[Et] Dignitatem

HIERONYMI 0U> VERII AVGVSTI BERGOMA. ' tis Ph^ci,Poetse<^ Laureati» DE IMPERIO ROMANO, IN priftinam Gcntem 8c dignitatem refti^f tuto, LIBER vnicus, EIVSDEM, DEPARTITIONE ORtf bis : Libri quattuon ADDITA EIVSDEM/NONNVLLA EPIGRAMMATA. '

AROLVS QVINTVS DIVI. na faucnte clemendaRomanorum Impe^ rator Auguftus, ac Germaniae, Hifpania*? rumjVtnufqpSicilisCjHierufalem^Hunga^j rix, Dalmati^, Croatiac eta Rex» Archii^ dux Auftriac» Dux Burgundix, Brabantisc &a Co<^ mesHabfpurgi,Flandri2e,TyroIis &c, Erudito no

ftrorum exemplo feruantes : ut ornata aliquando vir^ tustuaacrius in pofterum fe extolleret, & ad fortium Heroumlaudes celebrandas vlterius inuitaretur» Attendentes ingeni}tuicandor€m,&artis Poeticae pt^ ritiam ac ven^ felicitat€m,cuius amplam apud nos de^ guftationem dedifti»Proindeam*mo deliberato excer^ itafcntentia & autoritatciioftraCa2farea te prsenomJUJ mtum Hieronymu de Auguftis, per Laureai impod^ tione Poetam Laureatu fecimus, crcauimus, ereximus & in(igniuimus,ac tenore prgfentiu facimus^crcamus, crigimus &:infignimus volentes, &: eademlmperiali autoritatedecerncntes,vttupr2efatcHieronymcubicp locoru & terraru pro vero Poeta Laureato reputari,ct tencri,&: deinceps quibuslibet honoribus, priuilcgi^s, libertatibus, grati]s 8c prxrogatiuis gaudere 8c potiri pofljs^et valeas,quibus c^teri Poetg Laureadgaudent, fruuntur,&: vtuntur con(uetudine vel dc lurc,contra/ dicftione 8c impedimento cefTantibusquorumcunq^* Quocirca mandamus vniuerfis et (ingulis principibus

Ciuitatibus , comunitadbus, Vniuerlitatibus,ac cartc^ ris noftris, &: Imperrj facri fubditis, &: fidelibus, cuiu^ fcu<^ ftatus gradus coditionis aut dignitatis cxtiterint, vttepr^fatu Hicronymum de Auguftis hacquam tibi largiti fumus dignftate,&: pracrogatiuis,acin[ignibus, ct ofRcrjs eiuspertotumRomanum Impenu dCvhic^ locorum frui,&: gaudere permittant» In quantum gra^ tiam noftracaram habeanc,ac prscter noftra &: Impe^ rrj facri indignadone,poenam decem Marcharum auri puricupiant euitare,quaru raedictatem ImpcrialiFi^ (co feu iErario noftro,rehqua vero partem iniuriapafiS vfibus.toties quoties contrafacflufueritdecernimus ir^ remifibihter apphcandam»Harum teftimonio htcrarii manu noftra fubfcriptarum, &: figilhnoftriimprefiio^ ne munitaru» Dat : in ciuicate noftra Mediolani, Die vigefima quarta menfis Augufti, Anno Domini Mil^ lefinio quingentefimoquadragefimoprimo, Imperfj noftrivigcfimoprimo» i&t Regnorum nQftrgrumvi^. gefimofcxto. SERENISSIMO PRINCIPI PHILIP. po, Diui Caroli Quinti Imperat©ris Maxinu Inuidiffimic^ Filio vnico, Hieronyj^ mus Oliucrius AuRuftus*.

O N finc grati'a,ac vcterum cxemplo, fece^! ptus mos eft, InuicStflimi acClemenciffimi

animi Rex t vt quioeio magis quara negotiQ idoneieffent,et adfcribendum quam agendum prom# ptiores haud pari fortuna vitam agercntj li fe libscos^ fuos ingeniorum foetus patrocinio 8c audoritati eo? rum, qui in rebus gcrendis magni claric^ habcrentur, committercnt: vcabillis fufceptiaafti(^ veluti mutua^ ta digmtatduuarentur.Necj^ viciffim rerum geftarum autoribus fcriptores inutiles fueVc : nam quumcorum fada in occulto effc no fi'nant,ad bcne pr^clarei]^ agem dum ilhsanimum addiderunt. Ita (cribendi vis, agen^ dic^ mutuo^^gratac:^ viciffitudine coahta ac fuftcntata, niaiorimpendiofeipfaeiiafit. Ego quoq^ quum huic literario ocio apprimc dcditus fuerim, Ca^farisq^ rcrij gcftaruadmirationccaptus, Librum dc Imperio Roj» mano in priftinam gentem ct dignitatem reftitutocar^ minibus conC:ripferim,ncmincm te vno potiorem ha# bui cui dediGaretun C^is enim Cac&ris nomen liben^ tius legeret C quis de laudibus iUius & gloria difleren^ tem maiori cum alacrirateaufcultaret C quam fiiius C Et is profecloqui maximft^alienus effiet ab Alexandri

Macedonis viti]s fupcrbia ac temulentiaj.quibus ille ' perdms patris Phiiippi laudatorcm amicum in conui^ :

luio tnicidaucnt. Quanquam tuquidem Philippefor^ tifiime omnium Gmulcp prudentilTime Rex, non Ale^ xandri Magni mores vcl fugiendos vel fequendos pras oculis vt haheas oponet; necp virtutis aliundc cxempla tibi petenda funt: quum ex familia maiorii* busi^ tuis pracftantifTimis Regibus atcp Imperatorfi? bus^ac nunc potiffimum ex Patre Casfare clariirima vU ua(:g virtutum ommu Imperialiumt]^ ornamentorum documenta in dies haurias» Tut^^itanatura diuinocp Numine inftitutus (is,vt beneagerc pronum tibifaci^ le<^ acliberum fit* Etenim Reges inmanu Deifunt,& illis plerifq^ nafcentibus diuiniiTimum aliquod praeter casteraNumen attribui,quo reganmr,ac regant,per^ fuafum eft: vt fequens Epigramma teftaturinfili) tui natiuitatem,iam tum a' nobis editum,quum natum tibi puerum ceu fidusHefperijs efFulfifTc auditum eft^ Quodfichabet:

In lucem pucr emicuit, quo pulchrius aftrura Idalio nunquam prodrjt egremio: Formofo(^ datus cuftos pulcherrimus vni Supremum irradians Spiritus ante louem* Spiritus Hefperiseregnis deleda poteftas Crefcat,& Hefperiam feruet vtramtp Puer, Et quum iura dabit,populis quum bella mouebit, Praefenti afriftensnlimine cunda regas..

Sed vt ad inftitutum redeara, hos meos labores &

quicquid hoc eft operis numini tuo Rex dicamus : Pa^

tris(^ tuilaudes tibi confecramus : quibus equide vc^* rercr magis ofFudifletcnebras luccm attuliflc,{ecf quae per fe illuftrifliniae funt atq^ immenfg, vt a me ncc lUuftrari nec augeri,i£a pariternec obfcurarinecpmi^ nuipotuemntlllum ctiam nolim in animiscuiufquam fcrupulum ac fufpicioncmrelidamiritnon ex confcien^ tia me^fcd afTentandi caufa indudum fuifleJmd cgo vc ftraope &:gratiaquanilhominihac tempeftatc optabi liuseucnircpoffearbitror,liben£er carerem potius, vllis anfam merito cxiftimadi darem, me tanquam tiby anem quendam, aut buccinatore, gratia? lucriuc fpcmaliquam,non verum fandlumip {pedaC

' fe,quantum poetice ratio poftulabat t quae veris falfa, fandla profiinis, varietatis interdumorna^ tustp caufa commi^ fccrcgaudet* : :

Principium m rcbus vnum'^ optabilc fummum cft, Ac gcncns vclutigloria apcxi:^ (uif Sic auro aflurgunt Vcncris Lunaeij mctalla Sic Homo viucntum continct omnc gcnus Sic gcnus humanum admirans tc maximc Csefar Sufpicit d fodi gIoriaapcx(^tui« DE IMPERIO RO' MANO IN PRISTINAM QEi^

tem &r dignitatcm reftituto,Libcr vi^iiici^^ Palinarchia» lAftatum Imperiumcanimus.reuocataip rcgna Romulcam in gcntcm^Diuumip ut iufla fecutus Auftrius afflicSis rebus lucurrerit Hcros,. Rex qui terrarum libras fundamina^&alma Luee fcdes,circum rutila caligitic fseptust A' quo principium eft^in quem fc verfa rcfoluunt Omniarquic^ Patrem fidis mortalibus sequum Concilias,iuftosq^ facis coelocj potentes: Quae tantae campis acicsCquo criminc diris Exarfifle odfjs tot feruere bella dediftiC An genus ele(ftum atc^ asterna mentc repoftum, Terquaterut fufum liquidis fornacibus aurum,

Tentari interea placuit C' coeloc]^ probariC An vitia exagitasC & fern vindice virga CaftigasC an qu^ tantorum caufa malorumC Vtfacrum Impenum Romanaqpfrangere Sceptra Vndiqp certatim totus concurrerit orbis* Hinc belli nimbus pluuio conflatus ab Auftro: Illinc horrendum feptem intonuere Triones: Romanos

Hos j3i\rd'3C ftuJium/uiij scp ngitat^ libiJo Vmdidtx ftiinulat^ veteriscp iniuria damni: Hi fKo.rerumcp vicem ducentibus aftris: Hi meliore fola, & mitis dulcedine Bacchi

Ille(fli : aft ali] coeli leuioribus auris: Inuafere nouas fedes^turbasqp cicrc Impetio ingentesjali-j, (quiplurimus ordoeft) Sublati fcelere/celerumc:]^ autorefuperbo Dxmone,&:armata flammis hortante Megxra: Imperrj fpreuere animis mandata rebelles: Etquos oppetere.aut ftrifto confiftereferfo, Romana decuit pro Maieftate feroces, Mutauerefidem,&: contra valida arma tulerc: Auc coniuratum procul exciuere Tyrannum, Immanem Ghrifti & Romani fanguinis hoftem, Crudeles:&: prefla s^raui non ponderc tellus HifcitC'&: immeritis"aperit Sol lumina terris C Quum tamen Augufto fuerit npn fandiorvlla Imperio, aut olim Supcris tam nota poteftas: Quippe quod exadis Itala virtute tyrannis. Creuerit,inculto leges defcripferit Orbi, EtDiuis Coelum, 8c facras aUaribus acdes Auxerit, atcp pios domina ditauerit vrbc* Imperium Deus ipfe dedit,Deus omine fanxit terras jffiter num^cp coli ftatuit,quum Cacfare Principe rcfpexic celfa miferatus ab arce Et quum fadus homo, ac vitalibus editus auris Audi-jt Imperium, atcp emiflo primus in orbem Paruit edido, fignata^cp Caefaris acra C^faribus, reddicj fuos mandauit honorcs : : :

Nec ccflereDeo tamcti, at fatalibtrs aufi Se cpnferrcaquilis, infeftat^ tollcre Ggna Hinc toties fufo manantes &nguine riui: Hinc defolati cacfis cultoribus agri Tot populi, magnac quondam tot funditus vrbci

Interiere : nec Imperi) perculfa poteftas Occubuit:fedethxc adeo femperq^ fedebit Aufcret arrcptum donec vapor vltimus orbem: Illos excidium tanquam Camerina mouentes Stagna, manet, bello Imperium quicunqp laceffunc^, Nam necj Cherufci,aut proccri impune Britanni

Defecere : nec auerfis manus afpera telis Romanos tam faspe fuo fine fanguine fudit ludxum extorrem patria,regncc]^ carentem Flux9<:]p fideSjdursecp innata fuperbia genti

Cladibus affccit meritis : tum Cafpia clauftra

Finib^s el¥ufus Scythicis perrupit Halanus : Tum pacareauro Dacos Romana perenni I|iftitu]t defueta cohors perLxincereferro: I^u;|ic tantx pene abfi.impta^ cum nomine gentes* An m emorem Cattos C infida<^ pedora quondam

Marcoiiianos C referara Perfas, qua csede fuorum ; Imperio vicflorfubduxerit Artaxerfes ? Aut ferus infultans vicflis in terga fapores C Cy:^icon inuefti populatac^ littora Thracum Atriuere Scythse, atqj Afiam terroribus omnem Compleuere, nec exiguo ceflere cruore> Hinc veluti ingenti circum voluente procelia, Quas r\on Imperfj terras truculentus obiuit,

Afflixitc^;!ueta C 6(: tum Marterefedit iniquo^ : : :

Foemlna quinetiam Romanum euadere rceptnmii Haud vcrita eft,foli's Arabum dum regnatarenfs Zcnobiar &Syrfjsmcumbens Mamiarcgms*. Hacvcxatatenus fteterat tameninclytavirtus, Quum rcs cmotasJEncadum, &: fortunalabarc Incipit^&iam iam verfis procumberefatis Quacqp fceluspertacfa DucumRomanafuorum Nuperinexternos fuerat collata poteftas, Mox etiam curibus, fatalic^ vrbe relida,

Proh dolor aufpicfjs monitis^cp induAa finiftris,, Hellefpontiacas longe migrauit in oras Diuifum Imperium, defolati(:p Latini: Quum flibita cx alto rumpens aquilonerufna, Italise &:Regum matriincaputinciditvrbi: Ipfe valens trucibus Thraco congrefTus in agro Vifigothis, pugna diuus fraudatur iniqua, Hoftilii^ manucomprenfus &:ignibus ardet» OlhThraicijs campis,Rhodopei]^ vagati, Pannoniam ingenti tenuere examine,&: oram

IUyricam : populant Carnoscp, &: Norica regna: Tum rapidi gentis coeuntinfoedcra Rcges, Et Radagafius atrox armis,&: Alaricus ingens, Italiaminuadunt, nec vis aducrfi retardat Quin penetrant montes, obiedacp flumina trahant, Ferreaqp Aufonidum perrumpuntlimina,&: vrbem Vrbem olim donis Orbis fpolijsc^ refertam» Quum vero cxtremae diris exaufta rapinis Barbarie, exado iam refpiraret ab hofte: Ecceiterum Gothicis circumfiftentibus armSs Obruitur, grauiuscj fuis illg inclyta Roma : : : :

Auxilfjs fruftata cad it, cadit Itala virtus» Interea Sueuis focrjs(:g inftrudlus Halams Vandalus, immiira per Gallkaculta phalat^ge Ibat, & Hifpanos fiaes Libycostppetebat Viftor, ouans late flammis,&: caede cruenta* Nec Romanaquidcm regno fe tuta Byi^anti Arma diu tenuere,nouac|; interrita fede Namcp ab Hyperborcis vrgens exercitus Vnm-s Altus cquis, Athilamc^ ducem fratremi:^ fecutus, Illyrios, ]VIyfos(:j,&: iundos ordfne Thracas Vndicp vaftabat, campof]^ agitabataperto Vna omnes Gepidac, Turcilingi(^, Rugit^^ Quic^ Italas dudu tcrras Odoacris Heruli

Obfedere : mifer pofitis Auguftulus armis

Deierit Imperium : ncc res ea ceflit Herulis

LaJta diu : fcd dira manu&inferre crucntas Barbaries tuncor& fibi, & fe perderepugna Namcp Theodoricus, quo non prseftantior alter Barbarus, cucrfisc:^ Italum pacatior oris, Duflot ab Oftrogothis populis excitus, in hoftem Mouit, & opprcflum.Latiodeiecit Herulum* Vandalicis ctiampatuitRomanarapinis Vrbs, non Imperi) fedes^ fcJmeta fijperbse Barbaric :qut decurfo contenderet Orbe: Omnis^ & cfFufis fe concita ferret habenis t Scilicet Oceano extremo Codanoc^ relicflis, Huc, vnam vt caperentrucrentc^ a ftirpibus vrbcm,

Diuerfi properare duces : ea pr3emia-cunAis. Vandalus adueftus Libya femel vrbepotitur AtTotilas captam incendit, rurfusqg receptam B. 4 : :: : :

Tnftauratjpoftquam iVa Gothoreftincla furcntf, Tu qucc^ non vnam Latio Pcninfula pcftcm Scandia ad cxtrcmum Boream fummota tulifti Quum Longobardi,Codanum & Boraliacitra Aquora prouccfli populi, fcrroc^ fecantcs Qualibitum eft iter immenfis dccurrere terris, Pannonix in campo curfum tenueVe, fugata Barbaric, qux prima nouis confedcrat agris His di diu infauftum &: nulli feritate fecundum Mos erat, in cxCi ftratum facuire cadauer Hoftis, & exemptam patcrac confingcrein vfum Caluariam, craniocpmerifeimmcrgcrc pknot Jn d e per abfumpta m fcrro flammiscj vagati Italiam, rcgnum tcnucrcinfubribus aruis

Nunc qucq^ nomenhabent tcrrx : fcd fuetarapims Efreragens^longec^ intunfum pafcere crinem, Aut terris deic(rta]tah's,aut perdita bellocft,

Aut Longobardi fi quicquam fanguinis oh'm Connubijs potuit noftris inolcfcere mixti^, Ihgenium coehafpedu mutafTebenigno Credid^rim,fociacpanimos comitate feroces» Denicp Normanis pcnitus vaftata vocatis

Concidit vrbs : crcpitant flammis, atcp arictc crebro

Teda ruunt : cita pulueream dant rudera nubcm Tum vcro dignam I mperio dcperdita formam Amifit, vcterumcf? illud decus excidit omne* Nec minus Impcrium trcpidis Orientis in orif Turbatum, & facra deiedum fedc By^anti Quem cafum longe metuens^prudensfc}^ futan Spiritus, augufti Imperrj cui credita fumma eft. : : :

Erigere occiduis Romana infignia Gallis

Prxuenit : fcrric^ retro permifla Bizanti Imperia, & vanas pugnandoinfurgcregentes*^ Eccegraues iaculis Perfar, mare 5C vltiraa Tygris Flumina Unquentes, magnami^ Semiramis vrbem>; Affyriam inuadunt,at9 acri railite circum Funduntur Solimam : nec longo temporis a<5:u Expugnant toram'c]^ Afise ditione pdcmcntes Auftrakra, fubeunt feptemplicis oftia Nili DeditarjEgyptus,vidi:oribus Aphrica Perfis fractas^ Deditur : Auguftx quondam res vndicp Excipithanc noua Thraicf} foediffima clades Iraperii, late Libyam qux ftrauit, &: omnen^ iEgyptumcig, Afiamc^ & Romula reppulit arma r Qyum Nabatheaphalanx, Petrac]^ cmiSk iuuentus,, QuTCC^ fub Heraclio pubes Saracena merebat;

Imperi) fregere iugum : 8c fibi rege vocato Maumetha, quo non ftygijs emiila tenebris Tetrior Eoas vrbes inuafit Erynnis, Pnncipio Perfis captas viiioribus vrbes; Eripiunt, ipfos(^ ingenti csede fatigant Inde per immenfas magno ceu turbine terras Delati, Libya atq^ oris potiuntur Iberis Hinc ratibus fimul innumeris, &C clafli parataj Protinus obfeffum terra(^ maritj^ Byzantum

Continuere diu : {ed tum clariflima fatis Vrbs defenfa, manus ali| ventura fub hoftis» Necrequies, mifllis ScythicisfedBulgarusoris Thraicios fines magno rumpente tumultu Ingreditur, fuperat

Teutonicas ; le Aisij viris feruire coacfium, Quod dareiuramari terrse dareiurafblcbatj Donec in Aufonian^ longo poft temporegentem, Romanoscp fuos fato voluentereuerfum eft*

r Ergo iterum notam ad fobolem tot cafibus a

Moeniaquum caderent,&:longaftrage fuprcmam - -Sneadum gcnti properarent fata ruinam Tum gemini Fratres, quo femine Romulawtus Et genus, & prifca imperi] feruata propago, Deferuere domos, patrias,& cladibus vrbem Expofitam varfjs, ac feditionelabantem Conuerfii^ vale, uale, d puleherrima rerum Romadiu, & veterum effigies dixere pareritum, Petrc, Leo, Stcphanitj parens,qui Maximus mter Nominc Romanos fiieras, & robore princeps Et quem Gaefaribus primis^b origine iundum Fama refcrt, veterum feriem qu3c cenfet auorum Nos proGul ignotas profugi decedere ad oras Gogimur, &: longe cara diuellimur vrbe * En patria, en qui nos d ulceis aluere penates,

En aliquo fuimus qua non fine nomine colles t Nunc ea funt oculis, ea nunc dileda fupremum Cernimus* hane vocem gemitus lachrymsei]^ fccutje Oili contradis opibus atq^ sere coado, Arripuere viam Rhetas qu^ monftrat ad Alpes Et iam Vindelicos fines didostg Lucernac C :, , .

