Biblioteczny Ośrodek Informacji Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego Gdańsk, tel. 557-29-52 e-mail: [email protected]

KALENDARIUM ROCZNIC I WYDARZEŃ NA ROK 2019 (ogólne i pomorskie – wybór) Rok 2019 ogłoszono: Rokiem Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w 100 rocznicę urodzin. (Sejm) Rokiem Anny Walentynowicz w 90 rocznicę urodzin (Sejm) Rokiem Stanisława Moniuszki (Sejm) Rokiem Unii Lubelskiej (Sejm) Rokiem Powstania Śląskiego w 100 rocznicę wybuchu(Sejm)

*W kalendarium uwzględniono pierwszą rocznicę śmierci, a także rocznice urodzin i śmierci oraz wydarzeń od dziesiątej rocznicy i potem w porządku co pięć lat czyli wspomniana została dziesiąta rocznica, piętnasta, dwudziesta, dwudziesta piąta, trzydziesta, trzydziesta piąta itd.

Rocznica Data Wydarzenie

100 1.01.1919 Ur. Daniił Aleksandrowicz Granin , właśc. Gierman, rosyjski i radziecki powieściopisarz i eseista; (Poszukiwacze; Księgi blokady(wspólnie zAlesiem Adamowiczem) zm. 4.07.2017. 100 1.01.1919 Ur. Jerome David Salinger, amerykański pisarz; (Buszujący w zbożu; Franny i Zooey; Seymore introdukcja; Wyżej podnieście strop cieśle…);zm. 27.01.2010. 90 1.01.1929 Ur. Zbigniew Nienacki, polski powieściopisarz, autor książek dla młodzieży i dramatopisarz; (cykl przygód Pana Samochodzika; Raz do roku w Skiroławkach; Dagome Iudex);zm. 23.09.1994. 80 1.01.1939. Zm. Zofia Urbanowska, polska powieściopisarka, autorka książek dla dzieci i młodzieży; (Gucio zaczarowany; Księżniczka; Róża bez kolców; Złoty pierścień); ur. 15.05.1849. 75 1.01.1944 Ur. Teresa Torańska, polska dziennikarka i pisarka; (Oni; My; Są; Jesteśmy; Smoleńsk); zm. 2.01.2013. 80 2.01.1939 Zm. Roman Dmowski, polityk, mąż stanu, pisarz polityczny, czołowy ideolog polskiego nacjonalizmu i przywódca Narodowej Demokracji; (memoriał Zagadnienia środkowo i wschodnioeuropejskie; Myśli nowoczesnego Polaka; Niemcy, Rosja i kwestia polska; Polityka polska i odbudowa państwa; Separatyzm Żydów i jego źródła; Dziedzictwo; Przewrót); ur. 9.08.1864. 30 3.01.1989 Zm. Jan Trepczyk, kaszubski pisarz i działacz społeczny; (Moja stegna; Odecknienié); ur. 22.10.1907. 10 3.01.2009 Zm. Wincenty Bolesław Różański, znany jako Witek, polski poeta, outsider; był przyjacielem Edwarda Stachury, który uczynił go również jednym z bohaterów swojej powieści Cała Jaskrawość; (Wiersze o nauce nawigacji między kamieniami; Dziecko idące jak włócznia śpiewało; Światłolubne; Bądź pozdrowiona chwilo...; Chciałem zmienić świat; Ręce Marii Magdaleny; Wędrujemy do Szeol; Posrebrzane pola słów); ur. 12.07.1938. 15 4.01. 2004 Zm. Dorota Terakowska, polska dziennikarka oraz powieściopisarka; (Tam, gdzie spadają anioły; Władca Lewawu; Lustro pana Grymsa; Ono; Poczwarka); ur. 30.08.1938. 1 4.01.2018 Zm. Aharon Appelfeld, wł. Erwin Appelfeld, izraelski pisarz i poeta tworzący w języku hebrajskim; (Badenheim 1939; Droga żelazna): zm. 16. 02. 1932. 1 5.01. 2018 Zm. Wacław Tkaczuk, polski dziennikarz, krytyk literacki, poeta; (Na więcej, na przepadłe; Skrzydło liścia); ur. 30.03. 1942. 95 6.01.1924 Ukazał się pierwszy numer „Wiadomości Literackich”. 245 7.01.1774 Zm. Józef Andrzej Załuski, polski bibliograf, historyk, poeta, dramatopisarz, tłumacz, edytor, kaznodzieja, polityk, organizator życia literackiego, współzałożyciel biblioteki publicznej w Warszawie; niektóre źródła podają datę śmierci 9.01; ur. 12.08.1702. 90 7.01.1929 Ur. Janusz Pasierb, ks. katolicki, polski historyk sztuki sakralnej, poeta i eseista; (Ochrona zabytków sztuki sakralnej; Malarz gdański Herman Han; Katedra w Pelplinie; Czarna skrzynka; Gałęzie i liście; Czas otwarty); zm. 15.12.1993. 1 7.01. 2018 Zm. Bjorg Vik, norweska pisarka, dramatopisarka, dziennikarka i działaczka feministyczna; (Podróż do Wenecji); ur. 11.09.1935 135 8.01.1884 Ur. Kornel Makuszyński, polski powieściopisarz, poeta, felietonista, krytyk teatralny, autor książek dla dzieci i młodzieży; (opowiadania: Rzeczy wesołe; Romantyczne historie; Awantury arabskie; Bardzo dziwne bajki; Bezgrzeszne lata; O dwóch takich, co ukradli księżyc; Listy zebrane; Przyjaciel wesołego diabła; Panna z mokrą głową; Przygody Koziołka Matołka; Małpka Fiki Miki; Wielka brama; Awantura o Basię; Szatan z siódmej klasy; Szaleństwa panny Ewy; Kartki z kalendarza; Legendy krakowskie; Poezje wybrane); zm. 31.07.1953. 125 8.01.1894 Ur. Rajmund Kolbe, imię zakonne Maksymilian Maria, św., franciszkanin, kapłan i męczennik, założyciel klasztorów w Niepokalanowie i Nagasaki; kanonizowany w 1982 r.; (Wybór pism; Myśli i rozważania); zm. 14.08.1941. 80 8.01.1939 Senat gdański podpisał umowę z władzami Gminy Żydowskiej w Wolnym Mieście Gdańsku, regulującą zasady przejmowania majątku żydowskiego przez administrację miasta. 10 8.01.2009 Zm. Ziemowit Fedecki, polski tłumacz z j. rosyjskiego, białoruskiego i francuskiego, satyryk, publicysta, współtwórca Studenckiego Teatru Satyryków; (współaut. Gościnny występ : teksty; Niewolnica; Piosenki kolegi : składanka słowno-muzyczna; Casanova w Warszawie; Marsz do kąta! : operetki obywatelskie z repertuaru STS); ur. 24.09.1923. 10 8.01.2009 Zm. Zbigniew Podlecki, polski żużlowiec, członek kadry narodowej, czołowy zawodnik GKS Wybrzeże, mistrz Europy (1964) i drużynowy mistrz świata (1965); ur. 19.01.1940. 1 8.01. 2018 Zm. Stefan Grochowski, polski architekt, malarz, członek SARP O. Wybrzeże (od 1958 r.). Członek Pomorskiej Okręgowej Izby Architektów RP. Projektant w biurze Miasto-projekt w Gdańsku. Między innymi współautor projektu osiedla mieszkaniowego ZASPA w Gdańsku (1974-90), kościoła pw św. Brata Alberta w Gdańsku - Przymorze wraz z zespołem duszpastersko-mieszkalnym (1988); zwycięzca na projekt koncepcyjny zagospodarowania przestrzennego terenów byłego lotniska w Gdańsku (1969); ur. około 1930. 210 19.01.1809. Ur. Edgar Allan Poe, amerykański prozaik, poeta i krytyk literacki; (nowele: Ligeja; Zagłada domu Usherów; Studnia i wahadło; opowiadania: Zabójstwo przy rue Morgue; Złoty żuk; Skradziony list; Zabójstwo Marii Roget; polskie wybory: Opowieści nadzwyczajne; Arabeski; Groteski; Opowiadania; Poezje wybrane); zm. 7.10.1849 80 10.01.1939 Ur. Wiesław Kazanecki, polski poeta i prozaik; (poezje: Kamień na kamieniu; Portret z nagonką; Węzeł; Pejzaże sumienne; Cały czas w orszaku; Śmierć uśmiechu Giocondy; Koniec epoki barbarzyńców; List na srebrne wesele; opowiadania: Jeden dzień); zm. 1.02.1989. 20 10.01.1999 Zm. Juliusz Żuławski, polski poeta, prozaik, eseista, krytyk literacki, tłumacz; (Wyprawa o zmierzchu; Skrzydło Dedala; Pole widzenia; Wiersze z notatnika; Byron nie upozowany; Kartki z drogi); ur. 7.10.1910. 100 12.01.1919 Ur. Jan Józef Szczepański, polska prozaik, eseista, tłumacz i autor scenariuszy filmowych, taternik, inicjator i współzałożyciel SPP; (Polska jesień; Rafa; Przed Nieznanym Trybunałem; Kadencja; Ultima Thule; Maleńka encyklopedia totalizmu; Wszyscy szukamy; Dzienniki; scenariusze m.in.: Wolne miasto; Westerplatte; Z dalekiego kraju; reportaże m.in.: Zatoka Białych Niedźwiedzi; Koniec westernu; Nasze nie nasze); zm.20.02.2003 95 12.01.1924 Zm. Wincenty Rapacki, polski powieściopisarz i dramaturg; (dramaty: Wit Stwosz; Bogusławski i jego scena; Odsiecz Wiednia; powieści: Grzechy królewskie; Hanza; Trefniś: nowele, obrazki i szkice; Sto lat sceny polskiej w Warszawie); ur. 22.01.1840. 35 12.01.1984 Zm. Edmund Zdanowski, polski artysta fotografik, współzałożyciel Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni Orłowie ur. 1905. 85 14.01.1934 Ur. Marek Hłasko, polski prozaik; (Pierwszy krok w chmurach; Nawrócony w Jaffie; Piękni dwudziestoletni; Sowa córka piekarza; Następny do raju); zm. 14.06.1969. 20 14.01.1999 Zm. Jerzy Grotowski, polski aktor i reżyser, badacz i reformator sztuki aktorskiej; współzałożyciel i kierownik Teatru Laboratorium; w 1982 r. wyemigrował z Polski; ur. 11.08.1933. 1 14.01.2018 Zm. Basri Çapriqi, albański poeta, publicysta i eseista; (Na koniec lata; Dziwaczne owoce);ur. 15.01.1960 150 15.01.1869 Ur. Stanisław Wyspiański, polski dramatopisarz, poeta, malarz i reformator teatru; współtwórca projektu przebudowy wzgórza wawelskiego i uczynienia z niego Akropolis; autor projektów witraży do katedry wawelskiej, portretów i pejzaży; (dramaty: Wesele; Wyzwolenie; Warszawianka; Noc listopadowa; Bolesław Śmiały; Klątwa); zm. 28.11.1907. 100 15.01.1919 Zm. Andrzej Małkowski, współtwórca polskiego skautingu, instruktor i teoretyk harcerstwa, działacz polskich organizacji młodzieżowych i niepodległościowych; ur. 31.10.1888; W Zakopanem w dn. 18.05.2001 rozpoczęło działalność Muzeum Harcerskie im. Olgi i Andrzeja Małkowskich. 100 15.01.1919 Grupa skrajnie prawicowych oficerów niemieckich zamordowała w Berlinie Różę Luksemburg i Karla Liebknechta, działaczy ruchu komunistycznego, współzałożycieli Związku Spartakusa. 65 15.01.1954 W granice administracyjne Gdańska włączono: Niegowo, Migowo, Lipce, Piecki, Płonię Małą i Oliwę Leśną. 40 15.01.1979 Zm. Olga Małkowska, współtwórczyni polskiego skautingu, instruktorka harcerska, działaczka polskich organizacji młodzieżowych i niepodległościowych; ur. 1.09.1888. W Zakopanem w dn. 18.05.2001 rozpoczęło działalność Muzeum Harcerskie im. Olgi i Andrzeja Małkowskich 100 16.01.1919 Utworzenie rządu Ignacego Paderewskiego. 90 17.01.1929 Ur. Stanisław Mrozek prof. zw. dr hab., polski prozaik, znawca dziejów starożytnego Rzymu, długoletni kierownik Zakładu Historii Starożytnej Uniwersytetu Gdańskiego; (Stosunki społeczne w rzymskich kopalniach złota w Dacji w II wieku n.e.; Dewaluacje pieniądza w starożytności grecko-rzymskiej; Parabellum; Między gruszą a wojnami; Szczupakiem do piekieł; Tczewski genius loci; Miałki czas); zm. 29.01.2009. 1 17.01.2018 Zm. Zdzisław Smektała, polski dziennikarz, felietonista, literat, aktor i showman; (Chciwy żywot grajka; Liszaj); ur. 12.02.1951. 170 18.01.1849 Ur. Aleksander Świętochowski, polski publicysta, dramaturg, prozaik i, jeden z głównych twórców programowych polskiego pozytywizmu; (Aspazja; Drygałowie; My i wy); zm. 25.04.1938. 15 18.01.2004 Zm. Irena Sławińska, polska historyk i teoretyk literatury, teatrolog; (Tragedia w epoce Młodej Polski : z zagadnień struktury dramatu; O komediach Norwida; Współczesna refleksja o teatrze : ku antropologii teatru; Moja gorzka europejska ojczyzna; Szlakami moich wód...); ur. 30.08.1913. 1 18.01. 2018 Zm. Miguel Ángel Flores, meksykański poeta i eseista oraz tłumacz; (Contrasuberna; Jardínatlántico);ur. 2.02. 1948. 1 18.01.2018 Zm. Peter Mayle, brytyjski pisarz, autor serii książek o Prowansji; (Rok w Prowansji: Dobry rok); ur. 14.06.1939. 70 20.01.1949 Ur. Krzysztof Nazar, polski reżyser teatralny, operowy i telewizyjny; Kraków był jego rodzinnym miastem; reżyserował spektakle w Starym Teatrze (Król umiera, czyli ceremonie; Mizantrop; Nie-Boska komedia), także w Operze Krakowskiej; ukończył Uniwersytet Jagielloński, a następnie Wydział Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi; w latach 1995- 2000 był dyrektorem artystycznym gdańskiego Teatru Wybrzeże; Wydał tom prozy: Laska pana Oramusa; zm. 3.07.2013. 100 21.01.1919 Ur. Stanisława Fleszarowa-Muskat, polska powieściopisarka, poetka, publicystka, dramaturg, autorka książek dla dzieci i młodzieży; (Sen o morskiej potędze; Pozwólcie nam krzyczeć; Przerwa na życie; Wizyta; Milionerzy; Kochankowie róży wiatrów; Tak trzymać!); zm. 1.10.1989. 60 21.01.1959 Zm. Stanisław Młodożeniec; polski poeta, współtwórca polskiego futuryzmu, prozaik; (Kreski i futureski; Kwadraty; Niedziela; Futuro-gamy; Futuro-pejzaże; W dolinie małej wody); ur. 31.01.1895. 1 21.01.2018 Zm. Lidia Ostałowska, polska pisarka, dziennikarka, działaczka społeczna; (Farby wodne, Cygan to cygan); ur. 9.01.1954. 1 21..01.2018 Zm. Roman Biczkowski, polski funkcjonariusz Ochotniczej Straży Pożarnej, Honorowy Obywatel Żukowa. Od 1947 roku związany z Ochotniczą Strażą Pożarną w Żukowie, od 1956 pełnił funkcję naczelnika, a w latach 1963-2011) prezesa jednostki. W styczniu 2011 otrzymał tytuł Honorowego Prezesa OSP Żukowo. Był także członkiem chóru Harmonia; ur. 6.12.1931. 170 22.01.1849 Ur. Johan August Strindberg, szwedzki pisarz, mistrz dramatu naturalistycznego, prekursor dramatu ekspresjonistycznego; (Ojciec; Panna Julia; Taniec śmierci; Do Damaszku; Gra snów; Spowiedź szaleńca; polskie wybory: Wybór dramatów; Wybór nowel; Dramaty królewskie; Dramaty liryczne; Sztuki kameralne; Listy miłosne i nienawistne); zm. 14.05.1912. 1 22.01.2018 Zm.Emilio Gastón Sanz, hiszpański poeta, prawnik i polityk;(El hombreamigo Mundo; Manifiestos); ur. 8.01.1935. 1 22.01.2018 Zm. Ursula Kroeber Le Guin, amerykańska pisarka SF i fantasy; (Czarnoksiężnik z Archipelagu; Opowieści z Ziemiomorza; Lewa ręka ciemności); zm. 21.10.1929. 1 23.01.2018 Zm. Gertraude Portisch, austriacka pisarka; ( Cassiel; Hunde von Benevento; Hänschen Klein ); ur. 25.02.1920. 1 23.01.2018 Zm. Nicanor Segundo Parra Sandoval, chilijski matematyk i poeta; (Poemas y antipoemas; Canciones rusas; El anti-Lázaro); 5.09.1914. 85 24.01.1934 Ur. Stanisław Grochowiak, poeta, prozaik, dramatopisarz, publicysta; (wiersze i poematy: Ballada rycerska; Rozbieranie do snu; Agresty; Kanon; Nie było lata; Bilard; Polowanie na cietrzewie; dramaty: Chłopcy; Szachy; Rzeczy na głosy; Okapi; proza: Trismus; Karabiny); zm. 2.09.1976. 1 25.01.2018 Zm. Claribel Isabel Alegría Vides, nikaraguańsko- salwadorska poetka, pisarka i eseistka; (Kobieta z rzeki; Wioska Boga i Diabła); ur. 12.05.1924. 1 25.01.2018 Zm. Vuk Krnjević, bośniacki, chorwacki, serbski i jugosłowiański pisarz; (Berlinske balade; Knjiga o Sarajevu; Živopis); ur. 6.05.1935. 65 25.01.1954. Ur. Renate Maria Dorrestein, holenderska pisarka; (Mijn zoon heeft een seksleven en ik lees mijn moeder Roodkapje voor; Dagelijks werk - een schrijversleven); ur. 4.05.2018. 27.01 W niektórych państwach jest obchodzony jako Dzień Pamięci o Holokauście 70 27.01.1949 Ur. Zbigniew Klewiado, polski przedsiębiorca, założyciel Sky Orunia, pierwszej niezależnej prywatnej stacji telewizyjnej w Polsce: zm. 6.02. 2017 55 27.01.1964 Zm. Stanisław Piętak, polski poeta, prozaik, publicysta; (wiersze: Alfabet oczu; Obłoki wiosenne; Dom rodzinny; powieści: Młodość Jasia Kunefała; Białowieskie noce; Front nad Wisłą; Plama; Ucieczka z miejsc ukochanych); ur. 3.08. 1909. 20 27.01.1999 Zm. Jerzy Turowicz, redaktor, polski publicysta, działacz katolicki, współzałożyciel Tygodnika Powszechnego, którym kierował w l. 1945-1953 i od 1956; (Chrześcijanin w dzisiejszym świecie; Kościół nie jest łodzią podwodną; Bilet do raju; wywiad: Trzy ćwiartki wieku); ur. 10.12.1912. 10 27.01.2009 Zm. John Hoyer Updike, amerykański powieściopisarz, eseista, autor zbiorów opowiadań i poezji; (powieści: Uciekaj, Króliku; Centaur; Farma; Czarownice z Eastwick; Pary; Terrorysta; opowiadania: Gołębie pióra; Szkoła muzyczna; Muzea i kobiety; wiersze: Sixteen Sonnets; eseje: Odd Jobs); ur.18.03.1932. 80 28.01.1939 Zm. William Butler Yeats, irlandzki poeta, prozaik i dramatopisarz; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1923; (Księżniczka Kasia; Cathleen, córka Houlihana; Tajemnicza róża; polskie wybory: Dramaty; Wiersze wybrane); ur. 13.06.1865. 15 28.01.2004 Zm. Henryk Jabłoński, bibliotekarz, bibliograf, popularyzator wiedzy o Gdyni, działacz Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich na Ziemi Gdańskiej, kierownik Ośrodka Informacyjno-Bibliograficznego MBP w Gdyni, a następnie Sekcji Bibliografii Pomorza Gdańskiego WiMBP w Gdańsku; ur. 12.05.1930. 10 29.01.2009 Zm. Stanisław Mrozek, prof. zw. dr hab., polski prozaik, znawca dziejów starożytnego Rzymu, długoletni kierownik Zakładu Historii Starożytnej Uniwersytetu Gdańskiego; (Stosunki społeczne w rzymskich kopalniach złota w Dacji w II wieku n.e.; Dewaluacje pieniądza w starożytności grecko-rzymskiej; Parabellum; Między gruszą a wojnami; Szczupakiem do piekieł; Tczewski genius loci; Miałki czas); ur. 17.01.1929. 30 30.01.1989 Zm. Stanisław Suchowolec, polski ks. katolicki, proboszcz parafii Najświętszej Maryi Panny w Białymstoku, przyjaciel ks. Jerzego Popiełuszki i opiekun jego rodziców, duszpasterz podziemnej „Solidarności”, inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa; ur. 13.05.1958. Został znaleziony martwy na plebanii. Trwa śledztwo IPN w sprawie uznania jego śmierci za zbrodnię komunistyczną; ur. 13.05.1958. 75 31.01.1944 Zm. Jean Giraudoux, francuski powieściopisarz i dramaturg, autor opowiadań i esejów politycznych; (Zuzanna i Pacyfik; Przygody Hieronima Bardiniego; Amfitrion 38; Judyta; Wojny trojańskiej nie będzie; Sodoma i Gomora);ur. 19.10.1882 75 31.01.1944. Zm. Stefania Sempołowska, polska działaczka społeczna i pedagogiczna, publicystka, organizatorka tajnego ruchu oświatowego w Królestwie Polskim; aktywnie uczestniczyła w strajku szkolnym 1905 i w postępowym ruchu zawodowym nauczycieli; (Z tajemnic Ciemnogrodu; Warszawa wczoraj i dziś; Na ratunek); ur. 1.10. 1869 1 31.01.2018 Zm. Haim Gouri, izraelski poeta, prozaik i dziennikarz; (Flowers of Fire, Years of Fire; Gehazi Visions); ur. 9.10. 1923. luty 145 1.02. 1874 Ur. Kazimierz Nitsch, polski językoznawca, badacz mowy kaszubskiej; twórca polskiej dialektologii; (Mowi ludu polskiego; monografie: Dialekty polskie Prus Zachodnich; Dialekty polskie Prus Wschodnich; Dialekty polskie Śląska; Dialekty języka polskiego; Pisma pomorzoznawcze; red. Małego atlasu gwar polskich i Słownika gwar polskich); zm. 16.09.1958. 85 1.02.1934 Ur. Janusz Koniusz, polski poeta, prozaik, dramaturg, publicysta; (Zamysł opisu; Beczka Diogenesa; Czwartek); zm. 29.03.2017. 30 1.02. 1989 Zm. Wiesław Kazanecki, polski poeta i prozaik; (poezje: Portret z nagonką; Węzeł; Pejzaże sumienne; Cały czas w orszaku; Śmierć uśmiechu Giocondy; Koniec epoki barbarzyńców; List na srebrne wesele; opowiadania: Jeden dzień); ur. 10.01.1939. 1 1.02.2018 Zm. Albin Ossowski, polski przedsiębiorca i działacz polonijny, aktor. Urodził się w Starogardzie przy ulicy Chojnickiej 71. Uczęszczał do miejscowego koedukacyjnego czerwonego gimnazjum. Po wybuchu II wojny światowej ewakuował się wraz z wojskiem na wschód. Pełnił funkcje pomocnicze w obronie Warszawy. Następnie powrócił w rodzinne strony, gdzie pracował jako malarz pokojowy. W czerwcu 1941 powstała w Zelgoszczy tajna, antyhitlerowska organizacja „Jaszczurka”, z którą Ossowski nawiązał współpracę. Pod koniec 1941 roku wszyscy Polacy z Pomorza zostali zakwalifikowani jako volksdeutsche otrzymując obywatelstwo niemieckie; stąd też musieli służyć w Wehrmachcie. Jeszcze w tym samym roku Albin Ossowski otrzymał wezwanie do wojska. Korzystając z pomocy siostry Osowski uciekł do Warszawy. Tam wstąpił do Związku Walki Zbrojnej. Otrzymał papiery na nazwisko Stanisław Jankowski i jako żołnierz AK był odpowiedzialny za wykonywanie wyroków śmierci na kolaborantach. W trakcie jednej z takich misji został aresztowany przez Niemców. Przeżył brutalne dwumiesięczne śledztwo na Pawiaku. Następnie wywieziono go do KL Auschwitz- Birkenau. W przeżyciu obozu pomogła mu doskonała znajomość niemieckiego. Pod koniec 1944 roku wraz z innymi więźniami został ewakuowany do Buchenwaldu, gdzie pracował w kopalni soli. W maju 1945 roku został uwolniony przez wojska amerykańskie. Po zakończeniu wojny postanowił nie wracać do kraju. We Włoszech wstąpił do II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Zaangażował się w działalność trupy teatralnej rekrutującej się spośród żołnierzy. Po wojnie osiedlił się w Wielkiej Brytanii. W 1960 roku założył przedsiębiorstwo specjalizujące się w renowacji antyków. Aktywnie uczestniczył w życiu londyńskiej Polonii. W 2010 roku po śmierci żony Maryli powrócił do Polski. Mieszkał we dworze w Szteklinie na Kociewiu. Był honorowym obywatelem Starogardu Gdańskiego (1991); ur. 2.04.1922. 1 1.02.2018 Zm. Niranjan Narhari Bhagat, indyjski poeta, krytyk literacki; (Gujarati Sahiyta – Purvardha Uttarardha); ur. 18.05.1926. 155 2.02.1864. Ur. Maria Rodziewiczówna, polska powieściopisarka; (Dewajtis; Pożary i zgliszcza; Między ustami a brzegiem pucharu; Straszny dziadunio; Wrzos; Lato leśnych ludzi); zm.. 6.11. 1944. 100 2.02.1919 . Ur. Zbigniew Lengren, polski satyryk, grafik i rysownik, autor karykatur, aforyzmów i fraszek. Związany przed wszystkim z tygodnikiem „Przekrój”, w którym publikował serię rysunkową z Profesorem Filutkiem. Był jednym z pionierów powojennego komiksu prasowego w Polsce; zm. 1.10.2003. 85 3.02.1934 Ur. Bohdan Królikowski, polski prozaik i historyk literatury; (Labirynt wojny północnej 1700-1706; Błażeja Siennickiego diariusz z wojny szwedzkiej i inne części cyklu; Dwa stulecia polskiego orła wojskowego; Szable nie rdzewiały czyli Przewagi lisowczyków nad Turkiem srogim pod Cecorą i Chocimiem czynione; Wiatr na szablach). 60 3.02.1959 Do Polski powróciły z Kanady skarby narodowe, m.in. miecz koronacyjny Szczerbiec, Kazania świętokrzyskie, Psałterz królowej Jadwigi oraz kroniki Galla Anonima i Wincentego Kadłubka. 1 4.02.2018 Zm. Gregor Dorfmeister, niemiecki pisarz i dziennikarz; (Most; Wyrok; Ulica); ur. 7.03.1929. 90 6.02.1929 Ur. Janusz Wojciech Rosiński, prozaik, poeta i publicysta; (Persowie; Z tarczą lub na tarczy; Łyk ambrozji; Syn Filippidesa; Diadochowie; Atrydzi); zm. 11.08.2007 30 6.02.1989 Rozpoczęły się obrady Okrągłego Stołu, zakończone 5.04.1989. Negocjacje doprowadziły do kompromisu politycznego zawartego między przedstawicielami większości środowisk "Solidarności" a reprezentacją sprawującej władzę PZPR oraz podporządkowanych jej stronnictw politycznych i organizacji społecznych. 110 7.02.1909. Ur. Anna Świrszczyńska, polska poetka i dramatopisarka, autorka utworów dla dzieci; sanitariuszka w powstaniu warszawskim; (Rok polskiego dziecka; Orfeusz; Arkona, gród Świętowita; Gdańska panienka; Odezwa na murze; Z dawnej Polski; Paź królowej Barbary; Budowałam barykadę; Wiatr; Jestem baba; Szczęśliwa jak psi ogon); zm. 30.09.1984. 1 7.02.2018 Zm. Stanisław Wawrykiewicz, polski pieśniarz, muzyk niezawodowy. Absolwent I LO w Sopocie im. Marii Skłodowskiej-Curie w roku 1972 oraz Uniwersytetu Gdańskiego w roku 1977. Przedstawiciel piosenki z nurtu „krainy łagodności”, wykonawca i popularyzator ballad Mirosława Hrynkiewicza (m.in. O Krzyżowcu, O drodze w lesie, O oceanie), wielokrotny uczestnik i laureat Bazuny (w kolejnych latach juror), Giełdy w Szklarskiej Porębie (Szary Łoś Giełdowy), łódzkiej Yapy, Festiwalu w Krakowie i Festiwalu w Opolu. Aktywność pieśniarską rozpoczął od udziału w VI Giełdzie w Szklarskiej Porębie. Występował w rozmaitych formacjach, m.in. zastępował Wojciecha Jarocińskiego w Wolnej Grupie Bukowina, potem zaś założył z Marią Kondratowicz i Jerzym Rybiewskim, Grupę Przyjaciół Bukowiny. Towarzyszył takim wykonawcom jak: Elżbieta Adamiak, Waldemar Chyliński lub Grzegorz Bukała, W 1977 roku był jednym z założycieli i członkiem zespołu Wały Jagiellońskie, z którym przez kilka lat współpracował. W 2011 roku dołączył do zespołu „Mirek Hrynkiewicz i przyjaciele”. Śpiewał w Męskim Chórze Szantowym „Zawisza Czarny”. Od początków pojawienia się system składu TeX w Polsce, pod koniec lat osiemdziesiątych, wykorzystywał TeX-a między innymi do składu prasy podziemnej. Był członkiem-założycielem Polskiej Grupy Użytkowników Systemu TeX, którego Członkiem Honorowym został w roku 2008; ur. 31.05.1953 90 9.02.1929 Ur. Bolesław Fac, polski prozaik, poeta, tłumacz, publicysta, dramaturg, działacz społeczny i kulturalny związany z Gdańskiem i Pomorzem; (poezje: Gotyk dźwięku; Ścinanie kani; Damroka; Sina jesień, Doniesienia dochodzenia; powieści: Ucieczka niedaleko; Rzeźnia Maksa Heroda; Misja specjalna; Aureola czyli powrót do Wrzeszcza; dramaty: Zakonnica dla księcia; Czuwanie; Parking); zm. 12.01.2000. 30 9.02.1989 Zm. Jadwiga Titz-Kosko, dr medycyny, pionierka polskiego lecznictwa reumatologicznego, organizatorka kompleksowego systemu opieki nad osobami chorymi na reumatyzm; m.in. doprowadziła w 1956 do powstania samodzielnego Szpitala Reumatologicznego w Sopocie i była jego dyrektorka do 1973; z jej inicjatywy powstał w 1973 Dom „Za Falochronem” w Gdyni Witominie dla przewlekle chorych; ur. 1.01.1902 10 10.02.2009 Zm. Jan Błoński, historyk literatury, krytyk literacki, eseista, tłumacz literatury francuskiej; kierownik literacki Starego Teatru w Krakowie (1967-1981), prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego ds. dydaktycznych (1981-1984), dyrektor Instytutu Filologii Polskiej (1988-1991), kierownik Zakładu Teatru (1977-1980) i Katedry Literatury Polskiej XX wieku; redaktor "Przekroju", współzałożyciel „Tekstów"; (szkice: Zmiana warty; Romans z tekstem; Odmarsz; Kilka myśli co nie nowe; Biedni Polacy patrzą na getto; monografie: Mikołaj Sęp Szarzyński a początki polskiego baroku; Widzieć jasno w zachwyceniu; Witkacy na zawsze; Miłosz jak świat); ur.15.01.1931. 1 10.02.2018 Zm. Michiko Ishimure, japońska pisarka i aktywistka; (Paradise in the Sea of Sorrow; Lake of Heaven); ur.11.03. 1927. 11.02 Światowy Dzień Chorego – ustanowiony 13.05.1992 r. przez papieża Jana Pawła II; obchodzony w liturgiczne wspomnienie Matki Bożej z Lourdes. 60 12.02.1959 Zm. Iwo Wiktor Gall, reżyser teatralny, scenograf, malarz i inscenizator, założyciel, dyrektor, reżyser i scenograf Teatru "Wybrzeże" w latach 1946-1949; (m.in. spektakle: Homer i Orchidea Gajcego; Jak wam się podoba Szekspira; Balladyna Słowackiego; Wesele Wyspiańskiego; Maria Stuart Słowackiego i Halka Moniuszki); ur. 1.04.1890 35 12.02.1984 Zm. Julio Cortázar, argentyński pisarz (Gra w klasy; Książka dla Manuela; Opowieści o kronopiach i famach; Ostatnia runda; Tajemna broń); ur. 26.08.1914 1 12.02.2018 Zm. Françoise Xenakis, francuska pisarka i publicystka; (Attends-moi; La Natte coupe); ur. 27.09.1930. 250 13.02.1769 Ur. Iwan Kryłow, rosyjski poeta, bajkopisarz i powieściopisarz; (Kaib; Bajki; Bajki dla dzieci); zm. 21.11.1844. 50 13.02.1969 Zm. Kazimierz Wierzyński, poeta, prozaik, eseista i krytyk teatralny; (poezje: Wiosna i wino; Laur olimpijski; Krzyże i miecze; Wybór wierszy powojennych; szkice: W garderobie duchów; Wrażenia teatralne; Moja prywatna Ameryka; Szkice i portrety literackie; monografia: Życie Chopina); ur. 27.08.1894. 1 13.02.2018 Zm. Maria Natália Nunes, portugalska pisarka, eseistka oraz tłumaczka; (Autobiografia de uma Mulher Romântica; Vénus Turbulenta); ur. 18.11.1921. 100 14.02.1919 Zm. Wiktor Gomulicki, polski poeta, nowelista, powieściopisarz, krytyk literacki, felietonista i tłumacz; (Ilustrowany przewodnik po Warszawie ozdobiony planem miasta...; Niedziele Romcia; Pieśń o Gdańsku; Miecz i łokieć; Wybór nowel; Opowiadania o Starej Warszawie; Wspomnienia niebieskiego mundurka; Pokłosie : wybór nowel, opowiadań i szkiców); ur. 17.10.1848. 95 15.02.1924 Ur. Sławomir Sierecki, polski prozaik, pisarz marynista, dziennikarz i publicysta; (Strażnicy morza; Admirał Arciszewski; Sokół morski; Czarny Monastyr; Jutro przed północą; Szkatułka z Hongkongu; Wydma umarłych) ; zm. 27.09.2012. 