ISSN 1425-8730

KWARTALNIK GMINY TURAWA NR 2/93/2013 BIERDZANY ♦ KADŁUB TURAWSKI ♦ KOTÓRZ MAŁY ♦ KOTÓRZ WIELKI LIGOTA ♦ OSOWIEC ♦ RZĘDÓW ♦ TURAWA ♦ WĘGRY ♦ ZAKRZÓW ♦ ZAWADA Cena 2,50 Zł w tym podatek VAT •

%

>. - - ' S '

1 ■ , ;

Mariusz Jarzombek Anna Langner Maria Nowak Wywiad Konkurs recytatorski 25 lat działalności z Jerzym Farysem języku niemieckim Zespołu „Jaźwinki" fala WIEJSKA IZBA REGIONALNA GMINY TURAWA W LIGOCIE TURAWSKIEJ ZAPRASZA

D a n u t a M a t y s e k

24 maja br. została oficjalnie otwarta Wiej­ cach polowych. Całą zimę i- na szczęście - cia Izby i finału IV edycji konkursu „Ocalić ska Izba Regionalna Gminy Turawa w Ligo­ spóźnioną wiosnę trwały prace wewnątrz od zapomnienia” został wyznaczony na pią­ cie oraz odbył się finał IV edycji Konkursu Izby: mycie i czyszczenie eksponatów, połą­ tek 24 maja. „Ocalić od zapomnienia” organizowanego czone z wymaganą naprawą, ustawianie, Udział wzięli: Wójt Gminy Turawa przez Izbę Regionalną i Tow. Miłośników przestawianie, wieszanie itd. oraz na końcu p. W. Kampa. Sekretarz G m iny p. S. Brzo­ Ziemi Turawskiej. opatrzenie tabliczkami informacyjnymi. zowska, pp. B. Kita, M. Sadowska, Tow. Przygotowania do udostępnienia zbiorów Pierwszymi, którzy odwiedzili Izbę jeszcze Miłośników Ziemi Tur. w osobach p. B. Izby Reg. w nowym pomieszczeniu, czyli nie do końca otwartą były dzieci naszej PSP Kansy, p. W. Świerc, p. J. Farys, p. T. Żulew- w remizie OSP przy ul. Kadłubskiej trwały z „marzanną” i palmami wielkanocnymi. ska, dyrektorzy: Muzeum Wsi Op. w Bierko­ kilka miesięcy. Wyremontowane po UPT Przyniesione regionalne wytwory obrzędo­ wicach, OCDR w Łosiowie, Domu Kultury pomieszczenie (z budżetu Gminy), wyma­ wości ludowej stanowią część dekoracji Izby. w Rudnikach, PSP w Ligocie Turawskiej, gało wielokrotnego sprzątania, podłączenia Wiele osób zaangażowało się w to, aby 15 GZEAS-u w Turawie, przedst. organiza^^^ gniazdek i kontaktów elektrycznych oraz kwietnia udostępnić zbiory zwiedzającym, cji działających w Ligocie: DFK, OSP, L Z S ^ ^ ^ malowania całej klatki schodowej (z budżetu aby w każdy możliwy sposób pomóc mi radni RG Turawa: pp. J. Duda, M. Syboń, W. sołectwa). Wstępne ustawienie regałów w tym przedsięwzięciu. Są to: Czech, E. Grzesik, J. Klotka, ks. Proboszcz (zwożone z GBP w Turawie w VI-VII 2012) Hildegarda Koj, Teresa Lipp, Bernadeta S. Pawiński, sołtys wsi z małżonką i Radą dały obraz tematycznego ustawienia ekspo­ Staś, Ilona Grzesik, Konrad Klapan, Józef Sołecką, laureaci - dorośli: B. Staś, H.P. Kojo­ natów i wygospodarowanych 2 „aneksów”. Staś, Krystian Lipp, Adrian Koj, Łukasz wie, I. Grzesik, J. Leś, J. Klotka, Fr. Grzesik, Pierwsze kartony, skrzynie i kosze z przed­ Grzesik, Jan Łazik, Andrzej Filuś, Mariusz H. Staś, K. Adamiec i ucz. z opiekunem p. M. miotami dotarły do Izby w końcu grudnia Malcher, Damian Jańczyk, Andrzej Rataj, Matysek, media opolskie i mieszkańcy wsi. 2012, a w ciągu stycznia - marca zostały Tobiasz Kostka, Alfred Giza, Bogusław Gościem specjalnym był p. FI. Panicz. przewiezione ostatnie, duże eksponaty Grzesik, Arnold Rataj, Damian Kasprzyk, Przekręcając klucz w zamku drzwi wejścio­ wraz z koronami dożynkowymi. Jednak Ronald Kurowski, Bonifacy Staś, Sebastian wych p. Wójt oficjalnie otworzył Izbę Regio­ w poprzednim miejscu na prywatnej pose­ Wodniok, Rafał Świtała, oraz mój mąż Piotr nalną Gminy Turawa w Ligocie Turawskiej, sji pp. Paniczów pozostaje nadal zadaszona Matysek, który dziesiątki godzin przepraco­ ks. proboszcz S. Pawiński poświęcił ją, ekspozycja zewnętrzna, unikatowe maszyny wał w Izbie. Pełna wdzięczności serdecznie życząc - by pod opieką Bożej Opatrzności rolnicze i sprzęt służący w obejściu oraz pra­ im za to dziękuję. Termin oficjalnego otwar­ i św. Floriana służyła wszystkim.

Kwartalnik Towarzystwa Miłośników Ziemii Turawskiej „Fala” - Finansowany z budżetu Gminy Turawa Kolegium Redakcyjne: Brygida Kansy - Redaktor naczelny, Teresa Żulewska - Sekretarz, Stanisława Brzozowska, Jerzy Farys, Sebastian Klotka. Z redakcją stale współpracują Waldemar Kampa, Alfred Kupka, Piotr Jendrzej, sołtysi wsi, stowarzyszenia sportowe, nauczyciele szkól i przedszkoli. Korekta: Brygida Kansy. Skład komputerowy i Druk: Drukarnia SADY tel: 077 466 70 24, e-mail: [email protected] www.sady.net.pl Redakcja nie odpowiada za treści umieszczonych reklam i ogłoszeń, nie zwraca materiałów nie zamówionych oraz zastrzega sobie prawo dokonywania skrótów. Czerwiec 2013 fala 3

W tegorocznym Konkursie „Ocalić od zapo­ nowy młynek do kawy, drewniane koła od minkiem skierował pod adresem rodziny mnienia” po raz pierwszy wzięli udział ucz. wozów, obrazy i portrety, łóżko z k. XIX w., Paniczów, u których wszystko się zaczęło PSP w Ligocie, którzy - bazując na wzorze słomianki, serwety szydełkowe i haftowany i tam powstała Izba Regionalna. Nagrody pieczęci wsi z 1912 roku, herbie Turawy obrus, lampę i cz. wyposażenia sypialni, pie­ i dyplomy ufundowali: Wójt Gminy Turawa i okolicznościowym stemplu Izby - mieli niądze polskie z lat 1955- 1990, paździerzak, i Towarzystwo Miłośników Ziemi Turaw- opracować logo Izby. Po eliminacjach szkol­ magnetofon na akumulator, stołek myśli­ skiej, które ponadto dofinansowało część nych do finału weszło 5 uczniów. Najbliżej wego i inne. konsumpcyjną spotkania. Składam ser­ postawionych wymogów znalazła się praca Komisja Konkursowa w składzie B. Kansy, deczne podziękowania p. Wójtowi oraz Natalii Prządo, która otrzymała I miej­ W. Świerc, J. Farys i D. Matysek wszyst­ wszystkim, którzy wzięli udział w tej uro­ sce, zaś pozostałe: Luizy Staś, Jaśmin Sygi, kim uczestnikom przyznała równorzędne czystości, którzy organizacyjnie i finansowo Melanii Nowak i Moniki Szymańskiej otrzy­ nagrody, a eksponaty- bardzo ciekawe pomogli ją sfinalizować. Dziękuję Towa­ mały równorzędne wyróżnienia. Natomiast i zróżnicowane -stały się własnością Izby. rzystwu Miłośników Ziemi Turawskiej za dorośli laureaci IV edycji Konkursu „Ocalić Wójt Gminy, p. W. Kampa, gratulując wieloletnie wspieranie idei tworzenia Izby od zapomnienia” dostarczyli m. in cz. kre­ wszystkim laureatom, szczególne słowa i patronowaniu konkursom „Ocalić od densu kuchennego sprzed II wojny, porcela­ podziękowania wraz z dyplomem i upo­ zapomnienia”. WYWIAD Z JERZYM FARYSEM

a u t o r e m K sięg i h is t o r ii Z ie m i T u r a w s k ie j

M a r iu s z J a r z o m b e k

Wie Pan, że wybudował sobie za życia pomnik... Rzeczywiście, to jest coś, co zostanie dla potomnych na zawsze. Mnie nie będzie, ale moje książki zostaną. Nazbierało się tego nieco. 1600 stron, dwa tomy Ile trwało zbieranie materiału, a ile samo pisanie? ¡'tur»'* Samo pisanie - ponad dwa lata, zbiera­ ;hO"ui «***» ”* nie zajęło mi o wiele więcej. Muszę jednak zdradzić, że nic nie dzieje się przypadkiem. Kiedyś spisałem dzieje mojego rodzinnego Kadłuba Turawskiego. Pięć czy sześć lat temu powiedziałem o tym naszemu pro­ boszczowi. On zaproponował spisanie | historii pozostałych trzech wsi czyli całej parafii i wydanie tego jako książki. Owoc tej pracy ujrzeliśmy w 2010 roku. Kiedy dzieło zobaczył wójt, od razu zaproponował, aby rozszerzyć tematykę o pozostałe wsie i kościoły gminy. Kolejne lata to już tylko podatki. Przy tej okazji natrafiłem też na A tam? pisanie, badanie i pisanie. Efekt mamy przed ciekawe informacje nt. spraw obyczajowych Że ksiądz ma kochankę, źle się prowadzi, jest sobą - historia 11 wsi i wszystkich parafii. takich jak np. zdrady. pijakiem, nie dba o majątek kościelny... W czasie pracy udało się natrafić na pisma, W którym momencie pana oczy otworzyły się Dowiemy się, o kogo chodzi? o których istnieniu nie widziałem. Chodzi o szeroko ze zdziwienia? Oczywiście. Wszyscy nie żyją już kilkaset dokumenty dotyczące lokacji ligockiej para­ Kiedy natrafiłem na XVII-wieczną notatkę o lat, więc spokojnie mogłem o nich napisać z fii z 1813 roku, ale nie tylko. Ciekawostek tym, że już wtedy obchodzono u nas śmigus imienia i nazwiska. nazbierało się wiele. dyngus, a Wielkanoc świętowano z jajkami. Do jak starych dokumentów udało się dotrzeć? Na przykład ? Informacja na ten temat wtłoczona została Z XIII wieku. Trudno wymienić... dzięki dostępowi do w łacińskie opisy. Tutaj muszę zaznaczyć, że - Czyżby chodziło o parafię w Kotorzu Wiel­ archiwum archidiecezjalnego we Wrocła­ wszystkie kościelne dokumenty były pisane kim ? wiu, odnalazłem protokoły wizytacyjne po łacinie, tak więc wiele pracy kosztowało Nie tylko, Małego też. Poza tym odnalazł się z XVII wieku. To chyba moje największe mnie tłumaczenie- także tekstów niemiec­ dokument z II połowy XIII wieku dotyczący osiągnięcie. To tam znalazłem informacje kich i czeskich. Przy tej okazji znalazłem też Węgier i Kadłuba Turawskiego. nt. wszystkich mieszkańców gminy oraz o wiele informacji o kapłanach. Pisane były Zahaczyliśmy też o czasy rzymskie? tym, jak wyglądały kościoły w tym czasie - rzetelnie, ale z myślą, że postronne osoby nie Wiadomo, że osadnictwo z tych czasów było nawet te, które już nie istnieją, jak nazywali będą ich czytać. tutaj obecne. Wykryto tu w czasie wykopa­ się z imienia i nazwiska ludzie i jakie płacili lisk ślady handlu z rzymianami. Szczególnie ^ 4 fala Czerwiec 2013

► na terenie dzisiejszych jezior, bo tam przed drugiej znajdziemy informacje o wszyst­ udało się jednak wejść do podziemi przez wojną prowadzono bardzo rzetelne badania. kich parafiach z terenu gminy z uwzględ­ płytę, która znajduje się na terenie obiektu. W książce jest o nich mowa. nieniem budowy kościołów, poszczególnych Po cichu liczę, że nowi właściciele odsuną ją Co z nich wiemy? kapłanów oraz wszystkie powołania, w tym wreszcie i tam wejdą. Że ówczesne osiedla znajdowały się poza zakonne. Na końcu opisałem też wszystkie Czego się pan tam spodziewa, skarbów? dzisiejszymi wsiami. kapliczki i krzyże z terenu gminy. Niestety, Skarbów chyba nie, ale na pewno drogi ewa­ Materiały do książki zbierał pan pewnie nie wszystkie dotrwały do naszych czasów.. kuacji. Prawdę mówiąc, mogłem to spraw­ wszędzie. Mamy tylko źródła pisane? Po co pan bada historię i pisze o niej książki? dzić sam, ale nie chciałem. Plotka głosi, że Nie. Szczególnie odnośnie okresu powojen­ To jest mój „konik”, ja to uwielbiam -po pro­ z miejsca grzebania dawnych właścicieli nego udało mi się uzyskać wiele ciekawych stu. I choć lubię to, teraz muszę odpocząć po turawskich ziem w Kotorzu Wielkim prowa­ informacji od ludzi, którzy wiele pamiętają. kilkuletniej harówce. Najważniejsze infor­ dzi tunel do pałacu. Mogłem tam wejść, ale Tutaj pojawia się jednak pewna wątpliwość. macje o gminie spisałem. Teraz mogę spo­ uznałem, że lepiej będzie napisać o tym, że W zasadzie chyba powinienem zakończyć kojnie odejść (śmiech). coś takiego może być i zostawić jakąś tajem­ pisanie tych dziejów na końcu wojny, ale Czego w tej książce nie ma? nicę. ostatecznie zakończyłem na czasach dzisiej­ Książki nie da się nigdy skończyć. Już po Gdyby pan tam wszedł i okazałoby się, że nic szych. To z tego powodu wiele ludzi ma mnie oddaniu jej do druku dowiedziałem się o tam nie m a ... z pewnością serdecznie dosyć. W ostatnim wielu sprawach, materiały spływają cały No właśnie. Ja wolę zostawić nutę niepewno­ czasie tylko dzwoniłem i pytałem o setki czas. W dwóch tomach zawarłem tyle, ile się ści. A nuż coś tam się kryje. spraw (śmiech). Ostatecznie w pierwszym udało. A może jednak pan tam był, ale specjalnie nie tomie opisana jest historia wsi z wyszczegól­ Czego sią pan nie dowiedział, a bardzo chciał? chce nic powiedzieć? nieniem na dzieje osad, szkoły, straży, LZS- Mnie od zawsze interesował pałac w Tura­ - Może i tak (śmiech). -ów. Spisałem również właścicieli Turawy wie. Szczegółową historię jego rozbudowy i budowę Jeziora Turawskiego. W części opisałem, nikomu ze znanych mi ludzi nie ZADANIA WŁASNE GMINY

- CZYLI CO GMINA ROBI DLA RODZINY tworzenie warunków do rozwoju i funkcjo­ utrzymanie gimnazjum i szkół podstawo­ M a r ia Z u b e il nowania rodziny. wych (po odliczeniu subwencji oświatowej) Nasz rząd chętnie rozmawia o polityce 393,4 tys. Samorząd terytorialny jest podstawowym rodzinnej, ale pomysły rządu z reguły mają utrzymanie przedszkoli 2 803,4 tys. podmiotem odpowiedzialnym za politykę odbicie w finansach gminy. Obecnie jedynie dowożenie dzieci do szkół 610,4 tys. rodzinną, prowadzoną na terenie jego dzia­ świadczenia rodzinne i wypłaty z funduszu utrzymanie stołówki przy gimnazjum 78,9 tys. łania. alimentacyjnego finansowane są w cało­ przeciwdziałanie alkoholizmowi tj. prowa­ Głównym celem tej polityki w gminie jest ści z budżetu państwa, natomiast wypłata dzenie zajęć w świetlicach środowiskowych tworzenie warunków do wszechstron­ innych świadczeń, takich jak zapomogi, warsztatów terapeutycznych, udzielanie nego rozwoju rodziny, a także promowanie stypendia socjalne dla dzieci, dożywianie porad w punkcie konsultacyjnym i punkcie modelu rodziny z dziećmi i kształtowanie dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym wsparcia psychologicznego 183,5 tys. pozytywnego jej wizerunku. Wydatki na jest możliwa przy zabezpieczeniu środków poprawa bezpieczeństwa publicznego, czyli^^B rzecz rodziny wychowującej dzieci stano­ własnych w wysokości co najmniej 20% wydatki na rzecz policji i ochotniczych wią inwestycję, która w przyszłości przynie­ wielkości świadczenia. Na gminę spada straży pożarnych 266,9 tys. sie określone korzyści. W ostatnich latach także koszt utrzymania dzieci w rodzinach asfaltowanie dróg 451,3 tys., remonty bie­ nastąpił wzrost poziomu życia społeczeń­ zastępczych i w domach dziecka, koszt prze­ żące dróg i odśnieżanie 230,7 tys. stwa, ale znaczna część rodzin żyje w bardzo ciwdziałania przemocy w rodzinie, wypłata przekazanie udziałów do WiK Turawa na trudnych warunkach. Zadania gminy nie dodatków mieszkaniowych, zatrudnienie budowę kanalizacji 3.150 tys. mogą ograniczać się do pomocy społecznej, asystenta rodziny, który ma pomóc rodzinie budowa urządzeń oświetlenia ulicznego 38,9 tys. ale muszą przede wszystkim umożliwiać radzić sobie z biedą, nałogami i przemocą. remonty mieszkań komunalnych 272,6 tys. mieszkańcom dostęp do opieki lekarskiej, Najważniejsze wydatki, służące pomocy plany zagospodarowania przestrzennego do szkół, przedszkoli oraz do wypoczynku. rodzinom i poprawie warunków rodzin 93,7 tys. Musi powstać odpowiednia infrastruktura zamieszkujących na terenie gminy, jakie utrzymanie bibliotek gminnych 280 tys. tj. drogi, sieć wodno-kanalizacyjna, plany zostały poniesione w Gminie Turawa w 2012 zagospodarowania przestrzennego dające roku tylko ze środków własnych przedsta­ Po stronie dochodów również można zielone światło budownictwu jednorodzin­ wiają się następująco: zauważyć mniejsze wpływy podatku od nemu. Rodziny mieszkające i przebywające pomoc społeczna - dopłata do zasiłków, nieruchomości, czy też podatku rolnego, na terenie gminy muszą czuć się bezpiecznie. dożywiania dzieci i wypłata dodatków związane z uchwaleniem niewygórowanych Budżet gminy jest ograniczony i chociażby mieszkaniowych - 106,8 tys.zł. stawek podatkowych. Ustawa śmieciowa wójt, urzędnicy oraz radni bardzo chcieli pomoc społeczna- utrzymywanie stacji także nie jest przyjazna polityce rodzinnej, zaspokoić wszystkie potrzeby mieszkań­ CARITAS w Kotorzu M ałym 152,7 tys. gdyż płacąc opłatę od każdej osoby, rodziny ców, to corocznie mogą realizować tylko pomoc materialna dla uczniów (stypendia wielodzietne poniosą z tego tytułu nie małe niewielką część zadań, mających na celu socjalne) 10,3 tys. wydatki. Uchwalona w gminie Turawa Czerwiec 2013 fala 5

stawka 9zł. od osoby w przypadku segrega­ rodzin, a w 2012 roku tylko 192 rodziny polepszenia jakości życia rodzin, dzieci, cji śmieci jest jedną z najniższych w regio­ zakwalifikowały się do wypłaty zasiłku, seniorów są wszechstronne, ale nie wystar­ nie. Utrzymanie tej stawki będzie możliwe który wypłacono w łącznej kwocie 406.318 czające. Ograniczają nas finanse. W 2012 tylko wtedy, gdy wszyscy mieszkańcy będą zł. Zmniejszająca się liczba rodzin korzy­ roku na terenie gminy urodziło się 82 dzieci, się wywiązywać z nałożonego przez ustawo­ stających ze świadczeń to nie niż demo­ czyli średnio na jedną wieś przypada 7 uro­ dawcę obowiązku. graficzny, lecz kryterium dochodowe dzeń. Wspieranie rodzin z dziećmi powinno Nasi parlamentarzyści bardzo chętnie wynoszące nieco ponad 500zł.netto w prze­ stać się głównym celem samorządu i wszyst­ zapewniają, że los polskich rodzin leży im liczeniu na osobę w rodzinie. Liczba osób, kich lokalnych organizacji. Może wspólnie głęboko w sercach. A jaka jest rzeczywi­ które skorzystały z wypłaty „becikowego” należało by stworzyć i wdrożyć program stość? w ostatnich trzech latach przedstawia się promocji i wspierania rodzin na terenie W 2010 roku w gminie Turawa wypłacono następująco: rok 2010 - wypłacono świad­ naszej gminy. zasiłki rodzinne w wysokości 515.904 zł. czenia na 87 dzieci, w roku 2011 na 69 dzieci, dla 247 rodzin, w 2011 r. zasiłki rodzinne a w roku 2012 na 76 dzieci. w wysokości 462.855zł. otrzymało 225 jak widać działania gminy na rzecz GDZIE PO POMOC??

