ISSN 1425–8730 Kwartalnik Gminy Turawa Nr 4/112/2017 Bierdzany • Kadłub Turawski • Kotórz Mały • Kotórz Wielki • Ligota Turawska Cena 3 zł (w tym podatek VAT) Osowiec • Rzędów • Turawa • Węgry • Zakrzów Turawski • Zawada
Z wielką radością składam gorące życzenia zdrowych, błogosławionych i śnieżnobiałych Świąt Bożego Narodzenia. Niechaj świąteczne dni wniosą w Wasze życie spokój, Zaś ciepło wigilijnego stołu przyniesie miłość bliskich, która doda odwagi do realizacji wszystkich planów w Nowym Roku 2018. Wasz wójt Waldemar Kampa
Artur Gallus Maria Zubeil Ewelina Tomechna Uroczyste przekazanie Nowinki zakrzowskie Pracownia Orange nowego auta strażackiego w Kotorzu Wielkim 2 Kwartalnik Gminy Turawa
W dzień Bożego Narodzenia Niech Nowy Rok niesie blaski Idą święta Radość wszelkiego stworzenia Bożej chwały, Bożej łaski Więc niech pełnia tej radości A blask gwiazdy betlejemskiej Z Kumą rozmawiał Adam Bochenek Zawsze w sercach Waszych gości! Wśród wędrówki świeci ziemskiej! – Kogo ja widzę? No, nie wierzę, Kumo, gdzie to się podziewałaś? – Eee, długa historia, czasu szkoda, żeby opowiadać, a śpieszę się do ministerstwa. – Do ministerstwa? Kumo, opowiadaj, ty w ministerstwie? Jakim? – A no do ministerstwa finansów pędzę, mam nadzieję, że kolejki nie Z najlepszymi życzeniami będzie. Redakcja kwartalnika „Fala” oraz Towarzystwo Miłośników Ziemi Turawskiej – Tam to chyba kolejek nie ma. – Święta idą, panie, to tam kolejki takie, że i na dwadzieścia minut czekania. Człowiek stoi i dobre czasy wspomina. Kiedyś to były kolejki, nie to co Świąt wypełnionych radością i miłością, teraz, człowiek dwa dni stał, żeby cokolwiek dostać. A dzisiaj? Parę minut niosących spokój i odpoczynek taki postoi i już narzeka, że mu się śpieszy. Nowego Roku spełniającego wszelkie marzenia, – Kumo, ale jakie kolejki do ministerstwa? – No, do ściany, ministerstwo ma wypłacać te pięćset plus dla emeryta. pełnego optymizmu, szczęścia i powodzenia Najpierw mi emeryturę obcięli, bo uznali, że agentem wywiadu byłam. życzą Człowiek ledwo kilka razy pod drzwiami szefa podsłuchiwał. No fakt, raz to Przewodniczący Rady Gminy Turawa mnie nawet przyłapali, ale to przypadek był, bo podłogę myłam i woda się wraz z radnymi z wiadra wylała. Jak się schyliłam, żeby przez dziurkę od klucza popatrzeć, to akurat szef nadchodził, jak uciekać chciałam, to mi nogi ujechały i tak wyrżnęłam, że aż mi plomba wypadła i całą szmatę potargałam, bo się o klamkę zahaczyła jak leciałam. Ale szef mnie chyba najpierw pożałował, złóżmy sobie życzenia bo jak podbiegł, to powiedział: „szkoda szmaty”, a dopiero potem ze mnie szpiega zrobili, że niby ubeckie metody stosowałam. Wyjątkowo długi i pracowity – jak mało który rok, powoli odchodzi – To wy kumo do bankomatu idziecie? Te pięćset to dopiero za rok dadzą, na w przeszłość, zaś zimne jesienne dni nastrajają do wspomnień razie obiecali. i podsumowań. – A, to zaś się dałam nabrać. Jak się dobrze komuś obieca, to i dawać nie A jest z czego się cieszyć i wzajemnie sobie dziękować. trzeba. W takim razie idę do ściany i o jałmużnę prosić będę króla Zusa. Wkrótce święta, czas rodzinnych spotkań, składania życzeń i radości – To pewnie prezenty będziecie kupować na święta? z piękną choinką w tle... – E, gdzie tam. Teraz to prezenty przez Internet się kupuje, nikt się z nikim Dziękując mieszkańcom Ligoty za ten szczególny rok życzę, aby w kolejce bić nie musi. No, chyba że pod paczkomatem, bo tam teraz kolejki, świąteczne chwile były źródłem najcenniejszych zysków. Niech no i w markecie jak karpia za 8 zł rzucą. A kiedyś, człowiek dwa dni i dwie Bożonarodzeniowa atmosfera procentuje poczuciem spełnienia noce stał, żeby coś dostać w spożywczym. Na kartki wszystko było, a dziś w domu, w rodzinie i w pracy. Kiedy w Betlejem rodzi się Dziecię, zło ludziom tęskno i też wszystko za kartę biorą, a nie za pieniądze. Nawet ze wstydu umiera widząc, jak silna i piękna jest Miłość, gdy maleńkie Mikołaj już mało gdzie jedzie, bo dzieciom wmawiają, że prezenty podrzuca, piąstki rozwiera... jak znajdy jakieś. Panie, te Internety to nas do zguby doprowadzą. Jeszcze trochę i się żenić będą przez te smartfony. Idzie taki i ślepia wpatrzone w ten Radosnych Świąt Bożego Narodzenia ekran i włazi prosto pod kolumnę z tymi politykami. Jeździ tego wszędzie przepełnionych spokojem, miłością panie. Ludzie zgłupieli. Pewnie w Wigilię się opłatkiem będą łamać przez i rodzinnym ciepłem telefon albo jakiego innego smsa. – Kumo, musisz wierzyć bardziej w ludzi, święta za pasem. życzy sołtys Danuta Matysek – Ano prawda, starego trzeba po choinkę wysłać, żeby potem jakiego ostatniego oskubka nie mieć. Słuchy mnie doszły, że jakaś szyszka, czy żołądź wycinkę zorganizował, to w tym roku pewnie tanie drzewko się dostanie. Wszystko takie drogie, panie, masło po 7 zł, kto to widział? Teraz jajecznica na maśle droższa niż ośmiorniczki. Same dobre zmiany. Albo tu panie… do lekarza chciałam, bo lata nie te już i mnie rypie w krzyżu i w kolanach. Żeby do lekarza nie iść, to do Torunia wysłałam kasę do radia z intencją o zdrowie, ale nic panie nie pomogło. To poszłam do nas, do ośrodka i skierowanie dostałam, ino że termin na 2025 rok dostałam, bo limity przekroczone. Panie, toć mnie za 8 lat skleroza dopadnie i zapomnę, że jakiś termin miałam. Jak żyć panie, jak żyć? – Kumo, wychodzi na to, że krótko trzeba żyć. Nie będę dłużej zatrzymywał, bo widzę, że czas cię goni. Cóż, wesołych i spokojnych świąt ci życzę. – Dziękuję, wzajemnie, i przekazać proszę czytelnikom „Fali”, żeby w spokoju święta spędzili, Zdrowia wszystkim życzę.
Kwartalnik Towarzystwa Miłośników Ziemi Turawskiej „Fala” – finansowany z budżetu Gminy Turawa. Redakcja nie odpowiada za treść Kolegium redakcyjne: Redaktor naczelna – Brygida Kansy, Sekretarze – Teresa Żulewska, Stanisława Brzozowska, Jerzy Farys. umieszczonych reklam i ogłoszeń, nie Z redakcją współpracują: Waldemar Kampa, Alfred Kupka, Piotr Jendrzej, Adam Bochenek, radni, sołtysi wsi, stowarzyszenia zwraca niezamówionych materiałów sportowe, dyrektorzy, nauczyciele szkół i przedszkoli. Korekta: Brygida Kansy. oraz zastrzega sobie prawo dokonywania Skład i druk: Wydawnictwo i Drukarnia Świętego Krzyża, ul. Katedralna 8A, 45-007 Opole, tel. 77 44 17 140, fax 77 44 17 141 skrótów i nie umieszczania zdjęć. [email protected]; www.drukujunas.eu 4/112 Grudzień 2017 3
Głaz narzutowy przy Jeziorze Średnim Harmonogram wywozu odpadów Jerzy Farys Anna Twardawska
Na terenie budującego się Jeziora Turawskiego, obok folwar- GMINA TURAWA HARMONOGRAM ZBIÓRKI ODPADÓW KOMUNALNYCH ku Kuchary, znajdował się duży głaz narzutowy o obwodzie NIESEGREGOWANYCH (ZMIESZANYCH) I SEGREGOWANYCH STYCZEŃ – GRUDZIEŃ 2018 ROK 515 cm, długości 163 cm, szerokości 145 cm, wysokości
100 cm. Został przeniesiony REJON 1 MIEJSCOWOŚCI: OSOWIEC, TRZĘSINA, TURAWA między Jeziorem Turawskim ODPADY NIESEGREGOWANE (ZMIESZANE) I SEGREGOWANE a Jeziorem Średnim. DNI WYWOZU
ODPADY ardzo ciekawą legendę do- MIESIĄC KOMUNALNE ODPADY SEGREGOWANE NIESEGREGOWANE tyczącą tego głazu opubli- pojemnik antracytowy pojemnik z pojemnik zielony pojemnik / B (czarny) żółtą klapą (z zieloną klapą) worek brązowy kował w Heimat Kallender 1928 STYCZEŃ 2, 15, 29 5, 19 15 24 LUTY 12, 26 2, 16 - 21 r. Johann Ochlast. Zatytułował MARZEC 12, 26 2, 16, 30 12 21 ją Auch der Teufel wird müde. KWIECIEŃ 9, 23 13, 27 - 5, 18 MAJ 7, 21 11, 25 7 2, 16, 30 Sage un den Teufelsstein im CZERWIEC 4, 18 8, 22 - 13, 27 LIPIEC 2, 16, 30 6, 20 2 11, 25
SIERPIEŃ 13, 27 3, 18, 31 27 8, 22 tempelhofer Lug – Również diabeł będzie zmęczony. Na temat WRZESIEŃ 10, 24 14, 28 - 5, 19 kamienia diabelskiego na Niwkowym Lugu (końcu). PAŹDZIERNIK 8, 22 12, 26 22 17 Pomiędzy Szczedrzykiem a Kotorzem Wielkim na północ- LISTOPAD 5, 19 9, 23 - 14 GRUDZIEŃ 3, 17, 31 7, 21 17 12 nym krańcu lasu zbickiego znajduje się kraina bagienna, która POJEMNIKI NALEŻY WYSTAWIAĆ DO GODZINY 6:00 RANO W DNIU WYWOZU jeszcze przed osiemdziesięcioma latami była bardzo zalesiona ODPADY WIELKOGABARYTOWE MIESIĄC SOŁECTWO DZIEŃ OSOWIEC 26 dużymi świerkami. Obecnie ta ziemia należy do kolonistów MARZEC TURAWA 28 z Niwek, którzy dostali ten teren w 1846 r. do wypasu, kiedy OSOWIEC 23 PAŹDZIERNIK TURAWA 25 zrezygnowano z prawa leśnego. W tym miejscu słychać spokojny UWAGA!!! Odpady wielkogabarytowe (zużyte meble; zużyty, wielkogabarytowy, sprzęt gospodarstwa domowego, opony do samochodów osobowych w ilości do 4 sztuk itp.) należy wystawić przed posesję najpóźniej w dniu szum wody Małej Panwi i szczekające psy w folwarku Kuchara. wywozu do godziny 800 rano.
Dawno temu pasterz z folwarku Kuchara zaprzyjaźnił się HARMONOGRAM ZBIÓRKI ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH KOMUNALNYCH ORAZ POREMONTOWYCH (kontener mobilny) w godzinach 9.00 do 18.00. z diabłem. Biednego i samotnego pasterza, gdy pasł owce, Lp. MIEJSCOWOŚCI KWIECIEŃ PAŹDZIERNIK
1. TURAWA ul. Opolska obok Urzędu 4 8 odnalazł diabeł i powiedział, że uczyni go bogatym. Obiecał 2. ZAWADA ul. Kolanowska k. sklepu 5 9 przekazać pasterzowi wiedzę, jak z ziół można wykonać mik- 3. KADŁUB TURAWSKI ul. Główna k. sklepu 6 10 4. BIERDZANY obok OSP 9 11 stury – lekarstwa, kremy i nalewki. Jednak pasterz musiał za 5. OSOWIEC obok OSP 10 12 6. OSIEDLE ZAWADA ul. Jesionowa obok sklepu spoż. 11 15 to zapisać diabłu duszę. Pasterz się zgodził i wkrótce zdobył 7. WĘGRY obok OSP 12 16 UWAGA!!! Odpady niebezpieczne komunalne, powstające w gospodarstwach domowych (farby, lakiery oraz dużo pieniędzy. Kiedyś pasterz dręczony wyrzutami sumienia GMINAopakowania po TURAWA nich, oleje mineralne i opakowania po nich, akumu latory, baterie, lampy fluoroscencyjne, przeterminowane leki,HARMONOGRAM rozpuszczalniki, kleje, ZBIÓRKI opakowania ODPADÓW po środkach KOMUNALNYCH ochrony roślin, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny). chciał iść do kościoła. Diabeł, widząc to, chciał zabić pasterza NIESEGREGOWANYCH (ZMIESZANYCH) I SEGREGOWANYCH Odpady poremontowe to odpady pochodzące z małego remontu (tj.: gruz, beton, płyty gipsowe). STYCZEN – GRUDZIEŃ 2018 ROK dużym kamieniem. Jednak był anioł, który przeszkadzał diabłu. REJON 2
Diabeł zmęczył się i kamień go przygniótł. MIEJSCOWOŚCI: KOTÓRZ MAŁY, WĘGRY
ODPADY NIESEGREGOWANE (ZMIESZANE) I SEGREGOWANE
DNI WYWOZU ODPADY TUTAJ ZAPŁACISZ TELEFONEM MIESIĄC KOMUNALNE ODPADY SEGREGOWANE NIESEGREGOWANE pojemnik antracytowy pojemnik z pojemnik zielony pojemnik / worek Stanisława Brzozowska Sekretarz Gminy (czarny) żółtą klapą (z zieloną klapą) brązowy STYCZEN 11, 25 10, 24 - 15 LUTY 8, 22 7, 21 12 12 Uprzejmie informujemy, iż gmina Turawa przystąpiła do rzą- MARZEC 8, 22 7, 21 - 12 KWIECIEŃ 6, 19 5, 18 9 9, 23
MAJ 4, 17 2, 16, 30 - 7, 21 dowego programu upowszechniania płatności bezgotówko- wych w jednostkach administracji publicznej, prowadzonego CZERWIEC 1, 14, 28 13, 27 4 4, 18 LIPIEC 12, 26 11, 25 30 2, 16, 30 przez Ministerstwo Rozwoju we współpracy z Krajową Izbą SIERPIEŃ 9, 23 8, 22 - 13, 27 WRZESIEŃ 6, 20 5, 19 24 10, 24 Rozliczeniową S.A. PAŹDZIERNIK 4, 18 3, 17, 31 - 22 LISTOPAD 2, 15, 29 14, 28 19 19 GRUDZIEŃ 13, 28 12, 27 - 17
związku z po- POJEMNIKI NALEŻY WYSTAWIAĆ DO GODZINY 6:00 RANO W DNIU WYWOZU
wyższym w kasie ODPADY WIELKOGABARYTOWE W MIESIĄC SOŁECTWO DZIEŃ
Urzędu Gminy Turawa WĘGRY 26 MARZEC można dokonywać płat- KOTÓRZ M. 28 WĘGRY 23 PAŹDZIERNIK ności bezgotówkowych KOTÓRZ M. 25 UWAGA!!! Odpady wielkogabarytowe (zużyte meble; zużyty, wielkogabarytowy, sprzęt gospodarstwa domowego, opony do samochodów osobowych w ilości do 4 sztuk itp.) należy wystawić przed posesję najpóźniej w dniu kartami płatniczymi wywozu do godziny 800 rano.
oraz urządzeniami mo- HARMONOGRAM ZBIÓRKI ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH KOMUNALNYCH ORAZ POREMONTOWYCH (kontener mobilny) w godzinach 9.00 do 18.00. bilnymi. Lp. MIEJSCOWOŚCI KWIECIEŃ PAŹDZIERNIK
1. TURAWA ul. Opolska obok Urzędu Możliwość realizowania płatności bezgotówkowych w naszym 4 8 2. ZAWADA ul. Kolanowska k. sklepu 5 9 urzędzie jest odpowiedzią na oczekiwania naszych petentów. 3. KADŁUB TURAWSKI ul. Główna k. sklepu 6 10 4. BIERDZANY obok OSP 9 11 Mamy nadzieję, że dokonywanie opłat w formie bezgotówkowej 5. OSOWIEC obok OSP 10 12 6. OSIEDLE ZAWADA ul. Jesionowa obok sklepu spoż. 11 15 będzie dla naszych mieszkańców oraz petentów wygodne oraz 7. WĘGRY obok OSP 12 16 UWAGA!!! Odpady niebezpieczne komunalne, powstające w gospodarstwach domowych (farby, lakiery oraz zwiększy bezpieczeństwo transakcji, a dla urzędu przełoży się opakowania po nich, oleje mineralne i opakowania po nich, akumulatory, baterie, lampy fluoroscencyjne, przeterminowane leki, rozpuszczalniki, kleje, opakowania po środkach ochrony roślin, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny). na usprawnienie prac całej instytucji. Odpady poremontowe to odpady pochodzące z małego remontu (tj.: gruz, beton, płyty gipsowe). 4 Kwartalnik Gminy Turawa
Harmonogram wywozu odpadów
GMINA TURAWA GMINA TURAWA HARMONOGRAM ZBIÓRKI ODPADÓW KOMUNALNYCH HARMONOGRAM ZBIÓRKI ODPADÓW KOMUNALNYCH
NIESEGREGOWANYCH (ZMIESZANYCH) I SEGREGOWANYCH NIESEGREGOWANYCH (ZMIESZANYCH) I SEGREGOWANYCH
STYCZEN – GRUDZIEŃ 2018 ROK STYCZEN – GRUDZIEŃ 2018 ROK
REJON 3 REJON 5
MIEJSCOWOŚCI: BIERDZANY MIEJSCOWOŚCI: ZAKRZÓW TURAWSKI, KADŁUB TURAWSKI, LIGOTA TURAWSKA
ODPADY NIESEGREGOWANE (ZMIESZANE) I SEGREGOWANE
ODPADY NIESEGREGOWANE (ZMIESZANE) I SEGREGOWANE DNI WYWOZU
DNI WYWOZU ODPADY ODPADY MIESIĄC KOMUNALNE ODPADY SEGREGOWANE NIESEGREGOWANE MIESIĄC KOMUNALNE ODPADY SEGREGOWANE NIESEGREGOWANE pojemnik antracytowy pojemnik z pojemnik zielony pojemnik / worek pojemnik antracytowy pojemnik z pojemnik zielony pojemnik / worek (czarny) żółtą klapą (z zieloną klapą) brązowy (czarny) żółtą klapą (z zieloną klapą) brązowy STYCZEN 9, 23 12, 26 22 15 STYCZEN 8, 22 12, 26 22 15 LUTY 6, 20 9, 23 - 12 LUTY 5, 19 9, 23 - 12 MARZEC 6, 20 9, 23 19 12
MARZEC 5, 19 9, 23 19 12 KWIECIEŃ 4, 17, 28 7, 20 - 9, 23
KWIECIEŃ 3, 16, 30 7, 20 - 9, 23 MAJ 15, 29 5, 18 14 7, 21
MAJ 14, 28 5, 18 14 7, 21 CZERWIEC 12, 26 2, 15, 29 - 4, 18
CZERWIEC 11, 25 2, 15, 29 - 4, 18 LIPIEC 10, 24 13, 27 9 2, 16, 30
LIPIEC 9, 23 13, 27 9 2, 16, 30 SIERPIEŃ 7, 21 10, 24 - 13, 27
SIERPIEŃ 6, 20 10, 24 - 13, 27 WRZESIEŃ 4, 18 7, 21 3 10, 24
WRZESIEŃ 3, 17 7, 21 3 10, 24 PAŹDZIERNIK 2, 16, 30 5, 19 29 22
PAŹDZIERNIK 1, 15, 29 5, 19 29 22 LISTOPAD 13, 27 3, 16, 30 - 19 LISTOPAD 12, 26 3, 16, 30 - 19 GRUDZIEŃ 11, 22 14, 29 24 17 GRUDZIEŃ 10, 24 14, 29 24 17 POJEMNIKI NALEŻY WYSTAWIAĆ DO GODZINY 6:00 RANO W DNIU WYWOZU POJEMNIKI NALEŻY WYSTAWIAĆ DO GODZINY 6:00 RANO W DNIU WYWOZU ODPADY WIELKOGABARYTOWE
ODPADY WIELKOGABARYTOWE MIESIĄC SOŁECTWO DZIEŃ MIESIĄC SOŁECTWO DZIEŃ MARZEC BIERDZANY ZAKRZÓW TUR., KADŁUB TUR., 23 MARZEC 23 LIGOTA TUR. PAŹDZIERNIK BIERDZANY 22 ZAKRZÓW TUR., KADŁUB TUR., PAŹDZIERNIK 22 UWAGA!!! Odpady wielkogabarytowe (zużyte meble; zużyty, wielkogabarytowy, sprzęt gospodarstwa domowego, LIGOTA TUR. opony do samochodów osobowych w ilości do 4 sztuk itp.) należy wystawić przed posesję najpóźniej w dniu UWAGA!!! Odpady wielkogabarytowe (zużyte meble; zużyty, wielkogabarytowy, sprzęt gospodarstwa domowego, wywozu do godziny 800 rano. opony do samochodów osobowych w ilości do 4 sztuk itp.) należy wystawić przed posesję najpóźniej w dniu 00 wywozu do godziny 8 rano. HARMONOGRAM ZBIÓRKI ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH KOMUNALNYCH ORAZ POREMONTOWYCH (kontener mobilny) w godzinach 9.00 do 18.00. HARMONOGRAM ZBIÓRKI ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH KOMUNALNYCH ORAZ MIEJSCOWOŚCI KWIECIEŃ PAŹDZIERNIK POREMONTOWYCH (kontener mobilny) w godzinach 9.00 do 18.00. Lp. 1. TURAWA ul. Opolska obok Urzędu Lp. MIEJSCOWOŚCI KWIECIEŃ PAŹDZIERNIK 4 8 2. ZAWADA ul. Kolanowska k. sklepu 5 9 1. TURAWA ul. Opolska obok Urzędu 4 8 3. KADŁUB TURAWSKI ul. Główna k. sklepu 6 10 2. ZAWADA ul. Kolanowska k. sklepu 5 9 BIERDZANY obok OSP 3. KADŁUB TURAWSKI ul. Główna k. sklepu 6 10 4. 9 11
4. BIERDZANY obok OSP 9 11 5. OSOWIEC obok OSP 10 12
5. OSOWIEC obok OSP 6. OSIEDLE ZAWADA ul. Jesionowa obok sklepu spoż. 11 15 10 12 6. OSIEDLE ZAWADA ul. Jesionowa obok sklepu spoż. 11 15 7. WĘGRY obok OSP 12 16
7. WĘGRY obok OSP 12 16 UWAGA!!! Odpady niebezpieczne komunalne, powstające w gospodarstwach domowych (farby, lakiery oraz opakowania po nich, oleje mineralne i opakowania po nich, akumulatory, baterie, lampy fluoroscencyjne, UWAGA!!! Odpady niebezpieczne komunalne, powstające w gospodarstwach domowych (farby, lakiery oraz przeterminowane leki, rozpuszczalniki, kleje, opakowania po środkach ochrony roślin, zużyty sprzęt elektryczny i opakowania po nich, oleje mineralne i opakowania po nich, akumulatory, baterie, lampy fluoroscencyjne, elektroniczny).GMINA TURAWA przeterminowane leki, rozpuszczalniki, kleje, opakowania po środkach ochrony roślin, zużyty sprzęt elektryczny i Odpady poremontoweHARMONOGRAM to odpady pochodzące ZBIÓRKI z małego ODPADÓW remontu KOMUNALNYCH (tj.: gruz, beton, płyty gipsowe). GMINAelektroniczny). TURAWA NIESEGREGOWANYCH (ZMIESZANYCH) I SEGREGOWANYCH Odpady poremontowe to odpady pochodzące z małego remontu (tj.: gruz, beton, płyty gipsowe). HARMONOGRAM ZBIÓRKI ODPADÓW KOMUNALNYCH STYCZEN – GRUDZIEŃ 2018 ROK NIESEGREGOWANYCH (ZMIESZANYCH) I SEGREGOWANYCH
STYCZEN – GRUDZIEŃ 2018 ROK REJON 6 REJON 4 MIEJSCOWOŚCI: KOTÓRZ WIELKI
MIEJSCOWOŚCI: ZAWADA, RZĘDÓW, OSIEDLE ZAWADA
ODPADY NIESEGREGOWANE (ZMIESZANE) I SEGREGOWANE ODPADY NIESEGREGOWANE (ZMIESZANE) I SEGREGOWANE DNI WYWOZU DNI WYWOZU ODPADY ODPADY KOMUNALNE ODPADY SEGREGOWANE KOMUNALNE ODPADY SEGREGOWANE MIESIĄC MIESIĄC NIESEGREGOWANE NIESEGREGOWANE pojemnik antracytowy pojemnik z pojemnik zielony pojemnik / worek pojemnik antracytowy pojemnik z pojemnik zielony pojemnik / worek (czarny) żółtą klapą (z zieloną klapą) brązowy (czarny) żółtą klapą (z zieloną klapą) brązowy STYCZEN 9, 23 10, 24 - 15 STYCZEN 4, 18 3, 17, 31 4 24 LUTY 6, 20 7, 21 12 12 LUTY 1, 15 14, 28 - 21 MARZEC 6, 20 7, 21 - 12 MARZEC 1, 15, 29 14, 28 1 21 KWIECIEŃ KWIECIEŃ 12, 26 11, 25 26 5, 18 4, 17, 28 5, 18 9 9, 23 MAJ 15, 29 2, 16, 30 - 7, 21 MAJ 10, 24 9, 23 - 2, 16, 30 CZERWIEC 12, 26 13, 27 4 4, 18 CZERWIEC 7, 21 6, 20 21 13, 27 LIPIEC 10, 24 11, 25 30 2, 16, 30 LIPIEC 5, 19 4, 18 - 11, 25 SIERPIEŃ 2, 17, 30 1, 16, 29 17 8, 22 SIERPIEŃ 7, 21 8, 22 - 13, 27 WRZESIEŃ 13, 27 12, 26 - 5, 19 WRZESIEŃ 4, 18 5, 19 24 10, 24
PAŹDZIERNIK 11, 25 10, 24 11 17 PAŹDZIERNIK 2, 16, 30 3, 17, 31 - 22
LISTOPAD 8, 22 7, 21 - 14 LISTOPAD 13, 27 14, 28 19 19
GRUDZIEŃ 11, 22 12, 27 - 17 GRUDZIEŃ 6, 20 5, 19 6 12 POJEMNIKI NALEŻY WYSTAWIAĆ DO GODZINY 6:00 RANO W DNIU WYWOZU POJEMNIKI NALEŻY WYSTAWIAĆ DO GODZINY 6:00 RANO W DNIU WYWOZU
ODPADY WIELKOGABARYTOWE ODPADY WIELKOGABARYTOWE MIESIĄC SOŁECTWO DZIEŃ MIESIĄC SOŁECTWO DZIEŃ
ZAWADA, OŚ. ZAWADA 27 MARZEC MARZEC 27 RZĘDÓW KOTÓRZ W 26 ZAWADA, OŚ. ZAWADA 24 PAŹDZIERNIK PAŹDZIERNIK 24 RZĘDÓW 23 KOTÓRZ W UWAGA!!! Odpady wielkogabarytowe (zużyte meble; zużyty, wielkogabarytowy, sprzęt gospodarstwa UWAGA!!! Odpady wielkogabarytowe (zużyte meble; zużyty, wielkogabarytowy, sprzęt gospodarstwa domowego, domowego, opony do samochodów osobowych w ilości do 4 sztuk itp.) należy wystawić przed posesję opony do samochodów osobowych w ilości do 4 sztuk itp.) należy wystawić przed posesję najpóźniej w dniu 00 najpóźniej w dniu wywozu do godziny 800 rano. wywozu do godziny 8 rano.
