'Profi UNIVERSITETET I OSLO LINJE 92O I BLINDERN ONSDAG'i4-I5 Za.Åna.-NR.4-1966

NILS TRESCHOWS HUS TLF 466aOO 'profi UNIVERSITETET I OSLO LINJE 92O I BLINDERN ONSDAG'I4-I5 za.Åna.-NR.4-1966

t UTKOMMER 2 GANGER I Høsr- oc 3 cANGER r vÅnsEMESTRET. ABONNEMENTSPRIS KR. lO.OO POSTGIROKONTO A5O7 - BANKGIRO NR.4407 151 163.

FORRETNINGSFØRER: I REDAKSJONEN: CHRISTIAN BØRS LIND TOR OBRESTAD (ANSV. RED.) ESPEN HAI\VARDSHOLM PAAL-HELGE HAUGEN (RED. aIøøI OTTO HOMLUNG DAG SOLSTAD JAN ERIK VOLD EINAR ØKLAND

DEN FARLEGE POETEN (N. c.) OLAV H. HAUGE EINAR ØKLAND SIDE EIT MØTE MED OLAV H. HAUGE JoHAN TUFTELAND SIDE 7 FIRE DIKT OLAV H. HAUGE SIDE OLAV H. HAUGES DIKTING TOR OBRESTAD SIDE 1I JAN ERIK VOLD HANS BOIJ DIKT ELDRID LUNDEN EINAR ØKLAND CARL FREDERIK PRYTZ SIDE 1A DIKT OG VIETNAM JAN ERIK VOLD stDE 24 IRENE LE HEGARAT DI KT EVA GUNDERSEN SIDE 32 ET OPPGJØR MED FREMMEDGJØRELSE TRE KORTE DIKT NOEL COBB SIDE 34 JAN LrNDrncÅno INGVAR MOE SIDE 38 FINN STRØMSTED BOKMELDINGER SIDE 41 Dette nummeret er for ein stor del vigd lyrikken. Bokmeldingone er sentrert om hqustens nye norske diktsomlingor, somstundes med ot vi prentor ein del nye, dikt ov yngre nordiske lyrikoror. Vi kiem også i delte nummeret med ein breid preseniosion ov ein norsk dikior som synest å vere mykie mindre påokto enn hon fortener, nemleg Olov H. Houge. I ei årrekkie hor hon stdtt for eit diupt originolt og olltid uroqnde forfottorskop som hittil nddde sitt høgdepunkt i diktsomlingo «På ørnetuvq» il96l, ei bok som hon elles fekk Norsk kritikerlogs pris for. John Tuftelond skriv om sine inntrykk frå eit møte med Houge, og i ein giennomgongsortikkel tek Tor Obrestod opp sentrole motivkrinsor og utviklings- liner i Houges forfottorskop. Frd og med dette nummeret er Noel Cobbs nomn borte frå listo over redoksions- medlemene. Einor Øklonds ortikkel «Den forlege poeten» skol stå som slutt- replikk frå Profil-redoksionen si side i ei long o9 pinefull sok mot ein ov dei mesi gdverike og underlege diktoror vi hodde her i londet. Slik sokq kom til å utvikle seg, vorl det ei umåteleg pinefull soge for Noel siølv og for olle dei hqn vor knytte til her i londet. Noel Cobb vqr eit hiul som ikkie høvde inn i Som- funnsmoskineriet, derfor lout hon iogost bori. Det vor eit top norsk dikting hor grunn tiJ å sørgie over i tidene som kiem. Vi trong Noel Cobb i vår blodfottige poesi. Hon vqr eit krofisentrum ov uvonleg siyrke. Det finst ingen som kon fyile det tome romet etter hon. I dette nummeret vil lesorone sid ot Profils redoksionsmedlemer i fleire tilfelle melder bøkene di kvorondre. Dette er visstnok ikkie i tråd med vonleg norsk presseskikk, då denne tek det for gitt ot forfottorone/kritikorone er kbrrupte i og med ot dei kienner kvqrondre eller orbeider i some redoksion, som i dette tilfelle. Vi synest det er ein forunderleg uskikk, og vil freisle å vise ot det går on å vere like obiektiv og kritisk i slike tilfelle som i ei kvor onno litterotur- melding. Vi meiner qt dei forfottorone som er skoponde innqnfor det sqme iidsromet vil vere i stond til 6 melde somtidige bøker på den mest odekvote og kriiiske måte, då dei ofte er opptekne ov dei some tingo siølv. Noko ov det som hor vore sterkqst fromme i Iitteroturdebotten i den siste tido, er det fenomenet som vi kunne kolle «politisk dikti4g». Det er diktoren og diktverket si rolle som kompmiddel og oktiv opinionsdonnonde foktor det gield, og dei er detfe komplekset Jon Erik Vold tek opp til onolyse i sin ortikkel. I tilslutning til denne ortikkelen prentor vi ire slike politisk engosierte dikt frå den seinore tido, i norsk giendikting ved Jon Erik Vold. Likevel er det konskie bokmeldingone som er det viktigoste i detfe nummerel. Det er uråd 6 gie eit nokonlunde heilsleg bilete ov det som hor skiedd i den nye- norske litteroiuren i hqusi. Men vi vonor oi det i det utvolet vi hor giort vil _finqst liner som donnor viktige grunnmønstre i dogens dikting. p. ;. Stoff til nummer 1.-67 må vere i redoksionen innon I /2-67. Til nummer 2 innon I /3. Monge ov tingorone hor spurt etter nr. I -66. Dette nummeret er utselt, redoksionen hor ikkje ein gong orkiveksemplor, så vi kon dessverre ikkie skoffe det.

