O Supremo Confirma a Necesidade De Aprender Galego

48 contra e portada 2.qxd 18/11/09 11:07 Página 3

CULTURA. DESCUBERTO UN TEXTO EN GALEGO DOS ‘SÉCULOS ESCUROS’. 20-21. 2 EUROS GALIZA. APUBLICIDADE CONDICIONA A ESCOLLA DE MEDICAMENTOS. 2-3. (CON LIBRO 4,90) ECONOMÍA. A METADE DAS EMPRESAS PARTICIPADAS POLAS CAIXAS SON DE FÓRA. 17. 19.NOVEMBRO.09

Camiño Noia, editora do texto atopado.

Periódico semanal Fundado en 1907 Nº1.382 anosaterra O Supremo confirma a necesidade de aprender galego

Lembra que a Constitución e o Estatuto protexen especialmente a lingua propia Invalida indirectamente a consulta realizada nos colexios

PÁXINA 7. Consulte a sentenza en www.anosaterra.com

SITABEIRÓS-TERRA DE MONTES, UN NOVO

LIBRO DAS COMARCAS DE GALIZA CON ESTE NÚMERO Á VENDA 2-3 galiza.qxd 17/11/09 23:20 Página 2

ANOSATERRA GALIZA. 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009

PROMOCIÓNS CULTURAIS GALEGAS S.A.Presidente:Miguel Barros Puente. Vicepresidente e conselleiro delegado:Afonso Eiré. Vicepresidente económico:Ramón Barral. Vo- gais:Xosé Fernández Puga, Xosé María Fonseca Moretón, Xavier Rey, Ana Miranda, Ceferino Díaz, Fernando Filgueira, Victorino Núñez e Bieito Alonso. Secretario:Federico Cañas. Director: Manuel Veiga. Subdirector: Xan Carballa. Coordenador Diario Dixital: César Lorenzo Gil. Redactores:Horácio Vixande, Mar Barros, Manuel Xestoso, Manuel Vilas, María• Obelleiro, Lara Rozados, Eva Estévez, Xurxo González, Charina Giráldez, Antonio Cendán, Paco Vila Barros (fotografía), Xosé Bocixa (tv). Maquetación e preimpresión:Xoselo Taboa- da. Fotografía:Axencia Galega de Noticias, Reuters. Xefe de publicidade: Carlos Martínez ([email protected]) Redacción: Rúa do Príncipe 24, 1º - 36202 Vigo. Teléfo- no 986 222 405. Fax 986 223 101. Correo electrónico: [email protected]. Administración: Rúa do Príncipe 22, baixo - 36202• Vigo. Teléfono 986 433 830. Subscricións: subscrip- [email protected] Imprime:Norprint. Depósito Legal:C-963-1977. ISSN:0213-3105. 2. COMEZA A VACINACIÓN CONTRA A GRIPE A sumario

GALIZA. ¬VIVENDA

Táboas critica o Plan de Vivendas do PP >5

¬CRISE Obras públicas paradas pola creba de empresas >9 POLÍTICA. ¬IGREXA O Vaticano acolle un novo grupo de sacerdotes casados >13 A conselleira de Sanidade, Pilar Farjas, presentando a campaña de vacinación contra a gripe estacional. PEPE FERRÍN / A.G.N. ECONOMÍA. ¬CAIXAS A fusión divide o PP do sur >15

As axudas do Banco de España terán un alto interese >16 Os best-sellersdos medicamentos CULTURA. ¬ENTREVISTA O 16 de novembro comezou a campaña de vacinación da Gripe A. de cartos ás empresas privadas encargadas de levar a cabo os A enfermidade mantén a polémica xerada desde que apareceu devanditos estudos, sendo esen maio como mutación da gripe porcina. Daquela ligábase tes fundamentais para orientar a declaración da pandemia mundial cos intereses das empresas a súa produción e publicidade. Presentados en listas de es- farmacéuticas e a comercialización de fármacos antivirais pecialidades e clasificados por como o Tamifluou a produción masiva dunha vacina eficaz orde de importancia da súa venda, estes resultados son a base na que se fundamenta a información para as prescri- Manoel Toural Quiroga As 50 primeiras especialidades res efectos terapéuticos. cións do conxunto dos médi- O número de fármacos postos á máis vendidas (menos do 1% Mensualmente elabóranse cos. Así, para quen coñece o Román Raña, poeta : venda na Galiza en 2008, foi do total), son as que teñen o informes de mercado que pre- verdadeiro valor dos específi- ‘Escribir de forma clara duns 5.500. Sen entrar nunha prezo de venda máis alto, sendo sentan estatísticas coas vendas cos, constitúe un guieiro sobre é o máis difícil’ >27 análise exhaustiva, podemos ademais as máis publicitadas. dos diversos compostos far- a relación que existe entre as observar que no derradeiro Pola contra, as especialidades macéuticos. Os resultados ob- prescricións e as necesidades ano, 300 específicos, é dicir me- colocadas ao final da lista teñen tidos comunícanselle aos labo- reais terapéuticas dunha parte, 1.382 nos do 6%, se reparten preto do os prezos máis baixos e proba- ratorios asinantes, que pagan e a publicidade farmacéutica 19 DE NOVEMBRO DO 2009 50% do volume total de vendas. belmente idénticos ou superio- unha cantidade considerábel doutra. >>> 2-3 galiza.qxd 17/11/09 23:20 Página 3

ANOSATERRA 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009 GALIZA.3.

’’ editorial SOLBES E RATO

in as enquisas que a PEPE CARREIRO D clase política española vive as horas máis baixas. A Raxoi cúlpano de manter un partido corrupto e dividido e a Zapatero de non facer nada >>> Se estas listas se divulga- rían contestar a certos interro- os laboratorios fan o seu agosto ante a crise. Non obstante, sen provocarían moita sorpre- gantes: realmente existen nos a causa da mentalidade corpo- habería que dicir, en descar- sa e se cadra algún que outro medicamentos as calidades As 50’’ primeiras rativista de certos sectores do go de Raxoi, que o partido conflito. que se lles atribúen? Os máis especialidades máis corpo médico. Hai que recoñe- grande que non peque de fi- prescritos son os máis eficaces? vendidas (menos do 1% do cer, en descargo de cada gále- nanciamento ilegal ou de di- O CICLO DE ELABORACIÓN DOS MEDI- Os fármacos considerados co- total), son as que teñen o no tomado individualmente, visións internas que tire a pri- CAMENTOS. Correntemente, é mo novos son mellores que que esta mentalidade de corpo meira pedra. En defensa de prezo de venda máis alto, admitido por moitos facultati- outros máis antigos e menos foi xerada por todo un sistema Zapatero, cabe argumentar vos que existen dous tipos de custosos, tendo as mesmas ca- sendo ademais as máis que comeza na universidade, que ninguén, no seu lugar, o medicamentos, uns que posú- racterísticas que progresiva- publicitadas” pasa polos organismos profe- tería fácil para saír da crise. en unha eficacia terapéutica mente suplantan? sionais, polas revistas e polas Chama en cambio a aten- indiscutíbel e outros cuxa efi- diversas gradacións –oficiais ción que ante unha situa- cacia é nula ou escasa. Entre os A PUBLICIDADE NON É INFORMACIÓN. ou non– de poder existentes no ción tan grave sexan tan últimos, algúns actúan por O problema de fondo está en Moi posibelmente, seo do grupo sociolóxico que poucos os que se acordan efecto placebo. coñecer en que medida a infor- ’’ conforman. A miúdo, en moi- dos dous superministros O consumo e a investiga- mación dos médicos acerca a mensaxe publicitaria tas indicacións farmacolóxicas económicos dos últimos de- ción de novos fármacos inscrí- dos medicamentos é obxecto determine parcialmente o é posíbel escoller entre varia- zasete ou dezaoito anos. bese actualmente dentro do de desviación e de alteración, desexo dos facultativos nas dos e numerosos compostos Trátase de Solbes, ministro seguinte ciclo. precisamente a causa da publi- súas prescricións” de efectos terapéuticos simila- plenipotenciario con Gon- Primeiro, realízase un estudo cidade. Noutras palabras, se a res, pero con prezos frecuente- zález; de Rato, que exerceu o do mercado tomando como ba- finalidade da publicidade far- mente moi arredados. Se ben, mesmo papel con Aznar e se unha mostra representativa macéutica, que é vender ao aínda existen médicos que te- outra vez de Solbes, vicepre- do conxunto de médicos, para máximo, non está en contradi- ñen en conta o prezo das espe- sidente económico con Za- coñecer que resultados se dese- ción coa finalidade das prescri- Aínda’’ no noso país, menos cialidades antes de receitar. patero. Coinciden todos os xarían obter cos tratamentos e cións de medicamentos: favo- do 10% dos medicamentos Cando se ten conciencia do analistas en que as políticas que calidades se esperarían ato- recer a curación e ser un dos vendidos son os nomeados que supón este dilapido nos in- trazadas por ambos foron par nos medicamentos. elementos que contribúan á como xenéricos” vestimentos destinados á pro- case idénticas e, cabe supo- Segundo, as respostas dos protección da saúde. tección da saúde, un non pode ñer, que algo tiveron que ver profesionais orientan a investi- O sistema apoiase na confu- evitar reflexionar acerca de que coa actual crise que vive Es- gación e a produción dos novos sión mantida por moitos pro- aínda no noso país, menos do paña, máis profunda que a produtos e tamén a publicidade fesionais, entre publicidade 10% dos medicamentos vendidos países da nosa contorna, apropiada para o lanzamento farmacéutica e información dos son os nomeados como pois mentres os outros co- honesta, é dicir, non desviada dicamento, debidamente con- xenéricos ou de marca branca mezan a ver gromos verdes, desde a súa orixe. Até tal punto trastado, pode ter a sorte de se e que ademais están totalmen- aquí non se esperan cando que tanto na linguaxe empre- vender amplamente. Moitos te custeados polo noso sistema menos até o 2012. gada como no xeito de pensar, outros, de interese terapéutico de saúde pública. É dicir, que o que está mal ambos conceptos son a miúdo escaso ou nulo, poderán ven- O sistema é tan sólido, que é o modelo económico es- utilizados. derse o mesmo, se son ben mesmo os organismos depen- pañol, baseado sobre todo mentos promovidos por unha activa dentes dos poderes públicos na construción. Algúns din A CALIDADE E O PREZO DOS MEDICA- campaña publicitaria. encargados de escoller novos que non había outra alterna- MENTOS. É certo que un bo me- No que concirne ao prezo, medicamentos financiados tiva para facer medrar o PIB polo Estado, son obstaculiza- que ofrecerlles unha segun- destas novidades. Moi posibel- dos con frecuencia e nin tan da vivenda aos turistas es- mente, e sen que sexan cons- sequera poden realizar o seu tranxeiros. Pode ser. Pero o cientes diso, a mensaxe publici- Os visitadores cometido. Existen xustifica- que non se entende é a reti- taria determine parcialmente o cións e manobras ben coñeci- rada de Solbes nada máis al- desexo dos facultativos nas súas Na entrada dos nosos cen- das polos laboratorios e por biscar a tormenta. A súa fu- prescricións. Isto constitúe un tros de saúde acostumamos certos profesionais da medici- xida irresponsábel deixa en verdadeiro círculo vicioso, ante ver os chamados visitadores Quen’’ non coñece na que permiten evitar que se moito peor lugar a clase polí- o cal o profesional da medicina médicos. En realidade trata- o nome dalgún produto estableza claramente a alter- tica que o que poidan facer non pode subtraerse . se do vendedor tipo dun framacéutico nativa oficial de a igual valor ou dicir Raxoi e Zapatero, os Neste ciclo, a noción de in- produto que aquí está á axe- que recomedou terapéutico, o sistema de saú- cales, cando menos, expo- terese e eficacia terapéutica, xa do primeiro médico que a familiares e amigos? de só financia o medicamento ñen a súa persoa ás críticas. que é esencial, non sempre se lle poña o tiro, para lle máis barato. Por certo, algo parecido a ocupa o lugar central que lle ofrecer os seus marabillosos Sería divertido, se o tema Solbes foi o que fixo Rato correspondería, tanto para artigos premiados con bos gunha ocasión recomendou non fose tan serio, observar co- abandonando o FMI tan acomodar a investigación de agasallos, sempre e cando o a familiares e amigos? Non mo moitos profesionais que pronto divisou a crise no ho- innovacións terapéuticas ver- receptor acepte prescribir a esquezamos que estamos apoian estes procedementos rizonte. Ningún dos dous se dadeiras, como para propor- súa mercadoría. ante unha mercadoría máis, están cheos de boa fe e de boas molestou en ofrecer ningun- cionar unha información ho- Quen non coñece o no- posta no mercado, e en moi- intencións, convencidos de ha explicación.G nesta aos profesionais. me dalgún produto farma- tos casos á marxe do seu va- que fan con iso un traballo útil anosaterra O interese e a eficacia debe- céutico e que ademais, nal- lor terapéutico.G para a protección da saúde.G 4-5 semana galiza.qxd 17/11/09 21:45 Página 2

ANOSATERRA GALIZA.4. 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009

ASEMANA María Obelleiro

final ao parón acuícola”. Malia SEGURIDADE MARíTIMA que o mandatario asegurou que CRÍTICAS AO TRASLADO coa liña de subvencións “inicia- A MADRID DO CEPRECO mos a recuperación do tempo perdido” e “pasamos a páxina Expertos en Dereito Adminis- en branco destes catro anos”, o trativo da Universidade da Co- certo é que a piscifactoría de ruña (UDC) sumáronse ás crí- Muros non forma parte do Pla- ticas do BNG ao traslado a Ma- no de Acuicultura. Ademais, a drid do Centro para a Preven- granxa foi tramitada polo bipar- ción e Loita contra a Contami- tito –como nación (Cepreco). O ex reitor proban as da UDC e catedrático de De- resolu- reito Administrativo, Xosé cións do Luís Meilán, denunciou “a DOG. No marcha silenciosa e cunha 2006 apro- forzada e tardía explicación” bouse o in- do organismo, que foi creado forme de en Galiza tras a catástrofe do impacto de Prestige. Xunto a outros espe- ambiental cialistas da UDC cuestionou a e o proxec- Alberte Núñez Fei- medida ao incidir en que a to sectorial. xóo, presidente da maioría de accidentes se dan No 2007, o Xunta. J. BARCALA/ A.G.N. no Atlántico. Días antes, o por- Goberno tavoz do Pesca do BNG, Bieito outorgoulle subvencións para Lobeira, censuraba “a visión I+D e en abril deste ano, aínda centralista do Goberno espa- Voluntarios retirando o chapapote do Prestige. PACO VILABARROS co PSdeG á fronte da antiga ñol” ao desmantelar o Cepreco Consellaría de Pesca, o Executi- e o panel de expertos antiver- vo aprobou a concesión de acti- quidos. “O Executivo di que o máis flota, máis sinistralidade ao Congreso, tamén reclamou ción mariña. Meilán e os ex- vidade. Todo isto foi posíbel traslada a Madrid para atender e máis mareas negras nas súas que o Goberno español trans- pertos da UDC coinciden cos porque a planta de Muros non tamén o Mediterráneo, pero o costas que todo o Mediterrá- fira todas as competencias en nacionalistas na necesidade forma parte do polémico Plano que o que non di é que Galiza neo”, denunciou. O BNG, que materia de Salvamento Maríti- de revisar a distribución com- Acuícola, iniciado pola Xunta do ten máis quilómetros de costa, xa levou o traslado do Cepreco mo e loita contra a contamina- petencial.G PP e limitado polo bipartito. Un proxecto que agora está a reformar de novo o Executivo de Fei- xóo, despois de ser detido por IMPUTADO EN VARIAS CAUSAS O BNG PIDE O CERRE “unha bomba de reloxería en unha sentenza do Tribunal Su- O PP IMPIDE A REPROBACIÓN UNHA FUGA EN ELNOSA plena Ría de Pontevedra”. Nesta perior de Xustiza de Galiza DO ALCALDE DE PORTAS OBRIGA A ACTIVAR mesma liña, o BNG anunciou (TSXG).G O PLAN DE EMERXENCIAS que esixirá no Parlamento a “re- Os votos do PP botaron abai- tirada inmediata” de Elnosa da UN RECHEO DE MARÍN, ILEGAL xo a proposta do BNG e do A factoría de Elnosa en Ponteve- ría de Pontevedra ante o “risco ‘A RÍA NON SE VENDE’ RECORRE PSdeG de reprobar o alcalde dra rexistrou o 13 de novembro inasumíbel” que supón para a OS ATERRADOS DE VIGO de Portas, Roberto Vázquez, un escape de ácido clorhídrico saúde pública e pola “afección” imputado en varias causas que obrigou a activar o plan de nos sectores produtivos da ría.G O colectivo A Ría Non se Vende xudiciais. Durante o Pleno ce- urxencia, aínda que non produ- anunciou o inicio dos trámites lebrado o 16 de novembro, o ciu danos persoais. O edil de Se- MALIA ASEGURAR FEIXÓO para recorrer pola vía conten- rexedor rexeitou as acusa- guridade Cidadá do Concello de O DESBLOQUEO cioso–administrativa as resolu- cións e apelou á “presunción Pontevedra, o nacionalista De- O PLAN DE ACUICULTURA cións da Autoridade Portuaria de inocencia” que, segundo metrio Gómez, explicou que a FICA PARADO de Vigo que autorizan as am- asegura, o ampara mentres fuga non chegou ao exterior ao pliacións dos peiraos de Bouzas, non exista sentenza firme. Os ficar atrapado dentro de cubeta Alberte Núñez Feixóo aprovei- Areal e Transatlánticos. A deci- grupos da oposición lembrá- de formigón que recobre o tan- tou a concesión de axudas á pio- sión foi tomada tras coñecer a ronlle ao popular as imputa- Xosé Manuel Beiras. DALIA / A.G.N. que metálico. Nesta conxuntu- neira planta de orella de mar en recente sentenza do Tribunal cións realizadas pola Fiscalía, ra, advertiu de que a factoría é Muros para anunciar “o punto Supremo (TS) que declara ile- que acusa a empresa da que responsábel do Encontro Ir- gais as obras de aterrado de Ma- Vázquez é administrador úni- mandiño presida a comisión rín amparadas nun plan espe- co de defraudarlle a Facenda de estratexias coa finalidade cial impugnado. A entidade rea- 150.000 euros.G de emitir informes sobre lizou o pasado sábado unha cuestións políticas “de fon- manifestación contra os aterra- CONSELLO NACIONAL do”. O líder do BNG, Guiller- dos portuarios na que participa- BEIRAS LIDERARÁ O DEBATE me Vázquez, cualificou de ron unhas 5.000 persoas. O pre- “DE FONDO” NO BNG “moi interesante” a constitu- sidente da Xunta, Alberte Núñez ción desta nova comisión e Feixóo, afirmou que a Avogacía O ex portavoz nacional do explicou que será o propio do Estado, “probabelmente non BNG, Xosé Manuel Beiras, re- Beiras quen decida “que te- estivo á altura das circunstan- cupera protagonismo no mas ten que abordar”. Ta- cias” na defensa do porto de funcionamento interno da mén sinalou que será misión Marín. Pola súa banda, a presi- organización. O Consello Na- do que fora portavoz do BNG denta da Autoridade Portuaria, cional do BNG, máximo ór- “analizar cuestións de máis Corina Porro, asegurou que a gano entre asembleas, apro- profundidade no marco polí- sentenza en Marín “non supón bou o 14 de setembro que o tico xeral”.G Planta de Elnosa / Ence. A.G.N. problemas para Vigo”.G

>>> 4-5 semana galiza.qxd 17/11/09 22:34 Página 3

ANOSATERRA 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009 GALIZA.5.

O’’ NENO OBESO Táboas alerta que o PP calca os erros

Damián Villalaín que crearon a burbulla inmobiliaria Xunta quere raptar a Moi- A sés, o neno obeso. Queren De non ser porque os bancos dan poucos Anteriormente era a metade e Aposta pola desregulariza- poñelo a dieta e non confían as promotoras podían, nalgúns ción do mercado que, en opi- nos seus pais para facelo. É evi- créditos, en Galiza poderíase estar a inflar casos, pagar diñeiro no lugar de nión da nacionalista, pode con- dente que Moisés está gordo e unha nova burbulla inmobiliaria. Este é o ceder terra. tribuír no futuro a que se repro- que tantos quilos sobrantes son diagnóstico que fai a ex-conselleira de O conselleiro de Medio Am- duzan os problemas actuais. “A un perigo para a súa saúde. Pe- biente, Territorio e Infraestruc- solución para este tempo revol- ro o neno, loxicamente asusta- Vivenda sobre a actual política da Xunta turas, Agustín Hernández, to pasa por aprender do que pa- do ante a perspectiva dickensia- anunciou que presentará unha sou e non deixar todo en fun- na da súa adopción por uns Manuel Vilas vendas encargadas pola Xunta. reforma da Lei do Solo este mes. ción do mercado”, argumenta. anónimos funcionarios, zafou- Teresa Táboas acusa o Goberno Táboas alerta que o PP planea En todo caso, Táboas prog- se e anda por aí, fuxido, afacén- de non tomar medidas a prol REDUCIÓN DA VIVENDA PÚBLICA.Ou- reducir a porcentaxe ao 20%. O nostica “tempos difíciles duran- dose á clandestinidade que co- dos pisos de promoción públi- tros dos puntos claves para faci- que xa está confirmado é que a te os próximos catro anos”. A ex- ñecen tan ben os da súa estirpe. ca. “A Xunta está como ausente litar a recuperación do sector é a Xunta lles dará máis competen- perta indica que en moitas zonas Digo isto porque Moisés é xi- deixando que certos promoto- política do solo. O bipartito re- cias aos concellos e reducirá un costeiras, como na Mariña, os tano. Este dato xa case nin se res decidan en función do seu gulou que os concellos reserven 33% os prazos dos que dispón o construtores terán moi difícil comenta, pois non é correcto facer interese; no lugar de buscarlles o 40% do solo para urbaniza- propio Executivo para revisar as locar os inmobles pensados para esta clase de indicacións étnicas. saída ás vivendas que non se cións de promoción pública. aprobacións urbanísticas. turistas ou segundas vivendas.G Pero eu creo que a condición ca- dan vendido, facilitando que se lé do rapaz non é para nada irre- cualifiquen como protexidas”, levante. Pregúntome se a dili- explica a arquitecta. xencia que a Xunta pon para Polo contrario, o Executivo apresar a Moisés e separalo dos destaca as vantaxes do novo seus pais sería a mesma se se Plan de Vivenda 2009-2012, xa tratase do fillo gordocho dunha en vigor. A Xunta asegura que familia coñecida, rica, branca, 250.755 familias sairán benefi- católica e conservadora. Paréce- ciadas con case 600 millóns. me evidente que a resposta é Unha das principais novidades non: un só ten que saír á rúa pa- é que se permite cualificar cora comprobar que Moisés non é mo protexidas vivendas rema- o único neno galego demasiado tadas hai un ano, dentro duns gordo. O que si é Moisés é o úni- requisitos de prezo e superficie. co neno galego obrigado a vivir Iso si, cualificar a vivenda co- na clandestinidade por causa da mo protexida non abonda para salvífica perrencha da Xunta. acceder ás subvencións. Pri- Eu estou cos pais de Moisés, meiro, cómpre formalizar unha que non son nin peores nin me- hipoteca con certos bancos que llores que a inmensa maioría subscribiron un acordo co Esta- dos pais. É certo que son vítimas do. Ademais, esa hipoteca non dese mito popular que equipa- pode superar o diferencial do ra gordura con saúde e deses 1,25% sobre o Euribor. Lograr modernos usos paternos con- unha oferta así en plena crise é sistentes en converter en lei cal- clase imposíbel para quen non quera capricho filial. Pero ares- sexa funcionario. tora os Montoya Gabarres xa Ademais, moitas das rendas saben que o seu fillo debe adel- medias fican fóra das axudas, gazar e que o fará mellor na ca- salvo que pertenzan a un colec- sa, co necesario apoio e control tivo prioritario. Os requisitos externo, que en calquera orfeli- son máis doados para menores nato institucional. Seguro que de 35 anos, familias numerosas, co estrés ao que o están some- monoparentais con fillos, con tendo políticos, xornalistas e dependentes ou con membros xuíces xa perdeu varios quilos.G con discapacidade, vítimas da violencia de xénero e separados ou divorciados que perderan a súa casa. Subvencións á marxe, Tábo- Moisés é o único neno galego ’’ as demanda que se rebaixe o obrigado a vivir IVE que pagan os que mercan na clandestinidade vivenda de promoción pública, por causa da salvífica aínda que non sexa protexida. perrencha Agora aplícase o gravame xeral da Xunta” do 7%, cando a UE, recorda Tá- boas, recomenda que sexa un tipo máis reducido. Por iso a parlamentaria acaba de presentar no Parlamento unha iniciativa para que se reduza até o 4%, o mesmo que pagan as vi-

>>> 6-7 galiza.qxd 18/11/09 00:49 Página 2

ANOSATERRA GALIZA.6. 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009 Masivo acto a prol do consenso lingüístico

Os promotores da plataforma Galego, patrimonio da humanidade cren que ‘Feixóo rectificará porque a maioría está con nós’

Manuel Vilas As plataformas contra a involu- ción lingüística na Xunta gañan forza mentres o Goberno ulti- ma a polémica reforma do De- creto do galego no ensino. O sá- bado 14 Galego, patrimonio da humanidade exhibiu importantes apoios nun ateigado teatro Principal de Santiago. Sindicalistas, escritores, actores, mestres, políticos, estu- dantes e cidadáns anónimos de diversas ideoloxías xuntáronse para reclamarlle aos conservadores que volvan ao consenso da normalización. Máis de

2.000 persoas asinaron xa o JESSICA BARCALA / AGN manifesto deste colectivo den- Arriba, algúns dos que interviron no acto. Abaixo, líderes do PSOE, os secretarios de UGT e CCOO, o presidente da FEGAMP e o rector da Universidade de Santiago, entre os asistentes. de o verán. O obxectivo final é presentar unha Iniciativa Lexis- lativa Popular no Parlamento. “Feixóo caeu nun buraco negro por ceder a sectores ultras do seu partido. Se ten un dedo de fronte, vaise dar conta” argumentou o sociólogo Fer- mín Bouza, un dos voceiros da plataforma. Bouza cre que o presidente “vai ter que vir ao consenso” porque “a maioría social está con nós” e os que defenden o idioma teñen a “iniciativa social”. A idea de que os conservadores vendéronse por Cándido Pazó nun intre da súa intervención. M. VILAS JESSICA BARCALA / AGN uns votos e que rectificarán pronto polo seu propio ben foi mos competir coas outras pla- decana da Facultade de Mate- Paulo González Mariñas aler- unha das máis repetidas. taformas”. O experto arreme- máticas, quen explicou como tou que a acosada (a lingua ga- A actriz’’ Tamara Canosa teu contra as “minorías” con- os cativos non teñen proble- lega) está a ser denunciada co- MÁIS XENTE DO PSdeG QUE DO BLO- falou do drama trarias á normalización. En mas nin prexuízos para estu- mo acosadora por unha “ducia QUE. Á cita acudiron líderes de da xeración Facebook” particular, denunciou “os ata- dar en varias linguas. e medio de neocons arrepenti- gran parte da esquerda galega. ques que está a recibir o galego dos da súa estirpe”. A representación de persoeiros de parte de sectores minorita- O DRAMA DA MOCIDADE URBANA. A próximos ao PSdeG foi maior rios que gozan dun gran poder actriz Tamara Canosa denun- OUTROS PROTAGONISTAS.No acto que a do BNG que reunía o seu económico e mediático”, co- ciou o drama na “xeración Fa- estiveron, entre outros, Senén Consello Nacional a esa mes- Manuel Sánchez Aguión, se- mo o Club Financeiro de Vigo. cebook”. Canosa, de 26 anos, Barro (reitor da USC); Ismael ma hora. Tomaron tamén a cretario xeral das Comisións A que fora conselleira de explicou como no seu instituto Rego, Xosé Manuel Laxe, Xa- palabra os líderes galegos de Obreiras, alertou do “flagrante Educación co bipartito, Laura da Coruña só tiña tres materias quín Fernández Leiceaga, Fran- UGT e Comisións Obreiras, pe- incumprimento” da Xunta da Sánchez Piñón, dixo que “a esen galego. “Esa era o reduto, eu cisco Cerviño (parlamentarios ro non acudiu o líder da CIG. súa obriga legal de promover o cola é o instrumento máis po- salveime, pero moitos dos do PSdeG); Carme Adán, Encar- O secretario xeral da UGT, galego. deroso da diversidade lingüís- meus amigos e amigas non sa- na Otero e Néstor Rego (BNG) e Xosé Antonio Gómez, argu- CRÍTICA AO CLUB FINANCEIRO. O tica”. Unha das posíbeis candi- ben falar en galego, non por o presidente da FEGAMP, Anto- mentou que durante anos profesor Henrique Monteagu- datas a nova reitora da USC ra- prexuízos, senón porque todos nio Fernández Castro. houbo harmonía e acusou o PP do, tamén voceiro da platafor- tificou o seu compromiso co os elementos socializadores Tamén tomaron a palabra de abrir “unha loita estéril, ba- ma, asegurou que “o noso é un galego no ensino. Postura estaban en castelán,” laiouse. Manuel Portas, Marilar Alexan- leira e moi prexudicial”. Xosé colectivo aberto, non quere- compartida por Vitoria Otero, O ex-deputado do BNG dre e Antón Reixa.G 6-7 galiza.qxd 18/11/09 00:49 Página 3

ANOSATERRA 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009 GALIZA.7. tico SOBRE’’ O Supremo defende o ensino en galego AS CAIXAS (2)

Falla contra un pai Carlos Aymerich que reclamaba que o seu fillo só eica Alberte Núñez Feixóo S carece aínda da informa- estudase castelán ción precisa para formular un- e indica que non ha proposta para as caixas. Sei- ca o que cómpre é prudencia e ten dereito a elixir agardar ao que digan os actuais idioma dirixentes das caixas. Seica o que os galegos temos que facer, que diría Rosa Díez, é iso: actuarmos como galegos. Nin si nin non. Sempre á espera do H. Vixande que dispoñan os de fóra. Se- Unha nova sentenza do Tribu- mella que o fracaso do finan- nal Supremo volve lembrar ciamento autonómico non lle que o galego debe estar pre- serveu de escarmento.

sente no sistema educativo e VILABARROS PACO E o PSOE anda nas mesmas. que non existe o dereito a elixir Vén de propor que os tres gru- o idioma. O fallo tamén indica do uso do castelán non é mate- caso, do ensino da lingua da decreto do galego no ensino, pos do Parlamento nos xunte- que si existiría discriminación ria que afecte os dereitos fun- Comunidade Autónoma” e que derrogará o decreto mos para elaborar, demorada- se non se estudase a lingua damentais” e que “a discrimi- menciona o artigo 5 do Estatu- 124/07 do Goberno bipartito mente, unha proposta de re- propia de Galiza. O pronuncia- nación produciríase precisa- to de autonomía de Galiza, cu- que estabelecía que cando forma da actual lei de caixas. A mento débese a un recurso mente no caso de que a Admi- xo punto 1 establece que “a lin- menos o 50% das materias présa coa que actuou o gober- presentado polo pai dun nistración autorizase o preten- gua propia de Galicia é o gale- deben impartirse en galego. no español ao aprobar o FROB alumno vigués que desexaba dido polo recorrente, no senti- go” e cuxo punto 3 sinala que Para xustificar a derroga- por decreto lei seica non serve que o seu fillo estudase só en do de permitir que, a criterio do “os poderes públicos de Galicia ción do decreto 124/07 e a re- para nós. Que apuren os de- castelán e podería condicionar peticionario, se puidese cursar garantirán o uso normal e ofi- dacción dun novo texto que o mais, nós con calma. o novo decreto de galego no un determinado tipo de estudo cial dos dous idiomas e poten- substitúa, a Xunta presidida E o caso é que, máis outra ensino que prepara a Xunta. con esquecemento ou marxi- ciarán o emprego do galego en por Núñez Feixóo empregou vez, Galiza pode chegar tarde. Xa existían fallos dos máis nación dunha das linguas con- todos os planos da vida públi- unha enquisa realizada entre Porque o escenario móvese, altos tribunais do Estado correntes”, galego ou castelán. ca, cultural e informativa, e dis- os pais dos alumnado na que porque a prudencia que algúns (Constitucional e Supremo) Ademais, sinala que interpretar porán os medios necesarios se preguntaba acerca da lingua nos queren impor non é a que que negaban que elixir o idio- que a declaración de dereitos para facilitar o seu coñecemen- de preferencia no ensino. Pre- eles practican (véxanse se non as ma formase “parte do contido humanos tutela “o dereito a ser to”. O recordatorio do marco cisamente, ese dereito a elixir a declaracións do gobernador do esencial do dereito á educa- instruído na lingua da súa elec- xurídico inclúe tamén men- lingua négao o Tribunal Supre- Banco de España ao Financial ción recoñecido no artigo 27.1 ción, conduciría a resultados cións á Lei de Normalización mo, que ao tempo entende Timese a clara opción do PP es- da Constitución española”, co- absurdos, xa que todos poderí- Lingüística e o seu artigo 14.1, que a Administración ten a pañol pola fusión entre caixas de mo lembra esta sentenza da an así reivindicar unha instru- que afirma que “a lingua galega obriga de formar os nenos para diferentes comunidades autó- sala do Contencioso do Tribu- ción impartida en calquera lin- é materia de estudo obrigatorio que coñezan a lingua propia da nomas) e porque, en fin, as cau- nal Supremo, a cal vén de fa- gua, en calquera dos territo- en todos os niveis de estudo Comunidade autónoma. O re- telas de Feixóo non son senón llarse en Madrid tras o recurso rios” do Estado. non universitarios”. cordatorio podería condicio- un xeito, trapalleiro, de gañar presentado polos pais dun Por outra banda, a sentenza O novo fallo do Tribunal nar a redacción do novo decre- tempo para presentar como ine- alumno do colexio privado Los lembra a obriga Constitucional Supremo prodúcese nun mo- to do galego e, en calquera ca- vitábel aquilo polo que sempre Sauces de Vigo en 2007. das Administracións públicas e mento no que a Consellaría so, reforza as posicións dos sec- el, fiel escudeiro de Mariano Ra- O fallo tamén sinala que a da Xunta no “fomento da cul- de Educación está a piques de tores sociais que defenden o xoi, sempre tivo na cabeza: que “pretendida tutela do dereito tura, da investigación e, no seu dar a coñecer o borrador do idioma propio de Galiza.G as caixas galegas sexan absorbidas por esa nova Cajamadrid de Rato sobre a que o PP quere edi- ficar un grupo financeiro afín. CARTAS Por iso o BNG non agarda por ninguén e traballa a prol de A NOVA XUNTA palabras bonitas e subtilmente EMIGRAR volve se o traballo e as novas que as caixas galegas o sigan a críticas coa UPG e o señor Gui- amizades que colla o enredan. ser: caixas, non bancos, e gale- Na miña opinión, como cida- llerme Vázquez non sei se é que Quixera con esta carta pedirlle A pregunta é saber que hai que gas, é dicir, radicadas no país e dán, vexo ao goberno galego fa- non dá máis de si. Non o vexo aos da Nosa Terra que me di- facer neste país para traballar comprometidas co seu desen- tigado, a pesar de que leva pou- moi comunicativo coa xente gan algo do que podo facer co nel ou estamos igual que hai volvemento económico, social co tempo, con pouca iniciativa normal. Xa digo, non vexo a meu fillo. Eu teño cincuenta e anos cando a xente marchaba e cultural.G e con medo a cometer erros. ninguén moi ao tanto, en nin- seis anos e o meu fillo vinte e a Suíza ou a Francia? Por exemplo, non saben que fa- gún partido. Será que tantas tres. A Nosa Terra sempre esti- E non é só cousa desta crise cer co das caixas. Pero tamén noticias, tantos titulares, tantos vo na nosa casa. O meu fillo actual porque isto sucedeu vexo cansa a oposición. PSOE e Camps, Raxois e Zapateiros, coñécea e lea desde moi pe- sempre, co caudillo, con Don BNG andan a trancas e barran- nos teñen aos galegos un pou- querrecho. Quizais por iso e Manuel e agora. A democracia, Raxoi’’ e Feixóo queren cas, facendo propostas como co durmidos, sen saber que polas ensinanzas que eu e o neste sentido, estanos a servir que as caixas galegas por cumprir. O BNG encerella- queremos facer co noso. Agar- seu pai lle demos tenlle un para ben pouco. Eu tiña moi- sexan absorbidas do en leas intestinais que non damos que pronto espertemos gran amor a Galicia. Pero, a pe- tas máis esperanzas. Saúdos a por esa nova dá aclarado, coma se ninguén todos da sesta. A cidadanía ta- sar diso, xa estivo traballando todos os que facedes A Nosa Cajamadrid de Rato” estivese conforme co que está mén a vexo na modorra.G fóra e agora ve a necesidade de Terra. G facendo. Que diga o señor Ay- Eusebio Baamonde volver marchar. Dime que non Luísa Sergude merich que pretende, fóra das (Lugo) quere facelo porque igual non (Santiago) 8-9 galiza.qxd 17/11/09 21:46 Página 2