100 16.02.1919 Zawarcie polsko-niemieckiego rozejmu w Trewirze zakończyło powstanie wielkopolskie. 90 16.02.1929. Ur. Kazimierz Julian Kutz, polski reżyser filmowy, teatralny i telewizyjny, scenarzysta filmowy, publicysta, pisarz, a także polityk. Jego powieść „Piąta strona świata” była nominowana do Nagrody Literackiej Gdynia 2011 w kategorii proza; (filmy: Sól ziemi czarnej; Perła w koronie; Śmierć jak kromka chleba; Zawrócony; Pułkownik Kwiatkowski; powieść: Piąta strona świata); zm. 18.12.2018. 1 17.02.2018 Zm. Akinwunmi Isola, nigeryjski aktor i dramaturg; (Efunsetan Aniwura; O Leku); ur. 1939. 1 17.02. 2018 Zm. Jan Stanisław Kiczor, polski poeta (Sny i przebudzenia; Ogrodowe iluzje); ur. 15.05.1947 455 18.02.1564 Zm. Michał Anioł, właśc. Michelangelo di Ludovico Buonarotti Simoni, włoski rzeźbiarz, malarz, rysownik, architekt i poeta; (Pieta; Dawid; Mojżesz; freski na sklepieniu Kaplicy Sykstyńskiej; Sąd Ostateczny; Nawrócenie Szawła; Ukrzyżowanie św. Piotra; kopuła Bazyliki św. Piotra); ur. 6.03.1475. 105 18.02.1914 Ur. Józef Milewski, polski działacz społeczny i regionalny, badacz i kronikarz Kociewia, krajoznawca; (Dzieje wsi powiatu starogardzkiego; Kociewie w latach okupacji hitlerowskiej 1939–1945; Pojezierze Kociewskie i okolice); zm. 17.09.1998. 10 18.02.2009 Zm. Henryk Mądrawski, polski malarz i grafik, związany z Trójmiastem; malował głównie kompozycje figuratywne, akty, rzadziej pejzaże; podejmował niekiedy tematy morza i wybrzeża; jego prace znajdują się w polskich muzeach i zbiorach prywatnych w kraju i za granicą m.in. w Montrealu, Algierze, Sydney, Nowym Jorku, Paryżu, Malmö i Caracas; ur. 16.04.1933. 20 19.02.1999 Miasto Sopot, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dn. 27.01.1999 (Dz.U. 1999 nr 10 poz. 94), stało się formalnie uzdrowiskiem. 10 19.02.2009 Zm. Renata Gleinert, popularyzatorka muzyki, kompozytorka, korepetytorka solistów Państwowej Opery i Filharmonii Bałtyckiej; współpracowała z Chórem Akademii Medycznej, Wyższą Szkołą Muzyczną i Wojskowym Liceum Muzycznym w Gdańsku; kierownik muzyczny zespołu estradowego Flotylla (1973-1976); współzałożycielka Gdańskiego Studia Piosenki (1964); (piosenki: Wrzosy; Żal mi ptaków; Ludzie morza); ur. 14.05.1938. 1 19.02.2018 Zm. Wiktor Szirali, rosyjski poeta ; (Sad; Amator; Opór); ur. 9.05.1945. 100 20.02.1919 Sejm uchwalił tzw. Małą Konstytucję jako tymczasową ustawę o organizacji władz zwierzchnich i podziału władzy między Naczelnikiem Państwa, Sejmem i Rządem. 80 20.02.1939 Ur. Ryszard Marek Groński, polski satyryk, dziennikarz, felietonista, autor książek dla dzieci; (Ciesz się powoli!; Wierszyki o literach; Jak w przedwojennym kabarecie; Kołysanka na bębnie); zm. 25.12.2018. 1 20.02.2018 Zm. Tota Kaneko, japoński pisarz, autor haiku; (With Notes and Commentary); ur.23.09.1919. 35 21.02.1984 Zm. Michał Szołochow, rosyjski pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1965; (Cichy Don; Zorany ugór; Los człowieka); ur. 24.05.1905. 1 22.02.2018 Zm. Jan Goczoł, polski poeta; (Manuskrypt; Znad Odry; Topografia intymna); ur. 13.05.1934. 1 22.02.2018 Zm. Euler Granda, ekwadorski poeta i prozaik, psychiatra; (El rostro de los días; Etcétera, etc tera); ur. 7.06.1935. 25 23.02.1994 Zm. Zbigniew Bieńkowski, polski poeta i krytyk literacki; (poezje: Sprawa wyobraźni; Trzy poematy; szkice: Piekła i Orfeusze : szkice z literatury zachodniej; Modelunki; Poezja i niepoezja; Notatnik amerykański; W skali wyobraźni; Ćwierć wieku intymności : szkice o poezji i niepoezji ; Przyszłość przeszłości : eseje); ur. 31.08.1913. 160 23.02.1859 Zm. Zygmunt Krasiński, polski poeta i dramaturg okresu romantyzmu; (Agaj-Han; Nie-Boska komedia; Irydion; Psalmy przyszłości; Korespondencja); ur. 19.02.1812. 120 23.02.1899 Ur. Erich Kästner, niemiecki pisarz, satyryk, krytyk literacki, autor książek dla dzieci i młodzieży; (Fabian; Szkoła dyktatorów; Emil i detektywi; Latająca klasa; Mania czy Ania); zm. 29.07.1974. 30 23.02. 1989 Zm. Hans Helmut Kirst, niemiecki pisarz; (Noc generałów; Fabryka oficerów; Bunt żołnierzy; Bóg śpi na Mazurach; Wilki); ur. 5.12..1914. 35 24.02.1984 Zm. Lech Bądkowski, polski prozaik, eseista, publicysta związany z Gdańskiem i Pomorzem, współzałożyciel Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, działacz opozycyjny, członek Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w sierpniu 1980; (Odwrócona kotwica; Młody książę; Huśtawka; Połów nadziei; Pomorska myśl polityczna); ur. 24.01.1920. 285 24/25.02.1734 Wojska rosyjskie pod dowództwem gen. Piotra Lacego rozpoczęły oblężenie Gdańska żądając wydania króla Stanisława Leszczyńskiego i uznania Augusta III Sasa za prawowitego władcę Polski. 23.06 skapitulowały oddziały francuskie na Westerplatte, dzień później załoga twierdzy w Wisłoujściu. W nocy 27/28.06 król Stanisław Leszczyński w chłopskim przebraniu opuścił Gdańsk. Akt kapitulacji miasta podpisano w dn. 7.07. August III Sas, przebywający w klasztorze oliwskich cystersów przyjął 25.07 delegację Gdańska z aktem poddania i wierności 80 25.02.1939 Ur. Romuald Chomicz, polski konserwator sztuki. Ukończył Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni-Orłowie, absolwent zabytkoznawstwa i konserwatorstwa na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu (1964 r.). Od 1966 roku zatrudniony w gdańskim oddziale Przedsiębiorstwa Państwowego Pracownie Konserwacji Zabytków (PP PKZ), od 1968 w urzędzie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, w latach 1971–1973 zastępca dyrektora wydziału kultury Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku. W latach 1973–1978 Konserwator Zabytków Miasta Gdańska. Skupiał wokół urzędu ludzi kultury i sztuki, tworząc sprzyjający klimat dla trudnych działań chroniących dobra kultury. Nadzorował odbudowę kościoła św. Brygidy, uzgadniał projekty wystroju świątyni, konserwację rzeźbiarską dekoracji fasady Kaplicy Królewskiej, odbudowę i adaptację Bramy Świętojańskiej, Bramy Krowiej i Bramy Żuławskiej. W latach 1978–1991 zastępca dyrektora do spraw naukowo-konserwatorskich w PP PKZ, nadzorował projekty i konserwacje wystroju Dworu Artusa, konserwację zbiorów kościelnych i muzealnych, inicjował iluminację zabytków Gdańska. Z jego inspiracji powstały w przedsiębiorstwie nowe specjalizacje i pracownie: Konserwacji Kamienia, Archeologii Miast, Oświetlenia i Iluminacji Zabytków. W latach 1991–1998 prowadził antykwaryczny salon sztuki; zm. 2.07.1998. 45 26.02.1974 Zm. Eugenia Kobylińska-Masiejewska, polska powieściopisarka, poetka. W 1911 roku ukończyła gimnazjum w Wilnie. Przez rok studiowała prawo w Petersburgu. Wróciła do Wilna i zaangażowała się w działalność konspiracyjną. Po uzyskaniu dyplomu nauczycielskiego na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie (2018), podjęła pracę pedagogiczną w rodzinnym mieście. Zadebiutowała w 1914 na łamach „Kuriera Wileńskiego”. Od 1922 publikowała wiersze, opowiadania i powieści w odcinkach w „Słowie”, a od 1928 współpracowała z „Bluszczem”. Jej debiut książkowy to opowiadanie Pani Niuśka i jej parasolki (około 1928). W 1938 roku otrzymała „Srebrny Wawrzyn” Polskiej Akademii Literatury za powieść Wielki Tydzień, nagrodzoną w tym roku w konkursie Księgarni św. Wojciecha. Okres okupacji spędziła w Wilnie. W 1945 zamieszkała w Gdańsku i do emerytury pracowała w szkolnictwie; (Bursztynowe piosenki; Pani Niuśka i jej parasolki; Wielki Tydzień; Córki chcą inaczej; Masia; Kłopoty z prababką); ur. 27.11.1894. 25 26.02.1994 Zm. Stanisław Swen Czachorowski, polski poeta, prozaik; (Ani litera, ani ja; Białe semafory; Wieczerza ludzka; opowiadania: Pejzaż Gnojnej Góry); ur. 13.11.1920. 115 27.02.1904 Ur. Jalu Kurek, polski poeta, powieściopisarz , tłumacz i publicysta; (Grypa szaleje w Naprawie; Zamurowana rzeka; Janosik; Księga Tatr; Księga Tatr wtóra; Zraniony ptak; Posągi z wiatru; Zmierzch natchnienia? : szkice o poezji; Proza nagła : [miniatury literackie i felietony]; Mój Kraków): zm. 10.11.1983. marzec 1 1.03.2018 Zm. Diana Der Hovanessian, armeńsko-amerykańska poetka i pisarka; (About Time; The Burning Glass); ur. 21.05.1934. 160 2.03.1859 Ur. Szolem Alejchem, właśc. Szolem Rabinowicz, pisarz żydowski; (Dzieje Tewji Mleczarza - w wersji musicalowej J. Bocka Skrzypek na dachu; Motel, syn kantora; autobiografia Z jarmarku); zm. 13.05.1916. 1 2.03. 2018 Zm. Ota Filip, czeski pisarz i dziennikarz, tworzący również w języku niemieckim; (Wniebowstąpienie Lojzka Lapaczka ze Śląskiej Ostrawy; Sąsiedzi i ci inni); ur. 9.03.1930. 10 3.03.2009 Zm. Kazimierz Hoffman, polski poeta i publicysta; (Trzy piętra domu; Dwanaście zapisów : (1957-1982); Wybór i język; Przy obrazie : szkice; Drogą; Kos i inne wiersze; A- dur; Znaki); ur. 5.06.1928. 1 3.03.2018 Zm. Marian Podgóreczny, polski dziennikarz, radca prawny, pisarz.. Urodził się w Zaostrowieczu, pow. Nieśwież. W 1946 roku ukończył Gimnazjum nauczycielskie w Łęczycy. Do liceum uczęszczał w Bydgoszczy. W latach 1947–1951 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, uzyskując tytuł magistra praw. W ZWZ – AK od 1942 do 1945. Drużynowy Tajnej Drużny Harcerzy pod pseudonimem „Żbik”, następnie dowódca oddziału AK w Rejonie „Strażnica” (Nieśwież), z którym dołączył do zgrupowania AK pod dowództwem cichociemnego por. Adolfa Pilcha „Góra”, „Dolina”. W latach 1945–1946, jako żołnierz Ruchu Samoobrony AK i Narodu (6. kompania – 25. pułku piechoty) został skierowany do pracy w MO (Opoczno, Łęczyca), podlegającej wówczas Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego. W latach 1947– 1950 był redaktorem naczelnym Pomorskiej Czuwajki – miesięcznika Pomorskiej Chorągwi ZHP w Bydgoszczy. Jeszcze w czasie studiów pracował w redakcji dziennika Ziemia Pomorska w Bydgoszczy, potem w Dzienniku Bałtyckim w Gdyni (1950–1964). W latach 1963–1982 był także radcą prawnym w Stoczni Remontowej Radunia w Gdańsku, a w okresie 1965–1982 dziennikarzem Wieczoru Wybrzeża. Po 13 grudnia 1981 został wysłany na bezterminowy bezpłatny urlop w RSW „Prasa”. W 1982 roku przeszedł na wcześniejszą emeryturę. Od listopada 1980 do 2000 był radcą prawny w Regionie Gdańskim Solidarności i Stoczni Gdańskiej. W latach 1989–1992 został publicystą Dziennika Bałtyckiego; 1990–1991 prezesem Dziennikarskiej Spółdzielni Pracy Dziennik Bałtycki i dyrektorem wydawnictwa Tygodnik Bałtycki. W tym samym czasie jest radcą prawnym Stowarzyszenia Autorów ZAiKS. Był członkiem SDP, SDRP, Klubu Kawalerów OW Virtuti Militari Światowego Związku Żołnierzy AK oraz honorowym członkiem Stowarzyszenia Autorów Polskich; (Na koniu i pod koniem; Albert Forster, gauleiter i oskarżony; Doliniacy); ur. 2.02.1927. 200 4.03.1819 Ur. Narcyza Żmichowska, polska powieściopisarka, poetka i pedagog; (Wolne chwile Gabryelli; Pisma Gabryelli; Poganka; Dwoiste życie; Biała Róża; Wykład nauk przeznaczony do pomocy w domowym wychowaniu panien; Geografia); zm.24.12.1876. 65 4.03.1954 Ur. Irena Ratuszyńska, rosyjska poetka polskiego pochodzenia, działaczka opozycji demokratycznej w ZSRR; (Mój ty kraju znienawidzony); zm. 5.07. 2017. 15 4.03.2004 Zm. Jeremi Przybora, humorysta, autor tekstów kabaretowych, piosenek, słuchowisk radiowych i scenariuszy widowisk telewizyjnych, prozaik; (Kabaret Starszych Panów; Divertimento; Zdążyć z happy endem); ur. 12.12.1915. 1 4.03. 2018 Zm. José Triana, kubański poeta i dramaturg; (Night of the Assassins); ur.4.01.1931. 25 5.03.1994 Zm. Jan Dobraczyński, polski powieściopisarz, publicysta, współautor scenariuszy filmowych; (Najeźdźcy; Niezwyciężona Armada; Listy Nikodema; Cień Ojca); ur. 20.04.1910. 1 6.03.2018 Zm. Lucie Brock-Broido, amerykańska poetka; (Stay, Illusion; The master letters); ur. 22.05.1956. 180 7.03.1839 Ur. Adolf Dygasiński, polski powieściopisarz, nowelista, publicysta, pedagog i tłumacz; (Wilk, psy i ludzie; Nowele; Z ogniw życia; Z siół, pól i lasów; Cudowne bajki); zm. 3.06.1902. 95 7.03.1924 Ur. Kobo Abe, właśc. Abe Kimifusa, japoński prozaik, dramaturg, scenarzysta i eseista; (Kobieta z wydm; Czwarta epoka; Schadzka; Mężczyzna, który przemienia się w pałkę; To ja jestem duchem); zm. 22.01.1993. 90 7.03.1929 Ur. Gregor Dorfmeister, niemiecki pisarz i dziennikarz; (Most; Wyrok; Ulica); zm.4.02.2018. 55 7.03.1964 Papież Paweł VI ustanowił rezydencjonalnym biskupem diecezji gdańskiej dotychczasowego koadiutora, Edmunda Nowickiego; 5.03 zmarł w Niemczech dotychczasowy ordynariusz, ks. bp Carl Maria Splett. 50 7.03.1969 Zm. Anna Kowalska, polska powieściopisarka i nowelistka; (Opowiadanie greckie; Wielka próba; Opowieści wrocławskie; Kandelabr efeski; Wieża; Dzienniki); ur. 26.04.1903. 1 7.03.2018 Zm. Henryk Żyto, polski żużlowiec i trener sportu żużlowego. Trzykrotny medalista Indywidualnych Mistrzostw Polski. Sześciokrotny zwycięzca Memoriałów Alfreda Smoczyka w Lesznie , zwycięzca turnieju o Łańcuch Herbowy Miasta Ostrowa Wielkopolskiego (1959), zdobywca II m. (1961) i III m. (1963) w turniejach o "Złoty Kask, zdobywca II m. w Memoriale im. Zbigniewa Raniszewskiego w Bydgoszczy (1961), zdobywca III m. w Criterium Asów w Bydgoszczy (1959). Drużynowy Mistrz Świata (Wrocław 1961), dwukrotny uczestnik finałów Indywidualnych Mistrzostw Świata: Londyn 1960 – XIII m., Londyn 1962 – nie startował (był zawodnikiem rezerwowym). W rozgrywkach o Drużynowe Mistrzostwo Polski startował w latach 1953–1980, reprezentując kluby: Unia Leszno (1953–1964) oraz Wybrzeże Gdańsk (1965– 1980). Był pięciokrotnym medalistą DMP: dwukrotnie srebrnym (1967, 1978) oraz trzykrotnie brązowym (1958, 1962, 1965). W 1960 r. uczestniczył w rozgrywkach brytyjskiej ligi żużlowej, jako zawodnik klubu Coventry Bees. Jeszcze przed zakończeniem kariery zawodniczej pracował jako trener. Został pochowany na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku. Za swoje osiągnięcia został odznaczony Krzyżem Kawalerskim; ur. 1.11.1936. 160 8.03.1859 Ur. Kenneth Grahame, angielski pisarz; (O czym szumią wierzby; Wyśnione dni; Złoty wiek; Wspomnienia z krainy szczęścia); zm. 6.07.1932. 1 8.03.2018 Zm. Theodore Wilson Harris, gujański pisarz tworzący po angielsku; (The Guyana Quartet; Jonestown); ur. 24.03.1921. 1 8.03.2018 Zm. Jan Krupski, polski poeta, taternik, alpinista, instruktor narciarski, ratownik górski i przewodnik tatrzański; (Wiersze z Tatr; Stacja końcowa Zakopane); ur. 24.06.1924. 1 8.03.2018 Zm. Kate Wilhelm, amerykańska pisarka science fiction i fantasy;( Gdzie dawniej śpiewał ptak; Na zawsze twoja, Anna); ur. 8.06.1928. 65 9.03.1954 Ur. Adam Franciszek Jedliński, polski prawnik, radca prawny, specjalista prawa spółdzielczego, nauczyciel akademicki, współtwórca i działacz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w Polsce. Studia ukończył na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego i był tam zatrudniony. Zdał egzamin sędziowski. W 1986 roku uzyskał na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego stopień naukowy doktora nauk prawnych. Na początku lat 90. tworzył z Grzegorzem Biereckim spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, współpracował także z Lechem Kaczyńskim, był przewodniczącym rady nadzorczej Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej. W 2004 roku na podstawie dorobku naukowego oraz monografii pt. „Członkostwo w spółdzielczej kasie oszczędnościowo- kredytowej” otrzymał na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu stopień doktora habilitowanego nauk prawnych. Pracował m.in. jako profesor nadzwyczajny w Wyższej Szkole Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych i Politycznych w Gdyni. Jego dorobek naukowy obejmuje liczne monografie, komentarze i głosy z zakresu prawa cywilnego i spółdzielczego, z których korzystają do dziś zarówno studenci prawa i administracji jak również, w swej codziennej pracy, prawnicy. Był też członkiem zespołu legislacyjnego przy Prezydencie Aleksandrze Kwaśniewskim oraz Lechu Kaczyńskim, przygotowującym projekt ustawy Prawo Spółdzielcze. Uczestniczył w pracach nad projektem ustawy o upadłości konsumenckiej. Z ostał odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi; (Prawo do lokali w spółdzielniach mieszkaniowych; Komentarz do ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych).; zm. 21.11.2017. 25 9.03.1994 Zm. Charles Bukowski, amerykański prozaik i poeta, autor scenariuszy filmowych, rysownik; jego twórczość i postawa życiowa była bliska autorom spod znaku beat generation; (Szmira; Zapiski starego świntucha; Z szynką raz!; Faktotum; Kobiety; Miłość to piekielny pies; Płonąc w wodzie, tonąc w ogniu); ur. 16.08.1920 1 9.03.2018 Zm. Sławoj Ostrowski, polski rzeźbiarz, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Studiował w PWSSP w Gdańsku na Wydziale Rzeźby. Dyplom z wyróżnieniem uzyskał w 1969 r. w pracowni prof. Alfreda Wiśniewskiego. Między rokiem 1990 a 1993 był prodziekanem, potem zaś przez trzy lata dziekanem. W latach 1996-2002 pełnił funkcję prorektora ASP, a od 2005 do 2012 roku dziekana wydziału rzeźby .Autor wielu pomników i rzeźb plenerowych takich jak m.in. pomnik Antoniego Abrahama w Pucku (1989),pomnik Jakuba Wejhera w Wejherowie (1990), kamień pamiątkowy poświęcony Dariuszowi Kobzdejowi w Gdańsku,(2000) oraz ławeczka Güntera Grassa w Gdańsku, (2001/2015). Autor rzeźb parkowych w Nałęczowie lub w Gdańsku-Oliwie. Brał udział w wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych. Był laureatem Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (2013); ur. 14.12.1943. 95 11.03.1924 Sejm II Rzeczpospolitej podjął uchwałę o budowie portu gdyńskiego. 125 12.03.1894 Zm. August Cieszkowski, filozof mesjanistyczny, jeden z twórców tzw. polskiej filozofii narodowej; jego filozofia wywarła duży wpływ m.in. na twórczość pisarską Zygmunta Krasińskiego i Cypriana Kamila Norwida; działacz i myśliciel społeczno-polityczny, współzałożyciel Ligi Narodowej Polskiej, współtwórca i prezes Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk; (Ojcze nasz; Prolegomena zur Historiosophie; Gott und Palingenesie; Uwagi nad obecnym stanem finansów angielskich; O kredycie i obiegu); ur. 12.09.1814. 85 12.03.1934 Ur. Henryk Bista, polski aktor; w l. 1962-1977 i 1978-1992 związany był z Teatrem „Wybrzeże”; (role teatralne m.in.: Łazarza w Tragedii o bogaczu i Łazarzu; Adwokata w Maleńkiej Alicji Allbe’ego; Gorgoniusza w Cyganerii warszawskiej Nowaczyńskiego; Lucyfera w Samuelu Zborowskim Słowackiego; role filmowe m.in.: Senatora w filmie Lawa Konwickiego; Hitlera w serialu „Przed burzą” Wionczka; Żyda Lovensteina w Liście Schindlera Spielberga); zm.8.10.1997. 20 12.03.1999 Polska, Czechy i Węgry dołączyły do NATO. 120 13.03. 1899 Ur. Jan Lechoń, właśc. Leszek Serafinowicz, polski poeta, publicysta, współtwórca grupy poetyckiej "Skamander"; (zbiory poezji: Karmazynowy poemat; Srebrne i czarne; Marmur i róża; utwory satyryczne: Rzeczpospolita Babińska; szkice: Cudowny świat teatru); zm. 8.06.1956; niektóre źródła podają datę urodzenia 13.06. 1899. 1 13.03.2018 Zm. Emily Daoud Nasrallah, libańska pisarka i działaczka spoelczna; (Yawmiyat Hirr; Tuyur Aylul ) ur. 6.07.1931. 95 14.03. 1924 Rada Ligi Narodów przyznała Polsce półwysep Westerplatte z przeznaczeniem na Wojskową Składnicę Tranzytową do przeładunku i czasowego magazynowania broni, amunicji i materiałów wybuchowych importowanych lub wysyłanych zagranicę. 55 14.03.1964 Intelektualiści wystosowali do premiera Józefa Cyrankiewicza tzw. List 34, pierwszy zbiorowy protest przeciwko polityce kulturalnej władz PRL, m.in. zaostrzeniu cenzury prasowej; domagano się prawa do krytyki, swobodnej dyskusji, rzetelnej informacji i zwiększenia przydziału papieru na działalność wydawniczą. 80 16.03.1939 Do Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte przybył pierwszy rzut żołnierzy z 2 Dywizji Piechoty Legionów w Kielcach w celu potajemnego wzmocnienia załogi. 65 17.03.1954 Zm. Stanisław Ligoń, autor ludowych gawęd i tekstów satyrycznych oraz audycji radiowych, malarz; (Wesele na Górnym Śląsku; Bery i bojki śląskie; Dożynki w Jerozolimie); ur. 27.07.1879. 1 17.03.2018 Zm. Zdeněk Mahler, czeski pisarz, scenarzysta, publicysta i muzykolog; (Katedrála; Nokturno); ur. 7.12.1928. 1 17.03.2018 Zm. Michael Rutschky, niemiecki pisarz; (Berlin : Stadt als Roman; In die neue Zeit); ur. 25.05.1943. 15 19.03.2004 Zm. Zygmunt Kubiak, polski tłumacz, eseista, krytyk literacki, historyk literatury, znawca kultury antycznej; (Wędrówki po stuleciach; Literatura Greków i Rzymian; Mitologia Greków i Rzymian; Uśmiech Kore);ur.30.04.1929. 1 19.03.2018 Zm. Jürg Laederach, szwajcarski pisarz; piszący po niemiecku; ( Wittgenstein in Graz; Passion); ur. 20.12.1945. 20.03 Międzynarodowy Dzień Inwalidów i Ludzi Niepełnosprawnych. 85 20.03.1934 Ur. Peter Berling, niemiecki pisarz, producent filmowy oraz aktor; (Dzieci Graala; Krew królów; Czarny kielich); zm. 21.11. 2017 21.03. Światowy Dzień Poezji – ustanowiony przez UNESCO jesienią 1999. 80 21.03.1939 Na Biskupiej Górce w Gdańsku zostało otwarte schronisko młodzieżowe (Jugendherberge) im. Paula Benecke. 195 23.03.1824 Ur. Teodor Tomasz Jeż, właśc. Zygmunt Miłkowski, polski powieściopisarz, publicysta, działacz społeczny i polityczny; (Szandor Kowacz; Narzeczona Harambaszy; Za króla Olbrachta); zm. 11.01.1915. 100 23.03.1919 Na Targu Siennym odbyła się manifestacja niemieckich mieszkańców Gdańska przeciwko przyłączeniu Gdańska i Prus Zachodnich do Polski. Podobny wiec miał miejsce w dn. 25.04. 55 24..03.1964 Ur. Marek Kamiński, gdański podróżnik i biznesmen, pisarz; jako pierwszy dotarł na oba bieguny Ziemi bez pomocy z zewnątrz w ciągu jednego roku; laureat Nagrody Artusa; (Moje bieguny : dzienniki z wypraw 1990-1998). 20 24.03.1999 Zainaugurowała działalność Fundacja Gdańska, kontynuatorka Komitetu Obchodów Tysiąclecia Miasta Gdańska. 1 24.03.2018 Zm. Frank Meisler, żydowski architekt i rzeźbiarz, autor cyklu trzech pomników upamiętniających Kindertransporty. Urodzony w żydowskiej rodzinie mieszkającej od kilku wieków w Gdańsku, jako 10-letnie dziecko został uratowany wraz z innymi dziećmi w ostatnim gdańskim Kindertransporcie 25 sierpnia 1939. Po znalezieniu się w Wielkiej Brytanii ukończył architekturę na Uniwersytecie w Manchesterze. Jego rzeźby znajdują się m.in. w Jerozolimie, Los Angeles, Anglii, Niemczech, i Polsce. W 1996 roku napisał autobiografię. W 2006 roku stworzył pomnik upamiętniający akcję Kindertransportów, który znajduje się na Hope Square obok Liverpool Street Station w Londynie. W 2008 roku w Berlinie przy dworcu Friedrichstrasse odsłonięto drugą z tego cyklu rzeźbę pt. „Pociągi do życia - pociągi do śmierci”. Zwieńczeniem całego cyklu okazał się gdański pomnik, odsłonięty w 2009 roku, „Kindertransport - odjazd”. Zgodnie z zamierzeniem autora, dzieci czekające na pociąg w Gdańsku to te same postaci, które wysiadają na dworcu w Londynie. Polskie tłumaczenie jego autobiografii ukazało się w 2014 roku pod tytułem „Zaułkami pamięci. Gdańsk - Londyn – Jaffa” nakładem Instytutu Kaszubskiego w Gdańsku; ur. 30.12.1925. 65 25.03. 1954 Zm. Leon Schiller, polski teoretyk, historyk i krytyk teatru, autor widowisk teatralnych, inscenizator, reżyser teatralny; (Teatr ogromny; Na progu nowego teatru : 1908-1924; Droga przez teatr : 1924-1939; Theatrummilitans : 1939- 1945; Rozmowy z Leonem Schillerem : wywiady i autowywiady : 1923-1953; Teatr demokracji ludowej 1946- 1950: Pro domonostro 1951-1954; Wielkanoc, historia o Męce Najświętszej i Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim w 3 sprawach; Kram z piosenkami; Rok polski); ur. 14.03.1887. 15 26.03.2004 Zm. Lech Kadłubowski, polski architekt i pedagog PWSSP (obecnie Akademii Sztuk Pięknych) w Gdańsku, generalny projektant Odbudowy Głównego Miasta w Gdańsku; ur. 1916 27.03 .Międzynarodowy Dzień Teatru 25 28.03.1994 Zm. Eugéne Ionesco, dramatopisarz francuski pochodzenia rumuńskiego, współtwórca tzw. „teatru absurdu, autor opowiadań, powieści, scenariuszy filmowych, tekstów krytycznych, dzienników oraz libretta opery Maksymilian Kolbe; (dramaty: Krzesła; Lekcja; Łysa śpiewaczka; Nosorożec; powieści: Samotnik); ur. 26.11.1912. 10 29.03.2009 Zm. Stanisław Dróżdż, polski poeta, jeden z głównych twórców i teoretyków poezji konkretnej w Polsce; tworzył minimalistyczne teksty złożone z pojedynczych słów, krótkich sentencji lub pojedynczych liter; (realizacja przestrzenna Między; Eschatologia egzystencji; teksty Klepsydra; Algebra przyimków; Pojęciokształty: poezja konkretna); ur. 15.05.1939. 1 29.03.2018 Zm. Anita Shreve, amerykańska pisarka; (Ciężar wody, Ruch oporu; Historia pewnego lata); ur. 7.10.1946. 60 30.03.1959 Ur. Ludwik Filip Czech, polski poeta, krytyk literacki; członek i współzałożyciel Gdańskiej Grupy Poetyckiej; (Wyrąb; Gorzkie wakacje; Ślimak i Panna). 45 30.03. 1974 Zamknięte zostało cywilne lotnisko pasażerskie w Gdańsku Wrzeszczu kwiecień 1.04 Międzynarodowy Dzień Ptaków – obchodzony od 1906. 90 1.04.1929 Ur. Milan Kundera, czeski i francuski powieściopisarz, eseista; (Żart; Śmieszne miłości; Życie jest gdzie indziej; Księga śmiechu i zapomnienia; Nieznośna lekkość bytu; Sztuka powieści; Nieśmiertelność; Tożsamość; Zasłona). 1 1.04.2018 Zm. ÜlküTamer, turecki poeta, prozaik i tłumacz;( Ezra ile Gary; Antep Neresiur); ur. 20.02.1937 1 1.04. 2018 Zm. Zuzanna Kawulok, poetka ludowa gawędziarka i instrumentalistka; ur. 24.04.1938. 2.04 Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci – obchodzony od 1967 w rocznicę urodzin H. Ch. Andersena. 80 2.04.1939 Ur. Tomasz Langer, prof. dr hab., polski prawnik, kierownik Zespołowej Katedry Teorii Państwa i Prawa UG, ostatni przewodniczący WRN w Gdańsku; (Stany w USA : instytucje, praktyka, doktryna; Wstęp do prawoznawstwa; Amerykańska wersja analizy systemowej w nauce o państwie); zm. 8.07.2007. 170 3.04.1849 Zm. Juliusz Słowacki, polski poeta epoki romantyzmu; (Król-Duch; Lambro; Duma o Wacławie Rzewuskim; Godzina myśli; Kordian; Balladyna; Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu; Anhelli; Ojciec zadżumionych w El-Arish; Mazepa; Lilla Weneda; Beniowski); ur. 4.09.1809. 90 5.04.1929 Ur. Hugo Claus, flamandzki pisarz, poeta, dramaturg, reżyser filmowy i malarz; (Polowanie na kaczki; Cały smutek Belgii); zm. 19.03. 2008 80 5.04.1939 Zakończono ostatnią przed wojną wymianę załogi Wojskowej Składnicy tranzytowej na Westerplatte. Od czerwca do 13 sierpnia powiększano oddział wojskowy konspiracyjnie. 30 5.04. 1989 Zakończyły się obrady Okrągłego Stołu, rozpoczęte 6.02.1989. 1 6.04.2018 Zm. Daniel Chavarría, urugwajski prozaik, tłumacz; (Tango dla oprawcy; Adiós muchachos); ur. 23.11.1933. 95 8.04. 1924 Ur. Edmund Falkowski, polski nauczyciel, harcerz i działacz społeczny związany ze Starogardem Gdańskim, współtwórca „Zapisków Kociewskich", współzałożyciel i prezes w l. 1983-1997 Towarzystwa Miłośników Ziemi Kociewskiej; zm. 18.09.1997 90 8.04.1929 Ur. Stanisław Pestka, polski publicysta i kaszubski poeta, podpisujący kaszubskie teksty pseud. Jan Zbrzyca; (Emisariusz niepodległości : o Józefie Wybickim; Stan i pespektywy pamiętnikarstwa na Pomorzu; Południca; Wieczórny widnik); zm. 2.04.2015 1 8.04. 