Noel Cobb og Leif Stovik er flytte frå byen. Vi vil tqkke for somværet til dessor. Deite betyr ikkie ot dei vil bli borte frd spoltene. Og kiem dei tilboke til byen, er dei hiorteleg velkomne i redoksionen oti. Einor Øklond, vel kiend for lesorqne vdre, er ottende i redoksionen. T. O.

2 einar økland' olav h. hauge

Vor elden så nær ylo? Hong den blødonde stierno sd lågt? Kiølde du ponno mot berget?

Jo. Du beit dogen i hondo. Svelgde stierno. Berget vort gloonde.

Oss gov du ougo som isbreor. Oss gov du stikkonde glør under neglene. EIT TUIøTE MED OLAVlI.HAUGE

Ved Johon Tuftelond

The wind thot blows ls oll thot onybody Onl*fror"or.

T.: Du hor vel reist ein del og sett deg om i londet. H.: Det er ikkie mykie dei. I{ior reisie eg yver Jæren. lgi'unnen skulie eg ikkie giort det. Eg Ios Gorborg iungdomsåri, og dd sdg eg Jæren. No er dei so fullt crv siioor. T.: Du hor vel seti monge lond slik? H.: Litt hor eg då lese gienom 6ri. Det kon godt hendo ot det biletel ein då fæi'ov folk og Iond er sonnore enn dei du ser ndr du reiser som turist. T.: Korleis er det med Englond? H.' Eg hor ikkie vore der, men eg synest eg hor seil litt ov Englond idet eg hor lese ov engelsk liiteroiur. Den engelske noturen er ikkie so storfelt som den norske, men dei hor vore svære iil d dikio um notui-en cler borte. At det vor i Englond modernistone tok til 6 røro pd seg, er ikkie sd rort ndr ein veit korleis lyrikken vor ,l900 der borte frd og utyver, heile Englond vor eit syngionde fuglereir. Det vor ikkie so rort det kom ein revolusion. T.; Det vor vel trodision frå Wordsworth og Coleridge? H.: Jo, Wordsworih hor dominert engelsk lyrikk iil Eliot kom. T., uThe Ancient Moriner, ov Coleridge, kvo synesi du um det? H.: Det er eit fontostisk diki. Der er mykle idenne lcrnge forteliingi um cienne siø- rnonnen, der er so mykie diupt og gdiefulli. Hon drep den gode fylglo si, denne fuglen olboirossen. So kiem olt det forferdelege, sol og vindsiille. pest og død. Men so forsonor hon seg med iilstonden, endåtil med ormone ihovet. Jou, det er eit merkeleg diki. Hon vor synsk, Coleridge. Ndr dei snokkor um teorione til Edgor Poe um dikiekunsten. sd hodde hon nok mykie frd Coleridge. Og det hon hor skrive um diktekunst, står den dog idog, det er ikkie so mykie å leggio iil. Dei sentrole ordet for Coleridge vor «imoginotion», veit du. T.; Dei er vel noko ov dette ogsd hid Shelley? H.: Hon vor og ein ov dei korone Poe studerte og los. Ndr hon dyrkor det mokobre cg olt det fontostiske, så hor hon mykje ov det frd Shelley. T., Du hor ei soneite du hor skrive iil Shelley. - H-: Eg hodde ikkle noko serskild bok ov shelrey då eg vor ung, men i eit por onto- logior -godt. eg hodde, vor monge dikt ov hon. Eg riko dei svært Hon er ein slik stemningsdiktor.