HARMONOGRAM ZBIÓRKI ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH KOMUNALNYCH ORAZ HARMONOGRAM ZBIÓRKI ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH KOMUNALNYCH ORAZ POREMONTOWYCH (kontener mobilny) w godzinach 9.00 do 18.00. POREMONTOWYCH (kontener mobilny) w godzinach 9.00 do 18.00. Lp. MIEJSCOWOŚCI KWIECIEŃ PAŹDZIERNIK Lp. MIEJSCOWOŚCI KWIECIEŃ PAŹDZIERNIK 1. TURAWA ul. Opolska obok Urzędu 4 8 1. TURAWA ul. Opolska obok Urzędu 4 8
2. ZAWADA ul. Kolanowska k. sklepu 5 9 2. ZAWADA ul. Kolanowska k. sklepu 5 9
3. KADŁUB TURAWSKI ul. Główna k. sklepu 6 10 3. KADŁUB TURAWSKI ul. Główna k. sklepu 6 10
BIERDZANY obok OSP 4. BIERDZANY obok OSP 9 11 4. 9 11 5. OSOWIEC obok OSP 10 12 5. OSOWIEC obok OSP 10 12 6. OSIEDLE ZAWADA ul. Jesionowa obok sklepu spoż. 11 15 6. OSIEDLE ZAWADA ul. Jesionowa obok sklepu spoż. 11 15 7. WĘGRY obok OSP 12 16 7. WĘGRY obok OSP 12 16
UWAGA!!! Odpady niebezpieczne komunalne, powstające w gospodarstwach domowych (farby, lakiery oraz UWAGA!!! Odpady niebezpieczne komunalne, powstające w gospodarstwach domowych (farby, lakiery oraz opakowania po nich, oleje mineralne i opakowania po nich, akumulatory, baterie, lampy fluoroscencyjne, opakowania po nich, oleje mineralne i opakowania po nich, akumulatory, baterie, lampy fluoroscencyjne, przeterminowane leki, rozpuszczalniki, kleje, opakowania po środkach ochrony roślin, zużyty sprzęt elektryczny i przeterminowane leki, rozpuszczalniki, kleje, opakowania po środkach ochrony roślin, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny). elektroniczny). Odpady poremontowe to odpady pochodzące z małego remontu (tj.: gruz, beton, płyty gipsowe). Odpady poremontowe to odpady pochodzące z małego remontu (tj.: gruz, beton, płyty gipsowe).
4/112 Grudzień 2017 5
GMINA TURAWA HARMONOGRAMHarmono ZBIÓRKI ODPADÓW KOMUNALNYCHgram wywozu odpadów NIESEGREGOWANYCH (ZMIESZANYCH) I SEGREGOWANYCH STYCZEN – GRUDZIEŃ 2018 ROK
REJON 7 MIEJSCOWOŚCI: TURAWA MARSZAŁKI
Szanowni Mieszkańcy ODPADY NIESEGREGOWANE (ZMIESZANE) I SEGREGOWANE uprzejmie przypominamy: DNI WYWOZU ODPADY DEKLARACJA KOMUNALNE ODPADY SEGREGOWANE MIESIĄC NIESEGREGOWANE 1. Właściciel nieruchomości jest obowiązany złożyć do Wójta Gminy Turawa deklarację pojemnik antracytowy pojemnik z pojemnik zielony pojemnik / (czarny) żółtą klapą (z zieloną klapą) worek brązowy o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w terminie do 14 dni od dnia STYCZEN 9, 23 5, 19 15 24 zamieszkania na danej nieruchomości pierwszego mieszkańca. LUTY 6, 20 2, 16 - 21 MARZEC 6, 20 2, 16, 30 12 21 2. W przypadku zmiany danych będących podstawą ustalenia wysokości należnej opłaty za KWIECIEŃ 4, 17, 28 13, 27 - 5, 18 gospodarowanie odpadami komunalnymi, właściciel jest obowiązany złożyć nową deklarację MAJ 15, 29 11, 25 7 2, 16, 30 w terminie do 14 dni od dnia nastąpienia zmiany. CZERWIEC 12, 26 8, 22 - 13, 27 LIPIEC 10, 24 6, 20 2 11, 25 3. Również rodzice narodzonych dzieci składają nową deklarację w terminie do 14 dni od SIERPIEŃ 7, 21 3, 18, 31 27 8, 22 momentu zaistnienia zmiany w ilości osób zamieszkujących nieruchomość.
WRZESIEŃ 4, 18 14, 28 - 5, 19 PAŹDZIERNIK 2, 16, 30 12, 26 22 17 ZASADY WŁAŚCIWEJ SEGREGACJI LISTOPAD 13, 27 9, 23 - 14 GRUDZIEŃ 11, 22 7, 21 17 12 POJEMNIKI NALEŻY WYSTAWIAĆ DO GODZINY 6:00 RANO W DNIU WYWOZU tworzywa sztuczne, opakowania z tworzyw sztucznych, butelki plastikowe po napojach, metale, opakowania z metali, puszki, opakowania wielomateriałowe, ODPADY WIELKOGABARYTOWE papier, tektura, kartony, gazety, książki, zeszyty, opakowania z papieru i tektury. MIESIĄC SOŁECTWO DZIEŃ MARZEC TURAWA 28 szkło, opakowania ze szkła (za wyjątkiem stłuczki szklanej), słoiki bez nakrętek, szklane opakowania po kosmetykach, szklane opakowania po napojach PAŹDZIERNIK TURAWA 25 i żywności, butelki po napojach alkoholowych. UWAGA!!! Odpady wielkogabarytowe (zużyte meble; zużyty, wielkogabarytowy, sprzęt gospodarstwa domowego, opony do samochodów osobowych w ilości do 4 sztuk itp.) należy wystawić przed posesję najpóźniej w dniu wywozu do godziny 800 rano. odpady ulegające biodegradacji, odpady kuchenne i ogrodowe, trawa, chwasty, obierki, opadłe owoce i liście, resztki żywności – pochodzenia roślinnego. HARMONOGRAM ZBIÓRKI ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH KOMUNALNYCH ORAZ POREMONTOWYCH (kontener mobilny) w godzinach 9.00 do 18.00. Lp. MIEJSCOWOŚCI KWIECIEŃ PAŹDZIERNIK popiół węglowy, pampersy, pozostałości po segregacji, zmieszane odpady 1. TURAWA ul. Opolska obok Urzędu 4 8 komunalne, guma, styropian, zepsute zabawki, resztki kuchenne pochodzenia 2. ZAWADA ul. Kolanowska k. sklepu 5 9 zwierzęcego. 3. KADŁUB TURAWSKI ul. Główna k. sklepu 6 10
4. BIERDZANY obok OSP 9 11 5. OSOWIEC obok OSP 10 12 ZAKAZ PALENIA ODPADÓW 6. OSIEDLE ZAWADA ul. Jesionowa obok sklepu spoż. 11 15 7. WĘGRY obok OSP 12 16 Istnieje ustawowy zakaz spalania odpadów w urządzeniach, które nie są do tego przeznaczone. UWAGA!!! Odpady niebezpieczne komunalne, powstające w gospodarstwach domowych (farby, lakiery oraz Zgodnie z ustawą o odpadach i kodeksem wykroczeń, zakazane jest spalanie odpadów w piecach opakowania po nich, oleje mineralne i opakowania po nich, akumulatory, baterie, lampy fluoroscencyjne, domowych, jak również na wolnym powietrzu. „Kto wbrew zakazowi termicznie przekształca przeterminowane leki, rozpuszczalniki, kleje, opakowania po środkach ochrony roślin, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny). odpady poza spalarniami odpadów podlega karze aresztu do 30 dni albo grzywny do 5 tyś. zł”. Odpady poremontowe to odpady pochodzące z małego remontu (tj.: gruz, beton, płyty gipsowe).
I. Wysokość cen i stawek opłat dotyczących zbiorowego zaopatrzenia w wodę w okresie obowiązywania taryf od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia Taryfy na 2018 2018 r. ( w złotych) wiK opole Stawka opłaty abonamentowej Cena za 1 m3 w zł (za jeden okres rozliczeniowy Na podstawie Uchwały NR XXX/176/17 dostarczonej Taryfowa grupa / za rozliczenie jednego przyrządu Lp. wody w zł Rady Gminy Turawa z dnia 6 listopada odbiorców pomiarowego) 2017 r.,,w sprawie przedłużenia taryf za netto1) brutto2) netto1) brutto2) zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbioro- 1 2 3 4 5 6 we odprowadzanie ścieków na okres od Woda wykorzystana do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spoży- 1 stycznia 2018 r. do 31 grudnia 2018 r.” cia lub na cele socjalno-bytowe na terenie Gminy Turawa obsługiwanym Licznik główny Grupa I. A przez WIK Opole obowiązywać będą 4,70 5,08 następujące ceny usług dla przypisanych Odbiorcy indywidualni Podlicznik im grup taryfowych: 1. zużywający wodę do 3,87 4,18 3,25 3,51 spożycia lub na cele Ryczałt socjalno-bytowe Taryfowe grupy odbiorców usług 1,80 1,94 dotyczące zbiorowego zaopatrzenia Grupa I. B Licznik główny w wodę Odbiorcy instytu- 5,27 5,69 cjonalni (zbiorowi) 2. 3,87 4,18 Podlicznik (Grupa I. A) woda wykorzystana do za- zużywający wodę do 3,82 4,13 opatrzenia ludności w wodę przeznaczoną spożycia lub na cele Ryczałt do spożycia lub na cele socjalno-bytowe socjalno-bytowe 2,37 2,56 dla odbiorców indywidualnych; dotyczy Woda przeznaczona do pozostałych celów odbiorców, którzy nie zużywają wody do Grupa II. B Licznik główny 5,27 5,69 prowadzonej działalności produkcyjnej. Odbiorcy instytu- cjonalni (zbiorowi) Podlicznik Grupa ta obejmuje także odbiorców pro- 3. 3,94 4,26 zużywający wodę do 3,82 4,13 wadzących działalność usługową, han- spożycia do pozosta- Ryczałt dlową, składową, transportową, a woda łych celów 2,37 2,56 6 Kwartalnik Gminy Turawa
II. Wysokość cen i stawek dotyczących zbiorowego odprowadzania ścieków Taryfy na 2018 w okresie obowiązywania taryf od 1 stycznia 2018 r. do 31 grudnia 2018 r. wiK opole (w złotych) Stawka opłaty abona- zużywana jest wyłącznie dla zaspokojenia Cena za 1 m3 mentowej w [zł] (za jeden potrzeb bytowych. Taryfowa grupa odprowadzonych okres rozliczeniowy/za roz- Lp. (Grupa I. B) woda wykorzystana do odbiorców ścieków w [zł] liczenie jednego przyrządu zaopatrzenia ludności w wodę przezna- pomiarowego) czoną do spożycia lub na cele socjalno- netto brutto netto brutto ‑bytowe dla odbiorców instytucjonalnych 1 2 3 4 5 6 (zbiorowych); dotyczy odbiorców, któ- Ścieki bytowe rzy nie zużywają wody do prowadzonej 1. Grupa I. A Licznik główny działalności produkcyjnej. Grupa ta Odbiorcy indywidualni 4,70 5,08 obejmuje także odbiorców prowadzących odprowadzający Podlicznik działalność usługową, handlową, skła- wyłącznie ścieki 5,25 5,67 dową, transportową, a woda zużywana o charakterze bytowym 3,25 3,51 jest wyłącznie dla zaspokojenia potrzeb Ryczałt bytowych, 1,80 1,94 (Grupa II. B) woda przeznaczona do 2. Grupa I. B Licznik główny pozostałych celów dla odbiorców insty- Odbiorcy instytucjonalni 5,27 5,69 tucjonalnych (zbiorowych); dotyczy od- odprowadzający Podlicznik wyłącznie ścieki 5,25 5,67 biorców zużywających wodę na cele inne 3,82 4,13 niż wymienione w punktach od 1) do 2); o charakterze bytowym Ryczałt Taryfowe grupy odbiorców dotyczące 2,37 2,56 odprowadzania ścieków Ścieki przemysłowe 1. (Grupa I. A) Odbiorcy indywidualni 3. Grupa II. B Licznik główny odprowadzający wyłącznie ścieki o cha- Odbiorcy instytucjonalni 5,27 5,69 odprowadzający ścieki rakterze bytowym; dotyczy odbiorców, Podlicznik przemysłowe 7,42 8,01 którzy odprowadzają ścieki z budynków 3,82 4,13 mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego Ryczałt oraz użyteczności publicznej, powstające 2,37 2,56 w wyniku ludzkiego metabolizmu lub funkcjonowania gospodarstw domo- rakterze bytowym; dotyczy odbiorców, działalność usługową, handlową, składo- wych oraz ścieki o zbliżonym składzie którzy odprowadzają ścieki z budynków wą, transportową, a odprowadzane ścieki pochodzące z tych budynków. Grupa ta mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego mają wyłącznie charakter bytowy, obejmuje także odbiorców prowadzących oraz użyteczności publicznej, powstające 3. (Grupa II. B) Odbiorcy instytucjo- działalność usługową, handlową, składo- w wyniku ludzkiego metabolizmu lub nalni odprowadzający ścieki przemysło- wą, transportową, a odprowadzane ścieki funkcjonowania gospodarstw domo- we; dotyczy odbiorców prowadzących mają wyłącznie charakter bytowy, wych oraz ścieki o zbliżonym składzie działalność handlową, przemysłową, 2. (Grupa I. B) Odbiorcy instytucjonalni pochodzące z tych budynków. Grupa ta składową, transportową lub usługową, odprowadzający wyłącznie ścieki o cha- obejmuje także odbiorców prowadzących którzy odprowadzają ścieki.
I. Zaopatrzenie w wodę Grupa druga W1-A obejmuje gospo- Taryfy na 2018 W zakresie zbiorowego zaopatrzenia darstwa domowe, właścicieli, zarządców wiK turawa w wodę wyłoniono na podstawie celu budynków wielorodzinnych zużywających zużycia wody lub odprowadzania ścieków, wyłącznie wodę na cele socjalno-bytowe Na podstawie Uchwały NR XXX/174/17 a także na podstawie sposobu rozliczeń rozliczanych za ilość zużytej wody na Rady Gminy Turawa z dnia 6 listopada za świadczone usługi, czternaście grup podstawie wskazań wodomierza głównego, 2017 r. „w sprawie przedłużenia taryf za taryfowych odbiorców usług: w 1-miesięcznym cyklu rozliczeniowym. zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbioro- Grupa pierwsza W-1 obejmuje gospo- Sposób dostarczania faktury: faktura pa- darstwa domowe, właścicieli, zarządców pierowa. we odprowadzanie ścieków na okres od budynków wielorodzinnych zużywających Grupa trzecia W2 obejmuje pozostałych 1 stycznia 2018 r. do 31 grudnia 2018 r.” wodę na cele socjalno-bytowe oraz odpro- odbiorców usług, zużywających wodę na cele na terenie Gminy Turawa obsługiwanym wadzających ścieki bytowe rozliczanych za socjalno-bytowe oraz odprowadzających przez WIK Turawa obowiązywać będą ilość zużytej wody na podstawie wskazań ścieki bytowe, korzystających okresowo następujące ceny usług dla przypisanych wodomierza głównego, w 1-miesięcznym z usług, np. domki letniskowe, ogródki im grup taryfowych: cyklu rozliczeniowym. Sposób dostarczania działkowe rozliczanych za ilość zużytej faktury: faktura papierowa. wody na podstawie wskazań wodomierza 4/112 Grudzień 2017 7
1) Wysokość cen i stawek opłat dotyczących zbiorowego zaopatrzenia w wodę Taryfy na 2018 w okresie obowiązywania taryf od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2018 r. ( w złotych) wiK turawa Stawka opłaty abonamentowej 3 Taryfowe grupy Cena zł/m zł/punkt poboru/okres rozlicze- głównego, w 3-miesięcznym cyklu rozli- L.p czeniowym. Sposób dostarczania faktury: odbiorców niowy faktura papierowa. netto brutto netto brutto Grupa czwarta W2-A obejmuje pozo- stałych odbiorców usług, zużywających 1 W1 3,87 4,18 5,35 5,78 wyłącznie wodę na cele socjalno-bytowe, 2 W1-A 3,87 4,18 8,28 8,94 korzystających okresowo z usług, np. domki letniskowe, ogródki działkowe rozliczanych 3 W2 3,87 4,18 10,03 10,84 za ilość zużytej wody na podstawie wskazań 4 W2-A 3,87 4,18 12,99 14,03 wodomierza głównego, w 3-miesięcznym cyklu rozliczeniowym. Sposób dostarczania 5 W3 3,87 4,18 3,00 3,24 faktury: faktura papierowa. Grupa piąta W3 obejmuje gospodarstwa 6 W4 3,87 4,18 5,36 5,79 domowe, osoby korzystające z lokali w bu- 7 W4-A 3,87 4,18 8,29 8,95 dynkach wielolokalowych zużywających wodę na cele socjalno-bytowe oraz odpro- 8 EW-1 3,87 4,18 4,39 4,74 wadzający ścieki bytowe rozliczanych na 9 EW1-A 3,87 4,18 7,33 7,92 podstawie wskazań wodomierza głównego, w 1-miesięcznym cyklu rozliczeniowym. 10 EW2 3,87 4,18 9,09 9,82 Sposób dostarczania faktury: faktura pa- 11 EW2-A 3,87 4,18 12,03 12,99 pierowa. Grupa szósta W4 obejmuje odbiorców 12 EW3 3,87 4,18 2,04 2,20 wody przemysłowej i pozaprzemysłowej 13 EW4 3,87 4,18 4,39 4,74 oraz odprowadzający ścieki bytowe na inne potrzeby niż gospodarstwa domowe, 14 EW4-A 3,87 4,18 7,33 7,92 przeznaczonej do spożycia lub na cele socjalno-bytowe np. placówki opiekuń- czo-wychowawcze i oświatowe, hotele, Grupa dziewiąta EW1-A obejmuje go- Grupa dwunasta EW3 obejmuje go- sklepy, ośrodki zdrowia, zakłady usługowe spodarstwa domowe, właścicieli, zarządców spodarstwa domowe, osoby korzystające i pozostałych, rozliczanych za ilość zużytej budynków wielorodzinnych zużywających z lokali w budynkach wielolokalowych wody na podstawie wskazań wodomierza wyłącznie wodę na cele socjalno-bytowe zużywających wodę na cele socjalno-by- głównego, w 1-miesięcznym cyklu rozli- rozliczanych za ilość zużytej wody na towe oraz odprowadzający ścieki bytowe czeniowym. Sposób dostarczania faktury: podstawie wskazań wodomierza głównego, rozliczanych na podstawie wskazań wodo- faktura papierowa. w 1-miesięcznym cyklu rozliczeniowym. mierza głównego, w 1-miesięcznym cyklu Grupa siódma W4-A obejmuje wyłącz- Sposób dostarczania faktury: faktura elek- rozliczeniowym. Sposób dostarczania nie odbiorców wody przemysłowej i poza troniczna. faktury: faktura elektroniczna. przemysłowej na inne potrzeby niż gospo- Grupa dziesiąta EW2 obejmuje pozo- Grupa trzynasta EW4 obejmuje od- darstwa domowe, przeznaczonej do spożycia stałych odbiorców usług, zużywających biorców wody przemysłowej i pozaprze- lub na cele socjalno-bytowe np. placówki wodę na cele socjalno-bytowe oraz odpro- mysłowej oraz odprowadzający ścieki opiekuńczo wychowawcze i oświatowe, wadzających ścieki bytowe, korzystających bytowe na inne potrzeby niż gospodarstwa hotele, sklepy, ośrodki zdrowia, zakłady okresowo z usług, np. domki letniskowe, domowe, przeznaczonej do spożycia lub usługowe i pozostałych, rozliczanych za ogródki działkowe rozliczanych za ilość na cele socjalno-bytowe, np. placówki ilość zużytej wody na podstawie wskazań zużytej wody na podstawie wskazań wo- opiekuńczo-wychowawcze i oświatowe, wodomierza głównego, w 1-miesięcznym domierza głównego, w 3-miesięcznym hotele, sklepy, ośrodki zdrowia, zakłady cyklu rozliczeniowym. Sposób dostarczania cyklu rozliczeniowym. Sposób dostarczania usługowe i pozostałych, rozliczanych za faktury: faktura papierowa. faktury: faktura elektroniczna. ilość zużytej wody na podstawie wskazań Grupa ósma EW1 obejmuje gospo- Grupa jedenasta EW2-A obejmuje po- wodomierza głównego, w 1-miesięcznym darstwa domowe, właścicieli, zarządców zostałych odbiorców usług, zużywających cyklu rozliczeniowym. Sposób dostarczania budynków wielorodzinnych zużywających wyłącznie wodę na cele socjalno-bytowe, faktury: faktura elektroniczna. wodę na cele socjalno-bytowe oraz odpro- korzystających okresowo z usług, np. domki Grupa czternasta W4-A obejmuje wy- wadzających ścieki bytowe rozliczanych za letniskowe, ogródki działkowe rozliczanych łącznie odbiorców wody przemysłowej ilość zużytej wody na podstawie wskazań za ilość zużytej wody na podstawie wskazań i pozaprzemysłowej na inne potrzeby niż wodomierza głównego, w 1 miesięcznym wodomierza głównego, w 3-miesięcznym gospodarstwa domowe, przeznaczonej do cyklu rozliczeniowym. Sposób dostarczania cyklu rozliczeniowym. Sposób dostarczania spożycia lub na cele socjalno-bytowe np. faktury: faktura elektroniczna. faktury: faktura elektroniczna. placówki opiekuńczo-wychowawcze i oświa- 8 Kwartalnik Gminy Turawa
