DOCSLIB.ORG

Świętokrzyskie Nr 18 (22) Świętokrzyskie Nr 18 (22)

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Świętokrzyskie Nr 18 (22) Świętokrzyskie Nr 18 (22) Świętokrzyskie nr 18 (22) Świętokrzyskie Świętokrzyskie nr 18 (22) Środowisko » Dziedzictwo kulturowe » Edukacja regionalna ISSN 1895-2895 XI-XII XI-XII 2016 r. więcej niż biblioteka http://sbc.wbp.kielce.pl . Henryk Sienkiewicz znany i nieznany www.wirtualnyparnas.blogspot.com . Ulica Sienkiewicza www.wbp.kielce.pl dołącz do nas na Facebooku . O sienkiewiczowskich Kresach . Początki Bibliotek Publicznych . Pierwszy fotograf kielecki Pocztówki z kolekcji Pocztówki z kolekcji Jacka Szczepaniaka Jacka Szczepaniaka W numerze: Henryk Sienkiewicz – pisarz, społecznik, patriota. Źródła popularności w Polsce i za granicą 3 Sienkiewicz na miarę czasu. Rozważania rocznicowe 16 Sienkiewiczowskie Tusculum. Historia i pamięć w nowoczesnych czasach 31 Jana hr. Tyszkiewicza ,,Listy z podróży do Zanzibaru 1891 r.” 40 Ilustracje malarzy polskich do dzieł Henryka Sienkiewicza 45 Strzelcy w Oblęgorku 50 Przy ulicy Sienkiewicza 55 Kresy. Śladami bohaterów Trylogii Henryka Sienkiewicza 66 Henryk Sienkiewicz w kolekcjonerstwie 86 Henryk Sienkiewicz na dawnej pocztówce z kolekcji Jacka Szczepaniaka 97 Początki Bibliotek Publicznych 101 Wspomnienia z pracy bibliotecznej w latach: 1913-1958 105 Franciszek Kostrzewski 110 Działalność konspiracyjna kieleckiego harcerstwa w czasie II wojny światowej 114 Kadzielnia 129 Świat A.D. 1931/1932 (cz.2) 144 Myśliwy to człowiek który „…błąka się po lasach, kniejach, polach, bagnach” 151 Nieznane grodzisko w okolicach Łagowa 158 Założenie obronne na górze Zamczysko koło Widełek 162 Wspomnienie o Zofii Korzeńskiej 166 Na okładce: grafika z pocztówek Jacka Szczepaniaka Wydawca 25-033 Kielce ul. ks. P. Ściegiennego 13 Tel. 41 344 70 74 fax: 41 344 59 21 [email protected] Dyrektor: Andrzej Dąbrowski www.wbp.kielce.pl Redakcja i korekta Andrzej Dąbrowski Jerzy Osiecki Skład Mariusz Stec Nakład 550 egz. Druk Drukarnia Jawist 25-512 Kielce, ul. Warszawska 209, tel. 41 332 24 83 © Copyright by WBP im. W. Gombrowicza w Kielcach ISSN 1895-2895 1 Hetman polskich serc Kończy się rok 2016, który ustanowiony był w naszym kraju rokiem Henryka Sienkiewicza. Obchody setnej rocznicy śmierci wielkiego Pisarza były dobrą okazją do nowych przemyśleń na temat takich pojęć, jak tożsamość narodowa, honor i patriotyzm we wciąż zmieniającym się świecie. W Kielcach odbyła się ogólnopolska trzydniowa konferencja naukowa na temat twórczości autora Trylogii, w Oblęgorku zapre- zentowano wystawę rękopisów pisarza, a w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im. Witolda Gombrowicza – ekspozycję zatytułowaną „Ilustracje malarzy polskich do dzieł Henryka Sienkiewicza”. Rok 1916 był w dziejach polskiego narodu szczególny. Trwała wojna, w której liczba ludzkich strat do- chodziła już do kilku milionów, a lada chwila przewrócić się miały trony zaborców Polski. Jak każda – woj- na okrutna, o której Sienkiewicz napisał: Wojna – zła matka. Własne dzieci jako Saturn pożera, a których nie pożre, to poobgryza jak pies kości [Ogniem i mieczem]. Jednak ta okrutna światowa wojna przyniesie wkrótce Polakom niepodległe państwo. W 1916 r. zakomunikowane zostaną niemiecko-austriackie obiet- nice o utworzeniu Królestwa Polskiego na obszarach wydartych Rosji. To jedynie zalążek, lecz także dobry początek. Sam Sienkiewicz, który nie krył swojej germanofobii, zaczął przychylniej i z nadzieją spoglądać na boje, u boku Niemiec i Austro-Węgier, legionowych brygad, skoro w maju tego roku przyjął w Vevey od wysłanników Naczelnego Komitetu Narodowego strzelecką odznakę, tzw. „Parasol”. 