2018 Zm. Efraín Jara Idrovo, ekwadorski poeta i prozaik; (Sollozo por Pedro Jara: Lírica ecuatoriana contemporánea); ur. 26.02.1926. 130 9.04.1889 Ur. Marian Mokwa, polski malarz marynista, podróżnik i działacz społeczny; w ciągu niemal 80 lat pracy twórczej namalował ok. 9 tysięcy obrazów olejnych i akwareli oraz tysiące rysunków. Od 1918 r. związany był z Sopotem. W latach 1925-27 wydawał z własnych funduszy czasopismo "Fale", miesięcznik artystyczno-literacki. Był współzałożycielem i pierwszym prezesem Związku Artystów Plastyków Nadmorskich oraz Galerii Morskiej w Gdyni. W 1959 r. jako jedyny Polak wziął udział w wystawie marynistycznej w Royal Society oraz Society of British Marina Painters. W 1970 r. otrzymał Honorowe Obywatelstwo Ziemi Wejherowskiej, a w 1978 został „Honorowym Obywatelem Miasta Sopotu”; zm. 15.06.1987. 20 9.04.1999 Zm. Wacław Odyniec, polski historyk, popularyzator historii Polski i Pomorza, prof. Uniwersytetu Gdańskiego; (Dzieje Prus Królewskich; Polskie dominium maris Baltici; red. i współautor Dziejów Pomorza Nadwiślańskiego od VII wieku do 1945 roku); ur.17.02.1922. 120 10.04.1899 Ur. Ewa Szelburg-Zarembina,polska autorka książek dla dzieci i młodzieży; (Zakochany w miłości; Imię jej Klara; Polne grusze; Dzieci miasta; Królestwo Bajki; Najmilsi; Dzieci z Wysp Koralowych; Oczami dziecka; Matka i syn); zm. 28.09.1986. 15 10.04.2004 Zm. Jacek Kaczmarski, polski pieśniarz, poeta, prozaik; (Mury; Raj; Autoportret z kanalią; Tunel); ur. 22.03.1957. 1 10.04.2018 Zm. J. D. „Sandy" Mc Clatchy, amerykański poeta, krytyk literacki i wydawca; (Stars Principal; Hazmat; Twenty Questions); ur. 12.08.1945. 70 11.04.1949 Ur. Stefan Chwin, polski prozaik, eseista, historyk literatury, profesor, wykładowca uniwersytecki, grafik. prozaik, eseista, historyk literatury, profesor, wykładowca uniwersytecki, grafik. Urodzony w Gdańsku. Ukończył Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni-Orłowie, zdając tam maturę (1968). Studiował filologię polską na Uniwersytecie Gdańskim. W 1973 roku z wyróżnieniem obronił na Uniwersytecie Gdańskim pracę magisterską pt. „Gombrowicz i Forma Polska”. W tym samym roku został zatrudniony w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Gdańskiego. W 1975 roku debiutował na łamach „Pamiętnika Literackiego” i „Ruchu Literackiego” tekstami historyczno-literackimi dotyczącymi związków współczesnej kultury polskiej z romantyzmem na przykładzie twórczości Witolda Gombrowicza. Należał do zespołu redagującego serię wydawniczą „Transgresje”. W 1982 roku doktoryzował się na podstawie rozprawy pt. „System romantyczny we współczesnej literaturze polskiej” (promotor profesor Maria Janion). W 1984 roku otrzymał nagrodę Fundacji Kościelskich. Jako prozaik debiutował w 1985 roku powieścią fantastyczną pt. „Ludzie – skorpiony. Przygody Joachima El Toro na wyspach Archipelagu San Juan de la Cruz” , ogłoszoną pod pseudonimem Max Lars i opatrzoną własnymi ilustracjami. W 1994 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego. W 1998 został profesorem UG. W 2013 roku otrzymał nominację profesorską. Dotąd wydał trzynaście książek prozatorskich oraz sześć książek o charakterze eseistycznym. Jego twórczość literacka zyskała rozgłos dzięki wydanej w 1995 roku powieści „Hanemann”, wielokrotnie wznawianej i tłumaczonej na wiele języków. Swoje studia, artykuły, eseje i fragmenty prozy ogłaszał m.in. na łamach „Kwartalnika Artystycznego”, „Tygodnika Powszechnego”, „Tytułu”, a także „Gazety Wyborczej” i „Rzeczpospolitej”. Tłumaczony na angielski, czeski, francuski, hiszpański, niemiecki, rosyjski, rumuński, słowacki, szwedzki, ukraiński, węgierski. W latach 1996-2003 należał do jury Nagrody Literackiej Nike. Jest członkiem m.in. Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Polskiego PEN Clubu. Otrzymał m.in. „Pro Libro Legendo” (1994, 2009), międzynarodową nagrodę im. Andreasa Gryphiusa (1999), Nagrodę Polskiego PEN Clubu w dziedzinie prozy (1998) , Pomorską Nagrodę Artystyczną (2009), Nagrodę Literacką „Gdynia” w kategorii eseistyki (2011), Nagrodę Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury – „Splendor Gedanensis” (2013), Nagrodę Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. S. B. Lindego (2015). Odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2008) oraz medalem ks. Mściwoja II (2010); (Bez autorytetu; Ludzie – skorpiony. Przygody Joachima El Toro na wyspach Archipelagu San Juan de la Cruz; Krótka historia pewnego żartu; Literatura i zdrada : od „Konrada Wallenroda” do „Małej Apokalipsy’: Hanemann; Kartki z dziennika; Dolina Radości; Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni; Panna Ferbelin). 1 12.04. 2018 Zm. Sergio Pitol Deméneghi, meksykański prozaik, tłumacz i dyplomata; (Dźwięk fletu; Każdy ze swoim piekłem; Przedślubne spotkanie); ur. 18.03.1933. 13.04 Światowy Dzień Pamięci Ofiar Katynia – obchodzony w rocznicę ujawnienia przez Niemców w 1943 informacji o odkryciu w Katyniu masowych grobów oficerów WP, zamordowanych przez NKWD w 1940 r. Sejm RP w dn. 14.11.2007 r. przyjął uchwałę o ustanowieniu tego dnia Dniem Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. 80 13.04. 1939 Ur. Seamus Justin Heaney, irlandzki poeta, eseista, krytyk literacki, dramaturg, tłumacz, laureat nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1995 r.; (Światło elektryczne; Zawierzyć poezji; Znalezione-przywłaszczone; Kolejowe dzieci);zm.30.08.2013. 40 13.04.1979 Zm. Marian Załucki, polski poeta, satyryk; (zbiory wierszy: Przejażdżki wierszem; Oj-czyste kpiny; Niespokojna czaszka; Ananasy z naszej klasy); ur. 5.05.1920. 35 13.04.1984 Oficjalne otwarcie Muzeum Wisły w Tczewie jako oddziału Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku; od 2007 placówka ma nową siedzibę. 90 15.04.1929 Ur. Maciej Kuczyński, polski prozaik, inżynier architekt, speleolog, taternik i alpinista; (Alarm pod Andami; Gwiazdy suchego stepu; Atlantyda, wyspa ognia; Katastrofa; Zwrotnik dinozaura; Podróż; Tatrzańskie dramaty; Wielcy zdobywcy; Życie spadło z nieba; Legendy o świętych). 80 15.04.1939 Odprawiona została ostatnia modlitwa w Wielkiej Synagodze w Gdańsku; 1 maja rozpoczęła się jej rozbiórka. 175 16.04.1844 Ur. Anatole France, właśc. François A. Thibault, francuski pisarz; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1921; (Zbrodnia Sylwestra Bonnard; Pamiętnik mego przyjaciela; Szkice literackie; Gospoda pod Królową Gęsią Nóżką; cykl powieściowy: Historia współczesna; Bogowie łakną krwi; Bunt aniołów); zm. 12.10.1924. 85 16.04.1934 Ur. Halina Snopkiewicz, polska powieściopisarka, głównie aut. tzw. powieści dla dziewcząt; (Słoneczniki; Piękny statek; Tabliczka marzenia; Kołowrotek); zm. 30.06.1980. 1 16.04.2018 Zm. Zdzisław Wajda, polski lekarz i naukowiec. Urodził się w Toruniu. Od 1933 roku mieszkał z rodzicami w Gdyni, gdzie jego ojciec, Uczęszczał do szkoły podstawowej przy ul. 10 Lutego (do wybuchu wojny ukończył sześć klas). W 1939 roku razem z matką Stefanią i bratem Jerzym został w październiku wysiedlony do Warszawy, po roku zamieszkał z rodziną w Wieliczce, gdzie ukończył szkołę podstawową i rozpoczął naukę na tajnych kompletach. W 1945 roku powrócił do Gdyni, gdzie uzyskał maturę. Studia ukończył na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Gdańsku. Od 1951 roku, jeszcze w czasie studiów, został zatrudniony w Klinice Chirurgii. Dyplom lekarza w Akademii Medycznej w Gdańsku uzyskał w 1952 roku, w 1957 roku specjalizację pierwszego stopnia, a w 1960 roku drugiego stopnia z zakresu chirurgii. W 1964 roku otrzymał stopień naukowy doktora medycyny w 1971 roku doktora habilitowanego, a w 1978 roku tytuł profesora nadzwyczajnego. W 1989 roku został profesorem zwyczajnym. W latach1984-87 był prorektorem ds. klinicznych, a od 1993 roku przez dwie kadencje pełnił funkcję rektora Akademii Medycznej w Gdańsku. Przez wiele lat był konsultantem wojewódzkim ds. chirurgii ogólnej. Członek wielu międzynarodowych towarzystw naukowych oraz Towarzystwa Chirurgów Polskich; ur. 20.05.1927. 30 17.04.1989 Ponownie zarejestrowano NSZZ "Solidarność". 195 19.04.1824 Zm. George Gordon Byron, angielski poeta, wskutek ostracyzmu towarzyskiego zmuszony w 1816 r. do opuszczenia kraju; wywarł silny wpływ na ukształtowanie się stylu literatury romantycznej; nadał wzorcowy kształt powieści poetyckiej i poematowi dygresyjnemu, rozwinął formę dramatu poetyckiego; jego życie i twórczość stały się przedmiotem legendy; (Wędrówki Childe Harolda; Korsarz; Giaur; Melodie hebrajskie; Kain); ur. 22.01.1788. 100 19.04.1919 Wojska polskie zajęły Wilno i Baranowicze. 30 19.04.1989 Zm. Daphne du Maurier, angielska powieściopisarka, autorka opowiadań, scenariuszy filmowych i biografii; (Oberża na pustkowiu; Rebeka; Generał w służbie króla; Moja kuzynka Rachela; Niebieskie soczewki; Nie oglądaj się teraz; Dom Nad Wodą; Makabreski; Zatoka Francuza; Moje młode lata); ur. 13.05.1907. 70 19.04.1949 Ur. Antoni Libera, prozaik, tłumacz m.in. Samuela Becketta, Konstandinosa Kawafisa, Sofoklesa, Friedricha Hölderlina, krytyk literacki i teatralny; (Madame; Błogosławieństwo Becketta i inne wyznania literackie; Godot i jego cień). 100 20.04.1919 W hali sportowej „Ujeżdżalnia" (obecnie budynek Opery Bałtyckiej) w Gdańsku odbył się wiec ludności polskiej, którego uczestnicy domagali się powrotu Gdańska i Prus Królewskich do Polski. 320 21.04. 1699. Zm. Jean Baptiste Racine, francuski poeta i dramatopisarz; (Fedra; Tebaide; Alexandre; Andromacha; Brytanik; Berenika; Mitrydat; Estera; Atalia); ur. 21.12.1639. 25 21.04.1994 Zm. Bogdan Wojdowski, polski prozaik, krytyk literacki i teatralny; (opowiadania: Wakacje Hioba; Mały człowieczek, nieme ptaszę, klatka i świat; Krzywe drogi; powieści: Konotop; Chleb rzucony umarłym; Tamta strona; szkice: Próba bez kostiumu : szkice o teatrze; Mit Szigalewa; Judaizm jako los; dzienniki: Chodź, chabeto, w kieracie! ; Zemsta kołtuna); ur. 16.11.1930. 22.04 Święto Ziemi (Międzynarodowy Dzień Ziemi) – obchodzone w USA od 1970, w Polsce od 1990 150 22.04.1869 Ur. Michał Bellwon, urzędnik pocztowy, działacz Polonii gdańskiej, współorganizator Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku. W l. 1945–1946 był członkiem Komisji Weryfikacyjnej do rozpatrzenia obywatelstwa Polaków gdańszczan. W listopadzie 1946 r. reprezentował Polonię gdańską w Warszawie, na Kongresie Autochtonów Polaków z Ziem Odzyskanych. Zeznawał jako świadek w procesie Alberta Forstera; zm.6.08.1948. 80 22.04.1939 Ur. Wojciech Witkowski, polski poeta, prozaik, autor utworów dla dzieci m.in. twórca słynnej postaci pirata Rabarbara, dziennikarz; (Arrasy i dzień; Czekając na syna; Burzliwe dzieje pirata Rabarbara; Żegnanie przedmieścia); zm. 7.03.2013. 65 22.04.1954 Zm. Julian Rummel, polski inżynier, pionier polskiej myśli morskiej, organizator i dyrektor Państwowego Przedsiębiorstwa „Żegluga Morska”, zwolennik i propagator budowy portu gdyńskiego; (Polska a morze; Gdynia – port polski; wspomnienia Narodziny żeglugi); ur. 29.09.1878. 1 22.04.2018 Zm. Kazimierz Radowicz, polski prozaik, scenarzysta, autor słuchowisk. Absolwent Państwowego Liceum Męskiego w Ostrowie (1950) oraz Wydziału Filologicznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (1955). Od 1956 roku mieszkał i pracował w Gdańsku, w rozgłośni Polskiego Radia. W latach 1971–1991 był tam kierownikiem Działu Artystycznego i zastępcą redaktora naczelnego. Od 1970 roku należał do Związku Literatów Polskich. W latach 1992 - 2012 był prezesem zarządu Oddziału Gdańskiego Związku Literatów Polskich i członkiem zarządu głównego. Był także wieloletnim współpracownikiem Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji. Za twórczość radiową i telewizyjną wyróżniony trzykrotnie nagrodą Prezesa PRiTV. Dwukrotnie otrzymał nagrodę literacką Prezydenta Miasta Gdańska i Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki oraz medal „Zasłużony dla Miasta Ostrowa Wielkopolskiego”. Był m.in. członkiem towarzyszenia Autorów ZAIKS, Stowarzyszenia Filmowców Polskich. Posiadał tytuł honorowego obywatela Ostrowa Wielkopolskiego; (Kawalerowie Virtuti; A jutro cały świat...; Klucze Wisły; Tajny więzień stanu); ur. 4.03.1931. 23.04 Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich – ustanowiony przez UNESCO w 1997, na wniosek rządu Hiszpanii i Międzynarodowej Unii Wydawców. 120 23.04.1899 Ur. Vladimir Nabokov, rosyjsko-amerykański prozaik, tłumacz, literaturoznawca, entomolog; odkrył kilka nowych gatunków motyli; (Prawdziwe życie Sebastiana Knighta; Lolita; Patrz na te arlekiny; Tamte brzegi; Wykłady o literaturze rosyjskiej; Wykłady o Don Kichocie); zm. 2.07.1977. 95 23.04.1924. Ur. Margit Sandemo, norweska pisarka pisząca w języku szwedzkim; (cykle: Saga o Ludziach Lodu; Saga o Królestwie Światła ); zm. 1.09. 2018. 50 23.04.1969 Zm. Krzysztof Komeda, właśc. Trzciński, polski pianista, kompozytor, jazzman, twórca muzyki do filmów R. Polańskiego, A. Wajdy, J. Morgensterna oraz J. Skolimowskiego; (Dwaj ludzie z szafą; Nóż w wodzie; Matnia; Dziecko Rosmary); ur. 27.04.1931. 235 24.04.1784 Zm. Franciszek Bohomolec, polski komediopisarz, poeta, publicysta, tłumacz i wydawca; (Figlacki, polityk teraźniejszej mody; Komedie; Pijacy; Paryżanin polski; Opisanie krótkie państwa tureckiego); ur. 29.01.1720. 95 24.04.1924 Bank Polski podjął emisję nowej waluty - złotego. Złoty został zrównany z frankiem szwajcarskim. Marki polskie wymienione zostały na złote w relacji 1,8 mln marek za 1 złotego. 10 25.04.2009 Zm. Jadwiga Żylińska, polska pisarka, eseistka, autorka słuchowisk, opowiadań i powieści; (Złota włócznia; Piastówny i żony Piastów; Młodość Achillesa; Opowieść o Heraklesie; Wyprawa po złote runo; Mistrz Dedal; Gwiazda spadająca; Spotkania po drugiej stronie lustra; wspomnienia Podróż w głąb czasu); ur. 17.08.1910. 1 26.04.2018 Zm. Elvira Orphée, argentyńska powieściopisarka; (Uno; La muerte y los desencuentros); ur. 29.05.1922 85 27.04.1934 Ur. Teresa Ferenc, polska poetka, malarka, od 1975 r. związana z Sopotem; (Moje ryżowe poletko; Wypalona dolina; Psalmy i inne wiersze dawne i nowe; Dzieci wody : wiersze z morzem; Stara jak świat : wiersze nowe). 30 27.04.1989 Zm. Leopold Buczkowski, polski prozaik, malarz, grafik i rzeźbiarz; zajmował się także grafiką książkową, malarstwem i rzeźbą; (Wertepy; Czarny potok; Dorycki krużganek; Młody poeta w zamku; Uroda na czasie; Kąpiele w Lucca; Oficer na nieszporach); ur. 15.11.1905. 100 28.04.1919 Ur. Leszek Prorok, polski prozaik, eseista i dramatopisarz; (Dzień nad Motławą; powieści: Wyspiarze; Drabina Jakubowa; Lądy nieuniknione; opowiadania: Tamta jesień; Felix culpa; Zbiegowisko; Koniec motyla; szkice: Problematyka morska w polskiej twórczości artystycznej; Szkice bałtyckie i inne; Kepi wojska francuskiego; Inicjacje conradowskie; Dziennik 1949-1984; antologia: Poeci i morze); zm. 8.12.1984 80 29.04.1939 Ur. Izabella Greczanik-Filipp, trójmiejska dziennikarka, publicystka "Głosu Wybrzeża", "Tygodnika Gdańskiego", "Dziennika Bałtyckiego", podziemnego pisma "Nasz Czas"; autorka monografii gdańskiego oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, redaktorka drugiego tomu Wspomnień z odbudowy Głównego Miasta; współautorka (z Wiesławą Kwiatkowską) książki o Grudniu ’70, o gdyńskich pomnikach Są wśród nas oraz Encyklopedii Gdyni; zm. 23.04.2007. 50 29.04.1969 Leonid Teliga zakończył, jako pierwszy Polak, samotny rejs dookoła świata na jachcie "Opty". 35 29.04.1984 Zm. Karol Estreicher, polski historyk sztuki i bibliograf; po II wojnie światowej prowadził, przygotowaną przez siebie w czasie wojny, akcję rewindykacji z Niemiec dzieł sztuki pochodzących z polskich zbiorów; m.in. ołtarz Mariacki Wita Stwosza; (Bibliografia polska; Załuscy : bibliografia...; Historia sztuki w zarysie; przetł. i oprac. Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów G. Vasariego); ur. 4.03.1906. 90 30.04.1929. Ur. Zygmunt Kubiak, polski tłumacz, eseista, krytyk literacki, historyk literatury, znawca kultury antycznej; (Wędrówki po stuleciach; Literatura Greków i Rzymian; Mitologia Greków i Rzymian; Uśmiech Kore); zm.19.03.2004 maj 120 1.05.1899 Ur. Witold Doroszewski, polski językoznawca, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, red. naczelny Słownika języka polskiego (t.1-11); zm. 26.01.1976. 65 1.05.1954 Otwarto pierwszą część budowanego w Dolinie Leśnego Młyna Miejskiego Ogrodu Zoologicznego. 50 1.05.1969 Ur. Roksana Jędrzejewska-Wróbel, polska pisarka, doktor literaturoznawstwa, autorka książek dla dzieci, scenariuszy i adaptacji scenicznych, poetka. Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Gdańskim. W 2003 roku wygrała VIII konkurs poetycki im. Mieczysława Czychowskiego. Jako autorka książek dla dzieci zadebiutowała dwukrotnie - najpierw w 1998 roku, napisaną wspólnie z profesorem Włodzimierzem Fijałkowskim książką, potem w 2004 r., już samodzielnie. Współpracowała z miesięcznikiem „Dziecko”, dwutygodnikami: „Świerszczyk” i „Miś” a także z redakcją dziecięcą Polskiego Radia i z redakcją TVP. Jest autorką tekstów do podręczników szkolnych oraz bajek terapeutycznych. Działa aktywnie na rzecz dobrej książki dziecięcej współpracując z bibliotekami w całej Polsce prowadząc wykłady i warsztaty dla nauczycieli i bibliotekarzy. Prezentowała swoją twórczość w Irlandii, Francji i Holandii. Laureatka wielu nagród, m.in. za Najlepszą Książkę Dziecięcą „Przecinek i Kropka” oraz Nagrody Literackiej im. Kornela Makuszyńskiego. Jej książki wpisane są na Złotą Listę Fundacji „ABCXXI – Cała Polska czyta dzieciom” oraz Listę Skarbów Muzeum Książki Dziecięcej. Laureatka wielu nagród i odznaczeń. W 2007 roku otrzymała brązowy medal „Zasłużeni dla kultury – Gloria Artis”. Jest członkiem Polskiej Sekcji IBBY i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich; (Sznurkowa historia; Florka : z pamiętnika Ryjówki; Gębolud; Kamienica). 15 1.05.2004 Przyjęcie Polski do Unii Europejskiej. 2.05 Święto Flagi Państwowej. 500 2.05.1519 Zm. Leonardo da Vinci, włoski malarz i rysownik, rzeźbiarz, architekt i urbanista, teoretyk sztuki i uczony; zajmował się prądami wodnymi, zaprojektował urządzenie do mierzenia siły wiatru, badał lot ptaków, badał budowę anatomiczną człowieka i roślin, prawdopodobnie wiedział, że Ziemia krąży wokół Słońca; (Dama z łasiczką; Ostatnia wieczerza; Mona Lisa; Św. Jan Chrzciciel; Św. Anna Samotrzeć); ur. 15.04.1452. 160 2.05.1859 Ur. Jerome Klapka Jerome, angielski prozaik, humorysta i dramaturg; (Trzech starszych panów w jednej łódce, nie licząc psa; Z rozmyślań próżniaka); zm. 14.06.1927. 25 2.05.1994 Doszło do tragicznej katastrofy autobusu PKS pod Kokoszkami na szosie Gdańsk-Żukowo; zginęły 32 osoby, 44 osoby przewieziono do szpitali. 20 2.05.1999 Zm. Włodzimierz Sokorski, polski prozaik i publicysta, działacz komunistyczny, dziennikarz; (Sztuka w walce o socjalizm; Współczesność i młodzież; Polacy pod Lenino; Czas, który nie mija; Wyznania zdrajcy; Adieu, burdel, czyli Notatnik intymny); ur. 2.07.1908. 10 2.05.2009 Zm. Konrad Łapin, polski poeta, satyryk , autor wspomnień, radiowiec. Urodził się w Moskwie. Po wojnie polsko-bolszewickiej rodzina przeniosła się do Kowna. Ukończył klasę o profilu handlowym Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Kownie. W 1933 roku wstąpił na Uniwersytet Witolda Wielkiego jako wolny słuchacz wydziału filologii. Pełnił funkcję Sekretarza Zarządu Związku Studentów Polaków Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie. W 1938 roku odbył służbę wojskową w armii litewskiej w stopniu szeregowego. Po wybuchu wojny wyjechał do Wilna. W 1942 roku został przez Litwinów wysiedlony z Wilna do Jezioros koło Dyneburga. W 1945 roku opuścił Wileńszczyznę i osiadł w Sopocie. Związał się z Radiem Gdańsk, w którym od 1956 roku pracował na stałe, na stanowisku kierownika Redakcji Audycji Satyrycznych i Rozrywkowych, a następnie zastępcy kierownika Redakcji Literackiej. Był kawalerem Orderu Odrodzenia Polski. Odznaczony medalem "Za zasługi dla Gdańska". Tworzył m.in. wiersze, teksty piosenek i musicali, kalambury, szopki noworoczne, epigramaty i fraszki. Był współautorem librett do musicali wystawianych na scenach teatrów muzycznych; (Głos z Litwy; Bagatela z bożej łaski; Strofy niepokorne); ur. 26.01.1915. 3.05 Święto Narodowe Trzeciego Maja. 1 3.05.2018 Zm. Günter Herburger, niemiecki prozaik, poeta i eseista; (Humboldt. Reise-Novellen; Kuss; Thuja-Trilogie); ur. 6.04.1932. 550 3.05.1469 Ur. Niccolo Machiavelli, florencki historyk, dyplomata i urzędnik, myśliciel polityczny; (Książę; Historie florenckie; Mandragora czyli Napój zapładniający); zm. 21.06.1527. Od jego nazwiska pochodzi termin "makiawelizm", oznaczający przebiegłość, podstępność działania, hołdowanie zasadzie "cel uświęca środki". Z jego osobą wiążą się początki nowożytnej doktryny racji stanu uznającej nadrzędność interesu państwa i dobra publicznego jako gwarancji porządku i bezpieczeństwa obywateli. 20 3.05.1999 Zm. Władysław Lech Terlecki, polski prozaik, dramaturg i scenarzysta; (Dwie głowy ptaka; Odpocznij po biegu; Wyspa kata; Pismak; Lament); ur. 18.05.1933 95 4.05.1924 Zm. Edith Nesbit, angielska pisarka, autorka utworów dla dzieci; (Pięcioro dzieci i coś; Feniks i dywan; Przygody małych Bastablów; Historia amuletu); ur. 15.08.1858. 90 4.05.1929 Ur. Lech Bednarski, polski profesor zwyczajny, doktor habilitowany, wieloletni kierownik Katedry Analizy Ekonomicznej UG, pierwszy rektor Wyższej Szkoły Finansów i Rachunkowości w Sopocie, prezes Towarzystwa Polsko-Norweskiego; (Analiza finansowa w przedsiębiorstwie; Analiza przemysłowa w zarządzaniu przedsiębiorstwem); zm. 3.12.2006. 80 4.05.1939 Ur. Amos Oz, właśc. A. Klausner, izraelski powieściopisarz, nowelista i eseista, tworzący w języku hebrajskim; (Mój Michał; Czarna skrzynka; Poznać kobietę; Fima; Aż do śmierci; Na ziemi Izraela); zm. 28.12.2018. 1 4.05.2018 Zm. Edmund Lewańczyk, znany gawędziarz, niestrudzony propagator kaszubszczyzny, kompozytor, folklorysta. animator kultury kaszubskiej z Żukowa, znany gawędziarz, regionalista, kompozytor. Od lat działał w zespołach folklorystycznych. Przez wiele lat był członkiem chóru Harmonia, przez 6 lat kierownikiem Kaszubskiego Zespołu Folklorystycznego Bazuny, a w latach 2002-2013 kierownikiem artystycznym zespołu Redzanie. Był wielokrotnym laureatem Turnieju Gawędziarzy Ludowych Kaszub i Kociewia, propagował kaszubskie wartości w kraju i za granicą. Za swoje osiągnięcia zdobywał wiele odznaczeń, nagród i wyróżnień. Od 1989 roku nieprzerwanie prowadził Jarmarki Wdzydzkie. Był członkiem i założycielem Towarzystwa Przyjaciół Muzeum - Kaszubskiego Parku Etnograficznego we Wdzydzach Kiszewskich. Komponował i pisał gadki, a także prowadził spotkania w języku kaszubskim. Został uhonorowany wieloma nagrodami i odznaczeniami, w tym nagrodą gminną Sucovia; ur. 1944. 1 4.05.2018 Zm. Renate Maria Dorrestein, holenderska pisarka; (Mijn zoon heeft een seksleven en ik lees mijn moeder Roodkapje voor; Dagelijks werk - een schrijversleven); ur. 25.01.1954. 390 5.051629 Ur. Szymon Szymonowic, polski poeta; (Sielanki); ur. 24.10.1558. 200 5.05.1819 Ur. Stanisław Moniuszko, polski kompozytor, dyrygent, organista i pedagog muzyczny; (Śpiewnik domowy; Halka; Straszny dwór; Hrabina; Verbum nobile); zm. 4.06.1872. 80 5.05.1939 Minister spraw zagranicznych RP Józef Beck wygłosił na posiedzeniu Sejmu exposé, w którym odrzucił żądania terytorialne i warunki polityczne stawiane Polsce przez Rzeszę Niemiecką. 1 5.05.2018 Zm. Ludwig Harig, niemiecki pisarz i tłumacz; (Ordnung ist das ganze Leben : Roman meines Vaters; Wer mit den Wölfen heult, wird Wolf); ur. 18.07.1927. 1 5.05.2018 Zm. Eugeniusz Głowski, polski kompozytor i teoretyk muzyki, pedagog Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku i Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Edukację muzyczną rozpoczął w klasach fortepianu i wiolonczeli szkoły muzycznej I stopnia w Gdańsku. Ukończył szkołę muzyczną II stopnia w klasie wiolonczeli, równolegle uczęszczając do II Liceum Ogólnokształcącego im. dr. Władysława Pniewskiego.. Studia wyższe ukończył w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Sopocie (obecnie Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku) wpierw w zakresie teorii muzyki pod kierunkiem prof. Marka Podhajskiego (dyplom w 1967 r.), a następnie w klasie kompozycji prof. Konrada Pałubickiego (dyplom w 1971 r.). W roku 1977 w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu uzyskał przewód kwalifikacyjny I stopnia, a w 1997 w Akademii Muzycznej w Krakowie - II stopnia, zyskując stopień doktora habilitowanego w zakresie sztuki. Eugeniusz Głowski był autorem ponad 80 kompozycji, głównie kameralnych i chóralnych; mniejszą część jego kompozytorskiej spuścizny stanowią dzieła symfoniczne i sceniczne. Kompozycje Eugeniusza Głowskiego do roku 2018 zaprezentowano na ponad 300 koncertach w Polsce i za granicą. W latach 1968-2013 Eugeniusz Głowski był pracownikiem naukowo-dydaktycznym Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, a w latach 1980-2005 - Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Prowadził klasy kompozycji oraz wykładał przedmioty z zakresu teorii muzykii. Od 1967 do 1980 r. był pedagogiem Państwowego Liceum Muzycznego w Gdańsku; ur. 12.07.1938. 70 6.05.1949 Zm. Maurice Maeterlinck, belgijski dramatopisarz, poeta i eseista, tworzący w języku francuskim, czołowy przedstawiciel symbolizmu; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1911; (Księżniczka Malena; Intruz; Ślepcy; Błękitny ptak; Skarb ubogich; Mądrość i przeznaczenie; Wielka tajemnica; Życie pszczół; Inteligencja kwiatów; Życie termitów); ur. 29.08.1862. 1 6.05.2018 Zm. Cirilo F. Bautista, filipiński poeta, prozaik,eseista; (The Cave and Other Poems; Breaking Signs); ur. 9.07.1941. 20 7.05.1999 Otwarcie nowego oddziału Muzeum Historii Miasta Gdańska, Muzeum Zegarów Wieżowych, mieszczącego się w wieży kościoła św. Katarzyny. 8.05 Międzynarodowy Dzień Zwycięstwa 8.05. Dzień Bibliotek i Czytelnictwa 8.05. Międzynarodowy Dzień Czerwonego Krzyża – obchodzony w rocznicę urodzin Henriego Dunanta, szwajcarskiego filantropa, współtwórcy Czerwonego Krzyża 8.05. Ukazał się pierwszy numer „Gazety Wyborczej”. 20 8.05.1999 Zm. Irena Szymańska, polska tłumaczka, autorka powieści kryminalnych i wydawca; (Cicha śmierć; Miałam dar zachwytu : wspomnienia wydawcy); ur. 17.02.1921. 95 9.05.1924 Ur. Bułat Okudżawa, rosyjski pisarz, pieśniarz, kompozytor i autor ballad, pieśni lirycznych i satyr; (Wiersze i ballady; Jeszcze pożyjesz; Mersi czyli Przypadki Szypowa; Dziewczyna moich marzeń); zm. 12.06.1997. 90 10.05.1929. Ur. Sándor Kányádi, węgierski poeta i tłumacz; ( Depesze heretyckie); zm. 20.06.2018. 12.05 Międzynarodowy Dzień Pielęgniarki – ustanowiony w dniu urodzin Florence Nightingale (ur.12.05.1920), twórczyni nowoczesnego pielęgniarstwa. 