wadzanych ścieków na podstawie wskazań darstw domowych rozliczanych za ilość Taryfy na 2018 wodomierza głównego, w 1-miesięcznym odprowadzonych ścieków na podstawie wiK turawa cyklu rozliczeniowym. Sposób dostar- wskazań wodomierza głównego lub urzą- czania faktury: faktura papierowa. dzeń pomiarowych, w 1-miesięcznym cyklu towe, hotele, sklepy, ośrodki zdrowia, zakła- Grupa szósta S4 obejmuje pozostałych rozliczeniowym. Sposób dostarczania dy usługowe i pozostałych, rozliczanych za odbiorców przemysłowych i pozaprzemy- faktury: faktura elektroniczna. ilość zużytej wody na podstawie wskazań słowych, odprowadzających ścieki bytowe Grupa dwunasta ES2 obejmuje pozosta- wodomierza głównego, w 1-miesięcznym oraz zużywających wodę, np. placówki łych odbiorców usług, odprowadzających cyklu rozliczeniowym. Sposób dostarczania opiekuńczo-wychowawczych i oświatowe, ścieki bytowe oraz zużywających wodę faktury: faktura elektroniczna. hotele, sklepy, ośrodki zdrowia, zakłady na cele socjalno-bytowe, korzystających usługowe i pozostałych, rozliczanych za okresowo z usług, np. domki letniskowe, II. Odbiór ścieków ilość odprowadzanych ścieków na pod- rozliczanych za ilość odprowadzanych W zakresie zbiorowego odprowadzania stawie wskazań wodomierza, wodomierza ścieków na podstawie wskazań wodomierza ścieków wyłoniono dwadzieścia taryfowych głównego, wodomierzy dodatkowych lub głównego lub urządzeń pomiarowych, grup odbiorców usług. urządzeń pomiarowych, w 1-miesięcznym w 3-miesięcznym cyklu rozliczeniowym. Grupa pierwsza S1 obejmuje gospo- cyklu rozliczeniowym. Sposób dostarczania Sposób dostarczania faktury: faktura elek- darstwa domowe, właścicieli, zarządców faktury: faktura papierowa. troniczna. budynków wielorodzinnych odprowadza- Grupa siódma S4-A obejmuje pozo- Grupa trzynasta ES2-A obejmuje pozo- jących ścieki bytowe oraz zużywających stałych odbiorców przemysłowych i po- stałych odbiorców usług, odprowadzających wodę na cele socjalno-bytowe z gospo- zaprzemysłowych, odprowadzających wyłącznie ścieki bytowe, korzystających darstw domowych rozliczanych za ilość wyłącznie ścieki bytowe np. placówki okresowo z usług, np. domki letniskowe, odprowadzonych ścieków na podstawie opiekuńczo-wychowawcze i oświatowe, rozliczanych za ilość odprowadzanych wskazań wodomierza głównego lub urzą- hotele, sklepy, ośrodki zdrowia, zakłady ścieków na podstawie wskazań wodomierza dzeń pomiarowych, w 1-miesięcznym cyklu usługowe i pozostałych, rozliczanych za głównego lub urządzeń pomiarowych, rozliczeniowym. Sposób dostarczania ilość odprowadzanych ścieków na pod- w 3-miesięcznym cyklu rozliczeniowym. faktury: faktura papierowa. stawie wskazań wodomierza, wodomierza Sposób dostarczania faktury: faktura elek- Grupa druga S1-A obejmuje gospo- głównego, wodomierzy dodatkowych lub troniczna. darstwa domowe, właścicieli, zarządców urządzeń pomiarowych, w 1-miesięcznym Grupa czternasta ES3 obejmuje gospo- budynków wielorodzinnych odprowa- cyklu rozliczeniowym. Sposób dostarczania darstwa domowe, osoby odprowadzające dzający wyłącznie ścieki bytowe z gospo- faktury: faktura papierowa. ścieki bytowe korzystające z lokali w bu- darstw domowych rozliczanych za ilość Grupa ósma S5 obejmuje gospodarstwa dynkach wielolokalowych rozliczanych odprowadzonych ścieków na podstawie domowe odprowadzające ścieki, rozliczane za ilość odprowadzanych ścieków na pod- wskazań wodomierza głównego lub urzą- ryczałtowo na podstawie przepisów doty- stawie wskazań wodomierza głównego, dzeń pomiarowych, w 1-miesięcznym cyklu czących przeciętnych norm zużycia wody, w 1-miesięcznym cyklu rozliczeniowym. rozliczeniowym. Sposób dostarczania w 1-miesięcznym cyklu rozliczeniowym. Sposób dostarczania faktury: faktura elek- faktury: faktura papierowa. Sposób dostarczania faktury: faktura pa- troniczna. Grupa trzecia S2 obejmuje pozostałych pierowa. Grupa piętnasta ES4 obejmuje pozosta- odbiorców usług, odprowadzających ścieki Grupa dziewiąta S6 obejmuje pozostałych łych odbiorców przemysłowych i pozaprze- bytowe oraz zużywających wodę na cele odbiorców usług odprowadzających ścieki mysłowych, odprowadzających ścieki byto- socjalno-bytowe, korzystających okresowo korzystających okresowo z usług, np. domki we oraz zużywających wodę, np. placówki z usług, np. domki letniskowe, rozliczanych letniskowe, rozliczanych ryczałtowo na opiekuńczo-wychowawcze i oświatowe, za ilość odprowadzanych ścieków na pod- podstawie przepisów dotyczących przecięt- hotele, sklepy, ośrodki zdrowia, zakłady stawie wskazań wodomierza głównego lub nych norm zużycia wody, w 3-miesięcznym usługowe i pozostałych, rozliczanych za urządzeń pomiarowych, w 3-miesięcznym cyklu rozliczeniowym. Sposób dostar- ilość odprowadzanych ścieków na pod- cyklu rozliczeniowym. Sposób dostarczania czania faktury: faktura papierowa. stawie wskazań wodomierza, wodomierza faktury: faktura papierowa. Grupa dziesiąta ES1 obejmuje gospo- głównego, wodomierzy dodatkowych lub Grupa czwarta S2-A obejmuje pozosta- darstwa domowe, właścicieli, zarządców urządzeń pomiarowych, w 1-miesięcznym łych odbiorców usług, odprowadzających budynków wielorodzinnych odprowadza- cyklu rozliczeniowym. Sposób dostarczania wyłącznie ścieki bytowe, korzystających jących ścieki bytowe oraz zużywających faktury: faktura elektroniczna. okresowo z usług, np. domki letniskowe, wodę na cele socjalno-bytowe z gospo- Grupa szesnasta ES4-A obejmuje rozliczanych za ilość odprowadzanych darstw domowych rozliczanych za ilość pozostałych odbiorców przemysłowych ścieków na podstawie wskazań wodomierza odprowadzonych ścieków na podstawie i pozaprzemysłowych, odprowadzających głównego lub urządzeń pomiarowych, wskazań wodomierza głównego lub urzą- wyłącznie ścieki bytowe, np. placówki w 3-miesięcznym cyklu rozliczeniowym. dzeń pomiarowych, w 1-miesięcznym cyklu opiekuńczo-wychowawcze i oświatowe, Sposób dostarczania faktury: faktura pa- rozliczeniowym. Sposób dostarczania hotele, sklepy, ośrodki zdrowia, zakłady pierowa. faktury: faktura elektroniczna. usługowe i pozostałych, rozliczanych za Grupa piąta S3 obejmuje gospodarstwa Grupa jedenasta ES1-A obejmuje go- ilość odprowadzanych ścieków na pod- domowe, osoby odprowadzające ścieki by- spodarstwa domowe, właścicieli, zarządców stawie wskazań wodomierza, wodomierza towe korzystające z lokali w budynkach wie- budynków wielorodzinnych odprowadza- głównego, wodomierzy dodatkowych lub lolokalowych rozliczanych za ilość odpro- jących wyłącznie ścieki bytowe z gospo- urządzeń pomiarowych, w 1-miesięcznym 4/112 Grudzień 2017 9 cyklu rozliczeniowym. Sposób dostarczania 2) Wysokość cen i stawek dotyczących zbiorowego odprowadzania ścieków w okre- faktury: faktura elektroniczna. sie obowiązywania taryf od 1 stycznia 2018 r. do 31 grudnia 2018 r. (w zł) Grupa siedemnasta ES5 obejmuje Stawka opłaty abonamento- gospodarstwa domowe odprowadzające Taryfowa grupa Cena zł/m3 wej zł/punkt poboru/okres L.p. ścieki, rozliczane ryczałtowo na podstawie odbiorców rozliczeniowy przepisów dotyczących przeciętnych norm netto brutto netto brutto zużycia wody, w 1-miesięcznym cyklu 1 S1 9,61 10,38 9,65 10,43 rozliczeniowym. Sposób dostarczania 2 S1-A 9,61 10,38 12,55 13,56 faktury: faktura elektroniczna. 3 S2 9,61 10,38 22,93 24,77 Grupa osiemnasta ES6 obejmuje po- 4 S2-A 9,61 10,38 25,88 27,95 zostałych odbiorców usług odprowadza- 5 S3 9,61 10,38 3,00 3,24 jących ścieki, korzystających okresowo 6 S4 9,61 10,38 9,66 10,43 z usług, np. domki letniskowe, rozlicza- 7 S4-A 9,61 10,38 12,68 13,69 nych ryczałtowo na podstawie przepisów 8 S5 9,61 10,38 11,48 12,40 dotyczących przeciętnych norm zużycia 9 S6 9,61 10,38 24,75 26,73 wody, w 3-miesięcznym cyklu rozlicze- 10 ES1 9,61 10,38 8,69 9,39 niowym. Sposób dostarczania faktury: 11 ES1-A 9,61 10,38 11,63 12,56 faktura elektroniczna. 12 ES2 9,61 10,38 21,99 23,75 Grupa dziewiętnasta AP obejmuje 13 ES2-A 9,61 10,38 24,93 26,92 abonament za wodomierz dodatkowy 14 ES3 9,61 10,38 2,04 2,20 mierzący ilość wody zużytej bezpowrot- 15 ES4 9,61 10,38 8,69 9,39 nie, rozliczany, w 1-miesięcznym cyklu 16 ES4-A 9,61 10,38 11,63 12,56 rozliczeniowym. 17 ES5 9,61 10,38 10,47 11,31 Grupa dwudziesta AP3 obejmuje abo- 18 ES6 9,61 10,38 23,77 25,67 nament za wodomierz dodatkowy mierzący 19 AP 9,61 10,38 1,16 1,25 ilość wody zużytej bezpowrotnie, rozliczany w 3-miesięcznym cyklu rozliczeniowym. 20 AP3 9,61 10,38 1,16 1,25 Dopłata dla odbiorców usług w zakresie zbiorowego odprowadzania ścieków Opracował Ryszard Kern Na podstawie Uchwały Nr XXXI/182/2017 rodzinnych odprowadzający wyłącznie stawie wskazań wodomierza głównego lub Rady Gminy Turawa z dnia 23 listopada ścieki bytowe z gospodarstw domowych urządzeń pomiarowych, w 1-miesięcznym 2017 r.,,w sprawie zatwierdzenia dopłaty rozliczanych za ilość odprowadzonych cyklu rozliczeniowym. Sposób dostarczania dla odbiorców usług w zakresie zbiorowe- ścieków na podstawie wskazań wodomie- faktury: faktura elektroniczna. go odprowadzania ścieków na okres od rza głównego lub urządzeń pomiarowych, ES1-A obejmuje gospodarstwa domowe, 1 stycznia 2018 r. do 31 grudnia 2018 r.” w 1-miesięcznym cyklu rozliczeniowym. Spo- właścicieli, zarządców budynków wieloro- Ustala się, że dopłata do 1 m3 ścieków dla sób dostarczania faktury: faktura papierowa. dzinnych odprowadzających wyłącznie ścieki taryfowych odbiorców usług: S1, S1-A, S3, S3 obejmuje gospodarstwa domowe, bytowe z gospodarstw domowych rozlicza- S5, ES1, ES1-A, ES3 i ES5 na terenie Gminy osoby odprowadzające ścieki bytowe ko- nych za ilość odprowadzonych ścieków na Turawa obsługiwanych przez WiK Turawa rzystające z lokali w budynkach wielolo- podstawie wskazań wodomierza głównego Sp. z o.o. wynosić będzie 2,00 zł netto. Do kalowych rozliczanych za ilość odprowa- lub urządzeń pomiarowych, w 1-miesięcznym podanej ceny doliczony będzie podatek od dzanych ścieków na podstawie wskazań cyklu rozliczeniowym. Sposób dostar- towarów i usług – VAT. wodomierza głównego, w 1-miesięcznym czania faktury: faktura elektroniczna. Wykaz i opis taryfowych odbiorców cyklu rozliczeniowym. Sposób dostarczania ES3 obejmuje gospodarstwa domowe, usług, którym należna jest ww. dopłata: faktury: faktura papierowa. osoby odprowadzające ścieki bytowe ko- S1 obejmuje gospodarstwa domowe, wła- S5 obejmuje gospodarstwa domowe rzystające z lokali w budynkach wielolo- ścicieli, zarządców budynków wielorodzin- odprowadzające ścieki, rozliczane ryczał- kalowych rozliczanych za ilość odprowa- nych odprowadzających ścieki bytowe oraz towo na podstawie przepisów dotyczących dzanych ścieków na podstawie wskazań zużywających wodę na cele socjalno-bytowe przeciętnych norm zużycia wody, w 1 mie- wodomierza głównego, w 1-miesięcznym z gospodarstw domowych rozliczanych za sięcznym cyklu rozliczeniowym. Sposób cyklu rozliczeniowym. Sposób dostarczania ilość odprowadzonych ścieków na podsta- dostarczania faktury: faktura papierowa. faktury: faktura elektroniczna. wie wskazań wodomierza głównego lub ES1 obejmuje gospodarstwa domowe, ES5 obejmuje gospodarstwa domowe od- urządzeń pomiarowych, w 1-miesięcznym właścicieli, zarządców budynków wieloro- prowadzające ścieki, rozliczane ryczałtowo na cyklu rozliczeniowym. Sposób dostarczania dzinnych odprowadzających ścieki bytowe podstawie przepisów dotyczących przecięt- faktury: faktura papierowa. oraz zużywających wodę na cele socjalno-by- nych norm zużycia wody, w 1-miesięcznym S1-A obejmuje gospodarstwa domowe, towe z gospodarstw domowych rozliczanych cyklu rozliczeniowym. Sposób dostar- właścicieli, zarządców budynków wielo- za ilość odprowadzonych ścieków na pod- czania faktury: faktura elektroniczna. 10 Kwartalnik Gminy Turawa STAWKI PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI na 2018 r. Opracował Leszek Bednarz
(Zgodnie z Uchwałą Nr XXXI Stawka od 1m2 Od gruntów: /178/17 Rady Gminy Turawa powierzchni z dnia 23 listopada 2017 r. w spra- związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez wie określenia wysokości stawek względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów 0,71 zł podatku od nieruchomości na i budynków, z wyjątkiem pól namiotowych 2018 rok.) pod wodami powierzchniowymi stojącymi lub wodami powierzch- 4,63 zł niowymi płynącymi jezior i zbiorników sztucznych od 1 ha powierzchni Komunikat pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej sta- Prezesa Głównego Urzędu tutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje 0,23 zł Statystycznego z dnia 18 paź- pożytku publicznego dziernika 2017 r. w sprawie śred- niezabudowanych objętych obszarem rewitalizacji, o których niej ceny skupu żyta za okres 11 mowa w ustawie z dnia 9 października 2015r. o rewitalizacji (Dz.U. z 2017r., poz. 1023 z późn. zm.) i położonych na terenach, kwartałów będącej podstawą do dla których miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego ustalenia podatku rolnego na rok przewiduje przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową, usłu- 2,00 zł podatkowy 2018 gową albo zabudowę o przeznaczeniu mieszanym obejmującym wyłącznie te rodzaje zabudowy, jeżeli od dnia wejącia w życie tego planu w odniesieniu do tych gruntów upłynął okres 4 lat, Na podstawie art. 6 ust. 2 usta- a w tym czasie nie zakończono budowy zgodnie z przepisami wy z dnia 15 listopada 1984 r. prawa budowlanego o podatku rolnym (Dz. U. z 2017 r. pola namiotowe 0,39 zł poz. 1892) ogłasza się, że średnia Stawka od 1m2 po- Od budynków lub ich części: cena skupu żyta za okres 11 kwar- wierzchni użytkowej tałów poprzedzających kwartał mieszkalnych 0,71 zł poprzedzający rok podatkowy związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz 2018 wynosi 52,49 zł za 1 dt. budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie 19,27 zł Komunikat działalnosci gospodarczej zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie 10,80 zł Prezesa Głównego Urzędu obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym Statystycznego z dnia 20 paź- związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w rozumieniu dziernika 2017 r. w sprawie przepisów o działalności leczniczej, zajętych przez podmioty 4,70 zł średniej ceny sprzedaży drew- udzielające tych świadczeń na, obliczonej według średniej od pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej ceny drewna uzyskanej przez statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje 5,20 zł nadleśnictwa za pierwsze trzy pożytku publicznego kwartały 2017 r. Od budowli 2% ich wartości
Na podstawie art. 4 ust. 4 usta- wy z dnia 30 października 2002 r. UWAGA o podatku leśnym (Dz. U. z 2017 r. Policja ostrzega przed oszustami!! poz. 1821) ogłasza się, że średnia Opolska Policja ostrzega przed oszustami działającymi „na wnuczka, cena sprzedaży drewna, obliczo- policjanta lub funkcjonariusza Centralnego Biura Śledczego”. Przestępcy na według średniej ceny drewna coraz częściej podszywają się pod te osoby i okradają starsze osoby uzyskanej przez nadleśnictwa za z oszczędności ich życia. Pamiętaj, Policja nigdy nie prosi o przekazanie pierwsze trzy kwartały 2017 r., pieniędzy i nigdy nie dzwoni z takim żądaniem. Bądź czujny, nie daj się wyniosła 197,06 zł za 1m3. oszukać. Więcej na stronie www.opolska.policja.gov.pl Engiel Roman 4/112 Grudzień 2017 11 wywiad Teresa Żulewska
Rozmowa z Piotrem Jendrzejem, autorem krzyżówek, członkiem TMZT. rałem wyrazy w pionie i poziomie. Brak Piotr Jendrzej od początku związany z kwartalnikiem „Fala”, jest autorem wszyst- było środków technicznych, jakimi dziś kich jej krzyżówek. dysponujemy. Podstawą ułożenia haseł był leksykon krzyżówkowy i encyklopedia – Panie Piotrze, jak zaczęła się Pana – Pamiętam, że pisał Pan do „Fali” PWN w wydaniu książkowym. współpraca z „Falą”? również artykuły informujące o bieżącej – No to trochę się Pan namęczył? – Pomysł utworzenia pisma o gminie działalności Fabryki Wyrobów Metalo- – Na szczęście nie, bo układanie krzy- i dla gminy powstał w 1990 roku na po- wych w Osowcu. żówek jest dla mnie przyjemnością, to nie siedzeniu Zarządu Gminy, wtedy istniał – Tak, pisałem cykl artykułów nt. było i nie jest wcale męczące, gdyż jest taki organ, a ja byłem jego członkiem. Fabryki będącej Spółką Gminy. Chciałem to moja pasja. Do tej pory nie korzystam Pomysł ten wysunął ówczesny wójt gmi- przybliżyć naszej społeczności specyfikę z gotowych programów, tylko robię to ny Walter Świerc. Członkowie Zarządu pracy tego ponad 200-letniego zakładu metodą tradycyjną, korzystając z E- otrzymali zadanie, aby wymyśleć nazwę pracy, a szczególnie poziom techniki, ro- Leksykonu i E-Encyklopedii PWN. takiej gazety. Nie wiedzieliśmy też, czy dzaj produktów i zapotrzebowanie rynku. – Czy możemy liczyć na kolejne Pana ma to być miesięcznik, czy ukazywać Myślę, że przedstawiłem obraz tego, co krzyżówki w „Fali”? ma się co pół roku. Wreszcie po dyskusji działo się na bieżąco w Fabryce. – Oczywiście, do tej pory zrobiłem uzgodniono, że będzie to kwartalnik. – Ma Pan pełną słuszność, wiedzie- ich 100 dla „Fali” i jak tylko zdrowie Członek Zarządu śp. Herbert Długosz liśmy, jak i co produkuje się w Osowcu. pozwoli, będę je nadal układał. Tak jak podał propozycję „Turawska Fala”, osta- Po reorganizacji Fabryki próbowałam mówiłem, sprawia mi to przyjemność. tecznie uzgodniono, że będzie to „Fala”. kilkakrotnie umówić się na rozmowę Pracując za granicą, układałem je tam, Pan W. Świerc wykonał kilka propo- z obecnym kierownictwem, ale z przy- aby nie przerwać mego zobowiązania zycji herbu gminy i wybrana grafika czyn niezależnych ode mnie nigdy do wobec Redakcji „Fali”. została umieszczona w nowej gazecie, rozmowy nie doszło. – W imieniu czytelników „Fali” oraz a wyrzeźbiony w drewnie herb gminy – Obecnie jest to spółka niezależna wszystkich, którzy rozwiązują Pana symbolizuje gminę w sali konferencyjnej. od Gminy. krzyżówki, dziękuję za tę pracę. Życzę, Równocześnie z pismem powołano do – Panie Piotrze, jak robi się krzyżówki? aby nie opuszczała Pana chęć tworzenia życia Towarzystwo Miłośników Ziemi – Tworzenie krzyżówek było kiedyś ab- i aby był Pan z nami przez następne Turawskiej i kwartalnik stał się pismem sorbującą pracą, dla jednej potrzebowałem długie lata. Towarzystwa. ok.20 godzin. Robiłem diagram i dobie- Dziękuję za rozmowę. Dr Joachim Warning, zwany Joxi alfred kupka Post Mortem o matce Fredzie Warning z domu von Garnier rozwiedzionej Hrabiny rocznik, zwykle kilkoma łapczywymi de Haussonville i ojcu Heinrichu Warning łykami, nie omieszkując pozostawić niedopitą resztkę, którą ojciec kwitował oja matka była kobietą nie- wchodziła, tylko wbiegała! Jadła i piła maltretowanym, żałosnym wzrokiem. Mzwykłą. Miała temperament nie tak jak ojciec – powoli i z namy- Również żałośnie patrzał na nią przy rasowej istoty pełnokrwistej, talent słem – tylko połykała swoje posiłki jej siorbaniu ostryg lub jaj. Moja matka organizacyjny szefa sztabu general- z takim pośpiechem, który był już na nigdy nie uczęszczała do żadnej szko- nego i krasomówczy wziętego adwo- pograniczu ogólnie przyjętych norm ły i to co uważała za właściwe albo kata. Opanowała wszelkie niuanse dobrych obyczajów czy wychowania. wzorcowe w zachowaniu dla młodej konwersacji z lekkością i pewnością Pomimo tego nie miała nigdy trudności panny z dobrego domu, nauczyła się od urodzonego dyplomaty. Przeżyła swoje z ościstymi rybami albo czereśniami angielskich i francuskich guwernantek. życie kłusem, a nawet galopem i była czy śliwkami, jak nasz powoli jedzący Dlatego znała obydwa te języki, obok w wieku 70 lat do reszty wyeksploato- ojciec. Gdy ktoś ją o to zapytał, tłuma- macierzystego, perfekcyjnie. Poruszała wana. Ze swoją żelazną kondycją i przy czyła się z niecierpliwym trzepotaniem się i nie można było od niej niczego trochę większym spokoju dożyłaby powiek oraz tym, iż gdy w latach pa- innego się spodziewać, całkowicie lekko 90 lat. Nie znała żadnej choro- nieńskich dużo przebywała na dworze swobodnie i uważała wszystko za oczy- by i gdy kiedykolwiek niedomagała, cesarskim, musiała się tego nauczyć wiste i zrozumiałe, co ojca niekiedy wykurowała się przez trochę dłuższy i przywyknąć, bo jak wiadomo u stołu doprowadzało do łamania głowy. Przez sen. Lekarze i psychiatrzy przy takich jego cesarskiej mości jadano szybko większość ludzi z najrozmaitszych osobach zmarliby z głodu. Do 60. roku i odnoszono. Gdy ojciec częstował ją środowisk i stanów była lubiana, choć, życia nie było schodów, po których by lampką wina, piła ją nie zważając na a może właśnie dlatego, iż w każdej 12 Kwartalnik Gminy Turawa Dr Joachim Warning, zwany Joxi sytuacji nie omieszkała otwarcie wy- dobne. Ubierał się dobrze i ze sma- koń razem z saniami załamał się na rażać swojej opinii. Do większości kiem, ale tak, że pozostawał trochę lodzie. Upadek musiał być bolesny ludzi zwracała się per „dziecinko” za aktualną modą, aby nie wyglądać jak i niezręczny dla tak ciężkiego i czyniła to w tak suwerenny sposób, zbyt awangardowo i młodzieżowo. mężczyzny. Leżał zażenowany na