Deinde Paululum Conticescens Grammatica Talibus

203 / 204 M. ' Deinde paululum conticescens Grammatica talibus iterato fuit exorsa "Atqui nunc, o egregia mei sodalicii manus, nunc verbis est meis sedulo at tendendum, quia primum sexte littere sum impresentiarum exhibitura trac tatum, qui adeo copiosa partium ubertate refertus redundat, ut vix queat expletum a quopiam propalari. ^ Unde videor a quibusdam frivolas contexe re nugas dum exoticas sibique incognitas profero partes, quia cum in stu- diolis suis aliquantillas animo recondiderint micas, totam gramatice ampli tudinis affluentiam ebibisse se opinantur, nec aliquid sibi indiscussum aut auribus autumant ineventilatum. ° Quibus certissime repromitto, si in La tialis scientie ediscenda arte Nestoreos compleverint annos, semper aut lec titando aut auscultando aliquid novi percipient, quod nunquam vel raro perceperunt. ** Quamobrem huiusmodi exoratos esse volo, quatinus incogni ta que cum ratione prolata audierint, modeste et sine disceptatione reci piant, reminiscentes probatissimorum ad hoc semper desudare studium, ut aliquid assidue ediscant incognitum. ° Primum igitur de sexta littera exor diamur tractatum, quam dentes formant labrum deprimentes in feriu s". ' Facio cis feci facere factum tu verbum neutrum, ^ inde hic factor ris, F i 7 et factus a um, ** unde hec factio nis quod aliquando pro proditione dici-

5 Mart. Cap. III 261

Incipit prologus in tractatum primum de VI"* littera que dicitur -F- H Proemium sexte littere A Prologus sextae litterae Ma: prologum om. IM, 1 conticescens: contiscescens V, / Grammatica: gramática A Grama P] gra" P, / Atqui ... mei om. P2 / mei (Mu;): medii V, / nunc ... sedulo: nunc sedulo verbis meis est P, / quia: que AP, / im presentiarum: in presentiarum V] / exhibitura: exibitura P2 / refertus: refectus Ma: / expietum: expietim AP, 2 videor: video A / frivoias: frivolosas H / quia: que P, / in om. V, / studioiis: stu dio vei A / aliquantiiias: aiiquantuias AP2P] / ebibisse se: se bibisse P, / aut: vei P, om. A / ineventi- iatum: inventiiatum P2 ante corr. P, 3 Nestoreos: Netoreos P2 ante corr. / compleverint: repie- verint V, / annos (Ma;): animos V, / semper om. A / aut om. AP, / lectitando aut auscultando: au scultando aut iectitando AP2 / (antea) perceperunt AP2 4 exoratos: oratores V, oratos Ma: / que cum: quecumque P, / modeste: moleste P, / dediscant: discant P, 5 exordiamur trac tatum: tractatum exordiamur AP2 / deprimentes: reprimentes P2 Expiicit prologus H Incipit tractatus primus de VI littera que dicitur -F- H Incipit tractatus A -F- Mu; F i om. I 1 facere ... tu om. P, / facere om. tp 4 proditione: traditione tp 2 4 4 OSBERNl 204 / 205 M. tur, 3 et inde factiosus a um .i. proditor et versipeHis, ^ factiose adverbium, 3 et hic factus tus, ^ et hec factura re, ° et factito as verbum frequentati vum, '° et faxo is verbum defectivum et comicum, unde Terentius in An dria preter quam te rogem, faxis verbum cave. " Item a facio hic et hec facilis et hoc facile quod comparatur facilior facillimus, " unde faciliter facilius facillime adverbia, " et hec facilitas tis, " et hec facultas tis. " Facilis componitur difficilis quod comparatur difficilior difficillimus, " unde difficiliter, " vel difficulter difficilius difficillime adverbia, " et hec difficultas tis. " Invenimus etiam difficax pro difficilis, unde Ambro sius super Egisippum ponens comparativum ait tardior quidem ha rum appulsus, et difficatior excursus, ^"item a facio hoc faci nus oris, 3' inde facinorosus a um, 33 et facinorose adverbium, 33 et hec fax acis, 34 et hec facula le, 33 et hec falx cis, 36 unde falco as et inde verba lia, 33 et hic falcarius rii, 33 et hic falco nis pro ave, 3° et falcito as verbum frequentativum, 3° et hec faus cis, 3' quod componitur hic trifaus cis .i. Cerberus, ianitor inferni, unde Virgilius Cerberus hinc ingens la tratu regna trifauci personat. 33 Item a facio hec facies ei, 33 unde faciecula e, 34 et hec fascia e, 35 unde hec fasciola e diminutivum, 36 et hoc fasciale is .i. fascia. 33 Facies componitur hoc facitergium .i. togilla. 33 Item a facio fele nomen indeclinabile .i. cerva, unde Ovidius metamor phoseos in quinto Fele soror Phebi, nivea Saturnia vacca, pi sce Venus latuit. 3° Et facessite verbum defectivum .i. discedite, unde Prudentius in libro ymnorum 'facessite inquit ne nostram gravet obsequela mortem'. Et facetus a um quod comparatur facetior fa cetissimus, 4' unde facete facetius facetissime adverbia, 43 et hec facetia tie .i. urbanitas. '3 Item a facio hic fascis is i. honus, " et inde hic fasciculus

10 Ter. Antir. 752-753: verbum ... [... praeter quam quod te rogo faxis: cave! 19 Ambrosius = Heges. III 26,3: tardior quidem harum adpulsus et efficacior excursus 31 Verg. Aen. VI 417: Cerberus haec ingens latratu regna trifauci personat 38 Ov. wie?. V 330-331 39 Prud. peri- 5?. VI 77: 'facessite' inquit 'nec nostram gravet obsequella mortem'

5 et versipellis owi. P; 8 re (Item a facio facesso .u.i.o. fit facto as frequentativum, quod non est in usu a cuius supino factu .a.i.i. et .u.i.o. fit) Pi / factito: facito M, 10 in Andria owi. Pi / faxis: fauxix AP2 12 adverbia: adverbium P2 15 Facilis ... difficilis: Componitur facilis difficilis P2 17 adverbia: adverbium tp 19 Invenimus: Inveni Vt Invenitur HPt / Egisippum: Egesippum HA eg Mi / quidem harum: harum quidem Pt / tardior: tradior P2 24 le (diminuti vum) Pt 25 falx: fals Vt H 26 verbalia: verbalis P2 27 et (hoc falcatorium rii et) P2 28 falco e? s./. faucun H 29 falcito: facito Mt an?e corr. A 30 faus: faux M)p2 31 owi. Vt / trifaus: trifaux Mt trifax P2 / Cerberus: Crebrius Vt an?e corr. / ianitor inferni: inferni ianitor Pt / inferni: Orci tp / Virgilius: vigius Vt an?e corr. / hinc: hic tp 33 faciecula: fasciecula Mt fa- ciela A (diminutivum) P, 34e (unde Ovidius de remediis [337] omen papille [ pectus habent vitium fascia nulla tegat) H 36 fasciale: fascealeVtfacialePt 37 compo nitur facies: facies componitur HP2 /togilla (et super ficies ei) Pt 38 metamorphoseos owi. Pt / in quinto owi. Mt / vacca: vaca VtP] 39 in libro: librorum A / in ... ymnorum o?M. P; / fa cessite: facescite Pt / ne owi. Pt / nostram: vestram M]A nostra Pt / gravet: gravi Pt 43 honus: onus M] DERIVATIONES 2 4 5 205 / 206 M. li, 63 et pluraliter fasces ium .i. honores, 6° et hoc fascinum ni i. incanta tio, 67 et fascino as .i. incantare, unde Virgilius nescio quis teneros oculus mihi fascinat agnos. 68 Facio componitur inficio .i. tinguere, 69 et inde infectus a um, et hec infectio is, et infitias verbum defecti vum .i. ad negandum, unde Terentius in adelphos ille infitias ibit, sat scio; 62 et inde inficior aris .i. negare verbum deponens, unde verba lia. 63 item facio componitur sufficio is, 64 unde hic et hec et hoc suffi ciens tis, 63 et sufficienter adverbium, 6° et hec sufficientia, 67 et suffectus a um, 66 et hec suffectio nis. 6° Invenimus quoque suffire pro sufficere, unde Virgilius at suffire thimo, cerasque recidere inanes quis d u b itet? 6° Item facio componitur afficio is quod pro tormentari dicitur, 6' et inde affectus a um, 62 et hec affectio nis, 63 et hic affectus us, 64 unde affectuosus a um, 63 et affectuose adverbium, 66 et affecto as, unde verba lia, 67 preficio is, 68 inde prefectus a um, 6° et hec prefectio nis, 7° et hic prefectus ti pro pretore, 7' unde prefectura re, 72 reficio is, 73 unde refec tus a um, 74 et hec refectio nis, 73 et hoc refectorium rii, 76 conficio is .i. tingere, 77 inde confectus a um, 78 et hec confectio is. 79 Invenimus etiam confire pro efficere, unde Macrobius de Saturnalibus oportet diem qui ex quadrantibus confit intercalare, 69 deficio is, 6'unde hec deficientia e, 62 et defectus a um, 63 et hic defectus us, 64 et hec defectio nis, 63 perficio is, 66 unde perfectus a um, 67 et hec perfectio nis, 68 profi cio is, 69 unde profectus a um, 9° et hoc proficuum ui, 9' officio is, 92 unde hoc officium ii, 93 et officiosus a um .i. intentus a um et comparatur offi ciosior officiosissimus, 94 unde officiose officiosius officiosissime adverbia, 93 et hec officiositas tis, 96 efficio is, 97unde effectus a um, 98 et effectio nis, 99 et effectivus a um, et hic effectus us, et hec efficientia e .i. effectus, '93 gt hic et hec et hoc efficax cis quod comparatur efñcacior effi- cacissimus, "3 unde efficaciter efficacius efficacissime adverbia, "4 et hec efficacitas tis, "6 et hec efficacia e ambo pro vigore et agilitate. "6 Item

47 Verg. &MC. III 103 51 Ter. ad. 339: ille infitias ibit, sat scio 59 Verg. georg. IV 241-242: at suffire thymo, cerasque recidere inanes I quis dubitet 79 Macr. Sat. I i4, 13: cum oporteret diem qui ex quadrantibus confit ... intercaiare 44 ii (sponsa in canticis [Ii2]fascicuium myrre diiectus meus mihi)H 45 fasces: faces P2 / honores (et dignitates) s./. H 47 agnos (inde fascenua (fescennua M,) e vetuia qui novit incantationes, inde etiam fescenium versus quos cantat faciendo incantationes, inde etiam (hec M]) fescennine arum, cantationes iiie (om. M[) quas cantat muiier (om. M;) puero existenti in cunabuio) tp 48 .i. (poiiuere vet) P, / tinguere: tingere tpPt 51 negandum: denegandum P] / in adeiphos: in adeiphis ¡p Ma: om. P, 52 negare: denegare P, 53 Item (a) H / sufficio is om. Pz 54 hic ... hoc: omnis generis P] 59 at: aut HP2 / thimo: timo V, thymo Ma: / re cidere: succidere Pj / quis (Ma:): qui V] 60 quod ... dicitur: .1 . tormentari P, 66 as (.i. desi dero verbum neutrum) P, 69 om. P] 70 pro pretore: .i. pretor Pi 76 tingere: tinguere

F ii ' Fido is fisus sum fisum su verbum neutrum, 2 inde hic et hec et hoc fidens is, 4 unde fidenter adverbium, ^ et hec fidentia e, " et fidus a um, 6 unde hec fiducia e, ^ et hic et hec fiduciatis et hoc fiduciale, " et fiducia liter adverbium, ° et hec Bducialitas tis, '° et fiduciarius a um .i. fidus. " Fidus componitur infidus a um. " Item a fido hec Bdes ei, " unde hec Bdecula le .i. parva fides, " et hic et hec BdeBs et hoc fidele quod compa ratur fidelior fidelissimus, " unde Bdeliter fidelius fidelissime adverbia, " et hec Bdeiitas tis, " et hec Bdeiia e .i. uma vel canna unde Persius re spondet viridi non cocta fidelia limo. "Fidelis componiturinB- delis, " unde inBdeliter adverbium, 2° et hec inBdelitas tis. Fides com ponitur hic Bdeiussor ris .i. fidem pro aliquo iurans, 22 et perBdus a um .i. perdens fidem, 22 et inde perfidia e, 24 et fidifragus a um .i. fidem fran gens. 24 Fido componitur conBdo is, 2^ unde hic et hec et hoc conBdens is, 22 et inde conBdenter adverbium, 24 et hec conBdentia e, 2° et conBsus a um. 4° Componitur etiam diffido is, 4' unde hic et hec et hoc difBdens is, 42 unde difBdenter adverbium, 44 et hec difBdentia e, 44 et difBsus a um.

F iii ' Findo dis findi fissum su verbum activum, 2 inde Bssus a um, 4 et hec Bssio nis, 4 et hec Bssura re, s et hec Bscina ne .i. corbulus ex iunco et

107 Ter. enti. 411-412: ego non floccipendere:lilli invidere 110 Macr. Saf. I 15,9: pontifici ... ut novae lunae primum observaret aspectum visamque regi sacrificulo nuntiaret 17 Pers. III 22

106 nihilifacio: nichilifacio P2 anfe corr. nilfacio Pt 107 parvipendere: parvipendo tpPt / flocci- fecerim (Mai): floci Vt 110 pontifex ... aspectum 0777. Pt / visamque: visam (lunam) Pt / regi sacrificulo: sacrificulo regi Pt / partibus (orationis) M ^ F ii 0777. I 1 sum (fisum su) H 0777. Pt / verbum neutrum 0777. (p (passivum) Pt 2 hic ... fidens: fidens omnis generis Pt 4 0777. Pi 5-6 777 777a7g. Mt 0777. A 13 parva fides: diminutivum Pt 14 quod componitur 0777. A 15 fideliter (adverbium) P2 / adverbia: similiter adverbium P2 0777. A 17 uma: olla Pt / respondet: sedet Pt / non cocta: incocta Pt 18 infidelis (quod etiam comparatur) Pt 21 fidem pro aliquo: pro aliquo fidem

' Fingo gis finxi fictum tu verbum activum, 8 inde hic fictor ris, ° et Sc- F iv torius a um, ** et fictus a um, ^ unde hec fictio nis, ° et ficticius a um, ^ et fictim adverbium, ° et hoc figmen nis, unde Martianus cur ergo non

5 Ps. Verg. copa 17: et caseoli quos iuncea Bscina servat 14 Prud. pensi. X 481: ignis et B- F iii dicutae saeviant 19 Ov. tuet. II 412-413: Bbuia vestem ¡vitta cohercuerat 20 Prud. psych. 633: avuisis exBbuiat iiia zonis 26 Pers. IV 41: non tamen ista fiiix uiio mansuescit aratro 27 Piaut. au?. 439-440: ad focum si adesses, ¡non Bssiie auferres (Goetz haberes var. i.) caput 8 Mart. Cap. 111 22: cur ergo non fateris ni figminis Bgura F iv

stramine: stamine P, / iuncea: vimea P, 6 e (diminutivum) Pt 7 diminutiva: diminutivum P, 8 Hsceiius: Bceiius Vt s.i. Pt / appetitor (vel apparator) Pt 9 fimbria om. Pt 12 B- stuo: Bstulo P] / canere (verbum activum) Pt / et inde verbalia om. Pt 13 corda: chorda Ma; 14 parva chordula: parva corda tp diminutivum Pt/in iibro ymnorum om. P]/Bdicule: Sdicu- ia A 15 chorda: corda

F v ' Fio as fiavi fiatum verbum neutrum, 2 inde hic flatus us, 2 et hic et hec flatilis et hoc fiatiie, ** et hoc fiabrum bri .i. fiatus, 2 et inde hoc flabel lum li .i. illud unde muscas abigimus, unde Terentius in eunucho cape hoc flabeilum, et ventuium huic facito. ^Item a flo hoc flamen nis. Dicimus etiam hic fiamen pro sacerdote Iovis, ^ et inde hic flamineus nei .i. preminister sacrorum, ^ et hec flaminica ce .i. sacerdotissa, unde Macrobius, de Satumaiibus camiilos dicebant, et camillas fla minum et flaminicarum preministros; 9 et hoc flaminium nii .i. sacerdotium, "item a fio hec flanuna e eo quod flatu excitetur, " unde hec flammula le, " et Hanunasco cis verbum inchoativum, " gt flammo as quod non est in usu, " ggd componitur inflammo as et inde verbalia, '2 et inde hoc flammeum mei .i. infula nuptarum tenuis et vento agitabilis; " et inde hoc flammeolum li diminutivum, unde Prudentius in sichomachia flammeolum, strophium, diadema, monile. "Flo compo nitur suffio as, " unde hic sufflator is, " gt sufflatus a um, 2° et sufflatio

33 Aug. civ. VIII 24: de materiis licet affabre efigiatis 5 Ter. eMM. 595: cape hoc flabeilum, ventuium (et ventulum var. /.) huic sic (si var. ?. 0 7 7 7 . a/ii) facito 8 Macr. Sai. III 8,7: camiilos et camillas appellant flaminicarum et flaminum praemi nistros 16 Prud. psyc/z. 449: fibula flammeolum strophium diadema monile

figura: futura HtpPj Mai 10 fictus: figtus M; 13-14pos? 16 Mj 15pos? 21 P] 16 ow. P; 17oTT!. Mj 24fictilis:ficulisA 29 effingo: efingoPi 30 effictus: efictus Pj effectus V] 31 effictio: effectio Vj (effectio et hec) effictio A 32 imago: immago Vj ima- gno P2 33 de ... et 077!. Pj / in octavo: in vii tp / quid (tale) tp / affabre: a fabre tp affabare Pj / ef figiatis: eRgiatisP, FV 0777.I 5 .i. illud: illud (scilicet) MjA / unde: cum quo tp / flabellum: flagellum A a7!?e corr. fabellum P2 a7!?e corr. 6 Dicimus ... flamen 0 7 7 7 . Pj 8 camillos dicebant et camillas: camillos et camil las dicebant Pj / flaminicarum: flamicarum Mj 10 excitetur (quod componitur flamivomus a um, et flamicomus) Pj 11 flammula le: flamula e Mj (diminutivum) P] 12 flammasco: ña- masco VjPj 15 flammeum: ñameum Vj ñamineum Mj / nuptarum: nuptiarum Vj 16 ñammeolum: ñameolum Vj / sichomachia: Psychomachia Mai 0 7 7 7 . Pj DERIVATIONES 2 4 9 209 / 270 M. nis, 7' et hoc sufflamen nis, 77 conflo as, 77 unde conflatus a um, ^ et hec conflatio nis, 7° et hoc conflatorium rii, 7° et pluraliter conllages gum .i. loca ventosa, in quibus multa confluunt flamina. 77 Componitur quoque flo perflo as, 76 et inde perflatus, 79 et perflatio, 7° inflo as, 7' et inde inflatus, 77 et inflatio, 76 inflatilis, 74 afflo as, 7° et inde afflatus, 7° et afflatio, 77 et hic afflatus us.

' Ferio is percussi, nam mutuat preteritum, verbum activum, unde Ovi- F dius ipsaque ceruleis carta feritur aquis; 7 et inde ferus a um quod comparatur ferior ferissimus. 7 unde fere ferius ferissime adverbia, 4 et hec feritas tis. ° Ferus componitur efferus a um .i. crudelis, ° et inde effero as .i. crudeliter agere, unde Ambrosius super Egisippum efferave rat Herodes in universos; 7 et inde efferatus a um, ^et hec effera tio is. 9 Item a ferio hec fera re secundum Ysidorum eo quod desiderio suo feriat; '° et inde ferinus a um, " et hec ferula le, " et hic et hec et hoc fe rox ocis quod comparatur ferocior ferocissimus, " unde ferociter ferocius ferocissime adverbia, '4 et hec ferocitas tis, " et hec ferocia e .i. ferocitas, unde Martianus Pitagorei edocuerunt ferociam animi tibiis m ollire, '° et hic et hec feralis et hoc ferale, " unde feraliter adverbium, '6 et hec feralitas tis. " Ferox componitur preferox .i. valde ferox unde Ambrosius super Egisippum qui preferoces gentis immanitates simul numero validiores. 7° Inveni autem ab hoc nomine quod est ferox ferocio is .i. sevire et inde verbalia, " et a feriendo secundum Ysido rum furie dicuntur, 77 unde furiosus a um, 76 et furiose adverbium, 74 et hec furiositas tis, 7° et hic et hec furialis et hoc furiale, 7° et furialiter ad verbium, 77 et furibundus a um, ^ et furio is verbum neutrum. 79 Et com ponitur prefurio is, 7° et defurio is. 7' Ferio componitur referio is.

I Ov. /n.s'?. I 11,40 6 Ambrosius = Heges. I 40,8: ecferaverat (efferaverat var. /.) Herodes in universos 9 c/; Isid. orig. XII 2,2 15 Mart. Cap. IX 923: Pythagorei etiam docuerunt, fero ciam animi tibiis aut fidibus mollientes 19 Ambrosius = Heges. IV 31,2: qui praeferoces im manitate gentis, simul numero validiores 21f/. Isid. orig. VIII 11,95

21 nis. (Insufflo as verbum neutrum) P] 23-24 conflatus ... nis: verbalia P[ 25 conflato rium et in marg. et hic conflatilis M) F vi om. I I mutuat: mutat Pt / verbum om. M[ / activum expunxit M, 6 Egisippum: Egesippum HA eg M] / Herodes: Herodos Vt / in om. Mai 12 hic ... cis: ferox omnis generis Pt / quod compa ratur om. M, 15 tibiis: tybiis M]/mollire (Mai): molire V, 19 super Egisippum om. Pt / gentis: gentes Vt / immanitates: inmanitatesU 21 Inveni: Invenitur tp/autem om. tp/fe rox: ferus M]P2 23 unde (ne) V[ (venit) Mai 25 post 27 A 30 is (secundum quosdam tamen defuro ris quod caret preterito et supino sed ab insanio mutuat insanivi unde furor ris. In de quidam [?] furo preteritum privum fugit atque supinum. Inde tamen furui decli nant seduli furavi) Pt 31 referio: preferio P, 2 5 0 OSBERNI 2 /0 /2 // M. F vii ' Fruor eris fruitus sum verbum deponens, 3 inde fruitus a um, 3 et hoc frumen is .i. summa pars gutturis, ** et hoc frumentum ti, ^ unde frumen tor ris .i. frumenta colligere, et inde verbalia. ^ Item a fruor hic fructus us, 7 unde fructuosus a um, ^ et fructuose adverbium, ^ et hec fructuositas is, et fructuarius a um .i. utilis vel fructu plenus. " Et per compositionem fructifico as, unde verbalia. " Fructuosus componitur infructuosus. " Item a fruor hec fruges is .i. fructus, " et inde frugi nomen indeclinabile .i. bonus et valens, " unde hic et hec frugaiis et hoc frugale, " et frugali ter adverbium, " et hec frugalitas tis, " et hec Frugeria rie .i. dea frugis. " Fruges componitur frugifer a um. 39 Item a fruor hic frutex cis, " unde fruticosus a um .i. spinis plenus, " et hoc fructetum ti .i. locus spinosus, 33 et fruticor aris .i. crescere, unde Iuvenalis ponens participium ait fruticante pilo, neglecta et squalida crura; et inde verbalia. 34 Fruor componitur confruor eris, ^ et defruor, 36 et perfruor eris, et ab istis verbalia.

F viii ' Famulor aris verbum deponens, inde verbalia, 3 et hic famulatus us, 3 et hic famulus li, 4 unde hec famula le, ^ et hoc familitium tii .i. servi tium, unde Martianus habere quamplures in familitio discipli nas. 6 Et hic et hec familiaris et hoc familiare quod comparatur familia rior familiarissimus, 7 unde familiariter adverbium familiarius familiarissi me, 6 et hec familiae, 9 et hec familiaritas tis. " Et per compositionem hic paterfamilias .i. ille qui de familia accipit curam. ' ' Item a famulor hec fa ma me, " et inde famosus a um quod comparatur famosior famosissimus, " unde famose famosius famosissime adverbia, " gt hec famositas tis,

23 Iuv. IX 15

F vii om. I 1 Fruor: Frruor V]A / fruitus: fretus Pi s./. ve! fretus sum ei m maig. versus differentiarum [Ser/o II 40 (%e?g] In tu lit n au ta fretu m ventorum tu rb in e fretu m H 2 fruitus: fretus Pi ei s./. vel fretus H (vel uti quidam dicunt fructus sum vel usus sum fructum tu vel usu vel usu (sic) ) Pi 3 hoc: hic Vi / frumen: frunen P; / is (et hic frunis nis) Pi / gutturis (qua di scernitur sapor, unde infrunitus .i. indiscretus quod (spafio /X /tiier.) quod silere est frumento ) Pi 5 frumenta: frumentum V) 6us (quod componitur usufructus) P; 9-10 posi 11 M1P2 9 et (infructuosus a um, et per compositionem infructifico ficas, et) P; 11-12 mnfa- io ordine anie 9 om. A 11 unde verbalia ont. M]P2 13 posf 10 M1P2 / is (vel frux gis) Pi / .i. fructus OMi. Pi 16 adverbium om. V] 19 fruges: frugis tp 20 frutex: fructex V) 21 fruticosus: fructicosus V^/spinis: fruticibus Pi 22 fructetum: frutectum M]Pi / spi nosus (vel ubi frutices crescunt) P) 23 fruticor: fructificor V) frutificor H fructicor P2 / po nens: posuit tp / ait om. tp / fruticante: fructicante V] frutificante H fructificante A / squalida: scali- da V]P) / crura (et componitur infruticor) Pi F viii om. I 5 familitium: famulitium tp/ familitio: famulitio tp 6-7 posi 10 Pi 6 quod comparatur om. M] / familiarior: familior V; 7 adverbium om. P2 / DERIVATIONES 2 5 1 217/272 M. " et famo as quod non est in usu, " sed componitur defamo as, " unde defamatus a um, " et defamatio nis. " Infamo as, unde infamatus a um, 3' et hec infamatio nis, " et hic et hec infamis et hoc infame, " unde hec infamia e. " Famulor componitur confamulor aris.

' Fumus mi, ^ inde fumosus a um, ^ et hec fumositas tis, " et fumiga F ix bundus a um, 5 et fumidus a um, " et fumasco is verbum inchoativum," et fumo as, ^ quod componitur refumo as, ° et infumo as, et suffumo as, et ab istis verbalia, " et hoc suffumigium gii .i. suffumatio, unde Marbo- dus de lapide gagate per suffumigium mulieri menstrua reddit. " Item ab hoc nomine quod est fumus fumigo as .i. infumare, " inde fu migatus a um, " et fumigatio nis, " et fumido as similiter infumare, " et inde fumidatus a um, " et hec fumidatio nis, " et hec fuiina ne .i. coqui na, " unde hic fulinarius rii .i. coquinarius, cocus. Item ab hoc nomine quod est fumus hec fuligo nis .i. nigredo unde Iuvenalis ille superci lium madida fuligine tinctum; "et inde fuligineus a u m ," et fu liginatus a um, ambo pro niger, " et hec fulica ce .i. quedam nigra avis in paludibus commorans.

' Fulgeo es fulsi verbum neutrum et caret supinis, ^ inde fulgesco is Fx verbum inchoativum, ^ et refulgesco is, ^ et fulgidus a um quod compara tur fulgidior fulgidissimus, ^ unde fulgide fulgidius fulgidissime adverbia, " et hic fulgor ris, " et hoc fulgetrum ti .i. fulgor. ^ Item a fulgeo hoc fulgur ris, 9 unde fulgureus a um, et fulguro as .i. fulgere, " et inde fulguratus a um quod etiam pro fulgidus dicitur et pro fulgure percussus, " et hec fulguratio nis. " Fulguro componitur effulguro as, et inde verbalia. " Ful men quoque secundum quosdam dicitur a fulgeo, " et inde fulmineus a um, " et fulmino as, et inde verbalia. " Fulgeo componitur prefulgeo es,

11 Marbod. /ap. 275 20 Iuv. II 93 famiharissime (adverbia) Pi 8-10uttte 6 P] 8om. V] H 10 accipit: habet P; / curam: curat A 13 famosius famosissime om. M] / adverbia: adverbium P2 15 as (verbum acti vum) H 16 defamo: deffamo A diffamo P] 17 defamatus: diffamatus P] 18 defamatio: diffamatio P] 19-21 bis P2 21 infamatio: defamatio P2 /nis (infamo ... infamatio nis) P2 23 e. (Diffamo mas unde diffamatus ta tum et hec diffamatio nis ) H F ix om. I 5-6 om. P, 7 as (unde infumasco incoativum) P] 8 quod: fumo P] II suffumatio: suffumigatio P] / Marbodus: Marbotus H Macrobius tpP[ / gagate: gagato Mat' / reddit: redd V,M[ redde Mat' 15 infumare (Mat): infirmare V] infimare P2 ante corr. infumigare A ante corr. 19 cocus: (scjiicet) coqus tp 21-22 mutato ordt'tte P) / et... um om. Mat* 21 fuligineus: fulgi- neusV] 22 ambo: utrumque P[ 23 nigra om.tp Mat' F x om. I 1 Fulgeo: Folgeo H / fulsi (vel secundum tertiam conjugationem fulgo is si) P] / supinis: supi no Mat' 2 verbum om. P] / inchoativum s./. P2 om. P, 5 fulgidissime (Mat): fulgidigidissi- meV; 7 fulgetrum: fulgetumV] 10-11 et percussus om. Mat' 14 fulmen: fulmemV] 252 OSBERNI 272/273 M. " et effulgeo es, " e t refulgeo es. " Fulgidus componitur prefulgidus .i. valde fulgidus, " et quamfulgidus in eodem sensu.

F xi ' Foveo es fovi fotum tu verbum activum, 3 inde fotus a um, ' et hec fo- tio nis, ^ et hic fotus us, ^ et hic et hec fotilis et hoc fotile .i. nutribilis, " et hoc fomen nis, ^ et hoc fomentum ti, ^ et hic fomes tis .i. nutrimentum. 9 Dicuntur etiam fomites scintille que prosiliunt ex ferro, sicut assuie que cadunt ex asseribus. " Item a foveo hoc folium ii eo quod foveat fiorem quando plus prorumpat, '' et inde hoc foliolum li diminutivum, " et hic follis lis eo quod ignem foveat, " et inde hic folliculus li, " et follesco is .i. inflare, " et foliatus a um .i. curvatus, " et hec folinicia e .i. vanitas. " Et notandum quod folium dicitur pro quadam pretiosa herba que ex fonte paradisi procedit, unde Prudentius in libro ymnorum spirant et folium, fonte quod addito; "et inde efficitur pretiosissimum un guentum quod vocatur foliatum, unde Iuvenalis mechis foliata pa rantur. " Foveo componitur confoveo es, 3° et inde confotus a um, 3' et hec confotio nis. 32 Refoveo es, 33 unde refotus a um. 36 et inde refocila tus a um. 34 Et refocilo as .i. nutrire, 33 et inde refocilatus a um, 36 et hec refocilatio nis.

F xii ' Fos Grece ignis Latine, 3 inde hic focus ci, 3 unde hic foculus li dimi nutivum, 4 et foculo as .i. nutrire, et inde verbalia. ^ Per compositionem hic fosforus ri .i. lucifer, quasi fos ferens .i. lucem, unde Martianus lucem videbis fosfore. ^ Item a fos hec fomax cis, 7 unde hec fornacula le di minutivum, ^ et secundum Ysidorum hoc fenum ni eo quod facile igne in cendatur, 9 et inde hoc feniculum li quasi oculorum fenum, " et hoc fenicium cii .i. herba fullonum que nigram facit tincturam, unde in Ysaia se cundum septuaginta translationem si fuerint peccata vestra quasi

F xi 17 Prud. ca/R. V 119: spirant et folium fonte quod abdito 18 Iuv. VI 465 F xii 5 Mart. Cap. IX 902: nuptam videbis, Phosphore 8c/^ Isid. orig. XVII 9,107 10/y. I 18 (coccinum Vh?g.)

21 in eodem sensu: idem. ([?]0 mundi lampas et mara a ore fulgide )Pt F xi om. I 9 assuie: assulle Vi / cadunt: prosiliunt Pt 10-12 foveat ... quod om. Vi 10 plus: prius P2 /prorumpat: prorumpit M1P2 12 ignem om. H 15 foliatus: folliatusMi 16 folinicia: (follicina vel) follinicia A folicinia Pt 17 notandum: nota tp / quadam: quodam ante corr. P2 / pretiosa: spetiosa Pt / paradisi: paradysi Mt / procedit: descendit V;H / in libro ymnorum om. Pt / spirant: spiranti tp / folium fonte: fonte folium P2 / quod: q" Pt / addito: abdito HPt 18 pre tiosissimum: pretiosum Vt / unde ... parantur om. P2 24 refocilo: refocillo HMq an/e corr. P2P 1 25 refocilatus: refocillatus Mt an/e corr. P2Pt 26 refocilatio: refocillatio P2 F xii om. I 1 Fos: Phos Mai 4 nutrire: nutrio tp 5 fosforus: phosphorus Mai / fos: phos Mai / lu cem: nuptam Pt 8-9 fenum ... oculorum om. A 8 incendatur: accendatur MtPt accenditur P2 posf corr. 10 vestra: nostra Mai DERIVATIONES 2 5 3 2 /3 /2 /4 M. fenicium. " Item a fos hic farus ri .i. visio ignis quo nomine vocabant montem quemiibet iuxta portum positum super quem igne incenso desi gnabant navigantibus portum inesse, " gt hgc fenestra e eo quod ferat no bis lucem, " unde hec fenestrella e diminutivum, " et fenestratus a um, " et hec festra e per syncopam .i. parva fenestra, unde Macrobius de Sa turnalibus festra quidem est minusculum ostium in sacrario.

' Fusco as vi tum tu verbum activum, " inde fuscator ris, 4 et fuscato- F xiii rius a um, ** et fuscatus a um, ^ et hec fuscatio nis, ^ et hoc fuscamen nis, 2 unde hoc fuscamentum ti, ^ et fuscus a um .i. niger. ° Et per compositio nem hoc fuscotinctum ti i. fustanium. " Item a fusco hic fuscus ci .i. tin ctio alicui rei superducta, " et inde fuscosus a um .i. supertinctus, " et fu co as .i. colorare, " et inde fucatus a um, " et hec fucatio nis. " Sciendum autem quod fucus etiam dicitur pro quadam ape que non mellificat, sed aliarum mei comedit, unde Virgilius ignavum fucos pecus a presepibus arcet." Fusco componitur obfusco as, et inde verbalia.

' Frendeo es dui verbum neutrum et caret supinis .i. concutere, ^ inde F xiv fren nomen indeclinabile .i. quedam exagitatio furoris a cerebro descen dens, ^ et inde freneticus a um, ** et hec frenesis is .i. ipsa rabies, ^ et fre sus a um .i. concussus, unde et faba fresa dicitur .i. concussa et trita. ^ Et per compositionem hic nefrens dis .i. infans quasi nondum frendens .i. nondum dentibus concutiens, unde Livius quem ego nefrendem alui, lacteam inmulgens opem. 2ltem a frendeo frendesco is, ^et

15 Macr. Saf. HI 12,8: festra, quod est ostium minusculum in sacrario F xii 15 Verg. geoig. IV 168 ; Aen. I 435: ignavom fucos pecus a praesepibus arcent F xiii 6 Liv. Andr. frag. 38 RibbA quem ego ... alui lacteam inmulgens opem F xiv

11 fos: phos Ma: / farus: pharus Ma: farrus (p / portum om. tp / positum e? s./. mare Mi / incenso: posito tpP] / portum inesse: ibi esse portum Mt portum ibi esse P2 esse ibi portum A ibi portum esse Pt 15 festra: festa VtH / de Saturnalibus om. VtPt / est ... ostium: minusculum hostium est V}P[ F xiii om. I 1 tum tu om. Pt 8 .i. niger: scalidus Pt 9 fustanium: fusce vie Pt 10 fucus: fuscus Vt fuccus MtA/tinctio (vel color) Pt/alicui rei: alicus rei tp/superducta: superductus Pt 11 fuscosus: fucosus Pt 12 fuco: fusco Vt fucco M]A 15 non s./. Vt/fucos: fuccos MtA / arcet: arcent H (urget vel) Vt F xiv om. I 1 dui om. tp / supinis: supino Ma: 2 fren: phren Mai / nomen om. P2Pt / indeclinabile (alii dicunt frenesis is) Pt / exagitatio: agitatio tpPi ^ 3 freneticus: phreneticus Mai 4 frenesis: phrenesis Mai 5 concussus: excussus A contusus P) / unde: unda Mai / faba fresa: fabam fre sam Mai/dicitur: dicimus VtHPt/concussa: concussam Mai/trita: contrita tp tritam Mai. 6 dentibus: dentes A Mj/concutiens: cutiens Vt/quem: quid A/ego (hic) Vt quod om. Mai 7 is (inchoativum) Pt 2 5 4 OSBERNI 274/275 M. frendo dis .i. freisare, 9 et hoc frenum ni eo quod equi dentibus concutia tur, et inde per compositionem effrenus a um .i. sine freno, " et freno as, unde verbalia. " Et componitur effreno as, " et refreno as, et ab istis verbalia. " Frendeo componitur defrendeo es, " et inde defrensus a um i. decussus et detritus. F xv ' Farcio is farsi vel farcivi farsum su verbum activum, 7 inde hic fartor ris, ^ et farcitus a um, ^ et hec farsio nis, ° et hoc farcimen nis, ° unde hoc farcimentum ti, ^ et farcino as .i. replere. ^ Et componitur refarcino as, 9 et suffarcino as .i. succingere, unde Terentius in Andria vidi Canta ram suffarcinatam ; et ab istis verbalia. '° Item a farcio hoc fertum ti .i. repletio extortum vel ventris, '' et ferto as quod non est in usu, " sed componitur referto as .i. replere, Marbodus de lapide magnete si vir claustra domus gazis spoliisque refertet." Et hec farina ne di citur a farcio eo quod inde facile aliquid farciatur, unde hec farinula le, '6 et farinacius a um .i. de farina factus, '° et hoc far ris, " unde farreus a um .i. ex farre factus, " et farracum ci .i. puls ex farre facta, '9 et hec far rago nis .i. stramen vel quelibet vilis annona, unde Persius tenui in far ragine mendax. 7° Farcio componitur refercio is, " inde refertus a um, 77 et hec refertio nis. 76 Confercio cis, 74 unde confertus a um, 76 et con- fertio nis.

F xvi ' For non dicitur, faris vel fare verbum deponens, inde verbalia, 7 et hec fabula le, 7 unde hec fabella le diminutivum, 4 et fabulosus a um, ° et fa bulose adverbium, ° et hic fabulo nis .i. fabularum narrator; ^ et fabulor aris, unde verbalia, ^ et hic et hec fabularis et hoc fabulare, 9 unde fabu-

9 Ter. Andr. 769-770: vidi Cantharam I suffarcinatam 12 Marbod. /ap. 300: Si fur claustra domus spoliis grazisque (gazisque var. ?.) refertae 19 Pers. V 77: in tenui farragine mendax 8 frendo: fredo H frendos A / freisare: frenare Maz fremere P] 9 concutiatur: concutitur APz concutit M) (quod in singulari est neutrum in plurali vero hii freni vel hec frena) P) / eo: ei A 11 Et freno as om. A 13 as (et infreno) tpP) 15 defrensus: defresus MiA/decussus: con cussus AP) F xv om. I 1 farsum: (farcitum vel) fartum P) sd. vel fartum tu H 2 fartor: fractor V) farctor Maz 3 farcitus: frasitus P2 anie corr. (farsus vel) farsitus A e/ sd. c M) 9 suffarcino (Mai): sufarcino V) subfarcino AP) / succingere: subcingere P) / in Andria om. P) / Cantaram: cantantem P) Can tharam Maz/suffarcinatam: subfarcinatam P) suffarcinata M) suffarcinat A 10 fertum: far tum M)P2 12 replere: implere P) / Marbodus: Marbotus H Macrobius M)A / vir: vix P2 / gazis spoliisque: spoliis gazisque Maz / spoliisque: spoliis V,Pz 13 a farcio o?n. A / eo quod (eo) P2 17 farreus: furreus A 18 farracum: farracium A/puls: plus Pz/ex: de M) om. V) 19 annona (dicitur etiam farrages ginis herba ordeacia (hordeacia M])) M)A / farragine: farrugine Pz 20 refercio: refarcio V)P)/is (civi vel si) P) 21-22 mn?afo ozdrne A 21 om. Pz 24-25 mn/afo ordine A 25 om. P) F xvi om. I 1 vel: et Maz / fare (fatum tu) P] 6 fabularum narrator: fabulator P) 7 aris (verbum de ponens) P) 9 fabulanter: fabulariter

17 Mart. Cap. IV 336: nec Laurentis assertionis effamina morabor 20 Prud. perist. X 3: largire comptum carmine infantissimo 28 Haimo Autiss. in epist. Roman. 3 P i 117 coi. 389C 30 Hehr. I I

10 for (fatis) P}/loquax: locax P) 12 adverbia: adverbium 13-14 mutato ordine P; 14 facunditas: fecunditas et s.i. a A 17 Laurentes: claudentes V] ... / assertiones: assertionem A 18 effamen: affamen M) 19 for: faris P[ / fans: faris Mai 20 componitur (effamino nas .i. ioqui, unde) P2 ante corr. / non om. V[H / in iibro om. P[ / ponens: posuit / superiativum: comparativum V; / ait om. tp / mihi carmen: carmen mihi V, / puero (Mai): perpetuo V[ 21 ve nit: dicitur tp 23 li (diminutiva) P[ / pro infante om. P, 28 for: faris P[ / indeciinabile om. tp / Haimo (Mai): Aimo V[M) ante corr. / iex ... dividitur: dividitur lex Moysi bifariam P, / Moisi: Moysis V[ Moysi tp Mai 30 ad ebreos om. P[/olim ... prophetis: et cetera HP] om. tp 33 Fanaticus et in murg. fanatici quoque dicuntur insani H 34 execratus: extractus A 35 execrare: execrari M,A / verbaiia: verbalis P2 (Item a for faris fas indeclinabiie quod componi tur nefas a quo nefarius a um infidus a um) P[ 36 om. P, 37 in marg. M; om. AP2 38 omnia: ambo M,A / e t... derivantur om. M[ / et derivantur: derivata per compositionem. (Item a for fatum ti inde fataiis fatale per compositionem propheta e .i. procul fans, a quo profetissa se et prophetia e et propheticus a um et propheto as et prophetizo zas ambo neutra) P[ 43- 44 om. P] 43 adverbium (et per compositionem in affabilis) A 44 in marg. M; / tis. (Affa bilis componitur ineffabilis (inaffabilis M])) <) (et hec inaffabilitas) M) 46-47 om. P] 48 om. V]Pt 256 OSBERNI 276/277 M. 22 et inde hec prefatiuncula ie diminutivum. 2° Profor aris, 2? unde profa tus a um, 25 et hec profatio nis.