Deuenerc lacus , pnmsis vbi condere fcdcs Saltibus atq^ aruis illic coepere coeniptis Tun^i memorcs patriarcp domus terrircp rclidsc, Vrbcab Auentina dcflexa voce, dederunt Nomen Auenburgo quam primu his finibus VTrbcm ,

Erexcrc , fuis actum data mcenia terris Atqpita Germanse paulatim inokfcere gznti Romulei fratres ,quorum fibicomparataltcr Infignem formafcp &: nobilitate potentem Indigenam vxorem, fortunatis(qp Hymenacis Nominis iftius princeps Albertus in aiiras Vitalcs v^enit: quo moxgenitore creatus Primus ad Imperium (lic Numina fanfta ferebantV

Accitus validas rexitRodulphus habenas j Munc loca Danubi] Otmicj^ humeda fluenti^ Acceperc Duccm,regnatacp gentjbus arua

Auftrarrjs, Codano qua confedere rcliAo t Ex illis tellus, cx hac Domus Auftria dida cft JMaxima, Auenburgi Comitis cognomine miflxj^ ISIec mihi fat memorare animi, quos illa decoros Imperio, 8c pietatc viros, quos fortibus armis

Illuftres tulerit : quis cnim fatis ore canoro Dignatot Albertisreferens prasconia condatC Quis fatis Othonem C quis propugnacula terrae Chrifticolum merita Fridcricos laude coronct f Salue prifca Ducum foboles: domus inclyta Regunt: Induperatorum longa clarifljma prole

Leopidum Herneftumcp pares virtutibus almis ;

Semideos tu la^ta crcas : te maximus illc Gonfilio & grauitate Patcr laetatur alumt» : : :

Maximianus;& muiifli vis alta Philippi Nec gemini fratres, qui nunc duo luniina Mundo Clara micant, magnam non te agnouere parcntem^ Carolus, egregfjs & Ferdinandus m armis Confpicui, parjteri:^^ Deum mandata tuentcs,

Commiilumc^ orbem : dirarum cxore&rentuni Dum populos,magno(:]^ gregem fudbre reccptanr. Qpalis in Hercinia quum paftor ouilia fylua Aut nemore Ardennac,aut frondofi in coUe Lycci,

Scruatagcns : circumcp genus frc mit omne feraruml Illc pedoinnitcns, male tuta perambulat arua, Albanumi:]^ canemi, 8c validos immittitiberos, infringit<:p minas, Abigasosc^ impiger arcet,. •Qualis &pbfeflum monftris immanibus Orbem ;Lrberat,& meritis implet loca cunda tropheiSi Ardum ingrefTus iter coelo Tyrinthius Heros*. Talis & Imperio,&: fceptris innixus auitis, Omnia qoum ftrepercnt,bello Procerumqp furori Incumbens^es humanas vetus atte^it Hoftis, Jmpcrrj cauiam, atqp euerfi Carolus orbis Sufcepit/ancfiamcp fidem,populos<^ tuendos* Hic maris & terraefasuos meminiiTe tumultus JEft animus, notos nimium mihi fape labores Sed quis erit memori lachrymis modusCunde malor2 Principium,&: fceler^m tantorum exordia fumam ^ Stabat ehim grauibus ferro prsecinftus in arrnis

Fulmineus Mauor^ ; congeftacp funera tota Italia immiflisfurrjs edebat, &altas Scindebat vetitum fternens iter hoftibus Alpes': I^ullumcratlmperiumifacriDucisirritaiuffa C ,: :: :; , ,

Vrbs vrbcmvexare, domiim dbmus.aftafurorc: Hic varias in bella manus Infubribus aruis, Hic rapk infeftos populos gemit vndicp : tellus Italia^ : trifti^ furit fata Node propago Sunt etiam Gallis, funt &: fua funera Iber/s Necfemel amilTamqu jcritur Germaniapubem : At pauidaein teftis deferto limine matres Stant flentcs,natos(^ procul fera bella fecutos, Deiedasc:^ folo, confternatasc:^ cohortes

Expedant : ac voce Deos venerantur inani Illacetiamfummiprofpedlum eculminetedi*

S^pc petunt.reditum videant fi forte ferentes Ah miferaj, & vanis implentfupera a^^theravotis,. Intem morientum Itahs, & dira gementum Auditurfragorincampis :tonatigneaccelo

Machina : concufTsec^ ruunt a vertice turres, Quis fatis Aufonias cafus C quis triftia poiEt Supplicia, & tantimcmorareincendia belliC Fulminis in morem rapidi ruereomnia late Certatim, & duriimperiorescedere Martis, Eit fuga, debacchante procul praedone pcr agros Informes refident terrac, direptacremantur

Villarum ftabula alta , volant ad culmina flammac , Ac modo qui fuerat Dominus florentis agclli, Infelixyinclis &:belli fraudetcnetur, Tum cuneos clauosc:]^ audit, tormentaparari Dira fibi, & furdas gemitu nihil afficit aures*

Nulla pudicitiae (pecies , nec gratia iufti Nec fuus eft tcmplis honor, aut pietatis imago»

' Aft alij raptas fcekris t urpiflima forma , , , ,

^ Matronas ad ftupra trahunt : quum protinus illse Difcindunt crinem, foedant tenera vnguibus ora Difcurrunt ali] in faltus, & ftrata viarum Ah quotics mifer ofFenfo latrone viator Palluit, & calidum exado dedit ajrccruorem

Hinc ad tedlaruunt , vahdos nec fuftinet iftus t abulata lanua , rupta fonant crebra bipenm

Exangues intus trepidantmatrestg , virfq^, Ei longis iterant fl^ntes fihgultibus Eheu* Quid loquar euerfas immiflis hoftibus vrbcs C Templat]^,&: abfumptos flimma populante penatesC' Quid miferos toties odfjs & crimine falfo Moerentis patrix deieftbs Ifmite ciues C Autfurrjs fcflbs fseui ingluiec:^ tyranni C Quosjdarc pro fulciSy tedi(^ canaJibus ingens Infedi pondus fadi'c5 edidtur xris, Atcp morac indidas vel fanguihe pendere poenas lUi fponte jiouas fedes fibiquasrere, parto Exilio, patriamcp & dulcia linquere tccfia, Dcfolati, inopes, animiste &rebus egentes» Quidmemorempoenasy&loetiferos cruciatus Vtcjahquihamatis mento tollanturin vncis C Supplicf} genus) affixi laquearibus altis C; Aft alios ciauis diuerfa in parterefixis V Quattuor intendant per humum Cmiferabile vifu ) Viuentest^ fecent, ferroi]^ trementia vellant Vifceraf:nec fimplex ali}smorsu^eomnibusvna cft»* Drj quibus humanas gentis cuftodia quondam Gfeclita,fi nondum vitjqs clementia coeli Sai£cabuitnoftris,penitusq8€uidareceflit,

• : c ifji. : : : :

'Rcfpicite Itatiam : cafiis^ fniferefcite noftros

Poetiarum eft fatis atcp fuper : tur^ optime Ca?(ar Cui Patcr e coelo diuinum afpirat honorem, AdliS3& tnftes fugiant te v^indice Dirae. Nec minus interea denfo fedet aerefupra Spicula contendens tcrris iratus ApoIIo Etpharctram exhaurittelis,at<^intonat arcu: Intereunt populi, ftygio fuper omniaregnac

Dira fames emilTa lacu : proh Numina quantos Attulichacc Italac genttmale fuada labores» Talibiis atqp alijs rabics Plutonia damnis Merferat Italiam :qua tempeftatc furore Baibarico, & bclli grauibus vexata procclIiB Pannonia,infeiix pubem lugebat abaflam> Cum patribus natos, raptasc:]^ in vincula matres, Defertascp domos, defoIatos(^ penates Quos ferro, & rapidis vaftos dabat vndic^flammra, Argiuum, Dolopumcpfcrox, Scythixcp iuucntus, Atcp Gethae,atcp vna Turcarum cxercitus omnis: Millia, Abydeno ftatuit quot littore du(flor :Perfarum, rcgno tumidus :quo tcmpore pontem Indignatus atrox tergo furor Hellefponti Suftmuit, timuere vnda^, atcp exterrita curfu Flumina, difiecfli preffere cacuminamontes

Exacquata folo : tali conaminc Turca^ Pannoniae fefe campiperaperta ferebslnt

Sublimes rapidis in equis : tremcfacla refultac

Terra pcdura pulfu : refonatclampribus acther

Arduus : accendittp animos pracfentia Regis Et iam Danubi]politisprope flumina caftris. : :,:. ,

Sub luga GeiTnanos rapiantJtalisi^ minentut: armis I ndbmstac gentes : furnptis ea gloriam Ni Pater omnipotens coelo demittataperto motus ^ Auxiliam.Diuumqp aliquem : qui peCtorc Excipiens belli tanti.populicg furores, Surgat in ad uerfos^trepidum dare tcrga coadis Terrorcm inij ciat, terram, &: maria omiiia foluat 1 ntfrclufa metu, mifcris nec pcruia nautis Quos ratc ccntcna vacuis turbabat in vndis prasdofuperisinfcftus &:imis, Barbarubens , Deprenfoscp dabat remis, grauibusq^ cathcnis^ Omnes vt longe a teneris vxoribus annos^ Et villa & cultis C^u^ iam fua cura) uirctis Exigerent, medioin ponto,nudoc:j fub axc, Nodcis atqp diesintcntipallidarcmis Brachia, 8c horribili liuentia tcrga flagellov ille etiam cxado ByrfeircgcTuneti Impius, iniufta Lioyam ditionc prxmcbat Etmaria, &:tcrras fcelcre, &: coelum omnc rcplcbat: Immifcens fas atc^ ncfas, Quum ftridor in auras Vndiqp lugcntum paritcr fublatus, & ingens ToIIitur in ccdxim pIoratus,&: vltima pulfat

Sidera : confufsc lachrymantum in compcde voccs Infonucrc PoIo:timuit'(^ cxterntus Orbis Excidium, &:mctas asuiaducntarcpcrigncm

Gommoti fupcri : fummo Deus optimus axe Profpicrcns,tcrris oculos conucrtit & vnd js, Immcritos^qp vidct dantcs, poenamcj ferenteis, His iratus, & hos patrio complcxus amorc^ %um Gc ordinihus fupens affatur ouantcna , ,

Aligerunij locunda Dci cui nuntia cursc* Spintus in rerum Dominos deledla potcftas, Protinus Hefpenac fines, Sc Cacfans almi

1, pete confpecium , &:'a£ffum molire per auras Nixibus alarum, & facri geftaminc fceptri Atqp illum trifti verfantem peftore cafus Imperij, euerfisqp auidum fuccurrcrerebus,

Alloquere , his mandans animos attollerc.dicfbs* Anteequidem (vtvanaeritumeaprouida gentis Fataloquar) tradabamanimo,verfata<^ mecum, Et repetita diu ftcterat fentcntia mcntiy Scilicct infraftas bellis rcs vertere fundo Augufti Imperi], Romanaig perderc iura, Necdum etiam larto lufli-aram lumine, necdum Attuleram iuueni egregiodebentiaregna, Ncc quis erat tantam merito cui credcremolem Dcberem, &triplicemgemmisaptare coronam, Quiam nouame virtus illius^&finclyta fadis Dextera continuit,propius(:p infpccla repreffit^ llle mihi cx animo multis compcrtus ab annis Vnus, qui clauum & fummi modcramina regni, Vndicp iam tantis bellorum vrgentibus vndis, Viribus haud impar regcret, populosc^ feroccs luftitia, & pulchris fuperans contunderet armis, Il!e mihi pietate placens, eeu fidus ab alto Confpicuum terris rutilo candore refulfit, lam tum adcd infignem bellis, & pace futurum SancTta fides, &:grataviriclementia coelo Signabant, altaecp ha^rens conftantia^ menti, His mutata mihi retrd fentent^a ccfllt RomanosJ^ apices turrusjcdemi^iacentem Erigere eft animuSjVeterisi]^ reponcre Lauros

I mperi};necp me placitis vis ulla mouebit Practerearnecp cnim mutor,neqp fledor ab alta Mente Deus; iuuat extremis immittere terris Vicflrices aquilas:coelo qux regnavolantum Dileftac mihi magna tenent,et fulmina portant? Ac nunc ingentem quoniam fert peftore curam Cxfar,et afriifti pariter miferefcimus orbisj Prasftat aberrantes populos auertere falfis Ritibus,atcpillis lacrymas depcIlere,tantos Sedantem rerum prasfenti numine motus I pfum,pacatis ingens cui gloria terris DebeturjCacloc]^ (acri monftrantur honorcs» Atcp ea quo pofcam fieri cunfta ordine dicatn Ipfct tibi,tu dida viro mea magnareferto» Eft mihi prscteritis nun^ bene notus in annis Orbis,et Hefperio latae ftant acquoreterrac: Quas vbi deferuit tenebris lux alma reJudlis^ Et reuoluta fuo fulgent vaga fidera coelo, ProtinusEois Oriens alTurgit ab IndiSj Aftrac^ phaeb^os fugiunt pallentia uultus* Hic mihi nullus honos templismiihi nulla facratur Relligiornecp uera mei fpecSatur imago: Quos fibi quiscp Deos ftatuit,ueneratus adorat: Hinc omne auxilium,et caecac fiducia gcnti. Continuo armatas igiturdecedere clafles

Littore ab Hefperio primis iube flantibus EuHs t His egoad occiduum folem noua figna fecutis iEquora tuta dabo,et (pirantes Icniter auras: :

Ipfe rcgam,ac longe portus terrascp patcntcs' Monftrabotquibus hunianas fecura falutis Nunci'a,& Impenum latc ferat Auftria prolcs: Anti'podum(:p foIo,& Panas^terr^cc:^ Laboris, Curtanae(:g,&: SpanioIaeJamicaec]p,Cubacfp:. Ettandempo(itiscircum-pius.vndic]p tcrris Caro!us,ac noris ignotiscp imperet oris.

PrsctcrcaHifpanos illi componerc motus Cura fit:&xegnis Arabumdepellerepeftem Infandam/ceptrisnimium ac ditione potitam. Hinc Barcinonis pelagi fecurus ab vrbe Nauigct:&: Ligurum properans imiadcre portus Littus ametlasuum, ac Genuas demum applicet vrbi Mox vbiquafTatam bcllo trcmefeccri^ omnem Italiam,,& concufla virum formidine corda* Strauerit aduentu pnmo:tum dcnicp tetus Tendatjter pladdum,qua dia Bononia furgiti- Egregias inter ftudijs florentibus vrbesr Hic Italis .pacem xternam, Sandoc:^ fenatu Gomponet Venetum:hic alatri placidiiTimus orc. Admittet iuftas^cp prcces,&^ criminadifcet: Tum primum abiedis armis afpcrrima ponent Pe(fk)ra,tum pofito patriam & fuaregnatimorc Securi repeteotlongo poft tempore ciues: At quifacra ferens dC noftri nominis inftar, Sublimi Ctcmjens redimitfua tempora mitra^. Ollifceptra manu fotuet,capiti(:g coronam Fulgcntem,lmperf] firmansinfignia fumitii Continuo plaufu populi fremitucp fonabunt inpcntes cj^acuncg viri&,armis'cj potenieni. ,

Incolit Herpmam magflam.cfretmi^ Quod mare Tyrrhenum, quod<:^alluit Adna IittuSt Quicp Padum bibit, &: qusc pkmma cscnilusalueo Accipit Enda^nus dextra Iseua^qp fluenta, Lartitia vari]scp dabunt fpedaculaludfs MunerequoCaefar, tantoi^infignis honorc, Pannoniam, proculatq^vrfaepropioraminori ferox fe opponere R^gna petat , Thracoc^ Regi

Apparet , infano qui nunc in beliatumultu Europge atc^ Afix vires rapit,omnia<:^ arua Mifcet agens pracdas^flammisij &fanguincreplct Ccelicoias nihil illc Dcos, nihil i mpia curat Tartara, nec quatitum terrae vergentis ad oras Hefpcridum patet, &: Borcam,ftelIastp cadentcs,, Militiac fatis eflTefux, &C viftricibus armis iEfl:imat,ardentes<^ animos fuper aethcra tollit^ At turpi mox terga fugas dabit agminc verfo, Quamprimum aeratas acies duce Casfare campis Surgere, & inuiftum fpirantia pedora Martcm Viderit,accenfo iaculantes fulgura vultu inualidustolctare^micantesijigne Gateruas, Hinc Cscfar fremct intrepidus,ftragemcp ciebit * Hoftil>usinfultans,quakmnonarduusvnquam Horruit, aut Pind u s, oculisue haufere Philippi Emathiaj in campis, qua bis in vulncra ventum cft, Inijeciti^ Gbi Romana potentia ferrum, ISi pigeattantaccardiSjpedibus^q^ falutem Stare totadmoneampopuiis,ne^ fiderepugnar» Poft ubi fe rcgno patriistp receperit agris Turcarum fruftrata cohors ingentibus aufis. Rurfus in Italiam vertens fe IfttorcCsefir Procuruo Ligurum condatrventoc]^ ferentc Hefperios repetatfines,&: Bethicaregna: lam(^ alio accingi fumma virtute labori, Eleftamcp manum ac neruos conqurrere belli, Fas erit: & pauidis tempus dare libera nautis jEquora:quo tantum patiar fseuire Tyrannum Regno incumbentem LibyseCquem fanguine C^efar Exiguo vidor ratibus nudabit &: armis: Aurea<:p execflis decorabit pulpita roftris: Necnon & Tyria vaftis fe molibus vrbe, Murorumcjp minis tutantem,atc]p agmine magno Congrcflum excipiet:campis<:]p atc]p ^gg^r^ pellet: Milliamulta virum redimens:quos afperaferro Vincla tenent:miferi,iuftis pulfata querelis Sydera contriftant,libertatemc]p repofcunt Orantes,Iargoc]p abfumun t lum ina fletu, Ergo impune mari medio dare vela licebit; Atcp alrjs vedas terris traducere merces, Europaicp,Afia<:p,& littore Cyrensco, Tutaqp feruatos ditabunt arquora nautas: Tuncetiam Tyrij patria^qp & Regc recepto, Debita {acratis reddent folennia templis^ Compofitis Libyae rebus,belIo(:|p pera(fla, Trinacriieportu primis iurgentibus Auftris Admoueat claflem CaE(ar,popuIis^:p Sicanis Iuraferat,fumat pacnas & prac^mia foluat: Atqp hinc iacflantem pulchro fe littore vifet Parthenopem^grxmioip vrbis fufceptus amata? Deponec funiptos vndis terrac^ labores: Grataip erunt bello defunflis ocia terns: Tu meaquum penkus mandata peregitardens Cacfar,& auxilium noftrum ad maiora vocabit, Monftrabis quse deindc viro tradanda, nec vnquani; Caefareo abfcedes infbmnis Iimine cuftos^ Dixeratjille Notis velox 8c remjge penna, luffa Patris fummi exequitur^coelumc^ rcliquit* Nec mora mandatis,Luftro quae maxima compleC Carolus, & tcrras lu(flu ac tumida aequora foluit* Obrutac:^ Imperij ac deprefla potentia nuper Ronlulei^tum primum alto fe attolfere vifa cft^ Quura tamen Aufonfjs nondum faturatarumis Galiia detradet pacem 8c ruat omms ab alto Vefpere,in intcritum preiio collecla iuuentus, Hic pedes ingreditur campis,hic dira frementes Cogit equos,totis acies difrunditur agris, Et latc rutilant fulgentibus aequora criftis: Omnes hic animoSjOmnes gens afpera vires EfFundens,quatit arma,foocp a<:cenfa furorc Infremitjimpaticnsi^p animis vlcifcier ardet Saspius acceptas cladesJtalis'q^ (epulchrum Finibus inuentum toties,manes<:]p fuorum: It rumor longe tcrris: it clamor: & omnes Mortaleis animos perculfaip pedora turbat* Vt quum ca^ruleus Zephyris fpirantibus imbcr Vrget ab Occaiu^&r denfi longo agmine nimbi Inceduntitonitru coelum terractp tremifcunt: lmmanem<:]p putes immiflTa grandineiamiam Venturam arboribtts Iate/egetit]^ruinam: Frigidus agricolse tentat pauor>&: trcmor artus* D ii) Haiid aliter toth ftindit fe Aquitania campis; Indomiticp ruuntBelgx^Galliq^ feroccs, Eluetrj,etCeltx,ct Rhodamqui flumina circum Dcmanoscp lacus habitant.tumidumcp Garumnafn* Hic Ca*far,quanquam inui(flum fcrt pe(fiorje=robur, Haud tanti ignarus belh',rerumcp nouarum, Ingemit,ct fecum vcrfnns immane piorum Exddrum,longo fundit fufpina dudu: Incipithxc tandcm,fuprcm3<^ numinapofcie, Heu quid agamCqua vi fuperas fator optimercri^, Aut quibus euincam meritisCqua vocc furorem Barbaricum minuamCRegemcj in fa^dera ducam, Infultantem ltalis,me<:pm noua bclla vcolntemC Cui toties vido,taties<:]p infaufta cienti Pra?lia,poftremum capto.nan vincula luffi, Non propria,vt poteram regno,nonlumincvitaP Damnaui:fcd coniugi) mihi iurereuinxi Gcrmanam iungens:auidum(^ inregna remifi: En quanquam natos feruandac pignora pacis Tradiderat,iame« arma ferox animosc^ parabat: Aufus ct luliasrurfus fubuertereregnum Omnia difiecittnatorum ob-fUre faluti Nil verituSjmetg hofte patrr crudelior ipfo: Quid feceremCpotui temeratacp fardcra ccrlTs Vlcifci abfidibus,noftrumc5p hac morte dolorcm: Verum iterum meritis animos lenircferaccs ' Aggredior^uum iamnoftiis vidoria caftrts Siftcret,atC]p fuis mctuens iam Gallia rcgnis Cederet,e,Latio,et pubem lugerctademptam: Sic tatnen incolumes pueros,paccmq^ remitto; :::

Nuncctiaminuadit/crroigfndebitaporcft: Im pcna,ct tumidus florends robor< prolis, Ardetinarma parens^noftris ncc parcercrcbus» Parcepcfubiedis vllarationc mouetur,. C^rnetiam immanem Turcarum immanior ipfe Acciuit gcntcm,frat^rnac]g fodera iunxitj Excidium rcrum mcditatus,ct korrida bella:: O,coelum,o,tcrras:audaxmf«rgere contrar QuidmororCet flammis inimicam perdiere terramf Nec tamea vnius culpari nomine plurcs Fas popuIos,{an(flum€p fideet memorabilercgnunii Dcleri,et tantofedari fanguitie campos: Nec nos bella pi]s vnquam mortalibus vltrc IntuUmusinec nos infefta fidclibus arma^ Ferre iuuat,noftras(:p viciflim abfumere vires t At Rhodopem contra, Turcarumtp impia regnas Irc animus,paciscp bonajproducereleges Europacpi Afiac^jiugumcg exoluere ferro Donecldumacas vrbes fupcr,alta(^ furgens Attingam folimajCt fandsG fundamina terrsc: Et ftatuain fignumiCt Domini veftigia adorem Hxcfui£,atcp animo feraper fententiaiedit^ E x quo mc Pitter omnipotens ad fceptra vocauff^, Et dcditlmperium,et fafces attoHerciufllt Atcp ita ne qsa moram faceretditcordia votis His aduerfa meisJ talos in fasdera^ duxi Componens,nec nulla meo de iurc remifi Nunc ettam infurgcns quum iam fe GaUiaiioftris Obi^ceretGcrptis, & ad impia bella pararet Quas cgo n^n^aufas, qa3£ non pulcherrima pads. Fxder{Vtcntaui,partes conucrfqs ad omnes OrannSjiuxtaqp bonum communepetentisC At Rex funefti3 quac nunc fibi vcndicat armis, Hscc eadem a nobis,noftrum fine fanguine munus, Sumerc fceptra negat, propna harc manfurac]^ tantum Perpetuo fibi regna putas prol/cp futuras, Qu3c demum belli furi]s,et Marte fubada Ccperit,et quas feruitio depreflrcrit urbes* Quid reliquum eftcbpus inter nos contendereferro» Aduerfas(^ acies dirx committerc pugnac: ,Brgo etiam facro terras undare cruore AfpicietCtantoscp Prjs feretille tumultusC Quin potius bello periturx parcere genri Praeftiterit, paribusc:^ ambos concurrere in armis Certantes:vos,o,fuperi vos Numina teftes, Quam proprio infandum bellum finire periclo, Et cupi'o,et folum ferro decernere pofco, Teuero Deus omnipotens qui cundlarcducis In melius uertens,adoperta(^ lumine ccrnis,

