Wycieczka nr 44 TERESPOL – – – – KOBYLANY - TERESPOL Dystans: ok. 34-37 km Rodzaj wycieczki: mieszana (samochodowa i piesza) Stopie ń trudno ści: niski Minimalny wiek uczestnika: 9 lat

Fragment mapy przedstawionej powy żej, pochodzi z systemu map internetowych OpenStreetMap (źródło: http://openstreetmap.org/ ). W/w mapa została doł ączona do Opisu na warunkach licencji Uznanie autorstwa na tych samych warunkach 2.0 (CC-BY-SA 2.0). Legenda i trasa rowerowa wprowadzona przez autora w/w Opisu.

1 Witam ponownie w nowym 2016 r. Przed nami kolejne wycieczki krajoznawcze, tym razem będziemy odwiedza ć nie mniej ciekawe miejsca nadbu żańskie, czyli lewobrze żną, środkow ą cz ęść doliny rzeki , pocz ąwszy od miejscowo ści Terespol pod ąż aj ąc w gór ę rzeki. Jako, że mieszkam w Siedlcach, st ąd dojazd do tych miejscowo ści jest troch ę odległy, jak na jeden dzie ń, st ąd w tym roku wzbogac ę list ę propozycji wycieczek o wycieczki dwudniowe. Po tym krótkim wst ępie, mo żemy zacz ąć opis dzisiejszej wycieczki, w której chciałbym zaproponowa ć odwiedzenie przygranicznego miasta Terespol i okolicznych miejscowo ści.

Po dotarciu do Terespola, staramy si ę znale źć dogodne miejsce do zaparkowania samochodu, sądz ę, i ż najlepszym miejscem b ędzie zaparkowanie na głównej ulicy Terespola tj. na ulicy Wojska Polskiego. Wi ększo ść ciekawych zabytków mie ści si ę wła śnie przy tej ulicy. Przed rozpocz ęciem spaceru po tym przygranicznym mie ście, proponuj ę, jak zwykle to robi ę, zapozna ć si ę z krótk ą histori ą tego miejsca. Z pewno ści ą informacje te b ędą przydatne.

Terespol – miasto przygraniczne, poło żone nad Bugiem na granicy z Białorusi ą. Historia Terespola si ęga XVI wieku, kiedy to został zało żony na terenach wsi Błotkowo lub Błotków, będącą miejscem dogodnej przeprawy przez Bug do ówczesnego miasta Brze ść . Jak podaj ą ró żne źródła ( kilka z nich wymieniłem na ko ńcu niniejszego Opisu ), pierwsze wzmianki o wsi Błotków pochodz ą z 1512 r., kiedy to Iwan z Kodnia, kupił wie ś Błotkowo wraz z okolicznymi terenami. Przez lata wie ś kilkakrotnie zmieniała wła ścicieli, a ż na pocz ątku XVII wieku, trafiła w r ęce króla Zygmunta III Wazy. Król wybudował tu okazały pałac, otoczony pi ęknym ogrodem. Niestety Potop Szwedzki i napad Rosjan, doprowadziły królewski pałac do ruiny. Wa żną dat ą dla Terespola, był rok 1693, kiedy to kasztelan wile ński Józef Bogusław Słuszka , zakupił okoliczne grunty wraz z osad ą Błotków, po czym, jak czytamy w internecie, w latach 1693-1696, uzyskał prawa miejskie i nazwał nowopowstałe miasto Terespolem, na cze ść swojej żony tj. Teresy Gosiewskiej. Dodam, jako ciekawostk ę, i ż na jednym z pomników znajduj ących si ę w Terespolu, za dat ę uzyskania praw miejskich przez Terespol, uwa ża si ę rok 1697. Miasto poło żone przy ruchliwym wówczas trakcie do Brze ścia Litewskiego, zacz ęło intensywnie si ę rozwija ć. Lata mijały, Terespol kilkakrotnie zmieniał wła ścicieli. Jednym z nich był Ludwik Konstanty Pociej , wła ściciel miasta w latach 1711-1749 r. On to wybudował cerkiew, słu żą cą grekokatolickim mieszka ńcom miasta. Opis tego zabytku, przedstawi ę w dalszej cz ęś ci Opisu. Najlepszy okres rozwoju Terespola przypada na czas rz ądów Jerzego Flemminga , który w połowie XVIII wieku zakupił liczne dobra, a w Terespolu umie ścił swoj ą główn ą rezydencj ę. Był on człowiekiem bardzo przedsi ębiorczym, dzi ęki czemu doszedł do wielkiego maj ątku, a Terespol za jego rz ądów stał si ę miastem bardzo nowoczesnym. Sprowadził tak że osadników niemieckich, którzy równie ż przyczynili si ę do rozwoju miasta. Jerzy Flemming był bardzo zwi ązany z rodzin ą

