Punime të Kuvendit Legjislatura e 18-të Viti 2012, nr. 3 Përgatiti për botim Drejtoria e Shërbimit të Botimeve Parlamentare PUNIME TË KUVENDIT Seancat plenare
Viti 2012
3
Botim i Kuvendit Tiranë, 2012 REPUBLIKA E SHQIPËRISË Punime të Kuvendit Seancat plenare LEGJISLATURA E 18-të Sesioni i gjashtë
E e enjte, 07.06.2012 Drejton seancën Kryetarja e Kuvendit, Seanca e paradites, ora 10:50 zonja Jozefina Topalli (Çoba)
Rendi i ditës: Sipas nenit 80, pika 2 e Kushtetutës “Anëtarit të Këshillit të Ministrave i jepet fjala sa herë që e 1. Miratimi i procesverbalit të seancës plenare kërkon”. të datës 31.05. 2012. Pas përfundimit të diskutimeve: 2. Miratimi i programit të punës së Kuvendit për (në emër të Grupit Parlamentar të LSI-së, z. periudhën 11 qershor - 31 korrik 2012. Lefter Koka, kryetar grupi) 3. Miratimi i kalendarit 3-javor të punimeve për (në emër të Grupit Parlamentar të PS-së, z. periudhën 11-28 qershor 2012. Gramoz Ruçi, kryetar grupi) 4. Projektligj “Për një ndryshim në ligjin nr. 8734, (në emër të Grupit parlamentar të PD-së, z. Astrit datë 01.02.2001 “Për garantimin e sigurisë së Patozi, kryetar grupi) punës, të pajisjeve dhe të instalimeve elektrike”, të • Koha e votimit ndryshuar”. 5. Projektligj “Për disa ndryshime dhe shtesa • Shprehet Komisioni për Veprimtaritë në ligjin nr. 9917, datë 19.05.2008 ”Për parandalimin Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin (përgjegjës) e pastrimit të parave dhe financimit të terrorizimit” • relator: Aurel Bylykbashi të ndryshuar”. • Shprehet Komisioni për Çështjet Ligjore, • Shprehet Komisioni për Ekonominë dhe Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut (dhënie Financat (përgjegjës) mendimi) • relator: Sherefedin Shehu • relator: Ilir Bano • Shprehet Komisioni për Çështjet Ligjore, • Pyetje Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut (dhënie • Diskutime mendimi) • Koha e debatit • relator: Ylli Lama
5 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
• Shprehet Komisioni për Sigurinë Kombëtare Kalojmë te projektligji “Për një ndryshim në ligjin (dhënie mendimi) nr. 8734, datë 01.02.2001 “Për garantimin e sigurisë • relator: Gjokë Uldedaj së punës, të pajisjeve dhe të instalimeve elektrike”, • Shprehet Komisioni për Integrimin Europian të ndryshuar”. (dhënie mendimi) Para se të marrin fjalën përfaqësuesit e • relator: Gerti Bogdani komisioneve parlamentare, ju vë në dijeni se janë • Pyetje regjistruar për të diskutuar për projektligjin “Për • Diskutime parandalimin e pastrimit të parave”, deputetët: Arben • Koha e debatit Malaj, Ilir Bejtja, Ermonela Felaj, Gazmir Bizhga, Sipas nenit 80, pika 2 e Kushtetutës “Anëtarit Taulant Balla, Florion Mima, Mesila Doda, Paulina të Këshillit të Ministrave i jepet fjala sa herë që e Hoti, Ridvan Bode; për projektrezolutën “Për kërkon”. vlerësimin e veprimtarisë së Bankës së Shqipërisë Pas përfundimit të diskutimeve: për vitin 2011”, do të diskutojnë deputetët: Arben (në emër të Grupit Parlamentar të LSI-së, z. Malaj, Arben Ahmetaj, Edison Konomi, Ervin Koçi, Lefter Koka, kryetar grupi) Erion Braçe, Mimi Kodheli, Selami Xhepa, (në emër të Grupit Parlamentar të PS-së, z. Sherefedin Shehu, Ledina Aliolli, Sybi Hida, Gjokë Gramoz Ruçi, kryetar grupi) Uldedaj, Edmond Spaho dhe për çështje jashtë (në emër të Grupit Parlamentar të PD-së, z. Astrit rendit të ditës do të diskutojnë deputetët: Fatmir Patozi, kryetar grupi) Toçi, Gazmir Bizhga, Ilir Bejtja, Asllan Dogjani dhe • Koha e votimit Eltar Deda. 6. Projektrezolutë “Për vlerësimin e veprimtarisë Atëherë, duke u rikthyer te projektligji “Për një së Bankës së Shqipërisë për vitin 2011”. ndryshim në ligjin nr. 8734, datë 01.02.2001 “Për • I pranishëm Guvernatori i Bankës së garantimin e sigurisë së punës, të pajisjeve dhe të Shqipërisë. instalimeve elektrike”, të ndryshuar”. kalojmë në • Shprehet Komisioni për Ekonominë dhe shprehjen në emër të komisioneve parlamentare. Financat. Në emër të Komisionit për Veprimtarinë • Relator: Selami Xhepa Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin, zoti Aurel • Koha e debatit Bylykbashi, urdhëroni! • Pas përfundimit të diskutimeve: (Relatori i Komisionit për Veprimtarinë (në emër të Grupit Parlamentar të LSI-së, z. Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin shprehet dakord.) Lefter Koka, kryetar grupi) Faleminderit! (në emër të Grupit Parlamentar të PS-së, z. Në emër të Komisionit për Çështjet Ligjore, Gramoz Ruçi, kryetar grupi) Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut, zoti (në emër të Grupit Parlamentar të PD-së, z. Astrit Bano, urdhëroni! Patozi, kryetar grupi) (Relatori i Komisionit për Çështjet Ligjore, • Koha e votimit Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut 7. Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës shprehet dakord.) (60’). Faleminderit! Ka pyetje? Nuk ka. Ka diskutime? Nuk ka. Jozefina Topalli – Mirëdita! Hapim seancën. Kalojmë në shprehjen e grupeve parlamentare. (Lexon rendin e ditës.) Në emër të Grupit Parlamentar të LSI-së? Të nderuar zotërinj deputetë, (Kryetari i Grupit Parlamentar të LSI-së shprehet Ju vë në dijeni se para seancës plenare është dakord.) mbledhur Konferenca e Kryetarëve, e cila ka miratuar Faleminderit! me konsensus programin dhe kalendarin. Në emër të Grupit Parlamentar të PS-së? Fillojmë me pikën e parë të rendit të ditës, (Kryetari i Grupit Parlamentar të PS-së shprehet miratimi i procesverbalit të seancës së datës dakord.) 31.05.2012. Në emër të Grupit Parlamentar të PD-së? A jeni dakord me procesverbalin? (Kryetari i Grupit Parlamentar të PD-së shprehet Faleminderit! dakord.) Miratohet. Faleminderit!
6 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Kalojmë te projektligji “Për disa ndryshime dhe konventës së Këshillit të Europës për pastrimin, shtesa në ligjin nr. 9917, datë 19.05.2008 ”Për kërkimin, kapjen dhe konfiskimin e produkteve të parandalimin e pastrimit të parave dhe financimit të krimit dhe për financimin e terrorizmit. terrorizimit” të ndryshuar”. Ky projektligj pasqyron rekomandimet dhe Në emër të Komisionit të Ekonomisë, zoti mendimin e ekspertëve të KE-së, të cilat konsistojnë Sherefedin Shehu, urdhëroni! në: Sherefedin Shehu – Në këtë projektligj janë saktësimin e përkufizimeve të parashikuara në bërë disa ndryshime të rëndësishme, ndër të cilat nenin 2 të ligjit ekzistues, vigjilenca e duhur, llogari dua të përmend rregullimin e vigjilencës së zgjeruar. tranzitore dhe organizime të tjera; Ky rregullim ka të bëjë me procesin e analizës dhe uljen e vlerës së raportimit të transaksioneve në të kujdesit që duhet të kenë të gjitha subjektet, të para fizike, nga 150 mijë në 100 mijë lekë; cilat përfshihen në transaksione monetare. janë parashikuar shtesa dhe ndryshime në nenin Po kështu, një ndryshim tjetër është edhe 9 mbi shërbimet bankare, transaksionet komplekse përfshirja në personat, të cilët duhet t’i nënshtrohen dhe të pazakonta, apo bankat guaskë, të cilat ose të jenë pjesë e procesit të vigjilencës, edhe e përmbushin rekomandimin 18; personave të ekspozuar politikisht. specifikimin e subjekteve, të cilat kanë detyrim Në këtë ligj bëhen edhe rregullimet përkatëse për ushtrimin e vigjilencës për disa kategori sipas të cilave do të mbikëqyren edhe këto lloj subjektesh. transaksionesh. Komisioni e miratoi projektligjin në parim, nen Këto ndryshime u kanë dhënë përgjigje të plotë për nen dhe në tërësi, gjithashtu u shpreh dakord të gjitha problemeve të ngritura në raportin e Këshillit për kalimin e tij për votim në seancë plenare. të Europës, por, njëkohësisht e sjellin këtë ligj në Gjatë shqyrtimit të projektligjit nën për nen përputhje të plotë me standardet e Bashkimit komisioni, në aspektin e teknikës legjislative, Europian. paraqet edhe disa amendamente për nenet: 1, 15, Edhe në komision ky ligj u votua në mënyrë 16 dhe 18 të projektligjit. unanime, kështu që besoj se të njëjtën votë do të Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Lama! marrë edhe në seancë. Në emër të Komisionit për Sigurinë Kombëtare, Faleminderit! zoti Uldedaj, urdhëroni! (Drejtimin e seancës e ka marrë zoti Ardjan (Relatori Gjokë Uldedaj shprehet dakord.) Turku.) Në emër të Komisionit për Integrimit, zoti Ardjan Turku – Faleminderit! Bogdani, urdhëroni! Në emër të Komisionit për Çështjet Ligjore, (Relatori Gerti Bogdani shprehet dakord.) Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut, për Ka pyetje? Nuk ka. dhënie mendimi, zoti Ylli Lama, urdhëroni! Atëherë, nga maxhoranca janë regjistruar për Ylli Lama – Faleminderit, zoti drejtues i diskutim për këtë projektligj deputetët: Mima, Doda, seancës! Hoti, Bode; nga PS-ja, zotërinjtë: Malaj, Bejtja, Komisioni për Çështjet Ligjore, Administratën Felaj, Bizhga, Balla. Publike dhe të Drejtat e Njeriut në mbledhjen e datës Atëherë, zoti Malaj, urdhëroni! 5 qershor shqyrtoi projektligjin “Për disa ndryshime Arben Malaj – Të nderuar kolegë, dhe shtesa në ligjin nr. 9917, datë 19.05.2008 “Për Ka disa ligje për të cilat jo vetëm miratimi, por parandalimin e pastrimit të parave dhe financimit të sidomos implementimi i tyre ka rëndësi të terrorizmit”, të ndryshuar “, propozuar nga Këshilli i jashtëzakonshme. Ministrave. Lufta për parandalimin e pastrimit të parave dhe Gjatë prezantimit të projektligjit, përfaqësuesit parandalimit të financimit të terrorizmit, sa vjen dhe e Drejtorisë së Përgjithshme të Parandalimit dhe të bëhet më kritike. Pastrimit të Parave u shprehën se ky projektligj vjen Nëse flasim fillimisht për parandalimin e si nevojë për të pasqyruar dhe reflektuar financimit të terrorizmit, dëshmitë tronditëse janë rekomandimet e Komitetit të Manival-it të Këshillit të përditshme. të Europës për Shqipërinë, si dhe të disa Terrorizmi po vret mijëra vetë në disa nga vendet rekomandimeve të tjera, të nxjerra nga konferenca më problematike të botës. Sa herë që efikasiteti i e palëve të KE-së, të dala nga implementimi i luftës kundër terrorizmit rritet, aq herë tentohet prej
7 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
terroristëve që të ketë akte makabre në vende të tregues të matshëm, dhe vetëm kështu ne mund të ndryshme të botës. jemi më efikas në luftën kundër këtyre fenomeneve, Ngjarjet e 11 shtatorit në Shtetet e Bashkuara Pastrimi i parave në ekonominë e vendit tonë, të Amerikës, krimet në metronë e Londrës dhe në impaktet negative mbi ekonominë, përvoja e vendeve Spanjë, viktimat e pafajshme në Irak dhe në që e kanë toleruar këtë fenomen, është negative. Afganistan, janë dëshmi të qarta për Ato janë vende me mungesë stabiliteti politik, janë domosdoshmërinë e pjesëmarrjes në aleancat vende ku është dëmtuar më rëndë biznesi, kanë kundër terrorizmit, ku një rëndësi të veçantë, veç kriza të përsëritura, janë vende pa siguri për biznes, aleancës ushtarake, ka bashkëpunimi efektiv për dhe varfëria është në rritje. parandalimin e financimit të tyre. Vendi ynë nuk është dhe nuk duhet të jetë Le të flasim vetëm për një shifër. Sipas asnjëherë një vend tolerues, dhe aq më pak mikpritës studimeve, sot në botë pastrohet dy deri në pesë ndaj investimeve që vijnë nga para gri apo të zeza. për qind e asaj që ekonomia globale prodhon, e cila Biznesi do të ketë një konkurrencë abuzive dhe do shkon nga 1,5 deri 3 trilion dollarë në vit. të dëmtohet rëndë. Paratë kriminale kanë norma të Ky bashkëpunim bëhet më efektiv kur larta fitimi edhe pse kullojnë gjak, ndaj ato tentojnë legjislacioni ynë përshtatet sa më mirë me të blejnë shpejt dhe sado shtrenjtë pasuri të legjislacionin ndërkombëtar, kur rritet shpejtësia e patundshme, biznese ekonomike; ato bëhen akoma informacionit, kur rritet veprimi parandalues dhe më të rrezikshme kur synojnë të blejnë politikën; bllokues, pra kur kemi një implementim sa më të ato tentojnë t’i korruptojnë dhe t’i nënshtrojnë disa mirë të ligjit. politikanë, në nivel vendor dhe qendror, për të rritur Një rëndësi të jashtëzakonshme ka pushtetin e tyre ekonomik, i cili në vende me bashkëpunimi me vendet e tjera dhe organizatat institucione të dobëta, arrihet më lehtë dhe më ndërkombëtare të specializuara në luftën kundër shpejt dhe në përmasa fitimprurëse më të mëdha financimit të terrorizmit dhe kundër pastrimit të pikërisht, kur blihen struktura kundër krimit të parave. Krijimi i një stafi sa më profesional, sa më organizuar, apo ndikimi i tyre në politikë rritet. mirë i trajnuar, por dhe sa më i mbrojtur nga Fillimisht ato synojnë të korruptojnë nivele të rotacionet politike, kushtëzon ndjeshëm efikasitetin caktuara të strukturave të luftës kundër krimit dhe e tyre. tentojnë të ngjiten gjithnjë e më lart në korruptimin Bashkëpunimi në luftën kundër pastrimit të e strukturave shtetërore. parave duhet konsideruar realisht një prioritet Ky shqetësim, i paraqitur në mënyrë të kombëtar, një prioritet për të cilin duhet të ketë një drejtpërdrejtë, gjendet në raportin e Departamentit vëmendje të veçantë nga të gjitha institucionet të Shtetit për vitin 2011 specifikisht edhe për riskun përkatëse dhe një përgjegjësi maksimale të tyre për që ka në vendin tonë. të qenë sa më efektiv. Lufta kundër pastrimit të parave duhet të mbajë Ndaj, shqetësimi i opozitës për konstatimet e parasysh rrënjën e këtyre parave. Ato vijnë nga tregtia fundit të Departamentit të Shtetit në Amerikë, për e drogës dhe përdoruesit e tyre po rriten ndjeshëm. konkluzionet e dhëna nga një studim i hollësishëm Ky shqetësim është edhe për vendin tonë. Ato vijnë i Fondit Monetar Ndërkombëtar mbi risqet e pastrimit nga trafikimi i vajzave, pavarësisht nga cili vend i të parasë në ekonominë shqiptare dhe konkluzionet origjinës ato janë dhe kryesisht janë nga vendet e e arritura në konferencën e fundit kundër pastrimit varfra. Ato vijnë nga shitja e armëve duke ushqyer të parave dhe financimit të terrorizmit në Moskë, konfliktet e përgjakshme dhe duke ushqyer duhet të gjejnë reflektimin e qeverisë për të rritur terrorizmin. efikasitetin e luftës kundër pastrimit të parave dhe Këto janë arsyet që kërkojnë të kemi një kundër financimit të terrorizmit, dhe jo sulmet legjislacion sa më të mirë, sa më të shpejtë. Dhe partiake mbi opozitën, siç ndodhi dhe me propozimin hapi i parë i domosdoshëm është krijimi i e fundit për moratoriumin e skafeve. legjislacionit, por ai rezulton i pamjaftueshëm. Edhe në raportet ndërkombëtare të vitit 2011 Kërkohen struktura të specializuara, të kualifikuara, Shqipëria klasifikohet si një vend shqetësues për të mbështetura me sistem karriere profesionale, me trafikimin dhe pastrimin e parave. Ky konkluzion nuk sistem shpërblimi dhe me një sistem të mbrojtjes duhet kundërshtuar, por duhet mbështetur me sa më mirë nga korruptimi i tyre. strategji konkrete, me objektiva konkrete, me Ndaj, në diskutimin e këtij ligji shqetësimi im
8 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
bazuar dhe në raportet e fundit të institucioneve të nr. 9917, datë 19.05.2008, “Për parandalimin e pastrimit specializuara, siç është Moneyval-i apo Task Forca të parave dhe financimit të terrorizimit”, i cili i është për krimet financiare është që të suportojmë rritjen paraqitur për miratim Kuvendit të Shqipërisë, është e efikasitetit në parandalimin e pastrimit të parave hartuar nga një grup pune me ekspertë të Ministrisë dhe parandalimin e financimit të terrorizmit. së Drejtësisë, Ministrisë së Financave, Prokurorisë Ligji duhet të jetë sa më i thjeshtë dhe sa më i së Përgjithshme, Bankës së Shqipërisë, Drejtorisë qartë. Strukturat përkatëse nuk duhet të kenë së Përgjithshme të Policisë së Shtetit dhe Drejtorisë mbivendosje apo probleme koordinimi. Parandalimi së Përgjithshme të Parandalimit të Pastrimit të Parave. kërkon sensibilitet maksimal të opinionit publik; Ky proces, i cili është kryer nën drejtimin e kërkon trajnim dhe ritrajnim të çdo subjekti që ky DPPPP-së, është mbështetur gjerësisht në ligj e detyron të jetë pjesë e sistemit të raportimit; rekomandimet e bëra në raportet për Shqipërinë një raportim që duhet të jetë sa më i shpejtë, sa më të publikuara nga Komiteti MONEYVAL dhe i qartë, por dhe pa tendenca në këtë luftë kundër Konferenca e Palëve e Këshillit të Europës, në pastrimit të parave dhe terrorizmit. eksperiencën e Këshillit të Europës në fushën e Një element tjetër është që rrethi i subjekteve implementimit të rekomandimeve të Grupit të sa vjen dhe rritet. Edhe propozimi aktual e ka shtuar Posaçëm të Veprimit Financiar (Finandal Action numrin e subjekteve që duhet të raportojnë në luftën Task Force), si dhe praktikat më të mira të njësive të kundër pastrimit të parave. inteligjencës financiare në nivel ndërkombëtar. Elementi i dytë është se shuma e raportimit sa Ndryshimet e propozuara kanë të bëjnë me vjen dhe ulet, për t’u mbrojtur nga copëzimi i përmbushjen e një sërë rekomandimeve të FATF- pagesave financiare, qoftë në sistemin e pastrimit së dhe më konkretisht ato prekin: të parave, qoftë në sistemin e financimit të - Rekomandimin 5: “Vigjilenca e duhur ndaj terrorizmit. Në këtë aspekt, ligji kërkon një klientit”, për plotësimin e kritereve esenciale të të parapërgatitje të mirë që të ketë një implementim cilit është propozuar të bëhen ndryshime në nenet të suksesshëm. Të gjitha këto elemente duhen parë 4, 7, 8, 9 të ligjit ekzistues, si dhe të shtohet me kujdes që të mos nxisin keqpërdorimin e neni 4/1. Ndryshimet synojnë të përmirësojnë më strukturave të luftës kundër parasë në krijimin e një tej procedurat që zbatohen nga subjektet e ligjit pushteti abuziv, për të goditur apo favorizuar në bazë të parandalimit të pastrimit të parave dhe financimit interferencash biznesi apo interferencash politike. të terrorizmit në funksion të identifikimit të klientit Këto struktura duhen parandaluar që të mos dhe pronarit përfitues; përcaktimit të strukturës korruptohen, fenomen i cili konstatohet edhe në së pronësisë të personave juridike; natyrën e vendet shumë më të konsoliduara se Shqipëria. Këto marrëdhënieve të biznesit; ruajtjen dhe struktura nuk duhet të kenë presione korruptive nga përditësimin e dokumentacionit; kategorizimin e pushteti i tyre i paqartë, nga një pushtet në rritje klientit sipas nivelit të rrezikut; monitorimin e apo nga kompetenca në rritje për të vendosur gjoba, transaksioneve të larta dhe komplekse, si dhe ndalimin të cilat në disa raste shkojnë nga 500 mijë lekë deri e hapjes së llogarive anonime. në 5 milionë lekë. Detyrimet e vigjilencës së duhur kërkohet të Të gjitha këto të marra së bashku mund të zbatohen nga subjektet edhe për klientët ndihmojnë që Shqipëria në raportet e viteve të ekzistues dhe në pamundësi të përmbushjes së ardhshme jo vetëm të mos jetë një vend shqetësues tyre si masë parandaluese, kërkohet të mos për pastrimin e parave, por të jetë një vend model fillohet marrëdhënia e biznesit me klientin apo në luftën kundër financimit të terrorizmit dhe kundër ndërprerja e saj, në ato raste kur ajo ka filluar. pastrimit të parave kriminale në ekonominë e vendit Rekomandimin 7, tonë. “Bankat Korrespondente”, qëllimi i të cilit është Faleminderit! rritja e nivelit të transparencës dhe eficiencës së Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Malaj! bankave që operojnë në Republikën e Shqipërisë Zoti Mima, urdhëroni! në vendosjen e marrëdhënieve korrespondente me Florion Mima – Faleminderit! bankat e huaja. I nderuar drejtues i seancës, Në këtë kontekst në nenin 8 të projektligjit Të nderuar kolegë deputetë, është reflektuar kriteri esencial 7.5 për rastet kur Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin marrëdhënia korrespondente përfshin llogaritë
9 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
transitore të klientëve. përcaktojnë në mënyrë të detajuar nivelin e masave Rekomandimin 8, që aplikohen për shkeljet e konstatuara nga “Teknologjitë e reja dhe transaksionet pa inspektimet e subjekteve. praninë fizike të klientit”, i cili synon rritjen nga Gjatë diskutimeve në Komisionin e Ekonomisë subjektet e ligjit të nivelit parandalues të abuzimit e Financës, të gjithë deputetet pjesëmarrës, përfshi të zhvillimeve të reja teknologjike, për qëllime të ata të opozitës, diskutuan me përgjegjësi dhe me pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit, si profesionalizëm lidhur me zgjerimin e përkufizimit të dhe sigurimin e pranisë fizike të klientit për fillimin “personave të ekspozuar politikisht”, në rrethin e të e marrëdhënies së biznesit. Në këtë kuadër në nenin cilëve shtohen edhe personat që kanë lidhje gjaku, 5 të projektligjit janë reflektuar kriteret esenciale 8.1 por edhe ata të cilët asociohen me këta persona. dhe 8.2. Debati më i madh u bë pikërisht lidhur me këtë Rekomandimin 9, definicion, pra personat që janë closed associates me “Mbështetja te palët e treta”, një tjetër “personat e ekspozuar politikisht”. Ndoshta termi nuk rekomandim i rëndësishëm i FATF-së, i cili ka është përkthyer në mënyrën më të përkryer e efekt parandalues, që nga ana e grupit të punës ndoshta shqipja jonë nuk e ka një fjalë të vetme është përfshirë në pikën 3 të nenit 5 të projektligjit, që të përmbledhë të gjitha konotacionet që sipas të cilit: “Masat e vigjilencës së duhur duhet bashkëshoqërojnë termin anglo-sakson “të të zbatohen nga vetë subjektet e këtij ligji dhe asociuar”. mbështetja në palë të treta nuk është e lejuar”. Gjithsesi, nëse meraku ka të bëjë me trupën Rekomandimin 18, ekzistuese ligjvënëse dhe shoqërimet herë të pastra, “Bankat Guaskë/Shell”, për të cilin në nenin herë të mjegullta e disa herë edhe të zeza të saj 8 të projektligjit janë reflektuar kriteret esenciale me personazhe të llumta të botës së krimit e 18.2 dhe 18.3, me qëllim mbrojtjen e mëtejshme trafiqeve, kujtoj që Konferenca e Kryetarëve ka të sistemit bankar nga rreziqet një mision të papërmbushur, atë të futjes me e pastrimit të parave dhe financimit të urgjence në kalendarin e punimeve të Kuvendit të terrorizmit që bankat guackë paraqesin në nivel ligjit “Për heqjen e imunitetit të të zgjedhurve të ndërkombëtar. popullit”, por edhe të shërbëtoreve të popullit në Në ndryshimet e propozuara përfshihen dhe sektorin gjyqësor. përkufizime të reja të tilla si ato të “llogarive Ne themi se jemi gati, tashmë edhe opozita ka tranzitore”, “organizime ligjore”, “vigjilencës së filluar të artikulojë se edhe ajo mund të jetë gati. Le ta duhur”. Ndërkohë që ka shtesa riformulime për heqim pra atë, tani, këtu, krahas miratimit të “personat e ekspozuar politikisht”, “instrumente projektligjit për luftën kundër pastrimit të parave e të negociueshme të mbajtësit” dhe “pronar financimit të terrorizmit. përfitues”. Do të ishte në nderin e këtij parlamenti nëse Për të përmbushur rekomandimet e lëna nga sot, por nëse teknikisht kjo nuk është e mundur, Konferenca e Palëve të Këshillit të Europës për ndoshta në seancën e ardhshme, të implementimin e Konventës së Varshavës, miratojë heqjen e asaj parzmoreje turpi që na specifikisht për implementimin e nenit 7, pika 2/c bën të ndryshëm nga populli që na ka zgjedhur. është shtuar germa 1 e nenit 22 dhe për zbatimin Le të japim shembullin se nuk kemi frikë si e nenit 46, pika 9 e konventës, është shtuar neni për ato që bëjmë vetë, ashtu edhe për bëmat e 22/1. familjarëve tanë, por edhe të atyre që rrinë me ne, që Në kuadrin e ndryshimeve që u janë bërë në shoqërizohen me ne, apo që bëjnë edhe muajin shkurt të këtij viti, standardeve ndërkombëtare sikur janë miqtë tanë. Le ta lëmë njësinë e të FATF-së, propozohet që DPPPP-ja të specializuar për luftën kundër pastrimit të parave, bashkëpunojë dhe të koordinojë punën me por edhe policinë, prokurorinë dhe çdo institucionet e tjera në vend për rishikimin periodik trup tjetër të ngarkuar nga ligji të hulumtojë, të të sistemit për luftën kundër pastrimit të parave vëzhgojë, por edhe të hetojë për ne, pa pasur nevojë dhe financimit të terrorizmit. të marrë leje për këtë. Në mënyrë që të sigurohet efektiviteti Ne e kemi seriozisht, madje shumë seriozisht. mbikëqyrës i DPPPP-së, janë bërë ndryshime Nëse edhe ju jeni po ashtu seriozë, le t’i japim fund edhe në nenin 27 “Masat administrative”, të cilat ligjërisht, qoftë me amendim të ligjit për imunitetet
10 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
e privilegjet apo edhe të Kushtetutës, ekzistencës është deklaruar këtu, prej rreth 480 milionë së një mbrojtjeje të pandershme e paranojake, të dollarësh, të cilat as nuk duken, tregon për një cilës një kostum të vjetër e të grisur nuk kemi dëshire situatë të tillë, ku janë bashkëpunëtore jo vetëm t’ia veshim më. strukturat shtetërore, që i kanë certifikuar ato, por Shqipëria sot është një vend krejtësisht tjetër edhe ata që përfitojnë direkt nga ky korrupsion. nga sa ishte disa vite më parë. Mafia po ndihet Afera e fundit me Albpetrolin është një gjithnjë e më e kërcënuar për të investuar e për të institucionalizim i këtij korrupsioni dhe favorizim i shpëlarë paratë e pista në Shqipëri dhe këtë e pastrimit të parave të pista në kurriz të qytetarëve tregojnë kronikat e pothuaj të përditshme për shqiptarë. konfiskime apartamentesh, llogarish bankare, Transparency International e rendit Shqipërinë impiantesh midis vendeve lider të globit për korrupsion dhe i jep sportive, vilash e makinash luksoze. vendin e parë në rajon. Banka Botërore “Të bësh Raporti i fundit i vitit 2011 flet për 500 mijë euro, biznes” në Shqipërinë e Kryeministrit e vlerëson me 10 milionë lekë dhe 350 mijë dollarë të sekuestruara notë maksimale negative, me notën 5, për sa i përket vetëm nga DPPP-ja, ndërsa shuma të bllokuara riskut. janë rreth 900 mijë euro, 23 milionë lekë dhe 800 Informaliteti në sistemin financiar shqiptar mijë dollarë. tregohet qartë edhe në gjendjen e mjeruar dhe shumë Për të ardhur te projektligji në fjalë, bazuar në të lartë të riskut të financimit të bizneseve shqiptare, punën e bërë për reflektimin e rekomandimeve të i cili ka arritur në një certifikim prej 21% të kredive sipërpërmendura, si edhe në pasqyrimin e me probleme dhe mbi 11% të kredive me risk eksperiencës ndërkombëtare në fushën e absolut, që rrezikohen të mos kthehen më. parandalimit të pastrimit të parave dhe financimit Katastrofa e pronave tregon për interesa direkte të terrorizmit, gjykoj se miratimi i këtyre të segmenteve të pushtetit në pastrimin e parave ndryshimeve nga Kuvendi i Shqipërisë do të ndikojë në vend. Kjo sjellje nuk është aspak e çuditshme, në rritjen e nivelit të luftës ndaj pastrimit të parave, kur kemi parasysh një slogan të Kryeministrit në por edhe të vlerësimit të Shqipërisë nga kohën e firmave piramidale, kur argumentonte pse organizmat ndërkombëtarë. Ftoj të gjithë deputetët paratë e shqiptarëve ishin të sigurta. Ai thoshte: “Në e pranishëm në seancë ta votojmë unanimisht këtë botë qarkullojnë me qindra e miliarda para informale, projektligj. të pista dhe vetëm 1% e tyre kalon në Shqipëri. Faleminderit! Prandaj mos kini frikë, mos u mërzisni, futini paratë Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Mima! në firmat piramidale”! Zoti Bejtja, urdhëroni! Bizneset ilegale të qeverisë Berisha para ’97- Ilir Bejtja – I nderuar drejtues i seancës, ës me Serbinë gjatë periudhës së luftës në Ish- Të nderuar kolegë, Jugosllavi për trafik armësh, tregojnë se kjo qeveri Fatkeqësisht, do ta nis me një panoramë të jo vetëm që di si punohet pisët, por e ka stil shëmtuar të Shqipërisë, duke qenë se po diskutojmë ekzistence. edhe një ligj që na etiketon si një nga vatrat e pastrimit Ligji i ashtuquajtur “Për amnistinë fiskale”, është të parave në rajon. një certifikim i situatës së pastrimit të parave të pista Aktualisht, Shqipëria është një nga vendet që në Shqipëri, i cili nuk synonte sjelljen e tregut të konsiderohet i favorshëm nga mafia ndërkombëtare, biznesit në kushte normale funksionimi, por vetëm por edhe nga ajo vendase, tashmë e kristalizuar, të mbulonte atë çka kishte ndodhur gjatë gjithë kësaj sidomos në pushtet, për bizneset e paligjshme dhe periudhe dhe të legalizonte paratë e atyre që janë jo transparente, të korruptuara, të cilat përveç pranë qeverisë. vjedhjes së parave të qytetarëve shqiptarë, pastrojnë Koncesionet e pafilluara dhe të papërfunduara, edhe ato të pista andej nga i sjellin. sidomos në fushën e energjisë, tregojnë edhe një Firmat fantazmë dhe sidomos sektori i ndërtimit herë për firmat, të cilat vijnë në Shqipëri për të janë nga më të ndeshurat për këtë qëllim. Pastrim pastruar paratë e tyre të pista. parash shikojmë edhe në sektorë të tjerë të Shitja abuzive dhe dhënia në koncesion e tokave ekonomisë, si: në turizëm apo edhe në investime, të bregdetit të Jugut tregon përsëri që këtë fenomen në sektorë të tjerë ekonomikë. të shëmtuar të aplikuar më së miri në vend. Ligji për Rasti i investimeve në fushat e naftës, ashtu siç mbetjet që sapo kemi miratuar në parlament, është
11 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
dëshmia më e qartë e këtyre interesave të i aplikueshëm ky ligj nëpërmjet kësaj drejtësie të shëmtuara mafioze, ku ne synojmë të pastrojmë korruptuar që kemi, nëpërmjet kësaj qeverie që e paratë pa ditur se çfarë dëmi i sjellim vendit. Çfarë ka harruar fjalën korrupsion. jemi duke bërë? Bëjmë çdo gjë për t’i veshur këtyre Do t’ju lexoj tani në anglisht 2-3 fraza nga raporti zgjyrave të qeverisë një petk dasme dhe suksesi të i fundit i janarit të 2012-s, i CIA-s. “FDI is among luftës ndaj mafies dhe korrupsionit, e cila është bërë the lowest in the region”. Mund ta shikoje kushdo. si një këngë e përsëritur dhe e zhvlerësuar totalisht. Është publike. “The country will continue to face Kur dëgjuam për herë të parë në publik të na challenges from increasing public debt, approaching shajnë të korruptuar, u befasuam dhe thamë të its statutory limit of 60% of GDP”. “Vendi është duke çuditur si e kanë marrë vesh, ne nuk kemi folur; u përballur me një vështirësi jashtëzakonisht të herën e dytë qeshëm duke thënë: “Grini sallatë, madhe për të përballuar pamundësinë për të mos e grini, se ne bëjmë para dhe herën e tretë, ja tek respektuar borxhin prej 60%.” Më tragjikja është jemi sot këtu në sallë dhe vijmë për të modifikuar ajo që vërteton se ky ligj nuk ka gjetur zbatim në një ligj, i cili ka kohë që nuk funksionon. Me hipokrizi Shqipëri, përkundrazi paratë e pista vazhdojnë të thanë nuk e kanë me ne, kushedi ku bëhet gjejnë mbështetje. “Albania has an informal, and korrupsioni. A ka dëgjuar njeri këtu në sallë se ku unreported sector that may be as large as 50% of bëhet korrupsioni? Natyrisht, jo në Shqipëri. Në official GDP.” Shqipëri duan të vinë të gjithë, se ai është vendi më Ardjan Turku – Zoti Bejtja, flitet shqip këtu dhe i zhvilluar dhe më i formalizuar në botë, ku nuk bëhet ka një Rregullore për këtë! korrupsion dhe ku hapen çdo ditë vende pune, të Ilir Bejtja – “Shqipëria ka një sektor informal të cilat nuk kalojnë as rritjen e popullsisë në sektorë paraportuar, i cili mund të jetë jo më i vogël se 50% në atë zonë të punësimit. e GDP-së zyrtare”. Çfarë tregon kjo? Nga e gjen E vërteta është se të tjerët deklarojnë publikisht: CIA këtë lloj raporti? Ajo çka është më e rëndë është Mos bëni investime në Shqipëri! Kujdes se mos situata me drogat. “Increasingly active pësoni ndonjë katastrofë! Bëni gati ndonjë buxhet transshipment point for Southwest Asian opiates, rezervë se ju duhet për pushtetin! Kontrolli mbi hashish, and cannabis transiting the Balkan route territorin nga ana e qeverisë është inekzistent. Çdo and-to a lesser exten –cocaine from Sauth Ammerika ditë dëgjojmë për krime makabre, të cilat natyrisht destined for Western Europe; limited opium and kanë për burim garancinë që japin sektorë të expanding cannabis production; ethnic Albanian, ndryshëm në pushtet, nëpërmjet financimeve të narcotrfficking organizations active and expanding pista. Ja çfarë është ky ligj që ne duam të in Europe; vulnerable to maney laundering ndryshojmë. Një zbukurim mediatik i asaj që qelbet associated with regional trafficking in narcotics, erë, që ka hyrë në çdo zyrë të shtetit shqiptar dhe e arms, contraband, and illegal aliens.” drejton atë. Të gjitha paratë e pista mbështesin në Këto janë fjalët që shqiptarët duhet t’i dëgjojnë, shumicë krimin dhe terrorizmin, korrupsionin ndaj t’i përkthejnë, i kanë në faqen zyrtare të CIA-s: Fakte drejtësisë. Rastet e fundit që kanë ndodhur në botërore për Shqipërinë, ku thuhet: “Transport aktiv Shqipëri, gjykimet që vazhdojnë të ndodhin lidhur në rritje i drogave të Azisë Jugperëndimore, i me Gërdecin, me 21 janarin dhe me shumë afera të hashashit dhe kanabisit, që tranzitohen në rrugën e zgjyrosura dëshmojnë se mbështetja nga ana e Ballkanit, akoma më e zgjeruar së fundmi për qeverisë dhe segmenteve të saj është më se e kokainën nga Amerika e Jugut, e destinuar për kualifikuar. Europën Perëndimore, e kufizuar në opium dhe në Zotërinj deputetë, të qënit në këtë sallë nuk na prodhimin e kanabisit. Shqiptarët etnikë kanë bën më pak fajtorë kur ne bëhemi palë me Qeverinë organizatat e tyre narko-trafike aktive të cilat e në raste dhe situata të tilla. U drejtohem kryesisht shpërndajnë këtë drogë në Europë, karakterizohet kolegëve të maxhorancës, të cilët kujtojnë se duke në para vulnerabël, të cilat pastrohen nëpërmjet mos qenë në Qeveri nuk kanë asnjë lloj roli dhe trafikut të narkotikëve, armëve, kontrabandës dhe asnjë lloj faji. Edhe ai që hesht ka një faj po aq të mallrave ilegale.” Ky është perceptimi i CIA-s dhe i barabartë sa ai që ngre dorën, vjedh, fut dorën në gjithë botës për Shqipërinë. Shqipëria, e Bukura e xhepat e shqiptarëve dhe shkrep edhe këmbëzën. Dheut, është e bukura e holandezëve, që na bënë Për këtë arsye, unë mendoj se ne më parë duhet t’i të shohim se sa bukur rritet kanabisi në oborret e thërrasim ndërgjegjes se a është i zbatueshëm dhe shkollave.
12 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Ardjan Turku – Faleminderit! Pra, për 5 vjet me radhë nuk u kryen sensibilizime, Zonja Doda, urdhëroni! trajnime, inspektime dhe procedime ndaj subjekteve Mesila Doda – Të nderuara zonja deputete, të ligjit, nuk u raportua nga subjektet, nuk kishte Të nderuar zotërinj deputetë, bazë të dhënash për njësinë e inteligjencës I nderuar zoti drejtues i seancës! financiare, për rrjedhojë nuk kishte as nuk mund të Maxhoranca e ka vënë kredon e saj për kishte detektim të rasteve të dyshimta për pastrim tolerancë zero ndaj krimit të organizuar dhe parash për t’ua vënë ato në dispozicion organeve korrupsionit në zbatim nëpërmjet iniciativave për ligjzbatuese. përmirësime të vazhdueshme ligjore, inkurajimit dhe Theksojmë se edhe gjatë periudhës 2000- 2005 mbështetjes totale ndaj institucioneve ligj-zbatuese ka qenë prezentë interesimi e ndihma konkrete dhe në vend, nëpërmjet financimit të programeve dhe e gjithanshme e organizmave ndërkombëtarë për projekteve të ndryshme për zhvillim etj. Ne kuadër këtë institucion të rëndësishëm, megjithatë dështimi të këtij angazhimi po diskutohet në këtë seancë i qeverisjes pararendëse edhe në këtë drejtim është për ndryshimet në ligjin nr. 9917, datë 19.05.2008 certifikuar me konkluzionet e progres-raporteve për “Për parandalimin e pastrimit të parave dhe financimit ato periudha, sipas të cilave përsëritej se: “Shqipëria të terrorizmit”. është në faza të hershme në luftën kundër pastrimit Këto ndryshime konsistojnë në përafrimin e të parave”. Besoj se të paktën nën zë, kam edhe vazhdueshëm të ligjit me standardet ndërkombëtare dakortësinë tuaj, kolegë opozitarë, se dështim ka europiane. Për të konkluduar në këtë projekt, ardhur drejtpërdrejt nga mungesa e vullnetit politik rezulton të jetë tërhequr mendimi i institucioneve të të qeverisjes së asaj kohe. Kjo nuk është retorikë, pavarura në vend, Banka e Shqipërisë dhe Prokuroria por faktohet bindshëm nga zhvillimi, konsolidimi dhe e Përgjithshme, si dhe ka pasur konsulta të arritjet e prekshme të Drejtorisë së Përgjithshme të vazhdueshme me ekspertë ndërkombëtarë dhe Parandalimit të Pastrimit të Parave nga viti 2005 e ndryshimet e sjella rezultojnë të jenë tërësisht sipas deri tani, që është Partia Demokratike si maxhorancë standardeve. Në këtë ligj janë implementuar të gjitha qeverisëse. vërejtjet e Komitetit MONEYVAL, është mbajtur Konkretisht, që në fillim të 2005-s u ndërmorrën parasysh përafrimi i ligjit me direktivën e vitit 2005 këto hapa: U fuqizua struktura, Drejtoria e të Parlamentit dhe Këshillit Europian, direktivës mbi deriatëhershme e Bashkërendimit të Luftës Kundër parandalimin e përdorimit të sistemeve financiare Pastrimit të Parave ngrihet në nivelin e Drejtorisë për përdorimin në pastrimin e parave dhe financimin së Përgjithshme për Parandalimin e Pastrimit të e terrorizmit. Për rrjedhojë miratimi i tij krijon premisa Parave -DPPPP, në Ministrinë e Financave, duke i për më shumë siguri dhe mundësi për parandalim dhënë pavarësi operacionale dhe buxhet më vete. të pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit. U përmirësua kuadri ligjor. U morën masa të Është e natyrshme që, siç citova më lart, miratimi i vazhdueshme për miratimin e bazës legjislative, që tij krijon premisa për më shumë luftë kundër këtij siguron funksionalitetin e Njësisë së Inteligjencës fenomeni, e jo domosdoshmërisht sukses. Financiare dhe plotëson kuadrin ligjor për dënimin Suksesi si gjithnjë dihet që varet nga vullneti e autorëve që kryejnë këtë vepër penale. U politik për të zbatuar ligjin. Më mirë se asnjë rast perfeksionua teknologjia. Në janar të vitit 2008 tjetër këtë e tregon edhe historia e miratimit të ligjit miratohet struktura e re e DPPPP-së, në të cilën për parandalimin e pastrimit të parave dhe krijohet për herë të parë Sektori i Teknologjisë së institucionit që ka për detyrë zbatimin e tij. Ky Informacionit, që ka bërë revolucion në mbledhjen institucion u krijua rreth 12 vjet me parë, pas dhe analizimin dixhital të të dhënave. kërkesave të ripërsëritura të Këshillit të Europës dhe Në maj të vitit 2008 Parlamenti Shqiptar miraton nga maxhoranca e asokohe u miratua ligji “Për ligjin nr.9917 “Për parandalimin e pastrimit të parave parandalimin e pastrimit të parave” dhe me një vit dhe të financimit të terrorizmit’’, i cili po ndryshohet vonesë u krijua drejtoria përkatëse në Ministrinë e edhe sot. Në këto kushte, DPPPP-ja ka arritur të Financave. Deri në fund të vitit ky institucion nuk ketë një bazë të rëndësishme të dhënash, të arriti asnjë rezultat, përveç bllokimit të llogarive dhe konsolidojë tërësisht raportimin e transaksioneve të aseteve të elementëve terroristë të shpallur në listën vlerave nga subjektet, të nënshkruajë marrëveshje e zezë të OKB-së (një veprim i diktuar edhe për bashkëpunimi me instutucione vendase dhe shkak të presionit dhe detyrimeve ndërkombëtare). ndërkombëtare dhe, ç’është më e rëndësishmja, ka
13 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
dërguar në institucionet ligjzbatuese qindra raste vlerësime kulmojnë me miratimin më 13 prill 2011, të dyshimta për pastrim parash. Pa dashur të hyj nga Komiteti MONEYVAL i Këshillit të Europës, të në gjuhën e shifrave, e çmoj të nevojshme të paraqes raportit të raundit të 4-ët të vlerësimit, ku vlerësimi disa të dhëna që tregojnë se vullneti politik për u rrit në “LC” (Largely Compliant – i plotësuar zbatimin e ligjit përbën një kusht thelbësor të gjerësisht). suksesit të qeverisë edhe në këtë drejtim. Nga gjithë kjo punë e përpjekje mund të Kështu, nëse deri në vitin 2005 Drejtoria konfirmohet pa hezitim se në vendin tonë tashmë Përgjegjëse për Parandalimin e Pastrimit te Parave ka një sistem efikas parandalues të pastrimit të ka kryer vetëm 12 inspektime, në vitet pasuese 2006 parave dhe financimit të terrorizmit. A jemi të – 2011 ky institucion ka kryer nga 100 deri ne 310 kënaqur me sa është arritur? Sigurisht që nuk jemi inspektime në vit, ndërsa në vitet 2004 – 2005 janë të kënaqur, pasi ka gjithmonë vend për të raportuar rreth 26 000 transaksione në vit mbi pragun përmirësuar punën. Sistemi parandalues i pastrimit e vendosur, deri në vitin 2008, kur vlera e pragut të te parave dhe financimit te terrorizmit është i raportimit ishte e njëjtë, janë raportuar nga 47 000 pamjaftueshëm sa kohë që sipas edhe organizmave deri në 230 000 transaksione në vit. Nëse deri ne ndërkombëtarë mbetet joefektiv dhe shqetësues 2005 ato pak transaksione janë raportuar vetëm nga zbatimi i legjislacionit kundër pastrimit të parave, bankat, në periudhën vijuese kanë raportuar noterë, për sa kohë nuk ka dënime penale të vendosura institucione financiare jobankare, zyra këmbimi nga gjykata për veprën penale të pastrimit të parave. valutor, shoqëri ndërtimi etj. Gjithashtu, numri i madh i rasteve të referuara në Nëse deri në vitin 2005 ka pasur një numër të organet e zbatimit të ligjit nga ana e DPPPP-së, ka papërfillshëm rastesh të dërguara në institucionet imponuar edhe një rritje të ndjeshme të numrit të ligjzbatuese, në periudhën ne vijim deri tani janë çështjeve penale të filluara për pastrim parash, mbi dërguar me qindra raste te dyshimta për pastrim bazën e këtyre indicieve, për rrjedhojë ka pasur parash. Vetëm për 2011-n janë dërguar 211 raste të ndikim në rritjen e efektshmërisë të zbatimit të dyshimta në polici dhe prokurori. Këto arritje të legjislacionit kundër pastrimit të parave, por cikli i Drejtorisë së Përgjithshme të Parandalimit të plotë për të konkluduar në efikasitetin e zbatimit të Pastrimit të Parave janë “noterizuar” plotësisht nga legjislacionit kundër pastrimit të parave i kapërcen organizmat ndërkombëtarë monitorues. Kështu po kompetencat e funksionet e Qeverisë, pasi siç është veçoj konkluzionet e progres raporteve të viteve të evidentuar edhe nga ndërkombëtarët, nuk ka dënime fundit: “Janë rritur kapacitetet analizuese dhe penale të dhëna nga gjykatat për veprën penale të operacionale të Njësisë së Inteligjencës Financiare; pastrimit të parave, çështje të cilat është institucioni kooperimi ndërmjet agjencive të zbatimit të ligjit i akuzës që duhet t’i dërgojë për gjykim. Deri nga është rritur dhe bashkëpunimi në nivel kombëtar dhe fundi i vitit të kaluar organi i prokurorisë nuk ka ndërkombëtar është i kënaqshëm; inspektimet e dërguar asnjë çështje penale për pastrim parash kryera nga DPPPP, kanë njohur rritje sasiore dhe për gjykim. cilësore; numri i çështjeve të referuara nga Njësia e Në fakt, shumë çështje penale kanë filluar nga inteligjencës Financiare në Prokurori dhe Policinë prokuroritë e rretheve dhe janë mbyllur po prej tyre. e Shtetit është rritur; janë rritur trajnimet e personelit Unë besoj se kjo është një situatë që duhet të dhe shtuar pajisjet e teknologjisë së informacionit; ndryshojë me një angazhim të gjithanshëm është miratuar në tetor 2009 Dokumenti Strategjik ndërinstitucional. Performanca tërësore për zbatimin Kombëtar “Për Hetimin e Krimit Financiar” dhe plani e legjislacionit si parandalues, ashtu dhe kundër i tij i veprimit.” pastrimit të parave, do të shënojë përmirësime të Thënë shkurt, sipas monitoruesve ndjeshme. Për këtë besoj se do të kontribuojë secili ndërkombëtarë, për vitin 2009 raportohej së një prej nesh, që është në këtë sallë. Pikërisht për këtë progres i moderuar është bërë në luftën kundër arsye besoj se kemi qenë të gjithë dakord që ta pastrimit të parave, për vitin 2010 raportohej se ka miratojmë në parim këtë ligj, i cili do ta çojë në një pasur progres të vazhdueshëm në zbatimin e stad tjetër, në një stad përmirësimi punën e këtij legjislacionit të parandalimit të pastrimit të parave, institucioni. për vitin 2011 raportohej se vlerësimi tërësor ka ardhur Faleminderit! në rritje, duke definuar se raportohet progres në Ardjan Turku – Faleminderit, zonja Doda! lidhje me luftën kundër pastrimit të parave. Këto Zonja Felaj, urdhëroni!
14 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Ermonela Felaj - Në morinë e punëve që ky cilat nisën nga qyteti i Vlorës dhe më pas u kthyen Parlament bën, një ndër punët më të shpeshta në një rebelim mbarëpopullor; mbetet shkrimi dhe rishikimi i ligjeve, madje edhe Demokracia Popullore “Xhaferri”- u krijua në vitin disa herë brenda një viti. 1995; zyrtarisht ishte një fondacion, por në fakt u Edhe ligji “Për pastrimin e parave” nuk i ka bë një nga firmat më të ashpra piramidale të vendit; shpëtuar kësaj sindrome, ndonëse propozuesit e Populli – u krijua më 16 korrik 1996. ndryshimeve do të vraponin të na tregonin se Plot 25 firma rentiere u ngritën gjatë viteve ’95, fenomeni është dinamik, se rekomandimet ’96 dhe ’97 në Shqipëri, dhe plot 1,2 milionë dollarë ndërkombëtare kanë ndryshuar në këtë pikë, se u kursime të shqiptarëve shkuan në tym. mblodh ajo apo kjo konferencë, se erdhi ky apo ai Atëherë nuk kisha eksperiencë, thotë sot ekspert, dhe lloj-lloj justifikimesh. Berisha, se përndryshe nuk do t’i kisha lejuar firmat Ligji është ndryshuar në mars të vitit të kaluar, piramidale. Le ta marrim këtë për një moment si të dhe mbi disa ndryshime të kryera një vit më parë, vërtetë. Po sot, pas pothuaj mbi një dekade, kur sot po bëhen të tjera ndryshime. edhe eksperienca e zotit Kryeministër ka evoluar, Sigurisht, për sa kohë që në zyrat e shtetit do si paraqitet Shqipëria në raport me fenomenin e të gëlojnë injorantë të ligjit, që ligjin e kuptojnë fjalë pastrimit të parave? për fjalë vetëm në anglisht dhe jo në shqip, kjo Logjika më e thjeshtë do të dilte shumë shpejt sindromë do të na shoqërojë gjatë dhe askush nuk në konkluzion: përderisa korrupsioni është rritur; do të mund të kuptojë se kur dhe si duhet të luftohet përderisa trafiqet janë rritur, dhe veçanërisht ato të kundër të paligjshmes, që hyn serbes në ekonominë drogës, të cilat e kanë shndërruar Shqipërinë në e ligjshme, duke rrezikuar seriozisht të ardhmen vend tranziti dhe deri prodhues të saj, rrjedhimisht tonë. edhe pastrimi i parave është shumë më i përhapur; Ndoshta toni i fjalëve të mia do t’ju duket më përderisa 58 për qind të depozitave bankare të të dramatik se ç’duhet, por ju siguroj se nuk ka asgjë gjithë shqiptarëve i zotërojnë vetëm 5 për qind e të tepruar në ato që them. tyre, duhet të dyshohet fort se lumi i parave të pista Po i thërras për pak çaste të ashtuquajturës po rrjedh vrullshëm në Shqipëri. kujtesës sonë kolektive, për të kuptuar sesa e Qeveria, që lëvdohet me luftën kundër krimit, rëndësishme është të luftosh në kohë, në mënyrë nuk do ta pranonte asesi këtë logjikë formale, madje, efektive dhe me gjithë mjetet e mundshme po të kishte mundësi, do të padiste këdo në gjykatë, fenomenin e pastrimit të parave. por ne mundemi, gjithsesi, ta kapim problemin A e dini se cilat ishin shfaqjet e para më të plota ndryshe. Eksperienca, në këtë rast, jo e imja, por e të pastrimit të parave këtu në Shqipëri? Datojnë të gjithë atyre që e konsiderojnë sfidë në emër të gjitha para vitit 2000, viti kur Shqipëria miratoi për demokracisë luftën kundër pastrimit të parave, njeh herë të parë ligjin “Për parandalimin e pastrimit të disa forma të pastrimit të parave. Ja disa prej tyre parave dhe financimit të terrorizmit”. të përdorura gjerësisht edhe në Shqipëri: Po i marr me radhë: ngritja e firmave që nuk ekzistojnë; pasqyrimi i Sudja - u krijua në vitin 1993, nga një ish- aktiviteteve me vlera më të mëdha; përpilimi i punëtore në Fabrikën e Këpucëve, ekzistoi në faturave false të xhirove, të shitjeve të prodhimeve; gjysëmilegalitet deri në vitin 1996, dy javë para kalimi ose transferimi i parave nga banka e një vendi zgjedhjeve të përgjithshme u regjistrua në gjykatë. në bankën e një vendi tjetër, me qëllim maskimin Sudja nuk kishte llogari bankare, prandaj me dhe investime në biznese të ndryshme, si: ndërtim, falimentimin e saj humbën edhe të gjitha paratë e kazino, lojra fati, turizëm, shoqëri të pasurive të futura aty; paluajtshme, shoqëri udhëtimesh, shoqëri VEFA - ishte firma kryesore piramidale. U krijua sigurimesh, organizata joqeveritare, ngritja dhe në vitin 1994 dhe u shtri në të gjithë vendin; investoi krijimi i kompanive me pronar fiktiv, të ashtuquajtura në fusha të ndryshme të ekonomisë, si: hotele, “Off –Shore Company”. Ka të paktën një emër të karburante, dyqane dhe fabrika; shihej shpeshherë dyshuar fort se i ka ushtruar njëkohësisht dhe si firma rentiere e Partisë Demokratike; falimentoi mjeshtërisht, falë edhe miqësisë me qeverinë, të në vitin 1998; gjitha këto forma të pastrimit të parave, dhe quhet Gjallica - u krijua edhe ajo gjatë vitit 1995; Damir Fazlliç. Ka ndërtuar disa shoqëri në Shqipëri shërbeu për nxitjen e protestave të dhunshme, të me objekt të veprimtarisë tregun e pasurive të
15 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
paluajtshme dhe tregun e ndërtimeve. fushë, si dhe implementimit të Konventës së Këshillit Në qershor të vitit 2007 ka shitur njërën prej tyre, të Europës “Për pastrimin, kërkimin, kapjen dhe në Qipro, vend i njohur për parajsën fiskale, për disa konfiskimin e produkteve të krimit dhe për financimin miliona euro, edhe pse kompania nuk kishte asnjë e terrorizmit”. aset të deklaruar tek autoritetet e ligjit këtu në Me miratimin e ligjit bazë në vitin 2008 u Shqipëri, sjellje tipike e një ricikluesi parash, i cili materializua vullneti i maxhorancës për të arrin të mbajë në treg aktivitete jofitimprurëse vetëm përcaktuar si prioritet të saj, por edhe si prioritet me këtë qëllim. kombëtar, luftën ndaj krimit financiar, duke E pra, rentieret e vjetër i kanë pasuar rentierët e parandaluar pastrimin e parave dhe të produkteve rinj, dhe njësoj si atëherë, tutori ngelet po ai: Sali që burojnë nga vepra penale, si dhe për të Berisha. Dikur i lejohej sepse vinte nga përvoja e parandaluar financimin e terrorizmit. Partisë së Punës, sot i lejon duke i mbrojtur. Me sa Nisma e sotme pa dyshim i shërben përforcimit duket ua ka parë hajrin. të këtij vullneti, në mënyrë që vendi ynë të mos jetë Janë bërë disa ndryshime të rëndësishme në vendi dhe terreni i përshtatshëm për të pastruar ligjin “Për parandalimin e pastrimit të parave dhe paratë që burojnë nga veprimtari kriminale. financimit të terrorizmit”. Do të duhet me të drejtë Në thelb, pastrimi i parave nënkupton procesin të hetohen transaksionet e të quajturave lidhje e përdorur për të fshehur burimin e parave apo profesionale dhe biznesi të personave të ekspozuar pasurive që rrjedhin nga veprimtaria kriminale. Në politikisht, me pak fjalë, të zgjedhurve, atyre që jo fakt, pastrimi i parave lehtëson korrupsionin, plagën pak herë e kanë parë përfshirjen në lista elektorale që mundon shumë shoqërinë tonë. Ai, gjithashtu, si mundësi për t’u ricikluar, njësoj si paratë e tyre cenon integrimin e sistemeve financiare dhe të të fituara nga aktivitete të paligjshme. institucioneve legjitime dhe i jep krimit të organizuar Do të duhet të ekzaminohen me vëmendje të fonde që i duhen për të ushtruar veprimtari të tjera gjitha transaksionet e avokatëve, noterëve, kriminale. përfaqësuesve të ndryshëm ligjorë, ndryshime të Kjo maxhorancë ka prioritet luftën kundër krimit domosdoshme, por që asnjëherë nuk do të financiar pikërisht sepse pastrimi i parave është një funksiononin nëse ne vetë, jo organizmat problem global dhe teknikat e përdorura janë të ndërkombëtarë, nuk i rekomandojmë vetes një orë shumta dhe të sofistifikuara. Kuadri ligjor në vendin e më parë, se duhen luftuar tutorët në qeveri, në tonë mundëson hetimin e rasteve të depozitimit të prokurori dhe në gjykatë, të gjithë ata që lejojnë të ardhurave të krimit në sistemin financiar, funksionimin e pandërprerë të këtyre lavatriçeve të shndërrimit të të ardhurave të krimit në një formë mëdha. tjetër, duke krijuar një sërë transaksionesh Le të mos e lejojmë këtë mënyrë sjelljeje që financiare të ndërlikuara për të fshehur gjurmët e synon të shpëtojë krimet e së shkuarës dhe ato që auditimit dhe burimit, apo brendësinë e fondeve, si do të kryhen në të ardhmen; le të shkatërrojmë këtë dhe përdorimin e të ardhurave të pastruara përsëri urë që pastrimi i parave synon të vendosë mes në ekonomi duke ju dhënë një pamje të ligjshme. kriminalitetit dhe shoqërisë civile. Nga ana tjetër, financimi i terrorizmit siguron Faleminderit! fonde për veprimtari terroriste. Lufta ndaj veprimtarive Ardjan Turku – Faleminderit! terroriste dhe financimit të tyre kërkon një seriozitet Zonja Hoti, urdhëroni! dhe kujdes të veçantë pikërisht sepse terroristët Paulina Hoti - Faleminderit, zoti drejtues i përdorin teknika si ato të pastrimit të parave për të seancës! shmangur vëmendjen e autoriteteve dhe mbrojtur Të nderuar kolegë, identitetin e sponsorëve të tyre apo të përfituesve të Këshilli i Ministrave sjell sot për të miratuar fondeve. disa ndryshime në ligjin “Për parandalimin e Të nderuar kolegë, vullneti politik i kësaj pastrimit të parave dhe financimin e terrorizmit”. Kjo maxhorance shprehet në kuadrin ligjor të miratuar nismë ka për qëllim përafrimin e legjislacionit për në agjencitë e aplikimit dhe të kontrollit të aplikimit parandalimin e pastrimit të parave dhe financimin e të këtij legjislacioni, si dhe në strategjitë e miratuara terrorizmit me standardet ndërkombëtare, synon t’u për parandalimin e pastrimit të parave. përgjigjet rekomandimeve të institucioneve Strategjia e kësaj maxhorance për të hetuar ndërkombëtare që asistojnë në Shqipëri në këtë krimin financiar konsiston në luftën në mënyrë aktive
16 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
dhe të pandërprerë të krimit ekonomiko-financiar, angazhuar në luftën e saj pa kompromis ndaj pastrimin e parave dhe financimin e terrorizmit. korrupsionit. Ky projektligj është një përgjigje shumë Integrimi i Shqipërisë në komunitetin e mirë në drejtim të kësaj. U evokua këtu si me ndërkombëtar dhe në institucionet euroatlantike, keqdashje dinamika e ndryshimit të ligjeve, përfshi rritja e integrimit ndërkombëtar të kapitalit, edhe ky projektligj, vlerësime të nivelit të luftës globalizimi i sistemeve tregtare dhe financiare, dhe kundër pastrimit të parave nga raportet të tjera si këto, krijojnë mundësi dhe rreziqe për ndërkombëtare, megjithatë, do të doja t’ju jepja të krime financiare, pastrim parash dhe financim të drejtë në një pikë: lufta ndaj krimit financiar në fakt aktiviteteteve të lidhura me terrorizmin. duhet të përfshijë edhe ata që deklarojnë si pasuri Raportet e agjencive që asistojnë Shqipërinë në vjetore vetëm 3 mijë euro. luftën për të parandaluar pastrimin e parasë, Ne ju kemi kërkuar të miratojmë së bashku çdo dëshmojnë se kjo luftë ka ardhur në rritje; niveli i lloj nisme ligjore që i shërben luftës ndaj korrupsionit, ndjekjes penale dhe gjykimi i çështjeve që lidhen kemi kërkuar me institim të bashkojmë votat për me pastrimin e parave dhe financimin e terrorizmit, heqjen e imunuitetit, ndërsa në çdo kërkesë tonën fatkeqësisht është i ulët, por kjo kërkon angazhimin kemi marrë përgjigjen tuaj negative, në çdo iniciativë e shumë aktorëve. për të hequr imunitetin kemi marrë mungesën e Me ndryshimet që sjell sot qeveria, po merr masa kartonëve tuaj për t’i aprovuar. të mëtejshme për të forcuar parandalimin e forcimit Të nderuar kolegë, unë ju ftoj të jemi konkretë të parave dhe financimin e terrorizmit duke rritur dhe koherentë në qëndrimet tona. Së bashku, duke përgjegjësitë për autoritetet përgjegjëse për të votuar ndryshimet e ligjit “Për parandalimin e raportuar transaksionet e dyfishta, duke dyfishuar pastrimit të parave dhe financimin e terrorizmit”, gjobat për shkelësit. mund të dëshmojmë se të gjithë kemi prioritet luftën Projektligji paraqet ndryshime lidhur me ndaj kriminalitetit në përgjithësi dhe luftën ndaj saktësimin e përkufizimeve me specifikimin e korrupsionit në veçanti. subjekteve, të cilat kanë detyrim për ushtrimin e Faleminderit! vigjilencës për disa kategori subjektesh, si dhe në Ardjan Turku – Faleminderit, zonja Hoti! uljen e vlerës së raportimit të transaksioneve në para Zoti Bizhga, urdhëroni! fizike, nga 1,5 milionë lekë në 1 milion. Gazmir Bizhga – Faleminderit, zoti drejtues i Shtimi i rrethit të personave ndaj të cilëve do të seancës! ushtrohet vigjilenca e duhur, i shërben identifikimit Të nderuar kolegë, dhe marrjes së masave për parandalimin e pastrimit Amendamentet që do të miratojmë sot në ligjin të parave dhe financimit të terrorizmit. për parandalimin e pastrimit të parave bëhen brenda Me ndryshimin që sjell ky projektligj një kohe të shkurtër, kur pak më shumë se një vit shtrëngohen masat për verifikimin e personave që më parë kemi miratuar një grup tjetër amendimesh kryejnë transaksione në shuma të mëdha, në po të njëjtin ligj. Asokohe, arsyetimi i dhënë nga dyfishohen gjobat për ata që nuk do të zbatojnë qeveria ishte se ndryshimet bëhen për t’i dhënë përcaktimet e ligjit. Në çdo rast, për mosdeklarim DPPPP-së autoritet të plotë hetimor për objektin e të aktiviteteve të dyfishta do të aplikohen gjoba, të punës që mbulon kjo drejtori, pasi mungesat ligjore cilat bëhen përherë e më të rrepta. e kishin penguar të kryente veprime të plota hetimore Të nderuar kolegë, dhe të vinte përpara drejtësisë grupe kriminale apo Secili prej nesh, deputet i maxhorancës apo i terroriste, që pastronin paratë në Shqipëri apo që opozitës, duhet ta mbështesë qeverinë në nismën financonin terrorizmin. e saj për të forcuar instrumentat ligjorë për të Të them të drejtën, edhe atëherë, si dhe tani, parandaluar pastrimin e parave dhe financimin e nuk kam pasur ndonjë hezitim të gjykoj se e vërteta terrorizmit, pikërisht sepse duhet të jemi të e mosfunksionimit të plotë dhe efikas të DPPPP- vetëdijshëm se krimi financiar, pastrimi i parave dhe së në luftën kundër krimit të organizuar, nuk ka qenë financimi i terrorizmit përbëjnë një rrezik serioz jo vakuumi ligjor dhe as instrumentet ligjore për ta kryer vetëm për besueshmërinë e sistemit financiar, por një mision të tillë. Edhe ndryshimet e sotme, të edhe për sigurinë kombëtare dhe shtetin e së drejtës cilat do të realizohen në ligjin bazë të pastrimit të në vendin tonë. parave dhe që vijnë si rezultat i rekomandimeve të Kolegë socialistë, maxhoranca është e Komitetit Moneyval të Këshillit të Europës, do ta
17 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
përmirësojnë cilësisht më shumë ligjin dhe do ta si peshqesh nga pushteti që nga fushat e naftës e përqasin atë me standardet më të plota me vendet deri tek ato për HEC-e? e BE, por nuk besoj se do ta ndryshojnë realitetin e Për këto e plot arsye të tjera unë jam i bindur luftës kundër financimeve që bën krimi i organizuar se ne vazhdojmë të klasifikohemi si një vend me në vend, për të legalizuar financat e tij nëpërmjet risk të lartë financiar, jo nga mungesa e vakuumit investimeve, tregtisë apo rrugëve të institucioneve ligjor apo e cilësisë së ligjit, por nga mungesa e financiare. vullnetit për ta zbatuar atë të njëjtë për të gjithë. Në E them me bindje të plotë këtë pasi kjo drejtori, radhë të parë për qeveritarët. me gjithë instrumentet ligjore që ka pasur prej Ne sot jemi përballë një realiteti kontradiktor, kohësh në dispozicion, nuk mund ta luftojë të plotë ku nga njëra anë kemi deklarimet e qeverisë se jemi dhe haptazi këtë fenomen gërryes për shoqërinë një vend i sigurt në luftën kundër pastrimit të parave tonë të brishtë përballë krimit. Shpeshherë, krimi dhe financimit të terrorizmit dhe, nga ana tjetër, kemi shfaqet i dyzuar me pushtetin dhe qeverinë, duke e raportet periodike të institucioneve financiare bërë të pamundur t’i afrohesh e jo më ta luftosh. ndërkombëtare që na monitorojnë, të cilat na Edhe kur tenton ta denoncosh publikisht, edhe në klasifikojnë si një vend me risk të lartë. këtë sallë, ashtu siç kanë bërë shpesh kolegët e Raporti i COFACE, agjenci e Bankës Botërore mi opozitarë, deputetët e PS-së, do të gjesh një dhe raporti i DASH-it për vitin 2011 e thonë mjaft ditë në derën e shtëpisë një fletë-thirrje gjyqësore, qartë këtë gjë. Në këtë realitet kontradiktor, ku nga dhe rasti më i mirë është që të paktën të jepet njëra anë kemi deklarimet e qeverisë dhe, nga ana mundësia për t’u mbrojtur, se në shumicën e rasteve tjetër, këto agjenci, duke mbajtur parasysh as kjo nuk të lejohet. koeficientin e lartë të gënjeshtrave që thotë qeveria, Një të tillë e jetova personalisht dje në Gjykatën na duhet të besojmë agjencitë prestigjioze e Tiranës, kur pashë se si kolegut tim Saimir Tahiri, ndërkombëtare. institucionet e shtetit shqiptar, të cilat i detyron ligji, Klasifikim si një vend me risk të lartë do të thotë nuk i jepnin mundësinë dhe aksesin për të se Shqipëria rrezikon të futet në grey list në çdo administruar dokumente prove për ato çfarë ai ka kohë, gjë që do të thotë se Shqipëria nuk është deklaruar në këtë sallë. vend i sigurt për investime të huaja e sidomos për Kur kjo ndodh me një deputet, si do të guxojë banka dhe që është një vend që nëse nuk financon që këtë luftë ta bëjë një inspektor i thjeshtë në terrorizmin, mbetet një vend me një administratë të DPPPP-së apo një funksionar që mbart këtë detyrim paaftë për të ndaluar financimin e tij. Kjo do të ishte ligjor? Kush është ai që do të guxojë të hetojë se katastrofike për të ardhmen tonë. nga vijnë e kush i financon paratë që përdorin Për të pasur një luftë të plotë dhe efikase kundër sekserët e qeverisë lart e poshtë vendit për të blerë rrezikut të pastrimit të parave kërkohet vullnet i plotë votat e të varfërve të këtij vendi? Kush do të guxojë politik. Kur them vullnet i plotë politik, nuk nënkuptoj t’i pyesë se nga buronin ato para që i garantuan deklaratat që lëshon lartë e poshtë Kryeministri për pushtetin e kalbur kësaj qeverie? Cilët ishin këtë problem, por një vullnet të gjithanshëm. financuesit? Cilat ishin mjetet e rrugët që u siguruan Kuptohet që kjo qeveri nuk mund ta bartë këtë këto financime? vullnet, pasi shpeshherë është gjendur palë me Kush do të ishte ai inspektor apo funksionar që krimin, pasi e përdor atë kur i duhet, për të garantuar do të guxonte të pyeste se nga i siguroi financimet pushtetin e saj. Edhe ata personat që u vunë para klienti i qeverisë, Fazlliç, për të blerë sipërfaqet e drejtësisë në vitet 2004-2005, lidhur me objektet i pamata në Porto Romano, atje ku është projektuar financimit të terrorizmit, sot janë shpallur të të ndërtohet TEC me qymyr? Si i siguroi ai pafajshëm dhe nuk ka rast tjetër të konstatuar në dokumentet dhe financimet për të kryer një aksion këto shtatë vjet. të tillë financiar? Kush është ai inspektor apo Për sekuestrimin e parave të përfituara nga krimi funksionar që do të guxonte të pyeste se nga i shuma e deklaruar nga qeveria për vitin e shkuar siguruan financimet qeveritarët tanë për lukset e që është 500 mijë euro. Kjo është qesharake ta përjetojnë sot? Nga i siguruan paratë për blerjen e mendosh! Është vetëm show, përballë realitetit që vilave dhe tokave në bregdet? Nga i siguruan paratë ne jetojmë të gjithë së bashku sot. dhe kush ua financoi shumat për licencat T’u thuash sot shqiptarëve se vetëm 500 mijë koncensionare, me të cilat pajisen familjarët e tyre euro në vit janë financimet e sekuestruara nga paratë
18 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
që krimi xhiron në vend, është si të tallesh me ta. ngatërrohet Këshilli Europian, një institucion i Them të tallesh, pasi kaq është vetëm xhiroja javore Bashkimit Europian me Këshillin e Europës. e narkotikëve që kapen nga fqinjët tanë në kufijtë, Konstatojmë, gjithashtu, me keqardhje një nivel pa përfshirë këtu Lazaratin, sepse së bashku me të shumë të ngadaltë të përditësimit të kuadrit tonë do të ishte mjaft herë më e lartë. ligjor në këtë fushë. Projektligji i paraqitur nga Së fundi, mund t’ju them me bindje se çfarëdo Qeveria është fokusuar tërësisht në rekomandimet që të përmirësojmë në ligj, sado që të forcojmë e Komitetit MONEYVAL të Këshillit të Europës për masat shtrënguese, në fund nuk do të ndodhë asgjë. Shqipërinë, të prillit 2011. Ndërkohë, si Komisioni Asgjë nuk do të ndodhë se tanimë askush nuk Europian, ashtu edhe Task Forca (ndërkombëtare) e dallon dot se ku është vija ndarëse midis qeverisë e Veprimit Financiar (The Financial Action Task dhe botës së krimit. Force – FATF), kanë përgatitur tashmë strategji dhe Kjo luftë do të ndodhë e plotë vetëm atëherë, mekanizma të rinj, që përcaktojnë standarde të reja kur të ikë kjo qeveri, e cila është mbështetëse herë në luftën e kundër pastrimit të parave dhe financimit e hapur dhe e herë e fshehtë e krimit. të terrorizmit. Një orë më parë të ikë, aq më mirë për të gjithë Ky është një dokument i plotë i përgatitur shqiptarët. tashmë dhe u është dhënë të gjitha vendeve anëtare Faleminderit! për të përditësuar kuadrin ligjor. Ne sot po bëjmë Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Bizhga! një detyrë të vitit 2011, ndërkohë që të gjitha vendet Kalojmë në shprehjen e grupeve parlamentare. e rajonit; të gjitha vendet anëtare të BE-së, në Grupi Parlamentar i LSI-së? kuadrin e përmirësimit të të gjitha ligjeve që lidhen (Përfaqësuesi i grupit shprehet dakord.) me luftën kundër pastrimit të parave i referohen Faleminderit! pikërisht këtij dokumenti. Në draftin e paraqitur ky Grupi Parlamentar i PS-së, zoti Balla, urdhëroni! dokument është lënë jashtë vëmendjes. Taulant Balla – Të nderuar kolegë, Ndryshimet e propozuara nga Qeveria nuk Që në fillim do të doja të theksoja se ne kemi reflektojnë në tërësinë e tyre 40 rekomandimet e mbështetur dhe mbështesim çdo iniciativë ligjore, Task Forcës (ndërkombëtare) të Veprimit Financiar. që synon përmirësimin e kuadrit tonë ligjor në fusha Edhe pse përputhshmëria me direktivën e BE- të tilla sikurse është lufta kundër pastrimit të parave së të vitit 2005 propozohet të jetë e plotë, sot që dhe financimit të terrorizmit. flasim jemi në fazën që komisioneri Michel Barnier Edhe në vitin 2008, kur u hartua ky ligj për herë ka propozuar draft-direktivën e re, që përfshin të parë; edhe në vitin 2011, kur u amendua; edhe pikërisht rekomandimet e FATF-së. për ndryshimet që janë sjellë në projektin e Është e domosdoshme dhe jetike për suksesin paraqitur, vota jonë ka qenë pro. Por, në emër të e luftës kundër pastrimit të parave dhe financimit të Grupit Parlamentar Socialist, më lejoni të shpreh terrorizmit që kuadri ligjor të ruajë të njëjtin ritëm disa vlerësime, qoftë për procesin e përmirësimit të përmirësimi me kuadrin europian, përndryshe çdo kuadrit ligjor, qoftë për problematikat në tërësi që vonesë krijon hapësira abuzimi të elementeve lidhen me pastrimin e parave dhe financimin e kriminale që e përdorin Shqipërinë si një lavatriçe të terrorizmit. parave të pista të trafiqeve kriminale dhe korrupsionit. Konstatojmë me keqardhje se sa herë që kemi Kuadri ligjor me mungesa dhe implementimi të bëjmë me përafrime ligjore me acquis sakat i ligjit ka bërë që lufta kundër pastrimit të communautaire, tabelat e përputhshmërisë janë të parave të mos ketë suksesin e dëshiruar. paplota, në thyerje të rregullores përkatëse të Raportet e institucioneve ndërkombëtare, që miratuar nga Këshilli i Ministrave. monitorojnë Shqipërinë, e klasifikojnë atë si një vend Edhe përpjekja e zëvendësministrit të Financave problematik për sa u përket kriminalitetit, trafikut të rezulton e paplotë, sepse tabela e përputhshmërisë narkotikëve, pastrimit të parave të pista dhe krimeve është një dokument që duhet të miratohet nga të tjera financiare. Këshilli i Ministrave dhe nuk mund të vijë në Kuvend Në mars 2012, Departamenti Amerikan i Shtetit me firmën e zëvendësministrit. në raportin e Strategjisë së Kontrollit Ndërkombëtar Konstatojmë me keqardhje për të disatën herë të Narkotikëve, volumi i dytë: “Pastrimi i Parave dhe se në dokumentet zyrtare, që mbajnë firmën e Krimet Financiare”, e vlerëson Shqipërinë: “vend Kryeministrit, ngatërrohen institucionet europiane; shqetësues” për nivelin e pastrimit të parave.
19 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Komisioni Europian në progres-raportin e vitit mëdha. Kjo ndikon drejtpërdrejtë në efikasitetin e 2011 nënvizon se: “Implementimi efikas i strategjisë luftës kundër pastrimit të parave. kombëtare për luftën kundër pastrimit të parave dhe Lufta kundër pastrimit të parave dhe financimit krimit financiar kërkon më shumë përpjekje dhe më të terrorizmit kërkon vullnet të fortë qeverisës; kërkon shumë bashkëpunim ndërinstitucional...” ashpërsinë dhe forcën e ligjit. Fondi Monetar Ndërkombëtar, në një raport të Më sipër u ndala në problematikat që lidhen me detajuar prej 518 faqesh, të publikuar në korrik 2011, pastrimin e parave, që burojnë nga trafiqet. Po për për vlerësimin e masave kundër pastrimit të parave paratë që burojnë nga korrupsioni? Edhe ato janë dhe të luftës kundër financimit të terrorizmit shkruan kapitale për t’u pastruar dhe objekt i këtij ligji. se: “Në Shqipëri rreziqet e pastrimit ta parave Si ka mundësi që kjo Qeveri nuk raporton qoftë mbeten të larta. Shqipëria ka një histori të krimit të edhe një rast konfiskimi të pasurive, që burojnë nga organizuar, të bazuar në klane dhe në rrjete të korrupsioni? Qeveria pretendon se po lufton organizuara hierarkike, të cilat janë të përfshira në korrupsionin ndërkohë që nuk ka një rast të vetëm, trafikun e drogës…” një zyrtar të cilit t’i jenë konfiskuar pasuritë e vëna Shkalla e lartë e ekonomisë informale, me korrupsion. konsiderohet nga të gjitha këto raporte si një Në ndryshimet që janë propozuar prej sot e tutje, problem shumë i madh i mundësive të pastrimit të do të duhen të kalojnë në skanerin e strukturave parave në Shqipëri. ligjzbatuese kundër pastrimit të parave nga anëtarët Duke iu kthyer edhe raporteve të institucioneve e familjes dhe lidhjet e ngushta shoqërore të të vendit tonë, u referohem raporteve të policisë së personave të ekspozuar politikisht. Shumë mirë, por shtetit. Të nderuar kolegë deputetë, e dini sa është që kjo të zbatohet duhet që Kryeministri, i pari, e gjithë vlera e pasurive të konfiskuara dhe të pastaj edhe ministrat me radhë, të sqarojnë sekuestruara nga Policia e Shtetit për rastet e marrëdhëniet me personat të cilët kryejnë pasurive që burojnë nga trafiqet dhe krimininaliteti? transaksione të dyshimta financiare. Vlera është vetëm 7.2 milionë euro. A mendoni se Me të hyrë në fuqi ky ligj, Sali Berisha duhet të kjo shifër e justifikon luftën kundër pastrimit të parave risqarojë marrëdhëniet e tij me Damir Fazlliçin. E që burojnë nga krimi? Nuk e di sa është vlera e ka mik, person të njohur, apo bashkëpunëtor të gjobave të vendosura në një vit ndaj drejtuesve të ngushtë? Sepse këtë ia kërkon ligji. Me të hyrë në automjeteve, por nëse është e barabartë me atë të fuqi ky ligj, Sali Berisha duhet të sqarojë konfiskimit të pasurive të krimit, kjo lë shumë për të marrëdhënien e tij me shtetasin turk Ali Efçen, i cili dëshiruar. megjithëse është në hetim ndërkombëtar për pastrim Në statistikat e Policisë së Shtetit thuhet se parash të pista të ish-Presidentit egjiptian Hosni vetëm për trafikim droge janë identifikuar 962 autorë Mubarak, po shfaqet shpesh në krahë të Sali krimesh dhe janë shkatërruar 48 grupe kriminale. Berishës në darka apo vizita zyrtare. E ka mik, Cila është vlera e pasurive se tyre? Sa është person të njohur, apo bashkëpunëtor të ngushtë? vlera e sekuestruar vetëm këtyre personave, sepse Sepse ligji duhet të jetë i barabartë për të gjithë, si me matematikë të thjeshtë i bie që t’u keni bllokuar për Sali Berishën, ashtu edhe për çdo qytetar të vetëm makinat në përdorim? Ose nuk janë grupe thjeshtë të këtij vendi, sepse po e shohim Sali kriminale, ose ju nuk doni t’ua merrni, të zbatoni Berishën si një teknik për të gjitha lavatriçet e ligjin dhe t’u konfiskoni pasuritë, sepse grupe prishura të parave të pista që lëvizin lirshëm në këtë kriminale me 1 mije euro pasuri apo një makinë sikur vend. nuk shkon. (Drejtimin e seancës e merr zonja Topalli.) Në një shkresë drejtuar drejtorit të Përgjithshëm Jozefina Topalli – Zoti Bode, urdhëroni! të Policisë së Shtetit, prokurorja e Përgjithshme Ina Ridvan Bode - E nderuar zonja Kryetare, Rama ngre shqetësimin se: “Gjatë vitit 2011 në Të nderuar zotërinj deputetë, Prokurorinë e Krimeve të Rënda janë referuar vetëm Projektligji “Për disa ndryshime në ligjin nr. 17 çështje nga ana e Drejtorisë së Përgjithshme të 9917, datë 19.05.2008, “Për parandalimin e Policisë së Shtetit, që kanë të bëjnë me trafikimin pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit”, i e lëndëve narkotike. Kjo do të thotë se nga raportimi ndryshuar” paraqitet për miratim në këtë Kuvend në i Policisë së Shtetit deri në plotësimin e procedurave kuadër të nevojës për adresimin dhe reflektimin e të hetimit dhe të dënimit kemi deficite shumë të rekomandimeve të bëra nga KE-ja në prill të vitit
20 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
2011, si dhe nga Konferenca e Palëve, janar 2011, mëtejshëm i investigimit të transaksioneve të parave e ngarkuar nga Këshilli i Europës për monitorimin e në tregun financiar shqiptar dhe transaksionit të zbatimit të Konventës së Varshavës, për pastrimin, pasurive në tregun e ekonomisë shqiptare. Kjo kërkimin, kapjen dhe konfiskimin e produkteve të nënkupton, së pari, përqendrimin te disa qendra me krimit dhe për financimin e terrorizmit. risk më të lartë, siç është korrupsioni dhe njerëzit e Fillimisht dua të bëj me dije se legjislacioni për pushtetshëm dhe siç është krimi i organizuar dhe parandalimin e pastrimit të parave dhe financimin e lidhjet me të. Pra, qendrat e konsideruara me risk terrorizmit është një nga legjislacionet më dinamike më të lartë përcaktojnë standarde të tjera të shtuara, kudo në botë. Kështu, në shkurt të këtij viti Task kujdes të shtuar të qendrës së inteligjencës Forca e veprimit financiar FATF ka ndryshuar financiare për grumbullimin, analizën dhe raportimin rekomandimet ndërkombëtare, siç tha edhe e të dhënave që lidhen me transaksionet financiare. parafolësi. Gjatë diskutimit në Komisionin e Ligjeve dhe Edhe BE -ja është në procesin e rishikimit të duke u mundësuar nga ndryshimi që i bëmë Kodit direktivës së tretë, që lidhet me mbrojtjen e sistemit Penal janë reflektuar edhe ndryshimet që i takojnë financiar europian nga pastrimi i parave. Kjo dinamikë nenit 12, raportimi te autoriteti përgjegjës, pra e ndryshimit të rekomandimeve detyrimisht kërkon zgjerimi i masës dhe mënyrës së raportimit, sikurse paraqitjen edhe në kuadrin tonë ligjor dhe nënligjor. është parashikuar në ligj. Mendoj se këto ndryshime Shumë nga parafolësit bënë vetëm statistika se sa ligjore e bëjnë të mundur përputhjen e kuadrit tonë herë janë ndryshuar ligjet dhe këtë ju e bëni për të ligjor me standardet e BE-së dhe vendeve ku ne gjitha llojet e ligjeve, por kjo statistikë nuk të çon bëjmë pjesë në kuadrin e konventave në asnjë përfundim, nuk përbën alternativë të ndërkombëtare. opozitës, ajo maksimumi mund t’ju çojë në formulimin Unë e pranoj se ka një sensibilitet të shtuar e një alternative që Kuvendi i Shqipërisë të mblidhet ndërkombëtar lidhur me çështjen e pastrimit të një herë në muaj për të diskutuar ligje dhe ditët e parave dhe kjo ka qenë e kushtëzuar nga një fakt: tjera të vijë të bëjë gallatë. tejzgjatja e plotësimit të një rekomandimi të kërkuar Ky Kuvend është për ligje dhe sa herë të ketë nga BE-ja dhe që kishte të bënte me ndryshimet në nevojë për përmirësimin e ligjeve, që vijnë nga Kodin Penal. Tejzgjatja e saj dhe përpjekjet tona rekomandime ndërkombëtare, nga nevoja për të për të adresuar jo në mënyrë ligjore, por përmes reflektuar standarde, nga nevoja për të qenë më akteve dhe marrëveshjeve më prokurorinë dhe adekuatë me zhvillimet në realitetin shoqëror policinë rriti shqetësimin dhe sensibilitetin dhe shqiptar, sigurisht që ligji do të vijë në Kuvendin e sigurisht që u kërkua që kuadri ligjor u ndryshua në Shqipërisë. Hartimi i këtij ligji është bërë nga një të gjitha dimensionet që ne sot i prezantojmë. grup pune ne drejtimin e Drejtorisë së Përgjithshme Ndryshimi i Kodit Penal ka bërë të mundur që ne të të Parandalimit të Pastrimit të Parave, i cili në futemi dhe të bëjmë edhe këto ndryshime edhe në përbërje kishte ekspertë të Ministrisë së Drejtësisë, ligjet e veçanta të pastrimit të parave. Financave, Prokurorisë së Përgjithshme, Bankës Sa i takon debatit lidhur me pastrimin e parave së Shqipërisë dhe Drejtorisë së Përgjithshme të dhe diskutimit të përhershëm “të hudhrës” këtu në Policisë së Shtetit. Procesi i hartimit të tij është Kuvend, unë do t’ju thosha se historia e Njësisë së bazuar në rekomandimet e raporteve të komunitetit Inteligjencës Financiare është e vonshme në ndërkombëtar për Shqipërinë, por edhe në direktivat Shqipëri. Ajo është themeluar për herë të parë në e nxjerra prej tyre dhe në këtë kuadër projekti është vitin 2000-2001. Kanë qenë embrionale deri në vitin konsultuar gjerësisht me partnerët ndërkombëtarë. 2005, çka do të thotë se nuk ka pasur asnjë rast të Ligji ndryshon në shumë aspekte dhe reflekton para investigimit dhe raportimit për në organet e së gjithash ndryshimet e propozuara në përmbushje drejtësisë. Duhet thënë se kjo njësi nuk ka të rekomandimeve 5, vigjilenca ndaj klientit; 7, kompetenca të tjera veç atyre të hetimit dhe përbën bankat korrespodente; 8, teknologjitë e reja dhe një urë lidhëse ndërmjet institucioneve financiare në transaksionet pa praninë fizike të klientit; 9, vend, bankave dhe kategorive të tjera, si institucionet mbështetja e palëve të treta dhe 18, bankat guackë që merren me regjistrimin e pasurisë dhe si dhe rekomandime të tjera. transaksioneve të pasurisë dhe drejtësisë. Në të gjitha këto rekomandime dhe ndryshimet I vemi autoritet që ndëshkon njerëz për pastrim që i bëhen kuadrit ligjor, mundësohet një zgjerim i parash është drejtësia. Gjithçka që bëhet nga Njësia
21 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
e Inteligjencës Shqiptare ka të bëjë thjesht me prej saj dhe të gjitha hetimet paraprake kryhen përpunim statistikash, hetime paraprake, grumbullim pikërisht në kuadër të kësaj njësie. Si është e provash dhe denoncim në organet e drejtësisë. Për mundur që në përfundim të hetimit gjithmonë do të të facilituar këtë proces janë ngritur edhe njësi dalin probleme të hetimit? Kjo është një çështje që hetimore të përbashkëta, ku edhe prokuroria edhe prokuroria duhet ta trajtojë në mënyrë serioze, që policia e shtetit, edhe inteligjenca financiare, edhe të kemi rezultate konkrete, sepse të denoncosh 215 doganat dhe tatimet janë palë në kryerjen e hetimeve dosje në prokurori dhe të mos ketë masa në më të përbashkëta, nga të cilat pritet një efikasitet më shumë se 2 raste për gjëra periferike, kjo është jo i lartë dhe një kohë më e shkurtër në plotësimin e korrekte. të gjitha proceseve dhe procedurave hetimore. Cilat janë aspektet e tjera që lidhen me uljen e Njësia është rritur në numër, është modernizuar ekspozimit të tregut të ekonomisë shqiptare në dhe tashmë i plotëson të gjitha standardet për të pastrimin e parave? Një nga burimet kryesore janë qenë një njësi inteligjence moderne. Ajo është grupet kriminale dhe goditja e krimit, do të thotë asistuar në fillimet e saj nga departamenti i thesarit dekurajim dhe pakësim i mundësive për pastrimin e të SHBA-së, deri në vitin 2007 dhe më tej, në një parave që vijnë nga grupet kriminale. Askush nga ju partneritet me vendet e BE-së, ka pasur deri në nuk mund të thotë se këtu kemi të bëjmë me rritjen shtator të 2009-s asistencën e qeverisë gjermane, e krimit të organizuar në Shqipëri, sepse të gjitha Zyrës Kriminale Federale të Gjermanisë dhe statistikat flasin për të kundërtën, flasin për aktualisht ndodhet në një partneritet bashkëpunimi Shqipërinë, si një vend më të sigurt që plotëson me organet analoge në kuadrin e një marrëveshjeje standardet e BE-së. Na u hoqën vizat dhe jemi sot të përbashkët me autoritet spanjolle, italiane dhe pjesë e lëvizjes së lirë, sepse kemi arritur suksese bullgare, një projekt i financuar nga komuniteti thelbësore. A duhet më shumë? Sigurisht, krimi ndërkombëtar. është gjithmonë potencial. Pra, në tërësinë e saj kjo njësi plotëson Rënia e informalitetit të ekonomisë pakëson standardet e organizimit të performancës së mundësinë dhe kapacitetin për të pastruar para dhe përmasave të strukturës dhe procedurave që kryhen ekonomia shqiptare ka ulur informalitetin në mënyrë edhe në vende të tjera të BE-së. Kjo njësi shërben thelbësore. Nëse kemi të njëjtën TVSH dhe ne sot si urë lidhëse mes sistemit financiar dhe atij të arkëtojmë 10% të GDP-së si TVSH, ju me të njëjtën drejtësisë, dhe në jo pak raste ne kemi pasur debate taksë arkëtonit 6,5% të GDP-së, kjo do të thotë se në organin e prokurorisë, së pari, i cili është organi kishit të paktën një informalitet 50% më të lartë nga që bën edhe kallëzimin në emër të qeverisë ai që është sot dhe kjo është e vërtetë. Thatë se shqiptare. kazinotë dhe lojërat e fatit janë burime të krijimit të Çfarë thonë shifrat e Ministrisë së Financave? pasurive të paligjshme të pastrimit të parave. Po, Deri në vitin 2005 janë referuar në polici gjithsej 30 zotërinj! Keni arkëtuar deri në vitin 2005 1,6 milionë raste. Nga viti 2005 deri më sot janë 505 raste të dollarë në vit të ardhura nga industria e mëkatit në raportuara në organet e drejtësisë dhe intensiteti vit. Arkëtohen 50 herë më shumë nga kjo industri si është rritur në vitet e fundit me një rritje të taksa, çka do të thotë: rreth 1 miliard xhiro qenësishme të numrit të rasteve të deklaruara. Raste detaksohet nga kjo industri sot dhe paguan 1 miliard të referuara në prokurori nuk janë pak. Nëse deri në euro xhiro dhe taksohet dhe paguan taksat në shtet, vitin 2005 kanë qenë 10 raste, tani janë 216 raste, ndërkohë që thashë se kishit 15 herë më pak. Këto pra 216 dosje hetimore tepër të rëndësishme për janë ato nga ulen mundësitë për të bërë pastrimin e t’u trajtuar nga ana e prokurorisë dhe intensiteti i parave. denoncimit të dosjeve në prokurori ka ardhur në rritje. Për sa u takon të tjerave, nuk besoj se meritojnë Hetimi ka qenë profesional dhe ka të bëjë me të ndonjë vëmendje të veçantë. U fol këtu se edhe firmat gjitha ato elemente, qoftë të firmave fantazmë, disa piramidale, firmat mashtruese, kanë qenë pastrim prej të cilave në tregun shqiptar janë të mëdha, që parash. Nuk janë pastrim parash, kjo është thënë prokuroria kurrë nuk i çoi në gjykatë, qoftë për vazhdimisht. Po të ishte mashtrimi krim i organizuar, pushtetarë të nivelit të lartë, që po ashtu asnjëherë disa nga deputetët që sot janë ulur në të majtë, nuk u çuan në gjyq. sigurisht nuk do të ishin më këtu, sepse krimi i Ne kemi grupin hetimor të përbashkët, i cili organizuar nuk është toleruar asnjëherë, nuk është drejtohet nga Prokuroria e Përgjithshme, kryesohet amnistuar asnjëherë. Dakord?
22 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Është e vërtetë që ne e kemi lidhur krimin e Deputetët e opozitës e kundërshtuan organizuar dhe terrorizmin me pastrimin e parave. projektrezolutën e paraqitur nga komisioni. Ju e dini, ne kemi pasur edhe denoncime të kësaj Faleminderit! natyre, sepse disa akte terroriste kanë ndodhur në Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Xhepa! Shqipëri, ndodhi 21 janari, dhe ne njoftuam tri ditë Atëherë, për të diskutuar kanë shënuar emrat përpara, kemi njoftuar prokurorinë dhe policinë, kanë 12 deputetë. Fillojmë nga deputetët e opozitës. Zoti ardhur para, të cilat ne i kishim denoncuar në Malaj, urdhëroni! prokurori se janë bërë pastrim në Australi, dhe u Arben Malaj – Të nderuar kolegë deputetë, kthyen tri ditë përpara 21 janarit, një shumë jo e Diskutimi ynë sot e mban parasysh faktin se vogël parash. Ne ia kemi çuar gjithë dosjen objektivi kryesor i Bankës qendrore është inflacioni, prokurorisë, dhe u kemi thënë: “Ja, po rikthehen i cili në thelb është një tregues shumë i rëndësishëm paratë e pastruara”. për të garantuar fuqinë mbledhëse të çdo të ardhure Sigurisht, për këto që ju thashë kërkohet vullnet të çdo shqiptari. i gjithanshëm. Unë ju siguroj se ekziston vullneti i Askush nuk e nënvleftëson këtë objektiv të plotë nga ana e qeverisë, nga ana e njësisë për të bankës qendrore, i cili mbetet i tillë edhe për shumë raportuar të gjitha transaksionet, dhe me këto banka qendrore të vendeve evropiane dhe për vet ndryshime ligjore lufta kundër pastrimit të parave Bankën Qendrore Europiane. Por kriza globale ka do të zbresë në detaje edhe më të imta. hapur debate për rolin e Bankës qendrore në ndaljen Faleminderit! e përkeqësimit të ekonomisë, në ndaljen e rënies Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Bode! ekonomike dhe në përdorimin e politikave dhe Këtu mbyllet diskutimi për projektligjin “Për instrumenteve monetare, në ringritjen e ekonomisë parandalimin e pastrimit të parave dhe financimit të dhe në kthimin e saj në rritjen e ritmeve të larta. terrorizmit”, të ndryshuar”. Debati se kush duhet të jetë prioritar: stabiliteti Kalojmë te pika tjetër e rendit të ditës: apo rritja në politikat ekonomike, ku një vend të Projektrezoluta “Për vlerësimin e veprimtarisë së rëndësishëm kanë politikat fiskale dhe monetare, Bankës së Shqipërisë, për vitin 2011”. sa vjen dhe bëhet më i qartë. Kërkohet një fokus Në emër të Komisionit për Ekonominë dhe më i plotë te rritja ekonomike, e cila vjen nëpërmjet Financat, zoti Xhepa, urdhëroni! reformave që rrisin produktivitetin dhe aftësinë Selami Xhepa – Komisioni për Ekonominë dhe konkurruese, duke qartësuar se pa rritje ekonomike Financat, në mbështetje të nenit 103 të Rregullores është e vështirë të mblidhen të ardhurat në buxhet; së Kuvendit, në mbledhjen e datës 30 prill 2012, pa rritje ekonomike, që rrit punësimin, papunësia shqyrtoi raportin “Për veprimtarinë e Bankës së do të shtohet, varfëria do të rritet, pabarazia bëhet Shqipërisë, për vitin 2011”. kërcënuese për kohezionin social, i cili mbetet Guvernatori i Bankës së Shqipërisë prezantoi parakusht për suksesin e çdo reforme dhe çdo drejtimet kryesore të veprimtarisë së institucionit pakete. që ai drejton gjatë vitit të mëparshëm, rezultatet e Pikërisht, duke mos cenuar sadopak statusin e arritura në treguesit ekonomikë dhe financiarë të prioritetin e Bankës qendrore të vendit tonë, ne duhet vendit dhe politikat monetare të ndjekura për këtë të diskutojmë për politikën dhe instrumentet qëllim. Ai vuri theksin në realizimin e objektivit monetare dhe fiskale për të ndihmuar që ekonomia kryesor dhe të detyrimeve të tjera të politikës jonë të mos thellojë ngadalësimin e rritjes monetare, duke u ndalur në mënyrë të veçantë në ekonomike, pasi sipas raportit të fundit të Bankës objektivat për vitin në vazhdim dhe rrugët për Botërore, shifrat po bëhen gjithnjë e më realizimin e tyre. shqetësuese, rritja jona ekonomike lëviz nga 1 deri Në përfundim, Guvernatori iu përgjigj pyetjeve 1.5 për qind, larg asaj që është e domosdoshme të deputetëve për aspekte të veçanta të veprimtarisë për të përballuar sfidat sociale. së institucionit, dhe për ekonominë e vendit në Duhet të përdorim më mirë politikat dhe tërësi. instrumentet që ndihmojnë rikthimin te rritja Anëtarët e komisionit shprehën vlerësimin e tyre ekonomike, si e vetmja strategji për të ulur për veprimtarinë vjetore të këtij institucioni. papunësinë, varfërinë, dhe si e vetmja strategji, apo Konkluzionet e vlerësimit të shumicës së deputetëve strategjia më e mirë për stabilitetin e financave janë paraqitur në projektrezolutën bashkëlidhur. publike.
23 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Pa rritje ekonomike treguesit e buxhetit do të nga biznesi te bankat dhe nga bankat tek ekonomia përkeqësohen. Rënia e rritjes ekonomike do të rrisë në tërësi. rritjen e deficitit dhe të borxhit të qeverisë, dhe Kur opozita flet për rritjen e kredive të këqija, vështirësitë për kostot e financimit do të jenë akoma nuk kërkon dështimin e sistemit tonë bankar, por më të mëdha për financimin e deficitit të qeverisë, ka parasysh domosdoshmërinë e disa paketave por akoma edhe më tepër për financimin e biznesit ndërhyrëse që e ndalin këtë trend negativ. privat. Kreditë e këqija në kohë krize nuk ulen duke Kriza e likuiditeteve po godet rëndë biznesin dhe krijuar ushtrinë private të mbledhjes me forcë të po vështirëson rritjen ekonomike. Këtu duhet të detyrimeve, por duke ndërtuar politika që përputhen diskutojmë profesionalisht se cila është rrugëdalja me objektivat e qeverisë. më e mirë, duhet të qartësojmë se përse qeveritë Kreditë e këqija në kohë krize nuk ulen duke i duhet të kenë një zgjidhje bazuar në element[e mbledhur ato me forcë, por duke ndërtuar politika, lehtësuese të financimit të borxhit të tyre, dhe duhen instrumente dhe programe konkrete sa më fleksibël, ndihmuar që të mos falimentojnë. Po kështu edhe e theksoj, sidomos në kohën e krizave. bankat nuk falimentojnë dot sepse kanë një efekt Bankat më mirë se kushdo e kanë të qartë se zinxhir negativ në ekonomi. Atëherë, të njëjtën cili biznes është në vështirësi për shkak të filozofi duhet të ndjekim edhe ndaj biznesit privat, i impakteve të krizës, dhe cili biznes është në cili nuk duhet të ketë kufizim të burimeve të vështirësi për shkak të keqmenaxhimit të tij. kreditimit të tij, dhe strategjia, e cila vendos theksin Kur qeveritë ishin në pamundësi financimi dhe te mbledhja me forcë e çdo detyrimi të prapambetur, kur kostoja e financimit të borxheve të tyre po rritej krijimi i disa strukturave të mbledhjes me forcë të me shpejtësi, Banka Qendrore Europiane ndërmori detyrimeve, mungesa e çdo alternative tjetër për të paketa monetare dhe krijoi një instrument të ri të lehtësuar barrën e biznesit, duket se do të pengojë politikave monetare për të mos lejuar falimentimin e efikasitetin e çdo politike tjetër të qeverisë. tyre. Ajo furnizoi me rreth 550 miliardë euro të gjitha Pse qeveritë për kompanitë e mëdha aplikojnë bankat tregtare në vendet e eurozonës, për të pasur instrumente që lehtësojnë shpëtimin e tyre, ndërsa mundësi për të financiar qeveritë në vendet në krizë për biznesin ndërtojnë strategji stresuese, dhe për të ulur koston e financimit të tyre. penalizuese, deri në falimentim të sforcuar? Nuk Banka Qendrore Europiane, edhe pse me mundet që politikat dhe instrumentet lehtësuese shumë vonesë, edhe pse me përmasa relativisht të ndaj qeverive, korporatave të mëdha dhe bankave të vogla, aplikoi politika dhe instrumente, të cilat shteti jenë produktive në qoftë se nuk arrihet të ndikohet i aplikoi që në fillim të shfaqjes së krizës në Shtetet pozitivisht biznesi privat, ekonomia reale e vendit e Bashkuara të Amerikës. tonë, sektorët realë të vendit, siç janë: energjia, Rezultatet sot dallojnë qartësisht. Shtetet e minierat, bujqësia, turizmi, apo sektorë të tjerë. Bashkuara të Amerikës në vitin 2012 do të rriten Në qoftë se bizneset private kanë një risk në me 2.4 për qind, ndërsa eurozona vetëm me 0.1 për rritje të vazhdojnë investimet e tyre, kanë risk në qind. Por, në qoftë se nga niveli global apo evropian rritje dhe kosto të larta të gjejnë burime të larta zbresin në atë shqiptar, a mund të na thotë qeveria, financimi, druhem se kriza do të vazhdojë për një a mund të na thotë Banka Qendrore, me cilat kohë më të gjatë dhe pasojat sociale do të jenë më politika, me cilat instrumente, me të cilat paketa të rënda. lehtësuese e kanë asistuar biznesin e vendit tonë Patjetër sektori bankar ka një rëndësi të për të kaluar këtë fazë të vështirë? jashtëzakonshme në cilësinë e investimeve në Po të kemi parasysh edhe propozimin e fundit, ekonomi, sepse ata duhet të përzgjedhin dhe për mbledhjen paraprake të detyrimeve fiskale, po mbështesin me kredi investimet më të suksesshme të mbajmë parasysh aplikimin abuziv të pagave, duke ulur kreditë e këqija, duke rritur produktivitetin çmimeve të importit, detyrimeve fiskale; po të e ekonomisë dhe duke e bërë më të qëndrueshme mbajmë parasysh rënien e ritmeve të kreditimit; po rritjen ekonomike. të mbajmë parasysh zinxhirin e borxheve të këqija, Bankat vetë e kanë të qartë se pa rritje të krijuara nga qeveria dhe institucionet jobuxhetore ekonomike bizneset e kredituara prej tyre do të jenë ndaj bizneseve private; po të mbajmë parasysh në vështirësi, kreditë e pakthyera do të rriten, mungesën e politikave, apo paketave lehtësuese provigjonet do të rriten, cikli negativ do të shkojë ndaj biznesit të vendit tonë, patjetër që biznesi i
24 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
ngjan një njeriu, të cilit i kanë vënë thonjtë në grykë pasojat e krizës dhe kostot e saj afatshkurtra dhe dhe po i zënë frymën. afatgjata. Në qoftë se ky institucion nuk do të ristrukturojë Ne duhet të fillojmë sa më parë diskutimin për këta thonj, një pjesë e biznesit nuk ka asnjë mundësi strategjitë e rritjes ekonomike dhe për paketat të mbijetojë. Do të ketë më shumë falimentime lehtësuese ndaj biznesit dhe sistemit tonë bankar. biznesi, do të ketë më shumë të papunë, do të ketë Në rast të kundërt do të jemi vonë, kostot do të jenë më shumë kredi të këqija, do të ketë më pak të më të rënda, kostot sociale do të ushqejnë ardhura në buxhet, do të ketë më shumë borxhe mungesën e stabilitetit politik, ndërsa ky i fundit do dhe kostoja e financimit në ekonomi do të ta bëjë më të thellë krizën sociale. përkeqësohet. Është detyrimi ynë që të mos mbyllim sytë Duke ofruar paketa lehtësuese për biznesin e përpara këtyre risqeve. vendit tonë, ne i ulim këto risqe, e ndihmojmë Faleminderit! biznesin ta kalojë këtë situatë kritike, e cila nuk Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Malaj! është krijuar kryesisht prej tij. Këto paketa do të Zoti Xhepa, urdhëroni! mbështesin rritjen e biznesit, do të rritet punësimi, Selami Xhepa – Faleminderit, zonja Kryetare! do të ulen kreditë e këqija, do të rritet kreditimi, Të nderuar kolegë, investimi dhe konsumi, do të kemi rritje ekonomike Fakti që bota sot përballet prej gati më shumë më të lartë, do ta shpëtojmë vendin nga vala e re e se 130 vitesh me nivelet më të larta të borxhit publik, presionit në rritje për stabilitetin dhe financat publike, pa dyshim që ka vendosur si prioritet absolut apo për kostot sociale në rritje. themelor rivendosjen e tij në shtratin e një borxhi të Një nga rekomandimet për rritjen ekonomike qëndrueshëm. Por kjo, nuk bën gjë tjetër, veçse është ndërtimi i skemave të kreditimit, të cilat kanë thekson një element shumë të rëndësishëm që ka në fokus ndërmarrje të vogla dhe të mesme, sepse të bëjë me rëndësinë dhe prioritetin që merr grupi pikërisht këtu kemi një lidhje më të fortë, më të tjetër i politikave, siç janë politikat monetare, drejtpërdrejtë midis rritjes ekonomike dhe punësimit. financiare dhe ato strukturore. Qeveria duhet të krijojë kuadrin ligjor dhe Duke përfituar nga rasti që sot po bëjmë një institucionet përkatëse që ndajnë riskun midis debat për raportin dhe veprimtarinë vjetore të Bankës bankave tregtare, bizneseve dhe qeverisë, e cila ka së Shqipërisë për vitin 2011, për të cilën mendoj se objektiva ta qarta dhe detyrime të ulë papunësinë, që në fillim duhet të shprehim përshëndetjet për të ulë varfërinë. arritjen e objektivit të saj themelor, mendoj se tehu Sigurisht, këto skema, përveç kuadrit ligjor dhe i debatit të sotëm nuk lidhet vetëm me faktin nëse institucioneve, kërkojnë edhe fondet përkatëse. është apo nuk është prioritare roli i politikës Modeli evropian i aplikuar në kohën e krizës ka vlerë monetare në këto rrethana. Po, në çfarë drejtimesh edhe për ne. BE-ja po synon që të gjitha fondet e bankat qendrore duhet të jenë novatore në realizimin papërdorura nga buxheti i saj të mos i konsiderojë me sukses jo thjesht të një objektivi, por të disa kursime, por t’i mbledhë dhe t’ia japë Bankës objektivave që sot janë bërë vërtet sfidues? Europiane për investime, për të mbështetur projekte Duhet thënë që është novator. Në fakt, burimi, në të gjitha vendet që janë në krizë dhe për të shkaku dhe premisa kryesore e këtij novatorizmi ushqyer rritjen ekonomike. buron edhe nga një dokument i rëndësishëm Në vendin tonë një pjesë e këtyre fondeve duhet politikash i Fondit Monetar Ndërkombëtar, i adoptuar të shkojnë te krijimi i kapitalit, kursime të buxhetit që në vitin 2009, ku janë nënvizuar katër drejtimet të qeverisë shqiptare, duhet të shkojë te krijimi i themelore, sesi bankat qendrore mund të ofrojnë kapitalit të agjencive të garantimit të kredive, duke stimuj monetarë shtesë edhe kur normat e interesit lehtësuar ristrukturimin e kredive të prapambetura, janë në kufirin afër zeros. dhe duke nxitur kreditimin në ekonomi. Duhet të jemi realistë që sot, në shumë vende Banka Qendrore ka propozuar ndoshta edhe të zhvilluara, normat e interesit janë pothuajse zero. krijimin e një banke zhvillimi. Ka shumë ide, ka Qeveria amerikane merr me 0.5% për 5 vjet; me shumë politika dhe programe që po diskutohen dhe 1.5% për 20 vjet; me 2.5% për 30 vjet. Qeveria po aplikohen në vende të tjera. Pikënisja e tyre është angleze merr me 4% për 50 vjet e kështu me radhë. e ndryshme nga ajo e qeverisë sonë. Ata e kanë Por fakti që normat e interesit ka qenë realisht shumë parë në sy krizën, ata janë të përgjegjshëm për të ulëta dhe në terma realë edhe zero, sërish nuk i
25 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
ka bërë më efeciente politikat monetare. për sistemin bankar me 40 miliardë euro vetëm për Kjo do të thotë se normat e interesit, kur ato të mbështetur zgjerimin e kredisë për sektorin ndodhen në nivele tepër të ulëta, nuk kanë eficiencën konsumator. e duhur për t’u përdorur si instrument. Unë e kuptoj edhe shqetësimin që është Disa nga drejtimet kryesore të ofruara janë: përsëritur herë pas herë edhe nga kolegët, një Së pari, angazhimin e Bankës Qendrore në shqetësim që është artikuluar që në fundin e mënyrë eksplicite në mbajtjen e normave të interesit shekullit të 18-të nga William Pitie, ekonomisti i në nivele të ulëta, derisa rritja ekonomike të kthehet madh, por edhe kryeministri i vogël 24-vjeçar anglez, në trendin e vet potencial dhe kjo do të ndikonte në i cili kërkonte ndalimin e financimit ose përdorimit gjithë strukturën e maturitetit të normës së interesit. të bankave qendrore si instrumente të politikave Pra, nuk është ideja vetëm që norma e interesit fiskale. Në qoftë se do të shikojmë se kush e mban të jetë e ulët. Ideja është që angazhimi duhet të sot borxhin prej gati 6.3 trilion dollarë të qeverisë jetë i tillë për të ruajtur një normë interesi të ulët në amerikane, 1.6% ndodhet në bilancet financiare të nivel afatgjatë, në mënyrë që sinjalet, që të përcillen sistemit të rezervave federale ose 26% të tij. te tregu, të përthithen realisht dhe të shndërrohen 211.4 miliardë euro është borxhi që mban në vendimmarrje konkrete nga sipërmarrjet. sistemi i eurosistemit ose Banka Qendrore Së dyti, autoriteti monetar mund t’u ofrojë Europiane në balancëshitjen e tij në bilancin e tij likuiditet institucioneve financiare me kosto të ulët, financiar në një borxh prej 8.2 trilionë të zonës së në mënyrë që këto të fundit të lehtësojnë rritjen e euros ose 25% të totalit. huas për biznesin dhe për konsumatorin, disa prej Në fakt, a ka vend për konsiderim në rastin e të cilave u nënvizuan edhe nga zoti Malaj dhe unë Shqipërisë? Banka Qendrore e Shqipërisë nuk mban do të kem rastin t’i nënvizoj sërish më poshtë. më shumë se 13.6%, në datën 31 mars 2012. Pra, Së treti, Banka Qendrore mund të ndikojë në nuk mendoj që realisht Banka Qendrore e Shqipërisë strukturën e interesit afatgjatë, duke ulur normën e po luan një rol agresiv fiskal ose qeveria po e përdor interesit për asetet siç janë bonot e thesarit duke për qëllime fiskale këtë bankë qendrore. blerë edhe vetë letra me vlerë të qeverisë. Me këtë rast, dua të inkurajoj Bankën e Së katërti, a do të mund të ndërhyjnë edhe vetë Shqipërisë që të punojë së bashku me institucionet drejtpërdrejtë në segmentet specifike, tregjeve të financiare dhe ato jofinanciare, në mënyrë që të kredisë, duke ofruar hua korporata jofinanciare, duke zgjerojë mekanizmat e saj mbështetës, duke blerë asete private, ose duke ofruar hua që lidhen shfrytëzuar këtë rast edhe si një mundësi të artë me blerjen e aseteve, sektori financiar? Pra, kur për të zhvilluar më në thellësi tregun e letrave me sektori privat mund të përdorë asete të caktuara si vlerë, i cili, fatkeqësisht, vazhdon ende të mbetet i kolateral për të fituar hua nga Banka Qendrore? dominuar vetëm nga letrat me vlerë të borxhit të Duke mos dashur të ndalem hollësisht në secilin qeverisë. Ky do të ishte një hap madhor në zhvillimin nga këto elemente, ajo që vlen të nënvizohet është e tregut të letrave me vlerë në vend. se gjithë filozofia e bankinkut qendror është Të nderuar kolegë, gjithashtu në rikonsiderim të plotë. Lehtësimi Zemra e sistemit tonë financiar janë bankat, të monetar dhe lehtësimi i kreditimit janë objektiva cilat me një nivel depozitash prej 8.5 miliardë dollarë thelbësore që shkojnë paralel. Disa tabu në sjelljen dhe me gati vetëm gjysmën e tyre të ndërmjetësuara e bankave qendrore, në marrëdhëniet e tyre qoftë në ekonomi janë thesari që ne duhet ta ruajmë fort. me qeveritë apo me sektorin privat, mendoj se janë Fatmirësisht, ai vazhdon që të jetë likuid, i mbrojtur, thyer dhe duhet të thyhen edhe në kontekstin tonë. fitimprurës, i mirërregulluar dhe i mbikëqyrur mirë, Do t’i referohem raportit të Bankës Qendrore por niveli i portofolit të kredisë me probleme, siç Europiane për vitin 2011, i sapobotuar, i cili thotë: është nënvizuar shpesh kohët e fundit dhe u “Zhvillimet e paprecedenta e çuan këshillin e nënvizua edhe nga kolegu parafolës, meriton nevojën gurvenatorëve të eurosistemit në adoptimin e një e një veprimi më energjik nga ana e Bankës numri masash jostandarde të politikës monetare”. Qendrore. Disa prej tyre i përmendi zoti Malaj, që kanë të bëjnë Interesi i bankave dhe interesi i biznesit është i me ofrimin e lehtësive afatgjata, ku vetëm paketa e njëjtë të performojnë me fitim. Në rast se biznesi fundit ishte 550 miliardë euro, por në total shkojnë ndodhet në vështirësi për shkak të ciklit ekonomik, mbi 1 trilion euro. Ofrimi i lehtësimeve financiare edhe bankat duhet të shfaqin më shumë mirëkuptim.
26 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Ekzekutimi i kolateralit në çdo rast është shqiptare shikojmë të shprehura në mënyrë direkte instrumenti i radhës së fundit që bankat duhet të dhe indirekte të gjitha shqetësimet tona që ua kemi vënë në lëvizje. Prandaj mendoj se Banka Qendrore thënë shqiptarëve. Çfarë thotë raporti drejtpërdrejt? jo vetëm që duhet të lëshojë udhëzimet të Raporti thotë: “Shqipëria nuk ka më mundësi për detyrueshme për t’u ndjekur nga bankat në një stimul fiskal”. Stimuli fiskal është i pamundur, sepse proces të riskedulimit të ristrukturimit të kredive, buxheti i shtetit është rrudhur, të nderuar kolegë, të por mund të konsiderohet edhe krijimi i lehtësive të nderuar qytetarë shqiptarë. posaçme me likuiditet për të mbështetur bankat në Mundësitë e buxhetit të shtetit janë sot të vogla. një proces të tillë. Është me rëndësi kritike që Buxheti i shtetit sot funksionon jo më si një biznesi dhe ekonomia të kenë sot më shumë instrument financiar rritjeje, por si një instrument frymëmarrje dhe roli i Bankës Qendrore është i financiar i cili ka vetëm një qëllim (ka ikur nga qëllimi pazëvendësueshëm dhe duhet të jetë më shumë i parë i rritjes, për shkak të pamundësisë dhe të novator dhe më me iniciativë në një drejtim të tillë. krizës ekonomike të shkaktuar sigurisht edhe nga Në veçanti duke pasur parasysh edhe atë që po kjo qeveri): funksionin e ruajtjes makroekonomike. ndodh në ekonomitë përreth, në veçanti në Greqi, A është ky funksion i rëndësishëm? Po, të mendoj se ndjekja me vëmendje e situatës për të nderuar kolegë. Funksioni i ruajtjes të stabilitetit pasur gjithmonë plane të mirëstudiuara në rast të makroekonomik është parësor për ekonominë rikthimit të dhrahmisë, besoj se është një çështje shqiptare. që meriton vëmendje për vitin në vazhdim. Dua të them dy fjalë si po e ruajmë stabilitetin Faleminderit! makroekonomik. Po e ruajmë duke shkurtuar. Pra, Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Xhepa! ne jemi duke marrë masa shtrënguese të Zoti Arben Ahmetaj, urdhëroni! vazhdueshme, të cilat rëndojnë krizën ndaj qytetarit Arben Ahmetaj – Faleminderit, zonja Kryetare! shqiptar. Po ju them se ky raport e ka shprehur, të Të nderuar kolegë, nderuar kolegë, që kriza po e rrënon qytetarin Mendoj se raporti i Bankës së Shqipërisë është shqiptar, e ka shprehur në të gjitha faqet e saj. Ka një nga dokumentet më të rëndësishme pas thënë se ka rënë konsumi privat; ka thënë se për diskutimeve që ne bëjmë këtu për buxhetin e shtetit. shkak të rritjes të taksave, TVSH-së apo E them këtë me përgjegjësi politike dhe individuale, medikamenteve, apo taksa të reja, qytetari shqiptar sepse raporti i Bankës së Shqipërisë në është rënduar. këndvështrimin tim personal, është një nga raportet Në raport ka një element thelbësor që ne duhet më të pavarura që këtij grupi deputetësh i bie në ta prekim me përgjegjshmëri politike, por edhe dorë. E them këtë me përgjegjësi, sepse në leximin qytetare. Ajo që jam duke thënë është e tim të vëmendshëm, të kujdesshëm dhe të thellë të drejtpërdrejtë. raportit, shikoj qartësisht të gjitha ato elemente, Raporti thotë: “Sot, Shqipëria, buxheti i shtetit, gjithë atë frikë, gjithë atë kujdes, gjithë atë kontribut Ministria e Financave, qeveria shqiptare dhe ky që opozita shqiptare, Partia Socialiste ka dhënë këto parlament nuk kanë mundësi më për stimuj fiskalë. vite, për të paralajmëruar qeverinë se të gjitha Është rrudhur stimuli fiskal”. Çfarë thotë Banka e veprimet e saj apo mosveprimet e saj kanë një emër, Shqipërisë? Ajo ka përdorur instrumentin monetar krizë papërgjegjshmërie dhe krizë ekonomike. të saj. Po i them Guvernatorit: po, zoti Guvernator, Raporti i Bankës së Shqipërisë për veprimtarinë është një instrument i duhur. Gjithashtu, po ju them e saj nuk është thjesht një raport për veprimtarinë e se ulja e normës së interesit është e vonuar. Bankës së Shqipërisë. Megjithatë, po në analizën tuaj të drejtë dhe të saktë Të gjitha problemet e ekonomike financiare, dhe ju thoni se ka rënë konsumi. Të dyja instrumentet e politike, këtë e them me përgjegjësinë time personale para janë në favor të rritjes së konsumit, të rritjes dhe politike, që kalon sot Shqipëria, dhe tregu i saj së zhvillimit ekonomik. Po të kthehesh dhe të preket, për shkak të tregut rajonal, për shkak të shikosh analizën tuaj për konsumin, ju thoni qartë asaj që po ndodh në tregun ekonomik dhe financiar se konsumi ka rënë. Dhe ne si opozitë kemi thënë apo politik global, të gjitha këto, me plot gojë e them, qindra e qindra herë që ka rënë fuqia blerëse e se opozita shqiptare i ka thënë një nga një dhe çdo qytetarit shqiptar. Atëherë, cili është konkluzioni i ditë me përgjegjësi qytetare. parë i këtij raporti, të nderuar kolegë? Dua të them se në këtë raport ne si opozitë Ky raport na jep ne një mundësi reale për të
27 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
dalë nga debati i vogël politik. Ky raport na thotë që thotë: këtu ka politika qeveritare të gabuara, të cilat të dyja instrumentet, megjithëse në lëvizje të na kanë çuar në gjendjen ku jemi sot. plotë,nuk kanë arritur të kthejnë rënien ekonomike; Zoti Guvernator, detyra juaj është ta këshilloni nuk kanë arritur të frenojnë uljen e konsumit; nuk qeverinë në pozicionin tuaj të pavarur, sepse kanë arritur të bëjnë atë që kërkon të bëjë e gjithë stabiliteti makro-ekonomik është njëra anë, politikat Europa: të kthehet te rritja ekonomike, pra, nga e zhvillimit janë ana tjetër. Cilat janë politikat e masat shtrënguese te rritja ekonomike. Po ju them zhvillimit? Sigurisht që unë nuk kam shkopin magjik, se kjo është detyra jonë, e të gjithëve këtu, që sot por do të duhet të filloj me analizën e thellë të të mendojmë për masat e rritjes. sektorëve, duke filluar që nga transporti që bie Ajo që ne shikojmë në këtë raport, që ne si (megjithëse u rrit pak, prapë është në rënie). Kemi opozitë shqiptare e kemi kërkuar çdo ditë dhe që ndërtimin që ka rënie drastike, kemi importin që ka kjo qeveri ka refuzuar të na dëgjojë, sot është rënie drastike, kemi investimet e huaja në ulje, kemi imperative, sepse po ju them se edhe sot është investimet private të brendshme në ulje. Ç’do të thotë vonë, të nderuar kolegë. Sot këto fjalë që unë citova kjo? Këto nuk janë kambana. Ato kanë rënë para nga raporti kanë të bëjnë me rënien e konsumit dhe tre vjetësh. Sot ne thirremi nëpërmjet këtij raporti me rënien e investimeve private. Mund t’ju lexoja dhe ndërgjegjësimit tonë politik për të bërë një pakt faqe e faqe nga raporti që flasin për rënien e më të thellë dhe më afatgjatë për ta shpëtuar konsumit, për rënien e investimeve private, për ulje Shqipërinë, sepse kjo qeveri rrezikon të jetë të numrit të të punësuarve. varrmihëse e Shqipërisë, ndërsa ne si opozitë kemi Të gjitha këto nuk janë më kambana, se këto detyrë ta shpëtojmë. Unë besoj se kambanat kanë kambana kanë rënë para 3-4 vjetësh. Sot ne kemi rënë para tre vjetësh, ndërsa sot është një thirrje. një detyrë imperative: të kalojmë përtej dasisë Faleminderit! politike, sepse nesër do të jetë vonë. Jozefina Topalli - Faleminderit, zoti Ahmetaj! Po ju them se raporti paralajmëron që, në qoftë Zoti Sherefedin Shehu, urdhëroni! se ne të gjithë këtu nuk do të biem dakord për Sherefedin Shehu – Faleminderit, zonja fondamente financiare dhe makroekonomike, kriza Kryetare! greke në krahasim me atë që ne mund të kalojmë, Të nderuar kolegë deputetë, do të ishte shaka. Po jua them sinqerisht: do të Që në fillim dua të them se problemet nuk ishte shaka, ajo që ne do të rrezikonim të kalonim zgjidhen me demagogji e as me të bërtitura e lemeri, do të ishte e papërballueshme. por me veprime konkrete. Këtë nuk e kam thënë I kthehem Guvernatorit dhe i them: po, zoti unë, por këtë e dinë të gjithë qytetarët. Njëkohësisht, Guvernator, detyra e Bankës së Shqipërisë është dua t’ju sjell në vëmendje një konkluzion të nxjerrë stabiliteti i çmimeve. Po, zoti Guvernator, detyra e nga analistët financiarë më në zë të botës, se kjo Bankës së Shqipërisë është që të ruhet stabiliteti i krizë ishte një cunam financiar nga ata që ndodhin sistemit bankar dhe masat që ne këtu kemi marrë një herë në 100 vjet. Fatmirësisht, ne jemi një nga për ndryshimet në ligjin e Bankës së Shqipërisë ato vende ku sistemi bankar jo vetëm që mbijetoi, dhe të sistemit bankar janë thelbësore, e rrisin por e kaloi me sukses këtë furtunë financiare. mundësinë dhe instrumentet, duke filluar që nga Sa i përket raportit të paraqitur nga Banka banka urë apo nga mundësitë e kontrollit, e rrisin Qendrore, unë mendoj se ne duhet t’u referohemi mundësinë që ne të kemi stabilitet financiar, që është fakteve dhe treguesve konkretë. Në këtë raport krucial dhe ju nuk duhet të dilni nga kjo detyrë. rezulton që sistemi bankar është i qëndrueshëm, Besoj se ka një kambanë në sistemin financiar dhe se është rritur besueshmëria e qytetarëve dhe shqiptar: borxhet e këqija që po shkojnë gati 20%, bizneseve, sepse depozitat në sistemin bankar kanë zoti Guvernator, dhe po ju them se ju e dini po kaq shënuar vetëm rritje. mirë sa unë se, sipas informacionit tim të paktën, Ne jemi dëshmitarë të një rënieje të përkohshme nuk janë provigjonuar të gjitha ashtu siç duhet. Jam që patën këto depozita në kulmin e krizës financiare i bindur që në 3-4 vjetët e ardhshëm sistemi bankar dhe botërore, por menjëherë sistemi bankar dhe do të duhet të jetë një sfungjer për të pritur atë goditje ndërhyrjet e Bankës Qendrore rikthyen besimin para që po vjen për shkak të borxheve të këqija të se të mbushej viti. Që prej vitit 2009 sistemi bankar shkaktuara edhe nga kjo qeveri, sepse ky raport shënon tregues në rritje, por ka edhe arritje të tjera, indirekt, dhe juve nuk ju lejohet ta thoni direkt, e siç është reduktimi i parave jashtë sistemit bankar.
28 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Pra, ekonomia shqiptare po bëhet gjithnjë e më fjala për bankat, të nderuar kolegë, duhet të jemi formale dhe për vitin 2011 duhet shënuar shumë të kujdesshëm, sepse aty janë paratë e njëkohësisht edhe kontributi i bankës në rritjen e qytetarëve dhe bankat vetëm i menaxhojnë ato. ekonomisë shqiptare, sepse ekonomia shqiptare Është e domosdoshme që bankat duhet të pati një rritje të admirueshme po të kemi parasysh mbështeten. Krahas mbikëqyrjes së mirë dhe situatën ekonomike. politikave të kujdesshme të Bankës Qendrore, ato Megjithatë, dua të nënvizoj atë çka thuhet në kërkojnë edhe mbështetje sa i përket kuadrit ligjor raport se Banka Qendrore arriti objektivin e saj dhe institucional dhe ekzekutimit të kolateraleve. kryesor: mbajtjen nën kontroll të inflacionit dhe kjo Njëkohësisht, i rëndësishëm është edhe reduktimi nuk është vetëm deklaratë, por inflacioni i kontrolluar i transaksioneve në para dhe në këto aspekte ka rol tregon se është ruajtur vlera e parave të qytetarëve të rëndësishëm si qeveria, ashtu edhe institucionet dhe kjo është gjëja më e rëndësishme për ne dhe e tjera, përfshirë edhe Parlamentin. qytetarët që ne përfaqësojmë. Në vitin 2011 ka një Krahas mbështetjes, sistemi bankar dhe Banka hap të rëndësishëm nga Banka e Shqipërisë sa i Qendrore duhet të ndjekin me vëmendje edhe përket kalimit nga politikat konservatore mbrojtëse zhvillimet makro-ekonomike dhe fiskale brenda dhe të sistemit bankar në politikat e stimulimit monetar. jashtë vendit dhe në këtë kuptim unë mendoj se ky Kemi pasur dy ulje të njëpasnjëshme të normës duhet të konsiderohet një kontribut edhe më i madh bazë të interesit dhe në vitin 2011 norma e interesit në rritjen ekonomike. Me këtë rast duhet që sistemi arriti në nivelin 4,75%, që shënon nivelin më të ulët bankar të jetë më i kujdesshëm në ndarjen e risqeve. historik. Vërtet kemi një sistem bankar të shëndoshë e të Është e kuptueshme që ky faktor ka kontribuar fortë, që krijon fitime të larta, por mendoj se sistemi në uljen e kostos në ekonomi, në uljen e normave bankar duhet të kishte patur një reflektim më të të interesit të kredisë dhe në rritjen e investimeve, shpejtë dhe më të konsiderueshëm kundrejt uljes sepse kur rritet kredia, nuk mund të thuash se janë së normave të interesit që bëri Banka Qendrore. pakësuar investimet në sektorin privat. Të gjitha këto Publiku priste një ulje më të shpejtë dhe më të politika të Bankës Qendrore nuk do të ishin të madhe të normave të interesit të kredive. suksesshme, në qoftë se nga ana tjetër nuk do të Po kështu, ka hapësirë për uljen e kostove të kishte edhe një politikë të kujdesshme fiskale. shërbimit bankar dhe më e rëndësishmja është rritja Politikat fiskale, megjithëse në kushte të e fleksibilitetit me klientët. Të gjithë ata klientë që vështira ekonomike për shkak të krizës financiare mund të jenë në vështirësi të përkohshme financiare botërore, kanë qenë të rrepta sa i takon kontrollit të duhet të mbështeten me forma të ndryshme, qoftë borxhit publik. Është respektuar standardi më i lartë nëpërmjet rifinancimeve, qoftë nëpërmjet kredive të në nivelin e deficitit buxhetor dhe është ruajtur norma reja, por edhe me ndihmë të përkohshme financiare, e lartë e investimeve publike. Pra, kolegë socialistë, qoftë nga ana e Qeverisë dhe ndoshta edhe nga Qeveria ka vazhduar të rrisë dhe të ruajë stimulimin Banka Qendrore. ekonomik, por Banka e Shqipërisë e rriti stimulin e Dua të theksoj edhe një fakt tjetër, pasi ka saj ose iu bashkëngjit qeverisë, kontribuoi në rëndësi edhe diversifikimi i financimit që duhet bërë stimulimin ekonomik nëpërmjet uljes së normave për qeverinë. Ka hapësirë për rritjen e financimit të të interesit. Ky stimul u realizua, sepse u rritën drejtpërdrejtë nga ana e publikut dhe për këtë qëllim ndjeshëm depozitat në sistemin bankar dhe kreditimi duhet të gjenden mekanizmat për tërheqjen më mirë në ekonomi. Njëkohësisht, gjatë vitit 2011 u rritën dhe më shumë edhe për financimet direkte nga edhe garancitë për qytetarët. Banka Qendrore publiku, por, njëkohësisht në kushtet e krizës, ashtu paraqiti një sërë amendamentesh, të cilët bëjnë siç u tha edhe nga parafolësit, mund të konsiderohen ndalimin e transferimit të parave dhe fitimeve jashtë edhe ndërhyrjet e drejtpërdrejta nga Banka Shqipërisë dhe njëkohësisht u bënë një sërë Qendrore. Në këtë mënyrë do të kemi një ulje të rregullimesh ligjore për bankat në rrezik. kostos së financimit për qeverinë, por njëkohësisht Kemi dëgjuar dhe dëgjojmë akuza, por, të do të kemi edhe një rritje të konkurrencës në nderuar kolegë opozitarë, këto akuza nuk duhen sistemin bankar. Në këto kushte bankat do të ishin bërë ndaj sistemit bankar, sepse ato sjellin të interesuara njëlloj, si në financimin e bizneseve, destabilizim. Thirrjet patetike që dëgjuam natyrisht ashtu edhe të qeverisë. që mund t’i bëjnë vetëm anarkistët, por kur është Së fundi, dua të përshëndes edhe një herë
29 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
punën e bërë nga Banka Qendrore për mbikëqyrjen Shqipëri, ku rritja e borxhit është shumë më e e rreptë të sistemit bankar dhe njëkohësisht edhe shpejtë se rritja ekonomike e vendit. për hapat e bërë në rritjen e fleksibilitetit dhe rritjen Aktualisht, në këtë krizë likuiditeti, ku biznesi e rolit të saj apo të stimulit monetar në ekonomi. po ndjen çdo ditë e më shumë krizën ekonomike, (Drejtimin e seancës e merr zoti Turku.) lind nevoja që të shikohen mundësitë e kreditimit të Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Shehu! bizneseve, duke pasur parasysh nivelin optimal të Zoti Konomi fjala është për ju. likuiditetit në dispozicion të bankave të nivelit të Edison Konomi – Të nderuar kolegë deputetë, dytë, të cilat vetëm në këta muaj të parë vitit kanë Diskutimi i Raportit të Bankës Qendrore është pasur një rritje të konsiderueshme të depozitave, një mundësi shumë e mirë për të analizuar dhe kjo si pasojë edhe e krizës greke. Sektori bankar diskutuar për sfidat që ka ekonomia e vendit tonë. në Shqipëri është likuid dhe i mirëkapitalizuar. Norma Të diskutojmë për mbështetjen që duhet t’i japim e mjaftueshmërisë së kapitalit, që është treguesi ekonomisë tonë, ku sistemi bankar ka një vend dhe kryesor matës se sa i kapitalizuar është një sistem peshë të rëndësishme. Sistemi bankar ka një rol bankar, në Shqipëri është aktualisht rreth 15.6 për kyç në zhvillimin e vendit dhe nxjerrjen e tij nga kriza. qind, kur në shumicën e vendeve të botës luhatet Faktorët që nxisin kërkesën në ekonomi janë nga 8 deri në 10 për qind. Përpos kësaj situate tkurrja konsumi, eksportet dhe investimet publike dhe, nga e kreditimit vazhdoi sidomos në tremujorin e parë ana tjetër, politika monetare për nxitjen e kreditimit, të vitit, kur bankat, për shkak të pasigurisë në treg, e cila çon në rritjen e konsumit dhe të investimeve ngurojnë të kreditojnë ekonominë. janë dy komponentë të rëndësishëm të kërkesës Gjatë muajit prill shtesa neto e kredidhënies ka agregate. qenë negative, çfarë do të thotë se bankat nuk kanë Jemi të gjithë të njohur me faktet e ekonomisë dhënë kredi as sa niveli i kapitalit të kthyer. Sjellja shqiptare, ku biznesi nuk po investon, importet kanë konservatore e bankave në drejtim të kredidhënies rënie të dukshme, që ka vazhduar edhe në tremujorin në pamje të parë ul riskun e bankave, por e parë të vitit, konsumi, sidomos ai familjar, ka rënie njëkohësisht sjell edhe kosto shtesë për to, duke i të konsiderueshme. Shqipëria po përballet me një shtuar kësaj edhe frikën e bizneseve për të investuar ngadalësim të konsiderueshëm të rritjes ekonomike, dhe uljen e konsumit. Shumë shpejt kjo do të kthehet kjo si pasojë e krizës në eurozonë dhe më gjerë; në një problem për sektorin bankar. aktualisht vendi ynë po përjeton nivelet më të larta Sot, kur arka e shtetit është në nivele dramatike të papunësisë dhe një reduktim gjithmonë e më të dhe eksportet kanë pësuar një rënie të madhe, më madh të shtresës së mesme. Përhapja e idesë se shumë se kurrë është i nevojashëm krijimi i politikave ekonomia shqiptare është e imunizuar nga kriza e të reja monetare, të mbështetura këto nga Banka e eurozonës rezultoi e dëmshme për ekonominë tonë Shqipërisë, për rritjen e nivelit të kreditimit në treg të brishtë, kjo pasi i lejoi qeverisë fshehjen e krizës nga ana e bankave. ekonomike. Rritja ekonomike dhe stabiliteti financiar janë Tashmë në këtë situatë slogani “rritje dy koncepte të cilat duhet të rriten bashkë në këtë ekonomike” duhet të zëvendësohet me “rritje reformim që po pëson tregu. papunësie”. Inflacioni, si në rastin kur është mbi Edhe pse Shqipëria mbetet në rajon me një nivelet e parashikuara, si nën nivelin e parashikuar, normë të ulët të kredidhënies në ekonomi, ritmet e tregon se ekonomia po kalon një periudhe rritjes së saj kanë qenë mbresëlënëse, duke bërë problematike. Ky nivel inflacioni i ulët në dukje vjen të mundur zhvillimin e vendit. Njëkohësisht, është e si pasojë e nivelit të lartë të varfërisë, e cila natyrshme që këto zhvillime të shpejta do të sillnin shoqërohet me ulje të kërkesës në treg, ulje të edhe rritjen e portofolit të kredisë së keqe. Në një investimeve dhe deficitit të lartë të qeverisë, i cili po kohë kur kreditë e këqija në dhjetor të vitit 2011 e kalon masën e deklaruar prej 60%. ishin në nivelin 18%, sot ky nivel është më i lartë se Në shumë vende të Europës është marrë në 20%, është ende në rritje dhe pesha e kredive të konsideratë mundësia e rritjes së borxhit, kjo për të këqija kundrejt totalit të kredive ka ardhur në rritje. ndikuar në rritjen ekonomike të eurozonës, me qellim Politikat e Bankës së Shqipërisë duhet të ishin më rritjen e punësimit, investimeve dhe eksporteve, por të qarta dhe më në ndihmë të bankave, për t’i bërë kjo rritje e borxhit nuk duhet të jetë më e shpejtë se ballë kësaj krize likuiditeti. rritja ekonomike, e kundërta e asaj që ndodh në Banka e Shqipërisë duhet të jetë më fleksibël
30 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
me ristrukturimin e kredive nga bankat e nivelit të Bankës Qendrore Europiane përtej mënyrës dytë, sidomos të atyre afatshkurtra, të ashtuquajtura tradicionale të të bërit bankë. Duke parë këto overdrafte, pasi këto të fundit janë produkte likuiditeti ndryshime Banka e Shqipërisë duhet t’u përshtatet afatshkurtra. Në këtë krizë likuiditeti biznesi e ka zhvillimeve aktuale të ekonomisë, në mënyrë që t’i mjaft të vështirë shlyerjen në kohë të tyre, duke bëjë ballë sa më mirë krizës aktuale dhe situatave ekspozuar veten ndaj penaliteteve të bankave, duke të ngjashme në të ardhmen. sjellë një rritje të kostos së kredive dhe nga ana Banka e Shqipërisë, si bankë qendrore, duhet tjetër duke ekspozuar bankat ndaj provigjoneve të të ketë një rol më të madh në rritjen ekonomike dhe detyruara sipas ligjit. E gjithë kjo ka një impakt direkt ruajtjen e stabilitetit financiar të vendit. në nivelin e likuiditetit të bankave për kredi dhe në Pasja e një sistemi bankar sa më solid, të kostot e tyre. kontrolluar dhe të zhvilluar ka një impakt direkt në Banka e Shqipërisë ka marrë disa masa, si ajo rritjen ekonomike të një vendi, duke bërë të mundur e uljes së normës bazë të interesit, por që nuk kanë financimet e projekteve të bizneseve, që si pasojë pasur asnjë ndikim në uljen e kostove të kredive, do të sillte rritjen e të punësuarve. Pasja e një pasi kërkesa për bono thesari nga qeveria mbetet sistemi të tillë do të sillte uljen e kostove të kredive në nivele të larta, për shkak të borxhit publik. E dhe në këtë mënyrë stimulimin e ekonomisë së gjitha kjo kërkon një bashkërendim të politikave të vendit. qeverisë, Bankës së Shqipërisë dhe vetë biznesit. Sfidat e sistemit bankar në Shqipëri janë të Kolegë, një nga karakteristikat e bankës shumta. Mbështetja e tij për një zhvillim sa më të qendrore është pavarësia e saj nga qeveria. Banka mirë do të ketë impakte pozitive si në një periudhë qendrore duhet të marrë vendime, që mendon se afatshkurtër, ashtu edhe në atë afatgjatë të janë në interes të shoqërisë, pavarësisht se këto ekonomisë së vendit. vendime mund të bien ndesh me pikëpamjet dhe Ne të gjithëve na shtrohet si detyrë krijimi i interesat e qeverisë. politikave monetare, të cilat të jenë fleksibël, t’i bëjnë Banka e Shqipërisë është i vetmi institucion, i ballë ndryshimeve të tregjeve, tërheqja e flukseve cili harton, miraton dhe zbaton politikat monetare tregtare dhe financiare, si dhe ristrukturimi dhe të vendit. Këto politika monetare duhet të hartohen reformimi i tregjeve të punës. në mënyrë të tillë që të bëhet mbrojtja e tregut nga Do të ishte naive nëse do të thoshim që ky abuzimet dhe si pasojë një kontroll në rritjen e proces nuk ka rreziqe. Riformatimi i hartimit të çmimeve. politikave monetare, si çdo provë e re, mbart riskun Në situatën ekonomike të krijuar Banka e e saj. Shqipërisë duhet ta paraprinte këtë situatë krize, Të mos stimulosh ekonominë e vendit në duke marrë masa konkrete në ndihmë të ekonomisë momentin më të vështirë të saj, do të ishte edhe së vendit dhe jo në interes të qeverisë. me rrezikshme për të ardhmen e ekonomisë së Qëndrueshmëria e sistemit bankar është një nga Shqipërisë. kushtet themelore që ky sistem të maksimizojë Faleminderit! eficiencën e tij, duke bërë të mundur dhe orientuar Ardjan Turku - Faleminderit, zoti Konomi! burimet financiare drejt investimeve sa më Urdhëroni, zonja Aliolli! produktive. Ledina Aliolli – Faleminderit, zoti drejtues i Që të ruhet stabiliteti bankar dhe si rrjedhojë ai seancës! financiar, nevojiten institucione financiare të Të nderuar kolegë deputetë! shëndetshme. Në kushtet e kësaj ekonomie globale Diskutimet e sotme na japin mundësinë të mbase do të ishte e nevojshme shtrirja e këtij vlerësojmë veprimtarinë e Bankës së Shqipërisë për bashkëpunimi edhe në nivel ndërkombëtar. vitin 2011, rolin e saj në zhvillimet ekonomike të Politika monetare deri më sot në Shqipëri ka vendit, si dhe përmbushjen e detyrave ligjore dhe ecur më hapa të sigurt. Kjo pa dyshim që është në zhvillimin e angazhimeve të saj institucionale. të mirë të stabilitetit financiar të vendit, njëkohësisht Unë dua të vlerësoj aktivitetin e Bankës së edhe një nga pikat më të forta të ekonomisë së Shqipërisë për vitin 2011 në disa drejtime: vendit. Por në këtë periudhë krize, kur tregu kërkon Së pari, në drejtim të zbatimit të një politike nxitje, ekonomia e Greqisë, Italisë, Spanjës apo monetare të kujdesshme, por edhe të orientuar drejt Portugalisë e kanë çuar politikën monetare të arritjes së objektivit kryesor të Bankës së Shqipërisë,
31 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
si dhe në drejtim të ruajtjes së stabilitetit të çmimeve tregun botëror dhe i rritjes së prirjeve inflacioniste dhe mbajtjes në kontroll të inflacionit. të agjentëve ekonomikë, duke penguar transmetimin Së dyti, në harmonizimin e politikës monetare e goditjes së ofertës në strukturën e kostove të me atë fiskale, që kanë gjetur pasqyrim te ritmet ekonomisë shqiptare. Gjithashtu, kërkesa e dobët pozitive të rritjes ekonomike, të cilat pasqyrohen agregate ka ulur aftësinë e bizneseve për të diktuar edhe te dy elemente shumë të rëndësishme, që çmimet në ekonomi dhe marzhet e fitimit të këtyre kanë qenë orientimet kryesore të qeverisë, pra te të fundit, por, në gjysmën e dytë të vitit, situata ishte mbajtja e nivelit të borxhit 58,1 % dhe te deficiti krejt ndryshe. Inflacioni filloi të bjerë gradualisht, buxhetor 3,8%. duke shënuar vlerën 1,7% në muajin dhjetor. Prirja Së treti, në zhvillimin e mëtejshëm të funksionit rënëse e presioneve të jashtme inflacioniste në mbikëqyrës e rregullator të sistemit bankar e gjashtëmujorin e dytë të vitit u kushtëzua nga rënia financiar në nivelin makro e mikro-institucional, duke e presioneve të jashtme dhe nga dobësimi i synuar forcimin e treguesve të likuiditetit e të presioneve të brendshme mbi inflacionin. Trendi në kapitalit, përmirësimin e aftësive administruese të normat vjetore të inflacionit u ndihmua edhe nga sistemit bankar, si dhe rritjen e aftësisë së tij për të shuarja e rritjes së çmimeve, të rregulluara një vit identifikuar dhe përballuar goditjet e mundshme. Sot, më parë dhe nga mungesa e rritjes së mëtejshme ne kemi një sistem bankar i cili mund t’u shërbejë të tyre. shumë mirë nevojave të ekonomisë. Banka e Shqipërisë, me ndërhyrjen e saj në Të nderuar kolegë, nisur nga kushtet e mënyrë të kujdesshme, ka furnizuar me likuiditete përkeqësimit të situatës ekonomike dhe financiare ekonomike, duke mos gjeneruar impulse monetare në ekonominë botërore, situata e zhvillimeve makro- inflacioniste. Politika monetare e Bankës së ekonomike në vendin tonë gjatë vitit 2011 ka qenë Shqipërisë i është përgjigjur ecurisë së balancës komplekse. së presioneve inflacioniste, duke e faktorizuar Do të përmendja që hezitimi i konsumatorit dhe stimulin e përmbajtur fiskal. Në rrethanat e këtyre biznesit, prirja e lartë e tyre për të kursyer, si dhe presioneve inflancioniste, të shtuara në muajt e parë pasiguria në të ardhmen ndikojnë si në konsum, të vitit, ndikuar, siç thamë, nga rritja e shpejtë e ashtu edhe në investimet private. Gjithashtu, ato çmimeve, është e natyrshme që rritja e normës bazë ndikuan edhe në ritmet e rritjes ekonomike. të interesit të bëhej e pashmangshme. Në gjysmën Megjithatë, sipas INSTAT-it, ekonomia jonë shënoi e dytë të vitit 2011, me rikthimin e inflacionit brenda rritje 3,1%. Politikat e kujdesshme monetare të kufijve dhe me shmangien e rrezikut për një rritje të Bankës së Shqipërisë dhe administrimi i mirë i përsëritur të tij, pra stabilizimin e çmimeve, Banka likuiditetit krijuan kushte lehtësuese për rritjen e Shqipërisë ndërmori dy ulje të njëpasnjëshme të ekonomike në vend. Defixhiti buxhetor u financua normës bazë të interesit, duke e ngritur atë në nivelin nga huamarrja e brendshme dhe nga një orientim më të ulët historik të saj, jo vetëm kaq, por kjo u në rritje drejt maturiteteve më të gjata, duke shoqërua edhe me një injektim të vazhdueshëm të përmirësuar strukturën e maturitetit të borxhit publik likuiditetit ne tregut financiar. dhe duke ulur rrezikun e rifinancimit. Bazë për Gjatë vitit 2011, aktiviteti i sistemit bankar është zhvillimin ekonomik të vendit ishte mbështetja kyçe zhvilluar në kontestin e pafavorshëm të tregjeve në sistemin bankar me kredi, produkte financiare financiare ndërkombëtare, si dhe nga një ecuri e dhe likuiditete. Edhe treguesit e punësimit kanë ngadaltë e kërkesës për kredi, megjithatë bankat shfaqur shenja përmirësimi gjatë vitit 2011, duke në vend mbeten të mirëkapitalizuar dhe të pësuar rritje në sektorin privat. shëndetshme, Banka e Shqipërisë ka rritur kujdesin Të ndikuar nga politika lehtësuese e Bankës së për monitorimin e sistemit bankar, ka forcuar rolin e Shqipërisë dhe nivelet e kënaqshme të likuiditetit, saj mbikëqyrës dhe rregullator ndaj sistemit bankar, norma e interesit në tregun e parasë ka ndjekur një por njëkohësisht dhe atij financiar për të ruajtur trajektore rënëse. Kursi i këmbimit të lekut kundrejt stabilitetin e sistemit financiar. monedhave të huaja ka shfaqur ecuri të Banka e Shqipërisë nëpërmjet politikave të saj qëndrueshme, duke rritur sigurinë e marrëdhënieve konservative ka rritur përqindjen e provigjoneve për tregtare me jashtë. Rritja e inflacionit pranë kufirit bankat e nivelit të dytë, që këto të fundit të përballojnë të sipërm në gjashtëmujorin e parë të vitit erdhi si humbjet nga rreziku i kredive të pakthyera, si dhe rezultat i rritjes së çmimeve të lëndëve të para në të ndihmojnë për ruajtjen e stabilitetit të sistemit
32 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
financiar. Nga të dhënat që janë bërë publike nga Banka Nëpërmjet ekzaminimit në vend dhe ekzaminimit e Shqipërisë, bankat e nivelit të dytë në vendin tonë të iniciuar është vlerësuar situata financiare e janë likuide dhe të mirëkapitalizuara. subjekteve të licencuara duke kontrolluar shfaqjen Sot, raporti i kredive kundrejt depozitave është e problematikave të tyre. 63% dhe raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit është Gjithashtu, krijimi i rregulloreve të reja dhe në nivelin 15,9%, nga 9% që është niveli minimal. ndërhyrja te rregulloret ekzistuese kanë qenë nga Duke u nisur nga këto shifra, Guvernatori i faktorët bazë që kanë çuar në efikasitetin e procesit Bankës së Shqipërisë deklaron se sistemi aktual të monitorimit të sistemit bankar, duke arritur rritjen është më solidi në rajon dhe në gjendje të shkëlqyer në cilësinë e portofolit të kredive, transparencë te financiare, por siguria e sistemit bankar nuk varet bankat e nivelit të dytë e tjera. thjesht nga këto shifra, ky sistem nuk është i pavarur Rritja e likuiditeteve nga bankat e nivelit të dytë dhe nuk është imun ndaj dinamikave ekonomike si dhe ulja e normës bazë të interesit ka ndikuar jashtë sistemit bankar. pozitivisht në rritjen e kreditimit të biznesit, për Stabilitetit i sistemit bankar duhet të analizohet rrjedhojë edhe në rritjen e investimeve dhe në rritjen edhe në kontekstin e zhvillimeve ekonomike në e punësimit në këta sektorë. vend, ndikimit që do të ketë kriza europiane, 92% e bankave janë të publikut. Banka e pritshmëria e saj, cila do të jetë e ardhmja e vendeve Shqipërisë ka një ndikim pozitiv në kontrollin e të rajonit. pastrimit të parave nëpërmjet të cilit ajo rrit Greqia deri dje kishte një sistem shumë të mirë transparencën dhe publikimin e informacionit, me bankar, por ishte ekonomia e vendit, keqqeverisja qëllim krijimin e një klime më të përshtatshme në vite, borxhi publik i lartë, shifrat zyrtare të biznesi për bankat, si dhe për mbrojtjen e falsifikuara, simptoma që ka edhe vendi ynë sot jo popullatës. Një drejtim tjetër i rëndësishëm, të cilin vetëm në ekonomi, por tani edhe sistemin bankar, doja ta theksoja, është që Banka e Shqipërisë ka që e çuan Greqinë në krizë. Që nesër të mos jemi pasur një ndikim tepër pozitiv te rritja e eficiencës në të njëjtat situata si fqinji ynë, duhet të jemi me së sistemit të pagesave. Banka e Shqipërisë ka këmbë në tokë, dhe të mos kalojmë nga demagogjia punuar në drejtim të forcimit të procesit mbikëqyrës e Kryeministrit, se jemi në parajsë ekonomike, te së sistemit të pagesave, por, njëkohësisht, edhe të euforia e Guvernatorit për parajsa bankare, të cilët përmirësimit të infrastrukturës teknologjike. arrijnë deri atje sa thonë se shembullin e tyre po e Banka e Shqipërisë ka dhënë mbështetje shumë çojnë në Perëndim. të rëndësishme edhe në proceset integruese të Banka Qendrore e çdo vendi nuk ka si detyrë të vendit tonë në Bashkimin Europian. mbajë nën kontroll inflancionin dhe bankat e nivelit Për çështjet që lidhen me veprimtarinë e Bankës te dytë, por ka si detyrë kryesore edhe t’i bëjë një së Shqipërisë, Komisioni Europian, ndër të tjera, skaner të plotë, skaner profesional, ekonomisë, vlerësoi pozitivisht se politika monetare ka ndihmuar duke shikuar përtej të sotmes. Banka e Shqipërisë me sukses në ruajtjen e qëndrueshmërisë së jo vetëm që nuk ka bërë studime e analiza të mirëfillta inflacionit dhe se sektori bankar mbetet i ekonomike, objektive për dinamikat e të ardhmes, mirëkapitalizuar dhe likuid. që të ndihmojë dhe të orientojë operatorët kryesore Për të gjitha këto që përmenda, ftoj të gjithë të zhvillimit ekonomik të vendit, por ka dështuar me kolegët që të votojmë pro kësaj rezolute. politikën e saj monetare ineficiente dhe jo adekuate. Faleminderit! Norma bazë e interesit, si instrument bazë i Ardjan Turku – Faleminderit, zonja Aliolli! politikës monetare, është ulur disa herë dhe sot Fjalën e ka zoti Koçi. është afër zeros në termat realë, por realisht nuk Ervin Koçi – Faleminderit! ka dhënë asnjë efekt real në ekonomi. Ulja e normës Të nderuar kolegë, bazë të interesit nuk ka ndikuar në rritjen e konsumit Në këtë debat, opozita po trajton problematikën dhe në rritjen e kreditimit të ekonomisë, përkundrazi reale që ka sot sektori bankar dhe ekonomia në këta muaj kanë pasur ecuri në kah të kundërt. Ulja përgjithësi, me arsyen e vetme që nesër vendi ynë e normave të interesit, si stimul monetar, nuk ka të mos përballet me një situatë që rrënon më tej ulur normat e interesit të kredive, ato ngelen ende ekonominë, si dhe të merren masa parandaluese mjaft të larta. për ndonjë krizë të mundshme në sektorin bankar. Nga politikat që ndjek Banka e Shqipërisë varet
33 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
jo vetëm politika monetare, por dhe vetë biznesi. shitja e aseteve të ishte hapi i fundit, dhe Banka e Bankat e nivelit të dytë, klientët e bankës, të gjitha Shqipërisë duhet të ndikojë te bankat e nivelit të këto indirekt shkojnë në të mirë të qytetarit. dytë për riskedulimin e detyrimeve të prapambetura Klientët e bankës kanë pritur dhe presin që dhe të bashkërendojë me qeverinë për përdorimin e Banka e Shqipërisë nëpërmjet mekanizmave të saj një sistemi garancie shtetërore për sektorë që i të ndikojë në uljen e kostove të kredisë, në uljen e shërbejnë ekonomisë. kostove të transaksioneve bankare dhe të Banka e Shqipërisë duhet të bëjë më shumë që mirëmbajtjes, pasi i kemi ndër më të lartat në rajon. pengesat që vijnë nga Zyrat e Regjistrimit të Pasurive Klientët e bankës presin që të përmirësohet te Paluajtshme dhe gjykatat për procedurat e ndjeshëm raporti kontraktual me bankat e nivelit të sekuestrimit të kolateraleve për bizneset pa asnjë dytë, kontratat të jenë më të drejta e të plota, të shpresë arkëtimi të eliminohen duke bashkëpunuar krijojnë besim te klienti, pa e penalizuar gjithmonë e bashkërenduar me të gjitha institucionet atë, siç ndodhi në vitin 2009, kur bankat i ndryshuan shtetërore, sidomos me Ministrinë e Drejtësisë. Me kontratat e kredisë në mënyrë të njëanshme. Edhe të vërtetë sistemi sot është likuid, por kjo ka ardhur pse Banka e Shqipërisë ka ndërhyrë disi vitin e edhe në sajë të vendimit të Bankës së Shqipërisë kaluar për përmirësimin e kontratave, shumica e që bankat e nivelit të dytë të kenë në çdo moment kontratave të kredisë janë diskriminuese për biznesin jo më pak se 20-30% likuide aktive të dhe individët, duke u rritur kostot e aktivitetit të tyre. menjëhershme. Qytetarët presin që të liberalizohen tregjet e bonove Kjo ka sjellë shtrëngesë të dhënies së kredive të thesarit, ku çdo qytetar të ketë portën hapur dhe në kushtet kur ekonomia e ka të nevojshme të me çfarëdo shumë lekësh të jenë pjesë e ankandeve rigjallërohet. Banka e Shqipërisë ka përgjegjësinë të bonove të thesarit apo obligacioneve. Mungesa e se për mosmënjanimin e kësaj mase ekstreme liberalizimit të tregut është një arsye që qeveria sot ndaj bankave, nëse do të kishte monitoruar më mirë paguan interesa të shtrenjta në favor të bankave. kredidhënien në vitet e mëparshme për të eliminuar Autoriteti i Konkurrencës, i cili ka hetuar tregun dhënien në masë të kredive me probleme. e bonove të thesarit, ka dalë në konkluzionin se: Sot biznesi është në vështirësi financiare, bankat “Banka e Shqipërisë nga viti 2005 ka rritur barrierat e kanë kufizuar dhënien e kredive, lulëzon tregu i e hyrjes dhe kostot e pjesëmarrjes në ankandet parave me fajde, prandaj është detyrë e Bankës së primare të bonove të thesarit për individët dhe Shqipërisë që të gjejë mekanizmin e duhur që të bizneset e vogla” dhe ka rekomanduar heqjen e krijojë lehtësira në dhënien e kredive nga bankat e këtyre barrierave. nivelit të dytë. Sot ne kemi borxhin e keq të sistemit Qytetarët kërkojnë që Banka e Shqipërisë të bankar më të lartin në rajon, dhe pa dyshim që këtu rrisë transparencën duke bërë publik aktivitetin ka ndikuar dhe mefshtësia e Bankës se Shqipërisë. financiar të bankave të nivelit të dytë. Përkeqësimi në nivele kritike i borxhit të keq Qytetarët shqiptarë duhet të dinë sa është borxhi (vetëm në dy vjet niveli i borxhit të keq në sistemin i keq për çdo bankë të nivelit të dytë, që operon në bankar është rritur 5 herë, duke vajtur në nivelet e Shqipëri, sa depozita dhe kredi ka ajo, si i kanë ato 20%), ka sjellë ulje të nivelit të kreditimit nga bankat, bilancet financiare apo elemente të tjera që japin si dhe probleme në financat e disa bankave. panorama të plota për çdo bankë, që t’i japë mundësi Fondi Monetar Ndërkombëtar ka dhënë një çdo individi të gjykojë dhe të vlerësojë vetë ku t’i parashikim financiar pesimist për vendet e Europës investojë paratë e tij. Rritja e transparencës do t’i Lindore dhe të Ballkanit dhe paralajmëron për shërbente më mirë vendimmarrjes së publikut dhe rrezikun e krizës së kredive të këqija, ku ndërmjet do të rriste më shumë dhe përgjegjshmërinë e vetë tyre ka futur dhe Shqipërinë. bankave. Jo vetëm klientët e bankës, por dhe vetë I gjithë ky kolaps për sa i përket borxhit të keq bankat e nivelit të dytë kanë nevojë për një politikë ka ardhur edhe nga politikat e qeverisë dhe të Bankës më energjike të Bankës së Shqipërisë për të qenë së Shqipërisë. Banka e Shqipërisë duhet të ndërhyjë pranë problematikës së tyre dhe mënjanuar dhe të ushtrojë presion te qeveria që të shlyejë pengesat që dalin gjatë ushtrimit të aktivitetit të tyre. detyrimet që ka ndaj biznesit për punët e kryera. Sot problemi më i madh që po hasin bankat e Sot flitet për 100 milionë euro borxh ose sa 13% e nivelit të dytë është ekzekutimi i kolateraleve për gjithë borxhit të keq në sistemin bankar. Ky borxh kreditë e pashlyera. Do të ishte shumë më mirë që qeveritar ka krijuar një efekt zinxhir të
34 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
moslikuidimeve dhe hallka e fundit që vuan është Gjatë vitit 2011, në kushtet e presioneve reale e banka. psikologjike, Banka e Shqipërisë ka qenë e detyruar Për shkak të neglizhencës së Bankës së të ndjekë një politikë monetare që u përgjigjet Shqipërisë, vendi ynë ka diferencën më të madhe presioneve të mjedisit të jashtëm, duke rritur e më të kredisë në valutë përkundrejt depozitave në valutë pas ulur normën bazë të interesit, me qëllim arritjen në të gjithë Europën Juglindore. e objektivit të saj të inflacionit. Kryesisht, politika Banka e Shqipërisë duhet të kontrollonte më monetare gjatë vitit 2011 vlerësohet lehtësuese, mirë bankat e nivelit të dytë, që ato të minimizonin mbështetëse, sidomos pas tremujorit të parë, me dhënien e kredisë në valutë, pasi zhvlerësimi i lekut qëllim stimulimin e kërkesës agregate në vend. në këta dy vjet e ka shtrenjtuar kredinë në valutë Gjithashtu, edhe niveli i likuiditetit të injektuar në me 16% duke bërë që shumë bizneseve, punonjësve treg ka qenë i kujdesshëm dhe i kursyer, duke buxhetorë apo privatëve t’u rriten këstet mujore duke reflektuar këtu rritjen e nivelit të depozitave në krijuar probleme në shlyerjet e tyre. sistemin bankar. Madje injektimi i likuiditetit është Banka e Shqipërisë duhet t’i lërë ortakëritë për ulur më tej krahasuar me vitin 2010, më i ulëti gjatë biznes me qeverinë, si ajo e hotel “Dajtit”. Opozita kësaj periudhe, duke i mbetur besnik objektivit të kërkon dhe dëshiron që institucioni i Bankës së ruajtjes së stabilitetit të çmimeve. Shqipërisë të jetë i pavarur, profesional, Banka e Banka e Shqipërisë ka vijuar të ruajë një Shqipërisë të mos vazhdojë të jetë patericë e strukturë të ndryshme maturiteti për injektimin e qeverisë dhe në shërbim të interesave klienteliste likuiditetit dhe norma e interesit në tregun ditor është të saj, por si çdo bankë qendrore europiane të luhatur pranë normës bazë dhe në shumicën e kohës orientojë politikat e qeverisë, të bëjë oponencë ndaj mbi normën bazë. Kjo situatë është ndikuar edhe qeverisë dhe jo qeveria të ndërhyjë e të bëjë politikat për shkak të rritjes së pjesëmarrjes dhe besimit të e bankës. bankave në kuadrin operacional të Bankës së (Drejtimin e seancës e merr zonja Topalli.) Shqipërisë. Jozefina Topalli – Faleminderit! Kështu gjatë vitit 2011 numri i bankave Zoti Sybi Hida, urdhëroni! pjesëmarrëse në ankande ishte mesatarisht 8 Sybi Hida – Faleminderit, zonja Kryetare! banka, krahasuar me mesataren prej 6 bankash për Të nderuar kolegë, ankand të regjistruar si në vitin 2010, ashtu edhe në Menaxhimi i politikës monetare me një normë vitin 2009. Sistemi bankar gjatë vitit 2011 ka të shënjestruar inflacioni dhe me një regjim fleksibël regjistruar rritje të totalit të aktivive me ritëm më të të kursit të këmbimit, de juro e de facto, përbën një lartë se viti paraardhës. Struktura e aktivitetit të nga shtyllat më të forta të ekonomisë shqiptare. sistemit bankar vijon të financohet më së shumti Kombinimi me një sistem bankar tradicional dhe nga depozitat e publikut dhe të jetë e përqendruar konservativ ka qenë faktori kryesor i përballimit të në aktivitetin kredidhënës, kryesisht drejt sektorit presioneve të krizës financiare që përfshinë botën. privat. Për një periudhë të gjatë kohe inflacioni ka mbetur Në fund të vitit 2011, aktivet e sistemit bankar brenda normave të shënjestruara dhe sistemi bankar përfaqësojnë rreth 85% të PBB-së, nga rreth 81% mbetet i shëndetshëm, i qëndrueshëm dhe i aftë të në fund të vitit 2010. Portofoli i kredisë i sistemit përballojë goditje të paparashikuara. bankar është rritur me 75.3 miliardë lekë ose me Banka e Shqipërisë është një nga institucionet rreth 15.4% gjatë vitit 2011, krahasuar me rritjen me serioze në vendin tonë, e pavarur në prej rreth 44.4 miliardë lekësh gjatë vitit 2010. Por vendimmarrje dhe me luksin e njërit prej krahas rritjes së nivelit të kreditimit është institucioneve publike e private me stafin më të përkeqësuar edhe cilësia e portofolit duke u kualifikuar në vendin tonë. Të gjitha këto kanë bërë reflektuar në një rritje të kredive me probleme. Në që politika monetare në vendin tonë të vlerësohet e kuadrin e përballimit të humbjeve të mundshme nga suksesshme dhe mbështetëse e stabilitetit rreziku i kredisë, sektori bankar ka krijuar fondet makroekonomik në vend. rezervë, të njohura si provigjone, të cilat janë rritur Raporti i Bankës Qendrore i vitit 2011 paraqet me rreth 19 miliardë lekë ose me rreth 53% në mënyrë të detajuar punën e këtij institucioni dhe krahasuar me vitin e kaluar. rolin që ka luajtur ai në ecurinë ekonomike të vitit të Pavarësisht sa më sipër, rezultatet e analizave kaluar. të provës së rezistencës (stress-test) të kryera nga
35 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Banka e Shqipërisë dëshmojnë se sistemi bankar për të mos u ballafaquar me probleme që mund të mbetet i qëndrueshëm dhe i aftë të përballojë goditje cenojë reputacionin, por edhe besueshmërinë e tij. të ndryshme të mundshme. Bankat në jo pak raste vijojnë të punojnë si vite më Krahas mbikëqyrjes së përditshme të sistemit parë, pa kuptuar realitetin me të cilin po ballafaqohen bankar, Banka e Shqipërisë ka nën mbikëqyrje të dhe kanë gjetur si shpëtim konservatorizmin dhe përhershme riskun, që nuk lidhet me kredinë. Kështu hedhjen e barrës së krizës ekonomike në kurriz të për të mbikëqyrur riskun e likuiditetit, në fund të klientelës së tyre. vitit 2011 u materializuan disa ndryshime në Banka Qendrore në pothuajse të gjitha rastet e rregulloren “Për administrimin e likuiditetit”. reagimeve të viteve të fundit, ashtu si gjatë vitit 2011, Ndryshimet përfshijnë kryesisht ripërkufizimin ka dëshmuar cenimin e pavarësisë së saj; ka pasur e disa zërave të aktiveve likuide, rritjen e kufirit mungesë iniciative dhe për rastet kur ka vepruar, ka minimal të treguesit rregullator të aktiveve likuide qenë e vonuar dhe nuk u ka paraprirë ngjarjeve. Në ndaj pasiveve afatshkurtra në nivelin 25%, si dhe shumë raste ka bërë dëm. Në mënyrë paradoksale fillimin e zbatimit të dy kufijve të ndarë për treguesin Këshilli Mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë ka në monedhën vendase dhe në valutë të huaj në nivelin pothuajse gjysmën e akteve të tij të lidhura me minimal prej 20%. çështje organizative apo tenderime, ndërkohë që Bankat reaguan menjëherë ndaj vendimit të objektivi i punës së tij është politika monetare. Bankës së Shqipërisë duke rritur likuiditetin e tyre. Banka e Shqipërisë ka ekspertizën e nevojshme Po ashtu Banka e Shqipërisë ka nën mbikëqyrje për të prodhuar dhe përpunuar statistika të sakta edhe risqet e tjera të tregut, po ashtu edhe risqet dhe të vërteta në dobi të ekonomisë së vendit. Po operacionale e të teknologjisë së informacionit, si kështu, i ka të gjitha kapacitetet për analiza dhe mbikëqyrjen e standardeve për transparencën shkencore të gjendjes së ekonomisë, sistemit dhe luftën kundër pastrimit të parave dhe financimit financiaro-bankar, për vlerësimin realist të tyre dhe të terrorizmit. Pra, të gjitha çka fola më sipër tregojnë sugjerimin e masave në dobi të ekonomisë dhe për një punë të pavarur dhe serioze të Bankës së jashtë presioneve të politikave të përkohshme dhe Shqipërisë për të arritur objektivat e saj të në funksion të fushatave zgjedhore të qeverisë. përcaktuara me ligj. Banka e Shqipërisë ka detyrimin ligjor për Me këtë rast, me lejoni të falënderoj Këshillin vlerësimin realist të gjendjes së ekonomisë së vendit Mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë, Guvernatorin, dhe propozimin e masave korrektuese për ta dhe stafin e bankës për punën e tyre gjatë vitit 2011. shëndoshur atë. Në zbatim të nenit 24 të ligjit “Për Jam i bindur se roli i Bankës së Shqipërisë në Bankën e Shqipërisë”, në pikën 2 thuhet: “Bankës stimulimin e kërkesës agregate dhe ruajtjen e së Shqipërisë i jepet për mendim çdo akt normativ stabilitetit makroekonomikë do të jetë orientuesi i që i dërgohet për miratim Kuvendit dhe Këshillit të politikës së saj. Ministrave, me karakter ekonomik dhe me pasoja Faleminderit! në fushën e politikës financiare, monetare, të Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Hida! kreditimit dhe këmbimeve valutore. Po në këtë nen, Zoti Braçe, urdhëroni! në pikën 3, thuhet qartë se Banka e Shqipërisë Erion Braçe – Zonja kryetare, përgatit analiza periodike, ekonomike dhe monetare, Më shumë se kolegët, besoj se duhet të thërrisni publikon rezultatet dhe paraqet propozime e masa qeverinë. Është rast i paprecedent që, kur diskutohet të Qeverisë së Republikës së Shqipërisë. Banka e raporti vjetor i Bankës së Shqipërisë, në sallën e Shqipërisë është e detyruar me ligj të parashtrojë Kuvendit nuk ka absolutisht asnjë ministër. Natyrisht mendimin e saj për gjendjen e ekonomisë dhe është një shenjë e re në papërgjegjshmërinë e kësaj financave shqiptare dhe sidomos për të bërë qeverie, në mungesën e respektit ndaj institucionit, parashikime për ecurinë e ekonomisë. jo ndaj Guvernatorit, sepse jam i bindur që për Banka e Shqipërisë në rastin më të mirë Guvernatorin thonë qartazi është yni, i kemi vilat ka heshtur, por nga konstatimi më në detaje ka lejuar bashkë, jemi grupi i Qerretit. të injorohet dhe neglizhohet nga ana e qeverisë për Sistemi bankar ka hyrë në një fazë delikate të këto kërkesa ligjore. Banka e Shqipërisë në zbatim zhvillimit të tij, kur edhe pse ekziston siguria relative të nenit 1, pika 3, është e pavarur nga çdo institucion për depozitat e qytetarëve, ka një mori problemesh apo individ në Shqipëri. Vetëm e pavarur ajo mund që kërkojnë trajtim të kujdesshëm dhe me vizion, të jetë ruajtëse e stabilitetit të sistemit bankar dhe
36 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
sistemit financiar në tërësi. Nëse do ta kishim shkrime publicistike në mbështetje të Qeverisë, Bankën e Shqipërisë të pavarur, nuk do ta kishim sesa analiza profesionale të Bankës së Shqipërisë. këtë shpërdorim të buxhetit të shtetit në funksion Politika monetare, kursi i këmbimit, siguria dhe të fushatave elektorale, si dhe një nivel kaq të lartë besimi i sistemit bankar janë në drejtimin e duhur borxhi. Mjafton t’ju përmend nivelin e borxhit publik kur vendi ka një bankë qendrore të pavarur me sot në Shqipëri. Është raportuar zyrtarisht nga ana ekspertizën e nevojshme, por edhe me guximin për e qeverisë 58,6%, por të gjithë e dimë se është më të përballuar presionet e çastit, sidomos nga veprimet i lartë. Shqipëria e tërë është në borxh. 100% e pa perspektivë dhe afatshkurtra, politike dhe GDP-së kombëtare është borxh privat dhe publik i elektorale të Qeverisë. qeverisë. Këtu në Parlament e kemi verifikuar se Nëse ekonomia përkeqësohet, një bankë janë ndërmarrjet publike ato që tani po marrin borxh qendrore servile, që vepron mbi tregues të trukuar, për Qeverinë, janë ndërmarrjet private ato që po prish në afatin e mesëm edhe politikën monetare, mbajnë tashmë borxhin e qeverisë për fatura të kursin e këmbimit dhe rrëzon besimin e publikut në papaguara nga buxheti i shtetit. sistemi bankar. Bankat janë vendi ku secili nga ne Banka e Shqipërisë edhe vitin e fundit nuk ka çon kursimet e tij për t’i ruajtur. Nëse nuk kemi besim qenë mbrojtëse e financave shqiptare, por në të tek ai ku vendosim paratë, ne nuk do t’i arkëtojmë kundërtën, në shumë raste ka qenë ortake me ato dhe bankat nuk do të kenë shumë para dhe qeverinë, pasi ka financuar drejtpërdrejt deficitin s’do të kreditojnë. Pa kredi nuk rritet ekonomia dhe buxhetor nën presion dhe në bashkëpunim me pa rritje të saj nuk ka punësim e për pasojë nuk ka qeverinë. Rasti i shitjes së hotel “Dajtit” apo thënë mirëqenie të popullsisë dhe zhvillim të biznesit. Në ndryshe, i blerjes së tij nga banka është i këtë pikë jemi. Kjo është pika kritike, ndaj ne kemi paprecedent, tipik. Imagjinoni: Banka e Shqipërisë, rritjen e nivelit të kredive të këqija, të cilat kanë arritur i vemi institucion i këtij lloji në Europë, pasi shpenzon 20%. 4 miliardë lekë të reja, ose 40 milionë dollarë, për Në vitin 2005, kur zotëria u bë guvernator, një të blerë një godinë për veten e saj, ka 2 vjet që rri në 50 kredi ishte me probleme. Sot raporti është me qira! Pra, i shpenzoi katër miliardë, po një në pesë dhe kjo kërkon përgjigje. Ka një përgjigje rikonstrukton një godinë të sajën dhe rri me qira. të qartë: sistemi bankar është zhytur në korrupsion. Në raportin e saj thuhet se borxhi publik na qenka i Përtej mungesës së konkurrueshmërisë, shikoni se lartë. Ajo duhet të ishte barrikadë e fortë ç’publikohen përditë si raporte të policisë: oficerë parandaluese dhe të mbronte masat në publik, nëse krediti që kanë bërë biznese me kreditë, aq sa ç’janë nuk dëgjohej nga ana e qeverisë. Tre-katër muajt e zhytur në korrupsion. parë të këtij viti janë alarmantë, 115 milionë dollarë Së fundi, do të përmendja mënyrën se si është deficiti dhe është katër herë më i lartë se i administrohet Banka e Shqipërisë. E kam ngritur planifikuari. Deficiti primar për tre muajt e parë arriti këtë problem edhe në Komisionin e Ekonomisë dhe në 2,1 miliardë lekë dhe vetëm në tre muaj është sa do të doja ta përmendja edhe sot këtu. Po jap shifra gjysma e deficitit primar të të gjithë vitit 2011. që normalisht mund t’ju shastisin, mbi të gjitha Banka Qendrore e pavarur është njëkohësisht ministrin e Financave. edhe transparente në shërbim të publikut. Janë të Në bazë të tyre, Banka e Shqipërisë sot dhe shumta rastet kur Banka e Shqipërisë jo vetëm ka Guvernatori në krye të saj nuk kanë moral. Përgjatë qenë nxitëse e vakët e transparencës së sistemit tre vjetëve të fundit, Banka e Shqipërisë vetëm për bankar dhe në ndonjë rast edhe mbështetëse e shpenzime personeli ka harxhuar 10 milionë dollarë keqpërdorimit të veprimtarive në dëm të qytetarit çdo vit. Për shpenzime administrative nga 3-5 shqiptar, por të dhënat e saj të raportuara kanë pasur milionë dollarë në vit; për vitin 2012, vitin e krizës elemente abuzive dhe natyrisht i ka përpunuar më dhe kur po shkurtohen shpenzimet, Banka e pas edhe si statistika zyrtare. Një bankë qendrore Shqipërisë ka planifikuar shpenzime personeli për e pavarur ruan një balancë të drejtpeshuar në paga, honorare, dieta etj., 13 milionë dollarë, 30% marrëdhëniet me qeverinë, publikun, biznesin, me më shumë se sa një vit më parë, ndërkohë që ka pozitën dhe me opozitën, faktorin e brendshëm dhe planifikuar shpenzime administrative 7,4 milionë të jashtëm. Duke u bërë palë me qeverinë, banka dollarë, edhe këto 30% më shumë se një vit më qendrore e Shqipërisë e humbet këtë balancë dhe parë. analizat dhe sugjerimet e saj ngjanë më tepër si Guvernatori për vitin 2010 i ka pasur të
37 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
ardhurat e tij 90 milionë lekë honorare, paga, dieta është e vërteta. etj. E dini sa janë? Janë aq sa nuk i merr kurrkush Së dyti, Banka e Shqipërisë ka lejuar qeverinë as në këtë sallë e as në cilësinë e Presidentit të ta çojë borxhin nga 60% në 59% që është aktualisht. Republikës. Ky është problemi që kemi dhe morali Zotërinj, këto janë deklarata të përçartura. Ju duhet që i mungon sot Bankës së Shqipërisë. Qeveria të jeni realistë kur të bëni krahasime, sepse nuk solli dhe e detyroi maxhorancën në Parlament që ka krahasime vetëm në kohë, ka edhe krahasime të shkurtojë shpenzimet sociale për të verbrit, para në hapësirë. Nëse nuk i kryqëzoni të dyja, metoda dhe tetraplegjikët, madje edhe për pensionistë e të e krahasimit që ndiqni është demagogji dhe politikë tjerë të këtij niveli. Këta njerëz rrisin shpenzimet e boshe. Ka kaluar një krizë e fortë që Europa është tyre me 30%. Kjo duhet ndalur, për të kthyer duke e përjetuar. Shqipëria po përjeton një presion moralin. Nuk mund t’u kërkosh sakrifica atyre që të paparë të kësaj krize, sepse vendet periferike vuajnë, duke shpenzuar në të tilla kushte dhe duke me ne janë të zhytura në këtë krizë. Ç’ka ndodhur përfituar në të tilla kushte me paratë e qytetarëve gjatë kësaj krize, si ka reaguar ekonomia shqiptare shqiptarë. dhe vendet e rajonit tonë? Vendet e rajonit tonë në Faleminderit! këtë periudhë të tre vjetëve të fundit e kanë rritur Jozefina Topalli – Zoti Bode, urdhëroni! borxhin publik me 10,8%. Shqipëria e ka rritur Ridvan Bode – Zonja Kryetare, borxhin publik me 3,7 pikë përqindje, duke qenë Të nderuar kolegë, vendi me rritjen më të ulët të borxhit publik në Momenti i raportimit të Bankës së Shqipërisë periudhën e krizës globale, si dhe duke qenë vendi është tepër i rëndësishëm për të hapur një debat, i vetëm në rajon që ka përdorur stimulin fiskal, sepse por edhe për të shfaqur opinione lidhur me zhvillimin në vitin 2009, kur ishte goditja e fortë e krizës globale e ekonomisë shqiptare dhe në tërësi për modelin përdorëm stimul fiskal 350 milionë euro në një që ka secila palë. Edhe pse këtu u fol me terma ekonomi të vogël si ajo shqiptarja. Vendet e BE-së pozitivë apo dhe agresivë kundër bankës nga ana e e kanë rritur borxhin publik në tre vjet 18,7%, ndërsa opozitës, veç konstatimeve shpeshherë gjysmake, ne 3,7%. Ju i kërkoni përgjegjësi Bankës së nuk pati asnjë moment për të vlerësuar, për të Shqipërisë për rritjen e borxhit publik dhe ky borxh shprehur qëndrimin dhe për të thënë se modeli i i rritur është për shkak të kursit të këmbimit dhe bashkëpunimit i opozitës së sotme, nesër në 2% është për shkak të zgjedhjes së borxhit të vjetër pushtet, me Bankën e Shqipërisë, këtë institucion me vendet e ish-Jugosllavisë dhe të tjera. tepër të rëndësishëm, do të jetë ky apo ai dhe si do Së dyti, Banka e Shqipërisë qenka skllave e të bëhet bashkërendimi i politikave monetare dhe qeverisë, sepse ka punuar për të! A e dini ju se që atyre fiskale. Nuk ka asnjë pikë prerjeje, sepse nga vitet 2008-2012, periudha e goditjes flagrante realisht, të gjitha ato që deklarohen në krahun e të krizës globale, qeveria shqiptare nuk ka marrë opozitës janë thjesht deklarata boshe, të një cent kredi nga Banka e Shqipërisë? Të ngrihet pakoordinuara, të paargumentuara, thjesht njëri dhe të tregojë ndonjë datë kur qeveria shqiptare elektorale, politike dhe asgjë më shumë. është financuar drejtpërdrejt nga kjo bankë, qoftë Dua të ndaloj vetëm te një moment, tek ai që edhe me 1 cent! Kurse ju zotërinj, pa krizë, në më shtyu për të bërë këtë replikë: pavarësia e periudhë të qetë zhvillimi, e keni financuar buxhetin Bankës së Shqipërisë apo varësia e Bankës së e shtetit drejtpërdrejt nga Banka e Shqipërisë. Këtë Shqipërisë nga qeveria. Dikush më parë tha se banka bëni ju! Na gjeni një rast unikal ku ne t’i jemi adresuar është tërësisht e pavarur dhe bravo i qoftë. Dikush kësaj banke! Faktikisht, qeveria ka të drejtë t’i në fund tha se banka është tërësisht e skllavëruar kërkojë Bankës së Shqipërisë, sepse e ka detyrim nga qeveria. Të gjitha këto janë konsiderata që nuk ligjor t’i japë deri në 5% të borxhit publik të saj. bazohen në realitet. Cili është problemi? Problemi Kurrë nuk e kemi kërkuar! Kurrë nuk e kemi marrë është se banka nuk paska thënë se borxhi publik i nga Banka e Shqipërisë! Sot qeveria gjermane Shqipërisë na qenka 60% dhe pozita na paska thënë financohet nga buxheti qendror dhe qeveria gjithmonë se borxhi publik i Shqipërisë është 60%! amerikane merr bono nga banka qendrore Pse nuk e ka ndaluar Banka e Shqipërisë borxhin amerikane, janë dhjetëra e dhjetëra...(Ndërhyn nga publik? Kështu ka qenë? Ky guvernator që është salla zoti Dokle.) sot, ditën e parë që është ulur në karrige e ka gjetur Amerika nuk është Kina, zoti Dokle. Kinën borxhin publik të Shqipërisë 62,5% të GDP-së. Kjo gjejeni ju ku e keni! Amerika është Amerikë, modeli
38 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
dhe ajo financohet nga banka qendrore, sikurse edhe ndërtuar edhe baza të shëndosha për modernizimin Europa. Debati i sotëm në Europë është ky: Deri e saj, duke rritur shkallën e besimit te klientët. Kjo kur do të financohen buxhetet e qeverive nga bankat u arrit në sajë të përshtatjes së politikës monetare qendror!? Ndërsa Shqipëria buxhetimin e ka zero. me atë fiskale, politikave nxitëse në fushën tatimore Ky është standardi i pavarësisë. Por ju, pa dashur, dhe përmirësimit të vazhdueshëm të ambientit të zbuluat një model. Ju nuk mund ta imagjinoni që biznesit, duke bërë të mundur që ekonomia jonë të midis qeverisë dhe Bankës së Shqipërisë mund të regjistrojë norma rritjeje të kënaqshme ekonomike. ketë pavarësi, e cila respektohet deri në themel dhe Është për t’u vlerësuar fakti që stabilitetit financiar mos të ketë debate boshe, sepse ju keni modelin nuk është vënë asnjëherë në diskutim dhe sistemi tuaj. Ministria e Financave me Bankën Qendrore bankar shqiptar është zhvilluar në një situatë ziheshin çdo ditë, edhe pse ajo e financonte optimiste likuiditeti, duke ushqyer financimin e drejtpërdrejt qeverinë. Për ju është i papranueshëm ekonomisë në rritje. Po ashtu, stabiliteti i çmimeve modeli i bashkëpunimit dhe i bashkërendimit, por të konsumit, që përbën një objektiv madhor të dijeni se ky vend ka shumë nevojë për Bankës së Shqipërisë, është përmbushur në bashkërendimin e politikave fiskale me ato mënyrë të suksesshme. Ashtu siç ka raportuar edhe monetare, prandaj ne bashkëpunojmë pa i ndërhyrë banka, bazuar në vrojtimet e ndryshme, pritshmëritë njëri-tjetrit dhe pa kërkuar as njëri, as tjetri të vërë për një inflacion të ulët vijojnë të jenë të dorën në gjërat e shenjta dhe parimore. Kjo na bën qëndrueshme. Për t’u përshëndetur është të jemi stabël në vlerësimin nga agjencitë fleksibiliteti i treguar për realizimin e një politike ndërkombëtare që nga viti 2008 deri sot. Ndërkohë monetare lehtësuese. Banka e Shqipërisë ka që të gjitha ekonomitë dhe bankat europiane janë ndërmarrë një serë vendimesh për uljen e përqindjes zhvlerësuar, kanë rënë, me përjashtim të bazë të interesit në ekonomi. Shkalla e përcjelljes Gjermanisë, në vlerësimin e kompanive në ekonomi të këtyre masave vlerësohet të ketë ndërkombëtare. Një muaj më parë kompania qenë e kënaqshme dhe në përputhje me vonesat ndërkombëtare këtë erdhi dhe pa, për të thënë se kohore që karakterizojnë mekanizmin e transferimit ku është Shqipëria. Ajo pa si Banka Qendrore nuk i monetar në ekonomi. kishte dhënë qeverisë asnjë kredi dhe u largua e Banka e Shqipërisë, si mbikëqyrëse e industrisë kënaqur. bankare të vendit, ka rolin e saj të padiskutueshëm Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Ministër! në stabilitetin e këtij sistemi. Sfidat kanë qenë të Zoti Uldedaj, keni fjalën. shumta në kushtet kur veprimtaria bankare reflekton Gjokë Uldedaj – Faleminderit, zonja Kryetare! jo vetëm qëndrueshmërinë institucionale, por edhe Të nderuar kolegë deputetë, kushtet e përgjithshme ekonomike. Si pas Diskutimi i sotëm mbi veprimtarinë e Bankës deklarimeve të bankës, rezulton se, pavarësisht së Shqipërisë përfshin një çështje shumë të ngadalësimit të ritmit dhe uljes së cilësisë së rëndësishme në jetën ekonomike të vendit, duke e kredisë, sektori bankar vijon të gjenerojë fitim dhe parë në kontekstin e zhvillimeve ndërkombëtare ajo mbetet i mirëkapitalizuar dhe likuid. Kriza ekonomike bëhet akoma dhe më e ndjeshme. botërore ka bërë që shumë vende të rikonceptojnë Të nderuar kolegë opozitarë, axhendat dhe modelet e zhvillimit të tyre ekonomik. Në rastin e Shqipërisë situata makroekonomike Edhe në këtë drejtim, Banka e Shqipërisë ka përbën një pasaportë kredibiliteti. Zhvillimet fokusuar veprimtarinë e saj. Ne jemi dëshmitarë të ekonomike të integruara me politikat stimuluese të një komunikimi të hapur me autoritet publike, me qeverisë dhe reformat e vazhdueshme për klimën e komunitetin e biznesit dhe me qarqet akademike, biznesit ia kanë dalë të frenojnë ndikimet negative të zhvilluara veçanërisht vitet e fundi. të krizës financiare globale. Në këtë mjedis zhvillimi Këshillat e dhëna nga Banka e Shqipërisë kanë ekonomik, pa dyshim edhe Banka e Shqipërisë ka qenë opsione të vlefshme dhe janë marrë në rolin e saj të padiskutueshëm. Me ndikimin e saj konsideratë të vazhdueshme nga qeveria. Propozime Banka Qendrore ia ka dalë të minimizojë dhe të të tilla si vendosja e një balance më të mirë, lidhur mbulojë risqet e periudhës, si dhe të garantojë një me përparësitë e zhvillimit të sektorëve të ambient të favorshëm makroekonomik. Sistemi ekonomisë, duke mbështetur disa sektorë prioritarë, bankar shqiptar i mbështetur kryesisht në modelin kryesisht bujqësinë dhe sektorët prodhues, janë klasik jo vetëm që e kaloi me sukses provën, por ka shqyrtuar e janë materializuar me politikat e qeverisë.
39 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Në, tashmë, duhet të jemi të gjithë të mendimit se përcaktues me financimin e sipërmarrjes private dhe rritja e kapaciteteve ekonomike, që përmirësojnë ritmet e larta të rritjes dhe zhvillimit ekonomik në konkureshmërinë e produkteve tona dhe shfrytëzojnë përgjithësi. Por, megjithëse stoku i kredisë është më mirë kërkesat e huaja, janë objektivat imediate, rritur me 40% të prodhimit të brendshëm bruto, mbi të cilat duhet të përballemi. Banka e Shqipërisë Shqipëria mbetet ende një vend me një normë të dhe Guvernatori i saj kanë manifestuar vizione të ulët të kredisë në ekonomi, krahasuar me vendet e hapura për të inkurajuar nisma rajonale, për investime tjera të rajonit. të mëdha dhe për investitorë seriozë, duke Dua të theksoj faktin se ndikimi i krizës shfrytëzuar ecurinë e deritanishme dhe potencialet financiare globale, sjellja e kujdesshme e bankave që ofron tregu shqiptar. Për këtë qëllim, ndërmjet të në kontekstin e kësaj krize, si dhe forcimi i rregullave tjerave, prioritet merr zhvillimi dhe përsosja e të mbikëqyrjes, që janë shoqëruar me kosto shtesë mëtejshme e infrastrukturës financiare dhe për këtë sektor, e bashkëshoqëruar me hezitimin e përmirësimi i cilësisë në zhvillimin teknologjik. biznesit për investime dhe tkurrjes së kërkesës Veprimtaria e Bankës së Shqipërisë ka konsumatore, për shkak edhe të pasigurive, mund materializimin e saj në shifrat e zhvillimeve të të bëhen burime shqetësimi. Ashtu siç është treguesve ekonomikë. Do të ishte e padrejtë të mos artikuluar edhe në media, edhe unë jam në të njëjtën theksonim se pavarësisht krizës në rritje, të zhvilluar mendje, që kreditimi i sistemit bankar me para të në kufijtë e vendit tonë, Shqipëria vijon të ketë nën lira kundrejt një kolaterali të sigurt, do të krijonte kontroll si deficitin buxhetor, ashtu edhe borxhin më shumë hapësira për një ristrukturim të kredisë publik. për sipërmarrjet që ndodhen në vështirësi të Gjithashtu, marrëdhëniet tregtare dhe financiare përkohshme likuiditeti. Krijimi i një lehtësie të tillë të Shqipërisë me partnerët e huaj shënuan rritje edhe kreditimi nga Banka Qendrore për një periudhë gjatë vitit të fundit, e cila është reflektuar para së afatshkurtër do të sillte më shumë stabilitet dhe gjithash në rritjen e kënaqshme të eksporteve siguri të sistemit bankar dhe do të reduktonte riskun shqiptare. Ndërkohë, brenda vetë sistemit bankar e koston e operimit të saj. pati zhvillime. Aktivet e sistemit bankar shkuan në Pra, situata kërkon më shumë guxim, ndaj 85 për qind të prodhimit të brendshëm bruto, nga Banka e Shqipërisë, ashtu siç ka dëshmuar 81 për qind që ishin në fund të vitit 2010. Në këtë profesionalizëm, duhet të dëshmojë edhe pak guxim. kuadër, edhe rezultati neto operacional është rritur Vendit i nevojitet një stimul edhe më i madh dhe me rreth 7,7 për qind, çka tregon se bankat në kush më mirë se Banka Qendrore, me politikat e përgjithësi kanë arritur jo vetëm vëllim, por edhe saj, mund ta bëjë këtë gjë? rezultate neto të qëndrueshme nga aktiviteti kryesor Ju faleminderit dhe ju ftoj ta votojmë rezolutën bankar. Në fund të vitit 2010 raporti i mjaftueshmërisë për Bankën e Shqipërisë! të kapitalit të sistemit bankar rezulton të jetë rreth Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Uldedaj! 15,6 për qind, me i lartë dhe më i ndjeshëm se ai në Këtu mbyllen diskutimet. Tani do të flitet në vitin 2010, si dhe më i lartë se niveli minimal emër të grupeve. rregullator që është 12 për qind. Në emër të Grupit të PS-së, Mimi Kodheli, Të nderuar kolegë, pavarësisht të gjitha këtyre ndërsa përgatitet në emër të Grupit të PD-së zhvillimeve pozitive, do të ishte jo e saktë të mos Edmond Spaho. vëreheshin dhe të mos adresoheshin problematika, Mimi Kodheli – Faleminderit! të cilat, gjithsesi, janë prezente në ekonomi dhe E para, dua t’i rikujtoj ministrit Bode se e ka kanë refleksione së pari te sistemi bankar. Po rendis lënë inflacionin 50% në vitin 1997, pas periudhës faktin se, krahas rritjes së portofolit të kredisë, nuk së firmave piramidale dhe e ka gjetur 3%. E dyta, mund të jemi indiferentë ndaj shqetësimit që ka rritja unë nuk mendoj se është e nevojshme që ministri i e kredive me probleme. Ndërkohë vetë Banka Financave të bëjë edhe avokatinë e një institucioni Qendrore ka konstatuar se nevojiten përmirësime si Banka e Shqipërisë, sepse kjo e fundit i ka të të mjaftueshme për rritjen e transparencës për gjitha kapacitetet për ta bërë vetë këtë gjë. përcaktimin e kontratave të kredive, të cilat kanë Të nderuar kolegë, qenë burim ankesash nga klientët, por jo rastësisht Ne jemi seriozisht të shqetësuar për të ardhmen e lashë për në fund kreditimin. Rritja e kreditimit e ekonomisë shqiptare, si dhe për situatën ku për ekonominë gjatë vitit të fundit ka qenë një faktor ndodhemi, sidomos me pritshmërinë pesimiste apo
40 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
prognozat e dala nga institucionet prestigjioze në hartimin dhe zbatimin e politikave fiskale dhe financiare dhe vlerësuesit ndërkombëtarë. Në këtë buxhetore. frymë, dua të bëj një analizë realiste të raportit të Ky raport pas një analize më realiste të Bankës së Shqipërisë për vitin 2011 dhe veprimtarisë monetare fiskale dhe ekonomike në parashikimeve të 2012-s. Po e filloj duke cituar Shqipëri përgjatë vitit 2011 duhet të na jepte sqarime Guvernatorin e Bankës së Shqipërisë gjatë raportimit dhe të parashtronte shkurtimisht cilat do të jenë në Komisionin e Ekonomisë dhe Financave: “Për i ecuritë e pritshme të ekonomisë shqiptare mbi të përket rritjes ekonomike, unë ju kam ftuar dhe ju cilat banka e Shqipërisë ka ndërtuar programin e ftoj sinqerisht të mos biem në kurthin e shifrës së saj monetar për vitin e ardhshëm. rritjes ekonomike, por të shohim më tej. Unë do të Banka e Shqipërisë dhe Ministria e Financave thosha të shohim drejt punësimit dhe ta përdorim bazuar në eksperiencat e krizave të monedhës euro rritjen ekonomike si një instrument për punësim”. në vende të tjera, bazuar në direktivat e BE-së për Si fillim, do t’ju kërkoja zoti Guvernator, që këto që sigurimin e depozitave, bazuar në zhvleftësimet e keni thënë në komision t’ia thoshit më shpesh mëdha të kursimeve në rastin e falimentimit sidomos Kryeministrit dhe qeverisë së tij. Ne kemi nevojë të vendeve fqinje, duhet të ndjekë nga afër risqet që për një strategji serioze për ta kthyer rritjen mund të kenë sidomos emigrantët shqiptarë mbi ekonomike në rritje cilësore dhe jo thjesht në një depozitat e tyre në bankat greke dhe të prezantojnë statistikë. Opozita është e bindur se rritja një paketë sa më të qartë rekomandimesh, që janë ekonomike sot është thjesht një statistikë, madje të lidhura me një situatë aspak të lehtë. shpeshherë e pasaktë. Cilësia e saj është Do të ishte e domosdoshme që Kuvendi i inekzistente dhe kjo e bën ekonominë shqiptare të Shqipërisë të mësonte nëpërmjet këtij raporti, për brishtë dhe tejet të pasigurt. shembull, nëse Banka e Shqipërisë ka pasur Megjithëse në raport u është bërë një analizë qëndrim tjetër nga ai i qeverisë lidhur me buxhetin, ndryshimeve strukturore në ekonomi, element i cili po rishikohet në ulje për të katërtin vit radhazi. thelbësor ky për të kuptuar burimet e rritjes Kur flitet për buxhetin e vitit 2011 raporti është i ekonomike, raporti është më shumë përshkrues, vakët dhe jorealist, duke lënë në harresë kërkesën komentues shifrash dhe faktesh të njohura tashmë, ligjore për domosdoshmërinë e vlerësimit dhe por shumë më pak analizues dhe parashikues. reagimin tempestiv nga ana e Bankës së Shqipërisë Banka e Shqipërisë ka qenë iniciatore e hapjes së kur bëhet fjalë për buxhetin e vendit. një debati publik për ndërtimin e një modeli të ri Raporti pasi fakton anomali dhe shpërpjesëtime ekonomik, të bazuar te produktiviteti dhe fuqizimi i të ndjeshme në shpenzimet nga njëri tremujor në sektorëve që ndihmojnë eksportet, por, ndërkohë, tjetrin konkludon se, citoj raportin: “Tendenca e Kuvendi nuk ka asnjë informacion nëse ka një shpenzimeve e nxitur pjesërisht nga rishikimi i planit thellim të studimeve nga ana e Bankës së për vitin 2011 reflekton ndjekjen e një politike fiskale Shqipërisë për një çështje kaq të rëndësishme. Për të kujdesshme, - e theksoj të kujdesshme, - përgjatë më tepër vihet re pak frymë konkluduese dhe këtij viti buxhetor”. Minimalisht, Banka e Shqipërisë sugjeruese, që duhet të karakterizojë autoritetin duhet të pretendonte se disproporcionet në realizimin kryesor monetar dhe të mbikëqyrjes në vend. e shpenzimeve në tremujorë të ndryshëm shkaktojnë Raporti analizon vitin 2011, por nuk hedh dritë mbi shqetësime dhe luhatje në politikat monetare. pritshmërinë e vitit 2012 dhe aq më pak për vitet më Një element kritik i tregut financiar kryesisht atij pas. bankar vazhdon të mbetet portofoli i kredive të Banka e Shqipërisë është kujdesur të ruajë një këqija, i cili vazhdon të rritet duke arritur pothuajse gjuhë tejet të kujdesshme me qeverinë, duke përdorur 20% të totalit të tij. Problemet që janë akumuluar shpeshherë të njëjtën gjuhë si dhe qeveria, sidomos nga përkeqësimi i portofolit të kredive të këqija nuk lidhur me ndikimet dhe efektet e krizës globale dhe mund të kurohen vetëm me një fjali të raportit të asaj aktuale në ekonominë shqiptare. Rezultati i Bankës së Shqipërisë, ku tregohet se kreditë me këtyre veprimeve është në dëm të pavarësisë së probleme janë rritur me 35% gjatë vitit 2011. bankës, por edhe në dëm të marrëdhënieve të saj Vite më parë ne kemi pasur një kredimarrës të me publikun dhe me vetë ekonominë. Ndaj Banka e parregullt në afro 50 të tillë. Tashmë kemi arritur në Shqipërisë në zbatim të detyrimeve të saj ligjore raportin 1 me 5. Ky është një raport shqetësues, duhet të forcojë rolin e saj të këshilltarit për qeverinë madje alarmant. Raporti i Bankës së Shqipërisë në
41 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
të vërtetë duhet të na qetësonte duke na treguar se aksioner ndaj totalit ka rënë dhe kjo është një çështje si pritet të jetë apo të përmirësohet kjo ecuri e cila kërkon një reagim nga banka e Shqipërisë si negative për gjatë vitit 2012 dhe në vazhdim. Raporti rregullatore, me qëllim shtimin e mëtejshëm të duhet të tregonte se si pritet t’i prekë kjo dukuri kapitalit aksioner. fitimet dhe shkallën e kapitalizimit të sistemit bankar Transparenca e parave të publikut të depozituara dhe cilat do të jenë masat e duhura prej bankave të në banka është një element tjetër kritik i nivelit të dytë dhe të vetë Bankës Qendrore. besueshmërisë së sistemit. Banka e Shqipërisë ka Raporti duhet të na tregonte se sa në totalin e evidentuar që vazhdon të ketë mangësi në këtë kredisë së pashlyer është kredi që ka të bëjë me drejtim, ndaj mendoj se duhet të kërkojmë vëmendjen individët, sa shqiptarë rrezikojnë të humbasin e përhershme dhe të menjëhershme të Bankës së shtëpitë, sa është kredia e keqe që rrezikon të çojë Shqipërisë në mënyrë që të krijohet një transparencë në falimentim bizneset dhe sa është numri i më e plotë e bankave me publikun. punonjësve të cilëve këto kompani nuk do t’u japin Dy fjalë për INSTAT-in dhe shportën. E kemi më punë. pyetur Guvernatorin për inflacionin dhe ka thënë se Cila pjesë e kredisë së keqe të biznesit është e lidhur me pyetjen e INSTAT-it do t’ju thosha se lidhur me mospagimin e detyrimeve nga qeveria tashmë është bërë kërkesa për ndryshimin e shqiptare? Sa janë përdorur kontratat private me shportës. Shporta 5-vjeçare, zoti Guvernator, është entet buxhetore apo jo buxhetore, si një argument vjetruar, ndaj shifra e inflacionit tuaj të targetuar është shtesë që bankat me të drejtën e tyre kanë tashmë e pabesueshme. kredituar? Raporti duhet të na tregonte se si Banka Dua ta përfundoj duke thënë se ka ende një varg e Shqipërisë duhet të veprojë më fuqimisht në objektivash që gjenden në raportet dhe programet e riskedulimin e kredive qoftë dhe duke lëshuar Bakës së Shqipërisë, që ende nuk janë realizuar. udhëzime në sektorin bankar, por dhe duke punuar Ne jemi të gatshëm të kontribuojmë me të gjithë individualisht me bankat që janë problematike. Po ekspertizën tonë, e cila në Kuvend nuk mungon, së kështu, megjithëse banka ka deklaruar se po kalon pari, në përgatitjen e draft-ligjit të ri për Bankën e nga metoda mikro në makro të mbikëqyrjes Shqipërisë, i cili është premtuar për t’u bërë në vitin financiare, pra, jo bankë më bankë, por duke 2010 dhe ende nuk e kemi. garantuar stabilitetin e sistemit bankar në tërësi dhe Faleminderit! shmangien e rrezikut sistemik, në raport nuk dalin Jozefina Topalli – Faleminderit, zonja Kodheli! të qarta masat konkrete që ka marrë ose do të marrë Zoti Spaho, urdhëroni, në emër të grupit të PD- Banka e Shqipërisë në funksion të realizimit të kësaj së! zhvendosjeje. Biznesi mbetet skeptik për masat e Edmond Spaho - Faleminderit, zonja Kryetare! marra deri tani në lehtësimin e kushteve të kredisë. Të nderuar kolegë, Në këto kushte Banka e Shqipërisë duhet të Viti 2011, sikurse theksohet në raportin vjetor ushtrojë ndikimin e saj për rritjen e kreditimit të të Bankës së Shqipërisë, ishte një vit me rritje ekonomisë. Ulja e normës bazë së interesit duhet pozitive për ekonominë. Të dhënat flasin për një rritje të reflektojë direkt në uljen e kostos së kredive. prej 3.1%, e ardhur kryesisht nga kontributi i degëve Përvoja e deritanishme tregon se transmetimi i kësaj të shërbimeve, bujqësisë dhe industrisë. mase ka qenë ose shumë i vonuar ose bankat kanë Rritja ekonomike e vitit 2011 u mbështet vepruar në mënyrë të njëanshme duke ulur vetëm kryesisht nga eksportet dhe stimuli i lehtë fiskal. interesat e depozitave dhe duke injoruar uljen e Banka e Shqipërisë me politikën monetare të ndjekur normës së interesit për kreditë. përgjatë gjithë vitit 2011ka ndikuar pozitivisht në rritjen Sot norma 4.25% nuk ndihmon askënd për aq ekonomike, ruajtjen e stabilitetit makroekonomik e kohë sa normat e interesit për kredi cekin 11 deri financiar të vendit dhe stabilitetin e çmimeve. në 13%. Ekonomia e eurozonës gjatë vitit 2011 u rrit me Treguesit e likuiditetit dhe të fitimit në sistemin 1.5% nga 1.9% që ishte rritja një vit më parë. Ajo u bankar mbeten pozitive, por kostot e operimit të karakterizua nga rënia e besimit të bizneseve dhe sistemit mbeten të larta. Kapitali aksioner është konsumatorëve, nivel më i lartë inflacionit, rritje e rritur, por më tepër është rritur leva financiare, duke çmimeve të lëndëve të para energjetike dhe dëshmuar që sistemi është mbështetur më shumë ushqimore. Ekonomitë e rajonit kanë pasur një rritje në huamarrje për financimin e aktiviteteve. Kapitali ekonomike pozitive, por shumica e tyre rritjen e kanë
42 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
pasur më të moderuar sa viti i mëparshëm. në përpjekjet për të ruajtur stabilitetin e çmimeve Fqinji ynë jugor pati përkeqësim të mëtejshëm brenda objektivit të planifikuar duke ndjekur me të ekonomisë duke thelluar rënien në minus 5.5%. kujdes zhvillimet e brendshme të ekonomisë si dhe Karakteristikë e rëndësishme e ekonomisë së vendit influencat e zhvillimeve në ekonominë botërore. gjatë vitit 2011 është thellimi i prirjes drejt sektorëve Qëndrimi aktiv i bankës u diktua nga nevoja për prodhues të tillë si bujqësia dhe industria. Eksportet të stimuluar rritjen ekonomike nëpërmjet ndërhyrjes vazhdojnë të ruajnë qartë prirjen e zvogëlimit të në 3-mujorin e katërt të vitit 2011 për uljen e normës diferencës me importet pavarësisht se viti 2011 nuk bazë të interesit. Ndërhyrja e mësipërme duhet ishte i favorshëm për eksportin e energjisë elektrike vlerësuar pozitivisht pasi krijoi kushte që ekonomisë për shkak të mungesës së reshjeve. t’i injektohen më shumë likuiditete, jo vetëm në sasi, Gjatë vitit 2011 ekonomia vazhdoi të mbështetet por edhe në kohën e duhur. në investimet direkte të huaja. Me gjithë ambientin Mbikëqyrja e sistemit bankar të vendit është një global të pafavorshëm viti 2011 ruajti nivele pothuajse detyrë tjetër e rëndësishme e bankës. Viti 2011 të barabarta me vitin 2010 të investimeve të huaja. shënoi konsolidim të mëtejshëm të sistemit tonë Në ecurinë e ekonomisë gjatë vitit të shkuar bankar në drejtim të rritjes së depozitave, si dhe duhet evidentuar dhe kontributi i investimeve publike. efikasitetit të sistemit. Rritja vjetore e investimeve publike prej 4.5% Bankat e nivelit të dytë, ashtu sikurse shumë krahasuar me një vit më parë ndikoi jo vetëm në vite me radhë, e mbyllën vitin 2011 me fitime. Ky stimulimin e ekonomisë por edhe në rritjen e vet është një tregues i qartë i stabilitetit të sistemit, si investimeve private. dhe operimit të kujdesshëm në interes të Të nderuar kolegë, depozituesve të kreditimit të qytetarëve dhe Objektivi kryesor i Bankës së Shqipërisë është ekonomisë së vendit. arritja dhe ruajtja e stabilitetit të çmimeve. Në Ekonomia e vendit në të gjithë sektorët e saj, përmbushje të këtij objektivi Banka e Shqipërisë përfshi edhe atë bankar, është një ekonomi e harton dhe zbaton politikën e saj monetare, e cila i reformuar, e hapur dhe e liberalizuar. Ekonomia jonë transmetohet ekonomisë nëpërmjet instrumenteve zhvillohet kryesisht me burimet e saj të brendshme të ndryshme. Objektivi i Bankës së Shqipërisë për dhe nuk jeton përtej mundësive tona reale. Ekonomia vitin 2011 ishte mbajtja e normës së inflacionit në është bazuar në iniciativën private duke forcuar nivelin 3, plus minus 1%. gjithmonë e më tepër profilin e saj prodhues dhe Të dhënat e vitit 2011 tregojnë se inflacioni rritur eksportin, si dhe ka administratën publike më mesatar vjetor arriti në nivelin 3.5% duke mbetur të vogël. brenda objektivit të bankës. Rezultati i mësipërm Gjatë vitit që analizojmë depozitat në sistemin është rrjedhojë e një koordinimi të mirë të politikës bankar u rritën me rreth 13%, prirje kjo që ka monetare të aplikuar nga Banka e Shqipërisë me mbizotëruar gjatë gjithë periudhës së krizës politikën fiskale të hartuar dhe zbatuar nga Ministria botërore. Rritja e depozitave vazhdon të mbetet një e Financave. tipar mjaft i dukshëm dhe pozitiv edhe gjatë vitit 2012. Në aspektin e politikës monetare Banka e Gjatë vitit 2011 bankat e nivelit të dytë vazhduan të Shqiërisë ia ka arritur që gjatë vitit 2011 të kreditojnë sektorin privat dhe konsumin. administrojë mirë likuiditetet si dhe të parashikojë Kredia për ekonominë u rrit me pothuajse me prirjet inflacioniste. 11% në krahasim me vitin e shkuar dhe kredia për Në tërësi inflacioni gjatë 6-mujorit të parë u luhat sektorin privat u rrit në 70% të portofolit të kredisë, në pjesën e sipërme të objektivit kurse 6-mujori i nga 67% që ishte një vit më parë. dytë mbeti në vlerat qendrore. Për sa i përket Në raportin e Bankës së Shqipërisë është politikës fiskale viti 2011 u karakterizua nga kontrolli evidentuar fakti i rritjes së masës së kredive të këqija. i deficitit buxhetor dhe i borxhit të brendshëm publik. Megjithëse niveli i tyre nuk është alarmues, sikurse Ecuria treguese fiskale gjatë vitit që mbyllëm si dhe përpiqet ta paraqesë opozita, mbajtja nën kontrolli i kujdesshëm i borxhit i diktuar nga mbikëqyrje e këtij treguesi është e domosdoshme. zhvillimet sidomos në ekonomitë e vendeve të Një problem i rëndësishëm që lidhet me kredinë eurozonës kontribuan në arritjen e objektivit të me probleme mendoj se është ekzekutimi i ruajtjes dhe konsolidimit të stabilitetit të çmimeve. kolateralit. Bankat e nivelit të dytë vazhdojnë të Banka e Shqipërisë ka mbajtur qëndrim aktivë kenë vështirësi në ekzekutimin e tij. Ndryshimet e
43 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
fundit në ligjin për përmbarimin dhe futja në veprim privat zinte 22% të prodhimit të brendshëm, në vitin e përmbaruesve privatë mendoj se do të ndikojë 2011 ajo zë rreth 40% të prodhimit të brendshëm. pozitivisht në adresimin e kësaj çështjeje. Që nga viti 2005 ritmi i rritjes së kredisë së sektorit Vlen të theksohet se niveli aktual i kredive të privat nga njëri vit në tjetrin ka qenë më i lartë se këqija ndikohet nga kritere shumë më strikte që rritmi i rritjes ekonomike. Sa i takon borxhit, ai është aplikon banka e Shqipërisë në llogaritjen e tyre në sot pothuaj 2% më i ulët sesa niveli maksimal që krahasim me vendet e tjera. Nëse këto kritere do të arriti në vitin 2009. Borxhi nuk përbën rrezik për aplikohen, sikurse veprojnë bankat e vendeve të ekonominë e vendit, sepse është i mirëstrukturuar. tjera, niveli i kredive të këqija do të rezultojë sa Vetëm 40% e tij është borxh i huaj dhe 2/3-at e gjysma e nivelit aktual. borxhit të huaj janë borxh afatgjatë dhe me interesa Të nderuar kolegë, ashtu si edhe në debatet e të ulëta. ngjashme si ky i sotmi, opozita nuk nguroi të sulmojë Lexova projektrezolutën e paraqitur nga PS-ja, qeverinë dhe të paraqesë ekonominë e vendit të se Banka e Shqipërisë duhet të marrë masa për të mbërthyer nga kriza, madje më keq se në Greqi, parandaluar një krizë të mundshme të sistemit nuk ngurojë të deklarojë se bizneset po falimentojnë bankar. Të nderuar kolegë të opozitës, sistemi në mënyrë masive dhe se borxhi po kërcënon bankar shqiptar është nga më të konsoliduarit dhe i stabilitetin ekonomik të vendit. Është në misionin e vetmi “rrezik” i vjen nga përçartjet tuaja. Ai është i opozitës të kritikojë qeverinë, madje edhe më shumë mirëstrukturuar në likuiditete, me fitime dhe rregulla se sa ajo meriton, por jo të shpifë dhe të paraqesë të sakta operimi. Atij nuk i kanoset asnjë rrezik nga një realitet që nuk ekziston. Është e vërtetë që ritmet zhvillimet në cilindo vend, sepse shumë kohë më e rritjes ekonomike nuk janë ato të periudhës para parë janë marrë të gjitha masat që çdo bankë të krizës, por, po ashtu është e vërtetë që ritmet e funksionojë si subjekt shqiptar, të mos ketë mundësi rritjes ekonomike të Shqipërisë janë më të larta se të transferojë valutën jashtë, si dhe është krijuar çdo vend tjetër, jo vetëm gjatë vitit 2011, por edhe fondi i shpëtimit. gjatë periudhës së krizës. Sikurse e tha një koleg më parë, anarkizmi dhe Gjatë viteve 2009-2011 ekonomia është rritur me diskutimet e pavërteta nuk janë zgjidhje, mbi 3% çdo vit, kurse të gjitha ekonomitë e rajonit përkundrazi, ju dëmtojnë dhe ju mbajnë edhe më gjatë vitit 2009 patën rritje negative. Gjatë vitit 2010 larg nga pushteti. asnjë prej tyre nuk kaloi 1,5% rritje, kurse në vitin Faleminderit! 2011 vetëm Maqedonia e kapërceu shifrën e 2%- Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Spaho! shit. Mbyllim këtu diskutimet për vlerësimin e punës Ajo që theksohet nga agjencitë e pavarura dhe së Bankës së Shqipërisë për vitin 2011. që ka shumë vlerë është se rritja ekonomike e Kalojmë te votimi për prezencën. Shqipërisë vjen nga sektorët prodhues. Ka disa Hapim votimin. tregues të tjerë, të cilët shprehin gjendjen e Mbyllim votimin. ekonomisë shqiptare. Në vitin 2009, kur filloi kriza, Janë 130 deputetë të pranishëm. eksportet e vendit zinin 28,7% të prodhimit të Kalojmë në votimin e projektligjit “Për garantimin brendshëm dhe në vitin 2011 zunë rreth 35% të e sigurisë së punës, pajisjeve dhe instalimeve prodhimit të brendshëm. Rritja e eksporteve për elektrike” të ndryshuar”. periudhën 2009-2011 është 48% më e lartë se Hapim votimin në parim, me elektronikë. periudha 2006-2008. Që ekonomia shqiptare është Mbyllim votimin. ekonomi e hapur dhe ambienti i biznesit në 129 vota pro, s’ka kundër, s’ka abstenim. përmirësim të vazhdueshëm, këtë e shprehin Kuvendi e miraton në parim projektligjin. investimet private të huaja. Kalojmë në votimin nen për nen, me karton. Në vitin 2008 investimet e huaja zinin 6,7% të Kush është dakord me nenin 1? prodhimit të brendshëm, në vitin 2009 zunë 7,7% të Faleminderit! prodhimit të brendshëm, kurse në vitet 2010-2011, Kundër? S”ka. Abstenim? S’ka. respektivisht 9,2 dhe 9% të prodhimit të brendshëm. Miratohet. Edhe treguesi i kreditimit të ekonomisë duhet marrë Kush është dakord me nenin 2? në dinamikë dhe jo në muajin e fundit të vitit që Faleminderit! jemi. Nëse në vitin 2006 kredia e dhënë sektorit Kundër? S”ka. Abstenim? S’ka.
44 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Miratohet. është qëllimi i nismëtarëve, atëherë pjesa e fjalisë Hapim votimin me elektronikë në tërësi. që propozon Komisioni i Ligjeve duhet të jetë pjesë 130 vota pro, s’ka kundër, s’ka abstenim. edhe e fjalisë së parë të përkufizimit dhe e fjalisë Kuvendi e miraton në tërësi projektligjin. së dytë të përkufizimit. Përkufizimi ka dy fjali. Fjalia Kalojmë në projektligjin “Për disa ndryshime dhe e tretë nënkupton sikur i shtohet fjalisë së dytë, të shtesa në ligjin nr.9917, datë 19.05.2008 “Për huajve. Të mos lodhemi e ta shkruajmë dy herë. E parandalimin e pastrimit të parave dhe financimit të shkruajmë edhe për shqiptarët “familjarë dhe persona terrorizmit” të ndryshuar””. të lidhur me ta”, edhe për të huajt “familjarë dhe Hapim votimin në parim, me elektronikë. persona të lidhur me ta”. Mbyllim votimin. Jozefina Topalli – Dakord, atëherë. 130 vota pro, s’ka kundër, s’ka abstenim. Kush është dakord me nenin 1? Kuvendi e miraton në parim projektligjin. Faleminderit! Kalojmë në votimin nen për nen, me karton, Kundër? Deputeti Harasani. Abstenim? S’ka. bashkë me vërejtjet e Komisionit të Ekonomisë dhe Miratohet. atij të ligjeve. Kush është dakord me nenin 2? Për nenin e parë, urdhëroni zoti Bode! Faleminderit! Kundër? S”ka. Abstenim? S’ka. Ridvan Bode – Në fakt, propozimet e të dy Miratohet. komisioneve nuk konvergojnë. Komisioni i (Votohet me të njëjtën procedurë deri te neni Ekonomisë thotë se paragrafi duhet të shtohet në 19.) fund, Komisioni i Ligjeve thotë se paragrafi duhet në Hapim votimin me elektronikë, në tërësi. mes të fjalisë. Pra, duhet në fund, ashtu siç e ka Mbyllim votimin. thënë Komisioni i Ekonomisë. Neni 1, në fund të 131 vota pro, s’ka kundër, s’ka abstenim. pikës 10, apo 1/c, të shtohet kjo fjali: “Në këtë Kuvendi e miraton në tërësi projektligjin. kategori përfshihen edhe anëtarët e familjes, edhe Kalojmë te votimi i projektrezolutës “Për lidhjet e ngushta shoqërore të personave të vlerësimin e veprimtarisë së Bankës së Shqipërisë ekspozuar politikisht.”. Diferenca midis të shtuarit për vitin 2011”. si pikë më vete në fund dhe të shtuarit në mes të Urdhëroni, zoti Ruçi! fjalisë ku propozon Komisioni i Ligjeve është se, po Gramoz Ruçi – Zonja Kryetare, të shtohet siç thotë Komisioni i Ligjeve, do të thotë Grupi Parlamentar i PS-së ka paraqitur një se i nënshtrohen vetëm personat shqiptarë dhe jo opsion të tijin lidhur me projektrezolutën e paraqitur rezidentë të huaj që mund të ndodhen në Shqipëri nga komisioni përkatës, edhe për arsyen se ajo apo që mund të kenë lidhje me ekonominë shqiptare. projektrezolutë është hartuar pa dhënë kontributin Është shumë e rëndësishme. e tyre anëtarët e opozitës në atë komision. Unë Jozefina Topalli - Faleminderit! gjykoj se ka mjaft probleme që na ndajnë, por kur Mendoj si zgjidhja konsensuale midis dy vjen puna te pavarësia e institucioneve të pavarura komisioneve nuk do të ishte keq. kushtetuese, siç është Banka e Shqipërisë, duhet Urdhëroni, zoti Rusmali! të unifikojmë qëndrimet tona, se kjo i shërben Ilir Rusmali – Në fakt, zonja Kryetare, e thënë pavarësisë së tyre, forcimit dhe konsolidimit të tyre, ashtu, nënkupton se ka lidhje vetëm me të huajt. besueshmërisë te klientët, te publiku shqiptar dhe Unë nuk kam problem të ketë lodhje me këdo, vetëm partnerët tanë ndërkombëtarë, si dhe u bën mirë se duhet të jetë e qartë. atyre që edhe në projektrezolutë të ketë korrigjime Jozefina Topalli – Urdhëroni, zoti Bode! të mangësive dhe të metave të gjetura, të cilat Ridvan Bode – Që të gjithë duhet t’i përfshihen në draftin e paraqitur nga opozita. nënshtrohen rregullit. Edhe të huajt, edhe Propozimi ynë, nëse maxhoranca i do edhe votat shqiptarët. Ekspertët më thonë se duhet në fund e opozitës, është që kjo projektrezolutë të mos pikë më vete, që nuk i ndan. Pika që thoni ju bën votohet në këtë seancë. Komisioni përkatës pozitë- fjalë vetëm për shqiptarët. Ne kemi nxjerrë pikë më opozitë t’i bëjë komplementare mendimet respektive vete, sepse duhen edhe të huajt. Sipas ekspertëve dhe të ngelet thjesht votimi në seancën tjetër. Ne e kam këtë koment. jemi të predispozuar ta votojmë pro. Jozefina Topalli – Urdhëroni, zoti Rusmali! Jozefina Topalli – Zoti Patozi, urdhëroni! Ilir Rusmali - Zonja Kryetare, në qoftë se ky Astrit Patozi – Faleminderit, zonja Kryetare!
45 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Unë nuk besoj se ne duhet të kemi një rezolutë anarki. konsensuale, aq më tepër kur gjendemi përpara një Kjo gjë nuk mund të thuhet në Kuvendin e befasie, për shkak se ajo që thotë zoti Ruçi nuk Shqipërisë dhe aq më pak të miratohet. Kjo është është e vërtetë. Kontributi i deputetëve të PS-së në kërkesë për të mos ekzekutuar kolateralin, për Komisionin e Ekonomisë ka qenë i mirëpritur deri bankat dhe kompanitë që nuk paguajnë kreditë e në ditën që komisioni ka hartuar projektrezolutën. këqija. Unë mendoj se ne duhet të procedojmë duke votuar Jozefina Topalli - Faleminderit, zoti Bode! fillimisht variantin më të largët, që i bie të jetë Në bazë të Rregullores opozita ka të drejtën të propozimi i sotëm i PS-së dhe pastaj edhe variantin propozojë. Propozimi hidhet në votim. e komisionit, i cili është dhe produkti i Komisionit Kush është dakord me rezolutën e sjellë nga të Ekonomisë. Komisioni i Ekonomisë? Jozefina Topalli - Zoti Bode, urdhëroni! Hapim votimin me elektronikë. Ridvan Bode – Me gjithë dukjen sikur Grupi (Debat në sallë nga grupi i opozitës.) Parlamentar i Partisë Socialiste kërkon të japë një Doni propozimin tuaj? kontribut për përmirësimin e një rezolute, mendoj Atëherë, kush është dakord me projektrezolutën se konceptet, të cilat janë hedhur në këtë rezolutë, e Partisë Socialiste? nuk janë në përputhje me ligjin dhe aspak me frymën Hapim votimin me elektronikë. që duhet të demonstrojë Parlamenti në këto 59 pro, 71 kundër, 1 abstenim. momente për sistemin bankar dhe për Bankën e Bie projektrezoluta e Partisë Socialiste. Shqipërisë. Kush është dakord me projektrezolutën e (Debat në sallë nga grupi i opozitës.) Komisionit të Ekonomisë “Për vlerësimin e punës Jozefina Topalli - Zoti Bode, më falni! së Bankës së Shqipërisë”? Në bazë të Rregullores ka një kërkesë, një pro, Hapim votimin me elektronikë. një jo dhe zgjidhet. 73 pro, 56 kundër. Ridvan Bode - Po argumentoj, pse jo. Së pari Miratohet projektrezoluta e Komisionit të Banka e Shqipërisë vepron në bazë të ligjit. Ekonomisë “Për vlerësimin e punës së Bankës së Parlamenti e ka miratuar këtë ligj me konsulencën Shqipërisë”. dhe asistencën e të gjithë partnerëve Kalojmë te pika tjetër e rendit të ditës. ndërkombëtarë, të FMN-së dhe të Bankës Botërore. Ju e dini që në datën 4 qershor është zhvilluar (Debat në sallë nga grupi i opozitës.) Konferenca e Kryetarëve, e cila, në bazë të Jazefina Topalli - Ju lutem, e mbaroi! E kërkoi Kushtetutës, ka për detyrë të përcaktojë datën e fjalën për procedurë. raundit të tretë për votimin e Presidentit. Shumica e Ridvan Bode - Zotërinj, dy fjalë do t’ju them. anëtarëve kanë vendosur që kjo datë të jetë nesër, Objektivi i Bankës së Shqipërisë është i përcaktuar e premte 8 qershor. me ligj. Nuk mundet që një rezolutë e Kuvendit të Anëtarët e Partisë Socialiste në këtë Konferencë Shqipërisë të denatyrojë funksionet, detyrat dhe kanë pasur variantin e datës 10 qershor, ditën e diel. objektivat e Bankës së Shqipërisë, se thjesht një Në bazë të Rregullores, unë jam e detyruar ta grup parlamentar kërkon të bëjë demagogji. hedh në votim. (Debat në sallë nga grupi i opozitës.) Kush është dakord që nesër, ditën e premte, Ju jeni thjesht për demagogji dhe jo për forcimin ora 10:00 të kryhet raundi i tretë për zgjedhjen e e sistemit bankar. Presidentit? Jozefina Topalli - Zoti Bode, ju lutem, Hapet votimi me elektronikë. përfundojeni! Atëherë, 71 pro, 58 kundër, 1 abstenim. Ridvan Bode - Zonja Kryetare, do t’ua them dy Kuvendi miraton që nesër në orën 10:00 të fjalë deputetëve të opozitës, me qëllim që opinioni zhvillohet raundi i tretë për zgjedhjen e Presidentit. publik ta dijë se çfarë kërkojnë ata. Ju kërkoni Unë ju falënderoj për bashkëpunimin! pezullimin e ekzekutimit të kolateralit, si instrument Nëse doni të diskutoni për çështje jashtë rendit për të ndihmuar ekonominë dhe bankat. Kjo thirrje të ditës, mund të vazhdoni përsëri! nuk është aspak në përputhje me ligjin, me filozofinë Zoti Ruçi, ta mbyllim apo do të vazhdoni? Mirë, e bankave, është në kundërshtim me interesat e vazhdojmë. depozituesve shqiptarë dhe thirrje për amulli dhe (Drejtimin e seancës e merr zoti Turku.)