F xvii ' Forma me, " inde formula le, 2 et hec formella le diminutiva, ^ et for mosus a um quod comparatur formosior formosissimus, 2 unde formose formosius formosissime adverbia, ^ et hec formositas tis, ^ et hoc formum mi .i. calida massa ferri sicut extrahitur ab igne, 5 unde formidus a um .i. calidus, ^ et pluraliter hii formicales ium .i. forcipes fabrorum quibus for ma, .i. calida, de fornace educuntur. " Item a forma formo as verbum acti vum, '' unde formator ris, " formatus, " formatio, " et hic et hec forma lis et hoc formale, " unde formaliter adverbium. " Et componitur refor mo as, " et conformo as, " et transformo as, et ab istis verbalia. " Forma componitur hic et hec uniformis et hoc uniforme, " unde uniformiter ad verbium, 2' et hec uniformitas tis, 22 et hic conformis et hoc conforme .i. unius forme, 22 et inde conformiter adverbium, 24 et hec conformitas tis, 22 et hic et hec deformis et hoc deforme .i. turpis, 26 unde deformiter, 22 et hec deformitas, 25 et hic et hec informis et hoc informe .i. similiter turpis, 29 et inde informiter, 2° et hec informitas. 2' Componitur quoque forma bi formis, 22 et triformis, 22 et quadriformis, 24 et septiformis, 22 et multifor mis

F xviii ' Foras adverbium ad locum, 2 inde forinsecus, 2 et foris in loco. 4 Et componitur aforis, 2 et proforis, ^ et deforis, ^ et prefotis, 5 et eforis, om nia adverbia in loco. 9 Item a foras foro as quia quod foris est foratur, " et inde foratus a um, " et hec foratio nis, " et hoc foramen nis, " et hec fo rago ginis .i. filum quo textrices opus distinguunt, " et hic forus ri .i. fora men illud in navi de quo remus emittitur, quod in Lucano reperies, " et in de hic forulus li .i. scriptorium eo quod ad cornua imponenda sit saepe perforatum, unde Iuvenalis hic libros dabit et forulos mediam-

14c7Lucan.III 630 15 Iuv. IH 219

F xvii om. I 2 le (diminutivum) Vj 3 diminutiva om. Vj 5 adverbia: adverbium Pz 7 massa: ma teria HP2 / sicut: nunc P2 / extrahitur: trahitur Pj extrahitur P2 9 fabrorum (Ma/): librorum Vj/quibus: que VjMjPz/educuntur: reeducunt Mj ducunt P2 11-13 formator ... formatio: verbalia tp 16-17 reformo... as posf as 18 Pj 16 Et (formo) Pj / componitur (informo) Pj om. A 17-18 mnfafo ordme A 19 Forma: Formo Vj/uniforme (.i. unius forme) Mj 21tnma?g. Mj 22 .i. unius forme om.Mj 26 deformiter (adverbium) (pPj 28 om. Ma/ 29 informiter (adverbium) P2 33 quadriformis (et sextiformis) Pj 35 multiformis (et ab istis omnibus sicut ab univormis) v/x /eg/fMr H (conformis et inde et uniformis) Pj

1 ad locum: loci H 2 forinsecus: inforinsecus P2 4-7 om. Pj 4 aforis: afforis MjA om. H 5 om. Vj 6-7 mM?a?o ordme H 8 eforis: efforis (p 9 foratur e? m ma?g. fura tur Ma/ dM&Zfamer 14 navi: manu an?e corr. Vj / in ... reperies: Lucanus ostendit Pj / reperies: repperies tp DERIVATIONES 2 5 7 277/2/8 M. que Minervam. "Foro componitur perforo as, " e t circumforo as, et ab istis verbalia. " item a foras hoc forum ri eo quod semper sit foris, " unde hoc forulum li diminutivum. 3° Et per compositionem circumfora nus a um .i. circum fora vagans, " et inforo as .i. implacitare in foro, unde Plautus licetne inforare si incomitiare non iicet? unde verba lia. Item a foras hic et hec forensis et hoc forense .i. foris conversans, 33 et hic et hec forassis et hoc forasse .i. foris manens, unde Prudentius in libro ymnorum quamquam forassem linguam forte tetigissem, 34 et hec forica ce .i. iocus in foro ubi inmunda confluunt stercora, unde Iuvenalis inde reversi conducunt foricas. 35 Et pluraliter hee fores ium .i. ianue, 36 et componuntur bifores ium .i. gemine porte, unde Ovidius metamorphoseos in secundo argenti bifores radiabant lumine valve. 37 Item a foras per compositionem hec forceps cipis eo quod capiat quod foris est, 33 et inde hec forcicula e .i. parva forceps, 39 et hec forpex forpicis .i. forceps fuiionum, quasi quod foris est in veste capiens, 3" et inde hec forpicula e .i. parva forpex, 3' et hec forfex cis .i. forceps nummulario rum, 37 unde hec forficula le .i. parva forfex, unde quidam ponens hec tria nomina ait forcipe fila, pilum cape forfice, forpice ferrum. 33 Item a foras hec frons tis secundum quosdam eo quod foris sit et in aperto, 34 et inde hec fronticula le, 35 et frontosus a um .i. impudibundus quod comparatur frontosior frontosissimus, unde Augustinus in commenta rio super psalterium de Maria Magdalene que solebat in fornicatio ne sua frontosa esse frontosior sit ad salutem. 36Frons com ponitur hic Bifrons tis .i. Ianus, 37 et hoc frontispicium cii .i. inspectio frontis, unde Iosephus in duodecimo coronam in modum psalmi conferunt, et frontispicia ut versatilia.

21 Plaut. Cure. 401 23 Prud. pertsf. X 986-987: quamquam forassem forte ... I... tenuive lin guam contigissem vuinere 24 Iuv. III 37-38 26 Ov. met. II 4: argenti bifores radiabant iu- mine vaivae 32 non reppert' sed. c/ Eberh. Bethun. Graec. X 166 35 Aug. serm. CXL 8 37 Iosephus = Cassiod. /os. antiq. XII p. 314 E: coronam quidem in palmam conferunt, frontispi cia vero versatilia

18 ri: huius fori V] 20 circum: circa M[P, / fora: forum P; 21 iicet vtx legitur H / incomi tiare: incomiciare Mai 22 foras (vei foro) P¡ / (in sd.) foris M¡ / conversans: circumversans P¡ manens et s./ conversans M¡ 23 manens: conversans V] ante corr. / in libro ymnorum om. Pt / forassem: foracem P] / forte: fortem P¡ om. A 24 ubi: unde M¡ P, 25 hee: hae Mai 26 componuntur: componitur Mai compoñr P2 / metamorphoseos in secundo om. P; / secundo: ii° tp / radiabant: radiebant P2 28 forcicula: forpicula A forcipuia M;P2 / .i. parva forceps: di minutivum P] 29 fotpex: fotpes V] / forcipis om. M, / .i. forceps fuiionum om. P¡ 30 .i. parva forpes: diminutivum P] / forpex: forpes V] 31 .i. forceps nummulariorum: quasi quod foris est in numero capiens P[ / nummuiariorum (Mai): numuiariorum V] 32 forficula: forci cula P] / .i. parva forfex: diminutivum P] / forcipe: forfice M,P2 / piium: fpilum V, filum Mai / for fice: forpice M ^P]/forpice: forfice AP, forcipe M[P2 33 tis: huius frontis V]/secundum quosdam om. A 35 quod comparatur om. A / Augustinus (Mai): Agustinus V]P2 / Magdaiene: Magdalena M,A Mai / esse (ait) P] 36 Frons in marg. M¡ om. AP2 / componitur in marg. M, 37 unde Iosephus in duodecimo om. P,/duodecimo: XII° tp/psalmi: paimi H/conferunt: confertur A / et om. H / versatilia. (Frons componitur infrons et efrons .i. sine fronte) P] 2 5 8 OSBERNI 278/279 Ai. F xix ' Fendo is non est in usu, ^ sed componitur defendo is, ^ unde hic de fensor ris, 4 et defensorius a um, ^ et defensus a um, ^ et hec defensio nis/ et defenso as .i. defendere, et inde verbalia. ^ Componitur etiam fendo offendo is quod pro reperire et pro irasci dicitur, ° unde offensus a um, '° et hec offensio nis, " et hec offensa e i. culpa, " et hoc offendiculum li, " et offenso as .i. sepe irasci, et inde verbalia, " et hoc offensaculum li .i. culpa vel obex, unde Prudentius in sycomachia cecum errare sinit perque offensacula multa. "Offensus componitur inoffensus. " Componitur quoque fendo infendo is .i. irasci, " unde infensus a um .i. iratus, unde Terentius in Andria me pater infensus servat; "et hec infensio nis, " et infenso as.

F xx ' Furvus a um .i. niger, ^ unde secundum Ysidorum hic fur ris eo quod nocte ambulet, ^ unde furtivus a um, ^ et furtive, ^ et furtim adverbia, ^ et hoc furtum ti, ^ et furor aris, ^ unde hic furator ris, ° et furatus a um, '° et furatio nis. " Et per compositionem hic crebrifurus ri .i. locus crebro ha bens fures, " et hic furfur ris grossum far eo quod minutior farina inde fu ratur. " Item ab hoc nomine quod est fur hec furca e, " inde hec furcula le, " et furcatus a um, " quod componitur bifurcatus a um, " et trifurca- tus, " et hec furcella le .i. furcula parva furca, " et pluraliter furcilles lium .i. furce ubi suspenduntur fures, et inde per compositionem affurcillo as .i. suspendere vel concutere, et inde verbalia. " Furca componitur hic furcifer ri, " et hic trifurcifer ri .i. portarius qui tres habet furcas ad honus gerendum, unde Plautus an tu furcifer herum nos fugita re? Etiam fur trifurcifer.

F xix 14 Prud. psyc/z. 484: caecum errare sinit perque offensacula multa 17 Ter. Awdr. 212: me infensu servat nequam faciam in nuptiis fallaciam F xx 2c/! Isid. orzg. X 106; XII 2,39 22 Plaut. aszw. 485: ain tu, furcifer? erum nosmet fugitare censes?

F xix 1 is (quod) M ^ P i 2 is (di sum su verbum activum) Pi 5 owt. Pi 6 owi. A 7 et (a supino defensum) Pt / as (frequentativum Pt / .i. defendere owz. Pt / verbalia (a quo defensacu lum) P; 8 fendo owi. A / reperire: impedire Mt / irasci: ad iram provocare AMt 12 li (culpa vel obex) (p 13 irasci: ad iram provocare MtA 14 vel obex owi. (p / sycomachia: sicomachia HAP2 sichom Mt / cecum: centum Vt / errare: oberrare Pt / perque: per quod P2 16 irasci: ad iram provocare M]A 17 in Andria owi. Pt

Fxx 2 ambulet: ambulat tp Maz 3-5 posi 6 Pt 4owz. P; . 5 adverbia: adverbium P2 6pos? 2 Pt 7 aris (deponens) M] 8-10 unde ... nis: inde verbalia A s./. Mt 12 furatur: furetur Pt 13 Item: Inde Maz 14 furcula: furcella Pt / le (.i. parva furca) tp (diminutivum) Pt 15-18 pos? 19 tp 18 furcella: fulcella Vt furcilla Pt / .i. ... furca: diminutivum P, / furcula owz. tp 19 afMe 15 tp/(furcu!e scilicet) furce Pt / fures: latrones Pt 20affurcillo: conforcillo AMt 21 ri (.i. furcam portans) tp 22 et... ri posi fugitare Maz / portarius: potarius Vi porti tor MtP2 portator A/honus owz. A/unde ... trifurcifer ozw. Pt/an: ain H am V) / nos: vis tp / Etiam fur trifurcifer owi. P2 DERIVATIONES 2 5 9 279/220 Ai. ' Fonus ni .i. cantus, ^ inde fonicus a um .i. musicus, unde Sidonius F xxi psalmorum hic modulator et fonicus. 3 Et per compositionem hec antiphona ne .i. ante cantata, ** et hic paraphonista te .i. cantor eo quod paret fonos .i. cantus, ^ et simphonia e .i. totus cantus, ^ unde simphonicus a um, ^ et simphonice adverbium, ^ et simphonista te i. cum simphonia canens, 9 et simphonizo as, unde verbalia.

' Fero ers tuli iatum tu verbum anomalum, 3 inde hic et hec fertilis et F xxii hoc fertile quod comparatur fertilior fertilissimus, 3 unde fertiliter fertilius fertilissime adverbia, ^ et hec fertilitas tis, ^ et hec Feronia nie .i. dea agro rum, ^ et hic ferentarius rii .i. sagittarius ferens arcum, unde Ambrosius super Egisippum sed ut solent inferentariorum preliis plura vulnera quam neces inferebantur. ^ Item a fero et hic et hec ferax cis .i. fecundus et comparatur feracior feracissimus, ^ unde feraciter fera cius feracissime adverbia, 9 et hec feracitas tis, '° et feraculus a um .i. ali quantulum ferax, " et hoc ferculum li, " et hoc feretrum tri eo quod mor tuum ferat, " et hec faretra tre eo quod mortem ferat .i. sagittas, " et inde faretratus a um. " Item a fero hoc ferrum ri, " unde ferreus a um, " et ferreolus a um diminutivum, " et hec ferrugo nis .i. ferri rubigo, " et hic ferrarius rii, " quod componitur hic fabriferrarius rii, " et ferro as, " un de ferratus a um, ^ et hec ferratio nis, ^ et componitur differro, et inde verbalia. " Notandum autem quod ferrugo dicitur pro quodam colore si mili ferro, 36 et tunc inde dicitur ferrugineus a um. Item a fero secun dum Rabanum hic et hec fortis et hoc forte eo quod fortiter ferat adversa, quod comparatur fortior fortissimus, " unde fortiter fortius fortissime ad verbia, et hec fortitudo nis, 3° et forto as quod non est in usu, 3' sed

2 Sidon, episf. XIV 11: psalmorum hic modulator et phonascus F xxi 6 Ambrosius = Heges. III 9,4: ut solet (solent var. ?.) in ferentariis proeliis, plura vulnera Fxxii quam neces inferebantur 27 c/! Hrab. & anima VIII P i 110 coi. 1116D, sed po/ins c/1 Isid. X 98

1 Fonus: Phonus Mai (hic) s.?. H 2 unde ... fonicus om. P) / fonicus: phonicus Mai / Sido- F xxi nius: Sydonius P2 3 antiphona: antifona H / ante cantata: antecantata HP2 ante cantica P) 4 paraphonista: parafonista HP] / fonos: phonos A sonos Mai / cantus: sonos P] 5 simphonia: synphonia V) sinfonia Pi 6 simphonicus: sinphonicus V] simfonicus HPi synphonicus Mai 7 simphonice: sinphonice V] anfe corr. simfonice HP; synphonice Mai 8 simphonista: simfonista H synphonista Vi / simphonia: simfonia HP) 9 simphonizo: simphonizo HP) syn- phonizo Mai 1 tuli (ferre) H / anomalum (inde lator ris et latrix cis) H 3 fertilius fertilissime s./. M) / ad- F xxii verbia: adverbium P2 6 Egisippum: Egisipum V) Egesippum HA Hegesippum Mai / inferenta riorum: in ferentariorum P2 / preliis: pre his P) /jplura (Mai): plurima A / inferebantur: inferebant P) 7 cis (omnis generis) P) 8 adverbia: adverbium P2 12 ferat (et quandoque ponitur pro cibo) P) 13 .i.: scilicet P2 /sagittas: sagitas V) 16 unde (hic) V) 23 hec ...nis: inde verbalia A 25 Notandum: Nota (p/colore om. V) 27 fero: ferro M]A an?e corr. P2 ante corr. / Rabanum: Rabalium H / eo ... adversa om. P) 28 adverbia: adverbium P2 30-31 non ... sed om. tp 30 non ... usu om. V) 2 6 0 OSBERNI 220 / 22/ M. componitur conforto as, " et inde confortatus a um, " et hec confortatio nis. 44 Fortis componitur quamfortis .i. valde fortis. 44 Fero componitur confero ers, 46 unde coilatus a um, 42 et hec collatio nis, 44 et coilativus a um .i. largus et amplus ubi multa conferuntur, unde Plautus quis hic homo est cum collativo ventre et oculis herbeis? 4° offero ers, 4° unde obiatus, 4' et hec oblatio nis, unde hec oblatiuncula le, 44 et hec offa e, ^ unde hec offula le, 44 et hec ofeila e diminutiva. ^ Differo ers .i. prolongare, 42 et inde hic et hec differens tis quod comparatur diffe- rentior differentissimus, 44 unde differenter differentius differentissime ad verbia, 4° et hec differentia e, 4° e dilatus a um, 6' et hec dilatio nis, 62 et dilato as .i. diferre, 64 unde dilatatus a um, 44 et hec dilatatio nis, 66 diffe rens componitur indifferens. 6° Suffero ers .i. pati, 6? inde hic et hec et hoc sufferens tis, quod comparatur sufferentior sufferentissimus, 64 unde sufferenter sufferentius sufferentissime adverbia, 4° et hec sufferentia e, 6° et sublatus a um quod in alio sensu dicitur pro ablatus, 6' et hec subia- tio nis. Aufero ers id est eripere, 64 inde ablatus a um, 64 et hec ablatio nis, 66 et ablativus a um, 66 refero ers, 62 inde relatus a um, 64 et hec rela tio nis, 6° et relativus a um .i. quod ad aliquid refertur, 2° effero ers .i. su perbire elevare, 2' inde elatus a um, 22 et hec elatio nis. 24 Componitur quo que fero profero ers .i. producere, 24 prefero ers .i. anteferre, 24 infero ers, 26 circumfero ers, et ab istis verbalia. Sciendum autem quod fero dicitur pro cupere, unde Ovidius metamorphoseos in primo in nova fert ani mus m utatas, et cetera. Dicitur etiam pro dicere et pro tolerare.

F xxiii ' Fugio is fugi verbum neutrum et caret supinis, 2 inde hic et hec et hoc fugax cis quod comparatur fugacior fugacissimus, 4 unde fugaciter fuga-

38 Ptaut. Cure. 230-231: quis hic est homolcum coniativo ventre atque oculis herbeis? 76 Ov. mei. I 1: in nova fert animus mutatas dicere formas

33 nis (et confortatorius a um) H 38 amplus: ampiius A locus P; / conferuntur: conferunt Pt / quis: qui P2 / hic homo: homo hic P, 42 le (diminutivum) Pi 44 le (diminutivum) P; 45 diminutiva (Iuvenalis [XI 142] exigue furtis imbutus ofelle) H 46 prolongare: prolongo P; 47 tis (omnis generis) P) 48 differenter (adverbium) APi / differentius diffe rentissime 0777. P;/adverbia 0777. AP; 50 dilatus: dilatatus A 53 dilatatus: dilatus V; 56 pati: patior Pi 57 sufferens (omnis generis) Pt / tis ... sufferentissimus 0777. Pt 60 subla tus: sullatusH/ablatus: oblatus M]A 61 sublatio: sullatioH 62 ers: fers P2 64 ablatio: oblatio A 66 refero: reffero H 69 quod ad aliquid refertur: aliquid quod refertur H 70 superbire: superbio (efferre autem ad funera pertinet, dicitur etiam efferre pro extra ferre ut [?]ibi eque efer aqua et cinerem) P;/elevare (extollere unde [?] quibus te laudibus eferam nescio) H 71 nis (.i. superbia) P] 73 ers: proferus P2 /producere: produco MtAPt 74 anteferre: antefero MtA anteduco Pt 75 infero ers (unde illatio et illatus a um) Pt 76 verbalia: verbalis P2 / dicitur (quandoque) H / metamorphoseos <3777. APt / in primo c/M. HP, / mutatas 0777. P, / et cetera: (dicere formas) corpora Ma: / Dicitur ... tolerare: Etiam ferre pro tolerare et pro dicere (transfero tuli a quo translato as, circumfero, antefero, perfero, defero, su perfero affero) P, 1 supinis: sup V, supino Ma: DERIVATIONES 2 6 1 227 / 222 Ai. cius fugacissime adverbia. ** et hec fngacitas tis, ° et hec fuga ge, ° unde fu gitivus a um, 7 et fugo as, ^ unde fugatus a um, ° et fugatio nis, '° et fugi to as verbum frequentativum, unde Plautus an tu furcifer herum nos fugitare censes?" Fugo componitur effugo, " diffugo, et ab istis verbalia. " Fugio componitur effugio, unde effugus a um .i. fugitivus, '6 et hoc effugium, '° confugio is, " unde hoc confugium ii .i. securitas et tutela, et hec confugela le .i. adiutorium, et hic confuga ge .i. simul cum alio fugiens, 7° diffugio gis, " unde diffugium ii, ^ et diffugus a um .i. in diversa fugiens, ^ profugio is, 7** unde profugus a um, 76 et hoc profugium.i. fuga, Iosephus ut aiiquod profugium inveniret; 7° refu gio is, unde refugus a um, 76 et hoc refugium gii, 7° effugio is, °° unde effugus a um id est fugitivus, 7' et hoc effugium gii. 77 Componitur quoque prefugio is, 77 et aufugio gis, 74 et circumfugio is

' Ferveo es fervui verbum neutrum et caret supino. 7 Inde fervesco cis, F xxiv 7 quod componitur effervesco is, 4 quod et confervesco is, ° et hic fervor oris, ° et hoc fervorium rii .i. caldarium rii, ^ et fervidus a um quod com paratur fervidior fervidissimus, 6 unde fervide fervidius fervidissime adver bia, ^ et hec ferviditas tis. '° Item a ferveo hoc fermentum ti, '' unde fer- mentarius a um, " et fermento as, " unde fermentatus a um, '4 et hec fermentatio nis. " Ferveo componitur efferveo es, '° et deferveo es. " Sciendum autem quod dicimus etiam fervo is tertie coniugationis cor repte, unde Virgilius fervere Leucaten.

' Frango gis fregi fractum tu verbum activum, 7 inde fractus a um, 7 et F xxv hec fractura re, 4 unde hec fractio nis, ^ et fracticius a um, ° et fractim

10 Plaut. asm. 485: ain tu, furcifer? herum nosmet fugitare censes? 25: non repperz. F xxiii 17Verg. Aen. VH 677 F xxiv

3 adverbia om. Pz 9 nis (et secundum quosdam fugis ablata scilicet et addita to fit fugito as) F xxiii P) 10unde ... censes om. P) / an (Maz): am V) ain H om.

9 0v, we?, I 104 16 Prud. per/s?. X 1076: Quid, cum sacrandus accipit sfragitidas? 19 Iuv. XTV 5: bullatus parvoque eadem movet arma fritillo 41 Prud. ] Verg. Auc. VI 126: at confraga densis arboribus dumeta tegunt

7 fragmen framen P2 9 legumen ... dicitur 0772. Pj / metamorphoseos in primo 077!. P] / (arbu teos fetus) montanaque Pi 10 et hoc frangibile: is V) 12-13 MiMfaPo ord/ne P) 13 ad verbium {et fracticius qui cito frangitur, et framea ee) Pi 16 fragitida: sphragitida Ma/ / in li bro ymnorum o?n. Pi / ymnorum: hymnorum Ma//cum sacrandus: consecrandus

' Faveo es avi fautum tu verbum neutrum, ^ inde hic fautor ris, 2 et hec F xxvii fautrix cis, ^ et hic favor ris, 2 unde hic et hec favoralis et hoc favorale, " et favoraliter adverbium, ^ et favorosus a um .i. favore plenus, ^ et hic favissor ris .i. piscator qui semper favet ut sibi bene eveniat, ^ et hic favidicus ci .i. illequi vera dicit cui ceteri favent. " Item a faveo hic favus vi, " unde hic favillus li .i. parvus favus, " et hic Favonius nii .i. lenis ventus et insta bilis, unde Ovidius metamorphoseos inXIutque sub adventu spi rantis lene Favonii, "invenimus etiam hoc favonium nii pro leni odio. " Dicimus quoque favius a um .i. levis et imponderosus, unde Plau tus qui vult cubare pandit saltum favium. "item a faveo fau stus a um .i. felix cui cuncta favent, et comparatur faustior faustissimus, " unde fauste faustius faustissime adverbia, " et hec faustitudo nis. " Faustus componitur infaustus.

' Finio nis finivi vel finii tum tu verbum neutrum, ^ inde finitus a um, F xxviii 2 et hec finitio nis, ^ et hic finis is, 2 unde et hic et hec finalis et hoc finale,

8 Iuv. III 156: lenoni pueri quocumque ex fornice nati F xxvi 12 Ov. wief. IX 661: utve sub adventu spiranti lene Favoni 14 Plaut. cure. 56: qui volt cu F xxvii bare, pandit saltum saviis

2 inde ... fomax: unde hec fornacula diminutivum Pj / parvus fomax: diminutivum Mj F xxvi 3 fornacalium: foma Vj spaf/o re/icfo fomaculum

F xxix ' Fundo is fudi fusum su verbum activum, 3 inde fusus a um, ^ et hec fusio nis, 4 et fusim adverbium, ^ et hic et hec fusilis et hoc fusile, 6 unde fusiliter adverbium, 7 et hoc fusorium rii .i. illud in quo aliquid infunditur, 6 et hec funda de, ^ unde hec funduia le, " et hec fundibula le .i. funda, " et inde hic fundibalista te .i. funde iactator, "quod aliter dicitur hic fundibalus li, " e t hic funditor ris, unde Salustius in sinistra parte Manlius cum funditoribus, "item a fundo hic et hec futiiis et hoc futile quod cito decurrit, unde Terentius in Adelphos tu nihil nisi sa piat ille futilis. "Et hic fundus di, "unde hic fundulus li .i. mini mus piscis qui adheret fundo, " et fundo as, " unde fundator ris, " fun datus, 3° fundatio, 3' et hoc fundamen nis, 37 et hoc fundamentum ti, 37 et fundito as verbum frequentativum, unde Plautus in Amphitrione cum cruciatu tuo ista verba funditas. 34 item a fundo hic fons huius fontis eo quod ex se aquam effundat, 35 et inde hic fonticuius li, 36 et fon tanus a um .i. iuxta fontem habitans. 37 Fundo componitur profundo is,

13 Sali. lag. C 2 14Ter. ait 394-395: tu quantu' quantus nii nisi sapientia es,Iiii' (ii!' futilis var. /.) somnium 23 Plaut. Amp/i. 1033: Cum cruciatu tuo istaec hodie, vema, verba funditas F xxviii 7 finitimus: finitivus Mai / um (.i. vicinus) H 11 ambo: utrumque P, / vicinitas: vicinitate P] 12-15 om. Mi 12-14 ad 20 post fines Pj om. M; 12 Componitur quoque finis: Item fi nis componitur P i/et hoc ... vicinus om. APi 13 om. Pi 15 vicinitas: vicinitate AP2 17 dicimus om. P¡ 18-19 nii ... .i. om. A / partes: patrias ViM]A provincias Pi 20 termi nus: nus Pi 21 patria: provincia (et quando pro provincia tunc inde derivatur finitimus et di citur quasi comprovincialis) H / dicitur (Mai); accipitur P, om. V¡ 22 finio (quoque) Mi / defi nio: diffinio V]Mi (diffinio) A 27 nis. (Diffinio nis .i. definire unde diffinitus ta tum et hec diffinitio nis et hic diffinitor ris. Eodem modo dicitur definitor et prefinitor) H (difinio diñnitus tio) Pi F xxix 1 fusum om. M, / activum (unde verbalia) P; 5 fusile (quod facile funditur et hic fusus si eo quod circum circo fuditur et hoc fusorium) Pj 6 om. P] 12 dicitur (fundibolarius) H / li (fundibolarius) (p 13 funditor (dicitur) Mi / Manlius: Mallius V, / funditoribus (Mai): fun- ditorius V] 14 decurrit (vel (homo MJ qui scit celare nii (nii scit celare Mi)) tp / in adelphos: in adelphis Aiai om. Pi 16 minimus: minutus (p diminutivum Pi / fundo (qui etiam gobio et scintilla dicitur) Pi 19 om. P] 21 nis (et hec fundatrix) H 23 in Amphitrione om. P) / ista verba: verba ista Pi 25 li (diminutivum) P] 26 habitans. (Et hic fundus di quod et pro (Ms A) fundo aque et pro allodio dicitur) tp DERIVATIONES 2 6 5 225 / 226 M. ^ unde profusus a um, ^ et hec profusio nis, et profundus a um quod comparatur profundior profundissimus, " unde profunde profundius pro fundissime adverbia, " et hec profunditas tis, " et profundo as .i. effun dere, unde Terentius in adelphos profundat, perdat, nihii ad me; et inde verbalia. " Componitur fundo effundo is, " et confundo is, ^ et diffundo is, " et suffundo is, 33 et infundo is, 39 et perfundo is, et re fundo dis.

' Fallo is fefeiii verbum neutrum et caret supinis, ^ inde hic et hec et F xxx hoc fallax cis quod comparatur fallacior fallacissimus, 3 unde fallaciter fal lacius fallacissime adverbia, " et hec fallacia cie, ^ et hoc filtrum tri .i. quoddam genus acutissimi veneni, unde Iuvenalis hic Tessala vendit filtra. " Item a falio falsus a um quod comparatur falsior falsissimus, ^ unde false, ^ vel falso falsius falsissime adverbia. ° et hec falsitas tis. '° Et componitur falsidicus a um, " et falsificus a um, " et falsifico as, unde verbalia. " Item a failo hoc fel lis, " unde felleus a um. " Fallo componi tur refello is.

' Fluo is fluxi fluxum xu verbum neutrum, ^ unde hic fluxus us .i. ali- F xxxi cuius rei decursio, 3 et fluidus a um .i. madidus, ** et hic fluor ris .i. madiditas, 5 et fluvidus a um .i. madidus, unde Lucanus traxit iners celum fluide contagia pestis. ^Item a fluo hoc flumen nis, ^unde flumi neus a um, 3 et hic fluvius ii, 9 unde hic fluviolus li diminutivum, '° et fluviosus a um, " et fluvio as .i. hundare, unde Iosephus in decimo octavo nihil inter eos aut ditior fluviatur, aut pauperior defrau-

33 Ter. ad. 134: profundat, perdat, pereat! nil ad me attinet 5 Iuv. VI 610-611: hic Thessala vendit j philtra F xxx 5 Lucan. VI 89: traxit iners caelum fluuidae contagia pestis 11 Iosephus = Cassiod. /oj. F xxxi an?Z<7 . XVIII p. 514 F.: nihil amplius inter eos ditior fluitatur, nihil pauperior defraudatur

30 quod comparatur om. tp 31 adverbia: adverbium tp 33 adelphos: adelphis tp Mat / nihil: nil tp 37 suffundo: consuffundo A 38 om. tp 39-40 wtMfafo ordmc tp 40 om. P) / dis (et ab omnibus istis verbalia) H

I fefelli (falsum su) Pi / neutrum: activum p 2Pt / et caret supinis om. tpP, 2 hic ... hoc: om F xxx nis generis Pi om. tp / quod comparatur om. tp 3 adverbia: adverbium P2 5 acutissimi: ac- cutissimi Pi/Tessala: Thessala AP2 thessala Mat/filtra: philtra Mat 6 fallo: fallendo V1P2 /quod comparatur om. A 7-8 false vel om.Pt llom . tp 12 et falsifico as om.V) 13 fallo: falso Pt / hoc: hec A / fel lis: fellis HA 15 refello is (et caret supinis) P; 1 fluxum: fluctum Vtl (vel fluitum tu vel) fluctum Pt 3-4 pos? 5 Mt mufafo ordtne pos? 5 AP2 3 .i. madidus om. A 4 madiditas: fluiditas P2 (fluiditas vel) M) A 5 fluvidus: fluide Mt fluidus a um Mt an?g corr./iners: hiemps M,A yemps P2 inhers Pt 10om. MtA 11 hundare: habundare H abundare tp (vel ditare) Pt / in decimo octavo: XVIII" tp om. Pt / fluvia tur: fluitatur Pt 2 6 6 OSBERNI 226/227M. datur; et inde verbaiia, " et hic et hec fluvialis et hoc fiuviale. " Item a fluo hic fluctus us, " et inde hic flucticulus li, " et fluctuo as .i. dubitare, " unde fluctuatus a um, " et hec fluctuatio nis. " Et componitur ductus fluctivagus a um. " Item a fluo hec frons dis eo quod cito fluat, 2° unde frondosus a um .i. frondibus pienus, 2' et frondesco is, 22 quod componi tur refrondesco is, 22 et confrondesco is, 24 et hic frondator ris i. avis quedam que ex frondibus nidum facit, unde Virgilius hinc alta sub ru pe canet frondator ad auras. 24 item a duo hic Hos oris eo quod ci to duat, 24 unde hic flosculus ii, 22 et floridus a um, 2s et hoc florarium rii, 2° et hoc floretum ti .i. iocus ubi dores crescunt, 4° et floreo es, 4' unde flo resco is, 44 et componitur effloreo es, 44 et refloreo es. 44 Sic etiam dici mus effloresco cis, 44 et refloresco cis. 46 Et floro as quod non est in usu, 42 sed componitur defloro as .i. excerpere, 44 et inde deflorator, 4° deflora tus, 4° et defloratio. 4' Fluo componitur affluo is, 42 unde affluens tis, 44 et affluenter adverbium, 44 et hec affluentia e .i. habundantia, 46 et affluus a um .i. habundans, 46 defluo is, 42 unde defluus a um .i. quod cito decurrit, 44 et hoc defluvium vii .i. excursio, unde Macer de viribus herbarum, de fluvium capitis, si suco seminis huius ungas sepe caput, reprimi dicit Galienus. 4° Superfluo is, 6° unde superfluus a um, 4' et superflue, " et hec superfluitas tis. " Refluo is, 64 unde refluus. 66 Interfluo is, 66 interfluus a um, 47 influo is, 64 unde influus a um. 6° confluo is, 6° unde confluus a um. 6' Notandum autem quod fleo secun dum Ysidorum dicitur a fluo, eo quod qui ñet lacrimis fluit, 62 et inde hic fletus us, 64 et hic et hec flebilis et hoc debile, 64 unde flebiliter adver bium, 64 et hec flebilitas tis, 6° et fletus a um quod non est in usu, 67 sed componitur infletus a um, unde Ambrosius super Egisippum incautum spiculo transigit, ne infleta esset. 64p]eo componitur effleo es, 6° et defleo es.

24 Verg. &Mc. I 56 48 Macer = Odo Magd. 157 61 c/! Isid. ong. X 111 67 non repperi.

12-17 0777. Pi 12 0777. A 14 flucticulus: fluctuculus Vi 17 nis (et fluito tas verbum neu trum ditare, Iosephus [Cassiod /os. a77?:^. XVIII p. 514 F.] nil dicior fluitatur aut pau perior defraudatur) Pi 18 um (quasi fluctio sonus) (p (et fluctisonus) P) 19 hec: hic Vi / frons: frondes V;M; pos? corr. 21 (et frondeo es quod non est in usu a quo) frondesco is (incoativum) P) 24 quedam 0777. A/frondibus (Ma/): frontibus Vi/facit (vel ille qui stringit frondes) Pi / frondator (frondes componitur frondicomus a um) Pi / hinc: huic M1P2 / rupe: ripe Mi R77?e. C077-. / ad auras 0777. V,M,APi 26 li (diminutivum) Pi 28 rii (locus ubi flores cre scunt) P, 29 .i. ... crescunt: idem. (Flos componitur floriger a um et florifer) P, 31 flore sco (incoativum) P] 35 0777. Pt 37 excerpere: corrumpere P] 38 0777. V; ^ 44 ha bundantia: abundantia (p 45 habundans: habundus Vj abundus P2 abundans Mj abundantia P2 %77?e corr. 46-47 0777. Ma: 47 decurrit: defluit Pi 48 excursio: excusio Vt excussio Ma: / de viribus herbarum 0777. P, / suco: succo HM 1P2 / ungas: unges Mt ungues A unge P2 irrigas P)/sepe: tege Pi/caput 0777. A/reprimi dicit Galienus: et cetera Pt/Galienus: Gallienus A 51 superflue (adverbium)

' Frigeo es frigui vel frixi verbum neutrum et caret supinis, 3 unde frigi- F xxxiii dus a um quod comparatur frigidior frigidissimus, 3 unde frigide frigidius frigidissime adverbia, ^ et hec frigiditas tis, ^ et hoc frigus is, ^ unde frigo- rosus a um .i. frigidus, 7 et hoc frigium gii .i. quedam mitra pontificalis, unde Constantinus imperator frigium candido splendore eius sa cratissimo vertici imposuimus, ^item a frigeo frigesco is, 9quod componitur refrigesco is, '° Et pluraliter frigores ium .i. febres que nos fa ciunt frigere, " et hec frigilla e .i. avis quedam que frigore cantat, " et frigutio is .i. frigide se deducere sicut catulus facit quando habet frigus, unde Plautus in cassia quid friguttis? quid istud tam cupide cupis? " Item a frigeo frigero as quod non est in usu, " sed componitur refrigero as, " unde refrigeratus a um, " et hec refrigeratio nis, " et hoc refrige rium rii, " et hec febris is dicitur a frigeo eo quod frigere nos faciat, " et inde hec febricula le, 3° et febricito as .i. febres habere, 3' unde febricita tus, 33 febricitatio, 33 et febrio is i. febres habere, unde Macrobius de Sa turnalibus ut febrienti varium, et non simplicem cibum da ret, 34 et inde febrisco is verbum frequentativum. 33 Frigeo componitur re- frigeo es, 36 et perfrigeo es, unde Iuvenalis et si perfrixit, cantat bene. 37 Notandum autem quod dicimus etiam frigo is frixi frixum xu .i. frigere sicut facimus in pateiia, 36 et inde frixus a um .i. cum sagina in pa-

7 Prud. psycA. 370 7aons/. Cous/. 255-257 M.G.H. /on/as mns Cerm. an/:gMi X: frygium (fngium codd.) vero (quoque var. ?.) candido nitore (nitoris var. splendore var. /.) ... eius sacratissimo vertici (capiti var. ?.) manibus nostris posuimus (imposuimus var. A) 12 Plaut. cas. 267: quid friguttis? quid istuc tam cupide cupis? 23 Macr. Sa/. VI 4,6 26 Iuv. VII 194

1 vel fulcivi om. A / fultum tu m marg. M) / neutrum: activum M[P) 6 fultura: fulcra P2 fulta A 7 fulcrum: fulchrum A / quod (etiam) A / sicomachia: sincomachia V) Psychomachia Ma: om. P; 2 quod comparatur om. (p 3 adverbia: adverbium (p 7 frigium: phrygium Ma: / unde ... imposuimus om. P) / frigium: phrygium Ma: frigio A / splendore (Ma:): splendidore V) 8 frige sco (incoativum) P) 10 .i. febres om. P) 11 (in) frigore P) 12 frigutio: friguto V) fri- gutto tp / deducere: ducere / facit om. P) / in Cassia om. P] / friguttis: frigutis V) / istud: istum V) 13 as (a quo refrigerasco cis unde refrigeratus refrigeratio) P) 18 faciat: faciant V) facit P) 20 habere: pati P) 21-23 unde ... habere om. V] m marg. P2 23 de Saturnalibus om. P) / cibum daret: daret cibum P) 24 frequentativum: inchoativum AP) 27 Notandum: Nota tp/.i. ... patella: quod pertinet ad patellam/frigere (Ma:): frire V)/facimus: dicimus P) 28 sagina: sagimine P) 2 6 8 OSBERNI 228 / 229 M. teHa coctus, ^ et hec frixatura re .i. coctura re, °° et hec frixa xe .i. carbo- nella, et hoc frixorium rii .i. ferrum super quod coquitur. ^ Et componi tur frigo confrigo is, 76 confrixus a um, " unde confrixio nis, et hoc confrixorium rii .i. caldarium vei patella vel ferrum super quod aliquid coquitur.

F xxxiv ' Fateor ris verbum deponens, 7 inde fassus a um, 7 et hoc fatum se cundum quosdam, ^ unde hic et hec fatalis et hoc fatale, ° et inde fataliter adverbium. ° Et per compositionem fatidicus .i. fatum dicens. Sciendum tamen quod secundum Quintilianum de causis fatum dicitur a facio, unde et ait quid est fatum, nisi quod fit et non habet causas? ^ Fateor componitur profiteor eris, ^ unde hic professor ris, ^ et professus a um, '° et hec professio nis, " et hic profeta te quasi profitens tacita, " unde hec prophetissa se, " et profeticus a um, et profeto as, " et hic et hec prophetalis et hoc prophetale, '° et prophetizo as. " Componitur fateor confiteor eris, unde hic confessor ris, '° et confessus a um, 7° et hec confessio nis. 7' Diffiteor eris, ^7 et enfiteor ris, ambo pro negare.

F xxxv ' Fodio is fodi fossum su verbum neutrum, 7 inde hic fossor oris .i. ille qui fodit, ^ et hoc fossorium rii .i. ligo cum quo foditur, ** et hec fossa e, ° unde hec fossula le, ° et fodo as, ^ et fosso as, ambo pro sepe fodere, et ab istis verbalia, " et hic fossatus us. ^ Fodio componitur effodio is, '° et diffodio is, " et confodio is, " et suffrodio is, " et circumfodio is, et infodio is, et ab istis verbalia.

F xxxvi ' Fedo as avi atum tu verbum activum, 7 inde fedatus a um, 7 et hec fe- datio nis, ^ et hoc fedamen nis, ° et fedus a um quod comparatur fedior fedissimus, ° unde fede fedius fedissime adverbia, ^ et hec feditas tis, ° et hic fetor ris, ° et fedosus a um .i. fedus. '° Et fetet verbum defectivum, " unde fetidus a um, " et fetosus a um .i. fetidus. " Item a fedo hec fex F xxxiv 6 Ps. Quint. IV 18: quid est ergo fatum, nisi quod fit et non habet causas?

30 xe (coctura et hec frixa) P) 32 f r ig o O M . V) F xxxiv 2 f a s s u s (Mai): f a ls u s Vj 3 f a t u m (Mai): f a c t u m V) 4 ethocfata!eoM . tp 6 p e r . ...i. om. P) / tamen: autem V) / facio: fatio M] / et ait s.?. P2 / ait (fassus) P2 / non OM. P) / causas: ca sum V) casus P] cas P2 7 profiteor (Mai): proRteo V) 14-15 MMfafo ordine tp 17 Com ponitur (quoque) (pPi 21 eris (.i. negare) P) 22 ambo pro negare: idem P) F xxxv 1 fodi OM . V] / neutrum: activum P] 2 ille (scilicet) tp 3 cum OM . P] 5 unde: inde (fosella et) A / le (diminutivum et fovea e) P) 6 as (frequentativum) P) 7 ambo ... fodere: idem P) 10 pos? 12 A / diffodio: defodio P) / is (perfodio) P) 11 OM . V) tp 13 OM . H

F xxxvi 1 activum: neutrum A 5 quod comparatur OM . M]A 6 adverbia: adverbium P2 8 posf 10 H posf 12 P] / fetor: fedor P, 9 fedosus: fetosus tp 11 um (quod comparatur feti dior fetidissimus, unde fetide fetidius fetidissime adverbia) H 12 um (et hic fetor) P) / .i. feti- DERIVATIONES 2 6 9 280 / 287 M. cis, " unde hec fecula, le .i. parva fex, unde Horatius in sermonibus posuit iiiud pro puite siser, aiiec, fecula Choa; " et inde feculatus .i. fece pienus quod et pro fetido dicitur. " Invenimus quoque feculentus pro feti dus a fecuia dirivari, unde Macrobius de Saturnalibus iaxatis spira mentis effiuit iabes feculenta;"etfecuientia.i. feditas, "etfeco as, quod non est in usu, " sed componitur effeco as .i. purgare quasi fe cem extra ponere, " et inde effecatus a um, 2' et hec effecatio nis. 22 Com ponitur quoque defeco as simiiiter pro purgare, unde Prudentius in libro ymnorum sed tincta postquam membra defecaverat; unde etiam Macrobius de Saturnalibus in venis et arteriis fit digestio, quia acceptum sanguinem quodam modo defecant; 23 et inde defecatus a um .i. purus quasi deorsum a fece, 2" et defecatio nis. 22 Fedo componitur effedo as, 26 et confedo as, 22 et refedo as, et ab istis verbalia.

' Fecundo as, 2 inde fecundator ris, ^ fecundatus a um, ** fecundado, Fxxxvii 2 et fecundus a um, quod comparatur fecundior fecundissimus, 6 unde fe cunde fecundius fecundissime adverbia, ^ et hec fecunditas tis. ^ Fecundus componitur infecundus a um. ^ Item a fecundo fetus a um, " unde fetura re, '' et fetuitus a um .i. feturam habens vei generatus, " et hic fetus us .i. fetura, " et hec fecutina ne .i. queiibet sordida causa per quam muiier fe tum temptat eicere. " Fetus componitur effetus a um .i. debiiis, quasi sine fetu .i. sine fortitudine, quod in Boetio reperies. " Item a fecundo secun dum Ysidorum hec ficus ci pro arbore, quod de ceteris arboribus sit fecun dior, quod etiam dicitur pro fructu ipsius arboris et pro quadam infirmita te, unde Martiaiis Cocus dicemus ficus quas scimus in arbore nasci, dicemus ficos, Ceciiiane, tuos; "et quando est pro infir mitate, tunc inde dicitur ficosus a um .i. illa infirmitate plenus. " Quando vero pro arbore, hec ficulnea nee .i. parva ficus, " et hoc ficulnetum ti .i.

14 Hor. serm. II 4, 73 16 Macr. Sa/. VII 12, 4: laxatis spiramentis effluit tabes faeculenta F xxx vi 22 Prud. ca?/i. VII 74 Macr. Sai. VII 4, 22: in venis autem et arteriis ... tertia fit digestio. Nam acceptum sanguinem quodam modo defaecant 14 c/! Boeth. con.s. I carm. 1,12 15 c/1 Isid. orig. XVII 7,17 Mart. I 65,4

14 .i. parva fex: diminutivum Pj / in ... pulte om. P¡ / allec: alec Vj allex A / coha: coa jt 15- F xxxvi 16 et inde ... Macrobius: unde feculentus a um, (.i. Mj) fece plenus, quod et pro fetido dicitur. Macrobius MjAPj 15 feculatus: feculentus HMjPz/fetido: fedo (p fendo V¡ fetendo coni. Mai 16 Invenimus ... dirivari om. H [c/! 75-/6]/dirivari: derivari A/de Saturnalibus om. Pj/laxa tis: lassatis A / effluit: affluit (p / feculenta (vel feculentia s.i.) Vj 18 (a feculento quoque deriva tur a fetet etiam) feco H 19-22 .i. ... as om. A 20 um (.i. purgatus) H 22 unde ... etiam om. Pj / unde: hinc P2 / Macrobius ... defecant in marg. Mj / de Saturnalibus om. P¡ / acceptum: corruptum P¡ / defecant: defecaverat MjA - 1 as (verbum activum) Pj 3-4 mMfafo ordina M¡ Mai 3 fecundatus: fecondatus VjPj 4 om. Pj 5 et fecundus a um om. Mai / quod comparatur om. Mj 6 adverbia: adverbium P2 Mai 15 infirmitate (et est ibi differentia in genere) P2 / Cocus: Coquus P2 / scimus: cimus P2 anie corr. 16 tunc om. P2 2 7 0 OSBERNI 2 3 / M. locus ubi muite ficus crescunt, " et ficulneus a um .i. de feculnea exsi stens, 8° quod et ficeus dicitur.

