ISSN 1425-8730

Bierdzany * Kadłub Turawskł * Kotorz Mały * Kotorz Wielki * Ligota * Osowiec * Rzędów * Turawa * Węgry * Zakrzów * Zawada

Koncepcja organizacji szkół podstawowych i gimnazjum w roku szkolnym 1999/2000 Czwartą realizowaną w Polsce re­ lowanego kończy się złożeniem egzami­ rawskiego gimnazjum w Ligocie Tura­ formą jest reforma oświaty. Wprowa­ nu maturalnego dającego uprawnienia wskiej. Będą to dwie klasy gimnazjum dza ona nowe rodzaje szkół: sześciolet­ do ubiegania się o przyjęcie na wyższą turawskiego, a uczyć je będą nauczyciele nie szkoły podstawowe, trzyletnie gim­ uczelnię. Jeśli ktoś wybrał tylko dwulet­ gimnazjum dojeżdżający z gimnazjum, a nazja, trzyletnie licea profilowane, nią szkołę zawodową - zdobywa zawód, nie nauczyciele szkół podstawowych. dwuletnie szkoły zawodowe, dwuletnie ale nie zamyka przed sobą możliwości Utworzenie oddziałów w Ligocie Tura­ licea uzupełniające po szkole zawodo­ pogłębiania wiedzy, ponieważ może wskiej jest czasowe i będzie trwało do wej oraz szkoły policealne. Przed zdol­ zdobyć maturę w dwuletnim liceum czasu wybudowania obiektu szkolnego nymi pozostaje możliwość kształcenia uzupełniającym. Absolwenci liceum w Turawie, w którym w przyszłości bę­ się na wyższych uczelniach. Na szczeb­ profilowanego, którzy nie zdecydują dzie szkoła podstawowa. Rozwiązanie lu gminnym prowadzone będą szkoły się na dalszą naukę w szkole wyższej, to pozwala jednak na dokonanie osz­ podstawowe, w których młodzież bę­ mogą zdobyć zawód poprzez naukę w dzie się mogła uczyć 6 lat, oraz trzylet­ szkole policealnej. Nowe rodzaje szkół czędności na kosztach dowozu dzieci nie gimnazja. Po ukończeniu tych wzorowane są na systemie oświaty ist­ do Turawy, zrezygnowanie z koniecz­ dwóch typów szkół młodzież może niejącym w krajach zachodniej Euro­ ności wprowadzania nauki na dwie uczyć się w trzyletnich liceach pofilo- py, ale wynikają także z naszych wa­ zmiany i w miarę korzystnych roz­ wanych lub w dwuletnich szkołach za­ runków krajowych: ekonomicznych, wiązań dla uczniów gimnazjum po za­ wodowych. Ukończenie liceum profi­ demograficznych i konieczności doko­ kończeniu lekcji (przede wszystkim nania zmian programo­ szybszy powrót do domu). wych. Wszystkie szkoły podstawowe za Już we wrześniu ucz­ wyjątkiem Ligoty Turawskiej i Kotorza niowie, którzy ukończyli Małego pozostają szkołami sześciokla- Wesołych Świąt Wielkanocnych klasę szóstą, będą konty­ sowymi. W roku szkolnym 1999/2000 nuować naukę w gimna­ w Szkole Podstawowej w Ligocie Tura­ wszystkim Czytelnikom i ich rodzinom zjum. Dla uczniów wskiej będą klasy I-III oraz klasa VIII, naszej gminy będzie to w Kotorzu Małym będą klasy I-III. Te jedno gimnazjum mające niewielkie zmiany organizacyjne wyni­ swą siedzibę w Szkole kają stąd, że w Ligocie w jednym bu­ Redakcja Podstawowej w Turawie. dynku będzie i Szkoła Podstawowa, i Do Turawy będzie dojeż­ oddziały Gimnazjum. W Kotorzu dżać (bądź będzie dowo­ Małym nie może być szkoła czterokla­ żona) pierwsza klasa gi­ sowa, ponieważ klasa czwarta ze wzglę­ mnazjalna z Zawady, Wę­ du na nauczanie blokowe musiałaby gier, Osowca, Kotorza być nauczana przez nauczycieli ze Małego, Kotorza Wielkie­ szkoły w Turawie. Takie rozwiązanie go i Rzędowa (oczywiście tu uczyć się będą gimna­ zostało przyjęte po wielu naradach, zjaliści z Turawy). Ucz­ analizach, konsultacjach i posiedze­ niowie pierwszej klasy gi­ niach Komisji Oświaty Rady Gminy w mnazjum z terenu Bier- Turawie, Rady Oświatowej w Turawie, dzan, Ligoty Turawskiej, Zarządu Gminy Turawa oraz uzyskało Kadłuba Turawskiego i akceptację Kuratora Oświaty w Opolu. Zakrzowa Turawskiego Wymaga jeszcze uchwał Rady Gminy uczyć się będą w dwóch w Turawie. oddziałach (klasach) tu­ Edward Malisz Marzec 1999 & Przegląd zespołow

W ostatnią sobotę lutego w Domu Kultury w Osowcu odbył się Pierwszy Gminny Przegląd Zespołów Artystycz­ nych gminy Turawa. Było barwnie i ko­ lorowo, przeplatała się tradycja z nowo­ czesnością, gdyż 9 zespołów pokazało bardzo różnorodny repertuar: od tra­ dycji zespołów z Bierdzan i Osowca, po­ przez zespoły mniejszości niemieckiej z Węgier, Osowca, Kotorza Małego po nowoczesność z Kadłuba Turawskiego. Po krótkim przedstawieniu idei ta­ kiego przeglądu przez Wójta Gminy Turawa, p. Waltera Świerca, rozpoczął się barwny korowód zespołów. Roz­ począł go zespół dziecięcy mniejszości niemieckiej z Osowca, po nim Ludowy Zespół „Jaźwinki” z Bierdzan. Następ­ nie wystąpiły zespoły mniejszości nie­ mieckiej z Węgier i Kotorza Małego. Pięknie zaprezentowała się Orkiestra Ochotniczej Straży Pożarnej z Węgier. Nie tylko tradycja panowała na scenie Chór Mniejszości Niemieckiej „Wengerne Echo” z Węgier Domu Kultury w Osowcu, ale również nowoczesność. Pomysłowe układy Ze­ społu Tańca Współczesnego „Tik- -Tak” ze szkoły w Kadłubie Tura­ wskim, jak również przepięknie wyko­ nana dumka z filmu „Ogniem i mie­ czem” przez duet wokalny z Kadłuba Turawskiego. Na koniec Zespół Pieśni i Tańca „Osowiec” brawurowo wyko­ nał wiązankę pieśni i tańców góral­ skich.

Zespól Tańca Współczesnego „Tik-Tak” ze SP w Kadłubie Turawskim

\\\\+

Zespół Pieśni i Tańca „Osowiec” Marzec 1999 3 artystycznych

Chór Dziecięcy z Osowca

Zespół Wokalny z Kadłuba Turawskiego

♦-Orkiestra Strażacka z Węgier

I' Barbara Panicz - wokalistka zespołu z Kadłuba Turawskiego

Chór Mniejszości Niemieckiej z Kotorza Małego 4 Marzec 1999 z£p& artystycznych

Zespół Muzyczny z Osowca

Zespół Śpiewaczy „Jaźwinki” z Bierdzan

Turawa w grafice Waltera Świercą

Potem zaproszone zespoły spo­ tkały się w sali na piętrze przy ka­ wie i kołaczu, gdzie przy melo­ diach wykonywanych przez Ze­ spół Muzyczny z Osowca podsu­ mowano tę pierwszą tak ciekawą imprezę w gminie Turawa.

Ryszard Mohrhard

Pałac w Turawie od strony południowej Marzec 1999 5 Z panią Ewą Podolską, lekarzem Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Osowcu, rozmawia Leonard Richta

Patii doktor, jest już godzina 17.20, a Myli się Pan. Sama we własnym za­ dowało, iż kasa chorych zawarła ze przed chwilą wyszła z gabinetu pacjen­kresie przeprowadziłam remont. Wy­ mną kontrakt na świadczenie usług tka. Zawsze tak długo Pani przyjmuje? mieniłam całą instalację elektryczną. medycznych, które realizuję od 4 sty­ Pracuję codziennie od godziny 8.00 Zamontowałam nowe umywalki wraz z cznia 1999 r. do 18.00, a najwięcej pacjentów przyj­ armaturą. Ściany i podłogi zostały Pokonała Pani wszystkie przeszkody, muję w godzinach popołudniowych. wyłożne kafelkami. Samo przez się a może inaczej - spełniła wszystkie wa­ Są to osoby, które pracują poza 'Osow­ zrozumiałe jest, iż nie mogło się obejść runki. Jak zatem po upływie 2 miesięcy cem, a do mnie przychodzą nie po bez malowania. Koszt tego przedsię­ pracy w nowych warunkach oceniłaby zwolnienia lekarskie, ale po poradę. wzięcia był duży. Musiałam zatem Pani efekty? zaciągnąć kredyt bankowy, który teraz Jest Pani pierwszym i jak na razie je­ Dobrze. Jestem zadowolona. Odpo­ spłacam. dynym na opolszczyźnie lekarzem, z któ­ wiada mi również - co może dziwić - rym kasa chorych zawarła kontrakt na Nie bardzo to wszystko rozumiem. Je­ rozkład godzin pracy. świadczenia medyczne. Domyślam się, iż szcze Pani pomieszczenia dzierżawiła, a Czy znane są może Pani opinie pa­ droga do tego nie była usłana różami. już w nie inwestowała. Czyżby władze cjentów o świadczonych w nowym ukła­ deklarowały zwrot poniesionych ko­ I słusznie. Zwą mnie „pionierem”, a dzie usługach medycznych? sztów? Nie jest bowiem w zwyczaju in­ ja sama siebie jako tę, która przetarła Wywiadu na ten temat nie przeprowa­ westowanie w cudzą własność. ślady. Gdy w 1994 r. zaczęło się mówić dzałam. Mam jednak podstawy sądzić, iż o reformie w służbie zdrowia, podjęłam Więcej, nie szykowałam sobie pry­ pacjenci są zadowoleni. Niektórzy mówią decyzję, że muszę się i ja do niej przy­ watnego gabinetu lekarskiego. Two­ mi wprost: „jak to dobrze, że Pani tu gotować. Jestem chirurgiem dziecię­ rzyłam dla potrzeb mieszkańców gmi­ jest”. Nie mam przesłanek, by wątpić w cym, lecz stan zdrowia nie pozwala mi ny niepubliczny zakład opieki zdrowo­ prawdziwość tych słów. Spośród 2500 w tej specjalności pracować. Podjęłam tnej. Liczyłam więc na pełne zrozu­ osób, które wyraziły chęć korzystania z starania o uzyskanie kwalifikacji w za­ mienie i pomoc, w tym refundację po­ moich usług, odeszła zaledwie jedna. Z kresie medycyny rodzinnej. Moje niesionych kosztów, czego się, niestety, drugiej strony zgłaszają się ciągle nowi wysiłki zwieńczone zostały po trzech la­ nie doczekałam. Ale aby sprawa „życz­ ludzie, bym objęła ich swą opieką me­ tach nauki i jednoczesnej pracy - jako liwości” była jeszce dobitniejsza i dla dyczną. Myślę, iż mam prawo sądzić o asystenta w zabrzańskiej klinice - dy­ mnie „odczuwalna”, wskażę na kolejną społecznej akceptacji prowadzonej prze­ plomem z medycyny rodzinnej. Był to ciekawostkę. W nie wyremontowanych ze mnie zdrowotnej opieki rodzinnej. grudzień 1997 r. Powróciłam do Osow­ pomieszczeniach ośrodka zdrowia, wy­ Czy wszyscy chętni mogą być Pani pa­ ca, pełniąc obowiązki kierownika ośrod­ korzystywanych przez opolski ZOZ, cjentami? ka zdrowia. Kiedy zapadła decyzja o cenę dzierżawy za lm^ ustalono w wy­ To zależy od wielu czynników. Prze­ wprowadzeniu reformy służby zdro­ sokości 1,80 zł, natomiast w pomiesz­ de wszystkim od kasy chorych, gdyż wia, podjęłam kolejne kroki. W wyniku czeniach, które ja po wyremontowaniu może to się stać tylko za jej przyzwole­ ich, w połowie listopada 1998 r. około dzierżawię, tę należność wyceniono na niem. W tym celu, między innymi, za­ 2000 osób wyraziło chęć korzystania z 3 zł. Chyba w nagrodę za „podniesio­ trudniłam w niepełnym wymiarze cza­ moich usług. Pozostała sprawa gabine­ ny standart”. su lekarza pediatrę. Trzeba by rów­ tu lekarskiego i innych niezbędnych Żywię głębokie przekonanie, że zaist­nież, celem podniesienia jakości usług, pomieszczeń. Budynek, w którym mie­ niało jakieś wzajemne niedoinformowa­wyposażyć gabinet w niezbędny sprzęt ści się ośrodek zdrowia, wymagał i w nie i nieporozumienie, które przy dobrej i aparaturę. Póki co jednak, spłacam dalszym ciągu wymaga gruntownego woli wszystkich stron zostanie roz­kredyt zaciągnięty na remont. remontu. Uzyskałam obietnicę na dzier­ wiązane, na czym skorzystają przede Podziwiam determinację Pani do­ żawienie części pomieszczeń. Jednak, wszystkim pacjenci. ktor. Pozwala to żywić nadzieję na dal­ by prowadzić w nich świadczenia me­ Oby Pan miał rację. szy rozwój Niepublicznego Zakładu dyczne, niezbędna była zgoda Tereno­ W wyniku Pani zapobiegliwości i de­Opieki Zdrowotnej w Osowcu, dla do­ wej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej terminacji TSSE w Opolu wydała pozy­bra jego obecnych i przyszłych pacjen­ w Opolu. A zatem remont. tywną ocenę pomieszczeń. I co dalej? tów. Nie wątpię, iż władza, w tym gminna, Spełniłam kolejny warunek. 2500 Dziękując za rozmowę, życzę wy­ przyszła Pani z daleko idącą pomocą. osób zgłosiło akces przynależności do trwałości i powodzenia w realizacji wy­ To w końcu chodzi o zdrowie mieszkań­Niepublicznego Zakładu Opieki Zdro­ tyczonego celu. ców naszej gminy. wotnej w Osowcu. To w sumie zadecy­ Leonard Richta 6 Marzec 1999 Karnawał się skończył...

