Wspomnienie Bilot
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Na ratunek Jeziorom Raduńskim 1 Pomerania Rok założenia 1963 Cena 7,50 zI(vato%) MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY, nr 4 (408), kwiecień 2008 r. nr indeksu 371939 PL, ISSN 0238-9045 akich mało! nie Dambka etera Hasse a w Gniewie dmiła Bilota zyzna moja o kaszubsku dańska saga aj6 Uczba” aszubskiego ^~W— T‘ / ' -J ~ -*»4 i • L.“ • st*, ‘.s.r. 1if" Gdańsk, 15 marca * m ri SKaM Fot. Marek Adamkowicz Fot.s Marek Adamkowicz1 „ <v' . y 7 r*;: liul iii ffl & \ |Hmfi!L* iii r ■ Lub nr ! r; i "r% ł‘jfJBB rsj Äl« l>r<® Fot. Marek Adamkowicz Pomerania• — Numer wydano dzięki dotacjom: Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego oraz Urzędu Miejskiego w Gdańsku Od redaktora 2. Listy Z wielu względów bardziej lubię jazdę do pracy autobusem 3. Bogusław Nedoszytko, Jeziora zagrożone aniżeli samochodem. Podczas prawie godzinnej podróży mogę degradacją nadrobić niedobór snu, oddać się lekturze prasy bądź książki lub przejrzeć wydruki stron z tekstami autorów będącego w przy 7. Tomasz Żuroch-Piechowski, Słownika naszego powszedniego... (felieton) gotowaniu numeru „Pomeranii". Nierzadko też przemieszczanie się tym środkiem lokomocji sprzyja nawiązywaniu znajomości. 8. Janusz Kowalski, Wskrzesić i uzupełnić fragment Czasami interesujących, czasami tylko przelotnych. kolei brętowskiej 12. Janusz Świątkowski, Bóg uśmiechnął się do nich Nie tak dawno moim „autobusowym" sąsiadem w drodze do Kartuz był warszawiak, służbowo na parę dni jadący do osiemnaście razy tutejszego ZUS. Wertując przewodnik po Szwajcarii Kaszubskiej 15. Kazimierz Ostrowski, Tacy jak my (felieton) zaczął, zwróciwszy się do mnie, zachwalać walory krajobra 16. Alicja Zielińska, Ważna jest pamięć czy miejsce zowe naszych stron. „Żeby w jednym mieście były cztery, nie pamięci? - pięć jezior!” - usłyszałam. „Pewnie od turystów latem nie mo 19. Zbigniew Gach, Pierwszy za równikiem (wywiad żecie się państwo opędzić”. Uśmiechnęłam się trochę wstydli z Leonem Skelnikiem) wie, tłumacząc, że wolą oni jeziora w sąsiednich gminach, bo 22. Dariusz Majkowski, Kaszubski w Europie w kartuskich poza jednym - Białym - kąpać się nie można... (wywiad z RóżąThun) Ta smutna prawda dotyczy nie tylko jezior położonych na 23. Grzegorz Gola, Próżny trud (felieton) terenie Kartuz, ale również innych na Pojezierzu Kaszubskim 24. Stefan Świerczewski, Dom Petera Hasse i w ogóle na Pomorzu Gdańskim. W dobie zwiększonej ochro 25. Andrzej Lubiński, Amatorski ruch teatralny ny przyrody okazuje się, że ulegają one - z powodu szkodliwej w Gniewie w latach 1919-1950 działalności człowieka - coraz większej degradacji. Strach pomyśleć, alarmuje w tym numerze „Pomeranii" dr Bogusław 28. Maria Roszak, Józek i Nunek Nedoszytko, co za parę lat stanie się z Jeziorami Raduńskimi, z których wypływa zaopatrująca w wodę mieszkańców Trój I-VIII - „Najö Üczba”, dodatek edukacyjny miasta Radunia. Jeśli nie podejmie się szybko działań ponad- 29. Andrzej Grzyb, Wiosenna impresja (felieton) lokalnych, grozi im śmierć. 