GALIZA.8. ANOSATERRA 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009

I TRIBUNA Manuel Veiga. NON’’ HAI VALOR

Manuel Cidrás

ei que vou ser malinterpre- S tado, e non me seduce a idea, pero falo das conclusións dunha subcomisión dentro dunha comisión do Congreso dos Deputados, creada ad hoc para o seguimento da violencia machista. Non é caricatura grouchiana: o lector sabe, a lectora sabe. Están informados pola voceira da subcomisión dentro da comisión, que com- parece diante dos medios e con riso nervioso di que as con- clusións poden ser discutíbeis pero se adoptaron por unanimidade. Un contrasentido. O discurso dominante é O ministro de Xustiza, Francisco Caamaño, na manifestación en defensa da lingua. JESSICA BARCALA / AGN sempre do poder e sempre normativo, aínda que se lexiti- me a utilización dunha ideo- grafía emancipatoria. O da loi- FRANCISCO CAAMAÑO, ta contra a violencia chamada de xénero reproduce a deriva involutiva previamente testada ACERTOS PERO TAMÉN SILENCIOS na loita antiterrorista. O primeiro de todo nas palabras: o O pasado 15 de novembro, o pensa e di, lonxe dos comple- seu competidor. En calquera terrorismo machista como fe- ministro de xustiza, Francisco xos tradicionais dos políticos caso, nin para o PP nin para o nómeno, os violentos e as víti- Caamaño, concedíalle á edi- galegos que conseguiron éxi- Estas’’ atinadas reflexións PSOE, Galiza, como autono- mas como suxeitos colectivos. ción galega de El Paísunha ex- tos na política estatal. Encon- de Caamaño quedan mía, foi até agora un marco Logo, no imperativo da acción tensa entrevista, a máis ampla trámonos, xa que logo, ante un coxas, porque segue económico a ter en conta. Aín- indeterminada: algo hai que que lle coñecemos sobre políti- futuro candidato á presidencia faltando a economía” da que nisto, como en todo, facer. Finalmente na fórmula: a ca galega tras a súa posta de da Xunta? Probabelmente nin haxa que facer excepcións confirmación dun dereito pe- longo na manifestación de a executiva socialista o sabe (Cuíña foi unha delas e pagou- nal do inimigo (o violento), di- Queremos galego. A dirección aínda. Está preparado para ese no bastante caro). ferenciado do que se aplica aos socialista foi a que estivo detrás cargo? Aquí a resposta debe ser E aquí chegamos á pregun- delincuentes-persoas porque desta decisión de participar no matizada: en parte si e en parte espazo que ten 20 mil habitan- ta crucial. A maiores do seu o inimigo é non-persoa. Por acto a prol da lingua, unha deci- non. Caamaño deixa moitos tes. Pero estas atinadas refle- apego ao galego e da súa finura tanto: leis especiais, xulgados sión que se confirmou coa elec- temas no aire, en concreto non xións de Caamaño quedan co- xurídica para inserir unha especiais, excepción da aplica- ción de Caamaño como presi- menciona ningún asunto eco- xas, porque segue faltando a maior autonomía dentro da bilidade das normas ordina- dente do PSdeG da Coruña. Ca- nómico. Un presidente da economía pura e dura. Constitución, Caamaño debe rias, endurecemento das pe- amaño está a ser ben recibido, Xunta debe defender a cultura Que pensa Caamaño de explicar se ten a vontade de fa- nas, contaminación penalista en primeiro lugar porque rom- e a lingua, pois para iso existe a que Navantia-Fene volva cer o posíbel para que Galiza de ámbitos distintos do crimi- pe a ambigüidade do seu parti- autonomía, pero esa autono- construír buques? Que pensa poida producir, naqueles sec- nal... A loita contra o terror xus- do respecto á lingua e rómpea mía non estaría completa sen a de que o Frob esteña pensado, tores nos que é máis competi- tifica a excepcionalidade por- ademais dunha forma natural e pata da súa produción, da súa en parte, para limitar ou mes- tiva, sen cortapisas externas dique algo hai que facer. nada retórica que o separa ta- contribución ao PIB. mo anular a capacidade finan- tadas por fóra do mercado e Como a discrepancia se mén da linguaxe críptica dal- Caamaño distanciase con ceira das autonomías? Que por fóra da política parlamen- identifica coa sospeita de com- gúns nacionalistas. En segundo lucidez desa “Galicia das cida- opina dos lazos que mantén o taria, é dicir, ditadas polas anti- plicidades ignominiosas, as lugar, porque deixa intuír capa- des” coa que nos machacou o PSOE coas grandes eléctricas, gas razóns de Estado e polos medidas discutíbeis adóptanse cidade para elaborar un discur- seu partido durante varias dé- lazos que obrigaron o PSdeG a pactos opacos que habitual- por unanimidade. Non hai va- so autónomo do que até agora cadas e lembra, de modo ca- boicotear desde dentro o con- mente teñen lugar en certos lor. A unanimidade é punto de careceu o socialismo galego. bal, “que as vilas teñen que in- curso eólico? Ten o campo ga- despachos de Madrid. E non cita da covardía universal.G Durante a conversa men- tentar ser vilas, e as aldeas, al- lego, segundo el, dereito a pro- serviría que nos ofrecese, co- cionada, Caamaño declárase deas”, sen que iso teña nada ducir (e para iso as institucións mo é común, o exemplo de In- galeguista, aínda que, no seu que ver “co mantenimento da deben darlle un impulso) ou ditex, porque Inditex non é su- caso, restrinxe a acepción ao calidade de vida”. Tamén co- debemos aceptar que nunha ficiente, como xa se viu, para ámbito cultural, lingüístico e menta con acerto que non se terra coma a nosa, os hiper poñer en marcha o tecido pro- “de modo de ser especial dos poden seguir construíndo au- ofrezan, cada vez máis masiva- dutivo e a potencialidade eco- A unanimidade’’ é punto galegos”. A maiores de que re- toestradas indefinidamente, mente, produtos agrícolas traí- nómica deste país, entre ou- de cita da covardía sulte difícil saber en que con- habendo como hai países (cita dos doutros países? tras razóns porque os resulta- universal” siste “ese modo especial” e in- a Irlanda e ao Reino Unido) cu- Hai que recoñecer que os dos positivos de Amancio Or- cluso en si é algo defendíbel ou xa paisaxe admiramos e que dous partidos estatais mante- tega –coa salvidade do intento útil para o futuro (aquí Caama- contan con estradas estreitas e ñen unha ampla coincidencia de compra de Fenosa– aínda ño está perto das teorías esen- ben coidadas ou que non sería neste terreo, a maiores de que non se puxeron nunca, nin en cialistas identitarias) cabe feli- razoábel demandar unha ci- uns apoien a un grupo enerxé- todo nin en parte, ao servizo citarse polo que o ministro dade financeira en medio dun tico e mediático e outros ao do seu entorno.G 8-9 galiza.qxd 17/11/09 21:46 Página 3

ANOSATERRA 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009 GALIZA.9.

DEFENDER’’ O MALTRATADOR

Mª Xosé Queizán

oi famoso o caso de Jesús F Neira, que estivo en coma tras a brutal agresión dun maltratador, por defender a muller golpeada. Agora, no xuízo, a ví- tima nega ter sido agredida. Que inxusto que a vítima defenda o seu agresor! Favorece os argumentos machistas: que Polideportivo de Celanova ao pé do mosteiro. a muller sofre porque merece sufrir, que o tolera, que lle vai a marcha. Pero este devandito “consentimento” da muller é As obras públicas tamén paran suposto e xulgado por quen non coñece a opresión nin sa- A desaparición de construtoras non só supuxo a trescentos mil euros, reforzando de ferro e o proceso de contru- be o que é vivir dominada. O as bases e os laterais para que fo- ción da nova, xa levamos máis opresor e a oprimida non te- paralización de promocións inmobiliarias se máis segura. A adxudicataria de dous anos co tráfico pecha- ñen conciencias idénticas. Nas privadas. Tamén lle afectou á obra pública, con foi a empresa ourensá Suso Fer- do”. O rexedor recoñece que os condicións de vida das mulle- demoras e a parálise total nalgúns proxectos nández SL, construtora que pre- traballos sempre foron lentos e res ten un papel fundamental o sentou suspensión de pagos hai “despois coa desaparición da medo, a seren violadas, golpea- un ano. A ponte de ferro pe- adxudicataria, ninguén da ad- das, asasinadas. Non é necesa- A.R. [TEXTO & FOTOS] así nos teñen atados de pés e chouse ao tráfico hai dous anos, ministración se preocupou de rio que todas o padezan para O auditorio de Forcarei leva mans. O xulgado debía acelerar ao inicio das obras. As dificulta- resolver o problema”. estaren seguras da presenza da máis de ano e medio paralizado os procesos, por que senón a des económicas que presentaba Esta mesma empresa foi a violencia xeral contra elas, para pola desaparición de Proinsa, obra, non só está parada, senón a concesionaria ralentizou os encargada de construír o novo que o medo se lles quede fixa- construtora do Deza. Dende hai que se deteriora co paso do traballos. Agora, coa desapari- pavillón de deportes de Celano- do na conciencia desde a intres anos a ponte de ferro de tempo”. Por suposto, os prazos ción de Suso Fernández SL, a va, a carón do Mosteiro. A sus- fancia. As que non foron golpe- Castrelo de Miño está cortada están superados, o auditorio ponte ficou no esquecemento, pensión de pagos de Suso Fer- adas polos maridos saben que ao tránsito. A que ía ser unha re- que debería estar rematado hai coas obras a medio rematar e nández SL coincidiu coas esi- “hai que sabelos levar”, que forma rápida topouse coa creba un ano ten un futuro incerto. cun deterioro visíbel. xencias de patrimonio de esta- non convén irritalos e cómpre da concesionaria, Suso Fernán- Máis sorte tivo o Concello O proceso administrativo blecer as canalizacións exterio- gabalos para que estean con- dez SL. Hoxe a reforma está to- de Lalín. Proinsa afrontaba a da empresa é complicado de res dun material específico e tentos. Tampouco saen soas a talmente esquecida. Noutros construción da nova casa conseguir. O alcalde de Castrelo, dunha cor non contemplada determinados lugares e horas, casos, o posíbel rescate da obra, sistorial nunha UTE coa tamén Xurxo Rodríguez, informa de con anterioridade. Isto provo- evitan situacións de perigo. Te- o botar man da fianza ou o estar construtora FCC. A desapari- que “estamos utilizando a cou a paralización da obra du- ñen interiorizada a dependen- a empresa crebada nunha ción da promotora dezana su- ponte do encoro pero, entre a rante máis de un ano. Agora a cia, a marxinalidade, a ausen- unión temporal de traballo, aín- puxo a paralización das obras reforma que nunca se fixo da Deputación ourensá utilizou o cia de poder. Dos dous inte- da que con certos atrasos facili- durante seis meses, pero foi aval presentado pola empresa grantes do poder, a forza máis tou a continuidade do proxecto. posíbel transferirlle á constru- xa desaparecida para rematar a decisiva non é a violencia dos tora madrileña a totalidade do obra, non incorrer en ningunha dominantes senón a acepta- PROINSA: DÉBEDAS DE TRINTA MI- proxecto e, aínda que con atra- As posibilidades de ilegalidade e non atrasar máis a ción d@s dominad@s, unha LLÓNS. Hai ano e medio que so, as obras continúan. cambio de empresa de por si eterna construción. presión coma un buraco fundi- Proinsa presentou suspensión do na conciencia. Desempeñar de pagos, co conseguinte con- A PONTE DE FERRO NO AIRE. A Con- Cando a obra se encontra nos UN PAVILLÓN DE VIGO QUE SI SE REMA- un poder xenérico, ou unha curso de acredores. As débedas sellaría de Política territorial de- inicios é factíbel a reversión e no- TARÁ. Dentro do plan E do go- submisión xenérica non pro- cifráronse en máis de trinta mi- cidiu, hai tres anos, mellorar os vo encargo a outra empresa. En berno central, o concello de Vi- duce o mesmo estar no mun- llos de euros. A empresa dezana accesos de Ribadavia a Castrelo cambio, cando o proxecto está go, mediante concurso público, do. Para poder xulgar a maltra- afrontou proxectos de enverga- de Miño. Proxectou a longo pra- avanzado resulta case imposí- adxudicoulle a construción do tada que defende o seu maltra- dura, o novo aeroporto de Pam- zo unha ponte cun orzamento bel, porque habería que engadir pavillón de deportes de Navia á tador cumpriría estar na con- plona ou a participación nunha de dous millóns e medio de eu- outros afectados: empresas sub- empresa Teconsa, agora tamén ciencia desa suxeita de domi- Unión Temporal de Empresas ros. Estes traballos estanse contratadas de fontanería e afectada por un concurso de nación que aspira a negar a (UTE) para a construción do afrontando na actualidade. Ta- electricidade na maioría dos ca- acredores. Dende a suspensión propia opresión. Por doloroso novo estadio de Mestalla, en mén decidiu reformar a ponte sos con impagos habituais.G de pagos, a obra estivo parada. que sexa recoñecelo, tamén Valencia. Ao mesmo tempo que de ferro, cun investimento de Agora, o concello vigués rever- para as feministas.G desaparecía a empresa, come- teu a adxudicación, sendo a se- zaba un calvario para o concello Ponte de ferro de Castrelo de Miño. gunda empresa do concurso de Forcarei, onde Proinsa público a encargada de realizar afrontaba a construción do au- o proxecto. As obras do chama- A forza máis decisiva non é ditorio case rematado. Dende do Plan E teñen unha data de re- ’’ aquela, sen posibilidade de remate obrigada para o pavillón a violencia dos dominantes versión da obra e sen solución de Navia: xaneiro de dous mil senón a aceptación xudicial para rematala, o audi- dez. O concello vigués solicitou d@s dominad@s” torio encóntrase paralizado. unha ampliación de seis meses, Para o alcalde de Forcarei, tempo no que a nova adxudica- David Raposeiras, os pasos da taria terá que xuntar esforzos, xustiza son demasiado lentos “e para rematar en prazo.G 10 poleiro galiza.qxd 17/11/09 21:47 Página 2

ANOSATERRA GALIZA.10. 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009

ENPOLEIROALLEO ’’

les na que di que Chenoa pasou son as relacións entre ambos OBREIROS 12 horas no tren para chegar á os líderes?”, pregúntalle en Pú- Coruña. Comenta unha tal Pilar blico o xornalista Gorka Casti- Rosa Aneiros O PP’’ intentará elixir Herrera que unha combinación llo a Emir Sader, secretario mellor os seus candidatos en avión era terrorífica, pois executivo do Consello Latino- vós? Vós que?” pregunta e dirixentes” [desde Zaragoza] tiñan que er- americano de Ciencias Sociais, ‘EAlba con moita sorna. guerse moi cedo para pillar o que responde así: “Moi boas. Nós? A velas, vir, claro. Nós, [Mariano Raxoi] voo a Madrid, e logo conectar Hai gran reciprocidade e con- quen nunca nos consideramos co da Coruña”, sinala Xosé Á. fianza entre ambos os países, parte do sector obreiro, a pesar Prego Carregal nunha carta ao dentro dun marco respec- de que encabezamos todos os director publicada en La Voz de tuoso de dous modelos distin- indicadores negativos a nivel la- Galicia e na que fala da comuni- tos. Teñen as mesmas priori- boral (precariedade, salarios, Se ’’quere insultarme, cación entre Zaragoza e A Co- dades, é dicir, a integración re- paro ...) Nós, que decote nos si- chámeme progre” ruña. “É certo que meterse no xional en lugar dos tratados de tuamos estratexicamente en- tren para viaxar de Zaragoza á libre comercio (TLC) e o de- fronte ás barricadas sen asumir Alberto Oliart,novo presidente da com- [Julio Anguita] Coruña é toda unha odisea. senvolvemento dunha política que non somos diferentes dos pañía RTVE. Pero non é certo que a combi- social en lugar do axuste fiscal. traballadores do metal e que nación en avión sexa terrorífica, Tanto Lula como Chávez for- esas persoas en folga pola recla- OLIART: porque non é preciso combi- talécense destas políticas. To- mación dos dereitos laborais CUESTIÓN DE IDADE? nar. Desde Zaragoza sae un dos son conscientes de que, de poderiamos ser nós. Nós, tan or- avión de Air Nostrum directo a se pelexar, perden os dous”. Á gullosos do prestixio e da rele- Despois de anunciar que mar- Alvedro, que xa vén de París pregunta sobre as diferenzas vancia social que seica dan dicir cha de correspondente a Xeru- (Orly). Trátase dun servizo que entre os dous modelos, vene- só a nosa profesión. Nós, os que salén –El Confidencial asegura chama a atención polo rigor da zolano e brasileiro, Sader res- máis sabemos de todo e ata hai que é un castigo– Enric Gonzá- puntualidade, pola amabili- posta que “Chávez ten moi poucos anos organizados só lez aborda na súa columna en dade do persoal, de mostrador e claro que o inimigo é o impe- para as celebracións e nunca El País o recambio na dirección rio, non se lle ocorre outra de a bordo”. Vexe que na repor- rialismo estadounidense. Lula, para a defensa dos intereses la- da televisión española. “O pro- cousa. Iso de que en España taxe ou ben primou aquilo de en troques, trata os EE UU borais. Nós, que nas últimas va- blema non é a idade. Certo, po- imos gozar dun modelo de te- que a verdade non debe estra- coma se fose o seu curmán loracións de prestixio profesio- dería interpretarse como un levisión pública parecido ao da gar un bo titular ou que en Zara- rico. Non é un tipo radical. A nal caemos en picado aos peo- sarcasmo que o novo presi- BBC é un conto chinés”.G goza pensan que todo ten que súa posición é ampliar os es- res postos. Nós, aos que os estu- dente de RTVE [Alberto Oliart], pasar por Madrid.G pazos de poder internacional dos nos devolven soldos exiguos unha corporación que prexubi- DE ZARAGOZA xa existentes, como o G-20, o e xornadas laborais intermina- lou masivamente os maiores de Á CORUÑA, LULA, Consello de Seguridade da bles. Nós, si, nós, estamos a su- 52 anos, teña 81. Pero esas cou- SEN PASAR POR MADRID ALIADO DE CHÁVEZ ONU, etc. Chávez é máis parti- frir a peor cara da crise. Os datos sas pasan. Cando se manda, a dario de buscar alternativas de setembro do Servizo Público idade non conta”. “Teño diante de min La Voz “Hai quen apunta a que o rival propias onde plasmar que ou- de Emprego Estatal ofrécennos Unha opinión moi distinta cunha reportaxe de P. Portaba- de Lula é Hugo Chávez. Como tro mundo é posíbel”.G a cifra de 5.155 xornalistas de- exprésaa o xornalista José Ma- sempregados, 1.908 máis que nuel Ponte desde Faro de Vigo hai un ano, segundo cita o “In- e La Opinión de A Coruña. “Os forme Anual da Profesión Perio- medios podían aproveitar a dística 2009” da Asociación da ocasión para discutir en que Prensa de Madrid. E nós, estu- medida este cambio podería pefactos. Porque o contamos influír negativamente no de- tantas veces nas páxinas para as reito constitucional da cidada- que traballamos que parece que nía a dispor duns medios de nunca se nos ocorreu que unha comunicación públicos, pero das cifras que damos puidese preferiron convertelo nun de- agochar o noso nome. E así esta- bate sobre a terceira idade, somos, preguntándonos por que a bre os avances da xeriatría e so- sociedade non valora a evidente bre as indubidábeis vantaxes perda na calidade da informa- da terapia ocupacional entre as ción provocada polos axustes de persoas maiores”. Porque persoal. Así estamos, dándonos Ponte considera que “tanto o de conta de que somos substi- PP como o PSOE acordaron a tuídos por unha nota de prensa asfixia paulatina e a morte dun gabinete ou un anuncio sen lenta, do que até a data é o me- que a ninguén pareza importar- dio de comunicación que goza lle demasiado. No fondo, nin tan de máis predicamento entre os sequera a nós mesmos.G españois. En beneficio directo, por suposto, das cadeas privadas, tanto as afíns ao PSOE como as afíns ao PP. Ao que En’’ España hai 5.155 isto escribe, que viviu en pri- xornalistas desempregados, meira liña de lume a liquida- 1.908 máis ción e poxa da prensa pública, Fotografía extraida da portada de El País na que aparece o presidente da Comunidade valenciana, e padeceu os cambios de Francisç Camps ao volante dun Ferrari no circuíto de carreiras de Cheste. Xunto a el, Rita Bar- que hai un ano” rumbo e os enganos do PSOE, berá, alcaldesa de Valencia. Na parte de atrás, os pilotos Fernando Alonso e Felipe Massa e [no que primeiro dixo defender centro] o presidente de Ferrari, Luca Cordero di Montezemolo. A imaxe tomouse mentres en unha cousa e en canto chegou Barcelona se producía a clausura da Conferencia do PP o domingo 15 de novembro, cita á que non ao Goberno fixo todo o contra- acudiu Camps por “compromisos ineludíbeis”.G 11 estado.qxd 18/11/09 12:01 Página 1

ANOSATERRA 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009 ESPAÑA.11. Finalizou o secuestro do atuneiro Alakrana.Despois do pago de 2,5 millóns de euros, encauzada a situación xudicial dos piratas detidos en Madrid, a milicia somalí deixou en liberdade, despois de 47 días, á tripulación do atuneiro vasco, da que formaban parte oito galegos, que estarán de regreso o venres 20. A re- sultas deste ataque produciuse a reforma da Operación Atalanta, acordada en- ’’ tre diversos países da Unión Europea, e o embarque de até catro gardas priva- A HERDANZA dos con armamento de gran calibre, para protexer os barcos. Esta seguridade adicional estará financiada nun 50% con cargo aos orzamentos públicos.G Xesús Veiga REUTERS

AUTONOMÍAS coincidencia da celebra- Ación do último congreso do PCE coas datas nas que se con- memoraban os 20 anos da desa- Todos pendentes da sentenza parición do muro de Berlín ten, de entrada, dúas interpretacións posíbeis. Ou ben os organizado- res non repararon en tal circuns- Mariano Raxoi tancia ou, pola contra, buscaron do Estatuto catalán na sede central deliberadamente aproveitar o do PP. clima mediático do momento para reafirmar a súa identidade O recurso no Constitucional interposto comunista. As declaracións do polo PP, pon en xaque o Tribunal e o novo secretario xeral do partido permiten pensar que estamos sistema político catalán que comeza a facer ante a segunda hipótese porque números cara ás eleccións de 2010 se non teriamos que falar dunha demostración de torpeza e in- Máis unha vez a ponencia que nal diga, porque as sentenzas competencia pouco frecuentes ten que ditaminar a constitucio- acátanse sempre”. Iceta fixera na tradición desa organización. nalidade do Estatut de Cataluña referencia a unha iniciativa lexis- ¿Por que necesita proclamar non consegue a maioría necesa- lativa de ERC no Congreso para José Luis Centella que os comu- ria. A posición de María Emilia reformar o Constitucional a fin nistas españois non teñen que Casas, presidenta do Constitu- de que, entre outras cousas, non pedir perdón nin sentir vergoña cional, faise tamén máis difícil, poda examinar Estatutos de au- do pasado? Pensa que non hai toda vez que se desliza que non tonomía xa refrendados, pero J.L. Rodríguez Zapatero e o presidente catalán, José Montilla,no Palau da Genera- nada rexeitábel na historia da co- quere ser a que rompa o empate Zapatero entende que non é litat en agosto do 2007. ALBERT GEA / REUTERS rrente ideolóxica e política na co seu voto de calidade. En pre- aceptábel “mudar as reglas na que naceu e se desenvolveu o visión diso, a dereita continúa a metade do partido”, ademais de decide adiantalas, as eleccións e conseguiu en tres días non dicir PCE? Se os dirixentes desta orga- investigación de toda caste de advertir que non convén traba- están previstas para outubro / nin palabra do Estatut nin do re- nización consideran que na súa detalles da súa vida persoal que llar con hipóteses sobre unha novembro de 2010. Aínda que a curso que o seu partido presen- traxectoria só é relevante o acon- podan dar lugar a unha recusa- sentenza que aínda non hai. crise económica manda nas de- tou. Trata de manter abertas un- tecido baixo o franquismo están ción. A última, publicitada por Jordi Pujol, pola súa banda, cisións, o factor da corrupción e, has portas que, polo que poida practicando un reducionismo Soraya Sáenz de Santamaría, fa- fixo unhas duras declaracións por riba de todos, a decisión so- pasar, tampouco Montilla pe- analítico incompatíbel co míni- la da suposta amistade cun diri- na emisora autonómica RAC1, bre o Estatut, marcará a campa- chou semanas atrás cando se mo rigor esixíbel a quen se recla- xente de Batasuna, fillo dunha “o fallo seguro que o acatamos, ña, nun sistema electoral de cin- reuniu en secreto coa líder tem- ma posuidor dunha metodolo- muller que coidou a María Emi- porque senón mándannos a co partidos nos que CiU e PSC poral do PP catalán, Alicia Sán- xía científica insuperábel. lia Casas de cativa, e reclaman Garda Civil. Pero se non esta- teñen as maiores posibilidades chez Camacho. No nome do comunismo, da datos pola suposta “contamina- mos dacordo dirémolo, incre- de nuclear a alternativa. A maiores, o PP trata de insi- nación ou de Deus cometéronse ción” que tería a súa decisión. parémolo e combatirémolo”. Se na anterior campaña CiU nuar que, igual que en Euskadi, crimes e falcatruadas que nin- Meses atrás tamén se lle esixiu Pujol entende que cunha sen- se comprometeu en público, un pacto singular podería ta- guén debería ignorar ou xustifi- aclarar a relación cunha avoga- tenza negativa o mellor que se asinando Artur Mas ante notario mén facerse co PSC, hipótese car. Non é necesario agachar da que presuntamente encarre- pode facer é tirar para adiante que nunca pactaría co PP, Raxoi que os socialistas rexeitan de nun armario a experiencia estali- gou un asasinato. “para que Cataluña demostre a esfórzase agora en facer visíbeis plano, aínda sabedores de que nista para reclamar un sistema Coa situación no alto tribu- súa competitividade. Cando se novas posibilidades, que procu- as posibilidades de renovar o alternativo ao capitalismo que nal degradada até ese punto, vende ao exterior non se vive rarían marxinar a ERC da centra- tripartito dependen da deci- xera pobreza e desigualdade. despois de tres anos de esgota- do favor de ninguén, senón do lidade da política catalana. Dun- sión de ERC. Os nacionalistas Non é preciso negar a evidencia dor debate, con maxistrados propio mérito”. ha banda facendo un grande ac- republicanos segundo seña a da salvaxe violencia rexistrada mortos, fora de prazo de subs- Montilla pola súa parte reu- to de propaganda e escaso conti- decisión do Constitucional po- entre as comunidades nacionais titución ou recusados, a sen- niu en Barcelona a conselleiros do político, en Barcelona, onde derían optar por un amplo go- da vella Iugoslavia para postular tenza vaise coñecer en pleno das comunidades con novo es- reuniu a convención do partido berno nacionalista con CiU.G a existencia de nacións libres e lanzamento da campaña elec- tatuto aprobado, no mesmo día solidarias. Precisamente, a credi- toral prevista, se non hai adian- que o extremeño se leva ás Cor- bilidade das novas alternativas to, para outono de 2010. tes con artigo calcados do cues- TRAMITACIÓN DO ESTATU DE CATALUNYA. liberadoras dependerá da nega- As dúas forzas con máis posi- tionado Estatut catlán. Aprovei- ción dunha parte importante bilidades de presidir a Generali- tou para declarar que a gravida- Parlament de Catalunya Votos da herdanza recibida.G tat, PSC e CiU, tratan de manter a de do que se decida pode influír A favor: ...... 120 iniciativa política co transfondo na estabilidade política, porque En contra: ...... 15 estatutario de fondo. No caso agora “estase desenvolvendo dos socialistas cataláns, a última con normalidade, non se rom- Congreso de Madrid No nome do comunismo, executiva federal do PSOE, trou- peu Españanin se foi Cataluña A favor: ...... (PSOE,IU-ICV,PNV,BNG,Coalición Canaria) 189 ’’ xo un inusual toque de atención a ningures. Ademais de ser En contra: ...... (PP, ERC, EA) 154 da nación ou de Deus de Zapatero ao primeiro secreta- aprobado en referendo popular cometéronse crimes rio do PSC, Miquel Iceta, come- é un pacto político e pedra an- Referendo popular (entre paréntense resultados de 1979) e falcatruadas ” nentemente filtrada aos medios. gular do novo modelo de des- Si: ...... 73,9% ...(88,15%) Segundo o coñecido, o presi- centralización e desenvolve- Non: ...... 20,76% ...... (11%) dente do goberno español fixo mento autonómico”. unha referencia clara: “o PSOE Participación ...... 49,42% (59,7%) respectará o que o Constitucio- PACTOS ABERTOS. Se Montilla non 12-14 mundo.qxd 17/11/09 22:35 Página 2

ANOSATERRA MUNDO.12. 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009 ’’ LATEXOS A UE si permite axudas O QUE QUEDA públicas á banca DOS ‘NEOCONS’ X.L. Franco Grande

A filosofía de non intervención dos estados odo pasa (panta rei), que da UE no funcionamento empresarial T dixera o filósofo grego. E iso pasoulle á ideoloxía “neo- crébase no caso da banca. As autoridades con”, por chamala dalgunha comunitarias consideran fundamental maneira, que tivo o seu auxe nos anos de George Bush. Non recuperar o fluxo de crédito hai mal que cen anos dure, fe- lizmente. Porque se o poder asume esa ideoloxía, como pasou entón, vólvese un perigo Xosé Manuel Figueiras cesidade dunha mellor supervi- para o seu país e para o mundo. analista do IGADI (www.igadi.org) sión das institucións financeiras Nos EE UU as ideoloxías ne- europeas de maneira imparcial, ocons foron caendo nun total Aínda que a situación nos mer- o que non é doado, pois as axu- descrédito, tanto que moitos, cados financeiros parece estar a das e as intervencións son xes- que o foron, negan agora que o mellorar, o impacto da crise so- tionadas polas autoridades es- fosen onte e aínda máis que o bre a economía real está a ser tatais, e este sector estratéxico sigan sendo. O desprestixio xe- aínda moi sentido porque a cri- para a economía está cada vez ral de Bush ten contribuído ao se financeira converteuse en máis implicado en actividades desprestixio das doutrinas, ou o crise comercial. A baixa liquidez transfronteirizas dificilmente que sexan, que medraron á súa dos bancos e a falla de confian- controlábeis. sombra. za dos investidores está levando De acordo con datos da Co- Pero iso, que é certo nos EE a unha forte escaseza de crédito misión Europea, existen máis UU, non sempre o é en Europa. no día a día dos particulares e de 8.000 bancos en Europa, pe- Casos típicos de maneiras “ne- das empresas. ro máis de dous terzos dos seus ocons” son os de Nicolas Sar- A pesar de que a Unión Eu- activos totais están en mans de kozy e José María Aznar e as sú- ropea recoñece a necesidade de 40 institucións multinacionais. as FAES, sen esquecer a Gor- intervención dos Estados Para botar un ollo a esta rede, a don Brown, e a debilidade de membros, a autoridade de Comisión creou un grupo de todos eles polo control ciberné- competencia da UE está en ne- supervisión financeiro “ad hoc” tico da cidadanía e o escaso res- gociacións cos bancos para en outubro de 2008. Non sabe- pecto que teñen evidenciado controlar as axudas estatais e os mos aínda o éxito que terá nas pola garantía dos dereitos indi- plans de reestruturación. Té- súas propostas. viduais e dos procedementos mese que exista trato de favor Polo momento, o grupo, li- xudiciais. para os bancos nacionais á hora derado por Jacques de Larosiè- Ao menos, ao teren fracasa- de acceder ás axudas dos Esta- re, ex director do Fondo Mo- do nos EE UU, é manifesto que dos membros. netario Internacional, presen- foi minguando a intensidade A estas alturas da crise, e tou un informe en febreiro de inicial do chamado efecto do- tendo en conta a mala prensa 2009 que foi aprobado en maio Un home pasa por diante dunha sucursal londiniense do Lloyds Bank, que será minó, que levou a outros países que supón subsidiar certos pola Comisión, onde se propo- intervido polo Estado. ANDREW WINNING / REUTERS a facer o mesmo. E nin Sarkozy sectores privilexiados da eco- ñía un plan de reforzamento nin Aznar parece que teñan pe- nomía (culpábeis directos de do rol de supervisión do risco so abondo en Europa como pa- colaborar no furado financei- por parte do Banco Central Eu- Royal Bank of Scotland serán os ra seren imitados polos demais. ro), agárdase que os bancos re- ropeo (BCE), impulsando a vi- seguintes en ser intervidos. Está Do que se segue que, hoxe, a duzan o volume dos seus acti- xilancia dos grupos financeiros Cantidades’’ limitadas claro que a opacidade no trata- noutrora vizosa ideoloxía neo- vos e se desprendan daquelas internacionais dentro dos Es- de axuda, garantías mento das contas dos bancos con malvive aquí e acolá, máis partes “tóxicas”. Ou que cando tados membros. e empréstitos bonificados foi moi variábel de Estado a Es- ben con poucos folgos. As súas menos, se comprometan a de- están entre as medidas tado, e os anglosaxóns foron os notas máis sobresaíntes (impe- volver as axudas estatais nun INTERVENCIÓNS. En xuño de 2009, dispoñíbeis para primeiros en afrontar os sanea- rialismo, unilateralismo, gue- futuro próximo, non descar- os líderes da UE chegaron a un os bancos” mentos necesarios. rras preventivas, descoñece- tándose unha combinación de acordo de mínimos sobre os Pero o gran problema pode mento práctico dos dereitos ambas as medidas. principais temas e déuselle un vir cando a combinación das humanos...) penso que se sen- Polo tanto, a Comisión Euro- mandato á Comisión para pro- tres variábeis: o tamaño, núme- ten hoxe, en xeral, como ideas pea, coa intención de moldear o poñer unhas solucións com- ro de intervencións por Estado e retrógradas ás que ninguén perfil das entidades financeiras, partidas no caso de rescates de o lugar onde se apague o lume, quere volver. Ou iso parece.G adoptou un marco temporal bancos con actividades trans- Como’’ no caso islandés, non sexa tan favorábel. Como flexíbel para lles dar aos Estados nacionais. Asunto que a Comi- os pequenos Estados no caso islandés, os pequenos membros oportunidades adi- sión non pasou por alto. O ING poder ter menos garantías” Estados poder ter menos garan- cionais para combater os efec- foi o primeiro banco intervido a tías. Que pasaría se se dispara o As notas’’ máis sobresaíntes tos do deterioro do crédito na nivel europeo “por ser dema- número de intervencións en da ideoloxía neocon penso economía real sen perder de siado grande para fallar”. O bancos máis pequenos, e en Es- que se senten vista posíbeis tratos de favor. banco holandés desprenderase tados menos relevantes? Serán hoxe como ideas Cantidades limitadas de axuda, do seu negocio en seguros e capaces os Estados europeos de retrógradas” garantías e empréstitos bonifi- xestión de investimentos, valo- crear fondos de compensación cados están entre as medidas rado en 12 ou 15 billóns de eu- e garantía a nivel europeo? Até dispoñíbeis para os bancos. ros, e a cousa non vai quedar UERE SABER MÁIS? onde pode chegar a solidarieda- A crise financeira creou a ne- aquí. Lloyds Banking Group e ? www.igadi.org. de de Europa?G 12-14 mundo.qxd 17/11/09 22:23 Página 3

ANOSATERRA 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009 MUNDO.13.