I nuoco,et has fupplex voces ad fidera fundo* Si placitum eft,atc^ hoc alio traducerc praeftat Imperium,et quas nil merito mihi tradita fceptra, A ccipe,et hasc tua Magne pater fententia vincat: Quicquid erit ceiriiTe Deo,et placuiflTeiuuabit: Sin aliquid nobis fas cft Dudoribus addi 1 m perio,regnisc::;p tuis, fi tollere noftra Militia,inceftas'c]p parau depcrdcreleges, Ingredere,ct noftros puro rege luminegreflus. Auftrius hacc voluens altis dum mcntibus Heros Arlatur fuperos,ac non auerfa prceatur Numina, :

Ntimina,continuoIa?uumDeus sctherepurd Emkuit,rnagncqp poh intonuere fragorc: Atcp itcruni scthercis dclapfus Spiritus auris Aftitit AntonifumptafubimagincLeuse, Antoni quo rcs Italce firmatac]^ iura Impcri] crcucrc Ducc, &: ftctitarduaab almo Cacfare dcicdis totics vidoria gallis: H uius in cfEgicm monitis afFatus amicis Edidit haec,tcncbrasip animo abftuht ineumbentcs* Qui gcmitus quac tanta noui tibi caufa doloris Ingruit,o,bonc Rcx: turbatai]^ pecSora vcrfatC Tenc moucnt noua ab aducrfis furgentia Gallis BcIlaCgraucs'q^ agitat tccum mens anxiacurasC An non expcrti furias,van0sq^ tumultus VidimusC&: ca^fisGallorummilhbus agros StrauimusCan vicfti maiori robore rurfus ConfurgcntCducentue alias in praelia viresC Non ego in excidium Galli puhisc^ fupcrbae Natus, adhuc fupcroC atq^ eade mihi viuida mens eftC Principio magnis ergo confidere Diuis

Auxilioip vocare placct : dchinc tendere contra Ingcnticj^ manu,& vahda procul ire niualcs Trans Alpes acie,mediumi^ inuadere regnum: Haec dicens oUi in niueo caeleftis amidu Nuncius afFulfitjflagranti^q^ addidit ore^ Ergo vbi tcrrorcm Gallis incuflcris atrum, Et male fufccpti referent difpendia belH, Fatacg per multos natum properata labores Suftulerint,primis Regiquimaior ab annis Exupcrat,nec (pem rerum capit ipfc (uarum. Tunc hycme kifpanos fines vrgentc renifes, Cui poft^ ver purpureum fucceflcrit actje, La2tior,et pofitofquallore nouabiturannus, Galha coniund.o in fedus tibi tota patebit. Dixit,et extemplo ex ocuhs fe fuftulit alcs, Nec moraromanas linqucnsDux Auftrius arcGS Agmen agit^magnis^cg attingere paiTibus al pcs Dum properat.iimul ingentem fe comparat armis, Accenfus Diuum monitu:et mauortia (ecum^ Inftrumentarapit,peditumcj^equitumqpphalangas, Collatisc^ vocat lignis fibi cominus hoftcm Aduerfijm prodirCjCtaperto occurrcre Marte, Galli fe foffis,interpofitiscp tueri Fluminib us^modo fecuros erumperein hoftes,

Et furtim pugnam mutato more ciere : Atcj ita fe akernis perimentes cac^dibus orco Tranfinitdinttriftes animaSjCt turbida tranant Flumina^tranfixi telis, aut igne perufti, Hisferri rabies,auri<^ infana cupido Duphcat heu kro tum dcteftata dolorem, Aft ajfj pofiti ordinibus,animiscp parati Congemere extremum,aut hofti infultare fubadto Hercaleo ftabant campo,Rhodanumcg parabani: Trai]cercobft^ntem:at diroemiflaproftindo Circum perqB-acies volitabant monftracaducas, Inuifas coelo formx,foedifrimac^ora, Quae tua mensCqualcs trcpido Regina querelas Ore dabasCquum te mcdiam fratrisqp viricp Exagitaretamor,cafuscp horrefcis apertos AmbQrum,3c feua&^qu^tiunt prsecor^iacur^t VtfuperimpoRtumcandcnsincudemetallum Contundunt^pariterqp alternis iftibus vrgent Adnixx proferre manus,tum lamina crebro I(3:acrepat*formamip chalybs mutaturinomnem* Ha^d fecus hinc,at

Atcp odia,atc]^ in me veftras abfiimite vires t Neu mihi iam libeat tanto fuperefli dolori:

Quid pr0ceres,aut pulchra iuuantinfignia regniC , Regales^qp toriCquid mitr3e,auritp coronaeC' Foelix at(^ etiam foelix.quse pauperete

Et Pater omnipotens, fi non mea plurima fruftra Vota caduntjfi non tcmplis exofa dicatis, Dettibi prorebusfarijdetponderaverbis Vimcp fuam afpiret,pulfis quas corda tcnebris - Eualeatluftrare,nouam(:]^ retexere mentem Turbatis rerum Domi'nis:fic denicp foedus Infinuet^pacemfcp ceternam numine firmet» Hoc fummiflTa Deum gemitu Regina vocabat: Cum Pater humanx tantum peflrundaregentis Cognatas acies, irassip haud paflus acerbas, AccenfosanimisRegesinuiieretempus Conftituit,veritis(5 Dei torquentis Olympum Pracfcnteis vultus JVlaieftatemcjp trcmendam Pacemfcrreviris,&criminatollerebelIi> Sedquiamortales oculifub limine tanto Deficercnt,fumpta terrasfub imagine PauU Pontificis petit,ac folio fe fe extulit alto: IngreflTusc^ viam,vultusincanacp curui* Mentafems fingens,albos fimulauitamidus^ Atcp via: longum raptim tentare laborcm: Interca cmenib rediens Sol aureus anno Attigerat fratres Helen2e,proIem€pgemelIam: Gum gemitor tandem fuperata ambagc viarum Littorc in extremo Itali'*c,qua Varus inamplum It Ugurum mare prorumpens torrentibus vndis,

Conftitit : Hinc Cce&r,Rex hinc tcntoria habebant^ Et iuncfta pacem fancibant facdere dextra: H ic Pater excelfa aderat delapfus ab xthra, Drjq^^viricp omnes,quorum moderamine latc^ Diuifse imperrjs terrsc populifp reguntur, Et iafti leges dicebant facderis aptas: Atqp hinc vella Pater,quem toto peftore C^fir Accipit^ac rerum merito cui crcdita fumma eft, Incipiens diftis animos mulcere calentes C3sfaris,atqpalli Pacem laudare volenti, Orfus erat rem non magnac ambitionis egentemt Ca^far enim diftrida fuos fic femper in hoftes Arma tulit,locus ut paci tamen vfc^ pateret» Hinc Regi Gallorum aderat commilfa Lorenae vSacra gerens:qui nunc praetclr placidiiTimus omncs Pacatas cupitHefperiaSj®napiorumr Acrerum cuifiimmafides :cui maxima regni Confiliainnixus ftabiliRex cardine cefrit: Ille bonis inhians femper commumbus inftat^

Egregius fodix(:p animi : fic deniq^ Regt Nonnullum infinuat tra.nquill2e pacisamorem: Imo aitomnipotens^quicuncghascfsedera veftrum lada decem faxit noninuiolata per annos, Sentiet ipfa fuis contraria Numina rebus, At(^ ita confeffu,e,medio difcedere vifus, Intentas fpeftantum acies,animoscjfefellite Tumpofitisbellifurrjs,&pace{ecuta, DeprefTaevilio legcs^defuetaipiur^

E iri :

SuYYCKCYC, viri campos vrbesig relidas

lain repetunt , non his Iitui,non claffica fomnof Ejfcutiunt inflata leues,adamataue turbant Ocia: fed pladda degunt in pacc quieti lamcp alius refides cogcns ad aratraiuuencos, Inuertitc^ folum, renouatac:^ fufcitatarua, Frugibus, &: partoiam nonfraudaturaceruo, Purpureas condcns alius dum colligit vuas Lartioi!, ipfe fuos capit finc fraude labores,

Ille dorriium paftas pecudes compellit: at illi Diftcntoe redeunt folita ad prxfepia vaccx: Pars agitant dulces cara cum coniuge curas, Natorumej^ animos ignaracp pecS^ora pulchris Moribus inforniant:purse pars optima vitx Gaudia, &: infignis fophix fedantur amorcj, Ac loca fola colunt nemorum,lastosc:]p recefliis, Ergo omnes animis^k^ fauent tibi maximc Catfar, Fortunascg (lias refcrunt:tua fortia fadla,

Immiflam 'c^ fidem terris,ad fidera tollunt: O' patrise pater, d noftrae Dux optimegcntis^ 0'iuuenis,quo cum acterni ftat dextcraRcgis^ TuChrifti leges populis,tu f^dcra portas, luftitiam^cukum^ Deirtc fofpite nullos Curamus Francsc gentis,Scythic2e'qp furorcs, Sed conuiuia la2ta,{cd almae pacis honores: Cantus(:p,chorcas(^,exoptatosc^Hymcna20s: Dilcda^ Veneri ludunt per graniina Nympha?, Cum Baccho, Satyrisi^ & ruricolis fyluanis, Laetitiacp freraunt vrbes,& moenia plaudunt.

lam fiitis ercduiii lmperium,rcparatacp r^gna. : : : ::

DcpuKasi:^ Italis lachrymas, Libyarcj labores Exaclos ccciniy 8c nnTerantemincendia Martfs Coelicolum Regem,folio qui primus ab alto Omniaquaj pandis ccelum compleftitur vlnis> Quagcp^petunt medium, mcdio quaeq^ ardua furgunt^ Dirigit,asternosq^ agitans non deficit orbes Ipfe immotus, & immenfi regnator Olympi Audiathxcgeminanvtellus decliuis ad Ardoii, Audiat Oceano qua Lucifer emicat, &: qua Hefperus he(peri)s fitiens immergitur vndis Pars ctiam magni(fi f&s) diuertat ad auresL Cxlaris: &: fama iadatum adfidera nomen^

I ntereai difcat numeris afuefcere noftris t Envnquam tua Cxfar erit^quum dicere bella Longius,& viftas memorare ex ordine pugnas AggrediarC domitoscg canam fine fanguine Reges C Atrudis Oceaninondumbene creditur vndis

Nauita^ncc vaftos audet ratc currere flucflus t Prima tamenradit fluitanti littora cymba Ac nos exiguas pedibus tranauimus vndas Parcentes pelago geftarum fiderererum

Qudd fi parua mihiafpirans crepitauerirauraj Audax serata fcindam matia alta carina»

F I N I S.

EIVSDEM EPIGRAMMA AD Ci&SAREM.

Dcui (flae moercfit gcnteSjCxtrcniaij paffi Omnia ab irato faepius hoftc dolcnt: Atcp aliqui vliriccs fparfcrunt fanguinc flaramasj Ncc fibi fetalcs continuerc manus: Ergo fufccpti tcmcrc difpcndia bclli Omnes Thraicij iurc tulerc Dcf* At pacata fuo Gcrmania Carfaregaudct: Et fibi,tam caro Principc vi

Qualis in abfcntcm pallens noua nupta maritum ExpcAatJongas conqucriturip vias: Ncc fibi inornatos curae eft componcrc crincs: Ncc ftrophio laxos fubrcdimirc finus: Vnus abeft^cui culta comas,cui pulchra vidcri, Cui torrere pari fcnfitamore iccur:

Illi vni DominOjilli vni fufpirat amanti^ Nec defideri] meta,modusqp fuicft: 0*quoties tacita repetcntcm gaudia mcnte, Gaudia foelici nuper inita toro, Ac pcnc exanimem ledo fuper incumbcntcm^ Exiguus liquit traftus in ima calor: Collapfii:^ artus,&: languida frigore mcmbrat, Pallidulo<^ omnis fiigit ab ore rofa» Talis tc repccens tcllus vocat Itala Caefar: Nec dcfiderij meta modusi]^ fuicft»

H I E R O N Y M I OLIVERII AVGVSTI BER. GOMATIS PHYSICf, POET^* CLVE LAVREATI. DE PARTITIONE ORBIS Libriquatuor, Ad Illuftriffimum €C Reuefendifs^D* Antonium Perenotum, Atrcbatciv fcm Epifcopum^ REVERENDISSIMO ET ILLVSTRISSt moDomino^D.AntonioPercnoto.Atrebatcnfi Epifcopo, Hieronyraus Oliuerius Auguftus» S. QVi Mundi fpcciem formami:]^ tabulis ac litteris j cxprimere conati funt,vt bene de humano genc^ remeritifuerint,neminem profeftd parumelegantiori inaenio pracditu ignorare arbitror.Cum em nauigan^ di vfuiCofmographi^ peritiam aded neceffaria efle co^ ftet,vt nullo modo fine illa exerceri poffit, nauigatiois ipfius vtilitat^s,que mortalibus mult^ ac maximg funt» iureab illaquocpproueniredicendiicft» Taceoquanf tuni ad rci militaris difciphnafcite cxercendam, quan^ tumadantiquas noftraccg^ tempeftatis hiftorias recT:e intelligendas locorucopnitio feraper conferat,Chriftc optime,quantum lucis Philofophix, Aftronomi^,atcg Poetaru ledioni eadem fubminiftrat.Quantu vtilitatis Architedonic^ afFert C ^ denicj vel facris Httcris vetc* fi guiG ris Teft:amenti pariter et noui prodeft.Proinde quamfcientiamtamvtilem acneceffariamhominugc^ nerincglcxerit,fifedesi'nquam,tum fibi,tum caeteris mortalibus Dci bonitatc conceffas,cognofcere non cu# picrit,hunc dubidprocul prorfus mcntis inopem affir^ marc'aufim,atcp illoru fimilcm, qui cu morbo attonito fint om^» (vt Medici loquuntur) Iaborent,vbilocorum nino ignorcnt,Detur mihi bona cum legentium vcnia, fcntiam,&: vt cum de Cofmographix laudibus hae^c & pr^dicem,neexifl^met meaminlaude mcorumcig ftu# diorum cSmendationem^tana pracfatus fui ffc, apud te pr3efertim,Illuftriffime Antiltes,vel amicii prarcipuu, Sedfi vcl ftudioru eorundemfedatoremperitiflimu. modiji onKS illius laudes hoc loco perfequi vcUcm fuu cxcederet cpFa (atfs mihi fuerit LecHiorcm admonuiffc, artem hanc non folu vcilc et neeefraria,vcrumc£ia quo^ cunqp homine libero digniflima elTe^Catrteru cG tot ma^ ria,tot prouincias,totinfuIas cufinibus fuis,cu flumini bus,montibus,ciuitatibus(^ g plurimis minimeconte^ nendis,cu denicj^ fitu,naturamcg, & Orbium coeleftfu motus,at(^ elementorS, nccnon omnia illoru nomina iedifcere,et vbi edldiceris fideli memoria cuftodire,per difficile fit;varium atcpimmenfum huiufeemodinego^ ciumbreuiacfimplici quodam aditu feciliq^ introdu^ (ftioneindigere cxiftimauirS^quonia omnis noftra co^ gnitio a notiodbus procedat oportetjnotioracj^ nobis umt confufa magis atcj vniuerfalia tideo vtilitati ac da !e(flationi public^ c5fulendi gratia^breue hanc de CoC mographia praeceptione,quares duntaxat illuftriores &: magis generales complexus fum,in medifi protuli, vt non his paucis Ledor contentus ellet, fed ad inquf^ renda cognofcedac^ rclicjua omnia ftudio quodam di^ fcedi atcp alacritate permoueretur, faciliqp tr^mitefinc magno laboreac finevlla diffidetia tddifFiciliamagis atcg arapliora, & quam defiderat integram locoru, cop gnitionem perduceretunEt quonia deicribendi Orbis ratioper fe afpera traiflari, 8c auribus infuauis videba? tur, cam lenire ftrucflura gratioremt:^ reddere carmini bus tentaui, fimul vt fi quando nominu obliuio mente fubreperet,idquod haudraro vfu venirefolet, numeri reminifcentia excitarent, Illud vnum fupereft Atreba^* tcnfis Antiftesampliffime,cuius in gratiam laborehuc fufcepi,vt dicatum ac confecratum tibi carmen hoc fii# fcipias, 8^ maxin:io tui nominis patrocinio tuearis, ac: valeas». F iij AD EVNDEM.

Purpureo vclarc comas Perenote galero Hoc cftiignatum (anguine fcrrc caput» Sanguinepurpurca cft Chriftixoma tfangumlsticic Non parcum argucrit largior illc fui, Scu fubeas Gancrum Duce Cacfarc, fiucTrionc»^

, Nullam dctradas mortis adirc viam» Nullum pro Chrifto refugis pcrferrclaborcm?

Pax vt fit populis, fitrcdiuiuafidcs* DE PAR.TrTIONE ORBIS LIBER RRIMVS.

Dldudlolatc monftratas arquore terras, Quxcpfedens vafto claretminorinfula ponto^, Immanes(qp^finus,&fpar(asgentibusoras Luftrabo cxcclCicp ingefta volumina niundi, AtcR agili immcnfum circiimfcrar acthera mentef Gratia fola Patri rcrum^qui mcquoqp terris, Spe(flatorcm operum miratoremcp fuotum, Intulit,& dulcis vitsc pcrduxit ifi.auras, Fidentemtp fui fignauk imagine vultus. Te vero fuper hseCjCelfa fpcculatus afc arcc Auxitj&Tegregios opibus cumulauit honorcs^ Antoni vencrate,patris lux inclyta magni,

Patris Granuellac lux inclytaicui (iia Caefar iVlunera 8c Imperij clauum acmoderamina credit* Auguftamij fcrunt pclago data vcla carinam*

Tu mihi iadato per ftagna Liguftica, fi du& Purpureum gemini ccu Caftoris illuxifti: Tu rcg^rc incertos curfus,mediumcp pcr aequot* Tcfiderc, Sc Hercuko docui fti infleftere portu» QuaTcnil metuens vndis quodeunqp pcricli eft, Tc ducc digrediar terris at^ aufpicc foluam- Hic mihi deuexi facics (e maxima Mundi

Subrj eit:apparct(^ animo reuoluta tuen ti* Vnus in immenfum late profertur, & alta Molc tumet glGbus,ac folido fe corpore tollitt Omnia qui teneat fupremocp ambiat orbc, Ipfe fuis tantum certis fubcinîus in vlnis^ Ac paritermcdioabfiftens.ctfedibufiimis. Hanc omnem non vna regit natura,mouet<:^ Dinimilemlongc molem^nam concaua quicquid Ambit,et orbc fuo gradiens Latonia Luna ComplcxuFouct^dfemper fibi pugnat,ct afe Diffidctôp-pofita fpccic mutabilc fempcr: îVcu quod ante fuit remanct.quin protinus illud Monftruminformcingerts,Hylenquamnominegra^ Dixerunt,varias gaudet fubrjflc figuras: Quum<:p latens huic fe mundi mirabilc parti Subrjciat^vultu nunquam requiefcitin vno» Quakm Carpathio mcmorant fub gurgitc Protcum Cxrulcos artus, rorantcm'9 ai^quorc cnnem Mille fenem mutafTc modis:ut fa^peiacentem vndas, Induerit glebamjiquidas modo verfus in Et modo fufpenfum tcnuarit in aera corpus, Sscpc manum puro capicntem cluferit ignc, iuuarct lam Iapis,aut arbos,aut quem curfarc PuIIus erat:iam fc humana grauitate ferebat, TantaJ^ deprcffis concors difcordiarebus, Akerum utalterius fieri,ctfuccrcfcerccertet hoftis. InteritUietcunffis laterifuus haer^t At plaoa qu^ fupra cft,corpus'9 volubilc,mundi gratiffima Diuis, Pars meliWupenscq^ domus Nonfpccieshabetoppofitas^tantum vfcp mouetur, Immutare fitum cupiens,ea fola voluntas: prefla Necleuitate fuper volitat^nec pondere torpet inern: Deficit,aut calida eft,aut frigore Nec madet, aut aeftu venis fitit afpera ficcis: aftris sethercis manans venit humida ab Et tamen ^ Sicca^ :

Siccatp vis^referensijp Iiycmes meflemif rcportans* Quare non alia facie variabile coelum/

Et nunquam augcri, nunquam decrefcere fas cft : iEthereoijp cadem fempcr fubftantia Mundo Intemcrata manet^qusc non gcncrata, ncc vlla Corrumpendadie fat habet, nccg plura rcpofcit» Huius incxpleti pcmtus quac dicifur Hylc Ncfcia, continuoqp vigcns ac purior acflu, Hsec domus hscc habitacft Supcris digniffima fcdcs; Quippc vbi coeleftum nonad dita numina morti ^crnis agcrcnt tc

Corporc perluftri t fcd qua fc dcnfior ipfo cft Partc magis, rutilarcignes &ipar{a vidcmu^*. Sidcra^candentistp micantia Iirmina coeh.

