Wieści ze Lwowa, z ziemi lwowskiej, halickopokuckiej, woŁynia, bukowiny i podola HENRYK LITWIN we Lwowie JURIJ SMIRNOW - s. 5

kurier G OD N IK

15 – 28 kwietnia galicyjski 2011 nr 7 (131) D W U T Y Niezależne Pismo Polaków na Ukrainie Prometeizm JERZY LUBACH - s. 6 Alleluja! alleluja!

Przedświąteczne zabiegi wołyńskich gospodyń AGNIESZKA RATNA - s. 8

Z okazji zbliżającej się Wielkiej Nocy składam Państwu najserdeczniejsze życzenia zdrowych, spokojnych i rodzinnych Świąt Zmartwychwstania Pańskiego. Niech szczęście, pokój i nadzieja, których blask bije z pustego Grobu, towarzyszy Państwu nie tylko w tym radosnym, świątecznym czasie, ale także w każdym kolejnym dniu. Życzę także, by „Zwycięzca śmierci, Samorządowcy piekła i szatana” polskiego otworzył nasze serca i obudził w nas wszystkich wrażliwość na potrzeby i troski innych ludzi. pochodzenia Wesołych Świąt! na spotkaniu we Lwowie Konsul Generalny RP we Lwowie JOANNA DEMCIO Z okazji zbliżających się Grzegorz Opaliński JULIA ŁOKIETKO Świat Wielkanocnych - s. 12 przesyłamy dla wszystkich naszych przyjaciół garść refleksji MOSTY POJEDNANIA związanych z tym pełnym zadumy, Lot szybszy ale jakże radosnym czasem. w tym numerze od dźwięku Ciepłych i udanych Świąt Wielkanocnych przedstawiamy KRZYSZTOF SZYMAŃSKI oraz wszelkiej pomyślności - s. 22 i radości w życiu zawodowym i prywatnym! REJON TŁUMACKI czytaj na s.16 - 17 Redakcja KG

Nasi partnerzy medialni

Kupując nasze pismo, wspomagasz słowo polskie na Wschodzie 2 15 – 28 kwietnia 2011 * Kurier Galicyjski Przegląd wydarzeń Donald Tusk w Kijowie: Janukowycz „Ukraina może liczyć we Lwowie: nie można tak bezbożnie kraść na pomoc i solidarność Polski” Prezydent Ukrainy Wiktor Janu- czym prezydent zaznaczył, że jego kowycz otworzył rozszerzone obrady upomnienie dotyczy nie tylko obwodu 13 kwietnia roboczą wizytę Regionalnego Komitetu ds. Reform lwowskiego, a i zachodniego regionu w w Kijowie złożył premier Gospodarczych, poświęcone rozwojo- ogóle. „Podajcie nazwiska bohaterów, Rzeczpospolitej Polskiej wi sportowej i turystycznej infrastruktu- patriotów, którzy ukradli te pieniądze” Donald Tusk. Wizyta Tu- ry w kontekście realizacji narodowego – akcentował Janukowycz. „Od was ska w Kijowie była kolejną projektu „Olimpijska nadzieja-2022” nie usłyszałem, gdzie podziały się pie- okazją do wsparcia przez we Lwowie. niądze, przeznaczone na przezwycię- Polskę europejskich dążeń We słowie wstępnym Janukowycz żenie skutków klęsk żywiołowych. Mu- Ukrainy, w tym negocjacji zaznaczył, że miejscowe władze ob- sicie zwrócić te pieniądze do budżetu Umowy Stowarzyszeniowej wodu lwowskiego już zaczęły stawiać państwa. Należy zwrócić chociażby z UE oraz Umowy o Cało- prezydentowi zadania: co należy zro- część” – powiedział prezydent. „Nie ściowej i Pogłębionej Strefie bić i dać więcej pieniędzy. „A dlacze- można tak bezbożnie kraść. Tu chodzi Wolnego Handlu. go w obwodzie lwowskim nie dobudo- nie o partyjne kolory, bo korupcja nie Szef polskiego rządu spotkał się wano około 300 obiektów, na które już ma koloru. Jeśli nie zrobimy porządku z prezydentem Ukrainy Wiktorem Ja- przyznano pieniądze. Odpowiedzcie i nie usuniemy tego haniebnego zja- nukowyczem, który zapewnił Donal- mi, ile możecie zwrócić z tych pie- wiska – nigdy nie będzie porządku w da Tuska, że europejska integracja niędzy, które zostały ukradzione tu naszym państwie” – akcentował Janu- pozostaje niezmiennym priorytetem w obwodzie lwowskim” – akcentował kowycz. polityki zagranicznej Kijowa. Dodał, Janukowycz, zwracając się do kie- ZIK/Marian Strilciw że Ukraina ma poważne oczekiwania rownictwa obwodu lwowskiego. Przy związane z prezydencją Polski w Unii Europejskiej w drugiej połowie 2011 Na wspólnej z Azarowem konfe- wolnego handlu Ukraina-UE może nie roku. Prezydent Janukowycz przypo- rencji prasowej Tusk powiedział: „Za- chronić ukraińskich interesów tak, jak mniał, że w tym roku Ukraina obchodzi pewniłem, że europejskie aspiracje unia celna. dwudziesta rocznicę niepodległości Ukrainy są – w ocenie Polski – absolut- Odpowiadając na pytania prasy, oraz dwudziestolecie polsko-ukraiń- nie uprawnione. Zapewniłem o pełnej Tusk zadeklarował, że podczas pol- skich stosunków dyplomatycznych. solidarności Polski we wszystkich sta- skiej prezydencji Warszawa będzie Szef polskiego rządu podkreślił, że raniach, jakie Ukraina uzna za stosow- działać na rzecz liberalizacji ruchu jego wizyta w Kijowie jest kolejnym po- ne do podjęcia. Chcemy, aby polska wizowego dla obywateli ukraińskich, twierdzeniem dobrych relacji między prezydencja była tym momentem w jednak wykluczył, iż wizy dla nich zo- Polską i Ukrainą. Donald Tusk podkre- historii Europy i obu naszych narodów, staną zniesione jeszcze w tym roku. ślił, że Ukraina zawsze może liczyć na w którym rozszerzenie Unii Europej- Poinformował jednocześnie, że wsparcie polskich przyjaciół. skiej osiągnie kolejny, wyższy pułap”. rozmawiał z Azarowem i wcześniej Premier Tusk rozmawiał również „Jesteśmy świadomi, jak wielkie moż- z prezydentem Wiktorem Janukowy- z premierem Mykołą Azarowem. Roz- liwości otwierają się przed Ukrainą z czem o przygotowaniach do otwarcia mowy dotyczyły m.in. europejskich polską prezydencją w UE. Ukraina ma cmentarza ofiar NKWD w Bykowni aspiracji Ukrainy, negocjacji Umowy zamiar to wykorzystać” – mówił z kolei pod Kijowem, gdzie spoczywają m.in. Stowarzyszeniowej z UE oraz Umowy premier Azarow. polskie ofiary zbrodni katyńskiej. Z wizytą na placu budowy stadionu we Lwowie o Całościowej i Pogłębionej Strefie Obaj politycy podkreślali bardzo „Wyraziłem satysfakcję, że sprawa Wolnego Handlu. dobre relacje między Polską a Ukra- Bykowni pokazuje, iż najbardziej dra- „Relacje polsko-ukraińskie są bar- iną. matyczne momenty w historii można dzo dobre, a Ukraina może liczyć na Tusk przypomniał, że Polska jako traktować tak, jak robi to Polska i Ukra- Janukowycz nie zgodził się pomoc i solidarność Polski” – mówił pierwsza w świecie uznała niepodle- ina. Chcielibyśmy, by nasza współpra- premier Donald Tusk. Szef polskiego głość Ukrainy i oświadczył, że uczyni- ca w tej kwestii stała się wzorem uni- na wejście Ukrainy rządu zaznaczył, że to szczególnie ła to nie tylko ze względu na wspólną wersalnym” – podkreślił Tusk. ważne, biorąc pod uwagę plany doty- historię, ale i z uwagi na przyszłość. Premier Azarow dodał ze swej do unii celnej z Rosją czące wspólnych przedsięwzięć, ale „Niepodległa Ukraina to państwo, strony, że decyzje w sprawie budowy Podczas spotkania z premierem unii celnej z Rosją, choć w rozmowach także strategię europejską, jaką Ukra- które podejmuje suwerenne decyzje cmentarza w Bykowni zostały już pod- Rosji Władimirem Putinem prezydent Kijowa i Brukseli w sprawie stworzenia ina przyjęła wiele lat temu.Także pre- co do swego rozwoju. Nikt nie powi- jęte, a przygotowania do jego otwarcia Ukrainy Wiktor Janukowycz odmówił strefy wolnego handlu Ukraina-UE nie mier Azarow wyraził zadowolenie z do- nien przyjeżdżać do Kijowa z dobrymi odbywają się zgodnie z wcześniejszy- wejścia swego kraju do unii celnej z ma postępów, „a na osiągnięcie kom- brych relacji między naszymi krajami. radami, gdyż Ukraińcy to dumny na- mi ustaleniami ze stroną polską. Ocze- Rosją, Białorusią i Kazachstanem – promisu w niektórych kwestiach może- Zaznaczył nawet, że biorąc pod uwagę ród, który sam wybiera sobie przy- kuje się, że nekropolia w Bykowni zo- pisze ukazujący się w Kijowie dzien- my (Ukraina i UE) poświęcić całe lata”. ich intensywność, Polska wyprzedziła szłość. Ta uwaga dotyczy także Pol- stanie otwarta w przyszłym roku. nik „Kommiersant-Ukraina”. „Wiktor Putin był w Kijowie we wtorek, 12 w tej kwestii Rosję. ski” – podkreślił premier. Nawiązując do przygotowań do Janukowycz zajął takie stanowisko: kwietnia z jednodniową wizytą robo- Premier Donald Tusk uczestniczył Obecni na miejscu ukraińscy dzien- Euro 2012, Azarow zadeklarował, że Ukraina integruje się z Unią Europej- czą. Zachęcał Ukraińców, by wstąpili ską, nie wchodzi do unii celnej, lecz do unii celnej obiecując, że w razie także w V posiedzeniu Polsko-Ukraiń- nikarze ocenili, że tymi słowami Tusk Ukraina i Polska przeprowadzą mi- będzie z nią współpracować w for- wejścia do tego związku, zyskają od skiego Komitetu do spraw Przygoto- odniósł się do oświadczeń, złożonych strzostwa Europy w piłce nożnej „na macie 3+1 (państwa unii celnej plus 6,5 do 9 miliardów dolarów rocznie. wania i Przeprowadzenia Mistrzostw w Kijowie dzień wcześniej przez pre- najwyższym poziomie”. „To będzie Ukraina)” – twierdzi gazeta, powołu- Ostrzegł jednocześnie, że utwo- Europy w Piłce Nożnej Euro 2012. Na miera Rosji Władimira Putina. historia sukcesu” – przekonywał. jąc się na źródło zbliżone do rozmów rzenie negocjowanej obecnie przez posiedzeniu omówiono m.in. efekty Putin zachęcał Ukrainę do wstą- między Putinem a Janukowyczem. Kijów i Brukselę strefy wolnego handlu prac w sferze bezpieczeństwa, infra- pienia do unii celnej z Rosją ostrze- (na podstawie: premier.gov. Według informatora „Kommiersan- Ukraina-UE może nie chronić ukraiń- struktury oraz wspólnej promocji Pol- gając, że utworzenie negocjowanej pl, president.gov.ua, PAP, ta” Janukowycz podkreślił w rozmowie skich interesów tak, jak unia celna. ski i Ukrainy. obecnie przez Kijów i Brukselę strefy www.kijow.polemb.net) z Putinem, że jego kraj nie przystąpi do PAP Rada Europy pomoże zachować spuściznę Stanisławowa Halina Plugator przebywała oficjalna delegacja Rady „David Jonson Architects”, ekspert nych i archeologicznych terenów, jak minarium, w ramach, którego przeby- Europy. W składzie delegacji przybyli RE David Jonson. również planowanie stref handlowych, wała w Iwano-Frankowski delegacja Iwano-Frankowsk (d. Stani- kierownik projektu IV Dyrektoriatu RE W czasie spotkanie z merem centrów biurowych i stref rekreacyj- Rady Europy przewidywał prezentację sławów) jako jedno z pierw- (dyrekcja kulturowej i przyrodniczej Iwano-Frankowska Wiktorem Anusz- nych i kulturowych miasta, jego spuścizny historycznej, szych miast ukraińskich spuścizny) Michael de Tuiz, kierownik kiewiciusem mowa była o przeprowa- „Projekt pilotażowy „Rehabilitacja stanu ochrony zabytków”. weźmie udział projekcie pracowni architektonicznej „Cabinet dzeniu testów metodologii składania spuścizny kulturowej historycznych Grupa ekspertów RE zapropono- Rady Europy „Rehabilitacja d’Archtecte Bernard Bouzou”, ekspert „Listy Diagnostycznej” dla miasta na miast” w ramach „Inicjatywy Kijow- wała zatwierdzone przez Sekretariat spuścizny kulturowej RE Bernard Bouzou, specjalista kon- przykładzie sytuacji zabudowy miasta skiej” pozwoli kontynuować pozytywne RE podstawowe warunki „Listy Dia- historycznych miast”. serwacji zabytków architektury i prze- Iwano-Frankowska. Omawiano stan tendencje w dziedzinie spuścizny kul- gnostycznej” miasta-pretendenta do Podczas odbywającego sie prób- strzeni profesor Uniwersytetu Hortum- zabytków zabudowy miejskiej, doku- turowej na skalę europejską i będzie współpracy w danym projekcie. Wła- nego seminarium projektu Rady Euro- bia w Hewcastle (Anglia), ekspert RE mentacji i strategicznej rewitalizacji sprzyjać dalszej integracji z państwa- dze miejscowe przedstawiły plany py i Ministerstwa Kultury Ukrainy „Re- Robert Pickard, architekt specjalista miasta. Rozpatrywano problemy roz- mi europejskimi i innymi regionami – strategii rozwoju ekonomicznego mia- habilitacja spuścizny kulturowej histo- konserwacji zabytków architektury, wiązań komunikacyjnych, magistrali powiedział „Kurierowi Galicyjskiemu” sta, plany rozbudowy miasta i strate- rycznych miast” w Iwano-Frankowsku kierownik biura architektonicznego transportowych, określenia historycz- Wiktor Anuszkiewicius. – Program se- gię ochrony spuścizny historycznej. 3 Kurier Galicyjski * 15 – 28 kwietnia 2011

Wybrał i opracował Krzysztof Szymański Prasa polska o Ukrainie Do końca roku „patriarcha Moskwy i Kijowa” – oświad- kowycza na niechętnym mu zachodzie jej południowego, jak i wschodnie- wych negocjacji ws. umowy stowarzy- Ukraina odda do czył patriarcha kijowski Filaret w roz- Ukrainy, straciła stanowisko. go obszaru. Polscy posłowie bronili szeniowej oraz umowy o pogłębionej użytku obiekty sportowe i hotele przy- mowie z portalem Zaxid.net. – Aleksy Herman przestała być zastępcą sze- uwzględniania Partnerstwa Wschod- strefie wolnego handlu i z satysfakcją gotowywane z myślą o Euro 2012, a w (poprzedni zwierzchnik rosyjskiej Cer- fa administracji prezydenta. Wraz z nią niego jako priorytetu polityki zagra- stwierdzam, że nastąpiło przyspiesze- kwietniu przyszłego roku zakończą się kwi – red.) w ciągu 18 lat był w naszym zwolniono sześć innych osób. Powód nicznej Unii Europejskiej. nie w ostatnich tygodniach. Wygląda prace związane z infrastrukturą trans- kraju trzykrotnie. Cyryl był na Ukrainie oficjalny: reforma administracyjna. Opo- - Wbrew pozorom oba kierunki są na to, że jest jeszcze szansa na para- portową – oświadczył we wtorek wice- trzy razy w ciągu roku. zycja twierdzi, że wyrzuceni są kozłami niedofinansowane i zaniedbane. Środ- fowanie umowy stowarzyszeniowej do premier Ukrainy Borys Kołesnikow. Sytuacja Kościoła prawosławne- ofiarnymi, a ich dymisje to zemsta za ki przeznaczane z funduszy Unii Euro- końca roku, za polskiej prezydencji” – Budowany przez miliardera Rinata go na Ukrainie jest szczególna. Pra- spadek poparcia dla władzy. Herman pejskiej dla wschodu i dla południa w powiedział Radosław Sikorski dzienni- Achmetowa stadion w Doniecku przy- wosławni stanowią większość społe- była uznawana za jedną z najbliższych przeliczeniu na jednego mieszkańca karzom na marginesie posiedzenia unij- pomina katowicki Spodek, ale jest trzy czeństwa. Ale obok Cerkwi podpo- współpracownic Janukowycza. Została są bardzo zbliżone, odpowiednio 3,6 nych ministrów spraw zagranicznych. razy większy. rządkowanej Moskwie (8 tys. księży, 9 jego rzeczniczką przed pomarańczową euro i 3,3 euro – mówi „Dziennikowi” Parafowanie umowy nie oznacza Maskotki Euro 2012, które zorgani- tys. parafii) jest jeszcze nieuznawany rewolucją, gdy był premierem. Jacek Saryusz-Wolski, który zabie- jeszcze podpisania umowy, ale za- zowane zostanie przez Polskę i Ukrainę przez inne Cerkwie za kanoniczny pa- Środowisko dziennikarskie przeży- gał o zwiększenie finansowania, tych kończenie negocjacji. odwiedziły kopalnię Kalinina w Doniec- triarchat kijowski (2,7 tys. księży, 3,5 ło szok – przedtem współpracowała polityk, ale też i zmianę sposobu ich Jak dodał Sikorski, Polska zachęca ku. Wizyta była jednym z przystanków tys. parafii) oraz najmniejszy, autoke- z opozycyjnymi mediami. Uznano, że funkcjonowania, bo tylko dzięki temu zarówno stronę ukraińską jak i Komisję na trasie prezentacji maskotek piłkar- faliczny (700 księży, 1,2 tys. parafii). lwowianka, dobrze mówiąca po pol- można wesprzeć demokrację. Europejską do „przyspieszenia” nego- skich igrzysk. O ile poprzedni prezydent Ukrainy sku, ma kształtować wizerunek przy- - We wspieraniu wschodu cho- cjacji i „do prominentnego umieszczenia - Stadiony zostaną oddane do Wiktor Juszczenko wspierał Filareta wódcy prorosyjskiej Partii Regionów dzi o bezpieczeństwo, a nie zbytek, w przeglądzie polityki sąsiedztwa spraw eksploatacji jeszcze w tym roku. Drogi i patriarchat kijowski, to obecny szef na zachodzie kraju. – Pani Herman którym chcemy się podzielić. Jest związanych z Partnerstwem Wschod- i koleje będą gotowe w kwietniu 2012 r. państwa Wiktor Janukowycz zdecydo- była posłańcem Janukowycza w tym to kwestia fundamentalnego bezpie- nim” – programem zaadresowanym Wtedy też zostaną uruchomione szyb- wanie sprzyja Cyrylowi, który nosi tytuł regionie i miała za zadanie powstrzy- czeństwa i przyszłości współpracy do sześciu wschodnich sąsiadów UE, kie pociągi między miastami gospoda- patriarchy Moskwy i Wszechrusi. mywać go od kroków, które ostatecz- państw Unii z tymi państwami, które w tym Ukrainy. „Zależy nam na ogło- rzami piłkarskich mistrzostw Europy – Dążenia Cyryla nie są żadną ta- nie zdyskredytowałyby go w obwodach być może będą w przyszłości również szeniu ambitnego planu działań na – mówił wicepremier na konferencji pra- jemnicą. O podwójnym obywatelstwie zachodnich – mówi „Rz” specjalista od członkami Unii – uważa Paweł Kowal. szczycie Partnerstwa Wschodniego sowej podsumowującej ostatnie 12 mie- mówił już w 2009 roku, gdy odwiedził marketingu politycznego Serhij Gajdaj. Przeszła poprawka Saryusz-Wol- we wrześniu (w Polsce)” – powiedział. sięcy przygotowań Ukrainy do Euro. Ukrainę – powiedział „Rz” biskup Jew- W administracji Janukowycza Her- skiego, który apelował o to, by Unia nie Z drugiej strony dyplomaci ukraiń- Dzięki szybkim pociągom najdłuż- stratij, rzecznik patriarchatu kijowskie- man kształtowała politykę informacyjną. uprzywilejowała Rosji i by przypadkiem scy wskazywali na brak w umowie sto- szą trasę – między Donieckiem a Kijo- go. – Wiadomo także o toczących się Odpowiadała za przemówienia i wy- wizy dla obywateli rosyjskich nie zostały warzyszeniowej obietnicy członkostwa wem – będzie można pokonać w 5,5 rozmowach w sprawie uznania Ławry stąpienia głowy państwa. zniesione zanim tego przywileju dostą- dla Ukrainy w UE, w przeciwieństwie godziny zamiast dotychczasowych 12, Pieczerskiej za siedzibę Cyryla. Lwowski posłaniec już nie- pią mieszkańcy krajów PW. do umów stowarzyszeniowych, jakie a przejazd z Kijowa do Lwowa zajmie Powstała w XI wieku Ławra – duży potrzebny. Tatiana Serwetnyk Unia na wschodzie i po- negocjowały z Brukselą nowe kraje 4,5 godziny, a nie, jak dziś, ok. 8. zespół cerkiewno-klasztorny – jest świę- 06.04.2011 łudniu. Dominika Ćosić. członkowskie z Europy Wschodniej. Budowa stadionu we Lwowie jest tym miejscem prawosławnych, prze- 08.04.2011 Polska liczy na zakończenie zaawansowana w 55 proc. – stwierdził jęcie go przez Cyryla miałoby wielkie Bardziej inten- negocjacji ws. stowarzysze- wicepremier. Zapowiedział, że stadion znaczenie symboliczne. sywne reformy i Zespół archeolo- nia UE-Ukraina. 12.04.2011 w Kijowie, na którym ma być rozegra- – W strukturach patriarchatu mo- wzmacnianie de- gów Rady Ochro- ny finał Euro 2012, zostanie otwarty w skiewskiego Kościół na Ukrainie sta- mokracji w kraju, ny Pamięci Walk Lwowscy radni sierpniu bądź w... grudniu. Stadion we nowi około 40 – 45 procent. Nie mając a także dążenie do integracji euro- i Męczeństwa będą karać wła- Lwowie ma być oddany do użytku w decydującego wpływu na Cerkiew na pejskiej, wraz ze współpracą z Rosją (ROPWiM) rozpoczął badania na cmen- ścicieli sklepów i kawiarni, którzy wy- październiku. Ukrainie, Cyryl nie może w pełni kon- i Stanami Zjednoczonymi to główne tarzysku ofiar NKWD w Bykowni pod Ki- wieszają rosyjskojęzyczne szyldy. Ukraina uspokaja: Euro trolować Cerkwi w Rosji – wskazuje zadania, stojące dziś przed Ukrainą – jowem na Ukrainie, gdzie wśród ok. 150 Właściciel sieci barów Blinok (Pla- 2012 będzie komfortowe. biskup Jewstratij. oświadczył w czwartek prezydent Wik- tys. ofiar komunizmu spoczywa m. in. ok. cek) już został ukarany grzywną w psk, pap. 05.04.2011 Bitwa religijna o Kijów. tor Janukowycz. 3,5 tys. polskich ofiar zbrodni katyńskiej. wysokości 1700 hrywien (ponad 500 Piotr Kościński,Tatiana Ser- „Musimy udowodnić sobie i światu, W poniedziałek specjaliści pod złotych). Na celowniku władz znalazły W przyszłym ty- wetnyk 05.04.2011 że Ukraina jest liderem” – powiedział, kierownictwem prof. Andrzeja Koli z się też sklepy i kioski z takimi rosyjsko- godniu wizytę w wygłaszając doroczne przemówienie Uniwersytetu im. Mikołaja Koperni- języcznymi napisami jak „Prezent” (z Kijowie złoży pre- Lwów nie otrzy- na forum parlamentu. ka w Toruniu odtwarzali tzw. siatkę twardym znakiem na końcu), „Perwak” mier Rosji Władi- mał od państwa Ukraiński prezydent podkreślił, iż „ka- archeologiczną, która pozwoli im na (marka wódki) i „Tabak” (papierosy). mir Putin – poinformowały we wtorek 70 mln hrywien (ok. 25,4 mln złotych), mieniem węgielnym” polityki zagranicz- zlokalizowanie miejsc pochówków, – Napisy powinny być dublowane służby prasowe ukraińskiego rządu. w ramach refundacji wydatków na nej Kijowa jest integracja europejska. odnalezionych w trakcie poszukiwań, w języku ukraińskim. Jedni przestrze- Zdaniem kijowskich mediów rosyjski budowę i remonty dróg przygotowy- „Jeszcze w tym roku pragniemy prowadzonych tu ostatnio przez stro- gają przepisów, z innymi musimy wal- gość ma zamiar zniechęcać Ukraińców wanych przed Euro-2012 – poinfor- usunąć różnice zdań w negocjacjach nę polską w 2007 roku. Odkryto wów- czyć – tłumaczył radny Iwan Grynda. do zacieśniania współpracy z Unią Eu- mował podczas konferencji prasowej z UE i podpisać umowę stowarzysze- czas 200 masowych grobów. – Małymi krokami zmierzamy do celu. ropejską. burmistrz miasta Andrij Sadowy. niową wraz z umową o powołaniu „Następnym krokiem będą ekshu- Nie będzie u nas blinków ani prezentów Putin przyjedzie do stolicy Ukra- - W tym roku planujemy kontynu- strefy wolnego handlu z UE. Kurs na macje. Sądzę, że przystąpimy do nich – wtórowała mu radna Iryna Farion. iny z jednodniową wizytą roboczą we ować remonty dróg, rozpoczęte w 2010 integrację europejską w żaden spo- w przyszłym tygodniu” – powiedział Po załatwieniu sprawy z szylda- wtorek, 12 marca. Spotka się z pre- roku. Lwów ma zamiar wyremontować sób nie zaszkodzi naszym stosunkom prof. Kola w rozmowie z PAP. mi po rosyjsku przedstawiciele władz mierem Mykołą Azarowem oraz – co 56 km dróg miejskich. Część tych prac z Rosją” – zapewnił. O otwarcie cmentarza w Bykowni, obiecują zrobić porządek także z an- wciąż jest ustalane – z prezydentem finansowana jest przed budżet państwa, Janukowycz dodał, iż niebawem który ma być czwartym cmentarzem gielskojęzycznymi. Wiktorem Janukowyczem. a część z funduszy Europejskiego Ban- Kijów i Moskwa podpiszą deklarację o katyńskim, Polacy zabiegają od wielu – Nawet takie marki jak Adidas na- Ukraińskie media twierdzą, że ku Rekonstrukcji i Rozwoju – wyjaśnił partnerstwie strategicznym, która – jak lat. Rozmowy w tej sprawie nabrały leży pisać w ukraińskiej transkrypcji. W Putin będzie nakłaniał władze w Kijo- burmistrz Lwowa. Jego zdaniem zwłoka zaznaczył – powinna być oparta na tempa po spotkaniu prezydenta Bro- przeciwnym razie i słowo z trzech liter wie do odstąpienia od negocjowanej z refundacją środków budżetowych na wzajemnym docenianiu wagi intere- nisława Komorowskiego z premierem (ch... – red.) można będzie napisać obecnie umowy stowarzyszeniowej z ten cel może zahamować cały proces. sów każdego z dwóch państw. Dopu- Ukrainy Mykołą Azarowem w Charko- na szyldzie i powiedzieć, że to zwykłe UE, której najważniejszą częścią jest Remont aż 56 kilometrów w ciągu roku ścił jednocześnie współpracę Ukrainy wie we wrześniu 2010 roku. symbole, a nie przekleństwo – tłuma- umowa o powołaniu strefy wolnego to wielkie przedsięwzięcie – twierdzi Sa- z unią celną Rosji, Białorusi i Kazach- W lesie pod Bykownią spoczywa czył Grynda, cytowany przez gazetę handlu Ukraina-UE. dowy – bowiem w ostatnich czterech la- stanu, mówiąc, iż da ona możliwość ok. 150 tys. ofiar NKWD różnych na- „Komsomolskaja Prawda na Ukrainie”. Takie przypuszczenie wysunęła tach miasto wyremontowało 60 km dróg. „zbliżenia europejskiej i euroazjatyckiej rodowości. Poszukiwania szczątków Na celowniku Iryny Farion znalazła gazeta „Kommiersant-Ukraina”, która Jak powiedział Sadowy, w tym przestrzeni ekonomicznej”. polskich ofiar rozpoczęto tam w 2001 się natomiast nazwa fitness clubu Cu- napisała niedawno, że Moskwa stara roku Lwów chce w pierwszej kolejno- Janukowycz mówił także o ko- roku z inicjatywy ROPWiM. rves. – Na zachodniej Ukrainie wyraz się przekonać Kijów, by zamiast po- ści wyremontować wjazdy do miasta nieczności ochrony interesów inwesto- ROPWiM rozpoczęła prace „k....” oznacza kobietę lekkich obycza- głębiać współpracę z UE, zacieśnił ze szlaków międzynarodowych: ul. rów oraz przyspieszeniu prywatyzacji. w Bykowni. 11.04.2011 jów – mówiła Farion. Nie przekonały ją on relacje z unią celną Rosji, Białoru- Gorodocką (Praga-Przemyśl-Szegini), „Nowa strategia modernizacyjna tłumaczenia firmy, że Curves w języku si i Kazachstanu. ul. Szewczenki (Drezno-Kraków-Kra- Ukrainy – to przede wszystkim stworze- Polska liczy, że angielskim oznacza zaokrąglenia – W połowie marca Putin zagroził, kowiec) oraz ul. Zieloną (Bukareszt- nie współczesnego, konkurencyjnego do końca roku, Widać każdy myśli i fantazjuje na mia- że jeśli strefa wolnego handlu między Czerniowce-Iwano-Frankowsk). i praworządnego państwa, w którym czyli za polskiej rę swojej rozwiązłości – komentowały Ukrainą a UE zostanie powołana, za- – Przeprowadzone zostaną re- panuje demokracja, istnieje silny sa- prezydencji, uda wypowiedź radnej menedżerki klubu. owocuje to uszczelnieniem granicy monty, a także zostaną zbudowane morząd i zdyscyplinowane zarządzanie się zakończyć negocjacje w spra- Zdaniem lwowskich ekspertów ukraińsko-rosyjskiej. nowe ulice wokół nowego stadionu, gospodarką” – oświadczył prezydent wie umowy stowarzyszeniowej UE- przepisy o transkrypcji obcych napisów Ukraina. Putin jedzie w przy- ale to należy do kompetencji Narodo- Ukrainy w dorocznym przemówieniu w Ukraina – powiedział we wtorek szef w języku ukraińskim istnieją od lat. szłym tygodniu do Kijowa. wej agencji ds. przygotowań do Euro- parlamencie. MSZ Radosław Sikorski. Toczące się Szefowa Federacji Organizacji Pol- 05.04.2011 2012 - dodał Andrij Sadowy. Doroczne posłanie Janukowy- od 2008 r. negocjacje opóźniają się skich na Ukrainie Emilia Chmielowa Lwów czeka na refundację cza: reformy i integracja z UE. m.in. z powodu różnic handlowych. mówi „Rz”, że problem dotyczy głównie Zwierzchnik rosyj- kosztów remontów dróg. ika 07.04.2011 Z inicjatywy Polski w Luksemburgu napisów rosyjskich. – Polskich na ulicach skiej Cerkwi chce 05.04.2011 odbyło się we wtorek spotkanie tzw. Lwowa prawie nie widać – zapewnia. przejąć kontrolę nad Ukrainą. Wczoraj Parla- grupy państw przyjaciół Ukrainy, z We Lwowie napisy tylko po – Cyryl chce przyjąć obywatel- Hanna Herman, ment Europejski przyjął raporty na udziałem przedstawiciela tego kraju. ukraińsku. Tatiana Serwetnyk stwo ukraińskie i zmienić swój tytuł na która miała poprawić notowania Janu- temat Polityki Sąsiedztwa, zarówno „Dokonaliśmy przeglądu dotychczaso- 12.04.2011 4 15 – 28 kwietnia 2011 * Kurier Galicyjski Przegląd wydarzeń Pamiętamy o tragedii pod Smoleńskiem Konstanty Czawaga tekst Maria Basza, Konstanty Czawaga zdjęcia

W niedzielę, 10 kwietnia, przed godz. 8. 41 ekipa BOR, która pełni ochronę Konsula- tu Generalnego RP we Lwo- wie zapaliła znicze przed pla- cówką dyplomatyczną przy ul. Iwana Franki. Ku pamięci dziewięciu funkcjonariuszy Msza św. w intencji ofiar katastrofy pod Smoleńskiem BOR, którzy zginęli w kata- strofie prezydenckiego sa- sko-połtawski Igor Isiczenko z Ukra- nabożeństwo żałobne w charkowskiej molotu pod Smoleńskiem. Ich ińskiego autokefalicznego Kościoła katedrze UAKP. zdjęcia zostały też umiesz- prawosławnego (UAKP) wskazał na W dniu 10 kwietnia br. w I progra- czone na tablicy przy ołtarzu stojące obok mogił polskich oficerów mie państwowej telewizji ukraińskiej w bazylice metropolitalnej, krzyże prawosławne, które znajdu- przeprowadzono bezpośrednią trans- wśród zdjęć wszystkich pasa- ją się na mogiłach ofiar stalinizmu: misję z uroczystości żałobnych po- żerów samolotu prezydenc- Ukraińców, Rosjan oraz przedstawi- święconych ofiarom katastrofy smo- kiego, którzy nie dolecieli na cieli innych narodowości. Abp Isiczen- leńskiej jakie odbyły się na warszaw- obchody 70. rocznicy mordu konsul generalny RP we Lwowie Grzegorz Opaliński (pierw- ko zapowiedział, że w Dniu Pamięci skich Powązkach. Relacja opatrzona polskich oficerów w Katyniu. szy od prawej) i funkcjonariusze BOR składają kwiaty i za- Ofiar Zbrodni Katyńskiej oraz win- została prawdziwie chwytającym za palają znicze w bazylice metropolitalnej we Lwowie przed tencji katastrofy smoleńskiej odprawił serce komentarzem. „Panie, przychodzimy dziś do Cie- planszą ze zdjęciami ofiar katastrofy pod Smoleńskiem bie, aby zrozumieć sens ofiary, która dokonała się rok temu pod Smoleń- uczestniczyli pracownicy placówek towi RP Lechowi Kaczyńskiemu oraz skiem, a jeszcze wcześniej, przed dyplomatycznych RP oraz przedstawi- 95. pozostałym ofiarom tragedii złożyli W CIENIU ŚMIERCI ponad 70 laty, w Katyniu – powiedział ciele organizacji polskich na Ukrainie. duchowieństwo i wierni Kościoła kato- Pamięci Ofiar katastrofy samolotowej pielgrzymującym do w homilii ks. Jan Nikiel, proboszcz ka- „Słowo „Katyń” stało się słowem lickiego obu obrządków oraz prawo- mogił katyńskich w 70. rocznicę zbrodni 10.04.2010 r. tedry lwowskiej, który przewodniczył podwójnie smutnym” – powiedział w sławni w różnych regionach Ukrainy. Jak ogarnąć słowem Dlaczego dopiero śmierć zbliża, Mszy św. żałobnej. „Przychodzimy, aby homilii biskup kamieniecko-podolski Biskup pomocniczy katolickiej diecezji ogrom tej tajemnicy? a jej oścień przecina zrozumieć prawdę śmierci, która ciągle Leon Dubrawski, który 10 kwietnia charkowsko-zaporoskiej Jan Sobiło Każda śmierć przychodzi nie w porę sieci kłamstwa, drwiny… nas dotyka i rani. Ta śmierć zraniła tak- przewodniczył Mszy św. żałobnej w przypomniał w Piatichatkach, że rok i zawsze za wcześnie! Otwiera oczy, serca. że Ciebie Boże” ― mówił kaznodzieja. sanktuarium Miłosierdzia Bożego w temu polska delegacja na czele z pre- Na ekranie Nieba pytanie O moja biedna Polsko! Podkreślił, że jego „krótkie przesłanie Winnicy. W koncelebrze uczestniczył zydentem Lechem Kaczyńskim udała co wyrasta z bólu – dlaczego? O moja trudna Polsko – nie jest w tym dniu kazaniem, ale jest też biskup senior Stanisław Padew- się do Smoleńska, ażeby uczcić pa- I… długa linia ciszy, przepasana kirem. modlitwą, która w imieniu wszystkich ski. „Był to śmiały człowiek” – mówił mięć pomordowanych przez sowiec- szept modlitwy, Iluż jeszcze lotów potrzeba wiernych zgromadzonych w archikate- o prezydencie Lechu Kaczyńskim My- kie władze oficerów polskich w Katy- niemy krzyk sumienia… w śmierć pikujących, drze została wzniesiona do Boga”. koła Dżyga, wojewoda winnicki, który niu. Podobny cmentarz znajduje się To pytanie ma sens, by dotrzeć do prawdy?.... We Mszy świętej żałobnej uczest- osobiście znał prezydenta. w Piatichatkach, gdzie są pochowani jak wszystko co przychodzi Dziś, w cieniu śmierci, niczył konsul generalny RP we Na Cmentarzu Ofiar Totalitary- Polacy pomordowani przez NKWD w z przyzwolenia Boga. w blasku krzyża Lwowie Grzegorz Opaliński wraz ze zmu w Piatichatkach pod Charkowem Charkowie. Grekokatolicki biskup po- Jak to, co się zdarza nasze pobladłe wargi współpracownikami. Rocznicę kata- na Ukrainie modlitwą ekumeniczną mocniczy doniecko-charkowski Wasyl po stronie naszej winy. wyszeptują słowa nadziei: strofy pod Smoleńskiem modlitewnie uczczono 1. rocznicę katastrofy pol- Medwid’ podkreślił ekumeniczny cha- Dlaczego właśnie oni? „Jak śmierć, uczczono również w innych regionach skiego samolotu pod Smoleńskiem. rakter modlitw na Cmentarzu Ofiar Czy ten aneks do listy katyńskiej potężna jest MIŁOŚĆ!….” Ukrainy. W nabożeństwach żałobnych Hołd tragicznie zmarłemu prezyden- Totalitaryzmu. Arcybiskup charkow- to chichot Stalina? Teresa Paryna W Sewastopolu otwarto siódmy konsulat generalny RP na Ukrainie W Sewastopolu na Krymie, Europy, gdyż mieszkańcy półwyspu Łucku, Charkowie, Winnicy i Odessie 6 kwietnia br., otwarto kon- będą teraz mogli otrzymywać wizy do oraz Konsulat Honorowy w Żytomie- sulat generalny RP, który UE na miejscu, od polskich dyploma- rzu. będzie siódmym przedstawi- tów. Dotychczas mieszkańców Krymu PAP cielstwem Polski na Ukrainie obsługiwał konsulat RP w Odessie. zdjęcia: http://leus-inform. oraz pierwszym konsulatem Dotychczas na Ukrainie było sześć org.ua/4573/ kraju Unii Europejskiej konsulatów RP: w Kijowie, Lwowie, na Półwyspie Krymskim.