TRIBUNA I Vitorino Pérez Prieto. Téologo e escritor. AS IGREXAS TAMÉN SE FUSIONAN OS CONSERVADORES ANGLICANOS REFORZAN A ALA DEREITA VATICANA

Hai uns días, o Vaticano facía pública a acollida na Igrexa ca- tólica dun número considerá- bel de fieis da Igrexa de Inglate- rra, ou anglicanos: 30 bispos, case mil sacerdotes e 500.000 leigos da tendencia máis conservadora. Os curas están, na maioría, casados; pasan a ser sacerdotes católicos casados. Máis aínda, as autoridades vati- canas confirmaron que os se- minaristas desta nova “prelatu- ra persoal” –estrutura xurídica como a do Opus– poderán casar e acceder ao sacerdocio, co que se lles concede un privilexio permanente. Os bispos, ao pasar ao catolicismo, baixan de categoría e só son admitidos como “simples” curas. Isto supón graves consecuencias de cara ás relacións entre as igrexas ca- tólica e anglicana, ao diálogo ecuménico e á situación dos curas católicos casados. A decisión vaticana supón tamén unha labazada para a Igrexa anglicana e xera un conflito non só relixioso senón ta- mén posibelmente político, que empezou xa a ter repercu- sións en declaracións de autoridades da Igrexa de Inglaterra, O estadounidense Gene Robinson, o único bispo da igrexa anglicana que se recoñece gai, saúda a varias persoas nun mercado cristiano durante a Lambeth Confe- comezando polo arcebispo de rence en Cantebury, o 21 de xullo de 2008, reunión de bispos anglicanos que se celebra cada dez anos. A Robinson proibíronlle participar nela pero fixoo nas activida- Cantorbery [unha das denomi- des paralelas do encontro. ANDREW WINNING / REUTERS nacións de Canterbury]. É ta- mén unha labazada ao ecume- trices máis ultras de Roma; de CASADOS. En terceiro lugar, ou pre lembrar unha vez máis nismo; contrariamente ao que feito, isto súmase á apertura de no primeiro pola súa repercu- que, aínda que se insiste no fei- se pretendía desde hai anos de Hans’’ Küng cualificou Bieito XVI aos ultraconserva- sión práctica no seo da Igrexa to de que é imprescindíbel non ir formando unha gran Igrexa a medida de acto de dores lefebvrianos. Por iso, o católica, está o evidente agra- casar para ser cura católico, is- integrada polas distintas confe- piratería ecuménica, mesmo Hans Küng berraba vio comparativo para as dece- to non é certo, pois hai miles de sións cristiás ou igrexas parti- é dicir, roubarlle a clientela parafraseando a Marx: “¡Tradi- nas de miles de curas católicos curas católicos de rito oriental culares de católicos, luteranos, aos outros para facer cionalistas de tódalas igrexas, que, por ter casado foron ta- que poden casar; e non están calvinistas, reformados, angli- medrar a propia” unídevos baixo a cúpula de chados de “traidores”, non po- só en Oriente ou en países do canos, etc. (o chamado ecume- San Pedro!”. A razón de irse es- den exercer o ministerio no Leste senón... en España, nismo da unidade na plurali- tes anglicanos da súa igrexa marco das parroquias, e mes- acompañando aos seus fieis dade), esta medida conduce a para integrarse na de Roma, mo moitos aceptaron ser “se- romaneses, búlgaros ou ucraí- un ecumenismo por integra- parece ser, fundamentalmen- cularizados”, “reducidos ao es- nos, coa súa muller e fillos. Se ciónou asimilación na Igrexa te, o descontento con dous fei- tado laical” (que expresión os curas casados anglicanos católica, que prescinde e des- A mesma’’ Igrexa católica tos recentes decididos e san- máis horribel!). Os curas casa- son admitidos na Igrexa católi- cualifica ás outras igrexas. Así o que bota os curas que cionados no seo da comunida- dos católicos somos máis de ca ¿que razón hai para non fixera xa o papa actual, cando casan, admite a centos de de anglicana: permitir o acceso 100.000 en todo o mundo e permitirlle aos curas católicos era o cardeal Ratzinger, no seu curas casados anglicanos” das mulleres e os homosexuais 5.000 só en España. De acordo casados volver exercer o seu criticado documento “Domi- ao sacerdocio e ao episcopado. coa doutrina católica, segui- ministerio publicamente, can- nus Iesus”. Con isto, atráncase Por iso, con este transvase for- mos sendo sacerdotes, pero do son cada vez máis necesa- o verdadeiro ecumenismo, talécense as teses ultravatica- pretenden non deixarnos rios pola escaseza de pastores? mesmo supón unha ameaza nas, particularmente a exclu- exercer como tales; con todo, Ningunha. Agás multiplicar as de morte para este. Non é de sión das mulleres e dos dife- moitos –cada vez máis– segui- contradicións cada vez máis estrañar que o teólogo disiden- rentes, tan queridos por Xesús. mos a facelo. A mesma Igrexa insostíbeis no seo da Igrexa, en te Hans Küng cualificara a me- “O pescador de homes pesca católica que bota os curas que particular pola teima suicida dida vaticana de “acto de pira- INTENCIÓNS CONSERVADORAS. O sobre todo na ourela dereita do casan e non deixa ordenar ho- do celibato clerical obrigatorio, tería ecuménica” (Le Monde, feito está marcado por unha lago. Pero aí a auga é turbia”, mes casados, admite con tóda- que produce máis males que 28/10/09); é dicir, irlle roubar a intención claramente conser- conclúe Küng. las da lei a centos de curas ca- bens. Pero Xesús quixo xente clientela aos outros para facer vadora: facer unha clerecía e sados anglicanos! Para au- libre, e así tentamos vivir moi- medrar a propia. unha Igrexa submisa ás direc- AGRAVIO PARA OS CURAS CATÓLICOS mentar a contradición, com- tos o seu seguimento.G 12-14 mundo.qxd 17/11/09 23:23 Página 4

ANOSATERRA MUNDO.14. 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009

DIPLOMACIA / CHINA-EE UU OBAMA E JINTAO PLANIFICAN A ECONOMÍA JIM YOUNG / REUTERS JIM YOUNG

Os presidentes chinés, Hu Jintao, e estadounidense, Ba- rack Obama, sentaron as bases do futuro económico entre as dúas principais potencias mundiais. Os EE UU son o principal socio comercial de Beixing pero ao mesmo tempo, a China é posuidora de centos de millóns de dólares da débeda estatal de Was- hington. Obama pretende que remate a cotización dirixida do yuan. Jintao, acabar con algúns aranceis.G

POLÍTICA / PALESTINA ADIADAS AS ELECCIÓNS Imaxe dun prostíbulo na Zona da Luz Vermella de Mumbai (India), en agosto do 2009. PUNIT PARANJPE / REUTERS EN CISXORDANIA

A OLP, que dirixe Cisxordania tras o conflito interno palesti- no que rachou a cohabita- Case un millón de persoas ción con Hamas (vencedora das eleccións lexislativas no 2006), anunciou que non ha- escravas das mafias berá eleccións presidenciais o 24 de xaneiro do 2010, como estaba previsto. A razón prin- A trata de persoas é un florecente negocio. dos nas súas redes. Especial- bano-kosovares manexan va- cipal do atraso é a imposibili- mente os máis vulnerábeis: rias liñas: roubos, tráfico de dro- dade de facer un proceso Sobre todo escravas sexuais nun mercado mulleres e nenos. gas amais da sexual. electoral aceptado por todos cada vez máis global controlado Case un terzo das persoas Máis diversificadas aínda es- e a difícil situación na que a por poderosas organizacións criminais que padecen o negocio da trata tán as diferentes familias italia- organización queda tras o son menores de idade. Toman- nas: N’drangeta, Camorra, Cosa anuncio do actual presidente, do como base os dados da Uni- Nostra ou a Sacra Corona Uni- Mahmud Abbas, de non pre- cef, o ano que comezou o sécu- ta, para as que o tráfico ilegal e a sentarse máis.G Laudelino Pellitero lo XXI, había 1,2 millóns de ne- trata non son máis que unha Director do Instituto para a Proxección nos atrapados no negocio da das moitas ramas de negocios OCUPACIÓN / AFGANISTÁN Case un terzo das persoas e a Análise Exterior (IPAEX) ’’ trata, dos que o 80% eran nenas ilícitos e lícitos nas que operan. O REINO UNIDO NON que padecen o negocio vítimas da explotación sexual. Unha das razóns polas que Ita- DESCARTA RETIRARSE Cada ano 800.000 persoas son da trata son menores lia soporta un alto índice de ile- obxecto de trata ao longo das de idade” DIFERENTES ORGANIZACIÓNS. O mer- gais radica na eficiencia das ma- O goberno fronteiras internacionais. As ví- cado da trata de persoas está su- fias italianas na inmigración británico timas internas superan, con xeito ás mesmas especializa- clandestina. non descarta moito, esta cifra. cións xeográficas e sectoriais Hai un dato que convida á unha retira- Para a ONU, defínese como que os negocios lícitos. As Iaku- reflexión. As fronteiras migrato- da paulatina trata de persoas a captación, o As fronteiras’’ migratorias zas xaponesas están consagra- rias ilícitas máis activas son de Afganis- transporte, o embarque, a re- ilícitas máis activas das a dominar o mercado se- aquelas entre as que existe un- tán nos pró-

cepción de persoas por medio son aquelas entre xual interno. As rusas (Solnt- ha maior desigualdade no nivel ximos me- REUTERS de ameazas, uso da forza, coac- as que existe unha maior sevskaia, Podoskaia, Mazukis- de vida, caso de Europa e África ses. Tanto o primeiro minis- ción, fraude, engano, abuso de desigualdade” kaia, Izamailovskaia e Tam- ou México e os EEUU; aquelas tro, Gordon Brown, como os poder ou habendo polo medio bovskaia), búlgaras, romanesas nas que houbo creba dos siste- ministros de Defensa, Bob o pagamento a persoas que ou turcas, tamén centradas na mas políticos, caso de Europa Ainsworth, e Asuntos Exterio- exercen control previo sobre a prostitución, fornecen diferen- do Leste; as que non deixan res, David Miliband, recoñe- vítima, co obxecto de explota- tes países. máis espazo que para a pobreza ceron de diferentes xeitos que ción que puidese ser sexual, la- ca e conceptualmente campos Caso diferente é o das Tría- extrema ou as que de súpeto se a intervención occidental en boral ou de extracción de órga- diferentes, a medida que os paí- das chinesas, que se aplican na ven envolvidas en conflitos béli- Asia non pode ser ilimitada e nos. Na intención de explotar o ses desenvolvidos perfeccionan saída de cidadáns aos que nun- cos caso do Kósovo ou recente- que se lles debe ir cedendo inmigrante radica a diferenza e complican os requisitos para ca deixan de controlar no es- mente Afganistán e Paquistán. responsabilidades territoriais substancial entre trata de perso- traspasar legalmente as súas tranxeiro, con diversos tipos de Por , tanto, detrás das migra- aos propios aliados afgáns. as e tráfico ilegal. fronteiras, os potenciais inmi- coaccións directas ou ameazas cións tamén hai factores sociais No Reino Unido aumentou o A pesar de que migración, grantes aproxímanse máis ás á integridade dos familiares que e políticos que inciden na vul- descontento coa guerra por tráfico ilegal de inmigrantes e mafias que controlan o nego- quedaron na China. nerabilidade nas poboacións. mor da medra de vítimas en- trata de seres humanos son léxi- cio, a risco de quedaren atrapa- Outras bandas como as al- Non todo é cousa de mafias.G tre os soldados ocupantes.G 15-17 economía.qxd 17/11/09 21:44 Página 1

’’ ECONOMÍA.15. ANOSATERRA EVIDENCIAS 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009 E SOLUCIÓNS

A FUSIÓN DAS CAIXAS

Manuel Cao

n momento de crise é onde se toman as principais E decisións en materia política, económica e institucional. O criterio decisional que xira en xeral arredor da racionalidade limitada, nos casos de crise acentúase pois todas as proxeccións teñen unha alta marxe de erro. Mais a misión principal do gobernante é decidir so pena de ser devorado polos acontecementos e son irrelevantes para a acción colectiva todas as documentadas críticas a pos- teriori. Galicia está nunha encrucillada e terá que decidir se quere ter institucións financeiras autónomas ou non. Igual que no período preautonómico, Galicia ten a oportunidade de afortalarse como país apostando por entidades financeiras viábeis polo menos por un certo período de tempo ou ben renunciar á súa autonomía convertén- dose en rabo dalgunha entidade poderosa. Aquí non hai terceiras vías e vén ben que a sociedade sexa consciente das consecuencias das decisións. Na problemática das fusións aparece con nitidez a natureza das eivas que aqueixan a nosa sociedade concre- tadas na súa falta de autoestima como entidade colectiva e diferenciada. O modelo free rider é o que mellor define a maneira de actuar dos individuos e colectivos galegos, Corina Porro, presidenta do PP vigués, e Xosé García Costas, presidente da Cámara de Comercio e membro do Consello de Ad- onde se prioriza o enfrontamento fratricida aínda a costa ministración de Caixanova. S.DAPONTE / A.G.N. de perxudicar os logros da colectividade. A perda de influencia do país ten as súas raiceiras aquí e así se pode observar na desvalorización do patrimonio, do idioma, das institucións autónomas, onde o presidente é unha División latente especie de oriúndo fichado para salvarnos. O individua- lismo e o localismo explican moitos dos fracasos das ini- ciativas, propostas e proxectos políticos, económicos e entre os conservadores sociais. Se na Transición Galicia se constituíu en comunidade autónoma pola presión da sociedade civil e porque ao final até Murcia foi comunidade autónoma. Agora ta- O PP do sur garda silencio ante a ofensiva tidade con sede en Vigo “ten mén hai que elixir se se quere ser alguén no sistema fi- da patronal en contra da fusión das caixas moi clara a súa decisión e está nanceiro pero cunha diferenza: non hai restrición exte- buscando alternativas á fu- rior e a decisión correspóndelles só aos axentes galegos. sión”. Este tipo de declaracións En efecto, os dirixentes das caixas son galegos, a Xunta X.G. non son novas, e nas últimas tamén é de Galicia, o Banco de España acepta a fusión e o Mentres as opinións e desexos semanas todas as Cámaras de BCE non se ocupa destes temas. Se se esfaragullan as cai- sobre a fusión ou non das caixas Caixanova’’ ten moi clara Comercio da área de influen- xas no sistema financeiro español non haberá a quén bo- se repiten por toda Galicia, cia de Caixanova e o Club Fi- tarlle a culpa senón asumir a responsabilidade pola pro- chama a atención que os líderes a súa decisión nanceiro de Vigo manifestá- pia incompetencia. A evidencia indica que hai que avan- do PP nas provincias de Ponte- e está buscando alternativas ronse na mesma dirección. zar no proceso de fusións si ou si e as solucións son dúas: vedra e Ourense non se pro- á fusión” Nin García Costas, Alvariño, ou A) Manter a galeguidade das caixas mediante unha fu- nuncien con claridade. Dous o resto de representantes da sión concretada nunha nova entidade que tería que ter a persoeiros outrora tan locuaces [Xosé García Costas] patronal son sospeitosos, nin Do Consello de Administración súa sede en Santiago só por non ser A Coruña nin Vigo e como Corina Porro ou Xosé Luís de Caixanova. moito menos, de animadver- cunha rexeneración importante do seu equipo reitor. B) Baltar gardan silencio. O prota- sión xeral cara o PP. Esperar que entidades doutras autonomías acaben fa- gonismo no arco conservador Así, o silencio de Corina Po- céndose coas caixas por separado. Neste caso, as prefe- pasou dos políticos aos empre- rro non pasou desapercibido rencias xa son do estilo Barça ou Real Madrid. A reestru- sarios ou, mellor dito, aos seus para o seu maior rival político, turación en persoal, instalacións e activos é inevitábel en representantes. Os últimos en Abel Caballero, actual alcalde de Abel’’ Caballero criticou a calquera caso. Por certo, un consenso básico entre a insistir na nota discordante coa Vigo. O rexedor socialista criti- Xunta (Executivo) e os partidos políticos PP, PSOE, BNG postura oficial do PP en Galicia, Corina Porro por supeditar cou á presidenta do PP vigués (Lexislativo) deixaríalles nula marxe de manobra aos pe- a dos xestores da Xunta, foron o seu punto de vista ao que “por supeditar o seu punto de trucios dirixentes das caixas.G Xosé García Costas, presidente diga o PP de Galicia e o vista ao que diga o PP de Galicia de Cámara de Comercio de presidente da Xunta” e o presidente da Xunta”. Caba- Vigo, e Xosé Manuel Fernández llero asegurou que non condi- Alvariño, presidente da Confe- cionará “a súa posición á de nin- deración de Empresarios de guén” e que a adoptará “en fun- Se ’’se esfaragullan Pontevedra. ción dos intereses de Vigo”. as caixas no sistema García Costas, que ademais é analizar o impacto da fusión. O alcalde semella querer ex- membro do Consello de Admi- Este documento, que remitiron plotar así o aparente divorcio financeiro español nistración de Caixanova, opú- á presidencia da Xunta, estabe- entre patronal e políticos con- non haberá a quén xose de xeito rotundo á fusión lece que a unión significaría a servadores. Aínda así, o PP amo- botarlle a culpa” con Caixa Galicia. Foi nun acto perda de 1.800 empregos e 2.000 souse nesta cuestión bastante no que, xunto a Alvariño, pre- millóns de euros de créditos. máis unido que noutras e, polo sentaron un informe encargado Costas asegura que o Con- momento, non houbo saídas de a unha consultora externa para sello de Administración da en- ton dos dirixentes rexionais.G 15-17 economía.qxd 17/11/09 22:36 Página 2

ECONOMÍA.16.

ANOSATERRA Os ERE afectaron entre xaneiro e setembro a máis de 19.000 persoas. 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009 Esta cifra supón un aumento de oito veces respecto ao mesmo período do ano anterior. A provincia máis afectada foi a de Pontevedra, onde o número se multiplicou por dez.G

A FUSIÓN DAS CAIXAS As caixas terán que pagar caro o FROB Caja Burgos rexeitou fusionarse con Caja España e Caja Duero porque dubida que poidan devolverse os fondos estatais, aos que hai que engadir intereses de até o 10% anual

Xurxo González Aínda que en círculos económi- cos se daba por feita a fusión entre Caja España, Caja Duero e A Comisión’’ Europea impón Caja Burgos, finalmente esta úl- a devolución dos fondos tima desmarcouse da operación pedidos en cinco anos” o pasado 10 de novembro. O interesante do caso, que nas súas características externas non é novo (as caixas castelán-leone- ING’’ tivo que efectuar sas levan meses como protagonistas dunha serie de rumores e unha ampliación de capital desmentidos sobre fusións), por 5.000 millóns constitúenas as razóns aducidas para devolver a axuda polo Consello de Administra- do goberno holandés” ción da entidade burgalesa. O seu director xeral, Leoncio Gar- Unha das sucursais de Caja Duero en Vigo. PACO VILABARROS cía, presentou un informe no que dubidaba que a caixa resul- der), o certo é que desde Burgos darán o 10% anual. Esta teoría ron un 18% nun só día. gunha entidade, aumentan tante puidese devolver o diñeiro abriron unha nova liña de de- pode non estar moi afastada da Unha das fusións en marcha, porque as condicións e autori- do Fondo de Reestruturación bate no que respecta á reorgani- realidade logo do precedente a de Caixa Catalunya, Caixa Ta- zación dependen da Comisión Ordenada Bancaria (FROB) nas zación do sistema financeiro: de ING. Este banco holandés rragona e Caixa Manresa estuda Europea, que analiza caso por condicións e prazos estabeleci- canto lles custa ás caixas a utili- recibiu 10.000 millóns de euros pedir arredor de 1.500 millóns caso. O embrollo para o rescate dos polo Banco de España. zación destes fondos, e que con- do seu goberno en outubro de de axudas con cargo ao FROB. financeiro aumenta porque Os responsábeis da entidade dicións deben cumprir. 2008. Un ano despois, a necesi- De confirmarse o 10% de tipo de moitos analistas apuntan que a confirmaban así informacións dade de devolver este prés- xuro anual, os intereses ascen- UE prohibirá durante 2010 as que levaban varios días circu- ING COMO PRECEDENTE.Aínda que tamo cun 20% de interese pro- derían a 150 millóns de euros, axudas á banca ao considera- lando en confidenciais e páxi- non hai comunicación oficial vocou que a entidade estude unha cantidade similar a que se las contrarias á competencia. nas salmón. Sexa certo a análise ao respecto, apúntase que a segregar a área de banca da de espera que gañen as tres en con- Aínda así, o gran problema de García, ou só unha escusa de Comisión Europea impón a seguros e anunciase unha sor- xunto este ano. para xulgar o desenvolve- mal pagador (a maior parte dos devolución dos fondos pedi- prendente ampliación de capi- As dificultades para aceptar mento das axudas e fusións se- medios atribúen a negativa a un dos en cinco anos como má- tal por valor de 5.000 millóns. O as axudas do FROB, das cales gue a ser a opacidade dos po- insatisfactorio reparto do po- ximo e cuns intereses que rol- resultado, as súas accións cae- aínda non se aproveitou nin- deres políticos e económicos.G 15-17 economía.qxd 17/11/09 22:37 Página 3

ECONOMÍA.17. A factoría de LM Composites das Pontes pecha o 31 de decembro. ANOSATERRA Logo de 13 anos de actividade na comarca do Eume, a compañía de capital 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009 danés e estadounidense anunciou que prescinde dos seus 90 operarios ante a falta de contratos no sector eólico. A empresa aduce que a planta non pode fabricar pas do tamaño que demanda o mercado. G ’’ LIBERDADE Preto da metade das empresas VS CONSENSO? participadas polas caixas son foráneas Melchor Roel pasado sábado tivo lugar O en Compostela o acto cí- O investimento directo en compañías sociedade de seguros Caser, a COMPARACIÓN CO VOLUME DE NEGO- vico “Galego, lingua de liber- inmobiliaria Afirma (antiga As- CIO. O BNG foi o partido que dade” convocado pola plata- representa tan só arredor do 3% dos créditos troc), a construtora Sacyr, a pro- máis insistentemente recla- forma “Galego, patrimonio da concedidos por Caixa Galicia e Caixanova dutora catalá Filmax (con capi- mou unha maior implicación humanidade” da que forma tal de orixe galega), ou Inforsis- de Caixa Galicia e Caixanova parte o Sindicato Nacional de Xurxo González tem, cuxa sede está en L’Hospi- co tecido produtivo galego, CC OO. En xullo Caixa Galicia e Caixa- talet de Llobregat e se dedica á até o punto de incluír este as- O nome do acto tiña moito nova entraron no accionariado impresión e loxística de grandes pecto no texto que propuxo que ver coa falsaria argumenta- de Itinere, a compañía propieta- Caixa’’ Galicia considera cantidades de documentos como nova Lei de Caixas. Os ción que acompaña o discurso ria da Autoestrada do Atlántico. galega a Itinere, compañía confidenciais. nacionalistas teñen denun- da actual Xunta sobre o galego. Logo da operación, o departa- que controla a AP-9, a pesar Caixanova comparte coa ciado o, na súa opinión, des- Desde o inicio, o PP, aínda na mento de comunicación de de ter a sede en Bilbao e caixa coruñesa participacións vío do aforro dos galegos cara oposición, enfocou a discusión Caixa Galicia gabábase de que a estar controlada por unha en Pescanova ou Renagosa. O o exterior. sobre o galego como un debate entidade alcanzaba os “686 mi- multinacional apoio directo a empresas gale- Aínda que para o cidadán de sobre a liberdade. Agora, xa na llóns de euros en investimento gas concrétase en casos como a a pé centos de millóns de euros Xunta, continúa a falar de “libre directo en 72 empresas galegas”. estadounidense” inmobiliaria Raminova ou o bu- representan unha cantidade escolla”. No informe de Caixanova rela- que insignia da galeguidade in- moi respectábel, é importante a Cómpre sermos conscien- tivo ao ano 2008, afírmase que dustrial de Caixanova, o 40% de comparación coa cantidade de tes que para frear o ataque que “a toma de control e posiciona- importantes participadas por participación que lle outorga o diñeiro que manexan as entida- a nosa lingua está a padecer, mento en empresas rendíbeis Caixa Galicia e con sede no país control sobre R Cable e Teleco- des. O balance de Caixa Galicia a debemos en primeiro lugar de- con perspectivas de futuro tra- son Pescanova, a louseira Cupa, municacións. finais de decembro de 2008 es- nunciar a falsidade deste dis- duciuse nun aumento da car- Factoría Naval Marín, a eólica A entidade con sede en Vigo tabelecía que o volume de cré- curso e negar a existencia dun teira de participacións de 283 Norvento, a madeireira Finsa, a tamén posúe numerosas parti- dito concedido pola entidade debate sobre a liberdade. millóns de euros, o que supón metalúrxica Dinak, Reganosa cipacións en sociedades forá- ascendía a preto de 38.000 mi- Non se trata de liberdade, un aumento do 82,7% respecto ou a adega Terras Gauda. Así até neas, como varias inmobiliarias llóns de euros. As participación trátase de dereitos. Non vou ser ao ano anterior. 72 sociedades. Con todo, a car- (Comtal Estruc, Cora Integral, en empresas eran de 1.100 mi- eu o que desligue dous termos Os anteriores son dous teira total da entidade está com- Desarrollos Territoriais Inmobi- llóns de euros, das que, como xa que tenden á sinonimia. Pero exemplos da opinión das caixas posta por arredor de 150 com- liarios, Euromilenio Proyectos), se dixo, aproximadamente a cando en democracia existen sobre a súa actividade indus- pañías, polo que máis da me- as consultoras Ciser e Exportalia metade correspondían a em- dúbidas sobre se un dereito en- trial. O apoio das empresas e da tade non son galegas. ou a Sociedade Inversora en Re- presas consideradas “galegas”. tra en conflito coa liberdade in- economía das súas zonas de im- Caixa Galicia participa así na sidencias para Estudiantes. A proporción no caso de dividual ou colectiva, acódese plantación é unha das razóns de Caixanova é semellante, xa que ás normas primixenias das que ser das caixas de aforro que, o volume de crédito concedido emanan as demais e que foran como entidades fundacionais, pola entidade a 31 de decem- adoptadas por consenso. No non deberían responder sim- bro de 2008 ascendía a máis de noso caso falamos da Constitu- plemente ao criterio do benefi- 17.500 millóns de euros, men- ción española e do Estatuto de cio como os bancos, organiza- tres que as participacións se li- Autonomía. cións de carácter privado. mitaban a 625 millóns de eu- Estas son as bases funda- Así e todo, a “galeguidade” ros. Ben é certo que en ambos mentais da nosa convivencia e do investimento produtivo das casos unha parte importante que o actual goberno galego pa- caixas ás veces pode quedar en do crédito se dirixe a empresas, rece estar disposto a socavar. cuestión. Un exemplo é esta en- aínda que as entidades non Na actual espiral de “demencia trada en Itinere, na que, en con- son moi proclives a especificar, libertaria”, a Xunta esquece que xunto, as caixas galegas posúen por imperativos do negocio fi- ten a obriga de garantir os derei- arredor do 16%, e que Caixa Ga- nanceiro, a que tipo de socie- tos das e dos cidadáns, entre os licia caracteriza como empresa Peirao e factoría de Reganosa en Mugardos, empresa participada por ambas caixas. dades se conceden.G que se atopa garantir a aprendi- galega. É certo que se trata zaxe e o uso do galego, e o me- dunha sociedade que xestiona llor modo de cumprir con esta un recurso esencial para o país, obriga é a través do consenso. a Autoestrada do Atlántico, pero As participacións compartidas causarían problemas na fusión Por certo, o consenso é compa- a maioría do seu capital estaba O investimento directo de Caixa 25% do capital a nova caixa debe- tíbel coa liberdade. G en mans dunha construtora Galicia e Caixanova en varias em- ría lanzar unha OPA sobre a totali- multinacional española (Sacyr) presas sería un dos escollos a sal- dade das accións se non se reduce até finais de 2008, cando o con- var nunha hipotética fusión. Xavier A lei’’ obrigaría a que a caixa a participación. Esta situación darí- trol pasou a un grupo financeiro Vence, catedrático de Economía resultante da fusión lanzase ase en Pescanova”. Non’’ se trata de liberdade, global de capital estadouni- da Universidade de Santiago de unha OPA sobre Pescanova Vence afirma tamén que “nas trátase dense (Citi). Por outra parte, a Compostela, apunta que “a partici- se non se reduce a que se supere o 20% a lei obriga de dereitos” sede de Itinere está en Bilbao. pación nalgunhas empresas da participación” a consolidar as contas da em- entidade resultante superaría cer- presa coas da entidade finan- IMPORTANTES INVESTIMENTOS FÓRA. tos límites que implicarían algun- ceira, o que normalmente prexu- Algunhas das empresas máis has dificultades. Ao sobrepasar o dica a esta última”.G 18-19 deportes.qxd 17/11/09 21:48 Página 2

ANOSATERRA DEPORTES.18. 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009

O Xacobeo suma tres vitorias consecutivas. O equipo compostelán de baloncesto do Xacobeo sumou a súa terceira vitoria consecutiva despois de derrotar por 83-66 ao Unicaja de Málaga. Con este triunfo o equipo galego suma tres consecutivos que fan esquecer o seu mal comezo ligueiro cando perdera os tres primeiros encontros.G

FÚTBOL

UERE SABER MÁIS? Pepe Rodríguez, ? Barça.Revista oficial F.C. Barcelo- na. Nº 38. Abril 2009. o primeiro ‘crack’ galego www.fcbarcelona.cat

CAPITÁN DO BARÇA. No outono de O vindeiro ano cumprirase un século 1911 o futbolista será nomeado do debut de Pepe Rodríguez co FC capitán do FC Barcelona, unha designación que naqueles tem- Barcelona. Foi o primeiro gran xogador pos tiña un significado moi dis- de relevo que deu o fútbol galego tinto ao actual. Daquela o capi- tán do primeiro equipo contaba cunhas funcións e unhas res- Antonio Cendán ponsabilidades semellantes ás O seu nome, a primeira vista do adestrador, pois os combi- non di case nada, pero este fut- Doou’’ varios obxectos nados futbolísticos aínda non bolista, nado en Vigo do 20 de persoais ao club, entre eles dispuñan de técnicos. Nesta agosto de 1889, foi o primeiro a camiseta máis antiga época converterase no máximo gran futbolista galego, cando o goleador do Barça nun só parti- que se garda deporte do balón comezaba a do, no que o conxunto culé gá- callar na sociedade que esper- no museo barcelonista” ñalle por 17-0 ao Catalá. taba ao século XX. Malia unha escisión que so- Antes de vestir de blaugrana, fre o principal equipo catalán e Pepe Rodríguez desenvolvería que dará lugar ao Casual, o unha intensa actividade no fút- Barça volverá ser o equipo de bol galego. Con só 16 anos era xa primeiro título de Copa de Es- renome a nivel estatal e segue un ídolo para a nacente afec- paña. O galego non pode co- tratándose do único que lle fai ción futbolística galega. Eran os mezar con mellor pe defen- fronte ao poderío que daquela primeiros anos do último século dendo a elástica barcelonista. exercían no panorama futbo- cando Rodríguez xogaba nos Antes de levantar o título co- lístico tanto vascos coma ma- equipos locais do Vigo FC e o peiro, o conxunto azulgrana drileños. Na final da Copa de Fortuna FC, antecesores do ac- imponse na Copa dos Pirineos España, o conxunto da Cidade tual Celta. Con eles acadaría por 2-1 ao San Sebastián, na fi- Condal vence por 2-0 a Gim- dous campionatos de Galicia e nal deste clásico torneo de co- nástica de Madrid. Coma non tamén a Copa de Pontevedra. mezos do anterior século. Ro- podía ser doutro xeito, volve a dríguez é decisivo neste triunfo estar presente o xenio do pri- FICHAXE POLO F.C. BARCELONA.Des- xa que marca o segundo tanto meiro “crack” galego da histo- pois de triunfar no vetusto cam- do FC Barcelona e o trofeo vai ria, pois marca o segundo gol po de Coia, o galego fichará polo para as súas vitrinas. barcelonista. Este mesmo ano FC Barcelona, nunha época na A integración no Barcelona é o cadro blaugrana levanta un- que ninguén adiviñaba o mítico fulgurante xa que se converte no ha nova copa dos Pirineos. que se ía a converter este club. seu primeiro gran goleador. Nesta ocasión vence por 5-3 Pepe Rodríguez chega á Cidade Froito do seu xogo e capacida- na final ao equipo galo do Sta- Condal, un xa afastado 18 de de, o Barça racha en 1910 coa in- de Bordelais.G Centre de Documentació i Estudis FCB. abril de 1910, nun tempo na que contestábel xeira de títulos de o cadro catalán, presidido da- vascos e do Madrid. Na final do quel polo seu fundador, Joan torneo de copa (daquela aínda Gamper, encóntrase en proceso non había liga), os culés vencen A emigración remata coa súa vida deportiva de refundación. A súa incorpo- por 3-2 ao Español de Madrid. O ración non pode ser máis exito- gol da vitoria do cadro da Cida- Con tan só 23 anos, e dado que o da homenaxe de despedida nun gran recoñecemento en terras casa, segundo se desprende dun- de Condal fora marcado por Pe- fútbol deixaba escasos beneficios, banquete que se celebra na súa talás. A súa familia doou varios ob- ha reportaxe publicada en pe Rodríguez que, unha vez Pepe Rodríguez abandonará o ca- honra. Coma moitos galegos do xectos persoais ao club, entre eles Barça (revista oficial do FC Bar- máis, lle dá outra vitoria ao dro catalán en novembro de 1912. primeiro terzo do século cruza o a súa camiseta, a máis antiga de celona). Nesa data o conxunto Barça. Nesa tempada, o equipo No seu último encontro o Barça gá- Atlántico cara a terras arxentinas e cantas se gardan no museo barce- barcelonés dispón de algo me- catalán logra o seu primeiro “tri- ñalle a súa escisión, o Casual, por 3- acabará por instalarse en Chile en lonista. Pepe Rodríguez morrería nos de 400 socios. plete” da historia, tras facerse ta- 1. A súa retirada non pasa desaper- 1922, tras contraer matrimonio. lonxe da súa terra e do seu Barça Coa chegada de Rodríguez mén coa Copa de Catalunya e, cibida para a xunta directiva barce- O primeiro gran futbolista ga- en 1972, en terras americanas co- ás filas blaugranas, os barcelo- unha vez máis, coa dos Pirineos. lonista que lle tributa unha mereci- lego da historia segue a gozar dun ma tantos outros galegos.G nistas acadarán en 1910 o seu 18-19 deportes.qxd 17/11/09 21:48 Página 3

ANOSATERRA 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009 DEPORTES.19.