. Quis mihi nuc callem anguftam^quis cgca rccliidet Naturae, cupido, & magni penetralia Mundi Monftrabitc^ nouis did:is,&: carmineiacro Expcdict, qua VI quo fc propiorc moucndi Principio,tellus immani ponderc vcrgat Ad mcdium,medio affurgat contrarius ignis^ Igncm aer fubcat,tcrram(:^ fupernatct vnda C At coelum, & dcfixa fuis concorditcr aftra Orbibus inuertantur, Sc alto vcrtice nutent C Scilicct haud cadem cftillis natura, ncc vnum Principium,quo dixc&is elcmcnta ferantur Motibus, obliquos coelum vcrfetur in orbcs^ Nam q? humus ponto,q>ab aere dilcrcpet ignis, Sintif aliquid, natura facit^fibiij infitaforma, G ' : : :

I!la-'tTi6uct,.(TimuI &rpmpnxin{inuata mouetur Matenac, ac fecum pariter metatur.&T vhum Conftituit certo dimenfumlimite corpus. At non merfe polo penitus fua forma cohscrct, Mixtaue,nec paribus fpaci^s metata, fed iUi

Verfando afliftens t coeli quam finecarentem Immortalemammam, quam lupiter indefcflfam Accipimus, meritofc^ xterna fiffimus arce NulHs diffimilcm feclis. at coelifer Atlas Labentis mundi formidine captus inani Excipi; arthereos humeris albcntibus orbes Et libi neqnicquam debentia fidera torquej: Anq^ cras rerum^&f diuina^ prouidus autor Naturac^coelifcp vias & figna docebas AlciderrfTnagnumi dcprompta hinc fabula vero Npncaruit, tibinecpenitusmentitavetuftas

Itiifediflre polum tergo: quo ponderc feflTus Diceris Herculeo vires reparaflfc labore* Pangitur hicgeminis rutilantis regia coeli illa Partibus : hxc fixis apta eft,crrantibus Sideribus,feptcm(:p eadem partitur in orbes, Inferior,quem noAurnis inueda quadrigis Lunaregit, liquidicumulo fuperincubat ignis Mercurius Phcebcn, Maix Venus vrget alumnum,- Quam circumuccfbus vegctis Hypcrioncnatus Fertur equis, crinemij humeroiacit ignc comantcmt: Tum Phcebo Mauors, Mauortimaximus inftat luppiter, & prceniitur Saturno rege fccundus* Omnibus his innata fuo ftella cmicat orbi Quo&iimul innumcris praecinilum tcmpora flammiSe : : :: : :

Ingcns cxcclfo fub verticcFirmamentum Contmct, atcp vno properansTapit ordinc fccum Ludant^s,fec]p obliqua c regionc mouentcs Dumcp quater fcnis coelum circumtulit horis Luccm illud, nodemqp fercns, traxitqp volcntcs, Tcmporaq^ induxit, paulatim illi agminc conora zcphyris nituntur, 8C obuia pcdiora pojrtant,

Conficiunti]^ fuos non vno temporc curfus : fslam quicunc^^ fubeft primo coniundior orb4 Illius aducrfo tardatur 8c impctc inhxrct Qui vcro infcrior fedcm fibi kgit^ab illo Longius abfiftenSjfpacia in fua facpc rccurrft, Libcriorqp datis rctrd volat axis habcnis Hos inter, medi), maior quae cuit^ poteftas Et vigor,clabuntur &: ocyus jethcra tranant Lscuaafrurgcntcs, magnum nam Mobikdcxtra Emicat, immcnfumc]^ animal,cui vcrticefummo cft

Auftralis polus : at pcdibus Cynofura refedit Antc patet tcllus,ftant retrd immamaterga Dextra oritur,lacua Hcfpcrij s immergitur vndis*

I lli aut^ errantcs ortumcp obitumc^ fcrcntcs Altern int, variantc^ fitus, cocIm^ figuras Mobilibus gyris,purum(^ pcrsetheraludunt:

Hinc variae reriim fpecieSjhabitustK nouantur :

Hinc nitet iiinumcris lapfura colorit>u§ acftas : Et modd qu3c £ucrant percuntjpcriturai^^ furgunt At conatagenus faltem natura tueri Penpetuum fiimmo deducit ab orbe tcnorcm» lamcg ajius nonumdecimum iamcj addidit orbem,

Mutantegfp^^cia §C ft^^^ G f) , : :

In mcdio tellus infra grauitate refedit Circum prefla fua, fundotg immobilis imo, Quo ftabiliccu mxa folofuperaardua circum! Verfenturjnullacp labcnt nutantia parte, Extulit hanc contra c(xlo'cp leuiffimus ignis Subiccit caput, 8c propria fubfedit in arce No<5liuagaeobtentum tangens Titanidos orbem, Queis media extrcmis rerum fibilcminaferuant Pondere quem,aut leuitategradum,coepere remifraj Vtcp dccem maior tellurc exuberat vnda Partibus, infufp totidem eftniirior aere, at igni Conceflit fupero pariter comprefljor aer. Scdibus hxc proprrjs peragunt (eclufaquietem Atcommixta, fimulc^g eademmutataviciflTim Compofitis hic prima ferunt exordia rebus^ Hoc totumillud erat veteres quem Pana canebant Curua Deum gemino rcdimitum tempora cornu, Pubentem Lunam, tadiosc]^ imitantia Solis» Vt qui perfpicuum vultu candcntc referret iEthera, ftellata tegeret qui nebride pedus

Aftrorum in formam rutilans : pars obfita villis Inferior, fyluas intonfi'qp afpera campi

Gramina fignabat,pecudum(^ gcnusi]^ volantum : Ule etiam folidsc oftentans fundamina terrsc,

Se caprcse cornu bifido pedibusc:^ ferebat : Ille pedum geftans, in fe conuerfa redirc Tempora, & exadlis decurrere menfibus annum Monftrabat, gradibus(:j rcuolui femper in ijfdcm^. Nec fruftrareptem geminis huic credita cannis Fiftula, nec ftuftra tcnero mcmoatur Amori : r:

Ah malc congefrum nuda ccrtafle paleftra. Haftenus sethereas fedcs & culmina codi Ardua pmiti inftieimus, nunc ire per altum Et propius, terris curfus aduertere tempus Inuitat blando tellus vifenda reecflu Notior, & mediam canis fc fludibus infert Oftenuns, aperitc^ finus, 8c brachia pandit Tum fuluo latos humcros circundata amiiflUf Fert ftpidi florem veris, fert rofida mala, LaiJtitiamc]^ gerit ptacido pulcherrima vultu,

Frondc tegens crincm viridi : cui^tempora eireum Purpurcorident intextae flore coronsc, MolhVcg xftiuos adimunt vmbraculalbles Depcndent tcrcti longe redlmicula collo Aurca, nudatorutilant fub pcftoregemmas

Littoribusrubris, primo<^orientepetit3c t Aut quas Indus habet 'gurges, quas monftrat Oaxis Aut rapidus magno fubiedat fluminc Ganges ^ Addunt &: myrrhse perfufse rore decorcm, Flauentesc:^ coma^redoIent,oIeoip nitefcunt Spicato tfragrant illi fpirantia late Ginnama'(j,&: rupto manantia balfama libro/ Totanitet tota cft vario blandiflimacultu* Quas nonillabrcui mulccns dulcedine tangit Deceptas fpecie gratocg crrore labantes Matres,at<^virosC autquos nonmollibusilla ^ Ludens illecebris dulcicp cupidine captans Detinet, 8c coeco fecum deuincitamore C lam nunc vrbis opeSjiam nunc ingentia rura Qftentans, cupidosif fui ditiffima largis. Inftaurans onerat donjs,etad oCruIa Jucit, Complexuc:]^ fouens ima in praecordia condit, Oblitos patrix melioris,etoptimanunquani Saccula vifuros,nec maieftatis in alma Luce fuse lactum Diuumq^hominumcpparcntcm#. Foelix o animic^ potens,qucm nulla tencr^ Munerapellacis tcrrac potucre,fcdille Omniacontcmpfit fecum,&: mak fida reliquft, Afpirans,regniscp inhians,quasr maxima primutn Pollicitus coelo labcns Mediatorab alto, Quifquis in hoc campi fpacio circo(^ patcnti AfTiduo iuflus pugnam tolcrarc laborc, Non terrx latebris ncc grato conditus antro Ccflerit,infcfto ne<^ fc malc prouidus hofti Dediderit,verum cxtremo fub finc petitam Egrcgia vicloltulerit cum laudc coronam* Ergo illum procercs inter dominantis Olympi Regia fufcipiet,illum patria alta tcncbic Immortalcm,alacrem,fpirantem gaudia toto Pcdore,confpe(fluc]^ almi genitoris ouantem* Haud alium noftro Hnem requiemtp labori Da Patcr,has operum laudes ea prxmia per tc Fcr Sacrura caput,&r reparatx gloria gentis: Atq^ in tcrcfcrcns fefe mca Mufarefoluat: Scu canimus tcrras,ac non ignobile munus Granuellac ftruimus noftroifcu Cx&ris almi Virtutes,rapidumqp imitamur carmine martem* Sed iam agc carpe viam vcntiscp intende fccundis Vela,iuuat liquidis campis inijare canentcm, Queis mortale genus iuirum confidcre tcrris. :

Qî:s loca.fi^n vlli longum (eruandk^parant OmnipotenSjfpiransc^ illud cum lumlne Lumctr, Quicp bonus,quiverus,Amor,qui Trinus &: vnus>. Perfedus/apienSiquiqp cft,viuitc]^,mouetfcpi Et manet,excelfa circum caligine fccptus, Regnator,Dominus(:p,Pater,fpecie'^ decoruSj, Principium &: finfs.diuinac^ iiomina cuius Indefinitum linquunt fimul omnia numen, Hic hominum generi fedes, & tcmpora fecic, Quumgeminopendens librabat cardine calum; Firmabat terras,rerum<:]êlementa nouabatt Tunc Ardos inter media Phoebeius ardor Orllis iter candente plaga,&: per maxima primunFii Ingreirufi ftadia alatis infueta quadrigis Tum geminiaduerfis defixi in partibus Orbis Illuxere poIi,circum fiftentibus axem Igmbus,atcp alto vetitis decederc ccdo» •His medium extrerais fecuit Sol igneus orbem Lumen agens,curru<:p fedens fublimis in aureo: Quem iuxta pariter traftus gemiiiasc:^ relidac Parte ab vtraqp plagx,&: clementia plurima coclii^ Continuo ind u(fli flucflHSjterractg tumentem Decurrcre globum circum,& fupra vndicp fufa eft: Magna maris faci€s,adoperta<^ marmore tellus. Quum Pater haudvna terras in parte remotis Oftendens detexit aquis,difcedere pontum 0umiul)et,&: campos partim fub lumine Solis Dire(5:o,partim dextraleuaq^ iacentes Impcratapparere,foIum mortalibus scquis* At<5 ca qua^ primopandcns fccxtendit ab ortUi Solis m'occafum,Titania(^ aftra fecundum Declinat dextra^notx pars tnaxima terrsc eft, Et popubs kte fcelixjdextrai]^ cadentes Vmbras femper habetjClamydiaffimilata patentu Pars autem Cancroâut quje fidereo Capricorno

Subiacetjaut illi regio qux pdma propinquat, Incalet, etfummis denfato fanguinemembris Corpora magna vitum valido dcnigrat ab asftu, Tum medio ardentis tellus iub limite Phoebi Qux recubat.pantercp dies exxquat & vmbras, Frigcris exccniis magnos,aut illa caloris Ncfcit.etaffidua potitur placidiffima cceli Temperie,cuibis totofuperinciditanno Delius.at longx no

Maximaterrarumfacies/cptemi^triones . Sublimes videt^atcp vmtras nunquam irc fimftras Apprime dicenda miHct liquido orc canenda* Scd prius vndiibnae luftrabimus Amphitrites Ambitum,&: Oceani,totum qui maximus orbem GuEgite perpetuo tumidarum claudit aquarum, Multacp vicinis rccipft cognomina ab oris. Nam geniti Aftrasa Zephyriqua purior vrget

Spiritu$,et blandum crcpitans vertemperataura^ . lllic heiperi]s turgens Athlanticus vfidis Dicitur,his quoniam fe finibus adijcit Athlas, Athlas firondofofiirgens ad fidera dorfo* Gallicus eft,qua Gailoram fe inflecflit in oram*

Quem fupra adGaurds lucisc^ Britannicus ortum eft* Hinc magis in Boream feptem geminos'^ Triones Ingens profertur kte mare,cuius in alto Infiila terrarum refidet non vluma Thule: Hunc aliqui dixere finum cui {eruet in Eurds Schundia,nunc celebrata,latus peninfula dextrum: Azephyrisnondumperagrata Bachallaos extet^ Et qux tcrra virens illis Grolandia dida eft: Hxceadem aBoreagelidaiampenefub Ardo Conftituft curuata finum,paribus% Lapdnum Creditur ex cultu fimili coBtermina terris: H .

(^amuis prifcama^Vfueritcj.iIluftnor oKm' Fama marc haud illic claufum/ed crcfcerc ad Axcm PcrpetUDiarftoos donecgclidosc^ Laponas, Et fortunatos,rcda<^ fub Axe laccntes Macrouios,circum vcrfatis ambiat vndis Accr,hyperboreus toto croniuscp vocatus Littore,ad Hyrcani doncc fluitoftia ponti» Quod fupercft Scythicx'qp plagx borcaUs & adlar,. ortus Is Scythicus premit Oceanus conucrfus in iEftiuos.fluducf immanibus xftuat oris» Illuraautem extremi primocp oriente calentes Eoumpopuli mcmorant.at fohbus Indum Subicdi mcdi}s ali},qui prima fub Auftro ingcnf Rcgna tcncnt, poftquem pelagus fubfunditur JEtbiopum,latccg.Auftralia littora plangit. Talibus Occani didus circumfluus humor lSIominibu&,terras adit,& fclittorccuruo lnflcait,mukoscp finus/ed quattuor implct InduAo ingentcs pelago» nam Cafpia ab alto Vndafercnsaditum Borea curuatur,& acquor . fcri haufta faporcm, Eflcicit Hyrcanum,ac dulccm Quippe vbi verfatis long.c eft fuperatailuentis fundo Doris amara,cauo ftagnant quas plurima

ab Auftro> ;! vrget . PcrficuS' H yrcanum contra finus Tjcrtius oppofita Ponto regioncreccptus, LxuahabetiEgyptum,panchaialittoradextra» alueo Omnibus his lonpe fpaciofoingcntior Quartus ab oGcalS vcniens illabitur ai^ftu AnguftcHcrculcas intcr reflucntc columnas: (undit Et noftr uaiiiu.erius.condit marclata'c]g ^<5^ota in Eoas penftus gracJientm terras: Quae demum in geminum cornu diduifla rccedunt, Inqp finus abeunt dupliccsrquorum alterin oras It BorearjEuxinum curuato gurgitc pontum Gonficienstaltcr Anftris aducrfus.&Euris, iEgypti pelagus Pamphilicat^^ acquora pandit^ Quattuor haud adeo celebres magno fele terram Inflifi fparfere finus^quorum Indicus ingens, QKjq^ fui excxptat iuxta cognominis amnem* Vritur & tumidis feruct Gangeticus Auftris. At validis Girci turbatur Gallicus ayris: Qufcp aditum haud lato Godanus borealior orc Repperit in terras^qua Gimbriea Cherfoneffus Scandauiaj obiefto boreali a littorc diftat»

Tantos terra finus recipit : quse littorequamuts Perpetuo coniunda fibi,& compiiAa cohasret: Hanc tamen in ternas prifci difcindere partes Europamcp, Afiami^aufi^qtjaecp AphriGamonftris PuIIulat omnigenum regio fecunda ferarum» Europa^ ac Libyse in medio eft noftrisequoris seftus» Aft Afiam Tanais Borese de parte volutus Diuidit Europa, iVleotidai^ influit imam, Saiiromatum terris Scy thia^c^ rigentibus aruis Limofo rapiens contraria fluminaNylo: lUe fed occafum^ylus magis alpicit ortum, Ac kuibus fertur Afiam feiungcre ab Aphris-t Nile diu tedos Solis fub limite fontes Nunc retegis demum,ac medium feptenus in ^quor Vndarum torquens immenfa volumina condis. Ergo Afiam eregioneEuri,|>Iuuialis &: Auftrf, :

Ac Borex prccmft Oceanus : qui plurimus idem CircuitEuropam a Cauris auracp Fauoni Necnon & canafundens afpergine littus Radit Aphru^,obieiftuzepliyro,atcpauftralibusaurjSt Nunc mare per medium, atcp intus Gnuata feramur Littoraijp, Sc multis cclebres mortalibus oras ^ Prindpioratibus claras vbicondcreGadcs Coeperis, ingreiTus gcminis freta preiTacolumnis, A dextralibycum pelagus fe monftrat : & almura: Mane fequens Libyca^ rc(fb practenditur ora!* At partc cx alia terris maris arquor Iberis AUu^cns.notnm pelagi fert nomen Iberi. Gallicus inde finus Narbonem, extruda^ Grai)s Moenia MaiElix attingitjpecularcp Niceam Suppofitam abruptx: dehinc vnda Ligufticatcrri»; Obrjckur Ligu^umi, &: faxofcC immurmurat adar» Excipit hanc mare Sardoum : cui protinus a:quor TranfmiffbTyrrhpuminfbt, totamt^ fccundum Funditur Aufoniam, ac Siculis includitur oris, ita continet ingens . Spirariti(:p frcto : pclaguscg SicaTiia^HercuIeislotige dimotacolumnis. Infula in Auroram: geminoc| ea fepta reccdit Diftingutntc frcto a Calabris, Carthagincc^ alta Sed Libycas maior rcmouet diftantiatcrras Poft vbiTrinacriam ftctcris, Lilybaca'c]p faxa, iEquora dextra petcns,Libyci tc protinus aErftus claifc minorcm. Excipicnt pelagi : Syrtcnfuge AtSiculum laeua pclagus SicaniaadEurum Et Borcam conuerfa refunditlittora, deinde Ncricios Locros, Rhegynum(^ alluit agrum^ : :

Vr<^ in I apjgiam,atffi A dria» maris ora (rcmcntis^ Hinc latereaduerfo PeJapis dc nomineterras : Ambraciaccg fiims implet, bimarisiij Corinthi* Atfalis loni] longe finus exitin oras Arcfloi Boreas Siculis porredus ab vndis, Ionium'cgolim,mQx&ftetit Adrianomen, Adria quLlonge ingrediens haud gurgite lato Dalmaticos dextra fincs Iscua Itafe fcruat Littora,in extremp fummota Aquileia recefllx eft, Nunc quocp barbaricas mcerens Aquileia ruinas* Hinc Siculo Aufoniu peIago,atc]^ hlc Creticu inhgret, Myrthoumcp mare:id Crctam iacet inter 8c Argos, Atticsk^ euerfas plangentia littora Athenas jCui Melanes finus,at(^ ingcns fuperimminet aequor 'A BoreaEgasumjIatecp regurgitat, vfcp Therm^os^tj Gnus, 8c Thraiciam ChcronefTum,

Hinc Hellefponti fauces : quo protinusultra Emenfo,in pelagus crefcit Propontidis vnda Expatians, itcrumiji coit propiore fub Ar<5lOi

*Euxino confufa mari : qua Thracius illud Immiflum excoeptat angufto Bofphorus ore: Quacj ferunfgeminos olim fe aduerfa mouentcs 1 mmaneis fcopulos, inflida^c]^ faxa fonanti ConcurriflTe freta,, uafto(^ illifa fragore, Excidium prenfis non cuitabile naatis»^ Hic maris Euxininobis afpecfiusin ore

Pbnitur : occurrunt croceos vndantia in ortus iEquora ab occafu longo porrccfla mcatu Curuanturi^ finus gemini, penitus(:g rccedunt Alt^r in Auroram.atcR extrcmi Phalidos ora, H m :* Ora fubingreffas longe aamittentia clafles fc aequoracuruant, Alter in occafum : qua magis Flumfnacp excipmnt immifTa Boryfthcne ab ako: In mcdioEuxmumpofitac e regione coardant Ceu bimarem geminae rupcs;quarum altera m aequor A Borca procumbit, & oblongam arietis atri Defignat frontcm : 8c k^/ou appcllata A^ircoTro^ Altera in aduerfum ex AGa fubieda Carambis Dicftur, &rc(flodclittoreprominecvndi9* Ergo arcus Scythici rccidcnsfub imagine Pontu»

Fmgitur : vt cuiusBorealia littora cornu Cmua ferant pra! fe geTninum,re

Liquit mEoos contciidens naiiitrpoftus JEgypti pclago excipitur, imoq^ fubindc Sydonio, at poftquam in Borcam conucrla carina^ IlTico amoena finu fcecundae Iittora Cypri Iuuftrarit,rurfus proramc]^ pedcmc:]^ retorqucns In Zcphyrum, fincs Qlicum & Pamphylica vifet ifl£quora, httoribus curuis inflcxa. draconis In fpccicm, Mauris Libyaccj arcntibus aruis Torqucntis longo finuata voIumihci;crga, Volucntis nodos,rurfumc:p fub orbc Icgentis, Quum {anie,& fpumis ftridct lita femita fbedis*. At poftquam Cilicum pelagus foliscp cadcntis Luminafcra pctcns Paraphylica littora clalTc Liqueris, afpicics LyciccPatareida {limmam^ Talia tcrrarum grcmijs infufa rccumbunt Aquora,totc^ finus, licjuidis tot nomina campis«^ Hic mihi Picrias fedcs &: Olympia iMufsc Culmina (cruantcs, mcdiomcmoratc profundo Quas fedcant circum Ipuraantibus infulae in vndis* Hcfperio primac ccrnuntur in acquorc Gadcs Qua mcdias patcr Oceanus pcrrumpcrc tcrras Incipit, ac Libyam Hifpanis difcriminatoris^ Inclc frctumingrcfris,Iaeuum'cp fccantibus alto Solis in aeftiuos ortus itcr, obuia primo c Scombria fit : paruo^ noua Carthaginc curfu Diftat, & Hifpanum propius fiibit infula littus* Hinc aliae, quas cxiguas tranfmittcrc pracftat Maiores quoniam clarascf cgo pcrfcq|>or oras Nonadcc) cxa^ila contcntus imagtnc Mundi* INcc procul hinc curfu Balcarcs. Infulae eodcm^: : :

Quxc^ feris caret, 8c ponto ftat Ebufus Ibcro» At Ligurum portus finuatacp littorawntra, Corfica pcr fudum fpcculis monftratur ab altis, Corfica fyluarum multaprxcinclacorona» Indc Taphro diftinfta frcto, produAai^ in Auftrum Sardinia eft, humana pcdum vcftigiafingcns. Tnterius falfos xquat Planaria fludus, Et circumfufis fallax vix cminct vndis. atro Protinus iEohac fcptcm : quibus Aolus Hippotadcs tcnuit ludantcs carccrc vcntos. Vltra autem triphci procurrit in acquorarupc Pachinus dcfpcdlat in Auftros Trinacric : quarum Aquiloni aducrfa Pcloris, In Zcphyrum Lilybasa : Finc fub ltahx,raucis vbi tranfitu» vndis Inuius,angiiftic^ adiius^hincrupibusatcp hinc Obhquis, cautesx:^ intcr finuatarccuruas Incurrunt freta falfa: fonat rugitibus aequor Horrcndum,at trcpidi pallcnt in gurgitc nantap. Non cgo vos Libyco Moenix Ccrcinnacp ponto Tranficrim haud longe ftantcs Syrtcjiantc minorcm^ Non indicftabrcuis mihiCercinitis abibit Quic^ Tynim contra fcopulus, racdiasiq^paludcs, Exiguis tpaci-js immanem fuftinct arcem, Tcftaturcf Ducis fucrint quse robora noftri, quibus Auftrius armis Qux pietas, Enobarbu Hcros Expulerit peftem Libyar. Scd vcrtor ad Ardon laeuo \oni)C^ finum pclagi: qua gurgitc minantcm Infulx lapigiam fpedant, vndistp Garganum,memarcs rerum^qp & nominis amba^ iEthoU Diomcdis, at ima vndantis in ada lllyrici. : : :

tllyrici, Venctum<| vadofoin margfne, terr^ Mille lacent interlecftas refluentibus vndis^ Prxcipuequa Meduacus Patauina per arua Vorticibus placidis Superos defleftit in aeftus, ^quoraiip Oceanum fluxu atc^ imitata refluj^u, Quas procul aduemens fi quando accefl^eris oras, Profpicienstp albos tum primum e littore fludus Videns^cxtempld noua lux oblata, mansfc^