46 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Ardjan Turku – Atëherë fillojmë me pikën e dhe e palidhur, si me fundin e autostradës Fier-Vlorë, fundit, “Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës”. ashtu edhe me portin. Pa folur këtu për punimet e Kanë kërkuara fjalën zotërinjtë: Toçi, Bizhga, papërfunduara brenda aksit, të cilat janë bërë shkak Bejtja, Dogjani dhe Deda. për shumë aksidente brenda qytetit. Urdhëroni, zoti Toçi! Premtoi, ashtu siç ka bërë gjithë këto vite, për Fatmir Toçi – Fundjavën që shkoi, Kryeministri investime të cilat nuk i beson më njeri, siç ishte bëri një vizitë në qarkun e Vlorës, si zakonisht, për rasti i by-pass-it të Vlorës, që nuk ka ende asnjë të prerë disa shirita, duke filluar me zgjerimin e tunelit projekt, apo për përfundimin e ujësjellësit 26 milionë të Ujit të Ftohtë, i cili, edhe pse i mirëpritur për euro, ndërkohë që Vlora ka probleme të furnizimit lehtësimin e trafikut në atë zonë gjatë sezonit me ujë. Gjithashtu, ai premtoi financimin e impiantit turistik, nuk e zgjidh problemin. Ky tunel u kushtoi të ujërave të zeza të Orikumit, ndërkohë që ai i Vlorës shqiptarëve jo pak, por gati 1 milion dollarë ose ka vite që nuk punon, duke ndotur vazhdimisht ujërat pothuajse 10 mijë dollarë për çdo metër linear tunel e gjirit. Imagjinoni se si po e presin vlonjatët sezonin të riparuar. Siç ndodh rëndom në ekstazat që e zënë turistik, si dhe të gjithë shqiptarët 100 vjetorin e zotin Berisha kur kap gërshërët me dorë, edhe atje shpalljes së pavarësisë! në grykën e tunelit, demagogjia dhe premtimet i Le të kthehemi edhe një herë te rrugët e Vlorës, dhanë atij takimi ndjesinë e një fushate elektorale të cilat janë lënë pas dore dhe janë më problematiket të parakohshme, me mburrje për investimet e bëra në të gjithë vendin. Ferri që nis që nga Fieri, me atë në Vlorë gjatë këtyre viteve nga kjo qeveri, si dhe aks të ngushtë e gjithë gropa e deri në Levan, ku 15 me premtime për ato që ka nisur të bëjë, nga kilometra rrugë kombëtare mund t’i bësh më shpejt vlerësimi që ka për këtë qytet dhe nga dashuria e po të ecësh me këmbë. Mjafton një kamion apo madhe që ka për vlonjatët. cisternë për t’i vënë makinat e tjera në rresht sikur Kryeministri foli për mbi 40 milionë euro të ishin vagona treni. Në autostradën Levan – Vlorë investime që qenkan bërë për Vlorën gjatë kësaj është vënë në punë vetëm njëri kah, por edhe ai periudhe nga qeveria e tij. E pabesueshme kjo! Por është plot probleme, pa sinjalistikë dhe me rrezik ngeli pa na thënë se si janë ndarë këto para, sepse potencial aksidentesh. ne nuk shohim asnjë investim të përfunduar nga ato Në tërë vendin nuk gjen një rrugë të përfunduar, që tha zoti Berisha: “...300 kilometra rrugë, 21 qendra ndaj nuk ka si të bëjnë përjashtim rrugët e Vlorës. shëndetësore, 31 shkolla, 25 ujësjellës e të tjera si Mbi 6000 shqiptarë kanë humbur jetën në 20 vjetët këto. e fundit, duke larë me gjak rrugët e këtij vendi, Gjithashtu, ai foli për 80 kilometra rrugë gjatë mesatarisht një jetë e humbur në rrugë çdo ditë. Bregdetit, por nuk u tha shqiptarëve se, duke filluar Ky është një realitet kriminal dhe përgjegjësit e nga gryka e tunelit, ajo u ka kushtuar atyre 60 këtij krimi janë sot në drejtimin e vendit dhe flasin milionë euro dhe se është një rrugë tërësisht jashtë për suksese madhore në infrastrukturë. Por aksi standardeve bashkëkohore për ta quajtur rrugë rrugor më problematik është pa dyshim ai i Lumit të kombëtare dhe se financimi, si të ishte rrugë e re, u Vlorës, i gjatë 65 km, që lidh rreth 80 fshatra me dha për rikonstruksionin e një rruge të hapur para 40.000 banorë dhe që është aksi i dytë më i 100 vjetëve për qëllime emergjente ushtarake. Nuk rëndësishëm rrugor i rrethit të Vlorës. E degraduar u tha shqiptarëve në raport me numrin e mjeteve që tërësisht dhe e kalueshme me vështirësi vetëm nga e përshkojnë, se është rruga me numrin më të madh mjetet e rënda e të larta, gjendja e kësaj rruge është të aksidenteve dhe të jetëve të humbura, siç ndodhi arsyeja kryesore e moszhvillimit të zonës dhe e edhe para pak kohëve me studentet e universitetit braktisjes masive të fshatrave nga banorët. të Elbasanit. Në këtë aks rrugor prej disa vjetësh është Foli për investim 30 milionë euro, për 21 kilometra ndërprerë tërësisht mirëmbajtja dhe për këtë askush autostradë fushore nga Levani në Vlorë, që as ka nuk jep asnjë shpjegim, askush nuk mban asnjë ndër mend të përfundojë, edhe pse çdo vit, në çdo përgjegjësi, ndërsa pothuajse të gjitha rrugët që prag sezoni turistik apo në fillim të çdo fushate lidhin fshatrat që degëzohen nga ky aks janë të zgjedhore, premtohet. Foli për rrugën trans- paasfaltuara: fshatrat e komunave Vllahinë, Kotë, ballkanike 2,5 kilometra me financim 6 milionë euro, Sevaster, Horë–Vranishtit, Kurvelesh i Poshtëm, i e cila, edhe pse u përurua me bujë në vitin elektoral gjithë aksi nga Velça deri në Vërmik. 2009, ka mbetur si një trup pa kokë e pa këmbë Fakti se mbi 70 % të rrugëve në rrethin e Vlorës
47 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
janë të paasfaltuara ose tërësisht të degraduara, ndërmarrja e ujësjellës-kanalizimit faturon 485 është një realitet i hidhur që tregon se ç’politikë familje, them deri para pak ditësh, pasi ka më shumë diskriminuese ka ndjekur e ndjek qeveria e Sali se një javë që asnjë familje nuk furnizohet më me Berishës për zhvillimin e Jugut të vendit, veçanërisht ujë. Ujësjellësi tani nuk ndez më as pompat e ju të Vlorës dhe të banorëve të saj. përgjigjet banorëve me arrogancë duke u thënë: “Ju Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Toçi! votuat për Partinë Socialiste, ndaj rrini dhe pa ujë”. Fjalën e ka zoti Bizhga. Fshati Rubjekë, që është më i madhi, me 412 Gazmir Bizhga – Të nderuar kolegë, familje, prej 6 vjetësh nuk furnizohet fare me ujë e Të gjithë e mbajmë mend përrallën e kështu me radhë të gjitha të tjerat që nga Bilalasi e Kryeministrit se kur të vinte në qeveri brenda vitit të deri në Metallë e Podinovë. parë do të realizonte furnizimin me ujë 24 orë në Qeveria hoqi nga buxheti financimin këtë vit të ditë për të gjitha zonat bregdetare dhe turistike. rrjetit shpërndarës për fshatrat Maminas, Bilalas, Që kjo ishte dhe mbeti një përrallë e gënjeshtër, Karreç e Rubjekë në vleftën 65 milionë lekë të reja si shumë çka që ka thënë e ka bërë zoti Berisha në vetëm se kjo komunë votoi për Partinë Socialiste. këtë vend, kjo nuk ka më dyshim. Ajo që mua më Komunës Ishëm me 8600 banorë dhe 11 fshatra shqetëson sot si deputet, është fakti se prej disa i është ndërprerë më shumë se një javë edhe ai pak javësh e muajsh komuniteteve të komunave të Ishmit furnizim me ujë që kishte nga 30-40 minuta në ditë. e Maminasit, bashkive të Sukthit dhe të Manzës, Fshatrat më të mëdha si: Gjuricaj, Shkafane, Rreth të cilat shtrihen për gjatë vijës bregdetare, u mungon dhe Shetël kanë më shumë se një muaj që u është uji i pijshëm, nuk furnizohen fare me asnjë pikë. ndërprerë furnizimi më ujë. E vetmja zonë që ka ujë Fshati Hamallaj në Bashkinë e Sukthit ka një pa ndërprerje në këtë komunë është fshati turistik i javë pa ujë, është penalizuar i tëri. Ky fshat organizoi Gjirit të Lalëzit, ku kanë vila familjarët e Kryeministrit dy protesta për ujin e pijshëm dhe si përgjigje për dhe të qeveritarëve tanë dhe është një realitet krejt kërkesën e tyre të ligjshme, policia shoqëroi 5 ndryshe nga ai ku jetojnë banorët e asaj zone. persona dhe i gjobiti me nga 1 milion lekë secilin. Ankesave të përfaqësuesve të zgjedhur të komunës Ky është fshati ku Kryeministri ynë dërgoi para Ndërmarrja e Ujësjellës-Kanalizimeve në Durrës u pak kohësh policinë e forcave speciale për t’u marrë përgjigjet që ju keni votuar për Partinë Socialiste, toka në bregdet për llogari të klientëve të tij. prandaj e meritoni këtë gjendje. Fshati Rushkull ka tre muaj pa ujë dhe është Edhe në fshatrat e bashkisë së Manzës situata vetëm 1 km larg nga deti, krahas ujit ka dhe një është e ngjashme, ku diku marrin një orë ujë në muaj pa energji. ditë dhe diku tjetër një orë në dy ditë, pa folur për Fshati Vadardh ka ujë vetëm një orë në tre ditë fshatrat: Koçokë, Kanerras dhe Dedaj, të cilët nuk dhe protestës së banorëve para pak ditësh, policia furnizohen me ujë prej muajsh. Kjo është panorama iu përgjigj duke shoqëruar 7 protestues dhe duke i trishtuese në këtë prag sezoni veror në bregdetin e gjobitur ata më 600 mijë lekë. Gjirit të Lalëzit. Fshati Spitallë, po në Bashkinë Sukth, ka ujë Është trishtuese dhe e dhimbshme kur shikon vetëm një orë në dy ditë, por protestës së tyre shteti gra dhe vajza shpinë- kërrusura që marrin ujë nëpër u përgjigj me policë dhe shoqëroi 20 burra e gra, që puse, që fshatarët i kanë hapur vetë, të cilët janë i gjobiti me 600 mijë lekë. jashtë çdo standardi dhe kontrolli sanitar. Kësaj Në dhomat e shoqërimit të komisariateve të gjendjeje revoltuese banorët e Sukthit dhe të Shijakut, policia kërcënonte e u bënte shantazh Maminasit kanë vendosur t’i përgjigjen me protestë edhe grave. E për çfarë? Vetëm se kërkojnë ujë. paqësore ditën e premte. Prandaj unë i bëj thirrje Kjo është të vësh duart në kokë! policisë, atyre policëve të thjeshtë, që të mos i Kështu me radhë e gjithë zona e Sukthit, ku dhunojnë, t’i shoqërojnë dhe t’i gjobisin ata qytetarë, nga 30 mijë banorë që ka kjo zonë 5% e tyre nuk sepse janë bashkëfshatarët e tyre, që kërkojnë marrin ujë as një orë në ditë. Çdo ditë shikon gra të vetëm ujë. ngarkuara me bidonë e karroca dore, që rendin lart Përballë këtij realiteti të zymtë qëndron luksi i e poshtë vetëm në kërkim të ujit. shfrenuar i drejtuesve të Ndërmarrjes së Ujësjellës- Komuna e Maminasit ka 1670 familje, me 7200 Kanalizimeve të Durrësit, të lidhur gjerësisht dhe banorë, por vetëm 309 arrinin të merrnin ujë deri thellësisht me pushtetin. Keqadministrimi dhe para pak ditësh dhe nga një orë në ditë, megjithëse korrupsioni e kanë kthyer këtë ndërmarrje në një
48 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
repart militantësh lokal të PD-së, nga viti 2005 deri klasifikuar si e tillë që në kohën e Fan Nolit, i cili tani është dyfishuar personeli i të punësuarve, pjesa tregonte për pjellorinë e madhe të grave të qytetit të dërmuese e të cilëve janë fiktivë e nuk vijnë fare në Elbasanit, me keqardhje po e them që kjo ka rënë punë dhe i marrin pagat vetëm për të qenë kaçatorrë jashtë mase. Akoma vuajmë, në mënyrë të Partisë Demokratike dhe komisionerë të saj. Çdo katastrofike, gjendjen e shëndetit, sidomos te gratë vit ndërmarrja e ujësjellës-kanalizimeve krijon, veç që kryejnë lindje premature, të vështira ose nuk lindin të tjerave, një detyrim prej 800 mijë eurosh te CEZ- fare fëmijë. Është për të qarë! Sëmundjet nga ndotja i dhe ky ent publik për 5 vjet ka krijuar 3,2 milion janë kthyer jo vetëm pjesë e sëmundjeve euro detyrime te kjo kompani. Nga ana tjetër, profesionale, nga të cilat vuanin ata që punonin dikur drejtuesit e këtij enti i kanë trefishuar tarifat e ujit, në Metalurgji, por janë bërë një epidemi, e cila ka në kurriz të qytetarëve, duke aplikuar gjoba dhe pllakosur, në mënyrë të rëndë, të gjithë qytetin. kamata shumë të mëdha. Vetëm 70 milionë lekë Siguria e ushqimeve për zonën përreth, e cila kërkuan banorët e fshatit Rrushkull për ta lidhur është një zonë mjaft intensive dhe furnizon qytetin fshatin e tyre me rrjetin kryesor, por nuk jua dhanë. me produkte bujqësore dhe blegtorale, por edhe një 450 milionë lekë harxhuan për zyrat këtë vit, pjesë të mirë të kryeqytetit, është me të vërtetë e ndërkohë që 300 milionë të tjerë i patën harxhuar vënë shumë në diskutim dhe shumë e rrezikuar. në vitin 2007. Kjo është panorama e gjendjes sonë Cilësia e jetës për shkak edhe të sëmundjeve turistike në vend. Pra, nga një turizëm për të cilin profesionale ka rënë jashtë mase. Niveli i vdekjeve, gënjen Kryeministri, në një turizëm me ujë pusi, niveli i sëmundjeve të rënda në qytetin e Elbasanit me bidonë dhe me karroca dore. është katastrofik dhe marramendës, ndryshe nga e Faleminderit! gjithë jetesa jo në standard e shqiptarëve. Efekti i Ardjan Turku – Faleminderit! lidhur me punësimin që thuhet se është mbajtja Zoti Bejtja, keni fjalën. gjallë e këtyre dy industrive është shumë qesharak. Ilir Bejtja – I nderuar zoti drejtues i seancës, Dua t’ju kujtoj se në Fabrikën e Çimentos dhe Të nderuar kolegë, në Kombinatin Metalurgjik punojnë gjithsej 1300 Ajo që unë dua të ngre në këtë debat të lirë punonjës, nga të cilët më shumë se gjysma janë është gjendja e mjeruar në qytetin e Elbasanit. Kam punonjës të huaj. Ata nuk punësojnë punonjës nga marrë shkas për këtë diskutim nga puna ime si territori, por i ngopin me kancer nga mëngjesi deri deputet, ku duhet të nisem çdo ditë në mëngjes në darkë. Nuk i marrin as në punë, nuk iu japin dhe të shikoj ajrin jo të ndotur, por të zgjyrosur të mundësinë të kenë një pagë dinjitoze me të cilën të këtij qyteti. Çdo ditë, kur bie shi, makinat dhe rrobat mund të shërohen. tona lagen nga një blozë e zezë dhe kanceroze. Aksioni publik është pothuajse inekzistent dhe Është me të vërtetë katastrofike dhe tregon se sa duhet patjetër të marrim Kërrabën lart për të kuptuar kontroll ka kjo qeveri mbi territorin e vendit. Nuk ka se çfarë ndodh në luginën e Elbasanit. Po të absolutisht asnjë mundësi për të kontrolluar dy ktheheni në darkë, është një katastrofë e vërtetë. operatorë industrialë, të cilët ndotin rregullisht Atje janë ngritur disa industri dekadente, të cilat mjedisin, qoftë me helme, qoftë me grimca djegin solar për të prodhuar gjoja naftë, por që djegin kancerogjene, produkt i industrisë së tyre. mbeturinat e industrisë, për të prodhuar aliazhe, të Një ndotje akoma ma ë rëndë ndodh çdo pasdite cilat përdoren për industrinë metalurgjike. Është një në këtë qytet nga djegia e plehrave në fushën e turp i madh, sepse këto industri dekadente, të cilat plehrave, ku qyteti është ndarë përgjysmë, pjesa e nuk sjellin asnjë farë produkti publik për të gjithë persekutuar, ata që duhet të jetojnë, të marrin frymë atë zonë dhe asnjë farë përfitimi, mbjellin kancer çdo ditë dhe të djegin mushkëritë me gazrat që dalin çdo ditë dhe qeveria nuk lëviz nga vendi. nga djegia e fushës së plehrave dhe pjesa gjysmë e Faturimi i jetëve. Absolutisht nuk kemi parë sot persekutuar, e cila mburret se është mbi bulevard, që të faturohet qoftë edhe një jetë e humbur për sepse ka shtëpitë pranë kodrës së ullishtës, por shkak të kancerit që ndodh shumë shpesh në këtë megjithatë pëson të gjithë presionin e ulët të ajrit zonë për shkak të këtyre industrive. Ato nuk marrin që vjen nga kjo kodër dhe në darkë nuk i mbajnë përsipër në mënyrë absolute as të investojnë për dot as dritaret hapur. jetën dhe aktivitetet publike. Nuk janë prezente në Një kurorë e gjelbër, e veçantë, që është për t’u jetën publike të qytetit, në jetën sociale dhe aq më admiruar për zhvillimin e një turizmi natyror, e pak në kujdesin për shëndetin në atë territor.
49 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Një tjetër element i rëndësishëm është zvarritja ata nga pyjet, kullotat dhe tokat bujqësore. Madje që vazhdon t’i bëhet administrimit të mbetjeve banorët e fshatit Breglum, Pobreg, Morinë, duhet të urbane në qytet, të cilat kanë mbetur siç i ka lënë kalojnë mes për mes rrugës edhe me të vdekurit, drejtuesi i kësaj seance plenare, kur ka qenë kryetar pasi rruga ndan fshatin nga varrezat. qarku. Po kështu vazhdojnë të mbeten edhe tani. Vetëm në këtë segment të autostradës brenda Ju lutem, thirrja ime është: të mendojmë më vitit të fundit kanë ndodhur 10 aksidente dhe kanë shumë për këtë zonë, e cila nuk duhet të humbur jetën 7 persona e rreth 20 të tjerë janë konsiderohet më zonë urbane-industriale, por thjesht plagosur. Aksidente kanë ndodhur në Morinë, zonë urbane! Bardhoc, Uzinë, Kukës, pa përmendur dëmet Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Ilir! materiale dhe në bagëti. Mbikalimet dhe nënkalimet Unë jam i privuar nga e folura. Për 6 muaj do ta mungojnë pothuajse gjatë gjithë gjatësisë së rrugës, bënte zoti Qazim landfill-in e ri dhe do të hiqte edhe duke filluar që nga kryqëzimi i Milotit, që ndahet me të vjetrin. E keni bërë katund Elbasanin. Ju e keni rrugën e Shkodrës (një kryqëzim ky mjaft i bashkinë prej 5 vjetësh dhe shikojeni si e keni rrezikshëm dhe i rëndësishëm), ku duhej të katandisur. funksiononte te paktën një semafor. Në këtë Zoti Dogjani keni fjalën. kryqëzim aksidentet kanë qenë shumë të mëdha, Asllan Dogjani – Të flasësh për hallet që ku mund të përmendim vdekjen e policit Ilir Trota, i rëndojnë mbi jetën e qytetarëve kuksianë nuk do të cili sapo ishte transferuar nga Kukësi në burgun e mjaftonin 5 minuta, por do të duheshin orë dhe ditë Lezhës dhe një ditë pas transferimit po kthehej nga të tëra. Për të folur për ta nuk e di se ku duhet t’ia puna. nisësh. Për ata njerëz që janë të diskriminuar nga Ja pra që siguria rrugore nuk është vetëm kjo qeveri, që vuajnë nga papunësia dhe janë të përgjegjësi e shoferit dhe kalimtarit, por edhe e varfër, vuajnë nga pasiguria, varfëria bëhet shkak që qeverisë. Mungesa e mbikalimeve dhe nënkalimeve, vëllai të vrasë vëllanë e tij, të vriten për një vend që i favorizon ai terren, janë shndërruar në një rrezik pune apo për një copë bukë. të madh për jetën e banorëve, sepse kanë ndarë Sot dua të veçoj një nga hallet e shumta të tyre. vëllanë me vëllanë, fëmijën nga shkolla, banorët nga Unë dua të flas për rrugën e Kukësit, për të cilën të çezma e ujit apo dhe nga dyqani i bukës. Kjo rrugë gjithë jemi gëzuar dhe e kemi vlerësuar ndërtimin e është kthyer në një klon, në një gardh me tela të saj, por sot është kthyer në një stres dhe rrezik për tipit sovjetik, që vendoseshin në kufi, ku kushdo që banorët kuksianë. Rruga e Kukësit nga një e mirë e kalonte, ishte i dënuar me vdekje. Edhe sot në këto madhe kombëtare është kthyer në një ferr dhe makth rrugë, për të kaluar në anën tjetër, vetëm apo me për banorët e qytetit të Kukësit dhe të fshatrave bagëti, mund të marrësh të njëjtin dënim. përreth. Në këtë segment me gjatësi rreth 33 Për sa i përket zbatimit të punimeve në terren, kilometra nga dalja e tunelit të Kalimashit dhe deri cilësia e tyre lë shumë për të dëshiruar. Në afërsi të në Morinë mungojnë mbikalimet dhe nënkalimet. fshatit Pobreg, për shkak të cilësisë së dobët të Konkretisht: mungon nënkalimi në fshatin Kolsh, i projektit dhe realizimit të punimeve, ka rrëshqitur cili ka lënë pa lidhur atostradën me komunën Mali i trupi i rrugës së autostradës në një gjatësi rreth 150 Zi-Surroj-Arrën dhe Kolsh me të gjitha fshatrat e tyre. metra, duke shkaktuar një dëm që kalon mbi 1 Mungon mbikalimi në hyrje të urës së Drinit të Zi, milionë euro. Në këtë segment rrugor ka mjaft që lidh qytetin e Kukësit me autostradën. Në dalje probleme të tjera, që në dukje janë më të vogla, por është një nënkalim i papërfunduar dhe jashtë që me kalimin e kohës mund të avancojnë dhe një standardeve, që duhej të lidhte qytetin e Kukësit ditë mund të kërkojnë sasi të mëdha parash për t’u me autostradën, komunën Shtiqen, fshatin rehabilituar, pa përmendur këtu problemin e Kodërlum dhe komunat Zapod, Shishtavec dhe shpronësimeve, që nuk ka përfunduar akoma. Topojan. Nuk ka asnjë nënkalim për t’u mundësuar Merrni shembull ndërtimin e rrugës së Kosovës, qytetarëve të Kukësit një lëvizje të lirë nga qyteti në ku përpara se të ndërtohej rruga, janë ndërtuar drejtim të liqenit. Situata është edhe më e rëndë në mbikalimet dhe nënkalimet. Sa më sipër, kërkoj nga komunën Tërthore, në fshatrat Pobreg, Gjegjan, qeveria që në mënyrë urgjente të marrë masa dhe Bardhoc dhe Morinë, ku hyrja në autostradë pas të bëjë një plan kombëtar për të plotësuar me montimit të trafikndarësve vazhdon të jetë edhe më mbikalime dhe nënkalime sipas terrenit të gjitha ato e rrezikshme për banorët e zonave, duke i izoluar vende ku është e nevojshme.
50 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Faleminderit! dhe bizneseve që operojnë në këtë fushë, dëmi i Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Dogjani! këtij investimi është i dyfishtë, si dhe mungesës e Fjalën e ka zoti Deda. transparencës për nivelin e financimit, që akoma Eltar Deda – Faleminderit! nuk dihet sa ka shkuar. Të nderuar kolegë, përtej politikës së ditës, Zona të tëra nuk mund të kenë energji elektrike problemeve të mëdha, që kemi për të zgjidhur si në këtë fillim sezoni. Si mund të zhvillohet aktivitet, klasë politike, si dhe demagogjisë qeverisëse për kur e gjithë vija bregdetare, që në hyrje të rrethit të zhvillim dhe rritje ekonomike të krahasuara me Vlorës, nuk furnizohet me energji elektrike për shkak modelin ekonomik kinez apo atë të Gjermanisë, të borxheve të pushteteve lokale ndaj KESH-it dhe vëmendja e qeverisjes vendore, bizneseve, banorët ndeshen me dënim kolektiv? operatorëve turistikë dhe banorëve në zonat Në fushatën e vitit 2009 Kryeministri premtoi se bregdetare, është fokusuar në përballimin e sezonit qeveria e tij do të mundësojë të gjitha njësitë turistik që sapo ka filluar. Kjo periudhë është mjaft vendore, të cilat kanë lidhje me detin, me intensive për të gjitha ato zona turistike që ofrojnë infrastrukturë rrugore në dalje. Komuna Novoselë, kushte për shumë qytetarë, të cilët kërkojnë të me një popullsi të madhe dhe me një aktivitet realizojnë pushimet e tyre në mënyrë cilësore, pasi, ekonomiko-bujqësor dhe turistik të konsiderueshëm, siç tregojnë statistikat e viteve të fundit, koha efektive me një vijë të gjatë bregdetare, akoma edhe sot e për të punuar dhe siguruar fitimet e tyre është kësaj dite është lënë qëllimisht në harresë nga ana reduktuar e gjitha në një muaj, nga 3 apo 4 muaj që juaj. Nuk ka as edhe një metër rrugë të asfaltuar ka qenë në vitet e shkuara. Sikur të mos mjaftonin për të mundësuar daljen e banorëve në breg të detit. këto, çdo sezon, si edhe këtë vit, këto zona do të Po kështu, edhe në komunat Levan i Fierit dhe ndeshen me një harresë, një mungesë interesimi Qendër, Vlorë. Banorët e njësisë vendore të dhe një mungesë investimesh në këto zona nga ana komunës Novoselë dhe komunës Qendër janë para e qeverisë qendrore dhe mekanizmave të tjerë faktit të kryer të dhënies së tokave bujqësore me shtetërorë. afate qiraje për 99 vjet dhe pamundësisë së Siç e kam thënë edhe në diskutimet e përdorimit të tyre. Rezulton se këto toka, që kanë mëparshme për problemet e turizmit, nuk mund të dalje direkt në det, janë në përdorim të individëve, rri pa përmendur problematikën e hasur në zonën të cilët nuk kanë lidhje me zonën. ku jetoj dhe jam votuar. Në këtë sezon turistik që Nuk ka as edhe një investim nga ana e qeverisë sapo ka mbërritur, në qytetin e Vlorës, nga drejtoria për ujësjellësin. Janë 12 fshatra të Myzeqesë, të e tatim-taksave e bashkisë deklarohen 248 cilat nuk e kanë rrjetin e ujësjellësit, premtim i dhënë subjekte, të cilat janë detyruar ta mbyllin aktivitetin nga ana e qeverisë. Po përsëri nuk ka as edhe një e tyre për shkak të krizës dhe pamundësisë për ta investim, nga qeveria për disiplinimin e ujërave të mbajtur në këmbë biznesin. Shumica e tyre janë zeza në komunën Novoselë. kryesisht me aktivitet turistik dhe si rrjedhojë kjo Një situatë e tillë përbën një emergjencë të ka shkaktuar papunësi dhe varfëri. vërtetë për një sektor strategjik siç është turizmi, Infrastruktura rrugore është e shkatërruar dhe ku pasojat e krizës në planin ekonomik do të jenë punimet janë lënë në mes, pikërisht në akset rrugore tepër të rënda, sepse çdo ditë e humbur do të thotë që lidhin Vlorën me akset kombëtare. Kryeministri të ardhura më pak në buxhetin e shtetit, po që vënë erdhi në Vlorë, përuroi 100 hapa tunel dhe e quajti gjithashtu në vështirësi të jashtëzakonshme të gjithë një sukses të qeverisë së tij që, më në fund, qytetarët ata që operojnë dhe kanë investuar për të mbajtur e Vlorës mundën të qarkullonin përmes tunelit ku në këmbë strukturat turistike. na ka futur ai, por harroi se që prej 2007-s në Vlorë Kemi përpara një sezon të ri turistik. Për ende nuk mund të kalohet përmes rrugës së cilës Shqipërinë dhe rritjen ekonomike të imagjinuar do ai i ka prerë shiritin e fillimit të punimeve në çdo të ishte e mira që ky sezon të kishte ardhur ndryshe, prag fushate. shumë ndryshe, por duket se prioritet e qeverisë Ka mungesa të theksuara të energjisë elektrike. janë vetëm në letër. Si gjithmonë, në këto vite të Ç’po bëhet me TEC-in që duhet të kishte filluar qeverisjes demokratike, Vlora, vendi me mundësitë prodhimin e energjisë për gjithë zonën e Vlorës dhe më të mëdha për turizëm është lënë në harresë. të Bregdetit që prej vitit 2009? Duke llogaritur Turizmi kërkon një strategji kombëtare, e cila, për mungesën e furnizimit me energji elektrike të zonës fat të keq, është kthyer në një strategji lokale, të
51 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
pakoordinuar në nivel kombëtar. kanë kaluar në Vlorë, megjithëse nuk janë dukur të Pse e them këtë? Mungesa e ministrit të Turizmit bëjnë punën dhe të mbështesin një vend me bukuri në çdo çelje sezoni turistik nga Bashkia Vlorë, përrallore, të cilit duhet t’i japim rëndësinë e duhur mungesa e strategjisë që duhet ndjekur për të për ta rreshtuar Vlorën në një perlë të Ballkanit. zhvilluar turizmin, mungesa e fondeve për këtë Faleminderit! sektor, moratoriumi i skafeve që e ka kthyer detin në epokën e gurit, kur njerëzit lundronin mbi trungje Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Deda! pemësh, mungesa e dëshirës për ta parë Këtu marrin fund edhe diskutimet për çështjet mbretëreshë të turizmit Vlorën. Të gjitha këto kanë jashtë rendit të ditës. bërë që turizmi të jetë sot në pikën e hallit. Mirupafshim më seancën e ardhshme! E vetmja gjë që kanë bërë qeveritarët e sotëm është se e kanë vlerësuar Vlorën dhe pushimet i (Seanca u mbyll në orën 15:10)
52 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
E premte, 08.06.2012 Drejton seancën Kryetarja e Kuvendit, Seanca e paradites, ora 11:00 zonja Jozefina Topalli (Çoba)
Rendi i ditës: Votimi quhet i kryer edhe kur në konkurrim nuk paraqitet asnjë kandidat. Në votimin e dytë, të tretë 1. Raundi i tretë për zgjedhjen e Presidentit të dhe të katërt mund të paraqiten kandidatë të rinj Republikës. sipas kushteve të pikës 1 të këtij neni. Pika 3. Presidenti zgjidhet në votimin e parë, të Jozefina Topalli – Hapim seancën. dytë ose të tretë kur një kandidat merr jo më pak se Mirëdita! 3/5-at e votave të të gjithë anëtarëve të Kuvendit. Të nderuara zonja, Në votimin e katërt dhe të pestë zgjidhet president Të nderuar zotërinj, kandidati që siguron më shumë se gjysmën e votave I nderuar zoti Kryeministër, të të gjithë anëtarëve të Kuvendit. Zonja ministre, Pika 4. Votimi i pestë zhvillohet kur në votimin Zotërinj ministra, e katërt asnjë kandidat nuk ka siguruar shumicën e Të nderuara deputete, kërkuar të votave. Votimi i pestë zhvillohet vetëm Të nderuar deputetë, të opozitës në mënyrë të midis dy kandidatëve që kanë marrë më shumë vota veçantë, në votimin e katërt. Në rast se ka më shumë se dy Siç e kemi votuar dje në seancën plenare, kandidatë me të njëjtin numër votash, kandidati që bazuar në Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë, merr pjesë në votim caktohet me short. Në rast se në nenet 86, 87 dhe 88, si dhe bazuar në Rregulloren pas votimit të katërt nuk ka mbetur asnjë kandidat e Kuvendit të Shqipërisë, nenin 109 të saj sot do të në konkurrim, për këtë votim mund të paraqiten zhvillohet raundi i tretë i zgjedhjes së Presidentit. kandidatë të rinj sipas kushteve të pikës 1 të këtij neni. Kur paraqiten më shumë se dy kandidatë, Përpara një ore e gjysmë Komisioni i Ligjeve votimi zhvillohet mes dy kandidatëve që kanë është mbledhur dhe ka depozituar raportin, në bazë siguruar numrin më të lartë të deputetëve propozues. të të cilit raportohet se nuk ka formalizuar një Pika 5. Në rast se edhe pas votimit të pestë kandidat. Ndërkohë për seriozitetin e procesit unë asnjë kandidat nuk siguron shumicën e kërkuar ose do të lexoj tri nene themelore të Kushtetutës mbi të kur pas votimit të katërt pa sukses nuk paraqitet cilat bazohet zgjedhja e Presidentit të Republikës, asnjë kandidaturë e re, Kuvendi shpërndahet. nene të cilat janë votuar me konsensusin më të gjerë, Zgjedhjet e reja zhvillohen 45 ditë nga shpërndarja në ndryshim nga të gjitha nenet e tjera të e tij. Kushtetues. Kuvendi pasardhës e zgjedh Presidentin e Neni 86: Presidenti i Republikës është kryetar i Republikës me shumicën e të gjithë anëtarëve të shtetit dhe përfaqëson unitetin e popullit. President tij. Presidenti i Republikës në çdo rast zgjidhet për mund të zgjidhet vetëm një shtetas shqiptar që nga 5 vjet me të drejtë rizgjedhjeje vetëm një herë. lindja me qëndrim jo më pak se 10 vjetët e fundit në Presidenti fillon detyrën pasi bën betimin para Shqipëri dhe që ka mbushur moshën 40 vjeç. Kuvendit, por jo më parë se të ketë mbaruar mandati Kandidati për president i propozohet Kuvendit nga i Presidentit që largohet. një grup jo më pak se 20 deputetësh. Një deputet Urdhëroni, zoti Ruçi! nuk lejohet të propozojë në të njëjtën kohë më shumë Gramoz Ruçi – Zonja Kryetare, se një kandidat. Zotërinj deputetë, Pika 2. Presidenti i Republikës zgjidhet me Zotërinj ambasadorë të pranishëm në këtë votim të fshehtë dhe pa debat nga Kuvendi. Për seancë, zgjedhjen e Presidentit Kuvendi zhvillon deri në pesë Të nderuar qytetarë shqiptarë, votime. Votimi i parë zhvillohet jo më vonë se 7 ditë Ja ku jemi këtu përsëri bashkë në këtë raund të nga fillimi i procedurës për zgjedhjen e Presidentit. tretë për të qenë përsëri dëshmitarë të një dështimi Secili nga votimet e tjera zhvillohet jo më vonë se 7 për herë të tretë. Më duhet të nënvizoj që në fillim ditë nga përfundimi pa sukses i votimit pararendës. se ky dështim nuk është dështimi ynë. Ky dështim
53 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
nuk është as dështimi i këtij parlamenti. të konsultuar, kanë kërkuar një proces të Ky dështim, në gjykimin dhe vlerësimin tonë si dakordësuar, kanë kërkuar një proces të opozitarë, ka një emër: emrin e kësaj mazhorancë. gjithëpranuar. Dhe kur themi “një proces të Gjithashtu ka një emër të përveçëm: emrin e kreut gjithëpranuar”, në radhë të parë me opozitën. të kësaj mazhorance, personalisht tuajin, zoti Siç thashë pak më lart, kryetari i PS-së 40 ditë Berisha. para të ka ftuar, të ka ofruar, por edhe 3 ditë para, Them “personalisht tuajin” pasi për asnjë ditën e diel, isha dëshmitarë që në tryezën ku ju u moment nuk predikuat e aq më pak të provonit të ulët të bëri një ofertë, dhe oferta nuk ishte punonit për të arritur një zgjidhje të dakordësuar minimaliste, oferta ishte maksimaliste. politike e konsensuale. Kur them se nuk është Oferta në tryezën e negocimit me ju nuk ishte dështimi i klasës politike e aq më pak i opozitës, e një pazar emrash, por ishte një qasje, një vizion them këtë sepse opozita prej kohësh, prej një muaji politik për të ardhmen e vendit. Oferta nuk ishte e dhjetë ditësh e deri tek tavolina e fundit me liderin partiake, por ishte për interesa kombëtare. Oferta e opozitës ju kërkoi, ju ofroi dakordësinë, ju kërkoi nuk ishte personale e një njeriu, por ishte një ofertë konsensus. serioze dhe institucionale. Oferta e parë e opozitës Dhe kur them se është një dështim personal e artikuluar në tryezën me ju ishte konsensusi juaji, zoti Berisha, e them këtë për ju deputetë të presidencial, jo për t’i dhënë ju konsensus opozitës, nderuar të mazhorancës, pasi unë e di fort mirë se por për t’u dhënë opozita konsensus juve. ka mes tyre që e dëshirojnë e mendojnë dhe e Sigurisht, pa i diktuar emrin dhe pa i diktuar besojnë se është një eveniment që duhej një proces, vetëm një zgjidhje, por u kërkoi në tavolinë vetëm se duhej një konsensus, se nga ky konsensus veçse një gjë: që minimalisht ajo tavolinë duhej të vendoste progres do të kishte Shqipëria, se nga ky proces që këto që ju parashtrova më lart të dilnin si konsensual veçse të mirë do të kishte Shqipëria, konkluzion i kësaj tryeze. Pra, dakordësinë dhe veçse qetësi do të kishte Shqipëria, veçse një hap vullnetin politik për të zgjidhur presidentin e e ndante Shqipërinë nga garancia e munguar për të Republikës me konsensus. tretën herë rresht për marrjen e statusit të vendit Oferta e dytë ishte konsensusi që ofroi lideri i kandidat. opozitës për reformën zgjedhore për ato dy-tri Dhe kur them “dështim personal”, kam parasysh çështje të artikuluara qartë dhe saktë jo sipas se s’bëtë asnjë përpjekje dhe nuk shpalosët asnjë dëshirës subjektive apo për interesa partiake të përgjegjësi për të zbatuar në frymë dhe germë opozitës, por ashtu sikurse i kërkon raporti i OSBE- Kushtetutën, që shqiptarët nuk ta kanë dhënë këtë ODIHR-it. Dhe kur them “raporti i OSBE-ODIHR-it”, mundësi me votën e tyre, aq më pak me deformimin jo duke marrë në mbrojtje dhe neglizhuar KQZ-në, e votës së tyre në zgjedhjet e vitit 2009. siç e morët ju në mbrojtje Ristanin tuaj. Oferta e Pra, me pak fjalë, zoti Kryeministër, ose s’do ta tertë që të ofroi Edi Rama në tavolinë ishte reforma kuptosh, ose nuk e kupton se nga ky proces parlamentare, duke të të thënë troç: jam gati të të konsensual vendi që ju qeverisni do të kishte më jap konsensusin për të gjitha ato pika që nuk bie shumë qetësi, do të kishte më shumë dakord. Oferta e katërt ishte formula e kufizimit të imunitetit. Oferta e pestë, që juve ju bë në tavolinë, garanci. Institucionet e vendit që ju qeverisni do ishte që bashkërisht Presidentin, reformën të kishin më shumë besueshmëri tek institucionet zgjedhore, reformën parlamentare dhe kufizimin e e pavarura kushtetuese të munguara deri tani dhe imunitetit ta mbaronim brenda muajit qershor dhe vendi do të kishte një shpresë të madhe, mbi të mbi të gjitha të ofronit në tavolinë vullnetin e mirë gjitha për mosrefuzimin e ftesës për herë të tretë politik, që pasi të ishin bërë këto detyra shtëpie, ju nga BE-ja. Dhe kjo mungesë aftësie për të kuptuar dhe Edi Rama, bashkërisht, si pozitë dhe opozitë, nuk ngelet vetëm këtu. Në gjykimin dhe vlerësimin të shkonit në Bruksel dhe të thoshit: ja ku jemi, jo tonë keni mungesën e aftësisë edhe për të kuptuar si maxhorancë dhe opozitë, por si shqiptarë, me ndërmjetësinë shumë dashamirëse të partnerëve detyra shtëpie të plotësuara dhe me një zë të tanë ndërkombëtarë, që për herë të tretë bëhen kërkonit statusin e vendit kandidat. Kjo ishte oferta dëshmitarë në tri seanca të dështuara të këtij që kryetari i opozitës ju bëri në tavolinë, zoti parlamenti, të cilat informalisht më shumë ju sesa Kryeministër. Pra, ky është një veprim politik, ne, po kaq edhe publikisht, kanë kërkuar një proces atdhetar dhe për interesa kombëtare dhe jo hileja
54 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
që kërkoni ju të përdorni nëpërmjet procedurave apo qytetarë, se për Partinë Demokratike në procesin e mashtrimit mediatik, duke subvencionuar një zgjedhjes së presidentit marrëveshja e firmosur me makineri të tërë të medies shqiptare. LSI-në është një detyrim që çdo hap të bëhet në Megjithatë, pavarësisht se jemi këtu, ne si ujdi me këtë forcë politike. opozitë përsëri vazhdojmë të shpresojmë dhe t’u Menjëherë pasi u arrit një dakordësi, hapi i parë ofrojmë. Këtu do të jemi edhe në raundin e katërt, pas kësaj ishte ftesa që iu bë zotit Ruçi nga zoti jemi në dispozicion të këtij procesi edhe gjatë ditëve Astrit Patozi dhe zoti Edmond Spaho për t’u takuar në pritje të këtij raundi. Asnjëherë nuk është vonë për çështjen e modaliteteve. Dua t’ju them se kurrë për të korrigjuar dhe për t’i thirrur koshiencës sonë të mos mendojë kush se do më tërheqë me letrat e politike, përgjegjësisë sonë kombëtare për interesa hapura. Unë jam i hapur me ju. Në vitet ’60 një letër të vendit, afatshkurtra për vjeshtën dhe afatmesme famëkeqe e Enver Hoxhës, të cilën shumë prej jush përpara zgjedhjeve të pritshme politike të 2013-s nuk e mbajnë mend, vendosi në terror një komb të dhe të përballimit të sfidave që Shqipëria ka dhe do tërë. Në memorien time ato kanë shijen më të keqe. të ketë në të ardhmen. Ky është angazhimi dhe Unë nuk them se ato janë shpikje dhe zbulim i Enver qëndrimi ynë si një forcë politike, shpresojmë dhe Hoxhës, por ky është refleksi im ndaj tyre. Kështu besojmë ende te një reflektim juaji. që aspak në përgjigje të letrës së hapur të kryetarit Jozefina Topalli – Kush e dëshiron fjalën? tuaj, por në përgjigje të detyrimit, para së gjithash Urdhëroni, zoti Kryeministër! kushtetues, për të respektuar raundet që vijnë me Sali Berisha - Zonja deputete, 3/5-at dhe që koalicioni qeverisës nuk i ka këto vota, Zotërinj deputetë, ne kërkuam takimin me ju. Në këtë takim nuk ishte Zonja Kryetare e Kuvendit, Sali Berisha ai që shkroi editorialin dhe kërkoi të Të dashur qytetare e qytetarë të vendit, rrëzonte me çdo kusht e me çdo çmim Sali Berishën. Jemi sot në këtë seancë, në raundin e tretë për Në një proces, më i rëndësishmi për vendin, nuk të zgjedhur Presidentin e Republikës, pra jemi në ishte Sali Berisha ai që hartoi ultimatumin me katër procesin më serioz të vendit midis dy zgjedhjeve të pika dhe ia dorëzoi në tavolinë të mandatuarit të përgjithshme. Partisë Demokratike. Përkundrazi, Partia Duke ndjekur editorialin që lexoi këtu parafolësi, Demokratike erdhi drejt jush për të diskutuar ato që mund të them se dogma dhe mashtrimi janë shinat kishte rënë dakord koalicioni qeveritar dhe në këtë në të cilat lëviz opozita dhe mbetet e gozhduar në rast, zoti Patozi përfaqësonte atë tavolinë të to. koalicionit. A isha unë përgjegjësi për ultimatumet Të dashur qytetare e qytetarë, tuaja? E shkrova unë editorialin tuaj? A mund t’i bëj Katër javë më parë kryetari i Partisë Socialiste, unë të dyja, edhe Sali Berishën djathtas, edhe Sali zoti Edi Rama, nëpërmjet tre zëdhënësve të tij, një Berishën majtas? Jo, unë nuk i bëj të dyja! Mos e prej të cilëve e kam parasysh këtu e që në fakt prisni nga unë! Ju jeni sovranë në praktikat e është edhe më i keqpërdoruri prej tij, paralajmëroi vendimet tuaja. Në vend të një tryeze, ku të shqiptarët se Sali Berisha po i bllokon reformat për diskutohej për modalitetet, ne morëm ultimatumin, t’i lidhur ato me zgjedhjen e presidentit. Kjo është e kërcënimin, përmbysjen. Këto nuk më impresionuan vërteta, të cilën e ka në memorie çdo shqiptar, i fare dhe absolutisht i konsiderova si veprime sovrane djathtë, i qendrës, i majtë, i ekstremeve apo pa parti të opozitës shqiptare. qoftë ai. Unë nuk mund dhe nuk do të mundem të nxjerr Koha eci. Në përputhje me deklaratat e emra në një tavolinë pa rënë dakord me aleatin mëparshme se Partia Demokratike do të kryesor të koalicionit në qeverisje. Ne vazhduam, u angazhohet në këtë proces në afatin kushtetues, mblodhëm në takimin e dytët dhe ramë dakord për në përputhje me marrëveshjen e 2 shtatorit të vitit një emër. Nuk është faji im pse ju keni filtrat e Tomës, 2009 me Lëvizjen Socialiste për Integrim, e cila nuk është faji im që nuk ju lë Toma ta merrni vesh. stipulon se presidenti do të zgjidhet me konsensusin Por ju garantoj e ju jap fjalën e nderit se katër minuta e këtyre dy partive, ne nisëm procesin e zgjedhjes më vonë, ende pa e marrë vesh as kryetari im i së presidentit. Zhvilluam takimin e parë si aleatë, grupit parlamentar dhe Kryetarja e Kuvendit e ka duke mos shqiptuar qoftë edhe një emër të vetëm, marrë vesh kryetari i partisë suaj. Por ju keni filtra, por thjesht për të përcaktuar fushat dhe rrugën që të cilat as jua vendos dhe as jua kontrolloj unë. Kjo do të ndiqnim. Edhe një herë theksoj këtu, të dashur është ora e së vërtetës, ora e sinqeritetit. Unë, si
55 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
një zyrtar, kam marrë menjëherë në telefon kryetarin këtë nuk do ta bëj ndonjëherë. Këtë duhet ta bëni e grupit tim parlamentar dhe i kam thënë: “Të lutem ju. Nëse ju nuk dini se cila është politike, ky është kërkoi zotit Gramoz Ruçit takim, t’i shkosh me problemi juaj dhe jo i Sali Berishës. Por nuk ka më kandidaturën, se kjo ishte dëshira e vendimi i dalë politike, sesa këto tre çështje. Ju nuk mund të nxirrni nga tryeza.” Zoti Ruçi i përgjigjet zotit Patozi: një të katërt, ndaj e mbyllni duke thënë se nuk është “Nesër në mbledhjen e kryesisë, se nuk bëhet.” Pasi e vërtetë. Është 100 për qind e vërtetë! Njeriu i u mendova i kërkova sërish zotit Patozi t’i thoshte qytetëruar nuk e gjykon gjykatësin për vendimet që zotit Ruçi se: “Nuk është mirë dhe as serioze që ta ka dhënë gjykata, por e gjykon për integritetin, për merrni vesh nga mediet, pasi ju duhet ta merrnin intelektin, për paanësinë. Për ju në tri çështjet vesh nga ne dhe më pas të shprehni mendimin tuaj”. kryesore ndaj qeverisë, ai ka votuar në favor, siç e Por nuk i lihej kurrsesi takim dhe nuk ishte faji im. quani ju dhe thoni se ka votuar kundër nesh dhe Ju nuk ju lanë filtrat të veproni dhe filtrat nuk jua shkruani në editorial, atë që nuk e lexoi zoti Ruçi rregulloj unë. këtu se ai paska votuar kundër jush. Zotërinj nuk Për ta bërë këtë problemin më serioz, më të mund ta bazoni qëndrimin mbi të pavërteta! mundshëm për t’u pranuar nga të gjitha palët, njeriu A nuk kërkoi kryetari juaj, tre muaj rresht, që të që kishte deklaruar tre muaj rresht se do të jetë një mos jetë zonja Jozefina Topalli, e cila në vetëdijen nga bashkëpunëtorët e mi të ngushtë e do e time më të thellë përfaqëson dhe do ta përfaqësojë mbështes, u tërhoq nga kjo dhe unë deklarova në këtë vend në mënyrën më dinjitoze. Pyeteni pak në tryezë me bashkëpunëtorët e aleatët e mi se nuk një moment sinqeriteti kryetarin tuaj së bashku me mund të shkoj te Partia Socialiste me kandidaturë zotin Klosi se çfarë ju thanë për zonjën Topalli në partiake, pasi kjo nuk është e drejtë. Edhe unë, po takimin më të rëndësishëm të jetës së tyre. Por të isha opozita, nuk do të votoja një kandidaturë nuk jua thotë dot. Zonja Topalli ka drejtuar në partiake. Ne duhet shkonim me një kandidaturë jo mënyrën më të vendosur, më të paanshme këtë partiake dhe zgjodhëm një kandidaturë të cilën në parlament në periudhën e reformave më të mëdha vitin 2003 e keni votuar gjerësisht në këtë sallë. Unë të vendit dhe e ka përfaqësuar Shqipërinë, e ju garantoj se nuk kam propozuar as në një rast ritheksoj, më mënyrën më dinjitoze. Kryetari juaj e President të Republikës. Se në cilën anë ka qenë ka nga misoginia apo faktorë të tjerë, e ka nga lufta presidenti, ju e keni të qartë vetë dhe të mos hymë e klasave apo nga komplekset e tij, nuk e di, por tre në atë histori. Zoti Zaganjori është votuar nga të dy muaj rresh më çonte publikisht ultimatume se ajo krahët dhe po në kurrikulën e tij rezulton se ministri nuk do të ishte kurrë. Unë nuk i kam çuar qoftë juaj i Drejtësisë në vitin 2004, nuk mbaj mend të edhe një mesazh të vetëm se Gramoz Ruci apo them kush, ndoshta zoti Xhafaj, e kishte përzgjedhur Shegushe Ligori apo Mimi Kodheli nuk do mund të në Këshillin Juridik Kushtetues të Ministrisë së jenë kurrë. Nuk e kam bërë këtë asnjëherë, nuk Drejtësisë. Unë ja propozova këtë ministrit tuaj të kam vendosur asnjë kusht e ultimatum, nuk kam Drejtësisë? E përzgjodhët ju vetë për cilësitë e tij përfshirë as kryesinë tuaj. Dhe nuk e kam bërë, dhe për asgjë tjetër. Por kjo nuk mjaftoi. sepse nuk jam njeri i ultimatumeve. Unë nuk i çoj Zoti Ruçi, meqenëse hyre dhe e interpretove kurrë, ultimatum, kundërshtarit. Ai nisi drejt meje. sipas teje takimin, bën mirë t’i thuash publikut atë E megjithatë në këtë proces u ngrita mbi veten pjesë të editorialit që nuk e lexove këtu, sipas të time, u ngrita mbi bindjet e mia se njeriu që do ta cilit ai ka votuar kundër opozitës në Gjykatën përfaqësonte vendin në mënyrën më dinjitoze do të Kushtetuese. Të nderuar zotërinj, për të gjithë ata ishte zonja Topalli. U ngrita mbi bindjet e mia se ai që i thonë politikës politikë, në Gjykatën që do të ishte presidenti më i shkëlqyer i Republikës Kushtetuese kjo qeveria ka pasur tri çështjet më do të ishte një nga bashkëpunëtorët e mi, u ngrita politike të saj: ligji i lustracionit, ligji i pronës dhe mbi bindjet e mia se Partia Demokratike duhet ta ligji i detit. Në të tria këto çështje zoti Zaganjori ka kishte presidentin nga radhët e saj dhe propozuam votuar kundër qeverisë. Ju vazhdoni të gënjeni njëri- së bashku me zotin Meta një njëri që nuk ka qenë tjetrin, por vendimet janë të afishuara, të botuara. E as edhe një ditë të vetme, në asnjë nga forcat tona turpshme që flisni në këtë mënyrë! Ju keni prirje të politike. Pra, tejkaluam të gjitha këto dhe sërish besoni mashtrimet e njëri-tjetrit më shumë sesa nuk mjaftojnë, sepse ju udhëhiqeni nga një filozofia web-i zyrtar i Gjykatës Kushtetuese. Po në qoftë “e tëra ose asgjë! Me të ose mbi të!”. Por kjo nuk se ju kërkoni që unë t’ju veçoj se cila është politike, është filozofi në demokraci. Kjo është në luftë,
56 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
ndonëse edhe në luftë ka rregulla, pasi nuk mund t’i ku fle lepuri? Ju them se lepuri fle te Fatos Nano. Si bësh kundërshtarit gjithçka, ka konventa që edhe ka mundësi që ju kaq gojë kyçur, kaq të panjohur, të mundurin e mbrojnë. Çfarë kërkonit ju, unë i që nuk mund të nxirrni një kandidat. Unë e ftova plotësova kushtet dhe nuk solla një njeri nga PD-ja, Nanon? Unë deklarova që në fillim se për ne ai është shmangëm edhe emra konkretë që e përfaqësonin lideri historik i së majtës dhe nuk e votojmë. Këtë ia në mënyrën më dinjitoze dhe sollën një njeri që e kam deklaruar edhe në takimin që kam pasur. Po kishit votuar vetë këtu, në parlament. Por ju kërkoni kush e ftoi? A shkoni dot ju tek emisioni i Sokol vetëm një gjë: ta përdorni këtë proces për të bllokuar Ballës? Absolutisht pa tre çelësa nuk shkoni dot në Shqipërinë. Kjo është e vërteta! atë emision. Së pari, duhet të merrni lejen e manarit Ju mund të pyesni se zoti Zagonjori është i Fuga, nga Fuga te nënkryetari i ri dhe nga ky te vetmi njeri? Jo, nuk e them kurrë këtë! Por krahas kryetari. Dhe ju e dini mirë këtë. Por një ditë shoh zotit Zaganjori, qytetarët duhet ta dinë, ne kemi zotin Nano të ekspozonte platformën e tij tek propozuar një njeri tjetër që ka marrë votat e të dy emisioni i Ballës. Dakord, kjo është normale. Ju krahëve në parlament. Zoti Ruçi e di shumë mirë jeni një forcë politike dhe keni një problem madhor, dhe informacionet duhet t’i merrni nga njerëzit tuaj. se e keni akoma nëpër këmbë, në korridore, në Në qoftë se ata ju mbajnë në errësirë, është puna e labirintet e mendjes suaj kultin e armikut, të tyre jo e imja. Unë udhëheq këtë krahun këtej, krahu jashtëm, edhe të brendshëm. Po Fatos Nano çfarë ku ulet grupi parlamentar i Partisë Demokratike në ju ka bërë juve? Historia është histori. Nëse qahemi parlament, ju keni problemin tuaj. Ky është një ne që mbetëm 8 vjet në opozitë, është normale dhe proces shumë serioz. Ju mund ta merrni si të doni. nuk mund ta votojmë kurrë, por ju që ju mbajti 8 vjet Unë e marr si të tillë. Propozuam kandidatin e dytë në pushtet, ju ç’kërkoni prej tij?! Ai bëri një gabim. tjetër dhe refuzimi ishte kategorik. Nuk u tërhoqëm 74 ministra e kryeministra u bënë gjatë kohës së dhe i thamë PS-së të propozojë. tij. Kush jua solli Fatos Nanon? E sollët vetë! Dje e Në takimin që pata me zotin Rama shprehëm patë veten si parakalonit kur ju pyesnin për të dhe pikëpamjet tona. Takimi ishte për Presidentin e vetëm një guxoi t’i thotë gazetares ndal e t’i kthehet Republikës, por e gjitha kjo dëshmoi se takimi ishte kamerës. Ju të tjerët vrap, vrap, vrap. Ju zotërinj për bllokimin, çka e nxori edhe vetë zoti Ruçi me jeni në proces. Absolutisht si në romanin e Franc lidhjen: o këto, o s’ka! Ose parimi tjetër: e tërë ose Kafkës. Si nuk mund të thoshit një fjalë qoftë mirë, asgjë! Në Spartë ndodhte që u jepnin heshtën e qoftë keq, a thjesht diçka për të, por kalonit njëri mburojën dhe u thuhej: me të ose mbi të, mos u pas tjetrit përveç ish-kryeministrit. E ke hallall atë kthe i gjallë! Pra, më dha mesazhin e bllokimit. Kjo emërim që të kam bërë, atë dekret edhe sot nuk e është praktika juaj, jo jona. Ju doni të bllokoni. A ju zhbëj për atë gjest që bëre dje. kanë votuar qytetarët shqiptarë që të bllokoni? Për ta mbyllur, sërish ju ftoj të angazhoheni në Aspak! Ndaj u përgjigja se unë kam bërë përpjekjet një proces të emancipuar. Ne kemi bërë lëvizjet më e mia, kam gjetur këtë zotëri dhe ju nuk keni rënë të fuqishme që detyrimisht na takonte t’i bënim. Bëni dakord. Ajo çka kërkoj nga ju është të paraqisni dhe ju lëvizjen tuaj. Mendoni se nuk ka në politikë kandidat. Nuk i thashë paraqit kandidat politik, por gjithçka ose asgjë. Në një proces kompromisi, secila në këto fusha, në këto kuota dhe unë do ta palë duhet të lëshojë dhe unë ju ftoj: 1. Të konsideroj në mënyrën më serioze. Nëse është mbi mbështesni kandidatin që e kemi votuar të dyja palët to, padyshim do ta votoj pa hezitim. Ky ishte zotimi në parlament. 2. Të propozoni një kandidat me vlera im dhe për këtë jam i bindur se zoti Zaganjori dhe më të larta që ju gjykoni dhe ju jap fjalën se do ta çdokush tjetër, në qoftë se sheh një kandidat, me konsiderojmë në mënyrën më serioze. Përndryshe, të cilin do të ndjehej krenar për ta pasur president, ju jeni rilindja e bllokut. Jo ju këtu në sallë, se një nuk do të kishte asnjë lloj ngurrimi për t’i shtrënguar pjesë e juaja nuk keni punë me bllokun. Keni rilindur dorën. Por përgjigjja ishte: “Nuk sjellim kandidat, bllokun dhe bllokimin! E vetmja rilindje në Shqipëri sillini ju.” Por kjo karrige nuk është për të shkuar është Blloku dhe bllokimi. Më mirë ndahuni prej tij poshtë e më poshtë, për t’u ujdisur bashkë. Për dhe urdhëroni në frymën e bashkëpunimit që ofrojmë. këtë karrige shkojmë lart e më lart, sepse është Këto janë të vërtetat. karrigia e parë e shtetit. Ne përcaktuam fushat, Për sa i përket takimit, por ishte takim i shtruar, kategorikisht as edhe një emër zyrtarisht. serioz dhe me shprehje pikëpamjesh të të dyja Duke përdorur një shprehje popullore të mençur, palëve. Kaq ishte. Natyrisht, aty u gjeta para lidhjes
57 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
me pikat, por unë shkova aty për presidentin. plenare, duke e konsideruar të kryer votimin në Bashkëbiseduesit nuk mund t’i diktosh se çfarë do raundin e tretë, bazuar në Rregulloren e Kuvendi të thotë. Ndërsa ulesh me të, do ta dëgjosh. Unë dhe në Kushtetutën e Shqipërisë, të neneve 86,87, mendoj se zotin Rama e dëgjova me vëmendje dhe 88, unë ftoj të mblidhet Konferenca e Kryetarëve po kështu ai dëgjojë me vëmendje ekspozenë time. për të përcaktuar datën e raundit të katërt. Çdo gjë tjetër dëshmon gjer më sot se ka një qëllim Ndërkohë i kërkoj seancës plenare që pas një madhor: bllokimin e statusit. ore të jetë përsëri këtu, sepse do të votojmë datën Faleminderit! e raundit të katërt. Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Faleminderit! Kryeministër! Dëshiron kush tjetër fjalën në emër të grupeve? Atëherë, përpara se të mbyllim këtë seancë (Seanca u mbyll në orën 12:00)
58 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
E hënë, 11.06.2012 Drejton seancën Kryetarja e Kuvendit,
Seanca e paradites, ora 17:30 zonja Jozefina Topalli (Çoba)
Rendi i ditës: Trashani dhe Armando Subashi. Atëherë, urdhëroni, zonja Trashani, zoti Gumi 1. Raundi i katërt për zgjedhjen e Presidentit dhe zoti Subashi! të Republikës. Faleminderit! Ne të gjithë të tjerët do të ulemi poshtë, Jozefina Topalli – Hapet seanca. meqenëse që në këtë moment Sekretariati për I nderuar zoti Kryeministër, Procedurat dhe Votimet merr përsipër zhvillimin e Zotërinj ministra, votimit për zotin Bujar Nishani në raundin e katërt Zonja dhe zotërinj deputetë, për zgjedhjen e Presidentit të Republikës. Siç ishte vendosur, bazuar në nenet 86, 87 të Punë të mbarë! Kushtetutës, sot hapet seanca plenare, që i takon Viktor Gumi – Të nderuar kolegë, të jetë raundi i katërt për zgjedhjen e Presidentit të Fillojmë procedurën e votimit për zgjedhjen e Republikës. Presidentit të ri të Republikës. Deputetëve do t’ju Në bazë të nenit 109 të Rregullores, te “Zgjedhja thërritet emri, do të hedhin nënshkrimin përkatës, e President të Republikës”, në pikën 1 të këtij neni secilit prej nesh do t’i jepet fleta e votimit. Në fletën thuhet: “Presidenti i Republikës zgjidhet në e votimit do të bëhet shënimi përkatës në dhomën përputhje me nenet 86, 87 dhe 88 të Kushtetutës, e fshehtë. Ajo do të paloset dhe do të hidhet në me votim të fshehtë dhe pa debat. kutinë e votimit. Sekretariati për Procedurat dhe Votimet është Fillojmë me deputetin: komisioni i votimit, i cili në këtë rast organizon dhe 1. Abazi Sadri - (Është i pranishëm, por nuk shpall publikisht rezultatin e votimit. merr pjesë në votim.) Komisioni për Çështjet Ligjore, Administratën 2. Ahmetaj Arben - (Është i pranishëm, por Publike dhe të Drejtat e Njeriut shqyrton nëse nuk merr pjesë në votim.) kandidatët për president i plotësojnë kushtet e 3. Alibeaj Enkelejd përcaktuara në Kushtetutë dhe i paraqet raportin 4. Aliolli Ledina seancës plenare, sipas afatit të përcaktuar nga 5. Babasi Ndriçim Konferenca e Kryetarëve”. 6. Balla Taulant - (Është i pranishëm, por Atëherë, siç jeni në dijeni, para një ore, pas nuk merr pjesë në votim.) dorëheqjes së zotit Artan Hoxha, dorëheqje të cilën 7. Bano Ilir e dispononi, sepse është shpërndarë në tavolinat e 8. Baraj Besnik - (Është i pranishëm, por të gjithë deputetëve të Kuvendit të Shqipërisë, nuk merr pjesë në votim.) Komisioni i Ligjeve është mbledhur dhe ka shqyrtuar 9. Barka Kosta kandidaturën e paraqitur nga një numër prej mbi 20 10. Beci Astrit - (Është i pranishëm, por nuk deputetësh, të kandidatit për President të merr pjesë në votim.) Republikës, zotit Bujar Nishani. 11. Beja Fatos Në bazë të mbledhjes së Komisionit të Ligjeve 12. Bejtja Ilir – (Është i pranishëm, por nuk kjo kandidaturë plotëson të gjitha kërkesat merr pjesë në votim.) kushtetuese, formale dhe juridike, të cilat i kërkon 13. Bello Marko - (Është i pranishëm, por Kushtetuta dhe Rregullorja. nuk merr pjesë në votim.) Në bazë të këtij raporti dhe bazuar në 14. Berisha Sali Kushtetutë, detyra ime është të thërras Sekretariatin për Procedurat dhe Votimet, i cili organizon dhe 15. Bizhga Gazmir - (Është i pranishëm, por zhvillon votimin për zgjedhjen e Presidentit të nuk merr pjesë në votim.) Republikës në raundin e katër. 16. Blushi Ben - (Është i pranishëm, por nuk Sekretariati për Procedurat dhe Votimet merr pjesë në votim.) përbëhet nga deputetët: Viktor Gumi, Arenca 17. Boçi Luçiano
59 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
43. Dushaj Besnik 18. Bode Ridvan 44. Felaj Ermonela - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 19. Bogdani Gerti 45. Fino Bashkim - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 20. Braçe Erion- (Është i pranishëm, por nuk 46. Gaçi Artan - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) merr pjesë në votim.) 21. Bregu Majlinda 47. Gashi Hazir - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 22. Bulku Rajmonda 48. Gjana Jemin
23. Bumçi Aldo 49. Gjermeni Eglantina - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 24. Bushati Astrit 50. Gjiknuri Damian - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 25. Bushati Ditmir - (Është i pranishëm, por 51. Gjonaj Adriana nuk merr pjesë në votim.) 26. Bylykbashi Aurel 52. Gjoni Ilir - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 27. Cara Igli 53. Gumi Viktor
28. Çaçi Albert - (Është i pranishëm, por nuk 54. Halimi Eduard merr pjesë në votim.) 29. Çipi Kreshnik 55. Harasani Andis - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 30. Çota Rrahim 56. Hasa Skënder - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 31. Çuko Arben - (Është i pranishëm, por nuk 57. Hida Sybi merr pjesë në votim.) 58. Hoti Pavlina 32. Dade Arta - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 59. Hoxha Bedri 33. Dalipi Alfred – (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 60. Hoxha Fatos 34. Deda Eltar - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 61. Hoxha Ismail 35. Deda Ndrec - (Është i pranishëm, por nuk 62. Hoxha Paulina - (Është i pranishëm, por merr pjesë në votim.) nuk merr pjesë në votim.) 36. Demi Leonard 63. Hoxha Rajmond
37. Rahim Çota 64. Hysi Vasilika - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 38. Doda Mesila 65. Idrizi Shpëtim 39. Dogjani Asllan – (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 66. Imami Arben 40. Dokle Namik – (Është i pranishëm, por 67. Isaraj Arben - (Është i pranishëm, por nuk nuk merr pjesë në votim.) merr pjesë në votim.) 41. Doshi Tom - (Është i pranishëm, por nuk 68. Islami Kastriot merr pjesë në votim.) 42. Dule Vangjel 69. Kadeli Gjovalin - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.)
60 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
70. Kadilli Fatbardh 97. Oketa Gazmend 71. Klosi Blendi - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 98. Olldashi Sokol 72. Koçi Ervin - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 99. Paloka Edi 73. Kodheli Mimi - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 100. Paluca Ndue 74. Koka Lefter 101. Papa Gjergji 75. Kola Ndue - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 102. Patozi Astrit 76. Edison Konomi - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 103. Përnaska Lajla 77. Ksera Spiro 104. Peza Dashamir - (Është i pranishëm, por 78. Lama Ylli nuk merr pjesë në votim.) 105. Pollo Genc 79. Leka Agim - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.)) 106. Prenga Armando 80. Leskaj Valentina – (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 107. Prifti Dritan - (Nuk është i pranishëm dhe 81. Ligori Shegush - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) nuk merr pjesë në votim.) 82. Lutaj Pirro - (Është i pranishëm, por nuk 108. Qefalia Xhemal - (Është i pranishëm, por merr pjesë në votim.) nuk merr pjesë në votim.) 83. Majko Pandeli - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 109. Ruçi Gramoz - (Është i pranishëm, por 84. Malaj Arben - (Është i pranishëm, por nuk nuk merr pjesë në votim.) merr pjesë në votim.) 85. Maliqi Lefter 110. Ruka Ethem - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 86. Marku Mark 111. Ruli Genc 87. Mediu Fatmir 88. Meta Ilir 112. Rusmali Ilir
89. Metalla Osman 113. Shalsi Eduard - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 90. Mima Florian 114. Shehu Sherefedin
91. Minxhozi Qemal - (Është i pranishëm, por 115. Shehu Tritan nuk merr pjesë në votim.) 92. Muçaj Arion - (Është i pranishëm, por 116. Shkreli Enkelejda - (Është i pranishëm, nuk merr pjesë në votim.) por nuk merr pjesë në votim.) 93. Naço Nasip 117. Skuqi Luan 94. Ngresi Vasillaq 95. Nishani Bujar 118. Spahiu Klodia - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) 96. Noka Flamur
61 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
119. Spaho Edmond 120. Sterkaj Paulin - (Është i pranishëm, por nuk merr pjesë në votim.) Të nderuar kolegë deputetë, Procesi i votimit ka përfunduar dhe tashmë 121. Strazimiri Gent Komisioni do të vijojë me procedurën e hapjes së kutive të votimit dhe numërimit të fletëve të votimit. 122. Subashi Armando - (Është i pranishëm, (Pas numërimit dhe verifikimit të të gjitha fletëve por nuk merr pjesë në votim.) të votimit nga tre anëtarët e Sekretariatit të 123. Sula Dashnor Procedurave dhe Votimeve.) Të nderuar kolegë deputetë, 124. Tafaj Myqerem Lexojmë procesverbalin përfundimtar për mbylljen e procesit të votimit për zgjedhjen në 125. Tahiri Dashamir votimin e katërt të Presidentit të ri të Republikës. Mbështetur në nenin 87 të Kushtetutës të 126. Tahiri Saimir - (Është i pranishëm, por nuk Republikës së Shqipërisë dhe në nenin 109 të merr pjesë në votim.) Rregullores së Kuvendit, me datën 11.06.2012 u 127. Tavo Vangjel zhvillua votimi i katërt për zgjedhjen e Presidentit të Republikës. 128. Toçi Fatmir - (Është i pranishëm, por nuk Sekretariati për Procedurat dhe Votimet i merr pjesë në votim.) Kuvendit të Shqipërisë i përbërë nga deputetët: Viktor Gumi, Arenca Trashani dhe Armando Subashi 129. Topalli Jozefina organizoi, zhvilloi dhe drejtoi procedurat e votimit në përputhje të plotë me kërkesat e Kushtetutës 130. Trashani Arenca dhe të Rregullores së Kuvendit. 131. Turku Ardian Në përfundim të procesit të votimit, sekretariati zhvilloi proceduat për numërimin, 132. Uldedaj Gjokë vlerësimin dhe nxjerrjen e rezultatit përfundimtar. Pas pasqyrimit të të dhënave respektove mbi bazën 133. Vokshi Albana e rezultateve të votimit, Sekretariati për Proceduat dhe Votimet në mbështetje të nenit 109 të Rregullores 134. Xhaçka Olta - (Është i pranishëm, por nuk së Kuvendit shpalli publikisht rezultatin e votimit merr pjesë në votim.) sipas të dhënave të mëposhtme: Në bazë të nenit 87 të Kushtetutës dhe të nenit 109 të Rregullores së Kuvendit u votua për një 135. Xhafaj Fatmir - (Është i pranishëm, por kandidat, zotin Bujar Nishani. Në bazë të firmave të nuk merr pjesë në votim.) vendosura në listën përkatëse të deputetëve dhe të numërimit të fletëve të votimit të gjetura në kuti 136. Xheka Mehmet rezultoi se kanë marrë pjesë në votim gjithsej 76 deputetë. Nga verifikimi i fletëve të votimit të 137. Xhepa Selami përdorura rezultoi se: 138. Anduel Xhindi - (Është i pranishëm, por Fletë votimi të vlefshme janë 74 copë. nuk merr pjesë në votim.) Fletë votimi të pavlefshme janë 2 copë. Kanë votuar pro kandidatit, zotit Bujar Nishani, 139. Xhuvani Luiza - (Është i pranishëm, por 73 deputetë. nuk merr pjesë në votim.) Një deputet ka votuar kundër dhe nuk ka pasur asnjë abstenim. 140. Ylli Fidel - (Është i pranishëm, por nuk Sekretariati për Proceduat dhe Votimet merr pjesë në votim.) konkludon se në bazë të nenit 87, pika 2 të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë, zoti Bujar Nishani ka marrë numrin e votave të kërkuara dhe shpallet fitues për President të Republikës së
62 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Shqipërisë. Të nderuar deputetë, Zoti President, urime! Sot ne mbyllim procedurën e zgjedhjes së (Duartrokitje në sallë.) presidentit të Republikës. Ai është sot zyrtarisht Me këtë rast, më lejoni të deklaroj të mbyllur Presidenti i Republikës. Do të bëjë betimin për të procesin e votimit për zgjedhjen e Presidentit të ri cilin do të lajmërohet për datën. Ka marrë 73 vota të Republikës dhe në emër të të gjithë kolegëve të nga 76 që ishin në kuti. Sekretariati për Procedurat dhe Votimet: Urime, zoti Urime, zoti President në emër të Kuvendit të President! Shqipërisë! (Duartrokitje në sallë) (Duartrokitje në sallë) Jozefina Topalli – Zoti Kryeministër. Zoti President, (Seanca mbyllet në orën 19:00)
63 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
E enjte, 14.06.2012 Drejton seancën Kryetarja e Kuvendit, Seanca e paradites, ora 10:45 zonja Jozefina Topalli (Çoba)
Rendi i ditës: • Koha e votimit 5.Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës 1.Miratimi i procesverbaleve të seancave (60’). plenare. 2. Projektligj “Për ratifikimin e marrëveshjes, Jozefina Topalli – Mirëdita! Hapim seancën. ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës së (Pasi lexon rendin e ditës.) Shqipërisë dhe Qeverisë së Republikës së Të nderuar kolegë deputetë, Kroacisë, për zgjidhjen e borxhit të Republikës Për çështje jashtë rendit të ditës kanë regjistruar së Shqipërisë kundrejt Republikës së Kroacisë”. emrat deputetët: Eduard Shalsi, Arta Dade, Taulant • Shprehet Komisioni për Ekonominë dhe Balla, Saimir Tahiri, Olta Xhaçka, Mesila Doda, Financat (përgjegjës) Luçiano Boçi, Sybi Hida, Rrahim Çota. • Relator: Sybi Hida Kalojmë në pikën e parë: Miratimi i • Shprehet Komisioni për Çështjet Ligjore, procesverbaleve të seancave plenare. Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut Ka vërejtje për procesverbalin? Nuk ka. • Relator: Luan Skuqi Falemnderit! • Shprehet Komisioni për Politikën e Jashtme. Miratohet. • Relator: Florian Mima Zoti Ruçi, urdhëroni! • Pyetje Gramoz Ruçi – Rendi i ditës së seancës • Diskutime plenare ka qenë një nismë e opozitës, të cilin ju e • Koha e debatit prezantuat sikur pengohet nga rezultati i paraqitjes Sipas nenit 80, pika 2 të Kushtetutës “Anëtarit së dy amendimeve të propozuara nga kolegët të Këshillit të Ministrave i jepet fjala sa herë që e deputetë të maxhorancës apo nga kërkesa e kërkon”. kryetarit të Grupit Parlamentar të maxhorancës. Pas përfundimit të diskutimeve: Së pari, para se të paraqitej kjo, ne kishim (në emër të grupit parlamentar të LSI-së, z. Lefter përpara materialin, i cili u ishte lënë mbi tavolinë Koka, kryetar grupi) deputetëve. Pra, ju dhe stafi juaj e keni paraqitur (në emër të grupit parlamentar të PS-së, z. këtë axhendë të parlamentit duke e hequr nismën e Gramoz Ruçi, kryetar grupi) opozitës, megjithëse ajo është absolutisht brenda (në emër të grupit parlamentar të PD-së, z. Astrit të gjitha rregullave dhe procedurave parlamentare. Patozi, kryetar grupi) Së dyti, në qoftë se nisma e deputetëve është • Koha e votimit siç e thatë ju, ka një Rregullore të parlamentit, sipas 3. Projektrezolutë “Për vlerësimin e veprimtarisë së cilës ajo duhej të depozitohej 24 orë para së Avokatit të Popullit për vitin 2011”. seancës. • I pranishëm Avokati i Popullit Së treti, kjo nuk përbën asnjë arsye për t’u hequr • Shprehet Komisioni për Çështjet Ligjore, nga rendi i ditës, megjithëse kolegët e maxhorancës Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut. mund të kishin propozime, megjithëse e kanë pasur • Relator: Enkelejd Alibeaj të gjithë kohën për t’i bërë këto propozime në • Koha e votimit komisionet ku është diskutuar kjo nismë. 4. Projektrezolutë “Për vlerësimin e veprimtarisë Së katërti, nëse kryetari i grupit të maxhorancës së institucionit të Komisionerit për Mbrojtjen e të kishte propozim për ta hequr nga rendi i ditës, duhet Dhënave Personale për vitin 2011”. ta bënte në seancë. Dhe seanca është ajo që vendos • I pranishëm Komisionerja për Mbrojtjen e të për ta hequr. Dhënave Personale Pra, të gjitha këto nuk janë arsye, nuk janë • Shprehet Komisioni për Çështjet Ligjore, shkaqe, nuk e përligjin heqjen. Kjo është një shkelje Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut. tjetër procedurale që, për fat të keq, ju bën edhe ju • Relator: Paulina Hoti bashkëfajtore dhe bashkëpërgjegjëse si drejtuese
64 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
e të tërëve. dhe qeverisë së Republikës së Kroacisë, për Prandaj, edhe një herë do t’ju kërkoj që, ashtu zgjidhjen e borxhit të Republikës së Shqipërisë sikurse keni premtuar ditën e parë kur jeni ulur aty, kundrejt Republikës së Kroacisë”, propozuar nga se do të ishit garante e Rregullores së parlamentit Këshilli i Ministrave. dhe avokatja e opozitës, një nismë të opozitës të Specialistët e Ministrisë së Financave informuan mos e hiqni për arsye politike, për shkak të komisionin për nevojën e ratifikimit të kësaj mungesës së dakordësisë suaj apo të mungesës marrëveshjeje dhe iu përgjigjën pyetjeve të së kuorumit tuaj. Të paktën t’ia themi publikut që deputetëve. sot maxhoranca nuk ka kuorum për të zhvilluar Marrëveshja është hartuar në kuadër të zgjidhjes seancën, prandaj hiqet nisma e opozitës. Kjo është së borxhit të prapambetur të vendit tonë ndaj vendeve aryseja e vërtetë. të ish-Jugosllavisë krijuar nga marrëdhëniet tregtare Jozefina Topalli – Falemnderit, zoti Ruçi! në klering. Ajo parashikon shlyerjen e borxhit ndaj Zoti Paloka, urdhëroni! Republikës së Kroacisë prej rreth 5.4 milionë Edi Paloka – Falemnderit, zonja Kryetare! dollarësh amerikan, në një afat prej 2 vjetësh. Unë si relator i Komisionit të Ligjeve, por edhe Norma e interesit që do të aplikohet do të jetë si nënkryetar i grupit, dua të sqaroj se në Komisionin libor 6-mujor, ndërsa interes-vonesat do të jenë libor e Ligjeve ne e kemi hedhur poshtë këtë nismë, duke 6-mujor plus 3%. Borxhi do të shlyhet në 3 këste, dhënë edhe argumentet. Por, ndërkohë, siç tha edhe më 31 mars dhe 30 shtator të çdo viti. zoti Ruçi, janë paraqitur disa ndryshime nga disa Komisioni e konsideron marrëveshjen të deputetë, të cilat janë në favor të nismës së Partisë domosdoshme për të mbyllur ciklin e shlyerjes së Socialiste, sepse ndryshe nga qëndrimi që ne kemi borxhit të vendit tonë ndaj vendeve të ish- mbajtur, kjo kërkon një lloj zbutjeje të moratoriumit. Jugosllavisë. Për këtë arsye komisioni e miratoi Ne duke pasur parasysh këtë fakt: që projektligjin me shumicë votash. amendamentet e deputetëve janë në favor të nismës Falemnderit! së marrë nga deputetët socialistë, edhe me Jozefina Topalli – Falemnderit, zoti Hida! kërkesën e Partisë Socialiste vendosëm që Në emër të Komisionit për Sigurinë Kombëtare, amendamentet të kalojnë fillimisht në Komisionin e zoti Skuqi? Ligjeve përpara se të vijnë në seancë. (Zoti Skuqi shprehet dakord.) Pra, i gjithë qëllimi ka qenë pozitiv, por me sa Falemnderit! duket Partia Socialiste është mësuar që çfarëdo që Në emër të Komisionit të Ekonomisë, zoti ne të bëjmë, ta kundërshtojë edhe kur është në të Mima? mirën e tyre. (Zoti Mima shprehet dakord.) Falemnderit! Falemnderit! Jozefina Topalli – Siç kam premtuar ditën e Ka pyetje? Nuk ka. parë, deri në ditën e fundit, sa të jem Kryetare e Diskutime? Nuk ka. Parlamentit, do të jem vetëm avokatja juaj. Do të Kalojmë në shprehjen e grupeve. ndihem e fyer sikur për një sekondë t’ju shkonte Grupi Parlamentar i LSI-së? ndër mend se unë nuk do të jem avokatja juaj. Ju e (Përfaqësuesi i grupit shprehet dakord.) dini, vetëm se nuk guxoni ta thoni. Falemnderit! Kalojmë te projektligji “Për ratifikimin e Grupi Parlamentar i Partisë Socialiste? marrëveshjes ndërmjet Këshillit të Ministrave të (Përfaqësuesi i grupit shprehet dakord.) Republikës së Shqipërisë dhe qeverisë së Falemnderit! Republikës së Kroacisë, për zgjidhjen e borxhit të Grupi Parlamentar i Partisë Demokratike? Republikës së Shqipërisë kundrejt Republikës së (Përfaqësuesi i grupit shprehet dakord.) Kroacisë”. Falemnderit! Zoti Sybi Hida, urdhëroni! Kalojmë te projektrezoluta “Për vlerësimin e Sybi Hida – Komisioni për Ekonominë dhe veprimtarisë së Avokatit të Popullit për vitin 2011”. Financat në cilësinë e komisionit përgjegjës në Në emër të Komisionit të Ligjeve? mbledhjen e datës 13 qershor 2012 shqyrtoi (Relatori i komisionit shprehet dakord.) projektligjin “Për ratifikimin e marrëveshjes ndërmjet Falemnderit! Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë Kalojmë te projektrezoluta “Për vlerësimin e
65 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
veprimtarisë së institucionit të Komisionerit për kompetencat e tij shqyrtuese të ankesave, Mbrojtjen e të Dhënave Personale për vitin 2011.” kompetencave inspektuese dhe në vendosjen e Zonja Hoti, urdhëroni! masave administrative në raport me vitin e kaluar. Paulina Hoti – Falemnderit! Konstaton, gjithashtu, se ka filluar punën me Raport për seancën dëgjimore të zhvilluar me riinspektimet, me qëllim verifikimin dhe monitorimin Komisionerin për Mbrojtjen e të Dhënave Personale e rekomandimeve të mëparshme në disa kontrollues për veprimtarinë e kryer gjatë vitit 2011. publikë dhe privatë, lidhur me respektimin e ligjit Komisioni i Ligjeve në mbledhjet e tij të datave për mbrojtjen e të dhënave personale. 5 dhe 12 qershor 2012 zhvilloi seancën dëgjimore Gjatë vitit 2011, komisioneri për mbrojtjen e të për raportimin e komisionerit për mbrojtjen e të dhënave personale, në përmbushje të detyrimeve dhënave personale mbi detyrimin ligjor sipas nenit të tij ligjore, ka dhënë mendim për disa projektligje 31, pika 3, të ligjit nr. 9887 të datës 10.03.2008 dhe akte nënligjore në fushën e të dhënave “Për mbrojtjen e të dhënave personale”. Në mbledhje personale, si dhe ka përgatitur strategjinë e punës mori pjesë komisionerja për mbrojtjen e të dhënave për vitet 2012-2013, duke përcaktuar prioritetet dhe personale, zonja Flora Çabej, e cila paraqiti para objektivat që duhet të realizohen në fushën e anëtarëve të komisionit një përmbledhje të raportit mbrojtjes së të dhënave personale për vitet 2012- vjetor të institucionit, si dhe përfaqësuesi i shërbimit 2013. Ndërkohë që për vitin 2012 Kuvendi i kërkon të monitorimit të institucioneve të pavarura dhe komisionerit për mbrojtjen e të dhënave personale kushtetuese të Kuvendit, i cili bëri oponencën e rritjen e numrit të inspektimeve dhe riinspektimeve, raportit vjetor për punën e kryer nga ky institucion me qëllim matjen e nivelit të mbrojtjes së të dhënave gjatë vitit 2011. personale, si dhe zhvillimin e politikave konkrete të Komisionerja, në përputhje me nenin 103 të inspektimit të subjekteve kontrolluese dhe Rregullores së Kuvendit, diskutoi rreth përpunuese, për të verifikuar kriteret ligjore për projektrezolutës së paraqitur nga relatorja e përpunimin dhe ruajtjen e të dhënave personale; komisionit dhe pasi e miratoi atë vendosi t’ia kërkon monitorim në vazhdimësi të veprimtarisë së paraqesë seancës plenare për miratim, sipas këtij kontrolluesve dhe përpunuesve të të dhënave teksti: “Kuvendi i Shqipërisë vlerëson veprimtarinë personale, duke synuar evidentimin e drejtpërdrejtë e komisionit për mbrojtjen e të dhënave personale të rasteve që cenojnë të dhënat personale të individit, si një institucion i pavarur, i cili në cilësinë e si dhe ndërhyrjen e menjëhershme të komisionerit autoritetit përgjegjës mbikëqyr dhe monitoron për vendosjen e masave administrative ndaj tyre; mbrojtjen e të dhënave personale, vlerëson rritjen e kërkon angazhim maksimal të komisionerit të ndërgjegjësimit dhe sensibilizimit të opinionit të mbrojtjes të të dhënave personale në drejtim të një gjerë publik mbi fushën e mbrojtjes së të dhënave identifikimi të plotë të subjekteve kontrolluese dhe personale, procesin e draftimit të ndryshimeve të përpunuese dhe regjistrimin e tyre në regjistrin e reja që i janë bërë legjislacionit të të dhënave subjekteve kontrolluese, si dhe kërkon angazhim personale, si dhe vlerëson përpjekjet e komisionerit në vazhdimësi për dhënien e opinioneve ligjore të për përmirësimin e performancës së punës kryesisht komisionerit në përgatitjen dhe shqyrtimin e në kompetencat e tij inspektuese dhe ankimore. projektligjeve dhe akteve nënligjore që kanë lidhje Kuvendi i Shqipërisë konstaton se komisioneri me fushën e mbrojtjes së të dhënave personale.” për mbrojtjen e të dhënave personale gjatë vitit 2011 Falemnderit! është përqendruar në fushatën e ndërgjegjësimit dhe Jozefina Topalli – Falemnderit, zonja Hoti! sensibilizimit lidhur me mbrojtjen e të dhënave Hapim votimin për prezencën. personale në Shqipëri, duke organizuar konferenca Mbyllim votimin. kombëtare, seminare, trajnime dhe veprimtari të tjera Janë 106 deputetë të pranishëm. sensibilizuese, me qëllim njohjen me ligjin për Fillojmë me projektligjin “Për ratifikimin e mbrojtjen e të dhënave personale dhe detyrimeve marrëveshjes ndërmjet Këshillit të Ministrave të ligjore që rrjedhin prej tij; konstaton se komisioneri Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së për mbrojtjen e të dhënave personale gjatë vitit 2011 Republikës së Kroacisë për zgjidhjen e borxhit të ka ruajtur pothuajse të njëjtin trend me vitin e kaluar Republikës së Shqipërisë kundrejt Republikës së për sa u përket njoftimeve dhe regjistrimeve; ka Kroacisë”. rritur ndjeshëm performancën e punës në Hapim votimin me elektronikë, në parim.
66 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Mbyllim votimin. të partnerëve tanë ndërkombëtarë, pamë 103 deputetë pro. S’ka kundër. S’ka abstenim. ambasadorë të akredituar në Shqipëri, që të kërkonin Kuvendi miraton në parim projektligjin. me ngulm zgjedhjen e një presidenti konsensual. Kalojmë në votimin nen për nen, me karton. Pamë përfaqësuesit më të lartë të BE-së të Kush është dakord me nenin 1? artikulonin në nivele të ndryshme domosdoshmërinë Falemnderit! e zgjedhjes së një presidenti me pëlqimin e të gjitha Kundër? S’ka. Abstenim? S’ka. palëve. Pikërisht, si për t’i dhënë një tjetër shkelm Miratohet. integrimit të Shqipërisë në BE, ju kthyet një vesh Kush është dakord me nenin 2? të shurdhët ndaj gjithë këtyre zërave të miqve tanë, Falemnderit! që donin ta shikonin Shqipërinë në BE. Kundër? S’ka. Abstenim? S’ka. Ju treguat në mënyrë të përsëritur se nuk jeni Miratohet. të interesuar që Shqipëria të jetë në BE. Shqipëria Hapim votimin me elektronikë, në tërësi. e ka pasur një shembull zgjedhjeje presidenti me Mbyllim votimin. konsensus. Të gjitha partitë e vogla dhe të mëdha 94 vota pro. S’ka kundër. S’ka abstenim. për ditë të tëra diskutuan dhe vite më parë, 10 vjet Kuvendi e miraton në tërësi projektligjin. më parë, Shqipëria e pati një President konsensual. Kalojmë te projektrezoluta “Për vlerësimin e Në vitin 2012, megjithëse ne shpresuam dhe besuam veprimtarisë së Avokatit të Popullit për vitin 2011”. deri ditën e fundit se do të tërhiqeshit nga qëndrimi Hapim votimin me elektronikë. juaj kapriçioz, i pakuptimtë dhe dëmtues për të Mbyllim votimin. ardhmen e Shqipërisë, ju vazhduat me kokëfortësi 104 vota pro. S’ka kundër. 2 abstenime. dhe, fatkeqësisht, të gjithë humbëm një shans për Miratohet. të pasur një President të të gjithë shqiptarëve, sepse Kalojmë te projektrezoluta “Për vlerësimin e nuk mund të kemi një President të të gjithë veprimtarisë së institucionit të Komisionerit për shqiptarëve vetëm me votat tuaja. Mbrojtjen e të Dhënave Personale për vitin 2011.” Fillimisht, menduam se nuk e kuptuat, por më Hapim votimin me elektronikë. vonë e gjithë sjellja juaj politike tregoi se ju nuk kishit Mbyllim votimin. as dëshirën dhe as vullnetin për ta çuar Shqipërinë 102 vota pro. S’ka kundër. 4 abstenime. përpara. E vetmja rrugë ishte që të uleshim Miratohet projektrezoluta. bashkërisht dhe të gjenim një personalitet larg Kalojmë në diskutimet për çështje jashtë rendit politizimit ekstrem. të ditës. E kam thënë dhe e përsëris: asgjë të keqe nuk Zoti Shalsi, urdhëroni! do të kishte në rast se politika do të kishte qenë në Eduard Shalsi – Zonja Kryetare, ndoshta për gjendje të nxirrte një President nga radhët e saj, ju mund të jetë normale, por për solemnitetin që por të tregohej që ishte i paanshëm. Por ju, zgjodhët duhet të ketë një parlament, është krejtësisht e ministrin e Brendshëm. Ju zgjodhët një person, i pamundur, të paktën në kulturën time, të flas, cili deri më sot nuk ka treguar të jetë objektiv, nuk ndërkohë që në sallë ka kaos. ka treguar se di t’i kundërvihet qeverisë kur vendimet Gjithsesi, dua të flas për zhvillimet e fundit në e saj janë jodemokratike. Ju treguat se deshët Shqipëri. Kemi dy raporte të cilat, për hir të së medoemos një President nga radhët tuaja. vërtetës, e damkosin rishtas Shqipërinë. Kemi Megjithatë, mbani mend, se herët a vonë çmimin raportin e Departamentit Amerikan të Shtetit, që u që po paguan Shqipëria, do të paguani ju! Nuk do të vendos një njollë të madhe zgjedhjeve të 8 majit. jetë e largët dita kur do të ktheni kokën pas dhe do Pra, provuam përsëri, me gjithë çka ndodhi në vitin të ndiheni të turpëruar për atë që keni bërë. 2009, se nuk jemi në gjendje të bëjmë zgjedhje Falemnderit! demokratike dhe të lira. (Drejtimin e seancës e merr zoti Turku.) Pak ditë më pas, raporti i “Freedom House” flet Ardjan Turku – Falemnderit, zoti Shalsi! për katër të vrarët në mes të bulevardit, për bllokimin Zonja Doda, urdhëroni! konsistent që Sali Berisha dhe qeveria e tij u bën Mesila Doda – Falemnderit, zoti drejtues i hetimeve, të pohuara nga prokurorja e Përgjithshme, seancës! flet edhe për zgjedhjet e 8 majit. Pikërisht në këtë Të nderuara zonja deputete, kontekst pamë një mobilizim të jashtëzakonshëm Të nderuar zotërinj deputetë,
67 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Kryefjala e ditëve që po kalojmë është një normal, ndaj dita e hapjes së negociatave do të togfjalësh i përsëritur i përdorur shumë shpesh: kishte qenë e afërt. “integrimi i Shqipërisë”. E përdor maxhoranca, Në asnjë mënyrë ne nuk do të kishim hedhur opozita, mediat, ndoshta më pak se të gjithë ne, e dhunë mbi fytyrën e shtetit shqiptar në pragun e përdorin shqiptarët. 100-vjetorit të Pavarësisë, qoftë sikur edhe të ishim Ne jemi maxhoranca e këtij vendi. Kemi kërkuar opozitarë. Sikur zgjedhjet të ishin fituar nga ju, integrimin e Shqipërisë, sepse jemi krijuar si forcë kërkesat tona për një President konsensual do t’ju me qëllimin final për ta bërë Shqipërinë si gjithë dukeshin barsoleta të ditës. Po të hapte gojën ndonjë Europa. Në kodin tonë gjenetik kemi të fiksuar fort ambasador, do t’i kujtohej se vullneti i shqiptarëve përkatësinë tonë si forcë proeuropiane, të lindur dhe është mishëruar në ligjin themeltar të shtetit në të rritur në hapësirën e lirisë, që kontinenti i vjetër Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë. Do të ka në themelin e ekzistencës së tij. bërtiste se ndryshimet u bënë për t’i dhënë fituesit Integrimi i Shqipërisë konsiderohet, para së presidencën, se maxhoranca e asaj kohë ishte krejt gjithash, aspirata thelbësore kombëtare. Është një dakord. Ndaj, zotërinjtë do të bënin mirë të merreshin aspiratë, e cila do të shkrijë kufijtë e padrejtë të me krizën në eurozonë se të nakatoseshin me fqinjin vendosur në ndarje të një kombi; është rruga e vetme që është në të drejtën e vet. që na është lejuar në këtë moment për të pasur Po sikur ne të ishim opozita, në asnjë rast nuk mundësinë e bashkimit me gjysmën tjetër të do të kishim qëndruar të ulur si paralitikë nëpër sallë shqiptarëve, që jetojnë jashtë kufijve tanë zyrtarë. ditën e zgjedhjes së Presidentit. Do të kishim sjellë Shumë shpesh togfjalëshin e integrimit e përdor një emër, sepse ky vend ka shumë shqiptarë të mirë, edhe opozita, thuajse, gjithmonë për ta konsideruar politikanë të mirë, që e meritojnë atë post dhe do të bllokimin e statusit si një humbje të qeverisë, si një kishim ndërmarrë një aksion politik. Por edhe nëse kosto politike të maxhorancës, pa dashur të kuptojë nuk do të kishim sjellë emër, të jeni të sigurt se, thelbin. Kjo është një humbje për shqiptarët, për keq a mirë, do t’jua kishim numëruar gjithë jo-të e aspiratat dhe ëndrrat e tyre. Ndërsa për votave tona, sepse ne jemi forcë politike që pranojmë maxhorancën është, pa dyshim, një trishtim i thellë sistemin demokratik, pranojmë Kushtetutën dhe kur sheh një përpjekje që bllokohet nga politika ligjet e vendit. boshe dhe paralitike. Ne nuk e pranojmë dot sistemin fashist të Unë nuk besoj se ju nuk e doni këtë vend. Nuk goditjes, të sharjes, të fyerjes dhe intimidimit të më shkon as ndër mend të them, se ka ndonjë të personave. Ndërsa ju hidhni baltë, ju fyeni dhe marrë që do ta çojë vendin dhe aspiratat e vendit në përbuzni këdo që nuk mendon si ju apo që del nga zgrip, nëse nuk është ai që e drejton këtë vend. Por skema juaj, sepse kjo është mënyra e paqtë se si i di të them se nëse ne do të ishim opozitë, do të ndreq gjërat kryetari i partisë. ishim sjellë krejt ndryshe nga politika paralitike dhe Ju keni intimiduar gjithë kandidatët e mundshëm, ancioze, që ju përshkon ju, dhe që, për fat të keq, që nuk ishin kandidaturat tona politike dhe këtë e ia transmetoni këtë gjithë jetës politike të vendit. bëni edhe duke qenë në opozitë. Mendoni se çfarë Ndaj, do të zgjedh një skenar tjetër, atë “me do të ishit në gjendje të bënit nëse do të kishit qenë sikur”. Sikur zgjedhjet të mos ishin fituar nga ne, në maxhorancë! por nga ju, ne nuk do të kishim kërkuar të hapeshin Këto janë shprehjet embrionale të fashizmit, të kutitë e votimit, sepse komisionerët tanë nuk do të cilat ne nuk i pranojmë, sepse besojmë se diktatura kishin lënë gjurmë mbi kutitë e votimit. Për pasojë është atentat ndaj dinjitetit njerëzor dhe nuk e kemi nuk do të kishim bojkotuar Parlamentin, ai do të pranuar edhe kur ishim për 50 vjet në opozitë. funksiononte normalisht, ndaj Shqipëria do të kishte Të nderuar zotërinj dhe zonja deputete, marrë statusin dy vjet më parë. Gjatë rrugës do të kemi mundësi të shohim risi Sikur zgjedhjet të mos ishin fituar nga ne dhe ju të tjera, krejt larg perceptimit të një dimensioni politik të mos ishit humbësit, nuk do të kishte 21 janar, që duhet të ketë një forcë e madhe politike. nuk do të kishte viktima të ashtuquajtura të arsyes Ju keni kryer aksione politike që e kanë bllokuar e të mosarsyes dhe sigurisht do të kishte një darkë si kurrë më parë këtë vend. Keni marrë peng statusin pajtimi apo sqarimi më pak. Në asnjë rast ne nuk çdo vit. Keni vënë çdo vit një kusht të ri. Ju kërkoni do të kishim tentuar të merrnim pushtetin me dhunë, që ne të përmbysim çdo raport demokracie në këtë sepse besojmë dhe dëshirojmë të kemi një vend vend, të shesim e të blejmë çdo vit miratimin tuaj
68 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
për statusin, miratim, i cili, për fat të keq, është cila do të jetë? Cilat janë rekordet e tij si ministër i kthyer si një lojë trilleri një zvarritje që nuk mbaron Drejtësisë në përmirësimin e performancës së kurrë. Vendimi është juaji, është në dorën tuaj të strukturave, që ministri i Drejtësisë ka nën autoritetin zgjidhni e të besoni se mund të jeni ju që i vendosni e vet, duke qenë se Presidenti i zgjedhur me 73 Shqipërisë murin e izolimit dhe është po ashtu në vota ka manifestuar kapacitete si ato që në 2 vjet zgjedhjen tuaj të bëheni realistë, të tregoheni ka përfunduar edhe juridikun, edhe masterin pa politikanë profesionistë dhe mbi të gjitha të tregoheni shkëputje nga puna? shqiptarë të mirë. Presidentit do t’i duhet të adresojë çështje Falemnderit! serioze të përfshira në raportin e Freedom House Ardjan Turku – Falemnderit, zonja Doda! edhe për institucionet kushtetuese të bërjes së Zonja Dade, urdhëroni! drejtësisë, si për rastet e paprecedenta të Lulëzim Arta Dade - Kolegë deputetë, Bashës apo Ilir Metës, të mbyllura nga drejtësia, si Sali Berisha shënoi dështimin e radhës në edhe për dështimin si ministër i Drejtësisë në marrjen zgjedhjen e Presidentit të ri të vendit në përputhje e masave kundrejt përdoruesve të dhunës në qelitë me sugjerimet e partnerëve ndërkombëtarë e nevojat e paraburgimit ndaj të ndaluarve në demonstratën e të vendit në momentet e sfidave të vështira e të 21 janarit, por edhe për çështje që ai si ministër i tejzgjatura e mbi të gjitha në përputhje me frymën Brendshëm dështoi t’i adresonte, si rastet e e Kushtetutës. korrupsionit e krimit të organizuar. Citoj raportin e Ai edhe një herë u tregoi shqiptarëve e Freedom House: “Institucionet e dobëta shtetërore ndërkombëtarëve se edhe pas 21 vjetëve në kanë fuqizuar pushtetin e sindikatave të krimit. shoqërinë e hapur e në demokraci, nuk e kupton Shqipëria njihet si pikë transiti e kontrabandës së ABC-në e demokracisë, që në themel ka heroinës e prodhuese e kanabisit”, ashtu edhe rastet konsensusin e kompromisin, bashkëpunimin e e adresimit të problemeve shqetësuese të dialogun për çështje madhore të vendit e për çështje zgjedhjeve të vjedhura të majit e të kritikuara rëndë të një interesi publik, mbi interesat vetjake a në raportin e OSBE/ODIHR-it, por edhe në këtë partiake. Grumbullimi i të gjitha pushteteve në duart raport të Freedom House. e veta, është treguesi me sinjifikativ se Sali Berishës Po të vazhdoj, mund të përmend raste të tjera i ka ardhur fundi e ai është mbërthyer nga frika se e të performancës së ministrit të Saliut, që prej nesërmja nuk mund të jetë si e sotmja për të e për tenderit të përfolur të pasaportave biometrike, por të gjithë ata brenda oborrit të vet, që kanë ekzekutuar nuk është ky qëllimi i kësaj fjale. Unë uroj, vrasjet e urdhëruara prej tij, grabitjen e pasurisë megjithëse pak shpresoj, se Presidenti i njëanshëm publike me bekimin e tij, i kanë shpëtuar drejtësisë do të gdhihet, kur të bëjë betimin te Jozefina, tjetër nën kontrollin e tij. njeri, dhe bashkoj shqetësimin tim me Eduart Ai mendon se Presidenti i Shqipërisë së 2012- Kukan: “që Shqipëria humbi një tjetër shans në ës, duhet të veprojë, siç bënte ai në Shqipërinë e rrugën drejt marrjes së statusit të vendit kandidat”, ’94-s ,’96-s e ‘97-s, por harron se kjo nuk ka asnjë si edhe me shqetësimin e komisionerit Fyle që “në shans të ndodhë, sepse Shqipëria, shoqëria, të rinjtë, këtë pikë e në këtë moment është e vështirë të burrat e gratë, madje edhe fëmijët nuk janë më ata shihen sinjale apo zhvillime pozitive, të cilat do ta të Saliut president. sillnin vendin te faza tjetër e procesit të Ne jemi këtu për të monitoruar e BE-ja për të anëtarësimit”. vëzhguar çfarë drejtimi do të marrë marrëdhënia e Pas zgjedhjes së Bujar Nishanit si President i Presidentit të Republikës me prokurorin e vendit, citoj: “Vetëm me votat e maxhorancës Përgjithshëm, nuk duhet të nxitohemi, por realiteti qeverisëse, mundësia që Shqipëria të kërkojë deri tani na ka ofruar fakte pas faktesh se Presidenti statusin zyrtar të vendit kandidat për anëtar në BE, i zgjedhur me votat e maxhorancës ka qenë nga vjeshtën që vjen, është bërë edhe më e largët”. më besnikët e Saliut, partiak i vendosur që prej kohës Ja përse opozita kërkoi e bëri përpjekje kur ishte student në shkollën e Bashkuar “Enver maksimale që Shqipëria të kishte një President Hoxha”, i cili nuk shënon në asnjë rast vërejtjen më konsensual, por loja e Berishës dhe e aleatëve të tij të vogël për bëmat e shefit të vet, që vazhdojnë ta ishte e qartë, ata u tallën me kandidaturat që mbajnë Shqipërinë jashtë dyerve të BE-së. konsumuan në publik, por edhe me ato që Po marrëdhënia e Presidentit të ri me gjyqësorin, formalizuan për të ardhur te versioni i kahershëm.
69 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Problemi është se Berisha vazhdon të tallet me pasurore shohin ringjalljen e vlerave të vërteta. Tregu shqiptarët dhe kjo duhet e do të marrë fund me i punës do të gjejë frymëmarrjen e ligjshme dhe largimin e tij e vënien përpara drejtësisë, që pas dinamika e jetës sociale do të kapë ritmet e kërkuara disa muajsh nuk do të mund ta kontrollojë dot as me aq ngulm nga një rini, e cila energjitë e saj me Bujarin që vuri në krye të shtetit. kërkon t’i investojë si dëshirë për kontribut në Ardjan Turku – Falemnderit, zonja Dade! hapësirën ku ka lindur, e bindur se kjo hapësirë, Zoti Boçi, urdhëroni! falë këtij investimi, ka të njëjtin interes dhe Luçiano Boçi – I nderuar drejtues i seancës, perspektivë sikurse kryeqyteti. Të nderuar deputetë, Konkurrenca e pritshme me tregje kompetitive Dita e bashkimit të dy anëve të tunelit të rrugës do të ndikojë në rritjen e cilësisë dhe të sasisë së Tiranë-Elbasan u takon atyre ditëve, në të cilat shërbimeve, të cilat japin efekte të drejtpërdrejta në fantazitë dhe dëshirat shumëvjeçare të shumë shëndoshjen e biznesit të mesëm dhe të vogël, brezave, mrekullisht, shndërrohen në realitete të sikurse edhe në tërheqjen e investimeve të mëdha. prekshme, gjurma e të cilëve arkivohet si element i Për shkak të kësaj, diversiteti kulturor dhe perlat natyrshëm i një krenarie të ligjshme kombëtare. natyrore të Gjinarit, të Belshit, të Funarit, Steblevës, Kjo ditë rrafshoi përfundimisht malet e dyshimeve të Malësisë së Gramshit, të Mokrës, do të dhe dilemave të formuluara si qëndrime apo ligjërime shndërrohen me shpejtësi në stacione të politike dhe na kujtoi të gjithëve se qëllimi i politikës lakmueshme turistike, të arritshme në kohë rekord është bashkëpunimi dhe realizimi i projekteve dhe nga shumë drejtime. veprave, të cilat përmirësojnë dhe rregullojnë cilësinë Të nderuar deputetë, atë ditë qytetarët e trevave e jetës së qytetarit. përfituese dhe të të gjithë vendit, panë të hapet para Pa dyshim, kjo ditë ndonëse në dukje e thjeshtë tyre një portë, e cila jo thjesht na shpie me shpejtësi është ndërfutur me shpejtësi në historinë e miteve drejt objektivave të pritshëm, por, mbi të gjitha, panë moderne të një Shqipërie të konceptuar si projekt të riformulohet brenda tyre bindja se përtej debateve gjigant zhvillimi dhe ndryshimi. të pavlera në një luftë pa armiq, politika ka produktet Jehona e saj do të vazhdojë të frymëzojë nën e saj pozitive dhe kur kjo politikë drejtohet me një ritëm frenetik shumë fjalë, deklarata dhe seriozitet dhe me dashamirësi, ajo arrin të triumfojë refleksione emfatike, sikurse do të gjenerojë energji mbi psetë e ndërlikuara të menaxhimit politik. Kjo dhe vullnete, për të ecur dhe vazhduar më tej, për të është edhe arsyeja që sot unë nuk parashtrova guxuar të pamundurën dhe për të treguar faqe të pyetjet e zakonshme, si: pse u pengua financimi i tjerëve se ne dimë të jemi dinjitarë të një familjeje kësaj rruge në debatet për buxhetin? Pse Rama të përbashkët europiane. nuk e sheh ende dritën e tunelit? Pse ndjek Bukuria e saj qëndron te thjeshtësia konkrete e gjithmonë rrugën e vetme e të vjetër, apo pse saj, realizimi i së cilës falë përkushtimit dhe deputetët e majtë ende nuk i kanë shkelur etapat e këmbënguljes të të gjithë aktorëve qeverisës, sikurse kësaj rruge dhe shumë pse të tjera, që janë futur dhe të firmës ndërtuese Aktor, vjen para nesh në tashmë në analet e absurdit politik. afate kohore rekord dhe ndërton një perspektivë, e Arsyeja tjetër ka të bëjë me një përjetim thjesht cila ngjall optimizëm dhe hap një horizont ekonomik njerëzor, sepse, tek e fundit, arritja e kësaj porte tepër premtues. për ne është gëzim dhe festë legjitime, brenda së Për efektet e kësaj është folur e shkruar shumë cilës ne duam të marrim pjesë të gjithë, si ata që e dhe gjithmonë do të vazhdohet, por fjalët asnjëherë ëndërruan dhe e realizuan, si ata që nuk e ëndërruan, nuk do të ishin të mjaftueshme për të treguar por e prekën, ashtu edhe ata që e deshën, por e impaktet e saj totale pozitive në ekonomi, në jetën penguan. sociale dhe kulturore për hapësirën e Elbasanit, Faleminderit! Gramshit, Librazhdit, Korçës, Pogradecit, Beratit Ardjan Turku - Faleminderit, zoti Boçi! dhe të shqiptarëve të Maqedonisë e më tej. Zoti Balla, urdhëroni! Natyrshëm, ajo do të bëhet pjesë integrale e Taulant Balla – Falemnderit! mënyrës së të jetuarit dhe të punuarit të fermerit Të nderuar kolegë, me zgjedhjen e Presidentit punëdashës, që sheh tek ajo rrugë arritjen me të Republikës, Sali Berisha kujton se ka zgjidhur shpejtësi të tregjeve metropole dhe shkakun e rritjes për ca kohë ankthin dhe frikën e tij për drejtësi në së produktit bujqësor. Tek ajo, asetet e fjetura këtë vend. Sali Berisha kujton se me zgjedhjen e
70 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Presidentit dhe me vendosjen në krye të shtetit të Bashkimit Sovjetik. një noteri politik, mendon se ai, i biri, e bija, Për fat të keq, Shqipëria edhe këtë vit ka pësuar oborrtarët, ministrat mund t’i shpëtojnë vendosjes rënie për sa u përket proceseve zgjedhore, së drejtësisë një ditë në këtë vend. Sali Berisha pavarësisë së sistemit të drejtësisë dhe kujton se me vendosjen në krye të shtetit të një demokracisë. Cili është konkluzioni i Freedom noteri partiak, si Bujar Nishani, mund të kontrollojë House? “Nuk pati progres gjatë vitit 2011, pas vitesh Prokurorinë e Përgjithshme, SHISH-in, por e ka të trazuara të cilat po e mbajnë Shqipërinë larg gabim, sepse për asnjë moment ne nuk do të marrjes së statusit të vendit kandidat për në BE. rreshtim së kërkuari që ky vend të mbajë dhe të Një skandal më profil të lartë korrupsioni, që ruajë orientimin e vet proeuropian. implikonte zëvendëskryeministrin, shkaktoi protesta Ne investuam deri në fund me gjithë zemër për antiqeveritare, gjatë të cilave forcat e sigurisë vranë një konsensus politik, që do t’i jepte Shqipërisë jo 4 persona. Zgjedhjet lokale u karakterizuan nga thjesht një President të ri të Republikës me dhuna, ndërsa ankimimet në gjykatë për zgjedhjet mbështetjen e të gjitha palëve, por një shans real ne Tiranë u morën në mënyrë partizane, duke për të marrë statusin e vendit kandidat për Bashkimin shkaktuar kështu për Shqipërinë rënie në renditje Europian në vigjiljen e 100-vjetorit të Pavarësisë. Një për sa i përket procesit zgjedhor. Gjithashtu, renditja miku im analist më tha: “Sa e vështirë është të në lidhje me kornizën ligjore dhe pavarësinë e krahasosh Bujar Nishanin me Ismail Qemalin.”. sistemit të drejtësisë u përkeqësuan pas ndërhyrjeve Fatkeqësisht, të hënën Shqipëria zgjodhi një noter gërryese, si pasojë e influencës që ka politika”. partiak në rolin e Presidentit të Republikës vetëm Të nderuar kolegë, është mjaft e thjeshtë: Sali me votat e Berishës, duke i dhënë familjes europiane Berisha saboton çdo ditë procesin e integrimit mesazhin më të gabuar, para provimit të tretë të europian. Pas 300 ditësh ky proces do të marrë vjeshtës në Bruksel. drejtimin që meriton. Të hënën humbi një mundësi e madhe. Politika Faleminderit! e pazarit të pistë të hënën goditi rëndë aspiratën Ardjan Turku – Falemnderit, zoti Balla! për integrim europian të shqiptarëve, duke Zoti Hida, urdhëroni! shkëmbyer brenda ditës “Albpetrolin” me votat e Sybi Hida – Faleminderit, zoti drejtues i Presidentit të Republikës. Çështja e madhe, më e seancës! madhja çështje e Shqipërisë sot, çështja e Të nderuar kolegë deputetë, bashkimit tonë me Europën, mori një goditje të Kriza ekonomike që ka prekur rajonin dhe vendet rëndë. Europa sot është më larg se një javë më periferike të eurozonës, apo më gjerë, ka ngritur parë. Shqipëria sot është më larg se një javë më dyshime dhe ka favorizuar spekulimet se ekonomia parë nga familja europiane. Ndërsa ne vetë, kapitaliste është në pikëpyetje, se ekonomia e socialistët dhe progresistët shqiptarë, jemi edhe më tregut të lirë është e pasigurt dhe se ajo nuk mund të vetëdijshëm sot për domosdoshmërinë e të krijojë mirëqenie për të gjithë. Kriza ekonomike ndryshimit që duhet të sjellim medoemos në që po kalojnë shumë nga vendet e zhvilluara nuk politikën shqiptare dhe me qeverisjen e vendit. është kriza e parë që ka prekur ato, dhe shumica e Zonja Dade përmendi këtu deklaratën e zotit tyre quhen të zhvilluara sot, pasi kanë ndjekur Kukan, kreu i delegacionit europarlamentar për politika pro tregut të lirë, në mbështetje të Ballkanin, i cili e cilësoi procesin e zgjedhjes së kapitalizimit dhe në minimizimin e sektorit publik. Presidentit si një shans tjetër të humbur nga Përpjekjet e deritanishme të qeverive të këtyre Shqipëria në rrugën e vendit drejt Bashkimit vendeve tregojnë se rruga për të dalë nga kriza Europian. Peter Stano, zëdhënësi i Fyles, është ajo e ekonomisë së tregut të lirë, e lehtësimit ripërmendi atë që vetë komisioneri kishte deklaruar të sektorit privat, e uljes së barrës së qeverisë mbi në këtë sallë, se BE-ja priste një sinjal pozitiv nga ata që punojnë e prodhojnë. Problemi i krizës në procesi i zgjedhjes së Presidentit, por kurrsesi Europë është kriza e konkurrueshmërisë, e zgjedhjen e një noteri politik të familjes dhe të oborrit privilegjeve të tepruara, e administratës ineficiente, të Berishës. Vetëm një javë më parë Freedom e rregullimeve të pafundme dhe taksave të larta, por House publikoi raportin e përvitshëm “Vendet në le t’ua lëmë këtë barrë të daljes nga kriza këtyre tranzit 2012”, ku analizohen zhvillimet demokratike vendeve, pasi ato kanë treguar që janë më të afta në Europën Qendrore, Lindore dhe ish-vendet e se ne dhe kanë më shumë mundësi për të përballuar
71 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
goditje të tilla dhe të diskutojmë se çfarë po ndodh deleguar te qeverisja. Përfshirja e opozitës në me ekonominë tonë. rishikimin e sistemit të pensioneve është një nevojë Pavarësisht dëshirave të disa personave imediate dhe e nevojshme për të forcuar themelet e mediatikë, që janë çjerrë orë e ditë se ekonomia ekonomisë sonë. Një sistem fleksibël dhe i drejtë shqiptare është në krizë, se kriza po troket në dyert është domosdoshmëri si për përfituesit e kësaj tona, ekonomia jonë vazhdon të prodhojë rritje skeme, ashtu edhe për qëndrueshmërinë e ekonomike dhe të jetë e qëndrueshme. Në raportin financave publike. e fundit të Bankës Botërore rritja ekonomike Para disa vitesh ka pasur një bashkëpunim të parashikohej afër nivelit 2% dhe theksoj se reformat hapur midis qeverisë dhe opozitës, por për kapital e ndërmarra nga kjo qeveri kanë qenë të politik opozita braktisi grupin e punës. Me këtë suksesshme në përballimin e presioneve të krizës diskutim doja t’i bëja thirrje opozitës që të europiane. Mbështetja e biznesin nëpërmjet taksave bashkëpunojë me qeverinë për të filluar sa më parë të ulëta dhe uljes së barrës administrative ka bërë punën për reformimin e sistemit të pensioneve, dhe të mundur rritjen e investimeve të huaja direkte. jo të trembi qytetarët se do të rritet mosha e Investimet në sektorin e energjisë dhe sektorë pensioneve apo norma e kontributit. Dua të siguroj të tjerë prodhues janë rrjedhojë direkte e qytetarët se rishikimi i sistemit të pensioneve nuk përmirësimit të klimës së biznesit në vendin tonë. ka të bëjë me rritje moshe apo me rritje kontributesh, Kjo situatë, që është mbështetur edhe nga stimuli por me orientimin e kësaj skeme në një skemë fiskal i orientuar në ndërtimin e infrastrukturës rrugore fleksibël, të drejtë dhe në dobi të kontributorëve. dhe mbështetjen e sektorit të bujqësisë, ka krijuar Reforma e dytë e rëndësishme duhet të mundësi për një zhvillim të qëndrueshëm afatgjatë. orientohet drejt reformimit të pushtetit vendor. Sigurisht që kjo situatë është reflektuar në një rritje Mendoj se asimetria që ekziston midis një të lehtë të borxhit publik, por të ndryshëm nga vendet qeverisjeje qendrore të vogël dhe një qeverisjeje e rajonit, ku gjatë kësaj periudhe ka pësuar një rritje vendore të madhe krijon kosto të larta për të madhe. mirëfunksionimin e ekonomisë së tregut dhe krijon Personalisht mendoj se niveli i borxhit publik i barrë për financat publike. Nuk më duket e vendit tonë është i përballueshëm dhe nuk përbën arsyeshme, as ekonomikisht dhe as politikisht, që ndonjë kërcënim për ekonominë tonë, pavarësisht në vendin tonë të kemi rreth 400 qeverisje vendore retorikës politike se shqiptarëve po u rritet barra e dhe, për fat të keq, një numër i konsiderueshëm borxhit. Madje, mendoj që askush nuk zotëron kryetarësh vendorë e shikojnë veten si bajraktarë të monopolin e normës kritike të borxhit publik dhe zonave ku janë votuar. qeveria duhet të jetë më agresive dhe më e Duhet ta dimë se ka kryetarë komunash që guximshme në financimin e projekteve kërcënojnë banorët e fshatrave se, në qoftë se nuk infrastrukturore të miratuara tashmë në programet e pinë kafen apo nuk blejnë te dyqani i kryetarit, do buxhetore. Pra, ajo që dua të theksoj është që të ndëshkohen me të gjitha mundësitë që ka ekonomia jonë ka ngritur themele të forta, për të kryetari. Mendoj se ka ardhur momenti që ky siguruar një rritje ekonomike afatgjatë afër nivelit të Parlament të diskutojë me seriozitet reformën saj potencial, por përveç reformave të ndërmarra nga administrative dhe ta orientojnë atë drejt mbështetjes qeveria, është e nevojshme mbështetja më e gjerë ekonomike dhe sociale të vendit dhe jo drejt për dy reforma të rëndësishme në menaxhimin e mbështetjes së militantëve partiakë. Një ulje e numrit financave publike: reformimin e skemës së të njësive vendore do të krijojë më shumë mundësi pensioneve dhe reformën administrative. për të financuar projekte rajonale e më shumë Sistemi aktual i pensioneve, edhe pse i përgjegjshmëri ndaj qytetarëve. dobishëm deri tani, është bërë jo konkurrues me Sigurisht që bashkëpunimi me opozitën nuk kërkesat e kohës dhe jo i drejtë për sa i përket duhet të ndalë në këto dy reforma të rëndësishme, raportit pagesa-përfitime. Një sistem jo fleksibël i por duhet të vazhdojë edhe në reforma të tjera, që bazuar në vendime politike dhe jo në bazë të mbështesin e vlerësojnë lirinë ekonomike, punën, mekanizimit të tregut krijon probleme për stabilitetin si dhe penalizojnë dembelizmin dhe korrupsionin. ekonomik afatgjatë, por duke ditur që sistemi i Falemnderit! pensioneve prek disa gjenerata, është i nevojshëm Ardjan Turku – Falemnderit, zoti Hida! një bashkëpunim më i gjerë, ndryshe nga ai i Zoti Tahiri e ka fjalën nga opozita, por nuk
72 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
ndodhet në sallë. pasi imazhi i një vendi është kompleks, marrëdhëniet Zoti Çota, urdhëroni! me ndërkombëtarët dhe faktorizimi që Perëndimi i Rrahim Çota – I nderuar zoti kryetar i seancës, ka bërë kësaj çështjeje, që opozitat në të gjithë Të nderuar deputetë, vendet e botës i konsideron si palë. Në fillim dua të përcjell në këtë sallë falënderimin Këtë gjë Rama e ka mësuar mirë, por e ka që banorët e rrethit të Librazhdit i bëjnë Qeverisë përvetësuar banalisht keq, prandaj edhe nxirja e shqiptare, veçanërisht Kryeministrit të vendit, zotit realitetit shqiptar, atij politik, social, ekonomik, Berisha, në lidhje me mbajtjen e angazhimit të institucional ka qenë një detyrë shtëpie e përditshme rëndësishëm për ndërtimin e autostradës Tiranë- për çdo politikan të klanit të tij, të cilit i është krijuar Elbasan, e cila do të krijojë mundësi të mëdha për mundësia të thotë diçka në dëm të imazhit të vendit, jetën, kulturën, ekonominë, arsimin, shëndetësinë deri në zyrat dhe foltoret e BE-së. Ky është shembulli dhe të gjitha aspektet e jetës së këtyre banorëve, më i keq i një shqiptari, i cili më shumë do karrierën angazhimin e kësaj qeverie për zhvillimin e shpejtë e tij false sesa vendin dhe njerëzit e këtij vendi. të kësaj zone nëpërmjet investimeve të shumta në Shpotia e popullit shqiptar i karakterizon këta njerëz të gjitha trevat e saj, ku vetëm 2-3 vjetët e fundit bukur, me dy fjalë dhe aspak më shumë, pasi nuk e janë ndërtuar me dhjetëra rrugë, shkolla, ujësjellës, meritojnë: “Ai që gënjeu në krye të pazarit, rrenën e qendra shëndetësore, kanalizime dhe ka pasur vet e besoi në fund të pazarit”. zhvillime në bujqësi e pyje. Investimet e realizuara Edi Rama as e njeh, as nuk di të bëjë politikë apo të planifikuara për vitin në vazhdim kapin shifrën dhe ky është një fatalitet më së pari për Shqipërinë rreth 35 milionë euro apo 50 miliardë lekë, kundrejt dhe pastaj për PS-në. Mania për të kundërshtuar 10 milionë lekësh të investuara nga qeverisja këdo është delirantizëm. Ky delirantizëm, më së socialiste në 8 vjet. Populli i majtë dhe i djathtë i pari, poshtëron deputetët socialistë dhe askënd zonës së Librazhdit ju falënderon, zoti Kryeministër, tjetër. Kjo është një gjuhë e ligë, për të vënë gurë dhe ju pret për të përuruar ato apo inspektuar dhe shkopinj ndër rrotat e integrimit të vendit. investimet e reja të vitit 2012-2013. Të nderuar kolegë deputetë, Ky falënderim ka një arsye themelore, të cilën Edi Rama, kohën e Shqipërisë dhe të unë dua ta sjell dhe t’ia përcjell Kryeministrit të vendit shqiptarëve e mat me një orë të vjetër, e cila, më së apo të gjithë deputetëve të koalicionit qeveritar, pasi shumti, lidhet me privilegjet e fëmijërisë dhe të paratë për të ndërtuar këtë rrugë, apo këto investime edukimit të tij. Në një nga ditët më të shënuara të hasën pengesa dhe u paragjykuan ashpërsisht, PS-së, ditën e krijimit të saj, që në të vërtetë është pandershmërisht dhe dashakeqësisht nga opozita dita e konvertimit brenda një dite, u ngrys Parti e e këtij vendit. Punës dhe u gdhi Parti Socialiste, edhe pse një Odisenë e asaj nate për të miratuar buxhetin e ditë e shënuar për partinë që drejton, ai na njoftoi rrugës e mbajnë mend të gjithë. Njerëzit e thjeshtë për humbjen e shansit të Shqipërisë në këtë vjeshtë të Shqipërisë janë shumë të ndjeshëm ndaj kësaj për të marrë statusin e vendit kandidat në BE. Në sjelljeje, prandaj edhe hapja e tunelit është arsyeja të vërtetë ky nuk është as do të jetë qëndrimi i BE- më e mirë për të testuar që ky projekt në ndërtim, së, por është një vullnet i njohur dhe një strategji në një kohë të shkurtër, do të jetë në ndihmë dhe politike e njerëzve të Edi Ramës, i demonstruar që në mbështetje të qytetarëve të zonës së Librazhdit. nga viti 2005. Të paktën, që nga viti 2009, me ç’rast kryetari i A do të bien në kurthin e Ramës perëndimorët? opozitës e humbi mundësinë për të qenë në krye të Jo. Tashmë ai është i rrëzuar, është i njohur qeverisjes së vendit, ka një projekt fatalist dhe të vertikalisht dhe horizontalisht në të gjitha mundësitë dhunshëm psikologjikisht që krizën, të cilën e çoi që i ka krijuar jo vetëm faktori brendashqiptar, por në PS qysh ditën e parë kur vuri këmbën në selinë edhe ai i huaj, duke përqendruar një klimë dhe në zyrën e kryetarit të kësaj force politike, po mbështetëse, elektorale akoma në përvetësimin e vazhdon t’ia faturojë vendit dhe ta konsiderojë si vazhdueshëm të demokracisë dhe të lirisë. krizë të të gjithë Shqipërisë. Konsensusi nuk është gogoli, por as preja e artë Kësaj sjelljeje politike i mungon gjithçka, pasi për një realitet politik si ai shqiptar, aq më tepër në ajo është produkt bajat, i shëmtuar, kundër vullnetit kushtet e një momenti të caktuar politik si ai i të shqiptarëve dhe nevojës që ka vendi. Rama zgjedhjes së Presidentit të vendit, duke inkurajuar ndoshta ka mësuar të vetmen gjë në të bërit politikë, dhe ekspozuar një ndërgjegje dhe një ndërmarrje
73 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
politike progresive. Konsensusi të krijon mundësinë larg garës, i është larguar ballafaqimit të kartonëve që të përvetësosh dhe të vësh në lëvizje një integritet dhe është fshehur, pavarësisht përgjimeve tuaja të mbi veten dhe politikën, të cilat Edi Rama dhe liga për këtë vend dhe të ardhmen e këtyre njerëzve. rrjedhimisht PS-ja as mund t’i perceptojnë, as t’i Pavarësisht përgjimit të lig e tinëzar të Edvin Ramës vënë në lëvizje dhe as t’i pranojnë. për zhvillimin e të ardhmes së këtij vendi në zhvillim, Të nderuar kolegë opozitarë, projektet e Shqipërisë evropiane po ecin normalisht. Ditën e zgjedhjes së Presidentit të ri të vendit ju Gjëja më interesante në këtë rast është “leximi” i përgjuat, përgjuat me një ligësi të pashoqe, me atë liderit tuaj, por edhe kjo çështje u zgjidh pikërisht ligësinë që ju ka mësuar kryetari juaj, ashtu siç jeni në ditën e krijimit të partisë suaj, kur kryefamiljari, i sjellë me vendin, me njeri-tjetrin dhe me të gjithë të pari juaj, Fatos Nano, jua bëri këtë shërbim juve, na ardhmen tonë. Ju mbetët me gisht në gojë, siç ka e bëri këtë shërbim neve, ua bëri këtë shërbim mbetur edhe i pari juaj në ndonjë skutë të errët, por shqiptarëve. E kanë lexuar apo dëgjuar, besoj si duke dëgjuar dhe shënuar numrat. ne, edhe të gjithë shqiptarët. Ditën e zgjedhjes së Presidentit të vendit ju Faleminderit! përgjuat me një pabesi të pashoqe. Nuk ju Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Çota! interesonte Presidenti i vendit, por kartonët në Këtu mbyllet edhe çështja e fundit e rendit të Parlament, kartonët për qeverisjen e këtij vendi. E ditës. përjashtuat veten, a thua nuk ishit këtu edhe pse E deklaroj të mbyllur seancën plenare. ishit vetëm të shënonit numrat. Ishte dështimi më Mirupafshim! spektakolar, më i dënueshëm, më i lexueshëm, ishte dështimi i kryetarit tuaj, i cili në jetën politike është (Seanca u mbyll në orën 11:45)
74 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
E enjte, 21.06.2012 Drejton seancën Kryetarja e Kuvendit, Seanca e paradites, ora 11:15 zonja Jozefina Topalli (Çoba)
Rendi i ditës: · Pyetje · Diskutime 1. Miratimi i procesverbalit të seancës plenare · Koha e debatit të datës 14.06.2012. Sipas nenit 80, pika 2 të Kushtetutës “Anëtarit 2. Projektligj “Për informacionin e konsumit të të Këshillit të Ministrave i jepet fjala sa herë që e energjisë dhe burimeve të tjera të produkteve me kërkon”. ndikim në energji”. Pas përfundimit të diskutimeve: · Shprehet Komisioni për Veprimtaritë (në emër të grupit parlamentar të LSI-së, z. Lefter Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin Koka, kryetar grupi) · relator: Ilir Bano (në emër të grupit parlamentar të PS-së, z. · Shprehet Komisioni për Integrimin Gramoz Ruçi, kryetar grupi) Europian (në emër të grupit parlamentar të PD-së, z. Astrit · relator: Sherefedin Shehu Patozi, kryetar grupi) · Pyetje · Koha e votimit · Diskutime 4. Projektrezolutë “Për vlerësimin e veprimtarisë · Koha e debatit së Inspektoratit të Lartë të Deklarimit dhe Kontrollit të Pasurive për vitin 2011”. Sipas nenit 80, pika 2 të Kushtetutës “Anëtarit · I pranishëm Inspektori i Lartë i Deklarimit të Këshillit të Ministrave i jepet fjala sa herë që e dhe Kontrollit të Pasurive. kërkon”. · Shprehet Komisioni për Çështjet Ligjore, Pas përfundimit të diskutimeve: Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut. (në emër të grupit parlamentar të LSI-së, z. Lefter · relator: Gent Strazimiri Koka, kryetar grupi) · Koha e votimit (në emër të grupit parlamentar të PS-së, z. 5.Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës Gramoz Ruçi, kryetar grupi) (60’). (në emër të grupit parlamentar të PD-së, z. Astrit Patozi, kryetar grupi) Jozefina Topalli – Mirëdita! · Koha e votimit Hapim seancën. 3.Projektligj “Për sistemin arsimor (Pasi lexon rendin e ditës.) parauniversitar në Republikën e Shqipërisë”. Kanë depozituar emrat për projektligjin e parë, · Shprehet Komisioni për Edukimin dhe nga maxhoranca: Selami Xhepa dhe Jemin Gjana, Mjetet e Informimit Publik (përgjegjës) në emër të grupit, kurse nga opozita: Besnik Bare, · relatorë: Ismail Hoxha dhe Paulina Hoxha Erion Braçe, Artan Gaçi. Taulant Balla, në emër të · Shprehet Komisioni për Integrimin grupit. Për projektligjin e dytë, nga maxhoranca Europian (dhënie mendimi) deputetët: Gjergji Papa, Ismail Hoxha, Gert · relator: Marko Bello Bogdani, Mark Marku, nga opozita: Paulina Hoxha, · Shprehet Komisioni për Çështjet Ligjore, Enkeleida Shkreli, Agim Leka, Arta Dade, Asllan Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut (dhënie Dogjani, Gazmir Bizhga, Erion Brace, Taulant Balla, mendimi) në emër të grupit Valentina Leskaj. · relator: Tritan Shehu Për çështje jashtë rendit të ditës, nga · Shprehet Komisioni për Punën, Çështjet maxhoranca: Osman Metalla, Sherefedin Shehu, Sociale dhe Shëndetësinë (dhënie mendimi) Ledina Aliolli, Aurel Bylykbashi, nga opozita: · Relatorë: Ethem Ruka dhe Tritan Shehu Ermonela Felaj, Gjovalin Kadeli, Klodiana Spahiu, · Shprehet Komisioni për Ekonominë dhe Armando Subashi, Xhemal Qefalia, Gazmir Bizhga. Financat (dhënie mendimi) Ju vë në dijeni se është mbledhur Këshilli për · relator: Selami Xhepa Rregulloren për të zëvendësuar në listën e deputetëve
75 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Presidentin e zgjedhur Bujar Nishani. Në vend të tij, urgjente, mbi të gjitha e kërkuar nga deputetët e në bazë të listës së ardhur nga KQZ-ja, sot është i PS-së, të mos mbahet në këtë Kuvend. pranishëm zoti Vath Tabaku. Në bazë të raportit të Ju lutem shumë, ju nuk mund t’i ktheni kërkesat Këshillit të Mandateve ky emër u miratua me e grupit parlamentar të PS-së në një çështje të konsensus për t’ju përcjellë seancës plenare. vendimmarrjes suaj private, ndaj, në rast se keni Zoti Tabaku, unë do të lexoj formulën e betimit, marrë vendim të mbyllni sy dhe veshë dhe të bëni ju do të ngriheni në këmbë dhe pasi unë të mbaroj sikur kurrë nuk e keni marrë kërkesën, na e thoni! tekstin e betimit, ju do të thoni: “Betohem!”. Jozefina Topalli – Kësaj çështjeje i është “Betohem me nderin tim se do të kryej me dhënë përgjigje jo një herë, por disa herë në seancat ndërgjegje detyrën si deputet i popullit në Kuvend. e kaluara. Nëse zotëria juaj ka probleme të tjera Do të përfaqësoj denjësisht popullin, do t’i bindem dhe nuk është apo nuk dëgjon në seancë se cila ka Kushtetutës dhe ligjeve, do të mbroj lirinë dhe qenë përgjigjja në lidhje me këtë, ky nuk është faji pavarësinë e Shqipërisë, do të respektoj dhe do të im. Mirë është të vini në fillim të seancave plenare mbroj të drejtat dhe liritë e shtetasve dhe do të dhe të mos kujtoheni mbas gjashtë javësh, për t’u përpiqem me të gjitha fuqitë e mia për përparimin e dukur se po flisni. Unë nuk ju jap individualisht Atdheut dhe mirëqenien e popullit tim.” përgjigje, sepse jua kam dhënë atë zyrtarisht në Vath Tabaku – Betohem! seancë plenare. Jozefina Topalli – Faleminderit! Saimir Tahiri – Këtu i kam procesverbalet e Ju shkoftë mbarë! seancave dhe nuk ka asnjë përgjigje. Kalojmë në pikën e parë të rendit të ditës: Jozefina Topalli – Për projektligjin “Për Miratimi i procesverbalit të seancës së datës 14 informacionin e konsumit të energjisë dhe burimeve qershor. të tjera të produkteve me ndikim në energji”, zoti Ka vërejtje? Nuk ka. Bano, urdhëroni! Miratohet. Ilir Bano- Falemnderit! Kalojmë te pika e dytë e rendit të ditës, Komisioni për Veprimtarinë Prodhuese, Tregtinë projektligji “Për informacionin e konsumit të dhe Mjedisin, në cilësinë e komisionit përgjegjës, energjisë dhe burimeve të tjera të produkteve me në dy mbledhje të tij mori në shqyrtim projektligjin ndikim në energji”. Urdhëroni, zoti Tahiri! “Për informacionin e konsumit të energjisë dhe Saimir Tahiri – Zonja Kryetare, burimeve të tjera të produkteve me ndikim në energji”. Në bazë të nenit 97 të Rregullores, 7 deputetë Objektivi i këtij projektligji është heqja e të grupit Parlamentar të PS-së kanë kërkuar prej barrierave teknike për lëvizjen e lirë të produkteve tre muajsh një interpelancë urgjente me me ndikim në energji apo në burime të tjera Kryeministrin për çështjen e Bulqizës dhe për kryesore, duke harmonizuar dhe unifikuar në këtë shfrytëzimin e burimeve minerare në Bulqizë. Kemi mënyrë informacionin standard që duhet t’i sigurohet kërkuar me plot të drejtë, bazuar mbi fakte dhe përdoruesit të fundit në lidhje me konsumin e rrethana të bëra publike, që Kryeministri të vijë dhe energjisë. Ky informacion do të ndikojë në zgjedhjen të përgjigjet në seancë. prej konsumatorëve të atyre produkteve që kanë Ju kërkesën e mbani në sirtar dhe unë nuk di të konsum më të vogël të energjisë dhe, gjithashtu, ketë ndonjë arsye të shpjeguar në Kuvend se përse do të ndikojë tek operatorët ekonomikë që të e mbani në sirtar kërkesën. Interpelanca, referuar vendosin në treg produkte sa më eficiente në këtë nenit 89 të Rregullores, nuk besoj të jetë formuluar drejtim. me fjalë të pahijshme, vetëm në rast se ju Bulqizën Risia në krahasim me ligjin, që aktualisht është apo shfrytëzimin e burimeve minerare e konsideroni në fuqi, ka të bëjë edhe me fushën e veprimit, e cila fjali të pahijshme. Nuk besoj të jetë një çështje që nuk kufizohet si më parë vetëm te pajisjet për është jashtë përgjegjësisë së Këshillit të Ministrave përdorim shtëpiak, por përfshin të gjitha produktet ose, në qoftë kështu, na e thoni! që kanë ndikim të drejtpërdrejtë në konsumin e Nuk besoj se cenon nderin, jetën private apo energjisë. Kjo do të thotë se në fushën e veprimit të personalitetin e Kryeministrit, tuajin personalisht, këtij projektligji përfshihen edhe produktet që nuk të ndonjë deputeti apo ndonjë institucioni. Nuk besoj konsumojnë energji, por ndihmojnë në kursimin e se ekziston asnjë nga kushtet e parashikuara në saj. Rregullore për të ndaluar që një interpelancë Projektligji përcakton detyrime për furnizuesit
76 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
dhe tregtarët në lidhje me vërtetësinë dhe saktësinë Në produkt? Në qoftë se do të vendoset në e informacionit, sikurse ka edhe nene të caktuara produkt, prodhohet në fabrikën ku prodhohet produkti. për përputhshmërinë që duhet të kenë etiketat, për Lidhur me këtë dua të di: ç’lidhje ka, apo ç’pritet të mënyrën, vendin e vendosjes së tyre etj. vendosë Këshilli i Ministrave për këtë lloj etikete? Në mënyrë të qartë dhe të saktë përcaktohen Faleminderit! detyrimet e të gjithë operatorëve ekonomikë, që janë Jozefina Topalli – Specialisti, ju lutem, të përfshirë në zinxhirin e furnizimit të këtyre shkurtimisht. produkteve, që kanë ndikim në energji, duke filluar Specialisti – Atëherë, ky projektligj e ka kaluar nga prodhuesi, importuesi, shpërndarësi dhe deri fazën e konsultimit, përveç ministrive të linjës, edhe te shitësi me pakicë. Ligji parashikohet të fillojë në organizatat e mbrojtjes së konsumatorëve, edhe efektet e tij më 1 janar të vitit 2013, me qëllim që t’i në Dhomën e Tregtisë, dhe nuk ka pasur asnjë lihet koha e nevojshme industrisë dhe importuesve koment. të këtyre produkteve për të marrë masat e duhura Ky projektligj është bërë me iniciativën tonë, për plotësimin e kërkesave të projektligjit. sepse shfuqizon ligjin e vitit 2009, gama e të cilit Në përfundim të diskutimeve, komisioni u ishte e kufizuar vetëm në shtatë grupe produktesh, shpreh dakord me shumicë votash për kalimin e dhe direktiva europiane e vitit 2010 shfuqizon këtij projektligji për miratim në seancë plenare. direktivën e vitit 1992, e cila ishte transfuzuar në Deputetët e opozitës abstenuan. Ka edhe disa ligjin tonë të vitit 2009, duke zgjeruar gamën e amendime që do t’i diskutojmë kur ta miratojmë produkteve për të gjitha produktet që kanë impakt projektligjin nen për nen. të drejtpërdrejtë apo të tërthortë në energji. Ju falemnderit! Për këtë qëllim ne shfuqizuam ligjin e vjetër dhe Jozefina Topalli – Falemnderit, zoti Bano! po propozojmë këtë projektligj, në mënyrë të tillë Në emër të Komisionit të Integrimit? që të na jepet mundësia për të hartuar vendimet e (Relatori i komisionit shprehet dakord.) qeverisë, të cilat caktojnë produktet dhe detajet për Falemnderit! etiketën dhe skedën informative. Ka pyetje? Pra, iniciativa është nga ne dhe është dërguar Urdhëroni, zoti Braçe! për konsultim pastaj te Dhoma e Tregtisë dhe tek Erion Braçe – Zonja Kryetare, organizatat e konsumatorëve. Me ligjin e vjetër nuk Kam përshtypjen se, për sa kohë ligji është i kishim mundësi të nxirrnim akte nënligjore, sepse një rëndësie të veçantë dhe transpozon, siç thuhet ai u shfuqizua nga Parlamenti Europian. Kjo është në relacion, një direktivë të BE-së, do të ishte mirë arsyeja. që të dy ministrat, ai i Ekonomisë, si propozues i Në lidhje me vendin se ku do të vendoset etiketa, këtij ligji dhe ajo e integrimit, që nuk di asgjë për ajo vendoset në produkt, por, për çdo grup produkti, këtë ligj, të jenë në sallë, sepse unë kam një pyetje se ku do të vendoset etiketa, çfarë përmasash do të natyrës politike dhe e kam për ministrin. Këtë të ketë, çfarë dizenjo do të ketë, çfarë ngjyrash do pyetje nuk ia bëj dot specialistit, që nuk mban të ketë, çfarë informacioni tjetër do të ketë, do të përgjegjësi politike për pyetjen time politike. përcaktohet në mënyrë të detajuar në vendimin e Megjithatë, meqë ministri është i angazhuar Këshillit të Ministrave për produktin në fjalë. në punë të tjera ditën e enjte, kam dëshirë të bëj dy Në mënyrë të tillë ne kemi bërë një analogji për pyetje. sa i përket teknikës legjislative edhe me atë që ka Pyetja e parë: Në relacionin e diskutimit të këtij ndjekur Bashkimi Europian. Pra, kjo është një ligji në Komisionin e Veprimtarive Prodhuese kam direktivë kuadër, e cila është e miratuar nga parë që nga ministria është pohuar se ligji, përveç Parlamenti dhe Këshilli Europian, dhe vendimet për interesit që ka lidhur me një direktivë të BE-së, grup-produktesh të veçanta në lidhje me etiketën është sponsorizuar edhe nga një grup interesi. Ka se ku vendoet, etj., etj., ato që thashë, do të mundësi të na e bëni më të qartë këtë grupin e vendosen dhe do të përcaktohen në vendime të interesit? Komisionitt Europian. Për analogji, ne këtë e kemi E dyta (meqë në ligj flitet vazhdimisht vetëm parashikuar të bëhet me vendim të Këshillit të për etiketa, dhe thelbi ky është, vendosja e etiketës Ministrave, përveç detyrimit të MSA-së, dakord, kjo për të informuar publikun), dua të di: ku do të është në relacion. vendoset kjo etiketë? Jozefina Topalli – Faleminderit!
77 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Atëherë, kalojmë në diskutime. interesin e një klienti të qeverisë, ku shteti, Zoti Besnik Baraj, urdhëroni! Të përgatitet zoti domethënë klienti, me gjuhën e Bashkimit Europian Selami Xhepa. kërkon të heqë qafe rivalët e tij me synimin e Besnik Baraj – Faleminderit! tejmonopolizimit të tregut. Ka vite që Parlamenti ka adoptuar ligje të Është kjo arsyeja themelore që ne kemi rezerva shumta, duke iu përafruar gjithmonë e më shumë për këtë ligj, pasi ai edhe pse funksionon në kuadrit ligjor të Bashkimit Europian. Ky proces Bashkimin Europian, do të keqpërdoret në Shqipëri. përbën dhe një nga detyrimet e Marrëveshjes së Sipas ekspertes së ministrisë, ligji vlen për 4 grup- Stabilizim - Asociimit. pajisje, si: televizorë, lavatriçe, frigoriferë dhe Në këtë mori të madhe ligjesh të bën përshtypje lavastovilje. Natyrshëm lind pyetja, po për ngrohësat se disa vijnë me ngut në Parlament, edhe pse nuk e ftohësat e ambienteve pse nuk aplikohet? Po furrat janë pjesë e Marrëveshjes së Stabilizim- Asociimit, me mikrovalë dhe furra e llojeve të tjera, të cilat, të tjerë vonojnë, madje duke qenë detyrim i kësaj gjithashtu, janë pajisje që konsumojnë shumë marrëveshjeje. Nuk është e vështirë të kuptohet se energji, pse nuk përfshihen? faktori që përcakton shpejtësinë e miratimit ose Mos vallë kemi të bëjmë me favorizimin e mosmiratimit janë grupe klienteliste që i imponohen një klienti të qeverisë që merret me këtë grup- qeverisë, pasi tashmë qeveria ka kohë që është e pajisjesh dhe ligji bëhet për të penalizuar rivalët e kapur. tij? Problemi është se nëpërmjet këtyre ligjeve, dhe Ligji ka një sërë problemesh që ne i kemi mbi të gjitha, për shkak të implementimit parcial të shprehur edhe në komision. tyre, krijohen diferencime në dogana, në tatime, në Pothuaj në mënyrë unanime anëtarët e trajtimin në tërësi të bizneseve; realizohet Komisionit të Veprimtarisë Prodhuese bënë pyetjen: konkurrencë e pandershme dhe krijohen premisat “Mos është i parakohshëm, pasi strukturat për për korrupsion. Kjo kategori ligjesh zbatohet me monitorim nuk janë në vendin e duhur ose kanë prioritet me të vetmin synim: për të favorizuar kapacitete të vogla për implementim”? Thuhet se klientin. listat e mallrave do të shoqërohen me vendimet Kemi dhe një kategori ligjesh, që shërbejnë për përkatëse të qeverisë, gjë që e rrit akoma më shumë t’i hedhur hi syve opinionit publik dhe grupeve dyshimin për klientelizëm. Normalisht këto lista të ndryshme të shoqërisë shqiptare. Miratohen me duhet ta shoqëronin këtë ligj këtu në Parlament dhe bujë e me patetizëm nga Kryeministri, por shuhen të miratoheshin po këtu. shpejt. Veçanërisht e kam fjalën për ato ligje që Rezervat tona kanë qenë edhe në lidhje me pikën janë në mbrojtje të mjedisit dhe këtu kam parasysh 2 të nenit 2, ku përjashtohen produktet e përdorura. një sërë ligjesh që janë bërë për mbrojtjen e lumenjve, Një problem i madh i këtij ligji është edhe për mosshfrytëzimin e inerteve, ku në fakt, edhe përkthimi dhe struktura e fjalive, duke e bërë atë pse kanë dalë vendime të Këshillit të Ministrave, të shpesh konfuz dhe me probleme në lidhje me gjuhën ministrive përkatëse, lumi Erzen dhe lumi Mat po juridike. shfrytëzohen në mënyrë barbare. Madje do të thoja se cilësia e gjuhës është një Projektligji i sotëm “Për informacionin e nga problemet e mëdha të ligjeve të miratuara në konsumit të energjisë dhe burimeve të tjera të këtë Parlament, ku gjuha shqipe e përdorur dhe produkteve me ndikim në energji” përbën një nga strukturat e fjalive janë me mjaft probleme. ligjet që në vendet ku zbatohet u vjen në ndihmë Do të ishte mirë që të gjitha ligjet t’i nënshtrohen qytetarëve për të parashikuar dhe konsumin e një korrektimi dhe redaktimi profesional. Ndoshta energjisë. kjo lidhet edhe me drejtimin e Parlamentit, që ka Kjo pa dyshim përbën vendosjen e raporteve të probleme në të shprehurit në shqipen e folur. ndershme dhe transparente në marrëdhëniet shtet- Ne mendojmë se ligji duhet të kishte një qytetar- biznes. Veë kësaj synohet që edhe periudhë tranzitore 1 - vjeçare, për t’u dhënë mundësi konsumatori të bëhet pjesë e politikave mjedisore, të gjithë konkurrentëve të plotësojnë kërkesat e tij. meqenëse konsumi i energjisë lidhet ngushtë dhe Në ligj nuk parashihet se çfarë do të bëhet me me emisionin e gazit karbonik. mallrat që janë importuar para hyrjes në fuqi, por që Po te ne a ka vërtet këtë synim ky ligj? Zëra të nuk janë shitur e që janë prezente në treg. Ligji duhet shumtë flasin se adoptimi i këtij ligji lidhet me të shoqërohet me një fushatë propagandistike për
78 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
ta informuar konsumatorin për dobinë e tij. Edhe ky qytetarëve. Kështu që, impakti i drejtpërdrejtë i këtij fakt është domethënës, pasi ai synon jo aq projektligji lidhet me një kursim të plotë të informimin dhe interesat e konsumatorit, por qytetarëve. favorizimin e klientit. Në dijeninë time qeveria është tashmë duke Si përfundim, ne kemi dyshime të forta se ligji punuar edhe për një ligj të plotë integral, që lidhet do të keqpërdoret nga zbatuesit e tij në dëm të me eficiencën e energjisë dhe mendoj se ne do të shumicës së biznesit dhe në favor të një 1 apo 2 kemi mundësi t’i diskutojmë të gjitha politikat dhe klientëve të qeverisë. Sot konsumatori shqiptar ka instrumentet në atë rast. Sidoqoftë, edhe këtë e shqetësim, çmimet e larta dhe pafuqinë e tij blerëse. konsideroj si pjesë të akteve të përgjithshme, që Edhe pse qeveria propagandon rritje pagash, lidhen me menaxhimin e energjisë elektrike dhe me konsumatori nuk e ndjen atë përballë rritjeve shumë rritjen e eficiencës së përdorimit të saj. herë më të mëdha të çmimeve. Për rrjedhojë, mendoj se ky ligj duhet të (Drejtimin e seancës e ka marrë zoti Ardjan mbështetet nga të gjithë anëtarët e Parlamentit. Turku.) Faleminderit! Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Baraj! Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Xhepa! Zoti Xhepa, urdhëroni! Zoti Braçe, urdhëroni! Selami Xhepa – Faleminderit, zoti drejtues i Erion Braçe – Faleminderit, zoti drejtues i seancës! seancës! Projektligji që po diskutojmë sot, “Për të drejtën Pak më parë pyeta për t’u sqaruar, por edhe e informimit të konsumatorit mbi konsumin e për t’i bërë të qartë Kuvendit se çfarë ndodh energjisë elektrike”, për shkak të rëndësisë që ka, zakonisht. mendoj se mund të konsiderohet edhe si pjesë e E kam thënë edhe disa herë të tjera këtu në plotë dhe integrale e aktit mbi të drejtën dhe lirinë e Kuvend se, për fat të keq, një pjesë e ligjeve që informimit të qytetarit. vijnë në Kuvendin e Republikës së Shqipërisë, ose Dy janë objektivat thelbësore të këtij projektligji: sponsorizohen nga grupe të ndryshme interesi, ose Objekti i parë lidhet me të drejtën e qytetarit qeveria drejtpërdrejt inicion iniciativa në shërbim të për t’u informuar, dhe objektivi i dytë themelor lidhet grupeve të interesit. me eficiencën e energjisë dhe përdorimin me Ligji për të cilin po flasim, po të ishte në një eficiencë të energjisë elektrike. vend tjetër të Bashkimit Europian, duhej duartrokitur, Sigurisht, duke u bazuar edhe në atë që tha ashtu siç secili prej nesh, deputetëve të opozitës, kolegu parafolës, Baraj, e drejta për informim e duartroket direktivën e Bashkimit Europian, ku tregu konsumatorit është një e drejtë themelore, shumë funksionon, ku tregu ka rregulla, ku konkurrenca e rëndësishme, që ndikon në mënyrë të është e shenjtë dhe ku cenimi i konkurrencës në drejtpërdrejtë edhe në rritjen e eficiencës së treg përbën krim të rëndë, e gjitha kjo për të mbrojtur përdorimit të energjisë elektrike nga sektori konsumatorin nga pasojat që sjell mungesa e konsumator, nga konsumatorët rezidencialë, që sot konkurrencës në treg. janë pjesa më e rëndësishme e konsumit të Në Shqipëri, për fat të keq, tregu nuk ekziston; energjisë elektrike në vend. në Shqipëri, për fat të keq, tregu është i kapur; në E vërteta është se ka një mungesë të ndjeshme Shqipëri, për fat të keq, tregu kontrollohet deri në informimi ndaj konsumatorit mbi masat e energjisë, skutën e fundit të tij, thjesht dhe vetëm për përfitime mbi masat e eficiencës së energjisë dhe mbi maksimale dhe natyrisht, në dëm të interesit publik impaktin që ajo ka mbi vetë konsumatorët dhe mbi të qytetarit. shoqërinë në përgjithësi, dhe ky është një fakt i Përsa kohë që në treg nuk ka konkurrencë, evidentuar edhe në vendet e Bashkimit Europian, atëherë i pari që dëmtohet nga mungesa e ku ka studime të mirëfillta të kryera për këtë çështje. konkurrencës është pikërisht qytetari. Në këtë kuptim, unë gjykoj se ky projektligj Unë dua ta përshëndes iniciativën e qeverisë plotëson një boshllëk ligjor që ka patur në kuadrin për të përshtatur një direktivë të Bashkimit Europian, tonë legjislativ, dhe si i tillë mendoj se duhet gjetur siç thuhet “në mbrojtje të konsumatorit”, por, duke një konsensus i të gjithë anëtarëve të Parlamentit. e vendosur këtë direktivë të Bashkimit Europian në Pajisjet elektroshtëpiake zenë sot gati 20-30 për pazarin e madh shqiptar, ku operojnë dy ose tre qind të vlerës së faturës së energjisë elektrike të tregtarë, dhe deri këtu ky është limiti i tregtarëve të
79 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
këtyre produkteve, natyrisht që nuk kam sesi të së produkteve, që kanë ndikim në konsumin e duartrokas. energjisë elektrike dhe iu referua direktivës së BE- Unë e shikoj ligjin në funksion pikërisht të asaj së dhe udhëzimeve që ka nxjerrë Komisioni që thashë: të thellimit të konkurrencës në treg. Europian. 4 produkte janë deri tani dhe janë më të Mungesa e konkurrencës në treg, megjithë pasojat ndjeshmet sot në treg. Por për hir të së vërtetës e saj, është më e rëndë se mungesa e informacionit nuk janë 4 produktet që kanë ndikimin më të madh, ndaj qytetarëve për konsumin e energjisë elektrike siç tha zoti Xhepa, në faturën e energjisë elektrike të pajisjeve. të qytetarëve, sepse mungojnë bojlerët, mungojnë Kam pyetur dje në disa prej tregjeve të hapura furrat, mungojnë ngrohësit, mungojnë ftohësit e të të Tiranës, natyrisht, edhe në ato që funksionojnë tjera më radhë, që kanë edhe pjesën më të madhe si shitore të mbyllura apo qendra të mëdha tregtare, të konsumit të energjisë elektrike. Natyrisht, mund dhe interesi i qytetarëve për konsumin e energjisë të qeshni, e keni të lejuar edhe të qeshni këtu, por elektrike të pajisjes që ata blejnë është zero. Interesi për sa kohë që po shfuqizoni një ligj dhe po i tyre i drejtpërdrejtë është thjesht dhe vetëm çmimi, referoheni në një ligj të ri dhe për më tepër në rregulat çmimi që kondicionohet pikërisht nga liria në treg, e BE-së, kjo është e vërteta: 4 produkte kanë nga konkurrenca në treg, e cila në shumicën e rregullat e BE-së. rasteve cenohet pikërisht nga vendosja e Pra, direktiva dhe institucioni që materializohen monopoleve të paligjshme në tregtimin e këtyre në këtë ligj kanë pikërisht këtë synim. Ju po e produkteve në treg. përdorni direktivën për të krijuar mundësinë e Pra, ligji për të cilin po flasim nuk bën asgjë kufizimit të tregut thjesht dhe vetëm për prodhuesit tjetër veçse shfrytëzon një direktivë të BE-së, jo për e mëdhenj, duke eliminuar nga tregu të gjithë hapje tregu, por për pushtim të tregut nga furnizuesit importuesit e vegjël të këtyre produkteve, të cilët e mëdhenj. Ligji nuk synon hapjen e tregut dhe nuk kanë mundësi ta orientojnë prodhuesin me pikërisht për këtë është gjetur edhe struktura që etiketën që do të përcaktojë Këshilli i Ministrave. duhet të përdoret për të kërcënuar konkurrencën në Së dyti, institucioni që keni gjetur për të bërë treg, për ta cenuar atë dhe për ta kufizuar thjesht policin në treg është institucioni më i korruptuar në dhe vetëm në disa kompani, që zotërojnë sot 20 vjet në Shqipëri. Inspekorati Qendror Teknik monopolin e tregtimit të këtyre produkteve. është institucioni ku çdo muaj arrestohen punonjës E kanë mbyllur nga çdo anë dhe në çdo cep. thjesht dhe vetëm se vendosin gjoba dhe Këtë e ka bërë mirë ligji. Flet për prodhues, për masakrojnë tregtarët pikërisht në treg. Asgjë më importues, për furnizues, për përfaqësues të shumë se kaq nuk bëni. Pra, po cenoni tregun dhe autorizuar, për tregtarë. Pastaj vazhdon në të gjithë u keni hapur edhe një front të ri pune këtyre zinxhirin tregtar. Këtë synim e ka shtrirë duke filluar hajdutëve të Inspektoratit Qendror Teknik, që rrjepin me shitjen me këste, me dhënie me qira e të tjera tregtarët nga mëngjesi deri në darkë dhe nuk bëjnë me radhë. Pra, e ka mbyllur deri në detaje çdo absolutisht asgjë tjetër. hapësirë, me qëllim që ai që është prodhues i madh Për ta mbyllur, dua të them se jam kundër që ta ketë të ezauruar të gjithë territorin për vete. Këshilli i Ministrave të përcaktojë edhe produktin, Nuk pyeta kot më parë, por zoti ministër nuk edhe llojin e etiketës, edhe institucionin në varësi ishte këtu: ku do të vendoset etiketa e famshme që të tij, që do të bëjë policin në treg për të këtë punë. do të informojë publikun? Mora përgjigje se do të Ky ligj nuk e mbron interesin publik dhe dua të vendoset në produkt, pra, do ta vendosë prodhuesi. them se është e disata herë që ne verifikojmë se në Por se çfarë përmban etiketa, si do të jetë ajo e të parlamentin shqiptar interesi publik është i huaj për tjera me radhë, madje edhe llojet e produkteve, do qeverinë dhe nuk ka lidhje me të. Qeveria është e t’i përcaktojë me vendim Këshilli i Ministrave. prirur thjesht dhe vetëm kundër interesit publik. U bë e disata herë që këtu në Kuvend, Shikoni se çfarë po ndodh me lotarinë e famshme parlamentit i merren të drejtat mbi politikat që ai kombëtare, që po konsumohet si korrupsion vetëm duhet të udhëheqë, i merren të drejta që shkojnë gjatë këtyre ditëve! Aty nuk ka interes publik. Interesi ose te Këshilli i Ministrave ose te ministria i vetëm i Sali Berishës nuk është të futen para në përkatëse. Pse duhet të ndodhë kështu? buxhetin e shtetit, se janë vetëm 3.5 milionë euro, Zonja pak më parë më shpjegoi se një nga kur mund të shitet me miliona euro dhe kjo nuk arsyet e bërjes së këtij ligji është zgjerimi i gamës demonstron interes publik, interesi i Sali Berishës
80 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
është thjesht dhe vetëm ta dërgojë te një prej Europian, njësoj siç janë shitur shumica e klientëve të tij dhe kjo tashmë është e verifikuar. projektligjeve përpara se t’u zbulohej qëllimi i vërtetë Ne kemi ngritur shqetësimin në Parlament, nisur e klienti që i kishte porositur. nga interesi publik, që ajo lotari të mbetet shtetërore, Diskutimet në Komisionin e Veprimtarive të mbetet monopol i shtetit. Dje në tender është Prodhuese nga ana e maxhorancës nënvizonin paraqitur kompania shtetërore austriake. Pra, këta nevojën për ligjin si direktivë europiane deri në të BE-së e paskan standard mbrojtjen e interesit momentin që ne kërkuam listën e produkteve, ndaj publik edhe në këtë fushë. Kurse ne jo. Ne duhet ta të cilave do të vepronte e do të kishte efekt ky ligj, bëjmë privat. si dhe institucionet e laboratorët, të cilët do të E njëjta gjë, zoti Naço, lidhet me privatizimin e kontrollonin e garantonin zbatueshmërinë e këtij Albpetrolit dhe me mënyrën se si ju po e thërrmoni ligji. Ato nuk u paraqitën, sepse nuk kishte as listë deri në fund atë kompani, pa mbrojtur interesin produktesh dhe as laboratorë apo instrumente publik. Erdhët këtu në parlament, ku miratuat ligjin kontrolluese. dhe përveç ligjit miratuat edhe listën c, dhe pasi Një ligj që u referohej produkteve me ndikim në keni shpallur në të gjitha dokumentet e tenderit energji, por ndërkohë nuk specifikon një listë pikërisht listën c, pasi i keni ftuar kompanitë, kanë produktesh! Një ligj që vjen me një listë të bardhë marrë dokumente e të tjera me radhë, hiqni nga dhe nuk ofron asnjë garanci për zbatueshmërinë dhe lista c edhe tri blloqe të tjera dhe i nxirrni jashtë efektivitetin e tij! Pikërisht këtu fillon absurdi. privatizimit. Interes publik është ky? Si mund të bësh një ligj për produkte që kanë Dua t’ju kujtoj edhe atë që është ngjarja e fundit: ndikim në energji pa përcaktuar listën e produkteve në kundërshtim me interesin publik, pra, duke pasur tek të cilët do të aplikohet?! në themel interesin privat, në këtë vend mund të Produktet që kanë ndikim në konsumin e shkatërrohet edhe një park i tërë. 200 pemë, thoshte energjisë janë shumë. Janë materialet e ndërtimit, një intelektual i shquar dje në gazeta. Çfarë u bë? të cilat kanë ndikim direkt në kursimin e energjisë Janë prerë 200 pemë. Për çfarë? Cili është interesi brenda banesave etj.; janë produktet termoizoluese, publik në këtë mes? Qendra tregtare që është në janë pajisjet shtëpiake e mund të vazhdojmë me fund të asaj rruge? një liste të gjatë pa fund. Ardjan Turku – Ju lutem, fokusohuni te Si mund të bëjmë një ligj universal, që të jetë i projektligji! zbatueshëm si te tullat e polisterolit, ashtu edhe te Erion Braçe – Cili është interesi publik në këtë tharësja e flokëve apo frigoriferi? mes, fshati i milionerëve, jo i atyre që vijnë thjesht E vërteta që ne e dinim dhe e bëmë publike dhe vetëm nga biznesi, por fshati i milionerëve që edhe në komision është se emërtimi gjithëpërfshirës vijnë nga politika, nga sistemi bankar publik e të i ligjit “Produkte që kanë ndikim në energji” është tjerë me radhë; fshati i milionerëve, gjyqtarëve dhe vetëm fasada, sepse në të vërtetë bëhet fjalë vetëm prokurorëve? Këto janë interesat publike? Jo! për 4 produkte që janë klasifikuar nga KE-ja dhe Pikërisht për këtë arsye unë jam kundër këtij ligji, këto 4 produkte janë: televizorë, lavatriçe, lavastovilje sepse nuk mbron në asnjë moment interesin publik. dhe frigoriferë. Ai vetëm krijon hapësira të tjera në treg për ata që Kjo u konfirmua edhe për koleget e maxhorancës kanë bërë monopole në Shqipëri dhe kontrollojnë nga përfaqësuesit e Ministrisë së Ekonomisë, këtë vend përmes monopoleve të tyre duke rrjepur Tregtisë dhe Energjetikës. Ky është në të vërtetë çdo shqiptar... thelbi i këtij ligji. (Zotit Braçe i ndërpritet fjala pasi i ka mbaruar Këtë ligj qeveria e ka sjellë jo për të informuar koha e diskutimit.) konsumatorët për produktet me ndikim në energji, Ardjan Turku – Falemnderit, zoti Braçe! por për të ndikuar në xhepat e importuesve e Zoti Artan Gaçi, urdhëroni! tregtarëve të televizorëve, lavatriçeve, lavastoviljeve Artan Gaçi - Të nderuar kolegë, dhe frigoriferëve. Sot diskutojmë projektligjin ”Për informacionin Ky është qëllimi i këtij ligji, interesi i ndonjë e konsumit të energjisë dhe burimeve të tjera të importuesi të madh, të cilit i ka rënë xhiroja për produkteve me ndikim në energji”, një ligj që na u shkak të krizës që ka pllakosur vendin, dhe me paraqit si i një rëndësie të veçantë për konsumatorët telekomandë inicion ligje që të bllokojnë konkurrentët shqiptar, si një ligj konform direktivave të Bashkimit nëpër dogana.
81 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Shqiptarët kanë më pak lekë, më pak televizorë të tjera nga pajisjet për përdorim shtëpiak nëpërmjet e lavatriçe të reja kanë mundësi të blejnë, e në etiketimit dhe informacionit standard të produkteve”, pamundësi i drejtohen tregut të pajisjeve të në nenin 2 parashikohet: “Ky ligj zbatohet për tipat përdorura. Me këtë ligj nuk do të kenë më as dhe pajisjet e mëposhme për përdorim shtëpiak dhe mundësinë të zgjedhin ndërmjet pajisjeve të reja e në rast se ato shiten për përdoim joshtëpiak, siç atyre të përdorura. Jo, me këtë ligj nuk do të kenë janë: frigoriferë ngrirës dhe kombinimi i tyre. Makina mundësi zgjedhjeje. Ose do të blejnë lavatriçe të re larëse rrobash, makina larëse enësh, furra, pajisje te ligjnxitësi, ose do t’i lajnë rrobat me dorë. ngrohëse, mjete, pajisje ndriçimi, pajisje me ajër të Në janar të vitit 2013 çdo pajisje e përdorur, që kondicionuar dhe të tjera. do të importohet, duhet të jetë e etiketuar dhe e Pra, ligji që është miratuar në datën 09.04.2009, pajisur me skedë informative. Kjo është e pamundur pasi një pjesë këtu nuk kanë qenë deputetë në atë të zbatohet dhe ashtu siç bën me tregun e pikave kohë, ka parashikuar të gjitha ato që ju kërkoni sot të demontimit të makinave të përdorura, edhe me në listë, por nuk mund të zbatohet sot, pasi ne këtë ligj, me një të ngritur dore me komandë në aspirojmë të jemi një vend anëtar i BE-së dhe do të Kuvend, zhdukin një treg të tërë në funksion të ndjekim rrugën drejt saj. krijimit të një supermonopoli në tregtimin e Nëse ju mendoni se këtu ka afera korruptive, se televizorëve, lavatriçeve, lavastoviljeve dhe është lobuar nga grupe interesi, ligji ka qenë që në frigoriferëve vitin 2009, që është sot në fuqi, mund të veprohet Ministra, kur keni marrë përsipër të sillni një ligj me këtë ligj. Prandaj ne e kemi sjellë, për ta kaq klientelist, pse nuk ia bëni nderin tamam? përmirësuar, për ta lënë të hapur, që ta përshtasim Shtoni dhe një paragraf në këtë ligj, ku të thoni se sipas Marrëveshjes së Stabilizim-Asociimit. Çdo tregtimi i televizorëve, lavatriçeve, lavastoviljeve e koment tjetër juaji është në të drejtën tuaj ta bëni frigoriferëve do të lejohet vetëm në qendra tregtare dhe të mbani këtë qëndrim sa herë vjen një projektligj me mbi 30 000 metra/katrorë, të gjitha njësitë e nga qeveria. tjera duhet të mbyllen deri në janar të vitit Ky ligj do të mbrojë konsumatorin, por do të 2013. Kështu ia bëni nderin klientit tuaj deri në fund mbrojë edhe konsumin e energjisë elektrike, sepse e qederin gjithë pjesës tjetër. edhe për këtë shteti ka detyrime për çmimin që u Falemnderit! kemi caktuar konsumatorëve. Ardjan Turku – Falemnderit, zoti Gaçi! Pra, ky projektligj i ri përcakton detyrimet e Zoti Ministër, urdhëroni! operatorëve ekonomikë për sigurimin e një Nasip Naço – I nderuar zoti drejtues i seancës, informacioni të standardizuar për produktet që gjatë Të nderuar kolegë deputetë, përdorimit të tyre kanë ndikim të rëndësishëm në Siç mund të jeni në dijeni, javët e fundit konsumimin e energjisë. Shqipërisë i janë shtuar një sërë veprash Ky projektligj vepron jo vetëm mbi produktet që hidroenergjitike, të tjerat po inagurohen çdo ditë, gjatë përdorimit të tyre kanë një ndikim të me kapacitete të ndryshme, duke rritur në këtë rëndësishëm mbi konsumin e energjisë, por edhe mënyrë fuqinë tonë prodhuese të energjisë elektrike. mbi produktet që gjatë përdorimit të tyre nuk Është detyra jonë primare, si të zgjedhur nga konsumojnë energji, por ndihmojnë në konsumimin shqiptarët, ta shtojmë dhe ta mbrojmë këtë pasuri. e saj. Jemi të sigurt se dhënia e informacionit të Një nga mënyrat për mbrojtjen e energjisë elektrike qartë, korrekt dhe të krahasueshëm luan një rol të është edhe ulja e konsumit dhe e kursimit të saj. rëndësishëm në funksionimin e tregut, duke u dhënë Pikërisht për këtë objektiv madhor, që sot është një mundësi përdoruesve shqiptarë të bëjnë një zgjedhje ndër pikat më të nxehta në debate të ndryshme, si të informuar në lidhje me eficiencën e produktit që brenda apo jashtë vendit, po sjellim sot para jush blejnë. projektligjin “Për informacionin e konsumit të Nga ana tjetër, projektligji nxit prodhuesit dhe energjisë dhe burimeve të tjera të produkteve me importuesit që të vendosin në treg produktet më ndikime në energji”, mbështetur në nenet 78, 83 të eficiente ndaj energjisë. Informacioni për të gjithë Kushtetutës dhe në përputhje me nenet 75, 76 të përdoruesit shqiptarë parashikohet të jepet Marrëveshjes së Stabilizim-Asociimit. nëpërmjet etiketës dhe skedës informative që Në ligjin nr. 10113, datë 09.04.2009, “Për shoqëron produktin në një format të unifikuar me treguesit e konsumit të energjisë dhe të burimeve atë që parashikohet në atë përkatës europian. Ashtu
82 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
siç nënvizohet në nenin 7 të këtij projektligji, hollësitë e drejtë që e ka Parlamenti! Sa kohë nuk e bëni, për etiketën dhe skedën informative për çdo tip unë do t’ju marr me sportivitet dhe jo seriozisht. produkti me ndikim në energji, përcaktohen me VKM Falemnderit! me propozim të ministrit përgjegjës për Ekonominë. (Drejtimin e seancës e merr zonja Topalli.) Në kapitullin e tretë të projektligjit përcaktohen Jozefina Topalli – Falemnderit, zoti Naço! detyrimet e furnizuesit, prodhuesit, importuesit apo Urdhëroni, zoti Balla! përfaqësuesit të autorizuar dhe shitësit me pakicë Taulan Balla – Të nderuar kolegë, në lidhje me vërtetësinë, saktësinë dhe Zoti Ministër, përputhshmërinë e informacionit të dhënë në Më lejoni t’ju informoj se fusha së cilës i etiketë, si dhe në skedën informative; mënyra dhe referohemi nuk bën pjesë në ato fusha ku konvergimi vendosja e etiketës, si dhe penalizimet në rastet e i acqui communautaire me legjislacionin e vendeve abuzimeve. Në pikën e pestë të nenit 8 të këtij përkatëse është i detyrueshëm. Kjo do të thotë se projektligji theksohet se furnizuesit vënë në për fushën që flasim vendet anëtare të BE-së, përveç dispozicion të strukturës përgjegjëse për detyrimit, respektojnë në mënyrë të njëanshme mbikëqyrjen e tregut versionin elektronik të legjislacionin e tyre përkatës. Për fushën që flasim, dokumentacionit teknik brenda 10 ditësh pune, pas të gjitha vendet anëtare në ligjet që kanë miratuar, marrjes së kërkesës nga struktura përgjegjëse e të ngjashëm me ligjin tonë, kanë të bashkëngjitur mbikëqyrjes së tregut. listën e produkteve që preken nga ky ligj. I vetmi Janë pikërisht këto struktura, të cilat vend, që nuk është vend anëtar, por nuk ka listë të parashikohen në ligjin nr. 10480, datë 17.11.2011 bashkëngjitur me këtë projektligj është Shqipëria. “Për sigurinë e përgjithshme të produkteve Zotërinj deputetë, joushqimore”, që marrin masat përkatëse në rast të Kjo është situatë qesharake, sepse diskutojmë mospërputhjes së produkteve me kërkesat e këtij për produkte që konsumojnë energji elektrike dhe projektligji, të cilat variojnë nga lënia e një afati kohor produktet nuk funksionojnë as në Parlament. prej 30 ditësh pune në tërheqjen nga tregu të Megjithatë, po e them edhe një herë, për herë të produkteve apo në gjobat që variojnë 8-50-fish të tretë, se grupi i PS-së do të votojë kundër këtij çmimit për njësi të produktit. Efektet e zbatimit të projektligji. Arsyeja është parimi ynë për të mos e këtij projektligji shtrihen në një vit pas hyrjes në fuqi përdorur kurrë votën dhe besimin e qytetarëve me qëllimin e vetëm që t’u jepet koha e mjaftueshme shqiptarë për qëllime klienteliste. operatorëve ekonomikë, që të marrin masat e Ky projektligj nuk vjen sot në Kuvend si një nevojshme. Ky ligj do të zbatohet për të gjitha nevojë, por si një mall i porositur. Është rast që produktet që bëhen të disponueshme për herë të porositet në mënyrë të vazhdueshme prej 7 vjetësh, parë në tregun shqiptar dhe nuk do të zbatohet për kur qeveria nuk sjell propozime ligjore për të ato produkte që tashmë janë në territorin tonë. rregulluar një fushë të caktuar, por, përkundrazi, ligji Dua të theksoj se propozimi për këtë projektligj bëhet që t’u shërbejë miqve të oborrit. Ligji ka si ndjek zhvillimet e fundit të legjislacionit europian, objekt përcaktimin e detyrimit për informim të duke trasnspozuar direktivën e re europiane përdoruesve nëpërmjet etiketimit mbi konsumin e nr.201030, e cila është një direktivë në kuadrin e energjisë apo të burimeve të tjera me ndikim në Parlamentit dhe Këshillit të BE-së, në zbatim të së konsumin e energjisë. Qëllimi duket i mirë, por lepuri cilës parashikohet nxjerrja e vendimeve të Komisionit flë gjetkë. Europian për produkte që kanë impakt të Do ta votonim, nëse do të zbatohej njëlloj nga rëndësishëm në konsumin e energjisë. të gjithë, por ky projektligj është krejtësisht i Së fundi, dua të falënderoj anëtarët e Komisionit pazbatueshëm, sepse, në radhë të parë, është të Veprimtarive Prodhuese dhe ata të Integrimit për mundësi abuzimi. Pamundësia për zbatueshmërinë kontributin e dhënë në këtë ligj të rëndësishëm. Ju thuhet në nenet e vetë këtij ligji. Po lexoj nenin 10: ftoj, kolegë deputetë, ta miratojmë këtë ligj! Sa për “Detyrimi për kontrollin e zbatimit të dispozitave të deklarimet tuaja në adresë së Ministrisë së këtij ligji kryhet nga rrjeti i strukturave përgjegjëse Ekonomisë, zoti Braçe, unë do të kërkoja nga ju, të mbikëqyrjes së tregut, të parashikuara në nëse do ta keni ndonjëherë seriozisht, të kërkoni legjislacionin për sigurinë e përgjithshme të interpelancë me ministrin e Ekonomisë, të kërkoni produkteve joushqimore”. të ngrihen komisione hetimore parlamentare, si një Para një viti kemi miratuar pikërisht këtu në
83 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Kuvend, edhe me votën tonë, zoti Ministër, ligjin “Për por është e patolerueshme që pas përafrimit dhe sigurinë e përgjithshme të produkteve ushqimore”! përputhshmërisë të fshihen interesa klienteliste të Në komision, por edhe këtu në seancë, morëm lidhura me këtë qeveri. sigurinë se rrjeti i inspektorateve do të ishte Ky projektligj nuk është sjellë këtu se i shërben funksional. Sot, në gjysmën e parë të vitit 2012, na integrimit europian të Shqipërisë, përkundrazi, ky u u tha se ky rrjet nuk është ngritur akoma. Na thanë shërben interesave klienteliste të lidhura me Sali se po ndërtohen strategjitë dhe ndoshta në vitin 2012 Berishën dhe ministrat e kësaj qeverie. rrjeti i inspektorateve do të jetë funksional. Këtë e Dua të bëj edhe dy vlerësime për Autoritetin e thotë vetë projektligji, që ia delegon këtë kompetencë Mbrojtje së Konsumatorit. Jeni këtu për t’u shërbyer kontrollit të Inspektoratit Qendror Teknik, i cili, siç qytetarëve, konsumatorëve. Nuk jeni në atë detyrë e tha edhe kolegu, jo vetëm duhet të plotësohet me që ju jep ligji, për t’u shërbyer interesave klienteliste punonjës, sepse çdo ditë na arrestohen inspektorë të një kompanie të caktuar. Dhe më lejoni ta të IQT-së, por është jashtë kompetencës së tyre përfundoj, zonja Kryetare, unë jam deputet i Kuvendit për ta kryer këtë specifikë kontrolli që do të ngarkojë të Shqipërisë, por nuk mund të lejoj që në ky projektligj. dokumentet zyrtare që mbajnë firmën e Kryeministrit Në komision na thanë se do të përfundojnë dhe që vijnë në Parlamentin e Shqipërisë, të strategjitë. Zoti Ministër, kjo është një çështje shkruhen gabim fjalët “acqui communitaire”, apo shumë e rëndësishme! Sa herë që hartojmë ligje, “Komisioni Europian”. Kjo është e patolerueshme. ne nuk i hartojmë për të realizuar planin e numrit të Faleminderit! ligjeve, por miratojmë ligje që një fushë e parregulluar Jozefina Topalli – Zoti Gjana, në emër të të rregullohet përmes kuadrit ligjor, që synohet të Grupit Parlamentar të PD-së, urdhëroni! përmirësohet në çdo hap që hidhet. Jemin Gjana - Faleminderit, zonja Kryetare! Zonja dhe zotërinj deputetë, ka disa argumente Do të përpiqem ta thjeshtoj, të paktën për kryesore se pse ky ligj bën pjesë në atë grup ligjesh dëgjuesit dhe publikun, atë çfarë po miratojmë sot. me mall porositës. Ligji nuk përcakton se cilat janë Në qoftë se dëgjojmë apologji, që burojnë që nga produktet. Gjithçka lihet evazive. BE-ja i rregullon historia kur pararendësit e parafolësve na i me ato që quhen commision’s regulations, që do të shpërndanin me autorizim lavatriçet dhe frigoriferët, thotë se ne, bashkangjitur këtij projektligji, duhet të nuk ka logjikë tjetër për të diskutuar kështu në këtë kishim edhe listën e produkteve. Arsyeja pse lista mënyrë. është hequr është shumë e qartë: sepse duhet me Sipas kolegëve të opozitës, ne po ndërtojmë doemos të lihen hapësira abuzimi nga hyrja në një ligj për të kapur edhe tregun e fundit që paska doganë, pastaj inspektorët etj. Sipas ligjit, lista do mbetur pa kapur, të këtyre pajisjeve elektroshtëpiake të përcaktohet me VKM. Pra, Sali Berisha do të dhe të gjitha produkteve të tjera, që kanë të bëjnë caktojë se ky televizori që e sjell kjo kompani lejohet me problemin e eficiencës së energjisë elektrike. të hyjë, ndërsa ai televizori, që e sjell ajo kompania Së pari, për efekt të pazotësisë së tyre, tjetër, nuk lejohet të hyjë. Marrëveshja e Stabilizim-asociimit u nënshkrua Nga argumentet e sjella në komision nga vetëm në vitin 2006 dhe që nga viti 2006, bazuar në përfaqësuesit e Qeverisë, kuptohet qartë se qeveria këtë marrëveshje, qeveria shqiptare dhe Parlamenti i ka përcaktuar tashmë produktet që do të hyjnë shqiptar, kanë pasur detyrimin që, përveç obligimeve dhe ne jemi para faktit që këta zotërinjtë do të të brendshme për ekonominë e vendit, të zbatojmë detyrohen të japin votën e tyre për një ligj klientelist, edhe këtë marrëveshje. Në artikullin 75 dhe 76 të ndërkohë që parimi dhe besimi që na kanë dhënë kësaj marrëveshjeje, përfshihet edhe detyrimi për qytetarët shqiptarë nuk na lejon ne, deputetëve të të hartuar legjislacion, i cili ka të bëjë me eficiencën PS-së, të bëhemi pjesë e këtij shërbimi klientelist. e energjisë elektrike. Është e turpshme që në raste të tilla, kur ligjet Rendi dhe radha e punës sollën që në vitin 2009, bëhen për t’u shërbyer interesave të tilla të lidhura pasi ishte punuar gjatë vitit 2008, Parlamenti shqiptar me ministrat apo Kryeministrin, abuzohet dhe flitet në fillim të vitit 2009 ta miratonte ligjin e parë, ligj që në emër të përafrimit ligjor me legjislacionin ka të bëjë me këtë çështje, por direktiva europiane komunitar. Për çdo rregullim ligjor, në çdo fushë, që ishte miratuar në fillim të viteve 2000, për efekt është e mundur të gjesh një direktivë apo rregullore të të gjitha zhvillimeve në botë, për efekt të të gjitha të BE-së në 80 mijë faqe legjislacion që ka BE-ja, përpjekjeve që po bëhen për eficiencën e energjisë
84 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
elektrike, e ndryshoi direktivën e saj, dhe në vitin tregu qenka i kapur. 2010 hartoi një direktivë të re, bazuar në kritere Pra, po hartojmë një kuadër ligjor dhe akte dhe standarde të reja që kanë lindur në problemin nënligjore në zbatim të tij, që të mund të japim e burimeve të energjisë elektrike dhe të eficiencës informacionin e duhur për të gjitha produktet. Sot së energjisë elektrike. janë katër. Edhe ne e dimë që ka commission’s Bazuar në këtë direktivë të re, qeveria shqiptare regulation, problemi është se sot në Bashkimin ka qenë e detyruar të ripunojë ligjin e saj. Pra, siç Europian dhe në Bruksel nuk ka një listë tha edhe ministri këtu, ne nuk po bëjmë një ligj të ri përfundimtare, dhe duhet me e ditur pse? Sepse për të kapur tregun sot, ne po ndryshojmë një ligj ajo direktivë që është ripunuar në vitin 2010, do të që e kemi miratuar në vitin 2009, bazuar në dojë kohë që në zbatim të saj grupet teknike të Marrëveshjen e Stabilizim-Asociimit të vitit 2006. E punojnë dhe të nxjerrin një listë. Kur ta kemi atë kishit nënshkruar marrëveshjen në vitin 2000, ju të listë, atë listë do të zbatojmë edhe ne. nderuar kolegë, dhe e kishit bërë ju ligjin më përpara. Me vendime të qeverisë ajo listë do të apdeitohet Është djallëzore të të shkojë mendja se po kapet hap pas hapi për të gjitha ato produkte për të cilat një treg, i cili ka qenë nga tregjet e para që ka filluar do të ketë një listë të Brukselit. në Shqipëri, me produkte që kanë ardhur nga jashtë. Prandaj të mos i kthejmë gjërat kokëposhtë, të Ka qenë kjo teknologji që kemi futur për herë të mos abuzojmë me fjalën për të manipuluar publikun, parë nëpër shtëpia, jo më me autorizim, dhe tregu ta nxisim publikun që, siç interesohet për çmimin, dhe tregtarët janë krijuar që nga viti 1991 dhe në të interesohet edhe për të dhënat teknike të pajisjeve vazhdim. Prandaj, nuk është mirë që të luhet kështu që blen, me qëllim përdorimin eficient të energjisë për të përpunuar në çdo sekondë, me çdo mënyrë, elektrike edhe në familje dhe ta miratojmë së për ta lidhur gjithçka me atë që në fakt nuk është e bashku, sepse është për të gjithë ne, nuk është lidhur. vetëm për një pjesë. Çfarë bëjmë ne me ligjin e ri? Atë që është bërë Sa për atë çështjen se “u kapka tregu”, këta edhe te ligji ekzistues, atë që detyron direktiva specialistët që janë këtu, më falni që ju drejtohem, europiane. Titulli i ligjit është i tillë: “Të informojë por njëri la që nga koha e Adil Çarçanit që punon në përdoruesit”, të cilët nuk janë vetëm qytetarë, janë atë ministri, dhe nuk ma ha mendja që i bën këto edhe biznese. Të gjitha bizneset sot përdorin pajisje ligje ndryshe tani meqë është Nasipi ministër. Edhe dhe teknologji që punojnë energji. Jo të gjitha kur ka qenë ai Nasipi juaj, i ka bërë ndryshe. Mos harxhojnë njësoj, disa janë teknologji më të tregoni kësi përrallash! vjetruara, Shqipëria i ka trashëguar shumë të vjetra. (Flitet nga salla pa mikrofon.) Progresi teknologjik ka bërë hapa galopantë në Ka qenë gjithë kohën në atë ministri. dekadat e fundit. Përdoruesit e energjisë elektrike Do t’u propozoja kolegëve, atyre që gjykojnë në industri, në çdo fushë tjetër përdorimi, por edhe racionalisht dhe normalisht, ta votojnë projektligjin. gjithë konsumatorët e zakonshëm, që përdorin Faleminderit! energjinë elektrike në banesat e tyren përfituar nga Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Gjana! ky progres. Atëherë, këtu mbyllim diskutimet në emër të Ligji krijon mundësinë, hapësirat dhe detyrimet grupeve parlamentare për projektligjin “Për që të gjithë këta njerëz të informohen për standardet informacionin e konsumit të energjisë dhe burimeve teknike të të gjitha produkteve që kanë të bëjnë me të tjera të produkteve me ndikim në energji”. përdorimin eficient të energjisë elektrike. Pra, të jetë Kalojmë te pika tjetër e rendit të ditës: projektligji e shkruar gjithkund në etiketë. Ehe për etiketat “Për sistemin arsimor parauniversitar në Republikën Bashkimi Europian ka nja 15 direktiva, dhe ne jemi e Shqipërisë”. të detyruar t’u përqasemi këtyre direktivave, që ata Në emër të Komisionit për Edukimin dhe Mjetet të dinë se cilat janë të dhënat teknike të pajisjes që e Informimit Publik, zoti Hoxha, urdhëroni! po blejnë, cila është sasia e energjisë elektrike që Ismail Hoxha – Faleminderit, zonja Kryetare! ato konsumojnë, pavarësisht nga çmimi. Komisioni për Edukimin dhe Mjetet e Informimit Unë bie dakord që konsumatorët shqiptarë ende Publik në disa mbledhje rresht mori në shqyrtim janë të prirur të pyesin më parë për çmimin, sesa projektligjin “Për sistemin arsimor parauniversitar në për kriteret teknike të pajisjes që blejnë, por kjo Republikën e Shqipërisë”, propozim i Këshillit të nuk do të thotë që, meqë konsumatorët nuk pyesin, Ministrave.
85 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Për përgatitjen e një projektligji sa më cilësor, të nxënësve të pakicave kombëtare në Shqipëri. komisioni që në fillim insistoi për një konsultim të Një aspekt tjetër i rëndësishëm i këtij projektligji gjerë me të gjitha palët e interesuara. Këtij qëllimi i është shprehja e politikave arsimore për nxënësit shërbeu organizimi i seancës dëgjimore me zotin që mbarojnë arsimin bazë për të vijuar arsimin e Myqerem Tafaj, ministër i Arsimit dhe i Shkencës, mesëm të përgjithshëm ose profesional. tërheqja e mendimeve të aktorëve të interesit përmes Risi e projektligjit është struktura e re arsimore organizimit të disa seancave dëgjimore, me 6 plus 3 plus 3, arsimi fillor nga 5 vjet bëhet 6 vjet; përfaqësues të sindikatës së arsimit, përfaqësues arsimi i mesëm i ulët bëhet 3 vjet, nga klasa e shtatë të Avokatit të Popullit, fondacionit “SOROS”, deri në klasën e nëntë; dhe arsimi i mesëm i lartë alternativës civile, Qendrës Shqiptare të Asistencës bëhet 3 vjet për arsimin e përgjithshëm dhe 4 vjet Arsimore, koalicionit kombëtar Bashkë për Kujdesin për arsimin e mesëm profesional. Tërësor të Fëmijëve, Qendrën për Mbrojtjen e Këshilli i mësuesve për herë të parë në ligj Fëmijëve, Shoqatën e Prindërve, shoqatën “Bashkimi përkufizohet si një organ kolegjial këshillimor për i shkollave shqiptare private”, si dhe komunitetet drejtorin dhe drejtorinë e shkollës, për të gjithë fetare. veprimtarinë vendimmarrëse të drejtorisë, që lidhet Vlen të theksohet se për këtë projektligj pati me aktivitetin e shkollës. një frymë bashkëpunimi mes anëtarëve të Risi tjetër është edhe thellimi i politikës së komisionit. Kjo shprehet qartë edhe me propozimet decentralizimit, zgjedhjes së drejtorit dhe emërimit e shumta të deputetëve të opozitës dhe të të mësuesve etj. Pastaj vazhdojnë ndryshimet. maxhorancës, një pjesë e të cilave janë marrë në Faleminderit! konsideratë nga komisioni dhe janë reflektuar në Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Hoxha! përmirësimin e neneve përkatës. Gjithashtu, Në emër të Komisionit për Çështjet Ligjore, zoti komisioni ka marrë në konsideratë edhe propozimet Shehu, urdhëroni! e bëra në komisionet e tjera, si në Komisionin për Tritan Shehu – Faleminderit, zonja Kryetare! Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat Të nderuar kolegë deputetë, e Njeriut, Komisioni për Integrimin Europian, Komisioni për çështjet Ligjore e shqyrtoi këtë Komisioni për Punën, Çështjet Sociale dhe projektligj, e diskutoi me mjaft seriozitet, duke e Shëndetësinë, Komisioni për Ekonominë dhe konsideruar një projektligj të rëndësishëm në Financat. zhvillimet e arsimit parauniversitar shqiptar, një ligj Projektligji i propozuar garanton nivel të lartë që kërkon të ekuilibrojë gjithnjë e më tepër dhe ekspertize në çështjet politike afatgjata të arsimit krejtësisht arsimin parauniversitar shqiptar me parauniversitar, siguron parametrat e kërkuar në direktivat europiane dhe me stadet e zhvillimit të përfitimin e njohurive bashkëkohore. Përmes këtij vendit. projektligji bëhen përmirësimet e nevojshme për të Ky projektligj kërkon të ngrejë në një nivel të ri përputhur nivelet e kualifikimeve dhe aftësitë që arsimin parauniversitar, në konceptin organizativ, në përcaktohen në ligjin “Për kornizën shqiptare të konceptin e strukturës, në konceptin e sjelljeve dhe kualifikimeve” dhe ligjin “Për profesionet e qëndrimeve ndaj nxënësve, në konceptin e sjelljeve rregulluara”. dhe qëndrimeve ndaj mësuesve, në konceptin e Projektligji mbështetet në Kushtetutën e decentralizimit dhe të marrëdhënieve të brendshme Republikës së Shqipërisë, në konventën të sistemit arsimor shqiptar parauniversitar. Pra ndërkombëtare, në dokumentet e Bashkimit kërkon të hedhë një hap të ri zhvillimi të këtij sistemi Europian, të Këshillit të Europës, dhe OSEIDI-së për të ndihmuar në këtë mënyrë në zhvillimet e për zhvillimin e arsimit parauniversitar, përsa i takon mëtejshme të gjithë sistemit arsimor shqiptar, i cili, të drejtës për arsimin, barazisë së të gjithë nxënësve pa dyshim, është në një ndryshim dhe në një zhvillim pa asnjë lloj diskriminimi për çdo shkallë. pozitiv. Në këtë projektligj pasqyrohet angazhimi i Ky projektligj, në tërësi, i cili u shqyrtua në shtetit shqiptar për zhvillimin e mësimit, të gjuhës komisionin tonë, ka në vetvete elemente të dhe kulturës amtare nga fëmijët e qytetarëve rëndësishme dhe të hollësishme që lidhen jo vetëm shqiptarë që jetojnë edhe jashtë Shqipërisë. me çështje të organizimit të sistemit arsimor, por Vëmendje e posaçme u kushtohet nxënësve me edhe me elemente sociale, siç është sjellja ndaj aftësi të kufizuara, si dhe konsolidimit të shkollimit fëmijëve, të cilët kanë probleme fizike apo mendore,
86 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
sjellje ndaj fëmijëve, të cilët kanë probleme Komisionin e Edukimit dhe të Medias votuan për ekonomike, pra hyn në çështje sociale të këtë projektligj dhe i ftoj që edhe në seancë ta rëndësishme, në zgjidhjen dhe në afrontimin e tyre, votojnë këtë projektligj si një projektligj konsensual, një koncept i ri ky i zhvillimit modern të shoqërisë, i që do t’i shërbejë Shqipërisë në 10, 15 apo 20 vjetët domosdoshëm për t’u implementuar edhe në vendin e ardhshëm, për ta integruar arsimin parauniversitar tonë. shqiptar në atë europian. Në tërësi ky ligj u hap rrugë jo vetëm zhvillimeve Projektligji për sistemin parauniversitar synon të sistemit arsimor, por edhe decentralizimit të tij të konsolidojë të gjitha reformat që janë në zbatim në nivelin administrativ, organizativ dhe financiar, e sipër dhe njëherazi të iniciojë dhe të mundësojë duke u krijuar mundësi institucioneve arsimore reforma të reja e të thella, që mbështeten në traditën parauniversitare. e arsimit tonë kombëtar dhe në përvojën e vendeve Mendoj se ky është një projektligj, i cili më të suksesshme në arsim, si dhe të bëjnë të përputhet me stadin tonë të zhvillimit. Ky është një mundur që arsimi shqiptar të arrijë standarde të projektligj, i cili e përgatit nxënësin për hapat e vendeve të zhvilluara dhe t’i paraprijë kërkesave të mëtejshme drejt sistemit universitar. shoqërisë dhe ekonomisë së Shqipërisë europiane. Komisioni shprehu miratimin e tij për këtë Në tërësi ligji i ri vendos standarde të projektligj, duke bërë disa vërejtje përkatëse, të cilat krahasueshme me ato të vendeve të BE-së në janë marrë parasysh dhe janë inkluduar më tej në sistemin tonë parauniversitar. vërejtjet e realizuara dhe në përmirësimet e Ky ligj pasqyron qartë standardet bashkëkohore realizuara nga komisioni përkatës. që parashikohen në Kushtetutën tonë, në konventat Pra, ne si Komision i Ligjeve vërejtjet tona i kemi ndërkombëtare, si dhe në dokumentet e tjera të BE- të inkluduara te vërejtjet, të cilat janë paraqitur së, Komisionit Europian, Këshillit të Europës, nëpërmjet Komisionit të Arsimit. OECDS, për zhvillimin e arsimit parauniversitar, për Falemnderit! sa i takon të drejtës për arsim, barazisë për arsimim Jozefina Topalli – Falemnderit, zoti Shehu! për të gjithë pa asnjë lloj diskriminimi, për shkak të Në emër të Komisionit të Ekonomisë, zoti origjinës sociale, përkatësisë fetare, kombësisë, Selami Xhepa? gjinisë, ngjyrës, gjendjes shëndetësore apo ndonjë (Zoti Xhepa shprehet dakord.) shkak tjetër. Falemdnerit! Mësimi i gjuhës dhe i kulturës amtare për fëmijët Ka pyetje? Nuk ka. e qytetarëve shqiptarë që kanë emigruar gjatë 22 Zoti Ministër, urdhëroni! vjetëve të fundit jashtë Shqipërisë zë një vend të Myqerem Tafaj - E nderuar zonja Kryetare, veçantë në këtë projektligj. Qeveria mbështet Të nderuar kolegë deputetë, mësimin e gjuhës dhe të kulturës amtare për fëmijët Në seancën e sotme ne po diskutojmë një ndër e emigrantëve që jetojnë në vende të ndryshme të projektligjet më të rëndësishme të axhendës së botës, në përputhje me standardet, që parashikon Kuvendit, projektligjin “Për sistemin arsimor konventa ndërkombëtare ku ka aderuar vendi ynë. parauniversitar në Republikën e Shqipërisë”. Ky Një aspekt tjetër shumë i rëndësishëm janë është një projektligj, i cili prek pothuajse çdo familje përcaktimet e këtij ligji, që parashikojnë mbështetjen shqiptare, për shkak se çdo familje ka lidhje me e nxënësve me nevoja të veçanta për të mënjanuar shkollën, kopshtin, pra, me institucionet e arsimit disfavorizimin e tyre në procesin e shkollimit, për parauniversitar, institucionet parashkollore e shkak të aftësive fizike të kufizuar. shkollore. Ndërkohë, ligji konsolidon standardet e ligjit Që në fillim dëshiroj të falënderoj kolegët e aktual për shkollimin e fëmijëve të pakicave Komisionit të Edukimit dhe të Medias për kombëtare. bashkëpunimin në përgatitjen e këtij ligji për seancën Ky ligj i kushton një vëmendje të veçantë plenare. Dëshiroj të falënderoj edhe kolegët e katër zgjerimit të shpejtë të arsimit parashkollor si një komisioneve të tjera, që kontribuan në mënyrë parakusht themelor për të siguruar shkollimin cilësor konstruktive: Komisionin e Çështjeve Sociale, për të gjithë fëmijët e veçanërisht për të zbutur Komisionin e Ligjeve, Komisionin e Integrimit dhe ndryshimet në arritjet e nxënësve, për shkak të Komisionin e Ekonomisë. faktorëve që nuk favorizojnë një pjesë të tyre. Dëshiroj të falënderoj kolegët e opozitës që në Projektligji nëpërmjet një neni të posaçëm
87 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
pohon se fëmijëve të moshës 5 vjeç u mundësohet bëjnë me shkencat, teknologjinë duke filluar nga ndjekja e klasës përgatitore edhe pranë shkollave klasat e larta të arsimit bazë pas klasës së shtatë. të arsimit bazë, me synimin integrimin më të mirë Projektligji sanksionon një strukturë dhe në arsimin e detyruar. Në dy vjetët e fundit janë standarde kurrikulare moderne të mbështetura në hapur 400 klasa të tilla në gjithë vendin. traditën e arsimit tonë, por edhe në përvojën e Në projektligj shprehet qartë politika jonë për të vendeve më të suksesshme në arsim. krijuar mundësi reale që çdo nxënës, që përfundon Në këtë këndvështrim ky projektligj mbështet arsimin bazë, të vazhdojë arsimin e mesëm të tërësisht thellimin e reformës së kurrikulës në përgjithshëm ose profesional dhe kjo shprehet në arsimin parashkollor, në arsimin e detyruar dhe atë një nen ku thuhet se: “Këshilli i Ministrave zhvillon të mesëm. Ky projektligj parashikon kalimin gradual politika që i mundësojnë çdo nxënësi që përfundon të arsimit fillor nga 5 vjet në 6 vjet si një kurrikul arsimin e detyruar të vijojë arsimin e mesëm”. shumë më të përshtatshme dhe shumë më të Projektligji mbështetet në kompetencat e natyrshme për këtë moshë, e cila do të bëjë të shoqërisë së dijes, ku parësore janë: zotërimi i mundur formimin e shprehive fillestare më të gjuhës amtare, i matematikës i gjuhëve të huaja, qëndrueshme, mbi bazën e të cilave mund të teknologjisë së informacionit. Sigurisht ka edhe ndërtohet më pas gjithë tërësia e kompetencave të kompetenca të tjera. nevojshme në arsimin e mesëm të ulët dhe atë të Ky projektligj i kushton një rëndësi të veçantë lartë. mësimit të dy gjuhëve të huaja, duke e konsideruar Projektligji vendos standarde të përparuara në atë si një standard të domosdoshëm për brezin e ri formimin universitar të mësuesve të rinj që futen në të Shqipërisë dhe që është krejtësisht në përputhje sistem, nivelin e studimeve të ciklit të dytë dhe, edhe me strategjitë e BE-së. gjithashtu, vendos standarde në kualifikimin e Projektligji krijon hapësirë reale që çdo nxënës vazhduar. Kjo është në vijim të hapit të rëndësishëm të fillojë të mësojë në shkollën 9-vjeçare dy gjuhë të që kemi hedhur për deklarimin ose përfshirjen e huaja. Në klasën e tretë do të fillojë mësimi i gjuhës profesionit të mësuesit në grupin e profesioneve të angleze, ndërsa në klasën e shtatë do të fillojë rregulluara. Tani përmes këtij ligji përcaktojmë që mësimi i gjuhës së huaj të dytë. mësuesit e arsimit fillor, të mesëm dhe të ulët, pra, Çdo nxënës në përfundim të shkollës së mesme klasat 7 dhe 9 dhe arsimi i mesëm e i lartë të kenë ka mundësi të zotërojë dy gjuhë të huaja. Në vitin përfunduar studimet e ciklit të dytë. 2015, siç thuhet në dispozitat kalimtare të këtij ligji, Nga ana tjetër, një hap shumë i rëndësishëm nxënësit në përfundim të arsimit bazë do të zhvillojnë është ai që hidhet në kualifikimin e vazhduar. Ne edhe një provim që është provimi i gjuhës së huaj. përmes këtij ligji implementojmë një standard të ri, Ndërsa në vitin 2014, siç thuhet përsëri në dispozitat një standard që parashikon që çdo mësues tri ditë kalimtare, maturantët do të japin si provim të detyruar në vit të ketë një trajnim të cilin e zgjedh vetë dhe gjuhën e huaj të parë. ky trajnim bëhet në fakultetet e mësuesisë, por edhe Këtë vit rreth 50% e maturantëve kanë zgjedhur në agjencitë, të cilat mund të ofrojnë module për gjuhën e huaj si provim me zgjedhje në maturë dhe pranimin e mësuesve. prej tyre rreth 12 mijë e 500 maturantë kanë zgjedhur Projektligji institucionalizon plotësisht statusin gjuhën angleze. Mendoj se ky është një hap shumë e mësuesit dhe të drejtorit të shkollës dhe mund të i rëndësishëm që hedhim në sistemin tonë arsimor themi se vendos standarde që janë plotësisht të për përgatitjen e të rinjve tanë me kompetencat e krahasueshme me atë të vendeve të BE-së. Për mjaftueshme për të përballuar garën e dijes dhe herë të parë Shqipëria institucionalizon një garën në tregun e punës. pjesëmarrje direkte të të gjitha grupeve të interesit, Projektligji parashikon masa konkrete për prindit, pushtetit lokal, mësuesit dhe drejtorisë mbështetjen e nxënësve me prirje të veçanta, përveç arsimore në emërimin e mësuesit dhe drejtorit të kurrikulës me zgjedhje, që diferencon prirjet dhe shkollës. interesat e fëmijëve. Ky projektligj zgjeron më tej politikën tonë Projektligji shkon më tej dhe zgjeron detyrimin konstante të decentralizimit dhe dekoncentrimit në e shtetit për nxënësit me aspirata të veçanta, duke sistemin e arsimit parauniversitar dhe në këtë drejtim u shtuar shkollave që i kemi në sistem për muzikën, realizon standarde të përparuara. sportin e artin në tërësi, edhe shkolla që kanë të Projektligji parashikon një rritje të theksuar të
88 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
rolit të pushtetit vendor në zhvillimin e arsimit Falemnderit për vëmendjen! parauniversitar dhe precizon kompetencat dhe Jozefina Topalli – Falemnderit, zoti Ministër! përgjegjësitë e njësive të qeverisjes vendore. Përmes Fillojmë me diskutimet. këtij ligji fuqizohet roli politikbërës i ministrisë dhe Zonja Paulina Hoxha, urdhëroni! delegohen gjithnjë e më shumë përgjegjësi e Paulina Hoxha – E nderuar zonja Kryetare, kompetenca të administrimit në bashki, komuna dhe Të nderuar deputetë, drejtoritë rajonale. Të respektuar qytetarë, Projektligji sanksionon për herë të parë, Sot ne marrim në diskutim një projektligj të mbështetur në praktikën e vendeve të BE-së, të rëndësishëm për shoqërinë shqiptare, atë të arsimit drejtat dhe detyrimet e nxënësve dhe të prindërve, parauniversitar. Arsimi, si një nga fushat më të si dhe raportet mësues- nxënës- prind dhe shkollë- rëndësishme të çdo sistemi shoqëror, jo vetëm i prind. paraprin shoqërisë, por edhe ndikohet prej saj. Për herë të parë, ky projektligj parashikon Përmes arsimit popujt transmetojnë brez pas brezi mbrojtjen e të dhënave të nxënësve dhe punonjësve të gjitha vlerat përmes të cilave shkon përpara arsimorë, sipas standardeve që i kemi në ligjin tonë shoqëria. Pikërisht për këtë arsye reformat e të mbrojtjes së të dhënave dhe standardeve të ligjeve ndryshme në sistemin arsimor dhe debatet që i kanë europiane. shoqëruar ato janë një dëshmi e qartë për Ky projektligj e zgjeron dukshëm autonominë e ndërgjegjësimin e shoqërisë shqiptare për problemet shkollës, çka bën të mundur që drejtorët e shkollave, e arsimit dhe të shkollës, sepse ato u përkasin të mësuesit, nxënësit dhe prindërit e tyre të marrin gjithëve. shumë më tepër vendime se deri tani dhe për Projektligji i propozuar nga Këshilli i Ministrave, rrjedhojë të kenë më shumë përgjegjësi për që paraqitet sot për miratim, është pa dyshim një mbarëvajtjen e shkollës dhe shërbimi arsimor të jetë nga ligjet e rëndësishme, nëpërmjet së cilit synohet më cilësor dhe më transparent. përmirësimi i mëtejshëm i legjislacionit në fushën e Ky projektligj e nxit zhvillimin e arsimit privat arsimit parauniversitar. Ky projektligj ka rëndësi, cilësor përmes vendosjes së standardeve të njëjta pasi u shërben përpjekjeve disavjeçare të shoqërisë të kurrikulave dhe të kualifikimit të personelit sonë për integrimin e sistemit tonë arsimor mësimdhënës me atë të arsimit publik, përmes parauniversitar në sistemin tonë europian për t’u rritjes së rolit mbikëqyrës të ministrisë, drejtorive përshtatur plotësisht me standardet europiane. Ai rajonale dhe në mënyrë të veçantë përmes paraqitet si domosdoshmëri për të pasqyruar sanksionimit të funksioneve që përmbush ndryshimet që kanë ndodhur si pasojë e reformave Inspektorati Shtetëror i Arsimit dhe sanksioneve që që janë zhvilluar në fushën e arsimit, që nga 1995 lidhen me respektimin e kërkesave ligjore përcaktime deri sot. Projektligji është mbi të gjitha i këto të mbështetura në ligjin për inspektimin. rëndësishëm edhe për arsye të masave të mëdha Një ligj i arsimit parauniversitar përbën themelin të njerëzve që përfshin, siç janë mësuesit, nxënësit e sistemit arsimor, por ai bëhet funksional përmes dhe prindërit e tyre dhe sidomos për problematikat akteve nënligjore, udhëzimeve, vendimeve, urdhrave me të cilat përballet arsimi parauniversitar sot. dhe rregulloreve të funksionimit të institucioneve. Këto 20 vjet arsimi shqiptar është përballur me Një pjesë e tyre do të jenë sigurisht pjesë e ndryshime të shumta, reforma shpesh të dispozitave normative. Në këtë mënyrë brenda 9 pastudiuara, me eksperimente të pafrytshme, muajve, siç përcaktohet në dispozitat kalimtare të politizim të tejskajshëm, cilësi të dobët, mungesë këtij ligji, do të kemi paketën e plotë nënligjore në investimesh etj. Këto arsye dhe të tjera, mendoj se zbatim të këtij ligji. janë të mjaftueshme për të thënë se ky projektligj Ky projektligj i kthyer në ligj do të fillojë të është i domosdoshëm, madje i vonuar. Opozita ka zbatohet që këtë vit. Ai do të jetë baza e zhvillimit theksuar gjithnjë domosdoshmërinë e bashkëpunimit të sistemit tonë arsimor drejt standarde europiane të të gjithë aktorëve politikë për nxjerrjen e një për t’i paraprirë integrimit të Shqipërisë në BE. produkti të vlefshëm që i shërben progresit të Si i tillë, edhe një herë dëshiroj të nënvizoj se shoqërisë sonë, dhe në veçanti për arsimin, i cili ky është ligji i arsimit shqiptar i standardeve për ne ka qenë dhe mbetet prioriteti kryesor. europiane. Sigurisht, arsimi parauniversitar përbën themelin e Unë ju ftoj që ta votojmë atë. arsimimit, pasi sa më i shëndoshë të jetë ai sot, aq
89 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
më e shëndoshë do të jetë shoqëria nesër. deri në ditët e sotme, në shoqëritë e qytetëruara. Duke u nisur nga rëndësia e këtij projektligji, Vetëm kështu mund të prodhojmë ligje të mira dhe opozita insistoi për një konsultim sa më të gjerë të qëndrueshme. dhe për reflektime dobiprurëse për t’i shërbyer sa Të gjithë e dimë se në këto vite në vendin tonë më mirë hartimit të një projektligji që u përgjigjet kemi pasur një ndërrim të shpeshtë të ligjeve, sa sfidave të sotme dhe të ardhme të të gjithë shoqërisë. herë kanë ndërruar qeveritë dhe ministrat; kemi Këtij qëllimi i shërbyen seancat dëgjimore të pasur në një hark të shkurtët kohor prej 7 vjetësh tri organizuara me grupe interesi, pjesëmarrja e të herë ndryshime të sistemeve arsimore, gjë që ka cilave ishte e konsiderueshme dhe mjaft produktive, çuar deri në çorientimin dhe demotivimin e punës pasi një pjesë e madhe e tyre, siç i kemi dëgjuar, në shkolla, të mësuesve dhe të gjithë atyre që kanë ofruar propozime mjaft të vlefshme që i merren me arsimin. shërbyen përmirësimit të këtij projektligji. Fakti që Do të ndalem në vija të përgjithshme në disa shumica dërrmuese e aktorëve të interesit kanë bërë nga propozimet e opozitës. Ku këmbënguli ajo dhe propozime për pjesën m,ë të madhe të neneve të çfarë u arrit? Ne bëmë propozime për rreth 39 nene projektligjit, flet qartë se ministria ka realizuar dhe pika të veçanta të tyre. Në fund u arrit të konsultime empirike vetëm me një pjesë të këtyre pranohen propozimet tona për rreth 20 prej tyre. grupimeve ose në të kundërt, ka shpërfillur gjatë Dy janë propozimet kryesore ku ngulmoi opozita konsultimit edhe shumicën e propozimeve të bëra për përmirësime dhe ndryshime. Së pari: duke prej tyre. konsideruar cilësinë si themelin e ngrehinës së Është e vërtetë se ky projektligj paraqet disa arsimit, ne si opozitë i fokusuam diskutimet, risi. Në këndvështrimin tim, më të rëndësishmet janë: propozimet dhe rrahjet e mendimeve në komision, ndryshimi i strukturës së sistemit tonë të arsimit pikërisht në drejtim të neneve që i shërbejnë cilësisë parauniversitar, në skemën 6+3+3, mbështetur kjo së sistemit arsimor. në përvojën e mbi dy të tretës së vendeve të BE-së. Lidhur me këtë, bëmë propozime për nenet mbi Përfshirja e kompetencave themelore si element parimet e përgjithshme, kompetencat themelore, kurrikular, parashikimi i një sërë përparësish për tekstet shkollore, maturën shtetërore etj. Duke nxënësit me aftësi të kufizuara, gjë që nuk e kanë pranuar se kompetencat themelore janë gur themeli pasur ligjet pararendëse. i të gjithë unifikimit të sistemit arsimor europian dhe Në prezantimin e parë, përmbajtja e projektligjit shërbejnë për mobilitetin dhe për të krijuar bazën kishte mjaft probleme, bile dhe parimore, që kishin për ato reformime që janë menduar të të bënin me papërputhshmërinë midis formës së tij implementohen, bazuar edhe në rekomandimin e europiane dhe përmbajtjes, ku ndihej mjaft ndikimi i Parlamentit europian, propozimet tona mbi politikës në sistemin arsimor. Kjo sidomos përmes formulimin e tyre u morën si më të mirëpërcaktuara. politikës së emërim-shkarkimit të mësuesve dhe Një vend të rëndësishëm zuri diskutimi për nenin drejtuesve të shkollave. Gjithashtu, projektligji nuk mbi tekstet shkollore, duke e konsideruar në dëm garantonte mbështetjen e nevojshme për krijimin e të cilësisë të gjithë politikën e ndjekur për tekstet, standardeve të një arsimi cilësor si dhe në shumë që nga hartimi e deri te shpërndarja e tyre, që haptas pika ai ishte larg profesionalizmit që kërkon hartimi bëhet për interesa klienteliste. Shkolla jonë sot i tij. përballet me tekste mësimore të një cilësie të dobët, Në të njëjtën kohë, projektligji, me gjithë arritjet, pasi nuk ekziston ndonjë mekanizëm që synon nuk rregullonte plotësisht ato aspekte lidhur me përmirësimi e tyre nga viti në vit. Ky nen u decentralizimin dhe autonominë në nivel shkolle. Për përmirësua me propozimin tonë, duke i shtuar pikën të gjitha këto dhe shumë të tjera, opozita kërkoi që 4, por nuk u mor parasysh dhe as u pranua të projektligji t’i nënshtrohej një frymë konstruktive diskutohej propozimi në lidhje me logjikën e diskutimi, një korrigjimi të plotë të mjaft prej altertekstit, e cila, siç u shpreha edhe në komision, aspekteve të tij, në përshtatje me legjislacionin nuk duhet të futet për të gjitha tekstet, në mënyrë perëndimor dhe ofroi frymën e bashkëpunimit me të veçantë për ato tekste që luajnë rol në formimin anëtarët e pozitës. Natyrisht, ne si ligjbërës e kemi bazë të fëmijëve, si dhe për tekstet që kristalizojnë të domosdoshme të kapërcejmë konceptet identitetin e individit, siç janë tekstet e historisë ideologjike dhe të ndjekim parime universale që kombëtare. ndërtojnë legjislacionin, që nga kohët antike dhe Duke e konsideruar maturën shtetërore si një
90 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
prej proceseve më të rëndësishme që ndikon në Kjo duhet të shoqërohet me ndryshime në studimet cilësinë e produktit për arsimin e lartë, propozimet për mësuesit në Fakultetin e Shkencave të Edukimit tona synuan në përmirësimin sidomos të disa pranë universiteteve, pasi duhet të ndryshojnë aspekteve kryesore të organizimit dhe zhvillimit të kurrikulat për përgatitjen e mësuesve të arsimit fillor. saj, pasi, siç ka treguar eksperienca, reforma e Po kështu, reforma prek edhe mësuesit e shkollave maturës shtetërore, e cila në konceptimin e saj synoi të mesme, ashtu siç parashikon edhe zgjerimin e të vinte në baraspeshë vlerat e secilit u kthye në të arsimit parashkollor. kundërtën e saj, si rezultat i keqadministrimit. Për Projektligji, për rrjedhojë ka një kosto financiare, këtë u kërkua që neni të mos ishte aq i përgjithshëm, të cilën ministria thotë se e ka gati, por në fakt deri port ë parashikohen edhe parimet bazë, si dhe tani ne nuk e kemi parë. Ne vërtet mund të miratojmë kriteret kryesore për administrimin e saj, gjë që nuk ligje cilësore, por ato duhen shoqëruar me një punë u mor në konsideratë. efikase. Propozimi ynë për futjen e konceptit të Duke përfunduar mendoj se me kalimin e kohës kurrikualve kombëtare pati gjithashtu diskutime dhe dhe evoluimin e shoqërisë do të lindë nevoja që për u refuzua me arsyetimin se mund të ketë edhe ndjesi një pjesë të veçantë të ligjit të kërkohen amendime, dhe sensibilitetet të caktuara, pasi, sipas tyre, megjithatë, me përmirësimet dhe ndryshimet që iu shqiptarët aktualisht janë një komb, por dy shtete, bënë në përgjithësi, ai u përgjigjet nevojave aktuale duke hequr dorë kështu, sipas mendimit tim, nga të arsimit parauniversitar, prandaj unë e deklaroj integrimi i kurrikulave ku duhet të synojmë. Së dyti, votën time pro. propozimet tona u fokusuan edhe në drejtim të Falemnderit! neneve që i shërbejnë thellimit të decentralizimit dhe Jozefina Topalli – Falemnderit, zonja Hoxha! forcimit të autonomisë në nivel shkolle, si dhe Urdhëroni, zonja Shkreli! shmangies së politikës në arsim, sidomos përmes Enkelejda Shkreli – Falemnderit! asaj të emërim-shkarkimeve. Të gjithë jemi Po e nis me njërin nga moria e mesazheve dëshmitarë se në gjithë këto vite shkolla shqiptare publike që kam marrë këto kohë, duke diskutuar është shndërruar në vatër politike, ku mësuesit dhe, me mësuesit për këtë ligj. Më vjen mirë që diskutoni aq më keq, nxënësit janë keqpërdorur nga politika për arsimin, por me kë do të diskutoni? Si mund të për fushata elektorale, si turma mbushasheshësh. flitet për maturën shtetërore, kur testi i matematikës Jemi dëshmitarë që me ndërrimin e pushteteve në orën 10 e gjysmë ishte i zgjidhur në facebook. arsimi më së pari pësoi transformim përmes një Na vijnë mësues me master dhe nuk dinë të politike pa princip, duke bërë largime masive shkruajnë. Dua t’i bie shkurt: ka dy Gërdecë sot në mësuesish dhe drejtuesish, paçka se mund të ishin Shqipëri, i dyti është arsimi. të aftë dhe të kualifikuar dhe, nga ana tjetër, duke Gërdeci në arsim është krim kombëtar. Kaq më bërë emërime të tjera, tërësisht mbi preference motivon që t’ju luftoj deri në fund si kriminelë të së politike dhe korruptive. Lidhur me këtë, opozita ardhmes së vendit tim dhe t’ju përçmoj si përhapës këmbënguli që emërimet dhe shkarkimet e së injorancës dhe të mediokritetit. Kaq më mjafton mësuesve dhe drejtuesve të bëhen më komision, edhe të thërras përditë në ndihmë të gjitha ata që me një bazë sa më të gjerë demokratike, propozime, duan dhe dinë ta rimëkëmbin fuqinë e dijes. Janë që u morën pjesërisht në konsideratë. Me një shumë ata që dhanë dhe japin përditë ndihmë në këmbëngulje të madhe u arrit të pranohet propozimi këtë rimëkëmbje. Një pjesë të tyre i patë vetë, kur ynë për një shtesë në nenin 32, “Për ndalimin dhe sollët këtë projektligj në komisionin parlamentar të organizimin e veprimtarive partiake në institucionet edukimit. e sistemit arsimor parauniversitar.”. Pas 7 vjetë sorollatjesh nga tryeza në tryezë Ndryshimi i strukturës së arsimit në 6+3+3 pa dhe nga zyra në zyrë sollët një projektligj që është dyshim që do të shoqërohet me disa ndryshime pak ta quash mediokër. Kot të ndalem në thelbësore edhe në përmbajtje. Këto ndryshime terminologjinë dhe në standardet e nevojshme, se kërkojnë mësues me një formim më të gjerë ato as i kuptoni dhe as keni kohë të përpiqeni më, shkencor dhe nivel sa më të lartë didaktik. Kjo pa por dua t’ju bëj me dije qytetarëve se qysh në dyshim kërkon nga një anë që mësuesit të trajnohen vështrim të parë bënte “fërk” se kush kishte ndërhyrë për këto ndryshime dhe, nga ana tjetër, përgatitjen në çdo nen të ligjit për ta vënë atë në shërbim të e mësuesve të rinj për ta implementuar këtë skemë. xhepit të vet. Kështu, tek të ashtuquajturat
91 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
kompetenca, nen të cilin e rishkruam nga e para, plotë të sugjerimeve që u diskutua në Parlament, shihej dora e këshilltarit të Kryeministrit, që e kishte për të kuptuar se ne bëmë në fakt atë që duhet të gatuar nenin për të shitur masivisht tekstet e tij mbi kishte bërë Qeveria: konsultimin e gjerë, cilësor dhe të menduarit kritik. të përgjegjshëm, kur është fjala për një ligj me Tek neni i altertekstit, të cilin e rishkruam edhe impakt kaq të gjerë për shqiptarët. Pas afro dy atë, por jo deri në fund, pasi na pengoi forca e muajsh pune intensive, ju bëjmë me dije se kemi kartonit, shfaqet Ministria e Financave, që kontrollon mundur të ndryshojmë plot 41 nene, nga 72 që ka prej shumë kohësh librin shkollor. Nenet e ky ligj. Çdo ndryshim që propozohej, qoftë ato që kurrikulave dhe programeve, të cilat ndonëse u mbërritëm t’i përfshinim në ligj, qoftë ato që na u përpoqëm shumë, nuk i ndërruam dot, ishin refuzuan jo me arsye, por për faj të piramidës së mbikëqyrur posaçërisht nga Myqerem Tafaj dhe Sali interesave të pushtetit, pra çdo ndryshim, e bëmë Berisha. Dhe kështu me radhë. Thuajse çdo nen në emër të cilësisë, të depolitizimit dhe përbashkimit kishte një emër konkret nga pushteti, ndërsa gjithë social të shqiptarëve, të këtij populli që ju po vijoni ligji kishte profilin e dhunës hileqare që ia jep ta përçani gjeografikisht, ekonomikisht, politikisht, posaçërisht Kryeministri. Sipas ligjit të tij, mësuesit por edhe fetarisht. Kështu, rishkruam nga e para duhet të pushoheshin thjesht me urdhër të drejtorit nenin e kompetencave, duke ia kursyer arsimit këtu të shkollës, i cili në çdo rast, në këto 7 vjet të variantin shtëpiak pa pikë lidhjeje me Europën, që sundimit të politikës mbi arsimin, është thjesht një ministria kishte sajuar; riformuluam edhe nenin e militant. Me këtë ligj, Sali Berisha deshi ta laicitetit të arsimit, në emër të vlerës përbashkuese. shndërrojë drejtuesin në sekretar partie të kohës Me ngulmin tonë shtuam në ligj se “çdo nxënësi kur vetë ishte sekretar i partisë, duke i ngarkuar të i sigurohet e drejta për arsim cilësor dhe shanse të mbajë nën kërcënim me bukën e gojës çdo mësues. barabarta për arsimim”, dhe këtë nuk e shtuam për Këtë mjet presioni desh ta bënte gati pikërisht këtë pushtet, duke pasur këtë pushtet në mendje, për vitin elektoral 2013. Ministri tha se për këtë jo, aspak. Me këtë buxhet mjeran ku ju e keni lënë projektligj konsultat ishin kryer gjerë e gjatë, por u arsimin, me këtë indiferencë të neveritshme që po përgënjeshtrua në këtë fjalë të tij jo vetëm nga ne, tregoni prej shtatë vjetësh për shkollat që bien, për por edhe nga fondacioni Soros, dhe nga Alternative nxënësit që braktisin shkollën, për fëmijët që kalojnë Civile, të cilët kishin ndërmarrë një prezantim kapilar lumenj në këmbë për të shkuar në shkollë, për të draftit nëpër shkollat e Shqipërisë, ku askush mësues që, mirë se lihen në mëshirë të rrugës, por nuk dinte asgjë. Terri luftohet me dritë, kështu që u hiqet edhe paga e transportit, për shpërfilljen ndaj këmbëngulëm të bëjmë transparencë të plotë për gjithkujt që në shkollë nuk vjen nëse nuk do, nëse këtë ligj, që pa droje e them se prek gjithë shoqërinë nuk mundet, për shkak të indiferencës suaj të shqiptare në thelbin e vet tek arsimi dhe tek aftësimi. neveritshme, pra nuk e shkruam për ju këtë pikë. E Ligjin e shpërndamë për gjykim ndër mijëra mësues shkruam si zotim ligjor, jo thjesht elektoral për të të 12 qarqeve të vendit dhe, po ashtu, në komision qeverisjen tonë të nesërme, sepse besojmë se planifikuam dhe kryem plot 40 dëgjesa me ekspertë arsimi është e mira më e madhe publike në të cilën dhe grupe interesi, pa harruar këtu edhe Shoqatën çdo bir shqiptari duhet të ketë akses sipas nevojës, e Prindërve, edhe organizatat për mbrojtjen e meritës dhe talentit, dhe jo sipas fuqisë për të paguar fëmijëve dhe po ashtu, propozime sollën edhe klientët tuaj. komisione të tjera parlamentare, përkatësisht ai i Shpejt ju do t’i hiqeni qafe qeverisjes së punëve ligjeve, i çështjeve sociale, integrimit etj. të arsimit, dhe kështu arsimi shqiptar përveçse nga Cilësimi i përbashkët i këtyre dëgjesave është sundimi i matrapazëve dhe injorancës do të çlirohet, se ky ligj duhej riformuluar nga pikëpamja tekniko- para së gjithash, nga dara mbytëse e politikës. shkencore, duhej zhveshur nga çdo deformim i Ndaj i shkruam për ne, për qeverisjen tonë, dhe qëllimshëm dhe klientelist dhe, sidomos, i duhej jo për ju, nenet si më poshtë: hequr nga duart Sali Berishës, që të mos e përdorte “Kandidati për drejtues i njësisë arsimore dhe si gogolin e zgjedhjeve, siç ka bërë rëndom me vendore duhet të ketë të paktën kategorinë “mësues arsimin. Si opozitë ndihemi deri diku të lehtësuar, i kualifikuar” dhe të mos bëjë pjesë në forumet pasi falë ngulmit tonë është hera e parë që përballja drejtuese të partive politike”, apo pikën ku thuhet e qeveritarëve me ekspertizën teknike dhe civile merr shprehimisht: “Ndalohet organizimi i veprimtarive të tilla përmasa. Mjafton t’i hidhni një sy dosjes së partiake në institucionet e sistemit arsimor
92 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
parauniversitar”. I mbani mend fushatat brenda arsimit. Ne do të paraqesim menjëherë oborreve të shkollave? amendamentet tona, të cilat i kemi gati qysh sot. E Po ashtu, në ngulmin tonë të fortë u rrit gjitha kjo do të jetë së shpejti edhe fillimi i punës ndjeshëm prania e prindërve në këtë vendimmarrje. sonë të bashkëqeverisjes sapo ta çlirojmë arsimin Po, po, sepse për ne ata janë garancia si qeliza më nga injoranca dhe pazaret ku ju e keni kallur. e pakurruptueshme në fund të shkollimit. Kaq të Faleminderit! ndryshëm jemi ne nga ju. Shumë të ndryshëm jemi Jozefina Topalli – Faleminderit! ne nga ju. Ne i përmbahemi qysh në avancë asaj që Zoti Ministër, urdhëroni! u shpalosim shqiptarëve si filozofi të programit tonë. Myqerem Tafaj – Mendoj që diskutimin duhet Ju keni shtatë vjet që i sillni rrotull prindër dhe ta bëjmë konstruktiv dhe të shmangim nxënës duke ua nxirë çdo ditë e më keq dhe duke keqinformimet. kërkuar t’ua shisni zhvatjen si dhuratë. Së pari, ju bëj ftesë që të mos sulmoni maturën Ju merrni vendime brenda qerthujsh, hesapesh shtetërore, sepse historia e maturës shtetërore dhe duhmash korrupsioni. Ne organizojmë plot 40 dihet, dihet mjaft mirë edhe historia e konkurseve dëgjesa me çdo institucion, organizëm apo në stadiume. përfaqësim civil, që kërkon të kontribuojë në këtë Në rast se dëshironi të njihni vlerësimet për alternativë të përbashkët të rilindjes së shpresës. maturën shtetërore, ne ju vemë në dispozicion Ne ju ballafaqojmë me gjendjen, ku mbi 10 për qind raportet e ekspertëve ndërkombëtarë që e ndjekin e shkollave dhe kopshteve private punojnë pa marrë maturën shtetërore, dhe mund t’ju them se matura fare licencë, krejt jashtë kontrollit tuaj, 15 në Tiranë. shtetërore e Shqipërisë po shkon drejt njohjes së Pra, një Zot e di si është ecuria dhe siguria, saj të plotë në shumë vende të Bashkimit Europian. sidomos siguria e këtyre fëmijëve. Ju na ktheni si Unë e kam për natyrë t’ju falënderoj për përgjigje hallin e gjobave që duhet të paguajnë me bashkëpunimin, por ju ftoj të jeni realist. Ndoshta ju këtë rast shkelësit e ligjit. nuk e kishit pritur që qeveria do të sillte një ligj me Bëmë sa mundëm për këtë ligj, me standarde të tilla. Ma mori mendja se do të ziheshit përgjegjshmërinë e forcës më të madhe politike që në befasi. Ju e kishit pushtetin tetë vjet dhe mund ka lidhur një kontratë besimi me popullin e vet ta kishit ndryshuar ligjin që ne u kishim lënë në vitin përmes shpalosjes së një programi rilindës. Por ju 1995. Nuk e bëtë. Në rast se doni të dini për keni ende fuqinë memece të kartonit. Ndaj mbetet standardet që sollëm ne, për emërimin e drejtorëve ende shumë për t’u bërë. dhe të mësuesve, takoni sindikatat dhe t’ju thonë Shumë thagma vijon të ketë ky ligj pikërisht se vlerësimet që kanë dëgjuar nga ekspertët e ministri i Saliut kërkon të kontrollojë, në emër të sindikatave të vendeve të tjera. xhepit të vet a të Saliut, gjithkënd dhe çdo gjë. Për Në rast se ju njihni një model më transparent shembull, më thoni, a ka arsye që një organ se ky, ku drejtori duhet të emërohet me pjesëmarrjen këshillimor që ngrihet për të këshilluar e palëve të interesit, me pjesëmarrjen e prindërve të vendimmarrjen e ministrit, t’u kryesoka po nga vetë bordit, të këshillit të prindërve, të pushtetit vendor ministri? dhe dy mësuesve të zgjedhur nga këshilli i Ja që zoti Tafaj do të shohë veten në pasqyrë, mësuesve, atëherë, na e thoni. dhe këtë nen nuk pranoi ta ndryshojë, sikundër vijoi Standardi që vendoset për drejtorët e drejtorive të mbetet në fuqi përzgjedhja e teksteve shkollore arsimore dhe zyrave është standard i bazuar me borde anonime, që ndrydhen dy javë nëpër tërësisht me atë të nëpunësit civil; standardi që konvalishenca dhe dalin që andej me emra fituesish, vendoset për emërimin e mësuesit është gjithashtu pa pikë përgjegjësie për çfarë kanë aprovuar, i tillë. ndërkohë që ne propozuam një agjenci në dritë të U morët me altertekstin. Ndryshimi që kërkoi diellit dhe me kritere. kolegu juaj i nderuar dhe kolegu ynë, zoti Toçi, u Po ashtu, mbeten të cungëta nenet e maturës pranua dhe kishte të bënte me pasqyrimin në ligj shtetërore, të bordeve emëruese dhe shkarkuese që librat, tekstet mund të shiten edhe në librari. Në të financimit, dhe sidomos të financimit mes publikut fakt, edhe sot janë në shkollë, por janë edhe në dhe privatit. librari. E gjithë kjo do të vijojë të jetë pjesë e opozitës Hodhët një shifër krejt spekulative. Unë nuk e di sonë konstruktive në punët e prishura keqas të se ku i gjeni 10 për qind të shkollave private të
93 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
palicencuara. thotë se deputetët e opozitës e vonuan ligjin e arsimit (Deputetja Shamku flet nga salla pa mikrofon.) parauniversitar në Shqipëri, do të shfryjë urrejtjen Jo, jo, në asnjë mënyrë! Unë ju lutem që të hiqni për deputetët e opozitës, se ata pengojnë dorë nga ky keqinformim. Nuk ka shkollë që i nxjerr modernizimin e arsimit parauniversitar. Natyrisht, nxënësit në klasë të nëntë në provim pa licencë, arsimin do ta njesojë në një moment edhe me dhe nuk ka shkollë që i çon nxënësit në maturë. tunelin. Do ta bëjë këtë gjë që të mbulojë dështimin Nuk ka asnjë shkollë pa licencë! Në qoftë se e keni, e tij, do të mbulojë dështimin dhe përgjegjësinë e tij na sillni listën! për integrimin e Shqipërisë. Me këtë zhurmë ai Konsultime më grupet e interesit. Një spekulim mbulon dështimin edhe në fushën e arsimit total. Janë konsultuar mësues, janë konsultuar parauniversitar. drejtoritë rajonale, janë konsultuar grupet e interesit, Kjo qeveri nuk e ka arsimin një prioritet të dhe i dëgjuat edhe në komision. Grupet e interesit qeverisjes së vet. Buxheti për arsimin ndaj prodhimit që u thirrën në komision ishin grupe interesi që i të përgjithshëm bruto nga viti 2004 ka rënë nga 3.4 kishin dërguar mendimet te ne, ishin thirrur nga grupi për qind në 2.8 për qind. Në vitin 2012 buxheti do të ynë i punës dhe ishin konsultuar gjerësisht. zbresë në nivelin më të ulët historik. Është kjo Atëherë, hiqni dorë nga spekulimet! Gjithë arsyeja pse infrastruktura e shkollave shqiptare është kapitulli i statusit të mësuesit dhe drejtorëve shumë larg nga standardet e sotme europiane, ku absolutisht, është një standard që vendoset dhe që çdo nxënës ka 4.5 metra katrorë sipërfaqe aktive, i bën nder Shqipërisë, sepse pas mbi dyfishimit t kurse ne kemi 1.8 metër katror sipërfaqe. pagave të mësuesve në Shqipëri dhe përmirësimit Disa shkolla po shemben dhe do të na zënë rrënjësor të statusit të mësuesit, bërjen e këtij fëmijët brenda. Po shemben shkollat jo vetëm në profesioni dinjitoz në shoqëri, shkoni pyesni të rinjtë komunat e Labinotit, të Paprit, të Zavalinës, të që sot kërkojnë të punësohen dhe të shkollohen Funarit, por edhe në shumë njësi të tjera vendore për mësuesi! Ky është hapi i fundit që siguron të qarkut të Elbasanit. Para kësaj të vërtete transparencë të plotë për emërime të bazuara vetëm trishtuese në terren, propaganda qeveritare për e vetëm në profesionalizmin dhe përgatitjen e teknologjinë e informacionit dhe të komunikimit mësuesve të rinj. është një propagandë elektorale, e rëndomtë, të (Drejtimin e seancës e merr zoti Turku.) cilën nuk e beson më asnjë prind dhe asnjë shqiptar. Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Ministër! Qytetari shqiptar sot paguan shumë herë më Zoti Leka, urdhëroni! shumë për të edukuar fëmijët e tij në arsimin e Agim Leka – I nderuar zoti drejtues i seancës, detyruar sesa paguan qeveria, e cila menaxhon Të nderuar kolegë, taksat e tij. Si mund të edukojë fëmijët një familje, Ligji “Për arsimin parauniversitar” është një e cila merr në muaj vetëm dy mijë lekë të vjetra? produkt i munguar dhe i nevojshëm për sistemin Vetëm për një fëmijë në klasë të parë, që ditën e shqiptar të edukimit dhe u hartua me punën dhe parë të shkollës duhet të paguajë të paktën 3 mijë kontributin profesional dhe të përbashkët të opozitës lekë të reja, dy fëmijë duhet të paguajnë 6 mijë lekë dhe të maxhorancës. Pikërisht për këtë edhe unë të reja. Vaj medet të kesh më shumë fëmijë! Le më do ta votoj këtë projektligj. pastaj të besosh përrallën qeveritare për internet Por shqetësimi që lidhet me këtë ligj, si edhe falas, apo për kompjutera personal. me gjithë ligjet e tjera, për të cilët opozita ka punuar Varfëria dhe papunësia janë bërë sot shkaqet dhe i ka votuar, është keqpërdorimi i tyre nga kryesore të analfabetizmit dhe braktisjes së Kryeministri dhe qeveria e tij. shkollës. Varfëria i pengon sot vajzat dhe djemtë të Ai edhe këtë ligj do ta keqpërdorë për vazhdojnë shkollat e mesme. Kjo varfëri është në propagandë negative, për indoktrinimin e publikut qytet, është edhe në fshat. Ndërkohë, në ato pak në shërbim të karriges së tij. Edhe këtë ligj do ta shkolla të mesme në fshat, cilësia është shumë përdorë për të gënjyer partnerët tanë larg standardit të qyteteve. Diferenca mes një ndërkombëtarë, se e ka seriozisht integrimin, por e nxënësi të qytetit dhe të fshatit është e madhe, pengon opozita. diferenca mes një nxënësi të periferisë dhe një Baltosjen e ligjit dhe luftën kundër opozitës nxënësi të shkollës në qendër të qytetit është e Kryeministri e bën sapo të kapë një palë gërshërë, madhe. Lëre pastaj të bësh diferencën e një nxënësi vrapon drejt një shiriti të kuq dhe si një somnambul italian apo grek me një nxënës shqiptar! 15-vjeçarët
94 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
tanë kanë kompetenca 10 për qind më të ulëta se shkollat, nxënësit dhe prindërit. Kjo qeveri do t’i moshatarët e 70 vendeve të testuara nga testi PISA mbajë nën presion të gjithë, për të ruajtur pushtetin 2009. Kjo diferencë e turpëron aq shumë këtë qeveri, dhe për të bërë vjedhjen e radhës të zgjedhjeve. Por sa nuk mund të ketë njësi matëse. me mësuesit e ka më të lehtë, sepse i kërcënon Varfëria dhe papunësia janë pengesat që disa me vendin e punës, me kafshatën e bukës. kategori sociale në qytetet e Elbasanit, Cërrikut, Në ligj është parashikuar një nivel i pëlqyer i apo edhe në fshatrat buzë qyteteve, si: Bradashesh pavarësisë së arsimit dhe i decentralizimit, por ky etj., po i lënë fëmijët pa shkollë, po i lënë analfabetë. nen do të keqpërdoret nga kjo qeveri për të vazhduar Është fjala për komunitetin egjiptian dhe atë rom. traditën e qeverisjes së arsimit në çdo nivel vendor Prandaj, ne socialistët, pas vitit 2013 do t’i nga Partia Demokratike. sigurojmë çdo nxënësi, pavarësisht origjinës së tij Ky që po themi nuk është një paragjykim, por dhe gjendjes ekonomike familjare, tekste dhe njohuri pohim i një realiteti të kësaj maxhorance. Mjafton bashkëkohore, mjedise shkollore motivuese për të argumenti i sjelljes së kësaj maxhorance në këshillat mësuar dhe për t’u zhvilluar, mësues të aftë me vendore pas vjedhjes së zgjedhjeve më 8 maj. integritet dhe të motivuar financiarisht, për ta çliruar Axhenda e maxhorancës këtu është kthyer në zhvillimin përfundimisht nga dhunimi i sotëm politik vjedhje votash, blerje njerëzish, blerje gjyqtarësh dhe shtetëror. pushtet të pamerituar. Për ne socialistët mësuesi është forca kryesore A ka mundësi që po të njëjtët aktorë politikë që do të ndryshojë faqen e arsimit shqiptar. vendorë të sillen në mënyrë europiane me Të drejtën e ndjekjes së shkollës ne e edukimin? Absolutisht, e pamundur. Natyrisht, u bë konsiderojmë një të drejtë natyrore njerëzore. Kjo një gjë e mirë që u vendos një nen, i cili garanton të është diferenca me maxhorancën e sotme, e cila gjithë mësuesit që kanë arsim përkatës universitar, edukimin e fëmijëve ia ka nënshtruar tërësisht fitimit si edhe/ose kanë mbaruar shkollat pedagogjike klientelist të modelit të kapitalizmmit me mik, i cili artistike dhe që kanë marrë 3 shkallët e kualifikimit, ka për motiv korrupsionin qeveritar. të vazhdojnë të punojnë në arsim. Veç keqpërdorimit, ky ligj do të pësojë edhe fatin Dua të nënvizoj dy momente: e të gjithë ligjeve të tjera shqiptare, të cilët janë Së pari, ky nen u miratua me propozimin e miratuar, por kurrë nuk janë zbatuar, dhe nuk kanë opozitës dhe sigurisht u pranua edhe nga për t’u zbatuar. maxhoranca. Ligji i arsimit parauniversitar nuk do të zbatohet, Së dyti, ky nen nuk e zgjidh dot problemin e sepse qeveria është e kapur nga privatët, të cilët pushimit nga puna të dhjetëra mësuesve, të cilët menaxhojnë një pjesë të mirë të shkollave jopublike janë pushuar nga puna në arsim për arsye të pastra të palicencuara. Ligji nuk zbatohet sepse qeveria politike. Të punosh 20 vjet mësues apo mësuese është e kapur nga klientët e saj, të cilët kanë dhe të flakesh nga puna, të mbetesh pa pension mbushur bibliotekat e shkollave me libra për politikë e të tjera pasoja të rënda, kjo mund të jashtëshkollorë dhe me libra shkollorë me një ndodhë vetëm nga kjo maxhorancë dhe kjo nuk përmbajtje horror apo antishkencore, me antivlera mund të përfytyrohet nga asnjë europian normal e morale të shitura si moral modern. jo më nga një politikë europiane. Mësuesit detyrohen të shesin libra të tillë, fëmijët Të transferosh një mësues apo një mësuese detyrohen të blejnë dhe të lexojnë libra të tillë, dhjetëra kilometra larg vendbanimit në një kohë që prindërit detyrohen të paguajnë nga xhepi i tyre i pas dy-tre vjetësh del në pension vetëm se nuk mori varfër. Ndërkohë, qeveria i shërben me përqindje pjesë në grabitjen e votave në favor të PD-së dhe të fitimi klientelës së oborrit të saj. kandidatit të saj, apo se nuk mori pjesë në mitingun Ligji nuk zbatohet, sepse drejtorët e drejtorive e Sali Berishës në inaugurimin e rrugës së fshatit, rajonale dhe ato të shkollave kanë marrë detyrën e apo se nuk mori pjesë në koncertin e Çiljetës, ku manipulimit të zgjedhjeve të ardhshme, me këtë punë Kryeministri i kërciti dhëmbët opozitës se po bënte po merren, dhe qeveria i ka shpërblyer ato me poste. grevën e urisë për zgjedhje të lira në këtë vend, kjo Ligji nuk mund të zbatohet nga kjo qeveri, sepse është një gjëmë jo individuale, por një gjëmë që mësuesit duhen mbajtur nën presion, për t’i patur ndodh vetëm në këtë vend dhe vetëm me këtë qeveri kontingjente vulnerabël në zgjedhjet e ardhshme të dhe që na kushton të gjithëve së bashku. vitit 2013, mësuesit dhe nxënësit, nxënësit dhe Drejtësia vendoset vetëm në qoftë se qeveria i
95 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
kthen këta njerëz në punë, ndryshe padrejtësia ekonomia e centralizuar në ekonominë e tregut të vazhdon dhe është e pandëshkuar në këtë vend dhe lirë. Realitetet e reja parashtruan nevojën e rishikimit na rroftë ligji. të tij, veçanërisht aspirata për integrimin e shpejtë Ligji që po miratojmë ka parashikuar më mirë të Shqipërisë shtroi si domosdoshmëri hartimin e politikën e emërimit në punë edhe të mësuesve, një ligji që të përcjellë risitë dhe të jetë i ngjashëm edhe të drejtuesve dhe ka zvogëluar ndjeshëm me ata të vendeve analoge të BE-së. hapësirat për subjektivizëm politik dhe për Projektligji është në përputhje me dokumentet korrupsion, por ky ligj nuk mjekon dot plagën e strategjike të BE-së për zhvillimin e arsimit madhe të korrupsionit që vazhdon çdo ditë e më parauniversitar dhe si i tillë është ligji i integrimit në shumë në këtë vit të fundit të qeverisjes suaj. shoqërinë e dijes, në trungun e përbashkët të vlerave Drejtuesit vendorë po nxitojnë të shtojnë tarifat europiane. në euro për çdo emër të ri; ethet e fitimit sipas Projektligji është hartuar me pjesëmarrjen e mentalitetit “Edhe sivjet e kemi në dorë këtë punë”, konsultimin e gjerë me të gjitha palët e interesuara, kanë prekur tani të gjithë drejtorët e shkollave. Edhe me pjesëmarrje të gjerë të ekspertëve të Ministrisë ata të shkollave më të larta kanë filluar të dërgojnë së Arsimit, të institucioneve të saj, të varësisë letra te mësuesit, të cilëve u thuhet: “Ju shkurtohen qendrore, të drejtorive arsimore rajonale, si dhe në orët për lëndën. Unë ju dua të mirën, por nuk kam bashkëpunim me ekspertë të huaj. çfarë të bëj”. Ose tjetrit: “Po të bie numri i nxënësve Projektligji pasqyron qartë parimet themelore të në klasë, vetë e ke fajin që nuk je ose me PD-në, parashikuara në Kushtetutën e Republikës së ose me LSI-në, vetë e ke fajin që nuk i dërgove Shqipërisë dhe në konventa ndërkombëtare. fëmijët në mitingun e kryetarit të komunës”. Për sa i takon të drejtës së barazisë për arsim Haptazi në mjediset publike flitet se çmimi i për të gjithë, pa asnjë lloj diskriminimi, për shkak emërimit për një mësues është 3 deri në 4 mijë të origjinës sociale, përkatësisë fetare, kombësisë, euro. gjinisë, ngjyrës, gjendjes shëndetësore ose Zoti Ministër, kjo punë e pisët duhet ndaluar, shkaqeve të tjera, duhet theksuar detyrimi që i vë sepse koston do ta paguajnë të gjithë fëmijët tanë. ky projektligj qeverisë për mbështetjen e mësimit Garancia e vetme që kanë shqiptarët e do të kenë të gjuhës amtare dhe të kulturës shqiptare për për zbatimin e këtij ligji është ardhja e socialistëve fëmijët e qytetarëve shqiptarë, që jetojnë në vende në pushtet dhe programi i rilindjes shqiptare. të ndryshme të botës në përputhje me parimet që Falemnderit! parashikojnë konventat ndërkombëtare ku vendi ynë Ardjan Turku – Falemnderit, zoti Leka! ka aderuar. Zoti Gjergj Papa, urdhëroni! Po ta shikosh projektligjin me kujdes, konstaton Gjergj Papa – Falemnderit, zoti drejtues i se ai është në përputhje me të gjitha parimet seancës! kryesore të sistemeve arsimore të vendeve të Sot po diskutojmë një nga projektligjet më të zhvilluara, siç janë e drejta për të mos u diskriminuar, rëndësishme në fushën e arsimit. Projektligji “Për e drejta për arsim falas, përkujdesje ndaj fëmijëve sistemin arsimor parauniversitar në Republikën e me aftësi të kufizuara, ndaj fëmijëve me kushte të Shqipërisë” ka për qëllim të përshpejtojë integrimin pafavorshme në arsim, ndjekja e arsimit parashkollor, e arsimit tonë parauniversitar në sistemin arsimor fëmijët me prirje të veçanta, të nxënit e gjuhëve të europian. huaja, formim universitar dhe trajnimin e mësuesve. Mendoj se ky projektligj konsolidon reforma të I rëndësishëm në projektligj është edhe rëndësishme dhe të suksesshme të zbatuara në bashkëpunimi me grupet e interesit. Këtu dua të Shqipëri, sidomos gjatë viteve të fundit, çel hapësira theksoj bashkëpunimin me bordin e shkollës, ku për reforma të tjera themelore dhe për rrjedhojë rolin kryesor e luajnë prindërit, si dhe bashkëpunimin përshpejton përmirësimet në arritjet e nxënësve. me qeverinë e nxënësve, duke marrë edhe mendimet Ligji aktual nr. 7952, datë 21.06.1995, “Për e tyre. Në këtë kuadër parimet kryesore të sistemit sistemin arsimor parauniversitar”, i ndryshuar, luajti të zhvilluar arsimor janë autonomia dhe një rol parësor në ndryshimet rrënjësore që realizoi decentralizimi, të cilat gjejnë vend në këtë projektligj, sistemi arsimor parauniversitar shqiptar, për t’iu duke theksuar që fillohet me një lloj pavarësie të përshtatur kërkesave në thelb të reja që shtroi për administrimit financiar, sepse kështu shkollat kanë arsimin kalimi nga diktatura në demokraci dhe nga llogarinë e tyre brenda drejtorisë arsimore rajonale.