Galicia conta con 249 deportistas de alto nivel. Coa inclusión de 27 novos atletas considerados de alto nivel (DGAN) a cifra de deportistas galegos de elite elévase a 249. Entre os incluídos nesta listaxe encóntranse os cam- pións olímpicos de Vela Antón Paz e Carlos Pérez Rial, así coma os piragüis- tas David Cal e Teresa Portela, ademais das taekwondistas Estefanía Her- nández[na foto] e Andrea Rica, medallistas no último mundial.G

CICLISMO

ben enfocar, de aí que moita xente descoñeza como son. Apenas saen nos medios de co- municación, pero cada vez que hai unha carreira deste tipo sempre estamos ateigados de público. E xa non che digo nada nos países que teñen certa tradi- ción coma é o caso de Australia, Nova Celandia ou Canadá. O ano que foi bronce no Euro- peo non puido ir ao Mundial... Esa foi outra. Malia que na Fe- deración Española e o Consello Superior de Deportes sabían que contaba con algunhas posibilidades, tras o éxito do Cam- pionato de Europa, nin así me apoiaron. Isto é unha proba de como está o ciclismo feminino. Síntese discriminada en rela- ción aos homes? Totalmente. Aínda que a min esa discriminación xa non me colle de sorpresa, estou vacina- da contra ela. Mentres, en cate- goría masculina levan os primeiros clasificados dos campionatos estatais, as mulleres te- Eva Castro, campioa de Four cros mos que esquecernos. Os homes, aínda que non acaden éxi- tos en competicións internacio- ‘Na bicicleta hai unha discriminación nais, teñen todo a favor. Incluso, os premios son moito máis pequenos... Xa non é que sexan pequenos, é total das mulleres’ que sinxelamente son irrisorios. Aquí tomas parte nunha carrei- Antonio Cendán cil seguir. Non teño nada persoal publicidade e tamén me facili- ra por que che gusta o que estás A ciclista galega Eva Castro contra ninguén e ademais es- tan o material deportivo, que no a facer e non precisamente por (Oleiros, 1977) podería verse toulle moi agradecida ao Xaco- caso do ciclismo é moi caro. Nas’’ actuais circunstancias cantidades que son nimias, que obrigada a deixar de correr pola beo polos últimos tres anos de Foi verdade que non solicitou faise difícil non chegan aos cen euros. negativa do Xacobeo 2010 a pa- patrocinio. Este ano estaba ilu- as axudas da Xunta? que siga competindo” Isto vai en contra do deporte trocinala na vindeira tempada. sionada con seguir correndo e É certo, pero dende a Dirección feminino... Até a data é a mellor galega enrique me seguisen patrocinando Xeral para o Deporte saben que Así é. A proba é que moita xente ba dunha bicicleta, xa que lo- esta campaña ao celebrarse o eses cartos, aos que lles dou a nova, especialmente mulleres grou 8 títulos estatais e unha Ano Santo Compostelán, pero benvida, solucionan pouco a dun organismo institucional se- acaban por deixar o ciclismo medalla de bronce nun cam- dinme que non hai fondos. Polo miña situación, xa que son bol- nón que, agora, contamos cun porque non teñen unha solu- pionato de Europa na modali- tanto, eu non podo seguir com- sas moi pequenas. Non as solici- circuíto de Four Cros para ades- ción de continuidade. A todo is- dade de Four cros. Pero, a pesar petindo porque hai que despra- tei porque estiven correndo fóra trar en Culleredo, polo que estou to engádese que ,cando son no- da smáis que demostrada valía zarse a países coma Suráfrica, e precísanse moitos trámites moi indignada. Agora que te- vos e comezan por vez primeira, coma ciclista, nin sequera puido Nova Celandia ou Canadá que é burocráticos para acceder a mos unhas instalacións dignas e teñen que mercar o material, estar presente no Campionato onde se celebran algunhas pro- elas. De todos xeitos, insisto, en cando parece que teño que que é moi caro, e decepciónan- do Mundo en 2006, cando lo- bas da Copa do Mundo. que esas cantidades a min non abandonar a practica deportiva. se ás primeiras de cambio. grou a presea nos europeos, por Cantos cartos precisa? me chegan ante os gastos que Estas modalidades de ciclismo O seu deporte está mal en Ga- carecer de patrocinadores. Ta- Pois para poder seguir compe- teño. Non pido vivir do conto, son descoñecidas? licia? mén o ten difícil para acudir á tindo en condicións chegarían- esa non é a miña intención. Tan Sempre se amparan nesa falsa Non é que estea mal. Está fatal Copa do Mundo “xa que os des- me 20.000 euros, pero eses car- só aspiro a que se me axude a afirmación. É certo que algun- porque non só carecemos de prazamentos son moi caros”. tos non proveñen só do Xaco- pagar uns gastos. has modalidades ciclísticas non patrocinadores, que é moi im- Ten pensado abandonar o beo 2010, senón que teño outros Este ano andaba moi ilusionada. son precisamente coma o fút- portante, senón tamén de mundo da bicicleta? sponsors que me dan determi- Dende logo, e non era tan só bol, pero teñen moitos seguido- clubs e ninguén se preocupa Nestas circunstancias é moi difí- nadas cantidades en función da porque agardase o patrocinio res. É máis, diría que non o sa- por fomentalos.G 20-22 cultura apertura.qxd 18/11/09 00:48 Página 2

ANOSATERRA CULTURA.20. 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009

HISTORIA DA LINGUA O enigma do manuscrito de Padrón

O achado na Biblioteca Nacional de Madrid dun documento do século XVIII escrito en galego abre novas vías de investigación sobre a nosa lingua na Idade Moderna

César Lorenzo Gil da polo tempo” e a meirande Paco Vilabarros [FOTOGRAFÍA] parte das case que 400 notas a pé de páxina que Otero enga- alamos con Camiño diu en castelán. Noia (Santiago, 1945), O tema, a suposta copia coautora xunto a Biei- dun códice medieval sobre a to Arias Freixedo da historia de Iria, orixe do bispa- Fedición anotada do texto que do compostelán. “O autor do Pedro Otero Romero Torres texto explica que o arquiveiro que proximamente publicará de Padrón lle deu un libro me- Galaxia. dieval para que o copiase, glo- A catedrática de Lingua e Li- sase e ampliase. Nun primeiro teratura na Universidade de momento pensamos que o Vigo amosa as fotocopias do documento agora achado manuscrito que se conserva na simplemente era unha copia Biblioteca Nacional de Madrid, da Crónica de Santa María de oculto até hai dous anos. “O Iria, de Rui Vasques, que ta- texto en galego estaba nun vo- mén narra a historia do bispa- lume de manuscritos encader- do desde Adán e Eva até as Re- nados en pel no segundo terzo voltas Irmandiñas do 1467”, do século XVIII de Pedro Otero explica a profesora. “Mais hai Romero Torres, avogado de enormes diferenzas entre os Felipe V”, conta Noia. “Até ago- textos, xa non só na narración ra pensábase que só contiña dos diferentes acontecemen- anotacións e escritos varios, en tos senón tamén na lingua castelán, deste home, princi- empregada”. palmente sentenzas e outros Os investigadores saben documentos xudiciais. Pero re- que durante o Medievo era centemente un investigador de moi habitual reciclar e adaptar Francisco Quevedo abriu o li- textos máis antigos. Nun tem- bro para verificar unha copia po no que a copia se tiña que dun texto quevediano sobre o facer obrigatoriamente a man, culto a Santiago e no medio en- poucos escribentes perdían a controu 124 follas en galego. oportunidade de actualizar os Foi entón cando nos chamou”. cronicóns cos acontecemen- O manuscrito converteuse tos que eles vivían. Tamén era entón na primeira peza dun común cambiar certas partes atractivo crebacabezas. Noia e para beneficiar ou prexudicar Arias transcribiron o texto. “Ao determinados persoeiros hos- Bieito até se lle resecaron os tís ou próximos ao copista. ollos do esforzo de descifrar Velaquí, entón, o primeiro unha caligrafía emborrancha- misterio. De que códice >>> Camiño Noia, coautora da edición anotada do manuscrito en galego do século XVIII recentemente descuberto.

Un avogado de Felipe V, famoso logo de 275 anos O autor do manuscrito era un deixou neste seu traballo, agora atención a tantas fontes no seu das de Galiza reaccionaban documentos están impresos e perito calígrafo. Nas fotoco- analizado con atención. traballo, os comentarios erudi- así contra a extensión dos tó- dá a sensación de que forma- pias esluídas que manexa Ca- Arestora, de Otero só se sabe tos sobre o que copia”. picos antigalegos”. ban parte dalgún proceso”. miño Noia florece a súa letra que viviu en Padrón e que foi en O ton da crónica fainos Os seus outros textos fálan- Quizais para ordenar a súa requintada e unha solemne tempos avogado do rei Felipe V imaxinar un home galeguista, nos dun tempo no que en propia vida, Pedro Otero man- orde liña tras liña. de Borbón. “A miña teoría”, di que teima en converter o po- Cambados se protestaba con- dou encadernar en pel de por- Pedro Otero Romero Torres Noia, “é que estivo ao servizo da bo galego e os seus heroes nos tra os impostos ao tabaco e dan co abrancuzada os documen- escribiu esta crónica iriense en- Coroa en Madrid e escribiu esta máis afoutos, nos máis no- idea de que xa daquela nos tri- tos sobre os que xirou a súa an- tre o 1713 e o 1735. É dos pou- historia ao se retirar. Só así se bres. “Era algo común na Ida- bunais de xustiza habería algo gueira. Que habería nos seis vo- cos datos sobre el mesmo que entende o minucioso traballo, a de Moderna. As clases ilustra- semellante á imprenta. “Certos lumes agora perdidos?G 20-22 cultura apertura.qxd 18/11/09 00:48 Página 3

ANOSATERRA 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009 CULTURA.21.

>>> copiou Otero Romero? “Até agora falábase de que o Novas teorías sobre o galego nos séculos escuros texto de Vasques fora orixinal, ón logo de moita controversia so- O manuscrito de Pedro Otero Hai moitas palabras que o demostraba que tiña moitos tal dignidade a Santa Teresa bre copias anteriores. Pero es- é o maior escrito en galego no propio autor recoñece como séculos de historia”. Hai que de Ávila. Isto supuña na prác- te achado abre á porta a un an- período entre os séculos XVI e extinguidas no seu tempo”. ter en conta que o galego es- tica unha mingua importante terior manuscrito xa perdido”. XVIII. “Atoparamos diversos Outra incógnita é saber crito desaparecera “por orde de diñeiro no cabido e entre Segundo conta Noia, non exis- materiais pero nada tan espor que usou o galego neste real” 250 anos antes. os cabaleiros de Santiago, ca- ten rastros de ningunha outra tenso”. Explica Noia que o fei- texto. Só nese documento o E por que falar do bispado so de Quevedo, que por iso crónica de Iria, nin en Galiza to de se tratar dunha copia avogado utiliza unha lingua de Iria, o descubrimento do escribiu aqueloutro texto cu- nin en Madrid ou o Vaticano, dun códice medieval impide que nin sequera usa nas notas sepulcro do Apóstolo, no xa copia estaba canda este. onde se gardan varios libros que o galego empregado se a pé de páxina. A hipótese de 1700? A teoría de Noia empa- Como reacción, copiáronse medievais galegos. O propio poida tomar como represen- Camiño Noia é que “Otero renta este texto coa polémica infinidades de novas versións Otero tampouco dá ningún tativo das primeiras décadas coñece a lingua que está a ler, polos votos de Santiago. “No das crónicas medievais que dato, só comenta que había do 1700. “O seu vocabulario é quere transmitila tal cal a en- século XVII houbo un move- resaltaban a relevancia histó- dúas versións en Padrón e que medievalizante e só inclúe contra porque seguramente mento para retirarlle o padro- rica do Apóstolo. Finalmente, el escolleu a que lle parecía contadas novidades, caso de consideraba que lle daba lexi- ado de España ao santo ente- os santiaguistas acabaron por máis interesante. Para os in- unha (que el transcribía una). timidade. Ao estar en galego rrado en Galiza e concederlle impoñerse.”G vestigadores, é moi posíbel que ese incógnito códice fose redactado nos tempos do rei Pedro Otero era coñecido no López Ferreiro. “Comenta que Este sería o quinto, dos outros tado. “Talvez publicar que ato- Xoán II de Trastámara, xa que século XIX pero dábase por Otero escribira unha colección nada se sabe”. Nos arquivos pamos algo moi relevante nes- se detallan feitos históricos até perdido. Fala del o que fora bi- de sete volumes que se conser- históricos non están e nunha te volume fai que algún outro o 1454. bliotecario e fundamental his- vaban na casa dos marqueses primeira pescuda entre librei- dos compendios de manuscri- Curiosamente, o texto de toriador eclesiástico Antonio do Montesacro, en Cambados. ros de lance non houbo resul- tos saia á luz”.G Búscanse investigadores con moita paciencia Camiño Noia afirma que o seu O resto son cancelas aber- Atractivo tamén é averi- traballo acaba no descubri- tas. Localizar a Pedro Otero guar que foi da biblioteca dos mento e limpeza do texto de Romero Torres podería ser do- marqueses de Montesacro da Otero. “Faremos unha edición ado. Sabendo que foi nacido que fala Ferreiro. “Onde esta- cunhas consideracións xerais na contorna de Padrón, o in- ba a casa dos nobres en Cam- sobre a obra e o contexto. Gra- vestigador paciente pode pes- bados agora hai un asilo de zas a este manuscrito pode- cudar o seu rastro nos libros monxas, que están alí desde mos intuír que quizais os tópi- bautismais da rexión. “É factí- antes da Guerra do 36. Eu cos de silencio absoluto na es- bel mais laborioso porque eses conseguín localizar o anterior crita nos séculos escuros non libros ordénanse só por anos, marqués, Manuel Taboada, son exactos e que o galego non non por nomes”. Atopalo a el e que foi membro numerario estaba completamente excluí- os seus devanceiros e descen- da Academia de Historia e do do ámbito erudito até a pri- dentes pode dilucidar outros morreu o ano pasado nonaxe- meira defensa que da nosa lin- misterios e incluso dar pistas nario. Só sei que ten vario fi- gua fai o Padre Sarmiento, a fi- sobre o paradoiro dos libros llos vivindo nos arredores de nais do século XVIII”. agora perdidos. Madrid”.G

A feble liña de continuidade

Manuel Xestoso tremés sobre a pesca no río Mi- esencialismo e a obsesión pola existentes e determinar se real- Os chamados “séculos escu- ñoás tentativas de ilustrados unidade que acompañou este mente os ecos da literatura ros” fanlle honor ao seu nome: como Feixoo, Sarmiento ou A magnitude’’ da poesía proceso foi a responsábel de medieval pereceron coa deca- do cultivo literario que tivo a Cornide Saavedra. galego-portuguesa foi tal moitos “esquecementos” que dencia política do Reino de Ga- nosa lingua durante case tres- En xeral, os estudosos maque non resulta logo se atribuíron a outros fac- liza debería converterse nunha centos anos apenas sabemos nexan a idea de que, a partir disparatada a hipótese tores. En realidade, tratábase preocupación intelectual im- nada, malia que os esporádi- do século XVI, a memoria do de que a súa lembranza se de xustificar un pretendido es- periosa, por moitos puntos po- cos descubrimentos con que esplendor literario medieval mantivo viva” tado-nación e proxectalo cara lémicos que subsistan. Re- nos sorprenden os estudosos se perdeu irremisibelmente. ao pasado e, dado que existía a construír a secuencia histórica permiten supor que houbo al- Non obstante, a forza e pree- conciencia de que as nacións da estima que os galegos tive- go máis do que habitualmente minencia da poesía galego- europeas se formaron durante ron da súa herdanza literaria se nos conta. Aínda que a infor- portuguesa foron de tal mag- Pedro Otero Romero semella a Idade Media, os esforzos pode axudar a recuperar unha mación é sempre esquiva e du- nitude que non resulta dispa- corroborar esta suxestiva idea. concentráronse neste perío- visión da nosa historia cultural bidosa, podemos debuxar un- ratada a hipótese de que a súa Hoxe sabemos que a elabo- do. Anular o prestixio da crea- máis axeitada aos seus logros. ha feble liña de creación poéti- lembranza se mantivo viva, ración intelectual da constru- ción galega medieval reforza- E quizais o panorama que re- ca que vai do Soneto de Mon- polo menos entre aqueles que ción nacional española tivo lu- ba a idea do protagonismo his- sultase mostrase un devir com- terreiás composicións das Fes- tiñan acceso á lectura. O novo gar, fundamentalmente, du- tórico do castelán. pletamente distinto do que se tas Minervais de 1697, do En- achádego do manuscrito de rante o século XIX. E que o Completar as escasas fontes ensina e divulga.G 20-22 cultura apertura.qxd 17/11/09 22:21 Página 4

ANOSATERRA CULTURA.22. 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009

TRIBUNA I Manuel Veiga. ’’ ENXEÑOS E CRIATURAS O ESTRAÑO CASO MUKHINA DOS NOBEL EN GALEGO Xosé Miranda s kwaidanson os relatos fantásticos xaponeses, lendas Ao intentar ad- No momento do O recollidas da tradición oral ou de textos antigos que, á quirir estes días, premio, tanto Mü- súa vez, as recolleron de fontes orais. Lafcadio Hearn, o prodi- nunha impor- ller, como Le Clézio xioso anglo-irlandés nacido en Grecia que se fixo xaponés e tante libraría, al- e Pinter, eran xa au- casou coa filla dun samurai, escribiu 12 volumes sobre o Xa- gunha das obras tores moi recoñeci- pón antigo. Neles recolle moitos kwaidan. Un dos seus kwai- de Anna Akhmá- dos nos seus res- dan é o titulado Mukhina. Esta é, resumida, a historia: tova, encontrei- pectivos países, En Tokio, no camiño de Akasaka, hai unha costa beireada, Alberte Grandal me con que a úni- pero bastante me- dun lado, por un foxo profundo e ancho e do outro lado por ca dispoñíbel era nos no exterior e unhas altas murallas. O lugar é escuro, solitario e tétrico. Nin- ‘Hai calidade a escolma titulada moi pouco en Es- guén pasa por el despois do lusco-fusco, porque por alí, dis- Só o silencio me paña, pese ao que, rolda unha mukhina. pero faltan máis responde, en edi- caudal lector do Unha noite un mercader subiu a costa e viu unha muller ción galega da edi- que goza o caste- moi elegante agachada xunta o foxo. Estaba soa e choraba. O locais de música torial Rinoceronte. lán. A que se debe logo o bo mercader pensou que quería suicidarse botándose ás augas Nada había alí en castelán da tino editorial galego –que se po- frías e fondas, e correu a ofrecerlle a súa axuda para evitalo. Dí- electrónica’ significada poeta rusa. dería ampliar a máis casos– ten- xolle boas palabras, quixo consolala, pero ela seguía choran- A “anomalía”, tendo en con- do en conta o escaso número do e en ningún momento lle amosou o rostro, que tapaba M.B. ta a enorme distancia editorial comparativo de traducións? cunha das mangas do vestido. Alberto Grandal dirixe, xunto a entre o castelán e o galego, tróu- É que unha literatura, preci- O mercader seguía consolándoa. Conseguiu que se ergue- Lorena Iglesias, Galizaelectro- xome á memoria a recente pre- samente non moi abenzoada se e se afastase do foxo, mais ela continuaba chorando, dába- nica.com, unha das primeiras mio Nobel, Herta Müller, con polo mercado, pode permitirse lle as costas e procuraba sempre ocultarlle a cara. Por fin o páxinas especializadas en mú- dúas obras en mellor o luxo da mercader tocouna nun ombro e ela volveuse, apartou a man- sica electrónica galega. Agora, circulación en “excelencia”? Se ga e golpeou a cara cunha man. O home viu que a cara nin ti- a iniciativa dá un paso máis e castelán e unha temos en conta o ña ollos nin boca nin narís, era coma un ovo, e fuxiu . edítase tamén en papel. A re- en galego, no que lle comentou Perdido na néboa subiu a costa ata que viu unha luz. Era o vista, que pode descargarse de momento de A que’’ se debe Tony Frazer, o edi- farol dun vendedor ambulante de soba (fideos). Desespera- balde na súa web, inclúe arti- concedérselle o este bo tino editorial tor inglés de She- do, o mercader foi onde o vendedor e botouse aos seus pés. gos e entrevistas asinadas por galardón. Xa o tendo en conta o arsman Books, a Explicoulle o que lle pasara e rematou así: “Vin unha muller e Diego Lago e Martín Pardióas. ano anterior su- escaso número Manuel Xestoso, amosoume… non lle podo dicir o que me amosou”. “Era algo Despois de máis dun ano co cedera algo parede traducións?” en entrevista para parecido a isto o que lle amosou? “, dixo o vendedor de soba, proxecto en internet, que leva a cido, pois o No- A Nosa Terra, ese golpeando a cara cunha man. A cara transformouse nun ovo publicar a edición impresa? bel francés Jean- non é o caso de to- sen ollos nin boca nin nariz, e a luz do farol apagouse. Pretendemos publicitar a web Marie Le Clézio das as literaturas Os lectores atentos xa verían as evidentes similitudes, a e fomentar a música electróni- contaba cunha pequenas, pois, igualdade perfecta entre as fazañas da mukhina, do diente ca feita aquí. Para iso editamos obra editada en galego e non segundo el, a galega chamaba a largo cubano, do patas sudamericano e do diaño ou trasno mil exemplares que se distri- máis de dúas ou tres en caste- atención polo seu estilo de van- galego. Pero por se non, comparemos con esta versión galega: buirán gratuitamente por toda lán, cando menos encontrábeis garda, mesmo experimental, e Na Gudiña, cando aínda non había luz eléctrica, saíu unha Galiza e norte de Portugal. en libraría. Recuando un pouco polo seu distanciamento do noite don Ramón, tío carnal da miña avoa. Xa ceara e ía pase- Como naceu Galizaelectroni- máis, atopamos tamén o caso costumismo, no que si incorre- ar cun amigo. Pasaron a carón do muro do cemiterio, no adro ca.com? de Harold Pinter, que mereceu rían en cambio as literaturas en da igrexa. Nesas o amigo detívose a falar con alguén, e díxolle Hai un ano e medio un grupo o Nobel en 2005, momento no linguas minorizadas do Reino que fose andando, que xa o collía. Chegou Ramón á porta do de persoas decatámonos de que contaba con dúas obras en Unido. O que cabe preguntarse, templo e á luz do cigarro puro que acendeu viu unha señorita que non existía unha web que galego, nun mesmo volume da de todos modos, é porque os de xeonllos á porta do adro, moi fina e elegante polo que lle reunise información sobre djs, editorial Xerais, e poucas máis que si contan cun mercado am- puido parecer na penumbra. Case podía tocala coas mans. clubs, festas e demais aspectos en castelán, publicadas (non sei plo, como é o castelán, e polo Ramón afastouse por respecto e seguiu andando. Pensou do mundo da música electróni- se todas) na que tamén pode- tanto con suficientes marxes de que a boa da rapaza estaría rezando, eu que sei. Ao cabo deu ca en Galiza. Topábanse blogs riamos cualificar de “anómala” beneficio, deixan tan pouco es- co amigo, que coma un vulto informe se lle achegaba na escu- con referencias pero non había editorial vasca Hiru, que dirixe o pazo para a diversidade e a exce- ridade. “Facundo”, díxolle, “aí no sagrado queda unha señori- unha plataforma que cubrise dramaturgo Alfonso Sastre. lencia cultural. G ta axeonllada, ¿e quen será?” todo o eido. Coñecémonos na E o vulto, que xa o tocaba e que el erroneamente tomara rede, e ao redor desta idea pu- polo amigo, retrucoulle: “¡Será esta, será esta, será esta!” E si- xémonos a traballar coa inten- nalaba cos ósos da man os dentes horribles da caveira. ción non só de dar a coñecer o Un mesmo motivo, unha mesma lenda de Oriente a Occi- que se facía aquí senón tamén dente.G de impulsar a escénica. De que saúde goza a música electrónica aquí? Hai artistas con calidade pero non existen moitos locais que a fomenten. Moitos autores vense na obriga de marchar fóra Un’’ mesmo motivo, para poder publicar os seus unha mesma lenda traballos. O que é certo é que o de Oriente a Occidente” número de festas creceu como nunca, pero aínda quedan moitos pasos por dar para acadar o nivel doutros países.G Anna Akhmátova BULE-BULE 1382 19 novembro.qxd 17/11/09 22:30 Página 1

Redacción/ilustracións: Gonzalo Vilas

19 - 25 DE NOVEMBRO DE 2009

Os Megatoxos viaxan a París

M.B. Vén de saír da imprenta a terceira entre- de seguidores na internet. Na súa páxi- ga das aventuras dos Megatoxos co na, www.megatoxos.com, os internau- título Os Megatoxos e os Templarios da tas poden ir coñecendo algún dos Luz (Edicións A Nosa Terra). segredos que encerra este novo volu- Os personaxes creados polo tamén me, novidades dos personaxes e imaxes debuxante Anxo Fariña volven xuntar de descarga gratuíta. A web permite os seus estraños poderes para descifrar ademais que os lectores contacten co un enigmático suceso acontecido no autor e lle envíen as súas mensaxes, París da Revolución Indus- debuxos e suxestións. trial. Para complicalo todo, o autor rescata aos perso- "Pretendía estabelecer un naxes dos Templarios da vínculo cos mozos que Luz, que xa apareceran no fose máis aló das páxinas libro Os Megatoxos e a dos libros", comenta espada esmeralda, am- Anxo Fariña ao respecto bientada nun mosteiro da posta en marcha da medieval, e dálles unha web dos Megatoxos. nova dimensión. Nestes momentos pou- Desta vez, Ruxe, Ninfa, cos personaxes de ficción Lúa e Faísca descubrirán de autores galegos con- que as redes dos misterio- tan con este espazo de sos templarios esténdense seu na rede que permi- máis alá do que imaxina- tan intercambio de opi- ban e que, por desgraza, nións entre os destinata- están xa ligados a súa exis- rios e o autor. tencia. Quizais esta ferramenta interactiva que Con esta terceira entrega, na que se complementa as aventuras dos libros mestura aventura, historia e misterio, explique en parte o éxito dos Megato- Fariña bota máis leña ao lume deste xos. Malia todo, para Fariña a clave está fenómeno no que se teñen convertido en facer historias de corte fantástico con Os Megatoxos, que xa conta con máis personaxes que viven no mundo real. de 20.000 exemplares vendidos dos Música de Red Hot Chili Peppers nos dous títulos anteriores e cunha lexión altofalantes da pista de esquís, práctica BULE-BULE 1382 19 novembro.qxd 17/11/09 22:30 Página 2

ANOSATERRA 19 - 25 DE NOVEMBRO DE 2009

Os Megatoxos viaxan a París... Consellos do autor para aprendices de deportes de risco e orde- par na campaña de Norma- nadores portátiles conecta- lización Lingüística Boca dos á rede sucédense inten- aberta co proxecto Crean- Con máis de trinta títulos publicados cionadamente polas páxi- do historias, que o está dende o 2004, Anxo Fariña (Vigo, nas do libro, tal como pode- levando por centros educa- 1977) é un dos ilustradores e deseña- ría pasar na vida dun ado- tivos de todo o país para dores de libros infantís e xuvenís máis lescente calquera. "Penso explicarlles aos rapaces os prolíficos. Don Quixote e Breogán, que, grazas a iso, os nenos misterios dos Megatoxos, Antón e Pompón, Os magos das for- séntense máis identificados sobre como naceron os per- mas, Xabi non pode durmir ou Os cos personaxes", comenta sonaxes, ao tempo que Pelelliños son algúns dos títulos que Fariña "e conectan mellor mostra como facer unha ten publicado e onde a utilización da coa historia". historia. cor, o seu trazo áxil e sinxelo e a reitera- ción na trama de humor e aventura se "Un libro non é unha fórmula Nestes momentos, Fariña converteron nas súas principais mar- matemática" explica o está inmerso na promoción cas de estilo. autor, "cando falo cos rapa- do seu terceiro traballo, Aos mozos e mozas que empezan a ces ás veces sorpréndome pero non descarta conti- debuxar dálles un consello: "que se dos seus gustos". O contacto nuar a saga dos Megatoxos fixen moito no que lles rodea e que de Anxo Fariña cos rapaces con novos títulos no futuro, practiquen". é, neste sentido, moi inten- porque, como el di "aínda so e tradúcese a miúdo nas quedan moitos secretos que páxinas dos seus libros. Nes- desvelar". tes momento está a partici- Para saber máis www.megatoxos.com BULE-BULE 1382 19 novembro.qxd 17/11/09 22:30 Página 3

ANOSATERRA 19 - 25 DE NOVEMBRO DE 2009

Continúa a semana vindeira... BULE-BULE 1382 19 novembro.qxd 17/11/09 22:30 Página 4

ANOSATERRA 19 - 25 DE NOVEMBRO DE 2009

LIBROS DE SEGUNDA VOLTA Realidade fantástica An Alfaya osiblemente en máis gante científica, cuxa felicidade ra- trutura- dunha ocasión come- A profesora Ripaldi. P dica en pasar o maior tempo posible ción da zamos a lectura dalgún libro Autor: María Alcañiz Lorenzo que non foi quen de atrapar- no seu laboratorio creando inventos trama en Editorial: Xerais. Col. Merlín nos, e que, tras follear un par prácticos e útiles para a sociedade cinco ca- de capítulos, optamos por A escritora e ilustradora María Alca- como a tinta ortográfica para escri- pítulos es- pousalo na mesa de noite ñiz Lorenzo, na que supón a súa pri- bir sen erros. Pero un día, unha critos (no meu caso), apiado enri- meira incursión no mundo literario, grande explosión provoca a súa cunha lin- ba daqueles outros que agar- proponlles aos mozos lectores unha inexplicable desaparición da reali- guaxe ex- dan silenciosos a súa quen- viaxe fantástica a través desta histo- dade coñecida. Será só por medio presiva, non exenta de alusións hu- da. Eu son das que sempre lles dou unha segunda opor- ria cuxo argumento se desenvolve dos soños de Rolando, veciño ao morísticas xunto con diferentes re- tunidade. Case nunca penso no feble espazo fronteirizo que se- que obsesiona este estraño suceso, ferencias culturais, facilita a lectura que a miña perda de interese para a realidade empírica da omní- como teremos novas da súa exis- ao mesmo tempo que convida o polo escrito sexa algo inhe- rica. Novela finalista do Premio Mer- tencia, converténdose, deste xeito, lector a adentrarse no marabilloso rente ao propio libro; pola lín 2008 que nos presenta a Sarita nun narrador espectador á vez que universo da fantasía.G contra, tendo a adxudicarme Palodi, unha prestixiosa e extrava- motivador do desenlace final. A es- Alba Piñeiro unha abulia cara a determi- nadas temáticas ou estilos literarios, ou un estado aními- co pouco propenso a novas aventuras. De primeiras ra- zoo que é o libro quen me Neste barullo de letras atoparás incomoda, provocándome quince nomes de froitas, xusto as nerviosismo ou decepción, que podes ver ao lado do cadro mais logo conclúo que son coas letras. eu quen transmito a miña inestabilidade emocional ao libro, de tal xeito que me infi- re unha desagradable apatía cara a el. En boa lóxica non tardo en deducir que ás veces o libro non adoece de calidade, como en principio me pareceu, e tampouco que, en calquera caso, o meu estado de ánimo non vai mudar a súa valía, sexa cal sexa. Esta reflexión vén a conto dunha novela que acabo de ler de segunda volta. De primeiras non conse- guín pasar da páxina vinte, porén quedou enriba da pía dos outros libros pendentes de lectura, postergado a un futuro incerto. Mais hai dúas semanas que afortunada- mente o retomei. Falo de La ladrona de libros de Markus Zusak. O descubrimento da presenza da morte como na- rradora das desventuras da nena Liesel na alemaña nazi, conmocionoume. Ben pagou a pena esa segunda oportunidade. G

A un libro sempre’’ lle Solución: dou unha segunda oportunidade” 27 cultura.qxd 17/11/09 21:49 Página 1

ANOSATERRA 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009 CULTURA.27.