F xxxviii ' Fungor eris functus sum verbum deponens, 8 inde functorius a um .i. quod bonum est ad fungendum, ^ et functus a um, ^ et hec functio nis, ^ et hic fungus gi .i. quedam herba que aiiter boietus dicitur. Ponitur etiam pro vetusto panno, unde et Marbodus de lapide cristallo admotosque sibi solet hic accendere fungos. " Fungo componitur defungo is .i. mo ri, ^ inde defunctus a um, ° et hec defunctio nis. ° Perfungo is .i. uti, " perfunctus a um, " et hec perfunctio is, " et perfunctorius a um i. ap tus ad perfungendum, " et inde perfunctorie adverbium.

F xxxix ' Figo gis fixi fixum xu verbum activum, 8 inde fixus a um, ^ et hec fi xio nis, ^ et hec fixula le .i. fibula que ad firmandum pallium infigitur, s Fi go componitur defigo gis, ° et prefigo is, 8 et infigo is, ° et configo gis, ° affigo gis, " et perfigo is, '' et circumfigo is, et ab omnibus istis verba lia.

F xl ' Fisis Grece natura Latine, 8 inde fìsicus a um, ^ et hec fìsica e pro quadam arte, ^ et Bsiculo as .i. prophetare vel pronuntiare, ^ et inde fisicu- latus a um .i. prenuntiatus vel preconsultus, unde Martianus fisiculatis extorum prosicis viscera loquebantur. ^Hinc etiam secundum quosdam hic fiscus ci .i. saccus ubi publicus census reponebatur, unde Prudentius de sichomachia gravidos furtim distendere fiscos; 8 et

F xxxviii 5 Marbod. /ap. 558 admotosque sibi solet hinc (hic var. A) accendere fungos. F xl 5 Mart. Cap. I 9: fissiculatis extorum prosiciis viscera loquebantur 6 Prud. psycA. 460

19 exsistens: existens Ma/ F xxxviii 1 Fungor eris: Fungo gis n / functus sum: funxi n (functum tum) AP2 / functus a um

' Funus eris, ^ inde funereus a um, ^ et hoc funusculum li .i. parvum Fxli funus, ** et funestus a um .i. funeri proximus, ^ et hic et hec funebris et hoc funebre .i. mortalis, ^ et funero as, unde verbalia. ^ Item ab hoc nomi ne quod est funus hic funis is, ^ unde hic funiculus li .i. parvus funis, ° et hic funambulus li .i. qui super cordam ambulat. '° Et notandum quod fu nus dicitur in domo, " cadaver in tumulo, " umbra apud inferos.

' Fortuna ne, ^ inde fortunatus a um fortunatior fortunatissimus, ^ et F xiii illud componitur infortunatus, 4 et hoc fortunium nii quod non est in usu, ^ sed componitur infortunium nii, " et forte adverbium, ^ et forte fortuna .i. forte, ^ et fors similiter adverbium, unde Prudentius in sicomachia et fors innocuo tinxisset sanguine ferrum. ^ Item a fortuna fortui tus a um .i. fortunatus, '° et fortuitu .i. forte adverbium, " et forsan, " vel forsitan, " fortassis, " fortasse adverbia que semper dubitative proferun tur, sicut et fortuna est dubitabilis.

' Femina ne, ^ inde hec femella le, ' et inde hec feminula le, ambo di F xliii minutiva, ^ et femineus a um, ^ et femellarius a um .i. femineo operi dedi-

7 Iosephus = Cassiod /os. an?i(y. XII p. 339 F: et per tres annos liberamus eos a tertia parte fisca- Fxl iium 9 Plaut. cap?. 163: opu' Turdetanis, opus Ficedulensibus 8 Prud. psya/i. 501 Fxlii

7 redditus: reditus AP2P1 / in XII: in duodecimo Maz om. Pt / tertia om. P, 8 fisis: physis P2 Fxl Maz / hscedula (Maz): fisedula Vt ficedula Pt fiscediela A 9 qui: quod Vt / fiscedulensis: fice- dulus (et loligo) P) / in captivis om. Pt / opus ... fiscedulensibus: opus est ficedulensibus opus est turdetanis et cetera Pt / est om. Vt 1 Funus: Funis Pt e? 3 ./. hoc H 2-3 mzzfaio ordzwe MtA 3 .i. parvum funus: diminuti Fxl vum Pt om. A 6 as (verbum neutrum) Pt 7 is (.i. corda) H 8 .i. parvus funus: diminu tivum Pt om. A 9 funambulus: funalibulus I funerabilis A / .i. (ille) P2 / cordam: chordam V, funem I 10 notandum: nota tp 11 in tumulo: apud tumulum n 12 umbra ( circa tumu lum, manes) P] 1 Fortuna e? 3 ./. hec H 2 fortunatissimus (unde fortunate fortunatius fortunatissime ad Fxlii verbia) H 3 et illud: quod HPt 6 forte: fortunate (et fortuno as) Pt / adverbium om. Pt 7po3? 11 Pt / forte fortuna: fortefortuna HI 8 .i. forte om. I tp / similiter om. tp / in sicomachia: in Psychomachia Mai om. Pt / tinxisset: tincxetIP] 9 .i. fortunatus om. Pt 10 fortuitu: for tuito jt / fors (.i. forte) VtH / adverbium om. P2 11-12 mzzfafo ordine tp 12 forsitan: fortan Vt forsan Mai 14 que: quia Itp / dubitative: per dubietatem I / (semper) est Pt 1 Femina e? 3./. hec H 2 femella (diminutivum) P] 3 ambo om. V]IP2Pt / diminutiva: F xliii derivativa Mt diminutivum Pt (et femininus a um) H om. Vtl 2 7 2 OSBERNI 282 / 288 M. tus, vel femineos habens mores, ^ et femino as quod non est in usu, ^ sed componitur effemino as .i. femineo more vivere vel debilitare, " et effemi nator is, ^ et effeminatus a um, " et hec effeminatio is. " Item a femina hoc femen nis .i. femur femine, " unde hoc feminale is .i. vestis coxam te gens, quod et bracas dicimus, " et hoc femur ris .i. coxa virilis, " et inde hoc femorale is .i. bracce virorum eo quod femora tegant.

F xliv ' Fenus ris .i. lucrum quod de gabulo accipitur, ^ inde fenoreus a um, 3 et fenero as .i. fenus accipere, ^ unde hic fenerator is, ^ et feneratorius a um, ^ et feneratus a um, ^ et feneratio is, ^ et hoc feneramen nis. 9 Et fe- nixor aris verbum deponens .i. fenerare, " et inde fenixator, " fenixatus, " fenixatio. " Fenero componitur defenero as i. deservire, " et hic defe nerator is, " et defeneratus a um, unde Ambrosius super Egisippum iam Antonius Cleopatre amori defeneratus inserviebat. "Dicitur quoque defenerare pro coniungere vel pro illigare.

F xlv ' Flagrum gri .i. verberatio vel virga unde verberamur, ^ unde hoc fla gellum li, 3 et fiagello las, ** unde fiageilator oris, ^ et flagellatus a um, 6 et hec flagellatio nis, ^ et hoc flagitium tii .i. dedecus pro quo flagella mur, ^ et inde flagitiosus a um .i. dedecorosus, 9 et flagitiose adverbium, " et hec flagitiositas tis, " et fiagito as .i. rogare. " Et componitur efflagi to as similiter rogare, " et inde effiagitatus a um, " et hec efflagitatio nis.

F xlvi ' Fastidio dis fastidivi itum tu .i. tedere, verbum neutrum, ^ inde fasti ditus a um, 3 et hec fastiditio nis, ^ et hoc fastidium ii, ^ unde fastidiosus a um .i. tediosus, ^ et fastidiose adverbium, ^ et hec fastidiositas tis, ^ et hic fastus us .i. superbia, 9 unde fastuosus .i. superbus, unde Martianus

F xliv 15 Ambrosius = Heges. I 32,1: iam enim Antonius Cleopatrae amori defeneratus inserviebat (adseverabatvar. /.) F xlvi 9 Mart. Cap. IX 898: neque enim fastuosa rigidus elatione defugiam (diffugiam var. /.)

5 femineo: feminino tp 7 vel debilitare om. P2 8-10 effeminator ... is: inde verbalia MtA 10 is (efeminatus ui) Pt 12 coxam: crura P] / quod: quam P; / bracas: braccas P2P 1 brac- cam Ma: 14 bracce: brace HM,A / tegant: tegunt P] F xliv 1 accipitur: recipitur HPt 2 fenoreus: fenorosus A 3 fenero as: feneror aris M]A (fene ror aris et) P] 9 deponens om. A/fenerare: fenerari M;A 10-12 om. (p 13 fenero: fene ror M]A / defenero: defeneror M]A 15 defeneratus (defeneratio) tpPt / Egisippum: Egesippum A Hegesippum Ma: / inserviebat: deserviebat P) serviebat Ma: 16 defenerare: defenerari M]A F xlv 1 verberamur: verberamus tp 4-6 flagellator ... nis: verbalia MtA 7 flagitium: flagilli- cium P2 / pro (Ma:): de V) / (nos) flagellamur I 13 efflagitatus: efflagellatus P2 14 efflagita tio: efflagellatio P2 / nis (et hic flagitator) Pt

Fxlvi 1 .i. tedere om. H 3om. Mt 5.i. tediosus om. HMtPt 6 et fastidiose om. P2 9 unde Martianus om. Pt DERIVATIONES 2 7 3 233 / 234 M. neque enim fastuosa rigidus elatione diffugiam; "et inde fa- stuose adverbium, " et hec fastuositas atis .i. elatio. "Dicimus quoque hic fastus ti pro libro in quo totius anni facta describebantur, unde et qui dam liber Ovidii liber fastorum intitulatur, ubi multorum continentur gesta annorum, hinc et Lucanus reprehenditur qui fastum non secunde sed quar te protulit declinationis dicens an meus Eudoxi vincetur fastibus annus? "Ab hoc etiam nomine fastus quando est pro superbia dicitur hoc fastigium gii .i. altitudo, " et inde fastigiolum li diminutivum, " et fa stigatus a um .i. altus et elevatus quod comparatur fastigatior fastigatissi mus, unde Sidonius ponens superlativum ait arcem fastigatissim e felicitatis evectus; "et inde fastigate fastigatius fastigatissime adver bia.

' Filius lii, 2 inde hic filiolus li diminutivum, " et hec filia lie, ** unde F xlvii hec filiola le, ^ et hic et hec Blialis et hoc filiale, ^ et hec filiatio is .i. filio rum cognatio, 2 et hic Bliaster tri ille qui filiam habet. ^ Item ab hoc nomi ne quod est filius hoc Blum li, ° unde Blatus a um .i. curvatus quia filum cito curvatur, " et Bio as verbum neutrum, " unde Blator, " Blatus, " B- latio, " et hoc Blasterium rii eo quod per fila pendens agitatur, " et hic B- lacista e .i. Blator qui pro mercede Blat, unde Plautus treceni circum astant filaciste in atriis, textores, Iimbuiarii, archarii."A Blo secundum quosdam dicitur hic Bamen nis .i. sacerdos Iovis, quasi Bla- men, eo quod in collo reliquias per Bla deportet, sed de isto superius pleniter diximus.

' Fraus dis, 2 inde hec fraudicula e diminutivum, " et fraudulentus a F xlviii um quod comparatur fraudulentior fraudulentissimus, 4 unde fraudulenter

12 Lucan. X 187: nec meus Eudoxi vincetur fastibus annus 15 Sidon, ep/sf. II 4,1 F xivi 15 Piaut. au/. 518-519: thyiacistae (phylacistae var. /.) in atriis ¡textores iimbuiarii, arcuiarii F xlvii frigidus: rididus P; 10-11 et ... eiatio out. P[ lleiatio: superbia et s./. vei eiatio H F xlvi 12 Dicimus: Dicitur P[ / ti (superbia) P[ / pro ... unde om. P, / facta s./. 1 / describebantur: descri- bebuntur I / quidam ... intitulatur: dicitur liber quidam de faustis P[ / liber Ovidii über: de libris Ovidii libri V] / multorum ... annorum: multorum annorum gesta continentur tp / an meus: an nuus V] / Eudoxi (Mat): Edoxi jttp Eu doxi P] / fastibus s./. I 13 pro om. M] 14 fastigiolum: fasticulum I 15 fastigatus: fastigiatus M[ post corr. Aia/ / altus et om. P, / evectus: eventus tp 16 et... fastigatius: et inde adverbia n et inde verbaiia Aia/ / fastigiatissime: fatigatissimae V] 4 )e (diminutivum) P, 5 m marg. I 6 cognatio et s./. vel congregatio M, 7 et ... ha bet: et hic fiiiaster (et hec filiastra) qui habet (filium vel) filiam P, 9 Hiatus: Hliatus V] 11- 13 Hiator ... Blatio: verbalia M] 11 Hlator (et Hiatrix cis) H 14 füasterium: Hlacterium I 15 circum: cum V, I/textores iimbuiarii archarii om. P,/iimbuiarii: iinularii M,A iumbuiarii P2 / archarii: arcarii Alat 16 Hio (quoque) M,A / dicitur s./. M, om. AP2P1 / Iovis om. M,A / de portet: deportat M,P; / sed ... diximus om. P] / superius: superior P2 / pleniter om. M]P2 3 quod comparatur om. A F xlviii 2 7 4 OSBERNI 234 / 235 Ai. fraudulentius fraudulentissime adverbia, ^ et hec fraudulentia e. ° Et frau dor aris, ^ vel defraudor aris ambo enim dicimus, et ab istis verbalia.

F xlix ' Festum ti, 7 inde hoc festulum li, ° et hoc festale is .i. festum, ** et fe stivus a um, ^ unde festive adverbium, ° et hic et hec festivalis et hoc festi- vale, ^ unde festivaliter adverbium, ^ et hec festivitas tis, ° et inde festivi- tatula le diminutivum. '° Item ab hoc nomine quod est festum festus a um .i. festivus, " et componitur infestus a um .i. odibilis, quod comparatur in festior infestissimus, " unde infeste infestius infestissime adverbia, " et in festo as .i. adversari verbum activum, " et inde infestatus a um, et hec infestatio nis. Componitur quoque festus profestus a um .i. dies omnino festivus, et ideo dicitur profestus quasi prorsus festus, " profesti etiam vo cantur vigilie festorum dierum, unde Horatius in sermonibus tem ere edi luce profesta;hincquoqueMacrobius, de Saturnalibus, dies omnes, aut festos, aut profestos, aut intercisos vocant. item a fe sto festino as .i. accelerare, " et inde festinatus a um, 7° et festinatio nis, 7° et festinus a um, 77 et festinato adverbium, 76 et festinatim adverbium, 74 et per compositionem confestim adverbium.

F 1 ' Fremo is fremui verbum neutrum et caret supinis, 7 inde hic fremitus us, ^ et hic fremor ris, 4 et fremebundus a um qui cito fremit, ° et hec fra mea e .i. quoddam telum eo quod meticulosos fremere faciat, unde in Iere- mia legitur framea suscitare adversus eos, qui dispergunt gregem meum. ° Item a fremo fremisco is, ^ quod componitur infremi- sco cis, ^ et hoc fretum ti, ^ unde per compositionem transfreto as, et inde

F xlix 17 Hor. serm. II 2,116 Macr.

F xlviii 6 fraudor aris: fraudo as M) 7 (quod componitur defrudo as) vel P]P2 / ambo enim dicimus: in eodem sensu P) / (sic) dicimus A/et ... verbalia: verbalia (Invenimus etiam defraudo unde .i. [Luc. XIX8]siquid aliquem defraudavi et cetera) P]Om. A F xlix posf F lii P) 5 adverbium om. A 10 .i. festivus om. P) 11 infestus: infestiv us P2 / odibilis: edibilis I an?e corr. 14 infestatus: infestus V] 17 profesti (dies) P) / etiam: nam A om. P) / vocantur: dicuntur Pi / festorum: festarum/in sermonibus om. P] / profesta (vel secundum alios profestus quasi procul a festo dies qui non colitur) P) / hinc ... vocant om. P) / aut om. M) 20 festinatio: festitio s.Z corr. I 19 om. A / festinato: festinatio V) festinator (p / festinato adverbium: festina tor M)A festinatio Maz/adverbium om. V) 23 adverbium: adverbia V) H (et festinator) tp 24 adverbium (et a festo secundum quosdam festivo vas .i. festum celebrare) H om. M]P) F 1 1 fremui om. tp 4 fremit (et fremidus a um unde Ovidius [mef. V 3] atria complentur regalia fremida turba.) P) 5 telum: genus teli A/meticulosos: meticulosum P] /legitur om. P) / qui ... meum: qui dr" g.m. I om. Pi 6 fremisco (inchoativum) P] 7 om. V] DERIVATIONES 2 7 5 235 / 236 M. verbalia, " et fretus a um .i. tutus et impavidus. " Fremo componitur in fremo is, " et refremo is

' Faber bri, ^ inde hic faberculus li diminutivum, ' et hec fabrica ce, F li 4 unde hec fabriila le .i. parva fabrica, ^ et hic et hec fabrilis et hoc fabrile, 6 unde fabriliter adverbium, ^ et fabrico as, ^ unde fabricator, ^ fabrica tus, "fabricatio. "Et componitur refabrico as, unde verbalia. "Et fabrus a um .i. cautus et ingeniosus, unde Sidonius Demostenis eloquia fabra protulere; "et fabre adverbium .i. ingeniose. "Quod componi tur fabrefactus a um .i. artificiosus a um vel ingeniosus, unde Plautus in cassia hec fallacia est fabrefacta." Et fabrus componitur affabrus a um .i. cautus et ingeniosus, " unde affabre adverbium .i. caute, unde Au gustinus de civitate Dei in octavo et quicquid tale de m ateriis af fabre effigiatis." Faber componitur aurifaber bri.

' Flecto is flexi flexum xu verbum neutrum, ^ inde flexus a um, 3 et hec F lii flexio nis, ^ et hec flexura e, ^ et flexuosus, ^ et flexuose adverbium, ^ et flexuositas tis, ^ et hic et hec flexibilis et hoc flexibile, ^ unde flexibiliter adverbium. " Et hic flexus us .i. flexuositas alicuius rei, unde Persius aut mundi quam mollis flexus et unde. "Flexibilis componiturinfie- xibilis, " et inde inflexibiliter adverbium. " Flecto componitur inflecto is, " et deflecto is, " et reflecto is, " et circumflecto is, " et conflecto is, et ab istis verbalia.

' Fligo is non est in usu, ^ sed componitur affligo is id est cruciari, F liii 3 unde hic afflictor oris, ** et afflictorius a um, ^ et afflictus a um, " et hec

12 Sidon, ep/st. I 8, 2: Demosthenis ... et eloquia fabra potuere 14 Piaut. cos. 860-861: nec F ii faliaciam...)... ut haec est fabre facta ab nobis 16 Aug. civ. VIII 24: et quid de materiis licet affabre efigiatis 10 Pers. Ill 68: aut metae qua motiis ftexus et undae F iii

10 tutus ei om. tp 12 is (et inde verbaiia) H (Perfremo confremo) P] F i

2 fabercuius: fabriculus HP, fabacuius P2 4 .i. parva fabrica: diminutivum P[ 5 et hoc F li fabriie om. tp 7 as (verbalia) P[ 8-10 fabricator ... fabricatio: verbalia AM[ 8 fabricator (ris et fabricatrix cis) H 12 Demostenis: Demosthenis Mai om. P] 14 artificiosus a um vei om. Pz / in Cassia om. P, / fabacia: fabula P] / est fabrefacta: fabrefacta est P[ / est om. P? 15 fabrus om. P, /affabrus: afabrus P, 16 de ... et om. P] /viii: octavo V, / affabre: afabre V]P[ a fabre Mat' / effigiatis: effigatis Pi ante corr. P[ efficiatis 1 flexi: flexui V,I / neutrum: activum HP[ ^ 7 flexuositas: flectuositas Mat' 8 et hoc flexi- F lii bile om. tp 9 adverbium om. I 10 Oexuositas: Huxuositas Mai / aut: ait I / mundi (Mat): mete V, om. I / mollis: tollis P[ / et unde: mundi I et vade P[ unde A om. Mat' 15 post 17 tp 1 is (afflixi afflictum tu) H (xi) AP, / quod om. V, 2 sed om. V; I / is (verbum activum) P; F lui 3 oris (et afflictrix cis) H 4 post 5 P] 2 7 6 OSBERNI 236/237 M. afflictio nis, ^ et affiicto as .i. sepe cruciari, unde Terentius in eunucho te redimas quanti queas, et ne te afflictes; et inde verbalia. ° Componitur quoque fligo confligo is .i. pugnare, ^ unde conflictor oris, " et conflictus a um, " et hec conflictio nis, " et hic conflictus us.

F liv ' Frater tris, ^ inde hic fraterculus li diminutivum, ^ et hic fratruelis is, 4 et fraternus a um, ^ et hec fraternitas tis, ^ et hec fratria e .i. uxor fratris mei, ^ et fratrisso as .i. fratri assimilari, ° et fratrare .i. insimul oriri ut unus non excedat alium. ^ Frater componitur confrater.

F lv ' Fedus ris, ^ inde federator, ^ federatus, 4 federatio, ^ et hic fetialis i ille qui legatione utitur pro pace. ^ Et federo as 8 quod componitur confe- dero as .i. coniungere, unde verbalia. ° Et confedustus a um .i. uno et eo dem f edere coniunctus.

F Ivi ' Fagos Grece comedere Latine, ^ et inde hec fagus gi eo quod eius fructus comedebant antiqui, ^ et inde faginus a um, 4 et fagineus, ^ et hoc fagium gii .i. summum edificium, " et hoc faginentum ti .i. silva fagorum. 8 Item a fagos secundum Ysidorum hic favus i quia magis comeditur quam bibitur, ° et hic fucus i .i. quoddam genus apium eo quod aliarum laborem magis comedat quam suum, ^ et hoc sarcofagum gi .i. Mausoleum quasi carnem comedens, nam " sarcos caro dicitur.

F Iiii 7 Ter eMM. 74-76: nisi ut te redimas captum quam queas ¡minimo; si nequeas paullulo, at quanti queas; ] et ne te adflictes Flvi 7c/:isid. ong. XX2,37

F Iiii 7 as (verbum neutrum) P2 / in eunucho OM!. Pj / et OM!. Ma/ / te: tu P] / et inde verbalia OM!. tp 8 pugnare: pugno

' Flagro as verbum neutrum, ^ inde flagrans tis quod comparatur fla- F lviii grantior fiagrantissimus, ^ unde flagranter fiagrantius flagrantissime adver bia, ^ et hec flagrantia e. ^ Dicimus etiam fragio as, ^ et fragro as omnia pro olere, et ab istis verbalia.

' Futio tis futivi futitum tu verbum activum, ^ inde hic futitor is, ^ et Flix hex futitrix cis, 4 et futitus a um, ^ et hec futitio nis, ^ et futito as verbum frequentativum, ^ quod etiam dicitur fututo as, et ab istis verbalia. ^ Futio componitur effutio tis.

3 Plaut. Cure. 3t3: vin aquam? si frustulenta est, da, opsecro hercle, opsorbeam S Plaut. F !vii Cure. 576: iam ego te faciam ut hic formicae frustillatim differant

1 Frustum ti: Frustrum tri IP2P] ante corr. 2 frustillum: frutillum V] frustellum M, post F lvii corr. frustulum P; 3 plenus om. V]/da om. P,/absorbeam: absorbeas P[ 5 aliter om. P2 /unde ... frustillatim om. Pz/hunc: huc M[P^/ frustiilatim: frutiliatim P)/deferant: differant H 6 frustror frustor IP[ / cassari: crassari P2 (vel decipere) P[ 7 incassum (Mai): in cassum V[ 2 quod comparatur om. M] 3 flagranter om. Mai / adverbia: adverbium P2 4 e (.i. ardor F lviii fervor) H 5 fragio: flagro I 6 fragro: frago I / omnia: ambo H / et .. olere: sicut frago as unum pro redolere (alterum pro ardere unde dicitur [Eberh. Bethun. Gruec. XV 69] fla facit ardorem sed fra largitur odorem) P[/verbalia. (Sed nota differentiam horum verborum quam potes cognoscere per hunc versum fla facit ardorem sed fra designat odorem et ((secundum quosdam) M ^) flagro as a flama (flamma M ^) eo quod potius ardeat quando (quod P2) flamam (flammam M ^) emittit, fragio as dicitur a frango eo quod potius oleat quan do (quod M[ quid P2) frangitur ut pomum)

F lxi ' Frico as fricui frictum tu, ^ inde fricatus a um, ^ et hec fricatio nis, ^et frictus a um, unde Iuvenalis si prurit frictus ocelli angulus. 5 Frico componitur perfrico as, ^ et defrico as, ^ et refrico as, ^ et confrico as, et ab istis verbalia.

F lxii ' Flaveo es, ^ inde fiavus a um, ^ et hec flavitudo nis, ^ et flavesco is. 5 Flaveo componitur reflaveo es.

F lxiii ' Fulveo es, ^ inde hic fulvor ris, ^ fulvus a um, ** et fulvesco cis.

F lxiv ' Futo as .i. arguere, ^ componitur confuto as similiter pro arguere, ^ et refuto as .i. renuere, et ab istis verbalia.

F Ixv ' Frequens frequentior frequentissimus, ^ unde frequenter frequentius frequentissime adverbia, ^ et hec frequentia tie, ^ et frequento as, unde verbalia.

F lxvi ' Felix comparatur felicior felicissimus, ^ unde feliciter felicius felicissi me adverbia, ^ et hec felicitas tis. ** Felix componitur infelix is quod com paratur infelicior infelicissimus, ^ unde infeliciter infelicius infelicissime adverbia.

F lxi 4 Iuv. VI 578-579: si frictus prurit ocelli j angulus

F lx 1 Fames et s./. hec H 2 le (diminutivum) Pt 5 famicosus: famelicosus I Fixi 1 (fricatum tu vel) frictum H 4 in ntatg. I/angulus (Mai): angulosus Vt 5-6 perfrico... et ont. P2 6 ont. Mai 4 is (incoativum) P] F lxiii ont. VJ 4 cis (inchoativum) P)

F lxiv 2 (quod) componitur AP2 / similiter pro: .i. Pt ont. M, 3 renuere: rennere A

F lxv 1 Frequens (comparatur) HIP] 3-4 in ma?g. post F lxvi 2 P2

F lxvi 1 comparatur ont. MjA 2 adverbia: adverbium P2 ont. M]A / (et hec frequentia tie et fre quento tas unde verbalia) P2 3-4 in ntarg. P2 3 ont. MtA / tis (quod componitur infelicitas tis)H 4-5 is ...adverbia ont. M]A 4 adverbia (et hec felicitas) P] 5om. Vt Explicit tractatus primus super sextam litteram que dicitur -F- H DERIVATIONES 2 7 9 229 M. ' Talia intimante Grammatica, poeticus iiie chorus in pedagoge sue ad modum oratione obstupescens, secundum tractatum, que de sexta supere rat iittera, explanari sibi poscit. ^ "Faciam, inquit Grammatica, tantoque alacrius quanto vos ad audiendum impensiores esse intelligo". ^ Assumpta- que disputatione, sponsam seriatim redintegravit locutionem. ' Factiosus, proditor, versipellis, tegnosus, strophosus, versutus, alterplex. ^ Factiose, versute, dolose, fraudulenter. 3 Factitare, frequenter facere. ''Faxo, faciam. Terentius verbum preter quam te rogem faxis, cave! ^ Facessere, discedere. Martianus facessat ergo versipellis pro fu n d itas. ^ Facula, parva fax. 3 Facultas, possibilitas ^Fele, cerva, indeclinabile. Ovidius fele soror Phebi, nivea Satur nia vacca, pisces Venus latuit. 9 Fasciola, parva fascia. '° Facetus, urbanus, curialis, urbanicus. " Facetia, urbanitas. " Facitergium, togilla, mappa, mappula, gausape, orarium, manutergium, prandeum, manumundum, manupiarium. " Fascis, honus, sarcina, fasciculus. " Fasces, honores, insignia. " Fascinum, incantatio, prestigium. "Fascinare, incantare. Virgilius nescio quis teneros oculus mihi fascinat agnos. " Fidentia, fidelitas, confidentia.

4 Ter. Andr. 752-753: verbum ... I... praeter quam apud te rogo faxis: cave! 5 Mart. Cap. IV 423 8 Ov. met. V 330 16 Verg. /tttc. III 103

Incipit prologus in secundum H Repetitiones -F- Mai pro/ogttm om. M]A 1 in pedagoge: inpegoge I / que: qui PiP, / sibi om. H / poscit: poposcit HIP2 2 inquit: in- quid P2 om. I / tantoque: tanto quidem P2 / aiacrius: alicuius P2 ante corr. 3 disputatione: di spositione P[ / seriatim om. I / redintegravit: reintegravit P2 post corr. deintegravit V; reintegrat P] Explicit prologus H Incipit tractatus secundus de -F- littera sexta H 1-320 om. M]A 1 proditor ... versutus a/io ordine P[ / tegnosus om. HP2 / strophosus: tro- phosus P] om. HP2 / alterplex om. P, 2 dolose om. HP, / fraudulenter om. HI 4 Terentius ... cave om. Mai 5 Facessere: Fatescere IP, ^ 8 cerva ... fele om. P2 / cerva (nomen) P, / Ovi dius ... latuit om. Mai/nivea ... iatuit om. P,/pisces: pisce HI 10-11 mtttato ordine P, lOcuriaiis, urbanicus om. H 11 om. P2 12 mappula: mapuia P,/orarium (mensale) P2 / orarium ... manupiarium om. P, / prandeum (Mat): brandeum V, om. H / manumundum: ma- numundium (prandium) P, / manupiarium om. H 16 Virgilius ... agnos om. Mat' 17 (Fidu cia) Fidentia P, / confidentia om. P, 2 8 0 OSBERNI 239 / 240 M. Fiduciatis, fidus, fidelis, fiduciarius. " Fidecula, parva fides. 7° Fidelia, olla, urna, urceus, orca, obba. Persius sedet viridi non coc ta fidelia limo. 7' Fideiussor, fidem pro aliquo iurans. 77 Fedifragus, qui leviter fidem frangit. 77 Fiscellus, mollei casei appetitor. 74 Fiscina, corbulus, clitella, qualus, quaxillus. Virgilius et caseoli quos iuncea fiscina siccat. 77 Falcitare, sepe falciare. 7° Fasma, fantasma. Iuvenalis ageres ut Fasma Catulli. 77 Fiscella, parva fiscina que et fiscinula dicitur. 77 Fibula, cinctura vel firmamentum pallii. Ovidius fibulam vestem vitta cohercebat. 79 Fidis, corda. 7° Fidicen, cum chorda canens qui et liricen et citharista dicitur. 7' Fidicina, lyristria, citharistria, chordacistria. 77 Fidicula, parva chorda. Prudentius in ymnis ignes et fidicule se- v ian t. 77 Fistuire, cum fistula canere. 74 Fiber, animal quod mentulas findit, quod et castor dicitur, eo quod se castret. 77 Fastigatus, elatus, sublimis, evectus, superbus. 7° Fastigiosus, exaltatus, sublimatus. 77 Filix, herba que fefgie dicitur. Persius non tamen ista fifix ullo mansuescet aratro. 77 Fissilis, qui cito potest findi. Plautus non deceret fissile habere te cap u t. 79 Figmentatus, fictus, compositus, compaginatus. 4° Figmentatim, fictim. 4' Figmen, figmentum. 47 Flabellum, illud unde muscas abigimus. 47 Ffabrum, flatus.,

20 Pers. III 22: respondet viridi non cocta fidelia limo 24 Ps. Verg. copa 17: et caseoli quos iuncea fiscina servat 26 Iuv. VIII 186: ageres ut Phasma Catulli 28 Ov. me?. II 412-413: fi- bulavestemlvittacohercuerat 32Prud.cadz.V 119 37Pers.IV41:nontamen ista filix ullo mansuescet aratro 38 Plaut. at?/. 439-440: si adesses, ] non fissile auferres (Goeiz, haberes var. Z) caput

18 fidelis om. P) 20 Persius ... limo om. Maz 21 om. I / aliquo: alio P) / iurans: mittens P) 22 leviter om. P) / fidem frangit: frangit fidem V) 23 Fiscellus: Ficellius P) / appetitor: ap parator P; 24-25 om. P) 24 Virgilius ... servat om. Maz/iuncea: vincina 1/siccat: servat V) siccat ad 23 posf appetitor Pj 26 Fasma: Phasma Maz / fantasma: phantasma Maz / ageres: agens IP2 om. H 28 Ovidius ... cohercebat om. Maz/fibulam: fibula HI/vitta: vitia H 29 om.P) 30-31 ZMMMMmcoegzfH 30 (cordacista et) citharista HI 31-32 mu/aio ordi ne P) 32 Prudentius ... seviant om. Maz / ignes om. P) / seviant: canant P) 34 mentulas: mentulam P) 35-36 zn Mnzzm coegzf I om. H 37 felgie: felgere HI felgiere P) DERIVATIONES 2 8 1 240 Ai. 44 Flamen, sacerdos Iovis, qui et dialis et lupercus et edilis et creppus dicitur. 44 Flaminium, sacerdotium, presbyteratus, antistitium. 46 Flamineus, puer preminister sacerdotis. 42 Flaminica, sacerdotissa. Macrobius de Saturnalibus Camillos dice bant et flaminicarum famulos. 44 Flammeolum, parvum flammeum. Prudentius in sichomachia flam meolum, strophium, diadema, monile. 4° Flammascere, flammare incipere. 6° Flammeum, infula virginalis. 6' Ferocire, sevire, stomachari, limphari, debachari. 42 Feralitas, crudelitas, ferocitas, ferocia. Macrobius Pitagorei docue runt ferociam animi tibiis emollire. 44 Feralis, crudelis, ferus, sevus. 44 Ferula, palmatoria, volaría. 64 Furie, eo quod feriant que pluribus modis dicuntur, nam 64 Amadriades sunt furie fontium, 6? Oreades montium, 64 Maiades camporum, 6° Dría des silvarum, 6° Naiades maris 6' que et Nereides dicuntur, 62 Eumenides inferni. 64 Frumen, summa pars gutturis, que et rumen dicitur. 64 Fructuarius, utilis, quod et fructuosus dicitur. 64 Fruges, fructus terre. 66 Frugeria, dea frugum. 62 Frutex, locus spinosus. 64 Fruticosus, spinosus, senticosus, vepricosus. 6° Fruticari, crescere, adolere, pullulare, incrementari. Iuvenalis fruticante pilo neglecta et squalida crura. 2° Frugi, bonus, macte. 2' Frugalis, valens. 22 Frugalitas, valitudo.

47 Macr. Sat. 111 8,7: camiiios et camiiias appeiiant Haminicarum et flaminum praeministros 48 Prud. psycit. 449: fiammeoium, strofium, diadema, monile 52 Macr.] Mart. Cap. IX 923: Pythagorei etiam docuerunt, ferociam animi tibiis aut fidibus moliientes 69 Iuv. IX 15

46 Fiamineus: Fiaminius P[ 47 sacerdotissa om. P[ / Macrobius ... famuios: fiamines Camiiios famuios dicebant P[ om. Aia: ' Saturnalibus: Sumaiibus iL 48 om. Vi 49Fiammascere: Fiaminascere V] / flammare: flaminare I 51 iimphari, debachari om. P] 52 inde a feroci tas distinxit H/om. V]I 53om. P,/sevus (ferox, preferox, efferus, bestius, vioientus, trux, truculentus) H 54 Feruia: Feria n 55-61 Amadriades ... dicuntur: Madiiades sunt dee Fu rie eo quod feriant, que pluribus modis dicuntur Naiades fontium, Oreades montium, Amadria des camporum, Driades siivarum, Nereides matis que et Naiades dicuntur H 56 Amadriades: Hamadriades Mai 58 Maiades: Maides H "61 Nereides: Netiades P^ Menades I 63 Fru men: Frunen P, 67 Frutex: Fructex Mai 68 Fruticosus (fructicosus) P[ / senticosus om. Pi / vepricosus om. I 69 Fruticari: Frutificari V, om. H / incrementari om. H / Iuvenaiis ... crura om. Mai / fruticante: fructicante I / squaiida: scaiida P[ 70 macte et in marg. et frugaiis Pi 71 vaiens (vei utiiis) H 2 8 2 OSBERNI 240 / 247 M. Fructetum, locus spinosus. 74 Fructicetum, locus ubi multe frutices crescunt. 73 Faierare, omare, a faleris .i. a equorum ornamentis 76 Famiiitium, servitium, obsequium, clienteia, obsequeia. Martianus ha bere quam plures in famiiitio disciplinas. 77 Fumicosus, fumosus, fuliginosus, fumidus. 76 Fumigabundus, fumidus, fumo plenus. 79 Fumidare, fumare, fuiiginare. 6° Fumigare, fumare. 6' Fulina, coquina, popina, quilina vei cuiina, ciborina. 63 Fuiigo, nigredo vel sudor fumate domus. Iuvenalis iile supercilium madida fuigine tinctum. 63 Fulica, nigra avis in paludibus commorans. 64 Fuligineus, niger, pullus, fulvus, fuliginatus, fuscus. 66 Figulus, oliarius. 66 Fulinarius, coquus, coquester. 67 Foiium, pro fronde dicitur et pro quadam pretiosa herba que ex paradiso descendit. Prudentius in ymnis spirant et foiium fonte quod abdito; unde etiam efficitur pretiosum unguentum quod dicitur folia tum. Iuvenaiis mechis foiiata parantur 66 Fomen, fomentum, educamen, educamentum, nutrimentum, alimonia. 69 Fotiiis, nutribilis. 9° Foiiatus, curvatus, quia foiium cito curvatur. 9' Folinicia, vanitas, inanitas. 93 Foculare, nutrire, fovere, educare, alumnare, nutricare, refocillare, alere, fociilare. 93 Foculus, parvus focus. 94 Fomacuia, parva fornax. 93 Farus, ignis visio vel mons ubi igne incenso notabant portum ibi esse. 96 Fenestra, eo quod feneret nobis lucem, que dicitur 96" fos.

76 Mart. Cap. I 36: habere quam plures in famulitio Disciplinas 82 Iuv. II 93 87 Prud. cafR. V I19 Iuv. VI 465

73 Fructetum: Frutectum HP) 74 locus om. H / frutices: fructices P2 75 om. H / Faierare: Falciare P2 / a faleris: faleris I phalera P) 76 Famiiitium: Famulitium I / famiiitio: famulitio I/disciplinas (vel plinas) P) 77-78 m unum coegemn/ P2P] 77 fuliginosus (fumo plenus) P) om. H 78 Fumigabundus om. P) / fumidus om. P2 / fumo plenus om. H 79-80 m unum coegerMn/ IP) 79 fuiiginare om. H 80 fumare om. IP) 81 vel culina om. HP) 82pos/ 86 H/Iuvenalis ... tinctum om. P) Mai 84 fulvus: furvus HP]/fuliginatus I om. P) / fuscus: fulcus P) om. V) 85-86 m unum coegeram HP) (Figulus follmarius ollarius coqus coquester) 85 om. I/ollarius: folligenarius P) 86 ame 82 H / Fulinarius: Fulmarius HP2 87 pretiosa om. P2 /Prudentius ... abdito om. Mai/quod: qua P)/abdito: addito IP)/unde ... parantur om. P) Mai 88 fomentum om. I/nutrimentum (nutrimen, alimen, alimentum) P2 om. P) 89 Focilis: Focibilis P) 91 inanitas om. HI 92 nutricare om. P2 / fociilare (fo mentare) H 95pos/ 102 P2 /Farus ... esse: Farus, visio ignis quo nomine vocant montem quemlibet iuxta portum positum P) 96 eo ... lucem: quasi ferens nos extra P) / (in) lucem I / lucem (vel ferat nos extra) P2 om. P) / que dicitur fos om. P2 DERIVATIONES 2 8 3 247 / 242 M. 9** Fosphorus, lucifer, eo quod ferat fos .i. lucem. Macrobius nuptam vi debis, Fosfore. 93 Feniculum, quasi oculorum fenum. 99 Fenicium, herba fullonum que nigram facit tincturam. Fuscus, niger, pullus, ater, atratus, furvus. Fuscamen, nigredo. "3 Fenestrella, parva fenestra. '^Festra, parva fenestra. Macrobius de Saturnalibus et quidem festra minusculum ostium in sacrario. '°4 Fuscotinctum, fustanium. "3 Fucare, colorare. Fucosus, supertinctus. '°7 Fucus, quedam apis que non mellificat, sed aliarum comedit laborem. Virgilius ignavum fucos pecus a presepibus arcent. Dicitur quoque fucus pro qualibet deceptione. Terentius per impluvium fu cum factum mulieri, ios Frendere, concutere, complodere. '°9 Fresus, concussus, unde et faba fresa .i. concussa dicimus. "° Fren, membranula que dividit superiora et inferiora. Frenesis, furor, que frena commota facit. Fartor, extorum repletor. Farcire, supplere. '" Farcinare, replere. Farrago, stramen vel quelibet vilis annona. Persius tenui in farragi ne m endax. Farinacius, ex farina factus. Farracum, puls ex farre. Fabulones, fabularum narratores. "9 Fabundus, loquax, dicax. Facundus, disertus, eloquens, facundatus. '3' Fanum, templum, delubrum, sacellum.

97 Macr.] Mart. Cap. IX 902: nuptam videbis, Phosphore 103 Macr. Sai. III 12,8: festra, quod est ostium minuscutum in sacrario 107 Verg. georg. IV 168; Aen. I 435: ignavom fucos pecus a praesepibus arcent Ter. ettn. 589: per inpluvium fucum factum muiieri 115 Pers. V 77: in tenui farragine mendax

97 videbis: videbit P] / Fosfore: Fossore P, Bosfore P^ 100 puiius ... furvus om. H 102 an te 95 Pi 103 om. P; 105 Fucare: Fuscare Mai 106 Fucosus: Fuscosus Mai 107 ar cent: arcet P, / fucum factum muiieri: mulieri fucum factum P] 108 post 118 P2 /Frendere: Frondere Mat' 110 Fren (est) 1/membranuia: membrana V,/inferiora (ventris) H 111 Frenesis: Phrenesis Mai / frena: furere P] phrena Mai / facit. (Frenesis est apustema [scii, 'a- nóomna] in amentorum parte capitis constitutum de colera vel de sanguine factum cum febre acuta) P, 112 extorum: extor I 113-114 in marg. P2 114 supplere: replere P, 115 Persius ... mendax om. Mai 116 Farinacius: Fartinarius I / farina: farragine I 117 farre(facta)P) 118 ante 108 P2 119-120 in nnnm coegi! P2 120 disertus om. P, / facunda tus: facunditus P; 121 post 128 P2 / saceiium om. P, 2 8 4 OSBERNI 242 M. "8 Fescenninum, carmen nuptiale, quod et dragma et epithalamium dici tur. Martianus ymeneo fescennina quadam licentia perso n an te. "8 Fanaticus, fani custos, qui et edituus et sacrista dicitur. "4 Formum, calida ferri massa sicut ab igne trahitur. "8 Formidus, calidus. '86 Formicales, forcipes fabrorum, que forma .i. calida de fornace educunt. "8 Formosus, pulcher, speciosus, decorus, decusiatus, decorosus, venustus, perspicax, vemus, limpidus. '8° Forinsecus, foris. "9 Forago, filum quo textrices opus distinguunt. '8° Forulum, parvum forum. '8' Forus, foramen quo remus in aqua mittitur. '88 Forensis, foris conversans. '88 Forassis, foris manens. Prudentius quamquam forassem linguam tetigissem. '84Forulus, scriptorum pluteum. Iuvenaiis hic libros dabit et foru los mediamque Minervam. "8 Fores, porte. "6 Forica, locus in foro ubi immunda fluunt. Iuvenaiis inde reversi conducunt foricas. '88 Forpes, forceps fullonum, quasi quod foris est pectens. '8° Forpicula, parva forpes. '89 Forfex, forceps nummulariorum, quasi quod foris est in nummo ca piens. ""Forficula, parva forfex. Quidam forfice fila, pilum cape forpi ce, forcipe ferrum. '4' Furvus, niger. '48 Frontosus, impudibundus. Augustinus que solebat in fornicatio ne frontosa esse.