96 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Shumë e rëndësishme dhe e ndjeshme për të pro për projektligjin për sistemin arsimor gjithë opinionin dhe grupet e interesit është mënyra parauniversitar në Republikën e Shqipërisë dhe ftoj e emërimit të drejtorëve të shkollave dhe e rekrutimit kolegët ta votojmë atë. të mësuesve të rinj. Për këtë projektligji u është Falemnderit! referuar sistemeve europiane dhe mendoj se e Ardjan Turku – Falemnderit, zoti Papa! depolitizon mënyrën e emërimit të tyre. Duke qenë Zonja Dade, urdhëroni! se ne tashmë kemi miratuar ligjin për profesionet e Arta Dade – Të nderuar kolegë deputetë, rregulluara, ku përfshihet edhe profesioni i mësuesit, Projektligji “Për arsimin parauniversitar në për herë të parë bëhet provimi i shtetit, i cili do të Republikën e Shqipërisë”, që po diskutojmë sot ka kryhet në mënyrë elektronike. Kjo do të ndikojë në rëndësi të veçantë për momentin aktual kur vendi rritjen e cilësisë së mësimdhënies, si dhe të drejtën përpiqet të jetë pjesë e BE-së. Vendet e BE-së, për t’u punësuar në shkolla do ta kenë vetëm arsimin e kanë vendosur në përparësi të politikave mësuesit që do të arrijnë ta fitojnë këtë provim. të programeve tyre qeverisëse, sepse qeveritë e tyre Unë mendoj se në komisionin vendimmarrës për janë të ndërgjegjësuara se investimi për shkollën e emërimin e drejtorëve të shkollave dhe rekrutimin e dijes është investimi për të sotmen dhe për të mësuesve të rinj është shumë e rëndësishme ardhmen e kombit. pjesëmarrja e njësisë bazë të qeverisjes vendore, e Kjo aksiomë sa e moçme, aq edhe aktuale i cila është përgjegjësja për mbarëvajtjen e arsimit bën partitë apo liderët e vendeve të demokratizuara në territorin ku ushtron aktivitetin, pjesëmarrja e t’u kushtojnë vëmendje të veçantë problemeve të njësisë arsimore vendore, e cila ka detyrim arsimit në të gjitha fushatat elektorale, duke tërhequr institucional rritjen e cilësisë së mësimdhënies, interesin jo vetëm të të rinjve, por, në radhë të parë, pjesëmarrja e kryetarit të bordit të institucionit, si të prindërve e të komunitetit, për t’i bindur ata të dhe kryetarit të këshillit të prindërve, të cilët janë votojnë alternativën më të mirë arsimore e domosdo përgjegjës për cilësinë e mësimdhënies të fëmijëve të jenë jashtë çdo hamendësimi se premtimet nuk të tyre. mbahen e ligjet nuk zbatohen. Dua të theksoj se gjatë diskutimit nen për nen, Një tipar dallues i kohëve që jetojmë është ritmi pati një frymë shumë të mirë bashkëpunimi midis gjithnjë e më i përshpejtuar me të cilin ndodh anëtarëve të komisionit, si të pozitës, ashtu edhe ndryshimi në shkencë, në teknologjinë e të opozitës, me qëllimin për të përgatitur një informacionit e askush nuk mund ta mohojë se projektligj sa më të mirë dhe sa më jetëgjatë. shoqëria vetë në rrafshin global, por edhe atë Kjo shprehet qartë edhe në propozimet e shumta europian, po kalon transformime themelore politike, të deputetëve të komisionit, një pjesë e të cilave sociale, ekonomike, kulturore e për rrjedhojë arsimi janë marrë në konsideratë dhe janë reflektuar në e shkolla duhet t’u përgjigjen sfidave që koha vendos përmirësimin e neneve përkatëse. Duke iu referuar para nesh. kolegëve parafolës, dua të theksoj se kolegët e Ky projektligj pa asnjë mëdyshje rreket t’u opozitës nuk kanë pse të marrin meritën e përgjigjet problemeve që ka arsimi parauniversitar ndryshmeve në projektligj. Kjo nuk është aspak e në Shqipëri. Në formën që vjen sot pas punës së vërtetë dhe është keqinformim i opinionit publik. bërë në komisionin përkatës e marrjes në Merita e ndryshimeve u takon të gjithë konsideratë nga kolegët e maxhorancës së 41 deputetëve, si të maxhorancës, ashtu edhe të amendamenteve të opozitës, mes frymës së opozitës, sepse pa shumicën e deputetëve të bashkëpunimit e në respekt edhe të sugjerimeve të maxhorancës dhe pa mendimet e votën e tyre këto aktorëve të interesit, ligji do të votohet nga të gjithë ndryshime nuk do të ishin miratuar. kolegët. Theksoj se ndryshimet që u bënë në komision Shqetësimi im ka të bëjë me dukurinë e nuk prekin aspak ndryshmet në thelbin e projektligjit, shndërruar në normë të kësaj maxhorance për të i cili është i standardeve europiane. mos zbatuar ligjet që ky parlament miraton, për U bëj thirrje kolegëve të opozitës të jenë më shkak të vizionit të cunguar, por edhe të mentalitetit konstruktivë në dhënien e mendimeve për arkaik të kësaj maxhorance për të politizuar çdo projektligjin dhe të lënë mënjanë politikën boshe dhe segment të shoqërisë e për të aplikuar praktika, të spekulative. cilat vijnë si reminishenca të partisë shtet e të shtetit Për arsyet që përmenda më lartë shpreh votën të marrë peng nga partia.
97 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Ky është shqetësimi që vjen në të gjitha raportet 29-s. e institucioneve që na monitorojnë. Dëmet që i bëhen E para, mungesa e një zakoni për të besuar vendit me këto politika e praktika të papranueshme botërisht të drejtë a tërthorazi, çështje të në një shoqëri që kërkon të integrohet në BE në përbashkëta. fushën e arsimit janë afatgjata e të vështira për t’u E dyta, frika se mos keqkuptohemi nga debatet rikuperuar. e kështu vëmë në rrezik interesin tonë, për hir të Shkolla sot ende vuan politizimin si dukuri e një “interesi të largët”. trashëguar nga regjimi i kaluar, por edhe politizimet Ja pse arsimtarët nuk bëjnë zë. Po sa do të banale të Sali Berishës si apendiks i këtij regjimi e vazhdojmë kështu, pyet artikullshkruesi. Kur si bartës i mentalitetit më regresiv që krijon frymën mësuesit, që janë udhëheqësit e të rinjve në kulturë, e përjashtimit të të gjithëve që nuk e votojnë atë e nuk japin shembullin e tyre për të mbrojtur ose për partinë e tij apo parapëlqejnë dikë tjetër apo të kërkuar të drejtat e tyre në mënyrë të kulturuar, a alternativë tjetër. nuk duhet të dyshojmë në vlerën e punës që ata Gjuetia e shtrigave e zbatuar verbërisht në gjithë bëjnë? piramidën shtetërore është dukuri shqetësuese për Ligji i kategorizimit kishte qëllim të mirë, por shoqërinë, por edhe frenim në axhendën tonë duke mos u bërë edhe në degë të tjera, siç ishte europiane, e cila nuk mund të bashkëjetojë me këto plani, i përngjason sot masës së një agai, i cili pa dukuri e frymë, por kur kjo aplikohet me armatën e marrë parasysh rastin dhe ngutësinë e punëve të nderuar e të respektuar të mësuesve, kjo mund të tepërta dhe shpërblimin që japin të tjerët, ul rrogën konsiderohet krim, sepse ndikimi që ka kjo te brezi e punëtorëve dhe kështu ose mbetet pa hiç, ose i ri, te nxënësit e arsimit parauniversitar, është i mbytet me ca të humbur që rrinë pa bukën e gojës, ndjeshëm dhe u ofron fëmijëve modele të deformuara sepse kur mësuesi, që i kushton jetën arsimit plot të demokracisë, duke i detyruar të ndrydhin mundime e pengime, paguhet më pak se një kopist opinionet e tyre, duke qenë të pavërtetë e pa kurajë në ndonjë ministri, atëherë arsimtari e lë mësuesinë, për të shprehur lirisht atë që mendojnë. por edhe po të mos e linte, nuk punon me zemër. Në kuadrin e 100- vjetorit të themelimit të shtetit Mësuesi nuk gëzon respekt brenda dhe jashtë kjo më sjell në mendje shqetësimin e një prej shkollës dhe nxënësi nuk e sheh më si ideal. Dëmi personaliteteve të arsimit në gjysmën e parë të që pëson në këtë rast arsimi nuk është vetëm ky, shekullit xx, i cili pohonte se: “Nëse ne kujdesemi sepse bashkë me vlerën e mësuesit dhe të profesorit për organizime, reforma, për të cilat s’do vonuar, rrëzohet edhe vlera e shkollës dhe e studimeve kjo duhet të fillojë më parë në degën e arsimit, se përgjithësisht.” shkollat janë kondita më e parë e përparimit të një Paralelizmi mund të duket jo i gjetur, por gjykoj kombi”. se sot është edhe më keq, sepse pushteti është Nga artikulli “Kategorizimi i arsimtarëve apo një me shtetin, kërcënon mësuesin me humbjen e degradimi i arsimit”, botuar në Gazetën e Re, datë vendit të punës po nuk votoi për të ai dhe gjithë 5 maj 1929, citoj: “Para ndonjë muaji pamë në familja e tij, e zëvendëson me militantë me diploma shtyllat e Gazetës së Re një artikull mbi gjendjen e false si ato të “Kristalit”, nxënësit i nxjerr më hir a vështirë morale dhe sidomos materiale të mësuesve, me pahir të presin Saliun apo Jozefinën në mitingjet që nuk po përmirësohet as me ligjin e elektorale, tekstet hartohen dhe botohen me kategorizimeve. Gjëja që na tërhoqi vëmendjen nuk klientelizëm dhe përqendrohen vetëm rrotull Saliut. është aq artikulli vetë, sesa një gjendje e çuditshme Zyrat në rrethe nga qendra të kualifikimit dhe të që pasoi. Asnjërit nuk iu hap goja të thoshte makar, kontrollit të punës arsimore e edukative janë artikullshkruesi s’ka të drejtë. Po marrim leje të shndërruar në qendra të persekucionit të pyesim se cili është shkaku i kësaj heshtjeje. mbështetësve të opozitës. Drejtori i shkollës mbetet Pavleftësia e artikullit apo mungesa e interesimit të një militant i rëndomtë partiak dhe jo mësues i këndonjësve të asaj flete? As e para dhe as heshtja kualifikuar dhe me përvojë dhe me kompetenca të e arsimtarëve, që janë direkt të interesuar, nuk vjen plota për realizimin e disiplinës shkencore dhe nga kënaqësia për gjendjen e sotme”. formale në shkollë për menaxhimin e gjithë punëve Shkaku përbëhet prej dy komponentësh të tjerë të shkollës, përfshi edhe përzgjedhjen apo që janë mjerisht komponentët karakteristikë për promovimin e stafit. shoqërinë e sotme përballë çdo nevoje, shoqërinë e Nën vëzhgimin e prindërve dhe të komunitetit,
98 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
kushtet e mësimdhënies dhe gjendja fizike e tyre, të cilat synojnë t’i japin arsimit tonë shkollave në zonat rurale përbën një kapitull dramatik dimensionin e vlerave më të përparuara europiane. më vete, ku nxënësit nuk edukohen, por çedukohen Projektligji i arsimit parauniversitar mbështet me gjithë angazhimin e mësuesve të shkëlqyer, të mbrojtjen dhe zhvillimin e vlerave kombëtare, cilët për shkak të bindjeve politike janë degëdisur respekton dhe mbron të drejtat dhe liritë e individit. atje ku ka një kupë qiell dhe u duhet të ecin më Ai bazohet në principet demokratike të funksionimit këmbë edhe 4 orë në ditë. Fëmijët e ngujuar prej të sistemit menaxhues të arsimit, bazuar në gjakmarrjes janë braktisur totalisht nga shteti. standardet e performancës, duke rritur Që arsimi t’i përgjigjet sfidës së kohës, duhet transparencën, duke qartësuar më mirë detyrat, të nisë depolitizimi dhe departizimi i shkollës nga përgjegjësitë dhe marrëdhëniet reciproke ligji i miratuar që në parlamentin e parë pluralist të institucionale për të gjithë aktorët e këtij sektori 1991-shit, por që, sa herë Berisha është në krye, shumë të rëndësishëm. ligji bëhet nul, sikurse është fati i çdo ligji në të Në projektligj konsolidohet struktura e arsimit mirë të zhvillimit demokratik, por jo fati i ligjeve që parauniversitar në tre nivele. Kjo përbën një reformë ai nxjerr për të favorizuar grabitjen e pasurive publike. të rëndësishme, pasi për herë të parë në Shqipëri Kam dëshirë ta mbyll me citimin e një mendimtari kemi një strukturë shkollore që përshtatet me të viteve ’30, në librin “Vlerë shpirtërore”, kapitulli strukturën arsimore të vendeve të tjera. Praktikisht “Rrymë të reja arsimore”: “Njerëzit e sotëm, të zotët arsimi në të ardhmen do të organizohet në tre nivele e pa zotësi, sido kjofshin, janë në prenim. Por, a të cilat nuk përbëjnë thjesht një ndarje mund të dimë ndopak vlerën e njerëzve të nesërm, konvencionale, por përputhen edhe me zhvillimin të cilëve ka m’u ra mbi kry kjo shpi e madhe qi asht psiko-fizik të nxënësve. Niveli i parë do të jetë arsimi Shqypnia? Ata, të cilët nesër kanë me qenë dinami fillor nga klasa e parë deri në klasën e gjashtë, i cili i jetës shqiptare, a kanë me i pas në vedi ato cilësi si rregull përfshin nxënësit me moshën nga 6 deri e at energji, që u përket me pas? Thue a do të mund 12 vjeç, pra nxënësit në moshën fëminore. Niveli i ta venë shqiptarin në atë shkallë që vetë t’mendoj, dytë përfshin nxënësit nga klasa e shtatë deri në vetë t’punoj e këso dore t’ue shti në shpirt kulturën klasën e nëntë, që korrespondon si rregull me botnore të përftojë cikullime të reja, jetë ideale, moshën nga 13 deri 15 vjeç, pra janë nxënësit që i praktike, pre ka di kultura e re shqiptare?” përkasin adoleshencës feminore. Niveli i tretë Kjo, të nderuar kolegë, nuk mund të bëhet vetiu. përfshin nxënësit nga klasa e dhjetë deri në klasën Kjo bëhet vetëm përmes edukimit dhe shkollës, që e dymbëdhjetë, i cili korrespondon si rregull me të parashohim njerëzit e nesërm dhe fatin e moshën nga 16 deri 18 vjeç, pra janë nxënësit e Shqipërisë. Kjo nuk bëhet me shtimin e adoleshencës rinore. analfabetizmit, si në kohën kur jetuan dy figurat e Një strukturë e tillë i grupon nxënësit sipas sipërcituara. problematikave të ngjashme, që jo vetëm të bëhen Falemnderit! më të përgjegjshëm, më efektiëv dhe konkurrues Ardjan Turku - Falemnderit, zonja Dade! në shoqëri midis bashkëmoshatarëve, por edhe të Zoti Hoxha, urdhëroni! mos krijojnë shqetësim për nxënësit më të vegjël; Ismail Hoxha – I nderuar drejtues i seancës, kjo ndodh sidomos në shkollat aktuale nëntëvjeçare. Të nderuar kolegë, Organizimi me këtë strukturë në tre nivele, Projektligji “Për sistemin arsimor parauniversitar përkatësisht të arsimit fillor, arsimit të mesëm të në Republikën e Shqipërisë “ përbën një dokument ulët dhe arsimit të mesëm të lartë e bën më të bazë ligjor të ri për shërbimin arsimor në vendin tonë, përshtatshëm edhe transferimin e programeve i cili mbështet reformimin e sistemit arsimor dhe arsimore përkatësisht të përputhshme me tre nivelet rritjen e tij cilësore, si një prioritet strategjik të e shkollës: elementare, të mesme dhe superiore të programit të qeverisë. Ky projektligj u hap rrugën shkollave europiane. Sigurisht, është një sfidë për ligjore zhvillimeve reformuese të mëtejshme të Ministrinë e Arsimit që të bëhen të gjitha përpjekjet arsimit shqiptar, duke e orientuar atë drejt vlerave e duhura që kjo strukturë e re e arsimit të vërteta individuale e komunitare të shoqërisë parauniversitar të materializohet në terren, duke shqiptare. Aktualisht, realiteti objektiv në arsimin krijuar kushtet aty ku është e mundur që procesi shqiptar përbën një proces ndryshimesh reformuese mësimor të zhvillohet në shkolla të ndara sipas tre jo thjesht sipërfaqësore, por ndryshime në thelbin e niveleve arsimore të mësipërme.
99 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Projektligji shënon progres të dukshëm në arsimore, sepse mbi bazën e kësaj formule fondet drejtim të reformimit për decentralizimin e duhet te parashikohen sipas numrit të nxënësve për përgjegjësive dhe të autoritetit vendimmarrës nga çdo shkollë, duke iu përgjigjur më mirë kërkesave niveli qendror drejt delegimit të kompetencave në për mbarëvajtjen e procesit arsimor. Këtu vlen të institucionin arsimor. Emërimi dhe shkarkimi i theksohet se duhen bërë përpjekje për rritjen e drejtuesve të institucioneve arsimore, i cili bëhet me shkallës së decentralizimin financiar te konkurrim të hapur me pjesëmarrjen e përfaqësuesve institucioneve arsimore, pasi është pa kuptim që të njësive arsimore vendore dhe të njësive të shkolla për shërbimet e përditshme të mirëmbajtjes qeverisjes vendore, të bordit të shkollës, të qeverisë dhe mbarëvajtjes së mësimit të varet nga komuna së nxënësve dhe këshillit të mësuesve, rrit për llamba dhe detergjente apo të varet nga drejtoria decentralizimin, përmirëson cilësinë e drejtimit të arsimore e rrethit për shkumësa dhe vizore. shkollës dhe procesit te mësimdhënies. Në Është në të mirë të arsimit dhe e detyrueshme projektligj përcaktohet qartë se drejtuesit e që të kemi besimin e duhur në kapacitetet e institucioneve arsimore vendore duhet të plotësojnë personelit të shkollës për të vepruar si njësi me kriteret, duhet të kenë përvojë në arsim, të zotërojnë llogari më vete për shpenzimet e përditshme. Në kategorinë “Mësues i kualifikuar” dhe të mos jenë projektligj parashikohet edhe një nen i veçantë në të angazhuar në forumet drejtuese të partive politike. lidhje me tekstet shkollore. Duhet theksuar se sot Në këtë mënyrë, këto kritere të vendosura në tekstet shkollore, në sajë të reformave që janë formë ligjore garantojnë profesionalizëm dhe ndërmarrë gjatë viteve të fundit, paraqiten me një depolitizim në arsimin parauniversitar në vendin tonë. cilësi të përmirësuar dukshëm. Këtu një meritë e Pjesëmarrja edhe në procedurat e emërimit dhe qartë i takon krahas autorëve te teksteve edhe largimit të drejtorit dhe të mësuesve të shkollës, e shtëpive botuese, të cilat duke u fuqizuar kanë përfaqësuesve të mësuesve, të drejtuesve të këshillit ndikuar si në drejtim të rritjes së cilësisë së të prindërve dhe të bordit të shkollës, si dhe teksteve, ashtu edhe në drejtim të përfaqësuesve të qeverisjes vendore përbëjnë një shumëllojshmërisë së tyre. risi në këtë projektligj, e cila shkon në drejtimin e Në sektorin e librit shkollor janë krijuar një sërë duhur të decentralizimit. Kjo do të sjellë funksionimin problemesh që duhen shtruar për zgjidhje. Problemi më eficiencë të sistemit të menaxhimit të kryesor është konfuzioni dhe çorientimi në procesin institucioneve arsimore, duke shënuar kështu një mësimor nga prania e teksteve të ndryshme për të progres të dukshëm drejt vendimmarrjes në nivel njëjtin program të kurrikulës, që do të thotë se vendor me procedura konkurruese të hapura, nxënës të të njëjtës klasë, por që janë në shkolla të transparente dhe me praninë e përfaqësuesve të të ndryshme, edhe pse brenda të njëjtit qytet, mësojnë gjithë aktoreve të lidhur me institucionin arsimor dhe me tekste shkollore të ndryshme. Për të zgjidhur do t’i japë shkollës një frymëmarrje të re. këtë dualitet të teksteve shkollore është e nevojshme Vlen të theksohet se në lidhje me ngritjen dhe të ndahet procesi i hartimit të teksteve nga ai i funksionimin e bordit të institucioneve arsimore duhet botimit të tyre. Botimi i teksteve duhet të vazhdojë të bëhen më shumë përpjekje për të krijuar një nga shtëpitë botuese mbi bazën e konkurrencës së mentalitet më pozitiv në drejtim të vlerësimit, në ndershme të tregut te lirë, ndërsa hartimi i teksteve radhë të parë, moral të rolit të pazëvendësueshëm duhet të jetë i unifikuar për çdo program në nivel të këtij institucioni, për të garantuar pastaj një vendi, duke rregulluar me ligj të drejtat e autoreve. shërbim cilësor të shkollës ndaj komunitetit. Modeli Një shembull i qartë i këtij procesi është rasti i i bordeve të shkollave tashmë është një model i abetares. Është paradoks që brenda vendit tonë konsoliduar në të gjitha vendet demokratike me një qarkullojnë pesë abetare të ndryshme, kur ndërkohë arsim të përparuar. Eksperienca jonë e deritanishme kemi përzgjedhur dhe pranuar të kemi një abetare nuk duhet të krijojë mentalitetin populist të bordeve, mbarëkombëtare. përkundrazi ato bëhen shumë më efektive nëse iu Në projektligj një vëmendje tjetër e veçantë i jepen kompetencat vendimmarrëse dhe mundësitë kushtohet sistemit të vlerësimit të procesit mësimor. financiare për një funksionim institucional të Vlerësimi i jashtëm nëpërmjet provimeve kombëtare suksesshëm. në arsimin bazë dhe të Maturës Shtetërore përbëjnë Një arritje tjetër e shprehur në projektligj është reforma institucionale me ndikim të rëndësishëm financimi me formulën “për nxënës” i institucioneve për rritjen e cilësisë së arsimit në shkolla, duke
100 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
stimuluar të mësuarit e vetëdijshëm dhe të vërtetë Ndryshimet e shpeshta në ligjet ekzistuese nga ana e nxënësve. Gjithashtu, vlerësimi i jashtëm tregojnë për paaftësinë e politikave të kësaj qeverie, përbën një indikator të rëndësishëm orientues edhe tregojnë se ligjet bëhen shkel e shko, sa për t’u në arritjen e objektivitetit të vlerësimit të brendshëm thënë partnerëve tanë ndërkombëtarë se po bëjmë të institucioneve arsimore. ligje të përafërta me ato të BE-së, pa menduar se Vlen të theksohet se sistemi i vlerësimit të mungon infrastruktura për implementimin e zbatimin nxënësit sot përbën një moment të rëndësishëm e ligjit, pa bërë një analizë se çfarë ka funksionuar bashkëkohor në arsim. Dihet se sot niveli i lartë mirë dhe çfarë nuk ka funksionuar mirë, sa është teknologjik ka çuar në një nivel të lartë të zbatuar ligji ekzistues dhe ku kanë qenë defektet e konkurrencës dhe pritshmërisë së nxënësve për tij, çfarë efektesh pozitive dhe negative ka sjellë ky karrierën e tyre. Gjithashtu, marrëdhëniet prindër- ligj dhe cilat janë shkaqet që kanë çuar në mësues-nxënës në procesin e vlerësimit shpesh janë ndryshimin e tij. delikate dhe kërkojnë shumë kujdes. Vlerësimi Arsimi sot ka shkuar në një gjendje që nuk mban semplicist vetëm me nota ose fjalë është i më, si në infrastrukturë e mësimdhënie, edhe në pamjaftueshëm dhe ka hapësira për përmirësime cilësinë e kuadrit arsimor dhe kjo kryesisht në qarkun të mëtejshme drejt një vlerësimi të kombinuar e Kukësit. Godinat shkollore janë përgjithësisht të tradicional dhe bashkëkohor. amortizuara dhe larg standardeve që kërkohen, 90% Duke vlerësuar kontributin dhe bashkëpunimin e tyre nuk kanë kushtet higjieno-sanitare, uji i e MASH-it, gjatë shqyrtimit te projektligjit në pijshëm mungon në më shumë se 50 për qind të komision, shpreh bindjen se ky projektligj do të shkollave, më shumë se 40 për qind e shkollave ndikojë dukshëm në përmirësimin e arsimit nuk kanë rrjet elektrik, financimi i tyre vazhdon të parauniversitar, prandaj ju ftoj ta miratojmë së mbetet në nivele të ulëta. Unë po ju jap dy shembuj bashku, maxhorancë dhe opozitë, si shprehje e se në çfarë gjendjeje janë godinat shkollore në bashkëpunimit dhe mirëkuptimit të kolegëve qarkun e Kukësit: deputetë gjatë shqyrtimit të projektligjit në komision! (Tregon disa foto) Këtu, në komunën Surroj, Ju faleminderit! është një shkollë, shikojeni se si dhe ku bëjnë Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Hoxha! mësim nxënësit. Zoti Dogjani, keni fjalën! Po këtu është një shkollë tjetër, në komunën Asllan Dogjani – Faleminderit! Bushtricë, fshati Vilë, shikojeni se si u duhet Të nderuar kolegë, projektligji për të cilin po nxënësve të futen në shkollë. diskutojmë sot shpresojmë të sjellë efekt pozitiv në 50 për qind e zonave në qarkun e Kukësit nuk arsimin parauniversitar, për faktin se deri tani arsimin kanë kopshte apo sistem parashkollor, 90 për qind e kemi në një gjendje shumë të keqe. Tani arsimi e shkollave nuk kanë laboratorë, 75 për qind e ka ardhur duke u rrënuar, tregon se nuk ka qenë faji shkollave nuk kanë biblioteka, si dhe 90 për qind e i ligjit, por i moszbatimit të tij, i keqmenaxhimit, i tyre nuk kanë tualete. mosplotësimit të kushteve në shkolla, i korrupsionit, Tekstet shpërndahen me vonesë, pasi mbaron ryshfeteve, deri në marrjen e provimeve. semestri i parë; ende vazhdohet me klasa kolektive; Që arsimi ynë të jetë cilësor, që diplomat tona ka dështuar skema e rimbursimit të teksteve për të jenë të vlefshme dhe të mos jenë diploma false, familjet në nevojë dhe për ato me ndihmë ekonomike; siç janë marrë me dhjetëra deri tani, duke u bërë jo braktisja e hapur dhe braktisja e fshehtë e shkollës vetëm gazi i Shqipërisë, por edhe gazi i Europës, është shumë e madhe. Disa prej nxënësve që arrijnë duhet bërë një reformë tërësore, jo vetëm në të përfundojnë arsimin 9-vjeçar dalin analfabetë dhe përpilimin e ligjeve, jo vetëm në përpilimin e nuk dinë të shkruajnë dhe të lexojnë, të tjerët që programeve arsimore apo përmirësimin e vijnë në shkollë të lartë u duhet të paguajnë për të infrastrukturës shkollore dhe bazës mbështetëse të marrë provimin, për shkak të nivelit të ulët të tyre, por në radhë të parë kërkohet përkushtim serioz shkollave nga vijnë; 31 për qind e mësuesve janë pa i drejtuesve për zbatimin e ligjeve, për zbatimin e arsimin përkatës; 66 për qind e fëmijëve në qytet rregulloreve mësimore dhe të programeve, kërkohet nuk shkojnë në kopshte, sepse nuk ka shërbim depolitizimi real i arsimit dhe jo siç është vepruar parashkollor, ndërsa në fshat mbi 70 për qind. deri sot, ku mësuesit dhe nxënësit janë më të Në projektligj parashikohet që tekstet për keqpërdorurit dhe më të diskriminuarit nga politika. nxënësit të jenë alternative, pa kufizim lëndësh dhe
101 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
klasash. Unë mendoj se këto ndryshime nuk e Siguria në shkolla është përtokë. Në shumicën zgjidhin problemin e korrupsionit, përkundrazi, do e shkollave të mesme përdoren lëndë narkotike, dhe ta rrisin korrupsionin, siç po ndodh aktualisht. Do në jo pak raste nxënësit shkojnë në shkollë të t’i jepet mundësia drejtorit të shkollës të armatosur me armë të ftohta dhe me armë zjarri; bashkëpunojë me një shtëpi botuese dhe t’i marrë mësuesit janë të motivuar politikisht; ushtrohet librat me ato çmime që cakton shtëpia botuese, presion ndaj mësuesve deri në selektimin e duke i dhënë edhe përqindjen e fitimit drejtorit. Kjo nxënësve sipas familjeve të tyre politike. Buxheti i do të krijonte konfuzion te nxënësit, sidomos në arsimit duhet të ndahet sipas shkollës dhe numrit disa lëndë, siç janë: historia, letërsia, apo edhe të nxënësve dhe jo t’i lihet kryetarit të komunës. abetarja, duke e mësuar në variante të ndryshme Në një shkollë 9-vjeçare në rrethin e Kukësit historinë e Shqipërisë. vetëm drejtori është me arsim të lartë, të gjithë të Në nenin 32 të projektligjit parashikohet: “të tjerët janë “personazhe të Migjenit”, me të mesme, ndalohet organizimi i veprimtarive politike në pa arsimin përkatës, militantë të PD-së. institucionet e sistemit arsimor parauniversitar”, dhe Interneti dhe uji mbetet një ëndërr në shkollat e që “sistemi arsimor është i depolitizuar”. Edhe në rrethit të Kukësit. Ata nuk kërkojnë internet në çdo ligjin ekzistues arsimi është konsideruar i shkollë, por ujë kërkojnë në çdo shkollë. depolitizuar, por kur dhe sa është zbatuar ky ligj? Ka mësues që kanë mbaruar arsimin e lartë dhe Të gjithë e dimë se sa është zbatuar deri sot ky ligj janë pa punë. Në disa shkolla gjuha e huaj nuk bëhet dhe çfarë është bërë me nxënësit, duke i detyruar fare, megjithëse mësuesja e anglishtes është, por ata dhe mësuesit të dalin në mitingjet e organizuara nuk e marrin, sepse mendojnë se vjen nga një familje nga qeveria, përndryshe ndëshkimi do të ishte i e majtë. sigurt, me notë për nxënësit, dhe me transferim apo Ministri tha se nxënësi do të dalë me dy gjuhë largim nga puna për mësuesit. të huaja pasi të mbarojë gjimnazin. E si mund të Për t’u vënë në dukje është dështimi i procesit dalë me dy gjuhë të huaja, kur atje nuk ka mësues të provimeve të maturës. Në provimin e letërsisë në të gjuhës së huaj, apo në këto shkolla, të cilat ju i të gjithë rrethin e Kukësit nuk është marrë asnjë patë, çfarë bie jashtë, bie edhe brenda? notë 10. Nxënësit me mesatare mbi 9 kanë marrë Shqipëria në moshën e internetit, thotë qeveria, nota të ulëta dhe nxënësit e pesës kanë marrë nota ndërsa në shkollat e qarkut të Kukësit janë si në mbi 8. Ky është një tregues për dobësinë e këtij kohën e Perandorisë Osmane. procesi dhe manipulimin e tij. Prandaj, ne jemi për këto ndryshime në ligj. Po Shumë mësues me akses në drejtoritë e ta dëgjosh mirë ministrin, të bën shumë optimist, shkollave vrapojnë lirshëm me kopje në duar nëpër por kur mendon sesi ka funksionuar ligji deri sot, korridoret e shkollave në ditën e provimit për të dhe kur analizon se në çfarë gjendje është arsimi, ndihmuar fëmijët e pushtetarëve. mendja të shkon se nuk ekziston ligji, që në fakt Mësuesit janë më të diskriminuarit, u është hequr ekziston, por nuk është zbatuar. Kjo të bën të transporti, si dhe paga e 13-të. Me pagat që marrin dyshosh edhe për të ardhmen e këtij ligji dhe nuk janë në gjendje të mbyllin vitin, për shkak të zbatimin e tij. rritjes së çmimeve; mungon transporti i nxënësve Prandaj, unë jam shumë skeptik nëse do të nëpër fshatrat e largëta, megjithëse pagesat bëhen zbatohet në të ardhmen ky ligj. për shoferët e furgonave, pa pasur furgon fare. Faleminderit! Për të folur për korrupsionin në emërimin e (Drejtimin e seancës e merr zonja Topalli.) arsimtarëve nuk është shumë e nevojshme, pasi Jozefina Topalli – Faleminderit! çdo gjë bëhet aq hapur dhe pa frikë, saqë është Zonja Gjonaj, urdhëroni! bërë krejt normale. E dinë të gjithë se duhet të Adriana Gjonaj - Faleminderit, zonja Kryetare! paguash 5 mijë euro për t’u emëruar mësues në Të nderuar zotërinj deputetë, qytet dhe 3 mijë euro për t’u emëruar mësues në Me ligjin që miratohet sot “Për sistemin arsimor fshat. Rasti më skandal ishte ai i Kamzës, ku rreth parauniversitar në Republikën e Shqipërisë”, 70 mësues u morën në punë në prag të fushatës plotësohet seti i ligjeve për sistemin arsimor të elektorale jashtë organikës, paguan ryshfet dhe pas niveleve, kategorive dhe misioneve të ndryshme në fushatës elektorale u larguan nga puna sepse doli Republikën e Shqipërisë. që ishin marrë në kundërshtim me ligjin. Përveç këtij ligji, që miratohet sot, unë dua të
102 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
sjell në vëmendjen tuaj ligjin “Për arsimin dhe Veçanërisht do të theksoja vendosjen për herë formimin profesional në Republikën e Shqipërisë”, të parë si detyrim ligjor edhe për arsimin tonë “Për kornizën kombëtare të kualifikimeve”, “Për parauniversitar të tetë kompetencave bazë europiane profesionet e rregulluara”, “Për ngritjen dhe si themelin e kurrikulës sonë shkollore. funksionimin e maturës shtetërore”, “Sistemin Në vitin 2006, Bashkimi Europian shpalli meritë-preferencë” dhe dhjetëra vendime për arsimin kompetencat çelës si bazën e unifikimit të e lartë dhe dhjetëra vendime të Këshillit të sistemeve europiane arsimore dhe si parakusht të Ministrave, udhëzime të ministrave apo rregullore. suksesit për të nxënit afatgjatë, me vendosjen e Të gjitha këto akte, të hartuara me asistencën këtij detyrimi në projektligj, me vendosjen dhe e huaj më të kualifikuar, kanë synuar ngritjen e një sistemin e arsimit parauniversitar në korniza të njëjta baze ligjore të përshtatshme, mbi të cilën po ligjore si të vendeve të tjera të Bashkimit Europian. zhvillohet dhe do të zhvillohet më tej sistemi ynë Zonja dhe zotërinj, arsimor në përafrimin e tij kuantitativ dhe kualitativ Ndryshime të rëndësishme bëhen edhe në drejt sistemit europian. menaxhimin dhe administrimin e sistemit arsimor, Natyrisht, ne nuk pretendojmë se kemi arritur në funksionimin e tij, në rritjen e demokracisë dhe nivelin dhe cilësinë e sistemeve europiane, por kemi autonomisë së tij, në mirëfunksionimin e sistemit. arritur numrin e nxënësve dhe studentëve për mijë Rëndësi e madhe i jepet edhe përgatitjes e banorë si në mjaft vende europiane; kemi reformuar kualifikimit të vazhdueshëm të mësuesve, emërimit sistemin tonë të arsimit të lartë sipas parametrave dhe shkarkimit të tyre. të sistemit të Bolonjës dhe kemi ndjekur ndryshimet Zotërinj deputetë, e sugjeruara nga Këshilli i Europës; kemi ngritur Ky projektligj erdhi në komision si rezultat i një dhe po përsosim sistemin e vlerësimit të cilësisë; faze konsultimesh me shumë faktorë të interesuar kemi shtuar sistemin e infrastrukturës dhe atë të shoqërisë, vlerësimet dhe rekomandimet e të laboratorik e kërkimor; kemi ndërtuar dhe cilëve u trajtuan me kujdes nga deputetët e rikonstruktuar qindra shkolla; kemi ndërtuar qindra Komisionit të Edukimit. laboratorë informatike, që as nuk mendohej më parë; Nga dëgjimi në Komisionin e Edukimit do të kemi shtuar stafet pedagogjike mësimore dhe veçoja përfaqësuesit e sindikatave të arsimit me profesoratet. Mjaftojnë këto? Natyrisht, që jo. Dhe mjaft vlerësime për projektligjin, përfaqësuesin e kjo është beteja jonë. fondacionit SOROS, i cili ka drejtuar disa tavolina Korniza e kualifikimeve, provimet e shtetit, kanë të rrumbullakëta, pikërisht me problemet e këtij qenë një hap mjaft i rëndësishëm në këtë drejtim. projektligji, që bëri mjaft vlerësime pozitive; Zonja dhe zotërinj, drejtuesin e shoqatës Alternativa Civile, që do ta Projektligji që po shqyrtohet mbështetet në quante hartimin e këtij projektligji si një hap historik. parimet kryesore të Bashkimit Europian për arsimin Natyrisht, këta kishin edhe vërejtje si përfaqësues parauniversitar. Projektligji sjell përvojat më të të shoqërisë civile, që synonin rritjen e shkallës së suksesshme të fushës në vendet e OECD-së. autonomisë, por unë vlerësoj se versioni final i ka Një ndryshim i rëndësishëm që sjell ky projektligj arritur këto. është ndryshimi në strukturën e sistemit, nga 5 plus Nuk dua të zgjatem më në elemente të veçanta, 4, në 6 plus 3. Kjo është strukturë e adoptuar në sepse ato u theksuan. Sidoqoftë, unë dua të them shumicën e vendeve të ECDS-së, në rreth dy të se me një frymë të lartë profesionalizmi, mirëkuptimi, tretat e tyre, në harmoni me karakteristikat komisioni, bashkë me përfaqësuesit e MASH-it, me psikologjike të zhvillimit moshor dhe më e disa ndryshime të bëra, arriti që projektligjin ta suksesshme për këtë fazë dhe më pas te fëmijët. miratojë me konsensus. Natyrisht, për t’ju lënë kohën e përshtatshme për Për standardet e strukturës dhe të kornizës përgatitje dhe kualifikim mësuesve struktura e re kurrikulare, që u vendos në sistemin arsimor fillon pas disa vitesh. parauniversitar, për shkallën e demokracisë dhe Në këtë projektligj vendosen një sërë parimesh, autonominë që vendos për kriteret e larta në si për të drejtën e arsimit falas, mbrojtjen e të përgatitjen dhe kualifikimin e mësuesve dhe dhënave personale, për përkujdesin e fëmijëve me drejtuesve të institucioneve mësimore, dhe shumë aftësi të kufizuara, kurse të pafavorshme arsimore të tjera, ky projektligj shënon një nga reformat më apo prirje të veçanta etj. të rëndësishme për arsimin shqiptar dhe përafrimin
103 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
e tij me atë europian. e ligjeve, që nga kryemaliqi që është Kryeministri, Prandaj, siç votuam në komision, unë ju ftoj të nga maliqët këtu pas, që janë ministra, e nga ata të votojmë të gjithë së bashku këtu! tjerët që kuturisin gjithë ditën nëpër zyrat e qeverisë Faleminderit! me afera të përditshme korrupsioni. Jozefina Topalli – Faleminderit, zonja Gjonaj! Le të vijmë te ligji në fjalë. Nuk ka njeri sot që (Zoti Balla flet nga salla pa mikrofon.) nuk e di se pas sistemit të shërbimit shëndetësor, Urdhëro? ngrehina më e madhe e korrupsionit në vend është Taulant Balla – E thoni shpesh, sepse ju sistemi arsimor, në të cilën kanë futur duart e tyre intereson, se ju jeni avokate e opozitës, dhe të gjithë qeveritarët, sa për përfitime financiare, aq përbetoheni se do të respektoni Rregulloren e edhe për përfitime politike. Kuvendit. Sapo e shkelët Rregulloren e Kuvendit, Ajo që nuk rregullon dot ky ligj dhe asnjë ligj sepse keni thyer nenin 46, paragrafin 1 të saj, që tjetër është korrupsioni i madh që ka përfshirë sot thotë: “Çdo deputet që dëshiron të diskutojë për një arsimin, arroganca e hapur, e shfrenuar e zbatimit çështje të përfshirë apo të papërfshirë në rendin e të këtij korrupsioni nga drejtuesit qeveritarë të të ditës, duhet të regjistrohet nga sekretaria para fillimit gjitha niveleve të arsimit në vend. të seancës plenare. Lista e diskutantëve të Sot në Drejtorinë Arsimore Rajonale në Durrës, regjistruar u bëhet e njohur deputetëve në fillim të por kam bindjen se jo vetëm aty, ka një listë seancës plenare”. Zonjën parafolëse as nuk e cituat çmimesh. Të fillosh punë sot si mësues në Durrës, dhe as nuk ishte në listën e diskutantëve të është e pamundur nëse nuk paguan shumën që e regjistruar për të marrë fjalën për këtë projektligj. kalon pagën e një viti. Kjo është për në fshat, se për Jam i sigurt që keni ndër mend ta bëni edhe me shkollat e qytetit shuma dyfishohet. Edhe për të diskutantë të tjerë, por ju lutem shumë, zonja marrë vendimin për emërim nga mësues me kontrate Kryetare, reflektoni thellësisht mbi respektimin e në mësues definitiv, të kushton muaj të tërë pune. I Rregullores së Kuvendit! gjithë sistemi i rekrutimit të mësuesve në sistemin Faleminderit! publik është kthyer në një korrupsion të hapur. Aq e Jozefina Topalli - Si në kohë të Enverit e ke vërtetë është kjo sa para disa kohësh Durrësin e thënë, me reflektim! tronditi një ngjarje e rëndë, që habiti shumë njerëz, Faleminderit shumë! por jo mësuesit. Absolutisht jam avokatja juaj, por edhe avokate Kemi dëgjuar të hidhen në erë me eksploziv e grave. Nëse opozita kërkon të shtojë një diskutante, dyer banesash e makinash të policëve, prokurorëve unë e bëj, sepse nuk më bën zemra të mos e bëj. e gjyqtarëve, por në Durrës u hodh në erë me Zoti Bizhga, urdhëroni! eksploziv dera e shtëpisë e ish-drejtores së arsimit, Gazmir Bizhga – Faleminderit, zonja Kryetare! si pasojë e gjithë këtyre që thashë më sipër. Po jo Të nderuar kolegë, vetëm kaq. Të bësh ligj për arsimin parauniversitar dhe të Edhe olimpiadat dhe konkurset ndërmjet flasësh për problemet që ai ka sot, te ne janë dy shkollave janë kthyer në tendera të konkurrimit gjëra krejt të ndryshme. Janë aq të ndryshme, sa ndërmjet shkollave private, për çmimet e fituara e është edhe dita me natën. Ne do ta votojmë ku tarifat ndryshojnë sipas çmimit. Natyrisht, çmimi projektligjin në fjalë me bindjen e plotë se pas kësaj i parë kushton më shumë se i dyti e kështu me asgjë nuk do të ndryshojë në realitetin e hidhur, në radhë. të cilin ndodhet arsimi parauniversitar e arsimi në Minierë ari, pre korrupsioni është kthyer sot tërësi. Do ta votojmë ligjin jo se presim që pas arsimi privat, i cili është lenë jashtë çdo kontrolli. miratimit të tij të ndodhë ndonjë ndryshim për Sot është më lehtë të marrësh licencën për të hapur arsimin, jo. një shkollë private, se për të hapur një kafene. Në Sot në Shqipëri nuk vuhet për mungesë ligjesh shumë nga këto shkolla vetëm me një vështrim të të mira, me standarde të BE-së apo me parametra parë e kupton se ato nuk plotësojnë as kushtet bashkëkohore. Jo, sot te ne vuhet për zbatimin e minimale, sa i përket hapësirës apo bazës materiale drejtë të tyre. Ka kaq kohë që shqiptarëve u tingëllon didaktike e jo më po t’i nënshtrohen një kontrolli të më shumë se e vërtetë shprehja e hidhur që “Ka specializuar. Në disa prej tyre zhvillohet proces tepër ligj, por ka edhe Maliq”. Dhe kjo nënkupton të gjithë i cunguar mësimor, sidomos kjo për shkollat me çetën e maliqëve të qeverisë, që merren me zbatimin kohë të shkurtuar ose ato që rëndom njihen si
104 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
shkolla me korrespondencë, numri i të cilave po i madh e i vogël, por sot kemi godina shkollore që shtohet me shpejtësi. vetëm të tilla nuk mund të jenë. Po përmend vetëm Ajo që ndodhi me diplomën e Renzo Bosit pak prej tyre. është vetëm një majë e vogël e falsitetit të dëshmive Shkollat e fshatrave Bizë e Draç të komunës arsimore që lëshohen sot në Shqipëri, nëse Ishëm janë haure, pa dyer e dritare, me mure të prokuroria do të kishte sadopak vullnet për të hetuar çara, ku kanë ftohtë gjithë dimrit vocërrakët e ku sipas të dhënave të sistemit TIMS, se ku kanë qenë vetëm mësim nuk mund të bëhet. As shkollat e shtetasit që kanë përfituar dëftesën e shkollës së fshatrave Gjuricaj, Lalëz e Shkafane në këtë komunë mesme me korrespondencë, që kanë marrë nga nuk janë më mirë. Vijmë te shkolla e fshatit Borçë, shkollat private të këtij kallëpi gjatë kohës së në bashkinë e Manzës, që është e mbyllur gjithë studimit. Them prokuroria e jo inspektimi i ministrisë, vitin, sepse dimrit çfarë bie jashtë, hyn brenda e se drejtuesit e lartë të saj janë të zhytur kokë e fëmijët bëjnë kilometra të tëra në këmbë në erë e këmbë në këtë aferë llumi të falsifikimit të dëshmive shi, në pluhur e vapë në verë, për të vajtur në shkollat arsimore. e fshatrave fqinje. Po kështu edhe shkolla e fshatit Askush nuk kontrollon se çfarë ndodh me Metallaj në komunën Maminas, ku mësojnë fëmijët shkollat private. Në rastet më të mira kontrollet e fshatrave Metallaj e Bodinot, është e mbarojnë për pesë minuta, ku inspektorët e DAR-it papërshtatshme dhe gati të shembet, e ku prindërit marrin nga një “kartoline urimi” në zarf dhe largohen i dërgojnë me zemër të ngrirë çdo ditë fëmijët e tyre pa bërë zë. në këtë shkollë. Në çdo fushatë elektorale PD-ja ka premtuar se Kështu me radhë mund të përmend pa fund do të vendosë statusin e mësuesit, por deri tani kjo gjendjen e mjeruar të godinave të shkollave publike, nuk ka ndodhur. Dhe kjo është e qëllimshme. ku prej vitesh nuk vë dorë askush dhe që janë Mungesa e statusit e bën mësuesin të pambrojtur krejtësisht jashtë vëmendjes së qeverisë. nga drejtuesit arrogantë, militantë dhe të korruptuar. Në mes të dimrit nxënësit udhëtojnë me çantën Në këtë mënyrë mësuesit mund t’i bëhet me lehtë e librave në shpinë e me kërcunjtë e druve në krah presion për të votuar për partinë e qeverisë, është për t’u ngrohur e ndriçuar në shkollat me dritare pa më lehtë për t’i vënë me dhunë në autobusët e xhama e pa ngrohje. mitingjeve të PD-së apo t’i kërkohen para për të Premtim tjetër i çdo fushate të PD-së ka qenë mbajtur vendin e punës. tërheqja e fëmijëve në kopshte. Edhe sot pas 7 Ka pasur mjaft raste kur mësuesi është kaluar vjetësh qeverisjeje të PD-së numri i fëmijëve në nga definitiv në provizor pa asnjë motiv dhe pa asnjë kopshte nuk i kalon 40%. Shifra është e marrë në argumentim, në shkelje flagrante të ligjit dhe nuk rrugë jo zyrtare dhe e thënë përafërsisht me ka pasur as mundësinë e ankimimit. dashamirësi se ajo mund të jetë edhe më e madhe, 25-30 nxënës për klasë ka qenë premtimi i pasi në faqen zyrtare të MASH-it për DAR-in e Kryeministrit në çdo fushatë e program qeveritar të Durrësit gjen vetëm numrin e telefonit, se vetë DAR- miratuar edhe në vitin 2005, edhe në vitin 2009. Por i nuk ka fare faqe në internet. gjendja në shkollat e qytetit e rrethit të Durrësit Mungesa e transparencës është problem tjetër është shumë larg këtij premtimi. Megjithëse shkolla i qëllimshëm, sepse nëse shifrat do të ishin të e mesme ka kaluar nga sistemi 4- vjeçar në atë 3- publikuara, atëherë publiku do të shikonte të dhëna vjeçar, që të krijonte mundësinë për uljen e numrit skandaloze për braktisjen e shkollës nga nxënësit, të nxënësve nëpër klasa, përsëri ky numër mbetet por mbi të gjitha numrin e lartë të mësuesve pa arsim mbi 40 nxënës për klasë në të gjitha shkollat e përkatës, që japin sot mësim në shkollat e Durrësit. mesme. Po kështu edhe për shkollat e sistemit 9- Një skandal më vete vazhdojnë të mbeten vjeçar. tekstet shkollore, si për nga cilësia, ku mund të Ka vite që premtohen hapjet e shkollave të gjesh gabimet e panumërta ortografike e deri te mesme në zonën e ish- Kënetës e në zonën e gabimet shkencore apo në mënyrën e trajtimit të plazhit, në qytetin e Durrësit, por të gjitha kanë materialit, që krijojnë çoroditje te mësuesit, por mbi rezultuar gënjeshtra të qeverisë. të gjitha te nxënësit. Kjo tregon se komisionet që Pa sjell këtu në vëmendje gënjeshtrën e madhe ngrihen në MASH për kontrollin e këtyre teksteve të Kryeministrit për internet në çdo klasë brenda vetëm sa marrin pagesa të majme, por nuk kryejnë mandatit të parë. Që kjo nuk ka ndodhur, këtë e di punën për të cilën paguhen. Shpesh tekstet nuk
105 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
kanë përputhshmëri me programet mësimore. Kjo e shkollave. Vetëm me fondin e zhvillimit të rajoneve, ndodh pasi autorët e kanë të sigurt aprovimin e të këtij viti, qarku i Durrësit përsëri ka përfituar 4 tekstit të tyre dhe nuk ia kanë terezinë të merren shkolla. Shkollat janë kontrata që do të realizohen me përshtatjen e tij me programin mësimor. dhe janë fonde publike që do të lëvrohen. Kështu që Ka raste të rënda të politizimit të teksteve me unë ju ftoj të mos hidhni baltë mbi mësuesit dhe foto e lavde për Kryeministrin në detyrë. drejtuesit e shkollave. Hiperbolizohet Kryeministri si hero kombëtar, madje Investimet në shkolla i keni aty. Shkoni dhe i më i madh se Skënderbeu apo Ismail Qemali. shikoni! Ju nuk mund të thoni se në qarkun e Kukësit Mësuesve u përcaktohen nga drejtuesit e DAR- nuk janë ndërtuar shkolla. Vetëm në vitin 2011-2012 it se cilat libra duhet të përzgjedhin dhe që dihen janë 22 objekte arismore të miratuara për qarkun e se të kujt janë. Librat që përzgjidhen nga fondi për Kukësit. pasurimin e bibliotekave shkollore janë të gjitha të Falemnderit! shtëpisë botuese “55”. Vetëm nga ajo janë të lirë Jozefina Topalli – Falemnderit, zoti Ministër! mësuesit të “përzgjedhin” letërsi edukuese për Po të bësh një total, i bie që është ndërtuar ose fëmijë. Madje, së fundi do të përzgjedhin edhe rikonstruktuar çdo tri ditë një shkollë në Shqipëri. variantin rumanisht të Faros, “Berisha mes Por kjo nuk ju pëlqen juve! kasandrave”, të cilin ky i fundit ia shpjegonte para Merrni numrin e shkollave, pjesëtoje me numrin pak kohësh me fjalim trupit diplomatik të ambasadës e ditëve që ka një vit dhe ju del 1 shkollë e sonë në Bukuresht e ku i thoshte se Çaushesku i rikonstruktuar ose e ndërtuar në tri ditë. Çfarë keni Shqipërisë është kryetari i opozitës Edi Rama. Pra, bërë ju në 8 vjet? broçkulla të tilla janë të detyruar të lexojnë fëmijët Zoti Bogdani, urdhëroni! tanë si letërsi jashtëshkollore. Gert Bogdani – Kolegët deputetë e kanë Pa folur këtu për arsimin profesional. Qeveria treguar edhe herë të tjera, e pamë dhe e thamë premtoi se do të hapte një numër të madh shkollash, edhe në seancën për KKRT-në, që kishin probleme sidomos në zonat rurale duke synuar tërheqjen e me matematikën dhe shifrat e thjeshta. Megjithatë, 40% të nxënësve në këto shkolla. Kjo është e kolegët e opozitës harrojnë dhe nuk duan të shikojnë shkruar si në programin e 2005-ës ashtu edhe në se në Shqipëri vitet e fundit janë rikonstruktuar mbi atë të 2009-ës. Po realiteti ? Asnjë shkollë e re 1200 shkolla. profesionale në rrethin e Durrësit në 7 vjet e as që Këtu foli një koleg dhe tregoi dy fotografi. Ato pritet ndonjë gjë e re deri në fund të këtij mandati. fotografi kam përshtypjen se janë fotografi të realizmit Vetëm 6-7% e numrit të përgjithshëm të nxënësve socialist. Janë fotografi nga e kaluara e qeverisjes të arsimit të mesëm janë në arsimin profesional. së Partisë Socialiste, sepse kolegu deputet Këto e plotë probleme të tjera që i thonë çdo pavarësisht, se mua nuk më takon, se jam deputet ditë mësuesit e bëjnë të pavlefshëm këtë ligj e çdo i qarkut të Tiranës, por po marr shkas nga fjalimi i ligj tjetër për arsimin për aq kohë sa do të kemi tij, nuk e njeh aq mirë qarkun e tij, sepse në Kukës këta maliqë të korruptuar mbi krye. sot janë bërë 15 shkolla të reja dhe këtë vit Falemnderit! rikonstruktohen 5 të tjera. Jozefina Topalli – Falemnderit, zoti Bizhga! Prandaj nuk duhet të flasin me nihilizëm, por Zoti Ministër, urdhëroni! me fakte dhe me shifra. Këto janë ndryshime që Myqerem Tafaj – Të nderuar kolegë, sot janë të prekshme për nxënësin shqiptar, këto Ne nuk kemi thënë që kemi mbaruar ndërtimin janë ndryshime që sot janë të prekshme për prindërit dhe rikonstruksionin e shkollave. Kur kemi marrë shqiptarë, janë ndryshime që janë të prekshme për pushtetin në vitin 2005, ju e dini mirë se në çfarë mësuesit dhe drejtuesit e shkollave. Të vetmit që gjendje i kishit lënë shkollat. Meqenëse ju dolët me nuk arrijnë t’i shikojnë dhe t’i prekin, fatkeqësisht, ato dy foto, po ju them se në komunën Surroj keni janë deputetët e opozitës. një shkollë të miratuar në vitin 2012 dhe në komunën Megjithatë, sot këtu nuk flasim për cilësinë e Bushtricë keni një shkollë të miratuar. Por ju bëni godinave të shkollave, por për cilësinë e një sistemi mirë që nga komuna Bushtricë të sillni atë shkollën arsimor, të atij parauniversitar, sepse ky ligj flet për e shkëlqyer që është në mes të komunës. sistemin arsimor parauniversitar. Qarku i Durrësit është një nga qarqet që ka Deputeti tjetër flet për tekstet shkollore dhe përfituar më shumë në ndërtimin e rikonstruksionin përmend këtu shtëpitë botuese, duke harruar që ka
106 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
shtëpi botuese në këtë sallë të parlamentit, që janë kanë pjesë të politikëbërjes së tyre), kryetari i bordit përfaqësuar shumë mirë, por flet apriori përsëri, të institucionit, kryetari i këshillit të prindërve të sepse nuk do të shikojë dhe nuk do të lexojë nenin institucionit, (është shumë e rëndësishme fjala e 48 të ligjit të ri që flet për tekstet shkollore dhe këtu prindërve, sepse janë fëmijët e tyre) dhe dy mësues jua citoj: “Tekstet për nxënësit janë alternativë. Ato të institucionit arsimor, të zgjedhur nga këshilli i përzgjidhen nga mësuesit në bazë shkolle në prani mësuesve. të prindërve pas certifikimit nga ministria dhe Njëri prej dy mësuesve me përvojën më të gjatë përjashtimi nga ky rregull përcaktohet me vendim në atë institucion arsimor drejton komisioni e të Këshillit të Ministrave”; pika 2: “Numri i vlerësimit. Pra, tashmë është mësuesi që drejton alternativave të teksteve shkollore për lëndët dhe komisionin e vlerësimit dhe procedurat për emërimin klasat nuk kufizohet; pika 3 e nenit 48: “Tekstet për dhe shkarkimin e drejtorit të institucionit përcaktohen nxënësit sigurohen nga subjektet botuese përmes me udhëzim të ministrit. Kolegët parafolës nuk duan një procesi konkurrimi të barabartë dhe transparent të lexojnë as pikën në nenin 8 të ligjit, ku flitet për sipas procedurave të përcaktuara me udhëzim të të drejtat e prindërve, të nxënësve, sepse sot zëri i ministrit”; pika 4, që është shumë e rëndësishme: prindërve dhe i nxënësve dëgjohet. Kolegët nuk duan “Shpërndarja dhe shitja e teksteve shkollore bëhet ta dëgjojnë këtë zë, por duan të flasin sipas zërit nëpërmjet njësive tregtare të shitjes së librave, ose dhe hamendësimeve të tyre, sipas këndvështrimit në pika të tjera të shitjeve pranë shkollave, nga të tyre dhe filtrave me të cilat e shohin realitetin subjektet e licencuara, me çmimet e vendosura nga sot, sepse, fatkeqësisht, në një realitet ndryshe botuesit dhe të vlerësuara nga Ministria e Arsimit kolegët e opozitës shohin vetëm një realitet të errët, në procesin e certifikimit të teksteve”. pjesë e politikës së tyre, që nuk na takon ne ta Pra, sot reforma e altertekstit ka bërë që tekstet gjykojmë, u takon qytetarëve shqiptarë ta vlerësojnë të jenë alternative dhe të shumëllojshme dhe kjo dhe gjykojnë, siç kanë bërë këto vitet e fundit, duke gjë në ligjin e ri jo thjesht cilësohet, por përforcohet mbetur në opozitë. akoma më shumë. Neni 8 thotë: “Në sistemin arsimor Në ligjin e ri ka edhe disa pjesë të tjera shumë parauniversitar garantohet e drejta e nxënësve, e të rëndësishme që kolegët parafolës të opozitës i punonjësve arsimorë, e prindërve dhe përfaqësuesve përmendën kur vjen fjala për politizimin apo të tyre ligjorë për të shprehur pikëpamjet e tyre për depolitizimin e sistemit arsimor shqiptar. Ka nene cilësinë e shërbimit arsimor dhe për t’u dëgjuar për qartësisht të sakta sidomos në pjesën e këto pikëpamje”. Kjo gjë nuk bëhej me ligj më parë. përzgjedhjes së drejtuesve të institucioneve Ky është një tjetër përmirësim i këtij ligji. Një pikë arsimore, për të cilët sot me ligj thuhet: “Në nenin tjetër e rëndësishme për vlerësimin dhe mendimin 30, në fund të këtij neni, shtohet: “Kandidati për tim, duke qenë se përfaqësoj të rinjtë shqiptarë dhe drejtues i njësisë arsimore vendore duhet të ketë të shpresoj të përfaqësoj zërin e tyre në këtë Parlament, paktën kategorinë mësues i kualifikuar”. është pjesa që ka të bëjë me qeveritë e nxënësve. Pra, duhet të vijë nga jeta akademike, nga jeta Askush nga kolegët e tjerë nuk u mor me këtë gjë. arsimore dhe pas emërimit të mos bëjë pjesë në Ishte një nen apriori i vendosur nga Ministria e Arsimit forumet drejtuese të partive politike. Pra, ky është dhe Shkencës, por pas konsultimeve të një hap i rëndësishëm përpara. Atë që deri dje ishte disahershme me përfaqësues të qeverive të e pagarantuar në Shqipëri, sot e garanton me ligj. nxënësve shqetësimet e tyre sot reflektohen në këtë E njëjta gjë ndodh edhe me zgjedhjet e ligj dhe për këtë falënderoj kolegët e komisionit, të drejtuesve të institucioneve arsimore, të cilat sot majtë dhe të djathtë, që e mbështetën këtë bëhen me një bord këshillimor. Konkretisht, neni 56 ndryshim. i ligjit, pika 1: “Drejtori i institucionit arsimor publik Neni 36 ka ndryshuar si më poshtë: “Qeveria e emërohet nga titullari i njësisë arsimore vendore nxënësve është organizëm që mbron dhe promovon përkatëse, pas propozimit të dy kandidatëve që të drejtat e nxënësve dhe ndihmon në mbarëvajtjen vlerësohen me konkurrim të hapur nga komisioni i e shkollës. Ajo ngrihet dhe funksionon në bazë të vlerësimit.” Sot kjo bëhet me një komision, i cili udhëzimit të ministrit.”. Pika 2, dhe kjo është një përbëhet nga një përfaqësues i njësisë bazë të nga pikat që ishte shqetësim i përfaqësuesve të qeverisjes vendore (pushteti lokal dhe decentralizimi, qeverive të nxënësve: “Kryetari i qeverisë së fjalë që kolegët socialistë nuk i njohin , sepse nuk i nxënësve në arsimin e mesëm dhe të lartë zgjidhet
107 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
nga nxënësit me votë të drejtpërdrejtë dhe të bëjnë dot. Ne jemi mësuar t’i bëjmë të gjitha punët fshehtë.” Pra, nxënësit sot dinë të votojnë pastër, vetë, nuk na i bën babi, por kjo seancë është shumë sepse janë qytetarë të ndershëm dhe këtë gjë e e trishtueshme. Po flasim për një çështje që është bëjnë edhe në zgjedhjet për parlament, edhe në shumë e rëndësishme dhe ka të bëjë me çdo familje, zgjedhjet lokale, edhe për të zgjedhur mes vetes së edhe tonën, sepse pjesa më e madhe e deputetëve tyre. janë edhe vetë prindër. Po flasim në një moment Pika 3, që është përsëri e rëndësishme dhe unë kur i gjithë sistemi ynë arsimor është vënë nën ju kërkoj juve, kolegëve të opozitës, të mbani akuzë. Jemi në mes të një praktike të vërtetuar të qetësi, sepse janë gjëra që i shqetësojnë qoftë një diplome false me të cilën kemi marrë më qafë nxënësit shqiptarë, qoftë të rinjtë shqiptarë, edhe liderin historik të Padanias në Itali; jemi në megjithëse e kuptoj shumë mirë që ju nuk ju mes të një praktike tjetër, ku provohet qartësisht se shqetësojnë, sepse nuk doni ta dëgjoni këtë gjë. mbi sistemin arsimor dhe vlerat e tij në këtë vend Megjithatë, në pikën 3 thuhet: “Qeveria e nxënësve është edhe dhëndri i rektorit të Universitetit të përzgjedh mësuesin ndihmës.” Kjo është shumë e Sporteve, i cili i merr provimet edhe pse rri në Angli; rëndësishme, sepse ai që koordinon punën mes jemi në mes të një praktike, ku është vënë nën qeverisë së nxënësve dhe drejtorisë së shkollës akuzë edhe Presidenti i porsazgjedhur, për një është mësuesi koordinator. Deri dje nxënësit nuk e master që thonë se është fals, por për të cilin ende kanë pasur të drejtën ta përzgjedhin, ta vlerësojnë nuk kemi përgjigje. apo jo mësuesin koordinator, dhe ky ishte një nga Jemi në mes të një sistemi, ku vetëm shkollë të shqetësimet kryesore. Sot, në nenin 36 të ligjit, në ngritur mbi bazën e edukimit, të meritës dhe të pikën 3, mësuesin ndihmës ka të drejtë ta konkurrencës nuk ka më, por në thelb është përfitimi përzgjedhë qeveria e nxënësve. Pika 4. “Në shkollë me çdo mjet i asaj copë note, që nesër të garanton, lejohet të funksionojnë edhe organizma të tjerë mbështetur në teserën e partisë, vendin e punës nxënësish, të ngritura për interesat e tyre shkencore, dhe çdo gjë tjetër; jemi në mes të një sistemi, ku kulturore dhe sportive.” Këto për mendimin tim janë mësuesit dhunohen edhe financiarisht, ku duhet të disa ndryshime të rëndësishme në këtë ligj që sot i paguajnë taksë deri 5 herë; jemi në mes të një paraqitet Kuvendit për votim. sistemi, ku mësuesit përbëjnë pjesën dërrmuese Gjithçka që doli nga diskutimet e kolegëve të të gjithë të diplomuarve që janë të papunë. Më parafolës ishte: ne kemi prezantuar ndryshime të thoni një vend si yni, i prapambetur dhe i etur për rëndësishme, ndryshimet e përmirësuan ligjin. dije, a e ka luksin që të ketë mësues të papunë? Patjetër që duhej t’i paraqisnit këto ndryshime, Jemi në mes të një sistemi, ku për fatin e keq të të patjetër që, sa herë ndryshimet janë të mira, gjithëve, fëmijët dhe mësuesit janë lënë të shkojnë pranohen nëpër komisione. Nuk duhet të ishte kjo në këmbë me orë të tëra në shkollat e tyre. hera e parë. Keni tre vjet në këtë Parlament. Dy vjet Jemi në mes të një sistemi, ku çdo gjë, nga me karriget bosh dhe një vit me karriget plot dhe fillimi deri në fund, ka në thelb korrupsionin. Nuk duhet ta kishit bërë këtë gjë. Nuk është risi që ndodh kurrkund që mësuesi t’i gjejë vetes punë, kolegët deputetë të PS-së të bëjnë punën e tyre thjesht dhe vetëm përkundër pagesës, dhe prej këtej duke paraqitur amendamente për ligjet, kjo është buron korrupsioni në kurriz të çdo nxënësi që kërkon detyrë e çdo deputeti, sepse si këtë detyrë ka dhe të edukohet. Hoqa dorë dje për të shkruar një fjalim për këtë është mandatuar nga qytetarët shqiptarë. dhe u bëra thirrje miqve të më thoshin se ç’mendonin Unë do t’ju ftoja të gjithëve, ashtu sikurse e kemi ata për arsimin. Do të doja t’ju tregoja, me që këtu miratuar në komision me mbështetjen e u bënë thirrje për të dëgjuar mësuesit, për të dëgjuar maxhorancës dhe opozitës, ta mbështesim këtë ligj nxënësit dhe prindërit e tyre, se Alberti nga Shkodra, edhe në seancë me votën e maxhorancës dhe mësues, thotë: “Ju lutem, pyeteni pak nesër ministrin opozitës, sepse është një ligj që përmirëson sistemin për këtë gjë: edhe sa mijë euro duhet të paguajmë tonë parauniversitar. për të hyrë në punë? Edhe sa kohë do të ketë Falemnderit! zooteknikë dhe veterinerë mësues apo drejtorë Jozefina Topalli – Falemnderit, zoti Bogdani! shkollash? A do të ketë ndonjëherë pritje populli nga Zoti Braçe, urdhëroni! drejtorët rajonalë të arsimit, për prindër, por edhe Erion Braçe – Zonja Kryetare, do të doja të për mësues në rezervë? Unë jam Alberti. Lindur dhe përgjigjesha edhe një herë edhe për kolegun: nuk e rritur në Shkodër, që kam mbaruar arsimin e lartë
108 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
në degën gjeografi, me master të nivelit të parë, të shqipen fëmijët e tyre dhe po vijnë këtu e po mbrojtur në vitin 2010, me diplomë të gjuhës angleze, paguajnë kosto shtesë për të arsimuar fëmijët. me certifikata të ndryshme specializimi, të Ky është shqetësimi dhe vlerësimi ynë për dorëzuara të gjitha në Drejtorinë Arsimore të sistemin që ju keni ngritur. Ju dëgjova gjatë gjithë Shkodrës, dhe as që bëhet fjalë të më thërrasin ndërhyrjeve tuaja. Folët edhe për shuma të mëdha qoftë edhe për një orë të vetme mësimi tash tre vjet. parash, që po investoni apo keni investuar në arsim. Këtu po nuk pate 5 mijë euro, mikun e fortë dhe Zoti Ministër, bëni gjëra më të thjeshta! Zgjidhni ato teserën e partisë, s’ka shanse të të thërrasë kush probleme që janë të rëndësishme dhe të qenësishme për punë.” për fëmijët! Si mendoni, zoti Ministër, a mundet një Luçiano nga Berati, maturant: “Jam nxënës në fëmijë 6-7-8-9-10-vjeçar të bëjë 4-5-6-10 km në shkollën e mesme “Babë Dudë Karbunara”. Sot këmbë për të vajtur në shkollën e tij? A mundet që jemi njohur me rezultatet e testit të letërsisë dhe një mësues, pasi të bëjë 2-3-4-5 km në këmbë, të jam shokuar. Kisha në provim kodin 1210185 dhe bëjë atë që duhet: mësimin për ata fëmijë që kanë nuk kam më shumë se nota 7. Për mua letërsia ka bërë po aq kilometër sa ai dhe që nuk kanë mundësi qenë primare në këto tre vjet shkolle, kam studiuar fizike për të dëgjuar e jo më për të thënë ato që rregullisht dhe si notë përfundimtare të letërsisë kam kanë nxënë? dhjetën. Nuk di ku ta ngre zërin dhe nuk di nëse më Kam këtu para një tabelë që ma keni dhënë ju. dëgjon njeri. Mbase ky ka qenë risku im, por të Zoti Ministër, keni pasur një vlerë kontrate për paktën të na lejojnë të rishikojmë dhe rivlerësojmë transportin e mësuesve dhe të nxënësve për vitin tezën. Duke mos folur pastaj që teza u shit për 100 2011 prej 506 milionë lekësh, diku te 5 milionë mijë lekë. Ky është turp, Erion. Të lutem, ngrije këtë dollarë. Keni paguar vetëm 3 milionë dollarë. Jeni problem në emër të maturantëve! Jemi në ankth për në borxh edhe për 2 milionë dollarë. Natyrisht, e të ardhmen. Të mos flasim për korrigjimin gjoja keni ulur pagesën në vitin 2012 në 4,4 milionë dixhital të testit, i cili ka qenë më se i rëndomtë dollarë. Me çfarë do të lëvizin këta fëmijë? Po këta dhe mekanik. Ku është meritokracia këtu? Jam mësues? Më keni dhënë një tjetër tabelë për çmimet kurioz të di se si do të veprojnë me djalin e Shezai dhe po i referohem vetëm Beratit. Thoni se bileta që Rrokajt, sepse, mesa duket qenka në indinjatë për duhet të presë një nxënës, që ju paguani për nxënës tetën që ka marrë i biri, kur unë marr 7, ashtu si dhe mësues nga 2-12 km vajtja-ardhje, është 350 plot të tjerë, nxënës që kemi mësuar dhe ngelësit lekë të vjetra. Pa shkoni provoni njëherë, a ju merr biznesmenë marrin dhjeta.” njeri me 350 lekë të vjetra? Bileta nga 5-12 km është Ky është degjenerim. Kështu janë të gjithë, zoti 70 lekë të reja; që bileta nga 5-17 km është vetëm Ministër! 1000 lekë të vjetra! Pa provoni njëherë të hipni vetë! Kam këtu të paktën 10-15 komente që vijnë nga Prandaj nxënësit dhe mësuesit sot janë në këmbë. mësues , të cilët kanë vetëm një problem: pagesën Zoti Ministër, pak më parë zonja Shkreli ngriti për t’u futur në punë, një shqetësim permanent ky çështjen e librave shkollorë dhe atyre të bibliotekave. gjatë këtyre 8 vjetëve. Si ka mundësi? Si mund ta Për ata shkollorë jam më se i qartë se ç’po ndodh. degradoni sistemin deri këtu, që të kërkoni 3-7 mijë E thonë vetë mësuesit se i dhunojnë dhe u japin euro në shkolla qyteti për të zënë një vend pune? listat e autorëve dhe shtëpive botuese ku duhet të Ka një problem tjetër edhe më të madh: problemi shkojnë të blejnë. Është një zinxhir i tërë korruptiv, i dhunës politike dhe partiake, ku dhunohet deri në i cili prodhoi në fillim biznesin dhe ky biznes tani ju përzgjedhjen e librave. E thonë vetë mësuesit. Nuk mban ju dhe vendimmarrjen tuaj të korruptuar nga u jep askush të drejtën dhe lirinë të zgjedhin titujt e qendra deri në bazë. librave, por drejtori i arsimit u dërgon listën që do të Dua të ndalem te librat për bibliotekat dhe dua zgjidhet. t’ju pyes të gjithëve sa jeni këtu. Për vitin 2009- Ka edhe një problem tjetër të madh: pedofilia 2010 Shtëpia Botuese “55” ka furnizuar me të paktën politike nëpër shkolla. Është e tmerrshme se si gjysmën e vlerës të gjitha bibliotekat e rrethit të përfaqësues politikë, edhe të nivelit lokal, gjëja e Elbasanit. E dini me çfarë librash? Jua them unë: parë që bëjnë, sa herë që shkoni ju, të mëdhenjtë, Fahri Balliu “Panteoni i zi”; Fahri Balliu “Zonja e zezë nëpër ato zona, nxjerrin nxënësit nga mësimi. Ka Nexhmije Hoxha”; Fahri Balliu “Berisha përmes edhe një problem tjetër të madh: prindërit e fëmijëve Kasandrave”. Po mirë, zoti Ministër, po të pyes ty: në emigracion nuk kanë më para për të mësuar ia jep ti fëmijës tënd t’i lexojë këta libra?
109 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
E njëjta histori është edhe me qarkun e Korçës. dinë të gjithë, por të kesh guximin dhe paturpësinë Pesë tituj në librat e rrethit të Korçës janë vetëm që të vjedhësh edhe me librat e fëmijëve të vegjël, këto që ju thashë, te Shtëpija Botuese “55”. Ky është që shkojnë në shkollë për herë të parë, kjo ia kalon një skandal i paprecedent. Në vitin 2009 kanë qenë çdo lloj babëzie. 700 milionë lekë për këta libra, tani janë 500 milionë I drejtohem sot Sali Berishës publikisht: “Turp lekë për këto libra, dhe të gjitha i kanë ndarë këta të qoftë, Sali Berisha, për dijeninë tënde të plotë që njerëz. Ky është një problem shumë i madh, sepse ke, se këshilltari yt për arsimin po pasurohet me ty, korrupsioni ka hyrë deri atje ku nuk duhet të hyjë, nën emrin tënd, dhe bashkë me ty, me librat e te arsimi dhe te librat. fëmijëve të vegjël, që shkojnë në shkollë për herë të E njëjta gjë është me këshilltarin e Kryeministrit. parë!” Ja ku janë të gjitha letrat tuaja, të të tre ministrave, Edhe ministri që bën qengjin e urtë, është i me anë të të cilave u rekomandoni shkollave të blejnë përfshirë në këtë aferë tejet të pistë. Keni vjedhur librat e këshilltarit të Kryeministrit. gjithçka: toka, troje, naftë, miniera, lumenj, Jozefina Topalli – Faleminderit! hidrocentrale, por që Sali Berisha të ishte kaq i Zoti Ministër, urdhëroni! pangopur, saqë të vjedhë edhe nga librat e që u Myqerem Tafaj – Lidhur me çështjen e shiten fëmijëve të vegjël, këtë nuk jua fal as publiku transportit, së pari, dua të them që transporti është dhe as Zoti. i garantuar. Edhe në atë vendim qeverie që ju cituat, Sot po ju zbardh plotësisht një ndër aferat më transporti është i përcaktuar, dhe çmimi që ju thatë, të turpshme në këtë vend, aferën e pasurimit të Sali nuk është çmim për të paguar biletën secili, por Berishës dhe të këshilltarit të tij me librat e fëmijëve është një çmim që referohet përmes një prokurimi. nga klasa e parë deri në klasën e tetë. Pra, drejtoritë arsimore të rretheve duhet të Në arsimin parauniversitar përdoret sistemi prokurojnë, dhe mbi bazën e tenderit do të zgjedhin altertekst. E bëri lëmsh Genc Pollo, po mundohet shoqëritë e transportit. ta zgjidhë ky tjetri. Të dy janë futur në lëmshin e Transporti, siç është shkruar qartë në vendimin njëri-tjetrit dhe asgjë nuk ka rezultat. Një sistem që e qeverisë, për distancën mbi 2 kilometra është i ka shkatërruar tërësisht arsimin tonë parauniversitar. siguruar. Sigurisht, ne kemi pasur shkurtime të Megjithatë, ky është sistemi që ju keni zgjedhur. fondeve vitin e kaluar, por, unë e ritheksoj, transporti Për vitin shkollor 20011-2012, që sapo u mbyll, i nxënësve dhe i mësuesve është plotësisht i në 90 për qind të shkollave të Shqipërisë, nga klasa siguruar, dhe ne do të bëjmë të gjitha rialokimet, e parë deri në klasën e tetë, përdoren këto tekste. ashtu siç i kemi bërë deri tani, që transporti të (Tregon libra.) Altertekst, thotë, por teksti ka të njëjtin paguhet. emër shkruesi, ka të njëjtin emër autori. Ky është Folët për çështjen e një maturanti. Më parë asnjë këshilltari i Sali Berishës për arsimin, quhet Bardhyl nuk ka folur për korrigjim dixhital, nuk bëhej fjalë. Musai, zyrën e ka pranë Kryeministrit. Çdo maturant ka të drejtë ta tërheqë testin, ta Ishte shumë e çuditshme për të gjitha stafet, tërheqë tezën që ka shkruar dhe ta shohë. Këtë e mësimdhënëse dhe akademike në këtë vend, kur ka të shkruar në Rregulloren e Maturës, dhe kjo po panë që pa e provuar asnjë vit shkollor, viti i ri 2011- zbatohet. 2012 filloi me urdhër: “Vetëm me tekstet e Përmendët entet botuese. Në fakt, në atë listë këshilltarit të Kryeministrit”. që ju keni, janë mbi 30 ente botuese që kanë Mësuesit i ndërprenë të gjitha linjat që kishin, përfituar, janë mbi 22 ente botuese që janë në tregun nga klasa e parë deri në klasën e pestë dhe nga e librit shkollor, mbi 30 të tilla që janë në biblioteka, klasa e gjashtë deri në klasën e tetë. Në lëndën e dhe një fond prej 50 milionë lekësh, një fond, i cili matematikës, me të cilën kishin punuar vite me është përfituar nga mbi 30 ente botuese. radhë, njëzëri përzgjodhën këto tekste, ku Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Ministër! bashkautor është këshilltari i Kryeministrit për Atëherë, fjalën e ka Taulant Balla, pastaj kalojmë arsimit dhe njëkohësisht pronar i shtëpisë botuese në shprehjen në emër të grupeve parlamentare. “EDUALBA”. (Flitet nga salla, pa mikrofon.) Ky rezultat i përzgjedhjes së teksteve të tij nuk Ma sillni edhe “Kurbanin” dhe e vëmë atje sipër. erdhi si pasojë e cilësisë, përkundrazi, erdhi si Taulant Balla – Të nderuar kolegë, pasojë e një turi në mbarë Shqipërinë, kudo, në Që kjo qeveri është një qeveri hajdute, këtë e çdo drejtori arsimore, të këshilltarit për arsimin të
110 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Kryeministrit, Bardhyl Musai, i cili takoi personalisht nëndrejtoreshë, që është njëkohësisht edhe drejtuesit e arsimit nëpër rrethe. Mesazhi ishte këshilltar i Kryeministrit? shumë i qartë: “Është porosi e doktorit, që fëmijët Kam këtu dy e-mail-e, e-mail-i i parë vjen nga të mësojnë matematikë me këto tekste”. Inspektorati Kombëtar i Arsimit , që u thotë Nga burime konfidenciale, disa prej tyre janë drejtorëve të shkollave: “Ju lutemi, respektoni ligjin, shprehur për presionin që është ushtruar ndaj mos zgjidhni tekste që bien në kundërshtim me ligjin mësuesve: “ose largim nga detyra, ose mësim me dhe që kanë konflikt interesi!”. Këshilltari i ministrit tekstin e këshilltarit të Kryeministrit!” çon e-mail tjetër, pas e-mail-it të Inspektoratit Vetë mësuesit janë shprehur publikisht edhe në Kombëtar të Arsimit, duke iu drejtuar drejtorëve të media. Kanë thënë se u është kërkuar me patjetër drejtorive arsimore: “Autorësia e tekstit të mësuesit nga drejtorët dhe nëndrejtorët të zgjedhin tekstet nuk përbën konflikt interesi”. ku bashkautor është Bardhyl Musai. Pra, drejtori i ministrit i thotë: “Respektoni ligjin!”, Ky presion ka nisur para se të fillojë procesi i ndërsa këshilltari i ministrit i thotë: “Mos e përzgjedhjes së teksteve nëpër shkolla. Më pas, respektoni ligjin, sepse kemi folur me doktorin, e di gjatë këtij procesi, në maj të vitit 2011, në të gjitha ai këtë punë!”. mbledhjet e mësuesve të organizuara nëpër shkolla, Të nderuar kolegë, për përzgjedhjen e teksteve, të mbajtura në shumë Prej disa ditësh Shqipëria po njihet edhe me raste në kundërshtim me ligjin, u ushtrua presion një skandal tjetër. Ju do të thoni se cila është lidhja? mbi mësuesit që të zgjidheshin librat e këshilltarit Sikur ajo licenca e lotarisë kombëtare të shitet në të Saliut. çmim, do të kishim mundësi të ndërtonim 70 shkolla Emisioni “Fiks Fare” intervistoi mësuesit për të reja. Prandaj unë sot i kërkoj ministrit të Financave gjithçka të parregullt që ndodhi gjatë këtyre të vijë këtu në Parlament, të sqarojë publikisht të mbledhjeve. Në disa shkolla, ku nuk ishin gjitha procedurat e ndjekura për dhënien e asaj përzgjedhur tekstet e shtëpisë botuese “EDUALBA”, licence që jepet për një lotari kombëtare, por që u grisën procesverbalet e votimit të mësuesve, dhe vjedh qytetarët shqiptarët, sepse, nëse të ardhura u zëvendësuan me procesverbale të tjera, të cilat të tilla, edhe nga një licencë e tillë, do të përdoreshin nxirrnin fitues këta libra, me botues dhe autor për qëllime të mira, për qëllime të pastra, sigurisht Bardhyl Musain. që do të kishim mundësi të ndërtonim shkolla. Këto tekste u morën edhe në ato shkolla ku ligji Sa për ato shkolla që the, se ndërtohen çdo tri e ndalon këtë, pasi në ato shkolla punojnë mësues ditë, Xhozefinë, sqaro lidhjet e tua me kompanitë e bashkautorë të Bardhyl Musait. ndërtimit që të paguajnë ty 10- përqindëshin! Sipas ligjit, në shkollat ku punojnë mësues që Faleminderit! janë autorë të teksteve, nuk mund të përdoren tekstet Jozefina Topalli – Ti je dhe i besueshëm për e këtyre mësuesve, për shkak të konfliktit të çdo fjalë që nxjerr nga goja, more djalë! E ke mendjen interesit. te lojërat e fatit dhe tek ata që janë mbas tyre, Zoti Ministër, a ka mundësi të më thoni: ku prandaj e ke emrin “Poker face”. përfundoi liria e mësuesit për përzgjedhjen e teksteve (Flitet nga salla pa mikrofon.) shkollore, e trumbetuar kjo me të madhe, qoftë prej Po që jeni shumë ju që pëlqeni lojërat e fatit! teje, qoftë prej Genc Pollos? Shumë jeni, shumë. Por ka edhe më në këtë histori të pistë. Nuk Zoti Ministër, urdhëroni! është fare e rastësishme që pothuajse të gjithë Myqerem Tafaj – Alterteksti, në fakt, e theu bashkautorët e teksteve shkollore, të botuara nga monopolin e teksteve në Shqipëri, dhe këtë ju e dini Bardhyl Musai, janë emëruar dhe po emërohen dita- mirë. ditës drejtorë dhe nëndrejtorë të shkollave më të Sot, në tregun e teksteve shkollore janë mbi 22 mëdha dhe më me zë në Tiranë. Kjo ka ndodhur në ente botuese. Ju bëtë fjalë vetëm për njërin prej tyre, shkollat: “Edit Durham”, “Emin Duraku”, “Dora dhe ky ent botues ka vetëm 0,3 për qind. Ka ente të D’Istria” dhe “Mihal Grameno”. tjera botuese që kanë 23 për qind, kanë 10 për qind Si ka mundësi që në shkollën ku bashkëshortja etj. Kjo është një garë në tregun e botimit. e Bardhyl Musait është nëndrejtoreshë, të gjithë (Flitet nga salla pa mikrofon.) nxënësit, nga klasa e parë deri në klasën e pestë Absolutisht jo, sepse kjo nuk është e vërtetë. mësojnë vetëm me librat e burrit të mësueses Ky ent botues ka vetëm 0,3 për qind. Personi që ju
111 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
përmendët këtu në Parlament, është këshilltar i Pa dyshim që ligji ka pësuar ndryshime jashtëm i Kryeministrit dhe nuk është këshilltar me thelbësore. Janë përmirësime që sjellin një hapësirë kohë të plotë te Kryeministri. Është profesor në një të re për sa u takon të drejtave të mësuesve, të universitet. nxënësve dhe të prindërve. Janë ndryshime me të Përzgjedhja e teksteve është një procedurë cilat krijohet baza ligjore për rritjen e autonomisë e standarde. Mësuesit janë anëtarët e komisioneve decentralizimit të arsimit, demokratizimit të procesit që përzgjedhin tekstin. të vendimmarrjes dhe të zgjedhjeve përmes një Ju mund të shkoni nëpër shkolla, të shikoni dhe procesi më të hapur e përfshirës për prindërit e të konstatoni seriozitetin me të cilin punojnë partnerët socialë. Ndryshimi i nenit mbi laicitetin na mësuesit për përzgjedhjen e teksteve. sjell, gjithashtu, më pranë standardeve të familjes Ndaj, unë ju ftoj që të heqim dorë nga këto europiane. spekulime. Në fakt, alterteksti ka çuar në një rritje Ndërkohë, janë bërë përmirësime që forcojnë të qartë të cilësisë së teksteve, si të teksteve bazë, garantët ligjorë, për depolitizimin e shkollës, përmes ashtu dhe të teksteve të mësuesve. ndryshimeve në procesin e emërimeve e Siç e shikoni në ligj, alterteksti sanksionohet shkarkimeve; për ndalimin e përdorimit të nxënësve edhe me ligj dhe është një praktikë, një model, që e dhe të shkollave për veprimtari partiake. Janë ka treguar veten se i shërben drejtpërdrejt rritjes së përmirësime në kompetencat themelore apo në cilësisë. tekstet shkollore. Falemnderit! Forcimi i kontrollit dhe i sanksioneve sidomos Jozefina Topalli – Falemnderit, zoti Ministër! në rastet e hapjes së shkollave pa licencë apo të Zonja Leskaj, urdhëroni! shkeljes së licencës, shërbejnë si një kornizë për Valentina Leskaj - Falemnderit! një arsim cilësor për fëmijët në arsimin jo publik. Të nderuar kolegë dhe kolege deputete, Pa dyshim që ligji është baza e pikënisja për Dje dëgjova Kryeministrin e Shqipërisë të thotë një arsim cilësor, por vetëm ligji nuk mjafton, problemi në mbledhjen e qeverisë se opozita nuk miraton mbetet te zbatimi. Rekordet e deritanishme të ligje që nuk janë me 3/5-at. Si gjithnjë, edhe këtë qeverisë, tregojnë se problemet më të mëdha kanë herë gënjeu. buruar nga moszbatimi i ligjit. Kanë buruar nga Projektligji “Për arsimin parauniversitar”, që mungesa e vullnetit e nga klientelizmi, që ka zënë besoj se e pranon edhe Kryeministri, përbën një rrënjë në majën e piramidës qeveritare; kanë buruar nga reformat e rëndësishme, po miratohet edhe me nga nevoja e pushtetit për të përdorur politikisht kontributin e opozitës dhe ky nuk është i vetmi rast. nxënësit e mësuesit në shërbim të fushatave E kemi bërë jo për t’i bërë qejfin Kryeministrit, zgjedhore; kanë buruar nga nevoja e pushtetit për por, sepse për ne arsimi i fëmijëve është prioritet të shpërblyer militantët, pa pyetur për cilësinë e dhe sot ai ka nevojë dëshpëruese për një reformë arsimit që u ofrojnë fëmijëve. Është mungesa e cilësore e të qëndrueshme. Angazhimi serioz i vullnetit politik që e ka nxjerrë arsimin nga prioriteti opozitës në komision është pa dyshim dëshmi e e që për 3 vjet rresht e solli buxhetin në rënie. vullnetit të qartë të PS-së për të kontribuar në Sot Shqipëria është ndër vendet e fundit në rajon reformat integruese, do apo jo Kryeministri. Kjo besoj për përqindjen e buxhetit të arsimit ndaj PBB-së. se është prova përkundër demagogjisë që bëri edhe Vendet e rajonit harxhojnë 4.6 % të PBB-së për dje Kryeministri. arsimin, qeveria jonë harxhon 2.8%. Problemi nuk Gjithsesi, për t’u kthyer te projektligji, dua të qëndron vetëm në faktin se janë pak para nga them se puna serioze në komision për më shumë buxheti, por si administrohen ato pak para. Problemi se dy muaj, qasja e hapur ndaj ekspertizës, që buron kryesor është gropa e korrupsionit. Është një kosto jashtë politikës me aktorët e interesit, të cilët gjej që paguhet nga mësuesit. Në këtë sekondë, para rastin t’i falënderoj për kontributin e çmuar, na solli se të vija këtu, mora një mesazh nga një mësues në një produkt cilësor. në Velipojë, ku thuhej se për klasat kolektive prej 2 Ajo që ka vlerë të theksohet nuk është numri i vjetësh nuk kanë marrë pagat. E pra këtë kosto e neneve të ndryshuar, 41, nga 72 që ka projekti, por paguajnë mësuesit dhe nxënësit. çështjet mbi të cilat u ngrit një vizion dhe një Kolegët e mi sollën të vërteta të hidhura se çfarë standard, që e bëjnë ligjin të afrueshëm me atë të ndodh me tekstet shkollore, me pajisjen e vendeve ku duam të integrohemi. bibliotekave të shkollave. Të gjithë e dimë se çfarë
112 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
ndodhi me skandalin e kompjuterave. Korrupsioni në ulje si për vajzat, ashtu dhe për djemtë. Një në me tekstet vjen për shkak të klientelizmit, që shkon tre femra në fshat nuk e ndjekin arsimin shkollor deri te zyra e Kryeministrit. apo atë 9-vjeçar”. Për çdo qeveri serioze ky do të Një gazetar i angazhuar në çështjet e arsimit, ishte sinjal alarmi. shqetësimin e tij qytetar për politizimin e arsimit e Ndërkohë, raporti i DASH-it dha dje një sinjal shprehu me një të vërtetë fatkeqe: “Unë që e kam alarmi për fëmijë që janë shfrytëzuar për seks bërë shkollën përpara ndryshimeve demokratike, komercial, lypje të detyruar dhe kriminalitet të atëherë kisha një drejtor shkolle dhe një sekretar detyruar, si vjedhje dhe shpërndarje droge. Qeveria partie. Sot në shkolla ka vetëm sekretar partie”. Kjo e Shqipërisë, thotë raporti, nuk u është përmbajtur është e vërteta. plotësisht standardeve minimale për eliminimin e Drejtorët e shkollave janë kthyer në sekretarë trafikut. Nuk e di nëse MASH e sheh veten jashtë partie, sepse janë emëruar si të tillë, si militantë këtij raporti. partie, jo si profesionistë. Sa i takon arsimit jo publik, Pa dyshim, fëmijët që bëhen viktimë e ai ju ka dalë nga duart. trafikimeve janë ata që nuk kanë mundësi për të Sot Ministria e Arsimit nuk është në gjendje të ndjekur shkollën. Në fakt, qeveria ka bërë një gjë na thotë sa është numri i shkollave jo publike të për të varfrit: u ka ulur buxhetin. palicencuara. Ministri e kundërshtoi kolegen time, Së fundi, duke ju rikthyer projektligjit, dua të por ne e kemi pyetur edhe në komision them se me përmirësimet e bëra ligji është i mirë, zëvendësministrin, i cili tha se janë 402 shkolla të është ligj inovativ, që krijon bazë të mirë përafrimi të licencuara, por nuk di sa janë të palicencuara. Nga kuadrit ligjor me atë Europian. të dhënat e Open Data rezultojnë 544 shkolla jo Në fakt, rekordet e qeverisë me zbatimin e ligjeve publike. Ministria duhet ta ndajë: sa shkolla janë të e vënë në dyshim zbatimin e tij edhe për arsye se palicencuara në Shqipëri? Kush mban përgjegjësi e sollët pa faturë financiare dhe natyrisht që ky ligj për to? e ka një kosto. E vërteta është se politikat e qeverisë për arsimin Shpresa është që ju po ikni nga pushteti dhe kanë minuar cilësinë e arsimit, e kanë nxjerr atë PS-ja do ta zbatojë me siguri këtë ligj, që fëmijët nga konkurrueshmëria. Jemi një vend që aspiron të shqiptarë të kenë të drejta e mundësi të barabarta, jetë pjesë e tregut europian, por që nuk ka të jo vetëm në letër, me moshatarët e tyre në BE, po përbashkëta me këtë treg në fushën e arsimit. edhe në realitet. Unë do t’u referohem disa të dhënave, kolegë Synimi i PS-së i shprehur në programin e saj deputetë. për një rilindje shqiptare është arsim cilësor për Shqipëria renditet ndër vendet e fundit në botë çdo fëmijë, pavarësisht vendndodhjes, rrethanave për sa u përket tri kategorive në arsim: lexim, familjare dhe gjendjes ekonomike. Ne do ta fillojmë matematikë dhe shkencë: Në lexim marrim 385 pikë, nga buxheti, që ju nuk e bëtë për 7 vjet atë që duke lënë pas vetëm Katarin, Panamanë, Perunë, premtuat se do ta rrisnit në 5% . Azerbajxhanin dhe Kirgistanin. Vota jonë është pro projektligjit, eficienca e të Në matematikë e shkencë marrim vetëm 377 cilit do të marrë vlerë me qeverinë e PS-së. pikë, duke lënë pas të njëjtat vende. Të gjitha vendet Falemnderit! për rreth janë para nesh. Jozefina Topalli – Falemnderit, zonja Leskaj! Nuk po merrem me pjesën që ka të bëjë me Po, zoti Çota, urdhëroni për procedurë! atë që sot quhet “sus në shkollë”, për shkak të stilit Rrahim Çota – Falemnderit, zonja Kryetare! të vjetër që përdorin mësuesit me nxënësit, për Dua të informoj zonjën Leskaj se për vitin 2009 shkak të infrastrukturës së vjetër në klasë, që nuk në fshatin Privall të Librazhdit, në komunën e Majit, mundëson një mësim interaktiv. është ndërtuar një shkollë që kap shfrën120 milionë Problemi që dua të sjell në vëmendje, lidhet me lekë dhe, për fat të mirë, ajo që më ka pëlqyer më braktisjen e shkollës. Të dhënat me burim nga tepër është inspektimi që i ka bërë kolegu im ditët statistikat zyrtare janë shumë shqetësuese për ne e fundit. Nuk janë 300 nxënës, por 30 deri në 50 si opozitë. nxënës. Raporti Kombëtar për Barazinë Gjinore i Falemnderit! përgatitur nga MPCSSHB-ja thotë se: “Numri të Jozefina Topalli – Falemnderit, zoti Çotaj! regjistruarve në shkollat parauniversitare ka tendencë Zoti Mark Marku në emër të grupit të PD-së,
113 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
urdhëroni! projektligji është statusi i mësuesve. Për herë të Mark Marku – E nderuar zonja Kryetare, parë projektligji i vendos mësuesit në statusin e tyre, Të nderuar kolegë, një status që u garanton atyre të ushtrojnë në mënyrë Dëshiroj të flas dy fjalë për projektligjin, jo për të lirë profesionin, ndërkohë që i bën ata të kenë të ta mbrojtur, sepse praktikisht është një projektligj, i gjitha përgjegjësitë për rritjen profesionale të tyre. cili nuk ka nevojë të mbrohet, pasi këtë projektligj e Mendoj se ky projektligj krijon klimën e mbron përmbajtja që ka vetë ai. përshtatshme që mësuesi ta ushtrojë veprimtarinë Më bëri përshtypje fakti që kolegët e opozitës e tij në mënyrë pozitive në shkollë. mbajtën një qëndrim shumë të ashpër në seancë, Unë mendoj se për të përcaktuar vlerat e këtij që është në kundërshtim me qëndrimet që kanë projektligji nuk ka nevojë fare të flasim, sepse mbajtur në komision, ku është punuar në mënyrë praktikisht mjafton ta lexojmë projektligjin dhe shumë serioze për projektligjin dhe sjellja e tyre mjafton të kuptojmë se ky projektligj ka arritur tregoi se nuk ka asnjë lidhje me seriozitetin e treguar konsensusin e të gjithë aktorëve të interesuar në në komision. fushën e arsimit. Për këtë arsye unë ju bëj thirrje ta Unë do të them vetëm dy-tri fjalë për mënyrën votojmë dhe, të paktën, për mirënjohje për punën se si është punuar për këtë projektligj, sepse mendoj që kemi bërë në komision të dyja palët, të themi se cilësia e tij varet edhe nga mënyra se si është edhe një fjalë të mirë për punën tonë sepse, në qoftë proceduar me të. se nuk respektojmë punën tonë, nuk mund të Së pari, dua të them se ministria ka sjellë në respektojmë as arsimin, as shoqërinë dhe as komision një projektligj esencialisht pozitiv dhe të nxënësit. realizuar. Në këtë kuptim, puna në komision ka qenë Falemnderit! pothuajse e përqendruar vetëm në dy-tre nene, ku Jozefina Topalli – Falemnderit, zoti Marku! opozita ka qenë e ndjeshme dhe ne, për të treguar Në emër të Komisionit të Ligjeve? shenja mirëkuptimi me opozitën, kemi pranuar (Relatori i komisionit shprehet dakord.) versionin e tyre për këto nene. Ligji reflekton një Falemnderit! vizion për arsimin bashkëkohor dhe është në Të nderuara zonja dhe zotërinj deputetë, kalojmë përputhje me të gjitha standardet e arsimit në votim! bashkëkohor europian, të cilat duam t’i adaptojmë. Hapim votimin për prezencën. Përfaqësuesit e ministrisë kanë qenë të hapur dhe Mbyllim votimin. komisioni ka qenë po ashtu shumë i hapur për Janë 128 deputetë të pranishëm. përmirësimin e ligjit. Unë mendoj se kjo ka bërë që Kalojmë në votimin me elektronikë, në parim, ligji në thelb të jetë një nga ligjet më të mira që për projektligjin “Për informacionin e konsumit të është hartuar për arsimin në Shqipëri. energjisë dhe burimeve të tjera të produkteve me Çfarë cilësish përmban ky ligj? E para, ndikim në energji”. projektligji ka një raport shumë të baraspeshuar të Hapim votimin. përgjegjësive të pushteteve në raport me arsimin Mbyllim votimin. shkollor. Pra, vendos institucionet në një raport 71 vota pro, 56 kundër. shumë të mirë me komunitetin e nxënësve dhe me Kuvendi e miraton në parim projektligjin. prindërit. E dyta, i vendos institucionet arsimore në Kalojmë në votimin nen për nen, me karton, raport shumë të mirë me dy pushtetet, atë qendror bashkë me vërejtjet e ardhura nga dy komisionet. dhe vendor dhe, në një farë mënyre, u krijojmë Kush është dakord me nenin 1? mundësi të gjithë aktorëve që janë të interesuar për Faleminderit! sistemin arsimor, të bashkëpunojnë për rritjen e Kundër? S’ka. Abstenim? S’ka. cilësisë së arsimit parauniversitar në Shqipëri. Miratohet. E dyta, projektligji thellon autonominë shkollore Kush është dakord me nenin 2? dhe hedh hapa në drejtim të autonomisë financiare Faleminderit! dhe rritjes së transparencës financiare në shkolla. Kundër? S’ka. Abstenim? S’ka. Mendoj se mënyra se si e ndërton ligji raportin e Miratohet. vetë shkollës me shoqërinë reflekton zhvillimet e Kush është dakord me nenin 3? sotme në Europë për sa i përket arsimit. Faleminderit! Element tjetër shumë i rëndësishëm i këtij Kundër? S’ka. Abstenim? S’ka.
114 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Miratohet. Miratohet. Kush është dakord me nenin 4? Kush është dakord me nenin 5? Faleminderit! Faleminderit! Kundër? S’ka. Abstenim? S’ka. Kundër? S’ka. Abstenim? S’ka. Miratohet. Miratohet. Kush është dakord me nenin 5? Kush është dakord me nenin 6? Faleminderit! Faleminderit! Kundër? S’ka. Abstenim? S’ka. Kundër? S’ka. Abstenim? S’ka. Miratohet. Miratohet. Kush është dakord me nenin 6? Kush është dakord me nenin 7? Faleminderit! Urdhëroni, zoti Beja! Kundër? S’ka. Abstenim? S’ka. Fatos Beja – Unë jam dakord te ky nen me Miratohet. propozimin që vjen nga komisioni, vetëm se duhet Kush është dakord me nenin 7? të ruhet titulli i ligjit dhe numri i nenit, siç ka ardhur Faleminderit! nga Këshilli i Ministrave, sepse kjo është teknika Kundër? 1. Abstenim? S’ka. ligjore. Miratohet. Jozefina Topalli – Teknikën ligjore duhet ta Kush është dakord me nenin 8? kemi parasysh patjetër. Faleminderit! Kush është dakord me nenin 7? Kundër? S’ka. Abstenim? S’ka. Faleminderit! Miratohet. Kundër? S’ka. Abstenim? S’ka. (Votohet me të njëjtën procedurë deri te neni Miratohet. 18.) Kush është dakord me nenin 8? Hapim votimin me elektronikë, në tërësi. Faleminderit! Mbyllim votimin. Kundër? S’ka. Abstenim? S’ka. 71 vota pro, 56 kundër. Kuvendi miraton në tërësi Miratohet. projektligjin. (Votohet me të njëjtën procedurë deri te neni Kalojmë te votimi në parim i projektligjit “Për 19) sistemin arsimor parauniversitar në Republikën e Kush është dakord me nenin 20? Shqipërisë”. Urdhëroni, zoti Ministër! Hapim votimin me elektronikë në parim. Myqerem Tafaj – Te neni 20, pika 3 duhet të Mbyllim votimin. hiqet. Në pikën e parë të këtij neni është e shprehur 126 vota pro. 1 kundër. se punonjësit psiko-socialë janë në varësi të njësisë Miratohet. arsimore vendore dhe njësia arsimore vendore ose Kalojmë në votimin nen për nen, me karton, me ministria nuk bëjnë akreditim. Pra, në pikën e parë vërejtjet e komisionit përkatës. dhe të dytë neni është i plotë. Pika e tretë duhet të Kush është dakord me nenin 1? hiqet. Faleminderit! Jozefina Topalli - Kush është dakord me nenin Kundër? S’ka. Abstenim? S’ka. 20? Miratohet. Faleminderit! Kush është dakord me nenin 2? Kundër? S’ka. Abstenim? S’ka. Faleminderit! Miratohet. Kundër? S’ka. Abstenim? S’ka. Kush është dakord me nenin 21? Miratohet. Faleminderit! Kush është dakord me nenin 3? Kundër? S’ka. Abstenim? S’ka. Faleminderit! Miratohet. Kundër? S’ka. Abstenim? S’ka. (Votohet me të njëjtën procedurë deri te neni Miratohet. 47.) Kush është dakord me nenin 4? Kush është dakord me nenin 48? Faleminderit! Urdhëroni, zoti Beja! Kundër? S’ka. Abstenim? S’ka. Fatos Beja – Janë bërë disa ndryshime në
115 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
komision në nenin 48 në variantin e propozuar nga si deputet propozoj që në bazë të Rregullores të qeveria lidhur me tekstet shkollore. Është i hidhet në votim amendamenti që vjen nga komisioni, papranueshëm varianti i ardhur nga komisioni. Ky me variantin që ka ardhur nga Këshilli i Ministrave. nen, siç është hartuar këtu, mbron interesat e I ftoj edhe një herë të gjithë deputetët, edhe të botuesve dhe jo të shkollës. Unë propozoj të votojmë opozitës, që të mbrojmë shkollën. E para. variantin e qeverisë për tekstet arsimore. Ne duhet E dyta, është shtuar një pikë, e cila thotë: të respektojmë ato standarde që ka BE-ja. Libri “Numri i alternativave të teksteve shkollore për lëndë është në treg dhe nuk është shkolla që bën tregtimin dhe klasë nuk kufizohet”. Në asnjë legjislacion e librit. europian nuk gjendet kjo formulë. Ç’do të thotë kjo? Po ashtu, numri i alternativave të teksteve nuk 20 tekste fizike të zgjedhin mësuesit nëpër fshatra mund të jetë i pakufizuar. Varianti që ka qeveria dhe qytete? Pse duhen 20 dhe 30 tekste të është i shkruar si tekst ligji dhe jo për qëllime të pakufizuara, kur ka një shtet? E kundërta duhet të caktuara, siç është në variantin që vjen nga jetë e vërtetë, një numër i kufizuar tekstesh, 2, 3, 4, komisioni. Ne duhet të mbrojmë nenin 48, siç ka sa të gjykojë, sipas rastit ministria, në momentin e ardhur nga varianti i Këshillit të Ministrave. caktuar, në përputhje me nivelin e arsimit në shkollën Jozefina Topalli – Zoti Marku, urdhëroni! tonë, në mënyrë që të garantojmë edukimin e Mark Marku - Së pari, ky nen është miratuar unifikuar të të gjithë nxënësve shqiptarë në të gjithë me konsensusin e Ministrisë. Pra, ndryshimi është Shqipërinë, dhe jo të hapim hapësira për shtëpitë bërë duke rënë dakord me përfaqësuesit e ministrisë botuese që të botojnë fizika të reja dhe të bëhet në komision. një çorbë, ku vetëm fitojnë para ata që bëjnë tekstet Së dyti, komisioni nuk përfaqëson interesat e dhe nuk fiton asgjë as nxënësi shqiptar dhe as botuesve. Maksimumi, ai përfaqëson interesat e mësuesi, që merret me tekstin. lexuesve dhe autorëve, por jo të botuesve. Kemi Një tekst, ndryshe nga çdo libër tjetër, duhet të vetëm një botues në komision dhe nuk mund ta ketë një afat të gjatë në treg. Nuk mund të ketë çdo përpunojë një botues komisionin. Ky është një vit tekste të reja. Në qoftë se duam të mbrojmë variant, i cili është diskutuar në komision, është edukimin e nxënësve dhe fëmijëve tanë, kjo është marrë miratimi i komisionit, është diskutuar me absolutisht në kundërvënie me këtë qëllim. ministrinë dhe nuk ka kuptim të ndryshojë, sepse Prandaj, unë u kërkoj edhe një herë, gjithë ministria e ka shprehur mendimin e vet në komision. deputetëve, të maxhorancës dhe të opozitës, të Unë nuk mendoj se ka nevojë të ndryshojë. votojmë variantin siç ka ardhur, i cili është i Jozefina Topalli – Faleminderit! përmbledhur, lë hapësirë që të zbërthehet teksti, Urdhëroni, zoti Beja! siç ka ardhur, dhe të mos biem në kurthin e këtyre Fatos Beja – Për të qenë më e qartë për propozimeve, të cilat mbrojnë vetëm interesa publikun: nuk ka asnjë vend të Europës, as në individuale në kurriz të nxënësve shqiptarë. Amerikë, që të ketë licenca për të shitur libra në Jozefina Topalli – Zoti Ministër, urdhëroni! shkollë. Kjo qeveri është shprehur për heqjen e Myqerem Tafaj – Në fakt, në lidhje me licencave. Këtu jepen licenca për të shitur libra, gjë ndryshimin që ka ndodhur me pikën 2, zoti Beja ka që është absurde. Shteti nëpërmjet ministrisë të drejtë, ne kemi pasur praktikën e kufizimit të certifikon një libër dhe atë libër e shet çdo tregtar numrit të teksteve. Kjo praktikë është konsideruar në treg. Ky është rregulli dhe këtë duhet të një praktikë që kufizon shumë garën dhe kemi lejuar respektojmë ne. Në qoftë se japim licenca të më shumë variante, siç ka qenë në modelin kur ka caktuara për të shitur libra brenda në shkolla, kjo filluar alterteksti. mbron vetëm interesin e atyre që shesin libra. Ne Në rast se do të shprehemi me ligj, se e duhet të mbrojmë interesin e nxënësve, interesin e kufizojmë ose nuk e kufizojmë, kjo ndoshta do të edukimit. Kjo nuk është çështje partiake. ishte e tepërt, prandaj ne, në variantin që kemi sjellë I ftoj të gjithë deputetët të mbështesin edukimin në Parlament, nuk jemi shprehur për kufizim të e nxënësve. Libri shitet në treg, jo në shkollë. Shitja numrit apo moskufizim të numrit të alternativave. në shkollë krijon vetëm mundësi për korrupsion, Kjo u kërkua në komision. Ndërsa për subjektet prandaj duhet të jemi shumë të vëmendshëm. e licencuara, sot ne kemi arritur në një stad ku Ministria e ka sjellë variantin e saj dhe unë çuditem shtëpitë botuese që punojnë në tregun e librit si ministria paska rënë dakord me komisionin! Unë shkollor janë të gjitha të licencuara.
116 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Jozefina Topalli – Zoti Ministër, edhe një herë, tjetër, qoftë provizorisht dhe në shkollë, kur ka një unë dua të di se cilin variant duhet të votojmë, licencë, të bëhet tregtimi i librit. variantin e ardhur nga komisioni apo variantin e Ndërsa lidhur me altertekstin dhe me numrin e ardhur para ndryshimeve, që edhe deputetët të jenë pakufizuar të tij, vetë fjala “altertekst” do të thotë të qartë? tekst alternative. Pra, nuk mund ta kufizojmë, dhe Myqerem Tafaj – Të votojmë variantin që vjen gara për përzgjedhjen e tyre bëhet nga shkolla, bëhet nga qeveria. nga mësuesi, fatmirësisht në ligjin e ri, me miratimin Jozefina Topalli – Po, zoti Braçe, urdhëroni! edhe të prindërve, dhe nuk ka asnjë gjë për t’u Erion Braçe – Mua më vjen keq se i kanë të trembur kur kjo i nënshtrohet konkurrencës. dyja variantet përpara. Për sa i përket çështjes së Zoti Beja ka qenë ministër, të paktën fjalën kufizimit të alternativave, edhe qeveria nuk ka asnjë “altertekst” duhet ta dijë se çfarë do të thotë! kufizim, edhe komisioni nuk ka asnjë kufizim. Pra, Pra, këtu bëhet fjalë për një ligj për të cilinqë jemi dakord. kemi rënë dakord dhe që e ndihmon shumë procesin. Për sa i përket pikës 3 të propozimit që ka bërë Faleminderit! komisioni, dhe që i korrespondon pikës 2 të ligjit të Jozefina Topalli – Zoti Marku, urdhëroni! qeverisë, ka një problem, zoti Beja. Mark Marku – Të dyja janë variante të qeverisë, Sot, për fat të keq, librat po shiten brenda në sepse po krijohet një keqkuptim, sikur njëri variant shkollë, pa licencë. nuk është i qeverisë. A është gabim? Po si mund të rregullohet? Problemi është se njëri është variant i parë tjetri Varianti që ka sjellë komisioni rregullon situatën është variant i përmirësuar i qeverisë. aktuale abuzive, ku shitet në shkollë pa kasë, pa Ne kemi marrë një vendim si komision. Unë faturë TVSH-je. Prandaj e ka rregulluar komisioni nuk kam asnjë interes financiar në këtë botë. këtë gjë. Zoti Beja akuzoi komisionin. Një komision i tërë Ta lëmë këtë histori, sepse, ashtu siç po ndodh, nuk mund të ketë interesa, kurse një individ mund ai është një biznes është i turpshëm brenda në të ketë interesa. shkollë! E para, po diskutojmë, po votojmë një variant të Jozefina Topalli – Faleminderit! parë të qeverisë dhe një variant të përmirësuar të Zoti Toçi, urdhëroni! qeverisë. Fatmir Toçi – Së pari, të mos ketë ndonjë Jozefina Topalli – Tani, unë e di që ju do të keqkuptim se po bëj apologjinë. Propozimi nuk ka vazhdoni, sepse keni të drejtë të mendoni nga ardhur nga unë, por ka ardhur nga grupet e interesit, pikëvështrime të ndryshme, por cili është më i miri, dhe për dijeni të këtij Parlamenti, këtu nuk ka as në sepse të dy janë të mirë, por cili është më i miri? komision dhe as në dijeninë time në këtë sallë, asnjë Në bazë të Rregullores, unë jam e detyruar të botues që merr pjesë në tekstet shkollore. hedh më parë në votim variantin që është më lart, Të paktën për mua që nga viti 2003, kur ka filluar që i bie varianti i komisionit, sepse më i afërt është ideja e altertekstit dhe mbas vitit 2005, që është ai që ka ardhur nga qeveria. implementuar, absolutisht nuk ka asnjë rast që mund Atëherë, kush është dakord me variantin e të vërtetojë se marr pjesë në tekstet shkollore. komisionit? Lidhur me diskutimin e zotit Beja, dua të them Hapim votimin me elektronikë. se shqetësimi i ngritur nga grupet e interesit, që Atëherë, 87 vota pro, 18 vota kundër, 6 libri kërkon licencë për shitje, është gjëja më abstenime. normale. Bëhet fjalë për tregtim të një malli, në rastin Zoti Beja, urdhëroni! konkret libër, dhe kur është thënë se mund të hapen Po, ke të drejtën e shpjegimit të votës. njësi shitjeje edhe në shkolla, kjo është bërë për të Ky është debati, ky duhet të jetë Parlamenti. hequr dorë nga praktika e derisotme, kur tekstet Kjo ia vlen. çohen në shkolla, i shesin njerëz të paautorizuar, Fatos Beja – Unë besoj se deputetët e dinë që pa licenca përkatëse, të paregjistruar në QKR, pa në bazë të Rregullores kam të drejtë të shpjegoj kasa fiskale, pra shteti nuk merr atë që i takon, dhe votën time kundër. ata që shesin librat janë drejtorë të shkollave, Së pari, shpreh keqardhje për një pjesë të familjarët e tyre, gratë e tyre dhe fëmijët e tyre. deputetëve, të cilët ndoshta nuk kanë ndjekur me Kjo krijon një mundësi që në librari, në një njësi vëmendje shpjegimet që dhashë.
117 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Së dyti, zoti Marku, duhet ta dini se çdo gjë që Kush është dakord me nenin 49? vjen nga komisioni, është vetëm amendament. Ajo Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk që vjen nga nismëtari, dhe në këtë rast është ka. qeveria, është ligji bazë, i cili diskutohet. Secila prej Miratohet. tyre hidhet në votim. Pavarësisht se ka apo nuk ka (Nga neni 50 deri në nenin 70 ndiqet e njëjta konsensus, pavarësisht se i pëlqen ose nuk i pëlqen procedurë.) 10 apo 20 vetave, që janë në komision, këtu në sallë Mbas nenit 70 shtohet neni 70/1. A jeni dakord? është publike, na dëgjojnë qytetarët, dhe ne duhet Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. të jemi transparentë me qytetarët, me votuesit tanë, Miratohet. pavarësisht se të cilës parti jemi. Prandaj kemi Shtohet neni 70/2. A jeni dakord? detyrimin të shprehemi dhe jo të kërkojmë Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk mbështetje për gjëra që janë në kundërvënie me ka. interesin e edukimit publik të nxënësve shqiptarë. Miratohet. Unë në fjalën time kërkova mbështetje edhe nga Kush është dakord me nenin 71? opozita, për të mbrojtur edukimin e nxënësve Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk shqiptarë nga interesat e shitjes të sa më shumë ka. librave të botuesve, të cilët kanë arritur të ndikojnë Miratohet. edhe brenda komisionit, dhe këtu në sallë kjo u duk Kush është dakord me nenin 72? në votim. Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Për sa i përket propozimit që bëri zoti Braçe, ka. sepse ai qëndron, që edhe në variantin e ardhur Miratohet. nga Këshilli i Ministrave nuk përcaktohet kufizim, ai Kush është dakord me nenin 73? është më i mirë se varianti i komisionit, sepse Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk varianti i komisionit detyron që është i pakufizuar. ka. Asnjë qeveri, asnjë ministër, që do të vijë në të Miratohet. ardhmen, nuk ka të drejtë ta kufizojë. Kurse varianti Hapim votimin në tërësi me elektronikë. që ka qeveria, lë një hapësirë, që në përputhje me Mbyllet votimi. realitetin shqiptar, shkallë-shkallë, t’i përshtaten këtij Atëherë, 116 vota pro, nuk ka kundër, nuk ka realiteti. abstenim. Unë po ju kujtoj se kur kam vajtur në ministri, Kuvendi miraton projektligjin. kam gjetur 7 alternativa për çdo tekst dhe u përpoqa Kalojmë te votimi i projektrezolutës “Për që ta çoja në 3 alternativa, duke synuar shkuarjen vlerësimin e veprimtarisë së Inspektoratit të Lartë në tekstet e Europës dhe të Amerikës. Alternativa të Deklarimit dhe të Kontrollit të Pasurive” për vitin të ketë, por jo në kurriz të nxënësve. Një vend me 3 2011". milionë njerëz si Shqipëria, nuk mund të ketë me Hapim votimin me elektronikë. dhjetëra alternativa, sepse kjo është në kurriz të Mbyllet votimi. nxënësve që do të detyrohen të blejnë çdo një ose 106 vota pro, s’ka kundër, s’ka abstenim. dy vjet libra të rinj, për të bërë para disa njerëz që Kuvendi miraton projektrezolutën. prodhojnë libra. Ju vë në dijeni se tani do të kalojmë për votim Unë shpreh keqardhjen që nuk u mbështeta në projektvendimin “Për vijimin e punës së Komisionit votim, në këtë sqarim fare të thjeshtë dhe të qartë, të Posaçëm Parlamentar për Reformën Zgjedhore”. që neni që kemi miratuar është një nen që mbështet Në mbështetje të nenit 77, pika 1 e Kushtetutës botuesit kundër interesit të shkollës dhe kundër dhe të nenit 24 të Rregullores së Kuvendit, me interesit të fëmijëve. propozimin e kryetarëve të grupeve parlamentare, Pasi të kalojë pak kohë unë do të bëj një Kuvendi i Republikës së Shqipërisë vendosi: amendament, për të ardhur përsëri në mbrojtje të 1. Vijimin e punës së Komisionit të Posaçëm të drejtave të fëmijëve shqiptarë dhe të prindërve të Parlamentar për Reformën Zgjedhore të ngritur sipas tyre. vendimit të Kuvendit nr. 141 datë, 17.11.2011 deri Jozefina Topalli – Ja, ky është Parlamenti! në datën 12. 07.2012. Kjo është forca e Parlamentit! Thuajini zotit Rama Ky vendim hyn në fuqi menjëherë. se gënjen kur shan Parlamentin! Kjo është shtylla! Hapet votimi me elektronikë.
118 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Mbyllet votimi. me strehimin dhe arsimimin e fëmijëve të familjeve 117 vota pro, asnjë kundër, 1 abstenim. të ngujuara, lekët janë shpërdoruar dhe vjedhur. Kuvendi miraton projektvendimin “Për vijimin e Një deputet juaji, sot i PD-së, ish-ministër i punës së Komisionit të Posaçëm Parlamentar për Punës e di shumë mirë se si një e ashtuquajtur Reformën Zgjedhore”. shoqatë me qendër në Shkodër administroi miliona Ky është një detyrim shumë i rëndësishëm. Unë lekë për sistemimin e fëmijëve të ngujuar në bashkinë ju nxis dhe inkurajoj që ta mbyllim sa më shpejt. e Poliçanit e që praktikisht i vodhi ato me situacione Kalojmë në pikën e fundit të rendit të ditës. false, ku vetëm për automjetin e shoqatës, që Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës. shërbente për transportin e fëmijëve, deklarohej Zonja Felaj, urdhëroni! karburant i harxhuar në një ditë aq sa të shkoSH Ermonela Felaj – Faleminderit! çdo ditë nga Vermoshi në Konispol. “Sy për sy dhe bota do të verbohet”, kështu do Shikoni edhe Ministrinë e Arsimit. A ka ndonjë të thoshte Gandi për hakmarrjen, për atë hakmarrje program për fëmijët në zonat ku gjallon gjakmarrja? primitive që sërish ka sjellë gjakmarrjen. Sy për sy dhe bota do të verbohet. Asgjë. Le t’u Sy për sy dhe Shqipërisë shtet do t’i mbeten mësojmë fëmijëve si dikur emrat e qeveritarëve tanë, vetëm kufijtë gjeografikë, jo të tjerë. Pak nga pak e të Saliut, të Jozefinës, sesa të mësojnë se si të ditë pas dite, e pikërisht tani pas 20 vjetësh, kur mos bien pre e kësaj tragjedie kombëtare. mbi 5 mijë vetë në Shqipëri kanë humbur jetën prej Shikoni edhe faqen e Agjencisë Kombëtare për gjakmarrjes, me bindje mund të themi se shteti ynë Mbështetjen e Shoqërisë Civile, të ngritur pranë është zvogëluar. Kryeministrit. E bardhë edhe aty. Miliona lekë për Një shtet i ri, shteti i Lekës në versionin modern një mori programesh që në fakt nuk shikojmë të po vendoset në Veri të vendit si një përqeshje tallëse materializohen në asnjë vend dhe asgjë për krimin ndaj shtetit tonë, i pazoti të marrë përsipër e egër të gjakmarrjes. Ka vetëm statistika vrasjesh hakmarrjen për krimin. Kjo shprehje dikujt mund t’i për gjakmarrje dhe asgjë tjetër. Le të themi se kjo duket e njohur dhe në fakt e tillë është. I përket është e vetmja gjë që deri diku shteti arrin ta periudhës së shkuar asaj të para demokracisë kur administrojë në lidhje me gjakmarrjen. shteti i atëhershëm, mirë apo keq, gjeti një mënyrë Policia referon ngjarje dhe dërgon statistika në si t’i jepte fund gjakmarrjes dhe atëherë kur shteti prokurori, por ende nuk zbaton ndonjë program sipas mundi ta bëjë këtë, shqiptarët thanë nuk marrim të cilit në zonat me gjakmarrje të ketë mbulim me gjak se hakun na e merr shteti. Po sot, çfarë thonë inspektorë zone për 24 orë. Nuk ndërmerr asnjë shqiptarët? As nuk thonë dhe as nuk besojnë më të kontroll vendesh dhe banesash për të mbledhur armë njëjtën gjë. Arsyeja është shteti në mungesë. Njësoj dhe nuk mbikëqyr askënd që përbën potencial për si krimineli që i largohet vendit të ngjarjes për t’i gjakmarrje si autor apo si viktimë. shpëtuar ndjekjes, edhe shteti, ca nga pazotësia, Prokuroria dhe gjykatat më së shumti pasojnë ca nga injoranca dhe ca nga molepsja me krimin te njëra-tjetra njësoj si fotokopjet që u mbetet faji vetë, ka vendosur t’u mungojë shqiptarëve që, të për bojën ose për cilësinë. çoroditur dhe të harruar, kanë nxjerrë nga thellësitë Të nderuar bashkëqytetarë, çështja në fjalë nuk e kohërave kanunet si të vetmen alternativë për të është as çështje e ligjit, as çështje e drejtësisë, rregulluar jetët e tyre. por e atyre që ne zgjedhim të na qeverisin, është Shikoni, ju lutem faqet e internetit të qeverisë! detyrimi i tyre të nxjerrin shqiptarët nga varfëria dhe Nuk do të gjeni as edhe një përpjekje minimale për të mos vriten për një vijë uji e për një gardh toke. të luftuar gjakmarrjen. Asgjë, e bardhë. Është detyra e tyre t’u japin fund konflikteve të Në organigramën e Ministrisë së Punës mund pronësisë që po u bëjnë gropën shqiptarëve përmes të gjesh me dhjetëra drejtori për trajtimin e lloj- lloj gjakmarrjes. Mbetet detyrë e tyre dhe e kujtdo të çështjeve, migrim, emigrim, të rritur, fëmijë, por asnjë edukuarit me parimin se kurrë nuk do të mund të të vetme që të trajtojë problemin social të dhjetëra hakmerresh aq mirë nëse i drejtohesh të keqes. familjeve të ngujuara në zonën e Shkodrës, të E fundit, një mesazh shumë personal për çdo Nënshkodrës, të Lezhës apo të Mirditës. bashkëqytetar: zgjidhni me mendje dhe me sy të Më keq akoma, edhe kur më parë ka ndodhur hapur këdo që do t’ju qeverisë, sepse e keqja tek e që kësaj ministrie të jepen me miliona lekë nga fundit buron gjithmonë prej aty. Bëjeni këtë edhe donatorë të huaj për të mbikëqyrur programe lidhur nëse nuk ndiheni aq mirë, por gjithsesi do të ndiheni
119 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
njësoj si atëherë kur pickimi i një mushkonje dhemb është një kusht i domosdoshëm për të pasur një më pak nëse ke arritur ta shtypësh atë. klimë normale politike në vend. Pa një vullnet të Falemnderit! mirë politik nuk mund të ketë zgjedhje të mira, pa (Drejtimin e seancës e merr zoti Turku.) zgjedhje të mira nuk mund të ketë stabilitet politik. Ardjan Turku – Falemnderit! Çfarë ka ndodhur këto vite lidhur me Reformën Zoti Metalla, urdhëroni! Zgjedhore? Nuk dëshiroj të kthehem shumë në kohë, Osman Metalla – I nderuar drejtues i seancës, por le të kthehemi në vitin 2007. Për disa muaj me Të nderuar kolegë deputetë, radhë lideri i opozitës mbajti peng Reformën Pas përmbushjes me sukses të detyrimit Zgjedhore. Megjithëse iu la dorë e lirë për të kushtetues të zgjedhjes së Presidentit të Republikës, propozuar gjithçka për të bërë Kodin Zgjedhor të ky Kuvend ka një detyrim tjetër shumë të asaj kohe, përsëri doli i pakënaqur me zgjedhjet. rëndësishëm kushtetues, atë të përmbylljes me Erdhën zgjedhjet e vitit 2009, edhe në këto zgjedhje sukses së Reformës Zgjedhore dhe të asaj megjithëse patëm disa risi, megjithëse patëm një parlamentare. Është një objektiv që e ka regjistër shumë të mirë elektronik, futëm kartat e maxhoranca, por natyrisht është një objektiv që e reja të identitetit, të cilat nuk kishin të sharë për kanë edhe kolegët deputetë të opozitës. Fakti që vetë faktin që ato kishin të dhëna mjaft të kjo reformë nuk po ecën, nuk po shkon ashtu siç rëndësishme, pra, teknologjia që u përdor për duhet, përbën një shqetësim për të gjithë ne, përbën prodhimin e këtyre kartave sikurse dhe të dhënat një shqetësim për klasën politike shqiptare, por biometrike që kishin këto karta i bënin ato të natyrisht përbën një shqetësim edhe për qytetarët pakompromentueshme, megjithatë, përsëri këto shqiptarë. zgjedhje u nxinë dhe nuk u pranuan në asnjë rast Të nderuar kolegë, nga lideri i opozitës. Megjithëse nga të gjithë faktorët Pjesa më e madhe jona ka një eksperiencë më vendas dhe të huaj këto zgjedhje u pranuan si të vogël me fushatat zgjedhore. Kemi kaluar fushata zgjedhje të cilat përmbushën standardet, i vetmi që zgjedhore të ndryshme: fushata zgjedhore të nxehta nuk i pranoi ishte humbësi. dhe me incidente. Nuk dua të përmend këtu rastet Për dy vjet me radhë mbajti peng këtë Kuvend, e njërës apo të tjetrës fushatë. mbajti peng reformat integruese, mbajti peng të Ajo që dua të them është se vendi ka humbur gjithë shqiptarët. Po të mos ishte edhe procesi i shumë kohë. Jemi një vend që aspirojmë për liberalizimit të vizave, nëse nuk do të kishte qenë integrimin në BE dhe natyrisht në rrugëtimin tonë një proces teknik, natyrisht edhe sot që po flasim drejt integrimit kemi humbur shumë kohë. Nuk duhet shqiptarët nuk do ta kishin fituar lirinë e lëvizjes, të humbasim më kohë. Natyrisht, gjatë këtyre viteve por do të vazhdonim të ishin të izoluar, ashtu sikurse ky vend ka ndryshuar shumë. Tashmë jemi një vend kanë qenë edhe në kohën e Enverit. Të mos pranosh anëtar i NATO-s, jemi një vend që gjeneron siguri, humbjen, do të thotë të mos pranosh principin e nuk jemi më një vend që gjeneron probleme si dikur. demokracisë. Njohja e verdiktit të shumicës natyrisht Jemi një vend që nuk është më në hartën e tranzitimit që përbën thelbin e demokracisë dhe lideri i opozitës të trafiqeve dhe natyrisht kjo në sajë të atyre jo vetëm që nuk e bëri këtë, por bllokoi Kuvendin reformave që kjo qeverisje ka ndërmarrë, në saj të dhe tashmë me bllokimin e reformave, që kërkojnë asaj lufte që kjo qeverisje ka bërë pa kompromis një shumicë të cilësuar, kërkon të vazhdojë një kundër të gjitha trafiqeve. politikë bllokuese. Pak kohë më parë komisoneri Fyle pikërisht nga Të nderuar kolegë, kjo foltore iu drejtua këtij parlamenti duke i thënë Edhe në dokumentin e Komisionit Europian mbi se vendi tashmë është në rrugën drejt marrjes së strategjinë e zgjerimit dhe sfidën kryesore për vitin statusit të vendit kandidat, por ajo çka kërkohet 2012 del në mënyrë mjaft të qartë se bllokimi i është pikërisht mirëfunksionimi i këtij Kuvendi, rendi reformave, bllokimi i Kuvendit, mosmiratimi i ligjeve dhe siguria, të drejtat e njeriut dhe natyrisht që kërkojnë 3/5-at, ndikoi në ecurinë e procesit të përmbyllja me sukses e atyre reformave që integrimit. përmendëm, Reformës Parlamentare dhe Reformës Ndaj unë ju bëj thirrje edhe një herë të hiqni Zgjedhore. dorë nga kjo strategji bllokimi, me një qëndrim Përmbyllja e këtyre reformave është një kusht i refraktar aspak bashkëpunues por vetëm refuzues. domosdoshëm jo vetëm për integrimin, por, së pari, Kërkohet konsensusi. Konsensusi nuk është
120 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
bllokim, por bashkëpunim, është dakordësi për të mund të ndodhë ajo që ne sot e quajmë gjakmarrje. bërë këto reforma. Verifikojini këto që po ju them, të nderuar Prandaj edhe një herë do t’ju bëja thirrje juve ministra, megjithëse nuk jeni në këtë panel, dhe liderit të opozitës të hiqni dorë nga këto politika megjithëse juve nuk ju intereson çfarë ngre opozita dhe strategji bllokuese. në këtë podium, por uroj dhe shpresoj që ky zë të Le të vazhdojmë përpara rrugën e integrimit për bjerë në veshin tuaj! të mbyllur në kohë Reformën Zgjedhore dhe atë P Të nderuar kolegë deputetë, arlamentare. Shqipëria është i vetmi vend ku funksionojnë dy Falemnderit! modele drejtësie: drejtësi nëpërmjet ligjit dhe drejtësi Ardjan Turku – Falemnderit, zoti Metalla! nëpërmjet Kanunit, vetëgjyqësisë, dhe ky i dyti Zoti Kadeli, urdhëroni! vepron për inerci të mosekszistencës së të parit. Gjovalin Kadeli – I nderuar drejtues i seancës, Shqipëria është i vetmi vend në botë ku ka dy modele Të nderuar kolegë deputetë, burgjesh: burgjet e shtetit që funksionojnë nëpërmjet Këto ditë një krim i rëndë mbushi me dhembshuri ligjit dhe burgjet e ngujimit për shkak të gjakmarrjes, çdo prind, nënë apo baba, duke na kujtuar edhe një që funksionojnë për shkak të mosfunksionimit të herë se ku jetojmë. ligjit. Këto burgje janë më të rrezikshme, më Rasti i 17-vjeçares së ndierë Marie thërret dëshpëruese. Këta të ngujuar presin ndihmën e drejtësinë për vëmendje. Maria sot nuk është thjesht ndokujt që t’u sjellë bukën e ditës e le pastaj të një vajzë që nuk jeton, ajo është simboli i shëmtisë flasim për shkollimin e fëmijëve të pafajshëm, të sonë të përbashkët, është simbol i shtetit që nuk cilët nuk mbrohen dot nga shteti i tyre. Atyre u ekziston, është simbol i shoqërisë që struket në ndërpriten ëndrrat në mes për të qenë të barabartë heshtjen dhe në rehatinë e saj, simboli i qindra me të tjerët, se ligji nuk funksionon. moshatarëve të ngujuar, që u duhet të dalin për bukën Nga statistikat që kemi, vetëm në rrethin e e gojës me zemrën e ngrirë se kur do të dëgjojnë Lezhës janë 2400 konflikte, nga këto 540 për krismën e radhës nga hasmi i tyre. hasmëri dhe sot që ne flasim kemi 83 familje të Vajtimi i prindërve të Maries është sot një thirrje ngujuara. Kur mëson për shifrat e njerëzve të ngujuar që nuk duhet lënë të shuhet, por duhet shndërruar nga frika e gjakmarrjes për tragjedinë që pret, me në një furtunë për kërkimin e drejtësisë. Ai është dhjetëra njerëz që kanë jetën në fije të perit, që një motiv për të dalë në rrugë e për të protestuar, jo jetojnë me ethet e vdekjes së paralajmëruar, nuk më në emër të politikës, por në emër të jetës. mund të mos tronditesh dhe njëkohësisht të Pikërisht, në emër të saj e dhjetëra rasteve të tilla, mendosh se çfarë duhet të bëhet për ta ndalur. E që janë lënë në harresë nga ana jonë si politikanë, kush më tepër se ne politikanët duhet ta gjejë rrugën është koha që ne, njerëzit e ligjit, të zgjohemi, është e duhur, qoftë me amendime në ligj për ta ashpërsuar, koha që në emër të jetës t’i kërkojmë llogari qoftë në nene të veçanta të tij. Pa dashur të hap drejtësisë, e cila pret me gojën hapur klientin e polemika në këtë fushë, po e them me gojën plot radhës, është koha që me zë të lartë t’i themi “Ndal!” se këtu ka vend të tregohemi më të ashpër dhe të përfitimit në kurriz të jetës së të tjerëve. marrim përgjegjësi, të paktën, për një periudhë deri Padrejtësitë janë me dhjetëra, rastet kur sa ky fenomen i rrezikshëm që na trishton të gjithëve dënimet nga gjykatat kanë qenë të zbutura dhe për të frenohet. pasojë ka vepruar vetëgjyqësia. Pse? Sepse sistemi Maria është një ndër viktimat, emra të tjerë do është i korruptuar, se nuk ka se si të ndodhë të buçasin nesër nëse ne nuk vëmë dorë sot, nëse ndryshe, kur policia po tregon mungesë veprimi, nuk marrim përgjegjësitë e duhura, që ta amendojmë duke na thënë troç se ne i kapim, kurse gjykata i ligjin në mënyrë që fenomene të tilla të mos lëshon. Është ky fenomen sidomos për përsëriten dhe kjo plagë e rëndë e shoqërisë sonë armëmbajtjen pa leje, pasi deri më sot dënimi më i të shërohet. madh ka qenë 1 vit burg e në qoftë se ka pasur Faleminderit! raste të tilla, kjo ka ndodhur për shkak se nuk ka Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Kadeli! pasur mundësi financiare, sepse do të kishte dalë Urdhëroni, zoti Shehu! menjëherë nga burgu. E nuk ka se si të ndodhë Sherefedin Shehu – I nderuar zoti nënkryetar, ndryshe kur nëpër qytet tani pistoletat i mbajnë në Të nderuar kolegë deputetë, brez si stilolapsat dikur dhe në një zënkë të rastit Unë desha të argumentoj nga kjo foltore se
121 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
politikat bllokuese të opozitës mund ta pengojnë, Shqiptarët duhet të ndihen të braktisur nga forca por nuk e ndalin prosperitetin e Shqipërisë. Opozita më e madhe opozitare pasi në argumentet e saj shqiptare nuk e konsideron veten pjesë e Shqipërisë Standard and Poor’s e konsideron këtë arsyen dhe përfaqësuese e votuesve të saj. Lobimi që ajo kryesore që ka ngadalësuar procesin e reformave. po bën kundër integrimit të Shqipërisë në BE dhe Raporti i kësaj agjencie nënvizon se bojkoti politik politika konstante e bllokimit kanë bërë që në pas zgjedhjeve të vitit 2009 ka penguar qeverinë në ekonominë shqiptare të ekzistojë risku i perceptuar zbatimin me efektivitet të politikave, përfshi reformat nga situata politike. e nevojshme të anëtarësimit në BE, siç janë ato që Nga ana tjetër, Shqipëria ndodhet në mes të dy kanë të bëjnë me forcimin e kuadrit institucional fqinjëve, të cilët janë prekur më shumë nga kriza për luftën kundër korrupsionit dhe zbatimin e të shumëdimensionale ndërkombëtare dhe për drejtave të pronësisë. rrjedhojë ky risk bëhet akoma më i lartë, megjithatë Më tej në raport nënvizohet se pas kthimit në bordi ekzekutiv i Fondit Monetar Ndërkombëtar Kuvend, në fund të vitit 2011, PS-ja është bërë më konfirmoi në shtator të vitit të kaluar se Shqipëria e konstruktive dhe ka pasur një progres në kapërcimin ka përballuar mirë krizën globale pasi politikat e e sfidave politike të rëndësishme, përfshirë procesin matura të zbatuara gjatë periudhës së parakrizës e integrimit në BE. krijuan hapësira për politika që zbusin pasojat e Fatkeqësisht PS-ja po vazhdon politikën e krizës. Ndërsa këto ditë Shqipëria mori vlerësimin zhurmës dhe jo të alternativave, por këto vlerësime stabël nga Agjencia Ndërkombëtare Standard and të besueshme të agjencive ndërkombëtare e ulin Poor’s e specializuar për vlerësimin e ekonomive të riskun e perceptuar nga situata politike. Kjo ka bërë vendeve të ndryshme. Ky vlerësim nuk është vetëm që këto agjenci dhe shumica e qytetarëve shqiptarë një konfirmim për qeverisjen e mirë të Shqipërisë, ta perceptojnë stabilitetin dhe prosperitetin e por udhërrëfyes për investitorët e huaj dhe tregjet Shqipërisë si produkte të politikave të përgjysmimit financiare. Vlerësimi stabël i Standard and Poor’s të taksave, uljes së barrës fiskale, përmirësimit të bazohet në analizën e gjithanshme të situatës klimës së biznesit, rritjes së konkurrueshmërisë dhe ekonomike dhe politike të vendit. Nga kjo analizë investimeve publike, si dhe të thithjes së investimeve Standard and Poor’s ka konkluduar se Shqipëria të huaja. Këta të fundit u rritën 315% në vitin 2010 garantoi vijimin e politikave të drejta fiskale dhe kundrejt vitit 2007, pra në kulmin e krizës, ndërkohë ekonomike të orientuara në rrugën e saj drejt që në botë ranë me 37%. Investitorët e huaj nuk po integrimit në BE dhe mbi këtë konkluzion jep i tremb propaganda e PS-së, por po vazhdojnë të vlerësimin stabël, i cili do të thotë garanci më e investojnë. Në këto 4 muaj të vitit 2012 investimet e madhe për investitorët e huaj dhe shqiptarë dhe për huaja u rritën mbi 20%, krahasuar me të njëjtën vetë qytetarët. periudhë të vitit të kaluar, duke garantuar rritjen sot Në dhënien e këtij vlerësimi agjencia Standard dhe në të ardhmen të punësimit të shqiptarëve. and Poor’s nënvizon anët e forta dhe të dobëta. Anët Partneritetet private e publike në fushën e e forta më të rëndësishme të nënvizuara nga kjo energjisë, rritja e konkurrueshmërisë së bizneseve agjenci janë: shqiptare kanë bërë që eksportet shqiptare të rriten Potenciali i fortë afatgjatë për rritje ekonomike, ndjeshëm. Ky raport, që ne po trajtojmë sot, nuk një kuadër ligjor i cili garanton drejtpërsëdrejti është i qeverisë, por i një agjencie të besueshme pagesat e shërbimit të borxhit dhe konsiderimi i ndërkombëtare, prandaj do të ishte mirë që edhe procesit të anëtarësimi të Shqipërisë në BE si një opozita të heqë dorë nga politika e bllokimit dhe ta prioritet politik. Por Shqipëria, krahas vlerësimit zëvendësojë atë me pozitivizmin politik. Kështu do stabël, mund të kishte marrë një shkallë edhe më të tejkaloheshin më shpejt efektet e recensionit të të lartë vlerësimi, nëse nuk do të ekzistonin anët e krizës së Greqisë, Italisë... dobëta. Dy prej këtyre të fundit janë rrjedhojë e (I ndërpritet fjala se i ka mbaruar koha në varfërisë dhe ekonomisë së paralizuar të trashëguar dispozicion.) nga sistemi komunist dhe qeverisja paraardhëse. Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Shehu! Ato kanë të bëjnë me nivelin e të ardhurave për frymë Urdhëroni, zonja Spahiu! dhe raportin midis eksporteve dhe importeve. Klodiana Spahiu – Të nderuar kolegë, Ndërsa ana më e dobët mbi të cilën bazohet Sot e gjithë bota feston ditën botërore të vlerësimi është politika bllokuese e PS-së. humanizmit dhe në antitezë të plotë me këtë ditë,
122 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
njëri prej grupeve më të margjinalizuara tonat, grupi Me sa jemi informuar, është përgatitur një i para-tetraplegjikëve dhe i të verbërve jeton ditët e projektvendim, i cili do të rimbursojë faturën e tij më të vështira. energjisë elektrike për të verbrit dhe paraplegjikët e 3 muaj më parë kjo maxhorancë ka votuar me grupit të parë në shumën 2 mijë lekë në muaj dhe verbëri dhe makutëri të plotë për ndryshimet që u ata të grupit të dytë në shumën 1400 lekë në muaj, bënë në dy nene të ligjit “Për të verbrit dhe ndërsa për telefonin 1 mijë lekë. Është e paraplegjikët” duke kaluar me VKM masën e paimagjinueshme që këtyre njerëzve t’u rimbursohet përfitimit të energjisë elektrike, telefonisë dhe në masën 123 kilovat në muaj. Imagjinoni që deri transportit. E keni të freskët në kujtesë protestën e më sot atyre u është rimbursuar 80% e energjisë. tyre para Parlamentit, pikërisht ditën e miratimit të Pra, zoti Bode, po kursen jo pak, por 90% të këtyre ndryshimeve. Lutjes dhe kërkesës së tyre asaj që është paguar deri më sot për këta njerëz. humane për të mos ndodhur këto ndryshime, Po aq skandaloz është edhe rimbursimi i telefonit, ministrat përkatës me arrogancë dhe indiferentizëm pasi me vendimin aktual, që do të shfuqizohet me i trumbetuan si përmirësime në favor të këtij grupi këtë projektvendim, ata do të përfitojnë nga 2 mijë të margjinalizuar. Ndryshimet gjoja bëheshin për të lekë që kanë përfituar deri më sot, vetëm 1 mijë shmangur abuzimet dhe jo për të cenuar të drejtat lekë, pra 50% më pak. Me të drejtë këto grupe e tyre. Po pse, o qeveritarë të vendit tim, nuk merrni protestuan para Parlamentit dhe shprehën masa ndaj atyre që u gjendën në lista, duke filluar shqetësimin e tyre se ndryshimet po bëheshin në nga firma ndërtimi e biznesmenë, por duhet t’u nxini të keq të tyre dhe në të mirë të buxhetit. Maratona jetën atyre që Zoti i ka dënuar një herë? Për analogji, e tyre vazhdon, të nderuar kolegë. Të gjithë kemi i njëjti ministër me një demagogji të paparë bën të parë e dëgjuar që ata i kanë vazhduar protestat në njëjtën gjë me vendosjen e TVSH-së për ilaçet. Nuk të gjithë Shqipërinë, në Durrës, Korçë, Gjirokastër mund të harrohet debati i zjarrtë i pozitës me dhe Shkodër duke i bërë thirrje qeverisë, opozitën që me vendosjen e TVSH-së për ilaçet do Kryeministrit, Kryetares së Parlamentit të gjithëve të uleshin çmimet, ndërkohë që realitetin po e ne si deputetë. Së fundi mbetet populli shqiptar që provojnë shqiptarët. ta vendosë me referendum këtë gjë. Sot para dhe tetraplegjikët dhe të verbrit janë të Sot Shqipëria mbetet vendi i fundit në Ballkan dhunuar nga pamundësia për të paguar faturat e që ende nuk ka ratifikuar konventën e OKB-së për energjisë elektrike, telefonin dhe transportin. Ministri personat me aftësi të kufizuar dhe, jo pa qëllim, u i Financave u premtoi që shuma prej 25 milionë justifikuan ndryshimet në ligj, të detyruara nga dollarësh, që ishte paguar për këto grupe, do të konventa dhe Komiteti Europian. Në të vërtetë, vazhdonte të paguhej për të përmirësuar rimbursimin ndryshimi bëhet për shkak të krizës dhe për shkak e faturave të tyre. Por cili është realiteti sot? Realiteti të politikave minimaliste, të reduktuara, të qeverisë është tejet i hidhur. CEZ, me shkresën me numër për këto grupe. Qeveria nuk do ta ratifikojë konventën protokolli 2923, të datës 16.05.2012, ka njoftuar pa përfunduar shkatërrimin e statuseve të këtyre Ministrinë e Financave dhe atë të Punës se ka grupeve dhe të ndërtojë një ligj integral minimalit, ndërprerë rimbursimin e faturës së energjisë që t’i japë kompetencë qeverisë të ripërcaktojë çdo elektrike. Sot atyre po u shkojnë fatura të kontribut e program social në përputhje me idetë e papërballueshme. Tashmë jemi në stinën e verës. saj të cunguara. Imagjinoni çdo të ndodhë me ata njerëz në dimër. I bëj thirrje qeverisë të përmbushë funksionin e Qeveria as që e ka vënë ujin në zjarr edhe pse është saj kushtetues, duke hequr dorë nga dhuna e informuar se subvencionimi nga ana e CEZ-it është presioni mbi këta njerëz kaq të margjinalizuar. ndërprerë. Qeveria as që do t’ia dijë për detyrimet e Faleminderit! saj kushtetuese dhe detyrimin konkret që rrjedh nga Ardjan Turku – Faleminderit, zonja Spahiu! ndryshimi në ligj. Mosnxjerrja e vendimit në zbatim Urdhëroni, zonja Alliolli! të ndryshimeve e ngarkon qeverinë me faj të rëndë. Ledina Aliolli – Faleminderit, zoti drejtues i Po pse po e zgjat qeveria nxjerrjen e vendimeve? seancës! Është e qartë si drita e diellit se ajo po synon t’i Të nderuar kolegë deputetë, dhunojë ata njerëz psikologjikisht që, më në fund, Edhe pak javë na ndajnë nga mbyllja e këtij krahasuar me hiçin, ata të pranojnë lëmoshën. Kjo sesioni parlamentar dhe si çdo individ i përgjegjshëm është një dhunë psikologjike e patolerueshme. dhe i moralshëm në profesionin dhe statusin e vet
123 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
në shoqëri secili prej nesh duhet të bëjë bilancin e rekomandimet e Komisionit Evropian për marrjen e rezultateve në raport me kërkesat dhe nevojat e statusit të vendit kandidat, kemi një opozitë e cila elektoratit përkatës. A ka mazhoranca arsye të kërkon të frenojë këtë kah europian të Shqipërisë. ndihet e sigurt dhe optimiste në të tashmen dhe në Retorika jote këto ditë në Bruksel, se do të jesh të ardhmen për mbështetjen e shqiptarëve? Jam e avokat i interesave të Shqipërisë në BE mund të sigurt se po. E them këtë duke u ndalur te një arsye cilësohet, e pakta, hipokrizi, zoti Rama. kryesore, ajo e zhvillimit të infrastrukturës. Autoritetet e Brukselit e kanë të qartë profilin Në këtë mandat të dytë qeverisës, në top- politik, të paorientuar të liderit të opozitës, i cili, në axhendën e Kryeministrit, qeverisë dhe institucioneve fakt, mund të konsiderohet vetëm lideri i dështimit është strategjia “Shqipëria një vend i zhvilluar”. dhe i humbjeve të pareshtura të PS-së. Ata po e Me reformat e guximshme është bërë e mundur kuptojnë çdo ditë se Rama, jo socialistët, ka fobi të shndërrohet tërësisht infrastruktura e vendit, duke nga reformat, nga konsensusi, nga ftesa për bërë të mundur lidhjen për pak orë të çdo skaji të bashkëpunim me palën tjetër për të mirën e Jugut me qendrën dhe Veriun po ashtu. integrimit të Shqipërisë. Gjatë këtyre viteve janë rikonstruktuar dhe janë A nuk ishte trojka e ambasadorëve vizitorja më në mbarim mbi 10 mijë kilometra rrugë. Pak ditë e shpeshtë e selisë socialiste për të bindur kryetarin më parë u inaugurua tuneli i Kërrabës me vlerë mbi Rama që të gjendej gjuha e përbashkët për një 100 milionë dollarë, një prej akseve më të kandidat konsensual për president? A nuk ishte rëndësishëm nacionale, dhe kjo përbën ngjarjen më Kryeministri Berisha më realist dhe koherent në të madhe për zhvillimin e banorëve të Elbasanit, ftesën e tij ndaj PS-së për të sjellë në garën Korçës, Pogradecit, Beratin, Librazhdin, Gramshin, presidenciale në Kuvend një kandidaturë të Kolonjës e Bilishtit. Kjo rrugë dëshmon dhe një herë propozuar nga kjo parti? fuqinë e mendimit, energjisë dhe vizionit që ka kjo Askush nga shqiptarët nuk e kuptoi teatrin qeveri dhe kjo mazhorancë për të ndryshuar jetën e absurd që luajti Rama nga fillimi deri në fund të kësaj shqiptarëve. Kjo rrugë është një ndër veprat më historie. Cili ishte qëllimi? Cili ishte interesi? Unë e prestigjioze që shoqëria jonë mund të kishte në 100- kam një përgjigje më tepër si qytetare, sesa si vjetorin e krijimit të shtetit. deputete: Rama, anarkinë që ka në kokë mendon Mjafton të shohësh të dhënat e ndërtimi të tunelit ta përdorë si formulë për fitore politike, por në për të kuptuar punën e jashtëzakonshme dhe realitetin që ndryshon çdo ditë me shpejtësi në investimin madhor që po kryhet në këtë zonë. Në Shqipërinë tonë kjo është një rrugë pa krye. total janë gërmuar 470 mijë metër kub shkëmb në 9 Kur po lexoja deklaratën e tij në Bruksel, kuptova muaj, me punë intensive 24- orëshe. se Rama shprehej i bindur se do t’i fitonte zgjedhjet Investime afatgjata dhe ambicioze po kryhen në e ardhshme politike, me ose pa Kodin Zgjedhor. Pra, energji. Në Shqipëri po planifikohen të ndërtohen ai gjithmonë paragjykon një proces politik, sepse ai 443 hidrocentrale të vegjël, të mesëm e të mëdhenj, kërkon dështimin dhe bllokimin e çdo reforme, nisur ku 46 janë përfunduar së ndërtuari dhe 100 të tjerë që këtu në Parlament. Mendoj se ky ishte mesazhi janë në ndërtim e sipër. Projekti Devoll Hydropoëer më i gabuar që mund të jepej nga zyrat e kancelarisë është investimi më serioz që Shqipëria ka parë në evropiane, të cilat nuk kanë reshtur së bëri thirrje këto 20 vjet, duke e renditur atë në një ndër për bashkëpunim dhe mbylljen e dy reformave të destinacionet më të rëndësishme të energjisë rëndësishme, atë zgjedhore dhe parlamentare. natyrore në rajon. Hidrocentrali kushton rreth 1 Ky qëndrim heretik i kryetarit Rama shton edhe miliardë euro dhe është investim i dy kompanive të më shumë mundësitë për një çorientim total të njohura europiane në këtë fushë, kompanisë socialistëve në situatën parazgjedhore që na pret. austriake dhe asaj norvegjeze. Me keqardhje shoh se opozita në këtë 100-vjetor Ndërkohë, po në këtë fushë ka zhvillime të reja nuk po jep asnjë kontribut historik, që të shënohet periodike, pasi Kryeministri dhe qeveria e shohin me shkronja të pavdekshme në kapitujt e historisë energjinë elektrike një burim të sigurt për zhvillimin sonë. Ftesën më të sinqertë për interesat dhe të ekonomik të Shqipërisë ardhmen evropiane të fëmijëve tanë na e përcjell kjo Por edhe pse axhenda e kësaj mazhorance foltore, sepse këtu buron vullneti ynë për të qenë të është ndryshimi dhe progresi, përballë përpjekjeve moralshëm dhe të përgjegjshëm ndaj sovranit. të jashtëzakonshme për të përmbushur 12 Qëndrimi juaj dhe roli ynë si parlamentarë le të
124 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
fillojë me miratimin konsensual të dy reformave që Tashmë është e qartë për të gjithë shqiptarët palët kanë punuar me aq përkushtim. Unë besoj te se kjo qeveri as ka ndër mend ta bëjë dhe as ka fuqi vullneti ynë për të punuar bashkë! ta kryejë këtë detyrë. Nuk ka fuqi, pasi është e Faleminderit! kapur, është palë në vjedhjet e pasurisë së Ardjan Turku – Faleminderit, zonja Aliolli! shqiptarëve dhe mendon çdo ditë, çdo orë, çdo çast Fjalën e ka zoti Subashi. se si t’i grabisë akoma në shumë këto pasuri. Armando Subashi – U bënë disa ditë që Vendimi i para disa ditëve i qeverisë për të shitur banorët e komunave Zharës, Kuman, Portës, por te një firmë izraelite, pas së cilës fshihet familja e edhe bashkia e Patosit dhe Roskovecit po Kryeministrit, gjithë detin shqiptar ose ajo që protestojnë për një fenomen mjaft shqetësues që tashmë njihet nga të gjithë shqiptarët si “Lista C” po ndodh në atë zonë. U bë i disati vit që kompania është treguesi më i qartë për rolin e qeverisë dhe “Bankers Petrolium” për shkak të metodave që po personalisht të Kryeministrit në grabitjen përdor në shfrytëzimin e rezervave të naftës është sistematike që po i bëhet naftës shqiptare, mundit kthyer në një makth për banorët e kësaj zone, por dhe djersës së mijëra e mijëra naftëtarëve, të cilët edhe më gjerë. Vetëm brenda këtij muaji, ka pasur kanë dhënë edhe jetën në këtë industri. disa shpërthime të fuqishme nëntokësore, të cilat Pazari i fundit midis vetë maxhorancës në ditët janë shoqëruar me dridhje të tokës deri në 3 ballë. e zgjedhjes së Presidentit nuk njohu asnjë princip Këto shpërthime kanë sjellë dëmtime serioze moral dhe ligjor. Shumëkush mund të thotë se për ndër banesat, lokalet dhe pronat e banorëve, por, “moral” as që mund të bëhet më fjalë për këtë qeveri, nga mënyra se si ndodhin, edhe tmerr dhe frikë në por për “ligjor” pse? Mjafton të sjell vetëm një fakt: të gjithë këtë zonë naftëmbajtëse, ndoshta më e në kontratën që është miratuar në qeveri midis madhja në Europë. Shpërthimi që ndodh tmerron Alpetrolit dhe firmës “Emanuel”, midis të tjerash ka edhe foshnjën në bark të nënës, më tha një grua të diçka shumë flagrante: është hequr AKBN-ja, e cila dielën, teksa isha mes banorëve në atë protestë që në çdo rast, sot dhe nesër, do të ishte syri dhe zhvilluan. Përballë banorëve dhe tmerrit të tyre veshi i shtetit në mbarëvajtjen e tij. A e imagjinoni, qëndron shteti dhe kompania në fjalë. Kompania pas disa javësh apo muajsh, kur edhe Alpetroli të nuk pranon asnjë faj, duke pretenduar se ato privatizohet, do të kemi një kontratë ku të dyja palët lëkundje janë thjesht tërmete dhe nuk kanë lidhje janë private dhe shteti nuk ka asnjë të drejtë me aktivitetin e saj. Sa e thjeshtë për ta besuar! mbikëqyrjeje mbi këtë sipërmarrje, e cila prek Por ata harrojnë se ka disa koincidenca të drejtpërsëdrejti pasurinë më të madhe të tyre. çuditshme, që nuk mund t’i rregullojë natyra me këtë Ky është një shqetësim që nuk vjen vetëm nga lloj përpikërie. Si ka mundësi që këto tërmete opozita shqiptare, por edhe nga ata mijëra ndodhin pikërisht në ato koordinata gjeografike ku specialistë dhe punonjës të naftës që janë duke janë edhe puset e shfrytëzueshme? Si ka mundësi ndjekur me shqetësim atë që po ndodh. U them që këto tërmete, edhe sipas raportimeve të Institutit ideatorëve dhe zbatuesve të kësaj marrëveshjeje të Sizmologjik, e kanë epiqendrën në të njëjtën thellësi, ndryrë, se nesër nuk do të mund të shpëtojnë apo afërsisht 1000-3000 metra, aq sa janë edhe të fshihen pas asaj që quhet rëndom “vendimmarrje thellësitë e puseve që shfrytëzohen në këtë zonë? kolektive” në qeveri. Si ka mundësi që këto tërmete ndodhin gjithmonë Banorët e asaj zone i dinë të gjitha këto, e dinë në orën 4 të mëngjesit? Si ka mundësi që fuqia e tashmë se edhe pak ditë do të mund të punojnë në tyre e regjistruar nga instituti përkatës varion nga 2- Alpetrol, ndaj reaguan në atë mënyrë, duke 3 ballë? kundërvepruar ndaj depozitave të firmës. Në fakt, Këto dhe të tjera pyetje hedhin poshtë alibinë e zemërimi ishte, në radhë të parë, ndaj shtetit të firmës për gjoja tërmete natyrore në këtë zonë. tyre, që jo vetëm po i vjedh e grabit përditë, jo vetëm Problemi nuk qëndron vetëm te firma. Pa dyshim, po i nxjerr në rrugë si të papunë, por me indiferencën problemi kryesor është shteti dhe, më shqip akoma, dhe bashkëpunimin në vjedhje po i dëmton me shtëpi qeveria e Saliut. Nuk do të guxonte kjo firmë, por e katandi, në gjithçka që kanë ndërtuar me aq asnjë firmë tjetër, të kryente shkelje të tilla të ligjit mundë e djersë ndër vite. Kjo është arsyeja që atje në rast se qeveria do të ishte në pozicionin e vet, në ishte i gjithë populli, të majtë e të djathtë, këto janë shërbim të shqiptarëve, duke kërkuar, as më shumë arsyet që shqiptarët shumë shpejt do ta shporrin e as më pak, zbatimin e ligjit. këtë regjim barbar e gjakpirës, këto janë arsyet që
125 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
shqiptarët shohin si të vetmen shpresë PS-në dhe të penguar reformat që kemi përpara, si ajo programin e saj “Për një rilindje shqiptare”. zgjedhore, parlamentare, apo reforma për heqjen e Faleminderit! imuniteteve. Ti kërkon t’i tërheqësh zvarrë këto Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Subashi! reforma me synimin e vetëm për të penguar marrjen Urdhëroni, zoti Bylykbashi! e statusit të vendit kandidat nga Shqipëria. Aurel Bylykbashi – Zoti drejtues i seancës, Për hir të së vërtetës, historia 100- vjeçare e Kolegë deputetë, shtetit shqiptar, pas Enver Hoxhës, nuk ka njohur Vetëm një javë më parë Shqipëria përmbylli një ndonjë politikan më antieuropian se ju! Që prej ndër proceset më të rëndësishme të saj, atë të ardhjes tuaj në krye të PS-së, kjo forcë politike, zgjedhjes së Presidentit të Republikës, duke treguar fatkeqësisht, është kthyer në pengesën më të madhe se tashmë vendi ynë është kthyer në një shtet të procesit të integrimit të vendit, dhe këtë gjë nuk demokratik me një demokraci solide, ku mbi çdo e themi vetëm ne, kundërshtarët tuaj politikë, por gjë tjetër mbizotëron ligji dhe respektimi i plotë i edhe anëtarët tuaj të rangjeve të larta e të ulëta. Kushtetutës. Ky proces, në bindjen time më të plotë, Shpeshherë, si shqiptarë që u dhimbset vendit i solli vendit Presidentin e duhur, Presidentin e i tyre, ata kanë ngritur zërin ndaj politikave tuaja merituar, Presidentin që do të dijë të ushtrojë detyrën bllokuese, ndërkohë që si shpërblim kanë marrë me integritetin më maksimal dhe respektin e plotë kërcënimet personale, apo përjashtimet siç ndodhi ndaj ligjit. Por edhe pse ky proces u zhvillua konform me zotin Islami. Por përsëri kjo është një çështje gjithë rregullave kushtetuese, kryetari i opozitës juaja e brendshme, zoti Rama, dhe në njëfarë vrapoi për në Bruksel, jo për të folur dhe për të mënyre, për veprimet tuaja është forca juaj politike mbështetur vendin e tij, por për të vjellë vrer mbi një që ju gjykon. Po me shqiptarët e thjeshtë çfarë keni? proces tek i cili nuk donte të behej pjesë. Dështimin Çfarë ju kanë bërë ata? Unë nuk mund të gjej arsye e tij në këtë proces ai kërkon ta transferojë në një tjetër të hakmarrjes tuaj, përveç asaj të mosvotimit dështim për të gjithë shqiptarët me qëllimin e vetëm tuaj nga ana e qytetarëve të këtij vendi! për të mos marrë statusin e vendit kandidat për të Ju kërkoni me çdo kusht që njerëzit t’ju votojnë, tretën herë, për shkak të tij. por ja që ata nuk ju duan ju në krye të pushtetit dhe Lideri i opozitës, për fat të keq, është personi i jam i bindur që deri sa të jeni në skenën politike vetëm në këtë vend që në çdo fjali të tij ka dëshirën nuk do t’ju votojnë asnjëherë. Ju e keni pasur të përmendë “Shqipëria do të dështojë në testin e shansin, zoti Rama, të tregoni se jeni një politikan radhës” me nënqeshjen e një njeriu që mezi pret t’i që meriton të vijë në krye të vendit, por ju, jo vetëm realizohet dëshira e tij. Megjithatë, nga Brukseli ku që e keni shpërdoruar këtë shans, por keni krijuar ishte, europarlamentari Kukan, ia dha përgjigjen më antipati mbarëqytetare me veprimet tuaja. së miri edhe në media. Shpeshherë ju kam ndjekur kur jeni shprehur: Çfarë bëtë ju, zoti Rama që procesi i presidentit “Unë flas si kryeministër i ardhshëm i vendit”. Ju të ishte gjithëpërfshirës dhe mundësisht nuk do të jeni kryeministri i ardhshëm i vendit, zoti konsensual? Ju, zoti Rama, nuk donit që Shqipëria Rama, sepse ju nuk veproni si kandidat për të zgjidhte presidentin e saj! Zoti Rama, ju bëtë të kryeministër, por si armiku më i madh i këtij vendi gjitha përpjekjet që ky proces të dështonte, duke dhe i qytetarëve të tij, si armiku më i madh i shantazhuar madje edhe kandidatët në garë. E integrimit të qytetarëve shqiptarë, integrim që do të vetmja dëshirë juaja, zoti Rama, ishte që ky proces thotë më shumë mundësi, zhvillim, krenari për vendin të dështonte dhe Shqipëria të hynte në rrugën e e tyre, më shumë të ardhura, më shumë të drejta, zgjedhjeve të parakohshme, në një varg krize që do një Shqipëri e barabartë mes vendeve të barabarta. të kishte pasoja të mëdha për çdo qytetar të vendit. Për fat të keq, ju doni një Shqipëri në kaos, të Ti, zoti Rama, nuk doje asnjë nga emrat që ishin pazhvilluar, të varfër, ku ju të mund të sundoni, kandidatura për president. Ti nuk doje zotin Nishani, bashkë me disa debatikas të rinj që i keni mbledhur nuk doje madje as zotin Fatos Nano, apo qoftë edhe rreth vetes. një përfaqësues tjetër të PS-së, pasi ty të ishin errur Zoti Rama, ju duhet të reflektoni, pasi asnjëherë sytë për pushtet. Mendja jote çdo ditë punon se si nuk është tepër vonë. Sot Shqipëria ka nevojë edhe të vish në pushtet dhe jo për të mirën e vendit. për kontributin e opozitës për të marrë statusin e Ti kërkon tashmë alibinë e zgjedhjes vendit kandidat për në BE. Bashkëpunimi juaj me kushtetuese të zgjedhjes së Presidentit Nishani për këtë mazhorancë, e cila gjithnjë ka qenë e hapur,
126 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
do të jetë një sinjal sado i vogël për çdo qytetar, që e mbijetesës, të varfërisë dhe të skamjes, sidomos ata të fillojnë t’ju shohin ndryshe. Mos e humbni në zonat rurale ku mungon strategjia e zhvillimit. edhe këtë tren të fundit për ju, pasi ju siguroj se në Besoj se qeveritarët do ta kenë parë para disa stacion nuk do të mbeten qytetarët shqiptarë, por ditësh në Top Channel, se në terren nuk shkojnë ju, dhe vetëm ju, i vetmuar në rrugën e largimit të dot, emisionin “Shqipëria tjetër”. Në një zonë këtu plotë nga politika! afër, shumë afër kryeqytetit, njerëz janë lënë në Faleminderit! harresë, pa rrugë, pa shkollë, pa ambulancë, fëmijë Ardjan Turku - Faleminderit! të ushqyer keq, që nuk dinë dhe nuk kanë mundësi Xhemal Qefalia - Faleminderit! të shkojnë në shkollë e jo më të futen të internetin Doja t’i thosha parafolësit, që tërë kohën e e ministrit të Arsimit. harxhoi me zotin Rama se, pa dyshim, në vitin Natyrisht, qeveria nuk ka kohë të merret me gjëra 2013 zoti Rama do të jetë Kryeministër dhe do të të tilla, pasi do të merret me politika koncesionare, dijë të qeverisë shumë më mirë, jo vetëm për ju të privatizime, licenca për firmat e huaja që ecin me PD-së, por për mbarë shqiptarët. një sukses të paparë, sidomos në drejtim të Në fjalën time të shkurtër do të ndalem në tre transformimit të pasurisë kombëtare në skrap për momente. Momenti i parë ka të bëjë me problemet eksport. Qeveria është e vëmendshme edhe në e rendit dhe të sigurisë. Çdo ditë ka lajmë për të arenën ndërkombëtare, pasi jua fali detin grekëve, vrarë, të vetëvrarë, të ekzekutuar, të vetëhelmuar, e sajdisi edhe Italinë mike duke i dhënë një diplomë, minatorë që vriten në galeri, fëmijë analfabetë që jo një njeriu dosido, por një figure të njohur në Itali, mbledhin hekurishte e kanaçe, por më shqetësuese djalit të Bossit. E bashkoi Kosovën dhe Shqipërinë vazhdon të mbetet situata me aksidentet edhe me abetare, paçka se firmat serbe kanë marrë automobilistike. linjën e interkoneksionit, duke anashkaluar Kosovën. Pas aksidentit të rëndë në Himarë, ku vdiqën Qeveria e konsideron vendin me demokraci të dhe u plagosën shumë persona, rrugët e Shqipërisë kulluar, se vërtet vrau 4 të pafajshëm më 21 janar, vazhdojnë të lahen me gjak. Në Elbasan, në Korçë, që protestuan para godinës së saj, por ama ju Gjirokastër, Kavajë, Tiranë, Durrës brenda një muaji garantoi homoseksualëve, lezbikeve, tranvestitëve kishte 20 të vdekur. Çfarë bën kjo qeveri? E ndryshoi një tubim paqësor para qeverisë dhe askush nuk i ligjin për qarkullimin rrugor duke rritur gjobat trefish. preku. Sa turp! A u përmirësua situata? Natyrisht, nuk ka se si të Problemi i tretë ka të bëjë me Parkun Kombëtar, përmirësohet. E shtrënguar të ndajë pushtetin në masakrën në territorin e Parkut Kombëtar, i cili po përqindje qeverie, vendos njerëz të paaftë në këto shkatërrohet nga dita në ditë. Opinioni publik tiranas pozicione që e kanë mendjen të zhvatin, sepse kërkon të mësojë se përse po bëhet kjo masakër, punojnë për padronët e tyre. I shohin të gjithë, e cila nuk justifikon aspak faktin se do të bëhet madje i shohin edhe këta të PD-së, edhe këta të rrugë. Rrugë për çfarë? Rrugë me gjashtë korsi për qeverisë, i shohin policët që rrinë fshehur ferrave, 500 metra? Përgjigjen e kësaj pyetjeje ka ditë që e skutave me detyrën e vetme që të mbledhin gjobat kërkojnë anëtarët e këshillit bashkiak te zoti Basha, e fukarenjve që i kapin gafil, ndërkohë që vonohen te kryetari i emëruar. për orë të tëra për të vajtur në vendin e ngjarjes. Qytetarët e Tiranës kërkojnë përgjigje nga ju, Si është e mundur të ketë kaq shumë aksidente, zoti Basha, se ju premtove gjatë fushatës që në kur thuhet se kemi rrugë bashkëkohore, kur thuhet çdo vendimmarrje ti do të merrje mendimin e tyre. se kemi autoshkolla me licenca që nxjerrin shoferë Slogani juaj “Ju jeni të parët” është zëvendësuar të aftë e, ndërkohë, blihen pa fund patenta, kur me sloganin e vjetër e të dalëboje “Bëje mirë - bëje thuhet që automjetet janë cilësore dhe certifikimi i vetë “ tyre nga shoqëria e koalidimit është i standardeve Faleminderit! evropiane? Këto janë vetëm broçkulla të kësaj Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Qefalia! qeverie, ndaj apeli i qytetarëve është i qartë: lërini Urdhëroni, zoti Bizhga! drekat dhe darkat, zoti Kryeministër, dhe merreni Gazmir Bizhga - Të nderuar kolegë, situatën në dorë që të siguroni, të paktën, jetën e Para disa ditësh një krim rrëqethës, makabër, i qytetarëve, se s’bëhet fjalë për tua përmirësuar atë! frikshëm, tronditi këdo, të madh e të vogël. Një vajze Problemi i dytë është gjendja e rëndë e re, ende pa i mbushur 17 pranvera, u vra për ekonomike. Qindra e mijëra njerëz janë në kushtet gjakmarrje, ndërsa punonte në arë me parmendë
127 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
së bashku me gjyshin për të siguruar bukën e ndanë nga jeta vetëm pak kilometra nga vendi ku përditshme. Ngjarje e rëndë, e turpshme, fyese për ata dëfrenin, pinin e këndonin si në një orgji çdo shqiptar. Ëndrrat e Marias u prenë në mes, qeveritare. Asnjë fjalë. Vetëm qejf e aheng. ende pa e filluar jetën. Ajo sot duhet të ishte në Asnjë fjalë edhe dje, kur u mblodhën mijëra shkollë, të gëzonte jetën me gjithë bukurinë e qytetarë për të protestuar heshtur para godinës se plotë të saj, ndërkohë që ia prenë dhunshëm, Kryeministrit Sali me qiri në dorë. Megjithëse ju përgjakshëm atë. kishte dalë pija e ahengut, nuk thanë asnjë fjalë Një djali të vogël 9-vjeçar në Kurbin, ndërsa po të vetme, kur panë mijëra qytetarë me lot ne sy e kthehej nga shkolla për në shtëpi, ia prenë jetën me lëmshin të mbledhur në grykë, në një homazh duke e vrarë me automatik në prehrin e së ëmës. solemn për Marian. Ishte vetëm 9 vjeç, o njerëz! Vetëm 9 vjeç! Ishte Para pak ditësh Policia e Shtetit bëri skeçin engjëll. Ishin të dy të pafajshëm. Krejtësisht të humoristik të radhës, duke rrethuar Lazaratin e pafajshëm. Donin të jetonin si të gjithë ne. Nuk famshëm për kultivimin e drogës dhe për dashurinë kishin bërë asgjë të padrejtë në jetën e tyre. e veçantë që ka për Saliun sa herë që ka zgjedhje. Pesë të rinj humbën jetën pardje aksidentalisht Po kë, do të thoni ju, ndaloi policia? Ndaloi 100 në rrugën Elbasan-Tiranë. Pesë jetë të shkuara gra nga zonat përreth që shkonin për të punuar me dëm si pa gjë të keq. vegla bujqësore në dorë në tokat e hashashit e të Ky është realiteti i ditëve që jetojnë shqiptarët: opiumit në Lazarat. Punonin me mëditje për bukën pasiguria e jetës për veten, për fëmijët, për të afërmit. e gojës. Policia nuk arriti të ndalonte asnjë nga bosët Ku po shkon kështu vendi im, vendi ynë, atdheu i kultivues të Lazaratit. Ata nuk gjenden, se janë o fëmijëve tanë, vendi ynë me dy pamje? Nga njëra në qeveri, o e me qeverinë. Në fund të këtij skeçi anë janë të pambrojturit, të papunët, të pashpresët, policia u tërhoq nga Lazarati me motivimin se aty të varfrit, borxhlinjtë, nga ana tjetër janë ministrat nuk kishte drogë të mbjellë. qeveritarët, që jetojnë një jetë luksi të shfrenuar. Dy ditë më parë policia arrestoi kryeplakun e Një bandë e korruptuar që, pasi ka vjedhur gjithçka fshatit dhe dërgoi për ndjekje penale kryetarin e në këtë vend, çdo pasuri, pasi ka vjedhur toka, komunës Kutalli, se nuk denoncoi një pyje, liqene, lumenj, minerale, naftë, licenca, çdo bashkëfshatarin e tij që kishte mbjellë në serrën e gjë e çdo gjë të vlefshme, tani po vjedh dhe jetët e tij hashash. Kështu është ligji, thotë policia. Po, të pafajshmeve, jetët e fëmijëve, jetët e engjëjve të kështu thotë ligji për në Kutalli, se atje ka fituar këtij vendi. Po vjedhin të ardhmen. PS-ja, por në Lazarat nuk thotë kështu ligji, se atje Ditën që Maria humbi jetën, qeveria zgjidhte apo është qeveria, Saliu, PD-ja. Atje është shteti. më saktë emëronte ministrin e Brendshëm si Këta, o njerëz, ligjin e kanë bërë paçavure, të President. Paradoks i hidhur! Njeriu që drejtonte paligjshmen e kanë kthyer në ligj. Për këta ka ministrinë, që duhej t’i mbronte jetën Maries, interes vetëm interesi i Kryeministrit Sali, i oborrit emërohej President e që sot e tutje do të mbrojë të tij. Interesi i shqiptarëve për këta këtu prapa, që interesa t e oborrit të Saliut. quhen ministra, nuk ekziston më. Kjo bandë Ditën që pesë të rinjtë humbën jetën në rrugë, vjedhësish qeveritarë me ore të numëruara ka vetëm qeveria, Kryeministri, deputetët e tij mblidheshin të interesat e veta. Këta qeverisin vetëm me parimin festonin në një lokal luksoz, anës rrugës ku u ndanë “Vidh, të vjedhim sot e gjithë ditën!”. Ndaj ka ardhur nga jeta pesë të rinjtë. Mblidheshin në një zijafet koha që populli t’i zërë me dajak, se ia kanë sjellë qeveritar për të festuar emërimin e njeriut-hije të qumështin e nënës në majë të hundës. Saliut, si President të Republikës. Mblidheshin për Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Bizhga! ahengun e radhës, ku i uronin e numëronin sho- Ky ishte diskutimi i fundit. Seancën e deklaroj shoqit të mirat që ju kishte dhënë e do t’u jepte të mbyllur. Saliu tani pas zgjedhjes se Presidentit. Aheng i Mirupafshim në seancën e ardhshme! shfrenuar deri në të gdhire, me faturë disamilionëshe, por asnjë fjalë për Marian e mirë, asnjë fjalë për (Seanca u mbyll në orën 16:30) djalin 9-vjeçar, asnjë fjalë për pesë të rinjtë që u
128 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
E enjte, 28.06.2012 Drejton seancën Kryetarja e Kuvendit, Seanca e paradites, ora 11:00 zonja Jozefina Topalli (Çoba)
Rendi i ditës: (në emër të Grupit Parlamentar të LSI-së, zoti Lefter Koka, kryetar grupi) 1.Miratimi i procesverbalit të seancës plenare (në emër të Grupit Parlamentar të PS-së, zoti të datës 21.06.2012. Gramoz Ruçi, kryetar grupi) 2.Projektligj “Për aderimin e Republikës së (në emër të Grupit Parlamentar të PD-së, zoti Shqipërisë në marrëveshjen e Kombeve të Astrit Patozi, kryetar grupi) Bashkuara për vendosjen e rregulloreve teknike • Koha e votimit globale për automjetet me rrota, pajisjet dhe pjesët 1. Projektligj “Për organizimin dhe që mund të instalohen ose të përdoren tek funksionimin e infrastrukturës kombëtare të të automjetet me rrota”. dhënave gjeohapësinore në Republikën e Shprehet Komisioni për Veprimtaritë Prodhuese, Shqipërisë”. Tregtinë dhe Mjedisin (përgjegjës) • Shprehet Komisioni për Çështjet Ligjore, relator: Aurel Bylykbashi Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut Shprehet Komisioni për Çështjet Ligjore, (përgjegjës) Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut. relator: Gent Strazimiri relator: Ilir Bano. • Shprehet Komisioni për Veprimtaritë Shprehet Komisioni për Politikën e Jashtme. Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin relator: Lajla Pernaska relator: Ismail Hoxha · Pyetje Shprehet Komisioni për Integrimin Europian · Diskutime relator: Gert Bogdani · Koha e debatit · Pyetje · Diskutim. Sipas nenit 80, pika 2 të Kushtetutës “Anëtarit · Koha e debatit të Këshillit të Ministrave i jepet fjala sa herë që e Sipas nenit 80, pika 2 të Kushtetutës “Anëtarit kërkon”. të Këshillit të Ministrave i jepet fjala sa herë që e Pas përfundimit të diskutimeve: kërkon”. (në emër të Grupit Parlamentar të LSI-së, zoti Pas përfundimit të diskutimeve: Lefter Koka, kryetar grupi) (në emër të Grupit Parlamentar të LSI-së, zoti (në emër të Grupit Parlamentar të PS-së, zoti Lefter Koka, kryetar grupi) Gramoz Ruçi, kryetar grupi) (në emër të Grupit Parlamentar të PS-së, zoti (në emër të Grupit Parlamentar të PD-së, zoti Gramoz Ruçi, kryetar grupi) Astrit Patozi, kryetar grupi) (në emër të Grupit Parlamentar të PD-së, zoti • Koha e votimit Astrit Patozi, kryetar grupi) 3. Projektligj “Për një ndryshim në ligjin nr. • Koha e votimit 8438, datë 28.12.1998 “Për tatimin mbi të ardhurat”, 5. Dekrete të Presidentit të Republikës për të ndryshuar”. shkarkime dhe emërime ministrash. Shprehet Komisioni për Ekonominë dhe • Koha e votimit Financat (përgjegjës) 6. Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës relator: Florion Mima (60’). · Pyetje · Diskutime Jozefina Topalli – Mirëdita! · Koha e debatit Hapim seancën. Sipas nenit 80, pika 2 të Kushtetutës “Anëtarit (Pasi lexon rendin e ditës.) të Këshillit të Ministrave i jepet fjala sa herë që e Për projektligjin “Për aderimin e Republikës së kërkon”. Shqipërisë në marrëveshjen e Kombeve të Pas përfundimit të diskutimeve: Bashkuara për vendosjen e rregulloreve teknike
129 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
globale për automjetet me rrota, pajisjet dhe pjesët shqiptar, të cilave u verifikohet dokumentacioni dhe që mund të instalohen ose të përdoren tek kontrollohen fizikisht për konformitetin e prodhimit, automjetet me rrota”, nuk ka regjistruar askush duke i vënë theksin sigurisë rrugore. Zbatimi i emrin. marrëveshjes nuk ka detyrime financiare apo kosto Në projektligjin “Për një ndryshim në ligjin nr. të tjera për zbatimin e saj. 8438, datë 28.12.1998 “Për tatimin mbi të ardhurat”, Aderimi në këtë marrëveshje është pjesë e të ndryshuar”, do të flasin në emër të grupeve: zonja procesit të përafrimit të legjislacionit komunitar, të Kodheli dhe zoti Spaho. miratimit të tipit dhe të regjistrimit të mjeteve Për projektligjin “Për organizimin dhe motorike dhe plotëson të gjithë kuadrin ligjor në këtë funksionimin e infrastrukturës kombëtare të të fushë. Pas diskutimeve të deputetëve për dhënave gjeohapësinore në Republikën e marrëveshjen në fjalë, komisioni e miratoi atë me Shqipërisë”, kanë regjistruar emrat Ismail Hoxha dhe unanimitet dhe u shpreh dakord për kalimin e saj Jemin Gjana në emër të grupit të PD-së. Nga në seancën plenare. opozita: Blendi Klosi dhe Eduard Shalsi, në emër Falemnderit! të grupit të PS-së. Jozefina Topalli – Falemnderit, zoti Për diskutime jashtë rendit të ditës kanë Bylykbashi! regjistruar emrat, nga maxhoranca: Dashamir Tahiri, Në emër të Komisionit të Ligjeve, zoti Ilir Bano? Shpëtim Idrizi, Sherefedin Shehu, Florion Mima. Nga (Zoti Bano shprehet dakord.) opozita: Mimi Kodheli, Ilir Gjoni, Erion Braçe Arta Falemnderit! Dade, Ditmir Bushati, Ethem Ruka. Në emër të Komisionit për Politikën e Jashtme, Kalojmë në pikën e parë të rendit të ditës. zonja Përnaska? Ka vërejtje për procesverbalin e seancës plenare (Zonja Përnaska shprehet dakord.) të datës 21.06.2012? Falemnderit! Nuk ka. Falemnderit! Ka pyetje? Nuk ka. Diskutime? Nuk ka. Miratohet. Kalojmë në shprehjen e grupeve. Kalojmë te projektligji “Për aderimin e Grupi Parlamentar i LSI-së? Republikës së Shqipërisë në marrëveshjen e (Përfaqësuesi i grupit shprehet dakord.) Kombeve të Bashkuara për vendosjen e rregulloreve Falemnderit! teknike globale për automjetet me rrota, pajisjet Grupi Parlamentar i Partisë Socialiste? dhe pjesët që mund të instalohen ose të përdoren (Përfaqësuesi i grupit parlamentar shprehet tek automjetet me rrota”. dakord.) Në emër të Komisionit për Veprimtarinë Falemnderit! Prodhuese, zoti Aurel Bylykbashi, keni fjalën. Grupi Parlamentar i Partisë Demokratike? Aurel Bylykbashi – Komisioni për Veprimtarinë (Përfaqësuesi i grupit shprehet dakord) Prodhuese në mbledhjen e datës 12.06.2012, në Falemnderit! cilësinë e komisionit përgjegjës, mori në shqyrtim Kalojmë te projektligji “Për një ndryshim në ligjin projektligjin “Për aderimin e Republikës së Shqipërisë nr. 8438, datë 28.12.1998, “Për tatimin mbi të së marrëveshjen e Kombeve të Bashkuara për ardhurat”, të ndryshuar”. vendosjen e rregullave teknike globale për automjetet Në emër të Komisionit të Ekonomisë, zoti me rrota, pajisjet dhe pjesët që mund të instalohen Florion Mima, urdhëroni! ose të përdoren tek automjetet me rrota”. Florion Mima – Falemnderit, zonja Kryetare! Në komision për të prezantuar ligjin ishin të Komisioni për Ekonominë dhe Financat, në pranishëm përfaqësuesit e Ministrisë së Punëve cilësinë e komisionit përgjegjës, në mbledhjen e Publike dhe të Transportit. Marrëveshja vendos datës 12 qershor 2012 shqyrtoi projektligjin “Për një rregullore teknike, lidhur me sigurinë, problemet ndryshim në ligjin nr. 8438, datë 28.12.1998, “Për mjedisore, ato të energjisë dhe kundër vjedhjes për tatimin mbi të ardhurat”, i ndryshuar””, propozuar automjetet me rrota, pajisjet dhe pjesët e tyre, të nga Këshilli i Ministrave. cilat përdoren në vendet anëtare palë të kësaj Në komision u paraqitën për të dhënë shpjegime marrëveshjeje. përfaqësuesit e Ministrisë së Financave, të cilët Fusha e veprimit të kësaj marrëveshje është për argumentuan arsyet, thelbin dhe synimet për mjetet motorike që hyjnë për herë të parë në tregun ndryshimet e propozuara, si dhe iu përgjigjën
130 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
pyetjeve të deputetëve. Ka pyetje? Nuk ka. Aktualisht, subjektet e tatimit mbi fitimin Kalojmë në shprehjen e grupeve. paguajnë tatim vjetor në 13 këste sipas këtyre Grupi Parlamentar i LSI-së? procedurave dhe afateve, në formën e parapagimit (Përfaqësuesi i grupit shprehet dakord.) jo më vonë se data 15 e çdo muaji dhe brenda datës Falemnderit! 31 mars të vitit pasardhës, kur subjektet dorëzojnë Grupi Parlamentar i Partisë Socialiste, zonja në organin tatimor deklaratën vjetore të të ardhurave Kodheli, urdhëroni! të tatueshme. Mimi Kodheli – Falemnderit! Masa e tatimit që paguhet në këtë moment është Të nderuar kolegë, e barabartë me diferencën midis tatimit vjetor të E kam përmendur edhe më parë se raporti i fundit llogaritur sipas kësaj deklarate dhe tatimit të i Paying Taxes 2012, i komisionuar nga Banka parapaguar gjatë vitit ushtrimor. Botërore, e renditi në Shqipëri në vendin e 152-të, Risia që sjell projektligji është dhënia e shumë mbrapa vendeve të rajonit me një ngarkesë mundësisë së subjekteve të tatimit të fitimit për ta statutore të taksimit në nivelin 38,5%. Ndërkohë që parapaguar tatimin në fund të çdo 3-mujori, por pa u niveli i të ardhurave në raport me GDP-në në hequr atyre të drejtën në rast se dëshirojnë ta ekonominë shqiptare vazhdon të jetë shumë i ulët, kryejnë pagesën çdo muaj. madje nga më të ulëtit. Diferenca midis tatimit vjetor të llogaritur sipas Raporti i fundit i Bankës Botërore Doing deklaratës vjetore të të ardhurave të tatueshme dhe bussines në Shqipëri sidomos për indikatorin Paying të tatimit të parapaguar në fund të çdo tremujori Taxes, ku një ndër këta indikatorë është edhe paguhet nga subjektet brenda datës 31 mars të vitit pagesa e taksimit mbi fitimin, si dhe koha që i duhet pasardhës, ditë kur ato dorëzojnë në organin tatimor një biznesi për të bërë të tilla pagesa, flet për një këtë deklaratë. Sipas kësaj procedure numri i mesatare prej 44 taksash, që bizneset duhet të kësteve për pagimin e tatimit shkurtohet nga 13 në paguajnë në vit duke harxhuar mesatarisht 371 orë 5. vetëm për të plotësuar formularë dhe kryer pagesa. Komisioni është i mendimit se reduktimi i numrit Ndërkohë, meqenëse jemi mësuar të të kësteve për pagimin e tatimit vjetor sjell krahasohemi me Europën e zhvilluar, ju rikujtoj, reduktimin e kohës dhe të kostos së biznesit për gjithmonë sipas të njëjtit raport, se mesatarja e pagimin e detyrimeve fiskale, si dhe rrit likuiditetin taksave që paguajnë vendet e zhvilluara europiane në dispozicion të veprimtarisë së tyre. të OECD-së është vetëm 13, nga 44 që paguajnë Gërshetimi i kësaj reforme me reformat që po bizneset shqiptare. Për rrjedhojë edhe koha mesatare kryhen aktualisht nga administrata tatimore për që u duhet për t’i bërë këto pagesa është më pak dorëzimin elektronik të deklaratës vjetore të të se gjysma e kohës që u duhet bizneseve shqiptare ardhurave, si dhe për pagesën online të detyrimeve për ta bërë këtë gjë. fiskale thjeshtojnë veprimtarinë e biznesit dhe të Aktualisht, një biznes që ushtron veprimtarinë administratës fiskale dhe reduktojnë mundësitë për e tij ekonomike në Shqipëri bën vetëm 13 pagesa abuzime. Ndërmarrja e kësaj nisme është në të tatim-fitimit, 12 janë parapagesa dhe njëra është përputhje me raportin e fundit të Bankës Botërore pagesa finale, e 13-ta, e cila bëhet në datën 15 mars Doing bussines në Shqipëri dhe specifikisht me të vitit në vazhdim. indikatorin Paying Taxes. Sipas Bankës Botërore koha që i duhet sot Hyrja në fuqi e kësaj procedure të re më 1 janar biznesit për të bërë 13 pagesat e tatim-fitimit është 2013 i jep biznesit dhe administratës tatimore kohën plot 125 orë. e mjaftueshme për vënien në zbatim të saj. Problemi që ne mendojmë se bizneset kanë sot, Mbështetur në këto argumente komisioni e pa folur këtu për problemet që ato kanë me barrën e miratoi projektligjin me të gjitha votat e anëtarëve të taksave, klinetelizmin dhe korrupsionin e pranishëm në mbledhje, me një ndryshim si më administratës, ka të bëjë me koston dhe kohën për poshtë: “Në fillim të nenit 1, fjalët: “pika 1 e nenit të paguar këto taksa. 30” zëvendësohen me fjalët: “fjalia e parë e nenit Vetë kriza ekonomiko-financiare ka imponuar një 30”. situatë krejt të re, ku kostot për pagesën e taksave Falemnderit! bëhen gjithmonë e më të larta dhe më pak të Jozefina Topalli – Falemnderit, zoti Mima! përballueshme për biznesin shqiptar. Ndryshimi i
131 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
ligjeve të taksimit me dhjetëra e dhjetëra herë, pazotësinë e kësaj qeverie për të realizuar qoftë edhe shtrirja në kohë e pagimit të taksave, riskedulimi i për një periudhë të vetme të ardhura të mjaftueshme taksave dhe zvarritjet pa fund të gjykimit të çështjeve për ekonominë dhe mbarëvajtjen e punëve në vend. të taksave, në tërësinë e tyre, lenë vend për abuzime, Planifikimi i bujshëm deri në megalomani i buxhetit por, më së shumti, kanë krijuar probleme me 2012 do të vazhdojë të na sjellë në tavolinë likuiditetin. mosrealizim të objektivave qeverisëse dhe për Ne besojmë se të gjitha këto probleme nuk kanë pasojë shkurtime buxhetore si ato që përgatitet të të bëjnë thjesht dhe vetëm me numrin e pagesave, vijnë pas disa ditësh. por me kohën reale që konsumohet dhe me mënyrën Kolegë, synimi i këtij projektligji ka të bëjë vetëm modestisht të modernizuar të sistemit. Në qoftë se me reduktimin e numrit të pagesave të tatim-fitimit është arritur që sistemi të jetë online për t’i paguar nga 13 në 5, pra parapagesa e tatimfitimit jo më taksat, problemi që krijohet ka të bëjë me njohjen mbi baza mujore, por në baza tremujore. Kjo është dhe zbatimin e ligjeve si nga administrata fiskale, e vetëm një ndihmë e vogël që i jepet biznesit në politizuar tashmë, ashtu edhe nga biznesi. Kostot kushtet kur ai është mbytur nga borxhet dhe nga dhe bashkë me to edhe korrupsioni rriten sa herë mungesa e perspektivës. Por, gjithsesi, ne do të që biznesit i duhet të ballafaqohet me pjesën abuzive votojmë pro këtij ndryshimi me shpresën që arnime të administratës shtetërore, sa herë që biznesit i të tilla do të ketë sa më pak dhe strategjitë që e kërkohet kohë për t’u ballafaquar me të gjitha hallkat, kthejnë sistemin tonë mbytës fiskal në fleksibël dhe qoftë me gjykimin administrativ, qoftë me gjykimin me iniciativën e duhur si për biznesin ashtu edhe gjyqësor, ndërkohë që kostot e tij rriten. për ekonominë në përgjithësi të vijnë sapo PS-ja të Megjithëse raporti “Paying Taxes” është një jetë në qeverisje. raport reference shumë i mirë, për të përmirësuar Falemnderit! punën me taksat, kësaj qeverie i mungon një studim Jozefina Topalli- Falemnderit, zonja Kodheli! gjithëpërfshirës dhe i detajuar se ku jemi me taksat Në emër të grupit të PD-së, zoti Spaho, kombëtare, taksat vendore, ato tip, si shtrihen ato urdhëroni! për biznesin në tërësinë e tyre sipas muajve, si dhe Edmond Spaho – Falemnderit, zonja Kryetare! me shumë probleme të tjera që lidhen direkt ose Të nderuar kolegë, indirekt me to dhe me mbarëvajtjen e biznesit dhe Projektligji që po diskutojmë është një iniciativë të financave publike në përgjithësi. që shkon në favor të biznesit, pasi synon të reduktojë I kemi sugjeruar qeverisë tashmë prej shumë kostot e tij administrative. Aktualisht biznesi paguan kohësh që të sjellë në Parlament një dokument ku detyrime tatimore nëpërmjet 13 pagesave të shtrira të përfshihet e gjithë strategjia e administrimit dhe gjatë gjithë vitit. Kjo praktikë jo vetëm që rrit e politikës fiskale. Nuk mund të vazhdohet me kontaktet e biznesit me administratën tatimore, por arnime. Ka ardhur koha të punohet me strategji që kërkon plotësimin e një numri të konsiderueshëm i durojnë kohës dhe situatave të vështira ekonomike formularësh në organet tatimore dhe sistemin dhe jo të bëhen korrigjime vetëm sa për të kapur ca bankar, si dhe zvogëlon likuiditetet dhe konsumon shkallë të klasifikimeve botërore, që pastaj t’ia kohë për pagesën e detyrimeve. shesim miletit si suksese të krahasueshme vetëm Propozimi i ardhur nga Ministria e Financave me Gjermaninë. redukton numrin e kësteve të pagesës nga 13 në 5 Sot biznesi përballet me periudha që janë shumë në vit, në secilin prej tremujorëve pa hequr të drejtën më të mbingarkuara dhe rrisin krizën e likuiditetit. e formës aktuale të pagesës. Forma e propozuar Rritja e krizës së likuiditetit në kushtet kur kreditë është në linjë me raportin e fundit të Bankës Botërore me probleme kanë cikur 20% të portofolave bankarë, “Doing Bussines”, i cili sugjeron ulje e kësteve të mbetet një problem madhor i ekonomisë shqiptare. pagesës së biznesit. Projektligji i mësipërm do të Duke parë të dhënat fiskale zyrtare, për muajt janar- hyjë në fuqi në 1 janar 2013 për t’i dhënë mundësi maj 2012, midis mosrealizimit prej 8,7 miliardë administratës tatimore dhe biznesit të njihen me lekësh të të ardhurave buxhetore, të bie lehtësisht ndryshimin, si dhe për të marrë të gjitha masat në sy një mosrealizim i planit të tatimit mbi fitimin administrative për zbatimin e plotë të tij. në masën 27,2%. Kjo shifër alarmante flet për Aplikimi i këtij ndryshimi do të ndikojë pozitivisht situatën e keqe të bizneseve në Shqipëri, të cilët në aktivitetin e biznesit, duke krijuar mundësi për nuk mbërrijnë më të kenë fitim, por flet edhe për rritjen e likuiditeteve afatshkurtra, si dhe reduktimin
132 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
e procedurave administrative. Aktualisht administrata Reformat e propozuara së fundi në sistemin tatimore është angazhuar në një program të tatimor të vendit janë pjesë e reformave të ndërmarra rëndësishëm ristrukturimi, i cili do të bëjë të mundur në vite për përmirësimin e ambientit të biznesit. që i gjithë dokumentacioni tatimor të paraqitet online Krijimi i Qendrës së Regjistrimit të Biznesit dhe dhe detyrimet tatimore të paguhen gjithashtu online. qendrës së licencimit janë tashmë histori të Projekti ifayling dhe ipayment do ta modernizojë më garantuara suksesi të cilat kanë ndikuar në uljen e tej administratën tatimore, si dhe do të lehtësojë pengesave burokratike dhe reduktimin e kostos kontaktet direkte midis biznesit dhe administratës, financiare të regjistrimit apo marrjes së lejeve dhe ato do të mbesin vetëm në nivelin e kontrolleve të licencave për operimin e biznesit. Një histori edhe detyrueshme sipas legjislacionit në fuqi. Reformat më e bujshme suksesi është vendosja e taksës së që po ndërmerren do të ndikojnë pozitivisht jo vetëm sheshtë e cila jo vetëm zbuti ndjeshëm detyrimet në rritjen e shkallës së vetëveprimit të biznesit, por financiare të biznesit por ndikoi në mbledhjen dy edhe në kontrollin më efikas të evazionit fiskal. herë më shumë të të ardhurave në buxhetin e shtetit. Gjatë vitit 2012 administrata tatimore dhe Treguesi më i qartë i suksesit të reformave për doganore është përfshirë në një proces të thellë krijimin e një klime të favorshme për biznesin është modernizimi, i cili do të përmirësojë dhe lehtësojë rritja e përvitshme e nivelit të investimeve të huaja marrëdhëniet e biznesit me administratën tatimore, në vend. Shqipëria sot tërheq 25% të investimeve sidomos duke reduktuar kostot financiare që rrjedhin të huaja në rajon. Kjo tendencë vazhdon të forcohet prej tyre. Reformat e ndërmarra në prodhimin dhe edhe gjatë vitit 2012. Nëse në tremujorin e parë të vendosjen e pullave fiskale, regjimin e ri për vitit 2011 në vend hynë rreth 85 milionë euro në administrimin dhe vjeljen e akcizave, si dhe sistemi formën e investimeve të huaja, në tremujorin e parë ifayling dhe ipayment, do të bëjnë të mundur të vitit 2012 janë investuar 185 milionë euro investime informatizimin e aktivitetit tatimor dhe doganor në direkte të huaja. Qeveria edhe në të ardhmen do të elementet kryesorë të tij. Këto hapa të rëndësishëm vazhdojë me insistim të implementojë reforma te kanë krijuar dhe do të krijojnë kushte që veprimtaria tjera, të cilat do të bëjnë të mundur që ambienti i e biznesit të ushtrohet më me lehtësi dhe shteti të biznesit të jetë sa më tërheqës në mënyrë që mund të kontrollojë më mirë aktivitetin tatimor dhe zhvillimi ekonomik i vendit të jetë sa më i garantuar. doganor. Falemnderit! Qeveria shqiptare ka në shqyrtim një paketë Jozefina Topalli – Falemnderit, zoti Spaho! tjetër me masa për përmirësimin e klimës së biznesit, Kalojmë te pika katër e rendit të ditës: projektligji me synim nxitjen e rritjes ekonomike. Kriza “Për organizimin dhe funksionimin e infrastrukturës ekonomike, që ka mbërthyer shumë vende kombëtare të të dhënave gjeohapësinore në europiane, e ka zgjeruar debatin rreth masave të Republikën e Shqipërisë” kursimit dhe stimujve për nxitjen ekonomike si mjet Në emër të Komisionit të Ligjeve? për kapërcimin e krizës. Me gjithë rezultatet mjaft (Relatori i komisionit shprehet dakord.) të mira, të arritura ndër vite, në reduktimin e sektorit Falemnderit! publik dhe shpenzimeve që lidhen me të, nga 6,2% Në emër të Komisionit të Veprimtarive të prodhimit të brendshëm, në 5,2 të PBB-së, Prodhuese, urdhëroni, zoti Hoxha! qeveria është kujdesur që të nxisë rritjen ekonomike Ismail Hoxha – Komisioni i Veprimtarive të vendit nëpërmjet stimulimit të sektorit privat. Prodhuese në mbledhjet e datave 19, 20 dhe 25 Vendi ynë ishte i vetmi në rajon, i cili bëri të qershor 2012, në cilësinë e komisionit për dhënie mundur që në vitet kulmore të krizës t’i japë sektorit mendimi, mori në shqyrtim projektligjin “Për privat stimul fiskal nëpërmjet reduktimit të organizimin dhe funksionimin e infrastrukturës kontributeve të sigurimeve shoqërore me rreth 5%. kombëtare të të dhënave gjeohapsinore në Masa e mësipërme ndikoi pozitivisht duke lehtësuar Republikën e Shqipërisë”. Kur u prezantua pozitën financiare të sektorit privat, si dhe ndikoi në projektligji në komision, ishin të pranishëm mbajtjen e ritmeve të kënaqshme të rritjes përfaqësues të Ministrisë së Inovacionit, Teknologjisë ekonomike të vendit. së Informacionit dhe Komunikimit. Në të njëjtën linjë ka ndikuar rritja e përvitshme Projektligji në fjalë përcakton kuadrin rregullator e pagave dhe pensioneve duke forcuar fuqinë blerëse që lidhet me krijimin, përgjithësimin dhe të popullsisë si dhe rritur masën e konsumit. mirëmbajtjen e të dhënave gjeohapësinore,
133 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
shkëmbimin e të dhënave ndërmjet autoriteteve e plazhit, çka, nëse del e vërtetë, e kanë bërë publike dhe aksesit publik, si dhe përcakton kuadrin gjeometra falsifikues. Mundësia është, sepse ne na për krijimin e strukturës kombëtare, së bashku me mungon një sistem modern i koordinatave, i të autoritetet përkatëse për administrimin e dhënave gjeodezike, mbi bazën e të cilit realizohet informacionit gjeohapësinor në Republikën e një hartografi që vlen për shumë gjëra, por në rastin Shqipërisë. Ky projektligj krijon mundësi reale për konkret vlen për pronat. t’u ofruar qytetarëve shqiptarë shërbime Për fat të mirë, ashtu si dhe në shumë raste të bashkëkohore në kuadër të qeverisjes dixhitale, të tjera, procesi i integrimit evropian, detyrimi ynë për njohur si igovernment, duke qenë se sot pothuajse të miratuar acquis communautaire, na ka ndihur; gjithçka nga aktiviteti njerëzor, social dhe ekonomik që nga viti 2007 BE ka miratuar direktivën INSPIRE, zhvillohet në kohë dhe hapësirë, pra është i lidhur që vendos linjat kryesore se ku do të bazohen me të dhënat e përcaktuara nëpërmjet gjeo- gjeodatat, informacioni gjeohapësinor që ka të bëjë informacionit. me gjithë hartën e vendit, ka të bëjë me topografinë Në tërësi, projektligji paraqet përputhshmëri me e tij, ka të bëjë me hidrografinë, me rrugët, me rregullat bazë të direktivës 2072 të Parlamentit godinat, me pronat dhe me sistemin e adresave, Europian dhe të Këshillit të Europës të datës 14 dhe kështu pa fund, informacione që janë mars 2007 “Për infrastrukturën e informacionit jashtëzakonisht të rëndësishme për jetën e hapësinor në BE”. Projektligji vjen në kuadër të përditshme të çdo qytetari, deri në aktivitetin e nismës së BE-së për të rregulluar problematikën institucioneve më të larta. Në këtë linjë është edhe në rang europian, por edhe për vende që kërkojnë nisma e Qeverisë për të përshtatur ligjet tona me të integrohen në Europë dhe i jep rëndësi maksimale direktivën INSPIRE, por edhe për të ngritur një teknologjisë së informacionit, në kuptimin që bën institucion, çka është thelbi i këtij projektligji, i cili të mundur shfrytëzimin e sistemit të informacionit do të jetë hartuesi i standardeve teknike të të në vendimmarrjen qendrore, lokale apo në biznese. dhënave gjeodezike. Produkti kryesor i këtij Ky projektligj përbën një bazë ligjore shumë të institucioni, është që, në bashkëpunim me të gjitha rëndësishme të informacionit gjeohapësinor, i cili ministritë, me të gjitha agjencitë qendrore, por edhe ka lidhje të drejtpërdrejtë me garantimin e cilësisë me pushtetin vendor, të hartojë dhe të bëjë të dhe saktësisë së informacionit zyrtar, që janë kufijtë detyrueshme standardet teknike mbi bazën e të shtetërorë, administrativë, të ndarjes territoriale, cilave çdo institucion, që ka të dhëna hapësinore, sistemi i adresave, regjistrimi i pronave, si dhe t’i hedhë ato në sistemin e informacionit gjeografik shumë sektorë të tjerë të rëndësishëm të vendit. dhe t’i bëjë të aksesueshme përmes website-it të Në përfundim të diskutimeve, komisioni u shpreh tyre. dakord në unanimitet për kalimin e këtij projektligji Të gjitha këto do të integrohen në gjeoportalin, për miratim në seancë plenare. ku çdokush, një inxhinier, një gjeometër, dikush që Faleminderit! kërkon të dhëna për pronat, dikush që kërkon të Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Hoxha! dhëna për hidrografinë, bie fjala në fushën e Korçës, Në emër të Komisionit të Integrimit? apo në luginën e Drinit, t’i gjejë aty pa u munduar (Relatori i komisionit shprehet dakord.) shumë dhe pa u sorollatur zyrave për të Falemnderit! shpluhurosur hartat, siç ndodh tani. Nuk ka pyetje. Ishte një punë e gjatë dyvjeçare dhe një Urdhëroni, zoti Ministër! konsultim shumë i gjerë, sidomos me personelin Genc Pollo – Faleminderit, zonja Kryetare! akademik, por edhe me gjithë institucionet e shtetit Zonja dhe zotërinj deputetë, që kanë të bëjnë me këtë çështje, dhe unë do t’i Projektligji që Qeveria ka sjellë për miratim ka falënderoja të gjithë ata që kanë kontribuar. Do të të bëjë me një sektor shumë të rëndësishëm, por falenderoja gjithashtu edhe komisionet e Kuvendit, edhe të prapambetur në këto 20 vjet, i cili është që e morën në shqyrtim. Isha i pranishëm jetik për jetën sociale, për zhvillimin ekonomik dhe personalisht në një prej këtyre komisioneve, dhe për sensin e drejtësisë. Këtë të fundit e them sepse mu bë qejfi që pati votim në konsensus, dhe shpresoj shumë prej jush, duke ndjekur lajmet, kanë dëgjuar që kjo gjë të pasqyrohet edhe këtu në sallë. raste si ai i një toke që ishte diku pas kodrave, afro Kemi ndjekur amendamentet që janë bërë nga 30 km nga bregdeti, e cila papritur përfundoi në rërën Komisioni i Integrimit Evropian, sidomos nga
134 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Komisioni i Veprimtarive Prodhuese, dhe jemi pasur gjithmonë përdorimi i hartografisë në zhvillimin dakord, me ndonjë përjashtim të vogël, që ta ekonomik, por sot rëndësia dhe vlera universale e korrigjojmë në sallë, dhe mendoj se me këtë ligj informacionit dixhital gjeohapësinor duket se është hidhet një bazë e mirë për të ndërtuar ato të dhëna, e dimensioneve të paprecedentë. Sigurisht, një fakt të cilat deri sot, shpeshherë, në mënyrë të padrejtë, i tillë sot është bërë pjesë e jetës së përditshme të u janë mohuar atyre që u takojnë, nga qytetari vendeve të zhvilluara, dhe si e tillë ka lindur edhe shqiptar deri tek institucionet shtetërore. nevoja për një kuadër rregullator të kësaj fushe të Faleminderit! rëndësishme. Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Ministër! Projektligji i jep një rëndësi të veçantë Dëshiron njeri tjetër fjalën? shkëmbimit të të dhënave gjeohapësinore jo vetëm Zoti Ismail Hoxha, urdhëroni! në nivelin institucional, ndërmjet administratës Ismail Hoxha – E nderuar zonja Kryetare, publike, e cila faktikisht luan një rol kryesor në Të nderuar kolegë, krijimin dhe menaxhimin e të dhënave, por edhe në Projektligji “Për organizimin dhe funksionimin e nivel të qytetarëve, të cilët mund të eksplorojnë dhe infrastrukturës kombëtare të zonave gjeohapësinore konsultojnë me lehtësi të dhënat gjeohapësinore në në Republikën e Shqipërisë”, i paraqitur nga Këshilli gjeoportalin kombëtar nëpërmjet shërbimeve të i Ministrave, me propozim të ministrit të Inovacionit, internetit. Teknologjisë së Informacionit dhe Komunikimeve, Megjithëse teknikisht zbatimi i dispozitave ka si objekt përcaktimin e kuadrit ligjor për ndërtimin ligjore ngarkon entet që shërbejnë si provider të të e infrastrukturës kombëtare të gjeoinformacionit në dhënave gjeohapësinore, në praktikë jemi të gjithë Republikën e Shqipërisë. të interesuar për informacionin gjeohapësinor. Kjo Ky projektligj vjen në përputhje me direktivën e është plotësisht e vërtetë, sepse ky informacion ka Parlamentit Europian të datës 14 mars 2007 “Për vlerë ekonomike, pasi nëpërmjet informacionit infrastrukturën e informacionit hapësinor në gjeohapësinor mund të orientohen politika të Bashkimin Europian”, direktivë kjo e njohur me caktuara, të alokohen resurse, apo të promovohen akronimin frymëzues INSPIRE. interesa zhvillimi në këtë apo atë territor të caktuar. Direktiva europiane parashikon krijimin e Pra, me fjalë të tjera, informacioni gjeohapsinor infrastrukturës për informacionin hapësinor si një para së gjithash, është një informacion strategjik. instrument organik dhe sistematik, në mënyrë që Në projektligj parashikohet qartë detyrimi që të dhënat e territorit të shteteve të veçanta të jenë kanë të gjithë ofruesit e të dhënave gjeohapësinore të harmonizuara, të përdorueshme dhe të alokuara për të garantuar dy elemente thelbësore të në nivelin më të përshtatshëm për një përdorim më informacionit gjeohapësinor, që janë: koordinatat dhe efikas në dobi të zhvillimit të qëndrueshëm të metadatat. Ndërsa koordinatat janë të njohur për territorit dhe të ambientit. këdo, ndryshe është çështja për metadatat, të cilat, Zhvillimi i gjithanshëm dhe me ritme të shpejta i megjithëse duken me një emër pak të çuditshëm, kohëve të sotme përbën një nga motivet kryesore përbëjnë një informacion të pazëvendësueshëm të për të hartuar një kuadër rregullator, pasi është e informacionit gjeohapësinor. qartë se përmirësimi i politikave të zhvillimit të Metadatat përfaqësojnë një informacion mbi qëndrueshëm është i pandashëm nga informacioni informacionin, pra mbi të dhënat, ato mund të i përditësuar dhe sa më i plotë i territorit. konsiderohen si pasaporta apo skeda mbi të dhënat, Projektligji shpreh më së miri rolin e ku jepet informacioni sesi janë krijuar të dhënat, rëndësishëm që ka informacioni gjeohapësinor, ose kur dhe kush i ka krijuar, japin informacion se përse shpesh i njohur edhe si informacioni territorial, për shërbejnë apo çfarë përfaqësojnë të dhëna të tilla. vendin. Tashmë janë të njohur nga të gjithë Gjatë implementimit të direktivës INSPIRE është marrëdhëniet reciproke dhe rëndësia e informacionit vënë re se krijimi i metadatave ka përbërë një proces dixhital të territorit, i cili është i instaluar në të gjatë, që ka kërkuar shumë kohë për t’u realizuar, instrumentet e planifikimit hapësinor, i shprehur ndërkohë që paraqitet mjaft i domosdoshëm dhe nëpërmjet hartave dhe instrumenteve të tjera të kërkohet seriozitet për të plotësuar standardet e fushës komplekse, tashmë të quajtura kërkuara sipas direktivës, prandaj dhe në vendin tonë gjeomarketing. kjo kërkon një vëmendje të veçantë. Për cilindo është shumë e qartë rëndësia që ka Projektligji në tërësi ka një përputhshmëri të
135 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
plotë me rregullat bazë të direktivës, ndërsa për disa ndërkohë që ne kemi administratën më qesharake tema të caktuara gjatë shqyrtimit të projektligjit, në botë, kemi administratë, e cila nuk mund të është bërë plotësimi i tyre sipas direktivës, duke ndodhë në asnjë... krijuar hapësira për vijimin në përputhje me nivelet Jozefina Topalli – Blendi, jemi tek të dhënat dhe zhvillimet e politikës kombëtare të të dhënave gjeohapësinore! gjeohapësinore. Blendi Klosi – Zonja Kryetare, të jeni e sigurt Në projektligj një vend të rëndësishëm zë edhe që di ta lexoj mirë projektligjin dhe, po ta lexoni ngritja e Autoritetit Shtetëror të Informacionit edhe ju, është për krijimin e institucionit etj., etj. Gjeohapësinor. Ky institucion është shumë i Pra, flasim për krijime institucionesh dhe për rëndësishëm dhe kyç për implementimin me kujdes mënyrën se si shpenzohen lekët e taksapaguesve. të ligjit. Në radhë të parë ai duhet të garantojë një Për t’iu përgjigjur asaj që thashë, është një nga ligjet staf me integritet profesional dhe me vizion për më qesharake, administratën më qesharake, ku trendin e zhvillimit të këtij sektori të rëndësishëm. kemi ministri me nga katër apo pesë Gjithashtu, gjatë diskutimit të projektligjit në zëvendësministra, që nuk kanë zyra, që nuk komision u tregua kujdes për disa saktësime, funksionojnë, nuk shkojnë asnjë ditë në ministri... përkufizime dhe konceptime të vlerësuara. Pra, duke Jozefina Topalli – Blendi, edhe një herë, jemi vlerësuar me kujdes këtë ligj të rëndësishëm të tek të dhënat gjeohapësinore! paraqitur pas një pune të kujdesshme nga ana e Blendi Klosi – ... ashtu siç e kemi edhe në Ministrisë së Inovacionit, Teknologjisë së këtë projektligj, i cili ka të bëjë me krijimin e një Informacionit dhe Komunikacionit, e cila duhet ta institucioni. Në administratën publike shqiptare implementojë sa më shpejt këtë ligj shumë të krijohet një institucion i ri, dhe ky për ju, zonja rëndësishëm për biznesin, fushën akademike dhe Kryetare, për ju, të nderuar kolegë deputetë, për kërkimin shkencor të vendit tonë, ftoj kolegët për zotërinjtë që e paraqesin, është një moment që ne miratimin në parim të projektligjit, pasi ai përbën duhet të mendojmë se çfarë është ky institucion. një bazë ligjore shumë të rëndësishme të Apo jo? E lexoni projektligjin, zonjë? informacionit gjeohapësinor, i cili ka lidhje të Jozefina Topalli – Po, gjeohapësira. drejtpërdrejtë me garantimin e cilësisë dhe saktësisë Blendi Klosi – Po krijohet institucioni, pra. së informacionit zyrtar gjeohapësinor, jo vetëm për Pyesni juristët dhe mbështetësit tuaj, këshilltarët qytetarët shqiptarë, por edhe për të gjithë studiuesit tuaj! dhe investitorët, që do të bashkëpunojnë apo Ligji i paraqitur vjen i çuditshëm. E di pse vjen i ushtrojnë aktivitetet e tyre në vendin tonë! çuditshëm, zonja Kryetare? Sepse qeveria juaj nuk Faleminderit! ka interesa fare se çfarë ndodh me administratën, Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Hoxha! nuk ka interesa fare se çfarë ndodh me shtetin Zoti Blendi Klosi, urdhëroni! shqiptar. Ka interes gjithsecili të bëjë pjesën e vet, Blendi Klosi – Të nderuar kolegë deputetë, në parcelën e vet. E mora fjalën për të diskutuar mbi projektligjin e Edhe projektligji i paraqitur ka një sqarim. Më paraqitur, jo se në parim jemi kundër hartimit të një jepni ju shpjegime, meqë doni të hyni në muhabet, strategjie kombëtare për të dhënat gjeohapësinore, zonja Kryetare (doja të pyesja ekspertin, por e pyeta por sepse nuk mund të rrija pa folur për një projektligj, në komision dhe nuk më dha përgjigje, pyeta gjithë i cili vjen në këtë Parlament në mënyrë krejtësisht kolegët në komisionin tonë, edhe ata nuk më dhanë të papërgatitur, aspak brenda normave dhe parimeve përgjigje): Ç’do të thotë: “ministri përgjegjës për të ligjore me të cilat duhet të ndërtohet Administrata dhënat gjeohapësinore”? Ky institucion varet nga Publike Shqiptare, një projektligj, i cili, së bashku ministri përgjegjës për të dhënat gjeohapësinore. me miratimin e tij në Parlament, sjell një sërë Kush është ky në qeverinë tuaj? Me të dhënat diskutimesh që kanë të bëjnë me të gjitha të dhënat gjeohapësinore merren disa ministri, merret dhe me mënyrën sesi ndërtohen këto të dhëna në infrastruktura, merret pushteti lokal; merret Ministria shtetin shqiptar. e Drejtësisë, me Zyrën e Regjistrimin e Pasurive të Përsa i përket vërejtjes së parë, ajo i takon Paluajtshme; merret bujqësia, arsimi, përsa i përket mënyrës se si ky shtet është ndërtuar. Jo më pak infrastrukturës arsimore; merret mbrojtja, e cila e se dy apo tri ditë më parë, Sali Berisha vjen dhe ka pasur këtë detyrë prej kohësh; merret turizmi, i thotë: “Ne kemi administratën më të vogël në botë”, cili do të bëjë infrastrukturën se ku ndodhen pikat
136 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
turistike. vitesh kishin punuar, për të cilat kishin investuar gjitha Pra, po ngrihet një institucion pa u përcaktuar. qeveritë shqiptare. Në shumë vite shteti shqiptar ka Dhe e di pse? Sepse ju krijoni institucion ashtu siç investuar për këto të dhëna dhe sot investohet dhe nuk lejohet, sipas parimit të funksionimit të kërkohet të krijohet një institucion i ri, një institucion administratës Publike. Ministri i Shtetit për që do të bëjë politikat apo do të bëjë programet. Teknologjinë e Informacionit nuk është ministër me Ministrin e dëgjova, i ngatërroi shpjegimet e tij. Pra, ministri, nuk është ministër, që mund të ketë do të jetë një institucion, që do të bëjë politika. Për dikaster, nuk është ministër, që mund të ketë këtë ka një agjenci në varësi të ministrisë. Pse institucione në varësi. Ai krijon institucione dhe krijon krijoni një agjenci të re? Ama, në qoftë se do institucione vetëm për të krijuar një perandori të një punojnë, do të ketë nevojë për hardware, software, ministri të caktuar. Ju nuk pyesni fare se ç’do të teknikë të përgatitur, nuk është kjo mënyra. Nuk thotë krijimi i një institucioni të ri që, në qoftë se ka mund të krijohet një institucion i ri duke harruar se 15 punonjës të rinj në administratën publike, 4-5 çfarë ka ndodhur në shtetin shqiptar. prej tyre janë mbështetës. Më lejoni t’ju përmend se çfarë ka investuar Po të lexoni nenet e këtij ligji, po të shikoni edhe shteti shqiptar: detyrat që ka ky institucion, janë zbatimi i politikës Agjencia Kombëtare e Planifikimit të Territorit kombëtare, përcaktimi i standardeve shtetërore dhe ka investime miliona dollarëshe për këtë histori, rregullave uniforme, bashkërendimi i nismave që për GIS-in. Po ashtu Agjencia e Legalizimeve. Është lidhen me të dhënat, mbikëqyrja e kuadrit rregullator, një punë e madhe që duhet të ishte bërë. Po e dini të cilat janë detyrat tipike të një ministrie, detyrat se përse nuk përfundon ajo punë? E dini pse ne tipike të një koordinimi ministror. Dhe këtë punë nuk krijojmë një institucion të ri për të bërë atë punë? mund ta bëjë një institucion varësie i Ministrisë së Sepse korrupsioni e pengon, zonja Topalli, Shtetit që në bazë të rregullave të shtetit shqiptar, korrupsioni që përmendi edhe ministri, duke mos i nuk mund të ketë një institucion në varësi. Ky është dhënë pronën atij që i takon, duke mos dhënë harta një diskutim që ne e bëmë në komision dhe nuk na të sakta, koordinata të sakta. Kjo i pengon u dha përgjigje. institucionet, që ju përmenda, të ndërtojnë një Po ashtu, ligji i shkruar është me shumë e strategji dhe një bazë të dhënash të sakta, që, për shumë probleme, të cilat koklaviten dhe nuk arrijmë hir të së vërtetës, është një nga pikat më nevralgjike, të kuptojmë se për çfarë bëhet fjalë. Të pyetur në më korruptive, që nuk e lë Shqipërinë të ecë përpara. komision, ekspertët, po ashtu duke shprehur edhe Kemi Zyrën e re Qendrore të Regjistrimit të Pasurive vlerësim për punën që bënë edhe anëtarët e të Paluajtshme, ku Ministria e Brendshme ka bërë Komisionit të Veprimtarive Prodhuese, kanë investime të mëdha për sistemin e adresave në ndryshuar në shumë nene gjëra të cilat kishin kuadër të adresimit dhe të pushtetit lokal. nonsens. Dhe i vetmi argument, e dini se cili ishte, Ka kaq vite dhe nuk kemi kufij administrativ, nuk zonja Kryetare? Argumenti i vetëm ishte: se kështu kemi të dhëna të sakta se ku fillon një komunë dhe e ka ligji bullgar. Ky ishte i vetmi argument, që na ku mbaron një bashki. Nuk kemi të dhëna sillej në komision, a thua se ligji bullgar është ligji gjeohapësinore për asnjë nga këto institucione. më i mirë në botë! Paçka se edhe në Bullgari ka Gjithashtu, është Drejtoria e Përgjithshme e punë shumë më të mira sesa në Shqipëri. Pyjeve, ku janë investuar shumë para në të. A mund E dini përse ndodh kjo? Sepse shteti shqiptar, i të japë llogari ky shtet se çfarë po bëhet? përfaqësuar nga ju në nivelin më të lartë, meqë hytë Kemi Institutin e Tokave. Është një degradim në këtë muhabet, është shteti i vetëm në botë, i cili total i impiantit shumë të rëndësishëm të ndërtuar bën këto që bëjmë ne. atje. Kjo ndodh, sepse kjo është politika. Bëjnë ligje Nuk mund të ketë ndodhur në asnjë vend tjetër, sa për të kaluar radhën. edhe në vendet e ish-kampit lindor, siç është dhe Është Instituti i Gjeografisë, i dëmtuar nga Bullgaria, ku institucionet të shkrihen, të krijohen Akademia e Shkencave. E kemi thënë disa herë, apo të ndërtohen pa një strategji, pa një diskutim në këtë parlament: mos i shkatërroni institucionet gjithëpërfshirës. Pa menduar se ç’ndodh mbas 20 shkencore, sepse ata njerëz kanë vite e vite që apo 30 vjetësh. I shkatërruat të gjitha institucionet punojnë, siç nuk ka bërë Bullgaria, meqë merrni shqiptare, edhe ato që janë marrë konkretisht me atë shembull. Në Bullgari nuk ka asnjë institucion të dhënat gjeohapësinore, ato institucione që prej të prishur. Ndërsa ne jemi ende me teorinë: “Unë do
137 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
ta bëj”. Në 200 ditët që ju kanë mbetur si qeveri, po çdo lloj eksperti ndërkombëtar, që e kanë sjellë në bëni një institucion të ri, që do t’i shkatërrojë ato që Shqipëri, është kapur gafil, sepse popullsia në i ka bërë shteti shqiptar për 40 vjet dhe në 200 ditë Shqipëri ka dalë 2.7 milionë. që ju kanë mbetur, do të krijoni thagmën me këtë Në vitin 2012 qeveria dixhitale e Sali Berishës institucion të ri. nuk di të thotë sa është popullsia e vërtetë në Ndërkohë, ja ku jemi, po jua them me keqardhje: Shqipëri. Kush banon, ku? Informacioni do të krijoni një institucion, do të bëni ndonjë tender gjeohapësinor është një element themelor për dhe ai institucion nuk do të bëjë dot asgjë, sepse planifikimin social-ekonomik, por edhe zhvillimin e nuk do të ketë mundësinë as të ketë infrastrukturë një vendi. Duket sa prioritet i jep qeveria, nga mënyra të plotë, as persona të përgatitur. si investon, si menaxhon dhe si i krijon institucionet. Pyesni ministrin e Mbrojtjes! Në Institutin e 8 vjet në qeverisje dhe tashmë vijnë me një ligj, i cili Gjeografisë Ushtarake janë bërë investime mbi 1 do të krijojë një autoritet, që do ta zhdukë Shqipërinë milion euro. Po të lexoni edhe ligjin aktual, ai ia nga vendet, të cilat nuk e kanë një autoritet të tillë. heq këtë të drejtë Ministrisë së Mbrojtjes dhe ia Çfarë është kjo? Sukses i thoni kësaj? kalon Ministrisë së Shtetit, që nuk i takon. Çfarë Sot duhet të ishit kokulur para shqiptarëve dhe bëni me këtë histori? Prishni të gjitha investimet. t’u jepnit me argumente mënyrën se si do ta Gjithë ajo që ndodhi me detin vjen nga kjo. Ne implementoni ligjin, pasi ky është dhe mbetet nuk kemi një shtet që të ketë informacione dhe të problem në Shqipëri. Po ju jap një shembull shumë dhëna të sakta. konkret. Keni miratuar një ligj në 23 shtator të vitit Çfarë është gjithë kjo anomali? E dini pse ndodh 2010. Çfarë ndodh me projektet e teknologjisë së kjo? Ka një qëllim të pastër elektoral. Ne jemi i vetmi informacionit, që marrin jetë në ministri të ndryshme shtet që nuk dimë se ku i kemi njerëzit tanë. apo edhe në institucionet e varësisë? Një ministri Ministri i Teknologjisë së Informacionit foli e foli, iks përcakton kritere, ndërkohë që teknologjinë e por nuk tha pse shtetit shqiptar është kaq i paaftë ka zgjedhur një ipsilon. Ndërkohë që është një të përgatisë lista të sakta për popullatën, që të dimë ministër tjetër, që ka gjetur një kriter zeta dhe po sa banorë ka Tirana, Peshkopia, Kukësi, Durrësi, aplikon një teknologji w. Korça dhe Vlora. Këto gjëra po bëhen, sepse po E di çfarë do të thotë kjo? Kjo do të thotë se vjen gara elektorale. Ju fryni disa qarqe të caktuara keni miratuar ligjin, ndërkohë që po implementoni dhe po pakësoni disa të tjera, me qëllim që të merrni nëpër ministri dhe nëpër institucionet e varësisë gjëra më shumë vota aty ku mendoni se mund t’i vidhni në kundërshtim me ligjin dhe, sa për dijeni, janë më lehtë. informacione që japin ekspertët e mirëfilltë jo ata E fundit që dua të them është se kolegët, që i politikë. pyeta edhe në komision, nuk dinë të thonë se çfarë Edhe ju keni specialistë në ministrinë tuaj dhe do të thotë metadatat dhe kur i pyeta pse është kjo mund t’ju shpjegojnë se Shqipëria pseudodixhitale big, më thanë se Kryeministri nuk thotë dot vuan sot nga një mungesë totale informacioni, nga shkronjën gj, prandaj e kemi bërë g. një kaotizëm. Nuk ka harta zyrtare të dixhitalizuara, Jozefina Topalli – Falemnderit, zoti Klosi! të cilave mund t’u referohesh. Sot është e lehtë, Në emër të grupit të opozitës, zoti Shalsi, mjafton të shikosh shembujt që kanë ndjekur vende urdhëroni! të ndryshme. Paratë nuk kanë munguar. Keni Eduard Shalsi – Të nderuar kolegë deputetë, shpenzuar me miliona euro, por krejtësisht të Sot po diskutojmë për një ligj sa të pakoordinuara. Tjetër bën hipoteka, tjetër bën domosdoshëm, aq edhe të vonuar. ALUIZN-i, tjetër Instituti i Ushtrisë. Po të shikosh E dëgjova me vëmendje ministrin kur tha se iu sa para kanë shpenzuar, tmerrohesh. deshën 3 vjet, por, në fakt, bëhet fjalë për një direktivë Sot që flasim, Shqipëria nuk ka ende një rrjet të BE-së, e miratuar në mars të vitit 2007 të rrugor të dixhitalizuar, nuk ka rrjet hidroenergjetik përkthyer në shqip dhe kaq. Pra, u janë dashur 3 të dixhitalizuar, të mos flasim për zonat e lejeve vjet për të përkthyer dhe për të përshtatur një koncensionare, për të cilat Sali Berisha deklaroi me direktivë. pompozitet, se në fund të vitit 2007, çdo biznesmen Jetojmë në moshën dixhitale në Shqipëri, thotë apo qytetar do të ishte i lirshëm t’i kontrollonte nga Kryeministri i Genc Pollos. Në fakt, kemi të bëjmë kompjuteri i shtëpisë. me një propagandë, por sot, sidomos pas censusit, Flisni pak, zoti Ministër, se çfarë po ndodh! Është
138 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
e vështirë për një deputet të marrë informacion nga lekë nga taksat e qytetarëve të Tiranës. ministritë e jo më për Shqipërinë dixhitale. Sigurisht, dikush mund të thotë se po Pra, ne e konsideruam dhe dhamë pëlqimin tonë diskutojmë për një autoritet dhe mirë bëjmë. Nga për miratimin e ligjit dhe jemi plotësisht të ana tjetër, na duhet të ngremë zërin, të nderuar ndërgjegjshëm që është i domosdoshëm, sikundër kolegë, dhe këtu ju ftoj edhe ju të palës tjetër, të jemi plotësisht koshientë se në aplikim do të verifikoni dhe ta mbani këtë qeverisje të përgjegjshme dështojë tërësisht, sepse keni treguar me ligjet e me aq sa mundeni, sepse është e paimagjinueshme. mëparshme se nuk jeni në gjendje t’i aplikoni edhe Mjafton të shikosh strategjinë ndërsektoriale për kur miratoni ligje të mira. shoqërinë e informacionit 2008-2013, për të Kam dëgjuar Genc Pollon të flasë edhe për konstatuar se çfarë kanë shkruar në letër, për hir të Bashkinë e Tiranës duke thënë se i vetmi projekt së vërtetës së bukur, madje do të thosha shumë ishte ai i Piramidës Wi-Fi. Nuk jam shumë i sigurt, bukur. Çfarë kanë aplikuar në praktikë? I- turizëm, nëse e bën nga injoranca apo e bën nga qëllimet thotë, I- kulturë. politike, por do të sqaroj diçka që e dinë shumë Ministri i Turizmit e kalkulonte një student mirë vartësit tuaj, madje edhe ai që ke në krah të kosovar që hynte 20 herë në Shqipëri si turist. Ka djathtë. xhevahire të jashtëzakonshme në strategjinë, që Në vitin 2004 Bashkia e Tiranës ka qenë është një dokument i mirë, por tërësisht dështim institucioni i parë që me ndihmën e ambasadës në praktikë. Ky është dhe mbetet shqetësimi ynë: holandeze, me përfshirjen e Bankës Botërore, me nuk mjafton një autoritet, nuk mjafton një ligj i mirë, specialistët e GTZ-së implementoi sistemin GIS dhe por duhet të ngremë institucione të forta. Ndryshe, iu deshën 2 deri në 3 vjet që të krijohej një bazë me ju keni dështuar. të dhëna dinjitoze. (Drejtimin e seancës e merr zoti Turku.) Në fakt nuk më intereson se sa di ti dhe sa Ardjan Turku – Falemnderit! politike apo jo politike e ke pasur goditjen kur Zoti Ministër, urdhëroni! deklarove vetëm projektin Wi-Fi. Unë sot do t’u Genc Pollo – Dy deputetët socialistë parafolës, kërkoj publikisht Genc Pollos dhe Lulzim Bashës më sollën në kujtesë një përpjekje të Partisë të tregojnë të vërtetën e tenderit që do të zhvillohet Socialiste dhe të zotit Rama për të zhvilluar, në datën 4 korrik të këtij viti, në orën 11:00 në shtjelluar dhe paraqitur idetë e tyre mbi shoqërinë e Bashkinë e Tiranës, për blerjen dhe për instalimin e informacionit, të cilët i kam ndjekur me interes nga sistemit GIS. Shuma është 42 milionë lekë të reja, televizori. Do të shtoja se do ta çmoja përpjekjen e pra, rreth 400 mijë dollarë. një njeriu, i cili, të paktën në fushatën e fundit të Praktikat botërore, lehtësisht të provueshme, zgjedhjeve për Kuvendin, u përpoq të dilte si profet, tregojnë se sa kushton një sistem i tillë. Ndërkohë që ndizte dritën gjithandej, që ishte i dërguari i Zotit në tenderin e datës 4 kanë vendosur edhe një afat në tokë, por që nuk premtonte asgjë konkrete dhe 30 -ditor. Specialisti dhe zëvendësministri yt mund s’kishte asnjë alternativë të formuluar për ndonjë të tregojë fare mirë se ç’do të thotë afat 30- ditor lëmë të veçantë, në mënyrë që njerëzit të kuptonin për një tender të tillë. se çfarë ka ndër mend të bëjë ky njeri. Pra, është Pra, praktika botërore provon lehtësisht shifrën një zhvillim në thelb pozitiv, por po ta ndjekësh me me të cilin mund të blihet një sistem GIS dhe afatin vëmendje, unë ndiej për detyrë të them se nuk mund e domosdoshëm për ta aplikuar. të jetë një alternativë nga ana e opozitës, e vlefshme Para se t’u akuzoj dhe t’ju denoncoj publikisht, për t’u konsideruar nga të tjerët, kur thotë se do të do të doja të merrja një shpjegim nga Genc Pollo bëjë, ditën që do të vijë në pushtet, projekte, të cilat dhe Lulzim Basha se si e kanë përcaktuar vlerën Qeveria po i bën sot, siç është konkretisht projekti prej 400 milionë lekësh të vjetra të tenderit. Si e mbi kadastrën apo ZRPP-në. kanë kalkuluar afatin 30- ditor për implementimin e Ju thoni se jeni të informuar dhe keni kontakte sistemit GIS në Bashkinë e Tiranës? me ekspertët. Kjo është normale, madje pozitive, Mund të pyesni GTZ-në dhe Bankën Botërore, por të paktën këtë informacion duhet ta përpunoni. sepse ka kontrata dhe gjurmë. Ndaj, do t’ju monitoroj Nuk po them se duhet të lavdëroni Qeverinë, por me shumë kujdes dhe po ju paralajmëroj për besoj se ju e dini se ekziston një projekt për front përgjigjen që do të jepni, ndryshe do t’ju akuzoj dhe office, pra, për shërbimet e para të ZRPP-së, i denoncoj publikisht se kërkoni të zhvatni 400 milionë financuar me një kredi të Bankës Botërore. Tani,
139 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
me ligjin e ri të ZRPP-së, ky shërbim bëhet i shekullit të 19-të, por nuk bën vaki në Evropën e aksesueshëm edhe përmes shërbimeve noteriale. pasluftës), që funksione absolutisht civile, të cilat Pra, ai sporteli i mundimshëm, ku shumë vetë kanë kanë të bëjnë me jetën e gjithsecilit dhe me vuajtur për të regjistruar apo ndryshuar të dhënat e ekonominë e vendit, t’i ketë një institucion ushtarak. pronës, zgjerohet në çdo zyrë noteri. Por front Ka detyra të tjera për hartat që përdor ushtria, e office-i është vetëm një pjesë e kësaj që po cila përdor standarde që janë adoptuar nga NATO- realizohet përmes këtij projekti. Atëherë, po shtohet ja, kurse të gjitha punimet dhe standardet e tjera edhe një projekt tjetër për back office (dhe jemi lidhen me direktivën INSPIRE dhe me standardin duke ndjekur procedurat), i cili do të financohet evropian të të dhënave tokësore, i cili është një nga një kredi e butë austriake. E them këtë për manual i madh, që ky institucion duhet ta bëjë. faktin se ka shumë gjëra të mira që mund të bëhen Institucioni që u ngarkua me ligj që nga 2002-shi e në këtë vend, ka një listë të pafundme syresh; por këtej nuk e ka bërë deri në 2005-n, por s’e ka bërë do t’ju këshilloja dashamirësisht të mos zgjidhni as para këtij vit. Ne përpiqemi t’ia japim një projekte në proces, që të jeni të besueshëm. institucioni të dedikuar, me personin e dedikuar për E dyta, lidhur me projektet e bashkisë, u gëzova këtë punë, i cili ka munguar. Kjo është një punë e para shumë vjetësh kur mësova se te sheshi para rëndësishme dhe unë shpresoj, ashtu siç thashë Piramidës do të kishim wireless internet free. 7 ditë edhe në fjalën time të parë, se siç votuat pro në zgjati dhe u prish, dhe nuk priti as 8 majin 2011, që mbledhjet e komisioneve, ashtu të votoni pro edhe “ta prishte” ai që fitoi zgjedhjet. Ndërsa për pyetjet në seancë plenare. e tjera, keni akoma këshilltarë në Bashkinë e Tiranës (Drejtimin e seancës e merr zonja Topalli.) dhe mund të bëni pyetje konkrete për administratën Jozefina Topalli – Falemnderit! e Bashkisë së Tiranës dhe jo t’i drejtoheni Qeverisë Në emër të grupit të PD-së, zoti Gjana! kot më kot për gjëra të tilla. Ndërkohë që ne (Deputeti Eduard Shalsi kërkon replikë.) inkurajojmë gjithë autoritetet, sidomos ato vendore, Në këtë rast, replikën nuk e lejon Rregullorja. që të dhënat e tyre t’i sjellin në sisteme informacioni (Deputetët socialistë pretendojnë se është gjeografike apo GS, siç i thuhet në akronimin shkelur Rregullorja edhe në rastin e fjalës së anglisht, në mënyrë që administrata të jetë më ministrit.) efikase. Kur flitet në emër të grupeve, nuk mund ta marrë Zonja dhe zotërinj, të kthehemi te projektligji. fjalën ministri, keni të drejtë. Kjo është e shkruar Kam vënë re diçka: në mbledhjet e komisioneve në Rregullore. Ose e merr fjalën dhe debati hapet shumë kolegë socialistë janë seriozë dhe në nga fillimi. Në fakt, kjo që ndodhi ishte gabim. Zoti lartësinë e detyrës. I tillë ishte edhe kontributi i tyre Shalsi, ju falënderoj për mirëkuptimin! në mbledhjen e Komisionit të Ligjeve, si komisioni Jemin Gjana – Le ta konsiderojmë fjalën e kryesor përgjegjës, ku unë mora pjesë dhe pyetjet zotit Pollo si fjalë në emër të grupit dhe e mbyllim dhe komentet e nënkryetarit të komisionit besoj se këtë histori. ishin serioze. Unë do të dëshiroja shumë që opozita Falemnderit! të paraqiste të njëjtin nivel serioziteti edhe në seancë Jozefina Topalli – Mbyllim këtë pikë të rendit plenare, sepse me diskutime pa kuptim dhe pa të ditës. lidhje, të painformuara dhe tendencioze nuk besoj Sa të vijnë kryetarët e grupeve, bëjmë 5 minuta se shtoni reputacionin dhe votat. pushim. Pyetja konkrete: a shtojmë apo nuk shtojmë një agjenci? Po, po shtojmë një agjenci, por ne i (Pas pushimit) mbetemi besnikë politikës së përgjithshme të formuluar nga Qeveria, që të mos e rrisim Jozefina Topalli - Hapim seancën. administratën publike dhe nuk do të kemi shtesë të Siç jeni në dijeni, përpara fillimit të seancës numrit tërësor të punonjësve të shtetit, pra do të plenare, është mbledhur Konferenca e Kryetarëve, kemi shkurtim diku tjetër. Po jua them se ku. Në e cila ka miratuar kalendarin 3-javor. Janë lënë qeverinë tuaj ishte miratuar një ligj, sipas të cilit hapësira duke menduar dhe duke uruar që të këto kompetenca pjesërisht i kanë kaluar një përfundojë Reforma Zgjedhore, aq e nevojshme dhe institucioni ushtarak, çka nuk bën vaki në Evropën që kërkohet nga Brukseli. moderne (mund të ketë bërë vaki në Evropën e Nga ana tjetër, në ditët e ardhshme presim edhe
140 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
projektligjin “Për Buxhetin e Shtetit të rishikuar”. 125 vota pro. Nuk ka kundër. Nuk ka abstenim. Në bazë të Rregullores, kam për detyrë, meqë Kuvendi miraton në parim projektligjin “Për një është miratuar me konsensus, t’jua njoftoj. ndryshim në ligjin nr. 8438, datë 28.12.1998 “Për Atëherë, fillojmë me votimin e projektligjit “Për tatimin mbi të ardhurat”, të ndryshuar “. aderimin e Republikës së Shqipërisë në Kalojmë në votimin nen për nen me karton. marrëveshjen e Kombeve të Bashkuara për Te neni 1 ka një vërejtje të Komisionit të vendosjen e rregulloreve teknike globale për Ekonomisë, për një ndryshim në paragrafin e parë automjetet me rrota, pajisjet dhe pjesët që mund të të këtij neni. instalohen ose të përdoren tek automjetet me rrota”. Kush është dakord? Faleminderit! Kundër? Nuk Hapim votimin për prezencën. ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Mbyllet votimi. Kush është dakord me nenin 2? Janë 126 deputetë të pranishëm. Faleminderit!? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Ju lutem sekretareve t’ia heqin kartën zotit ka. Islami, sepse nuk është! Miratohet. Dakord, tani është në rregull. Hapim votimin në tërësi me elektronikë. Janë 125 deputetë të pranishëm. Mbyllet votimi. Atëherë kalojmë në votimin në parim të 126 vota pro. Nuk ka kundër. Nuk ka abstenim. projektligjit “Për aderimin e Republikës së Shqipërisë Kuvendi miraton në tërësi projektligjin “Për një në marrëveshjen e Kombeve të Bashkuara për ndryshim në ligjin nr. 8438, datë 28.12.1998 “Për vendosjen e rregulloreve teknike globale për tatimin mbi të ardhurat”, të ndryshuar “. automjetet me rrota, pajisjet dhe pjesët që mund të Kalojmë te projektligji “Për organizimin dhe instalohen ose të përdoren tek automjetet me rrota”. funksionimin e infrastruktuës kombëtare të të Hapim votimin në parim me elektronikë. dhënave gjeohapësinore në Republikën e Mbyllet votimi. Shqipërisë”. 124 vota pro. Nuk ka kundër. 1 abstenim, 1 nuk Hapim votimin në parim me elektronikë. mori pjesë në votim. Mbyllet votimi. Kuvendi miraton në parim projektligjin “Për 122 vota pro. Nuk ka kundër. 2 abstenime. aderimin e Republikës së Shqipërisë në Kuvendi miraton në parim projektligjin “Për marrëveshjen e Kombeve të Bashkuara për organizimin dhe funksionimin e infrastruktuës vendosjen e rregulloreve teknike globale për kombëtare të të dhënave gjeohapësinore në automjetet me rrota, pajisjet dhe pjesët që mund të Republikën e Shqipërisë”. instalohen ose të përdoren tek automjetet me rrota” Kalojmë në votimin nen për nen, me vërejtjet e Kalojmë në votimin nen për nen me karton. komisioneve përkatëse, me karton. Kush është dakord me nenin 1? Kush është dakord me nenin 1, me vërejtjet e Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Komisionit të Veprimtarive Prodhuese, për germat ka. c dhe ç ? Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Miratohet. Nuk ka. Kush është dakord me nenin 2? Miratohet! Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Kush është dakord me nenin 2, me vërejtjet e ka. Komisionit të Veprimtarive Prodhuese për pikën 1, Miratohet. pikën 2 dhe pikën 3? Faleminderit! Kundër? Nuk Hapim votimin në tërësi me elektronikë. ka. Abstenim? Nuk ka. Mbyllet votimi. Miratohet. 124 vota pro. Nuk ka kundër. Zoti Harasani Kalojmë te neni 3, te përkufizimet. abstenon. Urdhëroni, zoti Ministër, meqenëse keni kërkuar Kuvendi miraton në tërësi projektligjin. fjalën për këtë nen! Kalojmë në votimin në parim të projektligjit “Për Genc Pollo – Faleminderit, zonja Kryetare! një ndryshim në ligjin nr. 8438, datë 28.12.1998 “Për Jemi dakord me amendimet e bëra, por në tatimin mbi të ardhurat”, të ndryshuar”. dakordësi me Komisionin e Veprimtarive Prodhuese, Hapim votimin në parim me elektronikë. në mënyrë që formulimi të mos lërë shteg për Mbyllet votimi. konfuzion apo për keqinterpretime, neni 3, pika 12,
141 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
shkronja d, të shënohet: “rrjeti gravimetrik dhe rrjetet ka. e tjera gjeodezike”. Miratohet. Faleminderit! Kush është dakord me nenin 16? Jozefina Topalli – Faleminderit! Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Është dakord Kryetari i komisionit? ka. (Kryetari i komisionit shprehet dakord.) Miratohet. Jeni dakord, zotërinj deputetë? Kush është dakord me nenin 17? Faleminderit! Ka kundër? 1, zoti Harasani. Ka Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk abstenim? Nuk ka. ka. Miratohet. Miratohet. Do të dëshiroja një sqarim nga zoti Gjana, Kush është dakord me nenin 18, me vërejtjen meqenëse te neni 3 ka vërejtje të Komisionit të në pikën 5 të Komisionit të Integrimit? Zoti Gjana, Integrimit për pikën 17 dhe shtim të pikës 19. zoti Ministër, jeni dakord? Zoti Gjana urdhëroni! (Zoti Gjana dhe zoti ministër shprehen dakord.) Jemin Gjana – Ne i kemi parë, por duke qenë Jeni dakord, zotërinj deputetë? se Komisioni i Veprimtarive Prodhuese nuk ishte Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk komisioni përgjegjës, menduam që Komisioni i ka. Ligjeve do t’i përfshinte. Unë mendoj se duhet të Miratohet. kalohen edhe ato që janë vërejtje dhe amendime të Kush është dakord me nenin 19? ardhura nga Komisioni i Integrimit, të cilat janë Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk pranuar edhe nga ekspertët, pra, bashkë me ka. ndryshimet e propozuara nga Komisioni i Integrimit, Miratohet. të cilat ne nuk i bëmë pjesë të raportit tonë vetëm Kush është dakord me nenin 20 me vërejtjet për këtë arsye, ngaqë nuk ishim komisioni për pikën 1 të Komisionit të Veprimtarive Prodhuese? përgjegjës. Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Gjana! Miratohet. Atëherë, kush është dakord me nenin 4? Kush është dakord me nenin 21? Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. ka. Miratohet. Miratohet. Kush është dakord me nenin 5? Kush është dakord me nenin 22 me vërejtjet Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk për pikën 2 të Komisionit të Veprimtarive Prodhuese? ka. Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Miratohet! ka. (Nga neni 6 deri në nenin 12 ndiqet e njëjta Miratohet. procedurë.) Kush është dakord me nenin 23? Kush është dakord me nenin 13, me vërejtjen e Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Komisionit të Integrimit në pikën 3? Zoti Gjana, ka. jeni dakord? Miratohet. (Zoti Gjana shprehet dakord.) Kush është dakord me nenin 24 me vërejtjet e Jeni dakord, zotërinj deputetë? Komisionit të Veprimtarive Prodhuese për pikën 4? Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. ka. Miratohet. Miratohet. Kush është dakord me nenin 25 me vërejtjet Kush është dakord me nenin 14, me vërejtjet e për shtim të pikës 5 nga Komisioni i Integrimit? Zoti Komisionit të Veprimtarive Prodhuese në pikën 1? Ministër dhe zoti Gjana, jeni dakord? Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk (Zoti ministër dhe zoti Gjana shprehen dakord.) ka. Jeni dakord zotërinj deputetë? Faleminderit! Miratohet. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Kush është dakord me nenin 15? Miratohet. Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Kush është dakord me nenin 26?