Román Raña, premio Cidade de Ourense de poesía ‘Se quixese diñeiro escribiría en prosa’

César Lorenzo Gil Paco Vilabarros [FOTOGRAFÍA] Román Raña (Vigo, 1960) recolle o 20 de novembro o Premio Cidade de Ourense de poesía. O seu libro O incendio das palabras (Espiral Maior) é unha viaxe íntima e surrealista á felicidade da infancia. O incendio das palabrasé o seu primeiro libro en catro anos. E iso que anunciara que aumen- taría o meu ritmo de publica- ción. En realidade, o que fixen foi acumular máis material. Escribo moito pero concibo a literatura dun xeito que vai máis alá da re- dacción. Gústame que os poemas teñan o seu sosego, se osixe- nen co tempo, amadurezan e sigan expresando meses despois de seren escritos aquilo que eu quería expresar, unha vez elimi- nado o estado anímico de eufo- ria que sempre me acompaña cando acabo a primeira versión dun poema. O máis importante para min é transmitirlle ao lector unha mensaxe poética persoal que ten que entender, sexan cales foren as súas circunstancias. É máis difícil, entón, escoller e corrixir ca escribir? Coido que o importante da crea- ción poética é encontrar o ton axeitado para un libro, a cohe- inútil na vida pero imprescindí- dependízase do seu creador. E que o texto se defenda só, que se rencia entre todos os poemas. bel na experiencia literaria. iso é para min unha liberación. cree esa maxia tan complexa de Nos procesos creativos comezo O que’’ eu publico é a punta A súa memoria recorda as cou- Debe ser que vou vello pero comuñón con quen escoita só cun groso volume de textos que do iceberg de todo sas positivas porque arestora cada vez cústame máis acome- cos vimbios das palabras. vai adelgazando, que se vai trans- o que teño escrito” vostede está feliz? ter o esforzo de construír un Hoxe en día aparecen menos formando noutra cousa. Reciclo É certo que neste caso síntome texto literario. Hai moitas horas novas voces poéticas en Galiza moito material, descarto e modi- ben e por contaxio renacen en de traballo detrás. E non son re- que nas décadas do 1980 e 1990. fico na busca dunha expresión min esas lembranzas. Pero a muneradas. Se quixese diñeiro, As letras móvense por ciclos. A que conmova e teña beleza. O memoria ten diversos camiños. escribiría en prosa. lírica vive no acougo tras 20 anos As letras móvense por ciclos. que publico é a punta do iceberg ’’ Neste libro falo por primeira vez Que satisfacción dá publicar de vangarda e diverxencias pero de todo o que teño escrito. A lírica vive no acougo de moitas cousas, do espertar do poesía? a narrativa ferve. Hai unha exce- Cal é o ton que etiqueta O in- tras 20 anos de vangarda amor pero tamén do espertar da Eu son dos que lles gustaría que lente fornada de autores e, sobre cendio das palabras? e diverxencias miña militancia política, por me lembrasen por pequenas todo, autoras, que escriben con Encontreino unha vez iniciado pero a narrativa ferve” exemplo. Curiosamente, a lite- pezas mestras, poemas perfec- moitísima calidade. o libro. Este poemario é unha ratura galega ten esas dúas la- tos que comuniquen o mellor Vostede escribiu só unha no- pescuda do sentimento de feli- goas: o amor, con todas as súas posíbel as miñas sensacións. vela, O crime da rúa da Moeda cidade e entusiasmo da miña facetas, e a tensión da Transi- Foi moi crítico coa súa xeración, Vella.Nunca voltará á prosa? infancia e primeira adolescen- ción. Daqueles anos nos que o a dos 80, porque se illara da so- Querer, quería. Algunha cousa cia. En canto á técnica, deca- franquismo reaccionou á ago- ciedade. Todo iso cambiou tras hai adiantada pero a narrativa teime de que o surrealismo era neno e mozo. É certo que cando nía cunha represión brutal. o naufraxio do Prestige? esixe moita dedicación conti- a mellor maneira de interpre- eu era ben pequeno morreu Os seus dous últimos libros ga- Aquel suceso e todo o que su- nua. A poesía axéitase mellor á tar as miñas lembranzas, que meu pai pero non cheguei ñaron senllos premios. puxo provocou un cambio radi- vida corrida que levo. Pero en- desembocaban no delirio, no nunca a asimilalo e non marcou Hai quen me critica por cobi- cal nas actitudes dos poetas. De tendo que a novela achega soño. Isto emparenta o libro co os meus intres de gozo. Neste li- zoso pero a principal razón para repente tivemos a necesidade moito o autor aos lectores e iso meu primeiro poemario, Re- bro todo ocorre no verán, a esta- me presentar aos certames poé- de comunicarnos, de achegar- gústame. Eu quero que me lean. trato de sombra en Outono ción desa brancura, desa luz que ticos é que así garanto a publica- nos e seducir o lector. Aínda así, Cando un escribe en prosa, o (1981). Eliminei varios poemas me provocaba a felicidade: ción do texto rapidamente. penso que faltan recitais de poe- complicado é facer sinxelo o da versión final porque non desde o mar ás verbenas nas di- Hoxe en día, publicar un libro de sía. Debería haber lírica en cada texto, sen caer no simple. Caste- encaixaban coa atmosfera ou ferentes parroquias de Carba- poesía pode demorar entre asociación de veciños. Que a so- lao é exemplo de que ser accesí- eran realistas de máis. lleda de Avia. Eu, en efecto, non dous e tres anos. Se eu conservo ciedade sentase ao carón dos bel precisa moito tempo e es- Non hai un tópico literario que penso que haxa que estar triste o manuscrito tanto tempo co- poetas. Gústanme as propostas forzo. Non entendo quen lle ve di que os felices non escriben? para escribir pero recoñezo que migo, querería facerlle cambios que lles engaden adubíos (técni- dificultade a escribir 300 páxinas Pois eu nesta obra conto unha a nostalxia nutre as mellores pá- constantemente e non publica- cas teatrais, audiovisuais...) aos que só entende o autor. Escribir historia feliz, a da miña vida de xinas da literatura. A perda é ría nunca. Deste xeito, o libro in- seus textos. E iso que eu prefiro difícil é o máis doado.G 28-33 critica (1).qxd 17/11/09 21:30 Página 2

ANOSATERRA CULTURA.28. 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009

Tabela das letras. FICCIÓN¬ NON FICCIÓN¬ Sol de Inverno. Rosa Aneiros. Xerais. A cociña de Larpeiros.Benigno Campos. Galaxia. A praia dos afogados. Domingos Villar. Galaxia. Curuxás. Carlos Parrado. A Nosa Terra. O símbolo perdido. Dan Brown. El Aleph. Cartas de republicanos... X. Alonso Montero. Xerais. Pirata.María Reimóndez. Xerais. Galicia solidaria.X. Ríos, Carlos Teixo (editores). Xerais. Monte Louro.Luís Rei Núñez. Xerais. Catro historias de emigrantes. M. Losa. Galaxia.

LIBRARÍAS CONSULTADAS:Cartabón (Vigo);Couceiro (A Coruña);Michelena (Pontevedra);Pedreira (Santiago);Torga (Ourense); crítica Central Libreira (Ferrol); Andel (Vigo); Escolma (O Carballiño); Sisargas (A Coruña).

integración social dunha fa- NARRATIVA. milia, dunha xente, á que a TEXTOSDRAMÁTICOS. vox populi condena de oficio. Lobishomes A historia cóntasenos des- A lúcida de dúas perspectivas, Xandra ou epilépticos e Zoila, manexadas de xeito experiencia que nos transmitan o total da da dor historia, tarefa na cal amosan eficiencia. Porén esta estrate- A herdanza do Marqués xia narrativa chega a ser pou- Autora: Conchi Regueiro. co áxil. Os “emilios” de Zoila Edita:Baía. teñen a culpa, excesivamente Obra dramática completa longos, son percibidos como Autora: Sarah Kane. circunloquios complementa- Tradución: Manuel F. Vieites. res, mais circunloquios en to- Edita:Galaxia (492 pp).. Os vampiros están de moda, do caso, na tentativa de agra- velaí series como Buffy, caza- dar a ese lector urbano, iden- vampiros; Blood ties; Moon- tificado afeito a aparellos de ligth; Agel; Carnivale; Hellsing; última tecnoloxía, un vicio de Blade… As criaturas de natu- concepción que non lle senta Cando en 1995 se estreou en reza transxénica, ambigua, precisamente ben a un dis- Londres a primeira obra de Sa- paranormal, curso que quere tender pon- rah Kane –Derruba–, unha vaga gozan de boa tes entre eses dous mundos. de escándalo e saúde, quizais Malia as dificultades, obvias e indignación como tentativa repetidas, hoxe o rural non é abrollou da críti- de estudar a alleo a esas tecnoloxías. Co- ca e de moitos verdadeira ñéceas e utilízaas, aínda que sectores da opi- esencia da na- non acceda tan doadamente nión pública. Os tureza huma- a elas. espectadores, na, quizais ta- Do resto, A herdanza do estarrecidos po- mén como fonte de dúbidas Marqués é unha novela que la longa lista de tabús empraza- desa mesma natureza. Non te- ofrece asideiras para reflexio- dos sobre o escenario –defeca- ñen a mesma sorte os lobisho- nar sobre cuestións actuais. cións, felacións, violacións, mu- mes, aínda que se trate de cria- Conchi Regueiro. Cuestións como a integración tilacións, canibalismo–, non turas de equiparábel natureza ou a convivencia entre cultu- souberon como reaccionar ante e igual de atraentes para unha erros gramaticais (por exem- ducir un ben interesante de- ras, idiosincrasias; ou tamén un espectáculo que amosaba finalidade semellante, non, plo na caprichosa posición do bate na aula– que vai estable- entre distintas xeracións aín- sen circunloquios a inexplicábel porén é pertinente sinalar este pronome átono) e léxicos (por cer amizade con outra ado- da dentro da mesma póla cul- violencia que os seres humanos fenómeno como posíbel co- exemplo, con sinoni- lescente da vila, unha tural. Por non mencionar a somos quen de nos aplicar os adxuvante na recepción da mias nada afortuna- moza pertencente á central: son lobishomes ou uns aos outros. A controversia novela de Conchi Regueiro das como a de “almo- É unha novela dinastía dos Negro, simplemente persoas epilép- adquiriu proporcións enormes; que traemos hoxe a estas páxi- fía” con “caldeiro” e ’’ familia un tanto polé- ticas? Propostas que están aí, un xornalista definiuna como nas, A herdanza do Marqués, “balde”). que ofrece mica e de vida aparta- e lle dan certo empaque ao “un repugnante banquete de in- editada por Baía, para idades a A historia que se asideiras para da do resto, en reali- discurso. Só certo, porque, se mundicia”; acusouse a Kane de partir de doce anos, un lecto- narra insírese nun reflexionar dade unha familia de ben se presentan, hai que ter abxección, de puerilidade, de rado moi susceptíbel a este ti- mundo rural con pe- sobre corredores, lobisho- en conta que a novela é en re- buscar a provocación gratuíta… po de fenómenos mediáticos, gadas ou estigmas xa cuestións mes descendentes alidade un discurso que que- E poucas voces se decantaron en aínda que ficaría por estable- da presenza do mun- actuais” dos primeiros lobos re chegar a ser aventuresco e favor da nova dramaturga, aínda cer o nicho social que non se do urbano. Vilacar- que chegaron a ser así será no remate. E, por su- que eran voces autorizadas: Ed- vexa afectado. doso é unha aldea, de humanos, grandes posto, non han faltar mo- ward Bond e Harold Pinter de- A decisión de non optar por non doado acceso, cazadores e de moita mentos que son auténticos fenderon Derrubae aseguraron unha colección para adultos, onde xa se construíu intelixencia, que de- lugares comúns e parece in- que era demasiado nova e de- débese unicamente, interpre- un centro comercial, penden dun medica- clusive fóra de lugar non masiado boa para os críticos. tamos, á idade das personaxes co súa hamburguesería in- mento único para controlar mencionalos, como o primei- Catro anos despois, tras o centrais (e, con iso, xa se sabe, corporada, o que se di un uni- os seus instintos e non sufrir ro bico, a primeira experien- suicidio de Kane, os xornais fa- a chegada do primeiro bico, o verso rururbano, unha ponte molestias físicas. O control cia con outro sexo, a mudan- laban nun ton completamente espertar ás sensacións que te- que ben pode servir para que dese medicamento vai ser o za “de nena a muller”… por- distinto do seu teatro. Destacá- ñen que ver coa atracción se- lectores de ambas proceden- eixo que desencadee a trama que indiscutibelmente son ronse entón a poesía e a delica- xual e o acceso ao mundo cias se sintan cómodos, iden- central da novela, inicialmen- pólos que atraen, con segu- deza que emanaban del, a va- adulto) e é, para os adultos, tificados. A este Vilacardoso te centrada nas relacións es- ranza, a atención do lectora- lentía coa que mostraba as unha bonita ocasión de revivir chega unha nova familia, con tablecidas pola enigmática fado adolescente e rara vez os contradicións da nosa época, a a calor de estados emocionais dúas nais e unha filla –velaí, milia cos seus veciños, nos re- deixan indiferentes. súa conexión coa tradición clá- xa pasados. Mágoa dalgúns de paso, un tema para intro- paros, nas dificultosa para a X.M. Eyré sica. Tratábase tan só da >>> 28-33 critica (1).qxd 17/11/09 21:30 Página 3

ANOSATERRA 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009 CULTURA.29.

Un congreso pecha o ano Ramón Piñeiro. Baixo o título Ramón Piñeiro e galeguismo, o congreso organizado pola Real Academia Galega pechará, do 18 ao 20 de novembro en Compostela, os actos oficiais que viñeron ce- lebrándose ao redor da figura e do legado do histórico galeguista. Coordi- nadas por Francisco Díaz Fierros, as xornadas reunirán no Consello da Cul- tura Galega figuras como Andrés Torres Queiruga, Ramón Maiz, Xesús Alonso Montero, Miguel Barros, Ramón Villares, Camilo Nogueira, Alfredo Conde, Marina Mayoral e Henrique Monteagudo, entre outros moitos.

proba de que non se estancou esa incómoda verdade acada CONTADELIBROS. na explotación dunha receita cotas de auténtico martirio. expresiva e que a experimenta- Esa omnipresencia do mal, A raíz da xeografía humana ción foi unha constante non obstante, vén sem- do seu labor creativo. pre equilibrada por un- A parroquia en Galicia. Pasado, Mais hai que subli- ha dimensión de re- presente e futuro, coordinado ñar que esta procura A ’’ denciónque lle outor- por Fernando García Pazos, é formal estaba posta ao omnipresencia ga ao teatro de Kane un traballo de servizo dunha visión da do mal vén unha medida moral de 21 humanidade que desti- sempre grande envergadura. A especialistas la violencia e que, talvez equilibrada interrogación sobre a universitarios por esa razón, semella por unha responsabilidade do en temas tan lúcida. Todos sabe- dimensión home, nestas pezas, como Xeogra- mos da extrema cruel- de redención deriva sempre nunha fía, Lingüística, dade que exhibe a nosa que lle busca de signos que in- Historia, especie e, dalgún xeito, diquen que a inclina- Antropoloxía, Estatística, todos tratamos de ne- outorga ao ción cara á decencia Dereito ou Enxeñaría. Todos Sarah Kane. gociar con ese coñece- teatro de Kane ética é unha certeza a eles fan un mapa da mento, contemporizar unha medida partir da cal construír- denominada raíz da nosa xeo- >>> sempiterna historia de ga- perficie das cousas para se in- con el e non pensar de- moral mos a convivencia. grafía humana desde diversos banza hipócrita do artista fale- crustar na cerna mesma do co- masiado nese aspecto de grande Igual que en Beckett enfoques e cunha perspectiva cido ou ocorreu algo neses ca- ñecemento das relacións hu- da nosa natureza. O te- envergadura” –un dos dramaturgos histórica mais tamén de tro anos que xustificase ese re- manas. E fíxoo arriscando cons- atro de Sarah Kane né- de cabeceira da auto- futuro. Edita a Xunta de pentino cambio de opinión? tantemente á hora de probar gase a calquera caste de ra– o deserto emocio- Galicia. En realidade, nese curto perí- formas que escapasen das fór- pacto e ponnos diante nal convive cunha te- odo de tempo, Kane escribiu mulas xa coñecidas. O volume dos ollos –explícita e friamente– naz vontade de atopar esperan- Pasado recente unha obra que, malia a súa bre- que agora publica Galaxia coa esa sombra que nos esforzamos za, aínda que esta se manifeste vidade, demostrou posuír esa totalidade do seu traballo –cinco en ignorar durante a meirande dun modo tan sutil que recoñe- Lourenzo Fernández Prieto capacidade de observación e obras teatrais e o guión dunha parte da nosa existencia. E a fon- cela se transforme nunha tarefa publica Facendo historia con penetración que traspasa a su- curtametraxe– resulta unha boa dura do sufrimento causado por certamente mortificante: a >>> memoria, conxunto de artigos xornalísticos que o catedrá- tico de Historia en Compostela foi compoñendo nos últimos anos ao redor do tema da memoria e na restitu- ción da historia dos vencidos na Guerra do 36. Edita TresCtres.

Viaxe ao Ulla

A Fundación Xosé Neira Vilas publica Santiago de Gres e arredores. Historia e cultura dunha parroquia entre o Ulla e o Deza, de Henrique Nei- ra Pereira. O libro divídese nun apartado histórico, polo que desfilan castros e torres, mapas e cabaleiros. E outra dedicada ao patrimonio e cultura, onde se destacan, entre outros aspectos, os nomes de Neira Vilas e Anisia Miranda. 28-33 critica (1).qxd 17/11/09 21:30 Página 4

ANOSATERRA CULTURA.30. 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009 David Pintor, premio da Bienal Carnet de Voyage.O debuxante vén de facerse co libro Cadernos de papel (El Patito Editorial) co premio internacional de ilustración deste destacado salón francés centrado nas obras de viaxe, que se celebra anualmente na cidade de Clermont- Ferrand. O libro recompila estampas e imaxes realizadas polo debuxante e guionista de cidades europeas, como Compostela, A Coruña, Praga, crítica París, Venecia ou Londres.

CONTADELIBROS. >>> fraxilidade e o desexo de linguaxe. O interese dos artistas supervivencia entretécense con plásticos pola literatura é un fei- Novos poemarios en Espiral tanta densidade que distinguir a to frecuente que non sempre dureza da indefensión resulta acada porén unha proxección Espiral Maior publica tres títu- unha ardua proba. máis alá da privacidade, e que los na súa colección de Poesía. Quen se interne neste volu- as máis das veces se ve limitada Matade o mar, de Xesús Fran- me comprobará que esta é un- a pequenos círculos e a circuns- co, é un ha das características máis sa- tancias anecdóticas. poemario de lientábeis do teatro de Kane e, O recoñecido pintor Correa tema mariño. mentres que non dubidará en Corredoira contradiciu esta ten- Os días cualificar o estilo de impúdico dencia coa publicación d’Os dí- adiados, de –aliméntase da experiencia da as adiados, un volume no que Correa Corre- dor–, non deixará de recoñecer amosa unha doira, propón un singular compromiso que escolma dun- un xogo de es- supera o marco das historias ha produción pellos coas que se nos relatan para se inte- poética que Trátase’’ palabras. Memo- grar nun ámbito máis amplo até o momen- dunha mostra ria dos ríos que atinxe a definición da per- to resultaba de case perdidos, de Xosé sonalidade propia, as relacións descoñecida. corenta anos Lois Rúa compon- sexuais, os vínculos entre vio- A cronoloxía nos que se de dous libros lencia privada e violencia públi- aludida xa no a produción cunha gran carga para a expe- ca e, por suposto, as conse- título do libro é poética riencia. cuencias políticas de todo isto: máis que un discorreu como unha mala xestión dos principio or- parella A primeira Yolanda Castaño nosos medos pode esgazar a denador des- á creación cohesión da sociedade. A este te. A datación Yolanda Castaño reedita nun respecto, non está de sobra dos poemas artística” só volume os seus primeiros lembrar como a guerra dos Bal- –escritos entre poemas. Erofanía. Triloxía po- cáns se converteu nunha obse- os anos 1970 e ética (1995- sión persoal da autora. 2007– non só 1998). Recom- Non todas as obras, como é reforza a di- pila Elevar as lóxico, son de igual solvencia. mensión bio- pálpebras, Aínda que a mencionada com- grafista da selección senón que Delicia e Vivi- plexidade está presente xa nos propón un diálogo entre os tex- mos no ciclo primeiros textos ?Derruba e Correa Corredoira. AMADOR LORENZO tos e as súas coordenadas espa- das Erofanías. Amor de Fedra–, poden detec- zo-temporais. A representación Poesía que be- tarse nestes as débedas con- intervención se enriquece coa POESÍA. dos espazos tampouco é unha be na sensualidade e traidas con autores como posibilidade de ser ensambla- cuestión menor na poesía do combina o pouso da tradición Büchner, Beckett, Pinter ou da en calquera dos diálogos pa- pintor coruñés, que volve a súa literaria con novos xeitos de Howard Barker. É a partir de ralelos que aparecen. En 4.48 Ut pictura ollada cara a escenarios habita- linguaxe e comunicación. Edi- Límpidos –que, persoalmente, Psicose –o máis radical dos poiesis dos ou vividos, como Compos- ta Espiral Maior. considero a súa obra mestra– seus textos, en todos os senti- tela, Vilar de Locrendes, Nave- cando o carácter da autora dos– desaparecen incluso as (‘Onde ros, Dublín ou París. Lume na palabra abrolla con toda a súa forza. referencias a distintas voces, está a imaxe Unha boa parte dos poe- (Por certo, unha tradución do deixando en mans do lector mas contidos no libro están Olladas dun intre de amor, de título un tanto cuestionábel: a (ou do director de escena) a está a poesía’. constituídos por trazos lingüís- Alberte Suras, é un poemario máis canónica Purificados, atribución das intervencións. ticos que plasman, case sem- onde a empregada noutras linguas, Unha clara alusión á dialéctica Horacio) pre con brevidade, retallos de palabra se conserva mellor os ecos relixio- entre o caos e a necesidade de paisaxe: “Desnortada chaira: / inflama co sos dese ciclo de castigo e re- orde que trata a obra, baixo o Coucillóns e sentimento dención a que se fai referencia). pretexto de indagar nos mean- fugas. / Mulo amoroso, coa Posteriormente, o teatro de dros da enfermidade mental. Os días adiados xira noria” (Be- ilusión e o pe- Kane gaña en apertura e virtuo- En fin, un volume que mere- Autor: Correa Corredoira. navente, de- rigo daquelas sismo. En Degoiro –unha espe- cería un comentario moito máis Edita:Espiral Maior. cembro, 1970). sensacións que o autor cie de poema dramático con detallado para dar conta da súa Correa Corre- converte en palabras primeiro resonancias de The Waste auténtica valía e que nos brinda doira incorpo- e púe convenientemente para Land de Eliot– desaparecen os a oportunidade de nos enfrontar ra á súa lingua- presentalas como poesía viva. personaxes, substituídos por coa creación dunha artista que é De vello vén a relación entre xe poética imaxes insólitas Este traballo foi finalista do voces que conversan entre si hoxe obxecto de admiración nos pintura e poesía. Inestábeis son construídas con elementos da Premio Illas Sisargas 200 e in- sen que saibamos moi ben a escenarios de toda Europa. Un as súas demarcacións e diver- natureza e a paisaxe (“semen- clúe un prólogo de Manuel quen se dirixen en cada mo- libro dos que xa non quedan sas as fórmulas empregadas tar hedras con algarismos”), María. Publica Toxosoutos na mento, o que propicia un xogo nesta época compracente. por un creador para resolver a amálgamas (“salgadafervedoi- colección ‘Letra inversa’. de interlocucións na que cada Manuel Xestoso instalación entre unha e outra ra”) e complexas analoxí- >>> 28-33 critica (1).qxd 17/11/09 21:30 Página 5

CULTURA.31. Milladoiro celebra o trinta aniver- sario cunha xira.O 20 de novembro arranca, no CC Caixanova de Vi- go, a serie de concertos coa que o grupo festexa os trinta anos sobre os escenarios. Baixo o título Desde Mae- loc...a xira levará a Milladoiro a Lugo o 30 de novembro, a Ourense o 19 de decembro e á Coruña o 20 de decembro. Nas actuación participarán os músicos que pasaron pola banda e seguen en activo como Rodrigo Romaní ou Roi Casal. LOBATO XURXO

>>> as animistas (“o ceu tarta- ENSAIO. ruguea”). O resultado é unha poesía que logra imaxes de gran plasticidade e forza: “Os Banda sonora grilos raspan a súa / raíz verti- universal cal baixo / os lumes xirógavos”. Os apuntamentos poéticos do libro estabelecen ademais un diálogo con algúns referen- tes tanto do mundo da literatu- Bandas, músicos ra como da pintura. Tal é o caso e orquestras do Porriño de Rosalía, Pessoa, Rimbaud, Autor: Xosé Ramón Paz Antón. Van Gogh, Alberto Giacometti Edita:A Nosa Terra, 2009, (227 pp.). ou Rafael Baixeras. Por outra banda, Os días adiadosprofun- da na dimensión temporal anunciada no título mediante unha evocación, por veces nos- “Un día tocando un pasacorre- tálxica, dos tempos idos, coa doiras na rúa Real en Vigo, ha- inevitábel parada na infancia e bía tanta néboa que a metade coa certeza de que “o tempo dos músicos marcharon por non / vive. Os amigos non vol- unha tan”. A descrición e a evocación rúa e a meditativa, piares compositivos outra Banda de Emilio Teixeira en 1928. A.M.I. dos poemas, vense en ocasións metade complementados por sutís tra- pola ou- historia da música galega con- mén algúns episodios que, a TEATRO. zos humorísticos que desvían o tra...”Así temporánea. xeito de anécdotas, permíten- horizonte de expectativas de comeza A primeira parte, e a máis nos coñecer os terreos sobre os quen le cara a lugares insospei- o libro de recente publicación extensa, arranca do ano 1876 que se movían: os bailes, as fes- Crónica tados: “Polifonía das augas nas que desta volta nos ocupa: Ban- –momento no que aparece do- tas, as procesións, as inaugura- irónica ondas: / Única lei dourada da das, músicos e orquestras do cumentada por pri- cións solemnes... En maxia: / Mexan as vacas no río”. Porriño, do investigador Xosé meira vez unha banda definitiva, situacións Outras veces o verso acada tin- Ramón Paz Antón. Este volume de música no munici- Este estudo que nos permiten al- tes sociais, como acontece no é seguramente un dos poucos pio– e remata na ac- puntual’’ biscar como latexou a exercicio de recuperación da estudos que se teñen feito en tualidade. No libro re- sociedade porriñesa Glass City, memoria histórica no poema profundidade sobre bandas de trátase máis dun sécu- é xa ineludíbel durante máis dun sé- de Eduardo Lago dedicado ao asasinato do ta- música e orquestras en Galicia. lo da historia do Porri- á hora culo, seguramente Compañía: Teatro do Noroeste. mén debuxante e pintor Fran- Partindo do local, do xeografi- ño a través da actividade darlle non dun xeito moi di- Dirección: Enrique Fernández e César cisco Miguel, ou na breve com- camente concreto, o traballo de destas formacións forma ferente a como o fixe- Charlone. posición datada en Tánger, en adquire un tono global que ali- musicais. O traballo a unha ron o resto de munici- Elenco:Xan Casas, Fernando Tato, Julia abril de 2006: “As persoas reti- menta a necesidade de configu- complétase cun apar- historia da pios galegos. Méndez, Julia Sánchez, Christian Escure- das na fronteira / mentres as rar unha historia universal ac- tado dedicado ás or- música galega Toda traxectoria vital do, Fernándo González, Brandán Loren- gaivotas brincan no vento”. tualizada sobre este eido da questras do munici- contempo- ten unha banda sono- zo, Ramón Orencio, Brais Morán, Xavier Os días adiadospresenta un- musicoloxía galega logo do tra- pio, unha zumenta ránea” ra; pasodobres ou Estévez, Maxo Barjas, Monti Castiñeiras, ha mostra de case corenta anos ballo realizado por Enrique Al- parte final na que o au- twist, muiñeiras ou Luma Gómez, Carlos Mosquera ‘Mos’. nos que a produción poética varellos en 1986. tor relaciona as ban- acid house, todo o discorreu parella á creación ar- O autor enfróntase á caren- das coa música tradi- mundo ten sete notas tística. Os empréstitos e trans- cia de material documental cional galega e un ane- combinadas que le- vases entre unha e outra lingua- que padece o país sobre as for- xo a xeito de catálogo varse á cabeza cando xe constitúen unha das lecturas macións bandísticas, pero a re- no que se enumeran os diver- lembra os bos e peores mo- Tres anos despois de Imperial posíbeis deste poemario, que levancia global do traballo non sos repertorios, músicos, ins- mentos da súa andaina. Con Café Cantante, que tan bos re- ben podería considerarse ta- sofre este baleiro. Paz Antón, trumentos ou actuacións das este estudo, Paz Antón púxolle sultados lle deu, Teatro do No- mén un diario poético inzado centrándose polo miúdo no bandas. Trátase dun repaso fiel banda sonora á historia do Po- roeste volve ao musical. Mais se de elementos plásticos. As ilus- concello pontevedrés do Porri- á historia dunhas agrupacións rriño. Aplicando unha banda aquela obra optaba por ir tecen- tracións do volume –bosquexos ño, encaixando a aparición das que, grazas a súa recoñecida a cada fito histórico do muni- do, a partir dunha arquitectura en branco e negro do propio au- bandas e orquestras do muni- calidade, foron demandadas cipio, debullando o seu reper- case de cuplé, unha textura dra- tor– apuntan cara a estes cami- cipio no devir da propia histo- para tocar por toda a provincia torio, a historiografía do pobo mática da que, case inadvertida- ños ao tempo que nos fan sentir ria local, foi quen de conseguir de Pontevedra nuns anos nos xa ten son. Con todo, e como mente, emerxía a traxedia, Glass saudade dun tratamento gráfi- que ao lector, ao pechar o libro, que os traslados eran infernais apuntabamos ao principio, Cityinclínase por permanecer co do material que nos achega- lle quede un sabor de trans- e os quilómetros a pé cos ins- este libro, ademais, forma xa no terreo da ironía: a obra acó- se, con toda a intensidade, ao cendencia no padal. Este estu- trumentos ás costas eternos. parte da banda sonora univer- llese a unha estética campque caderno do artista. do puntual é xa ineludíbel á No libro quedan reflectidas as sal galega. ao mesmo tempo homenaxea e María Xesús Nogueira hora de darlle forma a unha bandas e os músicos, pero ta- Diego Giráldez desmonta os lugares co- >>> 28-33 critica (1).qxd 17/11/09 21:30 Página 6

ANOSATERRA CULTURA.32. 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009

Os novos escritores analizan a súa literatura.Do 20 ao 21 de novembro terá lugar no Castelo de Santa Cruz, na Coruña, o IV encontro de Novos Escri- tores Eu ou Nós?,que reunirá autores mozos para debater sobre os seus proxectos e valorar os camiños que está a seguir a súa produción literaria. As xornadas comezan coa mesa redonda “A literatura (auto)referenciada”, na que participarán Iolanda Zúñiga, Inma López Silva e Alberto Lema, que será conti- nuada polas intervencións de Alicia Fernández, Andrea Núñez e Gonzalo Her- mo. Entre os escritores que tamén estarán presentes figuran Uqui Permui, Bal- crítica do Ramos, María Lado, Estíbaliz Espinosa e Sechu Sende, entre outros. Antía Otero.

CINEMA. Vostede pode ser un asasino

Cela 211 Dirección: Daniel Monzón. Elenco:Luís Tosar, Antonio Resines, Al- berto Amman, Manuel Morón, Carlos Bardem, Luís Zahera e Marta Etura.