122 Mart. Cap. IX 904: His Hymenaeo diutius velut fescennina (fescennia var. /.) quadam licentia personante 133 Prud. per/s?. X 986: quamquam forassem ... linguam contigissem. 134 Iuv. III 219 136 Iuv. III 37-38: inde reversi ¡ conducunt foricas 140 non repperi sed c/! Eberh. Bethun. Graec. X 166 142 Aug. serm. CXL 8: quondam frontosa ad fornicationem, frontosior ad salutem

122 dragma: drama Ma/ 124 massa: materia mur Ma: 126 que: quia 127 deco rus om. P;/decusiatus, decorosus om. P^P t / perspicax: perspicuus I/limpidus om. P; 128 art?e 121 P2 /Forinsecus foris: Foris forinsecus Pt (conversans) Ma/ 129-132 om. Ma/ 131 quo ... mittitur: remorum P¡ / mittitur: emittitur H 132pos? P2 133 pos? 135 Pt / lin guam: lingam (fortem) P] 134 Iuvenaiis ... Minervam om. Ma/ 135 an?e 133 P] 136 fluunt: confluunt I / Iuvenaiis ... foricas om. Ma/ / reversi: reversus I / conducunt: conducit I 137-138 mn?a?o on/me pos? 139 H 137 Forpes: Forpex H IPt/est (in nummo) P2 om. Pt / pectens: petens Pi om. P2 138-139 om. P2 138 Forpicula: Forcipula Pi / forpes: forpex I 139 pos? 136 H m marg. P2 / Forfex, forceps: Forceps forfex Pt / nummulariorum: nummula rii HP; / quasi om. P¡ /in nummo: in numero P, om. I 140pos? 137 H/Quidam ... ferrum om. Ma//Quidam (ait) P; om. I/forpice: forfice I/forcipe: forfice H forpice P] 141 om. Pt 142 Augustinus ... esse om. Ma/ / in fornicatione: in foros P¡ om. H DERIVATIONES 2 8 5 242 / 248 M. Furfur, grossum far. "4 Furcifer, furcam portans. "2 Furceila, parva furca. "6 Fulgur, fulgor, fulmen tria nomina sunt: fulgur tangit, fulgor in cendit, fulmen findit; ideo et cum ternis radiis finguntur. Furciles, furce ubi suspenduntur latrones. "5 Fonus, sonus, melos, cantilena. "^Fonicus, musicus. Sidonius hic psalmorum modulator et fonicus. ""Ferentarius, sagittarius. Ambrosius super Egisippum sed ut solent inferentariorum plura vulnera dabant. Feronia, dea ferendi. "2 Ferax, fecundus, fertilis. "3 Feraculus, aliquantulum ferax. "4 Feretrum, quod fert mortuum. "2 Ferrugo, ferri rubigo vel quidam color similis ferro. "6 Ferrugineus, nigri coloris. "^Fugitare, sepe fugere. Plautus an tu, furcifer, erumnas fugita re censes? "5 Fracticius, qui cito frangitur. "^Fragum.freses. Ovidius montanaque fraga legebant. Fraxinetum, locus ubi fraxini concrescunt. Falaricum, telum rotundum. "2 Fritillum, molinellum. Iuvenalis parvoque eadem movet arma fritillo . "3 Fragitida, stilus. Prudentius in ymnis qui cum sacrandus accipit fragitidas. "4 Fragus, recurvatio poplitis, quod et suffraginatio dicitur. "2 Fomaculus, parvus fomax.

146 non repperi 149 Sidon, epis?. XIV 11: psalmorum hic modulator et phonascus 150 Ambrosius = Heges. III 9,4: ut soiet (solent var. 1.) in ferentariis proeliis, plura vulnera quam neces inferebantur 157 Plaut. osin. 485: ain tu, furcifer? erum nosmet (nos codd.) fugitare censes? 159 Ov. met. I 104 162 Iuv. XIV 5 163 Prud. peris?. X 1076: qui cum sacran dus accipit sfragitidas

143-144 mutato ordine P, 146 Fulgur: Fulgus Mat / fulgor ... findit om. I / ideo finguntur om. P] / cum: sunt I / finguntur om. I 147 Furciles: Furcelles I Furcille HP2 / ubi: quibus P2 versus I / suspenduntur: penduntur I 149 Fonicus: Phonicus Mai / Sidonius ... fonicus om. Mai / hic om. I 150 Ambrosius ... dabant om. Mai / sed: sit I / soient om. I / inferentariorum: ferentario rum I / plus: piuriis HP] / vulnera: munera I (quam neces) P] / dabant: inferebantur P] 151 fe rendi: fenerandi P] 153-154 mutato ordine P2 154 quod fert: quo fertur P2 / mortuum: mortuus P2 155 quidam om. P] 157 sepe ... fugitare in marg. P2 / Piautus ... censes om. Mai/furcifer: furcis P]/erumnas: erumpnas P2 om. P,/fugitare om. P, 159freses: frese P2P] / Ovidius (arbuteos fetus) P] 160-161 mutato ordine P2 160 Fraxinetum: Fraccinetum P] / concrescunt: crescunt H 162 Fritiilum: Frutiilum I / Iuvenaiis ... fritilio om. Mai / arma om. P] 163 Fragitida: Fraginda I / Prudentius ... fragitidas om. Mai / fragitidas: fragindas I om. P] 164 om. P] / quod ... dicitur om. H 165 Fomacuius: Fomacuia P] / parvus: parva Pt 2 8 6 OSBERNI 243 Ai. "6 Fornacalia, instrumenta ad opus fornacis aptata. "2 Fomicire, panem in fornace coquere. "4 Fomix, arcuata domus meretricum. Iuvenalis lenoni pueri quo cumque in fornice nati. Favorosus, favore plenus. '2° Favissor, piscator qui semper favet ut sibi bene eveniat. Faudicus, veridicus cui omnes favent. "2 Favillus, parvus favus. "^Favius, levis. Plautus qui vult cubare pandit saltum favium. "4 Favonium, leve odium. '26 Favonius, lenis ventus et transitorius. Ovidius utque sub adventu spirantis leve Favonii. "6 Faustus, felix, fortunatus. '22 Finitimus, vicinus, convicaneus, affinis, confinis, conterminus, conti guus. "4 Fusilis, quod facile funditur. Fusim, effusim, sparsim. '4° Fundibula, funda. Funditor, funde iactator. Salustius in sinistra parte Manlius cum funditoribus; qui et fundibularius dicitur. "2 Fundulus, minutus piscis, qui et gobio et scintilla dicitur. "^Funditare, sepe effundere. Plautus cum cruciatu tuo ista verba fu n d ita s . "4 Flagiatores, qui pro mercede cedebantur. "6 Flustra, spumarum frusta. "6 Forbicides, boves gravide, que et uri dicuntur. "2 Fanatica, arbor fulmine tacta. "4 Falera, effibia, equorum ornamenta. '4° Frivolum, leve quid et inutile. "6 Filtrum, genus acutissimi veneni. Iuvenalis hic Tessala vendit filtra. '°' Flebotomum, ferrum quo venas incidimus, nam '°'" tomos incisio dici tur.

168 Iuv. III 156: lenonum pueri quocumque ex (in var. /.) fornice nati 173 Plaut. Cure. 56: qui volt cubare, pandit saltum saviis 175 Ov. ine?. IX 661: utve sub adventu spirantis lene Fa voni 181 Sali. /ng. C 2 183 Plaut. Amp/t. 1033 190 Iuv. VI 610-611: hic Thessala vendit [ philtra

166 instrumenta ... aptata: fomacum instrumenta P] 167 Fomicire: Fomacire P; / coquere: ponere Pt 168 Iuvenalis ... nati om. Ma: 170 bene om. Ma: 171 veridicus: vindicus P2 173 Favius: Favus Pi / Plautus ... favium om. Ma: / favium: fautum I 174 om. Pt 175 Ovidius ... Favonii om. Ma: 176 fortunatus (beatus) H 177 confinis: confinius P2P 1 /conterminus om. Ma:/contiguus om. Ma: 181 qui ... dicitur om. HP2 /fundibularius: fundibulus Pt 183 Plautus ... funditas om. H Ma: 184-185 mn?a?o ordme P2 184 Fla giatores: Flagratores P2 /cedebantur: ceduntur Pt 186 Forbicides: Forbices I/boves om. Ma:/uri om. Pj 188 Falera: Falere Ma:/effibia: efficia Pt ephippia Ma:/ornamenta: orna mentum H 190 Filtrum: Fultrum I / acutissimi: acuti Pt 191 Flebotomum: Flebomum Pt / incidimus: scindimus I / tomos: tomus HP) 1 0 ^ Ma: DERIVATIONES 2 8 7 243 / 244 M. "3 Faselus, navis, prora, cymba, lintris, iibumus, cumba, carina, celox, dromo. "3 Fimum pro sacco, fimum pro stercore dico. "4 Filicones, inutiles ut filix herba. "3 Futilis, qui cito effunditur. Terentius tu nichil nisi sapiat ille fu tilis. "6 Fiuor, madiditas. "^Fluvidus, madidus. Lucanus traxit iners ceium fluide contagia p e s tis . "6 Fluctuare, hesitare, mussare, vacillare, nutare. '99 Fluviosus, aqua plenus. 39°Fluviare, ditare. Iosephus nihil ditior fluviatur aut pauperior defraudatur. 39' Frondosus, fronde plenus. 393 Frondator, avis quedam que ex fronde nidum facit. Virgiiius canet hic frondator ad auras. 293 Fioretum, Horarium, locus ubi Hores crescunt. 294 Fulcimen, fulcimentum. 293 Fulcrum, sponda lecti. Prudentius ubi muito fulcra mero. 396 Frigilla, avis quedam que frigore canit. 397 Frigores, febres. 396 Frygium, mitra pontiHcaiis. 399 Frigutire, frigide deducere. Plautus quid frigutis? quid istud tam cupide cupis? 3" Febrire, febricitare, febres habere. 3" Frixus, cum sagina in patella coctus. 3" Frissa, carboneila. 3" Frissatura, coctura. 3" Fossorium, ligo cum quo foditur. 3" Fodare, fossare, sepe fodere.

t93 non repper/ 195 Ter. ad. 394-395: tu ... nihil nisi sapientia, es ili' (iH' futilis var. /.) som nium 197 Lucan. VI 89: traxit iners caeium fluvidae contagia pestis 200 Iosephus - Cas- siod. /os. an/Zq. XVIII p. 514 F.: nihil amplius inter eos ditior fruitatur, nihil pauperior defrauda tur 202 Verg. Aue. I 56 205 Prud. psycA. 370 209 Plaut. cas. 267: quid friguttis? quid istuc tam cupide cupis?

192 prora ... dromo om. H/dromo om. P] 193 Fimum om. I 194 herba om. P) 195 Futilis: Futile P2 / qui: quod P2 / effunditur: funditur P2 / Terentius ... futilis om. Ma/ / sapiat: sapientiam I 197 Lucanus ... pestis om. Ma/ 198 mussare (musitare) P2 / nutare om. H 200 Fluviare: Fluitare P] / Iosephus ... defraudatur om. Ma/ 202 Virgilius ... auras om. Ma/ / ad auras: ab alto HIP] 204 om. P2 205 Prudentius ... mero om. P, Ma/ 206- 207 post 208 P2 206 canit: cantat HI 208 post 205 P2 209 Frigutire: Friguttire H / (se) deducere H / Plautus ... cupis om. Ma/ / istud: illud P] / cupide: frigide P] / cupis om. P] 210 febricitare om. P] 211 Frixus: Frixum P2 /(quod) cum ... coctum (est) P2 212- 213 muta/o ordine H 212 Frissa: Frixa HP2 213 Frissatura: Frixatura HP2 / coctura om. Pt 215 Fodare (vel) I (et) P2 / fossare om. P] 2 8 8 OSBERNI 244 M. 3" Fedosus, fedus, sordidus, exoletus, fetulentus, putidus, spurcus, spurcilentus, porcidus, feculentus. 3" Feculentia, fetor. 3"pecula, parva fex. Horatius siser, aiiec, fecula, Coa. 3" Fetus 339 Fecutina, causa qua mulier fetum eicere tentat. 33' Ficus, arbor vel illius arboris fructus. 333 Ficus, infirmitas quedam. Martialis cum dixi ficus rides, quasi barbara verba et dici ficos, Ceciliane, iubes. Dicemus ficus quas scimus in arbore nasci, dicemus ficus, Ceci- lianes, tuos. 333 Ficosus, fico .i. illa infirmitate plenus. 334 Ficetum, locus ubi multe ficus crescunt. 335 Ficulnea, arbor Rei. 336 Functorius, quod bonum est ad fungendum. 337 Fungere, uti, frui, vesci. 336 Fungus, boletus vel vetus pannus. Macer amotosque sibi solet hic accendere fungos. 339 Fiscus, saccus publicus. 339 Fiscale, redditus regalis. Iosephus a tertia. 33' Fiscedula, piscis parvus, fundulus, gobio, loligo, scintilla, fiscedulensis. 333 Funestus et funebris, funeri proximus. 333 Funusculum, parvum funus. 334 Funambulus, qui super chordam ambulat. 335 Forte, fortuna, forte. 336 Fors, forte. Prudentius et fors innocuo tinxisse sanguine fer rum . 337 Fortuito, forte. 336 Fortuitus, fortunatus. 339 Femella, feminula. 349 Femellarius, femineo operi deditus. 34' Femen, coxa femine. 343 Feminale, bracca, quod et femorale dicitur.

218 Hor. serm. II 8,9: siser, aliec, faecula, Coa 222 Mart. I 65,4: cum dixi 'Reus', rides quasi barbara verba et dici 'Reos' Caeciliane, iubes. dicemus 'Reus', quas scimus in arbore nasci, dice mus 'Reos', Caeciliane, tuos. 228 Macer ] Marbod. /ap. 558: admotosque sibi solet hinc accen dere fungos 230 Iosephus = Cassiod. /os. an?:g. XII p. 339 F.: et per tres annos liberamus eos a tertia parte Rscalium 236 Prud. psyc/z. 501

216 Fedosus: Fodosus I/putidus: putridus IP] pictidus P2 /spurcus om. H/spurcilentus: spuro- lentus P] / porcidus om. tp / feculentus om. P] 217 Feculentia: Fetulentia H 218 Horatius ... Coa om. Ma: / siser: silex P2 cicer P] / Coa: Choa P2 222 om. I / vel ... tuos om. Ma: / cum ... iubes om. HIP] / quas ... tuos om. I 223 .i. illa inRrmitate om. P] 226 Functorius: Functo- rium P]/quod: qui P]/bonum: bonus P]/est om. Ma: 227om. P2 /vesci (potiri) H 228 Macer: Marcus P] 229 publicus: regius Pj 230 redditus regalis: redditur regale Ma:/Iosephus a tertia om. Ma: 231 loligo: lolligo H/loligo ... Rscedulensis om. P] 234 ambulat: vadit P] 236 Prudentius ... ferrum om. Ma: 240 femineo: feminino P2 / dedi tus: dedito Ma: DERIVATIONES 2 8 9 244 / 245 M. 746 Fenixari, fenerare. 744 Fenus, lucrum de gabulo. 747 Fabacius, quod fit de fabis. Macrobius de Saturnalibus cui pulte fa bacia et larido sacrificatur, quod vires corporis his re bus maxime roborentur. 74° Feria, dies ab epulis ferendis. 747 Frontispicium, frontis inspectio. 746 FloCCUS, Villus. 74° Floccifacere, vilipendere, Hoccipendere, parvipendere, naucipendere. 77° Filiatio, filiorum cognatio. 77' Filiatus, curvatus, aquilus, camuratus, obuncus, reduncus, arcuatus, lunatus. 777 Filiacista, filator, quod in Plauto reperies. 776 Flagrum, flagellum. 774 Flagitium, dedecus, iniuria, contumelia, flagitiositas. 777 Flagitiosus, dedecorosus, impudorosus. 77°Fuitare, sepe fugere. Plautus herumnas fugitare censes? 777 Flagitare, efflagitare, rogare, precari, stipulare, implorare, orare, interve nire, intercedere, interpellare. 776 Fastidire, tedere. 77° Fastidiosus, tediosus. 7°° Fastus, superbia, elatio, extollentia, arrogantia, tuberositas, torositas, vesicatio, fastuositas. 7°' Fastuosus, superbus, elatus, extollens, arrogans, tuberosus, torosus, vesicatus, fastigatus. 7°7 Fastigium, altitudo, apex, sublimitas. 7°6 Fastulum, parvum festum. 7°4 Festale, festivitas. 7°7 Fraudulentia, fraus, stropha, tegna, factio, illectio, circumventio, dolus. 7°° Fraudulentus, dolosus, factiosus, versipellis, tegnosus, strophosus, com plex, alterplex. Fremor, concussio. 7°7 Festinatim, festinato, festinanter, confestim, mox, protinus, ilico, statim, properanter, propere, ocius, ocissime, incunctanter, actutum, curriculo, concito, protinam.

245 Macr. Sat. I 12,33: cui pulte et larido sacrificatur, quod his maxime rebus vires corporis ro borentur 252 c/ Piaut. au/. 518: thylacistae (Wiiamowitz, phylacistae codd.) 256 Plaut. asm. 485: erum nosmet (nos codd.) fugitare censes?

243 fenerare: fenerari P, 245 de Saturnalibus om. P] / cui: cum I / fabacia: fabata I / larido sacrificatur: tardo sacrificabantur P] 246 ferendis: fendis (fradies) P] 249 parvipendere om. Mai 250 cognatio: congregatio I 251Fitiatus: Filatus I/camuratus: cameratus I 253 ftagedum om.P] 254 post 269 P2 256om. I/Plautus ...censes om. Mai 257 sti- putare: stiputari I / impiorare ... interpellare om. P] 260 vesicatio (cervicositas) P2 om. P] / fa stuositas om. P] 261 extoltens om. P] / tuberosus ... fastigatus om. P, /vesicatus (cervicatus) P2 263Festutum:FestiHumP[ 266 versipettis: versipettex ante corr. P, 267post317 P2P] / festinato ... protinam a/io ordine P] 2 9 0 OSBERNI 245 / 246 M. 363 Framea, gladius, mucro, dimiculum, ensis. 369 Fretus, securus, tutus. 37° Fabriiia, parva fabrica. 37'Fabrus, ingeniosus, artitus, artificiosus. Sidonius Demostenis elo quentia fabra. 377 Fabrefactus, ingeniosus. Plautus in cassia hec failacia est fabre facta. 373 Flexuosus, fiexibilis. 374 Flexus, fiexuositas. Persius aut vitem quem mollis fiexus et unde. 375 Fratria, uxor fratis. 376 Fratrissare, fratri assimulari quod et fratrare dicitur. ^ 377 Fetiaiis, qui iegatione pro pace fungitur. 373 Faginus, fagineus. 379 Fagium, summum edificium. 33°Frustiilatim, frustatim. Plautus iam ego faxo ut hunc formice frustillatim deferant. 33' Formella, parva forma. 337 Fulgetrum, fulgor, splendor, iubar, radiamen. 333 Fullonium, opus fuilonum. 334 Fritamentum, vox merule. 335 Frugiferatio, fertilitas. 336 Furcilla, homo vorax. 337 Frictus, fricatus. Iuvenalis si frictus prurit ocellus. 333 Fragrantia, odor. 339 Fragrare, olere, quod et flagrare dicitur. 39° Futitare, futuare, sepe futire. 39' Frimiscor, intercipere. 397 Fribula, vasa fictilia. 393 Fiala, vasculum patulo ore. 394 Fiascones, vasa vinaria. 395 Familicosus, familia pienus. 396 Fanarioius, vates, poeta, dictator. 397 Farcinare, impiere, farcire. 393 Ferculum, mensa vel vasculum mensorium, vel cibus oblatus.

271 Sidon, epist. VIII 1,2: Demosthenis ... et eioquia fabra potuere 272 Piaut. ens. 861 274 Pers. 111 68: aut metae qua moHis fiexus et undae 280 Piaut. Cnrc. 576 287 Iuv. VI 578-579

268 Framea: Fiamea P] / dimiculum: ciunicuium Mai / ensis (machera, spata) P2 (vix icgitnr ma- dera) P[ 269 unfe 254 P2 270 om. P, 271 artificiosus om. P[ / Sidonius ... fabra om. Mai/eloquentia: eloquia I 272Piautus ... fabrefacta om. Mai 273f)exibiiis om. I 274 Fiexus om. I / fiexuositas om. P[ / Persius ... unde om. Mai / vitem: vite IP, / quem: qua IPt / moiiis: meilis IP[ / et unde: inde P[ om. I 276 Fratrissare: Frissare I / fratrare: confratra- re I 277 fungitur: utitur P; (utitur vel) I 282 Fulgetrum: Fuigetum Y[ 295 Famiiico- sus: Fameiicosus P[ Famiiiconus P[ 296 Fanarioius: Farioius P2P1 298 obiatus: aiiatus P] DERIVATIONES 2 9 1 246 M. 399 Feronia, luno, eo quod ferat opem. ___ 3°° Filautus, qui se ipsum diligit. 39' Filicatus, celatus, sculptus. 393 Fiduciarius, fide vel fiducia plenus. 393 Fidiamus, amicus, fidem amans. 394 Fisiologice, naturaliter. 393 Finalitas, terminatio. 396 Fiditus, fide ditatus. 397 Ficarius, sutor, alutarius, pelliparius. 396 Flabanus, custos porcorum, subulcus, scrofarius. 399 Flemen, ploramen, flentium humor. 3" Floreticus, rhetor qui dicta deflorat. 3" Fortunare, felicem facere. 3" Fomentare, nutrire, alere, alumnare, fovere, nutricare, foculare. 3" Fonascus, cantus a 3"" phonos .i. a voce. 3" Foculare, quando nomen est dicitur pro loco in quo est focus, vel pro folle unde focus sufflatur, quando vero verbum est tunc dicitur pro nutrire. 3'3 Fodeumata, medicamenta. 3" Fremor, murmur, strepitus, fremitus. 3" Frigutire, ocgarrire, ocgannire, subsannare, deludere, deridere. 3" Fruniscor, utor. 3" Frustrator, illusor. 339 Funeratus, sepultus.

300 Filautus: Filantus I Philautus Ma: 301 celatus om. P] 302 fide (fidelis, fiducialis) om. P] 303 fidem om. P] / amans (fideliducia) P] 304 Fisiologice: Fisologice P2 Filosogice I Fi- losogie P] 309-310posf 311 P2 310dicta (humor) P 2 / deflorat: deflorant P2 311 feli-

IP) / phonos: fos H qmivr) Ma: / .i. a om. Ma: 316 pos? 266 P2P] / murmur om. P] 317 ocgar rire: garrire P2 aggarire HIP] / subsannare: obsannare Ma: / deludere om. P] Explicit tractatus secundus super -F- H

247 / 248 M. ' Ubi prefata in iucem facunda locutione mater Grammatica expromsit, per assuetum disputationis enitens campum, in hec iterato verba ora resol vit. ^ "Iam maxima ex parte labore nostro expleto ad deflorandum septime littere tractatum curriculo pervenimus. ^ Garrula vero oblatrantium invido rum ora ad ingerendas contumelias totiens relaxamus, quotiens impigrum vivi ingenii acumen ad commune nobis commodum aliquid utilitatis eno dare desudat. ** Verum orationis gladio, aut quod rabidos condecet adversus latratus, preduro nos cipione undecumque tutante, regiam tanto liberius semitam incedemus, quanto ex bono cordis proposito aliquid proferimus boni. ^ De septimo igitur apice ut disserendus est evolvamus tractatum, quem uti Martianus noster edisserit, spiritus format cum palatu". Dixit et incepit.

' Gigno is genui itum tu verbum activum, ^ inde hic genitor ris, ^ et hec G i genitrix cis, ** et genitus a um, 7 unde hec genitura re, ° et genuinus a um .i. naturalis, ^ et inde hec gena ne, ^ et hic genitivus, ° et hic genuinus ni .i. dens maxillaris, unde Persius et genuinum fregit in illis. Geni-

4 Mart. Cap. III 261: G spiritus cum paiato 9Pers. !i!5 Gi

prologum om. M) Incipit proiogus in tractatum primum de -G- H Proemium septime iittere A Proiogus septimae iitterae Ma: 1 prefata: prefeta Ma: om. P] / facunda: facundia A / expromsit: expromisset V; / enitens: emi nens P] om. Ma: 2 maxima: proxima P] 3 invidorum ora: ora invidorum P[ / ingerendas: gerendas P2 / commodum: comodum P2 om. HI / desudat: disudat I 4 orationis: rationis HP[ / adversus: adversum V[ / nos om. M; Mu; / cipione: scipione Ma: piane recte / iiberius: bre vius I / incedemus: incidemus I / aliquid proferimus boni: aliquid boni proferimus H / boni om. P[ 5 disserendus: disserendum V]/Martianus noster edisserit: noster Martianus edisserit V,HI noster edisserit Martianus P) / paiatu: paiato HP[ piato P2 Expiicit proiogus H Incipit tractatus primus de septima iittera que dicitur -G- H Incipit tractatus A I Gigno: Ginno i / genui itum tu om. P[ 6 genuinus ni: genuus M[ genitivus P[ 7 om. G i P, / ne (unde Ysidorus [cf XI 1,108] piuraiiter hec genua) H 8 genitivus: genitus P2 9 ge nuinus ni: genuicius Pt / in om. Ma: / ¡His: ilium n 10-11 mutato ordine ji 2 9 4 OSBERNI 248 / 249 M. tus componitur ingenitus, " et unigenitus. " Item a gigno hic genius nii .i. deus nature vel deus qui preest nuptiis, " et inde hoc genitale pro men tula, " et hic genialis is .i. lectus ubi sponsus et sponsa cubant, unde Iuve nalis Tiriusque palam genialis in ortis sternitur. "Dicimus quoque hic et hec genialis et hoc geniale .i. nuptialis vel voluptuosus, " et inde genialiter adverbium .i. nuptialiter vel voluptuose, unde Ovidius me tamorphoseos in undecimo hospitis adventu festum genialiter egit. " Item a gigno hec genesis is .i. generatio. " Et per compositionem hic genearca ce .i. princeps et caput totius generis, " et hic genealogus gi .i. de genere loquens sicut mathematicus, unde Fortunatus quod sacer explicuit serie genealogus olim; et inde genealogiae.i. sermo de genere. 2' Item a gigno hec gens tis, ^ unde hic et hec gentilis et hoc gentile, " et inde gentiliter adverbium, " et hec gentilitas tis, ^ et gentili cius a um .i. de gentibus existens. 26 Gens componitur bigens omnis gene ris .i. ex duabus gentibus natus, " et hoc genus ris, 28 unde generosus a um .i. nobiiis, 29 et generose adverbium, 3° et hec generositas tis, et hic et hec generalis et hoc generale, ^ unde generaliter, " et generatim ad verbia .i. speciatim, " et hec generalitas tis .i. universitas. " Item a gigno hec gimnia nie .i. exercitatio, " quod etiam hec gimnatia e dicitur, " et hec gimna dis .i. pugna, ^ unde hic gimnacista e .i. luctator, ^9 et hoc gim- nashun .i. studium, unde gimnasiolum .i. parvum studium, et hic ghnnosophista .i. magister gimnasii, unde Prudentius in libro contra here- ses ostenditque suos vicatim gimnosophistas. ^item a gigno hoc genu in singulari genua vero in plurali, " et inde hoc geniculum li .i. parvum genu, ^ et geniculor aris .i. genus inclinare, et inde verbalia, 45 et hoc et genium ii .i. ingenium, unde Iuvenalis nemo mathematicus genium indempnatus habebit. 46 Et componitur hoc ingenium ii,

14 Iuv. X 334-335: Tyriusque palam genialis in hortis [sternitur 16 Ov. wei. XI 95 19Ven. Fort. Mart. I 24: quod sacra explicuit serie genealogus olim 41 Prud. /zawi. 403: ostenditque suos vicatim gymnosophistas 45 Iuv. VI 562

10 ingenitus (et primogenitus et secundogenitus et tertiogenitus et cetera) H (primogenitus) P] 12 preest (in) I 13 pro: .i. HI 14cubant (Ma:): cubat V J/ortis: hortis Ma: 15- 16 voluptuosus ... vel 0772. I 17 gigno: ginno I 18 genearca: genearca Vj 19 i. ... lo quens OTM. Pj 19-20 TMMfafo ortime Pj 19 quod: qui I / sacer: acer Pj facit A / serie 0771. Pj 21 gigno: ginno I 25 gentibus: gentilibus H (p 26 (ingens) bigens Pj 27 (Item a gi gno vel a ge que est terra unde procreantur omnia) hoc Pj 32 generaliter (adverbium)

' Gradior eris verbum deponens, 8 inde hic gressus us, 8 unde hic et G hec gressibilis et hoc gressibile .i. quod faciie graditur, ** et gressutus a um .i. magnos gressus habens, sicut manutus dicimus qui habet magnas ma nus, 8 et grassor aris .i. crudeliter agere, 6 unde et grassatores vocamus apparitores tirannorum. 8 Et componitur degrassor aris .i. debacari, ° et in de degrassator, 9degrassatus, "degrassatio, " e t degrassanter adver bium .i. crudeliter. " Item a gradior hic gradus us, " unde graduale is pro libro quodam, " et gradatim adverbium, " et hic Gradivus vi .i. Mars, deus belli eo quod gradatim itur ad bellum, " et hic graliator oris .i. cur sor, unde Plautus vincis cursu cervas, et graliatorem gradu; " et grado as quod non est in usu, " sed componitur degrado as .i. deor sum a gradu ponere, " et inde degradatus a um, " et hec degradatio nis. 8' Item a gradior hic et hec gracilis et hoc gracile eo quod aptus sit ad gra diendum et iiiud comparatur gracilior gracilissimus, 88 unde graciliter gra cilius gracillime adverbia, 88 et hec gracilitas tis, 84 et graciculus a um, 88 vel gracilius a um pro aliquantulum gracilis. 86 Et sciendum quod graci lis secundum quosdam dicitur ab hoc nomine gratus eo quod gratiosus sit. 88 Gradior componitur progredior ris, 8° unde progressus a um, 89 et hec progressio nis, 8° et hic progressus, 8' regredior ris, 82 inde regressus a um, 88 et hec regressio nis, 84 et hic regressus us. 8° Egredior, 86 inde

16 Plaut. Poen. 530: vinceretis cervom cursu vel gralatorem gradu

47 li (diminutivum) Pt 52 unde (verbalia) A/generator om. AP2 59 om. V;IA 59- 60 mn?a?o ord/nc P] 60 om. (p / degeneratus (degeneratio) P) 61 is. (Item a genere hic ge ner ri, et per compositionem ingenuus a um a quo ingenuitas tis) P] 65 progeniecula: proie- nicula V) progenicula Ma/ / parva progenies: diminutivum Pt 4 gressutus: gressatus Ma/ 5 .i. (debacari .i.) (p / agere (.i. tirannizare) et inde grassator grassatus grassatio)

G iii ' Gero ris gessi gestum tu verbum activum, " inde gerundus a um pro gerendus, 4 et tunc inde venit gerundivus a um, 4 et gestus a um .i. factus, 6 et hec gestio nis, " et hic et hec gestibiiis et hoc gestibile, 2 et gestio is .i. cupere, ^ et hic gestus us .i. corporis agitatio, ° et inde gestuosus a um .i. flexibilis et diversis agitatus modis, " et gestuose adverbium .i. agiliter, " et gesticulor aris .i. diversis agitare modis, " et inde gesticulator, " ge sticulatus, " gesticulatio, " gt gesto as verbum frequentativum, unde ver balia, " et hoc gestamen nis, " et hoc gestatorium rii .i. illud in quo ali quid gestatur, " et gestito as aliud frequentativum, unde Plautus in Cistel laria ego sum illius mater, hec me gestitavit; et inde verbalia. " Item a gero hec gesa .i. genus teli, quod Gallice dicitur gisarme, 2° et hec gerra e .i. nuga et ineptia, 2' et inde hic gerro nis .i. nugator, unde Te rentius in tertia comedia gerro, iners, fraus, helluo, g a n e o ; 22 et inde gerronaceus a um .i. ex gerris natus, unde Plautus quingentos repperi coquos cum senis manibus genere gerronaceo. 24 Item a gero gerulus, 24 quod componitur nugigerulus li .i. ille qui gerit nugas, 24 gt hic salutigerulus li .i. ille qui gerit salutes, unde Plautus equum est huic dare ancillas, mulas, muliones, salutige rulos pueros. 26 Hinc etiam plurima nomina dicuntur per compositio nem ut est armiger, 22 scutiger, 24 claviger de quibus alias plenius loque-

18 Plaut. ctsf. 745-746: ego sum illius mater ¡quae haec gestitavit 21 Ter. eMH.] /zeam. 1033-1034: gerro, iners, fraus helluo,¡ganeos 22 Plaut. an/. 553-554: mi intro misti in aedi bus quingentos coquos ¡cum senis manibus genere Geryonaceo 25 Plaut. an?. 500-501: ae- quomst... dari ¡ancillas, mulos, muliones

36 egressus (a um et egressus sus) 38-45 om. I 43-45 om. tp 46-51 Aggredior ... nis: aggredior, ingredior, et ab istis verbalia sicut a premissis I 47-48 om.

1 activum (inde gestum tu) 2 gerundus: gerendus P2 an?e corr. / gerendus: gerundus A ge rundivus HA (idem) P] 7 cupere ( vel exultari a quo verbalia in eodem sensu ) H 9 flexibi lis: flectibilis M)/agitatus: agitus Apos? corr./modis: motis A 10-11 om.

32 Mart. Cap. I 16: Latoium conspicati edito considentem arduoque suggestu 361 reg. I 14: digere paulisper vinum quo mades 40 Macr. Sa/. VII 4,3: quaero, inquit, utrum simplex an multiplex cibus digestu sit facilior 41 Macr. Saf. I 16,38: nec mirum si haec digeries morsum reprehensionis evasit 43 Prud. pe?isf. II 129: dum tota digestim mihi ¡Christi suppellex (sup plex var. ?.) scribitur 64 Stat. 7M?. I 37

30-32 unde ... us owi. Ma: 32 Latoium: laterum P2 Latovius A (vtx /eg.) Latonii P] latorum I/suggestu: suggestum H 33 suggillo: sugillo A/suggerere: suggere V, suggillare H sugillare A 36 explicare: expilare (vel) P) / ordinare: exordinare P) / evacuare ( vel cibos in intestino de coquere naturali calore ) A / regum: iudicum V;M)AP) / digere: digerere Hltp / paululum: paulisper P2 / mades. (Dicitur etiam aliter digerere .i. materiam morbi dividere, dicitur etiam pro evacuare digere ) A 40-41 de ... Macrobius ow. P2 40 i. digestio: idem P) / an: aut A 41 vacua tio: evacuatio A / morsus: morsum Ma: 42 indigeries ei: indigestio P) / quod idem significat: idem quod digeries P) 43 Hinc ... .i.: et digestim adverbium P) / venit o??i. I / Christi: Christe (p / supellex: suppellex P2 supplex A an/e corr. simplex V) ante corr. super lex P) 44 accumula re: accumulo P] 45-50 unde ... accumulare ow. V) 48 cumulatim (adverbium) I 49- 55 o?w. I 53 o?M. M]P] 55 cumulatim (adverbium) V)H 56-59 ow. Ma: 62 cumula re: accumulare V)I 63 emittere (et ponitur sepe pro ventrem purgare) H 64 quod ... urbes o?M. P) / pro o?n. I 65 o?M. (p / nis (egestus tui) I 66-68 Componitur ... nis o??:. P, 66- 69 :n ?na:g. I 2 9 8 OSBERNI 252 / 253 M. ' Guttur ris, 3 inde hec gutturina e .i. infirmitas quedam que solet cum inflatione gutturis evenire, ^ unde guttumosus a um .i. illam habens infir mitatem, ^ et hic gurgulio onis, ^ mulot quia nii est pene nisi guttur, ^ et inde hic gurguliunculus li diminutivum, unde Plautus in rudente gurgu- liunculos minutos fabulare credas. ^ Notandum autem quod Gur gulio quandoque dicitur pro Priapo, unde Persius quare detonsus Gurgulio extat? ^ Et inde hoc gurgustium tii .i. domus pauperum vel rete piscatorium eo quod in aquis gurguliones deprehendere solet, unde in libro beati Iob implebis sagenas pelle eius, et gurgustium ca pite piscium illius? ^ Item ab hoc nomine guttur hic gurges tis, ^ un de gurgitinus a um .i. ad gurgitem pertinens, et gurgito as quod non est in usu, " sed componitur ingurgito as .i. devorare, unde Plautus vide ut ingurgitat merum plenis faucibus; "et inde ingurgitatus a um, " et hec ingurgitatio nis. " Item ab hoc nomine quod est guttur hec gula huius gule, " unde gulosus a um quod comparatur gulosior gulosissimus, " et gulose gulosius gulosissime adverbia, " et hec gulositas tis, " et hic gulo, " et hic gulonus ni ambo pro leccatore, 3° et gulo quod non est in usu, 3' sed componitur degulo as .i. devorare, 33 et inde degulator, 33 degu- latus, 34 degulatio. 35 Componitur etiam iugulo as, 36 et inde iugulator, 37 iugulatus, 36 iugulatio. 39 Item ab hoc nomine quod est guttur hic gu stus us, 3° unde gusto as, 3' et gustito as, et ab istis verbalia. 33 Gusto com ponitur regusto as, 33 degusto as, 34 et aggusto as, et ab istis verbalia.

' Gratus a um comparatur gratior gratissimus, 3 unde grate gratius gra tissime adverbia, 3 et hec gratitudo nis, ^ quod componitur ingratitudo, unde Iosephus in quarto ut horum contra me velis ingratitudi-

5 Plaut. rM

2 gutturina: gutturma P2 gutumia M]P] guturma A 3 illam (scilicet) P2 4 mulot: mulet I om. P] / nii est pene: pene nii est Ma/ 5 gurguliunculus: gurguriunculus A gugurliunculos I / fabulare: fabulari P] 6 quandoque: aliquando M] / (tibi) extat P] 7 gurgustium: gurgu- lium I/piscatorium: piscatorum

' Gravis comparatur gravior gravissimus, 3 unde graviter gravius gravis G vi sime adverbia, 3 et hec gravitas tis, 4 et hec gravedo nis, unde Plautus quare iiia aut simuiet quasi gravedo profiuat. ^itemabhoc nomine quod est gravis hec gravitudo nis, ° et hoc gravamen nis, " et gra- vasco is verbum inchoativum, ^ et hic gravastellus h aiiquantulum gravis, unde Plautus in Epico que est hec muliercuia, et ille gravastei- ius qui advenit?9Et gravo as, '° unde gravatus, " gravatio. " Et com ponitur pregravo as, " et degravo as, " et aggravo as, et ab istis verbalia. " Item ab hoc nomine quod est gravis gravidus a um, quod comparatur gravidior gravidissimus, "unde gravide gravidius gravidissime adverbia, '7 et hec graviditas tis, " et gravido as, " unde gravidatus a um, 3° et hec gravidatio nis. 3' Gravis componitur pregravis, 33 et quamgravis .i. valde gravis, 33 et gravisonus, 34 et gravidicus.

' Grex gis, 3 inde gregarius a um .i. piebeius et viii genere natus, 3 et G vii gregatim adverbium .i. socialiter, communiter, 4 et hic et hec gregalis et

4 Plaut. asm. 796: quod illa autem simulet quasi gravedo profluat 8 Plaut. Epzif. 620: sed quis haec est muliercula et ille gravastellus qui venit? defensare: defendere tp 5 sponte (unde in evangeiio [Matth.X 8] gratis accepistis gra G v tis date) H (vel sine precio) Pi 6 (Item a gratulo) grates gratium (termen) plurale Pt 8 gratiola (diminutivum) Pt 9 gratiosior: gratior Aia/ / gratiosissimus: gratissimus Maz 10 gratiosissime (adverbia) HA (adverbium) P^ 13 aris (pro letari et pro agere grates) Pt (un de gratulator) I 15 unde (gratulatus) gratulatio (gratulator) Pt 17 et hylaris: et ylaris I et hilaris MtA Maz om. Pt 19 gratuito (unde gratuitus

G vii 4 Prud. peris/. V 391 G viii 6 Isid. or/g. XVI 1,3: gieba quod sit globus 14 Hor. ep:'.?/. I 13, 14: ut vinosa giomus furti vae Pyrria lanae G ix 1 Aug. c/v. VI 1,89: giabros aut male barbatos videremus

G vii 4 in libro ymnorum om. P] / excolat: excolit P[ 6 componitur (congrego as, congregatus, con gregatio, et congregatim adverbium .i. umaliter, et hec congregatiuncula) ! i': 6-13 post 18 M[ 10-11 om. P] 12 societas (vel congregatio) P] 13 aggregatim: aggregeratim M, (adver bium) P; / communiter: coniunctim V] 14-18 an/e segrego ad 8 M, 17 congregatim (ad verbium) P] (.i. annaliter) I (.i. unialiter) M] 18 congregatiuncula: aggregatiuncula P, 22 .i. dispergere j./. I 26 quasi: .i. Ma/ 27 egregietas (nobilitas) P] 28 seorsum: sur sum P2 / a grege aiiorum: aliorum a grege P2 / aliorum (et exgrex in eodem sensu quasi extra gre ge aiiorum) H (positus) IP[ G viii 4-5 mu/a/o ordine M,A 5 adverbium om. V,I 6 Ysidorum: Isidorum Ma/ / sit (quasi)

' Gutto as verbum neutrum, 8 inde guttatus a um, 8 et hec guttatio nis, G 4 et hoc guttamen nis, ^ et guttatim adverbium, ^ et guttito as .i. sepe guttare verbum frequentativum, et inde verbalia. ^ Item a gutto hec gutta e, ° unde hec guttula e, ^ et guttosus a um .i. guttis plenus, " et guttim pro guttatim adverbium, " et hoc guttumium nii .i. vas quoddam ex quo aqua profluit perforatum in interiori parte, " et hic guttulus li pro quoddam mi nuto pisce, " et hoc guttum ti quoddam genus unguenti, unde Iuvenaiis pleno composuit et omnia gutto; et alibi idem ait nec opposito pavidus tegit inguina gutto. "Gutto componitur degutto as, " u n de deguttatus a um, " et deguttatio onis, " et hoc deguttamen nis.

' Grandis comparatur grandior grandissimus, 8 unde granditer gran- G dius grandissime adverbia, 8 et hec granditudo nis, ** et grandiusculus a um .i. aliquantulum grandis, unde Terentius in Andria fere iam hinc grandiuscula profecta est. ^ Item ab hoc nomine quod est grandis grandesco cis verbum inchoativum, ^ et secundum quosdam hoc granum ni eo quod crescendo grande efficiatur, ^ et inde hoc granulum li diminuti vum, ° et hoc granarium rii. ° Et per compositionem ingrano as .i. grana in horreum ponere, et inde verbalia. " Et hec grando nis et dicitur grando quasi grandis data, " et inde grandineus a um, " et grandino as, et inde

2 Mart. Cap. II 132: ubi pubem ciliorum discriminat glabella medietas 3 Cic. Verr. I 52: quare G si (significat var. A PrAsc. G.L.R. II 120, 3 N.) Glabrionis patris vim et acrimoniam 13 Iuv. III 263: pleno componit lintea guto Iuv. XI 158: pavidus tegit inguina guto G 4 Ter. Andr. 813-814: nam fere j grandi[us]cula iam profectast illinc G

2 Et ... nudus om. Pi / Capella ... medietas: (glabell aut ciliorum pube medietas discriminat ) e? G s./. unde glabella pubem discriminat, glabella medietas ciliorum P] / Martianus om. Pi 3 acri moniam. (Glabio nudus, Plautus [atd. 401-402] gallum istum si sapis mihi reddes) Pi / vim: an I 4om. A 5 adverbium ow.V] 6 .i. sepeguttare om.V, 7-10 om.M, 7gutto:gut- G tito P2 8 (diminutivum) Pi 9 guttosus: guttuosus Mt / .i. guttis plenum om. P, 10 pro guttatim om. Vi 11 guttumium: gutturinum I/perforatum: perflorata Vi perforata Ma: / in om. Ma: 13 unguenti: ungenti V,IM,/composuit: componit HPi componunt P2 compon MiA / et om. Mi / ait om. M] / tegit om. Ma: / Et... gutto om. P)

4 aliquantulum grandis: diminutivum Pj / in Andria om. P] 5 ab ... grandis om. P2 G 8 rii (locus ubi frumentum custoditur) H 9 horreum: hortum e? s./. horreum M]/verbalia. (Grando componitur grandinis) P2 302 OSBERNI 256 / 257 M. verbalia. " Grandis componitur grandevus .i. senex, " et grandiloquus a um, " et grandisonus a um, " et hic et hec pregrandis et hoc pregrande.

G xii ' Gannio nis gannivi tum tu verbum neutrum quod proprie agunt vul pes, sed translative refertur ad homines, ^ inde gannitus a um, ^ et hec gannitio nis, ^ et hic gannitus us, 2 et hec ganea .i. taberna quia ibi multa inutilia ganniunt, ° et inde hic ganeo nis .i. tabernarius vei potator, unde Terentius in tertia comedia gerro, iners, fraus, helluo, ganeo; ^ et hoc ganeum nei .i. theatrum, locus sciiicet in terra defossus ubi ad iuden- dum et ad scortandum confluebant, unde Piautus in auiaria censen tu illum hodie primum assuetum ire in ganeum; hinc etiam Te rentius in adeiphos credo adductum esse in ganeum nunc ab ai i quo. ^ Gannio componitur oggannio is, unde Piautus in Amphitrione cui numquam unam rem me semei licet precipere furi, quia centies eadem imperem atque ogganniam; hic autem di citur pro incuicare, alibi pro stuite loqui.

G xiii ' Gloria e, ^ inde hec gloriola e, ^ et gloriosus a um quod comparatur gioriosior gioriosissimus, ** unde gloriose gloriosius gloriosissime adverbia, 2 et hec gloriositas tis, " et glorior aris, " unde glorianter adverbium, ^ et gloriatus a um, ^ unde hec gloriatio nis. " Et componitur conglorior aris, et inde verbalia. "Gloria componitur glorifico as, " unde glorificatus, " glorificatio, " et hoc glorificamen nis. " Et componitur quoque gioria inglorius a um .i. sine gioria, unde quidam ne queras gioriam et non dolebis cum inglorius fueris.