95 12.05.1924. Ur. Claribel Isabel Alegría Vides, nikaraguańsko- salwadorska poetka, pisarka i eseistka; (Kobieta z rzeki; Wioska Boga i Diabła); zm. 25.01.2018. 85 13.05.1934 Ur. Jan Goczoł, polski poeta; (Manuskrypt; Znad Odry; Topografia intymna); zm. 22.02.2018. 45 13.05. 1974 Ur. Daniel Odija, polski prozaik, poeta, muzyk, dziennikarz, autor komiksów, dziennikarz, publicysta i animator kultury. Uczęszczał do I Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Krzywoustego w Słupsku, gdzie w 1993 roku zdał egzaminy maturalne]. Student polonistyki na Uniwersytecie Gdańskim. Studiował także w Mistrzowskiej Szkole Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy w Warszawie.Przez jakiś czas pracował w słupskim oddziale Telewizji Polskiej. Publikował w wielu periodykach literackich. Jego powieść „Tartak” w 2004 znalazła się wśród finalistów Nagrody Literackiej Nike, a „Kronika umarłych” była nominowana do Nagrody Literackiej Nike w 2011. Przez pewien czas był felietonistą tygodnika społecznego „Ozon”. Mieszka w Słupsku; (Ulica; Tartak; Kronika umarłych). 35 14.05.1984 Zm. Andrzej Babiński, polski poeta; (Z całej siły; Wiersze; Znicze i inne wiersze); ur. 5.01.1938. 1 14.05.2018 Zm. Thomas Kennerly „Tom” Wolfe, amerykański pisarz i dziennikarz; (Próba kwasu w elektrycznej oranżadzie; Ognisko próżności); ur. 2.03.1930. 95 15.05.1924. Ur. Francisco Tarajano Pérez, hiszpański pisarz i poeta; (La Flor de la Maranuela; Canarias canta I); zm. 10.11. 2018. 80 15.05.1939 Ur. Stanisław Dróżdż, polski poeta, jeden z głównych twórców i teoretyków poezji konkretnej w Polsce; tworzył minimalistyczne teksty złożone z pojedynczych słów, krótkich sentencji lub pojedynczych liter; (realizacja przestrzenna Między; Eschatologia egzystencji; teksty Klepsydra; Algebra przyimków; Pojęciokształty: poezja konkretna); zm. 29.03.2009. 170 15.05.1849 Ur. Zofia Urbanowska, polska powieściopisarka, autorka książek dla dzieci i młodzieży; (Gucio zaczarowany; Księżniczka; Róża bez kolców; Złoty pierścień); zm. 1.01.1939. 1 15.05.2018 Zm. Tom Murphy, irlandzki dramatopisarz: (A Whistle in the Dark; Sanctuary Lamp ); ur. 23.03.1935. 160 16.05.1859 Ur. Jan Gadomski, polski publicysta, dramatopisarz i wydawca; (Larik); zm. 10.10.1906. 95 16.05.1924 Ur. Tadeusz Kubiak, polski poeta, satyryk, autor utworów dla dzieci i młodzieży, słuchowisk radiowych i tekstów piosenek; (Ikaryjskie morze; Wierzby morskie; Ta srebrna dziewczyna); zm. 3.06.1979. 65 16.05.1954 Ur. Zdzisław Pidek, polski artysta rzeźbiarz, prof. gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych, kierownik Pracowni Rzeźby, autor pomnika Holocaustu w Bełżcu oraz współautor (razem z Andrzejem Sołygą) założeń pomnikowych polskich cmentarzy wojennych w Katyniu, Charkowie i Miednoje; zm. 11.04.2006. 35 16.05.1984 Zm. Irwin Shaw, właśc. Irwin Gilbert Shamforoft, amerykański powieściopisarz i autor opowiadań; (Młode lwy; Lucy Crown; Pogoda dla bogaczy; Wieczór w Bizancjum); ur. 27.02.1913. 1 16.05.2018 Zm. Jelena Griemina, rosyjska dramatopisarka; (Mit Swietłany; Poza lustrem); ur. 20.11.1956. 95 17.05.1924 Ur. Kazimierz Dejmek, polski reżyser teatralny; (m.in. Dziady Adama Mickiewicza; Żywot Józefa; Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim); zm. 31.12.2002. 55 17.05.1964 Ur. Grzegorz Przemyk, polski poeta, syn poetki Barbary Sadowskiej, maturzysta pobity w trakcie przesłuchania w komisariacie milicji na Starym Mieście w Warszawie; w jego pogrzebie, w dn. 19.05 uczestniczyło kilkadziesiąt tysięcy ludzi; zm. 14.05.1983. 40 17.05.1979 Zm. Ryszard Milczewski-Bruno, polski poeta, prozaik; (Poboki; Podwójna należność; Dopokąd; Nie ma zegarów; Jak już, to już); ur. 18.02.1940. 18.05 Międzynarodowy Dzień Muzealnika, ogłoszony w 1977 r. przez Międzynarodową Radę Muzeów (ICOM), działającą przy UNESCO. 75 18.05.1944 II Korpus Polski gen. Andersa po krwawych walkach zdobył klasztor na Monte Cassino; została otwarta droga na Rzym. 1 18.05.2018 Zm. Tadeusz Soroczyński, polski poeta, nauczyciel i animator kultury; (Bliżej sadu; Mój środek świata); ur. 29.01.1942. 100 20.05.1919 Ur. Gustaw Herling-Grudziński, polski prozaik, krytyk literacki, eseista, publicysta; w 1940 aresztowany przez NKWD, zesłany do łagru; po zwolnieniu wstąpił do armii Andersa; brał udział w kampanii włoskiej i bitwie pod Monte Cassino; po zakończeniu wojny pozostał na emigracji (od 1955 w Neapolu); współzałożyciel paryskiej „Kultury", współpracownik Radia Wolna Europa; (Inny świat; Skrzydła ołtarza; Drugie przyjście oraz inne opowiadania i szkice; Gorący oddech pustyni; Don Ildebrando; Podzwonne dla dzwonnika; Żywi i umarli; Upiory rewolucji; Sześć medalionów i Srebrna Szkatułka; Dziennik pisany nocą); zm. 4.06.2000. 90 20.05.1929 Ur. Adam Synowiecki, polski historyk filozofii, metodolog nauk przyrodniczych, prof. dr hab. Politechniki Gdańskiej, założyciel i wieloletni kierownik Katedry Nauk Filozoficznych PG; (Przyrodoznawstwo i materializm przyrodniczy w XIX wieku; Węzłowe zagadnienia filozofii); zm. 7.01.2000. 40 20.05.1979 Zm. Eugeniusz Paukszta, polski prozaik, publicysta, autor książek dla młodzieży; (Znaki ogniste; Straceńcy; Buntownicy; Zatoka Żarłocznego Szczupaka; Znak żółwia; Odzyskane gniazda); ur. 9.08.1916. 160 22.05.1859 Ur. Artur Conan Doyle, angielski prozaik, nowelista, autor powieści sensacyjno-kryminalnych oraz fantastycznonaukowych, twórca postaci detektywa Sherlocka Holmesa; (Pies Baskerville'ów; Przygody Sherlocka Holmesa; Zaginiony świat); zm.7.07.1930. 20 22.05.1999 Obowiązki biskupa ordynariusza diecezji białostocko- gdańskiej kościoła prawosławnego objął Jakub Kostiuczuk (ur. 1966); jest następcą biskupa Sawy, który został zwierzchnikiem cerkwi prawosławnej w Polsce. 16.06.2008 biskup Jakub otrzymał godność arcybiskupa. 1 22.05.2018 Zm. Philip Roth, amerykański prozaik żydowskiego pochodzenia; (Kompleks Portnoya; Praska orgia; Amerykańska sielanka; Ludzka skaza); ur.19.03.1933. 30 23.05.1989 Zm. Władysław Lica, kaszubski rzeźbiarz ludowy z Wdzydz Tucholskich; tworzył rzeźby figuralne w stylu „klockowym”; ur. 7.06.1928 24.05 Europejski Dzień Parków Narodowych. 80 24.05.1939 Zm. Aleksander Brückner, polski filolog, historyk literatury, językoznawca, historyk kultury, odkrywca najstarszego polskiego tekstu ciągłego Kazań świętokrzyskich; (Dzieje literatury polskiej w zarysie; Dzieje języka polskiego; Dzieje kultury polskiej; Słownik etymologiczny języka polskiego); ur. 29.01.1856. 20 24.05.1999 Zm. Józef Ratajczak, polski poeta, prozaik, krytyk literacki i teatralny, autor książek dla dzieci; (poezje: Niepogoda; Miejsce z muru; Godziny widzeń; Światło z popiołu; powieści: Gniazdo na chmurze; O świcie, o zmierzchu; Z trumną w pochodzie; szkice: Zagasły "brzask epoki" : szkice z dziejów czasopisma „Zdrój"; Życie teatralne Poznania; Lekcje u Iłłakowiczówny: szkice, wspomnienia, listy i wiersze; Romantyczni kochankowie : Zygmunt Krasiński, Fryderyk Chopin, Artur Grottger; Umrzeć z miłości : szkice o romansach młodopolskich; dla dzieci: Ziarenka maku; Mysia wieża Babel; Wycieczka do Zoo; Czołem, cześć i cicho sza; Miasteczko z plasteliny); ur. 29.02.1932. 1 24.05.2018 Zm. Wiesław Jasiński, harcerz, działacz społeczny, nauczyciel akademicki. Przyrzeczenie harcerskie złożył 30 września 1945 roku w Drużynie im. Zawiszy Czarnego w Ostrołęce, w której pełnił kolejno funkcje przybocznego i drużynowego do roku 1948, kiedy drużyna została tam rozwiązana. W roku 1957 roku będąc asystentem na Wydziale Mechanicznym Politechniki Gdańskiej został drużynowym Kręgu Starszo-harcerskiego „Zodiak” działającym przy Politechnice. Funkcję tę pełnił aż do 1962 r., kiedy na polecenie Komitetu Wojewódzkiego PZPR został zmuszony do rozwiązania Kręgu. W tym czasie był też współpracownikiem ówczesnego Komendanta Chorągwi Gdańskiej ZHP Józefa Grzesiaka „Czarnego”. W 1980 roku w okresie odnowy harcerstwa, jako członek Kręgu Instruktorów Harcerskich im. Andrzeja Małkowskiego w Gdańsku pełnił funkcję komendanta kursu „Płomienie”, gdzie był odpowiedzialny za metodykę harcerską. W latach 1983-1992 pełnił funkcję Przewodniczącego Kapituły Harcerza Orlego – Harcerskiej Szkoły Orląt w Ruchu Harcerskim na Pomorzu. Był jednym z założycieli ZHR w 1989 r.. Wieloletni przewodniczący Komisji Instruktorskiej oraz Kapituły HR Pomorskiej Chorągwi Harcerzy ZHR. Emerytowany nauczyciel akademicki, docent Wydziału Mechanicznego Politechniki Gdańskiej, dziekan, specjalista z zakresu termodynamiki..Odznaczony w roku 2008 na wniosek ZHR Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2015 r. odznaczony Krzyżem Honorowym ZHR „Semper Fidelis” ; ur. 1.01.1932. 90 25.05.1929 Ur. Stanisław Załuski, polski prozaik, reportażysta, dziennikarz, autor utworów i słuchowisk dla dzieci; (Ślad na asfalcie; Sopockie lato; Przerwany rejs Czarnych Piratów; Stocznia Północna XXX-lecie; Pokuta; Globus; Miasto z chmur). 90 25.05.1929 Ur. Stanisław Goszczurny, polski prozaik, publicysta, marynista, autor słuchowisk i scenariuszy, dziennikarz radiowy;(Mewy; Prom; Wiatr; Przyszedlem Pana zabić; Skrawek nieba; Mord w lesie kociewskim); zm. 13.05.2013. 80 25.05.1939 Ur. Gabriela Danielewicz, dziennikarka, pisarka, dokumentalistka dziejów Polonii gdańskiej. Urodziła się w Gdańsku. Podczas II wojny światowej w Nowym Sączu, a od 1945 roku ponownie w Gdańsku. Po ukończeniu w 1955 II Liceum Ogólnokształcącego, a w latach 1955–1960 odbyła studia historyczne i socjologiczne na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1968 roku. ukończyła podyplomowe studia dziennikarstwa i historii w Warszawie oraz w 1974 roku bibliotekoznawstwo w Gdańsku. Od roku 1961 roku pracowała w „Dzienniku Bałtyckim”. W latach 1969–1985 w Instytucie Morskim była kierownikiem biblioteki naukowej. Opublikowała wiele książek, artykułów popularnonaukowych. W roku 2007 uhonorowana Medalem Księcia Mściwoja II; (Portrety dawnych gdańszczan; W kręgu Polonii gdańskiej; Pod dachami gdańskich kamieniczek; Pamięci powojennego Gdańska-Wrzeszcza). 90 26.05.1929 Ur. Janusz Wolniewicz, polski prozaik, reportażysta i podróżnik; (Kursem srebrnych flot; Wachty z trzech oceanów; Archipelag pięciu kumulusów; Eskadra Delfinów; Kierunek wszędzie, czyli Wędrówki po ścieżkach Polaków); zm. 27.04.2006. 85 27.05.1934. Ur. Harlan Jay Ellison, amerykański pisarz, krytyk, wydawca i edytor antologii fantastycznych; ( Rumble; Ptak śmierci; Rola marzeń sennych); zm. 27.06.2018. 90 28.05.1929 Ur. Leszek Herdegen, polski aktor, poeta, krytyk literacki; (Zadania domowe; Wiersze); zm. 15.01.1980. 60 29.05.1959 Ur. Andrzej Sosnowski, polski poeta, krytyk literacki, eseista, tłumacz; (Życie na Korei; Sezon na Helu; Po tęczy; Najryzykowniej). 20 29.05.1999 Zm. Danuta Wawiłow, polska poetka, prozaik, tłumaczka, autorka słuchowisk; (Rupaki; Strasznie ważna rzecz; Wędrówka; Wiersze dla niegrzecznych dzieci; Dzieci w lesie; Czupiradła; Ten dziwny Eryk; współautorka antologii: Leci jabłko w chmury; Idzie rak nieborak; Czerwone jabłuszko; W zaklętym borze : od Puszkina do Jesienina; Piszczałeczka); ur. 14.04.1942. 1 29.05.2018 Zm. Marianna Sankiewicz-Budzyńska, polska elektronik, nauczyciel akademicki, organizatorka działalności naukowej i kształcenia. W okresie II wojny światowej wywieziona została na roboty przymusowe, w czasie których podjęła współpracę z tajną polską organizacją jeniecką w niemieckim obozie Stalag II B Hammerstein, w wyniku czego została uwięziona przez gestapowców. Po 1945 roku związała się z Gdańskiem. Została zatrudniona w Polskim Radiu i następnie w Radiu Gdańsk. W 1950 roku ukończyła studia na Politechnice Gdańskiej, dwa lata później podjęła pracę w Katedrze Urządzeń Radionadawczych na Wydziale Łączności tej uczelni. Wykładała następnie w Katedrze Radiokomunikacji, zorganizowała pracownię elektrofonii, a w 1968 roku doprowadziła do powstania Zakładu Elektrofonii. W tytm samym roku uzyskała stopień naukowy doktora. Od 1970 roku pracowała na stanowisku docenta. Przez kilkanaście lat pełniła funkcję prodziekana na Wydziałach Łączności i Elektroniki. W 1981 roku jako pierwsza kobieta w powojennej historii Politechniki Gdańskiej została wybrana na prorektora ds. kształcenia. W pracy naukowej specjalizowała się w zagadnieniach związanych z elektroniką i elektroakustyką. Była członkinią Komitetu Akustyki Polskiej Akademii Nauk. W 1995 roku wybrano ją na wiceprzewodniczącą tego towarzystwa naukowego. W środowiskach studenckich ceniono ją za podejście do procesu kształcenia. W okresie stanu wojennego zaangażowała się w udzielanie pomocy i wsparcia studentom związanym z opozycją. W 2011 roku została odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski; ur. 26.09.1921. 31.05. Światowy Dzień Rozwoju Kultury. 15 31.05.2004 Zm. Lech Budrecki, polski krytyk literacki, eseista, tłumacz, autor utworów dramatycznych; (Władysław Reymont : zarys monograficzny; Jedenaście szkiców o prozie amerykańskiej; Piętnaście szkiców o nowej prozie amerykańskiej; współautor sztuk: Drzwi; Dziś do ciebie przyjść nie mogę; Świt); ur. 22.10.1930. czerwiec 40 2.06.1979 Rozpoczęła się I Pielgrzymka papieża Jana Pawła do Polski; zakończona 10.06. Na trasie pielgrzymki znalazły się: Warszawa, Gniezno, Częstochowa, Kraków, Kalwaria Zebrzydowska, Wadowice, Oświęcim-Brzezinka i Nowy Targ. 95 3.06.1924 Zm. Franz Kafka, pisarz austriacki, pochodzenia żydowskiego, mieszkający w Pradze; (Proces; Zamek; Kolonia karna; Przemiana; Ameryka; Nowele i miniatury; Dzienniki 1910–1923; Listy do Mileny; Listy do Felicji); ur. 3.07.1883. 55 3.06.1964 Zm. Frans Eemil Sillanpää, fiński powieściopisarz i nowelista; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1939; (Słońce życia; Śmierć i zmartwychwstanie); ur. 16.09.1888. 40 3.06.1979 Zm. Tadeusz Kubiak, polski poeta, satyryk, autor utworów dla dzieci i młodzieży, słuchowisk radiowych i tekstów piosenek; (Ikaryjskie morze; Wierzby morskie; Ta srebrna dziewczyna); ur.16.05.1924. 80 4.06.1939 Ur. Ireneusz Iredyński, polski dramatopisarz, prozaik, poeta, autor scenariuszy filmowych i słuchowisk; (Wszystko jest obok; Dzień oszusta; Człowiek epoki; Manipulacja; Jasełka-moderne; Żegnaj, Judaszu; Terroryści; Ołtarz wzniesiony sobie); zm. 9.12.1985. 30 4.06.1989 W Pekinie wojsko czołgami i bronią maszynową krwawo stłumiło pokojową demonstrację studentów chińskich na placu Bramy Niebiańskiego Spokoju (Tiananmen); studenckie protesty trwały od 15 kwietnia; w wyniku nocnej akcji wojska zostało zabitych i rannych tysiące osób. 30 4.06.1989 Kandydaci Obywatelskiego Komitetu Wyborczego skupionego wokół „Solidarności" wygrali wybory do tzw. Sejmu kontraktowego (Sejm X kadencji i Senat I kadencji), zdobywając w pierwszej turze 252 mandaty na 261 możliwych. 1 4.06.2018 Zm. Jerzy Piątkowski, polski poeta; (Jak ryba na ostatnią wieczerzą; Księga zachwytu); ur. 8.04.1943. 5.06 Światowy Dzień Środowiska Naturalnego – obchodzony od 1973 na wniosek ONZ. 75 5.06.1944 Zm. Józef Beck, polski polityk, podczas I wojny światowej w Legionach Polskich, współorganizator przewrotu majowego, współpracownik Józefa Piłsudskiego, w l. 1926- 1930 szef jego kancelarii jako minister spraw wojskowych, w l. 1932-39 minister spraw zagranicznych II Rzeczpospolitej; na forum Ligi Narodów bronił praw polskich w Wolnym Mieście Gdańsku oraz odrzucał wysuwane od jesieni 1938 r. przez Niemcy żądanie włączenia Gdańska do Rzeszy i wyznaczenie eksterytorialnych linii komunikacyjnych przez polskie Pomorze do Prus Wschodnich; (Przemówienia, deklaracje, wywiady 1931-1939; Ostatni raport); ur. 4.10.1894. 20 5.06.1999 Papież Jan Paweł II rozpoczął od Gdańska siódmą pielgrzymkę do Polski. Odprawił mszę świętą na sopockim hipodromie. Następnego dnia w oliwskiej katedrze spotkał się z siostrami z zakonów kontemplacyjnych. 15 5.06. 2004 Zm. Ronald Reagan, amerykański polityk; z zawodu aktor, w latach 1937-1964 zagrał w ok. 50 filmach, działacz zw. zaw. aktorów; członek partii republikańskiej, w latach 1967- 1975 gubernator Kalifornii; 1980-88 prezydent USA; aktywnie działał na rzecz obalenia komunizmu na świecie, realizował twardą politykę wobec ZSRR, rozbudował siły militarne USA (program „Gwiezdne wojny"). Wspomagał ruch "Solidarność". 15.09.1990 odwiedził wraz z żoną Gdańsk, m.in. złożył kwiaty pod Pomnikiem Poległych Stoczniowców. 24.08.2000 otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Gdańska; ur. 6.02.1911. 380 6.06.1639 Zm. Piotr Krüger, gdański matematyk, astronom, prof. gdańskiego Gimnazjum Akademickiego (od 1607), nauczyciel m.in. Jana Heweliusza; autor jednego z pierwszych w Polsce podręczników astronomii (Doctrina astronomiae sphaerica) oraz podręcznika trygonometrii; odkrywca zmian wiekowych deklinacji magnetycznej (De Motu Magnetis), autor kalendarzy, map i planów okolic Gdańska, wierszy oraz panegiryków; ur. 20.10.1580. 220 6.06.1799 Ur. Aleksander Puszkin, rosyjski poeta, prozaik i dramatopisarz; (Rusłan i Ludmiła; Fontanna Bachczysaraju; Eugeniusz Oniegin; Borys Godunow; Przed świętym grobowcem; Oszczercom Rosji; Rocznica Borodina; Murzyn Piotra Wielkiego; Dama pikowa; cykl bajek); zm. 10.02.1837. 90 6.06.1929 Ur. Bogusław Schaeffer, polski kompozytor, muzykolog, publicysta i pedagog muzyczny, dramatopisarz i grafik; (Nowa muzyka; Mały informator muzyki XX wieku; Klasycy dodekafonii; Muzyka XX wieku; Kompozytorzy XX wieku; Dzieje muzyki; Dzieje kultury muzycznej; Tutam; Scenariusz dla nieistniejącego, lecz możliwego aktora instrumentalnego; Scenariusz dla trzech aktorów). 35 7.06.1984 Zm. Stanisław Pagaczewski, polski prozaik, autor utworów dla dzieci i młodzieży, przewodników, reportażysta i podróżnik; (Raj na kółkach; Opowieści znad granic; Porwanie Baltazara Gąbki; Spotkajmy się u wód; Znów idę na południe; Z tobołkiem za Kraków); ur. 9.07.1916. 25 7.06.1994 Zm. Tadeusz Siejak, polski prozaik; (Oficer; Próba; Pustynia; Książę czasu; Dezerter; Głód sensu; Tam dołem płynie rzeka); ur. 22.09.1949. 1 7.06.2018 Zm. Barbara Marta Wachowicz-Napiórkowska, polska pisarka, autorka biografii wielkich Polaków, scenarzystka, publicystka; (Malwy na lewadach; Marie jego życia; Druhno Oleńko! Druhu Andrzeju!); ur. 18.05.1937. 105 8.06.1914 Ur. Oskar Jan Tauschinski, austriacki pisarz, wydawca, tłumacz i propagator literatury polskiej; młodość spędził m.in. w Gdańsku (Świętokradztwo; Kim jest ta kobieta?; Wariacja; Zwielichtige Geschichten): zm. 14.08.1993. 80 8.06.1939 Ur. Norman Davies, brytyjski historyk, doktor honoris causa UG; zajmuje się m.in. historią Polski; (Orzeł biały, czerwona gwiazda : wojna polsko-bolszewicka 1919-1920; Boże igrzysko : historia Polski; Serce Europy : krótka historia Polski; Myśli wyszukane; Smok wawelski nad Tamizą : eseje, polemiki, wykłady; Powstanie ‘44; Europa : rozprawa historyka z historią; Złote ogniwa : Polska-Europa; Europa - między Wschodem a Zachodem; Europa walczy 1939-1945 : nie takie proste zwycięstwo). 45 9.06.1974 Zm. Miguel Ángel Asturias, gwatemalski pisarz, uczestnik ruchów rewolucyjnych; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1967; (Legendy gwatemalskie; Niejaka Mulatka; Bolesny Piątek; Zwierciadło Lidy Sal); ur. 19.10.1899. 70 10.06.1949 Zm. Sigrid Undset, powieściopisarka norweska; laureatka literackiej Nagrody Nobla w 1928; (Krystyna córka Lawransa; Olaf, syn Auduna; Krzak gorejący); ur. 20.05.1882. 65 11.06.1954 Ur. Władysław Zawistowski, polski poeta, dramatopisarz, powieściopisarz, krytyk, tłumacz, autor kryminałów; (Płonące biblioteki; Wieloryb; Geografia; Podróż do krańca mapy; Stąd do Ameryki; Bardzo długi czerwiec; Baśń o Raduniu, Ostrzycu i Sumie; Gwiazdy spadają w sierpniu; Ciemna niedziela; Sztandar z ortalionu; Radio Romans; Ulica Kwietna; Kto jest kim w Trylogii Henryka Sienkiewicza; Dobry adres). 1 12.06.2018 Zm. Stanisław Romaniak, polski poeta i artysta rzeźbiarz; (Cienie samotnych bez siebie; Na rozdrożu); ur. 8.05.1948 50 13.06.1969 Zakłady Rybne w Gdańsku otworzyły bar i sklep rybny „Krewetka” przy ul. Elżbietańskiej 10. 385 14.06.1634 Władysław IV zawarł z Michałem Romanowem „pokój wieczysty” w Polanowie pod Wiaźmą, na mocy którego car zrzekł się na rzecz Polski ziemi smoleńskiej, siewierskiej i czernihowskiej, a Władysław IV zrezygnował z praw do tronu moskiewskiego. W traktacie zagwarantowano także wymianę jeńców i swobodę handlu. 80 14.06.1939 Ur. Peter Mayle, brytyjski pisarz, autor serii książek o Prowansji; (Rok w Prowansji: Dobry rok); zm. 18.01.2018. 50 14.06.1969 Zm.. Marek Hłasko, polski prozaik; (Pierwszy krok w chmurach; Nawrócony w Jaffie; Piękni dwudziestoletni; Sowa córka piekarza; Następny do raju); ur. 14.01.1934 95 15.06.1924 Ur. Eugeniusz Sieńkowski, prof. dr hab. nauk medycznych, lekarz chirurg, historyk medycyny, wykładowca Akademii Medycznej w Gdańsku; (Zarys dziejów chirurgii polskiej; Dzieje Akademii Medycznej w Gdańsku 1945-1995; współautor Historii medycyny); zm. 2.10.1997. 1 15.06.2018 Zm. Marek Gędek, polski poeta, historyk, dziennikarz, wykładowca akademicki; (Rewolucja Antychrysta; Niedokończony poemat); ur. 17.02.1965. 150 16.06.1869 Zm. Bronisław Ferdynand Trentowski, polski filozof, pedagog, mesjanista, wolnomularz, jeden z twórców tzw. polskiej filozofii narodowej; (Chowanna, czyli system pedagogiki narodowej jako umiejętności wychowania, nauki i oświaty, słowem wykształcenia naszej młodzieży; Stosunek filozofii do cybernetyki, czyli sztuki rządzenia narodem; Myślini, czyli całokształt logiki narodowej); ur. 21.01.1808. 1 17.06.2018 Zm. Alina Afanasjew lub Ronczewska-Afanasjew, z d. Alina Ronczewska, polska artystka, scenograf teatralny i telewizyjny, autorka bajek, scenariuszy, prozy. Od 1945 roku mieszkała w Sopocie. Studiowała w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku, dyplom na Wydziale Malarstwa w 1961. Scenograf w Teatrze Muzycznym w Gdyni, autorka scenografii do wielu sztuk w teatrach m.in. w Łodzi, Warszawie, Trójmieście oraz przedstawień Teatru Telewizji Polskiej. W latach 1959-1965 wraz z mężem (od 1957) Jerzym Afanasjewem prowadziła teatr „Cyrk rodziny Afanasjeff”. Członek Związku Polskich Artystów Plastyków; w latach 1963-1983 w składzie Rady Artystycznej Zarządu Głównego Sekcji Scenografii, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich od 1989, Związku Artystów Scen Polskich od 1969, I.T.I. od 1974, Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych (ZAiKS) od 1965, NSZZ „„Solidarność”” od 1981. Była członkiem Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Ofiar Grudnia 1970 roku w Gdyni w 1980. Radna Miasta Sopotu w latach 1990-1996; przez okres siedmiu lat przewodniczyła w Radzie Miasta Komisji Kultury. Była laureatką Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (2008. Odznaczona m.in. Medalem ks. Mściwoja (1998, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2008) oraz odznaką Pro Ecclesia et Populo (2012); (Księżycowe sny; Uwięziona kolęda; Książęta i żebracy); ur. 27.06.1930. 1 17.06.2018 Ur. Joanna Kulmowa, polska poetka, dramatopisarka, autorka książek dla dzieci, tłumaczka; (Boże umieranie; Wio, Leokadio; Zielony Amadeo; Ja, czarownica; Wiersze dla Kaji; Wielki Mały Król; Serce jak złoty gołąb Suplement mój; Wiersze wybrane : 1954–1979; wspomnienia Ciułanie siebie).ur. 25.03.1928. 90 18.06.1929 Ur. Andrzej Drapella, polski żeglarz, wieloletni kapitan żaglowców i statków handlowych. Zaczynał na „Darze Pomorza", ale pływał także na m.in. na „Batorym", „Zawiszy Czarnym", "Fryderyku Chopinie" i "Oceanii". Był mistrzem Polski w ogólnopolskich regatach w klasie DZ. Wygrywał też w Gdańsku, zdobywając Błękitną Wstęgę Zatoki Gdańskiej. Cały czas związany był z branżą morską. Przez ponad 30 lat pracował m.in. na statkach PLO.. Był kapitanem na jednostkach, które pływały na całym świecie. W 2003 roku otrzymał od Kapituły Bractwa Wybrzeża Mesa Kaprów Polskich Nagrodę Chwały Mórz - Topór Kaperski. W roku 2008 Nagrodę Conrada. W 2014 r. został laureatem III edycji Nagrody im. Kapitana Leszka Wiktorowicza za "wychowanie morskie młodzieży i budzenie w niej fascynacji morzem". Dostał też Krzyż "Pro Mari Nostro" - honorowe odznaczenie przyznawane przez Ligę Morską i Rzeczną; zm. 16.07. 2017 50 18.06.1969 Zm. Jerzy Zawieyski, polski dramatopisarz i prozaik; (Rozdroże miłości; Dzień sądu; Pokój głębi; Wysoka ściana; Próby ognia i czasu; Romans z ojczyzną; Dziennik z lat 1955-1969; Droga katechumena; Dobrze, że byli; Prawdziwy koniec wielkiej wojny); ur. 2.10.1902. 1 18.06.2018 Zm. Paul Gratzik, niemiecki prozaik, dramaturg; ( Der abenteuerliche Simplicissimus; Gabis Ort); ur. 30.11.1935. 1 19.06.2018 Zm. Iwan Dracz, ukraiński poeta i polityk; (Słońce i słowo; Do źródeł); ur. 17.10.1936. 30 20.06.1989 Zm. George Bidwell, pisarz urodzony w Anglii, tworzący od 1945 roku w Polsce; (Golibroda króla Hiszpanii; Pod piracką flagą; My, z łaski Bożej król Anglii; Korsarz admirałem; Najcenniejszy klejnot); ur. 3.05.1905. 25 20.06.1994 Zm. Jerzy Stankiewicz, prof. Wydz. Architektury Politechniki Gdańskiej; zaangażowany w odbudowę zabytków Gdańska ze zniszczeń wojennych, autor cennych prac z historii budownictwa, fortyfikacji i zabytków Gdańska; (współautor Gdańsk rozwój urbanistyczny i architektoniczny - oraz powstanie zespołu Gdańsk-Sopot-Gdynia; rozdz. poświęcone architekturze i urbanistyce w wielotomowej Historii Gdańska pod redakcją Edmunda Cieślaka); ur. 11.11.1923. 1 20.06.2018 Zm. Sándor Kányádi, węgierski poeta i tłumacz; ( Depesze heretyckie); ur.10.05.1929. 1 22.06.2018 Zm. Olga Teresa Krzyżanowska, polska polityk, działaczka społeczna, lekarka. W okresie II wojny światowej była harcerką Szarych Szeregów, odznaczona Krzyżem Walecznych. W 1952 roku ukończyła studia na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Gdańsku. Pracowała w szpitalu powiatowym w Pucku, szpitalu wojewódzkim i Akademii M w Gdańsku. Do 1989 roku kierowała Wojewódzką Przychodnią Przemysłową w Gdańsku. W 1980 wstąpiła do „Solidarności”, zasiadała w Krajowej Komisji Koordynacyjnej Służby Zdrowia. Od 1989 do 2001 sprawowała mandat posłanki na Sejm z ramienia Komitetu Obywatelskiego, Unii Demokratycznej i Unii Wolności. Była wicemarszałkiem Sejmu X i II kadencji, przewodniczyła Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich i Komisji Etyki Poselskiej, pełniła funkcję zastępcy przewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych, reprezentowała Sejm w Zgromadzeniu Parlamentarnym Rady Europy w latach 1990–1993. W 2001 z ramienia komitetu Blok Senat 2001 została wybrana na senatora V kadencji z okręgu gdańskiego, Była członkinią rady Fundacji im. Stefana Batorego. W 2005 roku została prezesem zarządu Stowarzyszenia Pamięci Narodowej. Była członkinią rady programowej Kongresu Kobiet. Odznaczona Krzyżem Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2014) oraz Krzyżem Walecznych; ur.10.09.1929. 130 23.06.1889 Ur. Anna Achmatowa, właśc. Anna A. Gorienko, rosyjska poetka, tłumaczka poezji polskiej i zachodnioeuropejskiej; (liryki: Wieczór; Różaniec; poematy: Requiem; Poemat bez bohatera); zm. 5.03.1966. 