W uroczystości uczestniczył m.in. wiceminister spraw zagranicznych Hen- ryk Litwin, który niebawem obejmie stanowisko polskiego ambasadora w Kijowie. „Otwarcie tego konsulatu po- kazuje, jak poważnie Polska wspiera dążenia Ukrainy do integracji europej- Przy mikrofonie wiceminister spraw zagranicznych RP Hen- skiej” – mówił Litwin. ryk Litwin Nową polską placówkę dyploma- tyczną uruchomiono w niecały rok świadcząc usługi konsularne” – po- matycznego na Ukrainie, przedstawi- od podjęcia decyzji o jej utworzeniu. wiedział w rozmowie telefonicznej z ciele ukraińskiego MSZ, oraz władz „Przygotowania do otwarcia konsulatu PAP charge d’affaires Dariusz Gór- Sewastopola i Autonomicznej Repu- w Sewastopolu zaczęły się w sierpniu czyński, który pełni obecnie obowiąz- bliki Krymu. Według relacji Górczyń- ubiegłego roku. Choć oficjalnie zapo- ki ambasadora Polski na Ukrainie. skiego ci ostatni wyrażali zadowole- czątkował on swą działalność dzisiaj, W ceremonii wzięli także udział nie, że dzięki polskiemu konsulatowi placówka działa już od trzech tygodni, członkowie polskiego korpusu dyplo- Krym znalazł się bliżej zjednoczonej Gmach konsulatu RP w Sewastopolu 5 Kurier Galicyjski * 15 – 28 kwietnia 2011 Spotkanie Ossolińskie z ministrem Henrykiem Litwinem Jurij Smirnow tekst i zdjęcia

Niewielka sala Biblioteki Baworowskich nie mogła po- mieścić wszystkich chętnych. Ludzie stali przy drzwiach i nawet na korytarzu. Przybyli przedstawiciele prasy i tele- wizji. XVII Spotkanie Ossoliń- skie we Lwowie odbyło się 4 kwietnia 2011 roku. Spotkania odbywają się pod patro- natem Konsulatu Generalnego RP we Lwowie. Obecny był Konsul General- ny RP Grzegorz Opaliński, dyplomaci i pracownicy konsulatu RP we Lwowie, jak również dyplomaci mieszczących się we Lwowie konsulatów Federacji Rosyjskiej i Królestwa Holandii. Bohaterem spotkania był podse- kretarz stanu w polskim MSZ Henryk Litwin. W latach 1991-1994 minister Litwin pełnił funkcję Konsula Gene- ralnego RP we Lwowie. Z tego okre- Uczestnicy spotkania w Bibliotecę Baworowskich we Lwowie su pozostawił po sobie bardzo miłe i dobre wspomnienia. Wiele uczynił Rzeczypospolitej – Rusinów. Wszyst- strona – wschodni sąsiad Rzeczypo- dla rozwoju organizacji polskich we ko to miało pełne podstawy prawne. spolitej. Lwowie. Na spotkaniu można było zo- minister Henryk Litwin Przeszkodą do realizacji tej koncepcji Referat dr. Litwina wywołał znacz- baczyć licznych przedstawicieli śro- było kozactwo i chmielnicczyzna. Dr ne poruszenie wśród naukowców dowisk polskich Lwowa, w tym prezes Chmielnickiego. Ostatnie lata owo- dów samorządowych i terytorialnych. Litwin uważa, że kozactwo nie było ukraińskich. Widać było, że część tez FOPnU – Emilię Chmielową. cowały w szereg polsko-ukraińskich Przedstawiciele tych ziem zaczynają integralną częścią społeczeństwa wo- prelegenta jest dla nich trudna do za- Minister Henryk Litwin jest też spotkań i konferencji naukowych po- występować na forum Rzeczpospoli- jewództw ruskich. To korporacja cał- akceptowania. W pierwszej kolejno- znanym uczonym, doktorem historii, święconych tej tematyce. O spotka- tej, czyli na Sejmach Koronnych jako kiem oddzielna, siła zewnętrzna. Pro- ści – rola kozactwa. Jednak czasu na autorem licznych prac naukowych, niach tych informował naszych czytel- osobna formacja. Zdaniem dr. Litwina blem władzy polegał na tym, że trzeba dyskusję naukową po prostu nie było. cenionym także we lwowskich ko- ników również „Kurier Galicyjski”. wszystko to miało doprowadzić do no- było ją w jakiś sposób „wmontować” w Żeby omówić wszystkie kwestie, trze- łach akademickich. Wyrazem tego Dr Litwin przedstawił bardzo kom- wej Unii i powstania Rzeczpospolitej struktury państwowe. Ta siła właśnie ba by organizować osobną konferen- była obecność na spotkaniu znacz- petentny i oryginalny pogląd na sed- Trojga Narodów. Były na to wszystkie odgrywała odrębną rolę i dążyła do cję naukową. Krótko głos zabrali tylko nego grona profesorów Uniwersytetu no wydarzeń z owych czasów, który podstawy prawne, chęć i wola za- likwidacji koncepcji „trzeciego trzonu profesorowie Roman Szust i Igor Sko- Lwowskiego z dziekanem Romanem w wielu aspektach różni się od przyję- równo narodu ruskiego (narodem w Rzeczypospolitej”. Wojny kozackie czylas z UKU. W odpowiedzi na ich py- Szustem, a także uczonych z Ukraiń- tych w środowisku historyków ukraiń- owych czasach uważano szlachtę), po roku 1648 całkowicie zrujnowały tania Henryk Litwin zauważył tylko, że skiego Katolickiego Uniwersytetu we skich i społeczeństwie ukraińskim. jak i centralnej władzy królewskiej. ten proces. Nawet kiedy doszło do w dzisiejszych czasach mit Kresów nie Lwowie. Po pierwsze Litwin zwrócił uwagę Wyrazicielem takiej transformacji Ziem epizodu Unii Hadziackiej, okazało się, stanowi zagrożenia dla procesów poli- Otwierając spotkanie, dyrektor na prawno-terytorialną sytuację Ziem Ruskich, takiej „polityki realnej” był np. że prawne podstawy porozumienia tycznych. W jednym miejscu prowadzi Lwowskiej Narodowej Naukowej Bi- Ruskich. Odrębność od Korony i Li- wojewoda Adam Kisiel. Powstanie ko- społeczeństwa ruskiego są już zruj- się politykę realną, a gdzieś indziej, blioteki im. Wasyla Stefanyka prof. twy tych Ziem była określona już w ścioła unickiego nieco skomplikowało nowane. To co można było uzgodnić z na innej płaszczyźnie są sentymenty, Myrosław Romaniuk zauważył, że dla Unii Lubelskiej i wszystko przemawia- sytuację, lecz należy pamiętać, że opcją Kisiela, było niemożliwe z opcją wspomnienia i gorzkie doświadczenia. niego szanowny gość jest w pierw- ło za tym, że kształtuje się trzeci człon ten kościół był kościołem narodowym Chmielnickiego. Kresy – to fenomen kulturalny, histo- szej kolejności nie dyplomatą i za- Rzeczypospolitej. Były na to wszyst- ruskim i takim pozostał do dziś. Unia Krótka synteza sytuacji. Na zie- ryczny i tylko tyle. stępcą ministra spraw zagranicznych, kie podstawy prawne i organizacyjne. kościelna była raczej próba ulepsze- miach województw ruskich miało miej- Spotkanie z dr. Litwinem było lecz „członkiem naszego środowiska Jedną z najważniejszych podstaw nia stosunków w prawosławiu ukraiń- sce zetknięcia dwu procesów politycz- jednym z najbardziej ciekawych w akademickiego, uczonym, wybitnym były sejmiki samorządowe i samorząd skim, próbą podniesienia kultury na nych. Twórczego procesu szlachty historii Spotkań Ossolińskich. Wszy- znawcą historii Ukrainy i stosunków miast oparty na prawie magdebur- Ziemiach Ruskich, etc. Całkowicie ruskiej i dążenie korporacji kozackiej scy obecni dziękowali mu bardzo ser- polsko-ukraińskich”. Jak zawsze skim. To właśnie ukształtowało spo- niesłuszny jest pogląd, że szlachta do znalezienia dla siebie miejsca na decznie. Wręczono kwiaty. Nie zwa- energicznie spotkanie prowadził Jan łeczeństwo obywatelskie, które daje ruska walczyła tylko o prawosławie. mapie ówczesnej Europy. Skutek był żając na różnice poglądów i koncep- Malicki, który tym razem wystąpił jako znać o sobie nawet dziś. W szerszym Była to część ogólnej walki o utworze- tragiczny. Żaden z uczestników tych cji, nie można było dostrzec żadnej członek Rady Naukowej Zakładu Na- aspekcie sugeruje przynależność tych nie osobnej formacji ruskiej w ogól- starć nie wygrał, ani Korona Polska, wrogości, czy nieprzyjaźni. Panowała ukowego im. Ossolińskich we Wrocła- ziem do cywilizacji europejskiej. Była nym systemie politycznym ówczesnej ani kozackie państwo Chmielnickiego. bardzo sympatyczna i naprawdę miła wiu. Co ciekawsze – przemawiał do to struktura budowana od dołu. Pod- Rzeczpospolitej. O autonomię poli- „Kasztany z ognia” wyciągnęła trzecia atmosfera. zebranych w języku ukraińskim. stawą była pozycja szlachty ruskiej, tyczną i sądową walczyła szlachta Prelegent dr Henryk Litwin już prawosławnej i lokalny samorząd. ruska zarówno obrządku prawosław- na wstępie swego wykładu powie- Szlachta ta miała własne poglądy po- nego jak unickiego i katolickiego, a Nota Biograficzna dział, że dziś chce zaprezentować lityczne, niezależne od Korony i Litwy nawet protestanci. Wszyscy też rozu- HENRYK LITWIN – urodził się 13 marca 1959 w Warszawie. W 1982 swoje poglądy naukowe na sprawy Na Ziemiach Ruskich język ruski był mieli, że trzeba stworzyć własną elitę, ukończył studia w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, po bardzo mu bliskie, o historii XVI-XVII uznany za oficjalny język urzędowy, która by rozumiała potrzeby kraju i na- czym podjął studia doktoranckie w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk, wieków, i miejscu Ziem Ruskich w działało również prawo ruskie, statuty rodu ruskiego. Dlatego proponowano zakończone w 1988 obroną pracy doktorskiej pt. „Napływ szlachty polskiej na składzie Rzeczypospolitej. „Dlatego którego potwierdziła Unia Lubelska. organizację nowych uczelni, często Ukrainę w latach 1569-1648”. tego wieczoru nie jestem dyplomatą i Istniał realnie specjalny status ko- jezuickich, których nie utożsamiano W 1991 został kierownikiem Agencji Konsularnej RP we Lwowie, a w 1993, ministrem, a tylko naukowcem i histo- ścioła prawosławnego. Na poziomie wcale z polonizacją, czy też inkorpo- po jej przekształceniu w Konsulat Generalny – pierwszym w historii Konsulem rykiem” – powiedział do zebranych. całego państwa uznawano odrębność racją w struktury polityczne Korony. Generalnym RP we Lwowie. „W mojej prelekcji nie będzie żadnej trzech województw ruskich, czyli wo- Rusin-unita w owych czasach to spra- W latach 1994-1995 pracował w Polskim Instytucie Historii Fundacji Lanc- polityki, tylko moje osobiste poglądy łyńskiego, bracławskiego i kijowskie- wa całkiem normalna, nie można w korońskich w Rzymie. historyczne. Pasjonuje mnie historia. go, a też przyłączonego później do żaden sposób kwestionować ich pa- W 1995 wrócił do służby dyplomatycznej. Był zastępcą dyrektora Depar- Chcę zrozumieć procesy historyczne, Rzeczypospolitej, województwa czer- triotyzmu lokalnego. Adam Kisiel był tamentu Europa-Wschód w MSZ odpowiedzialnym za stosunki Polski z Bia- jak budowała się dzisiejsza ukraiń- nihowskiego. Organizowano nawet patriotą ruskim. Możemy mu przypi- łorusią, Ukrainą i Mołdawią. Od 1997 był kierownikiem wydziału konsularnego skość i jak narastała na Ziemiach osobne sądy czyli trybunały dla tych sać stworzenie koncepcji politycznej w Ambasadzie RP w Rzymie. W latach 2002-2005 był zastępcą ambasadora Ruskich”. ziem, gdzie rozprawy prowadzono w dla tego terenu. Za nim stało niemało Ambasady Polskiej w Moskwie. W latach 2006-2010 piastował stanowisko am- Prelegent skupił się na stosun- języku ruskim. Świadomość odrębno- szlachty kijowskiej. Kisiel prezentował basadora RP na Białorusi. kowo krótkim, lecz bardzo ważnym ści od Korony i wspólnoty, integralność linię polityczną organizacji trzeciej 7 maja 2010 Henryk Litwin objął funkcję podsekretarza stanu w Minister- odcinku czasowym, mianowicie na trzech województw jest niezwykle siły w strukturach Rzeczypospoli- stwie Spraw Zagranicznych. latach 1569-1648, czyli od Unii Lu- żywa. Faktycznie chodzi prawie o od- tej – Wielkiego Księstwa Ruskiego Według posiadanych przez nas informacji Henryk Litwin obejmie wkrótce belskiej do kozackich wojen Bogdana rębne terytorium. Działał tu system są- i trzeciego równoprawnego narodu funkcję Ambasadora RP w Kijowie. 6 15 – 28 kwietnia 2011 * Kurier Galicyjski Przegląd wydarzeń

Z jakim lękiem bandyci z Kremla 17 lutego b.r., zorganizowana przez In- przyjęli powstanie organizacji prome- stytut Historii Polskiej Akademii Nauk. tejskiej pod egidą Polski – zwłaszcza Co do sensu prometeizmu hi- PROMETEIZM w kontekście powrotu do władzy Pił- storycznego, owego z lat 20 i 30. sudskiego w 1926 r. – świadczy fakt, ubiegłego wieku, to odpowiedzią jest że nie zawahali się przed fizycznym właściwie już tytuł konferencji, wybra- usunięciem jego głównych działaczy. ny przez jej organizatora, prof. Marka Jerzy Lubach Symon Petlura został zamordowany Kornata. Potwierdzają to wypowiedzi przez sowieckiego agenta zaledwie zagranicznych prelegentów. Dr Zaur By opowiedzieć o prometeizmie, w dwa tygodnie po przewrocie majo- Gasimov z Azerbejdżanu, wykładowca trzeba wedle rady starożytnych Rzy- wym, a Noe Ramiszwili w parę mie- Instytutu Historii Europy w Moguncji, mian zacząć ab ovo, czyli od począt- sięcy później... czy dr Georgi Mamoulia z Gruzji, wy- ku, a zatem od Prometeusza. Kim był Sowieci mieli słuszne obawy – de- kładający w Paryżu, jednogłośnie nie- ów zagadkowy heros? Półbogiem, wizą „Prometeusza” było „rozczłonko- mal stwierdzili (a są wybitnymi znaw- który z bliżej nieznanych powodów tak wanie sowieckiego imperium wzdłuż cami tego tematu), że prometeizm się użalił nad nędznym rodzajem ludz- szwów narodowościowych”, jak to de- był politycznym fenomenem przede kim, że ukradł z Olimpu ogień i poda- finiował jeden z organów prometeizmu, wszystkim z dwóch powodów: skali rował go plemieniu ludzkiemu, by było warszawskie pismo „Wschód-Orient”, myślenia geopolitycznego i bezintere- mniej bezradne wobec kaprysów na- założone w 1930 r. w Warszawie przez sowności głównych twórców ruchu. tury i bogów. Bogom się to wielce nie Jerzego Giedroycia. I tak też działał, A więc z jednej strony, myślenie spodobało, więc za karę Prometeusz zarówno jawnie, głosząc Zachodowi polityczne niezaściankowe, a w skali został przykuty do skał Kaukazu (!), ideę wyzwolenia narodów ujarzmio- ogromnej – od Bałtyku po Morze Czar- gdzie co dzień sęp wyżerał mu żyw- nych na łamach francuskojęzycznego ne i Kaukaz z Morzem Kaspijskim. Poza cem wątrobę, która w nocy odrastała, pisma „Promethee”, wydawanego Piłsudskim nikt w Europie takiej szero- by na nowo mógł cierpieć męki. Tyle w Paryżu, jak i dyskretnie, poprzez kości spojrzenia nie miał, dość porów- starogrecki mit. wspieranie kolejnych powstań w Gruzji nać to z „osiągnięciami” brytyjsko-fran- Bogowie greccy przeminęli wraz i chronienie ich uczestników. Legen- cuskimi typu Monachium, Anschlussu ze swą rzymską mutacją, gdzie Zeu- darny bohater powstania pułkownik Austrii i flirtowania z Sowietami. sa zastąpił Jowisz, ale jakoś nie sły- Czolokoszwili, znany jako „Kakuca”, Druga ważna kwestia, którą w chać o zmianie ich wyroku wydanego ścigany przez sowieckich agentów w rozmowie ze mną podkreślił także ja- na Prometeusza. Dlatego do dziś całej Europie, wielokrotnie bywał w poński uczestnik konferencji, profesor jego postać pozostaje dla nas bar- Polsce, współdziałając przeciw czer- Hiroaki Kuromiya z Indiana University dziej żywa, niźli utrwaleni w marmu- wonemu imperium z polską „dwójką”. w USA, to – nie bójmy się tego słowa rach olimpijczycy, których na naszą Uznanie przez mocarstwa zachod- – szlachetność politycznego wszak korzyść okradł. nie wcielenia do Związku Sowieckiego zamysłu prometejskiego. Jego spiri- A czymże był ów skradziony z Olim- Gruzji i innych krajów kaukaskich osła- tus movens – Polska – nie kierowała pu i podarowany nam przez herosa- biło ruch prometejski – Polska musiała się bowiem tradycyjnymi mocarstwo- męczennika ogień? Wedle uczonych się liczyć ze zdaniem wielkich, lecz wymi motywami, jak choćby właśnie badaczy mitów symbolizuje on począ- sympatia dla narodów zniewolonych Japonia, „wyzwalająca” Mandżurię, tek cywilizacji, czyli przezwyciężenie przetrwała koniec prometeizmu wyzna- by stworzyć całkowicie sobie podpo- ślepego poddania się przez ludzkość czony przez wybuch II Wojny Świato- rządkowane Mandżukuo. Nie chodziło siłom natury, przezwyciężenie tych sił wej. Prometejskie bowiem w istocie o stworzenie państw marionetkowych, i zrozumienie, że to człowiek jest – a idee prezentowała powstała wszak już podporządkowanych Rzeczypospolitej, przynajmniej dąży do tego, by być po wojnie „Kultura” Giedroycia, pogło- ale zbudowanie łańcucha solidarności, władcą natury. sem prometeizmu było błyskawiczne który słabszym pozwoli przetrwać w Jednakże ta interpretacja nie za- uznanie przez w pełni już suwerenną konfrontacji z rosyjskim kolosem, o pewniłaby Prometeuszowi obecności Order Świętego Jerzego, prezydent Micheil Saakaszwili wrę- Rzeczpospolitą w 1991 r. Ukrainy, Li- którym już w 1920 r. Marszałek Piłsud- w naszej współczesnej mitologii – swą czył Lechowi Kaczyńskiemu właśnie u stóp odsłoniętego twy, Gruzji, Azerbejdżanu. Przyjazne, ski powiedział stanowczo, zresztą w dzisiejszą żywotność mit o Promete- przez nich wspólnie w Tbilisi Prometeusza częściowo wręcz sojusznicze (wprowa- wywiadzie dla gazety angielskiej: „Bez uszu zawdzięcza przejęciu go i zinter- dzaliśmy wszak Litwę, Łotwę i Estonię względu na to, jaki w Rosji jest rząd, pretowaniu przez Romantyzm. Wedle atamana Petlury walka o niepodle- skiego również Gruzja została napad- do NATO) stosunki z odrodzonymi pań- biały, czy czerwony, zawsze pozostaje tego odczytania, prometejski ogień to głą Ukrainę. W planach Piłsudskiego nięta i podbita przez Armię Czerwoną. stwami, wskazywałyby wręcz na reali- ona zaciekle imperialistyczna”. symbol dążenia człowieka do wolno- obok silnej i sprzymierzonej z Polską Nie było przypadkiem, że setki ucieki- zację prometejskiej idei Marszałka... Kiedy pytałem o współczesne for- ści ducha, ale i możliwości swobodnej Ukrainy powstać miała także nieza- nierów z Gruzji trafiły do przyjaznej im Wkrótce jednak okazało się, że my prometeizmu, wszyscy moi rozmów- ekspresji, także w sferze narodowej, leżna Białoruś. Jak wiadomo, mimo Polski, a jednym z ostatnich działań aktualna jest i druga strona tego me- cy zaczynali od stwierdzenia, że nie jest stąd popularność postaci Prometeusza sierpniowego zwycięstwa zwanego podjętych przez Piłsudskiego, zanim dalu – trwałość imperialnych zakusów on skierowany przeciwko Rosji, wręcz w okresie budzenia się zniewolonych nieco przewrotnie „Cudem nad Wi- odsunął się z życia politycznego, było Moskwy. Zwasalizowanie niepodległej przeciwnie – pragnie jej prawdziwej narodów do walki o niepodległość w słą”, tych ambitnych planów nie udało przyjęcie w szeregi Wojska Polskiego formalnie Białorusi, zbrojna agresja na demokratyzacji, wyzbycia się impe- XIX wieku, także w rozerwanej przez się zrealizować. 108 podchorążych i oficerów rozbitej Gruzję, dążenie do ponownego opa- rialnych zakusów, co jest niezbędną zaborców Polsce. I tu już jesteśmy w Wydawało się, że postanowienia armii gruzińskiej. nowania Ukrainy... Do niedawna idee przesłanką do prawdziwie dobrosą- domu – stąd zaledwie krok do prome- tzw. Pokoju Ryskiego z 1921 r., które- O losach tych Gruzinów, którzy „Prometeusza” starał się realizować siedzkich stosunków. Krzewieniu ta- teizmu, jako ruchu politycznego, po- go niechlubną 90. rocznicę obchodzi- w latach II Wojny Światowej okryli się na miarę swych ograniczonych kon- kiej świadomości poświęcony będzie wstałego w pierwszej połowie XX wie- my w tym roku, położyły kres śmiałej chwałą w szeregach armii polskiej na stytucyjnych uprawnień św. pamięci kwartalnik „Nowy Prometeusz”, które- ku właśnie w odrodzonej w 1918 roku idei. Dominujący w polskiej delegacji wszystkich frontach, a także znaleźli prezydent Lech Kaczyński. Kraje „pro- go sygnalny numer zaprezentowany Polsce, ruchu, który za główny cel endecy, wrodzy planom Piłsudskie- się wśród zamordowanych w Katyniu metejskie” (wedle przedwojennej termi- został podczas konferencji. Pismo to stawiał sobie wspomożenie narodów go, doprowadzili do uznania władzy oficerów WP, udało mi się zrealizować nologii) wystąpiły dzięki niemu solidar- redagowane jest w Warszawie przez nadal ujarzmionych w ich słusznych sowieckiej na Ukrainie i Białorusi, a kilka lat temu film dokumentalny p.t. nie w obronie jednego z nich – Gruzji. Azerbejdżankę, doktorantkę Studiów i sprawiedliwych dążeniach do uzyska- wojska jedynego naszego sojusznika „W rogatywce i tygrysiej skórze”, któ- Zorganizowana przez Lecha Kaczyń- Europy Wschodniej Uniwersytetu War- nia pełnej wolności i suwerenności. – Ukraińskiej Republiki Ludowej pod ry był wielokrotnie emitowany przez skiego wyprawa przywódców Polski, szawskiego, panią Hijran Aliyevą. Twórcą tego prometeizmu był Jó- wodzą Symona Petlury miały zostać Telewizję Polską, więc nie będę ich Litwy, Ukrainy, Łotwy i Estonii wedle Podobnie zdefiniował działania zef Piłsudski – nie piszę Marszałek, w Polsce internowane w tych samych tu opowiadał, zaznaczę jednak, że wszelkiego prawdopodobieństwa ura- założonych przez siebie Studiów dy- bowiem idea ta zrodziła się w jego obozach, które nie tak dawno temu za- „polscy” Gruzini właśnie oraz nasi byli towała Tbilisi od powtórki wkroczenia rektor Jan Malicki. Przewinęło się umyśle dużo wcześniej, niż został ludniali legioniści na rozkaz Komendan- ukraińscy sojusznicy stali się podwa- oddziałów rosyjskich, jak w 1921 r. przez nie już setki młodych ludzi z Marszałkiem, czy Naczelnikiem Pań- ta odmawiający przysięgi na wierność linami organizacji „Prometeusz”, którą Nie jest przypadkiem, że najwyższe Ukrainy, Białorusi, krajów kaukaskich. stwa. Faktem jest wszakże, że wła- monarchom Niemiec i Austro-Węgier. w 1926 r. na polecenie Piłsudskiego odznaczenie Gruzji, Order Świętego Dyrektor Malicki odwołał się do myśli śnie po objęciu sterów nawy państwo- A jednak idea prometejska Mar- utworzył jego bliski przyjaciel, wybitny Jerzego, prezydent Saakaszwili wrę- Piłsudskiego, sformułowanej prze- wej odrodzonej po 123 latach niewoli szałka nie umarła. Przejawem geopoli- działacz polityczny Tadeusz Hołówko. czył Lechowi Kaczyńskiemu właśnie u zeń również w 1920 roku. Marszałek Rzeczpospolitej uczynił wszystko, co tycznej skali, jaką osiągała, była udana Było to zresztą wynikiem kilkulet- stóp odsłoniętego przez nich wspólnie stwierdził wówczas, że satrapią Rosji było w jego mocy, by się tą wolnością próba nawiązania polityczno-militar- nich wcześniejszych działań wiernych w Tbilisi Prometeusza. Po tragicznej białej gardził i zwalczał ją od młodości, dzielić z innymi. Wyrazem tego było nych kontaktów z krajami kaukaskimi, Piłsudskiemu wojskowych z Wydziału śmierci prezydenta Kaczyńskiego zaś z brutalną dyktaturą sowiecką nie konsekwentne dążenie do wspomo- których świeżo uzyskanej niepodległo- Wschodniego II Oddziału Sztabu Ge- Rzeczpospolita wydaje się wyrzekać chce mieć nic do czynienia, natomiast żenia tych państw, które niepodległość ści również zagrażał sowiecki imperia- neralnego. Doprowadziły one do zjed- prometejskich „mrzonek”. marzy o „trzeciej Rosji”, rządzonej de- podobnie jak Polska odzyskały (lub lizm. Tuż przed tzw. Wyprawą Kijowską noczenia się emigracyjnych ruchów Czy prometeizm jest więc istotnie mokratycznie, wyzbytej żądzy podbo- uzyskały) w wyniku rozpadu więzienia w kwietniu 1920 r. osobisty wysłannik niepodległościowych krajów wcielo- czymś przebrzmiałym? A może była jów niebezpiecznych dla wszystkich jej narodów, czyli imperium rosyjskiego. (i przyjaciel) Piłsudskiego, Tytus Filipo- nych siłą do Związku Sowieckiego. to idea od początku chybiona, wyraz sąsiadów. Działo się to ze zmiennym szczęściem wicz, dotarł na Kaukaz i w imieniu Na- Czołowymi postaciami „Prometeusza” polskich ambicji, nie mających opar- Moim zdaniem, dopóki „trzecia – Wojsko Polskie udanie wsparło na czelnika Polski zawarł pakt wojskowy stali się przebywający w Paryżu Ata- cia w realnej sile? Zapytałem o to Rosja” pozostaje nadal tylko marze- przykład Łotwę przeciw zagrażającym z rządem Gruzji, a potem usiłował to man Główny Symon Petlura, repre- kilku uczestników niezwykle interesu- niem, trzeba rozkuć z kajdanów Pro- jej bolszewikom, początkowo też wy- samo uczynić w Azerbejdżanie, gdzie zentujący rząd wolnej Ukrainy i mini- jącej konferencji naukowej „Ruch pro- meteusza, by od Kaukazu do Bałtyku dawało się, że podobnym sukcesem zastała go agresja sowiecka na ten ster emigracyjnego rządu Gruzji, Noe metejski – fenomen europejski”, która ktoś nie zgasił nam nagle płomienia zakończy się wspólna z formacjami kraj. Wkrótce po zawarciu Pokoju Ry- Ramiszwili. odbyła się w Warszawie w dniach 16 i wolności. 7 Kurier Galicyjski * 15 – 28 kwietnia 2011 Pomówmy nie o tym Prezentacja książki „jak trzeba”, ale „jak jest” Ihora Cependy

na wsparcie kultury w szerokim tego Wiadomo, że przy takiej reputacji nikt w Warszawie słowa znaczeniu: „Mecenas i dobro- nie będzie ryzykował robienia tu jakiś czyńca, osoba publiczna z pozytywną inwestycji w tym wątpliwym regionie. reputacją to wzorzec do naśladowania Przed lwowską społecznością stoi naj- dla młodszych, biedniejszych i słab- ważniejsze zadanie – jak najszybciej szych – taki, według nas, miałby być zmienić tą opinię. Bez pozytywnych biznesmen galicyjski”. Oddając słowo zmian nasz region jest skazany na ekspertom Wołodymyr Pawliw zwrócił utratę, nawet tego, co zostało już wy- Wasyl Rasewycz się do nich z następującym stwier- pracowane ciężką pracą. dzającym pytaniem: „Jest jasne, że Logiczną kontynuacją powyższe- „Czy istnieje biznes dzisiejszy biznes w Galicji takim nie go stała się kolejna prelekcja przewod- galicyjski ?” – dyskusja jest. Pytanie brzmi, czy może takim niczącego Komitetu Przedsiębiorców w Galicyjskim Klubie być i czy chce? Czy rozwija się w tym Ziemi Lwowskiej Jarosława Ruszczy- Dyskusyjnym „Mytusa”. kierunku i czy myśli o tym? Dzisiaj wi- szyna. Według niego biznes galicyjski dzimy, że biznes nas nie szanuje, a istnieje, przynajmniej według geo- Na ostatnie posiedzenie Galicyj- my nie mamy do niego zaufania.” grafii, a jego specyfiką jest istnienie skiego Klubu Dyskusyjnego „Mytusa”, Co naprawdę udało się organi- wielu ograniczeń. A już prawdziwym 9 kwietnia, przyszło chyba najmniej zatorom dyskusji, to dobrać dobrych odkryciem był podział biznesu, który chętnych w całym krótkim okresie jego i fachowych ekspertów. Gdy głos zabrał powstał w latach niepodległości, na istnienia. Być może temat miłośnikom szef jednej z największych IT-kompanii „normalny i cyniczny”. Ekspert powie- dyskusji wydał się zbyt nudny i niecie- Ukrainy Eleks Software Oleksij Skryp- dział, że problem leży nie tylko w sfe- kawy, a może słowo „biznes” odstrę- nyk, zaznaczył, że nie będzie mówił rze prawnej ale i na płaszczyźnie mo- czyło chętnych do utarczek słownych. „jak zawsze” ani „jak trzeba”, ale co na- ralnej, ponieważ ten „cyniczny biznes Ale wręcz przeciwnie, rozmowa oka- prawdę o tym myśli. Od początku za- jest uważany jednak za biznes, a nie Ihor Cependa (od lewej) i Jan Malicki zała się jak nigdy konkretna i otwarta deklarował: „Nie chcę być galicyjskim za kryminał”. Ta klasyfikacja współcze- Jeden z liderów GKD „Mytusa”, patriotą, boję się słowa „patriota”. My- snego ukraińskiego biznes-środowiska Wołodymyr Pawliw, w słowie wstępnym śmy tym swoim patriotyzmem, a raczej zasługuje na głębszą uwagę. Rusz- Agnieszka Garbacz wowa część dokumentów pochodzi określił trzy warunki, które powinien idiotyzmem, zniszczyli cały przemysł czyszyn, jako człowiek, który fak- tekst z Głównego Państwowego Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych spełniać galicyjski biznes: patriotyzm, we Lwowie”. Pan Skrypnyk uważa, że tycznie od zera zapoczątkował swoją Tadeusz Krząstek zdjęcia potrzebna jest w jego przekonaniu socjalna odpowiedzialność i orientacja niema żadnych podstaw mówić o biz- produkcję we Lwowie i doprowadził ją 11 kwietnia Studium Euro- nie tylko politologom, historykom, na kulturę. Otwarcie mówiąc, propozy- nesie galicyjskim, jak o szczególnym do poziomu największego eksportera py Wschodniej Uniwersytetu naukowcom i studentom, ale także cja oceny biznesu według takich para- gatunku. Myśli, że warunki do rozwoju odzieży na Ukrainie, ma prawo tak for- Warszawskiego zorganizowa- kadrom dyplomatycznym, pełniącym metrów mogłaby tylko utrudnić sprawę, biznesu są we Lwowie mniej sprzyjają- mować swoje wnioski. Na podstawie ło w Pałacu Potockich, przy aktualnie służbę na placówkach w ponieważ pojęcie „galicyjskiego bizne- ce niż w Centralnej lub na Wschodniej swego doświadczenie tak określił te Krakowskim Przedmieściu w Polsce i w innych krajach. su” pozostało nie do końca sprecyzo- Ukrainie. Z własnego doświadczenie dwie tendencje. „Normalny biznes, w Warszawie, prezentację książ- W dalszej części spotkania za- wanym. Wstęp Pawliwa nie tylko nie wie, że w Galicji ludzie są mniej obo- zasadzie, niczym się nie różni od eu- ki prof. Ihora Cependy – wi- brali głos: dyrektor Instytutu Etnologii wyjaśnił tej kwestii, ale sprowokował wiązkowi, znacznie trudniej określić ropejskiego. Działalność jest prowa- cerektora Przykarpackiego i Antropologii Kulturowej UW prof. cały szereg nowych pytań. datę spotkania, za to więcej tu zawiści, dzona zgodnie z prawem, określane Narodowego Uniwersytetu im. Lech Mróz oraz wykładowca studium Po pierwsze: nawet nie-biznesme- złości i mniej etyki pracy. jest ryzyko inwestycji, szczególnie za- Wasyla Stefanyka w Iwano- płk Tadeusz Krząstek. Prof. Mróz był nowi ciężko zrozumieć słowa modera- Usiłując zdystansować się od kwe- granicznych. Cyniczny – to zjawisko, Frankowsku. Książka – „Mię- zainteresowany, jakimi kryteriami kie- tora o tym, że „patriotyzm – to kiedy stii historycznych, pan Skrypnyk nie charakterystyczne nie tylko dla Ukra- dzypaństwowe stosunki Ukra- rował się autor, dokonując wyboru biznesmen przekłada interes ojczyzny omieszkał zadeklarować swoje życio- iny i dla Galicji w szczególności, jest iny i Rzeczpospolitej Polskiej” dokumentów. Płk Krząstek, który jest nad swój własny”. Ostatnia wypowiedź we kredo: „Nie identyfikuję się z tymi on jednak bardzo rozpowszechniony i (zbiór dokumentów) została autorem książki, ukazującej genezę jest bardzo dyskusyjna, ponieważ „pa- mieszkańcami Galicji, którzy są dumni z żalem stwierdził, że posiada pewne, wydana w Kijowie w 2011 roku, powstania Zbrojnych Sił Ukrainy, ich triotyzm” nie jest kategorią ekonomicz- z SS „Galizien”, a z tymi, dla których nieświadome być może, przyzwolenie dzięki wsparciu Honorowego transformację w latach 1991-2001 ną. W danym wypadku mowa jest nie wzorcem jest metropolita Andrzej społeczeństwa. Tu działalność prowa- Konsula Ukrainy w Rzeszowie oraz politykę bezpieczeństwa Ukrainy o państwie nawet, a o małej ojczyźnie Szeptycki. Z mojego punktu widzenia, dzona jest poza prawem, inwestycje Jerzego Krzanowskiego. Pre- i współpracę w wymienionych obsza- – ukraińskiej Galicji. Temat ten wydaje odbyła się jakaś podmiana bohaterów. wykorzystuje się na kupno posad. Je- zentacji książki dokonał dyrek- rach z Polską i Wojskiem Polskim się jeszcze bardziej śliskim, jeżeli przy- Szeptycki uważał, nie mamy ochrony dyne ryzyko – nie dać się złapać. Kon- tor SEW UW dr Jan Malicki. podkreślił wielokierunkową wartość pomnimy tematy naszych poprzednich demokratycznych praw, praw człowie- kurencję likwiduje się dosłownie, bądź W prezentacji jako gość honorowy książki. Zwrócił uwagę, iż jest ona uczestniczył Radca Ambasady Ukra- bardzo ważnym zbiorem dokumen- dyskusji, gdzie nie określono kwestii ka, które określone są prawami przyro- drogą stworzenia takich warunków, iny Mychajło Statkiewicz oraz Konsul tów, które dotąd nie były publikowane czym teraz jest Galicja i kim są współ- dy. Nie mamy metodologii pozytywne- w jakich przestaje być zagrożeniem”. Jerzy Krzanowski. w mediach, a tylko w bardzo specja- cześni jej mieszkańcy. W tym wypadku go tworzenia społeczeństwa. Znacznie Cyniczny biznes ma swoje podłoże Dr Jan Malicki zapoznał uczest- listycznych periodykach, dostępnych dziwną jest teza Wołodymyra Pawliwa, mi bliżej do poglądów „białych anglo- i szczególne pochodzenie. Główny- ników prezentacji z dorobkiem twór- dla kadr dyplomatycznych. Dokumen- że „interes galicyjskiego biznesu nie saskich protestantów”, którzy uważają, mi jego uczestnikami są dzieci pań- czym oraz działalnością dyploma- ty, które zawiera książka oddają także powinien stać ponad interesem Ga- że ważniejsze od dochodu jest zaufa- stwowych funkcjonariuszy wysokiego tyczną autora książki, który od kilku stan stosunków dwustronnych na da- licji i jej mieszkańców”. To tak, jakby nie, a rzetelność od kapitału. Rzadko szczebla, pracowników organów fi- lat uczestniczy także w życiu nauko- nym etapie współpracy obu krajów. przywołać stwierdzenie, że „dążenie wspominają Boga, ale mają go w skalnych, milicji, urzędu celnego, co wym SEW UW, jest współorganizato- Za trafne posunięcie autora uznał do dóbr materialnych nie może prze- sercu”. Swoją kolejną myślą Oleksij praktycznie zapewnia im nietykalność rem wielu przedsięwzięć naukowych, zamieszczenie dokumentów, doty- ważać nad dążeniem do dóbr ducho- Skrypnyk podważył podstawową tezę i stwarza odrębną kastę. dotyczących współpracy i stosunków czących współpracy wojskowej, w wych”. A jednak ta „dziwna” z pozoru dyskusji o możliwości lokalno-patrio- Jarosław Ruszczyszyn ze zdzi- polsko-ukraińskich oraz wymiany na- tym Ukraińsko-Polskiego Batalionu teza znalazła jednak swoje fachowe tycznego podejścia do biznesu: „Po- wieniem wyciągnął wniosek, że cy- ukowej studentów. Sił Pokojowych ONZ, włącznie z za- uzasadnienie w toku dalszej dyskusji. winniśmy wyjść poza ograniczenia, niczny biznes przeważa właśnie w re- W wystąpieniu wprowadzającym łączonymi schematami struktur orga- Po drugie: kontrowersyjną była sprowadzające go do regionu. Lokalna ligijnej Galicji. Tak, że niestety w kon- do dyskusji Jan Malicki podkreślił, że nizacyjnych tej historycznej dzisiaj już myśl moderatora o socjalnej odpowie- innowacyjna elita powinna walczyć nie kurencji moralnego, czyli normalnego książka Ihora Cependy jest pierwszą jednostki, która przez kilka lat pełniła dzialności biznesu. Wołodymyr Pawliw na lokalnym rynku, a na globalnym. biznesu z cynicznym przeważa ten publikacją, która ukazała się na ten służbę w warunkach szczególnego uważa, że podstawą w tych stosun- Bez tego będziemy skazani by być re- ostatni. Nie bacząc na to, u religijnych temat w takiej formie w ciągu całego zagrożenia na terenie byłej Jugosławii. kach powinna być ścisłe wzajemne gionem, który eksploatują inni. Musimy mieszkańców Galicji, czemuś prowa- dwudziestolecia. Redaktorem wydaw- Płk Krząstek zaproponował, żeby wy- oddziaływanie (partnerstwo) pomię- określić kierunki rozwoju, mający dać dzenie cynicznego biznesu nie wyzy- nictwa jest pierwszy Ambasador Ukra- dawca przekazał również książkę do dzy „sprzedającymi i klientami”, stąd nam odpowiedź, jakim chcemy widzieć wa wyrzutów sumienia. Ruszczyszyn iny w Polsce prof. Petro Sardaczuk. biblioteki Akademii Obrony Narodowej ogólna jedność „narodu Galicji”. Przy nasze państwo. Bo jeżeli ”swój do uważa, że rolę moralnego sędziego Prezentując książkę, Cependa oraz Centralnej Biblioteki Wojskowej. tym naród musi być bardziej oddanym swego po swoje”, to znaczy, że wybie- powinna wziąć na siebie cerkiew. zwrócił uwagę na jej układ tematyczny. Sugerował także, żeby książka wy- Składa się ona z pięciu bloków proble- dana została w języku polskim i tym i pewnym klientem biznesu. Ta teza nie ramy zamiast nowoczesności - swoje. Tym sposobem zadeklarowane mowych: zbioru umów międzynarodo- samym stała się dostępna szerszemu raz była zgłaszana w okresie tzn. na- I nasz kompleks nie pozwoli nam wy- pytanie: „Czy istnieje halicki (galicyj- wych regulujących zasady współpracy gronu historyków i politologów. rodowego romantyzmu. Jednak nigdy znać przewagi innego producenta”. ski) biznes?” płynnie przemieściło Ukrainy i Polski, dokumentów niższej Na zakończenie prezentacji autor nie została zrealizowana, przez zało- Według kierownika IT-kompanii Eleks się na płaszczyznę omówienia biz- rangi, regulujących wzajemne stosunki ofiarował książkę z dedykacją i auto- żone w niej a prori ograniczenia. Hasło Software, szczególnie szkodliwym dla nesu „po halicku”. Nie zważając na polityczne, współpracę w sferze eko- grafem wszystkim pracownikom dydak- „Swój do swego po swoje” wyzwalało międzynarodowego wizerunku Lwo- to, że główna kwestia pozostała bez nomicznej, wojskowej, kulturalno-nau- tyczno-naukowym SEW UW oraz stu- wątpliwości nawet u galicyjskich polity- wa i regionu jest nacjonalizm… Dla odpowiedzi, dyskusja na najbardziej kowej, wspólnych tradycji i ochrony dentom, uczestniczącym w prezentacji ków lat 20-30 XX wieku. biznesmena wydaje się dziwnym, że drażliwy temat, została rozpoczęta. miejsc pamięci narodowej. i promocji książki. W dniu następnym I po trzecie: według Pawliwa, zo- kiedyś „wieloetniczny i wielokulturowy Uczestnikom dyskusji pozostaje tylko Radca Mychajło Statkiewicz wyra- prof. Ihor Cependa wygłosił wykład rientowany na kulturę biznes, to taki, Lwów”, tak szybko zamienił się w ja- życzyć powodzenia, bo leży to w na- ził uznanie dla autora książki za pod- otwarty dla studentów Uniwersytetu nadwyżki którego mają być skierowane kiegoś ”nacjonalistycznego straszaka”. szym wspólnym interesie. jęcie tematu. Książkę, której podsta- Warszawskiego. 8 15 – 28 kwietnia 2011 * Kurier Galicyjski Przegląd wydarzeń

Agnieszka Ratna Przedświąteczne zabiegi tekst i zdjęcia W ostatnim tygodniu przed Wiel- wołyńskich gospodyń kanocą, nazwanym przez pamięć Męki Pańskiej, Wielkim, najwięcej prac miały kobiety. Do czwartku, który jeszcze nazywano czystym, gospo- dyni powinna była pobielić chatę, wszystko przeprać, przemyć wszyst- kie naczynia. Wieczorem szło się do Zadumy cerkwi i świecą, stamtąd przyniesioną, u grobu pustego, znaczono na suficie krzyż, co stanowi- radości ze spotkania ło ochronę od wszelkiego zła. Dopiero Swietłana Kostiukiewicz ― wtedy brano się za pieczenie ciasta. pisanki tradycyjne Zmartwychwstałego, To był cały rytuał, do którego kobieta pokoju, nadziei, przywdziewała czystą koszulę. Ciasto jajka smacznego mieszano zazwyczaj na drożdżach. A i udanego oblewanego! gdy dwa razy wyrastało, gospodyni ze słowami: „Panie, błogosław swoim Niech się nie zgubi Duchem Świętym”, rozpoczynała wy- wśród tylu pisanek kładanie ciasta, zdobiąc je po wierz- Świąt sens prawdziwy chu krzyżem i kłosami z ciasta. Babek wielkanocne atrybuty wołyńskie – Jezus-Baranek. (zwanych paskami) pieczono dużo, żeby starczyło nie tylko dla domowni- ków, ale i dla ubogich. Do kościoła tylko z serweta- mi Ludmiły Tereszczuk Gdzie gosposia najsprawniejsza, tam paska najsmaczniejsza Pieczenie babki – rzecz nieprosta. Nie każdej, nawet najbardziej doświad- czonej gospodyni, ta rzecz zawsze się udaje. Babki zwane paskami pieczono raz do roku i każda gospodyni starała się zrobić ją najsmaczniejszą. Wiado- mo, że wiele zależy od umiejętności, ale również od składników. Jaj kła- dziono czasem do 130 sztuk. Ciasto mieszano przez godzinę. Miało ono Swietłana Kostiukiewicz ― pisanki upominkowe odchodzić od ręki. Formy zapełniano na jedną trzecią bo podczas piecze- Przed Wielkanocą wszystkie ba- „Nasze rzemiosło – to rzecz ro- nia ciasto podejdzie. Gotową paskę zary Wołynia zastawione są lakiero- dzinna. – opowiada artystka – Córka przykrywano ściereczką, żeby doszła. wanymi koszykami z Zakarpacia. Ale szkicuje dawne wołyńskie wzory, a Panowało mniemanie, że przed wy- wyroby miejscowych mistrzów są dla ja przenoszę je na płótno. Moje ha- piekiem należy zasłonić okna – żeby nich godna konkurencją. Na przykład fty dawno znane są poza granicami na stole obrus od Ludmiły Tereszczuk ktoś nie rzucił uroku, gdy spojrzy przez Olga Awdijuk ze Starowyża nie na- Ukrainy. Są one w Polsce, Kanadzie, okno. Nie trzeba chodzić po kuchni, dąża wywozić na targ swoich prac. Rosji i USA. Sekret ich popularności Przepisy świąteczne żeby babka spokojnie rosła, ale gospo- Zabierane są prosto spod domu, a jest prosty – bardzo lubię swoją pracę dyni też nie może siadać, bo ciasto się przed Wielkanocą jest dosłownie i zazwyczaj siadam do maszyny z czy- Dina Wrońska z wsi Kozłowa podzieliła się z czytelnikami „Kuriera Galicyj- skiego” swoim przepisami świątecznymi, które przekazał jej babcia. nie uda, nie wyrośnie. Każda gospody- „pielgrzymka” chętnych. stym sercem i dobrymi zamiarami”. ni pilnie strzeże swojego przepisu na „Mistrzowie, tworzący swe wyroby Po skończeniu wszystkich zajęć smaczną paskę. na sprzedaż wykorzystują specjalną domowych, w Wielką Sobotę wieczo- Paska tradycyjna Na 1 litr mleka: 18 żółtek i 2 całe jajka, 3 szklanki cukru, 200 gr. margaryny, A propos. Żadnej z potraw świą- wiklinę, która w starowyżskim regionie rem, gospodyni szykuje koszyk do 100 gr. drożdży, 100 gr. wódki i 3 łyżki stołowe oleju. Mąki dodawać tyle, żeby tecznych gospodyni nie próbuje – ści- nie rośnie, – opowiada kobieta – Głów- święcenia. Na Wołyniu zawsze wkłada- ciasto nie było za rzadkie. śle dotrzymuje się 40-dniowego postu. nym surowcem moich koszyków są ją do niego paskę, kraszanki lub pisan- Mleko należy sprażyć i schłodzić. Do ciepłego dodać cukier i przegotowany korzenie sosny, które sama wydostaję ki, kiełbasę, sól, masło i ser. Niektórzy ciepły olej. Miesimy ciasto bez jajek i margaryny. Gdy pierwszy raz wyrośnie W koszyczku – paska, spod ziemi. Dobrze, że okolice u nas dodają jeszcze jabłka, miód, żołądek dodajemy resztę składników i miesimy „na gęsto”. kiełbaska piaszczyste i można je wydobyć bez wieprzowy faszerowany mięsem i za- i święcone jajeczko trudu. Na Polesiu od wieków wyko- pieczony w piecu. Koszyk przykrywają Kiełbasa domowa Na północy Wołynia jajka do dziś rzystywano ten surowiec. Jeszcze mój haftowana serwetą i idą na całonocne A jakaż to wołyńska Wielkanoc bez pachnącej domowej kiełbasy. Dina dnia kraszą w łupinkach cebuli. Na po- ojciec i dziad uprawiali to rzemiosło”. nabożeństwo, które trwa 5-6 godzin. Wrońska przygotowuje ją w taki sposób. Półtłustą wieprzowinę i wołowinę graniczu z województwem lwowskim Przygotować sobie materiał na ko- Święci się pokarmy po nabożeństwie. przepuścić przez maszynkę przez grube sitko. Posolić, popieprzyć, dodać robią pisanki. W latach „sowieckich” szyki trzeba na jesieni. Bywa, że jeden Ludzie stają wokół cerkwi, palą świe- czosnku i dobrze wymieszać. Odstawić, żeby „przeszło” na 2-3 godziny. Far- tradycje pisankarstwa prawie zanikły. korzeń ciągnie się na 10 m. W domu ce i grzeją ręce w ich płomieniach, szem nabijamy wieprzowe kiszki, dobrze przed tym oczyszczone i namoczone Malarka Swietłana Kostukiewicz to kobieta oczyszcza korzeń i zwija go nie pozwalając im zagasnąć. Po pro- w osolonej wodzie. Kiełbasę pieczemy w piecu lub piekarniku. jedna z niewielu entuzjastek, która w kłębek. Schnie w ciepłym pomiesz- cesji kapłan ze słowami „Chrystus postanowiła odrodzić dawne tradycje. czeniu przez trzy dni. Tak wysuszony Zmartwychwstał” obchodzi wiernych My odczuwamy, że w przyrodzie Lekcje tej sztuki, prowadzone przez korzeń można przechowywać przez i święci przyniesione pokarmy. Tej Wiosna 2011 Zbliża się święto Wielkiej Nocy. Swietłanę są bardzo popularne nie długi czas i w każdym momencie moż- nocy nikt nie śpi, nawet dzieci. W obej- tylko wśród dzieci, ale i dorosłych. na go wykorzystać. Przez zimę pani ściach przez noc pali się światło. Po Dzień dobry wiosno, witam Ciebie, Kochamy wiosnę za Wielkanoc, „Tradycyjna kolorystyka pisanek Olga plecie koszyki. To zajęcie bardzo powrocie do domu i wspólnej modli- Przyszedłem z tobą porozmawiać Za Wielki Post, za świętą spowiedź, wołyńskich – to kolor czerwony z bia- spodobało się byłej księgowej. A i mąż twie „Ojcze Nasz” domownicy siadają O różnych sprawach, o pogodzie, Za bicie dzwonów w Zmartwychwstanie, łym ornamentem woskowym, – mówi też jest zadowolony, bo w domu ma do stołu. Śniadanie rozpoczyna się od Czy przyleciały już żurawie… w kościołach radosne śpiewanie. Swietłana – Takie są i kolory herbu Wo- posprzątane, nagotowane i jeszcze kawałka święconej paski, jajka i soli. łynia. Jako ornament wykorzystywane żona pieniądze zarabia. Dziatwa najwięcej uciechy ma z pró- Po mroźnych, zimnych, długich nocach W kalejdoskopie świąt, wydarzeń, są archaiczne wzory: znaki solarne, Pełne ręce roboty przed Wielka- by czyja pisanka jest najmocniejsza. Pierwiosnek sprawia radość oczom, Co wiosna każdy rok przynosi, pająki, słoneczka, runy, ośmioramien- nocą ma wołyńska hafciarka Ludmiła Łupki z rozbitych pisanek zakopuje się Zielone nóżki, biały kwiatek, Tragedia 10 kwietnia na gwiazdka(symbol słońca), ornament Tereszczuk. Żeby zdążyć wykonać na polu – żeby dobrze rodziło. Nie po- Najlepszy dar dla dziewcząt, matek. Modlitwy za umarłych prosi. falisty(symbol wody), grabelki (symbol wszystkie zamówienia wstaje przed zwala się, żeby okruszki święconego deszczu), trójkąty, siateczka (zaora- świtem. Bez haftowanej serwety z padały na podłogę. Wiosna przychodzi, kiedy wiśnia Mamy nadzieję, że tą wiosną Wystroi się białym welonem Nareszcie padnie wyrok „Santo”. ne pole), sosenki (tradycyjne drzewo motywem „Chrystus zmartwychwstał” Uważa się, że w noc Wielkanocną I stoi tak, jak narzeczona Błogosławiony Ojcze Święty Wołynia). Tego rodzaju ornamentyka do przykrycia koszyka ze święconym niebo otwiera się dla naszych modlitw, Z bliskim sąsiadem, młodym klonem. Z radością w sercu czekam na to. świadczy o rolniczej przeszłości przod- nie obchodzi się żadna wołyńska go- dlatego mieszkańcy Wołynia szczerze ków, zamieszkujących ziemię wołyń- spodyni. A i obrus na stół świąteczny dziękowali Stwórcy za radosne święta W czas, kiedy wierzba rzuca bazie, Jerzy Kamiński ska i ich ścisłym kontakcie z przyrodą. powinien być co roku nowy. i prosili o dalsze łaski dla siebie i rodziny. Te piękne zielone warkocze, 23.03.2011 r., Stary Skałat 9 Kurier Galicyjski * 15 – 28 kwietnia 2011 Jubileusz profesora Leszka Mazepy

