<<

LODOVICO DI CAPORIACCO

MUSEO CIVICO STORIA NATURALE GENOVA

lO FEBBRAIO 1950

ENOV

PAGANO = TIP.OGRAFI - S. p. A.

1950 LODOVICO DI CAPORIACCO

UNA RACCOLTA DI ARACNIDI UMBRI

Il Sigillor Mancini volle confidarmi in istudio una raccolta di Arac­ nidi dell' Umbria, da lui compiuta negli anni 1942- I 949. La raccolta fu fatta in due località: immediati dintorni di Perugia, e Torricella, sul lago T'rasimeno. T·rattasi di località collinose, intensamente còltivat·e, ove' si può dire sia sparita ogni t~accia dell' ambiente originate; non si può pertanto attendersi di trovarvi più che specie banali. Tuttavia, su 203 sp,e·cie. raccolte da Mancini, due, ed ~na so.tt()specie, ~ono I?-uove; cosa che del resto non può stupir,e, dato che l' aracnofauna dell'. Italia centrale, a parte quella Toscana, o meglio qu,ella della Valle dell' Arno, è malissimo conosciuta e quella dell' U mbria lo è in modo particolare. In realtà, nessuno si è occupato ex. prof,~sso della aracnofauna Umbra, e perciò ttovo utile pubbIicar~ l' elenco delle speci.e racçolte dal signor 1'viancini. Come si vedrà, sono praticam.ente tutte specie mediterranee o specie ad ampia diffusione; non è quindi il caso di trarne conclusioni . faunistiche. Segio ~eier~ (Tienr,eich, Pseudoscorpiones, 1932), per i Ch'ernetidi; Rower (Die Weherknechte der Erde, 1922), per gli Opilioni; Reimoser (Verz. der Araneae des PaEiarktischen Gebi~etes, VeTh. d. z. b. Ges., Wien, 19 19); Simon (Les Arachnides de la , I 874-1937) e me stesso (Il sistema dgeli Araneidi, Arch. Zool. It., AttuaI. Zoo!., IV, 1938) pe1r gli A~raneidi. '

O'rdo SCORPTONE8, familia CHACTIDAE Euscorpius Thor. 1876 Euscorpius italtcus mesotrichus Hadzi 1929- D'ue ~ ç Torricella, II e III; una ~ Perugia, IV ~ un 6, ivi, l'?C. Hab.: Italia, Francia mer., Dalmazia.

Ordo CHERNETE8, subordo CHTHONIINEA, familia CHTHONIIDAE Genus Chthonius C. L. IL 1843 '

Chthonius tenuis L. K. I 873 - Due Q ~, P,erugia, II e III. Hab.: Quasi tutta l'Europa salvo settentrionale ,ed orientale, settentrionale. L. DI CAPORIACCO 63 ARACNIDI UMBRI

Genus Titanoe,ca Thor. 1870 Subordo NEOBISINEA, legio NEOBISIIDES, familia NEOBISIIDAE Titanoeca albomaculatà (Le.) 1846. una ~, una ~ VII, Genus N,eobisium Charnb. 1930 un pull., IX; Torricella, alcuni pu1li, II, X. Hab. R~gione Me- I ~ ~ ~ ~ VIII Neobtsium simile (L. K.) 873. Vari e a Perugia, diterranea. ' e X; tre a Torlticella, XII. Titanoeoa fiavicoma L. K. I Un pull., Torricella, II. Hab.: Italia ~ Neobisium muscorum mtntmum (Beier) 1930. Una a Torricella, centrale, . II. H.ab.: Europa meridionale. Superfamilia D'lCTYNAEFORMIA, familia DICTYNIDAE Subordo CHELIFERINEA, legio CHELIFERIDES, familia CHELIFERIDAE .Genus Dictyna Sund. 1833 Genus Hysteflo'chelifer Chamb. 19.32 Dictyna BedUloti E. S. 1875. Torrioel1a, Ile VII, alcuni es.emplari dei Hysteroche,zifer tuberculatus 1846. Vari esemplari dei due sessi due sessi. Hab.: Spagna, Ftancia mer., , Germania. a Perugia, II, III, VIII, X; e a Torricella, II e XII. Hab.: Regione Dictyna latens (F.) 1775. Perugia, VI-VIII, vari ~ ~ ,e ~. Hab.: Mediterranea. Europa, tutta la Regione Mediterranea.

Ge.nus Dactylochelifer Beìer 1932 Genus Ergatis BI. 1841 ~, Dactylochelifer latreilZei tatreillei (Leach) 18 17" Una ~ a Torricella, Ergatis viridissima (Wlk.) 1802. Una Perugia, II. Hab.: Regione Mediterranea. II. Hab.: Europa m'eridionale e c€ntrale. Ergatis pueZZa (E. S.) 1870. Due ~ (;, Torricella, V. Hab.: Regione

Familia CHERNETIDAE M,editerranea. 1

Genus Psela'phoche\rnes Beier'1932 Ergatis :'flai)e.~cens (Wlk.) 1825. Una ~, Perugia,. III. Hab.: Italia sett., Francia, Inghilterra, Geltmania. Pselaphochernes anachoreta (E. S.) 1878. Tre ~ ~, Perugia, II. Hab.:

Italia, Sardegna,. Africa settentrionale. Familia ULOBORIDAE Genus Uloborus LatI'. -1806 ardo .ARANEAE, ~ubordo OPI8THOTHELAE, legio' THERAPHOSAEMORPHAE ' Uloborus walC'kenaeriu.S1 Latr. 1806. Una Q, Perugia, II; un (;, Pe­ cohors NELIPODA, familia CTENIZIDAE rugia, VI. Hab.: Quasi tutta 16\ Pa1eartica. Genus Pronelm·esia E. S. 1914 Genus Hyptiotes Walck. 1833 Pronemesia carminans (Lt.r.) 18°4. Una ~ e vari Perugia, VIII. ~ Hab.: Fra'ncia meridionale, Corsica, Liguria. Hyptiotes' paradoxus (C. L. K.) r834. Un a Perugia, VIII. I1ab.: Europa, Madera.