16 listopada 1916 r. świat obiegła tragiczna wiadomość o Jego śmierci. Krakowski tygodnik „Nowo- ści Ilustrowane”, który drugi już rok przekazywał obszerne doniesienia z ogarniętej wojną Europy, pisał: Na przełomie dziejów, gdy nad ziemią polską, usianą mogiłami i zgliszczami, wśród potopu wojny, jakiej nie widziała jeszcze ziemia, zajaśniał świt niepodległej Polski – odszedł właśnie jeden z najlepszych i najge- nialniejszych Jej synów – Ten, co potęgą swego słowa „krzepił serca” w chwilach zwątpienia i blaskiem swego geniuszu wiódł naród w mrokach niewoli ku lepszej przyszłości... I dalej: …Twórczości Sienkiewicza nie można oceniać tylko miarą wartości literackiej… Jego „Trylogia” była więcej niż dziełem literackiem – była czynem narodowym, który jak meteor zajaśniał wśród nocy okre- su popowstaniowego. Jego twórczość, to potęga, która podbijała wszystkich – i wielkich i maluczkich, a każ- dy, czyje ucho choć na chwilę wsłuchało się w mowę Jego czarodziejskich słów, stawał się ich niewolnikiem… I stąd płynie to wielkie znaczenie Sienkiewicza dla Polski… Bo hetmanił On nie tylko w literaturze polskiej, ale był przede wszystkiem hetmanem serc polskich... Bogatsi o sto lat doświadczeń, w pełni akceptujemy cytowane tu słowa, nowe dodadzą autorzy arty- kułów niniejszego, osiemnastego numeru naszego pisma, które w większej części dedykujemy pamięci Henryka Sienkiewicza w stulecie Jego śmierci. Świętokrzyskie odtąd wychodzić będzie w nowej, jak nam się wydaje – atrakcyjniejszej szacie i mniej- szym formacie, z pełnym wykorzystaniem kolorów. Kończymy siódmy rok spotkań z naszymi Czytelnikami. W Wigilię Świąt Bożego Narodzenia 2016 r. życzymy Państwu radości, zdrowia i rodzinnego ciepła. Redakcja 2 Pałac w Oblęgorku. „Tygodnik Ilustrowany”, 1902, nr 27 Henryk Sienkiewicz – pisarz, społecznik, patriota. Źródła popularności w Polsce i za granicą Agnieszka Kukla-Rycąbel, Anna Nogaj Popularność Henryk Sienkiewicz był jednym z niewielu polskich pisarzy, którzy już za życia osiągnęli sławę o zasięgu światowym, stali się legendą. Wszędzie gdzie się pojawił, budził powszechne zainteresowanie. Wciąż spotykał się z wyrazami uwielbienia i podziwu. O poczytności dzieł pisarza świadczą ciągłe ich wznowienia w olbrzymich nakładach. Zgod- nie z danymi podanymi przez Stanisława Siekierskiego w latach 1945-2003 utwory Henryka Sienkiewicza wznowiono 837 razy w łącznym nakładzie 35.431.000 egzemplarzy. Drugie miej- sce zajął Adam Mickiewicz, którego dzieła wznawiane były 540 razy. Na początku większość 3 powieści pisarza ukazywała się w odcinkach na ła- mach prasy, dopiero później pojawiały się wydania książkowe. Czytelnicy z niecierpliwością czekali na kolejny numer czasopisma, aby móc przeczytać dalszy fragment utworu. Sytuację tę opisał Stefan Żeromski w swoim „Dzienniku”, gdzie pod datą 9 października 1888 roku wspomniał o tym, iż na poczcie w Staszowie duża grupa ludzi czekała z niecierpliwością na nadejście „Słowa”, w którym drukowany był Potop: Ci ludzie czekali tam parę godzin, oderwawszy się od pracy, aby usłyszeć dal- szy ciąg powieści1. Podobnie było w Sandomierzu: Sam widziałem w Sandomierskiem, jak wszyscy, tacy nawet, którzy nic nigdy nie czytają, dobijali się o Potop. Książki kursują, rozbiegają się błyska- wicznie, Niebywałe, niesłychane powodzenie. Sien- Henryk Sienkiewicz według portretu Kazimierza Pochwalsk- iego. „Tygodnik Ilustrowany”, 1900, nr 10. kiewicz zrobił dużo, bardzo dużo. Niech imię jego będzie pochwalone…2 Pisarz stał się klasykiem światowym, swoje wypowiedzi publikował w prasie francuskiej, niemieckiej i angielskiej. Jego dzieła tłumaczono na wiele języków, przez co zyskał sławę na ca- łym świecie – wśród zwykłych ludzi, ale też i wybitnych osób, znanych pisarzy. Mark Twain wypowiadał się o nim w superlatywach: Jestem w nim zakochany. Mam młode serce w starym ciele, a gdy czytam jego znakomite epopeje, wciąż mi bije serce z zachwytem.3 Zarówno w Polsce, jak i za granicą osiągał największe liczby nakładów oraz wypożyczeń w bi- bliotekach. Co