Jurij Smirnow w języku ukraińskim. W pierwszej tekst i zdjęcia autor bardzo dokładnie opisuje wy- darzenia, związane z powstaniem W sali Akademii Muzycz- Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi nej we Lwowie odbyła się Lwowskiej i wkład Polaków w kultu- niecodzienna uroczystość. rę Lwowa. W swoich wypowiedziach Profesorowie, wykładowcy, koledzy profesora podkreślali że za Zakwitły doktoranci Akademii, przed- symboliczny można uznać fakt, że już żonkile stawiciele Towarzystwa historia TKPZL zaczyna się od niego Kultury Polskiej Ziemi – znawcy muzyki i muzykologii. Po- na wiosny powitanie. Lwowskiej, przyjaciele, ko- twierdza się określenie, że „muzyka Posłuchaj – ledzy zgromadzili się, żeby łagodzi obyczaje”. Warto też nad- biją dzwony! uczcić jubileusz profesora mienić, że konsul Marcin Zieniewicz To jest Leszka Mazepy. I nie byle złożył serdeczne życzenia w imieniu ZMARTWYCH- jaki – jubileusz 80-lecia. konsula generalnego i podkreślił, że WSTANIE. „kultura łączy”. „Na sali są przyjaciele Piękna data! Pan profesor był profesora, Polacy i Ukraińcy. Wszyscy jak zawsze pełen sił, twórczej ener- wysoko cenimy determinację Pana w gii i pogody ducha. W pierwszym rzędzie rodzina – syn, synowa, wnu- ki. Nie było tym razem córki – dr Te- resy Mazepy, która z powodzeniem kontynuuje dzieło Ojca, jest również znanym muzykologiem, naukow- cem. Obowiązki na Uniwersytecie Rzeszowskim nie pozwoliły jej przy- jechać do Lwowa. Wśród obecnych – dawni koledzy profesora Mazepy – profesorowie Akademii Muzycz- nej, Ukraińcy, Polacy. Obecni byli Artur Mykytka, Jurij Łuciw, Stefa- nia Pawłyszyn, Maria Tarnawiecka, Luba Kijanowska etc. Obecny był również przedstawiciel Konsulatu profesor Leszek Mazepa

Rodzina, przyjaciele i wpółpracownicy jubilata sprawie założenia Towarzystwa w ko Polacy, lecz też przedstawiciele 1989 roku. Trzeba było sporo odwagi innych narodowości. W pierwszym Generalnego RP we Lwowie konsul dacz polskiej historii Lwowa. Trzecia „dawnych dobrych czasów”, cza- i poświęcenia”. W imieniu Ministra zarządzie TKPZL też było dla nich Marcin Zieniewicz, prezes TKPZL twarz – profesor muzykologii Uniwer- sów młodości. Było w tym dużo ser- Kultury i Dziedzictwa Narodowego miejsce. Zbliżenie ludzi różnych Emil Legowicz, wiceprezes Zbi- sytetu Rzeszowskiego, organizator deczności dla jubilata. RP konsul wręczył prof. Leszkowi narodowości jest nam bardzo po- gniew Jarmiłko, członek zarządu rzeszowskiego Towarzystwa Mu- Prof. Kijanowaka podkreśliła, że Mazepie specjalna nagrodę za dzia- trzebne. Nad tym pracuję teraz w FOPnU Marek Gierczak. zycznego i Konferencji naukowych Leszek Mazepa był pierwszą oso- łalność społeczną i kulturalną. Bar- Rzeszowie. Organizowaliśmy już Akademię jubileuszową prowa- „Musica Galiciana” w Rzeszowie. bą, która zainteresowała się historią dzo serdecznie przywitali prof. Ma- 13 konferencji międzynarodowych, dziła prof. Luba Kijanowska, która Czwarta twarz – uczony muzykolog, muzyki w Galicji, podkreślał jej bo- zepę – prezes TKPZL Emil Legowicz gdzie wystąpiło około 150 uczo- bardzo ciepło podkreśliła najważ- badacz historii muzyki lwowskiej i ga- gactwo, wypływające ze współpracy i wiceprezes Zbigniew Jarmiłko. „Je- nych z Ukrainy”. niejsze osiągnięcia naukowe i dy- licyjskiej, autor ponad 500 publikacji ludzi i tradycji różnych narodowości, steśmy dumni, że założycielem na- Profesor Leszek Mazepa jest pe- daktyczne jubilata. Rzeczywiście, naukowych. które przez wieki żyły i pracowały szego Towarzystwa był taki człowiek, łen sił i energii. Żyje nie swymi osią- prof. Leszek Mazepa osiągnął w Po korytarzach Akademii Mu- jako dobrzy sąsiedzi. „Postać Lesz- jak Pan – powiedział Emil Legowicz. gnięciami, lecz tym co jeszcze chciał swoim życiu tak wiele, że wystar- zycznej płynęła muzyka, towarzy- ka Mazepy przypomina postać Ka- Ogłoszono też liczne telegramy gra- by zrobić. Myśli o nowych projektach czyło by co najmniej na cztery osoby. sząca całej uroczystej akademii. rola Mikulego, który w muzyce XIX tulacyjne od kolegów, organizacji, naukowych, o encyklopedii „Galicja Otóż pierwsza twarz Leszka Mazepy Nie było to specjalnym pomysłem wiecznego Lwowa dążył do syntezy uczelni, np. katedry Muzykologii w latach 1772-1918”. Tę publikację – wieloletni wykładowca docent, pro- organizatorów, lecz zwykłą codzien- tradycji różnych kultur. Nie tylko Uniwersytetu w Czerniowcach. widzi jako wspólny polsko-ukraińsko- fesor Akademii Muzycznej we Lwowie, nością lwowskiego Konserwatorium polskiej czy ukraińskiej, ale też or- Profesor Mazepa, dziękując austriacki projekt. Jubilata pociąga kompozytor, dziekan, wychowawca – studenci w ten sposób na kory- miańskiej i rumuńskiej” – stwierdziła wszystkim, powiedział: „Książka ta perspektywa nowych osiągnięć na- całej plejady ukraińskich studentów i tarzach gmachu doskonalą swoje Kijanowska. jest o moim życiu, dlatego, że całe ukowych. Takie podejście do życia doktorantów. Druga twarz profesora umiejętności i prowadzą próby. Ale Z okazji jubileuszu profesora uka- moje życie to muzyka, studenci, ko- świadczy o wielkiej energii i wielkim – jeden z organizatorów i pierwszy w tych okolicznościach stworzyło zały się dwie jego nowe publikacje. ledzy i sprawy Polaków we Lwowie. potencjale naukowym. Oznacza to, prezes Towarzystwa Kultury Polskiej to specyficzną atmosferę „miłego, Symboliczne – jedna pod tytułem Polskie Towarzystwo było założo- że wszyscy będziemy świadkami Ziemi Lwowskiej, człowiek bardzo rodzinnego domu”, w którym przez „Rozmyślania i wspomnienia o Lwo- ne właściwie w tej sali. Trzeba było nowych prac naukowych i działań zasłużony w krzewieniu polskości, wiele lat żył i pracował Leszek Ma- wie i Lwowiakach” w języku polskim sporo odwagi kierownictwa Konser- społecznych tej utalentowanej i peł- odrodzeniu tożsamości lwowskich zepa. Tę atmosferę podtrzymywali (wydawcą był „Kurier Galicyjski”), watorium lwowskiego żeby udostęp- nej energii osoby. Życzymy mu „Sto Polaków, ożywieniu polskiej kultury jego koledzy i koleżanki w swoich a druga – „Lwów i Galicja w niektó- nić nam tę salę. Wśród pierwszych lat !” i o wiele więcej. we Lwowie i całym obwodzie, ba- gratulacjach i wspomnieniach z rych publikacjach muzykologicznych” członków Towarzystwa byli nie tyl- KG 10 15 – 28 kwietnia 2011 * Kurier Galicyjski Przegląd wydarzeń Krzyż na miejscu Nie podawajcie obozu śmierci ręki Szpicerowi

Wasyl Rasewycz wybór? W niemieckiej strefie okupa- na Cytadeli Lwowskiej cyjnej czekała na nich pewna śmierć, Pomysł postawienia zresztą byle jaka nauka w Generalnym pomnika polskim profeso- Gubernatorstwie była dla Polaków za- rom, rozstrzelanym w 1941 r. kazana. Należało opierać się radziec- na Wzgórzach Wuleckich kiej władzy? Było by to głupie, wręcz mija się z celem, ponieważ niemożliwe. Jednak najbardziej obu- współpracowali oni z bol- rzają mnie słowa pana Szpicera, gdzie szewikami. Tak uważa mer wnioskuje, że współpraca polskich Lwowa w latach 1991-1994, profesorów z władzą radziecką była Wasyl Szpicer. wystarczającą przyczyną dla nazistów do tego, by ich wymordować. Kieru- 4 kwietnia, gdy we Lwowie świę- jąc się tą logiką, należało rozstrzelać towano 21 rocznicę podniesienia nie- większość mieszkańców Zachodniej biesko-żółtej flagi na miejskim ratu- Ukrainy, którzy świętowali zniszcze- szu, Wasyl Szpicer ogłosił: „We Lwo- nie państwa Polskiego i przyłączenie wie planuje się postawienie pomnika zachodnio ukraińskich ziem do ra- tak zwanej elicie polskich profesorów. dzieckiej Ukrainy. Związek Radziecki Niech będzie na sumieniu obecnego wykorzystał dla ukrycia swojej agresji lwowskiego i ukraińskiego środowi- przeciwko Polsce „ukraińską kartę”. ska naukowego gorące poparcie dla Dla dalszej realizacji tej polityki, trzeba tego projektu. Chcę jedynie przypo- było wraz z sowietyzacją przeprowa- mnieć, że ci polscy profesorowie z dzać ukrainizację Zachodniej Ukrainy. ochotą szli na służbę do bolszewickiej Nie zważając na przeprowadzaną siłą władzy, nie patrząc na to, że bolsze- ukrainizację wydziałów, polscy pro- wicy wraz z nazistami zniszczyli ich fesorowie wciąż wykładali. W końcu kochaną ojczyznę – Polskę”. ukraińskich profesorów praktycznie żałobna uroczystość na Cytadeli Lwowskiej W ramach potwierdzenia swojej nie było. Wśród rozstrzelanych, we- „głębokiej” historycznej wiedzy, były dług logiki pana Szpicera, powinni się Konstanty Czawaga Odpowiednie materiały zostały o tysiącletniej historii sąsiedztwa na mer miasta dodał, że gdy w grudniu byli znaleźć wszyscy ukraińscy stu- tekst i zdjęcia przekazane ze Służby Bezpieczeń- tym terenie Polaków, Ukraińców i Ży- 1939 r. omawiano projekt utworzenia denci, którzy studiowali na radzieckich stwa Ukrainy, o czym poinformowała dów oraz przestrzegł przed ideologią Lwowskiego Państwowego Uniwersy- wydziałach. Nie chciałbym sprowa- 11 kwietnia w ramach ob- w swoim słowie przedstawicielka rady neonazizmu. tetu, właśnie ze względu na naciski ze dzać tej tragedii do groteski, ale Wa- strony polskich profesorów, zrezygno- syl Szpicer również powinien był być chodów Międzynarodowego miejskiej Lwowa Wira Laskowska. Lwowska Cytadela została wznie- wano ze słowa „Ukraiński”. Tłumacząc rozstrzelany, ponieważ ukończył „bol- Dnia Wyzwolenia Jeńców z Minister kultury Ukrainy Mykoła Kuły- siona na wzgórzu w centrum miasta, to wydarzenie, dodał: „Fakt ten świad- szewicką” uczelnię, a później jeszcze Obozów Koncentracyjnych po niak oraz wiceprzewodniczący miasta w połowie XIX wieku, według planów czy nie tylko o tym, że polscy profe- bardzo długo pracował „na bolszewi- Lwowa Wasyl Kosiw zapewnili, że z architektów austriackich. Nigdy nie raz pierwszy upamiętniono sorowie byli biscy okupacyjnej bolsze- ków”. Coś mi się wydaje, że szanowny czasem na terenie Cytadeli powstanie była wykorzystana w celach wojen- miejsce kaźni jeńców wojen- wickiej władzy i uważali za słuszne pan nie siedział w ukryciu i dywersją nych na Cytadeli we Lwowie, pomnik, upamiętniający ofiary nazi- nych. Służyła potrzebom garnizonów konsultowanie się z nią, a nie z ukraiń- na kolei się nie zajmował. gdzie w latach okupacji hitle- stowskiego obozu „Stalag 328”. Jed- austriackich, polskich, sowieckich. skimi profesorami, ale i nie szanowali Mnie, jako historyka, oburza otwar- rowskiej znajdował się obóz nak nikt z organizatorów nie wyjaśnił W 1941 roku zabudowania fortyfika- wszystkiego, co ukraińskie”. te kłamstwo, które padło w kolejnym koncentracyjny „Stalag 328”. dlaczego na poświęconym krzyżu nie cyjne wraz z całym terenem zostały Niełatwo historykowi czyta się ta- zdaniu: „Czemu Niemcy, którzy weszli Z pośród 284 tys. jeńców wo- ma żadnej tablicy. przystosowane pod obóz koncentra- kie „odkrycia” człowieka starszego, a do Lwowa w 1941 r., w pierwszej kolej- jennych zginęło tam ponad Uroczystość żałobna na Cytade- cyjny dla jeńców z Armii Czerwonej. do tego byłego mera Lwowa. Nie za- ności zaaresztowali i rozstrzelali pro- 142 tys. osób różnej narodo- li Lwowskiej zjednoczyła w tym dniu Dokonano tam też masakry na żoł- trzymam się na moralno – etycznym fesorów – Polaków, przecież Polska wości. osoby o różnych poglądach politycz- nierzach włoskich, którzy po klęsce poziomie pana Szpicera, który 70 lat jako państwo już nie istniało i polscy nych, wyznaniach religijnych i naro- pod Stalingradem próbowali wycofać po tragedii, twierdzi, że ofiary zasłuży- profesorowie nie stanowili dla nich Po długich latach starań wznie- dowości. Jurij Szuchewicz, wieloletni się z wojny i sojuszu z Hitlerem. Aż ły sobie na taką śmierć. Bo jak jeszcze jzagrożenia. Do tego, Niemcy mieli siono tam krzyż, który wraz z ducho- więzień obozów sowieckich oraz do lat 90. teren lwowskiej Cytadeli był można odebrać jego słowa? Radziec- prawdziwych wrogów politycznych – wieństwem grekokatolickim i prawo- działacz społeczny ostro skrytykował zamknięty. Ostatnio został chaotycz- ka retoryka Wasyla Szpicera również ukraińskich nacjonalistów, którzy w sławnym poświęcił też ks. Władysław przystosowanie jednego z bastionów nie zagospodarowany, są tam m.in. zwraca uwagę, bo już dawno nie 1941 r. samowolnie ogłosili akt odro- Biszko z kościoła rzymskokatolickiego. Cytadeli na restaurację oraz zapytał, hurtownie, magazyny, garaże. spotykałem się w publicystyce z wy- dzenia ukraińskiego państwa. Ich nazi- Wieniec i kwiaty pod krzyżem złożyli dokąd wywieziono znalezione tam W ramach obchodów Międzyna- rażeniem „tak zwana elita”. Chciałbym ści zaczęli aresztować później. Pewnie m.in. konsul RP we Lwowie Marcin szczątki jeńców. Zaznaczył też, że rodowego Dnia Wyzwolenia Jeńców kategorycznie zaprzeczyć temu panu - Niemcy wiedzieli o czymś, o czym nasi Zieniewicz i prezes Towarzystwa Kul- dzięki interwencji społeczności lwow- z Obozów Koncentracyjnych uczczo- na wzgórzach Wuleckich rozstrzelano uczeni nie chcą mówić”. tury Polskiej Ziemi Lwowskiej Emil Le- prawdziwy kwiat polskiej i lwowskiej Nie, panie Szpicer, ukraińscy na- gowicz. Ta tragedia pozostała w pamięci nauki. Dziwi mnie niezmiernie fakt, cjonaliści w tym czasie nie byli wro- rodowitych lwowian. O tym pisano w ga- że dzisiaj przychodzi komuś do głowy gami Niemców, oni ściśle z Niemcami rehabilitowanie i tłumaczenie zbrodni kolaborowali… zetach jeszcze po II wojnie światowej, a nazistowskich, mało tego – zrzucanie Chciałbym zakończyć słowami lu- potem podczas sądu nad zbrodniarza- winy na same ofiary. W normalnym dowego powiedzenia: „Chroń nas Boże mi ze „Stalagu 328”. Został nawet na- społeczeństwie nikt nie podałby ręki od takich przyjaciół, bo z wrogami po- kręcony film fabularny „Iwanna”, zostały takim ludziom. radzimy sobie sami”. Panie Szpicer, za wydane dokumenty archiwalne. To, że pan Szpicer udał się do co pan tak nie lubi Ukrainy? Prezes lwowskiej organizacji ob- otwartych fantazji i przekręcania historii (Tekst został pierwotnie wodowej kombatantów Ukrainy Timo- jest faktem. Bo co zarzuca on ofiarom? opublikowany na blogu au- fiej Machoniok z rozmowie z „Kurierem” To, że po utracie swojej ojczyzny nadal tora, na portalu zaxid.net., powiedział, że po odzyskaniu niepodle- wykładali w radzieckich uniwersyte- tytuł pochodzi od redakcji.) głości Ukrainy kombatanci wielokrot- skiej na Cytadeli wstrzymano budowę no też pamięć byłych jeńców Obozu tach ukraińskim studentom? Mieli jakiś nie apelowali do władz miejscowych, centrum rozrywkowego. Janowskiego we Lwowie oraz złożo- do przewodniczącego miasta Lwowa „Nienawiść nigdy nie jest jedno- no kwiaty i zapalono znicze przy po- MY „Włóczęgi”, a Ty? Andrija Sadowego, aby wznieść na stronna, a rozpowszechnia się jak mniku Ofiar Faszyzmu. We wspólnych Nowy polski teatr młodzieżowy stale eksperymentuje. Pracujemy w sty- Cytadeli pomnik ofiarom obozu kon- wirus na wszystkie pozostałe narody modlitwach uczestniczyli księża z ko- „Włóczęgi” zaprasza zainteresowaną lu asocjatywnego teatru, czarnego te- centracyjnego. „Dopiero w zeszłym – zauważył Meylakh Szeykhet, przed- ścioła rzymskokatolickiego, ukraińskie- młodzież polską (i nie tylko) do współ- atru, teatru absurdu – nie zapominając roku – otrzymaliśmy odpowiedź z rady stawiciel wspólnoty żydowskiej we go kościoła grekokatolickiego i kościo- pracy. Tworzy się on przy Ludowym o utworach klasycznego repertuaru. miejskiej – nie ma podstaw do upamięt- Lwowie. – Dlatego i Ukraińcy, i Polacy łów prawosławnych. Teatrze „My” – działającym ponad 25 lat „Włóczęgi” pracują w języku pol- nienia tego miejsca, ponieważ władze oraz inne narody miały stać się nie- W kolejnych numerach „Kuriera w ramach Centrum Twórczości Dzieci skim, a ich zadaniem jest propaganda nie posiadają materiałów potwierdzają- wolnikami. Gdy zapominamy o tym, to Galicyjskiego” podamy wspomnienia i Młodzieży Galicji we Lwowie, wielo- współczesnej i klasycznej polskiej sztuki cych, że za czasów okupacji niemiec- narażamy się na niebezpieczeństwo, lwowian o tragedii Włochów – jeńców krotnym laureacie festiwali polskich teatralnej w Ukrainie (przede wszystkim teatrów z zagranicy we Włocławku oraz w Galicji), jak również za granicą. kiej był tam obóz koncentracyjny, jak że to może się powtórzyć w przyszło- „Stalagu 328” oraz zapoznamy na- uczestniku Matury w instytucie Jerzego Kontakt: Walerij Sobeckyj również, że zginęli tam ludzie” – mówił ści. Musimy pamiętać, że tylko od każ- szych czytelników z obecną sytuacją Grotowskiego we Wrocławiu. Teatr „My” tel.: 0671482193; dalej Timofiej Machoniok. dego z nas zależy pokój”. Wspomniał Cytadeli Lwowskiej. jest teatrem młodzieżowym, dlatego [email protected] 11 Kurier Galicyjski * 15 – 28 kwietnia 2011 Muzyka – czyli początek Gorbaczow miał bowiem nosić się z instrumenty kwartet smyczkowy. Ento- takim zamiarem chcąc obronić Rosję urage wyśmienity, publiczność dopisała, przed roszczeniami do ziem zajętych co niektórzy porwali w tany panie i na Polsce na mocy paktu Ribbentrop – chwilę można było przenieść się w świat Mołotow. XVII-wiecznych kadryli. Na chwilę, gdyż Wystarczy rzut oka na mapę nagle z okna przy ulicy Halickiej rozległ Agnieszka Sawicz dzisiejszej Europy by stwierdzić, że się jazgot rosyjskojęzycznych dyskote- Gorbaczowowi nie tylko nie udało się kowych przebojów. Konkurencja. Kwar- Jako, że podobno wszystko utrzymać przy życiu Związku Radziec- tet jakby głośniej, baba w oknie z satys- wzięło swój początek z muzy- kiego, ale i przenieść znów Lwów do fakcją podkręca głośniki. Wiolonczela ki, opowieść o Lwowie należa- Polski. to drugie być może zaowo- daje czadu, baba też. Zdezorientowana łoby rozpocząć od dźwięków. cowało względnie stałym napływem publiczność zanosi się śmiechem. Lwów Stanowią one nieodłączną turystów. Jak powiedział jeden ze wrze, żyje, reaguje. część życia każdego skupiska lwowskich profesorów, kto z Polaków Niewątpliwy komizm powyższej ludzkiego i to miasto niczym chciałby przyjeżdżać do Lwowa, gdyby sytuacji burzy mi jedno. To, co dobie- się na tym tle nie wyróżnia. był on w granicach ich kraju? Przecież gało z okien kamienicy nawet, jeśli Jednym z pierwszych moich lwow- mamy Przemyśl; miasto piękne, nie- aplikowane było przez rodowitą Ukra- skich wspomnień jest postać obszer- gdyś wielokulturowe, pełniące ważną inkę, nie było dźwiękami ukraińskimi, nego akordeonisty, siedzącego na rogu rolę w dziejach ukrainnych ziem. I kto a rosyjskimi. Oczywiście można ode- Starego Rynku. Wygrywając melodie do Przemyśla jeździ? Czy mamy tam przeć zarzut mówiąc, że raz jeszcze z gatunku sentymentalnych dosko- sentymentalne wycieczki, czy ktoś po- na lwowskiej ziemi starł się żywioł nie- nale wpisywał się w wyobrażenia o kazuje zabytki, zachwyca się panoramą miecki (muzyka Bacha) z rosyjskim Lwowie tych turystów, jacy próbowali miasta, jakie rozgościło się na wzgó- (dico-rusco) i ukraińskość nie ma tu tu odnaleźć utracony świat własnego rzach? Częściej można spotkać opinie, wiele do rzeczy. Jednak trudno nie dzieciństwa lub młodości swoich bli- iż to koniec świata, poza którym już nic zauważyć, że gdy chodzimy po Lwo- skich. Co prawda nie pamiętam by nie ma. Oczywiście oprócz Lwowa. wie już nie tylko turyści z Moskwy czy ktokolwiek hojnie nagradzał trud bądź Raz jeszcze okazuje się, że czło- Petersburga mówią tu po rosyjsku, ale co bądź, dobrze odżywionego grajka, wiek znad Wisły jest stworzeniem i lwowiacy też. Niezależnie od wieku na pewno jednak budził on potrzebę przewrotnym. Tęskni za tym, co utra- wiele osób wyraża swe myśli w języku rozmowy w młodych ludziach miej- cił, a nie ceni tego, co ma. Bezbłędnie było nie było obcym, nie widząc w tym scowego autoramentu, otaczających śpiewa o sokołach nad zieloną Ukra- nic złego. Nie mierżą mnie sytuacje, go wianuszkiem niezależnie od pory iną, myląc zarazem słowa własnego gdy rosyjski jest jedynym sposobem dnia. Niewykluczone, że to właśnie narodowego hymnu. I wie, że „ni ma by wespół mogli porozumieć się na oni odstraszali potencjalnych ofiaro- jak Lwów”, uważając jednocześnie, przykład Ukrainiec, Ormianin i Polak. dawców. że w Przemyślu to „nic ni ma”. Ale gdy podobno gorący patriota i co Kolejne dźwiękowe pocztówki bardów ukraińskich pieśni. Otóż, jak sem krzyczący: „Oddajcie nam nasz Może to właśnie pieśni, piosen- w jego rozumieniu ważniejsze ukra- – to już proza życia. Gwar przekupek powiada, od lat ta sama kategoria Lwów”. To chór polskiej młodzieży, ki, melodie, dźwięki przyczyniają się iński lwowianin (już nawet w drugim na bazarach, żebracy śpiewający na wiekowa oddaje w ten sposób cześć która domaga się powrotu Lwowa do dziś do podtrzymywania nostalgii za pokoleniu!) w rozmowie z Ukraińcem ulicach, spory nad szachownicami na ojczyźnie. Stąd wniosek, że szeregi macierzy, niemal równie patriotycznej Lwowem? A z drugiej strony można z Krymu bez oporów przechodzi na Prospekcie Swobody, bileterki pytają- chóru są wciąż zasilane, uzupełniane jak starsza młodzież ukraińska pod by pomyśleć że tylko to, co warte jest język rosyjski mam niejasne wraże- ce kto jeszcze chce zapłacić za prze- może raczej. Z niego płynie kolejny Szewczenką. pieśni, warte jest pamięci. nie, że ktoś mnie oszukał. I to nieko- jazd, nerwowe klaksony i dzwony świą- wniosek – niegdysiejsze dziewczęta to Głosy te stały się ostatnio nieod- *** niecznie przesiedlony przed laty do tyń. Latem niezmiennie przebijały się dziś baby śpiewające pod pomnikiem. łączną częścią lwowskiej wakacyjnej Lwów to bez wątpienia świat wyjąt- Jałty Żyd z Syberii. w tym harmidrze głosy zmęczonych Czyżby był to po prostu pewien etap rzeczywistości. Tańszy niż w Polsce kowych dźwięków. Śpiewnej mowy, I stawiam sobie wówczas pyta- przewodników, a w niedzielne popo- życia Lwowianina? Pieluchy, szkoła, alkohol prowokuje do ostentacyjnego specyficznych słów, jakich nie spotka nie jak to jest z muzyką Lwowa? Jak łudnia spontanicznie organizujący się kawa, własne dzieci, wnuki, pomnik artykułowania potrzeby poszerzenia się w żadnym innym mieście. Batiar- jest dziś z jego językiem? Czy ktoś chór patriotów pod pomnikiem Szew- Szewczenki, własny pomnik…? terytorium własnego kraju i naprawie- skich piosenek i ciszy zamkowego jeszcze zrozumie wiersze mówione czenki. Nieco później dołączyły do tych W późnowiosenne i letnie wie- nia jałtańskich błędów oraz błędów wzgórza. Wiatru na wieży ratusza i tak bałakiem i jaka jest szansa, że za kil- dźwięków podobno batiarskie melodie czory i noce można we Lwowie usły- działaczy Unii Demokratycznej, Mazo- charakterystycznego brzęku tramwa- ka lat mieszkańcy tego miasta będą tramwajowej knajpy i wszechobecne szeć jeszcze jeden chór. Tym razem wieckiego, Geremka, Kuronia i Michni- jów. Niekiedy tę zgodną kakofonię śpiewali, a co ważniejsze rozumieli, dzwonki telefonów komórkowych. rozbity, nierówny, porozrzucany po ka, którzy zdaniem profesora Edwarda zakłócają dźwiękowe spory mieszkań- ukraińskie pieśni? Mój przyjaciel zwrócił kiedyś uwa- różnych zakamarkach ulic i knajp nie Prusa błagali Michaiła Gorbaczowa, ców miasta, jak gdy pewnego wieczo- KG gę na fenomen tych domorosłych mniej zgodnie, zwykle przepitym gło- by nie oddawał Polakom Lwowa. ra pod kaplicą Boimów rozłożył swe Nowe formy współpracy List z Winnicy regionalnej Polski i Ukrainy Tam serce twoje,