2 Czartoryskich, dwukrotnie żonaty (raz z córk ą Kanclerza Wielkiego Litewskiego, Fryderyka Michała Czartoryskiego, Antonin ą Czartorysk ą; pó źniej po jej śmierci z jej siostr ą Eleonor ą Konstancj ą Czartorysk ą). Warto doda ć, że córka Jerzego Flemminga z pierwszego mał żeństwa, Izabela , została pierwsz ą dam ą Rzeczypospolitej. Bywała ona równie ż w rodzinnym domu Flemmingów w Terespolu. Flemming jako sprzymierzeniec Czartoryskich stał się wrogiem rodu Radziwiłłów, oburzonych na Czartoryskich za ich podda ństwo wobec carycy Katarzyny II. St ąd te ż Terespol został zaatakowany przez wojska Radziwiłłów i praktycznie bez jednego wystrzału, zaj ęty. Oczywi ście historia ówczesnych wydarze ń jest znacznie ciekawsza, szczególnie zainteresowanych odsyłam do przewodnika Grzegorza Rąkowskiego „Polska Egzotyczna I”. Ko ńcz ąc w ątek Jerzego Flemminga, wspomn ę, i ż do upadku jego pałacu, przyczyniły si ę po żary w 1814 i 1827 r.. Sam Jerzy Flemming zmarł w 1771 r. zostawiaj ąc maj ątek córce, Izabeli Czartoryskiej. Po powstaniu listopadowym, Terespol stał si ę własno ści ą rz ądu carskiego. Rozpocz ęto wznoszenie wielkiej jak na ówczesne czasy inwestycji wojskowej tj. Twierdzy Brzeskiej . Nie b ędę obszernie opisywa ć tego w ątku, gdy ż tematowi twierdzy, po świ ęcę Zdj ęcie nr 1 – Główna ulica dzisiejszego Terespola – ul. Wojska Polskiego. oddzieln ą wycieczk ę. Jak była to du ża inwestycja, mo że świadczy ć fakt, że przy jej projektowaniu, przesuni ęto centrum ówczesnego Terespola o ok. 2 km na zachód, natomiast centrum Brze ścia o około 2 km na wschód. Cały stary Terespol został zburzony, a jedyn ą budowl ą ocalał ą z wcze śniejszej zabudowy była cerkiew, poło żona niegdy ś na zachodnim obrze żu miasta, a obecnie na jego wschodnim kra ńcu (źródła tekstu na ko ńcu Opisu).

W zale żno ści, w którym miejscu zaparkowali śmy zmierzamy do widocznego b ądź nie, ko ścioła rzymskokatolickiego pw. Świ ętej Trójcy, znajduj ącego si ę przy ulicy Wojska Polskiego (patrz zdj ęcie nr 2). Du ża świ ątynia, poł ączenie ró żnych stylów architektonicznych . Akurat w czasie naszej wycieczki trwała msza, st ąd nie bardzo mieli śmy okazj ę zajrze ć do wn ętrza. Poni żej przedstawiam krótki opis świ ątyni.