do niczego nas nie zmusi, niczego nie przy­ dów, doświadczamy przemocy lub ktoś A d a m B o c h e n e k spieszy na siłę. Na pewno nas wysłucha, z naszego otoczenia ma problem z uzależ­ postara się zrozumieć, a w ostateczności nieniem, to nie zwlekajmy ze wsparciem. No właśnie, gdzie po pomoc, jeśli czujemy wskaże sposób, metodę, jak znaleźć wyjście W naszej gminie nie ma ośrodków wspar­ się zagubieni, nasi bliscy nas krzywdzą, z trudnej sytuacji. Oczywiście, złoty środek cia, ale jest... Urząd Gminy. Dziwne, ale a świat wywrócił nam się do góry nogami? na wszystko nie istnieje, ale wspólna roz­ prawdziwe, tutaj kompleksową pomoc znaj­ Szukamy pomocy u znajomych, chociaż mowa i wskazywanie rozwiązań pozwoli dziemy w Ośrodku Pomocy Społecznej. Przy trudno nam czasami dzielić się troskami znów z optym izm em patrzeć na życie. GOPSiE działa zespół interdyscyplinarny ze znajomymi, wiedząc, że sami mają „pod Nie dajmy się zatem złapać w pułapkę uza­ ds. przemocy w rodzinie, ale znaleźć tu górkę”. Często mamy kłopot z dziećmi, leżnienia, w błędne koło swoich czarnych można również pomoc w każdym aspekcie mężem, żoną, szefem, nie potrafimy po myśli. Im dłużej odwlekamy „wyprawę” do naszego życia. Jeśli problem dotyczy uzależ­ ludzku się dogadać, znaleźć rozwiązania dla osoby niosącej fachową pomoc, tym bardziej nień, to w pokoju nr 3, również na parterze, nawarstwiających się problemów. beznadziejną staje się nasza sytuacja. Często znajdziemy wsparcie w tym zakresie. Dodat­ Nie wiemy co robić, pogoda nas przytłacza, pojawia się w głowie myśl „a bo co ludzie kowo w każdy wtorek w godz. od 15 do 18 wszystko w nas narasta i często wtedy pada powiedzą”, „albo inni też tak mają i żyją...”,. właśnie w pokoju nr 3 dyżuruje psycholog, pytanie „po co żyć”? Różne sobie znajdujemy Pytanie, jak żyją? Jak chcemy przeżyć to który świadczy swoje usługi za darmo dla sposoby na wyjście z tego kryzysu. Są tacy, nasze życie. W dzisiejszych, trudnych cza­ mieszkańców Gminy Turawa. To właśnie którzy biorą to na przetrzymanie, myśląc, sach żyjemy szybko, czasem zbyt szybko, nie to miejsce polecam najbardziej, jeśli chodzi że przejdzie jak ból głowy, są też tacy, którzy ma czasu na wiele spraw i albo robimy coś o fachową pomoc. Udzielane wsparcie jest próbują zapomnieć o problemach, ucieka- byle jak, albo pewne rzeczy odkładamy na całkowicie anonimowe i w pełni profesjo­ jąc w różne środki, które chwilowo popra­ później. Niejednokrotnie nie potrafimy się nalne. wiają ich nastrój. Topią smutek i frustracje, zatrzymać i dopiero wówczas, gdy problemy Zachęcam wszystkich, którzy zauważyli •w alkoholu lub w innych używkach, stając się nawarstwią, pojawia się refleksja, po co u siebie niepokojące oznaki przygnębienia się po pewnym czasie ich niewolnikami. mi to wszystko?? lub problem, który stanął na ich życiowej Czasem otoczenie reaguje na nasze przy­ To właściwy sygnał, aby udać się po pomoc. drodze jest w tej chwili nie do rozwiązania, gnębienie, pytając o powód, czasem znajomi Tu wracamy do punktu wyjścia. Gdzie iść, aby nie bali się przyjść do Urzędu po pomoc. udzielają „dobrych rad”, ale czy to wystar­ by znaleźć taką pomoc. Ośrodków wsparcia Uzyskać informacje oraz umówić się do psy­ cza? mamy bardzo dużo, ale najwygodniej, jeśli chologa można również drogą telefoniczną W takiej dramatycznej sytuacji, znalazł jest to blisko. W naszej Gminie, bo wszak pod nr telefonu 77 421 20 12 wew. 128, się chyba już każdy, a przynajmniej więk­ tu mieszkamy, jest kilka miejsc. Jeśli mamy codziennie w godz. 7-11. Pod tym nume­ szość z nas. Czy myślimy wtedy o fachowej problem z dzieckiem w domu to pierw­ rem telefonu uzyskać tez można informacje pomocy? Rzadko, ale dlaczego? Boimy się sze kroki skierujmy do nauczyciela, peda­ w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom. rozmów z fachowcami, bo musimy się uze­ goga, dyrektora. Nie obawiajmy się o swoje Kończąc, nadmienię, że fachową pomoc wnętrznić ze swoimi problemami. Musimy dziecko, szkoła to miejsce pełne dobrych, uzyskać też można w każdym komisariacie pokazać swoje wnętrze, a tego bronimy wykształconych osób, chętnie niosących Policji. niczym głodny pies swojej pełnej miski. Nie pomoc. Nie czekajmy, aż nasze problemy nami musi tak być. Jeśli czujemy, że problem dotyczy nas zawładną, „łapmy byka za rogi”. Psycholog, czy też terapeuta, to osoba, która samych, partnera, widzimy cierpienie sąsia­ SPROSTOWANIE Artykuł w Fali nr 1/92/2013 ze strony 28 a nie Pan Zygfryd Mazur. Za błąd drukarski R e d a k c j a pt. „Goście w Publicznym Przedszkolu przepraszamy, w Turawie” napisała Pani Dominika Kozioł, 6 fala Czerwiec 2013

„Czlow ok Jest vrielkz Bi» JMTM (A CO M 4 ' nie ptzez to, kim jest, lo o t p r z e z to. crym dzieli sie z innymi'

WŁADYSŁAW CZACZKA NIE ŻYJE

W a l t e r Ś w ie r c doświadczeniem organizowane Regaty ciu kulą, ośmiokrotnym rekordzistą woje­ Żeglarskie o Puchar Polski, brał czynny wództwa w rzucie dyskiem oraz 3-krotnym udział w organizowanych festynach pod mistrzem i rekordzistą Polski w sześcio- Władysław Czaczka od wielu lat związany hasłem „Bezpieczne Wody Nad Jeziorami boju. Wielokrotnie stawał na najwyższym był z Turawą i jej okolicami. Turawa stała Turawskimi”. Na co dzień służył radą, uczył podium Mistrzostw Polski Zrzeszenia LZS, się jego drugim miejscem zamieszkania działalności w sporcie, propagował i walczył bijąc rekordy w rzucie dyskiem i pchnięciu i działalności społecznej. Był wieloletnim 0 rozwój sportu na wsi. Zmarł mając 81 lat. kulą. członkiem Towarzystwa Miłośników Ziemi Poniżej pragnę jednak w daleko idącym Znany był jednak z okresu później­ Turawskiej i Związku Gmin „Dolna Mała skrócie przedstawić sylwetkę Władysława szego, kiedy to pełnił funkcję Przewodni­ Panew”. Był jednak przez całe swe życie Czaczki. czącego lub Wiceprzewodniczącego Rady sportowcem i te umiejętności w organizo­ Urodził się 27 sierpnia 1931r. na Ukrainie. Wojewódzkiej LZS. W ostatnich latach był waniu życia sportowego przeniósł również W latach czterdziestych jego rodzina przy­ Honorowym Przewodniczącym WZ LZS na teren naszej gminy. jechała do Polski i osiedliła się w Ząbkowi­ w Opolu. W latach dziewięćdziesiątych ubiegłego cach Śląskich. Od młodzieńczych lat upra­ Za swą działalność otrzymał wiele stulecia był współorganizatorem Ogólno­ wiał lekkoatletykę, szczególnie rzut dyskiem odznaczeń; wśród nich Krzyż Kawalerski polskiego Wyścigu Kolarskiego „O Błękitną 1 pchnięcie kulą. Był wielokrotnym rekor­ Odrodzenia RP i Krzyż Oficerski Orderu Wstęgę Jezior Turawskich”, wspierał swym dzistą województwa opolskiego w pchnię­ Odrodzenia RP.

Festyn w Ligocie Turawskiej z okazji 50-tej rocznicy powstania klubu sportowego oraz 60-tej rocznicy powstania osiedla, zamieszkałego przez rodziny wysiedlonych z domów zalanych na wskutek budowy Jeziora Turowskiego. Od lewej Helmut Staś, Rudolf Liebe, Władysław Czaczka, Walter Świerc oraz Stanisław Traczuk. Czerwiec 2013 fala WYBORY TURAWA SOŁTYSA W RZĘDOWI E W GRAFICE

e z io r o u r a w s k ie S t a n is ł a w a B r z o z o w s k a "J T ". RYS. WALTER SwiERC S e k r e t a r z G m in y

W dniu 7 maja 2013r. br. w miejsco­ Składamy gratulacje wości Rzędów odbyło się zebranie wiejskie, którego głównym punktem Pani BEACIE MAZUR, wybranej porządku obrad były wybory sołtysa. W zebraniu wiejskim uczestniczyło 43 miesz­ kańców. Sołtysem Wsi Rzędów, życząc Zgodnie z obowiązującym statutem Sołec­ twa Rzędów i określonymi w nim zasadami wiele satysfakcji, wiele ludzkiej wyborczymi, wybory sołtysa odbyły się w głosowaniu tajnym, bezpośrednim, spośród 2 zgłoszonych kandydatów. Zgłoszeni kandy­ życzliwości oraz sukcesów osią­ daci otrzymali następującą ilość głosów: Grochol Zygfryd 17 głosów ganych w pracy społecznej. Mazur Beata 26 głosów

MEGA GRZYB Nasz Radny Reinhold Feliks z Kotorza Małego 5 czerwca br. znalazł ogromnego grzyba, który ważył 1,5 kg, a w obwodzie miał 60 cm. Tak oto wyglądał pierwszy tegoroczny wysyp grzybów w turawskich lasach. ___ Patryk Wieczorek £■ f m SKŁAD MŁODZIEŻOWEJ RADY GMINY V KADENCJI 2013-2015

K o m is j a skrutacyjna - Julia Czech maja 2013) na zwołanie sesji inauguracyjnej, d l a W y b o r ó w d o M łodzieżowej R a d y ZASTĘPCA DELEGATA MRGT podczas której w obecności zaproszonych

G m in y T u r a w a n a V k a d e n c j ę______- Żaneta Nowak (władze Gminy, odchodzący radni, goście) KOORDYNATOR KOMISJI nastąpi zaprzysiężenie rady, a w drugiej czę­ RADNI - Sabina Nowak ści spotkania pierwsza sesja rady, na której Marlena Neumann, Kamil Neuman, Sabina PRZEWODNICZĄCY KOMISJI REWI­ radni wstąpią do poszczególnych komisji Nowak, Wioletta Dorn, Justyna Tiele- ZYJNEJ - Kamil Neumann tematycznych tj. ds. sportu, turystycznej, czek, Żaneta Nowak, Martina Nowak, Julia informatycznej i kulturalno - muzycznej. Czech, Florian Kasprzyk, Michał Budnik, W skład Młodzieżowej Rady Gminy Turawa Damian Sajdak. V kadencji 2013 - 2015 weszło 11 radnych, Z zapowiedzi obok przyjętego przez MRGT reprezentujących miejscowości gminy IV kadencji planu inicjatyw na 2013 rok, tj. PREZYDIUM RADY Turawa. Wybory w formie wewnętrz­ m.in. organizacji: Rajdu Rowerowego „Ani PRZEWODNICZĄCY MRGT nej przeprowadzono w terminie 5.04 - autem, ani na skuterze nie jest tak fajnie jak - Wioletta Dorn 12.04.2013. na rowerze”, turnieju siatkówki, Amator­ I WICE PRZEWODNICZĄCY Do 5 kwietnia kandydaci na radnych skich Warsztatów Kulinarnych „W dobrym - Sabina Nowak zbierali podpisy pod swoją kandydaturą, po Smaku”, Wakacyjnego Festynu Sportowego II WICE PRZEWODNICZĄCY weryfikacji autentyczności kart poparcia w „Zawada Cup” 2013 - turniej piłki nożnej i - Michał Budnik dniu 5 kwietnia 2013 Komisja skrutacyjna atrakcje festynowe, Objazdowego Turnieju dla Wyborów do Młodzieżowej Rady Gminy Tenisa Stołowego „Ping Pong w Turawie” SKARBNIK MRGT pozytywnie zweryfikowała wszystkie zgło­ 2013 czy VIII edycji O tw artego Konkursu - Justyna Tieleczek szone kandydatury, tym samym w skład Piosenki „Nas Łączy Muzyka” 2013 nie SEKRETARZ MRGT nowej rady weszło 11 radnych. zabraknie innych propozycji. - Marlena Neumann Radni w wyborach wewnętrznych w dniu ZASTĘPCA SEKRETARZA MRGT 12.04 wybrali spośród siebie prezydium KONTAKT: - Denis Miron Rady. Nowy przewodniczący od daty wybo­ Przewodnicząca Młodzieżowej Rady Gminy DELEGAT MRGT rów ma 30 dni (ostateczny termin to 12 V kadencji - tel.: 783197416 O GROBOWCACH PANÓW NA TURAWIE

- RAZ JESZCZE

w podwórku plebanii zostało po objęciu probostwa w parafii Józefa M atyska z Kotorza W. A l f r e d K u p k a zamknięte i zasypane i nie ma 29.10.1929 podjął próbę tę lukę przy użyciu cienkich, stalowych po nim żadnego śladu. Kiedy uzupełnić. To na podstawie jego prętów udało nam się orienta­ Już po oddaniu artykułu „Gro­ to się stało też dokładnie nie zapisów wiem, iż 5.11.1919 r. cyjnie wysondować położenie bowce Panów na Turawie” do wiadomo. Aby się o tym dowie­ Hrabia Turawski jako ustawowy tego podziemnego grobowca. poprzedniej „Fali” dowiedzia­ dzieć, należałoby teraz dokład­ patron tj. opiekun kościołów Znajduje się tuż obok po pół­ łem się od pana mgr Jerzego nie przewertować wszystkie w swoim majoracie wizyto­ nocnej stronie kaplicy tro­ Farysa, iż już raz w 1853 r. zapiski kronikarskie tutejszych wał z mistrzem budowlanym szeczkę przesunięty w kierunku został rozbudowany o dodat­ proboszczów od księdza Kahla Simonem z Turawy zabudowa­ zachodnim w podwórku pleba­ kowe pomieszczenie podziemne (1861-1887) począwszy, do cza­ nia parafialne w Kotorzu W. nii, przykryty 40-50 cm warstwą dotychczasowy grobowiec sów nam współczesnych tj. księ­ Wyraził wtedy m.in. życzenie różnego gruzu i ziemi porośnię­ w kaplicy w Kotorzu Wielkim. dza D udka (1929-1963) pisanych ,aby nowy boczny grobowiec tej trawą. Odniosłem nawet Potwierdzenie tej nowej, prawie ręcznie, różnymi charakterami zasypać, a trumny ze starego wrażenie, że jego strop może sensacyjnej wiadomości zna­ pisma tak zwanym gotykiem, w podziemiach kaplicy, prze­ być miejscami częściowo zapad­ lazłem w zapiskach kronikar­ a więc w rękopisie bardzo nieść do turawskiego nowego nięty! Natomiast kaplica pięk­ skich ówczesnego proboszcza trudno czytelnym. Tylko obe­ Gruftu. W kaplicy natomiast nie odnowiona służy nam jako w Kotorzu W. Ks. Sebastiana znani wiedzą, jaka to żmudna chciał urządzić budynek gospo­ przedpogrzebowa oraz miejsce Kodrona (1838-1861) - dziękuję i trudna, a niekiedy więc powo­ darczy dla nowo powstałego złożenia urny z prochami hra­ księdzu proboszczowi Rajmun­ dująca błędne odczytanie, praca. klasztoru naszych sióstr zakon­ biego Hubertusa von Garnier dowi Kała za udostępnienie mi Na dodatek ksiądz Lubecki nych. Na szczęście zrealizowano Turawa - ma teraz godne miejsce tej kroniki. Sensacyjnej, bo dziś (1887-1891) i ksiądz Jankow­widocznie tylko pierwszą część spoczynku. Tyle wprowadzenia, już nikt nie wie o istnieniu tegoż ski (1891-1919) nie prowadzili jego planów tj. zasypano boczny a teraz temat zasadniczy. A oto grobowca. A to dlatego, że znaj­ wpisów do kroniki parafialnej, grobowiec i dziś wszelki ślad po co na interesujący nas temat duje się całkowicie pod ziemią, a ksiądz Sauer (1919-1929) tylko nim zaginął- miejsce to pora­ pisze ksiądz Sebastian Kodron: a jego boczne albo górne wejście sporadycznie. To ksiądz Dudek sta teraz trawa. Z pomocą pana 20 lutego 1852r. Hrabia Franz Czerwiec 2013 fala 9