Turribus extrudi : facies infuetatenebic

Attonitum : tantae moles.tot clara domorum Culmina, tot medijs eduda palatia in vndis _Aurea:quin dominam pelagipoft^ hau&ris vrbem Ingrefliis, totum iuxta nil feceris orbem. Pr^terea tradu prxclarx Abfyrtides illo, Ciflraq^jPuIlarixcj adfunt ante ora Timaui, Iftrorum terras propius :quas deinde fequuntur Quxcj Liburnorum pofitae e regione tenentur, QuxCp fubEpiro ftant alta Geraunia contra, Infignis, Celadufa bobus, Braicia capris Tum Corcira, folumbiferis memorabile pomis

Alcinoi : tum Nerici] ducis ardua regna Epiric^ abfcifl^a folo peninfula Leucas, Dulichiumqp Malasacis & Echinades vndis Hincmagis IdniorefidensCephaleniain alto

Infula fe oftentat,necnon frondofa Zacynthos t Hinc Strophades gemin^ hinc veneri dileda Cythgra Inde mari medio longe pr otenditur ortum Creta fequens^pelagocj vnum latus obijcit Aphro,

Alterum ab jS^gseo pr.:3emitur fale : Carpatus vltra Infula ad iEgyptum fpcdansCretaminter &altam Illuftrcmcp Rhodontquam poftâcSlumina Sblis^ Sunt Tauruni contra pelago fupcr incumbentem Dira Chelidoniar mifcris difcrimina nautis Tcrgcminx: quas quum Vcnctus mcrcator inOrtus Nauibus cfFugicns cuafcrit,i^ afpidt alto Carpathio Cypron opibus luxucp flucntcm. ProxiinaPhoeniflis Arados iacctinfula tcrns» Aft ahac Mgxi vafto funt gurgitc daufa:: Quxq^ Afi^ dcxtrum fcruantlatus ordinc,qu2e(^ FinibusEuropxaffiftunt,&Ixuafccundum Littora.in ArAoum Borcam ccdcntiarctro, Scftos vbi aduerfam iuxta confpecflat Abydum, Anguftccp aditu comprcffu Athamantidos Helles lungitur g3eo peIagus*Ergo Attica contra Littora funtjSalamiSjaltumcg Mgim Pyrêum Infpicims mox Baeotis ponte additur oris Euripoc^ Eubara breui diftinfta reccdit Tum Scyros vêntofa^tum fublimis Pcpara^thos, Vulcanicp domus Lcmnos,qua maximus vmbram>. Eiaculatur Athos,non hinc Thafos aurca longe eft 1 mbrosc^,atc]pSamos,que mox Samothracia dicla eft» Aft Afi^ in partcm myrtoaCyclades vna Concc^rerCjChoro ftabilera circum vndiq^ fufae Orthigiamtpoftquam fporadcs:quibus a^quora late Apparentinfperfa mans,ccu fidereaperto Quum difFufa polo fubluftri in nocfie rcnident» Hic ctiam Antandri faxum^hic lunonis alumnam

Eft vidifTe Samum,MiIefia littora contra : IndeChiumBacchidonis et Apollinenotam Dcuenicns^mQiitcscj dc fumma cacumina ccrnas :

Tefranim,circumFuroqua^niafmofefurgunt ^

^gseo, jEoliam. iuxta : quo lata reoeiTu Imo Lefbos ineft,Tenedos(:]^ vbi conditaclaflis AtgiHum Troise excubias Pnamumc]^ Mdliu Eft edam Euxino fama clanflima Ponto Infula.Pelidi.facram quam fecitauorum Relligio,luciscp animas volitare ferebant M^nanimum Heroum:ac Leucen dixereiquodatt)is Nitentes pennis volucres, illo vndiq^ tradlu Educat,aduerfo fubiedla Boryfthenis oftio Phsen^gore ad leuum latus eft, poft ora paludi§ Infula,& vrbs illodaram fe nomine iadat* DE PARTITIONE ORBIS, Liber fecundus*

EXin tergeminas Orbis diuellere partes Protinus m patrias,infigneis<^ exequar oras^ Orfus ab Europa^varijs eagentibus omnis IncolituT,nifi qua vaftis iacet obfita fyluis, Aut deCerta cauis fluuio ftagnantc lacunis Planicies,rupes^^ vacant cultoribus altx: I d muibus loue & afliduis curantepruinis» Ipfa fibi paciscj artes hdliq^ paratus Suffjcit,ac longe ingentes Europa miniftrat:

Ipfa fibi eft Gitis,externae nihil i ndiga terrae, Diuerfamc]^ trahit varias finuata figuram: Atq^ has vna fimul iungens tot colligit oras» iEtherco primam quum Sol decedit Olympo RefpicitHefperiam:gemino vetut infula ponto Quacre(idet,mediumcp Salumiacet mter, &:2equor

Oceani : in Boream qui littora verfajeuesc^ In zephyros, domat addudis Athlantkus vndis

Monte facro tenus : hinc raucis latus v^rget ab Auftr/s Herculeam ad fpeculam: mediuquadeinde profundu. Incipitinflec1:iadmontis lugacelfaPyrenar, Pyrenx iuga celfa: seftiui lumina fohs; Qu3c recipit.clauditcj Ifthmum, Gallostjcoercet» Ipfa ingens regio paucis exercita aratris, Incultisq^ lugis breuibuscj afperrima fvluis* Quippe vbi non campi putres.non humida riuis Pafcua, fed tenuis femper ieiunacp teilus, Prxcipue in Boream Oceaniquaparte tumentis, E-xcipit incurfus,nec nullo frigore torpet^ At latere aduerfoHercuIeis propiore columnis, Frugibus expletos vHi noninuidetagros^ Ilhus e medrjs ducens regionibus ortum Tenditirtoccafum largo Tagus aurifer amne, IMecIonge Cekis flu(flus deducitlberis Diues Ahas :qui dehinc madidii conuerfus in Auftru: Ingreditur mare purpureum.mediamq^ relinquit Planiciem Celtis, &: tranfpofitis Lufitanis* Nec minus Sc Bethis, quo Bethica nomine fertur Fahx ingeni]s regio.torquetureodem Quo deuecflus Anas verfat fuafluniina traflu, Sedibus haud alrjs manans ^^mboc]^ feruntur Sacrx inter rupis fpeculam, lacuascp columnas, Atq^ ambo gemino nicunturin sequora cornu* laidefretum iuxta Herculeum latera ardua Calpe- ^tollens mons fubiedis breuis imperai vndis* :

At Turdetani degunt regione coloni, Quam placida Bethis tardans intcrfluit vnda;. Plurima pafcentem foelicibus hubere canipis Oppidarmiraturc^ doraos, digeftatpripis Putri arbufta folo, iuuenumc:j opera atcj labores, Inuedasc]^ ratcs, & ripis erratamoenis* Hunc fuper, vnde rigens Roreas cadit, vndiq^Iaetos: Argenti atc^ auri videas indagine montes. Cslec rhinus & regio, ac flaua micat omnis arena Amnis,& eflFoflTi grumis rutilantibus auro Spkndefcunt tumuli: nec Cryfbplyfia defunt f(xiix His celebrata locis : nec quicquiddiuite Fimdit humus cornu,pecudes liquatai^ mella, Purpura<:j,miniumcg rubens tquid veliera dicam ? Quid conchas Cquibus ora mari vicina referta eft J Glandibus &pingues (parfis inlitcorc Tynnos ^ Vtq^.eatuta feris rabidis^cj; incognita monftris, Sed Ijreuium quondamieporu plagaprodiga, abillis. lam fuerit vexata, folo qui fxpe latentes Innumerifodere cauas, penitusc^ refeda Perniciem radice fatis, fyluiscp dedere» Sed quid ego hinc aiias iam non feftinus in oras Digredior C necp cuncTta meo percurrere fedit Carmine,&: Hifpanis tantum confiftere terns, Non tamen indicfla prorfus Lufitania abibo Maxima qux Hilpanxregio teliuris,& armis Ac icuium fuperare dolis afueta virorum :: Hanc latere auftrali cingit Tagus, adac^iongo Vettionas per agros Carpentanosci^ fluenta Voluitagens curfu,GeItas%vndeortus Iberos Defent, ac demum te(3cuntibus a?quoreab alto Nauibus occurnt.ingentiac]^ oftia pandit* Praeterea a Zephyrofluftu Ludtaniauafti

Spargitur Oceani : at renouatac lucis ab ortu

Toleti impendet regio : tum maximus amnis

Durius a Borea longe practenditur : vltra

Galkci aflurgunt populi,qui montibus altis Infedere, animis pugnae manibusc^ parati* Ipfa autem in Zephyrum acgelidos Gallecia Caurog FunditurOceano,&:terrarumterminatorbem» Hinc ad Pyrenem fedes,afpcrrima cultu Gens habet, &: ferri venas rimantur in antris, AutmarefoIIicitant.primamc^ per a^quora laudem Seu remis infurgere opus,{eu currere velo, Cantatber, atqp auridiues fibivendicat Aftun Quse vero noftro perfunditur xquGre,&: intcr Calpem(^,&: collcm media^ft plaga Pyrenasum, His diftinda locis colitur pulcherrima tellus^ A'CaIpe vfcp nouse ad fedcsCarthaginis,agrura Baftuli pafcuntur, OretanKp marinas

Orac incumbentes t fupra quam, vertice collis Frondofo atcp auri miris prseftante fodinis Erigitur/fed amanalacu,tumcommodaportu Carthago rcliquis illo fe littorc iadtat

Vrbibus : hancinter, &: PompeianaTrophga Pyrenes erecfla iugo, &: vergentiain a!quor, Inlidet Au(bni]s vrbs oportuna carinis, Scipiadum^ ereda manu, &: molimine magno, Tarraco. tum Pyreneas flauentis ad arccs Planicks profertur agn,qua plurimus vudara . :

Torquct agcns loiTgp cantabns montibus amnty Sufceptisi^ tumens fluurjs augetur Iberus-

I n mediotcrras Celtas inuertere Iberos, Acloca dura ferunt,ruptis<:]^ vndantia quondama Aggcribus» nunc tempus Ibera excedereterra Vrgentem latos Galloruminuirere fines* Gallia Pyrcnen citra fecunda recumbic Prolevirum, Martem melius quam florida rura Exercentum in equis,in apertai^ bclla ruentum, Quic^ manu fada crepitantia ad arma repente Concurrajit, nec multa dolo aieditentur & aftu. Totaferax curuis regiofulcatur aratris, Nec milium gkbi$,frumentac^ Iseta fubadis Abnegat, &: tota eft pafcendis commoda tauris t. Acpaflim pecori fuperanteis fuggerit herbas At non tota ferens-ftirpis pa;!laitis oliuac eft, Nec penitus.mites prxbens incollibus vuas*- Qux vero medium tellus profpeAat in acquor, Hisfruitur foecunda bonis» Nam Gallia Rhenum i Germanos contra ftatuit,qua luce corufcat Orta dies, Italis(^ alpinas obij^itarces^

In Boream vero, Sciuctm conuerfa cadentem^ „ Oceaaio patet^atCj^Hifpanis iungituroris* At niari&interni flnuatas excipit vndas

Limite ab Auftrali : magnas

Hefperiolargos tendiintimmitferefluftus» Partemaliam Ligeris porredam clara fecundum Flumina folftitrj seftiui difBnit ab ortu Sequanatat a Borea &vehemensquaCirciuscfflar,

Alluit Oceanus : Lugdunenfemt^ vocarunt Lugduni memores pr^clara: his finibus vrbis: Atcp illam Galli tenueruntBomine Celt3c^ Tcrtia pars inter Rhenum, &: tua Sequana fidens Flumina,ad Oceanum Belgis tranfcribitur omnis*

Addita Narbonis regio : cui vertice ab alto Surgunt Gebennae, 8C prsecelfa cacumina lurai?, Contra autem auftrali,atq5 internofunditur aeftu Omnis,&: antiquum feruat Prouincia nomen, Fertilis, xquari^q^ Italis digniflima regnis* Hanc inter rapido Rhodanus fluit impete aquarum, Interiora petens curfu mariaufq^ citato

Cui plaga quac Iseuum feruat latus.inter & Alpes • Clauditur, adrapidipertingens flumina vari,

Pluribus optenta eft populis : quos flumina celiTs Alpibus in Rhodani dirimunt labentia fludlus* At mihi Gallorum gentem comprendere verfu

Diff^iciie eft : quorum noftris infcribere chartis ISomina Mufa vetat, reliquasl:}^ attingere partes lamdudum properat^Belgx terquinq^potentes Gentibus,ad Rhenumquondam fua regna ferebant, Moxautem adScandenn &:mediopoftfluminafiftijt Sequanead Oceanum fpacio:nam cacrulus illuc Sequana, ab aeri]s duftosmouet alpibus ortus Lutetiamtp caput regnorum interfecat vrbem, Lutetiam,qua non florentibus altcra Athenis Moribus Moribus vrbs Sophisec:^ magis conCcndit honorc Ille fuum vcrtens campis i'tcr,exit in ae-quor Oceani,Caurum aduerfus,medios(^ Britannos* Hic &: Bellouaci belh' gens inclyta fema EtRhemi,&quorum tellusCampaniadidaeft* Hic vbi pugnandi pracceps inceflTerat ardor Cognatas acies,difcordia

Et conferre pedcm veriti : tum mole tonantc Moenibus eiedi Legnij,San(flib^Defiri,

Expofcunt pacem : ati^p Oriens Dux,regia prolcs Csefaris acceflit foIium,prccibus'q^ decoris

Obtinuit : quoniam fempcr Gc horrida dextra Bella gerit Carfar, placidam ut ferat altera paccm. At rota digrefliim terris nimis incita currum Sacpe rapitrquare flexis reuocatus haba^nis Vertor ad Eluetios,& qui iuga fumma Aduellsc Attingunt montis, Rheni caput vndefluentis, Atcp AduXjfed enim diuerfo tramite Rhenus Pergit in Ardloum pclagus^crafl^asq^ paludes

I mpkt aquis/pargiti]^ lacus : tum flumine terras Diuerfo petit extremas, & in sequora tendit Hcs tradus atq^ ha^cborealialittora circum K : : : ::

Menapr) Batauic:^ habitant,populi(^CaIetes t lllic &: Monni,&: foelices Pracfide facro Atrebatcs tillic Gorduni,&r nuper alumno Vrbs infida fuo,quam non rcuerehtia mouit Cscfaris hincorti,geftarum autgloria rcrum i Ille tamen domitam validis infrenathabenis Educflumcp minis caftellum appellat Habcnas.. HaftenusvndoGlate trans flumina Rheni Nunc immifTa fuos profcrt Germania fines Mutatse [edes,conuerfa(:p nomina regnis, Geldria nunc illic regio,at(^ Holandia fertur» Atqp fokim,quo D ura fuit^quse fpernere iuflum Cxfarjs aufa,nefas,iuuenem(:p fecuta furentemi Trift^ tulit fideiexemplura deperdita fradlse^ Flandria fed terras ilhf fupererainetomnes: Flandria barbari€m,ritus(^ exuta priores At(^ ohm ailiduis belli plaga vafta procellis Hsecerattarua fitus,fyluaec^ inarata tenebant Et paflim horrentes (urgebant vndiqp vepres Triftis vbic]^ locis (qualior,latebr2cc]^ ferarum Nuncvrbes,arcescp nouas,& amcena locorum.

Mirari licct : vt late viridantibus aruis Se placidi attollant tumuli,vtprofpe(fius ab alta Florentemin campum,&: digefta.arbuftaperagros Non aliter quadret,mentem'c]p oculos'^ moretur,

Quam fi Parrhafio,aut palmam indignatus Apelli. ZeufiSjin antiquis efRnxeritilla tabcllis, Om nia com ponens^fuluiscp coloribus agrum Sparferit,&: liquidas terris induxerit vndas, Exiguosc^ Ucus^tedos vmbraniibus alnis^ :

Et circum viridcs ripis m ftiollibtis herbas* Ncc qinfquam infpedans muros,at(^oppidalcdo Struda folo,damnet circoscj &: ftrataviarum Ariifici dimcnfa mariu,&: pofita ordinc tecSa, Fanai^, moeniai:^ &: pulchrisdata iura tbeatris* His tu praccipue terris mirabere matrum lngenium,forma2<^ decus,animos(^ viriles» lUis cura domus quamuis impendeat omnis, S xpc etiam merces,atqp extra limina tradant, Perq^ vias,intercj viros verfantur : at ilU Egregi} claris cxcrcentartibusanftos, Veftigantrerum caufas: pars arma capeiTunt, Pars vegetis nemorum in faltus venatibus errant^ Hic nunc virtutum palma^,decora inclyta Mai^tis,

Magnanimse gentes : hac fegratilTima coelo E^i^tendit regio,& Regum domus altameorum* Hic decus eft,hic romanac facundia linguae Huc Latium migrauit, 8c his pius editus oris Vella Pater crcuit,et vos patris aurea proles* Hxc eadem ingenti tellus fe iadat alumno, Qui nunc Imperio terraSjfua nomine faecla Jlluftrat,noftrum<5 immifTa pac« per orbem Tendit in Atiroram,&: terra^» pietate carentum,

Arma,crucemcp ferens : fubfidunt scquora clafli Auguftar,et pandis neptunia regna carinis: Ipfe manu torquens humanae infigne filutis Pacatas vocat Hcfperias^fcptemt^p Triones, Protinus in partem,& tantarum praemia laudum» lam fatis huberibus Gallorum errauimus agris, Continuohincingens vifenda Britannia nobis :: :,. : .

Inrulatcrnommfaterutn defcripca figura: Quorum vnum longe maius practend icur Auftns, l^ittoYCXC^ plagae : qua Belgica terra Britannum Diftinet Oceanum, 8c breuis eft traiedlus vtrincg» Ergo omnis breuibus diftindaBritannia chuis Quse reliqua.eft medij facies planiflima campi, Et pecoris diues,&: frugibus vtilis almis, Arbuftiscpviretpercultacomantibus arua: Hic nebulas Sol mane nouo vix difcutit agris Vfc^Tecumbentes fubuefti ad lumina currus At.non folftitio coecis noxatra tenebris S.ed dubias potius ccrnas crepufcula lucis» Hinc mihi fertanimus redeunti vertice ab alco Dicere,qui Gallis primi ad fpedacula folis liunganturpopulifrondofisq^ alpibus errentt r>Jam primi Liguresrapidi poft flumina Vari Irnmaneis habicancrupes, vrbemc^ Nicasam, Hercufeos porcus, prasruptac^ faxa Monechu Albioncj^ Intemelium, & ftationereceptam

Vrbem Albingauni : Ligures quo nomine didos Hos Jntemelios memorant, at protinus illos Ihgaunos, omnes Italo fe iure tenentes Qiiosiuxta vefident Genuse inuidiofanoucrcae Molibus,obftrufto Sabatia mceniaportu. Hinc Alpes ortac gelidam tolliintur ad ArAon AfTiduis can^ niuibuSjpopuIoscp Brachatse Galliac,& Irifubres incer difcrimma ponunt» Atcg hinc.Taurinos:illinc habitare MeduIIos AIpinascompercumarces:quaparce rapacem li-rumpens Ifar Rhodanum mifcecur in vnum;, : : :

Hos fupra Varagn\NaiituatcCtp feruntur, Lemanuscp tacus^Rhodanusquem pcrfecatingcns, Caturiges(:p. &: quos nunc dida Sabaudia pafoi:, Quicg tenet fontes Rhodani, quicp accolic ortum

Labentis Rheni gchdo dc montc AducUsc : Vndc Adu^ curfus agitant cnata flucnta, Pcr Rhetos rauca longc crcpitantia vallc, Como incumbcntcs Rhctos, vbi dulcia Bacchi Munera, & apricis nigrantcs collibus vux* Hmcadcd conucrfac Alpes torquentur inEuros, Gcrmanosfcp I talis curuo vclut aggcrc fcptis Excludunt: Rheti vcnaliaad armaruentcs Bergomeas fupra vallcs vcrfantur, &: altis inflftunt Montibus populi. Nam Rhctia ad Auftrum i Imminct Italia:,&: vcrgcntcs occupat Alpcs I n Borcam,Europ2ecp omncs fupcr cdita tcrras Danubiumqp, Aduamcg parit, Rhcnicg flucnta Excirat, 8c partes fiindens dcuoluit in omhcs* Atcp ca prima Lico cx Euris includitur amnc Qyanoua Grifonum pubeSiVctercs(:]^ Sueui, Qn icp Acromu fpcdarelacumcft^arcemc^ Brigantf^^ Akcra ab Aurorxfpcculis huic Rheda Primaj Subi]CiCur, fluuiumcg Lici iacct inter & Oenum, Qui medias xgrc fcopulisluclataper Alpes Flumiaa Dinubium volucns deturbat in akum Hiscp Auftri dc parte iugfs Athefinarccumbic Rhetia, Veronam fupra» Tum protinus inftant Nonca qui caftella tenent,tcrrasc]^ patcntes Ex Oeni Bauiomontis iugaad cditaCactrj,

Danubrj rip^m citra : quo tramitc lul^, K-ii|^ f . ,. : : : :

Camorumi^fcdent AIpes,martamti'marupra, Adnacoscp finus, hic Alpibus exitus altis Quac veluti tenfum finuato limite in arcum

ItaHae bafim claudunt : medjoqp Salafll Subfederefinu, &C montes tenuereredudos* His mirum quac teda iugis qua? condita caftra, Quotpopulialprnis pcragantinmontibus aeuum: Quippe vbi necCereris,ncc mitis copiaBacchi, Sed nemora abietibus patulatp vmbrantia fago, • Et pkeas pingues, Ornicp, famemcp leuantes

Caftaneac : haec inter pecoris balatibu« acther

Pulfataecg fonant valles : tum iugiter illi Ferro exercentur, duritp incudibus enfes Affidue crepitant, pars mollia penfa Minerux Vrget opus, pars efFoflas educere cotes, Obnixi fubeunt lat^bras, & vifcera montis, Aut etiam argenti venas, aut diuitis auri Vcftigant, auro tellus fe Noricaiadat, Atcp auro nonnulla fluunt vaga flumina,quotum Serrius haud viles ac Duria voluit arenas : Serrius,cmiflafolimquiVeremadenti Plenior Alpinis deuoluit fontibus vndas Et patrix in campis pelago vagus errat aperto Bergomex: ac noftram iuxta prxlabicur vrbem Cuius primafacro dederint qui nomina monti, Qux natura Ioci,quae lartae induftria gcnd, Altius h^ec ali^ repetunt,artesqp virost;^ Commemorant:verum omiflas iniuria matres Attigitjegregio nec reddita gratia fexu lllarum obliti praeconia condere,caftis :