60 23.06.1959 Zm. Boris Vian, pisarz francuski, muzyk jazzowy, aktor, piosenkarz; (Piana dni; Jesień w Pekinie; Wyrywacz serc); ur. 10.03.1920. 1 23.06.2018 Zm. Donald Andrew Hall Jr., amerykański poeta, dramaturg I eseista; (The Museum of Clear Ideas; White Apples and the Taste of Stone; The Back Chamber); ur. 20.09. 1928. 95 24.06.1924 Zm. Jan Krupski, polski poeta, taternik, alpinista, instruktor narciarski, ratownik górski i przewodnik tatrzański; (Wiersze z Tatr; Stacja końcowa Zakopane); zm. 8.03.2018.. 75 24.06.1944 Ur. Jerzy Tomaszkiewicz, polski poeta, dramatopisarz, edytor i historyk literatury, dziennikarz m.in. redaktor naczelny "Kuriera Morskiego". Współtwórca powstałej w Warszawie w 1973 roku Konfederacji Nowego Romantyzmu, współzałożyciel i prezes Sopockiego Klubu Pisarzy i Przyjaciół Książki „Brodwino”; zm. 20.07.2001. 70 24.06.1949 Ur. Jan Ciechowicz, polski teatrolog, historyk teatru, krytyk teatralny i literaturoznawca. Studiował filologię polską ze specjalnością teatrologiczną na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Już na studiach zadebiutował jako krytyk teatralny na łamach „Tygodnika Powszechnego”, z którym stale współpracował przez ponad dwadzieścia lat. W 1972 roku rozpoczął pracę na Uniwersytecie Gdańskim. W Instytucie Filologii Polskiej UG przeszedł wszystkie stopnie naukowego awansu: od asystenta (1973 rok) do profesora zwyczajnego (2004 rok). Był kierownikiem Katedry Kultury i Sztuki. Należał m.in. do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Polskiego Towarzystwa Szekspirowskiego. Był członkiem Komitet Nauk o Sztuce PAN. Był także zapalonym kibicem piłki nożnej; (Sam na scenie: Myślenie teatrem :Teatr i okolice); zm. 16.09. 2017. 1 25.06.2018 Zm. Stefan Elek, właśc. István Elek, węgierski inżynier ogrodnictwa, architekt krajobrazu i tłumacz. Urodził się we wsi Nagyzsám. W dzieciństwie przeniósł się wraz z rodzicami do Budapesztu, gdzie rozpoczął naukę w szkole powszechnej. W Debreczynie ukończył szkołę średnią i odbył dwuletnią służbę wojskową. Po ukończeniu służby wojskowej rozpoczął w 1938 roku studia w Węgierskim Królewskim Instytucie Ogrodniczym, uzyskując dyplom inżyniera ogrodnika. W 1941 roku, po studiach, wydzierżawił kilkanaście hektarów ziemi w Nagyvárad W marcu 1944 roku został zmobilizowany i przydzielony do służby w 1. Dywizji Kawalerii w 4. pułku huzarów im. Andrása Hadika w stopniu chorążego. Po wybuchu powstania warszawskiego został skierowany do Babic na zachodnim krańcu Warszawy. Wkrótce oddział Eleka zgłosił dowództwu Armii Krajowej chęć przejścia na polską stroną. Ze względów bezpieczeństwa dowództwo AK wprawdzie nie wyraziło na to zgody, ale przydzieliło Węgrom misję ochrony ludności cywilnej przed Niemcami. Według różnych szacunków przez blisko 2 tygodnie Węgrzy ocalili od kilkuset do nawet 2 tysięcy mieszkańców powstańczej Warszawy. Po upadku powstania zdecydował się pozostać w Polsce. W 1945 roku został aresztowany przez Armię Czerwoną i wywieziony w głąb Związku Sowieckiego. Zdołał uciec z transportu i przedostać do Jelitkowa. Stefan Elek po wojnie zdecydował się pozostać w Gdańsku. Podjął pracę w Biurze Projektów Budownictwa Komunalnego i Zarządzie Zieleni Miejskiej. Od 1948 roku uczestniczył w odbudowie i rewitalizacji Parku Oliwskiego oraz gdańskiego ZOO. W pażdzierniuku1956 roku organizował pomoc płynącą od Polaków dla powstańców na Węgrzech. Był czynnym tłumaczem przysięgłym języka węgierskiego. Został uhonorowany wieloma odznaczeniami węgierskimi i polskimi, m.in. medalem „Pro Memoria”, Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi (Węgry) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za pomoc udzielaną Polakom w czasie Powstania Warszawskiego; ur. 20.08.1917. 27.06 Święto Marynarki Wojennej 27.06 Światowy Dzień Rybołówstwa – obchodzony od 1985. 150 27.06.1869 Ur. Wacław Gąsiorowski, polski powieściopisarz i publicysta; (Pigularz; Huragan; Rok 1809; Pani Walewska; Szwoleżerowie gwardii; Księżna Łowicka; Ortografia polska; Nowa Kolchida; 1915-1916 : historia armii polskiej we Francji); zm. 30.10.1939. 55 27.06.1964 Ur. Wojciech Cejrowski, polski podróżnik, dziennikarz, publicysta, autor programów telewizyjnych; (Kołtun się jeży; Gringo wśród dzikich plemion; Boso przez świat). 40 27.06.1979 Zm. Antoni Gołubiew, polski powieściopisarz i eseista; (cykl powieściowy: Bolesław Chrobry; opowiadania Na drodze; zbiór szkiców i esejów Listy do przyjaciela; Unoszeni historią; Świadkowie przemian; wspomnienia Kazimierzówka; Największa przygoda mego życia); ur. 25.02.1907. 1 27.06.2018 Zm. Harlan Jay Ellison, amerykański pisarz, krytyk, wydawca i edytor antologii fantastycznych; ( Rumble; Ptak śmierci; Rola marzeń sennych); ur. 27.05.1934. 100 28.06.1919 Podpisano wersalski traktat pokojowy, kończący I wojnę światową; postanowienia weszły w życie w dn. 10.01.1920. Postanowiono powołanie Ligi Narodów i utworzenie Wolnego Miasta Gdańska. Określone zostały granice i zobowiązania Niemiec, które uznały niepodległość Polski i Czechosłowacji oraz niezawisłość Austrii. Zdecydowano o przeprowadzeniu plebiscytów na Warmii, Mazurach i Powiślu, na Górnym Śląsku oraz w Szlezwiku. 1 28.06. 2018 Zm. Joanna Puzyna-Chojka, teatrolog, krytyk teatralny, animator kultury, wykładała w Katedrze Dramatu, Teatru i Widowisk na Uniwersytecie Gdańskim. Była kierownikiem literackim Teatru Muzycznego w Gdyni, Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu i Teatru Miejskiego im. Witolda Gombrowicza w Gdyni, a także kierownikiem literackim i selekcjonerem Kaliskich Spotkań Teatralnych oraz kierownikiem literackim (2006-2008) i dyrektorem programowym (2009) Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych R@Port w Gdyni. Współtworzyła projekt Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej, a także pełniła funkcję dyrektora programowego Rzeszowskich Spotkań Teatralnych – Festiwalu Nowego Teatru w Rzeszowie. Autorka monografii: Gra o zbawienie: o dramatach Tadeusza Słobodzianka, i kilkuset artykułów poświęconych teatrowi, redaktorka czterech tomów zbiorowych. Członkini Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych, reżyserka czytań performatywnych, znawczyni i popularyzatorka najnowszego dramatu; ur. 1.08.1969. 90 29.06.1929 Ur. Oriana Fallaci, włoska dziennikarka, publicystka i pisarka. Od 1956 r. jako korespondentka; relacjonowała niemal wszystkie światowe konflikty zbrojne. Publikowała m.in. w: "Spectatorze", "Corrieredella Sera", "New York Times", "Time", "Wall Street Journal" i "Washington Post". Otrzymała nagrodę dziennikarską im. św. Wincentego w 1971 i 1979 r., literacką Uniwersytetu Columbia w Chicago w 1993 r. oraz Orła Jana Karskiego w 2006 za "niezłomną pasję i odwagę mówienia prawdy o czasach, którym daje świadectwo"; (Niepotrzebna płeć; Penelopa na wojnie; Wywiad z historią; List do nienarodzonego dziecka; Człowiek; Inszallah; Wściekłość i duma; Siła rozumu; Wywiad z sobą samą); zm. 15.09.2006. 45 29.06.1974 W Wartowni nr 1 na Westerplatte otwarto Izbę Pamięci; obecnie oddział Muzeum Historycznego Miasta Gdańska. 30 29.06.1989 Zm. Grzegorz Białkowski, polski poeta i fizyk; (Mgła; Odwijanie ze źródła; Całopalenie; Istota i istnienie; Przemienienie; Koronacja; Klęski wojenne; podręczniki do fizyki: Mechanika klasyczna : mechanika punktu materialnego i bryły sztywnej; U źródeł fizyki współczesnej; Mechanika kwantowa - o czym to jest?; Fizyka dnia dzisiejszego); ur. 8.12.1932. lipiec 450 1.07.1569 Została zawarta Unia Lubelska, porozumienie pomiędzy stanami Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego na sejmie walnym w Lublinie. Określana jako unia realna, w odróżnieniu od poprzednich, wiążących oba państwa tylko osobą władcy (unia personalna). Została przyjęta 28 czerwca, a podpisana 1 lipca 1569, ostatecznie ratyfikowana przez króla 4 lipca 1569. W jej wyniku powstało państwo określane jako Rzeczpospolita Obojga Narodów, ze wspólnym monarchą, herbem, sejmem, walutą, polityką zagraniczną i obronną. Zachowano odrębny skarb, urzędy, wojsko i sądownictwo. 95 2.07.1924 W Warszawie rozpoczął się I Narodowy Zlot Harcerstwa Polskiego; trwał do 9.07. 20 2.07.1999 Zm. Mario Puzo, amerykański powieściopisarz włoskiego pochodzenia; (Ojciec chrzestny); ur. 15.10.1920. 90 4.07.1929 Ur. Konrad Swinarski, polski reżyser i scenograf teatralny związany z Teatrem Starym w Krakowie; (Nie-Boska komedia; Fantazy; Dziady; Wyzwolenie; Sen nocy letniej); zg. 19/20.08.1975. 10 4.07.2009 Zm. Marta Tomaszewska, polska powieściopisarka i poetka; (Gdzie ten skarb?; Tapatiki; Zamach na wyspę; Pan Tu i Pan Tam); ur. 10.04.1933. 1 5.07.2018 Zm. Zbigniew Maćkiewicz, polski chemik, prof. dr hab. , nauczyciel akademicki, promotor licznych prac doktorskich. Urodził się w Grudziądzu. Tam ukończył Szkołę Podstawową oraz Technikum Chemiczne i Elektryczne Tytuł magistra uzyskał, studiując chemię (1973–1977), na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Gdańskiego (UG). Na tym samym wydziale otrzymał stopień naukowy doktora (1983), a stopień doktora habilitowanego na Wydziale Chemii UG (1995). W 2001 roku uzyskał tytuł profesora nauk chemicznych. Z Wydziałem Chemii UG związany był od 1977 roku (1997– 2003 jako profesor nadzwyczajny, od 2003 profesor zwyczajny). W latach 1997–1999 był kierownikiem studiów doktoranckich, a w okresie 1999–2009 kierownikiem Zakładu Chemii Polipeptydów. Był autorem lub współautorem prac w międzynarodowych czasopismach naukowych, w materiałach pozjazdowych, a także opiekunem ponad setki prac magisterskich i 40 licencjackich oraz promotorem w dwunastu przewodach doktorskich. Posiadał uprawnienia zawodowe instruktora wioślarstwa; ur. 10.06.1953. 135 7.07.1884 Ur. Lion Feuchtwanger, właśc. Jacob Arje, niemiecki pisarz pochodzenia żydowskiego; (Ludzkie serce; Powodzenie : trzy lata historii pewnej prowincji; Rodzeństwo Oppermann; Wygnanie; Wojna żydowska; Goya; Mądrość głupca, albo śmierć i apoteoza Jana Jakuba Rousseau; Odyseusz i wieprze, czyli tarapaty z kulturą); zm. 21.12.1958 30 8.07.1989 Zm. Jerzy Pertek, polski pisarz marynista, publicysta i popularyzator dziejów Polskiej Marynarki Wojennej i Marynarki Handlowej w czasie II wojny światowej; (Pod polską banderą wojenną; Wielkie dni małej floty; Polska Marynarka Wojenna; Druga mała flota; Wojna morska 1939-1945; Od Wielkiej Karaweli do 19-tysięczników : szkice z dziejów morskich Gdańska; Polacy na morzach i oceanach; Mała flota wielka duchem); ur. 26.03.1920. 90 10.07.1929 Ur. Izabella Trojanowska, polska dziennikarka, pisarka; (m.in. „Dziennika Bałtyckiego” i „Głosu Wybrzeża"), pisarka, organizatorka życia kulturalnego, współzałożycielka Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, dokumentalistka oraz popularyzatorka kaszubskiej i kociewskiej sztuki ludowej; (Na pustkach; Order róży wiatrów; Półwysep Helski; Twórcy ludowi Kaszub; Szwajcaria Kaszubska; współaut. Bedekera kaszubskiego); zm. 21.04.1995. 50 10.07.1969 Zm. Bogumił Kobiela, polski aktor, współzałożyciel teatru Bim Bom w Gdańsku; (role m.in. w: Zezowatym szczęściu A. Munka; Rękach do góry J. Skolimowskiego; Człowieku z M.-3 J. Jeannota; Przekładańcu A. Wajdy); ur. 31.05.1931. 160 11.07.1859 Ur. Stefan Pius Przewoski, kołodziej, twórca znanej na Pomorzu wytwórni pojazdów konnych, działacz społeczny w Starogardzie Gdańskim; zm. 19.10.1950. 45 11.07.1974 Zm. Pär Lagerkvist, szwedzki poeta, prozaik i dramaturg; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1951; (Zło; Karzeł; Barabasz; Sybilla; Śmierć Ahaswera; Pielgrzym); ur. 23.05.1891. 30 11.07.1989 Zm. Sylwester Zych, polski ksiądz katolicki, działacz i duszpasterz środowisk opozycyjnych w PRL; w 1982 r. skazany na 6 lat pozbawienia wolności za pomoc udzieloną młodym ludziom, uczestniczącym w zabójstwie sierżanta MO Zdzisława Karosa, do którego doszło w trakcie odbierania mu służbowej broni; ułaskawiony w 1986 r.; został zamordowany w niewyjaśnionych okolicznościach w Krynicy Morskiej; ur. 19.05.1950. 115 12.07.1904 Ur. Pablo Neruda, właściwie Ricardo Eliecer Neftal Reyes Besualto, chilijski poeta, dramaturg, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1971; (Pieśń powszechna; Odas elementales; Cien Sonetos de Amor; Sława i śmierć Joachima Muriety; wspomnienia Wyznaję, że żyłem); zm. 23.09.1973. 75 12.07.1944 W obozie koncentracyjnym w Stutthofie stracono hm. Lucjana Cylkowskiego, komendanta hufca gdyńskich Szarych Szeregów i szefa łączności kurierskiej Podokręgu Północnego ZWZ-AK w Gdyni; ur. 23.05.1907. 85 13.07.1934 Ur. Wole Soyinka, właśc. Akinwande Oluwole Soyinka, nigeryjski dramaturg, prozaik, poeta, tworzący w języku angielskim, aktor i reżyser; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1986; (Plon Kongiego; Interpretatorzy; wybór: Kuranty ciszy i inne wiersze). 145 14.07.1874 Ur. Jerzy Żuławski, polski poeta, dramaturg, powieściopisarz i eseista; (Na srebrnym globie; Dyktator; Eros i Psyche; Zwycięzca; Stara Ziemia); zm. 9.08.1915. 30 14.07.1989 Zm. Artur Sandauer, polski prozaik, krytyk literacki i tłumacz pochodzenia żydowskiego; (Śmierć liberała; Poeci trzech pokoleń; Moje odchylenia (mętniackie, kosmopolityczne, formalistyczne); Bóg, Szatan, Mesjasz i...?; Studia o literaturze współczesnej; Studia historyczne i teoretyczne; Byłem...; Trójca nowoczesnych); ur. 14.12.1913. 30 15.07.1989 Zm. Maria Kuncewiczowa, polska powieściopisarka, autorka opowiadań, szkiców i wspomnień, tłumaczka; (opowiadania: Przymierze z dzieckiem; Dwa księżyce; W domu i w Polsce; Twarz mężczyzny i trzy nowele; Nowele i bruliony prozatorskie; powieści: Cudzoziemka; Dni powszednie państwa Kowalskich; felietony: Dyliżans warszawski; wspomnienia: Klucze; Fantomy; Natura; Don Kichote i niańki; Przeźrocza; Listy do Jerzego); ur. 30.10.1895. 1 15.07.2018 Zm. Roman Jan Korynt, polski piłkarz, obrońca, reprezentant Polski. Urodził się w Tczewie.Przed rozpoczęciem kariery piłkarskiej trenował boks. Swój talent piłkarski w pełni zaprezentował dopiero grając w Lechii Gdańsk. Związany z takimi klubami jak: Grom Gdynia (1946–1949), Gedania Gdańsk (1948–1950) i Lechia Gdańsk (1953–1967).Był Mistrzem Wybrzeża w boksie w wagach lekkiej i półśredniej (1946–1947), finalistą Pucharu Polski (1955), a także laureatem Złotych Butów w plebiscycie Sportu (1959 i 1960); ur.19.10.1929. 10 17.07.2009 Zm. Leszek Kołakowski, polski filozof, historyk filozofii i myśli religijnej, eseista, publicysta, prozaik; (Szkice o filozofii katolickiej; Czym jest socjalizm?; Główne nurty marksizmu : powstanie - rozwój - rozkład; Filozofia pozytywistyczna : od Hume’a do Koła Wiedeńskiego; Obecność mitu; Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań; Cywilizacja na ławie oskarżonych; Moje słuszne poglądy na wszystko; 13 bajek z królestwa Lailonii dla dużych i małych; Światopogląd i życie codzienne; Mini- wykłady o maxi-sprawach); ur. 23.10.1927. 255 19.07.1764 Ur. Krzysztof Celestyn Mrongowiusz (Mrongovius), polski duchowny ewangelicki, kaznodzieja, filozof, językoznawca, tłumacz, wydawca; krzewił polskość w zaborze pruskim; był jednym z prekursorów badań folkloru Kaszub, m.in. zbierał pieśni kaszubskie i wszelkie dokumenty w języku kaszubskim; (Rocznik kazań chrześcijańskich, to jest zbiór mów duchownych na niedziele i uroczyste święta całego roku, według ewanieliów; Nowy słownik polsko-niemiecki, w którym osobliwie na dobrą niemczyznę wzgląd miano; Mentor polski, czyli nowy sposób ułatwiający naukę o formach mowy polskiej); zm. 3.06.1855. 85 19.07.1934 Ur. Janusz Wincenty Christa, polski autor komiksów, rysownik i scenarzysta. Stworzył jedną z najpopularniejszych polskich serii komiksów pt. „Kajko i Kokosz”. Laureat Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury oraz Srebrnego Medalu „Zasłużony Kulturze - Gloria Artis”; zm. 15.11. 2008 120 21.07.1899 Ur. Ernest Hemingway, amerykański pisarz; laureat literackiej nagrody Nobla w 1954; (Słońce też wschodzi; Pożegnanie z bronią; Komu bije dzwon; 49 opowiadań; Stary człowiek i morze); zm. 2.07.1961. 50 21.07.1969 Neil A. Armstrong jako pierwszy człowiek stanął na powierzchni Księżyca. 95 21.07.1924. Ur. Alojz Rebula, słoweński pisarz, dramaturg, eseista i tłumacz; (Nokturno za Primorsko; V Sibilinem vetru); zm. 23.10.2018. 75 22.07.1944 Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego wydał manifest „Do Narodu polskiego”. 190 23.07.1829 Zm. Wojciech Bogusławski, polski aktor, reżyser i dyrektor teatru, dramatopisarz, twórca sceny narodowej; (Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale; Dzieje Teatru Narodowego); ur. 9.04.1757. 115 24.07.1904 Ur. Anna Łajming, kaszubska pisarka, autorka widowisk, opowiadań, powieści i wspomnień; (Gdzie jest Balbina?; Miód i mleko; Symbol szczęścia; Od dziś do jutra; Czerwone róże; Dzieciństwo; Młodość; Mój dom); zm.13.07.2003. 95 24.07.1924 Powstało Koło Studentów Polaków Techniki Okrętowej przy obecnej Politechnice Gdańskiej; w 1929 r. zmieniło nazwę na Związek Studentów Polaków Techniki Okrętowej przy Politechnice Gdańskiej "Korab". 40 24.07.1979 Zm. Edward Stachura, polski poeta, prozaik i tłumacz; (Po ogrodzie hula szarańcza; Cała jaskrawość; Siekierezada albo Zima leśnych ludzi; Się; Wszystko jest poezja; Fabula rasa : rzecz o egoizmie; Piosenki); ur. 18.08.1937. Według niektórych źródeł zmarł 19 lub 20 lipca. 50 25.07.1969 Zm. Witold Gombrowicz, polski prozaik, dramatopisarz i eseista; (Bakakaj; Iwona, księżniczka Burgunda; Ferdydurke; Trans-Atlantyk; Pornografia; Ślub; Dziennik; Operetka; Testament; Wspomnienia polskie; Wędrówki po Argentynie); ur. 4.08.1904. 100 26.07.1919 Ur. Kazimierz Koźniewski, polski prozaik, publicysta, krytyk literacki; (Przez dziesięć wojen;Piątka z ulicy Barskiej; Rocznica ślubu; Od Golgoty do Masady); zm. 15.04.2005. 85 26.07.1934 Ur. Andrzej Zgorzelski, polski naukowiec, profesor anglistyki. Urodził się w Wilnie. Mieszkał po wojnie w Toruniu oraz w Lublinie, gdzie rozpoczął studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, na kierunku filologii angielskiej. objął stanowisko starszego asystenta na anglistyce Uniwersytetu im. Marii Curie Skłodowskiej, a pięć lat później uzyskał stopień doktora.. W roku 1974 podjął pracę w Zakładzie Anglistyki na Uniwersytecie Gdańskim, by sześć lat potem otrzymać stopień doktora habilitowanego w zakresie historii literatury angielskiej i amerykańskiej oraz teorii literatury. Dziesięć lat później otrzymał tytuł profesora. Pełnił m.in. funkcję kierownika Zakładu Badań Literackich UG. Obszarami zainteresowań badawczych prof. Zgorzelskiego były: problemy teorii literatury, tak zwana literatura fantastyczna, twórczość Josepha Conrada Był członkiem Polskiego Towarzystwa Conradowskiego, Lubelskiego Towarzystwa Naukowego i Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, a w latach 1994-96 – Komitetu Neofilologicznego PAN. Wykształcił kilka pokoleń literaturoznawców. Był także autorem tomiku poetyckiego pt. „Doświadczenia”. (Fantastyka. Utopia. Science Fiction. Ze studiów nad rozwojem gatunków; O nowelach Conrada. Interpretacje; System i funkcja. Ustalenia metodologiczne i propozycje teoretycznoliterackie); zm. 22.04. 2017. 40 26.07.1979 Zm. Stefan Wiechecki, pseud. Wiech, polski felietonista, humorysta satyryk i dziennikarz; (Znakiem tego; W ząbek czesany; Ja panu pokażę!; Wiadomo - stolica!; Śmiej się pan z tego; Helena w stroju niedbałem...; Ksiuty z Melpomeną; Piąte przez dziesiąte); ur. 10.08.1896. 195 27.07.1824 Ur. Alexandre Dumas (syn), francuski pisarz; (Dama Kameliowa; Księżna Jerzowa; Pojęcia pani Aubrey; Dochodzenie ojcostwa); zm. 27.11.1895. 140 27.07.1879 Ur. Stanisław Ligoń, autor ludowych gawęd i tekstów satyrycznych oraz audycji radiowych, malarz; (Wesele na Górnym Śląsku; Bery i bojki śląskie; Dożynki w Jerozolimie); zm. 17.03.1954. 1 27.07.2018 Zm. Władimir Nikołajewicz Wojnowicz, rosyjski prozaik, poeta, dramaturg i malarz; (Życie i niezwykłe przygody żołnierza Iwana Czonkina; Czapka; Moskwa 2042; Spiżowa miłość Agłai); ur.26.09.1932. 45 29.07.1974. Zm. Erich Kästner, niemiecki pisarz, satyryk, krytyk literacki, autor książek dla dzieci i młodzieży; (Fabian; Szkoła dyktatorów; Emil i detektywi; Latająca klasa; Mania czy Ania); ur. 23.02.1899. 95 30.07.1924 Ur. William Howard Gass, amerykański prozaik,krytyk literacki, eseista; (In the Heart of the Heart of the Country; Omensetter's Luck); zm. 6.12.2017. 25 30.07.1994 Polska sekcja Radia Wolna Europa nadała ostatnią audycję; sekcja działała od VIII 1950 r., stałą emisję rozpoczęła w dn. 3.05.1952 r.; jej kierownikiem był Jan Nowak-Jeziorański 235 31.07.1784 Zm. Denis Diderot, francuski filozof i pisarz epoki oświecenia; główny redaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej; (Myśli filozoficzne; Kubuś Fatalista i jego pan; Zakonnica; To nie bajka); ur. 5.10.1713. 115 31.07.1904 Ur. Roman Wodzicki, polski dyplomata, publicysta; w l. 1928–1934 pracował w Komisariacie Generalnym RP w Wolnym Mieście Gdańsku; (Wspomnienia : Gdańsk – Warszawa – Berlin 1928–1939);zm. 9.12.1978. 75 31.07.1944 Zg. Antoine de Saint-Exupery, francuski pisarz i lotnik; (Mały książę; Nocny lot; Ziemia, planeta ludzi; Zapiski z czasów wojny; Aforyzmy); ur. 29.06.1900. 35 31.07.1984 Zm. Marian Lech Kaczmarek, polski ksiądz katolicki, biskup gdański; 16.11.1958 r. otrzymał nominację na bpa pomocniczego diecezji gdańskiej, a 18.01.1959 r. w kościele NMP w Gdańsku przyjął sakrę biskupią; 1.12.1971 został biskupem ordynariuszem; od 1972 organizował Tygodnie Kultury Katolickiej, zwołał II Synod Diecezjalny, powołał do życia Radę Kapłańską i Radę Duszpasterską, rozbudował oliwskie Seminarium Duchowne, założył Gdańskie Towarzystwo Teologiczne z własnym organem wydawniczym „Studia Gdańskie”, powołał Muzeum Diecezjalne i dwutygodnik „Gwiazda Morza"; (Listy pasterskie biskupa gdańskiego 1971-1984; Osobowość duszpasterza młodzieży; Istota i pochodzenie religii; Zarys psychologii neotomistycznej);ur. 23.09.1909. sierpień 200 1.08.1819 Ur. Herman Melville, amerykański pisarz; (Taipi; Omoo; Moby Dick, czyli Biały Wieloryb; Oszust; polski wybór: Weranda i inne równie prawdziwe opowieści); zm. 18.09.1891. 185 1.08. 1834 Ur. Deotyma, właśc. Jadwiga Łuszczewska, polska poetka i powieściopisarka; w 1858 r. kilka dni spędziła w Gdańsku; w „Tygodniku Ilustrowanym” z 1861 r. opublikowała relację z podróży pt. Wycieczka do Gdańska; (Improwizacje i poezje; Polska w pieśni; Panienka z okienka): zm. 23.09.1908 95 1.08.1924 Ur. Ryszard Jegorow, polski prozaik; (Sędziowie bez togi; Porywy serca : opowieść o Adamie Chmielowskim w Powstaniu Styczniowym; Prawem kaduka; Wojna z Lwem Północy); 75 1.08.1944 Wybuchło powstanie warszawskie; 2.10 nastąpiła kapitulacja. 50 1.08.1969 Ur. Joanna Puzyna-Chojka, teatrolog, krytyk teatralny, animator kultury, wykładała w Katedrze Dramatu, Teatru i Widowisk na Uniwersytecie Gdańskim. Była kierownikiem literackim Teatru Muzycznego w Gdyni, Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu i Teatru Miejskiego im. Witolda Gombrowicza w Gdyni, a także kierownikiem literackim i selekcjonerem Kaliskich Spotkań Teatralnych oraz kierownikiem literackim (2006-2008) i dyrektorem programowym (2009) Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych R@Port w Gdyni. Współtworzyła projekt Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej, a także pełniła funkcję dyrektora programowego Rzeszowskich Spotkań Teatralnych – Festiwalu Nowego Teatru w Rzeszowie. Autorka monografii: Gra o zbawienie : o dramatach Tadeusza Słobodzianka, kilkuset artykułów poświęconych teatrowi, redaktorka czterech tomów zbiorowych. Członkini Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych, reżyserka czytań performatywnych, znawczyni i popularyzatorka najnowszego dramatu; zm.28.06.2018. 1 1.08.2018 Zm. Jan Kirsznik, polski saksofonista rock and rollowy, członek zespołu Rythm and Blues. Po zakończeniu służby wojskowej, został w drugiej połowie lat 50. XX wieku muzykiem Zespołu Estradowego Marynarki Wojennej. W 1958 roku został zaangażowany przez Franciszka Walickiego do zakładanego przez niego zespołu Rythm and Blues uznawanego za pierwszy polski zespół rock and rollowy. Zespół dał pierwszy koncert 24 marca 1959 w gdańskim klubie „Rudy Kot” i został rozwiązany w 1960 roku po ogólnopolskiej trasie koncertowej. Po rozwiązaniu Rythm and Blues do przejścia na emeryturę w 1984 roku udzielał się jako saksofonista w Zespole Artystycznym Marynarki Wojennej, „Flotylla”, akompaniując między innymi Irenie Jarockiej, a także występując na takich imprezach muzycznych jak Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu czy Międzynarodowy Festiwal Piosenki w Sopocie; ur. ok. 1934 roku. 95 2.08.1924 Ur. James Baldwin, amerykański prozaik i dramatopisarz; (powieści: Głoś to na górze; Mój Giovanni; Inny kraj; Powiedz mi, jak dawno odszedł pociąg; nowele: Na spotkanie człowieka; eseje: Następnym razem pożar); zm. 30.11.1987. 785 3.08.1234 Papież Grzegorz IX wziął zdobyte ziemie Prusów na „własność św. Piotra" i przekazał je Zakonowi Niemieckiemu (Krzyżakom). 110 3.08.1909 Ur. Stanisław Piętak, polski poeta, prozaik, publicysta; (wiersze: Alfabet oczu; Obłoki wiosenne; Dom rodzinny; powieści: Młodość Jasia Kunefała; Białowieskie noce; Front nad Wisłą; Plama; Ucieczka z miejsc ukochanych); zm. 27.01.1964. 95 3.08.1924 Zm. Joseph Conrad, właśc. Józef Teodor Konrad Korzeniowski, angielski pisarz polskiego pochodzenia; (Murzyn z załogi "Narcyza"; Zwycięstwo; Jądro ciemności; Ocalenie; Nostromo; Korsarz; Tajfun; Smuga cienia; Lord Jim; Zwycięstwo; Tajny agent; W oczach Zachodu; Zbrodnia rozbiorów; Listy); ur. 3.12.1857. 85 3.08.1934 Ur. Anatolij Aleksin, radziecki i rosyjski oraz izraelski pisarz, poeta i dramaturg; (Późne dziecko; Bardzo straszna historia; Trzydzieści jeden dni); zm. 1.05. 2017. 160 4.08.1859 Ur. Knut Hamsun, właśc. Knut Pedersen, norweski pisarz; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1920; (Głód; Pan; Wiktoria; Błogosławieństwo ziemi; Kobiety u studni; Ostatni rozdział; Włóczęgi; August Powsinoga; A życie toczy się dalej; Na zarośniętych ścieżkach); zm. 10.02.1952. 115 4.08.1904 Ur. Witold Gombrowicz, polski prozaik, dramatopisarz i eseista; (Bakakaj; Iwona, księżniczka Burgunda; Ferdydurke; Trans-Atlantyk; Pornografia; Ślub; Dziennik; Operetka; Testament; Wspomnienia polskie; Wędrówki po Argentynie); zm. 25.07.1969. 75 4.08.1944 Zg. Krzysztof Kamil Baczyński, polski poeta, uczestnik powstania warszawskiego; (Zamknięty echem; Arkusz poetycki; Śpiew z pożogi); ur. 22.01.1921. 1 4.08.2018 Zm. Janusz Ryszard Hochleitner, polski historyk, doktor habilitowany nauk humanistycznych, Był wicedyrektorem Muzeum Zamkowego w Malborku. Od 1976 roku mieszkał w Elblągu, gdzie ukończył szkołę średnią. Był absolwentem historii na Uniwersytecie Gdańskim. W 1994 roku uzyskał stopień naukowy doktora. Potem został pracownikiem naukowym w Instytucie Historii w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Olsztynie, a następnie profesorem nadzwyczajnym Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Piastował także funkcje dziekana Wydziału Zamiejscowego w Elblągu Szkoły Wyższej im. Bogdana Jańskiego. Od 1998 roku pełnił funkcję redaktora naczelnego rocznika „Akcja” wydawanego przez Akcję Katolicką Diecezji elbląskiej, zaś od 2011 roku był wicedyrektorem Muzeum Zamkowego w Malborku do spraw naukowo- konserwatorskich; ur.1966. 