Halina Pługator przedsiębiorstw, instytucji i organizacji Badanie warunków i koncepcji Fryderyku… powiązanych siecią pionowych i pozio- klastrów będzie poprzedzać na- 24 marca w wielkiej sali Rodzinną atmosferę stworzyły „W ramach rozwoju współpracy mych zależności, często o charakterze ukowo-praktyczna konferencja z Winnickiej obwodowej na- słynne romanse Fryderyka Chopina międzyregionalnej z krajami UE, któ- nieformalnym, która poprzez skupie- udziałem naukowców Lwowskiego ukowej biblioteki im. Timiria- do wierszy naszego krajana Stefana rej kierunki omówiono podczas spo- nie szczególnych zasobów pozwala Uniwersytetu Narodowego im. Iwa- ziewa odbyła się prezentacja Witwickiego w wykonaniu Swietłany tkania prezydentów Ukrainy i Polski osiągnąć tym przedsiębiorstwom na Franka, którzy są fachowcami nowego tomiku wierszy pani Leontjewej: „Marzenie”, „Pierścio- w Warszawie, strona polska zapro- trwałą przewagę konkurencyjną. w wymienionych kierunkach. Klastry Jarosławy Pawliuk „Z wiarą nek”, „Życzenie”, „Smutna rzeka”. ponowała Przykarpaciu nawiązać „Model klastrowy rozwoju ekono- są jednym z rozpowszechnionych w i miłością”. Po raz pierwszy Poetycko-muzyczny koncert pod współpracę w ramach tzw. klastrów” mik lokalnych sprawnie działa na tere- świecie modeli sprawnego rozwoju przed winnickimi czytelnika- hasłem „Tam serce twoje, Frydery- ku…” zebrał około 120 zainteresowa- – komentował przewodniczący Ob- nach sąsiedniej Polski, która aktywnie ekonomiki kraju na poziomie regio- mi zabrzmiały słowa poetki poświęcone Chopinowi. nych słuchaczy – dzieci, młodzież, ich wodowej Administracji Państwowej lobbuje integrację Ukrainy w UE. „Kla- nów, – opowiada „Kurierowi Galicyj- Wiersze Jarosławy Pawliuk recyto- rodziców i dziadków. w Iwano-Frankowsku Mychajło Wy- stry są specyficznymi grupami, które skiemu” pan Wyszywaniuk. Celem ich wały dzieci z Winnickiego Obwodowe- Główną ozdobą koncertu była szywaniuk swój udział w międzyna- mogą udzielić nowych możliwości dla jest wspólna produkcja i realizacja go Stowarzyszenia „Świetlica Polska”, sama poetka pani Jarosława Paw- rodowej konferencji „Granica pol- rozwoju ekonomiki naszego regionu, nowej produkcji. Program poszcze- a oprawę muzyczną stworzyli pianista liuk, która przyjechała do nas z Ży- sko-ukraińska: szansa czy bariera”. – podkreślił Wyszywaniuk. Jest to gólnych klastrów przewiduje stwo- Walery Futimski i śpiewaczka Swietla- tomierza. Spotkanie odbyło się w Krasiczynie aktualne zwłaszcza w dziedzinie tu- rzenie organów kierowania wspólną na Leontjewa. Poetyckie i muzyczne Obecni byli konsulowie RP w Win- (województwo podkarpackie, Pol- rystyki, rolnictwa, budownictwa, ob- działalnością, podpisanie odpowied- utwory połączyły się tematycznie ― nicy pan Sylwester Rudy, pani Edyta ska) w końcu marca br. (pisaliśmy o róbki drewna, prowadzenia gospo- nich umów, opracowanie schematu mianowicie wierszowi „Ostatni mazur” Niedźwiedzka i pan Marcin Krasiński. tym w 6 numerze KG). darki leśnej etc. Klastry powołane stosunków finansowo-kredytowych, towarzyszył „Mazurek” Fryderyka Cho- Walerij Istoszyn pina, muzyczne „Skerco” ― zabrzmia- prezes Stowarzyszenia Czym jest ów tajemniczy „kla- są do zwiększenia konkurencyjności wdrożenie środków zewnętrznych ło razem z wierszem o tym samym „Świetlica Polska”, ster”? Klaster przemysłowy to towarów przez wdrożenie wspólnej i in.”. tytule, a wiersz „Błękitna ballada” był Winnica przestrzennie skoncentrowana grupa strategii marketingowej”. ilustrowany Chopinowską „Balladą”. 12 15 – 28 kwietnia 2011 * Kurier Galicyjski Przegląd wydarzeń Ukraińscy samorządowcy polskiego pochodzenia na spotkaniu we Lwowie Joanna Demcio tekst festiwale, gdzie zaprasza się młodzież. Julia Łokietko zdjęcia To pogłębia integrację. Prowadzimy wymianę młodzieży – dzieci z Polski Ukraińskie władze mocują mieszkają w ukraińskich rodzinach, się z reformą administracyj- dzieci z Ukrainy mieszkają w pol- ną. Od 15 lat żadne konkretne skich rodzinach – opowiada Sergiusz kroki nie zostały poczynione, Ukryński, radny Niemirowskiej Rady dlatego Ukraina wciąż tkwi Rejonowej, były przewodniczący Rady Mazurków w prawie niezmienionym ra- Rejonowej w poprzedniej kadencji – dwie tony, dzieckim systemie samorzą- Wymieniamy się doświadczeniem w jajek jak balony, dowym. Dokładniej rzecz uj- dziedzinie pracy radnych, funkcjono- mując, można powiedzieć, że wania gospodarki komunalnej. Napi- kiełbasy wędzonej, Ukraina wspomnianego sa- saliśmy „miękki” projekt współpracy dużo chrzanu do niej, morządu nie posiada. O tym, transgranicznej, w którym przewidzia- słońca wiosennego, co należy zmienić i od czego no współpracę w dziedzinie kultury, uśmiechu zacząć dyskutowali we Lwo- sportu – mówi przedstawiciel Doliny wie ukraińscy samorządow- Prezydium. Od lewej: Konsul Generalny RP w Winnicy Krzysz- na Przykarpaciu. Tym razem niestety promiennego. cy polskiego pochodzenia. tof Świderek, Konsul Generalny RP we Lwowie Grzegorz Opa- sprawa utknęła w Warszawie. W tym liński, członek zarządu Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” roku nie dostaliśmy finansowania. Spotkanie odbyło się w ramach Michał Dworczyk, redaktor naczelny „Kuriera Galicyjskiego” Ciągle pracujemy, mamy wiele propo- projektu „Forum Parlamentarzystów Mirosław Rowicki i pani Lilia Luboniewicz zycji. To łatwa sprawa przejechać się, poważne narzędzie zmian, jakim jest i Samorządowców Polskich za Gra- podpisać umowę i na tym skończyć. własny budżet. nicą”. Pomysł integrowania samo- – członek zarządu Stowarzyszenia Nam zależy na tym, by współpraca Radni ukraińskich gmin i powiatów rządowców polskiego pochodzenia „Wspólnota Polska”. Właśnie „Wspólno- była owocna. podkreślali, że przede wszystkim na poza granicami kraju narodził się ta Polska” była inicjatorem i organiza- Mówi się, że pieniądze to szósty początku muszą być przeprowadzo- dwa lata temu w Stowarzyszeniu torem spotkania we Lwowie. Wzięli w zmysł, dzięki któremu można zreali- ne zmiany w kodeksie budżetowym, „Wspólnota Polska”. Taki projekt nim udział także: Grzegorz Opaliński zować pięć pozostałych. Środki na potem już można mówić o zmianach może wpłynąć znacząco na sytu- – Konsul Generalny RP we Lwowie, taką realizację można uzyskać po- źródeł finansowania w ustawie o sa- ację Polaków w danym kraju, w tym Krzysztof Świderek – Konsul General- przez program Polsko-Ukraińsko-Bia- morządach terytorialnych. wypadku na Ukrainie. Oczywiście, ny RP w Winnicy oraz przedstawiciele łoruskiej Współpracy Transgranicznej Zmiany w państwie należy zaczy- posłuży to również intensywnemu redakcji naszej gazety. i MSZ-owską „Polską Pomoc”. Ponie- nać od zmian na swoim podwórku. nawiązywaniu kontaktów z samo- Już teraz część powiatów czy waż Ukraina zajmuje 69 miejsce pod Do tego z kolei niezbędne są zmiany rządowcami z Polski. gmin nawiązało współpracę ze swo- względem rozwoju społeczno-eko- wprowadzone na skalę państwową. - Propozycje na 2011 rok obejmują imi odpowiednikami w Polsce. nomicznego, skierowanie pieniędzy To pozornie zamknięte koło do tej wizytę zapoznawczą w Polsce i na Li- - Realizujemy lokalne projekty unijnych właśnie tutaj jest niezbędne. pory było problemem nie do pokona- twie, spotkania w Sejmie i Senacie oraz współpracy kulturalnej, które wspie- Sergiusz Ukryński, radny Nie- Realizacja projektów jest również nia dla władz ukraińskich. warsztaty dla rozpoczynających karie- rane są finansowo lprzez rząd RP lub mirowskiej Rady Rejonowej możliwa poprzez organizacje poza- Spotkanie ukraińskich samorzą- rę radnych – mówił Michał Dworczyk przez UE – zawody sportowe, turnieje, rządowe, które w poprzednim roku dowców polskiego pochodzenia (frag- uzyskały na różne cele 4 mln złotych ment wykreślono) to pierwsza próba (samorządy – 2 mln). „policzenia się” i szansa na realny - W Polsce samorząd ma zagwa- udział Polaków, żyjących na Ukrainie rantowany budżet poprzez działania we wdrażaniu zapowiedzianej refor- kumulacyjne w zakresie gospodarki. my administracyjnej. To także szansa Część podatków od osób fizycznych środowisk polskich na uzyskanie real- i prawnych zostaje zawsze na miej- nego wpływu na bieg spraw w swoich scu – tłumaczył Grzegorz Opaliński. małych ojczyznach. Siłą rzeczy, śro- Ostatnie 10 lat rozwoju polskiego dowiska te, są również najlepiej pre- samorządu pokazuje, że była to dro- dysponowane do tworzenia pomostów ga słuszna. Wizerunek miast i gmin współpracy pomiędzy Polską a Ukra- zmienia się na lepsze poprzez to, że iną. Współpracy, której dalekosięznym decydują o nim mieszkańcy bezpo- celem jest również pełnoprawny udział zdjęcie grupowe uczestników spotkania średnio na miejscu. Mają też bardzo Ukrainy w strukturach europejskich. Z OLEKSANDREM ZBARASZCZUKIEM, ukraińskim ekspertem rozwoju regionalnego, rozmawiała we Lwowie JOANNA DEMCIO Jakie są podstawowe działają dokładnie tak samo, jak za Zmniejszenie funkcji u góry i prze- pasowałyby do ukraińskich problemy ukraińskiego sa- radzieckich czasów. kazanie ich na dół. Oprócz tego jest realiów. Które konkretnie roz- morządu, co należy zmie- Czyli decentralizacja bu- problem niedziałających organów wiązania można zastosować? nić? dżetu? miejscowego samorządu. Niestety, Według mnie, znacznie lepszy Podstawowym problemem ukra- Decentralizacja nie tylko budże- ich przedstawiciele są źle przygoto- dla nas byłby model francuski. ińskich organów samorządowych tu, ale i władzy. Teraz organy władzy wani. Mamy na Ukrainie Narodową Przewiduje on istnienie miejsco- jest to, że de iure one istnieją, ale są powielane. Chodzi mi o rejonową Akademię Administracji Państwo- wych organów władzy wykonawczej de facto ich nie ma, bo nie przezna- i państwową administrację, czyli lo- wej i cztery inne instytuty, które za na płaszczyźnie rejonowej. Jak na czono dla nich żadnych środków kalne organy władzy wykonawczej państwowe pieniądze przygotowują razie nie możemy ich pozostawić finansowych. One istnieją dla sa- z odpowiednimi przedstawicielskimi państwowych urzędników. Paradoks samym sobie. Nie poradzą sobie, mego istnienia. Nie mogą zabezpie- radami miejscowego samorządu i sa- polega tu na tym, że przygotowują trzeba im pomagać. Dlatego dopie- czyć wykonywania swoich funkcji, mymi organami władzy samorządo- urzędników, których teraz się zwal- ro później można będzie „wyjść” na nawet tych gwarantowanych im wej. Dlatego są konflikty w ich intere- nia. Te instytuty powinno się prze- model polski. Administrację prze- ustawodawstwem. O jakim rozwoju sach. One nie mogą współistnieć na trzeba zlikwidować Instytut Samo- kwalifikować na takie, które szkolą ciągnąć na poziom regionalny i ob- może być mowa, o jakim tworzeniu jednej płaszczyźnie. Albo ograniczy rządowy, który w ogóle nie działa. samorządowców. dzielić ją jedynie funkcją kontrolną. infrastruktur, jeśli nie ma na to pie- się miejscowe organy władzy wyko- Co powinno być następ- Podczas dyskusji mó- Czy uda się zorganizować niędzy. Ledwo funkcjonują w obsza- nawczej i zwiększy się ilość organów nym krokiem zapowiadanej wiono, ze polski i francuski grupę samorządowców, któ- rze oświaty i medycyny. Samorządy samorządowych. Przede wszystkim reformy? model samorządu najlepiej rzy by brali udział w pracach 13 Kurier Galicyjski * 15 – 28 kwietnia 2011 Z TOMASZEM BARTNICKIM, polskim konsultantem w zakresie planowania strategicznego, ekspertem w zakresie Polska Wiosna pozyskiwania dofinansowania z funduszy pomocowych rozmawiała we Lwowie Teatralna JOANNA DEMCIO Na ile Ukraińcy są zainte- resowani pisaniem projek- we Lwowie tów? Bardzo dobrze orientują się w Podczas Polskiej Wiosny Teatralnej, zasadach funkcjonowania projektów transgranicznych. Mają gotowe projekty która uświetni obchody Dnia Polonii Niech Chrystus infrastrukturalne, drogie nawet, już z peł- i Polaków za Granicą oraz Święto Konsty- nym pakietem dokumentów prawnych, Zmartwychwstały pozwolenia na budowę itd. – kanalizacja, tucji 3 Maja, we Lwowie wystąpią polskie przyniesie dla Was drogi, wodociągi. Mają partnerów po wiosenne kwiaty stronie polskiej, nie musieli czekać, nie teatry z Wilna, Cieszyna Czeskiego „zasypywali gruszek w popiele”. Wszy- takie procedury, że samorządy funk- i oczywiście – ze Lwowa. radości, scy czekamy na czas, kiedy zostanie cjonują w ten sposób. Jak już przyjadą miłości, spokoju ogłoszony nabór tak, żeby szybko wy- tu, dotkną, zobaczą, zmysły im za- startować i pisać te projekty. Wiem też, działają, wtedy jest już inna rozmowa i szczęścia. że są osoby przeszkolone, które potrafią i perspektywa na to wszystko. Myślę, przygotowywać studia wykonalności, że nie tylko wchodzą tu w rachubę czyli dokumenty typu: biznes-plan, tyko, projekty infrastrukturalne, twarde, ale że specyficzne, dotyczące inwestycji in- też miękkie. Właściwie, to wszystko frastrukturalnych. Ze strony polskiej rów- zaczyna się u ludzi w głowie, zależy wiele innych dobrze znanych utworów nież samorządy szukają partnerów. od mentalności. zmarłej w 1997 roku poetki i pisarki. Nie boją się wkraczać na Miękkie polegają na przy- Ukrainę? kładowych wymianach mię- W rolę pani Agnieszki wcielą się aż Nie. Dlaczego mają się bać? dzy szkołami? trzy aktorki, gdyż spektakl obejmuje Może niepewność? Oczywiście, miękkie, czyli nie in- życie Osieckiej od jej najmłodszych Procedury, dotyczące wydawania westycyjne. Myśli pani, w jaki sposób w lat. Spektakl zebrał świetne recenzje unijnych pieniędzy są u nas bardziej Polsce tak zmieniliśmy się? Też uczest- nie tylko w Polsce, ale także w Cze- ustabilizowane. Natomiast w przypadku niczyliśmy w projektach, programach. chach. projektów transgranicznych są gwaran- Przyjeżdżali Niemcy, Holendrzy, An- Na zakończenie Polskiej Wiosny cje wręcz międzynarodowe. Tu się nie glicy, opowiadali. Początkowo patrzyli- ma czego bać. Należy brać i robić. śmy na nich jak „wół na malowane wro- Teatralnej we Lwowie wystąpi dosko- Czego te projekty najczę- ta”, a potem się okazało, że oni mieli nale wszystkim znany Polski Teatr ściej dotyczą? rację i właśnie tak należy postępować. Ludowy kierowany przez Zbigniewa Różnie. Można się zadziwić pomy- Dlaczego tak sprawnie przetwarzamy, Chrzanowskiego. Znany i ceniony reży- słowością. Chociaż, w największym spożytkowujemy te pieniądze? Bo byli- ser zaprezentuje publiczności dramat stopniu, dotyczą infrastruktury. To jest śmy przygotowani. Myślę, że tu też się Tadeusza Różewicza „Stara kobieta zrozumiałe, to najdroższy majątek, któ- może to tak odbywać. Naprawdę wielu wysiaduje”. Jest to jedna z najbardziej ry mają samorządy, najdroższy też w ciekawych, chętnych do pracy ludzi tu utrzymaniu. Poziom dofinansowania, zaangażowaliśmy. złożonych i prowokujących do rozma- oscylujący wokół 90 % powoduje, że Czy reforma administra- itych interpretacji sztuk klasyka litera- jest to bardzo łakomy kąsek z punktu cyjna polepszy sytuację tu- tury polskiej. Autor dramatu posłużył widzenia samorządu. Dla porównania, tejszych samorządów? O ile się metaforą monstrualnego śmietni- w regionalnym programie operacyjnym zrealizowanie jakiegoś pro- ka, by opisać kryzys współczesnej cy- poziom dofinansowania był 75-70-60- jektu będzie lżejsze? wilizacji. Mimo 41 lat, jakie minęły od 50 %, a tu aż 90 % i jeszcze zaliczkę Myślę, że można to porównywać opublikowania „Starej kobiety…”, tekst można dostać. Warto spróbować. do sytuacji, jaka jest w Polsce. Polska Jeśli chodzi o pozyskiwa- ustawa o samorządzie terytorialnym z nie stracił nic ze swojej aktualności, nie funduszy na różne pro- 90. roku rzeczywiście spowodowała, co więcej, w dobie postępującej de- jekty poprzez współpracę z że samorządność jest realna – ludzie wastacji środowiska i dehumanizacji pozarządowymi organizacja- czują się gospodarzami na swoim te- życia, jego wymowa staje się jeszcze mi. Orientuje się Pan jak to renie. Zawsze decentralizacja władzy bardziej dobitna. wygląda? w takich sytuacjach służy. Myślę, że Niektóre organizacje pozarządo- nie przypadkiem jest też to, że pan „Witaj maj, piękny maj” – słowa polskiej, zwłaszcza tej, która prze- Program we od lat siedzą na Ukrainie i mają Oleksander Zbaraszczuk powoływał pewnych sprawdzonych partnerów, z się na przykład Polski, bo to znamien- te, napisane przez Rajmunda Sucho- trwała, mimo często dramatycznych Polskiej Wiosny Teatralnej którymi robią różnego rodzaju projek- ny przykład, w końcu u nas te reformy dolskiego przed dokładnie 180. laty, okoliczności i nie zawsze łatwego 2 maja 2011 – „Pierwiastek z ty. Ten mój przykład też pokazuje, że zadziałały. Natomiast tu samorząd- w przededniu 40. rocznicy uchwale- dnia dzisiejszego, poza granicami minus jeden” – komedia Mariana He- na nie tak odległym Krymie, właści- ności w pełni nie da się uruchomić nia Konstytucji 3 Maja, od samego Rzeczypospolitej. mara w wykonaniu artystów Polskiego wie co roku robione są tego typu pro- właśnie ze względu na ograniczenia początku przywołują w pamięci Po- Polską Wiosnę Teatralną otworzy Teatru w Wilnie, reż. Antoni Baniukie- jekty. One są bardzo ważne z punktu formalno-prawne. W szczegóły wolał- laków to wspaniałe wydarzenie, które spektakl „Pierwiastek z minus jeden” wicz; widzenia tego, jak ludzie stąd po- bym się nie wdrażać, bo nie wiem jak nie powstrzymało co prawda upadku w wykonaniu amatorskiego Polskiego 3 maja 2011 – „Słodkie rodzyn- strzegają swoje otoczenie, jakim jest ta reforma będzie przebiegała, jakie Polska. Jadąc do Polski, do końca nie są jej szczegółowe założenia. Każda państwa u schyłku XVIII wieku, ale w Teatru w Wilnie. Jest to znakomita ki, gorzkie migdały” – spektakl mu- wierzą w to, co im opowiadamy. Że są reforma posuwa sprawę do przodu. dobie zaborów dawało narodowi pol- komedia autorstwa Mariana Hemara, zyczny autorstwa Renaty Putzlacher, skiemu siłę i przypominało o niepod- wystawiona po raz pierwszy w 1966 na motywach twórczości Agnieszki ległości Ojczyzny. roku. Łączy w sobie błyskotliwy humor Osieckiej, w wyk. artystów Sceny Pol- nad reformą administracyj- Może, paradoksalnie, od Z okazji 220. rocznicy uchwalenia z elementami moralitetu i nietypowego skiej Teatru Czeskiego, reż. Bogdan ną? góry należy narzucić pewien przez Sejm Czteroletni pierwszej na dreszczowca, który trzyma w napięciu Kokotek; kontynencie europejskim Konstytucji, w oczekiwaniu na to, czy wbrew regu- – „Stara kobieta Najważniejszym problemem jest tok postępowania w refor- 4 maja 2011 a także z okazji Dnia Polonii i Pola- łom matematyki, da się wyciągnąć ów wysiaduje” – dramat Tadeusza Róże- wola polityczna. Wciąż nie posiada- mowaniu? ków za Granicą, Konsulat Generalny pierwiastek z minus jeden. Czy warto wicza, wyk. Polski Teatr Ludowy we my ludzi, którzy podjęliby odpowied- Pewne kroki, poczynione przez Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie paktować z diabłem? Czy dobro ma Lwowie, reż. Zbigniew Chrzanowski. nie decyzje, sprzyjające przeprowa- prezydenta, naprawdę mi imponują. przy udziale Stowarzyszenia Wspól- szansę w walce ze złem? Jak uniknąć dzaniu konkretnej pracy w ramach Każda reforma przewiduje pewne nota Polska przygotował dla Polaków zaprzedania samego siebie? Słowem: Wszystkie spektakle rozpoczną reformowania ustroju administracyjno- komplikacje. Prezydent teraz wszyst- we Lwowie i w całym lwowskim okręgu dylemat faustowski w sosie niepowta- się o godzinie 18.00 na Głównej Sce- terytorialnego. Wciąż nie są gotowi do ko bierze na siebie. Może to i robi się konsularnym wyjątkowe wydarzenie rzalnego, hemarowskiego humoru. nie Teatru im. Marii Zańkowieckiej we tego, by zrezygnować ze swoich funk- po to, by radykalnie przeprowadzić artystyczne – Polską Wiosnę Teatral- W drugim dniu powiewu Polskiej Lwowie (dawny Teatr Skarbkowski). cji. Niestety, od 15 lat stoimy w miejscu reformę i samemu oddalić się wtedy, ną, której motto stanowią słowa z Wiosny Teatralnej zaprezentowana zo- – tworzymy grupy robocze, piszemy kiedy wszystko zacznie funkcjono- „Mazurka 3 maja” Suchodolskiego – stanie słodko-gorzka historia królowej Czytelników, zwłaszcza tych, któ- projekty, wymyślamy kolejne kon- wać. Jeśli działa w tym celu, to wiwat! „Witaj maj, piękny maj...”. Niezwykłość polskiej piosenki Agnieszki Osieckiej rzy nie są związani z działającymi na cepcje. Jedyne do czego doszliśmy, Kiedy cała machina ru- tego wydarzenia wynika stąd, że do – „Słodkie rodzynki, gorzkie migdały”. terenie Lwowa i LOK towarzystwami, to wpisaliśmy do Konstytucji Instytut szy pełną parą? Lwowa przyjadą dwa teatry polskie… Autorką scenariusza jest Renata Put- zainteresowanych udziałem w Pol- Samorządowy i uchwaliliśmy ustawę Minimum za pięć lat. Jest jeszcze spoza Polski – z Wilna i Czeskiego zlacher, która wyruszając w podróż skiej Wiośnie Teatralnej, uprzejmie o samorządach. To był całkiem niezły mnóstwo rzeczy, które należy zmie- Cieszyna. Wszystkie teatry, które śladami Osieckiej stworzyła wspa- prosimy o kontakt z redakcją w celu krok swego czasu, bo ludzie, którzy nić. Wiele osób ta reforma zahacza, przyjęły zaproszenie Konsulatu do niałe widowisko muzyczne, podczas odebrania zaproszeń pod nr tel. we zaczęli pracować w samorządach należy się liczyć z ich zdaniem. Po- udziału w Polskiej Wiośnie Teatralnej którego usłyszymy m.in. „Małgośkę”, Lwowie: 261-00-54. znali się na tym, co robili. W 1998 r. za- trzebujemy jeszcze wiele czasu na we Lwowie są świetnymi przykłada- „Mój pierwszy bal”, Na zakręcie”, Konsulat Generalny RP rejestrowaliśmy Partię Samorządową. wprowadzenie zmian. mi żywotności i atrakcyjności kultury „Szpetnych czterdziestoletnich” oraz we Lwowie 14 15 – 28 kwietnia 2011 * Kurier Galicyjski Sławni lwowianie Najdowcipniejszy człowiek we Lwowie pomiędzy Ruszkowskim i Abrahamo- wiczem, co ostatecznie spowodowało zerwanie stosunków autorskich po- między twórcami. Spółka Ruszkowski- Abrahamowicz przestała istnieć. Adolf Abrahamowicz był czło- wiekiem wesołym i dowcipnym, o którym pamiętnikarze pisali, że dwie tylko rzeczy brał na poważnie: farsy, które z wielkim talentem i humorem pisał dla teatru lwowskiego i kotyliony, Beata Kost prowadzone na publicznych balach. Z natury człowiek towarzyski, był stałym Już sędziwy Jan Nepomucen bywalcem lwowskich balów i przyjęć, Kamiński doskonale zdawał sobie gdzie z dużym powodzeniem peł- sprawę, że przyciągnąć publiczność nił funkcję wodzireja. Z niesłychaną do lwowskich teatrów może jedynie maestrią i doświadczeniem prowadził komedia. Swoją niestrudzona pracą tańce, a po upowszechnieniu się oświe- reżyserską, aktorską, literacką przy- tlenia elektrycznego, pierwszy zasto- czynił się do wielkiego rozkwitu teatru sował przy kotylionie kolorowe efekty polskiego we Lwowie. Ale to nie o Ka- świetlne. Na każdy bal przygotowywał mińskim jest dzisiejsza opowieść, lecz nowe układy taneczne i kotylionowe, o komediopisarzu, który podobnie jak które prezentował ku uciesze uczest- stary mistrz wierzył, że bez komedii ników. W towarzyskim światku Lwowa teatr nie istnieje. „Powodzenie teatru był postacią niezmiernie popularną. Za- (we Lwowie) było olbrzymie” – pisał w możny i dobrze urodzony, stanowił tzw. 1883 roku aktor Roman Żelazowski. „dobrą partię”. Do małżeństwa z Abra- Przyczynili się do tego aktorzy sceny, hamowiczem namawiała córkę matka ale jednocześnie lokalni twórcy Fre- Adolf Abrahamowicz aktorki Marii Wisnowskiej (Wisnowska dro-syn, Stanisław Dobrzański, Adam zadebiutowała jako aktorka na scenie Krechowiecki i wreszcie – „dziecko acje. W towarzystwie lubił snuć dow- krytyka pisała, że „autorowie zasłużyli lwowskiej w listopadzie 1878 roku). szczęścia” Adolf Abrahamowicz. cipne opowieści o rozmaitych ludzkich sobie na „brawo! – brawo!...”. Była to Związany zawodowo ze sceną lwow- *** śmiesznostkach, podpatrzonych cza- historia przygody młodego człowie- ską Abrahamowicz starał się nawet „Pan Adolf jest dziecięciem szczę- sem zupełnie przypadkowo – robił to ka, uprzedzająco grzecznego wobec o stanowisko dyrektora teatru lwow- ścia, bogaty wykształcony, z zacnej z dużym wdziękiem. Ponieważ zdawał otoczenia, który nawet ożenił się z skiego po rezygnacji Celiny Dobrzań- i wysokie zajmującej stanowisko ro- sobie sprawę z braków konstrukcyj- kurtuazji. Słodki i ugodowy małżonek skiej i Stanisława Niewiadomskiego. dziny, ogólnie lubiany, mający dostęp nych i błędów popełnianych w pisaniu, wzbudza niechęć młodej kobiety i staje Należał do Koła Literacko-Artystycz- do wszystkich sfer, a stąd ułatwienie wpadł na pomysł, stworzenia spółki się celem ataków nieprzychylnie na- nego we Lwowie, gdzie gromadził się do zbierania wzorów. Posiada zalety autorskiej, gdzie jeden z autorów stawionej rodziny żony. Pod wpływem świat artystyczny Lwowa. i wady nieodłączne od tak szczęśliwie jest pomysłodawcą, drugi zaś nadaje przyjaciela zamienia się w energiczne- Pod koniec życia wyprowadził się sytuowanego młodzieńca” – pisała formę literacką dziełom scenicznym. go pana domu, który próbuje ratować ze Lwowa, zamieszkał we własnym jedna z warszawskich gazet o młodym krotochwile i komedie. Był autorem Bardzo szybko sławę zdobyły utwory, pozycję wobec żony, rodziny i służby. majątku na Pokuciu. Tam właśnie, w i zdolnym lwowskim komediopisarzu, „Ciurkiewicza i Dziurkiewicza”, „Zgro- napisane przez Abrahamowicza do Zabawna historyjka zdobywała sceny Targowicy Polnej koło Horodenki umie- który święcił też triumfy w stolicy. Adolf madzenia przedwyborczego”, „Gwał- spółki z aktorem Lucjanem Kwieciń- krajowe i zagraniczne. Wystawiano ra 16 sierpnia 1899 roku. Majątek po Abrahamowicz przyszedł na świat 7 li- tu, on ma bzika” i wielu jednoaktówek. skim i Janem Kazimierzem Zielińskim. ją w teatrach Krakowa i Warszawy, Adolfie Abrahamowiczu odziedziczył stopada 1849 roku we Lwowie. Wywo- Abrahamowicz pisał najczęściej sam Najbardziej interesującym okresem na deskach „Novego Divadla” w Pra- jego kuzyn Eugeniusz. Nazywany „żyłą dził się ze znanej i wpływowej rodziny lub tworząc spółki z innymi literatami, w twórczości Abrahamowicza, był dze i „Karl Theatru” w Wiedniu. „Mąż złotą humoru” Adolf Abrahamowicz jest polskich Ormian. Jego rodzonym bra- reżyserami i aktorami. czas współpracy z aktorem i śpiewa- z grzeczności” uchodził przez długie dziś postacią zupełnie zapomnianą. tem był polityk Dawid Abrahamowicz, Ówczesna krytyka ceniła go za kiem Ryszardem Ruszkowskim, który dziesięciolecia za modelową polską „Dowcip jego był szczery, często głę- kuzynem poseł Eugeniusz Abraha- dowcip, ale znawcy literatury pisali, przybył do Lwowa z Warszawy i wy- farsę. Komedie Abrahamowicza i Rusz- bią bolesnej obserwacji zaprawiony, mowicz. We Lwowie Adolf Abrahamo- że brakuje mu biegłości w pisaniu, stępował w repertuarze komediowym kowskiego gromadziły komplety, wysta- a daleki od konceptu robionego, od wicz ukończył szkołę i mieszkał przez niektórzy – jak Wilhelm Feldman – na polskiej scenie. Sztukom Adolfa wiano po kilkadziesiąt przedstawień, a tłustego dwuznacznika, a co najważ- wiele lat, zajmując się komediopisar- twierdzili wręcz, że jest nieudolny. Abrahamowicza Ruszkowski nadawał tłumy znudzonych Labichem i Mose- niejsze, od fotograficznej podobizny, o stwem. Miał 29 lat, kiedy zadebiutował Wiele było w tym złośliwości, cieszący formę i dopasowywał do możliwości rem widzów z radością oglądały za- którą tak łatwo w dzisiejszej literaturze” na scenie skarbkowskiej jednoaktów- się powodzeniem zdolny i młody pan scenicznych. Spółka autorska Abra- bawne historie, oparte na „stosunkach – pisano po śmierci komediopisarza. ką „Dwie teściowe”. Zapowiadał się Adolf wzbudzał sporo zazdrości w hamowicz-Ruszkowski cieszyła się lwowskich”: „Pan Marszałek”, „Oddaj- Sztuki Abrahamowicza cieszyły się na dobrego komediopisarza. Był to środowisku. Jego utwory nie zawsze dużym powodzeniem, komedie po- cie mi żonę”, „Teść” i wiele innych. również powodzeniem na scenach okres, kiedy na scenie królowała sztu- odznaczały się mistrzowskim dopra- sypały się jak z rękawa. Ich pierwsza „Robota ich – pisali krytycy w re- robotniczych i w teatrach ludowych, ka lekka, operetka i farsa pisana na cowaniem, posiadał jednak zmysł sztuka i zarazem wspólny ekspery- cenzjach teatralnych – była jednak wystawiane były jeszcze w dwudzie- wzór francuski. Próbował więc Abra- obserwacyjny, mnóstwo pomysłów, ment autorski – „Mąż z grzeczności” gruba i pozbawiona cech artyzmu, stoleciu międzywojennym. hamowicz zadowolić gusta lwowskiej ogromne poczucie humoru, które po- – odniosła sukces w 1885 roku. Pre- podobnie jak historycznych” – krytycy KG publiczności, tworząc głównie farsy, zwalało mu budować zabawne sytu- miera lwowska odbyła się 9 lutego, próbowali podsycać nieporozumienia Polsko-ukraińskie warsztaty dziennikarskie Dariusz Materniak W każdym przypadku pzrzedsta- laków i Ukraińców oraz obrazu obu wienie określonego punktu widzenia narodów w mediach polskich i ukraiń- W dniach 1-3 kwietnia br. musi być poparte odpowiednią argu- skich. Obraz ten, kreowany jest w dużej w Lipniku k. Łańcuta w woje- mentacją. Należy przy tym pamiętać mierze za pośrednictwem mediów i to wództwie podkarpackim od- o przedstawianiu zagadnień językiem na kilku poziomach: politycznym, na- były się warsztaty dla dzienni- zrozumiałym dla przeciętnego czytel- ukowym, dziennikarskim oraz na po- karzy z Polski i Ukrainy. Wzię- nika, na co dzień nie mającego stycz- ziomie tzw. „zwykłych ludzi” i co warto ło w nich udział 15 dziennika- ności z polityką. zauważyć – poszczególne ujęcia mogą rzy z obu krajów, będących Drugi dzień warsztatów rozpoczął się znacząco różnić od siebie. Tym redaktorami m.in. „Kuriera się od wykładu dziennikarza Polskiego bardziej, że na stosunki polsko-ukra- Galicyjskiego”, portali inter- Radia Rzeszów, Marka Cynkara. Swoje ińskie patrzy się często przez pryzmat netowych Zaxid.net, Psz.pl, wystąpienie poświęcił omówieniu kwe- stereotypów i wspólnej, często nieła- Vlaskor.net oraz Radia Lwów. stii misji, jaką spełniają dziennikarze twej historii. Celem warsztatów było pod- wobec społeczeństwa. Jest to szcze- Dzięki uprzejmości pana posła niesienie poziomu warsztatu gólne zadanie mediów publicznych, na Sejm RP Jana Burego, uczestnicy dziennikarskiego uczestników które z racji swojego charakteru i nie- warsztatów mieli także okazję obej- i lepsze przygotowanie ich do zależności mają do spełnienia szczegól- rzeć dwa ośrodki znajdujące się pod realizacji stawianych przed nymi w świadomości miesz- tym, których opinie mają najbardziej ną rolę w obszarze rzetelnego informo- opieką Fundacji Pomocy Młodzieży im. nimi zadań, w tym także do kańców obu krajów. zasadnicze znaczenie – politykom, wania społeczeństwa, a także kontroli Jana Pawła II „Wzrastanie”. Pierwszym rzetelnego informowania spo- Warsztaty rozpoczął wykład dr przedsiębiorcom, itp. Dlatego tak funkcjonowania przestrzeni publicznej. odwiedzonym obiektem był Dom dla łeczeństw Polski i Ukrainy na Agnieszki Sawicz („Kurier Galicyjski”), ważne jest rozróżnienie pomiędzy Trzeci wykład, w ramach warsz- Dzieci, znajdujący się w miejscowości temat stosunków pomiędzy poświęcony charakterystyce pracy publicystyką, czyli przedstawieniem tatów, został przeprowadzony przez Łopuszka Mała, zaś drugim – będące oboma krajami, współpracy dziennikarskiej. Dla dziennikarza naj- określonego punktu widzenia na dany dziennikarza gazety „Ukaiński Tyżdeń”, pod opieką Fundacji schronisko dla pomiędzy nimi, a także walki ważniejszym zadaniem jest przeka- temat, a komentarzem, czyli wyraże- Romana Kabaczija. Dotyczył wzajem- bezdomnych i hospicjum znajdujące ze stereotypami, zakorzenio- zywanie informacji czytelnikom, także niem własnego zdania w tym temacie. nego postrzegania przez siebie Po- się w Jarosławiu. 15 Przegląd wydarzeń Kurier Galicyjski * 15 – 28 kwietnia 2011 III Konkurs Wiedzy o Kulturze i Języku Polskim „Znasz-li ten kraj?...” Renata Klęczańska Dla nauczycieli, opiekunów dzieci Konsulat zorganizował zajęcia szkole- W dniach 8-10 kwietnia 2011 niowe: wykład Krzysztofa Wiatra z Uni- roku w Brzuchowicach wersytetu Pedagogicznego w Krako- k. Lwowa odbył się III Kon- wie poświęcony metodyce nauczania kurs Wiedzy o Kulturze języka polskiego oraz wprowadzania i Języku Polskim „Znasz-li doń elementów wiedzy o kulturze i hi- ten kraj?...”, którego organi- storii Polski oraz zajęcia warsztatowe zatorem był Konsulat Gene- Łukasza Rogozińskiego z Uniwersyte- ralny RP we Lwowie. tu Wrocławskiego, dotyczące najczęst- „Tworząc projekt Konkursu, pla- szych błędów i kalek językowych po- cówka postawiła sobie kilka najważ- pełnianych przez Ukraińców uczących niejszych celów. Są to m.in. wspieranie się języka polskiego. procesów służących wzmacnianiu śro- Ponadto uczniowie uczestniczyli dowisk polskich, wspieranie edukacji również w zajęciach warsztatowych z i kultury, rozwoju oświaty polskoję- wspólne zdjęcie wszystkich uczestników III Konkursu „Znasz-li ten kraj?...” języka polskiego, zajęciach teatralnych, zycznej, promowanie polskiej kultury artystycznych oraz integracyjnych. i języka za granicą. Równie ważne jest W grupie II zwyciężyli: W programie było również zwie- także stworzenie płaszczyzny rywa- Julia Bernad (Szkoła sobotnia przy pa- dzanie Lwowa i udział w uroczystej lizacji między uczniami, a pośrednio rafii pw. św. Marcina w Siemianówce); Mszy Świętej w Katedrze w rocznicę także nauczycielami, co placówce daje Anna Sedina (Centrum Kulturalno- katastrofy samolotowej pod Smo- szansę regularnego monitorowania efek- Oświatowe w Stryju); leńskiem, w której tragicznie zginęły tów pracy nauczycieli. Uczestnicy przy- Joanna Dorosz (Fakultet j. polskiego wraz z Parą Prezydencką 94 osoby. gotowując się do konkursu pogłębiają przy szkole w Pnikucie); W tym miejscu nasuwa się reflek- swoją wiedzę z zakresu kultury, historii Wyróżnienia otrzymali: Alina Czarna sja i wspomnienie sprzed roku, 10 i geografii Polski, zaś na samym kon- (Sąsiadowice), Krystyna Czornobaj kwietnia 2010 roku o godzinie 9.00 kursie, poznają się i integrują poprzez (Sambor), Julia Kopytko (Kołomyja), rozpoczyna się Konkurs „Znasz-li ten wspólną zabawę, rywalizację i udział w Stanisław Sawicki (Stryj). kraj?...”, gdy dociera do komisji tra- zajęciach edukacyjno-rozrywkowych” giczna wiadomość. Ale Konkurs trwa, – mówi konsul Jacek Żur. Laureatami Konkursu po części pisemnej i ustnej, wszyscy Tak więc, już po raz trzeci spo- w grupie III zostali: jadą do Lwowa pod Katedrę, gdzie tkali się w Brzuchowicach uczniowie Lilia Sawicka (Szkoła Polskiej Mniej- już zbierają się ludzie, a pod krzyżem szkół sobotnio-niedzielnych i ich na- szości Narodowej przy szkole nr 1 w płoną znicze, potem Msza święta. uczyciele, by stanąć do rywalizacji i Stryju); Smutek, cisza, skupienie. wykazać się jak najlepszą znajomo- warsztaty z umiejętności pracy w grupie przygotowane Zofia Rewkowicz (Polska Sobotnia Poziom każdej edycji Konkursu ścią języka polskiego, literatury, tra- przez studentów z Lwowskiego Klubu Stypendystów Funda- Szkoła w Borysławiu); wysoki, zwycięzcy muszą wykazać dycji polskiej i historii. Obszar wiedzy cji Semper Polonia Julia Szczomak (Polska Sobotnia się dużą wiedzą. Sami mówią: „Było ogromny, poddany został sprawdze- Szkoła w Sąsiadowicach); ciężko, ale warto było”. niu w testach, których autorem był dr lwowskiego okręgu konsularnego”. grupa starsza: Portret mojej rodziny. Wyróżnieni zostali: Wasylyna Biłycia Uczestników, jak co roku gościło Jerzy Kowalewski z Katedry Języka W tegorocznej edycji Konkursu Historia, wspomnienia, pamiątki…”. (Łanowice), Lilia Danyłko (Sambor), seminarium rzymskokatolickie Archi- Polskiego przy Uniwersytecie Iwana wzięło udział 73 dzieci, które rywa- Zarówno dzieci młodsze jak i starsze Alina Dzidzińska (Sąsiadowice), Olga diecezji Lwowskiej w Brzuchowicach, Franki we Lwowie. Był on również lizowały w trzech kategoriach wie- wykazały się inwencją twórczą i dużą Maślak (Żółkiew), Włodzimiera Ma- w komisjach wraz z nauczycielami i autorem bądź współautorem testów kowych – grupa I młodsza (19 osób, pomysłowością w podejściu do tema- ślak (Żółkiew). pracownikami Konsulatu pracowali kon- w I i II konkursie. Testy opracowane klasy V-VI), grupa II średnia (31 tu, wzruszając swymi opowieściami sulowie: Anna Koziejowska, Marcin Zie- zostały w oparciu o nową podstawę osób, klasy VII-IX) oraz III najstar- członków jury. Nagrodami dla zwycięzców w każ- niewicz, Jacek Żur, a nad ostatecznym programową, a przetestowali je na sza (23 osoby, klasy X-XI). Konkurs dej kategorii wiekowej były: laptopy, przygotowaniem materiałów na kon- sobie pracownicy Wydziału Współ- obejmował część pisemną (słucha- W grupie I aparaty fotograficzne oraz odtwarzacze kurs oraz sprawnym jego przebiegiem pracy z Polakami na Ukrainie Kon- nie nagranego tekstu, test z grama- laureatami zostali: mp4, które zwycięzcy otrzymali z rąk od strony logistycznej i organizacyjnej sulatu Generalnego RP we Lwowie, tyki, krótka wypowiedź pisemna, test Ilona Posełużna – (Szkoła Sobotnio- Konsula Generalnego Grzegorza Opa- czuwała pani Barbara Pacan, pracow- stając się tym samym współautora- „kulturowy”, obejmujący zagadnienia Niedzielna w Czortkowie); lińskiego. Ponadto zwycięzcy otrzymali nik WWPnU. mi, gdyż to oni właśnie zdecydowali z kultury, tradycji, kultury i geografii Olga Proć – (Sobotnia Szkoła przy nagrody książkowe w postaci słowni- Mimo rywalizacji całej imprezie o ostatecznym kształcie i zakresie Polski) oraz ustną (przygotowanie Zgromadzeniu Sióstr św. Dominika w ków języka polskiego oraz podręcz- towarzyszyła miła i serdeczna atmos- wykonywanych zadań. prezentacji oraz odpowiedzi na py- Żółkwi); nika współczesnej historii Polski „Od fera. Jak wyraził się konsul Żur: „Jest tania komisji z podanego wcześniej Ilona Trusz – (Centrum Kulturalno- niepodległości do niepodległości”. Do zobaczenia za rok na IV to unikatowe w skali Ukrainy przed- zakresu wiedzy). Oświatowe w Nowym Rozdole); Drobne upominki książkowe otrzy- Konkursie „Znasz-li ten kraj?...”, sięwzięcie o charakterze „olimpiady W br. uczniowie młodsi mieli za Wyróżnienia otrzymali: Jerzy Wilsza- mali także nauczyciele towarzyszący do którego serdecznie zapraszamy językowej” adresowane do uczniów zadanie przygotować prezentację niecki (Stryj), Olga Worobel (Kałusz), dzieciom, zaproszeni eksperci z Polski wszystkich chętnych uczniów szkół (a w pewnym sensie także do nauczy- na temat: „Tradycje świąteczne w Marta Zajączkowska (Sambor), Do- oraz członkowie komisji nie będący sobotnio-niedzielnych. cieli) ze szkół sobotnio-niedzielnych z moim domu rodzinnym, natomiast minik Ziembowicz (Sambor). pracownikami placówki. KG 19 kwietnia – przeniesienie relikwii św. Józefa Bilczewskiego do katedry lwowskiej Konstanty Czawaga Bilczewskiego na cmentarzu Janow- tarzu dla biednych – powiedział „Kurie- na Ukrainie, we Lwowie i w tej czę- zacji należy on już do całego Kościoła. skim przy ulicy Szewczenki rozpocz- rowi Galicyjskiemu” arcybiskup lwowski ści kontynentu nie sprzyja temu, aby Do kościoła lokalnego i kościoła po- W Wielki Wtorek we Lwowie nie się wspólna modlitwa z udziałem Mieczysław Mokrzycki. – Oczywiście, wierni mogli przez cały rok chodzić na wszechnego. I tutaj, jak gdyby, moż- będzie miało miejsce wielkie biskupów, księży, sióstr zakonnych, se- że takie było życzenie i pragnienie jego cmentarz. Dlatego przenosimy go do na powiedzieć, że jego wola z chwilą wydarzenie. W tym dniu minarzystów i wiernych z Ukrainy i zza jako biskupa i jako zwykłego człowieka. katedry, aby w każdej chwili, każdego wyniesienia na ołtarze już podlega woli odbędzie się uroczyste prze- granicy. Oczekuje się m.in. przyjazdu Natomiast beatyfikacja czy kanoniza- dnia, nawiedzało go wiele osób, aby Stolicy Apostolskiej. Jest takie zresztą niesienie relikwii św. Józefa licznej grupy pielgrzymów z Wilamowic, cja jest aktem wyniesienia na ołtarze, mogli przyjść i uczcić św. Józefa Bil- zalecenie Stolicy Apostolskiej, żeby Bilczewskiego z miejsca rodzinnego miasteczka św. Józefa Bil- i na tych miejscach, na grobach świę- czewskiego i przez Jego orędownictwo przenosić relikwie do katedry, do ko- jego pochówku na cmenta- czewskiego. O godz. 10.15 procesja tych wznoszono kiedyś kościoły i bazy- również wypraszać potrzebne łaski. ściołów. Na przeniesienie relikwii św. rzu Janowskim do bazyliki z relikwiami św. Józefa Bilczewskiego liki, jak św. Piotra w Rzymie, św. Jana Zresztą pozostawienie relikwii tak waż- Józefa Bilczewskiego otrzymaliśmy metropolitalnej. Na ten akt wyruszy z cmentarza i przejdzie ulicami na Lateranie, czy św. Pawła za mura- nego świętego dla naszego kościoła zgodę Stolicy Świętej”. otrzymano zezwolenie Szewczenki, Gródecką, do prospek- mi i w wielu innych częściach świata. jest też jakimś ryzykiem. Relikwie te na Arcybiskup Mieczysław Mokrzyc- od władz miasta. tu Swobody i ulicę Pawła Beryndy do Natomiast w późniejszym okresie w cmentarzu mogą być zbezczeszczo- ki zaznaczył, że w podobny sposób Uroczystości będzie przewodni- katedry lwowskiej, gdzie o godz. 12.00 kościele katolickim utarł się zwyczaj, ne, mogą być wykradzione. Musimy trumna ze szczątkami Jana Pawła II czyć arcybiskup Edward Nowak, były rozpocznie się uroczysta Msza święta. że relikwie przenosi się do kościoła, do pamiętać, że może przyciągać uwagę zostanie po beatyfikacji przeniesio- Sekretarz Kongregacji do spraw Be- „Wielu ludzie zadaje mi pytanie katedry i tam tworzy się boczne ołtarze jakiś, powiedzmy, rabusiów, ten grób i na, zgodnie z przepisami kanonicz- atyfikacji i Kanonizacji, który przyjedzie dlaczego przenoszone są relikwie z i tam rozwija się kult. Na cmentarzu to miejsce może być zbezczeszczone. nymi, z Grot Watykańskich do Kapli- z Watykanu. Według informacji Lwow- cmentarza, bo w testamencie arcybi- Janowskim z wielu względów nie mo- Przeniesienie relikwii nie wiąże się z cy świętego Sebastiana w bazylice skiej Kurii Metropolitalnej obrządku łaciń- skupa Bilczewskiego jest powiedziane, żemy wybudować bazyliki czy kaplicy. nieuszanowaniem woli arcybiskupa świętego Piotra, niedaleko Piety skiego o 10 godz. przy grobie św. Józefa że chciał być on pochowany na cmen- Zresztą jest to też utrudnione – klimat Bilczewskiego. Po beatyfikacji, kanoni- Michała Anioła. 16 15 – 28 kwietnia 2011 * Kurier Galicyjski Mosty pojednania

Kontakty z Polską, najbliższym sąsiadem i europejskim strategicznym partnerem Ukrainy stają się decydującymi w życiu spo- REJON TŁUMACKI łecznym setki ukraińskich rejonów, miast, miasteczek i wsi. W związku z tym, redakcja „Kuriera Galicyjskiego” rozpoczęła realizację projektu „Mosty pojednania”. W ramach tego projektu będziemy zapoznawać Czytelników z ekonomicznym, społecznym i turystycznym potencjałem różnych rejonów i miast Ukra- iny, ich dziedzictwem kulturowym, ciekawą i owocną współpracą z Polską. W ubiegłym numerze przedstawiliśmy Państwu rejon horodeński obwodu iwanofrankowskiego – urodzajną pokucką krainę, która od wieków Zawsze aktywny i inicjatyw- słynęła z rolnictwa i gościnności. W tym nu- ny Wasyl Seniw merze prezentujemy Państwu kolejną niepo- „Zachodnia handlowa firma przemy- wtarzalną perłę Przykarpacia – rejon tłumacki. Gościnna wioska serdecznie zaprasza słowa” we wsi Hawryliak, Sp. z o.o. „Speckarier nr 1” we wsi Petriw. Sztandar rejonu Miasto kupców Halina Pługator Prostokątne płótno sztandaru zło- i tłumaczy Korzystne kopaliny tekst i zdjęcia żone jest z trzech poziomych pasm o Tłumacz – to miasto rejonowe, poło- Rejon tłumacki bogaty jest w jednakowej szerokości, w kolorach: żone na brzegu rzeki Tłumaczyk, w od- kopaliny pochodzenia osadowego. Podstawowe wiadomości. niebieskim, zielonym i żółtym – to ległości 25 km od centrum obwodowego Przeważają surowce budowlane – pia- Dane geograficzne symbole rzeki Dniestr, lasów i pól upraw- i stacji kolejowej Iwano-Frankowsk. Od skowiec, wapień, gips, ił i glina, pia- Rejon położony jest na wscho- nych. W lewym górnym rogu, koło drąż- stolicy Ukrainy – Kijowa, dzieli je 578 sek, żwir i inne. Są też duże pokłady dzie obwodu iwanofrankowskiego. ka, widnieje złocista gwiazda sied- km. Tłumacz zaliczany jest do zabyt- wapniaków, kredy, marglu, dolomitu. Od miasta Iwano-Frankowsk dzieli mioramienna. kowych miast na Przykarpaciu. Inicjatywy przemysłowe o znacze- go zaledwie 25 km. Granice rejonu Pierwsza pisemna wzmianka o tłu- niu lokalnym, przeważnie wypalanie na północnym wschodzie wiją się po Herb rejonu maczu pochodzi z XIII wieku. Nazwa wapna, prowadzone są na terenie wsi meandrach rzeki Dniestr. Właśnie w Na niebieskim polu, nad podzielo- osady pochodzi od starosłowiańskiego Oleszów, Delewa, Palahyczi i Hara- tym miejscu rejon tłumacki graniczy nym srebrnym pasmem i otoczonym słowa „товмач” – tłumacz. Od wieków symiw. z rejonami monasterzyskim i bu- falowanymi liniami złocistym tłem, miasto znajdowało się na skrzyżowa- Złoża gipsu znajdują się w pół- czackim obwodu tarnopolskiego. Na widnieje anioł w złotych szatach, ze niu szlaków handlowych. Setki kupców nocno-wschodniej i centralnej części wschodzie rejon tłumacki graniczy z srebrnymi skrzydłami, złotą surmą w różnych narodowości znajdywało tu rejonu. Inicjatywy przemysłowe pro- rejonem horodeńskim, na południo- herb rejonu lewej ręce i złotym wieńcem laurowym najlepszych tłumaczy dla załatwia- wadzone są dla lokalnych potrzeb bu- wym zachodzie i południu – z koło- w prawicy. nia swych spraw. W 1448 r. Tłumacz dowlanych w pobliżu wsi Hawryliak, myjskim, a na zachodzie – z tyśmie- się droga, prowadząca wprost na nickim. Największa długość rejonu z wschód do Dniestru, do miejscowości północy na południe wynosi 45 km, a Dolina, a z Jezierzan przez Choci- z zachodu na wschód – 30 km. mierz – Obertyn – do Kołomyi. Prócz W rejonie tłumackim krzyżują się tego, prowadzi stąd sieć innych dróg drogi samochodowe regionu. Pod- między wioskami, z jakich większość stawowe z nich to: Lwów – Halicz jest utwardzona. Rejon w całości –Rohatyn – Halicz – Tyśmienica – położony jest w średniej szerokości Tłumacz – Horodenka, Tyśmienica geograficznej i klimatycznej strefie – Monasterzyska – Buczacz. Sprawia umiarkowanej. Obszar 68354,8 ha to, że bardzo łatwo jest dostać się do rejonu tłumackiego zamieszkuje 49,4 Tłumacza. Z miasteczka rozgałęzia tys. osób.