Moribus,&: raro dccqri nocucre fifcndb, Fxcundiscp vteris: qusc nunc cgo maxima &n

Prasftantes paritcr repcri : fint Ixta Cayftri

Flumina iVlasonia circum ludcntc chorea t:

SintiVcnetas infigncs : mar^at flia gloria Achseis Spartaaiis^qp fiia : & Genuae viridantia amentur Littora formofisifint & fua nomina Tufcis

Virgtnibus : raracp Hifpana:: laude ferantur. Sic aliquis fatus,quanquamvia^Ionga morantem. Sollicitatjraenfotj^ diesinclinat Olympoj Vix tamen abfceditjaitusjt^ euellitur vrbe Bsrgomea^qua me prodiile in luminis auras Gratulor,Auguftae prifco de fangufne gentis:: Qti^e Latium moercns patriam,Romae<^ penatcs Dcfertos referens, Auguftiin honore vQcari : : :

Obtfnmt,dicrc| tuo dc nomme Cccfar Atcj5 ita teftatum facclis fecere futuris, Quos animos in rem Imperi], quam pec^lore curam

Magnanimi fouerc viri : quorum adla fecuti Nos fuaprogenies ftudiorum 8c nominis hscrcs, Atcp animos atcj a

1 talisc: lacuum cui contegit Adria littus: Tyrrhcno dextrum pclagi fubfunditur scftu : At oelidarcontentum Alpescuruanturinarcum: Circuitu in Cauros finuato,& vcrtice montis Extremiquarum fines fuper vtraqp dudi iEquora deucniunt,Superi<:p,Imi(^ recefrum Attingunt pclagi,iun

Pr^ccipiti iiiBoreanijpIadcIo moxgtifgite feiEc Fledit in Auroram^terdenaip fluminatorqiucnf Diuifo Adriacas pflago deferturin vndas» Sic omnis campo variediftindaiiugisfc^ Italia eft,firugum populorumc^p optima nutrix:

Ac fi qua afperior montisnatura maligni cft, Nec frugum docilis,mores tamen vfq^ colendo Abfjcit agreftcs,alimentai]^ mitia praeftat lllucapncopreffis ceruiciousagrum Import^nt faxOjVinetai^^ in ordine ponunt: Aut oleam infodiuntjaut pullse germina ficuf Et campum florere docent in cautibus,illic Mafcula &: afliduo pubes durata labore Namqp vbi maior adcft fpatiofis huber in agriar, Illis lenta magis mortalibus ocia curae Etlyra commiflas agitat pulfataChora^as* Praecipue hifpanis poftquam prouedus ab orfs Auftrius affulfit ternsinfubribus Heros, Imperi]<^ in figne facro m, & Diadcma recepft Tum pofitis Dclli furrjs,&: pace reducfla, DepreflTcc vicio legeSjdefueta^cp iura, Surrexeretviricampos vrbcs<:]^reli

Quod reliquum Europse eft ingens interfecat Iftert Quicaputattollens Abnoba emonte refufixm, Flumimbus crefcit niueas linquentibus Alpes Principiotg Notos,conuerfo hinc agmine Pontum,

. Auroram'^ petit.multis immane volutus L : : : :

Gampomm fpacijjs thixiusGermania leuo Prima fedens Iaten,vergit Borealis ad vndas Occanf: poft Germanos Onentjs inoras Dacia fubfequitur,G£.tici pars maxima tracflus Nam G.ericis femper terris prxtentus ab Auftro In mare decurricjarguscp elabitur Iftcr» Baftarnas ftipra Dacos,a v^ertice fiftunt, Tyrrigetac poft Baftarnas ad lumina Solis

Prima,Boryfthenei liquidum trans flumin !s amnem: Hinc equitum numero ingcntes cernuntur Alanu Neur](5g^Hippopodes(:p,&: caeruleas Agathyrfi Poftremogens picfla comas tnon his Vafilici Finibus abfiftunt,Hippimolgi<^Geloni(:p, Et Tauri,&: Nomades,^!: qui mcdia aequora campi. Inter habcnt Tanaim Ciarumcp Boriftenis amncm

Sauromata:cj,&: Rhoxani : fuper hos Arimafpi Quos iuxta popuh Periphori aftare feruntur Altius,indomitas(^ hiemes Sc frigora mcerent Hinc &.R.ypha:os montes,damnatacj frugum Arua vicc,3c Boreae fedem dixcre niuahs» Hae popuhs habitae fedes ea nominaquondamr Sauromatis:quiGcrmanos Oricntis ab oris Contingunttvarios difcriminat Iftula fines: Iftula Prutenos peragrans,quemCarpatus amncm. Exiguum primo mufcofis nutritin antris llle petens Borcam,fluuf]s^ 8c roborc crefcit Au

Nunc Rlienum m Gaflo$,nimc cttranfgrcffa tumente Danubium/upra Italiam^populo&ipl ogatae Galfe,& aereas Alt^ fibi vendicat Alpes: V€?rum olim indomitam pauitGermaniapubcm, Diuifumc^ genus gentes in quin^ reccpit t Ingeuonasc^ fupcr gelidlJm appellauit ad Arfton LittoraferuantesyfluKUVCxata.^fluxuc^ Gceani,& Daniam nunc^Cimbrorum ChcronctUim t Tum qui Panubi] &: Rhcni accoluerc flucnta <:o«finiaDacis, I ftcuonas, at qui trucibus Oppida complcrunt Pcucinos nominc dixitt Hos omncs inter^mcdiisconfidcrc terris Hmnioncs didi,quartum genus:vltirnaad AIpcs Confedit Germaiiorum vel maxima pubcs terri% Vindelici^aft illis iam funt nouanomina Auftrianunc ilhc fcrtur contcrmina teUus trcpida agmina Cajfar Pannoniac : qua Turcharum Difpuht.atqp vrbem leuat obfidione Viennam:: Auftrise ab Occafu propius Bauaria inhseret: At fuper Hcrcinia cft praecinclaBohoemiafylua: Nomen adhuc prifcum retincnt Phryfi)cg,Toringiif locapro^tma Rheno HcffiC^M Mifni : qukj in Migrarunt Catti,& montis faltus Meliboci: Quid monore SueuosCquidCimbricaCherfoneflus Quos habct,Oceani crefcenti obnoxia fludu C QuidFrancosC quorum Galhs prseclara fubadis Gloria perdudo in vidos cum nominc durat. Saxonas an populos filcamCqui fulminc &:a

Romanolmperio fafidaatqînfanda profari At bonus errantes mftis compefGuit armis Caefar, &: algentem capto Duce fregit ad Albim, Namcelcbres Germam>mnes. Moenus'^,Nicerc| In Rhenum elapfi^quorum vindantia ripis Vicinumcp procul frondent v^neta per agrum, Necnon Amifius, necnon &: Sueuus,&: Aibjs,' Lupiacj, &: Vifurgis,arondineuscj Viadrus,* Omnes Oceaniproperantes asquore mergu Hac pafTim frumeiita ferunt &: pabula terrse, Pinguia,ncc vitis latices plaga plurima dulccis Abncgat,ac varios ramisinducerefrudus. Exin Sarmatiac populos cognofcerepromptum eft lngentes,nam plana illic Polonialate Proditur, &: regno fines protendit apertos, Dodafiaem,&: mores pofita feritatebenignos Rutenis illicx oris Phoebcia lampas Emicatôccâfum feruat Germanica tellus, Carpatus Vhgariam mons interiedus ab Auftro ^ Summouet, in Boream conuerfa Porufia furgit, Danubig Vngariam Tibifcic^ alluit amnis, fnfluit auftralcm qui pifcofiilimus Iftrum, Tibifco faltus a flumine Tranfyluanos Perpdi in Auroram populi tenueVe, Deum'cp Immemores, qui dum ficrimandata recufant Imperrj,&: Ferdinandi iuftiflima fceptra Im pugnant, Turcis regnum ceflcre vocatis Pannonia^, diriqpiugum fubieVeTyranni» Vallachiavlterior tellusad littora Ponti Spargitur,&trucibuspareas Moldauia TurciSo, : : :; :

Has fuper in Boream foecunda Podolia tcndit Sarmatkosvltraniontes,&:flummaTyrae Ruffia qua Tanais fluuium & Maeotidis asquor Obijcit Auror^,mediam(^ Leopolis vrbcm Suftinet, &:lateilorentibus enitetaruis, Hancbello ajiridue cutfu confifus equorum Tartarus cxercet, vaftatisi^ingruitoris, Imminet huic gelido furgens Lithuania ah Axc, Metropolimc:^ nouofopat cognomine Vidnam, Pruteni praspingue folum cultuij frequenti

Frugiferum excrcent : nam<^ omnis ab asquore tradas Baltheo ad Hircanum pingui foecundus arifta eft Hicvbi ia

Hinc grandeis casrarum orbcs ^ & copia mcllis Plurima diuifas longe defertur in oras* Pruiia ab Ardloo Codanum mare fuftinet axe

Succina qua gelidis durata legunturin vndis t

Occidua eft illi ac propius Saxonia Oftit,

Poloni atxftrales j Amaxouitxc]^ feruhtur Hinc magis in Boream dcRiuitp O rientis ad orai Surgit & ipfa fciens faeri Litionia cultus, Sarniatico vicina mari, Codanoc:]^ gelanti Tierra finu, citra Tanaim,qua lucibus odo ,

Maturaturit

Sarmatiac : aft aha de parte Boryfthenis vnda Inuchuur Pontum,&: memorabihs Axiotx, At Tanais fupra fontes latiilima regna Mofcouix procul excelfam pandunturad Ardon, iEftiuos(qportus,Iuhrae Corelsc^c^ fuprem/s Orbis,&: c gehdxScythiac dominanriaterns: Qua domus Edoni Borea^, & iuga longa frementi Oceano practentaiacent,elata(:p collem Perpetuum obkdat borealibus ora procellis Albus 8c immcnfos terrac lacus excitatamnes Mofcouiae, Vohldm ingentem, geminumc^ Dufdna, Ochamcp,Tanaim(^,&: dequoRulIia nomen Alba tenet Mofcum^ripis cuiregia longc Vrbs Ota Mofcouisc eft^edudac:^ lignea teda,

Ifcp omnis campo traflus porreclus aperto efl:

Inuius^asftiuis quum ftagna caloribus illic Plurima liquantur, Scythicx tum maximus amnis SarmaticC ignotas largo vclut acquore terras, Tempore vbiintumuitceito,&: folaplana Duidna Anuit,&: pingui campos obtendit arena, Nec non Hercinia seftiuos proferturinortus Sylua feris pollens \7arijs,nunc vndit^ caefis Rarior adboribuSjmultoc;^ excuka nouali* Nunc agefupremos tradusaudirefub Ar^fto

Ne pigeat,Codanum(:p finum , quiCimbrica iuxta Littorafertaditum a !Zephyro,&: lunatus in ortus iEftiuos longc pcn£trans,Germanicadextra L/ittora^Prutcnoscj^' habct,& fub fine LiuonoSf Aft aliquot Ixua finibus prqcurrit ad Axem :

comprcflus Afanda Imparibus , quorum maior Infula,vbianguftis deprcnfain faucibus ha^rct,

FinnonicuSjSueticusc^ locorum agnominc didus t ; Huius ab Aurora dextrum Finandia littus

Obtinet , in Boream pretiofac Bothnia pellis Diucs limitem habet: latcri peninfula lcuo Affidet Europas dcfcripta in partibus altsr Schondia,& hoc tandcm nobisilluftrioraeuo: Namcj in hyperboreis hirtisi^ Laponibus ingens^

I ncipit,& longe pluuios defcendit in Auftras Schondia,clementis coeIi,&: telluris amcen^, Quseq^ diu nouus Orbis,S:aIteracreditatelIus> Hanc latere ex triplici tumidum circuinfcnat aequorj Hinc finus ex OrtuSueticus : Consrarius illinc Alluit Oceanus^refidet quo maximaThuIc: AtCodani auftralc fpargunt freta Baltheahttust Per mediamimmenfitendunt a vertke montes^ Noruegiac tradum a Suetia Gothiaip fecantes,. Limiteinaccefro & longe difcrimine vafto^ Surgentem Suetia ad Solem Sc Sueticu patet a^quoj^ Ad medium Gfithia,incp fiji mare nominis exit, Noruegia Oceano eft Phaebocp cxpofta cadenti, At Suetiam fuprajeptem iam pencTnanes Pellibus infutae gentes fubiere Laponum, Quippe feruntillic nodcm tris menfibus ynam Hiberjiis,toto rutilum quo tempore nunquam SufpiciuntSo1em,dabiae fed lumina nodis Atqp ideo integras Phoearum ad frigora pelles. Vrforumcp paranta^aptec]^ hserentibus illis Circundant agilcs artus,exgreffa

Nec tamen eft artis gcns Iisec ignara Miner Pmgcre acu tunkas,aurocp intexcre veftemt Exiguumtg illi>t validum 8c verfatilecorpus : Et pugnare pedes noruntjmiffac^fagitta, Propofitum longe,autiaculo contingere fignum: Figunturcp ferae tota regione frequentes Non his ortus equus terris/cd bellua currus Docfta fubire iugum,& lato decurrere campo, Mofe aequatur equis parilijvilloc^p videri Haudafinae abfimilis,crepitat bifida vngulaputri Crebra folo^atcj illi ceruos imitata feruntur Cornua.non ramofa adeo aut furgentia in auras, Indocilem prcffo nki fub ponderc dorfo Ad iuga dcducuntjCurruc]^ immane voluto Tranfmittunt fpatium,£anto fera robore prccftac, Quam dixcre Rheen,proprium9 idioma Lapones Non intellecflum,aut alijs communc fequuntur, Flumina alunt multum BoreahVq^ omnia pifcem iEquora,cetarrjs condunc,& frigore durant, Incj alias vindis exportant nauibus oras, Illicafriduaeftparitertris menfibus xftas, Ac fi'nenocT:e dieSjiOic incerta filentur Qppida/ed tantum caftrum memoratur VuardL.

Quos omncs vltra tandem fi credere fas cft, Temperie cahgcns fortunata recedit; Ard ua cui pendens fupra caput imminet Arcflos, Scmcftremc|5 dicm paribus Sol diuidit vmbris Qu2C furgcntc dicferucre^cadentereportant,. Hadenus inBoream trans Iftri fufficitamnem Porredam vidiffe plagam,nunc alterain Auftrum Porredam :

Ex illo coniierfa fuis luftrabitur omnis Cum populis: Pnmi^quos Iftna nutritj&ingens Illyricum,qui Pannoniam^camposc^ patentes Concekbrant: fequitur pugnantum cominus armfs Myfo^rum regiOjThracumcp afperrima tellus* Prarcipue Euxino quoscunc]^ extenta profundo In Boream vergit, necp enim hxc aut arborefrondefi Frugifera aui fegeti pars opportuna ferendac eft, Cseteraquscprimo Propontidis sequorab Ortu Excipit &: rauco praetenditur Hellefponto, Qua?(^ Notoobiedaeftj&nereioEgaso, Foeh'x,ac noftris regio eft diuflima damnis Illuc confilrjs olim romana finiftris Migrarunt fata.atq^ vrbem tranflata Bizanti Imperia auxeruntjfic thracia littora cafu

Itahx creuere,nec eft qui vindicet, illa, Illa finu conieda tuo fedet optimeCaefar,

Teftatur fidem,at<^ animos te principe tollit^ At temerata fides,at Gallicus interturbat Compreflijs toties aquila fuperante tumultus, Ex Thracibus terris Adri^ ad freta longa minacis Continui montis dorfum perducituringens, Subditurhuiclongcvergensi^ cxponitur Auftr/s Ampla Macedonise tellus,latus Adria cuius Occiduum feruat:fed parsOrientis ab alto

Funditur jEgaeo : Cccp vndicp commoda vi

Edudi coelo : non hinc procul optima tellus

Theflfala : quam Pencus inter deued:us Olympum . - : : : :

Perfecat,atcp oflb montemXpatiot^ refuilis. ^ It medio,&fluuio humeiflatvmdannaTempc*. Eft 8C Sperchius delapfus Pelio ab alto, Strimonis eflamms^gehdis e vallibus Mmi PraccipitanSjtumDardanios qui flumine montes- Deferit,atqj finum diuertitur Axius intra Thermaicum,et glaucis mifcetur in a^quore nvmphis, Quinquagintaalacri quar per vada carrula coetu Luduntjatq^vndisfrenatopifcevehuntun Pindo Epirus,pofl:Acroceraunia in Auflrum Egrediens,SicuIo Hefperium latus xquore tingit

Theflalise Epirotp auftralis Achaia tota efl:, Quam Salis JEgaei pelagus, Mirthoac]âb Euro j5.quora£ibcinguiit:& qbreuis Ifthmusab Auftrot Dotatsc regnis difterminat Hippodamiae r Â Zephyris Siculumfubeunt Acheloia pontum Flumina,Chaonias dextra linquentia terras, iEtoIiscîn agris exercent incita curfus Parua foIo,fed fama ingens,Heliconia Phocis Accumtebifidi fub verticibusParnaflTi Thfrmopilas intertquarumiuga plurima ab ortu In Zephyrum ducunt,Graias flndentia terras Phe^cida praecipitiGephifus flumine tranfit :: Hinc magis auftralis regio Baeotia ad Euros ^gaeum fubit aequor,: & huic contermina Locris % AtticaBxotistellusauftraliororis, Cithcriorcp Ifthmo,primiad fpedacula Solis Serecipit: qua clara oHmterracp maricp Erexere Orbi virtutum lumina Athaenac Nunc tantuii) f^cracaftrum iacet arce Mincrusei ' Edu(fti'saIte.i3onaccefli!biIemQrfs* IndeCorinthiaco Pelopis fe pandit ab Iftbmo Infula fub lucem mediam,folio(:g videri Haud Platani abOmilis,tertas fupereminet omncis Illuftr£S,quafcunC5 lacus mediumxj Profundum Ambii, & exteriorcircumfonat Amphitrite. llla mari ^gxo primospuUatur in Ortus, in Zephyrumloniotnecgentcm amplcditurvnam, Elides, Argoliciiqp illicpopuli'^ Lacones, Meifenrjqp/ed in medio Iseta arua iacentis Archadia^,e fummi cernas ipeculisErimanthi»

DE PARTITIONE ORBIS hber tertius*

IA mep Afiam aggrediar laxis percurrere habenis: Qiiam quicuncp valens animis dignofcerc amabit Auullam in partcSjtabulas non fegniter Orbenr Perlegat infcriptas,nec noftros ille labor^s Auferat ex oculis:atqui componere leftis Vifa fub exemplo, & melius meminilTe iuuabit* Nec te kigratus amor comitum,nec parua manehit Gratia^diuifas memorantem gentibus oras, Quas m aria,aeri] s quseflumina mon tibu s orta^

Qui m ores,quac non leuium fpecSa cula rerum : Tujn plaufum dabit in te oculos conuerfa corona* Ergo ingens A Gse primos plaga lucis ad orfiis Porrigitur,galeae refcrens infigne comantis: Hanc mcdiam dorfo Taurus partitur inito Littorc ab Eoo,montis qua nomen lm?ti Suftincnt,occafum'q^ pctcns variccp vocatus Carpathium in pelagus Pamphilicacj^ a^quora tcndit RupcChch'donia,&: raucis fupcr incubat vndis, Hunc intra cft tcUus Aquiloni obnoxia,at cxtra Sub mcdium conucrfa dicm plaga vcrgit 8c Auftros» llle aditus popuhs hinc atcj cxtantibus ilhnc Anguftos apcritjportasq^ rehnquit vtrincp

Tcr gcminaSjdorfumtj^ premcns conualhbus hi(cic* Tum dcxtra laE^uaq? ingcntiaflumina Tauro Pr3ecipitant,quorumScythicopars magna profundo, Hyrcanotp mari^pars alteramergiturlndo, Pcrfarum(:j finu.namtrcis Afiajorareceptat Hrcanum, Arrabicumcp^finus cui Perficus aftat Proximus,ac paritcr pluuiali immiflus ab Auftro» Cafpius a Borca Scythicoij illabitur acftu Angufiioirrumpcnsaditu.quadcniq^pando Incipit cxtendi pclago latci^ vagari» Hic prius a Tautotraftus mcmorabimus omncs, Quos immanc gclu torpcns Aquilonis ab oris

Alluit Oceanus : &: quos hircania ab Euro iEquora, ab Occafu Tanais Mxoticac^ vnda: Ac quibus Euxini finus,eft auftralis, &: Ifthmus Ifthmus ab Euxino dirimens frctaCafpia Ponto^ Has tcrras primi Nomades glacialis ad oras Oceani tcnuerc: vagicp immcnfa fcruntur Per loca Sauromat^,Scythicu genus,efFcrafp omncis Progcnies» his ad montcs fubduntur Aorfi Caucafcos, mcdium^ dicmt nam Csiucafus Ifthmum Claudit,& Hyrcano pclago Poritocj^ propinquat,

I nter vtrunq^ iacens : luxta infedere Paludem Moe6tascj,& QmmerijtpoftBofphorum Achaci Cimmerium,Zigyic^ vin; tum protinusadfunt Cercetij,Hiniochttp,Euxiniin httore Ponti: P£irophagi,poft Hiniochos, Moichiip fequentes^ CaucafeaS rupes,&: tacSa Ceraunia ccelo Attingunt,tumCaucafeis demontibus Auftrum AducrfuSjgentes pofuere cubilia Iberae, Albanxt^jfuum nupcrgenus vnde tulerc Quicp Macedoniam,Pelopis quiqp ariia fre

Qusecp ten^^t ^tus Hyrcano a gurgite i'n Ortumi Expofitors^^Twnqp latus borealeiequcntes Immaiiij^Gûs^Borea^ quos partibus vnda AllWrt Oceo(ni,conuerfacg httorafines Stii^ît in Eoos,vbifub iuga montis Imxi: Verîn acumen abit regioJamc]^ oftia pnmumi M.: ^ : ;

Hyrcani fngrcdiorpeIagi,ftndos'q^ meatus, Oceanum Hnquens, Nomades qua littore lacuo Primi oftenduntur, Scy thicsc qu^ maxima gentis Pars, aditumTnaris Hyrcani iacct inter dC Ortus JEftiuos,campis crrans,.&: Httora circum Oceani.primitp Daha^funt nomine didi, Exin MaiTagetaci]^ Sacacc^, ex ordtnecontra