35 5.08.1984 Zm. Jerzy Zagórski, polski poeta, eseista, autor utworów dramatycznych, krytyk literacki i teatralny, tłumacz; (Wyprawy; Krawędź; Królestwo ryb; Białe bzy; Święto Winkelrida; Szkice z podróży w przestrzeni i czasie; Tam gdzie diabeł pisze listy); ur. 26.12.1907. 75 8.08.1944 Zm. Juliusz Kaden-Bandrowski, polski prozaik i publicysta; (Generał Barcz; Miasto mojej matki; W cieniu zapomnianej olszyny; Mateusz Bigda; Wspomnienia i nadzieje); ur. 14.02.1885. 155 9.08.1864. Ur. Roman Dmowski, polski polityk, mąż stanu, pisarz polityczny, czołowy ideolog polskiego nacjonalizmu i przywódca Narodowej Demokracji; (memoriał Zagadnienia środkowo i wschodnioeuropejskie; Myśli nowoczesnego Polaka; Niemcy, Rosja i kwestia polska; Polityka polska i odbudowa państwa; Separatyzm Żydów i jego źródła; Dziedzictwo; Przewrót); zm. 2.01.1939. 125 9.08.1894 Ur. Michaił Zoszczenko, rosyjski pisarz; najwybitniejszy humorysta Rosji sowieckiej; (Opowiadania Nazara Iljicza, pana Siniebriuchowa; Niebieska księga; Opowieści sentymentalne; Talisman; Przygody małpy); zm. 22.07.1958. 1 11.08.2018 Zm. V.S. Naipaul, właśc. sir Vidiadhar Surajprasad Naipaul, brytyjski prozaik i eseista, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 2001; (Dom pana Biswasa ;Utrata Eldorado; Rozjaśnić tło); ur. 17.08.1932. 12.08 Międzynarodowy Dzień Młodzieży – obchodzony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ od 2000 r. 155 12.08.1864 Powstały organizacyjne formy Czerwonego Krzyża (Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca), organizacji społecznej o charakterze międzynarodowym i narodowym, powstałej z inicjatywy Szwajcara J.-H. Dunanta w celu niesienia pomocy rannym żołnierzom. Czerwony Krzyż stopniowo rozszerzył swoją działalność o pomoc ofiarom klęsk żywiołowych, losowych i prześladowań politycznych. 55 12.08. 1964 Zm. Ian Fleming, angielski pisarz, twórca postaci Jamesa Bonda; (Sam chciałeś te karty, czyli Casino Royal; Żyj i pozwól umrzeć; Goldfinger); ur. 28.05.1908. 25 14.08.1994 Zm. Elias Canetti, austriacki pisarz, eseista, dramaturg, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1981; (Auto da fé; Ocalony język; Pochodnia w uchu; Gra oczu; Masa i władza; Wesele; Komedia próżności); ur. 25.07.1905. 15 14.08.2004 Zm. Czesław Miłosz, polski poeta, prozaik, eseista, tłumacz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1980; (Trzy zimy; Zniewolony umysł; Traktat poetycki; Dolina Issy; Rodzinna Europa; Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada; Ziemia Ulro; Rok myśliwego; Nieobjęta ziemia; Kroniki); ur. 30.06.1911. 1 14.08.2018 Zm. Eduard Nikołajewicz Uspienski, radziecki i rosyjski pisarz, autor książek dla dzieci, twórca postaci Kiwaczka; (Krokodyl Giena i przyjaciele; Podróż zaczarowaną rzeką) ; zm. 22.12.1937. 1 14.08.2018 Zm. Brunon Zwarra, polski publicysta, autor książek o historii Gdańska, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych. W latach 1929–1935 uczęszczał do Gimnazjum Polskiego. Wstąpił do polskich organizacji na terenie Wolnego Miasta Gdańska – należał m.in. do Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej, Zjednoczenia Zawodowego Polskiego i KS Gedania. Od 1935 roku pracował w Emalierni Johannesa Segora we Wrzeszczu. Po wybuchu II wojny światowej, był więziony w obozach w Nowym Porcie, Stutthofie i Sachsenhausen. Zwolniony w 1942 roku powrócił do pracy w Emalierni Segora. Po przejściu frontu i powrocie Gdańska do Polski zajął się odbudową zniszczonego zakładu, pod nową nazwą Zakład Lakierniczo-Emalierski „Gedania” (do 1948). Przed wojną mieszkał na Biskupiej Górce, w ostatnich latach życia mieszkał w Oliwie. W latach siedemdziesiątych, zajął się pracą pisarską; (Gdańsk 1939 : wspomnienia Polaków gdańszczan; Wspomnienia gdańskiego bówki; W gdańskiej twierdzy; Gdańszczanie); ur. 18.10.1919. 180 15.08.1839 Ur. Elise Püttner, niemiecka pisarka, autorka baśni, legend, opowiastek historycznych, działaczka społeczna związana z Gdańskiem i Pomorzem; (Was ein Pomuchel der Grossmama für Seine lieben kleinen Landsleut, erzählt hat : ein Danziger Weinachtsmärchen; Das Mänchen von Thorner Pfefferkuchen; Konrad Letzkau und seineTochter);zm 14.06.1923. 90 15.08.1929 Nad Gdańskiem miał miejsce przelot sterowca „Graf Zeppelin", lecącego z Berlina do Tokio, a następnie przez Ocean Spokojny do Ameryki Północnej. 90 15.08.1929 Ur. Anna Walentynowicz, polska działaczka społeczna, opozycjonistka w PRL, działaczka Wolnych Związków Zawodowych, współzałożycielka NSZZ „Solidarność”. Urodziła się w Równem. Ukończyła cztery klasy szkoły podstawowej. We wrześniu 1939 roku straciła rodziców. W 1941 roku przedostała się pod Warszawę. Od 1945 roku pracownik gospodarstwa rolnego pod Gdańskiem, następnie piekarni, W latach, 1950-1991 (z przerwami) spawaczka, od 1966 roku suwnicowa w Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Działaczka na rzecz praw pracowniczych. W grudniu 1970 roku uczestniczka demonstracji pod KW PZPR i siedzibą Polskiego Radia w Gdańsku i strajku w Stoczni Gdańskiej, Od 1978 roku członek WZZ Wybrzeża, udostępniała mieszkanie na punkt kontaktowy, redaktor niezależnego pisma „Robotnik Wybrzeża”, kolporterka, współorganizatorka obchodów rocznic Grudnia ’70; wielokrotnie zatrzymywana na 48 godz., poddawana rewizjom.7 sierpnia 1980 roku zwolniona z pracy. Żądanie jej przywrócenia stało się 1. postulatem strajku w SG, który wybuchł 14 VIII 1980; 16 VIII 1980 przywrócona. 14-31 VIII 1980 uczestniczka strajku w SG, 16 VIII 1980 (po zakończeniu przez Lecha Wałęsę strajku) z Aliną Pieńkowską zatrzymywała przy bramie nr 3 wychodzących ze Stoczni robotników i wzywała do kontynuacji strajku, następnie członek Prezydium MKS, sygnatariuszka Porozumień Sierpniowych. Od września 1980 w „Solidarności”, członek Prezydium Komitetu Założycielskiego w Stoczni Gdańskiej, członek Prezydium MKZ w Gdańsku. W dniach 14-16 XII 1981 współorganizatorka strajku w Stoczni Gdańskiej, po pacyfikacji zatrzymana, 18 XII 1981 internowana w Ośrodku Odosobnienia w Bydgoszczy-Fordonie i Gołdapi, w sierpniu 1982 zwolniona. Skazana wyrokiem Sądu Rejonowego w Grudziądzu i zwolniona z pracy. Inicjatorka i uczestniczka głodówki rotacyjnej w kościele Narodzenia NMP w Krakowie-Bieżanowie. Od 1988 organizatorka sympozjów „W trosce o Dom Ojczysty”. W 1989 roku przeciwniczka obrad Okrągłego Stołu” a także współzałożycielka Fundacji Promocji Sztuki Sakralnej. W latach 1989-1997 współpracowniczka pisma „Poza Układem”. Od 1991 roku na emeryturze. Zginęła w katastrofie lotniczej koło Smoleńska. Dama Orderu Orła Białego; zg. 10.04.2010. 50 15.08.1969 Rozpoczął się, trwający 4 dni, festiwal w Woodstock. Jego hasłem było: Peace, Love and Happiness (pokój, miłość i szczęście). Wzięła w nim udział większość najwybitniejszych wykonawców tamtego okresu. Przyciągnął kilkaset tysięcy fanów 100 16/17.08.1919 Wybuchło pierwsze powstanie śląskie; zakończone 26.08. 95 16.08.1924 Ur. Stanisław Różewicz, polski reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta; (Świadectwo urodzenia; Wolne Miasto; Westerplatte; Samotność we dwoje; Głos z tamtego świata; Kobieta w kapeluszu; Anioł w szafie); zm. 9.11.2008. 75 16.08.1944 Zg. Tadeusz Gajcy, polski poeta i prozaik; (poezje: Widma; Grom powszedni; Do potomnego; dramat Homer i Orchidea; powieść Trzy śmierci); ur. 8.02.1922. Zginął między 16 a 22 sierpnia 1944 r. 70 16.08.1949 Zm. Margaret Mitchell, amerykańska pisarka; (Przeminęło z wiatrem); ur. 8.11.1900. 40 16.08.1979 Zm. Jerzy Jurandot, polski satyryk i komediopisarz; (Rodzinka; Takie czasy; Dzieje śmiechu; Dziewiąty sprawiedliwy; Moja tfurczość; Prawo pierwszej nocy); ur. 19.03.1911. 390 17.08.1629 Ur. Jan III Sobieski, król polski od 1674, jeden z najwybitniejszych polskich wodzów, m.in. odniósł zwycięstwa pod Chocimiem i Wiedniem; mecenas sztuki i nauki, m.in. wspierał finansowo Jana Heweliusza i Wespazjana Kochowskiego; (Listy do Marysieńki); zm. 7.06.1696 110 19.08.1909 Ur. Jerzy Andrzejewski, polski prozaik i publicysta (Ład serca; Wielki Tydzień; Popiół i diament; Bramy raju; Ciemności kryją ziemię; Idzie skacząc po górach; Apelacja; Miazga). Zm.19.04.1983. 45 19.08.1974 Zm. Aleksander Janta-Połczyński, poeta, prozaik, korespondent wojenny, reporter, tłumacz i bibliofil; po II wojnie światowej pozostał w Europie Zachodniej, a od 1949 mieszkał w Nowym Jorku; w 1975 r. jego prochy zostały sprowadzone do Polski; (wiersze: Śmierć białego słonia; Krzyk w cyrku; Młyn w Nadolniku : pamiętnik pomorski; Przestroga dla wnuków; reportaże: Made in Japan; Ziemia jest okrągła; Odkrycie Ameryki; Patrzę na Moskwę, W głąb ZSRR; Wracam z Polski; wspomnienia: Kłamałem, aby żyć; Losy i ludzie); ur. 11.12.1908 20 21.08.1999 Zm. Jerzy Harasymowicz, polski poeta; (Powrót do kraju łagodności; Pastorałki polskie; Madonny polskie; Lichtarz ruski; Ubrana w trawy połonin); ur. 24.07.1933. 20 21.08.1999 Rozpoczął się I Gdański Festiwal Carrilonowy, zorganizowany przez Muzeum Historii Miasta Gdańska; impreza trwała do 23.08. 1 21.08.2018 Zm. Hanna Mina, syryjski pisarz, prekursor realizmu w literaturze syryjskiej; (Niebieskie lampy; Śnieg wieje od okna; Słońce w pochmurny dzień ); ur. 16 .04.1924. 435 22.08.1584 Zm. Jan Kochanowski, polski poeta epoki renesansu; (Pieśni; Treny; Odprawa posłów greckich; Psałterz Dawidów); ur. 1530. 75 22.08.1944 Ur. Tom Leonard, szkocki poeta, prozaik, krytyk; (Intimate Voices; Outside the Narrative) ; zm. 21.12.2018. 75 22.08.1944 Zg. Lucjan Szenwald, polski poeta i tłumacz; (Scena przy strumieniu; Z ziemi gościnnej do Polski; Wiersze żołnierskie; Pisma wybrane); ur. 13.03.1909. 45 22.08.1974 Zm. Eugeniusz Kwiatkowski, polski minister przemysłu i handlu, wicepremier i minister skarbu II RP, w latach 1945- 1948 delegat rządu ds. odbudowy Wybrzeża; zajmował się rozbudową portu i miasta Gdyni, zapoczątkował rozwój polskiej floty handlowej, powołał do życia przedsiębiorstwo państwowe „Żegluga Polska"; współtworzył Centralny Okręg Przemysłowy; doktor honoris causa UG; (Rzecz o Polsce przeszłej i obecnej; Zarys gospodarczych dziejów świata; O przyszłość Polski nad morzem; Zarys technologii węgla kamiennego; Nowoczesna chemia przemysłowa; Dzieje chemii i przemysłu chemicznego);ur. 30.12.1888. 80 23.08.1939 Zawarty został niemiecko-radziecki pakt o nieagresji, tzw. pakt Ribbentrop-Mołotow. Utajniono protokół, w którym Niemcy i ZSRR dokonały podziału Europy Wschodniej na „strefy interesów". Polska na mocy tajnej klauzuli miała być podzielona wzdłuż rzek: Narwi, Wisły i Sanu. Ustalenia uległy zmianie w zawartym 28.09. traktacie o granicach i przyjaźni. 120 24.08.1899 Ur. Jorge Luis Borges, argentyński pisarz; (Powszechna historia nikczemności; Fikcje; Alef; Dalsze dociekania; Antologia osobista); zm. 14.06.1986. 100 25.08.1919 Ur. Piotr Kotow, rosyjskojęzyczny poeta, kilkadziesiąt lat związany z Gdańskiem; w l. 1941-1957 przebywał w sowieckich łagrach; (Z tamtego brzegu; Ślady; Stara pieśń; Widziałem Kotłas i Workutę; W obozowym szpitalu i w Adaku : wspomnienia z łagrów; W krainie Władcy Mórz : rosyjskie bajki i opowieści; antologia: Na ustach : dwujęzyczny tom wierszy poetów gdańskich); zm. 22.11.2000. 80 25.08.1939 Do portu gdańskiego wpłynął z kurtuazyjną wizytą pancernik "Schleswig-Holstein". 35 25.08. 1984 Zm. Truman Capote, właśc. Truman Streckfus Persons, amerykański pisarz (Zatrzaśnij ostatnie drzwi; Inne głosy, inne ściany; Harfa traw; Śniadanie u Tiffany’ego; Z zimną krwią); ur. 30.09.1924. 25 25.08.1994 Zm. Edmund Kosiarz, polski komandor porucznik, dziennikarz, historyk, dokumentalista i pisarz; (Polacy na morzach; Obrona Helu; Obrona Kępy Oksywskiej; Od pierwszej do ostatniej salwy; Obrona Gdyni 1939; Bitwy na Bałtyku; Wojny na Bałtyku X-XIX w.; Bałtyk w ogniu; Flota Białego Orła; Działania flot w drugiej wojnie światowej); ur. 16.09.1929. 30 26.08.1989 Zm. Irving Stone, właśc. Irwing Tennenbaum, amerykański powieściopisarz; (Pasja życia; Żeglarz na koniu; Udręka i ekstaza; Pasje utajone); ur. 14.07.1903. 40 26.08.1979 Zm. Mika Waltari, fiński pisarz; (Egipcjanin Sinuhe; Mikael; Farma ). Ur. 19.09.1908. 1 26.08.2018 Zm. Marvin Neil Simon, amerykański dramaturg i scenarzysta filmowy żydowskiego pochodzenia. Laureat Nagrody Pulitzera (1991); (Dziwna para; Promienni chłopcy); ur. 4.07.1927. 270 28.08.1749 Ur. Johann Wolfgang Goethe, niemiecki poeta, dramaturg, prozaik, myśliciel, uczony i polityk; (Cierpienia młodego Wertera; Król olch; Faust; Z mojego życia: zmyślenie i prawda; Elegie rzymskie; Powinowactwa z wyboru; Nauka o barwach); zm. 22.03.1832 90 28.08. 1929 Zm. Stanisław Gierszewski, polski historyk, prof. Uniwersytetu Gdańskiego, autor prac z historii Gdańska, Elbląga i Pomorza Gdańskiego, red. Słownika biograficznego Pomorza Nadwiślańskiego; (Elbląg : przeszłość i teraźniejszość; Wisła w dziejach Polski; Struktura gospodarcza i funkcje rynkowe mniejszych miast województwa pomorskiego w XVI i XVII w.; Obywatele miast Polski przedrozbiorowej : studium źródłoznawcze; Elbląski przemysł okrętowy w latach 1570-1815; Statystyka żeglugi Gdańska w latach 1670-1815; red. Pomorscy patroni ulic Gdańska); zm. 27.05.1993 140 29.08.1879 Zm. Aleksander Gryglewski, polski malarz, prof. perspektywy Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie; z inspiracji Jana Matejki spędził kilka miesięcy 1878 i 1879 r. w Gdańsku i Waplewie; rozpoczął pracę nad obrazem olejnym Wnętrze czerwonej sali ratuszowej; 29.08.1879 r. popełnił samobójstwo, rzucając się na bruk z okna ratusza gdańskiego; ur. 4.03.1833 10 30.08.2009 Zm. Lucjan Bokiniec, dr nauk humanistycznych, polski krytyk filmowy, absolwent i wykładowca Politechniki Gdańskiej, twórca i pierwszy dyrektor Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku (obecnie w Gdyni), założyciel i kierownik Dyskusyjnego Klubu Filmowego "Żak" (później im. Zbyszka Cybulskiego); ur. 1935. 80 30.08.1939 Ur. Bogdan Justynowicz, polski poeta, prozaik, publicysta, tłumacz. Urodzony na Wileńszczyźnie. W 1946 roku przyjechał z rodziną do Gdańska. Od 1955 roku uczęszczał do II Liceum Ogólnokształcącego im. Pestalozziego. W 1957 roku rozpoczął studia na Wydziale Historii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Gdańsku (obecnie Uniwersytet Gdański). W 1960 roku został członkiem Związku Literatów Polskich. W 1968 przeniósł się do Warszawy, gdzie w 1970 ukończył Wydział Filozoficzno-Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego. Debiutował na łamach dziennika „Głos Wybrzeża” jako poeta. W latach 1957–1967 był redaktorem prasy Wybrzeża Gdańskiego. Od 1983 należy do nowego ZLP. Mieszka we Francji i w Polsce; (Przed jutrem; Ćwiczenie dykcji; Rok świetlny; Nadbrzeże malarzy: szkice o gdańskich plastykach). 31.08 Dzień Wolności i Solidarności – uchwalony w 2005 przez Sejm RP oraz Parlament Europejski. wrzesień 1.09 Światowy Dzień Pokoju. 80 1.09.1939 Salwą og niową pancernika "Schleswig - Holstein", skierowaną na Westerplatte o godzinie 4.45, rozpoczęła się II wojna światowa. Placówka pod dowództwem mjr. Henryka Sucharskiego i kpt. Franciszka Dąbrowskiego broniła się do 7 września. Oddziały policji, SS i SA zaatakowały budynek Poczty Polskiej w Gdańsku broniony przez zmobilizowanych pracowników pod dowództwem por. rezerwy Konrada Guderskiego, a po jego śmierci Alfonsa Flisikowskiego. Kompleks szkolny Victoria Schule przy ul. Kładki 24/25 został zamieniony na tymczasowy areszt i miejsce kaźni gdańskiej Polonii. Albert Forster wydał rozporządzenie o włączeniu Gdańska do Rzeszy Niemieckiej. 55 1.09.1964 Ur. Wojciech Kass, polski poeta, eseista, przez wiele lat związany z Sopotem, dyrektor Muzeum Gałczyńskiego w leśniczówce Pranie; (Jesień Thorwaldsena; Pęknięte struny pełni; Wiry i sny; Przestwór. Godziny). 1 1.09.2018 Zm. Margit Sandemo, norweska pisarka pisząca w języku szwedzkim; (cykle: Saga o Ludziach Lodu; Saga o Królestwie Światła ); ur. 23.04.1924. 80 3.09.1939 Anglia i Francja wypowiedziały Niemcom wojnę. 25 3.09.1994 Rozpoczęło działalność Ogólnokształcące Liceum Jezuitów przy ul. Tatrzańskiej 35 w Gdyni; obecnie Gimnazjum i Liceum Jezuitów. Liceum powstało w 1937 r., ponownie zostało uruchomione w 1945 r., a dwa lata później zamknięte przez władze. 210 4.09.1809 Ur. Juliusz Słowacki, polski poeta epoki romantyzmu; (Król-Duch; Lambro; Duma o Wacławie Rzewuskim; Godzina myśli; Kordian; Balladyna; Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu; Anhelli; Ojciec zadżumionych w El-Arish; Mazepa; Lilla Weneda; Beniowski); zm. 3.04.1849 95 4.09.1924 Ur. Jerzy Ficowski, polski poeta, prozaik, eseista, badacz twórczości Brunona Schulza, kultury żydowskiej i romskiej, edytor i tłumacz; żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego; członek KOR-u; (monografie: Cyganie na polskich drogach; Regiony wielkiej herezji; wiersze: Odczytanie popiołów; Rodzynki z migdałami; Zawczas z poniewczasem); zm. 9.05.2006. 105 5.09.1914. Zm. Nicanor Segundo Parra Sandoval, chilijski matematyk i poeta; (Poemas y antipoemas; Canciones rusas; El anti-Lázaro); zm. 23.01.2018. 1 6.09.2018 Zm. Zbigniew Bela, polski prozaik, historyk nauki; (Jeden obrót słońca; Aleksego Pedemontana Tajemnice ); ur. 10.09.1949. 1 7.09.2018 Zm. Wiesław Gruszkowski, polski architekt, urbanista, emerytowany profesor Politechniki Gdańskiej. Studia architektoniczne rozpoczął przed II wojną światową w rodzinnym Lwowie, po przerwie wojennej ukończył w 1947 roku na Politechnice Gdańskiej. Po przyjeździe do Gdańska w czerwcu 1945 r. brał czynny udział w odbudowie zrujnowanego miasta i odtworzeniu jego historycznego kształtu. Przez wiele lat wykładał na Politechnice Gdańskiej. Doktorat w 1976, od 1989 profesor tytularny. W latach 1985–1989 dziekan Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej. W latach 1949–1955 projektant i główny urbanista Biura Projektowo-Badawczego Budownictwa „Miastoprojekt” w Gdańsku, w latach 1955–1958 główny architekt województwa gdańskiego, w latach 1958–1973 kierownik Wojewódzkiej Pracowni Urbanistycznej w Gdańsku, w latach 1973–1978 generalny projektant planu aglomeracji gdańskiej. Członek honorowy Towarzystwa Urbanistów Polskich. W 2012 roku ukazał się album „Ruiny. Fotografie Wiesława Gruszkowskiego”, za który został nominowany do Nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanensis”. Otrzymał decyzją kapituły nagrodę „Splendor Splendorów” przyznaną w związku z 40. rocznicą istnienia nagrody; ur.15.02,1920. 8.09 Międzynarodowy Dzień Walki z Analfabetyzmem – ustanowiony przez UNESCO w 1965. 80 8.09.1939 Rozpoczęła się największa bitwa kampanii wrześniowej - bitwa nad Bzurą; trwała do 22.09; zakończyła się klęską armii „Poznań” i „Pomorze” pod wodzą gen. Tadeusza Kutrzeby. 80 9.09.1939 Zm. Józef Czechowicz, polski poeta; (Kamień; Prowincja noc; Z kroniki bibliofilów lubelskich; Stanąłem na ziemi w Lublinie; Sny szczęśliwe; Koń rydzy; Przez kresy : wybór wierszy i przekładów; Kołysanki i inne wiersze); ur. 15.03.1903. 90 10.09.1929 Ur. Olga Teresa Krzyżanowska, polska polityk, działaczka społeczna, lekarka. W okresie II wojny światowej była harcerką Szarych Szeregów, odznaczona Krzyżem Walecznych. W 1952 roku ukończyła studia na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Gdańsku. Pracowała w szpitalu powiatowym w Pucku, szpitalu wojewódzkim i Akademii M w Gdańsku. Do 1989 roku kierowała Wojewódzką Przychodnią Przemysłową w Gdańsku. W 1980 wstąpiła do „Solidarności”, zasiadała w Krajowej Komisji Koordynacyjnej Służby Zdrowia. Od 1989 do 2001 sprawowała mandat posłanki na Sejm z ramienia Komitetu Obywatelskiego, Unii Demokratycznej i Unii Wolności. Była wicemarszałkiem Sejmu X i II kadencji, przewodniczyła Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich i Komisji Etyki Poselskiej, pełniła funkcję zastępcy przewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych, reprezentowała Sejm w Zgromadzeniu Parlamentarnym Rady Europy w latach1990–1993. W 2001 z ramienia komitetu Blok Senat 2001 została wybrana na senatora V kadencji z okręgu gdańskiego, Była członkinią rady Fundacji im. Stefana Batorego. W 2005 roku została prezesem zarządu Stowarzyszenia Pamięci Narodowej. Była członkinią rady programowej Kongresu Kobiet. Odznaczona Krzyżem Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2014) oraz Krzyżem Walecznych; zm. 22.06.2018. 70 10.09.1949 Ur. Zbigniew Bela, polski prozaik, historyk nauki; (Jeden obrót słońca; Aleksego Pedemontana Tajemnice ); zm. 6.09.2018. 45 10.09.1974 Zm. Melchior Wańkowicz, polski prozaik i publicysta; (Szczenięce lata; Na tropach Smętka; Bitwa o Monte Cassino; Wrzesień żagwiący; Ziele na kraterze; Walczący gryf; W ślady Kolumba; Zupa na gwoździu); ur. 10.01.1892. 10 10.09.2009 Zm. Hanna Domańska-Lifsches, polska historyk sztuki, konserwator zabytków, od 1946 r. związana z Sopotem; (Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie; Żydzi znad Gdańskiej Zatoki; Gdański Zakon Synów Przymierza : dzieje żydowskiego wolnomularstwa w Gdańsku i Sopocie : lata 1899-1938; Opowieści sopockich kamienic; "Eugenia pod Ukoronowanym Lwem" : dzieje wolnomularzy Gdańska i Sopotu XVIII-XXI; Magiczny Sopot; Tajemniczy Sopot; Sopockie rozmaitości); ur. 23.11.1932. 15 11.09. 2004 Zm. Jerzy Lisowski, polski krytyk literacki, eseista, tłumacz literatury francuskiej, redaktor naczelny „Twórczości”; oprac. 4-tomową 2-języczną Antologię poezji francuskiej; ur. 10.04.1928. 205 12.09.1814. Ur. August Cieszkowski, polski filozof mesjanistyczny, jeden z twórców tzw. polskiej filozofii narodowej; jego filozofia wywarła duży wpływ m.in. na twórczość pisarską Zygmunta Krasińskiego i Cypriana Kamila Norwida; działacz i myśliciel społeczno-polityczny, współzałożyciel Ligi Narodowej Polskiej, współtwórca i prezes Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk; (Ojcze nasz; Prolegomena zur Historiosophie; Gott und Palingenesie; Uwagi nad obecnym stanem finansów angielskich; O kredycie i obiegu); zm. 12.03.1894. 30 12.09.1989 Sejm zatwierdził skład rządu Tadeusza Mazowieckiego. 15 12.09.2004 Zm. Maria Kowalewska, polska redaktor, wydawca; absolwentka polonistyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; od 1952 w Gdyni; kierownik redakcji literatury pięknej i zastępca redaktora naczelnego Wydawnictwa Morskiego; (Gdańsk literacki : informator o gdańskim środowisku literackim; Pisarze ziemi bydgoskiej : informator; Wydawnictwo Morskie : dorobek piętnastolecia 1957-1971); ur. 8.09.1921. 735 13.09.1284 Na zjeździe w Nakle nad Notecią została uznana przez rycerstwo i szlachtę pomorską darowizna Mściwoja II i Przemysł II, książę wielkopolski jako przyszły władca Pomorza Gdańskiego. 55 13.09.1964 Ur. Rafał Ziemkiewicz, polski prozaik, publicysta, komentator polityczny (Walc stulecia; Pieprzony los kataryniarza; Żywina; Zgred; Polactwo; Michnikowszczyzna : zapis choroby). 15 13.09.2004 Zm. Andrzej Kłopotowski, polski komandor, ostatni dowódca okrętu Rzeczypospolitej w II wojnie światowej; w czasie wojny oficer ORP "Błyskawica" i ORP "Wilk", zastępca dowódcy ORP "Sokół" i dowódca ORP "Dzik"; bohater ataku na Navarino; wykładowca broni podwodnej w Szkole Podchorążych MW w Anglii; po wojnie konsultant rządu Malty ds. stosunków handlowych z Polską; od 1991 r. w Polsce; (Moja wojna); ur. 8.09.1917 80 14.09.1939 Wojska niemieckie wkroczyły do Gdyni. 15 14.09.2004 Zm. Janina Jarzynówna-Sobczak, polska tancerka, choreograf, pedagog; w l. 1938-39 i 1945-46 prowadziła własną Szkołę Tańca Artystycznego w Krakowie; od 1946 w Gdańsku, gdzie również otworzyła szkołę tańca; w 1949 założyła Zespół Baletowy przy Studiu Operowym (późniejsza Opera i Filharmonia Bałtycka w Gdańsku), którym kierowała do 1976; była też współtwórczynią i długoletnim kierownikiem artystycznym szkoły baletowej w Gdańsku (1950-74); (prace choreograficzne, m.in. Cudowny mandaryn B. Bartoka; Romeo i Julia S. Prokofjewa; Tytania i osioł Z. Turskiego; Niobe J. Łuciuka); ur. 28.01.1915 230 15.09.1789 Ur. James Fenimore Cooper, amerykański powieściopisarz; (Szpieg; Pilot; pięcioksiąg Opowieści Skórzanej Pończochy: Pionierzy; Ostatni Mohikanin; Preria; Tropiciel śladów; Pogromca zwierząt; monografia The History of the Navy in the United States of America); zm. 14.09.1851. 80 15.09.1939 Zlikwidowane zostało więzienie w Victoria Schule. Wszystkich Polaków przeniesiono do obozu utworzonego w Nowym Porcie. 90 16.09.1929 Ur. Edmund Kosiarz, polski komandor porucznik, dziennikarz, historyk, dokumentalista i pisarz; (Polacy na morzach; Obrona Helu; Obrona Kępy Oksywskiej; Od pierwszej do ostatniej salwy; Obrona Gdyni 1939; Bitwy na Bałtyku; Wojny na Bałtyku X-XIX w.; Bałtyk w ogniu; Flota Białego Orła; Działania flot w drugiej wojnie światowej); zm. 17.09 Dzień Sybiraka. 80 17.09.1939 Armia Czerwona wkroczyła na terytorium Polski. 80 18.09.1939 Zm. Stanisław Ignacy Witkiewicz, polski dramatopisarz, prozaik, filozof, teoretyk sztuki, malarz; (szkice: Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia; Szkice estetyczne; Teatr : wstęp do teorii Czystej Formy w teatrze; dramaty: Kurka wodna; Nowe Wyzwolenie; W małym dworku; Wariat i zakonnica; Matka; Szewcy; powieści: Pożegnanie jesieni; Nienasycenie; inne: Nikotyna, alkohol, kokaina, peyotl, morfina, eter : appendix; Niemyte dusze); ur. 24.02.1885. 1 18.09.2018 Zm. Jerzy Apanowicz, polski naukowiec, doc. dr habilitowany nauk wojskowych, komandor Marynarki Wojennej. W 1959 roku ukończył Wyższą Szkołę Marynarki Wojennej. Do 1963 roku był dowódcą działu nawigacyjnego na okręcie „Gryf”, następnie rozpoczął pracę w Wyższej Szkole Marynarki Wojennej. Od 1988 do 1991 roku był zastępcą szefa sztabu Marynarki Wojennej do spraw naukowo-badawczych. Był także komendantem Wydziału Nawigacji i Uzbrojenia Okrętowego Akademii Marynarki Wojennej oraz profesorem Wyższej Szkoły Administracji i Biznesu w Gdyni. W 1989 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego. Był honorowym członkiem Jacht Klubu Marynarki Wojennej Kotwica;( Znaczenie standardów moralnych w przedsiębiorstwie; Etykieta wizyt i rewizyt okrętów Marynarki Wojennej Rzeczypospolitej);ur. 13.071935. 80 19.09.1939 Miał miejsce tryumfalny wjazd Adolfa Hitlera do Gdańska. Zakończone zostały walki na Kępie Oksywskiej. 25 19.09.1994 Wojewódzka Biblioteka Publiczna (obecnie WiMBP) w Gdańsku przyjęła imię Josepha Conrada Korzeniowskiego. 80 22.09.1939 Armia Czerwona wkroczyła do Lwowa; obrona miasta, początkowo przed wojskami niemieckimi, rozpoczęła się 12.09. 70 22.09.1949 Ur. Tadeusz Siejak, polski prozaik; (Oficer; Próba; Pustynia; Książę czasu; Dezerter; Głód sensu; Tam dołem płynie rzeka); zm. 7.06.1994. 