Seraphin doznał udaru mózgu, powodują­ że wszystkie dzieci Anny Barbary, których pierwszego ordynata Majoratu Franza Xave­ cego pierwotnie tylko lekki niedowład oby­ było 13 lub 14 zmarły jako malutkie dzieci. rego von Garnier Marię Theresię z domu dwu nóg. Rok później 17.04.1853 w czasie Wśród przeniesionych dorosłych zmarłych von Zedlitz oraz 7 letniego Emila, syna Teo­ spaceru w stronę Kotorza W. doznał kolej­ znajdowała się też trumna kapelana zamko­ dora von Garnier. Do nich dołączyła jeszcze nego ataku. Upadł na drodze i już nie był wego Patera Scholtza. W starym grobowcu zmarła w 1883 druga żona Hrabiego Franza w stanie wstać o własnych siłach. Przypad­ pod kaplicą, tym który my znamy, pozostały Seraphina von Garnier Turawa Hrabina kowy przechodzień podniósł go i zaprowa­ wg księdza Kodrona 4 trumny a w nich: 1. Leopoldine z domu von Schack-Wittenau. dził do pałacu. Teraz stan zdrowia Hrabiego Fundatorka Majoratu Anna Barbara von I to są te dziewięć trumien, o których pisa­ z dnia na dzień pogarszał się i wiadomo już Gaschin, 2. Jej pierwszy mąż Antoni von łem w poprzedniej „Fali”. było, iż zbliża się koniec. Tymczasem, jak Loevenkron, 3. Pierwszy Ordynat Majoratu Po tym wszystkim, czego dowiedzieliśmy się pisze ksiądz Kodron .grobowiec w Koto- Franz Xaver von Garnier, 4. Zmarła młodo w owym opowiadaniu wypada mi sprosto­ rzu W. był przepełniony i na wypadek jego panna Maria von Garnier, córka I Hrabiego wać- co niestety zdarza się i profesjonalnym śmierci dla niego nie byłoby już miejsca. II Ordynata Majoratu Franza Seraphina von historykom stwierdzenie z pierwszej części W tej sytuacji postanowiono niezwłocznie Garnier Turawa. Cztery dni po wybudowa­ tego opowiadania z poprzedniej „Fali”, iż i aby nie zakłócać zbytnio spokoju znajdu­ niu nowego grobowca i znacznego opróżnie­ Hrabia Karl von Garnier Turawa wybudo­ jących się tutaj trumien, zamiast rozbudowy nia starego, zmarł 20 lipca pierwszy Hrabia wał w 1879 roku nową kaplicę grobowcową starego, wybudować obok nowy podziemny z Garnierów Franz Seraphin von Garnier w Grufcie, z powodu przepełnienia starego grobowiec. 22 czerwca 1853 rozpoczęto Turawa. Mógł już spocząć obok swego ojca grobowca w Kotorzu W. Przyczyna na pewno prace ziemne, a 16 lipca tegoż roku nowy Franza Xaverego. była inna, a jaka, tego już się z pewnością nie grobowiec był gotowy do użytku. Budowę Jak pamiętamy z pierwszej części tego opo­ dowiemy. Może ta w Kotorzu wydawała mu prowadził mistrz murarski Mohr z Kobylna wiadania, w następnym XX- leciu po jego się jak na tak wspaniały ród już hrabiowski, z dwoma murarzami. Ponieważ okazało śmierci zmarło pięciu jego potomków, któ­ zbyt skromna? się, że sklepienie i ściany starego grobowca rych też tu następnie złożono, ale w 1881 I w końcówce tych moich przemyśleń są bardzo grube i żeby znów nie zakłócać przeniesieni zostali do wybudowanej w 1879 0 losach ostatecznych Turawskich Panów spokoju tu spoczywających, odstąpiono od roku przez Hrabiego Karla von Garnier zauważyłem, iż pomimo bogactwa zaszczy­ pomysłu wykucia otworu drzwiowego i bez­ Turawa na południowym krańcu parku tów i dostatniego życia, ich również dotykały pośredniego połączenia obydwu grobowców kaplicy pogrzebowej tak zwanego Gruftu. bolesne doznania rodzaju ludzkiego. I kiedy poprzez boczne przejście. Zamiast tego, Została niestety w 1977 wysadzona przez do ich drzwi zastukał Anioł Śmierci i dla wykonano do nowego grobowca oddzielne saperów w powietrze. Porównując teraz nich także nie istniała prosta droga ucieczki. wejście- ksiądz Kodron nie pisze czy boczne zapiski księdza Kodrona z 1853 i księdza Gdy umierał na udar mózgu w 1853 roku czy górne. Całkowity koszt budowy wyniósł Swolanego z oględzin starego grobowca pod 1 Hrabia Seraphin von Garnier Turawa 32 talary i 29 szylingów. Do nowego gro­ kaplicą z dnia 27.04.1981, dochodzimy do w wieku 68 lat, nie wiedział, iż również jego bowca przeniesiono, nie zwlekając, ostroż­ wniosku, iż do starego grobowca pod kaplicą następca i syn Hrabia Constantin I von Gar­ nie i z należytym szacunkiem ze starego 28 cm entarną w Kotorzu W. musiano przenieść nier Turawa, ale już w 53 roku życia oraz trumien, w tym wszystkie zmarłych w dzie­ później z nowego do starego z powrotem 4 wnuk, syn Constantina, potężny mężczyzna ciństwie dzieci fundatorki Majoratu Anny trumny, a mianowicie: zmarłego w 1707 roku Hrabia Karl von Garnier Turawa w 51 roku Barbary oraz 7 letniego syna, młodszego Barona Ernesta Blankowskiego, zmarłej życia na tą chorobę umrzeć muszą! Requie- brata Hrabiego Constantina I Teodora von w 26 roku życia w 1812 roku pierwszej żony scat In Pace! I Garnier, którego trumna była największa I Hrabiego von Garnier Turawa Hrabiny spośród dziecinnych. Świadczy to o tym, Adelheid z domu von Bethuzy-Huc, żonę MAŁE DZIECI, WIELKIE PRZEŻYCIE

oprócz nauczycieli i rodziców, organiza­ W grupie przedszkoli przyznano trzy R e d a k c j a torzy - nauczycielki języka niemieckiego równorzędne I miejsca: Panie Małgorzata Kilian i Anna Pikos wraz Michalina Pietras - Zawada 26.04.2013r. już po raz trzeci uczniowie z Zarządem Gminnym TSKN, zaprosili Malwina Wiench - Kotórz Mały szkół podstawowych (kl. I - III) i przedszkoli przedstawicieli wszystkich kół DFK Gminy Konstancja Bobowska - Turawa Gminy Turawa spotkali się w Publicznej Turawa, przedstawicieli Urzędu Gminy trzy II miejsca: Szkole Podstawowej w Ligocie Turawskiej na w Turawie u sołtysa wsi. Paulina Mrowieć - Turawa Gminnym Konkursie Recytatorskim „Auch Na powitanie uczniowie PSP w Ligo­ Kacper Kluczny - Kotórz Mały die Kleinsten, können was leisten”. cie Turawskiej przedstawili inscenizację Nataniel Panitz - Bierdzany Zgodnie z regulaminem z każdej szkoły w języku niemieckim pt. „Kasperlied”, która III miejsce: podstawowej czterech, a z przedszkoli trzech rozbawiła małych recytatorów, wprowa­ Magdalena Buczek - Zakrzów Turawski recytatorów mogło wziąć udział w kon­ dzając przed konkursem wesołą i beztroską kursie. Aby wyłonić najlepszych w szko­ atmosferę. W kategorii szkół podstawowych również łach podstawowych przeprowadzono etapy Jury w składzie: B. Kansy, J. Lemke - Pre- przyznano wiele równorzędnych miejsc: wewnętrzne. diger i M. W ittek z VDG w Opolu, miało, po I miejsce zajęli: W konkursie gminnym wzięło udział raz kolejny .twardy orzech do zgryzienia, aby Monika Baron - Osowiec łącznie 44 uczestników. W tym roku, wyłonić najlepszych spośród najlepszych. Julia Pippa - Ligota Turawska 10 fala

Christina Świtała - Ligota Turawska kompetencji języko­ Paulina Rudnik - Kadłub Turawski wych. Dla wielu dzieci Milena Skowron - Ligota Turawska to pierwsze zetknięcie II miejsce: z niemiecką poezją, Felix Hentschel - Osowiec a dla wszystkich recy­ Julia Matysek - Kadłub Turawski tatorów to wielkie III miejsce: przeżycie, bo przecież Julia Schweda - Węgry występują w innej Karolina Wieńczek - Węgry miejscowości i przed Bartek Gabor - Zawada nieznaną publiczno­ Emilia Moczko - Zawada ścią, co pomaga im już od przedszkola redu­ Pozostali uczestnicy konkursu również kować stres i tremę. otrzymali te same nagrody i dyplomy Zaś dzięki sponsorom (Konsulat Nie- puzzle, mazaki, farby, segregatory, a wszyst- uczestnictwa. miecki, Urząd Gminy i miejscowe koło DFK) kich obecnych »proszono^ na tradycyjny Dzięki takim inicjatywom już nasi naj­ wszyscy recytatorzy, oprócz pamiątkowych pyszny „Kaffee und Kuchen . młodsi mają możliwość poszerzenia swoich dyplomów, otrzymali nagrody książkowe, PODOPOLSKIE JARMARKI

J e r z y F a r y s Jarmarki w 1900 r. Dzień Miejsce Jeszcze w Średniowieczu upowszechniły D ata ja r­ 31.07 W torek Opole m arku tygodnia jarm arku się jarmarki, była to jedna z podstawo­ 7.08 Wtorek Kluczbork wych form wolnego handlu, głównie hur­ 24.01 Środa Olesno towego. Jarmarki organizowano corocz­ 22.08 Środa Pruszków 30.01 Wtorek Opole nie w stałych terminach, najczęściej przy okazji święta kościelnego. W średniowie­ Kluczbork 29.08 Środa Olesno 6.02 Wtorek czu w każdym mieście był dzień targowy. i Krapkowice Dobrodzień, Organizowany był wtedy targ - jarmark, Dobrodzień 4.09 W torek 20.02 Wtorek Krzanowice na który przyjeżdżali okoliczni kupcy. Na i Olesno targu każdy wystawiał to co miał na sprze­ 13.03 Wtorek Opole daż, a ludzie mogli kupić tam potrzebne Kluczbork, 11.09 W torek Strzelce Opole rzeczy. Było to wygodne, ponieważ pra­ 15.03 Czwartek wie wszystko można było kupić w jednym Opolskie miejscu. Kupcom opłacało się sprzedawać 3.04 Wtorek Dobrodzień 28.09 Piątek Krapkowice na jarmarkach, ponieważ mieli wtedy wię­ 4.04 Środa Olesno 10.10 Środa Krapkowice cej klientów. W czasach, gdy nie było jeszcze telewizji Pokój, Prósz­ 7.04 Sobota Krzanowice 17.10 Środa czy radia wśród mieszkańców podopol- ków skich wsi wielką popularnością cieszyły 17.04 Wtorek Krapkowice 23.10 W torek Opole się jarmarki. Była to możliwość spotkania Opole, Klucz­ się ze znajomymi i zakupu m.in. potrzeb­ 24.04 Wtorek 24.10 Środa Kup, Olesno bork nych artykułów do domu, czy zwierząt 31.10 Środa Olesno gospodarskich. Dotarłem ostatnio do 9.05 Środa Budkowice trzech ciekawych publikacji Staropolanina 16.05 Środa Krapkowice 6.11 Wtorek Dobrodzień Kalendarza „Gazety Opolskiej” z 1900 r. i wydanego w 1906 r. tę ostatnią publi­ Opole, 13.11 Wtorek Kluczbork kację udostępnił mi pan Bernard Buhl 29.05 W torek Dobrodzień, 14.11 Środa Budkowice z Gosławic - Grobli, oraz Posłaniec Nie­ Prószków dzielny dla Dyecezyi Wrocławskiej z 1930 6.06 Środa Kluczbork 20.11 W torek Opole r. W powyższych publikacjach przedsta­ 13.06 Środa Olesno wiono daty wszystkich jarmarków na Dol­ 22.11 Czwartek Krzanowice nym, Górnym Śląsku, łącznie z Opolskim. 19.06 Wtorek Olesno 28.11 Środa Olesno Wybrałem te najbliższej obecnej Gminy Turawa. W ówczesnych czasach jarmarki 3.07 Wtorek Krapkowice 4.12 Wtorek Krapkowice najczęściej odbywały się we wtorki, środy 17.07 Wtorek Dobrodzień i czwartki. 5.12 Środa Olesno Czerwiec 2013 1 1

Jarmarki w 1906 r.

Miejsce jar­ Data jar­ Dzień Sprzedawany asorty­ 22.02 czwartek marku marku. tygodnia ment 21.06 czwartek Prószków kramy i bydło 9.08 czwartek 6.02 wtorek bydło 17.04 wtorek 18.10 czwartek 16.05 środa kram y i bydło 10.01 środa kram y i bydło Krapkowice 26.06 wtorek bydło 21.03 środa bydło 7.08 wtorek bydło 23.05 środa 5.09 środa kram y i bydło Strzelce 11.07 środa kram y i bydło 12.12 środa 8.08 środa bydło 20.02 wtorek bydło 3.10 środa kram y i bydło 6.03 wtorek Dobrodzień 19.12 środa bydło 8.05 wtorek kram y i bydło 4.09 wtorek Jarmarki w 1930 r.

6.02 wtorek kramy i bydło Miejsce Data Dzień Sprzedawany 3.04 wtorek jarmarku jarmarku tygodnia asortyment 12.06 wtorek bydło Kluczbork 21.01 Wtorek kramy, 17.07 wtorek 11.03 Wtorek 11.09 wtorek kram y i bydło 15.04 Wtorek bydło i konie 27.11 wtorek 13.05 Wtorek 10.04 wtorek Dobrodzień 3.06 Wtorek kramy 10.07 wtorek 1.07 Wtorek bydło, konie, Krzanowice kram y i bydło 11.09 wtorek 2.09 Wtorek kramy 6.11 w torek 7.10 Wtorek 16.05 środa 4.11 Wtorek Kup bydło 24.10 środa 3.04 Czwartek bydło, konie Stare Budkowice 3.07 Czwartek 21.02 środa bydło 6.11 Czwartek 25.04 środa kram y i bydło 11.02 Wtorek krowy, bydło, konie Leśnica 27.06 środa bydło 25.03 Wtorek 2.08 czwartek 29.04 Wtorek kram y i bydło 7.11 środa 17.06 Wtorek bydło, konie świnie 15.07 Wtorek 17.01 środa Kluczbork 12.08 Wtorek 21.02 środa konie i bydło krowy, bydło, konie, 4.04 środa 30.09 Wtorek świnie 20.06 środa 17.10 Wtorek bydło, konie, świnie 27.06 środa kramy krowy, bydło, konie, Olesno 25.11 Wtorek 22.08 środa konie i bydło świnie 29.08 środa kramy 8.04 Wtorek 26.09 środa 1.07 Wtorek Krzanowice krowy, bydło, konie konie i bydło 23.09 Wtorek 31.10 środa 25.11 Wtorek 14.11 środa kram y 7.05 Środa 23.01 wtorek Kup bydło, świnie, kozy kramy, konie i bydło 29.10 Środa 13.03 wtorek 8.01 Środa 1.05 wtorek konie i bydło 19.02 Środa 19.06 wtorek kramy, konie i bydło bydło, konie, świnie Opole 9.04 Środa 24.07 wtorek konie i bydło 4.06 Środa 18.09 wtorek kramy, konie i bydło 23.10 wtorek 25.06 Środa krowy Olesno konie i bydło 13.08 Środa bydło, konie, świnie 27.11 wtorek 20.08 Środa krowy 27.03 wtorek bydło 8.05 wtorek 10.09 Środa Pokój kram y i bydło bydło, konie, świnie 21.08 wtorek 5.11 Środa

16.10 wtorek bydło 12.11 Środa krowy 12 fala Czerwiec 2013

18.02 Wtorek bydło, konie, świnie, kozy krowy, bydło, konie, 16.01 Czwartek krowy, bydło, konie, świnie, kozy 18.03 Wtorek świnie, kozy 6.03 Czwartek bydło, konie, świnie, kozy 15.04 Wtorek 15.05 Czwartek bydło, konie, świnie, kozy 20.05 Wtorek krowy, bydło, konie, Strzelce 12.06 Czwartek krowy, bydło, konie, świnie, kozy Opole 24.06 Wtorek Opolskie świnie, kozy 7.08 Czwartek bydło, konie, kozy 22.07 Wtorek krowy, bydło, konie, 18.09 Czwartek 19.08 Wtorek bydło, konie, świnie, kozy świnie, kozy 16.09 Wtorek 23.10 Czwartek bydło, konie, kozy krowy, bydło, konie, 11.12 Czwartek 28.10 Wtorek świnie, kozy Staniszcze 20.03 Czwartek bydło, konie, świnie, kozy 25.02 Wtorek bydło, konie, świnie, kozy Wielkie 13.05 Wtorek krowy, bydło, konie, Pokój 26.08 Wtorek świnie, kozy Jeszcze niedawno mieszkańcy podopolskich wsi udawali się na 4.11 Wtorek bydło, konie, świnie, kozy jarmarki, które odbywały się w Opolu we wtorki i piątki. Na targ 27.03 Czwartek zawożono głównie jajka i masło. Przy okazji kupowano głównie 26.06 Czwartek cukier i naftę. Po zakup świń wybierano się głównie do Kluczborka Prószków krowy 28.08 Czwartek i Olesna. Ci, których nie było stać na wynajęcie samochodu, na targ 30.10 Czwartek wybierali się na rowerach. Jeżeli chcieli zakupić małe prosiaki, na 11.06 Czwartek bagażniku rowerowym mocowali drewniane skrzynki, w których Sw. Anna krowy, bydło, konie 16.09 Wtorek przywożono zakupiony żywy inwentarz. KONKURS RECYTATORSKI W JĘZYKU NIEMIECKIM

A n n a L a n g n e r wspólnym poczęstunku wszyscy uczestnicy konkursu otrzymali dyplomy oraz drobne upominki, a najlepsi ponownie wyrecyto­ Publiczna Szkoła Podstawowa w Osowcu wali swoje wiersze na etapie rejonowym. była w tym roku miejscem, gdzie przepro­ Gratulujemy nagrodzonym, a wszystkich wadzono etap gminny Konkursu Recyta­ zachęcamy do zaprezentowania swoich torskiego w języku niemieckim „Młodzież umiejętności również w kolejnych konkur­ recytuje poezję” dla szkół podstawowych. sach. Uczniowie z Ligoty Turawskiej, Węgier i Osowca spotkali się tam 19 kwietnia 2013r. w celu zaprezentowania własnej interpre­ tacji dwóch wybranych wierszy. Organi­ zatorem konkursu jest od lat Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim, dlatego wśród jurorów zasiedli przedstawiciele Mniejszości Niemieckiej z miejscowości: pan Artur Gallus oraz pani Sylwia Blacha. Pozostałymi oceniającymi były nauczycielki języka niemieckiego ze szkół, których uczniowie brali udział w zma­ ganiach. Jurorzy wybrali piątkę najlepszych recytatorów, przechodzących tym samym do etapu rejonowego konkursu. I miejsce zdobyły równocześnie: Vanessa Grzeschik z kl. 5 oraz Vanessa Pippa z kl. 4 - uczennice pani Małgorzaty Kilian (Ligota Turawska). II miejsce zajęła także uczestniczka z Ligoty Turawskiej - Melania Nowak z kl. 5. Miej­ sce III przypadło równocześnie Martynie Nowak z kl. 4 w Węgrach, którą do kon­ kursu przygotowała pani Małgorzata Paw- leta-Cepak oraz Robertowi Kokotowi z kl. 5 w Osowcu - uczniowi Anny Langner. Po Czerwiec 2013 fala mmmmma RAJD ROWEROWY