30. Zygfryd Stefan Mielewczyk, Fotograficzne To nie jedyne ekologiczne niebezpieczeństwo wiszące nad promieniowanie tła (4) pomorskim regionem. Z roku na rok wzrastająca liczba aut na drogach, przy braku ruchu pociągowego, grozi nie tylko za 32. Adam Mickiewicz (tłum. Stanisław Jankę), Pón Tadeusz (wejimk z Pierszi Knedżi - Domóctwó) korkowaniem tras, ale też coraz większym zanieczyszczeniem powietrza. Alternatywą dla samochodu oraz przyczynkiem 36. Wojciech Kiedrowski, Bilot do ochrony środowiska stałaby się reaktywacja niektórych 38. Eugeniusz Gółąbk, Czile słów ó Ludmile Biloce połączeń kolejowych. Temat to ważki, toteż - mimo że był on 40. Ks. Stanisław Bogdanowicz, Moje z nim wiodący w poprzednim numerze - będziemy go kontynuować. spotkania Tym razem głos zabrał dr Janusz Kowalski, sceptycznie ocenia 41. Andrzej Hoja, Czyje to miasto? jący projekt Trójmiejskiej Kolei Metropolitalnej. 43. Edmund Kamiński, Wierny przyjaciel Kaszubów W podróż (bez ruszania się z miejsca) można też udać się i Polaków (2) z „Pomeranią”. Zapraszam do Gniewa, by poznać dzieje tam 44. Lektury tejszego teatru amatorskiego, do Łosienic w gminie Stężyca, w których mieszkają Agnieszka i Stefan Goszowie, rodzice 46. Klęka osiemnaściorga dzieci, a także do Ustki, gdzie warstwa po war 51. Z życia Zrzeszenia stwie pewien dom odkrywa swoją historię. Zaś w Koleczkowie 54. Informator regionalny w gminie Szemud powita nas tajemniczy Ludmił Bilot, którego 56. Rómk Drzeżdżónk, Koza łączi pokolenia (felieton) życiorys może zadziwić niejednego... (-) Zdjęcie na okładce: Artur Socha Iwona Joć pomerania łżekwiat 2008 1 riów strażackich, trofeów z II wojny i prelekcje uczą młodzież historii, tej światowej (jak hełmy i maski gazowe najbliższej, pokazują jak ciężko pra - polskie, niemieckie, rosyjskie oraz cowali jej dziadkowie, budując w ten angielskie), monet (polskich, pruskich, sposób szacunek do nich. Wolnego Miasta Gdańska) wagi... Jednak wokół muzeum rodzą się 10 kg, obrazów, dyplomów, pucharów problemy. Lokum, które na miarę red.pomerania\CI/wp.pl i in. Ciężko jest oderwać się od „Kro swoich możliwości wygospodarował niki Czegóż w niej nie ma! Np. na jego właściciel, jest prowizorką (za str. 5 jest wycinek z „ Gazety Gdań bezpieczenie przed nocnym włamaniem skiej ”, a na nim fragment listu Marii daje pies Tarzan, wagi 90 kg), zaś Na ratunek muzeum Konopnickiej do Bernarda Chrzanow kolekcja wymaga inwentaryzacji. Po skiego: „(...) byłam tylko w Gdańsku, nadto pan Szczepan (rodowity Kaszuba w Pręgowie w Oliwie i najbliższych tego punktu z Hopowa, rocznik 1930) martwi się okolicach. Ale w Oliwie trafiłam na 0 sukcesora cennego dobytku. Cedo Na spotkaniu opłatkowym członków mszę Kaszubów w kaplicy przed oł wanie zbiorów na rodzinę stanowiłoby Oddziału Gdańskiego Zrzeszenia tarzem Rafaelskiej Madonny. Kopii dla niej poważny ciężar. Aż strach Kaszubsko-Pomorskiego zapewne naturalnie. Więc po mszy mówiłam pomyśleć, co stanie się z tym miejscem, przypadkiem pan Szczepan Edwin z nimi, że powinni mieć wizerunek gdy zabraknie jego twórcy... Czerwiński z Pręgowa w gminie Kol Matki Boskiej Częstochowskiej. Że się Wydaje się, że powinny zaintereso budy przedstawił mi fragment swojej do niej cała Polska modli, więc i oni. wać się nim Urząd Gminy Kolbudy „Kroniki " (księgi pamiątkowej). Ale nie mają. Tak zrobiliśmy z miejsca wraz z