Olcha, symbol ciągłości tradycji narodu

Złociste tło symbolizuje urodzajne otrzymał prawo magdeburskie, a w Harasymiw, Żabokruki, Żywaczów, pola. Srebrna falowana linia – to 1511 r. dekret królewski nadał mu pra- Koroliwka. Dniestr, który płynie przez rejon. wo do organizacji międzynarodowego Złoża iłu i gliny znajdują się w po- Anioł jest podstawowym elementem jarmarku co roku (25 listopada) i co bliżu wsi Wikniany, Bortnyky, Harasy- pomnika „Bojownikom o wolność tygodnia – każdej środy. miw, Hryniwci, Hruszka, Dolina, So- Ukrainy”, który znajduje się w Tłuma- kyrczyn, Isakiw, Koroliwka, Niżniów, czu – to symbol bohaterskiej historii Rozwój przemysłu Olesza, Oleszów, Petryliw, Chotymyr, kraju. Wieniec laurowy jest znakiem Kompleks przemysłowy rejonu skła- Lokitka, osiedle Obertyn. Posiada- szacunku wobec poległych w walce o da się z 13 przedsiębiorstw, np.: Filia nie okazałych zapasów korzystnych wolność, a surma – to napomnienie „Tłumacz-mleko”, Prywatne Przedsię- wykopalisk umożliwia rozwijanie pro- potomnym by dbali o zachowanie biorstwo „Alma Vita”, Sp. z o.o. „Prom- dukcji różnego rodzaju materiałów tej wolności. Herb czasami wpisany budserwis”, zamknięta spółka akcyjna budowlanych (gips, mieszanki bu- jest w dekoracyjny kartusz, w którym „Tłumaczbudindustrija”, ТКП „Przykar- dowlane, materiały na gipsie, proszek splatają się dębowe liście i kłosy pacie”, РВК „Zlahoda”, ВП „Armalyt”, wapienny i różnego rodzaju żwir, wy- pszenicy. Trójzębna korona z krzyżem Tłumacki РЕМ, Filia „Produkcja wyro- palanie wapna, produkcja cegły i in.). i złocistą gwiazdą siedmioramienną bów ceramicznych”, Tłumackie УЕГГ, Wśród kopalin użytkowych w tłumac- wieńczy go od góry, a u jego stóp leży „Dyrekcja sieci ciepłoenergetycznej”, kim rejonie, 26 złóż znajduje się na Mapa tłumackiego rejonu otwarta księga. КП „Tłumacz – wodokanal”, Sp. z o.o. liście złóż surowca budowlanego. Od 17 Kurier Galicyjski * 15 – 28 kwietnia 2011

1954 r. na niektórych z nich prowa- Obecnie w rejonie tłumackim działają ną. Prowadzone są tam zajęcia z lot- grodziska – utrwalonego w kronikach dzono geologiczne prace badawcze. trzy zakłady turystycznie-rekreacyjne niarstwa dla sportowców z 8 krajów miasta Bykowen. Kiedyś był to jeden na 36 miejsc – restauracja „Jarosla- świata i większości obwodów Ukra- z największych kompleksów miejskich Wodę mamy – potrzebujemy wiw Dwir”, Prywatny Przedsiębiorca iny. Lotniska znajdują się we wsiach Środkowego Przydniestrza. Pierwsze przedsiębiorców! Stanislawskyj, Prywatny Przedsiębior- Odajiw (wiatry północno-zachodnie), fortyfikacje zbudowano tu jeszcze w Pod wioską Żukiw i osiedlem ca Wiwczaruk. We wsiach Bukówna, Isakiw i Pidwerbci (wiatry południowo czasach kultury trypolskiej. Do tego Obertyn są pokłady mineralizowa- Delewa i Niżniów działają też trzy wiej- -wschodnie), są też lotniska o znacze- samego okresu odnoszą się znalezio- nego wapnia, magnezu, sodowo-po- skie gospodarstwa agroturystyczne. niu międzynarodowym. Lotnisko we ne w okolicach grodziska sztolnie dla tasowych wód podziemnych, które Turystycznym rodzynkiem rejonu wsi Odajów jest unikatowym według wydobycia krzemienia. według składu substancji mineralnych jest niepowtarzalny malowniczy zaką- swej budowy geologicznej. Naturalna Grodzisko składa się z dwu pla- nie mają sobie podobnych w Europie. tek żywej przyrody Ukrainy – Kanion podkowa kanionu na brzegu Dniestru cyków umocnionych wałem i rowem, Produkcja przemysłowa wody pitnej Dniestrowy. Zaczyna się od delty w Odajowie ma długość 4-5 km i wy- uroczysk Zamczysko i Grodzisko, le- i mineralnej ma dużą perspektywę rzeki Złota Lipa, koło wsi o tej samej sokość do 200 m, skierowana jest gendarnego miasta Bykowen, wspo- W te piękne święta, rozwoju ponieważ problem konsump- nazwie i kończy się koło delty rzeki na północny zachód i z tej przyczyny mnienie o którym pochodzi z 1214 r. gdy Pan cji ekologicznie czystej produkcji jest Zbrucz. Długość kanionu na terenie zbiera wszystkie wiatry północno-za- Badacze zidentyfikowali tu 9 kultural- obecnie ostro odczuwalny. Władza rejonu wynosi 82 km. Na wielbicieli chodnie, które stwarzają dynamiczny no-historycznych warstw od paleolitu zmartwychwstanie, rejonowa zwraca się więc z propozy- ekoturystyki czekają tu: lasy z zacho- potok o wysokości do 300 m. Dzięki do średniowiecza. W 1980 r. podczas życzę Ci smacznych cją inwestycyjną do przedsiębiorców wanymi elementami lasów liściastych, wspaniałym warunkom naturalnym, wykopalisk znaleziono tu 192 obiekty jajek na śniadanie, zagranicznych na budowę rozlewni bogata fauna i niezliczona rozmaitość na tych lotniskach od wielu lat prowa- o funkcji mieszkalnej, gospodarskiej żółtego kurczaczka, wody mineralnej. ptactwa; kompleksowe zabytki przy- dzi się mistrzostwa Ukrainy i zawody i rzemieślniczej, 60 z nich – to budyn- białego zająca i by te święta, trwały bez końca!

nowej Administracji Państwowej, na terenie rejonu zrodziła się tradycja organizacji festiwali etnograficznych, – opowiadają „Kurierowi”. – Od 2009 r. corocznie przeprowadzamy dużą im- prezę folklorystyczną, festiwal „Pokucka olcha”. Gościł on już we wsiach Kutysz- cze i Wikniany. W tym roku planujemy przenieść go na osiedle Obertyn, które zamieszkuje mniejszość polska. W styczniu, już tradycyjnie, orga- nizujemy święto „Pokucka kolęda”, na Marzenia tłumackiej młodzieży lecą w niebo razem z gołę- które zapraszamy amatorskie zespoły biami ludowe i szopkarzy z całego Przykar- pacia. W lutym, we wsi Chocimierz W osiedlu Obertyn zbadano źró- rody lokalnego znaczenia; rzadko przeprowadziliśmy festiwal twórczości dło leczniczej wody borowej „Lewa- spotykane gatunki roślin o urokliwym ludowej „Zapalmy świecę Zwiastowa- da”, która posiada wodorowęglanowy bukiecie aromatów; czyste powietrze nia”, a w marcu – „Zapusty w Hosto- chlorkowosodowy skład o mineralizacji wypełnione zapachem traw; chłodne wie”. Czeka nas jeszcze festiwal ga- 2,0-6,0 g/dm3. Zawartość kwasu bor- lecznicze źródła i piękne wodospady; jówek „Wielkanocne dzwony” we wsi nego waha się w niej od 35 do 150 g/ ciekawe twory geologiczne, groty, chi- Ostrynia. Z okazji Dnia Niepodległości dm3. Wśród specyficznych składników merne wicie się brzegów, tufy wapien- Ukrainy zapoczątkowaliśmy w mia- posiada też jod – 4,5 g/dm3. Według ne o kształcie skał; elementy rzeźby steczku festiwal „Święto korowaju z właściwości balneologicznych, „Lewa- krasowej – urwiska i pieczary. nowego urodzaju”, który powinien też da” nie ma sobie podobnych na Przy- Miękki, ciepły klimat i spokoj- wejść do tradycji. Gazdowie i gazdynie karpaciu. Jest stosowana w leczeniu ne wody Dniestru wabią wielbicieli częstują podczas imprezy chętnych chorób układu trawiennego, wątroby, spływów kajakowych. Wycieczki po pączkami, pierogami i obwarzankami, nerek, dróg żółciowych i moczowych, Dniestrze dostępne są zarówno dla słodkim kompotem z suszu, śpiewają zaburzeń przemiany materii. doświadczonych sportowców, jak i po- pieśni dożynkowe. Zaplanowaliśmy czątkujących. Podczas podróży moż- przeprowadzenie jeszcze minimum Odwiedzajcie nas. na poopalać się na słońcu, popływać ośmiu festiwali rejonowych w innych Pływajcie. Latajcie w rzece, złowić największą w swym przedstawiciele tłumackiego rejonu w Polsce wsiach. Oczywiście serdecznie zapra- Jednym z kierunków strategicz- życiu rybę i własnoręcznie ją przyrzą- szamy na te imprezy gości z Polski! nych rozwoju w rejonie tłumackim jest dzić, zobaczyć różnego rodzaju pa- międzynarodowe z udziałem drużyn z ki mieszkalne z Х – ХІІІ w. W części rozwój turystyki wewnętrznej i między- miątki przyrody i historii, a wieczorem Ukrainy. centralnej, naprzeciwko drzwi, zba- Kroczymy do sukcesu narodowej. Istnieją ku temu wszelkie posiedzieć koło „watry” (ogniska) i po „Jako przedstawiciel władzy rejo- dano resztki drewnianej świątyni і 72 z polskimi sąsiadami możliwości. W rejonie może rozwijać prostu dobrze wypocząć. nowej, – mówi przewodniczący Rejo- pochówki. W grudniu 2010 r. przedstawiciele się kilka rodzajów turystyki, a najważ- Naturalny brzeg-podkowa kanionu nowej Administracji Państwowej Wasyl Na stromym, prawie całkiem zbli- Rady Miejskiej Tłumacza odwiedzili niejsze z nich to: agroturystyka, wodna na terenie wsi Odajiw, Isakiw, Pidwerb- Seniw – zawsze proponuję zagranicz- żonym do rzeki brzegu widnieją unika- Polskę. Mieli spotkanie w Ogólnopol- turystyka, piesza turystyka, turystyka ci jest niepowtarzalny ze względu na nym inwestorom wnieść swój wkład towe trawertyny – jeden z najbardziej skim Zjednoczeniu Tłumaczan we Wro- kulturalno-poznawcza, wycieczki i in. swą budowę przyrodniczo-geologicz- w rozwój deltasportu i lotniarstwa w bajecznych okazów przyrody tych cławiu. Waldemar Kwaśny, wójt gminy rejonie tłumackim. Sporządziliśmy terenów. Wystarczy nieco zboczyć ze Miłkowice zaprosił ich do odwiedzenia projekt budowy kompleksu sportowo- ścieżki, żeby znaleźć mnóstwo krysz- różnych jej zakątków i zapoznania się rekreacyjnego dla zajęć z tego typu tałowo czystych strumyków, które spa- z gospodarką, życiem i obyczajami sportu we wsi Odajiw. Można byłoby dają z wysokich skał, rozbijają się na mieszkańców. W urzędzie starostwa tu przeprowadzać zawody międzyna- miliardy najdrobniejszych kropelek i w powiatowego w Legnicy delegacja z rodowe na wysokim poziomie. Wartość hojnym świetle słońca, na tle soczystej Tłumacza spotkała się też ze starostą projektu to 1,658 mln dolarów USA. zieleni stwarzają wrażenie fajerwerku Jarosławem Humennym, odwiedziła Obecnie mamy propozycje projektowe ku czci przyrody. Jest to wodospad szkołę imienia Tarasa Szewczenki z lokalizacji obiektów infrastruktury „Łzy panieńskie” – perła naszej miej- oraz legnicki oddział Związku Ukraiń- turystycznej na terenie 1,7 ha. Okres scowości. Z porosłych miętą młodych ców w Polsce. Miłym owocem wyjazdu zwrotu stanowi 5 lat. Zainicjowała trawertynów, ścieka po mchu mnó- stała się rozmowa wstępna, dotycząca projekt Rada Gminna wsi Budzyn. stwo małych strumyczków i układa się podpisania umowy między tłumackim tel. (03479) 22013,33718; w mały wodospad. Skupiając się, two- rejonem i starostwem powiatowym e-mail: [email protected]). rzą one też strumyczek, zbiegający do w Legnicy dla udziału w projektach samego Dniestru. współpracy transgranicznej w dziedzi- Pramiasto Bykowen nach kulturowej, oświatowej i społecz- i „Łzy Panieńskie” Zamieszkać nej, jak również nawiązania kontaktów Na terenie jednej ze wsi rejonu, na tłumackim Pokuciu między przedsiębiorcami w dziedzinie na wysokim prawym brzegu Dnie- „Za kadencji Wasyla Seniwa na gospodarki wiejskiej i turystyki. Festiwal „Pokucka olcha” stru, odkryto ślady Bukowniańskiego stanowisku przewodniczącego Rejo- 18 15 – 28 kwietnia 2011 * Kurier Galicyjski z Krakowa specjalnie TA CO PAN BUJA, TA JA ZE LWOWA ALEKSANDER SZUMAŃSKI Wróblewski był również zaskoczony zmianą scenariusza, jako człowiek Nocny pociąg trzecia klasa, delikatny nie zatrzymywał ogólnego w kurytarzu ona on, zapału, tylko zapytał: „a Wiktoria Zawi- Ona postać rasa klasa, stowska też idzie na piechotę do Lwo- on jest z Wilna – szyk – bon ton! wa”? Przecież miała śpiewać piosenkę Znaczy się ja panią kocham! Mariana Hemara „Boston o Lwowie”? Sapie przy tym niby miech, Tylko wróble na dachu mojej kamie- W uszko grucha, ona słucha, nicy przy ul. Legionów 25 we Lwowie nagle ona głośno w śmiech! wiedzą jak się to całe zamieszanie festiwalowe Kraków 2011 zakończy- Ta co pan buja, ta ja ze Lwowa! ło. Tylko na zakończenie koncertu Ta daj pan spokój, ta ja si na tym znam! Wojtek Habela zapytał mnie: „Alek, ty Na te kawałki ja za murowa! byłeś chirny”. Ja w sprawach serca I tak biedna Wiktoria Zawistowska doświadczeni mam! wreszcie dostała się na scenę, gdzie Ta po co tracić naderemni słowa! po mistrzowsku zaśpiewała zapowie- Jak pan mnie kocha, to wi pan, dziany „Boston o Lwowie”. Brawa pu- co pan zrób? bliczności trwały do uprzednio zapo- Ta jedź pan ze mną do mego Lwowa wiedzianej piosenki „Wio na piechotę I nim co bedzi, ta weź pan do Lwowa”, którą zaśpiewał Wojciech ze mną ślub. Habela z towarzyszeniem zespołu „Chawira”. Emanuel Szlechter autor tekstu Nazwa zespołu „Chawira” pocho- i Henryk Wars muzyki, zapewne nie dzi z gwary ludowej kresów południo- przypuszczali, iż stworzyli tym utwo- Piosenki lwowskie: „Ta co pan była podobnie do warszawskiej pio- Kraków 2011”. Koncert festiwalowy od- wo-wschodnich II Rzeczypospolitej rem jeden z większych lwowskich buja!” (muz. Juliusz Gabel), „Moja gita- senką anonimową, piosenką uliczną. był się po raz pierwszy w sali Kasyna i oznacza ciepły dom rodzinny. Za- szlagierów, przeboju radiowej „Weso- ra” („Rozśpiewany Lwów”, muz. Wiktor Lwowska piosenka powstawała do tra- Oficerskiego przy ul. Zyblikiewicza 1. łożony przez Karola Wróblewskiego łej Lwowskiej Fali” utworzonej w lipcu Tychowski i Eugeniusz Landowski, pły- gicznego września 1939 roku i utrzy- Jeden z najbardziej interesujących (akordeonistę i wokalistę) zespół 1933 roku przez Wiktora Budzyńskie- ta wydana tuż przed wybuchem wojny, mywała na wysokim poziomie kulturę obiektów schyłku XIX i początku XX powstał w 2003 roku. Zamierzeniem go, a emitowanej w Radiu Lwów do 1939) i filmowe piosenki pary lwowskich kresową. wieku jest gmachem Kasyna Oficer- repertuarowym zespołu była popula- września 1939 roku. batiarów, Szczepcia i Tońcia (wyk. Warszawska piosenka uliczna skiego – obecnie Wojskowy Ośrodek ryzacja polskich piosenek z okresu Kazimierz Wajda 1905-1955, Henryk powstawała po wrześniu 1939 roku Kultury w Krakowie. Jest to budynek międzywojennego, ze szczególnym Emanuel Szlechter – postać Vogelfänger 1904-1990, z radiowej w znanej intencji. Piosenkę lwowską piętrowy neorenesansowy o charak- uwzględnieniem piosenek kresowych, wybitna, znana i przez „Wesołej Lwowskiej Fali”): „My dwaj – śpiewał nie tylko „cały” Lwów, ale i cała terze willi włoskiej. Zaprojektował go patriotycznych, a także piosenek świa- współczesnych zapominana oba cwaj” (z filmu „Będzie lepiej”, reż. Polska, jak to określił w jednej ze swo- znany krakowski architekt Tomasz Pry- towych z okresu pierwszej połowy XX Emanuel Szlechter (Eman Schlech- Michał Waszyński 1936), „Dobranoc, ich słynnych lwowskich publikacji Jerzy liński w 1889 r. W 1892 r. nagrodzono wieku, w tym również jazzowych. Po ter) – polski scenarzysta i autor tekstów oczka zmruż” i „Tylko we Lwowie” (z Janicki – „Cały Lwów na mój głów”. go orderem Franciszka Józefa za „naj- wielu koncertach zespołu zawiązało piosenek, z których wiele stało się wiel- filmu „Włóczęgi”, muz. Henryk Wars Stanisław Wasylewski pisał: „…w gustowniejszy budynek w Krakowie”. się Towarzystwo Kresowe Chawira, z kimi przebojami – był Polakiem pocho- 1939), śpiewane później przez żołnie- tej tu rewii cudowności ojczyzny roz- W tym reprezentacyjnym budynku prezesem Czesławą Karlińską, ciotką dzenia żydowskiego. Urodzony 26 mar- rzy gen. Władysława Andersa na ca- maitych, zdanych przez przyrodę, po- gościło wiele znamienitych osobistości „Bańdziuchową”. ca 1906 r. we Lwowie, zginął w 1943 r. łym niemal świecie. Piosenka „Tylko budowanych przez człowieka, czymże ze świata polityki, kultury i biznesu. Tu Zespół występował nie tylko w kra- w czasie likwidacji getta lwowskiego. we Lwowie” stała się hymnem lwo- się pochwalić zdołasz, miasto jedyne – było stałe miejsce spotkań marszałka ju, ale również za granicą – we Wied- Autor tekstów niezapomnianych wiaków zmuszonych do opuszczenia zegarem bernardyńskim, Kopcem Unii Józefa PIŁSUDSKIEGO z władzami niu, Linzu, Budapeszcie, Norymber- przebojów filmowych do których muzykę swego rodzinnego miasta. Lubelskiej, ślubowaniem króla Jana miasta Krakowa i z wojskiem. dze. W 2006 roku został nagrodzony napisali Zygmunt Karasiński i Szymon Film „Serce batiara”, do którego Kazimierza u stóp Panienki, szmarag- Tu także w okresie powojennym „Złotym Liściem” za całokształt dzia- Kataszko („Każdemu wolno kochać”, Emanuel Schlechter napisał tytułową dami drzew, Czartowską Skałą, czy (od 1945 roku), w sali widowiskowej łalności na Ogólnopolskim Festiwalu 1933), Jerzy Petersburski (walc „Mło- piosenkę (muz. Henryk Wars, 1939) tym, co dorzuciło do naszej artystycz- występował słynny teatr kabaretowy Piosenki Retro im. Mieczysława Fogga dym być i więcej nic” z filmu „Szczęśliwa nie zdążył wejść na ekrany i w czasie nej niepodległości w teatrze, na szta- „Siedem kotów” z udziałem Ireny Kwiat- w Krakowie. trzynastka”, wyk. Lucyna Messal; tango wojny zaginął. ludze, ołówkiem artysty, wysiłkiem pi- kowskiej, Jerzego Jurandota, Stefanii „Odrobina szczęścia w miłości” z filmu sarza, czynem żołnierza – czy może Grodzieńskiej, Konstantego Ildefonsa Lwowski bałak, to przecież nic „Co mój mąż robi w nocy”, wyk. Tola Czy warto po latach „najsampierwej” (pisownia oryginalna) Gałczyńskiego, Karola Szpalskiego, innego jak przedmiejska gwara. Ter- Mankiewiczówna, 1934), Henryk Wars wskrzeszać zapomniane tym cmentarzem chłopiąt, który jest Mariana Załuckiego, Jerzego Bieleni. min bałak nie figuruje w słownikach („Takie coś” i „To nie ty” z filmu „Jaśnie lwowskie przeboje, twoją Skałką i Wawelem, Westminste- Tu również Steven Spielberg nagrywał poprawnej polszczyzny, nie odnaj- pan szofer”, wyk. Tadeusz Olsza; „U di stanowiące zapominany rem i Termopilami. A może pochwałą fragment filmu „Lista Schindlera (sce- dziemy go również w encyklopediach. radi radi rida” z filmu „Antek policmaj- element kultury polskiej? obcych, bo ta najbardziej popłaca, ny w niemieckiej restauracji). A jednak, jednak jest swoistym języ- ster”, wyk. Adolf Dymsza (Dodek) 1935; Okazuje się, iż nie tylko warto, ale to chyba powiedzeniem marszałka Bałakową sentymentalną piosen- kiem na trwale wpisanym w historię „Umówiłem się z nią na dziewiątą” i istnieje taka potrzeba. Udowodniła to Focha, który rzekł w czasie bytności ką Mariana Hemara „Tyle jest miast, naszej mowy. „Sex appeal” z filmu „Piętro wyżej”, swoją działalnością Fundacja Ocalenia swej we Lwowie: „w chwili, kiedy wy- tyle jest gwiazd”, czyli „Boston o Lwo- Medialnie, zapewne też i histo- wyk. Eugeniusz Bodo 1937; fokstrot Kultury Kresowej (prezes Karol Wró- kreślano granice Europy, biedząc się wie”, festiwalowy koncert otworzyć mia- rycznie, język bałaku zaistniał dzięki „Zakochany złodziej” z filmu „Robert blewski), organizująca każdego roku nad pytaniem, jakie są granice Polski, ła Wiktoria Zawistowska, uczestniczka autorstwu Wiktora Budzyńskiego i tak i Bertrand”; tango „Czy tutaj mieszka w Krakowie Ogólnopolski Festiwal Pio- Lwów wielkim głosem sam odpowie- wszystkich dotychczasowych odsłon urodziła się słynna „Wesoła Lwowska panna Agnieszka” i walczyk pijacki senki Lwowskiej i Bałaku Lwowskiego. dział – Polska jest tutaj”! festiwalu (od 2007 roku), laureatka głów- Fala”. Pierwszą stałą, cotygodniową, „Najlepiej w głowie mieć szum” z filmu Koncerty festiwalowe odbywają się w Lwów, jako pierwsze i jedyne w II nej nagrody festiwalu Kraków 2009. półgodzinną audycję rozrywkową „Trójka hultajska” 1937; piosenki z fil- różnych miastach Polski, nie omijając Rzeczypospolitej miasto polskie, został Miała otworzyć, ale nie otworzyła, lwowska rozgłośnia Polskiego Radia mu „Królowa przedmieścia” 1938). Warszawy. Istnieje przecież powino- odznaczony Krzyżem Kawalerskim Or- ponieważ pomyliłem się w zapowiedzi nadała w dniu 16 lipca 1933 roku, a Inne znane teksty piosenek: wactwo piosenki warszawskiej i lwow- deru Virtuti Militari. Uroczystej dekora- anonsując Wojtka Habelę, który miał więc już 78 lat temu. Bałakiem w tej „A u mnie siup” (z filmu „Dodek na skiej. Piosenki te, chociaż powstawały cji dokonał 22 listopada 1920 roku we znacznie później odtworzyć piosenkę audycji posługiwali się przede wszyst- froncie”, wyk. Adolf Dymsza), „Mnie w różnych okresach i posiadały też Lwowie naczelnik państwa marszałek Wiktora Budzyńskiego „Wio na pie- kim Tońcio i Szczepcio. wystarczy słówko” (z filmu „Kochaj różne cele, łączy jedna myśl – Polska. Józef Piłsudski. To najwyższe polskie chotę do Lwowa”. Tońko (Henryk Vogelfaenger – tylko mnie”, wyk. Lidia Wysocka), Piosenka warszawska, prawie wy- odznaczenie wojskowe nadano boha- Uradowana publiczność zaczęła warszawski adwokat) i Szczepcio „Kocha, lubi, szanuje” (muz. Henryk łącznie anonimowa, w czasie okupacji terskiemu miastu, które do dziś z dumą się więc przygotowywać do spaceru (Kazimierz Wajda – nie dokończony Wars), „Ja mam czas, ja poczekam” hitlerowskiej stanowiła nie bagatelny nosi dewizę „Semper Fidelis”. W całej i nawet padały pytania z sali, czy jesz- inżynier) stworzyli w audycji lwowskie- (muz. Mieczysław Mierzejewski, oręż w walce z okupantem. W tych historii orderu, poza Lwowem, tylko cze zdążymy wrócić na zakończenie go radia „Wesoła Lwowska Fala” duet, 1935), walc angielski „Nie raz, nie mrocznych latach śpiewała ją „cała” jeszcze dwa inne miasta dostąpiły tego koncertu. No tak, przecież Lwów w li- który przeszedł do klasyki lwowskiej dwa, nie trzy” (wyk. Albert Harris, muz. Warszawa, jak „…siekiera motyka zaszczytu – Warszawa i Verdun. nii prostej położony jest dwa, no może piosenki batiarskiej, czy kinderskiej – Adam Lewandowski) i tango „Szkoda pędzel alasz/ przegrał wojnę głupi trzy kroki od Krakowa. Byłem zdecy- jak kto woli. Warto przy tym nadmienić, lata” (wyk. Andrzej Bogucki, muz. Adam malarz…”. Czy we Lwowie dowany i ja, nie pomogło zniechęca- że to właśnie oni jako pierwsi zapisali Lewandowski 1937), piosenki Stefci Piosenka lwowska tworzona przez muzy śpiewały zawsze? jące westchnienie małżonki – „ta bój medialnie i filmowo (fabularnie) lwow- Górskiej („Bez przesady”, muz. Zyg- renomowanych artystów, jak: Ma- Ależ tak, przekonała się o tym po si Boga! Mróz na dworze”. „Co mi tam ski bałak. Najgłośniejsze ich filmy to munt Wiehler) i Zofii Terne („Taka mała”, rian Hemar, Henryk Wars, Emanuel raz następny licznie przybyła publicz- mróz, ja do Lwowa pragnę już”. „Włóczęgi” i „Będzie lepiej” (kilkakrot- muz. Henryk Wars), a także libretto Szlechter, czy Jerzy Petersburski (twór- ność na „V Ogólnopolski Festiwal Pio- Dyrektor festiwalu, prezes Fun- nie powtarzane w ostatnich latach w komedii muzycznej „Kot w worku”. ca m.in. sławnego „Tanga Milonga”), senki Lwowskiej i Bałaku Lwowskiego dacji Ocalenia Kultury Kresowej Karol telewizji polskiej). 19 dla „Kuriera Galicyjskiego” Kurier Galicyjski * 15 – 28 kwietnia 2011

Co ich łączyło charakterologicz- Nadeszła oczekiwana pora na pre- Pomalutku aż do skutku nackich, żywcem wziętych z Horacego odtwarzał po mistrzowsku inny duet nie – to dobroć, tkliwość, gołębie zentację mistrza piosenki, zresztą nie Jak si hajdać zaczniesz w kółko Safrina „Przy szabasowych świecach” dialogowy, o którym wspomniałem. wprost serce, krótko mówiąc: „serce tylko lwowskiej, Franciszka Makucha, To pod hajrem cie upieszcze i rozpoczęli dialog szmoncesowy, cał- Mistrzem szmoncesu był również Lo- batiara”. Taki też był tytuł ich trzeciego solisty krakowskiej opery i operetki. Poznasz wtedy Antka Ziółko kowicie lekceważąc „Rubinsteina” z pek (Kazimierz Krukowski) – patrzcie, filmu, który nigdy nie dotarł na ekrany, Przed wejściem na estradę był stre- Ickiem i tatusiem razem wziętych. patrzcie, łodzianin. ponieważ zrealizowany pod koniec mowany (jak zresztą wszyscy) i prosił: Antyk ty na nerw zagrywasz W tym miejscu należy przypomnieć, Szmoncesowe teksty są na ogół lata 1939, spłonął zaraz w pierwszych „Alek, nie mów nic o mnie, podaj tyl- I hałukasz na bezdurno iż słynnym odtwórcą niemniej słynnego znane, jak słynny już „Sęk” Konrada dniach wojny. ko nazwisko”. Oczywiście miał rację, Jestem Mańka a nie zgrywa „Rubinsteina” jest Wojciech Habela, Toma, prezentowany nieodłącznie w W wykonaniu Wojciecha Habeli nazwisko przecież samo mówi, nie Z nami aus ja mówie równo władający szmoncesem z wprawą han- kabarecie „Dudek” przez Edwarda i Karola Wróblewskiego z towarzysze- potrzebna więc oracja. Nie stosując dełesów z lwowskich „Krakidałów”. Dziewońskiego i Wiesława Michnikow- niem zespołu „Chawira” usłyszeliśmy się jednak do decyzji pana Franciszka, Jojkasz, jojczysz nie do wiary Gdy oni szli rozmawiać o swoich skiego, czy zupełnie już zapomniany piosenkę Emanuela Szlechtera (sło- powtórzyłem to, co napisałem o nim w Ja katulam si do ciebie „curesach” (kłopotach) bankowych „Koszerny kozak” – opowiadania ży- wa) i Henryka Warsa (muzyka) „My poprzedniej korespondencji z „III Fe- A ty mi potyrcze sadzisz i handlowych, i mówiąc w kółko nie dowskie Stefana Wiecheckiego, czyli dwaj obacwaj”, z filmu „Będzie lepiej” stiwalu Piosenki Lwowskiej i Bałaku Mnie przy tobie tak jak w niebie przestawali liczyć pieniądzów, to przy- Wiecha, budzące niebywały entuzjazm (po lwowsku „Bedzi lepi”), nakręcone- Lwowskiego”: „...sam mistrz piosenki, pomniałem sobie inny duet dialogowy czytelników i słuchaczy. Podam kilka go w 1936 roku z udziałem Tońcia pieśniarz (o Lwowie), tymczasowo śpie- Antyk jesteś zawierucha z radiowej „Wesołej Lwowskiej Fali” tytułów „Koszernego Kozaka”: Trup i Szczepcia. Piosenka została nagra- wający w Krakowie o Lwowie, solista Co w ancugu do mnie drybasz – Aprikozenkranza i Untenbauma, w przed sądem; Żydzi w przeręblu; Sa- na na płytach i rozpowszechniana w opery i operetki w Krakowie, Franciszek Ancug nowy zmiętolony których po mistrzowsku wcielali się mobójca w wannie; Głowa spod łóżka; radiu jako popularny foxtrot – polka. Makuch”. Jak pan Franciszek zaśpiewał Jak pod chajrem wciąż przebywasz Mieczysław Monderer i Adolf Fle- Mały Gigolo; Tajemnice buduaru; Flirt W niedługim czasie śpiewała ją lwow- dwie obowiązkowe piosenki „Boston o ischen. Do dzisiaj tajemnicą niezgłę- z jąkałą; Pchła w tramwaju; Mord z lito- ska ulica, a następnie „cała” Polska. Lwowie” Mariana Hemara i „Mój sen Kupił ja sy ancug nowy bioną pozostaje, czy Aprikozenkranz i ści; Rudy Icek pod łóżkiem; Handełes Gdy „Wesoła Lwowska Fala” rozpo- o Lwowie” Wanata i Jerzego Kopiń- I do innyj hulam baby Untenbaum to byli goje wcielający się ante portas; Siekana wątróbka; Ryms czynała swoją cotygodniową radiową skiego, to się dopiero rozkręcił kilkoma Co na rogu Kupernika w Żydów, czy też autentyczni Żydzi z w goja; Trup przy telefonie. audycję, to rangą przeżycia były za- piosenkami, zmianami głosu, ubrania, Stoi cięgiem bez bucika „Krakidałów”, mówiący na co dzień Znane są również żydowskie kończone dyskusje, flirty, kłótnie, za- kapelusza i zapewne fryzury – wszyst- wyłącznie szmoncesem. dowcipy, na ogół śmieszne, jak np. o jęcia domowe, czy głośne rozmowy. ko jak leci, jak przystało na mistrza. A Rach ciach, ciach dwóch handełesach, z których jeden Dzieci nie udawały się na spoczynek, publiczność? Nie chciała go wypuścić Babu w piach W czasie modlitwy obowiązkowym bez przerwy liczył pieniądze. Ten drugi, nie odrabiały w tym czasie lekcji, a ze sceny, podobnie zresztą jak przed- I jasny anieli elementem stroju Żyda są: jarmułka chcący pierwszego oderwać od licze- narzeczeni przestawali się całować. tem Wojtka Habelę, który był we Lwo- Koguś w morde szczeli (kipa) – okrągła czapeczka uszyta z nia powiada: popatrz Moniek na drugą Oto fragmenty tej piosenki: wie na imieninach z Feliksem Konar- sześciu klinów materiału, będąca ozna- stronę ulicy, jaka piękna dziewczyna skim i zaśpiewał: „inżynier „S” podpalił Gdy Wiktoria Zawistowska z towa- ką szacunku dla Jahwe. Musi być no- idzie, ja z nią tej nocy spałem. U wa … Popamiętaj ty sy, Tońku! trzy firanki” („Party w Londynie” Felik- rzyszeniem zespołu „Chawira” prze- szona także w czasie studiowania Tory; – usłyszał w odpowiedzi – gdybym Powiedz, Szczepciu, powiedz co? sa Konarskiego), na czym najbardziej konywała piosenką z repertuaru Zuli tałes (talit) – biały szal z czarnymi lub chciał to spałbym z nią codziennie, to To si tobi przyda, ucierpiałem ja w swoim gadulstwie z Pogorzelskiej „Panna Mania gra na niebieskimi pasami oraz frędzlami, z jest moja żona. Bo pamiętaj, ży ni bida, wpadką (zaplanowaną?). mandolinie”, iż panna Marianna jest najważniejszym najdłuższym frędz- W przejściu do bramy kamie- Ale piniundz, to, nieszczęści, o! Oczywiście, było należące mi się strasznie muzykalna, do występu przy- lem w jednym z rogów, na którym nicy przy ul. Legionów 25, w której zadośćuczynienie, tym razem z łezką gotowywał się dziesięcioletni Paweł wiąże się supełki. Tałes może też być mieszkałem, stał wytrwale stary Żyd Kto ma forsy, temu zdaji si, autorską, prosto z Radia Lwów – luty Paprocki. W jego wykonaniu usłyszeli- wyposażony w atarę – pas o długości sprzedający rzekomo elastyczne bia- Temu zdaji si, ży un król, 2011, gdzie popisywał ja się przed śmy „Lwowski blues” – piosenkę Ireny około 1 m i szerokości od 6 do 12 cm, łe jegierowskie kalesony, reklamując Żyji, piji i przydstawia si, Panią Redaktor Anią Gordijewską, Paprockiej, mamy młodziutkiego arty- często pięknie haftowany. Uprawnio- je przez pozorowane rozciąganie z Kużdyn przy nim nul. pod kuratelą Pani Prezes Radia Lwów sty z jej akompaniamentem, a potem nymi do noszenia tałesu są wyłącznie szmoncesowym zawołaniem – profe- Teresą Pakosz i pod nieobecność (po- – potem „Orlątko” Artura Oppmana mężczyźni żonaci. Ponieważ Habela sor Jegier, profesor Jegier. Na „Kraki- A gdy nagli forsa skończy si, pis bez jej wiedzy) mojej szefowej, re- (Or-Ot). Ta wzruszająca piosenka po- i Makuch są żonaci, byli więc upraw- dałach”, również stary Żyd sprzedawał Zara skończy si cały bal, daktor naczelnej „Lwowskich Spotkań” święcona Lwowskim Orlętom, zawsze nieni do stroju w jakim wystąpili. Mają kolorowe widokówki przedstawiające Stenka, kwenka i zustai mu Bożeny Rafalskiej: powoduje wzruszenie i nawet łzy. Tym jednakże żony gojki, więc nie jestem przerażonego brodatego i pejsatego Po ty forsi żal. NOWY ANCUG razem młodziutkiego artystę publicz- taki pewny tych uprawnień. Żyda, mającego z lewej strony ryczą- Kupił ja sy ancug nowy ność nie chciała tak szybko wypuścić Goj (z hebrajskiego, naród) – okre- cego lwa, z prawej zaś pożar. Podpis A my dwaj, oba cwaj I do moi hulam baby ze sceny. Brawom nie było końca. ślenie pojawiające się wielokrotnie w pod obrazkiem brzmiał: „nysz ta hir, Ni mamy nic i mamy raj! Piji likir bananowy Sam chłopiec był wzruszony. Torze, tłumaczone najczęściej jako nysz ta hir”, co oznacza po polsku: Nam nic ni zrobi zło, Babie daje swoju graby Dziewczęca, pełna wdzięku i skrom- „narody”, czyli zwykle nie-Żydzi, ktoś „ani tam, ani tam”. Pocztówki szły jak Bo trać jak ni masz co! ności Dominika Pater z Chrzanowa, spoza narodu Izraela. Niektóre tłu- woda. Kto ma forsy, ten kulegi ma, I zakładam klawy bajer już znakomita piosenkarka i pieśniarka maczenia Biblii pomijają słowo „goj” „Wesołą Lwowską Falę tworzyli Przyjacieli ma, wszysku ma, Na harmoszce nowy sztajer – uczennica Ireny Paprockiej, zaśpie- i zastępują je słowem „narody”, np. jeszcze radca Strońć, w osobie mi- Jest kuchany, żyju, piju z nim Baba si ze śmichu ścieli wała pod jej akompaniament „Wierne w Biblii Tysiąclecia (Księga Rodza- strza Wilhelma Korabiowskiego i wy- Dzie si tylko da, Ta ja fruwam w karuzeli Madonny” Jerzego Michotka i „Prec- ju).Od nich pochodzą mieszkańcy stępująca do dzisiaj mistrzyni, Włada A gdy nagli forsa skończy si, larka z Pohulanki” Wiktora Budzyń- wybrzeży i wysp, podzieleni według Majewska, wykreowana oczywiście Wtedy wisza się na nim psy, Rach ciach ciach skiego. Dominika bisowała, a brawom swych krajów i swego języka, według przez Wiktora Budzyńskiego. W tym Nikt go nie zna, nikt ni kocha go Babe w piach nie było końca. szczepów i według narodów. W Torze mistrzowskim poczcie zakwitali rów- To ni ta co my! I jasny anieli Gdy oczekiwałem szmoncesowej słowo „goj” pojawia się 550 razy. nież Ada Sadowska, Teodozja Lisie- Bo my dwaj oba cwaj, Koguś w morde szczeli zmiany nastroju, gdy durny Icek dosta- Szmonces – to inna, niż bałak gwa- wicz, Love Short, Czesław Halski, Bu takich ni ma cały kraj, nie drugi i trzeci raz w mordę od wy- ra, zresztą nie tylko lwowska, będąca Juliusz Gabel, Alfred Schutz (twórca My dwaj ,ohoho! Baba w bałak daj sy spokój rozumiałego tatusia za to, iż „nie idzie zlepkiem nieortograficznej i niegrama- muzyki do „Czerwonych Maków pod To tak jak innych sto! Bo to ja cie w morde szczeli być Rubinsteinem, który idzie mieć sto tycznej polszczyzny, parafrazy języ- Monte Cassino” z tekstem Feliksa Będziesz miał rozbity kinol tysięcy dularów w banku”, niespodzia- ków jidysz i niemieckiego. Szmonces Konarskiego), Tadeusz Seredyński, I co było po tej piosence? Następ- Ty drymbajło co w niedzieli nie, nie zapowiadani, pojawili się na posiada również swój zapis medialny Zbigniew Lipczyński, Izydor Dąb – na? A właśnie, że nie! Tylko co? Ano Pod kościołem zginasz graby scenie Franciszek Makuch i Wojciech w tekstach „Lwowskiej Fali”, które po- tylu zapamiętałem. „My dwa ohoho! To tak jak innych sto”! Nim do swoi hulasz baby Habela w odświętnych strojach rabi- dobnie jak bałak Tońcio i Szczepcio, KG

Poszukuję informacji Konsulat Generalny RP we Lwowie zaprasza do Krzemieńca na uroczystość 220. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja o siostrze mojej matki W programie m.in. koncert muzyki polskiej „Fryderyk Chopin i kompozytorzy lwowscy”. Poszukuję informacji o powojen- w dramatycznych okolicznościach oko- Muzeum Juliusza Słowackiego w Krzemieńcu ul. Słowackiego 16, 3 maja 2011 r. godz. 13.30. nym losie siostry mojej matki Zofii Ko- ło 1952 roku. Podczas mojej krótkiej Wykonawcy: Gabriela Machowska-Kopietz – fortepian, Witold Żołądkiewicz – baryton, Michał Piekarski kurewicz-Koryna – córki Aleksandra wizy w Stanisławowie w roku 2000 ks. – słowo o muzyce. i Zenobii, urodzonej w 1897 roku w proboszcz Kazimierz Halimurka obiecał Stanisławowie, która przed wojną okre- mi pomoc w poszukiwaniu informacji, sami zastępowała mi matkę i wobec ale do dzisiaj nie mam żadnych wiado- Towarzystwo Kultury Polskiej na Rówieńszczyźnie której mam „dług” dotychczas niespła- mości. Moją prośbę pod jego adresem cony. Była niezamężna i po wyjeździe wspierałem powołaniem się na zasługi im. Władysława Reymonta zaprasza na koncert całej rodziny w 1945 roku ze Stanisła- mojego dziadka Mateusza Pileckiego, „Tradycje chopinowskie ziemi lwowskiej” wowa pozostała w domu rodzinnym, po czołowego działacza Komitetu Budowy prawej stronie ulicy Lipowej, przed par- kościoła na Górce. Równe 3 maja 2011 r. godz. 19.00, filharmonia, ul. Drahomanowa 20. kiem. Późniejsze próby nawiązania z Z góry dziękuję za wszelkie in- Koncert odbywa się pod patronatem Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodnie”. nią kontaktu nie dały rezultatu. Według formacje, które proszę kierować na W programie – utwory Fryderyka Chopina, Karola Mikulego i Stanisława Niewiadomskiego. nieudokumentowanych informacji zwią- adres: Jerzy Maria Pilecki, 53-338 Wykonawcy: Gabriela Machowska-Kopietz – fortepian, Witold Żołądkiewicz – baryton, Michał Piekarski zała się bardzo blisko z przykościelną Wrocław, ul. Wielka 31/14, – słowo o muzyce. wspólnotą wiernych i podobno zginęła e-mail: [email protected] 20 15 – 28 kwietnia 2011 * Kurier Galicyjski Historia w znaczki wpisana Wielkanoc na znaczkach Poczty Polskiej

Andrzej Żarczyński Koło PZF nr 1 „Łódź – Miasto”