Ż a n e t a N o w a k

Radna M R G T

Pierwsza inicjatywa nowo wybranej prze­ wodniczącej MRGT oblana strugami desz­ czu. Rajd rowerowy przygotowany z dużym zaangażowaniem i poświęceniem nowych radnych został przeniesiony z 1 na 2 czerwca 2013r. Cała inicjatywa poza charakterem sportowym miała również aspekt kultu- ralno-historyczny, gdyż uczestnicy na rowe­ rach poznali zabytki, pomniki przyrody i inne ciekawe miejsca. Każdy uczestnik otrzy­ mał broszurę z opisanymi obiektami, kubek na którym namalował swoje wrażenia nabyte podczas rajdu oraz możliwość udziału w kon- kursach i zdobycia różnych nagród. wiele pomysłów na nowe inicjatywy MRGT, pomysły. Życzymy jej powodzenia oraz • Nowa przewodnicząca Wioletta Dorn ma jak również chce kontynuować tradycyjne wiele sukcesów. ZESPÓŁ PIEŚNI I TAŃCA „OSOWIEC" WYSTĄPIŁ NA DESKACH FILHARMONII OPOLSKIEJ

M a g d a l e n a S a d o w s k a

W dniach 1 i 2 czerwca br. w Filharmo­ nii Opolskiej im. Józefa Elsnera w Opolu pod patronatem Marszałka Województwa Opolskiego odbył się I Wojewódzki Prze­ gląd Twórczości Artystycznej „Opolskie Szmaragdy”. Celem tej imprezy jest przede wszystkim promocja amatorskiej twórczo­ ści artystycznej naszego regionu. Na scenie •filharmonii opolskiej zaprezentowały się zespoły muzyczne, wokalne, taneczne, kaba­ retowe oraz teatralne z całego wojewódz­ twa. Łącznie w przeglądzie udział wzięło Zespół Pieśni i Tańca „Osowiec"fot. Harry Lebich. 45 zespołów, wśród których nie zabrakło przedstawicieli naszej Gminy. W drugim dniu przeglądu na dużej scenie, przed sze­ roką publicznością swój występ zaprezento­ wał Zespół Pieśni i Tańca „Osowiec”, który tak jak pozostałe zespoły otrzymał specjal­ nie na tę okazję przygotowany pamiątkowy „szmaragd”. B3E f a l a BPSffliSTflB GMINNY KONKURS KROSZONKARSKI

razem jury nie miało łatwego zadania do • 1-3 klasa szkoła podstawowa M a g d a l e n a S a d o w s k a wykonania, gdyż ocena tak różnorodnych • 4-6 klasa szkoła podstawowa i starannie wykonanych prac nie była łatwa. • gimnazjum 21 marca 2013r. w pierwszy dzień kalenda­ Komisja konkursowa, w składzie: Pani Sta­ • dorośli rzowej wiosny w sali remizy OSP w Węgrach nisława Brzozowska, Pani Danuta Matysek odbył się Gminny Konkurs Kroszonkarski. oraz Pani Teresa Żulewska, sprostała zada­ oraz według technik: Do rywalizacji o wspaniałe nagrody przy­ niu ocenienia kroszonek. • rytownicza stąpiło 37 uczestników, wśród których nie Zgodnie z Regulaminem jury oceniało • dowolna (pozostałe techniki). zabrakło Panów. Jak co roku, również i tym prace według kategorii wiekowych: Wyniki Gminnego Konkursu Kroszonkarskiego, Lp. Kategoria wiekowa Technika rytownicza Technika dowolna 1. KL1-3 1. Miłosz Szwarcbach 1. Monika Wieczorek Szkoła Podstawowa 1. Weronika Stotko 1. Dominika Sowa 2. KL4-6 1. Loretta Knopp 1. Dominika Lakwa Szkoła Podstawowa 2. Robert Krawczyk 1. Ewelina Pielawa 3. Daniela Kowalczyk 2. Kamila Galus 2. Marta Ciszewska 3. Patryk Klyk, 3. Julia Olszewska 3. Julia Wieczorek 4. Angelika Rozwadowska 4. Monika Kornek 3. Gimnazjum 1. Amanda Owsiany 1. Fabian Schwientek 2. Kordian Duda 2. Magdalena Janus 4. Dorośli 1. Jan Stotko 1. Karina Loch 1. Ewa Jabłońska Wszystkim uczestnikom i zwycięzcom gratulujemy i życzymy dalszych sukcesów w zdobie­ niu jaj wielkanocnych a do strażaków z OSP Węgry kierujemy podziękowania za udostępnienie sali.

25-LAT DZIAŁALNOŚCI ZESPOŁU JAŹWINKI W BIERDZANACH

M a r ia N o w a k Walerowicz Jadwiga -córka Małgorzata, Lepsy Marta - wnuczki Dominika i Ewelina wnuczka Justyna, wnuk Paweł i rodzinnie Kupczak Stanisława -wnuczka Aleksandra Patryk Pyrasz Lewicka Maria - wnuczka Katarzyna i bra­ Wszyscy znamy historię powstania Zespołu, Grund Inga - córka Anna , wnuczka Nikola tanica Wioleta jego działalności, sukcesów, tego co mogli i kuzynka Gabriela Kowalczyk Grażyna - córka Katarzyna i mogą nam zaprezentować, jak nas zaba­ Gadecka Eryka - córka Ewelina, córka Syl­ i M arzena wiają. Może warto dzisiaj zaprezentować wia,wnuczka Paulina Mocigemba Agnieszka - siostra Izabela trochę szczegółów od kuchni: Kowalczyk Elżbieta - córka Bożena i Małgorzata i córka Daria stawia pierwsze chciałabym pokazać, jak bardzo tradycje Skiba Urszula - córka Gabriela kroki. tańca i śpiewu w zespole są rodzinne: Deska Helena - córka Klaudia i szwagierka Gospodarek Anita z siostrą Bożeną Pollak Jadwiga - jej córka Grażyna i syn Sła­ Szweda Jadwiga Siostry Ewa Nowak, Mariola Piechota wek mały akordeonista Janczyk Lucja jej siostra Gabriela oraz córka i Nikola Gabryś Kowol Bogusława - jej córki Agnieszka Karina Siostry Sabina i Monika Kotynia oraz ich i Teresa Czaplik Stefania - wnuczka Nikola braciszek Kuba Czerwiec 2013 fala 15

Siostry Wiktoria i Kinga Świerc W początkowym okresie zespołowi przy­ Do zespołu należały również nieżyjące już Siostry Kinga i Julia Wiench grywała Pani Błaszczyk, oraz Pan Robert dzisiaj panie: Mocigemba Elżbieta, Plotnik poza tym członkiniami zespołu są jeszcze: Pietrucha i przygrywający do śpiewu i tańca Maria. Lyra Agnieszka, Elias Teresa, Niemiec Bry­ obecnie Pan Józef Palt. Animatorem kul­ Oby zapału naszym młodym członkiniom gida, Lewicka Iwona, Gmyrek Agata, Jaguś turalnym Grupy był przez wiele lat Pan nie zabrakło, a ich rodzicom chęci i energii Bronhilda, Wiecha Sylwia, Lesik Adrianna, Ryszard Morhardt. do dalszej długoletniej współpracy. Dziwis Vanesa, Biskup Anna.

, i u tulu ** > 3RZMINKI {

>7». m m * ® AMATOłSKICH ZESPOŁÓW luo o w tch ? "LEC/E V|»l IMOPOBRZĘOOWTeH T f p .W LUDOWA XUTT f i l ZESPOŁU Stow arzyszenie i. GD “Krain*Dinozaurów' ]RZMINKI rj-2, 6.201? ,.

4 P

„Cóż wart byłby świat bez muzyki bez pieśni, cóż wart byłby świat. Bez marsza, oberka i polki, cóż wart byłby ten, ten nasz świat’’ „Bogatym nie jest ten kto posiada, lecz ten kto daje” PODZIĘKOWANIA /Jan Paweł II/

W imieniu Zespołu Ludowego „JAŻWINKI” pragniemy podziękować za przyjęcie zaproszenia i zaszczycenia naszych obchodów 25-lecia działalności zespołu. Dziękujemy za okazaną sympatię i przychylność, mając nadzieję na wspólne świętowanie kolejnych jubileuszy. Zespół „Jaźwinki” Bierdzany, 01-02 czerwiec 2013 r. fala Czerwiec 2013

„Uczynić kogoś szczęśliwym - to jakby jego życie pomnożyć i pogłębić”. /Henri Frédéric Amiel/ PODZIĘKOWANIA

Z serca dziękuję wszystkim członkom Zespołu „Jaźwinki” za trud włożony w przygotowanie i przedstawienie programu artystycznego dla uświetnienia festynu z okazji Jubileuszu 25-lecia powstania naszego zespołu. W szczególny sposób dziękuję Pani sołtys Ricie Gabryś za wielkie zaangażowanie i nieocenioną pomoc, dzięki której mogliśmy przeżyć tak wspaniałe dwa dni. Pragnę serdecznie podziękować również wszystkim tym mieszkańcom Bierdzan, którzy podjęli trud i swoją pracą przyczynili się do zorga­ nizowania jubileuszowego festynu, jak i swoim wsparciem, sercem i uczestnictwem uświetnili to wydarzenie. Kierownik zespołu Agnieszka Mocigemba

S. ELEKTA - EDYT GÓRNY

J e r z y F a r y s

S. Elekta - Edyt Górny urodziła się 30.03.1937 r. w Bierdzanach. Rodzice jej Peter - robotnik i Berta z d. Kulik - gospodyni domowa, posiadali dom jednorodzinny bez pola. Peter Górny zmarł w wieku 36 lat na zawał serca. Edyt Górny nie pamięta swego ojca, bo w chwili jego śmierci jej 35 - letnia matka była z nią w stanie błogosławionym. Siedem miesięcy po pogrzebie męża Berta urodziła bliźniaki: Edyt i Petera. W rodzinie Górny urodziło się ośmioro dzieci. Do niemiec­ kiej szkoły podstawowej w Bierdzanach Edyt Górny uczęszczała do klasy II. W czasie wojny cała jej rodzina opuściła Bierdzany i wyje­ chała do Drezna. Przeżyli szczęśliwie bombardowanie przeprowa­ dzone w dn. 13-14.02.1945 r. przez lotnictwo brytyjskie i amerykań­ skie. Po trzech miesiącach wyjechali do Bawarii. W 1947 r. rodzina Górny powróciła do Bierdzan. Edyt rozpoczęła naukę w bierdzań- skiej szkole i kontynuowała ją do jej ukończenia w 1951 r. W 1953 r. rozpoczęła naukę w szkole odzieżowej w Brzegu. Po jej zakończeniu w 1956 r. powróciła do Bierdzan i przez rok prowadziła prywatną działalność. Rodzina Górny w latach 1947-1957 r. opiekowała się kościołem w Bierdzanach, wraz z matką sprzątali w świątyni, dzwo­ nili na Anioł Pański. Chociaż to była biedna wielodzietna rodzina, to wszystkie jej dzieci ukończyły szkoły średnie. W 1957 r. Edyt Górny wraz z m atką i rodzeństwem wyjechała do Hanoweru w RFN, w ramach łączenia rodzin, gdyż jedna z sióstr przebywała w Niemczech. Po przyjeździe do RFN-u Edyt Górny przez dziesięć lat pracowała w zakładzie krawieckim. W 1967 r. roz­ poczęła nowicjat w Zakonie III Karmelitów w Taben-Rodt koło Trier (Nadrenia-Palatynat). Równocześnie rozpoczęła naukę w szkole w Wiirzburgu, gdzie w ciągu trzech lat zdobyła uprawnienia nauczy­ cielskie. Pierwszy ślub zakonny złożyła 1.05.1970 r. nacie. Obecnie s. Elekta - Edyt Górny zajmuje się „starszymi” sio­ Klasztor Karmelitów Taben-Rodt prowadził prywatną szkołę z inter­ strami, których w całym zgromadzeniu pozostało jeszcze sześć, naj­ natem od przedszkola aż do IX klasy (Grundschule - 4 kl. i Haupt- starsza siostra ma 99 lat, a najmłodsza 66 lat. Po śmierci tych sióstr schule - 5 kl.). Przez rok s. Elekta pracowała tam z małymi dziećmi klasztor III Karmelitów w Taben-Rodt przestanie istnieć ze względu w przedszkolu. Następnie rozpoczęła pracę w szkole, do której naj­ na brak powołań. W 1998 r. klasztor zlikwidował szkołę i cały obiekt częściej uczęszczały dzieci z problemami wychowawczymi. przejęli Palotyni. Siostry karmelitanki mogą jednak tam dalej Śluby wieczyste s. Elekta - Edyt Górny złożyła w 1975 r. Do lat 90. mieszkać, pozostawiono im dwa piętra. Obecnie również Palotyni XX w. przybywało do Taben-Rodt wiele dzieci emigrantów z Polski mają problemy z powołaniami zakonnymi i najprawdopodobniej i ZSRR, s. Elekta uczyła je języka niemieckiego, gdyż znała język pol­ niedługo ten kompleks zakony przejmą Franciszkanie. Siostry kar­ ski i język rosyjski, którego uczyła się jeszcze w Brzegu. W szkole melitanki z Taben-Rodt, które dożyją do 2017 r., pójdą wszystkie s. Elekta - Edyt Górny prowadziła zajęcia z prac ręcznych, była też razem do domu starców. wychowawczynią w internacie. Zaczęła także nauczać religii, dlatego Siostra S. Elekta - Edyt Górny jest najbardziej szczęśliwą, wesołą, musiała ukończyć teologię, którą studiowała w latach 1984-1988. pogodną osobą, jaką w życiu poznałem. Bije z niej pogoda ducha Pracowała w szkole do 1997 r., a przez następny rok jeszcze w inter­ i głęboka ufność w swoją przyszłość.. ■— fala mn FESTYN RODZINNY W KOTORZU WIELKIM

T e r e s a Z u l e w s k a

Niedziela 2 czerwca była bardzo pogodna i radosna. Po ulewie w sobotę wszyscy cie­ szyli się, widząc słońce. A słońce tego dnia było bardzo oczekiwane. Bo oto na nie­ dzielne popołudnie Caritas parafialny szy­ kował Festyn Rodzinny, a przecież uroczy­ stości plenerowe są udane jak jest pogoda. Chyba więc jesteśmy dobrymi parafianami, bo Pan Bóg dał nam tę dobrą pogodę, tak jak prosiliśmy. Ksiądz Proboszcz kilkakrotnie zapraszał wszystkich parafian, bo właśnie przypadał Dzień Dziecka, Dzień Matki był kilka dni temu, a Dzień Ojca będzie 23.06. Wszyscy • mają więc swoje święto. Przygotowanie festynu na tak dużą ilość osób to duże wyzwanie. Wiedzą to tylko ci, którzy osobiście uczestniczą w tych przygotowaniach. A przygotowane było wszystko na medal. Dzieci miały atrak­ cji co niemiara: jazda na koniu, strzelanie z łuku i indiański wigwam, ściana wspi­ naczkowa, atrakcyjne zajęcia plastyczne, konkursy tańca z nagrodami, gry i zabawy, pląsy, pokaz ratownictwa medycznego, malowanie twarzy, słodycze, napoje. Dla wszystkich nakryte pięknie stoły pod wiatą i pod namiotem, zastawione kawą, ciastem, owocami i pysznymi kanapkami. Ponadto można było kupić gorące kiełbaski, frytki, surówki i inne smakołyki. Dla wszystkich przygotowano loterię fantową. Wszystko było sprawnie podawane, obsługiwane, • sprzątane przez całą grupę ludzi zaangażo­ wanych w tę imprezę. Serce się cieszy, jak widzi, że z każdej wsi naszej parafii uczest­ niczyli ludzie chętni do pracy i pomocy. Bo zawsze potrzebna jest wspólna praca, przy każdej imprezie wzajemna pomoc prze­ kuwa się we wspólny sukces. A tu był suk­ ces, bo wszystko ułożyło się wspaniale. Ksiądz Proboszcz Rajmund Kała pra­ gnie serdecznie podziękować członkom parafialnego Caritas, sponsorom oraz wszystkim, którzy w jakikolwiek sposób przyczynili się do przygotowania i przepro­ wadzenia Festynu Rodzinnego, a drogim parafianom za tak liczny udział w tej uro­ czystości. Ja w imieniu uczestników festynu i swoim własnym serdecznie dziękuję organizato­ rom za taką fajną uroczystość, podczas któ­ rej mieliśmy możliwość wspólnego spotka­ nia i świętowania. fala Czerwiec 2013

HUMOR MAŁŻEŃSKI

• Czy słyszałem? Ja ożeniłem się z takim W a l t e r Ś w ie r c Przyczyną pana nieszczęść jest alkohol aparatem. - mówi lekarz. Twoja żona, stary, to prawdziwa Słyszysz - woła do żony zadowolony • Mietek wybiera się na bal maskowy. śmieszka - mówi do Mietka znajomy. pacjent A ty zawsze twierdzisz, że to Jak myślisz - pyta żonę - za kogo mam A skąd wiesz! wyłącznie moja wina! się przebrać? Wyobraź sobie, opowiedziałem dowcip, • Najlepiej nie pij, to nikt cię nie pozna. a ona tak się roześmiała, że o mało co Mietek, czy słyszałeś o aparatach, które nie powypadaliśmy z łóżka. natychmiast wykrywają kłamstwa? STRAŻ POŻARNA W LIGOCIE TU RAWSKIEJ CZ. II.