Legio ARACHNOMORPHAE, subl~gio CRIB'ELLATA, cohors NEOCRIBELLATA Sublegio ECRIBELLATA, cohors DIPLOEUMOES superfamilia AMAUROBIIFOR'MIA, familia AMAUROBIIDAE subcohors HAPLOGYNAE, superfamilia SCYTODIFORMIA, familia SCYTODIDAE Genus A:lnaurobiu,s C. L. IL 1837 Genus LoxosceI.e's Lo\ve 183!1 Amaurobius erberi Kys. 1863. Un (;, Perugia, IL Hab.: Regione M·e­ Loxosceles distincta (Le.) I{846. Una ~, Perugia, VII. Hab.: Regione di terranea 'e tutta' la Fraricia. Mediterranea oce. L. DI CAPORIACCO 66 65 ARACNIDI UMBRI

Famila PHOLCIDAE quartam partem apicalem vix incrassata, ubi· 2 aculeis anterioribus

in serie verticali positis sunt praedita. Femora II serie l."-'J.J.-"'J.IL ...... , ..... J.J.J.uJ. .. Genus Pholcus ~Walck. 1805 anterosupe!fiori 3 aculeorum. Coeterum I et II mutid. Femur Pholcus phalangioldelS (Ftissli) 1775. Varie ~ ~ t Perugia, II e VI; III serie anterosuper'iore 4 et post.erosuperior,e 3 aculeorum; IV tre ~ ~ e t; a Torricella, II" V, e XII. Bab.: Quasi cosmopolita. serie anterosupe.riore et posterosuperior,e 4 aculeorum.· Patella mu­ tica. Tibia III desupe-r antice 3, subtus antice 4, subtus postice 3, Superfamilia DY8DERAEFORMIA, familia DYSDERIDAE desuper postic1e 2 aculeis; IV desuper antice et subtus a~tic.e 4, Genus DysdeIìu, Latr. 1804 desup€r postke et subtus postice 3 acu1.eis. Metatarsus II~ desuper Dy.s.dera crocota cracota C'. L. K. 1839. Una ~, Perugia, VI. Hab.: antice 3, subtus antice et desuper postice 2, subtus .postice I a.culeo. Quasi Olartico. M:etatarsus IV desupe1r antice 4, desup2r postice 'et subtus utrinque Dysdera ninnii Can. I 868. Due ~s.emplari dei due sessi, Perugia, VII. 3 acule:is. Palpi ma~ris tibia 10ngiot' quam patella; apophyses bulbi Bab.: Dalla Francia mer. 'alla Dalmazia ed Ungheria. simplic,es, tertiam partem longitudinis bulbi aequantes (fig. I). Dysdera erytrina pravincialis E. S. 88i. Due ~ ~, Perugia, X. Bab.: 'Forma bulbi cum H. muscico~a E. S., corticali E. S., arguto Provenza, Appennini. E. S. et grideltlii di Cap. conferri potest; tibia palpi autem patella 10ngiori a~ H. muscicola E. S. ,et ab H. arguto E. S.; tibia palpi' Genus Harp·acte·s T'empI. 1884 non fusiform1i ab~ H. corticali E. S. ,et tarso palpi tibia valde br,e­ HarpàJcte-s m a n c i n i i sp. n. viori et apophysibus bulbi ambabus acutis ab H. gridè'1Z'lt' di Cap.

I differì. Maris corporis totius long. mm. 3.62; eephalothoracis 2. I; abdominis 2.52; pe:dum I paris 8.8 (.femoris 2.01; patellae 1.3 I Inventi sunt speciei huius, domo Mancinio, qui eam invenit, tibiae 1.85, m,etatarsi 1.73, 1arsi 0.64); 117.72 (1.65 + 1.17 dicatae, mas et foemina,e 2 in Perusia, mense octobre; et nonnul1ae + 1.68 + 1.54 0.5 6); III 5·95 (1·54 0·7 1.17 + 1.4- aliae foeminae et pulIi eodem 10eo, m,ensibus Februario, Martio, +0·55); IV 8.09 (2. 13 0.7 1.82 2. I 0.45); palpo- Majo, Julio, Augusto ·et Sepneimbre, et in Torricella m,ense rum 2.8; latitudo cephalothoraeis -1.57, frontis 0.87. Februario. Foem-inae corporis totius long. mm. 4.48; cle'phalothoracis 2.24; abdominis :2.52; pedurn I 7.15 (1.68 +1.06 + 1.56 Familia OONOPIDAE 1·4 + 0.5 6); II 6.12 (1.5 I 0.84 + t.4 1.26 0.56); Genus Dys,derina E'. S. 1891 1115·34 (1·4 + 0·75 + 0.84 1.2 0·45); IV 7.78 (1.9+ Dysderina loricatula R6w. 1942 === lo:ricata E. S. 1873 nec C. L. K. 2 0.9 + 1.68+ 1.82 + 0.56); palporum 2.13, latitudo cepha'­ 1872. Vari t; t; e ~ ~ a Torricella, lÌ. ,Hab.: Eur?pa fiier., lothoracis 1.57, frontìs 0.89. Germania, Africa settentrionale. 'Corpus fulvoleagineunl, pedibus paullo dilutioribus, abdomine

gr1iseo. Oephalothorax oeulo nudo o·mnino laevis, sub microscopio Subcohors TRIONYCHA, superfami'1ia LYC08AEFORMIA, familia AGELENIDAE finissime coriaeeus. Sternum ut ce.phalothOirax.' Arlea oculari,s. 5/12 Genus Tege'naria LatI". 1804 frontis 'tantuffi occupat; oculi conniventes, in sèmicireuIum positi, ~egenaria pariertina (Frcr.) 1785. Un f!; iuv., Perugia, VII.' Hab.: antici inter Se spatio eorum diam,etro tertia parte minore remoti; Europa salvo settentrione, Regione Mediterranea, Capo. eorum diametrum est diametro magno lateralium superio-rum et ~ia­ ~ 'metro mediorum supe;riorutn eadem ration~ ac 6: 7 :5. Chelaé Teg.enaria silvestris L. K. 1873. Una' iuv. a P:erugia" IL Hab.: Ita­ 'antic€ granulis piligeris nìgris minutis cònspersa'e. F~mora I versus lia, Europa occidentale e centrale. 67 ARACNIDI UMBRI . L. DI CAPORIACCO 68

Genus Ag,elena \',\Talck. 1805· Genus Arctosa G. L. K. 1846 Agelena graeilens graellens C. L. K. 184 I. Tre Q Q, P,erugia, VII. Aretosa laeustris (E. S.) 1876. Una Q a Torricella, Hab.: Re- Hab.: Europa centrale e m;eridionale, Regione Mediterranea. gione M~>diterranea.