3 Zdj ęcie nr 2 – Ko ściół rzymskokatolicki pw. Świ ętej Trójcy w Terespolu, pochodz ący z 1863 r.

Ko ściół rzymskokatolicki pw. Świ ętej Trójcy (patrz zdj ęcia nr 2,3) – dzieje parafii terespolskiej si ęgaj ą roku 1697, kiedy ówczesny wła ściciel dóbr terespolskich, Jan Bogusław Słuszka, chc ąc uczyni ć dar swojej żonie, Teresie, utworzył miasto nazwane Terespolem i wybudował drewniany ko ściół. Opiek ę nad świ ątyni ą powierzył dominikanom. Ko ściół ten po świ ęcony św. Trójcy, istniał a ż do 1827 r., kiedy to został zniszczony w wyniku po żaru. Po po żarze rozpocz ęto budow ę nowego, murowanego ko ścioła, jednak że ze wzgl ędu na plany utworzenia twierdzy brzeskiej, prace zostały wstrzymane, a ż do roku 1855. Wtedy to rozpocz ętą budow ę rozebrano i przeniesiono w inne miejsce, na którym ko ściół stoi a ż do dzisiaj. Dodam, że ko ściół uko ńczono w 1863 r. Jak mo żemy przeczyta ć na stronie internetowej parafii terespolskiej (link na ko ńcu Opisu ), władze carskie nie pozwoliły dalej prowadzi ć działalno ści dominikanom, dlatego parafi ę przej ęło duchowie ństwo diecezjalne. Ko ściół kilkakrotnie był rozbudowywany i przebudowywany np. w latach 1979-1985, 1991-1996 i itd. ( źródła tekstu na ko ńcu Opisu). 4 Niedaleko ko ścioła, na skrzy żowaniu ul. Wojska Polskiego z drog ą wojewódzk ą nr 698, znajduje si ę żelazny obelisk z 1825 r. (patrz zdj ęcie nr 4). Żeliwny Obelisk z 1825 r. – wzniesiony na pami ątk ę wybudowania drogi bitej z Warszawy do Brze ścia w latach 1820-1823 r. Na ówczesne czasy była to bardzo du ża inwestycja, sama droga była brukowana i miała długo ść około 200 km. Na żeliwnym pomniku umieszczono płaskorze źby autorstwa Pawła Madali ńskiego, profesora Uniwersytetu Warszawskiego. Przedstawiaj ą one w sposób bardzo realistyczny m.in. widoki 3 miast (Warszawy, Siedlec, Brze ścia) oraz sceny pokazuj ące budow ę drogi. Jako ciekawostk ę podam, i ż identyczny pomnik został zbudowany równie ż na pocz ątku drogi brzeskiej tj. w Warszawie przy ulicy Grochowskiej (źródła tekstu na ko ńcu Opisu).

Zdj ęcie nr 4 – Żelazny obelisk z 1825 r. , pami ątka budowy traktu brzeskiego w latach 1820-1823 r.

Po obejrzeniu obelisku, kierujemy si ę z powrotem w kierunku ko ścioła św. Trójcy i pod ąż amy dalej. Po drodze zobaczymy przy ulicy Wojska Polskiego kilka pomników, m.in. po świ ęconych przywódcy powstania ko ściuszkowskiego, Tadeuszowi Ko ściuszce (patrz zdj ęcia nr 5,6).

Zdj ęcia nr 5,6 – Pomniki w Terespolu, po świ ęcone Tadeuszowi Ko ściuszce – przywódcy powstania ko ściuszkowskiego.

5 Miasto Terespol jest miastem niczym szczególnie nie wyró żniaj ącym si ę. Dobrze rozwini ęty handel, nastawiony w głównej mierze na obsług ę Białorusinów, jako miasto przygraniczne. Du ża cz ęść mieszka ńców znajduje zatrudnienie przy obsłudze przej ścia granicznego a tak że w pobliskich Małaszewiczach, gdzie znajduj ą si ę bazy przeładunku paliwowego. Ogl ądaj ąc zabudowania miasta, pod ąż amy dalej ulic ą Wojska Polskiego. Po prawej stronie pojawi si ę boisko sportowe, po lewej za ś nowoczesny kompleks Stra ży Granicznej. To znak, że niebawem zobaczymy kolejny zabytek historyczny, tj. zabytkowy cmentarz prawosławny, do którego prowadzi nas ozdobna brama (patrz zdj ęcie nr 7). Cmentarz Prawosławny w Terespolu – zabytkowa nekropolia prawosławna, administrowana przez parafi ę prawosławn ą pw. św. Jana Teologa. Jak czytamy na stronie Wikipedii (link na ko ńcu Opisu ), cmentarz został zało żony w pierwszej połowie XIX wieku. Na jego terenie znajduje si ę kilkadziesi ąt zabytkowych grobów, gdzie najstar -sze pochodz ą z przełomu XIX i XX wieku. Na cmentarzu mo żemy równie ż podziwia ć kaplic ę Zmartwychwstania Pa ńskiego, wzniesion ą w 1892 r. z pieni ędzy przekazanych przez anonimowego fundatora (patrz zdj ęcie nr 8). Jako ciekawostk ę mo żna poda ć fakt, że kaplica ta nie jest typow ą kaplic ą prawosławn ą, gdy ż posiada wszelkie niezb ędne elementy do odprawiania liturgii świ ętej ( źródło Wikipedia – link na ko ńcu Opisu ). Odwiedzaj ąc cmentarz prawosławny Terespolu, koniecznie trzeba zwróci ć uwag ę na pomnik (patrz zdj ęcie nr 9). , upami ętniaj ący zabicie 17 wrze śnia 1939 r. ok. 60 polskich żołnierzy i oficerów, których pochowano w zbiorowej mogile (źródła tekstu na ko ńcu Opisu).