Vulturnii fubeunt : atqp his plaga ^maxima ab Auftro Omnibus,ac deferta fitipraetenditur ora Quo medioarcentur^radus difcrimine Parthi: Irie^JMotos obiedaDahis Hircania contra eft MaflagetisParthi,aducrfiqK Sacis Ariani: Aftopibus pollens varrjsHyrcaniavergiC

Hircanum fupra mare : qua lunarier arcus Incipic in g^rainos, longe lateq^ refufum Vfqp fub Ai^mcnos montes,rupesi:^ redudas Medorumrextremisquoruminradicibus adfunt Albani Armeni,Docufinit]p,Gel2e(:]^, Anarica2,Quitijcip,Euros4:p aduerfus Amarbi^ Vltertus Tauri in partes Aquilonibus altis ObkvSas^Parthi pharctra acceiTere decori Quos vltra Magdianae iacet inclyta tellus, Cincflaiugis,md;uqp vnam fe vitibus illo Pampineis ia(flans,.& apricipalmite Bacclm Vltra autem Subfolani fpirantis ab aura Succedunt Arij, Badlrii:^, vbi nobilemillc Vrbibus Imperium: dehinc vltima Sogdiani, Dehinc Seres, fola.tcrrarum Oc^anumtp tencntes^ Poftmontcm immanis produdabrachiaTauri InBor€am,late Scythkum findentiamdum* Hfls tcri-as ^tc^ hxc Scythiac faeuiffima tegn% Gcns illic obfcura folo.atcp ignobilis olim Obtinet, & populos late dominatur in omnes r Cui pafrrj fines gelidi prope flumina Tartar^, Flumina in Oceanum labentia Solis ad ortum ififtiui : fed iam foelici Marte fuba^Sam. Per Scythiaminfultans fumptis equitatur in armis,. Sa^pe etiam Taun^Qjitem,Tanaifuefluentum,. Impcri] fines fado progr-eilat^multu, Aut Perfas adit,aut Rutenos atterit agros, Atcp illis rcgni ftdes Odentis in ora Littorea,&: Cambal CatHaini vrbs fnaxima rsgnf» Tarfia ad occafum regioeft.quam planafequufltur Turqueftx fola telluris pafloribus aptse, Hanc fuper, in Boream regnuni 8«C prxclara Corafm^ Moenia,ad.Hyrcanum fines prxfertilis agri Protendunt, fupra deferta Cumania trada Lata patct vafto,fin€ colle,fine arhore telliiSi Caifia cui rurfus gelidam fuper extat in Ardon Expofita Oceano & femVAquiionibus ora^ Talia ab Hyrcano pelago nunc indita terris Nominaiin Aurorara^ quod prottnus vndic^ feptum^ Pracruptis memorant circumpofitisc]^ teneri ILittoribus, (ed multa lacu congefta profundo^ Fluminaj fab terris aditu prodireiatenti. PrxtereaHyrcano dudos a gurgite campos Ad Tanaim, & muka viridantia gramine terrse j5i.qu€ira, ab Eoo furgentibusoccupat armis TartaruSi & veteres exegit caede colonos, v At<^ hic Tartarei coetus^clebrantur &: Hordar _j : : :

Quattuor^hoc populi conucntus nominc dicunt OUi contedis agitant in curribus acuum Inftabil€S,multum<:p nouis inducere terris Cura gregcm, & capto pro tempore tendere campo» Ordiar hinc Adx terras monftrarepatenteis Qui teneant cxtra Taurum fcclicia regna India prima nouos terrarum maxima Soles

Excipit, incg Notos longe patet, Infulaq^ illic VltimaTaprobanc cui aduerfa Britannia certat ProducJlos longe latecp extcndere fines Ergo Caucafeas rupeSjiugacp ardua Tauri A Borea impendent Indis,ex fontibus Indi

Vfcp fub Auroras finem : fubie

Gedrofi occurrentpopuli : quis deinderelicflis Carmanos multo vcfcentes pifcc videbis, Et teftudineis Etteftudmcisfiilcantessequoracoftchist ParthiaCarmanis borealiimpendetab Axc: Vndc abit Oceanum fterihs Carmaniain Indum, Oppofitosij Arabas contra procurrit^vbi ardo Per ficus expatians late finus influit ore» Inde finu iunfti CarmanicaJp arua fequentes Sunt pharetris Perfae impigri3&: qui mania Sufe QuiBabylonishabcnt,ChaIda2a^prurafrequcntant* Media foehcem cultu ftat Perfida fupra Caucafeis diftincSa iugis»at Sula Fauoni Excipiunt auras,qua Tygridis addita ripis, *A Borca incumbcns Sufis foelicibus arui Alfyria cftjmaiofip fedcns fuper imminet illi Armenia,herbofis pecori conuaUibus apta, Affyrrjs Medi,Medis adlumina Parthi Afliftunt Phoebiprimo radiantis ab ortu, Quin etiam AflTyriacrcgio trans flumina Tygris Panditur,atCp iUi tellus afcribitur omnis Quac m edia Euphrati fluuio,Tygri^ tcncrur, ISiamcp feru nt Tygrim Armenis de montibus ortum Principio manarc,caua<:]p voragine condi, AcfubtcrlapfumTauro hunc cmcrgcrc rurfiif, Inc^ AuftrosferricurfupcrGixacitato, Percp tuos Arethifla lacus: vbi pondcra mcrgi Apta ahbi fummavideas fluitantia in vnda: Ille diu tcrrisfugiens Euphratis in alucum Abditur.hofpitrjsvitreisadmifluSj&ambo In marc Pcrfarum iundlo fimul amnc feruntur* Ncc minus Armenis Euphratcs ortus ab oris Jn Zephyrum vcrtit, rurfusfcs in Eurum, inucrtit N . :

Et traftuni ingentcm fecundac^ circuit arua^ lam Syriac Hnes iam lade &: melle flucnteis Ingr^dior campi traftus: quos maximus Autor Omnibus exorti terris prcefecit honore, Ornauit(:g locos humanse vbi £emina gentis Prima Pater iaceret,poftquam pulcherrima Mundi Excreuit moIes,perfe(fla(^ machina quinta tucefuit,fru(fius^ fuos inarata dedeVe Arua Dei iufTu^nec qui potirentur haberent Hic Damafcenis hominem fub imagine vultus I pfe fiii finxitjimumcp animauit in agris

Omnipotens : hic Sc noftrsc firmata falutis Fundamenta pius pofuit^quum lapfusOIympo Sancfla Deus Syrrjs prefiit veftigia terris:

Falices Syrix tradus, terra^cp beatas r Vnde genus mortale, facro ceufonte per orbem Fluxerit.unde Fides,&: Spts interrita gentis

Chrifticolae manarit : ibi imis addita clauftra, i\c referata patentfupremi limina coeli* iAtCf ea non vnam tellus latiffima gentem Accipit, in plures fed enim diducitur oras

Infignes omne/s : quarumceleberrima furgit

Fama Paleftinae fubiefta ad fidera terrac t HuiuSfldumara eftcedens pars vltima in Auftrum» Petra^i^ Arrabix duris contermina terris,

^quoraiqp in zêphyrum tangens iEgyptia : at illant. A Borea atcp Euro iuxta ludaâ recumbit, Vna Paleftino fedes clariilima tracflu, Et circum terrae medium fortita patentis*. ludâm a Zephyro noftri maris excipit acquon : :

Qu3C petit hin^ omis/ubit ac montatiaPetrg^ Arrabi2c,trans lordanis progreflfa fluentum,

AfphaltemfcK lacum : fupraculnfflma tellus Samariac^m Boream ludaeis affidet oris Samarix Galilxa latus cuftodit m Eurum Et Boream vergens : Galikap rurfus ab ortu Stat CoElefyria,&: Libaniiuga prodita ab Ardo Impendent gemini,cuius de fontibus ortus lordanis fluit, & Galilcse illabitur arui Pcr medium,diricj lacus immfttitur alueo Afphaltis,'demum vitiatis degener vndis» Ad Libanum & fontem iuxta iordanis amceni eft Damafcenus ager,Damafci mania<:j vrbis* Inde fub occafum Galiteae e margin^ terrgc Tota iacet prsctenta mari Pha^nieia noftro Antiocha^na fuper iacet vrbs,regio(^ recedens In Boream,Cafius(:p alto mons vertice furgens Emicat ante diem,& fuprema cacumina candent^ Vnde nouum iubar a(picias,nod;em(^ profundam

VcrEss in occafum,& denfis fola caeca tenebris : Sicq^ breui circum reuolutis corporis adlu Apparentvmbraej&rutilac fpe^SacuIa lucis* I

Incipe : quse Pontum boreali afpeftat ab Ardlo Plurima,ab occafuPropontide & Hellefponto jRgxo'c^ mari excipitur,Cret2e<:p profundo: Hmc vcnensaijftrak latus Pamphylicapulfam : : :

iEquora^,&: Cilici mxta vada cscrula Nerei Parte alia Armenis Syricccjp adiungitur oris { Partitumcp capit vari^s regionibus agrum Nam Syriam linqucns portas'9 ingreiTus Amani Inuenias Cilicum campos :quosverticeab alto Taurus, &: hinc illincgeminis ceu continet vlnis Porreaiscj^ iugis:ingensiacet asquorab Auftro: Multacp littoribus rcfidcntfuper oppida :quorum Iflus clara finulongofedet, IflicaipiHinc iEquora nomen habent,fluuium admittentia Cydnf: Qui gelidis Tarfum manans interfecat vndis, Vrbtm olim cafulapfi a^there Bellorophontis, Nunc ortu infignem rapti fuper sethera Pauh; Ad Boream Cilicum portas montanacp fupra, Cappadoces^ minoriip patens Armeniafurpit: Cappadocum memoratur Halys: celeberrim^iis amnis- Thermodoon^ claro fparfos vbi puluere vultus Collacp bellatrixin fluminelauit Amazon* ] n zephyrum Cihcis ha^ret Pamphylia terris IJIic Eurimedon, necnon CataracT:es,&: Ocftrus, In marcprae:cipitant,Taurocp feruntur ab alto. I s phrygiamlatere aduerfo Borealibu s auris InfpicitabiungenSjhabitascgLycaoneterras Poft Phrygiam, &:GaIatas, Aficcborealis in ora Paphlagonum tellus Euxiniad littora Ponti Panditur,&: fluuio laterah in parte fub Euris

Finit Haly : verumin zephyros fubcingitur amnc Parthenio, cui floretager vicinus,&: aptas Virginibus ripa laetus viridantecoronas Si4ftiat,impubes(j rofas «id ferta miniftrat*. : :

In zephyrum pofl: Paphlagonas Galatascj (tquuntur^ BichimpcDputirquorumditiirimatellus Euxino a Borea longe fubicda profundo A' êphyris Propondda habet :quaconditamora Calchedon vrbs,vrbem contra &: Byfantia rcgna lllicSangarii Phrygi}scdudafluenta Montibusjin pandas vcrtunt Propontidis vndas, Myfia Bithinis iunda cfl: aufl:raIior oris AtPhrygix tcllus,qua Sangaris cditur amnis, Longius ingrcdiens expandiuraltcrain ortum, Altera ab occiduo fubcingitur Hellefponto: Amba? aruo infigncs,&: xquis vclocibus ambx» ôlis afrifl:it My Gs,ac Troas inAufl:rum FinitimJc,aduerfacTencdb,marisaequora iuxta Hellefpontiacitcrebris quafontibus Idse Monsfcatec, & grauibus-flauefcunt Gargara culmis> lafius inde finus,curuata(^ littoraulongo loniam traftuexceptant a Troadein Aufl:rum Expofitam,atqp vrbcs Milcti Ephefi^ ccnentcm/ Egregie claras rillicreuolutus amocnis^ Vorticibus raucos audit Mxander olorcs^ ôlas, loniosfcg vltra, profcrcurin ortum Mxonia,cxtcrtricIiuis(ubie<3:aTimoIi. Mêoniae fuluis quondamPaAoIus arenis Rcdditur,atqp Hermusvicinacp prata Cayftro in herbis, Afia : qua niuei Ixtis vefcuntur Et canturefonant ripas &: fluminaCygni» loniam,Lyciamcp in ter iacct angulus Lfthmi

In zephyrum^gaso , Rhodio pulfatus in Auftruim cotoni iB.quore : quam Cariam vctercs dixcrc PJurima complexam Tauri iuga eurrtia in altum, Et Lytiac adiurKftam terris, qua cernitur ingens Pulfatur^ Cragi ventis ac turbine vertex* Finit ab Eoo Lyciam Pamphilica tellus, Frondibus atqp vmbris nemoruminfignita comantlL Quas inter medio tendens ceu limite Taurus Vertitur,& curuo prorumpit in scquora dorfo» His ACm diAis dimcnfi & partibus Ifthmi Arrabix omiflbs repetamus carmine fines Dcfertsei^ & Petras3e,&: quac^ plurima foelix DiciturjCx ilhs diducfla ambabus in ortus BrumaieSyCeu miffa mari peninfula rubro* Occiduo Arrabicus lateri finus haerct,Eoo Perficus, atqp huius imo deferta receflli Adiacet,&: vaftis fpargens habet oppida arenis, lUic & Nomades,& gens exercita prsedse, Ac longe in folis vifenda eft Palmira terris, Vrbs tenues intct riuis vberrima harenas, Et medium fortita foli prxdiuitis agrum* Arrabiam in zephvrum lapfos(^ ex etbere Soles Defertam,Pctra:a fubit, prolatat]^ fin^ni Mittit Erithr^i iuxta maris xquor,&:Ifthmum Iflhmum quo medio ponti maria intimArubri Arcentur pelago &: noftris immittier vndis, Quocp Afiae ac reliquo pars tertia iungitur Orhu Vrbshic Petrafuaccjuodam clariflimagentis Regia, cjuam vaftac circumftant vndi<^ rupes Sarracushiclocus,vndepedesgens diranetindo« Extulit,arreptum bello Saracena per Grbcra Conftrauitc]p folnm tclis, fparfiti:^ veneno Maumctem fortita Jucem, caufamcf maloruni' 'Tantorum.quo non Stygi]s emifla tenebris TetriorEoas vrbesinuafitErynnis, [ Et nunc illeDeum ritu veneratur, at vrbe Infigni Mecha aut Medina tumulatus, in antn& Vritur infernis, fcdquondam obfcura Pctrseae Arrabiae tellus,alfoiam nomineclaret^ NamRegiahic Madian, montis'cg cacumina Syn^^ Vnde data: geminis populo in(peftantc tabellis Defcript^ leges, futn mzc^ apparuit arce Ipfe viro Pater o mnipotens, fadem'qp retexir* Qualem fidercomagmadmiranturOIympo Goelicolx,atc^ illo ftantes in lumine gaudent, Arrabi^s populi Nabathxi regna Petrxse Magna tenent, his Caluafij/e<^ Agrees addum

Finitimi : Defertam autem paritercj Petracam Aufttali fub fine tenent iuga plurima montis Inter vtrumcg finum medrj, quo lirnite in orturtt. Sideris hyberni foelix defcendit opimas

^ Arrabisc regio, mir^ quam maximus orbfs Conditor excotuit,luxut^ opibuscp beauit Illc dedit Myrrhx lachrymam,nemus illtfacrauft Thuriferum,&: terris calami diffudit odorcm^ Arrabicis^Cafiamtj Deo plaga prxfide geflitv. IMon alio melius auri (iib Sole metallum Gignitur, hic ledis nec abeft fua gratia gemmiSi Sunt montes, riuis funtteta rigantibus arua, Sunt popuIi,quorum diti potiora Sabs^i Arua folo exercent, folis immanfit Erembis> SPaugeries/oli montes falebrofacg faxa^ :

Orcumcuntjnuditp ferarunt morc vagantur, Vltimus Arrabif in zcphyrum mons Caflius Iftbmu Connnct, intcrnimcdius,Rubn<^ Profundj; Indc fub iS-gyptum ftrata iacct atcr arcna Campus,&:intcdx fubcunt volitantc lacunae Pulucrc,qua tcmcrc gradicntum illapfa rcpentc Corpora mcrguntur^ftindoi^ vorantur hianti HacArabcs tcrras nccnon maris altcraRubri Littora,in Occafum brumalcm cxtantia fcruant, Arfinocmi;^ vrbcm,Danaon<:]p in httore portum, Vndcaufos foflam Nihpcrducercin alucum, Infcecundatribus dcterruitaltior vlnis

jEquoris vnda folo : mox vrbs Bcrcnicis in ora, Vndciter ad Coptum,pelago manct addita Rubro* Protinus haud alio fequitur gcns barbara tradu VcloccsTroglodyt2c,&:quibusintcropimas Plurimus cft populis ferpcns qucrcntibus efcas, Candaei interius ftantes«at littorc in ipfb Altera Panchryfos Berenicar vrbs nominc fertur, Tertiatum reliqua eft,Rubriqux faucibus inflac

iEquoris : hinc longo vertuntur littora ducflu Ad Drep2^um,&: Mofelitae capita afpera rupis, Troglody tac habitant & barbara nomina gentcs»

Bc : :

De partitionc Orbis libcr quartus*

TErtia pars fupercft dicendis Aphrica terris Integra,&: in fpccicm mcnfx prolata^ncc vllo Intcrfcda finu: cuius Borcalis ab alto Alluitur noftrOjpclagocp cxtcnditur ora, Rccfla finus praetcr paruos, Syrtes"c^ vadofas» Atcp alius primoNilum defignat ab Ortu: Altcr Erythrcum ftatuit marc.Rurfus ad Auftrum Aphrica progrcdicns Capricornu in acuminc tranfit, Oppofitum<:]p Ardlo tantum fubit angulus aftrum, Abfccdunt Adrisc quantum maris sequoraCancro^ Aft intcr Tropieos coelo fubftrata calcnti Pl urima ia

Doncc Erythrarum tandem contcndat in acquor : Fiorid us in Borcam^torrcnti {quallct ab Auftro: Infpcrfo niuibus trans nubila vcrticc furgit At<^ eaqua? BorccE mcdio propiora Profundo Dat Iatera,& vidu faciles iuuatirc pcroras» Occiduo prsctcnta mari Maurufia tcllus Incipit Hcfperio qua fe Ambclufia rupcs Immittit pclagOjborcali^c^ angulus orse Hincfubit Aurora^ac Mulucham propc dcfinjtamne: Alluitur vero in Borcamjnaris acquorclbcri, HerculcGcj frcto* nunc Mauritaniapartcs : : : : ,

Sci^iditui^wgeminas : quarum qusc vcrgit m aequor Ath?antis,Tingitat3e data nominaterrsc, Vitibus hefperidumq^ hortis memorabihs aureis.: Hsec maris O ceani longe finuata fecundum Littora deucniens.Cancri fub fine propinquat Sol ftitio, Sc mirum Athlantis fubit intima mentem Getulsc, Autololumcp tenent fpatia vltimagent<:s Aft Eurum contra,montes habet edita tellus Perpetuos,1ongo in Boreara qui deniq^ duc^tu Gontendunt Abylam iuxta^Calpemc^ columnas herculeas,fepcem fratres cx ordine di(fiL Altera pars Libyco,a Borea fubieda profundo cft CaefarienfiSjhabeti^ autore a Cxfare nomen Atq^ illam viridante foio,at(^ vhgine glebae: Foelicem,ex Ortu Numidis difcriminat agris Ampfaga,i'n internum pelagus delapfus ab Auftro^ Hin<: Numidaeincertas ftdes adfluminaTufcae Moretencnt Nomadum,campo<]^ vagantur apcrto; Nulla domus,natos vedant paruosc^ penatcs, Et mutatagrcgcm balantum in pafcua ducunt:

Veloccs pafcuntur equi : tegit afpcra palTim Syluafcras,grandes(:]p cauis ftantrupibusvrfi Et Numidum venis marmor plaga nobilc monftratv Maflyli excipiunt terras auftralibus oris. Iniequitur Numidis hasrens minor Aphrica Tufc^ Ab fluuio, Sc capitis porrcda Metagonis angulo, Ad Borion,Syrtis magnaequod in aequora prodit Vlterius caput,&: finem fubit vf^^ Cyrcncs Frontegeritmedium pelagus^tresc]^ Aphra rcceptat Tcrrafinus^pariter^ tnbusprocurritinalcum. :

Vcrtkibus.faxO T[ua firaAa fobalbicat vnda Ac prior Hipponis RubrjcatumfufcipkanincfH

Hofpitio fi nus : afliftitcui dcindc fccundus Pulchrior,&: Bagradae admiflb mcmorabilis amiie,

Vifendafc^ v ticac 8c ftrata; Carthaginis ora : Hic Hifufa palus pelago^qua! mcenia Tynis

i ntima habct/ummiscj Goletae in faucibus arcem J Qua Tyrij iam nunc patria^ 8c rege recaepto Debita facratis reddunt folennia templis, Eredumi^ tibi Ca^far pofucrcTrophajum* At Libyphacniccs fpatia hinc a littorcg^ntes Intcriora tencntjlongecj vberrima quorum Bizazxnus ager centeno fcenorediues Alluitur Bagrada Athlantis de vcrtice lapfof Tertius hinc Libyx finus cft :qui protinus ingens Scinditur in geminas Syrtes,vnam

Crcbrior,&: fparfo veftigia puluere texitf: Aftra viam fignantccelo fpedata fcrcno*

Nec procul hinc Tritone palus Tritonia ab amne • Quemrecipit, pdLtuxcp cmittitin xquora Syrtisi Et Cynips fluuiusjlongo qui maxima tradu Per aeferta^ fluchs Syrtes illabirur intcr _ Cy«^hearncporam,fecundum<^irrigatagrum» Ergo Auftrum contra penctrat mijtior Aphrica lonsc o n : : :: :

Vaflior, Atlilantistp in eam inclinantia montis

Trans iuga progrcditur : donec Getulia tergo Immincat^fluuium attingens Getulia Nigrim, Vafta,immenfa, ferax ingentuni terra leonum» Hic alios^quibus haud vlium eft infigne iubarum, Sacua creat pardis vtero congrcfla leacna, Quii furitin Venerem,&:dirus mouct armaCupido At facuas alrj proles generoGi leonum Attollunt iras animis, longecp fluentes Excuirifleiubas gaudent, per grandia colla Impauidi: nonhis hoftes,non vulnera cura^: Suntquibus haudtantum paruo ftat corpore robur Crifpantesi^ iubse, STgraciles de pecflore villi Attcnuant molles animis leuioribus iras» Plurimus afliduo Syriae IabefacT:a calore Arua colit, Libyasiq^ lco dcfcrta peragrat Eft ctiam NcflTi ripas Achcloiacp inter Flumina, magnanimumregio haud ignara leonum Qiiincp recens primo partu foecunda Icxna Dat capita,hinc alios minuens ex ordine fatus Singula deperdit,quinto vt fterilefeat ab anno Nafcuntur veroinformes fine nominemaflTae Haud catuhinfacicmcarnis, primoc^ moueri Indociles ortut fexto quum denicp mcnfe Vix etiam prcl^s tollunt fc in corpora plantis At rnagis ardcnti fimul incaluere iuucnta, Venatu nemora cxercent,montesJ^ per altos Omnigenum formas agicant,&: monftra ferarum, Lyncascp,horribiIescp lupos,SphyngiscpFugacest AUernis igitur fumunt aUmenta dieb us :: :