G xii 6 Ter. Aeant. 1033-i034 7 Piaut. ax:n. 887: censen tu iiium hodie primum ire adsuetum es se in ganeum? Ter. ad. 359-360: credo abductam in ganeum I aliquo 8 Piaut. asm. 422: quoi numquam unam rem me licet semei praecipere furi, quin centies eadem imperem atque ogganniam G xiii 15 non repper:

G xi 14-15 mniafo ordme M; 14 um (quasi grandia ioquens) H 15 um (quasi grandis sonus vel granditer sonans vel grandia sonans) H 16 pregrande: (.i. valde grandis) H G xii 1 agunt: est Pj / refertur: dicitur

G xiii 2 e (diminutivum) Pj 4 adverbia: adverbium P2 5 om. Pj 7 om. Pj 15 gloria om. Mj / unde: ut VjIMjP2 / quidam: Ieronimus H dicimus Pj / ne: non Vj / cum (inde)Pj / inglo rius: ingloriosus Vj DERIVATIONES 3 0 3 257 / 258 M. ' Ge .i. terra, ^ inde georgicus a um .i. terrenus, ^ et per compositionem G xiv hic geographus phi .i. . terre descriptor, ^ unde hec geographia e .i. terre descriptio. ^ Hinc etiam secundum quosdam dicitur genus, sed melius est ut a gignendo dicatur.

' Gramaton Grece, quedam littera dicitur Latine, ^ inde hoc grama tis G xv .i. cuiuslibet littere nomen, " et gramaticus a um .i. litteratus, ^ et inde gramatice adverbium, ^ et hec gramatica e ipsa ars, " et hec grama e .i. linea, quod in Macrobio reperies. * Item a gramaton hec graphia e .i. scriptura, 4 unde hic graphius ii .i. stilus. ° Et componitur hec ortographia e .i. recta scriptura, " et hic antigraphus phi .i. cancellarius, " et hic cosmographus phi .i. mundi descriptor, nam cosmos dicitur mundus, " et inde hec co smographia e .i. descriptio mundi, " et hic psaimigraphus phi .i. psalmi descriptor, " et inde hec psalmographia e .i. psalmi descriptio, " et hoc cirographum phi .i. scriptura cum manu facta, nam "a ciros dicitur ma nus, que maxime in testamentis designandis solet adhiberi, " et hoc singrapha nomen indeclinabile .i. nota in aliqua re confirmanda facta, unde Plautus in asinaria postremo ut voles singrapha facito.

' Gaza e divitie, ^ inde hec gazula le diminutivum, ^ et hoc gazetum ti G xvi .i. gazarum repositorium, quod et pro ipsa gaza dicitur, ^ et hoc gazophylacium cii .i. archa ubi communis census reponebatur, ^ et hic gazophilagis is .i. gazophiiacii custos, unde Iosephus in decimoquinto VII non permisit ut quando opus esset a gazophylage peteretur.

6c/! Macr. somn. I 5,7: ita lineis terminatur, quas suo nomine ypannds Graecia nominavit Gxv 16 Plaut. astu. 238: postremo ut voles nos esse, syngraphum (syngrafam cod.) facito adferas

5 Iosephus = Cassiod. /os. an?z<7 . XVIII p. 521 F.: neque permisit ut quando usui opus esset a G xvi gazophylace peteret

1 Ge: rii Maz (Grece) P; / terra (Latine) P) 2 terrenus (et pluraliter georgica eorum .i. liber G xiv Virgilii qui de terra cultura loquitur) H 4 geographia: geograhaM] 5 gignendo: ginnendol 1 Gramaton: Grammaton Maz / dicitur: dicuntur V]IP) / Latine om. IM]A 5 ipsa ars: pro G xv ipsa arte IPt 6 in om. V; / Macrobio: Martiano Vj 8 stilus (eo quod graphio scribitur) P] 9 scriptura (et inde hic ortographus phi .i. qui docet qualiter recte scribere debeamus gra phia etiam componitur) H 11 cosmographus: cosmigraphus H / cosmos: cosmus n 12- 13 descriptio ... hic om. A 12 cosmographia: cosmigraphia H/.i. descriptio mundi om. P2 13 psaimigraphus: psalmographus Mi corr. 14 om. I/psalmographia: psalmigraphia H / .i.: id est Vi 15 cirographum: chirographum H Maz / ciros: xetp Maz / designandis: signan dis P[ / solet: videtur P) 16 singrapha: singraphum Mi A/nomen indeclinabile om. M ;/in asinaria ozT!. P;

3 gazarum: gazerus A 4 gazophylacium: gazofilacium M1P2 gazophilarium I / archa: arca G xvi Maz 5 gazophilagis: gazofilagis M]P2 / in decimoquinto om. IPi / vii: iv V, om. I P2 / permisit: promisit P) / peteretur: peterentur IA 304 OSBERNI 258 / 259 M. 6 Dicimus etiam hic gazophilax cis, unde idem aitHismaeiem ponti ficem et Ezechiam gazophilacem.

G xvii ' Guberno as, verbum activum, ^ inde hic gubernator ris, ^ et hec gu bernatrix cis, 4 et gubernatus a um, ^ et hec gubernatio nis, ^ et hoc gu bernaculum h, ^ et hic gubernio nis, ^ et hic gubemeta e, ambo pro gubernatore.

G xviii ' Geiu nomen indeclinabile, ^ inde geiidus a um quod comparatur geli dior gelidissimus, ^ unde geiide gelidius gelidissime adverbia, 4 et hec geli- ditas tis, ^ et gelo as verbum activum, ^ unde geiatus, 7 gelatio, ^ et gela sco is, ^ quod componitur regeiasco is, " et congelasco is. " Gelo compo nitur regelo as, " et congelo as, et ab istis verbalia.

G xix ' Glaucus ci .i. flavus et comparatur giaucior giaucissimus, ^ et hec glaucitas tis, ^ unde glauce giaucius giaucissime adverbia, 4 et giaucedo is, 6 et hec glaucuma me .i. macuia oculi, unde Piautus glaucumam oculo obiiciemus et sic agamus ut quod viderit ne videat.

G xx ' Gnavus a um .i. cautus, ^ inde gnave adverbium, ^ et hec gnavitas tis. 4 Et componitur ignavus a um, quod comparatur ignavior ignavissimus, 6 unde ignave ignavius ignavissime adverbia, ^ et hec ignavia e.

G xxi ' Grus uis, ^ inde hec gruicola Ie, ^ et gruinus a um, 4 et gruo is quod non est in usu, ^ sed componitur congruo is .i. concordare, " inde con gruus a um .i. conveniens, 7 et congrue, ^ et congruenter adverbium, 9 et

G xvi 6 Iosephus = Cassiod. /os. an/:g. XX p. 586 F.: Ismaelem pontificem et Helchiam Gazophylacem G xix 4 Plaut. m:?. 148-149: glaucumam ob oculos obiciemus eumque ita ¡faciemus ut quod viderit non (non codd. ne Przsc.) viderit

G xvi 6 gazophilax: gnazophilax P) / cis, (amator gazarum) P) / ait om. P) / Hismaelem: Ismahelem M]A Ismaelen P; Hysmaelen I G xvii 2-5 inde ... nis: unde verbalia A om. M; 8 ambo: intercumque P) G xviii 3 om.MjA/adverbia: adverbium tp 9 regeiasco: egelascol lOom. V,H 11-12 ma- /a/o OM?:ne tp G xix 2 om. Ma: 3 inde ... adverbia om. M,A 5 hec (glaucosis vel) M,A / glaucuma: glauconia M)A / glaucumam: glaucomam A glaucumas P) / obiiciemus: obiciemus M, / e t... videat om. P) G xxi 7 congrue (.i. convenienter adverbium. Et hic et hec et hoc congruens tis quod comparatur congruentior, congruentissimus, unde) H 8 congruenter (congruentior congruentissime) H DERIVATIONES 3 0 5 259 M. hec congruentia e. '° Congruus componitur incongruus .i. non conve niens, " et inde incongrue adverbium. " Item congruo componitur ingruo is .i. maturare.

' Glisco is gliscii .i. cupere vel resplendere, ^ inde hec giis glissis .i. car G xxii duus, quod aliter lappa dicitur, ^ et hic glis ris .i. quoddam genus murium quod muitum dormit, ^ unde et glirius homo somnolentus dicitur qui mul tum dormit, ^ et hec glis tis .i. terra argillosa, ^ et inde giitteus a um .i. ter renus, que tria nomina quidam, ita concludens, ait giis animai, glis terra tenax, giis iappa vocatur, giis ris mus, giis tis hu mus, giis giissis maia dumus, 7 item a glisco hec giissera e .i. mensa.

' Glutio is .i. absorbere, ^ inde glutitus a um, ^ et hic gluto nis, ** et hoc G xxiii gluten nis, ^ et hoc glutinum ni, ^ et hoc glutinarium rii, 7 et glutino as i. coniungere, ^ unde glutinanter, ^ et giutinatim adverbium .i. coniunctim. '° Et componitur conglutino as, " et inde conglutinatus, " et conglutina tio, "agglutino as, "unde agglutinatus, " e t agglutinatio, "reglutino as, " unde reglutinatus, " et reglutinatio.

' Girus ri .i. tomus, ^ inde giro as verbum activum, ^ unde gyratus a G xxiv um, ^ et hec gyratio nis, ^ et hoc gyramen nis, ^ et hoc gyramentum ti. 7 Et componitur congiro as, ^ et regiro as et ab istis verbalia. ^ Gyms com ponitur girovagus a um.

6 non repperi sed e/ Eberh. Bethun. Graec. X 168 G xxii

10 non conveniens: inconveniens H 11 incongrue: congrue Mai 12 ingruo (Mai): in- G xxi congruo V[ / maturare (vei accidere vei appropinquare) H 1 respiendere: repieti de re I 3 murium: muris V, 6 giitteus: giiteus HiM] / animai: G xxii aies V] I is (giutivi giutire) H (tivi verbum neutrum et caret supinis) P[ 3 nis (et hic giutteo nis) G xxiii M[A 4 om. Mai 6giutinarium: giuttinarium M; 9 adverbium: adverbia V]H ont. I 13-18 aggiutino ... regiutinatio: agiutino, regiutino, unde verbaiia M]A (degiutino) agiutino a qui bus verbaiia P, 13 aggiutino: acgiutino V, agiutino P, aeglutino Mai 14 aggiutinatus: ac- giutinatus V,H aegiutinatus Mai 15 aggiutinatio: acgiutinatio V, aegiutinatio Mai 17- 18 unde ... regiutinatio: unde verbaiia M,A a quibus verbaiia. (Giutio componitur degiutio. Item componitur congiutio in(tran)siucio (vix recte) ingiutio tis, unde ingiuvies ei, et ingiuviosus) P, G xxiv - xxv ntntato ordine I 1 Girus: Gyrus Mai 7 congiro: agiro I 9 componitur et s.i. hic archimagirus ri, prin ceps exercitus vei magister cororum, et H / girovagus (piuraiiter hec girovanne narum) P) 3 0 6 OSBERNI 2<50 Ai. G xxv ' Geminus a um, ^ inde gemelius a um, ° et gemeUipara e que geminos parit, ^ et gemino as, ^ unde geminatus a um, ° et hec geminatio nis. ^ Et secundum quosdam hoc germen nis, " unde germineus a um, ^ et germino as, '° quod componitur congermino as, et inde verbalia. '' Gemino compo nitur congemino as, " et ingemino as, et ab istis verbalia. G xxvi ' Gemo is ui verbum neutrum et caret supino, ^ inde hic gemitus us, ^ et gemebundus a um, 4 et gemisco cis, ° quod componitur ingemisco, ° et regemisco. ^ Gemo componitur ingemo is, ^ et congemo is. G xxvii ' Gala Grece lac appellatur, ^ inde dicitur Gallus pro gente eo quod alia gente sit candidior, ^ unde Gallicus a um, 4 et hec Gallia e. ° item a gala hec galaxia e .i. lacteus circulus, ° et hoc galumna tis .i. velamen capitis candidissimum, unde Martianus luno, tecto capite lacteo quo dam galaumnate renitebat. G xxviii ' Gibbus i. struma, ^ inde gibbosus a um, ^ et hec gibbositas tis. G xxix ' Gaudeo es gavisus sum verbum neutrum passivum, ^ inde gaudenter adverbium, ^ et gavisus a um, 4 quod componitur congavisus, ° et hoc gau dium dii. ° Gaudeo componitur congaudeo. G xxx ' Galea le .i. cassis, ^ inde hec galeola le diminutivum, ° et galeatus a um, 4 et hoc galear ris, ° et hic galerus ri ambo pro galea.

G xxvii 6 Mart. Cap. I 67: Iunonis ... ipsa vero tecto capite lacteo quodam calymmate (galumnate var. /.) praenitebat

G xxv 1 Geminus: Germinus V)I 3 et (per compositionem) P] 10 componitur (progemi- no)P) / verbalia (et hic et hec congerminalis et hoc le .i. simul germinatus vel simul germinans unde Augustinus de civitate dei in v° [civ. V 7 ] spicas coevas congerminales rubigo interim it) H (unde congerminalis, Augustinus spicas venas et congerminales rubigo interim it) P) 11-12 mnfafo ordine P; in marg. M) 11 Gemino: Germino A/congemino: congermino A 12 ingemino: ingermino A / et ab istis: a quibus P) G xxvi 1 ui o?n. P) G xxvii 1 appellatur: appellabatur A om. P) (Latine) Pi 3 um (unde Gallice) M) 6 galumna: ga- lauma HP) galbauma./tecto (tecto) V, / galaumnate: galaumate P) galbaumate ip/renitebat ( et hoc gallus pro auca, et hec gallina, et hic gallinaceus, et gallicula calciamenta pastorum) P)

G xxviii 1 Gibbus: Gibbet P2 / struma (pectoris) P) 3 gibbositas: globbositas P2 / tis (struma dorsi) P) G xxix - G xxx mn/afo ordine P) 1 gavisus sum otn. / neutrum: neutro M)P2 / passivum: pa V) om. Mai 4 quod componitur congavisus: unde congavisus P) posf 6 6 congaudeo (des) H ( unde congavisus a um) P)

G xxx 1 le .i. cassis o?n. P) 2 diminutivum: mim A om. V]P2 4 galear (.i. galea) P) 5 am bo pro galea: idem P) (ponitur etiam quandoque galerus pro chapel quia caput regit ut galea) H DERIVATIONES 3 0 7 260 / 267 M. ' Gladius dii, ^ inde hic gladiolus li diminutivum, ^ et per compositio G xxxi nem digladio as, ** unde digladiator, ^ digladiatus, ° digladiatio.

' Germen nis, 3 inde germino as, unde verbaiia. ^ Et componitur pro G xxxii germino as, ^ et congermino as, ^ unde congerminalis, unde Augustinus de civitate Dei spicas coevas et congerminales rubigo interi m it.

' Genius, deus, nature vel deus qui preest nuptiiis. 3 Genuinus, naturalis. ^Genuinus, dens maxillaris. Persius genuinum fregit in illis. 4 Genialis, lectus ubi sponsus et sponsa cubant. Iuvenalis Tiriusque pa lam genialis in ortis sternitur. ^ Genesis, genus. 6 Genealogus, de genere loquens. Fortunatus quod sacer explicuit genealogus olim. 7 Genearcha, princeps et caput generis. s Genialiter, voluptuose vel nuptialiter. Ovidius hospitis adventu fe stum genialiter egit. 9 Genealogia, sermo de genere. '° Generatim, speciatim, specialiter, peculiariter. " Gentilicius, de gentibus existens. '3 Generosus, nobilis, illustris, egregius, celticus, augustus, exgrex, authenti cus, prelustris, insignis, segrex. " Gimnia, lucta, quod etiam gimna dicitur.

5 Aug. ¿w. V 7: spicas cetehs coaevas atque ut ita dixerim congerminales alias robigo G xxxii interimit 3 Pers. I 115 4 Iuv. X 334-335: Tyriusque palam genialis in hortis ¡sternitur 6Ven. Fort. Mart. I 24: quod sacra explicuit serie genealogus olim 8 Ov. met. XI 95

2 diminutivum om.p Maz 3 as (.i. gladiis pugnare )H 4om. Maz 6 digladiatio G xxxi (gladius dicitur quasi gulam dividens unde gladiatura) Pi G xxxii om. HPi 2 as (verbum activum) MiA 4om. A 5 interimit. (Genius dicimus hone vel deus qui preest nuptiis. Geminus naturalis) A Explicit tractatus primus super septimam litteram que dicitur -G- H Incipit tractatus super septima littera que est -G- H Repetitiones G Maz 1-44 om. I 3-179 om. Mi A 3 Persius ... illis om. Maz 4 cubant (Maz): cubat ViH/Iuvenalis ... sternitur om. Maz 6 Fortunatus ... olim om. P] Maz/explicuit (serie) H 7 Genearcha: Geniarcha Pi 8 Ovidius ... egit om. Maz 10 speciatim om. Pi / peculiariter om. H 11 Gentilicius: Gentiligius P; 12 nobilis ... segrex a/zo ordine P[ / prelustris ... se grex om. H 3 0 8 OSBERNI 261 / 262 M. " Gimnatio, exercitatio, pugna, agonia. " Gimnacista, iuctator, pugil, brabeuta, agonista, agoniteta, agonisticus, duellio, dueilator. " Gymnasium, studium. " Gimnosophista, doctor. Prudentius ostenditque suos vicatim gimnosophistas. " Genicuium, parvum genu. " Geniculari, inclinare, obstipare, conquinescere, infirmare, declinare. 2° Genium, ingenium. Iuvenaiis nemo mathematicus genium in demnatum habebit. 2' Grassatores, milites crudeiiter agentes. 22 Grassari, crudeliter agere, tirannizare. 23 Gradivus, deus belli, Mars, Mavors. 24 Gressutus, magnos habens gressus, sicut dicitur auritus et manutus et nasutus. 23 Graliator, cursor, qui et aucupedius dicitur. Plautus vincis cursu cervas et graliatores gradu. 26 Graciiius, aliquantulum gracilis. 22 Gratiosus, gratia vei gratitudine pienus. 22 Gestire, cupere, ambire, avere, captare. 29 Gestitare, sepe gestare. Piautus ego sum iilius mater, hec me gestitavit. 3° Gestus, corporis agitatio. 3' Gestuosus, flexibilis, agitabilis, mobilis, motaiis, agilis, habiiis, flexibilis, flexuosus. 32 Gesticuiari, diversis motibus agitari. 33 Gestatorium, feretrum. 34Gerro, nugator. Terentius gerro, iners, fraus, helluo, ganeo. 35 Gerra, nuga vel nugator. Piautus gerre qui sese apparere parent huius iegibus. 36 Gustitare, sepe gustare.

17 Prud. /:am. 403 20 Iuv. VI 562: nemo mathematicus genium indemnatus habebit 25 Plaut. Poe??. 530: vinceretis cervom cursu vel gralatorem gradu 29 Plaut. czsf. 745-746: ego sum illius mater,¡que haec gestitavit 34Ter. /zeaHf. 1033-1034 35 Plaut. a^m. 600-601: Gerrae! [ Qui sese parere apparent huius legibus profecto

14 Gimnatio: Gimnatia H / pugna, agonia om. Pj 15 brabeuta: braveta H / agoniteta: agonize- ta Ma: / duellator om. H 17 Prudentius ... gimnosophistas om. Ma: 18-19 mn?a?o ordme H 19 inclinare (genu) H / obstipare ... declinare om. H / infirmare, declinare om. Pj 20 Iu venalis ... habebit om. Ma: 22 tirannizare om. HPj 23 Mavors om. H 24 gressus: in gressus Pj / sicut ... nasutus om. H / et nasutus om. Pj 25 aucupedius: acupedius H dacupe- dius Pj / Plautus ... gradu om. Ma:/graliatores: graliatorem H 28 (vel) ambire (vel exultare. Gestibilis quod facile potest geri) H / avere om. H / captare: capere Pj om. H 29 sepe gestare om. Pj / Plautus ... gestitavit om. Ma: 31-32 mMfafo ordme Pj 31 flexibilis om. Pj / agitabi lis ... flexuosus om. H / motaiis: mutabilis Pj / flexibilis, flexuosus om. Pj 32 motibus: modis H / agitari: agitare (se) H 34 om. Pj / Terentius ... ganeo om. Ma: 35 apparere parent: ap parent parant Pj / huius om. Pj / legibus: gentibus Pj 36 pos? 91 H DERIVATIONES 3 0 9 252 M. 37 Galmula, 37" allec, herba iHa que similis est porro. 38 Gabuium, patibulum, crux. 39 Gerronaceus, nugatorius. Plautus quingentos repperi coquos cum senis manibus, genere gerronaceo. 4° Gutturina, gutturis infirmitas. 4' Guttumosus, gutture infirmus. 43 Gurgulio, 43a muiot. 43 Gurgustium, rete. Iob numquid implevit sagenas peile eius aut gurgustium capite piscium illius? 44 Guttumium, vas aquatile, quod inferius deguttat aquam. Et quia de vasis fecimus mentionem, libet hic enucleare quibus et quot modis dicantur, ut presto ea inveniat qui ea discere gestit. 46 Vasa vinaria hemina, 46 flasca, 47 flascones, 48 lagena, 4° laguncula, 6° cili- cises a Cilicia ita dicta, 6' bachea, 63 ciatus, 63 enoforum, nam 63a enos di citur vinum. Unde quidam vertitur enofori fundus, sententia n o b is. 64 Vasa aquatilia situla, 65 hydria, 66 pelvis, 67 guttumium, 68 cati num, 69 manulavium ubi lavantur manus, 6° quod et labrum dicitur, 6' si cut et pediluvium dicimus ubi lavantur pedes. 63 Antiqui tamen malluvium 63 et pelluvium corrupte dicebant. 64 Vasa ubi mulgetur uter, 65 mul- garium, 66 mulctrum, 67 sinum, 68 cimbia, 69 lacticapium, 7° lactigerulum. 7' Vasa communia fiaia, 73 calices, 73 calathus, 74 cratera, 75 crater, 76 ur ceus, 77 orca, 78 seria, 79 fidelia, 8° obba, 8' cuppa, 83 dolium. 83 Vasa esca- iia discus, 84 ciborium, 85 parapsis, 86 escale, 87 catinum, 88 lances, 89 epuli- tenum. De omnibus tamen istis in locis propriis plenius disputavimus. 9" Guionus, giuto, eduius, degulator, estor, iurco, ambro, mando, mandox, pransor, helluo, vorator, abligurritor, deglutitor, absortor.

39 Plaut. au/. 553-554: quingentos coquos I cum senis manibus, genere Geryonaceo 43 ZoA XL 26: Numquid impiebis sagenas peiie eius, et gurgustium piscium capite iilius? 53 Quidam = Lucii, i 39 M.: vertitur oenophori fundus sententia nobis

37 Galmula: Gamuia P, / aiiec om. H / porro om. H 38 om. Mai 39 Piautus ... gerronaceo om. Mai / repperi: reperi V,H / genere: opere H / gerronaceo: geronaceo P, 40 Gutturina: Gut- tumiaH 42 muiot: muietP] 43Iob... piscis om. Mai 44 posi 103 P[/Guttumium: Gutturinum P] /aquatiie ... aquam: unde aqua in manus datur ab eo quod per oris angustiam gutta fiuit P] / deguttat: degustat V] / libet (ostendere) P, / dicantur: dicuntur HP2 / enucieare: exprimere P2 om. P[ Mai 45 hemina: gemina I 48 iagena (Mai): giagena V, 49 iagun- cuia (Mai): glaguncuia V[ 50ciiicises: ciiicisces V] ciiitices P2P[/a om. Mai 51-52 ba chea, ciatus: bacteatus P[ 51 bachea: bacchea Mai 53 enoforum: enophorum I oenopho rum Mai / enos: olvo; Mai / enoforus: oenophori Mai / fundi: fundus Mai / nobis om. P, 55 hydria: ydriaP 2P]idriaI 56 guttumium: guttumium I Mai 58 om. Mai 61 sicut (ibi fecit Moyses labrum eneum in quo lavarent Aaron et fiiii eius sic [esod. XL 28-29]) H 64 uter om. P[ 65 muigarium: muigatorium P[ (muictrarium) H (vasa ubi iactantur oves) I 66 muictrum: mulcrum I P; 68 cimbia: cimbiia I curabia P] 71 fiaia om. I 72 calices: calix H 84-89 a/io ordine H 84 ciborium: cibarium P; 85-86 posi 89 H 89 in locis: ioco P]/propriis: suis I suo P,/disputavimus: dicemus Pt 90 Guionus: Guiosus P] / mandox ... absortor om. H / mandox (Mai): pandox V]IP2 prandax Pt / heiluo: heluo P[ / abiigurritor: abliguritor Pt abiigrator Vt / degiutitor: deglutor Pt / absortor: abscortor Pt 3 1 0 OSBERNI 262 / 263 M. Gratulabundus, letus, hilaris. "Gravedo, gravitas. Plautus quod illa simulet quasi gravedo. " Gravidare, gravare, molestare, infestare. "Gravastellus, aliquantulum gravis. Plautus que est hec m uliercula et ille gravastellus qui advenit? °6 Gregarius et gregalis, ignobilis et plebeius. °6 Gregatim, sociatim, socianter. " Globus, cumulus. " Globatim, gregatim, catervatim, glomeratim, turmatim, sociatim, agmi natim, conglobatim. " Glomer et glomus, Riorum cumulus. Horatius ut vinosa glomos furtive Pirria lane. "° Glomum quoque dicitur pro Riorum cumulo, inde glomellum .i. parvus glomus. '°' Glomerare, accumulare. '"Glaber, sine pilis. Augustinus glabros aut male barbatos vide m us. '"Glabellus, nudus et absque pilis. Martianus ubi glabella medietas ciliorum pubem discriminat. '"Glabrio, nudus. Plautus gallum istum, si sapis, glabrionem mihi reddes. Guttitare, sepe guttare, quod et guttire dicitur. "6 Guttosus, guttis plenus. '°2 Guttim, guttatim. "4 Guttulus, minutus piscis, qui et gobio et fundulus et scintilla dicitur. '"Guttum, quoddam unguentum. Iuvenalis pleno componit omnia gu tto .

92 Plaut. asm. 796: quod illa autem simulet quasi gravedo profluat 94 Plaut. Epzd. 620: sed quis haec est muliercula et ilie gravastellus qui venit? 100 Hor. epzsf. I 13,14: ut vinosa glo mus furtivae Pyrria lanae 102 Aug. czv. VI 1,89: glabros aut male barbatos videremus 103 Mart. Cap. II 132: ubi pubem ciliorum discriminat glabella medietas 104 Plaut. an/. 401- 402: tu istum gallum, si sapis,¡glabriorem (codd. /Vonzz, glabionem var. /.) reddes mihi 109 Iuv. III 263: pleno componit lintea guto

92 ante 37 H 92 gravitas: graviditas I / Plautus ... gravedo (profluat) Pi om. Maz 93 Gravi dare: Gravedare P] / gravare: gravitas Pt / molestare om. H / infestare om. HPi 94 Plautus ... advenit om. Maz / muliercula et om. Pt / ille: iste P] / qui advenit o?n. Pt 95 et gregalis: et gre- gabilis Vi congregabilis Maz' 98 gregatim om. Pt / catervatim om. V) / agminatim (agrumatim) Pt / conglobatim (glomeratim) P^ 99 Glomer et glomus: Glomus vel glomis Pt (et glomen) H / Riorum: filiorum P2 / Horatius ... glomus om. Pt / Pirria: Piria Pt 100 Glomum ... glomus om. H / Glomum: glomen P2 / parvus (Maz): parvum V1P2 / glomus: glomen V1P2 102 sine: ca rens Pt/Augustinus ... videmus om. Maz/aut om. P] 103 Martianus ... discriminat om. Maz / glabella: glabelle P; / medietas ciliorum pubem om. V, / ciliorum: aliorum Pt 104 Gla brio: Glabro Pt / sapis: sapies Maz / glabrionem: glabionem P; / reddes: redes Pt 105 Guttitare: Gutittare HPt / guttare (Maz): gutare V,Pt / quod ... dicitur om. HPt 106 Guttosus (Maz): Gu- tosus Vt 107 Guttim: Gutim P2 108 Guttulus: Gutulus VtPt / gobio (Maz): globio Vt / et fundulus om. P2 /scintilla: cratilla Pt 109 Iuvenalis ... gutto om. Maz/pleno: plena (Maz): componit: componens P] / omnia: lutea Pt / (et) omnia Vt an?e corr. P2 DERIVATIONES 3 11 263 M. '"Grandiusculus, aliquantulum grandis. Terentius grandiuscula hinc profecta est. '" Garritores, ioculatores, histriones, pantomimi, ludii, iociste, iocularii. '" Grandinare, grandinem pluere. Ganeo, potator, tabemio, caupo, attibemalis, bibax, helluo, bibulus. '"Ganea, taberna, caupona, crustaria, cetaria, hermopolium, ganearia, meraria. '"Ganeum, theatrum, prostibulum. Terentius credo adductum nunc in ganeum aliquod. Gannire, vulpium solet esse, et dicitur pro deridere. Georgicus, terrenus, terrestris, terreus. "° Geographus, terre descriptor. '" Geographia, terre descriptio. '8° Gausape, togilla. Persius tunc cum in maxillis balanatum gausape pectis. '8' Gramma, littera, apex, elementum, caracter. '88 Grammaticus, litteratus. '88 Grammatica, litterarum scientia. '84 Gramma, linea. '88 Graphia, scriptura. "6 Graphius, stilus, pugillaris, fragitida. '88 Gobio, minutus piscis nec mullum, cupias, cum sit tibi go bio tantum in loculis. '8° Gilnus, color equi inter album et rufum, quod et gilbus dicitur. '89 Gabulum, patibulum, crux, eculeus. '8° Gabenna, archa. " ' Galgulus, granum olive. "8 Gaza, divitie, mammona.

110 Ter. Andr. 414: grandi[us]cuia iam profectast illinc 115 Ter. ad. 359-360: credo abduc tum in ganeum ¡aliquo 120 Pers. IV 37: tum cum maxillis balanatum gausape pectas 127 Iuv. XI 37-38: ne mullum cupias, cum sit tibi gobio tantum j in loculis

110 aliquantulum grandis om. P[ / Terentius ... est om. Ma; / (fere) hinc P, / profecta: propheta P2 111 pos! 36 H/pantomimi, iudii: panthomimi I panto iudii V[ pantoludii Ma;/ludii iociste iocularii om. P, 113 attibemalis: attubemalis P2 attiberialis P[/heiiuo: eiiuo P; om. V; 114 crustaria, cetaria om. P, / hermopoiium om. HP[ / ganearia, meraria om. H 115 Terentius ... aiiquod om. Ma; / credo: crepo I / adductum: ad vectum P; / nunc: hunc P[ om. V, / in ganeum (Ma;): cinganeum V, 116 et dicitur deridere om. H/(pro) deridere P2P 1 117 terrenus (Georgica iiber Virgiiii de terre cuitura) H / terrestris om. H / terreus om. HP, 120 cum om. P, / balanatum (Ma;): paianatum V[ I gabaiogovum P; / pectis (Ma;): pestis V, 121 Gramma (Ma;): Grama V,P2P] / littera: iitera H / caracter om. P2 122 Grammaticus (Ma;): Gramaticus V^Pi / iitteratus: literatus H 123-124 mutato ordine P, 123 Grammatica (Ma;): Gramati- ca V[P] / iitterarum: literarum H 124 Gramma (Ma:): Grama V]P, 126 Graphius: Graphi cus Ma; / pugiliaris: pugiiaris V, pigiilaris Ma; / fragitida: fraginda I om. P, 127 piscis (Iuve naiis) P2 ( fragitida unde Iuvenaiis) P; / muilum (Ma;): mulum V; / muiium cupias: cupias muiium H queras uiium F; / cum: si P2 / in loculis om. I P; 128 Giinus: Giiivus H Giimus P, / in ter ... dicitur om. H / giibus: gilius P[ 131 Gaiguius: Gaguius I Gabuilus P] 132 mammo na (Ma;): mamona V[ ¡'2 3 1 2 OSBERNI 263 / 264 M. "3 Gazetum et gazophilacium, gazarum repositorium. "4 Gazophiiagis et gazophiiax, custos gazophiiacii. Iosephus sub sigiiio pontificis et gazophiiagis, et idem alibi Hismaeiem pontifi cem et Ezechiam gazophilacem. "3 Gipsus, iapis cognatus caici, et inde gipseus, quod in martirum passioni bus sepe invenimus. "6 Germanus, ex eadem genitrice manans. "7 Gubernio et gubemeta, gubernator, rector. "6 Glaucus, Bavus, ceruleus. "9 Glaucomaridus, Bavus piscis. '4° Glaucedo, glaucitas. "' Glaucuma, ocuiorum macuia. Plautus glaucumam obiciemus ne v id eat. '43 Gerusia, curia. "3 Genofosus, obscurus, nubiius, tenebrosus, caliginosus. "4 Gramia e, oculorum vitria quas etiam giamas vocant. '43 Grumus, terre coiiectio minor cumulo. "6 Grumuius, monticulus. "7 Gesa, gisarme. "6 Gnavus, cautus, gnarus, vafer, varus, versutus, cicur, astutus, versipeliis, catus, gevator, caliidus, industris, industrius, artitus. "9 Gregorizare, vigiiare, excubiare, nictare, nictitare, pernoctare, elucubra re, manubiare, expergisci. "9 Gullioce, nucum viridium putamina. "' Genuria, senectus. "3 Glebones, rustici aratores. "3 Glarea, caicuius minutus in aqua. "4 Gummus, succus qui eiicitur ab arbore, similis gemme, unde et pro gemma dicitur. "3 Gomor, mensura habens duodecim sextaria.

134 Iosephus = Cassiod. /os. anti^. XVIII p. 521 F.: sub sigillo sane pontificum et gazophiiagis Iosephus = Cassiod. /os. anti

133 et Gazophilacium: gazofilatium P2 134 Gazophiiagis ... pontificis et onz. I/gazophiiax: Gazofilax P2 /Iosephus ... gazophilacem onz. Mai/sub onz. P] / gazophiiagis: gazophilacis H zo- philagis P2 / alibi o?n. P, / Hismaeiem: Ismaelem P2P 1 135 sepe onz. P) 136 genitrice: ma tre I/manans: manens P] s.A P2 137 rector (remigator) P; (remulgator) I onz. H 138 Glaucus (luridus) P) 139 Glaucomaridus: Glauco maridus P] 141 Plautus ... videat onz. Mai / glaucumam : claunculam V] / obiciemus 6/ s./. oculis P] / ne videat onz. Pt 142 curia (senatus) Mai 143 Genofosus: Genophosus P] Genoforus I/ obscurus ... caliginosus a/io ordi ne P) / nubilus onz. I / tenebrosus onz. I / caliginosus onz. H 144 Gramia: Gramma P] / vitria: vitia V] 145 cumulo: numulo Pt 146 Grumulus: Gumulus Pt 147 gisarme (Mai): gi- sarma V] H gisarina I genus armorum Pt 148 inde a gnarus a/io ordine distinxit Pt / cautus (navus) Pt / (faver) vafer Pt / callidus ... artitus onz. H / catus: carus I onz. P) / gevator: genator HI onz. Pt/callidus ... artitus onz. H/artitus: artimus I 149post 111 H/excubiare: excubare HIP) 150 nucum (vel glandium summa et) P] / viridium (Mai): viridum HPt virium Vt / puta mina: purgamina Pt 151 onz. Mai/Genuria: Geruria HPt/senectus: senatus H 154 pro gemma dicitur onz. Pt DERIVATIONES 3 1 3 264 M. "6 Geronta, valde senex. "7 Glis animal, giis terra tenax, glis lappa vocatur, glis ris mus, glis tis humus, giis sis maia dumus. "3 Glirius, pigrus et somnoientus homo. "9 Giiteus, terrenus. Glissera, mensa cibatoria, que et assideia, et ciiiiba dicitur. Glutinum et giutinarium, pro copula dicuntur. "3 Giutinare, coniungere, copuiare. "3 Glutinatim, coniunctim, copulatim, constrictim. "4 Gemellipara, que geminos parit. "3 Galea, galerus. "6 Gaiumna, candidum capitis veiamen. Martiaiis candido gaium nate luno renitebat. "7 Gaiaxia, iacteus circuius. "3 Gemonum, propria domus mulierum. "9 Gibbus, struma. '7° Girgilius, rota hauritoria. '7' Gestosus, litigiosus. '73 Genimina, semina, germina. "3 Gignitus, genitus, creatus, cretus, satus. '74 Glires, mures, qui tota hieme dormiunt. '73 Giobare, cumuiare, acervare. '76 Gorgones, meretrices, iupe, nonarie. '77 Grossa, fructus cuiusdam arboris. '73 Gurgustus, piscis minutus. '79 Gurgustia, domuncuia, caseiia. Gutire, degustare, piuitare. "' Gutricare, vorare. "3 Gunfus, uncinus, hamus, uncus, falcaster.

157 non repperz sed c/1 Eberh. Bethun. Craec. X 168 166 Martialis ] Mart. Cap. I 67: Iunonis ... ipsa vero tecto capite lacteo quodam calymmate (gaiumnate var. /.) praenitebat

156Geron Maz: Geronta HP]/valde om. H 158 somnolentus: sompnolentus HP] 161 Glutinum: Glitumum P] / Giutinarium: Glitinarium P] / dicuntur: dicitur HP] 162 copula re om. H 163 copulatim, constrictim o?n. H 164 parit. (Galii perna tradidit capitis vela men) P] 165 om. P]/Galea, galerus: Galear galerus galea H 166 Gaiumna: Galumpna HP]/capitis: capis V]P]/Martialis ... renitebat om. Maz/Martialis: Marcus P]/gaiumnate: ca- lumpnate H callumnate P] / luno: vino I umo P] / renitebat: retinebat P] 167 Gaiaxia: Galarea I 168 Gemonum: Genecivum (vel gniosum) P] 169 Gibbus: gibbet I / struma (vel porro et dicitur hollec) H 170 Girgilius: Gircillus P] 171 post 102 H / Gestosus: Gestuosus I Gesto sus Maz 172 Genimina: Germina P] 173 cretus: creatus P] / satus: serus I sarus P] 174 mures: vermes H 177 Grossa: Grosa H 179post 42 P] 179 domuncula casella: genus habitationis (angustum a gurgulione dicimus) P]/domuncula: domuscula P]/casella (Maz): cassella V,I (casa casula) H (proseuca) Pf 180-181 Gutire ... vorare: piuitare nutricare vorare I mutato ordine P] 180 Gutire: Guttire H Guttare P] / degustare: deguttare H degutare P]/piuitare: pluuitare P] 181 Gutricare: Gutturicare H Gutturire P] 182 Gunfus: Gum- phus H Gunphus P] Explicit tractatus secundus super -G- H

265 / 266 M. ' Ubi mater Grammatica pure et enucieatim pretaxata enervavit, octave littere tractatum disposuit eminus deilorare. ^ Sed premisse sponsionis non immemor paucuia habita intercapedine ad derodendos invidos habenas la xavit. 7 "Unum, inquit, mordaces pii laboris emulos vellem exorare, quod tam mihi quam sibi prodesse videretur, ut dum aliquid ad commune com modum a quovis hominum senserint enodatum sola quiete potirentur. 4 Mihi quidem haut minimum prodesset, dum ratum sit tanto acerbius in vidos interius cruciari, quanto aiiquid patientius exterius tolerare videntur. 7 Inde quoque precipue triumpharem, si aliquid eis quavis de causa huiusmodi inferretur, eis nihiiominus admodum utile esset, quia tanto minus quam magne sint erga bonos egritudinis notificaretur, quanto quietiores adversus bonos exsisterent. ° Verum quia nos nec exorati oblatrare desi stunt, inexpugnabilem patientie assumentes clipeum, ceptum ut eos mor deat dictandi limitem ingrediamur, primum octave iittere tractatum initian tes. ^ Quam uti ait Martianus corrasis paululum et pressioribus faucibus ventus exhalat". ^ Post hec tractatum canit auribus impigra vatum.

' Humus mi .i. terra, ^ unde humi adverbium, ° et humo as in ter- H i ram ponere, 4 unde humatus a um, 7 quod componitur inhumatus, ° et hec

7 Mart. Cap. III 261: H litteram contractis (conrasis var. Z) paululum faucibus ventus exhalat

pro/ogtim om. M] Incipit prologus in primum tractatum super octavam litteram que dicitur -H- H De octava lit tera proemium A Prologus octavae litterae Maz

1 pretaxata: pretexata A / enervavit: enumeravit I enarravit P2 / octave: vii IP; / deflorare: deflo re P2 2 derodendos: derridendos P) / habenas: habena P2 abhenas P) 3 mordaces pii labo ris: pii laboris mordaces P)/mihi quam sibi: sibi quam mihi P)/videretur: videtur AP2 /dum: cum P) om. P2 / aliquid om. HA / senserint (Maz): senserit V) 4 quidem: quod AP2 / haut: aut A / prodesset o?M. I / ratum: raticum I 5 eis ... causa: eis huiusmodi quavis de causa AP2 / bo nos: bonas A / exsisterent: existerent AP2P) exultent V) extitissent Maz 6 nos om. P) / exorati: exorari I exortari P, / inexpugnabilem: inestimabilem I / assumentes: sumentes P) / eos: nos I an?e corr. 7 corrasis: corrosis P) cortassis V) fortassis I contractis Maz / et pressioribus: expressio ribus I / ventus: ventibus I / exhalat: exalat AP2P1 8 auribus s.Z I Explicit prologus H Incipit tractatus primus super octavam litteram que dicitur -H- H Tractatus A 1 terra (vel ad terram) H 2 adverbium om. I 3 in terram ponere: terra cooperire P) 3 1 6 OSBERNI 266 / 267 M. humatio nis, 2 et humatim adverbium .i. viliter et abiecte, unde Ambrosius super Egisippum in nono nec recusaret pro saiute iiiius gentis habitum humatim accipere. ^ Item ab hoc nomine quod est humus humeo verbum neutrum .i. madefacere, ^ unde humesco cis verbum in- cohativum, "et hic humor ris, " unde humorosus a um .i. humore plenus, " et humidus a um quod comparatur humidior humidissimus, " unde humide humidius humidissime adverbia, " et hec humiditas tis, " et hu- mido as verbum activum, " unde humidatus, " et humidatio, " et humectus a um .i. humidus, unde Macrobius de Satumaiibus aer inquit humectus est et caiidus;et iiiud comparatur humectior humectissimus cuius superlativum idem Macrobius ita posuit muiier humectissimo est corpore, docet hoc ienitas cutis et spiendor; "et hu- mecto as i. madefacere, 2° unde humectatus, 2' et humectatio, 22 et humectim, 23 vei humectatim adverbium. 24 Item ab hoc nomine quod est humus hic et hec humilis et hoc humiie et dicitur humiiis quasi humo in clinatus et comparatur humilior humiiissimus, 23 unde humiliter humilius humilissime adverbia, 26 et hec humilitas tis, 22 et humilio as, 22 unde hu miliatus, 29 humilitatio. 2° Item ab hoc nomine quod est humus, hic homo huius hominis eo quod de humo sit creatus, " et inde hoc hominium nii .i. hominis servitium, 22 et hic homulus li, 22 et hic homullus li, 34 et hic homullulus, 33 et hic homuncio nis, unde Terentius in eunucho ego ho muncio non facerem? 36 Et hic homunculus li omnia diminutiva, 32 et humanus a um quod comparatur humanior humanissimus, 22 unde humane humanius humanissime adverbia, 39 et hec humanitas tis. 4° Hu manus componitur inhumanus, 4' et humanatus a um .i. humanitatem in dutus. 42 Homo componitur nemo nis .i. nuiius homo, ^ et hic semo nis .i. semihomo quod ad instantiam huius genitivi seminis facit genitivum suum semonis, unde Martianus quos emitheos dicunt, quosque Latine

7 Ambrosius ] Cassiod. /os. anf:g. XI p. 320 F.: nec recusaret pro saiute gentis habitum humi liorem accipere 18 Macr. Saf. VII 5,221: aer umectus et calidus Saf. VII 6,17: mulier hu mectissimo est corpore, docet hoc et levitas cutis et splendor 35 Ter. eum 591: ego homuncio hoc non facerem? 43 Mart. Cap. II 156: quos hemitheos dicunt, quosque latine Semones

6 humatio: inhumatio Vj 7 in nono om. Pj 8 i. madefacere: madidus esse P; 10 m ma?g. Mj 11 om. Pj 12 quod comparatur om. MjA 18 de ... inquit om. Pj / superlati vum: comparativum Vj / idem om. Vjl / posuit (dicens) Pj / humectissimo est corpore: est humec tissimo corpore Pj / humectissimo: humectissima I 23 adverbium: adverbia H 25 adver bia: adverbium P2 30 huius hominis (nis) HI om. (p/ de: ab Vjl / sit om. Pj 32 om. HAP2 P1 33-34 mnfafo ordme VjPj 34 homullulus: homululus VjH 35 et hic (homuncionista e, et hic) Pj / homuncio: omuncio Pj humuncio A / in eunucho om. Pj 38 adverbia om. I 39 et (humanitus) MjA 41 et (ab humanus) H 42 nis (et hic homicida et homicidium) Pj / .i. nullus homo om. Pj 43 (Componitur semi homo et abhominor aris tus sum .i. separare ab homine, et hic et hec abhominabilis et hoc abhominale) et Pj / instantiam: differentiam Pj distan tiam HMjA instar Ma: / facit ... semonis om. I / suum om. Vj / emitheos: semitheos IM] hemi theos Ma: DERIVATIONES 3 1 7 267 / 268 M. semones; ^ et inde hic semunculus ii diminutivum. Sciendum autem quod antiqui dicebant homonem non hominem, unde Ennius vu i tur is in siiva miserum mandebat homonem; et ideo Martianus hec secu tus semonem dixit et non seminem. 48 Humus componitur hic posthu mus mi .i. iiie qui post patris nascitur humationem, unde Piautus in aula ria quid dubitas quin sit paratum puero nomen Posthu m us?