6

Po zwiedzeniu Cmentarza Prawosławnego kierujemy si ę na przeciwn ą stron ę ulicy Wojska Polskiego w kierunku widocznej cerkwi pw. św. Apostoła, Jana Teologa (patrz zdj ęcia nr 10,11).

Cerkiew pw. św. Jana Teologa– świ ątynia prawosławna, znajduj ąca si ę we wschodniej cz ęś ci Terespola, przy ulicy Cerkiewnej 2. Wzniesiona w pierwszej połowie XVIII wieku, jako świ ątynia unicka. W 1874 r. Zdj ęcie nr 10 – Widoczna w oddali cerkiew prawosławna w Terespolu. Rosjanie zamienili świ ątyni ę na prawosławn ą, gdzie z przerwami funkcjonuje do dzi ś. Jak mo żemy wyczyta ć na stronie Wikipedii (link na ko ńcu Opisu), od 2010 r. cerkiew jest o środkiem kultu ikony Matki Bo żej. We wrze śniu 2010 r. ikona b ędąca w posiadaniu jednego z parafian, zacz ęła wydziela ć wonny olej. Ikona ta została wystawiona w cerkwi w Terespolu, co przyczyniło si ę do masowych pielgrzymek wiernych z Polski, Białorusi, Ukrainy i Litwy. Wydarzenie to zostało nazwane Cudem w Terespolu. Szczegóły tego wydarzenia mo żemy przeczyta ć m.in. na stronie internetowej Dziennika Wschodniego (link na ko ńcu Opisu), gdzie dowiemy si ę, że tym parafianinem, na którego ikonie pojawił si ę olej, był 16-letni Łukasz. Ikon ę przywiózł mu proboszcz parafii terespolskiej, reprodukcj ę słynnej z cudownych uzdrowie ń ikony ze świ ętej góry Atos. Wiadomo ść szybko rozniosła si ę po Terespolu. Ze wzgl ędu na rosn ącą liczb ę pielgrzymów odwiedzaj ących dom Łukasza, jego rodzice zdecydowali przenie ść ikon ę do cerkwi. Ikona otrzymała nazw ę Ikony Matki Bo żej „Szybko

7 Spełniaj ącej Pro śby”. Ludzie ró żnie podchodz ą do tego wydarzenia, starsi z bezgraniczn ą wiar ą, młodsi bardzo cz ęsto sceptycznie. (źródła tekstu na ko ńcu Opisu).