ciekawe, nawet w Rosji wyprzedził pod tym względem Lwa Tołstoja (do 1917 roku odnotowano w Rosji 500 publikacji przekładów książek autorstwa Sienkiewicza, jeszcze za ży- cia pisarza drukowano 12 razy utwory zebrane). Noblista pełnił też ważną rolę w życiu kultu- ralnym Stanów Zjednoczonych. Jego nazwisko było wymieniane obok takich osobistości jak: Ignacy Paderewski czy Helena Modrzejewska. Amerykański krytyk literacki – Karol Genung założył klub Sienkiewicza, w którym czytano i komentowano dzieła naszego powieściopisarza. O atrakcyjności prozy Sienkiewicza świadczą na pewno liczne adaptacje filmowe i teatralne. Quo vadis nakręcono już w 1910 roku, kiedy sztuka filmowa dopiero zaczynała się rozwijać. Autor przemawiał też do wyobraźni wybitnych malarzy, jego dzieła stały się inspiracją między innymi dla Juliusza Kossaka, Józefa Chełmońskiego, czy Jana Styki. 1 S. Zabierowski, Niektóre źródła popularności „Trylogii” Sienkiewicza, Kraków 1970, s. 5. 2 Tamże. 3 Z. Korba, Dlaczego Henryk Sienkiewicz wielkim Polakiem był. http://zbigniewkorba.blogspot.com/2012/12/dlaczego-henryk-sien- kiewicz-wielkim.html, dostęp : 21 grudnia 2016 r. 4 Quo vadis na scenie teatru w Wodewilu. „Tygodnik Ilustrowany”, 1900, nr 34. Z popularnością Sienkiewicza wiąże się wiele ciekawych i zaskakujących historii. Czytając jego biografię, można natrafić na epizod związany z kieszonkowcem, który ukradł pisarzowi portfel. Gdy tylko zorientował się, iż jest on własnością wielkiego mistrza pióra, zwrócił go razem z przepraszającym listem. Zabawną anegdotę dotyczącą powodzenia odczytów nowel, w jakich brał udział Sienkiewicz, opisał Bolesław Prus na łamach „Kuriera Warszawskiego” w kronice z 21 lutego 1880 roku p.t. „Co p. Sienkiewicz wyrabia z piękniejszą połową Warszawy”: Każda z dam przechodząc ulicą po- sądzała każdego wyższego i przystojnego mężczyznę o to, że jest Sienkiewiczem. Po pierwszym zaś odczycie jego mieliśmy prawdziwe zaburzenie w mieście. Nigdzie w minionym kwartale nie zgubiono tylu serc i nie zamieniono tylu par kaloszy co na wieczorach, na których bywał
Load more

Recommended publications
  • HENRYK SIENKIEWICZ WIELKI POWIESCIOPISARZ I OBYWATEL
    WYDAWNICTWO IMIENIA M. BRZEZIŃSKIEGO =iiiiiiiiiłii«iiiiiiiiiHiiiiiiiiiłiiaiiiiimiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifitiłiiii«iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitHiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiaiii»= HENRYK SIENKIEWICZ WIELKI POWIESCIOPISARZ i OBYWATEL OPRACOWAŁ STANISŁAW PIOŁUNNOYSZEWSKI. WYDRNIE DRUGIE. □O WA R S Z AWA „KSIĘGARNIA POLSKA” TOW. POLSKIEJ MACIERZY SZKOLNEJ. 1924. *• ^ t r \ 'WMt ■ * fe ■ i ^ >/'- ' . /* _ WYDAWNICTWO IMIENIA M. BRZEZIŃSKIEGO. HENRYK SIENKIEWICZ WIELKI POW1EŚCIOPISARZ i OBYWATEL OPRACOWAŁ STANISŁAW PIOŁUN-NOYSZEWSKI. WYDANIE DRUGIE. WA R S Z AWA „KSIĘGARNIA POLSKA” TO W. POLSKIEJ MACIERZY SZKOLNEJ. 1924. £ mm MPUN T < Drak. A rt K. Kopytowskl i $-ka, Warszawa, Nowy-Śwlat 47. ZASŁUGI HENRYKA SIENKIEWICZA I JEGO ZNACZENIE DLA NARODU. Chyba niema dziś w Polsce człowieka, któryby nie sły­ szał o Henryku Sienkiewiczu. Sławne to przecież nazwisko, sławne nietylko w naszej ojczyźnie, ale i w całym świecie, gdzie tylko żyją narody oświecone. Henryk Sienkiewicz, który 15 listopada 1916 roku zszedł z tego świata, był lekarzem naszej smutnej i znękanej duszy narodowej, naszą chlubą i naszą chwałą. Jego piękne, pełne miłości rodaków i ziemi ojczystej księgi zbłądziły już odda- wna pod strzechy wieśniacze, a więc tam, gdzie pragnął wi­ dzieć swe dzieła niezapomniany wieszcz nasz, poeta Adam Mickiewicz. W czemże leży zasługa Henryka Sienkiewicza dla kraju, dla nas wszystkich razem i dla każdego zosobna? kim był ten człowiek? — ciśnie się na usta pytanie. Odpowiedź na to nie łatwa. Jeśli powiemy, że był on wielkim powieściopisarzem, że wydał i napisał wiele pięknych książek, które czyta się z przyjemnością i zainteresowaniem, to tłumaczenie takie będzie powierzchowne i zupełnie niewystarczające. Aby bowiem zasługi jego ocenić, należy wiedzieć, c o . pisał, jakie mu pragnienia i ideały w pracy tej przyświecały do czego dążył i co zdziałał, W ten dopiero sposób ujrzy-' my, jak w blasku jasnego słońca, wielką duszę tego człowieka Sienkiewicz pisać i działać począł u nas przed laty pięćdziesięciu, a więc w dobie bardzo smutnej.