Agelena labyrinthiea (Cl.Y 1757. Una Q a Perugia, IX. Hab.: Pa­ Aretosa cinerea (F.) 1775. Una ~, Torr~cella, V. Hab. : Quasi Olartica. l,eartka. Genus Pirata Sund. 1833 ' Genus T,extrix Sund. 1833 Pirata piraticus piratìeus (Cl.) 1757. Alcune S? S? e pulI. a Torric€lla, Textrix caudata -L. K. 1872. Due S? S?, Perugia, VII, X. H.ab.: V ,e VII. Hab.: Europa, Siria, Palestina. Europa meridionah~.. Familia OXYOPIDAE

Familia PISAURIDAE Genus Oxyopes Latr. 1&04 Genus pìsaura F. S" 1885 Oxyopes Uneatus Uneatus. Ltr. 1806. Un pulL, Perugia, III. Hab.: Regione Mediterranea. Pisaura mirabilis (Cl.) 1757. Vari esemplari dei due sessi a Perug,ia, II, III, VI, VII, IX, ed a Torricella, V, VII, XII. Hab.: Pa­ Oxyopes ramosus (Panz.) 1804. Vari maschi re femmine a Perug.ia, IL . 1eartica. . VII-VIII; una S? a Torricella, VII. Hab.: Europa. Oxyope:s heterophthalmus (Ltr.) 1804. Due, ~ eS?, Torricella, in Familia L YCOSIDAE maggio. Hab.: Regione M:editerranea, Europa ed Asia centrali. Genus Pardosa C. L. K. 1846 Superfamilia· ZODARIIFORMIA, familia ZODARIIDAE Pardosa agrestis agrestùs (Westr.) 186 I. Una S?, di determinazione Genus Zodariulm \\Talck. 1847 ' dubbia perchè non adulta, di Torricella, II. Hab.: Paleartica. salvo ~ m:eridi9'nale. Zodarium ludibundum (E. S.) 19 14. Due 6 eS?, Torricella, II. Hab.: Fr'anda m'er.idionale, Italia. ]':>ardosa 'prox'ima tenuipes L. K. 188 I. Due Q Q a Perugia, VII e a Z,odarium eleigans m a c li l is t. ,e' r n U nl ssp. n. Torricella, VII. Hab.: Europa occidentale e mJeridionale. 'Cum Z. eleganti simpliDiori E. S. omnino congruit, sed linea . Pardosa amentaia (Cl.) 1757. Una S? iuv. di Tordc~dla, II. Hab.: nigra margi'nalis, partis thoracicae est postice interrupta, et st'ernum Europa, saJ'vo la parte più meridionale: Ame-rica sett. est fulvum, non limbatu.m, s2d antice utrinque macula brunnea Pardosa strigiNata E. S. 1876. Alcuni ~ ~ .e S? S? di P1erugia, II. Hab. : magna, pO'stice truncata, intus rotundata, ita ut pars fùlva forma , Tutta la Regione Mediterranea. triangulicurvHinei, antice sensim atte'lluati, partem labialem attin­ Pardosa pulL ind. Uno a Torricella, V. git. Inventae sunt tres in Perusia, mense Martio et Octo­ bre et in Torrie'ella , mense Februario. Genus H'ogna E. S. 1885 Sup.erfamila ARGIOPIFORMIA, familia TETRAGNATHIDAE H ogna radiata radiata (Ltr.) r 8 I 7. Sei es. dei due sessi, P,erugia, VII e X. Hab.: Regione Mediterranea, Asia 'ed Africa centrali e oriento Genus Eugnatha Aud. 1825 Eugnatha striata (L. K.) r862. Una S? .iuv. di Torricella, II, è di de­ Genue Tro.ch,o,sa C. L. K. 1846 terminazione incerta. Apparti.2ne certament,e a qU'esto genere, ma Trochosa rurieola (D,ege1er) I 778. Varie S? 9 e pulI., Perugia, VII­ le sue zampe sono annulose. Hab.: Europa C'entrale, Francia, Nor­ VIII; Torric:elIa, VIl'e XII. Hab.: Europa, Asia paleartica. v:egia, meridionale, Ungheria. 69 ARACNIDI UMBRI L. DI CAPORIACCO 70

Genus Tetragnatha Latr. 1804 Gonatium ensipotens (E. S.) 188 I. Una ~, Torricella, XII. Hab.: Tetragnatha extensa (L.) 1758. Vari es. a Perug,ia, V-XII, e Torri­ Francia, Spagna s.ettentrionale. cella, II e VII. Hab.: Olartica. Genus Araeoncus E. S. 1874 Genus PaJchygnatha Sund. '1823 Araeoncus humitis (BI.) 184I. Due, ~ e' S?, Torricella, VII. Hab.: Pachygnatha clercki SUll'd. 1823. Vari es. a Torricella, II, III, VII. Regione Mediterranea occident.?-le, Europa centrale. Ha1:>.: Paleartica. . Pachygnatha degeeri Sund. 1830. Sei ~ ~ e ~ S? a Perugia, II, VII Genus Dicy,mbiwm IV!. 1868 ·e IX. Hab.: Paleartica. Dicymbium nlgrum (BI.) 1864. Un ~, Perugia, X. Hab.: Europa. Familia

Genus Linyphia Latr. 1804 · Genus Oedothorax Bertk. 1.883 Linyphia trianguiarts triangu?aris. (CL) 1757. Vari es. a Perugia, VI­ OeJdothorax fuscus (BI.) 1834. Una S?, Torricella, II. Hab.: Europa, IX e una S? a Tòrricel1a, XII. Hab.: Europa. Algeria., Linyphia triangularis maura (Thor.) r 875. Due S? S? a P€rugia, VII. Hab.: Francia mer.; Spagna, Algeria. Oedothorax apicatus (BI.) 1850. Tre S? S? a Perugia, II. Hab.: Quasi Linyphia frutetorum C. L. K. r834. Vad es. a P:etugia, IV...X; due a tutta J' Europa. Torricella, VII. Hab.: Europa meridionale e centrale. Genus Gongylidium IV!. 1868 Linyphia marginata C. L. K. r 834. Alcuni es. dei due' sessi, P:e'rugia, VII, XI; tre S? S? e pulli a Torricella, II e XII. Hab.: Olartica~ GongyUdium runpes ,(L.) I 758~ Quattro S? ~ a P;erugia, II. Hab.: Linyphia emphana Walck. 1841. Una S?, Perugia, VII. Hab.: Euro­ Europa.