Niestety ze wzgl ędu na liturgi ę, odbywaj ącą si ę w dniu wycieczki, nie mieli śmy okazji wspólnie z Kacprem, zobaczy ć tej słynnej ikony, ale mo że innym razem to si ę uda. Nie mniej zach ęcam do odwiedzenia cerkwi w Terespolu. To tyle je śli chodzi o nasz ą wizyt ę w Terespolu, czas rusza ć i zwiedzi ć okolice miejscowo ści. Wracamy si ę do skrzy żowania dróg, przy którym znajduje się wspomniany wcze śniej żelazny obelisk i kierujemy si ę drog ą 698 w lew ą stron ę. Po około 1,5-2 km, miniemy rondo i tras ą 816 jedziemy w dalszym ci ągu prosto, doje żdżaj ąc do drogi, odchodz ącej w praw ą stron ę w kierunku miejscowości Polatycze. Po przejechaniu kilkaset metrów, zobaczymy drog ę poln ą, odchodz ącą w praw ą stron ę w kierunku pól. Mo żemy kawałek wjecha ć samochodem lub pozostawi ć samochód na poboczu. Jak dobrze si ę rozejrzymy, zobaczymy w oddali kamienny obelisk, pami ątk ę po rozgrywaj ącej si ę w tej okolicy bitwie pomi ędzy wojskami polskimi a rosyjskimi w czasie powstania ko ściuszkowskiego w 1794 r. Aby do niego doj ść , trzeba pieszo przej ść kilkaset metrów. Sam pomnik sprawia dziwne wra żenie, zbudowany jest z dziwnie poukładanych bloków kamiennych (patrz zdj ęcie nr 12).

Zdj ęcie nr 12 – Pomnik postawiony w 1901 r przez władze rosyjskie na cze ść wojska rosyjskiego z 1794 r.

8 Pomnik w Polatyczach k/Terespola – w bliskiej odległo ści od Terespola, w miejscowo ści Polatycze , znajduje si ę pomnik, pochodz ący z 1901 r, po świ ęcony żołnierzom polskim i rosyjskim, poległym w czasie bitwy w 1794 r., kiedy to we wrze śniu wojska polskie pod dowództwem Karola Sierakowskiego uległy przewa żaj ącym siłom rosyjskim generała Suworowa. Kl ęska ta wpłyn ęła bardzo niekorzystnie na losy powstania ko ściuszkowskiego. Suworow, maj ąc otwart ą drog ę, nie zatrzymywany przez nikogo, pod ąż ył na Warszaw ę, gdzie jego pijane wojska, w dniu 04 listopada 1794 r. dokonało zbrodni, morduj ąc ok. 20 tys. cywilnych mieszka ńców Pragi. Wydarzenie to zostało nazwane Rzezi ą Pragi. Tak jak pisałem wcze śniej, pomnik został postawiony w 1901 r. przez ówczesne Rosyjskie Ministerstwo Wojny oraz dowództwo Twierdzy Brzeskiej na cze ść poległych żołnierzy rosyjskich w czasie bitwy w Polatyczach. Po II wojnie światowej, pomnik odnowiono, umieszczaj ąc now ą tablic ę z napisem: „ Żołnierzom armii polskiej i rosyjskiej, poległym pod Terespolem we wrze śniu 1794 r.” (źródło tekstu na ko ńcu Opisu).

Wracaj ąc do samochodu, mogłem zaobserwowa ć śpiewaj ące skowronki, to znak, że wiosna tu ż, tu ż. Poza tym, w oddali zobaczyłem du że stadko saren, przebiegaj ące swobodnie przez pola i ł ąki w oddali. Po doj ściu do samochodu, wracamy na tras ę 816 i pod ąż amy dalej w kierunku miejscowo ści Lebiedziew. Mijamy t ą zadban ą i nowoczesn ą wie ś i na najbli ższym rozje ździe skr ęcamy w praw ą stron ę w kierunku Piszczaca, gdzie po przejechaniu ok. 2 km dojedziemy do kolejnej atrakcji dzisiejszej wycieczki tj. dawnego cmentarza tatarskiego w Zastawku tzw. mizaru (patrz zdjęcia nr 13,14). Po wej ściu na teren zabytkowego cmentarza, zobaczymy du ży kamie ń, na którym została umieszczona tablica pami ątkowa, upami ętniaj ąca 330-lecie nadania ziem Tatarom w Lebiedziewie i Małaszewiczach. Umieszczam krótki opis tego ciekawej i rzadko spotykanej atrakcji jak ą jest niew ątpliwie, dawny cmentarz tatarski.

Zdj ęcie nr 13 – Płyty nagrobne z islamskimi inskrypcjami na cmentarzu tatarskim w Zastawku.