De como un director como Daniel Monzón, bo especialis- ta en cine a medio camiño entre a fantasía friki tipo O cora- zón do guerreiro e aventuras do mundo real se pasa de re- Dous intres de Glass City, por Teatro do Noroeste. pente ao xénero carcerario é un misterio; e de como sae >>> múns sobre a era do vírtelle ao espectador de que nos límites do espectáculo mu- zález, que enchen de valor os desta con éxito unánime nun rock’n’roll –que aquí foi a do non debe prestarlle moita credi- sical, preferindo evocar e suxerir seus respectivos papeis. Outras país onde o propio sería darlle franquismo– pero evitando caer bilidade ao relato: precaución de a través do diálogo e da interpre- interpretacións son máis desi- leña, ben pola banda de Laíño, na frivolidade. Combinando autor que recrea un pe- tación, do esbozo de guais –no sentido da coherencia ben pola de Lestrove; e aínda burla e seriedade, critica e bene- ríodo consciente de costumes, do enxeño e dunhas coas outras: hainas bo- por riba, con éxito de publico e volencia, contribúe a construír que a realidade foi moi- o descaro do café tea- as, malas e regulares– e iso afecta recadación, xa é para nota. unha visión alternativa da socie- to máis sórdida do que tro. Así, o que sucede a harmonía do ton xeral, aínda O xénero dos cárceres é difí- dade daqueles anos, vista cun un musical é quen de Combinando’’ pode ser tomado por que se xustifique no verniz de li- cil e comprometido, onde ilus- humor perspicaz que, en oca- reflectir. Abalando en- burla e un vodevil, pero ten xeireza que recobre a obra. tres xenios deron algún esva- sións, resulta desalentador. tre estes dous polos da seriedade, máis transcendencia. Glass City é unha montaxe rón e onde o público sempre O argumento mestura tres li- crónica e da mitifica- a obra Ao levar implícita a súa dirixida a todos os públicos. bota para atrás, porque nor- ñas dramáticas. En primeiro lu- ción sarcástica, man- contribúe propia parodia expresa Considerada nesa medida, malmente se trata de historias gar, o retrato dunha mocidade tendo ese ton de dúbi- a construír o seu propósito moral. constitúe un exemplo de bo tea- pechadas, claustrofóbicas, du- que esperta a unha novidosa da que manifesta a in- unha visión Pódeselle reprochar, tro –adecuado á súa inspira- ras e desacougantes. Non é dos cultura xuvenil, froito da pos- seguridade do coñece- talvez, que non vaia ción–, un espectáculo moi reco- meus preferidos, porque as va- guerra europea, simbolizada mento, ofrécesenos alternativa máis lonxe na ironía: as mendábel ao que se lle pode au- riacións son mínimas e cal- aquí polo descubrimento das unha caricatura amá- da sociedade coreografías, por exem- gurar moito éxito. A intensidade quera pode caer nos tópicos de melodías do rock. En segundo bel que suscita a refle- franquista” plo, funcionan mellor dos aplausos indica que os es- sempre: brutalidade, viola- lugar, a confusa –confusa inclu- xión crítica sen renun- cando a intención pa- pectadores concordan con este cións, inocentes atrapados so para os historiadores– narra- ciar ao afecto. ródica é máis evidente. presentimento. nunha inxustiza legal… Só as ción dun proxecto de atentado Glass Cityconsegue E a melodramática his- Manuel Xestoso variantes de preso-intenta-fu- contra Franco, aproveitando a modular todas estas toria de amor corre o garse, as que poderíamos cha- súa tradicional estancia estival ambigüidades con éxito, plas- risco de ser tomada demasiado a mar de síndrome El Lute, son no Pazo de Meirás. E, finalmen- mándoas nun áxil estilo visual serio. Por iso é moi probábel que as que conseguen interesarme, te, unha rocambolesca historia que lle outorga á representación exacerbar o histrionismo redun- xa se teñan que evadir de Alca- de amor entre un militar e a es- variedade e dinamismo. Can- dase en beneficio desa amálga- traz, dun campo de presos ale- posa dun seu amigo e superior cións e apuntamentos que nos ma de teatralidade e realidade mán ou dun castelo da guerra xerárquico, que cumpre o papel instalan nunha época, alusións sobre a que bascula a función. do 14. de ligar o espectáculo aos tópi- a personaxes e feitos históricos, Hai que aplaudir sen rodeos a Esta película trata de colear cos do xénero. números musicais rítmicos e ambición dunha montaxe des- por entre os clásicos tópicos, e As tres liñas están trazadas dunha alegría contaxiosa, unha tas características –música en di- utiliza unha historia ben dife- con frescura e mesmo con certa certa melancolía que trata de recto, catorce actores en escena– rente, de xentes que son veci- tenrura, mantendo unha distan- dominarse a base de romanti- e a intención de darlles oportuni- ños nosos, á que lle poñemos cia mordaz que esboza claves cismo… Eduardo Lago, autor e dades a actores novos: permíte- caras; son os mesmos que as sociais e políticas sobre aquela director, non afonda en ningún nos descubrir o talento de Chris- televisións sacan cada día nun época e, simultaneamente, ad- dos temas que trata: mantense tian Escuredo e Fernando Gon- furgón policial mentres as >>> 28-33 critica (1).qxd 17/11/09 21:30 Página 7

ANOSATERRA 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009 CULTURA.33. Os editores estudan crear unha plataforma ao redor do libro dixital.Esta é unha das conclusións do VI Simposio O libro dixital presente e futuro,celebrado en Composte- la do 12 ao 23 de novembro e orga- ’’ nizado pola Asociación Galega de VELO Editores. O sector xa está a traballar sobre esta proposta que, ao seu ver, NO PÁRAMO debe ir ligada a un debate intersec- torial e ao “proceso de alfabetiza- ción como ao desenvolvemento so- Afonso García Sanmartín, Marga Romero cial e cultural da lingua galega”. presidente dos editores galegos. esde o 15 de novembro D pódese dicir que estamos no “centenario” do primeiro en todo do cine galego e dun gran cineasta universal, Carlos Velo a quen no 1976 a Filmote- ca Española lle dedica unha homenaxe, no 1977 as V Xor- nadas de Cine de Ourense, outra, á que asiste en persoa desde o seu exilio, México. No 1983 recibe o Premio Mestre Mateo, no 1985 unha retrospectiva homenaxe no Festival do Carballiño. No 1989 a Con- sellería de Cultura constituíu o Premio de Guións “Carlos Ve- lo”. No 1998 o Galicien Zen- trum da Universidade de Tré- veris organizáballe unha homenaxe a Carlos Velo, coa pro- xección dalgúns dos seus filmes e documentais e na que participou Miguel Anxo Fer- nández. Aínda gardo a impre- sión da acollida da magnífica Torero, o debate sobre cine e literatura que provocou Pedro Fotogramas de Cela 211. JOSÉ HARO Páramo, a man de Arturo Sou- to pintando ou a voz de León >>> boas persoas que non te- orixe literario, o dun funciona- medio dun motín. É toda unha A hipótese é a seguinte: cal- Felipe en Los españoles repu- ñen máis que facer os insultan rio novato que ten a mala sorte teoría: ¿que lle pasa a un home quera ser humano leva dentro blicanos en el exilio. Lembro os ou piden xustiza. de entrar nun cárcere un día que non é un heroe, un nin- un homicida, so hai que poñe- nenos de Morelia e a Velo de- A historia vai máis alá dos antes de que lle toque traballar, guén, metido no medio dunha lo nas circunstancias adecua- trás da cámara e, sobre todo, os clixés e cóntanos un relato de e de súpeto vese no medio e tempestade? As consecuencias das e o asasino saíra a flote. anacos recuperados de Galicia, JOSÉ HARO son imprevisíbeis. O Todos os asasinos son quizais metáfora do que so- sistema carcerario é xente vulgar, de feito, mos: pobo esfarelado nun exi- un fracaso (a acción si- esta teoría que hai lio que non dá regresado. Re- túase nunha época Que’’ lle pasa anos que subscribo, coméndolles a lectura de tres imprecisa, dos últimos a un home, vén avalada pola co- libros coidados por Edicións A vinte anos, por exem- que non é ñecida frase xornalís- Nosa Terra, Memoria Erótica, plo) e os presos queren un heroe, tica: “Os veciños nun- Carlos Velo: Cine e exilio e As facer valer os seus deca sospeitaron nada; Imaxes de Carlos Velo, men- metido reitos, utilizando para era unha persoa edu- tres me pregunto se non se vai iso unha moeda de pe- nunha cada e un bo veciño”. (re)coñecer a obra de Velo, o so: os presos de ETA. tempestade? Esta película vai un seu legado, ou as súas ideas O resto é puro dra- pouco diso, deses bos presentadas no Congreso de ma teatral, os actores veciños que odiamos Emigración Galega. Cuestiono móvense no escenario o delito, pero, a dife- a función do CGAC, que ben como pezas dun clási- renza de Concepción debía situarnos no mundo co grego; Tosar recon- Arenal, non compa- cunha exposición sobre Velo. vértese nun prototipo de de- decemos o delincuente, prefe- Cuestiono a Consellería de sesperado, un líder do lumpen; rimos que apodreza nunha Cultura. Ningún congreso, Resines dálle a réplica mos- cadea. ningunha exposición sobre trando ás claras que tamén hai PROPOSTA: Rever aquel clá- Carlos Velo, que se saiba, nin bechos na parte da xustiza; o sico do branco e negro de Don programada antes nin despois mozo Amman, o home que Siegel, Riot in cell block 11 das eleccións. Terra a Nosa. non debería estar alí, pasa a ser (1954), que vén ser o antece- o paradigma do sinalado polo dente desta revolta (coa coinci- dedo do fado, como nunha tra- dencia do número da cela e to- xedia grega… E o coro do cár- do) e comprobar como cin- Pregunto’’ se non cere está formado por ilustres cuenta anos despois, as condi- se vai (re)coñecer arquetipos, entre os que debo cións das cadeas son similares. a obra de Velo” facer mención de Luis Zahera, O mundo, ás veces non avan- un deficiente delincuente, un za, dá voltas ao redor.J.A. parvo con sentido común. Xesteira 34-35 magazine.qxd 17/11/09 21:31 Página 2

ANOSATERRA O traballo da madeira, 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009 MAG AZ INE.34. desde os tradicionais cestos ou torneados até os máis modernos deseños de mobles, é unhas das principais actividades da Estrada. COMARCAS DE GALIZA Tabeirós, cruce de camiños

O volume Tabeirós- Terra de Montes repasa o patrimonio natural, histórico e artístico desta comarca pontevedresa

Vista cara A Estrada desde o cume do Xesteiras.

M.B. munitaria), concentra un gran Grupo XEA [FOTOGRAFÍA] número de restos megalíticos, Ademais’’ do valor natural , pedras sagradas e lendas. Un- nova entrega da co- a Serra do Cando concentra ha delas fai referencia a unha lección Comarcas un gran número de restos formación rochosa localizada de Galiza, coordina- megalíticos, pedras no Monte Seixo. Coñécese co Ada por Adela Leiro, sagradas e lendas” nome de Portalén, e segundo a analiza a riqueza natural da de- crenza popular permite o paso marcación coñecida como Ta- ao reino dos defuntos. beirós-Terra de Montes, na Entre o patrimonio históri- que se engloban os concellos co, o volume destaca a ponte de Cerdedo, A Estrada e Forca- Sobre’’ o asentamento de Santo Antón, sobre o río rei, e percorre algúns dos prin- do Castro de Montes Castro. Data do século XII e ao cipais fitos históricos e monu- levantouse unha torre seu carón, levantouse catro sé- mentos de cada un deles. fortaleza que, durante a culos máis tarde unha peque- O mosteiro de Aciveiro, a Se- na capela. Pode accederse a es- Idade Media, foi o centro rra do Candán, a rapa das bestas te conxunto por un camiño de Sabucedo e a ponte de Santo administrativo e xudicial. empedrado que sae do centro Antón constitúen algunhas das As revoltas irmandiñas de Cerdedo e que permite ade- paradas recomendadas polos derrubárona no s. XV” mais visitar varios muíños e un autores nesta comarca, que foi antigo serradoiro hidráulico terra de paso dende a época dos nas proximidades. romanos. Por aquí transcorría unha vía secundaria do trazado A ESTRADA. Ocupa a metade nor- romano que unía a Ulla con O mosteiro’’ de Aciveiro te da comarca e, a pesar de ter Cuntis. Tamén foi zona de paso explotou comercialmente “unha estrutura rural”, como dos peregrinos que se dirixían a o xeo que se recolleu sinalan os autores do libro, as Compostela, dos arrieiros que nos diferentes neveiros principais actividades céntran- se achegaban do Ribeiro, dos se no sector servizos e a indus- viaxeiros que ían á costa, dos co- da serra do Candán” tria, destacando a relacionada merciantes casteláns e das per- co traballo da madeira. Aquí soas que acudían a Cuntis para prodúcese dende a elabora- beneficiarse das propiedades ción tradicional de cestos ou das súas augas termais. O Pazo de Oca foi construído por Andrés Gaioso no s. XVIII sobre unha fortaleza máis torneados até os deseños máis Do oficio dos seus canteiros, antiga. Os xardíns son de gran valor arquitectónico e botánico. Abaixo, na parroquia da Alfredo’’ Iglesias Álvarez sofisticados dentro do sector con sona en todo o país durante Madanela (Forcarei) o río da Veiga , ou Porto, cae por unha parede de lousas de 15 m. fundou a Sociedade Agraria do móbel, ao que anualmente moito tempo, consérvanse e Gandeira de Forcarei, se lle adica unha feira. mostras interesantes por toda a gueira, con máis de vinte cons- Lama a Serra do Cando, que considerada unha Un dos principais enclaves comarca, dende cruceiros inte- trucións desta tipoloxía. ademais de ser un ecosistema das pioneiras na provincia patrimoniais do concello é o Pa- grados en antigos via crucis até de gran valor polas súas turbei- de Pontevedra” zo de Oca, visitábel durante todo eirados de hórreos como os de CERDEDO. Comparte cos conce- ras e carballeiras protexida cun o ano. No século XVIII comezou Pedre, en Cerdedo, ou o de Fil- llos de Cotobade, Forcarei e A LIC (Lugar Importancia Co- a súa fase máis intensa de >>> 34-35 magazine.qxd 17/11/09 21:32 Página 3

O salmón aínda abunda no Ulla. ANOSATERRA MAG AZ INE.35. 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009 MAG Az s

En Ponte Ulla o río atravesa un dique de cuarcita en cuxos bordos se apoia a ponte do ferrocarril. A Ría de Pontevedra desde o Cando [á dereita]. Os neveiros eran construcións utilizadas para almacenar e conservar a neve para comercializala posteriormente en forma de xeo. O mosteiro de Aciveiro explotou varios na Serra do Candán dos que aíinda se conservan restos. Abaixo, Pedre, un nú- cleo tradicional que conserva varios eirados con hórreos e casas de boa cantería.

O monte de San Sebastián desde as brañas de Xestoso coa lagoa de Olives en primeiro termo. Desde o alto hai unhas vistas espectaculares de Tabeirós, Deza e Santiago. No centro, aba oeste do monte da Costoia.

dos curros máis destacados e queiras, levantouse a torre for- diocese de Compostela. mico o xeo que recollían varios concorridos de todos os que te- taleza que durante boa parte Os autores recomendan es- neveiros, unhas construcións ñen lugar no país. Celébrase o da Idade Media foi o centro ad- te lugar como punto de partida características para o almace- primeiro fin de semana de xullo, ministrativo e xudicial da bis- para excursións pola Serra do namento deste material e a súa e nel veciños e visitantes colabo- barra. As revoltas irmandiñas Candán, un enclave natural conservación para a posterior ran para xuntar os cabalos que derrubárona no século XV. protexido tamén grazas á súa comercialización. se crían en liberdade no montes O Mosteiro de Aciveiro, ac- declaración como LIC. Recolle Xa na guerra contra os fran- da Conla, Montouto, A Planza- tualmente convertido en hos- unhas precipitacións anuais ceses, Forcarei tamén tivo o doira, O Cádavo ou o Curuto. O pedaría, acolleu dende a fun- elevadas que provocan a for- seu papel histórico ao igual equipo de Adela Leiro recolle dación en 1135 actividade reli- mación de brañas así como que sucedería no século XX co unha lenda sobre a orixe deste xiosa e supuxo un dos princi- mananciais que alimentan o movemento obreiro. En 1901, curro, cincocentos anos atrás, pais revulsivos na historia da nacemento de numerosos ríos Alfredo Iglesias Álvarez fundou na que se di que deu comezo comarca. Mostra desta impor- e regueiros afluentes do Avia, o a denominada Sociedade cando dúas mulleres da aldea tancia é que, poucos anos des- Deza, o Lérez e o Umia. Agraria e Gandeira, considera- ofreceron dúas bestas a San pois da súa posta en marcha, Nesta serra do Candán, o da unha das sociedade obrei- Ponte romana da Cavadosa (Cerdedo) Lourenzo para que as liberase xa se situaba, por status e ren- mosteiro de Aciveiro explotou ras pioneiras na provincia de no río Seixo, afluente do Lérez. da peste, e que dende aquela se da, entre os dez primeiros da desde o punto de vista econó- Pontevedra. Esta sociedade foron multiplicando. formou parte, xunto a outras >>> remodelación, pero fora No apartado relixioso, A Es- da Terra de Montes e da Estra- construído tempo atrás sobre trada estivo na órbita da sé da, dunha federación que pu- unha antiga fortaleza medieval. compostelá. Conta con nume- blicou como órgano de divul- O conxunto, que inclúe unha rosos templos románicos e gación o xornal Acción Social. igrexa dedicada a Santo Antonio mesmo se habilitaron catro ru- Os ríos adquiren tamén im- e uns xardíns, posúe gran valor tas que percorren os elemen- portancia de seu neste conce- arquitectónico e botánico. Pa- tos máis destacados enmarca- llo. Só en Forcarei o Lérez está sou por diversas mans, mesmo dos neste estilo do concello. atravesado por 23 pontes, un- as do arcebispo Alonso de Fon- ha delas do século XV (en Aci- seca no século XV, e hoxe en día FORCAREI. As primeiras mostras veiro), que se poden visitar se- é propiedade da Fundación Du- humanas topadas neste muni- guindo unha ruta sinalizada. cal de Medinaceli. cipio pertencen a cultura me- Tamén no concello pode verse Nas últimas décadas, o nú- galítica. Mámoas e dolmens unha das fervenzas máis des- mero de visitantes que anual- esparéxense por toda a súa ex- tacadas da comarca. Tópase mente acoden á Rapa das Bes- tensión ao igual que outros in- nunha das cabeceiras do Deza tas de Sabucedo, declarada de dicios da cultura castrexa. Nun e é coñecida como a Freixa da Interese Turístico Internacional destes antigos asentamentos, Graña. Neste punto o río debe en 2007, mdedrou de xeito ex- no Castro de Montes, na parro- saltar unha parede de máis de ponencial até converterse nun quia de San Miguel de Pres- A rapa das Bestas de Sabucedo foi declarada de interese turístico internacional. 15 metros de altura.G 36-37 magazine inédito.qxd 17/11/09 21:33 Página 2

ANOSATERRA MAG AZ INE.36. 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009

Coordena: MANUEL SENDÓN

Toma de pegadas, verificación de antecedentes penais para a residencia nos Estados Unidos. 36-37 magazine inédito.qxd 17/11/09 21:33 Página 3

ANOSATERRA 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009 MAG AZ INE.37.

ineditoant.wordpress.com Dactilares este proxecto coexisten conceptos e Nreferencias entrelazadas, en especial a idea da man como instrumento que deixa pegadas, non só nunha realidade física senon tamén nunha marca psicolóxica. Con gran tradición na arte e na literatura, a imaxe da man actúa como fisonomía da existencia humana, como a porción do corpo que é parella en intensidade xestual e expresiva ao rostro, como a obsesiva renuncia ao fin. A fotografía é parte desta relación de pegadas, trazos, pistas e claves: o obxeto representado grava unha pegada e fica impreso na superficie. Son estas análises e claves cargadas de significado, as que siguen cativando o interese da artista.G

Milagros de la Torre

Datos Persoais Milagros de la Torre Nace en Lima (Perú) en 1965 e reside en México e New York. Estudou no London College of Printing . A súa primera exposicion individual foi no Centre National de la Photographie (Paris), na actualidade expón na Trienal de Fotografía e Vídeo do International Center of Photography (N.Y.). A súa obra forma parte das coleccións Art Institute of Chicago; da Yale University (N.Y.); Museum of Fine Arts (Houston); Fonds National dí Art Contemporain (Paris); Museo de Arte Carrillo Gil (Mexico D.F.); Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía (Madrid); Museo de Arte de Lima; Museo Nacional de Bellas Artes de Buenos Aires; The Rhode Island School of Design Museum (Providence) entre outras. No 2000 participa no proxecto Vigovisións e, no ano 2004, o Centro de Estudos Fotográficos publicoulle un libro na colección Do Trinque.G 38-39 comer, viaxar.qxd 17/11/09 21:35 Página 2

MAGAZINE. 38. ANOSATERRA 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009

Etiqueta do Tostado del Ribeiro de Rafael Santoro de Cuñas. viaxar.comer.mercar [finais do século XIX ].

BEBER. Física francés como alternativa á ximnasia sueca. Este viviu no 1902 unha catastrófica O Viño Torrado ballo ou cerdeira para conse- erupción volcánica na que co- do Ribeiro guir a máxima expresión das ordinou o escape e o rescate súas calidades organolépticas. de ao redor de 700 persoas. Todo o proceso, dende a ela- Esta experiencia contribuíu á O Torrado do Ribeiro, agora re- boración do embotellado e eti- súa consideración de que a cuperado, é un tipo de viño tra- quetado nunca será inferior a habilidade atlética debe ser dicional que, con pequenos 360 días. O rendemento máxi- combinada con coraxe e al- volumes de produción, adqui- mo é de 40 litros de produto fi- truísmo. Esta idea queda re- riu cara finais do século XIX e nalizado con destino a embo- flectida na máxima: “Ser forte comezos do XX, unha gran so- tellado por cada 100 quilos de para ser útil”. na que transcendeu máis alá uvas pasas. Hébert creou o método bados territorios que lle son pro- O tostado sempre foi un seado no adestramento na VISITAR. pios. A súa elaboración estaba produto moi apreciado e moi natureza e utilizando os ele- antigamente vinculada ás ca- custoso de producir, un viño mentos que esta posúe. Unha sas fidalgas e aos grandes pro- de representación e rango so- breve análise ensínanos que Rábade, entre o pietarios que o utilizaban para cial, cuxa elaboración era com- os movementos básicos son: Miño e o futbolín o consumo da casa, especial- pensada por razóns de status e desprazamentos, traccións, mente as mulleres, en determi- de cerimonial. Entrara en de- saltos e flexións. nadas ocasións de carácter ex- cadencia nos anos 40 e 50 do Evidentemente, nas cida- A vila de Rábade, unha das pou- traordinario coma partos, en- século pasado, coincidindo des e cando vai mal tempo é cas en Galicia que ten topóni- fermidades e agasallos. coa desaparición das casas difícil adestrar na natureza e mo de orixe arábiga, é un dos Este tostado é un caldo do- máis poderosas que o elabora- por iso a maioría imos aos xim- concellos máis novos da pro- ce. Para a súa elaboración utilí- ban. Este viño, agora recupera- nasios: Nestes, os deseños da vincia de Lugo. O seu nacemen- zase unicamente o mosto das do, adiantouse tamén, en máis maioría das máquinas está to oficial data de 1925, como es- mellores uvas conveniente- de medio século, ás tradicións máis en sintonía coa ximnasia cisión de Begonte. A máis da peculiares e moi bo humor. Ta- mente pasificadas a cuberto. A de embotellado do Ribeiro e xa sueca porque facilitan funda- súa xuventude, salienta tamén mén sobre o Miño, que acada a súa produción é moi pequena, nos comezos do século XX co- mentalmente exercicios analí- a pequena superficie que ocu- súa plenitude ao chegar a este laboriosa e complexa, tendo mercializouse en botella, che- ticos e monoarticulares. pa, algo máis de cinco quilóme- concello, levántanse dúas anti- como resultado unha xoia da gando a custar até cinco veces Como alternativa aos xim- tros cadrados que se espallan gas pontes, unha a da estrada enoloxía das súas característi- máis que a media dos viños nasios, ademais de remos, fi- pola beira norte do Alto Miño. vella e outra a do ferrocarril, cas. Este viño ofrece unha per- brancos e tintos habituais.G tas, elípticas e bicicletas, teñen Tamén destaca o gran número ambas do século XIX. cepción visual brillante e de Antonio Cendán máquinas de poleas, cordas di- de estradas que atravesan a lo- A Rábade pódese ir en cal- marcada viscosidade, con to- námicas, gomas, plataformas calidade, a única en Galiza que quera época do ano, e mellor nalidades de tendencia a torra- semiesféricas e balóns xigantes carece de sector agrario. En dese é día de feira, popularmente dos, que van dende o ámbar EXERCICIOESAÚDE. que podemos utilizar coma si- trimento deste último xogaron famosas polo seu número de até o caoba. muladores dos movementos os sectores de servizos e indus- asistentes e pola posibilidade O seu olor é intenso, extre- na natureza. As vantaxes son a triais que enraizaron fortemen- de adquirir calquera produto madamente complexo e pecu- O método versatilidade, o adestramento te en Rábade nos anos 50, pro- chairego de tempada. Tam- liar, con excelente integración natural poliarticular e multifuncional e babelmente pola fortaleza da pouco está mal degustar un vida madeira utilizada na madu- a amplitude angular dos mo- súa estación ferroviaria e a súa ño do país mentres botamos ración. Dentro dos descritores vementos. proximidade coa capital lugue- unha partida de futbolín, ten- olfactivos pódense destacar O home culto fai da Natureza unha Vexamos un pequeno sa. Un paseo polas antigas rúas do en conta que Rábade é un- froitas pasas, froitos secos, to- amiga, enaltecendo a súa liberdade e exemplo de sesión: para ini- rabadenses ofrece a calquera ha das referencias desta prácti- rrefactos, mel, flores amarelas, poñéndolles freo aos seus caprichos. ciar faremos entre dez e 15 mi- viaxeiro a posibilidade de con- ca deportiva. Cada ano acolle o doce de marmelo, pel de laran- A razón sa devólvenos á Natureza, a nutos de remoergómetro templar aínda os vellos rótulos tradicional Máster estatal e xa confitada e melón maduro. Natureza ensínanos o camiño. Concept con resistencia 5 a 28 de establecementos comerciais aquí veñen os mellores xoga- O seu gusto é concentrado, Johann Wolfgang Goethe padexadas por minuto e un e industriais instalados, unha dores do deporte que inventa- cunha agradábel entrada doce ritmo entre 2m15s/2m30s pa- paisaxe sen parangón en Galiza. ra Alexandre Finisterre.G e cálida, que evoluciona e O método natural foi creado ra homes e 2m45s/3 minutos Todos estes feitos, unidos ao Antonio Cendán compénsase no seu paso com- por Georges Hébert (1875- para mulleres. A continuación abondoso número de vías de binándose con sensacións sa- 1957), instrutor de Educación camiñar 10 minutos a 6/7 km comunicación que atravesan a borosas e frescas para resultar vila fixeron dela a primeira do moi equilibrados e amplos. O Estado en estabelecementos seu tacto é untuoso e atercio- hostaleiros por habitante. pelado. Todo iso poténciase Pero a calquera que se ache- cunha magnífica e intensa aro- gue a Rábade non lle pode pa- mática retronasal, resultando sar desapercibido o Pai Miño, moi profundos e longos. O gra- río que abraza a localidade du- do alcohólico volumétrico non rante máis dun quilómetro. A debe ser inferior o 13% e en xe- zona é óptima para distintas ral con pratos que permitan un prácticas deportivas, entre elas doce fresco. o piragüismo e a pesca fluvial. O proceso de fermentación De feito, en épocas estivais ten alcohólica polo que pasa o To- lugar un acontecemento lúdico rrado do Ribeiro é lento e a bai- festeiro, coincidindo coas fes- xa temperatura relativa, trans- tas patronais, trátase de re- correndo un tempo mínimo de montar o río con embarcacións maduración en barrica de car- Mariñeiros facendo exercicio segundo o método de Georges Hébert. 38-39 comer, viaxar.qxd 17/11/09 21:35 Página 3

ANOSATERRA 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009 MAGAZINE.39.

por hora ou correr a 10/12 km por Adegas Francisco Fernán- doce, que lembran as froitas. do, aínda que se debe mesturar por hora. dez. De feito, nestes últimos Aparece en bosques de co- con outros e sempre cociñado. Agora comezamos cun cir- anos foi acumulando diferen- níferas e mixtos. Tamén en car- Aparece comercializado en cuíto consistente en boca abai- tes galardóns coma algún acio balleiras e soutos ou en prados conserva, xa que é posíbel cul- xo no chan, flexións de brazos na Cata Oficial dos viños de Ga- próximos a estes e incluso en tivalo. Este cogomelo préstase con xeonllos apoiados ou só co licia, distincións da asociación xardíns. En ocasións presénta- moi ben para facer paté, saltear apoio nos pés e mans durante de sommeliers Gallaecia e pre- se en grandes grupos, tanto con coñac ou incorporalo a un 30/60 segundos. Despois senta- mios na Feira do Viño do Ribei- durante o outono coma no in- revolto, pero tamén para op- dos atamos una corda ou goma ro. Ás veces, só ás veces, un mo- verno. Pode confundirse coa cións máis elaboradas como o a unha espaldeira de modo que novarietal de treixadura resulta Lepista personata, con som- goulash húngaro. Pódese ver quede a uns 40 cm por riba de máis complexo e agradecido breiro máis claro e pé curto, ta- unha receita recollida nunha nós. Agarramos e subimos coa que os tradicionais, e que así si- mén un bo comestíbel; ou coa publicación de 2008 do colecti- forza dos brazos e as pernas até gan sendo, plurivarietais do Ri- Lepista sórdida, máis pequena vo micolóxico A Cantarela, de quedaren estas en ángulo recto beiro, como aconteceu con es- e igualmente comestíbel. Exis- Vilagarcía da Arousa, que com- para volver a baixar sen chegar te Terra do Minei. Pé azul (lepista nuda) ten similitudes dos exemplares pila os pratos premiados no a tocar o chan, tamén entre deste xénero cos Cortinuarius concurso de cociña que orga- 30/60 segundos. A continua- Terra Minei 2008 de tonalidade azul, pero estes nizan dende a década do 1980. ción, de pé, coa goma na espal- Adegas de Francisco Fernández. A carne é firme e tenra, presentan unha cortina e as la- Con el tamén é posíbel facer deira a altura do peito, damos a Castrelo de Miño. abrancazada, violácea, máis melas vólvense pardas ao ma- marmelada ou licores.G volta, agarramos e tiramos ha- Treixadura. escura baixo a cutícula. O sa- durar as esporas. Alexandre Mínguez cia adiante dando un paso lon- D.O. Ribeiro bor e olor son moi agradábeis, É un cogomelo moi aprecia- [email protected] go. Alternamos as pernas durante dous minutos. Finalmen- Semella unha leira branca, lute nunha polea alta colleremos minosa, relucente polo sol, na o agarre coa abertura a anchura que as flores e as froitas bran- dos ombros e os brazos estira- cas reflecten, coma nunha pro- dos. As pernas con xeonllos es- cesión aromática inmaculada, tendidos. Con pouco peso e os a pura expresión da treixadura. brazos sempre estirados, fare- Suave, sedoso pero fresco e mos traccións ao tempo que con carácter, equilibrado polo flexionamos os xeonllos; isto fa- final lixeiramente amargoso rémolo durante un minuto. que lle dá a longura necesaria Este circuíto repetirase en- para que o seu sabor resulte do tre tres e cinco veces en fun- noso gusto.G ción do cansazo e do tempo Antonio Portela dispoñíbel.G Xurxo G. Ledo [email protected] COGOMELOS. Pé azul VIÑOTECA. Alepista nuda é un cogomelo Un treixadura de gran beleza pola súa tonali- no Ribeiro dade azul, de olor afroitado moi agradábel, tamén se denomina popularmente pé azul e cienti- ficamente chamouse tempo atrás Tricholoma nudum. O sombreiro pode medir até 15 centímetros de diámetro. Ao principio presenta unha forma convexa e, máis tarde, estendida, co centro deprimi- do ou umbonado. É liso, de co- loración variada, dende o vio- leta até o lila ou azulado, con Castrelo de Miño non é a zona tons pardos, aínda que o cen- do Ribeiro que acumule máis tro pode ser máis claro. piropos adicados aos seus vi- As lamelas son apertadas, ños e ao seu viñedo, xa que en- densas e tupidas, fáciles de se- tre outros motivos alí fora onde parar, da mesma cor ca o som- máis se estendera nesta deno- breiro e de tons violáceos. minación o Jerez ou palomino, O pé é bastante robusto, fi- e xa sabemos todos qué viños broso, que acada os dez centí- brancos orixina esta variedade metros de lonxitude e presenta nestas terriñas. Así e todo, co- unhas características fibriñas ma en todas as cousas da vida, abrancazadas. Palidece co pa- esta tamén ten as súas excep- so do tempo e algúns cociñei- cións e unha delas é este viño ros aproveitan para incorpora- branco de treixadura elaborado lo nas receitas. Guieiro 1382 19 nov.qxd 18/11/09 01:02 Página 2

ANOSATERRA GUIEIRO 19 - 25 DE NOVEMBRO DE 2009 1.382 DE CULTURA E ESPECTÁCULOS

Os composteláns Samesugas actúan esta semana en Burela e Lalín. Coordenado por Gonzalo Vilas