142 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Kalojmë te votimi i dekretit nr. 7555: zoti Edmond ka. Haxhinasto, zëvendëskryeministër, emërohet edhe Miratohet. ministër i Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës. Kush është dakord me nenin 27? Hapet votimi me elektronikë. Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Mbyllet votimi. ka. 71 vota pro, 55 kundër, nuk ka abstenim. Miratohet. Kuvendi emëron zotin Haxhinasto, ministër i Kush është dakord me nenin 28 me vërejtjet e Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës. Komisionit të Veprimtarive Prodhuese për pikën 1? (Zonja Topalli i drejtohet deputetit Braçe, i cili Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. flet nga vendi.) Miratohet. Nuk mund të abuzosh. Më thuaj, kush mungon Kush është dakord me nenin 29? në sallë? Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Zotërinj deputetë, ju lutem mbani qetësi! ka. Kalojmë te votimi i dekretit nr. 7553. Miratohet. Zoti Nasip Naço, ministër i Ekonomisë, Tregtisë Kush është dakord me nenin 30? dhe Energjetikës shkarkohet nga detyra. Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Hapet votimi me elektronikë. ka. Mbyllet votimi. Miratohet. 70 vota pro, 2 kundër, 53 abstenime. Kalojmë në votimin në tërësi me elektronikë. Kuvendi miraton dekretin nr. 7553. Hapim votimin në tërësi me elektronikë. Kalojmë te votimi i dekretit nr. 7554: zoti Petrit Mbyllet votimi. Vasili, ministër i Shëndetësisë, shkarkohet nga 121 pro. Nuk ka kundër. 2 abstenime. detyra. Kuvendi miraton në tërësi projektligjin “Për Hapet votimi me elektronikë. organizimin dhe funksionimin e infrastrukturës Mbyllet votimi. kombëtare të të dhënave gjeohapësinore në 71 vota pro, 3 kundër, 52 abstenime. Republikën e Shqipërisë”. Kuvendi miraton dekretin nr. 7554. Zotërinj deputetë, kalojmë në votimin e dekretit Kalojmë te votimi i dekretit nr. 7556: zoti Edmond nr. 7550, datë 22.06.2012, me anë të të cilit zoti Panariti emërohet ministër i Punëve të Jashtme. Bujar Nishani, ministër i Brendshëm, shkarkohet Hapet votimi me elektronikë. nga detyra. Mbyllet votimi. Hapim votimin me elektronikë. 71 vota pro, 55 kundër, s’ka abstenim. Mbyllet votimi. Kuvendi emëron zotin Edmond Panariti, ministër 72 vota pro. 1 kundër. 53 abstenime. i Punëve të Jashtme. Kuvendi miraton dekretin nr. 7550, datë Kalojmë te votimi i dekretit nr. 7557: zoti Vangjel 22.06.2012. Tavo emërohet ministër i Shëndetësisë. Kalojmë te dekreti nr. 7558: zoti Flamur Noka Hapet votimi me elektronikë. emërohet ministër i Brendshëm. Mbyllet votimi. Hapet votimi me elektronikë. 71 vota pro, 46 kundër, 4 abstenime. Mbyllet votimi. Kuvendi emëron zotin Vangjel Tavo, ministër i 72 vota pro, 54 kundër, 1 abstenim. Shëndetësisë. Kuvendi emëron zotin Flamur Noka ministër i Më ka ardhur një propozim nga grupi i LSI-së, i Brendshëm. cili kërkon që në vend të zotit Vangjel Tavo si Kalojmë te votimi i dekretit nr. 7552: zoti Edmond nënkryetar i Parlamentit, të rikthehet sërish në Haxhinasto, zëvendëskryeministër dhe ministër i detyrën e rëndësishme zoti Nasip Naço. Punëve të Jashtme, shkarkohet nga detyra e Dakord? Falemnderit! ministrit të Punëve të Jashtme. Zoti Naço, emërohet nënkryetar i Parlamentit. Hapet votimi me elektronikë. Kam një propozim nga kryetari i grupit të PD- Mbyllet votimi. së: zoti Vath Tabaku propozohet anëtar i Komisionit 71 vota pro, 2 kundër, 53 abstenime. të Ekonomisë dhe zonja Lajla Përnaska propozohet Kuvendi miraton dekretin nr. 7552. anëtare e Komisionit të Shëndetësisë. Zoti Vath
143 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Tabaku propozohet anëtar zëvendësues në etnike, kulturore, fetare dhe gjeografike, e pse jo Komisionin e Shëndetësisë. dhe kanunore; atje ka lindur dhe është rritur folklori Dakord? Falemnderit! ynë i mrekullueshëm. Në Çamëri kanë lindur mitet Miratohet. më të rëndësishme të Europës, si mite shqiptare. U uroj ministrave të rinj punë të mbarë në detyrën Ne e duam Çamërinë akoma më shumë, sepse e tyre! një pjesë e mirë e paraardhësve tanë u vranë, u Kalojmë në çështjen e fundit të rendit të ditës: masakruan, u bënë subjekt i një gjenocidi të Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës. pashembullt vetëm pse ishin shqiptarë. Zoti Dokle, ju kërkoj mirëkuptim, janë dy Si sot 67 vjet më parë, në dheun e tyre u vranë deputetë nga maxhoranca, zoti Tahiri dhe zoti Idrizi, rreth 3000 vetë, kryesisht, gra, pleq, e fëmijë, sipas të cilët do të trajtojnë një çështje shumë të manualeve më të suksesshëm të filmave horror, që rëndësishme dhe më pas vijojmë sipas radhës së mendjet e mbrapshta ballkanike gjithmonë i kanë diskutimeve. në honet e kujtesës së tyre; rreth 2960 të tjerë vdiqën Zoti Dashamir Tahiri, urdhëroni! në kufirin artificial të Çamërisë me Shqipërinë, në Dashamir Tahiri – E nderuar zonja Kryetare! Kllogjër. Pra, u shfaros gati 20 % e popullsisë së Të nderuar kolege dhe kolegë, shpërngulur. Siç e dini edhe ju, dje ishte data 27 qershor, Të nderuar kolegë deputetë, dita e gjenocidit ndaj shqiptarëve të pafajshëm të Java që ne kemi organizuar synon të ketë të Çamërisë. Parlamenti i ’94-ës dhe Presidenti i asaj gjitha karakteristikat e traditës më të mirë të një kohe e kanë njohur si një datë historike, e kanë jave të përkujtesës së këtij Shoah-u mbi çamët. njohur si gjenocid, por ka mbetur deri këtu. Termin Shoah-u nuk po e marr hua padrejtësisht. Unë sot ju drejtohem juve, si shqiptari shqiptarit, Janë disa arsye ku mbështetet paralelja e gjenocidit dhe kërkoj që të nxjerrim një rezolutë, e cila të mbi hebrenjtë dhe çamët në Greqi. udhëtojë drejt Brukselit dhe Uashingtonit. Dua të Mbi shqiptarët e Çamërisë u ekzekutua një plan përshëndes njerëzit që manifestuan para i përgatitur për t’i asgjësuar tërësisht si komunitet Parlamentit dhe u them se Çamëria i ka djemtë e nga dheu i të parëve të tyre, vetëm e vetëm se ata i saj këtu brenda. I ka zot të vetes dhe ne do ta çojmë përkisnin një komuniteti etnik, fetar dhe social të deri në fund atë që kemi thënë. ndryshëm nga grekët. Falemnderit! Kështu ishte dhe shoahu i njohur botërisht për Jozefina Topalli – Falemnderit, zoti Tahiri! hebrenjtë. Njëlloj si për hebrenjtë, ky gjenocid u Zoti Shpëtim Idrizi, urdhëroni! ekzekutua nga forca, të cilat më parë kishin Shpëtim Idrizi – E nderuar zonja Kryetare, bashkëpunuar me nazistët, siç ishin bandat e Të nderuar kolegë deputetë, drejtuara nga Napoleon Zerva. Siç jeni në dijeni, Partia për Drejtësi, Integrim Këto forca bashkëpunuan me nazistët edhe për dhe Unitet, Shoqata “Çamëria”, Klubi i Patriotëve të të spastruar komunitetin hebre të Greqisë, me të Rinj, kanë organizuar Javën e Çamërisë me moton: cilin ne si komunitet kemi pasur marrëdhënie të “Unë e dua Çamërinë”. shkëlqyera. Më në fund, kombi shqiptar ka rezultuar Ndërsa merreshim me organizimin, dëshironim në fund të Luftës së Dytë Botërore, kombi më që jo vetëm çamët, por të gjithë shqiptarët, e në mikpritës i hebrenjve. veçanti brezi i ri, të kuptojnë se pse ne e duam Këto fakte që po them sot, nuk i kam shpikur Çamërinë. Ne të gjithë duhet ta duam Çamërinë, si unë, dhe as ndonjë historian çam. Ne jemi mësuar pjesë të Shqipërisë. të jemi autoreferencialë, t’i referohemi vetes kur Po ju them shkurt pse ne shqiptarët e Çamërisë flasim, kur qajmë, kur qeshim, kur bëjmë politikë, e duam Çamërinë, për të nxitur edhe te ju shumë por historia e Çamërisë nuk është histori lokale, arsye për ta dashur. Ne e duam Çamërinë, sepse por ndërkombëtare. Çamëria është dheu i të parëve tanë, ku janë varret Ndaj në gjetjen e kësaj paraleleje me e gjyshërve, stërgjyshërve, katragjyshërve tanë; atje hebrenjtë, unë u jam referuar historianëve realistë janë gjurmët më të vjetra të ekzistencës sonë grekë, që sot po e zbulojnë para botës njollën e njerëzore; atje janë themelet e autoktonisë sonë. turpit, që qëndron mbi kombin grek në kohërat Ne kemi qenë dhe jemi gjithmonë aty në ato vise të moderne. mrekullueshme; atje janë gjurmët e vijimësisë sonë Historiani grek Jorgos Margaritis, profesor ne
144 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Universitetin Aristotel të Athinës, në librin e tij Europës, pro BE-së. “Hebrenjtë dhe çamët, bashkëpatriotët e Çdo hap i kombit shqiptar drejt BE-së është një padëshiruar”, i quan hebrenjtë dhe çamët dy hap drejt barazisë së kombeve në Ballkan. Çdo hap komunitetet historike të Greqisë, që humbën në yni drejt integrimit është një shpresë më shumë për mënyrën më dramatike, brenda pak muajsh, në vitet zgjidhjen e çështjes çame, brenda dokumenteve 1943 dhe 1944. ndërkombëtare dhe europiane, brenda institucioneve Dhe më tej ai vazhdon: “Homogjenizimi fetar, të së drejtës ndërkombëtare. kulturor dhe kombëtar i Greqisë bëri një hap përpara Si i pasionuar pas historisë, unë e di se Çamëria drejt plotësimit të tij me spastrimin e hebrenjve dhe është tokë pjellore mitesh. Mjafton t’ju kujtoj çamëve. Qëllimet më të gjera të nazizmit përkuan tempullin e Dodonës apo Orakullin e famshëm të me qëndrime dhe predispozita vendore tonat, Zeusit, Lumin e Akeronit apo Nikopolisin. plotësuan njëra-tjetrën dhe u mbështetën te njëra- Atje në Çamëri, dy kombet më të vjetër të tjetra për të çuar në përfundimin kriminal”. Europës, shqiptarët dhe grekët, pretendojnë Siç po e shihni, unë s’po ju ftoj të besojmë pronësinë e këtyre miteve. Nëpërmjet këtyre miteve, ekskluzivisht të vërtetën e krijuar prej nesh, por ju nëpërmjet shumë gjurmëve monumentale, që ftoj të mos jemi të kompleksuar nga “e vërteta e gjenden në Çamëri, grekët duan të provojnë se rreme, që krijuan kriminelët gjenocidistë grekë”, dhe rrjedhin prej helenëve të lashtë. Ndoshta siç thotë që në Ballkan u shfaq për herë të fundit me Aristidh Kola, patriarku i madh kombëtar shqiptar, Millosheviçin. dy kombet s’kanë arsye pse të grinden, por të Nuk ka të vërteta alternative të gjoja fitimtarëve bashkëjetojnë, duke nderuar rrënjët e tyre të dhe të mundurve, ka vetëm një të vërtetë. Unë jam i përbashkëta, duke e vënë në vend drejtësinë. lumtur që më në fund kjo e vërtetë po fillon e po zë Ka ardhur koha që Greqia, përfundimisht, të vend, duke nisur nga nderimi për të vdekurit e asaj kuptojë se asnjë e keqe nuk i vjen sot prej kombit tragjedie. tonë, prej bashkëjetesës me shqiptarët, kudo ku Për herë të parë, në një kuptim, në këtë ata kanë jetuar dhe ku duhet të jetojnë, siç ka përkujtesë merr pjesë dhe një qeveri shqiptare e ndodhur në histori. kohës së demokracisë, të cilën duhet ta falënderoj. Të dashur kolegë, deputetë, Qeveria shqiptare së bashku me komunën e Ne sot nuk kemi pretendimin që përkujtimi i Markatit dhe financimin e komunitetit çam do të gjenocidit mbi çamët të marrë karakter të bëjnë të mundur ndërtimin e varrezës së Kllogjerit, përbotshëm, siç është Shouho për hebrenjtë. Por të varrezës monumentale, projekti i së cilës është unë them, të paktën, të marrë karakter nga më të bukurit e Europës Juglindore. mbarëkombëtar. Edhe vetë ky Parlament, në vitet Gjithashtu, unë dua të falënderoj prezencën e kur pragmatizmi ende s’ishte kaq dominant sa sot, kreut të opozitës në aktivitet tona. Dua të falënderoj e ka shpallur 27 qershorin si ditë e përkujtimit të LSI-në, si partia e parë e cila e ka në program masakrave mbi çamët. çështjen çame, dhe tashmë e kanë ndjekur edhe të Në emër të PDIU-së mendojmë se thjesht tjerë. përkujtimi i të vërtetës nuk mjafton. Nuk ka të vërtetë Të nderuar kolegë deputetë, pa drejtësi. Për të vënë në vend drejtësinë për Kuraja është cilësi e njerëzve të lirë, e shteteve viktimat e gjenocidit mbi Çamërinë duhet që zgjidhja të lira. Unë s’them të shpallim luftë e as po e çështjes çame të jetë në axhendën e veprimit të proklamoj këtu ndonjë program të ndryshimit të institucioneve tona diplomatike dhe juridike. Ndaj kufijve me dhunë. Si parti kombëtariste, PDIU-ja nuk ne mendojmë se ka ardhur koha të miratohet u ngjan partive me sfond racist të vendit fqinj, të përfundimisht një rezolutë mbi çështjen çame, e cila cilat jo thjesht imitojnë nazistët si paraardhësit e ta sanksionojë përfundimisht futjen e kësaj çështjeje tyre të Luftës së Dytë, por kanë dhe programe çlirimi në axhendën tonë kombëtare. të Shqipërisë nga shqiptarët. Unë jam i bindur që ky Parlament nuk është si PDIU-ja sheh me shpresë fitoren e forcave parlamenti i 2004-ës, ku ndërgjegjja kombëtare europianiste në Greqinë fqinjë, ashtu siç sheh me mungonte me tepri, apo kur anëtarët e shoqatës dëshpërim ekzistencën e forcave anti Europë brenda “Çamëria” rriheshin e gjakoseshin në dyert e parlamentit grek. Ndryshe nga këto forca PDIU-ja, parlamentit të shqiptarëve, sepse kërkonin një nacionalizmin shqiptar e quan një patriotizëm pro rezolutë. Në këtë Parlament të gjithë deputetët
145 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
vlejnë njëlloj, edhe ne shqiptarët e Çamërisë ju Për fat të keq, jo vetëm në rrugët e Europës, konsiderojmë të gjithëve si burra e gra me dinjitet por edhe në motelet e Shqipërisë, këto vajza janë dhe patriotë. të mbrojtura nga të ashtuquajturit “protektorë”, që PDIU-ja do të ndërmarrë të gjithë hapat e e kanë kthyer këtë skllavëri moderne në një nga nevojshëm që ta shtyjë parlamentin ta miratojë plagët më të rënda të shoqërisë shqiptare. rezolutën, qoftë edhe duke i bërë thirrje vullnetit të Gjithmonë sipas DASH, vendit tonë i duhet qytetarëve shqiptarë anembanë kombit. Ne tashmë shumë punë për të bërë në mënyrë të dukshme këtë rezolutë e kemi bërë gati dhe unë ju ftoj si hapa, të cilat nuk i ka bërë dhe për të kërkuar shqiptarë, ju ftoj si patriotë, që të gjithë bashkë ta standarde të caktuara në këtë drejtim. Në raport miratojmë. sugjerohet të merren masa për vazhdimin e programit Të nderuar kolegë deputetë, për mbrojtjen e dëshmitarëve, si dhe të hetohet në Duke ju falënderuar për vëmendjen, ju ftoj edhe mënyrë aktive rreth zyrtarëve, të cilët kanë gisht në njëherë të mbajmë një minutë zi, në këmbë, për trafikimin e qenieve njerëzore. Për më tepër, kujtimin e viktimave të gjenocidit mbi popullsinë korrupsioni i përhapur në veçanti në sektorin çame! (I drejtohet Kryetares.) Sigurisht me lejen tuaj. gjyqësor, vazhdon të pengojë përpjekjet e Jozefina Topalli - Faleminderit! përgjithshme kundër trafikimit. Le të mbajmë një minutë heshtje në kujtim të Më kujtohet një nënë, që me lot në sy m’u afrua viktimave. një ditë duke më kërkuar ndihmë, pasi vajza e saj (Deputetët ngrihen në këmbë dhe mbajnë një 17 vjeçare ishte rrëmbyer te dera e shkollës, plot minutë heshtje.) një vit më parë. Ajo u ishte drejtuar të gjitha Të mos harrojmë kurrë çfarë kanë bërë me instancave shtetërore, Presidentit, Kryeministrit, kombin tonë! Ministrit të Brendshëm. Asnjë përgjigje. Ndërkaq Shpëtim Idrizi – Faleminderit të gjithëve! vetë ajo e kishte një përgjigje. Vajza e saj ishte Jozefina Topalli – Fjalën e ka zonja Kodheli. rrëmbyer nga një efektiv i lartë policie, i ngarkuar Mimi Kodheli – Faleminderit! me antitrafikimin. Të nderuar kolegë, Për të mos folur për fëmijët që, poshtë këmbëve Që në krye të raportit të fundit të Departamentit të policisë, në mes të bulevardit dhe përpara syve Amerikan të Shtetit, mbi trafikimin e qenieve tanë, shfrytëzohen pa mëshirë, ndërsa ministri i njerëzore në Shqipëri, thuhet në mënyrë eksplicite: Çështjeve Sociale shëtit me makinën e tij luksoze, “Qeveria e Shqipërisë nuk i përmbush plotësisht së cilës ndoshta ndonjë nga këta fëmijë i ka larë standardet minimale për zhdukjen e trafikimit”. E edhe xhamat. Ndërkaq, qeveria është mjaftuar me përsëris: standardet minimale. rreth 9 mijë dollarë të shpërndara për ushqime në Jemi në një rresht me të gjitha ato vende që disa OJF, që me përkushtim mundohen të marrin trafikimin e raportojnë pjesë të prodhimit të nën mbrojtje ndonjë viktimë trafikimi. brendshëm bruto, vende që me trafikimin jetojnë, Kolegë, në Shqipëri çdo ditë një person vdes por me sa duket edhe Shqipëria nuk mbetet mbrapa nga gjakmarrja. Ky është një alarm që duhet të bjerë në këtë drejtim. “Shqipëria është kryesisht një vend për këdo nga ne. Ne duhet ta ndalojmë demagogjinë burimi i trafikut, ku burrat, gratë dhe fëmijët janë boshe me të cilën një pjesë e politikës shtyn ditët e subjekt i trafikimit për seks dhe punë të detyruar, saj të qeverisjes. Me sytë bojë deti të Marias 17- duke përfshirë detyrimin e fëmijëve për të lypur”, vjeçare ne duhet të shikojmë atë që duhet të bëjmë, thuhet në raport. Por Shqipëria është ndërkohë edhe të përballemi me këtë realitet rrëqethës, realitet që një vend transit, sidomos për ata “biznesmenë” na rendit në vendin e parë dhe të vetëm në Europë shqiptarë që trafikojnë qenie njerëzore me pasaportë kur flitet për gjakmarrje. Kjo skllavëri moderne, e jo shqiptare, dhe që ato para, të cilat vijnë nga ky mpleksur me një traditë tribale, i ka bërë fëmijët, shfrytëzim, i investojnë në Shqipëri ose i lozin bixhoz vajzat dhe gratë tona të bukura, burrat tanë fisnikë, në ruletat e Ministrisë së Financave. të poshtërohen në dinjitetin e tyre, të mos Raporti nënvizon se viktimat shqiptare janë objekt shkollohen, madje të humbin edhe jetën. i kushteve të punës së detyruar dhe trafikimit për Kjo nuk është e pranueshme në asnjë kulturë, seks, kudo në Europë. Vajzat shqiptare vazhdojnë në asnjë fe, në asnjë ligj dhe në asnjë komb. Ne të jenë pre e prostitucionit të detyruar, ose e punës duhet ta vëmë qeverinë përpara përgjegjësisë, morale së detyruar. dhe ligjore, me qëllim që asnjë minutë jeta e çdo
146 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
qytetari të mos vihet në diskutim, të mos shkojë domethënë, ato të sipërmarrjeve legale për përfitime dëm jeta e të gjithë atyre që sot përmblidhen vetëm financiare, me ato të mbrojtjes antiligjore, të me një fjalë: “trafikim”. privilegjeve ekonomike dhe politike. Faleminderit! Mungesa e llogaridhënies, abuzimi me fondet (Drejtimin e seancës e merr zoti Turku.) publike, akaparimi dhe simbioza mes qarqeve Ardjan Turku – Zoti Gjoni, urdhëroni! qeveritare dhe oligarkisë financiare me burime Ilir Gjoni – Janë të paktën dy fenomene të financiare të dyshimta, ka akaparuar gjithë jetën e ndërvarura që, në mënyrë sinergjike, çojnë në vendit. krijimin e të ashtuquajturit “narkomanokraci”. Këto Mjafton të përmendim rastin e Kryeministrit, janë krimi i organizuar dhe politikat klienteliste të personit përgjegjës, i cili duhet të raportojë çdo tre qeverisë. muaj, në bazë të strategjisë ndërsektoriale të luftës Fatkeqësia që po jetojnë shqiptarët është kundër krimit të organizuar, ai nuk e ka bërë që në dëshmia sesi ëndrra europiane për një shtet vitin 2008, kur kjo strategji është miratuar, me gjithë demokratik po venitet dita-ditës për shkak të një përpjekjet dhe kërkesat tona të njëpasnjëshme që klase politike, e cila çdo ditë e më shumë po datojnë që nga janari i këtij viti. konsolidon një sistem anakronik, ku elita e oborrit Një simptomë evidente e kapjes së shtetit është qëndron në pushtet falë shtirjes se në vend zhvillohet edhe aplikimi i ligjit me dy standarde. Një shembull garë elektorale me pjesëmarrjen e gjerë të publikut. tipik është rasti i ndëshkimeve të komunarëve të Literatura botërore, e cila trajton çështjet e Kutallisë në Berat, ku nuk goditen kultivuesit e demokracisë, e njeh këtë fenomen. Në kësisoj identifikuar, pasi këta janë mbështetës të partisë- rastesh, siç është rasti i Shqipërisë, në aparencë shtet, por drejtuesit e komunës, që janë opozitarë, ka demokraci, por realiteti i përqendrimit të pushtetit ndërkohë që në kahun tjetër kemi mbështetjen në duart e ekzekutivit mbisundon ndaj balancave politike që u jepet komunarëve në Lazarat. që duhet të krijojnë institucionet shtetërore apo E njëjta gjë mund të thuhet edhe për rastin e elektorale ndaj kreut të ekzekutivit. pardjeshëm të Zall- Bastarit, ku u gjetën 3 mijë rrënjë Do të mundohem shkurtimisht të argumentoj kanabis dhe nuk u ndoq apo u procedua ndonjëri përse Shqipëria po shkon drejt konsolidimit, prej komunarëve vetëm për faktin se i përkisnin fatkeqësisht, të asaj që quhet narkomanokraci, dhe forcës politike në pushtet. për këtë faktet nuk mungojnë. Kjo është një shprehje e qartë sesi marrëdhënia Po ju sjell në vëmendje vetëm atë çka kemi parë mes krimit të organizuar dhe qeverisë ofron imunitet rishtazi me degjenerimin e shtetit në Lazarat: Drejtori politik ndaj zbatimit të ligjit. Këtë e konstaton edhe i policisë inspekton forcat e policisë që kanë rrethuar raporti i Departamentit të Shtetit për të drejtat e Lazaratin, por që ama nuk hyjnë dot në të, ndërkohë njeriut, kur thotë, se “korrupsioni mbetet problem që fluksi i trafiqeve të lëndëve narkotike nuk ka asnjë serioz”, se “zyrtarët e policisë vendosin lidhje epje, përkundrazi, vetëm shtohet. Kuptohet, të kriminale dhe politike mbi sundimin e ligjit”. dhënat nuk vijnë nga Ministria e Brendshme, sepse Të njëjtën pasqyrë trishtuese jep edhe raporti i ato gjithmonë janë të trukuara, por vijnë prej vendeve fundit i Departamentit të Shtetit për sa i përket ku trafikohet droga. pastrimit të parave. Ai thotë se organizatat kriminale Prokurori i antimafies së Leçes, Motta, do të përfitojnë nga korrupsioni dhe sistemi i dobët deklaronte se çdo vit trafikohen nga Shqipëria në gjyqësor, ndërkohë bizneset e pasurive të Leçe rreth 20 tonë drogë. Raportet e policisë paluajtshme dhe projektet e zhvillimit janë sferat më shqiptare nuk e japin fare këtë të dhënë. Burimet të preferuara për pastrimin e parave. financiare, që burojnë prej këtyre trafiqeve dhe krimi Vini re pra, ky raport specifikon dy elemente: i organizuar në përgjithësi, të përdorura frikshëm pasuritë e paluajtshme dhe gjoja projektet e nga elita e korruptuar politike që drejton sot vendin, zhvillimit. Pikërisht dy elemente, të cilat media dhe për të manipuluar sistemin elektoral, kanë bërë që shoqëria i denoncojnë përditë dhe që ne e dimë llogaridhënia, që është edhe vetë thelbi i sistemit shumë mirë se kush është pas tyre. elektoral në demokraci, të bëhet nul. Ndërsa raporti më i fundit, për trafikimin e Sot ne shohim që shteti ynë i kapur ka të personave, shprehet se “qeveria shqiptare nuk kombinuar karakteristikat e dy lloj krimeve: ato të përmbush standardet minimale për eliminimin e krimit të organizuar dhe ato të krimit të dhunshëm, trafikut”. Vlen të përmendet se në shtatë vitet e
147 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
qeverisjes së Saliut jo vetëm që nuk u bë asnjë hap Çështja e lotarisë kombëtare, që është në para përsa i përket luftës së trafikimit të qenieve vëmendje të opinionit publik thjesht dhe vetëm pse njerëzore, por janë bërë hapa mbrapa. një pjesëmarrës në tender e atakoi atë tender, duhet Prandaj, kolegë, këta që sot vetëquhen “klasë të na bëjë të reflektojmë. drejtuese politike”, nuk janë gjë tjetër, veçse një Ai proces do të vijë në Parlament, por nuk mund kastë bufonësh të fryrë nga politika e keqe që ka të vijë në Parlamentin e Shqipërisë thjesht dhe zaptuar tërë shoqërinë, një kastë, e cila luan tango, vetëm për t’u ratifikuar. Kuvendi i Republikës së në tangon Luli e Saliu, Erzeni dhe Mihali, herë Shqipërisë duhet të ishte pjesë e transparencës që Ridvani dhe Zamiri, herë Muli dhe Bujari, herë Saliu institucioni përkatës, qeveria e Republikës së dhe Rezi, herë Ridi dhe Zamo dhe herë Rrushi dhe Shqipërisë, duhet ta kishte në themel të saj qëkur Zeni, herë Luli dhe Fahriu, dhe kështu pa fund. hoqi dorë nga kjo e drejtë publike për ta tregtuar atë Ardjan Turku – Faleminderit! te një interes privat. Zoti Braçe, urdhëroni! Po e përsëris: nuk është çështje e re. Kemi që Erion Braçe – Zoti Turku, që në fillim dua të nga viti 2008, katër herë rresht, sa herë ka ndryshuar shpreh një qëndrim të qartë, për shkak se dekretet ligji “Për lojërat e fatit”, që e ngremë këtë shqetësim e Presidentit, edhe kur ndryshojnë qeverinë, kalojnë në sallën e Kuvendit të Shqipërisë. Kemi kërkuar në Parlament pa debat. Kjo seancë e meriton një sqarime nga qeveria e Republikës së Shqipërisë se qëndrim politik lidhur me atë që ndodhi. përse ajo heq dorë nga një e drejtë publike për ta Dekretet e Presidentit, si ato për të shkarkuar, çuar te një privat, në ndryshim nga treçereku i por më shumë ato për të emëruar, dëshmojnë vendeve të Bashkimit Europian, që këtë të drejtë qartësisht degradimin e thellë politik dhe përfaqësues vazhdojnë ta mbajnë publike, vazhdojnë ta mbajnë të kësaj qeverie. shtetërore? Fakti që Kryeministri i vendit nuk vjen as në Ky është një problem shumë i madh, që e ka sallën e Kuvendit për të votuar ministrat e tij, të rinj, futur qeverinë në një rreth vicioz, ku klientët janë dëshmon se kjo qeveri e ka humbur tërësisht ata që dalin në pah, të huaj apo vendas. Ky është legjitimitetin dhe, mbi të gjitha, vlerën e përfaqësimit momenti. Në këtë çast del evident edhe problemi të qytetarëve të Republikës së Shqipërisë. sesi qeveria e Republikës së Shqipërisë, pasi hoqi Dua të ngre tri çështje: dorë nga kjo e drejtë, për ta mbajtur atë publike, në E para ka të bëjë me marrëdhëniet midis anën tjetër merr përsipër ta shesë këtë të drejtë Parlamentit dhe qeverisë, veçanërisht në një aspekt publike, që i takon publikut shqiptar, popullit shqiptar, të rëndësishëm, kur ligji detyron Parlamentin të për vetëm 3 milionë e gjysmë euro. miratojë projektligjet e qeverisë që ratifikojnë kontrata Po ua them sot, mund të bëni verifikimet tuaja, privatizimi të pronës publike, apo shesin të drejta duhet t’i bëjë edhe Parlamenti i Shqipërisë ato publike që i administron qeveria te privati. verifikime, që kjo e drejtë e tregtuar, sot në treg Ne, si Kuvend i Republikës së Shqipërisë, si kushton minimumi 100 milionë euro. opozitë po e po, nuk mund të jemi thjesht dhe vetëm Kam një pyetje: Si ka mundësi, ku e gjen të certifikues të praktikave për të cilat nuk jemi në drejtën kjo qeveri, e cila jo më larg se pas një jave, dijeni, të cilat i ndërmerr qeveria edhe jashtë do të vijë në Parlamentin e Shqipërisë për të vëmendjes së opinionit publik, pa transparencën e shkurtuar më shumë se 100 milionë euro nga duhur, dhe pa pjesëmarrjen e duhur të Kuvendit të shpenzimet e saj, të falë një të drejtë që kushton Republikës së Shqipërisë. 100 milionë euro? Për sa kohë që është provuar qartësisht se në Si ka mundësi? Ku e gjen të drejtën kjo qeveri, rastet e privatizimit të ARMO-s, privatizimit të CEZ- që ka shkurtuar të gjitha përfitimet sociale të it, qeveria jo vetëm që nuk ka qenë e ndershme, por paraplegjikëve, të të verbërve, të tetraplegjikëve dhe nuk ka qenë as efikase kur ka përzgjedhur ata që të kategorive të ndryshme sociale në këtë vend, të ajo i ka quajtur investitorë strategjikë, që në fakt falë 100 milion euro të një të drejte publike që u rezultojnë dështime totale me pasoja të rënda për takon gjithë këtyre njerëzve? sektorë strategjikë të ekonomisë së këtij vendi, Sot kam një pyetje, të cilën do të vazhdoj ta natyrisht ne nuk mund të presim, apo nuk mundet përsëris deri ditën që Kuvendi do ta marrë në të bëjmë thjesht rolin e vëzhguesit dhe certifikuesit shqyrtim këtë çështje: Kush po i përfiton 100 milionë të qeverisë këtu. eurot, 100 milionë eurot që u merren qytetarëve
148 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
shqiptarë dhe që qeveria po i darovit?” Pyetja shkon do të materializohet nëpërmjet investimeve, të cilat drejtpërdrejt për Sali Berishën. Kanë pyetur kështu do t’i bëjë investitori privat, si unë dhjetëra herë këtu në sallën e Kuvendit, sot Vërtet që ka disa tarifa për lojërat e tjera, por duhet të kthejë një përgjigje: Kujt po ia fal 100 milionë për sa kohë që përdoret emri tarifë, nuk mund ta eurot? ngatërrosh atë me çmimin. Këto tarifa, në mënyrë Ardjan Turku – Faleminderit! të qëllimshme dhe sipas përvojave më të mira Zoti Sherefedin Shehu, urdhëroni! ndërkombëtare, janë zbatuar pikërisht për të pasur Sherefedin Shehu – I nderuar zoti nënkryetar, investime serioze në këtë sektor dhe për të penguar Të nderuar kolegë deputetë, çdo lloj investitori. Këtë diskutim po e bëj në përgjigje të kësaj Mund të vijë në diskutim edhe fakti: ta ketë apo zhurme, e cila po vazhdon edhe këtu në Parlament, mos ta ketë shteti? Të dyja opsionet janë të përsa i përket lotarisë kombëtare. mundshme. Edhe shteti mund ta ketë. Atëherë Debati është krejt i natyrshëm dhe i diskutohet se përse nuk e ka shteti. domosdoshëm për çdo aspekt të politikës apo të Unë, personalisht, them që shteti në rastin tonë zhvillimit të shoqërisë, por kur debati kthehet në bën mirë që nuk e mban për vete dhe që po e jep zhurmë, ai e humbet misionin e tij dhe mendoj se këtë të drejtë, pasi të ardhurat nga kjo e drejtë po i është një zhurmë e thjeshtë, ndoshta për të merr pa investime, sepse ne nuk kemi as kompensuar humbjet politike, siç mund të jetë infrastrukturë, nuk kemi as traditë, siç e thashë, humbja e radhës, beteja e Presidentit. kemi edhe një treg të diversifikuar, ku veprojnë Për të ardhur te thelbi i çështjes, meqenëse shumë lojëra fati, dhe nuk ka gjasa që të jetë aq debati më i madh bëhet rreth çmimit të kësaj lotarie, fitimprurëse sa ne e parashikojmë. Por, njëkohësisht besoj se të gjithë qytetarët, por të paktën ushtrohet edhe e drejta e pjesëmarrjes së ekonomistët, të kuptojnë që çmimi është reflektim i drejtpërdrejtë në të ardhura nga ana e shtetit, pa vlerës që ka malli ose investimi. Ndërsa në rastin bërë investime, të cilat janë të domosdoshme për për të cilin flitet, kemi një të drejtë, e cila nuk ka të qëllimin e kësaj veprimtarie. ardhura të gatshme, që sipas logjikës financiare t’i Kështu që, është më mirë të presim procesin aktualizosh, sepse ky është termi që përdorin normal dhe ta bëjmë debatin në rrugë institucionale, financierët, dhe mbi bazën e këtij aktualizimi, të qoftë nga diskutimet në komision apo këtu, por thuash që vlera është 1 apo 100 milion. njëkohësisht, ne si deputetë kemi të drejtën që faktet Në kushtet e Shqipërisë, madje unë do të dhe argumentet tona t’i paraqesim në formë thosha se ne kemi një treg të diversifikuar, me një interpelance, në formën e komisioneve hetimore dhe larmi lojërash, por njëkohësisht, kemi një treg ku të komisioneve verifikuese. nuk mund të ekzistojë ekskluziviteti, kjo lotari Kështu që, në vend të zhurmës, do t’ju ftoja të kombëtare po trajtohet si e tillë kur nuk është hyjmë në rrugën institucionale! ekskluzive. Faleminderit! Nga ana tjetër është mirë që qytetarët ta dinë Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Shehu! se vërtet është një e drejtë, dhe këtë të drejtë, ashtu Zonja Dade, urdhëroni! si edhe në shumë prona dhe të drejta të tjera, shteti Arta Dade – Faleminderit, zoti drejtues i e zbaton nëpërmjet rentës. Dhe për lotarinë seancës! kombëtare shteti do të marrë drejtpërsëdrejti 10 për Do të kisha dëshirë që Kryetarja e Parlamentit qind të të ardhurave, që ndryshe mund të quhen të ndante me ne shqetësimin për trafikimin e edhe renta që shteti merr nga kjo e drejtë. Por të qenieve njerëzore dhe jo të largohej nga kjo seancë. mos harrojmë që 50 për qind minimumi i këtyre të Të nderuar kolegë, ardhurave, pra të xhiros së përgjithshme, do ta Një tjetër raport i Departamentit Amerikan të marrin të gjithë lojtarët. Kështu që në mënyrë Shtetit e vë Shqipërinë në fokusin e vëzhgimeve automatike, nga tërësia e të ardhurave, 60 për qind tronditëse lidhur me trafikun e qenieve njerëzore, janë të zbritshme që në momentin e krijimit të tyre. skllavërinë e kohëve moderne. Këtu kemi edhe një veprimtari normale Qeveritë e vendeve si yni, që nuk po arrijnë të ekonomike, sipas të cilës çdo subjekt paguan edhe shënojnë rekorde pozitive në luftën kundër trafikimit detyrimet tatimore. Të mos harrojmë se, siç e thashë të qenieve njerëzore, nuk mund të konsiderohen në fillim, kjo e drejtë nuk është e materializuar dhe partnere të vendeve me demokraci të vendosur, ku
149 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
kapitali njerëzor është në qendër të politikave bashkëpunim me shoqërinë civile e në veçanti me qeveritare. ato organizata që luftën kundër trafikut të qenieve Shqipëria, sipas raportit, pikë së pari, mbetet njerëzore e kanë përparësi ekskluzive të punës së vendi i origjinës për burra e gra, fëmijë, objekt i tyre? trafikimit për seks të detyruar apo punë të detyruar, Raporti i DASH-it ngre shqetësime serioze në përfshirë edhe fëmijë që shfrytëzohen për të lypur. mënyrë të përsëritur për këto probleme. Shqipëria i Gratë dhe fëmijët shqiptarë vazhdojnë të trafikohen ka nënshtruar dhe ratifikuar të gjitha instrumentet edhe brenda vendit për qëllime seksi të detyruar. ndërkombëtare lidhur me trafikun e qenieve Viktimat shqiptare të trafikimit i nënshtrohen punës njerëzore, përfshirë edhe protokollin e OKB-së për së detyruar ose seksit të detyruar në Greqi, Itali, luftën kundër trafikimit në kuadrin e konventës së Maqedoni, Kosovë, Serbi e në të gjithë vendet e OKB-së kundër krimit të organizuar transnacional Europës Perëndimore. Janë gjetur persona të të vitit 2000. Por nuk përbën lajm fakti se Berisha trafikuar nga Shqipëri edhe në Ukrainë. angazhimet që merr e që është i detyruar t’i Trafikimi i qenieve njerëzore në Shqipëri ka marrë përmbushë nuk i ka përkthyer në veprime konkrete. tipare të tjera nga ato të fillimit të viteve ’90. Tashmë Raporti shprehet se qeveria e Shqipërisë u ai zhvillohet edhe brenda vendit, mu nën hundën e përmbahet jo plotësisht standardeve minimale për policisë, në rajon, apo edhe në Lindje, përpos rrugëve eliminimin e trafikimit. Po pse? Sepse, përtej fakti të hershme drejt vendeve të BE-së. Rastet makabre që i mungon serioziteti dhe përgjegjshmëria në lidhje të këtij krimi ndaj një numri viktimash shqiptare në me partnerët ndërkombëtarë, Kryeministrit dhe Itali do të ishin të mjaftueshme që kjo qeveri të qeverisë së tij i mungon vullneti e kapacitet për të motivohej për të mbrojtur shtetasit e vet nga adresuar problemet që kanë ndikim tejet negativ në skllavëria e turpshme moderne, që e mban jetën e qytetarëve e, në veçanti, në krijimin e një Shqipërinë në listat e zeza të vendeve më shoqërie që të mos merret peng nga krimi i problematike, vendeve me konflikte të armatosura, organizuar e trafiku i qenieve njerëzore si pjesa më të cilat krijojnë terren për këtë dukuri, aty ku shteti e dhimbshme e tij. e ligji nuk funksionon. Opozita dhe shqiptarët mbeten të shqetësuar Shqipëria, sipas grafikut, për 4 vjet nuk ka asnjë se kjo qeveri po e lë vendin për të tretin vit radhazi tregues të përmirësuar në luftën kundër trafikimit jashtë dyerve të BE-së, përveç të tjerave, edhe për së personave. Për çfarë mund të mburret rezultatet e munguara në luftën kundër krimit të Kryeministri bufon i Shqipërisë, që ligjëron në organizuar e korrupsionit, që po gërryen e grabit Këshillin e Europës për përparësitë e presidencës çdo gjë, por mbi të gjitha shpresën për të ardhmen. shqiptare? Çfarë do t’i tregojë këtij institucioni, i cili Lidhur me këtë raport sekretarja Klinton thotë: u krijua, në radhë të parë, për mbrojtjen e të drejtave “Së fundi, ky raport na sjell në kujtesë koston të njeriut e luftën kundër trafikimit të personave dhe njerëzore të këtij krimi, ëndrrat e atyre që kërkojnë ka përparësi të punës së vet e të angazhimeve një jetë më të mirë dhe qëllimi im është t’i sjellim serioze monitorimin e vendeve të prekura nga kjo ato shpresa dhe ëndrra në vëmendjen tonë. Nëse dukuri? Asgjë. Ashtu sikurse nuk mburret dot as është çështje e një pune të mirë për të çuar para në me drejtësinë që e ka vënë nën thundrën e vet e të shtëpi e mbështetur familjen, e një përpjekjeje për familjarëve të tij, as me lirinë e medias, apo të arsimim për veten e fëmijët ose thjesht ndjekja e pronës, apo me zgjedhjet e lira e të ndershme, e as shanseve për një jetë më të mirë, ne duhet t’u me dhunën në qelitë e paraburgimit, probleme këto garantojmë të gjithë të mbijetuarave të trafikimit për të cilat, ai vetë e ministrat e tij, kanë qenë e mundësi që ata, pasi kanë pasur atë përjetim, të janë objekt i kritikave edhe nga Këshilli i Europës. përfitojnë nga potencialet e tjera”. A i ka lexuar Kryeministri nenet e Konventës së Por këtë mund ta bëjnë vetëm qeveritë e Këshillit të Europës për aksion kundër trafikut të përgjegjshme, si ajo që shqiptarët do të kenë patjetër qenieve njerëzore, që t’ia shpjegojë edhe ministrit nesër. të tij të Jashtëm, veteriner, që do të jetë këto 6 muaj Faleminderit! kryesuesi i Këshillit të Ministrave të Jashtëm të Ardjan Turku – Faleminderit, zonja Dade! Këshillit të Europës? Nenin 29, që kërkon politika e Urdhëroni, zoti Bushati! veprime të koordinuara të strukturave qeveritare e Ditmir Bushati – Të nderuar kolegë, agjencive të tjera publike, si dhe nenin 35, që kërkon Nesër, Mali i Zi, një shtet fqinj, i cili e fitoi
150 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
pavarësinë vetëm në vitin 2006 dhe u fut në rrjedhat Brenda një periudhe kohore jashtëzakonisht të evropiane rreth një dekadë më pas se Shqipëria, shkurtër një objekt kërkohet nga një privat dhe fillon fillon bisedimet për anëtarësim me BE-në, pasi ka procesi i dhënies me qira dhe vihet në lëvizje e gjithë siguruar statusin e vendit kandidat që vjet. administrata e kunatit, duke filluar nga maxhordomi, Ndërkohë që Serbia, një vend tjetër me peshë që është në krye të bashkisë, kunati, prefekti, në rajon, ka siguruar statusin e vendit kandidat dhe administratori i përgjithshëm, biznesi privat, ministri ka drejtuar sytë nga negociatat. i Ekonomisë, drejtori i Konvikteve, drejtori i Agjencisë Këto, natyrisht, janë lajme të gëzueshme, sepse Kombëtare të Kthimit dhe Kompensimit të Pronave, kanë të bëjnë me perspektivën evropiane të i cili, për hir të së vërtetës, ka bërë një konfirmuar të rajonit tonë, janë lajme, të cilat duhet korrespondencë më elegante, sepse nuk ka të shërbejnë edhe si një lloj nxitjeje për situatën konfirmuar e as mohuar se, prona që është konvikt vendnumëro dhe hapat prapa që shpesh bën sot për sot, është apo nuk është në konflikt Shqipëria në këtë proces. pronësie. Por ajo që më ka bërë më shumë përshtypje Ku do të shkojnë 100 studentët që janë atje? gjatë gjithë këtyre ditëve ishte deklarata tronditëse Pse po tjetërsohet një pronë, që është prona jonë e zyrtarit të Komisionit Europian që merret me publike? Pse arsimi publik, që është në një çështjet e Shqipërisë, që është investuar jo pak në mizerabilitet të plotë, po tjetërsohet dhe po kthehet Shqipëri, kur tha se Shqipëria nuk përmbush dhe në një pronë që do të përdoret nga një biznes privat? nuk ka përmbushur as kriteret më minimale nga 12 3500 metra katrorë, që do të jepen për rreth 1 milionë prioritetet që BE-ja ka vendosur për Shqipërinë. të reja qira në muaj nuk është çudi që pas 2 vjetëve Është krejt e qartë se nuk ka vullnet politik nga ana aty ne jo vetëm që s’do të kemi konvikt, ku do të e qeverisë, është krejt e qartë se në rast se vjet jenë të strehuar disa studentë, jo vetëm nuk do të statusi u sakrifikua nga 4 të vrarët e pafajshëm në kemi një shkollë publike, por do të kemi nesër ose bulevardin “Dëshmorët e Kombit” dhe nga vjedhja pasnesër një hotel, një bankë dhe pse jo, larg qoftë, spektakolare e zgjedhjeve të Tiranës, këtë vit statusi mund të kemi edhe një fabrikë birre. po sakrifikohet nga emërimi i ministrit të Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Bushati! Brendshëm, Presidentit të Republikës dhe, më pas, Urdhëroni, zoti Mima! emërimi i ministrit të Brendshëm të partisë në Florion Mima – Të nderuar kolegë, ministër të Brendshëm të shtetit. Por kjo do të ishte Në këto ditë të nxehta vere, si për t’iu vetëm një pjesë e pakompletuar e gjendjes në të kundërvënë freskisë që pasoi stinën presidenciale, cilën sot për sot është Shqipëria. opozita po tenton të tejrrisë temperaturat, me Kolegu Braçe foli shumë qartë për sa i përket shpresë se kazani nën presion i shpifjeve dhe skandalit të lotarisë kombëtare, ku 100 milionë euro thashethemeve do të eksplodojë dhe kuptohet, ajo do të shkojnë nëpër xhepat e pjesëtarëve të oborrit, do të rendë të mbushë thesin me kapital politik, ndërkohë që buxheti i shtetit do të marrë vetëm 3 pse jo edhe me kapital monetar, që mund të rrjedhë milionë euro dhe kjo është një tjetër çështje shumë nga ata që kanë interesa direkte nga lotaria e rëndësishme, që ka të bëjë edhe me procesin e kombëtare shqiptare. integrimit evropian, siç është korrupsioni dhe Çdo ditë në të gjitha mediat e vendit, në shtyp, përqendrimi i të mirave publike në një rreth shumë në ekrane, në eter, kudo shohim, dëgjojmë, lexojmë, të ngushtë njerëzish. për gjoja skandalin e radhës. Çdo njeri i thjeshtë Si deputet i zgjedhur i qarkut të Tiranës do të mjafton të bëjë një kërkim dhe në disa minuta do të doja të falënderoja Top Channel-in për publikimin që kuptojë se gjithçka është një flluskë dhe si e tillë i bëri një tjetër skandali që po ndodh në Tiranë nga ajo do të plasë në kohën e duhur, në vendin e duhur bashkia në koncertim me qeverinë qendrore, që ka dhe më mënyrën e duhur, duke lënë me gisht në të bëjë me tjetërsimin e konviktit të shkollës së gojë krijuesit e flluskës. mesme të gjuhëve të huaja “Asim Vokshi”. Në rast Si qëndron e vërteta? Në korrik të vitit 2010, se i referohemi praktikës, të cilën kam pasur Ministria e Financave i është drejtuar organizatës mundësinë ta studioj, mund të thuhet fare qartë që Lotaritë Shtetërore Europiane dhe i ka kërkuar të Departamenti i Shtetit dhe BE-ja janë asistojë me konsulencë për të përcaktuar kritere të jashtëzakonisht të kthjellët në konstatimet e tyre studiuara që do të mundësonin identifikimin e një për kapjen e shtetit në Shqipëri. operatori që, përveç objektivave për të ardhurat në
151 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
buxhet do të bënte të mundur edhe aplikimin e kërkesë nga Ministria e Financave dhe s’i ka dhënë masave sociale dhe mbrojtëse, siç është për asnjë konsulencë kësaj ministrie për lotarinë shembull mbrojtja ndaj të miturve. Po në korrik të kombëtare. Ministria e Financave i është drejtuar vitit 2010 kjo organizatë i ka rekomanduar Ministrisë dhe ka pasur kontakte me zonjën B.L., sekretare e së Financave konsulentin e saj ligjor, i cili ka një përgjithshme e shoqatës së Lotarive Shtetërore ekspertizë në legjislacionin evropian dhe që kishte Europiane, si organi që përfaqëson këtë shoqatë këshilluar me sukses procese të tilla edhe më parë. në marrëdhëniet me autoritetet kombëtare për punën Ka qenë ky këshilltar, i cili ka përgatitur dhe dhe misionin e kësaj shoqate dhe i ka kërkuar rekomanduar jo vetëm kriteret teknike dhe licencat, rekomandim për konsulentin që do të hartonte që duhet të ketë një operator që zhvillon lotari kriteret e lotarisë. kombëtare, por edhe bazën se ku duhet të Pyetja më logjike është: përse opozita sheh hije mbështeten kriteret e vlerësimit. skandali në çdo akt, në çdo ligj, në çdo aksion, në Ky rekomandim është mbështetur jo vetëm në çdo koncesion, në çdo privatizim dhe tash së fundi eksperiencën e aplikuar në disa vende, por edhe në edhe në lotarinë kombëtare? Përgjigjja, gjykoj, është qëndrimin që Gjykata Europiane e Drejtësisë ka e thjeshtë: opozita shqiptare ka dalë në shitje dhe mbajtur në disa çështje që kanë të bëjnë me licencën me sa duket është blerë nga klientë të dyshimtë, e lotarisë kombëtare. Mbështetur në këtë që, pasi u skualifikuan nga gara e lotarisë rekomandim, Ministria e Financave ka propozuar meritokratisht, kanë vendosur, me sa duket, të VKM-në përkatëse për procedurat dhe kriteret e sulmojnë politikisht qeverinë. licencimit të lotarisë kombëtare, miratuar në janar Faleminderit! të vitit 2012. Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Mima! Opozita shqiptare, në cenim total të vërtetësisë Urdhëroni, zoti Ruka! së fakteve, për të baltosur një nga proceset më Ethem Ruka - Si të gjithë kolegët që folën para transparente të zhvilluara deri më sot, pretendon se meje, edhe unë do të doja të jepja disa konsiderata 90% e të ardhurave nga lotaria shkojnë për lidhur me problemin e trafikimit të qenieve njerëzore kompaninë private dhe vetëm 10% shkojnë për dhe po marr shkas edhe nga diskutimi që u bë këtu buxhetin e shtetit dhe publikun. për lotarinë kombëtare, si një pasuri dhe një aset i Si qëndron e vërteta? Operatori, që do të madh publik. Po të vihen në shërbim të qytetarëve licencohet për lotarinë kombëtare, do të paguajë shqiptarë paratë e saj për arsimim të fëmijëve, do tatim- fitimin në masën 10%, taksat lokale, TVSH- të ketë më pak trafikim fëmijësh, femrash e burrash në 20% për çdo shitje ose furnizim bilete, 10% mbi nga Shqipëria. çdo divident që do të tërheqë, 10% tatim mbajtur në Trafikimi është skllavëria moderne. Nëse para burim ndaj çdo çmimi në shpërndarje, si dhe shumë vjetësh, në sistemin skllavopronar, kolonët detyrimet për sigurimet shoqërore për të punësuarit. e bardhë mbushnin hambarët e anijeve me skllevër Si çdo biznes normal në Republikën e Shqipërisë dhe i detyronin të bënin punë çnjerëzore, sot ky lloj ky operator do të paguajë 10% të xhiros së tij bruto trafikimi, kjo lloj skllavërie ekziston akoma. Dhe cila si detyrim ndaj buxhetit dhe publikut për të drejtën është shënjestra e trafikantit? Gratë, burrat dhe për të zhvilluar këtë lojë, 0.5% të xhiros së tij bruto fëmijët, që dihet për çfarë përdoren në këtë industri si detyrim ndaj institucioneve shtetërore për kriminale: prostitucion i detyruar, punë e sforcuar, monitorimin që ato do t’i bëjnë dhe të gjitha këtyre fëmijë që mësojnë të lypin për të grumbulluar para, po t’i shtohet edhe 50% që do t’i kthehet publikut fëmijë që i mësojnë të shpërndajnë drogë, të vjedhin, në formën e çmimeve, mjaftojnë njohuritë më t’i adaptojnë, pse jo, për të bërë trafikun e organeve minimale aritmetike, jo matematike, për të kuptuar dhe kjo është një industri e tërë. Ky fenomen është që buxheti i shtetit, pra arka e të gjithë shqiptarëve rrëqethës në të gjithë botën, pa dyshim, këtu bën përfiton 90% dhe jo operatori privat. pjesë edhe Shqipëria. Në lidhje me pretendimin për gjoja konflikt Sipas statistikave dhe vlerësimeve interesi të konsulentit, që ka ndihmuar për hartimin ndërkombëtare, nga 700 mijë deri në 2 milionë e kritereve të garës për lotarinë kombëtare, zyrtarisht njerëz trafikohen në të gjithë botën çdo vit. Është autoritetet përkatëse kanë sqaruar se është një një industri e tërë, e cila me të vërtetë duhet të manipulim fund e krye spekulativ. Zoti F.S., klienti i rrëqethë të gjithë botën dhe kjo është arsyeja pse huazuar në formën e konsulentit, nuk ka marrë asnjë Departamenti Amerikan i Shtetit, që monitoron gati
152 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
177 vende, ku përfshihet edhe Shqipëria, është kaq mbrojtjen e viktimave të trafikut. Organizatat sensibël ndaj kësaj plage ndërkombëtare sociale. jofitimprurëse që ndjekin dhe kontribuojnë në Mosha mesatare e atyre që trafikohen është nën parandalimin e viktimave të trafikut nuk kanë mjete 17 vjeç. Këtë dramë e ka pësuar edhe Shqipëria financiare të mjaftueshme për t’u shërbyer viktimave. gjatë këtyre 20 vjetëve. Askush nuk jep një shifër të Po cilat janë shkaqet e trafikimit? saktë se sa është numri i të trafikuarave me origjinë Gjendja ekonomike dhe pabarazia sociale janë nga Shqipëria. Dikush thotë 20 mijë vajza, dikush ndër shkaqet kryesore. thotë 30 mijë, por një gjë është e sigurt: janë Çfarë mund të presësh nga një qeveri që ka rreth dhjetëra mijë për një vend të vogël me 3 milionë 1 milionë të papunë, 100 mijë familje të deklaruara banorë siç është Shqipëria. Këto vajza dihet që me përkrahje sociale? Nga një vend që ka grupe bredhin rrugëve të Europës me tutorë, duke humbur sociale tërësisht të margjinalizuara; nga një vend çdo lloj dinjiteti njerëzor dhe është detyrë e qeverive që nuk mbulon asnjë të tretën e nevojave të të shqiptare dhe e qeverisë aktuale që ta frenojë këtë varfërve; ku trafikanti ndan paranë e zezë me fenomen dhe, pse jo, për ta zhdukur. segmentet e korruptuara të sistemimit të drejtësisë Kjo është arsyeja pse Departamenti Amerikan i dhe të shtetit; nga një vend ku shteti shërben si Shtetit publikoi raportin e fundit dhe Shqipërinë e lavatriçe për të larë paratë e krimit para syve të klasifikon në të njëjtin pozicion ku ka qenë 3 vjetët agjencive të specializuara të shtetit? Dënimet e e fundit. Për të vlerësuar trafikun e qenieve njerëzore parashikuara nga legjislacioni ynë për trafikantët përdoren 4 shkallë dhe para 3 ose 4 vjetësh Shqipëria janë spektakolare, por thjesht në letër, sepse klasifikohej në shkallën e tretë, se ishte një situatë trafikimi vazhdon me të njëjtin ritëm edhe sot e kësaj akoma më dramatike, kurse 3 vjetët e fundit trafikimi dite. në Shqipëri vlerësohet me shkallën 2, që do të thotë Si mund të përjashtohet rreziku i lartë i trafikimit se gjatë kësaj periudhe nuk ka absolutisht asnjë të fëmijëve kur statistikat janë tronditëse? Vetëm lloj progresi për të penguar trafikimin e qenieve në Tiranë vlerësohet se janë mbi 800 fëmijë që jetojnë njerëzore nga Shqipëria drejt vendeve të tjera të si lypës, lustraxhinj, larës të xhamave të makinave. rajonit, vendeve fqinje, Europës Perëndimore e Shumica e këtyre fëmijëve janë të pambrojtur, të kështu me radhë. paushqyer, të pashkollë e për pasojë edhe të Problemi është që raporti i Departamentit të rrezikuar të bien pre e trafikimit. Të shënjestruarit Shteti nuk është thjesht një raport konstatues, i cili janë fëmijë nga familje të varfra, fëmijë nga familje jep shifra se sa trafikohen nga ky vend ose nga ai të paregjistruara, fëmijë të familjeve që banojnë në vend, por monitoron punën e qeverive të vendeve të zona joformale, fëmijë që kanë humbur një ose dy ndryshme, se çfarë masash marrin për të prindër, fëmijë të braktisur dhe fëmijë me përfaqësues menaxhuar, për të parandaluar dhe për të përjashtuar ligjorë shumë të vjetër, fëmijë nga familje të këtë dukuri të tmerrshme njerëzore, që shkel dhe divorcuara, fëmijë më aftësi të kufizuara, fëmijë nga thërrmon dinjitetin e njeriut. familje me probleme droge, alkooli, fëmijë me një Praktikisht, Shqipëria thuhet se nuk plotëson prind emigrant, fëmijë që nuk shkojnë në shkollë, si asnjë standard minimal dhe kjo është një dramë e dhe fëmijët e rrugës. tërë, por, sigurisht, në Shqipëri qeveria aktuale është Situata është me të vërtetë dramatike. Ka vetëm absolutisht e pandjeshme, nuk i bën asnjë një shans për të përmbysur këtë gjendje dhe ky përshtypje, është e imunizuar dhe del çdo ditë e shans është rilindja kombëtare. Në vitin 2013 me flet për një rritje ekonomike që është më e madhja siguri do të fillojë një program tjetër qeverisjeje, në Europë, ndërkohë që qytetarët e saj, të detyruar program që do të ketë në qendër të filozofisë për bukën e gojës, trafikohen dhe shkojnë në vendet interesin e qytetarit dhe jo të klientëve të pushtetit. e tjera. Faleminderit! Raporti dëshmon se shteti shqiptar krenohet me Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Ruka! inventarin e ligjeve, por jo me forcën e tyre vepruese. Ky ishte edhe diskutimi i fundit. Këtu mbyllet Korrupsioni i përhapur në të gjitha nivelet, vë në dukje seanca plenare. raporti, është ndër faktorët rëndues në luftën kundër Mirupafshim në seancën e ardhshme! trafikimit të qenieve njerëzore, mungesa e fondeve ka vënë në rrezik politikat për identifikimin dhe (Seanca u mbyll në orën 13:30)
153 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
E enjte, 12.07.2012 Drejton seancën Kryetarja e Kuvendit, Seanca e paradites, ora 10:35 zonja Jozefina Topalli (Çoba)
Rendi i ditës: (në emër të Grupit Parlamentar të PD-së, z. Astrit Patozi, kryetar grupi) 1. Miratimi i procesverbalit të seancës plenare • Koha e votimit të datës 28.06.2012. 4. Projektrezolutë “Për vlerësimin e veprimtarisë 2. Projektligj “Për ratifikimin e marrëveshjes së Komisionerit për Mbrojtjen nga Diskriminimi për ndryshuese nr. 2 në marrëveshjen e huas ndërmjet vitin 2011”. Republikës së Shqipërisë dhe Bankës Europiane • Shprehet Komisioni për Çështjet Ligjore, për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) për financimin Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut. e projektit të ndërtimit të rrugës Levan - Vlorë”. Relator: Ilir Bano • Shprehet Komisioni për Ekonominë dhe • Koha e votimit Financat (përgjegjës) 5. Interpelancë me Ministrin e Punëve Publike Relator: Igli Cara dhe të Transporteve kërkuar nga deputeti Asllan • Shprehet Komisioni për Veprimtaritë Dogjani. Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin 6. Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës Relator: Ilir Bano (60’). • Shprehet Komisioni për Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut Jozefina Topalli – Mirëdita! Relator: Ylli Lama Hapim seancën. • Shprehet Komisioni për Politikën e Jashtme. Ju vë në dijeni se nga një numër i caktuar Relator: Florion Mima deputetësh, që plotëson formalizimin e kritereve • Pyetje juridike në mbështetje të Kushtetutës, kanë ardhur • Diskutime propozime, ashtu siç është bërë publike, për disa • Koha e debatit ndryshime në ligjin nr. 8417, datë 21.10.1998 Sipas nenit 80, pika 2 e Kushtetutës “Anëtarit “Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë”. Për këtë të Këshillit të Ministrave i jepet fjala sa herë që e është bërë mbledhja e Konferencës së Kryetarëve. kërkon”. Do të mblidhet (Këshilli Legjislacionit dhe Komisioni • Pas përfundimit të diskutimeve: i Ligjeve), sipas propozimit të bërë dhe të miratuar (në emër të Grupit Parlamentar të LSI-së, z. në datën që është bërë e njohur në njoftimin e Lefter Koka, kryetar grupi) Kuvendit të Shqipërisë, ku do të bëhen edhe dëgjesa (në emër të Grupit Parlamentar të PS-së, z. dhe konsultime. Gramoz Ruçi, kryetar grupi) Ndërkohë, sapo mbaruam edhe një mbledhje (në emër të Grupit Parlamentar të PD-së, z. Astrit tjetër, në të cilën u miratua me konsensus fillimi i Patozi, kryetar grupi) punës dhe vendosja në kalendar e ligjeve: “Për • Koha e votimit organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë 3. Projektrezolutë “Për vlerësimin e veprimtarisë të Republikës së Shqipërisë”, “Për organizimin dhe së KSHC-së për vitin 2011”. funksionimin e Konferencës Gjyqësore Kombëtare”, • Shprehet Komisioni për Çështjet Ligjore, “Për disa ndryshime dhe shtesa në ligjin “Për Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut parandalimin e konfliktit të interesit në ushtrimin e (përgjegjës) funksioneve publike” të ndryshuar””, “Për disa Relator: Arenca Trashani shtesa dhe ndryshime në ligjin “Për deklarimin dhe • Koha e debatit kontrollin e pasurive, detyrimeve financiare të të • Pas përfundimit të diskutimeve: zgjedhurve dhe të nëpunësve “, të ndryshuar”. (në emër të Grupit Parlamentar të LSI-së, z. Janë depozituar edhe projektligjet: “Për Qendrën Lefter Koka, kryetar grupi) e Botimeve Zyrtare”, “Për sigurimin e depozitave”, (në emër të Grupit Parlamentar të PS-së, z. “Për ratifikimin e akteve dhe dokumenteve të Gramoz Ruçi, kryetar grupi) Kongresit të 24-ët të Bashkimit Postar të
154 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Përbotshëm, Gjenevë, 2008”. E dyta, sapo mblodhët Konferencën e Ndërkohë, për projektligjin “Për ratifikimin e Kryetarëve dhe komunikuat që Komisioni i Reformës marrëveshjes ndryshuese nr.2, në marrëveshjen e Zgjedhore ka përfunduar punën dhe reforma do të huas ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe përfshihet në axhendën e Parlamentit për javën e Bankës Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim, për ardhshme, gjë që nuk ua komunikuat deputetëve, financimin e projektit të ndërtimit të rrugës Levan- me qëllim që në fillim të javës t’ua vëmë në Vlorë” kanë depozituar emrat për të diskutuar dispozicion deputetëve materialin me qëllim që në deputetët: Eltar Deda, Arta Dade, Albert Çaçi, Fatmir seancën e javës së ardhshme, ku sipas vendimit të Toçi, Ilir Bejtja, Luiza Xhuvani, Besnik Baraj, Artan Konferencës së Kryetarëve u vendos që ata të jenë Gaçi, Blendi Klosi, Erion Braçe, Sherefedin Shehu, të përgatitur. Pra, të mos të ndodhë që ditën e enjte Osman Metalla, Selami Xhepa, Sybi Hida, Ilir Bano, të vijnë ndryshimet në reformën zgjedhore dhe po Gjokë Uldedaj, si dhe Edmond Spaho, i cili do të ditën e enjte të bëhet diskutimi dhe miratimi i saj. diskutojë në emër të Grupit të PD-së. Këto dy probleme kisha. Për projektligjin “Për vlerësimin e veprimtarisë Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Ruçi! së KSHC-së për vitin 2011” kanë depozituar emrat Ekspertët, të cilët do të merren me zbardhjen e për të diskutuar, nga opozita: Vasilika Hysi, punës së rëndësishme që ka bërë Komisioni ad hoc Eglantina Gjermeni, Blendi Klosi, Armando Subashi, për Reformën Zgjedhore, kanë thënë që për tri ditë Fatmir Xhafaj; nga maxhoranca, deputetët: Paulina ata do ta mbyllin. Natyrisht, unë do t’i nxis, dhe jam Hoti, Tritan Shehu, Ramiz Çoba, Ylli Lama, Dashnor e sigurt që ata janë të angazhuar për ta zbardhur, Sula, Edi Paloka; në mënyrë që deputetët ta kenë gati. Dëshira e Për projektligjin “Për vlerësimin e veprimtarisë madhe ishte që të mund ta miratonim edhe sot, por së Komisionerit për Mbrojtjen nga Diskriminimi për është e pamundur, kështu që të enjten e ardhshme vitin 2011” nuk ka emra të regjistruar për të diskutuar. do të miratohet Reforma Zgjedhore. Për çështje jashtë rendit të ditës kanë regjistruar Ndërkohë, anëtarët e Këshillit Legjislativ, bashkë emrat deputetët: Damian Gjiknuri, Enkelejda Shkreli, me anëtarët e Komisionit të Ligjeve, përfaqësuesit Blendi Klosi, Arben Çuko, Gazmir Bizhga. e të dy grupeve, ashtu siç u ra dakord në Ka vërejtje për procesverbalin e seancës së Konferencën e Kryetarëve, do të fillojnë menjëherë datës 28 qershor 2012? Nuk ka. Faleminderit! konsultimet për ndryshimet kushtetuese. Është Miratohet procesverbali i seancës së datës 28 detyrë e këtyre trupave parlamentare të mbajnë qershor 2012. kalendarin e vet, ashtu siç është detyrë e Kalojmë te projektligji “Për ratifikimin e Konferencës së Kryetarëve të vendosë një datë të marrëveshjes ndryshuese nr.2, të marrëveshjes së caktuar. Ne urojmë që ata ta realizojnë punën brenda huas ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe këtyre datave. Bankës Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim, Atëherë, në emër të Komisionit të Ekonomisë, BERZH, për financimin e projektit të ndërtimit të për projektligjin “Për ratifikimin e marrëveshjes rrugës Levan-Vlorë”. ndryshuese nr.2, në marrëveshjen e huas ndërmjet Zoti Ruçi, urdhëroni! Republikës së Shqipërisë dhe Bankës Europiane Gramoz Ruçi – Dy probleme kisha për për Rindërtim dhe Zhvillim, BERZH, për financimin kalendarin: e projektit të ndërtimit të rrugës Levan-Vlorë”, zoti E para, lidhur me shqyrtimin e nismës ligjore Igli Cara, urdhëroni! për rishikimin e Kushtetutës. Na është paraqitur një Igli Cara – Faleminderit, zonja Kryetare! kalendar, ua thashë edhe në Konferencën e Të nderuar kolegë, Kryetarëve. Është mirë që Këshilli i Legjislacionit Komisioni për Ekonominë dhe Financat, në dhe Komisioni i Ligjeve të jenë tryezat ku të ulet cilësinë e komisionit përgjegjës, në mbledhjen e maxhoranca me opozitën, që mbledhja e parashikuar datës 9 korrik 2012, shqyrtoi projektligjin “Për e ditës së premte, të bëjë kalendarin e veprimtarisë ratifikimin e marrëveshjes ndryshuese nr.2, në për t’i paraprirë zhvillimit të seancës; çfarë marrëveshjen e huas ndërmjet Republikës së seancash dëgjimore mund të bëjë dhe ç’publicitet Shqipërisë dhe Bankës Europiane për Rindërtim dhe mund t’u bëjë nismave që janë depozituar, si edhe Zhvillim, BERZH, për financimin e projektit të nismave të tjera që mund të depozitohen në ditët ndërtimit të rrugës Levan-Vlorë”, propozuar nga që pasojnë, sipas Rregullores së Parlamentit. Këshilli i Ministrave.
155 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Zëvendësministri i Punëve Publike dhe vjet në 20 vjet, dhe sigurojnë parametra nga më të Transportit, zëvendësdrejtori i Drejtorisë së mirët në rajon. Përgjithshme të Rrugëve informuan komisionin për Deputetët e opozitës e kundërshtuan ndryshimet kryesore në projektin e ndërtimit të projektligjin, duke pretenduar se rritja e kostos së rrugës Levan-Vlorë, koston e projektit, të detajuar ndërtimit të rrugës është e pajustifikueshme. në zëra, financimin e saj, si edhe impaktin që do të Në përfundim, komisioni e miratoi projektligjin japë zbatimi i kësaj marrëveshjeje në rritjen e me 9 vota pro dhe 5 vota kundër. cilësisë së punimeve dhe të sigurisë në rrugë. Më Faleminderit! pas ata iu përgjigjën pyetjeve të deputetëve rreth Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Cara! këtij projekti dhe financimit të tij. Në emër të Komisionit të Veprimtarive Ndërtimi i autostradës Levan-Vlorë është Prodhuese, zoti Bano, urdhëroni! projektuar në vitin 2004, me kosto rreth 42 milionë (Relatori i Komisionit të Veprimtarive Prodhuese euro dhe ka filluar të zbatohet në vitin 2007. Ky shprehet dakord.) projekt është financuar nga Banka Europiane e Faleminderit! Investimeve, Banka Europiane për Rindërtim dhe Në emër të Komisionit të Çështjeve Ligjore, zoti Zhvillim dhe qeveria shqiptare. Ylli Lama, urdhëroni! Gjatë zbatimit të këtij projekti ka lindur nevoja e (Relatori i Komisionit të Çështjeve Ligjore disa ndryshimeve teknike, me qëllim rritjen e shprehet dakord.) cilësisë, sigurisë dhe jetëgjatësisë së rrugës. Këto Faleminderit! ndryshime janë shoqëruar me rritjen me rreth 17,8 Në emër të Komisionit për Politikën e Jashtme, milionë euro të kostos së projektit, ku rreth 4,9 zoti Mima, urdhëroni! milionë euro e përbëjnë mospërputhjet midis projektit (Relatori i Komisionit për Politikën e Jashtme dhe preventivit në disa zëra të projektit, ku më shprehet dakord.) kryesoret janë ndërtimi i urave dhe punimet me Faleminderit! shtresat rrugore. Rreth 8,6 milionë euro e përbëjnë Para se të kalojmë te lista e diskutantëve, ia përmirësimet në projektet e urave të Ferrasit dhe japim fjalën edhe ministrit, nëse dëshiron të flasë! Vjosës, në mjedisin e zonës së naftës, në shtresat Urdhëroni, zoti Ministër! rrugore, si dhe ndërtimi i disa rrugëve paralele, Sokol Olldashi – Faleminderit, zonja Kryetare! nënkalimeve, hyrje-daljeve në autostradë etj. Rreth Të nderuar zotërinj deputetë, 4,3 milionë euro e përbën përshkallëzimi i çmimeve Projektligji që ne kemi sjellë sot, sikurse është të materialeve të parashikuara në kontratë për shkak diskutuar gjerësisht nëpër komisione, ka të bëjë me të inflacionit. një shtesë financimi apo me një shtesë në Financimi i kësaj shtese të kostos së projektit marrëveshjen që ne kemi me Bankën Europiane për do të mbulohet nga BERZH-i dhe qeveria shqiptare. Rindërtim dhe Zhvillim, për financimin e kostove të Në këtë marrëveshje është parashikuar marrja e rrugës Levan-Vlorë. huas prej 7,5 milionë euro nga BERZH-i në formë Kam ndjekur me vëmendje diskutimet që janë interesi variabël, sipas tregut, komision angazhimi bërë, qoftë në Komisionin e Veprimtarive Prodhuese, 0,5 për qind në vit dhe komision fillim-mbarimi 1 për qoftë në Komisionin e Ekonomisë, qoftë në qind të shumës së financimit. Komisionin e Ligjeve, kam lexuar procesverbalet e Kjo hua shtesë do të përpjestohet dhe shlyhet mbledhjeve, kam lexuar opinionet e çdo deputeti, gjatë pagesës së kësteve 6-mujore të papaguara ngaqë e dija se do të kishte një sensibilitet ndaj të kredisë fillestare dhe do të përfundojë në datën çështjes, pasi bëhet fjalë për 17,8 milionë euro, që 30 tetor 2023. nuk janë pak dhe që në momentin e parë, në Punimet do të përfundojnë në gusht të vitit 2012, impresionin e parë, shumëkujt që ndeshet me ndërsa fondet do të tërhiqen brenda datës 31 dhjetor kërkesën për këtë kosto shtesë, mund të ishte pak 2012. e pakuptimtë apo ndoshta do të linte vend edhe për Shumica e anëtarëve të komisionit e dyshime në momentin e parë. konsideruan të domosdoshëm ratifikimin e kësaj Në fakt, të gjitha këto kosto janë të justifikuara marrëveshjeje, e cila do të krijojë mundësinë për dhe ne jemi koshientë për faktin që janë një sakrificë kryerjen e disa ndërhyrjeve teknike që përmirësojnë për buxhetin, janë një sakrificë financiare, cilësinë e rrugës, rrisin jetëgjatësinë e saj nga 10 veçanërisht duke pasur parasysh portofolin e madh
156 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
që kanë rrugët për t’i dhënë cilësinë e duhur që duhet 2009, kuota e lumit arriti në kuotën e urës për shkak të ketë një autostradë, për më tepër për vetë të prurjeve që ka Vjosa, një lumë malor, prurjet e rëndësinë që ka ky aks në infrastrukturën totale të inerteve që kanë rritur shtratin e lumit, domethënë vendit dhe në rrjetin bazë që ne kemi edhe në kuota maksimale e ujit gjatë përmbytjes mbërriti marrëdhëniet tona me SETO-n, po themi me kuotën e urës dhe ne nuk mund të rrezikojmë që në Organizatën e Europës Juglindore që mbulon rrjetet një përmbytje eventuale, që Vjosa nuk i ka aq të rrugore. rralla për të gjithë ata që e njohin atë lumë, të Çfarë janë këto kosto? Këto kosto janë 4.9 ndodhemi përpara të papriturës, që do të ishte me milionë, të parat, përllogaritje gabim të projektuesit. pasoja katastrofike kur lumi të na përmbysë urën, Jo mbledhje aritmetike gabim, por në totalin e sepse nuk është thjesht një përmbytje, në qoftë se volumeve që projekti parashikon kur këto volume lumi përmbyt urën do të thotë që urën e nxjerr jashtë janë përkthyer në vlerë monetare, janë 4.9 milionë përdorimit. euro mangut. Janë këto kosto, pra 2.9 milionë euro edhe këto Do të ishte larg çdo dyshimi të mendohej që janë të matshme janë të verifikueshme të gjitha këtu ka vend për abuzivitet, sepse vizatimet janë dokumentet i keni në dispozicion në momentin më aty, volumet janë aty, janë të verifikueshme në çdo të parë që do ti donit ne jemi të gatshëm tua vëmë moment. Unë jam i bindur që PS-ja e ka ekspertizën përpara specialistëve tuaj ti shqyrtojnë dhe të arrijnë e duhur, në qoftë se do ta verifikojë këtë gjë, mund konkluzionet. të angazhojë specialistët e saj dhe ta verifikojë. Janë Kemi shtesat e famshme, po them të famshme vizatimet të zezë mbi të bardhë dhe nuk kanë asnjë sepse është diskutuar shumë herë për to, që kanë shteg për dyshim. të bëjnë me mbrojtjen mjedisore. Unë e kam relatuar Kemi shtesa të tjera që vijnë nga urdhrat e edhe më parë në Parlament, është një kosto që ndryshimeve që ne kemi qenë të detyruar të bëjmë edhe mua sot e kësaj dite më duket pak e çuditshme herë pas here mbi këtë projekt. Janë 2.9 milionë për të thënë 2.1 milionë euro për mbrojtjen mjedisore, euro që janë shtesa për urën e Ferrasit dhe urën e por ky është standardi që ne po shkojmë. Dhe Vjosës, veçanërisht për deputetët që janë nga zona përderisa marrim para hua nga bankat europiane, e Vlorës apo e Fierit që e njohin terrenin shumë nga institucionet financiare europiane, të cilat kanë mirë është i kuptueshëm fakti që jemi në një zonë standardet e tyre, duhet të respektojmë standardet. degresive, në një zonë që është kryesisht e mbushur Na thotë të mbrojmë zogjtë, se duhet t’i mbrojmë me sedimente lumore, shtrati është i zogjtë në BE, do të shkojmë edhe duke mbrojtur paqëndrueshëm. Çfarë do të thotë kjo? Pse lindi zogjtë, duke mbrojtur edhe insektet, duke mbrojtur nevoja për këtë kosto shtesë? edhe karabullakët, pra, llojet endemike, zogjtë që Fillimisht projektuesi kishte parashikuar pilota jetojnë në atë lagunë, nuk kemi çfarë të bëjmë, nuk me një diametër prej 2 metrash, të cilat kur u bënë e shkatërrojmë dot mjedisin, sepse nuk e kthejmë provat fizike të qëndrueshmërisë dhe të rezistencës dot mbrapsht. Kushtojnë. Sigurisht sepse koston të mbajtjes së urës thoshin se nuk qëndronin. Dhe më të madhe e kanë barrierat mbrojtëse për të mos u detyruam që përveç se të rrisnim diametrin flota shqetësuar lejlekët. nga 2 në 4, të rrisnim edhe numrin e thellësinë. Unë e kuptoj që mund të tingëllojë pak qesharake Të gjitha këto janë kosto shtesë dhe përsëri të kjo gjë, por janë 1.6 milionë euro barriera për të matshme. Janë volume faktike betonesh që janë mbrojtur lejlekët që shumohen në lagunën e Nartës, lehtësisht të verifikueshme, lehtësisht të hetueshme nga zhurmat. Ne nuk jemi mësuar me këto, sepse dhe të matshme. Unë prapë po ju them se Partia nuk i kemi bërë më parë, nuk kemi pasur këtë Socialiste, që është një parti që ka qeverisur vendin standard mjedisor, shumëkujt prej nesh i duken gjëra në periudha të ndryshme, ka gjithë ekspertizën. Ju të çuditshme, por janë standarde që duhet t’i keni ish-ministra transportesh, keni ish-drejtorë respektojmë dhe po i respektojmë. rrugësh, keni inxhinierë. Vërini në punë, vijmë e ju Janë 2 milionë euro të tjera shtesë, që kanë të vëmë në dispozicion çdo material. Nuk ka asgjë bëjnë me shtresën e stabilizantit. Unë e pashë që për të fshehur asgjë për të dyshuar. Pilotat janë aty, kishte pasur një debat jo të vogël për këtë çështje janë lehtësisht të matshme. U detyruam të ngremë në komisionin e veprimtarisë prodhuese, nga deputeti kuotën e urës me një metër e gjysmë sepse në Bare, por edhe deputeti Gaçi. përmbytjet e vitit 2009 dhe 2010, veçanërisht vitit Në pamje të parë tingëllon e pamundur që kjo
157 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
rrugë e projektuar dhe që po ndërtohet të mos ketë për punë që zgjasin për periudha më shumë se 18 shtresë të stabilizantit. Nuk ka qenë harresë. Besoj muaj. se edhe nëndrejtori i rrugëve edhe zëvendësministri Pra, në të gjitha kontratat fidik, jo vetëm te kjo, që ka marrë pjesë në komision e kanë sqaruar. në të gjitha kontratat fidik, ka një klauzolë që në Projekti i rrugës është bërë në vitin 2004 dhe unë rast se puna, pra afati i kontratës është përtej 18 do ta kisha shumë të thjeshtë të spekuloja muajve, ti do të bësh indeksimin e çmimeve dhe ky politikisht dhe të thosha që këtë e kanë bërë qeveritë indeksim i çmimeve prek kryesisht zërat bazë të e poshtra socialiste, drejtorët e poshtër socialistë, industrisë së ndërtimit, që ne e dimë se kanë pësuar por nuk po e bëj sepse nuk ka arsye ta bëj. rritje (midis jush ka ndërtues në këtë parlament dhe Në vitin 2004, kur është bërë projekti i rrugës, që e dinë se çmimi i bitumit ka pasur një rritje të është bërë me logjikën që rruga të kishte një jashtëzakonshme, sikurse ka pasur rritje çmimesh jetëgjatësi 10-vjeçare, sepse shtresa e stabilizantit të tjera, si hekuri apo çimento). është më e domosdoshme për jetëgjatësinë e një Të gjitha këto kanë formula të përcaktuara qartë infrastrukture rrugore, pasi amortizon të gjitha goditjet në kontratë. Nuk janë elemente që mbeten në vertikale që u jepen shtresave të rrugës. Nuk është subjektivitetin e Drejtorisë së Rrugëve apo të bërë atëherë, nuk ka qenë e parashikuar në projekt, ministrisë së transporteve. Pra, nuk është as sepse jetëgjatësia e rrugës ishte parashikuar për Drejtoria e Rrugëve, as ministri i Transporteve ai që 10 vjet. Por ne nuk mundemi të harxhojmë sasi të përllogarit se sa do të jetë kjo shtesë për indeksim tilla financimesh për një infrastrukturë që do të rrojë çmimi. Janë çmimet bazë që jepen nga instituti i 10 vjet. Kështu që u detyruam të bëjmë një shtesë statistikave formula e sanksionuar në kontratë të 2 milionë euro, që nuk është gjë në totalin e rrugës, cilat nuk çojnë në një aritmetikë të tillë. por që do t’i sigurojë asaj 10 vjet të tjera më shumë, Edhe kjo është lehtësisht e verifikueshme për pra një minimum garancie për jetëgjatësinë e rrugës cilindo që do realisht të hetojë në këtë pikë; mund prej 20 vjetësh. Kemi preferuar këtë rrugë sepse të merret kontrata, të shikohet formula, të merren jemi të bindur që është rruga që ka më pak kosto indekset e çmimeve dhe të shikohet a është bërë financiare, më shumë jetëgjatësi për infrastrukturën përllogaritje e saktë apo jo. E gjithë kjo pra, ka këtë dhe në fund të fundit u siguron qytetarëve një shërbim total që ju thashë, prej 17.8 milionë eurosh. që është shumë më i mirë dhe shumë më cilësor. Nga ana tjetër, është më se e kuptueshme që Ka edhe një kosto tjetër prej 1.6 milionë eurosh, roli i opozitës në radhë të parë është ta vërë në që ka të bëjë me disa ndërhyrje në infrastrukturë, dyshim administratën dhe për më tepër ministrin që janë kërkesa të komuniteteve lokale. Në projektin që ka sjellë projektligjin. Dhe unë në asnjë moment fillestar të rrugës ka pasur një numër të caktuar nuk do t’i bëja thirrje mirëbesimit tuaj për të më nënkalimesh, por me kërkesë të komunës besuar mua. Nuk është as në detyrën tuaj as në Novoselë, të komunës Qendër apo të fshatrave të pritshmëritë e mia. veçantë, që përshkohen nga rruga, ne kemi menduar, Por ky projektligj nuk është parë vetëm nga ne. që për të lehtësuar jetesën e komuniteteve të këtyre Pra’ e gjithë kjo shtesë është hetuar fillimisht nga fshatrave, që janë përgjatë rrugës, të bëjmë disa Kontrolli i Shtetit, që ka dy raporte për çështjen dhe ndërhyrje dhe kryesisht janë nënkalime që bëjnë të ku i ka cilësuar të justifikuara rritjet që ne kemi mundur aksesin e fushës nga të dyja krahët e rrugës kërkuar dhe ka cilësuar si cilësisht të mira punimet dhe që nuk pengojnë komunitetet lokale të zhvillojnë e bëra atje dhe për më tepër sepse edhe te Kontrolli aktivitetin e tyre normal të përditshëm. Është një i Shtetit ne e kemi zakon që, kur jeni ju në opozitë kosto prej 1.6 milionë eurosh dhe kostoja e fundit nuk besoni ju, kur jemi ne, nuk besojmë ne, pra prej 4.3 milionë eurosh. Edhe kjo është debatuar edhe te Kontrolli i Shtetit besueshmërinë e kemi aq gjatë në komisione dhe ka të bëjë me indeksimin e sa e kemi te njëri-tjetri, por këto janë verifikuar të çmimeve. Nuk është një shpikje jona indeksimi i gjitha nga bankat që japin paratë. Në qoftë se ju do çmimeve. Në të gjitha kontratat që ne kemi me të më thoni mua që Drejtoria e Rrugëve është aq e institucionet financiare ndërkombëtare përdoret aftë sa të korruptojë Bankën Europiane për Rindërtim kryesisht tipi i kontratës fidik. Për të gjithë ata që dhe Zhvillim apo Bankën Europiane të Investimeve, janë juristë në grupin tuaj është një tip kontrate unë po bëj një hap mbrapa dhe tërhiqem. mjaft e njohur me elementet e veta të përcaktuara Por përpara se të japin çdo qindarkë të dyja bazik, një nga të cilat është indeksimi i çmimeve bankat kanë dërguar ekspertët e tyre kanë verifikuar
158 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
metër për metër, kilogram për kilogram, ton për ton Unë jam absolutisht dakord, zoti Ministër, me çdo lëndë të parë, çdo mungesë, çdo ndryshim, çfarë thatë për shtimin e shtresës, që të shtohet 10 çdo volum projekti dhe kanë arritur në konkluzionin vjet jetëgjatësia apo me problemin e urave. Por do që janë ndryshimet e duhura, janë ndryshime që t’ju lutesha për një informacion pak më të gjerë se janë të domosdoshme për t’i dhënë rrugës cilësinë ndoshta unë nuk e dëgjova mirë. dhe jetëgjatësinë që duhet të ketë një autostradë. Kur bëhet një projekt me bankat ndërkombëtare Raportet unë i kam aty, mund t’jua vë në dispozicion dhe në këtë rast janë dy banka që janë fillestare në në çdo kohë. projekt, është BEI dhe BERZH- i, impakti mjedisor Me pak fjalë ky është projekti që ne kemi është pjesë e projektit. Pra, impakti mjedisor ka propozuar sot, ai i ndryshimit të marrëveshjes së qenë pjesë e projektit të parë, miratuar nga ky kredisë me BERZH-in. parlament dhe nga kjo marrëveshje. Ju ftoj realisht ta votoni, ftoj edhe deputetët e Çuditërisht, tani ju vini me një projekt shtesë opozitës të bëjnë një refleksion mbi çështjen, sepse dhe, siç na tha edhe zëvendësministri juaj në jua them me siguri nuk ka asgjë për të dyshuar në Komisionin e Ligjeve, 2.1 milionë euro është një këtë rritje kostosh. Po jua përsëris: i keni të gjitha kërkesë e BERZH-it për një impakt mjedisor, i cili mundësitë. Jeni parti e madhe, keni ekspertizën e nuk ishte parashikuar në projektin e mëparshëm. A duhur, dërgoni ekspertët, mos e lini diskutimin në mund të na jepni disa shpjegime më shumë, sepse plan politik, dërgoni inxhinierët, dërgoni financierët nuk mund të kalojë 2,1 milionëshi vetëm me logjikën të vijnë në Drejtorinë e Rrugëve, të vijnë në Ministrinë se ka lejlekë të cilëve iu prishet qetësia? Ne jemi e Transporteve, t’u vëmë në dispozion gjithçka, të në një vend ku u prishet qetësia edhe njerëzve, por bëjnë matjet dhe të arrijnë në konkluzion real për nuk dimë që të jenë harxhuar 2,1 milionë euro vetëm çështjen. për çështjen e zhurmave për njerëzit që jetojnë anës E përsëris një detaj që e kam thënë në rrugës. konferencën publike kur dola të hënën: është E dyta, zëvendësministri juaj në Komisionin e autostrada më e lirë në rajon, është vetëm 2.45 Ligjeve tha se është një shtesë tjetër prej 1,6 milionë milionë euro për kilometër. eurosh, nga kërkesat e komuniteteve, siç u shpreh Pavarësisht se në pamje të parë duket fushë, ai. Ai tha se për këto kërkesa ka një letërkëmbimin nuk është aq e thjeshtë sepse kalon në 2/3-at e saj midis ministrisë, drejtorisë së përgjithshme, në zonë kënetore pa stabilitet. Përsëri po u projektuesit dhe komuniteteve. A mund të dimë për referohem deputetëve që kanë njohuri nga fusha e këto 1,6 milionë euro, cilat janë kërkesat e këtyre ndërtimit: që të ndërtosh në një zonë kënetore, nuk komuniteteve dhe a ju lejohet ju jashtë projektit të është aq e thjeshtë, nuk është aq e bukur sa ç’mund keni një marrëdhënie me komunitetet? Për shembull, të duket në një panoramë fushore. Është shumë e me sa di unë, në rrugën Durrës-Kukës ka pasur komplikuar dhe e vështirë. Kërkon përforcime dhe kërkesa nga komunitetet për rrugë anësore, për kosto shtesë. Edhe një herë ju ftoj ta votojmë këtë nënkalime dhe vetëm si rezultat i mospranimit të projektligj sepse duhet t’i japim kësaj rruge të gjitha këtyre kërkesave janë shqepur edhe rrugët anësore parametrat që i takojnë të ketë, në cilësi dhe në të njërit prej projekteve më moderne në 20 vjetët e jetëgjatësi. fundit. Faleminderit! Pyetja tjetër. Është një shifër, më e madhja, për Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Ministër! të cilën doja një përgjigje eksplicite nga ju dhe Ka pyetje? Po zoti Majko, urdhëroni! ministri i Financave; janë 4,3 milionë euro, siç Thërrisni edhe Ministrin e Financave! shpreheni ju, si rezultat i njohjes së diferencave të Pandeli Majko – Edhe unë po e vazhdoj atje rritjes së çmimeve tej masës së aprovuar në kontratë; ku e la zoti Ministër, lidhur me faktin që ne kemi kjo do të thotë afërsisht 10% e kontratës. Mund ta arsye të dyshojmë për njëri-tjetrin dhe mendoj se di se çfarë ka ndryshuar në këta 18 muaj? Cilat ky është një koeficient, i cili dëmton dhe nuk duhet kanë qenë çmimet e krizës që kanë sjellë këtë rritje të dëmtojë një projekt kaq të rëndësishëm që është prej 4,3 milionë eurosh të projektit pothuajse në në shërbim të komunitetit, siç është rruga në fjalë, masën 10%, që ju na e sillni sot? aq më tepër kur bëhet fjalë për një rrugë, e cila ka Janë 2,1 milionë të ambientit, janë 1,6 milionë filluar në periudhën e qeverisjes socialiste dhe ju që ju keni vlerësuar kërkesat e komunitetit dhe janë thjesht po e vazhdoni. 4,3 milionë që kanë të bëjnë me rezultatin e njohjes
159 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
së diferencave. Zëvendësministri juaj tha se për të cilës ne, për hir të së vërtetës, në fillim i kemi paratë e buxhetit dhe për projektet që janë më shumë bërë shumë rezistencë. Po ju them se nga unë që se 18 muaj nuk njihet ky vlerësim çmimi. Për rastet isha ministri e deri te të tjerët na dukej pa kuptim e kredive dhe kredisë në fjalë, njihet ky 4,3-milionësh. që të shpenzonim këtë sasi parash për mbrojtjen Mund të na jepni disa shpjegime për këtë? Mendoj mjedisore, por ne kemi ca standarde që duhet t’i se është e nevojshme për të gjithë ne, që e kemi respektojmë, nëse pretendojmë të bëhemi pjesë e votuar pro projektin e parë dhe kemi predispozitën BE-së dhe BE-ja në morinë e gjërave të mira ka edhe për të dytin. edhe standardet e mjedisit, ka edhe kujdesin për Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Majko! pelikanët. Tani edhe ne duhet të kujdesemi për Urdhëroni, zoti Çaçi! pelikanët, se nuk kemi rrugë tjetër. Albert Çaçi – Kam një pyetje për zotin E dyta, në lidhje me 1,6 milionë euro që kanë të Ministër. Edhe sikur t’i marrim të mirëqena të gjitha bëjnë me kërkesën e komuniteteve, bëhet fjalë për argumentimet që ju bëtë për shtesat, unë dua të di një nënkalim në Novoselë që nuk ka qenë pse vijnë ato në këtë moment, kur punimet kanë parashikuar në projektin e 2004-s, bëhet fjalë për mbaruar? Rruga mendohet të hapet këto ditë dhe devijimin e një rruge në Çarrë, bëhet fjalë për sot Parlamenti është thirrur thjesht për të bërë një spostimin e linjave të gazit dhe të naftës, që nuk noterizim. Sikur ta marrim teorikisht se Parlamenti kanë qenë të pasqyruara në projektin fillestar, por nuk do të ishte dakord me këtë për një sërë arsyesh, që u hasën gjatë rrugës, për shkak se ju e dini fare çfarë mund të ndodhte me rrugën? E para kjo. mirë që ne kemi harta të sakta të mbitokës, por Pyetja e dytë është për ekspertët. Ju thatë se nuk kemi azhornime të sakta të nëntokës se çfarë firma që ka bërë projektin e rrugës ka bërë gabime, projektesh ka. Ato po bëhen, por nuk janë mbyllur nuk ka qenë e aftë dhe nuk ka qenë e zonja. Pyetja dhe kur është bërë projekti në 2004-n nuk kanë qenë ime është: ka paguar gjë kjo firmë për këtë projekt të reflektuara tubacionet e gazit që kalojnë aty dhe të definuar nga ju si i gabuar? Ka pasur penalitete shkojnë drejt portit të Vlorës. Ka qenë rruga e aksit për këtë firmë? Ju si ministri keni vënë ndokënd të Cerkovinës, rrugët lidhëse të autostradës Levan- para përgjegjësisë nga administrata e kaluar, Novoselë me Vlorën dhe ka pasur një rishikim të pavarësisht në janë socialistë apo jo? Keni gjetur sinjalistikës në përputhje me ndryshimet që i janë përgjegjësinë për këto 18 milionë euro? bërë Kodit Rrugor. Këto janë ndryshimet që janë Faleminderit! bërë dhe që vlejnë 1,76 milionë euro. Indeksimi i Jozefina Topalli – Faleminderit! çmimit. Unë thashë se artikujt bazë kanë pësuar Urdhëroni, zoti Ministër! rritje çmimi, ku më kryesori është bitumi, i cili prek Sokol Olldashi – Faleminderit! paketën e asfalteve dhe që zë rreth 30% të kostos Po e filloj me pyetjet e zotit Majko! Pse impakti së punimeve. mjedisor e jep koston shtesë sot dhe nuk e ka dhënë Ka pasur ndryshime edhe në çmimin e hekurit, në kohën kur është bërë studimi, siç bëhet në çdo dhe rrjedhimisht edhe në çmimin e betonit të armuar, rrugë? por zëri kryesor është bitumi. Ndërkohë ka pasur Nuk është se e ka dhënë sot koston shtesë. indeksim të inflacionit dhe të gjitha këto kanë çuar Sot po miratojmë shtesën e kontratës. Impaktin e në atë shifër që është lehtësisht e verifikueshme ka dhënë që në momentet e para dhe ka të paktën dhe mund ta hetoni në çdo sekondë dhe që është katër vjet që diskutohet çështja e pelikanëve. Dhe konfirmuar më pas edhe nga KLSH-ja dhe nga ata nuk shqetësohen gjatë jetës normale, zoti BERZH-i. Këto ishin tri pyetjet e zotit Majko. Ka Majko, por në periudhën e shumimit, prandaj është edhe një pyetje nga deputeti Çaçi: Pse bëhet kjo shumë problem. Është një lloj pelikani i veçantë që sot dhe çfarë ndodh nëse nuk e voton Parlamenti? ekziston vetëm në lagunën e Nartës. Unë nuk kuptoj Kjo bëhet sot, sepse në të gjitha projektet e nga zogjtë, por m’u desh të lexoj relacionin. Si është infrastrukturës ne kemi një fond që vjen nga kredia, problemi? Në 2004-n ishte bërë një vlerësim mjedisor ku me çdo urdhër ndryshimi, miratuar nga rutinë. supervizori dhe nga menaxheri i projekti, kanë Mbas tenderimit ekspertët e BERZH-it u vunë vazhduar punimet deri në ezaurimin e vlerës së në dijeni që në lagunën e Nartës jetojnë tri koloni kredisë. Pra, nuk është se sot po paguajmë për speciesh enemike, apo kryejnë procese jetësore zogjtë apo për nënkalimin e Novoselës, ai është unike vetëm në atë lagunë, dhe u kërkua kjo shtesë, bërë me fonde që vijnë nga kredia bazë.
160 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Çfarë do të ndodhë nëse nuk i voton Parlamenti buxheti i shtetit me paratë e veta të ndërhyjë për të nuk i voton? Ato janë detyrime kontraktuale që ne plotësuar këtë kërkesë. Nëse buxheti i shtetit befas jemi të detyruar t’i respektojmë. Po ju jap vetëm një do të bënte çudinë duke thënë se nuk paguan, shembull: shteti shqiptar ka paguar 12,5 milionë euro sigurisht që kontraktori shkon në arbitrazh, në Paris për trenin elektrik dhe vetëm për një gabim të ish- a në Londër, dhe nuk merr më 17, por merr 54. ministrit të Transportit, (sepse u dërgua një letër që Jozefina Topalli – Urdhëroni, zoti Çaçi! autorizonte kompaninë të fillonte përgatitjet dhe jo Albert Çaçi – Bëra edhe një pyetje për punën dhe me këtë letër kompania shkoi në specialistët. Gjykatën e Arbitrazhit dhe nga 8 milionë euro që Zoti Ministër, unë nuk kisha problemin se nga kërkoi, gjykata i dha 12,5 milionë euro) ne kemi do të gjendet financimi por pyeta se pse nuk e keni paguar 12,5 milionë euro qindarkë më qindarkë, pa sjellë 7-8 muaj përpara, që Parlamenti të ishte në asnjë zbritje, për shkak të shkeljes së një detyrimi kushte të tjera dhe jo tani, para faktit të kryer. kontraktual, që ende nuk ishte marrë përsipër, por Pyetja e dytë kishte të bënte me përgjegjësitë informalisht me një letër të ish-ministrit të Transportit e nxjerra. Firma që ka bërë projektin e gabuar ka të kohës. Nuk po e përdor për politik këtë fakt, por paguar ndonjë penalitet, apo jo? për të theksuar se ku na çojnë detyrimet Jozefina Topalli – Faleminderit! kontraktuale. Specialisti – Kompania projektuese ka një Në qoftë se ne nuk e zgjidhim burimin e kontratë me Drejtorinë e Përgjithshme të Rrugëve, financimit, i cili për kontraktorin është i në të cilën nuk parashikohen penalitete të natyrës parëndësishëm, pasi ai nuk do ta dijë se ku i marrim financiare. Kini parasysh se një kompani ne paratë. Kontraktori ka një marrëveshje të firmosur ndërkombëtare, e cila bën një projekt kudo që të me shtetin dhe kërkon shlyerjen e detyrimeve. Ne jetë, ka një përgjegjësi profesionale, e cila në mund ta rrëzojmë këtë, mund të mos e paguajmë, momentin kur autoriteti që ka pësuar dëmin e por do të shkojmë në arbitrazh dhe nuk do të demonstron këtë ndërkombëtarisht, ajo futet në paguajmë aty 17,8, por 3-4 fishin më shumë, sepse listën e zezë ndërkombëtare dhe nuk merr pjesë në kontratat janë të tilla, që nuk mund të shkelen me asnjë kompeticion tjetër. Ky është një propozim që vullnetin e njërës palë dhe pa shkaqe të mëdha. ne e kemi bërë dhe aktualisht kompania nuk merr Po ju them edhe një detaj: në vitin 2009, pjesë në kompeticionet tona në Shqipëri, por varet kur ritmi i punës në këtë kantier nuk ishte i nëse do të vendosim ta cojmë në listën e zezë kënaqshëm (dhe unë prapë e kam relatuar në ndërkombëtare apo jo. Në këtë fazë ndodhemi. Kjo mënyrë transparente përpara jush se nuk ka pasur është një vendimmarrje që bëhet në koordinim edhe ritëm të mirë) ne kemi bërë një mbledhje të zgjeruar me donatorët, të cilët financojnë veprën. me bankat dhe kemi shqyrtuar mundësinë e Jozefina Topalli – Faleminderit! ndërprerjes së kësaj kontrate. Në analizën e të gjithë Fillojmë me diskutimet. faktorëve na rezultoi që kostot e ndërprerjes së Zoti Deda, urdhëroni! kontratës do të ishin jashtëzakonisht të larta dhe Etar Deda - Zoti Ministër, atëherë gjetëm zgjidhjen që akorduam kohë shtesë Sado që u munduat të sqaronit këtu, që nga për kontratën, por pa shpërblim për zgjatjen e ngushtimi i shtratit të lumit, rritja e lartësisë së urës, kontratës. Kjo ishte një rrugë që kushtonte më pak mbrojtja e zogjve dhe pelikanëve, deri edhe nga pikëpamja financiare dhe që ishte më e formacionet e shtresave tokësore, kishit 7 vjet kohë leverdishme në të gjitha aspektet, qoftë për ne, qoftë që të bënit një reflektim dhe ta mbyllnit këtë dhe të për ju, qoftë për qytetarët. mos e sillnit sot në seancë, sepse të gjithë e dimë Për t’i vënë kapak pyetjes suaj, nuk ka rëndësi qëllimin pse e sillni në këtë seancë. nga pikëpamja kontraktuale se nga vjen burimi i Të nderuar deputetë, financimit. Për ne burimi më i leverdisshëm është Gjatë këtyre dy javëve që kjo marrëveshje është kredia e BERZH-it e cila është në të njëjtat terma diskutuar nëpër komisionet parlamentare, për mua me kredinë bazike. Banka ka pranuar të financojë që kaloj të paktën katër herë në javë nëpër këtë shtesën dhe është shumë e leverdishme nga rrugë, më ka bërë përshtypje intensifikimi i punëve pikëpamja financiare që ne ta aprovojmë këtë për ta përfunduar me ngut këtë investim: makineri ndryshim. të tonazhit të rëndë, të gjitha të përqendruara me Në qoftë se ju nuk e aprovoni, do të duhet që materiale inerte, si dhe një përforcim i forcave
161 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
punëtore për ta përfunduar sinjalistikën dhe po të njëjtin aktor, Kryeministrin e vendit: prerje shiriti elementet e tjerë rrugore. Me të njëjtinintensitet që përsëri për fillim punimesh, dhe për habinë e të ju e sollët dhe e futët në rendin e ditës, po me të gjithëve, në fillimin e fushatës zgjedhore të vitit 2009 njëjtin intensitet dhe përqendrim vijon edhe puna në Kryeministri erdhi preu përsëri shiritin për terren. Sikur të kishte ndodhur ky fenomen përpara përfundimin e një pjese të aksit rrugor vetëm me pesë vjetësh, shqiptarët do të kishin 3 vjet që e elemente shtresore. shfrytëzonin këtë arterie kaq të rëndësishme për Uroj dhe shpresoj që Kryeministri, para se të ekonominë e vendit tonë. fillojë pushimet për të thyer rekordin e notit, të mos Diskutimi për shtesën e kredisë prej 18 milionë vijë më për herë të pestë me të njëjtat gërshërë të eurosh për projektin e rrugës Levan- Vlorë ka dy presë shiritin për këtë rrugë. pamje: Qysh në fillimin e kësaj drame të vërtetë me E para, në vlerësimin tim si deputet i qarkut të këtë rrugë të nevojave imediate të qytetarëve të rrethit Vlorës dhe çdo deputeti të Partisë Socialiste, çdo të Vlorës, për të përfunduar një investim të tillë, e lek që shkon për investime publike, që rrisin cilësinë kam kundërshtuar dhe kam hedhur dyshimet si e jetës së qytetarëve, është i mirëpritur dhe do të qytetar i Vlorës në lidhje me vazhdimësinë e këtij ketë miratimin tonë, siç kemi vepruar për çdo projekti. Shqetësimet tona kanë qenë mbështetur marrëveshje apo shtesë projektesh të propozuara në atë se çfarë na përshkruanin në realitet nga kjo qeveri. nënkontraktorët, të cilët e kishin marrë punën nga E dyta, debatet në komisionet parlamentare dhe ana e sekserit botues të qeverisë për investime të në publik për miratimin e kësaj shtese të kredisë, tilla. nga ne si opozitë, nuk kanë të bëjnë thjesht dhe Me qindra punonjës arritën deri aty sa bllokuan vetëm me misionin tonë si opozitë, por nuk ka sy për një periudhë të konsiderueshme punimet, për që të mos e shikojë në dritë të diellit dhe mendje shkak se nuk u mundësohej shpërblimi i punës së që të mos arsyetojë, se kjo shtesë projekti, që ju bërë; me dhjetëra protesta të banorëve, të cilët nuk kërkoni si maxhorancë, tani pas shtatë vjetësh, se kanë mundur edhe sot e kësaj dite të marrin pagesën ky projekt ka qenë në duart tuaja për të bërë e shpronësimit të tokave të tyre, gjithsej, duke filluar vlerësimet përkatëse në kohë, madje ta kthenit edhe nga komuna Novoselë me 188 familje, me vlerë 34 për ndryshime dhe përmirësime, 5 vjet pasi 872 675 lekë, komuna Qendër, si dhe bashkia Vlorë, Kryeministri juaj preu shiritin e radhës, duke kryer 46 familje, me një vlerë të konsiderueshme që shteti qokën e radhës të demagogjive për bum investimesh u detyrohet. në këtë vend buzë Adriatikut. Kuptohet që kjo Pati diferencim klientelist të qeverisë në lidhje shtesë kredie nuk është gjë tjetër, veçse korrupsioni me vlerësimin e shpërblimit të të njëjtëve bujqër i radhës i klanit dhe familjes kryeministrore. me kufij tokësorë, qoftë për tokë bujqësore arë, qoftë Më kujtohet se këtu e pesë vjet të shkuara, një edhe për pemëtari, duke filluar nga 16 mijë lekë metri ditë dimri të vitit 2007, në mes të një fushate katror në vitin 2007, në 4 mijë lekë tani në vitin zgjedhore për të zgjedhurit vendorë, Kryeministri i 2012. vendit erdhi me një furi dhe një shpurë të madhe të Nuk u mor parasysh asnjëherë nga ana juaj fakti shkulur nga Tirana, por të mbështetur në mënyrë se disa fshatra kryesore janë ndarë në mes dhe habitore dhe nga kandidati i radhës i Partisë nuk u është krijuar mundësia të kalojnë në anën Demokratike për bashkinë e Vlorës. Aq shumë të tjetër për të punuar në tokat e tyre; në një anë janë habitur ngelëm edhe ne, që e ndiqnim nëpërmjet shtëpitë, në anën tjetër janë tokat bujqësore. Tani mediave, sa kur iku Kryeministri me shpurën e tij, ju po na i sillni si të reflektuara. ekskavatori dhe dhjetë lopatat ngelën aty, në të Siç ndodh me të gjitha investimet tuaja, edhe njëjtin vend, për afro 10 muaj, i griu kripa, derisa ky investim nuk mundi t’i shpëtojë fenomenit të dolën jashtë përdorimit. Sot ne kalojmë bashkë me ngritjes si kërpudhat të pikave të karburantit, pa ju, inshalla edhe lekët e asaj makinerie, të cilën të asnjë studim dhe pa asnjë leje ndërtimi. Ato po zotit ia morët papandehur! lulëzojnë duke hyrë në tratativa sekserësh të U desh të bëja një përshkrim të realitetit në lidhje qeverisë suaj. me këtë investim të qeverisë shqiptare në arterien Është e pafalshme, të nderuar kolegë, që kryesore të Jugut, pasi mbas një viti, në fillim të ndërkohë që miratojmë këtë kredi, kjo rrugë, e cila sezonit turistik, u përsërit po e njëjta situatë, me quhet “Porta hyrëse e turizmit të Jugut”, për interesa
162 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
të ngushta të sekserit botues, ende sot e kësaj dite qeveritar. nuk ka të zgjidhur dy elemente: Ndërkohë që qeveria e ka më të lehtë të kërkojë Së pari, edhe për disa vjet kjo rrugë do të jetë të miratojë shtesat e kredive apo të shtyjë afatet e segment i shkëputur nga qyteti i Fierit deri në hyrje projekteve, sesa të përmendë cilat institucione janë të saj; përgjegjëse për vonesat që kanë sjellë këto Së dyti, mënyra e lidhjes me rrjetin rrugor të ndryshime çmimesh në vite, rritjen e kostos së qytetit të Vlorës. Nuk dihet si do të lidhet me rrugën rrugës, rritjen e barrës fiskale ndaj tatim-paguesve transballkanike, nuk ka ende të zgjidhur lidhjen me shqiptarë, apo cilët janë njerëzit që e kanë shkaktuar bypass-in e qytetit, dhe nuk dihet se si do të lidhet këtë dëm ekonomik dhe t’i çojë ata para drejtësisë. me unazën për nga zona industriale. Në fund, më lind e drejta që t’ju drejtohem juve, Turp, që e mbajtët peng derisa u devijua zoti Kryeministër: është turp që nevojën e qytetarëve qëllimisht hyrja për në qytet, për të vetmen arsye, të Vlorës për investime, sidomos për 100-vjetorin e sepse duhej shmangur kalimi nëpërmjet pronës së shtetit shqiptar, ju e ktheni në një shembull vjedhjeje kandidatit humbës të radhës të Partisë Demokratike në interes të klanit tuaj përfitues! Kjo është dhurata për kryetar bashkie në vitin 2011! që ju i bëni Vlorës. Nevojave gjithnjë dhe më emergjente për Jozefina Topalli – Zoti Ministër, urdhëroni! investime në qytetin e Vlorës, sidomos për 100- Sokol Olldashi – Me sa duket, zoti Deda nuk vjetorin e themelimit të shtetit shqiptar, ju iu përgjigjët është i azhornuar me zhvillimet e fundit në bashkinë me një zvarritje të qëllimtë dhe e keni lënë Vlorën, e Vlorës, dhe unë kam kënaqësinë të informoj qytetarët dhe ekonominë e saj, një apendiks që nuk Parlamentin që pak ditë më parë, me porosi të mund të zhvillohet. Kryeministrit, jam takuar me kryetarin e bashkisë Sot ju atë e keni kthyer nga mbretëreshë e së Vlorës, zotin Gjika, i cili më ka dorëzuar projektin turizmit, në një tmerr të turistëve. Projekteve të e shëtitores, një projekt shumë i mirë, prej rreth 5 mëdha, të cilat realizohen nga buxheti i qeverisë, milionë eurosh, projekt që do të fillojë fazën e qëllimisht nuk doni t’u jepni zgjidhje. prokurimit shumë shpejt. Pra, kemi bërë Projekte të tilla, si zgjerimi i rrugës Skelë-Uji i marrëveshjen me bashkinë dhe në kuadër të 100- Ftohtë, Unaza e Vogël e qytetit, rruga nga Rrapi vjetorit do t’i japim qytetit të Vlorës shëtitoren që përmbi tunel, si dhe rruga për nga zona industriale, meriton. nga kampi i pionierëve, sot e kësaj dite ju i keni në Për sa u përket dy çështjeve të tjera që ngriti sirtarët dhe nuk ia dhatë qytetit, simbol të deputeti Deda, dhe që janë çështje që qëndrojnë, pavarësisë, me rastin e 100-vjetorit. çështja e bypass-it të Fierit dhe bypass-it të Vlorës, Është fatkeqësi që porti i qytetit të Vlorës është më duhet t’ju informoj që bypass-i i Fierit është në kthyer nga porti i dytë në vend për nga rëndësia, në procedurë prokurimi, ndërkohë që dje kanë kaluar një skelë, ku mezi, një herë në muaj, vjen një vapor në qeveri dhe do t’ju paraqiten ju shumë shpejt për për t’u përpunuar dhe vetëm tani në sezon turistik miratim marrëveshje financiare me bankat europiane vijnë tragete për qytetarët. që financojnë këtë bypass. Ndërkohë për bypass-in Nuk mund të rri pa përmendur këtu edhe qëllimin e Vlorës është mbyllur projekti; është një projekt tuaj të mbrapshtë me gjitha arteriet e Jugut, nga të me një vlerë prej 48 milionë eurosh, 18 prej të cilave cilat nuk keni përfunduar as edhe një. do të vijnë nga fondet IPA dhe pjesa tjetër nga kreditë E di shumë mirë që mund të replikoni dhe të që vijnë nga Banka Europiane. deklaroni se çfarë keni bërë ju për qarkun e Vlorës. Në mënyrë të tërthortë edhe ju e përmendët: Mos harroni, se i dimë të gjitha, edhe çfarë është qarku i Vlorës është qarku më i investuar, bërë, për çfarë qëllimi, dhe se kush ka përfituar! veçanërisht në infrastrukturë. Por qarku i Vlorës ka Por për ne ky përbën një skandal të radhës. Ky ende nevojë për investime. skandal qeveritar është hapur shkelje e ligjeve dhe Nga ana tjetër, do të ishte jorealiste, utopike, nuk ndodh në asnjë vend demokratik. Këto janë që ne të mendonim se çdo nevojë e këtij qarku, me qartazi tipare të një shteti autokratik, që është një sipërfaqe shumë të madhe, që shtrihet nga lumi instaluar në këtë vend, ku urdhëron klani se çfarë Vjosë deri në kepin e Stillos, të arrinte të ezaurohej do të bëhet, kur do të bëhet, kush do ta fitojë dhe njëkohësisht. Është e pamundur, por ama nuk ka cila është masa se sa do ta fitojë. Madje edhe për nevojë t’ju kujtoj që në këtë qark janë bërë disa vepra qëllimin që do të përdoren, urdhëron përsëri klani infrastrukturore madhore, rrugë që kishin 70 vjet pa
163 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
u prekur, autostrada që pavarësisht se ju e kritikoni, tërheqëse të Shqipërisë, siç është Vlora dhe bregdeti ka mbaruar në 98 për qind të saj, janë duke u i Jugut. vendosur tabelat e sinjalistikës dhe brenda datës Kur thashë se është çështja më pak e 20 korrik rruga do të jetë operuese në të dyja debatueshme, kisha parasysh edhe faktin tjetër, që karrexhatat e veta, duke i ardhur në ndihmë sezonit projekte të tilla në asnjë Parlament të vendeve të turistik, pa përmendur rrugët e tjera që janë në zhvilluara nuk diskutohen, sepse ne ratifikojmë zhvillim e sipër. kreditë që merr qeveria vetëm për shkak të një ligji, Ka një problem, që është pjesa Levan deri në i cili ka reminishenca nga e kaluara, që quhet ligji i autostradë. Unë ju thashë që bypass-i është traktateve, sepse shtetet bashkëkohore i venë limitet procedurë prokurimi, por po ju njoftoj se për këtë e huamarrjes qeverisë, pastaj është e drejta dhe pjesë që krijon një problematikë trafiku, veçanërisht përgjegjësia e qeverisë për të përcaktuar sesa hua nga mesi i korrikut deri në fund të muajit gusht, ne do të marrë, por gjithnjë brenda këtij limiti, ku do ta do të bëjmë me urgjencë riparimin, në mënyrë që, marrë dhe përse do ta përdorë atë. pavarësisht se nuk është autostradë, ajo do të jetë Meqenëse kjo çështje u bë objekt debati, ne në gjendje të përshkueshme shumë të mirë. Pra, dëgjuam argumente të shumta, qoftë në komision, do të bëjmë një riveshje të rrugës nga Fieri deri në po ashtu edhe në këtë seancë. Në mënyrë krejt të hyrje të autostradës, në mënyrë që trafiku të jetë natyrshme qytetarët mund të thonë: Po me rrugën fluid. çfarë kanë këta? Faleminderit! Pra, ne diskutojmë për diçka që është Jozefina Topalli – Zoti Deda, urdhëroni! përfunduar, diskutojmë për diçka që është në Eltar Deda – Zoti Ministër, shërbim të qytetarëve dhe më e keqja është se Unë jam në dijeni të të gjitha zhvillimeve në opozita do të votojë kundër këtij projekti të madh. bashkinë e Vlorës; jam në dijeni të të gjitha Në pamje të parë kur dëgjojmë që po jepet një kontakteve të herëpashershme prej afro 7 vjetësh shtesë financimi, natyrisht që edhe ne nuk ndihemi që keni ju në qeveri, që nuk i keni sjellë bashkisë mirë. Do të ishte më mirë që këto para të shkonin së Vlorës as edhe një investim të rëndësishëm; jam për një projekt të ri, se të shtoheshin për një projekt në dijeni të të gjitha projekteve që bashkia e Vlorës ekzistues. ka sjellë në qeverinë tuaj, dhe ju jeni në dijeni, se Pra, në këtë kuptim edhe shqetësimi është krejt bashkë kemi biseduar që ato projekte duhet të i ligjshëm, por zhurma që po bëhet për këtë projekt realizoheshin për 100-vjetorin e Pavarësisë, po ashtu është krejt e paligjshme, sepse ju që bëni zhurmë jemi shumë të qartë edhe unë, edhe gjithë qytetarët jeni origjinuesit e projektit. e Vlorës, por edhe të gjithë deputetët, se është e Ju e dini mirë që ky projekt është përgatitur në qëllimshme nga ana juaj lënia mënjanë e investimeve vitin 2004 dhe është miratuar në prag të fushatës për qytetin e Vlorës. së vitit 2005, pra ngutja dhe cilësia e dobët lidhen Jozefina Topalli – Zoti Ministër, urdhëroni! edhe me qëllimet elektorale të asaj periudhe. Sokol Olldashi – Faleminderit, zonja Kryetare! Ne dëgjuam shumë argumente, por unë dua të Është e pasaktë të thuhet që në Vlorë nuk kanë sjell edhe disa argumente të tjera, të cilat lidhen ardhur investime madhore. Po ju kujtoj: sistemin e më shumë me misionin, detyrën dhe përgjegjësinë ujësjellësit dhe të kanalizimeve në Vlorë, 26 milionë që kemi ne si deputetë. euro është vetëm ujësjellësi, i kontraktuar nga kjo Si ka qenë ky proces? Ne kemi parë edhe në qeveri; impianti i ujërave të zeza, kanalizimet; rruga relacione që në këtë projekt janë ofruar fillimisht 17 transballkanike, autostrada Levan-Vlorë, rruga Vlorë- kompani, pasi është bërë vlerësimi janë listuar 9 Sarandë. prej këtyre kompanive dhe në hapjen e tenderit janë Jozefina Topalli – Zoti Sherefedin Shehu, paraqitur 7 oferta nga 9 kompanitë e listuara. Po të urdhëroni! shikojmë ofertat, ato kanë pasur një diapozon nga Sherefedin Shehu - E nderuar zonja Kryetare, 42 milionë euro deri në 59 milionë euro. Siç e Të nderuar kolegë deputetë, shikojmë, është një diferencë e konsiderueshme prej E vërteta është se ne sot po debatojmë për një 17 milionë eurosh. Besoj se thjesht nga këto shifra çështje që nuk është aspak e debatueshme, sepse jemi të gjithë dakord që procesi ka qenë transparent, kemi një projekt të madh publik, i cili jep ndikim të konkurrues dhe është konkluduar me një bursim të madh në zhvillimin e turizmit në pjesën më ndjeshëm midis ofertuesve, si edhe midis vlerës së
164 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
projektit dhe këtu kam parasysh faktin që oferta ne po diskutojmë sot dhe votat e Vlorës ju i keni fituese ka qenë 18% më e ulët se fondi limit. humbur. Kështu që investimet që janë bërë qytetarët Si shumë projekte edhe ky projekt financohet i kanë parë. Investimet në Shqipëri janë bërë nga nga donatorët me reputacionin më të lartë, siç është Konispoli deri në Vermosh. Banka Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim dhe Për ta mbyllur dua të them se ne vërtet duhet të Banka Europiane e Investimeve. Besoj se jo vetëm shqetësohemi, ta vëmë qeverinë përpara ne, por çdo qytetar e kupton që mbikëqyrja e këtyre përgjegjësisë, por ta vëmë kur shkojmë në institucioneve në procesin e zbatimit të projektit nuk institucione dhe vetëm në rrugë institucionale. toleron. Prandaj, nuk ka vend për të bërë akuza për Prandaj, mendoj të ulim tonet, dhe ta votojmë këtë shpërdorime. projekt, sepse është brenda standardeve. Njëkohësisht, mendoj që edhe kjo shtesë, e Faleminderit! cila është e certifikuar nga këto institucione, është Jozefina Topalli – Faleminderit! jo vetëm e justifikuar, por edhe e domosdoshme për Zonja Dade, urdhëroni! përfundimin e rrugës. Natyrisht, si në çdo projekt Arta Dade – Këshillat që jepni se ç’duhet të ka pasur edhe risqe që ndikojnë në vlerën e këtij bëjë opozita pa dyshim që janë varfëri e argumenteve projekti dhe në mënyrë të natyrshme duhet pranuar që keni. financimi i kësaj shtese. Të nderuar kolegë, Me të drejtë ne vazhdimisht duhet të mbikëqyrim Dje ndoqëm se në mbledhjen e qeverisë u vendos punën e qeverisë dhe mbikëqyrja më e mirë janë të merret borxhi tjetër 3 milionë euro për shtesat në mekanizmat, dhe në rastin e zbatimit të projekteve, rrugën Levan – Vlorë. Sot na kërkohet të ratifikojmë mekanizimi më i mirë është procesi i tenderimeve. një tjetër akt të kësaj maxhorance që, e mësuar Ashtu siç e kanë konfirmuar edhe institucionet me marifete e pazarllëqe, nuk heziton ta zhysë ndërkombëtare, Shqipëria ka dhënë garancinë më vendin më tej në huat e pajustifikuara edhe pasi të madhe për investitorët, krijimin e sistemit objektet për të cilat kërkohen këto para rezultojnë elektronik të prokurimeve. të inauguruara me gërshërë në dorë të paktën nja 3 Në raportin e vlerësimit në tetor të vitit 2010 për herë. Millennium Challenge Account thuhet: “Bizneset dhe Në 7 vjet qeverisje me 3 fushata brenda, asfaltit autoritetet kontraktuese e vlerësojnë sistemin elektoral i ka dalë sera e zhavorri e kjo qeveri nuk elektronik të prokurimeve si efektiv dhe të lehtë për rresht së kërkuari borxhe për të stabilizuar financat t’u përdorur, sidomos për sa u përket kursimit të e ministrave e të klientëve të saj në këtë vit kohës, parave, transparencës dhe sigurisë së parazgjedhor, duke shtuar e ndryshuar marrëveshjen procedurave”. fillestare jo një herë, por disa herë. Sigurisht që mbas Ky sistem ka dhënë rezultate konkrete. Në vitin meje ndonjë koleg i zellshëm i maxhorancës do të 2011 në total janë prokuruar 70 miliardë lekë ose përsërisë Saliun, se ne jemi kundër rrugës, edhe 700 milionë dollarë. Janë ofruar 57 miliardë lekë ose pse edhe ai vet e di që këto para i duhen ndonjë kursyer 13 miliardë lekë, ose 18.6%. Ndërsa në firme që po “rropatet” nëpër rrugët e atdheut, duke sistemin elektronik janë prokuruar 64 miliardë lekë, mbushur xhepat e qeset e veta, që nesër të blejë kontraktuar 51 miliardë lekë, të kursyera 12.6 ca vota që do t’i duhen për të mbuluar korrupsionin miliardë, ose 20.1% e fondeve. ku ky Kryeministër e ka zhytur vendin. Atëherë, ku jemi sot? Ne sot jemi në kushtet Saliu nuk ka nevojë të marrë hua për të ku në Vlorë është ndërtuar një rrugë e standardeve përfunduar 24 kilometra rrugë, që u bënë legjendë. europiane, me 4 korsi dhe udhëtohet me shpejtësi Do t’i mjaftonin paratë e zhdukura të Rrugës së të madhe krahasuar me rrugët e tjera të Shqipërisë. Kombit, jo pak, por 270 milionë euro, që të mbaronte Kështu që mendoj se kjo portë e turizmit që ka këtë rrugë, por edhe do të kishte përfunduar aksin ekzistuar, tashmë do të vihet në përdorim. Levan - Tepelenë, legjendën e Jugut, që nuk ka asnjë Kur dëgjon gjithë këto debate, të shkon mendja gjasë të përfundojë para se kjo maxhorancë të të pyesësh se ku është shqetësimi i vërtetë. Unë largohet pa dinjitet si një maxhorancë e korruptuar mendoj se lepuri fle te votat e Vlorës, sepse këtë e si askush në këto 20 vjet dhe me rekorde keni paralajmëruar. Para disa ditësh në fletushkën skandalesh të paprecedentë: që nga hedhja në erë tuaj keni thënë me të mëdha: “Qeveria, hunda e e jetëve të pafajshme si në Gërdec, e deri te vrasja Vlorës dhe e Jugut”. Kjo ka paralajmëruar këtë që me gjakftohtësi e të pafajshmëve në 21 janar; që
165 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
nga grabitja e pasurive publike deri te shkatërrimi i nevojën e fondeve shtesë, por kur shtesa tejkalon pronës dhe i mjedisit; që nga braktisja totale e çdo limit, si në rastin e kësaj rruge, atëherë ky kategorive sociale të caktuara, deri te trajtimi parlament nuk mund të duartrokasë për abuzimet çnjerëzor i invalidëve. që e bëjnë të pamundur përfundimin (sipas relacionit, Kjo maxhorancë mburret se ka bërë rrugë, por se të gjithë e kemi parë që kjo rrugë ka përfunduar, edhe sikur të supozojmë që kjo është e vërtetë, por nuk janë mbyllur ende shifrat e fitimit që më e çfarë tjetër do të bënte po të mos kishte bërë as pakta shkojnë në ndonjë rast sa vet kostoja e këtë që pretendon në këto 7 vjet? Po bilanci i parave ndërtimit të rrugës). të alokuara për rrugët a del pozitiv dhe a i justifikon Ndërtimi i rrugëve është sektori më problemor puna e bërë paratë e shpenzuara apo të vjedhura për arsye të abuzimit me fondet publike. Kjo shtrihet nga ndërtimi i tyre? Pa asnjë mëdyshje jo, nga rrugët nacionale deri te rrugët (atje ku janë bërë) përkundrazi. Rrugët janë shndërruar në burim fitimi rurale, që janë edhe larg vëmendjes së strukturave të paligjshëm e korrupsioni, gjë të cilën qytetarët e të auditit. Kur konsultohesh me dokumente për kanë më se të qartë. Ata e dinë se atje ku nis një shuma marramendëse në ndërtime, edhe të rrugëve rrugë e çuditshme e shpenzohet 1 miliard për 7 rurale, konstaton që kjo sipërmarrje rezulton mjaft kilometra më pas do të vijë një grabitje e një tjetër fitimprurëse edhe për një numër të madh kryetarësh objekti si në rastin e shkatërrimit të kanionit të komunash apo drejtorë të rrugëve në qarqe, sipas Vjosës, monument i natyrës, nga eksponentë të modelit të qeverisë qendrore e sipas kryemodelit të kësaj maxhorance, problematik edhe në raste të Rrugës së Kombit, për të cilën ministri ka hyrë në tjera për shkatërrimin e monumenteve të kulturës raportet ndërkombëtare edhe për një raport negativ për pasurim vetjak në kurriz të pasurive të me drejtësinë e si paragon i kulturës së papërsëritshme kombëtare. pandëshkueshmërisë. Në këtë rast do na thoni se ne nuk duam as Papërgjegjshmëria e kësaj maxhorance në energjinë që ju i ofroni popullit me shumë sakrifica raport me qytetarin është tronditëse. Duke risjellë se, meqenëse vendi nga vini ju rri ngushtë, kërkoni në vëmendje se Shqipëria zë vendin e parë në të grabisni ato pasuri që u takojnë komuniteteve të Europë të aksidenteve për frymë popullsie, kam tjera e që nuk do lejojnë kurrë që primitivët t’i konstatuar që pak ose aspak bëhet për të shkatërrojnë. parandaluar aksidentet, që edhe këtë javë kanë qenë E vlerësoj dhe e mbështes Kontrollin e Lartë të tronditëse. Shtetit që ka nisur procedurat e auditit për segmentin Në rastet më të shumta policia i shpjegon me Levan - Vlorë dhe uroj të mos tërhiqet për asnjë gabime të vet drejtuesve të automjeteve. Por edhe arsye nga ndriçimi i fakteve se si abuzohet me paratë sikur kjo të jetë e vërtetë e shqiptarët të jenë ufo që e taksapaguesve shqiptarë apo europianë, apo nuk pyesin as për jetën e vet e të fëmijëve të tyre, borxhet ku kjo qeveri e ka zhytur vendin e që brezat çfarë bëjnë ministritë përgjegjëse për parandalimin që vijnë do t’i paguajnë edhe kur qeveritarëve të e aksidenteve, gjë për të cilën qeveria është sotëm me në krye Saliun, do t’u lexojnë epitafin angazhuar edhe në programin e saj të 2009? “Këtu prehet një nga mamuthët e korrupsionit” e Vetëm vitin e kaluar u shënuan 4000 aksidente, rrugëve të huave nuk do t’u mbetet as nam e as nga të cilat 1900 u ndoqën penalisht, 360 ishin me nishan. pasojë vdekjen dhe 1500 me plagosje të lehta e të Duke dëgjuar me vëmendje shpjegimet lidhur rënda. me këtë marrëveshje m’u krijua përshtypja që edhe Aksidentet rrugore ndodhin kryesisht për ata që ishin ngarkuar ta kryenin këtë detyrë nuk mungesën e sinjalistikës apo të kapaciteteve të ishin në gjendje të kuptonin arsyen e vërtetë se përse strukturave përgjegjëse policore apo cilësisë së ndryshimet e kontratës fillestare tejkalojnë dukshëm dobët të rrugës, si në rastin e aksidentit të shifrat e parashikuara në marrëveshjen fillestare. Si studentëve të Elbasanit, e askush nuk mban është e mundur që nga 42 milionë euro të minimalja përgjegjësi morale. Politika e vendeve parashikuara në preventivin fillestar, projekti kap fqinje na ofron shembuj të dorëheqjes të ministrit të shifrën e deritanishme 60 milionë euro, pra 43 % Transportit të Maqedonisë kur u mbyt aksidentalisht shtesë? varka në liqenin e Ohrit. Të gjithë e dimë që gjatë ndërtimit mund të dalin Saliut po i vjen fundi e të tijtë janë sulur të edhe elemente të paparashikuara, që do të diktonin rrëmbejnë ç’të mundin me vendime qeverie apo
166 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
miratime parlamenti. Atë nuk e shpëtojnë dot as Punimet e infrastrukturës janë realizuar me cilësi sulmet ndaj opozitës se gjoja ajo është kundër lirisë të mirë, Këto janë ato që konstaton KLSH-ja. e kapitalizmit, ky kapitalist i regjur që pasuroi familjen Bashkohem me kërkesën që KLSH-ja të vijë, ta e vet e gjithë ministrat e tij. Se cilin model kapitalist rishikojë, ta rihetojë dhe të nxjerrë konkluzionet e ka ndjekur kjo maxhorancë e shkatërrimit të veta. pasurisë kombëtare, e grabitjes së pronës publike Faleminderit! e private, e kanë të qartë shqiptarët e Jozefina Topalli – Faleminderit! ndërkombëtarët. Prandaj ata kapitalistët e Europës Zoti Metalla, urdhëroni! e të SHBA-së po i kujtojnë shpesh korrupsionin, si Osman Metalla - E nderuar zonja Kryetare, dje në Bruksel, e nuk i kanë rezervuar ndonjë vend Te nderuar kolegë deputetë, Shqipërisë për sa kohë ky Kryeministër të jetë në Projektligji për ratifikimin e marrëveshjes se huas krye e të vazhdojë të grabisë edhe ç’ka ka mbetur, për ndërtimin e rrugës Levan-Vlorë është një kapitalizëm “alla berish” do të cilësohet në kumtesat projektligj i cili siguron financimin për një rrugë mjaft studimore më vonë. Dje nga Durrësi Kryeministri të rëndësishme në zonën të vendit. Rruga Levan- sulmoi përsëri opozitën me partinë mëmë të tij, së Vlorë është një segment mjaft i rëndësishëm për cilës i shkatërroi në 10 vjet ato që populli e jo partia vetë faktin se lidh qytetin e Vlorës me metropolin e kishin ndërtuar në 50 vjet. Por është tamam arlekin vendit, si dhe është pjesë e rrjetit kombëtar të kur flet për lirinë, të cilën e kupton si liri për të grabitur, rrugëve. Kjo rrugë shkurton në mënyrë të ndjeshme që nga votat e deri te çdo gjë që i del përpara dhe rrugën nga Vlora në Tiranë. ende nuk ka nxënë se edhe liria e tregut ka rregulla Projektligji që ne kemi sot përpara nuk bën gjë e ligje, madje edhe më të forta, dhe pa i respektuar tjetër, veçse korrigjon atë gabim në projektim që u ato Europa kapitaliste ta ka mbyllur derën. bë kur u hartua projekti i kësaj rruge. Dhe ju e dini Kapitalizmi berishist është model i refuzuar e mirë se projekti i kësaj rruge është hartuar në vitin trajtohet në botën e civilizuar vetëm nga drejtësia, 2004, pra në një kohë që në pushtet ishte Partia si vepër penale. Socialiste. Ne nuk po akuzojmë sot, nuk po themi Faliminderit! se është lënë qëllimisht në harresë apo i papërfshirë Jozefina Topalli – Urdhëroni, zoti Ministër! dhe një element mjaft i rëndësishëm teknik në Sokol Olldashi – Këtu janë dy raporte. Një i ndërtimin e rrugës, siç është stabilizanti, por thjesht vitit 2010 dhe një i vitit 2012, i KLSH-së, në të cilin po themi se ishte bërë një gabim në projekt dhe ky thuhet: “Projekti i zbatimit ka hasur në ndryshime gabim është më mirë të ndreqet tani, se sa rruga të të shumta, për arsye të defekteve të zbatimit të tij ndërtohet pa standarde. Nëse rruga do të ndërtohet dhe të kushteve të paparashikuara të terrenit, të pa standarde, atëherë jetëgjatësia e kësaj rruge do vonesave në procesin e shpronësime gjatë ecurisë të ishte dy herë më pak se sa një rrugë me standarde së punimeve në aksin rrugor Levan-Vlorë ka qenë e dhe natyrisht nuk do të kishte dëm më të madh, nevojshme që herë pas here të bëhen rishikime të nuk do të kishte mënyrë më të keqe të përdorimit projektit për shkak të mangësive apo përmirësimeve të parave të taksapaguesve shqiptarë, se sa të të projektit origjinal. Kjo për të siguruar jetëgjatësinë ndërtosh një rrugë dhe shumë shpejt t’i kthehesh e rrugës, qëndrueshmërinë e strukturave, si dhe asaj për ta riparuar. përmirësimin e impaktit ambiental, kërkesë e Nga ana tjetër, kjo rrugë është një rrugë e cila BERZH-it në zonën e mbrojtur të Nartës. Janë është ndërtuar me bashkëfinancim te BEI-t dhe hartuar 29 urdhra ndryshimi, nga të cilët, në BRZH-it. Njëkohësisht dhe supervizioni bëhet nga momentin e auditimit janë miratuar 28. Urdhër- një kompani e huaj me eksperiencë në këtë drejtim. ndryshimet janë hartuar me kërkesë të kontraktorit, i them këto për të kuptuar më mirë atë se kjo që po konsulentit apo dhe DPR-së. Përveç miratimit nga behet sot këtu, pra miratimi i një shtese kredie për konsulenti dhe DPR-ja, janë miratuar edhe nga financimin e kësaj rruge, natyrisht që është një këshilli teknik dhe miratimi i këtyre urdhrave procedurë e cila ka kaluar disa filtra teknikë, ka ndryshimi ka ardhur si pasojë e defekteve të marrë miratimin supervizorit, si dhe të bankës, pra konstatuara në projektin e zbatimit, po ashtu edhe no objection, dhe pasi ka kaluar në këto filtra, për kushte të paparashikuara kontrate. natyrisht vjen në Kuvend për miratim. Të gjithë urdhër-ndryshimet kanë ndjekur një Megjithatë, unë jam shumë i sigurt se ju, të procedurë të rregullt ligjore dhe teknike miratimi. nderuar kolegë, nuk është se keni ndonjë gjë kundër
167 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
kësaj marrëveshje kredie, pasi gjithçka është ju mbetët armiqtë më të betuar të kësaj rruge, vetëm transparente, gjithçka ka kaluar në të gjitha etapat për faktin se ishte një vepër e cila u vlerësua nga që duhet të kalojë para se të vijë këtu, por ju shqiptarët, dhe natyrisht që për ju, çdo gjë e mirë problemin e keni me rrugën. Dhe natyrisht që është që kjo qeveri bën duhet sulmuar, duhet zbehur, duhet e kuptueshme tashmë që jemi një vit para madje dhe nxirë, përndryshe meritat i merr qeveria zgjedhjeve te përgjithshme, nuk ju intereson ju që dhe ju do të mbeteni në opozitë. të ndërtohet as rruga Levan-Vlorë, as rruga Levan- Çfarë thatë ju për rrugën e Elbasanit dhe tunelin Tepelenë, as rruga e Kardhiqit, as rruga e Elbasanit, e Elbasanit. Këtu në këtë sallë kemi qenë kur ju i mundësisht as edhe një rrugë, dhe kjo është e drejtonit gishtin Kryeministrit, duke i thënë se po kuptueshme. Është e kuptueshme, sepse edhe pa mashtron shqiptarët për rrugën dhe tunelin e këto, në këtë vend për 7 vite qeverisje të djathtë Elbasanit, sepse s’ka lekë për këtë rrugë. S’ka janë ndërtuar aq kilometra rrugë, sa nuk janë ndërtuar kaluar akoma një vit nga ai debat që u bë këtu dhe në 20 vite të marra së bashku. tuneli i kësaj rrugë, për fatin e mirë të shqiptarëve Edhe pa rrugën e Vlorës, edhe pa rrugën e dhe për fatin tuaj të keq, u ndërtua. U ndërtua brenda Tepelenës, edhe pa rrugën e Elbasanit, qytetarët afateve dhe u ndërtua me një kosto madje më të lirë shqiptarë e kane kuptuar se tashme rruga e tyre se ajo e parashikuar, duke dëshmuar se jo vetëm nga cilido skaj i Shqipërisë është shkurtuar që nuk bëhet fjalë për abuzime, por për një ndjeshëm, shpejtësia e lëvizjes është rritur. mirëmanexhim të fondeve publike. Natyrisht, kjo është ajo që kjo qeverisje ka bërë për A ka lajm me të mire sa ndërtimi i kësaj rruge ta. Ndërsa ajo që zoti Rama bëri në këto vite ishte për qytetarët e Elbasanit, Pogradecit, Korçës dhe pikërisht vetëm përpjekja për të zgjatur kohën e të gjithë zonës Lindore dhe Juglindore të vendit se izolimit të shqiptarëve, largimi nga Europa. Ju e bëni sa ndërtimi i tunelit te Elbasanit? Tashmë ka filluar këtë sepse këto rrugë që shkurtojnë kohën dhe një histori tjetër po përsëri me rrugët, Unaza e distancat e shqiptarëve, zgjasin rrugëtimin tuaj në Madhe. Megjithëqë trafiku i kryeqytetit sa vjen e opozitë, ndaj dhe vini sot me këtë sulm ndaj kësaj rendohet dhe kjo unaze do të bëjë një lehtësim të rruge. ndjeshëm të këtij trafiku, përsëri sulmohet ndërtimi Unë nuk habitem aspak me diskutimet tuaja sot, i kësaj rruge, gjoja në emër të mjedisit, në emër të pasi ju këtë qëndrim mbajtët dhe me rrugën e mbrojtjes së pemëve. Natyrisht, të ndërtosh edhe kombit. Nuk latë gjë pa thënë për atë rrugë, nuk do të presësh pemë, por duke marrë masa që ajo latë gur pa lëvizur që ajo rrugë të mos ndërtohej. sipërfaqe e gjelbër që dëmtohet të ribëhet. Ngritët dhe komision hetimor, kërkuat dhe heqjen e Përsëri, edhe në këtë rast nuk është problem imunitetit te ministrit të asaj kohe dhe ne e votuam te pemët se sa tek efekti pozitiv që ndërtimi i unazës atë. E bëmë sepse ky ka qenë dhe vazhdon të jete së madhe ka në lehtësimin e trafikut të kryeqytetit. qëndrimi ynë ndaj imunitetit. Rruga e kombit u Pra, në fund të fundit, qytetarët janë ata që do të ndërtua, kombi shqiptar u bashkua nga kjo rrugë, përftojnë nga kjo unazë. Edhe në këtë rast ju nuk e ajo zonë e cila për dekada ishte e harruar, natyrisht doni këtë, pasi për ju nuk ka rëndësi nëse vuan apo që pësoi një zhvillim të dukshëm në sajë të asaj jo qytetari, por rëndësi ka që ju të vini në pushtet. rruge... Të nderuar kolegë, sikurse shihet deri tani, sa (Ka ndërhyrje nga deputeti Braçe.) herë që flitet për një rrugë, ju keni demonstruar të Natyrisht është rruga më e mirë e ndërtuar njëjtin qëndrim, pra gjithnjë keni kërkuar që vlerat e ndonjëherë... rrugës t’i, zbehni duke u përpjekur që çdo rruge t’i (Drejtimin e seancës e merr zoti Turku.) atashoni një aferë korruptive. Ne nuk jemi këtu për Ardjan Turku – Zoti Braçe, ju tërheq vëmendjen të mbrojtur, korrupsionin, por jemi për t’i dhënë për prishjen e qetësisë! mbështetjen e duhur zhvillimit të vendit. Ajo që ju Osman Metalla - ...Këmbimet tregtare me po bëni këtu duke aluduar për korrupsion nuk është Kosovën dhe rajonin sipas dhe statistikave të asgjë më shumë, por mbështetje e korrupsionit. Nuk INSTAT-it janë rritur ndjeshëm si rezultat i kësaj ka strehë më të mirë për korrupsionin se sa ta rruge; dhjetëra-mijëra bashkëkombës nga Kosova politizosh atë. Ndaj dhe ju me deklaratat tuaja këtu vijnë dhe kalojnë pushimet e tyre në Shqipëri në saj nuk po denonconi korrupsionin, por thjesht po të kësaj rruge. Të gjithë shqiptarët, brenda e jashtë pengoni luftën ndaj korrupsionit. Shqipërie e deshën dhe e duan këtë rrugë, ndërsa Korrupsioni nuk luftohet me deklarata politike,
168 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
nuk luftohet me akuza boshe, por nëse vërtet e Zogut, që është dalja e Jugut, ku akoma nuk ka dëshiron ta luftosh atë, duhet t’u drejtohesh organeve filluar të hidhet lopata e parë dhe gërshërët e ligjore që e hetojnë dhe e ndëshkojnë atë. Ministri u inaugurimeve nuk kanë kërcitur në këto anë. shpreh shumë i hapur këtu dhe ju ftoi të shkoni, të Megjithatë, kur shqiptarët do të derdhen në Vlorë kontrolloni dhe të verifikoni të gjitja dokumentet e këtë nëntor, do ta shohin vetë mrekullinë e rrugëve kësaj rruge dhe të të gjitha rrugëve të tjera që janë shqiptare që ka bërë kjo qeveri, e cila, me borxhet ndërtuar në këtë vend, dhe nëse ka gjëra që nuk që ka marrë po e çon në eksplodim të plotë të gjithë shkojnë, secili të mbajë përgjegjësinë që i takon. sistemin ekonomik të Shqipërisë, që praktikisht sot Por juve, sikurse e thashë, nuk ju intereson as ndodhet në recesion, me pasoja të frikshme për të lufta ndaj korrupsionit, por e vetmja mënyrë për të gjithë shqiptarët. Gjysma e aksit Fier-Levan nuk ka anashkaluar atë punë të madhe që është bërë në filluar akoma dhe gjysma e aksit tjetër, Levan-Vlorë, ndërtimin e rrugëve, e vetmja gjë që mund të zbehë tetë vjet më vonë nga projekti i parë, mendohet të vlerën e madhe të këtyre rrugëve është pikërisht t’i hapet këto ditë, por me një surprizë për të gjithë veshësh këto rrugë me imazhin e korrupsionit. Këtë xhepat e taksapaguesve shqiptarë, pasi kërkohen bëtë me ‘Rrugën e kombit”, këtë keni bërë me të edhe 18 milionë euro të tjera shtesë, ku edhe një gjithë rrugët e tjera që po ndërtohen në këtë vend. E shtesë tjetër e vogël dhe shuma mund të shërbente vetmja gjë që keni kuptuar drejt është se sa më për të ndërtuar edhe aksin tjetër, atë Fier-Levan. shumë rrugë ndërtohen në këtë vend, aq më shumë Fillimet e punimeve të inauguruara 5 herë në do të zgjatet rrugëtimi juaj opozitar. Edhe kjo rrugë këta 8 vjet, saktësisht në çdo fushatë elektorale, e do të ndërtohet, edhe bypassi i Fierit do të ndërtohet, inspektuar 128 herë, tani kjo rrugë kërkon edhe 18 edhe rruga e Elbasanit do të përfundojë në kohë, milionë euro shtesë. Ajo që bie në sy, pa hyrë ende edhe rruga e Tepelenës do të përfundoje ne kohë në diskutimet teknike të ndërtimit të rrugës, është edhe shumë rrugë të tjera ne bashki e komuna të poshtërimi që i bëhet Parlamentit shqiptar, që në këtij vendi do të ndërtohen. Edhe rruga Levan-Vlorë këtë rast, si asnjëherë tjetër, është thirrur të bëjë do të përfundojë shumë shpejt. Ndaj, në vend të një noterim të rëndomtë, ku pasi janë mbaruar të bëheni pengesë, unë ju ftoj të bëheni pjesë e gjitha punimet, thjesht duhet certifikuar shtesa, një ndërtimit të vendit dhe jo në bllokimin e tij. nga rastet më flagrante, ku qeveria merr zvarrë Ju faleminderit! Parlamentin. Kur një ministër i një vendi guxon dhe Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Metalla! merr kompetencat kushtetuese të Parlamentit dhe Zoti Çaçi keni fjalën. Prokuroria e Republikës tha se nuk ka shkaktuar Albert Çaçi – Të nderuar kolegë, dëme, në këto nivele të administrimit të shtetit do Shtesa e fondeve që po shqyrtojmë sot i përket të përfundonim. aksit Fier-Levan-Vlorë, një prej akseve më të Punimet në këtë aks kanë filluar vetëm pasi rëndësishme të vendit që lidh dy kryeqendrat e dy Parlamenti miratoi kredinë përkatëse. Si kanë qarqeve që japin 1/3-n e GDP-së së vendit, me një vazhduar punimet mbi vlerën e miratuar nga potencial të zhvillimit industrial, bujqësor, tregtar dhe Parlamenti, me një vlerë mbi 40%? Cilët janë ata të turizmit, ndoshta më të madhin në vend. Për këto që avancojnë punimet në këtë shtesë, pa përfillur arsye, ky aks duhet të ishte ndër të parët që duhet Parlamentin shqiptar, (se do të ishte gjysma e së të kishte ndërtuar kjo qeveri, por ajo ka pasur keqes, sikur këto vendime të kishin shërbyer në prioritetet të tjera dhe sot qyteti që po tenton, pasi avancimin e punimeve të rrugës, pra, të ishte rritur në realitet është edhe shumë larg lidhjes me rrjetin shpejtësia e përfundimit të saj), ndërkohë që për 24 autostradal shqiptar, është Vlora. Ish-kryeqyteti i km rrugë fushore, me një urë pa rrugë anësore, po parë i shqiptarëve, vetëm 150 km larg kryeqytetit të bëhen 6 vjet dhe kjo është një fiasko e vërtetë. Po sotëm, dhe ky do të jetë fundit, për arsye se te të shohësh ecurinë e akseve të tjera, ku asnjë rrugë gjysma e këtij aksi, ai Fier-Levan, as punohet dhe nuk ka përfunduar totalisht punimet, edhe kjo rrugë as bëhet sikur punohet. Siç ndodh rëndom në shumë nuk mund të bënte përjashtim. rrugë të hapura, por të papërfunduara të vendit. Së dyti, kjo rrugë, pavarësisht nga kakofonia Kryeministri dje, në një nga batutat e tij tha: “më qeveritare si rruga më e lirë, më e mirë, më e bukur tha një kundërshtar që ka bredhur gjithë Shqipërinë dhe më e shpejtë në Ballkan, ka një kosto për një dhe nuk ka parë një rrugë të pa përfunduar.”. E pra, rrugë fushore që është nga më të lartat e ndërtuara le të shikojë rrugën Fier-Levan, të bërë që nga koha ndonjëherë në Shqipëri dhe këtu nuk kemi pse të
169 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
bëjmë krahasime me Ballkanin apo rajone të tjera ka bërë projektin nuk ka paguar penalitete, por të Europës, sepse kemi dhe një rrugë tjetër, që vetëm se po i nxihet emri i shkëlqyer në arenën është në të njëjtat kushte, madje në një terren ish- ndërkombëtare? kënetor më të rënduar se ai Levan-Vlorë, rruga Djallëzia juaj për të bërë fajtor socialistët pas Lushnjë-Fier, duke përjashtuar urën që është një tetë vjetësh që kanë lënë pushtetin, nuk është se ju vepër arti që kjo rrugë nuk e ka, kostoja e punimeve shton ndonjë gjë të madhe në sytë e gjithë popullit të rrugës Levan-Vlorë është 20% më e lartë se ajo shqiptar, pasi gjërat janë të qarta. Socialistët nuk Lushnjë-Fier. Pra, mjafton të bëjmë këtë krahasim kanë qenë asnjëherë kundër rrugëve, nuk ka asnjë për të kuptuar dhe s’kemi nevojë të sorollatemi në vendim të Parlamentit shqiptar, në asnjë rast të rrugë të ndërtuara në Ballkan. vetëm në këta tetë vjet që ne të kemi votuar kundër, Ata që udhëtojnë sot midis dy rrugëve, me që ne të kemi bllokuar, që ne ta kemi përdorur votën përjashtim të një sistemi mbrojtës, jashtëzakonisht tonë për frenimin e investimeve që janë bërë në të rënduar, i rrallë në Ballkan për një gjatësi të tillë, Shqipëri. Nuk ka asnjë projekt të huaj që Partia e cila ka sjellë një rritje prej 2 milionë eurosh, një Socialiste, ta ketë votuar kundër, qoftë në rrugë, gjë të vogël për ekonominë me rritje impresinuese ujësjellës, në kanalizime. Por problemi është në Europë, nuk ka ndonjë dallim që ta justifikojë një tjetërkund. Opozita shqiptare sot nuk i ka mundësitë kosto të tillë. për të bërë një transparencë të plotë për atë që ka Cilësia e punimeve, me gjithë pretendimet, nuk ndodhur realisht në zbatimin e këtij projekti, pasi ju është në standardet e larta evropiane. Vetë keni gllabëruar të gjitha pushtetet dhe nuk e lejoni zëvendësministri juaj, në komision, në një moment një gjë të tillë. sinqeriteti tha: “Nuk jam i kënaqur me punimet”. Thirrjet tuaja, që na ftoni të bëjmë komisione Unë kam idenë se ai nuk e kishte vetëm te cilësia hetimore etj., kur dhjetë komisione të ngritura deri e punimeve, por në radhë të parë e kishte me tani për çështje të rënda korruptive janë bllokuar vonesën e paparë ndonjëherë në këtë vend. Kjo dhe kanë dështuar nga dëshira juaj, apo thirrjet për është rruga ku punimet janë zvarritur në mënyrë t’iu drejtuar organeve të drejtësisë, të cilat janë impresinuese, duke e vonuar dy vjet këtë rrugë, me akoma më thellë në kthetrat tuaja, pasi janë të dëme prej miliona eurosh për zhvillimin ekonomik kamufluara, dhe rastet skandaloze deri dhe në të kësaj zone, me një kosto të lartë për makinat që marrjen e kompetencave të vetë Parlamentit, kanë udhëtuar në rrugën ekzistuese, një nga më të mbyllen me qetësi të denjë për një republikë shkatërruarat e vendit. Mjafton të përmendim vetëm bananesh, janë vetëm retorika boshe. humbjet në turizëm ku mijëra qytetarë fierakë kanë Ajo që ne duam t’ju themi në këto momente preferuar vende të tjera pushimi, dhe jo Vlorën, për është: Partia Socialiste nuk është kundër ndërtimit shkak të kësaj rrugë ekzistuese, stresuese, deri të kësaj rruge, por është shumë e interesuar që në ezaurim. edhe Jugu i Shqipërisë të jetë i lidhur denjësisht me Një element për të justifikuar këtë shtesë që të gjitha akset rrugore të Shqipërisë, në mënyrë që përdorni ju, duke ju shkëlqyer sytë, është fakti që të shfrytëzojmë të gjitha potencialet e mëdha që projektin e kësaj rruge e ka bërë Partia Socialiste, kemi. 8 vjet më parë, dhe e paska bërë keq, me një Në këto momente, për ta gjykuar në cilësi këtë paaftësi të madhe, madje gati-gati po i paraqitni si rrugë, nuk janë instrumentet e duhura, por do të vijë të metë ata që kanë bërë projektin e ndërtimit të një ditë shumë shpejt, mbas disa muajsh, që gjërave kësaj rruge, dhe menjëherë, me ardhjen e PD-së, u në këtë vend do t’u bëhet transparenca e plotë, gjet ky gabim, u rregullua, dhe filloi zbatimi i ashtu si shumë dosje të tjera të rënda të korrupsionit projektit. për të cilat opozita ka ngritur zërin dhe ka pasur Nuk besoj se duhet të jesh inxhinier i madh dyshimet e saj, dhe atëherë ne do ta gjykojmë ndërtimi që të pretendosh të kesh rrugë të realisht se çfarë ka ndodhur me këtë rrugë, cili është standardeve europiane dhe të mos vendosësh trust dokumentacioni përkatës dhe secili do të marrë atë stabilizues. që i takon për gjërat. Po mirë zotërinjtë socialistë që e kanë sabotuar Partia Socialiste, duhet ta keni të qartë, nuk këtë projekt, po ju në këta tetë vjet, pse nuk çuat është kurrë kundër ndërtimit të rrugës së Vlorës, para përgjegjësisë qoftë edhe një person të vetëm madje, e vërteta është se ajo ka qenë iniciues e nga administrata e asaj kohe? Pse firma e huaj që këtij projekti pasi e ka konsideruar këtë si një nga
170 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
akset më të rëndësishme të Shqipërisë. Turp të keni që e keni bërë këtë! Nuk e them dot, Faleminderit! sepse nuk ka arsye. Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Çaçi! E dyta, që vlen të sqarohet, është përsëri një Po, zoti Ministër, urdhëroni! çështje që zoti Çaçi e ngriti në mënyrë të drejtë. Sokol Olldashi – Mendoj se ka nevojë të sqaroj Kemi nevojë të bëjmë një krahasim pse kjo rrugë dy momente për sa u përket ndërhyrjeve që bëri kushton më shumë sesa rruga Lushnjë-Fier. Ka dy deputeti Çaçi: faktorë që e determinojnë, një nga të cilët ju e Në asnjë rrethanë, në asnjë moment unë nuk përmendët, janë dy ura të gjata dhe të komplikuara, bëra përpjekje për të fajësuar administratën e vitit dhe faktori i dytë që e determinon është që rruga 2004 të PS-së, nuk e thashë këtë, madje u tregova Lushnjë-Fier në më shumë se gjysmën e trajektores shumë korrekt, thashë se besoj në qenien e tyre në së vet kalon në trasenë e vjetër, pra ul volumet e mirëbesim. Pse? punimeve në shtresa të rrugës. Pra është (Flitet nga salla pa mikrofon.) shfrytëzuar karrexhata e vjetër deri në Kolonjë, ju e Atëherë, cila është çështja? Ju jeni deputet i dini fare mirë, që deri në Kolonjë gjysma e rrugës vjetër, këtu ka shumë deputetë të vjetër, ka njerëz është karrexhata e vjetër, pra nuk ka pasur nevojë që kanë administruar institucione publike. Më duhet për përforcime shtresash, nuk ka pasur nevojë për t’ju jap një informacion për të kuptuar se çfarë ka volume punimi dherash, ka pasur nevojë vetëm për ndodhur më mirë: shtresën e asfaltit. Në vitin 2004, kur është bërë projekti, është bërë Këto kanë bërë që rruga Lushnjë-Fier të jetë me para grant të Koperacionit Italian. Është më e lirë sesa rruga Levan-Vlorë, përpos diferencës përzgjedhur një firmë po italiane në përputhje me që kanë edhe në kilometrazh, por që është jo shumë rregullat me të cilat funksionon... e madhe. (Flitet nga salla pa mikrofon.) Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Olldashi! Urdhëro? Zoti Xhepa, urdhëroni! Po pra, është përzgjedhur një firmë po italiane, Selami Xhepa – Faleminderit, zoti drejtues i po nga italianët, me para grant nga qeveria italiane. seancës! Kontratat që aplikon Koperacioni për këto lloj Të nderuar kolegë, punimesh nuk parashikojnë penalizimin e firmës. Doja ta filloja fjalën time me një vlerësim për Ne nga ana jonë, nuk kemi të drejtë të kërkojmë përpjekjet më të pashembullta që ka bërë vendi penalitet për një kontratë që nuk ka qenë e jona, ka ynë ndonjëherë për të ndërtuar një infrastrukturë qenë e Koperacionit, për më tepër me para grant, e moderne dhe bashkëkohore, një infrastrukturë që vetmja gjë që mund t’i kërkojmë projektuesit është t’u përgjigjet aspiratave tona për t’u shndërruar në përgjegjësia profesionale. një vend të zhvilluar europian. Po të doja të spekuloja, mund të thoja që ka Për herë të parë në historinë tonë po ndërtohen qenë faji i Partisë Socialiste, por unë nuk e bëra, korridore transporti që po i sjellin qytetet më afër sepse nuk ka arsye, nuk ka vend për t’u bërë kjo. dhe po e bëjnë Shqipërinë e vogël të arritshme në Do të ishte spekulim pa sens. një kohë oportune. Harta e Shqipërisë është shtuar Ajo ka ndodhur në vitin 2004, por nuk ka asnjë me gjurmën e dukshme tashmë të korridorit Veri- rëndësi fakti që është bërë në vitin 2004. Edhe po Jug dhe Lindje-Perëndim, projekte që kishin mbetur të ishte bërë në vitin 2005, mund të kishte dalë po i në sirtar prej dekadash dhe mbase prej shekujsh. njëjti problem, sepse askush nuk ka pasur mundësi Zgjidhja që është bërë në këto vite të qeverisjes të parashikojë që një projektues me një reputacion së kësaj maxhorance, sigurisht që është një zgjidhje shumë të mirë ndërkombëtar, për hir të vërtetës, e dhimbshme. Në ekonominë e re të dijes prioritet i shkon dhe bën gabim aritmetik në llogaritjen e prioriteteve mbetet arsimi dhe kërkim-zhvillimi, volumeve. I ka ndodhur administratës së rrugëve në kualifikimi dhe rikualifikimi i fuqisë punëtore, krijimi kohën e qeverisjes suaj, mund të na kishte ndodhur i sipërmarrësit dhe i sipërmarrjes inovatore. Por në edhe ne. Ky nuk është një element që duhet të historinë e ekonomisë nuk gjendet as edhe një rast kthehet në debat politik, sepse nuk ka kuptim të i vetëm, qoftë edhe përjashtimor i një vendi që të kthehet në debat politik, është një element teknik, jetë zhvilluar pa rrugë dhe pa infrastrukturë që nuk mbart përgjegjësi politike. Do të isha unë i transporti. pari që do t’i hidhesha në fyt PS-së dhe do t’i thosha: Literatura studimore është konkluzive në rolin e
171 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
pazëvendësueshëm të infrastrukturës në rritjen (Drejtimin e seancës e merr zonja Topalli) ekonomike dhe përmirësimin e cilësisë së jetës së Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Xhepa! qytetarëve. Zoti Fatmir Toçi, urdhëroni! Doja ta nënvizoja domosdoshmërinë e Fatmir Toçi – Të nderuar kolegë, prioritarizimit të investimeve në infrastrukturë sepse Nuk është as i ri dhe as i papritur fakti që një jo rrallë vijnë kritika apo shfaqen dilema, të cilat investim në Shqipëri nuk përfundon në afatin e inkurajohen nga nevojat e mëdha për investime që caktuar, dhe as fakti tjetër për abuzime e afera kanë edhe sektorët e tjerë të ekonomisë, shumë të korruptive nga kjo qeveri. rëndësishëm, si arsimi, shëndetësia, bujqësia etj. Rasti i autostradës Levan-Vlorë është vetëm një Pra, një shqetësim të tillë e ndajmë edhe ne me prej tyre, por më i paimagjinueshmi për nga mënyra njëri-tjetrin, e ndan edhe çdo qytetar shqiptar. Por, sesi është menduar të përvetësohen fondet, në një siç e thashë, zgjedhja është e imponuar nga kohë kur punimet janë drejt përfundimit, në një rrugë trashëgimia tepër deficitare në këtë sektor. që duhet të ishte bërë e shfrytëzueshme që para 3 Për t’u kthyer te projekti që kemi në shqyrtim, vjetësh. Në një kohë kur bizneset janë më në te korridori Levan-Vlorë, një prioritet i një rëndësie vështirësi se kurrë dhe një pjesë e madhe e tyre themelore, të cilën e nënvizuan edhe të gjithë kolegët kanë falimentuar ose janë drejt falimentimit, në parafolës. Që të jemi të ndershëm deri në fund, kushtet kur ato vazhdojnë të mos paguhen nga shteti koha që nga projektimi dhe deri në zbatim, që është për punët e kryera, zbulohet një mënyrë tjetër gati një dekadë, është shndërruar edhe në burim grabitjeje, fare origjinale, një grabitje e pastër prej pakënaqësie, por edhe përfolje, siç është rasti i 100 për qind të masës së financuar, me përllogaritje diskutimeve që janë zhvilluar në dy komisionet dhe argumente qesharake. kuvendore, por edhe këtu sot në këtë sallë. Me këtë metodë të re abuzimi nuk ke nevojë Të nderuar kolegë, më të organizosh tendera dhe të bësh një mijë Po jetojmë në një epokë ku ndryshimi në kohë akrobacira për t’iu përvjedhur syrit të opozitës, dhe në substancë është me efekte dramatike dhe medias dhe opinionit publik për të favorizuar klientin të paparashikueshme. Unë do t’i referohem vetëm e oborrit dhe për të larguar kompanitë serioze e një faktori: në momentin kur është planifikuar ky korrekte. projekt, në vitin 2004, çmimi i naftës ka qenë rreth Është fare e thjeshtë: shpall fituese kompaninë 20 deri në 25 dollarë për barrelë, sot është 100 e preferuar me të cilën i ndan lehtësisht paratë, duke dollarë për barrelë, është katër deri në 5 herë më i sugjeruar që të paraqitet me një ofertë minimale shumë. Dhe unë iu referova vetëm një elementi, apo në raport me të tjerët, mbyll një sy kur vjen puna edhe bitumi, dhe elemente të tjera që ministri për respektimin e afateve ose cilësinë e punimeve, nënvizoi në ndërhyrjen e tij, që janë thelbësore për dhe pak përpara prerjes së shiritit, për herë të tretë mbarëvajtjen e një projekti. apo të katërt, i këput një shtesë financimi të projektit, Dua të them që ky është çmimi i kohës. Ne në i cili shkon si fitim i pastër për t’u ndarë midis këtë Parlament kemi debatuar disa herë për interesa hajdutëve. tepër të larta të kredive komerciale, të cilat janë të Këtu nuk bëhet fjalë për vlera e përqindje të larta, por po t’i shtojmë kredive të buta, siç është vogla në raport me çmimin e tenderit të fituar, por rasti i këtyre projekteve, edhe kostot që vijnë për për mbi 40 për qind të çmimit fillestar, siç po ndodh efekt të faktorit kohë-zvarritje në përmbushjen e me rastin e autostradës Levan – Vlorë që diskutojmë procedurave, ndoshta mund të konkludonim se do sot, ku nga 42 milionë euro me të cilën kompania të kishte qenë më mirë që financimi i këtij projekti fitoi tenderin, kostoja reale e 24 km rrugë shkoi të ishte me terma komercialë dhe me një livrim të papritur në rreth 60 milionë euro. menjëhershëm, pra do të kishim sot rrugën. Të dëmshme për zhvillimin e zonës dhe gjithë Jam i sigurt që edhe në këtë rast në këtë sallë Jugun kanë qenë e vazhdojnë të jenë vonesat për nuk do të ishte bërë ky gjyq i shtesës së financimit, përfundimin e rrugës në afat, dhe jo pak, por plot 2 por gjyqi i normës së interesit penalizues. vjet e gjysmë vonesë. Edhe pse ministri Olldashi Prandaj, theksoj se sot është e rëndësishme të deklaron në çdo fillim viti se rruga do të hapet me shikojmë sa më shpejt rrugën të përfunduar, ndërsa nisjen e sezonit turistik, për tre vjet rresht përsëritet gjyqet e rrugëve le t’i bëjë historia më vonë. e njëjta deklaratë, ndërkohë që edhe ky sezon turistik Faleminderit! e gjen Vlorën dhe Jugun e Shqipërisë në skaj të
172 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
preferencave turistike për shkak të kësaj rruge. Këmishta dhe del në Fier-Shegan, për t’iu ringjitur Asgjë nuk na duket e rastit, kur dihet që të gjitha aksit pothuajse të pakalueshëm drejt Beratit. bashkitë e vijës bregdetare të Shqipërisë, nga ku Për të vajtur në Tropojën e Kryeministrit duhet kalon edhe ky aks rrugor i Jugut, drejtohen nga të të kalosh nga Kosova nëpërmjet Prizrenit dhe zgjedhurit e majtë. Goditjen më të madhe e ka marrë Gjakovës, të kalosh dy herë kufirin shtetëror për të zhvillimi i turizmit që nga derdhja e Vjosës, në Gjirin shmangur rrugën tradicionale që të shpie në Bajram e Vlorës e përgjatë Bregut deri në Sarandë. Curr e në Valbonën e magjishme, e cila është Kjo rrugë, si shumë objekte të tjera në Shqipëri, tërësisht e pakalueshme. është një rrugë elektorale tipike. Është inauguruar Dalja nga autostrada Lushnjë-Fier, nëse mund fillimi i punimeve para zgjedhjeve vendore të vitit të quhet e tillë, është e kalueshme prej vitesh vetëm 2007, në një fushë të hapur me praninë e një grushti në kohë të thatë, sepse rënia e një vese shiu e njerëzish, ku vetëm dy kamionë dhe një ekskavator kthen këtë vend në një liqen të vogël ku nuk mund bënin paradë, si në kohën e komunizmit, para të kalojnë as mjetet e rëna. kryeministrit me gërshërë në dorë. Rruga duhej të Kahu i hapur i rrugës Levan-Vlorë në vendin ku përfundonte në vitin zgjedhor 2009. Por përse duhet lidhet me urën e re mbi lumin Vjosë është me shkallë të ngutej maxhoranca e sotme? Përse të mos e që prej një viti që kur është hapur ky aks dhe nuk përdorte ndërtimin e kësaj rruge edhe për fushatat merret asnjë masë për riparimin e 10 metra katrorë e vitit 2011, madje edhe atë të vitit 2013? Me këtë, rrugë. rast sipas, tyre do të siguroheshin ca para për të Kush nuk ka kaluar në këto rrugë, nuk mund ta financuar fushatat. Do t’i bëhej një “nder i vogël” besojë. Një shkallë apo bordurë 10 deri në 15 shërbëtorit të përulur të pushtetit, që mund ta nxjerrë centimetra në hyrje dhe në dalje të urës, ku ka dacibaun e tij, për ta ndërsyer kundër opozitës dhe shumë mjete kanë lënë gomat dhe amortizatorët, atyre që guxojnë të dalin jashtë radhe, si dhe për sidomos natën dhe është bërë shpesh shkak për t’u treguar vendin vlonjateve për atë që u kanë punuar aksidentet. nga viti ‘96 e këtej. Shembuj të tillë ka me qindra në rrugët e vendit Është e lehtë të konstatosh sot se në këtë vend tonë. Po të futesh më thellë në rrugët që lidhin nuk gjen një rrugë të përfunduar tërësisht. Pas komunat me qendrat e rretheve, shembujt janë vërtet prerjes ritualesh të shiritave, fillimit të zhurmshëm të trishtueshme. Pjesa më e madhe e rrugëve të punimeve e premtimeve të bujshme elektorale që sidomos pas stinës së dimrit janë bërë tërësisht të kanë ardhur nga mungesa e financimeve, nga ana e pakalueshme dhe askush nuk kujtohet të vërë dorë. qeverisë, probleme me projektet dhe shpesh Strukturat e qarqeve nuk kanë asnjë fond. I kanë mungesa e projekteve, protesta e bllokime të suprimuar tërësisht strukturat e mirëmbajtjes së banorëve, ku kalon rruga për mospagim të rrugëve dhe ndoshta ka ardhur koha të shikohet shpronësimeve, shkelje pothuajse në të gjitha rastet riorganizimi i tyre si hallka të ndërmjetme. e afateve të dorëzimit të objekteve dhe të cilësisë Sjell si shembull një prej dy akseve kryesore së punimeve. rrugore që përshkojnë rrethin e Vlorës; rrugën Po ashtu nuk ekziston asnjë aks rrugor pa përgjatë luginës së lumit të Vlorës apo të Shushicës, probleme, me standarde bashkëkohore teknike, ku siç quhet në rrjedhjen e sipërme të tij. Asnjë nuk i të jetë e organizuar mirëmbajtja dhe kontrolli i dëgjon ankesat e banorëve të kësaj zone, asnjë nuk sigurisë në rrugë. Për fatin e keq, vendi ngjan me do t’ia dijë që prej vitesh kjo rrugë është bërë një trup me gjymtyrë të prera e bark të carë në pritje pothuajse e pakalueshme, pa folur këtu për të dorës së një kirurgu për ta rikthyer në jetë. degëzimet e saj që lidhin zona të tilla si fshatrat e Ministri dhe stafi i tij besoj se duhet ta dinë se Velçës, Sevasterit, të Kurveleshit të Poshtëm dhe edhe një pjesë e rrugëve që dikur ishin të atij të Sipërm, derisa del në bregdet nëpërmjet qarkullueshme, edhe pse me standard të mjerë, sot fshatit Çorraj. janë pothuajse të pakalueshme. Ja disa shembuj: Do të mjaftonin ato 18 milionë euro shtesë që Për të shkuar në sot Berat është vështirë të po ndahen midis sekserëve të autostradës Levan- kalohet si nga Lushnja, ashtu edhe nga Fieri Fier, që të realizohet rikonstruksioni i rrugës së lumit nëpërmjet Roskovecit. Drejtuesit e mjeteve në hall të Vlorës, që lidh këtë zonë dhe krahinën e kanë zbuluar një rrugë të ngushtë fshati që devijon Kurveleshit me bregdetin ku kanë ngritur jetën rreth nga autostrada Lushnjë-Fier duke kaluar nga 100 fshatra me mbi 50 mijë banorë.