Karnawał wyzwala w ludziach wiele radości i nadziei na kilka „szalonych” tygodni. Uczestniczenie choćby w jednej zabawie daje uczucie pewnego spełnienia. W Kadłubie Turawskim przygotowania do karnawału trwają długo, a pewne imprezy stały się już tradycją. Karnawałowe szaleństwa rozpoczęły się zabawą sylwestrową zorganizowaną przez miejscowe koło DFK. Przedszkolaczki w wierszach Chwila oddechu i gości­ dedykowanych Babciom i Dziadkom liśmy w swoich domach uczniowskiego. Były również konkur­ „niedźwiedzią ekipę”. sy: babcie popisywały się umiejętno­ Impreza pod nazwą ściami wbijania gwoździ, a dziadko­ „wodzenie niedźwie­ wie szkicowali swoje wybranki z dzia” stała się już też okresu młodości. Konkurs ten nieza­ zwyczajową. Po odwie- przeczalnie zwyciężył pan Wójt, któ­ ry potwierdził swoje manualne zdol­ ności. Wiele osób było zaangażowanych w zorganizowanie tej imprezy. Program artystyczny oraz dekorację przygotowały panie z nauczania początkowego, mamy upiekły ciasta, tatusiowie wykonali typowo męskie prace. Nadzór organizacyjny sprawowały panie z zarządu Rady Rodziców, którym wszelkiej pomocy udzielił Sołtys wsi. Możliwość oglądania swoich wnuków w niecodziennym wydaniu sprawiła, że babcie i dziadkowie dzielnie wytrwali do końca programu. Krystyna Borkowska

Uczestnicy „wodzenia niedźwiedzia” w Kadłubie Turawskim dzeniu wszystkich domów, panowie zorganizowali bal dla najmłodszych oraz zabawę taneczną dla dorosłych. Wstęp był bezpłatny i każdy mógł zatańczyć z misiem oraz... spró­ bować krwi utoczonej zarżniętemu zwierzęciu. W ostatnią sobotę stycznia Rada Rodziców zorganizowała zabawę karnawałową dla rodziców. Zabawa, jak zwykle, była udana, a co najważniejsze - zasiliła budżet szkoły. Pamiętamy również o najstarszych mieszkańcach naszej wsi, a obchodzony w całym kraju Dzień Babci i Dziadka jest ku temu okazją. Myślę, że ci starsi, często samotni ludzie, czują się tego dnia docenieni, a ciepłe słowa kierowane pod ich adresem sprawiają, że na pewno czują się szczęśliwi. W Z okazji Onia %pSiet ten dzień podkreślana jest ich istotna rola w codziennym pomyśfności w życiu życiu rodziny. Na co dzień przecież często gotują, doga­ zauocfouym i rodzinnym dzają swoim wnukom, pomagają w lekcjach, a nierzadko bronią przed klapsem rodziców. k . życzy 'Redakcja Bardzo zabawnie nasze przedszkolaki opowiadały o zain­ teresowaniach babć i słabostkach dziadków w wywiadzie, jaki przeprowadziła z nimi przedstawicielka samorządu Marzec 1999 7 Rozmowa z JERZYM MUSIELAKIEM - dyrektorem nowo tworzonego gimnazjum

Jerzy Musielak - lat 40. Absolwent I LO w Opolu oraz WSP w Opolu - kierunek fizyka. Wraz z żoną Małgorzatą - również absolwentką WSP - piętnaście lat temu zamieszkali w Zakrzowie Turawskim i rozpoczęli pracę w tamtejszej szkole podstawowej. Pracy swojej poświęcili się bez reszty. Pan Jerzy jest nauczycielem przedmiotów ścisłych: fizyki, chemii, matematyki. Ponieważ ukończył kurs komputerowy, marzył, aby dzieci w szkole miały pracownię komputerową. Przez całe lata prowadził w szkole SKS; dzieci z Zakrzowa szczególne sukcesy osiągnęły w tenisie stołowym - plasując się na wysokich lokatach nawet na szczeblu wojewódzkim. Zona Małgorzata - nauczycielka nauczania początkowego i muzyki - przez wiele lat z wielkim powodzeniem prowadziła ciekawy zespół wokalno-instrumentalny.

Panie dyrektorze, proszę powiedzieć, miejsca pracy obecnie pracującym na­ finansowania moich poczynań związa­ czy wybór na dyrektora gimnazjum byłuczycielom naszej gminy, gdyż należy nych z organizacją tej placówki. Liczę dla Pana zaskoczeniem? liczyć się z faktem, że część nauczycieli na to, że współpraca z administracją Kiedy zostałem radnym i roz­ będzie musiała przejść ze szkoły pod­ gminną, przyszłą radą pedagogiczną począłem pracę w komisji oświaty, stawowej do gimnazjum. Chciałbym oraz radą rodziców będzie układała się miałem szansę pokazać się na szerszym podkreślić, że dobierać będziemy na­ pomyślnie. uczycieli z odpowiednim wykształce­ forum. Wybór na dyrektora gimna­ Jaką Pan ma wizję gimnazjum, któ­ zjum był dla mnie miłym zaskocze­ niem. Wielu z nich podjęło studia do­ rym będzie kierował? niem. Jestem z tego faktu zadowolony. kształcające - płacąc niemałe pieniądze Przepisy wprowadzające reformę - aby w nowej rzeczywistości znaleźć Utworzenie gimnazjum będzie wy­ ustroju szkolnego mówią, że „stanowi­ pracę. Chciałbym, aby miernikiem równywało szanse młodzieży wiej­ sko nowo tworzonego gimnazjum pu­ wkładu pracy nauczyciela było jego skiej. Każde bowiem dziecko, niezależ­ blicznego może zostać powierzone na­ wynagrodzenie. nie od miejsca zamieszkania, będzie uczycielowi wskazanemu przez organ Jak wyobraża sobie Pan dowóz dzie­ uczniem gimnazjum. Dlatego chciał­ prowadzący bez ogłaszania i przepro­ ci? bym bardzo, aby szkoła ta była właści­ wadzania konkursu na czas nie dłuż­ Ponieważ dowóz dzieci ma być wie wyposażona, posiadająca dobrze szy niż do 31.08.2002 r. Tak się stało w bezpłatny, będzie potrzebny autobus. przygotowaną kadrę i nowoczesną moim przypadku - otrzymałem Ministerstwo Edukacji Narodowej bazę. Chciałbym, aby dzieci miały mo­ powołanie na stanowisko dyrektora od przeznaczyło na cały kraj tylko 500 au­ żliwość uczenia się dwóch języków ob­ Wójta Gminy do 2002 r. tobusów. Biorąc pod uwagę lokalizację cych: niemieckiego i angielskiego. Gdzie będzie zlokalizowane gimna­ gimnazjum w Turawie, zdaję sobie Poza tym bardzo ważnym elementem zjum w naszej gminie? sprawę, że największy problem z doja­ jest rozwijanie zdolności i zaintereso­ Rada Gminy podjęła uchwałę, że gi­ zdem będą miały dzieci z Osowca i Wę­ wań młodzieży. Mamy tutaj wspaniałą mnazjum będzie utworzone w Tura­ gier, a te, które będą dojeżdżać np. z bazę - mam na myśli położenie nad je­ wie, na bazie istniejącej szkoły podsta­ Zawady i Kotorza, będą miały refun­ ziorami - do zainteresowania się żegla­ wowej, która już wkrótce będzie roz­ dowane bilety miesięczne. W czasie rstwem, które jest moją pasją. Marzę o budowywana. W pierwszym roku fun­ oczekiwania dzieci na autobus będzie tym, aby w przyszłym gimnazjum kcjonowania gimnazjum będzie ono bardzo potrzebna dobrze funkcjo­ działały różne koła zainteresowań - zajmować pomieszczenia na parterze nująca świetlica z możliwością korzy­ sportowe, artystyczne, muzyczne, ko­ szkoły. Rodzi to wiele technicznych stania ze stołówki, z miejscem do odra­ problemów z rozmieszczeniem dzieci biania lekcji. mputerowe. w poszczególnych klasach. Mam na­ Jakie istotne problemy nurtują Pana Życzę Panu urzeczywistnienia tych dzieję, że uda się ten problem roz­ w chwili obecnej? wszystkich planów, zamierzeń i marzeń, wiązać. Chciałbym jak najszybciej uporać się a także dużo życzliwości ze strony osób, z Jak Pan przeprowadzi nabór kadry ze sprawami lokalizacji szkoły, dobudo­ którymi będzie Pan współpracował. do gimnazjum? wania nowego skrzydła i problemem Nabór kadry chciałbym przeprowa­ dowozu dzieci. Mam nadzieję, że sa­ Dziękuję za rozmowę dzić w taki sposób, aby zabezpieczyć morząd gminy będzie miał możliwość Teresa Żulewska 8 Marzec 1999

. wych na dyżurach popołudniowych, Gminny Ośrodek Zdrowia sobotnio-niedzielnych i świątecznych w przychodniach opolskich. Udziele­ nie porady może się odbyć wyłącznie w Turawie po reformie za odpłatnością, zgodnie z obo­ wiązującym cennikiem. Noworodki i małe niemowlęta nie GOZ w Turawie jest aktualnie w stru­ uprawnienia do pracy w gabinecie za­ posiadające jeszcze książeczki RUM kturach Samodzielnego Publicznego biegowym. przyjmowane są bez tychże książeczek. Zespołu Opieki Zdrowotnej w Opolu. W laboratorium zatrudniana jest jed­ Nowe kupony do książeczek RUM Do Ośrodka Zdrowia w Turawie na laborantka oraz pomoc laboratoryjna. pacjent odbiera sam w biurze TRUM mogą zapisać się wszyscy pacjenci, któ­ Wszyscy nasi pacjenci mają zabezpie­ w Opolu przy ul. Reymonta 29. rzy chcą się u nas leczyć, bez względu czenia medyczne z zakresu podsta­ Pacjeni ubezpieczeni w Branżowej na miejsce zamieszkania. Już teraz ko­ wowej opieki zdrowotnej w GOZ w dni Kasie Chorych mogą korzystać z usług powszednie w godz. 7.30-15.30 w T ura­ rzystają z naszych usług pacjenci z naszego ośrodka zdrowia wyłącznie po wie. Dodatkowo zabezpieczamy naszych okolicznych ośrodków zdrowia, z przy­ złożeniu odpowiedniej deklaracji. chodni opolskich oraz z innych miejs­ pacjentów w godzinach popołudnio­ Wszyscy pacjenci, którzy będą w da­ cowości spoza Opola. wych i wieczornych codziennie do nym dniu zarejestrowani do naszych Gminny Ośrodek Zdrowia w Tura­ godz. 22.00 w Przychodni Rejonowej w lekarzy, zostaną w tym samym dniu wie spełnia wszystkie wymogi nowo­ Opolu, przy ul. Waryńskiego; również przyjęci, bez odsyłania ich na inny ter­ czesnej przychodni. Posiada poradnię w soboty, niedziele i święta w godz. min (tak jak to miało już miejsce w in­ ogólną dla dorosłych, poradnię stoma­ 8.00-22.00 na dyżurach w Opolu w nych placówkach służby zdrowia). tologiczną oraz poradnię dziecięcą z przychodni przy ul. Waryńskiego. Pacjenci, którzy chcą wykonać bada­ częścią dla dzieci zdrowych z osobnym Ponadto w godzinach nocnych w przy­ nia laboratoryjne, EKG, pomiary ciśnie­ wejściem i oddzielną częścią dla dzieci padku nagłych zachorowań pacjenci nia tętniczego krwi lub innego typu za­ chorych. Posiada również izolatkę dla mogą korzystać z usług Pogotowia Ra­ biegi na własne życzenie, bez skierowania tunkowego w Opolu. Mamy nawiązaną dzieci z chorobami zakaźnymi, co po­ od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego zwala uniknąć rozprzestrzeniania się współpracę z Ośrodkiem w Kadłubie lub posiadający skierowania z gabinetów tych chorób wśród innych dzieci, ocze­ Turawskim. W przypadku nieobecno­ prywatnych, muszą wnieść opłatę w wy­ kujących w kolejce do lekarza. ści lekarza internisty czy lekarza pedia­ sokości podanej w cennikach wywieszo­ try zastępstwo pełni lekarz medycyny Ośrodek dysponuje punktem szcze­ nych w ośrodku zdrowia. Laboratorium ogólnej - Agnieszka Rzeszotarska-Sor- pień oraz gabinetem zabiegowym, w wykonuje również badania profilaktycz­ doń z Wiejskiego Ośrodka Zdrowia w którym wykonywane są iniekcje dożyl­ ne na koszt pracodawcy. Kadłubie Turawskim. ne i domięśniowe, pomiary ciśnienia Pacjenci nieubezpieczeni, którzy Pacjenci, którzy chcą korzystać na tętniczego krwi, poziomu cukru za po­ będą chcieli skorzystać z naszych stałe z usług naszego ośrodka, muszą mocą glukometru, opatrunki, proste usług, będą musieli wnieść opłatę za zrezygnować z usług swoich dotych­ zabiegi chirurgiczne oraz EKG. wykonaną usługę medyczną zgodnie z czasowych przychodni czy ośrodków Gminny Ośrodek Zdrowia posiada obowiązującym cennikiem. zdrowia i zapisać się u nas na listę oraz również nowoczesne, świetnie wyposa­ Wszyscy pacjenci ubezpieczeni, któ­ złożyć opcję do wybranego przez sie­ żone laboratorium, w którym wykony­ rzy zgłosili opcję do naszego ośrodka, bie lekarza. wany jest pełny zakres badań hemato­ przyjmowani są bezpłatnie. Każdy pacjent, chcąc zarejestrować logicznych i biochemicznych. Poradnia Ginekologiczna, do której się u lekarza, musi przedstawić w reje­ można dostać się codziennie bez skie­ W Gminnym Ośrodku Zdrowia w stracji książeczkę RUM oraz ważny do­ Turawie zatrudnieni są specjaliści z za­ rowania i bez wcześniejszej rejestracji, kument potwierdzający ubezpieczenie kresu podstawowej opieki zdrowotnej: mieści się w Opolu, przy ul. Reymon­ (np. książeczkę ubezpieczeniową ro­ ta 29. - kierownik Ośrodka - lek. med. dzinną lub książeczkę ubezpieczeniową Irena Inglot-Różańska - pediatra i pracowniczą z potwierdzonym comie­ jednocześnie specjalista II stopnia me­ sięcznym wpisem, ostatni odcinek renty Kilka informacji dycyny ogólnej (czyli lekarz rodzinny), lub emerytury albo inne zaświadczenie o reformie - internista, czyli lekarz chorób we­ potwierdzające opłatę ubezpieczenia). Po wprowadzeniu od stycznia br. re­ wnętrznych -Janusz Sołtysek, Pełny wykaz placówek zapewniających formy służby zdrowia wszyscy ubezpie­ - lek. stomatolog - Halina Galwas- naszym pacjentom usługi specjalistyczne i czeni pacjenci, niezależnie od tego, ja­ -Pichurska godziny przyjęć współpracujących z nami kiego wybrali lekarza, czy przychodnię, Zatrudniamy poza tym trzy pielęg­ specjalistów podany jest do wiadomości mogą korzystać z bezpłatnych usług po­ niarki: pielęgniarkę środowiskową, pacjentów w GOZ w Turawie. radni specjalistycznych wyłącznie na pod­ pielęgniarkę higieny szkolnej oraz pie­ Pacjenci, którzy podpisali deklarację stawie skierowania od lekarza podsta­ lęgniarkę pełniącą funkcję asystentki w innym publicznym lub niepublicz­ wowej opieki zdrowotnej z wyjątkiem: stomatologicznej. Z tego dwie pielęg­ nym zakładzie opieki zdrowotnej (np. 1) ginekologa i położnika, niarki mają uprawnienia z zakresu w Osowcu) nie będą mogli korzystać z przeprowadzania szczepień ochron­ usług naszego ośrodka zdrowia ani z nych, natomiast wszystkie posiadają usług lekarzy czy gabinetów zabiego­ 1111+ - Marzec 1999 9