110 23.09.1909 Ur. Marian Lech Kaczmarek, polski ksiądz katolicki, biskup gdański; 16.11.1958 r. otrzymał nominację na bpa pomocniczego diecezji gdańskiej, a 18.01.1959 r. w kościele NMP w Gdańsku przyjął sakrę biskupią; 1.12.1971 został biskupem ordynariuszem; od 1972 organizował Tygodnie Kultury Katolickiej, zwołał II Synod Diecezjalny, powołał do życia Radę Kapłańską i Radę Duszpasterską, rozbudował oliwskie Seminarium Duchowne, założył Gdańskie Towarzystwo Teologiczne z własnym organem wydawniczym „Studia Gdańskie”, powołał Muzeum Diecezjalne i dwutygodnik „Gwiazda Morza"; (Listy pasterskie biskupa gdańskiego 1971-1984; Osobowość duszpasterza młodzieży; Istota i pochodzenie religii; Zarys psychologii neotomistycznej); zm.31.07.1984. 100 23.09.1919 Ur. Tota Kaneko, japoński pisarz, autor haiku; (With Notes and Commentary); zm. 20.02.2018 85 23.09.1934 Ur. Edmund Kamiński, fotografik, emerytowany pracownik Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie. 80 23.09.1939 Zm. Zygmunt Freud, austriacki neurolog i psychiatra, twórca psychoanalizy; jego teoria wywarła wielki wpływ na współczesną psychologię oraz całą humanistykę; (Wstęp do psychoanalizy; Kultura jako źródło cierpień; Poza zasadą przyjemności; Psychopatologia życia codziennego); ur.6.05.1856. 25 23.09.1994 Zm. Zbigniew Nienacki, polski powieściopisarz, autor książek dla młodzieży i dramatopisarz; (cykl przygód Pana Samochodzika; Raz do roku w Skiroławkach; Dagome Iudex); ur. 1.01.1929. 10 23.09.2009 Zm. Janusz Krassowski, polski redaktor naczelny wydawnictwa Akademii Muzycznej w Gdańsku, pianista, dyrygent, teoretyk muzyki, krytyk muzyczny i publicysta; ur. 1932. 75 24.09.1944 Ur. Andrzej Żurowski, polski krytyk teatralny, historyk teatru, szekspirolog, recenzent teatralny, prozaik; (Fatamorgana; Zza kulis, szeptem; Annie, Alicji, Kai; Prehistoria polskiego Szekspira; Szekspir i Wielki Zamęt; Szekspir - ich rówieśnik); zm. 5.01.2013. 15 24.09. 2004 Zm. Françoise Sagan, właśc. F. Quoirez, francuska pisarka i autorka sztuk teatralnych; (Witaj smutku; Zamek w Szwecji; Sara Bernhardt: śmiech szalony; Zbłąkane odbicie); ur. 21.06.1935. 27.09 Dzień Podziemnego Państwa Polskiego. 27.09 Międzynarodowy Dzień Turystyki 28.09 Światowy Dzień Morza. 1 28.09.2018 Zm. Tamaz Cziladze, gruziński pisarz; (Basen; Pałac Posejdona); ur. 5.03.1931. 95 30.09.1924 Ur. Truman Capote, właśc. Truman Streckfus Persons, amerykański pisarz (Zatrzaśnij ostatnie drzwi; Inne głosy, inne ściany; Harfa traw; Śniadanie u Tiffany’ego; Z zimną krwią); zm. 25.08.1984. 80 30.09.1939 Internowany w Rumunii prezydent Mościcki zrzekł się urzędu i desygnował na to stanowisko Władysława Raczkiewicza. Misję utworzenia rządu otrzymał gen. Władysław Sikorski. 35 30.09.1984 Zm. Anna Świrszczyńska, polska poetka i dramatopisarka, autorka utworów dla dzieci; sanitariuszka w powstaniu warszawskim; (Rok polskiego dziecka; Orfeusz; Arkona, gród Świętowita; Gdańska panienka; Odezwa na murze; Z dawnej Polski; Paź królowej Barbary; Budowałam barykadę; Wiatr; Jestem baba; Szczęśliwa jak psi ogon); ur. 7.02.1909. październik 1.10 Międzynarodowy Dzień Muzyki. 1.10 Międzynarodowy Dzień Ludzi Starszych – obchodzony od 1991. 335 1.10.1684 Zm. Pierre Corneille, francuski dramaturg, z wykształcenia prawnik; (Cyd; Horacjusze); ur. 6.06.1606. 30 1.10.1989. Zm. Stanisława Fleszarowa-Muskat, polska powieściopisarka, poetka, publicystka, dramaturg, autorka książek dla dzieci i młodzieży; (Sen o morskiej potędze; Pozwólcie nam krzyczeć; Przerwa na życie; Wizyta; Milionerzy; Kochankowie róży wiatrów; Tak trzymać!); ur. 21.01. 1919. 150 1.10.1869 Ur. Stefania Sempołowska, polska działaczka społeczna i pedagogiczna, publicystka, organizatorka tajnego ruchu oświatowego w Królestwie Polskim; aktywnie uczestniczyła w strajku szkolnym 1905 i w postępowym ruchu zawodowym nauczycieli; (Z tajemnic Ciemnogrodu; Warszawa wczoraj i dziś; Na ratunek); zm.31.01.1944. 2.10 Światowy Dzień Wegetarianizmu. 150 2.10.1869 Ur. Mahatma Gandhi, właśc. Mohandas Karamchand Gandhi, indyjski prawnik, pisarz, filozof i polityk, przywódca indyjskiego ruchu narodowego; zm.30.01.1948 80 2.10.1939 Nastąpiła kapitulacja Helu 10 2.10.2009 Zm. Marek Edelman, polski działacz polityczny i społeczny, lekarz, uczestnik i jeden z przywódców powstania w getcie warszawskim; bohater książki Hanny Krall pt. Zdążyć przed Panem Bogiem; (Getto walczy); ur. 1.01.1922; niektóre źródła podają rok ur. 1919. 100 3.10.1919 Ur. Kazimierz Piechowski, polski żołnierz, członek Armii Krajowej, więzień oraz uciekinier z niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau, zaś w okresie stalinowskim aresztowany torturowany przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego i skazany sądownie; absolwent Politechniki Gdańskiej; zm. 15.12.2017 4.10. Światowy Dzień Opieki nad Zwierzętami. Dzień św. Franciszka – patrona ekologów. 125 4.10.1894 Ur. Józef Beck, polski polityk, podczas I wojny światowej w Legionach Polskich, współorganizator przewrotu majowego, współpracownik Józefa Piłsudskiego, w l. 1926-1930 szef jego kancelarii jako minister spraw wojskowych, w l. 1932- 39 minister spraw zagranicznych II Rzeczpospolitej; na forum Ligi Narodów bronił praw polskich w Wolnym Mieście Gdańsku oraz odrzucał wysuwane od jesieni 1938 r. przez Niemcy żądanie włączenia Gdańska do Rzeszy i wyznaczenie eksterytorialnych linii komunikacyjnych przez polskie Pomorze do Prus Wschodnich; (Przemówienia, deklaracje, wywiady 1931-1939; Ostatni raport); zm. 5.06.1944. 5.10 Światowy Dzień Nauczycieli. 80 5.10.1939 Na Zaspie rozstrzelano obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku. Zostali skazani na śmierć przez niemiecki sąd wojenny w dn. 28 i 29.09. 80 5.10.1939 Rozegrana została ostatnia bitwa kampanii wrześniowej - bitwa pod Kockiem. Grupa operacyjna „Polesie" z powodu braku amunicji musiała skapitulować 10 5.10. 2009 Zm. Mira Jaworczakowa, polska autorka utworów dla dzieci i młodzieży; (Jacek, Wacek i Pankracek; Przyjaciel na zawsze; Oto jest Kasia; Majka z Siwego Brzegu; Gdy odbijamy od portu; Wszystkim swoje księgi daję); ur. 21.04.1917. 130 6.10.1889 Ur. Maria Dąbrowska, polska pisarka, publicystka; (Uśmiech dzieciństwa; Noce i dnie; Ludzie stamtąd; Gwiazda zaranna; Szkice o Conradzie; Dzienniki); zm. 19.05.1965. 55 6.10.1964 Ur. Manuela Gretkowska, polska powieściopisarka, felietonistka, publicystka, scenarzystka; (Tarot paryski, Kabaret metafizyczny, Światowidz, Szamanka). 170 7.10.1849 Zm. Edgar Allan Poe, amerykański prozaik, poeta i krytyk literacki; (nowele: Ligeja; Zagłada domu Usherów; Studnia i wahadło; opowiadania: Zabójstwo przy rue Morgue; Złoty żuk; Skradziony list; Zabójstwo Marii Roget; polskie wybory: Opowieści nadzwyczajne; Arabeski; Groteski; Opowiadania; Poezje wybrane); ur. 19.01.1809. 1 7.10.2018 Zm. Oleg Pawłow, rosyjski pisarz i krytyk literacki; (Opowieści z ostatnich dni; Dziennik szpitalnego strażnika ); ur. 16.03.1970. 45 8.10.1974 Zm. Marian Falski, polski pedagog, działacz oświatowy, autor elementarza; (Atlas szkolnictwa średniego ogólnokształcącego; Walczymy o szkołę; Dydaktyka nauki czytania i pisania; Reforma nauczania w klasach I-IV; Fragmenty prac z zakresu oświaty); ur. 7.12.1881. 1 9.10.2018 Zm. Jerzy Bogdan Kos, polski poeta, lekarz i działacz społeczny; (Pergamin piasku; Zbliżenia); ur. 24.03.1931. 100 10.10.1919 Ur. Danuta Baduszkowa, właśc. Karolina Korzeniowska, polska reżyser widowisk muzycznych, kierowniczka Teatru Muzycznego w Gdyni; propagowała polskie musicale; (Madagaskar R. Damrosza; Diabeł nie śpi i Szwejk R. Sielickiego; Pan Zagłoba A. Blocha; Pancerni i pies B. Konowalskiego; Żółta szlafmyca W. Rudzińskiego; Macchiavelli J. Wasowskiego); zm.5.12.1978 11.10 Dzień Pułaskiego – obchodzony w USA od 1931. 240 11.10.1779 Zg. Kazimierz Pułaski, polski generał, jeden z najwybitniejszych partyzantów konfederacji barskiej, dowódca legionu walczącego o wolność Stanów Zjednoczonych; ur. 4.03.1745. 100 11.10.1919 Zm. Karl Adolph Gjellerup, duński pisarz, tworzący także w języku niemieckim; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1917; (Brynhild; Minna; Młyn na wzgórzu; Pielgrzym Kamanita); ur. 2.06.1857. 30 11.10.1989 Zm. Henryk Hubertus Jabłoński, pierwotnie Helmut Hubertus Degler, gdański wiolonczelista, kompozytor i pedagog, twórca muzyki filmowej i popularnych piosenek; (filmy: Koledzy Janusza Nasfetera, Pogodne lato Tadeusza Jaworskiego, Lejek Macieja Sieńskiego, Piotr Michałowski i Polska - Święto Urodzaju Jarosława Brzozowskiego, Zaczęło się pod semaforem, Romek i Anka i Ostatnia wycieczka Wojciecha Fiwka; piosenki: Bezdomne pocałunki, Nie jestem taka zła, Pucybut z Rio, Rozstanie z morzem i Żołnierski list do sł. Jacka Kasprowego, Hej, chłopcy do sł. Romana Sadowskiego, Pierwszy siwy włos do sł. Kazimierza Winklera); ur. 3.11.1915. 1 11.10.2018 Zm. Zyta Oryszyn, właśc. Zyta Anna Kaczyńska z domu Bartkowska, polska pisarka, dziennikarka, tłumaczka; (Madam Frankensztajn; Ocalenie Atlantydy); ur. 16.08.1940. 1 11.10.2018 Zm. Fatos Arapi, poeta, prozaik i tłumacz albański; (Dajcie mi imię; Geniusz bez głowy); ur. 95 12.10.1924 Zm. Anatole France, właśc. François A. Thibault, francuski pisarz; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1921; (Zbrodnia Sylwestra Bonnard; Pamiętnik mego przyjaciela; Szkice literackie; Gospoda pod Królową Gęsią Nóżką; cykl powieściowy: Historia współczesna; Bogowie łakną krwi; Bunt aniołów); ur. 16.04.1844 45 13.10.1974 Ur. Barbara Piórkowska, poetka, autorka prozy i esejów, performerka. Jest współtwórczynią projektów pisarskich oraz edukacyjnych związanych z literaturą przeznaczonych dla dorosłych, dzieci i młodzieży. Jest też nauczycielką w pracowni kreacji literackich i blogów w Pałacu Młodzieży w Gdańsku, trenerką warsztatów twórczego pisania m.in. na ogólnopolskim festiwalu rozwojowym dla kobiet :Progessteron”. Nominowana do Nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanesis. Laureatka Nagrody Gdańskich Bibliotekarzy „Pro Libro Legendo”;(Szklanka na pająki, Syberia, Utkanki). 10 13.10.2009 Zm. Marian Kołodziej, polski scenograf. W 1940 r. z pierwszym transportem z Tarnowa został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, otrzymał numer obozowy 432; przeszedł obozy: Auschwitz, Gross Rosen, Buchenwald, Sachsenhausen, Mauthausen. Związany był z Teatrem Wybrzeże w Gdańsku, gdzie zrealizował ok. dwieście scenografii; współpracował także z innymi teatrami, m.in. przygotował scenografię do sztuk Adama Hanuszkiewicza, Kazimierza Kutza, Stanisława Różewicza. Uczestniczył przy realizacji filmów, m.in. Westerplatte, Krzyż Walecznych oraz spektakli teatru telewizji. Przygotowany według jego projektu ołtarz papieski na gdańskiej Zaspie z 1987, „Okręt Kościoła” ze sternikiem papieżem, uważany jest za najbardziej oryginalny ołtarz ze wszystkich stu pielgrzymek Ojca Świętego. Od kilku lat tworzył oraz wystawiał cykle prac zatytułowane Klisze pamięci, w których powracał do przeżyć w hitlerowskich obozach koncentracyjnych.Za całokształt twórczości artystycznej Rada Miasta Gdańska 18 września 1997 r. wyróżniła go tytułem Honorowego Obywatela; (Labirynty Mariana Kołodzieja; Pod kreską); ur. 6.12.1921. 14.10 Dzień Nauczyciela. Święto Edukacji Narodowej. 155 14.10.1864 Ur. Stefan Żeromski, polski pisarz, publicysta, dramaturg, pierwszy prezes polskiego PEN Clubu (Syzyfowe prace; Ludzie bezdomni; Popioły; Wierna rzeka; Dzieje grzechu; Przedwiośnie; Turoń; Uciekła mi przepióreczka…; Wiatr od morza; Snobizm i postęp; Na probostwie w Wyszkowie); zm. 20.11.1925. 15.10 Międzynarodowy Dzień Niewidomych – uchwalony w 1933. 95 15.10.1924 Ur. Douglas Reeman, brytyjski pisarz, autor powieści marynistycznych; (Żelazny pirat; Ostatni krążownik; Ostatni krążownik); zm. 23.01.2017. 80 15.10.1939 Policja niemiecka wydała komunikat o obowiązku opuszczenia miasta przez mieszkańców Gdyni, którzy traktowani byli jak ludność napływowa. 35 15.10.1984 Zm. Józef Więckowski, polski prof. zw., specjalista w dziedzinie mechaniki teoretycznej i stosowanej, prof. Politechniki Gdańskiej; ur. 12.05.1928 16.10 Dzień Papieża Jana Pawła II – uchwalony przez Sejm RP w 2005. 50 16.10.1969 Odbyła się inauguracja pierwszego roku akademickiego w Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego w Gdańsku Oliwie, utworzonej na bazie dwuletniego Studium Nauczycielskiego WF; obecnie Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu. 170 17.10.1849 Zm. Fryderyk Chopin, najsłynniejszy polski kompozytor i pianista; ur. 22.02. lub 1.03.1810. 1 17.10.2018 Zm. Bonifacy Miązek, polski ksiądz katolicki, poeta, krytyk literacki, historyk literatury; (Ziemia otwarta; Powrót do domu; Przygoda z książką ); ur. 17.03.1935. 160 18.10.1859 Ur. Henri Bergson, francuski filozof; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1927; (O bezpośrednich danych świadomości; Materia i pamięć; Śmiech : studium o komizmie; Wstęp do metafizyki; Ewolucja twórcza; Dwa źródła moralności i religii; Pamięć i życie); zm. 4.01.1941. 100 18.10.1919 Ur. Brunon Zwarra polski publicysta, autor książek o historii Gdańska, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych. W latach 1929–1935 uczęszczał do Gimnazjum Polskiego. Wstąpił do polskich organizacji na terenie Wolnego Miasta Gdańska – należał m.in. do Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej, Zjednoczenia Zawodowego Polskiego i KS Gedania. Od 1935 roku pracował w Emalierni Johannesa Segora we Wrzeszczu. Po wybuchu II wojny światowej, był więziony w obozach w Nowym Porcie, Stutthofie i Sachsenhausen. Zwolniony w 1942 roku powrócił do pracy w Emalierni Segora. Po przejściu frontu i powrocie Gdańska do Polski zajął się odbudową zniszczonego zakładu, pod nową nazwą Zakład Lakierniczo-Emalierski „Gedania” (do 1948). Przed wojną mieszkał na Biskupiej Górce, w ostatnich latach życia mieszkał w Oliwie. W latach siedemdziesiątych, zajął się pracą pisarską; (Gdańsk 1939 : wspomnienia Polaków gdańszczan; Wspomnienia gdańskiego bówki; W gdańskiej twierdzy;Gdańszczanie); zm..14.08.2018. 85 18.10.1934 Ur. Kir Bułyczow właśc. Igor Wsiewołodowicz Możejko, rosyjski pisarz science fiction, historyk; (cykle: Wielki Guslar; Przygody Alicji); zm. 5.09.2003 120 19.10.1899. Ur. Miguel Ángel Asturias, gwatemalski pisarz, uczestnik ruchów rewolucyjnych; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1967; (Legendy gwatemalskie; Niejaka Mulatka; Bolesny Piątek; Zwierciadło Lidy Sal); zm. 9.06.1974. 90 19.10.1929. Ur. Roman Jan Korynt, polski piłkarz, obrońca, reprezentant Polski. Urodził się w Tczewie.Przed rozpoczęciem kariery piłkarskiej trenował boks. Swój talent piłkarski w pełni zaprezentował dopiero grając w Lechii Gdańsk. Związany z takimi klubami jak: Grom Gdynia (1946–1949), Gedania Gdańsk (1948–1950) i Lechia Gdańsk (1953–1967).Był Mistrzem Wybrzeża w boksie w wagach lekkiej i półśredniej (1946–1947), finalistą Pucharu Polski (1955), a także laureatem Złotych Butów w plebiscycie Sportu (1959 i 1960); zm. 15.07.2018.. 35 19.10.1984 Zg. Jerzy Popiełuszko, polski ksiądz katolicki, kapelan ludzi pracy warszawskiej „Solidarności", uprowadzony i zamordowany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa; ur. 14.09.1947. 90 21.10.1929 Ur.. Ursula Kroeber Le Guin, amerykańska pisarka SF i fantasy; (Czarnoksiężnik z Archipelagu; Opowieści z Ziemiomorza; Lewa ręka ciemności); zm. 22.01. 2018. 100 22.10.1919 Ur. Doris Lessing, angielska pisarka; laureatka literackiej Nagrody Nobla w 2007; (Mrowisko; Lato przed zmierzchem; Pamiętnik przetrwania; Piąte dziecko; Pokój nr 19; Podróż Bena; O kotach; Mężczyzna i dwie kobiety; Szczelina); zm. 17.11.2013. 100 23.10.1919 Ur. Dzianisz Paweł, właśc. Tadeusz Jabłoński, polski prozaik, publicysta , eseista, dziennikarz, podróżnik i żeglarz. Od 1945 roku studiował polonistykę na Uniwersytecie Poznańskim (obecnie Uniwersytet Adama Mickiewicza). W latach 1945–1946 dziennikarz „Polski Zachodniej”, 1946–1969 związany z Bydgoszczą, 1946– 1959 redaktor sportowy, publicysta w dziale kulturalnym i sekretarz redakcji „Ilustrowanego Kuriera Polskiego”, 1959– 1969 sekretarz redakcji „Dziennika Wieczornego”. W 1965 ukończył studium ekonomii i organizacji turystyki w Warszawie. W latach 1969–1981 zastępca sekretarza redakcji (później sekretarz) i kierownik magazynu niedzielnego „Głosu Wybrzeża”, w 1976–1980 społeczny redaktor naczelny rocznika Polskiego Związku Żeglarskiego „Świat Żagli”. W 1982 roku przeszedł na wcześniejszą emeryturę i kontynuował pracę dziennikarską. W latach 1989–1991 w „Tygodniku Gdańskim”, 1991–1994 sekretarz redakcji „Dziennika Bałtyckiego”. Za całokształt pracy dziennikarskiej uhonorowany w 2004 roku nagrodą Bursztynowego Notesu. Założyciel Bractwa Kaphornowców, współpomysłodawca ustanowienia prestiżowych nagród żeglarskich: Rejs Roku i Srebrny Sekstant. Zdobywca najwyższego szczytu Kaukazu – Elbrusu, członek Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich od 1951 roku. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1972), Medalem św. Wojciecha, „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”, laureat Nagrody im. Conrada za publicystykę morską; ( Pierwszy wiatr; Trzy zielone strzały; Wojna szalonych cywilów : opowiadania o Powstaniu Wielkopolskim; Śródziemnomorze Północy; Przeleciał Anioł…). 1 23.10.2018 Zm. Alojz Rebula, słoweński pisarz, dramaturg, eseista i tłumacz; (Nokturno za Primorsko; V Sibilinem vetru); ur. 21.07.1924. 24.10 Światowy Dzień Informacji. 95 24.10.1924 Ze Szwajcarii sprowadzono do Polski trumnę ze zwłokami Henryka Sienkiewicza i złożono w katedrze św. Jana w Warszawie. 120 24.10.1899 Ur. Anatol Stern, polski poeta i prozaik, dramaturg, krytyk literacki i filmowy; (Futuryzje; Alarm nocny; Bieg do bieguna; Poezja zbuntowana). zm. 19.10.1968. 60 24.10.1959 Ur. Jarosław Zalesiński, poeta, eseista, publicysta, dziennikarz., działacz społeczny. W 1978 roku ukończył VII Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku, a w 1984 Filologię Polską na Uniwersytecie Gdańskim. Po ukończeniu studiów pracował jako nauczyciel w V Liceum Ogólnokształcącym w Gdańsku (1984–1987) oraz w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 5 w Gdańsku (1987–1989). Był redaktorem podziemnego pisma nauczycielskiego „Wiatr od Morza” (styczeń 1988 – wrzesień 1989). Od lipca 1989 roku był członkiem Rady Gdańskiej Fundacji Oświatowej. Od sierpnia 1989 do maja 1990 pracownikiem Krajowej Komisji Wykonawczej Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Od czerwca 1990 członek zespołu redakcyjnego tygodnika katolickiego „Młoda Polska”. Po zawieszeniu w czerwcu 1991 roku przeszedł do zespołu „Tygodnika Gdańskiego”.. W latach 1992-1998 pracował w gdańskim Radiu Plus. Od 1998 roku pracował w „Dzienniku Bałtyckim”. Od 2019 roku jest dyrektorem Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki w Gdańsku. Jest także członkiem Rady Kultury Gdańskiej. Stały współpracownik miesięcznika „Teatr”; (Wiersze i zdania; Wiersze poprzednie i ostatnie; Wiersze ponowne). 90 26.10.1929 Ur. Wanda Maria Chotomska, polska pisarka, autorka wierszy i opowiadań dla dzieci i młodzieży; (Czarna krowa w kropki bordo; Tadek Niejadek; Dlaczego cielę ogonem miele; Dzieci pana Astronoma); zm. 2.08.2017. 80 26.10.1939 Z części okupowanych ziem polskich, nie włączonych do III Rzeszy, utworzono na mocy dekretu Adolfa Hitlera z 12.10., Generalne Gubernatorstwo (Generalgouvernement). 70 26.10.1949 W Szczecinie przy Wałach Chrobrego podniesiona została bandera na s/s „Sołdek". Pierwszy polski rudowęglowiec, zbudowany w gdańskiej stoczni, wyruszył w pierwszy rejs z polskim węglem do Gandawy. 40 28.10.1979 Ur. Tadeusz Dąbrowski, poeta, prozaik, krytyk literacki, eseista. Urodził się w Elblągu. Dzieciństwo i wczesną młodość spędził w Pasłęku. Ukończył Filologię Polską na Uniwersytecie Gdańskim. Jest redaktorem dwumiesięcznika literackiego Topos. Należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Debiutował w 1997 roku jako poeta na łamach Toposu. Jest autorem antologii poetyckiej Poza słowa. Antologia wierszy 1976-2006. Tłumaczony na wiele języków..Wybory jego wierszy ukazały się w Niemczech, Stanach Zjednoczonych i na Ukrainie. Jest m.in. laureatem, Nagrody Fundacji Kultury Polskiej przyznanej przez Tadeusza Różewicza, Splendor Gedanensis, Nagrody im. Huberta Burdy dla poetów Europy Środkowej i Wschodniej, oraz Nagrody Kościelskich. Był nominowany do Nagrody Literackiej Nike; (Mazurek; Czarny kwadrat; Te Deum; Pomiędzy; Bezbronna kreska). 95 29.10.1924 Zm. Frances Eliza Burnett, angielska powieściopisarka, autorka powieści dla dzieci i młodzieży (Mały lord; Mała księżniczka; Tajemniczy ogród); ur. 24.11.1849. 95 29.10.1924 Ur. Zbigniew Herbert, polski poeta, eseista, dramatopisarz; (Struna światła; Pan Cogito; Raport z oblężonego miasta; Barbarzyńca w ogrodzie Martwa natura z wędzidłem; Labirynt nad morzem; Elegia na odejście; Jaskinia filozofów); zm. 28.07.1998. 50 29.10.1969 Powstało Koło Starych Gdynian. 80 30.10.1939 Zm. Wacław Gąsiorowski, polski powieściopisarz i publicysta; (Pigularz; Huragan; Rok 1809; Pani Walewska; Szwoleżerowie gwardii; Księżna Łowicka; Ortografia polska; Nowa Kolchida; 1915-1916 : historia armii polskiej we Francji); ur. 27.06.1869. listopad 15 1.11. 2009 Zm. Krzysztof Kalukin, polski operator i reż. filmów dokumentalnych, związany z Ośrodkiem Gdańskim TVP; (Gdańscy artyści; Monografia wielkiej budowy; Konie polskie; W rytmie kół... w rytmie łez; Najszczęśliwszy człowiek; Lekcja historii po kaszubsku; 18 strajkowych dni; Jedenaste przykazanie; Okrągły stół : droga, czas, kontrowersje); ur. 15.02.1945 1 1.11. 2018 Zm. Krzysztof Boczkowski, polski poeta, tłumacz poezji angielskiej; (Otwarte usta losu; Okna dnia i nocy); ur. 2.05. 1936. 1 1.11. 2018 Zm. Halina Słojewska-Kołodziej, aktorka, działaczka społeczna. W 1957 roku ukończyła studia aktorskie w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej i Filmowej w Łodzi. Zadebiutowała w teatrze w Białymstoku, występowała w Bydgoszczy, Olsztynie, w Teatrze Starym w Krakowie. Od 1970 do 2000 roku pracowała w gdańskim Teatrze Wybrzeże. Grała także w przedstawieniach Teatru Telewizji, realizowanych w gdańskim ośrodku TVP. W sierpniu 1980 roku przewodziła grupie gdańskich aktorów występujących w czasie strajku na placu koło Bramy nr 2 Stoczni Gdańskiej. Była aktywną działaczka NSZZ „Solidarność”. W stanie wojennym i latach następnych członkini komisji charytatywnej przy kościele św. Brygidy, udzielającej wsparcia najpierw rodzinom osób internowanych, potem i innym potrzebującym. Rozpracowywana i inwigilowana przez Służbę Bezpieczeństwa. W 1984 roku z mężem Marianem Kołodziejem zrealizowała spektakl Gloria Victis poświęcony obrońcom Westerplatte we wrześniu 1939. Kierowała gdańskim oddziałem Stowarzyszenia Polskich Aktorów Teatru i Filmu (SPATiF). Została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 1979 roku otrzymała nagrodę kulturalną prezydenta Miasta Gdańska, w 2004 roku Medal św. Wojciecha, w 2014 roku laureatka Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska „Neptuny”; ur. 26.06.1933. 75 2.11.1944 Zm. Karol Irzykowski, polski pisarz, krytyk literacki i teatralny, publicysta; (Pałuba; Wiersze i dramaty; Czyn i słowo; Spod ciemnej gwiazdy; Notatki z życia, obserwacje i motywy; Aforyzmy); ur. 23.01.1873. 60 2.11.1959 Zm. Wiktor Hahn, historyk literatury polskiej, filolog klasyczny, bibliograf i edytor; (Bibliografia bibliografii polskiej; „Przyszłość moja! - I moje będzie za grobem zwycięstwo!..." : szkice literackie o Juliuszu Słowackim; Bibliografia Horacego w Polsce; Shakespeare w Polsce : bibliografia); ur. 9.09.1871. 15 3.11.2004 Zm. Irena Czarnecka, polska bibliotekarka, organizatorka i dyrektor Biblioteki Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Gdańsku, działaczka Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich na Ziemi Gdańskiej; ur. 21.02.1942. 65 5.11.1954 Ur. Dariusz Kobzdej, polski lekarz neurolog, działacz demokratycznej opozycji w latach 1975-1989, współtwórca Ruchu Młodej Polski, przewodniczący Ogólnopolskiego Komitetu Więzionych za Przekonania; szykanowany za działalność opozycyjną; po roku 1989 zaangażował się w działalność społeczną, m.in. organizował transporty z pomocą humanitarną dla Ukrainy; zm. 16.12.1995 45 5.11.1974 Zm. Adam Bocheński, dr filozofii, polski bibliotekarz biblioteki uniwersyteckiej we Lwowie, organizator i w latach 1946-1969 dyrektor Biblioteki Głównej Akademii Medycznej w Gdańsku; ur. 31.05.1897 80 6.11. 1939 80 6.11.1939 W Krakowie podstępnie zostali aresztowani i wywiezieni do obozów koncentracyjnych profesorowie uczelni krakowskich, tzw. „Sonderaktion Krakau". 80 6.11. 1939 Ur. Stanisław Bogdanowicz, polski duchowny katolicki, infułat archidiecezji gdańskiej, sędzia Trybunału Metropolitalnego, diecezjalny duszpasterz rzemieślników i kombatantów, wikariusz generalny Archidiecezji gdańskiej. Studiował w Biskupim Seminarium Duchownym i na KUL. W 1966 roku został aresztowany za „rozpowszechnianie fałszywych wiadomości” po zarekwirowaniu przez władze kopii obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, a następnie skazany na 10 miesięcy więzienia w zawieszeniu na 2 lat. Był proboszczem parafii Mariackiej w Gdańsku, gdzie w czasach PRL, był oparciem dla prześladowanych ludzi „Solidarności”, organizował pomoc dla rodzin uwięzionych i internowanych. W czasie strajków odprawiał msze w Stoczni Remontowej w Gdańsku. Jako proboszcz Bazyliki Mariackiej ubiegał się o zwrot rozproszonych po wojnie dzieł sztuki w celu przywrócenia świątyni historycznego wystroju. W latach 1997–2001 był członkiem Kapituł Medalu św. Wojciecha i Medalu Księcia Mściwoja II, nadawanych przez Radę Miasta Gdańska. W 1998 roku otrzymał niemiecki Verdienstkreuz 1.Kl. Był Honorowym Obywatelem Miasta Gdańska. W 2005 roku otrzymał srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Był autorem wielu książek i artykułów dotyczących historii oraz architektury i dziejów gdańskich kościołów. Pod pseudonimem Stan Bogdan pisał także bajki dla dzieci; (Dzieła sztuki sakralnej w Bazylice Mariackiej w Gdańsku; Kościół Gdański pod rządami komunizmu 1945–1984; O małym Kostku iherbie Ferberów; Baśnie gdańskie); zm. 20.10.2017 75 6.11. 1944 Zm. Maria Rodziewiczówna, polska powieściopisarka; (Dewajtis; Pożary i zgliszcza; Między ustami a brzegiem pucharu; Straszny dziadunio; Wrzos; Lato leśnych ludzi); ur. 2.02.1864. 10 6.11. 2009 Zm. Nikos Chadzinikolau, polski poeta, prozaik i tłumacz greckiego pochodzenia, od 1950 w Polsce, tworzący głównie w języku polskim; (Barwy czasu; Dobrze, Syzyfie; Po sztormie; Literatura nowogrecka 1453-1983; Feniks); ur. 1.10.1935. 55 7.11.1964 Ur. Jacek Podsiadło, polski poeta, prozaik, felietonista; (Języki ognia; Kra; Wychwyt Grahama; Życie, a zwłaszcza śmierć Angeliki de Sancé; A mój syn…). 