Przez dziesięciolecia Poczta Pol- ska nie wydawała oddzielnych serii znaczków pocztowych, poświęconych obchodom Świąt Wielkanocnych. Mo- tywy powyższe były sporadycznie obecne na znaczkach emitowanych w ramach tematów dotyczących sztu- ki sakralnej, zwłaszcza wizerunków Jezusa Chrystusa, a także propago- wania zwyczajów ludowych. Otwarcie Poczty Polskiej na mo- tywy wielkanocne nastąpiło kilka lat po transformacji ustrojowej. W 1995 r. wprowadzono do obiegu serię czte- rech znaczków „Pisanki polskie”, nato- miast od 1997 r. symbole wielkanocne zaczęły regularnie gościć w naszej fi- zmniejszania się w Europie liczby emi- latelistyce. Od 2000 r. aż do bieżącego sji znaczków, nawiązujących do Świąt Wielkanocnych. Natomiast te, które się ukazują, zwykle mają świecki, a nie sakralny charakter, poprzez wy- łączne akcentowanie takich motywów jak zajączek czy kurze jaja, nienoszą- ce jednak oznak przeznaczenia ich na święconkę, jak to ma miejsce w przypadku pisanek. Dzieje się tak w niektórych krajach Unii Europejskiej, jakoby pod pretekstem nie drażnienia akcentami chrześcijańskimi innowier- ców, a zwłaszcza muzułmanów. Trud- no w takiej postawie nie dopatrywać się jednak krzywdzenia chrześcijan, w tym własnych obywateli, bądź ak- centowania postaw ateistycznych, ki są barwne i ładnie wykonane w z pomijaniem kształtowanych przez aspekcie graficznym. Na kopertach wieki narodowych korzeni religijno-hi- w Polsce wydawano po dwa znaczki z pierwszego dnia obiegu (FDC) przed- storycznych. Mam nadzieję, że Pocz- myślą o przesyłaniu życzeń świątecz- stawiono młodzieńca i dziewczynę ta Polska zachowa akcenty sakralne nych. Na wstępie jednak przypomnę, w strojach ludowych, kultywujących na swoich walorach, co myślę, że jest że Wielkanoc jest najważniejszym wielowiekowe tradycje. Na kopercie powszechnie oczekiwane w naszym świętem chrześcijańskim, upamięt- ze znaczkiem o niższym nomina- niającym zmartwychwstanie Jezusa le młodzi idą z okazałymi palmami Chrystusa. Jej termin ustala się na zapewne na Mszę św. w Niedzielę najbliższą niedzielę po pierwszej Palmową. Motyw drugiej koperty na- wiosennej pełni księżyca, a więc na wiązuje do obyczaju śmigusa-dyngu- marzec lub kwiecień. Z tego powodu sa, tj. polewania dziewcząt wodą w okres wielkanocny w Polsce przypada Poniedziałek Wielkanocny. Znaczki zawsze na początek wiosny, co do- skasowano w Urzędzie Pocztowym datkowo podkreśla radosny charakter Warszawa 1, datownikiem okoliczno- Świąt Zmartwychwstania. Liczna sym- ściowym z napisem Wielkanoc i świą- • 1997 – cztery znaczki: świę- bolika tych świąt szczególnie widocz- tecznymi motywami graficznymi. Auto- cenie palm (50 gr), malowanie pisanek na jest w pielęgnowanych tradycjach rem projektów opisywanych znacz- (60 gr), święcenie pokarmów (80 gr) ludowych: odchodząca zima kojarzy ków, wydanych w wielomilionowych i śmigus – dyngus (1,1 zł); się z pokonaną śmiercią, a wiosenna nakładach jest artysta plastyk – Jan • 1998 – dwa znaczki: Bara- zieleń, palmy, pisanki czy pisklęta z Konarzewski. nek Paschalny na tle krzyża (55 gr) zalążkiem nowego życia. W wielu krajach kręgu kultury i Jezus Chrystus (65 gr); Do opłacania tegorocznej kore- chrześcijańskiej tematy związane z kraju. W tym miejscu jako kontrast • 1999 – na trzech spośród spondencji wielkanocnej Poczta Pol- Wielkanocą były często popularyzo- dla tegorocznej serii – jak zaznaczy- czterech znaczków przedstawiono ska 25 marca wprowadziła do obiegu wane wydaniami okolicznościowych łem powyżej, estetycznie wykonanej, sceny z czternastowiecznego Polip- dwa znaczki pocztowe, na których znaczków, w tym przez zarządy nie- lecz niestety poza tytułem pozbawio- tyku Grudziądzkiego, tj. modlitwę w przedstawiono motywy ludowe w po- których poczt corocznie. W ostatnich nej wyraźnych akcentów religijnych, Ogrójcu (60 gr), dźwiganie krzyża staci kurczaczka (1,55 zł) i zajączka kilku latach, trzeba to z przykrością przypomnę emisję z przed dwóch przez Chrystusa (65 gr) i Zmartwych- (2,40 zł) na ukwieconej łące. Znacz- stwierdzić, pojawiła się tendencja lat. Wówczas objęła ona dwa obrazy wstanie (1,40 zł). Ostatni znaczek serii pędzla Szymona Czechowicza „Zło- ukazał piękny obraz Piety z Tubądzi- żenie do grobu” (3,00 zł) i „Chrystus na (1,0 zł), namalowany w XV wieku Zmartwychwstały” (1,55 zł), pochodzą- przez nieznanego artystę; ce ze zbiorów Muzeum Narodowego w • 2000 – dwa znaczki: Chry- Krakowie. Szymon Czechowicz (1689 stus złożony do grobu (70 gr) i Chry- – 1775) to malarz zaliczany do twór- stus Zmartwychwstały na tle koła (80 ców ery baroku w Polsce. Spod pędzla gr) w ikonografii symbolizujący Boga, artysty wyszły liczne obrazy religijne, wieczność i nieskończoność; które można oglądać m.in. w kościo- • 2001 – dwa znaczki wyko- łach Wilna, Krakowa, Lwowa, War- kwietnia 2009 r. była artystka plastyk nane w konwencji średniowiecznego szawy, Lublina, Lubartowa i Poznania Magdalena Błażków. witrażu, na których przedstawiono nie- oraz portrety, m.in. rodziny Ossoliń- Ze względu na walory poznawcze, wiasty u grobu Jezusa Chrystusa (1 zł) skich, Sułkowskich, Jana Fryderyka celowa wydaje się krótka prezentacja oraz zmartwychwstałego Syna Boże- Sapiehy, Klemensa Branickiego i Wa- polskich znaczków emisji „Wielkanoc”, go w otoczeniu apostołów (1,9 zł); cława Rzewuskiego. Autorką projektu nieopisanych powyżej, a wprowadzonych • 2002 – piękna, świąteczna ówczesnej serii znaczków, wydanej 1 do obiegu w ostatnich kilkunastu latach: palma (1,10 zł) oraz kurczęta (2 zł); 21 Kurier Galicyjski * 15 – 28 kwietnia 2011

• 2003 – znaczki przedstawia- i kurka wykonana z drewnianych pisa- jące Syna Bożego w ludowym rzeź- nek (2,40 zł); GŁÓWNI DYRYGENCI biarstwie jako Chrystusa Frasobliwego • 2008 – pisanki na zielonej (1,20 zł) oraz Chrystusa Zwycięzcę serwetce (1,35 i 2,40 zł); POLSKICH ORKIESTR (2,10 zł). Figura Chrystusa Frasobli- • 2010 – tło zielonej łąki – sym- wego ukazuje Jezusa medytującego w bol wiosny, na którym przedstawiono pozycji siedzącej, z głową wspartą na baranka z chorągiewką wielkanocną, W FILHAMONII LWOWSKIEJ dłoni. Z kolei rzeźba Chrystusa Zwy- wyrażającego ofiarę życia Jezusa, cięzcy przedstawia jego postać stojącą złożoną za grzechy świata oraz Jego z uniesioną do góry prawą dłonią w ge- ście błogosławieństwa oraz krzyżem, wspartym o ziemię; • 2004 – gałązki wierzby oraz Niech te święta zajączek (1,25 zł) i baranek (2,10 zł); Wielkiej Nocy • 2005 – zajączek (1,30 zł) oraz spłyną rzeką pisklę (2,20 zł) w otoczeniu kwiatów; • 2006 – ludowe tradycje Nie- Boskiej mocy, otuliwszy serce Wasze Orkiestra filharmonii lwowskiej wielobarwnym Michał Piekarski reprezentujące muzykę hiszpańską kwieciem marzeń. i południowoamerykańską. Na po- W Filharmonii Lwowskiej czątku w gorący nastrój wprowadził w bieżącym sezonie arty- nas „The Danzon No 2” Arturo Ma- stycznym ma miejsce cykl rqueza. Utwór o wielkim wolumenie niec zabrzmiały „tańce z baletu Estan- koncertów „Główni dyrygen- brzmienia wywołał w sali lwowskiej cia” kolejnego argentyńskiego kompo- ci orkiestr z Polski”, odbywa- filharmonii burzę oklasków. Wie- zytora – Alberta Ginastery (1916-1983). jących się pod patronatem le kunsztu wykonawczego mieliśmy Sam balet powstał w 1941 r. Podobnie, Konsulatu Generalnego RP zaś okazję zaobserwować w „No- jak w przypadku wszystkich prezento- we Lwowie, prezentujących cach w ogrodach Hiszpanii” Manuela wanych utworów, czynnik rytmiczny sylwetki wybitnych polskich de Falli (1876-1946), hiszpańskiego odgrywa tu kluczową rolę. Utwór ten dyrygentów, którzy wystę- kompozytora, działającego także w ostatecznie podgrzał atmosferę na sali, pują we współpracy z orkie- Argentynie. Utwór ten stanowi suitę dzięki czemu wszystkim udzielił się już strą Filharmonii Lwowskiej. (cykl tańców) na fortepian i orkiestrę. wiosenny nastrój. dzieli Palmowej (1,30 zł) i śmigus-dyn- zwycięstwo nad śmiercią (1,55 zł), a W piątek 1 kwietnia 2011 r. o Uwagę zwracają bardzo duże i subtel- gus (2,40 zł); także koszyk z jajami wielkanocnymi godz. 19.00 w sali koncertowej ne niuanse rytmiczne, które wspaniale „Kurierowi Galicyjskiemu” wywia- • 2007 – dwa znaczki w kon- na walorze o nominale (2,40 zł). przy ul. Czajkowskiego 7 miał zostały wyegzekwowane przez pianist- du udzielił Ruben Silva. wencji tradycyjnej twórczości ludowej: KG miejsce koncert, podczas któ- kę i orkiestrę. Sama twórczość de Falli - Michał Piekarski: Jak pra- baranek upleciony ze słomy (1,35 zł) rego orkiestrę poprowadził charakteryzuje się zainteresowaniem cowało się Panu z orkiestrą Ruben Silva, partię solową na rodzimym folklorem i wtopieniem go filharmonii lwowskiej? fortepianie zagrała Oksana w ramy środków własnego warsztatu - Ruben Silva: Mieliśmy bardzo Rapita. Jak zwykle, interesu- kompozytorskiego. W ten sposób De mało czasu na próby, które zaczęli- jącego wprowadzenia do kon- Falla, podobnie jak Karol Szymanow- śmy we wtorek, czyli było na nie cztery certu dokonała Zofia Iwano- ski, zalicza się do kręgu folklorystów, dni. W Polsce na próby na ogół prze- wa, omawiając poszczególne działających w pierwszej połowie XX znacza się pięć dni. Poza tym, nuty utwory. w. Warto także zwrócić uwagę, że dla przywiozłem w teczce i nie były one Ruben Silva to znany dyrygent hiszpańskiego kompozytora inspiracji wcześniej muzykom znane, tak więc, boliwijskiego pochodzenia, działają- dostarczała także muzyka Fryderyka do prób przystąpili bez wcześniejsze- cy od lat w Warszawie, gdzie ukoń- Chopina. go przestudiowania swoich partii. czył Akademię Muzyczną im. Fryde- Kolejnym utworem było „Oblivion” - To niesamowita spra- ryka Chopina. Obecnie znany jest („Zapomnienie”) Astora Piazzoli (1921- wa, zwłaszcza zważywszy m.in. jako dyrygent Warszawskiej 1992), argentyńskiego kompozytora, jak wielkiej precyzji, przede Opery Kameralnej oraz dyrektor ar- który znany jest dziś przede wszyst- wszystkim rytmicznej, wy- tystyczny Filharmonii Koszalińskiej. kim jako twórca własnego, w pełni maga ta muzyka. Oksana Rapita (Оксана Рапіта) jest artystycznego gatunku tanga. W tym - Z tym byłem bardzo wymagający zaś lwowską pianistką, wielokrotnie utworze, o pomniejszonym składzie na próbach. W utworach tych są też występującą w sali filharmonii. orkiestry, mieliśmy okazję usłyszeć bardzo trudne partie trąbek i waltorni. Tym razem mieliśmy okazję po- wszystkie, nawet drobne niuanse pracy Muzycy mieli bardzo ciężko na pró- znać utwory mało we Lwowie znane, dyrygenta z instrumentalistami. Na ko- bach, ale wyszli z tego obronną ręką. Ostatecznie była to dobrze wykonana praca. Także z pianistką miałem bar- info: 00 380 362 439 438; 00 380 362 436 285; dzo dobry kontakt. - Czy jest Pan po raz pierw- 00 380 958 193 237; PL: 0048 44 645 15 21 szy we Lwowie? - Tak. Jest to niesamowite miasto, stare, podobne do Krakowa, ale po- Czy Twoje dziecko nie spędza za dużo czasu mimo tego wydaje mi się, że nie ma w Polsce takiego miasta, Lwów wydaje przed telewizorem lub komputerem? się piękniejszy od innych. Tu panuje nastrój Europy XIX w. Cieszę się tak- że bardzo, że bardzo dużo osób mówi tu po polsku, dzięki czemu nie mam problemu z porozumiewaniem się. - W takim razie, mam na- dzieję, że wystąpi Pan we Lwowie jeszcze nie raz. - Oczywiście. Bardzo chętnie za- prezentowałbym tu „Straszny dwór”. *** Widać, że magia Lwowa nadal Klub Młodych Artystów „Skrzydła” przy LTPSP, zaprasza dzieci polskiego przyciąga artystów. Boliwijski dyrygent pochodzenia ze Lwowa na zajęcia plastyczne w galerii „Własna Strzecha”, przy ciesząc się, że może tu porozumiewać ul. Rylejewa 9/6. Programy zajęć plastycznych przystosowane są do możliwości się po polsku, najchętniej zaprezen- dzieci w różnym wieku, dla których wprowadzamy podstawowe techniki i zagad- towałby we Lwowie operę Stanisława nienia plastyczne, łącząc teorię z praktyką. Serdecznie zapraszamy na zajęcia! Moniuszki. Bliższe informacje pod nr telefonu: 063 287 27 07 – KG Ruben Silva (od lewej) Władysław Maławski 22 15 – 28 kwietnia 2011 * Kurier Galicyjski

Opracował Krzysztof Szymański zdjęcia archiwalne Lot szybszy od dźwięku Wiek XX był okresem w historii ludzkości, w którym nastąpił największy skok technologiczny, techniczny i przemysłowy – o wieku XXI jeszcze nie jesteśmy w stanie powiedzieć coś konkretnego. Wiele dziedzin – elektrotech- nika, lotnictwo, samochody, rakiety – na początku XX wie- ku były w powijakach, ale nie minęło 50-70 lat, a ludzkość stworzyła konstrukcje wybit- Samolot braci Wright ne. Przyczyniły się do tego Startuje konkurent – Tu 144 niewątpliwie, obie wojny świa- towe, które przyniosły olbrzy- wytrzymałości konstrukcyjnej i doszło rwane. Ostatni lot Concorde’a odbył mi rozwój technik zabijania, do złamania skrzydła i kadłuba Tu- się 26 listopada 2003 roku. ale również i rozwój techniki 144. Przed rozpoczęciem pierwszych oraz technologii w ogóle. Po Wróćmy jednak do Concorda. lotów Concorde’a jego eksploatacja zakończeniu kolejnych wojen Na początku lat 60. nad projektami wywoływała szereg protestów. Sprze- rozwinięty przemysł szedł da- naddźwiękowych samolotów pasa- ciw wobec nadmiernej emisji hałasu, lej za ciosem i wykorzystywał żerskich pracowali Anglicy i Francuzi. powodowanej przez przeloty Concor- swoje zdobycze dla dobra cy- Obydwa projekty były wystarczająco de’a, szczególnie na wschodnim wy- wilizacji. zaawansowane do budowy prototy- brzeżu USA, wymusił na decydentach Rozwój lotnictwa (w tym i cywil- pów, jednak z powodu ogromnych wielu gałęzi przemysłu, przykładanie nego) jest najlepszym przykładem kosztów, potrzebnych do ich realiza- większej wagi do wpływu nowych tej tezy. 14 grudnia 1903 roku Wilbur cji, rząd brytyjski zdecydował się na technologii na społeczeństwo i środo- Wright dokonał pierwszej próby lotu ze poszukiwania partnera do współpracy wisko. Mimo, iż to właśnie Concorde wzniesienia, na odległość 36 metrów, na arenie międzynarodowej. Jedynym bezpośrednio doprowadził do roz- nie do końca udanej i zakończonej lek- państwem przejawiającym rzeczywi- poczęcia programu redukcji hałasu, kim uszkodzeniem, skonstruowanego ste zainteresowanie kooperacją oka- generowanego przez samoloty korzy- wspólnie z bratem Orvillem, samolo- Start Concorde zała się Francja. Projekt rozwojowy stające z portu JFK w Nowym Jorku, tu. Następna próba miała miejsce 17 został uzgodniony bardziej jako umo- wiele osób twierdziło, że wytwarzał on grudnia 1903 r. Tego dnia, ok. godziny kiego naddźwiękowym Concordem ogromne koszty lotu, związane z bar- wa międzynarodowa pomiędzy dwo- mniejszy hałas niż początkowo zakła- 10.35, Orville Wright wzbił się w powie- wynosił poniżej 3,5 godziny (rekord dzo dużym zużyciem paliwa i dużym ma państwami niż komercyjna między dano. Udawało się to dzięki redukcji trze na samolocie i dokonał kontrolo- przelotu 2 godzin 52 minuty i 59 se- nakładem obsługi naziemnej spo- firmami i zawierała klauzulę wymuszo- mocy silników przez pilotów podczas wanego lotu na odległość 39 metrów kund). Kolumbowi przepłynięcie do wodowały, iż maszyna dość szybko ną przez Wielką Brytanię, nakładającą przelotu nad obszarami mieszkalny- (120 stóp). Pierwszy udany lot trwał 12 Ameryki zajęło około 3 miesięcy. i bez rozgłosu została wycofana z wysokie kary za jej zerwanie. Projekt mi. Zanim rozpoczęły się loty komer- sekund. Proszę zapamiętać odległość W tej dziedzinie konkurencja też eksploatacji. W sumie samoloty tego umowy został podpisany 28 listopada cyjne stwierdzono, że są one cichsze pierwszego lotu. nie zasypywała gruszek w popiele. typu wykonały tylko 55 rejsowych lo- 1962 roku. Po tym fakcie, obydwaj od niektórych wykonywanych przez Concorde – naddźwiękowy samo- Projekty amerykańskie, Boeing 2707 tów pasażerskich i 102 komercyjnych producenci ulegli przekształceniu w inne maszyny. lot pasażerski o napędzie turboodrzu- i Lockheed L-2000 miały być większe rejsowych w ogóle. Ostatni pasażer- British Aircraft Corporation oraz Ae- Inny problem dla środowiska, towym, był realizacją idei transportu od Concorde’a i zabierać na pokład do ski lot rejsowy miał miejsce 1 czerwca rospatiale. Początkowo nowe kon- prócz hałasu, stanowiły z kolei – uwa- naddźwiękowego. Powstał jako produkt 300 pasażerów. Zwycięzca konkursu 1978 roku. Wiadomo jest, że Aerofłot sorcjum planowało produkcję wersji żane za przyczynę degradacji warstwy międzynarodowego porozumienia mię- na SST, projekt Boeinga, był opóźnio- użytkował egzemplarze Tu-144 po dalekiego i średniego zasięgu. Ze ozonowej – tlenki azotu, emitowane dzy Francją i Anglią przy udziale pań- ny względem prac Anglików i Francu- oficjalnym wycofaniu tego modelu z względu na brak zainteresowania przez pracujące w stratosferze silniki stwowych konsorcjów lotniczych Aéro- zów o kilka lat, co się przyczyniło do użytku do 1987 roku. wśród potencjalnych kupców wersją Concorde’a. Latające niżej w tro- spatiale i British Aircraft Corporation. zakończenia prac nad jego rozwojem. 3 czerwca 1973 roku, podczas średniodystansową, została ona po- posferze samoloty przyczyniały się Jego pierwszy oblot odbył się 2 marca Ale największym konkurentem był pokazów lotniczych (Paris Air Show) rzucona. Konsorcjum przyjęło 100 do produkcji ozonu, nie ma jednak 1969 roku, a 1 października tegoż roku Związek Sowiecki, którego konstruk- doszło do katastrofy jednego z proto- zamówień od głównych linii lotniczych możliwości jego wymiany pomiędzy samolot po raz pierwszy przekroczył torzy z biura Tupolewa stworzyli Tu typów samolotu. Do dnia dzisiejszego tamtego okresu: Pan Am, BOAC i Air obiema warstwami. W praktyce niska barierę dźwięku. W siedem lat później – 144. Uważa się, że konstrukcja nie są znane konkretne przyczyny tego France, Panair do Brasil, Continental liczebność Concorde’ów sprawiała, miało miejsce wprowadzenie samolo- Tu-144 była oparta na szpiegostwie zdarzenia. Przypuszcza się, że na Airlines, Japan Airlines, Lufthansa, że potencjalne zniszczenia warstwy tu do służby trwającej 27 lat. przemysłowym, dokonywanym we wzór Concorda Tu nie udało się wyko- American Airlines, United Airlines, Air ozonowej były akceptowalne. W tym czasie był to nie tylko naj- francuskiej firmie Aérospatiale, w któ- nać manewru przerwanego lądowa- India, Air Canada, Braniff, Singapore Technologiczny skok w przyszłość, szybszy samolot pasażerski, ale i naj- rej był produkowany Concorde. Były nia, polegającego na tym, że maszy- Airlines, Iran Air, Olympic Airlines, jaki wykonał Concord, ale i problemy, większy. Prezentował się imponująco: przypuszczenia, że skradzione plany na podchodzi do lądowania, dotyka Qantas, CAAC, Middle East Airlines które ze sobą przyniósł – przyspieszy- długość całkowita – 61,66 m, rozpię- pozwoliły radzieckim inżynierom na kołami pasa startowego i natychmiast i TWA. Aby podkreślić układ zawarty ły proces kształtowania się świadomo- tość – 25,56 m. Długość kadłuba – przyśpieszenie prac nad własnym dokonuje startu. Wymaga to idealnie pomiędzy brytyjskim i francuskim rzą- ści społecznej w zakresie zrozumienia 39,32 m, a więc tyle, co i pierwszy lot samolotem, którego projekt oparli na wyregulowanych silników i współgra- dem, który to doprowadził do stwo- przyczyn i konsekwencji konfliktu w historii awiacji. Cztery potężne silniki planach Concorda. Skradzione dane nia wszystkich systemów. Główne rzenia konstrukcji nadano jej nazwę pomiędzy postępem technicznym, a turboodrzutowe Rolls-Royce/Snecma dotyczyły raczej ogólnych założeń, jednak są tu silniki. Concorde silniki „Concorde”. Pochodziła ona od fran- ochroną środowiska oraz ujawnił sto- Olympus 593 Mk zapewniały osiągnię- osiągów i wielkości, a nie ścisłych miał w porządku. W Tu jednak nie cuskiego słowa concorde (angielskim pień złożoności towarzyszących im cie prędkości przelotowej Ma = 2,02 rozwiązań konstrukcyjnych. Pośpiech grało wszystko idealnie. Współczesne odpowiednikiem jest concord), które procesów decyzyjnych. (2 150 km/h), czyli ponad dwa razy związany z pierwszeństwem oblotu badania wskazują jednak na możliwy w obydwu językach oznacza zgodę, Konstrukcja samolotu Concorde szybciej od dźwięku. Waga maszyny (przed Concorde) sprawił, iż maszynę problem w układzie sterowania, który harmonię lub unię. była przemyślana w najdrobniejszych w locie około 180 ton, w tym prawie trapiły do końca nieusunięte usterki i został w ostatniej chwili nieprawidłowo Istotną porażkę ekonomicznej szczegółach. Uwzględniono nagrze- 100 ton paliwa. Na pokładzie wygod- poważne awarie. Było to przyczyną przeprogramowany, żeby zdyskonto- strony projektu stanowi wyproduko- wanie się zewnętrznej powłoki maszy- nie mieściło się 92-120 (128 maksy- wielu przymusowych lądowań, co w wać konkurencyjnego Concorde. Nie- wanie jedynie 20 egzemplarzy samo- ny w czasie lotu, przemieszczanie się malnie) pasażerów. Tym cudem tech- oficjalnej prasie przekładano na „kur- wykluczony jest również błąd pilota. lotu. Cena jednostkowa wyniosła 23 środka ciężkości w miarę ubytku pa- niki sterowało dwóch pilotów i inżynier tuazyjną wizytę” (np. w Warszawie w Przed katastrofą, samolot wykonywał mln funtów, a koszt fazy rozwojowej liwa, wysokie szybkości startu i lądo- pokładowy. Pułap lotu wynosił 18 300 1971 roku). Dochodziło m.in. do pę- manewr stromego wznoszenia. Brak sześciokrotnie przekroczył zakładaną wania. W locie wszystkie egzemplarze m, co stanowiło prawie 5 000 m wyżej kania skrzydła i utraty paliwa w locie, jest danych potwierdzających ewen- kwotę. Flota początkowo była własno- spisywały się znakomicie. Ta katastro- niż samoloty konwencjonalne. Taka róż- rozliczne były awarie silników. tualne przeciągnięcie, gdyż maszyna ścią rządów Anglii i Francji, jednak ro- fa była jedyną w trakcie użytkowania nica wysokości przelotowych była po- Pierwszy prototyp Tu – 144 wy- po wznoszeniu ustabilizowała lot do snące straty wymusiły na obydwu ope- Concorde’a. dyktowana względami bezpieczeństwa, startował 31 grudnia 1968 roku pod pozycji horyzontalnej. Co spowodo- ratorach odkupienie wszystkich użyt- 25 lipca 2000 roku egzemplarz bowiem strumień powietrza z silników Moskwą, dwa miesiące przed Concor- wało, że maszyna zaczęła pikować? kowanych maszyn. W wyniku jedynej F-BTSC lotu Air France 4590 rozbił Concorda stwarzał zagrożenie dla in- dem. Tu-144 pierwszy też przełamał Snuto przypuszczenia odnośnie moż- w historii projektu katastrofy z 25 lipca się na obrzeżach miasteczka Gones- nych użytkowników przestrzeni. Czas barierę dźwięku 5 czerwca 1969 roku, liwości zablokowania wolantu przez 2000 roku, ekonomicznych skutków se pod Paryżem, pochłaniając 113 trwania podróży poddźwiękowym od- a 15 lipca 1969 roku został pierwszym kamerę zabraną na pokład maszyny zamachu terrorystycznego z 11 wrze- ofiar: 100 pasażerów, 9 członków za- rzutowcem między Nowym Jorkiem a komercyjnym transportowcem, który przed startem. Próba wyprowadzenia śnia 2001 oraz innych pomniejszych łogi oraz cztery osoby przebywające Paryżem wynosił osiem godzin, nato- przekroczył prędkość 2 macha. Za- maszyny z silnego pikowania spowo- czynników, 24 października 2003 roku w hotelu. Zgodnie z wyjaśnieniami miast średni czas lotu transatlantyc- wodność i awaryjność tych maszyn, dowała przeciążenia powyżej granicy loty rejsowe samolotów zostały prze- oficjalnego śledztwa przeprowadzo- 23 Kurier Galicyjski * 15 – 28 kwietnia 2011 nego przez francuską komisję bada- nie prędkości i nabranie wysokości nia wypadków lotniczych (BEA), przy- po starcie, co w połączeniu ze stratą czyną katastrofy był tytanowy pasek, stateczności doprowadziło do upadku Polsko-ukraińskie spotkanie który odpadł z samolotu DC-10 linii maszyny na hotel tuż przed miejsco- Continental, startującego pięć minut wością Gonesse. wcześniej. Podczas startu Concorde Przed katastrofą Concorde był członków Międzynarodowego najechał na niego lewym zespołem niewątpliwie najbezpieczniejszym na kół, doprowadzając do rozerwania świecie samolotem liniowym, jaki kiedy- jednej z opon, której fragmenty ude- kolwiek powstał. W statystyce zgonów Zespołu Badawczego rzyły w zbiornik paliwa, znajdujący na przebyte kilometry zajmował pierw- się nad komorą podwozia. Uderzenie sze miejsce z wynikiem zero, jednak spowodowało poważny wyciek paliwa, historia spod Paryża zwiększyła ten „Galicja 1772-1918” które następnie zapaliło się od insta- wskaźnik do poziomu sześćdziesięciu Jurij Smirnow lacji elektrycznej lub w wyniku kon- razy przekraczającego wartość dla tekst i zdjęcia taktu z gorącymi elementami silnika. samolotów poddźwiękowych. Analiza W tym momencie samolot poruszał wypadku doprowadziła do zwiększenia Austriacki okres historii się z prędkością uniemożliwiającą bezpieczeństwa poprzez wzmocnienie Galicji nadal fascynuje wielu bezpieczne wyhamowanie maszyny spodu zbiorników paliwa kevlarem, po- poważnych badaczy i uczo- na pasie startowym, wobec czego prawę obwodów elektrycznych i zapro- nych. Można to zauważyć po dowódca Christian Marty podjął de- jektowanie wzmocnionych opon. obu stronach granicy. Potwier- cyzję o kontynuowaniu startu. Utrata Samolot Concorde jest nawet dzeniem tego są konferencje ciągu dwóch silników (silnik nr 1 został współcześnie uważany przez spe- naukowe, rozprawy doktor- uszkodzony, nr 2 został wyłączony cjalistów za ikonę lotnictwa pasażer- skie i habilitacyjne, popularne przez załogę) uniemożliwiła zwiększe- skiego. książki historyczne, życiorysy znanych postaci ówczesnej epoki, swoisty kult Jego Ce- sarskiej Mości Franciszka Józefa I. Również spektaku- larne Manewry Szwejkowskie prof. Andrzej Olejko w Przemyślu, ozdobienie ka- wiarni i restauracji w stylu prof. Leszek Mazepa społu lwowskich naukowców, którzy przełomu XIX i XX wieków we opracowali już trzy tomy Encyklopedii Lwowie lub wzniesienie po- tetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Lwowa. Postanowiono zaprosić do mnika cesarza Franciszka Jó- Ekonomicznego w Krakowie, również współpracy również redaktora na- zefa I w Czerniowcach. A do Międzynarodowe Centrum Kultury w ukowego tejże encyklopedii dr Andrija tego moda na sztukę czasów Krakowie. Kozickiego i historyka sztuki dra Jurija secesji, austriackie twierdze, Z inicjatywy pierwszego prezesa Biriulowa, pułkownika Michała Słobo- cytadele, mundury i ordery. i organizatora TKPZL Leszka Mazepy, dianiuka, dziennikarza Iwana Jaremka który od lat jest profesorem na Uniwer- itd. Ustalono również, że w wyniku prac Zwróćmy uwagę na jeszcze jeden sytecie Rzeszowskim, powstał zespół naukowych powstaną nie tylko referaty Ostatni start lotu Air France 4590 aspekt tego zagadnienia. Wspólna hi- badawczy „Sztuka w Galicji”, który ogłoszone na kolejnych konferencjach storia Galicji z lat 1772-1918 łączy jej obejmuje takie aspekty jak muzyka, międzynarodowych lecz kapitalna pra- dawne części – wschodnią i zachod- teatr, sztuka plastyczna i architektura. ca naukowa pod tytułem „Encyklope- nią, galicyjskich Ukraińców i Polaków, Na razie w zespole tym pracują prof. dia Galicji 1772-1918”. Zaplanowano, przypomina o wielonarodowościowych Leszek Mazepa, prof. dr hab. Luba Ki- że całość wydania encyklopedii uda „Janek Wiśniewski i wielokulturowych tradycjach tego kra- janowska-Kamińska z Lwowskiej Aka- się zrealizować do 2018 r. ju koronnego. Przypomina o czasach, demii Muzycznej im. Łysenki i dr Tere- szczegóły dalszej współpracy po- kiedy narody te mieszkały w zgodzie w sa Mazepa z Uniwersytetu Rzeszow- stanowiono omówić na kolejnej kon- padł…” najbardziej demokratycznej monarchii skiego. Dla dalszego funkcjonowania ferencji galicyjskiej, która odbędzie Europy. Obecnie poczucie przyna- tego zespołu postanowiono pozyskać się 20-21 października tego roku w Andrzej Sprycha leżności do wielkiego europejskiego nowych członków, w pierwszej kolej- Kazimierzu nad Wisłą. Prof. Olejko mocarstwa ma ogromne znaczenie ności ze strony ukraińskiej, badaczy podkreślał również, że prosi o zgło- W polskich kinach można wła- w dążeniach Ukraińców do Europy, w historii, znawców architektury i sztuki szenie wszystkich zainteresowanych śnie obejrzeć jedną z najnowszych ich chęci budowy na Ukrainie państwa galicyjskiej. W celu wstępnego omó- współpracą do kierowników zespołów produkcji rodzimej kinematografii: opierającego się o zasady demokracji wienia perspektywy takiej współpracy badawczych. Również istnieje możli- „Czarny czwartek”. Oczywiście, „od i wartości europejskich. Takie dążenia do Lwowa przyjechali prof. Andrzej wość powołania nowych grup i omówie- zawsze” wiedziałem o tragedii, która są najlepszą drogą do porozumienia Olejko z Rzeszowa, prof. Leszek Ma- nia nowych tematów. Zakładamy, że w rozegrała się na Wybrzeżu w grudniu polsko-ukraińskiego, do budowy no- zepa i dr Teresa Mazepa. Ze strony najbliższych miesiącach (do końca 1970 r. Wiedziałem też jednak przy tym, że na ten film trzeba iść. wych mostów między naszymi naro- ukraińskiej udział wzięli prof. Leonid maja) poszczególne grupy sprecy- Fabuła, oparta na rzeczywistych dami. Zaszkilniak, prof. Luba Kijankowska- zują zakres swoich zainteresowań wydarzeniach, „przepleciona” jedno- Bardzo cenna jest każda inicja- Kamińska, Irena Kotłobułatowa z badawczych. Na następnej konferen- cześnie życiem normalnej, polskiej tywa społeczna, każdy wysiłek inte- Centrum Historii Miejskiej i inni na- cji zostanie omówiony temat „Galicja rodziny, która – jakby mimochodem, lektualny na rzecz zbliżenia polsko- ukowcy. W słowie wstępnym prof. An- a powstanie styczniowe”. Wtedy też przez przypadek – dotknięta została ukraińskiego. Tym razem z inicjatywą drzej Olejko podkreślał, iż spodziewa zatwierdzony zostanie skład osobowy bezpośrednią tragedią, bardzo działa wyszedł Uniwersytet Rzeszowski. się, że uda się powołać do współpracy każdej z grup. Bardzo budujące jest na taką swoistą, społeczną wyobraźnię Jeszcze w listopadzie 2010 r. pod- naukowców z Lwowskiego Uniwersy- to, że pomiędzy uczonymi strony pol- oglądającego. Całość wydarzeń staje czas międzynarodowej konferencji tetu i Politechniki, architektów, histo- skiej i ukraińskiej panowało całkowite się bliska, taka rzeczywista i nama- naukowej w Czudcu powołano ze- ryków sztuki, znawców wojskowości zrozumienie ważności omawianych calna. I na koniec, ostatnie kadry, a w temu. Przez te wszystkie lata rządziły spół badawczy „Galicja 1772-1918”. galicyjskiej. W tej sprawie bardzo planów i chęć ich skutecznej realiza- tle utwór muzyczny, który sam w sobie w Polsce ekipy „od lewa do prawa”… W ciągu pół roku uczonym z Rze- pożytecznym jest doświadczenie ze- cji wspólnym wysiłkiem naukowym. przecież, już wiele lat temu, wszedł do I… co? Nadal nie ma winnych tamtej szowa udało się nie tylko sformować historii – „Janek Wiśniewski padł…”. zbrodni systemu komunistycznego. grupy badawcze, ale też znacznie Na seansie, w którym uczestni- Sędziowie, i owszem – zbierają się, a rozszerzyć ten projekt, zapraszając czyłem, znaczna część widowni wca- wyroku nie widać… do współpracy naukowców z Austrii, le nie wychodziła z sali wraz z koń- Oskarżeni w sprawie Grudnia’70 Słowacji, Węgier, Ukrainy. Jak na ra- cem filmu. Ludzie, siedząc na swoich są już sędziwymi staruszkami. Czyż- zie wyróżniono tematy do omówienia: miejscach, wsłuchiwali się w głębokie by Temida czekała by sprawa roz- „Historia polityczna Galicji”, „Nauka, słowa piosenki. W tym momencie zro- wiązała się sama? Rzeczywiście, o kultura, oświata”, „Historiografia i kul- zumiałem, że tę historię, tak bardzo wiele łatwiej będzie umorzyć sprawę tura historyczna”, „Gospodarka Gali- osobiście, niemal z własnym udzia- z powodu śmierci oskarżonych, niż cji”, „Wojskowość galicyjska”, „Stosun- łem, poczułem nie tylko ja. wydać sprawiedliwy wyrok… Ale czy A teraz kilka słów z nieco innej to przystoi? Przecież nie chodzi aby ki społeczne w Galicji”. „beczki”. Był Grudzień 1970. Masa- tych staruszków wsadzać do więzień, W tym ostatnim zespole rozpo- kra polskich robotników. Ktoś do nich ale w imieniu RP stwierdzić: byli winni, częto badania w tak ważnych dziedzi- strzelał. Ktoś na to zezwolił. Inny wy- czy też może jednak to nie oni odpo- nach jak: ludność Galicji w jej wymia- dawał rozkazy na miejscu. I… co? Mi- wiadają za tamtą masakrę robotników rze demograficznym i socjologicznym; nęły 22 lata od obrad „okrągłego sto- na Wybrzeżu? społeczności etniczne i narodowe, łu”. Niemal tyle samo od pierwszych, Minęło 40 lat od wydarzeń gru- wspólnoty religijne i wyznaniowe. częściowo już wolnych wyborów par- dniowych, z czego ponad połowa to Do kierowania zespołami powo- lamentarnych czerwca’89. Pierwszy czas, kiedy można było rozliczyć się z łano profesorów z Uniwersytetu Rze- prezydent wybrany został w demo- tą dramatyczną wprawdzie, ale prze- szowskiego, Uniwersytetu im. Adama W grupie naukowców nie zabrakło pań kratycznych wyborach ponad 20 lat cież naszą, polską historią… Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersy- 24 15 – 28 kwietnia 2011 * Kurier Galicyjski Wesołych Świąt!