że nawet całkowicie obcy, nieznani Uważał to za poniżające dla jego boku i wyglądało jakby już nigdy ludzie byli z tego ucieszeni, iż mogli godności. Poza tym ubierał się w stylu nie chciał wstać. Matka zaczęła czule jej nieść ciężką walizkę na dworzec czy angielskim, jak wielu hamburczyków, do niego przemawiać i tarmosząc paczkę do domu. Gdy na ulicy obce którzy w młodości wiele przebywali go zachęcać do podniesienia się, co psy się ze sobą gryzły, podchodziła w Anglii i Ameryce Północnej. To, że u mnie o mało nie wywołało napadu do nich stanowczo i wrzucała, ku ciężko go było z równowagi wyprowa- śmiechu. W końcu wspólnymi siłami uciesze gapiów, swoją wielką mufkę dzić, można prawdopodobnie z tym naszej trójki postawiliśmy go na nogi, między walczących, które zwykle nie powiązać, iż rzeczywiście wiele w tych ale on całą powrotną drogę do domu spodziewając się takiego traktowania anglojęzycznych krajach przebywał. słowem się już nie odezwał. Dla swoich rozpierzchały się. W ogóle promie- W rozmowie nigdy nie pozwalał sobie, dzieci ojciec był surowy i wymagający niowała zawsze przewyższającą natu- aby uwidaczniać swoje uczucia. Lubił zaś łagodny dla swoich pracowników. ralnością i wygrywała tym serdeczne dobrą muzykę i książki historyczne. Nieraz byliśmy z tego niezadowoleni, przywiązanie swoich podwładnych, I naturalnie w jego obszernej biblio- gdy tymczasem podwładni za niego równie lekko jak i osób z jej stanu. Na tece znajdowały się oprócz innych w ogień by szli. Sam był bardzo pra- płaszczyźnie towarzyskiej umiała tak książek komplet wydawnictw Fritza cowity, nie cierpiał leniów i śpiochów. mądrze i zgrabnie żonglować słowami, Reutera. Długie zagraniczne wojaże Lubił sztukę, ale od artystów trzymał iż nie zawsze radośnie oczekiwani i kontakty z przodującymi osobi- się z daleka, przypisywał im jednak interesanci ojca, ze swymi wyeleganto- stościami ze świata gospodarczego trochę nienormalności. Trzymał się wanymi małżonkami, równie dobrze i polityki wycisnęły na nim znaczące surowo starych pojęć o przyzwoitości, w naszym domu się czuli, jak i osoby piętno i ukształtowały jego osobowość. uczciwości i porządku, a od swoich z wyższych sfer szlachty poczdam- Prawdopodobnie tam nauczył się, jak dzieci żądał, by także tego przestrze- skiej. Jakiekolwiek nieprzyjemności z dolin wydźwignąć się na szczyty gały. Poza tym był najlepszym ojcem, i trudności życia codziennego dla wyżyn. Wystartował w życie jako jakiego można było sobie życzyć, gdy niej jakby nie istniały, bo te jednym czeladnik młynarski i wywindował się staraliśmy się trochę jego mentalność machnięciem ręki zmiatała pod dy- na najwyższe szczeble międzynarodo- polubić. I chociaż mógł czasem być wan. Pisała namiętnie, swobodnym wego biznesu w iście amerykańskim trudnym, mieliśmy wszystkie powody, i żywotnym stylem, którym sprawiała stylu. Swoją postawą jak i całością by być mu wdzięczni. Położył w nas radość swoim czytelnikom. Na otrzy- prezentował mężczyznę o międzyna- podwaliny dla pojęć, które nam póź- mane listy odpowiadała niezwłocznie, rodowym potencjale. Przenikliwym niej umożliwiły wygrywać tak zwaną bo była punktualnym i porządnym wzrokiem przygważdżał często swoich walkę o byt, zdobyć pozycję i rzeczy człowiekiem. Choć nie była dobrą rozmówców, dawało mu to wygląd osiągnąć, o których nam w młodości kucharką, wiedziała doskonale, co do energiczny i wskazujący na jego duży się nawet nie śniło. dobrego menu należy i jak powinny potencjał osobowy. Tylko w jednym Małżeństwo moich rodziców praw- smakować podawane potrawy. W jej był ojciec bardzo niemiecki: gdy wy- dopodobnie było tak dobre i udane, obszernym gospodarstwie domowym robił sobie polityczny pogląd, zawsze że się doskonale uzupełniali i swoje funkcjonowało stale wszystko jak na próbował swojemu rozmówcy swoje przymioty wzajemnie u siebie podzi- sznurku, obojętnie czy zjawiali się go- zdanie narzucić, a gdy mu się to nie wiali, których u swoich poprzednich ście nieoczekiwani albo, gdy należało udawało, tracił zainteresowanie dalszą partnerów im brakowało. My, mój przygotować jakąkolwiek uroczystość. konwersacją. I w tej materii miała rodzony brat i ja, profitowaliśmy Udawało się zawsze. matka wiele do przeciwdziałania. z obu stron. Chociaż ta kombinacja Ojciec był spokojnego, zrówno- Nigdy, nawet najpowszechniejsze dużo niepokoju w naszej krwi po- ważonego usposobienia. W trakcie tak zwane mocne słowo nie wyszło wodowała. rozmowy sprawiał wrażenie, iż to co z jego ust. A gdy mój brat i ja takich W następnych odcinkach mam powiedział było głęboko przemyśla- słów chcieliśmy użyć, było wskazane zamiar przedstawić czytelnikom opis ne. Jadał powoli i lubił, gdy potrawy upewnić się najpierw czy ojca nie ma przeżyć i przygód autora powyższych były dobrze przygotowane i gorą- w pobliżu. Najmocniejsze przezwisko, wspomnień, jakich doznał, gdy u swo- ce podane. Chętnie pił łyk dobrego jakie od ojca kiedykolwiek słyszałem, jego wuja – brata matki hr. Hubertusa wina i robił to sposobem znawców, było niewinne „wielbłąd”, którego von Garnier Turawa odbywał za jego delektując się małymi łykami. Poza użył w stosunku do matki, gdy raz zgodą w jednym z jego folwarków, ści- tym miał upodobanie dla pewnych na rodzinnym zimowym spacerze na ślej w Bierdzanach, praktykę rolniczą, północno-niemieckich potraw, skąd lodzie zamarzniętej kałuży poślizgnął gdyż chciał w dojrzałym wieku kupić pochodził, jak zupy rybne, chłodnik się i upadł niespodziewanie, cięż- majątek ziemski i dla relaksu zająć się owocowy, fasolę z gruszkami i po- ko, z głośnym hukiem, jakby ciężki rolnictwem. 4/112 Grudzień 2017 13
• Uchwała Nr XXVIII/167/17 w sprawie Z PRAC RADY GMINY TURAWA przystąpienia do partnerstwa w pro- artur gallus jekcie pn. „Urzędy dostępne on-line” przewidzianym do realizacji w ramach Rada Gminy spotykała się od czerwca na 5 sesjach. W czasie ich trwania zajmo- Programu Operacyjnego Wiedza Edu- wano się następującymi sprawami. kacja Rozwój Działanie 2.18 Wysokiej jakości usługi administracyjne. Za: 14, XXVII Sesja (absolutoryjna) w dniu 6. Ustalić właściciela działki Nr 257/34 przeciw: 0, wstrzymało się: 0. 23 czerwca 2017 r., na której podjęto przy ul. Piaskowej 4 w celu wystąpienia Przegłosowano również do realizacji następujące uchwały: o uporządkowania posesji. przez Wójta wnioski złożone przez radnych • Uchwała Nr XXVII/155/2017 w spra- Radni oraz Komisję Oświaty, Kultury, Zdrowia wie zatwierdzenia sprawozdań Gminy 1. W spr. wystosowania pisma do właścicie- i Partnerstwa: Turawa za 2016 r. Za: 15, przeciw: 0, la działki przy ul. Kadłubskiej w Ligocie Komisja Oświaty, Kultury, Zdrowia wstrzymało się: 0, Turawskiej w sprawie doprowadzenia i Partnerstwa: • Uchwała Nr XXVII/156/2017 w spra- posesji do porządku (przewrócone płoty, 1. Wnioskuje o rozwiązanie umowy dzier- wie udzielenia absolutorium Wójtowi działka zarośnięta chwastami). żawy działki nauczycielskiej z byłą Gminy za 2016 rok. Za: 15, przeciw: 0, 2. W sprawie zlecenia odpowiednim służ- dyrektorką szkoły w Zawadzie. Przed- wstrzymało się: 0. bom umocowanie wiszących tabliczek miotowa działka od dłuższego czasu jest • Uchwała Nr XXVII/157/17 w sprawie: na słupach z nazwą ulicy i numerami nieużytkowana i bardzo zaniedbana. zmiany budżetu gminy w 2017 r. Za: 15, posesji przy ul. Opolskiej 8-12, 14-18 2. Występuje o przyspieszenie wycinki przeciw: 0, wstrzymało się: 0, i 17-21 a. Tabliczki są wyłamane. 2 uschniętych drzew w parku przy • Uchwala Nr XXVII/158/17 w sprawie: 3. W sprawie ustawienia znaku „droga przedszkolu w Zawadzie, zagrażających zmiany wieloletniej prognozy finansowej. ślepa” przy ul. Opolskiej nr 17-21 a. bezpieczeństwu dzieci. Za: 15, przeciw: 0, wstrzymało się: 0, Jest to ulica boczna i dojeżdża się tyl- 3. Komisja wnioskuje o wykonanie odpły- • Uchwała Nr XXVII/159/17 w sprawie ko do posesji 21a, a dalej są pola orne wu, przy remoncie otoczenia biblioteki przyjęcia do wdrożenia Planu Gospo- i przejazdu nie ma. w Turawie i wykonanie utwardzenia darki Niskoemisyjnej dla Gminy Turawa 4. W sprawie wyznaczenia terenów zie- dojazdu do kontenera, do którego pod- na lata 2015–2020. Za: 15, przeciw: 0, lonych, które należą do Spółdzielni jeżdża REMONDIS. wstrzymało się: 0. Mieszkaniowej, a które do Urzędu 4. Komisja występuje o rozważenie Przegłosowano również do realiza- Gminy Turawa (na mapce). możliwości podwyższenia stawki dla cji przez Wójta wnioski złożone przez XXVIII Sesja w dniu 25 sierpnia 2017 r., nauczycieli świetlic środowiskowych radnych oraz Komisję Ładu, Porządku na której podjęto następujące uchwały: i możliwości zmiany nazwy świetlic i Rolnictwa. • Uchwała Nr XXVIII/160/17 w sprawie ze środowiskowych na wiejskie, co Komisja Ładu Porządku i Rolnictwa: miejscowego planu zagospodarowa- zdaniem członków komisji może mieć 1. Ustalić właściciela działki 214/79 i wy- nia przestrzennego południowej części wpływ na korzystniejsze finansowanie stąpić o uporządkowanie posesji, tj. obszaru wsi Turawa. Za:12, przeciw: świetlic. wycinki suchych gałęzi i uzupełnienia 0, wstrzymało się: 2. Uchwała została 5. Komisja wnioskuje aby, nowo wybu- ogrodzenia. uchylona rozstrzygnięciem nadzorczym dowanej hali sportowej w Turawie 2. Uzupełnić oświetlenie na ul. Wodo- wojewody. nadać nazwę: imienia Joachima Ha- ciągowej, po ewentualnym uzyskaniu • Uchwała Nr XXVIII/161/17 w sprawie lupczoka. zgody właściciela działki o przekazaniu nadania Statutu Publicznej Szkole Pod- 6. Komisja w nawiązaniu do pisma miesz- sieci do TAURON. Droga gminna, słup stawowej w Turawie. Za: 14, przeciw 0, kańców Rzędowa i wizyty członków prywatny. wstrzymało się: 0. Komisji w budynku, gdzie mieści się 3. Ustalić, w czyjej kompetencji jest napra- • Uchwała Nr XXVII/162/17 w sprawie przedszkole „Kubusiowa Akademia” wa zerwanego mostku na granicy działki nadania nazwy ulicy zlokalizowanej wnioskuje o doprowadzenie do ponow- 226 i 227 i wystąpić o naprawę. w miejscowości Zawada, gmina Turawa. nego spotkania Wójta Gminy z orga- 4. Komisja ponawia wcześniejszy wniosek Za: 14, przeciw: 0, wstrzymało się: 0. nizacjami, wymienionymi w piśmie, dot. usunięcia pni po wycince topoli na • Uchwała Nr XXVIII/163/17 w sprawie w celu podjęcia próby zażegnania ist- ul. Zielonej. Ponadto Komisja wskazuje skargi na działalność wójta gminy Tu- niejącego sporu. Komisja proponuje, na potrzebę dosadzenia nowych drzew rawa. Za: 13, przeciw: 0, wstrzymało aby rozważyć możliwość przeznaczenia w tym miejscu, ponieważ w 80% nasa- się: 1. pomieszczeń na piętrze budynku na dzone drzewa uschły. • Uchwała Nr XXVIII/164/17 w sprawie biura (nie świetlicę) dla poszczególnych 5. Komisja wnioskuje o oznakowanie zmiany budżetu gminy w 2017 roku. Za: organizacji. skrzyżowania ul. Wodociągowej z ul. 11, przeciw: 0, wstrzymało się: 3. 7. Komisja wnioskuje o wykazanie zale- Zieloną pierwszeństwo przejazdu • Uchwała Nr XXVIII/165/17 w sprawie głości składki Spółki Wodnej za okres i ograniczenie prędkości. Ponadto za- odwołania skarbnika gminy Turawa. Za: 5 lat i przedstawienie podjętych działań chodzi konieczność wyasfaltowania 12, przeciw: 0, wstrzymało się 2. w celu ściągalności zadłużenia w tym przedmiotowego skrzyżowania. Rada • Uchwała Nr XXVIII/166/17 w sprawie zakresie. Sołecka zabezpieczy część funduszy powołania skarbnika gminy Turawa. Za: 8. Postanowiono wystąpić do Komisji na ten cel z FS. 14, przeciw: 0, wstrzymało się: 0. Ładu i Porządku o przeanalizowanie 14 Kwartalnik Gminy Turawa
tworzy się wysypisko śmieci (butelki Z PRAC RADY GMINY TURAWA i pojemniki po jedzeniu) – J. Srebrne. 8. Komisja ponawia wcześniejszy wniosek działalności Spółki Wodnej i zbadanie woju i Modernizacji Urządzeń Wodo- rozwiązania problemu usunięcia baraku ściągalności składek w okresie 5 lat. ciągowych i Urządzeń Kanalizacyjnych nad J. Srebrnym. Po oględzinach przed- 9. Komisja wnioskuje o spotkanie Wójta na lata 2018–2021. Za: 15, przeciw: 0, miotowego obiektu zdaniem Komisji Gminy i Komisji Oświatowej z dy- wstrzymało się: 0. barak zagraża bezpieczeństwu, ponieważ rektorami szkół w sprawie wdrożenia • Uchwała Nr XXIX/169/17 w sprawie po ostatnich wichurach odpadają ele- reformy oświatowej. regulaminu utrzymania czystości i po- menty pokrycia dachu (blacha), co grozi 10. W odniesieniu do złożonego wniosku rządku na terenie gminy Turawa. Za: 15, bezpieczeństwu przechodniów. na sesji w dniu 24.05.br. w brzmieniu: przeciw: 0, wstrzymało się: 0. 9. Zwrócono uwagę na konieczność popra- „Przystąpić do przygotowania dokumen- • Uchwała Nr XXIX/170/17 w sprawie wienia estetyki (pomalowanie) budynku tacji technicznej dot. powstania Domu skargi na działalność Wójta Gminy sanitarnego nad J. Srebrnym. Dziennego Pobytu Osób Starszych Turawa. Za: 15, przeciw: 0, wstrzymało 10. Uporządkować teren przy pojemnikach w obiektach LZS Kotórz Mały” Komisja się: 0. na śmieci. wnioskuje, zgodnie z przedstawioną • Uchwała Nr XXIX/171/17 w sprawie prze- 11. Zwrócono uwagę na konieczność wy- Komisji informacją o zlecenie wyceny kazania mienia, należności i zobowiązań cinki uschniętego drzewa na parkingu i zakres niezbędnych do wykonania prac Publicznego Gimnazjum w Turawie. Za: przy J. Srebrnym, które zagraża bez- i pozwolenie na przebudowę. Ponadto 15, przeciw 0, wstrzymało się: 0. pieczeństwu. należy sprawdzić, czy przeznaczenie • Uchwała Nr XXIX/172/17 w sprawie 12. Komisja wnioskuje o zobligowanie w planie obiektu „pomieszczenia dla zmiany budżetu gminy w 2017 roku. Za: wszystkich sołtysów do racjonalnego odnowy biologicznej” będzie spełniał 15, przeciw: 0, wstrzymało się: 0. i terminowego wykorzystania środków kryteria formalne. • Uchwała Nr XXIX/173/17 w sprawie z Funduszu Sołeckiego, zgodnie z przy- Radni zmiany wieloletniej prognozy finanso- jętym planem, ponieważ wykonanie FS 1. W sprawie przyjęcia przez Gminę Tu- wej. Za: 11, przeciw: 0, wstrzymało się: za I półrocze 2017 r. na plan 258 tys. rawa drogi prywatnej: ul. Spokojnej, 2, brak głosu: 2 wynosi 68 tys. bocznej ul. Leśnej w Rzędowie, asfalto- Przegłosowano również do realizacji Komisja Oświaty, Kultury i Spraw waną drogę z całą infrastrukturą chcą przez Wójta wnioski złożone przez rad- Socjalnych: przekazać Gminie jej właściciele. nych, Komisję Oświaty, Kultury, Zdrowia 1. Komisja wnioskuje, aby w miarę moż- 2. W sprawie zmiany kolejności asfalto- i Partnerstwa oraz Komisję Ładu, Porządku liwości uwzględnić kolejne sołectwo wania dróg w Kadłubie Turawskim. i Rolnictwa: do wykorzystania środków w kwocie W 2018 r. dokonać naprawy nawierzchni Komisja Ładu, Porządku i Rolnictwa: 20 tys. asfaltowej ul. Leśnej od nr 24 w kierunku 1. Przedstawić w kwartalniku FALA in- 2. Komisja wnioskuje o zwiększenie miejsc sklepu, a w następnej kolejności asfalto- formację z działalności Spółki Wodnej, parkingowych, szczególnie w sezonie wania łącznika ul. Polnej z Opolską. przedstawiając na przestrzeni ostatnich letnim nad J. Średnim. 3. W sprawie naprawy nawierzchni ul. lat zakres prac, finansowanie zadań Radni Głównej w Kadłubie Turawskim (droga i ściągalność składek. 1. W sprawie zabezpieczenia środków wojewódzka 463) na odcinku kościół 2. Przekazywać dla sołtysów nakazy na w budżecie Gminy na 2018 r. na zakup – szkoła. Spółkę Wodną łącznie z nakazami lekkiego samochodu pożarniczego do 4. W sprawie przygotowania pisemnej podatkowymi (dla wszystkich miej- ratownictwa technicznego z możliwością informacji przedstawienia kosztów scowości). użycia wody i piany dla OSP Bierdzany dostosowania dokumentacji projektowej 3. Na zebraniach wiejskich przedstawiać w kwocie 180.000 zł – specyfikacja do potrzeb CARITAS. informacje z funkcjonowania Spółki w załączeniu. 5. W sprawie kosztów budowy hali po Wodnej, a w tym ściągalność skła- 2. W sprawie wyznaczenia w miejscowo- zmianie funkcji obiektu. dek. ściach gminy Turawa miejsc z przezna- 6. W sprawie informacji zestawienia długo- 4. W celu realizacji wniosku Komisji czeniem na lądowiska dla Lotniczego ści (w km) dróg gminnych i prywatnych Oświaty, Kultury, Zdrowia i Partnerstwa Pogotowia Ratunkowego. Pomocni w tej w poszczególnych sołectwach: ile km proponuje się wystąpić do księgowej kwestii będą strażacy z poszczególnych dróg jest pokryte asfaltem, a ile km jest Spółki Wodnej o wydruk ściągalności miejscowości z uwzględnieniem warun- dróg gruntowych. składek w okresie 5 lat w poszczególnych ków, jakie te miejsca mają spełniać. 7. W sprawie przeanalizowania możliwości sołectwach. 3. W sprawie organizacji Dożynek Gmin- powołania w szkołach podstawowych 5. Komisja ponawia wniosek złożony nych: w dzień przeglądu gminnych zastępcy dyrektora oraz wynagrodzenia wiosną br. dot. zwiększenia miejsc zespołów artystycznych (sobota) wrę- dla nich. parkingowych nad J. Średnim. czać wszystkie nagrody i wyróżnienia 6. Komisja występuje o uporządkowanie poza rolnikami, ogrodnikami i ew. XXIX Sesja w dniu 6 października terenu po miejscu składowania korzeni przedsiębiorcami. 2017 r., na której podjęto następujące i o usunięcie z tego miejsca bloków 4. W sprawie wskazania prawnie umo- uchwały: betonowych – J. Srebrne. cowanego miejsca na przechowywanie • Uchwała Nr XXIX/168/17 w sprawie 7. Wnosi o uporządkowanie sterty gruzu majątku sołectwa np. namiotu, ławek, zatwierdzenia Wieloletniego Planu Roz- przy parkingu, ponieważ w tym miejscu sprzętu ogrodniczego itd. 4/112 Grudzień 2017 15