D a n u t a M a t y s e k wstąpili: Fr. Czaplik, B. Frencek, R. Liebe, K. wykonane w 1991 r. prace: wytynkowano Panicz, R. Grzesik, A. Karczewski, J. Staś, wnętrza garaży, wybudowano odwietrzniki, H. Świtała, G. Skiba, B. Staś, Fr. Grzesik, W. wc, ścianki działowe, wstawiono drzwi do Zaplanowana remiza miała być mała, Kulik, Fr. Grzesik II, J. Leś, A. Wiesiołek, K. sanitariatów, zakończono budowę szamba, zaledwie 7m x 5m, z boksem na jeden samo­ Grysczyk, K. Dawid, K. Lipp, P. Jańczyk. wykonano nową studnię głębinową i dopro­ chód i niewielką salą spotkań na piętrze. Rozpoczęte w 1988 r. prace budowlane objęły wadzono wodę do budynku, zakończono Koszt projektowanego budynku razem wznowienie już wykonanych i budowę co, instalację elektryczną, uzupełniono z pracami społecznymi przekraczał 4,2 min nowych fundamentów, produkcję bloków brakujące tynki wewnątrz budynku, przy­ zł. Wkład własny to prace społeczne war­ cementowych do murowania przyziemia gotowano stojak do montażu systemu alar­ tości ok. 1,4 min zł, pozostała część miała (wyk. w RSP.), zalewanie ław, a wkrótce sta­ mowego oraz wyczyszczono starą głębinową pochodzić z budżetu gminy. nęły ściany. Dobrym duchem budowy był studnię, dostarczającą wodę do zbiornika Wykonane w 1985 roku społeczne prace płk. A. Pilch, starając się pomagać w każdy ppoż. budowlane wartości 690 000,- zł. miały być możliwy sposób. Mimo trwającej budowy strażacy uczestni­ kontynuowane w marcu 1986, ale w wyniku Od 1990 r. prace nabrały tempa, zarząd czyli w ratowaniu dobytku i mienia: w Bier- nieodpłatnego przekazania przez Zarząd RSP wiele czasu poświęcał budowie, a J. Fren­ dzanach - stodoły, Zakrzowie Turawskim działki budowlanej, postanowiono wybu­ cek i H. Panicz praktycznie zamieszkali na -budynku mieszkalnego i dwukrotnym dować większą salę, wg założeń wstępnych niej, robiąc wszystko, aby zmobilizować gaszeniu lasu. Inne statutowe zadania to opracowanych przez pp B.B. Spandel o wym. wieś do pomocy. Również ówczesny pro­ przeglądy ppoż. we wsi (wiosna i jesień), 15 m x 15,4 m. Projekt wykonał p. Zbigniew boszcz ks. J. Obst wielokrotnie z ambony powołanie łączników między sąsiednimi Dubik, koszt sięgnął blisko 8 min zł. Do apelował o pomoc. Ostatecznie do końca jednostkami oraz udział w Gminnych Zawo­ końca grudnia 1986 roku zostały załatwione 1990 r. budynek w stanie surowym został dach Sportowo - Pożarniczych w Kotorzu wszystkie formalności prawne i pełna doku­ zamknięty. 8 XII 1991 r. na zebraniu spra­ M ałym (7 VII 1991) z wynikiem: drużyna mentacja budowy. wozdawczo-wyborczym zatwierdzono nowy młodzieżowa chłopców - II miejsce, senio­ Jednak ze względu na brak społeczników roz­ skład zarządu: J. Frencek -naczelnik, A. Giza rzy- IV miejsce. poczęta budowa zaczynała być zagrożona. -z-ca naczelnika, H. Panicz -prezes, (i rów­ Jednostka liczyła 41 członków, w tym 14 W 1987 r. płk pożarnictwa A. Pilch spotkał nocześnie delegat na zjazd gminny OSP), wspierających i 3 honorowych. się w Ligocie z J. Mochem i W. Kulikiem P. Panicz -sekretarz, H. Staś -skarbnik i E. Opracowane na podstawie kroniki OSP oraz społecznikami J. Frenckiem i H. Pani­ Czapla -gospodarz. Komisję Rewizyjną two­ z upoważnienia Zarządu czem, których chciał namówić do wstąpienia rzyli: A. Leś -przewodniczący, A. Miś -z-ca w szeregi OSP, następnie pokierowania nią przewodniczącego, J. Michalczyk -sekre­ i przejęcia kierownictwa budowy. Ostatecz­ tarz. Na tymże zebraniu nie po wstąpieniu p. H. Panicza (26 XI 1987) do ligockiej OSP, ukonstytuował się Zarząd w składzie: J. Frencek — naczelnik, A. Giza — z-ca naczelnika, H. Panicz - prezes, A. Pytel - sekretarz, FI. Staś - skarbnik. 1 XII 1987 zarząd Gm inny Związku OSP w Turawie uhonorował strażaków i jed­ nostkę OSP w Ligocie, i za wzorową działal­ ność na rzecz ochrony ppoż. wręczył dyplom uznania. Na przełomie 1987/88 roku do jednostki Czerwiec 2013 fala DZIESIĄTE URODZINY „NASZEJ SZKOŁY”

Serdecznie dziękuję wszystkim osobom, nasz zespół muzyczny, który bawił gości K r y s t y n a B o r k o w s k a instytucjom, które w jakikolwiek sposób do późnych godzin wieczornych. Nawet przyczyniły się do organizacji festynu. burza i przelotna ulewa nie odwiodła ich od Dziewiątego czerwca, w słoneczne, nie­ Finansowo wsparli naszą inicjatywę: zabawy. dzielne popołudnie obchodziliśmy jubileusz rodzice- finansując loterię fantową, Urząd Myślę, że wszyscy życzymy naszej placówce dziesięciolecia Społecznej Szkoły Podstawo­ Gminy w Turawie, Nadleśnictwo Turawa, kolejnych, wspaniałych jubileuszy. wej w Kadłubie Turawskim. Bank Spółdzielczy w Łubnianach, Koło Wraz z dziećmi i rodzicami przygotowali­ Mniejszości Niemieckiej w Kadłubie Turaw­ śmy wiele atrakcji, aby zadowolić wszystkich skim, PZU w Opolu oraz Pan Zbigniew przybyłych gości. Najważniejsze, że miesz­ Patyna - właściciel masarni w Turawie. kańcy dopisali. Z przyjemnością powitali­ Podmiotom współpracującym lub sym­ śmy Wójta Gminy Turawa - pana Walde­ patyzującym z naszą szkołą wręczono lub mara Kampę, księdza proboszcza Sławomira wysłano podziękowania. Pawińskiego, księdza wikarego Tomasza Szczególnie wdzięczna jestem Rodzicom Maintoka oraz naszego sołtysa, pana Erne­ i Nauczycielom za ogromny trud, zaangażo­ sta Grzesika. Wspólnie z licznie przybyłymi wanie i czas, poświęcony na przygotowanie kadłubianami, naszymi absolwentami cie­ i udział w imprezie. Pokaz mody w wykonaniu rodziców szyliśmy się naszym świętem. Bardzo miłą niespodziankę sprawił nam

Pokaz mody w wykonaniu dzieci Występ naszych pianistek Babcia w objęciach dziadka. Wróć babciu, śpiewają zrozpaczone wnuki

Bajka o Czerwonym Kapturku w wykona- Występ przedszkolaków i pierwszaków Nasz zespół umilał czas do późnych godzin niu kl. II i III nocnych UCZNIOWIE Z OSOWCA NA SZLAKU PIASTOWSKIM

sobem na zaciekawienie dzieci przeszło­ Kariną Loch, Katarzyną Regułą, Marią Gla- K a r in a L o c h i K a t a r z y n a R e g u ł a ścią jest zielona szkoła, która łączy naukę dos i Agnieszką Iglesias. z zabawą. Doświadczyli tego uczniowie Pierwszym miejscem na mapie zielonej Historia nie jest łatwym tematem ani cieka­ z Publicznej Szkoły Podstawowej w Osowcu, szkoły był Ostrów Lednicki, gdzie na uro­ wym przedmiotem nauczania dla współcze­ poznając w dniach 1 - 5 maja historię kliwej wyspie odnaleziono ślady począt­ snego ucznia, dlatego szkoła czyni wszelkie początków Państwa Polskiego. Mimo, że ków Państwa Polskiego. Lednica jest nazwą starania, aby uczynić ją bardziej atrakcyjną, były to dni wolne od zajęć dydaktycznych, jeziora i regionu. Znajduje się na obszarze zrozumiałą i przede wszystkim potrzebną chętnych nie brakowało i w drogę wyruszyło Lednickiego Parku Krajobrazowego. Uważa młodemu człowiekowi. Doskonałym spo­ 45 dzieci z klas I - VI wraz z opiekunami: się, że właśnie tutaj Mieszko I mógł przyjąć 20 fala Czerwiec 2013 chrzest i tu Bolesław Chrobry przyjmował Ottona III. Ostrów to wyspa leżąca na Jeziorze Led­ nickim, to też nazwa stanowiska archeolo­ gicznego, które się tam znajduje. Dzięki badaniom naukowym, na terenie wyspy utworzono rezerwat archeologiczno-histo- ryczny. Prace archeologiczne pozwoliły odtworzyć wygląd wyspy z okresu panowa­ nia Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Wśród nich swoją historię opowiedziały odkopane liczne zabytki: gród, kaplica, baptysterium, Przed osadą w Biskupinie Pyszne bułeczki u Pani Heni pałac i kościół grodowy. Potwierdzają one status Ostrowa, jako centrum politycznego ówczesnych czasów. Dzieci najbardziej zaciekawiło życie ludzi w tamtych czasach. Dowiedziały się m.in., że chaty, w których mieszkali ludzie, miały powierzchnię 25 metrów kwadratowych i przebywało w nich 7 -8 osób. Ciekawostką była też informacja, że kobiety żyły wtedy średnio 25 lat, dlatego, że rodziły bardzo dużo dzieci, ale nowo­ twory również często powodowały śmierć 1000 lat temu. Pozostałości i eksponaty Szlak Piastowski w Kruszwicy Pisanie listów gęsim piórem znalezione na Ostrowie Lednickim są prze­ chowywane w Muzeum Pierwszych Piastów w Lednicy, które też odwiedziliśmy. Kolejnym celem wycieczki tego dnia był Park Etnograficzny w Dziekanowicach. Tam znaj­ duje się jeden z największych europejskich skansenów - Skansen Ziemi Wielkopolskiej. W jego skład wchodzi wieś, zespół dworski, kaplica, kościół i wiatraki. Zachowały one typowo wiejski charakter dzięki ogród­ kom, sadom i zagrodom ze zwierzętami. Uczniowie odwiedzali nasz skansen w Bier­ kowicach, ale to, co zobaczyli w Ostrowie, zachwyciło ich swoim bogactwem. Przede wszystkim można było porównać wygląd i wyposażenie wiejskich chat z różnych wie­ ków umieszczonych w pełnych zagrodach, wraz z budynkami gospodarczymi. Zajrze­ liśmy również do urokliwego, drewnianego kościółka, gdzie uwagę przykuwała auten­ tyczna, ponad stuletnia czarna trumna, sto­ jąca w kącie na katafalku. Drugiego dnia wyruszyliśmy w drogę Katedra Gnieźnieńska kolejką wąskotorową do Żnina, która miała nas dowieźć do Wenecji. Tuż przed doce­ - panu na Wenecji, sędziemu kaliskiemu, dzaliśmy Muzeum Kolei Wąskotorowej lową stacją na nasz pociąg napadli kow­ który - jak głosi legenda - ze względu na w Wenecji, największy tego typu skansen boje, siejąc postrach wymachiwali lassami surowość swych sądów przezwany został w Europie. Głównym jego eksponatem jest i strzelali z rewolwerów. Wszystkie wagoniki Krwawym Diabłem Weneckim lub Krwaw- tabor wąskotorowy, który funkcjonował na wypełniły przerażające piski, a na twarzach cem. Okazało się, że został on zbudowany terenie Żnina i okolicy. Mogliśmy wejść do odważniejszych pasażerów pojawiły się w ramach wielkiej akcji fortyfikacji Pol­ wagonów i lokomotyw z dawnych czasów. szerokie uśmiechy. Ostatecznie, po zatrzy­ ski za czasów Kazimierza Wielkiego. Tutaj Mają one swój urok, który tworzą drewniane maniu kolejki, uprowadzili oni jedną grupę testowano armaty przed bitwą pod Grun­ podłogi, meble w wagonach pierwszej klasy wycieczkowiczów, ale na szczęście nie naszą! waldem. Niektórzy uczniowie byli bardzo oraz ławeczki dla pasażerów. Szkoda, że nie A my udaliśmy się do ruin zamku Krwa­ zawiedzeni, ponieważ wierzyli, że spotkają można było uruchomić lokomotywy paro­ wego Diabła Weneckiego. Tam poznaliśmy w ruinach zamku krwawego ducha albo wej i pojechać chociaż kilka kilometrów... historię twierdzy i jej fundatora. Swą nazwę przynajmniej usłyszą jego jęki. Następnie udaliśmy się do Biskupina. Każdy zamek zawdzięcza Mikołajowi Nałęczowi Po wizycie u Diabła Weneckiego zwie­ powinien zobaczyć to miejsce, by poczuć Czerwiec 2013 fala 21

swe korzenie. Osiedle powstało najprawdo­ piórem, ale najpierw przypomnieliśmy sobie przedmiotami i początkami naszego kraju podobniej zimą 738 roku p.n.e. Założono historię pisma i budowę listu. Okazało się, że opowiada trójwymiarowy film. Z pewnością je na podmokłej wyspie na Jeziorze Bisku­ samo pisanie piórem nie było takie trudne jest to forma, która przemówi nawet do naj­ pińskim. Gród był zasiedlony przez 150 i każdy z uczestników warsztatów napisał bardziej wybrednego i najmniej zaintereso­ lat. Na terenie osady znajdowało się ok. 106 list, który zwinął w rulon, obwiązał sznur­ wanego tematem odbiorcy. Potem udaliśmy domostw. Mogło w niej mieszkać od 800 do kiem i opatrzył pieczęcią. Ale to nie koniec! się do Katedry Gnieźnieńskiej podziwiać 1000 osób. Atrakcją dla zwiedzających jest Następnie bawiliśmy się w średniowieczną słynne drzwi. Widzieliśmy również grób ze też odtworzona wioska wczesnopiastow- pocztę. Dwaj posłańcy na koniach dostar­ szczątkami świętego Wojciecha. Podziwiając ska, składająca się z kilkunastu budynków. czali listy adresatom. Uczniowie mogli piękno tego miejsca, można poczuć klimat Tam, ubrani w stroje z pradawnych czasów, poczuć, jaką przyjemność i radość sprawia wydarzeń sprzed ponad 1000 lat - zjazdu przewodnicy opowiadali i prezentowali rze­ fakt otrzymania i czytania wiadomości gnieźnieńskiego. Naszą wizytę w Gnieźnie miosła, którymi zajmowali się ludzie ponad w takiej, już niestety, archaicznej formie. zakończył spacer po rynku. 2000 lat temu. Potem poszliśmy na spacer, by zapoznać W trakcie całego pobytu w kolebce Państwa Stamtąd pełni wrażeń pojechaliśmy do się z terenem. Wiedza ta została wykorzy­ Polskiego odbywały się liczne konkursy gospodarstwa pani Heni doświadczyć, sami stana w kolejnej zabawie - rysowaniu mapy związane z tym regionem. Uczniowie wyko­ na własnej skórze dojenia krowy, wypieku okolicy. Była to wspaniała lekcja przyrody nali też piękne albumy relacjonujące pobyt drożdżowych bułeczek, robienia masła i techniki. Tego dnia bawiliśmy się w szuka­ na zielonej szkole. W drodze powrotnej za i lepienia ptaszków z gliny. Były to wspa­ nie skarbów, które specjalna drużyna pocho­ swoje zaangażowanie i aktywne uczestnic­ niałe warsztaty połączone z dobrą zabawą, wała na terenie ośrodka. Poszukiwaczom two otrzymali dyplomy, nagrody i pamiątki a gościnność właścicielki nie pozwoli nam rozdała ona mapki oraz kompasy i liczyła na od pani dyrektor, a rodzice podziękowania zapomnieć o tym miejscu. to, że tak łatwo nie uda się im odnaleźć zako­ w postaci listu gratulacyjnego. • Trzeciego dnia zwiedzaliśmy zabytkowe panych szkatułek ze starymi monetami. Ale Zielona Szkoła na Szlaku Piastowskim była kościoły w Trzemesznie, Mogilnie i Strzel­ się myliła! Wieczorem było ognisko, które bardzo udaną i cenną przygodą, która z pew­ nie. Naszą uwagę zwróciła piękna Bazylika rozpoczął pokaz średniowiecznej mody nością utkwi uczniom na długo w pamięci. w Trzemesznie, gdzie znajduje się rzeźba wykonanej z gazet. Efekty prezentowanych W ich głowach pozostanie ogrom wiedzy, ciała świętego Wojciecha, a na suficie fre­ strojów przerosły oczekiwania oglądających której nie przekaże żadna książka. Pięć dni ski przedstawiające jego historię. Potem rewię. Wszyscy oczywiście piekli kiełbaski, doświadczania, poznawania i odkrywania złożyliśmy wizytę Popielowi w Kruszwicy. ale czekali też na podpłomyki - prasłowiań­ naszej przeszłości jest najlepszą lekcją histo­ Weszliśmy na Mysią Wieżę, która liczy 101 ski chlebek pieczony na ognisku. Podpło­ rii, jakiej uczniowie nie doznają w szkolnej schodów. Następnie wypłynęliśmy statkiem myki udały się i każdy uczeń otrzymał prze­ ławie. Swego nie znacie, cudze chwalicie... to na jezioro Gopło. Podczas rejsu kapitan opo­ pis na to danie. Na koniec była dyskoteka, powiedzenie jest nadal aktualne, ponieważ wiedział nam o historii oraz osobliwościach której wszyscy nie mogli się doczekać. często wybieramy zagraniczne wyjazdy, nie fauny i flory tego zbiornika wodnego. Ostatni dzień zielonej szkoły rozpoczęli­ doceniając piękna i skarbów naszej ziemi. Kolejny dzień spędziliśmy na terenie śmy od wizyty w Muzeum Początków Pań­ Szkolne wycieczki odgrywają ogromną ośrodka Jutrzenka w Gołąbkach, gdzie byli­ stwa Polskiego w Gnieźnie. To jest miejsce rolę w kształceniu świadomości narodowej śmy zakwaterowani. To był dzień, w którym w Polsce, które trzeba odwiedzić. Główne młodego człowieka, bo: Czym skorupka za nikt nie mógł się nudzić, tyle się działo! Po eksponaty zebrane są w trzech salach. młodu nasiąknie, tym na starość trąci... śniadaniu uczyliśmy się pisać listy gęsim W każdej z nich historię związaną z tymi KWIETNIOWE SPRZĄTANIE W TURAWIE

dzieci małe, starsze i mamy z tatusiami. było cały czas, aby nikt obojętnie nie prze­ T e r e s a Ż u l e w s k a Pragnę serdecznie podziękować wszystkim chodził obok śmieci, aby nikt nie pozwolił za tę pracę, za poświęcenie kilku godzin dla innym śmiecić. Niech nasze otoczenie, ulice Postanowiliśmy posprzątać Turawę-Mar- dobra naszej wsi. Chciałabym, aby czysto i drogi będą czyste. Proszę, dbajmy o to. szalki, zanim zrobi się zielono. Dlatego wiel­ kie sprzątanie zorganizowaliśmy 27 kwiet­ nia, aby już na długi weekend było czysto. Akcję zorganizowała Rada Sołecka wspólnie z Wielkim Księstwem Turawskim. Było nas ok. 20 osób. Sprzątaliśmy drogi wjazdowe do Turawy, ulice w centrum Turawy, lasek na ul. Klonowej w Marszałkach, ul. Sosnową, drogę w kierunku Jeziora Srebrnego, ul. Ogrodową i lasek tzw. Fazaniec. Nazbiera­ liśmy kilka ton śmieci! Po całej akcji trzeba było przywieść worki do wyznaczonych miejsc, aby Remondis to sprzątnął. Mam nadzieję, że wszyscy dostrzegli efekty naszej pracy. Na tę akcję przyszły całe rodziny, « ■ ■ ■ ■ ■ fala m b h Czerwiec 2013 DZIEŃ FRANCUSKI W ŚWIETLICY ŚRODOWISKOWEJ W TURAWIE

T e r e s a Z u l e w s k a

19-go maja mieliśmy niecodzienne zajęcia w naszej świetlicy środowiskowej. Do Turawy przyjechała pani Beatrix Dechambenoit z Francji - wnuczka ostatniego hrabiego Hubertusa von Garnier. Zaproponowała, aby zapoznać nasze dzieci z Francją. Przy­ gotowaliśmy rzutnik oraz inne niezbędne przedmioty. Pani Beatrix bardzo ciekawie opowiadała dzieciom o kulturze Francji, prezentowała stroje regionalne, kulturę, zajęcia Francuzów. Wszystko tłumaczył pan Leon Krysztofiak, który zna świetnie język francuski, ponieważ tam się urodził. Dzieci śnikami z różnym nadzieniem do wyboru, niczyli również niektórzy rodzice naszych aktywnie włączały się do rozmowy, zada­ popijając smaczne napoje - też z Francji. W dzieci. jąc pytania i prezentując swój stan wiedzy zorganizowaniu spotkania aktywnie uczest­ Wszyscy byliśmy zadowoleni, że pani o Francji. Na zakończenie spotkania wszy­ niczyła pani Sylwia Matysek, której serdecz­ Beatrix poświęciła swój czas naszym dzie­ scy zostali poczęstowani francuskimi nale- nie za to dziękujemy. W spotkaniu uczest- ciom, a one z tego dużo skorzystały. BEZPIECZNA ZABAWKA Z ODPADOW