Agnieszka Ratna Pobłogosław, matko, tekst i zdjęcia Od pradawnych czasów, na wiosnę wołaj ku nam… Wołyniu, starano się pieśnią i obrzędami udobruchać cono w kościołach gałązki wierzby i bito siły natury i skłonić do nimi po plecach kogo się napotkało ze ochrony ludzi od różnych słowami: „Bądź wysoki, jak wierzba nieszczęść. i zdrowy jak woda”. Poświęcone gałąz- ki stawiano za ikonami jako amulet, a Przedłużona zima wreszcie ustąpi- przed następną Wielkanocą rozpala- ła i oddała palmę pierwszeństwa wio- no nimi piec na pieczenie babki. Przy śnie. Ciekawie, iż w tym roku przyroda ich pomocy wyganiano też bydło na Pogody ducha, obudziła się 14 marca, w dzień wspo- pastwiska. Palmy miały też magiczne zdrowia i radości mnienia św. Eudoksji Męczennicy – właściwości: „Podczas groźnych burz, według wschodniej tradycji ludowej lokalni znachorzy rozganiali chmury oraz jest to pierwszy dzień wiosny, z którego przy pomocy zaklęć i wierzbowych ga- nasi przodkowie zaczynali rok kalen- łązek” – twierdzą świadkowie. wszelkiego dobra darzowy. Z Liudmylą Mirosznyczenko- Ostatni tydzień przed Wielkanocą z okazji Husak, starszym współpracownikiem nosił miano Czysty. Kończono wtedy naukowym oddziału etnografii Obwo- wszelkie prace porządkowe w gospo- Świąt dowego Muzeum Krajoznawstwa, po- darstwie, a w Wielki Piątek zaczyna- Wielkanocnych! stanowiliśmy porozmawiać o specyfice no przygotowywać pisanki i miesić wiosennych obrzędów regionu wołyń- babkę, aby już w Wielki Piątek zdążyć skiego. ją upiec przed wystawieniem całunu. Pani Mirosznyczenko-Husak opowia- niejszych). Święcono go po nocnym „Nasi przodkowie przeważnie da, że niektóre gospodynie zachowy- czuwaniu, no a w domu zaczynała się zajmowali się uprawą roli, – opowia- wały bardzo ostry post – od Wielkiego tradycyjna gościna. Każdy członek ro- da pani Ludmyła. – Oddawali pokłon Czwartku do Niedzieli Wielkanocnej dziny obowiązkowo powinien był spró- siłom przyrody, które według ich wie- niczego nie jadły. Nazywano je „mę- bować babki i święconego jaja. Łupiny rzeń posiadają własne dusze. Choć czennicami” i komunikowano dopiero z jajek nie wolno było wyrzucać, gdyż minęły już wieki od momentu przyjęcia na Mszy św. Wielkanocnej. były dobrym amuletem na niepogodę. Liudmyla Mirosznyczenko-Husak: „Kiedyś babka na Woły- chrześcijaństwa, niektóre święta do Na Wołyniu babkę tradycyjnie wy- Grad momentalnie ustawał, kiedy do niu wyglądała jak zwyczajny pieczony chleb” dziś zachowały pogański charakter. piekano ze słodkiego ciasta, do któ- ogrodu czy na pole wysypano trochę Najbardziej widoczne jest to w wiosen- rego dawano dużo jaj. Dzięki specjal- poduszonych łupin. nej obrzędowości. Ta pora roku była nym foremkom, zazwyczaj udawała Na Wielkanoc tradycyjnie odwie- najważniejsza dla naszych przodków, się dość wysoka. Początkowo jej nie dzano rodziców chrzestnych z poczę- bowiem jej przyjście dawało początek dekorowano, wyglądała więc jak zwy- stunkiem – „woloczebne”. Ten zwyczaj pracom w polu. Wieśniacy ogromnie czajny chleb. do tej pory się zachował nawet w wo- się przejmowali spóźnialskością wio- Prócz babki, w niektórych rejonach łyńskich miastach. Jak tylko się skoń- sny, przecież mogło to negatywnie Wołynia pieczono na święta inne słod- czył post, młodzież zaczynała orga- wpłynąć na urodzaj. Z tego właśnie kie ciasto – mazurek. Był bardziej pła- nizować różnego rodzaju zabawy, na powodu starali się żyć w harmonii z ski, zawierał więcej składników i więcej wieczornicach znów brzmiały gajówki. przyrodą – biegali boso po podwórku cukru. Rozkosznie dekorowano ciasto Po Wielkanocy następowała Ra- i śpiewali pieśni ku czci wiosny (we- liśćmi, kwiatkami, krzyżykami i jedzono donica (Prowidnyj Tyżdeń). Ludzie snianky)”. Pani Mirosznyczenko-Hu- Symbolika Wielkanocna jak zwyczajną bułeczkę. chodzili na cmentarz z poczęstun- sak opowiada, że na terenie Wołynia pieczywo obrzędowe na świę- cy) bardzo różniły się od pieśni ku Nie we wszystkich rejonach Wo- kiem dla zmarłych, zostawiali im na śpiewano je od 14 marca – pierwszego to Czterdziestu Świętych – czci wiosny. łynia przygotowywano na Wielkanoc mogiłach kawałeczki jaja i babki. dnia wiosny, kiedy się obchodzi wspo- skowronki Jeśli Wielkanoc nie była zbyt wcze- pisanki. Bardziej charakterystyczne Znów pracowało się według ka- mnienie św. Eudoksji. W tym dniu nie drzewa, śpiewały i starały się wypa- sna, to po Zwiastowaniu Pańskim na- były dla rejonów, które obecnie znaj- lendarza rolniczego. Wierzono, że wolno było prać bielizny i pracować w trzyć pierwsze klucze ptaków. stępował Wielki Post. Był to dość trud- dują się na terenie Polski. Florystycz- jeśli w dniu wspomnienia Ireny Roz- polu. Uważnie śledzono też pogodę: 30 marca obchodzono na Woły- ny okres dla wiejskiej rodziny. Jedzono ne wizerunki są na nich najczęściej sadnyci (18 maja) posadzić kapustę, jeśli było słonecznie – pszenica uro- niu święto Ciepłego Oleksija, patrona przeważnie kaszę i chleb, śpiewano spotykane – sosenka, spirale, kwiat- to będzie jej urodzaj. Ogórki siano w dzi, a jeśli pada deszcz – warto cze- bartników. W tym dniu zdejmowano z pieśni przeważnie o smutnej tematyce: ki. Ze względu na wymienioną wyżej dniu wspomnienia Iwana Dowhoho kać na urodzaj prosa i gryki. uli ocieplenia i przenoszono je do cie- rozstanie, niespodziewana śmierć, żal, charakterystykę, możemy mniemać, (1 czerwca), a w dniu Symona Zylota Pieśni ku czci wiosny śpiewano płego miejsca, przecież właśnie wtedy pokuta za grzechy. iż są to dzieła przeważnie rolników. zbierano trawy lecznicze. też 22 marca, w dniu Czterdziestu zaczyna się ruch pszczelich rojów. Pani Ludmyła opowiada, iż każdy Na terenie wołyńskiego Polesia nie Cykl obrzędowości świąt wiosen- Świętych. Wychwalano w nich ptaki Najbardziej szanowane na Wo- z siedmiu tygodni Wielkiego Postu robiono pisanek. Z okazji Wielkanocy nych kończy się dużym świętem chrze- niosące na skrzydłach wiosnę i ciepło, łyniu było święto Zwiastowania Pań- miał własną nazwę i obrzędy – Prosz- przygotowywano przeważnie jajka po- ścijańskim – Wniebowstąpieniem. Jest przebudzenie sił przyrody. Uroczyście skiego. W tym dniu kategorycznie czena Nedilia, Pomynalnyj Tyżdeń, malowane na czerwony kolor. Jednym to też ostatni dzień, kiedy młodzież witano ptaki powracające z Wyraju. wzbraniało się pracować. Wierzono, Chrestopokłonnyj Tyżdeń, Seredo- z najbardziej prostych sposobów ich mogła śpiewać pieśni ku czci wiosny. Wyraj to według wierzeń słowiańskich iż na Zwiastowanie: „dziewka nie ple- chrestia. Podczas ostatniego tygo- dekoracji było robienie odcisków – bra- „Te święta są żywą historią naszego bajeczna kraina, w której zimują pta- cie warkocza, ptak gniazda nie wije”. dnia pieczono na Wołyniu obrzędowe no liść lub kwiatek, przyciskano do jaja narodu, – mówi pani etnograf. – Ich za- ki i z której przychodzi wiosna. Dla Młodzież się bawiła, tańczyła w kół- pieczywo w kształcie krzyżyków i roz- i farbowano. chowanie i propagowanie jest naszym dzieci pieczono tradycyjne pieczywo kach i śpiewała gajówki. Występujące dawano je dzieciom. Do koszyka wielkanocnego wędro- podstawowym obowiązkiem. Szanu- – czterdzieści skowronków. Dziecia- w tych pieśniach motywy (wieczorni- Bardzo bogatą obrzędowość ma wały zatem: jaja, pisanki, chrzan, ser, jąc tradycje przodków, budujemy most ki biegały po podwórkach, właziły na ce, poszukiwanie pary, los dziewczę- Niedziela Palmowa. W tym dniu świę- prosiaki nadziewane kaszą (dla zamoż- między przeszłością i przyszłością”. Prezentacja książki Olszańskiego w Londynie w Londynie zainaugurował towej, jak i historycznej. Ostatnio Celem naszej działalności jest swoją działalność polski na rynku wydawniczym uka- promocja sportu oraz idei olimpij- Klub Olimpijczyka. Gościem zały się jego wspomnienia z skiej wśród Polaków mieszkających pierwszego spotkania był Kresów „Stanisławów jednak w Wielkiej Brytanii – mówi prezes Tadeusz Olszański, nestor żyje” (Wydawnictwo Iskry). Klubu Jakub Górski. – Zależy nam w polskiego dziennikarstwa Podczas pierwszego spotka- szczególności na dzieciach i młodzie- sportowego. nia można było posłuchać ży. Specjalnie dla nich chcemy zorga- Inauguracyjne spotkanie odbyło wspomnień Pana Olszańskie- nizować imprezy sportowe o różnym się na stadionie Craven Cottage. To go o mieście jego dzieciństwa. charakterze. Oczywiście mogę za- arena zmagań piłkarzy Fulham FC, Nie zabrakło również tematów pewnić, że dalej będziemy zapraszać którzy na co dzień rywalizują w Pre- sportowych. do Londynu ludzi sportu – nie tylko mier League. Inauguracyjne spotkanie Klubu zawodników, ale również trenerów, Gościem Klubu był Tadeusz Ol- Olimpijczyka w Londynie zaszczyciła dziennikarzy. szański, który przez kilkadziesiąt lat swoją obecnością Pani Karolina Kaczo- Prezes Górski zapowiada rów- swojej kariery dziennikarskiej relacjono- rowska. Dla wdowy po śp. Ryszardzie nież współpracę z już istniejącymi wał wydarzenia sześciu Igrzysk Olimpij- Kaczorowskim, ostatnim Prezydencie klubami sportowymi, organizacjami, skich oraz dwóch piłkarskich Mundiali. RP na Uchodźstwie, było to spotkanie Każdy mógł liczyć na specjal- szkołami sobotnimi. Pan Olszański jest też autorem wielu Tadeusz Olszański (od pra- szczególne. Pani Karolina urodziła się ną dedykację, nierzadko z za- www.klubolimpijczyka.pl książek – zarówno o tematyce spor- wej) i Jakub Górski i wychowała w Stanisławowie. proszeniem do Stanisławowa 25 Kurier Galicyjski * 15 – 28 kwietnia 2011 Tradycje ludowe – pisanki Opracował Krzysztof Szymański zdjęcia archiwum

Spory co było pierwsze: jajko, czy kura, nie mają ra- cji bytu w przeddzień Świąt Wielkanocnych. Zgodnie z lu- dowymi wierzeniami począt- kiem życia, od którego zależy płodność na całej ziemi jest jajko. To dlatego na Wielka- noc czci się je, przyozdabia- Najserdeczniejsze jąc kolorowymi zdobieniami, życzenia a w Wielką Niedzielę dzieli się zdrowych, radosnych nimi podobnie, jak w Boże Narodzenie opłatkiem. i spokojnych Świąt Wielkiej Nocy, Pierwsze pisanki pochodzą z Persji Wewnątrz Muzeum w Koło- smacznego jajka, sprzed ponad 5 tysięcy lat. Malowano myi figura Matki Boskiej rów- Muzeum pisanki w skansenie w Ciechanowcu mokrego dyngusa, na nich woskiem, a potem zanurzano nież w kształcie jajka a także odpoczynku w barwnikach. Jajka w wielu kulturach Nie trwało to długo. Świątynię oddano w rodzinnym gronie. utożsamia się z dobrobytem i zasobno- walu Kultury Huculskiej, od razu stał wiernym. Ogromna ilość eksponatów Niech każdy z nas ścią, a także szczęściem. Pisanki miały się wizytówką stolicy Pokucia. pozostała bez muzealnego lokum. wykorzysta ten czas chronić od złych duchów, podłych ludzi, A jednak to prawda, 14 metrowa Zbiory muzealne to ogromna ilość, jak najlepiej! chorób i nieszczęść. Skruszone sko- żółto-czerwona pisanka jaka jest czę- obecnie około 6 tys. ozdobnych wy- rupki pisanek sypano na pola uprawne ścią budynku, w którym mieści się nie- dmuszek, większość z nich pochodzi z i do paszy bydła, by upraw i hodowli typowe Muzeum Pisanek, jest wyjątko- Pokucia i Huculszczyzny. Jaja z okolic nie imały się żadne plagi. wo atrakcyjna. Przecież niecodziennie Kosmacza są pokryte drobnym żółtym Bogactwo różnorodności zdobień, bywa się w Muzeum Pisanek, a tym i czerwonym ornamentem geometrycz- w ludowych strojach, filigranowe or- wzorów, technik i barw pisanek jest bardziej w jaju. Większość pisanek nym. Na pisankach z Czarnego Potoku namenty kwiatowe, jak również praw- niemal nieskończone. By je zaprezen- pochodzi z Huculszczyzny i Pokucia dominuje kolor czarny. Z kolei pisanki z dziwie misternie wykonane dziełka tować, a jednocześnie chronić bogatą oraz innych regionów Ukrainy. Może- Werchowyny zdobione są na biało. malarskie. Do takich należą między kulturę ludową przed zapomnieniem, my porównać jak różniły się wzory pi- Najbardziej efektowne są wy- innymi rozpędzone w zaprzęgu białe tworzy się wystawy i muzea pisanek. sanek pomiędzy regionami, ale nawet dmuszki, tworzone przez lokalnych konie czy słoń afrykański. Ten ostatni W świecie jest ich kilka. Najbardziej pomiędzy dwoma sąsiednimi wsiami. artystów. W większości wzory były wskazuje na pochodzenie jajka. znane mieści się w Kołomyi. A w Pol- Ręcznie malowane farbami, skrobane tworzone woskiem. Potem jajka bar- Na pisance motywy lipskie Oprócz prawdziwych jajek są sce jest kilka regionalnych – w Lipsku wzory we wosku, obszywane koloro- wiono naturalnymi metodami, najczę- jeszcze te wykonane z drewna lipo- i w Ciechanowcu. wymi nićmi i tak bez końca. Pojawiają ściej w gotowanych łupinach cebuli. każdej gablocie inny styl zdobienia, wego czy wytapiane z wosku. Rów- się nawet pisanki z podpisami znanych Najbardziej pracochłonne pisanki wielkość, region pochodzenia. Kolek- nież upiększone kolorami i desenia- Muzeum Pisanek polityków: Wiktora Juszczecznki, Le- misternie wyszywano za pomocą cja przyprawia o zawrót głowy. W kil- mi. Jednymi z najbardziej misternych w Kołomyi onida Kuczmy czy Micheila Saakasz- wygiętej igły. W muzeum są pisanki ku pomieszczeniach mieści się ponad są ażurowe jajka, w których precyzyj- Kołomyja to miasto położone w wili. Znajdują się tu również pisanki malowane, wydrapywane, wyklejane, tysiąc eksponatów. Pochodzą z pry- ne otworki wykonano dentystycznym południowo-zachodniej Ukrainie, sto- zza oceanu: z USA i Kanady, Egiptu, ozdabiane piórami i koralikami, ob- watnej kolekcji założycieli Muzeum wiertłem. lica Pokucia. Miasto często niestety Pakistanu, Czech, Szwecji, Francji, a szywane nićmi. Znajdziemy na nich Pisanki – Ireny Stasiewicz-Jasiukowej traktowane, tylko jako punkt prze- także wielu krajów Europy. Polskę re- motywy roślinne, zwierzęce, geome- i Jerzego Jasiuka z Warszawy, którzy Muzeum Lipskiej Pisanki siadkowy, w dalszej drodze na przy- prezentują pisanki z Łowicza. tryczne, religijne. Są też pisanki ozdo- hojnie przekazali swój zbiór instytucji. Muzeum powstało w maju 2007 kład na Czarnohorę. Przechadzając „Kołomyjski Muzej Pisanka” gro- bione scenkami rodzajowymi. Portrety obojga znajdują się na jed- roku, w wyniku współpracy Pracow- się po ulicach tego miasta możemy madziło eksponaty od lat. Dopiero Konserwatorzy Muzeum opraco- nym z jajek. Z wnętrza szklanej ga- ni Architektury Żywej, lipskiego Koła zobaczyć kilka interesujących za- w 1987 r. na swoją kolekcję dostało wali unikalny sposób konserwacji kru- bloty ich oczy życzliwie wpatrują się w Stowarzyszenia Twórców Ludowych bytków, ratusz z zachowana tablicą XVI-wieczną drewnianą cerkiewkę. chych eksponatów. Pękniętą pisankę zwiedzających. Kiedy drzwi muzeum i Działu Etnografii Muzeum Podlaskie- poświęcona Tadeuszowi Kościuszce, zamykają się za ostatnim gościem, go w Białymstoku, przy finansowym odnowione XIX wieczne kamieniczki. nie pozostają osamotnieni. Na są- wsparciu Fundacji Wspomagania Wsi. Nic dziwnego, że kilkunastometrowe siedniej półce znajduje się kolekcja jaj Głównym celem powstania Mu- kolorowe jajo, zaskakuje nas i intrygu- z portretami wybitnych postaci – hi- zeum było zachowanie dla przyszłych je swym wnętrzem. storyków, osób zasłużonych dla ziemi pokoleń bogatej tradycji regionu zwią- Jedyny na świecie budynek mu- ciechanowieckiej. zanej z pisanką. Lipsk jest swoistym zealny już swoim kształtem wskazuje Pisanki są podzielone według re- zagłębiem pisankarskim, gdzie trady- na treść ekspozycji. Budynek mu- gionów. Pochodzą nie tylko z różnych cje sięgające XIX wieku nadal są kulty- zeum, otwarty we wrześniu 2000 roku części Polski, ale także z ziemi no- wowane. Lipskie pisanki wykonywane z okazji X Międzynarodowego Festi- Pisanki huculskie wogródzkiej czy huculskiej, Ukrainy, metodą batiku szpilkowego, zdobione podkleja się od wewnątrz papierem i łą- Rosji, Czech czy Moraw. Ale zbiór nie charakterystycznym dla tego terenu czy wszystkie fragmenty, dopasowując kończy się na krajach Europy, bo Chi- ornamentem, stanowią ozdobę mu- ornament i kolory. Tak zrekonstruowana ny, Japonia, Kenia czy Australia rów- zealnych i prywatnych kolekcji sztuki pisanka jest trwalsza niż oryginalna. nież mają swoją jajeczno-pisankową ludowej w kraju i świecie. reprezentację. Muzeum Lipskiej Pisanki leży na Muzeum Pisanki Jajka są zdobione różnymi me- szlaku tradycji rękodzieła ludowego w Ciechanowcu na Podlasiu todami. Niektórych technik nikt już Podlasia, który obejmuje pracownie rę- Słynne zabytki przyciągają rze- nie stosuje i efekty ich wykorzystania kodzielnicze położone na skraju Pusz- sze turystów. W ferworze poszukiwań można oglądać wyłącznie w muzeum. czy Knyszyńskiej i Augustowskiej. i wypraw do niepowtarzalnych miejsc Są jajka malowane woskiem, a następ- zapominamy, że to co najbliżej, za- nie farbowane. Często farbowanie nie Rusłana Pysanka uważyć jest najtrudniej. Na Podlasiu, kończy się na tylko jednej barwie, bo I jeszcze o jednej Pysance – pisa- mamy unikatowe na skalę europejską po starciu części wosku zanurza się nej właśnie przez duże „P”, wcale nie z Muzeum Pisanki. je w innej farbie, by na końcu otrzy- racji jej wymiarów. Chodzi tu o aktorkę Minęła już trzecia rocznica otwar- mać krągłą mozaikę w wielu kolorach. i prezenterkę TV Rusłanę Pysankę. Jej cia tej ciekawej instytucji. Jadąc do Część pisanek jest oklejana wycię- prawdziwe nazwisko brzmi Pysanko. Białowieży, aby obejrzeć główną atrak- tymi z papieru kolorowymi kwiatami Jest córką operatora filmowego Igora cje puszczy – żubry, przejeżdżając czy kurkami i kogutami. Towarzyszą Pysanko. Urodziła się w 1965 roku. przez Ciechanowiec, można zauwa- im wyklejanki scenek rodzajowych na W 1995 roku ukończyła wydział reży- żyć drogowskazy z napisem „skan- papierze: chłopi doglądający swoich serii Kijowskiego instytutu kultury. Gra- sen”. Skanseny mają to do siebie, że zwierząt, poszczekujące psy, jaskółki ła w wielu filmach reżyserów rosyjskich wszystko lub prawie wszystko jest w łapiące owady. Jak się okazuje, do i ukraińskich. U Jerzego Hoffmana za- nich prawdziwe, że można odczuć at- skorupki można przykleić wszystko, grała Horpynę w „Ogniem i Mieczem” mosferę dawnej polskiej wsi. co będzie ją przyozdabiało: sitowie, – wiedźmę z naddniestrzańskich ja- Niezwykłe odkrycie. Na jednej z kolorowe nici, ziarna ryżu lub maku. rów, opiekującą się porwaną Heleną. chałup widnieje napis „Muzeum Pi- Ani owalny kształt jajka, ani Jest prezenterką programów TV ukra- sanki”. Tam: wszędzie jajka! Małe, wielkość, ani kruchość materiału nie ińskiej i rosyjskiej. W 2006 roku była duże, kolorowe, malowane, oklejane, są żadnym ograniczeniem dla ich jedną z gwiazd w ukraińskiej edycji W jajku Kołomyjskie Muzeum Pisanki drewniane, rzeźbione – co kto lubi. W umieszczania. Pisanki zdobią postaci programu „Tańca z gwiazdami”. 26 15 – 28 kwietnia 2011* Kurier Galicyjski Lwowski doktorat honoris causa dla rektora Politechniki Wrocławskiej Prof. Tadeusz Więckowski: „Nauka łączy pokolenia i narody, zasypuje historyczne podziały” Konstanty Czawaga do Lwowa przybyło też grono zna- uczestniczą również w realizacji waż- tekst i zdjęcia nych profesorów wyższych uczelni nych projektów na terenie Ukrainy. wrocławskich. W imieniu konsula ge- „Tytuł doktora honoris causa Po- W tym roku Senat Politechniki neralnego RP we Lwowie Grzegorza litechniki Lwowskiej traktuję nie tylko Lwowskiej postanowił nadać tytuł dok- Opalińskiego nowego doktora honoris jako zaszczyt – mówił prof. Więckow- tora honoris causa rektorowi Politech- causa Politechniki Lwowskiej przywi- ski. – To dla mnie wielkie zobowiąza- niki Wrocławskiej, doktorowi nauk tał konsul Marcin Zieniewicz. nie wobec waszej uczelni. To impuls technicznych, profesorowi Tadeuszowi by dołożyć wszelkich starań w budo- Więckowskiemu” – powiedział podczas Po otrzymaniu wyróżnień na wie naukowej współpracy, wymianie konferencji prasowej rektor Politechni- potwierdzenie tytułu doktora hono- studentów, promowaniu Politechniki ki Lwowskiej, przewodniczący Rady ris causa prof. Tadeusz Więckowski Lwowskiej, od teraz również mojej Po- Rektorów Obwodu Lwowskiego, dok- wygłosił laudację. Na początku za- litechniki, i osiągnięć i aspiracji planów. tor nauk technicznych, profesor Jurij znaczył, że urodził się we Lwówku Przyjechała ze mną delegacja prorek- Bobało. Również zaznaczył, że wielu Śląskim, miasteczku nazwanym tak z torów, którzy już rozmawiali z władza- profesorów Politechniki Lwowskiej od- tęsknoty za opuszczonymi stronami. mi Politechniki Lwowskiej o tym, w ja- wiedza Politechnikę Wrocławską (albo Dalej powiedział: „Jestem dzisiaj we kich obszarach powinniśmy wzmocnić wykłada tam), i odwrotnie. „Bardzo Tablica pamiątkowa doktorów honoris causa Politechniki Lwowie odbierając zaszczytny tytuł. nasze kontakty. Mamy sprawdzone cenne jest odczucie, że jesteśmy ca- Lwowskiej – od Marii Curie-Skłodowskiej zaczynając do prof. Czy może być lepszy dowód na to, że wzorce współpracy z uczelniami eu- łością, te dwa uniwersytety są razem. Tadeusza Więckowskiego (od prawej). Obok prof. Jurij Bobało nauka łączy. Łączy pokolenia i naro- ropejskimi, kanadyjskimi czy amery- Korzenie Politechniki Wrocławskiej dy, zasypuje historyczne podziały. Bo kańskimi, i chcemy zaproponować wywodzą się z Politechniki Lwowskiej” opracowania na rzecz gospodarki. ważne wyróżnienie, gdyż to profesor nauka jest dużo trwalsza niż polityka. podobny system współpracy pomiędzy – zapewnił prof. Jurij Bolało. Według Wraz z zespołem zainicjował, utwo- Idaszewski 15 listopada 1945 roku Opiera się na solidnych, sprawdzo- naszymi obydwoma Politechnikami. jego słów, corocznie ponad 300 wy- rzył i wypromował pierwszy w Polsce poprowadził na Politechnice pierwszy nych fundamentach. Przecież Poli- Będziemy organizować warsztaty dla kładowców i pracowników Politechniki kierunek „Teleinformatyka” oraz do- we Wrocławiu wykład w języku pol- technika Lwowska powstała w czasie, profesorów wrocławskiej i lwowskiej Lwowskiej odbywa wyjazdy służbowe prowadził do powstania unikatowe- skim. Wśród osób, które widnieją na kiedy ani waszego, ani mojego kraju uczelni, które powinny dać wspólne za granicę dla udziału w naukowych go w skali światowej Laboratorium słynnym zdjęciu z tego wydarzenia, nie było na mapie. A nauka się roz- projekty badawcze, a w konsekwencji konferencjach, dla realizacji wspól- Kompatybilności Elektromagnetycz- pierwszy z lewej stoi młody człowiek, wijała. I do tradycji tej samej uczelni udział ukraińskich uczonych w projek- nych międzynarodowych projektów w nej, które uzyskało nostryfikację Unii późniejszy prof. Zbigniew Godziński - sięgamy do dzisiaj, i wy we Lwowie, tach unijnych jako partnerów spoza ramach wymian naukowych, sporto- Europejskiej. Do sukcesów profesora mój późniejszy wykładowca. Miałem i my we Wrocławiu. Powołujemy się Unii. Ta współpraca powinna odby- wych i kulturalnych. Z kolei corocznie Więckowskiego należy zbudowanie też zajęcia z profesorem Marianem na osiągnięcia tej samej szkoły mate- wać się na poziomie pokrewnych ponad 400 przedstawicieli zagranicz- najlepszego w Polsce klastra „Wspól- Suskim i wieloma wykładowcami, któ- matyków. Chwalimy się osiągnięciami wydziałów. W pierwszej kolejności nych uniwersytetów w tymże celu od- nota Wiedzy i Innowacji w Zakresie rzy przeszli do historii nauki polskiej. tych samych wykształconych we Lwo- myślimy o bliższej współpracy w ob- wiedza Politechnikę Lwowską. Technik Informacyjnych”, który działa Profesorowie, którzy przyjechali do wie inżynierów. Byłem gościem wa- szarze budownictwa, architektury, in- na Politechnice Wrocławskiej i do któ- nas ze Lwowa, mieli wielką charyzmę. szej uczelni, kiedy obchodziliście 165 żynierii środowiska no i oczywiście w Wybitny naukowiec rego należy obecnie ponad 60 firm. Proszę sobie wyobrazić opustoszałe rocznicę jej powstania. Nie wyobraża- zakresie telekomunikacji i elektroniki. 59-letni prof. Tadeusz Więckow- miasto Wrocław, morze ruin. I nagle łem sobie, że może zabraknąć przed- Chcemy również zachęcać waszych ski jest specjalistą w dziedzinie tele- Korzenie studentów do studiowania we Wrocła- komunikacji, teleinformatyki i kompa- miłości do Lwowa wiu przez jeden lub kilka semestrów, tybilności elektromagnetycznej urzą- Utytułowany polski naukowiec do odbywania wspólnych praktyk wa- dzeń, systemów i instalacji teleko- jest człowiekiem bardzo dostępnym, kacyjnych. Planujemy uruchomienie munikacyjnych i teleinformatycznych. chętnym do rozmowy o czym prze- programu podwójnego dyplomowa- Laureat (wraz z zespołem) dwóch konał obecnych podczas konferencji nia. Tak żeby absolwenci Politechniki nagród Prezesa Rady Ministrów - za prasowej. Nie ukrywał, że czuje się we Lwowskiej i Politechniki Wrocławskiej całokształt prac związanych z bada- Lwowie jak w domu, ponieważ nazwa byli konkurencyjni na rynku pracy. niami naukowymi i za wdrożenie ukła- tego miasta brzmiała dookoła niego, Ukraina chce być częścią Unii Euro- du antenowego Radiowego Centrum odkąd pamięta. Po II wojnie świato- pejskiej. My naukowcy nie zajmujemy Nadawczego w Solcu Kujawskim wej jego dziadkowie i mama zamienili się polityką, ale możemy pokazać in- oraz laboratorium kompatybilności Lwów na Lwówek położony na Dolnym nym, że naukowo do tej Europejskiej elektromagnetycznej. Śląsku. Wspomina, że aż do połowy Wspólnoty już należycie”. Prof. Tadeusz Więckowski po- lat 60 w ich domu wiele bagaży z Kre- Składając podziękowanie Jurijowi chodzi ze Lwówka Śląskiego. W 1976 sów było nierozpakowanych. Powoli Bobałowi za współpracę, za życz- roku z wynikiem bardzo dobrym ukoń- tliła się nadzieja, że wrócą do Lwowa, Uczestnicy uroczystości liwość, za przedstawienie społecz- czył studia na Wydziale Elektroniki gdzie pozostała część rodziny, w tym ności akademickiej jego osoby jako Politechniki Wrocławskiej i rozpoczął brat dziadka. Teraz już nie ma nikogo z przyjeżdża kilkunastu profesorów i już stawicieli Politechniki Lwowskiej, kie- kandydata do tytułu doktora honoris pracę zawodową w Okręgowym In- krewnych, rozjechali się po całej Ukra- w listopadzie 1945 roku zaczynają się dy moja wrocławska uczelnia obcho- causa oraz senatorom Politechniki spektoracie Państwowej Inspekcji Ra- inie. Po raz pierwszy trafił do Lwowa wykłady, 600 młodych ludzi zaczyna dziła w ubiegłym roku swój jubileusz. Lwowskiej za jednomyślną decyzję diowej we Wrocławiu. W tym samym jeszcze w dzieciństwie i zakochał się studiować na Politechnice Wrocław- Wspólnie z Magnificencją rektorem, o przyznaniu mu tego wyróżnienia, czasie pod kierownictwem prof. Da- w tym mieście. Na zawsze. skiej. Ile trzeba mieć siły i wiary w to, profesorem Bobałą składaliśmy kwia- prof. Tadeusz Więckowski złożył tak- niela Bema podjął studia doktoranckie „Byłem we Lwowie wiele razy, naj- co się robi, by w czasie kilku miesięcy ty pod pomnikiem pomordowanych że podziękowanie swoim poprzed- w Instytucie Telekomunikacji i Akustyki pierw jako młody pracownik uczelni, stworzyć od zera nową uczelnię. Dla- lwowskich profesorów. Nie Polaków, nikom – rektorom Politechniki Wro- Politechniki Wrocławskiej. Rozprawę która współpracowała z Politechniką tego dla mnie wejście do społeczności nie Ukraińców – Uczonych, których cławskiej również doktorom honoris doktorską obronił w 1980 roku i został Lwowską, potem jako profesor, prorek- Politechniki Lwowskiej, która ma takie jedyną winą było elitarne wykształ- causa Politechniki Lwowskiej prof. zatrudniony w Politechnice Wrocław- tor i ostatnio jako rektor – powiedział tradycje, jest nie tylko zaszczytem, ale cenie i miejsce pracy. Losy naszych Andrzejowi Wiśniewskiemu i prof. skiej. Stopień naukowy doktora habi- prof. Więckowski. – Zaraz po ślubie i zobowiązaniem, by wspierać uczel- uczelni – Lwowskiej i Wrocławskiej to Andrzejowi Mulakowi, którzy w nowej litowanego nauk technicznych uzyskał pojechaliśmy tam z żoną i szukając nię, która była i naszą Alma Mater. historia nie zawsze łatwa. Pamiętamy rzeczywistości nawiązywali silne kon- w 1993 roku. W 2002 roku z rąk prezy- grobów Orląt Lwowskich, przedziera- Traktuję to jako wyróżnienie dla całej o niej. A najważniejsze jest to, że na takty i rozpoczynali współpracę mie- denta Rzeczypospolitej otrzymał tytuł liśmy się przez chaszcze, prowadzeni uczelni za otwartość na współpracę z tych wspólnych intelektualnych fun- dzy dwoma uczelniami „Dziękuję też profesora. W latach 2002-2008 był strzałkami niczym w podchodach. Ale Politechniką Lwowską”. damentach dzisiaj współpracujemy”. mojej mamie, chociaż jej tu nie ma, prorektorem Politechniki Wrocławskiej gdy podchodziło się do starszej osoby, Rektor Politechniki Wrocławskiej za to, że zaszczepiła we mnie miłość ds. współpracy naukowej i współpra- można było porozmawiać po polsku”. „To też określił m.in. obszary współpracy do Lwowa. Polskiego czy ukraińskie- cy z gospodarką, od roku 2008 pełni Z wdzięcznością wspominał swo- moja Politechnika...” Instytutu Telekomunikacji, Teleinfor- go, ale można powiedzieć bliskiego funkcję i godność rektora uczelni. ich byłych wykładowców lwowiaków: Uroczystość wręczenia tytułu prof. matyki, Akustyki. Efektem dziesięcio- mojemu sercu po prostu. „Дякую Вам Profesor Więckowski posiada w „Jestem absolwentem Wydziału Elek- Tadeuszowi Więckowskiemu odbyła letnich kontaktów naukowych jest 55 всім за присутність!” – powiedział swoim dorobku 6 zgłoszeń paten- troniki i od 25 lat członkiem Stowa- się 22 lutego w przepięknej auli Se- wspólnych publikacji, wyniki badań zo- na zakończenie swojej laudacji rektor towych oraz ponad 175 publikacji rzyszeniu Elektryków Polskich, które natu z alegorycznymi obrazami Jana stały zaprezentowane na sympozjach Politechniki Wrocławskiej profesor Ta- naukowych. Odrębną, niezwykle ob- niedawno przyznało mi medal im. Ka- Matejki. Dzielić radość wybitnego naukowych o zasięgu europejskim. deusz Więckowski. szerną grupę – ponad 600 – stanowią zimierza Idaszewskiego. To dla mnie polskiego naukowca, na uroczystość Naukowcy z Politechniki Wrocławskiej KG 27 Kurier Galicyjski * 15 – 28 kwietnia 2011 Premiera na cześć jubilata Krzysztof Szymański gdy będzie miał jakieś zastrzeżenia. tekst Więc w tych okolicznościach musie- Danuta Greszczuk zdjęcia liśmy próbę zagrać tak jak spektakl. oraz zdjęcia z archiwum Różewicz usiadł sobie w dalszych teatru rzędach. Po kilku minutach spekta- klu wstaje i zaczyna wychodzić. „No, Teatr jest dziedziną sztuki, który to po wszystkim” – pomyślałem. Ale kształtuje naszą wyobraźnię, pobu- Maestro przesiadł się do trzeciego dza ją. stwarza wrażenia i odczucia. rzędu i w skupieniu przyglądał się do Jest to chyba najstarsza ze sztuk w końca spektaklu. Po finale, po pre- dziejach ludzkości. Podstawowym two- zentacji powiedział krótko: „To dobre rzywem teatru jest aktor, który buduje przedstawienie, możecie grać”, a na dla widza umowną rzeczywistość Lubę Lewak, grającą Starą Kobietę, teatralną. Teatr istnieje i funkcjonuje wskazał palcem i rzekł: „tam są białe Anna Hausfater w roli Starej Kobiety, 1979 r. dzięki widzowi. Spektakl bez widzów motyle, a nie złote”. Znaczy, że ana- nie jest możliwy. Teatr to ukierunkowa- (i nie tylko) publiczności. Ten szcze- tą wielopostaciową i wieloosobową lizował każde słowo, które padło ze ne działania aktorów na użytek widza. gólny dzień, jak co roku, teatr uświetnił sztukę. Dziś po premierze jestem sceny. Jestem w stałym kontakcie z Pełnowartościowy spektakl teatralny kolejną premierą. Było to wznowienie bardzo zadowolony z gry aktorów, panią Marią Dembicz, wieloletnim Luba Lewak w roli Starej Ko- to taki, w którym następuje swego ro- sztuki Tadeusza Różewicza „Stara chociaż na ostatnich próbach było kierownikiem literackim Teatru Pol- biety, 2011 r. dzaju porozumienie pomiędzy sceną a kobieta wysiaduje”. Wznowienie, któ- wiele nerwowości i wątpliwości co do skiego we Wrocławiu. Przez nią trafia- widownią. Ten układ pozwala również re wniosło zmiany w przekaz treści, ze przygotowania sztuki. Ale ta nasza spektakl. Treści przekazane przez ją do Tadeusza Różewicza wszystkie i aktorom wczuć się w swoje role i w zmienioną, w porównaniu do poprzed- aktorska praca to tajemnica przed Różewicza w tamtych czasach nie materiały, związane z jego sztukami. pełni rozwinąć swoje umiejętności. nich edycji, koncepcją, ale wiernie spektaklem, a widz ogląda już goto- zawsze były przyjmowane przez de- Mam nadzieję, że nasze plakaty i za- Ten rodzaj kontaktu jest wyczuwalny oddające ducha różewiczowskiej wizji we przedstawienie. cydentów kultury. Akcja toczy się na proszenia z dzisiejszego spektaklu, przez aktorów zaraz po podniesieniu świata. Wracając do samego spektaklu, śmietnisku. I tu muszę wspomnieć zresztą zaprojektowane wspaniale kurtyny, po wygłoszeniu pierwszych Zbigniew Chrzanowski: Każ- to jest długa historia. W 1979 roku tra- bardzo przychylną nam byłą dyrek- przez naszego aktora Jarosława So- kwestii. Teatr odwołuje się niemal do da okazja jest dobra do zrobienia jakie- fiła mi do rąk broszura ze sceniczny- tor Domu Nauczyciela panią Łarysę snowskiego, trafią też do tej kolekcji. wszystkich zmysłów człowieka. Łączy goś podsumowania. Staram się, żeby mi utworami Różewicza pod tytułem Swerdłyk, która tłumaczyła „panom To będzie nasz wkład w święto pol- obraz z dźwiękiem, ukazuje bezruch ten dzień był związany z jekąś naszą „Teatr niekonsekwencji”. Po przeczy- od kultury”, że to wszystko dzieje się skiej kultury i dramaturgii, jakim bę- lub ruch. Dobrze zagrany spektakl łą- imprezą, a nawet premierą. Jak pa- taniu „Starej Kobiety” zacząłem snuć tam, na zachodzie. To tam zaśmiecają dzie jubileusz Tadeusza Różewicza. czy aktora i widza, ich przeżycia i po- miętamy, ubiegły rok był Rokiem koncepcje i wizje przedstawienia. W środowisko i zanieczyszczają ziemię, Jest to dla mnie bardzo ważne. stacie. Chopinowskim i z tej okazji mieliśmy głównej roli widziałem aktorkę, która a u nas coś takiego jest niemożliwe. A KG: Jakie są plany teatru Międzynarodowy Dzień Teatru – lwowska prapremierę dwóch jednoak- mogła sprostać tej bardzo trudnej w ogóle sztuka jest o ekologii i czysto- na najbliższe miesiące? święto uchwalone, na pamiątkę otwar- tówek Mariana Hemara „Kosmopolita” roli. Była to córka Piotra Hausfatera ści środowiska. Te dowcipne tłuma- ZCh: Na razie nie zdradzam nad cia Teatru Narodów w Paryżu, które i „Umowa”. – Anna. Tekst sztuki na tamte czasy czenia były bardzo przekonywujące. jaką sztuką będziemy pracować, co miało miejsce 27 marca 1957 roku. Ten KG: Dlaczego dziś powrót był dziwny i nietypowy nie tylko dla Z tym spektaklem byliśmy i w Wilnie, będziemy przygotowywać dla nasze- dzień jest chwilą dogodną do oceny do- do „Starej Kobiety” Tadeusza naszych aktorów, ale i dla szerokie- i w Nowej Hucie, i na wielu innych go widza. Na razie czekają nas bar- robku za miniony rok. Zamyka pewien Różewicza? go ogółu. Było tam więcej niekonse- scenach . dzo pracowite miesiące. W dniach 2, okres w życiu teatru i jest dobrą okazją ZCh: Jest to powrót z jednej stro- do refleksji i snucia dalszych planów. ny sentymentalny, a z drugiej – dług Z tymi pytaniami zwróciliśmy się wdzięczności i szacunku dla autora, do Zbigniewa Chrzanowskiego, re- który w tym roku obchodzi swoje 90- żysera Polskiego Teatru Ludowego lecie. Dawno nosiłem się z tym zamia- we Lwowie, który już ponad 50 lat rem, ale czekałem, aż skompletuje rozbudza emocje wśród lwowskiej mi się zespół na tyle, żeby obsadzić

Fragment spektaklu, 1989 r.