' Habeo es habui tum tu verbum activum, ^ inde habitus a um, 8 et hic H et hec habilis et hoc habile .i. agitabilis, quod comparatur habilior habilis simus, 9 unde habiliter habilius habilissime adverbia, 8 et hec habilitas tis, ° et hec habitudo nis .i. corporis pinguedo, ^ et hic habitus us, ° et hec ha bena ne, 9 unde hec habenula le diminutivum, '° et habito as verbum neu trum, " unde habitator, "habitatus, "habitatio, "et hic et hec habita bilis et hoc habitabile, " unde habitabiliter adverbium, " et componitur inhabitabilis, " et hoc habitaculum li. " Habito componitur inhabito as, '9 et cohabito as, et ab istis verbalia. " Habeo componitur prebeo es .i. da re, 8' unde hic prebitor ris, 82 prebitus a um, 82 et hec prebenda e, 84 et in de hic prebendarius rii, 8° et per compositionem hic presbiter quasi pre- bens iter, 86 unde hic presbiteratus us, 82 et hoc presbiterium rii, 8° et hec presbiterissa, 89 vel presbitera .i. uxor presbiteri. 8° Item habeo componi tur inhibeo es .i. vetare, unde Ovidius metamorphoseos in secundo spon te sua properant, labor est inhibere volentes; 8'et hic inhibi tor ris .i. bedellus qui et angarius et exactor dicitur, unde Iosephus in vice simo iussit violentiarum inhibitori, ut ad imperatorem p erg eret; 22 et inhibitus a um, " et hec inhibitio nis. 24 Item habeo com ponitur debeo es, 28 unde debitor ris, debitus a um, 22 quod componitur indebitus a um, ^ et hec debita e. 89 Et debeo componitur redibeo es, rur sus debere, et redibitor, 4' redibitus, ^ redibitio nis .i. debita. 48 item

44Enn. anu. 138 c/! Mart. Cap. II 156: vulturis in silvis miserum mandebat hemonem H 45 Plaut. UM/. 164: quid dubitas quin sit paratum nomen puero Postumus? 30 Ov. me?. II 128 31 Iosephus = Cassiod. /os. an?:g. XX p. 581, F.: iussitque primatibus H Samaritanorum ... et violentiarum inhibitori, ut ad imperatorem pergerent

44 semunculus: semulus I / non ... homonem om. V[I / silva: silvis P; / homonem m ma?g. P2 / et H ideo: et hunc P2 quod P] om. I / hec: hoc A / semonem ... seminem: homonem non hominem dixit P: 45 .i. ille om. I / in aularia: in aulularia IP2 om. Pt / puero om. Pt

4 habilissime om. P2 5 om. Pt 7 us (Item ab habeo habitus tior comparativus [sic] po- H suit Terentius [cMM. 315] si qua est paulo habitior aiunt illam esse pugilem) Pt 9 diminutivum om. IP2 10 et (a supero habitu u in o.) Pt 11 habitator (habitatrix) HA 20 .i. dare om. Pt 27(presbitercium) et Vt 30 vetare: evitare (pPt/properant: properat A/labor est: laborem VtH/volentes: volantes IPt 31 in vicesimo om. P;/inhibitori (Ma:): inhabitori Vt inibitor A inhibitorem I 37 indebitus om. Ma: 38 om. I 39 debeo: debio I/debere: debeo P] an?e corr. Vt 40 redibitor: reddibitor A 42 debita: debiti (iteratio) M.P2 3 1 8 OSBERNI 268 / 269 M. habeo componitur cohibeo es, 44 unde cohibitus, 47 et cohibitio. 4° Compo nitur quoque conibeo es .i. oculos claudere, unde Martianus ponens parti cipium ait que illum conibentem quiescere non perferat; 47 di citur etiam pro obedire et tunc inde dicitur hec conibentia .i. assensus. 46 Prohibeo, 4° unde prohibitus, 7° et prohibitio, 7' et prohibesis verbum defectivum .i. prohibeas, Plautus verum queso ut prohibesis. 77 Componitur quoque habeo exhibeo es .i. representare, 76 et inde exhibi tus, 74 exhibitio, 77 perhibeo es, 7° unde perhibitus, 77 et perhibitio.

H iii ' Hereo es hesi verbum neutrum et caret supinis, 7 inde hic heres dis eo quod proxime adhereat, ^ et inde hoc heredium dii .i. predium, 4 et hic et hec herilis et hoc herile, unde Prudentius in sichomachia herile pignus qui dicavit victime;7et heredo as verbum activum, ° unde heredatus, 7 et hec heredatio nis, ° et heredito as verbum frequentativum, unde verbalia, ° et hec hereditas is, '° unde hereditacuia ie diminutivum, " et hic hereditarius rii. " Heredo componitur exheredo as i. extra heredita tem ponere, " et inde exheredatus a um, " et hec exhereditatio nis. " Heres componitur coheres dis, '° et heredicapa e .i. ille qui hereditatem capit, " et hic heredipeta .i. iiie qui hereditatem petit, " et hic herescinda e .i. ille qui hereditatem scindit. '° Inde ab hereo secundum Ysidorum hec hedera, 7° et hic herus ri .i. dominus, unde Terentius in Andria herus est neque provideram; 7' et inde hec hera e .i. domina, " et hec hereditudo nis .i. dominatio, 76 et hic hero is .i. baro, 74 unde heroicus a um sicut dicimus heroicum carmen et heroica gesta que fiunt de magnis viris. 77 Item ab hereo hec hirudo nis .i. sanguisuga que cami adheret, unde Ho ratius non missura cutem nisi plena cruoris hirudo; 7° et hic heremus mi, 77 unde hic heremita e, 76 et heremiticus a um, 7° et hoc he-

46 Mart. Cap. I 37: qua illum etiam quiescere cupientem conivere (connivere var. Z conibere var. Z) non perferat 51 Plaut. an?. 611: verum id te quaeso ut prohibessis 4Prud. psycA. praef. 5: senile pignus qui dicavit victimae 19 c/! Isid. orzg. XVII 9,22 20 Ter. Audr. 183: erus est neque provideram 25 Hor. ars 476

43-46 cohibeo ... quoque om. Ma: 43 habeo om. cp / cohibeo 6 ?. s.Z .i. refrenare H 46 Componitur ... claudere om. I / conibeo: coniveo P2 / Martianus (Capella) I / conibentem: coni- bentes M ^ conniventes P) 47 etiam... dicitur om. Ma: / obedire: hobedire V) / conibentia: conniventia P2 51 V) / verbum ... prohibesis m ma?g. IP2 defectivum om. 1 hesi om. (p 2 hic (et hec) P) / proxime: proximo P) 4 dicavit: dictavit P) 5 acti vum: neutrum P) 9-10 mu/aio ordme P) 10-13 unde ... um om. P2 10 hereditacuia: hereditatula HA/diminutivum om. M) 11 rii: us a um P) 12 Heredo (Ma:): Hero V) 13 exheredatus: exhereditatus V) an?e corr. I exhereditus A heredatus M) 16-17 capit... here ditatem om. VJ 18 herescinda: herescida P) 19 hedera: edera M)P2 hereda P) 20 he rus: heresus P) / .i. dominus om. P2 / in Andria om. P) / est: etiam A / neque: nec M)A / provide ram: provideam P) Ma: 22 hereditudo: heritudo Jt 23 hero: heros M) 24 et... viris om. P) 25 hirudo (Ma:): hirundo V) / sanguisuga: sanguissuga IP2 / que: quia M) / Horatius: Ora- tius V) posf corr. H (in poetria) I/missura: misura P2 26 hic: hec M,P2 /heremus: eremus HAPzPt DERIVATIONES 3 1 9 269 / 270 M. remium ii .i. heremus, " eremus componitur hic heremicola e. 4' Item ab hereo hic heriticus ci. Et notandum quod hereo dicitur quandoque pro dubito, et tunc inde venit hic hereticus ci eo quod in fide dubitet, 44 et inde hec heresis is, 44 quod componitur heresiarcha e .i. heresis princeps, 44 et hesito as .i. dubitare, 42 unde hesitatus a um, 44 et hec hesitatio nis, 4° unde hec hesitatiuncula e, 4° et hesitabundus a um .i. dubitabilis. 4' He reo componitur adhereo es, 4^ cohereo es, 44 subhereo es, 44 inhereo es.

' Honus eris .i. pondus, " inde hoc honusculum li diminutivum, 4 et ho- H iv nustus a um .i. sarcinatus, 4 unde honusto as .i. ponderare, ^ et inde honu- status a um, ^ honustatio, 2 et hoc honustamen nis .i. pondus. ^ Et com ponitur dehonusto as, unde verbalia. ° Item ab hoc nomine quod est honus honerosus a um, "unde honerose adverbium, " et hec honerositas tis, " et honero as, " et hoc honeramen nis, '4 et honeratim, " et honeranter adverbia. " Et componitur exhonero as .i. extra honus ponere, '2 unde exhoneratus, " et exhoneratio.

' Horreo es rui verbum neutrum et caret supinis, 2 inde hic horror ris, H v 4 et hic et hec horribilis et hoc horribile, quod comparatur horribilior hor ribilissimus, 4 unde horribiliter horribilius horribilissime adverbia, ^ et hec horribilitas tis, ^ et horresco is verbum inchoativum, 2 quod componitur inhorresco is, 4 et exhorresco is, ° et perhorresco is. " Item ab horreo hec horcestra e .i. antiqua sedes nobilium que in Capitolio habebatur, un de Iuvenalis similemquem videbis horcestram et populum; " et horridus a um quod comparatur horridior horidissimus, " unde hor ride horridius horridissime adverbia, " et hec horriditas tis, '4 et horridu lus a um .i. aliquantulum horridus, unde Persius scis comitem horri dulum trita donare lacerna. " Item ab horreo horrificus a um per

10 Iuv. III 177-178: similesque videbis j orchestram et populum 14 Pers. I 54 H v

30 e (quasi heremum colens) H 31 heriticus: heretius I hericius M] heritius A herinus P2 / ci, H iii (eo quod hereat per spinas et aculeos in os, est enim animal spinosus et aculeis plenus, et hic eri- nacius cii .i. hericius) H (eo quod facile adheret) Pi 32 hereo om. A/dubito: dubitare n 34 is (dubitatio) Pi 36 .i. (verbum neutrum frequentativum) P] 37 hesitatus: heresitatus V) 39 hesitatiuncula: hesitacula V, / e (diminutivum) P[ 40 hesitabundus: esitativus p

2-3 mzziafo ordine P2 2 honusculum: honusculus P] 9 um (honerosior honerosissimus) H iv Pt 12 as (unde verbalia) Pj 13 om. P2 14 honeratim (adverbium) Pt 16 .i. extra om. P] / extra honus (Maz): honus extra Vt / ponere: pono p deponere P;

5-6 tis, et (horror componitur horrisus a um, et horrificus a um. Item ab horreo) Pt 6 ver- H v bum inchoativum om. Vt 7 om. MtA 10 horcestra: orcestra np orchestra Maz / in om. Pt / Capitolio: Capitulio (Capitulo corr.) P2 / horcestram: orcestram P2 14 .i. ... unde om. Pt / aliquantulum horridus om. Pt 15 horrificus: horricus Pt 3 2 0 OSBERNI 270/277 M. compositionem, " et hoc hordeum dei eo quod spicis horreat, " unde hoc hordeolum li diminutivum, " et hordeiceus a um. " Invenimus tamen hordeacius, sed regularius secundum analogiam dicitur hordeiceus. 39 Horreo componitur exhorreo es.

H vi ' Honor, 3 vei honos, ^ inde hic honorculus li diminutivum, ^ et hono rus a um, 3 quod componitur inhonorus, ^ et honoro as verbum activum, 7 inde honoratus a um quod comparatur honoratior honoratissimus, ^ un de honorate honoratius honoratissime adverbia, ^ et honoratorius a um, " et hic et hec honorabilis et hoc honorabile, " unde honorabiliter adver bium. " Et componitur inhonorabilis. " Honoro componitur inhonoro as, " et exhonoro as .i. extra honorem ponere. " Item ab hoc nomine quod est honor honestus a um quod comparatur honestior honestissimus, " unde honeste honestius honestissime adverbia, " et hec honestas tis, " et hone sto as, unde verbalia. " Et componitur inhonesto as, 39 et dehonesto, et ab istis verbalia. 3' Honestus componitur inhonestus. 33 Honor componitur honorificus a um quod comparatur honorificentior honorificentissimus, 33 unde honorifice honorificentius honorificentissime adverbia, 34 et hec honorificentia e i. honorabilitas, 36 et honorifico as, 36 unde honorifica- tus, 37 et honorifrcabilis, 38 et honorificabiliter adverbium.

H vii ' Haurio ris hausi stum tu verbum activum, 3 inde haustus a um, 3 et hec haustio nis, ** et hic haustus us, 6 unde hic haustillus li, 6 vel hic hausticulus li diminutiva, 7 et haustim adverbium, 8 et hic et hec hausibilis et hoc hausibile, ^ unde hausibiliter adverbium, " et hoc hausorium rii, '' quod etiam hauritorium dicitur locus scilicet de quo hauritur vel vas un-

16 hordeum: ordeum P i/spicis: spinis Mai 17 hordeolum: ordeoleum A 18 hordeiceus: hordeicius M ^P) ordeicius A 19 hordeacius: hordeaceus IP2 / regularius: regulariter P2 irre- gulariter M]A rarius IP) / (et non) secundum M)A (et) P) / hordeiceus: hordeicius P2 P) ordeiceus I 2 0 es (abhorreo, perhorreo) P)

H vi 3 honorculus: honoriculus P2 ante corr. 5 inhonorus (.i. sine honore) H 7 quod com paratur om. A/honoratior honoratissimus om. I 8 adverbia om. I 1 0 et hoc honorabile om. P) / dicimus quoque hic et hec inonorabilior et hoc inonorabilius, unde honorabilius adver bium m marg. H 12 om. I 14 exhonoro: exinhonoro P2 / ponere: facere n 15 quod comparatur om. A / honestior honestissimus om.I 16om. I 18-19 om.I 19 verbalia (alia <7 MO

' Hircus ci .i. caper, ^ inde hirciolus ii diminutivum, 3 et hircinus a um H viii 4 et hircosus a um .i. fetidus ad instar hirci, ^ et hic hirquitallus li .i. puer libidinosus et iascivus ut hircus, ^ et hirsutus a um, 7 unde hic hursus i eo quod sit hirsutus, ^ et inde hec hursa e, ^ et hic hursarius rii. Dicimus etiam hirtus a um pro hirsutus per sincopam. " Notandum autem quod hircus dicitur pro angulis oculorum in quibus fetor colligitur, unde Virgi- lius in bucoiicis novimus et qui te, transversa tuentibus hir cis. " Hircus componitur hic subhircus ci .i. locus subter brachia ubi su dor colligitur, et dicimus subhircus quasi subtus habens hircum .i. fetorem hirci.

' Hostio tis hostivi tum tu .i. equare verbum neutrum, unde Plautus H ix quin promitto hostire contra ut merueris; ^et inde hoc ho stium tii, ^ unde hoc hostiolum li, 4 et hostitor ris .i. ianitor, ^ quod et hic hostiarius dicitur, " et hoc hostorium rii .i. lignum quo modius exequatur, 7 et hoc hostimentum ti .i. equalitas vel ut alii volunt lapis quo pondus exequatur in libra, unde Plautus par pari datum hostimentum est opera perpetua. ^ Item a verbo hostio hic hostis is eo quod equa fronte ineat bellum, ^ unde hic et hec hostilis et hoc hostile, '° et inde hostiliter

13 Lucr. V 516 ut fluvios versare rotas atque haustra videmus H vii

11 Verg. &nc. III 8 : novimus et qui te transversa tuentibus hirquis H viii 1 Plaut. asm. 377: quin promitto, inquam, hostire contra ut merueris 7 Plaut. asm. 172: H ix par pari datum hostimentumst, opera pro pecunia

13 rota: loca Pi / girgillus (Ma/): gurgillus V] / girum: gyrum Ma/ / vertatur: vertitur I / Lucretius: H vii Lucanus Ma/ / haustra: austrum P] 15 exhaustus: exhautus A 16 inexhaustus: inexhautus A an?e corr. 1 Hircus: Hirchus P] 2 hirciolus: hirculus

H x ' Hiems mis, 3 inde hec hiemicula e diminutivum, 3 et hic et hec hie- maiis et hoc hiemale, ** et hiemo as .i. in hieme demorari, unde Iosephus in quartodecimo liceat pecunias exigere ad hiemandum; 3 et in de hiematus, ^ et hiematio, ^ et hibernus a um, ^ unde hoc hibernaculum li domus in qua hiemamus, 9 et hec Hibernia e provincia eo quod ibi sit hiems precipue dura, '° et Hibemicus " et Hibemiensis, " inde et hiber no as, unde verbalia.

H xi ' Hilaro as verbum activum .i. letificare, unde Macrobius de Saturnali bus verba non minus quam vinum hilarant convivium. 3 Et inde hilaratus a um, 3 et hilaratio, ^ et hoc hilaramen nis, 3 et hic et hec hilaris et hoc hilare quod comparatur hilarior hilarissimus, " unde hilari ter hilarius hilarissime adverbia, ^ et hec hilaritas tis, ^ et hilaresco cis, ° quod componitur exhilaresco cis. '° Hilaro componitur exhilaro as, " unde exhilaratus, " et exhilaratio.

H ix 16 Ov. eptst. II 1: hospita, Demophoon, tua te Rhodopeia Phyilis H x 4 Iosephus = Cassiod /os. anfzq. XIV, p. 406 F.: liceat pecunias exigere ad exhyemandum H xi 1 Macr. Saf. VII 1,17: cum non minus quam duicedo vini hilarent verba convivium?

H ix 14 hosticida: osticida P2 hostiscida V; / scindit: occidit P] post corr. 15 quod ... significationis: quod duas habet significationes P]/recipit: receperit H recipitur Pi/recipitur: recipit P] 16 epistolarum libro: epistolis I/Demophon: Demophoon A/tua ... Phillis: et cetera APt om. M)/Rhodopeia (Mai): Rodopeia V ^ / Phillis: Phyllis Maz 17 aris (verbum deponens) P, 21 hospitabilis (et hospitalitas) Pt 24 li (diminutivum) Pt H x 1 Hiems: Hyemps M,A Hyems Pt 3om. I/hiemalis: hyemalis A 4 demorari: morari Pt / in quartodecimo om. Pt 7 et (a hieme vel himbre) Pt 9 e (quedam) I / provincia om. H / hiems: hyemps M ^ hiemps A 11 et Hibemicus om. V]I 12 as (verbum neutrum) Pt H xi 1 de Saturnalibus om. Pt / verba: vera I / vinum: minus I / hilarant: hilarit I ante corr. / convi vium: convivia P] 5 hilarior hilarissimus om. I 6 hilarius hilarissime om. Itp/adverbia: adverbium Vttp 8 hilaresco: hilarasco

' Hortor aris verbum deponens, 2 inde hic hortator ris, 3 unde hortato Hxiii rius a um, ^ et hortatorie adverbium, ^ et hec hortatrix cis, ^ et hortatus a um, ^ et hec hortatio nis, ^ unde hortatiuncula e, 9 et hic hortatus us, " et hoc hortamen nis, " unde hoc hortamentum ti, " et hoc hortatorium rii .i. monachorum pariatorium. " Hortor componitur exhortor aris, " unde exhortator, " exhortatus, " exhortatio, " exhortatorius, " et hoc exhortamen nis, " dehortor aris i. dissuadere, 2° unde dehortator, 2' dehorta torius, 22 dehortatus, 22 dehortatio, 24 et hoc dehortamen nis 23 Cohortor aris, 26 unde cohortator, 22 cohortatus, 28 cohortatio, 29 et hoc cohorta- men nis, 3° et hec cohors tis.

' Hora e, 2 inde hec horula e, 2 et per compositionem hoc horologium Hxiv gii ubi legimus .i. inteliigimus horas, 4 et hic horinspex cis .i. ille qui inspi cit horas, 3 et hic horispicus ci .i. horarum inspector, ° quod etiam horo scopus dicitur, unde Persius geminos, horoscope, varo producis genio.

5 Plaut. Cure. 230-231: quis hic est homo [ cum conlativo ventre atque oculis herbeis? 8 c/1 Hxii Paul. Fest. p. 100 L.: herbilis anser herba pastus 9 Aug. c:v. V 7,40: simul herbescunt, pube scunt, flavescunt

6 Pers. VI 18-19

2 um (.i. herba plenus) P2 4 .i. herba plenus om. P2 5 unde Plautus om. P2 / est o??i. Hxii VjH / hic ow. / herbeis (qui advenit?) Pj 8 et hoc herbile 077!. n / habundans: abundans Ma: 9 herbesco: herbescus A/verbum inchoativum om. Pj/de... quinto om. Pj/flavescunt om. Vj / pubescunt (florescunt) n

1 aris (atus sum) VjP2 2-3 hortator ris, unde om. Ma: 3posi 8 Pj / hortatorius: horta- H xiii rius Pj 4-5 mnfafo ordme posf 7 P2 4pos? 7 Mj 5om. Mj 6 - 8 posf 2 Pj 8 - 9 ?7?Mfafo ordme MjP2 8 posf 3 P j/e (diminutivum) Pj 9 po3 f 6 Mj 12 hortatorium: hortarium Pj / .i. monachorum: domus ubi monachi habent sermones scilicet H 15 om. Vj 16-17 mHfafo ordme Vj 077!. I 18exhortamen: exhortamentum Pj (exhortamentum) VjH a 7!fe C077*. 19 dissuadere: dissuadeo MjA (unde verbalia) Pj 20 om. Pj / dehortator (dehor- tatrix) H 21 dehortatorius: dehortarius Pj om. MjA 22-23 om. Pj 24-28 om. P2 26 cohortator (cohortatrix)H 27 cohortatus^(cohortatorius) M] 29 077!. Pj 30 hec: hic Vj / tis (pro socio, quando vero dicitur pro multitudine, feminini generis est) H 3 legimus .i. om. Pj / 4 horinspex: horuspex AP2 Pj 5 horispicus: horispicius Vj horu- spicus MjA horipiscus P2 6 horoscope: horoscopo Mj/varo: vario Mj/producis: perducis n / genio. (Et hoc horoscopium pii .i. horarum inspectio) H 3 2 4 OSBERNI 274 M. H xv ' Hima e .i. salcica, ^ inde hec himea nee .i. ocrea que ad potum con servandum baiulatur, unde Plautus in Amphitrione cadus erat vini, unde implevi hirneam; ^ et hec hilla e .i. parva salcica, unde Hora tius in sermonibus perna magis, et magis hillis.'* Hinc quoque di citur hillus li .i. granum in faba vel ut alii volunt medulla penne. ^ Et com ponitur nihil, ° unde nihiium, ** et nihili indeclinabile, ° et per compositio nem adnihilo as, unde verbalia.

H xvi ' Hio as verbum neutrum, inde verbalia, ^ et hianter adverbium, 2 et hic hiatus us, ^ et hiulcus a um .i. hians, ^ quod componitur semulcus .i. ali quantulum hians, ^ et hisco is hiscii verbum neutrum .i. hiare. ^ Et compo nitur dehisco is similiter hiare, ° et hic Hiacus chi .i. Bacchus, unde Virgi- lius populus Alcide, gratissima vitis Hiaco.

H xvii ' Hasta e, ^ inde hec hastula e, 2 et hastatus a um, 4 et hoc hastile is .i. hasta, ^ et hastinata e .i. cava festuca.

H xviii ' Hialum li quoddam genus purissimi vitri, ^ inde hialinus a um .i. vi treus, ^ quod etiam hialus invenitur per apocopen .i. per mutationem littere de fine.

H xv 2 Plaut. AwpA. 429: cadus erat vini, inde implevi hirneam 3 Hor. .serm. II 4,60

H xvi 8 Verg. bue. VII 61: Populus Alcidae gratissima, vitis Iaccho

H xv 1 salcica: saltica I salsica MtPt salsicia AP2 2 conservandum: servandum I / in Amphitrio ne OM!. Pi/vini (plenus) Ma/ OM!. Pt/unde: inde V;Pi/implevi: implevit Ma/ 3 hilla: hila M1P2 /parva: persa (v/x /eg/fur) AP; /salcica: salsicia (p salsice Pt saltica I/in sermonibus ow. Pt / pema: parva IPt / hillis: hilis (p illis Pt 4 hillus: hilus HM]p2 / penne: in penna Pt H xvi 1 as (hiavi atum tu) Pt / inde verbalia OM!. Pt 5 quod componitur semulcus: et semulcus dicitur MtP2 / semulcus: semiulcus HPi 6 OM!. Ma/ / hiscii verbum OM!. Pt / neutrum: incoativum Pt / .i. hiare ow. Pt 7 is (fatisco is .i. fatigatus) Pt / similiter hiare (et inde per composi tionem fatisco cis quod antiquitus, sed modo fatiscor ceris deponens .i. fatigatus hisco quod componitur defatiscor) MtA OM!. Pt 8 hic OM!. Ma/ / Hiacus: lacus IPt Iacchus Ma/ / Bacchus: Bachus HP2 Bacus (eo quod hiare faciat) Pt / Virgilius (in bucolicis) I / gratissima: gratissimo Pt / Hiaco: Iaccho Ma/ (Hio componitur inhio as, et notandum quod omnia incoativa formantur a fa ... (MOM /egi?nr) primitivorum suorum addita co, p(re)t(er) hisco cis quod secundum analo giam d(e)b(eret) f(ier)i hiasco cis sed causa eufonie dicimus hisco cis. Hebeo bes bui verbum neutrum et caret supinis. A quo hebes tis et, hebesco cis incoativum, et hebeto as verbum neu trum, a quo verbalia, et hebetatus a um) Pt H xvii 2 e (diminutivum) Pt H xviii 1 Hialum: Hyalum Ma/ 3 apocopen: sincopam Pt / .i. ... fine ow. Pt / littere: litere H DERIVATIONES 3 2 5 274/275 M. ' Holus eris, 2 inde hoc holusculum li, 4 et holeiinus a um, ^ et hic ho- H xix litor ris .i. holerum custos, ^ et hoierare, unde Cecilius meum inquit hortulum plus holero, quam stercoro; et dicitur hoierare pro holera plantare.

' Hortus ti, ^ inde hic hortulus li, 4 et hic hortilio nis .i. horti custos, H xx 4 quod etiam hic hortulanus dicitur.

'Hinc adverbium in loco, 2 et componitur dehinc, ^ et subhinc, Hxxi 4 abhinc, ^ exhinc

Hec dicens Grammatica in aliam repente vocem mutata secundum octa ve littere tractatum talibus hilariter verbis fuit initiata.

' Humare, in terram ponere. 2 Humi, ad terram. 4 Humatim, viliter, inornate. Ambrosius nec recusavit pro salute gentis habitum humatim capere. 4 Humescere, madescere, madefacere. 6 Humidare, madere, scatere, scaturire, irrorare. 6 Humorosus, humidus, succosus, succulentus, succidus, succifluus.

5 Caecil. ] Mat. carm. 16 ex Prise. C.L.X. II 274,25 Zi.: hortulos plus stercoro quam holero H xix 3 Ambrosius ] Cassiod. /os. arzfzt?. XI p. 320 F.: nec recusaret pro salute gentis habitum humi liorem accipere

4 holerum custos: custos holeris Pi 5 hoierare: holero as HPi / inquit om. Pi H xix 21i (diminutivum. Iuvenalis [III 226] hortulus hic puteusque brevis) Pt 3 horti- Hxx lio: hortulo Vt hortilo HI 4 hortulanus: hortolanus HPt H xxi om. I I in loco om. H / in: de Mt 3-4 om. P2 Explicit tractatus primus super octavam litteram que est -H- H pro/ogMm om. MtA Incipit prologus in secundum H Repetitiones -H- Maz in: inde P2 ut Pt / hilariter om. Pt Explicit prologus H Incipit tractatus secundum super -H- 1-122 om. Mt A

1 posf 7 Pt 3 Ambrosius ... capere om. Maz / (illius) gentis Pt 6 succidus, succifluus: sucidus, sucifluus Maz 326 OSBERNI 275 M. 7 Humectare, sepe madere. ^Humectus, madefactus. Macrobius mulier humectissimo est cor pore. 9 Humectim, humectatim, madenter. "Homuncio, parvus homo. Terentius ego homuncio non facerem. ' ' Homulus, parvus homo. " Homunculus, parvus homo, quod et homulus dicitur. " Hominium, hominis servitium. " Habena, capistrum, quod et coria dicitur, eo quod circa ora iigatur, et auria, eo quod circa aures vincitur. " Habilis, agilis, gestuosus, flexibilis, agitabilis. '° Habitudo, corporis pinguedo, quod et corpulentia dicitur. '7 Habitus, ornatus. "Himnibalizare, ymnire. Plautus demam de hordeo tuo hodie, ut himnibalizes. '9 Helopes, nomen anguis. 7° Heliotropium, nomen gemme. 7' Hermopolium, taberna, cetaria, cauponia vel caupona, crustaria, ganea ria. Plautus quos semper videas bibentes esse in hermopo- lio . 77 Heredium, hereditas, fundus, predium, testamentum. 76 Heredicapa, qui hereditatem capit. 74 Herescinda, hereditatem scindens. 77 Heredipeta, hereditatem petens. 7° Heros, baro, cleonta. 77Herus, dominus. Terentius herus est neque provideram. 76 Hera, domina. 79 Heritudo, dominatio, dominium. "Hirudo, sanguisuga. Horatius non missura cutem nisi plena cruoris hirudo.

8 Macr. Sai. VII 6,17 10 Ter. ettn. 591: ego homuncio hoc non facerem? 18 Plaut. a.sin. 706: demam hercle iam de hordeo, toiutim ni badizas 2t Piaut. Cure. 292: quos semper vi deas bibentes esse in thermopoiio (hermopoiio var. i.) 27 Ter. Audr. 183: erus est neque pro videram 30 Hor. ars 476

8 Macrobius ... corpore: humectissimo muiieri corpore P[ om. Ma: / (in) corpore I 10-12 Ho muncio ... dicitur: Homuncio parvus homo qui etiam homuius dicitur P] 10 Homuncio: Ho- moncio I ante corr. / Terentius ... facerem om. P[ Ma: / homuncio: homontio I 11-12 mutato ordine IP2 12 parvus homo om. P, 14 coria: iora P] oria P2 / ora: hora P2 / vincitur om. P[ 15 agitabiiis (flexilis) I in marg. P2 om. jt 18 Himnibaiizare: Hinnibalizare jt Himbaiizare Pt / ymnire: hinnire jt hymnire Mai / demam om. P[ / hordeo: ordine P[ / tuo: suo P] / hodie om. P] 19 nomen om. Mai 20 Heliotropium Heiistrophium P[ Heiiotropicim P2 Heliotropum Mai 21 cauponia vel om. PiP; / vei caupona om. H / crustaria: crastaria P[ / ganearia: genearia P2 / bibentes esse: esse bibentes P[ 22 Heredium, hereditas: heducum hereditatis P] 24 hereditatem scindens: qui hereditatem scindit P2 (quasi) hereditatem scindens P[ 26 post 28 P2 Heros: Hero P] 27 Terentius ... provideram post 28 P[ om. Mai / provideram: provi deam P] 29 posf 26 P2 / dominatio om. P[ 30 Hirudo: Hyrudo P) / sanguisuga: sanguisuca Pt / Horatius ... hirudo om. Mai DERIVATIONES 3 2 7 275 / 276 M. 3' Heroicus, genus carminis vei herilis. 33 Heremium, heremus. 33 Heremita, heremi cultor. 34 Hesitabundus, dubitabilis. 33 Hesitare, dubitare, nutare, vacillare. 36 Hambigere, mussare, fluctuare, herere. 37 Heresiarca, princeps heresis. 36 Honusculum, sarcinula, parvum honus. 39 Honeratim, honeranter. 4° Horridulus, aliquantulum horridus. Persius scis comitem horridu lum trita donare lacerna. 4' Herma, castratio, inde hermaphroditus, castratus. Dicitur et herma pro servo, unde Sidonius per plurimos dies ipsum hermam meum arguerim . Dicitur quoque hic hemuo pro servo. 43 Hirsuticosus, collo pilosus. 43 Herculus, salvus, unde hercle .i. vere. 44 Helluare, multum bibere. 43 Helluo, ganeo, bibax, caupo, attibemalis. 46 Hyalum, vitrum. 47 Hispidus, hirtus, hirsutus, scarrosus, hirsuticosus, verrucosus, tuberosus, ruderosus, pupulosus, inequalis, spinosus. 46 Hippius, equus, quadripes, mannus, sonipes. 49 Hipagines, naves quibus equi vehuntur. 39 Hippopotamus, equus fluvialis. 3' Hipodromium, locus obscurus vel tormentum ut equs. 33 Helucus, homo hians et oscitans, qui et pandox dicitur. 33 Histrio, leno, ioculator, mimus, salius, ludius, pantomimus. 34 Hamotrahores, piscatores qui hamo trahunt pisces. 33 Hilarodes, lascivi carminis cantor. 36 Halapanta, omnia mentiens.

40 Pers. I 54 41 Sidon, ep/sf. IV 12: per plurimos dies illum ipsum hermam stolidissimum ... arcuerim

32 o?n. P] 34o?n. P] 35-36 m cocg:f Hpost 37 P2 35 dubitare (mussare) P] 36 om. P] 37 Heresiarca: Heresiarcha I 38 Honusculum (sarcina) P2P] / sarcinula om. P; 40 Persius ... lacerna om. Ma:/lacerna: lucerna H 41 hermaphroditus: hermofroditus I/castratus om. P2 /servo: serva I/arguerim: arcuerim H 42 Hirsuticosus: Hirtosus IP] 43 salvus: servus P] / hercle: hercule P2 44 Helluare: Heluere P] 45 Helluo: Heluo P] / atti bemalis: attabemalis P] tabemalis P2 46posf 109 P2P] / vitrum. (Hialinus vitreus) H om. P] spa?:o re/:c?o 47scarrosus: squarrosus HP2 om. P]/verrucosus: verricosus P]/pupulosus: scophosus P] / spinosus om. H 48 quadripes: quadrupes H om. P] 49 Hipagines: Hippagi nes Ma: Et pagines P] 50 Hippopotamus: Hipodamus HIP2 om. P] 51 om. Ma: / Hipodro mium: Hipodromum V] / ut equs om. P] 53 ioculator: iaculator P] / salius om. V]H / pantomi mus: pannomius P] om. V]H 54 Hamotrahores: Hamotraheres P] / qui hamo trahunt pisces om. H/hamo: amo P] aufe corr. 55 Hilarodes: Hilarodus H Hilaxhodus P] / cantor: cantator V]A 56 Halapanta: Halapant P] Halaphanta P2 / mentiens: vincens v/x /eg:?Mr P] 3 2 8 OSBERNI 276 / 277 M. 37 Holitores, holerum cultores. 33 Heruca, vermis holera erodens. 39 Et quia de vermibus fecimus mentio nem libet hic interserere quot modis dicantur ut presto hic inveniat qui ea discere gestit. Bombex vermis frondium; cantarida qui mortuorum corpora edit; multiplex qui contrahitur in globum; ^ teredona vermis lignorum; ^ heruca holerum. Plautus im itatus herucam bestiam nequam que se involvit in pampino. 34vermes cutis ascarida; 33 costus; pediculus; 37 lentula. 33 Vermes laridi tramus; 39 et tramites, quod etiam lignorum solet dici. 7° Pulices ex pulvere; 7' ricinus, qui adheret auribus canum; 73 usia, vermis porci que mordens urit; 73 limax limi; 74 cimex qui est in putrida came; 75 lumbricus qui est in lumbo vivi ho minis; 73 scarabeus qui in fimo equi nascitur. 77 Honorificus, honorus, honorabilis. 73 Honorificentia, honorabilitas. 79 Haustillus, hausticulus. 3° Haustrum, rota hauritoria, que et girgilius dicitur, et hec anelia. Lucre tius in fluvio versare rotas atque haustra videmus. 3' Hirquitallus, puer libidinosus. 33 Hircus, pro capro et pro angulo dicitur oculorum. Virgilius transversa tuentibus hircis. 33 Hircosus, fetidus, feculentus, olidus, spurculentus. 34 Hostitor, ianitor, portitor, ianuator, atriensis, hostiarius. 33Hostire,equare. Plautus quin promitto hostire contra ut me ru e ris. 33 Hostorium, lignum quo modius exequátur. 37 Hostimentum, equalitas vel aliquid contra quod pondus equatur. Plautus par pari datum hostimentum est opera perpetua.

63 Piaut. czsf. 728-729: imitatur nequam bestiam et damnificam (...) I que in pampini folio intorta implicat se c/! Isid. orzg. XII 5,9: Eruca frondium vermis in holus vel [in] pampino involuta, ab erodendo dicta. De qua meminit Plautus: "imitatus nequam bestiam et maleficam involutam in pampino ¡implicat se" 80 Lucr. V 516: ut fluvios versare rotas atque haustra videmus 82 Verg. bzzc. III 8 85 Plaut. asm. 377: quin promitto, inquam, hostire contra ut merueris 87 Plaut. asm. 172: par pari datum hostimentumst, opera pro pecunia

58 erodens: corrodens Pt rodens P2 59 vermibus: verminibus Vi / interserere: intersere Pi / di cantur: dicuntur I om. P2 Maz / discere: dicere Maz / Bombex: Bompres P2 Zonipes I Ronipes Maz 60 cantarida: caudaria Pi 62 teredona: teredana P; teredo P2 63 heruca: eruca Maz / se involvit: involvitur P, / pampino: panno Pt 64 Vermes: Vermis I 6 6 pediculus: pe- dicula I pedicus P2 ante corr. 67 lentula: lens (aruncus) Pt 6 8 Vermis: Vermes HPt 71 ricinus: ricines I fucinus P] / auribus: naribus I 72 usia: uria Pt / vermis: vermes Pt / que: quia HP2 73 limi om. P2 74 cimex: cumex I cimes Pt 76 equi om. Maz 78 honora bilitas: honorificabilitas I 79 (Haustus,) hausticulus Pt 80 et ... videmus om. HPt / et hec anelia om P2 /Lucretius ... videmus om. Maz 81 Hirquitallus: Hirquitalus P; 83 feculen tus: fetulentus P2 om. P] / olidus, spurculentus om. P2Pt 84 ianuator, atriensis om. HPt / ho stiarius: ostiarius Vt om. HP] 85 Hostire: Hostiare P2 / Plautus ... merueris om. Maz / promit to (quam) P; / merueris: mentieris I mentiaris P2 8 6 exequatur: equatur P2Pt 87 aliquid: illud Pt aliud Maz / contra: per P2 / quod om. Pt / equatur: exequatur Pt / Plautus ... perpetua om. Maz / datum: dant Pt / opera perpetua om. P] DERIVATIONES 3 2 9 277 M. Hosticus, hostiiis, adversus, adversarius. 89 Hosticapa, qui hostem capit. 9° Hiemare, in hieme demorari, quod et hibernare dicitur. 9' Hiemaculum vei hibernaculum, domus contra hiemem. 93 Herbosus et herbidus, herba plenus. 93 Herbetum et herbarium, locus herba habundans. 94 Herbiiis, anser herba pastus. 93 Herbeus, viridis. Piautusquis hic est cum ocuiis herbeis qui adv enit? 96 Hilarare, letificare. Macrobius verba non minus hilarant convi vium quam vinum. 97 Hortatorium, iocus ubi hortatur, sicut debet esse monachorum parlatorium. 98 Horologium, ubi ieguntur .i. inteileguntur hore. 99 Horinspex, horarum inspector qui et horoscopus et horispicus dicitur. "9 Hima, saicica. "' Himea, ocrea que ad potum baiulandum paratur. Piautus cadus erat vini, inde impievi hirneam. "3 Hillus, meduila penne. "3 Hiiia, parva saicica. Horatius perna magis et magis hillis. "4 Hiscere, hiare. "3 Hiuicus, quod hians et patens est. "6 Hiacus, Bachus, Bromius, Dionysius, Liber, Lieus, Leneus. "7 Hastatus, hastam gestans. "8 Hastile, hasta. "9 Hastinata, cava festuca. Hialum, vitrum. Hyaiinus, vitreus.

94c/l Paul. Fest. p. 100 L.: herbilis anser herba pastus 95 Plaut. Care. 230-231: quis hic est homo)cum conlativo ventre atque oculis herbeis? 96 Macr. Sa/. VII 1,17: cum non minus quam dulcedo vini hilarent verba convivium 101 Plaut. AmpR. 429 103 Hör. serm. II 4,60

88-89 ma/a/o oni/ne P2 90 demorari: morari P) 90 om. H 91 Hiemaculum ... hiemem: Hiemaculum contra hiemem, hibernaculum domus P) 95-96 pos/ 97 I 93 herba: herbis P2 95 Plautus ... advenit om. Aia//hic est: est hic HIP2 /oculis herbeis: herbeis oculis V)P) 96 Hilarare: Hilare P) / Macrobius ... vinum: Macrobius verba non minus quam vinum hilarant convivium HP2 om. Aia/ / hilarant: hilaravit I 97 hortatur: ortatur P2 debet hortari P) / esse (locus) p2 /parlatorium: collocutorium P2 98 intelleguntur: intelliguntur HP) 99 Horin spex: Horuspex P) / horispicus: horispicius V)I 100 saicica: saltica H salsica I salsicia P2 sal- sicca P) 101 baiulandum paratur: servandum baiulatur P) / Plautus ... hirneam om. Aia/ / vini (plenus) V) / (et) inde P) / hirneam: hymeam P2 102 Hillus: Hilus HP2P) 103 Hilla: Hyla P2 / Horatius ... hillis om. Aia/ / perna: parva V) / hillis: hylis P2 106 Hiacus: Iacchus Aia/ / Ba chus: Bacus P) Bacchus Aia//Lieus om. V]I/Leneus om. HP) 107 hastam gestans: per ha stam gestatus P) 108an?e 47 H 109 (parva) cava V) 110 Hialum: Hyalium Pj aufe corr. / vitrum (in phiala addita -p-) P2 3 3 0 OSBERNI 277 M. '"Hypogeus, locus obscurus. Ambrosius in hypogeis et ceteris ob scuris locis. "4 Hymea, impetigo in corpore que et papula dicitur. "4 Hymiosus, impetiginosus, pupulosus. "4 Hebenum, ebur, quod in Martiano reperies. Haldologus, discipulus. "2 Hapsides, circuli. Harinulces, fossores, repertores aquarum. Herbescere, viridescere. '2° Hostitare, victimare, placare. Hornotinus, annotinus, annuus, annuaiis. "2 Hiberus, Hispanus.