ALLARIZ ¬MÚSICA. Uxu Kalhus . Folk- rockfusión dende Portugal, o sá- ¬ ARTE bado 21, no Café-cultural Roi Xordo. A arte da semellanza AMES A grandeza da arte actual atópase ¬TEATRO. O xogo de Yalta/Af- terplay. Risas e bágoas, beleza, na complexa maraña de formas, humor e drama chegarán até nós a procedementos, estilos e tenden- través da creación dos intérpretes cias que configura a escena inter- da compañía Teatro do Atlántico. nacional. Neste xogo de extraordi- O venres 20, ás 21:00, na Casa da naria atomización móvense os ar- Festival de Música Cultura do Milladoiro. tistas da colectiva A arte da ¬TEATRO. Contos mariñeiros. semellanza, que se pode contem- de Vigo- Are More A obra de Ghazafellos conta a plar no Centro Social Caixanova historia dunha nena e un naufra- de Pontevedra até mediados de O Festival de Música de Vigo, ta- xio, para os máis cativos. O do- decembro. mén coñecido como Are More, mingo 22, ás 17:00, na Casa da Cul- O proxecto pretende eviden- tura de Bertamiráns. chega á súa décima edición. Ao ciar o valor das propostas que igual que outros eventos, a crise de BUEU adoptan a través de paráme- orzamentos e axudas á cultura le- ¬ CINE. Ciclo documental. To- tros actuais o recurso da forma vou á organización a concentrar dos os venres de novembro, no Cen- figurativa como estratexia, de- nin caer no oportunismo da sentes no percorrido artístico nunha semana, a que vai deste sá- tro Social do Mar, proxección dun mostrando que desde estas novidade por sí mesma. plantexado por Mercedes Rozas bado 21 ao vindeiro día 28 deste documental, en ciclo organizado actitudes é posible construír Detrás de cada imaxe desta ex- para esta exposición colectiva, mes, toda a programación dun fes- pola Asociación Mozas e Mozos unha obra de calidade, gran posición non existe só virtuo- con obras de Carla Bedini, Fran- de Beluso. Este venres 20, Flores tival que até agora adoitaba prolon- capacidade expresiva e signifi- sismo ou perfección técnica, se- cisco Casas, Rebeca Menéndez, Tristes, de Manuel Abad, ás 22:00. cado propio. Con distintos cri- garse durante varias semanas. nón que aniñan reflexións preo- Jorge Perianes, Marta Blasco, terios abordan prácticas artís- cupadas polo paso do tempo ou o Eloy Morales, Torregar, Salus- Mais o que se perde en duración O BARCO ticas como o debuxo, a pin- tema da identidade, o espazo e as tianoe Rómulo Celdrán. gáñase en concentración de activi- ¬MÚSICA. Samesugas . Os com- tura, o vídeo ou a instalación, relacións entre disciplinas. Centro Social Caixanova, Ponteve- dades, sen diminuír a calidade dos posteláns estarán tocando este ven- sen deixarse tentar polo fácil Preocupacións que están pre- dra, até o 13 de decembro. participantes. Este ano, ademais, hai res 20, ás 00:00, na Sala Baranda. unha intención marcada de levar a ¬TEATRO. As Vingadoras. Come- dia representada polo dúo Maqui- música á rúa, coa idea de populari- naria Pesada. O venres 20, ás 21:00, galego, este venres 20, ás 00:00, no 1974) 105´. Subtítulos en castelán. son. Unha mirada de an- zar a música clásica. no Teatro Municipal Lauro Olmo. Pub o Muíño. Martes 24 tano. Mostra das fotos desta fotó- Entre as citas máis destacadas Alain Robbe-Grillet, 20.30 h. Desli- grafa americana, retratando a Gali- compre sinalar a a presenza da BURELA A CORUÑA zamientos progresivos del cia dos anos 1924 e 26 para a Hispa- mezzosoprano americana Jennifer ¬TEATRO. Testosterona. A úl- ¬ CINE. Programación CGAI. placer(1974) 105´. Subtítulos en nic Societyde Nova York. Aberta na Larmore, que repite actuación tima produción de Chévere. O ven- Xoves 19 castelán. sede de Caixa Galicia. dende a que fixo na primeira edi- res 20, ás 21:30, na Casa da Cultura. Social Cine ´09: A Coruña Visible 09 Mércores 25 ¬FESTIVAL. A Coruña Visible. ción. Larmore acadou o seu éxito en 20.30 h. Desire(Jorge Torregrosa, Foco Sueste Asiático 20.30 h. Laskar- Terceira edición deste festival que O CARBALLIÑO 1999). En malas compañías, (Anto- pelangi, Riri Riza, 2008. 124´. Subtítu- reivindica a visibilidade e defensa Europa para logo proxectarse inter- ¬TEATRO. Kvetch (unha Co- nio Hens, 2000) Carisma (David Pla- los en galego. dos dereitos do colectivo homiose- nacionalmente. Pratos fortes do media Americana sobre a nell, 2004). Con qué la lavaré(María No Centro Galego de artes da Imaxe, xual. programa serán tamén a represen- Ansiedade). Última produción Trénor, 2004). Invulnerable (Antonio Rúa Durán Loriga, 10. Celébranse actividades como a ex- tación da obra de Carl Orff, Car- do grupo Teatro do Naharro e Álvaro Pastor, 2005). Flo- ¬CINE. Ás 5 da tarde.Dentro do ci- posición fotográfica 57 puñaladas, mina Burana, pola Orquestra Car- Morcego,unha divertida comedia res en el parque. (Mariel Maciá, clo Rodando nas Aulas, Samira aberta até o 11 de decembro no los II e a Camerata Lírica, este do- sobre situacións do stressado 2006). Pasión por el fútbol. (Rut Makhmalbafinvítanos a unha horri- Centro Cívico Os Rosais. mingo 22, na igrexa de María mundo actual. O venres 20, ás Suso e María Pavón, 2007). 92´. Vídeo. ble viaxe a un Afganistán desolado O xoves 19 proxéctanse no CGAI, 22.30, no Auditorio Municipal. Entrada gratuíta. pola guerra, a violencia terrorista, a ás 20:30, curtas españolas sobre Auxiliadora, e os concertos para es- Venres 20 morte, a miseria e a fame. O luns 23, tema homosexual no seu amplo colares, coa ópera de Mozart A CARBALLO Novos Thrillers, 20.30 h.Bullit, Peter ás 18:00 e20:00, naSede da Fundación espectro. frauta máxica, os días 23 e 24 desta ¬MÚSICA. Labazada. Actua- Yates, 1968. 114´. Subtítulos en ga- Caixa Galicia. O venres 20, ás 23:00, monólogo de semana. ción este venres 20, ás 23:45, na lego. ¬EXPO. De Picasso a Barceló. A Javier Corral no pub Garufa. Destaca igualmente a ópera Spi- Sala A Reserva. After Hours / Fóra de serie. 23.00 h.O exposición realiza un itinerario ao No mesmo local e hora, o sábado 21 nalba, eo cine mudo orquestado elixido(Chema Gagino, 2009). Aa- longo da arte española da segunda tocará o grupo McKluin, con termas no Verbum, así como outras activi- CELANOVA rón (Marcos Nine, 2009). Tallerobje- metade do século XX e inicios do XXI, de Queen. ¬ACTOS. Fundación Curros tor. (David Castro, 2009). 25´. Vídeo. a partir dunha serie de obras que E o domingo 22, ás 20:00, espectá- dades no MARCO, entre outras. Enríquez . Esta entidade organiza Presentación a cargo dos seus auto- conforman a colección do galerista culo de teatro e danza coa obra Si- As actividades serán gratuítas na unha serie de actividade culturais res. Entrada gratuíta. catalán Manel Mayoral. Aberta até o lenciados, sobre os crimes homófo- súa case totalidade, agás Carmina para este mes. Entre elas, a mostra Sábado 21 7 de febreiro, no Museo de Belas Artes . bos, no Teatro Rosalía. Buranae Spinalba, que custarán 10 de fotos Asómate, de Carlos Lo- Novos Thrillers, 18.00 h. Bullit, Peter ¬EXPO.Ignacio Caballo: Neste Todos os actos son de balde. euros. renzo, do 17 ao 30. Curtametraxes e Yates, 1968. 114´. Subtítulos en ga- lugar. Exposición dedicada ao es- ¬MÚSICA. Fito e Fitipaldis. Fito e obradoiros, os venres de17.30 a lego. cultor e debuxante Ignacio Caballo o seu grupo presenta a xira titulada Festival de Música Are More, do 21 ao 19.30 (nenos 4-12 anos). Alain Robbe-Grillet. 20.30 h. L´ede- (Gardo, Palencia, 1965). O artista se- Antes de que cuente diez, nome ta- net Après(1970) 111´. Subtítulos en leccionou perto de cincuenta obras, mén do seu último e exitoso disco, 28 de novembro, Colexio dos Salesia- CERVO castelán. entre esculturas e debuxos, perten- xa líder de ventas. Estarán telonea- nos, rúas e outros locais de Vigo. ¬MÚSICA. Sojazz. Grupo de nova Luns 23 centes á súa última etapa. Até o12 de dos porLa Cabra Mecánica, que ac- formación pero con compoñen- Alain Robbe-Grillet, 20.30 h. Desliza- decembro, na Fundación Luís Seoane. tuará ás 20:30 (apertura de portas ás tes coñecidos na escena do jazz mientos progresivos del placer, ¬EXPO. Ruth Mathilda Ander- 19:45). Fito & Fitipaldis estarán ás Guieiro 1382 19 nov.qxd 18/11/09 01:02 Página 3

986 222 405 986 223 101 [email protected] Apartado 1.371 - 36200. Vigo ANOSATERRA 19 - 25 DE NOVEMBRO DE 2009 GUIEIRO.41.

Fito & Fittipaldis, serán un dos platos fortes na oferta musical desta semana, coa súa actuación no Coliseum coruñés, acompaña- dos deLa Cabra Mecánica.

22:00. Será este venres 20, con entra- pel da auga no mundo, que perma- grupo Camerata Lírica.O venres 20, das a 23 euros, no Coliseum. necerá aberta até o 28 de febreiro de ás 20:30, prezos de 15 a 6 euros, no ¬ MÚSICA ¬MÚSICA. Kogito. Actuación o sá- 2010. Na Sede Fundación Caixa Teatro Jofre. bado 21, ás 22:30, na sala Le Club. Galicia. ¬TEATRO. Domingos a escena. ¬MÚSICA. XXVIII Gala IAR de ¬EXPO. Manuel Patinha,20 Neste ciclo de teatro afeccionado, A Folclore Galego. Gala de folklore años de escultura. A mostra re- compañía O Bordelo representa a que conta coas actuacións dos gru- sume dúas décadas de traballo do ar- obra O Mariñán. O domingo 15,ás pos Abuela Santa Ana(Albacete), tista de orixe portuguesa (Póvoa de 19:00, no Centro Cívico de Caranza. Xavier Vlanco(gaiteiro, Moaña) e Santa Iria,1949). Unha retrospectiva Grupo de baile Iar( A Coruña). O sá- que reúne pezas emblemáticas dos FOZ bado 21, ás 19:30, entradas a 6 euros, seus distintos procesos creativos. Até ¬MÚSICA. Cuarteto de Chelos. noTeatro Rosalía. o 31 de decembro, no Centro Torrente Música de cámara polo grupo Cheli- ¬TEATRO.As cabritiñas e o Ballester. cia, Grupo de Violonchelos de lobo. Espectáculo pensado para Compostela. O domingo 22, ás nenos de máis de 5 anos, no que 18:00, na Sala Bahía. gozarán moito cun lobo moi peculiar. Pola compañía Ruotalibera GONDOMAR (Italia). O domingo 22, ás 17:30, no ¬ACTOS. Conferencias sobre Fórum Metropolitano. Darwin. No marco dunha serie de conferencias sobre Darwin neste FERROL mes, o mércores 25 haberá unha ¬ACTOS. Contacontos infantil . charla, organizada polo Instituto de A Biblioteca Central acolle todos os Estudos Miñoranos, ás 20:30, na mércores, entre as 18.00 e as 18.50 Aula de Cultura Ponte de Rosas. horas, unha sesión de contacontos para nenos e nenas no marco do pro- LALÍN grama "A hora do conto". A activi- ¬MÚSICA. Samesugas & The dade está dirixida a rapaces de catro Lorchas. Dous potentes grupos a dez anos, gratuíta (retirando invita- Tender Forever actúan en Ferrol. de punk galego, o sábado 21, na ción na mesma biblioteca). Sala E'Legua. ¬CINE. As misións pedagóxi- ¬MÚSICA. Ciclo Novas Noites. A Yann Tiersen gesou, máis recentemente, Ta- cas.Este filme de Gonzalo Tapia formación Dr. Robertofrece un con- LUGO barly, un documental biográ- fala deste proxecto educativo inspi- certo homenaxe aos Beatles.O venres ¬CINE. Nin un menos.Filme do Tiersen naceu en xuño de 1970 fico sobre o mariñeiro francés rado na filosofía da Institución Libre 20, ás 22:00, entrada a 5 euros, no chinés Zan Yimon (1999) , forma na cidade de Brest, na Bretaña Eric Tabarly, bretón coma Tier- de Enseñanza. Dentro do ciclo Ima- Centro Cultural Torrente Ballester. parte do ciclo Rodando nas Aulas, francesa. Durante a súa infancia sen, que desapareceu hai agora xes contra o esquecimento, este xo- ¬MÚSICA. Tender Forever. Dentro de Caixa Galicia.O martes 24, ás estudou en diversos conserva- dez anos. ves 19,ás 19:00, no Ateneo Ferrolán. do Festival SinSal, que se extende a 20:00, noCentro Sociocultural Caixa torios de Rennes, Nantes e Bou- Hai quince anos que este mul- ¬CINE. A herdanza do vento. Ferrol, actúa esta formación da franco- Galicia. logne entre outros. tinstrumentista fixera a súa pri- Dentro do ciclo Rodando nas Aulas, canadiana Melanie Varela. O venres ¬CINE. O pesadelo de Darwin. Violín, piano e máis tarde meira aparición no rock francés unha producción de Stanley Kramer, 20, ás 22:00, entrada a 5 euros, no Cen- Dentro do ciclo Cinema con con- composición, aínda que non se co seu primeiro álbum, La valse cun veterano Spencer Tracyá fronte tro Cultural Torrente Ballester. ciencia, este filme que trata da intro- limitou soamente a estes instru- des morts. O seus traballos pos- do reparto. O luns 23, ás 18:00 e 20:30, ¬MÚSICA. Sofía Ribeiro. A jazzista dución da perca do Nilo no Lago Vic- mentos xa que tamén posúe teriores (Le Phareen 1998 e Tout na Sede Fundación Caixa Galicia. portuguesa actúa o sábado 21, ás toria, e as súas consecuencias socio- gran técnica no acordeón e o est calme) outórganlle xa un es- ¬EXPO. Auga, o sangue da te- 22:00, na Sala Run Rum. económico-políticas. O mércores 25, piano de xoguete, convertén- pazo propio na escena musical rra. Exposición de fotos sobre o pa- ¬TEATRO. Orfeo.Ópera a cargo do ás 20:00, na Cova da Terra. dose nun multi-instrumentista francesa. Mais é con L’Absente virtuoso. Outro instrumento a (2001) cando Tiersen se apro- destacar é a guitarra eléctrica, xima máis aos sons cos que ¬ TEATRO que converteu no instrumento hoxe o identifica o público de principal dos seus concertos. todo o mundo. Testosterona Desenvolveu a súa mocidade Despois de dous anos de tra- Grupo Chévere influiado polo rock e a chanson ballo nace Dust Lane, un disco (chegando a ter un grupo de atmosférico que mestura sons Autor: Grupo Chévere rock na adolescencia), e pola electrónicos con partes vocais e Dirección:Xron música clásica. coros, e que será o que presente Escenografía:Carlos Alonso Esta característica mestura é neste concerto de Santiago. Son: Xurxo Piñeiro base esencial para unha com- Yann Tiersen continúa así a liña Iluminación:Fidel Vázquez prensión adecuada da súa mú- eléctrica e rockeira que xa ini- sica, chegando a compaxinar e ciara no seu anterior álbum de Vestiario:Carlos Alonso mesmo unir o rock instrumental estudio, Les Retrouvailles (2005). Elenco:Patricia de Lorenzo, Natalia con partituras máis clásicas du- Neste proceso, o compositor Outeiro "Pajarito" Ciencia, hormonas, leis, armarios, comedia, o naturalismo, ou o ví- rante toda a súa carreira, lo- francés contou coa colabora- Estrea: Sala Nasa. 13/02/2009 tecnoloxía, educación, natureza, in- deo, como do silencio, a pouca luz grando, debido a iso, ser consi- ción de artistas como Syd Mat- Duración:100 min dustria, cultura, capital, rock'n'roll, ou a simple blasfemia. Sen renun- derado como o máis grande ters, OrkaouMatt Elliott, entre política..., todo se confabula para ar- ciar aos elementos propios do te- multi-instrumentista da época. outros, acompañándoo este úl- Estamos diante dunha obra que tellar esta peculiar ditadura de xé- atro Chévere: humor, irreveren- Mundialmente coñecido gra- timo nesta comparecencia en cuestiona a división normativa da nero que nos domina. cia, complicidade co público..., zas á súa banda sonora de Compostela. sociedade en dous sexos e plantexa Testosterona é un exorcismo Testosterona explora tamén o te- Amélie, Tiersen xa compuxo a posibilidade dun xénero de có- emancipatorio e teatral que se rritorio das emocións. para outros filmes comoGood Sábado 21, no Multiusos Fontes digo aberto, copyleft, modificable e sirve tanto da música en directo, a Bye Lenin!,La vie rêvée des ando Sar, Santiago. flexible. performance, o transformismo, a Este venres 20, en Burela. Guieiro 1382 19 nov.qxd 18/11/09 01:03 Página 4

ANOSATERRA GUIEIRO.42. DE CULTURA E ESPECTÁCULOS 19 - 25 DE NOVEMBRO DE 2009

A Gürzenich Kammerorchester Kölné unha prestixiosa forma- ción de música clásica que ac- tuará esta semana en Lugo e Pontevedra.

¬EXPO. As terras escondidas. gusti. Exposición fotográfica de 40 máis cativos. O martes 24 e mércores sia Bulat, Dawn Landese Hello Sa- Mostra de fotografías de India e Ne- traballos presentados á 2ª edición 25, ás 10:00, no Pazo da Cultura. feride actuarán este venres 20, pal realizada por dous profesores de deste premio. Até o 10 de decem- dende as 22:00, no Teato Principal. Literatura da USC, que superou os bro, na Sala Amararte. OURENSE ¬MÚSICA. Le Punk. O coñecido 4.000 espectadores en Santiago. Até ¬EXPO. (m)2. Exposición fotográ- ¬CINE. Rebelión nas aulas. grupo madrileño estará este xoves o 30 de novembro, na Facultade de fica de Xosé Abad, dentro do pro- Dentro do ciclo Rodando nas 19, ás 21:30, entrada a 6 euros, no Veterinaria. grama de celebración do Día Inter- Aulas, este filme de James Clavell Café Cultural Auriense. ¬EXPO. Xoias tradicionais do nacional contra a Violencia de (1967) que encumbrou a Sidney O sábado 21, ás 21:30 tamén, actua- Museo Provincial de Lugo. Xénero. Até o 26 deste mes, no Cen- Pottier. O martes 24, ás 20:00, no ción do grupo Cosecha Roaja , Debido ao éxito de público, a mos- tro Social Uxío Novoneyra. Centro Sociocultural Caixa Galicia. con entradas a 6 euros. tra amplía o seu período de aper- ¬MÚSICA. Maese Trucco e ¬EXPO. Outono fotográfico. ¬TEATRO. O xogo de Yalta- After- tura e poderá visitarse até o 15 de Error 78 . Actuación este venres Continúan as exposicións desta clá- play. Dous lugares, dúas estacións, decembro, no Museo provincial. 19,ás00:30, no Club Superfly. O sá- sica mostra de fotografía. diferentes estados anímicos, mais ¬EXPO. Os pintores de Ar- bado 21, á mesma hora, actuación No apartado individual, podense vi- sempre as paixóns conformando a tal. Pintura española do de Dj Alex Lanite . sitar as seguintes mostras: vida e enchéndoa de risas e de bá- Museo da Habana. Podere- ¬MÚSICA.Uxu Kalhus. Folk-rock- 7 pecados capitais, no Café Plaza. goas. Comedia do grupo Teatro do mos ollar de preto un total de fusión dende Portugal, este venres Pirujas, no Café Lizarrán. Durga Atlántico. O sábado 21, ás 20:30, e do- vinte e sete paletas e vinte óleos 19, ás 23:00, no Club Clavicémbalo. Puja, no Café Cultural Auriense. mingo 22, ás 19:00, no Teatro Principal. de artistas que deron testemuña ¬MÚSICA.Gürzenich Kamme- Trangallada, no Cafe Pop Torgal. ¬TEATRO. Babiliglub. Teatro infan- do movemento da pintura espa- rorchester Köln. Xurdida en Almas, no Elephant. Marxe es- til, pola compañía Galitoon. O do- ñola de entreséculos en Hispa- 1993 da orquestra de Köln, ten dado O xogo de Yalta é un dos espectáculos querda, na Cafetería Cátedra. 1368 mingo 22, ás 12:00, no Auditorio Mu- noamérica. Até o 10 de xaneiro numerosos concertos para a que percorre os escenarios galegos. horas, no Faíscas. Olladas desde o nicipal. de 2010, no Centro Sociocultural UNICEF e outras institucións. Tocará golfo de Fonseca, no Moucho. Vi- Caixa Galicia. o vindeiro mércores 25, ás 20:30, no PONTEVEDRA vencias, no Trampitán. Miradas ¬EXPO. Lázare, Memorias Círculo das Artes. MELIDE ¬ARTE. Chámalle X.Estas VI Xor- dende Malawi, no Turco. Gallaecia 1994 - 2009. Mostra de pintura e ¬MÚSICA. Sugar Mountain. nadas de Arte de Acciónestán orga- debuxo dun creador lucense, Xesús MANZANEDA Unha banda de directo, curtidos en antiga, o val dos Cigurri,no Centro nizadas pola Facultade de Belas Ar- López Lázare, unha recompilación, ¬MÚSICA. Festival A Rebusca. todo tipo de escenarios. Actúan este Comercial Ponte Vella. Futillos,na tes, e patrocinadas polo Vicerreito- aínda que se presenta tamén traba- Primeira edición do Festival A Re- venres 20, ás 01:00, no pub Gatos. Livraria Torga. Todas elas rematan o rado. Chámalle Xnace no 2004 para llo inédito e debuxos que forman busca, que conta coa actuación día 30 deste mes. amosar ao público un amplo pano- parte da súa última produción. Até dos grupos Cuchufellos, Ultra- NARÓN Recunchos, no Mesón O Queixo, até rama da performance. O Festival de- o 30 de decembro, na Sala de Exposi- qáns, Humanity, Cé Orquesta ¬TEATRO.Glass City.Unha evoca- o 23 de novembro. Cuba: pretérito senvolverase até o13 de novembro cións do Museo Provincial. Pantasma, Arremechagona , ción en clave musical dos veraneos perfecto, no Ateneo de Ourense, en espazos urbanos da cidade e na ¬EXPO. Xeografía de silencios. Eche o que hai e Musarapas. Ta- do caudillo na Coruña provinciana até o 18 de novembro. Derivas, na Facultade de Belas Artes. Título xenérico da exposición do mén haberá sendeirismo, cea po- dos anos 50, polo grupo Teatro do Galería Volter, até o 12 de decembro. Elephant. Unha fría e calculadora pintor Xurxo Martiño, que se move pular, artesanía, talleres para ne- Noroeste. O sábado 21, ás 20:00, no proposta seudo-documental que re- ¬MÚSICA.Voces femeninas. entre o constructivismo e as formas nos, pasarrúas, e haberá habili- Pazo da Cultura. crea a matanza do Instituto de Co- Unha iniciativa que naceu hai un geométricas. Até o 8 de decembro, tado un espazo no polideportivo ¬TEATRO. Contos mariñeiros. A lumbine, realizada por Gus Van Sant. na Galería Clérigos. para poder durmir. O sábado 21, obra de Ghazafellos conta a historia ano en Vigo como un espazo no que O martes 24, ás 20:00, naSede da Fun- ¬EXPO.Premios Lucus Au- dende as 10:00 da mañán. dunha nena e un naufraxio, para os dar cabida a grandes intérpretes e dación Caixa Galicia. compositoras de todo o mundo. Ba- ¬EXPO. Galicia ata 1975. Un repaso aos fondos pictóricos da entidade Caixa Galicia, con pezas de Lu- grís, Granell, Soutomaiore outros autores galegos, até a data referida. Aberta até o 10 de marzo, na Sede da Fundación Caixa Galicia. ¬MÚSICA. Zahara e Fon Román. O ex compoñente de Los Piratas e unha dos novos valores do pop estatal únense estexoves 19, ás 23:00, na Sala Karma. E o venres 20, á mesma hora e no mesmo local, actuación de Le Punk, os madrileños chegan con Te llevo en el corazón, tema producido por Enrique Bunbury. ¬MÚSICA. María del Mar Bonet. A cantante mallorquina chega cun recital íntimo, Terra Secreta, con temas de compositores cataláns. O sá- bado 21, ás 21:00, noTeatro Principal. ¬MÚSICA. Gürzenich Kamme- rorchester Köln. Unha das orquestras de primeira liña na escena concertística e operística de Ale- maña. O martes 24, ás 20:30, noTea- tro Principal. Milladoiro celebra os seus 30 anos de existencia coa xira Desde Maeloc, que visitará as catro provincias galegas nestes dous meses, co patrocinio de Caixanova. ¬TEATRO. Náufragos. Unha co- Guieiro 1382 19 nov.qxd 18/11/09 01:03 Página 5

Quere saber máis? anosaterra.com ANOSATERRA 19 - 25 DE NOVEMBRO DE 2009 GUIEIRO.43.

O grupo Pel de Noz , que inter- preta música tradicional galega con orixinais arranxos jaz- zísticos, actúa nas noites dos venres deste mes no Café Miudo santiagués.

media do autor André Roussin temática desta comedia do grupo súa gran pantalla. Ás 19:00 e até as que goza de recoñecido prestixio Teatro de ningures. O domingo 22, 22:00 dos domingos. nas súas múltiples adaptacións in- ás 120:30, no Auditorio Municipal ¬CINE. Cineclube Compostela. ternacionais, adaptada por Teatro Hernán Naval. Proxéctase o filme Sayat Nova, de Galileo. O xoves 19, ás 21:00, no Sergei Parajanov(URSS, 1968)de Pazo da Cultura. SANDIÁS posta en escena minimalista e carác- ¬TEATRO. A saia da Carolina. O ¬EXPO. A Casa da Lagoa (Centro ter críptico e simbólico, conta a vida espectáculo utiliza a técnica do Bu- de Interpretación da Lagoa de An- do poeta armenio Harutyun Sayat- lulú, na que se mesturan nun só ac- tela). Neste centro de recente aper- yan. O vindeiro mércores 25, ás 21:30, tor os papeis de narrador, personaxe tura preténdese dar a coñecer noCentro Social Gentalha do pichel. e manipulador. Pola compañía Fan- dunha forma didáctica a historia da ¬EXPO.Ramón Piñeiro, olla- toches Baj, o martes 24, ás 19:30, na lagoa de Antela. No centro da vila. das no futuro.A personalidade Biblioteca Pública. dunha das figuras máis representati- SANTIAGO vas e influentes de Galicia da se- PORRIÑO ¬ACTOS. Arqueocampo. Activi- gunda metade do S.XX , en 21 pa- ¬MÚSICA. Os Carunchos. O dad de divulgación para o público neis nos que se diferencia unha pri- grupo folk galego naceu no 1994 xeral e escolar na que os asistentes meira parte: Singradura vital cun compromiso coa música e a lín- experimentarán todas as fases do (1915-1990) e unha segunda: Con- gua galega, tendo unha exitosa tra- traballo arqueolóxico. De luns a sá- ciencia da Galeguidade, que reúne a xectoría dende aquela. Actúan o bado até o 30 deste mes, mañáns obra colectiva, a “Xeración Galaxia” e venres 20, ás 23:00, entradas de 6 a 3 e tardes, organixado polo CSIC. No a súa obra persoal. No Museo do euros, no Café Bar Liceum. Centro Sociocultural do Pobo Galego. ¬MÚSICA. Jamila Puropfilin. Castiñeiriño. ¬EXPO. Familiar Feelings. Unha Esta cantante cubana afincada por ¬CINE. Cineuropa.Até o 2 de de- mostra fotográfica da atmosfera Galicia vai estar cantando o sábado cembro se prolonga esta cita co cine punk e bohemia do Boston de finais 21, ás 23:00, entradas de 6 a 3 euros, máis actual, con tradicional afluen- dos anos 70, con obras de Diane Ar- no Café Bar Liceum. cia masiva de público. este ano, bus, David Armstrong, Larry Clark, maior atención á produción galega Philip-Lorca diCorcia, Nan Goldin ou RIANXO e semiestreas coma as últimas pro- Mark Morrisroe, a chamada Escola ¬MÚSICA. Concurso gaita e ducións de Mooreou Saura. Pro- de Boston.Até mediados de decem- pandeireta. A ASC Fogo Fatuo xeccións no Teatro Principal e outras bro, noCGAC. de Rianxo celebra o II Certame- salas, entradas a 3 euros ou bono de ¬EXPO. Mostra dos premios Concurso de Música Tradicional 20 euros por 10 filmes. Antonio Fraguas. Mostra do tra- que terá lugar o sábado 21 (gaita, ás ¬CINE. A onda.O director alemán ballo dos dous centros selecciona- 18:00) e domingo 22 (pandeireta, Dennis Gansel recrea o experi- dos na pasada edición do Proxecto 17:00), no Auditorio Municipal. mento levado a cabo en 1967 nun Didáctico: O IES Terra de Turonio centro de California, relacionado co de Gondomarco traballo Ceibes no RIBADEO nacismo.O martes 3, ás 20:30, no Montesobre a gandaría cabalar, e o ¬TEATRO. Ñaque, ou de piollos Centro Sociocultural Caixa Galicia. CEIP A Cristina de Carballocon As e actores. A condición do actor e ¬CINE. Cine Mudo. O pub Ultra- adiviñas na fala viva, un proxecto so- a súa posición na sociedade, concre- marinos ofrece un filme clásico bre as adiviñas. Até o 23 de novem- tada na súa relación co público é a mudo nas tardes dos domingos, na bro, no Museo do Pobo Galego.

Os Carunchos tocarán este venres no Café Liceum do Porriño. Guieiro 1382 19 nov.qxd 18/11/09 01:03 Página 6

ANOSATERRA GUIEIRO.44. DE CULTURA E ESPECTÁCULOS 19 - 25 DE NOVEMBRO DE 2009

Os vasco-navarros de Berri Txa- rrak (Malas novas en euskera) ofrecen un concerto este sá- bado, na sala Mondo de Vigo.