    [Show full text]
  • The Image and the Figure. Our Lady of Częstochowa in Polish Culture And
    ANNA NIEDŹWIEDŹ THE IMAGE AND THE FIGURE Our Lady of Częstochowa in Polish Culture and Popular Religion jagiellonian u n ív e r s ít y p r e s s This book is a changed and abbreviated edition of the original Polish version: Anna Niedźwiedź, Obraz i postać. Znaczenia wizerunku Matki Boskiej Częstochowskiej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego The book was reviewed by Ewa Nowina-Sroczyńska The publication of the book has been financed from funds donated by Katherine P. Kubala, funds of the Faculty of History Jagiellonian University, and funds of the Institute of Ethnology and Cultural Anthropology Jagiellonian University TRANSLATED Anna Niedźwiedź Guy Torr PROOFREADING AND EDITING OF ENGLISH TEXT Meredith Volker COVER DESIGN Łukasz Dąbrowski © Copyright by Anna Niedźwiedź & Jagiellonian University Press First edition, Kraków 2010 All rights reserved No part of this book may be reproduced, translated, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, microfilming, recording, or otherwise, without written permission from the Publisher. ISBN 978-83-233-2900-8 I w ydaw nictw o] UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO www.wuj.pl Jagiellonian University Press Editorial Offices: Michałowskiego St. 9/2, 31-126 Kraków Phone: + 48 12 631 18 80, + 48 12 631 18 82, Fax: + 48 12 631 18 83 Distribution: Phone: + 48 12 631 01 97, Fax: + 48 12 631 01 98 Cell Phone: + 48 506 006 674, e-mail: [email protected] Bank: PEKAO SA, IBAN PL80 1240 4722 1111 0000 4856 3325 To Kathy Kubala, who taught me that real friendship can cross borders.
    [Show full text]
  • Pan Wołodyjowski – Henryk Sienkiewicz
    Henryk Sienkiewicz Pan Wołodyjowski Spis treści Wstęp .......................................................................................................................................... 4 Rozdział I ..................................................................................................................................... 4 Rozdział II ................................................................................................................................... 11 Rozdział III .................................................................................................................................. 14 Rozdział IV .................................................................................................................................. 20 Rozdział V ................................................................................................................................... 24 Rozdział VI .................................................................................................................................. 34 Rozdział VII ................................................................................................................................. 44 Rozdział VIII ................................................................................................................................ 53 Rozdział IX .................................................................................................................................. 59 Rozdział X ..................................................................................................................................