pa centrale, Franciaz Alpi, Italia 'Siett. Genus Lophocarenum IV!. 1866 Linyphia pusilla Sund. 1830. TOTricel1a, ~ eS?, VII. Hab.: Olartica. Lophocar,enum mediocrre (Kulcz.) 1899. Due S? S? a Perugia, II. Hab. : Genus Le,ptyphantes IV!. 186'6 Italia. Leptyphant.es zonatus E. S. 1884. Una S?, Perugia, VII. Hab.: Fran­ cia m'eridionale. Genus Cres'ril,altoneta: E. S '1929

Leptyphantes tenuis (BI.) 185 2. Una S? a Rerugia, II. Ab.: Olartica. Cre:smatone1:a mutinensl~s paltlda (Can.) 1868. ,Vari es. dei due sessi, Perugi~, III, VIII, X. Hab.: Europa meri,dionale. Genus Stylophora 1\1. 1866 I

Stylophora nlgrina (W,estr.) 185 I. Una S?, Perugia, XI. Hab.: Quasi Olartico: salvo regioni metidionali. Familia Genus Euryopis M. 1868 Familia ERIGONIDAE Genus Gonatium lVI. 1868 Euryopis acuminata tarsaUs Pav. 1875. Due S? S? a Perugia, II 12: VIII, ~ Gonatium hilare (Thor.) 1875. Due, ~ eS?, Torricella, VII.. Hab.: un t ivi, III; una S? ivi,' ivi, X. Hab.: Italia, Francia merid., . Europa m'er., Svizze-ra, Algeria. Spagna setto 71 ARACNIDI UMBRI L. DI CAPORIACCO 72

Euryopis, duo d e c i m, g u t t a t a sp. n. Cephalothorax laevis, rotundus, antic€ modice elevatus. OcuIi superi in linea recurva (linea margine posteriore me,diorum tanglens ..., .... .L.L.LA.L.LU .... totius corporis long. mnl. 3.5; cephalothoracis 1.03, abdominis 2.74; pedum I paris 3.39 (femoris 0.84, patellae 0.42, lateral'es ad quartam partem posteriorlem secat), medii. inter se dia­ tibiae' 0.59, metatarsi 0.7, tarsi 0.42); II 3.4 I (0.84 + 0.42 metro, a mediis anticis et a lat,era.libus posterioribus spatio eorum a~tici 0.56 + 0.67 + 0.45); III 3.3 8 (0.81 + 0.4 2 + 0.56 + 0.67 diametro quarta parte minor\e remoti. OcuIi quoque in serie + 0.42); IV 4.18 (I 0.5 + 0.73 + 0.84 + 0.55); palporum recurva, medii inter se spatio €orum diametro quinta parte minorc, 1.03; latitudo cephalothoracis I; frontis 0.39. a lateralibus radio remoti. Lat:erales inter se conniventes. Area me­ diorum antice quam postice paullo latior. Oculorum mediorum an­ ticorum diametrum ·est diametro oculorum coeterorum inter se aequa-' lium eadem ratione ac 5/4. Clypeus, area oculari dimidio latior. Stiernum ovatum inter coxas posterior·es subcontiguas brevissime et angustissime productum. Abdomc'll aequei latum ac longum, non multo convexum, postice acuminatum, parce pi,losum. Epigyne ;e plagula nigra convexa, anticè obtus:e angulosa et va.lde eI.evata constat, a rima genitali sat late ,distanti; spa.tium inter eam ,et rimam genitalem est rufum, coriaceum, leviter striatum; et . utrinque adest area pellud,da difficillime distin~uenda (receptacu­ lum seminale) (fig.' 2). 1, 2 In iuv,enibus color abdominis non est s:ed rufobrunneus, Fig. I - Harpactes manClnll n. sp. - palpo del ~. Fig. 2 - Euryopis duO:decimgl.!-ttata n. sp. _ epigine della ~. et maculae argentea,e sunt minus perspicUae. "Colore facil1ime ab aliis speciebus ,generis ,distingu~tur. . 'inve~it Cephalothorax rufofulvobrunneus, obscurus ut chelae, partes Speciei, huius domo Maricinius foeminas duas et pullum oris et sternum. Ooxae vix dilutiores; trochanteres l,et II ut pars in Perusia, mensibus Julio, Septembr.e et ; et mar,em iuve- quarta basalis femorum II, fulvobrunnei; trochanteres III et IV, ne·m et pullum in Torricella, mense Februario. ut pars dimidia basalis femorum III et IV, testa,ceoa.lbidi; coeteru~­ Genus E-pisinus LatI'. 1809 femora brunnea obscura; coeteri articuIi pedum I et II paris ful­ ~ ~ vobrunnei, apicem pedum versus dilutiores; patellae et tibiae III Latr. 1809. Un e una a Perugia, luglio; una ~ et IV fulvobrunneae, annul0 lato apicali nigr,escenti; coeteri arti­ ivi, ·VIII. Hab.: Quasi Olartica, salvo regioni sett€ntrionali. culi fulvobrunnei, tarsis dilutioribus. Abdomen nigrum, desllper Genus 'Theridium Walck. 1805 antice utrinque- maçula argentea mediocri, versus medium seri,e re­ curva 4 macularuffi argentearuffi, quarum laterales sat magnace, me­ Theridium ovatùm lineatum (Ct) 1757. Tre ~ ~ a P.erugia, VI-VII. Hab.: Olartica. diae minimae et cum ant,erioribus. trapetium a'2 lque longum ac an: tice latum, postic,e vix angustius designantes; postice super ma­ Theridium sl"syphium (CL) 1757. Una ~, Perugia, VII. Hab.: niillas màculis argenteis binis sat magnis, earum diametto distan­ Paleartica. tibus. V~nt€r rufonig,er, in Inedia: maculis argenteis binis gemi-. Theridium bimaculatum (L.) 1767. Un ~, Perugia, Luglio. Hab.: natis et antice utrinque macula irregulariter elongata argentata.- Europa. ARACNIDI UMBRI L. DI CAPORIACCO