173 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Ky realitet i hidhur është shkaku kryesor i Sarandë që kishte 17 vjet që nuk e prekte njeri. aksidenteve që ndodhin sot në Shqipëri. Çdo ditë Është ndërtuar hyrja e Sarandës. Janë ndërtuar të mesatarisht një shqiptar humbet jetën në rrugët e gjitha rrugët lidhëse në trajektoren Vlorë- Sarandë vendit, pa llogaritur këtu 3- 4-fishin e atyre që me plazhet dhe ju e dini fare mirë dhe po mbaron lëndohen dhe dërgohen në spitale e më pas nuk ka më 20 korrik. Do të dorëzojmë edhe rrugën Levan- më statistika më për fatin e tyre. Që pas aksidentit Vlorë, e cila është shumë e dobishme për turizmin. të fundit në Himarë, ku humbën jetën 13 studente Nuk kemi hyrë vetëm në rrugët e Bregdetit, por dhe drejtuesi i mjetit, për shkak të rrugës aspak të kemi hyrë edhe në rrugët termale. Kemi ndërtuar përshtatshme për mjete të tilla të transportit publik, rrugën Tepelenë- Progonat, ka nevojë të ndërtohet në një rrugë të ndërtuar për qëllime ushtarake para edhe rruga Kuç- Tërbosh, ku kemi bërë projektin gati 100 vjetësh, kanë humbur jetën edhe dhjetëra dhe e fillojmë edhe atë. Të gjitha përnjëherë nuk i të tjerë, siç ka ndodhur edhe pardje, edhe dje, edhe bëjmë dot, por ama kemi bërë 9100 kilometra. mbrëmë vonë në rrugën e Kombit, ku rreziku për Së dyti, në qarkun e Vlorës në këto 8 vjet, që ju aksident në këto lloj rrugësh që po ndërton kjo e doni aq shumë dhe që pretendoni që ne e duam maxhorancë është potencial dhe i mundshëm në kaq pak, kjo qeveri, qeveria e tropojanit Sali Berisha çdo moment. ka investuar 400 milionë euro, 14 herë më shumë Sot maxhoranca kërkon të legjitimojë nëpërmjet sa keni investuar ju në 8 vjet. 14 herë më shumë sa votimit shtesën e financimit edhe të mbi 40% të ju, që qani për Vlorën; 14 herë më shumë sa ju që kostos fillestare të kësaj rruge me argumentet më keni 20 vjet që talleni me Vlorën dhe sa herë që absurde deri te kërkesa për sistemimin e keni pasur mundësi nuk keni bërë asgjë. Tani vini diferencave, që vijnë nga inflacioni për 3 vjetët e këtu dhe bëni krokodilin për Vlorën. fundit, në vend që firma zbatuese të përgjigjet me Çfarë i bëtë ju Vlorës në 8 vjet? Ne kemi ndërtuar penalizime për vonesat në dorëzimin e veprës, për 300 kilometra rrugë, ku 143 prej këtyre janë dëmin ekonomik dhe moral që i ka shkaktuar vendit kombëtare. Kemi ndërtuar 31 shkolla, 37 ujësjellës. dhe njerëzve nga mosshfrytëzimi në kohë i kësaj Përmenda pak më parë ujësjellësin e Vlorës, që rruge. kap vlerën e 26 milionë euro dhe zgjidh gjithë Unë nuk mund të jem kundër përfundimit sa më furnizimin e qytetit për 24 orë me ujë të pijshëm. të shpejt të kësaj rruge, sepse ia di rëndësinë dhe Kemi financuar 1600 hektarë në bujqësi, 30 herë jetoj çdo ditë me ndjesinë e njerëzve, që kërkojnë më shumë sa sipërfaqet që subvenciononit ju. Kemi dhe kanë të drejtë për standarde më të larta për investuar 200 milionë energji dhe nënstacioni që u jetën e tyre. inaugurua në Babicë, në unazën e Jugut për të Nga ana tjetër, nuk mund të ngre dorën për të siguruar furnizimin e pandërprerë të të gjithë zonës ligjëruar një vjedhje të hapur në mes të ditës dhe që turistike që fillon në Vlorë dhe mbaron në Sarandë. shkon në interes të rrethit të ngushtë të oborrit të Si mund të vini këtu dhe të thoni që kjo qeveri nuk pushtetit. investon për Vlorën. Jua përsëris, janë 400 milionë Faleminderit! euro të investuara nga kjo qeveri për qarkun e Vlorës. Jozefina Topalli – Faleminderit! Pra, 14 herë më shumë se sa 8 vjetët tuaja të marra Zoti Ministër, urdhëroni! së bashku. Sokol Olldashi – Besoj se nuk është e hijshme Në qoftë se ne nuk e duam Vlorën i bie që ju e që përfaqësuesit e këtij parlamenti t’i japin vetes të doni 14 herë më pak se ne. Por ne e duam Vlorën drejtën për të spekuluar mbi bazën gjeografike, dhe jua tregojmë me numra, e duam 14 herë më sepse, e para, është e pahijshme dhe e dyta është shumë se ju. Këtë e tregojmë me punë, e tregojmë tmerrësisht e dëmshme dhe e treta nuk na bën mirë me rrugë, me ujësjellës, me kanalizime, me as juve që i thoni, as ne që i dëgjojmë aq më tepër përmirësime në infrastrukturë, me investime në kur spekulime të tilla mbi baza gjeografike bëhen bujqësi dhe në energji. Kjo është dashuria për Vlorën pa fakte. dhe jo hartimet që vijmë e bëjmë në parlament. Për turizmin në qarkun e Vlorës kjo qeveri ka Përmendët rrugë të tjera, thatë që nuk u shkoka investuar më shumë se kudo tjetër. Ka ndërtuar këtu e nuk u shkoka atje. Ju them unë që shkohet, rrugën Sarandë- Konispol, pothuajse e mbaruar; ka por nuk dini të shkoni, sepse për të vajtur në ndërtuar rrugën Sarandë-Butrint dhe sot që flasim Valbonën e bukur, që ju thatë, është bërë rruga është duke u vizuar. Është ndërtuar rruga Vlorë- Durrës- Kukës. Po bëhet edhe një rrugë që është
174 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Kukës- Krumë. Ka mbaruar edhe një rrugë që është rëndësishme për qarkun e Elbasanit dhe më tej, Krumë- Bajram Curri dhe është duke u asfaltuar rruga rruga që lidh Elbasanin me Tiranën do të jetë rruga Bajram Curri- Valbonë. Mos i bini nga Gjakova, me standarde më të larta në vendin tonë, pavarësisht zotërinj, bjerini nga rrugët e bëra të këtij vendi, se se Partia Socialiste as nuk e ka mbështetur këtë janë aty, por nuk i dini! rrugë, por ka akuzuar se ajo do të jetë në letër dhe Jozefina Topalli – Zoti Sybi Hida, urdhëroni! jo në realitet. Sybi Hida – E nderuar zonja Kryetare, Edhe sot ne po bëjmë të njëjtin debat që kemi Të nderuar kolegë, bërë për rrugën e Elbasan-Tiranë. Por edhe rruga Do të flas shkurt sepse qytetari i shikon qartë Levan-Vlorë do të jetë një rrugë e standardeve më investimet në infrastrukturë që janë bërë gjatë kësaj të mira dhe nuk do të ketë as ngjyrën blu, as të periudhe. kuqe, por do të jetë një rrugë për qytetarët shqiptarë. Në qoftë se do të vlerësohet periudha qeverisëse Faleminderit! e kësaj maxhorance pas 100 vjetësh, jam i sigurt Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Hida! që një nga arritjet më të mëdha do të jetë Zoti Ilir Bejtja, urdhëroni! infrastruktura rrugore. Pas viteve ’90, ne trashëgonim Ilir Bejtja – E nderuar zonja Kryetare, një infrastrukturë mizerabël, por edhe në vitin 2005 Të nderuar kolegë, ajo nuk ndryshonte shumë. E gjithë kjo e sotmja dhe e gjithë këtyre viteve Imagjinoni sikur edhe pas vitit 2005 të kishte ngjan me një film me metrazh të gjatë nga ata të vazhduar i njëjti trend i ndërtimit të infrastrukturës tipit histori Indie, vetëm se kjo jona quhet histori rrugore, siç ishte para vitit 2005. Shqipërie. Pyetja që shtrohet është, nëse shqiptarët kishin Është një histori e stërzgjatur, më shumë se këtë infrastrukturë rrugore që kanë sot ose jo. Kam me gjithçka e pasur me rripa, me shirita dhe me shumë dyshime se po të mos ishte qeverisja e gërshërë. E gjithë filozofia është to be sounded, të Partisë Demokratike, rrjeti i infrastrukturës rrugore tingëllosh, të bësh zhurmë. Është bërë si puna e do të ishte akoma në nivel mizerabël. Do të ishte e asaj karakteristikës që ne kemi pasur ndër vite. Nuk pamundur të shkoje në Prishtinë me makinë, do të ka shumë rëndësi sa turq vret në betejë, por kush ishte e vështirë të shkoje në bregdetin e Jugut me sokëllin më fort. Dhe sokëllima është e tipit Sali makinë dhe do të ishte e paimagjinueshme që rrugët Berisha, ai ka nxjerrë pallën edhe sokëllin, ashtu si e fshatrave tona të shtroheshin me asfalt. dikur shqiptarët kanë sokëllitur 500 vjet dhe i kanë Sot, pavarësisht se projektligji lidhet me një bërë turqit për vdekje. segment rrugor. po flitet për infrastrukturën rrugore Edhe ne jemi duke sokëllitur për 7 vjet, kemi në përgjithësi në vendin tonë. arritur sukses pas suksesi dhe jemi kthyer si ajo Më lejoni të tregoj një histori të shkurtër që më historia: 7 herë i morën armën, asnjëherë nuk u ka ndodhur dje. Një miku im irlandez që e njeh dorëzua. Trim me fletë! 7 vjet ia kanë marrë armën, Shqipërinë që nga viti 2002 dhe që aktualisht punon 7 vjet e kanë përjashtuar nga çdolloj ambienti në në Prishtinë më telefonoi dje, sepse donte të vinte Europë, 7 vjet që i vjedh shqiptarët, prapë nuk u në Tiranë për një darkë. Unë ndodhesha në Gramsh dorëzua. Tashmë ka nxjerrë pallën, nuk ka çfarë dhe me kënaqësi pranova mirëseardhjen e tij. Të dy pret më, vetëm se miting pas mitingu, vit pas viti, u nisëm nga vendndodhjet tona, por miku im irlandez objekt pas objekti, nga 10 herë inaugurime me pallën kishte arritur para meje në Tiranë. Imagjinoni pak e vet me gërshërë, për rrugë të cilat as nuk fillojnë e sikur kjo ngjarje të kishte ndodhur në vitin 2002. as nuk mbarojnë. Mendoni ju se miku im do të kishte arritur më shpejt Si është e gjitha kjo situatë? Abuzive, jo se mua në Tiranë? Sigurisht që jo, por kam idenë transparente dhe është shtrembëruar lidhur me që as nuk do t’i shkonte në mendje që të vinte të përfitime shumë të pista personale të dikujt që është vizitonte Tiranën. nënkontraktor në këtë rrugë. E gjithë historia jonë Kjo ngjarje, e cila mund të jetë e ngjashme me ngjan më një paradë të turpshme suksesesh, qindra e mijëra situata të tilla, ndodhi pasi korrupsioni, falimentim total, burokratik, gjellë turli infrastruktura rrugore nuk është as ajo e vitit 2002 e gatuar me kalbësira, e shëmtuar dhe me erë të dhe as ajo e vitit 2005, por një infrastrukturë që lejon ndyrë nga 2005 dhe deri sot, duke na simbolizuar që një prishtinas të arrijë në Tiranë për 3 orë. Nga në Europë dhe në botë si vendi ndaj të cilit duhet të ana tjetër, pas një viti do të kemi një ngjarje tepër të rrish larg. Njësoj si paradat e Enver Hoxhës:
175 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Shqipëria fanar ndriçues për gjithë botën. nëpërmjet guvernatorit, qoftë nëpërmjet ministrit të Në 50 vjet suksese kemi pasur vetëm një hall: Financave, të cilët e kanë pranuar këtë publikisht. inshallah nuk u bëhen merak suskeseve tona Është pjesë e pandarë e një ekonomie, e cila lëviz amerikanët, se kush rri e u jep eksperiencë. Njeriu në rënie të lirë negative me një nxitim negativ të i dytë i paradës në Shqipëri, Berisha, nuk e ka më rënies së GDP-së me mbi 20% çdo vit. Ku e kemi këtë hall, sepse është duke i dhënë mend edhe vrapin? Do të marrim integrimin pranë dyerve të Amerikës edhe Europës. Madje edhe tregon se kur Europës? A e dini se standardet e integrimit janë të duhet të fillonte euroja në Europë, se cilët vende të lidhura edhe me standarde ekonomike? Kush do të Afrikës duhet të futen në Europë. na japë statusin vetëm duke plotësuar disa kushte Duhet ta themi që është një histori Shqipërie, politike? E mendoni ndonjëherë se duhet të histori e qartë vjedhjeje ndaj standardit të cilësisë, plotësojmë edhe kushtet ekonomike? të vetmit që infrastrukutrura jonë nuk e ofron. I kemi E gjithë historia jonë është bërë si historia e atij bërë një pyetje drejtorit në komision: si i bëhet hallit filmit me Mariusin e famshëm, mbretin e lypësve; që aty ku pritet rruga me urën ka shkëputje? Na ka ku nuk ke se çfarë të ndash tjetër, do të ndash vetëm thënë se më kollaj është ta menaxhojmë nëpërmjet se lëtyrën e moçalishtes ku ne jemi zhytur dhe jemi riparimeve, sesa të ndërtojmë me standarde nga e duke notuar. Dhe na vjen një erë e qelbur dhe e para. Turp i madh! Kur vijmë para këtyre rrugëve, të ndotur, sa kudo ku jemi nëpër aeroporte dhe cilat çedojnë me çdo urë, duket sikur i friksohemi konferenca na ndajnë me panele veç. As me ndonjë trampoline dhe jemi në lojëra, që nuk e dimë Ballkanin Perëndimor, jo. Por vetëm, me veten tonë. se ku do të biem, në mes apo mbas urës. Kur diskutojmë, përsëri e masim veten me veten Performanca është origjinale berishiane: shkatërrim tonë dhe harrojmë të themi se Shqipëria nuk ka as vlerash, karshillëk ndaj dështimit, mburrje ballkanike 10 mijë km rrugë rurale, kur Maqedonia me 2/3-at e me maksimizim negativiteti. Të jeni të garantuar: territorit tonë ka 26 mijë të tilla. Është e rëndësishme You are sounded. E kemi lënë gjurmën kudo në sepse kemi ndërtuar Rrugën e Kombit, lidhëm Europë. Kosovën me Shqipërinë, por kemi lënë pa rrugë Po kthehem konkretisht te rruga. I kemi fshatrat tona përgjatë rrugës. Ata me çfarë vijnë në drejtuar një pyetje zëvendësministrit: me çfarë vlere Tiranë? E dini që autostrada është kufi në mes të është fituar tenderi ndaj fondit limit? 16% më pak. shtetit? Apo t’u hipin deleve dhe gjezdisin nëpër Një nga vlerat më të larta të fituara nga një tender kodra, derisa të vijnë në Tiranë? në Shqipëri për rrugët. Ndërkohë, sa ppërqind është Kjo është Shqipëria e turpshme që ne kemi lënë çmimi i nënkontraktimit? Jo më i vogël se 12% ndërtuar, e cila nuk ka një analizë kosto-përfitime. për të gjitha firmat nënkontraktore dhe këtu na Dhe pastaj flasim se është dikush kundër rrugës, kërkohet një shtesë prej 10% për ndryshimin e është dikush kundër tunelit. Jo, more zotërinj, se çmimeve, të mos abuzojmë. Për projekte të cilat edhe ne në rrugë kalojmë. Problemi është a janë mbi 18 muaj, asnjëherë çmimet nuk projektohen prodhojmë efektivitet dhe a e çojmë dot Shqipërinë me çmimet e sotme, por me vlerën në kohën e përpara, a matemi dot më fqinjët, që të mos matemi parasë. Merret parasysh dita kur duhet të mbarojë më vetëm me veten? projekti. Mos të abuzojmë më me shqiptarët. Të Ju Faleminderit! mos iu themi atyre se janë punime që nuk i kishim Jozefina Topalli – Urdhëroni, zoti Ministër! parashikuar. Nuk kemi parashikuar stabilizantin. Sokol Olldashi – Faleminderit, zonja Kryetare! Kemi parashikuar asfaltin përsipër dhe stabilizantin Nuk më duket e hijshme që në vigjilje të festës poshtë tij, jo. Katin e 2,3 dhe 4 po, ndërsa të parin së Poçemit të tallemi me Rrapo Hekalin, sepse ajo jo. Kjo është skandaloze. puna e sokëllimës i kushtohet Rrapo Hekalit: Punime të kryera të rivlerësuara jo për “Sokëllin Rrapo Hekali/ sokëllin sa tundet mali.” shkak të paditurisë, por për shkak të mbulimit të Figura nuk ishte e përshtatshme. Le të kthehemi te pisllëqeve që ajo rrugë mbart. Vetëm standarde nuk thelbi. ka. Ke frikë të ecësh me tren se hyn në rezonancë Shqipëria e këtyre 8 vjetëve është një Shqipëri dhe del kushedi në ndonjë arë dhe kap pelikanët që që është bërë anëtare e NATO-s, një Shqipëri që tha ministri. Nuk është asnjë histori tjetër, përveçse lëviz pa viza nëpër aeroporte dhe porte, që ka rritje një pjesë e pandarë e luginës së ferrit ku ne kemi të qëndrueshme ekonomike, më të lartën për dy hyrë, që më në fund arritëm ta shohim qoftë vjet rresht në kontinent; është një Shqipëri që ka
176 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
akoma probleme me infrastrukturën, por që ka shoqërues të projektligjit, sikurse u detajuan në startuar në 7 vjet 9100 km; është një Shqipëri që ka komision dhe në këtë seancë nga drejtuesit e akoma probleme me shkollat, por ka rindërtuar ministrisë, të drejtorisë së përgjithshme dhe nga 1200, pra më se 50% të totalit të shkollave të vendit; vetë ministri, si: problemet mjedisore dhe kushtet e është një Shqipëri që ka akoma probleme me ujin, vëna nga BERZH-i për zgjidhjen e tyre, projektimi por ka ndërtuar 600 ujësjellës; është një Shqipëri në lartësinë e duhur i urës së Vjosës, terreni i që çdo vit rrit pagat dhe pensionet; është një ndryshëm nga ana gjeologjike nga ai i parashikuari, Shqipëri me një fond banesash që lë pas 5 vende të çka kërkonte përforcimin e piletave etj. Ne jemi njohur BE-së, pra një Shqipëri që nuk matet më me më të prej kohësh në Komisionin e Veprimtarive Prodhuese afërmit e vet, por me objektivat e veta, me atë me to dhe nuk janë çështje që ranë si rrufeja në ambient ku po përgatitet të hyjë. qiell të hapur. Për sa u përket bilanceve, ato janë të qarta. Me Në bazë të legjislacionit përkatës, për këto dhe të gjitha energjitë njerëzore, me mendje dhe çështje të tjera si këto, janë bërë ndryshimet e përkushtim e vullnet, me duar e këmbë, edhe me duhura gjatë zbatimit dhe në përgjithësi kanë pallë, nëse doni ju, ne ia kemi dalë të bëjmë gjithë përfunduar dhe nuk janë bërë tani për t’u paraqitur këto punë dhe t’ju mundim në zgjedhjet e fundit. Do para nesh. Ne nuk miratojmë sot shtesat e projektit, t’ia dalim prapë me të gjitha mjetet, edhe me pallë, siç u theksua këtu nga ndonjë deputetet socialist. nëse është e nevojshme, në cilindo kuptim të fjalës Kjo do të thotë se, nëse nuk do të ishte i nevojshëm që ju i jepni, dhe t’ju mundim prapë vitin tjetër, sepse financimi nëpërmjet marrjes së kredisë së huaj, as ky bilanc është në sytë e qytetarëve shqiptarë. që kishin për t’i kaluar për diskutim këto shtesa Jozefina Topalli – Faleminderit! dhe për miratim në Kuvend. Nuk ishte kërkesë ligjore. Zoti Bano, urdhëroni! Ne sot nuk kemi në rend të ditës analizën e Ilir Bano – E nderuar zonja Kryetare, ndryshimeve të projektit të rrugës, që në përgjithësi Të nderuar zotërinj deputetë, pranohet nga ekspertët se është një dukuri normale Kam ndjekur me vëmendje qëndrimin e opozitës në projektet e këtyre përmasave, por miratimin e në dy komisione për këtë projektligj, sikurse edhe kushteve të kredisë 7,5 milionë euro. diskutimet që po bëhen në këtë seancë plenare. Megjithatë, edhe për këto dhe ndryshimet e Më duhet të them që në fillim se duke u fokusuar te ndodhura në projekt, argumentet e paraqitura nga ky projektligj që po shqyrtojmë, përveç përdorimit opozita, se kanë ndodhur si pasojë e abuzimeve, me tepri të fjalës korrupsion, nuk arrij të gjej asnjë nuk kanë asnjë bazë vërtetësie. Dy ishin më të dhënë, sado të largët ose të tërthortë, ku të kryesoret, që opozita ngriti në Komisionin e mbështetet pretendimi se ky projektligj ka ardhur si Veprimtarive Prodhuese. Së pari, sipas saj, ato do pasojë e abuzimit dhe korrupsionit me fondet të shmangeshin po të ishte përcaktuar fituese firma publike. që ofroi 8 milionë euro më shumë në tender, sesa Zotërinj të opozitës, kemi të bëjmë me një firma që u përcaktua fituese. investim që financohet nga BERZH-i dhe Banka Zotërinj të opozitës, kushtet në tender ishin të Europiane e Investimeve. Procedurat, si të barabarta. Pra, firma e dytë ofroi 50 milionë euro prokurimit, por edhe të zbatimit të projektit, janë për të njëjtin volum punimesh, për të cilat firma nga më të përparuarat e mundshme, sikurse janë fituese ofroi 42 milionë. Në të njëjtin përpjesëtim do të kontrollueshme nga të dyja këto institucione të ishte kërkuar edhe rritja e financimit për punimet prestigjioze. shtesë në zbatim. Pra, nga 17 milionë euro që është Përveç kësaj, ka edhe një tregues tjetër të qartë tërësia e shtesës, firma e dytë do të kishte kërkuar në favor të transparencës së prokurimit dhe zbatimit mbi 22 milionë, pasi çmimet për njësi ishin të të këtij projekti: vlera me të cilën u morr përsipër ndryshme, çka do të thotë se ne do të kishim një ndërtimi i kësaj vepre nga kjo firmë është rreth 8 vlerë në total të rrugës mbi 12 milionë euro, në milionë euro, 17% më pak se fondi limit dhe me krahasim me atë që është harxhuar pasi rruga ka këtë besoj se duhej mbyllur debati i filluar 4-5 vjet përfunduar. më parë dhe që vazhdoi edhe sot në këtë seancë, Së dyti, në komision nga opozita u ngulmua në për rregullsinë e përcaktimit të firmës fituese. I njëjti mangësitë e projektit dhe në mospërputhjen fillestare arsyetim qëndron edhe për shtesat e bëra në ecuri. të vëllimeve të punës midis tij dhe preventivit, çka Këto shpjegohen qartë dhe saktë në relacionin është një e vërtetë e pranuar. Një pjesë e
177 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
konsiderueshme e shtesave në ecuri, mund dhe por asnjëherë nuk i kam dhënë mundësinë të duhej parashikuar para procesit të prokurimit. Pra, justifikoj gjestin e tij. Sot ndihem tejet e motivuar, shumë para fillimit të punimeve, që në kohën kur tejet e indinjuar si deputete, tejet e nervozuar, e fyer, përfundoi dhe u dorëzua projekti në vitin 2004. e zhgënjyer si qytetare. Në fjalën time nuk do t’i Mirëpo, nga kjo nuk ka ardhur ndonjë dëm ndaj këto dy pozicione, tashmë të shkrira në një. ekonomik, sikurse nuk ka ndodhur për arsye Jam nga të paktat deputete të këtij Kuvendi, që për abuzimi. Një projekt i hartuar nga një firmë e huaj hir të zonës elektorale, detyra më imponon të prestigjioze me rutinën e punës së administratës udhëtojë me mjetin tim si drejtuese automjeti sonë mund të kalojë, sikurse ka kaluar, pa një minimumi 2000 kilometra në muaj, nga Tirana në vëzhgim të hollësishëm, pa oponencën e duhur. Konispol, përjashto rastet kur ky kilometrazh Sidoqoftë, e ripërsëris: pranohet nga ekspertët dhe dyfishohet. Pra, doni apo nuk doni ju, unë jam kthyer është e logjikshme se nga kjo nuk është dëmtuar në një eksperte e odisesë së rrugëve nga kryeqyteti buxheti i shtetit, si dhe nuk ka asnjë shkak për drejt Jugut të Shqipërisë. Unë ndeshem me të abuzim. vërtetën dhe propagandën tuaj, me realitetin dhe Ndryshimi do të ishte që këto fonde të mashtrimin tuaj, me shiritat inaugurues, që më shtoheshin jo tani, por në preventivin fillestar dhe si shumë se çdo gjë do të vlenin të ishin bishta pasojë kjo vlerë e shtuar e kredisë do të ishte pjesë balonash për të argëtuar fëmijët në dy anët e rrugëve, e kredisë fillestare që ne kemi miratuar. Ne mund të që përpiqen të shesin një grusht thana, manaferra debatojmë këtu sa të duam për mangësitë që ende apo një kaush gështenjash të pjekura, apo ku di ka sistemi ynë rrugor dhe infrastruktura në tërësi, unë. por nuk mund të mos pranohet dhe nuk është e Për të vërtetuar dhe për të bërë koshient besueshme për asnjë shqiptar të thuhet e kundërta opinionin publik nuk do të bëj analizën e detajuar të e faktit se 6 vjetët e fundit në këto drejtime është kohëzgjatjeve pa limit, të shtesave pa mbarim, investuar dhe realizuar pakrahasimisht herë më tepër buxheteve prej miliona eurosh që rriten si me magji. sesa është bërë në 8 vjetët pararendës të qeverisjes Jo! Nuk duhet asnjë argument tjetër përveç faktit socialiste. sesa dhjetëra e dhjetëra njerëz, fal cilësisë së Po kështu, ne kemi mendime të kundërta për ndërtimit të këtyre rrugëve, kanë humbur jetën. arritjet në luftën kundër korrupsionit. Ne nga ana Humbin dhe, fatkeqësisht, vazhdojnë të humbin. jonë jemi të vetëdijshëm se janë hedhur hapa të Si motivohet shkatërrimi i menjëhershëm, i rëndësishëm në këtë drejtim, sikurse jemi po aq të papritur i asaj rruge, i atij segmenti që dje u vetëdijshëm se kemi ende rrugë për të përshkuar, inaugurua me fanfara dhe sot shoqërohet me për të arritur ato standarde që aspirojmë t’i kemi si funebër? Pse vallë ky fat tragjik, kjo maskaradë e të gjitha vendet e përparuara të Europës. Por në paparë? Për paaftësi teknike? Shaka, shaka banale këto përpjekje, krahas reformave dhe punës së apo batutë letrare! Terreni ishte i vështirë, binte qeverisë, që është përgjegjësja kryesore, ka, ose vazhdimisht shi. Apo doli një urë papritur, që nga dy të paktën duhet të ketë ndikim pozitiv edhe opozita harqe do të bëhet me tre harqe, apo ca fshatarë me monitorimin e gjendjes, vërejtjet dhe propozimet rebele në vend t’i murosim po i kaparosim. e saj. Të dashur kolegë! Rruga e ndjekur nga ajo deri më tani, natyrisht Siç nuk mbulohet dielli me shoshë, edhe asfalti me disa përjashtime të rralla, lidhja për çdo objekt i rrugës nuk e mbulon dot korrupsionin. Janë gropat e fushë, e folura në përgjithësi dhe pa asnjë të dhënë që hapen çdo ditë, shkarjet, hendeqet me trupat e vetëm sa krijon një tymnajë, që mbulon dhe ndihmon pajetë që denoncojnë korrupsionin diabolik. korrupsionin atje ku ai zhvillohet. Është hapur slogani që ne socialistët jemi Faleminderit! kundër rrugëve. Gjepura! Është absurde të mendosh, Jozefina Topalli - Faleminderit, zoti Bano! zoti Metalla, që qoftë edhe qytetari më i humbur i Zonja Xhuvani, urdhëroni! këtij vendi të jetë kundër rrugëve. Por në memorien Luiza Xhuvani - Të nderuar kolegë, e popullit shqiptar ka mbetur edhe shprehja “Rruga Shpesh, kur vij në këtë foltore, për të diskutuar sjell luftën”. Kjo është një logjikë historike e popullit mbi problemet, specifikat e të cilave nuk përfshijnë tonë, pasi në epoka të ndryshme ju e dini që rrugët direkt profesionin tim apo gamën time të njohjeve, kanë pasur karakter strategjik, ushtarak, dhe në vërej se ndonjë koleg shpreh habi ose rrudh buzët, memorien e popullit më shumë kanë sjellë dhimbje
178 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
sesa prosperitet. çfarë të qajë. Të shpresojmë që të mos vazhdojmë Sigurisht sot rruga është prosperitet, por në si me vargjet e Çajupit, pak të modifikuara: “Rrugë, logjikën e ekzekutimit të kësaj strategjie është rrugë e rrugë prapë, rrugë e pasosur e shumë vapë!”. kthyer në një abuzim, i cili ndikon direkt në Faleminderit! mirëqenien e shqiptarëve, në cilësinë e jetës së tyre. Jozefina Topalli - Faleminderit, zonja Xhuvani! Sot ka lindur shprehja tjetër: “Rrugët mbushin xhepat Zoti Uldedaj, urdhëroni! e pushtetarëve”. Këto rrugë, që falë këtij abuzimi Gjokë Uldedaj - E nderuar zonja Kryetare, galopant, aktualisht në segmente të caktuara të Të nderuar kolegë deputetë, kujtojnë një film me titullin sinjfikativ “Pagesa e Miratimi i sotëm i shtesës së kredisë për frikës”, besoj se të gjithëve ju kujtohet, por më e autostradën Levan-Vlorë na kthen në një debat për keqja e të keqes është mekanizmi i kësaj të keqeje një betejë tashmë të humbur përfundimisht nga që propagandohet si prosperitet, si zhvillim. opozita. Qëndrimi ndaj zhvillimeve të infrastrukturës Unë e di, ose të paktën kështu e kam mësuar rrugore jo vetëm që ka nxjerrë në pah diferencat e këtu, se politika apo karriera politike nuk ka nevojë mëdha politike mes opozitës dhe pozitës, por, në për trungje apo rrënjë të thella, por bëhet me degë e të njëjtën kohë, ka konfirmuar edhe vazhdimin e me shkarpa, që dridhen e spërdridhen si kulpra. drejtë të mazhorancës për të ardhmen e zhvillimit Politikën mund ta bëni me shkarpa, por rrugët mos të vendit. Gjatë këtyre viteve të qeverisjes së Partisë i bëni me shkarpa, se marrin jetë njerëzish. Këto Demokratike, Shqipëria është bërë, me plotë rrugë, siç e thashë, sot nuk na sollën luftën, por një kuptimin e fjalës, një kantier ndërtimi, ku rrugët të keqe më të madhe, na sollën sekserët. Fjala përbëjnë sfidën më kryesore. Vendi po bën një sekser, virusi më i frikshëm i kohës, vjen nga politika përpjekje gjigante për të përmirësuar infrastrukturën e kulprave dhe degëzave që moleps çdo segment rrugore pas dekadash izolimi dhe tranzicioni. të shtetit dhe të politikës. Ky virus sekser me fuqi Për këtë shkak qeveria shqiptare e ka bërë kudovepruese dhe të pandalshme u mbars në prioritet të saj infrastrukturën rrugore përtej laboratorët e politikës shtetërore dhe vazhdon gërryen përpjekjeve në fusha të ndryshme të zhvillimit. Ajo dhe helmon çdo gjë. që duket nga shifrat është se buxheti kryesor i Të nderuar kolegë, investimeve të qeverisë është përqendruar kryesisht Të dashur qytetarë, te rrugët. Prej disa vitesh qeveria shqiptare po zbaton E keqja më e madhe është se tashmë jemi një strategji të mirëpërgatitur rrugore, e cila tenton ambientuar me të, është bërë pjesë e jetës, e të shterojë problemin e infrastrukturës. Strategjia domosdoshme, e nevojshme, saqë, në mënyrën më po materializohet në dy linja kryesore: ndërhyrja, paradoksale, korrupsioni te ne i krijuar nga ky virus, së pari, në rindërtimin e akseve kombëtare dhe, së e që metastazat po i shtrin në formën e rrugëve dyti, në rindërtimin e një sistemi funksional të kombëtare dhe rurale, është shndërruar në një rrugëve rajonale. Për të kuptuar vlerën e kësaj vaksinë. Pra, e keqja është kthyer në një burim jete. ndërhyrjeje, le t’u referohemi fillimisht disa shifrave: E gjithë kjo histori imoraliteti korruptiv bënë që Për vite me radhë Ministria e Transporteve ky vend të ngjajë si të ishte Sodoma dhe Gamora. përfiton pjesën më të madhe të fondeve të E frikshmja është se a do të mundemi të pastrohemi parashikuara për investime publike. Edhe në vitin nga kjo molepsje? A do të ketë forcë vallë, tani po 2012 38, 5 miliardë lekë ose 55.2 për qind e totalit flas si qytetare, që Partia Socialiste të ketë misionin të investimeve publike janë destinuar për historik, kurajën, vullnetin dhe aftësinë për pastrimin infrastrukturën, ku zëri kryesor janë rrugët. Me e piramidës korruptive? E përsëris edhe një herë financimet e planifikuara në buxhetin e vitit 2012 për publikun e gjerë, të bindet dhe ta ngulisë mirë parashikohet që fondet të shërbejnë për ndërtimin në mendje, se ne socialistët nuk jemi kundër dhe rehabilitimin e 80 km rrugë të rrjetit kombëtar, rrugëve, por jemi kundër korrupsionit që shtrihet dhe si dhe sistemin e asfaltimin dhe riveshjen e 27 km fshihet nëpërmjet rrugëve. rrugë të tjera. Fluksi i investimeve është po aq i Këto që thashë, i thashë për ju bashkëqytetarë, lartë edhe në rrugët e ashtuquajtura dytësore. Vetëm sepse jo rrallë herë fjala dhe indinjata e një deputeti në një mbledhje të Komitetit të Zhvillimit të Rajoneve është si të gërmosh në ujë dhe juve u mbetet janë miratuar 520 projekte të investimeve në shprehja “Dhe fshati qeshet, dhe bota tallet”. Fshati infrastrukturë në komunat dhe fshatrat e qarqeve të shqiptar qesh, sepse i janë tharë lotët, pasi nuk ka vendit. Në financimin e këtyre projekteve janë
179 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
angazhuar 27,6 miliardë lekë nga fondi i Komitetit Ministri i Transporteve, zoti Olldashi, për ta bërë të Zhvillimit të Rajoneve dhe 22 miliardë të tjera nga sa më të qartë dhe transparente situatën, ka Fondi Shqiptar i Zhvillimit, si dhe disa qindra milionë shprehur gatishmërinë e tij për të vënë në dispozicion të tjera nga agjenci donatore. Vetëm me këto të Partisë Socialiste projektin. Ai kërkoi publikisht projekte mundësohen në zonat rurale të vendit, që opozita, nëse vërtet është e interesuar, të kërkojë komunat e qarqet e tyre, mbi 1200 kilometra rrugë komision hetimor për ndryshimet, duke e quajtur të reja, pa llogaritur këtu qoftë edhe një kilometër të spekulim të pastër të opozitës zhurmën që lidhet vetëm të rrugëve kombëtare. Të gjitha këto janë me koston shtesë. rrugë rurale dytësore, që ndërtohen në përputhje me Për ta mbyllur panoramën, të kthehemi tek ajo zotimin solemn të kësaj mazhorance se që ndodh me opozitën tonë. Përkundër gjithë kësaj infrastruktura e lagjeve të qytetit, vendit, do t’u vjen qëndrimi kokëfortë i opozitës, njëkohësisht do ofrohet të gjitha fshatrave të Shqipërisë, përfshi edhe të thosha, edhe vetëvrasës, që për fat të keq nuk fshatrat e thella. ndodh për herë të parë, por tashmë është evident. Programi madhor, përmirësimi i rrugëve dytësore Kemi një opozitë që nuk mëson as edhe nga gabimet dhe lokale, i hartuar me ndihmën e ekspertëve të e veta. Bankës Botërore, që zgjoi interesin dhe hodhi bazat Qëndrimi tipik prej humbësi, që e pati kulmin e për një partneritet të gjerë me shumë donatorë të vet në rrugën Durrës-Kukës, përsëritet edhe një herë tjerë si BERZH-i BEI, CEP, KfË, IDB, fondet IPA, në këtë rast. Por errësimit të syve të opozitarëve etj., pas 4 vjetësh nga fillimi ka grumbulluar një fond nga sukseset e ndërtimit të një infrastrukture total prej 368 milionë dollarë. Në zbatim të tij janë funksionale në shërbim të qytetarëve, të cilët i prekin realizuar ose janë në ndërtim e sipër 732 kilometra vetë përfundimet e këtij aksioni të madh kombëtar, rrugë, janë menaxhuar 74 kontrata punimesh dhe nuk i përgjigjet realitetit. Tashmë, për këtë po kanë përfituar direkt nga këto investime 128 njësi të ndërgjegjësohen edhe vetë socialistët. Kjo u pa qartë qeverisjes vendore, ose rreth 600 mijë banorë. edhe në përçarjen që ndodhi në mbledhjen e fundit Pas kësaj panorame që bazohet mbi fakte të të grupit parlamentar socialist, një fakt ky që e edhe konfirmuara, le të kthehemi tek aksi rrugor, për të përcolli media. cilin debatojmë sot. Ne kemi debatuar për këtë Deputetët e opozitës ishin të ndarë në dy grupe çështje edhe në Komisionin e Ekonomisë. Akuzave dhe ne e vlerësojmë atë pjesë që përkrahën këto pa vend të opozitës për koston e lartë të ndërtimit iniciativa, duke shfaqur qëndrime të ndryshme lidhur të aksit Levan – Vlorë, ne u kemi vënë përballë me marrëveshjen e huas. mundësitë e mëdha që ofron ky segment për Pra, në këtë kuadër unë ju ftoj që ta miratojmë qytetarët shqiptarë. Ne u kemi bërë të qartë kolegëve këtë marrëveshje që edhe ju të bëheni pjesë e një tanë opozitarë se diferenca në vlera financiare, çka kontributi në këtë drejtim dhe të mos përsëriten ato kërkon edhe shtesa e kredisë, qëndron në një që kanë ndodhur me qëndrimet tuaja për rrugën e përmirësim thelbësor të projektit të vitit 2004 të Kombit, si dhe për tunelin e Elbasanit. hartuar në kohën kur qeverisnin ata. Faleminderit! Në komision është bërë e qartë se gjatë zbatimit (Drejtimin e seancës e merr zoti Turku.) të projektit u evidentuan një sërë mangësish serioze Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Uldedaj! teknike, si: defekte me urat, mungesa në mbikalime Zoti Baraj, urdhëroni! dhe në rrugë lidhëse. Të gjitha korrigjimet që janë Besnik Baraj – Të nderuar deputetë, bërë nga autoritetet teknike kanë marrë miratimin e Janë qesharake dhe infantile pretendimet e BERZH-it dhe të BEI-t, që më pas kanë sjellë pozitës sot kur thonë se opozita është kundër projektin përfundimtar, i cili i jep komunitetit që jeton rrugëve dhe kundër progresit. Në fakt, ne jemi pro atje rreth 24 kilometër rrugë autostradë të niveleve rrugëve, por jemi kundër vjedhjes dhe këtë e kemi më të larta. theksuar në çdo rrugë që keni bërë ju. E kemi Në komision, gjithashtu, u kemi argumentuar theksuar edhe në Rrugën e Kombit që, për çudi, në kolegëve opozitarë se nuk është e vërtetë që është vend të vijë duke u zgjeruar, t’i afrohet sa më shumë projekt i shtrenjtë, përkundrazi, është rruga me kryeqytetit dhe Tiranës, apo Durrësit, apo Shkodrës, koston më të ulët në Shqipëri. Shifra prej 2,46 kjo rrugë zgjerohet pranë Kukësit. A thua se gjithë milionë euro për një kilometër të një rruge të Tirana dhe gjithë Durrësi do të shkojë për turizëm standardit të tillë e konfirmon më së miri këtë. në Kukës, dhe kur afrohet pranë kryeqytetit kjo rrugë
180 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
zvogëlohet pothuajse qind për qind. Pra, ne jemi me shqetësim Shqipërinë: “Kujdes me borxhet, i për kritere dhe standarde dhe kundër vjedhjes dhe ke më të larta në rajon dhe se ekonomia, si jo kundër rrugëve. Shqipëria, nuk mund të ketë këtë vlerë borxhi, pasi Dua të them edhe dy fjalë, meqenëse deputetit nuk kanë kapacitete shlyerje”. Fatmir Toçi nuk iu dha fjala, lidhur me lotët e Shqipëria sot po privatizohet. Ka dhënë me krokodilit, që hedh sot opozita në lidhje me Vlorën. koncesion qindra hidrocentrale, ka shitur të gjitha Është fakt që për të shkuar në Vlorë, në Ballsh, në puset e naftës. Tepelenë, madje deri në Gjirokastër, ka vështirësi Sot shqiptarët nuk kanë pronësinë e tyre as edhe të shumta dhe këto nuk janë lot krokodili, por një pus nafte. Përveç Anglisë dhe SHBA-së asnjë pretendime shumë të drejta, janë lot realë, për shkak vend në bote nuk ka privatizuar qind për qind fushat se kjo rrugë ka nisur që në vitin 2004 dhe duhet të e naftës. Po shiten edhe hidrocentrale. Janë dhënë mbaronte për dy- tre vjet. sipërfaqe pyjesh të mëdha për të nxjerrë lënë të Në fakt ne shikojmë se sa prioritar është parë për fabrikat e çimentos. ndërtimi i këtij segmenti aq të rëndësishëm për nga Më thoni, ju lutem, pasi po shitet ky vend deri vlera turistike, ku sot pas 8 vjetësh kjo rrugë nuk në qelizën e fundit, si ka mundësi që nuk po është ndërtuar ende. mblidhen aq para sa për të bërë këto rrugë, por na u Pra, rruga ende nuk ka përfunduar dhe ç’është dashka që ta zhysim vendin në borxhe pafund, duke më e keqe kërkohet një rritje pagese me rreth 43% i vënë litarin në fyt jo vetëm të gjithë shqiptarëve që të vlerës fillestare, me rreth 18 milionë euro. Sikur bëjnë hije mbi këtë tokë, por edhe atyre që janë në ekonomia e vendit të ishte në rregull nuk do të bark të nënës apo në kokat e çifteve të reja? përbënte problem, se do të merrej nga arka e shtetit Ku i keni paratë, zotërinj, nga shitja e dhe do të paguhej, por më e keqja është se kjo Shqipërisë? Këtë duhet t’u tregoni shqiptarëve. Ata pagesë do të bëhet duke marrë borxh, duke paguar nuk duan të jenë emigrantë në tokat e të parëve të nesër jo vetëm 18 milionë, por shumë më tepër. tyre. Në këtë histori e të tjera të ngjashme që Partia Pyetja tjetër është: A ka standard te kjo rrugë Demokratike ka realizuar në ndërtimin e rrugëve sikurse pretendon ministri i Transporteve? Po ta këto vite natyrshëm lindin disa pyetje. krahasosh këtë me rrugët si motrat e vendeve të Pyetja e parë që i bën vetes çdo shqiptar është: BE-së ajo është larg standardeve. Kjo gjë vihet re jo Si ka mundësi në një rrugë, ku nuk ka tunele, nuk vetëm këtu, por edhe në të ashtuquajturën Rrugë të ka vepra arti të vështira e me kosto si në zonat Kombit, e cila ka një ndryshim të madh me rrugën malore, ku gjeologjia e saj është mjaft e qartë dhe e bërë në pjesën e Kosovës, si nga shtrimi, ashtu studiohet pa vështirësi, të mos parashikohet kostoja edhe nga kanalet për kullimin e ujërave, apo gardhin e projektuesve me një gabim jo më të madh se 10 e ndërtuar për të mos lejuar egërsirat të futen në apo 15%? Kaq të pazotë janë inxhinierët projektues? rrugë. Pra, sot na del që duhet rritur pagesa me gati 50% Në zonën shqiptare nuk ka të ndërtuar gardh si të vlerës fillestare të parashikuar. në Kosovë, pa folur pastaj për aspektin mjedisor ku Pyetja tjetër që të lind në mendje është: Si ka është punuar pa asnjë masë rehabilituese për mundësi që edhe sot pas 8 vjetësh nuk paska mjedisin. Erozioni po shfaqet me agresivitet dhe mbaruar rruga që në sezonin e verës, ka fluksin më rrëshqitjet i kemi parë si gjatë dimrit dhe tani. Rruga të madh të lëvizjeve në vend dhe që lidh Shqipërinë për në Kukës është bërë e tillë sikur tërë Shqipëria me zonën më të kërkuar turistike, Vlorë Himarë dhe ka për synim turistik Kukësin. Sarandë? Çfarë prioritetesh na paska kjo qeveri që Kush përfiton nga këto rrugë, përfshirë edhe Vlorës nuk i krijon këtë investim kaq të Levan-Vlorë? Duket qartë se ai që përfiton nga kjo domosdoshëm? pagesë prej 18 milionë eurosh është klienti i Flet për turizëm e s’ka përfunduar ende rrugën Berishës. Shqiptarët u vodhën masivisht nga Berisha e nisur 8 vjet më parë? Flet për energji bërthamore, nëpërmjet sistemit piramidal në vitet ’91- ‘97. U vranë fuqi rajonale e nuk bën dot një rrugë 24 kilometra, po prej paaftësisë së tij dhe etjes për pushtet në por u dashka të marrë përsëri para borxh! Flet për vitin ’97. Sot prej 7 vjetësh po vidhet në mënyrë të lider i zhvillimit ekonomik në botë e nuk ka para të rafinuar duke e fshehur vjedhjen me bërjen e rrugëve bëjë 24 kilometra rrugë! I merr ato borxh në një kohë pa standarde, me paratë e marra hua në një kohë kur Banka Botërore e institucionet e tjera lajmërojnë kur tërë asetet strategjike të Shqipërisë po i shet
181 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
dhe i fal për interesat e veta dhe klientët e tij. Ajo rrugë ka të gjithë standardin e një autostrade Natyrshëm lind pyetja: Kur qeveria aktuale nuk ekstra-urbane fushore, si në cilësi, si në gjerësinë, ka bërë pagesa të enteve të shumë rrugëve për të si në shtresat asfaltime, si në shtresat e zhavorreve, cilat Berisha krenohet, si ka mundësi që tani do të në numrin e nënkalimeve kryqëzimeve e kështu me bëjë pagesa për rritje çmimesh apo inflacion? Kudo radhë. që takojmë biznesmenë të PD-së apo të PS-së, Ajo rrugë ka një gjerësi, sepse është kollaj të nën zë na thonë: Më ka 10 milionë euro borxh thuash pse nuk është aq e shtrenjtë sa e Lushnjës? qeveria, më ka 3, thotë dikush. Dikush tjetër thotë: Nuk është, se kjo është 24 metra e gjerë dhe ajo e Më ka 5 milionë, por gjithmonë me frikë që të flasin Lushnjës është 18. Pra, ka 6 metra diferencë gjerësi publikisht. nga fillimi deri në fund. A nuk është ky argument se kompania që do të E dyta, janë 500 metra ura që e shpjegova në përfitojë, është klienti i Berishës? Kësaj i thonë rastin e përgjigjes së pyetjes të deputetit Çaçi. Pra, ekonomi e fortë e krahasuar me atë të Kinës dhe ka shumë parametra që ndryshojnë. Që të mos i Gjermanisë? E tërë kjo ka një emër: vjedhje dhe dish është krejt normale, sepse nuk është e thënë sharlatanizëm. që gjithkush duhet të ketë njohuri inxhinjerike të Pyetja tjetër që bëjnë shqiptarët është: Si ka ndërtimit. As unë nuk i kam ditur, por i kam mësuar mundësi që për frymë popullsie shqiptarët në rrugët gjatë këtyre viteve që drejtoj atë ministri, por të e tyre kanë numrin më të lartë të aksidenteve tragjike paktën kur hyjmë në një territor të panjohur, nuk në Europë, edhe pse me standarde, sipas ministrit dua të fyej askënd, nuk mund të flasë për rrugët. të Transportit? Unë nuk mund të flas për kiminë, sepse nuk jam Pse shqiptarët që udhëtojnë jashtë shtetit bëjnë kimist. Mund të flas për rrugët, sepse kam 5 vjet që aksidente jo më shumë se banorët vendas jashtë e ndjek atë sektor, mund të flas aq... shtetit? Madje për të njëjtin numër të udhëtarëve (I drejtohet zotit Xhafaj, i cili flet nga vendi) bëjnë edhe më pak? Edhe një amator sheh se rrugët Zoti Xhafaj, ju lutem, unë nuk ndërpres njeri, tona vërtet janë jo si para viteve ’90, por janë shumë dëgjoj me qetësi. larg standardeve, duke pasur parasysh edhe paratë Pra, njeriu mund të flasë për ato pak fusha ku e shpenzuara sikur të ishin të ndërtuara me ka njohuri minimale mesatare apo shumë të mirë, standarde. por nuk mund të flasë për gjithçka, se nuk ka kuptim. Numri i mbikalimeve dhe nënkalimeve në tërë Nuk mund të diskutojë unë dhe ju së bashku për Shqipërinë është më i vogël se numri i këtyre veprave standardin e rrugës, sepse janë disa parametra në një qytet të vetëm të madh si në Itali, Francë teknike, ku pavarësisht se kam 5 vjet që jam ministër apo në Spanjë. Kjo tregon qartë abuzimin e madh i Transporteve, e ndiej veten të papërgatitur dhe ua financiar që ka bërë oborri i Kryeministrit me paratë lë në dorë inxhinjerëve përkatës. e shqiptarëve dhe se konfirmon që realisht këshilli i Merreni me mend tani se sa i përgatitur është miliarderëve që po rrjepin këtë popull, sot është oborri një deputet që nuk e lidh asgjë në formimin e vet i Sali Berishës. profesional me rrugën, nuk e lidh as eksperienca e Faleminderit! punës që të njohë sektori. Çfarë emri t’i vëmë kësaj? (Drejtimin e seancës e merr zonja Topalli.) T’ia vëmë korrektesë politike apo emrin Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Baraj! sharlatanizëm? Hajde gjeje! Zoti Ministër, urdhëroni! Së treti, përmendet ngushtimin e rrugës hyrëse Sokol Olldashi – Në qoftë se do të huazoja një në Tiranë. Është e vërtetë që rruga është me 4 korsi, term është sharlatanizmi më i madh që të flasësh por në momentin që rruga është me 4 korsi deri në për një gjë që as nuk e njeh dhe as nuk e kupton. Fushë Krujë, ndahet në 3 vektorë. Ndahet në: Fushë Është sharlatanizmi më i madh të thuash që është Krujë- Kamëz- Tiranë, Fushë Krujë- Rinas- Tiranë, rritur borxhi, ndërkohë që borxhi nuk është rritur; dhe Fushë Krujë- Vorë- Tiranë. Pra, nuk mbetet një është sharlatanizëm që t’i thuash dikujt që ke shkelur rrugë e ngushtë, por 3 rrugë që shkojnë drejt Tiranës. ligjin, pa i thënë se cilin ligj dhe cilin nen ka shkelur; Kjo është një gjë teknike që nuk jua shpjegoj është sharlatanizëm t’i thuash dikujt që ka shkelur dot, sepse edhe po t’jua shpjegoj nuk e kuptoni dot, standardin pa i cituar se cilin standard ka shkelur. jo se nuk e kuptoni, por nuk keni lidhje me këtë Ky është sharlatanizëm i ekspozuar në sallën e punë. Kuvendit. Së katërti, thatë një fjali që në hyrje të fjalës
182 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
suaj, që në fakt ishte shumë korrekte dhe ju me shtesë kontrate, rikualifikimi i parkut të ish- falënderoj. Thatë sikur ekonomia e vendit të ishte aviacionit, me shtesë kontrate; zyrat e policisë në rregull, nuk do të kishte asnjë problem. Pra, që bashkiake, me shtesë kontrate; zyrat e inspektoratit në fjalinë e parë pranuat se këtu nuk ka problem. ndërtimor, me shtesë kontrate; kopshti në lagjen Problemi është një problem politik, që ju po e stisni, Sauk i vjetër, me shtesë kontrate; ndërtim kopsht, sepse fjalia “që sikur ekonomia e vendit, (që nuk ka çerdhe, në Shkozë, me shtesë kontrate; lidhje me këtë rrugë), të ishte në rregull, nuk do të rikonstruksioni i shkollës “Petro Nini”, me shtesë kishte problem”, justifikon që edhe ju vetë e dini që kontrate; ndërtim kopsht dhe çerdhe te fusha e këtu s’ka probleme, por skenari opozitar kërkon që aviacionit, me shtesë kontrate; rikonstruksioni i ju të bëni këtë zhurmë sot. Do t’ju vijnë kontrata të kopshtit 31, me shtesë kontrate; rikonstruksion tjera, kontrata me BEI-n, për të njëjtën rrugë që është kopshti në Breg të Lumit, me shtesë kontrate; 3 milionë euro. Do t’ju vijë shtesa e kontratës për rikonstruksioni i palestrës në shkollën “4 Levan- Tepelenë edhe aty ka shtesë kontrate. Çfarë dëshmorët”, me shtesë kontrate. do të bëjmë? Do të bëjmë orë të tëra debati, do të Pra, nëse rikonstruksioni i kopshtit të Shkozës, rrahim ujin në havan, pa kuptim? Ndërkohë që fare ndërtesë dykatëshe, kërkon një shtesë kontrate, mirë ky debat mund të bëhej i përqendruar nga një dilni në foltore dhe thoni se nuk mund të ndodhë një numër deputetësh, që kanë njohuri për subjektin shtesë kontrate në një autostradë. Pra, mos flisni për çështjen, sepse nuk mund të flasim të gjithë pa pasur fakte dhe pa bërë arsyetimin real të gjerave! për një çështje që nuk e njohin. Mund të flasin Janë 20% të gjitha këto kontrata që ju citova. ekonomistët, juristët, inxhinierët e grupit tuaj. Dhe Jozefina Topalli – Faleminderit! unë jam shumë i predispozuar t’i dëgjoj me Zoti Ruçi, urdhëroni! vëmendje, por nuk mundet që këtë debat ta tjerrim Gramoz Ruçi – Zonja Kryetare, pafund. Nuk mund të gjykojmë apriori çdo shtesë Ndoqa me shumë vëmendje debatin e sotëm kontrate. dhe u ngrita të tërheq vëmendjen për drejtimin e Zotërinj, unë kam këtu një listë të shtesave të seancës, pasi funksionimi i një parlamenti kontratës, sepse shembulli më i elaboruar nga ju i demokratik ka shumë parametra, por më të administrimit, ka qenë shembulli i Bashkisë së rëndësishmit janë dy. Në radhë të parë, sjellja, etika Tiranës dhe unë po ju them se shtesat e kontratës e marrëdhënieve parlamentare me ekzekutivin. së Bashkisë së Tiranës, rikonstruksioni i rrugës Ministri përkatës, duke shfrytëzuar të drejtën “Ismail Qemali” ka qenë me shtesë kontrate; ndërtimi kushtetuese, të marrë fjalën për të dhënë shpjegime, i urës së re te rruga “4 Shkurti”, është me shtesë dhe jo të japë konkluzione dhe anatemime për kontrate; rikualifikimi i sheshit “Shtraus”, deputetët e opozitës, (se ky është roli i opozitës, rikonstruksioni i rrugës “Hamdi Pepa”, me shtesë dhe ky tjetri nuk është roli i ekzekutivit). Këtë rol kontrate, rruga “Jordan Misja” me shtesë kontrate, duhet ta kryeni ju. Ashtu, sikurse është i sistemi i trotuareve në rrugën “Ali Demi”; ndërtimi i rëndësishëm kontrolli parlamentar mbi ekzekutivin kanalizimeve në rrugën “Hazbi Serani, po ashtu dhe jo i ekzekutivit nga një parlament. rikualifikimi i parkut të madh. Faza e parë, rruga e Marr shkas nga kjo, por edhe nga fakti se ka kishës, te rruga “Vëllezërit Frashëri” e në vazhdim mbi 3 javë që një komision i këtij parlamenti, për dy sistemim-asfaltimi; njësia 1 me shtesë kontrate, çështje shumë të rëndësishme, siç është përgjimi i njësitë bashkiake 3, 4, 8 sistemim–asfaltimi me opozitës dhe i diplomatëve dhe siç është trafiku i shtesë kontrate; njësitë bashkiake 6, 7, 5, 10 armëve nga Ministria e Mbrojtjes, kundërshtohet për sistemim-asfaltime me shtesë kontrate; njësitë të bërë kontrollin civil mbi ekzekutivin. Ju duhet të bashkiake 2, 9 dhe 11 me punime shtesë në projektin ndërhyni me urgjencë, sepse ky është përdhunim i e numërimit dhe emërimit të rrugëve dhe shesheve, parlamentarizmit në një vend që është anëtar i NATO- faza 1, shtesë kontrate; rikualifikimi urban i s dhe institucioni i ministrisë së një vendi anëtar të hapësirës përgjatë rrugës “Lord Bajron”, me shtesë NATO-s bën përgjime opozitarësh dhe diplomatësh; kontrate; projekti i transportit multimodal me shtresë i një vendi të NATO-s, që bën trafik armësh; i një kontrate; rikonstruksioni i infrastrukturës së bllokut vendi, që aspiron për të marrë ftesën mbase në 79, kufizuar nga rruga “Irfan Tomini”, Unaza e Re vjeshtë dhe ku mungon kontrolli parlamentar mbi dhe Rruga e Kavajës, me shtesë kontrate, ekzekutivin. rikonstruksioni i infrastrukturës në bllokun nr. 63, Prandaj, ne këtu jemi opozitë për të trajtuar këto
183 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
çështje, për të përmbushur rolin tonë si parlamentarë të deputetëve të të gjitha partive, që të raportoj në dhe si opozitarë, por edhe ju, si drejtuese e vijimësi për të gjitha problematikat e këtij komisioni, Parlamentit, duhet të ushtroni të gjitha atributet tuaja ashtu sikurse u jam përgjigjur me shkrim pyetjeve kushtetuese dhe parlamentare, që ministrat të të veçanta të kryetarit, nënkryetarit dhe anëtarëve përmbushin rolin e tyre. Si zoti Olldashi sot në të grupit parlamentar socialist, por nuk mund të seancën e Parlamentit, ashtu edhe zoti Imami, që ndërtohet ndryshe kontrolli, përveçse mbi bazën e mungon në seancë, po i thonë “Tutje!” procedurave dhe të vendimeve. Nëse disa deputetë, vendimmarrjes së Komisionit të Sigurisë për të cilësdo partie qofshin, qoftë dhe të PD-së, nesër kontrollin parlamentar mbi ekzekutivin. në mëngjes të duan të futen në cilëndo ministri për Jozefina Topalli – Në bazë të depozitimit të të ushtruar kontroll, kjo është antikushtetuese. emrave për diskutim, ka një numër shumë më të Sa u përket akuzave të tjera, ato për trafik madh deputetësh nga opozita se nga maxhoranca. armësh, në thelb janë foshnjore, ashtu si edhe ato Është e drejta juaj, ju po e shfrytëzoni këtë të drejtë për përgjimet, por ju keni të drejtë të keni dyshime dhe unë jam shumë e kënaqur për këtë, por po shoh si çdo opozitë, të gjeni mjetet legale dhe jam dy standarde: nga njëra anë, shqetësoheni se pse plotësisht i gatshëm të jap përgjigje për çdo element ministri jep shpjegime për një projektligj, nga ana në komision, me komision hetimor dhe ka një tjetër, po akuzoni se një ministër tjetër nuk është zgjidhje serioze dhe përfundimtare, që do të duhet këtu, kur, në fakt, është këtu. të merret në këtë vend: të ndërtohet një nënkomision Unë mendoj se çdo gjë do të zgjidhet me i posaçëm brenda Komisionit të Sigurisë, me 3-4 ndryshimet kushtetuese dhe në mënyrë të veçantë personalitetet që kanë punuar në këtë fushë, që kur të diskutojmë për heqjen e imunitetit. Do të betohen për sekretin shtetëror, të cilët do të mund shqyrtohet edhe çështja e shpifjes, sepse në këtë të kontrollojnë çdo gjë që ka në Ministrinë e Parlament gjatë viteve janë hedhur tonelata baltë Mbrojtjes, përndryshe, edhe komisioni parlamentar ndaj gjithkujt nga gjithkush. Kështu, me shumë nuk mund të kontrollojë gjithçka dhe për këtë janë përulësi, e ftoj zotin Xhafa të punojmë për të hequr të vetëdijshëm ata njerëz që e shikojnë në mënyrë imunitetin, duke përcaktuar se deputetët do të serioze politikën. mbajnë përgjegjësi edhe për shpifjet që bëjnë. Unë Zoti Ruçi, për shkak se jeni në krye të këtij grupi dua ta shoh pozitivisht përgjegjësinë dhe vullnetin dhe të përvojës suaj, unë do t’ju lutem të mos tuaj, në mënyrë që në këtë sallë të mos ketë shpifje cenojmë disa rregulla fondamentale të këtij shteti, pa fund. për shkak të interesave të momentit. Zoti Ministër, urdhëroni! Faleminderit! Arben Imami – Zonja Kryetare, Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Imami! Zoti kryetar i grupit të PS-së, Zoti Gaçi, urdhëroni! Kontrolli parlamentar është një nga shtyllat e Artan Gaçi – Faleminderit! punës së këtij Parlamenti dhe askush nuk mund të Të nderuar kolegë, mendojë që t’i shpëtojë atij. Sigurisht që edhe Strategjia e PD-së përgjatë këtyre 2 mandateve Ministria e Mbrojtjes i është nënshtruar dhe do t’i ka qenë e mbështetur vetëm te pseudoinvestimi në nënshtrohet kontrollit parlamentar. Ndaj kësaj nuk infrastrukturë, kryesisht në atë rrugore. Rrugët u ka pasur asnjë lloj rezerve. Së dyti, nuk është konsideruan si investimi kryesor i qeverisë. Pamë kontroll parlamentar, po jua them sërish zoti Ruçi, që në mandatin e parë se si u hapën kantiere kudo është kontroll punëtor fshatar, me inspirim nga në Shqipëri, duke krijuar idenë e një kantieri të madh revolucioni kulturor kinez paraqitja e deputetëve të që po ndërtonte gjithë rrjetin rrugor të Shqipërisë, veçantë në dyert e një ministrie, cilësdo force t’i shoqëruar me deklarata bombastike se do të përkasin ata. Po e them edhe një herë se nuk do të ndërtonim rrjetin më të mirë në Ballkan, 6000 km ketë kontroll punëtor e fshatar me asnjë shumicë rrugë, e të tjera përralla si këto. dhe me asnjë opozitë në Shqipëri. Shqipëria është Sot, mbas 8 vjetësh, është e qartë nën dritën e një vend demokratik, ku sundon procedura. diellit që të gjitha ishin mashtrime dhe qëllimi kryesor Në mënyrë të vijueshme, zoti Ruçi, komisioni ishte për të gënjyer elektoratit e për t”i marrë votën, parlamentar e ka ushtruar të drejtën e tij dhe unë dhe vjedhja e përqendruar te këto investime. Dhe kam pasur gatishmërinë e plotë në respekt të më keq akoma, këto rrugë nuk janë vetëm vepra funksionit të Parlamentit dhe të atij komisioni dhe korruptive, por edhe vepra kriminale, sepse janë
184 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
kthyer në kurthe vdekjesh për qytetarët. Mjafton të kurrë. Mbas 6 vjetësh, me justifikime banale hedhim një sy në gjithë rrugët e Shqipërisë. Na kërkohet një shtesë prej 18 milionë eurosh, që do shoqëron i njëjti peizazh me segmente autostrade të thotë një shtese prej 44% e vlerës fillestare të mesatarisht 20 km të gjatë që nuk kanë as fillim as kontratës. fund, që nisin në një rrugicë e përfundojnë në një Jemi dakord se në të gjitha kontratat është rrugicë. Abuzimi e grabitja filloi me rrugën Rrëshen parashikuar një shtesë kontrate, por që varion nga Kalimash. Një autostrade prej 63 km e gjatë me një 3,4,5%, sidomos në rrugë ku ka të papritura, por në kosto 1 miliard euro, që iu vu emri “Rruga e kombi” një rrugë fushore, ku studimet mund të bëhen ditën për të justifikuar vjedhjen e shekullit. Plot 240 milionë me diell, të kërkosh shtesë kontrate 44%, është euro abuzim sipas Kontrollit të Lartë të Shtetit. absurde. Sidomos me argumentet e pretenduara, Autostrada më e re në Europë që do të mbahet mbasi ka mbaruar edhe rruga, duke thënë së janë mend si autostrada e kthesave se nuk ka as 2 km shtruar ca shtresa stabilizanti, një sistem që nuk u rrugë të drejtë e siç po shohim përditë është kthyer prish qetësinë lejlekëve e përralla të tjera si këto. në burim aksidentesh. Nis si autostradë në fillim e Pra, kërkohen 18 milionë euro se na e kanë bërë pastaj vazhdon në një rrugë me 1 kalim, përfundon më të sigurt këtë rrugë, ndërkohë vetëm para pak më një kryqëzimi 90 gradë me rrugën Fushë-Krujë- ditësh isha në Vlorë nëpërmjet segmentit të hapur Milot. të kësaj rruge dhe gati sa s’dola jashtë saj, rrezikova E njëjta situatë është në gjithë rrugët e tjera. të çaja sotokarterin se rruga kishte ceduar me Janë ndërtuar disa segmente elektorale, që shumë se 1 metër në hyrje e në dalje të çdo ure. përfundojnë në kryqëzime të ngjashme vdekjesh. Me ç’duket, për këtë 100-vjetor vlonjatëve do Kështu është rruga Fushë-Krujë-Milot që nis me 2 mundohen t’ua shesin këtë segment si rruga Fier- korsi në Fushë-Krujë, zgjerohet me 4 korsi për 20 Vlorë, kur në fakt janë vetëm 24 km, ndërkohë që km, për të përfunduar me 2 korsi atje ku lidhet me pjesa tjetër do të mbetet rruga e Ismail Qemalit, ajo “Rrugën e kombit”. Po kështu rruga nga Plepat për qe u ndërtua që në vitin 1912. Kavajë, edhe kjo vetëm 20 km, e cila përfundon në Do të doja shumë që ju të kishit pasur qëllim të kryqëzimin e tmerrshëm të Rrogozhinës, atje ku ndërtonit rrugë të standardeve më të mira, të cilat shesin misra, ku orientohesh për drejtimin e rrugës do të sillnin zhvillim, por tashmë jam i bindur se nga gomat që vënë banorët e zonës si mure qëllimi juaj ka qenë përfitimi elektoral dhe grabitja e mbrojtëse qe mos u hysh në shtëpi me makinë, përqendruar. Vazhdon me autostradën Lushnjë-Fier, po ashtu 20 Sot që flasim nuk ka asnjë segment rrugor që e ca km, me rrugë fshati që e ndërpresin, ku në të ketë një fillim e një mbarim, apo që të lidhet me mes ka një kryqëzim 90 gradë diku në Ardenicë, e rrugë të tjera. Ka vetëm copëza rrugore që janë paparë në gjithë Ëuropën, Edhe kjo mbyllet para kthyer në burim aksidentesh, shumë herë me pasojë Fierit, se bajpasi i këtij qyteti ka po 8 vjet që zvarritet, vdekjen. për të kapërcyer qytetin pastaj e për të dalë në Levan Me papërgjegjshmërinë tuaj e keni kthyer këtë me 20 km të tjerë. vend në vendin më të rrezikshëm në Europë për sa Po kështu, e palidhur dhe e papërfunduar prej 8 i përket sigurisë rrugore. vjetësh vazhdon saga e rrugës Levan-Tepelenë. Rrugët tona janë kthyer në rrugë vdekjesh. Çfarë Gjithandej njëlloj. Copa rrugësh elektorale të bën qeveria? Çfarë bëjnë ministrat përgjegjës për përdorura e të ripërdorura në çdo fushatë këto 8 këtë? Nuk e vënë ujin në zjarr fare. Disa akse dhe vjet. Copa autostradash që nisen nga askund e disa kryqëzime janë lënë në një gjendje të përfundojnë duke u lidhur në ne mënyrë spontane mjerueshme nga papërgjegjshmëria e qeverisë, ku pa asnjë lloj investimi, pa asnjë lloj standardi, pa ndodhin përditë aksidente me një incidencë të asnjë lloj mase sigurie, pa asnjë lloj sinjalistike, pa frikshme vdekjesh. asnjë lloj vëmendjeje edhe nga policia. Njolla të zeza A e keni parë ndonjëherë ministrin e Rendit apo që janë kthyer në pika humbjeje jetësh të atë të Transportit, të dalin nga zyra dhe të shkojnë përditshme. I tillë është edhe segmenti Levan-Vlorë të shohin ku janë këto vende që marrin jetë njerëzish, që diskutojmë sot. Edhe ky 24 km, i zvarritur prej 6 si dhe të rregullojnë çfarë të mundin për të vjetësh e i përdorur fushatë pas fushate si rruga që parandaluar humbje jetësh të tjera? Asnjëherë, do i shtonte turizmin Vlorës, por që zvarritej e asnjëri nuk ka vajtur t’i shikojë këto kryqëzime të zvarritej vetëm për të vjedhur e për të mos përfunduar vdekjeve, qoftë edhe për hipokrizi!
185 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Para pak ditësh u ktheva vetë nga rruga ku diskutojmë në këtë Parlament një investim të humbën jetën pardje edhe dje dy vajza të vogla 10- siguruar nga qeveria socialiste, të tenderuar nga vjeçare nga Kosova, të cilat udhëtonin me prindërit qeveria juaj, dhe që ka shtatë vjet që nuk bëhet. për të bërë pushimet në Shqipëri. Në kryqëzimin që Dhe sot e kësaj dite aksi Levan-Tepelenë dhe ai lidhet me rrugën Fushë-Krujë - Milot nuk kishte asnjë Levan Vlorë ende nuk janë përfunduar. polic dhe asnjë lloj sinjalistike, segment i rrezikshëm Fakti është i tillë, fakti është kokëfortë, fakti ky që u mori jetën edhe këtyre fëmijëve. është demonstrues, që ju nuk e doni Jugun dhe Si ka mundësi që në këto kryqëzime, ku humbin nuk i bëni rrugët e Jugut, sepse nuk merrni vota në jetën qindra njerëz ne vit dhe plagosen qindra të to. tjerë, kjo qeveri të mos lëvizë gisht as për sy e faqe? Zotërinj deputetë, Të mos dalë nga zyra të shohë se ç’është ky vend Jemi sot për të diskutuar jo me një brigadë ku humbin jetën qindra shqiptarë! Dhe jo më pastaj ndërtuesish. Se ju vini atë helmetën në kokë kur të investojë sikur edhe 1000 euro sinjalistikë! Kaq inauguroni rrugë, nuk do të thotë se jeni projektues pak vlen jeta e qytetarëve të këtij vendi? rrugësh, apo ndërtues, ju jeni menaxherë të lekëve Sikur vetëm pak mijëra euro sinjalistikë të publike, menaxherë të lekëve të qytetarëve shqiptarë, investonit në këto kryqëzime, minimumi gjysma e menaxherë të taksapaguesve shqiptarë. Dhe për atyre jetëve do të ishte shpëtuar. këtë duhet të jepni llogari se si i menaxhoni lekët e Çdo vit vdesin rreth 400 njerëz dhe plagosen qytetarëve shqiptarë. Për këtë duhet të jepni llogari! me mijëra të tjerë, pa llogaritur dëmet materiale. Sali Berisha, tha dje në Durrës se nuk gjej Bilanc lufte. Por në çdo luftë luftohet për të shpëtuar asnjë rrugë të pa asfaltuar. Dhe unë po ia tregoj se çdo jetë njerëzore, kurse te ne është gjëja e fundit ku janë rrugët e paasfaltuara. Nuk po ia tregoj vetëm, për të cilën mendon kjo qeveri. po thërras edhe kolegët e mi, kolegë të Të gjithë e kemi të gjallë dhimbjen për ato maxhorancës dhe të opozitës, sepse njëlloj kalojmë, studentet e shkreta që humbën jetën në aksidentin në po të njëjtat rrugë: e Himarës. Çdo qeveri e përgjegjshme do të kishte Zotërinj të qarkut të Dibrës, dëshmoni këtu si vajtur dhe do të kishte ndërhyrë në këtë pjesë të është rruga nacionale, rruga ku kalon gjithë ajo zonë, rrezikshme të rrugës duke shtuar masat e sigurisë Burrel-Bulqizë? E tmerrshme! Nuk ka rrugë më të që të mos humbin më jetë të pafajshme. Mjaftojnë keqe në Shqipëri, nuk ka rrugë më skëterrë sesa pak qindra euro që të sigurohet të paktën ajo pjesë. rruga Bulqizë-Burrel. Kam kaluar disa herë këto Duket një gjë shumë normale dhe detyrim prioritar kohë për detyrat e mia, në të gjithë Shqipërinë. Kam për çdo qeveri normale në botë, por jo për këtë tonën. kaluar dy herë në atë rrugë. Ka qenë një ditë me Këto janë fantashkencë për qeverinë shqiptare, shi. Nuk ka pasur rrugë më të keqe, të shkatërruar se qëllimi i tyre është të hapin segmente elektorale, komplet. Dhe asgjë nuk bën kjo qeveri. të bëjnë tendera dhe të marrin çfarë të mundin nga Më thoni, të nderuar kolegë të Mallakastrës dhe këto investime duke mos i mbaruar kurrë. të Gjirokastrës, tregoni ferrin në të cilin keni kaq Ky përvjetor duhet të ishte viti i punimeve të vjet që kaloni në aksin Patos-Ballsh-Tepelenë. Rruga mëdha për këtë vend, por me këtë qeveri as që bëhet është skandaloze, jashtë çdo standardi, rrugë e më fjalë. Kjo qeveri po na e kthen 100 - vjetorin e prishur, e dëmtuar. Për çfarë flisni se keni bërë rrugë? Pavarësisë në 100- vjetorin e makutërisë. Flisni, të nderuar kolegë të Fierit dhe të Vlorës, Faleminderit! tregoni se çfarë hiqni në aksin Fier-Levan, ku fillon Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Gaçi! pastaj rruga e re. Tregoni ç’rrugë e dëmtuar dhe e Zoti Klosi, urdhëroni! shkatërruar është! Blendi Klosi – 7 vjet më parë, në po këtë Kolegë të djathtë dhe të majtë të Beratit, tregoni foltore, i jam drejtuar Kryeministrit të vendit, Sali se si shkohet në Berat sot! Tregoni për gjendjen e Berisha, dhe i kam thënë: “Ti, Sali Berisha, nuk do rrugës Fier-Lushnje-Berat! Tregoni se ç’tmerr është që të bësh rrugët e Jugut! Nuk do që të bësh rrugët ajo rrugë! e Jugut, sepse Jugu asnjëherë nuk të ka votuar, Tregoni, të nderuar kolegë deputetë! Tregojeni dhe si dënim për votën elektorale që të mungon t’i ju, zotërinj ministra të kabinetit qeveritar, që kaloni nuk ke për të bërë autostradat, nyjet lidhëse, ato me makinë, se Berisha kalon me helikopter, se për që sjellin zhvillim”. të shkuar në Berat, qytetin 2400-vjeçar, nuk kalohet Dhe sot e kësaj dite, 7 vjet më vonë, përsëri më nëpër rrugën nacionale, qytetarët tani i bien nëpër
186 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
fshatra, sepse është bërë një rrugë rurale atje, e mbikalime, tabelat orientuese të qarkullimit rrugor cila po prishet edhe ajo nga peshat e mëdha që janë mbuluar prej reklamave gjigande që paguajnë kanë pajisjet të cilat kalojnë në të, sepse nuk është këta zotërinjtë e Drejtorisë së Rrugëve. e projektuar për ato pajisje! Në 70 për qind të rasteve policët e kontrollit Tregoni, të nderuar deputetë, tregoni ferrin që rrugor, në mënyrë të kundërligjshme, qëndrojnë të hiqni, se tani jemi bërë të gjithë shoferë, na i hoqën fshehur dhe shfaqen befas në rrugë duke ngritur shoferët, i mbajtën për ministrat, për Jozefinën dhe tabelën, dhe ndalin vetëm 30-40 metra përpara për Kryeministrin! automjetit, duke shkaktuar me dhjetëra dëmtime Tregoni tmerrin që hiqni kur kaloni natën në të në rrugë. gjitha rrugët e Shqipërisë! Errësirë, errësirë dhe Sot, të nderuar kolegë, po flasim për një rrugë vetëm errësirë! Asnjë sinjalistikë! Në çdo moment shumë të rëndësishme, për një rrugë, e cila ka të ne shpëtojmë nga intuita. Prandaj aksidentohen ata bëjë me një aks shumë të rëndësishëm. Dua të flas të shkretët që vijnë nga jashtë Shqipërisë. për deklaratën zyrtare të bërë nga Ministria e Punëve Flisni për rrugët nacionale! Ato nuk janë vetëm Publike dhe e Transportit. Është një deklaratë që rrugë rurale të asfaltuara. Për çfarë të flasim ne? Të dua ta analizoj. flasim për rrugën nacionale Fier-Berat, Vlorë- Në paragrafin e saj të parë flitet për mënyrën Sarandë, Tepelenë-Ballsh, Këlcyrë-Leskovik, aprofesionale se si menaxhoni ju rrugët. 8 vjet. Do Lushnjë-Berat, Gjirokastër-Sarandë, Bushat-Pukë, të shtojmë kontratën, thoni ju, sepse tenderi i bërë Fier-Ballsh, Tiranë-Burrel-Peshkopi?! Sipas është bërë keq. Ndërkohë që në deklaratën tuaj inventarit tuaj ato janë rrugë me parametra fizikë, thoni: “Nuk u bë bë tenderi në vitin 2005, u bë në por ato janë rrugë krejtësisht jashtë çdo parametri vitin 2007. Dhe u rishikua ky tender”. Është paragrafi teknik. i dytë i deklaratës suaj. Sot faktet flasin ndryshe. Nuk flasin për ato që Kur e rishikuat, pse nuk e bëtë mirë? Kush u thoni ju, se keni bërë 9000 kilometra rrugë. 9000 dënua për këtë? Kush u procedua për këtë? kilometra, të nderuar kolegë deputetë, është dy herë Paragrafi i tretë i deklaratës suaj flet për firmat rruga vajtje-ardhje Tiranë-Moskë. Kontrollojeni në që kanë marrë pjesë në tender dhe si ka dalë kompjuterat tuaj! Aq rrugë ka shtruar Sali Berisha, rezultati i tyre. 9000 kilometra. Nga të 7 firmat e paraqitura, firma që ju thoni se Faktet flasin ndryshe. Organizatat ka fituar, “Alpin”, fiton me 41 milionë euro. Ndërkohë, ndërkombëtare nuk e fusin rrjetin rrugor shqiptar po t’i shtosh vlerës së kontratës edhe 20 milionë në asnjë nga standardet europiane. E dini pse? euro që ju kërkoni sot me 61 milionë që kjo firmë e Sepse faktet janë fare të thjeshta. Shikojini në ka realizuar, është firma që ka pasur koston më të internet se i gjeni këto fakte! madhe të realizimit të rrugës. 85 për qind e gjatësive rrugore nacionale Ashtu siç e shkruani në deklaratën tuaj, ju jeni shqiptare nuk kanë as mbikalime, as nënkalime. gabim dhe keni bërë një abuzim krejtësisht jashtë Ndërkohë që akset nacionale kanë 473 nyje ndarëse rregullave dhe kërkesave. qendrash banimi. Paragrafi i katërt thotë se firma “Alban Tirana” Në 40 për qind të gjatësive të rrugëve nacionale është larguar nga projekti. Kush u penalizua? Sa shqiptare mungon sinjalistika e nevojshme, e ka qenë penalizimi? Sa pagoi kjo firmë kur u largua detyruar për një vetmenaxhim normal dhe të sigurt dhe e la projektin në mes, siç deklaroni vetë, zotërinj? qarkullimi. Përfaqësuesi i Drejtorisë së Rrugëve tha se nuk Në 35 për qind të gjatësive të rrugëve nacionale dënohet kompania projektuese, sepse është e huaj, shqiptare, tabela e sinjalistikës orientuese të dhe ne nuk e lemë të marrë pjesë në Shqipëri. Dhe qarkullimit është e vendosur në kundërshtim të plotë cila firmë do marrë më pjesë në Shqipëri? Si e keni me rregulloren. penalizuar firmën? Apo firma ka lidhje me pushtetin Në 20 për qind të gjatësive të rrugëve nacionale dhe nuk penalizohet? shqiptare tabelat dhe shenjat orientuese të Vazhdojmë me deklaratën tuaj, e cila thotë se qarkullimit janë të padukshme dhe jashtë përdorimit është realizuar 98 për qind e rrugës. Pra 98 për nga dëmtimet, apo vjedhjet. qind e rrugës ka mbaruar dhe ju sot doni t’i shtoni Në 60 për qind të gjatësive të rrugëve nacionale 20 milionë euro. Ku i ka gjetur lekët kjo firmë që ka shqiptare, sidomos në autostrada, madje edhe bërë punët? Me çfarë parash e ka bërë punën kjo
187 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
kompani që ju ia jepni më mbrapa? paragrafin e fundit që u përmend tani, e kisha me Këto janë lekë, të cilat nuk kanë lidhje më me një lloj dyshimi. Por paskam bërë mirë. rrugën, por kanë lidhje me xhepat tuaj. E thoni vetë E dyta, ju thashë se rruga është projektuar në këtë, në deklaratën tuaj, se 98 për qind e rrugës ka kohën tuaj, dhe nuk desha të bëj politikë. Meqenëse mbaruar. thatë që mundet që projektuesi të ketë dhënë një Vazhdojmë me pikën tjetër: shtrati i lumit Vjosë zyrë për shpërblim, gjejeni kujt ia ka dhënë! pas shtatë vjetësh ka ndryshuar dhe ju po rishikoni E treta, kur thashë deputetët në plazh, nuk e projektin dhe po shtoni edhe 3 milionë të tjera. kisha për ju, sepse ju në ditët e pushimit shkoni Zotërinj, e kuptoni se çfarë flisni? Rrugët, urat, dhe përzini beton te lavatriçja e Vangjushit, ju nuk bëhen për 300 vjet, 400 vjet. Rrugët e gjithë Europës shkoni në plazh. Shkoni atje, merrni një pagesë janë bërë që të jetojnë dhe të kalojë bota në shekuj shtesë te betoni, dhe kaq. nëpër , kurse ju thoni se ndryshoi lumi për shtatë E katërta, ke bërë mirë që je qethur, sepse i le vjet, ndryshoi projektin, shto dhe 3 milionë! A e ca kohë flokët të gjata si Blushi, por Blushi ka 20 kuptoni se çfarë keni projektuar, çfarë po realizoni, vjet që shkruan, ndërsa ti ke 40 vjet që as shkruan dhe si po e mbyllni gjithë këtë aferë korruptive? dhe as nuk lexon. Paragrafi tjetër, për një element që kërkon edhe E pesta, rruga Berat-Lushnje është siç e ke lënë mbrojtjen e BERZH-it. Është përmendur në ti. Unë po bëj rrugë të re. Kjo qeveri po bën rrugë të deklaratë nja 10 herë BERZH-i, a thua se BERZH- re. i nuk është një bankë. Për sqarim për publikun, Rruga Patos-Ballsh. I vetmi me të cilin mund të BERZH-i është një bankë që të jep lekë dhe nga debatoj unë për rrugën Patos-Ballsh, po të jesh i këto lekë të merr edhe disa lekë të tjera. zoti, ik dhe ngrije nga varri, është Mehmet Shehu, Pra, futet një element sigurie vetëm se e ka sepse ai e ka bërë atë rrugë, ti jo, ke qenë ministër miratuar BERZH-i. i qeverisë dhe nuk ke bërë as edhe një metër rrugë, Ajo çka do të thosha, ka të bëjë më shumë me as edhe rrugën e fshatit tënd. Pra, kjo qeveri po bën mënyrën se si është vepruar në të gjithë këtë rrugë të reja. Rruga Bulqizë-Burrel, ju rekomandoj kontratë, me arrogancën me të cilën paraqitet kjo të shkoni ta shikoni, te Rruga e Arbrit kanë mbaruar kontratë, me arrogancën korruptive me të cilën katër lote deri tani, pothuaj po mbaron edhe loti i mbrohet kjo kontratë, me arrogancën korruptive me Shkallës së Tujanit. Do të filloj edhe tuneli. Akuzove të cilën mbrohet gjithë problemi i rrugëve në Shqipëri. që udhëton natën dhe është errësirë. Kjo dihet. Deklarata fillon me një gjë krejtësisht absurde, të Qeveria nuk e ndriçon dot natën, kështu e ka bërë pamoralshme për një ministri. Perëndia. Natën nuk e bëjmë dot ditë. “Meqenëse këto vite deputetët kanë vajtur në Ajo rrugë i ka të gjithë parametrat, nuk ka asnjë plazh, dhe meqenëse kanë freskuar allatet, thoni, kryqëzim në disnivel, si rruga Rrogozhinë-Lushnjë, dhe diçka tjetër, përveç mendjes, po sulmojmë ka barriera mbrojtëse dhe në njërën rrugë na thoni qeverinë”. Jo, nuk është e vërteta kjo! “pse nuk ka barriera mbrojtëse”, kurse në tjetrën Ne jemi përfaqësues të qytetarëve shqiptarë, ne pse ka. Në një rrugë na thoni pse ka kryqëzime, në jemi këtu për të mbrojtur interesat e qytetarëve tjetrën pse është pa kryqëzime, në një rrugë na thoni shqiptarë, ne jemi këtu për të treguar të vërtetën se pse nuk ka nënkalime për zonat rurale, këtu na thoni këto lekë nuk shkojnë për rrugën, por shkojnë për pse janë shumë nënkalime për zona rurale. xhepat tuaj. Vendosni një standard, sepse ky debat nuk ka Dhe ajo, me të cilën do të doja ta mbyllja është kuptim. Banka Europiane nuk është kasa ku shkon një paragraf i turpshëm, ku thoni se nuk keni marrë t’i merr lekë herë pas here, është institucion serioz masa nga karabullakët e opozitës. Po të jetë kuptimi që verifikon çdo pretendim, verifikon me ekspertë, i parë i fjalës, e pranoj. Po të jetë kuptimi që lexova inxhinierë çdo punim shtesë, hekurin, zhavorrin, në internet, që janë zogj, nuk e di se çfarë e keqe ju çimenton, çdo centimetër asfalt, para se të japë ka gjetur nga zogu i opozitës kur nuk keni marrë lekët. Ne e cituam këtë bankë si garanci, sepse e masa mbrojtëse. thashë që në fillim nuk ka asnjë arsye që opozita të Ardjan Turku – Faleminderit! besojë ministrin, por të paktën duhet t’u besojmë Zoti Ministër, urdhëroni! institucioneve ndërkombëtare me të cilat punojmë, Sokol Olldashi – Në fakt, edhe kur e kam keni punuar edhe ju dhe që e dimë se çfarë shkruar vetë atë deklaratë, edhe kur bëra atë kredibiliteti kanë. Keni katër orë që po bëni debat
188 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
për një rrugë që është në përfundim e sipër. Ju për projektligjin. problemin nuk e keni me këtë rrugë. Nuk desha ta Zoti drejtues i seancës, kthej këtë debat në politikë, por jam i detyruar. Ju e Që në orën 10 e 30 minuta me gjithë keni problemin me programin e kësaj qeverie. E keni përgjegjësinë ndaj funksionit që mbaj, me gjithë me ato 9100 km, sepse është rruga edhe e fshatit përgjegjësinë ndaj përfaqësuesve të këtij Kuvendi, tënd, edhe timit, e Aranitasit, e Valbonës, e me gjithë ndjenjën e detyrës ndaj cilitdo deputeti që Konispolit, rrugë që të çojnë te arat e fermerëve. Po kërkon sqarime dhe që bën komente, kam qëndruar t’i mbledhësh, bëjnë 9100 km, dy herë sa Tiranë- këtu pa lëvizur nga salla. Moskë, meqë e ke mendjen te Moska. Nuk është Kam replikuar në mënyrë shumë të përmbajtur Shqipëria nga Rogneri te betonierat e Vangjushit. mbi detajet teknike, mbi aspektet e paqarta të Ajo është shumë e madhe se aq. Ti mund të bësh projektligjit me shumë nga deputetët e Grupit zgjedhjet e tua, ti mund të zgjedhësh të mos shkosh Parlamentar të Partisë Socialiste që folën deri tani. në plazh, por të punosh si betonbërës; ky është Ka disa limite që, në radhë të parë, janë qytetare problemi yt, jo imi. Por të paktën këtë moral mos dhe jo politike. Të thashë dy gjëra konkrete që nuk hajde ta shesësh këtu. pate guximin të thoshe jo. A shkon të dielën për të (Drejtimin e seancës e merr zoti Turku.) marrë lekë diku? E para. Dhe duhet të thoshe këtu Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Ministër! po. Zoti Klosi, dy minuta replikë. E dyta, mos hajde të më kërkosh më ndihmë të Blendi Klosi – Desha të bëj replikë me ministrin, futesh nëpër zona ku nuk futesh dot, se nuk takon ç’ministër zeza! Ta tha Kryeministri publikisht: “ Ç’e dot njerëzit! dëgjoni Olldashin, ai nuk merr vesh nga politika”. Ta E treta, laj borxhet në Durrës, zoti Klosi se ke tha, apo jo? Zoti Ministër, ju bëni sikur merrni vesh ende borxhe! nga rrugët. Po ç’merr vesh ti, o i shkretë? Nuk ka (Drejtimin e seancës e merr zonja Topalli.) ndodhur asnjëherë në historinë e shtetit shqiptar që Jozefina Topalli – Faleminderit! ministri nuk i hap telefonin drejtorit të Rrugëve, tri Kalojmë në shprehjen e grupeve parlamentare. herë ke kërkuar ta shkarkosh. Por nuk ta shkarkon Grupi Parlamentar i Partisë Socialiste, zoti Saliu. Ti s’ke asnjë lidhje me atë punë, ti rri duke Braçe, urdhëroni! bredhur nëpër kafene, dredh cigare dhe kujton se Erion Braçe – Në fakt, unë do të doja që ky merr vesh nga politika. debat të bëhej me Kryeministrin e Republikës, sepse Je njeriu me arrogant, ato ke shkruar ti në ai është personi përgjegjës edhe për këtë aferë që deklaratën zyrtare për shtyp në njëqind vjet të shtetit po diskutojmë sot. shqiptar nuk kanë ndodhur. Turp! Je i paedukuar. Kuvendi sot duhet të konsumojë një akt të Ato që sajon për deputetët e opozitës i ke vetëm paprecedentë. Po merr para borxh për të paguar arrogancë. Ke ndjekës i pastër i kulturës së Sali fatura të papaguara. Kjo është e vërteta e kësaj Berishës: shpif, llomotit, gënje. Nuk bën asnjë punë. kontrate. Rruga ka mbaruar, paratë nuk janë paguar. Ne nuk themi që nuk jeni ndërtues të mirë rrugësh, Më në fund 5 vjet e gjysmë pas nisjes së punimeve sepse ju nuk jeni ndërtues, por menaxher fondesh rruga u sos, thonë në Vlorë, por paratë nuk janë publike dhe ne ju akuzojmë se jeni menaxher shumë paguar ende. të këqij, të korruptuar, antishqiptar, antikombëtar. Ky nuk është rasti i parë. Një mal me kontrata Ju sot nuk përfundoni dot një rrugë. Cilën rrugë dhe fatura të papaguara janë stivë në zyrat e kësaj keni bërë? Pse nuk bëni bajpaset? I nxirrni të gjitha qeverie, mbi 150 milionë dollarë. Te kjo do të ndalem rrugët e Shqipërisë jashtë funksionimit. Nuk shkon më pas. dot rruga në Qafë-Thanë, sepse nuk është bërë Rrugët kombëtare dhe kontratat kombëtare janë bajpasi i Peqinit. Nuk shkon në Gjirokastër, sepse sot të papaguara, por në aksin e sotëm mbi 55% të nuk është bërë segmenti. Nuk është bërë bajpasi i borxhit që do të marrë e zë fatura e indeksimit të Fierit. Nuk shkon rruga në Kosovë, sepse segmenti çmimeve të ndërtimit të kësaj rruge. Imagjinoni, i Fushë-Krujës është jashtë... kontrata është fituar me 18% më pak të fondit limit. (I ndërpritet fjala se i mbaron koha në Kontrata është shitur me -12% të vlerës së saj dhe dispozicion.) sot ne angazhohemi të rrisim vlerën e kontratës me Ardjan Turku – Zoti Ministër, urdhëroni! 43.5% pikërisht për shkak të këtij fakti. Sokol Olldashi – Nuk kam replikë. Do të flas Më qartë, pasi vepra u ndërtua apo ndërtimi i
189 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
saj u shtri në 5 vjet, çmimet ndryshuan, kostoja e Pra, 7 muaj para ratifikimit, thotë Kontrolli i Lartë këtij krimi arriti në 4.3 milionë euro, të cilat ne do t’i i Shtetit, ndonëse për procedurat e tenderimit është paguajmë sot pasi të marrim borxhin. Ka një relacion marrë dhe miratimi i bankave. tërësisht të papranueshëm të vërtetuar edhe nga Ky veprim nuk është i mbështetur ligjërisht, pasi raporti i Kontrollit të Lartë të Shtetit të vërtetuar edhe marrëveshjet e huave nuk kanë qenë të miratuara në këtë sallë. Sa më shumë është zgjatur afati i gjatë procedurës së tenderimit dhe se në kësaj rruge, aq më shumë është rritur kostoja e marrëveshjet e huas përcaktohen qartë rregullat e saj. Rritja, zgjatja e afatit është në përpjesëtim të prokurimit dhe mbi të gjitha nuk kanë qenë të drejtë me rritjen e kostos. Duhet të mbaronte në siguruara fondet financiare për realizimin e këtij dhjetor të vitit 2009, sipas kontratës, pastaj duhet projekti. Doni konkluzionin? Për sa më lartë, mban të mbaronte në qershor të vitit 2010, sipas shtesës përgjegjësi ish-ministri i Transportit, Lulzim Basha. së kontratës. Pastaj duhet të mbaronte në dhjetor Vazhdojmë më tej. Paradhënia është një të vitit 2010 pastaj në qershor të vitit 2011 dhe do të element shumë i rëndësishëm. Në kushtet kur nuk mbarojë vetëm tani në gusht të vitit 2012 dhe për kishte para duhej të gjendeshin paratë dhe më këtë duhet të paguajnë shqiptarët. 24.09.2007 me vendim të Këshillit të Ministrave Janë 2007 ditë të konsumuara për të ndërtuar lejohet Ministria e Transportit që, nga fondet e TVSH- vetëm 24 kilometra. E dini sa i bie? 12 metra në së, të paguajë 4.1 milionë euro paradhënie, në datë ditë. As 12 metra në ditë nuk ka punuar kjo kompani 1 deri në 3 tetor të 2007-ës. Pastaj 24 dhe 26 sipas të cilës ne do t’i shtojmë vlerën e kontratës së saj situacioneve është paguar paradhënie. me 43%. Vijmë tek afati. Afati i parë ishte më 13.12.2009. Çfarë ka ndodhur? Dua t’jua tregoj duke lexuar Pastaj më 15.06.2010 dhe fundi i punimeve ishte raportin e Kontrollit të Lartë të Shtetit të majit të në dhjetor të 2009-ës. vitit 2010. Është i pari dhe i referohem këtij raporti, E dini çfarë ka ndodhur në dhjetor të vitit 2009? sepse ky ka paralajmëruar në kohë pikërisht këtë Sipas raportit të Kontrollit të Lartë të Shtetit ishin që do të ndodhë apo që ne po konsumojmë sot, që kryer vetëm 48% e punimeve fizike dhe realizimi shtyrja e afatit po rrit kostot dhe kostot do t’i financiar ishte vetëm 42%. Për të dyja pikat edhe paguajnë shqiptarët. për paradhënien, edhe për afatin, Kontrolli i Lartë i Këto janë vetëm fakte, po lexoj: “Në datën 10 Shtetit thotë: “Ishte e pajustifikuar vendimi i Këshillit korrik të vitit 2006 kompania Alpin themelon degën të Ministrave për dhënien e një paradhënie në muajin e saj në Shqipëri. Vini re! Në 10 korrik, 9 ditë më tetor kur marrëveshjet financiare u lidhën vetëm në pas ministri Lulzim Basha (ky është thelbi i gjithë muajin dhjetor”. kësaj afere korruptive), ka miratuar urdhrin e Pra, emergjenca ka qenë e pajustifikuar, thuhet prokurimit më 18.09.2006. Ka filluar faza në Kontrollin e Lartë të Shtetit. Ndërsa për afatin parakualifikuese. Më 13.11.2006 është kryer tenderi, është fare e qartë, i gjithë prokurimi ndodhi kur nuk ku Alpin dhe një kompani tjetër, SCT, bashkë me 7 kishte fonde, kur nuk ishin miratuar marrëveshjet të tjera kanë ofruar ofertat e tyre. dhe kur në marrëveshje ka qenë detyrimi që pronësia Më 02.02.2007 Drejtoria e Përgjithshme e e truallit, ku do të kalonte rruga, duhej të ishte e Rrugëve i kërkon miratimin. Më 2.04.2007 miratimi zgjidhur. Pra, duhet të ishin shpronësuar dhe të nga BEI vjen pikërisht për këtë gjë. Më 26 prill 2007 viheshin në dispozicion të ndërtuesit. lidhet kontrata me Alpin dhe më 31.05.2007 firmoset Në komision na u referuan dy kompani, të cilat kontrata me vlerë 41.9 milionë euro dhe me një afat kanë qenë nënkontraktore të kësaj kontrate. Ju prej 913 ditësh për t’u ndërtuar. Paratë? Paratë nuk thashë, kontrata u fitua me -18%, por u mbyll me ishin. minus 12% të tjera, në kushtet kur sot duhet të Më 26 dhjetor 2007 janë miratuar këtu në miratojmë 43% shtesë fondi. Parlament të dyja marrëveshjet e huas, të cilat kanë Kanë qenë dy kompani, të cilat morën përsipër hyrë në fuqi vetëm në janar të 2008-ës. E dini se ndërtimin e kësaj rruge. E para ishte “Alban Tirana” çfarë thonë konkluzionet e raportit të Kontrollit të dhe e dyta ishte “Kobjen”, kompania e një ish- Lartë të Shtetit për këtë gjë? Po jua lexoj: “Ratifikimi deputeti, kryetri i PD-së për Vlorën, e cila do të i dy marrëveshjeve të huas është bërë në datën sillte për rrugën materialin mbushës të saj. 26.12.2007, ndërsa kontrata e punimeve është lidhur Kompania e parë u themelua në Tiranë vetëm në me kompaninë Alpin në datën 31.05.2007”. datën 10 korrik dhe u regjistrua në Tiranë në 24
190 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
korrik, 5 ditë pasi ministri Basha hapi tenderin. U industrinë e naftës, privatizimet në sistemin vendos në rrugën “Komuna e Parisit” dhe këtu i kam energjetik, vendosjen e kasave, tenderin e lotarisë të gjithë regjistrat e kësaj kompanie në rrugën kombëtare, koncesionet në industrinë minerare dhe “Komuna e Parisit”, pallati 4, kati 2. shumë punë të tjera në sektorin publik. Në këtë adresë është edhe “Alban Tirana”, Në qendër të çdo kryqëzate janë të njëjtat kompania nënkontraktore, dhe në këtë adresë është figurina të opozitës, të cilat punojnë me parimin: edhe kompania tjetër “55”, familjari i të cilës ishte “Shpif, se diçka do të mbetet”. Për t’u bërë sa më emëruar më vendim të këshillit mbikëqyrës të kësaj të besueshëm për shikuesit nuk ngurojnë të marrin kompanie, administrator i saj, kur ende nuk ishte me vete dosje të tëra me gjoja dokumente dhe t’i njoftuar fituesi, i cili është shpallur në prill; kur ende tundin në foltoren e Kuvendit, si dhe të flasin në nuk ishte lidhur kontrata, e cila është firmosur në emër të institucioneve. E njëjta teknologji po përdoret maj. Sali Berisha në datën 6 shkurt nisi punë me edhe për financimin e shtesës së punimeve të nënkontraktorin dhe jo me kompaninë fituese, me autostradës Levan-Vlore. Sa po projektligji u paraqit “Alban Tirana”-n, duke inauguruar me Lulzim ne Kuvend në mënyrë të menjëhershme dolën në Bashën fillimin e punimeve në Vlorë. Pra, pa para, mediat afër tyre dhe pa verifikuar asnjë fakt filluan pa kontratë, pa fitues, me nënkontraktorin e dhënë të propagandojnë se qeveria dëshiron të vjedhë 18 me dhunë nga Qeveria pikërisht te kjo kompani, me milion euro. nënkontraktorin e dytë të marrë nga PD-ja. Sali Për ta bërë sa më të besueshme gënjeshtrën Berisha nisi punën në prag të zgjedhjeve elektorale hodhën në qarkullim emra kompanish dhe individësh, vendore të vitit 2007. manipuluan fakte dhe të dhëna dhe dhanë verdiktin Ju e dëgjuat edhe më parë konkluzionin e KLSH- që kjo maxhorancë në mbyllje të mandatit të dytë së për kapacitetet e kompanisë. Janë elementi po përpiqet të rrëmbejë edhe pjesën e mbetur të themelor i vërejtur nga KLSH-ja kapacitetet e pronës publike. Si është e mundur që kostoja e munguara të kompanisë ato të cilat kanë zgjatur projektit të rritet me 18 milionë euro, pyeti një afatin në 5 vjet e gjysmë dhe tani shtojnë koston deputet i opozitës gjatë diskutimit te tij edhe pasi me 43,8% të kontratës. Ky është shkaku që ne po mori të gjitha shpjegimet nga ministri i Transportit. paguajmë sot këtë kosto kaq të lartë, 18 milionë Zotërinjtë e opozitës, të cilët folën karvan njëri euro shtesë në kurriz të qytetarëve shqiptarë. Kjo pas tjetrit dhe të kurdisur nga e njëjta dorë, duhet t’i është dëshmia se si nevoja e vendit për zhvillim dhe thonë publikut se projekti teknik dhe preventivi i rrugë kthehet në korrupsion përfitimi nga ministra, punimeve të kësaj rruge janë hartuar në vitin 2004. siç është Lulzim Basha dhe sekserët e tij. Me këtë projekt dhe preventiv ajo u prokurua dhe Kam këtu një mal me dokumente që vërtetojnë filloi të ndërtohet në vitin 2007. Para se deputetet e origjinën e kësaj kompanie. Janë të gjitha pasaporta opozitës të akuzojnë maxhorancën e sotme, duhet serbe dhe kjo rrugë, së bashku me dy vepra të tjera, t’i shpjegojnë publikut se kjo autostradë ishte atë të Tepelenës dhe mbikalimin, ishte paketa projektuar me një kohë përdorimi sa gjysma e afatit shqiptaro-serbe e Lulzim Bashës dhe e sekserit të të të gjithë rrugëve që janë ndërtuar në Shqipëri gjatë tij në Tiranë që drejton gazetën “55”. Kjo është e këtyre viteve. Autostrada ishte parashikuar të vërteta. 100 milionë euro paketë shqiptaro-serbe. shërbente 10 vjet, nga 20 vjet që duhet të jetë Jozefina Topalli – Faleminderit! standardi i saj. Përgjysmimi i kohës së jetëgjatësisë Urdhëroni, zoti Spaho! i dedikohet një gabimi të projektuesve të vitit 2004, Edmond Spaho – Faleminderit, zonja Kryetare! të cilët e kishin parashikuar ta ndërtonin autostradën Të nderuar deputetë, pa shtresë stabilizanti. Prej me shumë se 10 ditësh opozita është Fillimi i punimeve në vitin 2007 bëri që angazhuar në një fushatë të pandërprerë shpifjesh, supervizori ndërkombëtar të konstatojë që me qëllim dezinformimin e publikut dhe paraqitjen e autostrada po ndërtohej jashtë standardit e për shtesës së financimit, si një veprim i cili synon te rrjedhojë t’i kërkojë autoritetit kontraktor dhe krijojë kushte për abuzim me fondet publike. Është financuesve BERZH e BEI që projekti të korrigjohej. e njëjta makineri, e cila për vite me radhë nuk ka Së dyti, opozita duhet t’u shpjegojë qytetarëve se nguruar të dezinformojë qytetarët me të njëjtin projekti i autostradës i hartuar prej tyre duhej të arsenal të pavërtetash për Rrugën e Kombit, korrigjohej për të rritur lartësinë e urave mbi lumin autostradën Tiranë-Elbasan, privatizimet në Vjosë, si dhe forcuar themelet e tyre, në mënyrë që
191 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
rrjedha e lumit të mos i dëmtonte e përmbyste, nuk thotë të vërtetën, sepse është standard sikurse ndodhi vitin e kaluar. Këto defekte u ndërkombëtar që çdo kontrate FiDiK mbi 18 muaj konstatuan gjatë zbatimit të punimeve dhe u zbatim korrigjohet me inflacionin dhe kjo praktikë korrigjuan dhe miratuan nga bordet drejtuese të është zbatuar në të gjitha kontratat, si në kohën e BERZH-it dhe BEI-t, duke rritur koston e projektit qeverisjes së opozitës ashtu edhe sot. me rreth 3 milionë euro. Nuk do të kishte korrigjim të çmimeve, nëse Së treti, projekti i hartuar në vitin 2004 nuk do ta kishit mbaruar projektin në afat, tha një deputet parashikonte asnjë rrugë lidhëse për mjaft zona i opozitës. Por si mund të mbarohej rruga në afat, urbane dhe fshatare nëpër të cilat kalon autostrada. kur urat i kishit bërë me një këmbë dhe banorët e Kjo do të thotë që banorët e qytezave dhe fshatrave zonës nuk kishin asnjë mbikalim dhe hyrje e dalje për gjatë gjithë shtrirjes së autostradës të mos kishin në autostradë? Në të tilla rrethana projekti asnjë mundësi ta shfrytëzonin atë. Mangësia e korrigjohet dhe kjo kërkon kohë. Së fundi, projekti i mësipërme imponoi ndërhyrje në projekt për të vitit 2004 e ka rritur koston e tij me rreth 2 milionë përfshirë rrugë hyrëse dhe dalëse në mënyrë që euro për mbrojtjen e faunës në një zonë ku kalon banorët e zonave rreth autostradës të kenë mundësi autostrada. Është një lloj i veçantë shpendi i cili ta shfrytëzojnë atë për qarkullim, por edhe për mbrohet nga konventa ndërkombëtare dhe pa këto transportin e prodhimeve bujqësore e blegtorale. masa mbrojtëse autostrada nuk do të mund të Besoj se kjo ndërhyrje është në interesin e banorëve financohej nga BERZH-i dhe BEI. të zonave nëpër të cilat kalon rruga, të cilët Kur u deklarua që BERZH-i dhe BEI kanë tradicionalisht votojnë të majtën. insistuar të shpenzohen 2 milionë euro për mbrojtjen Për fat të keq, përfaqësuesit e tyre në Kuvend e pelikanëve mendova që veprimi duket pak nuk janë dakord me përmirësimet e bëra projektit, ekstravagant për kushtet e Shqipërisë, por isha i që prej autostradës të përfitojnë të gjithë. Deputetët sigurt se do t’i dilnin në mbrojtje ambientalistët që e Vlorës folën për shumë gjera sot, por në asnjë bëjnë protesta për pemët e prera në trasetë ku rast nuk u shprehen, nëse janë dakord me këto ndërtohen rrugë. Në fakt, e pata gabim, sepse ndryshime të cilat shkojnë në favor të zonave që ambientalistëve iu humbi zëri. Mundet që shqetësimi ata përfaqësojnë. Me këtë projekt dhe projekte të i tyre të jetë vetëm për çka rritet në zyrat e Partisë tjera të ndërtuara apo në proces Vlora është qarku Socialiste. i cili ka marrë më shume investime publike se çdo Qëndrimi i Partisë Socialiste ndaj shtesës së qark tjetër i Shqipërisë. financimit të autostradës Levan-Vlorë shënon një Së katërti, projekti teknik dhe preventivi, të qëndrim të ri, sepse sulmet dhe akuzat e lëshuara hartuar në vitin 2004, kanë pasur mospërputhje janë njëkohësisht edhe sulme dhe akuza ndaj midis tyre në zëra të ndryshëm punimesh. BERZH-it dhe BEI-t, pasi ky projekt, përfshirë dhe Mospërputhjet e evidentuara gjatë zbatimit të shtesat, financohen nga këto institucione financiare punimeve dhe të kontrolluara nga supervizori ndërkombëtare me mjaft reputacion. Nëse akuzon ndërkombëtar e të miratuara nga BERZH-i dhe BEI qeverinë shqiptare se dëshiron të shpërdorojë 18 sollën një rritje kostoje prej 5 milionë eurosh. Do të milionë euro, aq sa kushton financimi i shtesës së ishte në dinjitetin e opozitës që të mos merret me punimeve, automatikisht këto akuza i ke shtrirë mbi retorikë, por, në se ka dyshime, të kërkojë komision BERZH-in dhe BEI-n, të cilët financojnë 13.5 milionë për të verifikuar edhe një herë saktësinë e euro nga 18 milionë euro në total. BERZH-i është mospërputhjeve, por me sa duket opozita nuk është bankë dhe dëshiron të bëjë para tha një koleg i e interesuar që të dalë e vërteta, përkundrazi të opozitës. Gati sa nuk tha që BERZH-i dëshiron të krijojë sa më shumë tymnajë dhe paqartësi. vjedhë. Nëse koleget e opozitës do të ishin seriozë Së pesti, kostoja e projektit është rritur me 4.3 në qëndrimet e tyre, nuk do t’iu kushtonte shumë milionë euro më shumë, sepse çmimet e preventivit të drejtoheshin në misionin e BERZH-it në Tirane, i janë korrigjuar me normën e inflacionit që nga koha cili është 100 metra larg Kuvendit dhe të qartësonin e hartimit të projektit ne vitin 2004 deri në dhe verifikonin një për një të gjitha pretendimet e përfundimin e zbatimit të tij në vitin 2012. Argumentin tyre. Me sa duket shqetësimi nuk ka të bëjë me e mësipërm opozita e paraqiti në publik si kontratën çështjet që kanë ngritur, por të krijojnë edhe një e vetme, të cilës për qëllime klienteliste i behet herë tym dhe paqartësi me shpresë se kjo do t’iu indeksimi i çmimeve të punimeve. Në fakt, opozita rrisë mundësitë në zgjedhjet e ardhshme
192 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
parlamentare. për çdo qytetar që paguan taksat në këto ditë të Të nderuar kolegë, nga korrigjimet e mësipërme vështira të krizës morale dhe financiare dhe që të projektit, sot kemi një autostradë 24.2 km të gjatë detyrohet të heqë një pjesë të buxhetit të tij familjar me standardin më të mirë të rrugëve të ndërtuara për të paguar taksat për punonjësit e administratës në Shqipëri dhe që mundëson shpejtësinë më të publike. A përdoren drejt taksat e shqiptarëve dhe a lartë, prej 110 km në orë. Ajo është njëkohësisht është administrata publike në shërbim ët publikut? autostrada me koston më të ulët në rajon, me vetëm A është KSHC-ja një shërbim i pavarur, që duhet të 2.46 milionë euro për kilometër, për standardin që mbikëqyrë funksionimin e administratës publike dhe ka. Autostrada është një ndihmë e madhe për të trajtojë e zgjidhë në mënyrë objektive dhe të popullsinë e atij rajoni dhe sidomos për qytetin e paanshme të gjitha ankesat që kanë nëpunësit e Vlorës, i cili është kthyer në destinacionin kryesor administratës publike? të turizmit shqiptar. Sikurse u shpreh një koleg imi, Nëse i referohemi perceptimit të publikut për kjo autostradë u shtohet mijëra kilometrave rrugë administratën e kësaj maxhorance, rezulton se ai që janë ndërtuar anekënd vendit, të cilat jo vetëm perceptim është i dobët dhe se kjo administratë po i shërbejnë ekonomisë, por kanë përmirësuar është jofunksionale, e politizuar, e korruptuar. cilësisht jetën e qytetarëve shqiptare. Mjafton të analizohen shërbimet, cilësitë, etika e Nga të dhënat që paraqiti Ministri i Punëve komunikimit e një pjese të punonjësve, mjafton të Publike, rezulton se kur z. Rama drejtonte Bashkinë shikoni shkresat që ministritë këmbejmë me njëra- e Tiranes, të gjitha projektet, të mëdha dhe të vogla, tjetrën, sidomos organet e qeverisjes vendore, që rrugë, kopshte, shkolla e çerdhe janë realizuar me nuk kanë pikë dhe presje, nëpunësit nuk dinë shtesa kontrate. Pra, kolegët e opozitës folën sot drejtshkrimin, nuk dinë gjuhën shqipe, dhe jo më të me dy standarde. Kur flet me dy standarde, ose kenë një bazë ligjore dhe t’i japin zgjidhje halleve qesim, të dërgojnë me pushime, sikurse ndodhi vjet dhe shqetësimeve të qytetarëve tanë. me një kolegun tuaj. Edhe sot opozita foli qesim. Administrata publike, në nivel qendror dhe vendor Me sa duket keni nevojë të shkoni me pushime, lëngon nga paaftësia dhe politizimi i tejskajshëm. pasi është edhe koha për to. Këtë e thonë qytetarët, por edhe raporti i Komisionit Faleminderit! të Shërbimit Civil dhe raporti i Bashkimit Europian Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Spaho! për vitin 2011. Këtu mbyllen diskutimet për projektligjin “Për Më lejoni t’ju citoj disa momente nga këto dy ratifikimin e marrëveshjes ndryshuese me BERZH- raporte, për të kuptuar se ky nuk është thjesht një in”. Vazhdojmë me diskutimet për projektrezolutën perceptim i disa qytetarëve, dhe aq më pak i një “Për vlerësimin e veprimtarisë së KSHC-së për vitin deputeteje që i përket opozitës: 2011”. Në raportin e Shërbimit Civil për vitin 2011 thuhet Zonja Hysi, urdhëroni! se ristrukturimi i institucioneve është bërë pa një Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Kryetare! studim paraprak për nevojat që ka institucioni, pa Të nderuar kolegë deputetë, një përshkrim të saktë të vendeve të punës. Sot ne po diskutojmë rreth funksionimit të një Sipas raportit studimi paraprak nuk është institucioni të pavarur dhe të rëndësishëm në konstatuar në asnjë rast, në asnjë institucion, por Shqipëri, që është Komisioni i Shërbimit Civil dhe ka mjaftuar një korrespodencë e thjeshtë midis funksionimi i administratës publike. Ligji ka ngarkuar Departamentit të Administratës Publike dhe këtë institucion të mbikëqyrë se si funksionon institucionit në fjalë. administrata publike në Shqipëri dhe për trajtimin e Lexoni faqen 28 të këtij raporti! Emërimet me ankesave të punonjësve të këtij shërbimi. Roli i këtij kontratë të përkohshme vazhduan edhe gjatë vitit institucioni është shumë i rëndësishëm, jo vetëm 2011. 228 pozicione pune janë marrë me kontratë për faktin se është një nga kërkesat që duhet të të përkohshme, pa konkurs. Këto pozicione janë përmbushë Shqipëria për të marrë statusin e vendit ndarë sikur po ndahej pasuria e trashëguar nga kandidat, por, më e rëndësishmja është se çdo familja biologjike e titullarëve të institucioneve dhe qytetar i këtij vendi do të dijë se si përdoren taksat e drejtuesve të tyre. e tij. Komisioni i Shërbimit Civil vë në dukje Funksionimi i mirë i administratës publike është përdorimin e gjerë jo vetëm të kontratave të nevojë dhe domosdoshmëri, sepse është respekt përkohshme, por edhe keqpërdorimin e listës së
193 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
pritjes. Taksapaguesit shqiptarë sot paguajnë në shumë ndërmarrje, por në fakt çfarë ndodhi? U të njëjtën kohë administratën e re të emëruar pa zëvendësua me njerëzit që sollën në pushtet asnjë kriter dhe njerëzit që janë në listë pritjeje. Bashën. A e kuptoni se sa të pasur jemi ne në një Sipas raportit të Komisionit të Shërbimit Civil periudhë krize financiare, saqë për të njëjtin pozicion për vitin 2011 nga kjo bashki janë larguar 30 nëpunës pune paguajmë dy punonjës? Ndërkohë nuk marrim të administratës, me status të nëpunësit civil. A e shërbimet e duhura cilësore. dini se një pjesë e mirë e tyre ende nuk kanë gjetur Taksapaguesit shqiptarë jo vetëm që paguajnë të drejtën nga ky komision? 16 ankesa të tyre nuk dy persona për një vend pune, por duhet të përballen janë pranuar nga Komisioni i Shërbimit Civil, veçse edhe me pabarazinë në trajtimin e ankesave të tyre. gjykata u ka dhënë të drejtë në gjashtë raste, dhe Raporti i Shërbimit Civil nënvizon se, megjithëse për pjesën tjetër ato janë në procese gjykimi. konstatohen probleme në ristrukturimin e Çfarë tregon kjo? Kjo tregon se jo vetëm administratës publike, është lejuar që ajo të bëhet, administrata në nivel qendror dhe vendor është nën pa pasur gajle fare. Administrata shqiptare nuk ka trysninë e ekzekutivit, të politikës, por edhe memorie institucionale. Investimet për nëpunësit Komisioni i Shërbimit Civil, që është institucion i civilë, fondet e shumta të derdhura nga donatorë të pavarur dhe shumë i rëndësishëm, vihet nën ndryshëm për vite dhe vite të tëra dhe taksat e presionin e shantazhohet nga kjo maxhorancë. qytetarëve shqiptarë, po keqpërdoren nga kjo Faktet tregojnë se 100 për qind e vendimeve të këtij maxhorancë. komisioni nuk janë zbatuar në nivel qendror dhe Po të shkojmë më tej, komisioni vë në dukje vendor. mungesën e konkurrimit ose konkurrimet fiktive, me Kjo tregon se te ne nuk funksionon jo vetëm përbërje komisionesh të politizuara. Aq të administrata publike, por as edhe institucionet e vëmendshëm tregohen titullarët, saqë kur pavarura, sepse ka një tendencë të madhe nga kjo përzgjedhin komisionet përpiqen që anëtarët e maxhorancë për të shtrirë tentakulat e saj dhe për komisionit të ndajnë të njëjtën bindje politike me të gllabëruar çdo lloj institucioni kushtetues, atë të titullarit, ose të klanit të tij. përfshirë edhe presionin që bën mbi Komisionin e Probleme të tilla janë vënë re në nivelin e Shërbimit Civil. organeve të qeverisjes qendrore dhe ato vendore. Ajo që do doja të theksoja, të nderuar kolegë, Këto që po them janë citime të raportit të Komisionit është se ne nuk mund të vazhdojmë të qëndrojmë të Shërbimit Civil. në këtë situatë, aq më tepër që në raportin e Duke u ndalur te problemet e administratës Bashkimit Europian për vitin 2011 theksohet se vendore, duke qenë deputete e qarkut të Tiranës, problemet e administratës publike janë të mëdha. do të doja të ndalesha te problemi i bashkisë së Në këtë raport Bashkimi Europian evidenton faktin Tiranës, si bashkia më e madhe në Tiranë, dhe që se nuk ka një departament të administratës publike ka zënë një vend të veçantë në analizën që bën që të ketë kapacitete për të drejtuar dhe zgjidhur sa raporti i kontrollit të Komisionit të Shërbimit Civil. dhe si duhet problemet e administratës. Këtij Gjatë vitit 2011 kjo bashki ka hequr nga puna institucioni të rëndësishëm i mungojnë aftësitë për nëpunës të administratës publike, me status të të bërë një administratë funksionale. nëpunësit civil, por edhe qytetarë të thjeshtë. Pra, Nga ana tjetër, nëse i referohemi përsëri raportit shumë qytetarëve u ka hequr bukën e fëmijëve të të Bashkimit Europian, në raport vihet theksi në tyre. Dhe çfarë ka bërë? I ka zëvendësuar me njerëz shumë probleme të tjera, si përdorimi i kontratave, që rrëmbyen pushtetin në qeverisjen vendore dhe ia politizimi i tejskajshëm i administratës publike. dhuruan zotit Basha. Ka larguar nëpunësit e Ajo që do doja të theksoja është se sjellja e administratës publike që kanë mbi dhjetë vjet në institucioneve të pavarura kushtetuese, apo këtë bashki, pavarësisht se ishin të majtë apo të institucioni, siç është Komisioni i Shërbimit Civil, djathtë, vetëm me pretekstin se kanë ardhur 5 nuk është vetëm në rastin e bashkisë së Tiranës, minuta me vonesë; pavarësisht se ishin vlerësuar apo të institucioneve të tjera, por sjellje të tilla shumë mirë, ose mirë për mbi dhjetë vjet nga diferencuese, diskriminuese vihen re edhe në rastin bashkiaku i djathtë dhe nga bashkiaku i majtë, e bashkisë së Kamzës, bashkisë së Vorës, të përsëri janë larguar nga puna. Kukësit, dhe të Përmetit, ku lëvizjet e stafit të këtyre U pretendua se u shkurtua fuqia punëtore në bashkive nga drejtues të djathtë kanë qenë masive.
194 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Dikush prej jush mund të thotë që edhe në kohën institucionet monitoruese, ndër të cilat edhe e të majtës ka pasur lëvizje, apo edhe drejtues të Komisioni i Shërbimit Civil, që ai të funksionojë ashtu majtë kanë bërë lëvizje. Unë do të thosha se edhe siç duhet, të mbikëqyrë administratën publike, mund të ketë pasur, por po t’i referohemi raportit të funksionimin e saj, dhe të zgjidhë në kohë, me Komisionit të Shërbimit Civil për vitin 2011, thuhet shpejtësi, me cilësi ankesat e qytetarëve. se raste të tilla janë sporadike, dhe ajo që është e A e mendoni, të nderuar kolegë, kur një nëpunës rëndësishme, zgjidhja e ankesave të këtyre i administratës publike nuk gjen dot të drejtën në qytetarëve, të punonjësve të hequr në ndonjë bashki një komision shërbimi civil, ç’duhet të thotë një të majtë, po ta shikoni ka qenë prishja e vendimit. qytetar i thjeshtë, i cili nuk ka akses dhe nuk mund Ndërsa në rastet kur vendimi është marrë nga të përdorë ato instrumente që ka një nëpunës i drejtues të bashkive të djathta, ankesat e tyre jo shërbimit civil, i cili ka një mbrojtje të veçantë sesa gjithnjë janë pranuar, por është gjykata ajo që kërkon një qytetar i thjeshtë? të rivendosë të drejtën e tyre në vend. Është shumë e rëndësishme që administrata Të nderuar kolegë, do të sillja në vëmendjen publike të mos shihet si një shërbim ndaj titullarit, tuaj sjelljen e bashkiakut të Kamzës ndaj një apo ndaj klasës politike, por të jetë në shërbim të punonjëseje të bashkisë, e cila pranoi publikisht të publikut dhe të mos veprojë në mënyrë kaotike. denoncojë abuzimet dhe ngacmimet seksuale, dhe Konkurset nuk duhen zhvilluar në mënyrë fiktive, sot e kësaj dite ajo nuk po gjen të drejtën e saj as për të zënë pozicione ata që ndjekin pas politikanët. nga komisionerja për diskriminimin, as nga Administrata publike dhe njësitë e burimeve Komisioni i Shërbimit Civil, por po endet gjykatave njerëzore kanë nevojë të monitorohen në mënyrë për të gjetur fakte dhe grupfakte, togfjalëshin e ri që permanente nga institucionet e pavarura, të cilat kanë ju i sollët arenës së politikës shqiptare. njerëz me kurajë, kapacitete profesionale, buxhete Të gjithë jemi dëshmitarë sesi gratë në bashkinë të mjaftueshme. e Tiranës jo vetëm që u përzunë nga zyrat e kësaj Funksionimi i Komisionit të Shërbimit Civil duhet bashkie, por u rrahën dhe u keqtrajtuan në sy të të rritet për të mbikëqyrur jo vetëm administratën, publikut, të fëmijëve, të bashkëshortëve të tyre, të por për t’i kthyer dinjitetin kësaj administrate, e cila çdo qytetari të ndershëm, dhe sot enden gjykatave ka vajtur në nivelet më të ulëta të saj. për të fituar të drejtat e tyre, sepse Komisioni i Më së fundi, do të doja të theksoja se mundësitë Shërbimit Civil nuk ka atë fuqi për të ekzekutuar ekzistojnë. Programi i Partisë Socialiste ofron vendimet e tij. alternativën e një qeverisjeje në shërbim të publikut, Cila do të ishte zgjidhja e situatës në të cilën transparencë, një administratë të përgjegjshme, ndodhet e administrata publike në Shqipëri? Është llogaridhënëse ndaj qytetarëve, në shërbim të shumë e rëndësishme, që rekomandimin e gjashtë qytetarit dhe vetëm të qytetarit. të Bashkimit Europian për reformën në Ne si deputetë, duhet të forcojmë instrumentet administratën publike nuk duhet ta shohim thjesht e kontrollit parlamentar dhe të mos ndodhë ajo që si reformë legjislative. Reforma ligjore është e po ndodh sot në Ministrinë e Mbrojtjes, ku pakica, rëndësishme, por ajo nuk është e mjaftueshme. deputetë të këtij Parlamenti, nuk lejohen të ushtrojnë Ajo që është shumë e rëndësishme, duke qenë instrumentin e rëndësishëm të demokracisë, se jemi pjesë e Parlamentit, e nismave ligjore, është kontrollin parlamentar. që qeveria të sjellë sa më parë në Parlament paketën Pa një administratë profesionale dhe me etikë, e reformës në administratën publike dhe ta bëjë atë pa një Komision të Shërbimit Civil të pavarur, objekt debati dhe diskutimi të gjerë, t’i japë kohën e profesional dhe me integritet, nuk ka demokraci, mjaftueshme, në radhë të parë, grupeve të interesit, dhe pa demokraci funksionale rruga e shqiptarëve ekspertëve, specialistëve, punonjësve të teorisë dhe drejt Bashkimit Europian do të jetë rrugë e gjatë të praktikës, deputetëve dhe të mos i kalojë në fund dhe e vështirë. sezonesh verore apo dimërore, atëherë kur Taksat e gjithë qytetarëve shqiptarë do të Parlamenti dhe parlamentarët shkojnë me pushime vazhdojnë të keqpërdoren dhe nuk do të shkojnë në dhe kur vëmendja e qytetarëve është si të pushojnë interes të të mirës publike. ato pak ditë nga një vit i lodhshëm nga problemet e (Drejtimin e seancës e merr zoti Turku.) mëdha financiare etj. Ardjan Turku – Faleminderit, zonja Hysi! E dyta, është e nevojshme të forcohen Zonja, Hoti, urdhëroni!
195 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Paulina Hoti – Faleminderit, zoti drejtues i Ne, si maxhoranca që qeveris vendin, presim seancës! prej Komisionit të Shërbimit Civil, në bashkëpunim Të nderuar kolegë deputetë, me institucionet e tjera, që kontrollojnë fushën e Kuvendi shqyrton sot projektrezolutën lidhur me shërbimit civil, të angazhojnë të gjitha kapacitetet e veprimtarin e Komisionit të Shërbimit Civil, veta për të realizuar strategjinë ndërsektoriale për institucion ky i pavarur, i cili raporton para Kuvendit reformën e administratës publike, duke besuar, ashtu për veprimtarinë e tij vjetore. siç kërkon strategjia, se një vend që përgatitet për Në zbatim të ligjit nr. 8849 “Për statusin e anëtarësimin në BE duhet t’i çojë institucionet, nëpunësit civil”, Komisioni i Shërbimit Civil ka për sistemet administrative dhe kapacitetet menaxhuese qëllim monitorimin e zbatimit të rregullave të njëjta në standarde që sigurojnë zbatimin efektiv të acqui për kushtet dhe procedurat e pranimit në shërbimin communitaire. civil, për mënyrën e fillimit dhe mbarimit të Për të realizuar me sukses reformat në fushën marrëdhënieve të punës, për zhvillimin e karrierës e administratës publike, qeveria kërkon kontributin së nëpunësit civil, për garantimin e të drejtave dhe e këtij institucioni të pavarur, siç është Komisioni i përcaktimin e detyrimeve të nëpunësit civil. Shërbimit Civil, i cili duhet të shërbejë si një garanci Komisioni i Shërbimit Civil duhet të angazhohet institucionale dhe ligjore për mbikëqyrjen e nëpërmjet mbikëqyrjes së menaxhimit të shërbimit menaxhimit të shërbimit civil, duke bërë verifikimin civil edhe në drejtim të sigurimit të standardeve të e problematikave, sidomos në atë të zbatimit të ligjit njëjta, në zbatimin e ligjit në fushën e menaxhimit në institucionet e pushtetit vendor dhe në dhënien e të shërbimit civil në të gjitha institucionet që veprojnë rekomandimeve të nevojshme, për përmirësimin e sipas këtij ligji. gjendjes së shërbimit civil në nivel qendror dhe Ashtu siç paraqitet edhe në raportin vjetor të vendor. Komisionit të Shërbimit Civil, por edhe gjatë seancës Të nderuar kolegë, dëgjimore të organizuar në Komisionin e Ligjeve, u Vizioni strategjik i kësaj qeverie për vu re një përmirësim i dukshëm i punës dhe një administratën publike konsiston në një administratë rritje e rolit të këtij institucioni në drejtim të garantimit të qëndrueshme dhe profesionale, që përtërihet dhe mbrojtjes së të drejtave të nëpunësit civil. nëpërmjet konkurrimit të ndershëm dhe krijon Ne mundëm të konstatojmë se Komisioni i mundësi për karrierë, në një administratë të Shërbimit Civil ka radhitur si prioritet të tij që t’i mirorganizuar, që të përballojë detyrat, në një sistem shërbejë konsolidimit, forcimit dhe përsosjes së që mbështetet në decentralizimin dhe në mëtejshme të administratës publike të Shërbimit dekoncentrimin, në një administratë që bazohet në Civil nga njëra anë, dhe të rritjes të garancive ligjore procese vendimmarrëse, transparente, përfshirëse nga ana tjetër. dhe të përgjegjshme ndaj publikut. Të nderuar kolegë, Në zbatim të këtij vizioni qeveria dhe Kuvendi i Shqipërisë e konsideron reformën e maxhoranca kanë si prioritet përmirësimin në administratës publike si një nga prioritetet dhe sistemin e shërbimit civil dhe në përgjithësi kriteret kryesore për anëtarësimin e Shqipërisë në menaxhimin e burimeve njerëzore në sistemin Bashkimin Euuropian dhe është i gatshëm për të funksional dhe organizativ të organeve dhe bashkëpunuar dhe për të mbështetur përmirësimin strukturave të administratës publike, si dhe e kuadrit ligjor dhe zbatimin e duhur të ligjit, si dhe përmirësimin e procedurave dhe mjeteve që për të ngritur kapacitetet për një shërbim civil dhe përcaktojnë cilësinë e vendimmarrjes dhe kryerjen administratë publike të qëndrueshme, profesionale e shërbimeve në administratën publike. dhe të bazuar në meritë. Për këtë qëllim qeveria ka punuar në drejtim të Po kështu, Kuvendi i Shqipërisë në vazhdimësi rritjes së transparencës në vendimmarrjen normative ka njohur rolin e Komisionit të Shërbimit Civil si dhe administrative, në zgjerimin e konsultimit publik institucion i pavarur në mbikëqyrjen dhe menaxhimin dhe pjesëmarrjen e publikut në vendimmarrjen e e shërbimit civil në nivel qendror e vendor dhe me politikave, në plotësimin e përmbushjes së insistim ka kërkuar që Komisioni i Shërbimit Civil të detyrimeve administrative nga qytetarët, në akses jetë promotor i zhvillimit të reformave në më të mirë në informacionin publik, në përmirësimin administratën publike duke i dhënë rekomandime e procedurave të ankimit administrativ brenda konkrete nëpërmjet rezolutave. administratës dhe më pas në Gjykatën
196 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Administrative, në përdorimin masiv të teknologjisë ekspertë të specializuar ka hartuar tashmë moderne të informacionit dhe publikimit elektronik ndryshime ligjore të nevojshme për ligjin e statusin zyrtar të vendimeve administrative. e nëpunësit civil, ndryshime që janë evidentuar gjatë Departamenti i Administratës Publike dhe këtyre viteve dhe së shpejti do të jetë objekt i Instituti i Trajnimit të Administratës Publike shkojnë shqyrtimit parlamentar. në drejtim të zhvillimit dhe implementimit të Ndryshimet ligjore kanë pasur parasysh reformën reformave në shërbimin civil dhe të rritjes së cilësisë e madhe të realizuar për dhënien e drejtësisë së shërbimit civil. Menaxhimi i shërbimit civil në të administrative nëpërmjet krijimit të gjykatave gjitha institucionet e administratës qendrore, administrative dhe për rrjedhojë shqyrtimi i ankesave implementimi i reformave funksionale dhe strukturore të nëpunësve civilë nuk do të jenë më objekt i në institucionet e administratës publike, reforma e shqyrtimit nga Komisioni i Shërbimit Civil, duke zbatimit të teknologjive të informacionit në fushën e fokusuar kështu të gjithë veprimtarinë e tij në I- Goverment, si dhe reforma në fushën e pagave, funksionimin e mbikëqyrjes si funksion thelbësor kanë pasur në mënyrë të pakundërshtueshme për mirëfunksionimin dhe përmirësimin e shërbimit vëmendjen e duhur të qeverisë. civil në administratën publike shqiptare. Të nderuar kolegë, Në të njëjtin drejtim dhe me qëllim për të Kuvendi i Shqipërisë nëpërmjet Komisionit të kontribuar në reformat integruese, Komisioni i Ligjeve dhe Shërbimit të Monitorimit, që funksionon Shërbimit Civil është bërë pjesë e grupit të punës pranë tij, ka mundur të konstatojë se gjatë vitit 2011 për plotësimin e rekomandimit të prioritetit të 6-të Komisioni i Shërbimit Civil ka përmbushur objektivat të plan-veprimit të BE-së për reformën e ligjore në trajtimin dhe zgjidhjen e të gjitha ankesave administratën publike. Për këtë Kuvendi kërkon prej brenda afatit ligjor. Ka realizuar mbikëqyrjen e Komisionit të Shërbimit Civil zbatimin e detyrave të administrimit të shërbimit civil në nivele të ndryshme adresuara në planin e veprimit, me qëllim institucionale dhe ka vijuar me ndjekjen e përmirësimin e elementeve të rëndësishme të zbatueshmërisë së rekomandimeve të lëna prej tij; shërbimit civil në administratën publike. ka bërë përpjekje për të përmirësuar situatën e Kuvendi kërkon, gjithashtu, nga Komisioni i përgjithshme të menaxhimit të shërbimit civil në Shërbimit Civil edhe rritjen e eficiencës institucionale tërësi dhe në veçanti në institucionet e pushtetit në drejtim të mbikëqyrjes në të gjitha nivelet të vendor; ka çuar në gjykatë, në cilësinë e palës administratës publike dhe në vijim trajnimin e procedurale, institucionet qendrore që nuk kanë nëpunësve, me qëllim garantimin e një menaxhimi zbatuar vendimin e Komisionit të Shërbimit Civil; ka më efikas të shërbimit civil, duke koordinuar punën vijuar me trajnime dhe seminare me programe me organet e tjera zbatuese të legjislacionit të trajnimi sipas nevojës dhe mangësive të konstatuara shërbimit civil. gjatë kontrollit nëpër institucione. Të nderuar kolegë, Komisioni i Shërbimit Civil dhe Departamenti i Komisioni i Shërbimit Civil mund të konsiderohet Administratës Publike sqaroi në Komisionin e Ligjeve tashmë si organi i specializuar për kontrollin e se kontratat e përkohshme në shumicën e rasteve shërbimit civil dhe me kapacitete të mjaftueshme janë të justifikuara me lejet e zakonshme, me lëvizjet profesionale për të kryer mbikëqyrje të thellë e sipas bazës ligjore. Për këtë unë nuk dua të replikoj cilësore. me kolegen parafolëse, por do t’i thoja vetëm që Ne si Komision i Ligjeve e konstatuam nisur nuk i shkon për shtat të mos jetë objektive. edhe nga faktet konkrete, përderisa gjatë vitit 2011 Këtu në këtë sallë ne jemi si përfaqësues të ky institucion ka ndërmarrë një mbikëqyrje të shtrirë zgjedhësve tanë, nuk jemi përfaqësues të një force në 25 institucione të niveleve të ndryshme. Për këtë politike, në radhë të parë, dhe as përfaqësues të unë ju ftoj të miratojmë rezolutën “Për vlerësimin e një ish-kryetari bashkie. E them këtë, sepse nuk iu punës së Komisionit të Shërbimit Civil për vitin 2011”. referua raportit të Komisionit të Shërbimit Civil në Faleminderit! shumë fakte që paraqiti. Megjithatë, publiku ka Ardjan Turku – Faleminderit! mundësinë ta konsultojë raportin on line dhe gjithçka Zonja Hysi, urdhëroni, 2 minuta replikë! është transparente. Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti drejtues i Komisioni i Shërbimit Civil në bashkëpunim me seancës! Departamentin e Administratës Publike dhe me Parafolësja tha se duhet të isha e sinqertë dhe
197 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
e ndershme në ato që citova referuar raportit. forcimin e Departamentit të Administratës Publike, Unë, zonja kolege, kam raportin me vete dhe me synimin që të rritet profesionalizmi dhe po ju them të lexoni faqen 40 të tij, ku thuhet: “Një depolitizimi i administratës publike, si dhe emërimet tjetër konstatim i KSHC-së në lidhje me procesin e dhe ngritjet në detyrë të bazohen në transparencë rekrutimit është përbërja e komisioneve ad hoc, të dhe në merita. cilat nuk kanë eksperiencën dhe trajnimet e Ndryshimet e qeverive përfshirë edhe ato të të nevojshme”. E para. njëjtit spektër apo forcë politike janë shoqëruar me E dyta, flas për kontratat. Lidhur me KSHC-në lëvizjet e nëpunësve civilë të të gjitha niveleve. nuk konstatohet asnjë veprim tjetër i DAP-it për të Zëvendësimi i tyre me punonjës të emëruar me risistemuar në këtë proces ristrukturimi dhe kontratë, konkurrime formale për të justifikuar konstatohet se lista e pritjes ka vijuar të jetë e njëjtë, emërimet nepotike dhe të militantëve të koalicionit po kështu edhe kontratat e përkohshme. Nga ana e fitues të marrë fillimisht me kontratë, ndryshimet e DAP-it në këtë rast është pritur të kalojë afati i shpeshta dhe të pamotivuara të pastudiuara dhe me njëvjeçar. efekte financiare të strukturave dhe organogramave Zonja kolege, kur flet parafolësi, dëgjoni dhe mos të administratës qendrore dhe të institucioneve të bëni histerizma në sallë, se nuk ju shkojnë. Prandaj, varësisë së Kryeministrit dhe ministrit, kanë nëse keni nevojë, lexoni raportin dhe pastaj reagoni! dobësuar gjithnjë e më shumë rolin e shërbimit civil Faleminderit! dhe të administratës publike shqiptare në shërbim Ardjan Turku – Zonja Gjermeni, urdhëroni! të publikut. Pa përmendur këtu përdorimin apo Eglantina Gjermeni – Faleminderit, zoti keqpërdorimin e administratës publike në fushatën drejtues i seancës! elektorale qoftë të 2009-ës, qoftë të 2011-ës. Forcimi dhe thellimi i demokracisë në shoqërinë Rastet që ilustrojnë më së miri këtë që sapo shqiptare, forcimi i demokracisë institucionale, rritja thashë janë edhe pjesët e raportit të Komisionit të e cilësisë së qeverisjes dhe garantimi i plotë e Shërbimit Civil. Sipas këtij raporti, rezulton se gjatë gjithanshëm i lirive, të drejtave dhe interesave të vitit 2011nga ana e Departamentit të Administratës ligjshme të individëve, kërkon forcimin e shërbimit Publike është vënë re një lloj nxitimi për të kryer civil, mbi bazën e parimeve të profesionalizmit të procedurat ligjore të konkurrimit. Janë shpallur më pavarësisë dhe integritetit, të paanësisë politike, të shumë se 200 konkurrime njëherësh. Procedurat transparencës dhe të shërbimit cilësor ndaj publikut. kanë përfunduar me emërime të kandidatëve fitues Në këtë drejtim, mbikëqyrja e zbatimit të ligjit dhe në këtë mënyrë rezulton se janë ligjëruar të për statusin e nëpunësit civil është një detyrim jo gjithë punonjësit që kanë qenë të emëruar më parë vetëm ligjor, por edhe strategjik për realizimin e me kontratë në këto pozicione. reformave të rëndësishme në kuadrin e përgjithshëm Tashmë, rezulton se në përgjithësi konkurrimet të demokratizimit institucional në qeverisje. Sipas zhvillohen me 4-5 konkurrentë, duke ulur ndjeshëm progres-raportit për Shqipërinë të vitit 2011, reformat cilësinë e kandidatit që do të përzgjidhet. Për shkak e ndërmarra nga Shqipëria në administratën publike të listës së shkurtër së kandidatëve pjesëmarrës, kanë pasur përparim të kufizuar, pavarësisht faktit rezulton se besueshmëria ndaj procesit aktual të që ato janë konsideruar si prioritet kyç i opinionit të rekrutimit ka rënë ndjeshëm, që pasqyrohet edhe Komisionit Europian për vitin 2010. në rastet e dështimit të procedurave të konkurrimit. Shqipëria është në një moment të rëndësishëm Këtu, dua të ritheksoj edhe një precedent të të procesit të integrimit në BE, prandaj reformat rrezikshëm që ka ndodhur në Bashkinë e Tiranës. duhet të shërbejnë edhe për formatimin e një Në fakt e përmendi edhe kolegia Hysi, e kam fjalën administrate publike të përqasur me standardet më për dhunën fizike dhe psikologjike të ushtruar ndaj të mira ndërkombëtare në këtë fushë, e cila garanton zonjës Anila Çobani dhe zonjës Etleva Duro, të cilat një cilësi shërbimi për zbatimin e parimeve në datë 6 shtator 2011 janë dhunuar, teksa ishin në demokratike të shtetit të së drejtës dhe të drejtave detyrë, nga drejtori i Policisë së Bashkisë së të njeriut. Tiranës, Florenc Hoxha. Fokusi kryesor i reformës së administratës Të dyja këto zonja në momentin e dhunimit kanë publike, sërish sipas opinionit të Komisionit Europian qenë të punësuara pranë Drejtorisë së Tatim- për Shqipërinë, duhet të jenë: Taksave në Bashkinë e Tiranës. Kjo është e Ndryshimet në ligjin për shërbimin civil dhe papranueshme në Shqipëri dhe në çdo vend
198 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
demokratik që punonjësit civilë të rrihen teksa i paguajmë dy individë, për më tepër, kur ai apo ajo shërbejnë shtetit të tyre. Çdo formë e dhunës ndaj që është më profesionist ndodhet jashtë institucionit. punonjësve publikë, por edhe i çdo qytetari të këtij Po përmend edhe disa sfida, të cilat mendoj se vendi është e ndaluar me ligj. Po ashtu marrja në KSHC-ja duhet t’i ketë në konsideratë për punën në punë dhe largimi nga puna si një marrëdhënie vazhdimësi. Mendoj se niveli i ulët i zbatueshmërisë kontraktuale mes palëve rregullohet nga Kodi i së vendimeve të KSHC-së në favor të nëpunësve Punës. civilë është vërtet një sfidë e cila duhet tejkaluar. Ligji në Shqipëri në asnjë moment nuk e ka Vendimet e KSHC-së në favor të nëpunësve civilë parashikuar Policinë Bashkiake si rregullator të janë të detyrueshme për institucionet e zgjidhjes së konflikteve që mund të lindin në administratës publike, vendore dhe qendrore. marrëdhëniet e punës. Bashkërendimi i punës me Departamentin e Mediat kanë pasqyruar gjerësisht largimet Administratës Publike, e theksoj se është një sfidë masive nga puna të punonjësve të Bashkisë së tjetër. Në rastet kur KSHC-ja ka vendosur në favor Tiranës dhe në mënyrë të veçantë situatën e largimit të nëpunësit civil ai duhet të kërkojë nga nga puna të dy punonjëseve që sapo i përmenda, të Departamenti i Administratës Publike që për rastet cilat u keqtrajtuan fizikisht nga drejtori i Policisë e ngjashme dhe me kushte të njëjta të mbajë Bashkiake. qëndrim korrekt ndaj ligjit për veprimet që kryen për Rasti i ngjashëm i pasqyruar në media është nëpunësit civilë, duke mbajtur në konsideratë edhe ai i punonjëses së Bashkisë së Kamzës, e vendimet e këtij komisioni. cila akuzon kryetarin e Bashkisë për përndjekje, Nëse nuk vendoset përgjegjësia për pagimin e dhunim fizik dhe psikologjik. Raste të tilla mbeten pagave për nëpunësin civil të larguar nga shërbimi problematike, për sa kohë janë treguar më proaktive civil tek titullari direkt, që ka nxjerrë aktin media dhe shoqëria civile. Ndërkohë që institucionet administrativ në kundërshtim me ligjin, asnjëherë shtetërore apo dhe sistemi i drejtësisë nuk kanë nuk do të ketë një përgjegjshmëri në vendimmarrje dhënë ende një përgjigje. nga këto organe. Gjithashtu, më shumë përpjekje Rastet e konkurseve të paracaktuara apo të duhen bërë në ngritje e kapaciteteve, të burimeve moszhvillimit të tyre, duke mos zbatuar legjislacionin njerëzore të KSHC-së, sidomos në drejtim të ekzistues, kanë humbur besimin e të rinjve apo të çështjeve që kanë të bëjnë me mbikëqyrjen e të gjithë qytetarëve që kërkojnë punë në institucionet shërbimit civil, me qëllim që të mos ketë qëndrime e Administratës Publike. Njëherazi ka ulur cilësinë, subjektive të grupeve inspektuese gjatë ushtrimit profesionalizmin dhe performancën e të punësuarve të kontrollit në institucionet e administratës publike. në administratë për hir të militantizmit politik dhe Vëmendje e veçantë i duhet kushtuar zbatimit duke mos përmbushur kriteret e duhura. Sipas rigoroz të rekomandimeve të KSHC-së, sidomos në raportit të monitorimit, të kryer nga Komiteti Shqiptar drejtim të zbatimeve të vendimeve gjyqësore të i Helsinkit, situata e diskriminimit në procesin e formës së prerë për nëpunësit civilë. Doja të mbyllja largimit nga puna në Shqipëri për vitin 2011, raporti me një mesazh: besoj se shqiptarët në 100-vjetorin real i kërkesëpadive të pranuara nga gjykatat, me e shtetit të tyre meritojnë edhe një administratë ato të rrëzuara në 100% të rasteve gjykuara, pa publike të papolitizuar dhe që t’u shërbejë interesave përmendur ato të transferuara, është respektivisht të tyre. afro 82,8% të pranuara me 5,6 % të rrëzuara. Një (Drejtimin e seancës e merr zonja Topalli.) shifër e tillë dëshmon për paligjshmërinë e theksuar Jozefina Topalli – Faleminderit! të konstatuar nga gjykata në zgjidhjen e kontratave Zoti Shehu, urdhëroni! të punës nga organet e administratës publike. Tritan Shehu – Faleminderit, zonja Kryetare! Kjo paligjshmëri e vërejtur nga gjykatat, në Të nderuar kolegë deputetë, mënyrën se si kanë ushtruar veprimtarinë e tyre Ne sot kemi ardhur të diskutojmë së bashku organet e administratës publike ka shkaktuar në të për KSHC-në dhe veprimtarinë e tij; të diskutojmë e njëjtën kohë edhe një kosto të madhe financiare miratojmë më vonë projektrezolutën e Komisionit për buxhetin e shtetit, në drejtim të dëmshpërblimit të Ligjeve në lidhje me këto funksione të këtij që organet janë detyruar të paguajnë në favor të komisioni kaq të rëndësishëm për administratën e punëmarrësve, si gjyqfitues. Nuk besoj se qeveria vendit tonë. Ne s’kemi ardhur të diskutojmë në tërësi në dietë na lejon luksin që për një vend pune të për problemet e administratës dhe pushtetit vendor,
199 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
por për një pikë të caktuar që lidhet me këtë hallkë zhvillimi, që është shumë më tepër se administratën, veçanërisht me statusin e nëpunësit një hallkë zhvillimi lokale, duke shërbyer si një hallkë civil. Kjo është tema e sotme dhe këtu duhet të zhvillimi e rëndësishme e demokracisë në vend. përqendrohemi, në vend që të hedhim akuza të Një punë e mirë, e cila paraqitet në këtë rezolutë, ndërsjella e të përgjithshme, realisht të pabaza në është bërë në drejtim të zbatimit të ligjshmërisë. pjesën e tyre dërrmuese dhe që s’lidhen aspak me Këtu flasim jo vetëm për administrimin e mirë të qëllimin e mbledhjes së sotme. ankesave, por edhe në ndërtimin e metodologjisë Në Komisionin e Ligjeve ne morëm në analizë së punës në këtë drejtim. Ky hap e ka vënë KSHC- KSHC-në, dëgjuam raportin, relatorin, diskutuam në në pozicione më të qarta, më konkrete, më reale dhe arritëm, pasi konstatuam një sërë hapash dhe më kontribuuese në zhvillimet e mëtejshme. pozitive dhe zhvillimi pozitiv, një sërë ndryshimesh Gjithashtu, nuk mund të lë pa përmendur zhvillimet pozitive dhe disa elemente të tjerë që duhen pozitive që ka pasur KSHC-ja në mbikëqyrjen e përmirësuar në vazhdim, përgatitëm një administrimit të shërbimit civil dhe institucioneve, projektrezolutë, e cila nga mënyra e shprehjes së si dhe në zbatimin e rekomandimeve. Në këtë saj është një projektrezolutë e balancuar dhe mënyrë, ky komision ka influencuar qartësisht në produktive, e cila, krahas vlerësimeve që jep për atë korrigjimin e problemeve, të cilat janë ndjerë në që është bërë në këtë periudhë nga KSHC-ja në administratën lokale dhe publike në ato elemente shërbim të administratës publike, jep edhe që lidhen me statusin e nëpunësit civil. rekomandimet përkatëse për hapat e mëtejshme Të flasësh për elementet pozitive që ne kemi zhvilluese të këtij komisioni, në përmbushje të arritur është mirë, sepse në këtë mënyrë ne nxisim detyrimeve të tij. Madje, edhe në eliminimin e dhe motivojmë KSHC-në, administratën dhe mangësive që ne vumë re. institucionet e tjera për hapa të mëtejshëm. Të Në këtë mënyrë, mendoj se miratimi i kësaj errësosh tërësisht atë që ke bërë, kjo kontribuon projektrezolute kontribuon në përmirësimin e negativisht dhe nuk jep mesazhin e duhur, mëtejshëm të punës së këtij institucioni, në një përkundrazi të bën të frenosh zhvillimet e mëtejshme mesazh të qartë ndaj Parlamentit për punën e këtij të punës pozitive të këtij komisioni dhe të komisioni dhe unë mendoj se kontribuon edhe në administratës shqiptare. Pa dyshim, ka edhe punë krijimin e një atmosfere më pozitive në administratën të tjera për t’u bërë, që janë paraqitur edhe në civile, për një ndërlidhje të përbashkët më të mirë të projektrezolutë pas diskutimit që ne patëm në Parlamentit dhe komisioneve të tij me këto komision, në formën e rekomandimeve të ndryshme, institucione të rëndësishme të shtetit shqiptar. pikërisht për forcimin e mëtejshëm të punës së këtij KSHC-ja është një institucion i rëndësishëm dhe komisioni në thellimin e aktivitetit dhe kontributit të themeltar, puna e të cilit lidhet direkt me funksionimin tij për gjallërimin dhe konsolidimin e mëtejshëm të e një pjese të madhe të administratës qendrore dhe administratës publike. Kjo është një sfidë e gjatë lokale, nëpërmjet konceptit të statusit të nëpunësit dhe e rëndësishme, e cila nuk varet vetëm nga ky civil. Unë mendoj se ashtu siç u konstatuan edhe komision, por përmirësimi i punës së KSHC-së, gjatë diskutimit në komision një sërë përmirësimesh sipas rekomandimeve që ne kemi bërë, mendoj se reale në këtë punë, po ashtu këto elemente duhet do t’i japë një zhvillim më të madh edhe të paraqiten me vërtetësi në Kuvend në këtë debat administratës në këtë periudhë të domosdoshme të hapur, pa kaluar në tendenca për të errësuar atë të zhvillimit të saj. që kemi arritur dhe hapat pozitive që bëjmë. Unë do Në bazë të vlerësimeve dhe rekomandimeve që ta nis me elementet pozitive që u cilësuan në kemi dhënë, është esenciale të pranojmë dhe të komision dhe pikërisht me punën e përmirësuar të theksojmë përsëri atë që theksohet në rezolutë: këtij komisioni për ndryshimin e realitetit në domosdoshmërinë e një forcimi dhe riformimi dhe pushtetin lokal. Po e nis me këtë pikë për dy arsye. përgatitje të të gjitha institucioneve tona, në përputhje Së pari, sepse me të padrejtë kolegët e opozitës u me ligjin e ri për KSHC-në, një sfidë kjo e madhe, e morën negativisht me këtë aspekt të punës së domosdoshme dhe jetike për zhvillimet e mëtejshme komisionit, kur është krejt e kundërta. Së dyti, sepse të administratës sonë publike dhe të vetë këtij realisht pushteti lokal është shumë i rëndësishëm komisioni në këtë drejtim. dhe puna e bërë në përmirësim të tij është një Faleminderit! kontribut i madh i këtij komisioni, për të përmirësuar Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Shehu!
200 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Zoti Klosi, urdhëroni! koalicionit. A thua se ministrat, a thua se mësuesit Blendi Klosi – Faleminderit, zonja Kryetare! nuk janë mësues të popullit shqiptar, por janë Të nderuar kolegë, mësues në raporte të caktuara, në pazare të E marr fjalën në këtë foltore për të folur për caktuara që ju bëni mes vetes në administratën KSHC-në. Në kemi kaq vjet që e diskutojmë këtë publike. çështje dhe sot nuk jemi mbledhur për të bërë Sot mund të themi më fort se kurrë se kjo kronologjinë e një vdekjeje të paralajmëruar, por për administratë nuk është në gjendje të bëjë asnjë të varrosur të vdekurin. Ky institucion nuk funksionon reformë, madje edhe më keq, ajo pengon me etjen më dhe ky shërbim nuk ekziston më në Shqipëri. e shpërdorimit dhe të korrupsionit çdo përpjekje Ky institucion është i paaftë të ngrejë qoftë edhe reformuese që ky vend të asistojë dhe të bëjë një një problem në administratën publike shqiptare. Për punë me partnerët ndërkombëtarë dhe projektet e 7 vjet kemi thënë kështu, dhe 7 vjet kemi pasur të ndryshme të tyre. drejtë. Sot që e ngremë me forcë këtë shqetësim, Kjo administratë sot përbëhet nga njerëz që vijnë përsëri kemi të drejtë. Kjo ndodh për faktin e thjeshtë nga hiçi dhe shkojnë në hiç dhe ndërmjet këtyre dy se Sali Berisha nuk e do shërbimin civil, nuk do që periudhave, pra ndërmjet këtyre dy hiçeve, kanë nëpunësit e kësaj administrate të funksionojnë në vetëm një mision, të bëjnë pak para për vete, ca bazë të ligjeve, të rregullave, statutit, kritereve dhe para për ministrin dhe shumë para për Kryeministrin. të jenë aty për t’i shërbyer shtetit dhe jo Kryeministrit Ky është i vetmi mision që kanë sot nëpunësit e apo ministrave. administratës publike. Meqenëse jemi në vazhdën e një diskutimi Diskutimi i gjatë që bëmë sot për rrugën Levan- parlamentar për një çështje të rëndësishme, doja t’i Vlorë është shprehje e qartë. Nuk kanë se si të drejtohesha drejtpërdrejt KSHC-së. Në diskutimin shkojnë të dy diskutimet së bashku me njëri-tjetrin e mëparshëm ngrita me shumë shqetësim një më mirë se sot, se si një administratë e korruptuar deklaratë zyrtare të Ministrisë së Punëve Publike, punon një projekt kaq të rëndësishëm, kaq jetik në të cilën akuzohen deputetët e opozitës, ku për vendin në një periudhë 10-vjeçare. Çfarë bëhet? etiketohen si karabullakët e opozitës, një fjalë shumë Ku jemi? Ku shkojmë? e turpshme në fjalorin e shqipes, që duhet të mos Fatkeqësisht, disa vite më parë dhe këto vite përdoret jo më nga ministria, por nga asnjë qytetar kemi folur për shkelje të ligjit, për procedura të i këtij vendi. Po ju pyes sot zyrtarisht: në bazë të rekrutimit, për kontrata të parakohshme, për ligjit të shërbimit civil, në bazë të rregullave të etikës konkurse të shtirura, për largime të padrejta të dhe disiplinës në administratën publike, çfarë mase profesionistëve nga administrata. do të merrni ju si komision për këta nëpunës të Sot është përkeqësuar aq shumë situata sa që administratës që administrojnë faqen zyrtare të të flasësh për shkelje të ligjit në administratën ministrisë në të cilën ata punojnë dhe që janë publike, për rekrutimet dhe largimet nga puna, është shprehur me këto shprehje të papranueshme edhe çështje luksi. Sot nuk kemi më Shërbim Civil. Sot për fjalorin e njerëzve të rrugës? nuk kemi më Administratë Publike. Killeri profesionist Siç e thashë, në këtë vend, më shumë se kurrë, për administratën publike është politika e Sali shërbimi civil nuk ekziston. Çdo vit bëhen hapa të Berishës. paimagjinueshme mbrapa. Kemi denoncuar në këtë Këto nuk janë çfarë thotë opozita. Këto janë foltore transformimin e shërbimit civil profesional dhe çfarë thonë raportet ndërkombëtare, raportet, të cilat jo politik, të ngritur me mund në vitin 1998-2005 dhe janë politike, por edhe teknike, raporte të kompanive të vlerësuar parimisht nga partnerët tanë që merren me vlerësimin e Administratës Publike. ndërkombëtarë, në një shërbim civil plotësisht Shikoni se çfarë thotë raporti i SIGMA-s. Asnjë fjalë partiak dhe partizan. e shkruar nga opozita. Gjithçka është shkruar nga Sot situata është edhe më keq akoma. ekspertët e administratës publike që ka ngritur Administrata publike është kthyer në një shërbim administrata publike në të gjithë shtetet e Europës: nepotik, familjar dhe korruptiv. Çdo pozicion në 1. Organizimi dhe funksionimi i administratës administratën publike në këtë vend, nga ministri, te është i mangët. mësuesit, të pastruesit e shkollave ndahen ndërmjet 2. Sistemi i meritës së Shërbimit Civil është marrëveshjeve publike, jo të fshehta, legale, të i mangët dhe thellësisht i përkeqësuar nga publikuara në shtypin tuaj ndërmjet forcave të ndërhyrjet politike dhe nga kuptimi i gabuar i
201 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
rëndësisë së këtij sistemi. popullin, por shërben për të mbledhur ca para Sali 3. Mungesa e transparencës në rekrutime, Berisha. politizimi, patronazhi, abuzimet me kontratat e Faleminderit! përkohshme, largimet e pandershme kanë cenuar Jozefina Topalli – Zoti Çoba, urdhëroni! dhe dobësuar Shërbimin Civil. Ramiz Çoba – Faleminderit, zonja Kryetare! 4. Mosrespektimi i vendimit të gjykatave dhe Të nderuar kolegë deputetë, institucioneve të tjera të pavarura, si ish të ndjerin Sot po diskutojmë raportin e veprimtarisë së Komision i Shërbimit Civil, është një nga problemet Komisionit të Shërbimit Civil gjatë vitit 2011. kryesore të Shqipërisë lidhur me ligjshmërinë ne Këndvështrimet e deputetëve për punën e bërë nga administratën publike. ana e këtij komisioni nuk janë edhe aq të ndryshme, 5. Profesionistët largohen nga administrata siç edhe po vërtetohet edhe në këtë sallë, por kjo shumë shpejt, duke cenuar me humbje të memories gjë u vërtetua edhe nga fakti se Komisioni i Çështjeve institucionale. Ligjore, Administratës Publike dhe të Drejtave të 6. Në këto kushte, të gjitha reformat që duhet Njeriut me konsensus ka ardhur në seancë me një të ndërmarrë Shqipëria janë të rrezikuara. projektrezolutë nëpërmjet së cilës konstatohet se Kjo është situata tragjike në të cilën ndodhet ka përmirësim të veprimtarisë së këtij institucioni, Shërbimi Civil. Kjo është situata tragjike në të cilën ai ka përmbushur objektivat ligjore në trajtimin dhe Shërbimi Civil nuk është më një shërbim nëpunësish zgjidhjen e të gjitha ankesave brenda afatit ligjor, të aftë, shërbim administratorësh të kualifikuar. ka bërë përpjekje për të përmirësuar situatën e Njerëzit më shumë se për titullarin mendojnë për përgjithshme të menaxhimit të Shërbimit Civil në punën e tyre, mendojnë për fëmijët e tyre. tërësi dhe në veçanti të institucioneve të pushtetit Sot situata është tragjike. Sot situata nuk ka vendor, ka çuar në gjykatë në cilësinë e palës shpresë në Shërbimin Civil. Sot është një moment procedurale institucionet qendrore, të cilat nuk kanë kur gjithë njerëzit duhet t’u drejtohen atyre zbatuar vendimet e KSHC-së. nëpunësve, duke u kërkuar që t’i shërbejnë ligjit, t’i Prandaj, mbështetur në këto konstatime, dilet shërbejnë të mirës së këtij vendi; Duhet t’u në konkluzionin se puna e këtij institucioni të drejtohemi këtyre nëpunësve, për t’ju kujtuar atyre pavarur vlerësohet e mirë. që ata paguhen nga të gjithë ne, paguhen nga Mosdakordësia jonë si parlamentarë qëndron tek taksapaguesit shqiptarë dhe nuk janë në varësi të interpretimet e ndryshme që i bëhen raportit të kontratave dhe të marrëveshjeve që bëhen ndërmjet paraqitur nga KSHC, dhe në fakt, ky është edhe qeverisë së Sali Berishës. thelbi i debatit të sotëm. Sot ndryshimet në administratë nuk ndodhin se Nga ana e deputetëve të opozitës gjithçka hoqët në fillim ata që punuan me socialistët, dhe shikohet me syze të errëta dhe gjithçkaje tentohet disa se ishin komunistë, ishin të korruptuar, sot t’i jepet ngjyrim politik. Diskutohet shumë për ndryshimet bëhen në varësi të pazareve ndërmjet mënyrën, procedurën dhe cilësinë e organizimit të kabinetit tuaj qeveritar. konkurseve, për rekrutimin e kandidatëve për në Për një marrëveshje, për një ligj në Parlament, Shërbimin Civil, për kontratat e përkohshme, për bëni një kontratë, bëni një marrëveshje, falni një moszbatimin e vendimeve të KSHC-së etj., dhe për drejtori të përgjithshme, kaloni nga një pozicion në çdo të metë, pa asnjë lloj analize serioze, menjëherë një pozicion tjetër. gjendet fajtori duke u munduar që çdo të metë Për të kaluar një ligj në Parlament, për të marrë teknike ta transmetojë si politike. pak frymë, ndryshoni ministrinë, ndryshoni stafe të Në fakt, për çdo të metë dhe dobësi të konstatuar tëra, dhe për të zgjedhur Presidentin bëtë një pazar në atë raport, unë mendoj se nuk është vetëm faji i të paparë, bëtë një shkatërrim tjetër të administratës Sekretarit të Përgjithshëm, Departamentit të publike. Hoqët dhe vutë drejtorë të përgjithshëm, Administratës Publike, njësive të menaxhimit të stafe të tëra, vetëm për t’i bërë qejfin një vote të burimeve njerëzore për institucionet e pavarura, në caktuar në Parlament. pushtetin vendor etj., por është edhe faji i përbashkët Por kjo nuk është mënyra si ndërtohet një shtet i të gjithëve ne në këtë sallë. Përse e them këtë? modern. Kjo nuk është mënyra si ndërtohet një shtet KSHC-ja e ushtron veprimtarinë duke u evropian. Kjo është mënyra si ndërtohet një shtet mbështetur në ligjin nr. 8549, datë 11.11.1999 “Për korruptiv, i cili, siç e thashë, nuk shërben për statusin e nëpunësit civil”. Pra, ky ligj është miratuar
202 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
me shumicë të cilësuar që në vitin 1999, dhe që një nëpunëse civile merr lejen e lindjes, je i atëherë nuk ka pësuar asnjë ndryshim, asnjë legjitimuar dhe i detyruar të marrësh një person me përmirësim. kontratë të përkohshme për të kryer detyrat. Vendi Gjatë zbatimit të këtij ligji kanë dalë në pah nuk mund të shpallet si i lirë, sepse nëpunësi civil shumë të meta dhe dobësi, që nuk janë korrigjuar, do të kthehet në punë me mbarimin e lejes. për shkak të mosdakordësisë tonë, si edhe në Nëpunësit civilë mund të shkojnë me studime shumë çështje të tjera. Kjo ka sjellë pasojat e veta, jashtë shtetit, ose trajnime, ose shkon për të të cilat janë të evidentuara jo vetëm në raportin e shoqëruar bashkëshortin në përfaqësi diplomatike, vitit 2011, por edhe në ato të vitit 2006, apo edhe në këto janë arsye të ligjshme, për të cilat pozicioni do raportet e vitit 2001-2005, kur ju ishit në pushtet. të zihet me kontratë, sepse nëpunësi do të kthehet Po të flasim për një nga pikat më të rëndësishme përsëri në të njëjtin vend pune. të këtij ligji, që është konkurrimi për rekrutimin në Një arsye tjetër e ekzistencës së emërimeve Shërbimin Civil, për të metat e konstatuara në këtë me kontratë në Shërbimin Civil është edhe drejtim, rezulton se më shumë është faji ynë si moskryerja e konkurrimeve, kryesisht në politikëbërës sesa i pushtetit ekzekutiv që e zbaton institucione të administratës vendore, për shkak të atë. kostos së shtrenjtë të kryerjes së një procedure Sipas ligjit, komisioni ad hoc për vendin e shpallur konkurrimi. si të lirë në shërbimin civil, shpall tre fitues duke i E gjithë kjo, sepse organizatorët e këtyre renditur nga vendi i parë në të tretin, dhe është eprori konkurseve kanë mbetur rob të një norme ligjore direkt ai që përzgjedh kandidatin fitues, pavarësisht që vendin e punës duhet ta shpallin si të lirë në një vendit që ka zënë kandidati. media të shkruar për disa javë rresht, etj., etj., kur Vendosja e kësaj norme ligjore dhe lënia në fuqi të gjithë ne e dimë se në kushtet e njoftimit e saj, sigurisht që ka ndikuar në subjektivizmin e elektronik, që tashmë është bërë i mundur në të eprorit direkt, duke i dhënë mundësi ligjore që të gjithë vendin, kësaj procedure i ka kaluar koha. bëjë zgjedhje preferenciale, duke sjellë edhe pasoja Pra, për të rritur eficiencën e sistemit të rekrutimit në cilësinë e rekrutimeve në administratë dhe duke të punonjësve të Shërbimit Civil dhe uljen në dëmtuar edhe transparencën e procesit. minimum të përdorimit të kontratave të përkohshme, Ky sakrilegj nuk ka filluar me ne, të nderuar dalin si domosdoshmëri ndryshimet ligjore kolegë opozitarë, këtë e kemi të trashëguar nga ju. përkatëse, aq të domosdoshme dhe të mirëpritura Ishit ju që e propozuat dhe e miratuat këtë ligj, ishit nga të gjithë zbatuesit e ligjit të nëpunësit civil. ju që e keqpërdorët për të krijuar një shërbim civil të Megjithatë, unë nuk mund të them se sot nuk politizuar, ishit ju që i dhuruat në gjysmën e parë të ka vende të plotësuara me kontrata të përkohshme, vitit 2000 mbështetësve tuaj politikë statusin e kur në fakt ato vende pune duheshin shpallur si vende nëpunësit civil, duke i sistemuar nëpër vende të tilla, të lira për Shërbimin Civil. Sigurisht që ka, por ato që në momentin e hyrjes në fuqi të ligjit ta merrnin kanë një rënie të konsiderueshme, sidomos në 6- automatikisht këtë status. mujorin e dytë të vitit që po analizojmë. Nëse çështja do të mbyllej këtu, do të ishte Në funksion të korrigjimit edhe të kësaj të mete, gjysma e së keqes, por ju nuk u mjaftuat me kaq, nga ana e Këshillit të Ministrave është nxjerrë por miratuat edhe nenin e lartpërmendur. Megjithatë, vendimi nr. 474, datë 16.06.2011 “Për përcaktimin e ne kemi qenë dhe jemi të gatshëm ta korrigjojmë standardeve dhe procedurës që duhet të ndiqet gjatë këtë gabim, ose më saktë, fajin tuaj. Shpresojmë hartimit dhe miratimit të strukturave organizative të që edhe ju të jeni dakord për këtë. institucioneve të administratës publike”. Shumë zhurmë është bërë edhe për sa u përket Sipas këtij vendimi, kufiri i lejuar i emërimit në emërimeve në shërbimin civil nëpërmjet kontratave Shërbimin Civil me kontratë është 2.5 për qind. të përkohshme. Asnjëri nuk mund të thotë se ky Sigurisht që ky vendim e ka dhënë efektin e vet problem nuk ekziston, sepse është evidentuar qartë duke bërë të mundur që të kufizohen në maksimum në raportin e KSHC-së. Ai ekziston dhe mund të marrëdhëniet kontraktuale të përkohshme, gjë e cila jetë shqetësues, por jo në përmasa që po mundohet pranohet edhe në raportin e Komisionit të Shërbimit t’i jepet këtij fenomeni. Civil. Emërimi në shërbimin civil me kontratë ka disa Në raportin e KSHC-së i është kushtuar një arsye plotësisht të ligjshme. Për shembull, nëse vëmendje e veçantë edhe institutit të listës së pritjes,
203 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
listë, e cila është e lidhur direkt me ristrukturimin e t’i ushtrojë edhe në të ardhmen edhe pas institucioneve. Një mjet që përdoret bazuar në ndryshimeve të pritshme ligjore. nevojën e institucionit për të rritur eficiencën e tij. Megjithëse mbikëqyrja e menaxhimit të Edhe në këtë pikë politizimi i çështjes nga ana shërbimit civil është një funksion mjaft i rëndësishëm e deputetëve të opozitës është në kuota maksimale. i këtij komisioni, më i prekshëm nga individi nga Të mos harrojmë, të nderuar kolegë opozitarë, se nëpunësi civil, mbetet mënyra e ushtrimit të ristrukturimi i institucionit, në rastin e qeverisjes kompetencës tjetër, që është zgjidhja e ankesave sonë, në shumicën e rasteve është shoqëruar me të nëpunësit civil. pakësim të numrit të përgjithshëm të pozicioneve Sipas raportit të KSHC-së gjatë vitit 2011 pranë të vendit të punës. Përveç kësaj, ka raste të tjera këtij institucioni janë paraqitur 188 ankesa, nga të kur kemi të bëjmë me ristrukturim të pjesshëm, që cilat 70 ankesa i përkasin nëpunësve të pushtetit e thënë ndryshe, kemi të bëjmë me organizim të vendor. Pra, vetëm 110 ankesa iu përkasin pjesëve të veçanta ta strukturës, si drejtoritë apo nëpunësve të administratës qendrore dhe sektorët, ku për t’iu përshtatur kushteve dhe institucione të tjera të pavarura. Edhe këto 110 kërkesave të reja, ndryshojnë edhe përshkrimet e ankesa janë për të gjitha llojet e masave disiplinore, vendeve të punës. duke filluar që nga vërejtjet si: vërejtje me Të gjithë ata nëpunës civilë, të cilët humbin paralajmërim, largim nga shërbimi civil. vendin e punës për shkak të shkurtimit të tij, si Nisur nga këto shifra, të nderuar opozitarë, del pasojë edhe ristrukturimit, ose nuk u përgjigjen më qartë se mjegullnaja që po mundoheni të krijoni për përshkrimeve të reja të vendeve të punës dhe nuk u largimet politike nga administrata e shtetit është gjendet vend i ngjashëm në atë institucion, apo në totalisht e pavërtetë, ashtu si pranohet edhe në ndonjë institucion tjetër, dalin në listë pritjeje. raportin e KSHC-së. Shtimi i ankesave të nëpunësit Vendet e mbetura vakant, në rastin e dytë, pra, të të administratës vendore në krahasim me një vit më ndryshimit të përshkrimit të vendit të punës, sigurisht parë ka ardhur për shkak se viti 2011 ka qenë viti i që do t’i nënshtrohen procedurës së konkurrimit. zgjedhjeve vendore dhe ndryshimi në drejtimin e Nuk mund të pranohet logjika që agronomi x ka institucioneve vendore ka sjellë tendenca në shumë vite pune që punon në vendin e ekonomistit ndryshimin e nëpunësve të administratës. dhe për shkak të eksperiencës të vazhdojë ta mbajë Të nderuar kolegë opozitarë, mos harroni se në atë vend pune; ose vendi i punës kërkon një inxhinier drejtimin e institucioneve vendore janë si demokratë, teknolog, dhe të vazhdojmë ta lemë në atë vend ashtu edhe socialistë. Kështu, nëse bëhet fjalë për pune inxhinierin mekanik. përgjegjësi, ajo është e përbashkët. Kërkesat e reja të integrimit të vendit kanë bërë Duke e mbyllur ju falënderoj për kohën që më dhe po bëjnë të domosdoshme ristrukturimin e dhatë, zonja Kryetare, dhe ftoj kolegët opozitarë ta herëpashershëm të institucioneve, gjë që kërkon miratojmë projektrezolutën “Për vlerësimin e edhe rekrutime të reja në administratë që t’u veprimtarisë së Komisionit të Shërbimit Civil për vitin përgjigjen më së miri këtyre kërkesave. 2011”, e cila mendoj se vlerëson drejt punën e këtij Edhe në këtë rast nuk mund të marr përsipër komisioni dhe jep saktë rekomandimet përkatëse dhe të them se ne kemi shmangur plotësisht për të ardhmen. subjektivizmat, se nuk ka Sekretar të Përgjithshëm Faleminderit! që nuk ka abuzuar në ndonjë rast, por ama nuk Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Çobaj! mund ta pranoj se ristrukturimi i institucioneve është Zoti Subashi, urdhëroni! bërë në funksion të prurjeve të reja në Shërbimin Armando Subashi – Faleminderit, zonja Civil, siç edhe trumbetohet, por këmbëngul me forcë Kryetare! se ristrukturimet e reja bëhen për ,dhe në funksion Raportimi i veprimtarisë së Komisionit të të ristrukturimit të institucionit. Shërbimit Civil për vitin 2011 dhe shqyrtimi i kësaj Të nderuar kolegë, dy janë kompetencat ligjore veprimtarie në Komisionin e Ligjeve nxori në pah jo që ligji “Statusi i nëpunësit civil” i jep Komisionit të vetëm punën e dobët bërë nga ky komision, që, Shërbimit Civil: tashmë, është kthyer në një zgjatim të qeverisë, a. mbikëqyrja e administrimit të shërbimit civil. por në një kuptim më të gjerë, na dha një pamje të b. zgjedhja e ankesave të nëpunësit civil, funksionimit të vet administratës publike në Shqipëri, kompetenca, të cilat mendoj se duhet t’i vazhdojë na dha një pamje lidhur me mentalitetin dhe filozofinë
204 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
e kësaj qeverie në raport me të. në detyrë, transferimin dhe shkarkimin e punonjësve E thënë ndryshe, ky raport është pasqyra më e civilë, funksionimi i shërbimit civil vazhdon të vuajë mirë ku mbarë opinioni mund të shohë fytyrën e nga politizimi, veçanërisht për sa u përket vërtetë të kësaj maxhorance në raport me emërimeve”. administratën publike. Sigurisht, konstatimi i “Zbatimi i urdhrit të Kryeministrit që vendos një situatës i pasqyruar me një lloj zbutje në këtë raport kufi maksimal prej 2.5% të punësimeve me kontratë nga ky institucion nuk është as i ri dhe as i papritur në shërbimin civil, -vazhdon të jetë i dobët, citon për ne, por kjo situatë nuk është e tillë as për raporti. -Ende duhen dhënë prova për zbatimin e Komisionin e BE-së dhe për partnerët tanë duhur të urdhrit të tij. Në kontekstin institucional ndërkombëtarë. Departamenti i Administratës Publike i mungon Sot e dinë të gjithë se administrata shqiptare autoriteti për të luajtur një rol efikas. Kapaciteti i tij vuan nga paaftësia, nga korrupsioni, nga emërimet për mbledhjen dhe përpunimin e të dhënave mbetet klienteliste e politike, nga shkelja e vazhdueshme i pamjaftueshëm, të dhënat për rekrutimin e të statusit të nëpunësit civil, nga largimet nga puna punonjësve të shërbimit civil që nga miratimi i urdhrit pa asnjë lloj respektimi të ligjit. Të gjitha këto të të Kryeministrit nuk janë të plota dhe të përditësuara. pasqyruara më së miri në performancën e saj dhe Përparimi i kufizuar është bërë në lloje të reja të në shërbimin që ai ofron ndaj qytetarëve shqiptarë. auditimit, si: auditimi i certifikimit dhe performancës, “Ka marrë fund, nuk ka zyrë të shtetit ku mos të cilat po zhvillohen gradualisht nga institucioni më të të shikojnë nga duart, ku të mos pyesin hapur i lartë i auditimit. apo me lezet për bindjet politike dhe në varësi të Në tërësi, pavarësisht nga disa masa reformash tyre të ofrojnë shërbimin e kërkuar”, më thoshte një nuk janë bërë hapa domethënëse në reformën e mik, para disa ditësh, të cilit kohët e fundit i kishte administratës publike që është prioritet kyç i rënë halli të trokiste në disa zyra shtetërore për të opinionit, përfshi ndryshimet e ligjit për shërbimin zgjidhur një problem të vetin. civil”. Për ta bërë sa më bindëse këtë që sapo thashë, “Zbatimi i ligjeve ekzistuese, -vazhdon më tej po ju lexoj vetëm disa paragrafë nga raport-progresi raporti i Komisionit Europian- dhe akteve i Komisionit të BE-së për vitin 2011: administrative mbetet i dobët. Në kontekstin Fillojmë me tempullin, me parlamentin shqiptar, institucional DAP-i vazhdon të mos ketë autoritetin me zonjën Jozefinë. e duhur për të luajtur plotësisht rolin e vet. Ende “Parlamenti ka mungesë kapaciteti administrativ nuk është arritur krijimi i një shërbimi civil të pavarur dhe politizimi i emërimeve, të cilat pengojnë nga ndërhyrjet politike. pavarësinë dhe profesionalizmin e punonjësve, E pra, të dashur kolegë të maxhorancës, më mbeten çështje shqetësuese”, citon raporti. shqip se kaq nuk mund të thuhet. Më keq se kaq Ndoshta kaq do të mjaftonte për të kuptuar nuk mund të bëhet dhe kjo e thënë jo prej nesh, siç realisht atë që ndodh në Shqipëri. Kur parlamenti u pretendua këtu nga kolegët e maxhorancës, por ka një opinion të tillë, imagjinoni se çfarë bëhet në e thënë prej partnerëve tanë që na monitorojnë me institucione të tjera të këtij shteti. qetësi dhe realizëm në punën tonë. Megjithatë, le të vazhdojmë. Në pjesën për Edhe raporti i KSHC-së i paraqitur në administratën publike, midis të tjerash, raporti citon: Komisionin e Ligjeve midis të tjerash nxjerrë në pah “Përparim të kufizuar ka pasur në fushën e reformës ato që citova pak më sipër. Sipas raportit rezulton së administratës publike, e cila është prioritet kyç i se në mjaft raste punonjës të caktuar janë marrë në opinionit. Në qershor, një vendim i Këshillit të punë me kontrata provizore dhe duke shpallur më Ministrave përcaktoi standardet dhe metodat për pas konkurrimet për vende të lira pune. Pothuajse krijimin e organeve publike, për sa u përket në të gjitha rastet konkurrimi ka qenë formal dhe strukturave të organizimit. Megjithatë në përgjithësi fitues ka qenë personi që është marrë në punë me reforma e administratës publike nuk ka avancuar kontratën provizore. Departamenti i Administratës shumë. Në pritje të miratimit të ndryshimeve të ligjit Publike është i pafuqishëm për të penguar rastet për shërbimin civil po vuan nga mangësi të në fjalë, sepse ai vetë pas vënies në varësi të rëndësishme, veçanërisht në lidhje me parimin e Ministrisë së Brendshme nuk mund të kundërshtojë meritokracisë gjatë procesit të rekrutimit, punësimi këto emërime me prapavijë të theksuar politik. me kontrata të përkohshme, rregullat për ngritjen Vetëm gjatë vitit 2011 ka pasur 228 raste të
205 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
shërbimit civil në administratën qendrore që janë transparencë, shpejtësi dhe efikasitet në veprimtarinë marrë në punë me kontrata provizore, në shkelje të e përditshme të administratës. Do të rrisim aksesin hapur të ligjit dhe sipas raportit të KSHC-së kampion dhe pjesëmarrjen e publikut në qeverisje, nuk do të janë Ministria e Mbrojtjes dhe Ministria e Drejtësisë”. tolerojmë asnjë lloj shfaqje të mosrespektimit apo Një problem tjetër i evidentuar në raport është zbatimit të ligjit duke i dhënë fund asaj që thuhet edhe moszbatimi i vendimeve të KSHC-së, lidhur shpesh për Shqipërinë se ligjet janë të mira, por me rastet e rikthimit në punë. Kjo i ka sjellë veç të zbatimi i tyre është mjaft i keq. tjerash edhe një dëm të konsiderueshëm financiar Ne do të vëmë para përgjegjësisë ligjore penale buxhetit të shtetit dhe me këtë rast ftoj Kontrollin e e civile të gjithë ata që gjatë këtyre viteve kanë Lartë të Shtetit t’i auditojë me kujdes të gjitha këto shkelur ligjin, kanë rrjepur qytetarët shqiptarë dhe raste. janë pasuruar në kurriz të tyre, jo si hakmarrje Në këtë situatë nuk ka se si të ngelet mbrapa politike, por si një shenjë e vullnetit të hekurt për kryetari i ri i Bashkisë, i emëruar nga dyshja Berisha- sundimin e ligjit. Ristani. Shumë punonjës, të cilët gëzonin statusin Faleminderit! e nëpunësit civil, u detyruan me të gjitha mjetet e Jozefina Topalli – Faleminderit! mënyrat që të jepnin dorëheqjen me pretekstin e Zoti Lama, urdhëroni! ndryshimit të organikave në ndërmarrjet dhe drejtoritë Ylli Lama – Faleminderit, zonja Kryetare! e kësaj bashkie. U larguan nga puna me dhjetëra e Të nderuar kolegë, me qindra punonjës e punëtorë të thjeshtë, të cilët Pa dashur të përsëris diskutimet e parafolësve, më vonë u zëvendësuan me militantë të Partisë do të flas shkurtimisht. Komisioni i Shërbimit Civil Demokratike e mbështetës të Bashës në fushatë. në zbatim të nenit 5, pika 13, të ligjit nr. 8549, datë Vetëm specialistë të mirëfilltë dhe profesionistë 11.09. 1999, “Statusi i nëpunësit civil”, raportoi para gjatë vitit që shkoi janë larguar rreth 30. Është për Komisionit të Ligjeve për veprimtarinë e tij gjatë vitit të ardhur keq që një pjesë e mirë e tyre nuk janë 2011. Nëpërmjet raportit të paraqitur ky institucion trajtuar me seriozitetin e duhur dhe në përputhje pasqyroi realizimin e detyrave dhe funksioneve ligjore me ligjin nga Komisioni i Shërbimit Civil. Sa më sipër sidomos në drejtim të realizimit të dy kompetencave tregon qartë se puna e nisur para një dekade nga më kryesore të ngarkuara nga ligji për shërbimin qeveritë socialiste për reformimin e administratës civil që janë: mbikëqyrja e administrimit të shërbimit publike, për krijimin e një administrate të depolitizuar civil dhe zgjidhja e ankesave të nëpunësve civilë. të aftë profesionalisht dhe larg ndikimeve politike jo Në ndryshim nga veprimtaria e komisionit gjatë vetëm që nuk është konsoliduar, por gjatë qeverisjes vitit 2010, vitin e kaluar dallohet qartazi një së Saliut ka marrë fund. përkushtim dhe mobilizim më i madh i të gjithë Ne socialistët do të ndryshojmë rrënjësisht jo anëtarëve të këtij komisioni dhe stafit administrativ vetëm administrimin e punëve dhe shërbimeve të tij, për zbatimin e detyrave që përcakton ligji dhe publike, por edhe vetë funksionimin e administratës orientimet e parashtruara në rezolutën e Kuvendit publike. Duhet dhe do të krijojmë një sistem unik të Shqipërisë, datë 26 maj 2011 për vlerësimin e dhe të standardizuar të administrimit publik, duke veprimtarisë së këtij komisioni për vitin 2010, ndër rritur eficiencën, transparencën, vendimmarrjen, duke të cilat mund të përmendim: luftuar korrupsionin dhe duke rritur kontrollin e Përkushtimin dhe angazhimin në drejtim të brendshëm dhe të jashtëm, duke vënë para zbatimit të detyrave për mbështetjen e strategjisë përgjegjësisë ligjore abuzuesit me besimin e publikut ndërsektoriale të reformës administratës publike. dhe ligjit. Forcimin e kapaciteteve dhe instrumenteve Administrata duhet dhe do të jetë e ligjore për të përmirësuar zbatimin e vendimeve të përgjegjshme, e aftë dhe larg praktikave korruptive, tij. që po u marrin frymën çdo ditë shqiptarëve. Duhet Kryerjen e funksionit të mbikëqyrjes, monitorimin dhe do të krijojmë regjistrin e burimeve njerëzore më të thelluar të shërbimit civil, me qëllim me të gjithë personat e kualifikuar dhe të diplomuar parandalimin e shkeljeve të ligjit për shërbimin civil brenda dhe jashtë vendit; duhet dhe do të në të gjitha nivelet e administratës publike. ndryshojmë rrënjësisht procedurat e përzgjedhjes Rritjen e bashkëveprimit dhe koordinimit me dhe rekrutimit të nëpunësve publikë; duhet dhe do departamentin të administratës publike, në lidhje të garantojmë me ndryshime të fuqishme ligjore me respektimin e institucioneve të ndryshme të
206 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
shërbimit civil. mendoj se duhet të jenë një pjesë e detyrave të Rritjen në sasi dhe në cilësi të trajnimeve të KSHC-së për vitin 2012, për ta mbikëqyrur sa më nëpunësve civilë etj. shumë dhe për të ndihmuar administratën vendore. Duke vlerësuar mangësitë e konstatuara një vit Konstatimet mbi veprimtarinë e KSHC-së për vitin më parë në veprimtarinë e këtij komisioni, në mënyrë 2012, zbatimi i rekomandimeve që Komisioni i të veçantë është përqendruar vëmendja në Ligjeve i jep këtij komisioni për vitin 2012, jep garanci mbikëqyrjen dhe kontrollin e subjekteve të se veprimtaria e këtij komisioni do t’i paraprijë ndryshme, ku vetëm për vitin 2011 numri i tyre u rrit zhvillimit të reformave në administratën publike. Për në 25. sa më sipër, unë ju ftoj ta votojmë bashkërisht Problemet e konstatuara gjatë këtyre kontrolleve rezolutën e paraqitur! u janë bërë prezente subjekteve dhe institucioneve Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Lama! përkatëse dhe është kërkuar të marrin masa për Në emër të grupit të PS-së, urdhëroni zoti evitimin e tyre. Xhafaj! Gjatë vitit 2011 është kontribuar edhe në drejtim Fatmir Xhafaj - Të nderuar kolegë, të realizimit të objektivave të përcaktuara në Komisioni i Shërbimit Civil është një institucion strategjinë ndërsektoriale të reformës në që për shumicën këtu në Kuvend nuk do të thotë administratën publike, duke u bërë pjesë e grupit të shumë. Ekziston apo jo, funksionon siç duhet apo punës për realizimin e kërkesave të rekomandimit jo, kjo është një gjë që nuk ju intereson juve. E të 6-të të BE-së, në lidhje me reformën në fushën e dëshmon këtë gjithë linja e sjelljes suaj ndaj tij, administratës publike. ashtu si edhe ndaj shumë institucioneve të tjera të Në fushën e trajtimit të ankesave vihet re se pavarura në ligj e në letër. Arsyeja? E thjeshtë. Roli nga ky institucion është bërë kujdes në respektimin që ky institucion duhet të kishte me dhe për e parimit të gjykimit të drejtë dhe të barazisë së administratën civile që shërben në Shqipëri është palëve në proces. Kjo ka sjellë rritjen e besimit të zëvendësuar prej kohësh nga urdhri partiak. Merita nëpunësve civilë tek institucioni, fakt ky që e nëpunësit është zëvendësuar me militantizmin konstatohet nga ankesat drejtuar komisionit, numri ushtarak, rekrutimin në shërbim; është zëvendësuar i të cilave është në rritje. me shpërblesë përqindjesh për ju dhe ata që Do të bëja prezent një shqetësim të konstatuar qeverisin. Administrata është ndarë në formë çifliqesh nga vetë Komisioni i Shërbimit Civil në institucionet dhe si i tillë edhe vetë Komisioni i Shërbimit Civil e administratës vendore, atë të mungesës së është shndërruar në ornamentin e jorganit tuaj të standardizimit dhe për pasojë edhe unifikimit të grisur qeveritar. Ky nuk është përjashtim, por është strukturave. rregulli në këtë vend të qeverisur tashmë tërësisht Nga të dhënat e paraqitura në raport rezulton pa rregulla. se institucionet vendore të kontrolluara gjatë vitit Ky moment i diskutimit për rezolutën dhe 2011 për këtë problem kanë mbajtur qëndrime të rekomandimet për këtë institucion jep, megjithatë, ndryshme. Një pjesë ka rritur në mënyrë fiktive një rast për të bërë reflektim për qasjen dhe sjelljen nivelin e pozicionit të punës me arsyetimin se tuaj ndaj administratës publike, mënyrës sesi ajo stimulojnë nëpunësit ekzistues dhe rrisin interesin funksionon përballë qytetarit në këmbim të taksave për të konkurruar për këtë pozicion, ndërsa pjesa me të cilat ai e paguan. A ka sot në Shqipëri një tjetër ka preferuar të mos përfshijë fare në strukturë administratë të aftë, me teknicienë që nuk ndjekin pozicione të nivelit të lartë, me argumentin se nuk si tifozë zhvillimet politike në vend dhe as sillen si kanë fonde. Mendoj se si njeri ashtu edhe tjetri tifozë të partive në pushtet? A është administrata qëndrim janë të dëmshëm. Në rastin e parë ka funksionale dhe e qëndrueshme, e mbështetur në drejtori apo sektorë me titullarë pa vartës, çka ndikon një shërbim civil efecient e të paanshëm, si në gjendjen financiare të institucionit dhe favorizon parakusht i domosdoshëm për një qeverisje të subjekte të preferuara të titullarëve me pa të drejtë. ndershme, të aftë dhe në shërbim të qytetarit? Të tillë shembuj ofron këshilli i qarkut dhe Bashkia Sot në Shqipëri ne kemi një administratë e Fierit, Bashkia e Lushnjës, Beratit etj. Ndërsa në partizane, ku më shumë se aftësitë dhe rastin e dytë kjo ndikon në përgjegjësinë e nëpunësit kurrikulumet, merr rëndësi ngjyra e teserës, për të ofruar shërbim sa më cilësor ndaj qytetarëve. besnikëria partiake, nepotizmi dhe krahinorizmi. Ky Standardizimi dhe unifikimi i këtyre strukturave nuk është një realitet i zbuluar nga opozita. Mjaft të
207 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
shkosh një ditë në zyrat administratës tuaj dhe e me kontrata të përkohshme, rregullat për ngritjen kupton lehtësisht cilësinë e saj. E provojnë përditë në detyrë, transferimin dhe shkarkimin e punonjësve dhjetëra e qindra qytetarë që rropaten dyerve të civilë. Këto praktika minojnë procedurat dhe parimet institucioneve për të marrë edhe një përgjigje të e ligjit për shërbimin civil në lidhje me emërimet në thjeshtë dhe një shërbim që iu mungon. Këtë gjë bazë merite dhe zvogëlojnë kapacitetin e nuk e thotë vetëm opozita. Jua thotë Komisioni përgjithshëm të administratës publike” Europian thjesht e troç fare, jua thonë edhe raportet Në praktikë gjërat kanë mbetur ashtu siç ishin, e institucioneve tuaja, për aq liri sa iu lejohet nga në mos janë përkeqësuar. E tregojnë qartazi edhe mbikëqyrja juaj politike. “Në tërësi, nuk janë bërë ato pak të dhëna të dala nga tunelet e errëta të hapa domethënës në reformën e administratës statistikave dhe bazës së të dhënave të publike, që është prioritet kyç i Opinionit. Ende nuk institucioneve tuaja. Ja çfarë thuhet në raportin e është arritur krijimi i një shërbimi civil të pavarur, të Komsionit të Shërbimit Civil të këtij viti: “Është bazuar në meritokraci dhe profesionalizëm, të dyfishuar numri i ankesave ndaj procesit të pandikuar nga ndërhyrjet politike”, shprehet konkurrimit. Konstatohen emërime me kontratë mbi Komisioni Europian (Progres Raport 2011, fq. 13). kufirin 2,5% të lejuar nga urdhri nr. 174, i Për konkretizim, dhe që ju të mos thoni të Kryeministrit. Në institucionet qendrore, (jo vendore, zakonshmin justifikim “spekulon opozita”, le të siç spekuloi një nga kolegët e djathtë në fjalën e tij bëjmë disa ballafaqime me dokumentet vendase dhe sot këtu), pozicione pune vakante në shërbimin civil, opinionet e rekomandimet ndërkombëtare. KE-ja në kundërshtim me ligjin e urdhrin përkatës, janë nënvizon: “Në përgjithësi reforma e administratës plotësuar nëpërmjet emërimeve me kontratë, nga publike nuk ka avancuar shumë. Zbatimi i ligjeve të cilat 55 pozicione pune në Ministrinë e Mbrojtjes, ekzistuese dhe akteve administrative mbetet i dobët. 26 pozicione pune në Ministrinë e Drejtësisë, 10 në Akte të rëndësishme normative, si për shembull ligji Ministrinë e Punëve të Jashtme, 95 pozicione pune “Për procedurat e përgjithshme administrative”, ligji në Drejtorinë e Përgjithshme të Tatimeve etj. (Raporti “Për funksionimin e administratës publike” dhe ligji i KSHC, fq.35). “Për gjykatat administrative”, janë ende në pritje të Vazhdojmë më tej. Në një nga dokumentet e miratohen” (Progres Raport 2011, fq 12). KE-së theksohet shprehimisht: “Shumica e Në planin e veprimit për adresimin e 12 punonjësve të punësuar me kontratë konfirmohen prioriteteve, ju kanë lënë detyrën t’i miratoni këto në detyrë në konkurset e hapura më pas”. Çfarë brenda muajit qershor të këtij viti. Rezultati? Ka vazhdon të ndodhë në realitetin e hidhur të praktikës kaluar vetëm ligji “Për gjykatat administrative”, që e suaj? Siç konstatojmë nga vetë raportet e paraqitura bëmë së bashku dhe u rishkrua në masën dërmuese në komision rezulton ndër të tjera se DAP-i ka në Komisionin e Ligjeve në Kuvend. Dy të tjerat as shpallur më shumë se 200 konkurrime njëherësh. dritën e qeverisë nuk e kanë parë ende. Dhe të Ironikisht fituesit kanë qenë persona në marrëdhënie mendosh se seanca e javës së kaluar u anulua, pune të përkohshme në momentin e konkurrimit, sepse nuk kishte asnjë material për t’u kaluar në që do të thotë se janë ligjëruar të gjithë punonjësit seancë. Domethënë, ju nuk kishit asgjë për të që kanë qenë të emëruar më parë me kontratë të paraqitur, por dhe kjo për ju nuk ka rëndësi, mjaft t’i përkohshme në këto pozicione. Kështu për binin daulles suaj se fajin për integrimin e ka opozita. shembull, siç thekson raporti, Ministria e Mbrojtjes, “Funksionimi i shërbimit civil vazhdon të vuajë gjatë kësaj periudhe ka zhvilluar 46 konkurrime. Në nga politizimi, veçanërisht për sa u përket të gjitha kanë fituar ata që kanë qenë më parë me emërimeve” – theksohet në raportin e KE-së kontratë provizore në ato pozicione. (Raporti i KSHC- Pasqyra më e mirë janë fushatat tuaja elektorale. së, fq.36-37). Zgjedhjet e 8 majit treguan sesi e gjithë administrata, Siç e theksuan dhe disa kolegë këtu kritika të me lista në duar dhe me makina kontrollonin votimin përsëritura ka pasur dhe ka lidhur me moszbatimin dhe ushtronin presion të vartësit për të votuar për e vendimeve të KSHC-së dhe gjykatave nga ana e një kandidat të caktuar. Komisioni Europian institucioneve për kthimin në punë të personave të konstaton: larguar padrejtësisht nga shërbimi civil. Fjala e urtë “Shërbimi civil po vuan nga mangësi të popullore “Dy kamberë në një derë” është tipike për rëndësishme, veçanërisht në lidhje me parimin e administratën tuaj. Sot është prezent dukuria që për meritokracisë gjatë procesit të rekrutimit, punësimin një vend pune të paguhen njëkohësisht 2 persona,
208 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
njëri për shkak të detyrimeve kontraktuale dhe tjetri dhunuesin e qytetarëve, që shumë shpejt e kuptuan për shkak të detyrimit për të ekzekutuar vendimin e që për personin e zgjedhur në krye të bashkisë, e gjykatës. Kështu në raportin e KSHC-së përmendet para dhe mbi gjithçka është pushteti, janë xhepat e ndër të tjera një shembull tipik. Në Drejtorinë e tij. Përgjithshme të Tatimeve është konstatuar fakti që Një shembull tjetër. Ministria e Drejtësisë dhe kanë mbetur 44 vendime të KSHC-së të kthyera në stafi i saj. Logjika më e thjeshtë do ta donte që tituj ekzekutiv ende të pazbatuara, të cilat datojnë rekrutimet në të do duhej të ishin me juristë ndër që nga viti 2006 e në vijim. Si pasojë e presionit të më të aftët e më të kualifikuarit për fushën e tyre. ushtruar nga zyrat e përmbarimit ka filluar Po çfarë ndodh në fakt? Rekrutohen si inspektorë ekzekutimi dhe rezulton se tashmë bëhet fjalë për për prokurorinë e gjykatat persona që nuk kanë pagesa në përmasa të mëdha. asnjë lidhje me këtë lloj fushe, ndonjë edhe nga Kështu, buxheti i shtetit si rrjedhojë e bankat e shkollës apo edhe me masë disiplinore të neglizhencave të tilla vetëm për 3 veta ka paguar mëparshme dhe pastaj ata duhet të vlerësojnë e rreth 100 milionë lekë. Nga veprime të tilla të gjykojnë mbi vendimet e prokurorëve e gjyqtarëve papërgjegjshme kanë ardhur si pasojë dëme të dhe të propozojnë deri edhe masa disiplinore për konsiderueshme në buxhetin e shtetit dhe askush ta. Në rastin më të mirë një person i tillë është thjesht nuk ndihet përgjegjës për to. (Raporti i KSHC-së, i paaftë, i pakualifikuar të bëjë këtë lloj pune, po fq. 56). Përvoja ime shumëvjeçare në politikë dhe nuk është faji i tij, por i atyre që e kanë rekrutuar si drejtues institucioni më ka bindur për një të vërtetë me qëllim atë person në atë vend pune. Është e të thjeshtë, por që tregon shumë. Dëshiron të thjeshtë: duke mos ditur ligjet, duke mos pasur kuptosh se cila është qasja e një titullari me detyrën, asnjë meritë, mund të bësh lehtësisht atë që të me qytetarin dhe me ligjin? Mjafton të shohësh se urdhëron rekrutuesi. Shihni çfarë ndodh po në këtë cili është kabineti dhe stafi që ai rekruton. fushë! Miratuam para pak muajve Kodin Penal, për Përzgjedhja është qasje dhe preferencë personale të cilin ishin regjistruar 4 iniciativa amenduese të e tij. E si mund të jetë një ministër i ndershëm, kur qeverisë. Të katërta në harkun e disa muajve. Pa në kabinetin e tij rekruton njerëz me diploma false; asnjë programim, parashikim dhe studim. Paketa si mund të jetë një drejtues institucioni i ndershëm, fiskale është ndryshuar brenda dy mandateve tuaja kur në stafin e tij rekruton të paaftë e mediokër, që 40 herë. Absurde. Natyrisht, para së gjithash ky punë të parë e të vetme kanë sekserin apo shkelësin është tregues i mungesës së vizionit vendimmarrës, e ligjit? por edhe tregues i administratës së paaftë e të Po sjell një shembull që u përdor këtu, se është nënshtruar politikisht. tipik dhe për më tepër recidivist: Kryetari i Bashkisë Se çfarë është në gjendje të bëjë një së Tiranës sapo erdhi në detyrë përzgjodhi ekipin e administratë militante, mjafton të kujtojmë një tij personal. Ndër ta edhe kryetarin e policisë shembull të hidhur, tragjedinë e Gërdecit, kur të bashkiake. Kë zgjodhi? Ish-shefin e një komisariati, paaftët dhe të korruptuarit, të verbuar nga makutëria që ndër të tjera deri edhe raporti i monitoruesve të për pasurim të shpejtë dhe me veglat dhe mjetet e vitit 2011 i KE-së e kishte përmendur me emër dhe vdekjes, lejuan e nënshkruan ndërtimin e një mbiemër si personin që kishte rrahur e torturuar ngrehine, që hodhi në erë dhjetëra jetë njerëzore. Të njerëz në komisariate, pra si shkelës dhe dhunues paaftët janë lehtësisht të nënshtruar dhe për të të drejtave e lirive të njeriut. E zeza u bë e bardhë rrjedhojë lehtësisht për të nënshkruar ashtu siç ju dhe po i njëjti individ me shkop gome, nga zyrat kërkohet. Në harkun e një viti maxhoranca juaj do dhe qelitë e komisariatit, rrahu dhe në zyrat e të jetë nën proces publik. Përpara kutisë së votimit bashkisë nëpunëset femra të këtij institucioni. Dje, ju do të jepni llogari te qytetari sesi e keni drejtuar po i njëjti person, po me hu në dorë i ishte drejtuar këtë vend. komunitetit rom, për t’iu marr edhe atyre bukën e Të jeni të sigurt, që një nga mëkatet që do t’ju gojës. Këtyre s’iu mjaftojnë përqindjet e rrugëve e kushtojë më shtrenjtë është masakra që keni bërë të lejeve, por janë aq të babëzitur, sa edhe kanoçet në administratën civile. Mund të gjeni shumë e romëve i duan. Personi që duhej të zhgradohej justifikime për shumëçka, por ky litar turpi që keni dhe të ndëshkohej rëndë për këtë fakt, pikërisht lënë dhe do të lini pas, do t’ju lidhë të paktën gjuhën. njeriu i sloganit “Në shërbim të qytetarit – të parët Edhe tani, në vend të retorikave boshe, mirë do të jeni ju” iu dha qytetarëve njeriun e kamxhikut, ishte të heshtnit dhe të pranonit dështimin tuaj të
209 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
radhës: administratën publike. mbikëqyrjes së shërbimit civil në institucionet e Ju faleminderit ! administratës publike qendrore dhe vendore, i cili Jozefina Topalli – Në emër të grupit të PD-së, ka rezultuar me mangësi nga viti i kaluar në këtë urdhëroni, zoti Sula! proces që përfshin 25 subjekte. Nga ky proces janë Dashnor Sula – Faleminderit, zonja Kryetare! konstatuar një sërë problemesh, të cilat janë Të nderuar kolegë, pasqyruar në raportin përfundimtar të mbikëqyrjes Sigurisht unë prisja sot që nga kolegët e ku janë dhënë edhe rrugët e ndreqjes së tyre. Këto opozitës të kishte diskutime në mbështetje të KSHC- raporte, në mënyrë periodike, i janë vënë në së, por fatkeqësisht, si në seancat e tjera, gjuha që dispozicion edhe Kuvendit të Shqipërisë. përdor opozita është ajo e shpifjes dhe e urrejtjes. Në institucionet e kontrolluara përfshihen 11 Unë nuk do të merrem gjatë me opozitën, por dua institucione të administratës qendrore dhe 14 t’i kujtoj asaj se në vitin 1997, kur erdhi në pushtet institucione të administratës vendore. Mbikëqyrja e PS-ja, fshiu gjithë administratën publike që kishte menaxhimit të shërbimit civil ka rezultuar në filluar të ndërtohej në Shqipëri dhe administratën verifikimin e një numri problematikash, sidomos në vendore, që u fitua me zgjedhjet e vitit 2000. Më zbatimin e ligjit në institucionet e pushtetit vendor duket se kolegët e opozitës mendojnë dhe gjykojnë dhe në dhënien e rekomandimeve të nevojshme nga njëlloj si për procesin e pastrimit të kryer nga PS-ja KSHC-ja për përmirësimin e gjendjes, jo vetëm në ndaj administratës publike të vitit 1997. njësitë e personelit, por edhe në atë qendror. Gjithsesi, po kthehem te veprimtaria e KSHC- Metodologjia e zbatuar gjatë zhvillimit të së. Kuvendi i Shqipërisë, në ushtrim të funksionit të mbikëqyrjes është bazuar në manualin e tij kushtetues, të kontrollit parlamentar, po merr sot procedurave të kontrollit, i cili është përgatitur me në analizë punë njëvjeçare të KSHC-së. Komisioni mbështetjen dhe financimin e BE-së dhe është i Ligjeve dhe Kuvendi çdo vit, me përgjegjshmëri të administruar me projektin “Nxitja e reformës së plotë dhe angazhim serioz, kanë realizuar detyrimet sistemit shqiptar të shërbimit civil”. Ky akt, në kushtetuese dhe ligjore, për të evidentuar punët e përmbajtjen e tij, ka listën udhëzuese të kontrollit këtij institucioni, arritjet dhe problematikat e dala, për KSHC-në, të hartuar në përputhje me standardet dhe nëpërmjet rezolutave që ka miratuar, ka adresuar ndërkombëtare bashkëkohore për mbikëqyrjen, gjendjen reale dhe ka përcaktuar detyrat për të gjithashtu, në zhvillimin e kontrolleve të shpejta ardhmen, me qëllim që veprimtaria e institucionit të tematike në disa raste është mundësuar vlerësimi i jetë cilësore, e kualifikuar dhe në përputhje me situatës në thellësi për institute të veçanta të standardet që kërkon koha dhe procesi integrues shërbimit civil ku janë shfaqur probleme më qëllim që po kalon vendi ynë, në kuadër të synimit final: që të studiohet fenomeni dhe të gjendeshin rrugët e anëtarësimit në BE. përmirësimit të situatës. Kushtetuta e Shqipërisë, neni 107, parashikon Për institucionet e administratës vendore situata se nëpunësit publikë zbatojnë ligje dhe janë në e shërbimit civil rezulton më e rënduar. Duhet të shërbim të popullit, nëpunësit në administratën kemi parasysh që bashkitë janë të PS-së, por edhe publike caktohen me konkurs, garancitë në detyrë të PD-së. Kjo vjen edhe si pasojë e mangësisë së dhe trajtimi ligjor i nëpunësit publik rregullohet me një instrumenti që të orientojë punën e institucioneve ligj. Është pikërisht ligji nr.8549 i vitit 1999 “Statusi drejt njësisë së personelit në drejtim të unifikimit të i nëpunësit civil”, i cili rregullon dhe përcakton zbatimit të ligjit për shërbimin civil, ashtu si statusin e Komisionit të Shërbimit Civil si një Departamenti i Administratës Publike për institucion i pavarur, organ administrativ i ngarkuar institucionet e administratës qendrore. me mbikëqyrjen dhe menaxhimin e shërbimit civil, Për këtë arsye problematika fillimisht haset në si dhe zgjidhjen e ankesave të nëpunësve civilë prej strukturimin e burimeve njerëzore, të cilat të gjithë institucioneve, që hyjnë në fushën e veprimit konstatohen të ndërtuara në mënyra të ndryshme të ligjit të mësipërm. Pikërisht, ky ka qenë edhe në të gjitha institucionet e kontrolluara, si në drejtim fokusi i punës së komisionit për të vlerësuar punën të emërimit të pozicioneve dhe të detyrave e këtij institucioni. funksionale të tyre, në drejtim të ndërtimit të Nga shqyrtimi i raportit vjetor konstatoj se raporteve të vartësisë ka më shumë drejtorë drejtorie Komisioni i Shërbimit Civil gjatë vitit 2011 i ka dhe përgjegjës sektori se sa specialistë, ashtu edhe kushtuar një rëndësi të veçantë procesit të në drejtim të numrit të punonjësve që përmbajnë
210 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
njësitë më të vogla të strukturës, drejtori të strategjive në përgjegjësi të institucioneve të vendit. përgjithshme, drejtori me një apo dy specialistë, Komisioni i Shërbimit Civil si institucioni sektorë pa vartës etj. Ndërkohë që një drejtori duhet përgjegjës për mbikëqyrjen e ligjshmërisë dhe të ketë më shumë se 5 pozicione pune dhe një administrimin e shërbimit civil në veprimtarinë e tij sektor me më shumë se 3 pozicione pune. gjatë vitit 2001 ka përmbushur me sukses detyrat e Ky institucion i pavarur nga qeveria ka synuar ngarkuara nga Kuvendi përmes rezolutës së miratuar forcimin akoma më shumë të rolit të tij për garantimin një vit më parë. KSHC-ja ka përmbushur me sukses e stabilitetit dhe mbrojtjen e të drejtave të nëpunësve jo vetëm objektivat ligjore në trajtimin dhe zgjidhjen civilë, si dhe rritjen e vazhdueshme të nivelit të e të gjithë ankesave që i janë paraqitur nga subjektet menaxhimit të burimeve njerëzore në fushën e ankuese duke dhënë vendime të drejta, të shërbimit civil. Komisioni i shërbimit civil duhet të konfirmuara edhe nga gjykatat, por edhe shërbejë në konsolidimin, forcimin dhe përsosjen e mbikëqyrjen e administrimit të shërbimit civil në mëtejshme të administratës publike, të shërbimit nivele të ndryshme institucionale duke përmirësuar civil nga njëra anë dhe në rritjen e garancive ligjore më tej situatën e përgjithshme të menaxhimit të nga ana tjetër. shërbimit civil, veçanërisht të organeve të qeverisjen Krahas punës së përditshme, Komisioni i vendore ndër të cilat ka pasur probleme më të Shërbimit Civil duhet të hartojë edhe strategji të shumta. veçanta për realizimin me sukses të reformave që KSHC-ja ka vepruar me vendosmëri për të kërkon zhvillimi i administratës publike dhe rritja e siguruar zbatimin e vendimeve të saj nga kapaciteteve të saj me standardet bashkëkohore. institucionet shtetërore duke përdorur instrumentet Kjo gjë duhet të fillojnë në radhë të parë nga zbatimi që i jep ligji deri edhe inicimin e proceseve gjyqësore me korrektësi dhe përpikëri i ligjit “Statusi i kundër institucioneve që nuk kanë zbatuar vendimet nëpunësit civil”, si në fushën e mbikëqyrjen të e tij. Rritja e aksesit të publikut dhe subjekteve të menaxhimit të shërbimit civil, ashtu edhe të interesuara në veprimtarinë e KSHC-së ka qenë një shqyrtimit, vlerësimit dhe zgjidhjes së drejtë ligjore prioritet i përmbushur me sukses nga ky institucion të ankesave të nëpunësve civilë për aq kohë sa pasi vendimet dhe problematikat e menaxhimit të KSHC-ja do të ketë këtë kompetencë ligjore, deri shërbimit civil dhe burimeve njerëzore në institucionet në fillimin e funksioneve të Gjykatës Administrative, qendrore apo vendore. të cilat ky Parlament i miratoi me konsensusin e të KSHC-ja, përveç konstatimit të këtyre gjithë palëve në këtë sesion parlamentar. mangësive dhe lejen e rekomandimeve, ka marrë Komisioni i Shërbimit Civil, gjithashtu, duhet të masa për të ndihmuar këto institucione për tejkalimin shërbejë edhe si një garanci institucionale dhe ligjore e problemeve dhe ndreqjen e mangësive duke për një bashkërendim dhe bashkëvendim optimal organizuar programe trajnimi sipas nevojave dhe midis dy funksioneve, politik dhe atij publik, duke mangësive të konstatuara. Sikurse argumenton edhe ruajtur integritetin e secilit nga këto funksione dhe projektrezoluta e Komisionit të Ligjeve, KSHC-ja duke e zhvilluar tashmë në mendësi të reja në duhet të vazhdojë më tej angazhimet e mësipërme kuadër të legjislacionit për shërbimin civil, si dhe për të siguruar përmbushjen e detyrave të adresuara në kuadër të akteve ndërkombëtare që shteti në planin e veprimit me qëllim përvetësimin e shqiptar ka ratifikuar me këtë qëllim. elementeve të rëndësishme të shërbimit civil të Të nderuar kolegë, administratës publike të cilat janë pjesë e Tashmë është fakt që administrata shqiptare ka rëndësishme e rekomandimeve të BE-së. Sfidat e shënuar rritje cilësore vit pas viti, duke konsoliduar reja të shërbimit civil diktojnë nevojën e një reforme një shërbim civil modern dhe të standardeve energjike legjislative dhe me nivel ligjor dhe akteve bashkëkohore. Përtej konsideratave politike, nënligjore që do të garantonte në mënyrë të denigruese dhe jo rrallë agresive që fatkeqësisht i pakthyeshme administrimin e shërbimit civil në bazë kemi dëgjuar shpeshherë nga opozita e majtë, është të parimeve të shanseve të barabarta, realitet që nëpunësi civil i institucioneve qendrore mosdiskriminimit, meritës, transparencës dhe apo vendore, të ekzekutivit apo të institucioneve të profesionalizmit, si dhe nxit qëndrueshmërinë në pavarura po rrisin përditë e më shumë detyrë të nëpunësit civil dhe vazhdimësinë e profesionalizmin dhe përgjegjshmërinë në zbatim të shërbimit civil. ligjit dhe implementimin e politikave dhe të Kjo është detyra jonë si ligjvënës. Të gjithë jemi
211 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
në dijeni të përpjekjeve dhe të rezultateve që janë Shqipërisë dhe Bankës Europiane për Rindërtim arritur deri tani në draftimin e një projektligji të ri për dhe Zhvillim (BERZH) për financimin e projektit të shërbimin civil në vendin tonë, falë edhe ndihmës ndërtimit të rrugës Levan - Vlorë”. bujare të partnerëve tanë ndërkombëtarë. Të gjithë Hapet votimin me elektronikë, në parim. jemi të bindur se një korpus i plotë ligjor do të Mbyllet votimi. mundësonte konsolidimin e mëtejshëm të një 64 pro, s’ka kundër, 47 abstenime. shërbimi civil të qëndrueshëm, profesional, të bazuar Kuvendi miraton në parim projektligjin. në meritë, integritet, moral dhe paanësi dhe do të Kalojmë te votimi nen për nen me kartonë. rregullonte në mënyrë më të mirë marrëdhëniet Kush është dakord me nenin 1? juridike ndërmjet shtetit dhe nëpunësit civil. Për më Faleminderit! Kundër? S’ka. Abstenim? 7 vota. tepër miratimi i këtij kuadri ligjor do të siguronte Miratohet. përmbushjen e një rekomandimi të BE-së për Kush është dakord me nenin 2? Shqipërinë në rrugën e saj për integrim Faleminderit! Kundër? S’ka. Abstenim? 9 vota. Fatkeqësisht, deri në sot, në vend të këtij Miratohet. kontributi pozitiv për diskutimin e nismave ligjore Hapim votimin me elektronikë në tërësi. kemi parë qëndrimin bllokues nga opozita shqiptare, Mbyllet votimi. në vend të inkurajimit të armatës së nëpunësve civilë Deputeti Isaraj mos e keni gabim votën? Dakord. për të përmirësuar më tej performancën e tyre, kemi 64 pro, 1 kundër, 46 abstenime. parë sulme përbaltjeje, të cilat i sjellin një dëm të Kuvendi miraton në tërësi projektligjin. pallogaritshëm të sotmes dhe të ardhmes së vendit Kalojmë te votimi i projektrezolutës “Për tonë. vlerësimin e veprimtarisë së KSHC-së për vitin 2011”. Prandaj ka nevojë për përkrahje dhe inkurajim Hapet votimi me elektronikë. prej deputetëve të Kuvendit jo vetëm prej faktit se jo Mbyllet votimi. pak prej nesh një pjesë të karrierës së tyre dhe 64 pro, s’ka kundër, 47 abstenime. formimit profesional dhe intelektual e kanë kaluar Kuvendi miraton projektrezolutën. brenda këtij shërbimi, por edhe më së shumti për Kalojmë te projektrezoluta “Për vlerësimin e detyrimin që kemi ne si përfaqësues të popullit të veprimtarisë të Komisionerit për Mbrojtjen nga ta forcuar këtë aset me vlera kombëtare. Diskriminimi për vitin 2011”. Në Kushtetutën e Shqipërisë thuhet që Hapet votimi me elektronikë. nëpunësit civilë publikë zbatojnë ligjin dhe janë në Mbyllet votimi. shërbim të popullit. Kjo është dhe duhet të jetë 64 pro, s’ka kundër, 47 abstenime. deviza e çdo nëpunësi publik të administratës Kuvendi miraton projektrezolutën “Për vlerësimin shqiptare. e veprimtarisë të Komisionerit për Mbrojtjen nga Mbi këtë kriter do të duhet të vlerësohet Diskriminimi për vitin 2011”. ndershmërisht dhe me paanësi veprimtaria e secilit Kalojmë te interpelanca e kërkuar nga deputeti prej nëpunësve shtetërorë. Dogjani me ministrin e Transportit, zotin Olldashi. Duke përfunduar, të nderuar kolegë, do t’ju Zoti Dogjani, keni 7 minuta. Ministri ka 20 minuta. kërkoja jo vetëm që të miratojmë rezolutën, por edhe Deputeti Dogjani ka 15 minuta, pastaj kanë nga 3 të ndërmarrim të gjitha angazhimet institucionale minutasecili, nëse dëshirojnë. për miratimin e kuadrit të plotë legjislativ për Urdhëroni, zoti Dogjani! shërbimin civil në Republikën e Shqipërisë. Asllan Dogjani - Faleminderit! Faleminderit! Të nderuar kolegë, Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Sula! Kam thirrur këtë interpelancë me zotin Ministër Falënderoj të gjithë deputetët për kontributin dhe për t’iu përgjigjur qytetarëve kuksianë se pse sot diskutimet e sotme! qyteti i Kukësit dhe 14 fshatra përreth nuk kanë ujë Hapim votimin për prezencën. të pijshëm në banesa. Pse janë ndërprerë punimet Mbyllet votimi. për ndërtimin e ujësjellësit të ri, siç e quajnë rëndom 112 deputetë janë të pranishëm. disa zyrtarë në Kukës, kur ky ujësjellës nuk shton Fillojmë me projektligjin e parë të rendit të ditës burimet e reja ujore dhe nuk e zgjidh problemin e “Për ratifikimin e marrëveshjes ndryshuese nr. 2 në furnizimit me ujë të qytetarëve të Kukësit? marrëveshjen e huas ndërmjet Republikës së Kur ka qenë afati i përfundimit të rikonstruksionit
212 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
të këtij ujësjellësi? Kur do të rifillojnë punimet? Sa Kontrata e punimeve për furnizimin me ujë të për qind e punimeve kanë përfunduar? Ku kanë qytetit të Kukësit është lidhur më 10 korrik të vitit shkuar 3,5 milionë euro të planifikuara për këtë 2009 dhe afati i përfundimit të punimeve ka qenë ujësjellës? A është bërë analizë dhe sa qëndrojnë fillimi i janarit 2011. Sot jemi më 12 korrik 2012 dhe rekomandimet e bëra nga pushteti vendor për rezultati është zero. Ujë nuk duket kurrkund. ndryshimet në projekt? A jeni informuar nga vartësit Punimet janë ndërprerë disa herë, pa dhënë tuaj, se janë njoftuar jo pak, por 12 herë me shkresë asnjë shpjegim dhe për një kohë shumë të gjatë u zyrtare për problemet që kanë dalë gjatë ndërtimit lanë të hapura rrugët e rrugicat e qytetit duke i të këtij ujësjellësi? mbytur kuksianët me baltë në dimër dhe me pluhur Gjithashtu, edhe ju jeni njoftuar 4 herë me në verë. shkresë nga ana e drejtuesve vendorë për Edhe sot që po flasim ka rrugica të hapura nëpër shqetësimet dhe ndryshimet që kërkohen dhe ju lagje të Kukësit, kryesisht në lagjen e re. Edhe aty nuk keni reaguar. Pse? Kur do të përfundojë riparimi ku i keni mbyllur kanalet, i keni mbuluar me baltë. i këtij ujësjellësi dhe a e zgjidh përfundimisht riparimi Hajde shihni se çfarë bëhet para prefekturës, i tij furnizimin me ujë 24 orë të qytetarëve kuksianeë, sidomos gjatë ditës, kur të rinjtë bëjnë gara se kush ashtu siç e keni premtuar në çdo fushatë elektorale? po i xhiron më shumë gomat e makinës e të duket Po bëhen më shumë se 18 muaj që ka vetja si në një gurore, pavarësisht se policët janë përfunduar afati për ndërtimin e ujësjellësit të aty! Kukësit, fiks tre vjet nga fillimi i punimeve, sikur po Sot që po flasim uji vjen vetëm dy herë në ditë, ndërtohet një gjigant hidroteknik dhe jo një në mëngjes dhe në darkë me nga gjysmë ore dhe rikonstruksion apo riparim i thjeshtë, siç është në kjo vetëm në katet e para të pallateve, ndërsa në të vërtetë. katet e sipërme as nuk bëhet fjalë. Në një pjesë të Por sot, megjithëse ka kaluar kaq shumë kohë, qytetit uji nuk shkon as në katet e para. nuk ka përfunduar asnjë nënobjekt nga 38 Vetëm ta shikosh kur vjen uji në mëngjes! Qyteti nënobjekte që janë gjithsej. Problemet kanë filluar duket si në gjendje alarmi. Gra, burra e fëmijë që në tenderimin e këtij ujësjellësi. U zhvillua tenderi vrapojnë me kova në duar për të mbushur ujë në në Kukës dhe e anuluat ju. E zhvilluat përsëri në katet e para të pallateve apo në ndonjë çezmë të Ministrinë e Transporteve dhe ia dhatë përsëri të improvizuar. Unë po ju tregoj disa foto ku fëmijët njëjtës kompani. Konfliktet kanë qenë të dhe gratë shikoni çfarë bëjnë, duke mbushur ujë vazhdueshme, sa janë rrahur dhe me grushte me kova dhe me shishe plastike atje ku mund të punonjësit e këshillit bashkiak me përfaqësuesit e gjejnë. Edhe sot, në hyrje të qytetit të Kukësit, rreth kompanisë. 100 gra, te ura e Drinit të Zi kanë qenë në radhë në Korrupsioni në këtë objekt ka filluar që në pikë të diellit duke mbushur ujë me kova. Janë me momentin e zhvillimit të tenderit, pasi vlera kufi e fat disa banorë në lagjen e re të qytetit të Kukësit objektit ka qenë 364 milionë lekë të reja dhe është që kanë hapur puse, të paktën kanë ujë për të larë, fituar nga firma me vlerë 361 milionë, me një se për ta pirë është i papërdorshëm. diferencë vetëm 3,2 milionë lekë nga vlera kufi. Çfarë Uji mungon dhe për të sëmurët në spital, saqë tregon kjo, që janë vetëm 3,2 milionë më pak se sot kur shkon në spital për të parë një të sëmurë, vlera kufi? Kjo tregon se në këtë tender ka munguar më nder i bën t’i çosh një shishe ujë, sesa ndonjë konkurrenca dhe fituesi ka qenë i paracaktuar. gjë tjetër. Mungesa e ujit në spital ka shtuar numrin Aspekt tjetër që tregon për korrupsionin në këtë e sëmundjeve infektive dhe ka zgjatur qëndrimin e objekt është cilësia e dobët e projektit dhe e zbatimit të sëmurëve në spitalin e Kukësit. të tij, pasi firma, sapo ka filluar punë, ka kërkuar Keni reklamuar me të madhe edhe këtu në një shtesë prej 86 milionë lekësh të reja që përbën Parlament se po ndërtoni ujësjellës, keni bërë rreth 23,8% të vlerës fillestare të objektit. Nuk dihet premtime në këmbim të votave, por deri sot ky edhe sa shtesa do të kërkohen për përfundimin e premtim ka mbetur vetëm një ëndërr e parealizuar. këtij objekti. Prej shumë vitesh i mashtroni dhe i gënjeni Kanë përfunduar afërsisht 50% e punimeve. qytetarët kukësianë, sa herë ka fushata elektorale Shtesat janë miratuar në maj të këtij viti, por përsëri në 2005, 2007, 2009, 2011. U është thënë se do puna nuk ka filluar. Pra, që nga fillimi i vitit 2012 e keni ujë 24 orë. A ka ujë sot? Nuk ka fare. Por çfarë deri tani nuk është hedhur asnjë lopatë. po ndodh në të vërtetë? Sa mbarojnë fushatat
213 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
elektorale askush nuk ka menduar më për ta, Konkretisht në bashkinë Kukës, bëhet fjalë për Zotëri! Nuk është thatësira që çon në mungesën zonën informale të qytetit, e cila në projektin e parë e ujit, është keqmenaxhimi, korrupsioni, nuk ka qenë e parashikuar dhe është një zonë me shpërdorimi, lënia në drejtim e personave të disa hektarë, ju thashë që afati përfundimtar është pakualifikuar, militantëve të partisë pa arsim çuar në 30 korrik të këtij viti, pra i bie që pas rreth përkatës që nuk e kanë idenë e drejtimit dhe 18 ditësh përfundon afati kontraktual. menaxhimit të këtij sektori. Cilat kanë qenë konkretisht kërkesat e bashkisë Shpresojmë që sot nëpërmjet kësaj interpelance së Kukësit ndaj projektit? E para, linja me tubat qytetarët e Kukësit të mësojnë se çfarë ka ndodhur zingat të realizohej me tuba plastikë. (kërkesë e me të vërtetë me 3,5 milionë eurot e planifikuara korrikut të vitit 2010). për ndërtimin e këtij ujësjellësi dhe se kur do të Më pas ka pasur një kërkesë të këshillit zgjidhet problemi i furnizimit me ujë, apo do të mbikëqyrës të ndërmarrjes së ujësjellësit për të bërë vazhdohen të mashtrohen pambarimisht. disa ndryshime për zonën informale që përmenda, Faleminderit! që është 18,6 hektarë, zonë e banuar e qytetit të (Drejtimin e seancës e merr zoti Turku.) Kukësit. Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Dogjani! Më pas kemi një shkresë të komunës Bicaj, që Urdhëroni, zoti Ministër! ka kërkuar një ndryshim në pjesën që i përkiste Sokol Olldashi – Faleminderit, zoti drejtues i furnizimit të fshatit, që ka rreth 350-400 banorë. Kemi seancës! një kërkesë prapë të ndërmarrjes ujësjellës- Të nderuar zotërinj deputetë, kanalizime për të zgjidhur problemin e fshatit Nangë. Zoti Dogjani, Kemi përsëri nga ujësjellësi kërkesë për një Po filloj me një informacion të përgjithshëm për ndryshim të një tubacioni në një vlerë prej 1200 metra projektin, pastaj do t’ju jap disa detaje se ku, në linearë, pra 1,2 kilometra. ç’stad dhe në ç’masë realizimi ndodhen elemente Të gjitha këto shtesa që janë gjykuar të të caktuara të kontratës për furnizimin me ujë të logjikshme nga autoriteti kontraktor, që është qytetit të Kukësit dhe të 14 fshatrave përreth. Drejtoria e Përgjithshme e Ujësjellës-Kanalizimeve, Bëhet fjalë për një projekt me një vlerë prej 433 kanë kërkuar një kohë qoftë për modifikimin e milionë lekësh, përfshi këtu edhe TVSH-në dhe me projektit, qoftë për miratimin e tyre nga pikëpamja një vlerë të mbikëqyrjes së punimeve dhe teknike dhe për inkorporimin, atë që është projekti i supervizonit prej 3,8 milionë lekësh. Sikurse thatë furnizimit me ujë të Kukësit dhe të 14 fshatrave. ju, ka qenë e parashikuar të mbaronte në vitin 2011. Është bërë parashikimi dhe më pas materiali Kemi bërë një shtesë kontrate që shtrihet deri në teknik është kategorizuar në këto komponentë: fundin e korrikut, pra të këtij muaji që po kalon. Kemi - Përmirësimi teknik i projekti të zbatimit, bërë shtesën, kryesisht bazuar mbi dy elementë, nëpërmjet ndryshimit të dimensioneve të disa njëri ka qenë natyror, njëri ka qenë administrativ. tubacioneve nisur nga mundësia që u shfaq për të Elementi natyror ka qenë pengesa që patëm gjatë furnizuar me një kapacitet më të madh për sekondë. muajve të dimrit. Ju e dini që ka qenë një dimër - Shtesat e projektit që përfshin ndërtimin e disa mjaft i ashpër me pamundësi reale për të punuar depove të reja dhe shtesa në rrjetin shpërndarës, për disa muaj në zonën e Kukësit, por deri diku shtesat konkrete në zonën informate. edhe dimrin e kaluar. - Devijimi i një pjese të linjave kryesore të Vonesa kryesore, zgjatja kryesore e afatit të ujësjellësit për shkak të disa fenomeneve gjeologjike kontratës nuk është bërë për këtë, por për të që kemi pasur me tubacionin. Jemi detyruar t’i respektuar disa ndryshime të kërkuara nga njësitë spostojmë disa metra për t’iu shmangur rrëshqitjeve. e qeverisjes vendore. Unë i kam këtu - Përmirësimi i volumit të punimeve te Ura e korrespondencat, qoftë me bashkinë e Kukësit, Gjegjanit dhe zgjerimi i juridiksionit të projektit, që qoftë me komunën Bicaj. Në qoftë se doni, mund do të thotë se nga një sipërfaqe paraprake që ishte t’jua vë në dispozicion për të bërë jo përmirësimet e parashikuar të furnizohej me ujë e kemi zgjeruar projektit, por përfshirjen në projektin e furnizimit me fushën e shërbimit të këtij objekti të ri për të qenë ujë të atyre zonave të qytetit dhe të disa zonave në më pranë nevojave të qytetarëve të Kukësi dhe komunën Bicaj, që nuk parashikoheshin në projektin banorëve të zonave rurale. e parë. Krahas miratimit të këshillit teknik, kemi bërë