Na koniec pragnę zwrócić się z ape­ Gminny Ośrodek Zdrowia lem do wszystkich pacjentów (którzy jeszcze tego nie zrobili) o podjęcie de­ w Turawie po reformie cyzji i jak najszybsze zgłoszenie opcji do wybranego przez siebie lekarza.

iiii+- W tym celu należy zgłosić się do 2) stomatologa, skierowania lekarza ubezpieczenia ośrodka z nową książeczką RUM. 3) dermatologa i wenerologa, zdrowotnego. 4) onkologa, Świadczenia zdrowotne udzielane 5) psychiatry, ubezpieczonemu bez skierowania le­ Życzymy Państwu zdrowia, cierpliwości 1 6) lecznictwa odwykowego dla osób karza ubezpieczenia zdrowotnego, je­ wszelkie] pomyślności oraz korzystając z uzależnionych od alkoholu, środków żeli to skierowanie jest wymagane, okazji goszczenia na lamach „Fali” pra­ odurzających i substancji psychotro­ opłaca ubezpieczony. gniemy złożyć życzenia zdrowych i pogod­ powych oraz od tytoniu, Jeżeli ubezpieczony zmienia wybrane­ nych Świąt Wielkanocnych 7) dla osób zakażonych wirusem H I V, go przez siebie lekarza podstawowej 8) dla osób chorych na gruźlicę, opieki zdrowotnej lub lekarza rodzinne­ w imieniu całego personelu 9) dla kombatantów w zakresie cho­ go bez zgody kasy chorych, przed Gminnego Ośrodka Zdrowia rób wojennych i obozowych. upływem sześciu miesięcy od dokonania w Turawie Świadczenia związane z wypadkiem, wyboru, wnosi zryczałtowaną opłatę re­ - kierownik GOZ zatruciem, urazem, stanem zagrożenia jestracyjną do kasy chorych w wysoko­ życia lub porodem udzielane są bez ści 2,5% przeciętnego wynagrodzenia. lek. med. Irena Inglot-Różańska 5S2ir#SSIRK$8I8£3RKIBi^l3$?!IMi Partnerskie spotkanie

W dniu 26 listopada 1998 r. w Szkole Podsta­ wowej w Węgrach została podpisana umowa mię­ dzy nią i Państwową Szkołą w Kleingeschwenda w Turyngii. Umowa ta będzie początkiem współ­ pracy w ramach projektu „Comenius”, który zo­ stał opracowany dla przyszłych członków Unii z Europy Wschodniej. Po wspólnej kolacji zaprezentował się Zespół Śpiewaczy z Węgier. Gospodynią tego przedsię­ wzięcia była pani Lemke, nauczycielka tej szkoły. Natomiast w dniu 6 grudnia 1998 r. odbył się Koncert Adwentowy, na który przybył z Niemiec z cennymi darami dyrektor „zielonej szkoły” z

Spotkanie z Kuratorami Oświaty w Opolu

Dittrichshute, pan Reinwolh z małżonką. W koncercie udział wzięli uczniowie szkoły, Chór Mniejszości Niemieckiej oraz zespół muzyczny. W następnych dniach goście zwiedzili Górę św. Anny, pałac w Kamieniu Śląskim. Byli również w opolskim skansenie, który zimą jest jeszcze piękniejszy niż latem. Na zakończenie wizyty spotkali się w Opolu z kuratorem oświaty - An­ drzejem Iszczukiem oraz starszym wizytatorem kuratorium oświaty - Andrzejem Popiołkiem.

Wręczenie podarunków przez D. Reinwolha Ryszard Mohrhardt 10 Marzec 1999 25 lat pełnienia funkcji sołtysa

W styczniu bieżącego roku w Koto- nego udziału w dożynkach i obcho­ Inicjatywa i podejmowanie czynów rzu Wielkim i w innych miejscowo­ dach historycznych rocznic. najczęściej uzależnione są i były od ściach naszej gminy odbyły się wybory Czy może Pan powiedzieć o najważ­funduszy, jakie można na te cele uzy­ sołtysów i rad sołeckich. Na zebra­ niejszych osiągnięciach w okresie długo­skać. Środków tych nigdy nie było i nie niach dokonano podsumowania akty­ letniej pracy sołtysa? jest wystarczająco dużo, aby zaspokoić wności mieszkańców, oceniono dzia­ O mojej pracy jako sołtysa można oczekiwania mieszkańców wsi. Brak łalność sołtysów, rad sołeckich i ustalo­ dużo mówić. Jednak za najważniejsze dostatecznej ilości funduszy był i jest no zadania do realizacji w okresie na­ osiągnięcie uważam remont i adapta­ głównym hamulcem w podejmowaniu stępnych czterech lat. cję budynku na Klub Strażaka oraz inicjatyw. Pan Jan Stonoga zamieszkał w Koto- budowę remizy strażackiej. Wymienio­ Praca społeczna, bo za taką uważam rzu Wielkim w roku 1971, a dwa lata ne zadania zostały wykonane w czynie później powierzono mu funkcję soł­ społecznym przy aktywnym udziale piastowanie funkcji sołtysa, zawsze tysa. mieszkańców wsi. Obiekty te służą i je­ pochłaniała mi sporo czasu. Wykony­ Czy pamięta Pan zebranie wiejskie w szcze długo będą służyły społeczeń­ wałem tę pracę z uszczerbkiem dla najbli­ Kotorzu Wielkim, na którym powierzo­stwu wsi. Bez udziału mieszkańców ższej rodziny, która często potrzebowała no Panu pierwszy raz tę funkcję? sołectwa zadań tych nie można by było mojej obecności. Dostrzegłem, że w sołec­ Od tego zebrania upłynęło 25 lat. wykonać. twie jest wielu mieszkańców młodszych Latem 1973 r. zmarł długoletni sołtys z Jakie największe trudności spotykał ode mnie, którzy są pełni zapału i chętni Kotorza Wielkiego Augustyn Hys. Za­ Pan w czasie pełnienia swojej funkcji? do objęcia funkcji sołtysa. Postanowiłem, chodziła konieczność wyboru nowego Praca sołtysa jest obecnie łatwiejsza że nie będę kandydował w styczniowych sołtysa. Jesienią tego roku odbyło się od tej sprzed lat. Dawniej sołtys zajmo­ wyborach, i tak też postąpiłem. wał się zbieraniem podatków, dzisiaj zebranie wiejskie, na które poszedłem Co chciałby Pan powiedzieć Czytelni­ podatki mogą mieszkańcy wpłacać w ze zwykłej ciekawości. Chciałem wie­ kom „Fali”? dzieć, o czym będzie się dyskutować, urzędzie gminy, w banku i na poczcie. Za pośrednictwem „Fali” chcę podzię­ ale nigdy nie myślałem, że mogę być Dawniej sołtys musiał zajmować się kować mieszkańcom wsi, radzie soleckiej i wybrany na sołtysa. Jedna z mieszka­ przydziałem materiałów budowla­ nek Kotorza Wielkiego podała moją nych. Często worek cementu lub wap­ wszystkim tym, którzy inspirowali mnie, kandydaturę. Długo broniłem się i nie na trzeba było dzielić na połowy, bo wspierali moje działania i uczestniczyli w chciałem wyrazić zgody na umieszcze­ tych i wiele innych materiałów brako­ realizacji czynów społecznych. Urzędowi nie mnie na liście kandydatów. Miesz­ wało. Dzisiaj materiały budowlane każ­ Gminy w Turawie za zrozumienie proble­ kałem we wsi zaledwie dwa lata, praco­ dy może kupić w dowolnej ilości, jeżeli mów sołtysa i wspierania moich przedsię­ wałem w Hucie „Małapanew” w Ozim­ tylko ma pieniądze. W latach osiem­ wzięć. Wybranemu sołtysowi, panu Ber­ ku, a w swoim gospodarstwie miałem dziesiątych sołtys zajmował się rozpro­ nardowi Ciasto, życzę dobrej współpracy dużo pracy przy wykańczaniu budowy wadzaniem kartek żywnościowych, a z radą sołecką i mieszkańcami wsi. domu mieszkalnego. Obawiałem się, dzisiaj o kartkach żywnościowych że nie starczy mi czasu na piastowanie młodzież i dzieci wiedzą tylko ze wspo­ Dziękuję za rozmowę tej funkcji. W końcu uległem namo­ mnień rodziców i osób starszych. Stanisław Pikul wom ówczesnego naczelnika gminy i uczestników zebrania. Wyraziłem jed­ Wybory w Związku Gmin nak zastrzeżenie, że będę sołtysem do następnych wyborów. Rzeczywistość „Dolna Mała Panew” w Turawie okazała się inna. Związek rozpoczął drugą kadencję wyborami władz statutowych. Pierwsza We wsi funkcja sołtysa jest bardzo sesja Zgromadzenia Związku drugiej kadencji odbyła się 19 stycznia 1999 r. Na ważna. To sołtys z radą sołecką podej­ tej sesji wybrano Zarząd Związku w składzie: przewodniczący Zarządu - Walter muje akcje związane z porządkowa­ Świerc - Wójt Gminy Turawa, zastępca przewodniczącego Zarządu - Dieter niem wsi, udzielaniem pomocy osobom Wystub - Wójt Gminy Łubniany. Członkami Zarządu Związku zostali: Jan starszym i schorowanym. Sołtys jest Beck - Wójt Gminy Zębowice, Alojzy Kokot - Wójt Gminy Dobrzeń Wielki, Jó­ często inicjatorem realizacji lub moder­ zef Kotyś - Burmistrz Miasta i Gminy Kolonowskie, Helena Rogacka - Wójt nizacji obiektów potrzebnych dla śro­ Gminy Chrząstowice, Andrzej Sobczak - Burmistrz Miasta i Gminy Ozimek, dowiska. To do sołtysa kieruje swe kro­ Stanisław Mosiala - Dyrektor Biura Związku. ki likwidator szkód, przedstawiciel fir­ Zgromadzenie powołało też stałą Komisję Rewizyjną w składzie: przewod­ my zajmującej się plantacją roślin i wie­ niczący Komisji - Jan Koziołek z gminy Zębowice, zastępca przewodniczącego le innych osób, które z tytułu pełnienia - Florian Ciecior z gminy Chrząstowice, członkowie Komisji - Reinhold Golla z różnych funkcji mają wpływ na życie gminy Turawa i Henryk Walaszek z gminy Kolonowskie. mieszkańców wsi. T o sołtys mobilizuje mieszkańców do przygotowania i czyn­ Stanisław Mosiala Marzec 1999 11 Święte drzewa

Przy drodze leśnej pomiędzy Tu­ Ten książę leśny obrósł także w baś­ dek przekazał mu też, że ten kamień to rawą i Rzędowem, po jej lewej stronie, nie i legendy. Tak oto mówi o nim leś­ symboliczny grób objezdnego handla­ stoi prastary dąb. Ogrodzony jest płot­ niczy Łazarz: „kamień u jego stóp usa­ rza, którego tu w lesie pomiędzy Tu­ kiem i ma znak „Pomnik przyrody”. dzono tu wszystkim leśnikom i kłusow­ rawą i Rzędowem zamordowano. Ktoś w przeszłości do tego potężnego nikom, którzy w tych lasach tragicznie Hugon Kensy pamięta, że kiedyś drzewa przymocował małą drewnianą utracili swoje życie”. Opowiadał też, że ten las sięgał do prawego brzegu Małej kapliczkę z podobizną św. Antoniego. niedaleko dębu biegnie leśna alejka o Panwi, do przysiółka Kryśliny. On jest U podnóża dębu leży ludzką ręką ob- nazwie „zwodzące drożysko”, gdzie dziś ostatnim jej mieszkańcem i dobrze ciosany kamień o kształcie sarkofagu, nieraz ludzi zwiodło i dopiero po wielu pamięta, kiedy w 1938 r. wody Małej a dookoła kapliczki zawieszone są sztu­ godzinach trafiali oni do domu. Miała Panwi wszystko przykryły i powstało czne kwiaty. tu też w samo południe jeździć bryczka, Jezioro Turawskie. Wspomina rów­ Dąb ten nie ma nazwy. Obwód jego którą ciągnęły czarne konie, i straszyła nież, że w owym czasie kłusownicy z w pierśnicy wynosi 5,5 m, rozpiętość tych, co chodzili na grzyby i jagody do Antoniowa, Turawy i Jełowej spotykali korony wynosi 32 m. Wysoki zaś jest lasu. W nocy w okolicy tego drzewa się koło tego starego dębu. na około 35m. Jego wiek ocenił eme­ chybotało światełko „świecznika”. Drzewo to przeżyło wiele pokoleń lu­ rytowany leśniczy z Rzędowa, Woj­ Dziarski jeszcze mieszkaniec Rzędo­ dzkich. Takich drzew się nie śdna, bo są ciech Łazarz, na ponad 400 lat. Twier­ wa, Hugon Kensy, opowiadał, że tu w iście „święte”, urzekają swoją potęgą. dzi też, że tu już trzy razy las ścinano i tym lesie jego dziadek pasł świnie, a ten sadzono, ale ten dąb przetrwał. dąb już wówczas był taki potężny. Dzia­ Konrad Mientus