Aut faturiinquartam ducunt kmnfa lucem r Sacpc muenta famcm rabidi folata iuuenca eft, Dum viridi in campo teneras dcpafcitur herbas, Auxiliumcp fugatrepidus qusefiuit arator, Ille rugit,furit ille animis,atc]p ore crepanti, Vnguc ferox, fternit nemora 5c virgulta refringit^. Tum magis at(pmagi's>quando fera prai^liacordi, ^ftuat: hic multa djtmens fe concitat ira Hic lateri &: veria tergo dat verbera cauda Ac rapido inftantem curfu defertur in hoftem. Verumybiiam vires minuit longacua fene(flus> Eluduntfcp fcrae curfu felluntc:]^ feqxientem, Triftior hinc morfus humana in corpora vertit Sanguine rorantcs, hinc altas circuit vrbes, Terribilemc^ viris infert fe ad ftrata viarum, Deprenfos'c]p rapit Iacerans/rangit(^, fremitc^, Ne mihi tum Liby vacuis contingat in aruis Errarc, & tali vcnientem occurrcre monftro» Nec tamen ille omncis irarum exufcitat ignes

Foeminco gcneri : nec humi dcicvfla retraftat Corporacontcmncns, &adhucquosturgida lacftant Vbera,m vacuam penitus trahat improbus aluum* Creditur &: miferis animos lenirc querelis, MuIceriaI!oqui}s,&:vincipoireprecando: Qua^ quum fumma feris animorumgloria furgat, Criftatas horrent volucres, ftrepitu^otarum, Et vifse mira quatiunt formidineflammac Illud &: ardcntum minuk dccora altalconum, In caput obicciu quoniam velammis iHse CompreiTf refident irse ftupefefta'9 corda»

O irl Hac Tpcctata tenus fului natura leoms lam fequor, incp alias hinc me rapit impetus oras*^ Pentapolis vaftoCretx fubicfla profundo Tcrra, Philenorum ad tumulos Mareotidcab vndt Sat medio: atq^ olli Catabathmos valhs ab ortu cft^ Qumcp (cdent illic vrbes ex ordinc rcdis Littoribus: maior^rerumc^ potita Cyrcnac eft* Haudprocul a pelago: frondecnamcparborchttus Exigua, populisc^ frequens &:graminc campus, A t pauld intcrior regio nega t afp era frond em, Etfontcs pecori at^ hcrbas prarbcrc reccntcs^ Atveluti vndofofparfseftant acquoreterra:, Sic aliqusc e vaftis cmcrgunt Infufx arcnis, Foecundsec:]^ folo & riuis manantibus orx^ Intima Syrtis habent Nafamoncs littora magnse, lllifas qiH farpc vadis deprendere fueti, Et fpoliarc ratcs, gentis fubiere triumphos Romulese, & iuftas pmderuntfanguinepoenas* Hinc procul interius longa in deferta recedunt Palmiferi Augylx: quorum porrecfla per agros Ducit in ^gyptum Mauris via trita profed:is» Hic etiam in medi^ s Pfylli monftrantur arenis Sub LicomedeIacu:quorum cxitialiaquondam Vipcreo generi fuerint,&: tuta venenis Corpora/atinnuptos longe Garamantasin Auftrum Arcet ab Au gyh>regio, oC deferta dierum

BifTcnum fpatia : hinc vafti fola prodita campi

VfiC^ fub j^gypti finem : quo tramite lato Circumfufa vagis tellus Ammonis arenis

Incolitur : tcda cxcifo fak condica furgunt : :

Qu20 Cuhit iEgvptum regio Marcotis. habemr M jrmaridis,illic(^ lacus denomme dida eft» Nunc age Nihacos fines.quibus ortus ab oris In mare procurrat fluuius, quse tempcret arua, A€cipe,& iSIthiopas medio fub Sole calentes jEchiopas, inter Tropicos furgentia Pontb Sidcra qui infpedant, &r qui fubcuntia Pontum Pharufi^cp, & GymneteSjimiscj Pcrorfi SubiecT:i Mauris, &:quimemOranturabamne Nigritae ,iEthiopasterrisquadju/dit Aphris r Stant &: Agriophagi, & riAuquibusoracanino: Omnibus hi5-defcm folo fabulofai^ tellus Adiacet auroram contra, &: Garamantas ad Ortum Diftinet opp0fitos,&: ftridentes Troglodytas Qya v-ari^ gentis fpecies, &: monftra feruntur, iEgipanes,Satyri,quorum9 in pedore vultus Blemmi|, Himantopodes, neciio infomnij Athlantesi Quicp oculis Cfi fama fidcm non vana fccuta eft) Qyattuor infignes auftrah in littoris ora Vcrum ide)D prseftare oculis & lumine quarto Credita gehs, quia perfpedo certiiTima figno Tela proeul iacit, & coii tcnto dcftinat arcuu AiCp omnis primum qqjc non cxpreffa parcntcm Forma refcrt Adtm, porro genus cSe fcrarum Cefctur,numcroclaros cfflans mons arduus ignes Imminet auftralipelago: regiot^ Agifimb^ ExuperatfinemCapricorni;&Gufpidcterrge

Exit in Antaraon, ac fpe bonsE ab omine dicflas Dcfinit ad caot^s longos : qua fle^flerc curfiij : ; : :

Sciret Erythracum pcnctrans Lufi tanus in xquor,

Et cinnamiferos audax acccderet Indos. > ^thiopum tcrrae cxtrcmi primi<^ Agifimbse

Afllirgunt lunae montcs : vndc orta flucnta Prxcipitant, fedccp lacu fc plurima condunt Stagnantis Nili in montis radicibus imis Tum fubcunt tcrras, ac mox enata refurgum E tcnebris, atrc(qp infurgerc vifus ab orco Aftapus in Boream medrjs lucflatur arcnis Interea largo deprenfas flummctcrras Acci'pit,innumcras &circumuoluituroras, Diuiditac fefcad Mcrocm,didu

X)oncc in ^gyptrfincs dck&vis ab alta Rupe Catarrhad^ dorfo procumbat,atindc Impetc fedato curfus infrenat aquarum Ac veluti feflb fpatfjs Elephantina fefe Exhibetjillcfinumediam dcprendit,&: vndis Coritinct,ac iuxta hnquens ad dextra Sycncni Littora,fuppoGtam Cancro pra^tcrfluit vrbem, Thebeurnip pctit longc placido asquore campum Qua ccntum flcterantquondam clarifljma portis M^nia,3<: immiti flruft^ Bufiride molcs Nunc vrbs paruaquidcm manet, at ditiffimaThcbe* Hic foflTa ad Coptupenetras: dehinc Mcmnonis olim* Regia t tum fluuium cxceptans Canis Infula longc

Dcuedum fequitur : cui protinus Herculis infltat Hadenus inculfi mcdiam Thebaidamontcs Pertingunt^rcgio hincputriplanifl3ma campo Incipit iEgypti,fluui) qua littorc dextro SuntCahirac^&Babylis vctcrcm fiipcrantia Thcb? Moenia^tam late vicos complexapatcntcs * Traianus Babylim mcdiam intcrlabicur amnis Niliacas Arabum tcrris cmifliis in vndas Oppofito in zcphyruni Nilimanctinclyta Memphis Littore/urgentes flammas imitata figura Pyrramidum,&: moles calo mirata minantcis* Extrcp?tofub finc auras fpirantia nullas Flunlinalabcntis Niliin diucrfarccedunt, Foelicic^p folum ditan t vndantia limo Tcmpore quo terras findit Canis ardor hianfcs, Liquaticpcadunt canis demontibusamnes Atcf ita feptcno fparguntur in asrquora fludL P :.

hmc^ adconoftri partcs tranitrgimiis Orbis Tergeniinas/ummascjpprbculcognouimusorast Apparcnt alicc diuerfa in partc mmores Occani extantcs liquido dc marmorc tcrrsc Namcp petens Indos poftquam Lufitana tnremis Soluit Vlysbona,&:gelidis data lintea Cauris : Principio portum Sandura fubitJnfula contra (^ac iacet Athlantem,&:leAiirima mellaminift^at» Hinc adit & cannx foeliccm melle Mederam Et fortunatas {eptem longo ordine terras,

Egregiascp omnes : fed quarum vertice montis Confpicuo cuncT:is TenerifFe cxcel fior ardet, Atcp alijs fecit non paruaCanarianomen. Mox;inue(fla (inum Dargin pctit xrea puppis, Infulalittoribus refidct qua proxima Dargin, Parua quidcm,at feflas quas munitiflRmanaues Inftaurat.c^put hinc Album quod in xquora prodit Cernitur:inde ilnum Scneg^ de fluminc dicflum Inuadlt/uperatq^ virens caput vnda carina, jSEthiopum (yluis fcmper frondentibus illo Littore confpedis :.contra iacet Infula Vifus

Difta boni,plurescp aliac:. paritercj virentes» At fluuius Senege mutato nomine Nigrim Quem perhibent,fpatia albentis vaftifllma campi iEthiopum primis dirimit viridantibus oris Vlterius rcgnum ac fluuij procul oftia:Gambra?,. Et caput apparet Sagres,tum vifafequuntur Fluminacp & cautes rubrum traxifle colorem, Gorgoties Hefperi^<:]p illinc ftant Inful^ in alto, mefgerio Cerati aducrf^,quo dcinde relido* :

Et Melli regnum,finu3ta(qp Iittora cernas,

Vf<^ bondc accedens Spei caput : vnde rcuerti' Sub medios Soles, curfumip inflederefenfim Incipiuntla-dnautx^Prafrumc^^relinquum Iriftantem pclago montem :tum regna Melindje» -Et TrogIodytas,obucrfa<^ littora adOrtum, Barbaricumip finum linquunt,atqp xquora Rubri Tranfmittunt pelagi : contra Calicutia tellus Excipit^huc curfu tandem defeAa carina Intrat odorataeportus emporia terrse» Spei aduerfa bonac capid Laurentia conftat Infula littoribus : fubieda Achiloa Melindac eft, Zaphara<:j,immenfis auri celebrata metallis r Andradida Arrabiam contra iacet : Organa Pti^lis Taprobane medijs refidens auftralior Indis Obi]citur,ftagnumgremioquse maxima Lebim Continet,vndeproculgemini iii diuerfa fluenteis Erumpunt amn€s,fabieda^p in arua fcruntur^ Intcrius medio in curfu ftat Solis ad Indos Infula,Ny mpharum viridi qux in marmore fedes Omnia vitales fpirantia conficit auras. Quin etiam Indorum de littoreCherfoneflus Aurea Gangetico ac Magno velut infula prodit InterfeptafinurMalachsequa Maximuslnfans Ifcnibus exafto vicflricia figna tyranno Impofuit^ritusip facros^atcj addiditarcem, Huicaliaeauftrah^pelagofuntlnfulseEoo : Exiguae.ac magna?,at^habitae mortalibus,&qu« Ueiitcvacarit^quarumnumerumfe Srnominafari : : :

DifFicilc eft, noUscp magis percurrere prseftat, Gentibus informem Anganiam,dites<^ zaphiris Celam{:p,Saylami^,&: purpureis Amethyftis, Sandahcis Necuram fyluis,Iauam(^ minorem, Maiorem4g,ambas piperifpksei:]^ feraces Hic Garyophylli Monochan,lcdliffima ditat Camphora Bornseam, celebrata Miriftica Bandae eft: Quid memorem Scoyram C quid quse borealior extar Infula Zipangri, rubrac ditiffima tellus MargaridWs C lucct regalibus aurea tedis Lamina, &-immiffi3largc prartenditur imbri. At non tam crebrx mcmorantur in ^quore terr^ Arctoi Oceani,quaRcx darc iura Britannus Angli^, Vualif,Cornuali^, Scoti^cp,

Dicitur : bas omncs produda Britanniain oras» Huic minor a zephyris. affiftit Hybernia longe Seuior,atc^ magisnautisincognitanoftris

Exigu^ has intercedunt Mona, Yeclis , & Andros; Quas fuper adBoream terdeng in gurgitc vafto

Orchades,intcr fcfpacijsfqualibus abfunt t Hinc alias Verigon longe fuper cminet omnes Maxima, ad exrremampergensqua nauitaThuIen Tciidit iter vdis gelidocg agitatur in alto A zephyrisThulcm propior Grolandiatellus Refpicit: huicingens fubiedla Bachallaos ora, Nondum exploratac pcnitus,{cdlittoread Auftrum Perpetuo inflexa?,longe in ^^ephyrumi^ reduvtXj Hinc |aboratoris tcllus ftatHibernica qontra Littora,in occafum Solis,qu2e maxima rurfui In zephyrum longc vcrtens, finuatur ad Auftrum t . ;

Atq^ illam oblungo veluti ftcta duda canali Orbealio abiungunt: populoruni plurimaterr*i&

Vis habet : & pras fc mitcs placidoscij^ fcrcntcs

Oftcntant vultus : at pinifer ora miniftrat

Natiibus ingcntes malos : hic prima Sicnchis lam Laboratoris noftris plaga cognita terras Mox &: Cyrtanciinucnti,& rationc vigcntes AfcalctsCjCxcmptas auium rutilantibtis alis Neclcrcqui pennas varii^ip intcxerc norunt: Eft ctiam Chalco rcgiOjfunt plurimaculti Aruafoli,nccnonhorrcntibusafpcradumis» Ac niueo ventos fupcrans mons vcrticc fumat: Hic lacus cft, falfis latc ftagnantibus vndis, Qua mcdi]s rcgalis aquis pulchcrrima vifu Stat Venctec cxcmpio fundataThcmiftitan vrbi» MctropoIis,fedes magni ditifrimarcgni* Rurfus ab Hifpana vcntis vrgentibus ora Infulx ad Occafum querantur in xquorc vafto ExpoiIt3e,Phoebo(:g viam duccntcfequamur Antipodum in patriam, Mundinouaregna rcperti: Vfqp per hefpcrios fincs fubcamus Eoos, Circuitu & dudofub tcrris vndi^curfu. Nam(5^ dcccm vcrfx in Zcphyrum funt littora contra Galleci^Caffiteridesrquamaximaplumbi

Vis albi nigri<:5p cauis cdudtur antris t Atcp hinc brumalcs rongcfulcantibus Altum

SolisinOccafuSjOccurritinxquorctcIlus ' Dcfrcada£,&:Crucis,& pulchcrrima Matinine, > Foemineis luftrata choris r tum ccrncrc curfu Haudalio cft Buehum^&fluminibus Guadalupcn^ : :

Quattuorirnguam, & Dm^ de noinine didlas, Ac Dominiuumqu^ a monteappellataFerato

Ardua : &: excclfis pantcr plaga montibushorret; Canibalis infeftc omnes: qui more ferarum Artubus humanis inhiant,& lintribus oras Circumcunt^prasdamcj^ hominum fedantur opJmam Corpora, dcccptas tam dira infania mcntes Abftuhtj ah domitae tandem itiafuefceregentes Incipiant notacjp Dcum pictate vcrcri, Hinc alijs fcatct Occanus circumfluus oris, iEgaciqualis terrisafpcrfaprofundi'^, Eft facicSjPardii]^ notis variantia terga, At Boreale magis dextra<^ fecantibus a^quor Infula in Occal um folio alTimilata figuram Caftane^ oceurrcns oculis Hifpanapropinquat Ingens,acgcminis nupcrregnata tyrannfs In mcdiotellus montcsCimpaugis in altos Erigitur,partescp ilhnc labuntiir in omnes Quatuor Arebfj,Somma[*^emiflafluenta, Atq^ Lachcn,Maibasc^Noti diffuGiS in oras^ Ncc vcro Hifpanis conccflerit infula terris Semina humo vegctarc^citosi]^ eflRinderc frucftus Addc g> hic fontem Gompcrta bituminis edit Pcnucircgio: cuius piccptomptior ufus

Rimofas linire ratcs : at Cynthius ardcns Depilata virum rebuskf ignatia gerendis Corpora,{ubnigro tingit ncc magna colorc*. Hinc Cuba progrcflis ingens apparuit vkra

I nfula : quam calidis fluujus perlabitur vndis»

. Necprocul vndanti (pumaut vi

Haeret in Occafum t magn^ qua moribus v:rbes CompoGtis,priua!C]p domus populic^ reguntur*. Hinc aliae atcp aliac tra

Defoedare manus vetitgc, caefi's(:]^ litare Virginibus,tandem coeleftia numina in vno Trina fide aprendcre, Cruciscppiamina fandsc, Mox Vrab^ finus in zephyru, Nortumt]^ profundS Spargitur, obfe^flo^qp nouidepretiditur Ifthmo Orbis,&: auftraltSuroc^arcetur ab Alt

Et latus obiccflant longe Borcalibus auris Excultum,populis(j frcquens,atq^ vrbibus omnc* Huius ad Auroram fandx Crucis angulus Aphrd» Hcfperiumi:^ Gcrast;ontra,&: caput afpicit atrum. Atcj hic prima fcdcns boreali Tambala tradu Plurima in Oceanum rcgio dc montibus vrgct Flumina,qucfs multo dulcis (apor immanct Alto Ac finus cft quo Margaridum conchilia cgcnis Gcntibusxquorca nonnulla lcgunturin ora. Hinc Curtana fcqucns producitur optima tellus In Zcphyrum,cuius placidae commcrtia gcntc» Noftra pctunt,vItrocg vocant in mania vcdos Excipiunt imbrcs folrjs & lignea palmac

Tccfla tcgunt frondcs t ipfi nudatagerentcs Corpora dclcdiis hinc vnionibus aptant

Multa'9 vifuntur fyluis animaliain altis, Et pidx volucrcs circum ncmora auialuftrant* Occiduos vltra ad fines dire(fla (ccundum LittoraChanchitisfcrtur mitiillma tellus» Quippe vbi nulla doli Ipccies aut noxia gcnti Ncc ftrucreinfidias animis ncc Ixdcrc norunt Atnon foemind tardat cuftodia fexus. Atcp eatorrcntiquanquam plaga fubdita Zong cft, Nulla tamcn torrct Solis violentia tcrras, At vcr perpctuum & tepidas finc fi-igore luccs Experiuntur,& afllduis proucntibus agri, Totai^ Goffipio cft nullo plaga foeta colcntc^ Vlterius contraZephyros pukherrimaTcmpc, Et riguo fpcdanda folo viridaria frondcnt

lllic cximie falix, at inhofpita tcUus, - Etpopuli : : :

Et populialtenus fugmntconlortjagentiSj Miflilibus(:]p arccnt peregnnam a littare claflem» At latus AurorXjPariamqp auftralibus auris Obiedam^ducflasi^ Draconis ad oftia terras, Innumerae celebrantintra &circum vndfcpgcnteSj Multai]^ Iittoreos contra lacet infula tradlus Hic bene compofitos artus,nudatac]^ membra Nil eiFerre palam pudet,aut geftare verentur Hic pladdas a(pe

Plurima concinnant/exui]^ ea cura virili eft«> Vlterius S uri nautis quefita Profundi Littoraluftrantur,gentes(5 &: nominaRegum Et Caxamalchas memorant prasdiuitis vrbem* Hinc etiam curfu ad Moluchas qontcndere terras InftituuntjCoelotf nt>tant noua fignafereno, Donec itt Eoos fines Cathayna<:]^ regna Orbe pererrato pelagoc]^ hifpana voluto* Dcueniat claflis^nec fit locus vndicp terris Exiguus,nec fit magno (parfa aequore tellus

Optima quam lateant patefadi nuntia coeli, Maieftas(:g Deiqua non audita Deorum» Quin globus at^ omnis deuexi machina Mundi Struda Dco mandante,Dei virtutis imago eft: Illc hominum fenfum exuperans,& dcbilc lumcn, Haud aperit fe(e nobis,ne<^ libera monftrat Ora^fcd in fpcculo vcluti & fub imaginc pr^bet Vifcndum interea,& miilta mercedc colendum Nos dikaaDeoquxfitatj fanguineproles, Qii^um c(xli ornatum alpicimus,volueptia(^ aftra. Etgemina xchercolabentialumina Mundfo, Anrerum tantarum opifex,genitor(^ latebit Omnipotcns C an non illum coluilTe iuuabic Qui Soli impartit raclios,qutlumina ccelo, Dat motus,retinctcp Polos,at(^ influit aftris

Ac fi quis iacflo florentcm feminecampum Infcquitur,gaudetfcp tuens vt pabula furgant^ Vt Isctac fegcteSjVt fc noua fuggcrat arbos, Et defcda fua pubcfcat vinca fronde, Quiq^ vicc Autumni capitur,fpecicfep locorum, An fpirare Dcum campis non norit in illis C Ac notum 9i!tcrno non illum ardcbit amorc C Vmbrantcm fyluas,frugcsc]p per arua fcrcntera Etcormptamodis animantcm femina miris* Si vcro thalami SC dilecftae gaudia prolis Pcrtcntant,iuuat in gremiolangucfccre amatx Coniugis,&: caftosfobolis produccrcfrudu^* At bonaJseticiamt^ tori,florcm'q^ iuuentae, Qu^eq^ animi optatx dotcs,quac gloria forma* cft, animos,fcnfum'q^ miniftrat, 1 pfc dcdit : Deus ipfc Quxqp fuos ^quant obiedaiuuantiarcnfus* Ac ficaraadco.fiquem peritura morantur,^, cxpers, llle quidem pcnitus diuini Luminis Inualida obfufas concoepit mentc tcnebras, Si hon setcrnum pulchri<^ bonii]^ Parcntera Pr^tulcrit^gratisi:^^ animis vcncratus anubit»

Pinis :

Ecquis in Aonio dcfcffus vertice fcdit, Ecquis Caftalias arridushaufit aquas r Nulla quics rcparat frados his rupibus artus r Scdatanhelantcm Lympha nec illa fitim At pius humanos miferans lcuat ipfe laborcs Chriftus>t9etcrno pedora fontc rigat.

a i1

AVGVSTiE VINDELICO rum Philippus Vlhardus excu^ debat* Anno M. D. XLVIIL