5. W sprawie zabezpieczenia środków na na przystąpienie do projektu „Klub Se- XXXI Sesja w dniu 23 listopada 2017 r., dokumentację projektu przebudowy niora” z siedzibą w Kotorzu Małym. na której podjęto następujące uchwały: części ul. Wodociągowej w projekcie 2. Komisja wnioskuje o przygotowanie Uchwała Nr XXXI/177/17 w sprawie budżetu na 2018 r. oraz rozpatrzenia regulaminu I edycji konkursu na naj- określenia minimalnych stawek dzierża- ww. przebudowy w aspekcie planowanej bardziej zadbany teren ośrodka tury- wy gruntów i stawek czynszu za lokale ścieżki rowerowej, która przebiega przez styczno-wypoczynkowego nad Jeziorami użytkowe oraz minimalnej ceny ciepła ul. Wodociągową. Turawskimi. za c.o. na terenie Gminy obowiązujących 6. W sprawie wykonania chodnika w Bier- od 1 stycznia 2018 r. Za: 12, przeciw: 0, Komisja Rewizyjna: dzanach na drodze wojewódzkiej Nr wstrzymało się: 0. 1340 ze względów bezpieczeństwa chod- 1. Komisja wnioskuje o przedstawienie Uchwała Nr XXXI/178/17 w sprawie nik ten byłby ciągiem komunikacyjnym informacji, w jakiej kwocie i w jakim określenia wysokości stawek podatku od do obiektów użyteczności publicznej, tj. zakresie w 2017 r. zostały wykonane za- nieruchomości na 2018 r. Za: 12, przeciw: szkoły, przedszkola, przystanku auto- dania przez TAURON w ramach zmiany 0, wstrzymało się: 0. busowego, kościoła, cmentarza. oświetlenia ulicznego na oszczędno- Uchwała Nr XXXI/179/17 w sprawie 7. W sprawie chodnika w Bierdzanach ściowe (amortyzacja). określenia wzoru formularza deklaracji na przy drodze wojewódzkiej nr 463 na 2. Wnioskuje się o przedstawienie wykazu podatek rolny. Za: 12, przeciw: 0, wstrzy- ul. Szkolnej ze względów poprawy wydatków OSP w 2017 roku (plan i reali- mało się: 0. bezpieczeństwa. Chodnik ten byłby zacja) w poszczególnych jednostkach. Uchwała Nr XXXI 180/17 w sprawie ciągiem komunikacyjnym do obiektów 3. Komisja wnioskuje o umieszczenie Rocznego programu współpracy Gminy użyteczności publicznej jw. w WPF „JEZIORA”, tj. planowane re- Turawa z organizacjami pozarządowymi 8. W sprawie zamontowania punktu świetl- monty dróg nad jeziorami (tak jak oraz innymi podmiotami prowadzącymi nego przy ul. Dworcowej w Osowcu obok w sołectwach). działalność pożytku publicznego na 2018 r. posesji przy wjeździe do firmy KOMA. Za: 12, przeciw: 0, wstrzymało się: 0. Radni Uchwała Nr XXXI/181/17 w sprawie XXX Sesja w dniu 6 listopada 2017 r., 1. W sprawie spoinowania przed zimą ul. zmiany budżetu gminy w 2017 r. Za: 12, na której podjęto następujące uchwały: Dobrodzieńskiej (unijnej) i Dworskiej przeciw: 0, wstrzymało się: 0. • Uchwała Nr XXX/174/17 w spra- oraz załatania ubytków w nawierzchni Uchwała Nr XXXI/182/17 w sprawie wie przedłużenia taryf za zbioro- asfaltowej na zjeździe z ul. Dobrodzień- zatwierdzenia dopłaty dla odbiorców usług we zaopatrzenie w wodę i zbiorowe skiej na drogę wojewódzką i pozostałych w zakresie zbiorowego odprowadzania odprowadzanie ścieków na okres od 1 ulicach. ścieków na okres od 1 stycznia do 31 grud- stycznia do 31 grudnia 2018 r. Za: 13, 2. W sprawie przydzielenia decyzją Wójta nia 2018 r. Za: 12, przeciw: 0, wstrzymało przeciw: 0, wstrzymało się: 0. Gminy Turawa miejsc na przechowywa- się: 0. • Uchwała Nr XXX/175/17 w sprawie nie sprzętu (urządzeń itp.) zakupionego Uchwała Nr XXXI/183/17 w sprawie zmiany budżetu gminy w 2017 roku. Za: z FS będącego w dyspozycji sołectwa. stwierdzenia przekształcenia dotychczasowej 12, przeciw: 0, wstrzymało się: 1. 3. Wykazać, gdzie w poszczególnych so- sześcioletniej Publicznej Szkoły Podstawowej • Uchwała Nr XXX/176/17 w spra- łectwach jest przechowywany sprzęt w Bierdzanach w ośmioletnią Publiczną wie przedłużenia taryf za zbioro- opisany w punkcie jw. Szkołę Podstawową w Bierdzanach, Za: 11, we zaopatrzenie w wodę i zbiorowe 4. Wykazać, ile placów zabaw z udziałem przeciw: 0, wstrzymało się: 1. odprowadzanie ścieków na okres od 1 środków gminnych powstało w latach Uchwała Nr XXXI/184/17 w sprawie stycznia do 31 grudnia 2018 r. Za: 13, 2011–2017 i w jakiej wysokości było stwierdzenia przekształcenia dotychczasowej przeciw: 0, wstrzymało się: 0. dofinansowanie z budżetu Gminy. sześcioletniej Publicznej Szkoły Podstawo- Przegłosowano również do realizacji 5. Doprowadzenie energii elektrycznej na wej w Ligocie Turawskiej w ośmioletnią przez Wójta wnioski złożone przez rad- gminny plac. Do chwili obecnej energia Publiczną Szkołę Podstawową w Ligocie nych, Komisję Oświaty, Kultury, Zdrowia doprowadzana jest z prywatnych do- Turawskiej, Za: 11, przeciw: 0, wstrzymało i Partnerstwa oraz Komisję Ładu, Porządku mów. Zabezpieczyć środki w budżecie się: 1. i Rolnictwa oraz Komisję Rewizyjną: na 2018 r. Uchwała Nr XXXI/185/17 w sprawie Komisja Ładu, Porządku i Rolnictwa: 6. W sprawie ustawienia lustra drogowego stwierdzenia przekształcenia dotychczasowej 1. Komisja w dniu 30.10.2017 r. dokonała na skrzyżowaniu drogi Sosnowej z drogą sześcioletniej Publicznej Szkoły Podstawowej wizji ul. Ogrodowej w Turawie przy powiatową. w Osowcu w ośmioletnią Publiczną Szkołę Delikatesach Centrum i stwierdziła, że 7. W sprawie wpisania do planu inwe- Podstawową w Osowcu, Za: 11, przeciw: 0, teren ulicy i częściowo parking w dużej stycyjnego drogi Sosnowej (przebu- wstrzymało się: 1. mierze jest zalany. W związku z powyż- dowa). Uchwała Nr XXXI/186/17 w sprawie szym Komisja wnioskuje o sprawdzenie 8. W sprawie wymiany wiaty przystanku stwierdzenia przekształcenia dotychczasowej przyczyny gromadzenia się wody na (szkolnego) w Zakrzowie Turawskim. sześcioletniej Publicznej Szkoły Podstawowej ul. Ogrodowej i podjęcie stosownych 9. W sprawie utwardzenia placu przed w Zawadzie w ośmioletnią Publiczną Szkołę działań. Ośrodkiem Zdrowia w Osowcu ok. Podstawową w Zawadzie, Za: 11, przeciw: Komisja Oświaty, Kultury, Zdrowia 600 m2. 0, wstrzymało się: 1. i Partnerstwa: 10. W sprawie wykazu dróg gminnych 1. Komisja wnioskuje o zabezpieczenie w miejscowościach gminy Turawa, Więcej informacji w protokołach sesji środków w budżecie gminy na 2018 rok które nie są wyasfaltowane. na stronie bip.turawa.pl 16 Kwartalnik Gminy Turawa Elfy, skrzaty, Mikołaje, tańce, śpiewy, obyczaje… ...czyli Gminny Kiermasz Świąteczny w Osowcu Adam Bochenek Pierwsza niedziela adwentu, to dzień, w którym w wielu miejscach można było spotkać stragany ze świątecznymi ozdobami, stroikami i jak mówią niektórzy Królowej Śniegu, wydarzenia przeniosły „różnymi świecidełkami”. Nie inaczej było i w Osowcu. się na zewnętrzną scenę zlokalizowaną pod remizą. Piękny występ Strażackiej aszym „jarmarcznym rynkiem” było udało się nad całym zamieszaniem zapa- Orkiestry Dętej z Węgier przeniósł nas Nzaplecze oraz sama remiza OSP. Wie- nować i Mikołaj cały i szczęśliwy pojawił w magiczny okres Świąt Bożego Narodze- le zaangażowanych w to przedsięwzięcie się między dziećmi, wręczając słodkie nia. W czasie jednego z utworów, zgroma- osób sprawiło, że impreza musiała się niespodzianki. W czasie gdy na scenie dzona publiczność zapaliła zimne ognie, udać, przynajmniej od strony organiza- trwały emocjonujące i pełne energii za- które rozświetliły cały plac. Dzieci robiły cyjnej. Na naszych mieszkańców czekało bawy, to tuż obok można było spróbować sobie zdjęcia z Mikołajami i bałwanem, naprawdę wiele atrakcji. Duża ilość sto- swoich sił w kreatywnych warsztatach dorośli ogrzewali się przy koksiakach isk, gdzie swoje rękodzieło sprzedawali lub pomalować sobie buzię. Gdy na górze i panował iście świąteczny klimat, który uczniowie z rodzicami ze szkoły z Osowca, trwały zabawy, to na zewnątrz dorośli ponownie podkreśliły dzieci ze szkoły podopieczni świetlic środowiskowych, brali udział w losowaniach świątecznych w Osowcu, występując na zewnętrznej klubów seniora, mniejszości niemieckiej, ozdób w ramach akcji wspierającej szkołę scenie. Podsumowaniem i zakończeniem strażaków z OSP, czy przedstawiciele w Osowcu. Pojawiła się też Królowa Śniegu świątecznej niedzieli był występ Teatru sołectwa, gwarantowało duży wybór świą- ze swoją pomocnicą, która przechadzając Ruchu i Tańca z Ogniem „Mantikora” tecznych ozdób, dekoracji i kulinarnych się wśród mieszkańców, obsypywała z Opola, po którym zakończyliśmy ten smakołyków. W sali spotkań OSP już od każdego śniegiem. Komu było zimno, niezwykle intensywny dzień. Raz jeszcze godz. 15.00 było bardzo tłoczno, ponieważ ten mógł się ogrzać przy dwóch wiel- bardzo serdecznie dziękuję za współpracę biegający między dziećmi elf nawoływał kich ogniskach i bywało, że brakowało organizacjom i wszystkim osobom, które do wspólnej zabawy, co powodowało, miejsca przy „koksiakach”. Po przed- pomogły zorganizować Gminny Kiermasz że sala zapełniała się bardzo szybko. stawieniach teatralnych, na scenie swoje i już dziś zapraszamy za rok w to samo Elfy przygotowały zabawy dla dzieci, po talenty zaprezentowały dzieci ze szkoły miejsce, na kolejne, mam nadzieję, większe których rozpoczęło się przedstawienie oraz oddziału przedszkolnego w Osowcu, atrakcje. Organizatorami przedsięwzięcia teatralne, w czasie którego okazało się, bardzo zbliżając nas do nadchodzących byli: Urząd Gminy Turawa, Sołectwo że Mikołaj zachorował i jego wizyty świąt. Gdy na zewnątrz zaczął łapać Osowiec-Trzęsina, OSP Osowiec, Szkoła w domach są zagrożone. Na szczęście mrozik, co ewidentnie było działaniem i Oddział Przedszkolny w Osowcu. 4/112 Grudzień 2017 17 18 Kwartalnik Gminy Turawa Niespokojny XIX wiek cz. V – ostatniA Jerzy Farys
1896 r. mistrz krawiecki Johann z Trzesiny i zniszczenie cudzego mienia. niosła jaja już drugi raz w roku. Jest to WBixa z Pawlowitzke (Pawłowice) Został ukarany karą pieniężną w wyso- coś nadzwyczajnego. Słyszano już, że koło Gnadelfeld (Pawłowiczki) poinfor- kości 30 marek lub 6 dniami więzienia. gęś 2 razy młode wysiedziała jedne po mował, że jego żona Flora Bixa z domu Oskarżony musiał ponieść koszty procesu, drugich, jednakże nie w tym czasie. Adamietz miała częściowo problemy a także na własny koszt opublikować Niektórzy mieszkańcy nadal lubili z pamięcią. Przebywała wówczas w domu wyrok Oppelner Kreisblatt. szerzyć plotki i oszczerstwa. Klemens swego ojca, właściciela młyna, M. Ada- W maju 1896 r. mieszkańcy obecnej Pluskwa z Laskowic 2.07.1896 r. publicz- mietz w Trzęsinie w okręgu opolskim. Gminy Turawa ekscytowali się aferą kry- nie przeprosił karczmarza Petera Masur Jednak obawiał się, że jego żona może minalną. W Kadłubie w nocy z dnia 26 (Mazur) z Ligoty Turawskiej i wycofał wy- narobić długu lub dokonać innych prze- na 27 maja 1896 r. cieśla Fr. Szyga (Syga) powiedziane przeciw niemu oszczerstwa. winień, dlatego też ostrzegał wszystkich, zamordował swojego 80-letniego teścia Zaś półrolnik Johann Passon z Łubnian żeby nikt z nią nie prowadził interesów, – wycużnika Juliusa Rittera. Uderzył przeprosił 17.08.1896 r. na łamach Oppel- bo on jako jej mąż nie będzie spłacał swoją ofiarę dębowym kołkiem. Szyga ner Kreisblatt zagrodnika Vincenta Schenk żadnych jej długów. był wałęsającym się po świecie pijakiem, z Trzęsiny, za to, że go obraził w gospodzie Dwie ciekawostki zostały opubli- i rzadko przybywał do domu. Sędziwy Schönborn w Osowcu w dn. 21.06.1896 r. kowane w Gazecie Opolskiej w 1896 r. teść napominał go do poprawy, za co i cofa wypowiedziane oszczerstwa. W pierwszej, z Kotorza Małego, poinfor- Szyga go zamordował, a już wcześniej W 1897 mieszkańcy obecnej Gmi- mowano, że 26.01.1896 r. opuścił miejsce groził mu śmiercią. Mordercę odstawiono ny Turawa popełniali drobne grzeszki zamieszkania i nie powrócił dwunasto- do więzienia w Opolu. Sąd przysięgłych plotkując. letni syn miejscowego gospodarza p. był dla cieśli Fr. Syga z Kadłuba bardzo Żona chałupnika Marie Fuchs z Rzę- Pawła Nowaka. Dziecko ubrane było łaskawy. Skazał go tylko na 6 miesięcy dowa obraziła kolonistę Franza Dawida, w ciemnozielone spodnie i czarny żakiet. więzienia. dlatego też 25 stycznia przeprosiła go na Chłopaka w lutym widziano w kilku łamach Oppelner Kreisblatt. miejscach powiatu opolskiego. Zaś szwacz- Przeciwko robotnikowi pracującemu ka Marya Kula z Węgier otrzymała od w cegielni Paulowi Wurst z Turawy odbyła prezydenta rejencji 150 marek nagrody się 28.08.1897 r. rozprawa sądowa, gdyż za wykształcenie głuchoniemej Elżbiety obraził żandarma Fuhrmann z Turawy. Krok, która także pochodziła z Węgier, Oskarżony Paul Wurst ur. 30.06.1897 r. w krawiectwie żeńskim. w Bierdzanach wyznania katolickiego W 1896 r. na podstawie § 4 i 7 rozpo- został uznany winnym zarzucanego mu rządzenia policji z 18.09.1885 r. w wyniku Gazeta Opolska pisała również o bła- czynu i skazany na 2 tygodnie aresztu procesu sądowego za pijaków zostali hostkach. Poinformowano, że w Turawie i publikację wyroku na łamach Oppelner uznani: u wymierniczki Maryi Halupczok gęś Kreisblatt. ––29 kwietnia komornik Christian Brzoza z Zawady ––11 sierpnia kowal Anton Dziuba z Tu- rawy ––18 sierpnia komornik mieszkaniowy Stefan Lesch z Kadłuba Turawskiego. Poinformowano także: ––29 kwietnia, że zagrodnik Johan Malek z Zawady przestał być pijakiem – po- zbył się miana pijaka. ––26 czerwca, że uznanie za pijaka w 1893 r. komornika Franza Panitz z Ligoty Turawskiej zostało wyco- fane. Mocno narozrabiał chałupnik Josef Galla z Węgier, ur. 20.11.1859 r. w Trzę- sinie, wyznania katolickiego, wcześniej niekarany. Ze względu na zakłócenie spokoju domowego został osądzony. Wy- rokiem sądu w Opolu z dn. 29.04.1896 r. Josef Galla został uznany za winnego pu- blicznej zniewagi murarza Josefa Birkner 4/112 Grudzień 2017 19
W wyniku porozumienia przed arbi- Jednakże 9.07.1897 r. zostało znie- Piętno pijaka na chałupnika Fran- trem Schiedsmann w Turawie chałupnik sione publiczne napiętnowanie jako za Matyschik z Kadłuba Turawskiego Jacob Gola przeprosił 14.09.1897 r. cha- pijaka, a ogłoszone w Kreisblatt nr 18 ogłoszone w Oppeln Kreisblatt nr 18 łupnika Valentina Bartzik. z dn. 29.04.1892 r. dla chałupnika Jacoba z 1897 r. z 1.05.1897 r. zostało zniesione Palmera z Zawady, poinformował o tym 23.05.1898 r. Uznani za pijaków w 1897 r. w wyniku z Zakrzowa k. Opola J. V. Reymann. Do tragedii doszło w 1898 r. w Ka- procesu sądowego: Adolf Lück i Franziska Kupillas ob- dłubie Turawskim. W oberży pobili się ––9 lutego komornik mieszkaniowy Jacob razili publicznie panią Johanne Müller młodzi chłopcy, robotnik Bartłomiej Grzesik z Ligoty Turawskiej z d. Labetzki i publicznie ją przeprosili na Kulik został ugodzony przez Jana S. ––1 maja chałupnik Franz Matyschik łamach lokalnej prasy. Do porozumienia nożem w pierś. Zmarł po kwadransie. z Kadłuba Turawskiego doszło w Osowcu 15.02.1898 r. Napisano w Gazecie Opolskiej, że wódka ––21 lipca żona zagrodnika Monika popycha do zbrodni. Gabrysch z Bierdzan W 1898 r. na podstawie §§ 4 i 7 rozpo- Głupota ludzka jest wielka. Pewien ––chałupnik Franz Janczyk II z Ligoty rządzenia policji z 18.09.1885 r. w wyniku robotnik z Zawady, idąc drogą do sąsia- Turawskiej procesu sądowego uznano za pijaka: dów, wsadził fajkę zapaloną do kieszeni. ––wycużnik Anton Grzeschik z Ligoty ––3 marca zagrodnika Thomasa Panitz Nieuwaga ta spowodowała ciężkie nie- Turawskiej. z Zakrzowa Turawskiego. szczęście, gdyż zapalił się jak słup ognia. Wszystkie napiętnowania podpisał ––28 marca półgospodarza Bartholomäu- Ciężko poparzonego odwieziono do Graf von Garnier z Turawy. sa Grysczyk z Ligoty Turawskiej. szpitala św. Wojciecha w Opolu. X powiatowe zawody strażackie Piotr Świerc
sobotę 30.09.2017 na boisku w Kotorzu Małym odby- Wły się X powiatowe zawody strażackie. Naszą gminę reprezentowała jednostka OSP Węgry, w obu kategoriach, drużyna kobieca i seniorska mężczyzn. Na początku odbyła się konkurencja biegów sztafetowych, w tej konkurencji drużyna seniorska uzyskała drugi najlepszy czas z wszystkich drużyn, niestety – otrzymaliśmy 5 punktów karnych i zajęliśmy 8 miejsce. Po konkurencji sztafet odbyła się „bojówka”. Dzięki dobrze wykonanej konkurencji w całych zawodach zajęliśmy 5 miejsce – drużyna seniorska mężczyzn i 7 miejsce– drużyna kobieca. Pozdrawiam. 20 Kwartalnik Gminy Turawa Dwudniowy spływ kajakowy Bartłomiej Kita Stowarzyszenie „Nasz Zakrzów Turawski” wraz z Lokalną Grupą Działania „Kraina Dinozaurów” we współpracy ze Stowarzyszeniem Mieszkańców i Przyjaciół Bierdzan w dniach 30.09–01.10.2017 zorganizowały dwudniowy spływ kajakowy wraz z imprezą integracyjno-rekreacyjną.
nicjatywę tę realizowano w ramach wieczór stanowi- Iprojektu grantowego „Nas łączy rzeka”, ło nie lada gratkę. będącego w swym założeniu reakcją na Następnego dnia słabe strony obszaru objętego LSR: nie- czekał na uczest- wystarczająca świadomość mieszkańców ników kolejny etap zasobów przyrodniczych, kulturowych, spływu, podczas historycznych, potrzeby ich ochrony oraz którego dotarli oni możliwości wykorzystania do przygotowa- do miejscowości nia oferty rekreacji i turystyki; niedosta- Krasiejów (gm. teczna oferta zagospodarowania wolnego Ozimek), przybijając czasu; niski stopień integracji obszaru do brzegu tuż przed LGD. Jednocześnie jej realizacja będzie bystrzem zwanym próbą wykorzystania mocnych stron, Czarnym Dołem. jakimi są uwarunkowania środowiskowo- Po posiłku uczest- geograficzne: jednym z najważniejszych nicy przejechali na wyróżników obszaru LGD jest jego róż- trzeci, ostatni etap norodność przyrodniczo-krajobrazowa, spływu prowadzący a zwłaszcza jego zasoby wodne z rzeką przez Gminę Tura- Małą Panwią i Jeziorami Turawskimi. wa. Spływ zakończył Pierwszy etap spływu rzeką Mała Panew się w miejscowości rozpoczął się na terenie gminy Zawadzkie Węgry, gdzie kajaka- i prowadził do przystani Dzika Chata na rzy przywitała nie- skraju miejscowości Kolonowskie. Piękna zwykle oryginalna wczesnojesienna pogoda zachęcała do wy- postać. Na uczest- siłku z wiosłem w ręku, zwłaszcza, że o tej ników czekał poczę- porze roku rzeka jest spokojna, bez gwaru stunek, w ramach rzesz letnich turystów. Pozwala to w pełni którego można było delektować się pięknem otaczającej przy- spróbować przygoto- rody. Wiele osób uczestniczących w spły- wanych na miejscu wie nie spodziewało się, że Mała Panew placków kartofla- i spływ nią mogą dostarczy aż tylu wrażeń. nych z blachy (pro- Po dotarciu na miejsce na wytrwałych duktu wpisanego kajakarzy czekał obiad, a po godz. 18 na Listę Produk- rozpoczęła się impreza integracyjno-re- tów Tradycyjnych). kreacyjna, podczas której jej uczestnicy Tu również odbyło rywalizowali w różnego rodzaju konku- się podsumowanie rencjach sprawnościowych m.in. jeździe dwudniowej impre- na byku, czy walce sumo w specjalnych zy, podczas której organizatorzy zaofe- udział w podobnej imprezie w przyszłości. strojach. Dla najodważniejszych przygoto- rowali uczestnikom ciekawą i oryginal- Projekt „Nas łączy rzeka” zrealizowano wano niespodziankę – spływ nocny przy ną formę rekreacji, w oparciu o jeden w ramach projektu grantowego „Z dino- świetle latarek czołówek. Na uczestnikach z głównych atutów i wyróżników obszaru zaurem w terenie” w ramach poddzia- spływ ten wywarł duże wrażenie – jak LGD, jakim jest turystyka kajakowa. łania „Wsparcie na wdrażanie operacji podkreślali, nigdy nie widzieli tak tajem- Ponadto rzeka Mała Panew przepływa w ramach strategii rozwoju lokalnego niczej i przejmująco cichej rzeki, zupełnie przez większość gmin należących do LGD, kierowanego przez społeczność” PROW innej niż za dnia. Uczestnicy tej nocnej w związku z czym stanowić może jeden 2014–2020. Projekt ma na celu organizację eskapady dzielili się swoimi wrażenia- z najważniejszych czynników integrują- 15 wydarzeń rekreacyjno-sportowych na mi z innymi przy ognisku. W ramach cych mieszkańców i podmioty z terenu terenie objętym LSR Krainy Dinozaurów dodatkowych atrakcji gospodarz umoż- LGD. I trzeba przyznać, że ta integracja w celu zwiększenia integracji mieszkań- liwił uczestnikom imprezy skorzystanie nastąpiła, nawiązały się nowe znajomości, ców i poczucia przynależności do obszaru z bani oraz sauny, co w nieco chłodny a wszyscy uczestnicy z chęcią wezmą oraz jego promocję. 4/112 Grudzień 2017 21 Walce 2017 Oktoberfest w Kotorzu Przegląd Chórów i Zespołów Marek Golla Śpiewaczych Mniejszości Niemieckiej Marek Golla dniu 19 listopada, w niedzielę, po raz 26, w Gminnym WOśrodku Kultury w Walcach odbył się Przegląd Zespołów Śpiewaczych Mniejszości Niemieckiej. Śpiewano w języku serca, z wielką pasją, po niemiecku, po polsku i po śląsku. Wśród dwudziestu jeden zespołów nasz kotorski Heimatglocken wy- stępował w kolejności jako trzeci i również jako trzeci znalazł się na podium, z czego bardzo się cieszymy. Heimatglocken kultywuje tradycje naszych przodków od 26 lat. Jesteśmy bardzo dumni, że dzięki temu możemy powspo- minać historie naszej ziemi, gdzieśmy się urodzili i wychowali. Panie zrobiły „kawał dobrej roboty”, za co bardzo dziękujemy i gratulujemy.