214 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
edhe detajimin e grafikut të punimeve, angazhimin që kanë pasur, ka mbetur deri tani pa u përputhshmërinë e këtij detajomi të grafiku me futur në funksion furnizimi i qytetit. volumet e punës dhe përfundimisht kemi arritur në Për sa i përket zonës në hyrje të qytetit të datën që ju thashë. Kukësit, realizimi faktik i punimeve është 70%. Ka Në fund të korrikut ujësjellësi mbaron. pasur një bllokim të linjës 250-she në Shtiqën, Konkretisht, realizimi faktik i punimeve është në këto përsëri për shkak se kalon në truallin që është pronë nivele: private e dikujt dhe me një bllokim të ngjashëm të - Për pjesën e ujësjellësit që i përket Kolesianit linjës 140 në Gostil. Në qoftë se i mbyllim edhe kemi 85% të mbyllura. Nga 17 kilometra linjë në këto 250 metra që përmenda, objekti është i mbyllur. total kanë mbetur të parealizuara vetëm 490 metra Më problematike janë punimet e bëra në qytet. linearë. Pra, nga 17 kilometra kanë mbetur 490 Janë përfunduar rreth 60% dhe ato që kanë mbetur metra pa u mbyllur. Këtu kemi pasur një problem janë rehabilitim. Ju përmendët çështjen e disa diskutimi me një pjesë të familjeve atje për shkak rrugëve që duhen të rehabilitohen dhe të kthehen se tubacioni kalon në pronën e tyre. Me përfundimin në gjendje të mirë pas përfundimit dhe kjo është e këtyre 490 metrave që do të mbyllen për punë faza që ka mbetur tani, pra rehabilitimet dhe nuk ka ditësh, dhe instalimin e reduktorëve të presionit linja më procese pune që janë të lidhura në mënyrë të kryesore e Kolesianit është funksionale dhe shton drejtpërdrejt me ujësjellësin. Janë punime që pas menjëherë prurjet e ujit në depot e Shtiqnit dhe kjo ndërtimit të linjës shkojnë për përmirësimin e është diçka që realizohet në pak ditë. infrastrukturës për të cilën është vendosur kjo linjë. - Për sa i përket segmentit të Krenzë-Nangë, Me këto ndërhyrje që unë ju përmenda besoj se realizimi faktik i punimeve është rreth 75% e vlerës në fund të këtij muaji Kukësi do të marrë ujë nga së nënobjektit. Ka pasur një bllokim të punimeve objekti i ri. Është një objekt që zgjidh përfundimisht në linjën 110 me një gjatësi 800 metra linearë, për problemin e qytetit dhe të komunave kufitare të tij. shkak të problemeve dhe diskutimeve që kemi pasur Janë 14 fshatra të përfshira këtu dhe janë pjesë e me komunitetin, pasi duket të keni parasysh se çdo një programi shumë intensiv që ne kemi pasur në projekt infrastrukturor bëhet një diskutim me këtë zonë për furnizimin me ujë. Unë do të doja t’ju komunitetin dhe, kur hasim në oponenca apo në vija në dispozicion informacionin për çfarë është bërë kundërshti nga komuniteti, përpiqemi që gjërat t’i nga viti 2005 deri në vitin 2012 me furnizimin me ujë zgjidhim me marrëveshje dhe të mos krijojmë të qarkut Kukës dhe konkretisht janë një numër i tensione dhe konflikte. Kemi zgjidhur këtë problem madh projektesh: ujësjellësi i Çinamakes në Surroj, në bashkëpunim me pushtetin lokal apo me autoritet ujësjellësi i Vrinës në komunën Arrën, ujësjellësi i e qarkut të Kukësit. Pra, edhe ky është një element Manzës në komunën Kolsh, ndërtimi i ujësjellësit që është vënë në zgjidhje. Kolshit, fshati i Murit në Shtiqën, fshati Kryemadh Për sa i përket pjesës në Lojmë, janë 95% të në komunën Mal-Zi, lagja “Demokracia” në qytetin punimeve të mbyllura. Kanë përfunduar edhe dy e Kukësit. Është projekti më i madh për të cilin depo të reja dhe janë gati për t’u vënë në funksionim. folëm, kanalizimi i ujërave të zeza në Bicaj, Nga linja e re me diametër 350 mm dhe me gjatësi kanalizimet e ujërave të zeza në Osmanaj në 3150 m nga dy depot e reja në qytetin e Kukësit komunën Bicaj, rikonstruksioni i kanalizimit të kanë mbetur pa u kryer vetëm 300 metra linearë, të ujërave të zeza të lagjes së re në qytet, ujësjellësi i cilat do të kemi nevojë edhe për ndihmën tuaj, sepse fshatit Shtan në komunën Mal-Zi, kanalizimet e duhet të bashkëpunojmë, meqenëse është një fshatit Nangë, ujësjellësi rajonal Novosej- familje në pronën e së cilës do të kalojë ky tubacion. Shishtavec- Borje. Ujësjellësi për lagjen e Kapit në Duhet së bashku që të gjejmë një kooperim për ta komunën Surroj dhe ujësjellësi për lagjen Alivadë bindur këtë familje e ta kryejmë edhe këtë 300 m të në Surroj janë dy objekte të reja që do të hapen fundit në mënyrë që i gjithë sistemi të vihet në punë. tani. Në qoftë se zgjidhet edhe ky 300 m që sapo ju Në rrjetin e Hasit është ujësjellësi Pac-Mazrrek, përmenda, linja bashkë me dy depot e reja futet ujësjellësi i komunës Gjinaj, ujësjellësi i lagjes menjëherë në funksion dhe menjëherë bëhet i Rrafsh Gecaj në bashkinë e Krumës, riparimi i mundur furnizimi i qytetit. Pra, për këto 300 m që kaptazhit të ujësjellësit të Krumës, rikonstruksioni janë një diçka fare e vogël, për të cilat unë dua të i ujësjellësit të lagjeve Harull, Cenali dhe Xhafer në falënderoj edhe autoritetet vendore të Kukësit për fshatin Vranisht të komunës Pajza, rikonstruksioni
215 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
i rrjetit të brendshëm të Krumës, rikonstruksioni i funksionon tjetra është jo e udhës nga pikëpamja ujësjellësit Han- Kishaj- Pogaj në komunën Gjinaj, inxhinierike që ata të përçudnojnë në faza të ndërtimi i ujësjellësit Pac-Zgjeç në komunën Golaj ndryshme. dhe ndërtimi i ujësjellësit të Toblit dhe Tregtanit në Shqetësimi i katërt ka të bëjë me çështjen e komunën Fajza, që është objekti i fundit i hapur me supervizionit rezident. Ky është për mua një përjetim mbledhjen e fundit të Fondit të Zhvillimit të Rajoneve. absurd që vjen nga pushteti vendor, sepse ka pasur Për sa i përket rrethit të Tropojës, që është në supervizion rezident, sepse është kërkesë e ligjit, qarkun e Kukës, është ujësjellësi Broçen i Bajram nuk ka asnjë objekt apo asnjë kontratë punimesh Currit, është rrjeti i brendshëm i qytetit, pra është civile që nuk ka apo nuk bashkëshoqërohet me një magjistrali bashkë me rrjetin, ujësjellësi i Fierzës, kontratë për supervizionin, madje në këtë rast kemi ujësjellësi i fshatit Has në komunën Tropojë, pasur edhe një bashkëpunim të mirë me Bashkinë ujësjellësi i lagjes Dushaj, ujësjellësi i komunës e Kukësit, e cila fillimisht na ofroi një inxhinier, Lekbibaj, ujësjellësi i komunës Margegaj, inxhinier Totën, i cili ka qenë mbikëqyrës i punimeve, kanalizimet në Margegaj, kanalizimet në komunën më pas po me kërkesën e bashkisë u largua nga Fierzë, ujësjellësi i Rragamit në komunën Llukaj dhe projekti dhe më pas po më kërkesën e bashkisë u kanalizimet e ujërave të zeza të qytetit të Bajram rikthye në projekt. Currit. Shqetësimi i pestë ka pasur lidhje me të qenit e Janë hapur së fundmi dy objekte me Fondin e ndërmarrjes së ujësjellësit të Kukësit apo të Zhvillimit të Rajoneve që do të jetë rrjeti sekondar bashkisë si palë juridike në kontratë. Për cilindo që dhe lidhjet e banesave me ujësjellësin e ri të Bajram ka minimumin e njohurive mbi ligjin e di që autoritet Currit dhe Ujësjellësi i fshatit Kobës në komunën kontraktor është një dhe s’mund të jenë as dy, as Fierzë. Janë dy objekte të reja. Unë i di shqetësimet, tre. Autoritet kontraktor ka qenë Drejtoria e disa prej të cilave ju i përmendët që vijnë nga Përgjithshme e Ujësjellës-Kanalizimeve dhe nuk pushteti vendor. Ka pasur disa diskutime në këtë mundet që bashkë me të, autoritet kontraktor të aspekt me bashkinë. Kemi pasur takime të shumta, jetë edhe bashkia apo ndërmarrja e ujësjellësit. Në korrespondenca të shumta deh çështja e parë që çdo rrethanë ne kemi mbajtur një korrespondencë është ngritur nga bashkia ka qenë plotësimi i të vazhdueshme qoftë me bashkinë, qoftë me ndryshimeve të projekteve në kohë. Sikurse unë u ndërmarrjen dhe sikurse ju rehatova kemi marrë informova, ndryshimet kanë ardhur kryesisht për parasysh pothuajse çdo kërkesë që ka ardhur nga shkak të kërkesave ose të ndërmarrjes së pushteti vendor apo nga ndërmarrja për ta ujësjellësit, ose të bashkisë ose të komunave që përmirësuar këtë projekt apo për ta zgjeruar atë përfitojnë këtë projekt. Sigurisht, për të bërë përtej kufijve të shërbimit që kanë pasur në fazën e ndryshimet kërkohet një kohë procedurale, nuk parë. mundet që ndryshim të kërkohet sot dhe të bëhet Ka pasur edhe një shqetësim të fundit, të ngritur po sot. Bëhet fjalë për ndryshime projektesh, bëhet edhe nga ju sot, edhe nga bashkia, që ka të bëjë fjalë për të harmonizuar zgjatime apo shtesa në me sasinë e ujit që vjen. Unë besoj se është një projekt që përfshijnë qoftë edhe lagjen informale me shqetësim që nuk qëndron. Në bazë të përllogaritjeve ato kapacite teknike që ka ujësjellësi i projektuar. që specialistët kanë bërë, zona e shërbimit është Shqetësimi i dytë ka qenë i bashkisë dhe ka të parashikuar me 36 mijë banorë, pra përfshin bëjë me grafikun real të punimeve. Unë ju thashë popullatën e duhur dhe ka nevojë për një furnizim që ka një grafik real punimesh, i cili parashikon që me 108 litra në sekondë, një normë konsumi 150 në fund të muajit korrik objekti të dorëzohet. litra në ditë, që është norma mesatare e konsumit Shqetësimi i tretë ka qenë se nuk është në shumicën e vendeve të BE-së. përfunduar asnjë nga nënobjektet, që e përmendët Ujësjellësi i ri e tejkalon këtë normë dhe ka edhe ju në fjalën tuaj. Ka një shpjegim për këtë, që kapacitet shumë më të madh, gjë që do të thotë që është teknik dhe që mua më duhet t’jua referoj nuk ka asnjë mungesë në kapacitetin apo në sasinë sikurse më është vënë në informacionin që kam e ujit që do të vijë drejt qytetit të Kukësit dhe 14 kërkuar për interpelancën me ju. Mosmbyllja e fshatrave. Dua të marr minutat e fundit të kohës në nënobjekteve ka një arsye teknike, sepse duke qenë dispozicion dhe të ngre një shqetësim që nuk është nënobjekte të ndërlidhura me njëra-tjetrën dhe ku vetëm në lidhje me Kukësin apo me 14 fshatrat që funksioni i njërës përcakton mënyrën se si përfshihen në këtë projekt. Është i lidhur me mënyrën
216 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
se si në të gjithë territorin e vendit ne e konceptojmë a do të kenë ujë qytetarët e Kukësit 24 orë, siç ua çështjen e ujit. Krijon probleme vazhdimisht, jo vetëm keni premtuar në çdo fushatë elektorale. U keni në Kukës. Prirja që deri më sot për shkak të të premtuar se do t’u hiqni depozitat sipër pallateve, qënit të Shqipërisë një vend me shumë ujëra ka të cilat jo vetëm që sot nuk kanë ujë për shkak të qenë që mangësitë teknike në infrastrukturën e ujit presionit të ulët, por kanë dëmtuar edhe hyrjet në ne t’i kompensojmë me sasi të tepërta. Pra, të çojmë katet e sipërme afër tarracës. ujë pa limit drejt qendrave tona të banuara. Këtu Gjithashtu, nuk është justifikim që jeni ndaluar nuk e kam për Kukësin, por për gjithë Shqipërinë, nga pronarët e tokave për të ndërhyrë dhe për të paçka se gjysma e këtij uji na humbet rrugës. bërë punime, sepse nga të dhënat që kam në kohën Me mënyrën se si janë të organizuara tashmë kur është shkuar për të ndërhyrë, ato toka kanë ndërmarrjet e ujësjellës-kanalizimeve kanë nevojë qenë të punuara dhe të mbjella. që ne ta rentabilizojmë këtë, përndryshe ndërmarrjet Gjithsesi, askush nuk ju justifikon se kishit tre do të gjendet gjithmonë në vështirësi sikurse kanë vjet kohë dhe afati ka 18 muaj ka përfunduar. As edhe sot. Në qoftë se ne nuk i japim ujit vlerën e një dimri, sepse kemi një vit që nuk ka filluar asnjë punë malli tregu që ka një kosto prodhimi që duhet të për ndërtimin e këtij ujësjellësi. ketë një tarifë shërbimi që të mbulojë këtë kosto, Ju këtu thatë që keni bërë investime në ne nuk do të kemi zgjidhje, sepse natyrshëm ujësjellës. Është e vërtetë që janë bërë investime e burimet ujore nuk janë pa limit. Ato vijnë dhe, janë derdhur shumë para, janë bërë investime në veçanërisht në vitet e fundit, kanë dëshmuar një letër dhe akoma në shumë fshatra të Kukësit nuk shenjë të rënies së nivelit të burime ujore. Këtu nuk ka ujë. Ju përmendët komunën Kolsh, por unë po ka vend për alarm apo panik. Kjo gjë duhet të na them që në komunën Kolsh, në një lagje, ka 20 vjet bëjë të përgjegjshëm që me ujin të sillemi në mënyrë që s’kanë fare ujë nëpër shtëpia disa banorë që janë të kujdesshme dhe të planifikojmë nevojat tona sot, të ardhur nga Mirdita. Investime ka bërë edhe të mos shpërdorojmë atë rezervë që do t’u duhet qeveria, edhe Banka Botërore, edhe fondet e tjera shqiptarëve nesër. Kështu që, në këtë pikëpamje të BE-së, por nuk kanë zgjidhur problemin e ujit ajo që ngrihet si shqetësim për sasinë e ujit që do dhe unë do të them se cilët fshatra janë sot pa ujë t’i vijë qytetit nuk qëndron. dhe vuajnë, sepse s’kanë as puse, të cilat shterojnë Ju siguroj që sasia e ujit që parashikohet në në verë. projekt është më se e mjaftueshme për qytetin dhe Sot problemet me qarkun e Kukësit janë shumë për 14 fshatrat që janë përfshirë në projekt. Është e të mëdha. Nuk di kë të thërrasësh më parë në mjaftueshme me 150 litra për individ në ditë duke interpelancë. Të thërrasësh Kryeministrin që nuk marrë parasysh nevojat që kanë individët për nevojat pranoi të vinte në interpelancë për dështimin e ditore. Në qoftë se mendojmë se me ujin e çezmës procesit të legalizimeve të ndërtimeve pa leje, do të vazhdojmë të bëjmë lavazhe, të vadisim bahçet ministrat e linjës për papunësinë, varfërinë, rritjen e apo ta shpërdorojmë, siç e bëjmë sot, sigurisht që listave të borxheve, për keqmenaxhimin e vjedhjen kjo sasi nuk mjafton. Por ne nuk mund të e ndihmës ekonomike, për bursat ende të padhëna projektojmë kapacitete transmetuese që nuk janë studentëve, për sistemin arsimor dhe shëndetësor në përputhje me nevojën e njerëzve, por janë në të dështuar, për vjedhjen që u bëhet donacioneve të përputhje me nevojën për të shpërdoruar. Ky huaja nga shteti, për problemin e tokave të kapacitet është më se i mjaftueshëm për qytetin përmbytura nga hidrocentrali i Fierzës tash 20 vjet dhe do ta furnizojë atë 24 orë duke zgjidhur e më shumë, për korrupsionin në administratë, apo përfundimisht problemin e tij. për problemin e dritave në një zonë që s’ka drita Faleminderit! tash një muaj. Në spitalin e Kukësit 1 kg patate Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Ministër! blihet 700 lekë, një krevat blihet 1 milionë lekë dhe Zoti Dogjani, keni të drejtën të shpreheni rreth ata ekzistues shiten për skrap. Unë nuk po zgjatem përgjigjes së ministrit për 15 minuta. me këto probleme, por po i kthehem problemit të Asllan Dogjani - Faleminderit! ujësjellësit. Zoti Ministër, ju na thatë që kontrata e Qyteti i Kukësit është i rrethuar nga tre anët me përfundimit të rikonstruksionit të ujësjellësit mbaron ujë nga liqeni i Fierzës. Vetëm mosinteresimi, në fund të këtij muaji, por nuk na thatë nëse ka mosdashja, abuzimi apo korrupsioni kanë bërë që filluar puna dhe pas përfundimit të rikonstruksionit sot të mos kemi ujë të bollshëm për nevojat
217 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
komunale, lavazhet dhe për lulishtet. Kukësi është është fakti se projekti nuk zgjidh përfundimisht i njohur për burime të bollshme ujore, që do të problemin e furnizimit me ujë të popullatës, ndonëse mjaftonin jo vetëm për 114 mijë banorë të qarkut për të janë dhënë 3.5 milionë euro. Për këtë ju jeni Kukës, por ndoshta dhe për dyfishin e kësaj informuar me shkresë, jo pak, por 12 herë drejtoria popullsie. e ujësjellës-kanalizimeve e 4 herë ju, edhe Një deputeti juaj në vitet ‘94-‘95 mburrej se kryeministri, edhe deputetët e mazhorancës dhe Kukësi ishte i vetmi qytet në Shqipëri që kishte ujë përsëri rezultati ka qenë zero. 24 orë. Në fakt ashtu ka qenë, por ku shkoi ky ujë Ka pasur dëmtime edhe në rrjetin ekzistues sot? gjatë periudhës së dimrit, të cilat janë bërë prezente Janë dëmtuar pothuajse plotësisht pjesa më e te ju, por nuk jepen fonde për riparimin e rrjetit madhe e veprave ujitëse si kanale, motopompa, ekzistues. stacione, në të gjithë zonën që përshkon linja e Në këto kushte që ndodhet sot Drejtoria e ujësjellësit dhe për pasojë mungesa e ujit për vaditje Ujësjellës-Kanalizimeve Kukës e ka të vështirë të sigurisht që shkakton edhe këtë problem. Nëse do përballojë edhe mirëmbajtjen e rrjetit ekzistues. të ishin rehabilituar veprat ujitëse dhe do të ishin Lënia në mes e punimeve për ndërtimin e mirëmbajtur ato që janë rivënë në funksion, do të ujësjellësit të ri nga ana e kompanisë që ka fituar të kishim një situatë krejt tjetër për furnizimin më ujë drejtën për ta ndërtuar atë, si dhe heshtja që ka të pijshëm. pllakosur institucionet qendrore shtetërore, ka sjellë Nëse banorët e fshatrave të qarkut Kukës, si mungesën e ujit dhe ka shtuar vuajtjet për qytetarët çdo banor tjetër në fshat, do të kishte ujin e e Kukësit. Banorët e njërës prej lagjeve periferike të mjaftueshëm për ujitje, pavarësisht nga sipërfaqja e qytetit të Kukësit, konkretisht asaj Gostil, ankohen paktë e tokës që ata kanë, nuk do të ishin larguar se po konsumojnë ujë të ndotur. Këtu unë kam një dhe nuk do të kishin migruar mijëra banorë në foto, e cila siç shihet ujërat e pijshëm janë bashkë zonat tjera të Shqipërisë. me ujërat e zeza. (Tregon një foto.) Në çezmat e Në informacionin që i është paraqitur këshillit tyre uji mbërrin me ngjyrë dhe erë shumë të rëndë, bashkiak Kukës, por siç e thatë edhe ju, thuhet se çka tregon për ndotje të një grade të madhe. Siç nevojat për ujë janë 215 litra në sekondë. Po të jetë tregojnë edhe vetë banorët e kësaj lagjeje, situata kështu, sasia e ujit që del nga ujësjellësi i Lojmës, sa vjen e rëndohet, pasi shumë prej tyre kanë i Kolesianit dhe ai i Lakut të Dardhës, sikur t’i marrim nisur t’i drejtohen edhe spitalit. me 50% të prurjeve të tyre për arsye të thatësirës, 25 familje të lagjes Gostil te pallati pesëkatësh, përsëri i bie që qyteti i Kukësit dhe 14 fshatrat përreth te trekatëshi dhe shtëpitë private përreth kanë më të kenë të paktën 12 orë në ditë ujë dhe jo gjysmë shumë se një muaj që nuk kanë farë ujë dhe sillen ore në mëngjes dhe gjysmë në darkë. me kova në duar për të gjetur ujë. E njëjta situatë Unë e kam këtu informacionin që i është drejtuar ndodhet dhe në lagjen e re. nga ndërmarrja ujësjellës-kanalizimeve bashkisë. Për Jo vetëm banorët e qytetit dhe fshatrave që problemet e dala gjatë ndërtimit të ujësjellësit prekën nga kjo linjë kanë mungesë uji, por situata Kukës, ju jeni informuar, por nuk keni marrë asnjë është edhe më keq në shumë fshatra të rrethit masë për zgjidhjen e tyre. Këtë e tregon edhe fakti Kukës. Kudo që të shkosh, pothuajse është e njëjta që sot prej kaq vitesh jemi pa ujë, megjithëse situatë: në Morinë, Bardhocë, Gjegjën, Pobreg, Belë, punimet kanë filluar, paratë janë dhënë, punimet janë Lojmë, Pusi i Thatë, Pogaj, Kishaj, Fajza etj. Në ndërprerë etj., etj. fshatin Pusi i Thatë nuk ka fare çezma publike, por Ju thatë që bashkia është ankuar se ka munguar furnizohen vetëm me puse, të cilat në verë thahen e supervizori. Supervizori në letra mund të gjendet, banorët detyrohen të mbartin ujë me kafshë apo por në kantier nuk ka shkuar. Këto janë ankesa të me makina. Jo pak njerëz kanë humbur jetën duke pushtetit vendor, të bashkisë që drejtohet nga ju. hapur puse në kërkim të ujit. Shumë prej tyre kanë Punimet në kantier janë kryer në mënyrë të mbetur invalidë, duke hapur plagë të reja sociale paorganizuar, pa grafik punimesh, nuk janë zbatuar dhe lënë në mjerim jo vetëm pa ujë, por dhe pa standardet dhe kushtet teknike në të gjitha proceset bukë fëmijët e tyre. e punës, nuk janë marrë masa për sigurimin e Rasti i fundit ishte para disa ditësh, nuk ka objektit dhe sigurimit teknik të punimeve. nevojë për koment, babë e bir, Isuf Mazreku, 69 vjeç, Por, ajo çka është konsideruar më problematike dhe djali i tij Kreshniku, 30 vjeç, nga fshati Vranisht,
218 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
komunës Fajza e Hasit, me gëzimin e vendosjes shumën e parave që po vidhen, por pa e zgjidhur së pompës së ujit në pusin e hapur, humbën jetën furnizimin me ujë. Sa litra shtohen në këtë investim? nga korrenti. E pra, ky është realiteti i sotëm në A do ta besojë njeri këtë kur, në fakt, megjithëse po qarkun e Kukësit e jo ai që thoni ju. shpenzohen kaq shumë para, nuk shtohet ujë, sepse Treguesi më negativ është mungesa e ujit nëpër është i njëjti burim? shkolla. Nga 86 shkolla që janë gjithsej në rrethin e Më lejoni të them se përveç këtij investimi prej Kukësit në 75 prej tyre jo vetëm mungon uji dhe 3.5 milionë euro për përmirësimin e ujësjellësit të energjia elektrike, as instalimet nuk janë bërë. Kukësit janë bërë edhe dy investime të tjera nga Mungesa e ujit në çezmat e konsumatorëve nuk qeveria gjermane. Shtrojmë pyetjen: Pse harxhohen vjen se nuk ka ujë në burime, por se keqmenaxhohet miliona euro, kur nuk përmirësohet gjendja? Pse uji që grumbullohet, nuk riparohen defektet në rrjetin jepen tendera, si ky i fundit, qe siç shprehen shpërndarës dhe nuk kërkohet për burime të reja. drejtuesit e pushtetit lokal në Kukës që më mirë të Thjesht kalon tubi nga një anë në tjetrën. mos shpenzohen këto para, përderisa nuk do te Po bëjmë një analizë të shkurtër të këtij ndryshoj gjendja e furnizimit me ujë? problemi: Deri në vitin 1988 qyteti i Kukësit me 20 Zoti Ministër, në emër të qytetarëve kukësianë mijë banorë është furnizuar me ujë nga ujësjellësi i ju bëj thirrje të mos abuzoni me votën e popullit! Lojmes me prurje 40 litra në sekondë. Bëjeni urgjentisht një analizë reale të këtij problemi Në vitin 1988 përfundon ujësjellësi i ri i burimit jetik e mos u tallni me qytetarët! Jepini zgjidhje një të Kolesjanit me 120 litra në sekondë dhe u herë e mirë këtij problemi! Thoni këtu se do të konsiderua se e zgjidhi përfundimisht furnizimin me përfundojë kontrata në korrik pa shtuar burime ujore, ujë te qytetarëve të Kukësit, me këtë rast në atë por çfarë uji do të ketë? Do të ikë korriku dhe do ta kohë u organizua dhe një festë te 6- katëshi. shohim nëse do të ketë ujë 24 orë, siç keni premtuar Pas viteve 1990, meqenëse uji ishte i bollshëm, apo jo. u la pas dore ujësjellësi i Lojmes, deri sa u ndërpre Qytetarët e Kukësit janë të diskriminuar për çdo fare furnizimi nga ky burim. gjë. I keni lënë pas dore dhe harruar, pa ujë e në Në vitin 1999, pas përballimit të krizës si shkak varfëri. Ju qofshi, por unë nuk e kuptoj se si do të i luftës në Kosovë, u investua dhe u vu përsëri në keni fytyrë t’u dilni përpara qytetarëve kukësianë punë ujësjellësi i Lojmes. dhe t’u kërkoni përsëri votat! Për mendimin tim nuk Deri në vitin 2005 furnizimi me ujë i popullatës është mungesa e burimeve të ujit, nuk është ka qenë i mirë, përjashtuar disa raste ku ndërpritej amortizimi i rrjetit, nuk është mungesa e furnizimi me ujë nga dëmtimi me lëndë eksplozive investimeve, që Kukësi nuk ka ujë, por është i veprës së marrjes në Kolesian, duke lënë pa ujë neglizhenca e qeverisjes lokale e qendrore, me jave të tëra të gjithë zonën. keqmenaxhimi e keqadministrimi i ujit dhe kryesorja Akoma vazhdohet të flitet në popull se politika është korrupsioni gjigant që ju ka errësuar sytë e kishte gisht në vënien e dinamitit te ky ujësjellës, nuk pyesni më për qytetarët. por fatkeqësisht ato ngjarje kanë mbetur të Siç e thatë edhe më parë, shuma prej së cilës pazbuluara edhe tani që po flasim. është fituar, vetëm në 3 pikë, pra 3 milionë lekë më Pas vitit 2005, furnizimi me ujë ka ardhur duke pak, tregon se për çfarë është bërë ky tender. Pra, u reduktuar deri sa sot qyteti merr vetëm një orë në qëllimi i vetëm është që tenderi të bëhej jo për të ditë. Jo, zotëri, furnizimin 24 orë me ujë Kukësi e fituar qytetarët. Në Shqipëri, sidomos në Kukës, kishte, por ia hoqët ju. Sasia e ujit është jo për 37 çdo gjë është kthyer sikur të jetë private. Për çdo mijë banorë, por edhe më shumë e ndoshta për gjë duhet të paguash. U jepen tenderët kujt të dyfishin e saj. munden e u marrin sa të munden, vetëm e vetëm si Dhe tani le të ndalemi edhe një here te, siç i të pasurohen për vete. thonë rëndom disa zyrtarë, ujësjellës i ri. Kujt i Faleminderit! thuhet “ujësjellës i ri”? Vënia e një tubi degëzimi Ardjan Turku - Faleminderit! nga ujësjellësi i Lojmës deri tek uzina në Kukës, Urdhëroni, zoti Ministër! duke e ndarë nga linja e Kodër Lumes me disa depo Sokol Olldashi - Faleminderit! shpërndarjeje e disa të tjera në linjën e Kolesianit? Besoj se do të hy prapë në detaje teknike, Arsyeja që i thonë “ujësjellësi i ri” është e qartë, megjithëse ato i sqarova një herë, përfshi edhe disa për të mashtruar opinionin qytetar dhe justifikuar pyetjeve që u bënë nga deputeti, megjithëse atyre
219 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
paraprakisht u kisha dhënë përgjigje, sepse isha nuk ka ujë. në dijeni të materialit të interpelancës dhe të Zoti Ministër, unë mendova se kjo interpelancë argumenteve që do të ngriheshin këtu. Kështu që, për këtë problem jetik për qytetarët e Kukësit do nga pikëpamja teknike, e konsideroj të ezauruar t’ju bënte që të reflektonit, duke nxjerrë përgjegjësitë, interpelancën. por për fat të keq, ju nuk thatë asgjë. Në rast se Përpjekja për të paraqitur zona të diskriminuara nuk do të merren në konsideratë ankesat e në Shqipëri nuk rri gjëkundi. Jo më larg se dy orë kuksianëve, nëse nuk kërkohen burime të reja ujore, më parë, kishim një projektligj që mori shumë kohë, në fund të korrikut nuk do të ketë ujë. Shpresoj dhe ku, të paktën 4 nga deputetët tuaj akuzuan qeverinë uroj që të ketë ujë, por me këto që thoni ju, vetëm e Sali Berishës dhe Ministrinë e Punëve Publike se duke harxhuar para për të lëvizur tuba nga një anë kishin çuar shumë fonde në Kukës. Domethënë, në tjetrën, nuk mendoj se do të ketë ujë. Ju po u dëgjova 4 diskutime socialiste, se pse janë bërë thoni kuksianëve se përsëri nuk do të kenë ujë. Jam kaq shumë investime në Kukës, ndërsa tani në fund i sigurt se dielli nuk mbulohet me shoshë dhe të seancës më duhet të dëgjoj një diskutim tjetër pavarësisht nga ato që thatë, edhe ju vetë nuk i socialist, se pse diskriminohet Kukësi. Kjo nuk ka besoni. Ky rast dhe shumë raste të tjera tregon qartë ku të rrijë. se tenderat nuk bëhen për zgjidhjen dhe plotësimin Janë dhjetëra vepra infrastrukturore në atë e nevojave të qytetarëve, por për të mbushur xhepat qytetet, janë dhjetëra vepra infrastrukturore në atë e qeveritarëve. Qytetarët nuk ju besojnë më. Ata i qark është një qark shumë i investuar dhe nuk po kanë sytë te çezma e shtëpisë. Me këto përgjigje përmend vetëm rrugën Durrës-Kukës, por mjafton që dhatë treguat edhe një herë se nuk mund ta t’ju them se Kukësit në këto vite i është ndërtuar zgjidhni problemin e furnizimit me ujë. Nuk e keni çdo rrugë. Iu ndërtua autostrada, rruga që e lidh me mundësinë dhe aftësinë, ndaj neve nuk na mbetet Peshkopinë, me Krumën, janë ndërtuar shkolla, gjë tjetër vetëm të protestojmë bashkë me qytetarët ujësjellës. Ku është diskriminimi i Kukësit? Vetëm e Kukësit për një rilindje shqiptare. Ne do ta zgjidhim rruga që çon në zonën e Shishtavecit është 36 problemin e ujit. milionë euro. Të thuash që Kukësi është një qark i Ardjan Turku - Këtu mbyllet interpelanca. painvestuar, ndërkohë që kolegët e tu kritikuan Kalojmë te diskutimet jashtë rendit të ditës. qeverinë pse ka investuar aq shumë në Kukës, nuk Zonja Shkreli keni fjalën. shkon. Enkelejda Shkreli - Matura shtetërore nuk Për ujësjellësin u përgjigja. I di shqetësimet e është një shpikje shqiptare. Në fillim të viteve 2000, ngritura nga bashkia, por ato nuk qëndrojnë. Fakti Banka Botërore mbështeti me para dhe ekspertizë që kryetari i bashkisë është kryetar i PD-së nuk do të gjitha përgatitjet e nevojshme për maturën të thotë se shqetësimet e tij qëndrojnë. shtetërore jo vetëm në Shqipëri, por paralelisht me Ky ujësjellës i ezauron nevojat e qytetit. ne, edhe në Slloveni, Maqedoni, Mal të Zi etj. Në Ardjan Turku - Zoti Dogjani. Shqipëri deri në vitin 2005 u krijua kjo përvojë, që Asllan Dogjani – Faleminderit! nënkuptonte hartim grupe pyetjesh, përzgjedhje Unë kur thashë se Kukësi është i diskriminuar, tezash përfaqësuese, përcaktime sistemesh e mbroj këtë mendim sepse pavarësisht vlerësimi, llogaritje të pikëve për çdo pyetje, trajnime investimeve, ato nuk janë realizuar të gjitha. Nuk po korrigjuesish e kështu me radhë gjithë sa lypej në flas për rrugët, se ndryshe do të flisja edhe për fazën përgatitore. Kësisoj, në vitin 2005, qendra e Rrugën e Kombit ku sot vriten njerëz për ditë për atëhershme AVA, ish bërë gati për një pilotim të shkak të mungesës së mbikalimeve dhe parë të këtij provimi. nënkalimeve. Rruga e Hasit duhej të kishte mbaruar Erdhi Saliu në pushtet, dhe e shkëputi orën e kohë më parë, ajo e Shishtavecit po ashtu duhej të arsimit shqiptar nga zemreku i përbashkët i rajonit. mbaronte në 2009-n, por sot dua të flas për Vitin kur Maqedonia, Mali i Zi e të tjera vende thjesht ujësjellësin dhe nuk nisem nga ankesat e askujt, e pilotuan për herë të parë e pa notë provimin e vetëm nga ankesat e qytetarëve. Ata janë pa ujë, u maturës shtetërore, për t’i parë asaj defektet, por është premtuar se do të kenë ujë në 2005-n; i pa rënduar gjithë kjo provë mbi kurrizin e gënjyen, në 2007-n, në 2009-n dhe 2011-n, i gënjyen,. maturantëve, Saliu dha urdhër që matura të hynte Sa herë ka fushata elektorale, ua bëjnë qytetarëve në fuqi pa asnjë matje, pa asnjë prove; shkurt e parajsë dhe ata besojnë, por kur mbaron fushata, shqip: Berisha i përdori 40 mijë maturantët si kaviet
220 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
e veta pa brerjen më të vogël të ndërgjegjes. një milion të papunë. Ky është bilanci sot. Si të mos mjaftonte ky eksperiment kolektiv, që Kthehemi te matura shtetërore, tash vatër cenonte direkt avenirin e kaq mijë djemve e vajzave, korrupsioni dhe padrejtësish. E parashikuam këtë me maturën shtetërore ndodhi edhe një modifikim degradim qysh në 2008-n. Ne nuk jemi aspak kundër tjetër: ajo u shndërrua njëherësh edhe në provim maturës shtetërore, por kundër korrupsionit dhe hyrës për në fakultet. Sakaq, në çdo vend të botës, degjenerimit të saj. Kemi programin po edhe matura shtetërore është mirëfilli një provim dalës, vullnetin, ta kthejmë maturën në koherencë me gjithë që dëshmon përmbylljen e arsimit të mesëm të botën, ashtu sikundër edhe u konceptua. Matura nxënësit, si dhe cilësinë e formimit të tij. Kaq! shtetërore do të jetë vlerësimi i përgjegjshëm e i Shpikja që u bë te ne ishte kjo: Matura me katër ndershëm i një liste kompetencash dhe aftësish që lëndë: dy me përcaktim e dy me zgjedhje u la edhe nxënësi ka fituar deri në fund të gjimnazit a të si provimi hyrës për në fakultet. Në asnjë vend të shkollës së mesme. Një listë me tregues formativë botës, në as edhe një vend të botës – e them me të mirarsyetuar, si gjithë bota, pa shpikur asgjë nga përgjegjësi të plotë këtë – matura nuk është mendja, të cilët do ta certifikojnë plotësisht formimin shndërruar në amfib, siç ngjau në Shqipëri: edhe e 18-vjetarëve tanë. Më pas, le të përcaktojë çdo dalës edhe hyrës, edhe të nxjerr nga bankat e universitet kriteret e pranimit, sepse është e drejtë gjimnazit, edhe te çon në fakultet! e autonomisë së tij dhe e lirisë akademike në këtë Pse u bë kjo? Arsyeja është e thjeshtë: për të vend. T’i përcaktojë nominalisht kriteret, por jo t’i kontrolluar gjithçka ministri dhe Kryeministri. Për administrojë testet e pranimit. Të tjera do jenë ta zhvendosur korrupsionin e frikshëm që gjetën me strukturat e administrimit të testeve pranuese. Do provimet e pranimit nga auditoret e universiteteve të jenë struktura vlerësimi të posaçme profesionale direkt e te Këshilli i Miliarderëve. As edhe një ditë e që do mbajnë përgjegjësi para ligjit për të vetme halli i këtij këshilli makutësh nuk ka qenë korrektësinë e procesit. T’i përzëmë tregtarët e shërimi i korrupsionit, por kontrolli i tij, përqendrimi fajdexhinjtë sa më larg tempujve të dijes – ky është i parasë së pistë e kriminale që ai prodhon, drejt e vullneti ynë. Kjo është edhe përftesa e qindra në xhepat e këtyre njerëzve që nuk u ngopën kurrë! konsultimeve tona, brenda dhe jashtë vendit, në Që s’paskan as fytyrë e as ndërgjegje, as frikë nga rrugën e hapur të programit. ligji e as drojë nga Zoti për gjithë këtë babëzi. Ardjan Turku – Zoti Klosi. E meqë jemi në temë: ka 3 vjet që i është vënë Blendi Klosi – Të nderuar kolegë, prej kohësh taksë edhe maturës shtetërore: 20 mijë lekë, ndryshe ne kemi kërkuar që kjo pjesë e seancës kur nuk futesh në provim pa sjellë mandat-pagesën. 20 deputetët shprehin problematika që kanë lidhej me mijë lekë shumëzuar për 38 mijë maturantë që ka jetën tonë si politikanë, si përfaqësues të viti bëjnë plot 760 milionë lekë që Saliu përlan çdo komuniteteve të ndryshme, si përfaqësues të vit nga maturantët e Shqipërisë. Dil tani, zoti popullit, të jetë në fillim të seancës, në një moment Kryeministër, merre dhe ministrin e padijes, edhe kur ka vëmendje më të madhe, që ne të ndiqemi. kallëzoju familjeve shqiptare se ç’bën ti me 760 Shikoni çfarë ndodh sot! Salla është bosh. milionë lekët që u merr atyre vit për vit nga provimi i Përfaqësuesit e maxhorancës nuk janë, sepse ata maturës. E sidomos, thuaju çfarë u jep në këmbim! nuk kanë asnjë hall, jo se nuk dinë të ngrenë Ta them unë se ç’u jep: u jep detyrimin të gjejnë shqetësime, por askush nuk i dëgjon dhe nuk pyet përgjigjen për pyetje provimi bajate që vetëm deliri për ta, askush nuk ka ndër mend t’i dëgjojë. Ministrat yt dhe i servilëve të tu mund t’i shkruajë. Ja dhe kanë ikur dhe bëjnë tendera, kryeministri ka ikur pyetja që ra në provim këtë vit: “Cilat janë tri arritjet dhe bën allishverishe, ministrat nuk kanë kohë të e qeverisë, që sollën edhe liberalizimin e vizave?”. dëgjojnë deputetët si ngrenë shqetësime për hallet Sigurisht nxënësit nuk ditën t’i përgjigjeshin, pasi e popullit, halle për të cilat ne jemi këtu. për t’iu përgjigjur, nuk duhet të studionin, por duhet Të nderuar kolegë, të nderuar qytetarë, kam me të kishin konspektuar fjalën e shokut Sali, siç e vete Kushtetutën, e cila në nenin 2 shpreh qartë se: konspekton aradha e servilëve në Ministrinë e “Sovraniteti i Republikës së Shqipërisë i përket Padijes. popullit. Populli e ushtron sovranitetin nëpërmjet Nëse duhet thënë patjetër një treshe bëmash përfaqësuesve të tij ose drejtpërsëdrejti”. Për një që ka lidhje me këtë pushtet të sosur, gjithkush di çështje shumë të debatueshme sot, që ka marrë t’i rreshtojë shpejt 3 të tilla: Gërdeci, 21 janari dhe shumë orë debat në këtë parlament, populli kërkoi
221 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
të shprehej në rrugë të drejtpërdrejtë, siç e kërkon Ardjan Turku – Ligji s’i lejon plehrat. Duhet të Kushtetuta. U mblodhën 75 000 firma nga qytetarët, jenë mbetje të riciklueshme, që ti nuk e lexon. nga Veriu në Jug, nuk ka ngelur qoftë edhe një Zoti Çuko keni fjalën. komunë apo një fshat, apo lagje qyteti, që nuk i Arben Çuko – Faleminderit! I fundit i është bashkangjitur referendumit të iniciuar nga mohikanëve je si gjithmonë, zoti Turku. Zzoti Imami Aleanca kundër Importit të Plehrave. 75 000 qytetarë nuk është këtu, dhe habitem sepse sot nuk është e qindra mijëra të tjerë iu bashkëngjitën kësaj data 17... kuptojeni vetë... iniciative të shoqërisë civile për të marrë pjesë në Të nderuar kolegë, ditët e fundit Komisioni i një referendum mbarëpopullor kundër ligjit famëkeq Sigurisë dhe mbarë opinioni publik shqiptar është të plehrave. Ky ligj, në të gjitha llojet e sondazheve, njohur me një precedent të rrezikshëm për në çdo faqe interneti, në çdo debat publik, merr mbi demokracinë shqiptare. Marinari i mirë Imam me 95 për qind pro të opinionit publik dhe këtë e merr një këmbëngulje që i shkon për shtat ose një pijaneci, sepse ai nuk ka të bëjë vetëm me jetën e përditshme, ose një njeriu që i ka hyrë frika në palcë, por me jetën e brezave që do të vijnë. Si mund të kundërshton kontrollin parlamentar nga ana e transformohet Shqipëria në një depo plehrash? Në Komisionit të Sigurisë Kombëtare, i cili bazohet një magazinë për plehra nga e gjithë bota? plotësisht në Kushtetutë dhe në Rregulloren e këtij Ky nuk është më një debat teorik, debat politik parlamenti. Nga ana tjetër ai gënjen paturpësisht mes pozitës dhe opozitës, por debat mes kur thotë se nuk ka njoftime. përfaqësuesve të popullit dhe kryeministrit të Unë kam me vete procesverbalin e mbledhjes korruptuar. Ky është fakt konkret. Ajo që bëri KQZ- së komisionit, i cili ka marrë vendim unanim, ja e Sali Berishës duke bllokuar këtë referendum gjithashtu, kam edhe shkresën e dërguar nga popullor është një akt tjetër i turpshëm në historinë kryetari i komisionit zotit Imami. Komisioni i Sigurisë e këtij vendi. A jemi sistem demokratik, sistem ku Kombëtare gjatë gjithë veprimtarisë së tij ka qenë njerëzit mund të shprehen, apo jemi në diktaturë? shumë i kujdesshëm në trajtimin e FA, sepse janë Përgjigjja që del pas bllokimit të referendumit është me sensibilitet të madh dhe këto të fundit i ka fare e qartë: jemi demokraci dhe qytetarët kanë të trajtuar si një aset shumë të çmuar të shtetit dhe drejtë të shprehen, të japin mendim. Apo jemi kombit shqiptar, si një element kryesor për arritjen diktaturë, ku flet kryeministri dhe ul kokën sovbrani, e sigurisë kombëtare dhe si një institucion që që sipas Kushtetutës së vendit është populli? përfaqëson kredibilitetin e shtetit shqiptar në Ky nuk është më një rast teorik. Kam këtu misionet tona jashtë vendit para aleatëve tanë të kërkesat e para që kanë arritur në Ministrinë e mëdhenj. Por si e trajton ushtari i mirë Imam këtë Mjedisit, të publikuara në faqen zyrtare të ministrisë, aset kaq të çmuar? Të gjitha veprimet etij tregojnë kërkesa nga kompani të ndryshme që kërkojnë se ai i trajton FA si një ushtri private politike të tij ardhjen në Shqipëri të mijëra tonë mbetjeve. Këto dhe të kryeministrit. janë të deklaruara. Ja si thotë kërkesa e një Dorëheqja e drejtorit te SHIU-t duke gjetur si kompanie, me administrator Rado Bajoviç, i cili pretekst tregtinë e armëve të bërë nga bashkëshortja kërkon që në Shqipëri të vijnë 30 000 tonë mbeturina e tij me disa serbë është vetëm maja e ajsbergut të nga vendet europiane si Italia, Greqia, Kroacia, shkeljeve ligjore të këtij shërbimi. Informacionet që Serbia, Malta, Spanja. Transporti mund të bëhet nga ka opozita, dhe meqë erdhi fjala dua t’i them zotit deti dhe nga toka. Imami se nuk ka informacione të paligjshme apo të Një kërkesë e tjetër vjen nga një kompani që ligjshme, por ka informacione të vërteta dh të don të ushtrojë veprimtarinë e saj në Otllakë, ku pavërteta, na çojnë në një dritare të keqtrajtimit të nuk ka rrugë, por mbase kjo e bën rrugën. A e dini pushtetit nga ana e Saliut me anë të këtij ushtari, pse? Sepse kërkon të sjellë 30 000 tonë mbeturina për të cilin po flasim sot. Përdorimi i aseteve teknike nga BE-ja, Amerika e Jugut, e Veriut, Afrika. Këto të Shërbimit Informativ të Ushtrisë për përgjimin e mbetje që ky zotëri kërkon t’i depozitojë në Otllak deputetëve të opozitë dhe më gjerë i shkon për shtat vijnë nga të pesta kontinentet. Pas kësaj Otllaku shërbimit të fshehtë të Asadit apo mikut të Saliut, do të jetë vendgrumbullimi plehrash nga Turqia, Alijevit. Kjo është e papranueshme jo vetëm për ne Serbia, Bosnja, Britania e Madhe, Amerika e Jugut si opozitë, por edhe e paimagjinueshme për aleatët dhe Afrika. Plehrat do të vijnë në rrugë tokësore dhe tanë në NATO. Si mund të besojnë ata të detare. shkëmbejnë informacion me Ministrinë e Mbrojtjes
222 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
apo me SHIU-n, kur vetë ministri bën tregti armësh të saj; MEIKO-n dhe SHIU-n, në një veprimtari të me Serbinë dhe me anë të SHIU-t privat përgjon errët të tregtimit të armëve dhe municioneve dhe opozitën, çfarë duhet të mendojë shefi i shtabit apo për përgjime të kundërligjshme me prapavijë politike. gjeneralët dhe kolonelët apo oficerët e thjeshtë të Në këto veprimtari të dyshuara tashmë si të ushtrisë sonë kur të mësojnë se qenka një shërbim kundërligjshme janë përzier titullarë të lartë të i fshehtë në ushtri që i përgjoka? Kur përgjon Ministrisë së Mbrojtjes dhe të afërm të tyre. opozitën, ata i quan miza, që duhet vetëm të Biznesi i tregtimit të armëve dhe municioneve i shërbejnë dhe të japin jetën në Afganistan, Irak e kryer kryesisht me Malin e Zi dhe Serbinë fsheh kudo, po për këtu duhet të shërbejnë si shërbëtorë abuzime mjaft të rënda. Abuzimet nuk janë të Saliut. denoncuar vetëm nga ne, por edhe nga media Më jepet rasti t’i sigurojë këta ushtarakë apo shumë serioze botërore si Euroneës apo Neë York civilë, që kanë bërë pjesë në këtë shkelje kaq të Times. Kërkesës sonë të vazhdueshme lidhur me rëndë të ligjit duke realizuar përgjime të paligjshme zbardhjen e plotë të tregtimit të armëve nga Shqipëria ndaj deputetëve të opozitës, se gjithçka është dhe se cilët janë ndërmjetësit e këtij biznesi, ministri mbajtur shënim dhe do të gjejnë përgjigjen e nuk u është përgjigjur asnjëherë. Sot deklaroj me merituar. bindje se ndërmjetësit që e kryejnë këtë biznes në Meqë zoti Imami bëri ironi, po i them se ai është Shqipëri janë tregtarë serbë që kanë një të kaluar shfaqur gjatë karrierës së tij të trazuar politike tri aspak korrekte dhe shumë të dyshimtë. Kërkesës herë i veshur me uniformë; herën e parë në rini duke sonë si se shpjegohet që për dy vjet Shqipëria i luftuar dhëmb për dhëmb më rusët për të mbrojtur tregton Malit të Zi 210 000 predha të kalibrit të rëndë nëndetësen 108, herën e dytë u shfaq me uniformën nga 80-120 mm, me detinacion përfundimtar Malin e gjeneralit të një ushtrie të huaj për të hedhur e Zi, kur vetë ky vend me 500 000 banorë nuk ka regjimin e Saliut poshtë dhe... kapacitet për ta depozituar këtë armatim e jo më ta ( I ndërpritet fjala se i mbaron koha.) përdorë, sepse e kalon disafish kapacitetin e tij Ardjan Turku – Faleminderit! Zoti Bizhga keni mbrojtës, ministri përgjigjet “Nuk më duhet mua se fjalën. çfarë bëjnë ata me mallin që u çojmë ne”. Ky armatim Gazmir Bizhga – Të nderuar kolegë, ka vajtur për regjimin e Gedafit dhe është ai që u Ka më shumë se gjashtë muaj që deputetët e kap në portet libiane në mesin e luftës dhe që u opozitës në Komisionin e Sigurisë kanë depozituar denoncua nga Euroneës dhe Neë York Times. konform Kushtetutës, ligjit dhe Rregullores së Kërkesës sonë të datës 21 mars 2011 se përse Kuvendit kërkesën për të mbikëqyrur zbatimin e ligjit Ministria e Mbrojtjes tregton me Jemenin armatim në Ministrinë e Mbrojtjes. Sot pas gjashtë muajsh të rëndë kur ky vend është në luftë civile, ministri iu ne ende nuk lejohemi të kryejmë detyrimin tonë përgjigj se kjo nuk mund të ndodhë, pasi ne si rregull kushtetues e ligjor, detyrimin që vota e popullit na nuk tregtojmë me vendet që janë në luftë. Ndërkohë ka dhënë si deputetë, për t’u zbardhur qytetarëve që në datën 13 mars 2011 Ministria e Mbrojtjes i se si përdorën paratë e tyre nga Ministria e shet Jemenit 20 000 predha 120mm në kulmin e Mbrojtjes. Vazhdojmë të pengohemi në mënyrë luftës civile. absurde dhe antiligjore nga ministri i Mbrojtjes, duke Kërkesës sonë se çfarë e lidh ministrin e u kryer kështu prej tij një puç kundër Kushtetutës, Mbrojtjes me tregtarin qeveritar, serbo-boshnjakun institucionit të Kuvendit dhe parlamentarizmit në Damir Fazlliç, ministri i përgjigjet se e ka një mik të përgjithësi. hershëm të tij. Tani unë po e pyes zotin ministër: ju Natyrisht që ky qëndrim absurd nga ana e jeni ministër i Mbrojtjes i shqiptarëve apo ministrit e ka shpjegimin e vet; të pengosh deputetët përfaqësues i interesave tregtare të serbëve për e opozitës të kryejnë detyrën e tyre duhet të kesh armët? A e dini ju, zoti Ministër, se zotëria në fjalë, një arsye të fortë, aq më tepër kur një nga 12 Fazlliç, është nipi i shefit të shërbimeve sekrete rekomandimet e BE-së për marrjen e statusit të famëkeqe të qeverisë së Milosheviçit, i quajtur Ivica vendit kandidad është mbikëqyrja e ekzekutivit nga Stanishiç? Atij shërbimi që mbyti me mijëra shqiptarë Kuvendi. Natyrisht që arsyeja është shumë e fortë. në Ish-Jugosllavi, varret e një pjese të të cilëve nuk Prej ditësh media dhe opozita kanë publikuar janë gjetur ende. Atij shërbimi që përndoqi, survejoi dokumente të rëndësishme që e implikojnë e torturoi shtazërisht patriotët e të rinjtë shqiptarë, Ministrinë e Mbrojtjes dhe dy institucionet përbërëse por edhe ata që ishin kundër regjimit gjakatar të
223 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Milosheviçit. Natyrisht, nga ky sorollop do të jenë Gjithë kësaj situate absurde ministri i Mbrojtjes miqtë tuaj e të kryeministrit, zoti ministër i Mbrojtjes, i përgjigjet duke penguar deputetët e opozitës të por ata nuk mund të jenë miqtë e Shqipërisë e as mbikëqyrin zbatimin e ligjit me gjykimin se shteti tregtarë të interesave të saj. jam unë dhe Ministria e Mbrojtjes është pronë imja. Prej disa ditësh opozita ka kërkuar një Kjo sindromë ka kohë që e ka zënë këtë Qeveri, informacion të plotë lidhur me përgjimet që ka kryer duke filluar që nga Kryeministri Sali, ku çdo pronë SHIU prej dy vitesh. Kush e ka autorizuar blerjen e publike ju duket si pronë e tyre. Kjo sindromë vjen një teknologjie të sofistikuar dhe të kushtueshme nga makutëria e vjedhjes që i ka zënë qeveritarët për përgjimin e telefonisë celulare dhe si është tanë, makutëri që nuk ka të ndalur sa më shumë që përdorur ajo deri më sot? A ka dijeni Prokuroria e po afron dita e fundit e pushtetit të tyre. Përgjithshme se si përdoret kjo teknologji dhe për Faleminderit! çfarë qëllimi? Sa të ligjshme janë ato? Këtyre Ardjan Turku – Faleminderit! pyetjeve nuk u përgjigjet dot ministri i Mbrojtjes, Seancën e deklaroj të mbyllur. madje nuk bëzan fare. Na kundërvë thjesht Mirupafshim! dorëheqjen e shefit të SHIU-t ndërkohë që nga ky skandal duhet të japë ai dorëheqjen si ministër. (Seanca u mbyll në orën 17:20)
224 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
E enjte, 19.07.2012 Drejton seancën Kryetarja e Kuvendit, Seanca e paradites, ora 10:45 zonja Jozefina Topalli (Çoba)
Rendi i ditës: ndryshimet e Kushtetutës për heqjen e imunitetit. Unë jam e ndërgjegjshme se Komisioni i Ligjeve 1. Miratimi i procesverbalit të seancës plenare është shumë i ngarkuar dhe ka bërë një punë të të datës 12.07.2012. jashtëzakonshme gjatë gjithë kësaj periudhe. Ne e 2. Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime vlerësojmë punën e këtij komisioni dhe të Komisionit në ligjin nr.1019, datë 29.12.2008 “Për Kodin të Ekonomisë. Zgjedhor të Republikës së Shqipërisë”. Hapim votimin për prezencën. 3. Projektrezoluta për vlerësimin e veprimtarisë Mbyllim votimin. së KQZ-së për vitin 2011. Janë 109 deputetë të pranishëm. 4. Projektrezoluta për raportin e prokurorit të Kalojmë në votimin e kalendarit për javën e Përgjithshëm për gjendjen e kriminalitetit për vitin ardhshme. 2011. Kush është dakord me propozimin e 5. Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës. Konferencës së Kryetarëve? Hapet votimin me elektronikë. Jozefina Topalli – Mirëdita! Mbyllet votimi. Nisim seancën plenare. 60 vota pro, 43 kundër, 1 abstenim. (Pasi lexon rendin e ditës.) Miratohet. Kanë regjistruar emrat për diskutim, nga Fillojmë me pikën e parë të rendit të ditës: maxhoranca: Viktor Gumi, nga opozita: Vangjel Dule Miratimi i procesverbalit të seancës plenare të datës dhe Damian Gjiknuri. Për dy projektrezolutat nuk 12.07.2012. ka debat, por vetëm votime. Për çështje jashtë rendit Ka vërejtje? Nuk ka. të ditës kanë regjistruar emrat deputetët: Fatbardh Miratohet. Kadilli, Mesila Doda, Luan Skuqi, Ledina Aliolli, Ilir Kalojmë te projektligji “Për disa shtesa dhe Gjoni, Pirro Lutaj, Xhemal Qefalia, Gazmir Bizhga, ndryshime në ligjin nr. 1019, datë 29.12.2008 “Për Arben Çuko, Skënder Hasa. Kodin Zgjedhor të Republikës së Shqipërisë””. Zonja dhe zotërinj deputetë, para se të fillonim Zoti Dule, urdhëroni! seancën plenare, ju njoftoj se u mblodh Konferenca Vangjel Dule – E nderuara zonja Kryetare, e Kryetarëve, e cila ka bërë draftin e kalendarit për Të nderuar kolegë, të enjten tjetër. Ju bëj me dije se të martën në orën E shoh se skenari i seancës së sotme është 18:30 do të bëhet seanca e betimit të Presidentit të planifikuar të jetë festiv. Në një përgatitje të tillë çdo Republikës, sipas Kushtetutës. parafoni stigmatizohet. Për të mos qenë edhe unë Sot do të votojmë fillimisht për prezencën dhe midis atyre që mund të stigmatizohen në një situatë pastaj për kalendarin, ku janë përfshirë ligji “Për të tillë, do të dëshiroja që në fillim të deklaroja se Gjykatën e Lartë”, ligji “Për konfliktin e interesit”, do të votoj pro ndryshimeve në Kodin Zgjedhor. Do “Për deklarimin e pasurive” dhe ai “Për konferencën të përshëndes kolegët e mi të Komisionit të gjyqësore.” Në dy prej këtyre ligjeve ka filluar puna Reformës Zgjedhore me sinqeritetin më të madh, në Komisionin e Ligjeve. Është bërë seanca e parë sidomos bashkëkryetarët Gjiknuri dhe Rusmaili, të dhe të hënën do të jetë seanca dëgjimore. cilët në një klimë kontradiktore dhe konfliktuale Uroj që të fillohet së shpejti edhe me projektligjet arritën më në fund kompromisin. Vota ime pro ka “Për konfliktin e interesit” dhe “Për deklarimin e disa “por”, që kërkojnë përgjigje prej nesh. pasurive”, pavarësisht nga mbingarkesat e Freedom house vlerëson se mbahen zgjedhje Komisionit të Ligjeve, i cili nesër fillon punë edhe në rreth 70 shtetet të botës, por midis tyre vetëm me Këshillin e Legjislacionit për ndryshimin e 40 i klasifikon si demokraci zgjedhore të mirëfillta. legjislacionit për heqjen e imunitetit. Të shtunën do Vendi ynë nuk është midis 40 vendeve me demokraci të dëgjojmë grupet e interesit, akademikë, profesorë zgjedhore të plotë. Departamenti i Shtetit vlerësonte dhe konstitucionalistë për propozimet e ardhura për në raportin e tij se ka humbur shpresa që në vendin
225 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
tonë qeveria të mund të ndryshohet me votë. momenti që sot ta mbyllim me propozimet që na A ka njeri të na japë siguri se me këto ndryshime sjell Komisioni i Reformës Zgjedhore, por nuk do të Shqipëria pas zgjedhjeve të ardhshme do të jetë kemi bërë asgjë, nëse ne, me sinqertin dhe vullnetin midis 40 vendeve që kanë demokraci të plotë më të madh politik, nuk i hyjmë një reforme zgjedhore zgjedhore? A është dikush të na japë garanci se në të mirëfilltë, e cila do të garantojë barazinë e votës Shqipëri qytetari do të ketë besim se me votën e tij së qytetarit shqiptar; do të garantojë një proces të do të ndryshojë qeverinë? drejtë, të barabartë dhe të pakontestueshëm. Zotërinj, unë kam një pyetje: kush do ta Jemi një parlament, ku nga 140 deputetë, 133 organizojë skenarin festiv pas mbajtjes së zgjedhjeve janë emëruar vetëm me dy firma, 4 të tjerë me një parlamentare të radhës? Ne kemi votuar në mënyrë firmë të tretë, dhe tre të tjerë me tre firma të tjera. të përsëritur në klimë festive ndryshimet në kodet 95% e Parlamentit është emëruar me lista të zgjedhore edhe në vitin 2008, edhe më parë. Jetojmë mbyllura nga firmat e zotërinjve Berisha dhe Rama, momente tejet pozitive, që i ngjajnë muajit të mjaltit, apo të atyre që mund të jenë në postet e tyre. Kjo por që fatkeqësisht shoqërohen me ditë të zeza pas është demokracia? Ndaj, këto janë shkaqet e zhvillimit të proceseve zgjedhore dhe kjo ka një lidhje asfiksisë demokratike që ne jetojmë në Parlament, logjike, sepse zgjedhjet mund të jenë në të gjitha këto janë shkaqet e asfiksisë politike, të aspektet të drejta, të barabarta, por nga produkti i demokracisë që ne jetojmë në forcat tona politike, tyre prodhojnë pabarazi, dikë e vënë në pozitën e këto janë rrënjët e së keqes që çojnë ne në dështime fituesit dhe dikë në pozitën e humbësit. Vetëm të njëpasnjëshme, në sfidat tona të karakterit atëherë kur respektohet standardi, i humburi pranon strategjik. rezultatin dhe situata është normale. Zotërinj, duhet të ngrihemi mbi interesat e vogla Çfarë po ndodh në vendin tonë? Flasim për partiake. Ndoshta është vonë për ballafaqimin e vitit kompromis dhe jo për garanci standardesh. 2013, por duhet që tani të kemi kurajën politike të Marrëveshja e arritur midis PD-së dhe PS-së është marrim iniciativat e duhura ligjvënëse, që, të paktën, një kompromis, por për ne është larg standardeve për ballafaqimet zgjedhore të pas vitit 2013 t’i japim të zgjedhjeve të lira, të ndershme dhe të barabarta. vendit tonë një kuadër të ri, si për zgjedhjet Këtu nuk flitet për zbatim ligji. Edhe faktori administrative, ashtu edhe për ato politike, të cilat ndërkombëtar shpërehet se uron që të ekzistojë njëherë e mirë do të kapërcejnë problemet kronike edhe vullneti politik. Ligji zbatohet edhe kur ka edhe të zgjedhjeve shqiptare. kur s’ka vullnet politik. Ligji është ligj, por në vendin Shikoni se çfarë vlerësimi bën Freedom House, tonë nuk funksionon kështu. me një indeks nga 1 deri në 7, ku 1 është nota më Nuk mund ta kuptoj se si nuk nxorëm mësime pozitive dhe 7 është nota më negative: Shqipëria pas kaq e aq procesesh të dështuara! Më thoni, për proceset elektorale në vitin 2012 vlerësohet me zotërinj, a nuk e zgjodhëm ne Ristanin me 4.25, në një kohë që edhe në zgjedhjet problematike konsensus në këtë sallë? A nuk vendosëm ne në të vitit 2011 vlerësohej me notën 4.5, ndërsa në vitin vitin 2008 për procedurat e garantimit të 2005 vlerësohej me notën 3.5. transparencës të proceseve zgjedhore? Po, Zgjedhjet tona shkojnë keq edhe më keq. sigurisht. Klima ishte edhe më festive, sepse Ndërsa ne nuk duam të bëhemi të vetëdijshëm për ndërhymë edhe në Kushtetutë brenda një nate. këtë klimë, për këtë frymë dhe për këto produkte. Ndryshuam edhe sistemin. Po çelnim një epokë të Unë do të dëshiroja që edhe në këto momentet e re, por sërish përjetuam të njëjtat fenomene të fundit, duke dhënë votën si një hap të parë pozitiv, zgjedhjeve të manipuluara, të kontestuara të por të pjesshëm dhe aspak thelbësor që prodhoi produkteve të paqëndrueshme, që nuk i japin këtij Komisioni i Reformës Zgjedhore, t’i hyjmë me vendi atë që kërkon dhe meriton: perspektivën e vet. seriozitet rishikimit të të gjithë kuadrit. Do të jetë Zotërinj, nuk ka asnjë garanci që procesi i në të mirën e sistemit tonë politik, në të mirë të ardhshëm zgjedhor do të jetë i ndryshëm nga i forcave politike, por mbi të gjitha, në të mirë të fateve mëparshmi dhe nuk dëgjova asnjë njeri të japë të qytetarëve, të shoqërisë dhe të vendit. garanci, përveç atij që nuk i takonte t’i jepte ato: Faleminderit! kryetarit të PS-së. Këto garanci i prisja nga Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Dule! Kryeministri, se ai dhe qeveria janë përgjegjës për Zoti Mediu, përpara se t’ju jap fjalën, sapo më zgjedhjet që mbahen në një vend. Prandaj, është erdhi një mesazh. Le t’i urojmë datëlindjen zonjës
226 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Ledina Aliolli: “Gëzime dhe jetë të lumtur!” NGO-të, u dëgjuan parti nga më të ndryshmet që Zoti Mediu, urdhëroni! nuk kanë qenë ndonjëherë në garë elektorale, ndërsa Fatmir Mediu – E po paskemi dy gëzime në parti parlamentare dhe joparlamentare që kanë qenë një ditë: kemi edhe gëzimin e reformës, edhe pjesë e jetës politike për 22 vjet në Shqipëri, nuk u gëzimin e Ledinës. dëgjuan për asnjë moment të vetëm. E nderuar zonja Kryetare, Kjo marrëveshje ndërmjet Partisë Demokratike Të nderuar kolegë deputetë, dhe Partisë Socialiste nuk është reformë zgjedhore. Kjo është e 16-ta reformë zgjedhore në Shqipëri. Kjo nuk i jep asnjë shans qytetarëve shqiptarë, në E 16-ta në 22 vjet. Por unë do të thosha se është e gjykimin tim, që me votën e tyre të gjykojnë dhe të 16-ta marrëveshje ndërmjet Partisë Demokratike dhe vendosin se cila është e ardhmja? A garantohet Partisë Socialiste me tendencë të qartë për të krijuar barazia e votës, që është e shprehur në Kushtetutë? një monopol në jetën politike shqiptare. Kam bindjen e thellë se nuk garantohet. Nuk ka Reforma zgjedhore është shumë më tepër se barazi në vlerë, në radhë të parë. Vota e qytetarit në marrëveshja ndërmjet dy partive. Reforma zgjedhore, Kukës apo në Konispol nuk është e barabartë me në radhë të parë, duhet të garantojë Kushtetutën, votën e qytetarit në Tiranë apo në Fier. Vota nuk ka duhet të garantojë barazinë e votës të shprehur në as barasvlerë politike. 3 mijë votues, demokratë apo Kushtetutë. Duhet, po ashtu, një reformë zgjedhore socialistë, mund të garantojnë përfaqësimin e tyre që të garantojë pjesëmarrjen e qytetarëve në në Kuvendin e Shqipërisë, ndërsa 25 mijë votues, procesin më të rëndësishëm dhe më jetik të tyre në të Partisë Socialdemokrate apo Demokracisë zgjedhje, duhet të garantojë një administrim të votës Sociale, nuk kanë shansin që të përfaqësohen në të çdo qytetari, pavarësisht se ku ndodhet ai, në Kuvendin e Shqipërisë; apo 32 mijë votues të Partisë Kukës, në Voskopojë, në Tiranë apo në Konispol, Republikane kanë shansin të kenë vetëm një sepse të gjithë qytetarët janë të barabartë dhe duhet përfaqësues në Kuvendin e Shqipërisë, sepse votat marrë në konsideratë edhe shqetësimi i e tjera me këtë reformë zgjedhore, të nderuar kolegë, vazhdueshëm i ndërkombëtarëve, në mënyrë të të nderuar qytetarë shqiptarë, ua marrin veresie veçantë kërkesat e OSBE-ODIHR-it, për standardet partitë e tjera edhe pse nuk janë votuar. që duhet të plotësohen brenda kritereve të 286 mijë votues shqiptarë, 286 mijë votues Kopenhagenit. shqiptarë përfaqësohen vetëm me gjashtë deputetë Po ku jemi sot mbas kësaj reforme? në Kuvendin e Shqipërisë, ndërsa 600 mijë votues Në radhë të parë, të nderuar zonja dhe zotërinj, të njërës palë apo të tjetrës përfaqësohen me 65 me gjithë respektin dhe vlerësimin që kam për dy deputetë. Kjo është barazia e votës që garanton kjo bashkëkryetarët dhe punën e tyre, dua të theksoj reformë zgjedhore dhe, për më tepër, imponon se ky komision që bëri reformën zgjedhore, ka bërë formula tërësisht të shtrembëruara që nuk i referohen një reformë tërësisht jotransparente, me dyer të asnjë eksperience demokratike, vetëm e vetëm për mbyllura. Opinioni publik këtë reformë që do ta të krijuar një monopol në jetën politike shqiptare. miratojmë sot pa asnjë lloj debati, nuk di në thelb A sigurohet administrimi i paanshëm, që është se çfarë ka realizuar dhe çfarë është ndërtuar për të edhe shqetësim i vazhdueshëm i OSBE-ODIHR-it? garantuar votën e tyre. Do të desha të shprehesha një herë përfundimisht Asnjë parti politike, përveç Partisë Demokratike se a janë plotësuar apo jo detyrimet që kanë dhe Partisë Socialiste, nuk u mor në konsideratë kërkuar? Absolutisht, jo! Parti politike, kandidatë nuk për mendimet që shprehu, dhe për më keq, edhe kanë të drejtë as të vëzhgojnë, dhe jo më të një marrëveshje e realizuar nga 26 parti, ku firmëtarë numërojnë votat e partive të tyre apo të tyre ishin edhe zoti Berisha, edhe zoti Rama, u hodh personalisht. poshtë sikur të ishte e pavlerë. Me këtë akt mendoj Dhe kjo është reforma zgjedhore. OSBE-ODIHR- se kanë bërë të pavlerë pikërisht angazhimin e tyre i ka kërkuar që çdo parti minimalisht, subjekt apo në këtë marrëveshje. kandidat, të ketë të drejtën e vëzhgimit. Për fat të E them këtë, sepse të 26 partitë jo vetëm që keq kjo nuk është konsideruar. Shpresoj që ta nënshkruan një deklaratë politike për pjesëmarrje lexojnë rekomandimin dhe të shprehin shqetësimin dhe reformë zgjedhore, por përcollën pranë këtij e tyre në aspekt të kësaj reforme. komisioni edhe propozime konkrete, të cilat nuk u Në të gjitha ndryshimet e bëra kjo garë kthehet konsideruan as edhe një herë të vetme. U dëgjuan në një garë tërësisht të pabarabartë. Kandidatë dhe
227 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
parti jo vetëm që nuk kanë mundësi të vëzhgojnë politike. dhe të numërojnë, por sipas këtij kodi nuk kanë as Prandaj mendoj se për sa kohë kemi kohë, para hapësirën për frymëmarrjen politike elektorale. 18- se të shkojmë në fushatën zgjedhore, do t’ju kërkoja 20 sekonda mund të kenë të drejtë partitë jo teknikëve, por drejtuesve politikë të të dy partive, parlamentare në një emision lajmesh në media që Demokratike dhe Socialiste, që njëherë të vetme të të japin mesazhin e tyre. Të përjashtuar nga debati, ulen dhe të gjykojnë në mënyrë racionale dhe reale të përjashtuar nga mendimi. Atëherë çfarë ushqim që çdo votë të shkojë aty ku e ka çuar qytetari mendimi politik mund t’u jepet qytetarëve shqiptarë shqiptar me të drejtën që i është dhënë me me këtë lloj reforme elektorale, përveç atyre që Kushtetutë, me të drejtën si qytetar i lirë. përfitohen nga Partia Demokratike dhe Partia Ajo që ne duhet të vendosim është shteti i të Socialiste? drejtës së qytetarëve dhe jo e drejta e shtetit për të Unë mendoj që më tepër sesa diskutimi vendosur mbi qytetarët. ndërmjet partive të mëdha dhe partive të vogla, në Faleminderit! thelb, kjo ka të bëjë me raportin që duam të Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Mediu! ndërtojmë me qytetarin shqiptar. Kjo reformë Vazhdojmë me shprehjen e grupeve elektorale e bën votuesin të vogël, e bën pronarin të parlamentare. vogël, e bën të përndjekurin politik të vogël, e bën Atëherë, në emër të Grupit Parlamentar të biznesmenin të vogël, sepse nuk janë ata që Partisë Socialiste, zoti Damian Gjiknuri, urdhëroni! zgjedhin deputetët përfaqësues në Kuvendin e Damian Gjiknuri – Sot reforma zgjedhore pritet Shqipërisë, por janë drejtimet politike, duke e kthyer të marrë aprovimin final. Vërtet nuk është gjithçka, Kuvendin e Shqipërisë jo në institucion të zgjedhur por është diçka, është një hap tjetër pozitiv drejt përfaqësues të përgjegjshëm përballë votuesit, por synimit të standardeve në zgjedhje. institucion të emëruar, të përgjegjshëm vetëm Për të ardhur deri këtu na është dashur një përballë lidershipit politik. rrugëtim i gjatë dhe i mundimshëm, një rrugëtim që Pa dyshim që konfliktet do të vazhdojnë në fillon me zgjedhjet e vitit 2009 dhe kulmon me mënyrë permanente, ku çështjet e interesave zgjedhjet e vitit 2011, një rrugëtim që zanafillën e kombëtare kthehen pastaj në interesa dytësore. ka te pikëpyetja e përmasave etike që na mundon Justifikimi ka qenë që këto kanë qenë rekomandime të gjithëve: nëse Shqipëria di apo nuk di të mbajë të ndërkombëtarëve. Unë nuk mendoj që kjo është zgjedhje të lira dhe të ndershme; një rrugëtim plot edhe çështje e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, ngjarje të hidhura, të cilat dëmtuan rëndë imazhin e apo e OSBE-ODIHR-it, apo e Komisionit Europian, vendit, pse jo, në disa raste morën edhe jetë për më tepër është çështja jonë si përfaqësues, si njerëzish, pasi në themel të tensionit qëndronte njerëz që kemi marrë përgjegjësi të bëjmë politikën dilema: a bën apo jo zgjedhje të ndershme? Si në këtë vend, që në radhë të parë t’u referohemi rrjedhim: A qeverisemi nga ata për të cilët votuam interesave të qytetarëve shqiptarë dhe interesave për të na qeverisur? tona kombëtare, t’u japim vlerë atyre që votojnë dhe Kjo sallë ka qenë dëshmitare se si pështjellimi jo interesave të ngushta politike për të krijuar lidhur me zgjedhjet dhe legjitimitetin e tyre provoi monopolin në jetën politike shqiptare. tension, bojkot, sharje, dhunë, arrogancë dhe çdo Unë nuk do të bëhem konformist, pavarësisht gjë tjetër që asnjë nga ne brenda vetes nuk do ta se çfarë do të thuhet, ose pavarësisht se prishet dëshironte, por që fuqia e fshehtë e dilemës së ose jo festa. Ky kod zgjedhor që miratoni sot nuk zgjedhjeve të lira dhe të ndershme e ushqente pa garanton elementet bazë të një gare të konkurrimit pushim, duke reflektuar imazhin e një vendi që mund të lirë, nuk garanton barazinë e votës, prandaj do të të bëjë gjithçka, por vetëm zgjedhje jo. votoj kundër. Ky kod nuk garanton një demokraci Në fakt, një vend që nuk bën zgjedhje, nuk di të përfaqësuese, nuk garanton pjesëmarrje të bëjë as zgjidhje. E di që fjalët e mia në këtë moment qytetarëve në proceset demokratike, prandaj do të kompromisi mund të duken blasfemi, por çështja e votoj kundër. zgjedhjeve të lira dhe të ndershme qëndron në Pavarësisht nga të gjitha këto situata që krijohen themel të dilemës që ne vazhdojmë ta kemi. Pse? në Kuvendin e Shqipërisë, ajo që do të vijë si pasojë, Sepse duke ditur nga vijmë, do të dimë edhe më është pjesëmarrja gjithnjë dhe më e ulët e qytetarëve qartë se ku do të shkojmë. Dhe hapi i parë po hidhet shqiptarë në vendimmarrjen për interesat e tyre sot. Një hap që krijon shpresë, por nuk siguron
228 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
triumf, pasi më shumë nga ajo që kemi shkruar ka teknologjisë për të hapur udhën e shtrirjes së saj rëndësi ajo që do të bëjmë. edhe në zgjedhjet e tjera. Janë ndryshime të tjera Me këtë nuk dua të ul vlerën e asaj që kemi në dukje të vogla, por që të marra së bashku krijojnë shkruar me shumë mundim dhe me lëshime një bazë solide për një proces më të mirë zgjedhor. reciproke. Pyetjes se, a kemi fituar më shumë me Pyetja shtrohet: A është kjo gjithçka që kërkoi këtë ligj, unë e them me plot bindje, po, pasi me opozita me të drejtë? Jo. Me keqardhje, dua të them ndryshimet që bëmë adresuam pikat më kritike të se disa çështje vazhdojnë të mbeten varur dhe zgjedhjeve bazuar në rekomandimet e ODIHR-it. patjetër do të duhet të gjejnë zgjidhje më vonë. Këto A i arriti opozita të gjitha ato që dëshironte? Asnjë çështje lidhen pikërisht me një nga kriteret bazë të të mos ketë iluzion. Nuk ia arriti. Por perfeksioni Kopenhagenit, për zgjedhje të lira dhe të ndershme, dhe idealja nuk mund të vrasë realen. Të mirat reale për rolin neutral që duhet të luajë shteti në zgjedhje. janë kudo në këtë tekst. Duke qartësuar dhe Nuk është e rastit që ODIHR-i ka kritikuar thjeshtuar procedurat e votimit dhe të numërimit, zgjedhjet shqiptare duke thënë se ndarja e shtetit duke rritur transparencën dhe duke forcuar me pushtetin nuk ekziston. ndëshkimet i dhamë jetë një organi të ri të Pikërisht me këtë lidhet insistimi deri në veto i administrimit të zgjedhjeve, duke ndërprerë para kohe Partisë Demokratike që zyrtarët e lartë të mos japin mandatin aktual të KQZ-së, si një shembull të qartë dorëheqjen përpara kandidimit, paçka se një gjë e që ajo që ndodhi të mos tolerohet më, si dhe për të tillë kërkohet nga Kushtetuta, që reklamat qeveritare kthyer besimin se një trupë e re, e ngritur në kohë me paratë e publikut dhe që përdoren për shpëlarje të përshtatshme, dhjetë muaj përpara zgjedhjeve të truri të ndaloheshin shumë kohë përpara zgjedhjeve, radhës, do të ketë mundësi të përgatisë zgjedhjet por me shumë mundim PD-ja vendosi t’i kufizojë siç duhet. vetëm 60 ditë përpara zgjedhjeve, duke na Me këto ndryshime i kemi siguruar vetes si paralajmëruar se paratë do të derdhen lumë pranë opozitë pjesëmarrjen integrale në hartimin dhe mediave qeveritare për të helmuar trurin e njerëzve kontrollin e listave të zgjedhësve në çdo kohë, duke të varfër nga sukseset e kësaj qeverie. krijuar premisa për zhdukjen e gogolit të listave të Probleme të tilla prekin nervin e vetë dilemës së manipuluara. zgjedhjeve në vend. Sa herë që ushtrohet diskutimi, Kemi krijuar mundësi reale që rezultati i shtrohet diskutimi i ligjit zgjedhor, pasi jo gjithçka numërimit të dalë në kohë, duke hequr materialet e që lidhet me rolin dhe sjelljen e shtetit zgjidhet me votimit nga procesi i numërimit dhe duke ndëshkuar kodin aktual zgjedhor, por zgjidhet me vullnet politik me masa penale dhe administrative çdo numërues dhe me institucione të forta. Institucionet e forta dhe apo zyrtar që mundohet të pengojë në nxjerrjen e të pavarura në këtë vend janë një mirazh. rezultatit në kohë. Kjo është dilema më e madhe që vazhdojmë ta Rasti i Fierit të vitit 2009, kur rezultati i cunguar kemi ne si opozitë dhe që përmblidhen në pyetjen: u përdor si faktor në negocimin dhe ngjizjen e A do të ketë vullnet Sali Berisha për të organizuar koalicionit aktual, nuk do të ndodhë më kurrë. Kemi zgjedhje të lira dhe të ndershme? Berisha ka një përmirësuar procedurën në procesin ankimor duke gjë të drejtë kur e thotë gjithmonë që qeveria ka garantuar marrjen e çdo prove apo gjurme që përgjegjësi për zgjedhjet. Kam frikë se ai kupton ndëshkon çdo shkelje dhe shkelës, të cilët duhet vetëm anën dominuese të kësaj aksiome, duke të mendohen mirë para se të shkelin ligjin edhe një hedhur në kosh përgjegjësinë politike që ka nëse herë. Për herë të parë kemi përfshirë teknologji në gjërat nuk shkojnë mirë. zgjedhje, përkatësisht në qarkun e Tiranës, për Të them të drejtën nuk shpresoj se ai do të identifikimin e zgjedhësit, dhe në qarkun e Fierit ndryshojë, pasi ne si opozitë e kemi të qartë që për numërimin elektronik. konkurrojmë me shtetin e tij të korruptuar, por kjo Të gjithë shqiptarët e dinë që opozita do të nuk na pengon të kërkojmë dhe të bëjmë gjithçka dëshironte dhe luftoi që teknologjia të përfshihej në që qeveria të jetë përgjegjëse edhe politikisht për të gjithë territorin e Republikës së Shqipërisë, por zhvillimin e mirë të zgjedhjeve. ishte këmbëngulja dhe opinioni i ODIHR-it, që na Ne do të kërkojmë dhe insistojmë që ato që çoi në një zgjidhje të reduktuar dhe e pranuam me kemi shkruar në letër të bëhen realitet, duke kompromis. dedikuar burime të nevojshme që projektet e Le t’i japim një mundësi dhe zbatimit të sanksionuara në ligj të sigurohen në kohë dhe të
229 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
mos ketë justifikim gjoja objektiv. Në fakt, të vësh frymë, por që në dy provat e mëdha, atë të bast për të ardhmen e zgjedhjeve në Shqipëri, është zgjedhjeve të përgjithshme dhe zgjedhjeve lokale, u një bast ku askush nuk do të donte të investonte evidentuan problematika që duheshin adresuar për paratë e tij, por për ne ky nuk është opsion, pasi t’u përsosur. vetëm nga zgjedhjet ky vend do të gjejë zgjidhje për Ligji i mëparshëm ka meritën e shumë nga çështjet që shqiptarët lëngojnë çdo ditë, jashtëzakonshme, që i dha Shqipërisë, citoj këtu siç nuk kishte opsion dhe thirrje që të bllokonim sekretarin e Përgjithshëm të OSBE-së: “Sistemin Reformën Zgjedhore vetëm për të ndryshuar sistemin më preciz të numërimit të votave në planet, i dha zgjedhor, opsion që çimentonte status quon dhe Shqipërisë një sistem përfaqësimi rajonal dhe politik thjesht përsëriste historinë. Vërtet sistemi mund të shumë më të mirë se ai i mëparshmi, në të gjitha ketë padrejtësitë e tij, por shkuarja në zgjedhje me qarqet e vendit. Ka meritën se realizoi zgjedhje, të të njëjtën status quo do të ishte fundi i zgjedhjeve cilat sipas vëzhguesve ndërkombëtarë, plotësuan në Shqipëri. kriteret kryesore të OSBE-ODIHR-it dhe nuk pati Për ne si opozitë opsioni i vetëm ishte dhe është asnjë provë për manipulim, rezultat apo numërim të që një ligj më i mirë zgjedhor krijon premisa më të parregullt”. mira për vullnet më të mirë dhe pikërisht vullneti Natyrisht, pati edhe mangësi të evidentuara, të dhe sjellja njerëzore është ajo që i jep ligjit. Opozita cilat adresohen me të drejtë në këtë ligj. Ligji u testua e ka këtë vullnet pasi nuk ka armë tjetër përveç në zgjedhjet lokale dhe pavarësisht nga momenti ligjit. dramatik i përjetimit të rezultatit, rrethimit të Maxhoranca? Nuk e di. Fjalët duhet t’ua lënë paprecendetë ndonjëherë të Komisionit Qendror të vendin veprave. Vendi ka nevojë për një ligj më të Zgjedhjeve, ligji bëri të mundur që çdo votë e mirë zgjedhor dhe këtë po e bëjmë sot, por mbi të qytetarëve shqiptarë të numërohej para syve të tyre gjitha vendi ka nevojë për zgjedhje të lira që dhe të të gjithë botës. Nuk mund të thuhet se nuk plotësojnë standarde dhe jo zgjedhje më të mira pa kishte boshllëqe për sa u përket votave të hedhura standarde, për të prodhuar përsëri krizë. në kutitë e gabuara, ndërkohë që këto vota në të Të mos harrojmë, të dashur kolegë, se pa gjitha kodet etike europiane dhe botërore rezultojnë zgjedhje të lira dhe të drejta ky vend nuk do të gjejë vota që duhet të konsiderohen. kurrë paqe dhe progres. Ne jemi votuar për të bërë Ligji u jep përgjigje të qartë të gjitha të kundërtën. Prandaj, duhet të punojmë që problematikave që ekzistonin në interpretimin e nenit zgjedhjet e vitit 2013 të kurorëzojnë fundin e për komisionin zonal të Tiranës. Ligji shtrin më tej rrugëtimit tonë të mundimshëm në kërkim të teknologjinë e lartë dhe kompromisi u arrit me zgjedhjeve të lira dhe të ndershme. Le të hedhim OSBE-ODIHR-in, pasi u pranua një test prej rreth hapin e parë sot duke miratuar këtë ligj. 20% të zgjedhësve dhe kjo kënaqi kërkesën e Faleminderit! Partisë Socialiste. Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Gjiknuri! Ligji adreson të gjitha rekomandimet dhe madje Në emër të maxhorancës zoti Kryeministër, ndërhyn edhe në etapa të tjera, të cilat u gjykuan si urdhëroni! të rëndësishme e të domosdoshme nga ata ekspertë Sali Berisha – Zonja Kryetare e Parlamentit, të shkëlqyer, të cilët punuan mbi këtë ligj kombëtar Zonja deputete, dhe ndërkombëtar. Zotërinj deputetë, Ndaj unë dua t’u shpreh atyre mirënjohjen më Të dashur qytetare dhe qytetarë shqiptarë, të thellë, falënderimin tim të përzemërt. Sikundër Sot për Parlamentin dhe për vendin është një dua të shpreh një mirënjohje dhe falënderim të ditë e veçantë. Sot votohet me konsensus një nga përzemërt për 7 anëtarët e Komisionit Qendror të ligjet më themelore të një shoqërie të lirë, ligji i Zgjedhjeve, të cilët kanë punuar me përkushtim dhe zgjedhjeve, Kodi Elektoral, fryt i një pune ndershmëri në kushte të paimagjinueshme, të shumëmujore, serioze të ekspertëve më të mirë vështira në momente të caktuara, por i qëndruan shqiptarë dhe ndërkombëtarë të Komisionit besnikë ligjit, i qëndruan besnikë detyrës dhe Parlamentar të Reformës Zgjedhore, ligj i cili misionit të tyre. adreson, u jep përgjigje një seri problemesh të Në rast se sot ka një vendim tjetër për këtë evidentuara në testimin e ligjit të mëparshëm, i cili komision, ky nuk është problem i tyre, por është ishte qind për qind konsensual në shkronjë dhe në problem i marrëdhënieve ndërmjet forcave politike
230 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
të vendit dhe ata, nga ana e kësaj maxhorance, 6 gusht. Ekzistojnë të gjitha kushtet dhe mundësitë kanë vlerësimin e palëkundur si shërbëtorë dinjitozë që ne të ngrihemi në lartësinë e përgjegjësive tona të zgjedhësve të Shqipërisë dhe të qytetarëve dhe ta votojmë atë brenda muajit korrik. shqiptarë. Të nderuar zotërinj, nuk ka nevojë të bëjmë Zonja dhe zotërinj, historik, por unë u bëj thirrje deputetëve socialistë, Po të analizosh këtë proces, është një proces, ju bëj thirrje juve, ish-qeveritarëve dhe ish-zyrtarëve, i cili mund të ishte kryer edhe dy vjet më parë, i cili të mendoni për një moment se si do t’ju dukemi ne mbi bazën e kësaj platforme mund të fillonte që në qytetarëve shqiptarë, nëse u themi: “unë jam me shtatorin e vitit 2009 dhe të vazhdonte edhe pas imunitet para ligjit dhe ti pa imunitet”. Cili është zgjedhjeve lokale që do të testonin ligjin e ri dhe të mesazhi që ne japim para qytetarëve tanë? Kjo nuk kompletohej. ka lidhje me asnjë kërkesë ndërkombëtare, por me Në tërësinë e tij është pak i vonuar, por ne kemi një standard të brendshëm moral që ne, politikanët fjalën “Më mirë vonë se kurrë”. Ndaj, le ta e këtij vendi, kërkojmë të vendosim. Kjo ka lidhje përshëndesim. Është e vërtetë që ndodh rreth 10 me vendosmërinë tonë për të bërë atë që kanë bërë muaj para zgjedhjeve të ardhshme, çka u jep ligjvënësit amerikanë ndoshta 200 vjet më parë në mundësi administratorëve të këtyre zgjedhjeve ta kushtetutën e tyre; për të bërë atë që kanë bërë përvetësojnë ligjin dhe të marrin të gjitha masat që ligjvënësit e vendeve të tjera dhjetëra dhe qindra vjet me akte nënligjore të krijojnë kuadrin më të mirë më parë, sepse nuk ka parim më themelor për një për zhvillimin e zgjedhjeve. shoqëri se sa parimi i barazisë para ligjit. Ligji është një dëshmi tjetër. Është një histori Çfarë mendojmë ne, se qytetarët nuk janë në në të cilën nuk ka të humbur, është një win win story. gjendje të vlerësojnë pse e heqim dhe pse nuk e Është histori, në të cilën fitojnë të gjitha palët, është heqim imunitetin? Të jemi të vërtetë me veten tonë. një shembull që duhet të frymëzojë forcat politike Nëse ne nuk e heqim imunitetin, ju themi shqip dhe të vendit që nuk mund të udhëhiqen kurrë nga parimi troç: “Nuk e heqim, se kemi dorë; nuk e heqim, se e tëra ose asgjë, me të ose mbi të. kemi frikë nga dora jonë; nuk e heqim, se kemi frikë Ky parim është parim tërësisht i nga veprat tona; nuk e heqim, se nuk mund të papërshtatshëm në një vend demokratik dhe në një pranojmë të barazohemi me ju”. Nuk dua të bëj shoqëri demokratike dhe në një sistem demokratik. analizë, por një histori ekziston këtu në Parlament. Në një vend të tillë dhe në një sistem të tillë kurrë Kur ne sollëm ligjin në vitin 2003, ju ishit në qeveri ndonjëherë nuk mund të synohet të fitosh çdo gjë dhe e kundërshtuat në mënyrën tuaj. Kur ne sollëm dhe tjetri të humbasë gjithçka. ligjin në vitin 2005, ju e kundërshtuat se kërkuat Ju mund të më thoni se në të shumtën e rasteve ndryshimin e Kushtetutës. Kur ne gjatë ndryshimit kemi mbetur duar-bosh dhe kjo është kryekëput të Kushtetutës kërkuam të ndërhyjmë në imunitet, përgjegjësi juaja. Në qoftë se ju hyni dhe mbeteni ju e kundërshtuat, se nuk ishte në axhendë. Kur në detaje dhe harroni trungjet, kjo nuk është Këshilli i Europës mbështeti propozimin tuaj për përgjegjësia ime. ndryshimin e Kushtetutës, ne ndryshuam pozicionin Dëshira ime është që çdo hap të jetë një histori tonë dhe mbështetëm propozimin tuaj. Duhet të e përbashkët suksesi. Në një rast fiton më shumë dimë një gjë se historitë duhet të jenë të tilla që të njëra palë, dhe në një rast tjetër pala tjetër. Ne duhet fitojnë të dyja palët: win win story. Në vend që ta të bëjmë gjithçka dhe t’u japim fund këtyre përdorni këtë si argument, ju refuzoni veten tuaj. qëndrimeve, të cilat bazohen në parimet: “E tëra Çfarë mendoni ju, se qytetarët nuk janë në gjendje ose asgjë”, “Me të ose mbi të”. të gjykojnë? Ju vendosni 8 prita, për ta ekzekutuar Zotërinj, ne po mbyllim këtu një kapitull shumë në çdo pritë ligjin. Çfarë ishin ato tetë kushte? Ishin të rëndësishëm dhe kjo është një arritje e madhe. prita ndaj ligjit. Nuk janë të shumta vendet që arrijnë të votojnë me Të nderuar deputetë, kjo ka një histori. Refuzuat konsensus ligjin elektoral. Ne kemi bërë trajtimin në 2005-n, se donit ndryshim Kushtetute; e refuzuat më të përgjegjshëm të këtij ligji që është themelor në 2007-n, se nuk donit ta kalonit, përveç problemeve për një shoqëri të lirë. që kishin të bënin me axhendën për ndryshimin e Ju bëj thirrje të kalojmë te ligji tjetër, i cili për Kushtetutës; e refuzuat në 2008-n, sepse thatë se nga rëndësia e tij ka një vlerë të jashtëzakonshme: do ta bëni pas zgjedhjeve. Nuk duhet nxjerrë kapital ligji i zhveshjes sonë nga imuniteti. Ky ligj pret datën politik nga ky problem. Nuk më intereson fare kapitali
231 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
politik. Mua më intereson që ky të jetë një proces i Miratohet përbashkët, ku të fitojnë në këtë rast, para të gjithave Kush është dakord me nenin 98? dhe mbi të gjitha, qytetarët shqiptarë, të cilët do ta Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk shohin veten të barabartë para ligjit; të fitojnë të ka. papunët shqiptarë, të cilët do t’i shohin qeveritarët Miratohet dhe politikanët e tyre të vendosur të luftojnë Kush është dakord me nenin 99? korrupsionin; të fitojnë ata që janë në nevojë, të fitojë Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Shqipëria. Po fituan këta, kemi fituar të gjithë ne. ka. Së fundi, po them dy fjalë për aleatët. Po të Miratohet kisha qenë sot në vendin e tyre, ju garantoj se do të Kush është dakord me nenin 100? mbaja kundër Sali Berishës dhe Edi Ramës ligjërata Faleminderit! Kundër? 1 votë. më të forta se ç’mbajtën ata. Po një dallim dua ta Miratohet bëj: të gjithë ata të cilët duan të lexojnë traktate, Kush është dakord me nenin 101? libra, romane apo novela mbi dashurinë dhe tradhtinë, Faleminderit! Kundër? Nuk ka. le të lexojnë historinë e aleancave të Edi Ramës Miratohet. me aleatët e tij dhe të lexojnë pastaj besnikërinë e Kush është dakord me nenin 102? Sali Berishës ndaj aleatëve të vet. I garantoj aleatët Faleminderit! Kundër? Nuk ka. se, në qoftë se nuk arrita të realizoj qëllimet e tyre Miratohet. të ndershme, ju ofroj besnikërinë time të palëkundur Kush është dakord me nenin 103? në një aleancë që do t’i fitojë zgjedhjet e 2013-s. Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Faleminderit! Miratohet. Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Kush është dakord me nenin 104? Kryeministër! Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Hapim votimin në parim për projektligjin “Për disa Miratohet. shtesa dhe ndryshime në ligjin 1019, datë Kush është dakord me nenin 105? 29.12.2008 “Për Kodin Zgjedhor të Republikës së Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Shqipërisë”. Miratohet. Mbyllim votimin. Kush është dakord me nenin 106? 128 vota pro, 2 kundër, 1 abstenim. Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Kalojmë në votimin nen për nen, me karton. Kush është dakord me nenin 107? Hapim votimin. Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Kush është dakord me nenin 1? Miratohet. Faleminderit! Kundër? 1. Abstenim S’ka. Kush është dakord me nenin 108? Miratohet. Faleminderit! Kundër? 1 votë. Kush është dakord me nenin 2? Miratohet. Faleminderit! Kundër? 1. Abstenim S’ka. Kush është dakord me nenin 109? Miratohet. Faleminderit! Kundër? 1 votë. Abstenim? Nuk (Votohet me të njëjtën procedurë nga neni 2- ka. 93) Miratohet. Kush është dakord me nenin 94? Kush është dakord me nenin 110? Faleminderit! Kundër? 1 votë. Faleminderit! Kundër? 1 votë. Abstenim? Nuk Miratohet. ka. Kush është dakord me nenin 95? Miratohet. Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Atëherë, zonja dhe zotërinj deputetë, kalojmë Miratohet. në votimin në tërësi të Reformës Zgjedhore me Kush është dakord me nenin 96? elektronikë. Faleminderit! Kundër? 1 votë. Ata që kanë punuar me këtë reformë kanë bërë Miratohet. një punë shumë të rëndësishme, të Kush është dakord me nenin 97? jashtëzakonshme, profesionale. Faleminderit! Kundër? S’ka. Abstenim? Nuk ka. Edhe një herë i falënderoj në emrin tuaj për gjithë
232 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
punën dhe angazhimin! falënderoj dhe suksese të gjithëve! Faleminderit për Hapim votimin në tërësi me elektronikë. punën që keni bërë për Reformën Zgjedhore! Mbyllet votimi. Nesër në orën 10:00, Këshilli i Legjislacionit dhe 127 vota pro. 2 vota kundër. 3 abstenime Komisioni i Ligjeve, do të fillojë punën për shqyrtimin Kuvendi i Shqipërisë miraton Reformën e iniciativës së një grupi deputetësh për ndryshimin Zgjedhore, një ndër 12 prioritetet e Komisionit e Kushtetutës për heqjen e imuniteteve. Europian, një punë e shkëlqyer dhe fryt i angazhimit Ndërkohë, të shtunën, në orën 10:00, fillon gjatë gjithë këtyre muajve. Unë edhe një herë i dëgjesa me grupet e interesit. falënderoj të gjithë ata deputetë, ata specialistë Kalojmë te pika e fundit e rendit të ditës, profesionistë, për seriozitetin dhe angazhimin e tyre! diskutime jashtë rendit të ditës. (Flitet nga salla pa mikrofon.) Zoti Fatbardh Kadilli, urdhëroni! Nuk ka diskutim për procedurë, sepse është Fatbardh Kadilli - E nderuar zonja Kryetare, miratuar rendi i ditës. Të nderuar kolegë deputetë, Kalojmë te pika tjetër e rendit të ditës, te votimi Sot politika shqiptare ndodhet para një absurdi i projektrezolutës “Për vlerësimin e punës së të madh. Për këdo qytetar shqiptar që na ndjek dhe Komisionit Qendror të Zgjedhjeve të vitit 2011”. na mbështet, për këdo që na beson votën, qoftë i Hapim votimin me elektronikë. majtë apo i djathtë, për këdo partner që na mbështet 70 vota pro, 58 vota kundër. në ambicien tonë si komb për t’iu bashkuar vlerave Kuvendi miraton projektrezolutën “Për vlerësimin të qytetërimit perëndimor, është tërësisht e e punës së Komisionit Qendror të Zgjedhjeve për pakuptueshme pse ne deputetët shqiptarë nuk vitit 2011”. votojmë ende heqjen e imuniteteve tona, përse nuk Zoti Shalsi, urdhëro për shpjegim vote! votojmë heqjen e një privilegji që na mbron, as më Eduard Shalsi - Zonjë, unë nuk e kuptoj pse shumë as më pak, por pikërisht nga pritshmëritë e duhet bërë spektakël në këtë Parlament për t’ju vetë qytetarëve të Republikës që na votojnë. bindur ju që të zbatoni Rregulloren? Të jemi të paktën të qartë me njëri-tjetrin. Ne Neni 49 i Rregullores thotë qartësisht se për sot gëzojmë një imunitet të plotë dhe nuk mund të çështje të procedurës, fjala jepet menjëherë. Janë hetohemi pa e ditur së pari, ne vetë, për çështje që çështje të procedurës kërkesat që kanë të bëjnë janë sot pika e thyerjes së marrëdhënieve të besimit me zbatimin e Rregullores, që kanë të bëjnë me mes qytetarëve dhe ne politikanëve. propozime për ndryshim ose plotësim të rendit të Ne nuk mund të pretendojmë besimin e tyre sa ditës të miratuar, kërkesa për ndërprerjen ose kohë mbrohemi nga çdo hetim ndaj nesh. Ne jemi shtyrjen e seancës parlamentare ose diskutimeve, këtu falë besimit të qytetarëve. Ata na besojnë si dhe kërkesat që kanë të bëjnë me mënyrën e pushtet me votën e tyre, ata na besojnë paratë që marrjes së vendimeve ose kryerjen e votimit. paguajnë me taksat e tyre. Por ne nuk mund të Ju, këtë nen, më e pakta, nuk e keni parasysh, hetohemi plotësisht për mënyrën se si përdorim ose e shkelni me dashje. besimin e pushtetit dhe besimin e parave. Unë në këtë rast po shfrytëzoj mundësinë për Ne dekadën e fundit shoqëria shqiptare ka kthyer të folur dhe për t’ju thënë se më datë 7 maj të këtij në kryefjalë të çdo fjalie mbi politikën fjalën viti, 7 deputetë të Grupit Parlamentar të Partisë korrupsion. Një kontribut të madh për këtë kemi Socialiste kanë kërkuar një interpelancë urgjente... dhënë edhe ne vetë, politikanët, me akuzat dhe Jozefina Topalli – Je jashtë rendit të ditës! Je kundërakuzat politike për korrupsion. Pasi është në shkelje të Rregullores! baltosur e gjithë politika dhe është në lojë realisht Hapim votimin për projektrezolutën “Për raportin besimi i qytetarëve ndaj nesh, për ne nuk ka asnjë e prokurorit të Përgjithshëm për gjendjen e rrugë tjetër veç të largojmë çdo mbrojtje që na dallon kriminalitetit për vitin 2011”. nga trajtimi i qytetarëve të tjerë. Mbyllet votimi. Në dhjetë vjetët e fundit janë të paktën katër 69 vota pro. 58 vota kundër. 1 abstenim. propozime dhe akte të vërteta ligjore që ka ndërmarrë Kuvendi miraton projektrezolutën “Për raportin Partia Demokratike për të ndryshuar këtë gjendje, e prokurorit të Përgjithshëm për gjendjen e por deri më sot mbetemi në të njëjtën pikë. kriminalitetit për vitin 2011”. Me lejoni t’ju kujtoj me radhë vetëm aktet dhe jo Këtu mbarojnë votimet. Edhe një herë ju deklarimet e përsëritura:
233 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Në vitin 2004 është paraqitur propozimi për Edhe pse keni ndryshuar stil, nga bllokimi heqjen e imuniteteve, ndonëse në opozitë, dhe në foshnjor sipas parimit “tani dhe këtu”, tërësisht një realitet shumë më të pabarabartë të trajtimit të parapolitik, me çadra, goma dhe ikje nga opozitës nga institucionet e ekzekutivit dhe të Parlamenti, apo nga bllokimi qesharak me prokurorisë së atëhershme. marrëdhënie të kushtëzuar me Parlamentin, Në vitin 2005 u ndërmor nisma ligjore me mbushur me peticione dhe ultimatume, që dallojnë miratimin e vendimit të Kuvendit, për lëshimin e nga njëra tjetra vetëm nga numri i pikave, sot jeni imuniteteve nga deputetët, akt që u atakua në në një fazë ndoshta më të sofistikuar, por thjesht Gjykatën Kushtetuese nga pala socialiste pa ofruar me një bllokim hileqar, asgjë më shumë. asnjë kontribut alternativ. Pasuan katër vjet vetëm Cilado qoftë forma e bllokimit, mbetet bllokim. refuzim total nga Partia Socialiste të çdo alternative Ashtu siç bëtë për Presidentin konsensual, që e zgjedhjeje për çështjen e imuniteteve. Madje, edhe kthyet në kusht, dhe kur u plotësua, nuk e pranuat, rekomandimet e Komisionit të Venecias për edhe për imunitetet kërkuat ndryshim me çdo kusht ndryshimin e ligjeve me tre të pestat pa e prekur të Kushtetutës, dhe tani nuk e votoni. Kushtetutën, i keni refuzuar. Ju deklaroni se duhet një konsultim më i gjerë. Në vitin 2010 nisma e tretë, edhe pse shumë Po dhjetë vjet debat politik nuk mjaftuan? Po dhjetë më e kufizuar në efekt dhe e përshtatur në kornizën vjet konsultime nuk mjaftuan? kushtetuese, miratohet vetëm me votat e Dëmi i dytë që bëni është dëm moral. Ju nuk maxhorancës dhe ndesh refuzim absolut të opozitës doni të jeni të hetueshëm. Ju nuk doni të barazoheni socialiste. me qytetarët që përfaqësoni. Nuk doni të barazoheni Së fundi, nisma e katërt, bazuar kryekëput në me zyrtarët që emëroni. Gati sa nuk thoni: “Na lini qëndrimin tuaj, kolegë socialistë, bazuar në të abuzojmë me pushtetin, me paratë e shtetit. rekomandimin e ndërkombëtarëve dhe Thjesht, na lini të vjedhim!” rekomandimet e tryezës së përbashkët të muajit Votimi i heqjes së imunitetit është prova morale tetor 2011. e gjithë klasës politike. Qytetarët duhet ta dinë. Ju Nisma e fundit ka marrë edhe theksin identik mbroni abuzimin, ju mbroni korrupsionin, ju mbroni siç e kanë formuluar partnerët tanë ndërkombëtarë. krimin, ju fyeni politikën. Këtu absurdi kalon çdo kufi. Edhe pse Faleminderit! propozojmë atë që keni patur ju si qëndrim politik, (Drejtimin e seancës e marr zoti Turku.) që në bindjen tonë nuk ka qenë gjë tjetër, veçse një Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Kadilli! justifikim amoral, edhe pse ju propozojmë asgjë Zoti Gjoni, urdhëroni! më shumë se formulimin që kanë dhënë institucionet Ilir Gjoni – Faleminderit! ndërkombëtare, ju refuzoni të votoni. Ju refuzoni të “Bisha ka dalë jashtë kontrollit”, theksonte votoni propozimin tuaj. Nuk e di nëse dikush do të gazeta prestigjioze “New York Times”, të cilën kujtonte ndonjë absurd më të madh në politikën Kryeministri ynë e konsideronte si “letër higjienike”, shqiptare. dhe citonte një sekser armësh, duke nënkuptuar Duke refuzuar me votë nismën tonë, duke lidhjet e tij me familjen e Kryeministrit, si atë politike, refuzuar të votoni formulimin e ndërkombëtarëve, ashtu edhe atë biologjike. duke refuzuar të votoni qëndrimin tuaj, ju nuk bëni Përveç figurës letrare të gjetur, fakti është se asgjë më shumë, vetëm se një akt absurd, të denjë kjo histori vazhdon. Ne po e shohim qartë se si për barsoletë. “bisha” herë me fytyrë aktori e herë shtetari të Me mosvotimin e heqjes së imunitetit po bëni karfosur, herë si burrë grua e herë si gjeneral në edhe një dëm të dyfishtë. Dëmi i parë dhe më i bunker, herë si maço burrë e herë si kokorosh, prekshëm që synoni, është bllokimi i integrimit shkëpurdhet pas frazave boshe e të fryra për të evropian të Shqipërisë. Ju e keni kthyer në ankthin mbuluar mëkatin e përsëritur. tuaj çështjen e statusit. Marrja e statusit ju është Ministria e Mbrojtjes, strumbullari i kthyer në paralajmërimin e dështimit të radhës. superskandaleve në historinë e re të Shqipërisë, Është e vërtetë. Kështu do të ndodhë. Shqipëria do është përfshirë në një qerthull sa kriminal, aq dhe ta marrë statusin dhe ju do të dështoni përsëri. antikushtetues, sa gangster, aq edhe antiligjor. Për Jeni bërë si ajo gjëja e gjallë që tek shihte fundin shqiptarët kjo në fakt nuk përbën habi, pasi ky thoshte: “Zot bëma ëndërr”. Kryeministër, i cili pak më parë foli për “besnikërinë”,
234 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
por që në fakt përkthehet në “omerta” mafioze, është autoritetin e vet si pushtet i mëvetshëm. Kuvendi, personi që ka iniciuar për herë të parë tregtinë ilegale përfaqësuesit e shumicës dhe Kryetarja e Kuvendit, të armëve përmes thyerjes së embargos së OKB- me këtë ndodhi, e provuan se nuk janë gjë tjetër së ndaj regjimit të Millosheviçit, gjë të cilën e ka veçse një apendiks i ekzekutivit, e thënë shkoqur pohuar vetë, i detyruar nga rrethanat dhe jo nga dhe troç, bisht i Sali Berishës. sinqeriteti, në disa raste në deklarimet e tij në Së dyti, fshehja e veprimtarisë së këtij institucioni median e shkruar e vizive, vendase e kaq të rëndësishëm të vendit siç është Ministria ndërkombëtare, ndonëse si demagog që është, Mbrojtjes, cenon rëndë imazhin e këtij institucioni, mundohet dëshpërimisht ta fshehë pas patriotizmit. por akoma më rëndë, të vendit tonë si vend anëtar i Nisur nga faktet e sipërcituara dhe mjaft të tjera NATO-s. të bëra publike gjatë këtyre viteve, është e qartë se Së treti, mungesa e llogaridhënies dhe mbajtja kontrolli ndaj procedurave të ndjekura nga Ministria e përgjegjësive janë simptoma të rrezikshme, që e Mbrojtjes jo vetëm për shitjen e armatimeve, por paralajmërojnë një zhvillim ogurzi për vetë nivelin e dhe tërë procesin e demontimit dhe shitjes së skrapit demokracisë në vendin tonë. apo metaleve me ngjyrë që përftohen nga demontimi, Filli mes demokracisë dhe tiranisë është shumë duhet të jenë transparente dhe t’i bëhen të ditura i hollë kur arroganca e qeverisë, e ushqyer nga publikut pasi janë mall publik e jo mall i babait e korrupsioni endemik dhe lufta e paskrupullt për familjes dhe nuk përbëjnë asnjë sekret shtetëror. pushtet bashkohen në një të vetme. Qeveria e Sali Për më tepër, moslejimi i kontrollit parlamentar Berishës duhet t’i bëjë transparente publikut se: ndaj veprimtarisë së dyshimtë të Shërbimit A ka vënë në shërbim të partisë së tij Informativ të Ushtrisë dhe dyshimet e bazuara se institucionet e sigurisë? ky institucion ka dalë jashtë hullive kushtetuese, e A janë blerë pajisje përgjimi dhe për çfarë janë rëndojnë më tej situatën. Asnjë qeveri e një vendi përdorur ato? anëtar të NATO-s nuk do të mund ta konceptonte A është përgjuar opozita dhe a janë shfrytëzuar apo ta çonte ndër mend të refuzonte kontrollin e këto shërbime për interesat e familjes? legjislativit ndaj veprimtarisë së shërbimeve Përse ish- shefi i SHIU-t në deklarimin e tij të inteligjente. Kjo është një sine qua non i funksionimit pasurisë nuk përmend faktin që e shoqja është demokratik të institucioneve në një shtet demokratik, aksionere në një prej kompanive, të cilat janë aq më tepër anëtar i kësaj organizate. publikuar dhe anunçuar. Dua të them dy fjalë edhe Mbikëqyrja dhe llogaridhënia garantojnë për deklaratën e djeshme të ministrit të Mbrojtjes, ushtrimin e misionit nga ana e institucioneve të sipas të cilit, me demek, ai ka zemërgjerësinë të inteligjencës me kompetencë, brenda kuadrit ligjor, na japë informacion me kusht që të mos ua tregojmë duke përdorur burimet e taksapaguesve në mënyrë grave. Dua të garantoj ministrin se kryetari i Partisë efikase e efektive. Mbikëqyrja është thelbësore për Socialiste, përveç të tjerave, ka burimet e veta tërë komunitetin e inteligjencës, pasi pjesa informuese gjinore që edhe ministri i di shumë mirë dërrmuese e veprimtarisë së tyre zhvillohet nën vetë. petkun e sekretit shtetëror, që nuk është subjekt i Faleminderit! shumë prej garancive tradicionale që përdoren për Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Gjoni! agjencitë e tjera qeveritare. Zonja Doda urdhëroni! Kjo është arsyeja themelore përse nuk lejohet Mesila Doda – Faleminderit, zoti drejtues i të zhvillohet mbikëqyrja parlamentare. Ky është një seancës! skandal i vërtetë. Është një shkelje e rëndë e Të nderuara zonja deputete, mëvetësisë dhe autoritetit të Kuvendit si pushtet Të nderuar zotërinj deputetë, legjislativ, një arrogancë e tejskajshme e Qeverisë Javën e kaluar në Bruksel u zhvillua takimi i dhe shpërfillje e saj ndaj Parlamentit, dhe një radhës i Komitetit Parlamentar të Stabilizim- përpjekje mjerane për të fshehur pa sukses bëmat Asociimit. Ishte një prej mbledhjeve të përhershme e kësaj ministrie dhe kësaj qeverie. Ky pa mëdyshje që zhvillon ky komitet dhe me gjasa ngjarja do të është një puç kushtetues. Por kjo situatë është kishte kaluar si një moment rutinë i punës sonë, akoma më e rëndë. nëse në të nuk do të përcilleshin disa risi, të cilat Së pari, kjo ka nxjerrë në pah impotencën e kishin kahe të kundërt me takimet e mëparshme të Kuvendit të Shqipërisë për të konsoliduar e afirmuar zhvilluara nga ky komitet.
235 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Së pari, ajo që vlen për t’u theksuar është çdo justifikim për mosfunksionimin e sistemit të nënshkrimi i një deklarate të përbashkët, shprehje drejtësisë. e konsensusit politik për të ecur së bashku në rrugën Çfarë na ofrohet në vend të kësaj logjike normale, e integrimit, shprehje e vlerësimit të arritjeve dhe e cila të çon medoemos në aprovimin e reformave, pritshmërisë për zgjidhjen e problemeve të që aprovuam së bashku në Bruksel, nga ana juaj evidentuara. vjen e njëjta lojë kungulleshkash. Në vend të Së dyti, ishte përçimi i një klime politike pozitive, imunitetit vini me një valixhe me kushte të tjera, pa në bindjen time jo se kjo nuk kishte ekzistuar më asnjë lidhje me çështjen që diskutojmë, por që në parë, por se urdhrat partiakë për anëtarët e mënyrë të sigurt e ngec këtë reformë. komisionit kishin qenë të tilla që kërkonin show-n E gjithë politika që ju ndiqni është viktimë e politik dhe jo zgjidhjen e problemit, ose më qartë joprofesionalizmit, është viktimë e të vetmit kryetar urdhrat politikë refuzonin krijimin e një klimë politike partie që nuk është e nuk sillet si politikan dhe që pozitive, që do të na kishte çuar drejt marrjes së në punën e tij vazhdon të sillet si tregtar i vogël e statusit jo sot, por dy vjet më parë. meskin. Në fillim ishte: “Më jepni kutitë t’ju jap vizat”, Të nderuara zonja dhe zotërinj deputetë, më pas u bë: ”Më jepni bashkinë, t’ju jap integrimin”. Procesi i integrimit ka ecur përpara. Ka një Për të mos shkuar larg, po ju kujtoj vetëm rastin progres të ndjeshëm në prioritetet e vendosura nga e fundit. Kur nisi procesi i zgjedhjes së Presidentit, ana e BE-së, është fjala për ato çështje në të cilat kërkesa e bërë në fillim ishte krejt minimaliste. nuk kërkohet vota e opozitës, pjesë e punës së Kërkuat që Presidenti të mos ishte as yni dhe as përditshme të ekzekutivit. Kontributi i opozitës deri juaji. Sapo u ulëm në tavolinë, papritur ndryshuat tani po kufizohet vetëm në dhënien e konsensusit dhe erdhët me 4 kërkesa, ku njëra nga pikat ishte të Reformës Zgjedhore, kusht kryesor ky, por i Presidenti dhe pikat e tjera nuk kishin aspak lidhje pamjaftueshëm për marrjen e statusit. me këtë proces, po ishin ato që ne po ju ofrojmë Për të marrë një përgjigje pozitive, të gjithë së sot, lënien e imunitetit, Reforma Zgjedhore dhe bashku duhet të votojmë reformën parlamentare, përfundimi i reformës parlamentare. ligjet me 3/5-at, të cilat reformojnë sistemin e Në fund nuk morët asgjë. Zgjedhja e Presidentit drejtësisë, duhet të votojmë së bashku heqjen e shënoi humbjen tuaj të radhës. Kjo është politika imuniteteve për zyrtarët e lartë si kusht kryesor në që ofron tregtari i ngjyrave. luftën kundër korrupsionit. Thuajse në çdo takim të Nga të gjitha reformat që Bashkimi Europian këtij komiteti ju kemi dëgjuar të ngrini zërin për kërkon nga ne, deri më sot ju keni dhënë miratimin krimin me kollare, për pandëshkueshmërinë e këtij tuaj vetëm për reformën elektorale, sepse kjo është krimi. Ju kemi parë deri të përpunoni teoritë mbi e vetmja gjë që ju intereson drejtpërdrejtë; është e nevojën e sanaderizimit të jetës politike në vend. vetmja që hyn në xhepin e llogarisë suaj politike. Ky është momenti juaj! Merreni, ne e japim Gjithë reformat e tjera ju ose i keni kushtëzuar ose imunitetin tonë! i keni rrënuar. Në fakt, kemi 5 vjet që e përsërisim këtë nismë Nëse do të mendoja se ju kryeni këto marri si një nevojë të jetës së brendshme politike të vendit, politike, se nuk doni vendin, se nuk doni Shqipërinë por sot keni përpara sfidën e momentit politik që dhe shqiptarët, ndoshta nuk do të isha e drejtë. Në kalojmë: “Merrni imunitetin tonë, lini imunitetin tuaj, të vërtetë ju vetë jeni viktima e parë e kryetarit tuaj pa frikë, pa paramendim”. jopartiak e jopolitik. Fati i keq është, por duhet të Në të vërtetë kjo maxhorancë nuk i ka njohur merrni urdhra nga njeriu që njeh ngjyrat po s’njeh asnjëherë vetes imunitet përpara ligjit. E kemi asgjë nga politika. Kjo është arsyeja, se deri më deklaruar, përsëritur e ripërsëritur se imunitetet nuk sot as ka fituar e as tenton të fitojë ndonjë betejë, ekzistojnë për këtë maxhorancë, se çdo kërkesë por bëhet gati vetëm të sajojë përrallën e radhës për heqje imuniteti nga ana e prokurorisë do të dhe t’ju hedhë përsëri si ushtarë loje në betejën e tij përmbushet. Faktet sot flasin dhe tregojnë se çdo imagjinare. paaftësi, ligësi apo keqdashje, se çdo dështim i Faleminderit! shpirtrave të shitur të drejtësisë, kërkon të Ardjan Turku – Faleminderit, zonja Doda! justifikohet e të nxjerrë si pengesë imunitetet tona. Zoti Lutaj, urdhëroni! Për këtë arsye ne nuk duhet të kemi asnjë hezitim, Pirro Lutaj – Zotërinj deputetë, por të vendosim heqjen e çdo pengese, për pasojë Prej disa ditësh opinioni publik në Shqipëri po
236 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
bëhet pre i mashtrimeve nga ana e Kryeministrit të 3. Përbërja e grupit të punës me deputetët e vendit, ministrit të Mbrojtjes dhe anëtarëve të tjerë caktuar. të maxhorancës, se gjoja deputetët e opozitës po Ky vendim i është dërguar ministrit të Mbrojtjes, përpiqen të ulin reputacionin e FA-së, dhe se nuk zotit Imami me shkresë nr. 1608, datë 12 qershor ka ende një praktikë ligjore të miratuar për 2012, e firmosur nga sekretari Përgjithshëm i mbikëqyrjen parlamentare në Ministrinë e Mbrojtjes. Kuvendit. Po kështu, Kuvendi i Shqipërisë, me Fatkeqësisht, dje në mbledhje, teksa gënjente shkresë nr. 1608/01, datë 25 qershor 2012, e paturpësisht, u shfaq edhe kryetari i Grupit firmosur nga sekretari Përgjithshëm, Marlind Myftiu, Parlamentar të PD-së, zoti Astrit Patozi. i është drejtuar përsëri ministrit të Mbrojtjes, ku i Zullumet që kanë mbuluar Ministrinë e Mbrojtjes, thuhet se: “Në kuadër të zbatimit të vendimit të trafiku masiv i armatimeve dhe i municioneve nëpër Komisionit të Sigurisë që ju kemi dërguar më parë, destinacione të paditura, si dhe fakte tronditëse se disa deputetë të këtij komisioni kërkojnë t’ju takojnë struktura brenda Ministrisë së Mbrojtjes kanë ditën e mërkurë, datë 27 qershor 2012". përgjuar kundërshtarët e pushtetit dhe diplomatët e Kjo është praktika e plotë që Komisioni i Sigurisë huaj në Shqipëri, u kanë errësuar arsyen ka përgatitur dhe e ka përcjellë në Ministrinë e përfaqësueseve të kësaj maxhorance dhe ata Mbrojtjes. tashmë nuk dinë se çfarë bëjnë. Pse e gënjejnë opinionin publik, Kryeministri, Iniciativa jonë për mbikëqyrjen në Ministrinë e ministri, dhe kryetari i grupit parlamentar të Mbrojtjes bazohet në nenin 75, pika 2 e Kushtetutës maxhorancës? dhe nenet 18 dhe 102, pika 3 e Rregullores së Pse nuk lejohen deputetët e Kuvendit të Kuvendit dhe përmban në vetvete: Shqipërisë të ushtrojnë funksionin e tyre? Mbikëqyrjen e zbatimit të ligjit për gradat në FA. Pse është vënë kuja nga Kryeministri dhe ministri Mbikëqyrjen e paketës ligjore të përgatitur nga Mbrojtjes, të cilët po pengojnë me çdo çmim Ministria e Mbrojtjes, pas anëtarësimit të Shqipërisë mbikëqyrjen e veprimtarisë në Ministrinë e në NATO. Mbrojtjes? Mbikëqyrjen e shpërndarjes së buxhetit në Pse nuk flet Kryetarja e Kuvendit lidhur me interes të objektivave të Forcave të Armatosura. shkresat që përmenda më sipër, që kanë dalë nga Mbikëqyrjen e veprimtarisë së ndërmarrjes institucioni që ajo drejton? MEIKO. Mbikëqyrjen e veprimtarisë së SHIU-t për Pse nuk i përgjigjet ajo ministrit të Mbrojtjes, i zbatimin e ligjit ekzistues dhe objektivat e tij. Pra, cili akuzon Parlamentin se ka kaluar limitet e askush nuk dëgjoi, sepse askund nuk është kontrollit? përmendur nga ana jonë, qoftë edhe një fjalë, ku të Pse nuk përgjigjet me shkrim ministri i Mbrojtjes paragjykohet e për më tepër të akuzohet Ministria për arsyet e ndalimit të mbikëqyrjes parlamentare e Mbrojtjes apo Shtabi i Përgjithshëm të paktën deri nga ana deputetëve? në momentin e depozitimit të kërkesës. Të gjitha këto pse, e kanë një përgjigje, dhe Po çfarë ndodhi më vonë? Komisioni i Sigurisë ajo, për fat të keq, është e rëndë: Ministria e Kombëtare në mbledhjen e datës 18 maj, në Mbrojtjes është bërë çerdhe e së keqes. prezencë të të gjithë anëtarëve të tij, përfshirë këtu Ky është një shqetësim i madh që kalon përtej edhe kryetarin e Grupit Parlamentar të PD-së, Astrit interesave politike të cilitdo krahu politik. Prandaj, Patozin dhe zëvendëskryetarin e parlamentit, zotin ju ftoj të angazhohemi të gjithë, dhe t’i themi ndal Ardjan Turku, të cilët janë anëtarë të këtij komisioni, një sahat e më parë kësaj situate. Kjo e bën të por edhe të ish- ministrit të Brendshëm Bujar Nishani, domosdoshëm zbatimin e vendimit që ka marrë ish- ministrit të Jashtëm, Edmond Haxhinasto, Komisioni për Sigurinë Kombëtare lidhur me ministrit aktual të Mbrojtjes, zotit Arben Imami, mbikëqyrjen parlamentare në Ministrinë e Mbrojtjes. miratoi kërkesën dhe nxori vendimin nr. 8, me këtë Në mbyllje, dua të them dy fjalë lidhur me përmbajtje: kushtet e Imamit të Saliut, i cili na kërkon të mos 1. Miratimi i planit të zhvillimit të seancave ua themi grave ato që do të mësojmë gjatë dëgjimore dhe të mbikëqyrjes Parlamentare në kontrolleve në Ministrinë e Mbrojtjes. Ministrinë e Mbrojtjes. Zoti Ministër, nuk është e thënë që zonjat dhe 2. Miratimi i grupit të punës që do të ndjekë zotërinjtë deputetë të këtij Kuvendi, të PS-së apo mbikëqyrjen. të PD-së qofshin, të kenë me familjarët e tyre
237 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
raportet që keni ju, që ndani me ta vetëm punët e të fuqizonte SHIU-n. Tashmë dihet, është bërë ministrisë e të qeverisë dhe lini pas dore të tjerat. publike, me një vlerë prej 1.6 miliardë lekësh është Faleminderit! blerë një pajisje që të përgjojë opozitën dhe Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Lutaj! diplomatët e huaj në Shqipëri. Ndaj ministri nuk e Zoti Qefalia, urdhëroni! pranon mbikëqyrjen parlamentare. I gjendur përballë Xhemal Qefalia – Faleminderit, zoti drejtues i presionit të opozitës dhe të disa seancës! mediave kurajoze, i alarmuar se diçka mund të Të nderuar kolegë, zbulohet nga opozita urdhëroi në mes të natës që Opinioni publik është njohur me vendimin e marrë drejtori i SHIU-t ai të japë dorëheqjen. me konsensus nga Komisioni i Sigurisë (më saktë Dhe jo vetëm kaq, por, i trembur, kur i pa me të gjitha votat e opozitës dhe maxhorancës), deputetët e opozitës te postblloku i Ministrisë së për të mbikëqyrur aktivitetin e Ministrisë së Mbrojtjes, dha urdhër e sajoi gjoja një kërkesë nga Mbrojtjes, bazuar në nenin e Kushtetutës “Për dy deputetë të maxhorancës, që ai të vinte në kontrollin parlamentar”, si dhe në Rregulloren e komision dhe të raportonte në mënyrë fiktive. Dje ia Parlamentit, duke hartuar një plan të saktë me vumë në tavolinë ministrit të gjithë dokumentacionin çështje konkrete dhe shumë të detajuar, duke e duhur dhe praktikën që përmendi dhe kolegu caktuar edhe persona përgjegjës nga e majta dhe parafolës, por ai përsëri tha: “Jo, nuk duhet të vini e nga e djathta. të mbikëqyrni aktivitetin në Ministrinë e Mbrojtjes. Kjo kërkesë është bërë që në muajin shkurt Atëherë, po ta themi edhe një herë publikisht, zoti dhe ka ardhur si rezultat i abuzimeve dhe shkeljeve Ministër: ne do të vijmë në Ministrinë e Mbrojtës, të herëpashershme që ka pasur ky dikaster duke sepse Ministria e Mbrojtjes nuk është bunkeri juaj, arritur deri në skandale. Ndërsa ministri vinte në ku ju keni zënë frëngjinë dhe lejoni kë të doni, por komision dhe mbante konferenca shtypi për të është institucioni i një shteti demokratik, ku bëhet paraqitur vetëm arritje dhe suksese dhe përbetohej transparencë, aq më tepër kur FA-të janë të për transparence, skandalet vazhdonin e pasonin inkuadruara në NATO. njëri-tjetrin: Ne do të vijmë atje për të evidentuar dhe ndaluar Tregti të dyshimta në armatim dhe në municione. skandalin e përgjimeve të opozitës dhe të Ndryshim i kufijve detarë në kundërshtim me interesat diplomatëve, që ju të mos i konsideroni ata si kombëtare. Shkarkime dhe emërime gjeneralësh e diversantë për të rrëzuar regjimin e Sali Berishës, kolonelësh në kundërshtim me ligjin, madje në disa por që vijnë për të konsoliduar demokracinë në raste duke i marrë dhe kompetencat e Presidentit Shqipëri. Në do të jemi prezentë për të vënë para të Republikës. përgjegjësisë të gjithë ata që kanë abuzuar me paratë Duke vazhduar me përdorimin e Forcave të e taksapaguesve shqiptarë dhe do të jemi për të Armatosura për interesa politike (në kohë fushatash, bërë prezent veprimtarinë e MEICO-s, e cila duke e përdorur ushtrinë për shtrim rrugësh e ndërtim akuzohet publikisht për pazare të fëlliqura urash, apo duke shkrirë metale të ndryshme për armatimesh dhe municionesh të sekserëve serbo- skrap, madje disa nga detyrat duke ia caktuar edhe boshnjakë. me ligj, siç ishte ligji “Për transportimin dhe kalimin Ne do të vijmë dhe do të mbikëqyrim, për të për skrap të makinave të vjetra”), veprime këto që bërë prezente se çfarë interesash ka Fazlliçi me spostonin Forcat e Armatosura në mosplotësimin Ministrinë e Mbrojtjes, kur deputetët e Parlamentit, e kërkesave dhe standardeve të NATO-s. të Komisionit të Sigurisë, nuk marrin pjesë në Qeveria e shërbesave i kishte caktuar edhe një Këshillin e Sigurisë, ndërsa zotëria në fjalë jo vetëm detyrë tjetër Imamit të saj. Kështu Imami i qeverisë, që merr pjesë, por edhe kapardiset kafeneve të për t’i ardhur në ndihmë shefit të tij, Saliut, i cili nuk kryeqytetit bashkë me ministrin. arriti dot të zëvendësonte kreun e SHIU- t me një Këto dhe të tjera arsye e bëjnë opozitën të jetë person të besuar që të mbulonte allishverishet e për mbikëqyrjen e Ministrisë së Mbrojtjes. abuzimet qeveritare, kërkonte të kishte në kontroll Falemnderit! dhe të dinte se çfarë mendonte opozita Ardjan Turku – Falemnderit, zoti Qefalia! dhe mendimet e diplomatëve të huaj, duke përdorur Zoti Skuqi, urdhëroni! përgjimin. Luan Skuqi – I nderuar, zoti drejtues i seancës! Për të realizuar këtë mision ai vendosi Zonja dhe zotërinj deputetë,
238 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Ky vit i katërt i qeverisjes së maxhorancës, duke qëndrim ambig nuk i bën nder opozitës, përkundrazi, qenë në një vit elektoral, ka rritur angazhimin politik pjesëmarrja dhe kontributi në fitore do të rrisin të çdo partie si nevojë për të komunikuar sa më shanset për sukses dhe jo zbatimi i formulës “Hyp intensivisht me zgjedhësit e saj. Në këto vite të se të vrava, zdryp se të vrava!”. qeverisjes “Berisha”, në sajë të zbatimit të reformave Po kështu, pa dobi dhe pa sens në zbatimin e të thella dhe ambicioze, Shqipëria arriti t’i shpëtojë strategjisë së baltosjes dhe mohimit të çdo lloj krizës dhe të jetë i vetmi vend që njohu rritje suksesi nga ana e qeverisë, për ditë e javë rresht, ekonomike. Klima e favorshme për biznesin, taksat makina propagandistike e PS-së ka prodhuar me e ulëta dhe mbajtja e një norme të lartë në investimet bollëk thashetheme, shpifje dhe llum, duke synuar publike, bëjnë të mundur që PD-ja dhe aleatët e saj dezinformimin e opinionit, se gjoja në Ministrinë e të paraqiten në këtë vit zgjedhor me premtime Mbrojtjes po bëhet batërdia, trafik armësh, përgjim plotësisht të realizuara. opozitarësh dhe diplomatësh, shkatërrim pronash Suksesi i dukshëm i kësaj qeverie materializohet dhe të strukturave të kësaj ministrie etj. në ekzistencën e një Shqipërie që modernizon çdo E gjithë kjo legjendë urbane një ditë të bukur na ditë e më shumë infrastrukturën e saj, të një rezultoi se ishte besuar nga vetë ata që e prodhuan Shqipërie që thith më shumë se çdo vend tjetër në dhe papritur na paraqitet nga disa deputetë të rajon investimet e huaja, të një Shqipërie që përmes nderuar të opozitës në Komisionin e Sigurisë reformave i afrohet çdo ditë e më tepër BE-së. Kombëtare si një shqetësim serioz, tek i cili duhet Është e udhës që gjithë procesi i ecurisë së të ndalesh. Deputetët e maxhorancës, në respekt reformave, prioriteteve dhe zbatimit të ligjit, qëndrimi të kolegëve të tyre dhe parimeve, jo vetëm që ndaj korrupsionit etj. të jenë pjesë e debatit politik pranuan një gjë të tillë, por aktivisht, në përputhje publik, ku opozita të paraqesë alternativën e saj me ligjin dhe Rregulloren, kërkuan në seancën qeverisëse, çka do të ishte më mirë ndaj vendit dhe dëgjimore dhe strukturat e tjera drejtuese të vetë asaj. dikasterit për t’iu përgjigjur shqetësimeve të E vërteta është se kjo opozitë e ka shpërdoruar opozitës. Më në fund tullumbacja u shfry. Asnjë këtë mundësi të madhe në mënyrën më absurde, argument apo fakt nuk qëndronte në akuzat e duke na propozuar, së pari, në vend të taksave të publikuara. Me këtë rast u drejtohem kolegëve të ulëta, taksën progresive; së dyti, bllokimin e mi opozitarë se mungesa e lëndës nuk duhet t’i reformës në drejtësi dhe atë të imuniteteve dhe, së lejojë deri në atë shkallë sa të veprojnë në mënyrë treti, baltosjen dhe mohimin e sukseseve të kësaj arrogante jashtë Rregullores dhe të bëjnë edhe qeverie. E paaftë dhe e pavullnetshme për të ndërtuar deputetin edhe prokurorin. programe konkurruese, e projektuar dhe e formësuar I garantoj kolegët opozitarë se deputetët e si repart në shërbim të kryetarit të saj, opozita është maxhorancës janë të angazhuar të realizojnë me më se e bindur për humbjen që e pret në 2013-n seriozitet dhe transparencë të gjitha indicet për dhe në dëshpërim e çoroditje të plotë po harton dhe kontroll në çdo qelizë, së bashku, por brenda ligjit përpunon alibinë e humbjes. dhe rregulloreve, duke shmangur përrallat me Të nderuar kolegë deputetë, dua të ndalem pak skandale të fabrikuara, për të cilat nuk kemi as në disa zhvillime të kohëve të fundit, të cilat kohen, as luksin, madje as moshën për t’u marrë. vendosin disa pikëpyetje të mëdha në sinqeritetin e Faleminderit! deklaratave opozitare. Kemi këto ditë në programin Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Skuqi! e punimeve të Kuvendit një propozim të Zoti Bizhga, urdhëroni! maxhorancës për kufizimin e imuniteteve dhe dy Gazmir Bizhga – Faleminderit, zoti drejtues i projektligje për reformën në drejtësi, si ai i Gjykatës seancës! së Lartë dhe i Konferencës Gjyqësore Kombëtare. Të nderuar kolegë, Është për të ardhur keq se, nëse deri dje këto ligje Sot në pikun e sezonit veror i gjithë Durrësi po kërkoheshin me forcë, sot pretendohet se duhet vuan nga mungesa e ujit. Kuçedra e korrupsionit, kohë. Nëse nga njëra anë thuhet se jemi dakord që ka zënë për fyti ndërmarrjen e ujësjellësit, ka me domosdoshmërinë e tyre, nga ana tjetër lënë pa ujë në kulmin e vapës të gjithë komunitetin pretendojmë për arnime. Nëse shpreheni pro e banorëve të rrethit të Durrësit. reformave që ndihmojnë integrimin, ju nuk pranoni Kam denoncuar në mënyrë të përsëritur t’i votoni ligjet që mbështesin këto reforma. Ky korrupsionin galopant që ka zënë këtë ent publik.
239 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Edhe këtë sezon veror Durrësi do ta kalojë me një Fiktiviteti i punonjësve që paguhen në këtë det të ndotur, sepse impianti i ujërave të zeza, që ndërmarrje është i tmerrshëm. 444 punonjës ishin ka shtatë vjet që premtohet se do të mbarojë, nuk në vitin 2006, kur Banka Botërore kërkonte që ky është funksional. 11 milionë euro investim i Bankës numër të reduktohej në 268 vetë. Sot aktualisht janë Botërore nuk është në punë për arsye të borxheve 630 punonjës, pa folur për fushatën e shkuar, kur që UK-ja i ka krijuar CEZ-it, ndërkohë që e gjithë numri i punonjësve vajti në 750 vetë. Të gjithë fiktivë, zona e plazhit do vazhdojë turizmin me gropa septike që paguhen në kurriz të durrsakëve, vetëm për arsye e me det të ndotur. se janë komisionerë e kaçatorrë të PD-së në Furnizimi me ujë është katastrofik. Vetëm një zgjedhje. orë në ditë ka qyteti ujë, ndërkohë që plazhi vazhdon Sot si shkak i korrupsionit dhe paaftësisë së të ketë ende zona të pafurnizuara, si në Iliria etj. menaxhimit ky ent ka një humbje të 65-70% të ujit Edhe investimi prej 980 milionë lekësh dy muaj më të prodhuar. Nga vetëm 30% e ujit që faturohet, parë në unazën e plazhit, rezultoi një blof që nuk vetëm 40 % e tij arrin të arkëtohet, ndërsa pjesa përmirësoi asgjë. tjetër humb në rrjedhën e korrupsionit dhe në xhepat Bëhen investime në zonat periferike, si në e drejtuesve militantë të PD-së. Shkozet e ish-Kënetë me projekte të pastudiuara Sot borxhi i UK Durrës kundrejt CEZ-it arrin në të cilat përfundojnë pa asnjë efekt përmirësues, 5 milionë euro, të krijuara vetëm tre vjetët e fundit përkundrazi përkeqësojnë edhe atë pak furnizim që dhe thellohet me 320 mijë euro fatura të papaguara është në qytet. E vetmja gjë që përmirësohet, janë çdo muaj. E gjendur në këtë situatë falimentimi nga xhepat e drejtuesve militantë të UK të Durrësit, të korrupsioni, qeveria bën një veprim absurd dhe tejzhytur në llumin e korrupsionit. keqdashës. Në vend që t’u kalojë ujësjellësin Gjendja ekonomiko-financiare e këtij enti është bashkive dhe komunave, ashtu siç thotë ligji, u kalon mjerane dhe i thellohen borxhet. Para pak ditësh borxhin që ujësjellësi i krijon CEZ-it. bordi drejtues i kësaj ndërmarrje, i cili e ka Më saktë, në një shkresë të datës 21 qershor përfunduar detyrën që në vitin 2007, miratoi tarifa të 2012, me nr. 10139, ministri i Financave urdhëron paimagjinueshme për të gjithë abonentët e degët e thesarit t’u bllokojnë transfertat e ujësjellësit. pakushtëzuara komunave dhe bashkive për borxhin Për të pasur të drejtën të furnizohesh me ujë, e ujësjellësit. Pra, qeveria kërkon që t’i vjedhë dy që është një e drejtë universale, çdo familjar duhet herë qytetarët: njëherë me ujësjellësin dhe herën të paguajë 750 lek/m2 të sipërfaqes së banesës, tjetër duke u marrë paratë nga bashkitë dhe 40 mijë lekë për hapje kontrate dhe 20 mijë lekë për komunat. Nuk u jep ujë, por ua merr paratë dy herë. matësin, ndërsa për biznesin kjo tarifë dyfishohet Kjo praktikë është në kundërshtim me VKM-në dhe bëhet 1500 lekë për metër katror, 80 mijë lekë nr.660 të datës 12 shtator 2007, ku thuhet: për hapje kontrate dhe 20 mijë lekë për matësin. “Detyrimet e prapambetura të shoqërive të Kjo është vetëm për të fituar të drejtën për të marrë ujësjellësve dhe kanalizimeve, deri në çastin e ujë, se edhe kur nuk e merr atë, ujë nuk ka. Para transferimit, shlyhen nga buxheti i shtetit dhe ato pak kohesh çmimi i ujit u trefishua. Pasi i rropën zhvishen nga detyrimet e prapambetura”. Kjo qeveri zonat informale me taksat e legalizimit, tani kanë mirë që nuk i kalon ujësjellësin pushtetit vendor, filluar me taksat e ujit. Çdo qytetari që ka një dyqan por i përcjell edhe faturën e borxheve që kanë krijuar të vogël dhe shtëpinë sipër tij i bie të paguajë mbi nga korrupsioni qeveritarët lokalë të PD-së. 500 mijë lekë taksa vetëm për të fituar të drejtën e Këta të vjedhin ditën në diell dhe thonë: “E keni furnizimit me ujë. për detyrë që të paguani vjedhjen tonë”. Këta jo ujë Pa folur këtu për zonat rurale nga Ishmi deri në që nuk të japin, por të vjedhin edhe paratë e xhepit. Gjepalaj, ku nuk kujtohet askush se kanë muaj të Qeveri më të korruptuar se kjo nuk ka parë dhe nuk tërë pa ujë. ka për të parë ndonjëherë historia e Shqipërisë. Të gjitha këto tarifa që po rrjepin qytetarët në Ardjan Turku – Falemnderit, zoti Bizhga! Durrës, nuk shkojnë për të larë borxhet e UK-së, Zonja Aliolli, urdhëroni! por për blerje luksi, si fuoristrada të shtrenjta me Ledina Aliolli - Të nderuar kolegë deputetë, çmime të fryra, ndërtimin e zyrave të reja me vlerë Unë dua të ngre në këtë sallë Parlamenti një 250 mijë euro, kur zyrat aktuale ishin ndërtuar vetëm shqetësim për të gjithë opinionin e qytetit tim, por pesë vjet më parë, apo shëtitje turistike të drejtorisë. besoj edhe për opinionin e të gjithë Shqipërisë:
240 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
skandalin e zhdukjes së afro 60 pikturave në Ky qëndrim është i patolerueshëm dhe i Galerinë “Guri Madhi” në qytetin tonë, vepra të papranueshëm për çdo individ dhe për çdo korçar autorëve të shquar me vlerë jo vetëm lokale, por që i thotë vetes qytetar. Mos vallë ky qëndrim edhe kombëtare. Ka mes tyre punime të Vangjush shpjegohet me akuzën që ngriti kujdestari i këtij Mios, të Rafail Dembos apo të artistëve të tjerë që, fondit që “pikturat e mia janë përdorur për dhurata”, pa dyshim, janë Van Gogët apo Rembrandët e dhe askush tjetër nuk mund të merrte një guxim të kulturës dhe trashëgimisë sonë artistike. tillë, përveç kryetarit të bashkisë së Korçës? Unë nuk mund të hesht për papërgjegjshmërinë Thuhet se pikturat e Mios zbukurojnë sallonet e dhe mungesën e vizionit me të cilën trajtohen këto disa politikanëve të majtë në Shqipëri. Është vlera të qytetit tim dhe përcjell nga kjo foltore një prokuroria ajo që ka për detyrë të verifikojë këtë vlerësim si qytetare dhe si deputete, pa dashur të akuzë. bëj prokuroren apo aq më pak gjyqtaren, pasi çështja Qëndrimi juaj si politikanë dhe si qytetarë, që është nën hetimin e strukturave kompetente dhe nuk prononcoheni për të dënuar një ngjarje të tillë, organeve të specializuara për zbulimin e këtij krimi është një refuzim dhe arrogancë ndaj vlerave të shëmtuar. Zhdukja e pikturave të Mios dhe artistike, traditës shekullore të qytetit tim. Unë shikoj piktorëve të tjerë më goditi dyfish, si qytetare se ju bëheni bashkëpunëtorë të vjedhësve, por në korçare, nga vendlindja e piktorëve dhe artistëve të fakt çështja më e rëndësishme është gjetja e mëdhenj, por edhe si përfaqësuese e vullnetit politik pikturave të piktorit të madh Vangjush Mios. të elektoratit të djathtë. Sigurisht që reagimi qytetar është një standard E denoncuar fillimisht nga media si një kronikë esencial për demokracinë funksionale, por do të e zezë, kjo ngjarje krijoi impaktin e një vepre të thoja se reagimi politik, dhe veçanërisht ai në krimit ordiner. Më pas, me kalimin e ditëve, me Parlament, është shumë i domosdoshëm. Në rastin nxjerrjen në pah të fakteve të reja, për zhdukjen e konkret, asnjë prej nesh, dhe aq më tepër veprave të artit të Vangjush Mios, kjo ngjarje mori pushtetarët vendorë të Korçës, nuk mund të dimensione të reja. Të abuzosh me këto vlera është justifikohen se arti është një realitet i veçantë, i as më pak dhe as më shumë, abuzim me memorien izoluar nga politika dhe se ngjarje të tilla nuk na kolektive të identitetit tonë kombëtar. Ky skandal përkasin. Arti në të gjitha llojet e tij përbën një është nga të fundit, por jo nga të vetmit në qytetin identitet për një shoqëri. Vlerat dhe cilësitë e tij duhet tonë, të përmendur për vlerat dhe trashëgiminë e të ruhen me konservatorizëm dhe të mbrohen nga pasur në fushën e kulturës. Edhe më parë janë politika dhe jo të vidhen. zhdukur vepra të Mios apo artefakte muzeale dhe Më lejoni që nga kjo foltore të përcjell mesazhin objekte me karakter etnografik dhe historik. Kush për të gjithë mesazhin që Bashkia e Korçës dhe janë fajtorët? Kush është i interesuar për zhdukjen prokuroria të gjejnë autorët e kësaj ngjarje dhe të e tyre dhe çfarë synohet me këtë lloj prirjeje dënojnë këtë veprim. Ndërkohë që veprat e antikombëtare? Në filozofinë e forcës së djathtë pavdekshme të Mios duhet t’i kthehen qytetit, botës politike, ruajtja e trashëgimisë dhe e traditave më së artit shqiptar, i cili sot ndihet i fyer në krenarinë e të mira të së kaluarës, është jo vetëm një element i tij. rëndësishëm, por edhe një përgjegjësi e shenjtë Vangjush Mio dhe vepra e tij mbetet e përpara kombit dhe brezave të ardhshëm. Ndaj, pa pavdekshme si të gjithë korifenjtë e artit shqiptar, dyshim, shfaqje të tilla skandaloze dhe qëndrime ndërsa politikanëve dhe burokratëve u mbetet turpi antikulturë të këtyre përmasave më ngjallin një dhe zhgënjimi i përjetshëm i historisë. indinjatë të thellë qytetare dhe politike. Faleminderit! Dihet prej shumëkujt se përgjegjësia kryesore Ardjan Turku – Faleminderit, zonja Aliolli! për ruajtjen dhe mirëmbajtjen e kësaj pasurie i takon Zoti Çuko, urdhëroni! pushtetit lokal. Arben Çuko – Faleminderit, zoti drejtues i Qëndrimi i kryetarit të bashkisë të Korçës dhe seancës! Partisë Socialiste që ai përfaqëson, që deri më sot Më jepet rasti që të uroj kolegen “U bëfsh 100 nuk ka marrë mundimin të prononcohet për këtë vjeç!”, dhe i them se, bëre mirë që u more me veprat skandal të përmasave kombëtare, ishte një tronditje e Mios. e dytë për botën e artit jo vetëm të Korçës, por edhe Dje opinioni publik shqiptar u njoh me seancën të Shqipërisë. dëgjimore të Komisionit të Sigurisë Kombëtare, me
241 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
ministrin Imami. Po dje komisioni u përball me një për të zbatuar Kushtetutën dhe detyrimet ndaj sjellje të pakuptimtë, bllokuese dhe gënjeshtare të aleancës. shumicës lidhur me kontrollin e pritshëm T’i tregojmë publikun si i harxhojnë paratë këta parlamentar në Ministrinë e Mbrojtjes. zotërinjtë e Ministrisë së Mbrojtjes dhe ku i çojnë Kolegët e mi parafolës kanë sqaruar gjithçka këto para! T’u tregojmë shkelësve të ligjit në për procedurën e ndjekur në lidhje me këtë kontroll. Ministrinë e Mbrojtjes, civilë apo ushtarakë qofshin, Të gjitha insinuatat e bëra dje nga zoti Imami apo që për të gjitha këto shkelje do të marrin përgjigjen nga Patozi me shokët e vet, janë thjesht mashtrime e merituar. dhe të pavërteta. Ushtria shqiptare nuk është ushtri private e Nisur nga kjo kundërshti e fortë e shumicës për Saliut apo e zotit Imami, por është aseti më i të mos lejuar Komisionin e Sigurisë Kombëtare për vlefshëm kombëtar dhe institucioni i shtetit dhe i të kontrolluar Ministrinë e Mbrojtjes lind vetiu pyetja: kombit shqiptar, dhe jo i pushtetit gangster të Saliut. Por çfarë fsheh ky zoti Imami dhe SHIU-ksat e tij Me këtë rast u bëj thirrje ushtarakëve të forcave në Ministrinë e Mbrojtjes? Për çfarë sekretesh flet të armatosura që si bosht të punës së veprimtarisë zotëria në fjalë, që na paska në Ministrinë e së tyre të kenë vetëm interesat e shtetit dhe të Mbrojtjes, përveçse aparaturës së blerë sa qimet e kombit dhe të mos bëhen vegla të pushtetit të kokës vetëm me një qëllim: për të përgjuar opozitën përkohshëm politik të Imamit! dhe disa diplomatë të huaj për të cilët Saliu është i Faleminderit! pakënaqur me qëndrimet e tyre? Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Çuko! Çfarë kapacitetesh luftarake posedon Ministria Zoti Hasa, urdhëroni! e Mbrojtjes që na qenkan sekret, kur të gjithë e Skënder Hasa – I nderuar zoti drejtues i dimë që përveç atyre reparteve që kjo qeveri ka seancës, trashëguar në formën më të mirë luftarake, të tjerat Të nderuar kolegë deputetë, janë si kooperativa? Në radhë të parë unë dua të falënderoj të gjithë Çfarë sistemesh armatimi na posedojnë Forcat ata njerëz që punuan për ndryshimet në kodit e Armatosura kur sipas gjykimit tim, përveç atyre zgjedhor që ne miratuam sot, dhe mundësuam që dy reparteve, pjesa tjetër e ushtrisë është katandisur qytetarët shqiptarë në zgjedhjet e reja të kenë si shoqata e gjuetarëve? mundësi më shumë për transparencë, gjë për të Çfarë besueshmërie paska Ministria e Mbrojtjes cilën deputetët e opozitës për shumë kohë kanë dhe Imami në lidhje me aleatët tanë të mëdhenj, që luftuar në regjimin e këtij pushteti, të kenë më shumë këta të fundit na shkëmbyekan me ne informacione siguri dhe të kenë mundësi për zbatimin më të mirë sekrete? të ligjit dhe të kodit zgjedhor. Si mund të shkëmbejnë aleatët tanë me ne Komisioni i Sigurisë Kombëtare, në datën 7 informacione kur e dinë shumë qartë që edhe ajo korrik, në mbledhjen e tij të radhës, bazuar në aparaturë që kanë blerë po shërben për të përgjuar Rregullore dhe ligj, ngriti nënkomisionet me deputetë opozitën? Dhe zoti Imami na del dhe na bën edhe të opozitës dhe të maxhorancës për të mbikëqyrur ironi duke përmendur kryetarët e partive dhe gratë. në Ministrinë e Mbrojtjes zbatimin e ligjshmërisë Unë nuk e kuptoj çfarë lidhje kanë midis njëri- me tematikë të përcaktuar dhe me program të tjetrit këto dy subjekte: kryetarët e partive dhe detajuar. gratë? Le të na e sqarojë më qartë. Për mua është Për këtë janë bërë edhe shkresat përkatëse nga e pakuptueshme. kryetari i Komisionit të Sigurisë, zoti Leonard Demi. Unë i them zotit Imami që të vetmet sekrete që Për këtë është njoftuar edhe Ministria e Mbrojtjes na interesojnë ne si opozitë dhe opinionin publik dhe ministri Imami. shqiptar janë: Por çfarë ndodh? Ndërsa deputetët e Komisionit Procedurat e blerjes së pajisjes së përgjimit; të Sigurisë në orën dhe ditën e caktuar shkuan në zbatimin e ligjit nga ana e SHIU-t; tregtinë e armëve Ministrinë e Mbrojtjes për të ushtruar të drejtën që me ato kompanitë e famshme të Fazlliçit; u jep ligji dhe Kushtetuta, hasën pengesën e korrupsionin e pandalshëm në Ministrinë e Mbrojtjes; ministrit Imami, një njeri arrogant, fodull, që një ditë zbatimin e ligjit të gradave nga zoti Imami; thotë se kontrolli është i paligjshëm, një ditë tjetër veprimtarinë e MEIKO-s; kapacitetet dhe aftësinë e thotë se nuk pranoj kontroll punëtor dhe fshatar, Forcave të Armatosura të Republikës së Shqipërisë dhe një ditë tjetër në mbledhjen e Komisionit të
242 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Sigurisë na thotë: “Unë pranoj, por pranoj që bashkë tij. me deputetët e opozitës të jenë edhe deputetë të Zoti Ministër, kjo është një nga arsyet që maxhorancës”. Komisioni i Sigurisë Kombëtare kërkon të dijë se Në mbledhjen e komisionit të datës 18 korrik, çfarë bëhet me taksat e shqiptarëve dhe si në seancë dëgjimore me ministrin, u kuptua qartë shpërdorohen ato nga ministrat e qeverisë “Berisha”. se Ministria e Mbrojtjes ka blerë një aparaturë Zoti Ministër i Mbrojtjes, nga reforma në ushtri përgjimi me një çmim katër herë më të lartë sesa shumë objekte ushtarake dalin jashtë funksioni dhe mund të ofrohet në treg. ne deputetët e opozitës duam të dimë se si trajtohen Në shkurt të vitit 2011 ministri i Mbrojtjes bleu këto prona, sa vlerësohen ato. Dihet fare mirë që një pajisje përgjimi 1,6 milionë euro, për të përgjuar shumë prej tyre privatizohen, falen, dhurohen për deputetët e opozitës dhe diplomatë të huaj, në një njerëz të afërt me pushtetin. kohë që shumë familje shqiptare janë në varfëri dhe Kjo është një arsye tjetër pse Komisioni i në vuajtje për bukën e gojës. Sigurisë Kombëtare synon të kontrollojë Ministrinë Një skandal publik i përgjimit të deputetëve të e Mbrojtjes, për të bërë transparencën me publikun. opozitës dhe diplomatëve të huaj është mjaftueshëm Ne deputetët e opozitës nuk do të tërhiqemi, që nga ana e Prokurorisë së Përgjithshme të kishte por do të kërkojmë me forcë të hapen dyert e filluar hetim penal për përgjim të paligjshëm. Ministrisë së Mbrojtjes, që opinioni publik të marrë Ka disa vjet që Ministria e Mbrojtjes kryen vesh të vërtetën dhe që gjenerali i rrugës, i Berishës demontim të armëve dhe municioneve luftarake. dje, ministri Imami sot, i është kthyer në një ushtar Çfarë bëhet me materialet e përfituara nga ky besnik, i futur në bunkerin e mbyllur të Ministrisë demontim? Dihet që aty është mundi dhe djersa e së Mbrojtjes, të zbatojë ligjin, Kushtetutën e vendit, shqiptarëve, është pronë publike, dhe duhet të ketë dhe të mundësojë kontrollin parlamentar mbi transparencë dhe zbatim të ligjit në tregtimin e këtyre ekzekutivin. materialeve. Faleminderit! Kush janë njerëzit që merren me tregtimin e Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Hasa! armëve dhe municioneve në Shqipëri, lidhjet e tyre Ky ishte dhe diskutimi i fundit i pikës së fundit në Ministrinë e Mbrojtjes apo gjetkë? Të gjitha këto të rendit të ditës. janë objekt i këqyrjes së Komisionit të Sigurisë në Seancën e deklaroj të mbyllur. Ministrinë e Mbrojtjes. Mirupafshim në seancën e ardhshme! Kuptohet që ministri Imami, me qëndrimin e tij kërkoi kohë, ndoshta mendoi që Komisioni i (Seanca u mbyll në orën 12:45) Sigurisë do të tërhiqej nga kontrolli, ose të paktën të fitojë kohë për të rregulluar ndonjë gjë në punët e
243 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
E martë, 24.07.2012 Drejton seancën Kryetarja e Kuvendit, Seanca e mbasdites, ora 19:00 zonja Jozefina Topalli (Çoba)
Rendi i ditës: Të nderuara zonja dhe zotërinj ministra, Zonja dhe zotërinj deputetë, 1. Betimi i Presidentit të Republikës Shkëlqesi ambasadorë, Miq dhe të ftuar, Të dashur bashkëqytetarë kudo që ndodheni, Jozefina Topalli – Ftojmë Presidentin e Dëshiroj t’ju shpreh falënderimet dhe nderimin Republikës. tim së pari për praninë tuaj në këtë ceremoni të I nderuar zoti President, Bujar Nishani, marrjes së detyrës, si dhe për të gjitha vlerësimet Zoti Kryeministër, dhe besimin që më keni kushtuar! Zonja Ministre, Nga ky podium i nderuar, më lejoni njëherësh të Zotëri Ministra, shpreh mirënjohjen e thellë për mesazhet dhe Zonja dhe zotërinj deputetë, përshëndetjet e dërguara për zgjedhjen e Presidentit Përfaqësues të institucioneve kushtetuese, të Shqipërisë nga ana e Sekretares amerikane të Përfaqësues të besimeve dhe komuniteteve Shtetit, zonjës Klinton; Presidentit të Komisionit fetare, Europian, zotit Barrozo, dhe gjithë homologët e tjerë, Të nderuar shkëlqesi ambasadorë, të cilët më nderuan me urimet e tyre! Në seancën e sotme do të bëhet betimi i Sot u betova para Kuvendit të Shqipërisë. Presidentit të Republikës së Shqipërisë përpara U betova mbi Kushtetutë për të respektuar ligjet, Parlamentit. për të mbrojtur lirinë dhe interesat e qytetarëve dhe Në mbështetje të neneve 86, 87 dhe 88 të vendin tim. Këtë detyrë të nderuar po e marr përsipër Kushtetutës, pika 2, si dhe të nenit 109 të në vitin e 100-vjetorit të Pavarësisë së shtetit Rregullores së Kuvendit, me vendimin e Kuvendit shqiptar. nr. 23, datë 11.06.2012, zoti Bujar Nishani është Rruga jonë nuk ka qenë fort e lehtë, përkundrazi zgjedhur President i Republikës së Shqipërisë. ka qenë e mbushur me sakrifica dhe herë-herë edhe Bazuar në nenin 88, pika 3 e Kushtetutës, me pengesa, por së fundi ia kemi dalë mbanë dhe parashikohet që: “Presidenti fillon detyrën pasi bën jemi në rrugën e duhur. betimin përpara Parlamentit”. Gjatë 20 vjetëve të fundit përpjekjet e bëra kanë I nderua zoti President, unë do të lexoj formulën sjellë ditë pas dite e hap pas hapi një Shqipëri më e betimit dhe pas leximit të formulës së betimit, ju të mirë, një Shqipëri më të lirë, një Shqipëri më do të thoni “Betohem!”. demokratike dhe më të zhvilluar ekonomikisht. Sot “Betohem, se do t’i bindem Kushtetutës dhe Shqipëria është një vend anëtar i NATO-s. Falë ligjeve të vendit. Do të respektoj të drejtën dhe liritë angazhimit dinjitoz të shqiptarëve dhe partneritetit e shtetasve. Do të mbroj pavarësinë e Republikës të ofruar nga aleatët tanë, liria jonë është e sigurt. së Shqipërisë dhe do t’i shërbej interesit të Sot shqiptarët lëvizin pa pengesa në hapësirën përgjithshëm dhe përparimit të popullit shqiptar”. Shengen, ku falë seriozitetit të provuar të vetë Bujar Nishani – Betohem! shqiptarëve dhe dashamirësisë së miqve tanë, liritë tona janë reale dhe të prekshme. (Këndohet himni kombëtar nga kori i Teatrit të Shqipëria nga vendi më i izoluar në Europë, nga Operës dhe Baletit.) vendi ku liritë dhe të drejtat themelore të njeriut nuk ekzistonin, mban sot Presidencën e radhës së Jozefina Topalli – Dhe tani i japim fjalën Këshillit të Europës. Tashmë, vendi ynë është i Presidentit të Republikës, zotit Bujar Nishani. barabartë mes partnerësh. Urdhëroni, zoti President! Të nderuara zonja dhe zotërinj deputetë! Bujar Nishani - E nderuar zonja Kryetare e Detyra jonë është të shohim e të dëgjojmë çdo Kuvendit, ditë dhe të kuptojmë atë çfarë duan qytetarët tanë I nderuar zoti Kryeministër, të gëzojnë në vendin e tyre, në vendin ku po rrisim
244 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
fëmijët tanë dhe të cilin duam t’ua lëmë trashëgim vënë në dukje se sot Shqipëria ndodhet përballë nipërve dhe mbesave. çasteve shumë të rëndësishme për të tashmen dhe Të gjithë jemi të bindur se do të dëgjojmë nga të ardhmen e saj, synimi, përpjekjet tona, si dhe çdo bashkëqytetar të njëjtat kërkesa për paqe, krijimi i të gjitha kushteve të nevojshme për të marrë mirësi, mirëqenie ekonomike, për ligj dhe rend, për në mënyrë të merituar statusin e vendit kandidat drejtësi sociale, për liri dhe zhvillim. për në BE, janë interesi madhor i qytetarëve tanë; Secili prej nesh ka një mundësi të japë interes i lidhur drejtpërdrejt me arritjen dhe kontributin e vet për t’u garantuar qytetarëve tanë të plotësimin e atyre standardeve që shqiptarët gjitha këto çdo ditë dhe më shumë. Shqipëria ka meritojnë të kenë. mjaft sfida, me të cilat duhet të përballet dhe të Dymbëdhjetë përparësitë kryesore, të cilat duhen zgjidhur. Detyrimi parësor në këtë përcaktuara në opinionin e Komisionit Europian, përballje u përket institucioneve tona. përbëjnë reformat kyçe që duhet të ndërmerren nga Presidenti i Republikës, në përmbushje të ne dhe dëshiroj të vë në dukje se në këtë drejtim detyrave të tij kushtetuese, ka një angazhim të një seri rezultatesh pozitive tashmë janë arritur. rëndësishëm për të realizuar reformën në fushën e Dëshiroj, gjithashtu, të përfitoj nga rasti për të drejtësisë. shprehur të gjithë vlerësimin tim për punën e bërë Për fat të keq, aktualisht ne konstatojmë një dhe konsensusin e arritur për Reformën Zgjedhore raport të theksuar mosbesimi midis qytetarëve dhe duke mirëpritur vendimmarrjen e përbashkët sistemit të drejtësisë. Rivendosja e këtij besimi do maxhorancë - opozitë në procesin e heqjes së të jetë matësi dhe vlerësuesi më i mirë i funksionimit imuniteteve si një akt i konfirmimit të politikës ndaj ligjor të sistemit. Konsolidimi i mëtejshëm i shoqërisë se parimi i barazisë përpara ligjit është i pavarësisë së sistemit të drejtësisë është baza e patjetërsueshëm. vetme mbi të cilën mund të ngrihet suksesshëm Në cilësinë e Presidentit të Republikës, çdo nismë e ndërmarrë në kontekstin e reformave. shfrytëzoj këtë çast për të theksuar nevojën e Së bashku me bashkësinë e gjyqtarëve dhe konsolidimit të një klime të qëndrueshme politike, Këshillin e Lartë të Drejtësisë, kam përgjegjësinë si dhe të vazhdimësisë së dialogut politik mes dhe konfirmoj angazhimin për përcaktimin dhe palëve dhe vullnetit të përbashkët për të ecur përpara konsolidimin e një sistemi të gjithëdiskutuar e të me reformat e tjera të rëndësishme. pranuar publikisht mbi nevojën e vlerësimit dhe Është një fat për vendin tonë që të gjitha forcat vendimmarrjes për karrierën, promovimin dhe politike janë tërësisht pro euroatlantike dhe pro gjykimin administrativ të gjyqtarëve të Gjykatave të integrimit europian. Shkallës së Parë dhe atyre të Apelit. Kam besim të madh se me rastin e 100-vjetorit Ofroj të gjithë vullnetin dhe angazhimin e të shpalljes së Pavarësisë, Shqipëria do të marrë institucionit të Presidentit të Republikës, në statusin me meritën e duhur, statusin e vendit konsultim dhe bashkërendim kushtetues edhe me kandidat. Kuvendin e Shqipërisë në përzgjedhjen dhe në Ndihem krenar që jam President i një vendi, i emërimin e gjykatësve të Gjykatës së Lartë dhe cili ka ofruar kontribute reale për stabilitetin, paqen atyre të Gjykatës Kushtetuese, duke e konsideruar dhe bashkëpunimin rajonal e më gjerë. këtë proces si më jetësorin në konsolidimin e asaj Roli i Shqipërisë dhe i shqiptarëve në Ballkan trupe, e cila orienton dhe garanton tërë veprimtarinë është thelbësor në interes të këtyre vlerave, të cilat profesionale dhe ligjore të të gjithë sistemit tonë garantojnë lirinë, zhvillimet demokratike, tregun e gjyqësor. lirë dhe të hapur, si dhe të zhvilluar ekonomikisht. Institucioni i Presidentit të Republikës do të Sot, Forcat tona të Armatosura si pjesë e garantojë që vlera e lartë e dekretit presidencial t’u Aleancës më të suksesshme politike-ushtarake, kushtohet vetëm atyre prokurorëve, të cilët e kanë NATO-s, po përmbushin me profesionalizëm dhe vërtetuar kurajën, nivelin profesional dhe integritetin përkushtim të lartë misionin e tyre në shërbim të e tyre moral. paqes, lirisë dhe demokracisë në Afganistan. Ata Të nderuar deputetë, djem dhe vajza na kanë bërë të ndihemi krenarë për Siç edhe na janë adresuar vazhdimisht miqtë emrin tonë si shqiptarë. tanë nga Komisioni dhe Parlamenti Europian, si dhe Duke përfituar nga ky rast solemn, si dhe duke ata nga Departamenti Amerikan i Shtetit, duke na i përshëndetur ata ju garantoj të gjithëve rreth
245 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
angazhimit tim për të qenë në krah të qeverisë dhe shumë të dashur për të jetuar, ta bëjmë jetën e Kuvendit në çdo vendimmarrje të tyren në vijim dhe qytetarëve tanë gjithnjë e më të qetë, më të sigurt, përmbushje të këtyre kontributeve madhore. më njerëzore dhe besimplotë, duke shtuar përditë Të nderuar deputetë të Kuvendit të Shqipërisë, e më shumë garancitë për një jetë dinjitoze dhe Në këtë ditë solemne, dëshiroj të konfirmoj të paqe sociale. gjithë vullnetin dhe gatishmërinë për maxhorancën Zoti e bekoftë Shqipërinë! qeverisëse dhe për opozitën politike. Zoti i bekoftë shqiptarët! Institucioni i Presidentit të Republikës, në Faleminderit! respekt të vullnetit të qytetarëve dhe në bindje ndaj Jozefina Topalli – Zonja dhe zotërinj deputetë, frymës së Kushtetutës, do t’i ketë të hapura dyert e Më lejoni që në emrin tuaj t’i uroj suksese tij gjatë pesë viteve të ardhshme si për maxhorancën, Presidentit, Kryetarit të Shtetit, zotit Bujar Nishani. ashtu edhe për opozitën, për shkëmbimin e Dhe tani, duke ju marrë leje, më lejoni ta pikëpamjeve dhe për vlerësimin e qëndrimeve të shoqëroj Presidentin. përbashkëta në interes të vendit dhe kombit. Faleminderit! Misioni ynë është i njëjtë dhe i pandryshueshëm: ta bëjmë vendin tonë më të lirë, (Seanca u mbyll në orën 19:40) më demokratik, më të zhvilluar dhe gjithnjë e më
246 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
E enjte, 26.07.2012 Drejton seancën Kryetarja e Kuvendit, Seanca e paradites, ora 11:00 zonja Jozefina Topalli (Çoba)
Rendi i ditës: Zoti Ruçi, urdhëroni! Gramoz Ruçi – Faleminderit, zonja Kryetare! 1. Miratimi i procesverbalit të seancës plenare Në përmbushje të kërkesave të nenit 74/a të të datës 19.07.2012. Rregullores, ju njoftuat Kuvendin lidhur me nismën 2. Projektligji “Për ratifikimin e akteve dhe e Grupit Parlamentar të Partisë Socialiste për dokumenteve të Kongresit të 24-t të Bashkimit projektligjin “Për disa ndryshime të Kushtetutës së Postar të Përbotshëm, Gjenevë 2008”. Shqipërisë”. Njëkohësisht, ky nen ju kërkon edhe 3. Projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes për dy gjëra të tjera: statusin ligjor të Qendrës Rajonale të Mjedisit për E para, t’ua shpërndani nismën e Grupit Europën Qendrore dhe Lindore”. Parlamentar të Partisë Socialiste të gjithë 4. Projektligji “Për organizimin dhe funksionimin deputetëve. e Konferencës Gjyqësore Kombëtare”. E dyta, ta përfshini automatikisht në programin 5. Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime e punës së Kuvendit. në ligjin nr. 8873, “Për sigurimin e depozitave”, të Ju lutem, zbatoni kërkesat! ndryshuar. Faleminderit! 6. Dekret nr. 7250, për emërimin e anëtarit të Jozefina Topalli – Faleminderit! Gjykatës së Lartë. Nga ky moment do të shpërndahen. Deri tani u 7. Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës. është shpërndarë vetëm anëtarëve të Këshillit të Legjislacionit dhe Komisionit të Ligjeve. Jozefina Topalli –Mirëdita! Në respekt të Rregullores dhe të Kushtetutës Hapim seancën. do të futen në program dhe do të bëhen të gjitha (Pasi lexon rendin e ditës.) hapat nga Konferenca e Kryetarëve, nga Këshilli i Në projektligjin “Për ratifikimin e marrëveshjes Legjislacionit e me radhë. për statusin ligjor të Qendrës Rajonale të Mjedisit Zoti Gjoni, urdhëroni! për Europën Qendrore dhe Lindore”, ka regjistruar Ilir Gjoni – Faleminderit, zonja Kryetare! emrin zoti Besnik Baraj, në emër të grupit. Dua të shpreh një shqetësim që ka të bëjë me Në projektligjin “Për organizimin dhe veprimtarinë e Kuvendit. Siç e dini, Komisioni i funksionimin e Konferencës Gjyqësore Kombëtare”, Sigurisë në muajin maj... ka regjistruar emrin zoti Armando Subashi, në emër Jozefina Topalli – Ju lutem, jeni jashtë rendit të grupit. të ditës! Për çështje jashtë rendit të ditës kanë regjistruar Ilir Gjoni – Është i vetmi vend ku unë mund ta emrat: Osman Metalla, Luçiano Boçi, Igli Cara, Gerti ngre këtë shqetësim, zonja Kryetare. Ndaj kërkoj Bogdani, Saimir Tahiri, Ermonela Felaj, Armando ushtrimin e autoritetit tuaj si përfaqësuese jona në Subashi, Ndrec Deda, Taulant Balla. marrëdhëniet me institucionet e tjera. Bazuar në Kushtetutën dhe Rregulloren e Vendimi i Komisionit të Sigurisë për të ushtruar Kuvendit të Shqipërisë, ju vë në dijeni se Grupi mbikëqyrje mbi institucionin e Ministrisë së Mbrojtjes Parlamentar i Partisë Socialiste ka depozituar në po pengohet, ndonëse ka një korrespondencë Kuvend projektligjin “Për disa ndryshime në ligjin shteruese midis kryesisë së Komisionit të Sigurisë, nr. 8417, “Kushtetuta e Republikës të Shqipërisë”, tuajën dhe Ministrisë së Mbrojtjes. të ndryshuar”. Ne, deputetët e Komisionit të Sigurisë, kemi Duke ju marrë leje,para se të fillojmë seancën hasur vështirësi në zbatimin e vendimit që ka marrë plenare, të mbajmë një minutë heshtje për ndarjen Komisioni i Sigurisë. nga jeta të poetit të madh Ali Podrimja. Për këtë arsye kërkoj ushtrimin e autoritetit tuaj (Deputetët ngrihen në këmbë dhe mbajnë 1 dhe vendosjen në vend të dinjitetit të këtij Kuvendi, minutë heshtje.) si dhe mundësimin e ushtrimit të detyrave dhe I përjetshëm qoftë kujtimi i tij! funksioneve që ne kemi si parlamentarë.
247 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Po ashtu, dua të ngre edhe një shqetësim tjetër, dhe çmime të përballueshme nga përdoruesit, me e kam personale, por jam i bindur që edhe mjaft qëllim lehtësimin e komunikimit ndërmjet popujve. kolegë kanë... Kongresi i 24-t i Bashkimit Postar të Përbotshëm u Jozefina Topalli – Zoti Gjoni, ju lutem kjo është zhvillua në Gjenevë nga datat 23 korrik deri më 12 çështje jashtë rendit të ditës! gusht 2008. Ilir Gjoni – Zonja Kryetare, është i vetmi Ky kongres ka miratuar një sërë dokumentesh, moment që unë mund t’ju drejtohem. që synojnë përmirësimin e rregullimeve Dua të them edhe një gjë të fundit, pa dashur ndërkombëtare të shërbimit postar, funksionimit të t’ju ha kohë. Bashkimit Postar të Përbotshëm, rregullave dhe Ka të bëjë me korrespondencën dhe kërkesat standardeve për shërbimin e postës dhe për informacion që ne kërkojmë ndaj ekzekutivit, marrëdhënieve ndërmjet operatorëve ndërkombëtarë drejtuesve, ministrave apo edhe Kryeministrit. postar. Unë kam një rast shumë të hidhur për sa u Ndryshimet e bëra në Kongresin e 24-t janë përket kërkesave që i kam drejtuar Kryeministrit për kryesisht teknike dhe kanë të bëjnë me ndryshimin të raportuar në bazë të strategjisë kombëtare të e mënyrave të organizimit të strukturës së byrosë luftës kundër krimit të organizuar çdo tre muaj për ndërkombëtare, me rregullat ndërkombëtare, me sa i përket luftës situatës dhe masave që janë marrë shërbimin e korrespondencës, si dhe me rregullat në luftë kundër krimit të organizuar. për pranimin dhe zgjidhjen e detyrimeve reciproke Do t’ju lutem, duke qenë se kjo është një nga ndërmjet operatorëve postarë. çështjet më problematike që ne hasim sot, të ketë Ndryshimet e bëra në këto akte duke qenë më shumë seriozitet në zbatimin e rregullores dhe vetëm te ligjet nuk sjellin detyrime të natyrës të ligjeve që janë në fuqi. financiare për buxhetin e shtetit. Ato rregullojnë Faleminderit! marrëdhënien ndërmjet administratave të vendeve Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Gjoni! të ndryshme anëtare. Ka ndonjë vërejtje për procesverbalin e seancës Në përfundim të diskutimeve të deputetëve plenare të datës 19.07.2012? projektligji u miratua nga të gjithë. Nuk ka. Faleminderit! Faleminderit! Miratohet. Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Hoxha! Kalojmë te projektligji “Për ratifikimin e akteve Në emër të Komisionit të Ligjeve, zoti Ilir Bano? dhe dokumenteve të Kongresit të 24-t të Bashkimit (Zoti Bano shprehet dakord.) Postar të Përbotshëm, Gjenevë 2008”. Në emër të Komisionit për Politikën e Jashtme, Në emër të Komisionit të Veprimtarive zonja Dade? Prodhuese, zoti Bedri Hoxha,urdhëroni! (Zonja Dade shprehet dakord.) Bedri Hoxha – Faleminderit, zonja Kryetare! Faleminderit! Komisioni për Veprimtarinë Prodhuese, Tregtinë Kalojmë në shprehjen e grupeve parlamentare. dhe Mjedisin në mbledhjen e datës 17 korrik 2012, Grupi Parlamentar i LSI-së? në cilësinë e komisionit përgjegjës, mori në shqyrtim (Përfaqësuesi i grupit shprehet dakord.) projektligjin “Për ratifikimin e akteve dhe Faleminderit! dokumenteve të Kongresit të 24-t të Bashkimit Grupi Parlamentar i Partisë Socialiste? Postar të Përbotshëm, Gjenevë 2008”. (Përfaqësuesi i grupit shprehet dakord.) Në komision ishin të pranishëm për të Faleminderit! prezantuar projektligjin përfaqësuesit e Ministrisë Grupi parlamentar i Partisë Demokratike? së Inovacionit, Teknologjisë së Informacionit dhe të (Përfaqësuesi i grupit shprehet dakord.) Komunikimit. Faleminderit! Bashkimi Postar i Përbotshëm është organizata Kalojmë te projektligji “Për ratifikimin e ndërkombëtare për shërbim postar. Ai është filiali i marrëveshjes për statusin ligjor të Qendrës Rajonale organizatës së Kombeve të Bashkuara dhe të Mjedisit për Europën Qendrore dhe Lindore”. aktualisht ka 192 vende anëtare. Shqipëria ka Në emër të Komisionit për Veprimtarinë aderuar në këtë organizatë në 1 mars 1922. Prodhuese, zoti Rrahim Çotaj, urdhëroni! Misioni i kësaj organizate është promovimi dhe Rrahim Çotaj – Faleminderit, zonja Kryetare! zhvillimi i shërbimeve postare me cilësi, efikasitet Komisioni për Veprimtarinë Prodhuese, Tregtinë
248 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
dhe Mjedisin në mbledhjen e datës 16.07.2012 filluar importin e plehrave në Shqipëri. Qeveria e këtij shqyrtoi projektligjin “Për ratifikimin e marrëveshjes vendi ka dhënë dje dy licenca.. për statusin ligjor të Qendrës Rajonale të Mjedisit Jozefina Topalli – Më falni, zoti Balla, bëni për Europën Qendrore dhe Lindore”. pyetjen, nëse keni! Taulant Balla – Zonjë, nuk mund të bëj pyetjen Zyra përfaqësuese e RECU-t në Shqipëri është pa parashtruar problemin. një organizatë jofitimprurëse, pjesë e rrjetit të zyrave Zoti Ministër pyetja ime është shumë e thjeshtë. të RECU-t në Europën Qendrore dhe Lindore të Ligji “Për menaxhimin e integruar të mbetjeve”, është shpërndara në vende të ndryshme. Misioni i saj një ligj që ka hyrë edhe në një proces kontrolli është mbështetja e OJQ-ve të ndryshme të mjedisit, popullor përmes referendumit. Ndërkohë ju, përmes institucioneve mjedisore në nivel kombëtar, rajonal këtij ligji, dhe me firmën e Sali Berishës, keni e lokal, si dhe grupeve të ndryshme të interesit në miratuar dje dy kompani, të cilat do të sjellin në fushën e mjedisit. Shqipëri mbetje polietileni për qëllime riciklimi dhe Kjo zyrë, gjithashtu, promovon proceset mbetje metalike të aluminit. pjesëmarrëse në shkëmbimin e informacionit në Zoti Ministër, a keni ndër mend që në këta 8 fushën e mjedisit. Aktualisht, statusi i zyrës në muaj, që i kanë ngelur qeverisë suaj, të sillni mbetje Shqipëri ka një mospërputhje me atë të RECU-t dhe edhe nga Serbia? Europën Qendrore dhe Lindore. Moskoherenca e Falemnderit! statusit ligjor të saj dhe REKU-t ka sjellë Jozefina Topalli – Zoti Ministër, urdhëroni! mospërputhjen e aplikimit të dokumentacionit të Fatmir Mediu – Zoti Balla, për t’ju përgjigjur programeve të ndryshme ndërkombëtare. juve dhe gjithë abuzimeve që bëhen rreth kësaj Projektligji synon pikërisht qartësimin e statusit çështjeje, dua të them se ka një ligj të miratuar për të zyrës së RECU-t në Shqipëri, duke mundësuar menaxhimin e integruar të mbetjeve; ka një ligj të lehtësira për mbështetje financiare në mallra dhe miratuar nga qeveria juaj për importin e mbetjeve; në bashkëpunim teknik të kësaj zyre. Statusi i ri ka dy vendime qeverie të miratuara, po nga qeveritë ligjor do t’i krijojë kushte më të favorshme dhe tuaja në vitet 2002-2003, për importin e mbetjeve. financiare të drejtpërdrejta dhe do të ndikojë në rritjen Në vitin 2010 qeveria shqiptare për të menaxhuar e gamës së shërbimeve të produkteve për mjedisin. këtë raport ka miratuar Listën e Gjelbër me 56 Zgjerimi i aktivitetit të RECU-t do ta ndihmojë elemente për importin e mbetjeve, nga 434 që lejonit Shqipërinë në bashkëpunim me vendet e tjera të ju në kohën tuaj, ndërsa ne e kemi reduktuar në 26 BE-së dhe në mënyrë të veçantë me ato 10 vende mbetje për import. të përfitojë nga shërbimet e RECU-t. Dua t’ju vë në dijeni se procesi i importit të Në përfundim të diskutimeve komisioni u shpreh mbetjeve, i miratuar dje me vendim qeverie, ka ardhur dakord në unanimitet për kalimin e këtij projektligji pas një kërkese më shumë se rreth një vit më parë për miratim në seancën plenare. nga shoqëria “Everest”, e cila është një kompani Faleminderit! riciklimi me teknologji të fundit bashkëkohore. Këto Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Çota! mbetje përdoren sipas nevojës që ka Ministria e Në emër të komisionit të ligjeve, zoti Skuqi? Bujqësisë për materiale të riciklueshme që vijnë nga (Zoti Skuqi shprehet dakord.) përdorimi i tyre, ambalazhe për industrinë e ndërtimit Faleminderit! dhe ambalazhe për hedhjen e mbeturinave. Ky është Në emër të komisionit për Politikën e Jashtme, një proces që i ka kaluar të gjitha fazat e veta të zoti Kadilli? kontrollit, me pjesëmarrje edhe të shoqërisë civile, (Zoti Kadilli shprehet dakord.) që nga Ekolëvizja, grupi i zotit Guri, Hanxhari dhe Ka pyetje? Po, zoti Balla, urdhëroni! përfaqësuesit e komunës, të cilët kanë vërtetuar në Taulant Balla – Zonja drejtuese e seancës, kapacitetet që kanë impiantet për trajtimin e këtyre Të nderuar kolegë, mbetjeve. Jemi në proces ratifikimi të një marrëveshjeje Asnjë gjë nuk është e paligjshme. E drejta shumë të rëndësishme në kuadër të angazhimeve referendare është e drejtë e padiskutueshme, që tona rajonale për mjedisin. Por sot më lejoni që në është e parashikuar, por nuk është e drejta e ministrit kuadër të diskutimit të kësaj marrëveshjeje të të qëndrojë as mbi referendume të presupozuara informoj Kuvendin se dje qeveria e këtij vendi ka dhe as mbi vendime të cilat nuk ekzistojnë. Çdo
249 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
veprim që është bërë, është bërë konform Listës së Ministria e Mjedisit duket se ka konflikt interesi, Gjelbër dhe po ju them edhe një herë se nga 56 e sipas gjykimit tonë, sepse duhet të jemi ministria kemi çuar më 26. që duhet të kontrollojmë, certifikojmë dhe frenojmë Kolegë deputetë, do t’ju lutesha të sillni të gjitha dhe jo të lejojmë importin dhe licencimin e këtyre sugjerimet tuaja për çdo element që mbart rrezik të proceseve. Pra, po përpiqemi të ecim sipas shtuar të kësaj liste prej 26 elementesh, për ta hequr procedurës, që të kemi kontrollin sa më strikt të të prej saj. Të gjithë diskutimin e kemi bërë transparent gjithë këtij procesi. dhe të hapur dhe, meqë përmendët Serbinë, po ju Ju ftoj edhe një herë, si deputetë, si njerëz të them se mbetjet e plastikës vijnë vetëm nga vendet interesuar që të kemi një vend sa më të pastër, të e BE-së, sipas të gjitha standardeve të parashikuara shkojmë dhe t’i certifikojmë të gjitha këto procese. nga BE-ja. Ka kaluar dy herë dhe është rikthyer në Në momentin që ka një risk të shtuar apo një mbledhjen e Qeverisë përsëri për ripunim dhe pastaj problem, le të ndërmarrim të gjitha hapat ligjorë të është miratuar importi nga shoqëria “Everest”, po e detyrueshëm për t’i frenuar këto procese. Unë do njëjta praktikë është përdoruar edhe për shoqërinë t’ju lutesha të shkoni pranë kësaj kompanie dhe të “Rametal” dhe nuk është se është importi i parë që vërtetoni, ashtu si dhe grupet e shoqërisë civile dhe kur është miratuar ligji. pushtetit lokal, të cilët e vlerësojnë industrinë e Janë marrë importe që kanë të bëjnë me metalet, riciklimit të ngritur sot në Shqipëri. me skrapin dhe është importi i parë i mbetjeve Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Ministër! plastike, tashmë i konfirmuar në sasinë që kërkon Kalojmë në shprehjen e grupeve. kjo industri e riciklimit me standarde bashkëkohore. Në emër të LSI-së? Do t’ju lutesha, meqenëse e keni këtë shqetësim (Përfaqësuesi i grupit shprehet dakord.) qytetar, shkoni dhe i verifikoni në terrenin konkret, Faleminderit! që nga momenti kur vijnë në doganë dhe deri si Në emër të PS-së, urdhëroni, zot Baraj! trajtohen pranë kësaj industrie, në ka apo nuk ka Besnik Baraj – Desha të bëj një koment të vogël ndonjë problem mjedisor dhe, në qoftë se ka një të në lidhje me shqetësimin e deputetit Balla dhe për tillë, ne do të marrim të gjithë përgjegjësitë që na përgjigjen që dha ministri i Mjedisit. Shqetësimi lidhet takojnë për veprimin që bëjmë. Po të mos flasim me faktin se problematika kryesore e menaxhimit apriori! Nëse do të flasim apriori dhe nëse do të të mbetjeve urbane në Shqipëri ka mbetur e duam t’i mbyllim këto industri riciklimi, nuk ka pazgjidhur deri më sot dhe shqetësimi ngrihet menaxhim të integruar të mbetjeve. pikërisht në një kohë kur ne nuk kemi zgjidhur Po ju rikujtoj edhe një gjë tjetër: komisioneri që problematikën tonë dhe po importojmë plehra, merret me çështjet e mjedisit në BE ka thënë në mbetje. mënyrë të qartë dhe të prerë se ligji jo vetëm është Kjo duket qartë edhe në mekanizmat ligjorë që në përputhje me direktivën europiane, por masat janë miratuar kohët e fundit, sepse edhe në taksimet tona janë shumë më shtrënguese se në të gjitha që janë bërë për importin e këtyre mbetjeve dhe vendet e tjera të rajonit, të cilat do të hiqen në prodhimet që bëjnë ata e kanë 100 lekë për kg, momentin kur ne të marrim statusin e vendit kurse një vendas që merr material të vendit e riciklon kandidat. Nga ana tjetër, dua të theksoj se vende të atë, i është vënë taksë edhe këtij në masën 50 lekë. tjera, si Maqedonia apo Serbia importojnë edhe Po të ketë një politikë adekuate që stimulon mbetje të cilat ne i kemi ndaluar. riciklimin, do të ishte pastruar ky vend. Edhe pas Po marr rastin konkret. Kemi kërkesa për iniciativës së Kryeministrit për të pastruar vendin, importin e baterive, që në rastin tonë, si shumë praktikisht Shqipëria ndodhet në të njëjtën situatë. kolegë këtu, i kemi konsideruar mbetje të Ka shumë të ngjarë, duke e shoqëruar me këto rrezikshme dhe nuk e lejojmë importin tyre. Ne mekanizma ekonomikë dhe stimulues, ricikluesit duhet të ecim brenda standardeve dhe detyrimeve nuk do të kërkojnë që të importojnë polietilen apo që kemi, brenda logjikës së procesit të menaxhimit alumin nga jashtë, por do të përdorin materialet e të integruar të mbetjeve. Ky ka qenë dhe ngelet prodhuara këtu në vend dhe në këtë mënyrë ne qëllimi ynë. Sa për dijeni, ka edhe një procedurë fitojmë dy herë. Ky është dhe ka qenë vazhdimisht tjetër, që është në proces, për ta kaluar autoritetin shqetësimi i grupit parlamentar të PS-së: të e inicimit të procedurave për vendim qeverie pranë pastrojmë një herë vendin, të nxisim me mekanizma Ministrisë së Ekonomisë, sepse në rastin konkret ekonomikë pastrimin e tij dhe pastaj, nëse këto
250 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
fabrika kanë kapacitete shtesë dhe nuk mjafton rrethe. Krahas dëmtimit barbar shumëvjeçar, ku në ky material i hedhur në vend, atëherë, le të këto 20 vjet ky proces ka qenë kritik, zjarret kanë importojmë edhe materiale që janë jo të rrezikshme. sjellë një impakt negativ në pyje. Sipas ekspertëve, Sa i përket asaj që thatë ju për 26 artikuj ne i nga sipërfaqet e djegura në vite, arrihet në kemi ngritur si shqetësim. Unë nuk jam në dijeni që përfundimin se zjarret në pyje kanë sjellë dëmtime plumbi dhe kompozimet e tij janë mbetje të të mëdha të fondit ujor dhe kullosor shqiptar në dy rrezikshme dhe nuk mund të futen në Listën e dekadat e fundit. Janë me mijëra ha pyje të djegura Gjelbër, sikurse u futën në fillimet e veta, kur iu në Pukë, Mirditë, Krujë, Elbasan, Korçë, Ersekë, prezantua lista këtij Parlamenti. Tepelenë, Gjirokastër, Sarandë, Vlorë etj. Përsëritja Qendra Rajonale e Mjedisit, pa dyshim, është e zjarreve disa herë ka bërë që mjaft sipërfaqe sot një hap i rëndësishëm, si dhe ngritja e statusit ligjor të jenë të zhveshura dhe pa shpresë për rehabilitim. dhe marrja e një statusi rajonal apo ndërkombëtar Për fat të keq, në të shumtën e rasteve zjarret në në përgjithësi. Qendra Rajonale e Mjedisit për arsye pyje dhe kullota shkaktohen jo thjesht nga specifike ka të bëjë me problematikën mjedisore. pakujdesia, por nga moszbatimi i rregullave për Ajo ka filluar të operojë që në fillim të viteve ’90 dhe mbrojtjen nga zjarri. Të gjithë bien dakord se, nëse ka luajtur një rol të rëndësishëm në sensibilizimin, organizohet një sistem vrojtimi e sinjalizimi i menaxhimin, moderimin e projekteve dhe burimeve studiuar për ato zona ujore që janë më të ekspozuara të ndryshme financiare, qoftë nga vendi, qoftë edhe nga zjarret, do të kishim ndoshta edhe shpenzime nga donatorë të ndryshëm. Ka luajtur një rol më të pakta dhe jo djegie të pyjeve. jashtëzakonisht të rëndësishëm edhe në drejtim të Ja, si është kronika e muajit korrik: Rishfaqen botimit të materialeve të ndryshme për sensibilizimin frikshëm vatrat e zjarreve. Një zjarr i fuqishëm ka e shoqërisë shqiptare që, për hir të së vërtetës, edhe arritur të shkrumbojë dhjetëra ha pyje në Komunën sot pas 20 vjetësh, përbën problem. Ajo që vihet re Iballë të rrethit të Pukës, flakët rrezikojnë të realisht është se burimet natyrore në Shqipëri përhapen edhe në pyjet e rrethit Mirditë. Në kurorën vazhdojnë të kenë degradime të mëtejshme dhe e Lurës në Dibër përveçse nuk bëhen investime për nuk po ndalet degradimi i tyre. rehabilitimin e kësaj zone janë djegur rreth 300 ha Do të thosha se ka qenë me rëndësi veçanërisht me pyje, pisha dhe bredha. Një problem tjetër edhe publikimi i ligjeve të ndryshme të miratuara në shqetësues është zhdukja e kafshëve të këtij masivi këtë Parlament, të projektligjeve që kanë të bëjnë pyjor, si ujku, lepuri dhe në mënyrë të veçantë gjeli me problematikën mjedisore dhe njëkohësisht i egër, një shpend i rrallë që rritet vetëm në këtë informimi në formë elektronike për problematikën zonë. Në Sarandë, Parku Kombëtar i Butrintit është mjedisore i të gjithë atyre që janë të interesuar. përfshirë nga një zjarr masiv, i cili rrezikon të dëmtojë Qendra Rajonale, duke qenë një institucion disi i edhe objektet antike në mbrojtje të UNESCO-s. pavarur, duke pasur burime financiare relativisht jo Flakët e zjarrit përfshinë edhe kurorën e gjelbër të të lidhura me shtetin shqiptar, duhet të bënte një Beratit. Zjarri rrezikoi edhe zonën muzeale që është oponencë më të ashpër në lidhje me problematikën në mbrojtjen e UNESCO-s. Vatra aktive zjarri ka në mjedisore në Shqipëri, pavarësisht se kush është Kukës, në Parkun e Dajtit. Në Tropojë ka vatër zjarri në pushtet, PS-ja apo PD-ja. Në këtë mënyrë ky në masivin pyjor të Valbonës. Shqetësim për lloj institucioni nuk mund të shantazhohet, sikurse specialist e pyetjeve të këtij rrethi është fakti se ndodh me organizmat e ndryshëm joqeveritarë, të organet e qeverisjes vendore, qoftë për pyjet cilët edhe në aktivitetet e fundit që kanë marrë pjesë, komunale, qoftë për pyjet shtetërore, nuk ndonëse kanë pasur edhe përkrahjen e bashkëpunojnë dhe as nuk i ndihmojnë punonjësit ambasadorëve të ndryshëm, janë presionuar nga e pyjeve, ndonëse e kanë detyrim ligjor. Zjarr në aktorë të ndryshëm shtetërorë politikë që të mos fushën e mbetjeve. Asfiksohet Bradasheshi. Për më marrin pjesë, siç është rasti i referendumit apo rasti tepër, fusha aktuale ndodhet fare pranë lumit i dëmtimit të parkut me projektin që parashikohet. Shkumbin, duke ndotur ujërat e tij. Zjarr te varrezat Meqenëse jemi në problematikën që ka të bëjë e Lushnjës. Digjen 100 rrënjë ullinj. Në Shkodër me mjedisin, më lejoni të them shkurtimisht disa dhe në Malësinë e Madhe prej disa ditësh disa vatra shqetësime në këtë fushë, që u vlejnë edhe kolegëve zjarri kanë përfshirë Malin Kolaj, në Velipojë, dhe të mi në këtë Parlament. Jemi në sezonin e pikut malin e Veleçikut në Razmë. të vapës dhe zjarret janë bërë shqetësim në mjaft Për fat të keq, pyjet tona, diku nga zjarret,
251 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
sëpatat dhe bizneset e paligjshme të qeverisë, diku po vazhdon shkatërrimin e burimeve natyrore, për t’ua dhënë fabrikave të çimentos, po degradohen. vjedhjet dhe shitjet e pasurive kombëtare, vendosjes Vetëm aty ku nuk arrin dora e pushtetit të së lakut të borxheve në qafën e çdo shqiptari, madje korruptuar, aty ku zona është e braktisur nga njerëzit, edhe atyre që ende nuk kanë lindur. kemi rigjenerim të pyjeve. Njeriu në Shqipëri, qeveria Faleminderit për vëmendjen, veçanërisht për e saj, sillen si barbarë dhe armiq të natyrës. ndjeshmërinë! Jo më larg se 20 km nga Tirana, nga zyra e Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Baraj! kryeministrit, sipërfaqe të mëdha kodrinore krijojnë Në emër të Grupit Parlamentar të PD-së? një peizazh të tmerrshëm, të frikshëm, që nuk e (Përfaqësuesi i Grupit Parlamentar të PD-së gjen as në Afrikë, në një prej zonave më të shprehet dakord.) rëndësishme historike dhe kulturore të Krujës. Janë Faleminderit! me qindra hektarë me pyje të dëmtuara. Zoti Mediu, urdhëroni! Meqë Kryeministri i Shqipërisë e ka për zemër Fatmir Mediu – Me veprimin e sotëm ne i japim historinë dhe figurat historike si Skënderbeu, dhe status ligjor njërës prej agjencive më të rëndësishme, bën paralele me këtë figurë, a e imagjinoni dot se jo thjesht rajonale për çështje mjedisore, por një çfarë mund t’i thoshte zoti Berisha Skënderbeut në agjencie, e cila ka fituar një vlerë konkrete në një bisedë hipotetike për Krujën e famshme?Ajo çështjet mjedisore këtu në Shqipëri, status që në ngjan sot si një krematorium gjigant që djeg male mënyrë legale ata të ushtrojnë gjithë aktivitetin e dhe pyje, që helmon njerëz jo vetëm në Krujë, por tyre, ashtu siç e kanë ushtruar për 20 vjet, madje shumë më gjerë. t’i mbështesim më tepër, sepse kanë qenë jo thjesht Jo më larg se 4 km nga kryeministria në vijë promovues të çështjeve mjedisore, por kanë qenë ajrore ndodhet katastrofa tjetër e bërë nga bizneset konkrete në politikat që kanë realizuar, si dhe kanë e oborrit të Kryeministrit. Është lumi Erzen, shtratin qenë partneri më i mirë i qytetarëve, në radhë të e të cilit do të duhen dekada, dhe ndoshta shekuj, parë, i qeverisjes për të realizuar standardet e duhura për ta rehabilituar; e bëjnë nën hundën e tij edhe mjedisore sipas standardeve europiane. pse ka vendime që asnjë karrocë dore me zhavorr Do t’u kthehem çështjeve të shtruara më parë: të mos merret nga lumi. Dhe Kryeministri i menaxhimi i integruar i mbetjeve nuk është një Shqipërisë ka kurajën dhe flet për mjedisin, për çështje që ndodh në një ditë apo ndodh me miratimin ekologjinë, kur në mandatet e tij si President apo si e një ligji. Pa dyshim që ka fazat e veta dhe kërkon Kryeministër nuk është bërë asgjë e rëndësishme, gjithë angazhimin, qoftë qytetar, qoftë të pushtetit përveçse është shkatërruar, ka vazhduar dëmtimi i lokal dhe pushtetit qendror, për të realizuar këto tokës në përmasa të frikshme, zhvillimi urban ka standarde dhe për të kostuar gjithë këtë proces. qenë shkatërrues për tokën, ku shoqërinë civile të Një nga hallkat më të rëndësishme në përfshirë në aksione të ndryshme e quan dhe e menaxhimin e integruar të mbetjeve, sipas politikave etiketon si komuniste dhe u bën presion në forma europiane dhe jo shqiptare, është politika e riciklimit. nga më të ndryshmet për të hequr dorë nga aksionet Riciklimi është kthyer në elementin bazë të procesit mjedisore, ku një nismë të saj në cilësi demokratike të menaxhimit të mbetjeve. Kjo është një kërkesë evropiane, si referendumi për plehrat, ia lë në dorë konkrete edhe për Shqipërinë. Industritë ricikluese Ristanit, këtij personazhi shërbëtor deri në absurd në Shqipëri janë ndërtuar në bazë të kapacitetit të dhe që mban një qëndrim disi të ndryshëm vetëm mbetjeve që gjenerohen si nga individë, familje apo pse doli ambasadori amerikan në mbështetje të tyre. subjekte private. Por ne të gjithë e dimë që ndarja e Dhe për ironi, pak ditë më parë, njoftimet nga mbetjeve në burim apo edhe pranë landfille-ve, dhe Bari i Italisë konfirmuan lajmin se rreth 21 tonë për më tej, grumbullimi i këtyre mbetjeve në mënyrë mbeturina që ishin drejtuar drejt Shqipërisë janë të ndarë nuk ekziston sot për sot në Shqipëri. ndaluar dhe sekuestruar në portin e Barit. Kjo ka bërë të pamundur që kompani ricikluese, Të nderuar kolegë, si ajo që unë përmenda më sipër, “Everest”, të kenë Janë të shumta problemet mjedisore që ndikojnë mundësi të absorbojnë gjithë kapacitetin e mbetjeve edhe në shëndetin tuaj, të fëmijëve dhe prindërve që gjenerohet në Shqipëri, dhe ka realizuar me tuaj, që do të ndikojnë në të ardhmen e brezave, sforcon maksimale deri tani 30-40 për qind të ndaj të marrim masat e duhura sot dhe t’i lemë plastikës aktuale për ta marrë dhe për ta ricikluar. shfaqjet, që ata të mos na mallkojnë nesër! Kjo qeveri Çështja shtrohet se si do ta bëjmë ta mundur
252 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
që të arrijmë në 100 për qind? Në qoftë se do ta që ta detyrojnë individin, personat juridikë apo fizikë, mbyllim si industri, pa dyshim që nuk ka asnjë shans dhe kompanitë private, apo edhe vetë shtetin, që të që të riciklojmë. Prandaj kanë kërkuar që krahas plotësojnë detyrimet mjedisore që kanë. procesit të grumbullimit të mbetjeve në Shqipëri, të Përmendët dhe çështjen e zjarreve, që pa kenë edhe mbështetjen e nevojshme për ta bërë dyshim është një fenomen shumë shqetësues. eficiente këtë industri, sepse është një industri, të Hektarë të tërë me pyje digjen. Rritja e vrojtimit nga cilën ata e kanë investuar, që në na intereson nga njëra anë, teknologjia e luftës kundër zjarreve, nga pikëpamja e mjedisit, dhe atyre nga pikëpamja e ana tjetër, forcimi i qendrës së emergjencës, kanë biznesit. qenë në fokusin e kësaj qeverie, ashtu siç kemi Të mos harrojmë se është një ekonomi që ka vazhduar dhe do të vazhdojmë në delegimin e punësuar dhe ka të ardhura të konsiderueshme në autoritetit pranë pushtetit lokal. Pra, pronar legjitim ekonominë shqiptare. Nga ana tjetër, dua të theksoj i pyjeve të jetë pushteti lokal, i cili është sa i majtë, se është e rëndësishme që kur flasim, e lehtë është aq edhe i djathtë, dhe duhet të marrë përgjegjësitë të thuash, por duhet që edhe të bësh. në administrimin e këtyre pyjeve. Të gjithë ju, kolegë deputetë, në bazë të detyrimit Unë them se situata, sikur të digjet edhe një kushtetues dhe pozicionit që keni, keni dhe mandatin pemë, është shqetësuese, por të mos kalojmë pastaj për të përgatitur ligje dhe amendamente ligjesh. Pra, në pozicione, të cilat janë të papranueshme, sepse, në qoftë se shikoni një problem të caktuar brenda ashtu siç keni ndjekur lajmet dhe keni nënvizuar fushës ku operoni, në komisione, apo dhe gjykimi gjithë situatën e zjarreve në Shqipëri, duhet të juaj politik dhe qytetar, mund të përgatisni një nënvizoni edhe punën që bëhet, të paktën për t’u amendament dhe ta ballafaqoni me ligjet ekzistuese dhënë kredo atyre njerëzve, të cilët përballen ditë dhe problematikën ekzistuese. dhe natë me këto fenomene, qofshin punonjës të Në qoftë se flasim për Listën e Gjelbër, unë po Policisë Pyjore, qofshin të Forcave të Armatosura, jua them edhe një herë: hajde ta bëjmë edhe zero, që unë dua t’i falënderoj, qofshin të pushtetit lokal, por t’i argumentojmë një për një të gjitha elementet apo edhe individë, të cilët vijnë dhe angazhohen e kësaj liste! thjesht dhe vetëm për të mbrojtur këto burime Zoti Bare, do t’ju kërkoja ta paraqisnit me shkrim natyrore. pranë Ministrisë së Mjedisit të gjithë shqetësimin Zoti Bare, në Kaliforni janë sot me qindra dhe që ju keni të argumentuar përsa u përket atyre qindra familje pa strehë për shkak të situatës së elementeve që thatë më sipër, për plumbin dhe zjarreve. Një situatë shumë e rënduar ka qenë edhe komponentët e plumbit, në mënyrë që të në Spanjë, e cila ka një strukturë logjistike të konsiderohet, ashtu siç janë konsideruar të gjitha mbrojtjes kundër zjarreve shumë herë më të shqetësimet që kanë ardhur nga përfaqësuesit e sofistikuar se ne. Ne kemi arritur të bëjmë edhe një shoqërisë civile. Unë nuk mendoj se do të ngelemi bashkëpunim rajonal, besoj eficient, që në momente vetëm dhe thjesht në fazën e retorikës. të tilla të vështira të kemi dhe mbështetjen logjistike Për sa u përket burimeve natyrore, le të mos të nevojshme për të shuar zjarret. bëhemi abuzivë. Burimet natyrore në Shqipëri Pra, dua të theksoj edhe një herë të gjitha këto përbëjnë resurse të jashtëzakonshme ekonomike. probleme që ngritët, sepse qoftë edhe një i vetëm, Për të krijuar një balancë të drejtë ndërmjet zhvillimit përbën preokupim. Por të mos ngelemi në kuadër të ekonomisë dhe qëndrueshmërisë mjedisore, të të konstatimeve. Ministria e Mjedisit, dhe unë vetë gjithë së bashku kemi aprovuar paketa ligjesh të personalisht, jam i prirur dhe i hapur për çdo rëndësishme, siç është ligji “Për mbrojtjen e sugjerim, propozim, amendim ligji apo edhe vendimi mjedisit”, ligji “Për vlerësimin e ndikimit në mjedis”, qeverie që do të vijë si propozim, për të arritur që të dhe ligji “Për lejet mjedisore”. Absolutisht që jemi të gjithë në mbështetje dhe në mbrojtje të oponenca duhet të jetë shumë e thellë. mjedisit në Shqipëri. Po ashtu kemi kushtëzuar tashmë që ekspertët Faleminderit! mjedisorë të mos jenë njerëz që licencohen nga Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Mediu! Ministria e Mjedisit, por nga universitetet, në bazë Këtu mbyllet diskutimi për këtë çështje të rendit të një provimi të caktuar, për të arritur të kemi të ditës. standard më të lartë në vlerësimin e ndikimit në Kalojmë te pika tjetër e rendit të ditës, te mjedis, dhe kushtëzimet mjedisore të jenë të tilla, projektligji “Për organizimin dhe funksionimin e
253 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Konferencës Gjyqësore Kombëtare”. në mënyrë të drejtpërdrejtë dhe jo me delegim, Në emër të Komisionit të Ligjeve, zonja Trashani, organizimin e fushatave nga gjyqtarët, dhe është urdhëroni! një ligj më tepër teknik. Arenca Trashani – Faleminderit, zonja Miratimi i ligjit “Për Konferencën Gjyqësore Kryetare! Kombëtare” pritet t’u japë hov zhvillimeve të Komisioni për Çështjet Ligjore, Administratën brendshme në pushtetin gjyqësor, duke i dhënë rolin Publike dhe të Drejtat e Njeriut në mbledhjet e që i takon komunitetit të gjyqtarëve, por edhe duke datave 18, 23 dhe 24 korrik 2012, ka marrë në shmangur konfliktin e interesit të anëtarëve të KLD- shqyrtim projektligjin “Për organizimin dhe së të zgjedhur prej kësaj konference. funksionimin e Konferencës Gjyqësore Kombëtare”, Ky projektligj është një kërkesë e vazhdueshme nismë kjo e Këshillit të Ministrave. e komunitetit të gjyqtarëve, sidomos në lidhje me Gjatë prezantimit të projektligjit në parim, përfaqësimin e tyre të barabartë në Konferencën ministri i Drejtësisë u shpreh ndër të tjera se kjo Gjyqësore Kombëtare. nismë ka për qëllim të plotësojë boshllëkun, dhe Në mbledhjen e datës 23 korrik, anëtarët e në një farë mënyre detyrimin kushtetues të Komisionit të Ligjeve, duke vlerësuar rëndësinë e sanksionuar në nenin 6 të Kushtetutës, në të njëjtën këtij projektligji, si dhe interesin e madh që ai paraqet kohë edhe boshllëkun ligjor të krijuar me vendimin për pushtetin gjyqësor, zhvilluan seancë dëgjimore e Gjykatës Kushtetuese nr. 25, datë 05.12.2008. me kryetarin e Konferencës Gjyqësore, përfaqësues Me këtë vendim Gjykata Kushtetuese ka nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë dhe shoqatat e shfuqizuar si të papajtueshëm me Kushtetutën e gjyqtarëve për të tërhequr mendimet e tyre rreth Republikës së Shqipërisë ligjin nr. 9399, datë nismës së paraqitur nga Këshilli i Ministrave. 12.05.2005 “Për organizimin dhe funksionimin e Pas parashtrimit të opinioneve të institucioneve Konferencës Gjyqësore Kombëtare”. që ata përfaqësonin, u vijua me pyetje dhe komente Projektligji i qeverisë “Për Konferencën rreth dispozitave të këtij projektligji. Gjyqësore Kombëtare” përcakton rregulla të qarta Të gjithë të ftuarit mbështetën projektligjin e për zgjedhjen e anëtarëve të KLD-së nga kjo paraqitur nga Këshilli i Ministrave dhe u shprehën konferencë, si dhe mënyrën e funksionimit apo të dakord për miratimin e tij, por duke bërë edhe disa organizimit të saj. propozime konkrete për përmirësimin e draftit. Në projektligjin e ri thuhet se Konferenca Në përfundim të shqyrtimit të këtij projektligji, Gjyqësore Kombëtare ka buxhet të veçantë, Komisioni i Ligjeve miratoi projektligjin në parim në administrohet nga zyra e administrimit të buxhetit unanimitet dhe u shpreh dakord për kalimin e tij në gjyqësor dhe burimet e financimit janë buxheti i seancë plenare. Në aspektin ligjor ky projektligj shtetit ose të ardhura të tjera. është në përputhje me Kushtetutën e Shqipërisë Konferenca Gjyqësore Kombëtare ka dhe legjislacionin tjetër që ka lidhje me të. Në kompetencë të zgjedhë anëtarët e Këshillit të Lartë aspektin procedural shqyrtimi i projektligjit është në të Drejtësisë, të miratojë rregulloren e Konferencës përputhje me procedurat ligjvënëse të përcaktuara Gjyqësore Kombëtare, të mbrojë pavarësinë e në Rregulloren e Kuvendit. pushtetit gjyqësor. Në aspektin e teknikës legjislative, Komisioni i Projektligji në fjalë parashikon se Konferenca Ligjeve gjatë shqyrtimit nen për nen, bazuar edhe Gjyqësore Kombëtare është mbledhja e të gjithë në propozimet e përfaqësuesve të opozitës në gjyqtarëve të gjykatave të shkallës së parë, komision dhe konsultimin e bërë me ekspertët e gjyqtarëve të gjykatave të apelit dhe gjyqtarëve të Ministrisë së Drejtësisë, ka paraqitur edhe një sërë Gjykatës së Lartë. Kjo në një farë mënyre është amendamentesh që do të shihen dhe do të kihen edhe risia e këtij projekti. Kjo është një kërkesë e parasysh gjatë shqyrtimit nen për nen. vazhdueshme e komunitetit të gjyqtarëve për të qenë Faleminderit! të gjithë të barabartë dhe me të drejtë vote në Jozefina Topalli – Faleminderit, zonja organizimin e tyre të përbashkët, një kërkesë, e Trashani! cila ka gjetur mbështetjen edhe nga Gjykata Ka pyetje? Nuk ka. Kushtetuese me vendimin e sipërcituar. Atëherë, të shprehen grupet: Ligji parashikon të njëjtat rregullime që ka pasur. Në emër të Grupit Parlamentar të LSI-së? Ka disa risi, si në zgjedhjen e anëtarëve të KLD-së, (Përfaqësuesi i grupit shprehet dakord.)
254 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Në emër të Grupit Parlamentar të PS-së, zoti proces i gjerë konsultimi, kur për hartimin e tij merret Subashi keni fjalën. Urdhëroni! mendimi i faktorëve dhe aktorëve të komunitetit Armando Subashi – Faleminderit! përkatës, atëherë sigurisht që edhe qëndrimi ynë Në mënyrë shumë të përmbledhur do të thosha nuk ka pse të jetë i ndryshëm. Sa herë që do të disa fjalë për këtë ligj që do të miratojmë sot. ndodhin procese të tilla, ne pa dyshim do të jemi Së pari, është e vërtetë ajo që u tha se ligji pro miratimit të ligjeve që kërkojnë edhe shumicë të përpiqet të rregullojë një marrëdhënie shumë të cilësuar, siç është ligji i sotëm. rëndësishme midis Konferencës Gjyqësore Për raste të tjera, ku sipas pikëpamjes sonë Kombëtare dhe Këshillit të Lartë të Drejtësisë. dhe sipas vizionit që ne kemi, proceset nuk zhvillohen Miratimi i këtij ligji është një detyrim kushtetues, ashtu siç duhet, qoftë me aktorët dhe faktorët, atje pasi Konferenca Gjyqësore Kombëtare është një ku projektet mund të kenë edhe probleme në raport institucion, i cili parashikohet në mënyrë shumë të me standardet kushtetuese, sigurisht që ne jemi të qartë nga vetë Kushtetuta dhe, për rrjedhojë, është vendosur të qëndrojmë dhe të kërkojmë deri në fund detyrim kushtetues që ashtu si të gjitha institucionet zbatimin e procedurave dhe proceseve korrekte në kushtetuese edhe ai të ketë një ligj organik të vetin këto drafte. për mënyrën e organizimit dhe funksionimit të tij. Përfundimisht, ne jemi dakord me këtë ligj, që Në fakt, historiku i këtij ligji është pak i hershëm, ka kaluar me konsensus në Komisionin e Ligjeve fillon që në vitin 2004-2005 me miratimin e një ligji dhe do ta votojmë edhe sot. që është bërë në atë kohë, si rezultat i ankesës që Faleminderit! kanë bërë shoqatat e gjyqtarëve në Gjykatën Jozefina Topalli – Në emër të Grupit Kushtetuese. Siç u tha, në vitin 2008 Gjykata Parlamentar të PD-së, zoti Ministër, urdhëroni, keni Kushtetuese e shfuqizoi atë ligj si të papajtueshëm fjalën! me Kushtetutën. Sot kemi këtë projekt, i cili ka Eduard Halimi – E nderuar zonja Kryetare, kaluar me konsensus në Komisionin e Ligjeve. Të nderuara zonja dhe zotërinj deputetë, Mendoj se ligji adreson drejt raportet midis Sot Kuvendi i Shqipërisë nëpërmjet shqyrtimit niveleve të gjyqësorit për përfaqësimin e tyre në dhe miratimit të projektligjit “Për organizimin dhe Këshillin e Lartë të Drejtësisë. Ligji zgjidh në mënyrë funksionimin e Konferencës Gjyqësore Kombëtare” parimore dhe kushtetuese zgjedhjen e gjyqtarëve plotëson një pjesë të rëndësishme të mozaikut të për në Këshillin e Lartë të Drejtësisë. reformës në drejtësi, si një ndër sfidat prioritare të Është e vërtetë që në shqyrtimin e tij në Ministrisë së Drejtësisë, qeverisë së integrimit, Komisionin e Ligjeve u dëgjuan grupet e interesit, parashikuar kjo në planin legjislativ të Ministrisë së duke filluar që nga shoqatat e gjyqtarëve, deri te Drejtësisë për vitin 2012, si dhe në strategjinë nga Konferenca Gjyqësore Kombëtare. ndërsektoriale të drejtësisë të miratuar vitin e kaluar. Përgjithësisht në mendimet e shprehura ata ishin Pothuaj çdo javë ne po flasim për reformën në dakord me projektligjin, por sigurisht paraqitën aty drejtësi, të bindur dhe të vendosur që kjo reformë amendamentet e veta lidhur me të dhe ne, në fakt, duhet të vijë vetëm nëpërmjet një procesi të gjerë si opozitë, në përkrahje dhe mbështetje të bashkëpunimi dhe konsultimi, duke përmirësuar çdo mendimeve të tyre, i bëmë prezente dhe i aktor të sistemit të drejtësisë. formalizuam në Komisionin e Ligjeve. Përgjithësisht Por pushteti gjyqësor është thelbi i sistemit të u pranuan dhe u votuan me konsensus në komision. drejtësisë dhe çdo nismë ligjore që trajton këtë pjesë Mendoj se ligji pasqyron mendimin dhe vizionin të sistemit duhet të hartohet me kujdes dhe në e të gjithë aktorëve dhe faktorëve në këtë drejtim. përputhje me standardet ndërkombëtare. Ndaj edhe Do të falënderoja në emër të deputetëve të Ministria e Drejtësisë për çdo iniciativë ligjore të saj Partisë Socialiste misionin Euralius për kontributin bashkëpunon me misionin e asistencës së e veçantë që ka dhënë në hartimin e këtij projekti, Bashkimit Europian për sistemin e drejtësisë, por sigurisht edhe për projektet e tjera. Euralius, duke pranuar çdo sugjerim dhe Duke e mbyllur fjalën time, theksoj se ne jemi rekomandim të ekspertëve ndërkombëtare, si dhe dakord dhe do ta votojmë këtë projekt, ashtu siç e duke kërkuar certifikimin prej tyre të të gjitha kemi e deklaruar gjatë kësaj jave, por do të thosha projekteve para se ato të vinë në seancat plenare. që, kur projektligji vjen në përputhje me standardet Projektligji, siç u tha, ka kaluar në një rrugë të kushtetuese, kur për hartimin e tij zhvillohet një gjatë konsultimesh dhe marrjesh mendimi nga të
255 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
gjithë aktorët. Ky projektligj u është nënshtruar disa që Kushtetuta u ka ngarkuar. tryezave konsultative me të gjithë aktorët, tryeza Një nga detyrat kryesore kushtetuese që ka këto të hapura për mediat dhe për publikun. Më pas Konferenca Gjyqësore Kombëtare është zgjedhja e ky projektligj mori të gjitha komentet e shkruara, anëtarëve të Këshillit të Lartë të Drejtësisë. ato i kaluan misionit Euralius dhe më pas projektligji Projektligji parashikon që anëtarët e KLD-së, që erdhi në seancë plenare. zgjidhen nga Konferenca Gjyqësore, të jenë të Ministria e Drejtësisë në hartimin e këtij shpërndarë në mënyrë vertikale: 5 anëtarë do të jenë projektligji ka mbajtur në konsideratë se tërësia e nga tërësia e gjyqtarëve që funksionojnë në shkallën gjyqtarëve të të gjitha niveleve, si një organizëm e parë, 3 do të jenë nga tërësia e gjyqtarëve në vetërregullues, duhet të ndërtohet mbi bazën e gjykatat e apelit dhe një përfaqësues që vjen nga parimeve dhe të standardeve kushtetuese, në Gjykata e Lartë, në përputhje kjo me frymën dhe respekt të pavarësisë së gjyqësorit dhe gjyqtarëve, shkronjën e Kushtetutës, me nenin 147 të saj. me qëllim që zgjedhja e anëtarëve të Këshillit të Nga ana tjetër, projektligji parashikon një Lartë të Drejtësisë të garantojë ushtrimin e procedurë të hollësishme të përzgjedhjes së funksionit kushtetues të këtij të fundit në mbrojtje anëtarëve të KLD-së, procedurë që garanton të pavarësisë dhe vetadministrimit të pushtetit transparencën, parimin e konkurrueshmërisë, duke gjyqësor. siguruar një përbërje cilësore të KLD-së, si dhe Zonja dhe zotërinj deputetë, funksionimin me anëtarësi të plotë të këtij organi Kushtetuta i ka dhënë Konferencës Gjyqësore në çdo kohë. Kombëtare një pozitë të rëndësishme kushtetuese Projektligji synon të shmangë edhe një të metë dhe e ka pajisur atë me një rol përcaktues në apo handikap të krijuar gjatë këtyre viteve, sidomos funksion të forcimit dhe të mbrojtjes së pavarësisë gjatë vakancave të përzgjedhjes së anëtarëve të së pushtetit gjyqësor. Rregullimi me ligj i mënyrës KLD-së, duke parashikuar fillimin e procedurave, të së organizimit dhe funksionimit të këtij organi paktën, 90 ditë para se të mbarojë mandati, në shërben si një garanci më shumë për vetëqeverisjen mënyrë që ditën që i mbaron mandati një anëtari të e gjyqësorit dhe respektimin e pavarësisë së tij. KLD-së, menjëherë të vijë zëvendësimi nga anëtari Roli që projektligji i ka njohur Konferencës tjetër. Gjyqësore Kombëtare në mbrojtjen e pavarësisë së Projektligji rregullon edhe një marrëdhënie të të sistemit gjyqësor, në përcaktimin e drejtimeve zgjedhurve në Këshillin e Lartë të Drejtësisë me kryesore të veprimtarisë së gjykatave apo në anëtarët e konferencës, duke parashikuar që në paraqitjen e rekomandimeve tek autoritetet mbledhjen vjetore te Konferencës Gjyqësore secili përkatëse shtetërore për një administrim të prej anëtarëve apo të gjithë së bashku duhet të paanshëm dhe efikas të gjykatave të Shqipërisë dhe raportojnë pikërisht mbi përgjegjshmërinë që ata përmirësimin e kuadrit ligjor e institucional të kanë dhe mbi përgjegjësinë për performancën e pushtetit gjyqësor, do ta shndërrojë këtë institucion sistemit gjyqësor dhe pikërisht me në forumin qeverisës dhe politikëbërës të pushtetit përfaqësueshmërinë që ata kanë marrë me mandatin gjyqësor. nga të zgjedhurit. Në përfundim të këtij raportimi, Me miratimin e këtij projektligji gjyqtarët e të KGJK-ja do të miratojë një rezolutë, që do t’i gjitha shkallëve të sistemit gjyqësor do të kenë paraqitet konferencës dhe do të përcaktojë drejtimin mundësinë të organizohen në mënyrë demokratike kryesor të veprimtarisë së anëtarëve të KLD-së për në bazë të rregullave të paracaktuara dhe të vitin e ardhshëm. detyrueshme për t’u zbatuar. Kjo përbën një premisë Nga ana tjetër, projektligji parashikon ndalimin të sigurt që çdo gjyqtar të ketë rolin e tij në me ligj të konfliktit të interesit të anëtarëve të KLD- vendimmarrjen mbi çështjet që lidhen me sistemin së, duke parashikuar që anëtarët e zgjedhur nga gjyqësor, si edhe bën të mundur që zëri i tij, KGJK-ja nuk mund të paraqesin kërkesë për nëpërmjet Konferencës Gjyqësore Kombëtare, të transferim apo ngritje në detyrë gjatë gjithë ushtrimit dëgjohet dhe, jo vetëm kaq, por ai zë të merret në të mandatit të tyre. Ky parashikim ligjor do të bëjë konsideratë. të mundur që anëtarët e KLD-së të zgjedhur me Gjyqtarët nëpërmjet këtij ligji kanë garancinë që votat e gjyqtarëve gjatë ushtrimit të veprimtarisë së të organizohen dhe të veprojnë në mënyrë të pavarur tyre të mos punojnë për veten, por të përfaqësojnë dhe larg çdo ndikimi në përmbushjen e funksioneve interesat e atyre që i kanë zgjedhur në ato funksione.
256 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Zonja dhe zotërinj, kontribut, vullnet dhe vizion të përbashkët. Unë jam Gjatë këtij sesioni parlamentar ne formuam i bindur se kontributi i çdo deputeti, i maxhorancës aktorë të rëndësishëm të sistemit të drejtësisë, apo i opozitës qoftë, në konkretizimin dhe realizimin hartuam dhe po implementojmë paketa të me sukses të reformës së drejtësisë është thelbësor rëndësishme ligjore të tij, që reformuan sistemin e i rëndësishëm. dënimeve alternative, mbikëqyrjen elektronike të të Prandaj ju ftoj, të nderuara zonja dhe zotërinj dënuarve, reformuam sistemin e përmbarimit në deputetë, të ecim përpara me reformën në drejtësi, Shqipëri duke kaluar në privatizim e këtij shërbimi për të implementuar standardet më të mira europiane dhe formuam kuadrin ligjor për gjykimin e në këtë fushë, sepse vetëm kështu ne garantojmë mosmarrëveshjeve administrative, duke krijuar një të ardhme të sigurt të vendit tonë në familjen gjykatat administrative, reformuam tërësisht europiane, garantojmë një sistem gjyqësor të regjistrimin e pronave, duke dixhitalizuar jo vetëm pavarur dhe të përgjegjshëm për ne, votuesit tanë, regjistrimin e tyre, por edhe të gjitha shërbimet e për Shqipërinë tonë europiane. tyre, duke e kthyer online, reformuam noterinë duke Faleminderit! e kthyer sistemin one-stop-shop në një sistem lider Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Ministër! në rajon me dobi të jashtëzakonshme për qytetarët. Këtu mbyllet edhe kjo çështje e rendit të ditës. Disa nga kolegët në këtë sallë u treguan Kalojmë te pika 5, projektligji “Për disa shtesa skeptikë se këto reforma, edhe pse ishin me dhe ndryshime në ligjin nr. 8873, datë 29.03.2002, shumicë të thjeshtë, nuk do të implementoheshin “Për sigurimin e depozitave”, të ndryshuar”. apo do të mbeteshin në letër. Sot, e them me Në emër Komisionit të Ekonomisë, zoti Sybi përgjegjësi të plotë përpara jush dhe qytetarëve, se Hida, urdhëroni! të gjitha reformat që kemi premtuar dhe kemi votuar Sybi Hida – Faleminderit, zonja Kryetare! në këtë sallë gjatë këtij sesioni janë në implementim Komisioni për Ekonominë dhe Financën, në të plotë të tyre dhe qytetarët po prekin çdo ditë të cilësinë e komisionit përgjegjës, në mbledhjen e mirat dhe benefitet që vijnë nga këto reforma. datës 16 korrik 2012, shqyrtoi projektligjin “Për disa Por, sigurisht, dhënia e votës së cilësuar për shtesa dhe ndryshime në ligjin nr.8873, datë projektligjin “Për organizimin dhe funksionimin e 29.03.2002, “Për sigurimin e depozitave”, të Konferencës Gjyqësore Kombëtare” na bën të ndryshuar”, propozuar nga Këshilli i Ministrave. ndihemi mirë dhe të ecim të sigurt në vazhdimin me Ndryshimi i ligjit ekzistues u bë i nevojshëm për sukses të reformave që po ndërmarrim në sistemin të pasqyruar në kuadrin tonë ligjor zhvillimet e e drejtësisë. ndodhura në tregjet financiare kombëtare e Megjithatë, do të isha shumë herë më i lumtur ndërkombëtare që nga koha e miratimit të ligjit nëse sot, së bashku me këtë projektligj, do të nr.8873, të marsit 2003, rekomandimet e BE-së dhe shqyrtonim e miratonim edhe projektligjin për të institucioneve financiare ndërkombëtare në fushën reformën e Gjykatës së Lartë. Ndaj edhe shpresoj e sigurimit të depozitave. që në ditët e para të sesionit të ardhshëm ne të Hartimi i këtij projektligji është bazuar në ulemi sërish, së bashku me ekspertët direktivat e Parlamentit Europian, rekomandimet e ndërkombëtarë, për të diskutuar dhe miratuar atë Shoqatës Ndërkombëtare të Siguruesve të projektligj jashtëzakonisht të rëndësishëm për Depozitave, forumit të stabilitetit financiar, FMN-së, sistemin gjyqësor dhe sigurisht për fillimin e Bankës Botërore, si dhe përvojën e përparuar të implementimit të ligjit “Për gjykatën administrative”. institucioneve homologe të sigurimit të depozitave Në përfundim do të doja të falënderoja çdo në SHBA, Bullgari e Poloni. Ai ka mbajtur në deputet të Komisionit të Ligjeve, që kontribuoi në konsideratë edhe opinionet e grupeve të interesit të përmirësimin e kësaj nisme ligjore, të falënderoja marra nga ASD-ja. të gjithë trupën gjyqësore në Shqipëri, që kontribuoi Shkurtimisht, projektligji parashikon këto në hartimin e këtij ligji, Unionin e Gjyqtarëve të ndryshime kryesore: Shqipërisë, anëtarët e KLD-së dhe, sigurisht, E para, përfshin në skemën e sigurimit të misionin Euralius dhe ekipin e tij të ekspertëve për depozitave shoqëritë e kursim-kreditit sipas mbështetjen dhe certifikimin që i ka bërë projektligji direktivës 9419 të Parlamentit Europian. Institucionet përpara se të vinte në Parlament. financiare të shteteve anëtare të BE-së nuk mund Reforma në drejtësi, pa dyshim, kërkon një të pranojnë depozita pa qenë anëtarë të ndonjë
257 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
skeme sigurimi. Grupi Parlamentar i Partisë Socialiste? E dyta, thjeshtohet formula për llogaritjen e (Përfaqësuesi i grupit shprehet dakord.) primit dhe të shumës së kompensimit. Faleminderit! E treta, rriten kompetencat e ASD-së për t’i Grupi parlamentar i Partisë Demokratike? krijuar asaj hapësirat e nevojshme për ushtrimin e (Përfaqësuesi i grupit shprehet dakord.) veprimtarisë. Faleminderit! Projektligji parashikon disa lehtësira, siç janë Hapet votimi për prezencën. pezullimi i ekzekutimit të procedurave të përmbarimit Mbyllet votimi. ndaj aseteve të saj gjatë procesit të kompensimit, Janë 127 deputetë të pranishëm. si dhe përjashtimi i saj nga dispozitat e ligjit për Kalojmë në votimin e projektligjit “Për ratifikimin prokurimin publik. e akteve dhe dokumenteve të Kongresit të 24-t të Këto masa synojnë të mos kufizojnë fondet dhe Bashkimit Postar të Përbotshëm, Gjenevë 2008”. kohën e nevojshme për kryerjen nga ky institucion Hapet votimi me elektronikë, në parim. të kompensimit të depozitave. Mbyllet votimi. Të gjithë anëtarët e komisionit e vlerësuan 128 vota pro, s’ka kundër, s’ka abstenim. projektligjin si një hap mjaft pozitiv dhe të Kuvendi miraton në parim projektligjin. domosdoshëm për ta bërë më gjithëpërfshirëse dhe Kalojmë në votimin nen për nen. efektive skemën e sigurimit të depozitave dhe për Kush është dakord me nenin 1? të rritur qëndrueshmërinë e sistemit financiar në Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk vend. ka. Përfshirja e SHKK-ve në skemën e sigurimit të Miratohet. depozitave, pra shoqërive të kursim-kreditit, do të Kush është dakord me nenin 2? bëjë të mundur mbrojtjen e depozitave të anëtarëve Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk të tyre, do të forcojë besimin e publikut ndaj sektorit ka. bankar dhe financiar, do të nxisë formalizimin e Miratohet. qarkullimit të parasë, do të rrisë kreditimin e Hapet votimi me elektronikë, në tërësi. qytetarëve, të bizneseve, do të reduktojë koston e Mbyllet votimi. kredisë, do të rrisë numrin e anëtarëve të shoqërive 126 vota pro, s’ka kundër, s’ka abstenim. të kursim-kreditit, si dhe do të rrisë kapitalin e tyre. Kuvendi miraton edhe në tërësi projektligjin “Për Përdorimi i metodikave më të thjeshta dhe ratifikimin e akteve dhe dokumenteve të Kongresit bashkëkohore për llogaritjen e primit dhe të shumës të 24-t të Bashkimit Postar të Përbotshëm, Gjenevë së kompensimit, do ta bëjë më efektive skemën e 2008”. kompensimit dhe do të krijojë kushte për Kalojmë në votimin e projektligjit “Për ratifikimin automatizimin e saj. e marrëveshjes për statusin ligjor të Qendrës Mbështetur në këto argumente komisioni miratoi Rajonale të Mjedisit për Europën Qendrore dhe projektligjin me të gjitha votat e anëtarëve të Lindore”. pranishëm në mbledhje, me një ndryshim si më Hapet votimi me elektronikë, në parim. poshtë: Mbyllet votimi. Në nenin 2, që ndryshon nenin 2/1 të ligjit 127 vota pro, s’ka kundër, 1 abstenim. ekzistues, referenca në nenin 21/1, pika 7 e Kuvendi miraton në parim projektligjin. projektligjit, hiqet. Kalojmë te votimi nen për nen. Faleminderit! Kush është dakord me nenin 1? Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Hida! Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Në emër të Komisionit të Integrimit, zoti ka. Sherefedin Shehu? Miratohet. (Zoti Shehu shprehet dakord.) Kush është dakord me nenin 2? Pyetje? Nuk ka. Diskutime? Nuk ka. Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Kalojmë në shprehjen e grupeve. ka. Grupi Parlamentar i LSI-së? Miratohet. (Përfaqësuesi i grupit shprehet dakord.) Hapet votimi me elektronikë, në tërësi. Faleminderit! Mbyllet votimi.