    [Show full text]
  • Sienkiewicz Ponowoczesny
    Sienkiewicz ponowoczesny Sienkiewicz ponowoczesny pod redakcją Bartłomieja Szleszyńskiego i Magdaleny Rudkowskiej Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2019 Recenzenci prof.dr hab. Tadeusz Budrewicz dr hab. Wacław Forajter redakcja i korekta Beata Bińko projekt okładki Paweł Ryżko Projekt typograficzny i skład Maria Narewska (TEKSTura) Publikacja sfinansowana z grantu Narodowego Projektu Rozwoju Humanistyki Sienkiewicz ponowoczesny – laboratorium cyfrowe, nr rejestracyjny 2aH 15 0195 83 ISBN 978-83-66076-50-1 Spis treści OD REDAKTORÓW, Słowo wstępne 7 Na pograniczu męskości GRAŻYNA BORKOWSKA, Sienkiewiczowski teatr okrucieństwa 15 MAGDALENA RUDKOWSKA, Heroizm. Sienkiewiczowskie (in)wersje 41 DAWID MARIA OSIŃSKI, Składnia uczucia. Kobiety i mężczyźni, kobiecość i męskość w twórczości Henryka Sienkiewicza 61 Doświadczenie granicy. Czytanie biografii i miejsc BARTŁOMIEJ SZLESZYŃSKI, Henryk Sienkiewicz: przestrzeń i biografia. Od Ameryki do Afryki 101 AGNIESZKA BĄBEL, Self-made man. Eksperyment amerykański Henryka Sienkiewicza 135 KONRAD NICIŃSKI, Sienkiewicz na amerykańskich kresach – tworzywo Trylogii? 165 ALEKSANDRA WÓJTOWICZ, Miasto paradoksów, czyli o Warszawie w felietonach Henryka Sienkiewicza 201 Sienkiewicz i (nie)widzialne PIOTR KUBKOWSKI, Żywe obrazy Sienkiewicza. Przyczynek 239 IWONA KURZ, Wspólnota obrazów. Sienkiewicz na ekranie 271 IGOR PIOTROWSKI, „To wielki polski patriota i zasługuje na uhonorowanie”. Pomniki i inne upamiętnienia Henryka Sienkiewicza w przestrzeni publicznej 303 Polityka i wiara. W kręgu Sienkiewiczowskiej teologii
    [Show full text]
  • Title: Ciała Sienkiewicza : Studia O Płci I Przemocy Author: Ryszard
    Title: Ciała Sienkiewicza : studia o płci i przemocy Author: Ryszard Koziołek Citation style: Koziołek Ryszard. (2015). Ciała Sienkiewicza : studia o płci i przemocy. Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego NR 3399 Wydawnie III KATOWICE 2015 Redaktor serii Historia Literatury Polskiej Marek Piechota Recenzent Grażyna Borkowska Publikacja będzie dostępna – po wyczerpaniu nakładu – także w wersji internetowej: Śląska Biblioteka Cyfrowa www.sbc.org.pl Spis treści Objaśnienia skrótów . 7 Jasienkiewicz . 9 1. Projekt . 9 2. Rozchwianie . 23 3. Tylko artysta . 38 4. Dopowiadanie Sienkiewicza . 50 Miejsca po ojcach . 58 1. Puste znaczenie . 58 2. We władzy performatywów . 69 3. Syn, który się waha . 81 4. „i”? . 97 Płeć idei . 109 1. Alegoria straty . 109 2. Czy Sarmatki mają ciała? . 122 3. „Trzeba świat zaludniać!” . 132 4. We mgle . 154 5. Płeć idei . 162 Eros w żałobie . 168 6 Spis treści Śmiech Zagłoby . 208 1. „Nieznajomy człowiek z bezczelną twarzą warchoła i opoja” . 208 2. Stary Don Juan . 218 3. „– Nikt się nie śmieje! Nikt się nie śmieje!” . 228 4. „I klnąc, odmawia pacierz lub dwa w trwodze” . 240 5. Kontrnarrator . 248 Popisy przemocy . 258 1. Tekst w afekcie . 258 2. Pismo przemocy . 273 3. Czytanie rany . 287 4. Praca zabijania . 303 5. Folga . 315 6. „Budowniczy lustra” . 327 Krzepa . 340 1. Wrogowie życia . 340 2. Choroba na Francję . 352 3. Muskuły myślenia . 372 4. O potrzebie Trylogii dla życia nowoczesnego . 380 5. Niewczesny suplement (heraklitejski) . 394 6. Słabnąca ręka . 402 Indeks osobowy . 416 Objaśnienia skrótów D – Henryk Sienkiewicz, Dzieła, wyd. zbiorowe pod red. J. Krzyżanowskiego, t. 1–60, Warszawa 1948–1955. BD – Bez dogmatu, oprac.