Theridium pinastri L. K. 1872. Una Q a 'P:erugia, Luglio. Bab.: Genus Argi,o'pe Aud. 1827 Europa meridionalle ,e centrale. Argiope lobata (Pall.) 1772. Una Q iuv. di Perugia', VII. E' impos­

Theridium simil~ C. L. K .. Una Q' a Perugia, VII. Hab: Europa. sibile devermin'are la sottospecie, non ess,endomatura. Hab.: Re­ gione Mediterranea, Asia centrale. Therid.ium rusticum E. S~ 1873. Due Q Q a Perugià, VII". Hab.: Regione Mlediterranea. Genus Cy,closa M. 1866 '

Theridl'um pulchellu'm' (Walck.) 1802. Una Q a Perugia, VII. Hab. : Cyclosa oculata (Walck.) 18'02. Due, Q Q a Per,ugia" VIII. Hab.: Europa meridionale e centrale, Inghilterra. 'Europace'ntrale ~ merid., ed altre regioni callde del globo.

The!idium denticulatum (Wlk.) 1802. Una Q a Perugia, II. Hab.: Genus Mangora Obr. 1889 'Europa ed AJfrica settentrionale. Mangora aqalypha (WaJck.) ,Tre Q Q a Perugia, VII, due a Torri­ rrheridium sp. indet. Due pulIi a Torricella, II. t cella, II e V. Hab. : R,egione M€diterranea,. tutta Europa, Asia 'centr.

Genus Teutana E~ S. 1881 Genus Zilla C. L. IL -1834 - Teutana .triangulosa (Walck.) 1802. Una Q a Perugia, III. Hab.: Zilla dio-cliia Walck. 1802. Una Q a Perugia, IV. Hab.: Regione Medi­ Quasi' Olartica. terranea ed Europa salvo la settentrionale.

Lithy'phantes Thor. 1870 Genus Araneus Cl.' 1757 '

Lithyphantes paykuUianus (Walck.) 1805. Qùattro rs rs ,e ~ Q a Araneus diadematus Cl. 1757. Una Q a Pierugia, VII. Hab.: Qua$i Perugia, X, varie Q Q a Torricella, II. Hab.: Regione Mediterra­ Olartica. nea, Asia oentrale. Araoe:tls ~itubercu~latus Walck~ 1802.' Varie Q Q a Perugia, II, III, VI, VIII-X; un' rs giovane a Torricella, II; un (!J, ivi, Maggio; Genus Asagena Bund. -1833 una Q, ivi, XII. Hab.: Regione Mediterranea, Europa centrale. As,!gena phalerata (Panz.) 180 I. Una· Q a· P'erugia, II. Hab.: Europa Araneus cornutus Cl. 1757. Varie Q Q a Torricella, II-VII. Hab.: ed Africa settentrionale. 01artiCa. Genus ·Rohe,rtus ebro 18ì9 'Araneus adianius Walck. 1802. Molti es. dei due sessi a Perugi~, VII­ Robertus lividus (BI.) 1836. Una Q a Perugia, II; varie a Torricella, Vllr Hab.: Paleartica. ' II. Bab.: Europa ed Asia P:aleartica. Araneus umbraticus Cl. 1757. Due Q Q iuv., Perugia, VII. Hab.: Europa, Africa settentrionale. Famii~a ARGIOPIDAE Araneus cucurbitinus Cli. 175 7. 'lar(e Q Q a Perugia, VII-X; tre a Genus M,eta C. L., IL 1836 Torricle 11 a, V,e VII. Hab.: P'aleartica. Meta merianae (ScI.) 1763. Una Q a Perugia, II. Hab.: Quasi tutta Araneus r;edii ScI. 1763. Cinque Q Q a Perugia, III, VII-X. Hab.: l'Europa. Paleartica.

Ge~us Metargiope ebro -1903 Araneus triguttatus F. 1775. Due (5 e Q, Perugia, III. Hab.: Quasi tutta l' Europa. M,etargiope briinnichi (ScI.) 177'4. Una Q e un (5 iuv., Perugia, VI-VII. Hab-.: Regione Mediterranea, Europa ,ed Asia centrale. Araneus pu1I. indet. uno a Perugia, XI. L. DI CAPORIACCO 76 75 ARACNIDI UMBRI Genus H,aplodrassus Chan1b. 1920 Genus Neos,cona E. S. 1864 Neoscona dalmatica (DoL) 1852. Un 6' ed una ~ a P.erugia, VI­ Hap!odrassus .signifer (C. L. 1\.) 1839. Una ~ a Torricella, F,ebbraio; VII. Hab.: Regione Mediterranea. quattro ~ ~ a Perugia, IL Hab.: Europa, Asia Paleartica, Groen­ landia. Genus Cercidia Thor. 1870 Haplodrassus macelhinus (Thor.) 1871. Un ~, Perugia, II. Hab.: Cercidia prominens. (W,estr.) 185 I. Una S?, Perugia, II. Hab.: Europa.' Regione Mediterranea occidentale. Genus S.inga C. L. IL 1836 Genus Po·ecilochroa \Vestr. 1864 Sìnga, hamata melanocephala (C. L. K.) 1836. Varie ~ S?, P,zrugia, VI-VIII. Hab.: Europa. Poecilochroa conspicua (L. K.) 1866. Una ~ a Torricella, P,ebbraio; Singa nitidu1a C. L. K. 1845. Due ~ S?, Perugia, VII. Hab.: Europa, tre ~ ~ a Perugia, II € III. Hab~: Europa centrale e meridionale, Asia paleartic,a. Asia centrale.

Genus ~YIPo'singa Auss. 1871 Genu::; Zelotes Gistel 1848 'Hyposinga heri (H.) 183 I. Un ~ a P,erugia, VII. Hab.: Europti, Zelotes barbalus (L. K.) 1866. b e ~ ~ a P·erugia, II, III, VI. Hab. : Asia occidentale. Regiione M'editerranea. Hyposinga rufula (E. 1874. Un ~, Perugia, VIII; una ~ a Tor- ~ ricella, VII. Hab.: Europa m;2ridionale. Zelotes holos.er:iceus CE. S.) 1878. Una lUV. di P:erugia, IX. Hab. : Regione M,e·dit!erranea occidentale. Genus Zygiella F. ChI'. 1902 Zelotes pedestris (C. L. K.) 183 7. Una ~ a Perugia, X; uJ?a ~ a 'Tor­ Z ygiella ics-notata (Cl.) 1757. Una ~ a Perugia, V II; vari pulli a ricella, V. Hab.:. Eu~opa.- Torricella, VII. Hab.: Europa, America settentrionale. Zel6tes ele!ctu; (C. L. K.) 18'39. Una ~ iuv. (e perciò di determina­ Familia MIMETIDAE zione non sicura) ,di Perugia, VIII; un' altra di Torricella, II. Genus Ero G. L. IL 1.837 . Hab.: Europa centrale, Inghilterra, tutta la Francia.