258 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
128 vota pro, s’ka kundër, s’ka abstenim. ka. Kuvendi miraton edhe në tërësi projektligjin “Për Miratohet. ratifikimin e marrëveshjes për statusin ligjor të Kush është dakord me nenin 3? Qendrës Rajonale të Mjedisit për Europën Qendrore Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk dhe Lindore”. ka. Kalojmë në votimin “Për organizimin dhe Miratohet. funksionimin e Konferencës Gjyqësore Kombëtare”. (Nga neni 4 deri në nenin 19 ndiqet e njëjta Hapet votimi me elektronikë, në parim. procedurë votimi.) Mbyllet votimi. Hapet votimi me elektronikë, në tërësi. 128 vota pro, s’ka kundër, s’ka abstenim. Mbyllet votimi. Kuvendi miraton në parim projektligjin. 127 vota pro, s’ka kundër, s’ka abstenim. Kalojmë te votimi nen për nen, bashkë me Kuvendim miraton edhe në tërësi projektligjin sugjerimet e Komisionit të Ligjeve. “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr. 8873, Kush është dakord me nenin 1? “Për sigurimin e depozitave”, të ndryshuar”. Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Kalojmë te votimi i dekretit nr. 7250, “Për ka. emërimin e zotit Artan Zeneli, anëtar i Gjykatës së Miratohet. Lartë. Kush është dakord me nenin 2? Ky është votim i hapur. Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Ju lutem, më sillni listën e deputetëve, sepse ka. është votim nominal! Miratohet. Sekretariati i votimi përbëhet nga: zoti Armando Kush është dakord me nenin 3? Subashi, zoti Viktor Gumi dhe zonja Arenca Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Trashani. ka. Do të lexohen emrat dhe deputetët do të Miratohet. shprehen pro ose kundër, sipas dëshirës. Kush është dakord me nenin 4? Abazi Sadri - Pro Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Ahmetaj Arben – Pro ka. Alibeaj Enkelejd – Kundër Miratohet. Aliolli Ledina - Pro (Nga neni 5 deri në nenin 15 ndiqet e njëjta Babasi Ndriçim - Pro procedurë e votimit.) Balla Taulant - Pro Hapet votimi me elektronikë, në tërësi. Bano Ilir - Pro Mbyllet votimi. Baraj Besnik - Pro 128 vota pro, s’ka kundër, s’ka abstenim. Barka Koço - Pro Kuvendi miraton edhe në tërësi projektligjin “Për Beci Astrit - Pro organizimin dhe funksionimin e Konferencës Beja Fatos - Pro Gjyqësore Kombëtare”. Bejtja Ilir - Pro Hapet votimi për projektligjin “Për disa shtesa Bello Marko - Abstenim dhe ndryshime në ligjin nr. 8873, “Për sigurimin e Bizhga Gazmir -- (Mungon) depozitave”, të ndryshuar”. Blushi Ben - (Mungon) Hapet votimi me elektronikë, në parim. Boçi Luçiano - Pro Mbyllet votimi. Bode Ridvan - Pro 126 vota pro, s’ka kundër, s’ka abstenim. Bogdani Gerti - Pro Kuvendi miraton në parim projektligjin. Braçe Erion - Kundër Kalojmë në votimin nen për nen. Bregu Majlinda - Pro Kush është dakord me nenin 1? Bulku Rajmonda - Pro Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Bumçi Aldo - Pro ka. Bushati Astrit - Pro Miratohet. Bushati Ditmir – (Mungon) Kush është dakord me nenin 2? Bylykbashi Aurel - Pro Faleminderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Cara Igli - Pro
259 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Çaçi Albert - Pro Leka Agim - Pro Çipi Kreshnik – Pro Leskaj Valentina - Pro Çobaj Ramiz - Pro Ligori Shegush - Pro Çota Rrahim - Pro Lutaj Pirro - Pro Çuko Arben - Pro Majko Pandeli – Abstenim Dade Arta - (Mungon) Malaj Arben - Pro Dalipi Alfred - Pro Maliqi Lefter – (Mungon) Deda Eltar - Pro Marku Mark - Pro Deda Ndrec - Pro Meta Ilir – (Mungon) Demi Leonard - Pro Metalla Osman - Pro Doda Mesila - Pro Mima Florion - Pro Dogjani Asllan - Pro Minxhozi Qemal - (Mungon) Dokle Namik - Pro Muçaj Arion - Pro Doshi Tom - Pro Naço Nasip - Pro Dule Vangjel - Pro Ngresi Vasillaq - Pro Dushaj Besnik - Pro Noka Flamur - Pro Felaj Ermonela - Abstenim Oketa Gazmend - Pro Fino Bashkim - Pro Olldashi Sokol - Pro Gaçi Artan - Pro Paloka Edi - (Mungon) Gashi Hazir - Pro Paluca Ndue - Pro Gjana Jemin - Pro Papa Gjergji - Pro Gjermeni Eglantina - Pro Patozi Astrit - Pro Gjiknuri Damian - Pro Përnaska Lajla - Pro Gjonaj Adriana - Pro Peza Dashamir - Pro Gjoni Ilir - (Mungon) Pollo Genc - Pro Gumi Viktor - Pro Prenga Armando - Pro Halimi Eduard - Pro Prifti Dritan - Pro Harasani Andis – (Mungon) Qefalia Xhemal - Pro Hasa Skënder - Pro Ruçi Gramoz - Pro Hida Sybi - Pro Ruka Ethem - Pro Hoti Pavlina - Pro Ruli Genc - Pro Hoxha Bedri - Pro Rusmali Ilir - Pro Hoxha Fatos - Pro Shalsi Eduard – (Mungon) Hoxha Ismail – (Mungon) Shehu Sherefedin - Pro Hoxha Paulina - Pro Shehu Tritan - Pro Hoxha Rajmond - Pro Shkreli Enkelejda - Pro Hysi Vasilika - Pro Skuqi Luan - Pro Idrizi Shpëtim - Pro Spahiu Klodia - Pro Imami Arben - Pro Spaho Edmond - Pro Isaraj Arben - Pro Sterkaj Paulin - Pro Islami Kastriot - Pro Strazimiri Gent - Pro Kadeli Gjovalin - Pro Subashi Armando - Pro Kadilli Fatbardh - Pro Sula Dashnor - (Mungon) Klosi Blendi - Pro Tabaku Vath - Pro Koçi Ervin - Pro Tafaj Myqerem - Pro Kodheli Mimi - Pro Tahiri Dashamir - Pro Koka Lefter - Pro Tahiri Saimir – (Mungon) Kola Ndue – Pro Tavo Vangjel - Pro Konomi Edison - Pro Toçi Fatmir - Pro Ksera Spiro - Pro Topalli Jozefina - Abstenon Lama Ylli - Pro Trashani Arenca - Pro
260 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Turku Ardjan - Pro zgjedhje për pushtetin vendor. Në të gjitha rastet Uldedaj Gjokë - Pro zgjedhjet kanë gjeneruar problematika të ndryshme, Vokshi Albana - Pro ku herë-herë edhe forcat politike, për të justifikuar Xhaçka Olta - Pro humbjet e tyre, siç ishte rasti i zgjedhjeve të fundit Xhafaj Fatmir - (Mungon) parlamentare, ia kanë faturuar këtë humbje ligjit të Xheka Mehmet - Pro zgjedhjeve, procesit zgjedhor, dhe kështu me radhë. Xhepa Selami - Pro Është e vërtetë se ligji zgjedhor, për aq kohë sa Xhindi Anduel - Pro ne nuk kemi provuar zgjedhje të pakontestuara, pra Xhuvani Luiza - Pro të pranuara nga të gjitha palët, demonstron se ka Ylli Fidel – Pro pasur hapësira për t’u përmirësuar, dhe një gjë e tillë është bërë evidente edhe nga raportet e Mbyllim votimin. organizmave ndërkombëtarë që kanë monitoruar Zoti Gumi, ju lutem relatoni rezultatin e votimit! zgjedhjet në Shqipëri, të OSBE-së dhe ODIHR-it, Viktor Gumi – Faleminderit, zonja Kryetare e ndaj dhe Komisioni i Reformës Zgjedhore, të cilin Kuvendit! unë gjej rastin ta përshëndes për atë punë serioze Me shqyrtimin e dekretit të Presidentit të në përmbushje të kësaj reforme të bërë, nisur nga Republikës për emërimin e zotit Artan Zeneli në parregullsitë apo kontestimet që u vunë re në detyrën e gjyqtarit të Gjykatës së Lartë morën pjesë proceset zgjedhore të kaluara, si dhe nga 122 deputetë, nga të cilët pro dhënies së pëlqimit rekomandimet e OSBE-ODIHR-it për zgjedhje më kanë votuar 117 deputetë, kundër kanë votuar 2 të mira, i reflektoi të gjitha këto rekomandime në deputetë dhe 3 deputetë kanë abstenuar. Për pasojë, ligjin e ri zgjedhor, duke na mundësuar të paktën Kuvendi jep pëlqimin për miratimin e dekretit të teorikisht në këtë moment të kemi pritshmëri më të Presidentit të Republikës. lartë për një proces zgjedhor më të mirë dhe me Faleminderit! standarde më të larta. Jozefina Topalli – Unë nuk kam votuar. Them teorikisht pasi praktika e këtyre viteve ka Faleminderit! treguar se në këtë vend nuk është vetëm ligji ai që Miratohet dekreti i Presidentit. përcakton nëse zgjedhjet do të jenë të mira apo jo, Kalojmë në çështjet jashtë rendit të ditës. Kanë do të jenë sipas standardeve apo jo, do të jenë të depozituar emrat deputetët: Osman Metalla, pakontestuara apo jo; në themel të përmbushjes Luçiano Boçi, Igli Cara, Gert Bogdani, Saimir Tahiri, së standardeve të proceseve të tilla kaq të Ermonela Felaj, Armando Subashi, Ndrec Dedaj dhe rëndësishme përpos të pasurit të një ligji të mirë, Taulant Balla. natyrisht që qëndron edhe vullneti i mirë politik. (Drejtimin e seancës e merr zoti Turku.) Pra, ne kurrë nuk mund të kemi zgjedhje të mira Ardjan Turku - Zoti Metalla, urdhëroni! pa një angazhim të plotë dhe serioz të palëve, pra Osman Metalla – Faleminderit, zoti drejtues i të partive politike për zgjedhje politike të lira dhe të seancës! ndershme. Pa një vullnet të mirë nga të gjitha palët Të nderuar kolegë, kjo gjë nuk mund të realizohet. Ndaj e përsëris se Seancën e kaluar ne votuam një nga reformat kushti tjetër, përveç të pasurit të një ligji të mirë, më të rëndësishme, në radhë të parë, për vetë ne, mbetet vullneti i mirë nga të gjitha palët. për vetë shqiptarët, por dhe bëmë përmbushjen e Nga zhvillimet e fundit në kuadrin e përmbushjes një prej rekomandimeve më të rëndësishme të së reformës zgjedhore dhe asaj parlamentare, duket ndërkombëtarëve për sa i përket plotësimit të atyre se ky vullnet pozitiv është shfaqur. Duket se kriza e detyrimeve që ne kemi për marrjen e statusit të vendit mosbesimit që ka mbërthyer klasën politike në vite kandidat. sikur po fashitet. Natyrisht që ky është një lajm i Arritja e marrëveshjes për reformën zgjedhore mirë për të gjithë. Është lajm i mirë kur sheh se, ishte një ngjarje madhore në politikën shqiptare pasi kur ka vullnet, gjendet gjuha e bashkëpunimit, zgjedhjet në këtë vend, në këta 20 vjet demokraci, përmbushen reformat dhe vendi bën progres në kanë qenë momente të vështira, ngjarje të rrugën drejt integrimit. kontestuara nga klasa politike shqiptare. Unë kam Ditët e fundit Komisioni i Ligjeve arriti konsensus parasysh këtu të gjitha proceset zgjedhore që ne edhe për ligjin mjaft të rëndësishëm të heqjes apo kemi kaluar, qofshin këto zgjedhje politike, qofshin kufizimit të imunitetit për deputetët dhe zyrtarët e
261 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
lartë. Ligji i imunitetit është një nga ligjet më të edhe një ditë më shumë jashtë familjes europiane, rëndësishëm për luftën kundër kriminalitetit dhe është një kosto e madhe. korrupsionit. Për aq kohë sa parimi: “Të gjithë të Statusi i vendit kandidat, i përkthyer thjesht për barbartë para ligjit” nuk mund të zbatohet tërësisht qytetarët shqiptarë, do të thotë më shumë reforma, kur një pjesë e shoqërisë është e mbrojtur, pra e më shumë standarde ekonomike dhe institucionale veshur me imunitet, atëherë edhe funksionimi i për vendin, në mënyrë që vendi të përgatitet për t’u shtetit është i kufizuar, funksionimi i demokracisë bërë pjesë integrale e Bashkimit Europian. është i kufizuar. Së dyti, në këtë vit shqiptarët anembanë festojnë Çdo qytetar përpara ligjit duhet të jetë i 100-vjetorin e shtetit shqiptar. Unë besoj se nuk do barabartë, dhe ky është një postulat i demokracisë. të kishte dhuratë më të bukur për shqiptarët, të Ne si maxhorancë nuk kemi pasur asnjë lëkundje cilët janë nga më të lashtët në Europë, që në këtë në këtë parim, ndaj gjithnjë kemi qenë të vendosur 100-vjetor të themelimit të shtetit, ta afronin vendin për miratimin e këtij ligji kaq të rëndësishëm. edhe një hap më shumë drejt asaj që i përkasin, Korrupsioni, i cili mbetet një plagë për të gjitha Europës. shoqëritë, natyrisht që mund ta gjejë strehën e tij Ndaj, të nderuar kolegë, ju ftoj sinqerisht, që edhe tek imuniteti i zyrtarëve. Lufta ndaj korrupsionit ashtu sikurse demonstruat në këto javë të fundit ka qenë një ndër kushtet kryesore të përmbushjes vullnet pozitiv politik, atë vullnet ta konkretizoni edhe së objektivave madhore të integrimit, të me përmbushjen e reformës së Gjykatës së Lartë anëtarësimit të vendit tonë në NATO, liberalizimit të dhe me votimin në datën 6 gusht të këtyre reformave, vizave dhe marrjes së statusit të vendit kandidat. për t’u mundësuar shqiptarëve që në këtë 100- vjetor Unë mendoj se interesi i qytetarëve shqiptarë, të festojnë jo vetëm si një vend anëtar i NATO-s, por interesi i votuesve tanë, është që vendi të ecë edhe si një vend që ka marrë edhe statusin e vendit përpara, të zhvillohet, të integrohet, të ketë ekonomi kandidat. të fortë, dhe këto arrihen nëpërmjet bashkëpunimit Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Metalla! politik pozitë-opozitë. Miratimi i këtij ligji në Zonja Felaj, urdhëroni! Komisionin e Ligjeve dëshmoi se kur ka vullnet, ky Ermonela Felaj - Faleminderit, zoti Kryetar! bashkëpunim është i mundur, dhe i tillë duhet të Në morinë e shprehjeve të urta të popullit tonë jetë në përmbushjen e të gjitha reformave që janë të njëra syresh: “I bie fyellit në një vrimë”, vlen të kujtohet rëndësishme për ecjen e vendit përpara, për më shumë këto ditë. Teksa guxon të hapësh integrimin e tij. televizorin, nga ekrani buxhet fjalia: “Berisha i bën Pavarësisht miratimit të këtij ligji, opozita përsëri thirrje Ramës të votojë imunitetin”. Me sa duket, po nguron ta votojë atë në datën 6 gusht, sikurse kjo do të jetë thirrja e radhës që Berisha ka vënë në është përcaktuar edhe në kalendarin e punimeve repertorin e vet, një thirrje që fatkeqësisht do të të këtij Kuvendi. zgjasë bashkë dhe po aq sa vapa e bezdisshme e Në pamje të parë gjithkush mund të thotë: ç’bëri verës. data 6 gusht, dhe ç’bëri shtatori, por unë mund t’ju Nuk kam asnjë dyshim se ai njeri, Berisha, njësoj them se, përveç shqiptarëve, askush nuk e ka si një papagall zellmadh, do të rrijë aty pa lëvizur, problem këtë datë. Ky është problemi ynë, ndaj duke sfiduar veten në sfidën e të shndërruarit në një duhet ta zgjidhim. turjelë në veshët e shqiptarëve. Të gjithë e dimë se në muajin tetor bëhet Në fakt, fjala e tij është e tillë, një turjelë, që vlerësimi i përmbushjes së 12 prioriteteve që vjen një ditë dhe njeriu e shkul nga veshët për ta Bashkimi Europian i ka lënë Shqipërisë. Me hedhur tutje. Ne nuk kemi asnjë drojë prej përmbushjen e këtyre kritereve bëhet edhe dhënia imuniteteve, ashtu sikurse nuk patëm asnjë drojë e statusit të vendit kandidat. Për Europën nuk është për të bërë dhe për t’ju dhënë ju të parëve një tekst problem nëse shqiptarët e marrin statusin këtë vit të ri, një tekst të denjë dhe në përputhje të plotë me apo vitin tjetër, por për shqiptarët po, kjo është mjaft Kushtetutën për kufizimin e imuniteteve. Po ashtu e rëndësishme, së pari, për kohën që shqiptarët ne nuk kemi asnjë drojë t’u themi shqiptarëve se kanë humbur. Berisha mashtron publikisht kur flet për imunitetet. Unë nuk dëshiroj që në këtë klimë bashkëpunimi Atij as që i intereson fati i imuniteteve, sepse ai të përmend të gjitha ato pengesa apo vonesa që edhe Kushtetutën e ka shkelur me të dyja këmbët kemi pasur, por dua të them se për shqiptarët qoftë qëkurse ka listën e vet të imuniteteve dhe të të
262 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
imunizuarve, të cilën e përditëson çdo ditë, ashtu dyshimet davariten sapo përballesh me faktin e siç ia do puna. thjeshtë, se një gjë të tillë e bën opozita jonë e Unë nuk po marr mundimin ta përmbledh këtë lavdishme, e cila përgjatë këtyre viteve ka kultivuar listë që nga fillimi, por po ndalem tek ata që i është rregullisht brenda saj kulturën e bojkotit të dashur t’i shkruajë së fundi: Parlamentit, kulturën e bllokimit të reformave, Sali Berisha me këshillin e të paskrupulltve, që pengimin e statusit, kulturën e sulmimit të kanë vendosur të na bëjnë peshqesh 25 mijë tonë institucioneve shtetërore. Pas kësaj çudia rrëzohet plehra prej metali dhe 4500 tonë plehra prej plastike, me shpejtësi, për t’ia lënë vendin habisë, dhe habia mbase do t’i shpëtojnë drejtësisë, por jo mallkimit lidhet me paaftësinë e saj për të bashkëpunuar, që të sjell mbjellja e zisë në këtë vend. paaftësinë për të prodhuar politikë, paaftësinë për Ministri i Financave, Bode, i cili pa gajle i fal të pranuar vullnetin e demokracisë së bazuar te fuqia lotarinë kombëtare një kompanie të huaj, i shpallur e shumicës. si i korruptuar, e ka emrin të shkruar te lista e Saliut. Imuniteti në konceptin tonë është një cilësi e Aty nuk arrin kurrë dara e ligjit, paçka se ç’bëhet jashtme dhe artificiale e politikës, dhe në pikëtakimin me imunitetet, hiqen apo nuk hiqen, edhe darën në e tij me politikën ai më shumë e ka dëmtuar se e ka dorë e ka Saliu. ndihmuar atë, më shumë e ka deformuar se Ministri i Mbrojtjes, Imami, tregton armë, prona strukturuar, më shumë e ka frenuar se zhvilluar. të ushtrisë, përgjon nga mëngjesi në darkë opozitën, Heqja e tij sot, sidomos për politikën, ka arritur në nuk i tutet syri, sepse edhe ai e ka emrin te lista. kufijtë e imediates dhe nuk është thjesht përmbushje Ministri i Ekonomisë, në fakt këta janë vëllezër e një kriteri teknik, pavarësisht se prej gati 10 vjetësh siamezë, hiq një sekuencë nga sytë dhe, hop, të vullneti ynë ka qenë absolut. del tjetri, njësoj, me po atë tahma, e rropën Albpetrol- E kemi kërkuar këtë në vitin 2003, në vitin 2005, in, por vendin edhe ata e kanë të siguruar atje te në vitin 2007, në vitin 2008, dhe vazhdimisht tani, e lista, bashkë me të parin e tyre, që ngjashëm si kemi kërkuar kur kemi qenë në opozitë, sikurse edhe Saliu edhe ai, mban shënime, por në bllok, jo në në qeverisje, e kemi kërkuar pa ndryshime listë. kushtetuese, sikurse me ndryshime kushtetuese, Ish-komandanti i Gardës, të tjerë gardistë, që dhe këtë e kemi bërë pa pompozitet e bujë, por me vranë 4 njerëz të pafajshëm, u rrinë serbes kamerave, sinqeritet dhe me bindjen se një gjë e tillë u shërben publikut dhe gjykatës, sepse edhe ata e kanë emrin qytetarëve, i shërben politikës, i shërben vendit. E në listën e Saliut, listë që ai nuk harron ta përditësojë kemi kryer me bindjen se pa imunitet politika kthehet sa herë që skllevërve të tij të pushtetit u ngatërron në identitetin e saj, si një profesion që ka nga pas këmbët në zinxhirin e të vërtetës. pasionantët e vet që duan të jenë pranë saj dhe E pra, na nxirr këtë listë të pafund të të publikut, duke pushuar më në fund së qëni mjet në imunizuarve të tu, Sali Berisha, që më 6 gusht ta duart e individëve, të cilët e përdorin si koracën e çjerrim mu në sy të shqiptarëve, dhe atëherë ta aferave të tyre, me bindjen se kufizimi i tij do të votojmë Kushtetutën me gjithë ndryshimet, që na bëjë drejtësinë më të drejtë dhe më të vërtetë. thua se janë të tuat! Na e trego këtë listë bashkë Përfundimisht, pa imunitet politika zbret nga me të listuarit e tu! Atëherë, ndoshta edhe shqiptarët maja e Olimpit virtual për t’u ulur këmbëkryq në jetën do ta besojnë që njeriu, i cili kurrë nuk bëri një dhe problemet e përditshme. Kushtetutë, që edhe këtë që kemi, kurrë nuk e votoi, Të nderuar opozitarë, sot dashka të bëjë ndryshime në Kushtetutë! Paniku që ju ka kapluar për heqjen e imunitetit Faleminderit! është po kaq artificial sa vetë ai, pasi ju e dini mirë Ardjan Turku – Faleminderit! se ky panik është më shumë refleksion i frikës së Zoti Boçi, urdhëroni! brendshme që ju ka pushtuar në prag të fillimit të Luçiano Boçi – I nderuar drejtues i seancës, fushatës elektorale. Të nderuar deputetë, Tmerri juaj i vërtetë lidhet me faktin e thjeshtë Që një opozitë politike të mos dëshirojë heqjen se para kapërcimit të pengesës së fundit për marrjen e imunitetit të deputetëve dhe të zyrtarëve të lartë, e statusit të vendit kandidat, për bllokimin e të cilit kjo as është parë dhe as është dëgjuar gjëkundi. keni investuar kaq vite politikë, kaq shumë energji Për një moment gjithçka të duket e trilluar dhe sikur negative dhe njëkohësisht kaq imunitet të padrejtë, lëviz në kufijtë e imagjinatës më të shfrenuar, por në një lojë të vazhdueshme me hedhje guri dhe
263 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
fshehje dore, lidershipi juaj fabrikon kushte dhe drejtësinë. Nuk ka turp më të madh, s’ka tallje më vetëm kushte, pa e kuptuar se është katandisur në të madhe me shqiptarët se kjo që bën Saliu. një viktimë të kushteve të veta dhe jo në viktimë të Ka ditë që i qahet popullit me lot në sy se mospasjes së imunitetit. opozita po e pengon të luftojë korrupsionin, se nuk Nga njëra anë tregon gatishmëri false dhe gjoja po hiqet imuniteti; opozita s’po e lë të hap vende të shqetësim për ligjin themeltar, pa na bindur që një reja pune, se nuk po hiqet imuniteti; opozita s’po e ditë nuk do të bëhet përsëri pishman për ndryshimet lë të rrisë më shumë rrogat e pensionet, se nuk po që kërkon dhe, nga ana tjetër, tund si pasojë frikën hiqet imuniteti; opozita s’po e le të shtojë një e përndjekjes së opozitës si absurdin e radhës, kur kafshatë më shumë për të varfrit, se nuk po hiqet dihet mirë se heqja e imunitetit, pikësëpari, është imuniteti. disfavor i qeverisjes dhe zyrtarëve të saj. Me kë tallet ky sharlatan politik? Çfarë i pandeh Këtu frika e tij lidhet me pamundësinë për të shqiptarët ky gënjeshtar i përditshëm? A nuk e dinë bërë më në mes të Parlamentit akuza show, sipas shqiptarët se si kanë përfunduar në komedi gjyqet qejfit, për ministra dhe deputetë, duke u fshehur pas për ministrat e zhveshur nga imuniteti? A nuk e kanë pengesës së imunitetit, ose thënë shkurt nuk do të parë shqiptarët se imuniteti është hequr pa asnjë dijë më si ta ndërtojë politikën e tij. pengesë, madje ministrat kanë shpejtuar ta Lidershipi juaj bën sikur nuk e kupton se deklarojnë vetë heqjen e imunitetit, shpesh edhe garancitë që ai pretendon janë të shprehura në duke iu lutur Kuvendit, po askush nuk është garancinë e faktit të thjeshtë që edhe vetë ata që ndëshkuar? merren me drejtësinë, përkundër qëndrimit tuaj Le të thotë Saliu që një deputeti, ministri, gjyqtari mohues, kanë pranuar të kenë imunitet të kufizuar. apo zyrtari të lartë nuk i është hequr imuniteti sa Si rrjedhim, loja e viktimës që kërkon të shfaqë herë që është kërkuar nga prokuroria. Kjo është është e diskredituar. Megjithatë, frika dhe trysnia e arsyeja pse ne themi që imuniteti është vetëm një tij është e legjitimuar në një aspekt të vetëm: ai ka pikënisje, por jo mbërritja për ta realizuar këtë frikë se heqja e imunitetit rrëzon përfundimisht qëllim. Ne s’kemi asnjë ekuivok në qëndrimin tonë arsyen e ardhjes në politikë të mbështetësve të tij për imunitetin: duhet kufizuar dhe pikë. Do ta votojmë financiarë, sepse e di mirë që pas kësaj askush, në seancë dhe kjo s’ka asnjë dyshim, por jo më 6 sado i pasur të jetë, nuk mund ta blejë dot të gusht, siç do Saliu, jo pa bërë edhe procesin për kaluarën e vet. paketën tjetër që kemi propozuar, sepse ne nuk Faleminderit! mund të pranojmë që Kushtetuta të ndryshohet edhe Ardian Turku – Faleminderit, zoti Boçi! në gusht, edhe në shtator. Zoti Subashi, keni fjalën. Për ne çështja e imunitetit është e mbyllur. Armando Subashi – Faleminderit! Akuza e Saliut që thotë se na qenka një grup Të martën ne votuam në parim dhe nen për nen miliarderësh në PS që pengon heqjen e imunitetit, draftin e ndryshimeve kushtetuese lidhur me është tallja e radhës që ai bën me shqiptarët. Sot kufizimin e imunitetit për zyrtarët e lartë, por me problemi i Shqipërisë nuk janë sipërmarrësit që janë vetëdije të plotë nuk e votuam në tërësi këtë draft jo zgjedhur deputetë, po Kryeministri dhe ministrat që se nuk jemi për heqjen e imunitetit, por sepse jemi janë bërë sipërmarrës. Sot problemi i Shqipërisë të bindur se ndërhyrja në Kushtetutë për heqjen e nuk janë milionat e sipërmarrësve që kanë hapur imunitetit nuk duhet të kufizohet vetëm te çështja e vende pune dhe kanë paguar rregullisht taksat për imunitetit. Sipas nesh, muri që mbron dhe rrethon arkën e shtetit, por janë miliarderët në qeveri, që sot oborrin e hajdutëve nuk është imuniteti bashkë me biznesmenët e oborrit i kanë lënë kushtetues, por pushteti që ka kapur drejtësinë. sipërmarrësit e tjerë pa punë, janë miliarderët në Prandaj s’ka gjë më qesharake se kur Saliu bën qeveri që grabisin përditë prona e pasuri publike, sikur po thërret opozitën për të shembur këtë mur, shpesh edhe me ligje enkas për interesat e tyre. për të shembur murin e oborrit të hajdutëve përmes Këto janë arsyet pse Kushtetuta ka nevojë për heqjes së imunitetit ku, pa dyshim, kryehajduti një rishikim në funksion të një reforme të thellë në është ai vetë. drejtësi, që të krijojë kushtet që drejtësia të bëj Atë mur nuk po e lartëson imuniteti kushtetues, drejtësinë, që në krye të institucioneve të pavarura por korrupsioni i Qeverisë, që nga njëra anë po grabit të mos kemi anëtarë të kryesisë së PD-së, që Shqipërinë dhe nga ana tjetër nënshtron përditë prokuror të Përgjithshëm apo kryetar të Gjykatës
264 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
së Lartë të mos kemi Arben Ristanin apo ushtarë të i duhet marrë leje Ramës që të vërë kryebashkiakët llojit të tij në shërbim të Saliut. e tij në punë dhe mos t’i ngatërrojë me tryeza mbi Ne treguam se jemi gati për t’i dhënë turizmin dhe strategji apo programe mbi to; ata janë Kushtetutës atë vullnet dhe vëmendje që ajo meriton, për të menaxhuar punët dhe përgjegjësitë e tyre, dhe jo për t’i bërë një arnim të radhës. Ne e kemi një herë më afat të shkurtër e të mesëm e më pas thënë dhe do të vazhdojmë ta themi se duam një për programet e Ramës, sepse, të themi të drejtën, reformë kushtetuese në vazhdën e përpjekjes sonë dita kur Rama mund të vijë në pushtet duket ende për një rilindje shqiptare, përmes një reformimi shumë larg. rrënjësor të gjithë strukturës së shtetit tonë, që edhe Po i kthehem Durrësit, deputet i të cilit jam dhe pse Saliu do ta pengojë sot, ne do ta bëjmë, do ta që politikisht ka një dualitet PD-PS në administrimin bëjmë nesër me fitoren e zgjedhjeve të ardhshme e tij. Në plan të parë, për ata që qëndrojnë larg asaj dhe, pa dyshim, do të përmbyllim edhe integrimin që ndodh përditë në qytet, ky dualitet mund të jetë tërësor të Shqipërisë në Bashkimin Europian. Për pozitiv, sepse sjell një sens oponence, pra realizon ne socialistët vendi i Shqipërisë është në Europë. check & balance midis dy pushteteve, por për Faleminderit! shumë prej nesh, për qytetarët dhe ekonominë e Ardjan Turku – Faleminderit! qytetit e perspektivën e tij sjell mjaft problem, sepse Zoti Cara, keni fjalën. kjo lidhet me dy filozofi të ndryshme. Igli Cara – Faleminderit, zoti drejtues i Filozofia e maxhorancës për Durrësin si nyje seancës! ku kryqëzohen akse të rëndësishme të zhvillimit Të nderuar kolegë, ekonomik e politik, rajonal e më gjerë, por edhe si Janë ditët e fundit të korrikut, piku i sezonit qytet i madh bregdetar i vendit, ka qenë shumë e turistik dhe statistikat që vijnë nga policia kufitare, qartë: me financimin e drejtpërdrejtë (asnjë qindarkë por edhe nga ajo çka shohim përditë në plazhe, të bashkisë) u bënë të gjitha rrugët hyrëse të qytetit, përfshirë Durrësin, duket mjaft optimiste. unaza, rruga e Kënetës, Porto-Romanos, unaza e Vetëm dy javët e fundit në pikat kufitare me plazhit, bypass-et, pa folur këtu për rrugët e Kosovën kanë hyrë në Shqipëri rreth 18 mijë qytetarë komunave e bashkive të qarkut. në ditë dhe në fundjavën që shkoi edhe 40 mijë në Do të vazhdoja me impiantin e ujërave të zeza, ditë. Ndërsa po për të njëjtën periudhë në Portin e që inaugurohet së shpejti, investimet e shumta në Durrësit mbërrijnë çdo ditë rreth 5 mijë qytetarë, ujësjellës, terminalin e ri të pasagjerëve në Portin e emigrantë shqiptarë dhe kosovarë, që punojnë dhe Durrësit, për të mos folur për Rrugën e Kombit. jetojnë në Europë, por që pushimet vijnë t’i ndajnë Të gjitha këto së bashku kanë ndikuar me të afërmit e tyre. drejtpërdrejt në ekonominë dhe turizmin e qarkut Ndërkohë që mes nesh në media apo tryeza do tonë. Mjafton t’ju them shifrat. Vitin që shkoi të të vazhdojë të debatohet gjatë mbi turizmin elitar të ardhurat nga turizmi ishin mbi 120 milionë euro dhe diellit apo rërës, low-cost etj., turistët apo bujtësit sivjet priten të jenë 8%-10% më shumë. Vetëm këta tanë tashmë i kemi në prag të derës. Ata duhen dy muaj janë regjistruar 1000 biznese të reja dhe pritur e menaxhuar me kujdes jo vetëm për faktin janë punësuar 2200 persona. se mirëqenia e shumë familjeve tona varet prej tyre, Kjo është filozofia jonë, që sjell rritjen ekonomike por edhe pse objektivi ynë më i madh është që ata në vend, që përmirëson jetën e qytetarëve të këtij të kthehen përsëri me miq e shokë të afërt, sepse vendi, që çon më tepër para në buxhetin e shtetit, ky është marketingu më i mirë. që mban angazhimet dhe premtimet e bëra ndaj Ne shpeshherë kemi qenë kritikë kur bëhet fjalë shqiptarëve. për menaxhimin e sezonit turistik në qytetet Filozofia tjetër, ajo juaja, të nderuar deputetë bregdetare dhe deputeti socialist, kolegu im Braçe, socialistë, pasqyrohet përditë në qytetin e Durrësit bie dakord me ne që kryebashkiakët apo përmes kryetarit tuaj, zotit Dako. Bashkia e Durrësit kryekomunarët, të majtë apo të djathtë, duhet t’u përfitoi nga filozofia jonë e decentralizimit të shërbejnë qytetarëve dhe turizmit, si dhe të ruajnë pushteteve mbi 100 milionë euro në këta 7 vjet, të aspektin publik të një pasurie publike. cilave Vangjushi u dha një destinacion tjetër, Por, i nderuar koleg, kjo nuk duhet shkruar vetëm investime që kërkonin betonin e tij, asfalt elektoral në faqe gazetash, twitter apo facebook, sepse me dhe rroga për punësimin e militantëve në bashki. gjithë dëshirën tonë dhe tuajën kjo nuk mjafton, por Me pak fjalë, fondet publike janë në shërbim të
265 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
shpurës së tij dhe e dukshme është vetëm një gjë: pozitivisht kërkesës së prokurorisë për heqjen e mbushja e bregdetit me ndërtesat e klientëve të imunitetit të deputetëve, kur edhe sot që flasim tre Dakos. prej deputetëve të opozitës janë pa imunitet. Por nuk ndalet këtu filozofia e kryebashkiakut Atëherë, ku qëndron shqetësimi i maxhorancës tuaj. Vazhdojnë problemet me menaxhimin e për këtë problem? Në gjykimin tim, dështimin në mbetjeve urbane, me menaxhimin apo pastrimin luftën kundër korrupsionit maxhoranca kërkon ta frekuent të rërës, vazhdon mungesa e banjave justifikojë me ekzistencën e imunitetit. Ky dështim publike, e mbikalimeve në zonën e plazhit dhe i Qeverisë nuk e ka bazën tek imuniteti ligjor që mosfunksionimi prej vitesh i semaforëve në të, për ekziston edhe në vendet më të zhvilluara të mos bërë fjalë për baywatch-ët apo raportet plazh demokratike, por tek imuniteti ekstraligjor që kjo publik - plazh privat, që, siç dihet, tashmë plazhet maxhorancë u ka dhënë zyrtarëve të të gjitha publike nuk ekzistojnë. niveleve e klaneve të saj nepotike, pasojë e së cilës Të gjithë ju do të habiteshit nëse do t’ju thosha është pandëshkueshmëria. se Durrësi ende nuk ka një guidë turistike. Gjithkush Ish-ministri i Transporteve dhe Punëve Publike, e di që në Durrës mungojnë zyrat e informacionit Lulzim Basha, ish-ministri i Mbrojtjes, Fatmir Mediu, mbi turizmin dhe, për më tepër, në pikun e sezonit ish-ministri i Ekonomisë, Genc Ruli, ish- askush nuk ka menduar për evente apo aktivitete zëvendëskryeministri Meta, iu shmangën përballjes kulturore në shërbim të pushuesve dhe turizmit. me drejtësinë me marifete procedurale ekstraligjore. Filozofia e kryebashkiakut tuaj pasqyrohet në Rasti i pastër i dhënies së imunitetit ekstraligjor faktin që sot, në fund të muajit korrik, ka mbledhur nga Kryeministri është marrja në mbrojtje e vetëm 50% të të ardhurave të parashikuara në biznesmenit serbo-boshnjak, Damir Fazlliç, kur bëri buxhetin e tij dhe maksimumi mund të arrijë në 70% të pamundur ekzekutimin e fletë-thirrjes së në fund të vitit. Kjo përkthehet me faktin se projektet Prokurorisë së Tiranës, paraqitur para këtij organi, e miratuara në këshillin bashkiak nuk do të bëhen. duke e marrë në mbrojtje dhe i bëri presion të hapur Kolegë socialistë, ashtu si edhe ne, kërkoni më Prokurorisë së Përgjithshme për të parandaluar një shumë përgjegjshmëri qytetare dhe politike tek të arrestim të mundshëm të tij. zgjedhurit tuaj, kërkoni më shumë përkushtim në Moszbatimi i urdhër-arresteve nga Policia e ekonominë dhe zhvillimin e këtij vendi, bindeni Shtetit për arrestimin e punonjësve të Gardës së Ramën të jetë i gatshëm për më shumë Republikës për vrasjet e 21 janarit është, gjithashtu, bashkëpunim, sepse në politikë ne për këtë jemi! një mbrojtje ekstraligjore nga Kryeministri për Faleminderit! shërbëtorët e tij. Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Cara! Rast flagrant i imunitetit ekstraligjor është ai i Zoti Deda, keni fjalën. ditës së sotme, kur ish-drejtori i IT-së, që fshiu provat Ndrec Deda – Politika shqiptare, aktorët e e krimit të 21 janarit, mori pafajësinë nga Gjykata e shoqërisë civile dhe partnerët tanë ndërkombëtarë Faktit të Tiranës. janë të përfshirë në debatin publik mbi heqjen apo Ndryshimet kushtetuese, që tashmë janë kufizimin e imunitetit. pranuar nga të gjithë, krahas kufizimit të imunitetit Maxhoranca ka nisur një fushatë propagandistike duhet të përfshijmë patjetër edhe një reformë të thellë duke vënë në lëvizje të gjithë aparatin shtetëror dhe të sistemit gjyqësor. Është mashtrim i radhës mediat pranë saj për të bindur opinionin publik se propaganda e qeverisë, e cila heqjen e imunitetit e imuniteti i parlamentarëve dhe i funksionarëve të lartë trumbeton si betejën e saj të fundit në luftën kundër shtetërore është pengesa kryesore e Qeverisë në korrupsionit. Në qoftë se këto ndryshime nuk luftën kundër korrupsionit. shoqërohen edhe me reformën në drejtësi, përpjekjet Imuniteti, që në gjenezë, nuk lindi si një privilegj e kryeministrit dhe të shërbëtorëve të tij se heqja e për një kategori të caktuar politikanësh apo imunitetit pengohet nga këshilli i miliarderëve të PS- zyrtarësh të lartë shtetërorë, por si një garanci që së është turpi i tyre. Në fillim përmendi emrin e ata të ushtrojnë mandatin si përfaqësues të popullit kolegut tonë Tom Doshi, po pasi u kujtua se Toma për t’i mbrojtur nga presionet e pushtetit. nuk kishte imunitet, filloi të lakojë emrin e Fidelit. Në praktikën tonë parlamentare heqja e Po pse ore, Toma dhe Fideli janë barrierat e qeverisë imunitetit të deputetëve nuk ka qenë pengesë, pasi në luftën kundër korrupsionit? në shumicën e rasteve Parlamenti i është përgjigjur Kryeministri, në qoftë se ka diçka konkrete për
266 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
secilin prej nesh ka detyrë kushtetuese dhe ligjore marrjen e statusit të vendit kandidat, status i ta denoncojë në prokurori dhe të mos merret me rëndësishëm për Shqipërinë jo vetëm për atë që thashetheme sipas motos “Shpif, shpif se diçka do përfaqëson, por mbi të gjitha për faktin që vjen dhe të mbetet”. duhet të vijë në vitin e 100- vjetorit të Pavarësisë së Çdo qytetar shqiptar tashmë është i qartë se shqiptarëve. kjo maxhorancë ka instaluar në Shqipëri regjimin e Por sot ka edhe një kryefjalë tjetër shumë të hajdutëve, që kanë imunitet ekstraligjor në këmbim rëndësishme, që i është shtuar fjalorit politik e të shërbimeve ndaj regjimit. Para dy netësh kryetarit mediatik të ditës, por edhe kërkesave të partnerëve të komunës Kaçinar, Petrit Bardhi, iu dogj makina tanë ndërkombëtarë. Kjo është reforma për heqjen vetëm për faktin se ka denoncuar në institucionet e imunitetit. përkatëse dhe publikisht administratën paraardhëse Në një vend ku paradokset politike janë të rralla, të komunës me fakte të pakontestueshme për do të ishte e natyrshme që këtë reformë ta kërkonte vjedhjet e bëra në këtë komunë. me ngulm dhe ta mbështeste deri në fund Të vetmet mjetë efikase që ka përdorur kjo qeveri opozita. Por Shqipëria është vendi i çudirave politike për të luftuar korrupsionin janë benzina dhe tritoli, dhe besoj se është shumë e qartë jo vetëm për të si në rastin e gazetarit Mero Baze apo gjyqtarit gjithë ju, por edhe për çdo qytetar shqiptar, që ka Konomi dhe së fundi rasti i kryetarit të komunës. E një lider opozite çudibërës, i cili është i vetmi, që jo vetmja shpresë e qytetarëve për të shpëtuar nga vetëm nuk ka kërkuar heqjen e imunitetit, por për regjimi i hajdutëve të instaluar gjatë viteve të më tepër vazhdon ta bllokojë dhe vonojë këtë proces. qeverisjes së PD-së është bashkimi i votës popullore Megjithatë, paradokset politike të zotit Rama kundër këtij regjimi të pistë. tashmë janë bërë të zakonshme për qytetarët Faleminderit! shqiptarë. Në rastin e reformës për heqjen e Ardjan Turku - Faleminderit! imunitetit, lind natyrshëm pyetja: Përse e bllokon? Urdhëroni, zoti Bogdani! Përse e vonon? Për më tepër kur në Këshillin e Gerti Bogdani – I nderuar zoti drejtues i Legjislacionit kjo reformë është pothuaj e përfunduar seancës, me bashkëpunim mes maxhorancës dhe opozitës. Të nderuar kolegë deputetë, Në pamje të parë, duken dy përgjigje të Kryefjala e ditës është dhe mbetet integrimi thjeshta. Së pari, zoti Rama ka bërë praktike të europian i Shqipërisë dhe procesi që na çon në këtë politikës së tij bllokimin e reformave që ndihmojnë destinacion kaq të rëndësishëm për Shqipërinë dhe marrjen e statusit. Dhe së dyti, ai vazhdon të mbetet shqiptarët. peng i lidershipit dhe kupolës që ka krijuar në Partinë Besoj se, pavarësisht se kanë kaluar dy vjet Socialiste. që nga refuzimi i parë i statusit të vendit kandidat, Për dy vjet zoti Rama bëri sa kishte mundësi mbetet e qartë për qytetarët shqiptarë se bojkoti i për të bllokuar statusin e vendit kandidat: nga bojkoti Parlamentit dhe lënia e sallës gjysmë bosh nga te pseudogreva e pseudourisë; nga bllokimi me votë, opozita dhe deputetët socialistë, e vonoi dhe e te protestat e dhunshme. Dhe tani që duket se ka bllokoi statusin e vendit kandidat për marrë udhë bashkëpunimi për reformat kryesore, Shqipërinë. Ndërkohë që fjala kyç e muajve të fundit, një ndër të vetmet që i mbetet zotit Rama për të për të mos humbur edhe një herë shansin për të bllokuar është reforma për heqjen e imunitetit. Frika marrë këtë status, u bë bashkëpunimi dhe votimi i nga drejtësia dhe transparenca e ligjit duket se e reformave e ligjeve me 3/5, pikërisht bashkëpunimi tremb lidershipin socialist. Duhej të ishte pikërisht i opozitës për të kaluar dhe votuar reformat dhe ligjet opozita që ta kërkonte një gjë të tillë me zë të lartë, që kërkonin maxhorancë të cilësuar me 3/5, ashtu siç ka bërë Partia Demokratike kur ka qenë bashkëpunimi, që të merrte fund vota dhe vullneti në opozitë, pasi nuk duhet harruar që ne e kemi bllokues i zotit Rama, për këto reforma, jo thjesht kërkuar këtë reformë për vite me radhë. Kjo tregon të rëndësishme, por mbi të gjitha shumë të kërkuara se është pikërisht zoti Rama dhe drejtuesit e partisë nga partnerët tanë evropianë. së tij që i druhen heqjes së imunitetit dhe ndryshe Sot, pavarësisht se dy vjet u humbën pa arsye, nga sa thonë dhe akuzojnë, nuk kanë aspak dëshirë duket se plotësimi i rekomandimeve të Bashkimit te luftojnë korrupsionin dhe të shtojnë përgjegjësinë Europian për Shqipërinë ka avancuar dhe në para ligjit. horizontin e tetorit duket një përgjigje pozitive për Por, në një vështrim më të kujdesshëm, ka
267 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
edhe një arsye tjetër të rëndësishme që shpjegon korrupsionit. këtë bllokim dhe vonesë. Deri më sot, në parimet I them sot çdo qytetari shqiptar, se deri kur të dhe principet e tij politike, zoti Rama dhe rrëzojmë me votën e popullit, qershorin e ardhshëm, lidershipi i Partisë Socialiste, kanë treguar se sundimin e Sali Berishës, Shqipëria do të jetë, për nuk mund ta barazojnë veten me qytetarët fat të keq, nën sundimin e korrupsionit, edhe nëse shqiptarë. në gusht, shtator, apo tetor kufizohet imuniteti. Këtë e treguan me pengesat që i bënë procesit Sali Berisha, e di që ty të lëviz amperi kur të të liberalizimit të vizave, që e barazonte pasaportën përmendim Shkëlzenin, por Kushtetuta nuk thotë e tyre diplomatike me atë biometrike të qytetarëve që fëmijët e Kryeministrit kanë imunitet. shqiptarë. Po këtë vazhdojnë ende ta tregojnë edhe E megjithëse pa imunitet, Shkëlzeni yt në sot, me reformën për heqjen e imunitetit. Sepse, Shqipërinë e marrë peng nën sundimin tënd, është në fund të fundit, kjo reformë është një hap mjelësi i lopëve të zeza të korrupsionit në Shqipëri, përpara për të barazuar përpara ligjit madje po mjel qumësht edhe nga demat. pushtetarët dhe qeveritarët me qytetarët Çfarë imuniteti e ka penguar prokurorinë apo shqiptarë. ILDKP-në të hetojë mënyrën e pasurimit të djalit të Unë shpresoj që në datën 6 gusht votimi të mos Sali Berishës, i cili fiton brenda një viti, sa buxhetet shkojë dëm, jo sepse reformën për heqjen e e përbashkëta të bashkive Librazhd, Përrenjas, imunitetit e ka kërkuar Bashkimi Europian apo Bulqizë, Gramsh? partnerët tanë ndërkombëtarë, por sepse është e Nuk ka qenë imuniteti, por dhuna institucionale domosdoshme për të treguar vullnetin tonë në luftën dhe kërcënimi banal i Sali Berishës për lavire dhe kundër korrupsionit. horra bulevardi. Zoti Rama dhe çdo politikan duhet të dijë Qytetarë shqiptarë, Sali Berisha, familja, dhe nuk duhet të harrojë se “Në të vërtetë ministrat e tij, po i largojnë nga Shqipëria paratë e shërbëtori nuk është më i madh se padroni i vjedhura nga korrupsioni. Largojnë pothuajse çdo tij, as i dërguari më i madh se ai që e ka javë me avion nga Shqipëria shuma marramendëse dërguar”. Ndaj, asnjë politikan nuk mund të jetë parash kesh. Do t’i merrnin edhe puset e naftës, asnjëherë më i lartë dhe më i madh se qytetari minierat, lumenjtë dhe hidrocentralet, tokat në që e ka votuar. bregdet, po të kishin mundësi t’i transportonin jashtë Faleminderit! Shqipërisë, por, për fat të mirë, këto pasuri të të Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Bogdani! gjithë shqiptarëve janë këtu. Urdhëroni, zoti Balla! I them sot Sali Berishës që edhe licencën e Taulant Balla - Zonja dhe zotërinj deputetë, lotarisë kombëtare, për të cilën more më shumë ti Prej muajsh kemi shprehur dakordësinë tonë kesh në Vjenë, sesa do të marrë Ministria e për të kufizuar imunitetin dhe tashmë amendamentet Financave në shtator, ne do t’ua kthejmë e dakordësuara mund të jenë gati për t’u përfshirë shqiptarëve. në paketën e ndryshimeve kushtetuese të këtij viti. Austrian Loteries është nën hetim për korrupsion Ne besojmë se ndërhyrja në Kushtetutë është në vendin e saj, ndërsa në Shqipëri blen të njëjtën një proces që mund të bëhet vetëm një herë, jo vetëm licencë 100 herë më lirë sesa në Austri. Pra, këtu brenda një viti, por një herë në katër apo pesë vjet. jo vetëm që duhet hetuar, por kjo licencë duhet Të paktën, ky është edhe modeli dhe kjo është bllokuar me çdo kusht. Dua t’i drejtohem sot edhe eksperienca edhe e vendeve të tjera: jo arnime, por kësaj kompanie dhe t’i them se ne do të kërkojmë rregullime. një hetim të plotë për korrupsion ndaj këtij subjekti, Paketa e sivjetshme e ndryshimeve kushtetuese një hetim të plotë në Shqipëri, në Austri dhe kudo nuk mund dhe nuk duhet të kufizohet vetëm te gjetkë janë zhvilluar biseda, janë bërë pagesa dhe çështja e imunitetit, sepse korrupsioni në Shqipëri janë dhënë ryshfete. Do të zbardhim të gjitha pazaret, nuk mbrohet nga imuniteti, po nga Saliu dhe nga të gjitha parakontratat. drejtësia e marrë peng nga Saliu. Suksesi i luftës I them sot kompanisë Austrian Loteries që kundër korrupsionit nuk varet nga kufizimi apo heqja tender-komedia e Ridvan Bodes nuk vlen, ndërsa e imunitetit, por nga ditët e mbetura të Sali Berishës. licencën që kanë rënë dakord me Zenin, ne do ta Çdo ditë që kalon Shqipëria nën sundimin e Sali anulojmë dhe do t’ua kthejmë atë shqiptarëve. Berishës është një ditë më shumë nën sundimin e Nuk mund të lejojmë që shqiptarëve t’iu merret
268 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
një pronë publike prej më shumë se 100 milionë dhe fshehën provat e krimit së 21 janarit do të japin eurosh, se kështu ka rënë dakord Zeni. I them edhe përsëri llogari, megjithëse një gjykatë, nën sundimin bosit të kompanisë Austrian Loteries, zotit Friedrich e Sali Berishës, sot shpalli të pafajshëm atë që Shtikler, se do të hetohet njëlloj edhe në Shqipëri, fshehu videot e krimit të 21 janarit. ashtu siç po hetohet aktualisht në vendin e tij, në Faleminderit! Austri, sepse vitin tjetër nuk do të jetë më Zeni me Ardjan Turku - Faleminderit! imunitetin e babit. I them sot edhe Ridvan Bodes: Ky ishte dhe diskutimi i fundit. Seancën plenare Hiq dorë, Ridvan, nga tender-komeditë e e deklaroj të mbyllur. paracaktuara, se nuk do të të qasin as në Rakickë Tjetra, sipas vendimit të Konferencës së me gjithë këto paudhësi që po bën! Kryetarëve, do të mbahet në datën 6 gusht. Këto që vjedhin paratë e popullit dhe pronat e Mirupafshim! këtij populli do të japin llogari qindarkë për qindarkë. Burgu do të jetë banka e tyre, sepse paratë do t’ua (Seanca u mbyll në orën 13:15.) kthejmë shqiptarëve. Edhe ata që urdhëruan, vranë
269 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
E hënë, 06.08.2012 Drejton seancën Kryetarja e Kuvendit, Seanca e paradites, ora 10:35 zonja Jozefina Topalli (Çoba)
variant, i cili është edhe një ndër kushtet për marrjen Rendi i ditës: e statusit të vendit kandidat. Bazuar në Rregulloren e Kuvendit të Shqipërisë, nëse dy relatorët dëshirojnë 1.Projektligji “Për disa ndryshime në ligjin nr. fjalën mbi draftin e paraqitur dhe të miratuar në parim 8417 “Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë”, të dhe nen për nen në mbledhjen e fundit të Këshillit ndryshuar”. të Legjislacionit dhe të Komisionit të Ligjeve, le të urdhërojnë! Jozefina Topalli – Mirëdita, zotërinj deputetë! Nëse relatorët nuk duan të marrin fjalën, unë Sot, siç është bërë e ditur, kemi në seancë po lexoj listën e diskutantëve. Nga maxhoranca: plenare projektligjin “Për disa ndryshime në ligjin Edmond Spaho, Eduard Halimi, Fatbardh Kadilli, nr. 8417 “Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë”, Aldo Bumçi, Mark Marku, Arenca Trashani, Arben të ndryshuar”. Imami, Majlinda Bregu, Selami Xhepa, Flamur Noka, Genc Pollo, Gent Strazimiri, Sokol Olldashi, Ridvan Bazuar në Kushtetutën e Republikës së Bode, Edi Paloka, Astrit Patozi. Nga opozita: Fatmir Shqipërisë dhe në Rregulloren e Kuvendit, nenet 77, Xhafaj, Saimir Tahiri, Valentina Leskaj, Ditmir pika a, dhe 77 pika b, siç jeni në dijeni iniciativa Bushati, Vasilika Hysi, Arta Dade, Shegush Ligori, është depozituar në datën 6 korrik nga grupi i Mimi Kodheli, Ethem Ruka, Ilir Gjoni, Damian maxhorancës. Në datën 8 korrik është bërë Gjiknuri, Armando Subashi, Eduard Shalsi, Konferenca e Kryetarëve, e cila ka përcaktuar Ermonela Felaj, Taulant Balla dhe Pandeli Majko, kalendarin, bazuar në Rregulloren e Kuvendit dhe në emër të grupit. në Kushtetutën e Shqipërisë. Është njoftuar seanca Fillojmë me opozitën. Urdhëroni, zoti Xhafaj! plenare, është mbledhur Komisioni i Ligjeve dhe Fatmir Xhafaj – Faleminderit, zonja Kryetare! Këshilli i Legjislacionit për shqyrtimin e iniciativës Të nderuar kolegë, dhe propozimeve për heqjen apo kufizimin e Po e them që në fillim se në vlerësimin tim ky imunitetit në ndryshimin e Kushtetutës së është një debat tërësisht i imponuar në mënyrë të Republikës së Shqipërisë. Pas kësaj, nga data 20 njëanshme, tërësisht inproduktiv dhe për fat të keq deri në datën 21 është bërë seanca dëgjimore e një dëshmi tjetër e gjendjes ku gjendet vetëdija dhe Këshillit të Legjislacionit dhe e Komisionit të ligjeve, kultura jonë politike; një dëshmi tjetër e hidhur e për të dëgjuar opinionet dhe komentet e ekspertëve faktit se interesat politike të ditës prevalojnë mbi të huaj, të ekspertëve vendas, të njerëzve që vijnë interesin e vërtetë të qytetarëve, mbi interesat reale nga fusha e drejtësisë, të grupeve të ndryshme të të shqiptarëve; se zgjidhjet irracionale e esktraligjore interesit, të titullarëve të institucioneve kryesore prevalojnë mbi frymën e zgjidhjet kushtetuese, mbi kushtetuese dhe të ndërtuara me ligj në Republikën precedentët tanë dhe praktikat e shëndosha e Shqipërisë. ndërkombëtare. Ka disa pyetje të thjeshta që Sot, siç jeni në dijeni, në datën 6 gusht, bazuar vërtiten çdo ditë sot në këtë debat shterp politik, në Rregullore, nenet 77, pika a dhe 77, pika b, është përgjigjet e thjeshta ndaj të cilave çmoj se kanë detyrim që seanca plenare të bëhet jo më parë se thelbin e së vërtetës. Le t’i ballafaqojmë me durim dy javë dhe jo më vonë se tri javë nga data e dhe pa paragjykime, me racionalitet dhe pa paraqitjes së dokumentit nga dy relatorët. tensione, me sinqeritet dhe vullnet për të gjetur një Siç jeni në dijeni, kësaj radhe, fillimisht gjuhë të përbashkët. Më pas, se kush ka të drejtë, maxhoranca erdhi me një draft që është fjalë për le ta gjykojë qytetari shqiptar! fjalë copy paste ajo që kishin sjellë PACA dhe Ta nisim nga pyetja thelbësore: a është e Euralius pas një viti e gjysmë diskutimesh mbi gatshme opozita të përdorë votën e saj për kufizimin çështjen e imunitetit dhe ndryshimin e Kushtetutës e imuniteteve për deputetët dhe gjykatësit? Në për të, dhe pastaj gjatë negociatave të zotit Paloka mënyrë të përsëritur, duke konsideruar rëndësinë e dhe zotit Majko, maxhoranca përsëri pranoi variantin posaçme të këtij akti, opozita ka shpallur vullnetin kryesisht të PS-së. Sot jemi për të votuar këtë
270 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
e saj të fortë politik se është e gatshme të votojë e shqyrtimit dhe vendoset pas këtij procesi si hapi pro. Pro, për një mijë e një arsye. Grupi socialist ka fundor i saj. Çfarë bëtë ju? Paravendosët datën e marrë vendim unanim të votojë pro kufizimit të votimit dhe mbi atë kushtëzuat vetë procesin. Logjikë imunitetit. Deputetët socialistë, përfaqësues në tërësisht e mbrapshtë, sepse për ju kishte më Këshillin e Legjislacionit dhe Komisionin e Ligjeve, shumë rëndësi data ultimatum sesa vetë procesi me mandat të qartë politik nga grupi kanë votuar dhe konsensusi me opozitën. pro në parim dhe nen për nen për draftin që do të Kryeministri, pa e prishur terezinë thotë: “Data ndryshojë Kushtetutën, por, nga ana tjetër, ne nuk 6 gusht është e përcaktuar me ujdi të plotë nga i kemi votuar pro në tërësi për të. Pse? Sepse, nëse gjithë spektri parlamentar i vendit, është datë do të votohej në tërësi, do të thoshte që do të votohej e përcaktuar me konsensus në datën 12 korrik, në vetë projektligji që, në thelb, është projektligj për seancën e Parlamentit”. E pason Kryetarja e ndryshimin e Kushtetutës, ndërkohë që janë në Kuvendit dhe sipas saj: “6 gushti është një datë e diskutim dy iniciativa me një sërë amendamentesh. caktuar në Konferencën e Kryetarëve dhe në të Kjo është dhe një praktikë më e hershme e vetë njëjtën kohë i është bërë e ditur seancës plenare të Kuvendit, si në rastin e ndryshimeve në Kodin Penal. datës 12 korrik, të cilën asnjë deputet nga opozita Ishin katër iniciativa ligjore të sjella nga Qeveria. U nuk e kundërshtoi”. Gjithçka e pavërtetë. Vendimi vendos siç është e udhës dhe e logjikshme që ato për datën 6 gusht ka qenë një vendim arbitrar, i të mos miratoheshin veç e veç, por u bashkuan në njëanshëm dhe i paravendosur. Në Konferencën e një tekst të integruar dhe në Kuvend u miratuan në Kryetarëve është kundërshtuar nga përfaqësuesit mënyrë të njëhershme. tanë me arsyetimin se nuk është kompetencë e E kundërta do të ishte absurde. E kundërta do këtij organizmi që të përcaktojë datën e seancës, të ishte tallje me vetë Kuvendin. Kjo është arsyeja pasi një gjë e tillë mund të caktohet vetëm pasi të e vetme e votimit tonë në parim dhe nen për nen për mblidhen komisionet përkatëse. Mbasi të miratohet amendamentet për kufizimin e imuniteteve. Nuk e axhenda dhe vetëm mbasi të vijë raporti, caktohet votuam projektin në tërësi në pritje të përfundimit të data konform Rregullores. procesit që do të prodhojë një tekst të integruar për Mbas një debati të ashpër, përfaqësuesit tanë ndryshimet kushtetuese, për t’u miratuar më pas në këtë mbledhje janë larguar prej saj e pas kësaj në Kuvend. Është e papranueshme që të votonim Kryetarja ka vendosur veton pa praninë dhe pa dy herë për ndryshimin e Kushtetutës, një herë në miratimin e opozitës, ka caktuar datën e paracaktuar gusht dhe një herë në shtator. Është e papranueshme 6 gusht. Një qëndrim i tillë i është imponuar seancës dhe në kundërshtim me frymën e Kushtetutës, me së datës 12 korrik. Në fillim të kësaj seance rregullat dhe praktikat parlamentare. Ky po, do të kryetarja ka njoftuar për vendimin e njëanshëm të ishte një rast i paprecedent, që do ta bënte Kuvendin Konferencës së Kryetarëve. Kryetari i Grupit e Shqipërisë dhe të gjithëve ne qesharakë. Ky është Parlamentar Socialist ka rimbajtur të njëjtin qëndrim, qëndrimi ynë. Askush nuk mund të provojë të duke mos dhënë konsensusin për një vendim të tillë. kundërtën dhe për më tepër askush s’ka të drejtë Kryetarja ka insistuar në qëndrimin e saj, duke të shpifë dhe spekulojë mbi këtë qëndrim të qartë e imponuar vendimin e njëanshëm të shumicës së publik, politik, institucional dhe parlamentar. Konferencës së Kryetarëve. Ajo nuk ka zbatuar as Të shkojmë më tej. Pretendohet se data 6 gusht vetë Rregulloren, e cila përcakton se kur nuk ka është produkt i Rregullores dhe i miratimit konsensus, vendimi hidhet në votë dhe seanca konsensual. Aspak e vërtetë, edhe njëra, edhe tjetra. vendos me votim. Këtë qëndrim të opozitës e gjeni Është paraqitur data 6 gusht, a thua se kjo është qartas në procesverbalin e seancës përkatëse. një datë e nxjerrë nga kalendari “Maja” që, nëse Çfarë ndodh? Shumica këtu në Kuvend flet për nuk respektohet, do të shënohet fundi i botës. Por një proces konsensual, por në të njëjtën kohë, vetë Kryeministri thotë se data 6 është detyrim ligjor i cakton se kur thirret komisioni, vetë cakton kush amendamentit që ka sjellë PS-ja për procedurën e do të thirret në komision, vetë cakton datën e ndryshimeve kushtetuese. Si është e vërteta? seancës. Ky nuk quhet konsensus, ky quhet Logjika e Rregullores është e qartë. Data e votimit imponim. Kjo është thjesht dhe vetëm mungesë në seancë lidhet me kalendarin e punës së vullneti qoftë dhe minimal për kompromis politik, komisionit, kushtëzohet me kohën kur ky komision është thjesht dhe vetëm mungesë sinqeriteti në miraton raportin. Pra, data e votimit rrjedh nga ecuria marrëdhënie me opozitën dhe vetë Kushtetutën.
271 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Por nuk mbaron këtu. Kryeministri, i zhytur në i keq: që në këtë vend Kushtetuta nuk ka vlerë, ujërat që turbullon vetë, thotë: “Nuk po shkojmë të mund të ndryshojë kur e si ta dojë politika, kur dhe votojmë variantin që paraqitëm ne, të dashur si ta vendosë Kryeministri. Ky do të ishte një qytetarë, por po shkojmë të votojmë variantin që mesazh shumë i keq për publikun, një imazh shumë kërkoi opozita!”. i keq për vendin, për shtetin e së drejtës, për qasjen Partia Socialiste ka kërkuar që kufizimi i që ne kemi ndaj ligjit dhe Kushtetutës dhe një provë imunitetit të bëhet duke ndryshuar kushtetutën, tjetër e mosseriozitetit të klasës sonë politike. sepse nuk mund të bëhej në asnjë mënyrë tjetër. Të nderuar kolegë, Koha i dha asaj të drejtë, pavarësisht se siç po E fundit, por jo për në fund: Kryeministri në fillim rezulton, kjo kushtoi shtrenjtë. Ndërkohë, të gjitha dhe kori mbas tij e kanë konsideruar kufizimin e iniciativat publike dhe politike të ndërmarra nga PD- imuniteteve si një kusht të BE-së për integrimin, si ja në këtë fushë e përjashtonin këtë rrugë: zgjidhjen një obligim për të rrëzuar murin e korrupsionit dhe kushtetuese. I vetmi rast kur ka pasur një projekt për të hapur portën e mbyllur të BE-së. Ka shumë për ndryshimin përmes Kushtetutës është drafti për të thënë në këtë pikë. Po e nis me disa pyetje konsensual i vitit 2008, që mbeti sirtarëve të fare të thjeshta. Nëse ka qenë kështu, pse Kuvendit, ndërkohë që të gjitha propozimet tuaja Kryeministri e solli këtë draft në Kuvend në para e pas tij kanë qënë tërësisht joligjore. Të njëjtën momentin dhe minutën e fundit të mbylljes së gjë, të njëjtën ide, e kanë artikuluar në sesionit, kur drafti i përgatitur nga PACA e Euralius- rekomandimet e tyre edhe misioni Euralius dhe i i ishte dorëzuar atij që në tetor të vitit të kaluar? projekti PACA. U rikonfirmua një gjë e tillë edhe në Pse priti dhjetë muaj Kryeministri për ta sjellë në konferencën e tetorit të vitit të kaluar, por më e Kuvend e për të rrëzuar murin e korrupsionit? I çuditshmja nga të gjitha ka qenë një deklaratë tjetër mungonte vullneti, apo e pengoi të hapë sirtarët e e Kryeministrit: “Kjo maxhorancë i ka bërë zotit tij opozita? Nëse ky ndryshim i Kushtetutës ishte Rama çdo lëshim të mundshëm, me qëllim që ai të kusht i ndërkombëtarëve për integrim dhe për këtë lejojë grupin e tij parlamentar të votojë në datën 6 nevojitej konsensusi i opozitës, pse nuk e përfshiu gusht heqjen apo kufizimin e imunitetit”. atë në marrëveshjen e nëntorit me opozitën, pasi Si mund të trajtohet kështu Kushtetuta? Është kishte marrë edhe opinionin e 12 rekomandimet e pronë vetjake e Kryeministrit? Është ornament i KE-së? Kush e pengoi? Opozita, që është kundër zyrës së tij, që ai e jep ose jo sipas dëshirës dhe integrimit dhe që ia kërkoi këtë gjë publikisht në që e lëshon si t’ia dojë qejfi për kompromiset e fundvitin e kaluar në paktin e propozuar, por dhe në radhës? Kjo është tërësisht absurde. Një qasje e shkurt të vitit të kaluar në debatin e zhvilluar këtu papranueshme për një kryeministër, i cili duhet të në Kuvend? kërkojë ndjesë publike për këtë deklaratë aspak Ju po i shërbeni fort alibisë se kufizimi apo heqja korrekte. Shumë deputetë të PD-së na kanë e imuniteteve është muri që duhet shembur për falënderuar për amendamentet tona. Të njëjtin antikorrupsionin, çelësi për integrimin. Po jo vetëm qëndrim kanë mbajtur edhe vetë ekspertët realiteti ynë i hidhur, por edhe përvoja ndërkombëtare ndërkombëtarë. Ekziston një dokument i përbashkët nuk ju ndihmon aq shumë. Për të bindur BE-në në me qëndrim të unifikuar të katër misioneve të seriozitetin e luftës antikorrupsion Kroacia dha prova ekspertizës ndërkombëtare: PACA (KiE/BE), serioze (arrestoi ish-kryeministrin), Bullgaria, OBDAT-i, Euralius-i dhe Prezenca e OSBE-së. Një gjithashtu, (arrestoi dy ministra), Rumania vijoi më dokument që i drejtohet Kuvendit, Komisionit të tej me shumë më tepër arrestime, përfshirë edhe Legjislacionit dhe atij të Ligjeve, por që, siç ndodh ish-kryeministrin, Mali i Zi detyroi Kryeministrin të rëndom, nuk mbërriti kurrë në këtë rrugë tek opozita. dorëhiqej nga politika etj. Besoj se e dini se të gjitha Ai dokument qartësisht mbështet pozicionet e këto vende e kanë të sanksionuar në kushtetutë përfaqësuesve të PS-së dhe projektit të saj, madje imunitetin, siç e kemi ne sot. Kjo nuk i pengoi ato duke korrigjuar edhe disa nga qëndrimet dhe të bëhen pjesë e BE-së dhe disa prej tyre të përcaktimet e mëparshme të tyre. përshëndeten prej saj për reforma të qëndrueshme. Mesazhi tashmë është dhënë: është miratuar Kjo nuk e pengoi dhe vetë BE-në, që të kritikojë konsensualisht drafti për imunitetin. Të gjitha palët këto ditë ashpër Rumaninë e Bullgarinë për janë dakord me të. Procesi formal do të ketë kohën mungesën e zbatimit të ligjit dhe çështjet e e vet. Veprimi ndryshe do të ishte një mesazh shumë korrupsionit, edhe pse të dyja këto vende kanë bërë
272 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
gjatë kësaj periudhe kufizimin e imunitetit, ashtu konsoliduar, në një projekt të vetëm brenda muajit siç dëshirojmë ta bëjmë edhe ne. shtator, ashtu siç kërkohet edhe nga BE-ja. Ka një fjali shumë interesante në letrën e Ndërkohë, caktojmë edhe detyrën për të bërë komisionerit Fyle: “Reformat në fushën e sundimit ndryshimet në Kodin e Procedurës Penale dhe ligjet të ligjit përbëjnë një faktor kyç për lëvizjen përpara e tjera, pa të cilat këto ndryshime kushtetuese për në udhën drejt integrimit në BE”. Mesazhi është i imunitetin nuk mund të bëhen të zbatueshme. Edhe qartë, nuk bëhet fjalë thjesht e vetëm për kufizimin ato i duan disa javë punë përgatitjeje, shqyrtimi dhe e imuniteteve, por edhe për reformën në drejtësi, miratimi. Kështu, secila nga palët bën hapin e vet luftën kundër korrupsionit. Sepse në Shqipëri, siç pozitiv, të dyja bëjmë hapin e duhur për zgjidhjen e është tashmë e qartë, nuk është problem duhur, të sinqertë e të qëndrueshme. Nëse ju legjislacioni, por zbatimi i tij. Prandaj kërkohet këmbëngulni në variantin tuaj, në ultimatumin tuaj, reforma në drejtësi, forcimi i pavarësisë dhe kjo do të ishte një goditje e rëndë e nevojës për përgjegjshmërisë së institucioneve të drejtësisë, konsensus, do të ishte një zhgënjim për Brukselin, prokurorisë e gjykatave. që përmes komisionerit Fyle ju ka bërë thirrje të Partia Socialiste, e përgjegjshme për rolin dhe tregoni: “Rezultate konkrete të fokusuar në reforma kontributin e saj të sotëm në opozitë dhe të nesërm dhe ngulmimin për të treguar sinqeritet dhe aftësi në qeverisjen e vendit, është e vendosur t’i qëndrojë për kompromis, me qëllimin për të arritur paraqitjet fort vullnetit të saj politik për kufizimin e imuniteteve, dhe rezultatet e nevojshme në shtator”. shoqëruar së bashku me procesin e reformës në Në të kundërt, një votim sot dhe një votim në drejtësi edhe përmes ndërhyrjeve në Kushtetutë, për shtator do të ishte sikur të bënim një votim sot për sa do të çmohet e arsyeshme në përfundim të statutin e PD-së dhe një votim nesër për statutin e procesit që do të zhvillohet. Ne i qëndrojmë fort PS-së. Kjo do të ishte sinqerisht e turpshme. vullnetit që respekton procedurat dhe dinjitetin e vetë Shqipëria dhe shqiptarët kanë një Kushtetutë dhe Kushtetutës. ne duhet të tregojmë respekt e përunjësi ndaj saj Zoti Kryeministër, ju po kërkoni ta lidhni edhe në mënyrën se si kërkojmë ta amendojmë atë. miratimin ose jo të amendamenteve për imunitetin Në të kundërt, qëllimi juaj është thjesht politik dhe me marrjen e statusit kandidat për në BE. Shembujt paraelektoral. Kjo do të tregonte se mbi respektin e mësipërm vërtetojnë të kundërtën. Pavarësisht për Kushtetutën dhe kushtetutmbajtësin rëndësi ka kësaj, ju po mundoheni fort të bindni shqiptarët se axhenda dhe interesat tuaja personale, politike dhe po nuk u votua për këtë çështje, nuk na japin statusin elektorale. Kjo nuk është rruga që siguron dhe fajin e ka opozita. Alibi e bukur politike, por konsensusin. Kjo është logjikë përjashtuese, logjika kam një pyetje tjetër në invers: Po nëse që na ndan, muri që i vihet procesit të bashkëpunimit amendamentet për imunitetin miratohen brenda e konsensusit. muajit shtator, siç edhe kërkohet nga komisioneri Faleminderit! dhe ne, larg qoftë, nuk na japin statusin e vendit Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Xhafaj! kandidat, e kujt është përgjegjësia? Jeni ju të Zoti Kryeministër, urdhëroni! gatshëm ta pranoni këtë përgjegjësi publike dhe të Sali Berisha – Nuk kisha ndër mend të merrja dorëhiqeni nga posti juaj? fjalën në fillim, por meqenëse zotëria më citoi çdo Zoti Kryeministër, ka një zgjidhje konsensusi tre rreshta dhe në respekt të debatit parlamentar, edhe në këto momente të vështira, nëse ju keni dëshiroj t’i kthej përgjigje për çështjet më kardinale vullnet real konsensusi. Amendamentet tuaja të cilat u shtruan. tashmë e kanë marrë miratimin, seanca e sotme le Zoti Fatmir Xhafaj u tha shqiptarëve këtu se nuk të konsiderohet një tjetër konfirmim i këtij vullneti të ka qenë imuniteti dhe heqja e tij pjesë e përbashkët. Sot votojmë dhe miratojmë një vendim marrëveshjes së nëntorit midis forcave politike. Më të përbashkët, ku shprehim me votë unike vullnetin duhet t’ju lexoj këtu pikën 8 të planit të veprimit, e pakthyeshëm për amendamentet për imunitetin, pjesë integrale e marrëveshjes së nëntorit midis duke e konsideruar këtë një arritje pozitive dhe forcave politike: “Është e rëndësishme të arrihen ndërkohë i hapim rrugë procesit të debatit rezultate konkrete dhe të prekshme në luftën kundër parlamentar për amendamentet kushtetuese të korrupsionit, i cili është një nga sfidat e mëdha të propozuara nga ana jonë, duke synuar diskutimin Shqipërisë në rrugën e integrimit. Kjo përfshin dhe votimin e tyre në Kuvend në një draft të reformën e sistemit të imuniteteve.”
273 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Zoti Fatmir Xhafaj, ju keni qenë ministër i tjera. Thuaju këtyre fakirëve të tjerëve që nuk kanë Drejtësisë së Republikës së Shqipërisë, kur keni punë me doganat! Thuaju se ke kompanitë e mamit! pranuar dhe keni firmosur me Këshillin e Europës Me ty e kam, sepse ti je një nga çekistët që marrëveshjen në vitin 2004, se do të hiqnit imunitetet kundërshton më shumë imunitetin. Ti je ai që dhe ajo marrëveshje është detyruese, aq sa janë kundërshton më shumë për heqjen e imunitetit. detyrimet e anëtarësisë së Shqipërisë në Këshillin Jozefina Topalli – Zoti Tahiri, ju tërheq e Europës. Ajo marrëveshje është shkruar në kuadrin vëmendjen! e bashkëpunimit të Shqipërisë me GRECKO-n, Sali Berisha – Jo vetëm që parlamentarët, thotë njësinë dhe departamentin e Këshillit të Europës raporti, (shqiptarët duhet ta dinë) dhe gjykatësit nuk për luftën kundër korrupsionit. mund të persekutohen, por ata nuk mund edhe të Meqenëse morët këtu shembujt e Rumanisë apo hetohen. Kjo është. Nuk kemi vullnet të hetohemi ndonjë shembull tjetër, është mirë t’u themi në qoftë se votojmë kundër. Kjo është për sa i përket shqiptarëve se Brukseli çdo vit e më shumë thellon marrëveshjes, kërkesës. kërkesat ndaj atyre vendeve që shkojnë drejt tij. Këtë Kalojmë te tjetra. Cilit t’i besoj unë këtu, dhe e bën duke nxjerrë eksperiencën edhe me vende të shqiptarët, zotit Fatmir Xhafaj të datës 12 korrik, që cilat i anëtarësoi në një proces më të ri. Është kur u miratua data 6 gusht nuk tha një fjalë dhe nuk plotësisht e vërtetë ajo që ju thoni se Bullgarisë dhe kundërshtoi? Apo, zotit Fatmir Xhafaj, që thotë se Rumanisë nuk iu kërkua kjo gjë, por është plotësisht data 6 gusht u caktua nga Sali Berisha? Jo, të e vërtetë që këto dy vende mike, akoma nuk kanë dashur qytetarë. Ky parlament ka një regjistrim të fituar, pikërisht për reflektime të mëvonshme, të plotë zanor dhe kamera. Le të hapë fillimin dhe drejtën e hapësirës Shengen njëlloj si vendet e miratimin e rendit të ditës në datën 12 korrik. Më 12 tjera anëtare të BE-së, sepse është tjetër e drejta e korrik u shtrua dhe u votua se do të jetë data 6 Shengenit për vendet anëtare dhe tjetër ajo për 90 gusht në të cilin do të votohen amendamentet e ditë për vendet jo anëtare. Kushtetutës. Kjo, sepse kërkohej koha e përcaktuar Le t’i themi të vërtetat siç janë dhe jo ta në amendamentin 77/a dhe b të propozuar nga ju, shndërrojmë këtë seancë në një seancë ku kërkohej që 2-3 javë pas mbarimit të raportit mashtrimesh. Ne qëndrimet mund t’i mbajmë si të materiali të dërgohej në seancë plenare. A duam ta duam, por kamerën të mos e përdorim për të shndërrojmë këtë seancë në një seancë mashtrimi dezinformuar. Unë nuk po them se nuk është për qytetarët shqiptarë? Jo. pranuar Rumania. Është pranuar, por ja që për Zoti Xhafaj, ju kërkoni që ky votim të bëhet në Shqipërinë nuk kanë vullnet dhe kanë të drejtë, se shtator. E bllokoni sot dhe në mënyrë absolute vetëm në këtë vend kundërshtohet heqja e imunitetit. Po me një qëllim: për të bllokuar statusin për të tretën ju lexoj pak nga një raport më i fundit i ekspertëve: herë. Ju e bllokoni për të bllokuar statusin për të “A major obstacle in dealing with corruption in tretën herë dhe përcaktoni si kusht atë pushtet që judiciary and political life is the the existence of shqiptarët nuk jua japin. Përcaktoni si kusht që ne imunities for judges and parlamentarians (Një të pranojmë që ju të bllokoni shtetin ose të kapni pengesë madhore për të trajtuar korrupsionin në krerët e institucioneve kushtetuese dhe këtë e bëni drejtësi dhe në jetën politike është ekzistenca e me qëllimet më të papranueshme për shqiptarët. imunitetit për gjykatësit dhe parlamentarët). Në të Presidentin e morën ata të cilët në përputhje vërtetë, vazhdon raporti, jo vetëm që gjykatësit… me Kushtetuën e vendit kishin votat dhe ju kur hoqët (Kryeministri i drejtohet deputetit Tahiri.) Qëllimi yt 3/5-at për Presidentit nuk e bëtë që Sali Berisha të është të pengosh dhe të çosh ndonjë tra dogane, kishte Presidentin. Ju e bëtë se kryetari juaj besoi prandaj e përdor imunitetin, ta dinë këta miqtë e tu se do të ishte kryeministri i radhës dhe njëri prej përreth, që s’kanë punë me doganat. Ai xhandari jush presidenti i radhës. Kjo ishte llogaria juaj. juaj, ai vrapon te trau, te dogana dhe rrihet me Unë nuk e bëra se do të isha kryeministri i doganierët. radhës, as se ai që do të vinte do të ishte presidenti (I drejtohet deputetit Tahiri, i cili flet nga vendi.) i radhës, por e bëra për t’i hequr një nen krize Ja, ai që flet aty! T’i jap me dokumente. Për ty e Kushtetutës së vendit, e bëra, sepse në qoftë se kam. Ke shumë punë me doganat ti, edhe me ilaçet. Kushtetuta në nenet e para të saj përcakton zgjedhjet Prandaj, të duhet imuniteti ty, se do të shkosh të periodike si bazë e sistemit, Kushtetuta përcakton ngresh traun e doganave për ilaçet dhe për gjëra të edhe kushtet dhe nuk futet në asnjë rast zgjedhja e
274 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Presidentit, përveçse në një Kushtetutë të planetit pasqyruan një nga një. Ju nuk e prisnit këtë. dhe kjo është kushtetuta greke. Sigurisht, ju ishit të bindur se ne nuk do t’i pranonim, Pra, unë nuk u nisa se do të jem vetë por midis dy të këqijave, e keqja më e madhe ishte Kryeministri i ardhshëm, nuk u nisa se do të jetë të mos prekej imuniteti. Bujar Nishani Presidenti i ardhshëm, por u nisa për Unë e dija që ju nuk do ta pranonit kurrë kontrollin t’i dhënë vendit një Kushtetutë që nuk e çon në krizë. e banesave, sepse aty flenë paratë në arka, eurot, Çfarë kërkoni ju tani? Ju, zotërinj, kërkoni që tmerroheni kur ju kujtohen. Jua them unë. Prandaj Kushtetutën e sundimit të pakicës. E keni këtë nga kërkuat që banesat të mos kontrollohen pa u votuar mendësia e etërve tuaj apo e keni këtë nga në parlament. E pranuam. Kërkuat që të mos pesimizmi absolut, pasi jeni në një tunel pa dritë arrestohet deputeti pa u votuar në parlament, e dhe fitore, nuk shikoni askund, kjo është puna juaj. pranuam siç propozuat ju. Ne vijmë këtu pasi kemi Por të kërkosh që kryetari i Gjykatës Kushtetuese përmbushur çdo kërkesë tuajën, por ne kurrë nuk të votohet me 3/5, që kryetari i Gjykatës së Lartë të mund të bindim kryetarin tuaj që të mos bllokojë votohet me 3/5, që Presidenti të votohet me 3/5, të për të tretin vit statusin. kërkosh që prokurori i Përgjithshëm të votohet me U thoshim shqiptarëve që imuniteti nuk është 3/5, të kërkosh që Kontrolli i Lartë i Shtetit të votohet kusht për statusin, por ja që qenka kusht për me 3/5, cili është modeli që ofroni ju? statusin, është në raport, në planin e veprimit të Ju ofroni konsensusin që mbajtët dy vjet me tetorit, që e keni firmosur vetë, e keni hartuar vetë radhë obdusmanin pa kryetar. Latë shtetin pa në Komisionin e Integrimit, është në raportin e obdusman, dy vjet me radhë, duke treguar jo ekspertëve. dëshirën shtetrespektuese dhe formuese, por Të paktën të mos mendojmë se qytetarët antishtet. Pastaj ju na thoni ta bëjmë se ne kemi shqiptarë nuk e kuptojnë. Doni ta bllokoni? Bllokojeni! modelin e mrekullueshëm të obdusmanit. Cili ishte Për mua nuk votoni ju, dhe nuk ju kërkoj favore apo modeli i obdusmanit, zotërinj? Dy vjet pa obdusman, ndere. Jo. Unë bëj ato që mendoj se janë në interes dy vjet duke ju lutur ju që ta votonit. Por jo, nuk e të qytetarëve. Ne e bëmë kompromisin me ju. Ne u bëtë se nuk e piqnit dot në furrat e Fidelit. Nuk ju tërhoqëm nga varianti ynë, nga varianti dilte dot nga galeritë e Fidelit ai, dhe kur e emëruat, ndërkombëtar, ne pranuam variantin tuaj. nuk ka njohur bota lindje më të vështirë sesa lindja Tani ju nuk votoni se kërkoni ose të pranojmë e obdusmanit shqiptar. Kushtetutën e sundimit të pakicës, gjë me të cilën U deshën 2 vjet për të sjellë në dritë obdusmanin. ne jemi ndarë përfundimisht në vitin ‘90 dhe Tani doni dy vjet të tjera për prokurorin, 4 vjet për Kushtetutë të tillë nuk pranojmë kurrë, ose ju bllokoni kryetarin e gjykatës. Pra, doni sundimin e pakicës. statusin përmes kushtetutës së pakicës dhe Zotërinj, kjo nuk mund të ndodhë, pse kryetari juaj sundimit të pakicës dhe çdo gjëje tjetër. Ajo që ju çon juve nga disfata në disfatë. Sali Berisha nuk luftohet me të gjitha mjetet është sundimi i pakicës, mund të bëhet lideri juaj. Unë jam me Kushtetutë shqiptarët e kanë faktuar këtë. Por ju mendoni se lider i forcës sime politike. Pra, çdo gjë mund t’i bëj dëmtoni qeverinë me bllokimin. Absolutisht e atij, por lider nuk mund ta bëj, sepse është një njeri, dëmtoni, sepse kjo dëmton çdo qytetar shqiptar. i cili nuk di kurrë se çfarë është fitorja, si fitohet. Nuk ka diskutim. Kjo dëmton çdo fëmijë, çdo të ri, Po marrim këtë proces. Si vijmë ne sot këtu? çdo të moshuar, çdo burrë dhe grua të këtij vendi, Ne vijmë sot pasi kemi pranuar çdo gjë që ju keni që ka ëndrrën europiane. propozuar. Ne vijmë sot këtu pas një debati 10-vjeçar Pra, kjo dëmton qeverinë, por kur të vijë puna në të cilin ne kemi qenë promotorë të procesit të në rrafshin elektoral, ata që do të paguajnë faturën heqjes së imuntietit dhe vijmë këtu duke pranuar më të madhe do të jenë ata që bllokojnë. Ju pikë për pikë dhe fjalë për fjalë ato që ju sugjeruat bllokojeni, mos votoni për ne. Ju nuk mund të pas raportit, pas hearing-ut historik që u bë. kushtëzoni, sepse me kushtetutën e pakicës ju I nderuar zotëri, kjo forcë politike nuk ka marrë dëshmoni një mentalitet ndër më të rrezikshmit për asnjë raport tjetër përveç atyre që keni marrë edhe këtë vend dhe për të ardhmen e qytetarëve. ju. Ta shtrojmë në një seancë të vërtetash dhe jo Absolutisht! trillimesh. Nuk ia vlen të trillojmë këtu. Kemi marrë Ju flisni për korrupsion, por ju duhet mburoja e për bazë gjithçka që u tha dhe që ju deshët. Të imunitetit për t’u mbrojtur nga korrupsioni. Ja, ne merrej për bazë nga seanca e dëgjimit dhe u jemi qeveria. Ne u themi shqiptarëve sot se do të
275 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
votojmë për heqjen e imunitetit. Po ju, çfarë mund votojmë bashkërisht, në interesin më të mirë të t’u thoni shqiptarëve, që ne i duam ministrat me secilit prej të pranishmëve këtu, të çdo qytetari imunitet? Po çfarë i kujtoni ju zgjedhësit shqiptarë, shqiptar, të mos bëjmë sofizma, të mos merremi hunj të kuq apo budallenj? Jo, zotërinj! Ju garantoj me mashtrime, por si politikanë të përgjegjshëm, se të gjitha paternet psikologjike të studiuara nga t’u themi qytetarëve shqiptarë se sot ne hedhim Kreçmeri deri sot kanë vetëm një axhektiv: mënjanë murin dhe mburojën që na ndan nga ju, që inteligjent. Lexojeni! Kemi probleme të tjera në na bën ne senior dhe ju të dorës së dytë. Jo, jo, paternin psikologjik ne dhe bashkëkombasit tanë, duhet të jemi qytetarë të barabartë para ligjit. Kjo por budallallëkun jo, nuk e kemi trashëgimi. Ata është thirrja e Kryeministrit të vendit. Se ç’doni ju kuptojnë më mirë se ne që rrimë në këto tavolina që mbani një Kryeministër dhe ministrat e tij me dhe karrige se ç’ndodh. Ata kuptojnë më mirë se imunitet, këtë nuk ka shqiptar që mund ta arsyetojë. ne, se ju nuk u dhemb barku për qeverinë dhe për Ju mbani veten tuaj. Dhe ju nuk votoni sot që t’i ministrat. Jo, jo, se përndryshe do të ishit vasalë të hiqni për të tretin vit me radhë të drejtën e statusit qeverisë. Nuk jeni të tillë. Ju jeni opozitë sovrane. të kandidatit këtij vendi. Kjo është përgjegjësia juaj. Ju keni hallin e bëmave tuaja. Ju duhet imuniteti për Faleminderit! ato gjëmat tuaja. Ju duhet imuniteti sepse ndonjëri Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti prej jush shkon dhe i thotë doganierit: “Lëvize traun!”. Kryeministër! Po, po, ju duhet imuniteti se ndonjëri prej jush përdor Zoti Edmond Spaho, urdhëroni! pasaportën dhe imunitetin për transporte të Edmond Spaho – Faleminderit, zonja Kryetare! dyshimta transkufitare. Ju duhet imuniteti.... Të nderuar kolegë, (Flitet nga salla pa mikrofon.) Seanca e sotme i kushtohet një çështjeje shumë Prandaj, ju tani që ju ikin bamirësat e Topit të rëndësishme, siç është ajo e imunitetit të ndiheni shumë të kërcënuar. Se Topin e zgjidhët zyrtarëve të lartë. Prej shumë vitesh po vazhdon mirë ju, e futët në thes. Por keni hallin e bamirësave debati midis maxhorancës dhe opozitës në lidhje të tij. me heqjen e imunitetit të zyrtarëve të lartë, që ata Prandaj të bëhemi të vërtetë sot. të jenë të barabartë përpara ligjit, sikurse gjithë Ju flisni për korrupsion? Po. Flisni për korrupsion qytetarët e tjerë. për ne? Po. Urdhëroni të lëvizim nga imuniteti! A, ju Në rastin e Shqipërisë heqja e imunitetit është nuk doni? Mirë. Na mbroni ne? Nuk na mbroni ne. parë edhe si një mjet për të luftuar më me efikasitet Ju sulmoni në bllok drejtësinë. Unë kurrë ndonjëherë korrupsionin gjatë ushtrimit të funksioneve publike. nuk sulmoj në bllok drejtësinë. Sigurisht që ka një Kushdo do t’i jepte të drejtë opozitës që ajo të kastë të korruptuar. Sigurisht ka prokurorë të insistonte në qëndrimin për heqjen e imunitetit korruptuar, si puna e atij që liroi pardje bandit zyrtarëve të lartë. Është misioni më i lartë i opozitës Xhillarin, që shkoi të vriste 4-5 vetë. Sigurisht që ka të kërkojë që qeveritarët, në radhë parë, por edhe të tillë. Apo si ata, të cilët, kur djemtë e deputetëve sistemi i drejtësisë, të jenë sa më transparent dhe që skuqin rrugët me gjakun e të pafajshmëve i nën kontrollin direkt të qytetarëve. Vetëm në këtë nxjerrin të pafajshëm. Ka të tillë. Nuk ka diskutim. mënyrë mund të kontribuohet në përmirësimin e Por problemi është se ju u thoni qytetarëve se mirë qeverisjes dhe përdorimit të fondeve publike, si edhe ua bëjnë, dhe nuk ua heqim imunitetin këtyre. i shërbehet më mirë dhe më me drejtësi të Atëherë, cili është qëndrimi juaj në raport me zgjedhurve. qytetarin? Por këtu fillon çudia, si edhe për gjëra të tjera. Një gjë është e sigurt. Paraardhësit tuaj nuk Ajo që kërkon prej vitesh që t’i hiqet imuniteti pranuan kurrë, dhe qëkur erdhën në pushtet deri zyrtarëve të lartë, është qeveria, dhe ajo që e ditën e fundit thelluan me kilometra distancën midis kundërshton me ngulm, është opozita. Në të vërtetë tyre dhe qytetarëve shqiptarë, ndërtuan një mur të opozita shqiptare prej vitesh është bërë flamurtarja tmerrshëm, të cilin e shembëm në ’90-tën, e shembi e rezistencës për mosheqjen e imunitetit. Argumenti rinia shqiptare me një vrull dhe një heroizëm të është se pozita ka tërë pushtetet në dorë dhe kërkon paparë. Ky mur do të shembet. Ky mur imuniteti të abuzojë më përfaqësuesit e opozitës dhe t’i nuk ka të ardhme. Ky mur imuniteti i përket të përndjekë politikisht. shkuarës. Historia e përpjekjeve për heqjen e imunitetit Ne ju ftojmë ju në mënyrën më serioze ta nuk është e re. Ajo fillon që në kohën kur
276 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
maxhoranca e sotme ishte në opozitë dhe bëri prokurorit të Përgjithshëm, të gjyqtarëve, të propozimin e parë për heqjen e imunitetit në vitin drejtuesve të SHIK-ut dhe të drejtuesve të tjerë të 2004. Në vitin 2005, maxhoranca, e cila doli nga institucioneve të rëndësishme. Nëse këto nuk do t’i zgjedhjet e përgjithshme, në respekt të përpjekjeve arrinte, nuk do t’i jepte konsensus, jeta politike, që kish bërë për këtë çështje kur ishte në opozitë, ekonomike dhe shoqërore do të bllokohej, dhe vendi dhe si tregues i qartë i vendosmërisë për të pasur nuk do të ketë rrugë tjetër veçse të shkojë në një qeverisje sa më të mirë dhe transparente, ofroi sërish cikël pafund zgjedhjesh të parakohshme. të hiqej imuniteti i zyrtarëve. Në atë kohë presidenti Qëndrimet e opozitës çojnë në dy konkluzione: i vendit ishte në marrëdhënie të vështira me Së pari, ajo nuk dëshiron që të hiqet imuniteti maxhorancën e re, kurse Prokurori i Përgjithshëm për interesa të saj të brendshme, pavarësisht se ishte një i emëruar nga Partia Socialiste, e cila sot me fjalë e pranon heqjen e imunitetit Logjika ta do e ka të zgjedhur në forumet e saj të larta drejtuese. që ai që ka mizën nën kësulë ka frikë nga heqja e Për drejtuesit e sistemit gjyqësor të asaj kohe as saj dhe kërkon mbrojtje. që bëhej fjalë, sepse të gjithë ishin zgjedhur nga Nëse përfaqësuesit e PS-së, disa prej të cilëve nomenklatura e lartë drejtuese e PS-së. janë përfaqësues të rëndësishëm të botës së Pra, për kontrollin e gjithë pushteteve nga biznesit, nuk kanë kryer aktivitete të paligjshme, maxhoranca në këtë periudhë as që bëhej fjalë, por kanë paguar taksat, nuk janë ngatërruar në opozita me vendosmëri e kundërshtonte heqjen e kontrabandë, trafiqe, dhe për më shumë, e kanë të imunitetit. qetë ndërgjegjen për ngjarjet e 21 janarit, nuk ka E njëjta histori u përsërit në vitin 2008. Presidenti përse të shqetësohen se kush do të jetë prokurori i dhe prokurorja e Përgjithshme ishin në marrëdhënie Përgjithshëm. Nëse ekziston kjo frikë, do të thotë mjaft të tendosura me PD-në, dhe përsëri PS-ja nuk se prokurori aktual u ka ofruar mbrojtje joligjore dhe pranoi që zyrtarët e lartë dhe deputetët të linin në kundërshtim me Kushtetutën e vendit. imunitetin. Nëse do t’i shikojmë gjërat pak më thellë, do të Sot ndodhemi në një situatë në dukje sikur PS- konstatojmë se gjatë këtyre 7 vjetëve vetëm ja ka pranuar heqjen e imunitetit, madje është eksponentë të opozitës së sotme dhe pozitës së diskutuar dhe rënë dakord për një variant, i cili është djeshme nuk janë dënuar. Asnjë ministri të qeverive tërësisht i propozuar nga përfaqësuesit e PS-së, të PS-së, me imunitet apo pa imunitet, nuk i ka që do të thotë se nuk do të ketë arrestime apo hyrë gjemb në këmbë, pavarësisht historive të kontrolle të banesave të zyrtarëve të lartë pa lejen e shumta të shpërdorimit të fondeve publike. Kuvendit të Shqipërisë. Argumenti, se kjo maxhorancë do të abuzojë Por këtu kemi vetëm gjysmën e historisë, sepse politikisht me përfaqësuesit e PS-së pas heqjes së gjysma tjetër na kthen atje ku ishim para vitit 2005, imunitetit, është tërësisht spekulativ, sepse pozita kur imuniteti nuk u hoq dhe vazhdoi të mos hiqej e sotme nuk e ka bërë një gjë të tillë as për ata nga mosgatishmëria e PS-së. Aktualisht, hilja që drejtues të majtë, të cilët e kanë merituar. përdoret është ajo e vendosjes së disa kushteve, të Arsyeja e dytë, po aq e dukshme e refuzimit të cilat vështirë se do t’i pranonte cilado maxhorancë heqjes së imunitetit nga përfaqësuesit e PS-së ka dhe në tërësi një klasë politike e përgjegjshme për të bëjë me statusin e vendit kandidat për në BE. fatet e kombit të vet. Tashmë është e qartë për këdo se marrja e Pra, “po”-ja e deklaruar me pompozitet nga statusit, me gjithë dëshirën e maxhorancës për ta opozita në praktikë, është një “jo” e madhe dhe paraqitur si sukses të përbashkët pozitë dhe shkelje e marrëveshjes së vitit të kaluar midis opozitë, këta të fundit e shikojnë si një arritje, e këtyre dy forcave politike. Arsyeja e vetme që nuk cila do t’u përmbysë pritshmëritë për zgjedhjet e pranohen kushtet e opozitës është se ato kërkojnë ardhshme parlamentare. Marrja e statusit, e rrëzimin e sistemit kushtetues, që do të thotë që shoqëruar me heqjen e vizave dhe transformimin e maxhoranca të kthehet në opozitë dhe opozita të jetës së shqiptarëve, do të bëjë që opozita të marrë pushtet në letër, pavarësisht se vota popullore vazhdojë si e tillë edhe 4 vjet të tjera. e ka lënë në opozitë. Në këtë rast arsyetimi është tipikë e një partie Opozita nuk kërkon, as më pak dhe as më që vë interesat e saj të ngushta mbi ato të vendit shumë, por të krijojë një sistem të tillë, i cili dhe të qytetarëve që përfaqëson: “Të djegim statusin praktikisht t’i japë asaj të drejtën e emërimit të me shpresë se mos nga kjo mund të nxjerrim
277 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
përfitim elektoral”, “ Të veprojmë njëlloj si me Kryeministri është lëshuar me gjithë fuqinë për t’u anëtarësimin në NATO”, apo në rastin e heqjes së mbushur mendjen shqiptarëve se fajin e ka opozita. vizave. Qëllimi i PS-së është të mos merret statusi Ndaj, zoti Kryeministër, po të kujtoj pyetjen: i vendit kandidat për herë të tretë, dhe kjo sidomos Kush është Mehmet Shkreli? në kuadrin e 100-vjetorit të Pavarësisë, një jubile ky Ironia e fatit ta do të diskutosh kufizimin e historik për çdo vend. imunitetit dhe luftën kundër korrupsionit me njeriun Vetëm një parti, e cila nuk ka asnjë lidhje me që korrupsionin e ka kthyer në misionin e vetëm interesat kombëtare, mund të sillet dhe veprojë në qeverisës. Edhe kaq do të mjaftonte për të thënë: këtë mënyrë, pasi për të nuk ka rëndësi as hyrja në “Boll”, por ka edhe më shumë se kaq. Europë dhe as jubileu i 100-vjetorit të Pavarësisë. Nxitimi që ka Kryeministri për ta kthyer këtë Me sa duket lidershipi i PS-së nuk ka nxjerrë çështje në luftë politike, është prova më e parë se asnjë mësim nga e kaluara dhe po përpiqet të nuk e ka seriozisht me kufizimin e imunitetit, por përdorë skema të vjetra duke qenë i paaftë të do thjesht konsum politik për baltosje lart e poshtë. prodhojë një alternativë qeverisëse dhe një program, Nga ana tjetër, ka fituar imunitet me imunitetin. Fol i cili të bindë votuesit që ta votojnë atë. Në të njëjtën për heqjen e imunitetit që të fitosh imunitet publik mënyrë PS-ja do të dënohet nga votuesit në për problemet që kanë sot shqiptarët: varfërinë, zgjedhjet e ardhshme, pasi përpjekjet për mbylljen papunësinë, krizën ekonomike, mungesën e e portës së Europës sot janë më të qarta se kurrë energjisë dhe ujit, kopshtet, shkollat, ambulancat, dhe meritojnë ndëshkimin më të ashpër nga votuesit, spitalet, rrugët e shumë e shumë të tjera. Pra, të cilët edhe një herë do t’i japin cilësimin e kryetarit Kryeministri e do dhe e nxit këtë punën e imunitetit, humbës drejtuesit të PS-së në zgjedhjet e jo sepse do të luftojë me të vërtetë korrupsionin, ardhshme, ashtu sikurse humbi në 2009 dhe në por e do që të dalë këtu dhe në çdo foltore t’u bërtasë 2011, do të humbë edhe në 2013, sepse qytetarët shqiptarëve, siç e bëri: “Ja këta e kanë fajin, opozita dëshirojnë reformimin e vendit dhe hyrjen në Europë, e mbron korrupsionin, opozita nuk e do Europën, dhe jo lojërat personale të kryetarit humbës të PS- opozita ju mban të varfër”. E njëkohësisht për të së. ngritur tymnajën e radhës, ku problemi zë problemin Faleminderit! dhe lufta politike bëhet më e madhe se vetë hallet e (Drejtimin e seancës e merr zoti Turku.) shqiptarëve. Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Spaho! Dhe po ju përsëris pyetjen, zoti Kryeministër: Zoti Tahiri, keni fjalën! Kush është Met Shkreli? Po le ta marrim në invers Saimir Tahiri - Zoti Kryeministër, kudo qofsh për një çast, pse ne nuk dashkemi të heqim që po na dëgjon, po e nis me një pyetje: kush është imunitetin. Çfarë kemi ne në dorë përveç fjalës, veç Mehmet Shkreli, ose siç e njeh ti më mirë, Met mundësisë për t’i thënë Kryeministrit: drejto kursin Shkreli? Unë do ta them në fund se kush është dhe ec vetë, që të shmangësh greminën ku nuk po sepse po e përmend, por është më mirë që të vish bie vetëm ti, por bashkë me ne edhe të gjithë e t’ua thuash vetë. shqiptarët. Si paskemi ne në dorë të mbrojmë veten Është thyer jo pa dashje debati në lidhje me nga Kryeministri, kur është Kryeministri që i ka të kufizimin e imunitetit. E kemi thënë, e tha edhe gjitha në dorë, edhe përgjimet e paligjshme? Madje kolegu para meje, dhe po e përsëris edhe unë: nuk përgjohemi vetëm ne, përgjoheni edhe ju kolegë Kufizimin e imunitetit? Po, patjetër, jemi dakord! E të maxhorancës, përgjohen edhe ministrat, përgjojnë kemi votuar në parim, e kemi votuar edhe nen për njëri–tjetrin. Është kthyer në barsoletë ai kolegu i nen, por të mendosh se me kufizimin e imunitetit maxhoracës që bridhte sa te Bodja sa tek Imami, ke mbyllur hesapet me luftën kundër korrupsionit, te Flamuri pastaj shkoi edhe te Garda që të gjente është njëlloj si në këtë stinë të nxehtë vere të se në cilën listë përgjimesh e kishte përfshirë ëndërrosh plazhin nga banjo e shtëpisë. Kryeministri. Emrin e dini, nuk po jua u them. Si Ne e kemi theksuar. Partnerët ndërkombëtarë mund të mbrojmë ne veten me imunitet?! Po si mund e kanë theksuar. Nuk është vetëm një ndryshim të mbrojmë ne Kryeministrin apo qeverinë e tij nga kushtetues ky i imunitetit që mjafton në luftën kundër imuniteti? A mund te mbrohet Saliu nga Saliu? Asnjë korrupsionit dhe reformimin e sistemit të drejtësisë, përgjigje e arsyeshme nuk rri në këmbë. për të garantuar pavarësinë e domosdoshme të Po mirë, ne e paskemi fajin për korrupsionin, pushtetit gjyqësor dhe të prokurorisë. Por për varfërinë, papunësinë, krizën ekonomike, rritjen
278 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
e çmimeve, uljen e rrogave, mungesën e shkollave, përveç imunitetit personal të Sali Berishës. Gjyqtarët spitaleve, ilaçeve? Mos është faji i ynë që e korruptuar, përveç imunitetit që u duhet kufizuar, Kryeministri e ka katandisur makinerinë qeverisëse kanë imunitetin e Sali Berishës, njëlloj si imuniteti në një qerre të rrjepur nga të katra anët, në ministra që ka sot Arben Ristani. që rrjepin, familjarë që zhvasin, sekserë që plaçkitin Zoti Kryeministër, po ta përsëris përsëri pyetjen, dhe shërbëtorë që mbledhin thërrimet? Qerre që kush është Met Shkreli? Përndryshe nuk ka si të ecën vetëm kur e shtyjmë ne, opozita, ose kur e ndodhë që deputetët e opozitës dënohen nga shtyjnë partnerët ndërkombëtarë? gjyqtarë të lidhur drejtpërdrejtë me Partinë Zoti Kryeministër, po të përsëris përsëri Demokratike, dhe po kështu nga gjyqtarë të tjerë pyetjen, kush është Met Shkreli? Çfarë imuniteti që pasuria u plas nga hundët sa i sheh në shikim të paskan deputetët e opozitës që nuk dashkan ta parë. Këta Sali Berisha jo vetëm i mbron me heqin, imunitet për të folur, për të denoncuar imunitetin personal, por dhe i gradon në detyrë në qeverinë, ministrat, familjarë apo dhe vetë gjykata më të larta. Ministrat, zyrtarët e lartë, Kryeministrin? Edhe fëmijët e dinë se paratë e ofiqarët partiakë në çdo sektor dhe madje dhe shqiptarëve i mban qeveria, i përdor dhe i shpërdor gjyqtarët e korruptuar mbi të gjitha kanë imunitetin qeveria dhe aty ku i del, i vjedh po qeveria bashkë e paprekshmërisë që i jep vetë Sali Berisha me me shokë. pushtetin e tij. Askush nuk bindet më me parodinë Çfarë faji kemi ne që kryeministri nuk qeveris, se me demek Sali Berisha, maxhoranca dhe qeveria por merret me thashethemet e politikës së ditës në e tij janë 7 vjet në pushtet,por ndërkohë Edi Rama, telefon, me miqtë dhe me klanin e tij? opozita dhe ne të tjerët kemi faj për korrupsionin Ne e kemi fajin që shpërtheu Gërdeci, dhe aty dhe pastaj me radhë për varfërinë, papunësinë dhe në mes të flakëve, të tymit dhe të 26 trupave të këto të tjerat. pafajshmëve që humbën jetën, u shfaq emri i të birit Po, ne jemi për të kufizuar imunitetin, por jemi dhe emri i një ministri të kabineti? Askush nuk u edhe për t’i dhënë pavarësi prokurorisë, sepse është dënua. më mirë të kesh një prokuror të pavarur me koston Po për skandalet e të bijës së Kryeministrit që që të shahet nga Kryeministri ditë dhe natë si lavire plasin në media dhe në publik sa herë ka ndonjë apo horr, se të kesh nesër një horr apo një lavire që super tender, ne e kemi fajin? e mbron Kryeministri, pa pasur nevojë ta shajë nesër Po për Kontrollin e Lartë të Shtetit që konstatoi lavire apo horr. Po, jemi për t’u dhënë pavarësi se korrupsioni në Rrugën e Kombit ishte mbi 220 gjykatave që drejtësia të mos jetë pronë e më të milion euro, ne e kemi fajin? Përsëri askush nuk u fortit, atij që ka lidhje me pushtetin politik dhe me dënua. Po që Gjykata Kushtetuese e rrëzoi pushtetin e parasë, por që drejtësia të jetë pronë e marrëveshjen e detit nëntë me zero, si të të gjithëve dhe që gjyqtarët të dalin nga zgjedha e papajtueshme me Kushtetutën, përsëri ne e kemi nënshtrimit politik të Kryeministrit dhe Ministrave. fajin? Dhe askush nuk u dënua. Ne duam të shembim të paprekshmin, të Po që Albpetrol-i, ARMO-ja, minierat, leje, pandëshkueshmin, jo vetëm duke kufizuar imunitetin licenca, hidrocentrale dhe parqe industriale, tendera, formalisht, por duke ndërtuar sistemin që ndëshkon lotari kombëtare dhe lojëra fati, ilaçe për të sëmurë realisht korrupsionin. dhe libra për fëmijët jepen me para në dorë, ne e Zoti Kryeministër, po të përsëris përsëri pyetjen, kemi fajin që nuk dënohet askush për këto kush është Met Shkreli? korrupsione, të vogla apo të mëdha, ryshfete apo Të paprekshmit nuk janë as një, as dy, madje aksione miliona euro, përsëri ne e kemi fajin? as njëqind dhe as dyqind, por janë shumë më Çfarë imuniteti kanë ata që janë kapur me presh shumë, sepse korrupsioni i lidhur me politikën është në duar në këto raste? Ç’farë imuniteti kishte futur në çdo qelizë të funksionimit të shtetit. Nuk specialisti i IT-së së kryeministrisë që u lirua nga po shkoj larg, as te pasuria e birit dhe bijës së një gjyqtar si i pafajshëm? Po gardistët që vranë Kryeministrit, që kanë kapërcyer me miliona brenda më 21 janar, çfarë imuniteti kishin? Po Komandanti një kohe rekord, nuk po shkoj as te ministrat, as te i Gardës çfarë imuniteti ka? Po kunati i bashkisë deputetët e maxhorancës dhe skandalet që i kanë çfarë imuniteti ka? Po kapteri i bashkisë çfarë shoqëruar gjatë gjithë kësaj kohe, jo, po merrem imuniteti ka? Përgjigjet nuk rijnë në këmbë, përveç me Mehmet Shkrelin, që njihet si Met Shkreli. Sipas njërës, të gjithë këta nuk kanë asnjë imunitet tjetër, informacioneve të mia, ai është oficer në gardë, i
279 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
dekoruar para kohe nga ministri i Brendshëm i asaj është një nga arsyet përse ekzekutivi nuk jep llogari kohe, këtij që sot duhet ta thërrasim President i përpara Parlamentit në lidhje me masakrën që po Republikës. Mehmet Shkreli prej mëse 10 vjetësh ndodh në Bulqizë. Kjo është një nga arsyet përse është shofer i Sali Berishës. Këtu kam një kontratë Rregullorja e Kuvendit shkelet me të dyja këmbët të nënshkruar përpara noteres Lumturi Çulaj, në të haptazi nga Kryetarja e Parlamentit duke ia mohuar cilën zoti Mehmet Shkreli blen nga zonja Dhurata të drejtën opozitës që të kërkojë në interpelancë S. 49% të aksioneve të shoqërisë “Miti 03” me vlerën urgjente Kryeministrin në lidhje me Bulqizën, ku 49 mijë lekë të reja, ose 49000 lekë të vjetra. kanë vdekur jo më pak se 70 minator. Këta janë të Shoqëria “Miti 03” është krijuar në datën 22 janar, paprekshmit të nderuar kolegë, që bëjnë përshesh të vitit 2010. Zoti Met Shkreli i blen aksionet me 3 pasurinë e shqiptarëve e që nuk kanë guxim t’u shkurt të vitit 2010, pak më pak se një muaj. Por përgjigjen opinionit publik dhe opozitës në pak më pak se 5 muaj më pas, kjo kompani fiton Parlament. Kjo është çështja e korrupsionit, çështja një licencë galerie për shfrytëzim minerali në Bulqizë. e imunitetit dhe mbi të gjitha kjo është çështja e Pra, mendojeni se ku është katandisur pasuria imunitetit personal që garanton Sali Berisha me kombëtare, sa edhe shoferi i Saliut ka një galeri pushtetin e tij dhe paratë e tij, prandaj pa u shkulur kromi në Bulqizë, aty ku vdesin minator dita-ditës, Kryeministri nuk shkulet korrupsioni dhe nuk vihet si skllevër jo vetëm të kartelit mafioz në pushtet, dot as shteti ligjor. por dhe të shërbëtorëve të kartelit. Vetë kompania Megjithatë unë po e përsëris edhe një herë ka për objekt veprimtarie kinkaleritë, kozmetikën, premtimin tonë, në emrin tim, në emër të kolegëve hidrosanitaret, materiale industriale, ushqimore dhe të mi deputetë, ne emër të anëtarëve dhe kryetarit ndërtimi, por ka bërë dhe një shtesë që me sa duket të Partisë Socialiste, por mbi të gjitha në emër të i ka hyrë shumë në punë, ka shtuar objektin me qytetarit të ndershëm në këtë vend, që vazhdon të energjetikën, duke filluar nga energjia diellore, ujore, besojë se ky vend një ditë mund të bëhet vërtetë ai ajo e erës dhe minerare. Për një transaksion të që kemi ëndërruar, për të gjithë ju jashtë kësaj salle, ngjashëm, besoj se jeni njohur në publik lidhur po familjarë, sekserë, drejtoruca partie apo marifetçinj me këtë kompani “Miti 03”, lidhur po me një licencë korrupsioni dhe një 100-fish për ju deputetë këtu shfrytëzimi kromi, prokuroria arrestoi dhe nisi një brenda, deputetë, ministra dhe për kryeministrin hetim ndaj njërit nga aksionerëve të klubit “Partizani”, vetë, kusuret me drejtësinë do t’i lani një më një zotit Paro Laçi, i cili rezultoi gjithashtu aksioner në dhe këtij populli do i paguani çdo qindarkë që i keni këtë kompani dhe u kap me një shumë parash, sipas marrë padrejtësisht duke dalë përtej ushtrimit të asaj që jam njohur në publik në makinë, dhe që detyrës, ndaj mos u rehatoni kurrë. sipas përgjimeve të zbardhura në media do ia çonte Faleminderit! ministrit të Ekonomisë. Unë nuk di se çfarë fati kanë (Drejtimin e rimerr zonja Topalli.) hetimet në lidhje me zotërinë në fjalë, por në lidhje Jozefina Topalli – Ti lexon duke t’u dridhur me zotërinë që përmenda më sipër i kam disa pyetje zëri atë që të ka shkruar kryetari juaj humbës. për Kryeministrin. Meqenëse fole për mua dhe thatë se unë jam e Zoti Kryeministër, përgjigju shqiptarëve: a është paprekshmja që ti do ta mposhtësh: ju po ruani shoferi yt Mehmet Shkreli që ka në pronësi një galeri imunitetin tim, mor djalë? Ju, grupi dhe kryetari juaj për shfrytëzim kromi në Bulqizë? humbës po ruani imunitetin tim? Përgjigju pak Zoti Kryeministër, përgjigju shqiptarëve, se shqiptarëve! çfarë lloj imuniteti ka shoferi yt, përveç të qenit Fjalën e ka zoti Eduard Halimi. shoferi yt dhe të pasurit imunitet personal prej teje? Eduard Halimi – E nderuar zonja Kryetare, Zoti Kryeministër, unë nuk di të ketë shofer Të nderuar kolegë! kryeministri në botë që të jetë biznesmen minierash, Sot po fillojmë një seancë që trajton një çështje por gjithsesi meqë shoferi yt qenka edhe më i pasur shumë konkrete, shumë të rëndësishme, shumë të se ti vetë, kam edhe një pyetje të fundit: a i jep qartë dhe shumë të drejtpërdrejtë, barazinë përpara edhe rrogën përveç lejeve dhe licencave? Kjo është ligjit të secilit nga ne këtu me qytetarët, me ata që një nga arsyet përse Kryeministri Berisha nuk u na kanë dhënë votën për t’u ulur këtu, dhe paguhem përgjigjet kërkesave insistuese të deputetëve të nga djersa e tyre dhe buka e fëmijëve të tyre rrogën opozitës për interpelancë urgjente në Parlament. tonë, të cilën ne e qojmë në shtëpitë tona, jo se ne Dhe kemi më shumë se 5 muaj që e kërkojmë. Kjo jemi më të mirë se ata, jo se ne flasim më të mirë
280 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
se ata, por se jemi thjeshtë përfaqësues të tyre këtu, depozituar më 01.04.2003 me insistimin e fortë të zëri dhe mëndja e tyre në Parlament. Simboli i Partisë Demokratike. Nuk ishim në pushtet, nuk barazisë përpara ligjit gjithmonë është shoqëruar kishim kapur institucionet sipas Partisë Socialiste, me polemika, jo për faktin se si dënohen të dobëtit, i kishte Partia Socialiste të gjithë, gjyqtarë-deputetë por për faktin se si nuk dënohen të fortit, të cilët i në Gjykatën e Lartë, gjyqtarë-deputetë në Gjykatën bëjnë vetë ligjet që të mos dënohen njëlloj si të Kushtetuese, prokurorin e Përgjithshëm dhe kështu dobëtit, ligje që i veshim me zhgunin e fortë të me radhë. Në mënyrën më të çuditshme ata thanë imunitetit, ata dhe familjarët e tyre, ata që quhen të jo. Thanë jo, sepse sapo e kemi miratuar paprekshmit. Të fortët këtu janë zyrtarët, gjykatësit, Kushtetutën, ta lemë edhe pak dhe ne u morëm 8 por mbi të gjitha janë deputetët. Votuesit nuk na e vjet të gjenim rrugë të tjera, sepse Partia Socialiste, japin kur na votojnë këtë zhgun të fortë dhe të si ai fëmija tekanjoz, thoshte: “Mos ma prekni ashpër, por ne e veshim sapo ulemi këtu, sepse na Kushtetutën, e kam bërë vetë, nuk ua lejoj”. e jep Kuvendi, ligji që ne vetë e bëjmë, vetë e E ndërsa ne kërkonim rrugë të tjera ju u kthyet shkruajmë, vetë e miratojmë, por sot pyetja që ata dhe thatë: “Jo ne tani duam ndryshime shtrojnë teksa na dëgjojnë të flasim është e thjeshtë: kushtetuese”. Për dy vjet, dy organizatat më të nga se kanë frikë këta që ne nuk kemi? Përse nuk rëndësishme të ekspertëve PACA dhe EURALIUS dashkan këta të jenë të barabartë me ne? A do ta u morën me çështjet, kontraktuan palët, Partinë kryejnë detyrën ndaj nesh apo do të vazhdojnë me Socialiste, Partinë Demokratike, kontaktuan grupet retorika? Çfarë fshehin dhe pse nuk votojnë deputetët e interesit, gjyqtarët, politikanët apo çfarëdo qofshin, e Partisë Socialiste? Dhe qytetarët duan përgjigje na kontaktuan dhe ne, dhe ata na vunë një kriter të të thjeshta. Çdo lloj orvatjeje për ta paraqitur si një njëjtë si Partia Socialiste: ndryshim të Kushtetutës. çështje shumë të komplikuar ose si një skenar Unë nuk dua të them se kjo ishte ideja e tyre e konspirativ, është vullnet për t’iu larguar çështjes vetme, apo ata mendonin se Partia Socialiste kishte që kemi përpara, është vullnet për të mos e zgjidhur të drejtë. Jo, absolutisht. Ishte vetëm një parakusht atë dhe është vullnet për të kamufluar pozicionin për të mos bllokuar procesin, sepse e dinin, e kishin politik, për ta shitur atë si diçka tjetër, të vështirë parë prej 6 vjetësh se Partia Socialiste nuk pranonte dhe të komplikuar, që qytetarët e thjeshtë nuk e asgjë, nëse nuk pranohej teka e saj, e njëjta tekë si kuptuakan dot, por vetëm ne deputetët e kuptojmë. përherë, që ne e kemi toleruar jo pak herë këto 7 E thënë ndryshe është vullnet për të mos bërë atë vjet. që duhet, për të mos iu përgjigjur qytetarit të thjeshtë E sollën ekspertët e shquar zgjidhjen, siç e donte me një përgjigje të thjeshtë. Partia Socialiste me ndryshime kushtetuese, para E duan qytetarët heqjen e imunitetit, po aq sa një viti, e lexoi Partia Socialiste, e lexuam të gjithë, është kusht i rëndësishëm për integrimin e vendit. thanë ky është drafti më i mirë. Po si ka mundësi Nëse nuk plotësojmë kërkesën e qytetarëve që 1 vit më pas Partia Socialiste të thotë: nuk na atëherë bllokojmë për të tretën herë statusin e pëlqen?! Nuk e kupton populli këtë? U ulëm përsëri vendit, bllokojmë për të tretën herë integrimin e 3 javë më parë dhe thanë nuk duam heqje imuniteti, vendit. Qytetarët e duan heqjen e imunitetit dhe ne nuk duam kontroll banese, nuk duam arrestime, jemi këtu për t’ju thënë se ne po kryejmë detyrën duam vetëm kufizim. E shkruan vetë, në zyrat e ndaj qytetarëve. Përpara nesh sot janë vetëm 3 nene tyre, me letër dhe me bojë. Për dy javë kërkuan që pak rreshta dhe një përgjigje e thjeshtë, zyrtarët, të pranonim variantin e tyre. E pranuam. U ulëm deputetët gjyqtarët duhet të jenë të barabartë me dhe thamë: dakord, kështu do ta bëjmë, vetëm qytetarët. Unë nuk dua të analizoj këtu se çfarë dakordësojeni. Po si ka mundësi, që pikërisht ditën është imuniteti, se është vendosur si një institut, që ne biem dakord me atë që ju kërkoni, ju sërish duhet apo nuk duhet, sepse sigurisht qytetarët nuk thoni: duam kohë. Doni kohë për çfarë, të nderuar kanë nevojë të dëgjojnë këto argumente, por pak kolegë, për atë që e keni shkruar vetë, për atë që histori pse jemi këtu duhet ta bëjmë, që qytetarët keni 8 vjet që diskutoni? Ky është ndryshimi me të kuptojnë dhe të dinë të ndajnë: kush e kryen vrap i Kushtetutës, tetë vjet debat për të ndryshuar detyrën dhe kush nuk e kryen detyrën, kush shpif 8 nene dhe 10 rreshta? Ky është vrapi kushtetues? dhe përbalt dhe kush mbrohet pas zhgunit të fortë E sa për t’i kujtuar këtij parlamenti, të njëjtën të imuniteti për vete dhe për familjarët e tyre dhe gjë bëtë edhe me ligjin “Për Gjykatën Administrative” kjo histori ka filluar në vitin 2003, me një kërkesë të para 4 vjetësh, sollët 20 amendamente në
281 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Komisionin e Ligjeve dhe kur Partia Demokratike Përgjithshëm që t’ju bënte gjëmën socialistëve, nuk në Komisioni e Ligjeve tha: dakord jemi me të e bëri. E kishte mundësinë, ashtu si ju, të emëronte njëzetë amendamentet, hajde ta kalojmë, ju thatë në Gjykatën e lartë dhe atë Kushtetuese militantë jo. Duam kohë, duam sërish kohë. Kohë për të e deputetë, siç bëtë ju për 8 vjet, kur ishit në pushtet, lexuar 20 amendamentet që i kishit shkruar vetë nuk e bëri as edhe një minutë të vetme. E këtë më dhe kohën e morët, sepse e mbajtët 3 vjet ligjin shumë se kushdo e dini ju, kolegë të opozitës, se “Për Gjykatën Administrative” pa bërë as edhe një probleme më shumë me drejtësinë, për hir të së lëvizje. vërtetës, keni pasur ju të krahut të majtë dhe asnjë Qytetarët e kuptojnë dhe nuk janë naivë. E keni nga këto probleme nuk ka qenë politik. Po të doni gabim nëse mendoni kështu. Ata e kuptojnë se ky ua numërojmë sërish: personale, familjare, dhe është mekanizmi i radhës, një mekanizëm për të rezultatet i keni po këtu, i keni zgjidhur duke bërë zvarritur procesin. Kërkuat që të ndryshojmë pazarin e radhës me sistemin e drejtësisë të cilin Kushtetutën, por e kërkuat bashkë me 10 nene të për 8 vjet e çuat në atë derexhe në të cilën nuk ka tjera, që ngrenë të gjithë piramidën e Kushtetutës. qenë kurrë ndonjëherë. E zgjidhët për të mbyllura Kërkuat të ndryshojmë, por procesi të kalojë në një hallet tuaja dhe hallet e familjarëve të tyre. spirale, në një spirale prej 8 rrathësh. E çuat me Kush i harroi për 10 vjet vjedhjet e gjithë kryetarit letër, ia çuat Parlamentit, i thatë se jemi dakord, po të Bashkisë së Tiranës? Kush i harroi për 10 vjet kemi disa kushte dhe këto kushte na duhet t’i dosjet e tenderave të Bashkisë së Tiranës? Kush i diskutojmë një herë bashkë, pastaj të caktojmë harroi për 10 vjet paratë që jepeshin për lejet e ekspertët, ekspertët të na bëjnë një draft, draftin t’i ndërtimit? Ata dy vetë që merrnin lejet e ndërtimit, çojmë Komisionit të Venecias, Komisioni i Venecias të gjithë qytetarët e mbajnë mend. Kush i harroi të na sjellë neve këtu një draft dhe pastaj t’ia kalojmë malet me CD të përgjimeve të tenderave të Bashkisë komisioneve parlamentare, pastaj të bëjmë seanca së Tiranës, të tenderave të pastrimit, të cilat janë dëgjimore. E të gjitha këto sikur botën të kishim në zhdukur? U zhdukën me pazarin e radhës që bëtë dispozicion të Shqipërisë, gjithë botën akademike me sistemin e drejtësisë. E pra, kjo maxhorancë ta kishim në dispozicion të tekave të Partisë nuk jua bëri gjëmën, madje gjemb në këmbë nuk ju Socialiste, do të duheshin 12 muaj e mbas 12 hyri për 7 vjet, se kishit kapur prokurorinë e këtë muajsh sigurisht që janë zgjedhjet. njeri mbi tokë nuk ua beson dhe po kështu as Shqiptarët e kuptojnë këtë, qëllimi i qartë i pseudorgumentin tjetër se po amendamentet tuaja Partisë Socialiste është të bllokojë për të tretën herë po reformojnë drejtësinë dhe kjo është vetëm statusin e vendit kandidat. Po përtej kohës çfarë po demagogji. kërkon Partia Socialiste?! Pyetja e qytetarëve është Amendamentet tuaja kanë vetëm një refren: t’i sërish e thjeshtë: do ta heqin sot imunitetin këta zgjidhni ju drejtuesit e drejtësisë me pakicë apo do të vazhdojnë të mbrohen me imunitet? bllokuese dhe të vetmit që nuk duhet të ngrini zërin Imuniteti mbron korrupsionin. Po, frika ruan vreshtin në këtë sallë jeni ju. Kjo sipas jush nuk mund të thonë ata, por çështja është se Partia Socialiste jetë reformë, sepse ju për 8 vjet, nga viti 1998 deri kërkon rojën e vreshtit. Partia Socialiste po kërkon në vitin 2005, kishit pikërisht këtë mundësi. Zgjodhët të zgjedhë prokurorin e Përgjithshëm në zyrat e ju! Po çfarë zgjodhët?! 40% e anëtarëve të Gjykatës saj dhe pastaj nuk ka problem, e heqim imunitetin, së Lartë ishin deputetë të Partisë Socialiste, kryetar se kemi rojën e vreshtit, po kërkon të zgjedhë edhe të Gjykatës së Lartë vutë ministrin e Drejtësisë, gjyqtarët vetë, se nuk ka problem, e heqim imunitetin Avokat të Popullit vutë anëtarin e Partisë Socialiste. pastaj, kemi rojën e vreshti, gjemb në këmbë nuk 40% e anëtarëve të Gjykatës Kushtetuese ishin na hyn. Kjo është logjika e thjeshtë dhe nuk ka anëtarë të Partisë Socialiste me tesera deri ditën e komplikacione. Nuk ka nevojë për Komisionin e fundit, madje e kanë ende, e mbajnë me vete edhe Venecias, nuk ka nevojë për ekspertizën e PACA- pse kanë ikur nga Gjykata Kushtetuese. Kryetar të s, nuk ka nevojë për EURALIUS-in. Gjykatës Kushtetuese vutë sekretarin tuaj të Partisë E sa për kapje pushtetesh dhe luftë shtrigash Socialiste. Kjo ishte reforma juaj për drejtësinë, kjo as kjo demagogji nuk ju pi ujë, as qytetarët nuk ua është paketa që po u propozoni shqiptarëve, kështu pranojnë. E dini ju, e dinë qytetarët se Partia thoni ju se do të reformoni drejtësinë? Drejtësia Demokratike ka 7 vjet në pushtet, kjo maxhorancë nuk reformohet duke futur elemente krize në e kishte mundësinë të emëronte prokurorin e Kushtetutë.
282 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Të mos luajmë me qytetarët, të nderuar kolegë, çështja e integrimit e më që është spekuluar shumë se nuk është mirë. Qytetarët e kuptojnë shumë mirë me këtë gjë, dua të them që në fillim: sa i takon këtë gjë. Ne sot duhet të kryejmë detyrën ndaj integrimit kufizimi i imunitetit është i rëndësishëm, qytetarëve. Ata kërkojnë të heqim imunitetin dhe të por askush nuk beson se Kryeministri e mësoi në integrojmë vendin, për këtë na kanë zgjedhur, për korrik të këtij viti, se imuniteti ka rëndësi për të marrë këtë ata paguajnë taksa. Ne jemi sot këtu për t’u statusin e vendit kandidat. Kufizimi i imunitetit nuk thënë qytetarëve që e kryem detyrën tonë ndaj jush është një kërkesë e re e partnerëve ndërkombëtarë, e bëmë me nder e bëmë me bindje. Ne duam të ajo është një kërkesë e kahershme, ajo ishte edhe jemi të gjithë të barabartë para ligjit. Mekanizmi kur Kryeministri e refuzonte kufizimin e imunitetit është këtu, janë vetëm 3 nene, t’i votojmë ato. Ne me Kushtetutë, ndërkohë që opozita e kërkonte. sot kryejmë detyrën para atyre që na votojnë, ne Atëherë pse u la për në limitet e fundit, siç e quan sot jemi të qartë, jemi të ndershëm me shqiptarët. ai vetë datën 6 gusht? Që u la në minutën e fundit, Ne po punojmë për integrimin, po punojmë për pa dyshim ka një përgjigje, dhe në fakt përgjigjet Shqipërinë, për të ardhmen e fëmijëve të tyre dhe janë dy. sot qytetarët dinë të bëjnë dallimin se kush është E para është zgjedhja e ministrit të Brendshëm për integrimin dhe kush kërkon ta bllokojë për herë si President i Republikës, çka i hap rrugën kapjes të tretë statusin e vendit kandidat. së institucioneve, atyre institucioneve që ende nuk Faleminderit! kanë rënë. E dyta, me sa duket, kërkohet një alibi Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Halimi! për të justifikuar dështimin e integrimit, siç është Fjalën e ka zonja Valentina Leskaj. bërë edhe me dy dështimet e tjera. Po e nis nga kjo Urdhëroni! e dyta. Çfarë po kërkon opozita me propozimin e Të përgatitet zoti Fatbardh Kadilli. saj për shqyrtimin dhe votimin e njëkohshëm të të Valentina Leskaj – Faleminderit! dyja propozimeve dhe bie ndesh me Brukselin kjo Meqenëse nga Kryeministri dhe nga ata që apo jo? Ne synojmë hapjen e një procesi serioz, vijuan më pas u spekulua shumë me vullnetin e përfshirës, për ndryshimet në Kushtetutë, që i opozitës, lidhur me heqjen e imunitetit më duhet të kontribuon një sistemi drejtësie të pavarur dhe të konfirmoj edhe një herë që pa as më të voglin dyshim, qëndrueshëm dhe që propozimet për ndryshimet në ashtu si të gjithë kolegët e mi, kemi qenë dhe Kushtetutë të mos diskutohen dhe votohen dy herë mbetemi për kufizimin e imunitetit me Kushtetutë. brenda një muaji. Propozimi i opozitës në thelb Ky është një qëndrim i mbajtur që nga viti 2003 dhe synon disa amendime për sistemin e drejtësisë, që në vijim dhe nuk ka asnjë ndryshim. Ai që ka e bëjnë edhe kufizimin e imunitetit eficient në luftën ndryshuar është Kryeministri, i cili për vite të tëra kundër korrupsionit. Kush mund të thotë se ky nuk e pranonte variantin e kufizimit të imuniteti me propozim bie ndesh me Brukselin? Kush mund të Kushtetutë. Sot thotë që kam qenë promotor i thotë se Brukselit i intereson vetëm data dhe jo një ndryshimit të imunitetit. reformë që i kontribuon pavarësimit të drejtësisë dhe Gjithsesi, edhe pse me vonesë, mirëserdhi në që e ka kërkuar në çdo raport të tij? opsionin tonë, por duke qenë se çështja e imunitetit Nëse e keni seriozisht punën e luftës kundër është e dakortësuar, pra është një çështje e mbyllur korrupsionit, atëherë nuk ka arsye të refuzoni një në përmbajtje, ajo që duhet të përfshinte diskutimin propozim që e bën eficiente këtë luftë. Me sa duket, dhe debatin e ditës janë propozimet e Partisë ju nuk jeni të interesuar për këtë dhe në këtë rast Socialiste, propozime që shërbejnë si garant për përgjegjësinë nuk mund t’ia kërkoni opozitës. E një sistem drejtësie të pavarur, duke e bërë heqjen vërteta është se ju intereson një sistem drejtësie e imunitetit realisht efecient. vulnerabël ndaj një pushteti i cili ka rekorde negative Në fakt, jo pa qëllim maxhoranca është përpjekur në raport me institucionet e pavarura. Ka rekorde ta shtyjë këtë debat duke e mbyllur me zhurmën e negative, për sa kohë që po ky Kryeministër, si në akuzave për opozitën sabotuese për marrjen e qeverisjen e parë edhe në qeverisjen e dytë, punën statusit të vendit kandidat. Pa hyrë në akuza e parë që ka bërë ka qenë sulmi për uzurpimin e qesharake se çështja e imunitetit përveç integrimit institucioneve të pavarura. E ka filluar me prokurorinë ka penguar edhe rritjen e pensioneve edhe të në mandatin e parë dhe tani që ndërroi Presidenti. ndihmës ekonomike, akuza që fyejnë inteligjencën Diferenca në raportet që ne dhe ju kemi me e çdo shqiptari. Unë besoj që ia vlen të diskutohet institucionet e pavarura nuk është data. Diferencat
283 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
janë në vizion dhe në mënyrën e sjelljes me to. Ne pyetja: a e zgjidh vetëm imuniteti problemin e jemi për ndarje të pushteteve, ju jeni për uzurpim të korrupsionit? A vjen nga imuniteti institucioneve, për t’i përdorur për nevojat tuaja. Ne pandëshkueshmëria? Precedentët kanë treguar që jemi për një kuadër ligjor garantues të institucioneve jo. Edhe pse nuk është i vetmi mjet, në kushtet e të pavarura, ju bëni ligje për emra. Prova më e një sistemi funksional të ndarjes së pushteteve, pa freskët është sjellja me dekretet e Presidentit për dyshim që kufizimi i imuniteteve bën shumë punë. Gjykatën e Lartë e atë Kushtetuese. Sjellja juaj me Po, në kushtet e sistemit tonë të kapur nga pushteti, to ka ndryshuar në varësi të emrave, jo sipas ligjit. heqja e imunitetit pa forcimin e garantëve të sistemit Këto nuk janë të vetmet. Thoni se po pengohet mbetet në letër, si shumë ligje që kemi miratuar në integrimi nga 6 gushti. Po çfarë po bëni me këtë Parlament. Parlamentin? Po mbani peng reformën Ajo që ne po kërkojmë sot është as më pak e parlamentare. A nuk është edhe reforma as më shumë, po një kufizim imuniteti të garantuar parlamentare një kërkesë e BE-së për statusin e nga sistemi, nga një sistem drejtësie i pavarur nga vendit kandidat? Madje, një nga 12 prioritet kyç? pushteti. Sot kemi një sistem drejtësie që e ka bërë Ç’po bëni me administratën publike? A nuk është të pavlerë lënien e imunitetit nga pushtetarë dhe jo edhe kjo një nga 12 prioritetet kyç? Pse nuk flisni një herë, po në disa raste. Kryeministri na tha sot për administratën publike? Ç’po bëni me pronën, këtu se imunitetin e do opozita. Po çfarë imuniteti me të drejtat e njeriut, me romët? Janë të gjitha ka opozita? Deputetët e opozitës janë pa imunitet, kërkesa të paplotësuara? Këto nuk besoj se mund janë të përgjuar në çdo hap, janë nëpër gjyqe e të t’ia faturoni opozitës. dënuar për fjalën e lirë. Janë 18 çështje gjyqësore Të vetmet prioritete që janë përmbushur deri më të hapura ndaj 10 deputetëve dhe për çfarë? Për sot janë vetëm ato që kanë lidhje të drejtpërdrejtë fjalën e lirë në ushtrimin e funksionit të deputetit. me kontributin e opozitës. Ndaj, alibinë për bllokimin Deputetët e opozitës kanë lënë imunitetin dhe kanë e statusit nga opozita nuk e beson kush. Mos u shkuar në prokurori për 21 janarin. Dhunuesit, lodhni! ndonëse pa imunitet, janë të lirë edhe pse janë vrarë Zoti Sanino, në takimin e fundit të Komitetit 4 vetë. Ata që shtinë mbi popullin protestues më 21 Parlamentar të Stabilizim-Asocimit, tha janar nuk i mbrojti imuniteti, i mbrojti pushteti politik shprehimisht: “Opozita ka kontribuar në mënyrë me gjykatat e kapura. substanciale për reformat”. Është një vlerësim që Sot kemi precedentin e një gjykate që hodhi nuk vjen nga opozita, po nga drejtori i Përgjithshëm poshtë ekspertizën e prokurorisë, ekspertizën e FBI- për Zgjerimin, nga njeriu që e monitoron në mënyrë së dhe të autoriteteve amerikane, duke nxjerrë të permanente procesin. Ne besojmë se për statusin pafajshëm autorin e fshirjes së filmimeve, ku janë kyç qëndrueshmëria e reformave dhe zbatimi i implikohen jo vetëm ata që gjuajtën me armë ndaj ligjit. integrimi është në radhë të parë zbatim i ligjit, protestuesve, por edhe ata që urdhëruan. Imuniteti jo një listë ligjesh për t’ia treguar Brukselit. Kritikat që mbron ata që qëlluan mbi popullin protestues më të mëdha nga Brukseli vijnë për moszbatimin e është një imunitet që nuk buron nga ligji, por nga ligjit. Për këtë, përgjegjëse direkte është Qeveria. shkelja e ligjit, buron nga pushteti politik. Ai që Një nga kërkesat më konstante është gjithashtu fshiu filmimet nuk është as deputet, as gjyqtar dhe fryma e dialogut konstruktiv. Ajo që ju po bëni është nuk ka imunitet. Ai u bë i paprekshëm jo se ka vetëm minim i dialogut. imunitet, por se ka në anën e tij pushtetin që ka Sulmi dhe baltosja ndaj opozitës, madje duke uzurpuar gjyqësorin. Ne po kërkojmë që ta heqim vënë në pozitë të vështirë edhe ndonjë mik tuajin mundësinë e sundimit të imunitetit politik mbi atë personal, që merr përsipër t’ju mbështesë, larg çdo ligjor. Të garantojmë institucione që nuk veprojnë standardi e sqime të kulturës evropiane, ju bën pjesë nën frikën e pushtetit të radhës, por të respektit të problemit, jo të zgjidhjes. Dhe kur qeverisja bëhet ndaj ligjit dhe ky është kontribut direkt për integrimin. pjesë e problemit, zgjidhja bëhet e vështirë. E Kjo nuk është as për PS-në as për PD-në, por për vërteta është se të ashtuquajturat reforma asnjëherë Shqipërinë. Një sistem me garant është një sistem nuk i keni bërë mbi bazën e nevojave për të ngritur drejtësie, ku të gjithë janë të barabartë para ligjit. sistemin; i keni përdorur për nevojat e ditës të imuniteti duhet hequr pa asnjë hezitim, opozita e pushtetit. Të njëjtën filozofi ka sjellja e fundit me ka votuar në Komision. Sa kohë që nuk mjafton për ndryshimet kushtetuese. Pas kësaj vjen natyrshëm të luftuar korrupsionin, dhe këtë e pranoni edhe ju,
284 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
duhet bërë e gjithë paketa që e bën eficient heqjen korrupsion. Një kontribut të madh për këtë kemi e imunitetit dhe që e bën serioz diskutimin për ligjin dhënë edhe ne vetë me akuzat dhe kundërakuzat themeltar të shtetit. ndaj njëri-tjetrit. Pasi është baltosur e gjithë politika Në fakt, Kryeministri rrek veten kur mendon se dhe është në lojë besimi i qytetarëve ndaj nesh, për me zhurmën për imunitetin sposton vëmendjen nga ne nuk ka asnjë rrugëdalje, veçse të largojmë çdo dështimet dhe hallet që kanë mbytur vendin. Si mund mbrojtje që na dallon nga trajtimi me qytetarët e të mbulohet skandali i lotarisë kombëtare, ai i tjerë. Në 10 vjetët e fundit janë të paktën 4 propozime koncensioneve, i privatizimeve, ai i përgjimeve me dhe akte të vërteta konkrete, të ditura, ligjore, të zhurmë boshe, se opozita nuk do imunitetin, kur ndërmarra nga PD-ja për të hequr imunitetin, por opozita e ka votuar në parim e nen për nen projektin? ende jemi në vendmumëro. Si mund të mbulohen problemet e varfërisë, borxhit, Më lejoni t’ju kujtoj vetëm aktet dhe jo të vrasjeve, depresionit me vellon e mungesës së deklarimet. Në vitin 2004 është paraqitur propozimi vullnetit të opozitës për integrimin? Më groteskja i parë për heqjen e imuniteteve. Ndonëse në opozitë në këtë histori është riaktivizimi i kartës dhe në një realitet kur garancitë për opozitën dhe antikorrupsion. Karta e antikorrupsionit me të cilën aksionin e saj politik ishin shumë larg atyre të Berisha erdhi në pushtet ka rënë që në mandatin e sotmeve, më 2005 u ndërmor nisma e parë ligjore parë. Lodhet kot të risjellë një kartë që është djegur kur sapo kishim ardhur në pushtet dhe u miratua me kohë. Së fundi, po qe se e keni seriozisht vendimi i Kuvendit për lëshimin e imuniteteve nga çështjen e kufizimit të imunitetit, pasi ne e kemi deputetët, por ju refuzuat të votonit. Pasuan 4 vjet dhënë dakordësinë për të, ejani të fillojmë që sot të një refuzimi total nga PS-ja të çdo alternative punën për shqyrtimin e propozimeve të bëra nga zgjidhjeje për çështjen e imunitetit. Madje, edhe PS-ja! Kjo e bën real dhe eficient kufizimin e rekomandimet e Komisionit të Venecias se çështja imunitetit. e imuniteteve do të zgjidhet duke ndryshuar ligjet Faleminderit! me 3/5-at nuk u pranua. Jozefina Topalli - Faleminderit! Në vitin 2010 nisma e tretë, edhe pse më shumë Urdhëroni, zoti Kadilli! e kufizuar në efekte dhe e përshtatur në kornizën Fatbardh Kadilli – Sot politika shqiptare kushtetuese, u miratua vetëm me votat e ndodhet para një debati tërësisht të pakuptimtë, për maxhorancës dhe ndeshi vetëm në refuzimin tuaj këdo qytetar shqiptar që na ndjek, për këdo votues absolut. që na beson me votën e tij, i majtë apo i djathtë Së fundmi, nisma e katërt, bazuar kryekëput qoftë, për këdo partner që mbështet ambiciet e vendit në qëndrimit tuaj, bazuar në propozimin tuaj, edhe tonë për t’iu bashkuar familjes së vlerave pse sot kemi një draft për të cilin kemi rënë dakord, perëndimore. Është tërësisht i pakuptimtë sepse ne nuk votojmë dot, sepse opozita refuzon të votojë, ne, deputetët shqiptarë, nuk arrijmë heqjen e edhe pse kemi pranuar zgjidhjen e propozuar nga imuniteteve tona. Pse nuk votojmë heqjen e një ju, edhe pse kemi pranuar edhe formulimet që e privilegji që na mbron, as më shumë e as më pak, kufizonin atë që donim të arrinim në heqjen e por nga pritshmëria e vetë qytetarëve të Republikës? imunitetit, ju nuk doni përsëri të votoni. Duke refuzuar Të jemi të paktën të sinqertë me njëri-tjetrin. Ne të votoni sot heqjen e imuniteteve, duke refuzuar të politikanët dhe gjyqtarët e këtij vendi gëzojmë një votoni dakordësinë, bazuar në qëndrimin tuaj, ju nuk imunitet të plotë dhe nuk mund të hetohemi pa e bëni vetëm se një akt absurd, të denjë për barsoleta. ditur së pari ne vetë, për çështje që janë sot pika Ju, me mosvotimin e heqjes së imunitetit, po delikate, pika e thyerjes së marrëdhënieve të besimit bëni edhe një dëm të dyfishtë. Dëmi i parë dhe më me qytetarët. Ne nuk mund ta pretendojmë besimin i prekshëm që synoni është bllokimi i integrimit e tyre, sa kohë mbrohemi nga çdo hetim ndaj nesh. europian të Shqipërisë. Ju e keni kthyer në ankthin Ne jemi këtu falë besimit të tyre. Ata na besojnë tuaj çështjen e statusit. Ju po e bllokoni statusin pushtetin me votën e tyre, na besojnë paratë që për herë të tretë. Marrja e statusit ju është kthyer paguajnë me taksat e tyre, paratë që administrojmë në paralajmërimin e dështimit të radhës. Është e ne, dhe ne nuk mund të hetohemi për mënyrën si vërtetë. Kështu do të ndodhë. Ju do të dështoni përdorim besimin e pushtetit dhe të parave. përsëri. Dhe pse keni ndryshuar stil, nga bllokimi Në dekadën e fundit, shoqëria shqiptare ka me çadra, goma dhe ikje nga Parlamenti, nga kthyer në kryefjalë të çdo fjalie mbi politikën fjalën marrëdhëniet qesharake të kushtëzuara me
285 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Parlamentin, ju sot jeni në fazën e bllokimit më të humbësi i pareshtur dhe i palodhur për humbjen. sofistikuar, por thjesht të një bllokimi hileqar. Cilado Kryetari humbës kërkon të humbasë Shqipërinë, por qoftë forma e bllokimit, mbetet bllokim. Shqipëria do t’i përgjigjet me atë që i shkon më Për imunitetin kërkuat ndryshimin me çdo kusht shumë për shtat dhe që ndoshta është të Kushtetutës. Ka qenë justifikim. Kjo është bindja bashkëshortja e tij e vërtetë, humbja. jonë e thellë dhe e gjithkujt që na ka ndjekur, por Faleminderit! edhe këtë justifikim po jua plotësojmë. Forma e Jozefina Topalli – Faleminderit! bllokimit ndryshon, por bllokimi mbetet. Ju e lidhni Zoti Ditmir Bushati, urdhëroni! sot votimin me një kusht tjetër, me ndryshime të Ditmir Bushati – Gjatë këtyre ditëve shqiptarët tjera në Kushtetutë, për të cilat as kemi debatuar po bëhen dëshmitarë të një propagande bajate të dhe as duket se do të biem dakord. Doni të zgjidhni ndërmarrë nga qeveria në lidhje me një çështje ju, pakica, edhe gjyqtarët edhe prokurorët. Ky vend shumë të përfolur, siç është ajo e imuniteteve. Kjo që është demokraci, funksionon me numër votash çështje po shpërdorohet në funksion të kalkulimeve dhe këto vota garantojnë shumicën me vizionin e politike, duke maskuar problemet e mprehta saj që të zgjedhë, dhe jo ju, që jeni pakicë. ekonomike-sociale me të cilat përballet jeta e Dëmi i dytë që bëni është moral. Ju nuk doni të qytetarëve të zakonshëm të këtij vendi. E jeni të hetueshëm. Ju nuk doni të barazoheni me ashtuquajtura reformë e imuniteteve po përdoret si qytetarët që përfaqësoni, nuk doni të barazoheni mbulesë ndaj skandaleve të përditshme të kësaj me gjyqtarët që emëroni, ju sa nuk na thoni: “Na lini qeverie, e cila ka kohë që nuk qeveris, por veç të vjedhim, na lini të abuzojmë me pushtetin, me kujdeset të shtojë interesat pasurore të saj. paratë e tij!” Ç’është më e keqja kufizimi i imunitetit po Ju reflektoni sot mundësinë e së shkuarës jo tentohet t’i shitet opinionit publik si pengesa e vetme shumë të largët. Ju keni bindjen se keni lindur për apo kriteri i papërmbushur në procesin e kandidimit të sunduar të tjerët, për të qenë mbi të tjerët dhe në BE kjo bindje ngre krye sa herë shfaqet diçka që buron E dëgjova pak më parë Kryeministrin, i cili më nga fryma perëndimore e barazisë me qytetarët që bëri realisht të qesh. Më bëri realisht të qesh jo me përfaqësoni. anglishten e tij, pasi një njeri që nuk flet korrekt Votimi i heqjes së imunitetit është një gjest moral shqipen gjuhën amtare, nuk pres që të flasë një i gjithë klasës politike. Asnjë nga ne deputetët në gjuhë të huaj korrekte, por më bëri të qesh realisht, sallë nuk do të ketë nder, sa kohë do të refuzohet sepse ishte një njeri i pandërgjegjshëm, i cili duke votimi i heqjes së imunitetit. Asnjë taktikë bllokuese bërtitur në parlament mendon se mund të kurojë nuk ju ndihmon dot. Qytetarët duhet ta dinë. Ju frikën e tij. Bëri edhe një gabim të madh, sepse u mbroni abuzimin, ju mbroni korrupsionin, ju mbroni fut në krahasime me disa vende anëtare të BE-së krimin, ju fyeni politikën. Ju keni fyer politikën me apo vende që aspirojnë të anëtarësohen në BE, apo korrupsionin proverbial sa kohë qeverisët. E latë që janë shumë afër këtij momenti. Shqipërinë në fund të listës së kombeve për Kam rastin e Kroacisë dhe të Malit të Zi. Kroacia korrupsion. anëtarësohet vitin tjetër, ndërsa Mali i Zi ka marrë Ministra dhe deputetë që ende pas 7 vjetësh statusin që vjet dhe fillon bisedimet për anëtarësim. tresin dhjamin e vënë në kohën që qeverisën. Në të dyja rastet, të nderuar kolegë, të nderuar Shqiptarët i kanë sytë hapur dhe dinë të bëjnë qytetarë shqiptarë, nuk është çështja e kufizimit dallimin. Dinë të lexojnë korrupsionin e kryetarit ose jo e imunitetit pengesa apo testi me të cilin humbës, i cili është i damkosur me betonizimin e janë matur këto dy vende, por rezultatet e prekshme Tiranës; dinë të shikojnë korrupsionin e qyteteve që në luftën e korrupsionit, pra, atë që BE-ja e quan administroni sot. Shihni Vlorën, Durrësin, Korçën, gjurmë provash të pakundërshtueshme për të Pogradecin, ku po mbytet bregu i liqenit nga çrrënjosur kulturën e pandëshkueshmërisë. ndërtimet e panumërta jashtë çdo kondicioni urban. Thashë kuronte frikën, sepse realisht ka të drejtë Ju doni të sundoni edhe pse jeni pakicë, ju doni për të pasur frikë dhe sot si pasojë e kësaj frike ne të bllokoni, sepse për ju Shqipëria po nuk qe në jemi përballë sindromit të bajraktarizmit politik që sundimin tuaj, më mirë të mos jetë fare. Por vjen nga papërgjegjshmëria e tejskajshme e një shqiptarët nuk do t’jua falin as juve dhe as kryetarit pushteti të kalbur për fatet e vendit dhe integrimit tuaj humbës, që po vendos rekord të ri olimpik si pasi e vërteta është krejt tjetër. Për këtë mjafton të
286 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
lexohet letra e Komisionerit për Zgjerimin, Fyle dhe botën demokratike me standarde të konsoliduara matrica e detyrave të shtëpisë bashkëngjitur saj, ku aspirojmë të bëjmë pjesë, tentohet maksimalisht adresuar Kryeministrit, apo deklarata për shtyp e përafrimi i qëndrimeve për ndryshimet kushtetuese. ambasadorit të BE-së në Shqipëri, Secqui, ku Por çka është më e rëndësishme, kufizimi i imunitetit listohen në mënyrë të sintetizuar arritjet e në asnjë rrethanë nuk mund të barazohet me deritanishme dhe veprimet konkrete që duhen përmbushjen e detyrimeve që ka vendi ynë në luftën përmbushur deri në shtator, në mënyrë që të ndaj korrupsionit dhe krimit të organizuar. Për sigurohej një masë kritike reformash të nevojshme arkitektin e privatizimit të atdheut, kufizimi i imunitetit për statusin e vendit kandidat. është një veprim ligjor, pra, shtypje butoni në Kuvend E vërteta është se nga 12 detyrat e shtëpisë që që barazohet automatikisht me shembjen e murit Komisioni Europian i ka lënë Shqipërisë deri më të korrupsionit. sot janë përmbushur vetëm ato që kanë lidhje A thua se kjo është arsyeja pse Shqipëria nën drejtpërdrejtë me kontributin e opozitës në këtë udhëheqjen e tij, sipas Transparency International, proces. Si opozitë e sotme dhe qeveri e nesërme vijon të jetë një ndër më të korruptuarat në botë? në përputhje me angazhimet e marra përsipër në Për ne kufizimi i imunitetit është veçse pikënisja që marrëveshjen e nëntorit të vitit të kaluar, kemi duhet të shoqërohet me masa të qarta ushtruar me përgjegjësi kombëtare sensin tonë antikorrupsion, për sa i përket kontrollit mbi opozitar, duke bërë të gjitha përpjekjet për t’i dhënë kompanitë shtetërore a publike ku shteti shqiptar Shqipërisë shansin e merituar europian. Këtë e është aksioner. Adresimin e qartë të konfliktit të dëshmon puna jonë në planin e veprimit në përgjigje interesit, kuadrin normativ në fushën e prokurimeve të 12 prioriteteve të listuara nga Komisioni Europian publike dhe koncesioneve, pronave dhe gjithë dhe më erdhi çudi që Kryeministri nuk e citoi edhe sektorëve që vuajnë nga korrupsioni i shtetit kërkesën time dhe të kolegut Balla në Komisionin njëpartiak, si tatimet, doganat, sistemi shkollor e e Integrimit Europian, për t’u përfshirë çështja e shëndetësor. imunitetit në planin e veprimit pasi nuk ishte përfshirë A mund të më thotë kush në këtë sallë, se cili fillimisht, Reformën Zgjedhore, ligjet që kërkojnë është përfitimi i qytetarëve të zakonshëm të këtij shumicë të cilësuar, por jo vetëm dhe zgjedhja vendi nga privatizimi i atdheut? Pyes, sepse është transparente e Avokatit të Popullit. Të njëjtën gjë do vështirë të gjenden praktika jokorruptive në përputhje të vijojmë të bëjmë pavarësisht këngës suaj, të me ligjin dhe interesin publik dhe privatizimin e nderuar kolegë, pasi e duam Shqipërinë në 100 ARMO-s, OSSH-së, prokurimin e Rrëshen- vjetorin e saj shtet mundësisht në tryezën e Kalimashit apo Levan- Vlorë- Tepelenë, në dhënien bisedimeve për anëtarësim. Por kjo nuk mjafton, e fushave naftëmbajtëse, në dhënien e kromit, lejet pasi, siç lë të kuptohet edhe letra e komisionerit për hidrocentrale apo fabrika çimentosh, në dhënien Fyle drejtuar Berishës, në mënyrë që të konsiderohet e rrugëve për linjat e fibrave optike apo së fundi në e përmbushur marrëveshja e nëntorit, duhet mbyllur dhënien e lotarisë kombëtare. një orë e më parë reforma parlamentare. Ndaj është e rëndësishme që kufizimi i imunitetit Pra, nëse realisht merakoseni për fatin e statusit të shoqërohet me veprime kushtetuese të vendit kandidat, mos e bllokoni më paketën e institucionale, që krijojnë kushtet e përshtatshme ndryshimeve të reformës parlamentare të propozuar për të siguruar gjurmë provash të nga opozita. pakundërshtueshme për çrrënjosjen e kulturës së E vërteta është se 6 gushti është një datë e pandëshkueshmërisë. Ne e dimë shumë mirë se vendosur njëanshmërisht nga ju. Caktoni data që procesi i integrimit europian imponoi disa standarde nuk thonë asgjë, data për të cilat nuk bien as që nuk mund të shpërfillen nga propaganda formalisht dakord siç kërkojnë në vetvete ndryshimet qeveritare, sidomos në rastin e Kroacisë dhe Malit kushtetuese. Kjo nuk është europiane, nuk është të Zi. Kjo është një nga arsyet kryesore se përse perëndimore e rrjedhimisht nuk është as Kroacia është në prag të aderimit në BE dhe Mali i demokratike. Në rast se do të ishte e vërtetë se fati Zi në tryezën e bisedimeve. i statusit kandidat do varej nga kufizimi ose jo i Kryeministri iu referua këtyre praktikave, por imunitetit, kjo seancë duhet të paraprihej nga harroi të përmendë ish- homologun e tij, Sanader; përpjekjet për gjetjen e terrenit të përbashkët dhe jo harroi të përmendë ish-homologun e tij, Nastase; nga baltosjet dhe shpifjet kundër opozitës, pasi në harroi të përmendë ish-homologun e tij, Gjukanoviç.
287 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Harroi të përmendë se çfarë ndodhi në Bullgari me Boshtinarut. Por ju e dini ku është Severini, prandaj gjysmën e qeverisë, se çfarë ndodhi në Malin e Zi, nuk votoni heqjen e imunitetit. Nuk keni pasur se çfarë ndodhi në Kroaci. E di mirë që BE-ja ka mbrojtës më të madh sesa Severini i Partisë vendosur standarde të reja, sepse në rastin e Socialiste. Ai është modeli juaj. Prandaj nuk e hiqni Shqipërisë dhe të gjitha vendeve që do të vijnë më imunitetin se përfundoni si Severini juaj. pas nuk do të mbetet dara antikorrupsion dhe Zoti Aldo Bumçi, urdhëroni! proceset gjyqësore vetëm ndaj qeveritarëve apo ndaj Aldo Bumçi – Faleminderit, zonja Kryetare! Kryeministrit, por do të shkojë edhe te familjarët, Të nderuar kolegë deputetë, edhe te shërbëtorët për sa kohë ata janë nakatosur Akuzat për korrupsion gjatë gjithë këtyre viteve në veprimtari të paligjshme. e dekadave kanë përbërë boshtin kryesor të luftës Kufizimi i imunitetit dhe ç’rrënjosja e politike në këtë parlament. Debati për korrupsionin pandëshkueshmërisë kërkojnë institucione ka qenë debat mbizotërues, dominues në këtë sallë, kushtetuese solide, sikundër një bashkëpunim në media në opinionin publik, një debat i nevojshëm ndërinstitucional. Këtu qëndron edhe thelbi i debatit me anët e tij pozitive duke sjellë presionin publik të sotëm dhe dallimi mes nesh. Nga njëra anë, jeni qytetarë mbi zyrtarët që duhet ta ndiejnë opinionin ju që na keni imponuar një datë për të kryer një publik dhe një debat edhe me anët e tij negative votim, i cili, e pranoj, është i rëndësishëm, por që duke baltosur gjithçka, duke sjellë deligjitimim të nuk zgjidh në themel problemet e korrupsionit institucioneve, duke sjellë varfërim të debatit publikë. sistemik dhe e shpërdorimit të detyrës nga zyrtarët Besoj se aksioni juaj politik i këtyre viteve e e lartë dhe nga ana tjetër, jemi ne që jo vetëm kemi ilustron këtë më së miri me çfarë karakterizohet votuar pro kufizimit të imunitetit, por propozojnë edhe aksioni juaj politik? Kryefjala ka qenë akuza për disa ndryshime të tjera kushtetuese, në mënyrë që korrupsion, akuza për skandale dhe bllokim. Kjo ka të ketë drejtësi për të gjithë e jo favorizim për disa qenë kryefjala e këtyre 3 vjetëve të mandatit të dytë, dhe drejtësi për disa të tjerë që mund ta përballojnë bllokim dhe akuza. Është e vështirë të gjendet një atë. nismë tjetër për reformat, përveçse bllokimit dhe Por arkitekti i privatizimit të atdheut nuk pranon akuzave për korrupsion. ta njohë këtë realitet që buron nga të gjitha vrojtimet Sot, të nderuar kolegë të opozitës keni mundësi e opinionit publik mbi gjendjen e mjerueshme të t’u qytetarëve shqiptarë që na ndjekin se kjo nuk ka institucioneve të së drejtës në këtë vend. Madje nuk qenë një retorikë boshe, ju sot keni mundësinë të pranon as të debatojë propozimet tona për të dëshmoni se akuzat tuaja për korrupsion, lufta juaj garantuar një sistem të pavarur drejtësie, një sistem për korrupsion gjatë gjithë këtyre viteve ka qenë e që nuk do të vazhdojë të jetë i gjunjëzuar përballë vërtetë dhe këtë mund ta bëni duke ndërmarrë një pushtetit të tij e që nesër do të garantonte edhe nismë reale duke votuar heqjen e imunitetit. vetë maxhorancën e sotme kur ajo të jetë në opozitë. Ju mund të dëshmoni se ky debat nuk ka qenë Duhet të jetë e qartë për të gjithë që çështja e një strategji politike e paprinciptë për të baltosur kufizimit të imunitetit është një çështje e zgjidhur këdo, për të baltosur kundërshtarin politik duke sjellë për të cilën ne socialistët, siç e thanë edhe kolegët pasoja të rënda për legjitimitetin në institucionet parafolës e kemi dhënë votën pro, por sot është politike në këtë vend, sepse është e papranueshme momenti që të hedhim disa hapa të tjera solide që të krijosh te qytetarët shqiptarë përfytyrimin sikur garantojnë pavarësinë e sistemit të drejtësisë. Ndaj, zyrtarët e këtij vendi janë njerëz me brirë që duhet të eksplorojmë të gjithë mundësinë që krahas mendojnë nga mëngjesi deri në darkë të pasurohen. ndryshimeve kushtetuese që kufizojnë imunitetin të Nuk ekziston një realitet i tillë. Ky vend nuk është votojmë edhe ato ndryshime kushtetuese që i një Jurastic Park ndryshe nga gjithë vendet e tjera përgjigjen në mënyrë të drejtpërdrejtë kërkesës së si jeni munduar ta përfytyroni projektimin e një qytetarëve të zakonshëm të këtij vendi e që do ta realiteti që nuk është. vendosnin realisht Shqipërinë një hap më afër marrjes Në këtë vend ka zyrtarë dhe politikanë të së statusit të vendit kandidat. zgjedhur, siç janë në çdo vend tjetër të Europës Faleminderit! Lindore. Sot ju keni mundësinë të dëshmoni se Jozefina Topalli - Sa për kujtesë, Severini ishte debati dhe retorika juaj për korrupsionin nuk ka qenë miku më i ngushtë i Partisë Socialiste. Ia kalonte një strategji për të mbuluar paaftësinë dhe në avokaturën e tij ndaj Partisë Socialiste edhe shterpësinë e ideve për reforma.
288 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Në këto 7 vjet opozitë çfarë u keni sugjeruar mund të ketë fjalë tjetër për këtë sjellje politike, qytetarëve shqiptarë? Zyrtarë tuaj, ish-President, përveçse primitive. Nëse dikush nuk ka forcë të deputet që janë në Kuvend kanë deklaruar në vitin frymëzojë, por mendon të fitojë pikë vetëm duke 2009 se Partia Socialiste u fut pa program në dëmtuar vendin e tij, kjo është për të ardhur keq, zgjedhje. Cili ishte programi juaj? Akuza për kjo është filozofi e një humbësi. korrupsion qeverisës. Asgjë tjetër. Korrupsioni nuk Por çështja e imunitetit nuk është çështje e vitit mund të kthehet në zgjidhje të çdo problemi që ka 2012, as e vitit 2011. Në këtë Parlament, që në vitin ky vend. Patjetër që është zgjidhje e një pjese të 2003-2004 është hapur publikisht, është në arkiv problemeve, por nuk mund të jetë zgjidhja, nëna e me pamje publike, kur nga Këshilli i Europës, grupi të gjitha problemeve të këtij vendi. “Kjo tregon dobësi, i shteteve kundër korrupsionit, dhe më pas Bashkimi varfëri idesh, një shkretëtirë idesh”, e ka thënë ish- Europian në vitin 2004, iu kërkua Shqipërisë që të presidenti Meidani dhe të tjerë për programin tuaj të hiqte imunitetin, ta zhvishte klasën politike dhe vitit 2009. gjyqtarët nga privilegji i imunitetit. Sot ne të gjithë, ju dhe ne të gjithë, kemi një Nëse sot ju i justifikoni duke thënë se ne mundësi që ta zhveshim veten nga ky privilegj. Ky zgjodhëm Presidentin me 71 vota, ne do të zgjedhim është një privilegj. Nuk është një e drejtë që ne duhet gjyqtarë dhe prokurorë, po në vitin 2003-2004 kush ta gëzojmë, por është një relike e shekullit të kaluar ju pengonte që të hiqnit imunitetin? Gjyqtarët dhe që nuk na nderon më. Heqja e këtij privilegji përbën prokurorët që ishin emëruar nga ju që mbas vitit një ndryshim thelbësor. Sot ne, deputetët e këtij 1997, që rithemeluat shtetin nga e para? Cila ishte Kuvendi, gjyqtarët e Shqipërisë, nuk mund të arsyeja që nuk e hoqët imunitetin në vitin 2003- hetohemi si gjithë qytetarët që po na ndjekin sot. 2004? Për t’u hetuar duhet të merret një leje paraprake, si Po më pas, kur Presidenti zgjidhej me 3/5 dhe për ne, si për gjyqtarët. Por ky është një ndryshim prokurorët që pasuan nuk nisën as edhe një çështje si nata me ditën. Është ndryshe të fillosh hetimet si të vetme? Nga viti 2005 deri në vitin 2012 nuk është për çdo qytetar, dhe ndryshe të kërkosh një leje nisur çështje për ish-ministrat e Partisë Socialiste, paraprake. Për organet e drejtësisë kjo është e qartë por vetëm për këtë qeveri, dhe shumë mirë që kanë si nata me ditën. Për rezultatin ndaj korrupsionit nisur çështje, sepse nuk ka gjë më të mirë sesa kjo është e qartë se diferenca do të ishte nata me kur prokuroria ndihet autonome, sovrane për të bërë ditën. detyrën. Kjo është mundësia juaj për të kontribuar realisht Atëherë, çfarë ju ka penguar? në luftën kundër korrupsionit. Ekzistenca e kësaj Ka vetëm diçka të qartë dhe konstante: në 9 relike të vjetër nuk na nderon, madje na turpëron vjet, 2003-2012, pavarësisht se kush ka qenë kryetar përpara gjithë qytetarëve shqiptarë. i Partisë Socialiste, nëse ishte zoti Nano, apo sot, Prandaj, ju ftojmë që të votoni, për të treguar që zoti Rama, që premton rilindje, qëndrimi juaj është gjithë ajo retorikë, gjithë ajo kauzë e këtyre shtatë i njëjtë. Dhe ne e dimë shumë mirë se cili ka qenë viteve nuk ka qenë retorikë boshe! Është e vështirë bilanci i asaj qeverisjeje, cili ka qenë perceptimi i të kuptosh këtë paradoks, sesi një forcë politike që korrupsionit të asaj qeverisjeje. Ka qenë i tillë, sa nuk ka pasur kryefjalë tjetër përveçse korrupsionit deputetët e rinj të Partisë Socialiste mbas vitit 2005- dhe bllokimit, sot të bëjë sofizma mbi data dhe të 2009 nuk pranonin të identifikoheshin me atë mos votojë heqjen e imunitetit. Ka dy arsye kryesore qeverisje. Në debatet televizive thonin: “Ne jemi pse ju sot nuk votoni heqjen e imunitetit: Partia Socialiste e re” “Nuk kemi lidhje me atë parti”. E para, ka të bëjë me statusin e vendit kandidat. I tillë, i zi ka qenë bilanci i asaj qeverisjeje, qeverisjes Me heqjen e imunitetit ne na rriten shanset. Nuk së vitit 1997-2005. është 100 për qind e sigurt, por ne na rriten shanset Si ka mundësi sot, pas 7 vjetësh qeverisjeje, për të marrë statusin e vendit kandidat. Dhe zoti nuk keni bërë një hap përpara? Si ka mundësi që Rama nuk do që t’ua bëjë Shqipërisë dhe kësaj Partia e re Socialiste e Edi Ramës, rilindja që qeverie këtë dhuratë, sepse thotë se nuk e meritoni premton, të mos bëjë asnjë hap përpara nga Partia këtë dhuratë, prandaj dhe shqiptarët duhet të Socialiste e zotit Nano? Mirë se zoti Nano ishte në penalizohen. qeverisje dhe Partia Socialiste mund t’i druhej Kjo është rilindja që ju u ofroni qytetarëve heqjes së imunitetit 2003-2004, po sot, pse i druhet shqiptarë? Kjo është rilindje e primitivizmit. Nuk zoti Rama heqjes së imunitetit? Sa ka ndryshuar ai
289 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
nga zoti Nano i nëntë viteve më parë? Është e trishtë, nesh. Na fakt, ai ka të drejtë. Kauza e opozitës është për të ardhur keq që karta juaj morale është e është lufta kundër korrupsionit. 7 vjet që flasim, nuk njëjtë, nuk ka asnjë ndryshim. Rilindja juaj e vitit jemi lodhur dhe nuk do të lodhemi, sepse kemi 2012 është e njëjtë me atë të vitit 2003. shumë material për këtë maxhorancë, e cila erdhi Sot në këtë Parlament, të nderuar deputetë të me teorinë e duarve të pastra, dhe faktikisht është opozitës, ju po varrosni aksionin tuaj politik të shtatë e zhytur në korrupsion. viteve. Keni përdorur luftën kundër korrupsionit si të Që jemi të ndryshëm, zoti koleg, jemi të vetmen kauzë. Sot po e varrosni, nuk po e ringjallni ndryshëm, sepse vetëm në këtë qeveri kemi pasur dot më, sepse mundësinë e vetme që ju dha, ju po 3 deputetë pa imunitet, të cilët u hetuan dhe çështjet e shpërdoroni. Nuk mund të flisni më për korrupsion, e tyre u pushuan. Pra, megjithëse imuniteti u hoq, nuk mund të flisni më për skandale. Jeni një opozitë asnjë nga këta deputetë sot nuk është në burg me që vini pas shtatë vitesh pa një kartë morale. Si sot atë djalin që kishte vjedhur një dele dhe është dënuar që jeni në opozitë, si para nëntë vjetësh që ishit në me 10 muaj burgim para një jave. qeverisje, ndryshimi është zero. Jeni po të njëjtët. Nga ana tjetër, gjithë këto ditë ne kemi dëgjuar Ne këtu nuk po flasim, ne nuk jemi engjëj, ju në diskutimet e zëdhënësve tuaj, por edhe të një nuk jeni djaj, nuk ka ndryshime të tilla. Por pjese të kolegëve të maxhorancës, për kufizimin e ndryshimet ndërmjet nesh janë thelbësore. Ne jemi imunitetit të zyrtarëve, dhe flasin e flasin, përmendin forca politike që përfaqësojmë qytetarët shqiptarë, shumë shpesh katër shprehje që janë shumë tipike. kemi meritat tona, kemi arritjet tona, mund të kemi Të më falin qytetarët që më dëgjojnë, që unë i risjell problemet tona, por ndryshimet në këtë pikë janë për të pestën herë, po shtoj edhe një shprehje tjetër thelbësore. Është nder që të bësh pjesë në një forcë në këtë seancë: politike, e cila para 9 vjetësh në opozitë ka kërkuar E para, duhet të rrëzojmë murin e korrupsionit, heqjen e imunitetit, sot, pas 9 vjetësh në opozitë, thotë zoti Kryeministër. Murin e korrupsionit. Duhet vazhdon të kërkojë heqjen e imunitetit. Ky ishte një ta fusim datën 6 gusht si një datë historike, dhe shans për ju për të përmirësuar CV-në tuaj politike. harron që 28 nëntori duhet të jetë datë historike në Por fatkeqësisht, po e humbni, po e digjni, po e këtë vit. Është 100-Vjetori i Pavarësisë. çoni dëm. E dyta, duhet të hapim dyert e integrimit. Thua Mendoj se ka edhe një arsye tjetër: kultura dhe se në këta 7 vjet po udhëheq opozita dhe 36 muaj traditat e ndryshme politike nga vijmë. Ju vini nga këtë integrim e ka penguar opozita. Gjithashtu, një kulturë dhe traditë politike që deri në vitin 1991 thekson, se nismat e deputetëve të opozitës për të nuk mund të jetonte pa privilegje. Ju keni trashëguar, forcuar prokurorinë, sistemin gjyqësor, për t’u dhënë patjetër që ju nuk jeni komunistë, por ju keni pavarësi këtyre institucioneve që të hetojnë dhe të trashëguar gjithçka nga ajo kastë, nga çfarë la Partia gjykojnë korrupsionin, është sundimi i pakicës. Dhe e Punës. Dhe është një parti privilegjesh që ka jetuar sot e kemi dëgjuar kaq shumë sundimin e pakicës, me privilegje të tilla. Sot unë nuk e di se sa ndikon madje thuhet se kjo është reminishencë e të kjo frymë, por patjetër që ndikon, se përndryshe kaluarës për shkak të prejardhjes sonë. Por, me sa nuk keni pse të mbaheni me thonj mbas një privilegji duket, një pjesë e mirë e ministrave nuk kanë jetuar relikeje të së kaluarës. në atë periudhë, sepse janë bërë ministra shumë Bllokim, baltosje, nuk ka asnjë lajm tjetër. Kjo të rinj në moshë, harrojnë që në atë periudhë ka është e vetmja kryefjalë e aksionit tuaj politik. Është qenë sundimi i shumicës mbi pakicën, jo sundimi i e trishtë. Tregon që nuk frymëzoni dot, doni të merrni pakicës mbi shumicën. pikë vetëm duke dëmtuar. Por qytetarët shqiptarë Meqenëse kolegu parafolës na akuzoi pikërisht janë të aftë të na gjykojnë. për këtë nostalgji për të kaluarën, po i them se ju Faleminderit! sot doni të bëni pikërisht atë që ka bërë në atë Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Bumçi! kohë ai diktator. Ai ka dashur të sundojë dhe të Zonja Hysi, urdhëroni! Të përgatitet zoti Mark ketë të gjitha institucionet në duart e tij. Marku. Prandaj, në gjithë këtë retorikë unë po shtoj Vasilika Hysi – Kolegë deputetë dhe deputete, shprehjen tjetër, shprehjen e pestë: ju sot bërtisni Parafolësi përmendi gjatë kauzën e opozitës për “Hajduti, thotë, kapeni hajdutin!”. shtatë vjet, që ka qenë lufta kundër korrupsionit, Kolegë të maxhorancës, kjo nismë që ju bëtë por njëkohësisht edhe për ndryshimet që kemi mes për të futur në 6 gusht votimin e kufizimit të imunitetit
290 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
nuk është serioze. Seriozisht ju nuk doni të hiqni paketë një nga kushtet (këtu kishte të drejtë imunitetin. Faktet dhe grupfaktet, që keni disa vite Kryeministri kur tha se ka qenë heqja e imunitetit), që i përmendni, e tregojnë më së miri këtë, por unë ju në mënyrë demonstrative, kolegë të do t’ju sjell gjashtë arsye ose argumente që tregojnë maxhorancës, e hodhët poshtë paktin me 10 pika se nisma juaj nuk është serioze: dhe keni nxjerrë një rezolutë ku flisni për arritjet e Së pari, në të gjitha deklaratat që keni bërë këto shkëlqyera të qeverisë shqiptare në luftën kundër ditë, madje edhe sot në seancë, keni gjetur ditën korrupsionit dhe harroni që këtu ka një raport, një më të nxehtë të vitit, të verës afrikane, dhe ditët më raport të Bashkimit Europian. Lexoni faqen 12 dhe të nxehta kur ekspertët, specialistët dhe ata njerëz 13 të raportit, kur thuhet se çfarë ka bërë kjo qeveri që ju i ftuat në atë seancë, siç tha Kryeministri, në mandatin e dytë të saj në luftën kundër historike dëgjimore, kërkuan që gjërat të mos merren korrupsionit! Përveç ndonjë reforme të vogël ligjore, të shkëputura, por të analizohen në tërësi. në të gjitha aspektet e tjera, përfshirë dhe imunitetin, Në këto deklarata që ju keni bërë sot, dhe në nuk ka bërë asgjë. ato akuza që i bëni opozitës, ju nuk bëni gjë tjetër, Ne kemi kërkuar vazhdimisht që imuniteti të veçse kërkoni dhe i drejtoheni opozitës që t’ju kufizohet me ndryshime kushtetuese. Ju keni marrë zhveshë nga imuniteti, dhe po na luteni që t’ju fletë dhe keni hedhur firma pa mbarim dhe keni thënë zhveshim nga imuniteti. Me të vërtetë mendoni se jemi pa imunitet. ju sot, se në qoftë se nesër nuk do të keni imunitet, Çfarë tregon kjo? Kjo tregon se nuk keni qenë nuk do të vazhdoni të vidhni? A ka qenë imuniteti seriozë, sepse po të kishit qenë seriozë dhe vërtet pengesë për shumë zyrtarë të lartë ose të ulët apo doni ta hiqni imunitetin, siç e ka kërkuar PS-ja për të mesëm që janë përfshirë në korrupsion? 10 vjet rresht, duke ndryshuar Kushtetutën, duhet Referojuni statistikave zyrtare dhe shikoni se sa ta kishit bërë në shkurt të 2011-ës. çështje për korrupsion janë përfunduar në këto 7 Pikërisht më 24 shkurt të 2011-s ne kemi pasur vjet që ju drejtoni! një debat në këtë parlament. Hapni procesverbalet Nga ana tjetër, ju vazhdoni ngrini diskutime dhe dhe shikojini! Kur ne kemi kërkuar të ndryshojmë na thoni që murin e korrupsionit ne nuk e përballojmë Kushtetutën, muaj më parë, para se të vinte dot, aman na e hiqni murin e korrupsionit! Dhe nga përgjigjja negative për statusin e vendit kandidat, ju ana tjetër, pak ditë më parë, keni dhënë lotarinë thatë se keni hedhur firmat dhe jeni pa imunitet. kombëtare, pasurinë e qytetarëve shqiptarë në Zotërinj deputetë, mungesë të plotë të një transparence. Kolegë dhe kolege, Nga ana tjetër, thirrjet që ju bëni sot të kujtojnë A keni imunitet ju sot, pavarësisht se keni hedhur edhe një fakt apo argument të dytë. Ju kërkoni të firma dhe Kryeministri ka hedhur 3 herë firmën, një kufizoni imunitetin vetëm dy muaj para se të dalë herë para medias, një herë në mbledhje të grupit raporti ose opinioni i tretë i Bashkimit Europian, që parlamentar dhe një herë sapo e hedh këtu? A jeni si rregull del në tetor të çdo viti. Kush ju ka penguar sot me imunitet, apo jeni pa imunitet? për 36 muaj, që në momentet kur Bashkimi Europian Gjithashtu, ajo që është për t’u theksuar është ka insistuar me të madhe për të hequr imunitetin? se çështja e kufizimit të imunitetit është diskutuar Pse nuk e keni sjellë nismën këto 36 muaj, por gjerësisht këtë periudhë, por ju vetëm në një ditë pikërisht gjetët muajin korrik të vitit 2012? Pra, 3 kërkuat të bënit ndryshimin më të madh në muaj para se të vijë përgjigjja e tretë për statusin e Kushtetutë dhe zgjodhët fundjavën, ditën e shtunë, vendit kandidat? Çfarë ju shtyu të mos e sillnit këtë 20 korrikun dhe ditët e pushimit, 6 gushtin për të nismë pikërisht kur kjo betejë për kufizimin e bërë ndryshimin më të rëndësishëm në ligjin imunitetit ka 10 vjet? Dhe ndërkohë, gjithmonë keni themeltar të shtetit. thënë: “Nuk duam imunitet”, “Nuk kemi imunitet”. Ku qëndron serioziteti? Ku janë ato fakte dhe Por faktikisht, fal imunitetit, tre ministra vazhdojnë grupfakte që tregojnë se ju jeni seriozë për të të jenë në qeveri, ose janë graduar në Bashki, ndryshuar Kushtetutën, që është themeli i këtij pavarësisht se vjedhjet dhe dëmet e pasurisë shteti dhe i kësaj demokracie? kombëtare janë kolosale. Ne jemi shprehur për heqjen e imunitetit me Një argument ose fakt i tretë është pikërisht ajo ndryshime kushtetuese dhe më vjen mirë që ju, së që ne kemi theksuar vazhdimisht si opozitë. Në fundi, erdhët në zgjidhjen e PS-së. Ne votuam në nëntor të vitit 2010 kemi sjellë një paketë. Në këtë parim dhe nen për nen. Ne punuam dhe sollëm
291 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
variantin më të mirë, por kjo nuk do të thotë se ne është opozita ajo që nuk ofron shërbim shëndetësor, kishim frikë kur kërkuam të rregullonim variantin e që nuk ofron punësim, por është qeveria. paraqitur nga kolegët ndërkombëtarë. Gjithashtu, qytetarët duhet të dinë se nuk është Sot ne dëgjojmë se jemi për murin e korrupsionit. opozita ajo që pengon që qytetarët tanë të jetojnë Në fakt, kolegë deputetë, ne nuk jemi për murin e në kushte më të mira. Nga ana tjetër sot ka një korrupsionit. Ne jemi për shkatërrimin e këtij muri nxitim të shfrenuar për të bërë një reformë të dhe se kush e përbën murin e korrupsionit, më lejoni pjesshme në luftën kundër korrupsionit dhe ju harroni t’ju citoj atë çfarë thotë BE-ja: “Në luftën kundër të lexoni atë që thuhet në raportin e BE-së për korrupsionit ndër të parat përmenden masat ndryshimet kushtetuese. Pra, është pikërisht opsioni antikorrupsion, të cilat nuk kanë qenë aspak të që ofron PS-ja, heqja e imunitetit duhet të mjaftueshme. Kapacitetet e administratës së shoqërohet me një sërë masash të tjera, siç janë institucioneve të auditit të brendshëm, por edhe ndryshimet në Kodin e Procedurës Penale, Inspektoratit të Lartë të Auditit kërkojnë të përndryshe ndryshimi në Kushtetutë nuk do të ketë përmirësohen”. vlerë. Asnjë nga ju qeveritarët nuk do të shkojë në Flitet për mungesë të burimeve njerëzore dhe datën 7 gusht në hetim, nuk do të popullojë dhomat teknike; flitet për mungesë të aftësive të agjencive e paraburgimit në Tiranë, nëse nuk ka ndryshime të hetimit; flitet, gjithashtu, për masa të limituara të në Kodin e Procedurës Penale. marra nga inspektimet dhe auditet e brendshme; Gjithashtu, kërkohet të ndryshohet ligji për flitet për mangësi të tjera që kanë të bëjnë me konfliktin e interesit dhe për deklarimin e pasurisë, regjistrimin e pasurisë; flitet për reformat aspak të sepse shumë nga pasuritë kolegët tanë të kryera, në lidhje me pronën, me reformën në maxhorancës nuk i kanë në emrin e tyre, por në administratën publike; flitet për ligjin e shërbimit civil; emrat e bashkëjetuesve të tyre, të miqve dhe flitet për një administratë të pavarur profesionale dhe shokëve të tyre. më poshtë në një paragraf tjetër flitet edhe për Gjithashtu, kufizimi i imunitetit që kërkohet sot organin e prokurorisë dhe vështirësinë që ka në 6 gusht argumentohet dhe si kusht për integrimin prokuroria të hetojë, për shkak të imunitetit. e Shqipërisë në BE. Por cilat janë 12 detyrat që ka Ne sot nuk flasim këtu aspak për parandalimin vënë BE-ja? Ka vënë vetëm imunitetin? Ku i latë 7 e korrupsionit, nuk flasim aspak për atë administratë detyrat e tjera, të nderuar kolegë të maxhorancës? të politizuar dhe të korruptuar që mendon si e si të Ku është ligji për administratën publike? Ku është gllabërojë pasuritë e qytetarëve, nuk flasim aspak reforma në sistemin e prokurorisë dhe në sistemin për një sërë agjencish, që janë ngarkuar për të gjyqësor? Ku është pavarësia në përzgjedhjen e parandaluar konfliktin e interesit, por ne flasim sot gjyqtarëve të Gjykatës së Lartë dhe asaj për ndëshkimin, ndërkohë që lufta kundër Kushtetuese? Ku janë reformat në çështjet e korrupsionit kërkon masa, që synojnë parandalim pronësisë? Ku është kapitulli ose trajtimi i grupeve dhe ndëshkim. që kanë të bëjnë romët, egjiptianët, njerëzit me aftësi Gjithashtu, kolegë të nderuar deputetë të të kufizuar, njerëzit me orientim seksual të maxhorancës, kemi dëgjuar të flisni se opozita nuk ndryshëm? A janë përmbushur këto lloj detyrimesh? e do të mirën e qytetarëve, se mirëqenia e qytetarëve Është një nga kushtet. Ku e keni reformën nuk arrihet, rrogat dhe pensionet nuk rriten, njerëzit parlamentare? Ndërkohë që ne përfunduam reformën me aftësi të kufizuar nuk mund të mbështeten se zgjedhore, miratuam ligjet me 3/5. ka korrupsion. Është e vërtetë, ka një lidhje midis Nga ana tjetër kam një pyetje për ju kolegë: korrupsionit dhe kësaj qeverie, sepse shumë kolegë Kush e ka penguar prokurorinë dhe gjykatën të tuajt (nuk mund të them të gjithë kolegët e ndëshkojë 3 ministrat tuaj, në rastin e Gërdecit, maxhorancës janë të korruptuar), por në gjirin tuaj, rrugën Durrës-Kukës, por edhe për çështje të tjera? njerëzit që duhet të hartojnë politika, mendojnë për Imuniteti? Ndërkohë që ne kemi votuar heqjen e familjen e tyre, për shoferët, badigardët, për miqtë imunitetit me 128 vota. Çfarë do të thotë kjo? Kjo e shokët e tyre që si e si të pasurohen dhe të do të thotë se ne sot të gjithë bashkë duhet ta gllabërojnë pasuritë kombëtare. kufizojmë imunitetin. Ne jemi për kufizimin e Qytetarët duhet të dinë se nuk është opozita imunitetit. Prandaj e votuam në parim dhe nen për që pengon luftën kundër korrupsionit. Nuk është nen, por nuk duhet të gënjejmë qytetarët se vetëm opozita ajo që nuk rrit pagat dhe pensionet; nuk miratimi i këtij neni, 3 neneve tha një koleg, do të
292 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
luftojë korrupsionin dhe do të na mbrojë nga kalojnë me vrap ligjin dhe të festojnë jashtë shtetit, korrupsioni. dhe pjesa tjetër nuk di se çfarë t’i bëjë fëmijëve në Kërkesa që ne kemi bërë për reformën në tavolinë. drejtësi, për reformën në Prokurori dhe në Gjykatën Të nderuar kolegë të maxhorancës, e Lartë lidhet pikërisht me faktin që lufta kundër Ne e kemi deklaruar se kufizimi i imunitetit është korrupsionit nuk duhet të mbetet në letër, siç kanë i nevojshëm, por nuk është i vetmi. Ndaj, në rast se mbetur shumë ligje, por duhet të bëhet realitet. Dhe ju doni seriozisht të kufizoni imunitetin, tuajin, sepse ajo mund të bëhet realitet atëherë kur gjyqtarët dhe jeni ju që administroni asetet, pasuritë publike, prokurorët nuk do të jenë të zgjedhur me 36 vota. tenderat, jeni ju që keni në dorë qeverisjen e këtij Ne nuk kërkojmë të sundojmë si pakicë, sepse kur vendi, mendoni për një reformë më të plotë dhe të kërkohet votimi i cilësuar, nuk është pakica që voton, gjithanshme, dhe në sesionin parlamentar që hapet është maxhoranca dhe pakica. Ne nuk jemi në të hënën, me datë 3 shtator, të fillojmë dhe diktaturë ku shumica sundonte pakicën, dhe sot diskutojmë të gjitha nismat ligjore dhe të nuk jemi që pakica të sundojë shumicën, por jemi përmbushim 12 rekomandimet e Bashkimit Europian. për të gjetur konsensus dhe për çështje të tilla E fundit, të gjitha fjalët dhe baltosjet që hidhni madhore që kanë të bëjnë me fatet e demokracisë, mbi opozitën nuk ju shkojnë. Sot jeni baltosur më me mirëqenien e qytetarëve, me integrimin evropian shumë se çdo herë tjetër. Ka ardhur koha të punojmë duhet që pakica dhe shumica të bashkërendohen. së bashku për të luftuar kundër korrupsionit dhe të Por, nga ana tjetër, ju nuk mund t’i mbyllni gojën distancohemi nga gjithë personat e korruptuar. pakicës, ju nuk mund të thoni që pakica nuk ka të Faleminderit! drejtë të marrë nisma ligjore dhe t’i parashtrojë ato. Jozefina Topalli – Faleminderit, zonja Hysi! Ju nuk keni të drejtë të mos i shqyrtoni këto nisma Zoti Mark Marku, urdhëroni! dhe me votë të vendosni pro ose kundër, por të Mark Marku – E nderuar zonja Kryetare, kërkoni dhe të trumbetoni me të madhe se “opozita Të nderuar kolegë, kërkon të sundojë”. Ky është mentalitet komunist, Jo më kot seanca e sotme që do të shqyrtojë diktatorial, ku i thoni pakicës të heshtë, sepse ju projektligjin për kufizimin e imunitetit dhe debati që doni çdo pushtet në dorë. Është kjo arsyeja që ne i ka paraprirë kësaj seance ka tërhequr vëmendjen themi “mos bëni votim me 6 gusht, kur Parlamenti e jashtëzakonshme të opinionit publik. Në të vërtetë në rrugë kushtetuese duhet ta kishte mbyllur derën, problemi që ky projektligj merr përsipër të zgjidhë por prisni edhe tri javë, sa të hapet sesioni i ri pjesërisht, pra korrupsioni dhe lufta kundër tij, është parlamentar dhe të diskutojmë për një reformë të sfida më e madhe e sistemit tonë politik, sfida më e gjerë, për të gjitha ato detyra që nuk kemi bërë në madhe e shoqërisë shqiptare, pasi siç thotë një kuadër të integrimit evropian, të përfshijmë reformën aktivist i luftës ndaj korrupsionit, korrupsioni është në drejtësi, reformat në Gjykatën e Lartë, të e keqja më e madhe e vendeve në zhvillim dhe dëgjojmë zërin e anëtarëve të Gjykatës Kushtetuese pengesa më e madhe që vendet në zhvillim të që kanë kërkuar reformimin e ligjit të Gjykatës shndërrohen në vende të zhvilluara. Kushtetuese, të zbatojë vendimin e Gjykatës Do të ishte e ekzagjeruar po të pretendonim se Kushtetuese, që i ka lënë detyrë ligjvënësit të me miratimin e këtij projektligji zgjidhet problemi i ndryshojë Kushtetutën për ripërtëritjen e vendeve korrupsionit në vendin tonë. dhe zëvendësimin e anëtarëve të Gjykatës Ky projektligj është një bazë e mirë për ta trajtuar Kushtetuese, që po qëndrojnë jashtë mandatit të në mënyrë strukturore dukurinë e korrupsionit, ose tyre. E keni detyrim kushtetues që vendimin e të paktën, për të filluar ta trajtojmë në mënyrë Gjykatës Kushtetuese ta rregullojmë me ligj. strukturore këtë dukuri. Është bazë e mirë, sepse Gjithashtu, ajo që është shumë e rëndësishme, kufizimi i imunitetit të anëtarëve të kabinetit, të të zbatojmë edhe detyrat e tjera që kanë të bëjnë deputetëve, të gjykatësve dhe gjithë zyrtarëve të lartë me qytetarët, të luftojmë t’i kthejmë pronën pronarit të veshur me imunitet krijon premisat për ta luftuar të ndershëm, t’i japim fund administratës së korrupsionin pikërisht aty ku ai ndihet më i sigurt politizuar, të kalojmë reformën e administratën dhe më i paluftueshëm, te personat e veshur me publike në ligjin “Për Shërbimin Civil” dhe të mos i imunitet. lëmë ato me datat 22, 23, 24 dhjetor, siç e keni “Tipari dallues i korrupsionit si koncept ligjor, - zakon, në prag të Krishtlindjeve, kur disa duan të thotë një profesor i universitetit të Jellit, në Shtetet
293 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
e Bashkuara të Amerikës, - është se të paktën një instrumentet e duhura shoqërisë për kontrollin dhe nga palët e një ndërveprimi të paligjshëm duhet të ndëshkimin e tyre ligjor, t’ia krijojnë asaj të gjitha jetë një punonjës publik apo një titullar i veshur me lehtësitë dhe mundësitë për t’i gjetur kush janë të pushtet dhe imunitet”. Që ta ndërpresësh këtë korruptuarit dhe abuzuesit mes tyre, kush janë të ndërveprim të paligjshëm duhet që para së gjithash ndershmit, në mënyrë që ajo të ketë mundësi të t’i japësh fund mundësisë së njërës palë që t’i fshihet zgjedhë mes tyre. ligjit nëpërmjet imunitetit. Mendoj se ky projektligj është në favor të çdo Ky projektligj realizon një gjë të tillë dhe bën që politikani dhe zyrtari të ndershëm, është në mbrojtje njerëzit e zgjedhur apo titullarët e lartë të vihen në të çdokujt që mbështet aktivitetin e tij publik dhe kushte të barabarta ligjore me gjithë abuzuesit e politik mbi kritere morale, është një mbrojtje për tjerë, nëse ata marrin përsipër ta shkelin ligjin. Jam këdo që mendon se imuniteti më i mirë ndaj ligjit i sigurt që ky projektligj do ta bëjë më efikas është mosshkelja e tij, se garancia më e mirë e funksionimin e ligjit ndaj të korruptuarve të veshur ushtrimit të pushtetit është mosabuzimi me të, se me pushtet dhe imunitet. Ai do të ndikojë që pasuria e një vendi dhe zhvillimi i tij vjen jo prej mekanizmat ligjorë të kenë më pak pengesa, të jenë pasurimit të politikanëve dhe njerëzve të pushtetit më frenues ndaj impulsit të përvetësimit, impuls i nëpërmjet pushtetit, por nga efikasiteti nëpërmjet lashtë sa vetë njerëzimi, impuls që orienton dendur të cilit ata ushtrojnë pushtetin. marrëdhëniet e të zgjedhurve dhe njerëzve të veshur Mendoj më në fund se ky projektligj është edhe me imunitet, impuls që rrënon moralisht shoqërinë, një rast i mirë për të zbuluar cinizmin e retorikës që korrupton sistemin politik, që shkatërron boshe ndaj korrupsionit. Të flasësh gjithë ditën konkurrencën, që banalizon tregun, që devijon kundër korrupsionit dhe të mos votosh një ligj që funksionet e administratës dhe të institucioneve, lufton atë, aq më tepër kur e ke miratuar vetë, do të duke i shndërruar ato në parazitë që thithin gjithë thotë të zbulosh para qytetarëve falsitetin e retorikës energjitë e shoqërisë. dhe hendekun e madh mes asaj që thua dhe asaj Miratimi i këtij projektligji do të dëshmonte se që bën. sistemi ynë politik është ende gjallë dhe se lufta Mendoj se qytetarët shqiptarë kanë mundësi pra ndaj korrupsionit është ende e mundur. Vetë kufizimi ta kuptojnë këtë falsitet dhe të përcaktojnë se kush i imunitetit është një sinjal pozitiv në këtë drejtim. do ta luftojë vërtet korrupsionin. Ky vetëkufizim është nxitje për ta kufizuar dhe luftuar Faleminderit! korrupsionin edhe në nivelet e tjera. Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Mark Të nderuar kolegë, Marku! Jam i sigurt se votimi i këtij projektligji përveçse Fjalën e ka Arta Dade. Të përgatitet Arenca një kontribut në luftën kundër korrupsionit është edhe Trashani! një mundësi e mirë për përmirësimin e imazhit të Arta Dade – Sapo kanë dhënë një lajm mediat politikanit dhe pushtetarit në raport më shoqërinë ndërkombëtare, që ka dezertuar Kryeministri i Sirisë. shqiptare dhe qytetarët e saj. Prej vitesh politikanët Kam frikë se ky yni po merakoset shumë, se ka ca dhe ofiqarët e veshur me imunitet tregohen me gisht, lidhje ta kahershme me këtë vend, kur ka qenë shpesh herë me të drejtë, por shpesh herë edhe president. me të padrejtë, si burim i korrupsionit në Shqipëri. Të nderuar kolegë, Aktet abuzive, shpesh herë flagrante, akuzat e Debati për imunitetin e parlamentarëve ka zënë ndërsjella të vërteta dhe të pavërteta që ne i drejtojmë vend kohët e fundit në mjaft parlamente në vendet njëri-tjetrit si dhe një ligjërim i politizuar që gjen me demokraci të zhvilluar dhe të konsoliduar të politikanët dhe politikën si burimin e çdo të keqeje Bashkimit Europian, ku njëri pushtet nuk mund të shqiptare, kanë krijuar një perceptim dhe një imazh ndërhyjë apo kontrollojë pushtetet e tjera sipas tejet negativ të politikës si aktivitet shoqëror dhe të parimit të ndarjes së qartë të pushteteve, si një politikanit apo zyrtarit si figurë shoqërore. Jo rrallë çështje në menaxhimin parlamentar debati rreth herë ajo është mishërim i së keqes së imunitetit po merr rëndësi gjithnjë në rritje, dhe për pashmangshme, mishërim i të ligut të këtë arsye mendohet se kjo çështje kërkon pandeshkueshëm, i batakçiut, dallaverexhiut dhe ekzaminim edhe në nivel europian, por ka një kështu me radhë. ndryshim të dukshëm e thelbësor në mënyrën sesi Ka ardhur koha që politikanët t’i japin debati për këtë çështje zhvillohet në Shqipëri dhe
294 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
dirigjohet nga Kryeministri me një demagogji klasike, komisariatin në Bajram Curri ditën e Flamurit në dhe sesi në demokracitë e zhvilluara pas qindra vjet vitin 2001, çfarë bëri? Sipas konceptit dhe praktikës të vendosjes së imunitetit për të mbrojtur parlamentare europiane duhej t’i vihej në dispozicion Parlamentin nga ndërhyrjet e kurorës, si në rastin e drejtësisë. Parlamentit anglez, kur u votua ligji që denonconte Po kur u doli në mbrojtje kultivuesve, trafikantëve aferat skandaloze, financiare të Rikardit të Dytë të të drogës në Lazarat, kur qëlluan helikopterin italian Anglisë që në vitin 1397, dhe për t’i krijuar kushte të policisë që bashkëpunonte me policinë shqiptare, të zgjedhurve nga populli për të shprehur lirshëm e dorëzoi imunitetin? Sipas konceptit dhe praktikës kundër ekzekutivit dhe për të kryer detyrën si europiane duhet ta bënte. Rekordet kur vetë Sali përfaqësues të popullit, dhe jo për ato sebepe që Berisha, edhe kur ka qenë në opozitë, ka sulmuar Kryeministri në përçarjen e vet shpalosi në fillim të kundërshtarët politikë me shpifje të paskrupullta nga seancës. kjo foltore, dhe më pas ka intimiduar gjyqësorin për Imuniteti në Parlamentin Europian dhe në botën t’i shpëtuar gjykimit ai vetë, dhe i ka promovuar më e qytetëruar nuk konsiderohet si privilegj nga i cili pas ata që qorrazi kanë zbatuar vullnetin e tij, janë përfitojnë individualisht anëtarët e Parlamentit. Ai të shumta dhe shprehin në mënyrë spektakolare parashihej që të garantojë pavarësinë e Parlamentit pse vetë ai nuk ka vullnet t’i japë zgjidhje kësaj përmes anëtarëve të tij përkundrejt pushteteve të çështjeje që është e lidhur pazgjidhshmërisht me tjera. organin e akuzës dhe të gjykimit. Sidomos në Lind pyetja: A e kupton Berisha këtë? Apo shkallët më të larta spikat më shumë skandali në Parlamentin e ka nën thundër, sikundër kërkon të zgjedhjet dhe akaparimi i drejtësisë për t’i dhënë ketë të gjitha pushtetet? Po ta kuptonte sipas drejtësisë atij manipulimi dhe masakrës elektorale konceptit europian, ai i pari nuk duhet të kishte patur që bëri me zgjedhjet ne Tiranë. kurrë imunitet për gjithçka që i ka bërë këtij vendi, Ky mbrojtës i krimit ekonomik dhe financiar, por që nga urdhërat për të vrarë njerëz të pafajshëm në edhe urdhërues i krimit të Gardës së Republikës, protesta për bukën e gojës dhe ku skuqi bulevardin, nuk mund të japë leksione për opozitën as për te grabitja e shkatërrimi i pronës publike me vendime imunitetin dhe as për integrimin, sepse ai vetë dhe qeverie, dhe deri te vrasjet si në Gërdec. të tijtë janë fshehur pas imunitetit dhe kanë abuzuar E di Kryeministri se në Parlamentin Europian me pushtetin në mënyrën më pa dinjitet në këta 21 imuniteti hiqet kur sulmohet verbalisht një vjet, dhe vetë ai as nuk e ka dhe as nuk e ka pasur përfaqësues i ligjit dhe i rendit, siç bëri ai me ndonjëherë seriozisht integrimin e vendit në Prokurorin e Përgjithshëm më 21 janar? Po kur një Bashkimin Europian. person me imunitet, në këtë rast Kryeministri, krijon Ai është i dështuar në përpjekjen që faturën e privilegje financiare të paligjshme, si në rastin e të derës së mbyllur për statusin e vendit kandidat t’ia gjitha aferave korruptive me tenderat për privatizime, adresojë opozitës. Çështjet e konsideruara të që nga interkonjuksioni dhe deri në rastet e fundit përmbyllura nga Komisioni Europian janë vetëm ato të kompanisë austriake, apo rastet kur vetë anëtarët që opozita luajti rol përparësor, reforma zgjedhore, e kësaj maxhorance, ministra apo deputetë, janë ligjet me shumicë të cilësuar, zgjedhja e Avokatit të përfshirë në dhënie apo marrje pronash mbi bazë Popullit. Sali Berisha ka ngritur furtunën e dokumentesh të falsifikuara. imuniteteve në një gotë uji, me të cilën po mbytet A nuk bëri vetë Saliu në kohën e tij të parë të vetë, thjesht për qëllime propagandistike dhe për të gjitha privatizimet pa ligj dhe me dokumente të bërë sulmin e radhës kundër opozitës dhe liderit të falsifikuara, duke krijuar probleme sociale që ende saj, siç tradicionalisht bën çdo fund sezoni sot rezultojnë të pazgjidhura, dhe në mjaft raste kanë parlamentar vere, pasi, sipas tij, thyen rekorde noti, kushtuar edhe jetë njerëzish? dhe në dimër del në ndonjë faqe mali që i takon Dhe për këtë, në Parlamentin e Europës hiqet ndonjë fakiri, të cilit i është grabitur ajo copë tokë, imuniteti. Po a e di Saliu se atje imuniteti nuk ka duke zbuluar qartazi se edhe në këtë rast, sikurse vlerë edhe po parkove në një vend ku parkimi është në të gjitha çështjet e kërkuara nga Brukseli, vullneti i ndaluar, apo po udhëtonte me targa të parregullta? i munguar i kësaj maxhorance dhe i këtij Kryeministri Po kur sulmoi Kryeministrinë dhe Parlamentin në e mban vendin larg Europës. vitin 1998? E dorëzoi vullnetarisht imunitetin Saliu? Dështimi në rezultate të prekshme në luftën Po kur u doli në mbrojtje atyre që sulmuan kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, madje
295 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
përkeqësimi i këtyre treguesve, nuk ka të bëjë me çështje serioze korruptive të politikanëve, edhe me opozitën dhe as me imunitetin e saj, por me Sali pasojë humbje jete njerëzish të pafajshëm, që Berishën. Dështimi i strategjisë për kthimin dhe mbeten të padënuar për arsye procedurale. kompensimin e pronave nuk ka të bëjë me opozitën, Pra, heqja e imunitetit vetëm sa i hap rrugën por me Sali Berishën; ndarja e pushteteve, pavarësia procesit të hetimit, të gjykimit, i cili nëse bëhet nën e gjyqësorit nuk ka të bëjë me opozitën por me Sali kontrollin e politikës nga një gjyqësor nën ndikimin Berishën. E ftoj sot të tërhiqet nga marrëzia për t’i e politikës dhe i varur prej saj, do të rezultojë një imponuar opozitës idenë e tij fikse, të njëanshme proces i dështuar. Saliut i duhet kjo kartë si përherë, dhe spekulative, të pranojë propozimet tona që i për ta përdorur kundër të tijve, sepse opozita as japin këtij problemi zgjidhje afatgjatë dhe të është fshehur pas imunitetit dhe as nuk ka qëndrueshme, të besueshme edhe për partnerët mekanizma për ta bërë këtë gjë, edhe sikur ta kishte ndërkombëtarë, edhe për shqiptarët, të cilët i fyen pjesë të konstitucionit dhe praktikës së vet, sikundër çdo ditë me të pavërtetat që u ofron në dëshpërimin e ka këtë maxhorancë. e tij dhe frikën e tij, që me humbjen e pushtetit e Opozita ka votuar pro heqjes së imunitetit sa ardhmja e afërt do të rezervonte për të, për shpurën herë është kërkuar nga institucionet përkatëse, edhe e tij dhe pinjollët e tij, përgjegjësi ligjore të qartë për kur dukshëm kërkesa për heqjen e imunitetit për çdo gjë që ka shkuar keq nën diktatin e tij në këto kolegët tanë të nderuar ka qenë diskriminuese vite. krahasuar me kolegë të maxhorancës direkt Sali Berisha është i dështuar kur rreket të përgjegjës për vrasjet e 21 Janarit. përdorë çështjen e imunitetit si alibi për përgjigjen Qëndrimi i PS-së lidhur me show-n e sotëm e mundshme negative, për fat të keq, siç tha edhe buron nga koncepti i reflektimit, se ndërhyrjet në ministri Bumçi këtu, të marrë për statusin e vendit Kushtetutë kërkojnë seriozitet maksimal dhe nuk kandidat për të tretën herë. mund të bëhen nxitimthi. Jo rastësisht ministrja e tij e Integrimit, Procesi për reformën kushtetuese për çështje përgjegjëse direkte për dështimin në axhendën tonë që pas 13 vjetësh rezultojnë se duhen adresuar evropiane, bëri spektaklin e radhës në media, duke ndryshe, për sa kohë që mentaliteti i këtij ekzekutivi bërë diversion me sulmin kundër opozitës sipas për funksionimin e shtetit është i nangët, dhe porosisë së modelit të bosit të saj, ndërkohë që roli kontrolli i të gjitha pushteteve nga Kryeministri i i saj duhet të kishte qenë paksa më i moderuar dhe vendit është i pranishëm dhe i rrezikshëm, paketa të ndikonte pozitivisht në marrëdhëniet pozitë- që ne propozojmë për mënyrën sesi zgjidhen opozitë, nëse vetë kjo zonjë do të kishte vokacionin anëtarët e Gjykatës Kushtetuese apo të Gjykatës europeist dhe do të kishte studiuar sadopak rreth së Lartë, si dhe mënyra e emërimit dhe miratimit praktikave dhe përvojës së integrimit të vendeve që nga Kuvendi të Prokurorit të Përgjithshëm, buron ndër vite i janë bashkangjitur Bashkimit Europian. nga shqetësimi që gjyqësori nuk është i pavarur nga Partia Socialiste dhe Grupi i saj Parlamentar e politika dhe as në rastet e denoncimeve për kanë shprehur dhe rishprehur qëndrimin e tyre pa korrupsion. mëdyshje për kufizimin e imunitetit parlamentar vite Këto propozime ofrojnë garanci në përmirësimin më parë, që në legjislaturën e kaluar, por kjo nuk e mekanizmave jo vetëm ligjor, por një luftë efikase mund të bëhej pa ndryshuar Kushtetutën. kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, bazuar Kryeministri më në fund erdhi tek ajo që ne kemi në një gjyqësor të paanshëm dhe në një prokurori vite që kërkojmë, por kjo kërkon edhe instrumente që nuk caktohet nga maxhoranca e radhës. të tjerë kushtetues, dhe kjo bëhet e domosdoshme Kushtetuta nuk mund të ndryshohet një herë pas emërimit të Presidentit partiak nga vetë Sali për Saliun, dhe kur ta shohë Saliu të udhës, edhe Berisha. për propozimet e të tjerëve. Përvoja jonë jo e largët ka provuar se heqja e Ajo duhet ndryshuar pas një procesi imunitetit si akt i veçuar, nuk e lufton korrupsionin, gjithëpërfshirës, me konsitucionalistë dhe nuk çrrënjos kulturën e pandëshkueshmërisë. specialistë të tjerë të fushës së drejtësisë, duke Shqetësimi ynë dhe i partnerëve tanë është fakti se studiuar dhe përshtatur edhe përvojën pozitive të si ky imunitet rifitohet nga mandate të tjera dhe heqja vendeve të tjera të Bashkimit Europian. E kjo, pa e imunitetit në të gjitha rastet nga kolegë të mëdyshje, mund të realizohet brenda shtatorit, në maxhorancës ka qenë thjesht fiktive për sa kohë ka fillim të sesionit të ardhshëm parlamentar.
296 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Kryeministri kërkon të ndryshojë Kushtetutën që Haga nuk kishte akuzuar ende Millosheviçin dhe me të njëjtën lehtësi që ka shkelur jo pak, por 34 unë vija këtu në emër të një interesi të elitës politike herë Kushtetutën në këto shtatë vjet. Me arrogancën shqiptare dhe qytetarëve shqiptarë, të hiqnim e pashoqe, me të cilën ai dhe maxhoranca që ai imunitetin, dorëzoja te ju 10 vjet më parë kërkesën drejton, abuzon me pushtetin, duke u thelluar ditë dhe draftin për të hequr imunitetin dhe ju refuzuat. pas dite në korrupsionin e frikshëm që na rendit Me të ardhur në pushtet në 2005-ën vepruam në të kampion jo vetëm në Europë, por edhe në vendet e njëjtën mënyrë, dorëzuam draftin për të hequr rajonit. imunitetin si pushtetarë. Ju refuzuat. Ju ftoj, të nderuar kolegë të maxhorancës, të Ne bëmë një deklaratë të tipit të Bundenstagut punojmë së bashku edhe me faktorë të tjerë të se nuk jemi më imunitarë, ju nuk e firmosët këtë shoqërisë këtë muaj, për këto ndryshime, si edhe deklaratë, por bëtë deklaratën tuaj. Në vitin 2008 për reformën Parlamentare, që të paktën ky kur me kryetarin tuaj ndërmorëm reformat më të Parlament ta kryejë detyrën e vet përkundrejt thella kushtetuese në historinë e vendit, në mënyrën kërkesave të Komisionit Europian, si dhe në respekt më të përsëritur kam insistuar të bëjmë reformën e të detyrimit që kemi për ata që na kanë bërë pjesë imunitetit, të ndërhyjmë në Kushtetutë. Kryetari juaj: të këtij Parlamenti duke na votuar! “Vetëm me imunitetin mos më ngatërroni, vetëm me Faleminderit! imunitetin nuk vazhdon reforma” dhe unë detyrohem Jozefina Topalli – Zoti Kryeministër, urdhëroni! ta lë veç. Pra, unë nuk mund të fitoj kapital politik Sali Berisha – Nuk dëshiroj të polemizoj me sot, se çdo kapital politik që kam pasur për të fituar diskutime që kanë inspirimin në kohëra shumë të unë e kam investuar në 10 vjet. Asnjë shqiptar nuk hershme, por nuk mund të mos ndalem edhe një çuditet dhe nuk thotë bravo pse po e kërkon sot. herë në disa momente që shtrova edhe në fillim si Jo, e kam kërkuar vazhdimisht. Ti po mban një pikëpamje themelore, si ftesë, si thirrje për ju, që ta qëndrim që ke mbajtur gjithnjë, por sot ka një shndërrojmë këtë seancë në një seancë të të specifikë, sot ne ulemi këtu pasi kemi pranuar çdo vërtetave dhe jo të hipokrizisë, të maskave, të kërkesë tuajën për t’ju hequr juve çdo lloj preteksi dublicitetit, se është një moment që flasim për veten për të mos votuar imunitetin. tonë. Në qoftë se do të ishte çështja e kapitalit politik, Si parlamentarë kemi votuar në këtë sallë me ju do të ishit sot këtu me kapital politik. Ne kemi mijëra e mijëra ligje, të cilat në bazë të veprimit të kundërshtuar dikur, por tani e pranojmë, sepse tyre kanë pasur pasqyrim të gjerë në jetën e çdo maxhoranca pranoi të gjitha kërkesat tuaja. Ne kemi qytetari shqiptar, ligje të cilat kanë pasur si qëllim pranuar, Berisha nuk pranonte ndryshimet e të organizojnë më mirë, të konsolidojnë liritë dhe të Kushtetutës në 2005-ën. Dhe unë nuk them që e drejtat e tyre, por ligje të cilat kanë pasur të gjithë pranoja, por ja që tani mund të bëhet vetëm me potencialet e penalitetit mbi ta. Kushtetutë, sepse kështu sugjerojnë edhe Në emër të parimit universal “barazia para ligjit”, ndërkombëtarët. kemi miratuar ligje dhe marrëveshje. Sot këtu jemi Pra, ne vijmë këtu jo për kapital politik, ne vijmë për të miratuar ligjin për veten tonë. Kjo është një këtu për një vendim për veten tonë para qytetarëve seancë solemne, kjo është një seancë historike, shqiptarë dhe zgjedhësve të këtij vendi, para miqve kjo është një seancë në të cilën ne nuk mund dhe tanë në Shqipëri dhe në botë. nuk duhet që një çështje të tillë, që pasqyrohet direkt Çfarë justifikimi mund të kemi ne? Kjo ishte një mbi ne, mbi moralin tonë, mbi vullnetin tonë, mbi çështje e madhe dhe unë nuk doja ta sintonizoja në parimin tonë, ta shtrojmë në një seancë ku reformë elektorale, të cilën ju do ta përdornit, siç përpiqemi të mashtrojmë dhe të mbrojmë veten në përdorni tani Kushtetutën e pakicës, për të bllokuar çdo gjë. reformën elektorale. Unë në momentin që u arrit ujdia Qytetarë të këtij vendi, Sali Berisha nuk e ka për reformën elektorale, avancova procesin e ndërmarrë këtë iniciativë për kapital politik. imunitetit, i cili është pika 8 e kërkesave të BE-së Gaboheni rëndë, sepse prej 10 vjetësh unë vij këtu për statusin. Pika 8, duhet ta dini të dashur qytetarë, i qetë. Kam qenë në opozitë në vitet ku ju më se edhe 80 pika po të rreshtoheshin, është kryepika. akuzonit për krime kundër njerëzimit, në vitet në të Pse? Sepse korrupsioni është problemi më madhor cilat ju keni përdorur shishen e pepsi-kolës për të i shoqërive të lira, sepse korrupsioni është armiku faktuar krimet e mia kundër njerëzimit, në një kohë më i egër i qytetarëve të shoqërive të lira, sepse
297 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
korrupsioni dhunon çdo ditë dhe errëson çdo ditë Nuk jemi si ju. Ne nuk heqim imunitetin. E vërteta liritë dhe të drejtat e qytetarëve shqiptarë. është se ne themi ne heqim imunitetin, por nuk Unë u habita këtu kur një zonjë thotë se janë votojmë heqjen e imunitetit. Keni dëgjuar ndonjëherë sofizma ato që kryeministri thotë për pensionistët. ? Sepse ne jemi pronarë të mëdhenj tokash, ne po Po, të nderuar qytetarë, 560 mijë pensionistë, në ndërtojmë kudo pallate dhe resorte turistike në qoftë se do të zbrisnim këtu taksën që paguajnë bashkitë tona, mbi toka të grabitura. Pallatet tona nga korrupsioni në radhë të parë i zyrtarëve të tyre janë imunitare, resortet tona janë imunitare. Mund imunitar, do të mund të merrnin një pension edhe t’i jap të gjitha, thotë Sadri Abazi, por s’e jap kurrë më të lartë. Se ku do të shkonin ato para? Nuk i lë imunitetin. Atë nuk e lëshoj. Tamam po flas Sadri! dora, more zotërinj! Pra pallatet po, imunitetin jo. Si mund të heqim Ne kemi rritur rrogat në mënyrë të imunitetin tani që fituam bashkitë socialiste? Jo, në vazhdueshme, por mund t’i rrisnim më shumë asnjë mënyrë. Tani ne jemi në garë me njëri-tjetrin, pensionet, më shumë ndihmën ekonomike, rrogat, kush të ndërtojë dhe të grabisë troje turistike më mund të shtronim më shumë rrugë, mund të shumë. Ne e heqim imunitetin, por nuk e votojmë ndërtonim më shumë shkolla, mund të ndërtonim heqjen e imunitetit, sepse ne kemi kompanitë tona më shumë ujësjellës, por ja që në mënyrë të familjare, kompani ndërtimi, kompani padiskutueshme në duart e zeza të korrupsionit medikamentesh, kompani lojërash fati. Ku është ai humbasin shuma të caktuara. i kullave, gjiganti i fatit të shqiptarëve, që i rrjep çdo Çfarë ndodh sot këtu në parlament? Ne jemi ditë me lojërat dhe me katin? për integrimin, për statusin, jemi për heqjen e Ja, ku është Fideli. Ne nuk e heqim sepse nuk imunitetit, por nuk e votojmë heqjen e imunitetit. Po mund të paguajmë taksa. Nuk jemi si ju ne, të kujt ia shesim ne këtë praktikë? Cili është ai qytetar dashur qytetarë. Ne jemi imunitarë dhe kur vjedhim që na ndjek ne sot që na beson? Po të jetë puna taksat, kur vjedhim kafshatën e pensionistëve, ne për kapital politik, nuk jam i interesuar, se ju më jemi të pafajshëm, se kemi bërë ligjin që na mbron. jepni kapital politik me çdo fjalë që thoni. Unë nuk e Do të vazhdojmë me këtë logjikë që ne heqim dua atë. Unë dua që bashkërisht të shndërrojmë imunitetin dhe nuk votojmë për heqjen e imunitetit? këtë ligj, siç është një projekt i përbashkët, në një A do të vazhdojmë me këtë logjikë që ne jemi për fitore të përbashkët për të gjithë qytetarët shqiptarë. statusin, por nuk votojmë për dhënien e statusit? E heqim imunitetin, por nuk votojmë për të hequr Votojmë për bllokimin e tij, votojmë për të mbajtur imunitetin. Pse? Se ju vidhni dhe jeni hajna, jeni murin e korrupsionit në dyert e marrjes së statusit, hajdutë, kurse ne kemi dorë, por dora jonë është por nuk votojmë për dhënien e statusit, votojmë për imunitare, dorën tonë nuk mund ta prekë ligji. Ne bllokimin e tij, votojmë për të mbajtur murin e jemi elitë, ne edhe kur vjedhim, prekim. Kjo është korrupsionit në dyert e marrjes së statusit. Votojmë gjuha që ju flisni sot. Ne u themi qytetarëve shqiptarë për të bllokuar ëndrrën europiane të shqiptarëve. Ju në këtë mënyrë se e heqim imunitetin, por nuk votoj doni të bindni, por cilët janë ata që do t’u besojnë për heqjen e tij, sepse, e nderuar zonjë, edhe kur atyre njerëzve që nuk votojnë për heqjen e imunitetit revolet tona imunitare shtrijnë përdhe me jetë apo të tyre? Cilët janë? Askush. As shqiptarët, as të me gjysmë jete të rinjtë e këtij vendi, ne nuk jemi huajt nuk besojnë më. vrasës. Revolet tona nuk janë vrasëse, janë revole Prandaj, zotërinj, mendojeni vetë edhe një herë! imunitare. Ju jeni vrasës, ju jeni armëmbajtës pa Ne kemi pranuar çdo kërkesë tuajën, ne kemi leje, ju që qëlloni jeni vrasës të këqij. Kurse ne jemi shkelmuar edhe mbi disa qëndrime tonat vetëm e imunitarë. Na falni, por revolet tona janë imunitare. vetëm që të votojmë bashkërisht. Ne pranuam të Ne heqim imunitetin, por nuk votojmë për heqjen e heqim kontrollin e banesës ndonëse është një kusht imunitetit, sepse edhe ne na pëlqen pluhuri i bardhë. shumë i rëndësishëm për luftën kundër krimit të Pak e nuhasim, tjetrën e transportojmë, por kur organizuar dhe korrupsionit, sepse është e ditur që ndrikullat dhe kumbarët e drogës qarkullojnë me paratë e paligjshme futen deri në muret e banesës. veturat tona, ata s’mund të preken se janë vetura Po çfarë kujton ti, more zotëri, unë kam sjellë ligjin imunitare, se janë makina imunitare. këtu që të caktojmë që nuk jemi për këto? Pse nuk Ju të tjerët jeni trafikantë të urryer. Ju duhet të votoni ligjin? Po, keni frikë t’ju kontrollojnë në shtëpi. përballeni me ligjin me rreptësinë më të madhe, si Jo 20, bëni gati edhe për 25 të tjera. E dini pse? kriminelë të organizuar, kurse ne jemi imunitarë. Sepse unë luftoj nga mëngjesi deri në darkë për
298 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
transparencë në këtë vend. Atëherë në qoftë se ju mbuloj, kanë ndodhur dy vdekje. Dhe do t’ju bëja djeg, kjo votoni heqjen e imunitetit, në qoftë se ju thirrje ju dhe ministrit të Mbrojtjes: janë dy vdekje, lejojnë, në qoftë se kompanitë tuaja nuk bëjnë dy jetë njerëzish në Poliçan, që janë vrarë, sepse ju evazion, votoni heqjen e imunitetit, në qoftë se nuk punësoni njerëz në atë zonë për interesa politike, keni përvetësuar pronat dhe po ndërtoni resorte, për të marrë votat dhe pasi i morët për zgjedhjet e 8 votoni heqjen e imunitetit, në qoftë se nuk keni ndër majit, i hoqët nga puna, e keni lënë në mjerim atë mend të vrisni siç vrasin fëmijët tuaj në rrugë, votoni zonë dhe ky është shqetësimi më i madh që unë heqjen e imunitetit, në qoftë se nuk merrni trafikantë kam si deputet. droge dhe ndrikulla droge në makinat tuaja, votoni Mua nuk më shqetëson fare mënyra se si ju, heqjen e imunitetit. Çlirohuni nga këto, çlirojeni zoti Kryeministër, artikuloni, sepse e shikoj që jashtë shpirtin nga këto! Pse, dua unë t’ju akuzoj? Në asnjë parlamentit ne të gjithë diskutojmë dhe themi: është mënyrë. Por ju akuzoni veten me këto. një arenë, është një teatër dhe unë e kuptoj që ju, Ndërpriteni këtë seancë! Bëni 5 minuta pushim! Kadri Roshin, Sulejman Pitarkën dhe shumë aktorë Vendosni të votojmë së bashku dhe t’ua lëmë të tjerë, që unë kam respekt, i keni nxjerrë në vend qytetarëve të na vlerësojnë për të gjitha këto! Mos të dytë, se jeni bërë një aktor i paparë, për t’u vendosni mur të pabarazisë me qytetarët, mur të mbushur mendjen shqiptarëve se ne nuk duam të bllokimit të integrimit, mur në zbatimin e ligjit! heqim imunitetin. Po jua deklaroj: kam qenë edhe Nuk recitohet këtu. Ju dëgjova. Ju dilni dhe pa imunitet në ’96-ën kur SHIK-u yt famëkeq me recitoni një këngë jashtëzakonisht të vjetër, me një Gazideden në krye erdhi dogji gazetën “Koha Jonë”, propagandë bajate që nuk jua beson askush. Do të një nga gazetat e pavarura të asaj kohe, dogji dhe shkoni në shtëpi tani për drekë dhe do t’i dëgjoni se bar West-in, dhe te bar West-i rrinte opozita çfarë do t’ju thonë miqtë tuaj. Pse ju drejtohem unë? shqiptare, rrinin këta ministra që i ke ti sot në panel. Sepse e keni vendosur këtë parti në thundrën e Erdhe dhe i vure zjarrin dhe unë mendoja se një ditë tmerrshme të pasurive tuaja. Dilni dhe hiqni të bukur do të kërkonit një ndjesë. imunitetin! Votoni sot për imunitetin dhe jo të Kam qenë pa imunitet kur ju iu sulët një biznesi deklaroni “po jemi për heqjen, por po të na thotë të ligjshëm dhe e shkatërruat me vendime gjykate, partia.” vendime përmbarimi. I drejtohem drejtorit të policisë Ja, juve të parëve ju takon ta hiqni imunitetin, dhe i them: “Zoti drejtor, mos ndërhyni në këtë miliarderët, për të cilët nuk kam asnjë xhelozi e ambient se shkelni ligjin.” Kur pa vendimin e zili, por kur je miliarder me imunitet duhet të gjykatës, ai tha: “Ligji për mua është Sali Berisha, mendohesh 5 herë që të kundërshtosh heqjen e nuk pyes unë për këto vendime të korruptuara”. Dhe imunitetit, se ai të akuzon vetë pastaj. sot dalin dhe bëjnë demagogji para shqiptarëve se E nderuar zonjë (I drejtohet deputetes Dade), ne nuk duam të heqim imunitetin. nuk e nisa unë. E kuptoj që ke disa inate të I bëja pyetje një mikut tim dhe i thosha: mund pajustifikuara ndaj meje. Nuk jam unë Besnik të më shpjegosh biznesin me të mira dhe me të Mustafa, e di vetë ti, unë jam Sali Berisha dhe të këqija, ka ecur në këto 20 vjet me vështirësitë që kam respektuar gjithë kohën time, që kur të kam ka pasur me banka apo pa banka, me sistemin e njohur për herë të parë. doganave? Po këta politikanët ku i mbajnë këto para Jozefina Topalli – Zoti Fidel Ylli, urdhëroni! korrupsioni? Ne i kemi nëpër banka. I kemi Fidel Ylli – Zoti Kryeministër! deklaruar te deklarimi i pasurisë, zoti Kryeministër, Është mirë për mua që sot të përgjigjem këtu pronat dhe gjithçka. në parlament, sepse sa herë më keni zënë emrin Jozefina Topalli – Ju lutem përfundojeni! në grupin parlamentar ose në mbledhje të qeverisë, Fidel Ylli - Në etikën time jam betuar para se ku me taksapaguesit shqiptarë ti duhet të flasësh të hyj në parlament, se nuk do të merrem me kolegët për qeverisjen e vendit, rri merresh me opozitën, e mi, as të opozitës, pa pasur argumente dhe fakte. me biznesmenët, me ne të gjithë. Të merresh me familjarë, të merresh me emra, kullat Sot unë dua të të them që nuk jam i mërzitur e Fidelit… dhe i shqetësuar pse ju më zini emrin, sepse përpara (I ndërpritet fjala pasi i ka mbaruar koha.) se t’i hyja politikës, kam marrë parasysh jo vetëm ...dhe të bëhesh me miliona apo të jesh milioner kaq, por edhe më shumë. Por normalisht unë sot pa të thënë njeri “puna mbarë” dhe të bëhesh jam i mërzitur sepse në Poliçan, në zonën që unë milioner siç janë bërë rrethi yt familjar apo rrethi yt
299 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
i biznesmenëve apo i ministrave që ke në kabinet. se jeni ju. Si nuk ju dëgjova një herë në këtë Prandaj do të të lutesha që të jesh i kujdesshëm Parlament të flisni për investime dhe investitorë të me biznesin, sepse është kollaj ta trembesh atë, huaj, si nuk folët ju, zotërinj miliarderë, ndonjëherë por ne kemi hyr të kontribuojmë. Unë jam nga ata se si të përmirësojmë klimën e biznesit, se si të që kam hyrë të kontribuojë në politikë, zoti përmirësojmë klimën e biznesit dhe të favorizojmë Kryeministër dhe nuk më tremb as ti, as qeveria biznesin? Ato që lexon kryetari juaj, ia shkruani ju, jote, asnjeri. Nuk më ka trembur kur kam qenë me se po të mos ia shkruanit ju, do të dilnit dhe një biçikletë dhe jo sot. publikisht të mbronit investimet e huaja, bizneset. Unë dua që ne t’i japim moral politikës. Nuk Natyrisht, kur ju më lexoni mua këtu shkresat që vazhdohet më 20 vjet tranzicion, tranzicion, më dërgon Regency kazinoja dhe harroni që janë tranzicion... dërguar tek unë dhe i paraqes materialet tuaja, këtu Jozefina Topalli – Ju mbaroi koha. kuptohet pse jeni kaq të egër dhe të armiqësuar me Fidel Ylli – Kur do të mbarojë ky tranzicion lotarinë kombëtare. Natyrisht këtu kuptohet, sepse zoti Kryeminsitër? ju përveç pasurimit tuaj, nuk keni interes tjetër. Jozefina Topalli – Ju lutem keni kaluar Më duhet ndoshta t’i kërkoj ndjesë Koços, se minutazhin! e kam akuzuar si tepër, ndonëse për hir të së vërtetës Faleminderit! po ju çon ju aty ku ka çuar klubin e vet të sportit. Zoti Kryeministër, urdhëroni! Po, për këtë mos kini dyshim, se nënkryetari de Sali Berisha – Të nderuar deputetë, facto, administratori i vërtetë i kryetarit tuaj është Të dashur qyetarë dhe qytetare, ai. Por unë nuk kam ndonjë keqardhje. Shikoni se Për dijeninë tuaj, sot në Poliçan ka ndodhur një ku e katandisi klubin që mori, dhe tani u thotë: “Po krim i shëmtuar. Një ushtar në detyrë ka qëlluar hap akademi që të shkolloheni ju, se nuk bëni dot mbi kolegun e tij në detyrë dhe më pas ka vrarë pa shkollë”. veten. Është një rast fatkeq, i dënueshëm, por ju, Prandaj, ajo që kërkoj nga ju, në qoftë se unë ju zoti deputet, nuk keni të drejtë të përdorni një krim lëndoj, urdhëroni të heqim imunitetin dhe do të për të mbuluar një krim tjetër. Këtu bëre gabimin shihni... Çfarë keni parë ju? Nuk keni parë asnjë më të rëndë. Mosheqja e imunitetit dhe mbajtja e ritorsion të paligjshëm. Jo, more zotëri, imunitetin imunitetit për të fshehur pasuritë e paligjshme, frika nuk mund ta përdorësh! Jo, nuk është mburojë për për të hequr imunitetin nga industria lugubre e të bërë evazion fiskal. Nuk është mburojë për të lojërave të fatit, që administron dhe kullat e pallatet, shkuar dhe për t’u kacafytur për traun e doganës. përdorimi i një krimi të shëmtuar për të justifikuar Nuk është mburojë për të mos paguar taksat. Nuk për mosvotimin e heqjes së imunitetit është një është mburojë për të përvetësuar pronën publike. gabim shumë i rëndë. Nuk është mburojë për të bllokuar gjykatësit në I nderuar zotëri, në qoftë se ka pasur ndonjëherë vendime. Nuk janë mburoja këto. Të mos bëjmë në historinë e këtij vendi shtim të numrit të debat politik këtu, ta bëjmë se është ligji për veten biznesmenëve dhe afaristëve milionerë dhe tonë, është ligji për Sali Berishën, është ligji për miliarderë kjo ka ndodhur në vitet 2005-2012. Në secilin prej jush. Urdhëro, të kemi burrërinë, të kemi qoftë se ka pasur ndonjëherë trefishim të bizneseve moralin, të kemi forcën e karakterit për t’u bërë të janë këto vite. Dhe kam punuar dhe do të punoj me barabartë me qytetarët shqiptarë! gjithë qeverinë në mbështetje të tyre. Faleminderit! I nderuar zotëri, imuniteti dhe biznesi nuk Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti shkojnë me njëri-tjetrin, imuniteti dhe biznesi Kryeministër! akuzojnë njëri-tjetrin. Si mund t’ju kuptoj unë ju, Zonja Trashani, urdhëroni! grupin e miliarderëve të Partisë Socialiste, kur Arenca Trashani – Faleminderit, zonja kryetari juaj çdo orë dhe çdo ditë lëshon rrufe kundër Kryetare! investitorëve të huaj, investimeve dhe koncesioneve? Të nderuara zonja dhe zotërinj deputetë, Unë kam menduar dhe e them këtu haptas, për Në këto ditë të nxehta njerëzit i kanë sytë dhe shkak të një njohjeje, kam menduar se është veshët nga kjo sallë, nga kjo sallë ku sot po përballen Koçoja, arkitekti kryesor i këtij koncepti, i cili më ashpër dhe më hapur se kurrë transparenca, shquhet për një ksenofobi të jashtëzakonshme kur barazia përpara ligjit me murin e izolimit apo vjen puna për investitorët e huaj, por tani e kuptoj bllokimit.
300 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Ne jemi mbledhur sot të ndryshojmë Pikërisht, për të ndihmuar këtë betejë, ne Kushtetutën. E ndryshojmë atë për një nevojë të besojmë dhe synojmë që ky ligj i shërben kësaj madhe tonën: të luftojmë pa kompromis klime, që institucioni më i rëndësishëm që ka vendi korrupsionin. të japë i pari shembullin, që çdo zyrtar është i hapur Në një moment sinqeriteti, po të shohësh përballë akuzave për korrupsion. procesverbalet e mbledhjeve të Këshillit të Imuniteti na qëndron sot si një mur mbrojtës Legjislacionit dhe të Komisionit të Ligjeve, një nga nga të gjithë qytetarët, të cilët na kanë votuar për të kolegët e nderuar të opozitës e krahasoi 6 gushtin qenë këtu, për të mbrojtur të drejtat dhe liritë e tyre, me bombën e Hiroshimës. Në fakt, kolegu i nderuar në radhë të parë, dhe jo për të mbrojtur veten tonë, nuk bëri asgjë tjetër, veçse solli me zë mendimin apo për të qenë të paprekshëm përpara drejtësisë. dhe aksionin politik të kryetarit tuaj, të cilit barazia Më në fund kemi arritur të formalizojmë një para ligjit i duket si një minë me sahat. Kjo është variant për heqjen e imunitetit të zyrtarëve të lartë, filozofia e bllokimit e tij, kjo është filozofia që e ka duke filluar nga deputetët e Kuvendit të Shqipërisë, shoqëruar atë që në lindje dhe do të vazhdojë që ta për të vazhduar edhe me sistemin e drejtësisë. Ka shoqërojë Ramën. pasur një ndihmë të pakursyer nga institucione të Në një Shqipëri ku ka njerëz të paprekshëm, specializuara, siç janë PACA dhe Euralius. politikanë që fshihen pas imunitetit, politikanë që Aamendamentet që i propozohen sot seancës për vetëm politikë s’dinë të bëjnë, por janë këtu, brenda votim vijnë si rezultat i konsultimeve të gjata dhe të dhe jashtë kësaj salle, me një qëllim të vetëm: si e gjëra me këto institucione të specializuara. si të gëzojnë imunitetin dhe të bëjnë ç’të duan me Sot ne vijmë me një variant integral me anë të të. të cilit krijohet një marrëdhënie të re mes prokurorisë Ne sot kemi gjyqtarë që veç ligjin nuk zbatojnë apo drejtësisë në përgjithësi, me njerëzit me apo interpretojnë, dhe prapë asgjë nuk ndodh me imunitet, që do të thotë se për njerëzit me imunitet ta, sepse luajnë me ligjin dhe me qytetarët e këtij nuk ka nevojë më të merren vendime kolegjiale, vendi si t’ua dojë qejfi, gjithnjë në emër të imunitetit. vendime të Kuvendit për të nisur një çështje penale. Në fakt, sot është dita që ta tregojmë atë me votë Ne fakt, unë gjithnjë kam menduar se ju kurrë sesa kundër kësaj gjëje jemi. nuk do ta votonit atë, pavarësisht lojës së Ramës Pas vitit 2005 nga të gjitha institucionet dhe “përkushtimit” të tij në luftën kundër korrupsionit. ndërkombëtare është kërkuar heqja e imunitetit për Dhe kjo gjë po vërtetohet, sepse transparenca dhe disa nivele të pushtetit, qofshin politik, qofshin atij barazia para ligjit Rama nuk i njeh, nuk i njeh dhe gjyqësor. Projekti për heqjen e imunitetit ka vite që nuk ka sesi t’i respektojë ato. diskutohet. Partia Demokratike ka pasur iniciativën Shoku Rama, një humbës par exellance, meqë e parë në vitin 2003, në kohën që ka qenë në opozitë, jemi dhe në atmosferën e Lojërave Olimpike, do të për të vazhduar më tej me vitin 2005. Me ardhjen në thosha që meriton një medalje të veçantë të artë pushtet ajo ka kërkuar gjithnjë e më fort heqjen e për humbjet radhazi që ka pësuar në politikë. Ka imunitetit për zyrtarët e lartë. humbur në vitin 2007, ka humbur në vitin 2009, humbi Kufizimi i imunitetit ka si qëllim kryesor të tij në vitin 2011, humbi me zgjedhjen e Presidentit, po dhënien fund të abuzivizmit me pushtetin, sidomos humb imunitetin, dhe përsëri do të vazhdojë serinë përballë akuzave për korrupsion. e humbjeve në vitin 2013, na vjen sot me një model Në vitin 2005, kur ne erdhëm në pushtet, gjetëm të ri: “E pranoj, thotë, heqjen e imunitetit, e pranoj, një stad dramatik të korrupsionit në të gjitha nivelet por hajde që të bëjmë një Kushtetutë të re!”, sepse e qeverisjes, një stad të kthyer tashmë në sistem. po të vësh re të gjitha propozimet për ndryshime që Në të njëjtën kohë gjetëm një vend ku radhët e gjata kërkon t’i bëjë Kushtetutës, nuk bëjnë gjë tjetër, të ambasadave ishin kthyer në një makth të vërtetë veçse ndryshojnë tërësisht frymën, tërësisht me dekada për qytetarët shqiptarë, gjetëm një Kushtetutën tonë. sistem drejtësie me elementë të shkollës së vjetër Dhe kjo është loja e radhës e kryetarit tuaj. Pas të partisë, sepse kështu e donit ju dhe vazhdoni ta vitesh e vitesh me lojëra fjalësh, “jo me Kushtetutë, doni. jo pa Kushtetutë”, “jo me ligj, jo pa ligj”, sot keni U bënë përpjekje të mëdha për ta zbutur këtë rastin të tregoni se sa seriozisht e keni. situatë, por, gjithsesi, përpjekjet tona mbeten ende Më duhet t’ju them, të nderuar zotërinj, se larg asaj që ne synojmë të arrijmë. gënjeshtrave tuaja pa fund, ka ardhur koha që sot
301 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
t’u jepni fund. Loja e radhës për të mos e votuar Bashkimin Europian, të plotësojmë ato kushte dhe heqjen e imunitetit bëhet vetëm e vetëm për të të bëjmë shqiptarët që në këtë vit të 100-të të krijimit mbrojtur veten dhe klubin tuaj të miliarderëve. tonë si shtet të fitojmë statusin e vendit kandidat! Ju e dini mirë që Shqipëria dhe shqiptarët në Faleminderit! këtë vit të 100-vjetorit të krijimit tonë si shtet presin (Drejtimin e seancës e ka marrë zoti Ardjan një hap të ri në marrëdhëniet me Bashkimin Turku.) Europian. Heqja e imunitetit është një ndihmesë e Ardjan Turku – Faleminderit, zonja Trashani! madhe në luftën tonë kundër korrupsionit dhe në Zonja Ligori, urdhëroni! përafrimin e standardeve në Bashkimin Europian. Shegush Ligori – Në fillim po bëj një replikë. Ne mund të rrimë këtu një ditë, dy ditë, tri ditë, E nderuar zonja kolege, unë dua të të kujtoj se një javë, madje dhe deri në shtator për të diskutuar, kryetari i opozitës është i vetmi politikan i lartë që a e ka thënë apo s’e ka thënë komisionari Fyle nuk pasur ndonjëherë imunitet. Është atje, mund ta shprehimisht “Ta heqim apo jo imunitetin?”, “A është hetoni për gjithçka, siç e keni hetuar dhe keni rekomandimi i parë, apo është rekomandimi i dytë?”, dështuar. “A është rreshti i tretë i rekomandimit të parë, apo Të nderuar kolegë deputetë, rreshti i pestë i rekomandimit të dytë”, por një gjë Do të ishte në nderin tonë dhe në interes të është e rëndësishme, lufta kundër korrupsionit është madh kombëtar të integrimit europian të Shqipërisë një nga kushtet kryesore për hyrjen e Shqipërisë të punonim së bashku këtë vit që më së fundi në Bashkimin Europian. Shqipëria të merrte statusin e vendit kandidat. Dhe një gjë tjetër më e rëndësishme: këtë luftë Opozita shqiptare ka dhënë kontribut të qenësishëm kundër korrupsionit ne ia detyrojmë qytetarëve për mbushjen e prioriteteve, të cilat kërkojnë edhe shqiptarë, atyre qytetarëve që vuajnë me ditë, me angazhimin e saj për t’u realizuar. Përmendim këtu muaj, me vite të tëra dyerve të gjykatave, vuajnë zgjedhjen e Avokatit të Popullit, miratimin e një sërë papërgjegjshmërinë e gjykatësve, të cilëve u marrin ligjesh që kërkonin shumicë të cilësuar, duke i pronën, u marrin jetën, madje u marrin edhe fëmijët; përmirësuar ndjeshëm ato, si dhe përmbylljen e vuajnë papërgjegjshmërinë e politikanëve edhe reformës zgjedhore. brenda kësaj salle, të cilët nuk kanë asgjë të Ndërkohë që pjesa tjetër e rekomandimeve, ajo përbashkët me ta, por janë këtu vetëm për të më e gjëra dhe më e qenësishmja, që lidhet me mbrojtur imunitetin, për të mbrojtur paratë e tyre, të implementimin e ligjeve, dhe pa dyshim, edhe me pista apo jo, i dinë vetë ato dhe i dinë institucionet luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, përkatëse se si i kanë. zgjidhjen e rrëmujës me pronat, adresimin e Askush nga ne nuk tha se me këtë votim të problemeve të rënda të administratës publike dhe sotëm ne kemi rregulluar drejtësinë, e cila në fakt me radhë, nuk ka asnjë progres. po lëngon. Askush nga ne nuk tha që do ta Ndërsa qeveria shqiptare ka si prioritet të saj jo rregullojmë sot me nesër këtë vend, askush nga ne integrimin europian të Shqipërisë, por të vjedhë hapur nuk tha që me sot korrupsioni mbaron, por ama një këtë vend, nëntokë dhe mbi tokë, çfarë t’i dalë gjë është e sigurt, drejtësia nuk rregullohet me përpara, me ligje dhe vendime qeverie. ndryshimet tuaja kushtetuese, që nuk dinë asgjë Sot jemi thirrur në këtë seancë, thuaj të tjetër, veçse bllokim dhe jo integrimin që kërkojnë jashtëzakonshme, që kjo maxhorancë të qytetarët shqiptarë. demonstrojë edhe një herë sjelljen e saj arrogante, Kanë kaluar gati 10 vjet nga fillimi i diskutimit mungesën konstante të dialogut politik në këtë vend, për heqjen e imunitetit dhe ju përsëri u duhet kohë. kërkesë e përsëritur dhe kusht i Bashkimit Europian Kohë? Për çfarë? Kohë për të mbyllur hesapet me për politikën shqiptare. Jemi thirrur për të votuar drejtësinë, që shumë prej jush i kanë të hapura? kufizimin e imuniteteve përmes ndryshimeve Kohë për të ruajtur murin e bllokimit? Kohë për të kushtetuese, ndryshime, të cilat opozita shqiptare bllokuar procesin e integrimit? Përgjigjen duhet të ka kërkuar që të votoheshin vite më parë. na e jepni ju, të nderuar opozitarë, por ama pa Dua që në fillim të fjalës sime të theksoj se shkuar për t’u konsultuar me kryetarin tuaj. opozita shqiptare në mënyrë të vazhdueshme ka Unë them që sot muri i izolimit duhet të bjerë. qenë promotore e kufizimit të imuniteteve të Braktiseni kryetarin tuaj humbës, braktiseni dhe zyrtarëve të lartë përmes ndryshimeve kushtetuese, hajde të votojmë për integrimin e Shqipërisë në sa herë i ka kërkuar maxhorancës që si pjesë e
302 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
marrëveshjeve politike të ofruara të ishte edhe më mundësi, as për ju sot e as për ne nesër, që kufizimi i imuniteteve. Ka qenë maxhoranca që në dekretet të Presidentit të Republikës për emërimin mënyrë të vazhdueshme e ka shpërfillur këtë kërkesë e gjyqtarëve të lartë të qëndrojnë për muaj e vite në duke shpikur lloj-lloj zgjidhjesh antikushtetuese në sirtarët e spikeres së Kuvendit, apo që kjo e fundit kundërshtim me qëndrimin e Komisionit të Venecias t’i kthejë në rrugë ekstraligjore dekretet e Presidentit dhe të ekspertëve të njohur të fushës, vendas dhe të Republikës pa i votuar fare në Parlament nga frika të huaj. e rrjedhjes së votës. Kjo thjesht dhe vetëm se kjo Do të dëshiroja që seanca e votimit të maxhorancë drejtësinë duhet ta blejë përmes ndryshimeve kushtetuese për kufizimin e emërimeve të gjyqtarëve të lartë, se mund t’i duhet, imuniteteve të ishte konsensuale, dhe ishin të gjitha siç i është dashur kur kanë shpërdoruar detyrën, mundësitë që të ishte e tillë. Kjo, pasi në fund kur kanë vjedhur këtë vend, kur kanë përgjuar maxhoranca pranoi që heqja apo kufizimi real i opozitën, kur e kanë rrahur, kur e kanë vrarë në imunitetit mund të bëhet vetëm me ndryshime mes të sheshit. kushtetuese. Të dyja palët, përtej demagogjisë së Imunitetin pushtetarëve të sotëm nuk jua jep përdorur nga Kryeministri, ishin për kufizimin e vetëm Kushtetuta. Sa herë është kërkuar nga akuza, imunitetit të zyrtarëve të lartë. Ndryshimet e ai i është hequr, madje mes thirrjesh të politikanëve propozuara nga opozita përmirësonin ndjeshëm që ishin të lumtur që e lëshonin vullnetarisht atë. projektin fillestar, dhe u pranua nga maxhoranca. Imunitetin shërbëtorëve të pushtetit ua jep Saliu. Ekspertët vendas dhe të huaj ishin dakord me këto Nëse i shërben mund të akuzohesh për krime nga ndryshime. më makabret, mund të vrasësh qytetarë që Ndaj ne kemi votuar pro në parim dhe nen për protestojnë për votën e lirë, mund të fshehësh provat nen për këto ndryshime kushtetuese pa i ditën me diell, në mes të Kryeministrisë dhe je imun kushtëzuar me asgjë tjetër, por si forca politike që nga çdo dënim. nesër do të qeverisë Shqipërinë kemi paraqitur A mbani mend një drejtor tatimesh që firmoste vizionin tonë përmes një sërë reformash të tjera, të shkresa të këtij shteti në arrest shtëpie? Po gardistët cilat gjithashtu kërkojnë ndryshime kushtetuese, për dhe kryegardistin që vranë? Ka shqiptar që ka të garantuar çrrënjosjen e kulturës së harruar se si Kryeministri i këtij vendi i strehoi në pandëshkueshmërisë dhe luftën reale kundër kullën e tij dhe që urdhër-arrestet e lëshuara nga korrupsionit, pavarësinë e sistemit të drejtësisë, Prokurori i Republikës mbetën të pa ekzekutuara? reforma pa të cilat kufizimi i imunitetit të zyrtarëve Po ministrat e akuzuar për korrupsion, që njëri pas të lartë do të ishte thjesht dhe vetëm një demagogji. tjetrit i shpëtuan drejtësisë, ai i mbani mend? Po të Dallimet mes qëndrimeve tona janë shumë të tjerë ministra që shpërdorojnë detyrën përditë dhe qarta. Nga njëra anë, maxhoranca, që kërkon thjesht drejtësia, natyrisht, nuk ka punë me ta? të kalojë vetëm lumin, të bëjë sikur po lufton Ndaj në raportet ndërkombëtare, por edhe në korrupsionin, të imponojë me forcë një datë për të progres-raportin e Bashkimit Europian, kultura e kryer një votim të rëndësishëm, por që nuk zgjidh pandëshkueshmërisë është një nga të këqijat e në themel problemet e korrupsionit që po mbyt mëdha që duhet të çrrënjoset. Shqipërinë, nga ana tjetër jemi ne, socialistët Ne kërkojmë që ministra e deputetë të jenë të progresistë, që jo vetëm kemi votuar pro kufizimit të barabartë përpara ligjit, të gjykohen njëlloj si imunitetit, por që propozojmë edhe disa ndryshime qytetarët e zakonshëm, nga gjykatat e shkallës së të tjera kushtetuese, në mënyrë që drejtësia të mos parë dhe jo nga gjyqtarë të lartë që ata vetë i jetë më një mall që blihet shtrenjtë nga qytetarët e emërojnë. Në kërkojmë që gjyqtarët e lartë dhe zakonshëm, që politika të mos e ketë në shërbimin kushtetues të mos i emërojë pushteti, as pazaret, e saj sa herë nevojitet për të pastruar faqen e saj të por të emërohen përmes një procesi transparent e nxirë nga korrupsioni. konkurrues, mbështetur mbi meritën dhe karrierën. Qëndrimi ynë është i qartë. Për të luftuar Ne kërkojmë nga kjo maxhorancë që propozimet korrupsionin, veç kufizimit të zyrtarëve të lartë, tona për ndryshimet kushtetuese, në funksion të nevojitet reformë e thellë në sistemin e drejtësisë. reformimit të sistemit të drejtësisë, për ta bërë reale Nuk mundet më që Prokurorin e Përgjithshëm, luftën ndaj korrupsionit, të shqyrtohen me seriozitet gjyqtarët e lartë dhe kushtetues ta zgjedhim nga në një proces të hapur publik, duke u konsultuar çdo maxhorancë vetëm me 36 vota. Nuk do të ketë me ekspertët më të mirë të fushës dhe më pas të
303 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
votohet për të gjitha propozimet, ku secila palë të profesionale, që të drejtat e njeriut të mos shkelen, shpalosë vizionin e saj dhe të hedhë votën në që të sundojë shteti i së drejtës e të çrrënjoset përputhje me këtë vizion. kultura e pandëshkueshmërisë që ky pushtet e Ne nuk vëmë kushte, as nuk kushtëzojmë votën ushqen dhe e mban gjallë, që më së fundi të tonë për kufizimin e imuniteteve, por është në të realizohet ëndrra europiane e shqiptarëve të drejtën tonë dhe të të gjithë atyre njerëzve të zakonshëm. zakonshëm që përfaqësojmë, që të shpalosim Faleminderit! qëndrimin tonë për reformimin e sistemit të drejtësisë (Drejtimin e rimerr zonja Topalli.) përmes ndryshimeve kushtetuese, që tashmë i kemi Jozefina Topalli – Faleminderit! në proces, pa i kushtëzuar me data të vendosura Zoti Arben Imami ka fjalën. në mënyrë arbitrare e që prodhojnë vetëm konflikt, Arben Imami – Zonja Kryetare, pasi Kushtetuta nuk mund të ndryshojë dy herë në Zonja dhe zotërinj deputetë, muaj, një herë në 6 gusht për ju e më pas në 16 Sot mund të ishte një moment i rëndësishëm, shtator për propozimet e bëra nga opozita. madje konstruktiv për Parlamentin, për tri motive: Kryeministri i kërkon opozitës të dëgjojë zërin Së pari, do të mund të dëshmonim vullnetin tonë e qytetarit. Në fakt, këtë gjë duhet ta bëjë ai i pari e si ligjvënës për të qenë të barabartë me qytetarët t’i drejtohet me referendum qytetarëve shqiptarë e përpara ligjit. Në kushtet kur raporti i politikanit dhe të dëgjojë zërin e tyre, nëse ata duan që gjyqtarët e funksionarit kushtetues me qytetarin është raport lartë t’i zgjedhë ai me 36 vota, nëse duan që privilegji, kjo do të ishte jetike. ministrat të gjykohen nga gjyqtarët e lartë që ata Së dyti, do të plotësonim një kusht të artikuluar vetë i emërojnë. tashmë për të vijuar me procedurat e marrjes së Me një demagogji qesharake Kryeministri statusit kandidat për anëtarësim në Bashkimin shfajësohet se nuk ka hapur vende pune për 1 milion Europian, që do të ishte edhe një rikthim te një të papunë, pasi opozita nuk do të votojë në 6 gusht politikë e qëndrueshme kompromisi ndërmjet kufizimin e imunitetit, që paga e tij dhe e ministrave maxhorancës dhe opozitës për sa i përket çështjeve të tij tatohet më pak se paga e një mësuesi apo të integrimit të vendit. infermieri, pasi opozita nuk do të votojë në 6 gusht Së treti, me votimin e këtij amendamenti kufizimin e imunitetit, që nuk ka arritur pensionet kushtetues do t’u tregonim qytetarëve se interesi i që nuk dalin as për të paguar ilaçet e që shtetit i vendit qëndron mbi interesat e secilit individ e cilësdo mungon fytyra sociale, se opozita nuk voton në 6 parti. gusht, që shkollat e spitalet janë të mbytura në Të nderuar kolegë, korrupsion e që shërbimi në to duhet të blihet Imuniteti është i lidhur drejtpërdrejt me raportin shtrenjtë në dorë e nën dorë, se sërish gogoli është që një shoqëri ka me liritë dhe nivelin e respektimit opozita që nuk voton në 6 gusht, po ashtu për të lirive. Shqipëria e vitit 2012 e ka këtë raport të reformën e munguar të pronave, për administratën konsoliduar. Askush nuk persekutohet për shkak e paaftë dhe militante, për shkeljen e të drejtave të të bindjeve të tij politike, përkatësisë etnike, fetare njeriut, për rrezikun e refuzimit për të tretën herë të apo të çdo natyre tjetër qoftë. Në këto kushte statusit të vendit kandidat për në BE, sërish faji është imuniteti nuk është më mbrojtje e lirive, nuk është i opozitës. më mbrojtje e demokracisë, është një privilegj që Të nderuar qytetarë shqiptarë, përbën një pengesë në luftën kundër korrupsionit. Meqenëse opozita ka për detyrë t’i bëjë të gjitha Edhe ju, kolegë të opozitës, e keni pranuar këtë sa thashë më lart dhe qeveria të mos bëjë asgjë, ne duke e miratuar në parim dhe me konsensus draftin duhet ta nxjerrim Sali Berishën në opozitë. Duke që do të votohet sot. qenë në pushtet Partia Socialiste, sigurisht nuk do Formalisht kemi rënë dakord për substancën të presë që punën e qeverisë ta bëjë opozita, por dhe problemin. Të dyja palët, bashkërisht, kemi përmes një rilindje shqiptare do të bëjë që të mos mbërritur te një variant i përbashkët që reflekton ketë më 1 milion të papunë, që shërbimin në spitale qëndrimet e të dyja palëve dhe njëkohësisht edhe e shkolla ta blejë shteti për ata që nuk kanë mundësi rekomandimet e partnerëve ndërkombëtarë. ta paguajnë atë, që të ketë një taksim të ndershëm, Pyetja që shtrohet është se përse ju nuk pranoni që problemi i pronave të marrë zgjidhje një herë e ta votoni këtë amendament, përderisa ekziston mirë, që të kemi një administratë të aftë dhe kompromisi në përmbajtjen e tij, aq më tepër pas
304 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
10 vjet diskutimesh të pareshtura. të dorëzojë imunitetin e saj, ju tërhiqeni nga Dikush thotë që data e seancës është imponim qëndrimet tuaja. Akuzimi i maxhorancës për i njëanshëm, por opozita e ka votuar në parim dhe korrupsion, nga njëra anë dhe mbrojtja e imunitetit, nen për nen draftin që kemi përpara. Përderisa kemi nga ana tjetër, janë përjashtimore, të nderuar kolegë rënë dakord për përmbajtjen, çfarë ndryshimi do të të opozitës. përbënte për ju nëse do të votoni këtë draft sot dhe Votimi i sotëm mbase nuk e zgjidh përfundimisht jo nesër, në 6 shtator apo në 6 tetor? Kjo nuk problemin e imunitetit në qoftë se nuk do të jenë ndryshon gjë. E kundërta po. Çdo vonesë në votimin votat e të dyja palëve këtu në Parlament, por ai do e këtij amendamenti do të rrezikonte marrjen e të tregojë qartë se kush punon për interesin madhor statusit kandidat. të vendit, për integrimin e tij dhe kush punon për Pra data është e lidhur me një afat, që është interesa partikulariste dhe partiake, do të tregojë tetori i vitit 2012. Prandaj refuzimi i datës së sotme se kush ka vullnet real për të luftuar korrupsionin nuk është një shkak racional për mosvotimin e heqjes dhe kush e përdor atë thjesht për qëllime politike. së imunitetit. Vendosja e kushteve mbi një kusht Pavarësisht nga arsyet dhe shpjegimet tuaja, që na e kanë vënë, aq më tepër për një kusht për të të cilat, tek e fundit, nuk kanë vlerë (edhe cilin ne kemi rënë dakord, është në thelb e bizantologjia do ta kishte të vështirë të depërtonte papranueshme: në to), ajo që duhet nënvizuar është se opozita po Së pari, sepse keni të gjitha garancitë që ju bllokon statusin e vendit si kandidat në Bashkimin kërkoni, pasi kemi rënë dakord që nuk mund të Europian për të tretën herë. kryhet arresti, nuk mund të bëhet as kontrolli i Falemnderit! banesës pa lejen e Kuvendit, çështje të cilat janë Jozefina Topalli – Falemnderit, zoti Imami! në vetvete të diskutueshme. Megjithëse maxhoranca Mimi Kodheli e ka fjalën. Të përgatitet Genc ishte e vendosur për të shkuar drejt heqjes së plotë Pollo. të imunitetit, por, për hir të marrëveshjes dhe me Mimi Kodheli – Falemnderit! qëllimin e mirë të dhënies së garancive ndaj opozitës, Kolegë, u tërhoq nga qëndrimi i saj me idenë se imuniteti Sot, në kushtet e një demokracie ende të mund të hiqet në mënyrë të shkallëzuar në raport brishtë, është koha për një debat të mirëfilltë të drejtë me konsolidimin dhe maturimin e demokratik dhe për një ndërhyrje serioze, por edhe demokracisë. të kujdesshme, në Kushtetutën e Republikës së Së dyti, sepse kushtet që vendosni ju Shqipërisë. Për fat të keq, premtimet dhe detyrat e shkatërrojnë në thelb themelet e Kushtetutës, duke kësaj qeverie për realizim reformash nuk janë e vënë sistemin nën diktatin e pakicës. Ky vend përmbushur, megjithëse kanë kaluar plot 7 vjet nga nuk është Bosnjë-Hercegovinë. Është absurde që dita kur “me duar të pastra” ajo mori përsipër të gjithë drejtuesit e institucioneve të jenë të drejtimin e punëve të vendit. Duart e pastra janë kushtëzuar nga vota e pakicës në Parlament. Ne zhytur deri në bërryla në pisllëk, pisllëk i cili nuk së bashku ndryshuam modalitetet e zgjedhjes së mund të shpëlahet as brenda një dite e as me Presidentit për të shmangur krijimin e situatave demagogji. Qeverisja e sotme është kthyer në një bllokuese. Shtrirja e këtyre kushteve te një sërë institucion pa moral, në të cilën hyjnë vetëm para institucionesh të tjera dhe drejtuesish të tyre do ta korrupsioni, por prej së cilës nuk del as edhe një shthurte sistemin në mënyrë përfundimtare dhe të ide, asnjë projekt, asnjë shërbim që mund të jetë pariparueshme. Kjo është një aventurë politike dhe në funksion të njerëzve të thjeshtë të këtij vendi. As juridike, së cilës maxhoranca nuk mund dhe nuk edhe një i vetëm. do t’i bashkohet. Gjithçka në këto 7 vjet e ca qeverisje, ka qenë Propozimi juaj është që të shqyrtohet ky në shërbim të pushtetit të të fortit, të pushtetit të të amendament i sotëm, i pranuar konsensualisht, për pandëshkueshmit, të pushtetit të të paditurit, të imunitetin me propozimet me të cilat maxhoranca pushtetit të të pamerituarit, të pushtetit të abuzuesit nuk është absolutisht dakord. Duket qartë se ky me shtetin dhe pushtetin, me ligjet dhe rregullat e nuk është thelbi i problemit. Thelbi i problemit është shkruara në letër, por të pazbatuara në praktikë, se ju nuk doni heqjen e imunitetit. Paradoksi është gjithçka ka qenë në shërbim të padrejtësisë. Por se ju nga njëra anë akuzoni maxhorancën për vënia në vend e drejtësisë së munguar dhe gjykimi korrupsion dhe kur maxhoranca është e gatshme i paanshëm, sidomos në raste flagrante korrupsioni,
305 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
ose me keq akoma, në raste vrasjesh shtetërore ndëshkuar kur fjala ka qenë për qeveritarë të lartë nën mes të bulevardit, nuk është penguar as nga apo ministra. Kushtetuta dhe as nga ligjet ekzistuese. Ato janë Maxhoranca thotë se opozita e paska problem penguar nga mungesa e vullnetit të mirë politik për heqjen e imunitetit, madje kërkon ta bllokojë statusin të instaluar në këtë vend institucione demokratike e kandidatit për Shqipërinë. Kjo, zotërinj, është një të ngjashme me institucionet e bashkësisë propagandë e dalë boje, ndaj ju sugjeroj të ndërroni europiane ku duam të aderojmë. Jeni larg, vite drite taktikë përpara se të bëheni qesharakë. E kundërta larg këtyre institucioneve, zoti Kryeministër. ka ndodhur: nga 12 detyrat e shtëpisë që Komisioni Me gjithë eksperimentet që u bënë me karrigen Europian i ka lënë Shqipërisë, deri më sot janë e ministrit të Drejtësisë në këto vite dhe demagogjisë përmbushur vetëm ato që kanë lidhje të drejtpërdrejt pa fre të ministrave të radhës apo Kryeministrit mbi me kontributin e opozitës në këtë proces. Përgjigjen reformën në drejtësi, kjo e fundit vazhdon të mos më të mirë mbi ecurinë e Shqipërisë në rrugën e bëjë dhe të mos japë drejtësi në këtë vend. Në të integrimit dhe përmbushjen e 12 prioriteteve e dhanë kundërt, shteti i të drejtës sot është një pushtet i përpara pak ditësh dy funksionarë të lartë Europiane, kapur nga politika dhe për fat të keq, një ndër më të Komisioneri për Zgjerimin Fyle dhe Ambasadori i korruptuarit. Në kushtet e mosgjetjes së një ekuilibri BE-së në Tiranë Secqui, të cilët listuan në mënyrë përgjatë vështirësive me të cilën përballet vendi si të sintetizuar arritjet e deritanishme dhe veprimet dhe në kushtet e një mungese totale besimi ndaj konkrete që duhen përmbushur deri në shtator, në klasës politike që sot drejton vendin, Kushtetuta e mënyrë që të sigurohet një masë kritike reformash Republikës ka nevojë për një rishikim në funksion të nevojshme për statusin e vendit kandidat. të një reforme të vërtetë në drejtësi me qëllim krijimin Ndërkaq, dita e sotme nuk përfaqëson as ndonjë e të gjitha mundësive që drejtësia të bëjë drejtësi. afat kohor të përcaktuar nga Brukseli, as ndonjë Është evidente se marrja në konsideratë e datë të shënuar, të vendosur bashkërisht e me ekspertizës vendase dhe ndërkombëtare si dhe konsensus nga forcat politike, për të votuar kufizimin pjesëmarrja sa më e gjerë e gjithëpërfshirëse në e imunitetit. Kufizimi i imunitetit në asnjë rrethanë diskutime, e ndryshimeve kushtetuese do të sillte nuk mund të barazohet me përmbushjen e në finale një produkt sa më afër drejtësisë dhe të detyrimeve që ka ky vend dhe kjo qeveri, sidomos vërtetës. në luftën ndaj korrupsionit dhe krimit të organizuar. Pjesë e ndryshimeve kushtetuese, siç tashmë Për ne kufizimi i imunitetit duhet të shoqërohet e dimë të gjithë, është edhe diskutimi mbi imunitetin, me masa të qarta antikorrupsion. Qeveria pasi diskutim ky i marrë shpesh herë në dorë. Por, ka privatizoi gjithë pasurinë kombëtare për 5 aspra, qenë opozita dhe kryetari i saj pa imunitet, të cilët kërkon të privatizojë edhe flamurin e integrimit në që në vitin 2008 kanë diskutuar pa hezitim mbi BE me pretendimin se heqja e imunitetit i hap katër heqjen apo kufizimin e tij. Prej vitit 2008 shumë gjëra kanate dyert e Europës për ta. Por kjo qeveri harron kanë ndryshuar në jetën politike shqiptare, por se qytetaret vuajnë përmasat e korrupsionit në të mendoj se një gjë vazhdon të mbetet qëllimisht e gjithë sektorët, në kurriz të cilësisë së shërbimeve pandryshuar: politika qeverisëse e ndaj tyre. Sistemi shkollor, shëndetësor, siguria pandëshkueshmërisë, pavarësisht se korrupsioni qytetare e kështu me radhë vuajnë rëndesën të kësaj rritet për çdo ditë, madje ai është bërë natyrë e dytë sëmundje të thellë që ka kapur të gjithë shoqërinë e këtij pushteti. shqiptare, që është korrupsioni. Për ne, mbi të Për ta justifikuar këtë nivel pandëshkueshmërie, gjitha, kufizimi i imunitetit duhet shoqëruar me korrupsioni galopant apo vjedhjeje që i bëhet këtij veprime kushtetuese e institucionale që krijojnë vendi janë përdorur dhe përdoren të gjitha mjetet. kushtet e përshtatshme për të siguruar gjurmë Një ndër to është fajësimi i opozitës, madje fajësimi provash të pakundërshtueshme për çrrënjosjen e i opozitës tashmë ka mbetur vërtet e vetmja rrugë kulturës së pandëshkueshmërisë. Kufizimi i për të justifikuar dështimet, të gjitha dështimet: imunitetit dhe çrrënjosja e pandëshkueshmërisë mjedisore, ekonomike, politike, morale, historike. kërkojnë institucione kushtetuese të pavarura e Diskutimi mbi imunitetin, është vetëm një pikënisje funksionale, sikundër një bashkëpunimin po jo një pikëmbërritje. Të gjithë e dinë se imuniteti ndërinstitucional, pasi me zhvillimet e fundit politike, është hequr pa asnjë pengesë kur kjo është kërkuar kjo duket të jetë gjithmonë e më larg. Këtu qëndron nga organet kompetente, po askush nuk është edhe thelbi i debatit të sotëm.