§om ungdomen likor. Seinore vert det til ot ein set meir pris på Keots- Eg kiem i hug korleis Vinie i «Breilond og britone» vurderor Shelley og Keots eler konskie - det vor shelley og Byron. Hon kon riksom ikkie med shelley, ly.ikken hons er for subtil, for mykie droum og luft, for lite iordfost. Det er elles svært lenge sidon eg hor lese noko ov desse dikiorone. T.: Kvo synest du om Williom Bloke? H.: Del er vel berre ei meining um Bloke. Hon vor noko for seg slølv og stod utonom. Hon er ikkie so merkeleg som det kon synost, ndr ein kienner Iitt til mystikorone. Mystikken er ein sterk stroum i engelsk åndsliv. Noko onno lærebok enn Bibelen treng ein ikkie idiktekunst, seier hon. Hon vor elles sterkt sosiolt interessert, veit mer og sdg med otte pd indusirien som dd tok til d vekso from. Hon heldt på a"t gomle hondverkel. Hon hor eii fini ord ein stod: «Art is the Tree of Life. Science is the Tree of Deoth.» Kor longt hon sdg, veit ikkie eg, men hodde hon levl i dog, hodde hon vel vorte fælen. Er dei nokon som hor visst litt om løyndomone til Vdrherre, md det vero Bloke.. T.: Du hor liko dei omerikonske dikiorone? H.: Den omerikonske litteroturen er noko ov det mest inieressonle idei sisie l50 dri. Uivondrorone iok ikkie med seg olt skrop. Dei let etfer seg «kulturen», og tok med seg det besie, Bibelen, shokes[eore, Miiton, Bunyon og klossikorone, og byrio på nyti i eit nytt lond. Det er friskt ver yver dei omerikonske skoldone, serleg dei i' førre 6rhundre. T.: Kvo tykkier du om Pound? H-:.Eg hor ikkie mykie kiennskcip til hon. sume ov ungdomsdiktc hons kon vel ein vonleg monn leso. Desse contoone hons er ikkie lesnod for slike som meg. Men hon ein er forvitneleg kritikor. Etter det eg hor forstode, meiner hon oi storporten ov den europeiske lyrikken er eit fromhold frd trubodurone med olle desse kunstferdige metriske formene. stutt sogi: hon hor vendt seg imot det Ekelund kollor ubølg'e- sludderet» og vil io upp ott sterkore irodisionor, Donte, grekorone og Kino. T.: Du hor omsett ein del dikt ov H6lderlin. H.: Berre nokre få. Hon er vonskeleg, ofte er dei ikkie leti å skyno kvo hon meiner. Hon brukor mykie omkosto ordstilling, io omkosto setningor og, .o* stilmiddel, og det er vonskeleg for meg d ovgiere kvo som er stilistiske virkeÅiddel og tysk sprdkl bruk, til dei kon eg for lite. Men um ein hor skrole sprdkkunnskopor, kon ein stundom glero ei bro umsetiing. Eg trur elles ot det er letiore d setio um vers skrivne i friore former enn til dømes vers ov Emily Dickinson og Tennyson; d yio slike dikt retiferd, er vonskeleg. T.: Korleis hor dine dikt vorte til? Eg H.: hor drive med grovorbeid olle dogor, og dd md ein ho eitkvort d ienkio på. Einfell orbeid, iordorbeid, sldtt, vedhogging og sliki hor eg liko. Gorinororbeid er ofle meir finorbeid og krev meir ot du fylgilr med i det, ,",i hor no liko gortrlor- yrket. "g Eg hor ofte teke utgongspunkt i fokiiske iing, men det må vero lovleg å skrivo um dei som oldri hor vore iil og. Men d iydo ut og forielio so mykie um korleis dikt vert til, trur eg ikkie ein skol giero, det kon no onJr" luro pd. Ein iryllekunstnor som gier seg levebrød ov d forielio folk um løyndomone til yrket, svik igrunnen stonden. Ein diktor kon nok seg[o korleis det hon hor giort, hor vorte til, men det nye bør vel gierost på sin eigen mdte. T.: Bilelet, kvo vil du seio om det? i_ H.: Det bør vel ikkie vero for søkr. Dei bør vel vero orgonisk, komo spontont og lyso upp i ein prosoisk situosion, klorgiero dikiet på sin eilen m6te. slik of du oldri diskuterer biletet, spør kvifor eller korleis. Du berre godteklet. skol du til 6 luro p6