W dniu 11 grudnia 1998 r. w Urzędzie Stanu Cy­ wilnego w Turawie odbyła się coroczna uroczystość wręczenia medali za 50-lecie pożycia małżeńskiego. Zgodność pożycia i trud poniesiony dla dobra założonej przed półwiekiem rodziny doceniony został przez władze gminy i władze państwowe, czego dowodem są przyznane Jubilatom przez Prezydenta Rzeczypospolitej, Aleksandra Kwaś­ niewskiego, medale - „za długoletnie pożycie małżeńskie”. Medale zostały przyznane Państwu: - Annie i Gotfrydowi Długosz z Kotorza Małego, - Antoninie i Jerzemu Plotnik z Zakrzowa Tura- wskiego, - Marii i Teofilowi Góra z Zakrzowa Turawskiego,

Grono Jubilatów 50-lecia pożycia małżeńskiego

- Elżbiecie i Ludwikowi Joniec z Ligoty Tu- rawskiej, - Weronice i Józefowi Czarnuch z Bierdzan, - Emilii i Rudolfowi Matysek z Zakrzowa Turawskiego, - Anastazji i Leonardowi Swiętek z Węgier. Aktu dekoracji dokonał Przewodniczący Rady Gminy w Turawie - Artur Gallus. Pan Wójt, Walter Swierc, wręczył szanownym Ju­ bilatom kwiaty i upominki. Uroczystość uświetnił występ Zespołu Wokalnego z Kadłuba Turawskiego, który specjalnie na tę uroczystość przygotował okolicznościowe pio­ senki.

Występ Zespołu Wokalnego z Kadłuba Turawskiego Krystyna Moch 12 Marzec 1999 Fabryka w Osowcu - nowe rynki zbytu

Nowy rok gospodarczy pociąga za strza i głównego technologa zakoń­ przypadkach w branży metalowej, a sobą dla starej fabryki nowe problemy. czyła się na stanowisku dyrektora. problemy te nie omijają również oso- Podstawowym jest szukanie dobrych Obecne kierownictwo ma do zreali­ wieckiej fabryki. Innym elementem odbiorców. Choć odbiorców jest wie­ zowania wiele zadań, zarówno tych ciążącym ujemnie na producencie jest lu, sztuka jednak polega na wybraniu związanych z bieżącą produkcją odku- wydłużony termin płatności. Bywa tak, tych prawdziwych, tzn. szanujących wek i narzędzi gospodarczych, jak że za sprzedaną łopatę otrzymuje się prawo i mających „dobre zamiary”. również tych wynikających z postępu zapłatę nawet po 100 dniach od daty Wielu pseudohandlowców pobiera to­ technicznego w przemyśle metalo­ wysyłki. Jest to spowodowane łańcu­ wary nie płacąc za nie producentom, wym. Obecnie, żeby sprzedać wyrób, chem zadłużeń w całej sferze obrotu następnie zamyka swą działalność i... trzeba go wyprodukować poniżej ceny artykułami metalowymi. szukaj wiatru w polu. rynkowej. W latach poprzednich ceny Ponieważ na rynku krajowym jest Nowy rok w Osowcu przyniósł rów­ produktów fabrycznych były przed­ coraz trudniej konkurować, czynimy nież zmiany na stanowisku kierowni­ miotem negocjacji między klientem a starania o wejście na rynki zagranicz­ czym fabryki. Do tej pory kierujący producentem. Teraz cena jest znana w ne. O tym, jak nasza fabryka zaprezen­ zakładem pan Bronisław Lamot, po momencie rozpoczęcia rozmów z od­ towała się na forum międzynarodo­ przepracowaniu 45 lat, przeszedł na biorcą. Jeżeli jest ona do przyjęcia wym, czytelnicy „Fali” dowiedzą się w emeryturę. Jego droga w fabryce roz­ przez producenta, to zakład ma zysk, kolejnym wydaniu kwartalnika. poczęła się od pracy w biurze technicz­ ale gorzej, gdy jest za niska w stosunku nym i poprzez pełnienie funkcji mi­ do kosztów produkcji. Tak jest w wielu Piotr Jendrzej WIELKANOCNE TRADYCJE

powiedział W wyniku napływu na Śląsk ludności z mi, że zwy­ tzw. kresów przywędrowały wraz z Nie przebrzmiało jeszcze echo czaj malowania jajek sięga dalekiej nimi tradycje wielkanocne kultywowa­ świątecznych kolęd, jeszcze nogi pod- przeszłości. Znany był już starożytnym ne w okolicach Lwowa i Tarnopola od rygują na wspomnienie gorących ryt­ Rzymianom. Na terenach Opolszczyz­ niepamiętnych czasów. mów karnawałowych, a już niedługo ny pojawił się już w drugiej połowie X Pamiętam z dziecinnych lat, jak zasiądziemy do zastawionych stołów z w., czego dowiodły wykopaliska arche­ moja matka na ugotowane jajka nano­ okazji świąt wielkanocnych. ologiczne na Ostrówku. Do malowania siła wzory za pomocą roztopionego Tradycyjnie znajdziemy na nich jajek używało się dawniej naturalnych wosku. Tak ozdobione jajko zanurzało świąteczne babki, baranki cukrowe, z barwników. Gotując łuski cebuli otrzy­ się w barwnikach przygotowanych w ciasta oraz nieodłączny element tych mywało się farbę koloru pomarańczy, podobny sposób, jaki wcześniej opi­ świąt - pisanki, zwane na Śląsku „kro- z ziaren zbóż żółtą lub zieloną, nato­ sałem. Następnie jajko po zabarwieniu szonkami”. miast z kory dębu i olchy farby były ko­ smarowało się tłuszczem. W ten sposób Ich obecność jest tak oczywista, że loru brązowego i czarnego. usuwano nałożony wosk, odsłaniając niewielu z nas zastanawia się nad tym, W tak przygotowanych farbach za­ wzory pisanki. Pamiętam również, że skąd wziął się ten zwyczaj? Dlaczego ja ­ nurzało się mocno ugotowane jajko, po mszy rezurekcyjnej gromadziła się jko - symbol płodności, utajonego i którego skorupka otrzymywała pożą­ cała rodzina podczas uroczystego śnia­ odradzającego się życia - zaczęto malo­ dany kolor. Następnie jajko poddawa­ dania, w trakcie którego częstowano wać, a później przystrajać w przepięk­ ne było dalszej obróbce przez ostre na­ się wzajemnie ćwiartkami jajka i ne wzory? Szukając odpowiedzi na te rzędzia, którymi kobiece ręce wyczaro­ składano życzenia świąteczne. pytania, trafiłem do p. Konrada Mien- wywały przepiękne wzory. Przeważnie tusa, mieszkańca miejscowości Daniec, były to kwiaty i motywy roślinne spoty­ Chciałbym i ja w imieniu Reda­ fascynującego się śląskim folklorem. kane na fartuchach i chustach naszych kcji złożyć naszym Czytelnikom ży­ Spotkaliśmy się w małym muzeum, babci i prababek. czenia wesołych świąt i smacznego pełnym eksponatów, którego jest Jednak nie jest to jedyna metoda ja jk a . założycielem i opiekunem. Na tle kolo­ zdobienia pisanek, z którą możemy się rowej ekspozycji pisanek Pan Mientus spotkać na terenach Opolszczyzny. Jan Stonoga Marzec 1999 ______J f& ifo ______ł3 Śpiewać każdy może...

Na terenie naszej gminy działa wiele zespołów artystycznych, o czym można było się przekonać w ostatnią sobotę lutego na przeglądzie tych zespołów w Domu Kultury w Osowcu. Chciałbym jednak przybliżyć Czytel­ nikom jeden z nich - mianowicie ze­ spół wokalny z Kadłuba Turawskiego. Co przyczyniło się do powstania ze­ społu? Wszystko zaczęło się przed czterema laty, kiedy to hucznie obchodzono 700-lecie naszej wsi. Przed dwoma laty zadebiutowały na festynie dwie panie - Regina Jaguś i Sylwia Krok. Podbiły wówczas serca wszystkich gości prze­ bojem „Joł nie wyjada stąd” oraz pio­ senkami w języku niemieckim. Uro­ czystości przybywało i zespół rozwinął skrzydła. Skład powiększył się. Trzon Zespół Wokalny 7. Kadłuba Turawskiego zespołu stanowią teraz panowie Jan Salawa oraz Rajmund Wiecha. Pan Sa- Kilka udanych występów sprawiło, sób realizować swoje upodobania arty­ lawa z żoną Krystyną zajmują się dobo­ że zespół uświetnia co ważniejsze uro­ styczne. rem repertuaru oraz opracowaniem czystości gminne oraz wszystkie nasze Życzymy zespołowi dalszego zapału muzycznym utworów, Rajmund - akom­ środowiskowe. Ostatnio w zespole po­ do tworzenia coraz bogatszego i ambit­ paniuje. Próby odbywają się jednak za­ jawiła się 17-letnia Basia Panicz - niejszego repertuaru. wsze „po kościele” w szkole, która roz­ uczennica II klasy Technikum Chemi­ brzmiewa śpiewem do późnych godzin cznego w Opolu. Basia uwielbia śpie­ wieczornych. wać, więc dobrze, że może w ten spo­ Krystyna Borkowska

Wybory do władz Towarzystwa Miłośników Ziemi Turawskiej

Minęła kolejna kadencja władz To­ Walter Świerc, wiceprzewodniczącym Do pierwszych zadań nowo wybra­ warzystwa Miłośników Ziemi Tura­ - Stanisław Pikul, sekretarzem - Tere­ nej władzy należy przedstawienie pla­ wskiej. Zgodnie ze statutem, ustę­ sa Zulewska, członkami - Anna Ożar- nu pracy i programu działania na na­ pujący Zarząd Towarzystwa zwołał ska i Paweł Kansy. W skład Komisji stępną kadencję. Uczynił to przewod­ Walne Zgromadzenie, na którym Rewizyjnej weszli: Stanisław Cabaj - niczący Zarządu Towarzystwa, pan złożył sprawozdanie z działalności za przewodniczący, Janusz Buczek - Walter Świerc. członek, Henryk Janicki - członek. okres od 19 stycznia 1996 r. do 26 lu­ Po krótkiej dyskusji, uzupełnieniem tego 1999 r., sprawozdanie finansowe Na przewodniczącego Walnego Ze­ zgłoszonych wniosków, zebrani jed­ i Komisji Rewizyjnej. Dokonano też brania wybrano pana Piotra Jendrze- nogłośnie przyjęli plan pracy i pro­ wyboru nowych władz. ja, a wiceprzewodniczącymi zostali: gram działania na lata 1999-2001. Przewodniczącym Zarządu Towa­ pan Leonard Richta i pan Jarosław rzystwa został wybrany ponownie pan Sokolski. Roman Borkowski 14 Marzec 1999 Co się dzieje u nas, czyli... u»* o wydarzeniach w Szkole Podstawowej w Ligocie Tu rawskiej

Mimo że mamy już nowy rok, trud­ no byłoby nie wspomnieć o ważnych dla naszej szkoły wydarzeniach, które miały miejsce jeszcze w minionym roku, a także, co przeżyliśmy już w roku bieżącym. Zacznijmy może od wspólnej Wigilii, która już od wielu lat wpisała się w grafik uroczystości szkol­ nych. Jak co roku, uczniowie, nauczy­ ciele, księża, pracownicy obsługi zasie­ dli do wigilijnego stołu, na którym nie zabrakło złocistych i chrupiących ryb, kapusty z grzybami, makówki, kompo­ tu z suszonych owoców, no i przede wszystkim opłatka, którym, łamiąc się, życzono zebranym wszystkiego dobre­ go- Świątecznego nastroju dopełniły jasełka w wykonaniu uczniów klas młodszych oraz wspólnie śpiewane ko- Nasi uczniowie na przeglądzie zespołów jasełkowych lędy. W styczniu tego roku odbył się w Ozimku IV Przegląd Zespołów Jasełkowych, w którym wzięli udział uczniowie klas starszych naszej szkoły. Tam nasi młodzi aktorzy zdobyli wy­ różnienie i nagrodę pieniężną, którą przeznaczyli na budowę sali gimnasty­ cznej. Opiekunką i duchowym prze­ wodnikiem grupy jest pani Brygida Kansy. To ona, pomimo choroby wy­ stępujących uczniów, podtrzymując ich na duchu, wspólnie z nimi szeroko reprezentowała naszą szkołę na wystę­ pach. Również mieszkańcy parafii mogli podziwiać szkolnych artystów w jasełkowym repertuarze w czasie spe­ cjalnego nabożeństwa. Jeszcze w grudniu minionego roku Dom Kultury w Łubnianach zorgani­ Wigilie w szkole - jasełka klas młodszych zował konkurs pt. „Ze Śląskiem na Ty”, na którym nasi uczniowie prezen­ Szczególnym wydarzeniem - towali swoje prace. W trakcie elimina­ zwłaszcza dla starszych mieszkańców cji szkolnych wyłoniono najciekawsze i Ligoty Turawskiej - było spotkanie z przesłano na przegląd finałowy do okazji Dnia Babci i Dnia Dziadka. Łubnian, gdzie naszą szkołę reprezen­ Dzieci, począwszy od przedszkola­ towali: Ewa Jendrzej i Danuta Czaplik ków, a skończywszy na ośmioklasi- z klasy V i Krzysztof Kurowski z klasy tach, przygotowały - pod czujnym IV. Cała trójka wróciła do domu z dy­ okiem nauczycieli - występy artysty­ plomami i pamiątkami. Uczennica czne, które wzruszały i bawiły do łez. Ewa Jendrzej miała okazję ponownie Spotkanie Seniorów zaszczycił swoją przedstawić swoją pracę na spotkaniu obecnością Wójt Gminy Turawa, „Gala po gali”, gdzie uznano jej pisar­ pan Walter Świerc, który opowie- ski debiut za bardzo wartościowy. Ewa Jędrzej, kl. V Marzec 1999 /¡ h /f a r 1 5 Co się dzieje u nas, czyli... o wydarzeniach w Szkole Podstawowej w Ligocie Turawskiej

Natomiast w ostatnią sobotę ferii zimowych uczniowie naszej szkoły bawili się na wielkim balu karnawałowym. Wszyscy zostali obdarowani prezentami, nagro­ dami i upominkami, a sponso­ rami tych przyjemności byli m.in.: ksiądz proboszcz Jerzy Obst, panie: Elżbieta Kuro­ wska, Monika Morcinek, Elżbie­ ta Michalczyk, Beata Adamiec oraz pan Paweł Kansy. Poczę­ stunek dla dzieci przygotowały mamy uczniów klas VIII. Swoją drogą, ze wszystkich uciech nic

Występ Seniorek dzianymi dowcipami wywołał falę śmiechu na sali. Wśród zapro­ szonych gości był też przewodniczący Gmin­ nego Zarządu DFK, pan Herbert Hentschel, a także księża naszej pa­ rafii. Mieszkańcy wraz z zaproszonymi gośćmi bawili się doskonale.