306 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
E përsëris, ne socialistët, kemi qenë nismëtarë Sllovakisë miratoi një reformë të ngjashme me këtë për kufizimin e imunitetit në rrugë kushtetuese, ndaj që ndodhet mbi tryezat tona. kemi votuar pro në parim dhe nen për nen ndryshimet Por ne kemi një element të shtuar, përpos e propozuara. Por, meqenëse jemi duke ndërhyrë përpjekjes për të rregulluar shtetin në përputhje me në Kushtetutë, kemi propozuar edhe një sërë frymën evropiane dhe moderne të kohës. Ky element reformash të tjera, që, gjithashtu, kërkojnë i shtuar ka të bëjë me atë gjë për të cilën ndryshime kushtetuese, për të garantuar pavarësinë përbetohemi e aspirojmë, për të cilën mbajmë fjalime e sistemit të drejtësisë, çrrënjosjen e kulturës së vazhdimisht dhe që quhet integrimi evropian, në pandëshkueshmërisë dhe luftën reale kundër formën e tij konkrete marrja e statusit kandidat. korrupsionit, jo me slogane dhe demagogji, por me Habitem kur dëgjoj kolegë të opozitës që qëllimin fisnik të çuarjes së Shqipërisë në rrugën e fokusohen tek data 6 gusht, duke thënë se kjo datë integrimit europian dhe të prosperitetit. nuk është kërkuar nga Bashkimi Evropian?! A do të Falemnderit! presim të na caktojë Brukseli edhe orën e seancës Jozefina Topalli – Falemnderit! apo kohën e pushimit? Është një datë e cila është Zoti Pollo, urdhëroni, keni fjalën. caktuar në Konferencën e Kryetarëve. Unë kam Genc Pollo – Falemnderit, zonja Kryetare! qenë i pranishëm bashkë me zonja e zotërinj të Zonja dhe zotërinj deputetë, tjerë aty dhe përfaqësuesit e Partisë Socialiste. Në këto seanca të gjata për çështje të Ndoshta kanë kërkuar të shtjellohej më tej, por data rëndësishme që tërheqin vëmendjen e opinionit 6 ishte një datë që përcaktohej nga Rregullorja dhe publik, tema e ditës shtjellohet e shtjellohet dhe shumë të pranishëm aty e morën vesh që, pas nganjëherë duket se është e vështirë të thuash diçka stacioneve të ndryshme të itinerarit të amendimeve të re. kushtetuese, diskutimi duhej të bëhej jo më vonë Megjithatë unë do ta nisja fjalën time duke iu se 2 javë dhe jo më parë se 3 javë nga pikënisja. referuar zotit Majko, i cili shpresonte që sot, jo në 6 Pra do të ishte data 6, por mund të ishte edhe data shtator apo 6 tetor, të arrihej marrëveshja për të 7 apo 8 gusht, por përgjithësisht do të ishte në fillim miratuar amendimin, ashtu siç u ra dakord. Do të të gushtit. Dhe thuhet tani na e përcaktoi BE-ja, kur desha që fjala e këtij politikani të karakterizuar nga këtë e cakton Rregullorja. Kjo është çështje terciare. një optimizëm i paepur, të ishte e vërtetë, ndonëse Kryesorja është frika për t’u përballur me thelbin e diskutimet e deritanishme të kolegëve të opozitës çështjes. nuk lënë shumë hapësirë dhe arsye për këtë Zonja e zotërinj, optimizëm. Imuniteti në këtë rast është një kërkesë e Sot ne diskutojmë një nga gjërat më themelore vazhdueshme e Bashkimit Evropian. Nuk është që përcakton raportin e të zgjedhurit me zgjedhësit, vetëm çështje për të cilën mazhoranca e sotme apo e ofiqarit me të qeverisurit dhe këdo tjetër që ka një opozita e djeshme ka 10 vjet që lufton, në frymën e pushtet në dorë, por që nuk mund të preket nga përgjithshme të barazisë së njeriut dhe të disa pushtete të caktuara; diskutojmë çështjen e modernizimit të shtetit. Por është qartazi, siç quhen imunitetit. tani, detyra e shtëpisë nr.8, (nga 12 kushtet e BE) Nuk jemi të parët që kemi vënë imunitetet dhe për luftën kundër korrupsionit dhe krimit të as të parët që duam t’i heqim imunitetet; këto kanë organizuar. ndodhur në shtetet me një traditë më të lashtë se e Është për të ardhur keq që argumentohet se jona. Por mund të themi se, me amendimin e sotëm, vetëm anulimi i imunitetit nuk e lufton i vetëm po bashkohemi me një trend të përgjithshëm të korrupsionin apo krimin e organizuar. Në një farë Evropës, të Perëndimit dhe të botës, që këto mënyre po. Ka vende në Evropën Perëndimore që privilegje dhe mbrojtje, që në periudha të caktuara kanë krim të organizuar, kanë edhe korrupsion, për të historisë së tyre i jepeshin dikur mbretit dhe këtë arsye kanë policë, prokurorë, gjykatës e burgje, pastaj ministrave, deputetëve e gjykatësve, në por kanë edhe masa për ta luftuar me efektivitet përputhje me nevojat për tu mbrojtur nga arbitrariteti. korrupsionin dhe mbahen si vende me qeverisje më Sot me një trend të demokracisë dhe rrënjosjen, në të pastër. Edhe ata e kanë hequr imunitetin kohë shoqëri e shtet, të konceptit të barazisë së njeriut, përpara. Është një model i mirë për ne, është një po i heqin dhe i kanë hequr. Nuk jemi ndoshta as të model që s’kemi pse ta refuzojmë. fundit fare, sepse përpara dy javësh parlamenti i Nuk është votimi ynë për të miratuar amendimin
307 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
kushtetues shkopi magjik për ta zhdukur kundërshtime e kapriçio fëminore e ka vonuar këtë korrupsionin, por është një gur themeli në një luftë proces, vjen dita e së vërtetës, vjen dita e që përpiqemi ta bëjmë dhe që e kemi bërë jo pa vendimmarrjes. Qëndrimin e opozitës për këtë do sukses, ashtu siç është njohur nga brenda e nga ta shikojmë në fund të ditës së sotme kur të vijë jashtë vendit. Nuk themi se s’ka pasur probleme momenti i votimit. dhe nuk garantojmë që s’do të ketë. Por, atë Në qoftë se opozita do të votonte, do të bëhej pengesë, atë mur gome që mbron çdo pushtetar, pjesë dhe do të dilte para opinionit publik, para që potencialisht abuzon, nga akuza, hetimi dhe nga elektoratit të saj dhe do të thoshte “e bëra edhe unë gjithçka tjetër që lidhet me të, ne duam sot ta me qeverinë e maxhorancës, jam edhe unë abrogojmë me këtë votim. kontribuuese dhe jo më bllokuese e statusit Pra, Partia Socialiste i referohet Bashkimit kandidat”. Evropian në sensin negativ dhe kjo është diçka që Por jo, opozita nuk e bën këtë. Nuk e ka bërë duhet debatuar. edhe më parë. Uroj të jem i gabuar në këtë që them, Unë dyshoj se në thelb është dëshira e fshehtë, por çdo gjë më shtyn të mendoj se është pikërisht e padeklaruar dhe e turpshme për t’u thënë nga zoti dëshira e fshehur, por e vërtetë, që të refuzohet Edi Rama, kryetari Partisë Socialiste. Nuk them statusi kandidat për herë të tretë, ajo që i bën kolegët dot që është malinj nga natyra, nuk them dot që e urdhëruar, ndoshta jashtë vullnetit të tyre, që të është detyrimisht dashakeq me popullin e tij, por refuzojnë me argumente qesharake votimin pro për arsyeja e tij objektive është thjesht një leverdi amendamentet kushtetuese të paraqitura. elektorale. Çdo opozite në botë i intereson të shkojë Nuk është hera e parë që zoti Rama tenton të drejt zgjedhjeve duke përhapur një frymë pesimizmi. silurojë statusin e vendit kandidat’ është hera e tretë. Për arsye historike Shqipëria ndodhet në vitin e Herën e parë e bëri me bojkotin dyvjeçar në fillim të njëqindtë të pavarësisë së saj dhe ky është një rast legjislaturës dhe herën e dytë me çadrat te bulevardi për të festuar për të gjithë, pavarësisht se për kë dhe me grevën e urisë. Janë momente të qarta, janë votojmë. Kemi një rrethanë që nuk e ndryshojmë momente të kalkuluara, janë momente që kanë dot, do të festojmë në nëntor të këtij viti jubilarin e pasur suksesin e tyre si aksion i opozitës. Atëherë Pavarësisë së Shqipërisë. nuk ishin taktikisht të justifikuara, sepse ishim në Kemi edhe një rrethanë tjetër që varet nga vullneti fillim të mandatit, tani që është viti i katërt, fundi i i politikanëve, përfshirë dhe ata të opozitës (që kanë mandatit, zoti Rama llogarit se nevojitet një refuzim çelësin për këtë, sepse kanë votat për të arritur së treti. Mendoj se ai gabon dhe se Kryeministri ka shumicën prej 2/3): statusi i kandidatit për në BE, të drejtë kur thotë që kjo i dëmton të gjithë shqiptarët, që realizohet duke përmbushur disa kushte akoma, por më shumë politikisht e elektoralisht do të pas atyre që janë bërë në këtë Kuvend, përfshirë dëmtojë Partinë Socialiste. Është diçka që nuk edhe Kodin Zgjedhor. Ato janë gjërat e matshme, të mund të fshihet, ashtu siç nuk fshihet dot dielli me cilat Brukseli i pret, në mënyrë që të konstatojë një shoshë. pjekuri të mjaftueshme të klasës politike, majtas Argumenti për të mos votuar amendimin lidhet dhe djathtas, për të merituar hapin tjetër në itinerarin me shtesa të tjera që i bashkëngjiten nismës. Për e integrimit evropian. fat të mirë, dy bashkëkryetarët e caktuar nga Kuvendi Po të merrej statusi, kuptohet se merita do t’i arritën marrëveshjen, arritën akordin për tekstin e shkonte Qeverisë. Por, ashtu si edhe në raste të amendimit kushtetues. Heqja e imunitetit u hollua tjera, duke filluar nga pranimi në NATO dhe shumë, u forcua shumë pozita e zyrtarëve, por evenimente të tjera të rëndësishme, Partia Socialiste gjithsesi, edhe kështu, është një hap përpara. Por dhe kryetari i saj, ka refuzuar të bëhet pjesë, për u sollën në mënyrë apriori kushte të tjera që të gjithë arsyet e veta, për fuqitë, pafuqitë, aftësitë dhe ofiqarët e lartë që zgjedh Kuvendi, përveç Avokatit paaftësitë e veta. Është normale që në një moment të Popullit, të zgjidhen me 3/5-at. Pra, të gjithë ata të tillë, në qoftë se do të votonte pro, opozita do të që në Kushtetutën e vitit 1998, në mënyrë të bëhej bashkaksionere e suksesit. Nuk po them që arsyeshme, me konsultim të gjerë ndërkombëtar, u suksesi do të ndahej 51% opozita dhe 49% Qeveria, lanë që të emëroheshin me 50%+1 të votave të sepse kjo nuk ndodh kurrë, por një meritë në këtë Kuvendit, kërkohet të ngrihen në nivelin e 3/5. rast do t’i takonte edhe opozitës, sepse megjithëse Një vëzhgues i jashtëm nuk do ta kishte vështirë me vonesë, megjithëse me zvarritje, megjithëse me të konkludonte, në qoftë se do të njihte pak historinë
308 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
e 4 viteve më parë që kjo bëhet pikërisht sepse Edi në dorë të njëjtës procedurë dhe të njëjtit njeri me Rama nuk ka besim te fitorja. Më lejoni ta shpjegoj të njëjtën mendje. Pra, ose do të kishim në të gjithë këtë gjë. këto poste avokatët konsistentë të Partisë Në vitin 2008 ai dhe zoti Berisha, përkatësisht Socialiste, ose për 2, 4 apo 6 vjet, për aq kohë sa maxhoranca dhe opozita, ranë dakord që të të rrijë Edi Rama në opozitë, do të kishim vende thjeshtohej neni që prodhonte krizë e zgjedhje të vakante dhe institucione jofunksionale, pra do të njëpasnjëshme dhe Presidenti në raundin e katërt kishim shtet të bllokuar. e të pestë të zgjidhej me 50%+1. Zoti Rama atëherë Kjo është e vetmja gjë që ju lidhni me amendimin mendonte se mund të fitonte. Sondazhet e tij ia për abrogimin e imuniteteve dhe kjo është një gjë e ngjallnin këtë besim. Pra nga 3/5-at ai e uli në 50% papranueshme, si në 6 gusht, si në 6 shtator, ashtu + 1, çka është logjike për një politikan. Ai dëshëronte edhe në 6 tetor. Ju e dini që është e papranueshme ta përçokte i vetëm Presidentin. dhe e keni sjellë pikërisht për këtë arsye, sepse do Sot jemi 4 vjet më vonë dhe ai, çfarë ka gjetur të bllokonte shtetin dhe ky është një veprim i në Kushtetutën e 1998-s, me votim 50%+1, dëshiron papërgjegjshëm i opozitës. Propozimi juaj është t’i ngrejë në nivelin e 3/5 të votave. Pra, një ndryshim joparimor, sepse ajo Kushtetuta e vitit 1998 nuk ka qartësisht në favor të opozitës së 4 viteve të në origjinën e saj një bazë konsensuale, e fitoi këtë ardhshme, duke filluar nga viti 2013. më vonë, me ndryshimet që i duheshin bërë mbi një Por le t’i analizojmë ato në meritën e tyre, sepse bazë konsensuale, për nevoja të brendshme dhe të përmendet Avokati i Popullit, një ofiq shumë pozitiv, jashtme. por jo jetik në funksionimin e mekanizmave të shtetit. Prandaj do të ftoja ata që argumentojnë të marrin Mbeti bosh dy vjet rresht karrigia e tij pasi për ta modelin që shumë popuj i referohen, kushtetutën caktuar duheshin 3/5-at e votave tona. amerikane, që u miratua para 2 shekujsh dhe deri Zgjedhja e tij, duke qenë pjesë e paketës së më sot ka njohur afro 25 amendamente, të fundit nëntorit, ishte pjesë e ofertës së maxhorancës për afro 14 vjet përpara. Secili nga amendamentet ka opozitën; meqë ishte me 3/5-at le ta caktonte ajo. qenë për një çështje të caktuar, duke filluar nga i Si procedoi opozita? Nëpërmjet një komisioni famshmi amendament i parë për lirinë e fjalës, pastaj partiak. Në qoftë se zgjodhi këtë rrugë, mund t’i për çështje të tjera, të cilat kanë synuar përputhjen sugjeroja se një komision parlamentar me shumicë me rrethanat, me evoluimin e ndërgjegjes apo për nga PS-ja do të ishte rruga e duhur, pasi nuk është situatat e reja që t’u përgjigjen nevojave të shtetit një avokat i popullit të opozitës, është një avokat i dhe të popullit të tyre dhe jo më një paketë për të popullit shqiptar dhe do të ishte mirë të votohej në cilën, jo vetëm nuk ka konsensus të brendshëm, Kuvendin e Republikës së Shqipërisë, përfshirë edhe por ka edhe kritikë të jashtme e të brendshme për procedurën e përzgjedhjes. thelbin e saj. Megjithatë nuk e zgjodhi kështu. Personi që Prandaj, duke kujtuar kolegun optimist, shpresoj seleksionoi e kujtoj nga debatet e “News 24”. Atje që debatet e sotme kundërshtuese të kenë qenë fliste me gjuhë të sofistikuar, ishte më i sjellshëm vetëm retorika e radhës. Unë për vete unë nuk jam se deputetët e Partisë Socialiste, por ishte avokat aq optimist. Në qoftë se ndodh siç mendoj unë, konsistent i pozitave të drejta ose të shtrembra të ndodh pikërisht për nevojën objektive që ka zoti Partisë Socialiste. Pikërisht një person të tillë Rama, për arsyet e veta elektorale për vitin 2013, zgjodhi, e solli në Kuvend dhe e votuam të gjithë, që Shqipërisë përsëri t’i refuzohet statusi i vendit pa ndonjë rimors të madh, pasi ndoshta posti i kandidat. E bëri një herë me bojkotin dyvjeçar, e Avokatit të Popullit kërkon një lloj opozite me bëri për herë të dytë me çadrat e grevës së urisë, instancat shtetërore se me ato e ka konfliktin. Ai herën e tretë në rrethanat e sotme e bën me votën është për t’u lavdëruar për disa nisma, për t’u negative. mbështetur për disa të tjera, por gjithsesi kjo është Faleminderit! një çështje e mbyllur në thelbin e saj. Jozefina Topalli – Falemnderit zoti Pollo! Zonja e zotërinj, të mendojmë për një moment Zoti Ruka e ka fjalën. Të përgatitet zoti Xhepa. që kryetari i Gjykatës së Lartë dhe anëtarët e saj, Ethem Ruka - Zonja Kryetare, kryetari i Gjykatës Kushtetuese dhe anëtarët e kësaj Të nderuar deputetë, gjykate, Prokurori i Përgjithshëm, kryetari i Kontrollit Debati i sotëm është padyshim i një rëndësie të Lartë të Shtetit e kështu me radhë, do t’i liheshin të veçantë, por rriskon të fsheh thelbin e vërtet të
309 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
debatit pozitë-opozitë për një çështje kaq të nxehtë duke mos votuar për heqjen e imuniteteve. siç është ai i kufizimit të imuniteteve dhe garantimit E vërteta është krejt ndryshe. E keqja është se të sundimit të ligjit në Shqipëri. Detyra jonë si demokracia vazhdon të funksionojë si mos më keq opozitë është të shpjegojmë në këtë seancë se e gjithmonë e më keq. E keqja është se zoti Berisha çfarë fsheh maxhoranca para shqiptarëve dhe që si kërkon t’u imponojë shqiptarëve pluralizëm gjithmonë kërkon t’ia hedhë Brukselit me hile tipike nën udhëheqjen e Partisë Demokratike, se shteti ballkanike. pothuajse ka humbur drejtpeshimin midis Do të dëshiroja të isha i gabuar për të deklaruar pushteteve, se Parlamenti është shndërruar në një se maxhoranca e sotme kërkon alibinë e radhës shtojcë të ekzekutivit, se drejtësia është vënë në për t’u justifikuar nëse vendi edhe këtë herë, ashtu funksion të mbylljes së gojës së opozitës, se si dhe shumë herë të tjera, nuk do të mund të marrë qytetarët shqiptarë janë ndarë në të dorës së parë vlerësim pozitiv për marrjen e statusit të vendit dhe në opozitarë të dorës së dytë, se shoqërisë kandidat. civile i është prerë gjuha me kohë, e sa e sa gjera Pushteti i sotëm i njehsuar pothuajse tërësisht të tjera të këtij lloji. Kaq shumë është folur e me shtetin i njeh vetes vetëm një sukses, atë të propaganduar këto ditë se opozita nuk ka ndërmend shndërrimit të dështimit në fitore dhe përgatitjes së të votojë imunitetet, por asnjëherë nuk është folur kujdesshme të opinionit për dështimin e radhës. Për se çfarë kërkon opozita në të vërtet me këtë qëndrim. fat të keq, qeveria e zotit Berisha kërkon t’i mbush Asnjëherë maxhoranca nuk është shpjeguar se pse mendjen Brukselit me një listë ligjesh e kodesh të është kundër paketës së opozitës për ndryshime miratuara në Parlament, por që faktikisht janë të tjera kushtetuese tërësisht shterpë në zbatimin e tyre në praktikë. Në fakt është e thjeshtë, e thjeshtë fare. Shkurt, politika alergjizuese e ditëve të fundit Maxhoranca kërkon të dominojë dhe të kontrollojë ka marrë për mision t’u mbushë mendjen të edhe pushtetin e drejtësisë në të gjitha nivelet e tij, papunëve se janë në punë, të dëshpëruarve se janë pse jo prokurorinë dhe pak më vonë edhe shërbimin të gëzuar, të pangrënëve se janë të velur nga inteligjent të vendit. E kështu në vjeshtë e pak më mirëqenia, të nëpërkëmburve nga drejtësia e vonë se vjeshta neomonarkia shqiptare mund të munguar se sundimi i ligjit është më i fortë se kurrë, drejtojë e kontrollojë gjithçka, të gjitha fijet e shtetit se vetën në një vend si Shqipëria ndodh që duke filluar nga Presidenti e deri te buka e qytetarit korrupsioni është reduktuar te portierët e ministrive më të thjeshtë. dhe aspak në nivelet më të larta qeveritare, se ky Po pse kërkojmë ne disa ndryshime të tjera vend pjell kryeministra që thyejnë kampione noti në kushtetuese? Ta dinë të gjithë qytetarët shqiptarë ujërat e kristalta të Jonit, kur familje të tëra romesh se thelbi i propozimeve tona synon të garantojë janë shumë të “kënaqur” që jetojnë dramën e tyre pavarësinë e pushtetit gjyqësor ndaj presioneve të në çadra në bregun e lumit të Tiranës dhe lahen me Qeverisë, të garantojë gjyqtarët dhe prokurorët se ujin e fëlliqur të këtij lumi. mund të ushtrojnë detyrimet e tyre të lirë dhe jashtë Politika e ditës me një propagandë të ta paparë trysnisë së pushtetit. kërkon t’u mbushë mendjen shqiptarëve me Po pse nuk e pranon maxhoranca këtë paketë argumente groteskë se është opozita që është, gjithashtu, një indikator i vlerësimit të përgjegjëse për papunësinë – qesharak, se është Brukselit për Shqipërinë? Po pse zoti Berisha nuk opozita që organizon korrupsionin në Shqipëri – do që t’i shtojë kreditet vendit para marrjes në provim akoma më qesharak, se është ajo që ushqen nga Brukseli? Për mendimin tim modest do të kishte varfërinë në vend, se është opozita ajo që ka zënë të paktën dy arsye madhore: burimet për të pasur më shumë ujë, se është ajo Së pari, se kompromentimi dhe korrupsioni që shkak i vapës së madhe të gushtit, se është ajo që ka ndodhur në këto vite qeverisjeje duhet të i jep jetë krimit dhe kriminalitetit, se është opozita garantohet përmes një pushteti gjyqësor të ajo që i nxin faqen vendit duke kërkuar transparencë gjunjëzuar. Shembuj? Sa të duash. Të gjitha në ndërtimin e rrugëve nga klientët e pushtetit, se proceset e mëdha korruptive kanë dështuar dhe është opozita ajo që nuk na lë rehat të caktojë kufijtë fajtorët kanë rezultuar të pafaj. Në Shqipëri dënohen detarë edhe pse në dëm të interesave kombëtare qytetarët, por jo qeveritarët. Të gjitha aferat e mëdha dhe, së fundi, se është opozita ajo që po na lë jashtë korruptive, veçanërisht ato që kanë të bëjnë me Europës dhe se sot më 6 gusht 2012 po bën puç shpërdorimin e aseteve të mëdha kombëtare, duhet
310 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
të garantohen e të mbulohen edhe në të ardhmen. ketë dy koraca mbrojtëse, imunitetin parlamentar Së dyti, se maxhoranca aktuale i del të keqes dhe në mungesë të saj koracën mbrojtëse të përpara. Në se në vjeshtën e këtij viti nuk do kishte drejtësisë së gjunjëzuar që edhe në mungesë të vlerësim pozitiv nga Brukseli duhet një alibi e imunitetit të mbron krimin. Atëherë çfarë kuptimi ka besueshme për shqiptarët. Alibia ka filluar të heqja e imunitetit nëse drejtësia nuk funksionon? përpunohet. Fajin e ka opozita dhe lideri “rebel” i Ja pse po ju propozojmë dhe ju kemi propozuar në saj Edi Rama. Kjo alibi duhet sa më e besueshme vazhdimësi të votojmë heqjen e imunitetit dhe se vitin tjetër janë zgjedhjet dhe zgjedhjet duhen paketën për të siguruar pavarësinë e pushtetit fituar me çdo kusht. Punë e madhe po nuk e fituam gjyqësor. 6 gushti nuk është një datë e litarit në fyt. statusin e vendit kandidat, rëndësi kanë zgjedhjet Të tillë kërkon ta bëjë maxhoranca e sotme. Ne e radhës. Shkurt logjika e maxhorancës është se jemi të gatshëm të punojmë çdo ditë, edhe në gusht, nëse e fitojmë statusin e vendit kandidat jemi të edhe në fillim të shtatorit për t’i dhënë jetë të gjitha nderuar për zgjedhjet e ardhshme, por edhe nëse ndryshimeve kushtetuese. Nëse keni vullnet dhe nuk e fitojmë këtë status prapë jemi të nderuar se doni me të vërtet rritjen e krediteve të vendit përballë në bëmë gjithçka por ju e patë ishte zoti Rama ai provës në Bruksel, luani vendit dhe hajde të punojmë që na pengoi. së bashku duke e parë procesin si një të tërë dhe Zotërinj deputetë, të lidhur në mënyrë organike. Si mundet të bëhemi europianë me një pushtet Falemnderit! gjyqësor të gjunjëzuar? Si mund të bëhemi europianë (Drejtimin e seancës e merr zoti Turku.) me një pushtet gjyqësor që dënon me disa qindra Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Ruka! milionë lekë gjoba gati dhjetë deputetë të opozitës Zoti Xhepa, keni fjalën. pse patën kurajën të denoncojnë korrupsionin Selami Xhepa – Faleminderit, zoti drejtues i qeveritar? Si mund të vazhdohet me gjyqtarë dhe seancës! prokurorë të nënshtruar ndaj ekzekutivit, të cilët Debatit të sotëm, të nderuar kolegë, i mungon vetëm pak ditë filluan të zhdukin provat e krimit të substanca, argumenti, sepse nuk ka asnjë argument 21 janarit? Sot dëgjon rëndom se ne kemi vetëm që dikush mund të përdorë për të hedhur poshtë gjyqtarë të korruptuar. Po, është e vërtetë, por fajin iniciativën kushtetuese mbi çështjen e kufizimit dhe e ka sistemi. Drejtësia në Shqipëri nuk funksionon të heqjes së imunitetit; i mungon referenca ndaj se nuk ka pavarësinë e duhur, se gjyqtari dhe virtytit, sepse në mbrojtje merret vesi; i mungon prokurori mund të bëhen kur të duash pre e fisnikëria, sepse merren në mbrojtje veset e këqija presioneve të pushtetit. të politikanëve, zyrtarëve të lartë, në vend që të Ne duam ta shpëtojmë drejtësinë nga kjo ndihemi të turpëruar prej tyre. lëngatë duke i dhënë asaj frymëmarrjen që i duhet. Ky debat bëhet edhe më i shëmtuar, në fakt, po Këtë kërkojnë edhe miqtë e partnerët tanë të vihet në kontekstin e shqetësimeve me të cilat ndërkombëtarë. Komisioneri për Zgjerimin, zoti Fyle, përballet shoqëria jonë sot, zgjerimi i lirive të individit këshillon se: “Reformat në fushën e sundimit të ligjit të lirë, që do të thotë luftë ndaj papunësisë, varfërisë, përbëjnë një faktor kyç për lëvizjen përpara në udhën korrupsionit, ndërkohë që problemi që diskutojmë drejt integrimit në BE”. ne sot është argumentimi se sa të nevojshme janë Po pse nuk e doni ju të maxhorancës këtë ruajtja e privilegjeve që ne vendosim për vete me ligj standard europian për drejtësinë? Pse nuk e pranoni për të qenë mbi vetë ligjin. paketën tonë për të bërë ndryshimet kushtetuese Ne kemi bërë një betim në këtë sallë ditën që vetëm një herë dhe jo një herë sot dhe njëherë në kemi marrë mandatin, t’i bindemi ligjit dhe shtator apo në një muaj tjetër? Kushtetutës. Por, siç e thotë Epikuri, ndoshta ne Ne deputetët e opozitës përmes një vendimi jemi betuar vetëm me gojë, por jo me mendje dhe politik jemi shprehur qartë dhe prerazi se jemi për me zemër, prandaj ka akoma deputetë të dyzuar kufizimin e imunitetit të zyrtarëve të lartë. Ne jemi përballë kësaj iniciative. që deputetët e zyrtarët e lartë të mos bëhen pengesë Ligji nuk ka asnjë vlerë vetëm për atë që ka luksin në hetimet e prokurorisë dhe vendimet e gjykatave. ta shkelë dhe, me sa duket, një privilegj të tillë e Ajo që kërkojmë ne është shumë e thjeshtë për t’u kanë edhe politikanët e prandaj ndoshta kanë kuptuar, e thjeshtë si drita e diellit. Ne kërkojmë që vendosur edhe imunitet kushtetues për ta pasur një maxhoranca e sotme, apo ajo e jona nesër, të mos të drejtë të tillë. Është për të këtë arsye që fjala e
311 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
politikanit sot është shndërruar në sinonim të së edhe pse parimisht është e drejtë, më duket se po keqes, të makutërisë, të korrupsionit. Me debate si shitet në një mënyrë thellësisht të gabuar. Vënia e ky i sotmi ne i bëjmë shërbimin më të keq këtij kushteve është një praktikë e njohur në zgjidhjen e profesioni, një profesion që dikur e fisnikëronte ideja çështjeve diplomatike apo të reformave politike e përkushtimit ndaj shërbimit publik në funksion të bipartizane, ku njëra palë ofron diçka në këmbim të progresit dhe të prosperitetit të kombit, ndërsa sot diçkaje tjetër. Çështja e imunitetit nuk duhet trajtuar shihet si një mundësi për të abuzuar me pronën si koncesion i njërës palë ndaj një tjetre, por një akt publike, një mundësi për korrupsion. i shpëtimit të vetvetes dhe që mund të jetë një fillim Prandaj me të drejtë ata që janë jashtë kësaj i rëndësishëm për më shumë moral të shëndoshë salle kanë të drejtë të ndihen të turpëruar me të në politikë, siç e tha dhe ambasadori i një vendit gjithë ata që i kundërvihen këtij amendimi të sotëm mik, të mos i japim një shans perfeksionit dhe të për çështjen e imunitetit. vrasim të mirën. Me këto retorika që po shkëmbejmë në këtë Faleminderit! sallë ne, të nderuar kolegë, nuk po bëjmë vetëm një Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Xhepa! harakiri ndaj profesionit të politikanit. Mosvotimi i Zoti Gjoni, keni fjalën. ndryshimeve kushtetuese të propozuara mbi Ilir Gjoni – Deklaratat e fundit të Kryeministrit imunitetin është dhe me pasoja për shpejtësinë me se heqja e imunitetit do të sjellë mirëqenie, do të të cilën vendi po i afrohet proceseve integruese dhe rrisë rrogat e pensionet, do të shtojë bollëkun e do kjo është hera e tretë që vendi rrezikon seriozisht të na fusë në Europë nuk çudisin askënd që është statusin e vendit kandidat. mësuar tashmë me kësisoj mufkash e parodish të Korrupsioni përbën sëmundjen më të rëndë të paskrupullta, të cilat përdoren deri në neveri për të shoqërisë dhe sfidën më serioze me të cilën ajo kamufluar realitetin e hidhur e kokëfortë. përballet. Si një fenomen njerëzor, i vjetër sa vetë Fakti është që Shqipëria për herë të tretë njerëzimi, askush nuk është i imunizuar nga rënia rrezikon të mos marrë statusin e vendit kandidat në në mëkat, jo vetëm politikan, por çdo zyrtar publik i BE dhe për këtë fajin nuk ka se kush ta ketë tjetër çdo rangu të hierarkisë, çdo individ që sheh një veçse Kryeministri dhe qeveria e tij e korruptuar. mundësi për të përfituar për veten apo familjen diçka Tentativa e tij për të ngritur një tymnajë sipas së të dobishme. Konsideratat e drejtësisë së veprimit, cilës po nuk u votua heqja e imunitetit vendi ngelet të moralit dhe të etikës, shpeshherë, për një pjesë pa status dhe për këtë fajin e ka opozita, është sa të madhe të shoqërisë janë dytësore. Duke qenë mjerave, aq edhe banale. se askush nuk është i imunizuar nga tundimi ndaj Demagogët e të gjithë kohërave kanë përdorur provës së virtytit, duket krejt e pakuptimtë që dikush, fjalë të bukura, por i kanë shoqëruar me veprime të një grup i caktuar njerëzish, politikanë apo zyrtarë, shëmtuara. Edhe Kryeministri ynë ta dëgjosh e mos sado të virtytshëm qofshin ata, të kenë trajtim të ta njohësh thua është një demokrat i thekur, madje veçantë ligjor kur përballen me barrën e mëkatit. mund të jetë nga ideatorët e teorisë së kapitalizmit. Prandaj edhe nuk ka arsye të shëndoshë që duhet Ai ka mësuar një gjë mirë, e përdor demokracinë si të na diferencojë ne sot nga të tjerët. një mjet marketingu dhe asgjë tjetër. Unë e kuptoj se mund të ketë shqetësime për Çdo shqiptar e di dhe e ka kuptuar se kush e ka një zbatim selektiv, për një luftë selektive në betejën shijuar, gëzuar e abuzuar më shumë imunitetin, antikorrupsion, siç flitet shpeshherë nën zë, mund shqiptarët e dinë se kush vjedh e bën korrupsion në të ketë edhe padrejtësi në raste të caktuara, por, emër të zhvillimit e demokracisë, kush e ka tek e fundit, askush nuk ka pretenduar që ne kemi akaparuar shtetin në emër të familjes, kush i është pasur ndonjëherë epokë të drejtësisë shoqërore. A shmangur këta 20 vjet drejtësisë e kush më shumë nuk përballen me padrejtësi përditë edhe vetë se Saliu e ka dhunuar drejtësinë. qytetarët e thjeshtë sa herë që ata përballen me Nisur nga përvoja e gjatë që kemi me Saliun, ai institucionet? Por, në analizë të fundit, shoqëria dhe do të na e falë kësaj radhe, ndonëse foli për një vetë politika kanë një shans që të bëhen për të seancë të të vërtetave, që të tregohemi skeptikë e shëndetshëm dhe më të moralshëm pa imunitet se të mos besojmë asnjë gram nga ato që thotë. Po sa me të. që të jemi më të qartë e më konkretë, ky Përpjekja për të kushtëzuar votimin e këtyre Kryeministër që bërtet për imunitetin, a nuk ishte ndryshimeve me reformën më të thellë në drejtësi, po ky që përfitoi prej imunitetit kur si President krijoi
312 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
një nga modelet më kriminale të shtetit, ku kombinoi Meqë i biri i Kryeministrit kishte investuar në mjeshtërisht përdorimin e aparatit represiv të SHIK- historinë e Gërdecit, ministria e Aldos i raportonte ut, strukturat e PD-së dhe ato të shtetit për të Shkëlzen Berishës me faks, sikur të ishte eprori i organizuar një nga kontrabandat më të mëdha të tij, duke e siguruar se rekomandimi i Ministrisë së organizuara ndonjëherë në historinë e këtij vendi, Drejtësisë për projektin e Gërdecit ishte pozitiv. atë të naftës dhe armëve, në shkelje të hapur të Asnjë gjemb në këmbë nuk i hyri edhe këtij, pasi embargos ndërkombëtare të vendosur ndaj regjimit ka babanë Kryeministër. E pastaj na rrokanis ne represiv të Milosheviçit. për imunitetin. Ishte ky Kryeministër që përgjërohet për heqjen Edhe sot që flasim qeveria e Sali Berishës është e imunitetit dhe po ky që përfitoi prej tij në ngjarjen mbërthyer nga një skandal i përmasave epike, që tragjike kriminale të Gërdecit. Implikimi i tij në këtë ka të bëjë me devijimin institucional të strukturave aferë dhe sidomos ndërhyrja në procesin gjyqësor të Ministrisë së Mbrojtjes, por jo vetëm të saj, edhe dëshmuan se ai e kontrollon qartësisht gjyqësorin të një institucioni tjetër, fakte të cilat do t’ia bëjmë dhe se nuk ndihet i kërcënuar më nga asnjë skandal të ditura opinionit publik në ditët që vijojnë, në dëm që mund t’i ndodhë në karrierën e tij. Është ky njeri të interesave të vendit, duke tejkaluar çdo që flet për imunitetin, ndërkohë që të gjithë vrasësit, kompetencë që u jep ligji. Edhe zyrtarët e korruptuar me dhe pa imunitet, ngelën të kënaqur. 26 të të kësaj ministrie nuk kanë imunitet, por fshihen vdekurit, ama, u harruan, ndërkohë që zëri i pas imunitetit politik që u ka dhënë shefi i tyre në familjarëve të tyre mbetet një zë në shkretëtirë. shpërfillje të hapur të Kushtetutës dhe ligjit. Ky njeri që flet për imunitetin është ai që Zhurma për heqjen e imunitetit ka si sfond urdhëroi vrasjet kriminale të demonstruesve paqësorë pikërisht këtë megaskandal e jo integrimin në BE, më 21 janar. Po a ka imunitet më të madh se sa ai siç mundohet të na e shesë Kryeministri. i imunitetit ndaj vrasjes? Ky Kryeministër që kërkon Një analist i njohur, që ju njeh ju me dhëmbë e e përgjërohet për heqjen e imunitetit, pse nuk ia dhëmballë, na paralajmëronte në një prej editorialeve hoqi imunitetit vetes dhe shpurës së tij që gatuan të tij të këtyre ditëve, duke na thënë: “Mos e merrni çorbën tradhtare të shitjes së kufijve, proces ky që seriozisht debatin për imunitetin në një vend ku u hodh poshtë nga Gjykata Kushtetuese? Po a ka shumica e politikanëve dhe njerëzve të pushtetit imunitet më të madh se sa imuniteti ndaj ndëshkimit kanë shpëtuar nga drejtësia pa pasur imunitete. Së për tradhti kombëtare? paku nga vitit 2005 e më pas të gjitha skandalet e Ishte po ky që buçet për heqjen e imunitetit pushtetit dhe të gjithë personat e akuzuar i shpëtuan Kryeministër, kur kolegu ynë, Fatmir Xhindi, u vra drejtësisë pa pasur imunitet ose duke e hequr atë.” në prag të shtëpisë dhe ende sot e kësaj dite Vijon analisti: “Lulëzim Basha, ish-ministër i kriminelët e dora vrastare bredh e lirë, ndërkohë që Transporteve, i akuzuar për shpërdorime deri në 220 deputeti i opozitës, ndonëse me imunitet, nuk jeton milionë euro në një segment rrugor 60 kilometra, e më. hoqi imunitetin në Parlament dhe i shpëtoi drejtësisë Ky Kryeministër që kërkon kinse heqjen e me një procedurë të prodhuar në mënyrë të imunitetit, përse nuk e hoqi atë kur para disa ditësh shëmtuar, duke djegur gjoja për 24 orë afatin për mediat publikuan një skandal të pastër të përfshirjes hetimet. Edhe pse nga pikëpamja ligjore ekzistojnë së familjes së tij në aferat e shtetit, siç qe rasti i të gjitha kushtet që dosja e Lulëzim Bashës të fotos me Kryeministrin britanik? rihapet pas precedentëve të krijuar nga Gjykata e Dhëndrit të Kryeministrit, ndonëse pa imunitet, Lartë, ajo nuk po hapet dhe duket se nuk do të nuk i hyri asnjë gjemb në këmbë, pasi ai s’ka nevojë hapet më, duke varrosur në sirtar një nga aferat më për imunitet se ka vjehrri i tij. Ky detaj tregon se të mëdha korruptive të historisë së shtetit shqiptar. Berisha ka një strukturë pushteti paralele Damir Fazlliç, sekser i familjes në pushtet, që vendimmarrëse në raport me pushtetin formal që erret dhe gdhihet në shtëpinë e Kryeministrit, i vendos dhe dikton politikën në vend. akuzuar për pastrim parash dhe afera korruptive pas Pyetja shtrohet: Cili është ai institucion që i heq të cilave qëndronte studioja ligjore e vajzës së imunitetin një njeriu të tillë, i cili kontrollon të gjitha Kryeministrit, nuk kishte imunitet parlamentar. pushtetet? Prokuroria e çoi për gjykim dosjen e tij por një gjyqtar Është e njëjta skemë që iu bë fat dhe Aldo militant i Partisë Demokratike vonoi gjykimin dhe Bumçit, vite me parë kur ishte ministër i Drejtësisë. prodhoi një procedurë të pa verifikuar ende
313 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
korrespondence me autoritetet qipriote për të marrë dënohen kur vjedhin një pulë, kur shtypin një lopë informacion rreth llogarive bankare të tij dhe në rrugë apo kur marrin 5 mijë lekë bakshish. Kjo bizneseve të regjistruara në Qipro. Duke dështuar është diferenca mes familjes së Sali Berishës dhe afatet e gjykimit as ai nuk u dënua.” qytetarëve të thjeshtë shqiptarë, kjo është diferenca Më tej po ky analist shton: “Vajza e Kryeministrit mes fëmijëve të tij, që u del emri kudo ku ka tendera, të Shqipërisë u provua se i ka kërkuar një privatizime, koncesione dhe biznese pushteti dhe biznesmeni saudit 3% të vlerës së investimit të një të rinjve të papunë të Shqipërisë.” – denoncon termocentrali në Porto-Romano, për të cilin duhej analisti i njohur Mero Baze. firma e babait të saj Kryeministër. Ajo e pranoi Ky zhvlerësim që i ka bërë Kryeministri skandalin si një punë rutinë avokatie edhe pse më demokracisë te ne, duke e katandisur atë thjesht parë ishte zotuar se nuk kishte asnjë klient që kishte në një mjet marketingu e propagande krudo i ngjan me punë me firmën e babait të saj, por Prokuroria pa hequr asnjë grimë asaj çka shkrimtari madh as guxoi të niste hetimet ndaj saj.” Xhorxh Oruell përshkruan në novelën e tij të fuqishme Më tej denoncon analisti: “I biri i Kryeministrit, i “1984”, në të cilën portretizohet një shoqëri e përfshirë tërësisht në biznesin e demontimit në mbërthyer në makth dhe në të cilën fjalët ktheheshin Gërdec, i provuar për lobimin e tij pranë Ministrisë kokëposhtë për justifikuar politikat e sundimtarit së Mbrojtjes parmes bllokut të sekretares së cinik e të paskrupullt. ministrit dhe pranë Ministrisë së Drejtësisë përmes Faleminderit! faksit që ishte nisur në adresë të tij, si dhe Ardjan Turku – Faleminderit! deklaratës së sekretares të ministrit para prokurorit, Zoti Noka, keni fjalën. nuk u thirr kurrë për hetime. Njeriu më i afërt i tij ka Flamur Noka – Të nderuar kolegë deputetë, bërë dëshmi të rreme në prokurori, ndërsa burri i Data 6 gusht normalisht duhet të zinte një vend tezes së tij vdiq së bashku me 25 viktimat e tjera, të veçantë në të gjitha analet e parlamentarizmit por të gjitha hetimet iu shmangën linjës politikë të shqiptar. Shqiptarët presin sot nga ne të gjithë, të pushtetit që çonte gjurmët e gjakut në konakun e majtë dhe të djathtë, që këtë ditë ta shndërrojmë Sali Berishës.” në ditën e transparencës, në ditën historike të Vijon: “Bashkëshortja e Kryeministrit, drejtuese barazisë me qytetarët përpara ligjit. e një fondacioni bamirës fëmijësh ka grumbulluar Ky votim i ditës së sotme për heqjen e imunitetit para nga njerëz me precedentë penalë dhe duhet të ishte një vendim historik. Sot të gjithë ne biznesmenë që kanë përfituar nga privatizime që kemi mundësinë të provojmë para votuesve tanë, kanë tronditur ekonominë e vendit dhe kanë rritur para çdo shqiptari se jemi të aftë dhe të gatshëm evazionin fiskal në Shqipëri, por nuk është hetuar që jo vetëm t’i përfaqësojmë ata, por edhe t’i asnjëherë. Asnjë hetim nuk është ndërmarrë ndaj respektojmë e të na respektojnë si të barabartë. saj për kapje të shtetit, edhe pse ajo nuk ka imunitet. Sot është dita të tregojmë se nuk kemi nevojë Lista e njerëzve të familjes në pushtet që kanë për koraca mbrojtëse. Sot është dita të respektojmë shpëtuar prej drejtësisë, edhe pse nuk kanë pasur thelbin e parimeve të demokracisë, të gjithë të ose e kanë hequr vetë imunitetin është e gjatë, çka barabartë përpara ligjit. provon qartë se imunitetit as ka qenë dhe as do të Me këtë vendim të sotëm ne do t’i jepnim një jetë pengesë për gjykimin dhe ndëshkimin e impuls shumë të madh, si me asnjë vendim tjetër njerëzve në pushtet. Problemi i parë dhe i fundit që më parë, luftës ndaj korrupsionit dhe implikimeve i ka ndodhur drejtësisë në Shqipëri është se ajo anësore të tij, aq të nevojshme për vendin dhe aq të është kapur nga pushteti dhe i gjykon politikanët kërkuara nga qytetarët shqiptarë. dhe njerëzit e tyre nga pikëpamja klasore si njerëz Për të gjitha këto, por mbi të gjitha, për detyrimin të pushtetit apo armiq të pushtetit. madhor që ka ndjerë Partia Demokratike ndaj Imuniteti nuk i ka hyrë në punë as atyre që shqiptarëve, ajo që nga viti 2003 ka nisur një betejë dënohen, as atyre që falen nga drejtësia. Në këtë pa kompromis me zhguallin mbrojtës të imunitetit pikë ata thuajse janë të barabartë me qytetarët të politikanëve dhe të zyrtarëve të lartë. Për këtë ne shqiptarë. Diferenca mes qytetarëve dhe politikanëve kemi treguar konsistencë të vazhdueshme jo vetëm në raport me drejtësinë është se njerëzit e pushtetit thjesht deklarative, por nisma të qarta ligjore. nuk dënohen as kur vrasin 26 vetë, as kur vrasin 4 Shqiptarët e mbajnë mend këmbënguljen e vetë, as kur vjedhin 220 milionë euro, kurse qytetarët paepur dhe të palodhur të Partisë Demokratike në
314 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
opozitë për të hequr imunitetin, pasi ishim të qartë lidhje me imunitetin ka marrë urdhër që të mos që me kohë se çfarë mbulonte ai dhe se për çfarë ndryshojë asgjë nga qëndrimi i vjetër. përdorej shpeshherë. Asokohe, siç e përmendën dhe Të nderuar kolegë socialistë, Shqipëria ka dalë disa prej jush, kishim edhe kryetarin e partisë pa nga tranzicioni i gjatë dhe po ecën në rrugën e saj imunitet që përndiqej nga veglat tuaja qorre në drejt integrimit europian. Edhe pse kanë kaluar prokurori dhe në drejtësi. shumë vjet, edhe pse shumë gjëra në këtë vend Megjithatë ne të bindur kërkuam me insistim kanë ndryshuar, ka një njeri që nuk ka ndryshuar heqjen e imunitetit, pasi askush nga ne nuk kishte fare dhe ky, për fatin tuaj të keq, është kryetari juaj. frikë, nuk kishte çfarë të fshihte. E rimorëm si Ai sërish vazhdon të jetë në po atë llogore, i strukur çështje vazhdimisht në periudhat e mëvonshme, në thellë në bunkerin e privilegjit dhe vetizolimit të vitin 2004, 2005 dhe në vijimësi kemi kërkuar në mendësisë së tij prej bllokmeni. Vazhdon të jetë jo mënyrë permanente heqjen e këtij imuniteti. vetëm kundër rrëzimit të murit të imunitetit, por të Në këtë linjë vjen edhe nisma e fundit që Partia fshihet sa më thellë në guaskën e tij. Demokratike paraqiti së fundi. Ky ishte një projekt i Më vjen keq që shumë prej jush po vazhdoni në bazuar në ekspertizën e dy prej institucioneve më të njëjtën linjë, pasi keni sot gjithë ditën që flisni të rëndësishme ndërkombëtare që funksionojnë në për afera, sajoni sulme, sajoni korrupsion dhe kur Shqipëri, projektit të Këshillit të Europës dhe atë të vjen puna që ju kërkojmë heqjen e imunitetit për të Bashkimit Europian. Ky projekt mori miratimin dhe mundësuar hetimin e të gjithëve, ju pastaj ktheheni mbështetjen e plotë edhe të Komisionit të Venecias. prapa dhe nuk doni ta hiqni imunitetin. Në konceptin tonë si Parti Demokratike ne kemi Ky mur është pengesa kryesore në luftën qenë dhe jemi për zhveshje totale nga imuniteti të kundër korrupsionit, për të cilën ju herë pas here deputetëve dhe të zyrtarëve të lartë. Deputetët dhe flisni. Kjo është një koracë për të gjithë ata që janë zyrtarët e lartë në konceptin tonë duhet të përgjigjen të përfshirë në afera korruptive dhe e shikojnë përpara ligjit për çdo lloj shkelje apo abuzimi të ligjit imunitetin si barkën e tyre të vetme të shpëtimit. Ju që kryejnë përtej ushtrimit të funksionit të tyre. të gjithë, me dashje apo pa dashje, po i shërbeni Organi i akuzës duhet të jetë në gjendje të hetojë, vetëm interesave të ngushta të Edi Ramës dhe të të kontrollojë dhe të marrë të pandehur për çdo lloj atyre që e kanë kapur për fyti atë. vepre penale të kryer çdo deputet apo zyrtar të lartë, Unë mund t’ju them se një gjë është e sigurt, të pa pasur nevojë të marrë autorizimin paraprak nga gjithë shqiptarët presin sot nga ne të votojmë heqjen Kuvendi dhe kjo është bindja jonë, kjo është e e imunitetit. Çdo shqiptar pasi ju dëgjon juve sot, ngulitur thellë në mentalitetin dhe në filozofinë tonë pasi ka dëgjuar qëndrimet tuaja gjatë gjithë kësaj qeverisëse. periudhe i bën një pyetje vetes: Përse opozita refuzon Por, të nderuar zotërinj, ju si opozitë këtë variant heqjen e imunitetit ndërkohë që normalisht nuk e pranuat. Ne u detyruam të kapërcejmë mbi maxhoranca në pushtet është më e infektueshme veten tonë dhe t’ju kërkojmë të na parashtroni nga sëmundja e korrupsionit, pasi administron fonde, variantin tuaj. Ju paraqitët një variant, ndonëse taksat e shqiptarëve dhe është në kontakt permanent jashtëzakonisht të cunguar, ndonëse gjysmak në me tenderat, prokurimet? Ju akuzoni, por kur vjen konceptin tonë. Megjithatë varianti juaj, siç ishte, fundi ju keni frikë nga heqja e imunitetit dhe jo ne. gjysmë heqje imuniteti dhe gjysmë mbajtje, u Shqiptarët me të drejtë duan të dinë arsyen përse pranua nga ne. ju, kolegë të Partisë Socialiste, nuk doni t’ju hiqet Prandaj ne themi le të votojmë sot variantin tuaj imuniteti, apo përse shumica juaj ka pranuar të marrë ashtu siç e keni përgatitur dhe votuar në komision. urdhra për të mos e votuar atë. Ata duan të dinë se Sot është koha që ne me votën tonë t’i themi “po” cilat janë arsyet që e shtyjnë Edi Ramën dhe klubin heqjes së imunitetit. Këtë presin të gjithë shqiptarët e miliarderëve pranë tij të bllokojnë heqjen e nga ne sot. Sigurisht, këtë presin edhe partnerët imunitetit. Normalisht duhet të ishim ne më të ndërkombëtarë. Për këto arsye kjo ditë e sotme shqetësuar për heqjen e imunitetit dhe në mos ju, duhet të merrte një rëndësi të veçantë. të nderuar kolegë, prapë ne e kemi detyrë t’ua bëjmë Por, me keqardhje konstatojmë se ka prej jush me dije shqiptarëve arsyet e vërteta pse ju nuk doni që janë të tmerruar e kanë frikë nga ky proces dhe të hiqet imuniteti. kanë filluar të kacavirren fort pas imunitetit, ndërsa Ju them prapë me bindje se të vërtetën e dimë shumica juaj që mendon dhe beson njëlloj si ne në të gjithë në këtë sallë, por e dinë edhe ata që janë
315 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
jashtë kësaj salle. Një nga arsyet madhore është, zoti Rama me ata pak prej jush që e rrethojnë dhe me sa duket, se implikime të ndryshme antiligjore, që e kanë kapur për fyti kërkon bllokimin e statusit afera të ndryshme dhe para të pista që kanë marrë dhe ka gjetur këtë rrugë të kushtëzimeve si mënyrën peng kryetarin tuaj, por edhe disa prej jush, kërkojnë më të mirë për të realizuar atë dhe për të zgjatur mbrojtje, prandaj kërkojnë të fshihen pas imunitetit. agoninë e tij. Të nderuar kolegë, kjo është vetëm njëra anë e Edi Rama me këto veprime kërkon të minojë medaljes. Ana tjetër është edhe më e errët është shtyllat e demokracisë dhe të ndërtojë pushtetin e edhe më ogurzezë për të ardhmen europiane të këtij pakicës dominuese, pushtetin e pakicës bllokuese, vendi. Kryetari juaj dhe guerrilasit pranë tij kur kanë e pakicës përfituese dhe, natyrisht, shkatërruese parë që Partia Demokratike me sinqeritet dhe vullnet të demokracisë e të interesave të vendit. të plotë politik pranoi draftin me propozimet tuaja, Që pas vitit 2009 zoti Rama nuk ka bërë, as më atëherë ndryshoi strategji. Menjëherë paraqiti shumë e as më pak, veçse ka futur dhe ka tentuar pretendime të reja, tashmë edhe më agresive, të fusë vendin në cikle krizash permanente. Fill pas tashmë edhe më të forta, duke zbuluar më në fund zgjedhjeve të vitit 2009 ai, bashkë me disa prej jush, arsyen e vërtetë pse nuk e votoni sot heqjen e doli rrugëve të Tiranës e të Shqipërisë duke thënë imunitetit. se zgjedhjet nuk ishin të lira, Shqipëria nuk kishte E para, është dëshira e kahershme e kryetarit zgjedhje, pasi i përgëzoi zgjedhjet. Po në pranverën tuaj për të bllokuar statusin dhe kjo, siç e dinë të e vitit 2010, ashtu sikundër dikur çadrat otomane gjithë shqiptarët, nuk ndodh për herë të parë. Është rrethonin Krujën, ai ju futi nëpër çadra dhe rrethoi hera e tretë që me veprimet e tij të imponuara, Kryeministrinë e bulevardin. Bashkë me ju kishte kryetari juaj bën përpjekje për të bllokuar marrjen e dhe 99-shat e tij. Me pseudogrevën e urisë dhe me statusit të vendit kandidat. mercenarët e mirëpaguar ai tentoi dhe vazhdoi me E dyta, është tendenca që ka kryetari juaj për ngulm të vepronte që Europa t’i mbante dyert e të goditur thelbin e demokracisë, për të rrëzuar mbyllura për qytetarët shqiptarë. Ai e vazhdoi këtë pushtetin e shumicës dhe për të imponuar vullnetin betejë për të izoluar vendin duke tentuar të pengojë e pakicës. Kjo është një skemë qesharake e tij, liberalizimin e vizave. pasi i ka dalë boja nga keqpërdorimi që i ka bërë Ai është i trembur se pushteti i largohet nga vazhdimisht. Të paktën, kur ka ndërmend bllokime dita në ditë dhe në këtë makth që e ka kapluar procesesh të tilla të rëndësishme, e këshilloni të organizoi edhe 21 janarin e turpshëm, vetëm e vetëm gjejë apo të sajojë skema më të sofistikuara që të që të dëmtonte dhe të godiste sa më shumë imazhin mos kuptohet qëllimi akoma pa e lexuar kasneci i pozitiv të vendit të tij. radhës që nxjerr ai në media. Të nderuar zotërinj deputetë, Atë që zoti Rama nuk e mori dot nga vota Atë që etërit e tij shpirtërorë e mundësuan me popullore, kërkon ta fitojë aforfe, kërkon ta fitojë në dhunë e me tela me gjemba për 50 vjet, zoti Rama tavolinë, si në këtë rast, duke kushtëzuar votimin u përpoq t’ua impononte sërish shqiptarëve me me 3/5-at të Prokurorit të Përgjithshëm, të mekanizma nga më të ndryshmet, por nuk mundi gjykatësve të Gjykatës Kushtetuese, të gjykatësve dhe nuk do të mundë. Kjo ishte arsyeja madhore të Gjykatës së Lartë, ndërkohë që institucioni që qytetarët e Tiranës, në emër të të gjithë kryesor i shtetit shqiptar, Presidenti i Republikës shqiptarëve, e ndëshkuan atë sërish me votë zgjidhet me 50%+1 vota. Ju kujtoj se këtë amendim dërrmuese në vitin 2011, i bënë të qartë se koha e në Kushtetutë e propozoi vetë kryetari juaj. izolimit dhe e grushtit të bllokmenëve që morën peng Të nderuar kolegë, këtu mes jush ka Shqipërinë kishte marrë fund 22 vjet më parë. profesionistë të ligjit, ka konstitucionalistë. A nuk Ndaj, të nderuar kolegë socialistë, është koha ju duket se kjo përbën në vetvete një absurditet, që që të gjithë ne ta kuptojmë qartë dhe të hedhim sot Presidenti, institucioni kryesor i shtetit, të zgjidhet këtë hap kaq të madh në jetën dhe në praktikën e me 50%+1 dhe institucionet e tjera të zgjidhen me këtij Kuvendi. Është koha që të shkëputemi një herë 3/5-at? A nuk është kjo për ju një tendencë e qartë e përgjithmonë nga privilegji dhe fshehja pas zhguallit për të devijuar parimet e demokracisë? të imunitetit, është koha t’u tregojmë shqiptarëve Kjo lloj tentative, të nderuar kolegë socialistë, se jemi këtu si përfaqësues të tyre dhe vetëm në është e disata në këto vite, që kur në drejtimin e mbrojtje të interesave të tyre. partisë suaj ka ardhur zoti Rama. Është e qartë se Shqiptarët do të donin ta kujtonin gjithmonë me
316 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
një konsideratë 6 gushtin, si ditën kur përfaqësuesit punë të pista, duar të pastra”. Në këtë sallë, por e tyre u thanë jo privilegjeve, jo vullnetit të pakicës. edhe jashtë saj shumë syresh, e kanë të ngulitur Shqiptarët do të donin ta kujtonin si ditën kur muri i qartë se ai që bërtet më shumë për imunitetin, si imunitetit ra dhe të zgjedhurit e tyre ligjërisht u bënë gjoja pengesën e fundit për murin e korrupsionit, në të barabartë me ta. fakt është arkitekti i këtij muri të çimentuar me Të nderuar kolegë, bëhuni pjesë e këtij votimi pandëshkueshmëri. historik, votoni duke u bazuar në ndërgjegjen tuaj Me të drejtë shtrohet pyetja se përse ky ditiramb dhe jo në diktatin politik që jua thotë kryetari juaj! Ai jakobin i kohërave moderne u kujtua tani me turr e është frikacak dhe trembet. Ai i urren shqiptarët, vrap të ndryshojë kushtetutën për imunitetin? Vetëm sepse ata nuk kanë shfaqur adhurim për të, prandaj një muaj përpara shqyrtimit të gjendjes së progresit gjithmonë ka në mëndje ndëshkimin ndaj tyre. Ju të Shqipërisë nga Komisioni Europian? Ku ishte ky duhet të dilni mbi frikën e kryetarit dhe grupit rreth europiandashës dhe luftëtar i paepur që këtë çështje tij, e së bashku të heqim imunitetin. Ju duhet të ta linte si ëndrra e një nate vere, kur e paska pasur dilni jashtë mllefit të tij dhe të mbështesni qytetarët në qendër të axhendës së tij politike? Përgjigjen e e vendit tuaj në rrugën drejt Europës. Koha do t’ ju ka dhënë vetë ai në shkurt të vitit 2011, kur nxitoi të vlerësojë, shqiptarët do t’ ju respektojnë. Le të kalonte paçavuren e radhës me pseudo amendimet votojmë të gjithë së bashku për rrëzimin e murit të në rregullore për gjoja vetëzhveshje nga imuniteti imunitetit dhe ta çojmë vendin një orë e më parë në me deklarim. Një masë që jo vetëm është politikisht gjirin e familjes së madhe evropiane, aty ku Shqipëria e njëanshme, por aspak efektive, përkundrazi e e ka vendin gjeografikisht, historikisht dhe rrezikshme për dëmet që do t’u sillte hetimeve shpirtërisht! potenciale në rast se do të zhvilloheshin. Në atë Nëse, siç duken gjasat, ju nuk do ta bëni, kjo kohë opozita, por dhe partnerët ndërkombëtarë me tregon se vullneti antiintegrim i kryetarit tuaj është të drejtë kërkonin që kjo gjë të arrihej me ndryshime ngulur thellë brenda jush, por të jeni të sigurt se kushtetuese dhe pas një procesi të mirëkonsultuar. shqiptarët këtë nuk do t’jua falin. Këtë gjë na e solli para disa ditësh dhe ministrja Bllokmenët i mbajtën shqiptarët të izoluar nga Bregu, kur nxitoi që të citonte fjalët tona, madje Europa për 50 vjet nën diktaturë dhe ky popull nuk edhe timen personalisht, të thëna në këtë sallë, kur harroi, i ndëshkoi ata. Pas disa muajsh të jeni të përpiqeshim të argumentonim më kot që imuniteti sigurt se për këtë tentativë që po bëni sot shqiptarët nuk është privilegj personal, por atribut kushtetues do t’ju japin përgjigjen e merituar, juve dhe kryetarit që mund të hiqet vetëm me ndryshime kushtetuese. tuaj. Por, në fakt harroi të citonte shefin e saj, i cili nga Falemnderit! ky podium dhe nga kjo sallë ulërinte që Kushtetuta Ardjan Turku – Faleminderit, zoti Noka! nuk është pikturë që Edi Rama mund ta zhgarravisë Fjalën e ka zoti Gjiknuri. me penel dhe Sali Berisha nuk mund ta ndryshojë Damian Gjiknuri – Kjo seancë arbitrare, që Kushtetutën sa herë që do Edi Rama, por sot ndodh Berisha e quan ditë historike, niset vetëm nga një e kundërta. Ai e quan Kushtetutën letër të bardhë, motiv dhe ka vetëm një qëllim: t’ia lërë faturën e që mund ta ndryshojë me një të rënë të lapsit, sepse dështimit të integrimit opozitës, duke kthyer datën tani i volit politikisht. e vendosur në mënyrë arbitrare nga Sali Berisha si Dikush mund të thotë: “Përse, çfarë ka vijën e rubikonit drejtë integrimit europian. Kjo bëhet ndryshuar? Ku ndryshoi Saliu i para një viti me Saliun me të vetmin qëllim dhe ka vetëm një shkak e sotëm? Përse nuk donte atëherë, megjithëse kjo imagjinar: të përdoret si alibi e radhës për dështimin prej tri vjetësh ishte një kërkesë permanente dhe e përsëritur të Sali Berishës drejtë rrugëtimit të tij një nga kërkesat për Bashkimin Europian? Arsyet imagjinar europian. Për këdo që analizon me janë të qarta për këdo, që bën një analizë historike gjakftohtësi retorikën e Berishës, veprimet e tij sot dhe logjike. dhe në të kaluarën, do të kuptojë se ai nuk e ka E para, Berisha asnjëherë nuk e ka dashur hallin te heqja e imunitetit për të luftuar korrupsionin, heqjen e imunitetit, madje e ka përçmuar drejtësinë. por te humilimi i opozitës, duke i lënë faturën e Ky tip në mënyrë sistematike dhe të hapur, që do dështimit të integrimit. të mbahet mend si politikani që ka refuzuar Dikush do të thotë: “Po kjo është politika në gjithmonë drejtësinë, të gjithëve ju kujtohet, edhe Shqipëri, zullumin ta bësh vetë, fajin t’ia lësh tjetrit, për ata që nuk e kujtojnë, po ua kujtoj unë, ky njeri
317 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
nuk pranoi të dëshmonte në gjyqin e Azem Hajdarit, Europës. Këto janë të vërtetat, dhe nuk mbulohen madje mungesa e dëshmisë sot po diskutohet si as me gozhdën gebelsiane të bllokimit të opozitës, një shkak i mundshëm për të prishur vendimin nga as me përrallat e zhvillimit ekonomik të fantazuar Gjykata e Strazburgut. Ky njeri nuk pranoi të gjatë ritualit me not qeni në detin e gënjeshtrave. dëshmonte as për ngjarjen e 14 shtatorit, megjithëse Berisha ka të drejtë kur citon Konicën, se e ishte organizator vetë, nuk kishte imunitet, por keqja e shqiptarëve janë vetë shqiptarët, pasi asnjëherë nuk vajti të dëshmonte përpara drejtësisë. partnerët europian e kanë shtrirë me kohë dorën e Ai e përçmoi drejtësinë. Në atë kohë ishte pa integrimit, por harron se shqiptari Berishë, ky imunitet, por ky shkak nuk e pengoi që ta refuzonte omnipotent i kohërave moderne, që zotëron çdo gjë atë në mënyrë sistematike. E njëjta gjë ndodh edhe në këtë vend, nuk mund të fajësojë të tjerët për me familjarët apo me ministrat e tij në kohën e gjërat që nuk i ka bërë vetë. Kur pranon madhështinë qeverisjes nën moton “Me duar të pastra”, që me që të karakterizon, duhet të pranosh edhe apo pa imunitet i shpëtuan drejtësisë. Çfarë e pengoi përgjegjësinë që të vjen me të dhe për këtë kemi drejtësinë, për të dhënë drejtësi për Gërdecin, për më shumë nevojë, sesa të na tregosh përralla për abuzimet e rrugës Durrës-Kukës, për 21 janarin dhe rekorde me not qeni, apo të na komentosh shfaqjen për shumë akte të tjera të pista të qeverisë me duar në televizor që të gjithë e kemi parë. Ke të pastra? Ka një shkak dhe një faktor: dëshira e përgjegjësinë kryesore të shpjegosh se përse nuk paepur e berishizmit për të penguar drejtësinë, duke pranon të ulesh me opozitën në një proces provuar përsëri se Berisha në ADN-në e tij politike e konsultues dhe imponon data me qëllim që opozitës urren drejtësinë dhe i falet pandëshkueshmërisë. t’i faturosh dështimin. Nëse vërtet do heqjen e Për çdo bëmë të pisët që drejtësia guxon të fillojë imunitetit dhe mbi të gjitha shkatërrimin e murit të hetimin, qofshin këta persona të tij me ose pa korrupsionit, që e çimentove vetë, ka ardhur momenti imunitet, i mbron me çdo kusht, drejtësinë e dhunon që nga kjo sallë të bësh një pakt për të adresuar jo dhe e nënshtron me çdo çmim dhe vetëm heqjen e imunitetit, por edhe shërimin e pandëshkueshmërinë e kthen në një proces sublim. drejtësisë. Kjo do të bënte një shtetar të vërtetë. Shkaku i dytë: përse tani? Çfarë e ndryshoi Shtetarët e vërtetë, që duan të ardhmen e vendit, qëndrimin para një viti me këtë të sotmin? Po, ka nuk mbahen mend për rekorde olimpike të sajuara një ndryshim të madh, objektiv, që shërben si vetë, por për vepra që i qëndrojnë kohës. Nuk lakmues për të deshifruar motivet e vërteta përse ai caktojnë data historike arbitrare, por punojnë për ka ndryshuar qëndrim, pasi për herë të parë pas zgjidhje të qëndrueshme dhe konsensuale. Përse vitit 1997, ai kontrollon dhe sundon pushtetet nuk ulesh të miratosh që sot një axhendë konkrete sunduese në këtë vend. për shëndoshjen e drejtësisë, duke filluar që nga Policinë e kontrollon me ish-bodigardin e tij dhe mënyra se si do ta mbrosh Prokurorin e së fundi edhe me Flamurin e partisë. Përgjithshëm? Presidentin e ka dërguar atje për të terminuar Çështja e imunitetit është një çështje e mbyllur dhe dekapituar çdo gjë për rezistencën në drejtësi, dhe opozita e ka dhënë pëlqimin e saj. Përse të duke filluar nga ish-Silvia Konti, për të vazhduar me mos e bëjmë së bashku edhe planin e veprimit të SHISH-in, e për të kopsitur lëvizjet e fundit në paktën në letër për shkatërrimin e murit të piramidën e drejtësisë. korrupsionit? Ky popull i vuajtur më shumë se çdo Së treti: përse tani? Pasi Berisha e di shumë gjë tjetër kërkon drejtësi, imuniteti është tulla e parë mirë që është fajtor i vetëm për dështimin e vendit e këtij muri, pjesa tjetër kërkon shumë punë dhe jo në marrjen e statusit kandidat, jo për shkak të vetëm një plan në letër. Në fakt ti nuk di dhe nuk do imunitetit, por për shkak të virusit të ta bësh këtë gjë, prandaj këtë mur mbetet ta pandëshkueshmërisë që është bërë simptomë shkatërrojë vetëm vota e popullit, që të heqë kolonën kronike e Shqipërisë së tij të sëmurë. mbajtëse të këtij muri që e pengon popullin në rrugën Ky vend ka vështirësi për t’u integruar jo për e tij në kërkim të drejtësisë. shkak të imunitetit, por për shkak të keqqeverisjes, Faleminderit! korrupsionit, krimit, shkeljes së të drejtave të njeriut, (Drejtimin e merr zonja Topalli.) kaosit urban, social, që prodhon krim dhe pasiguri Jozefina Topalli – Fjalën e ka zonja Bregu. përditë. Këto janë të vërtetat e hidhura që na bëjnë Majlinda Bregu – E nderuar zonja Kryetare, ne shqiptarëve të ndihemi me turp, si delja e zezë e duke dëgjuar këtë seancë e cila do të shkojë
318 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
maratonë, mu kujtua dhe po ua them, jo se jam e dhe tjetri në maj, ku pritej që opozita të ndante bindur se deputetët e opozitës nuk e njohin, një mendjen se në cilën nga dy alternativat do të votonte, poezi të Kadaresë: “Laokonti”, ku në një strofë thotë: heqjen e imunitetit me ndryshim kushtetues apo “Në mbledhje të gjatë pro dhe kundra kalit / unë me ndryshim ligji. Asnjë nga këto seminare nuk u kundrat kryesova me tërbim / dhe që atëherë organizuan dot për faktin e thjeshtë, sepse opozita perënditë / gjarpërinjtë më dërguan si ndëshkim”. gjithmonë kërkonte të shtynte datën dhe të mos e Gjithsesi, sot, meqë data është 6 gusht, një ngatërronte çështjen e heqjes së imunitetit si ditë kur ne duhet të hiqnim pengesën tonë kryesore detyrim me çështjen e reformës zgjedhore. Në në luftën kundër korrupsionit, shpresoj që kjo datë heshtje dhe pa lajmërim kjo u pranua edhe nga ne, do t’i hapë rrugë barazisë përpara ligjit të gjithë përfaqësuesit e maxhorancës, kjo edhe për një arsye qytetarëve të këtij vendi. të thjeshtë, sepse opozita nuk duhet demonizuar. Kam thënë dhe nuk e mohoj se heqja e imunitetit Realisht besoj se demonizimi dhe drejtimi i gishtit është i vetmi detyrim madhor i paplotësuar për te njëri-tjetri, siç kemi bërë gjatë 2 vjetëve të fundit, kalendarin deri në korrik të planit të veprimit prej 12 nuk na ka ndihmuar në këtë proces të integrimit pikash, zoti Bushati, atë plan veprimi, të cilin bashkë europian. Po, aq kam thënë dhe besoj realisht se me ju në Komisionin Parlamentar të Integrimit, e as ju nuk përfituat nga mesazhet e dëmit të dy kemi ndërtuar, miratuar, hartuar dhe si qeveri ju kam vjetëve bojkot dhe bllokim që i bëtë këtij procesi, ftuar ta monitoroni me kujdes. Sot do të doja shumë nuk jeni sot një opozitë më e mirë, nuk jeni sot një që ju të jeni në gjendje të monitoroni dhe të kërkoni opozitë fituese dhe me sa duket nuk keni shanse llogari për detyrimin e paplotësuar të këtij plan- për ta bërë këtë gjë. Gjithsesi, arsyeja për të cilën veprimi, për plotësimin dhe heqjen e imunitetit si ju nuk u përfshitë në debatin e heqjes së imunitetit një nga kushtet kryesore për të zbatuar dhe quajtur ishte mbyllja e reformë zgjedhore. Por përsëri, edhe të suksesshëm prioritetin nr. 8 brenda planit të pas mbylljes së reformës zgjedhore, një garanci e veprimit, pra të na kërkoni llogari neve se përse ky përkohshme për qetësinë e kryetarit Rama, ju nuk detyrim nuk është plotësuar brenda muajit korrik. e votoni heqjen e imunitetit. Gjithsesi, kam kërkuar përsëri në mars të këtij viti, Të nderuar zotërinj, në çdo dokument të në takimin e 3-të të Komitetit të Stabilizim-Asocimit, prodhuar nga ndërkombëtarët heqja e imunitetit që heqja e imunitetit të jetë një kusht i është kusht i domosdoshëm. Në të gjithë progres- panegociushëm për marrjen e statusit të vendit raportet për të cilat ne do të bëjmë përsëri debat në kandidat për Shqipërinë. Nuk e kam vënë në dyshim tetorin e këtij viti, si ai i viti 2009, si ai i vitit 2010, si që zoti Balla, zoti Bushati, zoti Xhafaj, zoti Gjiknuri ai i viti 2011, dhe po marr vetëm 3 vitet e fundit, dhe të tjerët me radhë, kanë thënë atë që e besojnë imuniteti i plotë i zyrtarëve të lartë quhet si një dhe që është më e saktë, heqja e imunitetit duhet pengesë e madhe për hetimet të suksesshme. Po bërë me ndryshime kushtetuese. Kaq kam thënë kështu edhe në raportin e vitit 2010, që u përcoll me edhe në deklaratën për shtyp, i qëndroj asaj që kam 12 pikat tona, thuhet se imuniteti i dhënë një grupi thënë dhe nuk mund të tallem me deklaratat tuaja, të madh zyrtarësh publikë, deputetë, ministra dhe nëse ju nuk talleni me veten. gjyqtarë ka për qëllim të rrisë pavarësinë e tyre dhe Por, gjithashtu, nuk e kam vënë në dyshim se ka treguar që është një pengesë serioze në hetimin kur të vinte ky moment, ashtu si sot, ju nuk do ta e korrupsionit gjë që rrit rrezikun e këtij fenomeni. votonit heqjen e imunitetit. Nuk do shumë mend që Të gjitha këto deklarata, të cilat ju i dini po aq mirë ta kuptosh këtë, sepse e kupton nga refuzimi i sa unë, janë deklarata të cilat janë përcjellë md një herëpashershëm i 5 iniciativave që janë sjellë nga retorikë politike të përsëritur ditë pas dite, por kjo maxhorancë në këtë Parlament, që kanë asnjëherë me vendime konkrete. Sigurisht që nuk dështuar për mungesë të votave tuaja, por e kupton mjafton heqja e imunitetit për të zhdukur korrupsionin këtë edhe se çdo lëvizje e këtyre muajve të fundit nga ky vend, por është sinjali më i mirë që ne nuk gjatë plotësimit të detyrimeve të planit të veprimit e fshihemi pas tij. reflektonte këtë. Plani i veprimit ka pikën 8 në të cilën ne Dy seminare të cilat do të organizoheshin me monitorohemi kujdesshëm për luftën kundër Këshillin e Europës përcaktuan kalendarin e zbatimit korrupsionit. Çfarë ka ngelur e pazbatuar në pikën të rekomandimeve, i cili është ky dhe besoj se e ka 8 të këtij plani? Në rast se një nga detyrat kryesore edhe zoti Bushati, të përcaktuar njëri në muajin prill ka qenë hartimi pikërisht i një liste të tillë, që për
319 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
herë të parë në një miks statistikash. Qeveria lidhim tjetër sipas jush, me datën se kur do të shqiptar dorëzon përpara komisionit Europian, bëhet emërohet Prokurori i Përgjithshëm? fjalë për hetimet proaktive kundër korrupsionit, ku A kemi kohë të presim që zoti Rama të gdhihet statistikat e përbëra dhe të ndërtuara nga Ministria i pa frikësuar një ditë kur të mos i shkas goja dhe e Drejtësisë, nga Prokuroria e Përgjithshme dhe nga t’ju thotë miqve ndërkombëtarë ta shtyjmë për në Policia e Shtetit raportohen për herë të parë për të shtator heqjen e imunitetit, sepse unë tani jam bindur për masat konkrete kundër korrupsionit. I shprehur se duhet një paketë më e gjerë vetmi detyrim brenda pikës numër 8 vazhdon të ndryshimesh kushtetuese dhe për këtë arsye duhet mbetet heqja e imunitetit të zyrtarëve të lartë. të më shpëtoni fytyrën? Çfarë ndryshime të tjera kanë ndodhur gjatë Të nderuar kolegë, sot jemi mbledhur për datën këtyre muajve, flas nga momenti i dorëzimit të planit 6 gusht, për të votuar heqjen e imunitetit, apo ju të veprimit, deri në këtë periudhë? Janë bërë ende mendoni se duhet t’i shpëtoni fytyrën Edi ndryshime në lidhje me zgjerimin e targetit për Ramës, që ia ka nxjerrë bojën vetes dhe që po kontrollin e pasurisë së zyrtarëve të lartë dhe të vazhdon ta bllokojë edhe sot heqjen e imunitetit? ligjit “Për konfliktin e interesit”. Ndërkohë ky target, Apo kjo ju vjen për shtat të gjithëve? Uroj që jo. Pas rekord i cili është hartuar edhe në bashkëpunim me 6 gushtit vjen dita tjetër kur ne do të gjykohemi për PACA-n, është dorëzuar dhe përditësohet çdo muaj plotësimin e detyrimeve tona, data 10 tetor. për Komisionin Europian. Ka pasur dyfishim të Që qytetarët shqiptarë të ndihen mirë më rasteve të korrupsionit të identifikuara për janar– vendimi për statusin e vendit kandidat më 10 tetor, qershor 2012, krahasuar me të njëjtën periudhë të ju duhet të votoni dhe të mos bllokoni. vitit 2011. Nëse në vitin 2011 ka qenë 28 raste numri Që qytetarët të na besojmë se ne flasim dhe çështjeve, për 6 muaj është 50. Është rritur me mbrojmë interesat e tyre, ju duhet të votoni dhe jo 28% numri i hetimeve proaktive për të njëjtën të bllokoni. Dje gazeta “Shqip”, që nuk është gazeta periudhë kohore, ka qenë 25 është 32, ndërkohë që “Rilindja Demokratike”, kishte botuar rezultatet e një në planin e veprimit ka qenë parashikuar një rritje sondazhi ku shqiptarët kërkonin heqjen e imunitetit me 6% e këtyre hetimeve për gjithë vitin 2012. Është në mënyrë tërësore dhe të menjëhershme për bërë dixhitalizimi i regjistrit të noterisë, gjithashtu politikanët dhe zyrtarët e lartë të këtij vendi. keni parë edhe lëvizjet e fundit për seancat Shqiptarët duan heqjen e imunitetit për zyrtarët e gjyqësore, të cilat do të jenë lehtësisht të latë, Komisioni Europian e ka kërkuar prej vitesh, rekordueshme, apo për ndryshimet e bëra në Euralius dhe PACA përgatitën draftin, Komisioni i regjistrin e hipotekës dhe për ankesat e qytetarëve Venecias u shpreh që ndryshimi kushtetues është në zyrën e regjistrit kombëtar të pasurive. rruga më e mirë për heqjen e imunitetit, maxhoranca Gjithsesi, jam e bindur se ju këto i dini, sepse e solli për votim. Ju ku jeni? Bëni atë që nuk thoni janë pjesë e monitorimeve tona mujore, të cilat i dhe thoni atë që e dini se nuk keni për ta bërë. dërgohen edhe Komisionit të Integrimit. Personalisht A jeni ju mbrojtës të interesave të qytetarëve kam qenë dhe jam e bindur, se në këtë politikë që shqiptarë, apo jeni kundër këtyre interesave? ne së bashku prodhojmë, ku jo rrallë herë ua kemi A mendoni ju si Komisioni i Venecias apo i sjellë në majë të hundës qytetarëve kur akuzojmë, përdorni vetëm për retorikë opinionet e tyre? ashtu sikurse ju rrallë akuzoni pa fakte, ku retorika A mendoni ju si Komisioni Europian, si ekspertët e shpifjes e vesh arsyen politike dhe kur frika e ndërkombëtarë, që imuniteti është pengesa kryetarit ju err gjykimin, ne përsëri kemi një mundësi kryesore në luftën kundër korrupsionit, apo jo? për t’u thënë qytetarëve se mendojmë si ju. Nuk A mendoni ju se integrimi është axhendë duhet që përsëri të vazhdojë i njëjti avaz dhe zakon mbarëkombëtare? i vjetër si në vitin 2006 me bllokimin, ju e mbani Kolegë të opozitës, sot kemi nisur një debat mend, në nënshkrimin e MSA-së, i njëjti avaz gjatë dhe një betejë të shpallur, e cila shpresoj të ketë samitit dhe pas samitit të NATO-s, i njëjti avaz për një përgjigje po sot me moralin tuaj. Ju e dini se braktisje institucionesh për të bllokuar vizat, i njëjti këtë betejë, e cila zhvillohet sot në Parlament, e avaz për mosvotim për dy vjet rresht, pra i njëjti avaz keni humbur në opinionin publik. Njerëzit janë pro i bllokimit. heqjes së imunitetit të zyrtarëve të lartë, nuk kanë A e lidhim ne heqjen e imunitetit me statusin e nevojë për sebepe, për data, për ditë, të cilët i vendit kandidat? Sigurisht që po. Me çfarë duhet ta ngatërroni më shumë dhe të mos ecni në aspiratat
320 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
e tyre. Unë personalisht kam qenë dhe jam e bindur, syve shqiptarëve. Muri që mbron dhe rrethon sot megjithëse kam 5 vjet që bëj detyrën e ministres së hajdutët në mazhorancë, nuk është imuniteti Integrimit, se 10 tetori i këtij viti nuk është dita kur kushtetues, por pushteti që ka kapur drejtësinë. Ne, do të pritet bileta jonë për në parajsë, por është dita si opozitarë de facto kemi qenë dhe jemi pa imunitet, që shqiptarët do të kenë mundësi të mos bllokohen pasi imuniteti ynë është i barabartë me një votim në për të tretën herë, nëse ju nuk keni vendosur t’i këtë sallë me 71 vota pro, në rresht për një me urdhër bllokoni. të komandantit, për të mos folur për kryetarin tonë Kam qenë dhe jam e bindur se viti 2012 është që nuk ka pasur dhe nuk ka imunitet edhe sot e viti i 100 vjetorit të Pavarësisë, që duhet të na bëjë kësaj dite. Por ne shqiptarët kemi një pyetje sot: krenarë të gjithëve, për historinë tonë 100-vjecare, kur të hiqet imuniteti ashtu siç e dëshiron Saliu, a sido që të ketë qenë ajo, histori vuajtjesh, fitoresh, do të merret ai dhe ministrat e tij si të pandehur për gajasjesh, gënjeshtrash apo tradhtish kombëtare, tragjedinë e Gërdecit dhe 26 të vrarët? për historinë tonë si shqiptar që në 100-vjetor duhet A do të merret Saliu dhe ministrat e tij si të të kishim mësuar se ky vend nuk bëhet me pandehur për abuzimet dhe vjedhjet në Rrugën e frikacakë, por me njerëz që e duan dhe janë të Kombit? përkushtuar realisht për të. Nga këtu them se 2013 A do të merret ai dhe ministrat e tij si të pandehur është një vit po aq i rëndësishëm, jo më për për tradhtinë kombëtare për shitjen e një pjese të maxhoracën dhe betejën elektorale, por për territorit shqiptar? shqiptarët. Është viti i parë i 100-vjetorit të ri dhe A do të merren si të pandehur Saliu dhe ministrat për këtë duhet të jetë viti i Shqipërisë e i shqiptarëve e tij për abuzimet dhe vjedhjet Levan-Vlorë dhe dhe jo i bllokuesve dhe i qyqarëve. Levan-Tepelenë, që me paturpësi inaugurohen për Faleminderit! të shtatën herë këto ditë? Jozefina Topalli – Faleminderit, zonja Bregu! A do të merren si të pandehur Saliu dhe ministrat Fjalën e ka Armando Subashi. e tij për abuzimet me pasuritë kombëtare, Armando Subashi – Në fakt mund të jetë rasti koncesionet e minierave, hidrocentraleve, pronat e unik në Europë që ministrja e Integrimit të një vendi, ushtrisë, Albpetrolin, Lotarinë Kombëtare? edhe pse ka 5 vjet në atë detyrë dhe ka dështuar 2 A do të merren si të pandehur ai dhe ministrat e herë me statusin e vendit kandidat, vazhdon të tij për tregtinë e paligjshme të armëve gjatë gjithë qëndrojë në atë detyrë, dhe më e bukura akoma, këtyre viteve dhe shitjen e interesave kombëtare te vazhdon të dalë këtu përpara deputetëve dhe përpara shefat e vjetër dhe të rinj? shqiptarëve duke mbajtur fjalime me poezi të A do të merret ai dhe ministrat e tij si të pandehur Kadaresë. për përmbytjet e vazhdueshme që i kanë bërë Veriut Ne jemi të bindur se ... të vendit këto vite vetëm nga grykësia dhe babëzia (Ndërhyrje pa mikrofon.) për fitime nga shitja e energjisë? I paske qejf gjarpërinjtë. A do të merret ai dhe ministrat e tij si të pandehur (Ndërhyrje pa mikrofon.) për katër të vrarët më 21 janar? Shume mirë që ma kujtove dhe punën e A do të merret ai dhe ministrat e tij si të pandehur gjarpërinjve. Ne jemi të bindur se ndërhyrja në për vjedhjen dhe manipulimin e hapur të zgjedhjeve Kushtetutë nuk duhet të kufizohet vetëm te çështja në Tiranë? e imunitetit. Ne e përshëndetëm dhe vazhdojmë ta Në fund të fundit për këto dhe shumë të tjera, a përshëndesim që mazhoranca mbas kaq vitesh do të merret si i pandehur Saliu dhe gjithë të tijtë erdhi te qëndrimi ynë, te qëndrimi që heqja reale e pasi të hiqet imuniteti? Sigurisht që jo. Sigurisht që imunitetit mund të bëhet efektive, mund të bëhet jo, për sa kohë që institucionet si prokuroria e vetëm me ndryshime kushtetuese. Drafti i paraqitur sidomos gjykatat janë të kapura nga Saliu. Çfarë nga mazhoranca përveç faktit që prekte Kushtetutën, vlere ka heqja e imunitetit në këtë luftë? Imagjinoni nuk kishte asgjë tjetër për t’u përshëndetur, pasi jo pas disa muajsh, të dashur qytetarë shqiptarë, Saliu vetëm që ishte mjaft i dobët, por kishte dhe mjaft dhe të tijtë pa imunitet, Arben Ristani prokuror i gabime ortografike. E përmenda këtë detaj për të Përgjithshëm, Tomkat dhe Sashenkat në Gjykatën kuptuar se sa seriozisht e ka Sali Berisha këtë e Lartë, imagjinoni se çfarë lufte do i bëhet çështje, të cilën e ka kapur fort si i mbyturi pas fijes korrupsionit në Shqipëri, ajo do të jetë lufta e vërtetë. së kashtës dhe ka disa javë që kërkon t’u hedh hi Nëse prokuroren e sotme para disa vitesh e quajti
321 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Silvia Konti, Arbenin nesër do e quaj komisar Katani. imunitet ligjor, por u shpall i pafajshëm sepse kishte Prandaj nuk ka gjë me qesharake kur Saliu bën një lloj imuniteti tjetër, imunitetin e Saliut që vlen sikur po i lutet opozitës për të shembur murin e më shumë se imuniteti ligjor, që vlen më shumë se hajdutëve përmes heqjes së imunitetit, ku padyshim imuniteti parlamentar, ku gjykata është e kapur dhe kryehajduti është ai vetë. A ka njëri që e beson në plotësisht në shërbim të Kryeministrit. Nëse ka një këtë botë që hajduti të thotë ndryshoni ligjin që unë rast të vetëm të zyrtarit të lartë që është deklaruar të mos vjedh më, që hajduti të thotë ndryshoni ligjin fajtor, le t’ua thotë edhe partnerëve tanë që mua të më kapin kollaj? ndërkombëtarë në Bruksel e më gjerë, le t’ua thotë Zoti Berisha, atë mur nuk po e lartëson imuniteti edhe miqve të vet të tipit Volonte, të cilët ta kushtetues, por korrupsioni i qeverisë tënde, që, nga justifikojnë, të paktën deri në fund në demagogjinë njëra anë, po grabit Shqipërinë dhe nga ana tjetër e vet e t’i shërbejnë akoma edhe më mirë. po nënshtron përditë drejtësinë. Nuk ka turp më të Kjo është arsyeja pse ne themi që imuniteti është madh dhe tallje më të madhe me shqiptarët sesa vetëm një element, tek i cili as nuk fillon dhe as nuk kjo që ka bërë Sali Berisha këto ditë. Ka ditë që i mbaron lufta ndaj korrupsionit. Ne nuk kemi asnjë qahet popullit me lot krokodili se nuk po lufton dot ekuivok në qëndrimin tonë për imunitetin, duhet korrupsionin, se opozita nuk po heq imunitetin, nuk kufizuar edhe pikë. Do ta votojmë edhe në seancë, po hap dot vende të reja pune, se opozita nuk po dhe për këtë nuk ka as një dyshim, por jo sot, siç e heq imunitetin, nuk po rrit dot më shumë rrogat dhe ka vendosur Saliu, në mënyrë të njëanshme, jo pa pensionet, se opozita nuk po heq imunitetin, nuk bërë edhe procesin për paketën tjetër që ne kemi po shton dot një kafshatë më shumë për të varfrit propozuar, sepse ne nuk mund të pranojmë që se opozita nuk po heq imunitetin, nuk po ndërton Kushtetuta të diskutohet edhe në gusht edhe në dot rrugët se opozita nuk po heq imunitetin, nuk po shtator, të votohet edhe në gusht edhe në shtator. ndërton dot ujësjellës duke i tharë shqiptarët në këtë Për ne çështja e imunitetit është e mbyllur. Saliu vapë për një pikë ujë se opozita nuk po heq thotë se nuk mund të pranojë që të vendosë pakica imunitetin, nuk ka se çfarë t’i bëjë CEZ-it, që po u krerët e institucioneve. Pavarësisht nga kjo, procesi pret dritat fshatrave të tërë dhe po i dënon duhet të bëhet. kolektivisht, se opozita nuk po heq imunitetin. Le të shpalosim përpara shqiptarëve vizionin dhe Tashmë u gjend sebepi i dështimeve: opozita nuk konceptin tonë që kemi për shtetin dhe mandej, po heq imunitetin. Edhe i nxehti afrikan i këtyre pavarësisht nga mënyra e votimit pro ose kundër, ditëve e ka një shkak: opozita nuk po heq imunitetin. janë ata që do të vendosin shumë shpejt me votë Vetëm rekordi i notarit Sali nuk do t’ia di për opozitën se kush kishte të drejtë në këtë debat të madh që nuk po heq imunitetin. Çfarë i pandeh shqiptarët kushtetues. Akuza e Saliut, që thotë se na qenka ky dështak dhe gënjeshtar? E tha sot se janë popull një grup miliarderësh në PS, që pengojnë heqjen e inteligjent, mund të kenë shumë mangësi, por imuniteti është tallja e radhës si gjithë të tjerat. Sot budallenj nuk janë, tha. Atëherë përse i trajton si të problemi i Shqipërisë nuk janë disa sipërmarrës që tillë Sali Berisha? Ç’lidhje kanë të gjitha këto me janë zgjedhur deputetë, por Kryeministri dhe imunitetin? Me këtë alibi kërkon t’i shpëtosh gjykimit ministrat që janë bërë sipërmarrës duke shfrytëzuar të tyre për dështimet dhe krizën ku i ke zhytur pushtetin. Sot problemi i Shqipërisë nuk janë milionat përditë e më shumë? Nuk e dinë shqiptarët se si e disa sipërmarrësve, që hapin vende pune dhe kanë përfunduar në komedi gjyqet për ministrat e paguajnë rregullisht taksat, por janë miliarderët në zhveshur nga imuniteti, nuk e kanë parë shqiptarët Qeveri që bashkë me biznesmenët e oborrit i kanë se imuniteti është hequr pa asnjë pengesë, madje lënë sipërmarrësit e tjerë pa punë, janë miliarderët ministrat kanë shpejtuar ta deklarojnë vetë heqjen në qeveri që grabisin përditë prona e pasuri publike, e imunitetit si shenjë pastërtie, por askush nuk është shpesh edhe me ligje enkas për interesat e tyre. ndëshkuar? Le të thotë Sali Berisha që një deputeti, Këto, të dashur qytetarë shqiptarë, janë arsyet ministri, gjyqtari, apo zyrtari të lartë nuk i është hequr pse Kushtetuta ka nevojë për një rishikim, në imuniteti sa herë që është kërkuar nga prokuroria, funksion të një reforme të thellë në drejtësi, që të por le të na thotë, gjithashtu, një rast të vetëm të krijojë kushtet që drejtësia vërtet të bëjë drejtësi, ndonjë zyrtari të lartë që është dënuar për që në krye të institucioneve të pavarura të mos kemi korrupsion. Kush e liroi punonjësin e Kryeministrisë anëtarë të kryesisë së Partisë Demokratike, që para disa ditësh? Muri i imunitetit? Jo. Ai nuk kishte prokuror të Përgjithshëm apo kryetar të Gjykatës
322 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
së Lartë të mos kemi Arben Ristanin apo ushtarë të prokurorinë, i bie që ta ketë gllabëruar rreshtin e llojit të tij në shërbim të Saliut. Ne jemi gati, për t’i parë dhe pastaj i keni bërë deputetë të Partisë dhënë Kushtetutës atë vullnet dhe vëmendje që ajo Socialiste. Në qoftë se qëndron ajo që ke thënë, i meriton dhe jo për t’i vënë një armë të re. Alibia e bie që Sali Berisha ju ka gllabëruar të gjithë ju, more Sali Berishës, se po nuk u votua sot imuniteti do të shokë. Nuk ju ka gllabëruar, jo! Ju ka gllabëruar pengohet integrimi i Shqipërisë, është jo vetëm tallja tjetërkush. e radhës, por edhe poshtërsia e radhës, do të thosha. Fjalën e ka zoti Olldashi! Nuk ka shqiptar sot që të mos e ketë mësuar se Sokol Olldashi – Faleminderit zonja Kryetare! integrimi i Shqipërisë kalon nga rruga me 12 kushte Të nderuar deputetë, apo me 12 detyra shtëpie. Ndër to imuniteti është Seanca e sotme, në fakt, po zhvillohet sipas një element, që do të ndihmonte një nga 12 kushtet një skenari që ka qenë i njohur nga të gjithë ne, nuk luftën ndaj korrupsionit, por jo i gjithi, sepse lufta ka asgjë të papritur. Është një skenar që e dimë ndaj korrupsionit nuk presupozon vetëm Saliun dhe prej 10 vjetësh, nuk është diçka që doli e panjohur oborrin tij, por çdo qelizë të shtetit. Pra, opozita po në mes të rrugës dhe na shkakton ndonjë çudi. Ka pengoka gjysmëkushtin?! Po 11 kushtet e gjysmën 10 vjet që ka dy palë në këtë parlament, njëra palë pse nuk i ka realizuar kjo Qeveri?! Mesazhet që që përfaqësohet nga Partia Demokratike dhe vijnë nga partnerët tanë përfshirë dhe letra e para koalicioni ynë që kërkon me ngulm heqjen e disa ditëve e komisionerit Fyle, i drejtohej, Qeverisë imunitetit në radhët e politikës dhe sistemin e për reflektim dhe jo opozitës, sepse opozita, ndofta drejtësisë dhe ka po 10 pala tjetër që përfaqësohet si asnjë opozitë në botë, këtë vit ka bërë përpjekje nga Partia Socialiste dhe koalicioni i saj e maksimale për të shpejtuar procesin e integrimit. kundërshton. E kundërshtonte dje në pushtet, e Kemi luajtur një rol proaktiv, jo vetëm në ato ligje që kundërshton sot në opozitë, ndërkohë që ne e kemi kanë dashur votat dhe kontributin tonë, por në disa kërkuar dje në opozitë dhe vazhdojmë t’i mbetemi raste, pothuajse i kemi shkruar nga e para, paçavuret konsekuent edhe sot. Pra, në themel kemi një ndarje dhe draftet që kanë ardhur nga qeveria, do të do të thosha midis një politike që është konkrete vazhdojmë ta bëjmë edhe në të ardhmen në ato dhe një, politike që është demagogjike dhe kjo është ligje që kemi për shqyrtim jo për ju, por me bindjen diçka që nuk na zë befas, nuk na çudit dhe as na se rruga drejt Europës i shërben të gjithëve. thotë ndonjë gjë që nuk e dinim më parë, pavarësisht Sa për integrimin në Europë, po ju themi që neve përpjekjeve që po bëhen këtu nga deputetë të që vitin tjetër do të na bjerë barra dhe përgjegjësia e opozitës për ta fshehur këtë pas një, po themi, drejtimit të Shqipërisë, neve na duhet më shumë demagogjie që jemi për heqjen e imunitetit, jemi integrimi, sepse siç e keni katandisur Shqipërinë për integrimin, jemi për këtë jemi për atë. Deputeti i dhe shqiptarët jemi të ndërgjegjshëm se qeverisja parë socialist që foli, tha që kemi vullnet për të hequr jashtë dyerve të Europës është pothuajse mallkim. imunitetin. Ku e keni vullnetin? Si shprehet ky Përkundrazi Saliut nuk i nevojitet, sepse e di shumë vullnet? Si sendërtohet ky vullnet? Duke votuar që brenda dyerve të Europës është më vështirë të kundër? Shumë e thjeshtë! Logjika me të cilën ju vjedhësh, më vështirë të vrasësh më vështirë të keni ardhur sot në parlament është e lexueshme, manipulosh zgjedhjet e të blesh vota, sesa jashtë është të tallesh me veten në radhë të parë, por jo saj, ndaj gjen alibi pas alibish për të shitur dështimet me njerëzit e vetëdijshëm të këtij vendi, t’u thuash e tij si dështimet e opozitës. Dhe në fund dua ta unë kam vullnet ta heq imunitetin, por nuk e heq mbyll me një thënie të shqiptarëve: “Shtëpinë e lë imunitetin. keq dhe pis zakonisht ai që ikën, ndërsa ai që vjen Deputeti i katërt socialist që foli tha kemi vullnet e do sa më të rregulluar edhe më të pastër”. të plotë që ta heqim imunitetin si pjesë e paketës Faleminderit! për integrimin. Ku e kemi? Si e shprehni? Si e Jozefina Topalli – Faleminderit! sendërtoni këtë vullnet? Çfarë forme i jepni këtij Ndoshta e kam gabim, po a ishit gjykatës ju, vullneti? Si e keni ju këtë vullnet për të respektuar dhe në qoftë se i bie që është e vërtetë ajo që thatë kërkesat obligative të partnerëve tanë që vijnë nga dhe Berisha i ka gllabëruar gjykatësit, ishe gjykatës të gjitha drejtimet, kur ju i dilni qartazi ndesh?! i gllabëruar i Sali Berishës dhe pastaj u bëre deputet Ka një deklarim të qartë të të gjithë atyre që i Partisë Socialiste! Kolegia që ke afër a ishte quhen partnerët tanë të rëndësishëm duke iu referuar prokurore?! Në qoftë se Sali Berisha ka gllabëruar veçanërisht dy prej tyre; Bashkimit Europian dhe
323 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Shteteve të Bashkuara. Të dyja palët janë shprehur ashtu siç e kishit bërë. Dhe pikërisht për këtë arsye qartë që mbështesin heqjen e imuniteteve qoftë në ne kërkojmë që kjo skemë të ndryshojë. Të politikë qoftë në drejtësi. Në të dyja drejtimet ju dilni ndryshojë skema e imuniteteve politike të ndryshojë ndesh. Atëherë ku është vullneti juaj integrues, me edhe skema e imuniteteve të drejtësisë. përjashtim të deklamimeve të pavlerë që bëhen Ç’do t’u thoni qytetarëve tuaj për raste që dikush këtu?! Bëhen pa vlerë jo për shkak se nuk kuptohen, prej jush është edhe në dijeni? Po u referohem dy por bëhen pa vlerë se ju keni sot një strategji për ta rasteve konkrete në gjyqësor dhe jo në politikë. bërë gjithçka të pavlerë. Vrasës. I akuzuar për 7 vrasje. I liruar nga gjykata, U diskutua çështja e pandëshkueshmërisë dhe sepse pagoi 500 mijë euro. Trafikant, dhe më falni unë besoj se këtu ka një moment ku duhet të ky i pari ka pasur avokat një njeri afër jush të ndalemi. Është vërtet një kulturë e enturazhit të Partisë Socialiste. I dyti trafikant i kapur pandëshkueshmërisë, por që vjen nga ju. Vjen nga me 25 kilogram heroinë, u lirua, sepse pagoi 1 milion ju për shumë arsye dhe mjafton t’ju jap disa e 300 mijë euro dhe është sot rrugëve i lirë dhe të shembuj. Keni qenë 8 vjet në pushtet ne kemi dy njerëzit, për shkak të ndërhyrjeve politike të bëra mbushur vitin e 7 të pushtetit. Keni pasur zero nga ju. Çfarë do t’i thoni njerëzve ju, që lëmë vrasës rekorde zyrtarësh të penalizuar për korrupsion, ne të lirë dhe trafikantë të lirë që mund të vazhdojnë kemi qindra dhe qindra zyrtarë të të gjitha niveleve sheshit të bëjnë punën e tyre, pse ne nuk pranojmë të cilët kjo maxhorancë i ka çuar përpara drejtësisë të prekim imunitetet? Nuk pranojmë t’i prekemi as me akuzën për korrupsion, shumë prej tyre të imunitetet e politikës dhe as të gjyqësorit, por dënuar. Keni rastet e familjarëve që u përmendën, situata që ne kërkojmë të mbajmë është kjo? prapë kulturë pandëshkueshmërie, keni rastet e Unë nuk po flas si në opozitë, por po flas si një shndërrimit të politikanëve tuaj në të paprekshëm, njeri që ka një sistem përgjegjësish, një sistem kulturën e badigardëve që e futët, po ju si pjesë të përgjegjësish mbi të cilin vepron si individ, si qenie kulturës së pandëshkueshmërisë dhe sociale dhe si qenie politike. Nuk mundemi të sillemi paprekshmërisë së politikanëve. ndryshe jashtë kësaj salle dhe ndryshe në këtë sallë. Pak vite më parë kanë qenë ministrat tuaj që Nuk mund të kemi tjetër mendim në kafenenë e uzurponin kafenetë e Tiranës me shpura të pafundme parlamentit dhe tjetër mendim kur vijmë në sallë, badigardësh, të cilët nuk kishin asnjë gjë tjetër sepse kjo është dyfytyrësi, për të mos thënë që veçse një përpjekje për të distancuar iks politikan është pafytyrësi. nga njerëzit, për të treguar që ju jeni aty dhe ne Keni pasur një kulturë izolimi që nuk e keni të jemi këtu. Ju jeni aty dhe ne jemi të paprekshëm, re, e keni të vjetër. Një pjesë e deputetëve të vjetër është kjo kulturë që ju vjen prapë deri më sot. të Partisë Socialiste këtu dhe jo pjesa e deputetëve Keni ardhur me një listë të gjatë, po i referohem të rinj e dinë fare mirë sesi ka ardhur historikisht vetëm deputetit të dytë dhe të pestë të Partisë sjellja politike e partisë suaj. Keni qenë kundër Socialiste që folën. Folët për ministra të korruptuar Partneritetit për Paqen që në vitin 1992. Disa nga dhe për zyrtarë të korruptuar: cilët? Ku? Mbi ç’provë? deputetët e vjetër që janë sot prezent kanë ulëritur Me ç’atribut ju i jepni vetes togën e gjyqtarit për të në atë seancë. Po e afronim Shqipërinë me NATO- shpallur fajtor apo të korruptuar iksin apo ipsiloni? n, keni qenë kundër anëtarësimit të Shqipërisë në Me ç’respekt për sistemin e drejtësisë vini këtu dhe Këshillin e Europës në vitin 1994 dhe disa nga e bëni këtë? Në qoftë se në këtë vend dua t’i japim deputetët e vjetër të Partisë Socialiste, që ende janë peshën që i takon pushtetit të drejtësisë, nuk duhet në këtë sallë, janë çuar në këmbë dhe janë çjerrë. të sillemi kështu, nuk mundet të sillemi si gjyqtarë, Keni qenë kundër marrëveshjes së vizave, keni qenë si prokurorë, si policë dhe si gjithçka, gjë që ju po kundër stabilizim-asociimit dhe tani për të tretën e bëni në mënyrë sistematike. herë rresht, me mekanizma obstruksionistë Cila është memoria e kësaj partie, e partisë tuaj? parlamentarë, po bllokoni marrjen e statusit të Cila është memoria e KPD-së që ka qenë jo shumë kandidatit. vite më parë? Ndoshta shumë nga deputetët e rinj Kjo nuk është e re, por është një kulturë izolimi të Partisë Socialiste nuk e mbajnë mend, por ka e trashëguar, nga e cila ju ende nuk keni hequr dorë. pasur zhvillime të tmerrshme në atë KPD, nga e Keni një tjetër problem të kulturës dhe të cila nuk filloi asnjë hetim dhe nuk doli asnjë çështje, kundërshtarit. Për ju nuk ka asnjë rëndësi se çfarë nuk u ndoq asgjë, pikërisht sepse drejtësia ishte ndodh me vendin, për ju nuk ka asnjë rëndësi se
324 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
çfarë, sadopak meritë merr për këtë kundërshtari bëni teatër. Po bëni teatër dhe në fund i jepni juaj politik. Kemi një dallim të madh ne mes nesh duartrokitjet që i jepen një teatri, por një diskutimi dhe dallimi është i frikshëm. Ne e konsiderojmë parlamentar. Partinë Socialiste dhe koalicionin tuaj si kundërshtar Faleminderit! politik, ju e konsideroni Partinë Demokratike dhe Jozefina Topalli – Faleminderit! qeverinë e saj si armik dhe armik nuk i duhet lenë Fjalën e ka zoti Eduard Shalsi. asnjë territor, por kjo qeveri nuk mund të jetë armikut, Eduard Shalsi – Në këtë ditë të nxehtë gushti, sepse kjo është qeveria e shumicës së shqiptarëve. jo vetëm për shkak të temperaturës, kemi ardhur Ju duhet të shkëputeni një orë dhe më parë nga në një seancë të sforcuar. Po dëgjoja parafolësin mentaliteti i armikut, sepse nuk mund të funksionojë tani dhe të them të drejtën s’jam i sigurt nëse i thotë 20 vjet më vonë ky sistem politik duke pasur një me koshiencë apo pa koshiencë ato që nxjerr nga shtyllë të rëndësishme të vetën, siç është Partia goja, por do t’i kujtoj vetëm dy raste. Atë që ka Socialiste, që është ende në mentalitetin e para 20 majtas dhe atë që ka djathtas. Arben Imami dikur vjetëve. Me mentalitetin e kundërshtarit armik për mbi tanke për të rrëzuar Sali Berishën, sot në krah t’u asgjësuar. Nuk mundet t’u faturojmë qytetarëve të një ministri për Sali Berishën, siç e thoshte një dështim pas dështimi me qëllim që të mos ketë koleg i nderuar i juaji, që dikur merrja urdhra për të suksese kundërshtari në politikë, sepse është shtypur rebelin Imami, tashmë më duhet të marr cinizëm i tepruar, është cinizëm i skajshëm, cinizëm leje nga shefi i kabinetit për të takuar Berishën. Tjetri ku nuk ka ku të rrijë më në këmbë, nuk mban më. jepte intervista nga citofonia e shtëpisë së tij, sepse Keni kulturën e përbaltjes që ju vjen nga komplekset gjatë kohës që parafolësi bëhej deputet kishte frikë që ju keni nga 8 vjetët e qeverisjes, nga kompleksi se mos e vriste Sali Berisha. Ky është morali. Ka i artikuluar pikës së pari nga kryetari juaj i sotëm, të drejtë të shqetësohet për këtë llum politik që është që thotë nuk kam lidhje me 8 vjetët e PS-së dhe u prodhuar për gjatë gjithë këtyre viteve në Shqipëri, elaborua kjo tezë e kryetarit, që nuk kam lidhje me por e ka majtas, e ka djathtas dhe nuk po vazhdoj 8 vjetët e PS-së, sepse kjo është një PS-së, më me të tjerë. ndërkohë që është po ajo PS-në në bazë, në degë, Kjo seancë e sotshme është e destinuar të në rrënjë kudo. dështojë, pikërisht për këtë arsye, sepse ju, Të kompleksuar nga këto që ka thënë kryetari domethënë kryetari juaj, sepse kur kemi thënë juaj, sot kërkoni të përbaltni gjithçka dhe të jepni kryetari, kemi thënë edhe Partia Demokratike, është në imazhin e qytetarëve që e gjithë klasa politike, një fakt i pranuar tashmë. E vendosi datën në mënyrë jo vetëm PS-ja, është pis, që e gjithë klasa politike të njëanshme, jashtë çdo logjike dhe rregulli të është me probleme, e gjithë klasa politike është e shkruar parlamentar dhe ne kemi marrë një vendim korruptuar, por nuk është kështu. Dhe ju e dini fare me konsensus që amendimet mbi imunitetin t’i mirë që nuk është kështu, sepse as brenda Partisë votojmë. Pra, për ne çështja e imuniteteve përbën Socialiste, në qeveri 8 vjet, më parë nuk kanë qenë tashmë një kapitull të mbyllur. Për ju çështja e të gjithë hajdutë, nuk kanë qenë të gjithë të imuniteteve është një lojë politike, pjesë e një rituali korruptuar. Kanë qenë individë të caktuar që gëzonin të shëmtuar politik, nëpërmjet të cilit kërkoni të dilni pushtet dhe ushtronin pushtet dhe akuzat më të nga një situatë e pashpresë ku keni zhytur veten rënda ndaj këtyre individëve i keni bërë vetë ju. tuaj dhe vendin. Nuk keni qenë të ndershëm me Nuk mundemi të vazhdojmë me kulturën e shqiptarët, nuk keni qenë të gatshëm të bëni përbaltjes për të bërë pis të gjithë gjithçka, sepse kompromise për të mirën e vendit, nuk keni dashur nuk të nxjerr asgjëkund dhe nuk ju nxjerr asgjëkund. të uleni dhe të diskutoni, larg kurtheve politike që Gjëja e fundit që kam për të thënë ka të bëjë me një pjell mendja e Sali Berishës. As nuk e keni pasur fenomen të çuditshëm të parlamentit, që është për dhe as nuk e keni seriozisht çështjen e imuniteteve. fat të keq shumë i theksuar kohët e fundit. Unë kam I gjithë qëndrimi juaj ka dëshmuar dhe dëshmon se gati 12 vjet në këtë parlament dhe kujtoj fare mirë kërkoni ta fusni këtë proces në një vorbull që seancat kanë pasur një tjetër sens. E keni kthyer banalitetesh, vetëm e vetëm për përfitime partiake. parlamentin në teatral, pjesën tuaj. Vini këtu, lexoni Caktoni një datë, 6 gushtin, krejtësisht në hartime pa asnjë bosht, vetëm me retorika, vetëm mënyrë të njëanshme. U mblodh Konferenca e demagogji dhe në subkoshiencën e vet grupit Kryetarëve, nuk mori një vendim dhe shkelët në parlamentar të Partisë Socialiste ju e dini që po mënyrë flagrante Rregulloren. Të paktën të kishit
325 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
marrë një vendim formal. Dhe për çfarë po flasim?! për imunitetet? Po flasim për një ligj, po flasim për një normë që Partia Socialiste ka ofruar kontributin e saj dhe kërkon medoemos miratimin tonë. Ku është vullneti një ditë thotë, brenda javës, që nuk duan integrimin juaj? Ta kërkoni të impononi, nuk kërkoni të zgjidhni nga ana tjetër thotë që dhanë një kontribut të çështjen e imuniteteve? Pastaj filloni përrallën e paçmuar. Cilin të besojmë? Nuk ka njeri në historinë miliarderëve, me demek të PS-së, që kanë frikë. politike të këtyre 20 viteve të fundit që të ketë qenë Ku është Gjoka? Nuk e shikoj këtu Gjokën ose atë kaq në kundërthënie me veten dhe që të ketë arritur biznesmenin tjetër Çoba. Nuk po flas për në banalitete mbi kundërshtarët e tij politik. Jo, jo biznesmenët e qeverisë, po flas për disa nuk jemi sjellë ne si armiq politikë, por është sjellë biznesmenë. Si mund t’ia lejojnë vetes, si mund t’i pronari juaj, sunduesi juaj, të cilit nuk keni kurajën lejoni vetes që Kryeministri të anatemojë me një t’i vini në dukje disa gjëra. 20 vjet. Kohë gjuhë vulgare në mënyrë të vazhdueshme bizneset? jashtëzakonisht e gjatë dhe ky njeri mbijeton dhe e Ku jeni? Ku e keni kurajën? Unë njoh njerëz kurajozë di pse mbijeton, pikërisht për këtë arsye: herë me midis jush dhe jam i bindur që herët ose vonë dikush frikë, herë me tallje, herë me ironi, herë duke luajtur, do të fillojë të flasë, sepse ky njeri që vazhdimisht herë-herë duke përdorur lloj-lloj manipulimesh. Pse? tallet, nuk tallet vetëm me popullin, nuk është tallur Sepse një njeri që akuzon për vrasje, pastaj e merr vetëm me opozitën, por tallet edhe me ju. Është dhe e bën anëtar kabineti, një njeri tjetër që akuzohet tallur dhe vazhdon të tallet dhe nga ju imitohet. se do ta vrasë Saliu, e merr dhe e bën Dëgjoj ministren e Integrimit të them të drejtën zëvendëskryeministër. Çfarë morali? Kujt do t’ia dhe kur mendoj që është vënë një kuotë për praninë tregoni? e grave duhet të vihet një kuotë tjetër që të qëndrojnë Disa prej jush do të bënin mirë ta mbanin kokën gra me finesë, jo të shndërrohen në burra të ulur përpara këtij realiteti. Nuk mund të futeni të rëndomtë sa që vështirësish nuk arrin të dallosh gjithë në një thes dhe për këtë jemi koshientë, por gjininë, jo nga paraqitja, por të paktën nga mënyra ama ky njeri që ka 20 vjet rresht që tallet me të e të folurit. Edhe mënyra aspak fine e reagimit, nuk gjithë shqiptarët nuk mund t’ia dalë edhe për shumë bën gjë tjetër, përveçse prodhon burrëzimin e femrave kohë. Historia tregon, madje ka edhe një shprehje në parlament. Mbajeni pak dinjitetin femëror, se nder të famshme: “Mund të tallesh për ca kohë, por nuk do t’i bëni parlamenti dhe shqiptarëve, në rast se do duhet ta tallësh për të gjithë kohën popullin tënd”. të arrini të qëndroni si femra, ndërkohë që do t’i Që nga tetori i vitit 2011 PACA dhe EURALIUS- bënit dëm, siç po i bëni duke u burrëzuar. i përgatitën dhe dorëzuan projektin që na paraqitët Pastaj vijon Kryeministri duke lidhur imunitetin për miratim dhe pyetja lind natyrshëm: pse priti ky me të gjitha llojet e fushave, me ekonominë dhe me njeri 10 muaj për ta sjellë në Kuvend? Kush e pengoi? punësimin, pikërisht dhe vetëm e vetëm për të Askush veç vullnetit të atij. Dhe në këtë histori, më justifikuar krizën ekonomike, papunësinë në të cilën duhet t’ju nënvizoj se ato që themi i besojmë. e ka zhytur vendin dhe mjafton që t’u hedhësh një Ndërkohë që kam dëgjuar me vëmendje fjalimet e sy deklaratave të tij, jo për gjatë viteve ku një sotme dhe ose ju kanë thënë 5 minuta përpara që biznesmen e anatemon, e mallkon, e degjeneron do të mbani një fjalim, ose ndryshe nuk arrij ta kuptoj në foltoren e parlamenti dhe disa kohë më pas e mungesën e përgatitjes dhe belbëzimin të shumë merr dhe e ul në prehrin familjes së tij. prej jush. Në fakt, e ka një shpjegim dhe shpjegimi Kjo është politika për të cilën po flisnit. Po flasim ka të bëjë pikërisht me mungesën e argumentit. për imunitetin që kërkon votat edhe të opozitës. Ku Kur njeriu nuk ka argumente, sado të përpiqet të e keni aftësinë për të bërë kompromis, për të jetë teatral, nuk mund t’ia dalë. Dhe ndoshta kjo negociuar? Ka një detaj shumë interesant në letrën është ajo që po ju ndodh juve. Natyrisht që e e komisionerit Fyle, ku i kërkon Kryeministrit, kuptojmë pse kërkon Sali Berisha të bombardojë natyrisht me finesë, që të jetë i sinqertë dhe të dhe të turbullojë opinionin publik në çështjen e shfaqë aftësi për të bërë kompromis. Këtu dallon imunitetit. Është e qartë, po synon të zhvendosë një burrë shteti nga një udhëheqës primitiv, nuk ka vëmendjen nga problemet madhore të vendit, nga brirë. Dallohet nga sjellja, nga gjuha, nga e folura, papunësia, nga kriminaliteti, mungesa e sigurisë. nga fjalori, nga mënyra sesi trajton kundërshtarët. Nuk ka ditë ku mos të ndodhin ngjarje të tmerrshme. Atëherë kur nuk caktoni dot me kompromis një datë, Jo të gjitha ndoshta mund të ndodhin për faj të si mund t’u thoni shqiptarëve që e keni seriozisht qeverisë, por në këtë realitet nuk do të kishte një
326 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
kryeministër të përgjegjshëm që të fliste për shërbyer ligjit dhe interesave të publikut. Dhe në mrekullia ekonomike apo për siguri. atë kohë nuk u pranua, sepse u kërkuan që të Unë e kam parë rrëzimin e Saliut nga pushteti. bëheshin me ndryshimet kushtetuese. Dhe në E kam parë, sepse ka një dialektikë zhvillimesh. kohën e ndryshimeve kushtetuese debati u rikthye, Ky njeri, datë skadenca e të cilit ka kaluar prej por Edi Rama nuk e pranoi. kohësh, ndoshta do të zvarritet edhe për pak kohë Para dy vjetësh, në mënyrë të njëanshme dhe drejt pushtetit, por nuk mund t’ia dalë për një kohë vullnetare, Grupi Parlamentar i Partisë Demokratike të gjatë. dhe gjithë maxhoranca dorëzuan imunitetet në një Rruga që ka zgjedhur është një rrugë qorre, dhe formë që e konsideruan legjitime. Në bazë të si çdo rrugë e tillë nuk ka perspektivë dhe nuk mund eksperiencës së vendeve të tjera u konsiderua e ta shpëtojë atë nga gjykimi. pamjaftueshme. Dhe tashmë vijmë në Parlament Faleminderit! me propozimin e formuluar nga Partia Socialiste, Jozefina Topalli – Po, zonja Ministre, nga opozita. urdhëroni! Kuptohet që ky do të ishte rasti më i Majlinda Bregu – Do të them diçka fare të përshtatshëm, më i dëshiruar për të votuar heqjen e shkurtër për zotin Shalsi, dhe sigurisht për të gjitha imunitetit. Por, sikurse shohim sot, këmbëngulja e zonjat, për ato që janë sot në Parlament dhe për opozitës për të ruajtur imunitetin, edhe pse absurde, ato që do të duan të vijnë nesër në Parlament: Është edhe pse e palogjikshme, po shkon drejt këtij fundi. tipike për burrat që urrejnë gratë dhe s’dinë t’i mbajnë Në të vërtetë çështjen e imuniteteve ne gjithnjë gratë, t’i shohin gratë si burrat! e kemi lidhur me çështjen e korrupsionit. Kjo është Faleminderit! e thjeshtë, është e kuptueshme. Në fillimet e veta Jozefina Topalli – Zoti Bode, urdhëroni! imunitet nuk u është dhënë as qeveritarëve, as Ridvan Bode – E nderuar zonja Kryetare, pushtetarëve, as gjyqtarëve, as prokurorëve. Imuniteti Të nderuara zonja dhe zotërinj deputetë, i parë u është adresuar atyre, ka qenë edhe në Në fakt, është ora e së vërtetës, është ora e traditën tonë popullore, dëshmitarëve. Shumë shpejt argumentit, dhe e vërteta dhe argumenti ndaj një gjërat ndryshuan dhe evoluan drejt kalimit të çështjeje si kjo që po diskutojmë sot, nuk ka nevojë imunitetit të njerëzve që ushtronin pushtet, që as për deklarata, as për patos, ka nevojë thjesht ekzekutonin pushtet. Dhe këtu u bë binjakëzimi i për të marrë pjesë dhe votuar heqjen e imunitetit në menjëhershëm i rritjes galoponte të korrupsionit me mënyrë solemne. çështjen e imuniteteve. Imunitet do të thotë Kjo nuk është një ngjarje e re, një debat i ri. mosndëshkim sipas të njëjtës procedurë që Çështja e imunitetit ka qenë objekt debati dhe ndëshkojmë qytetarët e thjeshtë, do të thotë që për diskutimesh qysh në vitin 2003, kur Partia sa kohë ndodhesh në një post publik, sigurisht je i Demokratike, përballë zhvillimeve dramatike të pandëshkueshëm për disa çështje penale apo civile, korrupsionit në qeveri, përballë cilësimeve që i bëri apo ndëshkohesh sipas procedurave tërësisht të Komisioni Europian korrupsionit të atij viti, si i veçanta. përhapur dhe strukturor në qeverisje, doli me Pavarësisht justifikimeve, debateve teorike, të propozimin për heqjen e imuniteteve. cilat unë nuk mendoj se kanë vend këtu në Parlament Në atë kohë, nga ana e maxhorancës na u tha dhe ishin pjesë e një debati që zhvilluan pjesëmarrës se kjo është një kërkesë e opozitës për të përçarë nga shoqëria civile, të gjithë tashmë e dimë se maxhorancën dhe për të dënuar dhe ndëshkuar korrupsioni nuk është gjë tjetër, veçse përdorimi i njerëz të pafajshëm nga maxhoranca e asaj kohe, pushtetit publik për të nxjerrë përfitime personale. sepse aleancat fluide sigurisht krijonin panik Dhe kush e luan pushtetin e madh publik? E luan brendapërbrenda maxhorancës dhe përballë qeveria, e luan Parlamenti, kryetarët e bashkive, zullumeve që kishte bërë ajo maxhorancë. gjyqtarët, prokurorët. Kjo është klasa që ushtron Qëllimi i Partisë Demokratike ishte që të pushtetin në emrin e popullit. Sigurisht, edhe opozita qeveriste me duar të pastra. Të njëjtën ftesë ua ka për pjesën e pushtetit që ndan dhe e ka të bërë në vitin 2005, sa pa ardhur në pushtet, sepse natyrshme në një shtet. ishte e vetëdijshme se një pushtet pa imunitet Atëherë, si ka mundësi që çështja është specifik të veçantë, zyrtarët dhe qeveritarët pa gjithmonë qeveria, është pushteti dhe opozita mban imunitet specifik do të ishin më të devotshëm për t’i një qëndrim të tillë të kundërt? Unë mendoj se një
327 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
sërë çështjesh dhe pyetjesh që u shtruan këtu e korrupsionin. Disa herë është thënë se një nga kanë zgjidhjen, e kanë përgjigjen, edhe pse mbeten çështjet më të dukshme, më të prekshme në luftën si pyetje retorike. Shumë pyetën: “A e zgjidh heqja kundër korrupsionit është çështja e imuniteteve. Për e imuniteteve çështjen e korrupsionit?” Jo, krijon të tretën herë opozita, përmes të drejtës bllokuese kushte jashtëzakonisht të favorshme për ta luftuar që i ka dhënë Kushtetuta, përpiqet të bllokojë dhe goditur, dominuar, dekurajuar praktikat procesin e integrimit. Në disa raste nuk ia ka dalë. korruptive. Kjo është ajo që e kanë të gjithë. Por për çështjen e kandidaturës për në BE, po, ia Korrupsioni nuk është ndonjë fenomen që matet. ka dalë ta bllokojë në mënyrë permanente. Ne, Shqipëria, deklarohemi si një nga vendet me Edhe me këtë rast nuk e bllokoi dot me korrupsion të lartë. Pse? Sepse korrupsioni matet Presidentin e Republikës, sepse u zgjodh në mënyrë me perceptimin e qytetarëve. Është i vetmi tregues kushtetuese. Po kështu edhe imuniteti do të hiqet që nuk ka matës tjetër, veçse konsideratat në mënyrë kushtetuese, dhe nuk mund të hiqen subjektive të individëve për pushtetin. Por është e imunitetet pa pjesëmarrjen tuaj, pa votën tuaj. Ju vërtetë që midis pushtetit, imunitetit dhe korrupsionit nuk jeni dakord për ta bërë një gjë të tillë, çka do të ka lidhje. Shihni konkluzionet e anketave të indeksit thotë se jeni të bindur për dëmin që i shkaktoni vendit, të perceptimit të korrupsionit në Shqipëri dhe në qytetarëve në këtë proces të integrimit përmes vende të tjera, kush del më i korruptuari sipas bllokimit të tij. mendimit të qytetarëve Gjykatat dhe politika: Është e vërtetë që është edhe çështje e Parlamenti, qeveria. Sigurisht, sepse ne e kemi pragmatizmit personal të një pjese të opozitës, e personalizuar perceptimin publik me atë praktikë individëve që kanë probleme me sistemin e të paprekshmërisë që i kemi “njohur” vetes me drejtësisë, për shkaqe të zullumeve të tyre në imunitetin. ushtrimin e aktiviteteve ekonomike apo veprimtari Atëherë, në qoftë se ne duam të kontribuojmë të çfarëdolloj natyre tjetër, dhe këtu janë thënë jo sadopak për të qetësuar shpirtrat e qytetarëve një herë, por me dhjetëra herë rastet. Opozita është shqiptarë duhet të tregojmë që këta politikanë, këta e interesuar për të mbajtur në këmbë dhe për të qeveritarë, këta pushtetarë vendorë, këta gjykatës konsoliduar kulturën e mosndëshkimit. Po. Sepse dhe prokurorë, që vendosin për fatet tona, janë po po përgatit një pushtet okult, sepse ka ndërmend ashtu njëlloj të ndëshkueshëm si çdo qytetar tjetër. të qeverisë me okulte, nisur dhe frymëzuar nga Nga ky moment edhe shkalla e perceptimit të interesa të caktuara. Kjo është evidente, dhe nuk çdo individi për nivelin e korrupsionit është krejt e mund ta thotë kurrkush që nuk është e vërtetë se ndryshme. Korrupsioni është çështje e pushtetit. mendon realisht për të luftuar korrupsionin opozita. Pushteti është problemi. Atëherë, pse opozita Ja ku e ka mundësinë! Nëse mendon realisht që në këmbëngul? debatin e ardhshëm elektoral do t’u adresohet Opozita nuk pranon, së pari, sepse ajo që shqiptarëve për të fituar zgjedhjet, me çfarë do t’u gjithnjë e më shumë po vihet në dukje, kultura e adresohet? Me koracën e imuniteteve, për të ruajtur bllokut dhe nostalgjitë e pushtetit të kaluar për të dominionet e feudeve të korrupsionit, siç kanë qenë ngritur, për të qenë pjesë e një klase imunitarësh, tradicionale në qeverisjet e mëparshme? Sigurisht, është e ngulitur thellë në qëndrimet publike të sepse opozita në mendjen e saj ka pushtetin aty formuluara zyrtarisht nga opozita. Unë nuk mund të ku e la, pushtetin e vitit 2005, dhe mendon të them se të gjithë pjesëtarët e opozitës mendojnë rikthehet me të njëjtat dominione përfitimesh të kështu, por sigurisht që vendimmarrja po dominon paligjshme dhe korruptive. pikërisht këtë gjë: Patjetër një klasë imunitarësh Ka dhe një çështje për vizionin e qeverisjes, që duhet të ketë pozita të tilla, të ndryshme nga ato të unë mendoj se gjithnjë e më shumë po vërehet, nga qytetarëve të thjeshtë. një anë të ruajmë imunitetet, nga ana tjetër të Por nuk është vetëm çështje ideore. Është edhe hedhim parulla të përçartura jo programore të një çështje e përllogaritjeve të gabuara politike që taksave progresive dhe të ndëshkimit të çdo nisme bën opozita. E di shumë mirë opozita se çështja e ekonomike mbi baza dhe kritere krejt të kundërta imuniteteve është çështja e axhendës së kushteve, nga ato që ka nevojë ekonomia dhe vendi. parakushteve apo debatit që kemi për të marrë Por, sigurisht, opozitës i pëlqen edhe nga ana statusin e vendit kandidat, dhe kjo lidhet me strategjike të ruhet e status quo-ja e korrupsionit. çështjen e korrupsionit, masat konkrete për të luftuar Deri më sot nuk keni artikuluar asnjë alternativë për
328 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
t’u thënë shqiptarëve që ne mendojmë të bëjmë këtë miliardë ishin në vitin 2004, mbi 2,2 miliardë dollarë gjë ndryshe nga Sali Berisha dhe do ta realizojmë janë sot më shumë, edhe pse gjendja ekonomike e përmes këtyre procedurave e proceseve. Nuk e keni vendit nuk është ajo më e mira e vitit 2008. bërë dot. Kemi hequr më shumë se 2/3-at e licencave Çfarë keni bërë ju? Atë që po bëni prapë sot. Të dhe të patentave. Ato ishin preja e korrupsionit, ruani imunitete për qeveritarë e parlamentarë, praktikave korruptive e licencave të shtuara, e prokurorë e gjykatës dhe, nga ana tjetër, të vazhdoni sporteleve dhe dyerve të zyrtarëve, që për çdo të akuzoni, duke krijuar idenë se kushdo që shërbim do të kërkonin ryshfetin. Heqja e tyre ishte ekzekuton një pushtet është i korruptuar: qeveritarët një masë konkrete kundër korrupsionit. janë të korruptuar, deputetët kanë interesa dhe janë Ndërmorëm one-stop-shop për regjistrimin dhe të korruptuar, gjykatat janë të korruptuara etj. Ky daljen nga tregu, sikurse one-stop-shop për është dëmi më i madh që i bën politikës shqiptare koncesionet. Bëmë prokurimet publike qind për qind pikërisht ai grup njerëzish okultë brenda opozitës. elektronike, si asnjë vend tjetër në rajon. Këto janë Me idenë e ruajtjes së imunitetit ju mendoni se masa konkrete për të luftuar korrupsionin. do të jemi të gjithë njëlloj. Jo zotërinj, nuk jemi Po bëjmë reforma të mëdha, për të cilat keni njëlloj. Hiqni imunitetin dhe ta marrim vesh kush votuar kundër. Vendosëm pajisjet fiskale. Thatë se i është i korruptuar dhe kush nuk është, sepse të ka vënë ministri i Financave për veten e tij. Por a e gjithë themi që ka korrupsion dhe askush nuk tregon morët vesh: daja i deputetit tuaj ishte furnizuesi i kush është i korruptuar. Që në këtë moment të gjithë pajisjeve fiskale. Pse nuk e përmendni më se kush mbeten të akuzuar, që nga ky moment justifikohet i ka pajisjet fiskale? korrupsioni. Bëmë pullat fiskale. U ngritët përsëri dhe Çdo pushtetar që ushtron një pushtet njëlloj do akuzuat. Ju thashë se nuk kishim lidhje, ishte ta ketë akuzën. Do të shkruhet në një gazetë, do të kompani zvicerane. Brenda dy muajve u trefishua ngrihen 5 deputetë dhe do të formulohet një akuzë. sasia e birrës, prodhim i brendshëm, të detaksuar Asgjë nuk do të jetë e vërtetë, por zhurma do të nga pullat e reja fiskale,. krijohet. Shpif të shpifim se diçka ngel mbrapa. I Korrupsioni luftohet me proces dhe me korruptuari shpëton, i ndershmi ha goditjen publike. procedura. Nëse jeni të interesuar për të goditur Kjo është ajo që doni ju. Nuk jeni të interesuar për korrupsionin, keni edhe komisionet hetimore, meqë të luftuar korrupsionin, por kërkoni amulli, prandaj nuk keni besim te prokuroria. Pse nuk vini të doni ta ruani imunitetin. kontrolloni dokumentet në Ministrinë e Financave? Lufta kundër korrupsionit, të nderuar zotërinj, Ejani shikojini! I keni të gjitha dokumentet. është çështje procedure, jo përbetimesh dhe Zotërinj, Ministria e Mbrojtjes jua dha kundrejt deklaratash publike e politike në Parlament, akuzash procedurave që lejohet, jo në atë formë që doni ju. apo kundërakuzash që bëhen nga njëri apo nga tjetri. Ejani në Ministrinë e Financave dhe do të gjeni të Ajo është çështje e reformave të ndërmarra dhe gjitha dokumentet! procedurave të implementuara në qeverisje, sepse Por ju nuk jeni të interesuar për këtë, zotërinj. vetëm nëpërmjet reformave mund të dominohet Juve ju intereson amullia, sepse e vetmja alternativë problemi i korrupsionit. Po flasim për çështje të që keni drejt pushtetit është shpifja, akuza e pabazë, procedurave të hetimit. Hiqni imunitetin për të hapur përbaltja dhe nuk pyesni as për veten tuaj, vetëm të procedurën e hetimit në një formë më të lehtë për të merrni një pushtet të pamerituar. gjithë zyrtarët e lartë. Zotërinj, sot është ora e të vërtetës, e Kemi ndërmarrë një sërë reformash të mëdha argumenteve. Mund të thoni çfarë të doni, por që dominuan në një farë mase problemin e kërkesa që bëni ju se do të dalim në fushën e korrupsionit, duke e kthyer nga një fenomen betejës, do zbresim nga kali, por shqytari të heqë strukturor në qeverisjen e mëparshme në një edhe shqytin, edhe parzmoren, nuk shkon. Të gjithë fenomen gjithnjë problematik, por që ekziston në jemi përballë gjykatave, përballë prokurorisë të nivele të larta. barabartë. Unë personalisht nuk i kam njohur vetes Përgjysmuam të gjithë taksat, ulëm barrierat për ndonjë imunitet. Përkundrazi ngritja në nivelet e të hyrë në treg, dyfishuam të ardhurat duke ia hequr përfaqësimit qytetar kërkon të heqësh dorë nga atë shumë nga duart pjesës që ishte e gatshme për shumë gjëra të tjera, jo më nga imuniteti. të përdorur korrupsionin si instrument pasurimi. 1,5 Faleminderit!
329 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Bode! përmes disa ndryshimeve të tjera kushtetuese, Ermonela Felaj e ka fjalën. synojnë të reformojnë thelbësisht drejtësinë. Saliu Ermonela Felaj – Jo më larg se dje është u thotë shqiptarëve se nuk është parë e dëgjuar që shpallur një tjetër datë historike, në fakt u parashpall pakica të vendosë pushtetin përmes shumicës. Por dhe, me sa duket, kjo gjë nuk habit më askënd, nuk po flasim aspak për të shumëdhembshurin ngaqë Kryeministri më shumë se një kryeministër pushtet të Kryeministrit, të cilin në fakt ai e harron po duket si një fallxhor. se kujt i përket, po flasim për pushtetin e popullit, Meqë kërkon të jetë i qetë dhe të justifikojë në që i rënë në duart tuaja po shpërfytyrohet çdo ditë e mënyrën më të paimagjinueshme pazotësinë e vet më shumë, po flasim për drejtësinë që nuk e llogarit dhe të qeverisë për të drejtuar Shqipërinë dhe popullin në dyert e saj, sepse llogarinë e ka hapur shqiptarët, dështimin e qartë në procesin e qëkur me ju. integrimit, jo një e dy herë, por ndoshta për të tretën Ato çfarë ne kërkojmë nuk janë aspak garanci herë, mori një datë, datën 6 gusht, për të cilën që të reja për imunitetet, por garanci të domosdoshme para më shumë se një muaji, parashikoi se do të për bërjen efektiv të sistemit të drejtësisë në një ndodhnin ngjarje të mëdha. 6 gushti ose do të ishte vend ku fuqitë e shtetit janë përqendruar në duart e dita e Sali sebepit dhe e 14 sebepçinjve të tij, ose abuzuesve të pushtetit. ndryshe do të ishte dita e të vërtetave të opozitës. Në të njëjtën kohë me reformën e imuniteteve Ky parashikim i Berishës për 6 gushtin nuk e di Shqipërisë i kërkohet të kryejë edhe reformën në pse më kujtoi një barcoletë. Në një morg po drejtësi. Është pikërisht ky momenti më i volitshëm zhdukeshin krejt papritur duart e disa të vdekurve. që ne t’ia nënshtrojmë një diskutimi të hapur dhe Më në fund policia zbuloi se duart i priste një fallxhore gjithëpërfshirës ndërhyrjes në Kushtetutë. plakë. Kur e pyetën se përse e bënte një gjë të tillë, Ndryshimi i Kushtetutës së një vendi nuk është tha se i priste duart ngaqë duhet të lexonte fatet e monopol i askujt, aq më pak i juaji. Pra, ne kemi po atyre me qëllim që ta zinte gjumi. Kështu është aq të drejtë të kërkojmë të ngremë diskutimin për dhe kjo punë e Kryeministrit, merr data, i mbush ndryshime të tjera në Kushtetutë, të cilat direkt apo ato me ngjarje që ta bëjë gjumin e qetë, ua lexon indirekt lidhen me çështjen e reformës së ato shqiptarëve dhe pastaj thotë që nëse ato nuk imuniteteve. ndodhin faji është i opozitës. Meqenëse pak më parë dëgjova parafolësin që Kuptohet qartë: Saliu njësoj si fallxhorja plakë, njësoj si Kryeministri e konsideron veten të barabartë bashkë me ditët dhe orët e tij të pushtetit shtyn me të gjithë qytetarët, do t’i desha t’i kujtoj një edhe fatet e shqiptarëve. Ndërsa ne, zoti çështje shumë të thjeshtë. Ky zotëri së bashku me Kryeministër, në ndryshim nga ju u themi shqiptarëve të gjithë kolegët që ka në krah kur vjen puna që të që fatet e tyre t’i ndajnë dhe t’i bëjnë vetë, më së akuzohen për akuza penale, nuk gjykohen si të pari duke zgjedhur. gjithë qytetarët e tjerë, përkundrazi gjykohen vetëm Dhe ata kanë zgjedhur, kanë zgjedhur që në nga një trupë e njohur që më parë e Gjykatës së nëntorin e vitit 1998 të kenë një ligj bazë, Kushtetutën Lartë. e Republikës së Shqipërisë, promovuesen e Atëherë, çfarë sensi ka parimi i barazisë para përhershme të lirive, të drejtave dhe objektivave të ligjit mes qytetarëve dhe mes këtyre njerëzve, për tyre sot e për të ardhmen. Ja pse ne e respektojmë të cilin Saliu përbetohet çdo ditë, kur qytetarët duhet Kushtetutën, sepse duam të respektojmë shqiptarët të kalojnë nëpër tri shkallë gjykimi, ndërkohë që dhe zgjedhjet e tyre. ministrat dhe deputetët në një të vetme dhe, për më Ne jemi shumë të qartë se pikërisht sot që tepër të gjykohen nga një trupë gjyqtarësh e njohur kërkohet të votohet kufizimi i imunitetit për deputetë, që më parë botërisht. ministra e gjyqtarë, përballë nuk kemi njeriun që Pra, arsyetimi se ne po kërkojmë disa garanci kërkon dhe dëshiron konsensus për hir të interesave të reja për veten është abuziv. Ne po tentojmë ta të vendit dhe të shqiptarëve, por përkundrazi njeriun kthejmë këtë vend drejt ligjshmërisë dhe drejtësisë. që mendon si e si të përjetësojë pushtetin e vet. Pohimet e tipit “mbrojmë veten” apo “bëjmë sikur Nuk ka asnjë argument të vlefshëm edhe për mbrojmë pushtetarët dhe gjyqtarët”, së bashku me logjikën më të thjeshtë se përse Saliu nuk denjon pohimin se “imuniteti do të heqë korrupsionin” janë të dëgjojë, të marrë në konsideratë ose jo, qëndrime mashtrimi më i madh për publikun. të ndryshme publike për propozimet e opozitës, që Në hap të fundit, ajo për të cilën do të duhemi të
330 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
kujdesemi maksimalisht, është moskthimi i reformës Unë dhe zoti Majko, nga relatorë të këtij së imuniteteve në një mashtrim të madh për projektligji, u kthyem në negociatorë. Papritur u publikun. Ja përse duam gjyqtarë të lartë që zgjidhen bëmë negociatorët më të suksesshëm midis Partisë me shumicë të cilësuar, me 84 vota. Vendimet e Demokratike dhe Partisë Socialiste, pasi për 2 ditë tyre ndikojnë jashtëzakonisht jetët e qytetarëve të mbyllëm një projektligj që debatohej prej 10 vjetësh. zakonshëm. Ja përse nevojitet një Prokuror i Në fakt, do të më pëlqente edhe mua të ishte kështu, Përgjithshëm i zgjedhur po me shumicë të cilësuar, të merrja merita për këtë, por nuk do të isha i në mënyrë që hetimi të ballafaqojë me ndershëm. Negociatat u mbyllën shpejt, sepse llogaridhënien cilindo që abuzon me ligjin, qoftë ky Partia Demokratike pranoi pothuajse gjithçka që i zgjedhur, i emëruar politikisht apo nën ombrellën e kërkoi Partia Socialiste deri edhe në redaktimet pushtetit. gjuhësore apo ndryshime pikash e presjesh. Por Të vetmit që nuk i duhen të gjitha këto është edhe pas kësaj u kërkua që drafti t’u paraqitej Saliu. Ai do të jetë gjyqtari dhe prokurori, siç thotë konstitucionalistëve për mendim. Dakord. Ne nuk populli “vetë Ali e vetë kadi”, kadiu i vetvetes dhe jemi specialistë të atij niveli dhe iu mor aprovimi xhelati i shqiptarëve. pikërisht atyre konstitucionalistëve, emrat e të cilëve Faleminderit! u përmendën nga përfaqësuesit e Partisë Socialiste, Jozefina Topalli – Faleminderit! por përsëri kishte hezitim. Atëherë iu propozua Zoti Paloka, urdhëroni. Partisë Socialiste të përgatiste vetë draftin dhe unë Edi Paloka – Faleminderit, zonja Kryetare! do të firmosja, sigurisht i autorizuar, çdo draft që do Pas 10 vjetësh na u desh të bëjmë edhe 10 orë të paraqiste Partia Socialiste. të tjera debat shterpë për heqjen e imunitetit, sepse Draftin që kemi sot përpara është përgatitur fjalë Partia Socialiste prapë nuk ka ndërmend ta votojë për fjalë, me pika dhe presje nga deputetët e Partisë këtë projektligj; një debat shterpë edhe politikisht, Socialiste, në Partinë Socialiste. Ne, siç kishim sepse nuk ka asgjë të paqartë për askënd lidhur premtuar, ramë dakord me gjithçka nga ky draft, pa me faktin se kush do e kush nuk do që imuniteti të ndryshuar asgjë, që të mos mbetej më asnjë hiqet apo të kufizohet. justifikim nga Partia Socialiste që të pengonte Dikush nga deputetët socialistë tha këtu se ne miratimin e ligjit me konsensus. Po çfarë ndodhi po belbëzojmë se nuk kemi argumente. Në fakt, ne më pas? Unë dhe Pandi i dhamë ujë gomarit, siç e sot mund edhe të mos flisnim fare, sepse pas pak kërkonte, por ai në çdo rast ose ftohej, ose nxehej. do të votohet dhe nuk ka nevojë të kemi argumente Kështu që deputetët e Partisë Socialiste nuk votuan të tjerë për të bërë këtë debat. një projektligj që e kishin përgatitur vetë, duke u Ka 10 vjet që Partia Socialiste deklaron se është vënë në një pozitë vërtet për të ardhur keq. pro heqjes së imunitetit dhe 10 vjet që nuk e voton Kur relator nga PS-ja (më fal Pandi që po merrem atë në asnjë nga format ligjore që është paraqitur, e me ty, nuk e kam aspak me të keq), u caktua zoti së fundi edhe në formën e paraqitur nga ata vetë. Majko, sinqerisht e mora si shenjë të një vullneti Kolegët e mi bënë këtu edhe historinë e të gjitha pozitiv edhe nga Rama, duke pasur parasysh hapave ku ka kaluar kjo çështje e karakterizuar reputacionin që kishte zoti Majko dhe, në fakt, e gjithnjë nga ofertat konkrete të Partisë Demokratike besoj sinqerisht që zoti Majko u përpoq dhe kishte dhe evoluimi i “argumenteve” të Partisë Socialiste të gjithë vullnetin për ta mbyllur këtë projektligj me për të mos pranuar asnjë nga ofertat e Partisë konsensus. Por kur dëgjova pikërisht ditën kur ne Demokratike. kishim konkluduar gjithçka dhe pikërisht nga zoti Për këtë arsye ne paraqitëm, së fundi, një projekt Majko të përsëriste fjalë për fjalë formulën e Ramës të përgatitur nga PACA dhe Euralius-i. Nuk e bëmë se ligji duhej miratuar në paketë bashkë me për hile, por jua lamë në derë. Atëherë sipas stilit të propozimet e tjera të PS-së, e kuptova që Rama Ramës, që mendon se bën politikë të hollë, pikërisht nuk e kishte zgjedhur Majkon për reputacionin e tij ditën kur do të diskutohej projektligji i propozuar të mirë, por për ta përdorur këtë reputacion të nga ne, sollët disa amendamente me bindjen se ne Majkos. (I drejtohet deputetit Pandeli Majko.) Pandi, do t’i kundërshtonim dhe ju do të gjenit justifikimin të kërkoj ndjesë edhe një herë, por ky është e radhës, madje mund të na akuzonit edhe si fajtorë. konkluzioni ku unë kam arritur pas asaj që ndodhi. Por edhe kjo, si shumë taktika të holla të Ramës, Me sa duket strategjia e Ramës ka qenë e doli blof. paracaktuar dhe ka synuar të mos e prekë asnjë
331 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
fije imunitetin e deputetëve të tij. Edhe sot u përdorën sepse kështu ai shpreson të nxjerrë përfitime politike këtu “argumente”, që përpiqen të justifikojnë këtë duke bërë fajtore për këtë maxhorancën. Në fakt, qëndrim absurd të PS-së, se qenka e unë nuk e besoj këtë, sepse sado naiv të jetë Rama papranueshme të ndryshohet Kushtetuta dy herë, dhe deputetët e tij, e dinë shumë mirë që politikisht një herë në gusht dhe një herë në shtator. Çfarë këtë betejë në formë loje e kanë të humbur. Një logjike është kjo? Ne prandaj ekzistojmë si parlament grup politik që nuk voton as ligjin që ka përgatitur për të bërë ligje të reja, për të ndryshuar ato të vjetrat, vetë, jo dhjetë orë, por edhe 10 vjet të tjera të flas për të bërë amendamente, për të ndryshuar edhe nuk bind dot njeri se vullneti i tyre për kufizimin e Kushtetutën, e cila është ndryshuar në fakt jo një imunitetit është pozitiv. E vetmja arsye që Rama herë, por disa herë. Po të ishte se do të ndiqnim urdhëron deputetët e tij për mosvotimin e këtij këtë logjikë të kolegëve socialistë i binte që projektligji është se Ramën e urdhërojnë vet deputetë Parlamenti të mblidhej një herë në vit ose ndoshta të tij që të mos e kalojë këtë ligj. edhe një herë në 4 vjet të miratonte tufa me ligje, Është e vërtetë ajo që thanë këtu disa kolegë paketa, siç i quajnë kolegët tanë dhe kaq të ishte e socialistë se nuk është koraca e imunitetit ajo që i gjithë puna e Parlamentit. mbron disa. Kjo është e vërtetë, sepse deri më sot Edhe sikur kjo logjikë e deputetëve të PS-së të i ka mbrojtur koraca e Prokurorisë së Përgjithshme qëndronte, çfarë ndryshimesh të tjera do të votojnë dhe këtu është frika që ka Rama dhe deputetët e në shtator? Ne ua kemi bërë të qartë se propozimet tij, sepse e dinë që kjo koracë nesër nuk do të jetë e Ramës nuk do t’i votojmë, jo për tekat tona, por, më. Të gjithë e dimë se në grupin e PS-së ka sepse, siç jeni konshientë edhe ju, ato janë jashtë deputetë që janë bërë të tillë vetëm për ta pasur atë çdo logjike për një vend ku maxhoranca zgjidhet imunitet dhe për asnjë arsye tjetër, sepse nuk kanë me votën e qytetarëve dhe nuk caktohen sipas pasur asnjë lidhje as me politikën, as me PS-në. E dëshirave të Ramës apo edhe të Sali Berishës, në vetmja arsye pse janë futur në listat e PS-së është qoftë se do të dojë t’i plotësojë këto dëshira të se i kanë kërkuar Ramës të hyjnë në listat e PS-së Ramës. se i duhej ky imunitet i deputetit. Rama vazhdon të ëndërrojë marrjen e pushtetit E thashë edhe pak më lartë se politikisht ju e në tavolinë, sepse zgjedhjet për të tashmë janë keni humbur këtë betejë dhe, siç e ka kuptuar dhe kthyer në makth e nuk është për t’i vënë faj. Pas është bindur tashmë edhe kryetari juaj, keni të kaq dështimesh në zgjedhje edhe një njeri normal humbur edhe 2013-ën. do të bëhej me komplekse, jo më një si Rama, që Shumë nga ju që folët sot këtu dhe që do të kompleksin e dështakut e ka kultivuar prej kohësh. votoni kundër, ose jo, në një farë mënyre ia keni Në vitin 2008 Rama e ndryshoi Kushtetutën. I futur vetes, sepse në parlamentin tjetër ku dha më shumë fuqi Kryeministrit, sepse mendonte maxhorancë do të jemi përsëri ne dhe ju do të jeni se do të ishte vetë dhe kërkoi që Presidenti të shumë pak, siç e ka kuptuar edhe kryetari juaj, ata zgjidhej me shumicë të thjeshtë, sepse mendoi se që do të futen nga ju nuk do të jeni ju që folët këtu, do ta zgjidhte vetë. Tani kërkon të zgjedhë me 3/5- por do të jenë ata deputetë që u duhet imuniteti, të at edhe gjyqtarët. Është e lehtë ta kuptosh sesi e cilët Rama do t’i vë përsëri të parët në lista. Prandaj, mendon Rama rezultatin e zgjedhjeve të ardhshme. në një farë mënyre sot, e përsëris, ju që folët dhe Sidoqoftë, kthehemi te çështja. Ju thoni se me që nuk do të votoni më pas, ia keni futur edhe vetes. qëndrimin që mbajtët ndaj projektligjit treguat Faleminderit! vullnetin tuaj pozitiv për heqjen e imunitetit, por në Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Paloka! fakt kjo është strategjia e paracaktuar nga Rama Zoti Taulant Balla, urdhëroni! për ta nxjerrë fare nga axhenda e parlamentit Taulant Balla – Në fakt, shumë herë kemi çështjen e imunitetit, sepse kolegët socialistë e dinë bërë debate në këtë Kuvend, por debat më artificial shumë mirë, po ashtu si ne, që futja në procedurë e se ky i sotmi nuk ka. më pas mosmiratimi në seancë plenare i projektligjit Ky debat për të gjithë ata që kanë ndjekur Saliun do të thotë që të paktën edhe për një vit ky ligj të te fliste përçartë sot, tregoi një gjë, që Saliu i vogël mos trajtohet më në këtë parlament. dhe Saliu plak janë njësoj. Kot nuk thonë që plaku Pasoja e afërt dihet, Shqipëria nuk e merr edhe dhe fëmija ngjasojnë. një herë statusin e vendit kandidat në BE. Këtu u Do t’ju tregoj një histori, besoj se e keni dëgjuar tha nga kolegët e mi se ky është qëllimi i Ramës, të gjithë, 60 vjet më parë në fshatin Viçidol, familjes
332 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Berisha i humbi lopa dhe e gjithë shtëpia u turr të që për të mbuluar fytyrën reale të qeverisjes tënde, kërkonit lopën, lopa u kthye vetë në darkë, po nuk bëjnë me pazare çdo ditë e çdo natë, hedhin poshtë ishte kthyer Saliu. E thirrën Saliun dhe i thanë: ekspertizat perëndimore, duke shpikur ekspertiza “Hajde more, se erdhi lopa. “Jo”, - tha, - pa kërkuar nga fusha e druve në Tiranë. edhe te ajo shpella përtej”. Ne, zoti Sali Berisha, jemi ata që të dalim Kështu është edhe kjo puna e imunitetit sot. përballë ty dhe i dalim përballë edhe drejtësisë. Ti Kemi rënë dakord ta votojmë të gjithë së bashku në dhe të tutë keni frikë nga drejtësia, ne jo. Ne duam shtator, Saliu vazhdon të kërkojë lopën. Ne imunitetin që drejtësia të mos hyjë nën lëvozhgën e kërmillit e kemi gati për ta hequr, sepse Saliu sot është njësoj bashkë me ty, por të jetë e lirë, e pavarur, sepse si plaku Mere, që qesh nga e keqja. E di se këtë kështu e do Europa, sepse kështu duhet të jetë. debat e ka të humbur dhe zgërdhihet nga e keqja. Ne e duam Shqipërinë si gjithë Europa, nuk e Debati publik i sotëm nuk qëndron më te kufizimi duam Shqipërinë të jetë peng i sundimit dhe i makthit i imuniteteve. Debati i sotëm ka të bëjë me një tënd. Shqiptarët e dinë se në shtator ti do të princip të thjeshtë: “Ne socialistët jemi të mendimit rimarrësh në nishan edhe prokurorinë, edhe se Kushtetuta e Republikës nuk mund të arnohet gjykatat, por statusi i vendit kandidat kërkon një sa herë i teket Saliut. Kushtetuta është e reformë të thellë në drejtësi, ku çështja e imunitetit shqiptarëve dhe jo e Saliut. Duke qenë se nga njëra është vetëm një element, ndërsa pavarësia e anë, kufizimi i imunitetit kërkon ndryshime prokurorisë dhe gjykatave është thelbi i çështjes. kushtetuese, nga ana tjetër propozimet tona, në Sali Berisha, ti me gjuhën tënde të përdalë, na lidhje me pavarësinë e disa institucioneve të kërkon ne llogari pse ne nuk bëjmë atë që do ti. rëndësishme, kërkojnë po ashtu ndryshime Harroje! Ne do të bëjmë vetëm atë që duan shqiptarët. kushtetuese, ne kërkojmë që këto ndërhyrje në Të të heqim ty! Ne japim llogari vetëm para miliona Kushtetutë të bëhen një herë e mirë, sepse ne shqiptarëve që kërkojnë largimin tënd. Vetëm para besojmë që ndërhyrja në Kushtetutë është një atyre ndihemi keq nëse nuk bëjmë detyrën tonë si proces që mund të bëhet vetëm një herë, jo vetëm deputetë të opozitës. brenda një viti, por një herë në katër apo pesë vjet, Një popull i tërë të akuzon për vrasje, Sali sepse ky është modeli dhe kjo është eksperienca Berisha dhe kush vret nuk gjen qetësi deri në fund. e vendeve të tjera. Ndaj kot e ke që synon të shërosh makthin tënd Paketa e sivjetshme e ndryshimeve kushtetuese me imunitetin kushtetues. Në shtator, hajde ta heqim nuk mund dhe nuk duhet të kufizohet vetëm te imunitetin, por makthin tënd nuk ta heqim dot. çështja e imunitetit, sepse korrupsioni në Shqipëri Harroje, Sali Berisha, se unë dhe kolegët e mi nuk mbrohet nga imuniteti, por nga Saliu dhe nga do të bëjmë të njëjtin gabim, edhe në 2013-ën, një drejtësia e marrë peng nga Saliu. gabim që e kemi bërë edhe më parë. Ti e di mirë, Shqiptarët e dinë se ti, Sali Berisha kërkon me kësaj radhe nuk do ta falim më. ngulm heqjen e imunitetit jo për të na trembur ne, Sali Berisha, shënoje mirë në memorie: ne do se nuk na tremb dot, por për t’i hequr frikën vetes të të detyrojmë ty dhe njerëzit e tu që vratë më 21 tënde. Ta kemi thënë dhe po ta përsëris: Ne nuk janar 2011 të japin llogari para drejtësisë, një më kemi nevojë fare për imunitet, por duam që në këtë një; ne do të detyrojmë ty dhe familjarët e tu që vend Kushtetuta të mos jetë një copë letër, që ti në vratë më 15 mars 2008 në Gërdec, të jepni llogari vitin 1999 e mallkoje dhe e përçmoje, në vitin 2009 një më një. betoheshe për nderin që nuk e ke, ndërsa sot do ta Zonja dhe zotërinj deputetë, arnosh, në mëngjes dhe në darkë, sa herë të të Edhe nëse votohet sot drafti, Komisioni Europian teket ty. na e ka thënë qartë: “Ne nuk kemi përmbushur Sali Berisha, ti nuk na sugjestionon fare me kushtet për marrjen e statusit”. Europa pret rezultate sindromën tënde të kërmillit. Ne nuk u ngjajmë aspak konkrete në luftën kundër korrupsionit, krimit të deputetëve dhe vasalëve të tu. Nuk u përngjajmë organizuar dhe trafiqeve, ndërsa Qeveria jote ka zero atyre, që kanë mbyllur në gojë lidhjet tua familjare rezultat në këta sektorë. E di mirë ti, Sali Berisha, me tragjedinë e Gërdecit, sepse ne nuk jemi si Zeni që bëhesh për ilaçe kur të përmendim Shkëlzenin, yt. Nuk u përngjajmë atyre që për të mbuluar vjedhjen por Kushtetuta nuk thotë që fëmijët e Kryeministrit e 220 milionë eurove, mbrohen me procedura. kanë imunitetet. E megjithëse pa imunitet, Ne nuk jemi si Luli yt. Nuk u përngjajmë atyre Shkëlzeni yt në Shqipërinë e marrë peng nga
333 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
sundimi yt, është eminenca gri e pushtetit tënd. Shqipërisë, por, për fat të mirë, këto pasuri të të Ta kam thënë dhe po ta përsëris: çfarë imuniteti gjithë shqiptarëve janë ende këtu. As nuk mund t’i e ka penguar prokurorinë apo ILDKP-në të hetojë çojnë jashtë dhe as nuk mund t’i likuidojnë deri në mënyrën e pasurimit të djalit tënd, i cili fiton brenda qershorin e ardhshëm. një viti sa buxhetet e përbashkëta të katër bashkive, Saliu, sot foli edhe për para kesh. Bëre mirë që Librazhd, Përrenjas, Bulqizë, Gramsh? fole, se na tregove ku i ke fshehur. I ke fshehur në Çfarë imuniteti e ka penguar prokurorinë të hetojë muret e shtëpisë tënde. ndikimin dhe urdhrat mafiozë në Drejtorinë e Unë po të them sot ty dhe kujtdo tjetër pranë Tatimeve që pasi vendos gjobat, ato gjoba falen pas teje: do të hetojmë edhe në shtëpinë tënde, në çdo një vizite me pagesat kesh në Vjenë? bankë dhe në çdo kasafortë, në Shqipëri dhe kudo Çfarë imuniteti kishte djali yt që nuk u paraqit në botë, dhe do t’ua kthejmë shqiptarëve edhe paratë kurrë për të dëshmuar në prokurori për lidhjet e tij e vjedhura dhe do të japësh llogari një më një. me fabrikën e vdekjes në Gërdec? I them sot Sali Berishës që edhe licencën e Po si është përfshirë djali i Sali Berishës në lotarisë kombëtare, për të cilën more para kesh në fabrikën e vdekjes në Gërdec? Është e vështirë të Vjenë, më shumë ti, se sa do të marrë Ministria e ndash ku mbaron të qenit e tij pronar real i këtij Financave, edhe atë ne do t’ua kthejmë shqiptarëve. biznesi dhe ku ka qenë thjesht ndërmjetës. Ata që Po përgjimet çfarë i ke more, lumëmadh? Sa e njohin nga afër Shkëlzenin para shpërthimit në qesharak je që kujton se me ca nastradinë si puna Gërdec, dëshmojnë se ai fliste hapur për këtë e Arben Imamit, mund të prodhosh përralla biznes, madje shpesh i nevrikosur me administratën përgjimesh! Je shumë i lodhur, plaku Mere! e babait që i krijonte vonesa me dokumentacionin e Zonja dhe zotërinj deputetë, trafikut të armatimit. Sali Berisha nuk do që të hiqet imuniteti, por Prania e tij në zyrat e ministrave apo raportimi i dëshiron të përdhunojë Kushtetutën, një Kushtetutë ministrave te Shkëlzeni, siç është shkresa e ministrit që as nuk e ka njohur dhe as nuk e ka mbështetur, të atëhershëm të Drejtësisë, Bumçi, për komentet por veçse e ka fyer. Ka një arsye të thjeshtë pse e vendimit të qeverisë që do t’i hapte rrugë Saliu synon që këtë muaj, edhe në javët në vazhdim, demontimit, janë fakte kompromentuese që lidhin të mbajë të përqendruar vëmendjen te flluska e direkt djalin e Kryeministrit me këtë biznes, ku imunitetit, sepse Sali Berisha synon të mbulojë me ministrat ishin thjesht ushtarë dhe raportues të tij. këtë debat pazarin e vjetër dhe muhabetet e reja që Çfarë imuniteti paska i biri i Saliut që nuk u hetua po bën edhe sot për kufirin detar me Greqinë. kurrë? Gërdeci dhe 21 janari janë plagë që nuk do Zonja dhe zotërinj deputetë, të mbyllen kurrë pa u vendosur para drejtësisë Dua të them dy fjalë edhe për kolegët tanë autorët dhe urdhëruesit e vërtetë. sipërmarrës, të cilët e kanë filluar sipërmarrjen e Çfarë imuniteti kishte Damiri yt, Sali, të cilin tyre që në vitin ‘92, ndërsa në politikë kanë hyrë komandanti i policisë së Rinasit e shoqëroi deri në tani vonë. Ka edhe në grupin tuaj sipërmarrës, zoti avion, për të bllokuar ekzekutimin e urdhrit të Uldedaj, sipërmarrës shumë i suksesshëm, milioner arrestimit nga prokuroria? e miliarder, si të doni quajeni, ku edhe ne shkojmë Çfarë imuniteti na paska një serb që sot ka e furnizojmë makinat tona me karburantin që shet bllokuar llogaritë bankare të KESH-it, ka bllokuar zoti Uldedaj. Nuk ka asnjë problem. Problemi është ndërtimin e rrjetit të interkonjeksionit me Kosovën, diku gjetkë. Si janë bërë këta miliarderë? Më gjeni ka zaptuar tokat në bregdet? Vetëm ti, Sali Berisha, një ministër të vetëm, nga këta të rreshtuar këtu, që ke pazare të vjetra me serbët, mund t’i veshësh që kanë nën 1 milion euro pasuri, më pak se 3 shtëpi këta kriminelë me imunitetin e regjimit tënd. në Tiranë, një shtëpi në Gjirin e Lalzit dhe nja tre Qytetarë shqiptarë, Sali Berisha, familja, shtëpi në Europë? Dhe them: “Po, Sali, paske të ministrat e tij, po i largojnë nga Shqipëria paratë e drejtë që kolegët e mi sipërmarrës milionerë me vjedhura nga korrupsioni. Një kompani fantazmë për punë të ndershme qenkan më të pasur se milionerët shitje e blerje pronash është krijuar në Vjenë dhe e tu në qeveri. Krahasoje, zoti Sali, bilancin e zyrës aty shkojnë, javë pas jave, paratë e korrupsionit së ndërmjetësimeve të Shkëlzenit tënd me bilancin tënd, Sali. Do t’i merrnin me vete edhe puset e e kompanisë së zotit Doshi apo të zotit Abazi. Vetëm naftës, minierat, lumenjtë, hidrocentralet, tokat në në një zë, në zërin ndërmjetësime, 200 mijë euro bregdet, po të kishin mundësi t’i transportonin jashtë fiton Shkëlzeni yt. Kolegët e mi 200 mijë euro i kanë
334 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
gjobë nga taksavënësit e tu, Sali. Rezultati i drejtësisë suaj të herës së parë është Në përfundim, zotërinj deputetë, e keni më kot një faturë financiare që ende sot pas 20 vjetësh për të ndiqni nga pas lopën e Saliut, se Saliu ka humbur 11500 individë në 23 vendime të Këshillit të për vete. Ministrave është gati 500 milionë dollarë, vazhdon Faleminderit! fatura dhe këtu nuk po llogaris se çfarë është paguar (Drejtimin e merr zoti Turku.) si dëm i drejtësisë suaj nga viti ‘92 deri në ’96-ën. Ardjan Turku – Faleminderit! Ende mijëra shqiptarë janë pa varre, pak respekt Zoti Strazimiri, urdhëroni! për ta, mijëra jetë të çuara dëm. Këto nuk paguhen Gent Strazimiri – Faleminderit, zoti drejtues i me para. seancës! Ju me shumë të drejtë do të më thoni se nuk Faleminderit, edhe ju të nderuar kolegë! është qeverisja jonë, atëherë qeveriste babi. Ashtu Bëtë, ç’bëtë, na mblodhët në këtë seancë është. Do të thoni edhe, se ashtu ishte koha dhe maratonë për turpin tonë dhe po u tregoni shqiptarëve gabime janë bërë. Thoni gabime, jo krime. Dakord. se pse miliarderët e Berishës, të korruptuarit, ata E lëmë të parën dhe marrin qeverisjen e dytë, që grabitën votat për të grabitur Shqipërinë, duhet eksponentë të së cilës janë ende sot në këtë sallë, detyrimisht të mbeten me imunitet, edhe pse këtë qeverisjen në të cilën kryetari juaj aktual i PS-së ka e kërkon integrimi i vendit, edhe pse këtë e kërkon qenë ministër. BE-ja, e kërkon Edi Rama prej kohësh, madje edhe Gjatë qeverisjes së dytë statistikat janë edhe pse e kërkon vetë Sali Berisha që prej 10 vjetësh më shumëngjyrëshe, të fotografuara sipas realitetit dhe që sot ju kërkon ta finalizojmë me votë. nga British Helsinki, Human Rights Group. Të finalizojmë me votë, fjalë për fjalë dhe pikë Atëherë fillojmë. E fillon në 97-ën, 100 ditët e për pikë, variantin që ju e sollët në Kuvend dhe që para të qeverisjes suaj, qeveria e re e drejtuar nga sot refuzoni të jepni votën. Sebepi që nxirrni këtë ish-profesori i maksizëm-leninizmit, premtoi herë, e treta në radhë, për nga bllokimi i statusit të rivendosjen e shpejtë të rendit publik nëpërmjet vendit kandidat në BE, është një tjetër paketë që, mbledhjes së armëve etj. Për ata që kishin frikë siç thoni ju, duhet ta negociojmë për të siguruar nga Partia totalitare e Punës së Enver Hoxhës, Nano gjyqësorin dhe drejtësinë e pavarur sipas modelit siguroi popullin se reformat administrative nuk synon tuaj. Po cili është modeli juaj? spastrimin politik apo shkarkimin e nëpunësve në Si përfaqësues i politikës së vjetër që jam, u bazë të kritereve të militantizmit partiak, por drejtohem vetëm përfaqësuesve të politikës së re objektivi, në përputhje me ligjin, do të jetë ndërtimi në këtë sallë, që kanë të paktën 20 vjet këtu si dhe strukturimi i një administrate publike moderne. anëtarë të ish-grupit parlamentar të Partisë së Punës Megjithatë në praktikë kalimi i qeverisjes socialiste dhe pastaj si eksponentë të grupit parlamentar të ka qenë krejt ndryshe. PS-së, kush ka më pak se 20 vjet në këtë sallë Në mbledhjen e 18 gushtit me përfaqësues të është i papërfshirë në këtë fjali: të nderuar kolegë, pushtetit vendor, Kryeministri u zotua për ju e keni drejtuar dy herë këtë vend: nga 29 nëntori bashkëpunim dhe bashkëjetesë ndërmjet qeverisë i ’44-ës deri në pranverë të ’92-it dhe nga 29 qershori dhe organeve lokale. Më 29 tetor Kryeministri i ’97-ës deri në 4 korrik të 2005-ës. Në të dyja herët deklaroi se 420 punonjës shtetërorë që punojnë në keni ardhur në pushtet me dhunë ose, siç thoshit shërbimin civil të qeverisjes vendore duhet të në ’44-ën: “Pushteti buron nga gryka e pushkës”, zëvendësoheshin. Nuk dha arsye, nuk mendoi se ndërsa në ’97-ën: “Me gjak e morëm, pa gjak nuk e duhet të kishte një procedurë, thjesht njoftoi lëshojmë.” shkarkimin e tyre, krejtësisht në kundërshtim me Si jeni sjellë me gjyqësorin në të dyja rastet? Si ligjin e shërbimit civil të vitit ‘96. jeni sjellë me drejtësinë, për të cilën sot përbetoheni Informimi dhe mediat publike. se e doni të pavarur? Në mënyrë ironike, nëpërmjet një deklarate, kreu Statistikisht, gjatë qeverisjes së parë gjyqësori i një organizate për të drejtat e njeriut (bëhet fjalë dhe drejtësia mori simbolikën e Aranit Çelës, profesor për Komitetin e Helsinkit), Arben Puto, më 25 shtator, Aranitit, thoshte një pedagogia ime shumë e nderuar në televizionin shtetëror, bëri thirrje të ndiqej e kohës, kur isha student në juridik, sot është penalisht gazeta “Albania”, gazetë e opozitës, për deputete në Parlament, Luan Omarit dhe më tej një editorial që kishte botuar një ditë më parë. Është Fehmi Abdiut. e pazakontë për një organizatë, e cila si arsye të
335 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
qenies së saj ka mbrojtjen e shtypit dhe mendimit e pushtetit gjyqësor.” të lirë të lëshojë një deklaratë se si duhet të Në vitin 1998 filluat një konflikt të hapur me persekutohet dhe të bllokohet një gazetë opozitare. Gjykatën Kushtetuese. Jeni e vetmja qeveri në I njëjti person, Arben Puto, ishte kryetar i Europën Juglindore që nxirrni me policë nga zyra komisionit të atestimit në Ministrinë e Jashtme. kryetarin e Gjykatës Kushtetuese. Fillon spastrimi Diplomatët shqiptarë, sipas atestimit që drejton zoti me një truk të Thimio Kondit, që ka qenë më Puto, detyrohen të lexojnë në mënyrë të detyruar paqësori nga ju. U jep urdhër gjykatave të marrin të gjithë librat e tij mbi diplomacinë të shkruara në një muaj pushim të detyrueshëm dhe ndërkohë kohën që Shqipëria ishte diktaturë komuniste. shkarkon komplet krerët e prokurorive dhe gjykatave Sqarojmë se diplomacia në atë kohë konsiderohej dhe këtë punë e bën gjatë pushimit të detyruar që vetëm thjesht besnikëria ndaj Partisë së Punës së të mos kenë kohë që të ndjekin problemin në mënyrë Shqipërisë. administrative. Gjykata Kushtetuese merr një vendim Spastrimet në akademi dhe në kulturë (ministër ku nxjerr antikushtetues një nen të një ligji të i Kulturës ka qenë Edi Rama). parlamentit, i cili ngjall reagimin e maxhorancës. Më 22 gusht kryeministri Fatos Nano shkarkoi Skënder Gjinushi menjëherë bën gati një edhe anëtarët e Akademisë së Shkencave, edhe amendament tjetër dhe pas një seance debatesh, kryetarin e saj. Krijoi një komitet të përkohshëm, ku të gjithë anëtarët e Gjykatës Kushtetuese krijuar nga Luan Omari, nip i ish-diktatorit, autor i konsiderohen spiunë të fuqive të huaja që nuk kushtetutës së diktaturës së vitit 1976. Në veprojnë për interesat e vendit, fillon bën një ligj tjetër prezantimin e anëtarëve të rinj të akademisë Nano me maxhorancë 70 për qind për të përmbysur e këshilloi trupën që vitet e pasluftës nuk duhet të përbërjen e Gjykatës Kushtetuese. Njëri prej konsiderohen bardhe zi, ato janë vitet e diktaturës. anëtarëve është Fehmi Abdiu, gjykatësi i fundit në Më 13 tetor kryeministri Nano me një urdhër Europën ish-komuniste që ka dhënë një dënim me administrativ shkarkoi të gjithë rektorët dhe dekanët vdekje për një poezi. e universiteteve, i zëvendësoi me persona që kanë Më 16 shkurt, megjithëse Gjykata Kushtetuese qenë zyrtarë të lartë të periudhës komuniste. e kishte nxjerrë vendimin e parlamentit krejtësisht Shërbimet e inteligjencës. antikushtetues, policia shkon në zyrën e kryetarit Fatos Klosi u ka premtuar se më shumë se 95 të gjykatës dhe e nxjerr jashtë me policë. Atje për qind e stafit të SHIK-ut, të specializuar nga instalohet Fehmi Abdiu, deputet i PS-së, ish-gjykatës shërbimet partnere si CIA, do të vazhdojnë të i PP-së, ish-hierark i lartë i pushtetit të Enver mbeten në punë. Situata është krejtësisht e kundërt. Hoxhës. Shkarkime në të gjitha gjykatat dhe Në njëqind për qind të departamenteve tani janë prokuroritë e vendit, të cilat sollën grevë urie të tetë kthyer oficerë të vjetër të Sigurimit ët Shtetit. gjyqtarëve, të cilëve, siç thotë edhe raporti, iu Së fundi, drejtësia e pavarur. refuzua të merreshin në kujdes nga mjekët në spital Drejtësia e pavarur, për të cilën sot po na nën pretekstin se nuk ka vende. Edhe mjekun nuk bllokoni, fillon me ndryshimin e ligjit për KLD-në, e keni lejuar t’u japë ndihmë. keni qenë deputet në këtë sallë dhe e keni votuar. Raporti merret edhe me pushimin nga puna që KLD-ja më ligj organik, në një parlament të atyre që ju i quani “gjashtëmujorët” dhe thotë: “Termi zotëruar në 70 për qind nga PS-ja, ish-komuniste, gjashtëmujor është njëlloj si termi Banda e të ndryshon përbërjen, nga 70 për qind gjyqtarë dhe Katërve, që përdorej në Kinë në kohën e Revolucionit vetëm 3 përfaqësues të parlamentit, bëhet 70 për Kulturor”. qind përfaqësues të parlamentit dhe vetëm 5 Në fakt, çfarë janë gjashtëmujorët? Janë gjyqtarë. Fatos Nano thotë se anëtarët e rinj të KLD- persona të shkolluar me një projekt të Këshillit të së i ka zgjedhur pagabueshmërisht të orientuar Europës, që ka kushtuar 1.8 milionë dollarë, për politikisht. Anëtar i ri i këtij këshilli është Përparim shkak se punonjësit e drejtësisë së regjimit të vjetër Sanxhaku, avokat mbrojtës i kryeministrit Nano dhe ishin të papërshtatshëm për të dhënë drejtësi në Dashamir Kore, ish-ministër i Drejtësisë gjatë demokraci. Ata që kishin dhënë padrejtësi për 45 periudhës komuniste. Pyetjes se përse e bën këtë vjet rresht nuk mund të jepnin më drejtësi. punë Fatos Nano, ju në këtë sallë iu përgjigjët: Kusht i vetëm dhe i domosdoshëm për t’u bërë “Është mënyra më demokratike e caktimit të këtyre punonjës i drejtësisë në kohën e diktaturës anëtarëve dhe më e mira për të garantuar pavarësinë komuniste ishte shkolla e partisë, letrat për juridikun
336 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
bëheshin edhe më vonë. Me të tillë njerëz, duke pavarësia e gjyqësorit. ngjallur edhe reagimin e Këshillit të Europës për Prej 6 vjetësh po mbani pezull frymën e paratë që ka harxhuar për të përgatitur juristë shqiptarëve kudo që janë, në një farë mënyre terror shqiptarë, që të jepnin drejtësi në këtë vend, keni psikologjik. Sot kërkoni negociata, negociata u arritur deri në pikën që të merrni edhe përjashtimin shpreh një eksponent juaji, që të mos bllokoni për apo pezullimin nga Këshilli i Europës. të tretën herë rrugën e Shqipërisë drejt Europës. Të nderuar kolegë, Të nderuar kolegë, Jam habitur kur kam parë që imunitetet si institut I thoni atij që ju lë varur dhe që tallet me ju se i keni pasur të parashikuara edhe në Kushtetutën e përveç faktit që rruga europiane e Shqipërisë dhe e vitit ‘76, shkruar nga profesor Luani. Në nenin 73, shqiptarëve është e panegociushme prej disa vitesh, parashikohet pikë për pikë, si sot: “Imunitetin e Shqipëria është bërë vend me të drejta të plota i deputetit dhe paprekshmërinë e tij pa autorizimin e NATO-s, që do të thotë, për definicion, nuk negocion parlamentit”. As atëherë nuk e keni marrë seriozisht me terroristët. Bëjeni këtë, sepse edhe për ju do të dhe atëherë Kushtetuta, për ju, ka qenë një copë jetë më mirë. letër e pavlefshme. Faleminderit! Kur e respektuat këtë pikë, nenin 73 të (Drejtimin e rimerr zonja Topalli.) Kushtetutës, kur arrestuat deputetët Kadri Hazbiu, Jozefina Topalli – Faleminderit, zoti Strazimiri! Bedri Spahiu, Beqir Balluku? Kur u mblodh Zoti Pandeli Majko, urdhëroni! parlamenti të autorizonte shokët e sigurimit t’i çonin Pandeli Majko - Të nderuar kolegë, te vendi? Kjo është seanca e fundit e këtij sesioni. Ai po Mirëpo përsëri do të thoni se kjo ishte qeverisja mbyllet në rrethana të një seance të e babit. jashtëzakonshme për të ndryshuar nenet e Marrim qeverisjen tuaj. Më 29 nëntor të vitit 2000 Kushtetutës. Këto ndryshime vlerësohen si një hap keni rrëmbyer ish- Presidentin e Republikës Sali i rëndësishëm për barazinë përpara ligjit në Shqipëri Berisha, deputet, i shoqëruar me makinë të shtetit dhe luftën kundër korrupsionit në politikë dhe shqiptar, targë 054 RSH, i ruajtur nga Garda e sistemin e drejtësisë. Republikës. Të gjithë ata që kanë ndjekur zhvillimet politike Të nesërmen, Ministria e Brendshme, ministri shqiptare këto 20 vjetët e fundit mund të pohojnë është sot këtu dhe sapo foli për kushtetueshmërinë, një fakt domethënës për temën që po trajtojmë. Ai nxori një njoftim për shtyp: “U shoqërua shtetasi, është se Kuvendi i Shqipërisë i ka miratuar të gjitha Sali Ramë Berisha dhe pasi u verifikua u la i lirë”. kërkesat që kanë paraqitur prokurorët e Tani, kam një pyetje. Në qoftë se kjo ka qenë e Përgjithshëm për heqje imunitetesh të deputetëve ligjshme, a mund të më thotë dikush të marrë të ndryshëm pa dallime politike. personin që nuk është deputetet dhe që quhet Edvin Kur ka ardhur puna për të votuar, grupet Kristaq Rama, ta verifikojë dhe pas verifikimit ta lërë parlamentare të opozitës dhe të maxhorancës, me të lirë? Ju përsëri do të thoshit: “Ashtu ishte koha”, vetëm një ose dy përjashtime në fillimin e viteve ‘90, ose do të gjeni emra të tjerë për t’u vënë i kanë hapur rrugë hetimit të deputetëve dhe përgjegjësinë. zyrtarëve të lartë nga organi i akuzës. Sot thoni se kohët kanë ndryshuar, kohë të reja Kjo histori faktesh e rrëzon si të pathemeltë dhe njerëz të rinj kanë ardhur. Kemi bërë refresh, pikëpamjen se imuniteti parlamentar pengon luftën thoni. Por para dy javësh refreshi ju nxori përsëri kundër korrupsionit. Po të ishte Kuvendi i Shqipërisë Luan Omarin, se atë kërkuat të dilte të na jepte një institucion që nuk dorëzon asnjë të akuzuar, mend për ndryshimet e Kushtetutës moderne dhe heqja e imunitetit do të ishte, pa dyshim, një që duhet të jetë afatgjatë. E kërkuat si ekspert të emergjencë kombëtare. Por, nuk rezulton të jetë Kushtetutës së sotme, që duhet ndryshuar me kështu historia e “imunitetit” të korrupsionit në vendin pjekuri dhe që duhet të garantojë pavarësinë e tonë. gjyqësorit. Publiku shqiptar dhe ndërkombëtarët e dinë se Ju sot mund të vendosni me këto pallavra të ka vetëm një “imunitet”, që pengon drejtësinë dhe bllokoni për të tretën herë rrugën europiane të ndëshkueshmërinë në Shqipëri. Kjo është mbrojtja Shqipërisë, por këtë nuk e shisni dot me parimin e politike nga një sistem ekonomik dhe mediatik, e dhembshurisë që ju shkakton Kushtetuta dhe cila u bëhet atyre zyrtarëve që nuk duhet të preken,
337 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
nuk duhet të hetohen, nuk duhet të gjykohen dhe ndryshimesh kushtetuese për nenet që kufizojnë ca më pak të dënohen. Kjo, sepse imunitetet e deputetëve dhe gjyqësorit. Kjo nuk pandëshkueshmëria e tyre është edhe “dega” ku ndihmoi në zgjidhjen e situatës. mbahet qeveria. Qeveria çështjen e ndryshimeve kushtetuese e Ne socialistët jemi të qartë për të mos nxitur pa si një proces të mbyllur. Këtu filloi edhe kriza. çdo cektësi logjike në të ashtuquajturën pritshmëri Mëkati apo faji i opozitës ishte se në kuadër të të luftës kundër korrupsionit, që shoqëron arsyetimin ndryshimeve të ligjit themelor të Shqipërisë propozoi për kufizimin e imunitetit. disa ndryshime të tjera, të cilat konsistonin në Ndryshimet kushtetuese të ofruara publikut si mënyrën e zgjedhjes së anëtarëve të Gjykatës realizim i barazisë së zyrtarëve të lartë me qytetarin Kushtetuese, të Gjykatës së Lartë dhe prokurorit e thjeshtë janë edhe pjesë e një loje populiste të Përgjithshëm. Këto propozime nuk ishin “shpikje” sipërfaqësore. Kjo lojë politike e qeverisjes dëshiron dhe as kushte të panegociueshme, e nënvizoj, as të ushqejë iluzionin sikur me këtë “hap historik” i kushte të panegociueshme. erdhi fundi korrupsionit në Shqipëri. E vërteta është Në vend të gjakftohtësisë dhe nxitjes për se moskuptimi i asaj që po diskutohet realisht i jep kompromis, Partia Demokratike, periudhën kohore kohë të keqes të maskohet më mirë dhe të marrë në vazhdim e ka menaxhuar me inflacion një pamje të re. deklaratash. Në fillim të procesit, ajo shpalli se Ne socialistët i qëndrojmë opinionit se në opozita dëshiron bllokimin e ndryshimeve Shqipëri duhet hequr, së pari, “imuniteti” politik. kushtetuese. Më vonë, pasi u arrit kompromisi në Është imuniteti politik, e theksoj, dhe jo ai një projekt të përbashkët për “imunitetet”, publicistika kushtetues, i cili mban sot ligjin dhe drejtësinë larg e qeverisë i trajtoi propozimet “shtesë” të grupit zyrtarit të korruptuar dhe që tremb prokurorin dhe parlamentar socialist si një tentativë për të krijuar gjykatësin e çdo niveli. Kjo është kontrata e frikës një “opozitë bllokuese”. të cilës Kushtetua dhe sistemi ynë politik ka Media dhe publiku u sulmuan me një furi përballë. Kjo është ortakëria e së keqes që vret deklaratash ditore të zyrës së propagandës së PD- çdo ditë besimin qytetar për barazinë para ligjit. së. Deklarime të tilla, përveç patetizmit të njohur, Drejtësia që nuk godet, korruptohet. Ky është ngritën pikëpyetje të mëdha për projektin politik të realiteti që njeh edhe pa ia shpjeguar çdo qytetari Partisë Demokratike në qeverisje. shqiptar. Kjo është një sfida jetike, të cilës në këtë Përballë deklarimeve të Partisë Demokratike, sallë parlamenti duhet t’i qëndrojmë ballas pa sot një dëgjues serioz, e theksoj, një dëgjues serioz, “betimet” qesharake që kanë marrë këmbët e duhet të zgjedhë midis të qenit i shqetësuar për një politikës këtë periudhë kohe. qeveri që nuk lufton dot korrupsionin dhe një dështimi Të nderuar kolegë, të vetëpranuar nga partia në pushtet. Ky dështim Pa dyshim, në politikë perceptimi është i vjen i pranuar për shkak të pafuqisë në realizimin e rëndësishëm. Por jo gjithmonë ai tregon se çfarë premtimit kryesor të qeverisjes së djathtë, nga viti po ndodh në realitet. Nëse do t’i besonim vetëm 2005, për forcimin e shtetit ligjor dhe luftën kundër asaj që shikohet, duket sikur kemi një qeveri që po korrupsionit. Cila është arsyeja e këtij dështimi? kërkon të bindë opinionin publik dhe sidomos Po të besosh deklaratat e Partisë Demokratike Brukselin zyrtar se ajo po bën “maksimumin” për të arsyet fillojnë dhe mbarojnë me “miliarderët” plotësuar kushtet për zhbllokimin e procesit të socialistë. Këta të fundit, duken të ngjashëm me integrimit europian. Opozita ka hedhur ndërkaq hapat “kokëfortët” e fshatit Lazarat, të cilët sfidojnë ligjin e veta. Ajo pranoi procesin e ndryshimeve me imunitetin politik që gëzojnë. Ky arsyetim është kushtetuese në kushtet kur sistemi institucional i naiv! Sot, çdo qytetari të thjeshtë, për të mirëkuptuar vendit është thuajse një regjim partiak. deklarimet “antikorrupsion” të së djathtës i duhet të Kontrolli një partiak i vendosur në Shqipëri do të bindet se arsyeja kryesore pse në Shqipëri fenomeni ishte i mjaftueshëm që çdo opozitë t’i përgjigjej me i korrupsionit është bërë mur i zi janë një grusht një “jo” të prerë çdo hapi që rrit kontrollin në një “miliarderësh” të majtë! Të jenë kaq të fortë vallë shtet ku një parti ka “edhe gurin, edhe arrën”. Ajo këta “miliarderë” socialistë me imunitet!? Këta, që ndodhi ishte e kundërta. qenkan vallë arsyeja pse, siç thuhet në deklarimet Partia Socialiste u angazhua, debatoi dhe u bë e përditshme të PD-së: “thellohet çdo ditë protagoniste në realizimin e një kompromisi pesimizmi dhe priten shpresat”?!
338 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Dhe ironia vazhdon! Po të ecim në këtë linjë Asnjë kusht tjetër nuk u vu nga socialistët për të pesimiste të deklaratave të fundit të Partisë votuar pro ndryshimeve kushtetuese. Kishte vetëm Demokratike dhe Kryeministrit Berisha, nuk do dimë një kërkesë procedurale. Ajo ishte të dëgjuarit e të gjejmë se ku shkoi vallë “Shqipëria që po saj në publik për ndryshimet që kishte propozuar ndryshon”, ku shkuan “sukseset” që deri dje kishin në ligjin e parë të vendit, në Kushtetutë. Të vendosur vendin tonë në krye të listës për zhvillimin dëgjohemi, të dëgjohemi, dhe kaq! Asgjë tjetër! Cilido e tij e lirinë ekonomike. PD-ja duhet ta sqarojë veten që të ishte qëndrimi i maxhorancës pas kësaj për dhe publikun se çfarë po ndodh me vendin dhe propozimet tona, kishte garanci publike dhe politike shoqërinë shqiptare sot, nën qeverisjen e saj? Cila nga Partia Socialiste për të votuar pro asaj që ishte është arsyeja e korruptimit të shtetit dhe pabarazisë arritur me kompromis. para ligjit? Pse nuk vepron drejtësia në Shqipëri dhe Përgjigjja e maxhorancës ishte sfiduese. Ajo si është kthyer në një biznes milionash? Cilat janë ishte se votimi do të bëhej vetëm në 6 gusht! Sipas arsyet që Shqipëria, një anëtar i NATO-s është Partisë Demokratike, Kushtetuta mund të diskutohej parakaluar nga një vend i bombarduar prej saj, si dy herë brenda një periudhe disajavore. Ajo me këtë Serbia, në marrëdhëniet me Brukselin? Pse logjikë ofronte të ashtuquajturin “kompromis”, që ligji marrëdhëniet pronësore në Shqipëri janë në duart e i parë i vendit të diskutohej një herë në gusht dhe një mafieje të mirëfilltë tokash? Pse shtresat në një herë tjetër në shtator. Opozitës iu lanë dy nevojë, që fillojnë me të përndjekurit e komunizmit alternativa. E para, ishte të pranonte talljen dhe dhe deri tek të verbrit sillen si jetimë duke protestuar mungesën e seriozitetit. E dyta, të pranonte për të drejtat e tyre të shkelura rrugëve përballë “mallkimin” e mazhorancës si bllokuese e godinave të heshtura të qeverisë? Pse nuk votojnë antikorrupsionit dhe integrimit të vendit në Bashkimin emigrantët tanë kur e drejta e votës të së cilëve për Europian, gjë të cilat sot i dëgjuam me bollëk. zgjedhjet në Shqipëri kërkohet edhe në parlamentin Por, një opozitë, e cila refuzohet edhe për t’u britanik? Pse nuk raportohet në publik ecuria e dëgjuar, ka vetëm një mundësi për të mos u kthyer plotësimit të 12 rekomandimeve të Bashkimit në administratë shtesë të qeverisjes. Kjo mundësi Europian që na mundësojnë zhbllokimin e procesit është që të respektojë veten dhe votuesit e vet! të integrimit? Pse qenka kaq e vështirë të marrësh Ne socialistët sot nuk do të votojmë ndryshime një pasaportë shqiptare nga bashkëkombasit tanë? kushtetuese! Jo, se nuk kemi vendosur të pranojmë Pse heshtet për borxhin publik dhe të ardhmen e këshillat e ambasadorëve miq, të cilët pas kësaj do financave shqiptare, si edhe shumë pyetje të tjera, të kenë kohë më shumë për të parë problemet reale por në fund, të dashur kolegë demokratë, ju që ka vendi ynë dhe që është duke rrëshqitur drejt drejtohem juve, jo këtyre: Pse gënjeni veten dhe të monokracisë. Ne socialistët sot padyshim nuk tjerët se në një vend si Shqipëria, opozita sado ndihemi të lodhur për të votuar disa ndryshime problematike që mund të jetë, qenka faji dhe arsyeja kushtetuese dhe të kalojmë ca ditë të qeta të paktën pse vendi është zhytur në stanjacion dhe paqartësi për këtë gusht. Sot shoqëria dhe publiku shqiptar për të ardhmen e vet? ka nevojë të kuptojë realitetin përtej demagogjive Të nderuar kolegë, me antikorrupsion. Cilido që ka sy e vesh për të Ne socialistëve nuk na ka gënjyer ndonjëherë parë e dëgjuar, kupton se kjo seancë e sotme mendja se mund t’i marrim ndonjë favor Berishës parlamentare nuk është një betejë për fatin e në këmbim të votës për heqjen e imunitetit. Doktor opozitës. Sot, është beteja për respektin ndaj ligjit Berisha, që rri këtej prapa meje, imuniteti nuk i është të parë të shtetit, Kushtetutës. Ky respekt është dashur e nuk do t’i duhet kurrë sa të jetë kjo detyra e parë dhe e fundit që ne i detyrohemi si mungesë e sensit civil, kjo lloj drejtësie dhe kjo lloj politikanë dhe si qytetarë. Korrupsioni sot në indiference për fatet europiane të Shqipërisë. Ky Shqipëri është efekt anësor edhe i asaj mungese është realitet i hidhur, por që për ta ndryshuar duhet respekti që ekziston në marrëdhëniet e pushtetit më së pari ta pohosh. Ajo që kërkoi opozita në këtë me ligjin themelor të shtetit. Ky debat i sotëm nuk proces ndryshimesh kushtetuese ishte veçse e është betejë e opozitës për shqetësimin e saj për drejta për t’u shprehur për propozimet e saj! Përgjigja imunitetin. Jo! Kjo është një betejë e shoqërisë ishte e prerë “Jo!”. Ishte një “jo” ndaj kërkesës së shqiptare për të rifituar vetveten nga marrja peng opozitës për t’u dëgjuar. “Dëgjimi”, është kërkesa e nga një grup qeveritarësh. Kjo është betejë me frikën! fundit si e drejtë që mund të kërkojë një opozitë. Kjo është betejë me indiferentizmin dhe plogështinë!
339 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Kjo është një betejë me antipolitikën që nuk ka besim dhe paraqiste rezoluta kundër anëtarësimit të tek e ardhmja! Shqipërisë në NATO, ishte partia juaj që ngrihej Kjo betejë nuk ka filluar sot. Nuk është filluar kundër manovrave të përbashkëta ushtarake që nga ne. Kjo është betejë më e vjetër se 100-vjetori i bënte Shqipëria me NATO-n. shtetit shqiptar. Ajo na fton të sfidojmë imunitetin e Natyrisht, në atë kohë kishte deputetë në gjirin pushtetarit sundues. Kjo është beteja e turpit me e saj që e kundërshtonin këtë vullnet të lig, që rridhte përgjegjshmërinë. Kjo nuk është betejë e majtë Kjo nga partia mëmë. Janë të shkruara në muret e kohës është beteja e shqiptarëve me të keqen. Ajo do të fjalët: “se molla nuk është pjekur”, në momentin kur fitohet, por jo sot, jo këtu, dhe jo kështu! Shqipëria do të anëtarësohej në Këshillin e Europës. Faleminderit! Ishte tipike slogani i Partisë së Punës së Shqipërisë. (Flitet nga salla pa mikrofon.) Le të shkojmë më tej. Sot u përballën dy kultura, Jozefina Topalli – Domethënë, nuk do të votoni! ose një antikulturë dhe një kulturë. Mendoni se Zoti Kryeministër, urdhëroni! qytetarët shqiptarë i kanë harruar bilbilat dhe dajret, Sali Berisha - Zonja Kryetare e Parlamentit, flautet dhe veglat e tjera që futët në parlament për 3 Zonja deputete, zotërinj deputetë, muaj rresht, në një kohë kur Europa kërkonte të Të dashur qytetarë dhe qytetare shqiptarë, që firmoste me ne Marrëveshjen e Stabilizim-Asociimit? ndiqni sot, me kaq interes, këtë seancë plenare, të A e morët vesh se si ju transformoi kryetari juaj i ri mbledhur për herë të parë në historinë e këtij në dënglaxhinj, se si ju transformoi juve politikanëve parlamenti në një ditë të gushtit, për një vendim në sazexhinj në sallën e parlamentit? madhor që ligjvënësit e vendit duhet të merrnin për Së pari, e bëri për t’ju depersonalizuar tërësisht, veten e tyre, të hidhnin mënjanë paanësinë e se ky proces i duhej atij. imunitetit, të pranonin barazinë e tyre para ligjit, të Së dyti, e bëri për të bllokuar Marrëveshjen e shembnin murin zyrtar të korrupsionit dhe të hapnin Stabilizim-Asociimit. Nuk e bllokoi dot, sepse ajo dyert e marrjes së statusit të vendit kandidat. kontratë kishte rëndësi jetike për shoqërinë Mendoj se rrallëherë në historikun e këtij shqiptare. parlamenti ligjvënësit shqiptarë, me votën e tyre pro, Në vitin 2007, kur ne po bënim gjithçka për një do të kishin merita dhe efekte më të mëdha për President konsensual, zoti Rama bënte gjithçka për zgjedhësit e tyre, për shoqërinë shqiptare, për të çuar vendin në zgjedhje të parakohshme. Kjo ligjvënësit e vendit, për institucionet e këtij vendi është e vërteta. dhe për të ardhmen europiane. Por, mjerisht, me A nuk ishit ju që ditën kur në Bukuresht do të gjithë rëndësinë jetike të këtij votimi për të çelur merrej ftesa, në mediat tuaja njoftonit shqiptarët se dyert e statusit në BE, sot nga ora 10:30 deri në nuk do të jepej ftesa dhe thirrët mitingun anti-NATO? këtë moment, deputetët e opozitës ngritën tullë pas Por sërish, opozita juaj nuk ishte kjo e sotmja, nuk tulle dhe gur pas guri, murin e bllokimit dhe kishte kaluar procesin e tmerrshëm që kaluat ju përcaktuan në mënyrë unanime se do të bllokonin gjatë këtyre viteve. Edhe atëherë kishte zëra të votimin për heqjen e imunitetit. Ata në një akt të fuqishëm në mbështetje të anëtarësimit të paprecedent në historinë e parlamentarizmit të Shqipërisë në NATO. vendeve demokratike do të ngrihen në kundërshtim Ju bëtë gjithçka për të penguar integrimin e këtij flagrant me interesat jetike të zgjedhësve të tyre, vendi. Ditën që do të dorëzohej kërkesa e Shqipërisë do të ngrihen në mbrojtje të imunitetit. për anëtarësimin në BE në Pragë, ju u ngritët Sot ju besoni se me diskutimet tuaja keni bërë fuqishëm dhe thatë se kjo është e parakohshme këtë mur më të lartë dhe më të trashë se kurrë. dhe nuk mund të bëhej. Gaboheni rëndë, ju sot keni dëshmuar para Në vitin 2008 u bënë një seri ndryshimesh zgjedhësve tuaj disa plane të qarta të forcës suaj kushtetuese. Ata që sot duhet të thonë se nuk jemi politike, më drejtë të themi, të udhëheqjes politike ata që ishim, sigurisht harrojnë, por kanë marrë të kësaj force. mesazhet më të përsëritura: “të ndryshojmë Së pari, në të gjitha diskutimet tuaja spikat Kushtetutën për imunitetin”. Por kjo u refuzua në vullneti negativ për bllokim, bllokim dhe vetëm mënyrë kategorike nga kryetari juaj, sepse kryetari bllokim. Në këtë mënyrë ju vazhdoni një traditë të juaj besonte se do të ishte Kryeministri i ardhshëm cilën e shfaqët me dhjetëra herë në periudhën e dhe ai pa imunitet nuk mund ta konceptonte veten pluralizmit. Ishte partia juaj që në këtë sallë votonte në asnjë sekondë, kryetari juaj besonte se me 50
340 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
plus 1% mund zgjidhte sërish Bamir Topin apo një Ndihma ekonomike është dyfishuar; është dyfishuar top tjetër si ai. Cili ishte qëllimi juaj? Sërish bllokim, fondi i pensioneve. 6 muaj jashtë Parlamentit. Pra, kjo është Shqipëria që ju nuk e doni, dhe Po ju që i thoni Sali Berishës, pse nuk u kujtove nuk e doni vetëm për një arsye, se ajo vlerëson këto gjatë këtyre dy vjetëve, ku keni qenë 2 vjet, zotërinj? ndryshime të prekshme dhe voton këtë maxhorancë, Ju keni qenë rrugëve ose deputetë me votë të nuk ju voton ju. Nuk është faji i shqiptarëve, është ndaluar nga kryetari. Harruat? Nuk ju linte të votonit! juaji që nuk keni ditur. Keni përdorur si modus Edhe në rastin e fundit kur ishit në sallë këtu, kur u operandi bllokimin, bllokimin dhe vetëm bllokimin. votua për Presidentin, nuk ju la të votonit, sepse e Sot jemi këtu dhe unë u them shqiptarëve që dinte që ndonjë votë do të devijonte dhe në këtë një grup fanatikësh në këtë grup parlamentar nuk mënyrë përdori praktikën fondamentaliste kundër ka kaluar qoftë edhe një herë në Rrugën e Kombit, jush. Asnjëri nuk e shtypi butonin. Nuk kishte gjë shkoi në Kosovë nga Maqedonia; se një grup më qesharake dhe më ofenduese. fanatikësh në këtë grup nuk kalon dot në rrugën Vazhdojnë bllokimet. Bllokimi është bërë modus “Murat Toptani”, sepse kryetari i tyre po ta marrë operandi për ju. Po kërkohej heqja e vizave. Na u vesh iu punon qindin. kërkua një ligj i veçantë për pasuritë kriminale. Jo Dakord, Rrugën e Kombit nuk e donit, se ishte vetëm që e votuat kundër, por e çuat ligjin në Gjykatë më kompleks problemi i saj, po me rrugën e Kushtetuese. Mund të ndodhë një gjë e tillë në botë, Elbasanit çfarë kishit? Çfarë kishit me rrugën e zotërinj? Opozitë, e cila me çdo kusht kërkon të Elbasanit, që mbajtët parlamentin deri në orën 5 të mbrojë trafiqet?! Ne e morëm ligjin nga një vend që mëngjesit? Mendoni ju se qytetarët e Elbasanit dhe ka transparencën më të madhe dhe kjo ishte qeveria shqiptarët nuk kanë memorie? Janë një breshëri e e Mbretërisë së Bashkuar, që na e ofroi këtë ligj për tmerrshme spotesh që do të sjellin së shpejti para të na ndihmuar. Opozita në emër të trafikantëve e syve të shqiptarëve votimin e asaj nate, kur ju votuat çoi në Gjykatën Kushtetuese. Zëdhënëse e kujt ishit kundër. ju? Zëdhënëse e socialistëve të thjeshtë shqiptarë Çfarë kishit me tunelin? Deputetët e Elbasanit, apo të atyre që akumulojnë pasuri me trafiqe? ja, urdhëro, ku është ky këtu, ku është ajo, zonja Të nderuar zotërinj, deputete e Elbasanit, që më thotë se pensionet nuk Bllokimi është modus operandi juaj. Mos harroni, kanë lidhje me korrupsionin! Ku jeni? Pse u ngritët se në një rast unik ju keni votuar kundër rritjes së kundër kësaj rruge? Çfarë ju lëndonte ju një rrugë rrogave dhe pensioneve në këtë vend. Unë kurrë nuk që ju jep një orë kohë 1 milion e 200 mijë e kam kuptuar këtë gjë. Po të kisha qenë opozitë shqiptarëve? Çfarë kishit me këtë? dhe kam qenë, nuk më ka shkuar mendja kurrë të Po tani së fundi, ju që keni shpifur, trilluar dhe votojë kundër. Kam kërkuar rritje të mëtejshme dhe akuzuar me dhjetëra herë se në Jug nuk po bëhen i kujtohet këtij (i drejtohet deputetit Majko), ka qenë investime, tani që u investuan dy nga rrugët më të Kryeministër, kur sillte buxhetet, bënte edhe bukura me të cilat Shqipëria e Jugut nuk është më lëshime. Nuk mund të imagjinoja që të votonim kurrë ajo që ishte, pse votuat kundër? Pse votuat kundër rritjes së rrogave dhe rritjes së pensioneve. kundër një muaj më parë për shtesat? Apo donit që Ju keni votuar kundër çdo rritjeje rroge dhe ato të mos inauguroheshin para zgjedhjeve. Të rrinte pensionesh. Nuk e keni bllokuar dot, sepse këtu ai gjirokastriti të vinte nga Gjirokastra nëpër rrugën kushtetuta ka përcaktime të tjera. e Mallakastrës, të kalonte kthesë pas kthese, 5 Keni votuar kundër çdo rritjeje të ndihmës orë e kështu me radhë. Mjafton që ju t’i thoshit: “Ja, ekonomike. Sot historia është tjetër, është një nga Berisha nuk investon”. Çfarë është kjo? Vazhdoni historitë më të mëdha të suksesit. Rrogat i gjetëm rrugën e vjetër ju. Shkoni në Gjirokastër nga rruga e me një mesatare prej 230 dollarësh. Sot janë me Mallakastrës, shkoni në Vlorë nga Panajaja. një mesatare prej 520 dollarësh. Rrogat i gjetëm Qytetarët kanë rrugët dhe autostradat e reja, vepër me një diferencë prej 11 herë midis rrogës mesatare madhore e kësaj maxhorance dhe e perfomancës të infermieres apo të mësuesit, me të kryeministrit. së saj ekonomike. Sot kjo është më pak se 6 herë, është 5,5 herë. Zotërinj, a nuk jeni ju që bllokuat, për vite me 34 dollarë ishte pensioni mesatar në fshat. Sot radhë, Kodin e Transportit Rrugor, që nuk kishte të ardhurat pensionale në fshat janë rreth 78 dollarë. asgjë politike, veçse luftën kundër aksidenteve? Po Pensionet në qytet kanë një rritje prej 60%-70%. tani me Gjykatën Administrative? Ku e keni hallin?
341 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Ju bërtisni për reformën në drejtësi. Njëra nga degët Ky qëndrim i këtyre zotërinjve vetëm sa rrit dhe e rëndësishme të gjyqësorit u reformua në një ligj shumëfishon vullnetin e kësaj maxhorance për të të shkëlqyer. Pati një fond prej 15 milionë dollarësh luftuar me zero tolerancë korrupsionin. Po, po. Dhe për ndërtimin dhe konsolidimin e tij. E dogjët, se në këtë luftë kemi siguruar 8 miliardë dollarë më duhet të bllokonit. shumë. Prapë ka korrupsion. Dhe në këtë luftë kemi Të dashur qytetare dhe qytetarë shqiptarë, bërë që Shqipëria, nga vendi i fundit në Europë për Një nga arritjet më historike ka qenë heqja e investimet e huaja, të dalë në çatinë e botës për vizave. Cili ishte qëndrimi i këtyre zotërinjve? Luftë investime të huaja për frymë. Po, po. Dhe në këtë totale me racistë antishqiptarë që vizat të mos u luftë kemi bërë që Shqipëria të ketë sistemin e hiqeshin shqiptarëve. Individë pa moral në prokurimeve më transparent. Dhe prapë ka bashkëpunim me deputetët e opozitës, bënë korrupsion, ne nuk themi se nuk ka, por themi që të gjithçka kundër heqjes së vizave, sa arriti puna që tregonim sot një vullnet të përbashkët, siç na ka kryetari juaj të çonte e-mail në emër të atij aty, se hije. Të kishim moment të caktuar. Sepse ju, është 800 mijë shqiptarë do të dynden po u hoqën vizat, e gabuar t’ju konfondoj ju, t’ju krahasoj ju me klubin pasi bëri vallen nëpër Shqipëri, duke më kërcënuar e miliarderëve, apo të disave që bërtasin dhe që “Hap kutitë që të lirosh vizat”. Vizat i morët, sepse fshehin me imunitet taksat e firmave të familjarëve ato kishin një pyetësor, plotësimi i së cilës varej të tyre. Po, po. Dhe që vërsulen të tërbuar për qind për qind nga qeveria. Dhe nuk ishin 12 kërkesa, familjet e tyre për të ngritur trarët e doganave. Po, të dashur qytetarë. Ato ishin 120 kërkesa dhe qeveria po. Shumica juaj nuk është kjo. Jo, absolutisht. i plotësoi një nga një të gjitha dhe ju sot lëvizni të Por problemi juaj, mjerimi juaj, është ky: se jeni në lirë. diktatin e tyre. Sa herë e ka bërë kamzhik atë, atë Sot ju keni vendosur të mos e votoni heqjen e çunakun që vrapon pas taksave të mamit? Po, po. imunitetit. Po pse e bëni këtë? Ju e bëni këtë vetëm Jo, ore zotëri, i thoni atij të mos vrapojë te doganat. e vetëm (dhe e shprehni këtu), se keni frikë nga I thoni atij të mos vrapojë te dogana. vetja juaj. Po, se tjetër thotë zotëria sot, tjetër thoni Ç’panë shqiptarët pra? Panë një vullnet për ju të tjerët që pa imunitet me gjykatësit e Berishës bllokim, bllokim, bllokim! Bllokimi i statusit, bllokimi do të kemi këtë, do të kemi atë, do të bëjmë këto, i imunitetit. Atëherë, çfarë mendoni ju, se do ta fitoni do të bëjmë ato. Po mirë, më thoni pak: A e morët këtë betejë? Kurrë! ju Presidentin? A e morët, e konvertuat ju Kjo betejë do të fitohet nga ata, nga burrat dhe Presidentin? Më thoni, Presidentin që iku, Topin. gratë, djemtë dhe vajzat, nga politikanët dhe zyrtarët Topin ua lashë juve, unë. Po, po, se e morët e që janë të vendosur që të vendosin një standard të copëtuat vetë. A e morët Topin ju dhe me kullën ri moral, etik dhe ligjor në këtë vend. Në qoftë se ju, mbrapa? A e nxitët çakallin tjetër për të shndërruar nën diktatin e klubit të miliarderëve të partisë suaj KLD-në në parti politike dhe Presidentin në parti sot u bëtë bllok dhe lartësuat më shumë se kurrë politike? Me kë flisni ju për institucione, more? Por murin e turpshëm të korrupsionit dhe të imunitetit, ju institucionet i keni, mos më bëni të përdor termin unë ju garantoj se ky është dhe fundi i këtij debati e Dritëroit, s’i keni pasur gjë tjetër. Ç’keni ju me dhe se nesër forca ime politike, maxhoranca jonë, institucionet? do të fillojë procesin për t’ju drejtuar socialistëve të Ju morët çakallin dhe menduat: Eureka, me thjeshtë, demokratëve të thjeshtë, qytetarëve pa partitë në Presidencë dhe në KLD do të mundim parti, për referendum popullor për heqjen e Berishën. Por ju vetëm më rrisni votat mua. Me imunitetit! veprime si këto, ju vetëm më rrisni votat. Çfarë i Po, po. 10 vjet e kundërshtuat. Besimi im i kujtoni ju shqiptarët? Çfarë i mendoni ju shqiptarët, palëkundur është te qytetarët e këtij vendi. Fatura se do të jeni ju me bizantinizma të zotë t’i gënjeni është e tmerrshme mbi ju. Qytetarët shqiptarë, ata? Kurrë! socialistë dhe demokratë, LSI-stë, republikanë, e Çfarë panë shqiptarët sot? Shqiptarët panë te të tjerë, të gjithë do të votojmë së bashku në një ju zotimin solemn se me imunitet kemi vjedhur, plebishit të vërtetë heqjen e murit të turpit të vjedhim dhe do të vjedhim. Po. Në qoftë se më parë korrupsionit dhe të imunitetit, vendosjen e barazisë përdora një retush, tani flas me gjuhën shqipe, të para ligjit, do t’i dëshmojnë Europës se ata nuk më kuptojnë të gjithë shqiptarët. ndajnë me klubin e miliarderëve moralin e Të dashur qytetarë shqiptarë, obskurantizmit dhe të pabarazisë ligjore.
342 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Ndaj dhe kjo seancë finalizohet me zotimin tim ndryshimet kushtetuese, dhe këto ndryshime solemn, se do të ecim në mënyrë të pandalshme kushtetuese për heqjen e imunitetit nuk janë të drejt referendumit popullor, për të hequr, për të mundshme pa votën e opozitës, zgjidhjen e dha zoti shembur murin e imunitetit, për të hapur dyert e Kryeministër. hetimit të ndershëm të gjithë qytetarët të barabartë Këtu mbyllim seancën. para ligjit. Faleminderit! Faleminderit! Mirupafshim! Jozefina Topalli – Zonja dhe zotërinj deputetë, Për sa kohë që opozita nuk pranon të votojë (Seanca u mbyll në orën 17:45)
343 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Treguesi i emrave
Dule, Vangjel: 225 A F Aliolli, Ledina: 31; 123; 240 Felaj, Ermonela: 15; 119; 262; 330 Ahmetaj, Arben: 27
G B Gumi, Viktor: 59; 261 Balla, Taulant: 19; 83; 104; 110; 249; 332 Gaçi, Artan: 81 Bejtja, Ilir: 11; 12; 49; 175 Berisha, Sali: 55; 230; 273; 274; 297; 300; 340 Beja, Fatos: 115; 116; 117 Gj Bizhga, Gazmir: 17; 48; 104; 127; 223; 239 Gjana, Jemin: 84; 142 Bumçi, Aldo: 288 Gjermeni, Eglantina: 198 Bushati, Astrit: 286 Gjiknuri, Damian: 228; 317 Bushati, Ditmir: 150 Gjonaj, Adriana: 102 Bogdani, Gerti: 106; 267 Gjoni, Ilir: 147; 234; 247; 248; 312 Bano, Ilir: 76; 177 Boçi, Luçiano: 70; 263 Basha, Lulëzim: H Bregu, Majlinda: 318; 327 Hasa, Skënder: 242 Bode, Ridvan: 20; 38; 45; 46; 327 Hoxha, Bedri: 248 Braçe, Erion: 36; 77; 79; 81; 108; 117; 148; 189 Halimi, Eduard: 255; 280 Baraj, Besnik: 76; 180; 250 Hoti, Pavlina: 16; 66; 89; 196 Bylybashi, Aurel: 126; 130 Hida, Sybi: 35; 65; 71; 175; 257 Hysi, Vasilika: 193; 197; 290 Hoxha, Ismail: 85; 99; 133; 135
C Cara, Igli: 155; 265 I Imami, Arben: 184; 304 Idrizi, Shpetim: 144; 146 Ç Çaçi, Albert: 160; 161; 169; 184 Çota, Rrahim: 73; 113 K Çobaj, Ramiz; 202; 248 Kadeli, Gjovalin: 121 Çuko, Arben: 222; 241 Kadilli, Fatbardh: 233; 285 Klosi, Blendi: 136; 186; 189; 201; 221 Koçi, Ervin: 33 D Kodheli, Mimi: 40; 131; 146; 305 Dadi, Arta: 69; 97; 149; 165; 294 Konomi, Edison: 30 Deda, Eltar: 51; 161; 164; 266 Doda, Mesila: 13; 67; 235 Dogjani, Asllan: 50; 101; 212; 217; 220 L
344 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Lama, Ylli: 7; 206 Shalsi, Eduard: 67; 138; 233; 325 Lutaj, Pirro: 236 Shehu, Sherefedin: 7; 28; 121; 149; 164 Leka, Agim: 94 Shehu, Tritan: 86; 199 Leskaj, Valentina: 112; 283 Shkreli, Enkelejda: 91; 220 Ligori, Shegush: 302
T M Turku, Ardian: 7; 9; 11; 12; 13; 14; 16; 17; 19; 30; Majko, Pandeli: 159; 337 31; 33; 47; 48; 49; 50; 51; 52; 67; 69; 70; Malaj, Arben: 7; 21 71; 72; 74; 79; 81; 82; 94; 96; 97; 99; 101; Mediu, Fatmir: 227; 249; 252 120; 121; 122; 123; 125; 126; 127; 128;139; Mima, Florion: 9; 130; 151 147; 148; 149; 150; 151; 152; 153; 168; 171; Marku, Mark: 114; 116; 117; 293 180; 186; 188; 189; 195; 197; 198;214; 219; Metalla, Osman: 120; 167; 168; 261 220; 223; 224; 226; 234; 235; 236; 238; 239; 240; 241; 242; 243; 261; 262; 263; 264; 265; 266; 267; 269; 278; 302; 311; 312; 314; 317; N 318; 321; 335 Nishani, Bujar: 244 Trashani, Arenca: 254; 300 Noka, Flamur: 314 Tahiri, Sajmir: 76; 144; 278 Naço, Nasip: 82 Tafaj, Myqerem: 87; 93; 106; 110; 111; 115; 116; 117 Topalli, Jozefina: 6; 20; 21; 25; 27; 28; 35; 36; O 38; 29; 40; 42; 44; 45; 46; 53; 55; 58; 59; Olldashi, Sokol: 156; 160; 163; 164; 167; 174; 176; 63; 64; 65; 66; 75; 76; 77; 83; 84; 85; 86; 182; 188; 189; 214; 219; 323 87; 89; 91; 93; 102; 104; 106; 108; 110; 111; 112; 113; 114; 115; 116; 117; 118; 129; 130; 131; 132; 133; 134; 135; 136; 138; 140; 142; P 144; 146; 154; 155; 156; 159; 160; 161; 163; Paloka, Edi: 65; 331 164; 165; 167; 169; 172; 174; 175; 176; 177; Pollo, Genc: 134; 139; 307 178; 179 Papa, Gjergji: 96 Toçi, Fatmir: 47; 117; 171; 182; 183; 184; 189; 191; 193; 199; 200; 202; 204; 206; 207; 210; 212; 217; 221; 225; 228; 230; 232; 233; 244; Q 246; 247; 24; 249; 250; 252; 253; 254; Qefalia, Xhemal: 127; 238 255; 257; 258; 261; 270; 273; 274; 276; 280; 283; 285; 286; 288; 290; 293; 294; 297; 299; 300; 304; 305; 307; 309; 323; 325; 327; 330; R 331; 332; 337; 340; 343 Ruka, Ethem: 152; 309 Tabaku, Vath: 76 Ruçi, Gramoz: 45; 53; 64; 155; 183; 247 Rusmali, Ilir: 45 U Uldedaj, Gjok: 39; 179 S Subashi, Armando: 125; 204; 255; 264; 321 Y Sula, Dashnor: 210 Ylli, Fidel: 299; 300 Spaho, Edmond: 42; 191 Strazimiri, Gent: 335 Xh Spahiu, Klodiana: 122; 132; 276 Xhafaj, Fatmir: 708, 207; 270 Xhepa, Selami: 21; 25; 79; 171; 3 Sh Xhuvani, Luiza: 178
345 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
Pasqyra lëndës
Mbledhja e datës 07.06.2012 1. Miratimi i procesverbalit të seancës plenare të datës 31.05. 2012. 2. Miratimi i programit të punës së Kuvendit për periudhën 11 qershor - 31 korrik 2012. 3. Miratimi i kalendarit 3-javor të punimeve për periudhën 11-28 qershor 2012. 4. Projektligj “Për një ndryshim në ligjin nr. 8734, datë 01.02.2001 “Për garantimin e sigurisë së punës, të pajisjeve dhe të instalimeve elektrike”, të ndryshuar”. 5. Projektligj “Për disa ndryshime dhe shtesa në ligjin nr. 9917, datë 19.05.2008 ”Për parandalimin e pastrimit të parave dhe financimit të terrorizimit” të ndryshuar”. 6. Projektrezolutë “Për vlerësimin e veprimtarisë së Bankës së Shqipërisë për vitin 2011”. 7. Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës (60’)...... 5
Mbledhja e datës 08.06.2012 1. Raundi i tretë për zgjedhjen e Presidentit të Republikës...... 53
Mbledhja e datës: 11.06.2012. 1. Raundi i katërt për zgjedhjen e Presidentit të Republikës...... 59
Mbledhja e datës 14.06.2012 1. Miratimi i procesverbaleve të seancave plenare. 2. Projektligj “Për ratifikimin e marrëveshjes, ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së Republikës së Kroacisë, për zgjidhjen e borxhit të Republikës së Shqipërisë kundrejt Republikës së Kroacisë”. 3. Projektrezolutë “Për vlerësimin e veprimtarisë së Avokatit të Popullit për vitin 2011”. • I pranishëm Avokati i Popullit 4. Projektrezolutë “Për vlerësimin e veprimtarisë së institucionit të Komisionerit për Mbrojtjen e të Dhënave Personale për vitin 2011”. 5.Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës (60’)...... 64
Mbledhja e datës 21.06.2012 1. Miratimi i procesverbalit të seancës plenare të datës 14.06.2012. 2. Projektligj “Për informacionin e konsumit të energjisë dhe burimeve të tjera të produkteve me ndikim në energji”. 3. Projektligj “Për sistemin arsimor parauniversitar në Republikën e Shqipërisë”. 4. Projektrezolutë “Për vlerësimin e veprimtarisë së Inspektoratit të Lartë të Deklarimit dhe Kontrollit të Pasurive për vitin 2011”. 5. Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës (60’)...... 75
Mbledhja e datës 28.06.2012 1.Miratimi i procesverbalit të seancës plenare të datës 21.06.2012. 2.Projektligj “Për aderimin e Republikës së Shqipërisë në marrëveshjen e Kombeve të Bashkuara për vendosjen e rregulloreve teknike globale për automjetet me rrota, pajisjet dhe pjesët që mund të instalohen ose të përdoren tek automjetet me rrota”. 3.Projektligj “Për një ndryshim në ligjin nr. 8438, datë 28.12.1998 “Për tatimin mbi të ardhurat”,
346 Viti 2012 Legjislatura e 18-të
të ndryshuar”. 4.Projektligj “Për organizimin dhe funksionimin e infrastrukturës kombëtare të të dhënave gjeohapësinore në Republikën e Shqipërisë”. 5. Dekrete të Presidentit të Republikës për shkarkime dhe emërime ministrash. • Koha e votimit 6. Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës (60’)...... 129
Mbledhja e datës 12.07.2012 1. Miratimi i procesverbalit të seancës plenare të datës 28.06.2012. 2. Projektligj “Për ratifikimin e marrëveshjes ndryshuese nr. 2 në marrëveshjen e huas ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Bankës Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) për financimin e projektit të ndërtimit të rrugës Levan - Vlorë”. 3. Projektrezolutë “Për vlerësimin e veprimtarisë së KSHC-së për vitin 2011”. 4. Projektrezolutë “Për vlerësimin e veprimtarisë së Komisionerit për Mbrojtjen nga Diskriminimi për vitin 2011”. 5. Interpelancë me Ministrin e Punëve Publike dhe të Transporteve kërkuar nga deputeti Asllan Dogjani. 6. Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës (60’)...... 154
Mbledhja e datës 19.07.2012 1. Miratimi i procesverbalit të seancës plenare të datës 12.07.2012. 2. Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr.1019, datë 29.12.2008 “Për Kodin Zgjedhor të Republikës së Shqipërisë”. 3. Projektrezoluta për vlerësimin e veprimtarisë së KQZ-së për vitin 2011. 4. Projektrezoluta për raportin e prokurorit të Përgjithshëm për gjendjen e kriminalitetit për vitin 2011. 5. Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës...... 225
Mbledhja e datës 24.07.2012 1. Betimi i Presidentit të Republikës...... 244
Mbledhja e datës 26.07.2012 1. Miratimi i procesverbalit të seancës plenare të datës 19.07.2012. 2. Projektligji “Për ratifikimin e akteve dhe dokumenteve të Kongresit të 24-t të Bashkimit Postar të Përbotshëm, Gjenevë 2008”. 3. Projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes për statusin ligjor të Qendrës Rajonale të Mjedisit për Europën Qendrore dhe Lindore”. 4. Projektligji “Për organizimin dhe funksionimin e Konferencës Gjyqësore Kombëtare”. 5. Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr. 8873, “Për sigurimin e depozitave”, të ndryshuar. 6. Dekret nr. 7250, për emërimin e anëtarit të Gjykatës së Lartë. 7. Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës...... 247
Mbledhja e datës 06.08.2012 1.Projektligji “Për disa ndryshime në ligjin nr. 8417 “Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë”, të ndryshuar”...... 270
Treguesi i emrave...... 344
347 Shtypur në Shtypshkronjën e Kuvendit Nëntor 2012