9 Cmentarz tatarski (mizar) w Zastawku - obszar wschodniego przygranicza Polski był miejscem, gdzie przez wieki ł ączyły si ę ró żne kultury. Ówczesna Rzeczypospolita postrzegana była jako kraj bardzo tolerancyjny. Dzi ęki temu osiedlali si ę u nas: Żydzi, Ukrai ńcy, Tatarzy, Ormianie itd. Jedn ą z atrakcji, któr ą koniecznie trzeba zobaczy ć jest dawny cmentarz tatarski „mizar” w Zastawku. Tatarzy pojawili si ę na tych terenach pod koniec XVII wieku, kiedy to ówczesny król Jan III Sobieski, w podzi ękowaniu za wiern ą słu żbę, podarował wybranym dowódcom tatarskim, tereny w okolicy Brze ścia. Mizar w Zastawku jest jednym z dwóch, znajduj ących si ę na terenie Podlasia. Drugi mo żna obejrze ć we wsi Studziance. Pierwsze pochówki miały miejsce na pocz ątku XVIII wieku, ostatnie przed I Wojn ą Światow ą. Do dzisiaj na cmentarzu przetrwało niewiele nagrobków. Arabskie nagrobki s ą to charakterystyczne kamienie z inskrypcjami języku polskim i arabskim. Na zako ńczenie dodam, i ż nadbu żańscy Tatarzy zostali wywiezieni w gł ąb Rosji w 1915 r., społeczno ści w okolicach Terespola ju ż nie zdołali odbudowa ć. Przez lata cmentarz był dewastowany, dopiero pod koniec XX wieku, teren cmentarza ogrodzono i uporz ądkowano, czyni ąc to miejsce jedn ą z atrakcji tego regionu ( źródło tekstu na ko ńcu Opisu).

Po obejrzeniu mizaru w Zastawku, pod ąż amy dalej samochodem do kolejnej miejscowości, która jest na li ście atrakcji dzisiejszej wycieczki. S ą ni ą Kobylany. Jad ąc od Zastawka, pod ąż amy dalej i po przejechaniu niewielkiego odcinka, doje żdżamy do drogi, odchodz ącej w praw ą stron ę, przy której znajduje si ę drogowskaz z oznaczeniem Kobylany 3 km. W t ą drog ę skr ęcamy. Jad ąc, zobaczymy poprzez drzewa po lewej stronie wielkie zbiorniki na paliwo, jest to jedna z baz paliwowych, nale żą cych do firmy OLPP (Operator Logistyczny Paliw Płynnych). Po niedługiej je ździe dojedziemy do rozjazdu, na którym po lewej stronie zobaczymy dojazd do bramy głównej bazy paliwowej, natomiast po prawej stronie odchodzi droga, prowadz ąca nas do wsi Kobylany, do której za chwil ę dojedziemy. Samochód mo żemy zostawi ć na parkingu, przy remontowanej obecnie, zabytkowej cerkwi pw. Opieki Matki Bo żej , zbudowanej w 1890 r. (patrz zdj ęcie nr 15).

10 Jak zreszt ą zobaczymy, tu ż przy cerkwi budowany jest nowy ko ściół rzymsko- katolicki, zupełnie w innym stylu architektonicznym (patrz zdj ęcie nr 16). Naszym celem w Kobylanach jest zabytkowy cmentarz, znajduj ący si ę przy ładnie brzmi ącej ulicy: Alei Wspomnie ń.

Zdj ęcie nr 15 – Cerkiew pw. Opieki Matki Bo żej Zdj ęcie nr 16 – Nowo budowany ko ściół katolicki w w Kobylanach Kobylanach

Aby trafi ć na Aleję Wspomnie ń, trzeba doj ść do krzy żówki dróg, znajduj ących si ę nieopodal świ ąty ń, przy których zaparkowali śmy samochód i skr ęci ć w drog ę odchodz ącą w praw ą stron ę. Po przej ściu niewielkiego odcinka, dojdziemy do cmentarza, który zastał zało żony przez grekokatolików. Dodam, i ż po likwidacji Unii przez Rosjan, cmentarz został zamieniony na cmentarz prawosławny, którym został do dnia dzisiejszego. Na tym zabytkowym cmentarzu mo żemy zobaczy ć kilka XIX wiecznych nagrobków katolickich, m.in. nagrobek słynnego polskiego architekta i oficera, wła ściciela maj ątku w Kobylanach tj. Franciszka Jaszczołda (patrz zdj ęcie nr 17). Dodam, i ż architekt ten był autorem m.in. przebudowy pałacu w Konstantynowie, pałacu i parku w Korczewie, w Patrykozach i Neplach. Zwiedziwszy cmentarz, pod ąż amy dalej w praw ą stron ę, a ż dojdziemy do