miejscową szkołą (to właśnie Równocześnie jego kolega z zespołu składkę”. W „Kronice” wspomniani z tej gminy przyjeżdża do pana Szcze folklorystycznego Kaszuby z Kartuz zostali także biskupi Konstantyn Do pana najwięcej osób) oraz Zrzeszenie powiedział: „A on ma jeszcze własne minik i Karol Maria Splett. Podano Kaszubsko-Pomorskie (kulturowy me muzeum w niej również wiadomości o konspi cenas koszu bszczyzny). Miejmy nadzie Okazuje się bowiem, że z głębokiego racyjnej działalności organizacji Gryf ję, że staną oni na wysokości zadania umiłowania ziemi rodzinnej (po kasz. Pomorski. 1 pomogą w przetrwaniu muzeum. rodnej zemi) zrodziła się u pana Szcze Swoje muzeum pan Szczepan ulo Ku pożytkowi i gminy, i sąsiednich pana niezwykła pasja zbierania... No kował w dwóch pomieszczeniach oraz powiatów. Powołanie regionalnego właśnie - czego? Otóż jest on właści na niezadaszonym skwerze własnej muzeum na tym terenie jest realne cielem dokumentów rodzinnych sprzed posesji. Służy ono głównie uczniom, i - co ważne - potrzebne. A zwłoka stu lat oraz około 3000 eksponatów którzy w ramach edukacji regional w decyzji działa tylko na niekorzyść 0 wartości muzealnej: przedmiotów nej poznają tu pomorski region. Pan eksponatów. (-) użytku domowego z przełomu XIX Czerwiński czuje się między nimi jak 1 XX w., urządzeń rolniczych, akceso uskrzydlony chłopak. Jego zbiory Henryk Sampławski Kolegium: Edmund Szczesiak (przewodni czący), Jerzy Dąbrowa-Januszewski, Jerzy Kiedrowski, Kazimierz Kleina, Kazimierz Prenumerata Ostrowski, Wiktor Pepliński, Brunon Synak Pomerania w redakcji: osobiście Projekt graficzny: Anna Kościukiewicz lub przekazem, w każdym czasie Adres redakcji: Projekt okładki: Iwona Joć, Janusz Kowalski 80-837 Gdańsk, ul. Straganiarska 21-22 tel. 058 301 90 16. 058 301 27 31 Wydawca: Zarząd Główny Zrzeszenia w jednostkach Ruchu faks 058 346 26 13 Kaszubsko-Pomorskiego e-mail: [email protected] Konto redakcji: PKO S A. na poczcie lub u listonosza; także Redakcja: Iwona Joć (redaktor naczelna), 28 1020 1811 0000 0302 0129 3513 na stronie internetowej poczty Marek Adamkowicz (sekretarz), Jerzy Dąbro- www.poczta.lublin.pl/gazety wa-Januszewski, Łukasz Grzędzicki, Iwona Druk: Drukarnia Oruńska Makurat, Wojciech Makurat, Anna Miloch ul. Zakole 7, 80-616 Gdańsk Stogi Numery archiwalne w cenie 5 zt. Magdalena Leyk - kolportaż i prenumerata do nabycia w siedzibie redakcji e-mail: [email protected] Redakcja zastrzega sobie prawo skracania tel. 0607 726 761 artykułów oraz zmiany tytułów. 2 pomerania łżekwiat 2008 Jeziora zagrożone degradacją Bogusław Nedoszytko* jakości. Czy jednak dba się należy ekosystemu i opracowywanie kie cie o te zasoby? Czy ich stan nie runków jego ochrony. Przedstawia Jeziora Raduńskie stanowią budzi obaw? Pewne sygnały (jak ne wyniki badań przeprowadzanych wymieranie raków, okresowe wy przez laboratoria Wojewódzkiego złożony, unikalny system połą stępowanie ławic cierników oraz Inspektoratu Ochrony Środowiska czonych trzynastu zbiorników pojawianie się masowych zakwi i zespoły naukowców z Uniwersyte rynnowych, zwanych potocznie tów sinic) wskazują na niepokojące tu Gdańskiego stały się podstawą „kółkiem raduńskim”. Są to: procesy. monografii „Jeziora