms in Esperanto spoken by person having French, Italian, or Russian as their mother tongue, and also discusses verb forms as used by Zamenhof. Arp´adR´atkai´ makes a detailed study of all the false information concern- ing Zamenhof that has been spread during a century, and sets the record straight by comparing with facts. Finally Petr Chrdle reports on a new Esperanto Museum in Svitavy, Czechia, which was inaugurated in 2008. ? In the first issue of Esperantologio / Esperanto Studies I quoted an article by Eugen W¨usterfrom 1955, according to which he was the first to use the term esperantologio (in 1921). Detlev Blanke draws my attention to the fact that already ten years before that, in 1911, Ossaka Kenji (1888 1969) published an article with the title \Esperantologio" in the journal Orienta Stelo of the Yokosuka Esperanto Society (cited according to Kawaski 1978). See Blanke (2006:167). ? For the editorial policy of the journal, please see the first issue. The journal is a kind of continuation of the journal Esperantologio, which Paul Neer- gaard (1907{1987) edited and published during the years 1949{1961. Six 6 Christer Kiselman issues were published, comprising a total of 424 pages. However, we use the term esperantologio `Esperanto Studies' in a wider sense than one did in that journal. ? I hope you will enjoy reading these articles as much as I did! Christer Kiselman References Blanke, Detlev (2006). Interlinguistische Beitr¨age.Zum Wesen und zur Funktion internationaler Plansprachen. Edited by Sabine Fiedler. Frankfurt am Main: Lang. 405 pp. ISBN 3-631-55024-3. Kawasaki Naokazu (1978, red.). Prilingvaj Artikoloj de Ossaka. Liaj cirkuleroj interne de la Lingva Komisiono de Japana Esperanto-Instituto. Manuscript. Oosaka: Kasiwara Esperanto-Dokumento-Centro. 56 photocopied sheets. Ossaka Kenji (1911). Esperantologio. Orienta Stelo, Organ of the Yokosuka Esper- anto Society, Year 1, No. 1. Esperantologio / Esperanto Studies 4 (2009), 7 22 Bazformoj de radikoj en vortaroj Bertilo Wennergren Resumo. Elektado de bazformoj por esperantaj radikoj en vortaro (o-fina^a, i-fina^aa˘u a-fina^akapvorto) povas doni problemojn al la vortaristo. Pro- blemoj aperas precipe ^ceelekto inter -o kaj -i. En La Nova Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto (PIV; 2002, 2005) la elekto inter i-fina^okaj o-fina^o okazis la˘uprincipoj, kiuj signifis ^san^gonkompare kun la anta˘uaj eldonoj. Ekzemple cel 0, glu 0, plant 0, teg 0, urin 0 kaj aliaj radikoj aperas nun sub o-fina^akapvorto, kio kontrastas unuavice kun la verbaj tradukoj de tiuj radikoj en la Universala Vortaro. La ka˘uzode tiu ^san^goestas, ke la o- formoj de tiuj radikoj normale ne havas agan signifon. La nova praktiko en PIV radikas en principoj skizitaj jam de Kalocsay, kaj oficialigitaj de la Akademio de Esperanto, kiu mem aplikis tiujn principojn en la Baza Radikaro Oficiala (BRO).