A l e k s a n d r a C a l ic k a

D o m in ik a K o z io ł

W dniach od 8.04.2013r. do 19.04.2013r w Przedszkolu Publicznym w Turawie rodzice wraz z dziećmi wzięli udział w kon­ kursie- bezpieczna zabawka z odpadów. Samochody, roboty, zwierzaki i gry, to tylko niektóre z pomysłów na ekologiczną zabawkę jakimi wykazali się rodzice dzieci czej. Od 22 kwietnia rodzice wraz z dziećmi łymi nagrodami. Od 6.05 do 24.05.2013r uczęszczających do naszego przedszkola. oddawali głosy na najlepszą zabawkę. Roz­ prace można było podziwiać w Urzędzie Celem konkursu było ponowne wykorzysta­ strzygnięcie konkursu i wręczenie nagród Gminy Turawa. Wszystkim zaangażowa­ nie odpadów, zwrócenie uwagi na problem odbyło się 26 kwietnia z udziałem pani sołtys nym rodzicom gratulujemy pomysłu oraz segregacji śmieci oraz prowokowanie rodzi- Turawy, Teresy Żulewskiej. Wszystkie prace dziękujemy za udział w konkursie.. ców i dzieci do wspólnej aktywności twór- zostały uhonorowane dyplomem i wspania- KONKURS NA

II NAJPIĘKNIEJSZĄ PALMĘ WIELKANOCNĄ” Waldemar Kampa - wójt gminy Turawa A g n ie s z k a D y k t a Krystian Czech - dyrektor Łubniańskigo Domu Kultury. 22.03.2013r. W Przedszkolu Publicznym Komisja oceniająca prace miała bardzo w Węgrach odbył się konkurs na „Najpięk­ trudne zadanie, ponieważ każda palma niejszą palmę wielkanocną”. Konkurs adre­ była oryginalna, ciekawa i bardzo atrak­ sowany był do przedszkolaków z naszej cyjna. Dlatego, w rezultacie przyznano dwa gminy. W dniu konkursu przybyły dzieci I miejsca, trzy II miejsca oraz siedem III wraz z opiekunami z poszczególnych placó­ miejsc. Dzieci reprezentujące swoje przed­ wek, przywożąc palmy, które mierzyły nawet szkola otrzymały pamiątkowe dyplomy oraz placówek. Nagrodzone palmy można było 1,5 metra. W przepięknej scenerii prac kon­ nagrody rzeczowe, które dzięki hojności podziwiać w sali obrad Urzędu Gminy kursowych obradowało jury w składzie: sponsorów wzbogacają bazę dydaktyczną w Turawie. Czerwiec 2013 fa I a 23

Bardzo dziękujemy za zainteresowanie naszym konkursem, laureatom gratulujemy, a nauczycielom dziękujemy za opiekę nad kształtem artystycznym prac. Organizatorzy konkursu serdecznie dzię­ kują firmom, które wspomogły finansowo i rzeczowo naszą placówkę w przeprowadze­ niu konkursu: • Nadleśnictwo Turawa, • Farm util Węgry, • Spółdzielnia Samopomoc Chłopska w Turawie, • Elektrotim K. R. Bartyla Węgry, • Zakład M alarski E.L. Niemczyk Węgry. O MOŚCIE NA MAŁEJ PANWI W TURAWIE PO RAZ TRZECI!

A l f r e d K u p k a stało się, ale coś znacznie gorszego, wręcz nice omijające osiedla mieszkalne, a w ich przeciwnego - zamiast tego w czyjejś głowie obrębach stawia się przeszkody jak progi zrodził się szaleńczy pomysł, bo inaczej tego zwalniające itp., zmuszające niesfornych Jak wygląda każdy może zobaczyć. nazwać się nie da, aby wyprostować szosę od kierowców do ograniczenia prędkości, do A w jakim stanie jest poręcz także. Pokrzy­ strony Rzędowa już w granicach wsi Turawa bezpiecznej jazdy. A czym chce się uszczę­ wiona, powyginana, a barierki bezpośred­ poprzez likwidację łagodnego, podwójnego śliwić mieszkańców Turawy? Czy ma się nas nio przed mostem są już trzeci czy czwarty zakrętu na moście na Rososze przez kanał za grono głupców? A my mówimy twardo, raz prostowane lub wymieniane na nowe. Trzęsiński. W ten sposób powstaje prawie jak coś musi być to nowy most albo kładka I nikomu z odpowiedzialnych za bezpie­ dwukilometrowy odcinek całkowicie prosty dla pieszych i rowerzystów. Z tego miej­ czeństwo przede wszystkim pieszych, także od początków Turawy przy wyjeździe z lasu sca apeluję do wszystkich osób dobrej woli, naszych najmłodszych, którzy tędy dwa razy aż do ostrego zakrętu tuż przed mostem na naszych radnych oraz samorządu wsi, aby dziennie muszą przejść w drodze do przed­ Małej Panwi. Na dodatek na tym odcinku skutecznie sprzeciwili się realizacji pomysłu szkola i szkoły ze zmartwienia włos nie bie­ szosa idzie z górki i tu niektóre samochody wyprostowania szosy dojazdowej do Turawy leje. Ileż to razy w ciągu roku samochody rozwijają już teraz bardzo dużą szybkość od strony Rzędowa od wyjazdu z lasu aż do jadące z nadmierną szybkością od strony i nic ich znaki drogowe nie obchodzą. mostu na Małej Panwi. Podtrzymuję dalej, iż Rzędowa, nie mogąc wyrobić na zakręcie Dotychczas pewną przeszkodą, zmusza­ jest to pomysł szaleńczy, nieodpowiedzialny przed mostem na barierach przed nim lub już jącą kierowców do zmniejszenia prędkości i pod publikę. Byłoby tragiczne, gdyby na jego poręczy lądują, porządnie je uszka­ jest właśnie podwójny zakręt na moście na wśród mieszkańców Turawy, przede wszyst­ dzając. Mogą coś o tym powiedzieć nasi Rososze, gdzie samochody, chcąc wyrobić, kim rodziców, nie znalazły się osoby zdolne drogowcy. Gdyby w tym momencie znajdo­ muszą wyhamować albo lądują na jego balu­ przeforsować ten sprzeciw. Pieniądze prze­ wał się tam przechodzień, zostałby nie tylko stradach. Po zniknięciu tej przeszkody będą znaczone na tę niebezpieczną dla mieszkań­ potrącony lecz zmiażdżony. Tylko jedynej mogły dalej, aż do mostu na Małej Panwi ców Turawy inwestycję, można przeznaczyć opatrzności mamy do zawdzięczenia, iż jechać ile dusza pragnie. Zwiększy to znacz­ na budowę nowego mostu odpowiadającego dotąd nie było tu niewinnej ofiary ludzkiej. nie ilość kolizji na nim i ryzyko nieszczęśli­ już współczesnym wymogom, z osobnymi Już od czasów „komuny” tj. ponad ćwierć wego wypadku z udziałem przede wszyst­ bezpiecznymi ścieżkami dla pieszych i rowe­ wieku, mieszkańcy domagają się bezsku­ kim dzieci. Ludzie opamiętajcie się! W całej rzystów ,z uwagi przede wszystkim na ten tecznie wybudowania przynajmniej kładki cywilizowanej Europie, do której i nasz kraj bardzo niebezpieczny, z powodu zakrętu od przez rzekę dla pieszych. I dotąd nic!? Tak, ma zaszczyt się zaliczać, buduje się obwod­ strony Rzędowa wjazd na most. NOWINKI ZAKRZOWSKIE

M a r ia Z u b e il kich pań zadbał radny Leonard Warzecha. Życzymy wszystkim wspaniałych sukcesów w pracy społecznej. W kwietniu odbyły się wybory radnych do 10 marca z okazji Dnia Kobiet spotkały się Młodzieżowej Rady Gminy Turawa. Wśród Pomimo deszczowej pogody nie nudziły panie w zakrzowskiej świetlicy. Pośpiewały, 11 radnych mamy trzy osoby z Zakrzowa dzieci w sobotę 1 czerwca. Od rana przy poplotkowały, jednym słowem mile spędziły Turawskiego. Wioletta Dorn została stawie 12 zawodników wytrwale walczyło czas. Wspaniałą sałatkę ziemniaczaną, jak wybrana przewodniczącą MRGT, Marlena o jak najlepszy rezultat w zawodach wędkar­ zwykle przygotowała razem z siostrą Gizelą Neumann sekretarzem, a Kamil Neumann skich. Było ciekawie, bo ryba brała. Pierwsze pani Teresa Pielorz, a o dobry humor wszyst­ przewodniczącym Komisji Rewizyjnej. miejsce zdobył Kamil Świtała, trzecie Kamil 24 fala Czerwiec 2013

Michalczyk - obydwaj z Zakrzowa, a drugie „Jak nas widzą, tak nas piszą”, a czy mogą alarmowej. Kochana młodzieży- trochę wię­ Mateusz Król z Kosie. o nas mówić dobrze po odwiedzeniu altanki cej wyobraźni. Jeżeli rozpiera kogoś energia, Po południu, zarówno dzieci, jak i mło­ przy stawie? Raczej nie. Porozrzucane to na pewno można ją wykorzystać do bar­ dzież spotkali się w zakrzowskiej świetlicy. śmieci, wyrwany kabel z wyłącznika syreny dziej wzniosłych celów. Wielkimi zdolnościami zarówno pedago­ gicznymi, jak i muzycznymi wykazała się Justyna Warzecha, która tak pokierowała zajęciami, że nikt nie miał prawa się nudzić. Wieczorem wypogodziło się i sołtys Jerzy Zubeil z radnym Leonardem Warzechą, który również zasponsorował poczęstunek dla dzieci, mogli przeprowadzić zawody strzeleckie w strzelaniu z wiatrówki. Naj­ lepsi w zawodach okazali się: Marko Frasek, Mateusz Król, Waldemar Świtała i Marcin Cziolek.

ROZMOWA Z PANEM ANTONIM SOBCZYKIEM WŁAŚCICIELEM MYJNI SAMOCHODOWEJ „AUTO-KOMPLEX" W ZAWADZIE

T e r e s a Ż u l e w s k a Jakie zaplecze mają do dyspozycji Pana pracownicy? Do dyspozycji pracowników jest kuchnia Obiekt jest położony w bezpośrednim z jadalnią, kuchenka, natryski, wc, a także sąsiedztwie stacji paliw. Jadąc od strony pralka, więc nie muszą zabierać do domu Turawy, wjeżdżamy na wykostkowany, ubrań roboczych. ogrodzony plac. Budynek myjni od razu robi Siedząc w poczekalni, zapytałam klienta czy dobre wrażenie. Wewnątrz jest czysto i este­ jest zadowolony z usług. Odpowiedział mi, tycznie. Przestrzenny hol i poczekalnia dla że jak najbardziej, jest zadowolony z profe­ klientów. Pan Antoni Sobczyk „za sterem” sjonalnej obsługi, bo to jest myjnia ręczna Myślę, że posiadacze aut, zwłaszcza tych wita klientów. i auto myte jest bez szczotek, które mogą „wypasionych” powinni korzystać z takich Proszę o kilka wstępnych informacji nt Pana uszkodzić lakier. bezpiecznych, ręcznych myjni, aby utrzymać firm y Pan Antoni osobiście nadzoruje wykonanie lakier w dobrym stanie. Myjnia została otw arta 1.09.2012. Jest to usługi przez pracowników po to, aby klient Dziękuję Panu za rozmowę i życzę dużo myjnia ręczna. Mamy 2 stanowiska obsługi był zadowolony. To dobra cecha dobrych dobrych klientów. aut. Czynna codziennie /oprócz niedzieli/ gospodarzy. od 9.00 do 18.00. Co jest w ofercie oprócz mycia ? Wykonywana jest renowacja lakieru, a także kompleksowe czyszczenie tapicerki. Ile osób Pan zatrudnia? Dajemy zatrudnienie 6-ciu osobom, które obsługują 2 stanowiska. Standardowe mycie auta, łącznie z myciem dywaników wewnątrz trwa pół godziny. Co w tym czasie może robić klient? Nasi klienci mają do dyspozycji poczekal­ nię wyposażoną w prasę, telewizor, napoje. Wielu z nich korzysta ze swoich laptopów. Czerwiec 2013 fala BAJKA O JASIU I MAŁGOSI

Z o k a z j i D n ia D z ie c k a d l a n a s z y c h w s z y s t k ic h d ziec i

Za to pracą odpłacicie przez 44 dnie. Że rak przodem nie chce chodzić. T e r e s a Z u l e w s k a Jeść będziecie za dnia raz, Że w ogóle wszystkich razem By uzyskać drogi czas. Przeokropnie raz ukarze: Bardzo dziwna to przygoda Trzy godziny wolno spać, „jak nie będziecie mnie słuchali, Wydarzyła się raz w borze, Aby pracy więcej dać. To was wrzucę w piec i spalę”. Kiedy zbłądził Jaś z Małgosią A robota będzie taka: Oczywiście dla każdego 0 wieczornej, mglistej porze. Uczyć przodem chodzić raka, Nie było w tym nic miłego. Przeogromny, ciemny bór Paść na łące boże krówki, Wszystkich było zgodne zdanie Zakrył drogi, ścieżki zmylił Liczyć co dzień w lesie mrówki. - trzeba Babie sprawić lanie. A z zarośli wyszedł sen Co tam w trawie piszczy słuchać, Patrzcie dzieci, co to będzie! 1 nad dziećmi się pochylił. Gdy wiatr nie dmie mocno dmuchać, Jaś z Małgosią w pierwszy rzędzie Powolutku zamknął oczka I sosnowe ostrzyć szpilki, Rozpoczęli bój atakiem. I leciutko uniósł z ziemi By nie spocząć ani chwilki. Tuż za nim i kogut z rakiem, Bezszelestnie poszybował No a teraz spać do chaty, Kot dał z dachu z wiatrem susa, Wzdłuż tajemnych, leśnych cieni. Ale tylko godzin trzy. Będzie z Babą sprawa kusa. Na polance, w głębi lasu, Zbudzi kogut was czubaty, Jaś do Baby z boku skoczył, Stała chatka pośród mchu Przed nim wszystko w strachu drży. Sypnął piaskiem prosto w oczy. Do niej leciał sen niecnota Bardzo ciężko przeszedł pierwszy Oślepiło Babę tak, Z dwojgiem dzieci co miał tchu. Z tych 44-rech dni Że ją dopadł z tyłu rak. Tam w paprociach je porzucił Rak się wzbraniał przodem chodzić, Jak nie szczypnie Babę w nogę, I uleciał niby cień, Rzekł, że „ani mi się śni”. Więc na jednej Baba nodze Rankiem Jasia i Małgosię Boże krówki nieposłuszne Zakręciła się jak bąk. Zbudził jasny, biały dzień. Umykały z łączki w lot, Ani głowy, ani rąk, Co to? Patrzcie! Nie do wiary! I choć w trawie coś piszczało, Baba kręci się i miota, Jaś z M ałgosią oczka trą, Zawsze głośniej piszczał kot. Ani raka, ani kota, Skąd ta chatka bardzo dziwna? Buzie spuchły od dmuchania, Ani kota, ani raka, Jaki zapach niesie stąd? Bo wiatr nie chciał wcale dąć, Kogut także dał drapaka. Skąd przedziwne dach i ściany? Mrówek zliczyć nie podobna Znikła chatka piernikowa, Ach z pierniczków chatka ta! Skąd tak dużą liczbę wziąć? Sen się w głębi lasu schował, Będzie uczta przewspaniała, Jednym słowem- wszystko na nic, Znów zabłysło słonko rankiem Zjemy po pierniczki dwa. Nie szła im robota ta, Nad Małgosią i nad Jankiem. Ciachu, ciachu, chrupu, chrupu A tymczasem Baba Jaga Hejże w drogę, smyki hej, Zjedli ani migło się. Była coraz bardziej zła. Śmiej się Jasiu z tego śmiej, Aż tu nagle, gdzieś zza drzewa Naganiała, popędzała, Baba Jaga - bajka przecież, Wyszedł bardzo dziwny cień. Coraz więcej się gniewała, Nie ma wcale jej na świecie, Hu, hu - jestem tu, Coraz bardziej wymagała. Nie ma Baby i nie było, Kto to taki figle płata? Nie dość na tym, Baba Jaga Wszystko wam się tylko śniło ...... Ach pierniczki zajadacie? Nie szczędziła innym nagan: A gdzie proszę jest zapłata? Że za cicho kogut pieje, Tekst tej bajki spisała Teresa Żulewska, Aha, niby żeście głodni, Że wiatr leniuch słabo wieje, której Mama opowiadała ją w dzieciństwie. No więc dobrze, ale mnie Że kot myszy nie chce łowić, STOWARZYSZENIE LZS LIGOTA TURAWSKA INFORMUJE...