Dzień Babci i Dziadka - ostatnie przygotowania przed występem

tak nie spaja i nie scala jak dobra zabawa, pełna życzli­ wości i serdeczności. Dlatego czekamy na kolejną okazję, kolejne święto, które choć na chwilę pozwoli oderwać się od zwykłej codzienności.

Bożena Kowalczyk

Dzień Babci i Dziadka - występ przedszkolaków 1 6 Marzec 1999 KRZYŻÓWKA ŚWIĄTECZNA

9

39 40 ■ ■ 54 61 46 80 39 ■ ■ 60 61 109

116 72 73 ■29 77 88 19 179 ■ 1 2 3 4 0 80 82 9 108 27 16 10 87 13 14 15 16 17 18 83 84 85 25 26 27 86 87 62 48 106 34 35 36 37 38 39 40 41 42 [88 65 50 110 6 49 50 51 52 53 54 55 89 90 40 62 63 64 65 66 67 68 ■ ■ 75 76 77 78 79 96 68 20 86 87 88 89 90 91 92 93 94 17■ ■ 101 102 103 104 99 100 70 63 58 111 112 Marzec 1999 17

0 Znaczenie wyrazów: •p R £ Poziomo: 1-gat. mięsa lub górna część koszuli; 6-kraksa na drodze; 10-...Reymontowskie, wieś koło R Skierniewic; 11-choroba zakaźna psów i kotów - atakuje błony śluzowe nosa; 12-po nim pociąg przejeż­ e ■ ■ - O -1 7 dża z jednych szyn na inne; 13-niedobór w kasie; 14-przydomek „zabijaki” z „Pana Tadeusza”; 16-natu- 54J j #■ rysta, nagus; 17-siłacz; 20-okienko w oknie; 22-nieładnie o sędzim piłkarskim, gumowy but; 25-martwi- ca, obumarcie tkanki; 26-tasiemce, przywry i nicienie; 28-obywatel Duszanbe za czasów ZSRR; 29-Azja ■11■ ^ 3 ■ * + Europa; 30-silny duży pies bojowy lub „podwórzowy”; 31-najdłuższy równoleżnik; 32-oddział chorób wewn. w szpitalu; 33-część tnąca noża; 36-pastelowa lub gliniana; 39-niejedno w Domu Towarowym; ^13 3 i fh 44-,..Wyrazów Obcych; 47-mini-auto wyścigowe; 50-z niego cukier; 51-Wajda lub Zanussi; 52-Marian, IC znany krakowski poeta i satyryk (1920-1979); 54-drugie imię Mozarta; 55-zakład uboju zwierząt rzeź­ * m C

O ■ nych; 56-żyto lub pszenica; 57-sto groszy; 58-dym i gazy ulatniające się np. z wulkanu; 59-ojczyzna jak O 23 n L CM 2*> matka lub liczby zapisane w prostokątnej tablicy wg wierszy i kolumn; 60-zanadrze (w wyrażeniu); 63-zdolności wykonywania ruchów celowych; 66-jasne u blondynki; 67-twórca dzieł sztuki; 70-towarzy- m ■ szy często cukrzycy i chorobom nerek, acydoza; 71-sygnał w samochodzie; 72-pospolita ryba; 74-miesz- kaniec Ankary lub gat. kawy zbożowej dawniej; 76-góry we Włoszech; 77-John - opatentował proces mer- ceryzacji; 78-nauka przyrodnicza; 79-para naczyń jako jedno naczynie gliniane; 80-W it- autor ołtarza w kościele Mariackim; 81-nad Prosną; 83-to samo co 32 poziomo; 86-w matematyce może być zamknięty, m ■ otwarty lub kwadratowy; 87-„Sława i ...”; 88-pojazd szynowy; 89-kiedyś żołnierzowi służyła do obrony, a 31 później uczeń nosił ją na rękawie; 92-pisarz franc. - autor „Dzwonów Bazylei”; 95-dawna beczka na T 73 14 55 wino, ćwierćbeczka; 96-... Ordona, fortyfikacja na Woli; 97-system organizacji państwa; 98-narzędzie do ifl' 41 strugania lub okorowywania drewna; 99-krążownik, który rozpoczął rewolucję październikową; 37 38 100-punkt widzenia. 71 Pionowo: 1-sprawdza bilety; 2-pieczeń wołowa mało wypieczona; 3-turban; 4-rupieć, grat; 5-czasem ■ towarzyszy mu chrapanie; 6-miejsce akcji „Romea i Julii”; 7-pracuje przy kołowrotku; 8-jezioro, nad 53 którym leży Czaplinek; 9-rozczochraniec; 15-apetyt; 18-z apteki; 19-prasa do wyciskania soków z wa­ rzyw i owoców; 21-umowa między armatorem a frachtującym; 22-zaćma lub próg rzeczny; 23-dolna ■ ■ część pleców; 24-„uporządkowane” wojsko; 27-czas trwania czegoś; 3 1-miasto nad Sanem z zamkiem re­ nesansowym; 33-ścinek, zrzynek; 34-duża siła, kondycja; 35-kolczasta zapora saperska; 37-autor „Klubu 23 104 Pickwicka”; 39-nóż chirurgiczny; 40-rolnik za pługiem; 41-naprawia buty; 42-terytorium, teren; 43-kwitną jesienią w lesie; 44-rodzaj podręcznika szkolnego; 45-rodzaj teatru z „librettem”; 46-„nanie- 117 ■ ■ siony” np. szlam na brzeg rzeki; 47-na końskiej szyi; 48-zmartwienie; 49-mały pasek skórzany; 53-imię żeńskie; 61-człowiek wrażliwy; 62-spotkasz go w kasynie gry; 64-zatwierdzenie umowy międzynarodo­ 4 31 wej; 65-tokarka karuzelowa; 68-w XVII w. lustro nad kominkiem; 69-pas gleby odcinany pługiem; 73-dopiero co wybrany np. prezydent; 75-orzech z palmy; 80-karetka pogotowia; 82-ptak żywiący się nasionami traw; 84-celność; 85-y=2x-l; 90-urządzenie do mierzenia prędkości pojazdów przez policję; 91-embolia - przyczyna zawału; 93-miasto na trasie Gryfice—Łobez; 94-największa małpa człeko­ kształtna. Rozwiązanie krzyżówki polega na rozszyfrowaniu hasła. Opracował: Piotr Jendrzej 10 11 12 Wśród Czytelników, którzy do 15 20 21 22 23 24 maja 1999 r. prześlą prawidłowe roz­ wiązanie na adres: Urząd Gminy w Otwarty Fundusz Emerytalny 29 30 31 32 33 Turawie, ul. Opolska 39c, Redakcja Dwa najstarsze polskią-batiki PKO QP i Bank Handlowy w „Fali”, rozlosowana zostanie nagroda Warszawie S.A. utworzy O/Handlowy PTE S.A., 44 45 46 47 48 które zarządza BANKOWY funduszem Emerytalnym, książkowa. Bankowy Otwarty Fundu:: funkcjonuje w ramach II 57 58 59 60 61 Za prawidłowe rozwiązanie krzy­ filara zreformowi emerytalnego, żówki nr 27 nagrodę książkową wylo­ Wszelkie informacje uzys Jjft; awiciela BANKOWEGO: 70 71 72 73 74 sowali Piotr i Krzysztof Morawiec MGR MAREK CIERNIA zam. Kotórz Mały, ul. Polna 22. BRYNICA, UL. POLNA 4 81 82 83 84 85 Nagrodę przesyłamy pocztą. TEL. 421-56-28

96 97 98 99100

106 107 108 109 110 Kwartalnik Towarzystwa Miłośników Ziemi Turawskiej „Fala” Redaktor naczelny - Leonard Richta, sekretarz redakcji - Teresa Żulewska, redaktor techniczny - Roman Borkowski 114 115 116 117 118 Z redakcją stale współpracują: Walter Świerc, Edward Malisz, Stanisław Pikul, Piotr Jendrzej Skład i druk: Wydawnictwo Instytut Śląski Sp. z o.o., 45-082 Opole, ul. Piastowska 17, tel. (0-77) 540-123 Redakcja nie odpowiada za treść umieszczonych reklam i ogłoszeń, nie zwraca materiałów nie zamówionych oraz zastrzega sobie prawo dokonywania skrótów. 18 Marzec 1999 Placówka skromna i potrzebna

Ośrodek Zdrowia w Kadłubie Tura- wskim to jeden z dwóch, jakie pozostały po reformie w naszej gminie. Pomiesz­ czenia są tu małe, skromne, ale miesz­ kańcom Kadłuba, Zakrzowa i Ligoty to nie przeszkadza. W ośrodku pracuje trzech lekarzy: le­ karz ogólny, pediatra i stomatolog. Średnio miesięcznie przyjmowanych jest około 450 osób dorosłych i 200 dzieci. W sezonie zimowym liczba pa­ cjentów wzrasta do 800 osób. Jak widać z danych liczbowych, pacjenci mają do swoich lekarzy zaufanie, gdyż są to le­ karze doświadczeni, łubiani, a dr Kole-

dr Zyta Myślińska

jewski leczył już w tym ośrodku rodziców, gdy byli w wieku swych pociech. Pracownikom Ośrodka Zdrowia oraz wszy­ stkim pacjentom należy tylko życzyć, żeby refor­ ma służby zdrowia wyszła wszystkim na zdro­ wie. Maria Zubeil

OGŁOSZENIE PRZETARGOWE dr Józef Kolejewski Społeczny Komitet Pomocy Szkole w Ligocie Turawskiej

Ogłasza przetarg nieograniczony poniżej 30 000 ECU na budowę dachu będącej w bu­ dowie sali gimnastycznej przy Szkole Podsta­ wowej w Ligocie Turawskiej, gmina Turawa, zgodnie z wykonanym projektem budowla­ nym. Szczegółowe informacje oraz szcze­ gółowe warunki przetargu można uzyskać w siedzibie zamawiającego, w Szkole Podsta­ wowej. Ogłoszenie o przetargu wywieszone jest również na tablicy ogłoszeń Urzędu Gminy w Turawie. Upoważnionymi osobami do kontaktu z ofe­ rentami są: Danuta Matysek, tel. 4-213-105 oraz Piotr Lis, tel. 4-212-109 w. 131. dr Agnieszka Rzeszotarska-Sordoń Marzec 1999 ______19 Tiirawianiew Europie

Piotr Kupka, były mie­ szkaniec Turawy, odnosi wspaniałe sukcesy w za­ wodach skatowych. Na zamieszczonym obok zdję­ ciu znajduje się w doboro­ wym towarzystwie. Od le­ wej aktualny wicemistrz Niemiec (juniorów), wice­ mistrz seniorów z 1997 r. z Berlina, prezes Klubu oraz Piotr Kupka - srebr­ ny medalista turnieju ska­ G. Werner towego w Monachium z 1998 r.

Redakcja

Inwazja niedźwiedzi

Jak co roku, tuż przed popielcem po­ jawił się w okolicach Turawy i Kotorza Wiel­ kiego „niedźwiedź” w asyście licznego ko­ rowodu. W sobotę 30 stycznia widziany był w Turawie i Mar­ szałkach, a tydzień później w Kotorzu Wielkim. W zapustym korowodzie oprócz „niedźwiedzia” mo­ gliśmy zobaczyć: żan­ darma, leśniczego ze strzelbą, Śmierć, mło­ dą parę, cygankę, diabła, kominiarza oraz felczera. Barw­ ny korowód prze­ szedł od zagrody do zagrody, dając gospodarzom okazję oskarżenia niedźwiedzia o wszystko, co złego wydarzyło się w ostatnim roku. Stary zwyczaj „wodzenia niedźwiedzia”, pełniącego funkcję tzw. kozła ofiarnego, przygotowali strażacy z OSP w Kotorzu Wielkim. Dawniej uczestnicy korowodu otrzymywali w darze jajka, z któ­ rych przygotowywali w najbliższej karczmie jajecznicę dla całej grupy widowiskowej. Tym razem oprócz jajek zebrali 2300 zł, z których po 150 zł przekazali na przedszkola w Kotorzu Wielkim oraz w Turawie. Pozostałą kwotę strażacy zamierzają przeznaczyć na sprzęt strażacki oraz na organizację przypadającego w tym roku 65-lecia OSP w Kotorzu Wielkim. Zbigniew Mazur 20 Marzec 1999

Zakrzów Turawski nie jest gorszy od innych wsi gminy Turaw a (chociaż według „Trybuny Opolskiej” do tej gminy nie należy) i tu odbyło się „wo­ dzenie niedźwiedzia”. Grupa składająca się z muzykantów, strażnika leśnego, cyganki, strażaka, kominiarza, lekarza, pary młodej, na czele z niedźwiedziem i myśliwym wę­ drowała przez dwa dni od zagrody do zgrody. Na zakończenie zorganizowano w sobotę 23 stycznia po południu zaba­ wę dla dzieci, a wieczorem dla do­ rosłych. Ponieważ mieszkańcy wsi znają ten zwyczaj, nic nie jest w stanie ich zasko­ czyć, gorzej z przyjezdnymi. Dwie Ka- towiczanki, zaskoczone przez grupę w sklepie, z wrażenia aż zapomniały, po co się tam znalazły. Wielką furorę zro­ bił lekarz. Chociaż nieuczony, zacho­ wywał się tak, jakby ukończył akade­ mię medyczną co najmniej w Londy­ nie. Wieczorem na zabawie nie tylko przyjmował bezpłatnie pacjentów, ale również ze swymi pomocnikami doko­ nał bardzo ważnej, bezkrwawej opera­ cji. Impreza była bardzo udana. Zebrane pieniądze przeznaczono dla dzieci ze szkoły podstawowej, dla ośrodka zdrowia w Kadłubie Tura- wskim oraz na zorganizowanie latem festynu.