¬EXPO. Latexo dun mundo 22:00, entradas a 10 /14 euros. TEO ¬EXPO. Jorge Barbi. A mostra convulso. Mostra colectiva de E o sábado 21, ás 22:00 e con entra- ¬EXPO. Xohán Xesús González 41º 52’ 59” latitude N / 8º 51’ 12” lon- fotoxornalismo de conflito con das de 15 a 18 euros, un grupo que Exposición dedicada á vida deste la- xitude O expresa as cordenadas imaxes tomadas por Sandra Bal- editou o seu sexto traballo de es- brego, canteiro, mestre, avogado, donde o artista realiza o seu traba- sells, Javier Bauluz, Clemente tudo chamado "Revolución" con xornalista, sindicalista e activista polí- llo diario, fotografías e outros me- Bernad, Paco Elvira, Cristina Gar- gran acollida de público e medios, tico de Cuntis, fusilado no 36. Mostra dios de expresión, co itinerario cía Rodero, Santiago Lyon, Kim Warcry. cedida pola Asociación O Ferve- como base temática. Até o 14 de Manresa, Enric Martí, Fernando ¬MÚSICA. Pel de Noz. Este dúo de doiro de Cuntis, que A Oliveira de febreiro do 2010, no MARCO. Moleres e Gervasio Sánchez. Até acordeón e contrabaixo combinan Teo ten instalada no Local Municipal ¬EXPO. Alfonso Costa.Mostra an- o domingo 22, no Auditorio de de xeito elegante e sorprendente te- da Igrexa de Calo. tolóxica do pintor noiés, dentro da Galicia. mas da tradición folk galega con rit- serie Grandes Artistas Galegos, da ¬EXPO. O espectáculo da peri- mos de blues e jazz. Este venres 20, ás que fai o nº 53. Até o 29 de novem- feria. Proposta expositiva multidis- 22:00, no Café Bar Miudo (Rúa dos VIGO bro, na Sala de Exposicións do Centro ciplinar do artista Eduardo Valiñas. Truques, entre Algalias). ¬CINE. A clase. Dentro do ciclo Ro- Cultural Caixanova. Até decembro, na Casa da Parra. ¬MÚSICA. Yann Tiersen. Mun- dando nas Aulas, unha producción ¬EXPO. Naturnova. A pretensión ¬MÚSICA. Dirty Socks . Esta dialmente coñecido grazas á súa de Laurent Cantet, (2008). O martes deste espacio para a educación me- banda galega formada a mediados banda sonora de Amélie, Tiersen pre- 24, ás 18:00 e 20:30, no Centro Socio- dioambiental é tratar de axudar a de 2008 son os recentes gañadores senta Dust Lane, disco aínda inédito. cultural Caixa Galicia. concienciar á sociedade da impor- do Musicaxove09, Millarock 09 así O sábado 21, ás 22:00, no Pavillón ¬EXPO. A Historia de Galicia. tancia do mantemento do entorno, como doutros premios. Este xoves Multiusos Fontes do Sar. Exposición temporal dirixida funda- enfocando esta actividade principal- 19, ás 21:30, entradas a 3 euros,na ¬MÚSICA. Le Punk. Concerto deste mentalmente a Educación Primaria mente hacia os sectores de poboa- Sala Capitol. reputado grupo, neste caso en acús- e que poderá visitarse até o 31 de xa- ción máis novos. No Centro Cultural O venres 20 estará a formación tico con dous dos seus membros. O neiro de 2010 en horario de martes a Caixanova. de blues e soul Black Joe Le- domingo 22, ás 22:00, entradas a 6 Os madrileños Le Punk actúan en San- domingo de 10 a 19 horas. No mu- ¬EXPO. Espellos/Mirrors. Esta wis and the Honeybears ,ás euros, no Pub Ultramarinos. tiago e noutros escenarios galegos. seo Verbum - Casa das Palabras. exposición, comisariada polo ita-

¬ ANUNCIOS DE BALDE Alúgase apartamento en Salva- mana ou vacacions, situada á beira por semanas. Interesados chamar Con experiencia e responsabili- terra de Miño. Amplo. Luminoso. Un do rio Miño en Seixas (Caminha). Véndese piso en Xove en moi bó ao 615 89 39 85 (Andrés). dade, coido do teu meniño ou me- dormitorio. Un cuarto de baño. Co- Telf. 690 64 50 63 estado, calefacción, 4 cuartos, 2 ba- niños. Zona de Vigo e Valmiñor. Cha- ciña americana. Salón. Terraza. Ga- ños, salón comedor e trasteiro, 90 Vendo Audi A3TFSI Attraction mar ao 660183231. raxe. Adega. Tel.: 986 024 343 ou 690 Ofrécese rapazapara coidar an- m2. , tamén podería ser amoblado. novo, gañado en concurso. Ten 3 990 979. ciáns e nenos. Experiencia e título. Telf. 651528712. portas, gasolina, cambio manual, En Monterroso, alugo aparta- Mañás e fins de semana. Santiago e cor vermella, 1.400 centímetros cú- mento de 1 dormitorio, 1 salón-co- Mércanse cacharros de barro comarca. Tel: 617 407 697. Chámome Kenke e son un ga- bicos, 125 CV. Tel: 636403156 medor, cociña con office, baño, tras- da antiga olaría de Samos. tiño abandoado. Son moi bó, xo- teiro, garaxe e ascensor. Amoblado. [email protected] Vendo casa de 90 m2, finca cer- guetón e cariñoso. Teño 2 meses, Vendo ovos da casa(ecolóxicos.) Bo estado. Luminoso. 200 €/mes. cada de 1000 m2, a tres quilómetros son macho. Desparasitado int. e ex- Entre Padron e A Estrada, ao pé do Tfno.: 607.41.56.41 Licenciado en Xeografía e Histo- de Betanzos. 130.000 euros. Telé- ternamente. Vacinación pagada. monte Meda. Galinhas de crista pin- ria imparte clases particulares a do- fono 617 135836. Deprazamento calquera punto de heira e de Mos, ceivas en zona sen Vendo mantón de manila e micilio en Santiago e cercanías.To- Galicia. Tel.: 649 902 195. polución, auga limpa, alimentadas mantilla española.Tfnos. 676385277 das as materias de letras. Telf: 687 Véndese Mercedes BenzMB100 de millo e erva.Venda de pitas, coel- ou 986881838 5811 37 D; Ano 1995; Bo estado. Renovados Vendo dúplexde 130m2 na Ave- hos e anhos criados à maneira tradi- recientemente diversos elementos, nida de Ferrol en Santiago. cional. E-mail a: ovosdacasa.pa- Ofrécese mozapara coidar ne- Aluguer de apartamento en radio cd novo. Por 3500 €. 656262385. [email protected] , e envio-che telf. nos e anciás e para limpeza de cal- Lira(Carnota), Portocubelo. A carón Tlf: 650485043 quera tipo, por horas, as tardes dos da praia. Catro persoas. Terraza, vis- Licenciada en Filosofíadá aulas Alúgase casa en Vegadeo (Astu- luns, mércores, venres e fins de se- tas ao mar e ao cabo Fisterra. De Ofrécese moza para coidado de de letras (lingua, filosofía, francés) a rias) en tempada escolar. Amoblada, mana, en Santiago e comarca. Telé- xuño a setembro, de 500 a 600 eu- anciáns e nenos ou limpeza de cal- tódolos niveis en Compostela. Am- con garaxe e calefacción. Teléfono fono: 617407697. ros/quincena, segundo época. quera tipo polas mañás ou por ho- pla experiencia e flexibilidade hora- 985 63 55 02. 981 76 11 44 / 666 84 39 97 ras e festivos. En Santiago e co- ria, seriedade. Tel: 600 370886. Merco libros, fotos, discos, revis- marca. 686924339. Particular vende áticono centro tas e todo tipo de documentos rela- Vendo Buxus Suffruticosa. En Véndese Vespa azul, modelo de Tomiño, amoblado con calefac- cionados con Galicia. Chamar ao terra: 30 ou mais cm. , 4 anos. Prezo: Véndese Peugeot 106vermello ET2 do 99, 50cc, bo estado (durme ción, duplo ventanal, terraza con 678 911 804 1 €. En maceta de 1 litro: 15 cm. , 500 con 38.000 Km. , cinco portas e ga- en garaxe, cubertas novas e ITV), toldo, adega e garaxe. Impecábel. unidades. Prezo: 0.50 € . Tamén bu- solina. 2.500 euros. Tel.: 655 546 479. con papeis. 600 €. Entrégase en Vigo Mellor ver. 90.000 euros. Tel: Fanse cubertas de piscina e xus semprevirens e camelias. En Les- a mediados de agosto. Contactar 690719480 bombas de calor. Amplia variedade tedo, Boqueixón. Tlf: 690 020503 Home das Rias Baixasen Com- con Iago/Julia: 636404719. de prezos. Preguntar por Carlos postela, busca muller 30/40 anos, Aula de música moderna. Pop - Muller. Impar. 56 anos. Amo o 637472399 En Ribadeo, véndese aparta- sensible, con inquedanzas culturais, Rock -Jazz. Canto, Flauta traveseira, amor e a correspondencia postal. mento 2 cuartos, garaxe e rocho. 54 galeguista, boa persoa, con ganas Guitarra eléctrica, Baixo, Piano, Bate- Apartado 102 - Noia (15200) m2. Con calefacción eléctrica, mo- de amizade ou o que poida xurdir. ría, Composición de cancións. Poña aquí GRATIS o seu bles de madeira maciza e roupeiros Correo: [email protected] Tel 658 824 262 • 986 298 530 • Vigo Busco rapaza entre 30/40anos anuncio, facendoo chegar a: encaixados. Zona Parque de San que viva en Galiza e fale galego para Apartado1.371, 36200-Vigo Francisco. Impecábel. Prezo 97.500 Vendo sillón e dúas butacas Alúgase casa céntrica en Vigo relación de parella ou amizade. Pro- Tel.: 986 22 2 4 05 (tresillo), coa armazón de madeira. con pequeno xardín e totalmente meto honestidade e sinceridade. euros. Teléfono 672434757. Fax: 986 22 3 1 01 En Moi bó estado e económico. Tel: equipada. Dous cuartos. Zona Praza Correo : [email protected] E-mail: [email protected] Casa para aluguer de fin de se- 986 290219, preguntar por Conchi. España. Tamén temporada verán Guieiro 1382 19 nov.qxd 18/11/09 01:03 Página 7

Queres saber máis? anosaterra.com ANOSATERRA 19 - 25 DE NOVEMBRO DE 2009 GUIEIRO.45.

Anuncios de balde. Poden facelos chegar a: Apartado1.371, 36200-Vigo O museo Verbum-Casa das Tel.: 986 22 2 4 05 palabrasalberga unha exposi- Fax: 986 22 3 1 01 ción sobre a Historia de Galicia, que conta con ilustracións de E-mail: [email protected] . Pepe Carreiro. Poden adxuntar unha foto. Prégase avisar da desactualización dos anuncios.

liano Gyonata Bonvicini, foi o pro- mén do seu último e exitoso disco, 22:00, estará o grupo Second. zart.Teatro-Cine Salesianos,10:00 e Are More na rúa. Mercado de xecto gañador da 2ª convocatoria xa líder de ventas.Teloneados polo ¬MÚSICA. Zahara e Caraba. A 12:00. Entrada 1 euro. Teis,12:00. do Premio MARCO para novos co- grupoLa Cabra Mecánica, que ac- primeira é unha andaluza afincada Luns 23. Are More na rúa: Ensem- Der Golem(O Golem). Estrea abso- misarios. No Museo de Arte Con- tuará ás 20:30 (apertura de portas en Barcelona, Caraba un grupo ga- ble Are More 2009. Centro Comer- luta. Música: Yuval GotlibovichEn- temporánea, MARCO. ás 19:45). Fito & Fitipaldis estarán ás lego de nova formación. Este venres cial Travesía,12:00. semble. Museo Verbum, 20:00. ¬EXPO. Maracutaria. Caio Reise- 22:00. Concerto que terá lugar o sá- 20, ás 22:00, na sala Fábrica de Cho- Le Nuove Musiche: Il Vero Orfeo. Retrato dun compositor: Fernando witzé un fotógrafo brasileiro da na- bado 21, con entradas a 23 euros, colate. Igrexa Maria Auxiliadora, 20:45. Buide del Real. Ensemble S21. Pre- tureza. Maracutariarecolle traballos no Pavillón nº 3 de IFEVI. O dia seguinte, sábado 21, ás 22:00, Martes 24. sentado polo crítico de El Pais, Julián realizados dende o ano 2001 ata a ¬MÚSICA. Dragonfly. Concerto estará o grupo Le Punk, na súa for- Are More na rúa. Mercado do Pro- Carrillo. Auditorio Martín Códax do actualidade. Na Fundación Barrié. deste grupo arxentino de rock duro mación en acústico. greso.12:00. Conservatorio de Vigo, 20:30. ¬EXPO. Retrospectiva Maruxa nacido no ano 2000, e afincado en ¬MÚSICA. Festival de Música Proxección da película Motag aus ¬MÚSICA. Milladoiro. Caixanova Mallo. Dezaseis anos despois de Madrid. Este venres 20, ás 00:00, na de Vigo Are More . Festival de Licht (Luns de Luz) de Karlheinz presenta ao grupo Milladoiro na súa que o CGAC lle adicase a mostra sala Iguana Club. música clásica que se prolongará Stockhausen. Marco, 17:00. Outras xira Desde Maeloc, con motivo da ce- inaugural do edificio á obra da musa Ao día seguinte, sábado 21, esta- até o sábado 28 deste mes. As prin- actuacións até as 19:00. lebración dos seus 30 anos de mú- do surrealismo no Estado, a Funda- rán, á mesma hora, con entradas a cipais actividades son: Cine Mudo con Música en directo sica galega polo mundo. O venres ción Caixa Galicia en colaboración 5 euros, o grupo Zamara- Sábado 21, 20:45, Concerto de :Oliver Twist. Verbum, Casa das Pa- 20, ás 20:30, no Teatro do Centro Cul- coa Sociedade Estatal de Conmemo- mandi ,unha banda viguesa nada Inauguración Are More: Jennifer labras, 20:00. tural Caixanova. racións Culturais e o Concello de a principios do 2008 que practica o Larmore e Opus Five. Igrexa María Jonh Potter e Ariel Abramovich: Vigo pon en marcha unha das maio- estilo reggae roots de finais dos Auxiliadora. Dowland e Campion; Music that her VILAGARCÍA DE AROUSA res exposicións sobre Maruxa anos 70. Domingo 22, Orquestra Carlos III e echo is. Igrexa de Maria Auxilia- ¬TEATRO.Glass City.Unha evoca- Mallo. Até o 10 de xaneiro do 2010, ¬MÚSICA. Berri Txarrak . Actua- Camerata Lírica: Carmina Burana, dora,20:45. ción en clave musical dos veraneos na Casa das Artes. ción deste grupo navarro nado na de Carl Orff. Teatro-Cine Salesianos, Variacións de Goldberg de J.S. Bach do caudillo na Coruña provinciana ¬MÚSICA. Fito e Fitipaldis. Fito e localidade de Lekumberri. Este 20:30. Entradas 10/7 euros. por Kenneth Weiss(clave). Marco, dos anos 50, polo grupo Teatro do o seu grupo presenta a xira titulada venres 20, ás 22:00, no Mondo Club. Luns 23 e martes 24. Ópera para 22:30. Noroeste. Este venres 20, ás 21:00, Antes de que cuente diez, nome ta- Ao día seguinte,sábado 21, ás escolares: A Frauta Máxicade Mo- Mércores 25. no Auditorio Municipal.

¬ CONVOCATORIAS A participación neste concurso im- só a recolleita e catalogación das for- de novembro. O prazo de inscrición plica o acatamento das bases, que es- mas (incluíndo a pescuda en inventa- remata o día 25 e a mesma é gratuita. X Certame Folk tán suxeitas a xustificadas modifica- rios pos-mortem, na tradición oral ou O seminario está recoñecido como Radio Obradoiro cións. As maquetas poderán ser utili- na iconografía), senón tamén a inves- actividade formativa pola Universi- O Grupo Correo Gallego, a través da zadas por Radio Obradoiro para a súa tigación verbo das crenzas e valores dade da Coruña, para a súa posible emisora Radio Obradoiro, e a Direc- difusión. relacionados co traxe, da influencia convalidación. ción Xeral de Xuventude e Vo-lunta- Bases completas en www.radioobra- na indumentaria dos poderes relixio- As inscricións pódense facer persoal- riado, da Consellería de Traballo e Be- doiro.com. sos, económicos e políticos, e finalmente ou por teléfono, fax ou e-mail, nestar da Xunta de Galicia, convocan mente dos aspectos sociolóxicos, en: a décima edición do Certame de Mú- XV Premio de Investigación coma o dos artesáns da nosa indu- Concellería de Cultura do Concello sica Folk Radio Obradoiro en San- Antonio Fraguas mentaria (zoqueiros, costureiras, etc.) de Cyulleredo, Edificio de servizos tiago de Compostela, segundo as se- A Asociación do Traxe Galego, na -Os traballos achegaranse á sede da múltiples do Burgo, rúa Ramón Ca- guintes bases: procura de conseguir e divulga-lo Asociación do Traxe Galego, Avda. banillas, 14 -15670, O Burgo (Culle- I.Poderán participar todos os grupos máis amplo coñecemento sobre o Coimbra, nº 2 baixo, 15704 de San- redo). ou solistas de música folk, instrumen- traxe galego, en tódalas súas varian- tiago de Compostela, por correo Tel: 981 665 597, fax: 981 661 748, e- tal ou cantada. tes, convoca este premio con estas certificado ata a data límite do 30 de mail: [email protected]. II.Non poderán tomar parte neste bases: novembro de 2009. No seminarios haberá distintas po- certame aqueles grupos/solistas que, - Establécense dous premios: -Os traballos presentaranse en ga- nencias, debates, actuacións artísti- a data 1 de novembro de 2009, teñan Efixie de Antón Fraguas. Premio na modalidade de Traballos lego, en sobre pechado no que cas, a cargo de nomes como Alonso asinado un contrato discográfico, nin analíticos por valor de 1200 euros. conste un lema e non poderán asi- Montero, Anxo Tarrío, Antón Patiño, os gañadores das tres edicións ante- identidade dos grupos/solistas. Non Premio na modalidade de Traballos narse. O autor/a ou autores/as indica- X. Manuel Beiras, Bernardino Graña, riores. se terá en conta a calidade da ma- descritivos por valor de 600 euros. rán nunha cuartilla os seus datos per- Fernán Vello, Xavier Alcalá, e Admitirase que até un 25% dos com- queta. -A modo de orientación, para a pre- soais: nome, apelidos, enderezo, telé- outros/as acreditados coñecedores poñeentes do grupo supere os 30 V.O prazo de recepción de maquetas sentación de traballos: fono e NIF, nun sobre tamén da obra do poeta do Caurel. anos. Tamén poderá superar a idade remata o 31 de decembro de 2009. Consideraranse na modalidade de pechado no que conste o mesmo máxima a persoa que desenvolva a VI.A gala final do certame celebrarase Traballos descritivos aqueles que, re- lema que no sobre que contén o tra- función de acompañamento musical o venres 22 de xaneiro de 2010 no Te- cuperando traxes, especifiquen a ballo. cos participantes que se presenten atro Principal de Santiago. materia con que están feitas as pezas, -Os traballos deberán acompañarse como solistas. (.....) medidas, patróns, onde se atoparon, da documentación ou fotografía co- III.Cada grupo ou solista participante XII.O premio consistirá nunha aporta- onde están actualmente e de que rrespondente. deberá enviar unha maqueta con ción en metálico de 1.500 euros época é cada unha das pezas analiza- -Os traballos premiados poderán pu- tres temas (alomenos dous inéditos) para o primeiro clasificado. A orga- das, pero evitando elevar esas pezas blicarse a iniciativa da Asociación do a: nización resérvase a posibilidade de ou esos traxes, sen máis documenta- Traxe Galego, se así o estima, man- Radio Obradoiro establecer algunha clase de compen- ción que a confirme e complemente, tendo os seus autores/as, os dereitos En clave de Folk sación para o resto de finalistas. O a categoría absoluta para unha terra de propiedade intelectual. Rúa Preguntoiro, 29 nome do grupo gañador farase pú- ou unha época. 15.704 • Santiago de Compostela blico o mesmo día da celebración da Consideraranse na modalidade de XV Seminario (...) final. A Organización poderá publici- Traballos analíticos aqueles nos que, de Historia de Culleredo IV.Serán seleccionadas catro maque- talo en dife-rentes medios de comu- ademais se investigue quen fixo o Baixo o lema “A Voz fundamental de tas (número que pode variar en fun- nicación. O premio poderá ser decla- traxe, con que mecanismos, como Uxío Novoneyra na Galicia contem- ción da calidade da interpre-tación), rado deserto. traballaba, en que área distribuía a poránea”, vaise celebrar este semina- que pasarán á final. A escolla correrá a sua producción. Nesta modalidade rio no Edificio de Servizos Múltiples cargo da organización, sen coñecer a XIII.O fallo do xurado será inapelable. de investigación recoméndase non do Burgo, en Culleredo, do 26 ao 28 46 cine,tv,dvd (2).qxd 17/11/09 21:37 Página 2

ANOSATERRA CINE,TV,DVD.46. 19-25 DE NOVEMBRO DE 2009

Xosé Valiñas

Escena de Tenderness. no terreo das superproducións hollywoodianas, especialidade que segue a resistírselle.

Tenderness Dirixe: John Polson. Intérpretes: Russell Crowe, Laura Dern. Thriller. EE UU, 2009 Luís Tosar na rodaxe d’A noite que deixou de chover. OTTO / A.G.N. Hilary Swanken Amelia. As estrelas tamén se toman un EN CARTEL. vaga de spleen amosa moito mén está detrás do libreto de substitúa a directora de Thirteen descanso de cando en vez. É o amor polo cinema como medio Onde viven os monstros, a úl- e Os amos de Dogtown, cheira a caso da besta dos Antípodas que A noite que deixou de expresión artística. tima, aínda pendente de estrea, que a saga vai dar unha viraxe entre superprodución e super- de chover de Spike Jonze, en certa medida máis harrypotteriana. produción –semella que Ridley Dirixe: Alfonso Zarauza. Un lugar onde quedar o seu equivalente cinematográ- Scott lle deu uns días de asuntos Intérpretes: Luís Tosar, Dirixe: Sam Mendes. fico. Aquí, aliado con Mendes, Amelia propios– tivo tempo para prota- Nora Tschirner. Intérpretes: John Krasinski, relata as tribulacións dunha pa- Dirixe: Mira Nair. gonizar este modesto thrillerpo- Drama. Galicia 2008. Maya Rudolph. rella de pais novatos que buscan Intérpretes: Hilary Swank, licial, no que se limita a tirar de Comedia. EE UU, 2009 sobrevivir á experiencia. Eviden- Richard Gere. carisma primario para asentar o Non sabemos a qué salas, pero, temente, con autores como os Biopic. EE UU, 2009 enésimo relato do detective em- finalmente, a ópera prima de Al- O director de Revolutionary citados, o resultado final non é o brutecido e solitario obsesio- fonso Zarauza chega ás cartelei- Road, Camiño á perdición ou habitual malia as aparencias. Xa dicían, especialmente des- nado cun vello caso que non ras comerciais. Se lles proe a cu- American beauty dá un novo pois da comedia romántica acaba de finiquitar, o dun ambi- riosidade e non hai xeito coas golpe de temón ao seu reperto- Lúa nova Postdata: Quérote,que Hilary guo adolescente asasino, apa- distribuidoras saiban que xa se rio temático e proba sorte coa Dirixe: Chris Weitz. Swank daba por amortizados os rentemente rehabilitado, que pode ver ,dende o pasado ven- comedia romántica, iso si come- Intérpretes: Kristen Stwart, seus roles máis ambiguos –e ben tras saír do cárcere, onde penou res, a través do portal de descar- dia romántica disfuncional e Robert Pattinson. amortizados que deben estar pola morte dos seus pais, co- gas legais filmotech.com. Co con pedigrí autoral. O responsá- Terror romántico. EE UU, 2009 con dous oscarpor Boys don't ñece unha moza fuxitiva fasci- gran reclamo de Luís Tosar bel do guión é o gurú da moder- cry e Million dollar baby. Filmes nada polo seu pasado ao Char- como protagonista total e coa nidade literaria Dave Eggers, es- Como se a estas alturas precisase como este multiestelar biopicda les Manson. Por suposto, o intención de retratar poetica- tandarte lexitimador do que algunha presentación a provei- aviadora pioneira Amelia Ear- axente Crowe seguirá os pasos mente o espírito bohemio de debe ser un escribente ao día a tosa saga do folletín vampírico hart certifican o cambio de sta- da parella desouvindo as ordes e Compostela, a fita pasou sen de- través da indispensábel McSwe- adolescente. Iso si, o relevo en ro- tus da, outrora, nena rebelde de consellos dos superiores. Rea- masiado ruído por uns cantos eney's, revista literaria pola que les de dirección de Catherine Hollywood. Gere e Ewan Mc- liza, con máis oficio que convic- festivais dende a súa estrea no pululan nomes como os de Mi- Hardwicke por Chris Weitz pode Gregor danlle a réplica mascu- ción, Polson, responsábel da ru- Cineuropa do ano pasado. Lás- chael Chabon, David Foster Wa- ser significativo. Que o director lina nestes novos devaneos sen- tineira O escondite, cun discreto traa un tanto a abundancia de llace, George Saunders ou Joyce da melosa O compás dourado, timentais. Dirixe a realizadora Robert de Niro. estereotipos literarios e noc- Carol Oates. O autor de Agora sa- adaptación tamén da primeira india Mira Nair (Mississippi Ma- támbulos, mais a pesar de todos beredes o que é correrdebeulle novela da exitosa saga de fanta- sala, A voda do Monzón) nun Os condenados os seus defectos, a odisea noctí- coller gusto á cousa porque ta- sía xuvenil A materia escura, novo intento de atopar fortuna Dirixe: Isaki Lacuesta. Intérpretes: Daniel Fanego, Arturo Goetz. Drama. España, 2009

Debut en formato ficcional do responsábel das interesantes Cravan vs Cravan e A lenda do tempo. Premio FIPRESCI no úl- timo Donostia para unha historia de redencións e axustes co pasado, narrada cun reparto arxentino sobre dous antigos gue- rrilleiros que se reencontran na actualidade buscando a foxa anónima onde xace o corpo dun FRANÇOIS DUHAMEL vello compañeiro de andanzas Maggie Gyllenhaal, John Krasinski e Maya Rudolph [desde a esquerda], en Un lugar onde quedar. Á dereita,Robert Pattinsone Kristen StewartenLúa nova. revolucionarias.G Pasatempos 1382.qxd 18/11/09 01:19 Página 1

ANOSATERRA 19 - 25 DE NOVEMBRO DE 2009 PASATEMPOS.47.

por Gonzalo Vilas CRUCIGRAMA XADREZ por Carlos Pena - [email protected]

Campionato de España de Clubs. No teatro Cervantes en Linares disputouse o 7 e 8 de novembro a final de España de Clubs entre o Linex Magic de Mérida e o Marcote de Mondariz. Ambos foran xa cam- pións de España en dúas ocasións e o Linex é ademais o campión de Europa vixente. Con equipas cheas de figuras fichadas para a ocasión presumíase un encontro moi igualado, no que tan só o galego Iván Salgado (Ourense, 1991) polo Marcote e o ex- tremeño José Manuel Pérez Candelario (Zafra, 1983) polo Linex eran xenuínos representantes dos equipos nos que militaban. A disputada final (Shirov - Gashimov, Adams - Vallejo, Sargissian - Inarkiev, Cheparinov - Milov, Caruana - Graf e Candelario - Salgado) gañouna Linex Magic por 3,5 a 2,5. Empatouse en todos os taboleiros menos no quinto no que a vitoria do italiano Fabiano Caruana fronte a Alexander Graf inclinou a balanza para o Linex Magic.

Caruana, Fabiano 2652 Da5+ 9.c3 c4 10.b4 Dc7 11.g3 Ce7 Graf, Alexander 2596 12.Af2 Cb8 13.Ag2 b6 14.Cb2 a5 15.b5 30.Cxd5! e o sacrificio do cabalo é o ca- Final Campionato de España de Clubs. a4 16.Cxa4 Ad7 17.0-0 Axb5 18.Cb2 miño correcto 30…exd5 31.Dxd5 Ta6 C11: Defensa francesa. Sistema clásico. Ta3 19.Db1 Ad7 20.Cd1 Cbc6 21.Ce1 32.Tf6 Ca7? [32...Ab7 33.Ce3 Cxd4 b5 [21...Cf5!?=] 22.Cc2≈ Ta7 23.Cde3 34.Dxb7 Dxb7 35.Axb7 Txf6 36.exf6 Fabiano Luigi Caruana naceu en xullo do Cc8 24.f5 Cb6 25.Ae1 Ca4 26.Dd1 Cb2 Ce6+-] 33.Txa6 Axa6 34.De6+ Ae7 1992 en Miami, e ocupa o posto 81 no 27.Dh5+- g6 28.fxg6 fxg6 29.Df3 Ac8 a 35.Dxa6 0-0 36.De6+ Rg7 37.Ad2 b4 ranking mundial e o 1º dos xogadores pobre e caótica situación das pezas ne- 38.Tf1 Txf1+ 39.Rxf1 Cb5 40.Ad5 Dd8 italianos.1.e4 e6 2.d4 d5 3.Cc3 Cf6 4.e5 gras e sobre todo a central do monarca 41.Df7+ Rh8 42.Ah6 o mate é inevitable Cfd7 5.f4 c5 6.Cf3 Cc6 7.Ae3 Db6 8.Ca4 deben recibir o seu castigo Diagrama e Graf abandonou 1-0. SUDOKU Horizontais: 1- Peza do xogo do xadrez. Parte comestible do corpo difícil doado dos animais. 2- Persoa que se dedica a protexer a seguridade física doutra. 3- Símbolo do Rubidio. Dise de quen ten demasiado amor ás súas propiedades ou diñeiro, e non se desprende delas fácilmente. Partido político español. 4- Período indeterminado e xeralmente longo de tempo. Naquel distante lugar. Vai moito frío, prodúcese unha xeada. 5- Díselle ao ovo que non resultou fecundado. 500 en numeros romanos. Sociedad Española de Retina y Vítreo. 6- Primeira letra. Na terminoloxía marxista especialmente, escravizar, privar ó home da súa liberdade ou condición. Símbolo do Osíxeno. 7- Movemento artístico e literario rupturista que se desenvolveu entre 1916 e 1922 en Europa e EUA, ligado ao concepto do absurdo. Número 1 romano. Xeito ou forma de ser dunha cousa, o seu índole ou estilo. 8- Topónimo repeti- do en certos luigares de Galicia. Circunferencia de metal, que pode ter unha función ornamental. Concello cercano a Corcubión, escrito con moi mala ortografía. 9- Batracio. Prefixo grego que dá idea de imaxe. Símbolo do Escandio. 10- Que ten a propiedade de reflectir as cores do arco da vella. 11- Eiroa, especie de anguía. Tecla e función do tecla- do do computador, en inglés, e que en español leva o nome de intro. Verticais: 1- Despacho e cargo do agregado, por exemplo, nunha ofi- Encher os cadriños cos números do 1 ao 9, sen repetir ningún cadro, nin liña, nin ringleira. cina diplomática. 2- Traballo a terra co arado. Natural ou habitante de Acerbaixán. 3- Símbolo do Francio. Anaco de terra arada nun día por AUTODEFINIDO unha xugada. Marchar, desprazarse. 4- Acción de marchar ou ir a un Os debuxos representan 6 nomes de legumes de uso frecuente na cociña. sitio. Medida de capacidade para líquidos, equivalente a 16 litros. Home sen razón ou xuízo, fóra da realidade. 5- Conxunto de materiais fundidos en estado líquido, provintes dun volcán. Número 1 romano. Muíño fariñeiro movido pola auga dun río ou do mar. 6- “Chover a ...... ”, facelo con gran cantidade de auga caída. 7- Conxunto vocal de varios cantores. Nitróxeno. Organización benéfica para os invidentes. 8- Aquí. Abreviatura de satélite. Perciben, escoitan. 9- Factor sanguíneo, coñecido por estas siglas. Localidade andaluza que dá nome a un famoso e internacional viño. “Windows ...”, sistema de Microsoft idea- do nos anos 90 e de pouco éxito comercial.10- Unidade logarítmica utilizada, especialmente en acústica, para expresa-la relación entre dúas potencias, correntes ou tensións. Punto cardinal. 11- Espantar, causar pavor ou horror.

SOLUCIÓNS autodefinido doado

crucigrama difícil 48 contra e portada 2.qxd 17/11/09 21:40 Página 2

PROMOCIÓNS CULTURAIS GALEGAS S.A. Presidente: Miguel Barros Puente. Director: Manuel Veiga Taboada 01382 Redacción VIGO: Príncipe 24, 1º- 36202. Teléfono 986 222 405. Fax 986 223 101. [email protected] [email protected] Administración, subscricións, publicidade e Editorial: Príncipe 22, baixo, 36202 VIGO. Teléfono 986 433 830 Diario dixital: www.anosaterra.com 8 400021 303104

Xan Carballa cas co barco para os medios de que as familias preferían a di- s 47 días do secuestro SACAR PEITO comunicación, moveuse o sal- plomacia e a negociación. A tor- do Alakranadan para responsábeis políticos, diplo- seiro informativo. menta deses días deixa nas he- O un cursiño de oportu- máticos e militares que tiñan Foron catro xornadas, culmi- merotecas retratados aos que 1.382 nismo político. Durante un mes que ver coas negociacións. Só nadas nas manifestacións de sacaban peito e propoñían as únicas persoas anguriadas cando os secuestradores deci- Bermeo e Vigo, nas que algúns asaltos a sangue e fogo, houbese eran os secuestrados, as súas fa- diron acelerar a negociación e dirixentes políticos pensaron vítimas propias ou non. Benvi- milias ou en diferente grado os abriron todas as liñas telefóni- sacar tallada até que atoparon dos sexan os mariñeiros vivos.G anosaterra

A filosofía slowve a vida a modiño, sen reloxos. Xesús Trillo, é o presidente do Convivium Galicia, a conexión galega do movemento Slow Foodque está a piques de oficializarse. Co caracol como mascota, ENTRETEMENTO este club é contrario á comida rápida. Defende os xantares con mesa, mantel e cubertos. Belén Regueira

s miñas avoas, que non co- A ñeceron o aburrimento, Xesús Trillo, presidente de Convivium Galicia nunca souberon que cousa era entreter. Non ganchillaban nin ‘O microondas e máis eu somos incompatíbeis’ xogaban á brisca para se entrete- ren, nin chegaban tarde á misa porque se entretiveran paro- Eva Estévez lando cunha veciña. As miñas Que é o Slow Food? avoas non tiñan tempo para É un movemento que naceu perder nin piedade cos que fa- en 1986 en Italia, da man do cían por enredar, que é como lle xornalista Carlo Petrini como chamaban a consumir en an- protesta contra a instalación drómenas o tempo que cómpre dun McDonalds na praza de para asuntos máis importantes. España de Roma. Daquela xur- Eran mulleres clarividentes e diu a filosofía Slow Food . dunha sinceridade brutal, que Significa comer amodiño? lle chamaban polo seu nome a Comida lenta. cada choia e a cada aquel. E por Céntrase na comida? iso, cada vez que escoito a pala- É unha filosofía que comezou bra entreter en certos contextos na comida pero que engloba pásolle o algodón das avoas des- todo. Agora hai movementos pois de levar a man á faltriqueira. slowligados a outros sectores É unha inocente medida de pro- que defenden produtos que es- tección, non sexa que pretendan taban en perigo de extinción ou facerme enredar aproveitando a feitos con métodos tradicionais manobra de distracción. que estaban desamparados. Non me malinterpreten, Que é o Convivium? teño en alta estima o lecer, a fol- Slow Food é o movemento ganza e a nugalla. As sestas e os

mundial, e o Convivium Gali- TOBA JAVIER bailes. O frívolo e o curriño. Gús- cia é a subdelegación. tanme os enredos, pero non pre- Na era do ADSL van a pedais? de proxectos socioeconómicos corvo. Non haberá centola de mento en contra de ninguén, e tendo computalos como horas Son un feixe de rebotados? que fixen a poboación ao rural. Lira porque está en veda. a favor de manter tradicións. traballadas. O entretemento, Non. En Galiza hai espazo para Teñen data de constitución? Por que porco celta? No Slow Food son lentos nos que antes era unha profesión se-

PACO VILABARROS PACO quen queira gozar dunha O vindeiro 18 de decembro en Por que aspira a ser produto papeleos? ria, soporta un enorme intru- hamburguesa e tempo para Casa de Trillo, en Muxía. Será a baluarte en breve. Non. A comisión que avalía foi sismo. Por exemplo, o dos xor- aqueles que queiran algo da te- nosa posta de longo. Que son os produtos baluarte? bastante rápida. nalistas que antes de teclear, ra- rra feito como antigamente. Mellor ir con tempo, non? Os que están recoñecidos pola Canto tempo lles levou ser re- diar ou televisar deben pasar os Aínda hai zonas nas que non se (Risas) Si. dirección de Slow Food como coñecidos? feitos polo funil do “entretido”, o vive o progreso e ese atraso Os hiperactivos poden asistir? autóctonos ou tradicionais. O Pouco máis dun mes, dende censor máis implacable e eficaz. pode ser unha vantaxe á hora Por que non? millo corvo de Meiro, que é que presentamos a documen- O que non admite a peneira vai de recuperar cousas que están Se se sofre de dixestión lenta, unha variedade autóctona re- tación. para o caldeiro dos porcos. A re- a punto de perderse. mellor que mellor? cuperada en Bueu, e a centola Cal é a mascota do Convivium alidade, sexa o que for, teima en Que ten de malo a rapidez? Por suposto (risas). de Lira, que se captura dun Galicia? ser máis larga, máis longa e máis Insisto en que non estamos en Que menú van ter nesa xun- xeito tradicional, xa teñen este O caracol, que é a imaxe slow complexa ca os vídeos de pri- contra da rapidez nin do sis- tanza? distintivo. en todo o mundo. meira, pero informados e edu- tema. Estamos a favor de de- Unha degustación de porco Van montar unha cruzada O microondas ten cabida no cados hai que vir da casa. E fender aqueles territorios que celta, que tentaremos acom- contra a comida rápida? seu fogar? acabo xa, non por non enreda- se están a despoboar por falta pañar con produtos de millo Que va! Este non é un move- Non. Somos incompatíbeis.G las; non quero que se aburran.G

O entretemento,’’ que antes era unha profesión seria, soporta un enorme intrusismo”