Pod koniec 2012 roku zakończono Ebisch, oświetlenie - firma P. P. Kansego, D a n u t a M a t y s e k budowę zadaszenia - wiaty. niezbędna okazała się pomoc P. E. Grzesika. Z up. Zarządu StowarzyszeniaLSZ Przyznane przez Gminę drewno i środki Ogólną wartość wykonanej wiaty wyce­ Rok 2013 jest dla naszego Stowarzysze­ z budżetu w wys. 4500 zł oraz społeczna niono na kwotę 20 tys. zł. nia szczególny, gdyż będziemy obchodzić praca wielu osób: H. Stasia, R. Liebego, A. W samej szatni trzeba było przejrzeć sanita­ 65-lecie istnienia Klubu. Stąd też zadania Grzeschika, P. Matyska, E. Stasia, K. Wie­ riaty i tym zajął się p. R. Jańczyk, usuwając wykonane w roku ubiegłym i podjęte do siołka, K. Panicza, J. Grusa, M. Fengra, S. wykryte usterki. realizacji w tym, są nierozerwalnie związane Sopy, S. Lippa i R. Jańczyka umożliwiły zre­ Wszystkim, którzy zaangażowali się z tą rocznicą. alizowanie tego przedsięwzięcia. w te prace Zarząd składa serdeczne podzię­ Projekt wiaty wykonał nieodpłatnie P. J. kowania. fala M SB SB E m

Rok bieżący zaczął się od tradycyjnego „wodzenia niedźwiedzia”, które miało miej­ sce 26 stycznia. W marcu członkowie LZS zbierali złom, w maju kolejny raz i do końca roku są zaplanowane następne zbiórki. 27 kwietnia zorganizowano festyn spor­ towy z udziałem niemieckiego klubu S.C. Schmarmede. Mecz rozegrany pomiędzy naszymi „oldbojami” i gośćmi z Niemiec zakończył się remisem 2:2. Najważniejsze wydarzenie tego roku to 13-14 lipca, będziemy gościć naszych przyja­ uroczystość i liczymy na miłe, wspólnie spę­ 65-lecie Klubu LZS Ligota Turawska. ciół z klubu sportowego w Pruppach. dzone chwile. Na festynie, który zaplanowano w dniach Już dzisiaj zapraszamy wszystkich na tę W KOTORZU MAŁYM - GRAND PRIX

dnia 16 lutego br. w Sali Mniejszości Nie­ ników to nowy rekord turniejów w Koto­ A r t u r D ł u g o s z mieckiej w Kotorzu Małym. W klubie u rzu Małym. Cztery pierwsze miejsca zajęli „Floriana” zebrała się prawie większa część zawodnicy klubu VICTORIA TRANZYT Otwarty Turniej „SKATA” - pierwsze czołówki skaciołrzy z powiatu opolskiego. Chróścice, którzy w zeszłym roku grali GRAND PRIX Kotorza Małego odbył się Dopisała frekwencja, gdyż 36-u zawod­ w I lidze krajowej - obecnie II liga. Oto czołówka turnieju: Lp. Imię, nazwisko Klub Miejsce zamieszk. ¿aooyte punkty 1. Marcin Szymski Victoria Tranzyt Chróścice Ozimek 2299 2. Jan Nowak Victoria Tranzyt Chróścice Biestrzynnik 2198 3. Zbigniew Buciak Victoria Tranzyt Chróścice Groszowice 2127 4. Jerzy Bieniek Victoria Tranzyt Chróścice Przywory 2032 5. Mateusz Woszko LZS Tarnów Opolski Dębiska Kuźnia 1983 6. Józef Bartyla Swornica Czarnowąsy Czarnowąsy 1876 7. Rajmund Kowalczyk LZS Otmice Otmice 1822 8. Leon Kuczera LZS Otmice Otmice 1758 9. Ryszard Szcześniok Swornica Czarnowąsy Czarnowąsy 1654 10. Alfred Polednia Niezrzeszony Kotórz Wielki 1645 Miejsca pozostałych skaciołrzy z Gminy Turawa: Lp. Imię, nazwisko Klub Miejsce zamieszk. Zdobyte punkty ' ...... 12. Gerhard Pielawa Niezrzeszony Węgry 1556

16. Artur Długosz Niezrzeszony Kotórz Mały 1465 18. Franciszek Sosna Niezrzeszony Zawada 1432 23. Tomasz Długosz Niezrzeszony Kotórz Mały 1324 24. Bernard Prudlik Niezrzeszony Kotórz Mały 1231 25. Jerzy Fiech Niezrzeszony Kotórz Mały 1131 28. Piotr Długosz Niezrzeszony Kotórz Mały 1035 30. Teodor Dudek Niezrzeszony Kotórz Mały 971 35. Franciszek Jończyk Niezrzeszony Kotórz Mały 565 36. Ryszard Kogut Niezrzeszony Turawa-Marszałki 558

W turnieju uczestniczyła jedna kobieta Lidia Skrzipczyk to uczestnicy ubiegłorocz­ karski. Kandzia - LZS Tarnów Opolski. Zawod­ nych Mistrzostw Świata. W bieżącym roku Organizator turnieju „SKATA” w Koto­ niczka jest jedną z czołowych skacistek odbędą się mistrzostwa Europy w Belgii. rzu Małym zaprasza „skaciołrzy” z Gminy naszego województwa. W turnieju zajęła Następny turniej „SKATA” - z cyklu Turawa do uczestnictwa w turniejach. 27-miejsce z 1095 punktam i. GRAND PRIX zostanie rozegrany w ostatni Zgłaszać się można co wtorek o godz. 18.00 Podczas turnieju rozegrano dwie rundy po weekend listopada br. - w sali Mniejszości Niemieckiej w Kotorzu, 36 rozdań. Turniej prowadził sędzia „P. Ż. Skata” Pan gdzie spotykają się„ skaciołrze” z Gminy Marcin Szymski, Jan Nowak, Paweł Paweł Kiszka znany do niedawna sędzia pił­ Turawa. ZAPRASZAMY Czerwiec 2013 fala ZAWODY WĘDKARSKIE

B a r t ł o m ie j K it a

W dniu 18 maja tradycyjnie już na Jeziorze Srebrnym odbyły się Zawody Wędkarskie o Puchar Wójta Gminy Turawa. W zawo­ dach wzięło udział 30 zawodników, w tym 4 juniorów. Wyniki przedstawiają się nastę­ pująco: Juniorzy 1. Patryk Fikus 2. Agata Swierc 3. Martin Stotko

Seniorzy: 1. Bernard Gwóźdź 2. Denis M iron l 3. Józef Glados K s ' ' ' 4. Tomasz Konieczny Należy podkreślić dobrą postawę świeżo lazło się w pierwszej szóstce, w swych pierw­ 5. Alfons Dubis upieczonych seniorów, których dwóch zna­ szych seniorskich zawodach. 6. Jerzy Moch TRENERZY DOTRZYMALI OBIETNICY!!!

G r z e g o r z N o w a k o w s k i

Naprawdę szkoda, że tego dnia nie wszyscy nasi podopieczni mogli być z nami, ale kry­ teria były określone bardzo jasno a miano­ wicie -pojadą ci, którzy trenują. Miało jechać po kilka osób z każdej grupy wiekowej, ale niestety nie wszyscy wyty­ powani przez trenerów zawodnicy, którzy zasłużyli na wyjazd mogli jechać z różnych przyczyn losowych. A ci co pojechali na pewno nie żałują. Wyjazd zorganizowany był przez Gminę Turawa, za co należą się naszej Gminie słowa podziękowania. Wzięły w nim udział dzieci, które grają w klubach z gminy Turawa. Więc byli tam zawodnicy klubów: LZS Zawada, LKS Kotórz Mały, LKS Bierdzany, LZS Ligota Turawska i LZS STAL Osowiec. Należy podkreślić, że na 45 dzieci biorących udział w wyjeździe z naszej Akademii, poje­ na drogę dzieci dostały po soczku i rogaliku. miłych niespodzianek, albowiem nasz miły chało najwięcej bo aż 20 osób a jest to kon­ Punktualnie o 9:00 wyjechaliśmy w stronę kierowca postanowił zrobić przystanek przy sekwencją, tego iż STAL Osowiec stawia na Wrocławia. McDonald’s z czego dodatkowo skorzystali­ młodzież i posiada najwięcej, bo aż 4 grupy Na miejsce dojechaliśmy o godz.ll:30 śmy i tym sposobem parę minut przed 18tą wiekowe młodych zawodników. W Osowcu a o 12:00 zaczęła się już w najlepsze dojechaliśmy cali i szczęśliwi na miejsce. trenują i grają: zabawa w wodzie. Zjeżdżalnie, skocznie Żaki czyli dzieci w wieku od 6 do 9 lat i baseny zostały opanowane przez nasze PAMIĘTAJCIE O TRENINGACH, Orliki tworzy grupa 10 i 11 letnich dzieci pociechy. To wodne szaleństwo trwało Młodziki czyli 12 i 13 latkowie nieprzerwanie przez 3 godziny Było BO NASTĘPNA NAGRODA Trampkarze to już 14 i 15 letnia młodzież. super a niestety przy fajnej zabawie czas Zbiórka nastąpiła o godz. 8:30 pod Urzędem szybko leci i koło godziny 15ej niestety MOŻE OKAZAĆ SIĘ JESZCZE LEPSZA! Gminy w Turawie. Zostały sprawdzone listy musieliśmy wychodzić z AQUAPARKU obecności, zgody od rodziców. Dodatkowo Ale tego dnia to nie był jeszcze koniec 28 fala SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI LKW TURAWA

M a r ia n W o j t a r o w ic z

Jak co roku LKW Turawa wyraźnie zaznacza swoją działalność sportowo-rekreacyjną na terenie gminy Turawa. Zorganizowano otwarcie sezonu węd­ karskiego w dniu 27.04.2013, połączone z zawodami wędkarskimi. W zorganizowa­ nych zawodach wędkarskich wzięło udział 12 wędkarzy. Zwycięzcami zawodów zostali w kategorii seniorów: Twardawski Herbert- zdjęcia z zawodów z okazji Dnia Dziecka 1 miejsce, Karasiński Roman- 2 miejsce, Szlemp Marian- 3 miejsce, w kategorii kade­ tów: Włodarczyk Jakub- 1 miejsce, Mikie- tów Roch- 2 miejsce, Mikietów Miłosz- 3 miejsce. Staraniem prezesa LKW Turawa Józefa Kłaka i zarządu klubu w dniu 1.06.2013 nad klubowym stawem Tonloch w Turawie zorganizowano Dzień Dziecka. Mimo nie­ sprzyjającej aury, frekwencja dopisała. Przy­ obecność policjantów, którzy oprócz zabez­ Za największą rybę: było sporo dzieci z okolicznych wsi wraz pieczenia imprezy, zorganizowali pokazy 1. Fikus Patryk 20 cm z rodzicami, wychowankowie domu dziecka szkolenia psów i obdarowali dzieci upo­ 2. Kochanek Emilia 19 cm w Turawie z wychowawczynią Ewą Granat, minkami. Szczególne podziękowania dla 3. Łapucha Ksawery 18 cm a także podopieczni domu dziecka w Sow- komendy policji w Ozimku, reprezento­ 4. Żera Natalia 17 cm czycach k/Olesna pod opieką wychowaw­ wanej przez asp. Tomasza Abrahamczyka Za ilość sztuk: czyń: p. Wiesławy Skibińskiej-Kłak i p. Anny i post. Sabinę Goryluk oraz komendy poli­ 1. Lempik Markus 15 szt. Brodziak, które własnymi samochodami cji w Opolu reprezentowanej przez st. asp. 2. W łodarczyk Kuba 9 szt. dzieci dowiozły. Szczególnie cieszył widok Macieja Kędrę, st. sierż. Mariolę Lipińską 3. Kolasa Małgorzata 7 szt. całych rodzin- czasem wielopokoleniowych a także st. asp. M arcina Wiśniewskiego i st. 4. Lakota Sandra 7 szt. na imprezie m. in. Rodziny: Krystyny i Hen­ sierż. Jerzego Pieczarkę, pełniących służbę 5. M azurkiewicz Łukasz 6 szt. ryka Mach z Córką Elżbietą- członkinią na Jeziorze Turawskim. 6. Łapucha Ksawery 6 szt. kadry w wędkarstwie spławikowym- oraz jej Następną atrakcją dla dzieci była jazda Ozdobą zawodów był pojedynek wędkarski męża, Małgorzaty i Stanisława Kolasy wraz wozem bojowym straży pożarnej z Kotorza sołtysów wsi: z synami Grzegorzem i Darkiem, Krystyny Wielkiego- szefowanej przez komendanta • - Turawa - Marszałki - pani Teresy i Franciszka Mykietów wraz z wnukami, Krzysztofa Netera, którego strażacy Krzysz­ Żulewskiej Moniki i Herberta Twardawskich, Alfredy tof Spyra i Marian Tarara sprawili dzieciom • - Kotórz Wielki - pani Moniki Twar- Krzysztofiak z mężem i wielu innych. wielką frajdę, urządzając im przejażdżkę dawskiej Po krótkim powitaniu, które wygłosił strażackim wozem, za co zarząd klubu ser­ Wynik zawodów w regulaminowym prezes LKW Turawa Józef Kłak, rozpoczął decznie dziękuje. czasie zakończył się remisem, 2:2 chociaż się poczęstunek przysmakami serwowa­ W czasie, gdy dzieci brały udział w zawo­ pani Teresa złowiła większą rybę o dł. 18 nymi przez bufet oraz napojami i słody­ dach wędkarskich, pokazach tresury psów, cm. Obie uczestniczki nagrodzono meda­ czami, po czym uczestnicy rozpoczęli zapisy pływały łodziami i jeździły strażackim lami i gromkimi brawami. Żałować należy, do zawodów wędkarskich, które prowadził wozem, rodzice i opiekunowie gościli się że nie brała udziału w zawodach pani Kry­ i sędziował sekretarz klubu Henryk Ada­ pod namiotem przy bufecie. styna Wieczorek sołtys Kotorza Małego, mowicz przy współudziale Wojciecha Słu­ Po zakończeniu zawodów wędkarskich ale miejmy nadzieję, że w przyszłym roku chania. Bezpieczny połów zawodników na i sklasyfikowaniu, zwycięzcy otrzymali wszystkie trzy panie sołtys stoczą emocjo­ pomostach, jak też bezpieczeństwo pływa­ nagrody i medale, które wręczyli zwycięz­ nujący pojedynek wędkarski. nia łodziami zapewniali: Jerzy Mach, Grze­ com prezes Józef Kłak i Krystyna Mach. Na zakończenie imprezy prezes LKW gorz Mach, Dariusz Król, Stanisław, Grze­ Wszyscy zawodnicy otrzymali pamiątkowe Turawa otrzymał w podziękowaniu pamiąt­ gorz i Dariusz Kolasa oraz kierownik straży medale i obdarowani zostali słodyczami. kową laurkę od wychowanków domu rybackiej klubu Stefan Brylak. Łodzi użyczył Zawody wędkarskie- rozgrywane w kate­ dziecka w Sowczycach. wraz z silnikami niezawodny sponsor Zyg­ gorii open- punktowane były za największą Zorganizowanie tak dużej imprezy nie munt Spyra. rybę i za ilość sztuk. W zawodach wzięło byłoby możliwe bez udziału naszych stałych Bardzo miłym akcentem imprezy była udział 38 osób. Zwycięzcami zostali: i niezawodnych sponsorów: Czerwiec 2013 fala 29

Pokaz tresury psów Zdjęcie z rozpoczęcia sezonu wędkarskiego (27.04.2013)

Krystyna i Henryk Mach - Sklep W ęd­ • Bernard Świerc - Hurtownia Napojów • Anna Kulasza - Kotórz Wielki karski Opole Zawada • Wiesława Skibińska-Kłak - Sowczyce Sylwia i Jacek Symbiga - Sklep Spo­ • Rada Sołecka - Turawa • Wanda Król - Turawa żywczy „Cytrynka” Turawa • Rada Sołecka - Kotórz Wielki • Grażyna Szczygielska - Turawa Józef Kaliński - Firma „Kloneks” Opole • Duda Marcin - Sklep Wędkarski „Maj­ Wszystkim sponsorom zarząd klubu Zygmunt Spyra - „Auto-Moto-Yacht ster” Turawa LKW Turawa składa tą drogą gorące podzię­ Club” Kotórz Mały • Michał Bochański - „Auto-Serwis” kowanie. Dziękuje również ks. Rajmundowi Nadleśnictwo Turawa Turawa Kała - proboszczowi parafii w Kotorzu Spółdzielnia „ Samopomoc Chłopska” • Bank Rolników Opole - Siedziba w Turawie Wielkim za wsparcie w organizacji Dnia - Turawa • Grupa Rybacka „Opolszczyzna” - Prezes Dziecka. Urząd Gminy Turawa - Wójt Waldemar Jakub Roszuk - Opole Podziękowania należą się również Pio­ Kampa • Kazimierz Kurek - Sklep-Serwis trowi Długoszowi i jego pracownikom, któ­ - Nadleśnictwo Opole - Jan Słowik „Husąwarna” Turawa rzy dbali o podniebienia i żołądki uczestni­ Herbert Kurc - Blacharstwo „Zakład • Piotr Ćwik ków, Denisowi Mironowi za nagłośnienie, Turawa” • Alfred Weber - Kotórz Mały muzykę i konferansjerkę, Waldemarowi Marek Peszka „Auto-Salon” Kluczbork • Piotr Długosz - Restauracja „Tura- Kupka za dostawy kawy i Tomkowi Koniecz­ Marek Pasoń - Ciesielstwo Turawa wianka”, Stolarnia Kotórz Mały nemu, który przebieg imprezy na zdjęciach Artur Witkiewicz - Zakład Kotórz Mały • Teresa Szymczykowska - Kotórz Mały utrwalił. Krystyna i Franciszek Mykietów - Turawa Panie, które upiekły ciasto: Dla organizatorów i sponsorów najwięk­ Stanisław Łuczak - Turawa • Krystyna Mykietów - Turawa szą nagrodą niech będzie radość i uśmiech - Jezioro Duże • Monika Feret - Turawa zadowolonych dzieci.

laurka przygotowana przez dzieci z domu dziecka w Sowczycach w ramach podzięko­ Tołpyga złowiona przez Adama Twardawskiego i Rolanda Lempika na stawie Tonloch wania za zaproszenie na dzień dziecka w dniu 3.11.2012 waga 35 kg długość 125 cm (proszę o wstawienie wraz z opisem) ehhhbbi f m A TO JUŻ PONAD 60-LAT - CIĄG DALSZY - OŚRODEK I JACHT KLUB LOK /JK LOK/ W TURAWIE

K a z im ie r z W ę ż y k pewien okres zarządzało przedsiębior­ rakterze i przez wiele lat - wykonywał dla stwo „FAMAK” w Kluczborku i Klub naszego klubu żeglarstwa - p. Zenon Mali­ Żeglarski LOK zakładu, a działacze nowski z Kluczborka i to często za słowo Nawiązując do artykułu pod nazwą jw. i członkowie tego okresu to: Kazimierz „dziękujemy”. Zenon - ponawiamy nasze - zamieszczonego w Kwartalniku Gminy Kaczorowski, Zenon Malinowski, dziękujemy. Turawa Nr 1/92/2013 - jestem zobowiązany Kazimierz Gdowski, Eugeniusz Gło­ Pomagali nam także: Kaczorowski Roman i uważam, że przedstawione zagadnienia wacki, Bolesław Grabowski i inni; z Kluczborka, Sochor Antoni ze Szcze- i tematy należy uzupełnić, wyjaśnić, a może • także w końcówce lat siedemdziesiątych drzyka- sędziowie. i poprawić, bo dotyczą naszej Gminy, miesz­ ub. wieku doszło do połączenia 3 klu­ Za poparcie i pomoc dla nas i naszej dzia­ kańców, działaczy, ludzi zaangażowanych. bów i utworzenia na Rybaczówce jed­ łalności składamy także podziękowania dla Warto o tych sprawach wspomnieć, przyto­ nego a to: Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej czyć - bo to już „mała historia”. 1. Klubu Żeglarskiego LOK Opole - miasto, - Turawa, Opole, Wrocław. Na wstępie pozwalam sobie wyjaśnić - roz­ 2. Klubu żeglarskiego LOK Famak Klucz­ Na działalność składa się wiele zagadnień szerzyć poniektóre tematy czy zagadnienia bork, - czynników, a jednym z b. ważnych jest przedstawione w KGT Nr 1/92/2013, a mia­ 3. Jacht Klubu LOK Turawa, zaplecze finansowe działania, dlatego też nowicie: Mariaż ten jednak okazał się nietrwały i po zawsze liczyliśmy na naszych partnerów - • opisując lata 1948 - 1950 i Ligę Morską ponad roku twór ten został rozwiązany; to jest sponsorów, szczególnie w imprezach i Kolonialną oraz Ligę Przyjaciół Żoł­ • natomiast Jerzy Rosicki - członek i v-ce wodnych a to: nierza -były to poprzedniczki obecnej komandor JK LOK Turawa był preze­ 1. Gmina Turawa Ligi Obrony Kraju i weszły w jej skład sem Polskiego Związku Klasy Omega - zakłady pracy, przedsiębiorcy, pry­ organizacyjny. Około 30 lat wstecz w latach 1998 - 2007r. również jako watne punkty handlowe, rzemieślnicy, próbowałem odtworzyć historię tego reprezentant naszego klubu turaw- często osoby fizyczne, okresu, spisać kronikę, rozmawiałem skiego startował z załogą przez wiele lat - Urząd Gminy. z wieloma członkami i działaczami w regatach Pucharu Polski i Mistrzo­ 2. Opole tego okresu z Turawy, Opola i innych. stwach Polski klasy OMEGA, a między - Urząd Wojewódzki, Urząd Marszał­ Opinie były różne, podawano rozpo­ innymi w 2003 roku zdobył tytuł V-ce kowski, Urząd Miejski częcie działalności w latach 1948 - 1949 Mistrza Polski w klasie otwartej Omega - zakłady pracy, Liga Obrony Kraju, - 1950, a pierwszy kurs żeglarski odbył na jeziorze Tresna Ziemi Żywieckiej. To Wojsko Polskie. się w 1951r. /wg wyjaśnień j.k.ż.w. p. reprezentant Turawy. 3. Nasi sympatycy i działacze: M ariana Motty/; Klasa OMEGA - to pewna forma stowa­ • Wacław i Leonard Szczuka z Olesna, • złośliwy chochlik drukarski /też działa/ rzyszenia, grupująca żeglarzy z całej Pol­ • Andrzej Kochman z Byczyny, spowodował niepełną informację ski, a pływająca na łodziach typu Omega. • Adam Stecki z Kluczborka, o działaczach klubu z tego okresu, Żeglarze tej klasy opracowywali coroczny • Franciszek Jaworski z Luboszyc, a prawidłowo to winno brzmieć: kalendarz regat Pucharu Polski i Mistrzostw • Zbigniew Setnicki, Andrzej Hawryluk, „członkowie i działacze tego okresu to: Polski - spotykając się na zawodach orga­ Jurek Rosicki z Opola oraz wielu innych Tadeusz Datoń, Jerzy Łańcucki, Marian nizowanych co tydzień lub dwa tygodnie - z różnych rejonów i miejscowości. Motta, Bogdan Zieliński, M arian Sokół, w soboty i niedziele -na terenie całego kraju Opisując - przekazuję wiadomości - Emil Nowak, Romuald Doliński, bracia przez cały sezon żeglarski /również w Tura­ informacje o ponad 60-leciu działania, na SUMISŁAWSCY, Lang, IDZIK i wielu, wie/. Finałem rozgrywek pucharowych to pewno wiele rzeczy, zdarzeń, faktów, ludzi wielu innych”; regaty Mistrzostw Polski tej klasy oraz uro­ nie ująłem, nie napisałem - o ile tak - to pro­ • w terminie późniejszym należy też czyste spotkanie wodniaków na zakończenie szę przyjąć moje przepraszam i serdeczne wspomnieć zawodników żeglarstwa - sezonu nawigacyjnego, w którymś klubie - pozdrowienia. Ryszarda Płachtę i Piotra Kupkę, którzy ośrodku wodnym w Polsce. Można sobie zadać pytanie, dlaczego to walnie przyczynili się do popularyzacji W organizacji i przeprowadzeniu regat opisałem? Uważam, że to pewna historia sportów żeglarskich i regionu turaw- żeglarskich dużą rolę spełnia komisja Turawy, ludzi, jej mieszkańców. A przecież skiego; sędziowska z jej szefem - przewodniczącym są jeszcze inne kluby wodne i ośrodki, które • w latach 70-tych ubiegłego wieku ośrod­ na czele. Na Jeziorze Turawskim bardzo wiele uczyniły w tym zakresie. kiem LOK na Rybaczówce przez dużo imprez żeglarskich o różnym cha­ Es&m* fala