Jubilatka z Kadłuba Turawskiego
W październiku bie- żącego roku swoje 92. urodziny obcho- dziła Pani Elżbieta W niedzielne popołudnie, w blasku ostatnich promieni Wodniok z Kadłuba słońca, odbył się po raz drugi Oktoberfest pod namiotami Turawskiego. Dro- U FLORIANA. giej Jubilatce życzy- W tym roku zorganizowano go 1 października w niedzielę. my samych pogod- Jak przystało na Oktoberfest, piwa i jadła nie zabrakło. Program nych dni, spokoju, artystyczny był widowiskowy, frekwencja i humory zarówno pomyślności oraz mieszkańców, jak i gości dopisały. W części wieczornej odbyła dalszych długich się zabawa taneczna z zespołem Transfer. lat życia w zdrowiu i radości. Redakcja Bardzo dziękuję tym, którzy w jakikolwiek sposób przyczynili się do organizacji tego wydarzenia, wsparli pomysłem, doradą i pracą. SERDECZNIE DZIĘKUJĘ! 22 Kwartalnik Gminy Turawa Pracownia Orange w Kotorzu Wielkim – Nasz rok 2017 w skrócie ewelina tomechna
Koniec roku to dobry czas na podsumowania. I na zajęciach postanowiliśmy podsumować działalność naszej świetlicy. awsze mówimy: Żeby wszystkim się chciało, tak jak nam Zsię chce! Rok 2017 pokazał, że wśród mieszkańców gminy Turawa jest bardzo wiele osób, które chętnie angażują się w działania świetlicy. Dzięki temu mieliśmy przyjemność gościć na zajęciach wielu wspaniałych ludzi, którzy dzielili się z nami swoimi pasjami i umiejętnościami. Jeszcze wię- cej dobroci doświadczyliśmy podczas ogólnopolskiej akcji Kilometry Dobra, w którą włączyli się nie tylko mieszkańcy gminy. Współpracowaliśmy też z organizacjami z terenu całej Polski, byli u nas: FabLab z Trójmiasta i DigiKids z Warszawy. Bierzemy też udział w projekcie #SuperKoderzy. My wybrali- śmy ścieżkę Majsterkowicze, podczas której budujemy roboty Lofi i uczymy się programować. Jesteśmy bardzo dumni ze współpracy z panią sołtys Moniką Twardawską, na której pomoc zawsze możemy liczyć. Z tej wpółpracy zrodził się Bal Karnawałowy, który cieszy się wielką popularnością, nie tylko wśród mieszkańców Kotorza. Przez cały rok tworzymy prace manualne, wykorzystując przy okazji wszystko co znajdziemy, kwiaty, kamienie, rolki po papierze. W mijającym roku udało nam się zorganizować zajęcia w czasie ferii i wakacji, założyć ogródek i miejsce przyjazne dla pszczół, przygotować stoisko na Kiermasz Bożonarodzeniowy, wykonać sesję fotograficz- ną, podczas której próbowaliśmy uchwycić piękno przyrody i zorganizować maraton Zumby. To wszystko nie udałoby się bez wsparcia i pomocy przyjaznych nam osób. Dziękuję wszystkim za możliwość współpracy w mijającym roku, za wasze zaangażowanie i chęć do działania. Mam nadzieję, że w zbliżającym się 2018 roku będziemy mieli równie wiele okazji do wspólnej aktywności. Z okazji Świąt Bożego Narodzenia i nadchodzącego Nowego Roku chciałam wraz z uczestnikami zajęć złożyć Wam najser- deczniejsze życzenia zdrowia, szczęścia i marzeń spełnienia. 4/112 Grudzień 2017 23 Pasjonat z wędką Rozmawiał Jerzy Przyłucki
Pan Damian Jończyk, 39-letni mieszkaniec Kotorza Wielkiego, tapicer z zawodu, nie tylko samą pracą żyje. akcyla wędkarstwa – powiada – połknąłem, jak ryba Bhaczyk, w latach dziewięćdziesiątych, kiedy ojciec zabrał mnie i brata na pierwsze wędkowanie. W dniu 29 kwietnia 1990 roku zdałem egzamin na kartę wędkarską w PZW Osowiec. Na początku było to wędkarstwo typowo amatorskie, dzisiaj jest ono bardziej profesjonalne, wyczynowe – z długimi kijami, tyczkami. Biorę udział w wielu zawodach różnej rangi, a przede wszystkim w zawodach rangi wojewódzkiej– są to zawody okręgowe. Rywalizuję również w zawodach organizowanych przez macierzyste koło wędkarskie w Turawie. Większość zawodów okręgowych organizowanych jest na kanale Ulgi i Odrze. Bogatym w ryby jest również zalew kluczborski Co trzeba zrobić, by stać się dobrym, wyczynowym wędka- rzem? – pytam pana Damiana. Wędkowanie musi się podobać, trzeba to robić z pasją. By osiągać jednak sukcesy, do poszczególnych zawodów przygo- towuję się solidnie. Już dzień wcześniej sporządzam zanętę, ważne są również same zabiegi przed rozpoczęciem zawodów. Na wybranym akwenie, co dziesięć metrów, stoi twój konku- rent i stosuje określone triki, by pokonać innych. Jeżeli chcesz wygrać, musisz być lepszym. Wydawało mi się, że podstawą wygrywania zawodów węd- karskich jest przede wszystkim fart. Owszem, łut szczęścia, podobnie jak w innych dyscyplinach sportowych, może być pomocy, lecz jednak nie on decyduje. Podstawą sukcesów w wędkarstwie wyczynowym jest dobrze przygotowana zanęta, a przede wszystkim robaki. Obecnie w każdym sklepie wędkarskim można kupić ochotkę, pinkę, białe robaki, same rybie rarytasy. płocie. Poza zawodami udało mi się złowić szczupaka ważącego Poza tym wędkarstwo umożliwia człowiekowi bardzo bliski 5,8 kg. Dodam, iż wszystkie złowione podczas zawodów ryby kontakt z przyrodą, jak również to, że spotyka się z podobnymi zostają wypuszczone z powrotem do wody. Etyka wędkarza sobie pasjonatami. Kiedyś miałem przyjemność poznać, nie- sportowego powinna do minimum ograniczyć jakiekolwiek żyjących już, niestety, panów: Andrzeja Włodarskiego oraz ich cierpienie. Jednak poza sukcesami sportowymi, jestem Henryka Buchacza, którzy wiele mnie nauczyli w zakresie niezwykle zadowolony z tego, iż swoją pasją zaraziłem naj- wędkowania. starszego 10-letniego syna Dominika, ucznia czwartej klasy – Jakie obowiązują zasady podczas zawodów wędkarskich? szkoły podstawowej w Turawie. W tym roku na kanale Ulgi – Brałem udział w okręgowych zawodach wędkarskich, w zawodach mistrzowskich, w których startowało dziewięć- które mają najwyższą rangę w województwie opolskim. Uda- dziesięcioro dzieci do lat 12, zajął drugie miejsce. ło mi się kilkanaście razy wygrać w zawodach tej rangi, na Co daje Panu i synowi wędkowanie? przykład zawody okręgowe im. prezesa Stępy. Wielokrotnie Olbrzymią satysfakcję z rywalizacji, z wygrywania zawodów, zdobywałem mistrzostwo macierzystego koła wędkarskiego. z tego, że spotyka się wielu ciekawych pasjonatów oraz z ob- Mamy szczęście, że jeziora turawskie należą do najlepszych cowania ojca z synem w otoczeniu pięknej przyrody. Dodam, łowisk w województwie, po nich jest rzeka Odra. Niestety, iż wędkarstwo jest sportem, w którym potrzebna jest duża nie można tego powiedzieć o Małej Panwi, gdzie rybostan wiedza zarówno teoretyczna, jak i praktyczna. Tę pierwszą jest trzebiony przez wydry i kormorany. Osobiście najbardziej czerpiemy z czytania fachowych czasopism i książek, drugą lubię wędkować na Jeziorze Turawskim, zwłaszcza w czerwcu, właśnie z udziału w różnej rangi zawodach. Muszę również, kiedy biorą pokaźne leszcze. już na koniec naszej rozmowy, mocno podkreślić fakt, że na- – Jakie zawody wędkarskie najbardziej zapadły Panu w pa- szą wędkarską pasję z wielką wyrozumiałością wspiera żona mięci? Lidia, nie czyniąc jakichkolwiek uwag, kiedy nie uda nam się – Wtedy, kiedy wygrałem memoriał im. Waldemara Stempy, wrócić do domu w ustalonym czasie. Bywa to na szczęście który odbył się na Odrze. Złowiłem wówczas 13 kg ryb, wśród sporadycznie. których były wielkie półtorakilogramowe jazie, kilogramowe Dziękuję za rozmowę. 24 Kwartalnik Gminy Turawa Blisko nas są piękne i ciekawe miejsca, które warto odkrywać Jerzy Farys Organizator wyjazdów
Mając na uwadze znaczenie edukacji regionalnej w procesie dydaktycznym, w dniach 13 i 19 października 2017 r. odbyły się wycieczki, podczas których dzieci barokową świątynię z 1782 r., z licznymi zwiedzały najciekawsze miejsca gminy Turawa. W pierwszym terminie udział złoceniami figur i ścian. Na parafial- wzięli uczniowie klasy IV i V, a w drugim VI i VII. nym cmentarzu młodzież odnajdywała stare, XIX-wieczne pomniki z polskimi ajpierw zwiedzano drewniany ko- powstałej w 1785 r. Po przybyciu do są- inskrypcjami. Nściół w Bierdzanach z 1711 r., który siedniej miejscowości – Węgier, uczniowie W drodze powrotnej do szkoły w Li- posiada zrębową konstrukcję. Wyciecz- poznali historię powstania przedwo- gocie Turawskiej autokar pojechał do kowicze podziwiali przepiękne barokowe jennego kościoła, zbudowanego w stylu Zakrzowa Turawskiego, by uczniowie polichromie – biblię dla ubogich. neoromańskim z dzwonnicą bizantyjską. mogli zobaczyć zabytkowy drewniany Następnie uczestnicy wycieczki prze- Najstarszy parafialny kościół na terenie kościół z 1759 r. W Zakrzowie dowiedzieli mieścili się autokarem do Osowca, gdzie gminy Turawa znajduje się w Kotorzu się o ciekawych wydarzeniach związanych poznali m.in. historię osowieckiej fabryki, Wielkim. Uczniowie mogli podziwiać z budową tej świątyni. 4/112 Grudzień 2017 25 UROCZYSTE PRZEKAZANIE NOWEGO SAMOCHODU OSP OSOWIEC Artur Gallus
W dniu 17 listopada o godz. 15.00 na placu przed ratuszem w Opolu odbyło się Poguntke, Naczelnik dh Szymon Kaboth, uroczyste przekazanie 15 samochodów ratowniczo-gaśniczych, zakupionych kierowca dh Rajmund Kaboth. Jednostka w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na typu S1 powstała w 1902 r. lata 2014–2020 Oś priorytetowa – IV Zapobieganie zagrożeniom; Działanie 4.2 Akt nadania OSP w Łanach, gmina System wczesnego reagowania i ratownictwa RPO WO 2014–2020. Cisek, powiat kędzierzyńsko-kozielski, odbierał Prezes dh Joachim Neuwald, nioskodawca Projektu: Związek Prezes dh Joachim Nowak, Naczelnik dh Naczelnik dh Jan Kaduk, kierowca dh WOchotniczych Straży Pożarnych Sławomir Nowak, kierowca dh Dariusz Tomasz Glania. Jednostka typu S2 po- Rzeczypospolitej Polskiej. Namysło. Jednostka typu S2 powstała wstała w 1906 r. Tytuł projektu: Zakup samochodów w 1883 r. Akt nadania OSP w Opolu-Gosła- ratowniczo-gaśniczych wraz z wyposa- Akt nadania OSP w Dąbrowie, gmina wicach, miasto Opole, powiat Opole, żeniem dla OSP woj. opolskiego. Świerczów, powiat namysłowski, odbierał odbierał Prezes dh Bernard Smyk, Na- Uroczystość uświetniła orkiestra z OSP Prezes dh. Bogusław Baj, Naczelnik dh czelnik dh Krzysztof Lach, kierowca dh Łowkowice pod batutą dh Wiktora Po- Krzysztof Orzeł, kierowca dh Rafał Rosiek. Waldemar Jończyk, jednostka typu S3 loczka Jednostka typu S2 powstała w 1945 r. powstała w 1924 r. Jednostki, które otrzymały samochody Akt nadania OSP w Tarnowie Opol- Akt nadania OSP w Gorzowie Śląskim, wystawiły 13 pocztów sztandarowych. skim, gmina Tarnów Opolski, powiat gmina Gorzów Śląski, powiat oleski, Dowódca uroczystości dh Paweł Poli- opolski, odbierał Prezes dh Zygmunt odbierał Prezes dh Franciszek Helios, woda złożył Prezesowi Zarządu Głównego Bawoł, Naczelnik dh Jan Czech, kierowca kierowca dh Damian Giza. Jednostka Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Grzegorz Podwysocki, jednostka typu S2 typu S3 powstała w 1890 r . Rzeczypospolitej Polskiej dh Waldema- powstała w 1927 r. Akt nadania OSP w Grobnikach, gmina rowi Pawlakowi meldunek o gotowości Akt nadania OSP w Łowkowicach, Głubczyce, powiat głubczycki, odbierał jednostek OSP do przekazania samo- gmina Strzeleczki, powiat krapkowicki, Prezes dh Ryszard Gazda, Naczelnik chodów, a następnie dh Prezes powitał odbierał Prezes dh Roman Wyszka, z-ca kierowca dh Maciej Orłowski. Jednostka sztandary i przywitał strażaków. Prezesa dh Robert Wyszka, kierowca dh typu S2 powstała w 1898 r. Po podniesieniu flagi państwowej na Gerard Majer. Jednostka typu S2 powstała Akt nadania OSP w Lipkach, gmina maszt i odegraniu hymnu państwowego, w 1935 r. Skarbimierz, powiat brzeski, odbierał głos zabrał Prezes Oddziału Wojewódz- Akt nadania OSP w Osowcu, gmina Prezes dh Edward Kowalczyk, Naczelnik kiego Związku Ochotniczych Straży Turawa, powiat opolski, odbierał Prezes dh Konrad Czoch, kierowca dh Paweł Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej dh Dawid Gallus, Naczelnik dh. Marek Wadówka. Jednostka typu S4 powstała w Opolu dh Andrzej Borowski. Następnie Świętek, kierowca dh Michał Budnik. w 1946 r. Akt Przekazania średniego samochodu Jednostka typu S5 powstała w 1854 r. Akt nadania OSP w Jarnołtówku, ratowniczo-gaśniczego odczytał dh Mar- Akt nadania OSP w Lewinie Brzeskim, gmina Głuchołazy, powiat nyski, od- cin Robak, wceprezes OSP Osowiec, po gmina Lewin Brzeski, powiat brzeski, bierał Prezes dh Andrzej Kozakiewicz, czym Diecezjalny Kapelan Ochotniczych odbierał Prezes dh Grzegorz Wlazły, Naczelnik dh Leszek Szeloch, kierowca Straży Pożarnych ks. Józef Urban dokonał Naczelnik dh Mirosław Szuta, kierowca dh Roman Nykiel. Jednostka typu S2 aktu poświęcenia samochodów. dh Łukasz Duda. Jednostka typu S3 powstała w 1945 r.. Przekazania aktów 15 jednostkom powstała w 1947 r. Po wręczeniu aktów przekazania na Ochotniczych Straży Pożarnych włączo- Akt nadania OSP w Bogacicy, gmina chwilę zostały włączone wszystkie sygnały nych do Krajowego Systemu Ratowni- Kluczbork, powiat kluczborski, odbierał nowych samochodów, co robiło duże czo‑Gaśniczego dokonali Prezes Zarządu Prezes dh Krzysztof Szklany, Naczelnik wrażenie. Następnie odbyła się ceremonia Głównego Związku Ochotniczych Straży dh Anna Wodara, kierowca dh Arkadiusz wręczenia odznaczeń, a po wystąpie- Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej dh Stanosek. Jednostka typu S2 powstała niach zaproszonych gości zakończono Waldemar Pawlak, Marszałek Woje- w 1911 r. uroczystość i zaproszono wszystkich na wództwa Opolskiego Andrzej Buła, Wi- Akt nadania OSP w Głogówku, gmina strażacką grochówkę. cemarszałek Województwa Opolskiego Głogówek, powiat prudnicki, odbierał Starania o samochód rozpoczęły się Stanisław Rakoczy oraz Prezes Oddziału Prezes dh Paweł Makówka, z-ca Prezesa już w październiku 2015 r., kiedy to do- Wojewódzkiego Związku Ochotniczych dh Olaf Huras, kierowca dh Robert Janik. wiedzieliśmy się o możliwości dofinanso- Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Pol- Jednostka typu S3 powstała w 1860 r. wania ze środków zewnętrznych. Potem skiej w Opolu dh Andrzej Borowski. Akt nadania OSP w Większycach, rozpoczęły się żmudne przygotowania do Akt nadania OSP w Leśnicy, gmina gmina Reńska Wieś, powiat kędzie- opracowania specyfikacji przetargowej, Leśnica, powiat Strzelce Opolskie odbierał rzyńsko-kozielski, odbierał Prezes Artur co przy 15 jednostkach nie było łatwym 26 Kwartalnik Gminy Turawa UROCZYSTE PRZEKAZANIE NOWEGO SAMOCHODU OSP OSOWIEC
zadaniem. Wypracowano jednak wspólny chaliśmy do miejscowości. Przed remizą 800 00 zł, wnioskować o dotację na do- cel i przystąpiono do przetargu w grudniu przy licznie zgromadzonych członkach datkowy sprzęt. Udało nam się szybko 2016 r. Jednak ze względu na zbyt wysoką OSP, jak również mieszkańców Osowca załatwić formalności i zakupiliśmy jeszcze cenę przetarg unieważniono. Następny były sztuczne ognie, race i polewanie sprzęt ratowniczy za kwotę 123 392 zł., został rozstrzygnięty w miesiącu kwietniu, szampanem. To naprawdę robiło duże z czego budżet gminy 80 000 zł., Woje- a potem to już tylko i aż oczekiwanie na wrażenie i niejednemu kręciła się łezka wódzki Fundusz Ochrony Środowiska dzień odbioru samochodu. W dniu 29 w oku. Tak to powitaliśmy nasz nowy 41 892 zł i środki własne OSP 1500 zł. września Prezes OSP dh Dawid Gallus samochód MAN. Gościli też w naszej Teraz pozostało już tylko rozliczenie dokonał faktycznego odbioru samochodu, jednostce, w tym jakże radosnym wie- wszystkich rachunków, uzbrojenie sa- jednak został on zabezpieczony w de- czorze, wójt gminy Waldemar Kampa, mochodu i wprowadzenie go do służby. pozycie do dnia fizycznego odbioru po który wjechał razem z nami w nowym Dziękujemy wszystkim, którzy przy- zarejestrowaniu i opłaceniu ubezpieczenia. samochodzie, Komendant Miejski PSP czynili się do tego, aby móc zakupić ten 25 października nadszedł w końcu ten w Opolu bryg. Paweł Kielar, z-ca Komen- samochód, w zamian za wysłużony już dzień, kiedy pojechaliśmy do Kielc; (dh danta Wojewódzkiego PSP w Opolu st. 35-letni samochód Star-Jelcz 005, który Dawid Gallus – Prezes OSP Osowiec, bryg. Witold Trojnar oraz przedstawiciele uczestniczył w ponad 1500 akcjach ra- dh Marek Świętek – Naczelnik OSP jednostki OSP Węgry. towniczych. Dziękujemy: Radnym Gminy Osowiec, dh Piotr Jakusz – gospodarz Nie byłoby tego samochodu, gdyby nie Turawa za zrozumienie i przekazanie OSP Osowiec, dh Artur Gallus – członek środki finansowe. Z budżetu gminy na ten środków, Panu Wójtowi za przychylność Zarządu Oddziału Wojewódzkiego ZOSP cel uzyskaliśmy dotację w wysokości 300 i umieszczenie tej kwoty w projekcie RP w Opolu, a zarazem członek OSP 000 zł, reszta pochodziła z dofinansowa- budżetu, Marszałkowi Województwa za Osowiec) odebrać nasz nowy samochód. nia. Początkowa cena samochodu miała uruchomienie takich środków, liderowi Kiedy ok. godz. 19.00 dojechaliśmy do wynosić ok. 800 000 zł. jednak po drugim projektu Zarządowi Głównemu ZOSP Osowca, przygotowano nam wspania- przetargu cena ta wynosiła 682 527 zł. RP reprezentowanemu przez Zarząd łe powitanie. Na Zajeździe czekały na Koszty więc rozłożyły się następująco: Oddziału Wojewódzkiego ZOSP RP nas wszystkie samochody, będące na dotacja z budżetu gminy 204 758,10 zł, w Opolu, Wojewódzkiemu Funduszowi wyposażeniu naszej OSP i na światłach a z programu operacyjnego 477 768,90 Ochrony Środowiska oraz wszystkim i sygnałach oraz dźwięku syreny wje- zł. To pozwoliło nam z zaoszczędzonych biorącym udział w projekcie. 4/112 Grudzień 2017 27 WIADOMOŚCI Z OSOWCA Artur Gallus W dniu 17 września o godz. 9.30 i ratownictwa RPO WO 2014–2020. W dniu 25 listopada, jak co roku w sali odprawiona została uroczysta Msza Wnioskodawcą był Związek Ochot- OSP Osowiec odbył się Dzień Seniora. św. w podziękowaniu za tegoroczne niczych Straży Pożarnych Rzeczy- Spotkanie rozpoczął o godz.16.00 soł- plony. Jak co roku delegacje z dara- pospolitej Polskiej. Tytuł projektu: tys Bernard Loch, witając zebranych mi – dzieci, mieszkańców Osowca, „Zakup samochodów ratowniczo- i życząc im zdrowia oraz wszelkiej Trzęsiny i Węgier w barwnym ko- gaśniczych wraz z wyposażeniem pomyślności. Następnie dzieci z Pu- rowodzie wraz ze swoimi koronami dla OSP woj. opolskiego”. blicznej Szkoły Podstawowej im. Jana dożynkowymi udały się procesyjnie do Rozpoczęcie wniosku datuje się na Pawła II w Osowcu pod kierownic- kościoła. Uroczystości przewodniczył miesiąc październik 2015 r. Od tego twem: Katarzyny Panicz i Teresy Gallus ks. Proboszcz, a uświetniła ją również czasu trwały żmudne przygotowa- przedstawiły program artystyczny. Po parafialna orkiestra dęta. Na koniec, nia projektu, jak również przetargi części artystycznej był czas na wspólne w podziękowaniu za tegoroczne plony i wyłonienie producenta. W końcu rozmowy przy kawie i kołaczu, a póź- odśpiewano uroczyste „Te Deum w maju 2017 r. wybrano najkorzyst- niej smacznej kolacji. W tym szybkim Laudamus”. niejszą ofertę firmy STOLARCZYK i zabieganym świecie dobrze jest mieć W dniu 25 października 2017 MIROSŁAW Technologia Pożarnicza takie chwile, aby zatrzymać się, po- r. o godz. 19.00 do Osowca, w asy- z Kielc. Po ostatecznych odbiorach wspominać, spotkać ze znajomymi ście wszystkich samochodów OSP i płatnościach, na które składały i sąsiadami. Wszystkim seniorom, Osowiec, wjechał nowo zakupiony się: Dotacja Urzędu Gminy Turawa którzy skorzystali z zaproszenia i chcieli samochód pożarniczy MAN. Samo- w kwocie 204 758,10 zł oraz 477 wspólnie spędzić sobotni wieczór ser- chód został zakupiony w ramach 768,90 zł z Europejskiego Funduszu decznie dziękujemy. Organizatorem Europejskiego Funduszu Rozwoju Rozwoju Regionalnego w dniu 25 spotkania, jak co roku, był Sołtys wraz Regionalnego Oś priorytetowa – IV października samochód wraz z do- z Radą Sołecką, a obsługą zajmowały Zapobieganie zagrożeniom. Działanie datkowym wyposażeniem stanął się panie z byłego stowarzyszenia i rady 4.2 System wczesnego reagowania w garażu OSP. sołeckiej. 28 Kwartalnik Gminy Turawa DOŻYNKI WIEJSKIE 2017 W RZĘDOWIE Sandra Noras
Ziarnko do ziarnka… a zebrały się dożynki Olivia Moch. Kolejny występ należał do a także „cegiełkę”– z której uzbierane pie- wiejskie w Rzędowie. Niny Moch, która przedstawiła taniec niądze zostaną przeznaczone na remont ieszkańcy dziękowali za tego- współczesny. Nie zabrakło też atrakcji kościoła. W mgnieniu oka wszystkie Mroczne zbiory podczas w dożynek dla ucha. W muzyczny zakątek zaprowa- zostały sprzedane. wiejskich, które odbyły się 17 września dził gości Mateusz Dawid, który grając Wieczorem odbyła się zabawa taneczna, 2017 r. Tradycyjne obrzędy dożynkowe na akordeonie, porwał wszystkich do prowadzona przez zespół Fun Music, który poprzedziła msza święta odprawiona wspólnej zabawy i śpiewu. Na saksofonie porwał do tańca wszystkich gości. przez księdza Janusza Konofalskiego altowym swoje talenty muzyczne przed- Mimo kiepskiej pogody i ciągłego oraz gościnnie przez byłego proboszcza stawił Felix Hentschel i Julia Matysek. Na deszczu, namiot po brzegi zapełnił się Henryka Okularczyka. Po mszy świętej koniec wszyscy artyści zostali nagrodzeni gośćmi, którzy bawili się wesoło. uczestnicy i goście bawili się na festynie upominkami. Serdeczne podziękowania dla organi- dożynkowym. Podczas festynu nie zapomniano zatorów tegorocznej imprezy: dla Rady Otwarcie festynu rozpoczął koloro- o najmłodszych uczestnikach imprezy. Sołeckiej, OSP Rzędów, DFK i miesz- wy korowód o godzinie 16.00. Wszyscy Świetną zabawę zapewnił animator dla kańców, bez których dożynki by się nie przybyli goście zostali powitani w języku dzieci w towarzystwie Myszki Mini, która odbyły. Wielkie podziękowania też dla polskim, a także w języku niemieckim. podarowała każdemu dziecku słodki wszystkich sponsorów, którzy wsparli Podczas trwania festynu nie zabrakło prezencik. Rzędów. atrakcji. Część artystyczną zapewniły Przy budynku OSP można było kupić Dziękujemy i zapraszamy za rok! mażoretki z Rzędowa, które przygotowała kawę i ciasto, coś ciepłego prosto z grilla, 4/112 Grudzień 2017 29 Sprawozdanie z wycieczki do Pragi Sandra Janczyk III B
1 grudnia 2017 r., we wczesnych godzinach porannych wyruszy- liśmy na jednodniową wycieczkę do stolicy Czech – Pragi.