B olav h. hauge fire dikt

SANNINGI

Sonningi er ein skYgg fugl, ein fugl Rokh som ferdost utqnum tidi, stundom fyre, stundom etter. Sume segier ho ikkie er iil, dei som hor sett henne, tegier. Eg hor oldri tenkt meg SOnn rngl som ein husfugl, men um so vore, kon du godt striuko henne med fiøri og ikkie iogo henne uPP i ei krå iil ho vånder ugleougo og klør i moi deg. Andre hqld sonningi for ei kold knivsegg, ho er både yin og yong, ormen i groset, og fugleliongen som lettqr frå ørni når ho trur seg høgst. Eg hor ogso set sonningi doud, ougo stod som På ein klqkq hqre'

ulike uPP- det, kiem du siroks inn i nye refleksionor' Elles kon biletet ho so monge gåver og brukost på monge måior' Heile dikiet kon vero eit bilete. i.' Kvo skol ein seio om tendensdikiing? Eit onno sPursmål H.: Vers, eller dikt, um du vil, må kunno brukost til olt mogeleg. ein stor er um del er proktisk. Nordohl Grieg eldo folkei vårt i krigstido, og det vor gierning, konskle det største ein diktor kon g[ero' AUTOMATEN Du set inn - høyrer skillingen gier dierve sprqng der inne: No rumsteror hon isiørøvorkistor, no skiek hon himmelens pengefre, no regner det pengor - no dirkqr hon tunge bonkkvelv, no spring låsi, no kiem dei i slusor. - Venting. Uvisse. Singling. Srilt. Ingen iing k[em ut.

Nei, nei. Du sette livet inn dg, for bdde høgt og l6gt, men kvq vort vinningi? Og dette vor ein blind skilling.

VAKEMANN

Vokemonn stend og ventor på noppi nedqnfrd. Held hon? Det er ikk[e so fårleg so lenge f iskone er smd. Frosen stend hon på isen. Og stødt lyt hon eine sfå. Eg Iikor vokemqnn. Hqn viser oss noppi frå sirond. Meir kqn ikkie hon.

EIT ORD

Eif ord - ein stein i ei kold elv. Ein stein til - Eg md ho monge steinor skol eg komo yver. t0 TOR OBRESTAD: Ot-AV

HATJGE

olov H. Hcuge hor til dessor gitt ut bøkene Glør i oska 1946, under berg{ollet 1951 , -skog ,1961 Dropar seinf rodnor i diuvet 1956, og På Ørnetuvo . I housi kiem ei bok til, i oustovind. byrio i Bøkene vitnor om ei veldig utviklingsevne hos denne lyrikoren. Houge .ein hon heller konvensionell poesi, Lrr"lt og d"tuit når det goldt innhold. Dette hor grodvis brote seg ut ov, fr6 moroliseronde og noturbundne dikt hor hsn stege over gitt form til dikt fylte ov myte og ov mystikk. Giennom dei ytre noturbileto hor hon til sitt indre personlege univers. hon Konvensionelle forms(emo kon hemme ein dikior og hindre hon iå seie det kvo som hor røynt. Men dei kon og vere forløysonde for den diktoren som ikkie veit vor der. Alle bur i Åon, og slik ,ur" ,Jd på å tre[ke ut meir fr:å hon enn hon visste om dikto som Houge hor i førsie boko er bundne til eit konvenslonelr (rim)skiemo' ein ot dei dei hqr stengt eller forløyst for denne diktoren, veil eg ikkie. Men i dog ser sdleis blitt hor tuunge l.n skrivonåe til å bruke upresise eller uturvonde ord, og eit stengsle for lesqren:

Eg leiio etter leid .99 for og meining i miti liv' I ;;. dine, biorie bl6, eg sdg hon fYrst ein.go.ng' D? oå'no ævå seg ein blenk, og iord og himme.l song' - (Til des)

I dei neste bøkene orbeider Houge seg fri frd desse skiemo, og går over til 6 nyite ondre poetiske virkemiddel: biletet, selningsrytmen, siillo mellom ordo og dei usogte mellom setningone. Hon går ui ov rimskiemoet, hon forkosior for det mesie lære- dikto, mbn utviklor eit stoåig meir nyonsert psykologisk roffinement. lsiste boko hon hor gitt ut iil dessor, er mesi olle diktq frie, uton rim eller fosi ryime som deite:

11 TIL EIT FJELL Det er som eg ikkie hor sei deq fvrr, end6 eg hor hoif aidi 9.O,,hor hST vilieklo for ougo-ollouqo-oll min dog,dor--"' tj6fl,91 +ig1t, os Herren hor v"ese dui. Reisingo hor eg set og roi, miit eige ovmod ondrynes dei uendelege; deite er tydde teikn.

Men iotto idog sdg eg deg: Du vor som ei ørn som.vento p6 solkomo, flogbudd. No hor. du'foldo dei 6reidå veggene ottum. skogtoppole. Og skyminsi og stlernone er dtne.