Ero aphana (Wlk.) 1802. Una .~ a P,erugia, VII; una a Torricella, Zelotes rubl'cundulus (E. S.) I 878. Una Q, Perugia, IX; un pull., XII. Bab.: Europa meridionale .e centrale. Torricella, II. Hab.: Regione Mediterranea occidentale.

Genus :MImetus I:ìentz. 1822 Ze!otes fuscip;es (C. L. K.) 1866. Due ~ ~, Perugia, VIII, X. Hab.: Spagna, Corsica, Sicilia. Mimetus laevigatus (Keys.) 1863. Una ~ a Torricella, VII. Hab.: Reg,ione Miediterranea. Zelote.s. 'ratoumowskyi (Pav.) 1873. Una ~, Perugia, VIII. Hab.: Regione M,editerranea, Europa centrale, Inghilterra, Asia centrale, Subcohors DIONYCHA, superfamilia GNAPHOSAEFORMIA, familia GNAPHOSIDAE Cina. Genus Dra,ssodes 1851 Zelotes civicus (C. L. K.) 1848. Due, ~ e ~ giovani, a Perugia, II. Drassodes lutesce!ns (C. L. K.) 1839. Varie ~ S? e pull. a Perugia, II, Hab.: Francia. VI, XI,. ed a Torricella, II. Hab. : Rt~gione Mediterranea, Turkestan. Z:elotes subterraneus (C. L. 1839. Una ~ 'a Perugia, II. Hab.: Drassod:es lapidosus (Walck.) 1802. Quattro ~ (; e Q ~ iuv. a P,erugia, Quasi Olartico, salvo le regioni più meridionali. II; una ~ iuv. a Torric·el1a, XII. Hab.: Paleartica. .. ARACNIDI UMBRI L. DI CAPORIACCO 78

Genus Nomìsia De D'almas 1920 . Chiracanthium angulitat'se E. S..I 878. Una ~, P;erugia, VII. Hab.: NomiS'ia exorn{Ita (C. L. K.) 1839. Due ~ ~ a Torrkella, Febbraio; Corsica, Puglie, Algeria, Ungheria. vari (; (; e ~ ~ a Perugia, Febbraio. Hab.: R,egionel Mediterranea. I Genus Mlesiotelus E. S. 1897 Genus Gnapho·sa L.atl'. 1804 Mesiote1us tenuissimus L. K. 1866. Due ~ ~ iuv., Perugia, VII. Hab. : Gnaphosa lucifuga (Walck.) 1802. Una ~ a P'erugia, VI. Hab.: R:egione Mediterranea. Europa. (ienll s Sic:otina l\t1. 1873

Superfamilia CLUBIONAEFORMIA, familia CLUBIONIDAE Seotina celans (BI.) Ì 84 I. Due ~. ~. iuv., P:erugia, VIII. Hab.: Europa

l Genus Clubiona Latr. 1804 centrale, Inghilterra, Regione Mediterranea occidentale,. Italia. Clubìona cO.elruléscens saxatilis L. K. 1866. Tre ~ ~ iuv., Perugia, Genus Agroecina E. S. 1932 VII. Hab.: Alpi m,etid.: il tipo in quasi tutta 1'Europa salvo Agroeoina lineata (E. S.) 1878. DU2i ~ ~ subad., Perugia, Febbraio. meridionale. Hab.: Francia, Corsica, Algeria, Marocco. Clubiona phragmt'tis C. L. K. 1843. Una ~ a Perugia, XI; tr:e a Tor­ ricella, II. Hab.: Europa, Regione Mediterranea'. Genus Phrurolithus C. L. I{. '183~)

Clubiona terrestris Wstr. 185 I. Un (;, 8erugia, X; tre pulIi, Torri­ Pht'urolithus festious (C. L. K.) 1835. Due (; 6', Perugia, II e X. cella, II. Hab.: Europa. Hab.: Europa, Transcaucasia. C'lubiona le'ucaspis E.' S. 1932. Un (; giovane, Perugia, II; una ~, l'hrut'olithus. flavitarsis (Le.) 18'46. Un é!) e una ~, Perugia, X; varie ivi, III. Hab.: Francia meri,dionale, Spagna, Corsica, Algeria. ~ ~, ivi, II; una ~ a Torricella," II. Hab'.: Regione Mediterranea. ~, Clubiona simi·lig, L. K. 1868. Una Perugia, III. Hab.:, Italia, Familia' CTENIDAE Francia, Germania. Genus Zora c. L. lC, 1848 Club,iona eompta C. L. K. 1839. Vari es. dei due sessi a Perugia, Feb­ Zora spinimanus (Suna.) 1833. Vari es. dei due sessi a TorriceJla, IL braio. Hab.: Europa. e a Perugia, II .e X. Hab.: Regione Mediterranea, tutta 1'Europa, Clubiona subtitis L. K. 1866. Un (; iuv. a Torricella, V. Hab.: Italia America settentrionale. ~, siettentrionale e centrale, Europa oCC., centrale, Corsica. Zora nemoralis (BI.) 186 I. Una Perugia t II. Hab.: Francia, In­ Club.iona sp. indet. quattro pulIi a Perugia, VII, VIII, X. ghilte·rra, Russia meridionale.

Genus Chìrac'anthium C. L. IL 1839 Familia ANYPHAENIDAE Genus Anypha,ena Sund. 1832 Chiracanthium mildei L. K., 1864. Alcune ~ ~ e pull., Perugia. ~ ~ VII, VIII, una a Torricella, VII. Hab.: Europa meridionale, Anyphaena sabina L. K. I 866. Tre e pulIi a Perugia, II e III. Asia occidentale, tutta la R'egione Mediterranea. Hab.: Regione Mediterranea.