trakcie podróży pan przewodnik przybliżył nam historię Wpaństwa czeskiego. Po dotarciu na miejsce ruszyliśmy szlakiem ważnych i wartych uwagi zabytków. Mogliśmy po- dziwiać zmianę warty na Zamku Praskim, panoramę stolicy, spacerowaliśmy także po pięknym Moście Karola. Największe wrażenie wywarła na nas Katedra św. Wita, ponieważ jest przeogromna i bogato zdobiona. W trakcie czasu wolnego mogliśmy zakupić pamiątki na tamtejszym Jarmarku Bożona- rodzeniowym. Wycieczkę zakończyliśmy pod pomnikiem św. Wacława, spod którego udaliśmy się do naszego autokaru. Do rodzin dotarliśmy bezpiecznie, pełni wrażeń i niesamowitych wspomnień. Jeszcze raz dziękujemy nauczycielom i opiekunom za okazję zwiedzenia pięknego miasta, jakim jest Praga! 30 Kwartalnik Gminy Turawa Rok 1945 Exodus i trudne powroty jakich wiele cz. V alfred kupka
d momentu postanowienia powrotu pamiętam już czy każdą niedzielę, pieszo jako reparacje wojenne do ZSRR. Były to Odo domu matka była widocznie polną drogą za opłotkami do odległego częściowo wagony kryte na delikatniejsze bardzo zdenerwowana. Aby dać jej jakąś 3 km Liebertwolkwitz na katolicką mszę towary, ale przede wszystkim duże otwarte możliwość do zrelaksowania się, w po- św. Nie wiem czy był to kościół katolicki, platformy. I to na 3 z nich pozwolono godną letnią niedzielę moja gospodyni czy tylko użyczany przez protestantów do lokować się ludziom, pragnących jechać pani Trübenbach i sąsiadka, bezdzietna odprawiania niedzielnej mszy. Po jakimś przez granicę do Polski. Na jednej takiej pani Schneidenbach, której mąż też był czasie mama dowiedziała się jeszcze, platformie, drugiej licząc od przodu za na wojnie, zabrały ją i nas na niedzielny iż w tutejszej wsi i diasporze w osiedlu lokomotywą i wagonem służbowym, spacer do leśnego, wczasowo-willowego domków jednorodzinnych mieszka kilka znaleźliśmy jeszcze dla nas miejsce. Tutaj przysiółka naszej wsi Oberholz. Położony rodzin katolickich. Tam przyjeżdża raz spotkaliśmy naszą kuzynkę z Turawy, był po drugiej południowej stronie szosy w miesiącu katolicki kapłan i te rodziny Gertrudę Kupka, po mężu Stotko, póź- Leipzig-Grimma. Zdumiewała i w zachwyt spotykają się w jednym z domów, by móc niejszą panią Hyla, gdyż pierwszy mąż wprowadzała nas piękna przyroda, gdzie korzystać z możliwości odprawiania Stotko poległ na wojnie. Przyłączyła się wille i lokale użyteczności dla turystów sakramentu pokuty i Eucharystii. Mama do nas, bo wiadomo, iż razem raźniej. tonęły w kwiatach i zieleni. Ale panowała razem z nami skwapliwie wykorzystywała Tutaj staliśmy jeszcze kilka dni, biwakując i tu bieda powojenna. Jedyne co można tę możliwość. Wydawało mi się, iż ci przy pięknej słonecznej pogodzie bez było wtedy w lokalach gastronomicznych ludzie jakby trochę się różnili wyglądem dachu nad głową. Ale także głodni, bo kupić, była chyba woda gazowana, zwana od większości tutejszych mieszkańców. zapasy żywności, jakie wzięliśmy na drogę Selterwasser i nie wiem czy coś jeszcze. Byli trochę ciemniejszej karnacji i podob- już się kończyły i podróż trwała ponad W czasie spaceru zauważyliśmy na jed- ni zewnętrznie bardziej do Francuzów oczekiwania. W tej sytuacji z koniecz- nym z dużych dębów kilku chłopców, czy Włochów, choć mogłem się mylić. ności staliśmy się złodziejami. W czasie trochę starszych ode mnie. Bezdzietna W końcowych dniach sierpnia ojciec wałęsania się po terenie zauważyliśmy pani Schneidenbach zwróciła im uwagę oznajmił – jest tak daleko, wracamy z bratem na polu w odległości około na niebezpieczeństwo upadku z takiego do domu. Po niezbędnych przygotowa- 1 km rosnące ziemniaki. Spróbowaliśmy dużego drzewa. Na to ci chłopcy, na niach, pakowaniu bagaży i pożegnaniach, i okazało się, iż nadają się już do użytku. wyścigi jeden przez drugiego obrzucili ją starszy pan Trübenbach zawiózł swoim Nabraliśmy pełne kieszenie i za pazuchę. różnymi obelżywymi epitetami, których trzykołowym samochodem dostawczym Ten proceder trwał kilka dni, tak długo tu nie będę przytaczał. Wszyscy byli- nasze bagaże i mnie z bratem aż na pętlę jak staliśmy na tej bocznicy. Ale już nie śmy zaskoczeni ich słownictwem, a pani tramwajową do Liebertwolkwitz. Rodzice sami, spostrzegli to inni pasażerowie i też Schneidenbach powiedziała z rumieńcem z siostrą dotarli tam pieszo. Teraz zaczęła korzystali z tej możliwości. I o dziwo, zawstydzenia: chodźmy dalej, bo to są się mozolna, powrotna podróż do domu, nikt nas albo nie widział z niedalekich najpewniej nietutejsi chłopcy, tylko wiel- do Turawy, teraz już na terytorium Polski. chałup, albo mieli nad nami litość i po- komiejskie łobuzy z pobliskiego Lipska. Związana była z długimi oczekiwaniami zwolili nam na ten proceder. Znowu my Ja także byłem zaskoczony, bo na Śląsku na połączenia kolejowe, bo na mało które z bratem daliśmy przykład, jak można je coś takiego nie znaliśmy wcale. Wycho- linie istniał teraz rozkład jazdy. Najpierw przygotować do spożycia. Znaleźliśmy wani w surowej wtedy jeszcze pruskiej tramwajem jechaliśmy na największy starą pustą puszkę blaszaną po jakiś dyscyplinie i bezwzględnym szacunku w Europie dworzec „Sackbahnhof” – tzn. konserwach, zrobiliśmy w jej dnie kilka dla osób starszych i kobiet. Poza tym nieprzelotowy w Leipzig. Po kilku dniach otworów za pomocą starego zardzewiałe- ten spacer był dla nas bardzo przyjem- – może pieszo byłoby szybciej – doje- go gwoździa i kamienia zamiast młotka ną przygodą ze względu na widoki tak chaliśmy na stację kolejową miasteczka i przywiązaliśmy troszkę drutu. Teraz pięknej przyrody. Jeszcze w tym miejscu Wehrkirch. Poprzednio miejscowość ta pełną puszkę ziemniaków powiesiliśmy muszę przed rozpoczęciem opisu naszych zamieszkała w dużej części przez Ser- pod taką rurą, z przodu lokomotywy, perypetii w czasie powrotów do domu bo-Łużyczan zwała się Horka. Dopiero z której stale lekko pulsująco uchodziła do Turawy powiedzieć, że matka przez hitlerowcy przemianiowali ją na Wehr- para. I to była potem nasza parowarka cały czas, jak tu mieszkaliśmy, dbała o to, kirch – teraz znów Horka. Miejscowość ziemniaków dla wszystkich zaintereso- byśmy nie zapomnieli i nie zaniedbali żyć ta leży około 9–10 km na zachód od Nysy wanych. Mogę zapewnić, iż smakowały na obczyźnie w otoczeniu protestantów Łużyckiej i 15 km na północ od Görlitz – znakomicie i bieda była wygnana. Tutaj wg naszej katolickiej wiary. Od początku Zgorzelec. Stąd pieszo wędrowaliśmy na zaprzyjaźniłem się z chłopcem, moim pobytu, skoro tylko dowiedziała się, iż odległy o jakiś 1 km dworzec towarowy. rówieśnikiem z pierwszego za lokomotywą tu żyją w tej diasporze, choć nieliczni Tam stał na bocznicy pociąg towarowy, wagonu platformy otwartej. Chłopiec ten katolicy, dopilnowała, byśmy uczestni- przygotowywany do transportu demonto- płynnie mówił językiem polskim – gwarą czyli w ich życiu. Często chodziliśmy, nie wanych urządzeń fabrycznych i maszyn, górnośląską. I tylko tym językiem się 4/112 Grudzień 2017 31 posługiwał. Dużo na tej przyjaźni sko- pociągu, który raz zwalniał i gdy kobiety pociągu. I to było dopiero preludium rzystałem. Był bardzo biedny i brudny na już szykowały się w tych przydługich tego, co nas jeszcze czekało. Teraz już całym ciele, tak iż przysłowiowo można mazelonkach do wejścia na wagon, znowu długi pociąg towarowy z ładunkiem nie- było na nim „siać rzepę”. Zawsze gdy przyspieszał. I ta ciuciubabka powtarzała mieckich dóbr i ponad 200 uciekinierów biegliśmy w pole, robiliśmy to szybko się kilkakrotnie. To sadysta maszynista wracających po wojnie do domu do Polski i jak najkrócej, bo wyglądało na to, że znęcał się nad biednymi kobietami, a może gnał, nie przystając do odległej o około pociąg niedługo ruszy. I rzeczywiście, robił to na rozkaz rosyjskiego dowódcy 10 km granicy polsko-niemieckiej na krótko po naszym kolejnym powrocie ochrony pociągu? W końcu siły je opuściły Nysie Łużyckiej. A tam miał rozegrać się z pola lokomotywa gwizdnęła, pociąg i musiały przystanąć. Pociąg przyspieszył główny i nieprzewidziany akt dramatu, powoli ruszył. A jednak kogoś spotkało to i pojechał. Kobiety pozostały na obczyźnie o którym nikomu z nas nawet się nie śni- nieszczęście, iż pozostał sam na tym od- tylko w tym co miały na sobie, idąc na ło. Ale jego przedstawienie muszę, choć ludziu! Nieszczęśnikami były dwie starsze pole po ziemniaki dla swoich głodnych niechętnie odłożyć na czas nieokreślony, kobiety, ubrane po śląsku w mazelonki, rodzin. Do dziś gnębi mnie pytanie, bo przelanie tych wspomnień na papier jakle i fartuchy, ale trochę dłuższych od czy maszynista może narodowości nie- jest z powodu ich zbyt dużego ładunku noszonych przez naszą mamę. I to był mieckiej chciał ukarać jego zdaniem emocjonalnego, a nawet traumy w chwili strój z okolic Raciborza. Nieszczęsne polskie złodziejki, a może był niewinny obecnej ponad moje siły. kobiety biegły jak umiały obok jadącego i postępował tak jak mu kazał dowódca Życzę owocnej lektury. MALUCH Z PIŁKĄ W RĘKU grzegorz kwieciński Uczniowie klasy IV Publicznej Szkoły Podstawowej w Turawie wzięli udział w projekcie „MALUCH Z PIŁKĄ W RĘKU”. Projekt finansowany był z funduszy zadowalający. Nasi młodzi adepci piłki Stowarzyszenia Lokalnej Grupy Działania „Kraina Dinozaurów”. ręcznej starali się grać jak najlepiej, nie poddawali się, pokazując ogromne za- łówne cele projektu to propagowanie wanie i entuzjazm potwierdził fakt, że angażowanie i zrozumienie dla idei gry Gwśród dzieci piłki ręcznej, przygo- warto było wprowadzić tę dyscyplinę zespołowej. Jest to na pewno bardzo towanie ich do świadomej gry, walki sportową, która cieszy się coraz większą dobry prognostyk na przyszłość. Ponadto w duchu fair play oraz udziału w trzech popularnością. już w przyszłym roku będziemy mogli turniejach z serii „Maluch z piłką w ręku”. Nasz zespół składał się z 7 dziewcząt organizować podobne turnieje, gdyż bu- Turnieje odbyły się w listopadzie w trzech i 5 chłopców (było to dość istotne, bo dowa naszej hali – wydaje się – przebiega różnych ośrodkach: wszystkie zespoły składały się głównie terminowo i będzie gotowa w przyszłym z chłopców) i pomimo osiągnięcia nie roku szkolnym. 12.11.2017 – Zębowice (turniej elimina- najlepszego wyniku sportowego, jestem Piłka ręczna to wspaniała przyszłość cyjny), 18.11.2017 – Chrząstowice (turniej w pełni przekonany, że efekt edukacyjny sportowa dla naszych młodych spor- eliminacyjny) i wychowawczy na tym etapie jest wysoce towców. 25.11.2017 – Kolonowskie (turniej fi- nałowy). Zawody odbywały się w formie mini– piłki ręcznej. Minipiłka ręczna jest grą zespołową, której charakter i forma nie różnią się w sposób zasadniczy od 7‑osobowej gry w piłkę ręczną. Różnice polegają głównie na uproszczeniu zasad gry oraz nieznacznym zmniejszeniu wymiarów boiska i sprzętu. Graliśmy na mniejszych boiskach w układzie 4 za- wodników oraz 1 bramkarz. Cały zespół mógł liczyć maks. 12 osób (zespoły mogły być mieszane, tzn. chłopięco-dziewczęce). Wszystkie 7 zespołów grało systemem „każdy z każdym”. Turnieje przebiegały sprawnie, były bardzo dobrze zorgani- zowane. Uważam, że główne cele projektu zostały spełnione. Wszyscy uczestnicy byli bardzo zadowoleni; ich zaangażo- 32 Kwartalnik Gminy Turawa MALUCH Z PIŁKĄ W RĘKU
Dekoracja Nasza drużyna. Górny rząd od lewej: M. Sukiennik, A. Janota, E. Stę- pień, M. Mykietów, D. Jończyk, M. Dawid, M. Knosala; dolny rząd: N. Warzecha, A. Raczek, E. Bochańska, P. Godziek, N. Moczydłowska
„Maluch z piłką w ręku” projekt edukacyjny w Publicznej Szkole Podstawowej w Turawie Szkiełko i oko Andrzej Byra
Szkoły naszej Gminy skwapliwie korzy- stają z możliwości edukacyjnych, jakie bazę dydaktyczną. I tak uczniowie re- uczyciele szkoły opracowali cykle zajęć stwarzają fundusze Unii Europejskiej. gularnie odwiedzają Centrum Nauk z przedmiotów przyrodniczych, bazujące Przyrodniczych w Opolu, które organizuje na eksperymentach, dzięki nim uczestnicy ubliczna Szkoła Podstawowa w Tu- cykle zajęć bogatych w eksperymenty; zupełnie inaczej postrzegają zjawiska Prawie kontynuuje w bieżącym roku nauczyciele akademiccy z Politechni- otaczającego ich świata: nie tylko widzą, szkolnym projekt edukacyjny, rozpoczę- ki Opolskiej przeprowadzili warsztaty co się dzieje, ale także rozumieją, dla- ty jeszcze przez gimnazjum, oferujący pod hasłem „Moja wymarzona firma”, czego. Wyjście z dydaktyką poza szkołę szeroki wachlarz zajęć warsztatowych ich celem było ułatwienie zrozumienia i poza lekcje to skuteczny sposób na i laboratoryjnych, głównie z zakresu mechanizmów rynkowych i miejsca jed- zmianę myślenia o nauczaniu – młodzi nauk przyrodniczych. Udział w projekcie nostki w świecie biznesu; korzystamy ludzie stają się samodzielni w zdobywa- „Odkrywcy Sekretów Nauki” znaczą- z bliskości wspaniałego Parku Nauki niu wiedzy i umiejętności, spoglądają na co poszerza ofertę edukacyjną szkoły, i Rozrywki w Krasiejowie – instytucji swoje otoczenie przez pryzmat różnych gdyż w proces kształcenia włączają się stale wzbogacającej swoją ofertę o ścieżki dziedzin wiedzy i – co chyba najważniej- specjaliści z instytucji posiadających edukacyjne pełne najnowszych osiągnięć sze – przyjmują konieczność uczenia się bogate doświadczenie i urozmaiconą techniki multimedialnej; wreszcie na- przez całe życie. 4/112 Grudzień 2017 33
W centrum Nauk Przyrodniczych
Geograficzno- -fizyczne zmagania z rzeczywistością
Krasiejów – multi- medialna podróż w czasie 34 Kwartalnik Gminy Turawa Nowinki zakrzowskie Maria Zubeil
Jednym z ważniejszych wydarzeń we wsi są niewątpliwie dożynki. W bieżącym roku Ligota była organizatorem dożynek gminnych, a więc dla większości mieszkańców Z nadesłanych z całego kraju 1170 wnio- naszej wsi świętowanie rozpoczęło się już 9 września, a zakończyło dożynkami sków nagrodzonych zostało 100, a wśród wiejskimi w dniu 17 września. nich znalazł się wniosek Stowarzyszenia z Zakrzowa. Zgodnie ze złożonym projek- ieszkańcy części Kolonii, ul. Krót- W ramach projektu „Bioróżnorod- tem Stowarzyszenie wymieni zniszczoną Mkiej i Głównej przygotowali koronę ność Opolszczyzny – skarbem dziedzic- wiatę przystankową obok stawu na nową, żniwną, zajęli się wystrojem kościoła, twa przyrodniczego” na skwerze, obok drewnianą, która będzie komponowała przygotowali dary na mszę św. dożynko- stawu posadzono krzewy zakupione się z otoczeniem. Umowę podpisał Prezes wą i reprezentowali wieś na dożynkach przez Opolski Urząd Marszałkowski. Zarządu Jerzy Zubeil i Wiceprezes Bar- gminnych. Za wielkie zaangażowanie Teraz wszyscy musimy pilnować, by tek Kita na uroczystej gali, która odbyła należą im się gorące słowa podziękowania sadzonki nie zostały zniszczone. Na się 28 listopada w Warszawie, a którą od wszystkich mieszkańców Zakrzowa. pewno głóg, jaśminowiec i trzmielina prowadziła jak zwykle bardzo elegancka W niedzielę 17 września po południu, odwdzięczą się bujną zielenią i pięknymi Grażyna Torbicka. wszyscy spotkali się na biesiadzie dożyn- kwiatami. Jak widać i Stowarzyszenie, i Rada kowej. Jak zwykle poczęstunek przygo- Na ulicy Kościelnej, przy wjeździe na Sołecka robią wszystko, by życie w naszej towała Rada Sołecka, piwo zasponsoro- teren kościoła ustawiono znak „zakaz wsi było przyjemniejsze, nic jednak nie wał radny Warzecha, a panowie z Rady zatrzymywania się”. Celem postawienia mogą zrobić z dziurawą drogą powiato- Sołeckiej wytrwale, pomimo padającego tego znaku jest umożliwienie wjazdu aż wą obok stawu, z wiecznie nieświecącą deszczu, zajęli się grillowaniem. Biesiadę pod kościół księżom oraz samochodom lampą na skrzyżowaniu ul. Poliwodz- rozpoczął modlitwą Ks. Proboszcz, Sołtys ratownictwa medycznego i pojazdom kiej z Polną, czy też z koniecznością wszystkich serdecznie powitał, a opra- ratowniczym. Do tej pory zaparkowane zakrycia głębokiego rowu naprzeciwko wą muzyczną tradycyjnie zajął się pan na ulicy samochody znacznie utrudniały bramy wjazdowej do przedszkola. Czy Tomek Abrahamczyk i Krystian Gola. wykonanie manewru skrętu. Z obserwacji naprawdę nie możemy liczyć na jaką- Skecz „Rolnik szuka żony” zobaczyli- jednak wynika, że szczególnie kobiety kolwiek pomoc? Może nadszedł czas, by śmy w wykonaniu Justyny Warzecha, łamią w tym miejscu prawo. przypomnieć wszystkim, że w gminie Waldka Świtały, Moniki Heflik, Martyny Stowarzyszenie „Nasz Zakrzów Turaw- Turawa, w powiecie opolskim istnieje i Mateusza Korzeniec oraz zakrzowskich ski” wzięło udział w konkursie grantowym wieś Zakrzów Turawski, a mieszkańcy dzieci, dzięki którym nasz rolnik znalazł „Tu mieszkam, tu zmieniam” ogłoszonym tej wsi mają również prawo do godnych tę jedyną, wymarzoną. przez Fundację Banku Zachodniego WBK. warunków życia. 4/112 Grudzień 2017 35 36 Kwartalnik Gminy Turawa Wiadomości z Gminnego Ośrodka Szkolenia Dzieci i Młodzieży TURAWA grzegorz nowakowski
Ostatni nasz wpis na łamach FALI Nr/111/2017 dotyczył turnieju „Z DINOZAUREM W TERENIE” i był poświęcony zorganizowanemu przez nas 26.08.2017 turniejowi, meczu eliminacyjnego do mistrzostw który jednoczy społeczność z „Krainy Dinozaurów”. świata, reprezentacji POLSKI i CZAR- NOGÓRY. Kolejny, wspólny, oglądany d tego czasu nie próżnowaliśmy, zawodnicy z rocznika 2005–2007. Młodziki mecz był na stadionie w Kluczborku, Owłaśnie skończyły się rozgrywki w 10 meczach ligowych wygrali 4 mecze, gdzie kibicowaliśmy kadrze Polski U20, ligowe trampkarzy i młodzików. 1 zremisowali i 5 przegrali, z 13 punktami która grała z Portugalią. Trampkarze są naszą najstarszą grupą, zajmują 7 miejsce. Nasi zawodnicy strzelają W okresie zimowym też nie mamy a tworzą ją chłopcy z rocznika 2003–2004. dużo bramek 43, ale i sporo stracili 32. zamiaru spoczywać na laurach i prze- Trampkarze w 10 meczach ligowych, W naszej gminie tylko w Kotorzu jest jesz- chodzimy z boiska na sale gimnastyczne, 8 razy wygrywali, 1 zremisowali i 1 prze- cze grupa młodzików, z którą nasi zawod- gdzie nasi najmłodsi będą się bawić, starsi grali, zdobyli 25 punktów, co daje im nicy grali mecz ligowy i wygrali go 10:2. będą trenować i grać, a najstarsi przygo- drugie miejsce w tabeli ligowej. Chłopcy Nasze orliki – rocznik 2007–2008 towywać do kolejnej rundy rozgrywek, zdołali strzelić rywalom aż 68 goli, tra- oraz Żaki – 2009–2010 biorą regularny która rusza już na wiosnę. cąc tylko 12. Niestety, w gminie Turawa udział w turniejach organizowanych przez W Gminnym Ośrodku Szkolenia obecnie tylko my mamy taką grupę wie- Opolski Związek Piłki Nożnej. Nawet Dzieci i Młodzieży TURAWA w zaję- kową i chłopcy z roczników 2003–2004, część z tych turniejów była rozgrywana ciach treningowych biorą udział dzieci jeśli chcą grać w piłkę, to serdecznie ich na naszym obiekcie w Osowcu. z roczników od 2003 do 2013, podzielone zapraszamy, tym bardziej, że od nowego Do tego rocznik 2009–2010 brał udział na 5 grup wiekowych, tak aby każde sezonu część chłopców skończy wiek w „TURNIEJU Z PODWÓRKA NA STA- dziecko mogło bawić się i rywalizować trampkarza i dla nich powstanie nowa DION O PUCHAR TYMBARKU” i zajął z rówieśnikami. grupa wiekowa – juniorów młodszych, 1 miejsce w eliminacjach powiatowych, a będą ją tworzyć zawodnicy urodzeni przez co na wiosnę chłopcy jadą do Brzegu SERDECZNIE ZAPRASZAMY w roku 2002–2003. na eliminacje wojewódzkie. WSZYSTKICH CHĘTNYCH DO Młodziki, to kolejna trochę młodsza gru- Oprócz samego grania nasi chłopcy WSPÓLNEJ ZABAWY. pa, która gra już mecze ligowe. Grają w niej wspólnie oglądali i kibicowali podczas 4/112 Grudzień 2017 37 PIŁKARSKIE ŚWIĘTO NA OPOLSZCZYŹNIE grzegorz nowakowski Czwartek 9 listopada godz. 17.00, stadion MKS KLUCZBORK, mecz reprezentacji U20 Polski i Portugalii.
ameralny stadion, piękna jesienna po- Kgoda, emocje podczas całego spotkania i zaangażowanie w doping przez kibiców. Bilety na ten mecz rozeszły się w parę dni, każdy chciał obejrzeć to spotkanie, stadion w Kluczborku może pomieścić 3000 kibiców i dzisiejszego wieczoru nie znajdziemy na nim ani jednego wolnego miejsca. Oczywiście, takie wydarzenie nie mo- gło się odbyć bez naszej obecności. Dzięki Gminnemu Zrzeszeniu LZS w Turawie, które zorganizowało bilety i autokary, dzieci i młodzież z naszej gminy mogli brać udział w tym piłkarskim święcie. Na mecz do Kluczborka pojechali: juniorzy, trampkarze i młodziki, grający na co zaskoczeni, że tylu kibiców zebrało się Dzięki takim inicjatywom dochodzi dzień w klubach zrzeszonych w naszej na meczu w Kluczborku. Nie wszystkie do integracji młodzieży z obszarów naszej gminie, takich jak – LZS Bierdzany, LZS mecze reprezentacji młodzieżowych mają gminy. Dziś wspólne kibicowanie, jutro Kotórz Mały, LZS Ligota Turawska i UKS taką oprawę i tak liczną widownię. Czuło wspólne granie. GOSDiM Turawa. się atmosferę piłkarskiego święta, widać Dziękujemy bardzo wszystkim, któ- Chociaż końcowy rezultat nie jest było, że kibice żyją meczem i dopingują rzy przyczynili się do organizacji tego satysfakcjonujący, wszyscy byli bardzo swoich reprezentantów. wyjazdu.