I dette diktei fdr seiningone tole i sin eigen ryime. Den soklege, nesten prosoiske ro iførste sirofo blir sett opp mot ein formell og innholdsmeltl crescendo iførste Iinlo nesie i sirofe. Ait deite for 6 formidle det somånsmelto synet ov flell og ørn. Men blir det meir enn ein pdstond frå dikioren. Lever synet ioss? Fiell/berg og ørn er bilete som Houge nytior sværi ofte, og dei fdr symbolfunksion i diktingo hons. Her brukor hon dei for 6 formidle ei oppleving pd somonsmelting ov 'hor det som er ulon orgonisk liv og dei som er i rørsle. Hon pirvo 6 fonge ein oi dei ougneblinkone ndr ein opplever ot det konkrete tilværet løyser seg opp i illusion fordi noko bok dette oti er meir nærveronde. Men er hon ik[ie for bosiont i dette diktet iil ol hon greiei gienskope deite, er det ikkie biletet ov lysskiftingo som er dei sterkoste i diktei? Ein kon somonlikne det med eit onno diki om fjellet:

smiler du, u," d"rs"'NtPRANG !'lni,fTåi,,,, yver kold snio. Berre høgd og 6lvor er du. Kven kunde tru du frøyser bringeknuten din ui i tung, dreponde siein.

Og dei er f6rlege, desse sieinone. Og louse. Du stend og lyder etfer dei ndr dei fer - høyrer dei krosor i skogen under deg, flengier upp" sovg.ule trelegger og rospor lyngtuster 9S slikt truskuldig krobbonde,-klivorde med seg imoi diupet.

Siølv siikk du hovudet upp i det bl6, kiøler ponno i stride. kolde vindor og plistror. Her tolor diktoren, tenkler lesoren. vi hor olle iung dreponde stein i oss. Men så fdr hon sløyt: ein De'tte står her ikklel Det er like gier,ne fiel/er som tolor. Og ndr dette kiem inn, bokvegen liksom, byrior bolnone 6 losne. I siste somlingo finn ein ot Houge kon gå inn i det foste rimskiemoet p6 eii onno plon. Nd legg ikkie formo bond p6 hon lenger, men frigier for noko ov dei finosie hon hor skrive. I ei sdposs vonskeleg form iom sonetten, moktor hon d holde fosi pd bileio, på den frie rytmen, hon unngdr d seie for mykie men legg likevel opp- levingo si inn i eit fqst uonsirengi rimskjemo:

12 TIL EIT ASTRUP.BILETE dette her KonN0Il hendeIrsrrvs v'|v.".'--drøYmde dei :å"um ein siod åo møtostmøTosr PåPu eincrrr klote'r\rviv' 1 r^. t oaa crool stenciT-i i syreblodsYrebloc ^n vå rnott nær *'og blømer [%1' a1i,iå" ^l:*n":?,' bær ved fiorden? Vero ^somon"Plonto og ta"åå''i;n'i[g rod'for rod bok e'in "r"tsterngord som dei lo med urter fYre fer? tt'ing 'h"isJi'nååi' a"i"som Dei er i rikei siit og sår' si iord' ;i Ss tH'il': ilf: "1':i'Iot*n,"nJ'?ii no' snioskordet og stig.p6,]9t1et i iob dei-månen vod r'au" åå"all'"'it"' mildt' i' Ji'rrI"1i'i"' J"t"to Jnders over i ov eniombement"Liniene glir Houges meisterlege bruk si Ein kon merke seg airr"r."u"ii'tii er i riket sitt og sår kvorondre os skoper 'o"i "i,'n1:,i";;"";årrrå-'li;; ov droum \ord. / os vårnotti :' "n ':r"*!;.;ii',')lrl,:'il?:"",i]",??,""[ii.la"s oikto'"n nemner ikkie 3i noko Iå*::':*l,lii; ;::-',::,tl;:,-'Jir::bor"l"Ltriaf"t """''i opf,l"'i.ng' Diktet hor iinso direkie i de*e aiilii, non-ontyå"t. l';"i;;;;; tt' bilete kon ho' ov den forunderlese' l1u.n" o'"'lordiske' 'uDå ttt^''o^tein blenk / og iord eit ieferot som opno ævo seg Det er longt fr:å dette år song»' 'ji-a oo himmel hor ti-";'"r'ii-H''E#:X#;:[n: ir"",',J er det likevel.i,kkie så enkell Ein l:l,.'Jl i denne vonsken hor Houge :#:-lt"[:",J,T:'i!i:-;:i':; 3;"- "."n "o" I I d I ;i;" ;;".-i";' mokio s i i n n ho ei i''" =i;T :{'}-tJ LYt;Jli "?Jff i;: {fl , i:J ri Ji. "#T ;"' :;il' Tj:r' l.l::l;'.;; r rF s1r flå I i;:'x ; diktet§-, stdr f or ilseg il " og monndoms røYnd' "" "1r skrinne fielli flordogryto Dei ,kringum ein sv-or siikkqtikk srimoneorimone !I dlupeTdluPgT rundt :]".T.'%t#i:]""itåoir"t. Å,;;Å, me hYser underunder" Yto droum umum,livsens livsens .gilsildebord' Ii"'tl"årlserlr-i^'hrrnorio rrurrv' 'Y -'-- bryto men*o^ lytlvt til dm,ov,9ro,v,--r."..r,r,^^åm ov grovferdsklokkorlerdsklokkor lib"ii &i' Å aiirtå,leskedrvkken..or'^. i" :#,"J#"l."fl:, "ul"$:: tt?,lil'fJi "i kienner ber olle dei-presi:::l"i:"t::.0"åVi:,ffj:o.uge Ein ov grunnone iil ot dik*et Vestlondet' c ttoa"t enn På iå';i. E"i'-t,"n" ikkie ho vore unnfonse oniru