Maria Zubeil „Wodzenie niedźwiedzia” w Zakrzowie Turawskim

Niedźwiedzie, bary, bakuse, koniki

Zapusty, „łostatki” i mięsopust przy­ słomiany, mocno trzymany przez po­ dynią domu jest wielkim wydarzeniem padają na okres, kiedy kończy się wro­ ganiacza, dalej listonosz, leśniczy, ko­ i wróży dobry rozwój tego gospodar­ ga wegetacji zima, a rodzi życiodajna miniarz, cyganka, lekarz, wachtyrz no­ stwa. Będą dobrze chowały się świnie, wiosna. W walce tych dwóch przeciw­ cny, strażak i policjant. W innych krowy i inny dobytek. stawnych sobie sił od wieków już chcie­ wsiach niedźwiedź ubrany jest w skórę Początki tego zwyczaju sięgają cza­ li w jakiś sposób uczestniczyć ludzie. I zwierzęcą. sów bardzo odległych, a u jego tak właśnie w ostatnich dniach przed Zbierają jajka, wędzonkę i inne podłoża leży troska człowieka o zapew­ wielkim postem po wsi chodzi koro­ dary, a także pieniądze do puszki. Wy­ nienie sobie pomyślności w życiu oso­ wód. To „niedźwiedzie”, „bary” lub pisują mandaty karne za nieporządek bistym i w gospodarstwie. Pierwotnie według prastarej nazwy „bakuse”. W w gospodarstwie, na ulicy, czy za inne przebierano się za zwierzęta w celu po­ Szczedrzyku ten zwyczaj ma nazwę przestępstwa. Lekarz mierzy wszy­ dejścia zwierzyny w czasie łowów. Z „koniki”. Dziś nazywa się ich także stkim mieszkańcom gorączkę. Wypisu­ czasem zaczęto przebierać się w skóry „przebierańcami”. Wszystkie te posta­ je też skierowanie na wczasy - do go­ zwierząt do obrzędowych tańców, a cie, które przewijają się przez wieś, spody. Kominiarz smaruje wszystkich, następnie wraz z wiarą w magiczne od- spotykają się razem i figlując, tańcząc i a szczególnie dzieci, sadzą. Robi się to grając idą od domu do domu. W Dań- wszystko w żartach, a muzykanty przy­ illl*- cu idzie na przodzie niedźwiedź grywają. Taniec niedźwiedzia z gospo­ Marzec 1999 ______J ik M fi,V______21_ Niedźwiedzie, bary, bakuse, koniki m #' działywanie tańca, śpiewu i przebiera­ nia się, zaczęto przebierańcom przypi­ sywać znaczenie symboliczne. Przejście przez całą wieś trwa długo, aż do wieczora. Na sali tanecznej już robi się gwarno. Cały ten korowód wchodzi na salę. Pan leśniczy teraz ładuje swój korkowiec i strzela do nie­ dźwiedzia. Ten ryczy i wyrywa się. Tu policjant wypisuje mandat karny leśni­ czemu, że go źle trafił. Prędko też przynoszą koryto do świniobicia i wrzucają niedźwiedzia do niego. W latach minionych wszystkie kobie­ ty rzucały się na tego „nieżyjącego” niedźwiedzia i obszarpywały go ze słomy. Trzeba bowiem wiedzieć, że taka słoma odstraszała zające na polu z kapustą, a podłożona pod siedzącą na jajkach gęś działała zdrowo na młode „pilątka”, gąsiątka. „Wodzenie niedźwiedzia” w Kotorzu Wielkim Dziś kupujemy gąsiątka z wylęgarni, a kapustę z dużych plantacji i magicz­ młodych i starszych mieszkańców wsi. „niedźwiedzie”, „bary”, „bakuse” i ne znaczenie tej słomy zatraciło się. Jednak zwyczaj ten należy do skarbni- „koniki”, „Wodzenie niedźwiedzia” dziś jest już cy naszej śląskiej kultury i cieszymy się, tylko pretekstem do zabawy dla że nas w każdym roku odwiedzają Konrad Mientus Poznajmy wyniki wyborów organów soiectw na terenie gminy Turawa

W miesiącu styczniu bieżącego roku na terenie gminy Jak wynika z przedstawionego zestawienia, zmiana Turawa przeprowadzono wybory sołtysów i członków Rad sołtysa nastąpiła w 4 sołectwach, tj. w Kotorzu Małym, Ko­ Sołeckich. Zgodnie z opracowanym przez Zarząd Gminy torzu Wielkim, Ligocie Turawskiej i Osowcu. harmonogramem, zebrania sprawozdawczo-wyborcze od­ Wyborcy dokonali również wyboru Rad Sołeckich, które bywały się kolejno w poszczególnych sołectwach naszej gmi­ to będą wspomagały pracę sołtysów w poszczególnych miej­ ny. Poniżej prezentujemy nowo wybranych sołtysów: scowościach. Bierdzany - p. Alojzy Hepner Na zebrania wiejskie przybyło łącznie 596 mieszkańców Kadłub Turawski - p. Ernest Grzesik naszej gminy uprawnionych do głosowania. Największą fre­ Kotórz Mały - p. Klaudia Swierc kwencję wyborczą zanotowano w Ligocie Turawskiej (97 Kotórz Wielki - p. Bernard Ciasto wyborców), a najmniejszą w miejscowości Rzędów (23 wy­ Ligota Turawska - p. Danuta Matysek borców). Rzędów - p. Stefan Bloszczyk Wszystkim nowo wybranym społecznikom życzymy hartu Turawa - p. Józef Wurst ducha, zapału do pracy i aprobaty społecznej, a tym, którzy Osowiec - p. Waldemar Drożdżol zmagali się z pracą społeczną w minionej kadencji, serdecz­ Węgry - p. Waldemar Kampa nie dziękujemy za ich trud i zaangażowanie. Zawada - p. Sabina Kozołup Zakrzów Turawski - p. Jerzy Zubeil Kazimiera Ptaszyńska 2 2 Marzec 1999 Drodzy Czytelnicy Zarząd Towarzystwa Miłośników Ziemi Turawskiej ogłasza konkurs pt. „Co wiem o swojej gmi­ nie?”. Pragniemy bowiem tą drogą popularyzować wiedzę o swojej małej ojczyźnie. Wiedzę nie­ zbędną do udziału w konkursie uzyskać można w publikowanych artykułach „Fali” oraz albumach wydanych pod redakcją W. Swierca. Przed przystąpieniem do konkursu należy zapoznać się z zamieszczonym regulaminem, który wy­ jaśnia sposób uczestnictwa w nim. Nadmieniam, że na zwycięzców czekają cenne nagrody, o których szerzej napiszemy w następnym numerze „Fali”. Zapraszamy do uczestnictwa w konkursie, życząc równocześnie miłej zabawy. Przewodniczący TMZT Walter Swierc

Zarząd Towarzystwa Miłośników Zie­ Regulamin Konkursu mi Turawskiej. „Co wiem o swojej gminie?” KUPON 1. Materiałem źródłowym do pytań 5. O zajętym miejscu w konkursie KONKURSOWY konkursowych będą dwa albumy o decydować będzie ilość prawidłowych Turawie oraz kwartalnik „Fala” z roku odpowiedzi. 1998 i z roku bieżącego. 6. Osoby, które zdobędą największą 2. W konkursie mają prawo wziąć liczbę punktów (każda odpowiedź to 1 udział mieszkańcy gminy (i nie tylko) punkt), zostaną w stosownym terminie bez względu na wiek. zaproszone do odbioru zdobytej na­ 3. Uczestnicy zobowiązani są do od­ grody. powiedzi na pytania zawarte na 7. Ostateczne rozstrzygnięcie kon­ lamach kwartalnika „Fala” na kar­ kursu może nastąpić drogą losowania tkach pocztowych lub innej formie pi­ - dotyczy to szczególnie sytuacji, w semnej, dostarczając ją na adres Urzę­ której liczba uczestników uzyskujących du Gminy w Turawie wraz z kuponem jednakową ilość punktów przekroczy konkursowym zamieszczonym w ustaloną pulę nagród. „Fali”. 8. Nad prawidłowym przebiegiem 4. Rozstrzygnięcie konkursu nastąpi oraz ostatecznymi wynikami konkursu w styczniu każdego roku. czuwać będzie komisja powołana przez

10. W której wsi znajduje się Pytania do konkursu kaplica poświęcona zmarłym żołnierzom francuskim z cza­ „Co wiem o swojej gminie?” sów wojen napoleońskich?

1. Ile km2 powierzchni zaj­ 6. Co stało się z pałacykiem z Mm ^ J m m Mm m m m Mm m muje gmina Turawa? Bierdzanach należącym do LUDOWY ZESPÓŁ 2. W której wsi znajduje się właścicieli w Turawie? najwyższe wzniesienie i ile wy­ 7. Proszę podać imię i nazwi­ SPORTOWY nosi? sko małżeństwa, które w 1998 r. „ZIEMIA TURAWSKA” " * '• . ' • 3. Jakie miejscowości weszły w obchodziło 65-lecie pożycia ogłasza nabór chłopców skład gminy Turawa w 1945 r. ? małżeńskiego. 4. W której wsi znajduje się 8. Czym był wielce zdumiony urodzonych w latach najniżej położony punkt na tere­ Franciszek Moch, mieszkaniec 1983-1987 nie gminy Turawa i ile wynosi? Kadłuba Turawskiego, w listo­ do sekcji kolarskiej. 5. Proszę podać legendę padzie 1997 r.? Zainteresowanych prosimy mówiącą o lokalizacji drewnia­ 9. Kiedy i gdzie podpisano nego kościółka w Zakrzowie umowę partnerską między Tu­ o kontakt w Urzędzie Gmi­ Turawskim. rawą a miastem Wetter? ny w Turawie, pok. 63. Marzec 1999 23 Walenty Płachta oficerem WP

Piętnastego stycz­ nia br. odbyła się miła uroczystość no­ minowania p. Wa­ lentego Płachty na oficera WP. Uroczy­ stego aktu dokonali płk Józef Magiera - szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego, oraz płk Stefan Szel­ ka. Płk Józef Magiera, płk Stefan Szelka w trakcie przekazywania p. Walentemu Płachcie nominacji Redakcja na oficera wojska polskiego w dniu 15.01.1999 r. w Urzędzie Gminy

KOMUNIKAT Z POLICYJNYCH Zarządu Gminy Turawa RAPORTÓW Stosownie do art. 18, ust. 2, pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodaro­ 1. Przestępstwa kryminalne: waniu przestrzennym (DzU Nr 89, poz. 415 z późniejszymi zmianami) i uchwały Ogółem na terenie gminy Turawa w nr IW65/99 Rady Gminy Turawa z dnia 11.02.1999 r. - zawiadamiam o okresie od 1.06. do 31.12.1998 r. zaist­ przystąpieniu do sporządzania miejscowego planu zagospodarowania prze­ niało 100 przestępstw, co w rozbiciu na strzennego terenu zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej we wsi Osowiec poszczególne kategorie kształtuje się Śląski. Plan obejmie działki oznaczone numerami: 207/19 i 722/193 we wsi Oso­ następująco: wiec Śląski przy ul. Leśnej, przeznaczone w planie ogólnym zagospodarowania - uszkodzenia ciała - 2 przestrzennego gm. Turawa na cele budownictwa mieszkaniowego. - pobicia - 1 Zainteresowani mogą zgłaszać wnioski do planu. Wnioski na piśmie należy - włamania do samochodów - 17 składać w terminie 21 dni od daty opublikowania niniejszego komunikatu - w - kradzieże samochodów - 22 Urzędzie Gminy w Turawie. - włamania do obiektów - 41 Wniosek powinien zawierać imię, nazwisko (nazwę zakładu) i adres wniosko­ - kradzieże inne - 17 dawcy, przedmiot wniosku oraz oznaczenie nieruchomości, której dotyczy.