    [Show full text]
  • Comparisons and Discourses.Pdf
    COMPARISONS AND DISCOURSES ESSAYS ON COMPARATIVE LITERATURE AND THEORY 2 BOGUSŁAW BAKUŁA COMPARISONS AND DISCOURSES ESSAYS ON COMPARATIVE LITERATURE AND THEORY Edited by Emilia Kledzik _____________________________ Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne POZNAŃ 2017 PRACE INSTYTUTU FILOLOGII POLSKIEJ UNIWERSYTETU IM. ADAMA MICKIEWICZA Publication series of the Library of “Porównania. A journal on comparative literature and interdisciplinary studies”, Vol. VII Comparisons and Discourses. Essays on Comparative Literature and Theory Reviever: Dr Jakub Lipski Kazimierz Wielki University, Bydgoszcz Edited by: Emilia Kledzik Translated by: Marcin Tereszewski, Marcin Turski Copyeditor: Katarzyna Kołodziejczyk Cover design: Andrzej Komendziński Typesetting: Agata Strykowska Preparation and editorial editing, translating into English 20 texts published in the journal “Porównania” in Polish – type of task: creating of English-language versions of published publications. Funded on the basis of the agreement 501/P-DUN/2016 from the funds of the Mini- stry of Science and Higher Education for the spread of science. Financing proposal preparation: Dobrochna Dabert © Copyright by Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, 2017 ISBN: 978-83-65666-32-1 Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne” ul. Fredry 10, 61-701 Poznań, Poland tel. 61 829 45 90 CONTENTS EMILIA KLEDZIK Comparisons and Discourses. Introduction .......................................... 7 PART ONE. THE CULTURE OF POSTCOLONIAL SITUATION DOROTA KOŁODZIEJCZYK Where Is a Place
    [Show full text]
  • Położenie Litwy W Czasach „Potopu”. Prawda I Fikcja Literacka
    PRACE NAUKOWE Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie Zeszyty Historyczne 2017, t. XVI, s. 133 –148 http://dx.doi.org/10.16926/zh.2017.16.10 Andrzej STROYNOWSKI Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie Położenie Litwy w czasach „p otopu ”. Prawda i fikcja literacka W setną rocznicę śmierci Henryka Sinkiewicza nie sposób pominąć jego d o- konań w dziedzinie popularyzacji historii w najszerszych kręgach społeczeństwa polskiego. Jej efekty przejawiały się w niewątpliwym zafascynowaniu l osami głównych bohaterów, owocującym niebywałą popularnością imienia A ndrzeja Kmicica, chorążego orszańskiego 1. Dla miłośników Potopu nieistotny był fakt, że powinien był nosić imię Samuela, bohatera walk z Iwanem Chowańskim, chociaż dopiero pod Połonką 28 VI 1660 roku 2. Nie jest jednak moim celem przedstawianie biografii bohaterów Sienkiewiczowskiego Potopu , chociaż może mieć to sens, skoro prawdzie historycznej w tej powieści poświęcono nieporó w- nanie mniej miejsca niż zawartej w Ogniem i mieczem 3. Zachęca to jednak do bliższego zapoznania się z rzeczywistością historyczną w Potopie Henryka Sienkiewicza. Tu jednak pragnę ograniczyć się do zaprezentowania sytuacji p o- 1 Ten urząd mógł wskazywać na próbę przekazania przez Henryka Sienkiewicza informacji o l o- sie 30 000 r odzin, które zbiegły z terenów zajętych przez wojska moskiewskie w 1654, L. K u- bala, Wojna moskiewska r. 1654 –1655. Studia historyczne. Seria trzecia , Kraków 1910, s. 237. 2 A. Rachuba, Konfederacja Kmicicowska i Związek Braterski wojska litewskiego w latach 1660 –1663 , Warszawa 1989; T. Wasilewski, Kmicic Samuel , [w:] Polski słownik biograficzny [dalej: PSB ], t. 13, s. 81; idem, Wyprawy wojenne pułkownika Samuela Kmicica, chorążego o r- sza ńskiego w latach 1659 –1665 , „Mówią Wieki” 1973, nr 10, s.