Mgr Maria Tyszkiewicz – pierwsza dyrektorka Liceum i Gimnazjum Żeńskiego w Opolu Janina Drogowska Wspomnienia Janiny Drogowskiej, by- kiem następnych pokoleń jest tę pamięć Zachodnich zorganizowanego w War- łej uczennicy tej szkoły. Wspomnienia przechować. szawie w celu przygotowania kadry dotyczą również wielu byłych uczniów Tylko szkoła pamięta. Wszystkie nauczycielskiej do pracy w szkołach II LO w Opolu, pochodzących z naszej okolicznościowe wydawnictwa, związane na ziemiach odzyskanych, zwłaszcza gminy. z kolejnymi zjazdami wychowanków, na Śląsku. Uczestnicząc w działalności inęło 28 lat bez cenzury politycznej z dużą atencją wspominają pierwszą konspiracyjnej w Warszawie, wykazała Mw Polsce, a Pani mgr Maria Tyszkie- swoją dyrektorkę, jak też grono pedago- ogromny hart ducha i niezwykłą dojrza- wicz urodzona 20 marca 1906 r. w Rusz- giczne. Nieliczne już spośród pierwszych, łość. Jej decyzja podjęcia pracy na Śląsku kowie na Kujawach, w latach 1945–1950 powojennych absolwentek z sentymen- wynikała z poczucia obywatelskiego dyrektor Żeńskiego Liceum i Gimnazjum tem opowiadają o szkole z tamtych lat. obowiązku. im. M. Konopnickiej w Opolu, nadal jest Z okazji 50-lecia Szkoły napisano: „Maria Pani Dyrektor, ówcześni profesoro- postacią nieznaną, nie wspomina się Jej Tyszkiewicz przybyła na Śląsk świadoma wie mgr Kazimiera Szczudłowska, mgr wdzięcznym słowem, nie płaci pamięcią. roli polskiej szkoły na tym terenie i za- Czesław Kurek, prof. Józef Krajewski, Dlaczego nikt nie przerywa tej ciszy? Czy dań, jakie ma ona do spełnienia. Była prof. Władysław Bargiel, ksiądz prefekt postać tak wyrazista i zasłużona może wychowanką Liceum Ogólnokształcącego Michał Banach, ksiądz dr Franciszek rozpłynąć się w niebycie? im. M. Konopnickiej we Włocławku. Herman, prof. Lutosława Malczewska, My, pokolenie, które w zasadzie prze- Studiowała historię na Uniwersytecie mgr Stefan Iwaszkiewicz, mgr Antonina mija, już nie bardzo potrafimy donośnie Warszawskim. Tu w okresie okupacji, Podczaska, mgr Wilhelmina Keck – krzyknąć: Pani Maria Tyszkiewicz to pracując na tajnych kompletach poznała wszyscy przeminęli, ale pamięć o Nich był wzór Polki i pedagoga. Obowiąz- zadania Tajnego Pedagogium Ziem 38 Kwartalnik Gminy Turawa chcielibyśmy przekazać również tym, to dla nas młodych było przeżycie, które tów (7 października 1995 r.) podczas którzy Ich nie znali. zostaje w pamięci na zawsze. akademii, na dużej Sali Teatru Kocha- Siedem lat temu ukazała się mono- Pani Dyrektor sprawiła, że każda nowskiego, ktoś zaintonował: „Skarbie grafia II Liceum Ogólnokształcącego im. uczennica miała swój udział w wielkim polskich ziem Śląsku, kraju nasz” – cała Marii Konopnickiej w Opolu. Mottem – również pod względem logistycznym sala, wypełniona byłymi absolwentami, wydawnictwa są słowa Jana Parandow- – przedsięwzięciem, jakim było nada- gromko wyśpiewała wszystkie zwrotki skiego: „Tylko myśl pochwycona w sieć nie szkole imienia Marii Konopnickiej pieśni. liter żyje, dzieła tworzy. Wszystko inne i ufundowanie sztandaru. Było zbieranie Kiedy szkoła okrzepła organizacyjnie roznosi wiatr”. To 50 lat historii szkoły. ziół, makulatury, złomu, kasztanów, or- i dydaktycznie, kiedy weszła w rytm Jest w niej dużo wiadomości z okresu ganizowanie poranków filmowych. Do normalnej pracy, Pani mgr Maria Tysz- pierwszych lat jej istnienia. Zapewne wielu zadań włączano rodziców. Wtedy kiewicz stała się osobą źle widzianą, książka nie została wydana w dużym całe Opole żyło przygotowaniami do na- a nawet zagrażającą ideałom socjali- nakładzie, a koszt niebagatelny, więc szego święta. Na uroczystość zaproszono stycznego wychowania młodzieży. Dla i znajomość jej jest niewielka. Dlaczego wszystkie szkoły, których patronką była władzy ludowej chyba już samo nazwisko szczególnie należy upamiętnić Panią Maria Konopnicka. Przyjechało aż 61 nasuwało groźne skojarzenia. W 1950 Dyrektor Marię Tyszkiewicz? Bo była delegacji ze swoimi sztandarami z całej roku wyjechała do Warszawy, gdzie była niezłomną, wspaniałą organizatorką i pe- Polski. Specjalnie na tę okazję prof. Józef wybitną działaczką Zarządu Głównego dagogiem. Jej to zawdzięczamy, że kiedy Krajewski skomponował piękną pieśń do Towarzystwa im. Marii konopnickiej. Opole jeszcze dogasało po wojennych słów księdza Michała Banacha „Pieśń Ideały Poetki były Jej drogie przez całe pożarach, mogliśmy rozpocząć biedne, o sztandarze”. Przejmująco zabrzmiały życie. Została odznaczona Krzyżem ale w miarę normalne życie szkolne. słowa tej pieśni w wykonaniu chóru Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Pani Dyrektor wiedziała, że na skutek szkolnego, prowadzonego przez profesora: Medalem Komisji Edukacji Narodowej, wojny, zapóźnienia w nauce są ogromne, „…polska młodzież niech pamięta, że Złotą Odznaką ZNP, Złotą odznaką dlatego powstały „klasy przygotowawcze”, sztandary to rzecz święta”. Towarzystwa im M. Konopnickiej. wyrównujące te braki. Komunikacja była Trzeba sobie uświadomić, że wówczas Zmarła 26 marca 1981 roku w Warsza- w powijakach, dlatego nieodzowny był in- minęły dopiero dwa lata od zakończenia wie i została pochowana na Cmentarzu ternat, a zdobycie aprowizacji w 1945 roku tragicznych działań wojennych, kiedy to Północnym w Alei Zasłużonych. Młodzież dla kilkudziesięciu dziewcząt graniczyło najmniejsza afirmacja naszych symboli z opolskiej „dwójki” żegnała Ją kwiatami, z cudem. Kasza z burakami doczekała się narodowych groziła śmiercią. Teraz w nie- pochylonym pierwszym sztandarem nawet hymnu. jednym oku zakręciła się łza. A dzisiaj szkoły i serdecznymi słowami Aliny Pani Dyrektor zorganizowała zespół smutna refleksja : po wielu latach, kiedy Pilak (Wieczorkowskiej), absolwentki nauczycieli nie tylko z doskonałym, nawet z urzędu ustanowiono drugi maja z 1951 roku. Pani Matylda Woliniewska przedwojennym przygotowaniem za- dniem flagi – na niektórych budynkach, z Zarządu Głównego Towarzystwa im. wodowym, ale zespół, który rozumiał najczęściej państwowych nie ma flagi M. Konopnickiej napisała w drugim potrzeby i aspiracje młodzieży. w ogóle, albo wisi flaga, która już dawno numerze „Więzi”, że „był to wyraz czci W 1995 roku na łamach „Trybuny utraciła swoje wyraziste kolory. Miała być i żalu z powodu odejścia bliskiego, szla- Opolskiej” absolwentka z 1948 roku „biała jak śnieżna lawina, czerwona jak chetnego człowieka”. Hanka Podstolska pisała: W jednej szko- puchar wina” (K.I. Gałczyński). Mimo że Pani dyrektor Maria Tysz- le spotkały się koleżanki przesiedlone Dumą napawa mnie zawsze chwila, kie- kiewicz nie była bezpośrednio związana z naszych dawnych ziem wschodnich, dy w okresie Bożego Narodzenia w moim z naszą gminą, ale wielu naszych miesz- te które przyjechały z centralnej Polski kościele rozbrzmiewała „Józefowa kolęda”. kańców było absolwentami tegoż liceum oraz autochtonki. Wszystkie mówiłyśmy Jest w modlitewniku „Droga do nieba”. i zapewne mają podobne wspomnienia wprawdzie jednym językiem polskim, ale Melodię napisał właśnie prof. Józef Kra- i przeżycia związane z postacią Pani jakże różniłyśmy się akcentem. W szkole jewski, a słowa ułożył nasz prefekt ksiądz Marii. rozbrzmiewała śpiewna mowa z Wilna, Michał Banach. Przy ogniskach na zbiór- Turawa, 4.11.2017 słychać było „ta joj” tych ze Lwowa, Sta- kach i w marszach nisławowa, czy Stryja oraz bardzo często drużyny harcerskie rozbrzmiewał staropolski język z czasów śpiewały bardzo Wyrazy głębokiego współczucia i szczerego żalu Reja i Kochanowskiego, który zachowały piękną i popularną nasze koleżanki autochtonki. kiedyś pieśń „Skar- Panu Pani Dyrektor wiedziała, że dla dobra bie polskich ziem”. Piotrowi Lisowi nie tylko szkoły, taki konglomerat musi się Melodia również zintegrować, zaprzyjaźnić i poznać. Stąd skomponowana z powodu śmierci ojca zespoły taneczne, recytatorskie, chóral- przez prof. Kra- ne, dramatyczne, teatrzyk kukiełkowy, jewskiego, a słowa wycieczki krajoznawcze, pielgrzymki napisane przez na- SKŁADAJĄ na Jasną Górę, wyjazdy do teatru czy szego polonistę Ste- opery. „Faust” w operze bytomskiej, fana Iwaszkiewicza. WÓJT GMINY TURAWA, RADNI RADY GMINY czy „Wieczór Trzech Króli” Szekspira Zdarzyło się, że na ORAZ PRACOWNICY SAMORZĄDOWI na dziedzińcu wawelskim w Krakowie, zjeździe absolwen- 4/112 Grudzień 2017 39 Bocian czarny Jerzy Stasiak (...) Do kraju tego, gdzie winą jest dużą Popsować gniazdo na gruszy bocianie, Bo wszystkim służą... Tęskno mi, Panie... (...) C. K. Norwid
trofa wiersza przytoczona na wstępie dotyczy bociana Sbiałego, o którym sporo było w ostatnim wydaniu Fali. Do niedawna Polska była największą ostoją tego ptaka w świecie. Wiele ludzi uważa, że to właśnie on, a nie bielik powinien być symbolem naszego państwa. Ma ów bocian biały kilku kuzynów. Jedynym ich przedstawicielem w Polsce jest bocian czarny. Warto o nim napisać kilka słów, można go bowiem podziwiać również na terenie gminy Turawa. Bocian czarny (ciconia nigra, black stork, schwartzstorch, hajstra, jajos) to gatunek bardzo skryty, żyje z dala od ludzkich osiedli. Jego stanowiska lęgowe rozsiane są po całej Eurazji. W Europie występuje od wybrzeża Atlantyku (Francja) po Ural. Na południu sięga Półwyspu Polski. Minimalny stan liczebności osiągnięty został w latach Bałkańskiego i Kaukazu, na północy zaś południowych granic 20. minionego stulecia, w obecnych granicach naszego kraju Szwecji i St. Petersburga. Wschodnią granicę zasięgu w Azji wynosił on ok. 90 par. W 1920 roku bociana czarnego objęto wyznacza wybrzeże Pacyfiku (Ussuria, Północna Korea). Na opieką prawną na Śląsku i w Wielkopolsce, a w 1952 uczynio- Półwyspie Iberyjskim i w centralnej Afryce wyodrębniły się no to na pozostałym obszarze kraju. W wyniku tych działań osiadłe grupy tych ptaków. U bociana czarnego nie wyszcze- do końca lat 60. jego populacja na Śląsku wzrosła 3-krotnie. gólnia się podgatunków , jednak podczas przelotów (podobnie W całym kraju gniazdowało już wtedy 500–530 par. Do 1982 jak u bocianów białych) następuje u nich wyraźny podział na roku ich liczba wzrosła do 712 par, a w następnych 10 latach populację zachodnią, która podąża przez Gibraltar do Afryki do 950–1100 par. Dziś liczebność tych ptaków zamyka się zachodniej oraz populację wschodnią migrującą przez cieśninę w podobnym przedziale (1100–1200 par). Można tu zatem Bosfor do Afryki Wschodniej. Granicę stanowi tu rzeka Odra. mówić o stabilizacji tego gatunku. Duża w tym również za- Bociany azjatyckie zimują w północnej części Półwyspu Indo- sługa rozrastającej się populacji bobrów, które tworząc płytkie chińskiego i Półwyspu Dekan. Z zimowisk, (na które odlatują rozlewiska leśne, rekompensują wysychanie małych rzeczek niepostrzeżenie i bez przygotowania), wracają bociany czarne i rowów spowodowanych długotrwałymi suszami oraz pracami na przełomie marca i kwietnia. Są bardzo przywiązane zarówno melioracyjnymi. Obecnie bocian czarny objęty jest całkowitą do swoich partnerów jak i lęgowisk. W gnieździe (w przeci- ochroną gatunkową, a także ochroną strefową gniazd oraz wieństwie do boćków białych) pojawiają się równocześnie. miejsc jego regularnego występowania. Nie tyczą się go żadne Preferują długowieczne, dorodne drzewostany w rozległych odstępstwa od rygorów ochronnych (jakie są dopuszczalne dla i podmokłych lasach. Mimo braku szponów i zakrzywionych innych gatunków), wynikających z prowadzenia gospodarki dziobów bociany czarne są najzwyklejszymi drapieżnikami. Ich leśnej, rolnej i rybackiej. Na obrączkowanie tych ptaków, prze- pokarm stanowią: płazy, drobne ryby oraz owady wodne, nie bywanie w strefie ochrony, a także robienie zdjęć w pobliżu ich gardzą też gryzoniami i gadami. Pod koniec kwietnia samice gniazd potrzebne jest zezwolenie wojewódzkiego konserwatora tych ptaków składają od 3 do 5 jaj, z których na ogół wychowują przyrody. Zaprzestanie prześladowań oraz ochrona sprawiły, się 2–3 młode. Wysiadywanie, w których uczestniczą obydwoje że bociany te przełamują powoli barierę strachu i coraz częściej rodzice, zaczyna się od pierwszego zniesienia, pisklęta lęgną zapuszczają się w okolice ludzkich siedzib (stwierdzono już się więc w różnych odstępach czasu. Przez kilkanaście dni nawet pierwsze lęgi). Należy mieć nadzieję, że zbytnia ufność od wyklucia są one troskliwie ochraniane przed deszczem, nie przyczyni się do ich zguby. Na Opolszczyźnie (prócz Olesna, słońcem i drapieżnikami. Podczas długotrwałej słoty (gdy które było poza terenem tego województwa) zlokalizowano na brak będzie pokarmu) te najmłodsze i najsłabsze wyrzucone początku lat 90. 52 gniazda bociana czarnego. Zapewne nie zostaną z gniazda. Całą energię skierują rodzice na osobniki wszystkie były jednocześnie zajęte, (ptaki te bowiem budują rokujące największą szansę na przebycie morderczej wędrówki niekiedy więcej gniazd i korzystają z nich na przemian), ale też do Afryki. Przyroda wydaje się być brutalna, jednak tylko taka na pewno nie wszystkie zostały przez obserwatorów zauważo- okrutna mądrość, stosowana konsekwentnie, daje szansę na ne. Jednym z najlepszych miejsc do obserwacji tych ptaków są przetrwanie gatunku. Bocian czarny zawsze należał do ptaków płycizny w południowo-wschodniej części Zbiornika Turaw- rzadkich, ponieważ tępiono go ze względu na „żałobne” ubar- skiego. W sierpniu podczas migracji można tam spotkać nawet wienie. Nie służy mu też wycinka lasów oraz przekształcenia 20 osobników jednocześnie. Rekordowo było w 2002 roku – 27 środowiskowe. Pod koniec XIX wieku jego obszar występowania os. i 2012 roku – 23 os. w tym dwa oznakowane, jeden obrączką gwałtownie się skurczył. Wyginął wtedy w wielu europejskich polską, drugi niemiecką. W okresie lęgowym co najmniej jedna krajach, bardzo nieliczny stał się również we wschodniej części para pobiera na zbiorniku pokarm dla swoich piskląt. 40 Kwartalnik Gminy Turawa Wiersze Gall Aktorzy Na scenę życia każdy wchodzi w innej chwili, czasem z krzykiem, kiedy indziej jak liść bezszelestnie. Gramy wszyscy różne role, nieświadomie i bezwolnie. Zguba W jednych radość grać nam trzeba, by po chwili łzę uronić. Zagubiła się gdzieś miłość w pędzie czasów i wydarzeń, Nie brak krótkich epizodów, scenek ledwo dostrzeganych, pogrążyła się w czeluści niewybrednych słów i gestów. są też role bardzo ważne, co kształtują innych życie. Gdzieś utkwiła nienazwana, sama nie wie kto ją znajdzie, Zastygamy nieruchomo, przygnieceni ich ciężarem. czy jej szuka ktoś też nie wie, więc się błąka pełna strachu. Powstać – dźwigać? Czy też, klęcząc na kolanach, Czy ktoś szuka dziś miłości, czy ktoś znaleźć chce jej lica? bez wyrazu wpatrywać się w usta suflera? Czy przytuli ją do serca, gdy już wpadnie jej w ramiona? Pośpiech, który każe nam wybierać – już i teraz, Czy też miłość dziś niemodna pozostanie w swym niebycie? bez łapania w piersi tchu i myślenia o marzeniach. Czy zapłacze nad jej losem, ten co znaleźć jej nie umie? Na scenie życia brakuje wielu desek, Pytań mnoży się bez liku, lecz nie zmienia to jej stanu, których stolarz nie nadąża łatać, pisząc nowe scenariusze. czy umiemy nazwać miłość i określić co w niej piękne, To tam wpadają unoszący w górę głowy, chcieć zatrzymać się w swym pędzie i upoić jej błogością? myśląc mylnie, że ich role są ważniejsze. Kto potrafi oddać życie za najprostsze w życiu gesty? Tkwiąc w pustce swojej dziury, w którą wpadli, Kto ukocha dziś człowieka, zwłaszcza tego co nie pachnie? wyciągają ręce do światła, nie prosząc o pomoc. Kto otworzy swoje serce, temu, który czeka tylko słowa? Gramy zatem swoje role … ojca, matki, córki ,syna… Kto wyciągnie dłoń dobroci w stronę ludzkiej, brudnej dłoni? Lecz pamiętać każdy musi, że ta gra, to nie pantomima. Miłość w kącie ciągle czeka, pełna wiary i nadziei, ona wierzy wciąż w człowieka, mimo jego wątłej wiary. GALL Znaleźć miłość nam tak trudno – udajemy, że szukamy, wymawiając puste słowa – udajemy, że kochamy. Wyrazy głębokiego współczucia i szczerego żalu Zdejmij maskę, zwolnij w pędzie i wyciągnij dłoń do ludzi, Panu proste gesty najważniejsze, jeśli z sercem okazane – Dariuszowi Jantos tak odnajdziesz tylko miłość, zagubioną gdzieś po drodze. z powodu śmierci ojca Pochyl się nad ludzką dolą i w swym życiu znajdź człowieka, miłość znajdziesz w każdym z ludzi, jeśli swoją mu okażesz. SKŁADAJĄ Więc nie pozwól, by zgubiona gdzieś czekała w ciemnym kącie, WÓJT GMINY TURAWA, RADNI RADY GMINY ORAZ PRACOWNICY SAMORZĄDOWI idź do ludzi i uśmiechem przytul wszystkich na swej drodze. GALL 4/112 Grudzień 2017 41 Żart K R O P E L K I grosza wart Adam Bochenek Drogie Kropelki, Szanowni Kropelkowicze Święta Bożego Narodzenia to bardzo rodzinny okres w naszym życiowym Zebrał Adam Bochenek kalendarzu. Po całym świątecznym zamieszaniu, zakupach, porządkach, Na ławce w parku siedzi staruszek i strasznie płacze. zasiądziemy do stołu, by wspólnie zjeść uroczystą kolację, połamać się Podchodzi do niego przechodzień i pyta: opłatkiem, zaśpiewać kolędy i oczywiście rozpakować prezenty. Do wielu – Dlaczego Pan płacze? z Was przyjadą goście z różnych zakątków kraju i zagranicy, by wspólnie z Wami spędzić ten szczególny czas. Mam nadzieję, że będzie to dla Was – Synu mam 88 lat, dwa tygodnie temu ożeniłem i Waszych rodzin bardzo wspaniałe przeżycie, przepełnione miłością się z najseksowniejszą laską w okolicy, ma 22 lata, i radością, czego bardzo serdecznie życzymy. Gdy jednak w czasie Wigilii 90/60/90, super gotuje, kochamy się kiedy chcę, wieczo- spojrzycie na puste nakrycie, które tradycyjnie jest na stole, to pamiętajcie, rem mi czyta... że nawet w najbliższej okolicy może być ktoś, kto sam spędza święta, ktoś, – To świetnie, więc o co chodzi? komu mogło w życiu się troszkę mniej udać i nie ma gdzie spędzić świąt. – Nie pamiętam, gdzie mieszkam! Są też rodziny, gdzie to miejsce zajęłaby bliska dla nich osoba, lecz niestety * * * nie ma jej już wśród nich i jest im bardzo smutno. Ten pusty talerz może Przychodzi baba z córką do lekarza. Córka jest młoda, być symbolem dobrego słowa, czasem gestu, na które właśnie czekają ładna i zgrabna. Lekarz mówi do niej: takie osoby. Może warto do nich podejść, by połamać się opłatkiem, może wcześniej porozmawiać z rodzicami i zaprosić taką samotną osobę na – Proszę się rozebrać i położyć... Waszą wieczerzę? Proste, ludzkie gesty są najważniejsze i przynoszą wiele – Ależ panie doktorze, to ja jestem chora! – odzywa się radości, to tak jakbyśmy dali komuś prezent. Pamiętajcie też, że są osoby, baba. które nie obchodzą tak, jak my Świąt Bożego Narodzenia, ponieważ są – W takim razie, niech powie pani „aaa”... innego wyznania i trzeba to uszanować. Jeszcze raz zatem życzymy Wam * * * wszystkim i Waszym bliskim wszystkiego co najlepsze oraz pomyślności Co należy zaśpiewać gościom, którzy odwiedzają nas w Nowym Roku. nieoczekiwanie w święta? Specjalnie na okres świąteczny przygotowaliśmy też dla Was krzyżówkę. – „Czym prędzej się wybierajcie...” Nie jest trudna i jej rozwiązywanie nie powinno przysporzyć problemów. Jaką kolędę nucą niemowlęta? Wśród osób, które przyślą na adres redakcji prawidłowe rozwiązanie wraz z oryginalnym kuponem wyciętym z „Fali” rozlosujemy trzy nagrody. – „Dzisiaj w bet...lejem.” Zabawa jest dla osób, które nie ukończyły 18 lat. Jaka jest ulubiona kolęda świeżych rodziców? Kupon można wysłać pocztą lub dostarczyć pod adres: – „Cicha noc”. Referat Turystyki i Promocji Jaka jest ulubiona kolęda bywalców izby wytrzeźwień? Urząd Gminy Turawa, ul. Opolska 39 c, 46-045 Turawa – W żłobie leży, któż pobieży...” z dopiskiem „Krzyżówka Świąteczna” Powodzenia! * * * Ogłoszenia parafialne Świąteczna krzyżówka • Drogie Panie, nie zapomnijcie o kiermaszu, z którego dochód ma być przeznaczony na cele dobroczynne. To do- Hasło bra okazja do pozbycia się niepotrzebnych rzeczy z domu. Weźcie ze sobą mężów! • W cenę kursu „Modlitwa i post” jest wliczony posiłek. • Prosimy wkładać datki do koperty ze zmarłymi, którzy mają być wspomniani w wypominkach. • Dla tych, którzy mają dzieci i o tym nie wiedzą. Otóż jest w parafii miejsce zarezerwowane dla dzieci. * * * Imię i nazwisko dziecka Kłóci się mąż z żoną. Kłótnia w stadium zaawansowa- nym. Żona ma pretensje o wszystko, krzyczy... W pew- nym momencie mąż jej przerywa i mówi spokojnym wiek głosem: – Ty to powinnaś być żoną Świętego Mikołaja. tel. kontaktowy rodzica/opiekuna – Jak to? – Może by częściej z prezentami w świat wyjeżdżał... Wyrażam zgodę na udział mojego dziecka w konkursie kwartalnika Po obudzeniu kobieta mówi do męża: „Fala”, a także na publikację imienia i nazwiska oraz wizerunku na – Śniło mi się, że dałeś mi naszyjnik na Walentynki. Jak łamach gazety i strony internetowej Urzędu Gminy w Turawie. sądzisz, co to znaczy? – Dowiesz się dziś wieczorem.– powiedział. Tego wieczora mężczyzna przyszedł do domu z pakunkiem i dał go żonie. Zachwycona szybko otworzyła prezent. W środ- Podpis rodzica/opiekuna ku znalazła książkę pod tytułem „Znaczenie snów”. 42 Kwartalnik Gminy Turawa KRżyŻówKA Adam Bochenek
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7. 8.
9.
10.
11.
12.
13 .
Objaśnienia wyrazów
1. Nie może jej zabraknąć na śląskim wigilijnym stole. 2. Według tradycji urodził się w betlejemskiej szopie. 3. Między obrusem a wigilijnym stołem. 4. Jeden z reniferów Mikołaja. 5. Biały chlebek dzielony przed Wigilią. 6. Zostawia się jedno puste na wigilijnym stole. 7. Zupa z uszkami. 8. Świąteczne drzewko. 9. Trzeba na nie uważać, jedząc karpia. 10. Pierwsza, wypatrywana przez okno przed Wigilią. 11. Nad wejściem do domu w okresie świątecznym. 12. Podobno od Niego prezenty pod choinką. 13. Przy nim wieczerza wigilijna.
43 4/112 Grudzień 2017 KRZYŻÓW KA Świąteczna NR 101 KRZYŻÓWKA ŚWIĄTECZNA NR 101 Opracował Piotr Jendrzej 1 2 3 4 5 6 7 8
30 89 5 10 35 9
81 27 36 9 26 62 10
13 75 8 6 4 11
32 38 7 11 91 12 13 14 15 16 17
2 31 87 17 16 19 18 19 20 21
72 84 22
45 14 65 18 74 80 23
12 71 43 47 76 23 24 25 26 27
22 46 25 15 67 48 28 29 30 31 32
33 88 34 33 34 35 36 37
83 49 70 38
92 20 21 85 77 3 73 93 39
63 24 55 68 50 28 40 41 42 43 44
66 90 78 1 45
51 37 54 64 46
52 41 29 94 53 47 48 49 50 51
61 82 86 52
40 79 44 53
42 39 57 60 59 58 56 69
Znacz enie wyraz ów:
Poziomo: 4 – złośliwość, zjadliwość; 9 – unikanie trudności; 10 – mó- mowa; 14 – tendencja rozwojowa; 15 – po dniu dzisiejszym; 16 – czapka wienie głupstw; 11 – ptak w drzewa stuka; 12 – bar z koktajlami; 18 – szef z antenką; 17 – pensja dla inwalidy; 18 – płomyk, błędny na bagnach; 19 oddziału szpitalnego; 22 – awanturyn, odmiana kwarcu; 23 – ssak jednorożny – słodkie danie; 20 – cesarz rzymski, podpalił Rzym; 21 – ostra choroba (lonesco); 24 – np. monetarna, wojskowa; 28 – start panowania króla; 33 – zakaźna; 25 – rzeka w Łodzi; 26 – ryba z wąsami; 27 – prosty, ma 90 stopni; zamiast materacu w namiocie; 38 – prorok, widzi przyszłość; 39 – narwaniec, 29 – lęk, niepokój; 30 – mszalna szata księdza; 31 – miasto św. Tomasza; raptus; 40 – rodzaj pieca hutniczego; 45 – część maszyny tkackiej z igłami; 32 – wiedźma, sekutnica; 43 – badanie problemu, rozkład; 35 – zastępuje 46 – wesołe ćwierkanie ptaków; 47 – dostosowanie, przeróbka; 52 – goto- śnieg; 36 – żołnierz Armii Krajowej; 37 – stan z Montgomery; 40 – odwaga, wane mięso; 53 – miejs. w gm.Turawa ze śmiercią w kościele. hart ducha; 41 – Zawisza Czarny; 42 – już nie musi pracować; 43 – głupiec, Pionowo: 1 – stała kontrola; 2 – Jan Paweł II; 3 – ubezpiecza kolumnę dureń; 44 – ogon lisa; 48 – latem dłuższe niż noce; 49 – długie warzywo w marszu; 4 – owoc jabłoni; 5 – Jerzy, polski bramkarz; 6 – rzeka w Pozna- cebulowe; 50 – przestarzałe, aczkolwiek; 51 – ewangelista, Chrzciciel. niu; 7 – kolor w kartach z koniczynką; 8 – orszak, asysta; 13 – kwiecista Rozwiązanie polega na rozszyfrowaniu hasła. Gminny Kiermasz Świąteczny w Osowcu