DermedervioverideteinkonkolleHougesheimstoddikiingog.noturspeglingoi dikto hons. Hererfleireplon.Påeittgirhon«folkelivsbileie»ogoftemorosomeslike(Uppskoke, Gouken). (Vår' Houst unde Hodn' kring seg uton å gå inn i den På eii onno beskriv hon noturen Houstspel). og greter på denne måten deiolisonsingor..ov,. --:.-^aF noturmøiet På endå eiit gir hon presise åikt"t f,r nemni) eller o'"i v*r" bir.;";';;'ii"r[, ti formidre noko meir ",lI'rL,r"' ov vinterdogen: 13 VINTERDAG Kvo vil dette fromonde lioset her? Dogen er under kvite stiernor. Og droumone gror under mdnen. Berget hor ord longi inne, men bringo er stiv, og skiegget frose. Elvosen svoror med siutte blenk, open ei stuit siund, og furone ofror liti kvde. Fuglekongen skiek ned snio. og hesien mimror med rimut mule. Veden rengier ut kloko flesk, og frosten ei upp øksehoggi. /vlen no stongor nuien solskivo i tusund spildror, slær pliren hennor imot ein klote longt burte. Høge gronkiertor på ringone sloknor, og irei roor seg i holii iil notti. Elvi sukkor i diuvet, støkk sin hovlengt til is, og sieinone søv under snio med grøne droumor i hiorto.

Diktei hor, mokeloust fortetio ibileto, heile dogsgongen iseg. Her er ikkie tvil om ot den norske vinierdogen er gienskopt, men somsiundes gir formuleringor som odroumone gror under mdnen», «sløkk sin hovlengi til is», og «steinone søv - med grøne droumor i hiorto» ossosiosionor om noko onno, noko som ikkie bore høyrer iil i vinterdogs-biletei. Vi klenner igien ikkie bore noko i denne dogen, men noko som blir fødd i oss, tonkor, stemningor konskie, under møtet med eit slikt fromont lios. Kor bevisst det er glori i detie diktet skol eg vonskeleg kunne uttole meg om. Men iondre dikt brukor Houge medvite bilete frå den noturen som omgir hon for å formidle ei ollmenn sieleleg oppleving. Og fordi hon hor sd presise kunnskopor om denne konkrete røyndo, finn hon dei rette bileio til å gi den s[elelege oppleving liv. Dette ser ein klorost i dikto med elvemotivet, og i dikt som Sieinsprong eller Bumonnen, i det heile tott i dei fleste dikto med bergmotivet. Og kvifor? For

Bergei er vel i deg slølv. Og ei elv ber kvor kiøl. (Fiellvegen)

Dette veit Houge noko om. Hon hor ikkie bore gode kunnskopor om notur og geogrofi, men eig ein diup og konskie illrøynt kunnskop om den indre geogrofien i mennesket. Ein stod seier hon

Men ingen veit som eg kvo krefter det søv i oss berg. (Eldbergei)

Desse kreftene er del som bryt i denne diktingo, og som gir konskie bonole re- gistreringor ov ytre hendingor ein sterk indre spenning. I dette kroftfeltet er ofte den eine polen det som er tilstorkno,/stivno, og den ondre det som er i rørsle, som smeltor eller brenn. I dikio kon polone heiie isiøkel (dødens tre) og biørko (livsens tre) (i Jøkle,n og freei), kon heite eld og berg (Eldbergei), is over eit sovonde hov (Tunn is), vdrsjø og isstrender (Vårsiø). Detie speglor ein sentrol problemotikk hos diktoren så vel som hos oss ondre: Kon- flikten mellom det å stivne og det å holde sitt menneske miukt. Kor gierne vil vi ikkie gå «i berg» og lo vårt «hiorto 1'ollo / steintungt og myrkt,/ mol forherding - -r.