    [Show full text]
  • Wrocławski Teatr Współczesny Im. E. Wiercińskiego We Wrocławiu Dyrektor Naczelny I Artystyczny – Krystyna Meissner
    Wrocławski Teatr Współczesny im. E. Wiercińskiego we Wrocławiu Dyrektor Naczelny i Artystyczny – Krystyna Meissner KASPAR , Petera Handke przekład – Jacek St. Buras reżyseria, scenografia i opracowanie muzyczne – Barbara Wysocka kostiumy – Julia Kornacka Występują : Szymon Czacki Marta Malikowska – Szymkiewicz Tomasz Cymerman Maciek Prusak Premiera - marzec 2009 czas trwania spektaklu – 1 godz. 22 min. 10 maja, godz. 20.30, Magazyn, przedstawienie konkursowe Teatr Rozmaitości w Warszawie Dyrektor Naczelny i Artystyczny – Grzegorz Jarzyna MIĘDZY NAMI DOBRZE JEST , Doroty Masłowskiej reżyseria – Grzegorz Jarzyna scenografia – Magdalena Maciejewska opracowanie muzyczne – Piotr Domiński, Grzegorz Jarzyna kostiumy – Magdalena Musiał reżyseria światła - Jacqueline Sobiszewski wideo: Cukierek&Pani K. Występują : Osowiała Staruszka na Wózku Inwalidzkim – Danuta Szaflarska Edyta – Roma Gąsiorowska Bożena – Maria Maj Halina – Magdalena Kuta Prezenterka – Agnieszka Podsiadlik Mała Metalowa Dziewczynka – Aleksandra Popławska Monika – Katarzyna Warnke Aktor – Rafał Maćkowiak Mężczyzna – Adam Woronowicz (głos z radia) – Lech Łotocki Premiera - 26 marzec 2009, Berlin Premiera polska 5 kwietnia 2009 TR Warszawa czas trwania spektaklu – 1h 40 min ( bez przerwy) 8 maja, godz. 19.00 Duża Scena, przedstawienie konkursowe Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi Dyrektor Naczelny – Wojciech Nowicki Dyrektor Artystyczny – Waldemar Zawodziński WEDŁUG AGAFII , na podstawie „Ożenku” Mikołaja Gogola adaptacja, reżyseria i scenografia – Agata Duda – Gracz muzyka – Jakub
    [Show full text]
  • Lviv Spruces up for Visiting Dignitaries Central European Leaders
    INSIDE:• Crimean Tatars demonstrate in Symferopol — page 3. • Reaction to settlement of “The Ugly Face of Freedom” case — page 8. • New film depicts Kozak war against Poland — centerfold. Published by the Ukrainian National Association Inc., a fraternal non-profit association Vol. LXVII HE KRAINIANNo. 21 THE UKRAINIAN WEEKLY SUNDAY, MAY 23, 1999 EEKLY$1.25/$2 in Ukraine T UCentral European leaders meetW at summit in Lviv Lviv spruces up for visiting dignitaries by Roman Woronowycz Kyiv Press Bureau LVIV – The nine European presi- dents who came to Lviv to attend the Summit of Central European Presidents saw a city that had finally restored some of its heralded splendor. Although the summit caused inconveniences for the residents of Lviv, they were satisfied that their city had hosted the international event held May 14-15. “Lviv has never looked this beauti- ful, at least not to those living there today,” wrote Vasyl Basiv in a com- mentary on the summit in the Lviv- based weekly newspaper Ukrainskyi Shliakh on May 13. City officials hope that, in light of the successful summit, the more than 1,000 European bureaucrats and 350 journalists who attended will carry the news of the beauty and friendliness of the city back to their countries, which in turn could generate new business interest and investments in Lviv. Last year the city invested a great deal of energy and funding into prepa- Efrem Lukatsky rations for the meeting. Lviv city At the Central European summit in Lviv: (from left) Presidents Milan Kucan of Slovenia, Roman Herzog of Germany, authorities spent 13 million hrv (about Arpad Goncz of Hungary, Alexander Kwasniewski of Poland, Emil Constantinescu of Romania, Leonid Kuchma of $5 million U.S.), along with another 7 Ukraine and Thomas Klestil of Austria pass by an honor guard.
    [Show full text]
  • Koziołek Ryszard. (2010). Ciała Sienkiewicza : Studia O Płci I Przemocy
    Title: Ciała Sienkiewicza : studia o płci i przemocy Author: Ryszard Koziołek Citation style: Koziołek Ryszard. (2010). Ciała Sienkiewicza : studia o płci i przemocy. Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego NR 2821 Redaktor serii Historia Literatury Polskiej Marek Piechota Recenzent Grażyna Borkowska Publikacja będzie dostępna – po wyczerpaniu nakładu – także w wersji internetowej: Śląska Biblioteka Cyfrowa www.sbc.org.pl Spis treści Objaśnienia skrótów . 7 Jasienkiewicz . 9 1. Projekt . 9 2. Rozchwianie . 23 3. Tylko artysta . 38 4. Dopowiadanie Sienkiewicza . 50 Miejsca po ojcach . 58 1. Puste znaczenie . 58 2. We władzy performatywów . 69 3. Syn, który się waha . 81 4. „i”? . 97 Płeć idei . 109 1. Alegoria straty . 109 2. Czy Sarmatki mają ciała? . 122 3. „Trzeba świat zaludniać!” . 132 4. We mgle . 154 5. Płeć idei . 162 Eros w żałobie . 168 6 Spis treści Śmiech Zagłoby . 208 1. „Nieznajomy człowiek z bezczelną twarzą warchoła i opoja” . 208 2. Stary Don Juan . 218 3. „– Nikt się nie śmieje! Nikt się nie śmieje!” . 228 4. „I klnąc, odmawia pacierz lub dwa w trwodze” . 240 5. Kontrnarrator . 248 Popisy przemocy . 258 1. Tekst w afekcie . 258 2. Pismo przemocy . 273 3. Czytanie rany . 287 4. Praca zabijania . 303 5. Folga . 315 6. „Budowniczy lustra” . 327 Krzepa . 340 1. Wrogowie życia . 340 2. Choroba na Francję . 352 3. Muskuły myślenia . 372 4. O potrzebie Trylogii dla życia nowoczesnego . 380 5. Niewczesny suplement (heraklitejski) . 394 6. Słabnąca ręka . 402 Indeks osobowy . 416 Objaśnienia skrótów D – Henryk Sienkiewicz, Dzieła, wyd. zbiorowe pod red. J. Krzyżanowskiego, t. 1–60, Warszawa 1948–1955. BD – Bez dogmatu, oprac. T. Bujnicki, BN I 301, Wrocław 2002.