11 pomnika, po świ ęconego poległym żołnierzom polskim w lutym 1919 r, w bitwie z Niemcami (patrz zdj ęcie nr 18). Przy pomniku znajduje si ę równie ż tablica informacyjna, z której mo żemy si ę dowiedzie ć, iż żołnierze polscy dzi ęki swojemu bohaterstwu zapobiegli zdobyciu przez Ukrai ńców fortyfikacji, wchodz ących w skład Twierdzy Brzeskiej. Zreszt ą, jak mo żemy wyczyta ć na w/w tablicy, za pomnikiem znajduje si ę Fort K, Zdj ęcie nr 18 – Pomnik w Kobylanach, upami ętniaj ący poległych żołnierzy polskich, poległych w lutym 1919 r, w bitwie z Niemcami. będący elementem umocnie ń, wchodz ących w skład Twierdzy Brze ść . Obecnie na terenie dawnego Fortu, znajduje si ę strzelnica sportowa. Niestety, wej ście na ni ą jest zabronione. To tyle, je śli chodzi o wie ś Kobylany. Na zako ńczenie wycieczki, udamy si ę jeszcze na przej ście graniczne w Terespolu, gdzie przy okazji mo żemy co ś zje ść . Aby tam trafi ć musimy przejecha ć wie ś Kobylany, mijaj ąc po prawej stronie budynki tutejszej szkoły podstawowej. Natomiast po lewej stronie miniemy ładny, odkryty teren ze zbiornikiem wodnym, pełni ący funkcj ę k ąpieliska dla mieszka ńców wsi i okolic. Chwil ę potem dojedziemy do drogi mi ędzynarodowej nr 2 (E30), na której skr ęcamy w praw ą stron ę. Po kilku kilometrach dojedziemy do przej ścia granicznego z Białorusi ą (patrz zdj ęcie nr 19). W jednym z budynków handlowych, znajduj ących si ę po prawej stronie drogi, znajduje si ę bar, w którym mo żemy smacznie i niezbyt drogo, zje ść . Polecam zup ę Drwala, bardzo po żywn ą i smaczn ą. To ju ż koniec dzisiejszej wycieczki, ju ż zapraszam na nast ępn ą, gdzie zapoznamy si ę z znajduj ącymi si ę fortyfikacjami, wchodz ącymi w skład Twierdzy Brze ść w okolicy Terespola. 12 Uwagi i komentarze prosz ę kierowa ć na: [email protected] Życz ę Przyjemnej Wycieczki… Autor

Dokumentacja zdj ęciowa: • Zdj ęcia nr: 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15,16,17,18,19 - Autor

Źródła internetowe (linki):

• Terespol i jego zabytki o https://pl.wikipedia.org/wiki/Terespol o Przewodnik ksi ąż kowy Grzegorza R ąkowskiego pt. „Polska Egzotyczna I” ISBN 83-89188-37-6 o Przewodnik turystyczny Stanisława Jadczaka pt. „Weekend w Gminie Terespol” ISBN 978-83-7270-733-2 o http://nadbuhom.pl/art_1696.html o http://www.parafiaterespol.pl/about/ o https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomnik_Budowy_Szosy_Brzeskiej o http://www.dziennikwschodni.pl/biala/kosciuszko-na-koniu-stanie-w- terespolu,n,140209653.html o https://pl.wikipedia.org/wiki/Kaplica_Zmartwychwstania_Pa%C5%84skiego_w_Teres polu o https://pl.wikipedia.org/wiki/Cmentarz_prawos%C5%82awny_w_Terespolu o https://pl.wikipedia.org/wiki/Cerkiew_%C5%9Bw._Aposto%C5%82a_Jana_Teologa_ w_Terespolu

• Pomnik w Polatyczach k/Terespola o https://pl.wikipedia.org/wiki/Bitwa_pod_Terespolem

• Cmentarz tatarski w Zastawku o Przewodnik turystyczny Stanisława Jadczaka pt. „Weekend w Gminie Terespol” ISBN 978-83-7270-733-2

13