112 Ambrosius = Heges. III 15,3: de hypogeis et ceteris defossis specubus 115 c/ Mart. Cap. II 174

115 obscuris iocis: iocis obscuris P] 113 Hymea: Hiruia H / papuia: pupuia HP2 114 pu pulosus: pupiiiosus P] populosus P2 115 (Hebenus arbor) Hebenum P2 / Hebenum, ebur: He- beum hebar P] 116 Haldoiogus: Haldoiosus I Haidalogus P2 / discipulus om. P[ 117 Hap sides: Habsides P2 Haspsides P] 118 Harinuices: Harmuices HIP2 / repertores: reperitores P2 119 viridescere: viridem facere P] 120 Hostitare: Hostiare P] /piacare (iitare, sacrificare) 121 Hornotinus: Homatinus P2 unie corr. / annualis (annicuius) H 122 om. IP2P[ Expiicit tractatus secundus super -H- H I

278/279 M. ' His tandem terminatis, none iittere tractatum mater Grammatica exordiens, taiiter consistentes fuit affata poetas: ^ "Sicut quispiam viam tran siens, qui a ciamosis et dire morsitantibus infestatur canibus, nisi inimico eos immissi iapidis impetat ictu, nequit non indiscissus evadere. ^ Sic qui aiiquid egregii facinoris, communique actitat usui ad commodum, nisi viva interdum voce veritatis inimicis invidis obsistat, ex rabido eorum demorsu iiiaceratus abire nequibit. ** Sed ea, que agimus, pro iapidis emissione, ad canes nostros retundendos sufficiant; quia nullo acerbius iaculo sauciantur, quam pro aiiquo bono insigniter a quovis perpetrato. ^ De nona igitur iittera, que I nuncupatur, primum decudamus tractatum, quam, ut ait Martia- nusspiritus format cum paiato prope dentibus pressis,etin ioco vocaiis quandoque accipitur". ' Iuvo as iuvi verbum activum, " inde hoc iuvamen nis, ^ unde hoc iu- I i vamentum ti, ** et hinc dicitur hoc iumentum ti per sincopam .i. per medie syiiabe subtractionem eo quod nos iuvet, ^ et inde hic iumentañus ii .i. iu- menti custos. " item a iuvo hic iuvencus ci, ^ et inde hec iuvenca ce, ^ et hic iuvenculus ii quod non solum pro parvo bove sed etiam pro iuvene di citur, unde Iosephus in primo Sodomite respicientes iuvenculos precipuos decore, ad vim inferendam conversi sunt; ^ et in-

5 Mart. Cap. III 261: spiritus prope dentibus pressis facit I i

8 Iosephus = Cassiod. /oj. a 7!f:$. I p. 257 F. Sodomitae vero respicientes iuvenculos nimio vul tu decore praecipuos ... ad vim et iniuriam eorum pulchritudinis sui sunt conversi

pro/ogM?M 077!. M; Incipit prologus in tractatu primum super -I- H 1 His: Hiis AP2 / terminatis: determinatis IPj / none: nove P2 / Grammatica (Ma:): Gramatica ViHp2 gra'" I 2 viam: vir Pj 077!. I / qui: quia P2 A / ictu: iactu Pj / nequit: ne quid Pj / non 077!. HI / indiscissus: indicissus Pj 3 facinoris: favoris Pj i. facti 5 ./. H / ad commodum: accomo- dum HIA acomode Pj / voce veritatis: veritatis voce A / inimicis: munitis Pj / rabido: tabido Vj / eorum demorsu: eorumde morsu HIP2P1 / iiiaceratus: laceratus I 077!. Vj / nequibit: nequit Pj 4 agimus: egimus M a :/emissione: immissione P j / insigniter: insignitum Pj 5 decuda mus: deducamus P2

Incipit tractatus de -I- littera m 7?!arg. H 1 (iuvavi atum tu vel) iuvi (vitum tu) Pj 077!. I 4 hinc (etiam) Mj 077!. Pj / .i. ... subtractio- I i nem 077!. tp 8 li (diminutivum) Pj / bove 077!. A / etiam 077!. jt / dicitur: accipitur P2 077!. MjA / in primo 077!. Pj / precipuos: precipue Vj 0771. HI 3 3 2 OSBERNI 279/280 M. de hec iuvencula le. Dicimus quoque hec iunix cis pro parva iuvenca, unde Persius tot tibi cum in fiammis iunicum omenta lique scant. " Item a iuvo hie et hec iuvenis is, " unde hec iuventa te, "et hec iuventus tis, " et hie et hec iuvenilis et hoc iuvenile, " unde iuveniliter adverbium, " et hec iuvenilitas tis, " et hie et hec iunior ris, " et hie iu- nius nii pro mense dicitur a iuvenibus sicut maius a maioribus. " Item a iuvo secundum Martianum hec Iuno nis, et inde Iunonius a um, et hie Iupiter huius Iovis, " unde hie et hec Iovialis is, et hec iugians dis .i. castanea et dicitur quasi Iovis glans eo quod sit cibus love dignus, " que aliter herocleotica dicitur, unde Opius vir doctus herocleotica hec nux, quam castaneam nominavit. Dicitur etiam et mollusca eo quod mollis sit, unde Plautus molluscam nucem super eius dixi im pendere tegulas. " Iuvo componitur adiuvo as, " unde adiutor ris, 36 et inde hec adiutrix cis, 39 et hoc adiutorium rii, 3° et adiutus a um, 3' unde hoc adiumentum ti, 32 et hic adiutus us, 33 et adiuto as .i. adiuvare verbum frequentativum, unde Terentius in adelphis hanc fam iliam co lere, adiutare;et inde verbalia. 34 Adiuvo componitur coadiuvo as, 33 et inde coadiutus a um, 36 et hec coadiutio nis.

I ii ' Iungo gis iunxi iunctum tu verbum activum, 3 inde iunctus a um, 3 et hec iunctio nis, 4 et iunctim adverbium, 3 et hic et hec iungibiiis et hoc iungibile, 6 unde iungibiiiter adverbium, ^ et hoc iugum gi pro monte, 6 unde hoc iugulum li diminutivum, 9 et iugosus a um .i. montuosus. '° Di citur quoque iugum pro ligno quo boves iunguntur, " et inde hic iugulus li .i. guttur, " unde iugulo as, " et inde hic iugulator ris, " et iugulatorius a um, " et iugulatus a um, " et hec iugulatio nis, " et hoc iugulamen nis.

I i 10 Pers. II 47: tot tibi cum in flamma (var. A) iunicum omenta liquescant? 19 c/! Mart. Cap. II 149 24 Macr. Sat. in 18,7: nam vir doctus Opius in librum quem fecit de silvestribus arbo ribus sic ait: "Heracleotica (var. A) haec nux, quam quidam castaneam nominant 25 Plaut. ca/c. 47 Goetz ex Macr. Sat. III 18,9: molluscam nucem ¡super eius dixit impendere te gulas 33 Ter. ad.. 926-927: hanc familiam, [ colere adiuvare

I i 9 le (.i. adulescentula vel parva iuvenca) H 10 pro (ca) H / tibi: sibi M]A / cum 5.A M] / omen ta: unguenta Ma:/liquescant: liquescunt P] liquescit M]A 16iuvenilitas: iuvenalitas V]IAp2 17 iunior (quod superlativo caret. Invenimus etiam iuvenior. Item a iuvene iuveneo es quod non est in usu, a quo iuvenesco cis. Et componitur reiuvenesco) Pi 18 (et) dicitur (p/ sicut: sed V] 21 huius: ve! om. H/Iovis (quasi iuvans pater) H 22 Iovialis is (Ioviale) IAPj 24 herocleotica: erocleatica P; heroteoclita I heracleotica Ma: / unde ... etiam om. P] / nominavit: nominat A nominant HM]p2 / super eius: superius M]A 25 impendere: pendere P] imponere P2 / tegulas: regulas M] regulans A 26 componitur adiuvo as om. P2 27 (adiutator et) adiutor P] 31 ti (.i. adiutorium) H 33 .i. adiuvare om. Ma: / adiutare: adiuvare I P] / in adelphis: in adelphos V] in adelph. P2 om. P] / colere: coire P] 35 om. P2 / inde (coadiutor iu- trix) H / coadiutus: coadiuvatus I / um (coadiutor) P] I ii 1 iunctum tu om. M] 3 nis (et iunctura et iuncticius a um et iunctus ci a quo iunceus a um ) P; 4-6 adverbium ... iungibilter om. V] 7 gi et s.A .i. collis H 10 quoque: etiam tp 13-14 mutato ordme M] 14 post 16 I 17 nis (unde hoc iugulamentum) M]P2 DERIVATIONES 3 3 3 280 / 287 M. " Item ab hoc nomine quod est iugum iugo as .i. coniungere, " unde iuga- tor ris, 2° iugatus a um, " et hoc iugamen nis .i. coniunctio, 22 unde hoc iugamentum ti, 28 et hic et hec iugaiis et hoc iugale .i. coniugabilis, " un de iugaliter adverbium, 28 et piuraiiter iugule arum .i. steile que originem ostendunt. ^ Item ab hoc nomine quod est iugum hic et hec coniunx gis quasi eiusdem iugi per compositionem et dicitur coniunx quasi eiusdem iugi, 22 unde hoc coniugium gii, 2° et hic et hec coniugaiis et hoc coniugaie, 29 unde coniugaiiter adverbium, 2° et piuraiiter hii iniuges gum .i. boves nondum iugo coniuncti, 2' quos etiam seiuges gum vocamus quasi seor sum a iugo. 82 Componitur quoque iugum hec biga e .i. duorum equorum currus, 22 et hec triga ge .i. currus quem tres equi trahunt, 84 et hec quadri- ga e ubi quatuor trahunt equi, 8° et ab istis dicitur biiugus, 86 et triiugus, 82 et quadriiugus, quibus nominibus ipsi equi vocantur. 8° Iugare componi tur coniugare, 8° unde coniugatus a um, et hec coniugatio nis. Iugo componitur coniungo is, 42 unde coniunctus a um, 48 et hec coniunctio nis, 64 unde hic et hec coniunctionalis is, 4° et coniunctim adverbium. 66 Componitur quoque disiungo is, 62 adiungo gis, 6° seiungo is, 69 iniungo is, 6° reiungo is, " subiungo is, et ab istis verbaiia.

' Ius ris, 2 inde iustus a um quod comparatur iustior iustissimus, ^ unde I iii iuste iustius iustissime adverbia, 6 et hec iustitia e, ^ et hoc iustitium tii .i. statio iuris quod et pro iuctu ponitur et revera luctuosum est quando iusti tia stat .i. cessat, unde Prudentius in iibro ymnorum artis iustitium ut triste tyrannice. 6 Iustus componitur iniustus, 2 unde iniuste adver bium. ° Et iustifico as, 9 unde iusBBcatus, " iustiBcatio " et iustiBcabi- lis, *2 unde iustiBcabiliter adverbium. '8 Item ab hoc nomine quod est ius hoc iudicium cii quasi iuridicium .i. iuris ostensio, *6 unde iudiciarius a um, et hic et hec iudiciaiis et hoc iudiciale, " unde iudicialiter adver bium, '2 et hic iudex cis, " unde iudico as verbum activum, *9 et inde iudi- cator, 2° iudicatus, 2' iudicatio, 22 iudicabilis, 22 et hoc iudicamen nis,

5 Prud. cafA. V 80: arcis (artis var. /.) iustitium triste tyrannicae I iiii

18-21 Item ... nis om. Pt 23 coniungibiiis: coniugabilis Mai 24 iugaliter: iugabiliter V] I iii 26 et dicitur coniunx om. H / iugi (et nota quod ad differentiam verbi coniungis facit genitivum coniugis cuum coniungis deberet facere ut asserit Priscianum [II 140,21]) Pt 30 iniuges: iniunges A 31 vocamus: dicimus Pt 33 currus om. I/equi om. I/trahunt: ducunt M] agunt I 34 ubi: quando I / ubi ... equi: quatuor equis ducta Pt 36 ow. P] 37 nomini bus: modis Vt 38 Iugare: Iungo Pt / coniugare: coniungo Pt 42 um (et coniunctivus a um) Pt 43-44 mniafo ordine 44 coniunctionalis: coniunctialis Pt / et hoc coniunctionale (unde coniunctionaliter adverbium) P; om. VtHA 46-51 disiungo ... is: a/io ordine M ^P t 46-47 om. Vt 48 om. I 51 subiungo is om. Pt / istis (omnibus) H

1 ris: iuris H 2-3 iustior ... adverbia om. I 3 adverbia om. P2 5 ponitur: componi- I iii tur Vt dicitur (quasi tuens iustitiam) Pt / ymnorum: Hymnorum Vt / artis iustitium: iustitium ar tis Pt / ut: vel Vt om. Mai / triste (Mai): tristis VtIPt / tyrannice: tirannus (Lucanus [II 18] ferale per verbis iustitium) Pt 7om. Pt 13 iuridicium: iuris dictum HI iuris dicium A 14 iudiciarius: iudicarius V] (iuridicus et) Pt 16 iudicialiter: iudiciabiliter Vt 19-21 iudi- cator ... iudicatio: verbalia M1P2 22 iudicabilis (iudicabiliter) Pt !

334 OSBERNI 287 / 282 M. 74 et hoc iudicatorium rii .i. locus iudicii, 7° et iudicarius a um. 7° Et com ponitur diudico as, et inde verbalia. 77 Item ab hoc nomine quod est ius iurgo as et dicitur iurgo quasi iure te ago. 76 Et inde iurgatus, 7° iurgatio" et hoc iurgamen nis " et hoc iurgium gii. °7 Et componitur obiurgo as, et ab istis verbalia. " ius componitur hoc iusiurandum di .i. iuris iuratio, 74 et iuridicus a um .i. rectus, " et iniurius a um, unde hec iniuria e, 77 et iniuriosus a um, 76 unde iniuriose adverbium, 79 et hec iniuriositas tis, 4° et iniurior aris, unde iniuriatus, 47 et iniuratio ^7 Notandum au tem quod ius quandoque dicitur pro elixatura camis quod anglice 47" broth vocatur, unde Terentius in eunucho quo pacto ex iure hesterno panem atrum vorent. I iv ' Induo is dutum tu verbum activum, 7 inde indutus a um, 7 et hoc indumen nis quicquid induimus, unde Iosephus in XVII quando in civi tatem intrabat privatis induminibus utebatur; 4et inde hoc indumentum ti, ° et pluraliter hec induvie arum .i. indumenta, ° quod ali ter dicitur hec inducula le, unde Plautus in Epico quid erat induta? an regillam induculam, an mendiculam? 7Etindusioraris .i. induere, unde Martianus ipsum Tonantem exuviis indusiari pu blice cernerent; ^ et inde indusiatus a um, 9 et hec indusiatio nis, " et hoc indusiamen nis.i. indumentum. I v ' locus ci, 7 inde hic ioculus li diminutivum, 7 et iocosus a um, 4 unde iocose adverbium, ° et hec iocositas tis, ° et hic iocista te .i. iiie qui sepe iocis intendit, 7 et iocor aris .i. ludere, ^ unde iocator oris, 9 et iocatorius a um, " et inde iocatorie adverbium, " et iocatus a um, " et hec iocatio onis, " et hoc iocamen nis, " et ioculor aris verbum frequentativum, unde verbalia. " Iocor componitur adiocor aris, et inde verbalia.

I iii 43 Ter. enn. 939 I iv 3 Iosephus: Cassiod. /os. amig. XVIII p. 521 F.: quando in civitatem exibat, privatis indumen tis utebatur 6 Plaut. Epid. 223 7 Mart. Cap. I 65

I iii 24 iudicii: iudicum Ma: 26 diiudico as (adiudico, abiudico) M;A 27 ius (et hoc verbo ago) tp / as (verbum activum) P) / et ... ago: iurgor aris deponens scilicet iure urgeo P] 28-29 iurga tus ... iurgatio: verbalia tp 32 Et ... verbalia om. A / obiurgo: abiurgo I / as (.i. reprehendere) H (unde preiurgo) P) tp 33 iuratio (sive iuramentum et iurisperitus .i. sapiens in iure) H 35 um (.i. sine iure) P] 36 om.V] 41-42 iniuriatus et iniuriatio: verbalia tp 43 quando que: quoque P) om. AP2 / elixatura camis: aqua in qua caro coquitur (p / quod ... unde om. (p / bro th: brob V) / hesterno: externo P) / atrum (Mai) om. V) / vorent (Mai): vorarent M)P2 voretur P, vocarent A vocant I om. V) Iiv 1-3 induo ... induimus om. V) 3indumen: indumentum P)/XVII (Mai): sextimo X° V; VIIX I / in om. AP2P 1 5 indumenta: indumentum Vi 6 Epico: Epidico Mai om. AP) 7 cernerent: cement A 9 indusiatio: indusio P) I v 1 locus: Ocus prima /i??, omissa H 2 diminutivum om. tp 6 sepe om. tp 7 .i.: sepe tp/ludere (et inde verbalia) P2 8 oris (et iocatrix) H 12 om. A 14 verbum om. AP2P! / frequentativum om. Pi / verbalia: ioculator ioculatrix ioculatio Pi DERIVATIONES 3 3 5 282 / 288 M. ' Iuro as verbum neutrum, 3 inde iuratus, ^ iuratio, ^ et hoc iuramen I vi nis, ^ et hoc iuramentum ti. " Et per compositionem hoc iusiurandum di .i. iuris dictio. 7 Iuro componitur periuro as, " unde periuratus, ^ periura- tio, '° et hoc periurium rii, " et periurus a um. " Dicimus quoque peiero as pro periurare, unde Lucanus in sexto S tigias qui peierat undas? hinc et Iuvenalis exigis a quoquam ne peieret, et sciat ullus. " Sic etiam dicimus deiero as .i. valde iurare et ab istis verbalia. " Item iuro componitur adiuro as, " et conìuro as, et ab istis verbaiia.

' Ignis is, ^ inde hic igniculus ii diminutivum, ^ et hoc ignibulum .i. tu- I vii ribuium ^ et igneus a um, 3 unde igneolus a um .i. igneus, unde Prudentius in iibro ymnorum vigor igneolus non moritur; ^et ignio is .i. in flammare, 7 unde ignitus a um, ^ et ignesco cis. ° Ignis componitur ignivo- mus a um '° et ignicremus a um .i. igne crematus, ' ' et hic et hec segnis is .i. piger et dicitur segnis quasi sine igne quod comparatur segnior segnissi mus, '3 unde segniter segnius segnissime adverbia, " et hec segnities ei. '** Ignio componitur adignio is .i. inflammare, unde Macrobius de Saturna libus nunc hora est ut honore vestro hec mensa adigniatur.

' Insignis is.i.nobiiis comparatur insignior insignissimus, 3 unde insi- I viii gniter insignius insignissime adverbia, 3 et hec insignia e .i. nobiiitas, unde Iohannes Crisostomus peccatis autem dare veniam penes homi nem non est, sed est insigne deitatis;'* et insignio is .i. nobilita re quod etiam pro pingere dicitur, 3 et inde insignitus a um, ^ et hec insi- gnitio nis.

12 Lucan. IV 749: Stygias qui perierat undas? Iuv. XIII 36: exigis a quoquam ne pieret et I vi putet ullis 5 Prud. ca?/z. III 186 14 Macr. Sa?. I 24: Nunc hora nos admonet ut honore vestro haec I vii mensa dignetur 3 non repperz I viii

2 inde (verbalis) P2 6 .i. iuris dictio om. P) / dictio: iuratio A (vel iuramentum et quia com- I vi ponitur ex duobus integris debet per omnes casus utriusque integri in declinatione retinere pro prietatem) H 12 unde (u longa mutata in e brevem) P) / sexto: vii om. P) / qui om. Vi / undas: umbras M;A / exigis: exigit AP2 14 as (abiuro)

27 Ter. /teanf. 292 31 Macr. Sai. VII 8,3: cum in aquam coicitur natat 43 Plaut. cas. 964: nunc tu si vis subigitare me, probast occasio 59 Verg. Aen. V 237-238

IturmiactumH 4 iactio: iactatio Mai 7 iactatus: iactus V¡ 10 iactatione (Mai): iac- tione V]HP2 /pro om. V]/cibo ei in marg. ientaculum Mai/quod: qui tp/gustatur: sumitur P¡ 11 iactuarius: iacturarius P[ 12 .i. sepe iactare: frequentativum P] t3 vantare: extollere P] ventare A/venit om.P] 14(iactura) iactantia V, 16poU 20 A 22 (iaculor) componitur P] 23 .i. om. P, / (retro) iacere HM[ 25 reiectio (Ma/): rectio V¡ ante corr. 27 .i.: vel P[ / iacere: iactare P¡ 27-31 unde ... iactare om. P] 27 similiter: simul AP2 / iactare (vel co- niecturare) H 28 um (et hic coniector ris) H 31 de Saturnalibus om. P] / coicitur: coicia- tur M]A / nat. (Unde coiectus a um coiectio et hec coniectura forte in alio sensu, unde coniectu- ralis conjecturaliter adverbium) P¡ 32 componitur (etiam) H (quoque) A 34 iniectio (Ma/): iectio V] 36 et componitur: interponitur M) om. H 37 initior: inicior V¡ / .i. incoa re: .i. inchoare V¡ om. P¡ 38 nihilominus: etiam P2P] om. A 43 .i. subponere: .i. suppone re M[ unde verbalia P; / in Cassia om. P] / est: cum V¡ eum P2 om. P] 47 obicitur (alicui) P¡ 48 as (frequentativum) P, / .i. obicere om. P] 52-55 et ... nis om. A 52 um (et eicio is abicio dissicio is disieci) P¡ 53-58 posf 59 V] 56 as (frequentativum) P[ 58 um (proiectio) ! P [ 59 (obicere) proicere V] DERIVATIONES 3 3 7 2S4 / 2S5 Ai. ' Ydor Grece aqua Latine, ^ inde ydria e .i. quoddam vas aquatile, ^ et I x hic ydrus, ^ vei ydra pro quoddam serpente, ^ et hic ydrius rii .i. aquarius, 6 et hec ydraula le .i. quoddam genus organorum, unde Martianus nec ydraularum harmonica deerat plenitudo; ^ et inde ydraulicus a um .i. duicis et sonorus. ^ Item ab ydor hec ydropisis is .i. morbus aquati cus, ^ et inde ydropicus a um, " et hec ydromantia e .i. incantatio que fit in aqua, " sic etiam dicimus geomantia .i. incantatio que fit de terra nam ge dicitur terra, " et aeromantia incantatio que iit de igne, nam pyr dicitur ignis, " et aeromantia incantatio que fit de aere, " et nigromantia .i. incantatio que fit ex mortuis. " Ydor componitur hic enidris is .i. ser pens in aqua nitens, " et hic cersydrus ri .i. serpens in aquis et terris com morans, nam et cerson dicitur terra, " qui etiam ceiidrus dicitur.

' Ianua e porta, ^ inde hic ianitor ris .i. ille qui observat ianuam, ^ qui I xi etiam hic ianuator dicitur, ** et hec ianitrix cis .i. illa que observat ianuam, unde Plautus hic recubare solet custos ianitrix; ^ et hic Ianus ni pro quodam deo, " et hoc Ianicuium li .i. templum Iani, unde Augustinus de civitate Dei in quarto piebs Ianicuium h ostili direptione se- cessarat; ^ et hic Ianuarius rii pro mense, ^ qui aliter dicitur Iunonius eo quod sit omnium mensium pater, 9 Consivius a satis tunc conserendis, "Quirinus eo quod tunc bella iniciantur, " Patucius, eo quod fores Iani in bello pateant, " Conclusius eo quod pace claudantur

' In prepositio est, ^ inde infra quod comparatur inferior infimus, ^ un- I xii de inferius infime adverbia, ** et infimo as .i. subtus ponere, ^ unde infima tus a um, unde Augustinus de civitate Dei in octavo ingenia ilia ad beatitudinem sublimata, ad miserias autem infimata. ^Et

6 Mart. Cap. II 117: nec hidraularum harmonica deerat pienitudo Ix 4 Piaut. Cttrc. 76: anus hic soiet cubare (var. /.) custos ianitrix 6 Aug. ctv. TU 17, 98: piebs Ixi in Ianicuium hostiii diremptione secesserat 5 Aug. ] Socr. IV 127: cum ingenia iiia [t. dei] ad beatitudinem subiimata sint, haec [:'. homi nes] ad miserias infimata (infirmata var. /.)

lYdor: dor P2 ° C&oo Mat' 2 ydria: hydria V,P2 idria M[ hydria Mat 3 om. P] Ix 4 quoddam om. P] 6 ydrauiarum: hydrauiarum M, Mat' / armonica om. P[ 7 sonorus. (Idor componitur idromei aqua meilita) P] 8 ydropisis: ydropis H idrops M[ (ydrops sive) P2 (vel idropis) P; 9 et ... um om. V; 12-14 igne ... ex om. V, 12 incantatio om. P] 16 cersydrus: cersidrus et s./. vei ceiidrus M[ / cerson: cersor Pt cherson Mat' 17 ceiidrus: chelidrus Vt celindrus

I xiii ' Idos forma sed Grecum est, 2 inde hoc ydolum. li, 3 unde hic ydolatra e .i. idolorum cultor, 4 et hec ydolatria e, 3 et hec idea e .i. forma vel exempium in quo erant omnia in mente dei antequam fierent, unde Martianus que quidem spera imago videbatur ideaque mundi.

I xiv ' lubilus li .i. argutus cantus, 2 inde iubilo as, 3 et inde iubilator, 4 iubi- latus, ^ iubilatio, ° et hoc iubilamen nis, 2 et iubileus ei i. annus requie tionis. ^ Et componitur coniubilo as, ^ et reiubilo as, et ab istis verbalia.

I xii 17 Mart. Cap. IX 888 34 Aug. c:v. TV 2,25 = Apul. mum/. 34: quae regiones prius fuerint con tinentes, hospitibus atque advenis fluctus salsa I xiii 5 Mart. Cap. I 68: quae quidem sphaera imago quaendam videbatur ideaque mundi

I xii 20 om. P2 27 intronizo: inthronizo Ma: / aliquem in dignitatem: in dignitatem aliquam H 33 insule custos: habitator insule H 34 in om. HP^/advenis fluctibus om. P^ 39 proinde. (Dicimus etiam dein et exin per apocopen .i. per subtractionem de sillaba de fine) H I xiii 1 Idos e? s./. vel ide. Ide idem est quod forma unde Theodulus [ec/. 213] G orgonis effigie mortalis vertitur ide mma?g. H 5 quidem: quia Ma:

I xiv 7 requietionis: requiescionis H 9 verbalia: verbalis P2 DERIVATIONES 3 3 9 286 / 287 M. ' Iubeo es iussi iussum su verbum neutrum, ^ inde iussus a um, ^ et hec I XV iussio nis, * et hec iuba be .i. crinis equorum, 3 et hoc iubar ris quod et pro nomine cuiusdam steHe et pro splendore dicitur.

' Imber ris .i. pluvia, ^ inde hic imbriculus ii diminutivum, ^ et imbri I xvi cus a um .i. piuviosus, * et hoc imbricium .i. Iovarium per quod aqua eiicitur, ^ quod aiiter dicitur hic imbrex cis, unde Prudentius in iibro ymnorum imbricibus ruptis undantis desuper auri.

Icire percutere, ^ inde ictus a um .i. percussus, unde Omerus icta I xvii petit ceium, terris Citherea relictis; ^ et hec ictio nis .i. percus sio, 3 et hic ictus us, ° et ictuo as verbum frequentativum .i. sepe percutere, 7 unde ictuator, ^ ictuatus, ° ictuatio.

' Integer comparatur integrior integerrimus, ^ unde integre integrius I xviii integerrime adverbia, ^ et hec integritas tis, ^ et hec integritudo nis, 3 et integro adverbium, unde Iosephus in quinto decimo illud vero inte gro scio, quod nec belio victum reiiqui^et integro as, quod non est in usu sed inde dicitur integrasco cis, 7 quod componitur reinte- grasco cis. ^ Integro componitur reintegro as, et inde verbaiia.

' Ymnus ni .i. laus, ^ inde hic imnista e .i. iiie qui imnos canit, ^ et im- I xix nizo as ymnos canere, * quod etiam dicitur imnio is, et inde verbaiia.

5 Prud. c. Synttu. I 67: imbribus ruptis undantis (var. i.) desuper auri 2 Z/otn. Tat. 470: icta petit caelum, terris Cytherea relictis I xvii 5 Iosephus = Cassiod. /os. an!i

2 inde (hoc iussum si .i. preceptum et) H I XV

4 imbricium: imbrilicium V,H imbriculum P2 I xvi

t Icire (Mai): Incire V[ vel iccire s.i. H Icere P2 ante corr. 2 Citherea: Citarea V, Citharea I xvii H Cytherea Mat 2 adverbia: adverbium

I xix in tnarg. P2 t Ymnus: Imnus V[ tunus P2 Hymnus Mai 2 imnista: ignicista P2 hymnista Mai 3 im- nizo: hymnizo Mai / ymnos: hymnos Mai 4 imnio: hymnio Mai 3 4 0 OSBERNI 288 M. * Istis cursim a Grammatica dictitatis, dirivandi imitata modum secundum ita est eiusdem littere initiata tractatum. * Iuvencus, bos iuvenis. 2 Iuvenca, iuvenis vacca que et bucula dicitur et iunix. 8 Iuvencuia, iuvenis puella. ^ ^Iuvenculus, iuvenis. Iosephus Sodomi te respicientes iuvenculos precipuos decore ad vim inferendam conversi sunt. ^ Iugians, castanea que et heracieotica et moiiusca dicitur. 6 Iuventus, iuventa. 2 Iunix, bos iuvenis. Persius tot tibi cum in flam m is iunicum omenta liquescant. ° Iugare, coniungere, copulare, conglutinare, sociare, allicere. 9 Iugamen, sociamen, coniunctio, copulatio, glutinum. " Iugalis, sub iugo positus. " Identidem, item. Augustinus de civitate Dei nunc in deos eorum horribiliora fecisse dicimus quam in eorum identidem a u ctores. *2 Iugule, stelle que originem ostendunt. *8 Iugamentum, coniunctio vel ligamentum. *6 Iugosus, montuosus, altus, editus, sublimis, excelsus, arduus. *8 Iugulus, guttur, frumen, gula. *6 Iugis, continuus, frequens, assiduus. '2 Iurgare, litigare, conviciare, exprobare, contumeliare, iniuriare. "iustitium, statio.i. cessatio iuris. Prudentius artis iustitium ut tri stis tirannice.

4 Iosephus = Cassiod. /os. An?i

pro?ogMM! ow. M] A Incipit prologus in secundum de eadem littera H 1 Grammatica (Ma/): Gramatica np2 gra^ Pt / dictitatis: dictatis I M a //dirivandi: derivandi H / imitata: immutata Pt mutata IP2 / modum: mod P) / ita OM!. Pt / eiusdem littere: eisdem litteris Ma/ / littere om. P) Explicit prologus H 1-335 OM!. MtA Incipit tractatus super -I- litteram H Repetitiones I Ma/ 2 Iuvenca: Iuvencuia Pt/iuvenis oMi. Pt/vacca: vaca VtPt 3 puella (adulescentula) H 4 Iosephus ... sunt OM!. Ma/ 5-6 pos? 7 P2 5 heracieotica (Ma/): erecleotica Vt herocleotica P2 eracleatica Pt / mollusca (Ma/): molluca V^Pi 7 Persius ... liquescant OMi. Ma/ / (vicinis) tot Pt / tibi: mihi Pt / flammis: flamis VtIPt / liquescant: liquescat P; liquescunt H 8 sociare OM!. I / allicere OM!. HI 9-10 M!if?a?o ordme P] 9 copulatio, glutinum O M !.H 11 Item: simili ter P2 / Augustinus (de civitate Dei) Vt / nunc: nec P2Pt hec I / deos: deas Pt / horribiliora ... eo rum OM!. Vt / horribiliora: horribilia Pt / dicimus: credimus H / identidem: itidem I 13 vel li gamentum OM!. Pt 14 altus ... arduus OM!. H / arduus OMi. P2 15 frumen: fragmen Pt OM!. H /gula OM!. H 17 litigare iniuriare: iniuriari H OM!. Ma/ 18 Prudentius ... tirannice OM!. Ma/ / ut: ubi P) / tirannice: tirannus Pt DERIVATIONES 3 41 288 / 289 M. " Iusiurandum, iuris iuratio. 3° Iurgamen, iurgium, lis, litigium, rixa, cavilla, altercatio, contumia, contu melia, disceptatio, altercamen. 3' Iuridicus, iura dicens, causidicus, legislator. 33 Ius, quandoque pro camis elixatura dicitur. 33 Iniuriosus, contumeliosus, flagitiosus, contumax, contumiosus, convicio sus. 34 Indusiari, induere. 23 Indumen, indumentum. Iosephus quando in civitate intrabat, privatis induminibus utebatur. 36 Induvie, indumenta, quod etiam inducula dicitur. Plautus quod erat induta regillam induculam. 37 Indusiamen, indumen, indumentum, inducula, induvie, vestimentum. 36 locari, ludere, lusitari, ioculari. 39 Iocista, ille qui ludit, qui et ludius dicitur et ioculator et ludicrus et ludibundus. 3° Iocamen, ludus, iocus, ioculamen. 3' Ignibulum, turibulum, thymiaterium, turicremuium. 32 Ignire, inflammare, incendere. 33 Igneolus, igneus. Prudentius vigor igneolus non moritur. 34 Ignicremus, igne crematus, quod et ustulatus dicitur. 33 Insignis, illustris, celticus, nobilis, egregius, augustus, authenticus, egrex. 36 Insignia, nobilitas. Iohannes Chrisostomus p eccatis dare veniam non est penes hominem sed est insigne deitatis. 37 Insignire, omare, venustare, decusare, polire. 36 Indolatria, probitas. 39 Inmergere, inmungere. 49 Inomelum, musti et mellis commixtio.

25 Iosephus = Cassiod. /os. attiiq. XVIII p. 521 F.: quando in civitatem exibat, privatis indumen tis utebatur 26Piaut. Epid. 223 33 Prud. cai/t. III 186-187: vigor igneolus ¡non moritur 36 non repperi

19 iuratio (iuramentum) H 20 aitercatio om. H / contumia: contuma P^ / disceptatio: discep- tio I om. V, / aitercamen om. HP] 21 Iuridicus et s./ vel civiiis H 22 dicitur (et broth) H 23 Iniuriosus ... contumiosus: alto ordine P2 / Iniuriosus: Iuriosus P) / contumax om. H / con tumiosus: contumosus (rixabundus) P2 om. H / conviciosus om. V]IP[ 25 Iosephus ... utebatur om. Mai / quando om. P[ / intrabat: intravit P] 26 Piautus ... induculam om. Mai / quod: quia V]IP2 / induculam: indiculam P] mendiculam (et cetera) P2 27 induvie, vestimentum om. V,P2 28 lusitare: lusitari V, 29 ille om. H / qui (verbis) H / et ioculator ... ludibundus om. H 31 turibulum (Mai): thuribuium H turribulum V]I auribuium P]/turicremuium: thuricremu- lum HP2 om. P] 32 incendere om. H 33 Prudentius ... moritur om. Mai / igneolus: igneus HP] 35 exgrex: egrex V, om. I 36 Iohannes ... deitatis om. Mai / penes: penem H apud P, / hominem: homines P] / insigne: insignie P2 insignia I 37 poiire (honorare vel nobilem fa cere) H 38 om. Mai/Indolatria: Idolatria V]P] 39-50posi 270 H 39 inmergere: im- meiere P2 / inmungere: iniungere IP) immingere P2 40 posi 42 P2 / Inomeium: Inomelium P2 Oenomelum Mai / commixtio (Mai): commestio V] 3 4 2 OSBERNI 289 M. 4' Inditus, impositus. Macrobius vas in quo vinum inditum est mellarium nominetur. 47 Insignibcabihs, Prudentius quod non potest significari. 47 Incalare, vocare. 44 Intentivus, intentus. 46 Interdensatus, spissus. 4° Intempestativus, intemperatus. 47 Interpretamenta, interpretationes. 46 Internecare, occidere. 49 Intemectus, occisus. 7° Intemicies, mors. 7' Iactura, damnum, superstitio. 77 lactare, iactitare, frequenter iacere. 77 lactarius, qui sua iactat et perdit. 74 Iactaculum, iactus. 76 Ientaculum, cibus ante prandium sumptus. 7° laetamen, iactus. 77 Iaculum, telum, missile, pilum. 76 Ignoscere, remittere. 79lgnoscitus, remissus. Terentius ignoscitum est, creditum est. °° Idor, aqua, latex, linfa. Idria, vas aquatile. °7 Idrus, serpens aquatilis, quod etiam hydra dicitur. °7 Idrius, aquarius. °4Ydraula, quoddam genus organorum. Martianus nec hidraularum armonica deerat plenitudo. °7 Ydromantia, incantatio que fit de aqua. °° Ianitor, portitor, ostiarius, ianuator, atriensis, hostitor, patigiarius. °7 Ianitrix, mulier observans ianuam. Ianuarius, mensis a Iano dictus. °9laniculum, templum Iani. Augustinus plebs in Ianiculum hostili direptione secesserat.

41 Macr. Sai. I 12,25 59 Ter. ad. 474: ignotumst, tacitumst, creditumst 64 Mart. Cap. II 117: nec hidraularum harmonica deerat plenitudo 69 Aug. civ. 111 17,98: plebs in Ianiculum

41 vinum om. P) 42 insignificabilis (vel le) P2 / quod: qui H / significari: sig P) 43 Incala re: Incalcare I / vocare. (Intercalare nectere) P) (intercalare interponere) P2 47 pos? 49 P2 48-50 post 99 H 50-51 in Mnnm coegi? P) 51 pos? 38 H 52-57 a/io ordine P2 52 poY/ 55 P2 52 lactare, iactitare: Iactitare iactare H 54-55 pos? 56 P) in nnnm coegemn? H P) 56-57 mn?a?o ordine H 58-59 om. H 59 creditum est: creditum P] 60 Idor: Mai/linfa: lunfa V] 1 linpha I limpha P2 lympha Mai 61 Idria: Ydria Mai 62-63 mt??a?o ordine P2 62 quod: qui I / idra: idria P2 hydra Mai 64 Ydraula: Hydraula Mai (sive ydrau- lium) P2/genus organorum: gens (genus in ma?g.) ydraularum P2/Martianus ... plenitudo om. Mai/nec om. H/armonica: armonia P2 65 Ydromantia: Iydromantia V) Hydromantia Mai 66 hostiarius: ostiarius HI Mai / atriensis, hostitor, patigiarius om. H / patigiarius: pangiarius P2 67-68 mn?a?o ordine P2 68 mensis: incussis (vix Zegi?nr) P; / Iano (dictus) Mai 69 om. Mai / plebs: pars P) / in: e I / Ianiculum: Ianiculo P) DERIVATIONES 3 4 3 289 / 290 M. 2° Infimas, inferius habitans, quod et infernas dicitur. 2' Intimare, demonstrare, patefacere, insinuare, enucleare, edicere, indica re, propalare, manifestare, enodare, innotescere, notificare, enervare, elu cidare, denudare. 22 Infimatus, inferius depressus. 23 Interuia, camisia, subucula. 24 Interulus, interior. Martianus quinam interu los gaudet d isso l vere nexus. 23 Interulatus, camisia indutus. 26 Interduatim, interim, obiter, interdum. 22 Introneus, interior, intestinus, penitus, penitissimus, citerior, citimus, in timus, internus, impositus, immissus. 23 Insulanus, insularum habitator. 29 Inthronizare, aiiquem in dignitatem ponere. 3° Innuba, innupta. 3' Internuntius, nuntius. 32 Inmodicus, intemperatus. 33 Inmorsus, ieiunus. 34 Inmunis, expers. 33 Infuia, casuia vei mappa. 36 Idoiolatra, idoiorum cultor. 32 Idea, forma vel exempium. 33 Iubiius, argutus cantus. 39 Iubiieus, annus requietionis. 9° Iuba, crinis equorum. 9' Iubar, spiendor, fulgor, radiamen, ciaritudo, coruscamen, emicamen. 92 Imbricus, piuviosus, nimbosus. 93 Imbricium, Iovarium, impluvium, quod etiam imbrex dicitur. Prudentius imbricibus ruptis undantis desuper auri. 94 Iccire, percutere, ictuare, depuere, perceiiere, vapuiare, ferire. 93 Integro, integre. Iosephus iiiud vero integro scio quod nunc beiio victum reliqui.

74 Mart. Cap. IX 888: quin etiam interulos gaudens dissolvere nexus 93 Prud. c. Symm. 67 95 Iosephus = Cassiod. /os. attiiq. XV p. 439 F.: Illud vero integro scio: quia quamvis victum in Acciaca pugna non reliqui

70 infernas: inferius P] 71 edicere om. H / indicare: iudicare P, / enervare om. P] / deflorare (denodare) H om. V] 71 post 74 P^ / Infimatus: Infirmatus P[ 74 Martianus ... nexus om. Mat / quinam: quin V,IPz qui irent P] / gaudet: gaudent H 77 penitissimus (penitior) P] / im positus om. HP; / immissus: intimus P] om. H 78 insutarum habitator: insuiam habitans H 79-80 mutato ordine P[ 79 dignitatem: dignitate HP^ 80-84 post 59 H 80 hic et post 58 H / Innuba (Mot): Inuba V] 85 ve) (pueiiarum fiammeum) H / mappa om. H 91 ciaritu do (ciaritas) H / coruscamen om. H / emicamen: enucieamen P[ om. H 92 nimbosus: nubiio- sus P2 (piuvius) H 93 Iovarium: iavarium I P] iovarium V^/Prudentius ... auri om. Mat / undantis: nutantes P] 94 Iccire: Icerere P) s.i. vei icire H 95 Iosephus ... reliqui om. Mai / vero (quod) P2 / nunc: nec P2 nc V,I / beiio: beiium P, / victum: victo H vinctum P, / reiiqui om. P] 3 4 4 OSBERNI 290 / 291 Ai. 96 Interduus, assiduus, continuus, iugis. 97 Interfoedatus, varie maculatus. 98 Intentiosus, contumax. 99 Intercapedinatus, spatiosus. "9 Involucrum, cuiusque rei involutio. Imnire, hymnos canere, quod et ymnizare dicitur. "3 Ymnista, ille qui imnos canit. Prudentius state nunc hym niste m atres. '93 Infirmitas, indigestio, constipatio, correctio, indissoiutio. '94 Infrunitus, indigestus, vei in malo peritus. Saiomon anim o irreve renti et infrunito ne tradas me. '93 Intiber, genus hoieris vei radix impediens aratrum. "6 Intercolumnium, spatium inter columnas. "7 Intercapedo, spatium, intervallum, interstitium. "8 Interpretamentum, interpretatio. "9 Investis, sine veste, nudus, glaber, glabeiius, gymnus. ' '9 Intestatus, sine testamento mortuus. '" Incrustatio, pavimentum. '"identidem, item, itidem. Plautus tardus ilico cepi esse, quom respecto identidem. "3 Interpuctio, distinctio. '" Interpungere, distinguere. "3 Incolor, sine colore, sicut incorpor sine corpore. ' " Ingruere, appropinquare, appropiare, approximare. '" Insedabiiis, non cessans. "8 Instuitus, ex parte stultus. "9 Iterativus, quod sepius iteratur. "9 Indolescere, doiore tristari, mestificare. "' Indolescendus, tristis, vultuosus, sublestus. Sidonius que sunt am i cis et inimicis indolescenda. "3 Iudicatorium, iocus iudicii.

102 Prud. peris?.. I 118: state nunc hymnite matres 104 ecc?. XXIII, 6: animae irreverenti et infrunitae ne tradas me 112 Plaut. eas. 885-886: tardus blico coepi; quoniam ****] respecto identidem, ne senex 121 Sidon, epts/. II 12,1

96-100 om.H 96pos? 98 P2 97 varie om.H 98 Intentiosus: IntemiciosusP 2/contu max (et est intentum reliqui) P) 99 Intercapedinatus: Intercapeniatus P) / spatiosus: spatiatus P; 100 cuiusque: cuiuslibet P) 101 Imnire (vel imnuere) P) 102 Ymnista: Ymnicista P2 (Iconista vel) P] / state: stare P) / imniste: yconiste P) / matres: matre V]HP2 manere (ymniste) P) 103 Infirmitas: Infrunitas H / constipatio: costipatio P) om. H / correctio: correptio P] om. HP2 / indissoiutio om. HP2 P) 104 et: vel P) / me (domine) H 105 Intiber: Intib V] Intybus MaZ/ve! ... aratrum om. H 106 spatium om. P2 107 nide a& intervallum dtsfutM? P) 109 gimnus om. H 112 cepi: incepi P) / quom (Ma/): qm ntp P) / respecto: respicio P2 respectu I/identidem: ideptidem P)113-114 mafafo ord/ne P) 115 incorpor (Ma/): in coipore V) 116 appropiare: appropiare V) 117 Insedabiiis: Incessabilis P2 119 Iterativus: Itera- cius P] 120-121 tristari ... Indolescendus om. V)I 120 dolore tristari: dolere V)HP2 / me stificare: aesti&cari P) 121 Indolescendus om. VJ / sublestus: submestus P) DERIVATIONES 3 4 5 29/ M. '"itio, ambulatio. Augustinus alternis itionibus et reditionibus. '24Impostor, perversus, contrarius, oppositus, impostus. Statius m ens cunctis imposta manet. '26 Impostura, perversitas, fraus, stropha, tegna, alterplicitas, factio, dolus. '24 Incensare, incendere, irritare, incitare, commovere. '22 Indigitare, invocare, implorare, exorare, supplicare. '26 Inquietes vel inquietus, sine quiete, et inrequietus, in eodem sensu. '2° Iurgiare, rixare. '6° Iubilitare, cantare. '4' Invergere, inclinare. '42 Inuncare, decipere. '44 Iuridicos, civiles. '44 locista, qui verbis ludit. '46llliberalis, non liberalis. Terentius servum haut illib eralem pre- bes te. '44 Inficie, negationes. Terentius ille inficias ibit sat scio. '42 Inficiari, negare, abdicare, diffiteri, abiudicare. '46 Impensa, sumptus, dispensa. '4° Impensare, consumere, abligurire, prodegere. '4°Interdiu, diu. Plautus interdiu, quasi claudus, sutor dom i sedet. '4' Iconia, imago, effigies, iconisma, staticulum, stigma. '42lpomanes, genus acerbissimi veneni. Teodolus hyppomanes trac tant, gustu sua membra cruentant. '44 Interluctare, impedire. '"impiare, crudeliter agere. Sidoniusrastris funebribus impiare. '44 Iperbolicus, elatus, extollens, summissus, supinus, superbus, vesicosus. '44 Intemecius, qui nec vivus est nec mortuus. '42 Impetigo, pupula in corpore, que et hima dicitur et impetix.