1 7.11.2018 Zm. Dariusz Dekański, polski historyk (mediewista), dr hab. nauk humanistycznych, wykładowca Uniwersytetu Gdańskiego. W 1985 roku ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Gdańskim. W latach 1985–1989 pracownik Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku. Od 1989 roku zatrudniony w Zakładzie Historii Średniowiecza na Wydziale Historycznym UG. W 1996 r. uzyskał doktorat, zaś w 2013 r. obronił pracę habilitacyjną. Był specjalistą w zakresie historii instytutów życia konsekrowanego, w tym zakonów mniszych. Interesował się także dziejami polskiej i niemieckiej historiografii pomorsko-pruskiej XIX i początku XX wieku; ( Spisy członków konwentów zakonnych Pomorza Gdańskiego do 1309 roku; Początki zakonu dominikanów prowincji polsko-czeskiej (pokolenie św. Jacka w Zakonie); Polskie środowisko toruńsko-pelplińskich mediewistów XIX i początku XX wieku. Najwybitniejsi przedstawiciele-kierunki badań-ośrodek naukowy); ur. 1961. 345 8.11. 1674 Zm.. John Milton, angielski poeta i myśliciel; (Raj utracony; Raj odzyskany; Samson Mocarz); ur. 9.12.1608. 85 8.11. 1934 Ur. Jerzy Sito, polski poeta, eseista, dramaturg, tłumacz; (Wiozę swój czas na ośle; Ucieczka do Egiptu; Szekspir na dzisiaj; Pasja i potępienie Doktora Faustusa; Polonez); zm. 4.01.2011. 9.11. Międzynarodowy Dzień Walki z Faszyzmem i Antysemityzmem. 90 9.11.1929 Ur. Imre Kertész, węgierski pisarz i eseista, pochodzenia żydowskiego; laureat literackiej Nagrody Nobla w 2002; (Los utracony; Fiasko; Język na wygnaniu; Dossier K.); zm. 31.03.2016. 9.11.1989 Zburzony został mur berliński, dzielący od 13 sierpnia 1961 r. Berlin na część wschodnią i zachodnią. 10.11 Międzynarodowy Dzień Młodzieży. 260 10.11.1759 Ur. Fryderyk Schiller, niemiecki poeta, dramaturg i prozaik, teoretyk teatru, estetyk; jego utwór „Oda do radości” jest hymnem Unii Europejskiej; (Zbójcy; Intryga i miłość; Don Carlos; Wilhelm Tell; Listy o estetycznym wychowaniu człowieka; O poezji naiwnej i sentymentalnej; Ballady i pieśni); zm. 9.05.1805. 135 10.11.1884 Ur. Zofia Nałkowska, polska powieściopisarka, dramatopisarka, publicystka; (Romans Teresy Hennert; Dom kobiet; Granica; Medaliony; Mój ojciec; Dzienniki; Widzenie bliskie i dalekie); zm. 17.12.1954. 50 10.11.1969 Zm. Tadeusz Peiper, polski poeta, prozaik i krytyk literacki; (Tędy; Ma lat 22; Krzysztof Kolumb odkrywca; Księga pamiętnikarza; Myśli o poezji; Pierwsze trzy miesiące; Poematy rozkwitające; Sam chcę nadać sobie imię); ur. 3.05.1891. 15 10.11.2004 Zm. Erna Rosenstein, polska malarka i poetka; laureatka nagrody im. Jana Cybisa; (cykl: Obrazy bezdomne; kolaże: Wciąż trwa; poezje: Ślad; Spoza granic mowy; Wszystkie ścieżki; Czas); ur. 17.05.1913. 1 10.11. 2018 Zm. Francisco Tarajano Pérez, hiszpański pisarz i poeta; (La Flor de la Maranuela; Canarias canta I); ur. 15.05.1924. 11.11 Święto Niepodległości – obchodzone jako ustawowy dzień świąteczny w Polsce od 1937, zakazane w czasie II wojny światowej, zniesione przez władze komunistyczne, przywrócone 21.02.1989 r. (w trakcie obrad Okrągłego Stołu). 85 11.11.1934 Ur. Elżbieta Duńska-Krzesińska, polska lekkoatletka, absolwentka Akademii Medycznej w Gdańsku, lekarz stomatolog; 2-krotna medalistka Mistrzostw Europy, złota medalistka olimpiady w Melbourne w 1956 r. w skoku w dal; zm. 29.12.2015. 45 11.11.1974 Zm. Zdzisław Polsakiewicz, polski poeta, krytyk, publicysta, dziennikarz; (Milczenie i czas; Ptaki nie muszą umierać; Na pamięć); ur. 17.07.1928 90 12.11.1929 Ur. Michael Ende, niemiecki prozaik, krytyk literacki, publicysta, autor sztuk teatralnych, słuchowisk radiowych i scenariuszy telewizyjnych oraz powieści fantastycznych dla dzieci; (Momo, czyli osobliwa historia o złodziejach czasu i o dziecku, które zwróciło ludziom skradziony im czas; Nie kończąca się historia); zm. 29.08.1995. 95 13.11. 1924 Władysław Stanisław Reymont otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury za powieść „Chłopi”. 80 13.11.1939 Na mocy rozkazu gen. Władysława Sikorskiego powstał Związek Walki Zbrojnej (ZWZ), konspiracyjna organizacja wojskowa. Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej został uznany za część składową Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a 14.02.1942 przekształcony w Armię Krajową. 1 14.11. 2018 Zm. Regina Bielska, polska piosenkarka. Urodziła się w Wilnie. Po wojnie trafiła do Gdańska, gdzie mieszkała wraz z mężem Romualdem Milnerem (muzykiem, pianistą). Debiutowała jako piosenkarka w Grand Hotelu w Sopocie. Pobierała lekcje muzyki i śpiewu. Była solistką zespołu Marynarki Wojennej Albatros z Gdyni, z którym koncertowała na pokładzie transatlantyku MS Batory. Koncertowała w ZSRR i na zachodzie Europy. Znana jest przede wszystkim z piosenek: “Szeptem”, “Pięciu chłopców z Albatrosa”, Żyje się raz” czy “Liliowy wrzos”. Uhonorowana została nagrodą Związku Artystów Scen Polskich dla seniorów pomorskiego teatru; ur. 1928. 1 14.11. 2018 Zm. Fernando del Paso, właśc. Fernando del Paso Morante, meksykański pisarz, eseista i poeta; (Sonetos del amor y de lo diario; Noticias del Imperio); ur. 1.04.1935. 1 15.11.2018 Zm. William Goldman, amerykański prozaik, dramaturg, scenarzysta; (Maratończyk; Narzeczona księcia); ur. 12.08.1931. 120 16. 11.1899 Zm. Vincas Kudirka, pseud. Vincas Kapsas, litewski pisarz, krytyk literacki, tłumacz i działacz narodowy; (Laisvosvalandos); ur. 31.12.1858. 70 16.11.1949 Ur. Franciszek Leon Szwoch, polski artysta malarz, organizator życia artystycznego w II Rzeczpospolitej; podejmował m.in. tematy historyczne, sakralne, batalistyczne i marynistyczne; współdziałał z Marianem Mokwą w zorganizowaniu w 1934 r. Morskiej Galerii Obrazów w Gdyni, współpracował z czasopismem „Morze”; wybudował w Hallerowie dom letniskowy dla uczniów swojej szkoły malarskiej; w 1944 r. spłonęła jego warszawska pracownia i kilkaset obrazów; od 1945 r. mieszkał w Sopocie; włączył się w odbudowę życia artystycznego na Pomorzu; (Bitwa pod Puckiem; Bitwa pod Oliwą; Burza na morzu); ur. 29.01.1883. 17.11 Światowy Dzień Studenta 60 20.11. 1959 Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło Deklarację Praw Dziecka. Dokument zawiera 10 szczegółowo sprecyzowanych zasad praw dziecka. 50 20.11.1969 Zm. Stanisław Chlebowski, polski architekt i artysta malarz; od 1912 r. tworzył i wystawiał w Gdańsku; ur. 30.07.1890. 325 21.11.1694 Ur. Voltaire, właśc. François-Marie Arouet, francuski filozof, pisarz, historyk i publicysta; (Zadig, albo Przeznaczenie; Mikromegas; Kandyd, czyli Optymizm; Prostaczek; Listy o Anglikach, albo listy filozoficzne; Pogawędki i dialogi filozoficzne; Traktat o tolerancji; Edyp; Mahomet; Henriady; La Pucelled’Orléans); zm. 30.05.1778 90 21.11.1929 Ur. Stanisław Dejczer, polski pisarz, autor powieści, opowiadań, nowel radiowych, słuchowisk, magazynów kulturalnych, krótkich form scenicznych przedstawianych w kabaretach literackich; współautor sztuk muzycznych; (Człowiek w trzech mundurach; Strach; Manekin; Kochanek Hitlera); zm. 15.12.2012. 1 21.11.2018 Zm. Meena Alexander, indyjska poetka i nauczycielka; (Stone Roots; River and Bridge; Birthplace with Buried Stones); ur. 17.02.1951. 150 22.11.1869 Ur. André Gide, francuski pisarz, tłumacz, krytyk literacki i pianista amator; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1947; (Fałszerze; Dziennik; Pokarmy ziemskie; Immoralista; Lochy Watykanu; Jeżeli nie umiera ziarno; Symfonia pastoralna); zm. 19.02.1951. 25 24.11.1994 W hali sportowo-widowiskowej Stoczni Gdańskiej przy ul. Jana z Kolna wybuchł pożar w trakcie koncertu rockowego zespołu „Golden Life”; wskutek zawalenia się dachu i poparzeń zginęło 7 osób, poparzonych zostało 179. 170 24.11.1849 Ur. Frances Eliza Burnett, angielska powieściopisarka, autorka powieści dla dzieci i młodzieży; (Mały lord; Mała księżniczka; Tajemniczy ogród); zm. 29.10.1924. 150 26.11.1869 Ur. Stanisław Estreicher, polski historyk prawa, bibliograf, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego, zginął w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen; (Jak mój ojciec pracował nad "Bibliografią"; Najstarsze kodeksy świata); zm. 28.12.1939. 125 27.11.1894 Ur. Eugenia Kobylińska-Masiejewska, polska powieściopisarka, poetka. W 1911 roku ukończyła gimnazjum w Wilnie. Przez rok studiowała prawo w Petersburgu. Wróciła do Wilna i zaangażowała się w działalność konspiracyjną. W 1918 wyszła za mąż za Kazimierza Masiejewskiego. Po uzyskaniu dyplomu nauczycielskiego na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie (2018), podjęła pracę pedagogiczną w rodzinnym mieście. Zadebiutowała w 1914 na łamach „Kuriera Wileńskiego”. Od 1922 publikowała wiersze, opowiadania i powieści w odcinkach w „Słowie”, a od 1928 współpracowała z „Bluszczem”. Jej debiut książkowy to opowiadanie Pani Niuśka i jej parasolki (około 1928). W 1938 roku otrzymała „Srebrny Wawrzyn” Polskiej Akademii Literatury za powieść Wielki Tydzień, nagrodzoną w tym roku w konkursie Księgarni św. Wojciecha. Okres okupacji spędziła w Wilnie. W 1945 zamieszkała w Gdańsku i do emerytury pracowała w szkolnictwie; (Bursztynowe piosenki; Pani Niuśka i jej parasolki; Wielki Tydzień; Córki chcą inaczej; Masia; Kłopoty z prababką); zm. 26.02.1974. 35 27.11. 1984 Ur. Grzegorz Kwiatkowski, poeta muzyk, gitarzysta, a także wokalista. Członek zespołu „Trupa Trupa”. Uczestnik wielu międzynarodowych festiwali literackich. Autor słów do spektaklu „Duety nieistniejące” Teatru Dada von Bzdülöw i Mikołaja Trzaski (2011). Współautor adaptacji libretta opery „Madame Curie” Elżbiety Sikory (2011). Razem z Maciejem Salamonem i Maciejem Chodzińskim stworzył instalację wizualną „Powinni się nie urodzić” (2010) oraz „Niech żyją nam / Nie żyją nam” (2012). Dwukrotny laureat nagrody Splendor Gedanensis w 2011 i 2016 roku. Laureat Nagrody Specjalnej Marszałka Województwa Pomorskiego. Dwukrotny laureat nagrody muzycznej Doki w kategorii Artysta Roku (2017, 2016), a także Nagrody Artystycznej Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki (2014, 2011). Członek europejskiej platformy literackiej Versopolis; (Eine Kleine Todesmusik; Osłabić; Radości; Spalanie). 75 30.11.1944 Zm. Max Halbe, niemiecki dramaturg, powieściopisarz i nowelista związany z Gdańskiem ; (Freie Liebe; Eisgang; Jugend; Scholle und Schicksal; Jahrhundertwende);ur. 4.10.1865. grudzień 1.12 Światowy Dzień Walki z AIDS. 285 1.12.1734 Ur. Adam Kazimierz Czartoryski, polski książę, polityk, pisarz, krytyk literacki i teatralny, generał ziem podolskich; (Panna na wydaniu; Bliźnięta; Mniejszy koncept jak przysługa; Kawa; Myśli o pismach polskich); zm. 19.03.1823. 3.12 Międzynarodowy Dzień Niepełnosprawnych. 25 3.12.1994 Zm. Tadeusz Śliwiak, polski poeta i tłumacz (Dotyk; Wyspa galerników); ur. 23.01.1928. 1 3.12. 2018 Zm. Andriej Bitow, rosyjski prozaik, poeta, publicysta, jeden z twórców postmodernizmu w literaturze rosyjskiej; (Wielka kula; Letnisko; Takie długie dzieciństwo; Podróż do przyjaciela z lat dziecinnych); ur. 27.05.1937. 1 3.12.2018 Zm. Justin James Cartwright, brytyjski powieściopisarz; (In Every Face I Meet; Lion Heart); ur. 20.05.1943. 1 4.12.2018 Zm. Nurhayati Srihardini Siti Nukatin, indonezyjska powieściopisarka; (My Name is Hiroko; The Meeting of Two Hearts); ur.. 29.02.1936. 105 5.12.1914 Ur. Stanisław Dygat, polski prozaik, scenarzysta i tłumacz (Jezioro Bodeńskie; Pożegnania; Podróż; Disneyland): zm. 29.01.1978 105 5.12.1914 Ur. Hans Helmut Kirst, niemiecki pisarz; (Noc generałów; Fabryka oficerów; Bunt żołnierzy; Bóg śpi na Mazurach; Wilki); zm. 23.02.1989 1 5.12.2018 Zm. Irena Lewandowska, polska tłumaczka literatury rosyjskojęzycznej; (tłumaczyła m.in.: Michała Bułhakowa Mistrza i Małgorzatę (wspólnie z Witoldem Dąbrowskim), utwory Arkadija i Borisa Strugackich); ur. 11.07.1931. 75 6.12.1944 Ur. Adam Kinaszewski, polski dziennikarz, producent filmowy, absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej w Łodzi. Od 1976 do 1981 roku był dziennikarzem w Gdańskim Ośrodku Telewizyjnym, twórcą wielu reportaży i filmów dokumentalnych. W stanie wojennym internowany. Wspólnie z Andrzejem Drzycimskim opublikował Dziennik internowanego, będący zapisem pobytu autorów w obozie internowania w Strzebielinku. W wyborach w 1989 roku został organizatorem kampanii telewizyjnej „Solidarności” w Gdańsku. Był pierwszym redaktorem naczelnym „Gazety Gdańskiej”, a także jej współtwórcą, dyrektorem Telewizji Polskiej Gdańsk. Potem został właścicielem spółki producenckiej, w której tworzył programy telewizyjne i filmy dokumentalne; (filmy: S.O.S. dla Hel 126; Solidarność; Ludzie z żelaza; Gdynia - Grudzień 1970; Pan da siłę swojemu poecie; Strajk generalny odwołany; Góral w sutannie; Lech Wałęsa : bilans dwu dekad; Projekt Sopot.doc; współaut. książek: Droga nadziei; Dziennik internowanego; Gdańsk według Lecha Wałęsy); zm. 30.11.2008. 190 7.12.1829 Zm. Jan Paweł Woronicz, polski poeta, kaznodzieja, jezuita, od 1815 biskup krakowski, od 1828 arcybiskup warszawski i prymas Królestwa Polskiego, współzałożyciel Towarzystwa Przyjaciół Nauk; (Świątynia Sybilli; Hymn do Boga; Dzieła poetyczne wierszem i prozą); ur. 28.06.1757, według niektórych źródeł 6.07.1753. 100 8.12.1919 Państwa Ententy ogłosiły deklarację w sprawie tymczasowych granic wschodnich Polski, zalecając jej przebieg wzdłuż linii Bugu i dalej na północ z ziemią białostocką po stronie polskiej. Od nazwiska dyplomaty brytyjskiego nazywano ją „linią Curzona”. 35 8.12.1984 Zm. Leszek Prorok, polski prozaik, eseista i dramatopisarz; (Dzień nad Motławą; powieści: Wyspiarze; Drabina Jakubowa; Lądy nieuniknione; opowiadania: Tamta jesień; Felix culpa; Zbiegowisko; Koniec motyla; szkice: Problematyka morska w polskiej twórczości artystycznej; Szkice bałtyckie i inne; Kepi wojska francuskiego; Inicjacje conradowskie; Dziennik 1949-1984; antologia: Poeci i morze); ur. 28.04.1919. 30 8.12.1989 Zm. Marian Piechal, polski poeta, eseista, tłumacz; (zbiory poezji: Krzyk z miasta; Srebrna waga; Garść popiołu; Punkt oparcia; Słowne istnienie; zbiory esejów: Żywe źródła; Poezja i coś więcej); ur. 24.08.1905. 1 8.12. 2018 Zm. Jolanta Irena Szczypińska, polska polityk i pielęgniarka, posłanka na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. W 1979 ukończyła Policealne Studium Medyczne, pracowała jako pielęgniarka dyplomowana m.in. w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Słupsku (1979– 1989). W latach 70. Była związana z duszpasterstwem akademickim. W 1980 przystąpiła do NSZZ „Solidarność”, współtworzyła struktury związku w swoim miejscu pracy. W latach 80. współpracowała z opozycją, była zaangażowana w kolportaż wydawnictw drugiego obiegu. W 1986 roku prowadzono przeciwko niej postępowanie karne z przyczyn politycznych, które umorzono na mocy amnestii. Od 1987 roku była jawnym członkiem Międzyzakładowej Komisji Koordynacyjnej „S” Pomorza Środkowego Koszalin-Słupsk. Za działalność opozycyjną w PRL wielokrotnie zatrzymywana i karana przez kolegium ds. wykroczeń. W latach 90. pracowała w regionalnej „Solidarności” oraz w Biurze Wystaw Artystycznych. Później powróciła do pracy jako pielęgniarka w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Koszalinie. Od 2001 kierowała filią biura poselskiego Lecha Kaczyńskiego. W latach 1990–1993 należała do Porozumienia Centrum, w którym pełniła funkcję prezesa zarządu wojewódzkiego w województwie słupskim. W 2001 dołączyła do Prawa i Sprawiedliwości, obejmując stanowisko wiceprezesa zarządu regionu. W 2004 roku objęła mandat posła na Sejm IV kadencji po rezygnacji z polityki Wiesława Walendziaka. W klubie parlamentarnym PiS pełniła funkcję wiceprzewodniczącej i zastępcy rzecznika dyscyplinarnego partii. W 2018 roku, została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski; ur. 24.06.1957. 1 9.12.2018 Zm. Ludmiła Legut, polska aktorka. W latach 1943-44 występowała w Krakowskim Teatrze Podziemnym Adama Mularczyka. Następnie występowała w teatrach: Młodego Widza w Krakowie (1948-49), Dramatycznych w Krakowie (1949-51), Ziemi Pomorskiej Bydgoszcz-Toruń (1951-56), Dramatycznych w Szczecinie (1957-59, 1962-66), im. Jaracza w Łodzi (1960-61), 13 Muz w Szczecinie (1966-67), Polskim w Bielsku-Białej (1969), im. Mickiewicza w Częstochowie (1969-70), Ziemi Gdańskiej w Gdyni (1971- 73), Polskim w Bydgoszczy (1975-76), Dramatycznych w Elblągu (1976-81), Dramatycznym w Gdyni (1982-90). Współpracowała także (w latach 2000-2002) z Teatrem Wybrzeże w Gdańsku. Była siostrą aktorki i pisarki Lucyny Legut; ur. 17.11.1921. 20 10.12.1999 Günter Grass odebrał w Sztokholmie literacką Nagrodę Nobla. 75 12.12.1944 Zm. Bernard Chrzanowski, polski prawnik i działacz narodowy, popularyzator wiedzy o kaszubszczyźnie, szczególnie jej nadmorskiej części; (Na kaszubskim brzegu; Nad polskim morzem; Z wybrzeża i o wybrzeżu; Wybrzeże); ur. 27.07.1861. W 1987 r. Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego ustanowił Medal im. Bernarda Chrzanowskiego „Poruszył wiatr od morza", przyznawany osobom, zespołom osób lub instytucjom działającym poza terenem Pomorza na rzecz regionu i przyczyniającym się do rozwoju i promocji jego kultury, nauki i gospodarki. 20 12.12.1999 Zm. Joseph Heller, amerykański pisarz pochodzenia żydowskiego; (Paragraf 22; Coś się stało; Gold jak złoto; Bóg wie; Namaluj to; Ostatni rozdział, czyli Paragraf 22 bis; Teraz i wtedy : od Coney Island do Paragrafu 22); ur. 1.05.1923. 1 12.12.2018 Zm. Wilhelm Genazino, niemiecki prozaik, dramaturg, eseista; (Abschaffel. Trylogia; Kobieta, mieszkanie, powieść); ur. 22.01.1943. 330 13.12.1689 Zm. Zbigniew Morsztyn, polski poeta i tłumacz; (Emblematy; Pieśń w ucisku; Treny żałosne; Muza domowa; Wiersze); ur. ok. 1628. 235 15.12.1784 Zm. Mateusz Nataniel Wolf, przyrodnik, lekarz i astronom od 1772 r. związany z Gdańskiem, założyciel prywatnego obserwatorium astronomicznego za Biskupiej Górce; ur. 26.01.1724. 65 15.12.1954 Zm. Berthold Frantz Hellingrath, niemiecki malarz, grafik i rysownik urodzony w Elblągu; w latach 1882-1925 mieszkał i tworzył w Gdańsku; w tym okresie powstało ok. 300 akwafort, przede wszystkim przedstawiających widoki Gdańska i okolic; zaprojektował znaczki pocztowe o nominałach - 1, 2, 3, 5 i 10 guldenów z gdańskimi zabytkami i krajobrazami; ur. 27.10.1877. 15 15.12.2004 Zm. Józef Waczków, polski eseista, tłumacz, krytyk literacki i poeta; (Rzecz jasna noc; Franciszek Halas; Paul Éluard; O sztuce przekładu); ur. 11.03.1933. 85 17.12.1934 Ur. Ewa Nowacka, polska powieściopisarka, autorka słuchowisk dla młodzieży i krytyk literacki; (Małgosia contra Małgosia; Szubad żąda ofiary; Biały koń bogów; Kilka miesięcy, całe życie; Może nie, może tak; Dzień, noc i pora niczyja; Emilia z kwiatem lilii leśnej; Bożęta i my); zm. 29.03.2011. 65 17.12.1954 Zm. Zofia Nałkowska, polska powieściopisarka, dramatopisarka, publicystka; (Romans Teresy Hennert; Dom kobiet; Granica; Medaliony; Mój ojciec; Dzienniki; Widzenie bliskie i dalekie); ur. 10.11.1884 1 18.12.2018 Zm. Adam Haras, polski malarz, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (PWSSP) w Gdańsku; dyplom otrzymał (1967 r.) w pracowni malarstwa prof. Stanisława Borysowskiego. Specjalizacja z grafiki artystycznej w pracowni doc. Zygmunta Karolaka. Od 1968 r. w pracowni malarstwa prof. Władysława Jackiewicza. Prowadził pracownię rysunku i malarstwa na Wydziale Architektury Wnętrz i Wzornictwa. W latach 1964-1973 współtworzył grupę teatralno-plastyczną Jerzego Krechowicza "Galeria". Należał do Grupy Gdańskiej. W latach 1978-1980 wspólnie z Witosławem Czerwonką i Jerzym Ostrogórskim prowadził multimedialną galerię AUT w Gdańsku, a następnie OUT w Sopocie. W latach 90. prowadził z Romanem Chomiczem galerię "Portal". Potem współtworzył Galerię Rysunku ASP „Nowa Oficyna". W swojej twórczości łączył malarstwo, fotografię i rzeźbę, pracował na pograniczu sztuk, używał komputera i innych mediów. Prace Adama Harasa znajdują się m.in. w Muzeum Narodowym w Gdańsku i Szczecinie, w Muzeum w Skanderborgu (Dania), w Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, w Galerii Narodowej Zachęta w Warszawie, a także w zbiorach prywatnych w Paryżu, i Kopenhadze; ur. 8.12.1940. 1 18.12.2018 Zm. Kazimierz Julian Kutz, polski reżyser filmowy, teatralny i telewizyjny, scenarzysta filmowy, publicysta, pisarz, a także polityk. Jego powieść „Piąta strona świata, wydana nakładem wydawnictwa „Znak” była nominowana do Nagrody Literackiej Gdynia 2011 w kategorii proza; (filmy: Sól ziemi czarnej; Perła w koronie; Śmierć jak kromka chleba; Zawrócony; Pułkownik Kwiatkowski; powieść: Piąta strona świata); ur. 16.02.1929. 65 19.12.1954 Zm. Ludwik Solski, właśc. Ludwik Napoleon Sosnowski, polski aktor, reżyser; (wybitne role teatralne: m.in. Stary Wiarus w Warszawiance S. Wyspiańskiego; tytułowa w Judaszu z Kariothu K. H. Rostworowskiego; tytułowa w Panu Jowialskim A. Fredry); ur. 20.01.1855. 50 20.12.1969 Na skwerze przy ul. Podwale Staromiejskie odsłonięto pomnik „Tym co za Polskość Gdańska"; autorami pomnika są Wiesław Pietroń i Wawrzyniec Samp. 380 21.12.1639 Ur. Jean Baptiste Racine, francuski poeta i dramatopisarz; (Fedra; Tebaide; Alexandre; Andromacha; Brytanik; Berenika; Mitrydat; Estera; Atalia); zm. 21.04.1699. 1 21.12.2018 Zm. Tom Leonard, szkocki poeta, prozaik, krytyk; (Intimate Voices; Outside the Narrative) ; ur. 22.08.1944. 30 22.12.1989 Zm. Samuel Beckett, prozaik i dramatopisarz irlandzki, piszący po angielsku i francusku; laureat Nagrody Nobla w 1969; (Molloy; Malone umiera; Nienazywalne; Czekając na Godota; Końcówka; Ostatnia taśma Krappa); ur. 13.04.1906. 185 23.12.1834 Ur. Wilhelm August Stryjowski, malarz Gdańska, współzałożyciel muzeum miejskiego w pofranciszkańskim klasztorze (obecnie Muzeum Narodowe), pedagog; (Flisacy; Żydzi w bożnicy; Wesele żydowskie); zm. 3.02.1917. 80 24.12.1939 Ur.. Jacek Kotlica, właśc. Jacek Foromański, polski poeta, prozaik, publicysta, krytyk sztuki, tłumacz. Był jednym z ocalonych z transportu Dzieci Zamojszczyzny, wiezionych do Niemiec i przeznaczonych do germanizacji. Po wojnie zamieszkał w Sopocie, później zaś w Gdańsku. W latach 1959 – 1961 studiował na Wydziale Filologii Polskiej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1975 roku ukończył trzyletnie Studium Kultury i Języka Czeskiego na Uniwersytecie Karola w Pradze. Pisał teksty do kabaretów. W latach 1981-1983 był kierownikiem literackim Teatru Współczesnego w Szczecinie. Był także wieloletnim działaczem Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki. Tłumaczył z języka czeskiego i rosyjskiego (m.in. wiersze Piotra Kotowa oraz Requiem Anny Achmatowej). Pod koniec życia związał się z klubem „Plama” na gdańskiej Zaspie. Od 1969 roku należał do Związku Literatów Polskich; (Odbieranie źródła; Polowanie na jednorożca; Wronie oko; Rejs z czarodziejem; Lech Bądkowski rzecznik Rzeczpospolitej : z notatek do monografii); zm.7.05.2010. 1 25.12.2018 Zm. Ryszard Marek Groński, polski satyryk, dziennikarz, felietonista, autor książek dla dzieci; (Ciesz się powoli!; Wierszyki o literach; Jak w przedwojennym kabarecie; Kołysanka na bębnie); ur. 20.02.1939. 1 25.12.2018 Zm. Baldur Ragnarsson, islandzki pisarz tworzący w języku esperanto, tłumacz; (Stupoj sen nomo; La fontoj nevideblaj); ur. 25.08.1930. 115 26.12.1904 Ur. Alejo Carpentier, kubański prozaik, muzykolog i dziennikarz; (Królestwo z tego świata; Eksplozja w katedrze; Koncert barokowy; Muzyka na Kubie); zm. 24.04.1980. 80 27.12.1939 Hitlerowcy rozstrzelali w Wawrze pod Warszawą 107 osób. 15 27.12.2004 Zm. Janusz Popławski, polski gitarzysta, kompozytor i aranżer zespołu Niebiesko-Czarni (1963–1976), publicysta "Jazzu" i "Magazynu Muzycznego", propagator muzyki, autor programów tv ABC gitary oraz Fascynacje muzyczne J. Popławskiego, pedagog, wydawca podręczników muzycznych oraz magazynów: "Gazeta Muzyczna", "Gitara i Bas", "Świat gitary"; (piosenki: Kalendarz o tym wie; Adagio Cantabile; Czekałem na ciebie tysiąc lat; utwory instrumentalne: Spacer z gwiazdami; Taka była moja dziewczyna; Radar; Licznik Geigera; podręcznik: Studium gitary basowej); ur. 20.10.1938 80 28.12.1939 Zm. Stanisław Estreicher, polski historyk prawa, bibliograf, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego, zginął w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen; (Jak mój ojciec pracował nad "Bibliografią"; Najstarsze kodeksy świata); ur. 26.11.1869. 1 28.12.2018 Zm. Amos Oz, właśc. A. Klausner, izraelski powieściopisarz, nowelista i eseista, tworzący w języku hebrajskim; (Mój Michał; Czarna skrzynka; Poznać kobietę; Fima; Aż do śmierci; Na ziemi Izraela); ur. 4.05.1939. 30 29.12.1989 Sejm uchwalił nowelizację konstytucji, w wyniku której przywrócono Polsce nazwę Rzeczpospolita Polska oraz godło narodowe z Orłem Białym w koronie, określenie "państwo socjalistyczne" zostało zastąpione sformułowaniem „państwo demokratyczne", wykreślony został zapis o kierowniczej roli PZPR i przyjaźni polsko- radzieckiej oraz dokonane zostały zmiany w ustroju gospodarczym poprzez zapis o swobodzie działalności gospodarczej 75 30.12. 1944 Zm. Romain Rolland, francuski pisarz i muzykolog; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1915; (Jan Krzysztof; Colas Breugnon; Dusza zaczarowana; Życie Beethovena; Żywot Michała Anioła; Mahatma Gandhi; cykl Teatr rewolucji; korespondencja i dzienniki: Świadek epoki; Dziennik z lat wojny 1914-1919; studia: Z pierwszych wieków opery; Wycieczka w krainę muzyki przeszłości); ur. 29.01.1866. 20 30.12.1999 Zm. Jerzy Waldorff, polski krytyk muzyczny, publicysta, popularyzator muzyki, pisarz; (Sekrety Polihymnii; Diabły i anioły; Muzyka łagodzi obyczaje; Fidrek); ur. 4.05.1910. 65 31.12.1954 Zm. Władysław Umiński, polski powieściopisarz i publicysta; (Zwycięzcy oceanu; Podróż bez pieniędzy; Tajemnicza bandera; Flibustierowie; Czarodziejski okręt, W puszczach Kanady; Pod flagą polską);); ur. 10.11.1865. 50 31.12.1969 Zm. Tytus Bieniecki, polski historyk, muzeolog, od 1945 kustosz Muzeum Miejskiego w Gdańsku; sprawował opiekę nad muzeami w Kartuzach, Lęborku, Elblągu i Kwidzynie; (Artystyczne kraty gdańskie; Kordybany gdańskie)); ur. 19.11.1910.

Oprac. Andrzej Fac

Gdańsk, 30.12. 2018

Ważniejsze źródła: Wielka Encyklopedia PWN. T. 1–31. – Warszawa : Wydaw. Naukowe PWN, 2001–2005 Współcześni polscy pisarze i badacze literatury : słownik biobibliograficzny. T. 1–9. – Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1994–2004 Kartoteki BOI Informator Terminowy PAP Wikipedia Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego. T. 1–4, Suplement 1–2. – Gdańsk : Wydaw. Gdańskie, 1992–2002 Gliński Mirosław, Kukliński Jerzy. Kronika Gdańska 997–1997. T. 1, 997–1945. – Gdańsk : Fundacja Rewaloryzacji Zabytków Gdańska, 1998. – 243 s. Gliński Mirosław, Kukliński Jerzy. Kronika Gdańska 997–2000. T. 2, 1945–2000. – Gdańsk : Urząd Miejski. Wydział Promocji Miasta, 2006. – 314 s. Kalendarz Niepodległości : na XX-lecie Odrodzenia Polski : kronika 3.900 wydarzeń w okresie lat 1914–1939 w układzie chronologicznym na każdy dzień kalendarza : 20 map historycznych kalendarium na lata 1939–1940–1941. – Gdańsk : Modem, 1990. – 366 s. [reprint]