Z a w ił a D e f in ic j a m y ś l a m i ĄCIK POEZJ ż y c ia

Miłość - szczęście zdobyte, - P io t r P l o t n ik przez cierpienia przejęte.

T w o je S erce Miłość - życie wieczne, w serca przeszyte.

O d Serce stęsknione Kobieta - miłość jedyna, miłością zapełnione uśmiechem zapamiętana. Wieczór, bez duszy Moja kochana, ciemna noc bez człowieka zapamiętana. i czerwień. zachłanne Purpura, pielęgnowane tabletkami Ale miłość to życie przecież, błękit, zlęknione ciężkie chodzenie zapamiętane

Sen, od ciebie odebrane miłość kocha we wspomnieniach - Życie, serce dojrzałe wymagana. Codzienność spontaniczna radość

chodząca parami dla ciebie potrzebne Życie - oś czasu i meta. z ufnością poniewierane przechodząca, zachęcająca. A startu nie widać, zakochane... bo za chmurami jedyne na własność Kobieta przepiękna, lśniące mury. z upatrzeniem czekające na ciebie życia mego jedyna. Przeżyć, zachłanność upatrzona Oczy przepełnione łzami nie sen, to było twoje od płaczu wszelakiego to czas. i jest dalej. nad bólem i miłością przelane. FRÜHLING OBRAZ TRUDNA DROGA

A l f r e d K u p k a G a l l G a l l

Tym razem dla odprężenia po przeczytaniu Tysiącami kredek namaluję łąkę, Diabeł, anioł - dwa żywioły moich obydwu powyższych tekstów o grobow­ ozdobię ją tęczą kwiatów, czarny, biały - dwa kolory cach i moście i na przekrój tegorocznej kapry­ sprawię, by było ciepło, niebo, piekło - trudna droga śnej wiosny wybrałem wierszyk siostrzeńca więc namaluję uśmiechnięte słońce. śmierć i życie -jedna trwoga. hrabiego Hubertusa - Dr Joachima Warning. Wprawię trawę w kołysanie, Wenn die Schnepfe streicht niech wiatr smaga smukłe listki. Komu wybór jest zbyt prosty? W tle las stanie - tak od ręki, Gdzie do szczęścia klucz schowany ? und die Kröte laicht, dając w cieniu ukojenie. Kto zna wszystkie odpowiedzi? wenn der Nebel raucht Kamień stworzę też na boku, Kto dziś nie jest zabiegany? und der Birhahn faucht, by strudzony człek tu spoczął, wenn der Rehbock plätzt oczy łąką m ą nacieszy Stanąć, wybrać- prosta mowa und die Bache setzt, but rozsznuruje i kamyk wytrzepie. tak i nie - tylko słowa wenn der Morgen graut Ptaków wdzięcznych nie zabraknie, serce, rozum - wybór trudny und das Füchslein braut, trelać będą nad mą łąką, słyszysz ciągle świat okrutny wenn die Drossel singt strum yk też być tutaj musi, und der Karpfen springt, latem będzie ukojeniem... Spakuj uśmiech do plecaka Wenn es allenthalben fliegt und kriecht Łatwo tworzyć na papierze, wdziej wygodnych butów parę und die ganze Welt nach Blüten riecht, czynić piękno jedną kredką, do kieszeni wrzuć piątaka wenn bei den Mädchen die Mieder schwellen, trudniej życiem swym kierować, dorzuć zwykłą szewską miarę. Dann ist es Frühling, alte Gesellen! wiedząc, że jest niebo... no i piekło. Ruszaj w świat, by szczęście mierzyć u sąsiadów zacznij swoich niech znów w ludzi zaczną wierzyć będzie to z udziałem Twoim.

Brać nam łatwiej jest niż dawać lepiej znaleźć jest niż szukać lecz wysiłku nie kosztuje do drzwi szczęścia chcieć zapukać. 32 fala Czerwiec 2013 KRZYŻÓWKA NR 83

P iotr Jendrzej nia w czasie Mszy; 25-imię polskiego biny; 7- ... pieniędzy na określony cel; 8- Króla Krzywoustego; 28-karty dla dzieci; Hinduska;14- filozof grecki z Babilonu; 17- Znaczenie wyrazów: 30-gwóźdź z szeroką główką; 32-jęzor; obslugiwał radiostację; 18- jezioro na Poj. Poziomo: 1-Makkah, miasto dla pielgrzy­ 33-słynna w Szczepanowicach; 36- biała Iławskim z Drwęcą; 20- powieść Camusa, mów, w Zach. Arabii Saud.;5-właścicielka postać strasząca w zamczysku;37-m. choroba; 22- kołtun; 26- warszawski zespół ogromnej fortuny: 9- z aktorami i kurtyną; pow.w woj.dolnośląskim; 38- część walki pałacowo -ogro -dowy (Ujazdów); 27- nasza 10- ze stolicą Santiago; 11-kradnie; 12-dolna bokserskiej; 39- marzy o nich łysy; 40- czop, stolica; 28- wijąca się ryba; 29- ma inne zda­ część nogi; 13-cofanie się wojska; 15-ry-ba korek; 41- zygzakowata. nie w dyskusji; 31- zgiełk, wzburzony gwar; z okoniowatych; 16-żołnierz lekkiej jazdy Pionowo: 1- awanturnik i wichrzyciel; 34- plakat, druk odezwy; 35- stolica nad węgierskiej; 19-klamra na pięcio­ 2- rządzi finansami firmy; 3- certyfikat; Sekwaną. linii; 21-dom studenta; 23-tysiąclecie; 4- wygórowane mniemanie o sobie, pycha; Rozwiązanie polega na rozszyfrowaniu 24-wonna żywica używana do okadza­ 5- ryba z karpiowatych; 6- kiść np. jarzę­ hasła od 1 do 30.

1 2 3 4 5 6 7 8 10 12 9

10 15 11 16

30 12

18 13 13 14 11

24 15 16 17 6

10 18 19 20

21 22 4 3

22 29 23

2 24

25 5 2 6 27

28 29

21 19 30 31 32

14 23 33 25 34 35

36 1

17 37 38

20 8 39 28

26 9 4 0 41 7 27

1 2 3 4 5 8 9 12 13 14 15 16

' 17 18 19 20 21 22 23 r 26 27 28 29 I M a rk 1 T w ain

4 1 r M Czerwiec 2013 fala 33 KRZYŻÓWKA ŚWIĄTECZNA NR 82 - ROZWIĄZANIE

R edakcja ______kwartalnika życzymy ciekawej lektury. Kartki z rozwiązaniem hasła krzyżówki Za prawidłowe rozwiązanie krzyżówki nr nr 83 prosimy nadsyłać do dnia 31 lipca 82 w „FALI” nr 1/92/2013 nagrodę otrzy­ 2013 roku na adres: Redakcja Kwartalnika mał Pan: Ferdynand Krawczyk z Kadłuba „FALA”, ul. Opolska 39c, 46-045 Turawa Turawskiego - książkę: Opolskie. Eko - Pol­ (Urząd Gminy Turawa). ska. Zrównoważony rozwój. Hasło krzy­ żówki brzmiało: „Pogodnych i Wesołych Świąt Wielkiej Nocy życzy FALA”. W imieniu kolegium redakcyjnego naszego P o g o d n y c h i W esołych

• REKORDOWE BIEGANIE

trzech!!- z wielu, nawet odległych miejsco­ tylko po to, by na mecie wręczyć każdemu A d a m B ochenek wości. Bardzo miło zaskoczyło to organi­ pamiątkowy medal, a było komu, bo na zatorów, czyli Urząd Gminy w Turawie, starcie stanęło 45 przedszkolaków, wśród Koniec maja w naszej Gminie, to już od który był głównym sponsorem oraz Gim­ których najmłodszy był Michał Kluczny, czternastu lat, pora na Turawskie Biegi nazjum w Turawie. Sponsorem byli rów­ urodzony w 2010 roku. Przełajowe. Tegoroczna edycja tej imprezy nież: Nadleśnictwo Turawa, które od wielu Sędzią głównym był pan Grzegorz Kwie­ przeprowadzona została w piątek, a nie lat wspiera naszą inicjatywę, GS Turawa, ciński, który od wielu lat czuwa nad wła­ jak w minionych latach w sobotę. W tym które funduje ciasta oraz Turawa Park. ściwym przebiegiem zawodów, w towa­ samym czasie w całej Polsce odbyła się Tradycyjnie -honorowym starterem biegu rzystwie Pana Tomasza Piwowarczyka. akcja „POLSKA BIEGA”, tak więc biegali pierwszego był Wójt Gminy Turawa Pan Obaj Panowie co roku przygotowują trasy i nasi zawodnicy, których w tym roku sta­ Waldemar Kampa, który rywalizował naszego biegu, i tak jak zawsze, stanęli na nęło na starcie dwustu dziewięćdziesięciu z przedszkolakami na dystansie 100 m, wysokości zadania. Łącznie przeprowadzono 11 biegów, które były niezwykle emocjonujące i nie bra­ kowało w nich sportowej walki i zawod­ niczego uporu. Wystarczy powiedzieć, że jedną z zawodniczek pogotowie przetrans­ portować musiało do szpitala. Tego zresztą dnia załoga pogotowia, która zabezpie­ czała bieg, miała pełne ręce roboty. Na szczęście kończyło się tylko na kolkach i otarciach naskórka, ale z tego miejsca bardzo serdecznie im dziękuję za „kawał dobrej roboty” oraz fachową pomoc. Pogoda z rana spłatała nam małego psi­ kusa i pokropiła nieco nasze głowy, ale im bliżej biegu głównego, tym niebo robiło się jaśniejsze, więc i humory było coraz lepsze. Rekordowym pod względem frekwencji okazał się bieg nr 9, gdzie biegli chłopcy z rocznika 1998 i 1999, tutaj na starcie stanęło 53 uczestników. Tradycyjnie już imprezę kończył bieg w kategorii Open Mężczyzn na dystansie 5000, w którym biegło 25 zawodników. Po biegach przyszła pora na dekorację zwycięzców. Miejsca od 1 do 3 nagradzane były pucharami oraz nagrodami rzeczo- ^ 34 fala Czerwiec 2013

► wymi, które dzięki uprzejmości niezawod­ nych sponsorów dały zawodnikom wiele radości i wynagrodziły trud osiągnięcia najlepszych wyników. Zawodnicy z miejsc 4 i 5 otrzymali pamiątkowe dyplomy. Naszą imprezę odwiedził w tym roku Mar­ cin Błaziński -bardzo utytułowany zawod­ nik, który uczestniczy w wielu bardzo zna­ czących maratonach i posiada na swoim koncie tytuły mistrzowskie. W samych biegach nie uczestniczył, chociaż do niego należy rekord czasowy Turawskiego Biegu, tym razem dopingował swojego brata. Kończąc, chciałbym podziękować wszyst­ kim za współorganizację, zwłaszcza zaprosić na przyszłoroczny jubileusz Rocznik 2004-05 Rocznik 1998-99 naszej imprezy. Będziemy wspólnie świę­ 1. Natalia Grala 1. Bartosz Podbrożny 1. Justyna Mrocheń 1. Stanisław Chudzik tować 15 lat biegów w Turawie i na pewno 2. Sara Raczek 2. Nataniel Możdżeń 2. Agnieszka Czech 2. Dawid Pech nie zapomnimy skąd wziął się w ogóle 3. M onika Niemiec 3. Felix Hentschel 3. N atalia Gaś 3. Łukasz Fuhl pomysł na zorganizowanie święta sportu w Gminie. Mam nadzieję, że nie braknie Rocznik 2002-03 Rocznik 1996-97 też sponsorów, tak by jubileusz zasłużył na 1. Julia Slotta 1. Oliwer Leckner 1. Ewelina Pytel 1. Adam Panicz miano Święta. 2. Natalia Pawelec 2. Kamil Blaszczyk 2. Paulina Długosz 2. Mateusz Mełech Klasyfikacja: 3. Sylwia Pawelec 3. K rzysztof Pietras 3. A leksandra Niesiony 3. Tomasz Floro- dyski Rocznik 2006 i młodsi: Rocznik 2000 - 01 1. Karolina Rudnik 1. Katarzyna Napolska 1. Kamil Pytel OPEN KOBIET OPEN MĘŻCZYZN 2. Daniel Nowacki 2.Sara Leckner 2. Krzysztof Farys 1. Ewelina Pytel 1. Damian Sowa 3. Julian Iglesias 3. Anna Hanuszewicz 3. Kevin Szala 2. Jennifer Syga 2. Adrian Błaziński 3. M artyna Jończyk 3. Sebastian H olik

TURNIEJ „CO WIEM O SWOJEJ GMINIE” ROZSTRZYGNIĘTY

J e r z y F a r y s namyśle i głosowaniu jury wytypowało „Turawa w grafice i słowie...”, „Jak z osady zwycięzców: folwarcznej powstała wieś Turawa”. Wszyscy I miejsce Julia Matysek - Społeczna Szkoła uczestnicy tego etapu wykazali się ogromną 5 czerwca br. z inicjatywy Towarzystwa Podstawowa w Kadłubie Turawskim; wiedzą. Po długiej walce turniej został roz­ Miłośników Ziemi Turawskiej został prze­ II miejsce Christina Świtała - Szkoła Podsta­ strzygnięty. Laureatami turnieju zostali: prowadzony w Urzędzie Gminy w Turawie wowa w Ligocie Turawskiej; Daniel Jończyk - zwycięzca turnieju po raz kolejny turniej „Co wiem o swo­ III miejsce Dominika Sowa - Szkoła Podsta­ Kamila Krawczyk - II miejsce jej Gminie. Został zorganizowany przez wowa w Osowcu; Krzysztof Woszko - III miejsce Towarzystwo Miłośników Ziemi Turaw­ IV miejsce Jakub Bartyla - Społeczna Szkoła Marcin Pielorz - IV miejsce skiej i Urząd Gminy w Turawie. O godzinie Podstawowa w Węgrach; Emil Kornek - V miejsce dziewiątej rywalizację rozpoczęli uczniowie V miejsce Katarzyna Hełka - Społeczna Nagrody rzeczowe i dyplomy uczestnikom z klas I-III, z czterech szkół podstawowych Szkoła Podstawowa w Kadłubie Turawskim; turnieju wręczyli: Stanisława Brzozowska z terenu Gminy Turawa - Kadłuba Turaw­ VI miejsce Maja Prządo - Szkoła Podsta­ - Sekretarz Gminy Turawa, przewodni­ skiego, Ligoty Turawskiej, Węgier i Osowca. wowa Ligota Turawska. czący TMZT - Jerzy Farys, Brygida Kansy, W ciągu sześćdziesięciu minut uczniowie Wyróżnieni uczniowie: Paulina Piechaczek, Teresa Żulewska, Stanisław Cabaj. Prowa­ musieli wykonać pracę plastyczną, przed­ Karolina Tarara, Weronika Pielawa, Sara dzący cały konkurs, Jerzy Farys, podkre­ stawiającą swoją wieś. Komisja konkursowa Kensy, Paulina Rudnik, Dagmara Krawczyk. ślił bardzo dobre przygotowanie meryto­ w składzie: członkowie Zarządu TMZT W drugiej części turnieju rywalizowali ryczne gimnazjalistów, którzy wykazali się i Pani Sekretarz Gminy Turawa Stanisława gimnazjaliści. Uczniowie musieli wyka­ ogromną wiedzą dotyczącą historii Gminy Brzozowska, stanęła przed bardzo trudnym zać się wiedzą dotyczącą historii, tradycji, Turawa. Wszyscy uczniowie biorący w tur­ zadaniem, gdyż musiała ocenić prace, któ­ kultury i teraźniejszości Gminy Turawa. nieju otrzymali nagrody, które ufundowało rych poziom był bardzo wysoki i wyrów­ Gimnazjaliści przygotowali się do turnieju Towarzystwo Miłośników Ziemi Turawskiej nany. Wszystkie prace wykonane przez z trzech książek W. Swierca -„Album”, i Urząd Gminy w Turawie. uczniów były bardzo ciekawe. Po długim Czerwiec 2013 fala 35 Małe dzieci, wielki przeżycie Festyn rodzinny w szkole w Ligocie Turawskiej w Kotorzu Wielkim ■■■■■■■■■■i

f i 1 f m fili ' 1 lp " 1 1 ; ■siwr ■ li - ł ł ] a B ^ P * • i r S U7s /"Sir ' 'JŁ y.*V Vip . ' 7; A- ifriftT T

A; * i ł * . Lwpr - ...^ | | J2

Uczniowie z Osowca Dzień Dziecka na Szlaku Piastowskim w Zakrzowie Turowskim

Dzień francuski u Gminny Konkurs Kroszonkarski w turawskiej świetlicy środowiskowej ® w Węgrach