2. Wykroczenia: Przewodniczący Zarządu - kradzieże - 4 Walter Swierc - uszkodzenia mienia - 3 - zakłócenia porządku - 2 - kierowanie po spożyciu Panu alkoholu - 7 EUGENIUSZOWI WIECZORKOWI 3. Zdarzenia drogowe: -wypadki - 19 wyrazy głębokiego współczucia z powodu śmierci - kolizje - 19 - zabici - 5 OJCA - ranni -2 3 składają 4. Najbardziej zagrożone trasy: Wójt, pracownicy Urzędu Gminy w Turawie - Zawada-Bierdzany i Redakcja „Fali". - Opole-Turawa 24 Marzec 1999 Zmiany w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym oraz prawie o aktach stanu cywilnego

Z dniem 15 listopada 1998 r. Do wydania tego zaświadcze­ małżeństwa przed upływem 5 weszła w życie ustawa z dnia 24 nia osoby zainteresowane po­ dni od dnia jego zawarcia. Po lipca 1998 r. o zmianie ustaw - winny złożyć: zawarciu ślubu konkordatowe­ Kodeks rodzinny i opiekuńczy, go małżonkowie winni zgłosić - odpisy skrócone aktów uro­ Kodeks postępowania cywilne­ się z dowodami osobistymi po go, Prawo o aktach stanu cywil­ dzenia, odbiór aktów małżeństwa do nego, ustawy o stosunku Ko­ - dowody ustania poprzednie­ ścioła katolickiego w Rzeczypo­ go małżeństwa, jeżeli uprzednio miejscowego Urzędu Stanu Cy­ spolitej Polskiej oraz niektó­ pozostawały w związku małżeń­ wilnego. rych innych ustaw (DzU Nr skim, Od dnia 15 listopada został 117, poz. 757). - przedstawić dowody osobi­ wprowadzony jednakowy wiek Z tym dniem - oprócz dotych­ ste do wglądu oraz podpisać za­ do zawarcia małżeństwa: za­ czasowej formy zawarcia małżeń­ pewnienia. równo dla kobiety, jak i mężczy­ stwa polegającej na złożeniu zny wynosi on 18 lat. przez mężczyznę i kobietę Zaświadczenie wydaje się Z ważnych powodów sąd oświadczeń przed kierownikiem przyszłym małżonkom w 3 jed­ opiekuńczy może zezwolić na nobrzmiących egzemplarzach z Urzędu Stanu Cywilnego, że zawarcie małżeństwa kobiecie, wstępują w związek małżeński - okresem ważności - 3 miesięcy. która ukończyła 16 lat, jeżeli z doszła nowa forma zawarcia Duchowny, przed którym za­ małżeństwa, a mianowicie: mał­ wierany jest związek małżeński, okoliczności będzie wynikało, żeństwo zostaje zawarte również nie może przyjąć oświadczenia o że zawarcie małżeństwa będzie wtedy, gdy kobieta i mężczyzna skutkach cywilnych małżeństwa zgodne z dobrem założonej ro­ zawierający związek małżeński bez uprzedniego przedstawie­ dziny. podlegający prawu wewnętrzne­ nia mu zaświadczenia stwier­ Co dotyczy tzw. ślubów cywil­ mu Kościoła lub innego związku dzającego brak okoliczności wy­ nych, oprócz granicy wieku męż­ wyznaniowego w obecności du­ łączających zawarcie małżeń­ czyzny wszystko zostaje bez chownego oświadczą wolę jed­ stwa, sporządzonego przez kie­ zmian. Ustawa wymaga, aby oso­ noczesnego zawarcia małżeń­ rownika USC. by zamierzające zawrzeć związek stwa podlegającego prawu pol­ Niezwłocznie po udzieleniu małżeński złożyły kierownikowi skiemu i kierownik Urzędu ślubu przez duchownego, du­ Stanu Cywilnego sporządzi akt chowny sporządza zaświadcze­ USC odpisy skrócone aktów małżeństwa. nie stwierdzające, że oświadcze­ urodzeń, dowody osobiste i za­ Zdolność prawną do zawarcia nia zostały złożone w jego obe­ pewnienia. Na podstawie aktów związku małżeńskiego w formie cności przy zawarciu związku urodzeń kierownik sporządza wyznaniowej ze skutkami cywil­ małżeńskiego podlegającego pra­ akt małżeństwa. Obowiązuje nymi określa kierownik Urzę­ wu wewnętrznemu Kościoła. Za­ również określony w art. 4 ko­ du Stanu Cywilnego miejsca za­ świadczenie to podpisują: du­ deksu rodzinnego i opiekuń­ chowny, małżonkowie i dwaj mieszkania jednej ze stron, pra­ czego miesięczny termin na za­ gnących zawrzeć związek mał­ pełnoletni świadkowie obecni żeński, poprzez wydanie zaświa­ przy złożeniu tych oświadczeń. warcie małżeństwa ustalony po dczenia stwierdzającego brak Zaświadczenie to, łącznie z za­ to, aby strony zamierzające za­ okoliczności wyłączających za­ świadczeniem sporządzonym wrzeć małżeństwo gruntownie warcie małżeństwa, zawierają­ przez kierownika USC, ducho­ przemyślały decyzję o zawarciu cego również treść oświadczeń wny przekazuje do Urzędu Sta­ swego małżeństwa. w sprawie nazwisk przyszłych nu Cywilnego właściwego ze małżonków i ich dzieci. względu na miejsce zawarcia Krystyna Moch Marzec 1999 25

DANE OSOBOWE Oczyszczanie KAŻDEGO Z NAS chodników CHRONIONE ustawowym USTAWĄ! obowiązkiem właścicieli W rozumieniu ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (DzU N r 133, nieruchomości poz. 883) przez dane osobowe rozumie się każdą informację dotyczącą osoby fizycznej, Każdy właściciel nieruchomości powinien wie­ która pozwala określić jej tożsamość. dzieć, że utrzymanie czystości i porządku na chod­ Z różnych powodów nasze dane osobowe nikach położonych wzdłuż tych nieruchomości jest czasem muszą być przetwarzane, czyli zbie­ nie tylko pewnego rodzaju grzecznością względem rane, utrwalane, opracowywane, a nawet współmieszkańców. zmieniane i udostępniane. Może to mieć Zapewnienie utrzymania porządku jest obo­ miejsce np. przy załatwianiu czegoś w urzę­ wiązkiem ustawowym: art. 5 ustawy z dnia 13 wrze­ dzie albo ze względu na dobro publiczne lub śnia 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w dobro osoby, której dane te dotyczą, lub też gminach (DzU Nr 132, poz. 622) precyzuje, że obo­ dobro osób trzecich. wiązek ten wykonuje się m.in. przez: W myśl tej ustawy organy państwowe lub - gromadzenie stałych i płynnych odpadów ko­ samorządu terytorialnego, a także inne jed­ munalnych w przystosowanych do tego urządze­ nostki organizacyjne, które przetwarzają niach, dane osobowe w związku z działalnością za­ - usuwanie i unieszkodliwianie odpadów komu­ robkową, zawodową lub statutową, zobo­ nalnych, wiązane są do ich ochrony przed, ogólnie - przyłączenie do kanalizacji sanitarnej, jeżeli taka mówiąc, niepotrzebnym udostępnianiem. istnieje, Ochrona ta polega m.in. na tym, że (z ma­ - oczyszczanie ze śniegu i lodu oraz usuwanie łymi wyjątkami) do przetwarzania danych błota i innych zanieczyszczeń z chodników położo­ potrzebne jest zezwolenie zainteresowanego nych wzdłuż nieruchomości. lub stosownych przepisów prawa. Może się Wykonanie ostatniego z wymienionych obo­ więc zdarzyć, że w jakimś urzędzie, gdzie wiązków mogliśmy bardzo łatwo skontrolować po zechcą Państwo załatwić coś dla babci lub obfitych opadach śniegu w styczniu br.: trzeba przy­ dziadka, zażądają od Was złożenia podania znać, że niektórzy właściciele posesji szybko i skute­ o udostępnienie ich danych wraz z określe­ cznie usuwali masy śniegowo-lodowe utrudniające niem, po co te dane są potrzebne. chodzenie. Inni natomiast „nie zauważyli”, że prze­ W praktyce ustawa ta pozwala nam odmó­ chodnie wykonywali ruchy zastrzeżone dla jazdy fi­ wić publikowania naszych danych np. w gurowej na lodzie. Może dbali w ten sposób o naszą książce telefonicznej lub na innych podawa­ sprawność fizyczną? nych do publicznej wiadomości listach i ze­ Tymczasem art. 10 wspomnianej ustawy przewi­ stawieniach. Wynika z tego ważna dla nas duje: „kto nie wykonuje obowiązków wymienio­ konsekwencja: jeżeli wyrazimy zgodę na za­ nych w art. 5 [...] podlega karze grzywny, [...] a po­ mieszczenie naszych danych (imię, nazwisko, stępowanie toczy się według przepisów kodeksu po­ adres) w książce telefonicznej, to staną się stępowania w sprawach cywilnych”. one „ogólnie dostępne”, a w takim razie Z faktu, że jak dotychczas nie wytoczono jeszcze mogą posłużyć do celów, których byśmy so­ nikomu kolegium, nie wynika wcale wniosek, że za­ bie nie życzyli, np. firm om handlowym jako wsze tak będzie. Niniejsza wzmianka ma Was ustrzec adresat reklam itp. przed niespodzianką w przypadku, gdy przywołany Ustawa dotyczy zasadniczo tylko jedno­ tu przepis prawny zostanie uruchomiony, a służby stek organizacyjnych. Nie stosuje się jej do porządkowe skorzystają z przysługujących im upra­ osób fizycznych, które przetwarzają dane w wnień. Nieznajomość prawa nie uwalnia bowiem od celach osobistych lub domowych. odpowiedzialności za wykroczenie przeciwko niemu.

Eugeniusz Wieczorek Eugeniusz Wieczorek 26______Jjfo/faV______Marzec 1999 OGŁOSZENIE Zarządu Gminnej Spółki Wodnej w Turawie

Na Zebraniach Wiejskich w poszczególnych sołectwach wytypowano następujących delegatów na Walne Zgromadzenie Przedstawicieli Gminnej Spółki Wodnej w Turawie: BIERDZANY: Wilfried Koehler, Jerzy Walerowicz, Henryk Lepsy; KADŁUB TURAWSKI: Bonifacy Panicz, Piotr Śladek, Teodor Moch; KOTÓRZ MAŁY: Maria Weber, Antoni Blosczyk, Jan Nowak; KOTÓRZ WIELKI: Jan Stańko, Dieter Krause, Stefan Zygadło; LIGOTA TURAWSKA: Rudolf Liebe, Joachim Leś, Urszula Matysek, Krzysztof Dawid; OSOWIEC: Ryszard Żurek, Bernard Loch, Teofil Panek; RZĘDÓW: Maksymilian Moch, Martynian Kompala, Andrzej Łazarz; TURAWA: Ryszard Kogut, Jacek Siembiega, Józef Mikolas; WĘGRY: Karol Komor, Jerzy Dziuba, Konrad Wiench; ZAKRZÓW TURAWSKI: Danuta Dorn, Alfred Bartyla, Franciszek Jaguś; ZAWADA: Alfred Długosz, Wiktor Jończyk, Jan Czernią. Walne Zgromadzenie Przedstawicieli Gminnej Spółki Wodnej w Turawie obecnie planowane jest na dzień 11.03.1999 r. Na walnym zgromadzeniu sprawozdawczo-wyborczym spośród delegatów zostanie wybrany Zarząd i Komisja Rewizyjna Gminnej Spółki Wodnej. Sprawy konserwowania ro­ wów melioracyjnych, a także inne sprawy związane z funkcjonowaniem Spółki na terenie danego sołectwa należy konsultować ze swoimi delegatami i członkiem Zarządu. Płatność na rzecz GSW nastąpi wyłącznie u sołtysa danej wsi, ewentualnie osoby zamieszkujące poza gminą będą dokony­ wać wpłaty na konto. O wyborze do Zarządu GSW poinformujemy w następnym wydaniu. Piotr Lis Z okazji urodzin

serdeczne gratulacje i życzenia zdrowia, pomyślności i szczęścia w życiu osobistym, wielu radości i satysfakcji z owoców życia rodzinnego, spełnienia marzeń i oczekiwań w klimacie życzliwości i wdzięczności otoczenia • Pani Annie Kurc z RzĘdowa • Pani Klarze Czech z Kotorza wielkiego • Pani Wandzie Podstobkiej z Turawy • Pani Jadwidze Bostek z Turawy Marszałek • Pani Paulinie skiba z Bierdzan • Pani Marcie Panicz z Kadłuba Turowskiego • Pani Gertrudzie Kupka z Kadłuba Turowskiego • Panu Józefowi Mendel z Ligoty Turowskiej składa wójt Gminy Turawa Walter świerc Uprzejmie prosimy o dostarczenie informacji o 50-ieciu pożycia małżeńskiego w roku 1999 do Urzędu Stanu Cywilnego w Turawie, pok. nr 23, nr telefonu 4212-109. Marzec 1999 ______27

Podziękowanie Podziękowanie

Szkoła Podstawowa w Ligocie Turawskiej od wielu lat miała problemy z wodą i jej przydatnością do spożycia. Skażenie wody było tak duże, że nie nadawała się nowe drzwi nawet do celów gospodarczych. Wszelkie zabiegi i prace remontowe, mające na do szkoły celu jej uzdatnienie, nie przynosiły większych efektów. Po wielu naszych stara­ niach i interwencjach w Urzędzie Gminy w Turawie, sprawą zainteresował się wi- cewójt gminy, pan Helmut Wiench. To dzięki Jego zaangażowaniu i fachowej Od kilku tygodni Szkoła Podsta­ pomocy problem wody w naszej szkole został rozwiązany. wowa w Węgrach posiada 2 pary Ogromna też w tym zasługa naszego księdza proboszcza Jerzego Obsta, który nowych drzwi wejściowych. Nie wyraził zgodę na podłączenie wodociągu szkolnego do ujęcia wodnego przy ple­ byłoby w tym nic nadzwyczajnego, banii. W ten oto sposób zniknęło zagrożenie zatrucia i obawy o zdrowie naszych gdyby nie fakt, że głównym ich dzieci, które piją obecnie czystą, zdrową i nieskażoną wodę. Koszty tej inwestycji i sponsorem i oczywiście wykonawcą wszelkich prac z tym związanych pokrył Urząd Gminy w Turawie. był pan Ryszard Halupczok. Szkoła Serdecznie dziękujemy. posiadała wprawdzie pewne środki Dyrektor szkoły Brygida Kansy finansowe wypracowane wspólnie z Podzięko wania Radą Rodziców podczas ubiegłoro­ cznych dożynek wiejskich, jednak funduszy tych nie wystarczyłoby na­ Prowincjał Kurii Prowincjalnej Podzięko wanie wet na sam materiał. Franciszkanów we Wrocławiu - oj­ Dlatego też dyrektor szkoły, gro­ ciec Błażej Kurowski - i rektor Dyrekcja Szkoły Podstawowej no pedagogiczne, rodzice i ucznio­ Wyższego Seminarium Duchow­ w Kadłubie Turawskim serdecz­ nego w Opolu - Joachim Walo- wie bardzo serdecznie dziękują nie dziękuje organizatorom „wo­ panu Ryszardowi Halupczokowi za szek - złożyli na ręce Sołtysa dzenia niedźwiedzia” i miejsco­ jego hojność, dzięki której nasza Kadłuba Turawskiego serdeczne wemu kołu DFK za przekazane szkoła ma teraz tak solidne i estety­ podziękowania za przekazane da­ środki finansowe na potrzeby ry wszystkim tym, którzy bezpo­ czne drzwi wejściowe. szkoły. średnio angażowali się w ich zbiór­ ce przy okazji „wodzenia nie­ Dyrektor szkoły Anna Sujata dźwiedzia” oraz tym pozostałym, którzy okazali tak wiele wspaniałej życzliwości i ofiarności. Szanowni mieszkańcy gminy Turawa Dzieci Chciałbym serdecznie podziękować wszystkim tym, którzy w wy­ borach do Rady Powiatu Opolskiego oddali głos na Listę Mniejszo­ ści Niemieckiej i obdarzyli mnie zaufaniem. dziękują Jest mi bardzo miło, że nie tylko członkowie mniejszości niemiec­ kiej głosowali na mnie i docenili to, co dotychczas robiłem dla wsi Już kolejny raz strażacy z Węgry i społeczności lokalnej. Ochotniczej Straży Pożarnej Postaram się godnie reprezentować wszystkich mieszkańców w Kotorzu Wielkim pamiętali gm iny. o dzieciach z Przedszkola Pub­ licznego w Turawie. Za pie­ Z wyrazami szacunku niądze, które otrzymaliśmy, Członek Zarządu Powiatu Opolskiego zostały kupione książki do bi­ Waldemar Kampa blioteczki przedszkolnej. Bar­ dzo podobał się nam wcześniej otrzymany mundur strażaka. Jest wykorzystywany do zajęć na temat trudnej i odpowie­ dzialnej pracy strażaków. Podzięko wania Kierownik Ośrodka Zdrowia w Kadłubie Turawskim serdecznie W imieniu dzieci dziękuje organizatorom „wodzenia niedźwiedzia” z Zakrzowa Tu­ serdeczne podziękowania rawskiego za przekazane środki finansowe na cele placówki. składa dyrektor przedszkola Brygida Moch 2 8 Marzec 1999