    [Show full text]
  • {PDF EPUB} the Deluge by Henryk Sienkiewicz the Deluge, Vol
    Read Ebook {PDF EPUB} The Deluge by Henryk Sienkiewicz The Deluge, Vol. II. (of 2) An Historical Novel of Poland, Sweden, and Russia. By: Henryk Sienkiewicz (1846-1916) The war with cannon was no bar to negotiations, which the fathers determined to use at every opportunity. They wished to delude the enemy and procrastinate till aid came, or at least severe winter. But Miller did not cease to believe that the monks wished merely to extort the best terms. In the evening, therefore, after that cannonading, he sent Colonel Kuklinovski again with a summons to surrender. The prior showed Kuklinovski the safeguard of the king, which closed his mouth at once. But Miller had a later command of the king to occupy Boleslav, Vyelunie, Kjepits, and Chenstohova. "Take this order to them," said he to Kuklinovski; "for I think that they will lack means of evasion when it is shown them." But he was deceived. The prior answered: "If the command includes Chenstohova, let the general occupy the place with good fortune. He may be sure that the cloister will make no opposition; but Chenstohova is not Yasna Gora, of which no mention is made in the order." When Miller heard this answer he saw that he had to deal with diplomats more adroit than himself; reasons were just what he lacked, and there remained only cannon. A truce lasted through the night. The Swedes worked with vigor at making better trenches; and on Yasna Gora they looked for the damages of the previous day, and saw with astonishment that there were none.
    [Show full text]
  • Magazyn 312 03 HD 010.Pdf
    11 - : ' EX LI B RIS B. CERKWIEWICZ_& i r * f. HENRYK SIENKIEWICZ OBRAZ TWÓRCZOŚCI UŁOŻYŁ, POPRZEDZIŁ WSTĘPEM ORAZ UZUPEŁNIŁ ŻYCIORYSEM, BIBLJOGRAFJĄ I PRZYPISAMI KAZIMIERZ CZACHOWSKI r NAKŁAD GEBETHNERA I WOLFFA WARSZAWA ZASTRZEGA SIĘ PRAWA UKŁADU I OPRACOWANIA. PRZEDRUK I PRZEKŁAD ODDZIELNYCH ARTYKUŁÓW DOZWOLONY WYŁĄCZNIE PO UPRZEDNIEM POROZU­ MIENIU Z WŁAŚCIWYMI AUTORAMI I WYDAWCAMI. KRAKÓW — DĄUK W. L. ANCZYCA I SPÓŁKI ' 1931 ...nad talent jego i genjusz, nad artyzm i język wylatywała jego miłość. Miłość była mistrzynią jego umiejętności. Miłość rządziła jej ustrojem i była natchnieniem intuicji wielkiego artysty; była miarą i wagą czułą, na której odważał zasługi i winy przeszło­ ści; była wzrokiem i źrenicą, która przez groby i gruzy posiewy życia wypatrzeć umiała; była troskliwą zbieraczką spuścizny przeszłości; kształcicielką praw ducha narodu, która dochowała i przetworzyła to wszystko, co daje historji narodu niespożytość, a życiu jego «nieskazitelność». Polska, zaklęta jego piórem, wyszła z osłon przeszłości, z po­ piołów i gruzów taka żywotna, że żyć, czuć, działać poczęła w ser­ cach dzisiejszych pokoleń i krwią się stała krwi naszej i duszą naszej duszy. X. Józef Teodorowicz, Arcybiskup. («Wobec ideałów Sienkiewicza». Kraków 1917, str. 9). ...Żal całego narodu, żal szczery i głęboki otoczył jego mo­ giłę. żałuje go Korona, jak długa i szeroka, jednego z najlepszych swych synów, jakich przez wieki wydała. Żałuje go Litwa święta, którą na nowo po wielkich Litwinach w całej ozdobie i bujnej przeszłości ukazał. Żałuje go Chełmszczyzna, której był najpil­ niejszym nauczycielem wytrwania i gorliwym obrońcą. Płacze po nim ziemia poznańska niemem łkaniem Jurandowem i krwa- wemi jego łzami. Opłakują go ziemie śląskie, które głęboko mi­ łował i ze wszech sił wspierał w ich narodowej pracy.
    [Show full text]