14 er det sm kring desse polone' Men dundøn Mykie ov Houge si dikting rører seg hon'går endå eit steg vidore' ,.*,,1-fl"- [T r'r:';l'?"""'1 :l;n,J^3q:o T:'lil ::i::,::[: l;:'rsx'",Yff'Yl§::-1:1Kvolet kostor å rå innsvn' :ir:T"Hi"'tr J' ii:i:::'åX?'i""TtJiå' 'ii'"a"rreg' foriel eit dikt som Gronskog om' or myrke dolor' Hungronde.stig,hon moi-h3-sd"n: ottuÅ seq hoihon oll lords sorg: rra'aiåi"Ploi'-[veik"våre lios ! oPnor ot"rgo Ot himmelun -srtt ve"nd mot ei onnor røm'o' naa'iit't"i"å' ;kqg;" i sitt eise *v'\9t''-^- I roiiIe'iåfipot h"ung nokre frosne stlernor' som «opnor er vi i dette londskop"l Men her il3"?q ":,1-:::"1:- I:l.:'-l;il":- LH|;;: f; ". }il, :', å' ; : 13' :::" f :,= LTI,:::botnrouse Tlbireiet å, :l'' :1ov "?,""T "1'h-:-::,i'§å "' il: ::?-x; i:L',::.J;-1-,tf som ,.1""T;,1"'ingen ser: ::t"fl;;.'.n"ir'år'*"'o'n i[k1"";:iflT1Tf er 6ker os KORNÅKEREN Tow-er Eii gomolt tresniit ov ,Brid9e ir* ili:l';* :'"'"it*i;?å*åla""nn' elvi' Bridge med sotuie tdrn yver Tower eg ser' Men det d"n kornåkeren Eit gYlle hov"i ov korn' er ikkie som ondre' åkror' Er dei Hon hor fluit ofr" it'vrnå-r.*so '9T hon inn i sin himmets mild Ein houstbld' 'himmel uton skurdfolk og l1d' os svnt Dennedimensionenovmysiikkidikisomdesseerdetsomgier,ClovH.Hougetili;" h"r"-opprrf't vår dogklore røvnd noko for ses siølv , etter denne røyndo' ".JJi"Åiui,";;verkeleg. All sonn p..;i;;'på iokt vegen inn til ei onno, meir

Gåiefullt er hovei k1:il":'[n riskor der vor mi bøn "udmiuk og min droum' (Frå Fiskoren og hovet) olltid hor hon fått seg med monge ongulo'r' lkkie På deite hovei hor Houge forsøkt nopp E n :? ornon rT1*!il'iljllf};$,.JJl:I';:l,li'l';,"iiil*]n, åi: 'd; stride ting! Noit og dø hond vår røynd er logd' / eller-m-oiofl"'onat ou'nitto'--i lovers tørt filosoferonde / giev ingen fred'' visste dei, / men i-t"tnnemokt lor bileto iole' me 'it"'-ft" O9,.h:: i;; ;""; tu; hon ei'nost Men hon fiskor med diupore snøre' biletvisdom finn Denne ai*"n'iJn"n-:i^ tq når hon skopor mvier i dikio' l'" li'i i norsk lvrikk' rrt".-a* ikr.ie er råd å kome utonom vi ofte i dei io sisie br;J;;'; sitt og legg from for oss rins r",on"li""Jn""r"tla-ri dogt"g.;;ri;g vrke iing ofre tor hon tg'tpå"tl"gsdirronde' Heilt enkle ny somonheng, niål a"i ontropomtrfe' ongulor' er i ein noggurio'ucå, trurtrrot, femstein' som øks, tørm"rrnonÅ'bire, sogkrokt, det som tolor' 15

.ilå , TI ,I

':\' 1+--* ' il Hon kon gi dikbr snekdotisk form, knopt og presist hor hsn sogrt noko (Eit ord, Gier ein onnon monn ei beine, svegdel, og so*slundes er der ein ,k]e-ten svip som Kuppern over det, i skrid. i Squow Vatley. Dikioren fortel med blenk hor g[ort i ouget korleis hon det på skeiser ein gong iiiao. stit endor diktet:

Men no..skrid Kuppern i Squow Vollevl [z jt ;i,i:J"JX' åi"n,i"?stv"iy *';, og no mor grrp tosiore um stoven. Ho mor grip fostore kring sioven, der er vi. rkkie tvir om kvo som grir from i oss mens Kuppern donsor rundt nede pd isen. I ondre dikt er if.r.i" a"t mytiske bore on- tydo, men bileio er myte og segn. l dikt som r ervedjuvet kon hon skope ei soge ov spelet mellom menneske og notur, om kreftene meilom Fossen og Hon og Ho, desse kreftene som syd slik ot nher kon olt skiel». londre kon det bore vere biletet ov kreftene i noiuren som brytst og skopor den sitringo sbm skir ui diktei. vdrsiø kon illusirere her, og ui prøve- .f:n. 6 onorysere dette diktet som ovrunding p6 dette frogmentei ov ein ortikkel om OIov H. Houge.