ZRZESZENIE KRAJOWE BANKÓW SPÓŁDZIELCZYCH BANK SPÓŁDZIELCZY „BANK ROLNIKÓW" W OPOLU

oferuje swoim klientom:

> prowadzenie rachunków bankowych > przyjmowanie terminowych kom kredyty preferencyjne obroto­ wkiadów oszczędnościowych Godziny otwarcia we na zakup rzeczowych środków do produkcji rolnej określonej w § i lokat poniedziałek 7 .4 5 -16.00 1 pkt 1-6 rozporządzenia Rady Mi­ > otwieranie rachunków oszczęd- włorek-piątek 7.45-14.00 nistrów. nościowo-rozliczeniowych I. Kredytem finansowane mogą > prowadzenie rozliczeń 45-005 OPOLE, ul. KsiqżqtOp. 36a być niżej wymienione cele: - zakup nawozów tel. (077) 454 24 16,454 20 60, pieniężnych - zakup środków ochrony roślin > przyjmowanie utargów 454 20 36 - zakup pasz w całodobowej wrzutni tel./fax 453 91 12 - zakup kwalifikowanego mate­ riału siewnego Filia: Komprachcice, ul. Kolejowa 2, - zakup paliwa na cele rolnicze udziela: tel. 464 68 63 II. Warunki kredytowania: - maksymalna wysokość kredytu > - kredytów preferencyjnych dla rolników posiadających: dla rolnictwa Filia: a) do 100 ha - 331,40 zł na 1 ha > kredytów dla podmiotów użytków rolnych Turawa, ul. Opolska 21, gospodarczych b) powyżej 100 ha - 198,84 zł na tel. 421 20 49 1 ha użytków rolnych > - pożyczek dia osób fizycznych - okres kredytowania 12 miesięcy Zarząd Banku Spółdzielczego „Bank - oprocentowanie 6,2% w stosun­ Rolników” w Opolu proponuje rolni­ ku rocznym

Pośrednictwo w sprzedaży produktów ubezpieczeniowych firmy ALLIANZ

W esołego Alleluja wszystkim Czytelnikom

i mieszkańcom gminy Turawa

życzy Bank Spółdzielczy „Bank Rolników

w O p o lu Marzec 1999 29

Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Budownictwa Komunalnego w Opolu ul. Cygana 5 proponuje najnowsze oferty oczyszczalni ścieków typu BIOGRADEX, będące nową generacją oczyszczalni o doskonałych parametrach. Oczyszczalnia BIOGRADEX charakteryzuje się niezwykle korzystnymi parametrami:

bardzo wysoką skutecznością oczyszczania ścieków (gwarantuje spełnienie norm EWG oraz polskich po roku 2000); niższymi kosztami inwestycyjnymi w stosunku do rozwiązań tradycyjnych; małymi kosztami eksploatacji (w cenach 1996 roku od 0,30 do 0,50 zł/m3); niskim zużyciem energii (~ 0,30 kWh/m3); nie jest uciążliwa dla otoczenia (jest bezzapachowa); zajmuje bardzo mały teren (3-5 razy mniejszy od oczyszczalni tradycyjnej); krótkim okresem realizacji inwestycji; proces technologiczny sterowany jest przy pomocy komputera; zakres zastosowania - od 250 m3/d do kilkudziesięciu tys. m3/d.

Oczyszczalnia BIOGRADEX została nagrodzona 8 czerwca 1994 r. NAGRODĄ II STOPNIA przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa

W

BIOGRADEX m S A N B U D 30 Marzec 1999

m Sport w gminie

Jak co roku, w miesiącach styczniu i lutym zorganizowano turnieje tenisa stołowego o mistrzostwo gminy w kategorii do klas IV, VI i VIII. Najlepszym zawodnikom wręczono pamiątkowe puchary, dyplomy i nagrody rzeczowe ufundowane przez Urząd Gminy w Turawie. Oto tegoroczny ranking najlepszych zawodników i zawodniczek w poszczególnych kategoriach: dziewczęta do klas IV

I miejsce - Kamila Borkowska, kl IV, SP w Kadłubie Turawskim II miejsce - Manuela Moch, kl. IV, SP w Turawie III miejsce - Sabina Kurpierz, kl. IV, SP w Turawie IV miejsce - Karolina Kochanek, kl. IV, SP w Kadłubie Turawskim V miejsce - Joanna Michta, kl. IV, SP w Węgrach VI miejsce - Mirella Swierc, kl. IV, SP w Zakrzowie Turawskim VII miejsce - Marzena Bernard, kl. IV, SP w Osowcu VIII miejsce - Anna Fleiter, kl. IV, SP w Osowcu IX miejsce - Magdalena Woclaw, kl. III, SP w Kadłubie Turawskim X miejsce - Teresa Swierc, kl. II, SP w Węgrach XI miejsce - Patrycja Bartyla, kl. III, SP w Turawie chłopcy do klas IV

I miejsce - Adrian Pacuła, kl. IV, SP w Kadłubie Turawskim II miejsce - Damian Serwuszok, kl. IV, SP w Kadłubie Turawskim III miejsce - Sebastian Joszko, kl. IV, SP w Turawie IV miejsce - Michał Słychań, kl. IV, SP w Turawie V miejsce - Mateusz Kałuża, kl. IV, SP w Węgrach VI miejsce - Mateusz Salawa, kl. IV, SP w Kadłubie Turawskim VII miejsce - Marcin Hyla, kl. IV, SP w Węgrach VIII miejsce - Jan Swierc, kl. IV, SP w Węgrach IX miejsce - Paweł Pazowski, kl. IV, SP w Osowcu X miejsce - Krystian Małek, kl. IV, SP w Zawadzie XI miejsce - Marcin Gabryś, kl. IV, SP w Zakrzowie Turawskim XII miejsce -M ichał Kulawik, kl. IV, SP w Kotorzu Małym dziewczęta do klas VI

I miejsce - Manuela Moch, kl. IV, SP w Turawie II miejsce - Judyta Jóźwiak, kl. VI, SP w Bierdzanach III miejsce - Małgorzata Jakusz, kl. V, SP w Osowcu IV miejsce - Karina Wiench, kl. VI, SP w Węgrach V miejsce - Anna Langosz, kl. VI, SP w Zawadzie VI miejsce - Ilona Kolano, kl. VI, SP w Osowcu VII miejsce - Agnieszka Dul, kl. VI, SP w Węgrach VIII miejsce - Patrycja Bentkowska, kl. VI, SP w Bierdzanach IX miejsce - Jolanta Plotnik, kl. V, SP w Zakrzowie Turawskim X miejsce - Sabina Golomb, kl. VI, SP w Węgrach chłopcy do klas VI

I miejsce - Grzegorz Mach, kl. V, SP w Turawie II miejsce - Arkadiusz Respondek, kl. VI, SP w Osowcu III miejsce - Dawid Kupka, kl. VI, SP w Turawie IV miejsce - Jarosław Dziuba, kl. VI, SP w Zakrzowie Turawskim Marzec 1999 31 Sport w gminie

V miejsce - Łukasz Stręk, kl. VI, SP w Turaw ie VI miejsce - Przemysław Obrycki, kl. VI, SP w Węgrach VII miejsce - Marcin Grysczyk, kl. VI, SP w Kadłubie Turawskim VIII miejsce - Kamil Foryś, kl. VI, SP w Osowcu IX miejsce - Łukasz Jakusz, kl. V, SP w Osowcu X miejsce - Sebastian Zajusz, kl. V, SP w Zakrzowie Turawskim dziewczęta do klas VIII

I miejsce - Kamila Borkowska, kl. IV, SP w Kadłubie Turawskim II miejsce - Anna Duda, kl. VII, SP w Zakrzowie Turawskim III miejsce - Alina Drąg, kl. V III, SP w Węgrach IV miejsce - Sylwia Wieczorek, kl. VIII, SP w Węgrach V miejsce - Klaudia Wieczorek, kl. VII, SP w Węgrach VI miejsce - Justyna Świerc, kl. VIII, SP w Węgrach VII miejsce - Magdalena Tomala, kl. VII, SP w Turawie V III miejsce - Anna Tomala, kl. V II, SP w Turawie IX miejsce - Iwona Jarząbek, kl. VIII, SP w Zakrzowie Turawskim X miejsce - Anita Aptyka, kl. VIII, SP w Zakrzowie Turawskim chłopcy do klas VIII

I miejsce - Andrzej Warzecha, kl. VIII, SP w Zakrzowie Turawskim II miejsce - Damian Zylla, kl. VIII, SP w Zakrzowie Turawskim III miejsce - Adam Król, kl. VIII, SP w Turawie IV miejsce - Robert Golla, kl. VIII, SP w Turawie V miejsce - Sebastian Warzecha, kl. VII, SP w Zakrzowie Turawskim VI miejsce - Piotr Godziek, kl. VIII, SP w Turawie VII miejsce - Krzysztof Bartyla, kl. VIII, SP w Zakrzowie Turawskim VIII miejsce - Marcin Kapp, kl. VIII, SP w Turawie IX miejsce - Adam Dziuba, kl. VIII, SP w Kadłubie Turawskim X miejsce - Krzysztof Fleiter, kl. VII, SP w Osowcu

Klasyfikacja drużynowa po sześciu turniejach:

I miejsce - SP w Turawie II miejsce - SP w Węgrach III miejsce - SP w Zakrzowie Turawskim IV miejsce - SP w Kadłubie Turawskim V miejsce - SP w Osowcu VI miejsce - SP w Zawadzie VII miejsce - SP w Bierdzanach

Na zakończenie ostatniego turnieju odbyło się losowanie stołu do tenisa stołowego. W tym roku szczęście dopisało kapi­ tanowi drużyny ze Szkoły Podstawowej w Turawie. Organizatorzy turniejów dziękują panu Jerzemu Zientarskiemu za udostępnienie i wzorowe przygotowanie sali w OSP w Węgrach. W Szymiszowie (koło Strzelec Opolskich) odbyły się eliminacje do finału wojewódzkiego turnieju tenisa stołowego o Pu­ char Rady Wojewódzkiej Zrzeszenia LZS w Opolu. W turnieju tym dobrze spisali się reprezentanci naszej gminy: Kamila Borkowska - zajmując I miejsce w kategorii młodziczek i Grzegorz Mach - też w kategorii młodzików, zajmując II miejsce. Obydwoje awansowali do finału wojewódzkiego, który odbędzie się w Opolu 21 marca br. Roman Borkowski 32 Marzec 1999 Myśli nieuczesane

Tam, gdzie rządzi prawo okrutne, 0 m 0 lud tęskni za bezprawiem. Nie uściślaj aż do ciasnoty. 0 0 0 €B> 0 Wolność jest perwersyjna, ulega Wszystkie wielkie tragedie mają swoim przeciwnikom. happy end, ale gdy ktoś potrafi wysie­ dzieć do końca! 0 0 Rezonans? Trzeba trafić właściwego 0 • 0 człowieka we właściwe miejsce. Poetom powinny odrastać głowy jak hydrom, wtedy potrafiliby może coś 0 0 wymyślić. Gdy padają głowy, nie opuszczaj swojej.

H u m o r

Przychodzi baba do lekarza z mę­ - A to dlaczego? - pyta lekarz. żem. Lekarz obejrzał go i mówi: -Jajestem córką tej baby, która do - Pani mąż cierpi na rozstrój nerwo­ pana przychodziła. 0 • > 0 wy! Potrzebny mu spokój. - No widzi pan! Ja mu to przecież Masztalski przed pójściem do leka­ powtarzam przynajmniej sto razy na 0 • > 0 rza zasięga języka i dowiaduje się, że dzień... pierwsza wizyta kosztuje 100 zł, a każ­ Masztalski z „Trybuną” w ręku przy­ da następna 50 zł. Wchodzi do gabine­ chodzi do lekarza. Widać, że kręci mu tu i wita się z lekarzem jak stary znajo­ 8 • 8 się w głowie. my: - Co panu dolega? - pyta lekarz. - Panie doktorze, to zaś ja. Przychodzi baba do lekarza, a lekarz - Źle ze mną, panie doktorze. Co in­ Lekarz bada, bierze 50 zł i radzi: nego czytam, co innego słyszę, a co in­ do niej: - Nic nowego, drogi panie. Proszę nego widzę... - Niech pani już tu więcej nie przy­ przyjmować nadal te same lekarstwa. chodzi, bo ludzie straszne plotki o nas opowiadają...

6 • > 9

Przychodzi baba do lekarza. - Bolało mnie panie doktorze. - A gdzie? - Na dworcu głównym. - Ale w którym miejscu? - Na trzecim peronie.

0 €ss> 0

Do lekarza przychodzi kilkunastole­ tnia dziewczynka. - Myślę, że będziemy się często wi­ dywać.