kwencji i symboli niż rozwijającej sie Po 10 latach rolę Starej Kobiety 3, 4 maja Konsulat Generalny organi- fabuły. Przez to wszystko trzeba było obejmuje młoda aktorka Luba Lewak. zuje we Lwowie na scenie dawnego przekroczyć i przełamać stereotypy. Była to bardzo sugestywna metamor- Teatru Skarbka festiwal teatrów pol- Premiera w 1979 roku była we Lwo- foza, gdy w finale spektaklu ze starej skich z zagranicy. Będziemy gościli wie wydarzeniem, również dlatego, że kobiety w łachmanach wyłania się Scenę Polską z Czeskiego Cieszyna udało mi się zaprosić do współpracy młoda dziewczyna, poszukująca swe- i Teatr Ludowy z Wilna. My jako go- scenografa Opery Lwowskiej, dziś już go syna. To było całkowite zaskocze- spodarze wystąpimy na zakończe- świętej pamięci, Eugeniusza Łysyka. nie dla widza. nie, 4 maja, zaprezentujemy właśnie Zgodził się przestrzenne i techniczne I dziś, po 30 latach, w przededniu „Starą Kobietę”. Co do wyjazdów, to zaplecze Opery zamienić na naszą 90. urodzin Tadeusza Różewicza bar- w drugiej połowie maja mamy w pla- skromną, ubogą scenkę. Ta jego dzo się cieszę, że udało mi się zreali- nie wyjazd do Stanisławowa i Czer- koncepcja polegała na tym, że scena zować ten spektakl w nowej obsadzie niowiec. Tam przedstawimy „Polo- jest pusta, bez kulis, tkanin, a ściany i nowej wersji. wanie” Sławomira Mrożka. Też z tym i sufit są czysto białe i w tej scenerii W 1979 roku udało mi się spotkać spektaklem pod koniec maja wyjeż- – śmietnik. Eugeniuszowi Łysykowi z autorem we Wrocławiu. Wtedy było dżamy do Budapesztu. To zaprosze- pomógł nasz nieodżałowany Walery bardzo trudno zaprosić go do Lwowa. nie bardzo nas cieszy i postaramy się Bortiakow. Dekoracje częściowi były Ale gdy gościliśmy we Wrocławiu w wypaść jak najlepiej. wykonane w pracowniach Opery. 1989 roku i graliśmy „Starą Kobietę” w KG: Dziękuję i życzę dal- Szczęśliwie stało się tak, że prawie w teatrze „Kalambur” niespodziewanie szych sukcesów w kolejnych całości wszystkie dekoracje i rekwizy- na naszą próbę przyjechał sam Róże- wspaniałych premier. ty udało się zachować do dzisiejszej wicz. Byliśmy uprzedzeni, że Maestro KG Tadeusz Różewicz i Zbigniew Chrzanowski, Wrocław, 1989 r. premiery. Przez wiele lat graliśmy ten może wyjść w trakcie przedstawienia, 28 15 – 28 kwietnia 2011 * Kurier Galicyjski Okruchy historii W OJCZYŹNIE ZBAWICIELA „Pójdź za Mną! On wstał nowanie) pod warunkiem udowodnie- i poszedł za nim” nia winy. Ciekawym zjawiskiem był (Ewangelia wg św. Marka 2,14) obyczaj lewiratu, polegający na tym, że jeśli mąż umierał i nie pozostawił Eugeniusz Niemiec potomka męskiego, to jego brat lub spadkobierca, był obowiązany poślu- Czas Triduum Paschalnego bić wdowę i spłodzić z nią potomka, i Zmartwychwstania Pańskie- który prawnie był uznawany za syna go sprawia, że myśli wierzą- zmarłego. cych chrześcijan w tym okre- sie wielokrotnie kierują się ku Żywienie i ubiór Ziemi Świętej i wydarzeniom, o Żywienie ówczesne nie było zbyt których opowiadają Ewange- urozmaicone. Szereg ograniczeń i za- lie i Tradycja. Usiłujemy sobie kazów wynikało z przepisu o koszer- wyobrazić życie codzienne, ności jedzenia. Posiłki zawsze były Niech radość obyczaje i mentalność ludzi połączone z modlitwą. W ówczesnym Wielkanocy żyjących w Palestynie pod- menu, w zależności od zamożności napełni nasze serca domu dominowały: chleby jęczmien- czas ziemskiego życia Jezu- Kaplica na Kalwarii, w bazylice Grobu Bożego sa. Ewangelie skoncentrowa- ne lub pszenne, oliwa, miód, masło. nadzieją ne na działalności publicznej administracyjnymi zajmowali się tzw. Prawodawstwo dopuszczało po- Z owoców: winogrona, melony, oliwki, i obfitością łask Jezusa nie dostarczają zbyt lewici, którzy w liczbie ok. 10000 dbali ligamię, jednak w czasach Jezusa daktyle, morele, orzechy, granaty, figi. od Chrystusa wielu informacji w tym zakre- o sprzątanie, dozór, pobór dziesięcin, dość powszechnie była praktykowana Dość ubogi był wybór jarzyn: cebula, Zmartwychwstałego. sie. Cofnijmy się zatem o XX wymianę walut, organizowali muzykę monogamia. Celibat był w zasadzie ogórki, sałata, bób, soczewica. Mięso wieków wstecz i sięgając do i śpiewy itp. Jak widać, przy świątyni uważany za postawę niewłaściwą, pojawiało się dość rzadko, raczej przy dobrze zachowanych źródeł znajdowało intratne zatrudnienie kil- chociaż dopuszczalną. Ojciec dziew- okazjach uroczystości rodzinnych: historycznych, przyjrzyjmy kanaście tysięcy ludzi. czyny otrzymywał za córkę od zięcia wołowina, jagnięcina, koźlęcina. Nieco się niektórym aspektom życia Z większością czynności życio- zapłatę, wynosząca w czasach Jezu- częściej bywała ryba. Z napojów do- dzanym miodem. Arystokracja roz- codziennego Żydów w owym wych Izraelitów była związana mo- sa ok. 30 sykli srebra, natomiast był minowało wino, pite chętnie i często, mawiała głównie w języku greckim, czasie. dlitwa. Obowiązywała ona każdego zobowiązany do wywianowania córki ale z umiarem, który nakazywało Pi- natomiast językiem tzw. ludu (am mężczyznę od 13 roku życia. Pod- w dobra codziennego użytku, które smo. Jedzono na podłodze, a podczas haaretz) był język aramejski, którym Wiara i tożsamość czas modlitwy należało twarz skiero- pozostawały jej własnością w razie uroczystej uczty spożywano posiłki zresztą posługiwał się także Jezus. Palestyna w czasach ziemskiego wać w kierunku Jerozolimy, a jeśli już rozwodu (oddalenia) lub owdowienia. leżąc na dywanie lub sofie. Jadano Język hebrajski był językiem świąty- życia Jezusa była niewielką, peryfe- był w tym mieście, to zwracał się ku Wesele trwało 7 – 14 dni, żona opusz- zasadniczo 2 razy dziennie, rano i po ni. Biesiady umilali często muzykanci ryjną prowincją Cesarstwa Rzymskie- świątyni, natomiast jeśli modlił się w czała swój dom rodzinny i przecho- zakończeniu dnia pracy. Przed każ- (flet, lira), śpiewacy, akrobaci, komicy, go, którą w imieniu cesarza zarządzał świątyni, to z twarzą skierowaną ku dziła do domu męża. Głową rodziny dym posiłkiem należało umyć ręce lub poeci. Wśród gości krążyli słudzy z prokurator, mający swą siedzibę w miejscu najświętszemu (hebr. debir). był mężczyzna, ale wyjściowo niski tylko prawą rękę. Posiłek poprzedzało misami wody i lnianymi ręcznikami do Cezarei, natomiast sprawy wewnętrz- Do rytuału modlitewnego należało też status kobiety ulegał zdecydowanej błogosławieństwo. umywania i osuszania rąk. ne Żydów należały do kompetencji nakrycie głowy i ramion chustą modli- poprawie z chwilą urodzin potomka. Trzeba tu dodać, że istotnym pro- Wierzchnie okrycie ciała stanowi- Sanhedrynu, który był rodzajem se- tewna (tałes) oraz przymocowanie do Pierworodny syn z reguły otrzymywał blemem sanitarnym była w Palestynie ła tunika z jedwabiu lub wełny, sięga- natu, składającego się z osobistości czoła i lewego ramienia filakterii (te- imię ojca. W ósmym dniu od narodzin woda, po którą trzeba było chodzić jąca poniżej kolan, często przepasa- żydowskich, rekrutujących się głów- filim), zawierających cytaty z Pisma następowała uroczystość obrzezania do wspólnych studni lub czerpać z na paskiem. Natomiast płaszcz był nie z kasty kapłańskiej. Większość strojem uroczystym, czymś na kształt Żydów w tym czasie żyła w tzw. dia- rzymskiej togi, który można było rów- sporze, czyli w rozproszeniu w wielu nież użyć jako przykrycia do snu lub miastach i krainach śródziemnomor- jako dywanu dla gości. Lubiano także skich. Palestynę zamieszkiwało ok. biżuterię złotą, srebrną, drogie kamie- 0,6 – 1 miliona ludzi, rozlokowanych nie, perły. Chętnie używały drogich na powierzchni ok. 20 000 km kw. ozdób nie tylko kobiety, ale także Cechą szczególną Żydów żyjących mężczyźni. Mężczyźni zwykle nosili w morzu otaczającego ich pogaństwa, włosy krótko strzyżone, natomiast pozwalającą im zachować tożsamość, ozdobą kobiet były długie włosy, cza- była głęboka wiara w jednego Boga sem farbowane (szczególnie modny (monoteizm) i przekonanie, że są na- był kolor miedzi) lub rozjaśniane, po- rodem wybranym i jedynymi posiada- sypywane złotym pyłem. Brody bywa- czami objawienia Bożego. Nad życiem Kościół Ośmiu Błogosławieństw (w tle jezioro Genezaret) ły perfumowane. Głowę przykrywano społeczności żydowskiej czuwała sy- słomkowymi kapeluszami lub nakła- nagoga (= zbór), czyli miejsce zbiera- Świętego. Siódmy dzień tygodnia, czyli potomka, na znak włączenia w spo- dano na głowę kosztowne diademy. nia się gminy dla odprawiania modlitw, szabat (hebr. szeba=sobota), był dniem łeczność i nawiązania przymierza z Obuwie, zwykle sandały, były robione Pod Ścianą Płaczu udzielania błogosławieństwa oraz czy- odpoczynku dla ludzi i zwierząt, po- Bogiem. Było to tak ważne wydarzenie, ze skóry wielbłąda, szakala lub hieny, tania i wykładania Pisma. Synagogi święconym całkowicie Bogu i obwa- że nawet szabat (jeśli przypadał na 8 przydomowych zbiorników (cystern). na podeszwy używano kory palmowej wykorzystywał na początku sam Pan rowany mnóstwem zakazów. dzień) nie stanowił przeszkody. Kanalizację stanowiły kanały ścieko- lub trzciny. Jezus, a później także Apostołowie do Zgodnie z IV przykazaniem Bo- we, biegnące wzdłuż ulic. Wyobraźmy krzewienia nauki chrześcijańskiej, kie- Rola rodziny żym dzieci miały obowiązek okazywać sobie feerię doznań zapachowych cią- Izraelici byli rowanej do społeczności żydowskich. Religia regulowała całość życia jednakowy szacunek i posłuszeństwo gnących z tych ścieków, zwłaszcza w narodem pracowitym Natomiast centralnym miejscem społecznego, a przede wszystkim ojcu i matce. Matka opiekowała się upalne dni. Pracę uważano za obowiązek na- kultu Jahwe od tysiąca lat była świąty- obyczaje rodzinne, sposób żywienia córkami aż do zamążpójścia, a synami Bogacze i arystokracja, których li- łożony przez Boga. Dlatego pracowali nia jerozolimska, do której pielgrzymo- się, ubiory i pracę. Założenie rodziny jedynie do piątego roku życia, bowiem czebność nie przekraczała 5% popula- wszyscy, także mędrcy i nauczyciele wali prawowierni Żydzi podczas świąt było podstawowym obowiązkiem męż- w tym czasie chłopcy przechodzili pod cji, lubowali się w wystawnych ucztach, (rabbi), którzy obok pracy umysłowej religijnych, składali ofiary, a także byli czyzny, a głównym jej celem – pozo- opiekę ojca, rozpoczynali naukę religii wydawanych w swoich rezydencjach, zatrudniali się np. jako murarze, cie- zobowiązani (od 20 roku życia) do pła- stawienie możliwie najliczniejszego w szkole przy synagodze. W wieku wyposażonych w baseny, rzymskie śle, kopiści pism itp. Do najcięższych cenia podatku świątynnego, wynoszą- potomstwa. O małżeństwie z reguły 13 lat chłopiec osiągał pełnoletniość. łaźnie, czasem centralne ogrzewanie, zawodów należały pasterstwo i rolnic- cego pół szekla co 6 miesięcy. decydowali ojcowie, czasem dopusz- Kobiety bezdzietne były pogardzane i piękne ogrody. Uczty zwykle odbywały two. Uprawa ziemi w warunkach braku W czasach Jezusa świątynia była czana była także inicjatywa samych nieszczęśliwe, a co więcej, miały obo- się wczesnym popołudniem i uczest- wody, konieczności nawadniania, przy najokazalszą w dziejach, rozbudowana zainteresowanych chłopców. Dziew- wiązek znaleźć mężowi niewolnicę lub niczyli w nich sami mężczyźni. Gości prymitywnych technikach uprawy, z przez króla Heroda, imponowała wiel- cząt nie pytano o zgodę. Zezwalano na służącą, z którą mógłby mieć potom- witał gospodarz domu w przedsionku użyciem wołów do prac polowych, kością (450 m x 300 m), bogactwem małżeństwo już 12-letnim dziewczętom ka. W kwestii niewierności małżeńskiej (atrium), sługa obmywał dłonie i stopy, zbieranie plonów z użyciem sierpów, wystroju (biały marmur+złote dachy, i nieco starszym chłopcom (za małżeń- nie było mowy o równości. Mężczyzna czasem namaszczał je także kilkoma było nader wyczerpującym doświad- odrębne dziedzińce dla mężczyzn, skie optimum wieku chłopca uważano wolny mógł bezkarnie uwieść kobietę kroplami wonnego olejku. Potrawy po- czeniem. Tam gdzie były większe kobiet i dla pogan). W świątyni służbę ok. 18 lat). Maryja, gdy rodziła Jezusa wolną, natomiast nie mógł wkraczać dawano w misach i talerzach ze srebra, zbiorniki wodne (np. jezioro Geneza- liturgiczną sprawowało 7200 kapła- miała ok. 13-14 lat, natomiast jej mał- w czyjeś małżeństwo. Żonaty również brązu, drewna lub ceramiki. Jedzono ret, większe rzeki) było dobrze roz- nów, którzy byli podzieleni na 24 gru- żonek Józef miał ok. 20 lat, chociaż mógł współżyć w wolną lub wdową. palcami, natomiast sosy zbierano ka- winięte rybołówstwo. To głównie z py. Każda grupa pełniła służbę przez na ikonografii zwykle go widzimy jako Natomiast zdrada męża przez żonę wałkami chleba. Oczywiście wszystko tej profesji – jak wiemy – Pan Jezus 1 tydzień. Czynnościami porządkowo- siwowłosego starca. była zagrożona karą śmierci (ukamie- to przepijano winem, niekiedy dosła- dobierał sobie uczniów, późniejszych 29 Kurier Galicyjski * 15 – 28 kwietnia 2011 apostołów. Popularnością cieszyło się chęci do sięgnięcia po bardziej szcze- także rzemiosło, jak np. ciesielstwo, w gółowe opracowania lub zainspiruje Powrót którym to fachu pracował także Józef np. do odbycia pielgrzymki do Ziemi i sam Jezus, ale również krawcy, ka- Świętej, aby uzupełnić i niejako „do- mieniarze, garncarze, złotnicy. Sto- czytać” to, czego brakuje w opisach, bojkowskiej korony sunkowo mało liczna w ówczesnej to autor będzie wysoce usatysfakcjo- Halina Pługator Palestynie była profesja handlarzy i nowany. Z osobistego doświadczenia tekst i zdjęcia bankierów, chociaż te właśnie zawo- wiem, że jakość i głębia przeżyć zwią- dy były ulubionym zajęciem Żydów w zanych z stąpaniem po śladach Zba- W oddalonej wsi Luhy, w re- diasporze. Jak więc widać, życie co- wiciela jest źródłem doznań, niemoż- jonie rożniatowskim, na Przy- dzienne Żyda w ówczesnej Palestynie liwych do osiągnięcia w żadnej innej karpaciu, młode dziewczęta było dokładnie uregulowane w oparciu poznawczej wyprawie. Wiele prawdy znów biorą ślub w koronie. Smacznego jajeczka o nakazy i zakazy prawa, zapisanego zawiera znane rabinackie powiedze- „Kiedyś korony były chlubą każdej i kruchego ciasteczka! w Biblii, która wraz z Talmudem, sta- nie, że „Bóg wlał na świat po dziesięć miejscowej damy, – po drodze do ma- nowiącym swoisty komentarz do niej, miar piękna, mądrości i cierpienia. Z Wesołego, rodzinnego lutkiego lokalnego muzeum etnografii świętowania zachowała swą aktualność do czasów tego po dziewięć miar przypadło Je- opowiada przewodnicząca Domu Lu- współczesnych. rozolimie”. Warto się o tym przekonać dowego Hanna Hreliuk. – Po założe- i biesiadowania. osobiście. niu takiego „piękna” na głowę, każda Pozdrowienia Śladami Jezusa kobieta czuć się będzie księżniczką, serdeczne – świąteczne! Jest rzeczą oczywistą, że w arty- Wszystkie fotografie pocho- zwłaszcza na ślubie. Wykwintne stro- kule prasowym nie da się wyczerpu- dzą z albumu: Stanisław Mar- je niewiasty zakładają bowiem naj- w koronie autorka tekstu jąco omówić wielu aspektów życia w kowski: „Ziemia Zbawiciela” częściej na ślub i na wielkie święta”. Palestynie w I wieku po Chrystusie. – wyd. Wydawnictwo AA s.c., Wykonanie tego cudeńka kultury papier lub szczelną, w kilka razy zło- nie usług artystki. Z pod niedoświad- Jeśli powyższy tekst kogokolwiek za- Kraków-2000 Bojków nie jest łatwe, wszystko bowiem żoną tkaninę naciąga się aksamitną czonej ręki czasami mogło umknąć powinno się odbywać według wiekami podstawę dla korony, – kobieta poka- kilka nitek, co też było widoczne na ustalonych przepisów. W przeciwnym zuje wzór muzealny. – Na wesele bra- końcowym aksamitnym dziele. Pra- wypadku – dziewczyna, która założy no zazwyczaj czerwony lub malinowy wie cała wieś śmiała się wówczas z na ślub taką koronę, nie będzie miała aksamit, na święta bardziej pasował biednej gazdyni. Mówiono: jak nitki na szczęścia w małżeństwie. Któż odważy różowy, rzadziej – czarny”. Później, koronie sterczą, tak cię biedy i niedole się zrobić niewinnej pannie taką krzyw- w kilka rzędów naszywano błyskotki obsiądą. dę? Przy wykonaniu korony pracowały i kolorowe cekiny o różnych kształ- Dekorację korony każda panna jedynie kobiety z doświadczeniem. tach. Im bogatszą pannę miano w to musiała sobie wymyślić sama, powin- Rodzice panienek sprawdzali czy w ubrać, tym bogaciej była udekorowa- na była jednak dotrzymywać się geo- szczęściu i bogactwie żyją kobiety, na korona. Błyskotki, koraliki i meta- metrycznych proporcji i prostych linii, które wychodziły za mąż w koronie lowe figurki dla korony przywożono na które naszywano dekoracje. Nie tej czy owej artystki, czy mają dzieci, kiedyś aż z Czech. Były one dobrej powinno ich być więcej, niż dziesięć. czy mężowie je szanują. Ogromne jakości, starodawne korony zacho- „Korony były trzech rodzajów” – opo- kolejki ustawiały się do artystek, któ- wały się do dziś. Często też artystki wiada pani Hanna. Najpopularniejsze re stworzyły korony dla szczęśliwych same wycinały metalowe gwiazdki, kształty, to malutka półokrągła korona małżeństw. Ubiór należało zamówić o cekiny, sześciokąty lub zamawiały je i dzieło ze stożkopodobną górą. Ostat- Minaret na wzgórzu świątynnym w Jerozolimie kilka miesięcy wcześniej. u miejscowych kowali. Och i musieli ni wzorzec rzeczywiście nieco przypo- Pani Hreliuk zna się dobrze na się biedni kowale natrudzić! Przecież mina koronę. Etnografowie zgodnie tradycjach ludowych i z uśmiechem wykonanie małych figurek jest mister- twierdzą, iż korony Bojków bardzo opowiada o tym, jak należy popraw- ną pracą jubilerską. „Każdą ozdobę przypominają kobiece okrycia głowy Zespół „Sześć Złotych” ze Lwowa nie wykonać koronę. „Wykonawczyni należało zręcznie i ładnie przyszyć, czasów Księstwa Halicko-Wołyńskie- rozpoczyna pracę modlitwą do Matki żeby nie było widać nitek na aksami- go. Wtedy jednak wieśniaczki ich nie Boskiej i prosi Ją o błogosławieństwo cie – kontynuuje pani Hanna. nosiły. Ten przywilej należał do księż- dla panny, która będzie nosić koronę. Bardzo rzadko same panny sia- niczek i córek bogatych bojarów. Modlitwa powinna zaopatrzyć ubiór dały do pracy nad koroną Bojków, nie Korony wkładano zazwyczaj na w pozytywną energetykę. Na mocny każdą przecież było stać na opłace- szczelnie zaplecione warkocze, lub jeden warkocz. U dołu, po bokach, mocowano nieduże czerwone lub ko- lorowe wstążki. Nad czołem śliczno- tek, zwisał z korony rząd koralików i drobnej „trawki” ze sreberek. Również obecnie panny młode chętnie ubierają na główki piękne korony, które nosiły ich babcie i prababcie. Niestety, obec- nie jedynie kilka artystek umie robić prawdziwe korony Bojków, a nad Jesteśmy profesjonalnym zespołem muzycznym, jednym takim cudeńkiem trzeba pra- zapewniamy usługi muzyczne na wysokim poziomie, cować około miesiąca. gwarantujemy dobrą muzykę oraz niepowtarzalny Każda utalentowana kobieta pie- klimat. Organizujemy koncerty dla turystów we Lwowie. czołowicie pielęgnuje tajemnicę, jak Oferta: stworzyć najpiękniejszą koronę. Nie - piosenki lwowskie i kresowe, pieśni wojskowe i patriotyczne, utwory instrumen- może przecież zdradzić wiekowej tra- talne, kolędy autorów lwowskich, kolędy tradycyjne, przeboje jazzowe, piosenki dycji. W miejscowym muzeum można ukraińskie, oprawa muzyczna Mszy świętej, piosenki religijne, arie. natomiast poznać symbolikę i sposoby Kontakt: www.szesczlotych.org; wykonania korony. Zdarza się, że spe- e-mail: [email protected]; zespol@szesczlotych. cjalnie w tym celu do pani Hanny przy- org; tel.: +380 97 33 23 001; +48 880 620 076 jeżdża wiele przyszłych narzeczonych. W takich koronach chodzi się przecież zazwyczaj zapraszać na wesele. Hanna Hreliuk prezentuje bojkowskie korony Polsko-Ukraińska Izba Gospodarcza od teraz też we Lwowie Polsko-Ukraińska Izba Gospodarcza Przyjdź do mnie, Przyjacielu drogi! Польсько–Українська Господарча Палата Bóg jest Miłością, jest naszym Jeśli nie udało się Ci być na Mszy Serdecznie zapraszamy Polish-Ukrainian Business Chamber Przyjacielem. Niewidzialną ręką świętej, jeśli byłeś i chcesz jeszcze do przesłuchania nagrań z Zapraszamy do współpracy firmy spółki oraz osoby fizyczne, poszukujące ociera łzy i wlewa do serca dobrą raz odświeżyć w swej pamięci usły- kazań księdza Mariana Sko- partnerów w Polsce, pomocy lobistycznej, konsultacji prawnej, gospodarczej radę. Przemawia nie tylko w ciszy szane w kazaniu słowa Pisma Świę- wyry, proboszcza parafii oraz innych usług czy informacji. przez serce, nie tylko przez Pismo tego, jeśli chcesz lepiej je zrozumieć, rzymskokatolickiej w Roha- Biuro czynne we wtorki i czwartki od godz. 14 do 18 Święte, czasami przemawia przez jeśli szukasz odpowiedzi w swym tynie. Przedstawiciel we Lwowie: innego człowieka. Trzeba tylko do życiu lub po prostu jest Ci smutno Adres: ul. Łyczakowska 113/1, Lwów 79014, Niego przyjść. On wciąż czeka. i szukasz źródła ukojenia… tel./faks: (00 380 32) 276 58 47 www.rkc-skowyra.com 30 15 – 28 kwietnia 2011 * Kurier Galicyjski O tym i owym Humor Repertuar Opery Lwowskiej kwiecień 2011 żydowski Piątek, 15 kwietnia G. Puccini – M. Skoryk balet „POWRÓT BUTTERFLY”, początek o godz. 18:00 Przed wojną Żyd pochodzący z Niedziela, 17 kwietnia P. Czajkowski balet „JEZIORO ŁABĘ- prowincji zgłasza się do lwowskiego DZIE”, początek o godz. 12:00 Funduszu Bezrobocia i prosi o zasiłek. , początek o godz. 18:00 - Kim jesteście z zawodu? – pyta G. Rossini opera „CYRULIK SEWILSKI” Konsulat Generalny urzędnik. Wtorek, 26 kwietnia „REKWIEM”, początek o godz. 18:00 - Ja poluję na dzikie zwierzęta. Sobota, 30 kwietnia L. Minkus balet „DON KICHOT”, początek Rzeczypospolitej Polskiej - A gdzie mieszkacie? o godz. 18:00 - W Bóbrce. Informacje: we Lwowie - Przecież tam nie ma dzikich tel.: 0-0380 (32) 272-86-72 zwierząt! tel.: 0-0380 (32) 235-65-86 - Właśnie dlatego jestem bezro- Sekretariat Konsula Generalnego RP we Lwowie e-mail: [email protected] botny. ul. Kociubińskiego 11A/3, 79005 Lwów *** tel.: (032) 260 10 00 Żyd galicyjski zjawia się u wie- Praca w polsce Poszukujemy fax: (032) 260 29 38 deńskiego hurtownika. e-mail: konsulat2@mail.lviv.ua - Chciałbym nabyć u pana kilka Polska uczelnia poszukuje tuzinów jedwabnych pończoch. osoby mówiącej po polsku pracowników i ukraińsku na stanowisko Hurtownik przypatruje mu się Poszukujemy pracowników w róż- uważnie. pracownika biurowego Wydział Spraw Prawnych i Opieki Konsularnej nych zawodach do pracy w Polsce. - Hm... Odnoszę wrażenie, że mie- OFERUJEMY: ul. Kociubińskiego 11A/1, 79005 Lwów Kontakt: +48717879815, siąc temu prosił mnie pan o jałmużnę... bezpłatne mieszkanie, tel.: (032) 260 10 00 - No i co z tego? U nas w Galicji wynagrodzenie: 1200 PLN/m-c [email protected] fax: (032) 260 29 38 najpierw się żebrze, a potem robi inte- + premie, bezpłatne studia, www.bcj-konsalting.eu e-mail: [email protected] resy. Wy zaś, wiedeńczycy, najpierw ciekawą pracę lub poprzez naszego agenta w Iwano- Dni przyjęć: poniedziałek, wtorek, czwartek, piątek w godz. robicie interesy, a potem schodzicie [info: 0048 44 645 15 21] Frankowsku. na dziady. 10.00 – 14.00 CV na: Telefon: 0679028421 W celu ułatwienia kontaktu prosimy *** [email protected] oraz: 0664191758 Przygodny żebrak nie otrzymał o uprzednie umawianie się na wizytę drogą telefoniczną od bogatego kamienicznika ani zła- manego szeląga. Odchodząc odzywa Poświęcenie kościoła się doń uroczystym tonem: Wydział Współpracy z Polakami na Ukrainie - Oby się wam powiodło jak na- w Pojanie na Bukowinie ul. Kociubińskiego 11A/3, 79005 Lwów szym praojcom – Abrahamowi, Iza- tel.: (032) 260 10 00 akowi i Jakubowi. Poświęcenie nowego kościoła odbędzie się w sobotę, 21 maja 2011. Ko- - Odmówiłem ci jałmużny – dziwi się ściół będzie błogosławiony przez Jego Ekscelencję kardynała Stanisława Dzi- fax: (032) 260 29 38 gospodarz – a ty mnie błogosławisz? wisza, byłego sekretarza papieża Jana Pawła II oraz Jego Ekscelencję Petru e-mail: [email protected] - Kto was błogosławi? Życzyłem Gherghela, biskupa z Lassy. Oczekujemy wszystkich tych którzy chcą dołączyć Dni przyjęć: poniedziałek, wtorek, czwartek, piątek w godz. wam przecież, żebyście błądzili jak się z nami do tego wydarzenia z radością, jak już oficjalnie przekazał ks. Ga- 10.00 – 14.00 Abraham, oślepli jak Izaak i utykali na briel Bucur z Pojany. W celu ułatwienia kontaktu prosimy nogę jak Jakub! Wojciech Krysiński o uprzednie umawianie się na wizytę drogą telefoniczną *** Żebrak zatrzymuje na ulicy ele- ganckiego Żyda: List do redakcji Karta Polaka - Panie radco handlowy! Znałem ul. Smiływych 5, 79044 Lwów pańskiego ojca nieboszczyka, pańską tel.: (032) 235 21 60, 235 21 61, 235 21 70 ciotkę nieboszczkę, pańskiego dziad- OWOCNE SPOTKANIA fax: (032) 235 21 77 ka błogosławionej pamięci... e-mail: [email protected] - Dość! – przerywa mu elegant. – Masz tu jałmużnę i przestań mi łazić W CHMIELNICKU po drzewie genealogicznym! Niedawno w Chmielnicku miała omówiono z merem miasta Chmielnic- Wydział Ruchu Osobowego *** miejsce pierwsza w tym roku wizyta ka, Sergiuszem Mielnikiem. W pociągu spotykają się: komiwo- ul. Smiływych 5, 79044 Lwów jażer z Warszawy handlarz z Berdy- Konsula Generalnego RP w Winnicy 8 maja w Hreczanach nastąpi od- tel.: (032) 235 30 22 czowa. Krzysztofa Świderka oraz konsula słonięcie pamiątkowej tablicy ku pa- fax: (032) 235 30 18 - Ilu Żydów mieszka w Berdyczo- Damiana Ciarcińskiego. Rozpoczęła mięci śp. Prezydenta Lecha Kaczyń- e-mail: [email protected] wie? – pyta agent. się od spotkania u zastępcy wojewody skiego. Planowany jest cały szereg - Na psa urok, pięć tysięcy. Wadima Gawriszko, Leonida Gurala imprez kulturalnych. wizy turystyczne i wizy do pracy, sprawy paszportowe - A ilu chrześcijan? i Lilii Biernackiej. Omawiano sprawy W siedzibie obwodowej milicji dla ul. I. Franki 110, 79011 Lwów - Ja wiem... ze dwie setki. polskich inwestycji na Podolu. Cieka- dyplomatów polskich zorganizowano tel.: (032) 297 08 61, 297 08 62, 297 08 63 - A co robią? wie przebiegały rozmowy w sprawie okrągły stół, w którym uczestniczyli ge- - Co mają robić? Rąbią drzewo, fax: (032) 276 09 74 noszą wodę, pilnują koni... rekonstrucji kurortu w miejscowości nerał Sergiusz Szutiak ze strony ukraiń- e-mail: [email protected] - A ilu Żydów mieszka w Warsza- Satanów, połączenia autobusowego skiej oraz Tadeusz Gawejczak ze stro- wie? Kamieniec Podolski ― Warszawa, ny polskiej. Omawiano przebieg kon- MRG - Na psa urok, około dwustu ty- wymiany studentów. ferencji antykorupcyjnej, prezentację ul. Smiływych 5, 79044 Lwów sięcy. Omówiono przebieg planowanych policji z Łodzi oraz milicji z Chmielnicka tel.: (032) 235 30 22 - A chrześcijan? w dniach 6-8 maja „Dni Polonii na Po- na poziomie międzynarodowym, a tak- fax: (032) 235 30 18 - Chyba dwa razy tyle. dolu” ― w Winnicy, Berdyczowie oraz że sprawy wymiany młodzieżowej. - To na co wam tylu drwali i nosi- e-mail: [email protected] Franciszek Miciński wodow?! w Chmielnicku. Dużo ciekawych spraw

Na zlecenie naszych klientów RRekekllamaama ww KuKuririeerrzeze umieszczamy ogłoszenia w ggaallicicyjsyjskimkim prasie ukraińskiej ПЕРША СТОРІНКА внутрIшнI СТОРІНКи внутрIшнI СТОРІНКи oСtahhЯ СТОРІНКa Ogłoszenia PIERWSZA STRONA STRONy wewnętrzne STRONy wewnętrzne STRONa ostatnia niekomercyjne,

2 2 po uzgodnieniu 2 1 cм 2 – 6,00 грн. 1 cм – 4,50 грн. 1 cм – 7,50 грн. 1 cм – 8,50 грн. 2 2 z redakcją, 2 1 cm – 4,50 UAH 1 cm – 7,50 UAH 1 cm 2 – 8,50 UAH 1 cm – 6,00 UAH чорно-білі повноколірний mogą być drukowane повноколірний повноколірний czarno-białe pełny kolor nieodpłatnie pełny kolor pełny kolor 31 Kurier Galicyjski * 15 – 28 kwietnia 2011 POLSKIE Jak słuchać polskich RADIO audycji na Ukrainie Pani Jadwidze Pechaty PRZEZ „Lwowska Fala” – autorska audycja Danuty Skalskiej jest nada- wyrazy głębokiego współczucia, żalu i smutku wana w każdą niedzielę od godz. 8.10 czasu polskiego na antenie po stracie Mamy SATELITę Polskiego Radia Katowice. Powtórka audycji – w niedzielę o W porze emisji można także słuchać „Lwowskiej Fali” na składa Czas warszawski 1.00 w nocy. Konsul Generalny RP we Lwowie 07.00 - 07.59 SAT stronie internetowej Polskiego Radia Katowice: www.radio.katowice. Grzegorz Opaliński 09.00 - 09.59 SAT pl, a wszystkie archiwalne nagrania są dostępne na stronie internetowej wraz z pracownikami konsulatu 12.30 - 12.59 mkHz Światowego Kongresu Kresowian: www.kresowianie.com 31.769445 41.187285 SAT Radio Lublin na 103,2 i 99,6 MHz słychać bardzo dobrze aż po Lwów 17.30 - 18.29 mkHz (we Lwowie już nie). 48.856140 SAT 23.00 - 23.59 mkHz Polskie Radio Warszawa I - na falach długich 225 kHz 49.586050 31.059660 SAT Polskie Radio Lwów 00.00 - 00.59 SAT Zachęcamy też wszystkich do słuchania Polskiego Radia Lwów (ze Lwowa) w Z żalem zawiadamiamy, że 10 kwietnia po ciężkiej chorobie odeszła SAT - program Polskiego każdą sobotę od godz. 8.00 do godz. 12.00 (czasu polskiego) oraz w niedzielę wieloletnia Radia dla Zagranicy od godz. 18.15 do 20.15 na fali: http://www.radio-n.com/eng/OnAir/onair.htm. Artystka Polskiego Teatru Ludowego we Lwowie rozpowszechniany jest W eterze program jest nadawany na fali 106,7 FM (Radio „Nezałeżnist”) i Pani Helena Pychaty w systemie DVB przez satelitê HOT BIRD, jest dobrze słyszalny w promieniu 100 km od Lwowa. Łączymy się w głębokim żalu i współczuciu pozycja orbitalna 13ºE, Radio Polonia (godz. 18.30 – czasu miejscowego) z Panią Jadwigą Pychaty czêstotliwoœæ odbiorcza - Lwów – Radio Niezależnist UKF 106,7 MH 10,892 Ghz, polaryzacja - Winnica – Radio TAK 103,7 FM Polski Teatr Ludowy we Lwowie pozioma (H) FEC, - Chmielnicki – Radio Podilla Center 104,6 FM SR 27500, Audio PID 119. - Równe - Radio Kraj 68,2 FM Audycje Polskiego Radia dla Zagranicy emitowane - Żytomierz – Radio Żytomyrśka Chwyla 71,1 FM i 103,4 FM s¹ przez platformê cyfrow¹ Radio Maryja: Chełm 102,8; Hrubieszów 95,8; Lubaczów 102,3; Przemyśl Cyfra+ 105,1; Ustrzyki Dolne 94,5 Ukraina - Lwów – Radio Włodawa 104,5; Rzeszów UKF 104, 5 Składamy wyrazy głębokiego współczucia i bólu Niezale¿nist UKF 106,7 Pani Jadwidze Pychaty MHz - Winnica - Radio TAK 103,7 FM - Chmielnicki - Jurij Smirnow: dział kulturalno-historyczny. Z powodu śmierci MATKI Radio Podilla Center 104,6 KURIER Heleny Pychaty FM- Równe - Radio Kraj Konstanty Czawaga 68,2 FM- ¯ytomierz – Radio galicyjski e-mail: [email protected] Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Wojskowymi ¯ytomyrska Chwyla 71,1 Halina Pługator FM e-mail: [email protected] i 103,4 FM - Dibrowica - «КУР’ЄР ГАЛІЦИЙСКИЙ» Krzysztof Szymański Radio Melodia 105,3 FM Redakcja: e-mail: [email protected] Skrytka pocztowa (a/c) nr 80 Joanna Demcio Audycje IwanoFrankiwsk 76000, e-mail: [email protected] абонентська скринька №80 Julia Łokietko o Polakach siedziba gazety: [email protected] IwanoFrankiwsk 76002 Natalia Kostyk Śpieszmy się kochać ludzi, na Ukrainie ul. Iwasiuka 60, e-mail: [email protected] bo tak szybko odchodzą ІваноФранківськ dział informacji regionalnej w Radiu Opole вул. Івасюка 60 i reportażu. Najszczersze wyrazy głębokiego żalu i współczucia tel. redakcji w Stanisławowie: Pani Jadwidze Pychaty Kliknij: http://www.radio. +38 (0342) 713866 Stale współpracują: opole.pl/moduly/akcje/ tel./faks redakcji we Lwowie: Agnieszka Sawicz, Elżbieta Lewak, Z powodu śmierci MATKI ukraina/ +38 (032) 2610054 Eustachy Bielecki, Szymon Kazimier- Do poprawnego odtworzenia email: [email protected] ski, Aleksander Niewiński, Michał Pie- Składa redakcja „Kuriera Galicyjskiego” audycji polecamy program karski, Irena Kulesza, Piotr Janczarek, WinAmp. Do pobrania ze konto bankowe na Ukrainie: Tadeusz Olszański, Tadeusz Kurlus, strony: www.winamp.com WAT „ KREDOBANK” Jacek Borzęcki, Renata Klęczańska, Klikaj¹c na: http://www. r/r 2600401025253 Maciej DęborógBylczyński, Wojciech radio.opole.pl/moduly/ ПП Ровіцкі М.М. Krysiński, Aleksander Szumański, akcje/ukraina/ Код ЄДРПОУ 1965816635 Włodzimierz Osadczy, Taras Prochaś- Z głębokim żalem mo¿na pos³uchaæ o osobach, р/р 2600401025253 в ІФФ ВАТ ko, Dorota Jaworska, Olga Ciwkacz, i smutkiem żegnamy zwi¹zanych ze Stanis³awo- «КРЕДОБАНК» , Wojciech Grzelak, Zbigniew Klimec- wem. м. ІваноФранківськ ki, Zbigniew Lewiński, Eugeniusz ANIĘ IWCZENKO МФО 336161 Niemiec, Barbara Stasiak, Katarzyna Łoza, Dmytro Antoniuk, Tadeusz Zu- w naszych sercach pozostanie na zawsze pogodna i uśmiechnięta, Radio Świadectwo rejestracji biński, Zbigniew Kulesza i inni. życzliwa i uczynna. Seria KW nr 126391523 R Светлая память Ане. Покойся с миром! wydane 14.05.2007 Drukujemy również teksty autorów, Wnet Свідоцтво про державну реєстрацію z którymi się nie zgadzamy! Koleżanki i koledzy Radio Wnet – słychać nas od Серія КВ 7,07 – 9.00 w dniu powszednie, w № 126391523 Р від 14.05.2007 р. Pismo wspierane przez Senat RP za piątki 7,07 – 10.00 na falach 106,2 pośrednictwem Fundacji Pomoc Pola- fm lub bezpośrednio z naszej strony założyciel i wydawca: kom na Wschodzie. internetowej www.radiownet.pl Mirosław Rowicki Za treść ogłoszeń, oświadczeń i rek- – po wejściu w zakładkę menu „słu- Засновник і видавець lam redakcja nie ponosi odpowiedzial- Czas jest najlepszym lekarstwem na smutek, chaj”. Jest tam również rozpisana М. М. Ровіцкі ności, nie zamówionych rękopisów a wspomnień nikt nam nie odbierze, ramówka radia. nie zwraca i pozostawia sobie prawo zawsze będą z nami W czasie audycji Krzysztofa Skow- Skład redakcji: do skrótów. Składamy wyrazy współczucia i żalu rońskiego jesteśmy osiągalni na Sky- Marcin Romer: Rodzinie i bliskim pe: radiownet.antena. Prosimy redaktor naczelny ТзОВ Видавничий Дім «Молода słuchaczy o sygnalizowanie swojej e-mail: [email protected] Галичина». ANI IWCZENKO obecności na Skype. Maria Basza: Zasięg przez radio – Warszawa zastępca red. naczelnego, dział foto- Indeks na prenumeratę 98780 Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Wojskowymi i okolice. W pozostałych regionach pro- reportażu oraz dział grafiki komputero- Індекс передплати 98780 simy o słuchanie nas przez Internet. wej e-mail: [email protected] Газета виходить 2 рази на місяць 32 15 – 28 kwietnia 2011 * Kurier Galicyjski O tym i owym „Mówiłem mamie, iż daję jej KURIER galicyjski do picia wyciąg z korzenia, Można zaprenumerować na kahorze, z miodem”… na poczcie!!! Agnieszka Ratna tekst i zdjęcia KOD PRENUMERATY Przesiedleniec z Czarnobyla, Pawło Kostiuczenko uleczył УКРПОШТА 98780 matkę od ciężkiej choroby dzięki likierowi z węży i sam od wielu lat wzmacnia nim Cena prenumeraty pocztowej swoje zdrowie nadwyrężone radiacją. na rok 2011 „Nie potrzebna mi Pani reklama! – słyszę starając się telefonicznie umó- 1 miesiąc – 5,00 hrywien wić na spotkanie. – Wystarczy, że po 3 miesiące – 15,00 hrywien publikacji w gazecie obwodowej tele- fon nie milknie w moim domu! Likieru 6 miesięcy – 30,00 hrywien nikomu nie sprzedaję, robię jedynie 12 miesięcy – 60,00 hrywien dla siebie. Nic Pani nie opowiem!”. Po jakimś czasie rozmowy ze mną, Organizacje i instytucje mogą też zamawiać pan Pawło zrozumiał, że nie będzie mu prenumeratę bezpośrednio w naszej redakcji: łatwo pozbyć się wścibskiej dziennikar- osobiście, telefonicznie, listownie lub drogą mailową ki i zmienił gniew na litość – zgodził się na spotkanie. Warunek? Powinnam ([email protected]) spróbować wężowego likieru! No cóż, dziennikarz powinien iść na całość… Jak się mówi: „raz kozie śmierć” – zro- PRENUMERATA W POLSCE bię wszystko dla sensacji! „Jeszcze po kropelce likieru i znów można się żenić!” Możliwa jest prenumerata redakcyjna Ruszam uzbrojona w aparat foto- do Polski i innych krajów. W sprawie graficzny i dyktafon. Okazało się, że Wyjście z beznadziejnej sytuacji trzy razy dziennie, po małej łyżeczce, jesteśmy prawie sąsiadami, więc po wskazała przybrana córka Pawła Ko- przed jedzeniem. Musiał mówić chorej, prenumeraty gazety do Polski, prosimy paru minutach jestem już na miejscu. stiuczenki, Nadija. Koleżanka z akade- że to likier z korzeni rzadko spotykanej o kontakt pod naszym adresem Gospodarz gościnnie zaprosił mnie miku opowiadała, iż jej ojciec pokonał rośliny, który dostał od znajomych le- email: [email protected] wprost do kuchni, do zastawionego chorobę dzięki likierowi z węży, który śniczych. Aby stłumić zapach, doda- stołu. Z kredensu zjawia się trzylitrowy przyrządza się według starodawnej re- wał kahor (rodzaj czerwonego wina lub listownie, telefonicznie, faxem na numery słoik, w którym pływa sobie okazały ceptury białoruskich znachorów. Pry- – red.), miód i liście aloesu. Poprosił i adresy podane w stopce redakcyjnej. płaz. Pawło Kostiuczenko nalewa likier peć i wieś na Homelszczyźnie, z której też pielęgniarza, aby więcej ich nie od- do kubków. Tłumię odrazę i siłą woli pochodziła koleżanka Nadiji, dzieliło wiedzał. Po jakimś czasie kobieta rze- zmuszam się do wypicia cieczy męt- jedynie 10 kilometrów. Usłyszawszy o czywiście poczuła się lepiej i zaczęła Ponadto nej, buro-brązowej, o smaku bimbru przepisie, pan Pawło od razu pojechał wstawać z łóżka. Pani lekarz-onkolog „Kurier Galicyjski” można kupić: i „niepojętym” bukiecie zapachowym. na Białoruś. Mężczyzna, który uzdrowił była miło zdziwiona stanem zdrowia w Warszawie w Domu Spotkań z Historią: „Coś takiego, wypiła! A już dwoje się likierem, pracował akurat w polu na chorej. Okazało się, że matka pana tel. +48 (022) 851 39 66 (kod pocztowy 00753) dziennikarzy ode mnie zwiało, – uśmie- traktorze. Po zapoznaniu się z naszym Kostiuczenki była jedyną staruszką cha się figlarnie gospodarz. – No cóż, bohaterem opowiedział, że kiedyś wśród jej pacjentów. Dzięki likierowi ul. Karowa 20 zmuszony jestem dochować przyrze- uciekł ze szpitala przed operacją i do kobieta przeżyła dziesięć lat, choć le- tel. +48 (022) 826 51 95 (kod pocztowy 00324) czenia i porozmawiać z Panią”. dziś nie żałuje tego czynu. karze wróżyli jej jedynie jeden rok. oraz w Krakowie w Księgarni „Nestor” Na początku lat 80. u mamy Paw- „Proszę sobie wyobrazić, że szedł Po przesiedleniu z Czarnobyla przy ulicy Kanoniczej 15 ła Kostiuczenki, zamieszkującej wów- do domu na piechotę, – opowiada pan nasz bohater już od dwudziestu lat tel. +48 (012) 421 92 94 (kod pocztowy 31002) czas w Prypeciu, kilka kilometrów od Kostiuczenko. – Po drodze spotkał mieszka w Łucku. Przez ten czas Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej, dziadka, który pasł krowy. Postano- zdążył dobrze zbadać wszystkie miej- zdiagnozowano nowotwór przełyku. wił z nim zapalić. Słowo po słowie, za- scowości na Wołyniu, gdzie można Ze względu na podeszły wiek, oficjal- czął się żalić na swą biedę z chorobą. znaleźć podstawowe składniki prze- KURIER GALICYJSKI można kupić na medycyna wróżyła jej nie więcej, Dziadek zapewnił go natomiast, że nie pisu na specyficzne lekarstwo. Obec- niż rok życia. Kobiecie robiło się go- potrzebnie się zamartwia. Radził zła- nie, likier z węży pije profilaktycznie Na terenie całej Ukrainy można kupić nasze pismo rzej z dnia na dzień, a na okropne pać węża, zalać bimbrem i zostawić na cała rodzina pana Pawła. w kioskach „Ukrpoczty” (w wypadku jego braku, bóle pomagały tylko zastrzyki z mor- dziesięć dni. Codziennie należy stoso- Pan Kostiuczenko uważa, iż je- żądajcie od sprzedawców i powiadamiajcie redakcję!). finy. Pielęgniarz przyznał, że takich wać ów likier po 50 ml dla apetytu. Bie- dynie dzięki likierowi udaje się mu do Ponadto: w kioskach „Wysoki Zamek” w Drohobyczu, chorych w Prypeci jest wielu. dak nie miał nic do stracenia i posta- tej pory utrzymywać zdrowie i dobrą Truskawcu, Borysławiu, Samborze, Starym Samborze, nowił chwycić się tej ostatniej deski ra- kondycję, które nadwyrężyła radiacja – Turce i Stebnyku; w kioskach „Interpres” we Lwowie; w tunku. Wiekowy przepis się sprawdził! wielu sąsiadów naszego bohatera już polskiej restauracji „Premiera Lwowska” przy ul. Ruskiej ciekawe strony Po jakimś czasie mężczyzna poczuł odeszło z tego świata. Paweł Kostiu- 16 we Lwowie; w hotelu „Leopolis” – najlepszym hotelu się dobrze, a jak później przyszedł na internetowe czenko liczy sobie 75 lat, a nie widać na Ukrainie; w Katedrze Lwowskiej, w kościele św. Anto- badania, diagnozy nie potwierdzono. tego po nim. Sąsiedzi twierdzą, iż nasz niego we Lwowie, przy kościele Marii Magdaleny, a o kresach Zdjęto z niego oczywiście status osoby bohater ma wyborne poczucie humoru także przy kościele w Krzemieńcu; w IwanoFrankiwsku www.kresy.pl niepełnosprawnej, wieśniak powrócił – połowa mieszkańców bloku uważa www.kresy24.pl w pole i do emerytury pracował jako go za swego przyjaciela. „Jeszcze po (d. Stanisławowie) w „Sklepie Zaliznym” – Rynek 7; www.wspolnota-polska.org.pl traktorzysta”. kropelce likieru i znów można się że- pismo jest też dostępne w hotelu „Dniestr” we Lwowie www.kresy.najlepsze.net Z Homelszczyzny pan Pawło wrócił nić, – śmieje się. – Od dziesięciu lat oraz w Instytucie Polskim w Kijowie. www.stanislawow.net z półlitrowym słoikiem wężowego likie- żyję sam. Najwyższy czas poszukać www.kresy.webpark.pl www.kresykrakow.com.pl ru i od razu zaczął go podawać chorej sobie gospodyni ”. www.kresywschodnie matce. Lekarstwo należało stosować Korzystaj z usług polskich webpark.pl www.kresy.co.uk stanislawow.pl przewodników ze Lwowa! www.kresy2000.pl Kantorowe kursy walut na Ukrainie Fachowe oprowadzanie po Lwowie, pilotowanie www.fotojonny.republika. pl 14. 04. 2011, Lwów grup turystycznych po Kresach www.poznajukraine.com tel.: 00380679447843 www.wycieczki.pl.ua KUPNO UAH SPRZEDAż UAH Pełne wydanie Kuriera Proponujemy usługi turystyczne, Galicyjskiego w PDF na: 7,96 1 USD 7,98 www.lwow.com.pl 11,48 1 EUR 11,54 oprowadzanie po Lwowie i Kresach www.duszki.pl 2,88 1 PLN 2,93 w języku polskim 12,97 1 GBP 13,09 www.pogranicze.eu 2,80 10 RUR 2,83 tel.: 0380677477329, 0380676750662, www.kresy24.pl 0380504304511, 0380504307007, 0380509494445