Chi'raeanthium petasgieum (C,. L. K.) 1837. Due (; (;, a T'orricella, Familia EUSPARASSIDAE Febbraio: una ~ a Perugia, II. Hab.: Regione Mediterran·2a. Genus OHos ..\tValck. 1837 Chiracanthium p'unetorium (Villers) 1789. Due' (; (; iuv. a Perugia, Qlias at'gelaisius (Walck.) 1805. Alcune ~ ~ e pul1., Perugia, IL III,

II e IV. Hab.: Europa meridionale, centrale 'e occidentale. I VII, X. Hab.: Regione Mediterranea. L. DI CAPORIACCO 80 79 ARACNIDI UMBRI

Genus Misum,ena LatI'. 1804 Genus Micrommata Latr. 1804

Micrommata roseum roseum (Cl.) 175~ .. Varie Q Q, Perugia, IL VI, Misumena vatia (Cl.) 1757. Una Q, P·erugia, VII. Hab.: Olartica. VII, e Torricella, II. Hab.: Regione Mediterranea, tutta Euro- Misumena occidentalis Kulcz. 191 I. Una Q, Perugia, VII. Hab.: pa, Siberia. Pirenei, Spagna, Portogallo.

Micrommata roseum ornata 1757. Una Q, Perugia, II. Hab.: Genus Heria·eus E. S. 1875 Europa, Siria~ Heriaeus hirtus. (C. L. K.) 1838. Cinqu.e es. dei 'due sessi, Perugia, II Superfamilia THOMISIFORMIA) familia THOMISIDAE e VII-VIII. Hab.: Italia, Gr·ecia, Francia meridional~. Genus Philodrom·us \Valck. 1825 Heriaeus oblo6gus E. S. 1918. Tre, (; e Q Q, Perugia, VII; una Q, Philodromt;ls fallax SUll'd. 1833. Quattro pulIi, Torricella, II. Hab.: Torricella, VII. Hab.: R·egione Mediterranea, Europa ed Asia Italia settentrionale, Europa, salvo parti. meridionali. centrali.

Philodromus. dispar Walck. 1825. Quattro Q Q a Torricella, II e VII; (18n1)8 ~ynaema Fr. S.1864 una a P·erugia, X. Hab.: Europa, Transcaucasia. Philodromus au.reolus Uvidus E. S. 1875. Un (; a Torricella, II;. una Synaema globosum 1775. Vari es., P·erugia, VI, VII, X. Hab.: Q a Perugia, VI. Hab.: Europa meridionale. Paleartica.

Philodromus glaucinus E. S. 1870. Una Q e tre pul1. a Perugia, III. 'Genus Pistius E. S. '1875 Hab.: Regione Mediterranea. PistiCfs truncatus (PaI.) 1772. Due Q Q, Perugia, III e X. Hab.: Re­ Philodromus pulchellus Lc. 1846. Due, (; e ~, Perugia, VI-VII. gione Mediterranea, Europa. Hab.: RegioJ).e Mediterranea occidental,e.

Philodromus rufus Walck. 1825. Una Q a Torricella, II. Hab.: Genus Xysticus C. L. K. 1835 Quasi 01artica. XystiC'us kochi (Thor.) 1872. Molti €s. a Perugia, II-X, e Torricella, Genus Tibellus E. S. 1875 V, VII, XII. Hab.: Europa, Africa settentrionale, Transcaucasia.

Tibetlus oblongus. (Walck.) 1802. Una Q a Perugia, VIII; una a X ysticus cor Can. I 873. Quattro, é5 (; e Q Q, Perugia, IL Hab~: Torricella, V. Hab.: Quasi Olartica.. Regione Mediterranea occidentale, Italia inclusa.

Genus Tho'lnisus vVal,ck. '180'5 Genus Oxyptila E. 8. 1864 .

Thomisus albus (Gm.) 1788. Vari es., P·erugia, II e VI-X, € T'orri­ Oxyptila sanctuaria (Cbr.) 187 I. Vari ·es. dei due sessi, P.erugia, II-X. cella, II e V. Hab.: Paleartica. H,ab.: Europa, salvo le estrem,e parti n1eridionali; Italia. Oxyptila atomaria (Panz.). Vari incl. dei due s,essi ·e iuv., 'Perugia, 11­ Genus Runcinia E. S. 187.3 VIII. .Hab.: Europa. Runcinia lateralis (C. L. K.) 1838. Vari es., Perugia, Ile VI-VII, e S~i TOr'ricella, VI-VII. Hab.: Regione Mediterranea, Asia centrale, Oxypti1a confluen.s, (Cbr.) I 872. Q Q a Perugia, II e III". Bab.: , Africa orientale. Europa m,eridionale, Palestina. 81 ARACNIDI UMBRI L. DICAPORIActò