Det er noko uhugleg med gdvo hons, der er_noko ilt o! f-romondi i den floskegrønJ qrønsko som vdrsolo ikkie vil vito ov: Grønt groii i ei onnor verd og røt.o rev ov. gyrme og dysk ov botn og sleip slein og tongfløkie kiobbonde upp or svorte dlup. 9g det er soni, den grøne fløyelsbordo"" hon vil gievo dei blok"ke strenj;;- er vovi under is. No ,hor dei .smørblo.m og gros for Ienge sidon, tenkte h"on. Men i skymingi lyser hiortelåqet hons. ei grøn borde ov' miukt' fløyei um frosne Iond. Og ,vevoren hor drege seg våri oitende og togt ougo ott. Ein kon si6 på deite diktet som eit «kcjnkret» bilete ov ein notursituosion. Her vdrsiøen skorpt sonso. er Konskie er det eiter stormen ndr ori som er rousreve botn kiem fr6 hov_ rekonde til sirondo. lførste sirofo er synsvinkelen frd sirofo solo. lholve ondre er den frd v6rsiøen. Siste holvdel er obiektiv, kosmisk. Det mytiske ospektet er undersireko ved 6 giere siøen ontropomorf (noko ofte nyttor som Houge i noiurdiki), hon er giori tir ,"ror. Ein oudmiuk vevor utfører hondlingone. "In er dei som Dei slrekosi under kvo det kosior 6 tvinge from «ei grøn borde ov miukt frøyer».. Gdvo er vove i «ei onnor verd», u". uorJ under is». o; gor";i;r der besie i hon, hiortelogei,.og den gier dei frosne strendene vskre. er a""ti" plykologisk dromo i eit menneske eller merrom "ii fJeire? spenningen rigg meilom .ir"ri og soro,/rondei. og kvifor? solo trur irt om. siøen (no[o 'ei unulteg i-lavo hon.), misienksom. sføen derimoi er oudmluk, men ikkie reorisrisk (No"ho-r dul ,;r;bio; ls's-r. Hlorielcger er «ov botn og sleip stein». Noko ov spenningen er formidro i ,åtun forgen grøn ; er sett mot kvorondre i dei to strofene. i vdrsiø blir dd eii diki om kommunikosion I og monger på srikr; eit diki om isorosion og tilfrysing, men og om krefier t som freistor iinn" ou",. denne. konskie er det kommu- i nikosion mellom io dei gierd (Vdrs[ø, vdrsor). Konskie I er det kommrnitorion", meilom I

.l I 16 l i I I L.-- F -- -: l I I I

I frostkoloe men s)^ :^::' hovet og det dogklore '9= det løynde hovet (Gåtefullt er -) som cree :39 i sjste biretei ov vevoren i:,:":: 3ån mvstik\ vinden som lss! :::X:: *::l;'":"! ""meir enn, u"il": ottende. Na tvr'itieJiion u"å :' 1:' i noiuren? E;i våit El. d";"';i'li;'å*i'"" etter eii kroftspei oti. Eller kven å"tt""a ougo "'"'o"i ' og regisirert heilt obiektivt? kroftspel som diktoren hål '"ti Lesorenhoriollehøvemongeinnfollsportor-idetteåikt"tro*i.så.mongeondreovl".nt inne i ei norsk ilordbygd' n-on no, brtt orridJr'ti, og denne særmerkte lyrikJren. miliø" eller kultuIliv ' ,"n". koniokt ,"a"""riti"r.*re er dikio Hon hor hott liien "ii"l- tn*"ti' io' hon' Likevel hor der ut'" ii;;"'"]rl"'it" i rorsk Hon hor soge konskle onno'tl*'lå'o' nk'iu" på mindre pl.ou'ns'elle enn noko - kultur' og hons tro'o*";"'t" ' og crusierlondsk klossisk og somtidig diktino, dikting Olov lærdom frå ""rtlrr".dsko"g f.i".tf i universell kunnskop"n ,".f .t"nf."" " puslor med dikting denne "r'roronr.-"ltol;;J"t' endo ål'.'i"a"'' siølve H. Houge er lite k1end"i"; 'o' norsk dikting' ' Houge, mest om holvferdig Dette foriel riie om o]"r'n.

KOMMET FORLAG KOMME

Helge RYkkia: Bok språket og arbeider der En poet 9åf inn i 'orn håndskrevet sans - hele riden i'"d en sublim' for humor' Ian Erik Volds blikket en "ordma- Et poetisk-semantisk eksperiment' itl l"tt m"k"n'iske prinsipper ska- 'kln" 'onl 'i U"*utgende datamaskinpoesi' Per en 'i"n' ingen a,ndre lorlag ville bøkene er så gode at Beoqe disse /