Superfamilia SALTICIFORMIA, familia SALTICIDAE nenlls HY·ctla R. S. 1876

Genus BaHus C. L. K. 1850 H yctia nivoyi (Lè.) I 846. Vari es. dei dùe sessi, II e Ballus depressus' (Walck.) 1802. Vari ·es., Perugia, IL III e e Tor- VIII. Hab.; Europa, ricella, II. Hab.: Europa, Africa settentrionale. Ballus rufipes E. S. 1868. Una ~ a Perugia, Febbraio. Hab.: Fran­ Genus Mithion E. S. 1884 cia, Germania, Sicilia, Algeria. Mithion cane:strinii (Ninni) 1868. Quattro es. dei. due sessi, Torricella, II; una ~, P'erugia, VII. Hab. : Francia, Italia; Spag~a. L'apo­ Genus Myrmarachne 1Ylac Leay '1.839 .fisi tibiale del tarso dei maschicorrispollde perfettamente' alla figura Myrmarachne formicaria (Deg.) 1.778. Una ~, P'erugia, ViII; un 1; di Simon, ed è ben diversa da 'quella di M. g~idellii di Cap. e un pùll., Torricella, VII. Hab.: Europa, Asia ~udoccidentale" Genus S!311ticus Latr. 1804 Genus Synagele's E. S. 1876 Salticus scenicus (Cl.) 1'757.' Di.le .~ ~, Perugia, VI e VII. Hab.: Synageles venator (Le.) 184 6. Una ~,.Perugia, VI. Hab.: Regione Quasi nlàrtica. Mediterranea occidentale, Europa centrale, Azzorre. Saltièus coniunctus (E. S.) 1869. Unà ~ t P'èurgia, Bah.: Italia Genus H,elio·phanus C. L. le 1850 settentrional?, Francia meridionale. Heliophanus flavipe:s (H.) 1831. Vari es., Perugia, II-IX, e Torricella, II. VII. Hab.: Europa. Genus MeneiIU·erus E. S. 1869 HeUophanus cupreus (Walck.) 180'2. Alcuni es. dei due sessi, P,erug.ia, Menemerus fa!sificus ·E. S. 1869. Tre ~ ~. e 1; (!;, P:erugia; II e VIII. VI-VIII. Hab.: Europa, Caucaso. Hab.: Euròpa meridionale. Heliophanus exultans E. S. 1 869. Alcuni es. dei due sessi, Perugia, ·VII, IX; un 1; a Torric·el1a, II. Hab.: B.alcani, Italia settentrio- Genus D'8,ndryphantes C. L. K. 1837 nale, Provenza. Dendtyphant~s hidfGo[ens (Wlk.) f Boi. Alcune ~ ~ a Pérugià; III ·e M~d:ib~rrànea. Heliophanus kochi E. S. 1 869. Due ~ ~, Perugia, VI-VII. Hab.: VIII-X; e a TottiEèlla, II. Hab;: Eatòffià, Regione Europa meridionale. Genus Sitticus E. S. i gOl Genus Evophrys C. L. K. 1834 Sitticus rivalis E. S. 1937. Una' ç a P·erugia, III. H~b.: Francia me­ Evophrys frontalis (Walck.) 1802. Due' ~ ~, Perugia, III e VIII. ridiol1ale, Pirenei. ' Hab.: Europa, Siberia, Anatolia. Evophrys aequipes (Cbr.) 1 871. Una ~, Perugia, VIII. Hab.: Europa Genus Phlegra E. S. 1876 'centrale, Inghilterra, tutta la Francia. Phlegra bresn{eri (Lt.) 1846. Cinque ~ ~ a Petugia, IL III, VIII; Evophrys ten:estri.s. (E. S.) 1 87 1 . Varie ~ ~, Torricella, II e XII, e una a Torricèl1a, II. Hab.: Regione Mediterranea. Perugia, III, VII. Hab.: Europa meridionale. Evophrys gambosa (E.. S.) 1869. Sette ~.~, Perugia, II e VII; cuna Genus Thyene E. S.. 1885 a rorricella, II. Hab.: Regione Mediterranea. (W. R.ossi) ì 847. Una ~, Pèfugia, Hab.: Re- "Evophrys erratica (Wlk.) 1802. Un 1;, Perugia, II. Hab.: Europa: gione Mediterranea, Asia ttdpic:alè, Abissinia. 83 ARACNIDI UMBRI L. DI CAPORIACCO 84 Genus Phila·eus Thor. 1870 EUPNOI, familia PHALANGIIDAE' Philaeus chrysops I I. Un 6', Perugia, VI; tr·e ~ ~, ivi, IV. Genus Phalangium L. 1758 Hab.: Europa € Regione Mediterranea. Phalangium opilio L. I Varie ~ ~, Perugia, VIII. Hab.: Olartica. Genus E,varcha E. S. 1902 Evarcha jucunda 1846. QU,attro ~ li-, P,erugia, II, un Genus Rovver 19'11 ~, Torricellà, VIII. Hab.: Regione M,editerranea, Abissinia. Metapha1angium piopinquum (Lc.) 1846. Molti es. dei due sessi, Pe- ~ Genus Plexipipu!s C. L. I{. 1850 rugia, e Torricella, VII. Hab.: Regione ...... '... - ...... J.u .... J,.... u.. Plexippus paykulli (Aud.) 1827. Tre ~ ~ iuv., Torricella, II. Hab.: Genus Opilio Herbst: 1'79S Tropicopolita, Regione Mediterranea. Opilio parietinus (Deg',eer) I 778~ VarI" p. . lUV., erugla, e pulIi, Genus Saitis .li~. S. 1876 ' Torricella, II. Hab.: 01artica. Saitis barbipes (E. S.) 1869. Una ~, Torricella, VII. Hab.: Europa meridionale. Genus Eudasylobus Row8r 191 t

Eudasylobus gestroi (Thor.) I Vari ~ ~ e ~ ~, Perugia, II e III. Ordo OPILIONES, subordo LANIATORES, familia PHALANGODIDAE Hab. : Sardegna,. Corsica, Cipro. Genus g,cotolemon . 1846 Scotolemon terricola E. S. 1872. Un ~, Perugia, X. Hab·.: Italia, Cor­ Genus Lacinius 'rhor. 1876 sica, Algeria. ~ ~, Lacinius horridus. (Panz.) 1794. Tre VII. Hab.: Subordo PALPATORES, legio DYSPNOI, familia TROGULIDAE Europa. Genus TTogulus Latr. 1802 Trogu.lus nepa,eform.ìs (ScI.) 1763. Due ~~, Perugia, X. Hab.: Genus Odiellus Rower 1910 Europa centrale e m·eridionale (m)anca nelr estr.emo sud).. ~, Odiell'us toscanus Row. 1922. Una X. Bab.: Toscana, Romagna. Genus Dicranolasma Sorensen 1873 Dicrano1asma soabrum (Herbst) 1799. Molti es. di Perugia, VII- IX~ Genus Nelima R·o\ver· 1910 . Hab.: Corsica, It~lia fino alle Marche, Ungheria, Croazia. Nelima silvat.ica (E. S.) 1873. Quattro ~ ~ e ~ ~, Torricella, VII e Genus Calath'ocratus E. S. 1879 XII. Bab.: R·egione M,editerranea occidentale, Italia inclusa. Calathocratus af~icanus (Le.) 1847. Vari es. ·dei due sessi, P·erugia, II Nelima doriae DUé .~ ~, Torricella, II. Hab.: Regione Medi- e Hab.: R.egione Mediterranea quasi per intero. terranea Italia inclus·a.

Familia NEMASTOMIDAE Firenze-Parma, Aprile 1949. Genus Ne'mastolma C. L. K. 1836 Nemas.toma argenteo(unulatum (Can:) 1872. Vari. es. dei due sessi, Pe­ rugia, II, VI-,VII. Hab.; Italia pe.ni~sulare, Corsica.