123 Aug. czv. XII 21: de ... itionibus et reditionibus animarum 124 Stat. 77ze&. I 227: mens cunctis imposta manet 135 Ter. ad. 886: servom haud inliberalem praebes te 136 Ter. ad. 339 140 Plaut. azd. 72-73: interdius [quasi claudus sutor domi sedet 142Theodul. ec/. 270: ypomanes tractant, gustu sua membra cruentant 144 Sidon, episf. 111 12,1

123 Augustinus ... reditionibus om. Maz / alternis: alternanti V) alternantibus IP2 124 opposi tus: compositus P; / Statius (Thebaidos) P: 125 fraus ... dolus: a/zo ordine H 127 invocare: convocare Pi 128-135 om. H 128 posf 132 P)/Inquietes: Inquies P2 129 om. P2 130 Iubilitare: Iubilare P2 131 Invergere: Inungere I 133-134 om. HP2 133 Iuridicos: Iundices P] 135 haut: haud H 136-137 mzz?a?o ordzne Vt 136 ibit om. Pt 137 infi ciari: inficiare I 138 dispensa om. H 139 abligurrire: abligurire Vt alligurire Pt / prodege re: prodigere P2 (Indicare) V) om. I Maz 140 claudus, sutor: sutor claudus P2 / claudus: Clau dius I / domi sedet om. Pt 141 mde a iconisma dzsizmczf Pt / iconisma: icomisma Vt .i. comisi- na I s.?. (vel icosma) H (vel iocfnia) P] 142Ipomanes: Ipomanis Vt I Ipomenes Pt Hippoma nes Maz/Teodolus: Theodorus Pt/hyppomanes: yppomenes Pt 143-144 zu zmzzm coegz? I 143 Interluctare: Interluctuare I Interlucrare Pt 144 crudeliter agere om. I / Sidonius ... im piare om. I Maz / rastris om. Pt / funebribus: funebris funeribus P; ante corr. P2 145 Iperboli cus: Iperbolus Pt perbolicus Vt/extollens ... vesicosus om. H/summissus: sub (superus super nus) Pt om. P2 / vesicosus om. P2 147 pupula e? s./. puree I 3 4 6 OSBERNI 297 / 292 M. "3 Impetiginosus, hymiosus, pupulosus, verrucosus, inequalis. '49 Idrometium, aqua mellita, que et angiice meda dicitur. Iduare, dividere, inde iduus .i. divisio. "' Imbeliis, sine beiio. "3 Imbeiiia, debilitas. "3 Interduca, nomen Iunonis, quia domum ducebat virgines. "4 Ictuatus, percussus. "3 Iapix, ventus velox. "6 Impubescere, crescere. '37 Involvoius, quedam bestia que viso homine se invoivit. '33 Incitega, machina super quam amphora stat in convivio. "9 Infeiicitare, affligere, afflictare, cruciari, tormentari. '6° Inferia, sacrificium infernalibus factum. "' Incubar, qui res alienas tenet. "3 Incuba vei incubus, qui superincumbit. "3 Imporcitor, qui sulcos facit in agro, nam porca dicitur terra eminens in ter duos sulcos. "4 Interegermus, paries qui inter duas domos interseritur. "3 Incicur, insipiens, stoiidus. "3 Insulsus, stultus, bardus, biennus, brutus, infatuatus, insipidus. "7 Inforare, in foro piacitare. "3 Incomitiare, in comitio placitare. Piautusiicet ne inforare, si in comitiare non iicet? "9 Ierarca, sacer princeps. '7° Ierarchia, sacer principatus. '7' Igma, vitium vasorum fictilium. '73 Inciiia, fossa que fit ad aquam derivandam in via. '73 Irpices, genus rastrorum, quod dentes piures habeant. '74 Irpini, iupi. '73 Iterato, iteratim, iterum, item, idemtidem. '73 Insupare, miscere. '77 Inhumanicare, per vim inferre.

168 Plaut. CMnc. 401: licetne inforare, si incomitiare non licet?

148 hymiosus: imosus Pi / pupulosus, verrucosus, inequalis om. H 149 Idromellum: dromel- lum Vii / et Angiice: Gallice IPt / meda: mede H meta P] 150 Iduare: Induare P2 duare Vt / di visio: divisus Vii 151-157 om.H 153 quia: que Maz/domum: domi P] 154 percussus. (Icire ictuare percutere) IPt 155 velox. (Iperefania ) V]I 156posf 178 V]I 158 Incite ga: Inortega P] 159 Infelicitare: Infelicare VJP 2 / cruciari: cruciare I 160 Inferia: Inferna Pt 161 Incubar: Incuber I/qui: quod P2 162 Incuba: Incubo I/vel incubus om. H 163 Imporcitor: Inporticator I 164 Interegermus: Integermus P2P! 165-166 zn zmMm coe- gemnf HP2 a/zo of%?mg Pt 166 infatuatus: inflammatus Pj / insipidus om. H 168 Incomi tiare: Incomicare Vt Incomiciare Maz / incomitiare: incominciare P; / licet: licebit H 169- 170 Ierarca ... principatus: Ierarcha sacer principatus I 171 Igma: Ignia I/vitium: vicia Pt 172 derivandam: dirivandam Vt derivandum H 173(Ilarpex que Lombarde dicitur) Irpi ces I / rastrorum: rostrorum IPt / habeant: habeat H habet P2 174 om. P2 175 mde a ite rum dzsfmxzf /i / iterum om. Pt DERIVATIONES 3 4 7 292 / 293 M. "6 Iperephania, superbia, eiatio, extollentia, arrogantia, fastus, tumor, inso lentia. "9 Incuria, negligentia. Incanivare, stuprare, crissare, cevere, infutuare, futire. "' Inerticus, iners, remissus, laxus, semisomnis, ignavus, probrosus, socors. Ir, medietas palme, que et vola dicitur. "3 Inedia, penuria, inopia, indigentia, calamitas. '64 Inhibere, prohibere, vetare, interdicere, interminare. '63 Inficere, tingere. " 6 Inextricabilis, insolubilis. '67 Inquietare, non pacare. " 6 Inolere, crescere, adolere, pullulare, fruticari. '69 Ignominia, obprobrium, dedecus, improperium, flagitium, iniuria, iniuramen. '9° Ignominiosus, iniuriosus, probrosus, flagitiosus, dedecorosus. '9' Inquilinus, advena, alienus, discosus, alienigena. '92 Incentivum, incensio. '93 Intentare, intendere. '94 Illicitatio, inobedientia. '93 Insolescens, superbus, elatus, insolens, arrogans, tuberosus, torosus, fastuosus, pervicax, vesicosus, yperbolicus, supinus, summissus. '96 Iperliricus, super cantum lire dulcis. '97 Incalare, invocare, adsciscere, adscire. '96 Importunus, protervus, pertinax, obstinatus. '99 Intercipere, deprehendere. 29° Impertiri, dare, donare, prebere, tribuere, impendere. 29' Infestus, molestus, gravis, acerbus, sublestus. 292 Infestare, molestare, gravare, officere. 293 Ingurgitare, infundere, devorare. 294 Ingratitudo, ubi gratia et favor non est. , 295 Iconomus, villicus, dispensator. 296 Ideales, elementa. 297 Iduare, dividere.

178 ante 155 VJP] / Iperephania: Iporefania P; Ipifania P2 178-179 mutato orJ/ne P2 180 Incanivare: Incantuare H Incanare P] / crissare: crisare V]H / cevere: acue P] / infutuare: futuare HP; / futire. (Incuria negligentia) P2 om. H 181 ¿mie a& ignavus /¿¿st:nx:t P2 / lexus: lap sus P] / socors (piger) H 182 palme (indeclinabile neutri generis) P] 183 calamitas om. P2 184 interminare: minitare P] om. P2 185 tingere (intingere) P] (intinguere) I (immingere) P2 186 post 188 P2 / Inextricabilis: Inextrinsecabilis 187 pacare: placare P; / pullula re: pululare I 189 obprobrium opproprium V] obbrobrium Ma: / iniuramen. (Inholescere cre scere adolere pullulare fruticari (fr P])) P2P] 190 probrosus om. V^Pt (flagitiosus) H / dede corosus (flagitiosus) P] 191 alienus (barbarus) H/discolus: discosus V] 192-193 om. P2 195 torosus: tinosus I / fastuosus: fastidiosus P] / vesicosus ... summissus om. H / supinus (cervicosus) P2P 1 / summissus om. P2 196 Iperliricus: Hyperlyricus Ma: / lire: lyre Ma: / dulcis (vel dulcis) H 197 om. P2 / invocare (vocare^ H / adsciscere, adscire om. H 198-199 muta to ordtne P2 199 deprehendere (impendere) H 200 Impertiri et s.A vel impertire H / im pendere om. H 201 sublestus: sublectus V]I 202 post 208 P2 / gravare: guare V] 203- 208 post 156 H 203 devorare om. P2 206-207 om. P^ 2061deales: Idoles P] 207 om. H / Iduare: Iduere P; 3 4 8 OSBERNI 293 / 294 M. 2°° Iduvie et reduvie, indumenta. 2°9 Impos, non potens, debilis, imbecillis, invituosus, eviratus, elumbis. 2'° Insertare, immittere. 2" Insitio, planatio. Ovidius venerit insitio, fac ramum ramus adoptet. 2'2 Inserere, plantare. 2" Interminus, sine termino. Augustinus si etern itati interm ine comparantur. 2*6 Inmutuare, alternare. 2*8 Inspicare, acuere. Virgilius farroque in sp icat acuto. 2'6 Impresentiarum, in presenti modo. 2*2 Intempestivus, quod in tempore congruo non fit. Boethius intem pe stivi funduntur vertice cani. 2'° Inextricabilis, insolubilis. 2*9 invitamentum, invitatio. Augustinus invitam enta nequitie. 22° Indipisci, adquirere, adipisci. 22' Indeptus, adeptus. Augustinus unus honorem amisit, alter in deptus est. 222 Interminari, vetare. 228 Incanus, valde canus. Ovidius labra incana situ. 226 Impes, impetus. 228 inglorius, sine gloria. Ieronimus ne queras gloriam et non dolebis cum inglorius fueris. 22° Illex, qui aliquem inducit in fraudem. Plautus esca est m eretrix pectus illex. 222 Illicere, illaqueare, decipere, defraudare, calvire, inescare. 22° Interlitor, qui aliquem occidit. 229 Investiceps, cui barbam nondum crescit, qui et imberbis dicitur. 28°IHepidusvelinlepidus, insuavis. Terentius abi hinc cum tuis do nis illepidis.

2H Ov. rem. 195: fac ramum ramus 213 Aug. epist. XCVI 6: si aeternitati interminae compa rentur 215 Verg. georg. I 292: feroque faces inspicat acuto 217 Boeth. eous. I carm. i, i i 219 Aug. epist. CCXXX1 6 221 non repperi 223 Ov. met. VIII 802 225 non repperi 226 Plaut. asm. 221: esca est meretrix, lectus iniex (pectusM var. i.) 230 Ter. eun. 651-652: In' (abi var. /.) hinc quo dignus cum donis tuis tam lepidis (inlepidis var. /.)

209 Impos: Inops P; 210 immittere: immiscere Mai 211 planatio: plantatio P2/fac ra mum: fac ramnamus P] sacratum V; sacratus Mai 213 intermine (Mai): etermine V] / compa rantur: comparentur H 215 ferroque (faces) P, 216 modo s.i. P2 om. P[ 217 congruo om. P, 218 ante 186 HP2 om. I 219-220 mutato ordine P, 219 invitamenta: invita mento P[ 220-221 in unnm coegit I 220 adeptus om. I / honorem amisit: amisit honorem P2/amisit: amissum P]/(et) aiter P[ 223 situ: siti P[ (est meretrix pextus iiex) V[I 224 om. P, 225 Ieronimus ... fueris om. Mai / Ieronimus: Augustinus P2P] (inde) quidam I (inde) quodam iibro V[ 226 inducit: ducit IP2 / Piautus ... iliex om. P2 Mai / esca om. V[I / est ... illex ad 223 post situ V) I / illex: ilex V,I 227 defraudare: defraudari P2P[ defrudare H 229 impuber: imbub V. puber P] imberbis Mai 230 Iiiepidus: Iniepidus P[ / vei inlepidus: et iiepidus P[ om. P, DERIVATIONES 3 4 9 294 M. 77' Interpolare, obsculare, obtenebrare, obnubilare. 777 Impomentum, cibus qui cene extremus imponitur, quod et bellarium dicitur. 776 Impudicus, incestus, non castus. 774 Impudicare, incestare. 77" Illimis, purus, sine limo. Ovidius fons erat illim is n itid is ar genteus undis. 77° Isterologia, sermonis preposteratio. 777 Interstitium, intervallum. 776 Improbulus, improbus. Iuvenalis finge tamen te improbulum. 779 Indigetes, dii quorum nomina non audebant proferre. 74° Ineptare, infatuare. 74' Internodium, nodus genuum. Ovidius m ollia nodosus facit in ternodia poples. 747 Intercilium, spatium inter cilia. 746 lnscitia, insipientia. Terentius vobis facere inscitia est. 744 Imbulus, porticus vel locus ad ambulandum aptus, quod et deambulato rium dicitur. 74° Ipocrita, superauratus, fictus, simulans. 74°Inscitus, insipiens. Horatius sed turpe putat inscite metuitque litu re. 747 Inaurare, omare. 74° Incus, ferrum super quod faber percutit. Statius innum era reso nant incude Micene. 749 Intercus, qui aliquid inter cutem patitur. Cato in tercutib us stupris obstinatus. 77° Inescare, decipere. Terentius nescis inescare homines, Sannio. 77' Insignire, honorare, vel nobilem facere. 767 Informare, habundare, instruere. 766 Inequitare, non eque agere. 764 Ingranare, grana in horreum ponere. 766 Insinuare, demonstrare. 76° Inflexuosus, inflexibilis.

235 Ov. met. 111 407 238 Iuv. V 72-73 241 Ov. met VI 256: mollia nervosus facit interno dia poples 243 Ter. etm. 1071: si idem vobis prodest, vos non facere inscitiast 246 Hor. ep/st. II 1,167: sed turpem putat inscite metuitque iituram 248 Stat. Ae/t. I 414 249 Cato orat. 62 (Fest. p. 193 M.) 250 Ter. ad. 220

231 obtenebrare, obnubilare om. H 232 extremus: extremo P2 extremius H/quod et bella rium dicitur om. H Mat' 236 post 239 P2 / Isterologia: Interologia V,H Interolegia 1 Isteron P; Mat' 238-239 post 240 P2 239 Indigetes: Inquietes H / om. P] / proferre: proferere P2 ante corr. 240 Ineptare: Ineptuare P2 241 Internodium: Internodia P] / nodosi: nodosus Ma/ 242-243 mutato ordine P2 244 vel locus om. P2P] s./. H / ambulandum (aptus) Mat 245 fictus om. H / simulans: simulatus I om. H 246 om. P2 / insipiens et s./. vel indoctus H / Horatius (Mat): Oratius V; / turpe: turpem H / inscite: inscie P, 247 om. H 248 percu tit: cudit H / Micene: Mycene Mat 249 om. H / obstinatus (Mat): ostinatus V] 252-258 a/Zo ord/ne post 208 H 250 Sannio: Sanio P[ 253-254 matato ordtne P) 3 5 0 OSBERNI 294 / 295 M. Influctuare, habundare. 238 Infurcare, suspendere. 239 Interemna, corda que frequentius est inter amnes. 26° Intemicidium, testamentum pro quo homo est occisus. 26' Irrefragabilis, irresistibilis. 262 lmplumis, sine piuma. Ovidius im plum es C alaisque puer Zete- sque fuere. 263 Importunare, inquietare, vexare. 264 Instita, parva panni particula, maior quam fimbria. 263 Iunix, bos non de iugo, iniunctus. 266 Inlices, canales in quibus aqua elicitur. 262 Inauris, anuius auris. 268 Intercutitus, qui aiiquid inter cutem patitur, quod intercutaneus et inter cus et subcus et subcutaneus dicitur. 269 Infrontuosus, audax, impudibundus. 22°Iilunis, sine luna. Sidonius non nox iiiu n is et turbida. 22' Invaiitudo, infirmitas. 222 Invectare, portare. 223 Impertire, donare. 224 Impertes, expertes sine parte. 223 in paiam, in aperto. 226 Impurus, non purus. 222 Importunare, inquietare. 228 Importune, inquiete. 229 Impostus, perversus. 23° Impexus, non pexus. 23' Improperare, infamare. 232 Impendere, donare. 233 Impendio, sedulo. 234 Impendium, dispensa. 233 Impendiosus, sedulus. 236 Impendiose, seduie.

262 Ov. me!. VI 716 270 Sidon, epts!. III 7,4

257 Influctuare: Influere P] 259 Interemna: Interemnia H Intercinia P; / corda: chorda Ma: / frequentius: frequenter P] 260 occisus om. P) 262 Zetesque: Zetusque P] 263 posf 275 H / inquietare. (Importune, inquiete) H / vexare om. H 264 maior quam: que mi nor Pj /fimbris: fimbriam Vj anfe corr. (vel vitta unde Iohannes in evangelio [c/! /oriasse Matth. XXII 13] ligatis manibus et pedibus instans) Pj 265 Iunix: lunis efs./. ve! iniuges H Iniux V) / non de: nondum VjPj / iniunctus: iunctus HPj 266 aqua om. Vj 268 Intercu titus: Intercunctus Pj/quod intercutaneus: qui intercutitus Pj 270 turbida (Ma:): turbite Vj 271-302posi 335 H 271 infirmitas (debilitas imbecillitas. Imbecillare infirmare debilitare enervare) H 273 Impertire: Impertiri Pj 274 Impertes ... parte: Impors expers Pj 276purus, (sordidus fetidus exoletus unde Prudentius [c. Symm. I 271] Ganymeden exole tum cui tiranno prodidit) H 277-278 om. Ma: 279 Impostus: Impestus Pj 283 om. H/sedulo: sedule VjPj 284-286posf 287 Pj 284 dispensa: dispensatio H 286 om. H DERIVATIONES 3 5 1 295 M. 387 Irrorare, aspergere. 388 Inceptare, incipere. 389 Implorare, rogare. 39° Incomptus, iaudatus. 39' Insomnis, vigii. 393 Institor, mercator. 393 Incrementum, excrementum. 394 Incrementare, crescere. 393 Indempnatus, indemnis. 396 Inscitus, indoctus. 397 Inenodabilis, insolubilis. 398 InHt, dixit. 399 Infrigidare, frigere. 3°° Immunitas, integritas. 3°' Immaniter, crudeiiter. 393 Impostrix, deceptrix. 393 Inhibitores, exactores. 394 Involare, in manu tenere. 393 Impubes, iuvenes, adolescentes. 3°6 Inexpletus, insatiatus. 3°7 Incompetens, inconveniens. 398 Impiare, impie agere. 3°9 Impluvium, iavorium. 3'° Intempestus, incongruus. 3" Induperator, imperator. 3" Imperitare, imperare. 3" In proclive, intente, sedule. 3" Incensare, incendere. 3" Incitabulum, incitatio. 3" Incenis, sine cena. 3" Implorare, rogare. 3" Irrugare, hirsutum facere. 3" Interclinium, diversitas viarum. 33° Inigere, pecus a pastu agere. 33' Indistanter, inseparabiliter. 333 Intricatus, implicatus. 333 Illinc, ex iiia parte. 334 Istinc, ex ista parte.

287 Irrorare: Irrogare V) 288 incipere (iniciari) H 289-290 ow. H 291 Insomnis (sine sompno. Insompnietas que non sinit dormire ) H 292 mercator (mando) H 294 ow. P) / crescere. (Incrassare impinguare. Incrassatus impinguatus) H 296 owi. H 297 (Ineno- datus insolutus.) Inenodabilis H 298 dixit. (Inquit ait. Indiguus egens genus. Infendere irasci) H 299 R/c g? posf 302 H 299 Infrigidare: Infridare H Infricdare P] 300 integritas (quietantia)H 301 crudeliter (ferociter) H *" 302 deceptrix. (Infrigidare frigidum facere. Im manis crudelis. Feritas sevitia) H 303 an?e 256 H 305 adolescentes o?n. H Ma/ 309 Impluvium owt. P) / Iavorium: lovarium V) lavarium P) 310 incongruus. (Impudentia pu dor) V;P) 313 intente ow. P) 320 agere. (Inibulus locus ad ambulandum (spaciandum P,) aptus (o?n. P])) V)P) 3 5 2 OSBERNI 295 M. 426 Inclamare, clamare. 424 Inofficiosus, inutilis. 622 Indisciplinatus, incorrectus. 426 Inhalare, inspirare. 42° Infitari, inficiari, negare. 46° Inimicarius, adversarius. 44' Inconsideratus, indiscretus. 664 Impense, impendio, sedule. 666 Intricare, remorari. 664 Intricadro, in tertia parte. 666 Intitubanter, indubitanter.

327 incorrectus: incorreptus Pt 328 om. H 329-335 ante 271 H 329 Infitari om. Pt 330 adversarius: adversus Pt 332 (Intitubare indubitare.) Intitubanter H / sedule (impendiose) H 333-334 mufafo ordme Pt Explicit tractatus 11° de nona littera que est -I- H L

296 Ai. ' None iittere tractatu tandem elimato ad decime defiorandam exposi tionem fuit accincta Grammatica, unde et eminus ait: "De decimo quod -K- appeilatur tractatura elemento, quod uti Martianus ait, faucibus hianti bus, patuloque palato form atur, nihil aliud ferme exprimere novi, nisi quod omnes fere partes incipientes per -K- litteram vel Grece sunt vel a Grecis composite, ut he: karisma, inunctio vel spiritus sanctus; " kalon, bonus; " kalodemon, bonus angelus; " kacos, malus; " kacodemon, ma lus demon; " kiri, pater; kirri, porcus; et sic de ceteris. ^ Unde quia con stat fixam super hanc litteram et generalem istam esse sententiam, plurima consequenter de undecima littera, que est -L-, proferemus, que ut ait Mar tianus, lingua palatoque dulcescit et, pressa lingua, promitur que et minus intelligentes apprime instruent et multa emulis vulnera infigent. ^ Duobus namque emuli sauciabuntur modis, quia utilia et ad commune commodum proficentia admodum enucleata intuebuntur et quia ex enu cleatis perplures in melius poterunt informari, verum ceptum laborem se dule et diligenter exequamur, tanto contra eorum infestationes tutiores, quanto ab eis ampiius infestamur". Dixit et incepit.

1 Mart. Cap. III 261: K faucibus palatoque formatur 2 Mart. Cap. III 261

Incipit prologus in tractatum primum de -L- H Proemium XI Iittere A Prologus decimae litterae et undecimae Maz 1-2 None ... promitur: Primum undecime litere exordiens tractatum grammatica brevem in hiis verbis edisseruit prologum plura super -L- litera, que ut ait Martianus, lingua palatoque dul cescit sum exibitura H 1 None ... he om. M) / tractatu (Maz): tractatum V) / elimato: eliminato P! / ad (Maz) om. V] / decime: decimam A decem P2 om. Vi / de om. P] / decimo: decima I / ele mento: eliminato Pi / (sine) nihil Pi / aliud: aliquid est Pi om. V]I / ferme om. P] / novi: nomine P] / fere om. I / litteram om. P; / inunctio: .i. unctio I / kalon: kalos Maz / demon: angelus e? s.?. de mon P) / pater (vel dominus) Pi / porcus (karus a um karior karissimus, a quo karitas tis, et karitativus a um) Pi/et ... ceteris (karitis tis, karitativus a um, kurie domine) Mt om. Pt 2- 3 om.Mt 2 Unde ... littera: sed quia constat hanc litteram esse quasi fixam plurima conse quenter de nova Pi / fixam: firmam A/istam om. I/plurima: pluria A/promitur: pronuntiatur AP2 / et minus: etiam minus P) / emulis: eminus H / infigent: infligent A infligerent Pt 3 emu li: emulis Pi / (et) utilia AP2 / commodum: admodum Vii / proficentia admodum: proficentia (pro ficientia I) commodum Vii proficienda commodum Pi/ex om. AP2Pt / perplures: quamplures AP2 / verum om. P] amplius om. Pj Explicit prologus H 3 5 4 OSBERNI 297 / 298 M. 1 Lego is gi lectum tu verbum activum, 7 unde hie lector ris, ° et hec lectrix cis, ^ lectus a um, ^ hec lectio nis, ° unde hec lectiuncula ie dimi nutivum, ^ et hoc iectrum tri .i. analogium super quod iegitur, ^ et hic lec tus ti pro strato, 9 unde hie iectulus li; " et componitur hoc lectisternium .i. stratio lecti. " Item a lego legito as, " et lectito as ambo frequentativa, " et hie et hec legibilis et hoc legibile, " unde legibiliter adverbium, " et hec legia e navis eo quod legat .i. coiiigat ante se aquas, " et hic lembus bi similiter navis,unde Virgilius non aliter quam qui adverso vix flumine lembum remigio subigit;'7ethiclembulus, li, "et lec turio is. " Item a iego hec lectica ce pro curru dicitur vel pro cortina, " et hoc legumen nis, 7' unde hic leguminarius rii .i. hortoianus vei leguminis venditor. 77 Et a preterito legi i mutata in o fit lego as .i. mittere, 76 unde legator oris, 74 et legatorius a um, 7° et legatus a um, 7° et hec legatio nis, 77 et hoc legamen nis .i. missio. 76 Et componitur aliego as .i. mittere, 79 unde allegatus, 6° allegatio, °' ablego as .i. aliorsum mittere, unde Te rentius in echira ponens participium ait aliquo mihi hinc est able gandus; et inde verbalia. " Item a lego hec littera e et dicitur littera qua si legitera eo quod legentibus iter prebeat, " et inde hec litterula le, " et hec litura re .i. feditas littere, " et litteratus a um .i. litteris instructus, 7° et litterarius a um .i. litteris plenus, unde Augustinus in VI de civitate Dei cum quidam litteraria Varronis opera predicaret; ^et hic litterator ris .i. multis litteris instructus, unde Ieronimus in expositione super Matheum litterator, inquit, erat quod Grece grammates dicitur. 76 Litteratus componitur illitteratus .i. sine litteris. 7°Littera com-

16 Verg. georg. I 201-202: non aliter quam qui adverso vix flumine lembum ¡remigiis subigit 31 Ter. Aec. 413-414: aliquo mihistlhinc ablegandu' 36 Aug. c:v. VI 2: cum eiusdem Varronis litteraria opera praedicaret 37 Hier, m Maf?A. I 8,20: litterator erat (quod significantius graece dicitur ypannaieijg...)

Incipit tractatus primus super undecimam litteram que est -L- H 8 om. Ma: / strato: stratu (nam de collectis herbis fiebat) P) 9 lectulus Ii: lecticulus (dimi nutivum) M)A P) 12-14 ambo ... legibiliter om. Ma: 16 non ... flumine om. P) / subigit: subierit A 17 li (diminutivum) P) 18 ad 19 pos? lego H / is (meditativum) P) 19 vel: et Pz / pro om. P) 21 hortoianus: ortolanus Pz ortulanus M)A hortulanus Ma: 22 mittere (un de hic legatus ti) P] 23 om. P) / oris (et hec legatrix cis) H 24 posf 27 I / legatorius: lega- riusP) 26 nis (et legatarius) P] 27.i. missio ad 26 poenis H(p 28 mittere: remittere H remito P) inducere M)A 29 unde (allegator, allegatrix) H 30 allegatio (et relego as .i. in exilium mittere, unde relegatus a um) M)A 31 ablego as om. M) / in echira om. P) / aliquo (modo) Pz / mihi hinc est: hic mihi est P) mihi est A mihi est hinc M) est hinc Pz / ablegandus: ablegando Pz 32littera: litera H/littera: litera H/legitera: legittera V)I/legentibus: legendi V) 33 litterula: literula HA littercula Ma: 34 et... re om. A / litura: littura V] I M) / lit tere: litere H 35 litteratus: literatus H 36 litteraria: literaria H / Varronis: Varonis P) Var- ranis Pz / predicaret (et literatorius a um .i. res pertinens ad literas, sicut dicimus scientia litera- toria vel ars) H 37 in expositione om. P) / Matheum: Matthaeum Ma: 38 .i. sine litteris om. P) DERIVATIONES 3 5 5 298 / 299 M. ponitur oblittero as .i. delere, et inde oblitteratus a um .i. deletus, unde Macrobius de Saturnalibus vis nobis verba multis iam seculis oblitterata revocare? Hinc etiam Ambrosius super Egisippum ait pietatis genitalis usu oblitterato dolorem absorbuit; ^'et hec oblitteratio. " Item a iego hec lex gis, " unde legitimus a um, ^ et hic et hec legalis et hoc legale, ^ unde legaliter adverbium; ^ et componi tur exlex gis .i. extra legem. ^ Lego componitur diligo gis .i. amare, et hic et hec diligens tis, 6° et inde diligenter adverbium, 8° et hec diligentia e, 8' et dilectus a um, " et hec dilectio nis. ^ Dicimus quoque deligo is pro eligere, et inde verbalia, 84 et hic delectus tui .i. electio, unde Iosephus in civitate nostra pro delectu militum. 8° Item lego componitur colligo is, 66 unde collectus a um, 8? et hec collectio nis, 8° et hoc colle gium gii .i. societas, 89 et hic collega ge .i. socius. 6° Componitur quoque negligo gis .i. despicere, et inde negligens tis, unde negligenter adver bium, 68 et hec negligentia e, 64 et neglectus a um, 68 et hec neglectio nis. Componitur etiam eligo gis, ^ unde eiectus a um, 6° et hec electio nis, °9 et hic et hec eiegans tis .i. purus et vaiens quod comparatur elegantior elegantissimus, " unde eleganter elegantius elegantissime adverbia, " et hec elegantia e .i. prestantia. " Componitur nihilominus lego intelligo is, 98 unde inteliigens tis, " et inde intelligenter adverbium, " et hec intelli- gentia e, 96 et hic intellectus ui, ^ unde hic et hec intellectualis et hoc in tellectuale, 9° et intellectualiter adverbium, 9° perlego gis, °° relego gis, °' et selego gis .i. seorsum ab aliis eligere, unde Augustinus de civitate Dei in septimo dii seliguntur ut bulbi fortassis ceteri reproban tur; °8 et inde selectus a um .i. ab aliis electus, unde idem in eodem deos, inquit, in certos et selectos diligenter explicans. °8 Hinc etiam dicitur siligo nis .i. genus tritici eo quod sit seiectum ab alio, °4 et inde sili gineus a um.

40Macr. Sai. I 5,1 Ambrosius = Heges. V 40,13 54 non Tiepper/ 81 Aug. c/v. VII 1: Qua in re non dico quod facetius ait Tertullianus [Tert. ad na?. II 9,5] fortasse quam verius: Si dii eliguntur ut bulbi, utique ceteri reprobi iudicantur 82 c/! Aug. civ. VII 2

40 de Saturnalibus om. P;/multis om. P;/Hinc ... absorbuit om. Pt/genitalis usu om. I 47 .i. amare om. MjAPt 48 (dilector ris, et dilectrix cis, et) diligens H 48-50 pos? 51 tp 52om. A 53 deligo: diligo A delego Ma//eligere: eligo P: 54electio: delectio P2 dilectio A/cave delectus idem est quod differentia, unde facundissimus ille Iohannes in vita gloriosi Agartiris [?] Thome proscriptor addixit exilio sine delectu dignitatis aut ordinis conditionis aut fortune etatis aut sexus, et cetera mmarg.H 56 um (et hec collecta te) H 72 nihilominus: quoque MiA etiam Pi / lego om. M,APi 74-78 in ma?g. P2 78 adverbium (et intelligibilis, unde intelligibiliter adverbium) Pi 81 selego: seli go P2 / eligere: eligo P] / unde ... reprobantur om. P! / (si) Dii (p Ma/ / seliguntur: seleguntur H seli gerentur M]P2 seligentur A / reprobantur: reprobarentur M,A 82 ab aliis: seorsum Pt / unde ... explicans om. P; / inquit om. M1P2 83 tritici: annone I e? s.A segle H / quod: quo HAP2 Ma/ 84 um (sicut dicimus panis siligineus i. de siligine factus) H (et nota quod composita a lego que habent preteritum in xi mutant significationem sui primitivi, ut diligo, negligo, intelligo alia retinent. Lego as componitur relego, unde relegatus, relegatio quoddam genus exilii, unde relega tus quasi exui) Pt 3 5 6 OSBERNI 299 / 300 M. ' Leo es levi .i. delere sed non est in usu, " inde hic fetus ti .i. mors, 6 unde hic et hec letalis et hoc letale .i .mortalis, ^ et letaliter adverbium .i. mortaliter, ^ et hec letania e .i. invocatio pro mortuis facta, ^ et letatus a um.i. mortuus, unde Ovidius metamorphoseos quo simul intravit letataque corpora vidit. ^ Letus componitur letifer a um, ^ et hic lotofagus gi .i. vermis mortuorum corpora comedens, nam ^ fagos dicitur co medere, unde Ovidius de remediis illo lotofagos illo sirenas in antro esse puta. ° Item a leo hec Lethes .i. fluvius infernalis qui dicitur delere memoriam, " et inde Letheus a um .i. obliviosus, '' unde et lethea papavera dicimus eo quod oblivionem dent comedentibus ea, " et hic letargus gi morbus oblivionem afferens, unde Boetius philosophia letar- gum, inquit, pateris; "et inde letargicus a um .i. obliviosus, "et hec letargia e .i. ipsa oblivionis infirmitas. " item a leo secundum Ysidorum hoc lumen nis eo quod leat .i. deleat tenebras, " inde lumineus a um, " et luminosus a um .i. clarus, unde Augustinus de civitate Dei in XI illam gratiam luminosa pietate tranquillat; "et hoc luminare ris .i. lumen, '° et lumino as .i. clarificare, unde Martianus Capella curiam ob stupefactis ceterorum ornatibus luminavit; 2° et componitur il lumino as, et inde verbalia. 2' Ab hoc nomine quod est lumen dicitur li gnum secundum Ysidorum eo quod conversum in ignem lumen faciat, 22 et inde ligneus a um, 26 et hic lignarius rii. 24 Leo componitur deleo es, 24 in de deletus a um, 26 et hec deletio nis, 22 et hoc delubrum bri .i. templum eo quod ibi peccata deleantur.

' Labor ris lapsus sum lapsum su verbum deponens, 2 ¡nde lapsus a um, 4 et hec lapsio nis, 4 et lapso as verbum frequentativum, ^ et lapsim adverbium .i. labiliter, ° et hic et hec labilis et hoc labile, 2 unde labiliter

6 Ov. me?. m 55: ut nemus intravit letataque corpora vidit 8 Ov. rem. 789-790 12 Boeth. co?t5. I 2,5 15 c/! Isid. orzg. XIII 10,12 17 c/! Aug. czv. XI 33 19 Mart. Cap. I 73 21 Isid. orzg. XVII 6,25; XIX 19,3

1 levi: lui Vi / i. delere I 2 hic letus e? s./. hoc letum H 6 metamorphoseos om. Pi 7 Letus e? s./. letum H/letifer: letiferus AP2 8lotofagus: lotophagus V) lothophagus Maz- letofagus/fagos: phagos Vi fagas A qxryetv Maz/lotofagos: lotophagos V) lothophagos Maz letofa- gos tp / sirenas: serenes (P2 ante corr.)

' Lino nis lini vel levi litum tu verbum activum, 2 inde litus a um, 3 un L iv de hec litura e .i. feditas non qualiscumque sed maxime litterarum, 4 et hec litostrata te .i. pictura elaborata, 3 et hic litostratus ti .i. stratus vel cumu lus lapidum. 6 Item a lino hoc linum ni, 7 unde lineus a um, 6 et hec linea e, 9 et hoc lien indeclinabile .i. quedam pars intestinorum, unde Plautus lien necat renes dolent pulmo distrahitur; "et inde lienosus a um .i. ex lien habens infirmitatem, unde Plautus idem in cassia cor ut opinor lienosum habeo. "Lino componitur illino nis, "unde illitus a um, '3 collino nis, " unde collitus a um, " perlino is quod aliquando di-

8 Pers. I 4-5: ne mihi Polydamas et Troiades Labeonem ¡praetulerint! 11 Prud. p^ycA. 572 L iii 13 Ter. eHM. 178 19 Pers. IV 40: elixasque nates labefactent forcipe adunca 9 Plaut. CMfic. 236-237: lien enicat, renes dolent ¡pulmones distrahuntur 10 Plaut. cas.414: Liv cor lienosum, opinor, habeo

8 Troiades: TroiadasP] 10o??i. I 11 labi (vel labifacere) P] / in om. I P] 12 verbum ac L iii tivum OM?. P] 13 labasco: labesco I (incoativum) P]/similiter pro labi OMz. P]/in eunucho o?M. P] / labascit M] 14 laberintus: labirintus M]P] labyrinthus Ma: 15 labes ef s.Z. .i. macula H 17 quod ... labi: i. maculare quod etiam ponitur pro labi P] 19 .i. labi OM?. P] 26-28 OM?. I 26-37 OM?. A 29-31 pos? 34 P) 32-34posf 28 P] 35 post 31 P[ 35-37 OM?. M]p2 36-37 OM?. P] 39-40 OM?. P] 41-43 OM?. H 42-43 unde ... prelapsio: a quibus verbalia ut a supradictis P) 1 lini: linii Pi 3 litterarum: literarum H littere P] 4 litostrata: licostrata P] 5 lito Liv stratus: licostratus P] / lapidum (lithos pictura, stratos pavimentum, unde dicitur lithostratos .i. picturarum pavimentum) P] 8 e (et linteum ei, a quo linteolum li diminutivum, et linteamen nis) P] 9-10 unde ... infermitatem :M M?a?g. P2 9 necat (et) P] 10 lienosus (Ma:): lineo- sus Vi linosus P] / in cassia: in cassina H OM:. P] / lienosum: linosum tp 3 5 8 OSBERNI 307 / 302 M. citur pro occidere, " et inde hic periltor oris .i. occisor, unde Accius fic tor sceierum fratris perlitor; "et periitus a um, "obiino nis, " unde obiitus a um, " reiino is, unde Terentius in tertia comedia relevi omnia doiia;et sciendum quod omnia composita a iino habent unum et eundem sensum.

L v ' Lateo es ui verbum neutrum et caret supinis, ^ inde hec iatebra bre, 3 unde latebrosus a um, ** et hoc latibulum ii, ^ et hic latex cis .i. aqua, 6 unde laticosus a um .i. aquosus a um, ^ et latrina ne .i. cioaca; 3 et late sco is, 9 quod componitur delitesco is, '° et relitesco is. " Item a iateo hic latro nis, " unde hic latrunculus ii, " et hec Laverna ne .i. dea iatronum, '4 et hoc latrocinium nii, " et inde latrocinor aris .i. furari, unde verbaiia. " Item a lateo hoc Latium tii pro quadam patria ubi Saturnus dicitur la tuisse, " et inde Latinus a um, " et hec Latinitas tis, " et hic et hec Latia lis et hoc Latiale, " unde Latialiter adverbium. " Lateo componitur deli- teo es, ^ et reiiteo es.

L vi ' Luo is iui verbum neutrum et caret supinis .i. punire, unde Homerus cur nata luit peccata parentis? ^Inde hec lues luis .i. macuia, 3 unde hec luecula e diminutivum, 4 et luidus, ^ vel lividus .i. maculosus, 6 unde hec luvio nis .i. feditas. ^ Item a iuo hec lura re .i. os utris vei culiei, 3 et inde dicitur luridus a um .i. obscurus et tenebrosus, unde Ovidius me tamorphoseos me luridus occupat horror;9ethiclurcoonis.i. giu-

L iv 16 Acc. frag. 219 Ribb.^: epularum fictor scelerum fratris delitor 20 Ter. /zeani. 460: relevi dolia omnia, omnis serias Lvi lHom . Lat. 42 8 0v. mei. XIV 198 9Aldh. v:?g. 111

16 Retor: Reto et I / scelerum om. Pj / fratris: R*atrisque Pj 17 posi 15 Pj 18 oblino: obli nio Vj / nis (activum oblevi vel oblinivi oblitum tu) Pj 19 Ovidius epistolarum [Poni. XI 1-2] si qua tamen cecis errabunt scripta lituris oblitus a domine cede libellus erit maig. H 20 in tertia comedia om. Pj / dolia (mea) Pz (omnes serias) Vj I (omnes se rias; et inde relitus ta tum, interlino nis, unde interlitus ta tum (Ieronimus in quadam epistula [XIV 1,1] lite ra s quas in sp icis la crim is in te rlita s in ma?g.); circumlino nis, unde cir cumlitus ta tum (quidam [Walther prov. IV 26817 d] respue luxurie circum lita molla venerit in ma?g.)) H/ sensum (exceptis tribus relino, delino, interlino quod pro delere dicitur) tp (scilicet sui primitivi linio nis linivi linitum tu activum, a quo linimentum) Pj L v i ui om. Pj 5 aqua (latens) Pj 8 is (incoativum) Pj 9 is (delitui) H H nis (eo quod latere cupiat) H 12 li (diminutivum) Pj 13 latronum (in matg. Mj); latrocinii APz 14 nii ( .i. furtum) H 15 furari: fururi Pj 21 es (delitui. Item a lateo latito as frequen tativum) Pj 22 om. Pj L vi 1 punire: puniri MjA 2 macula (vel putredo ) H 5 vel: et Mj / lividus: luvidus A / macu losus (vel putridus) H 7 lura: lua Pj / cullei: culei I culicis VjPz culi Pj 8 et tenebrosus om. Pj / metamorphoseos om. Pj / luridus: lubricus I 9 lurco: lucro A / .i. gluto om.

15 Verg. Rac. II 50: mollia luteola pingit vaccinia caltha 18 Pers. III 104 30 Hor. serm. II 4, 16 35 Ter. ad. 985: quod prolubium? quae istaec subitast largitas? 37 Pers. III 14: dilu tas querimur geminet quod Ustula guttas Macr. Sai. VII 6, 17: cum ergo epotum vinum in tam largum ceciderit umorem, vim suam perdit et fit dilutius hiat: lirat P) / vorandum: vocandum I / Adelmus: Aldhelmus H Aldemus P) Adelinus A / in ... com posuit om. P) / buccis: bucis I / et om. M ^ 10 lurcare: lurco cas cavi H 12 um (.i. similis luto) M]A 14-15 .i. fetidus ... .i. om. Ma/ 14 fetidus: fedus H 15 Virgilius: in bucolicis H 16 .i. ... plenus: munctus P) 17 om. P) 18 i. inunctus om. P) / compositus (Ma/): compositis V)IPj / lecto: lectis P) / amomis (Ma/): amonis V) 21 nis (inde etiam per composi tionem hoc malluvium vas ad manus abluendas paratum, unde malluvianus a um, unde inveni tur sordes malluvianas; similiter hoc pelluvium vas ad pedes abluendos paratum, inde pelluvia- nus a um, unde invenitur sordes pelluvianas) tp 28 is (unde eluvies ei) P) 29 mundus: im mundus P] 33 prolutio: proluvio P) / nis ( .i. aquarum copia) H 34 om. H 35 aque: aquarum I / in adelphos: in adelphis Ma/ om. P) / quod: et P) / proluvium (et prolubium ii, v mu tata in b, unde Terentius quod prolubium .i. devastatio) P) 37 quod: tot M]A / cuius ... dilu tius om. I / Macrobius (Ma/): Macrobrius V) / de Saturnalibus om. P) / sic om. P) / epotum: potum P] 38 ii ( .i. aquarum maxima inundatio^ sicut facta est in diebus) H 39 Alluo (Ma/): Abluo V)I 40 allutus (Ma/): ablutus V)I/.i. ablutus om. V)I 41 allutio (Ma/): ablutio V)I/nis (et hec alluvio nis .i. colluvio, unde Job [XIV 19] allu vion e p au latim te rra co n sumitur) H 42 he: hec H/allutes: allues P]/aquis: aqua (p 43 is (et inluo ) P) 45 eundem: unum V]H 3 6 0 OSBERNI 203 / 304 M. L vii ' Ludo is iusi iusum su verbum neutrum, 3 inde hic lusor ris, ^ et luso rius a um, 4 et hoc lusorium rii .i. iocus ubi luditur, ^ et hec lusio nis, " et hic ludus di, ^ unde hic ludulus li diminutivum, " et ludibundus a um .i. iudo plenus, 9 et hic et hec ludibriis et hoc iudibiie, '° unde ludibrliter ad verbium. " Ludus componitur ludifico as .i. deridere, "et inde ludifica tor, " ludificatus, " ludificatio. " Componitur quoque hoc diludium dii .i. locus ubi ludi exercentur vel diversus ludus ab alio, unde Horatius in li bro epistolarum dispiicet iile iocus ciamo et diiudia posco. " Item a iudo hic ludius dii .i. iocuiator, " et hec ludia e .i. ioculatrix, " et ludicrus a um .i. iudo pienus, " unde ludicrosus a um .i. iudibilis, 3° et hoc ludibrium brii .i. derisio. ^ Et lusito as .i. sepe ludere, unde Piautus in captivis coturnices dantur quicum iusitent; hinc etiam Macro bius de Saturnalibus Cesar aliis qui secum pila iusitabant centena sestertia dari i ussit; et inde verbalia. 33 Ludo componitur deludo is, 33 unde delusor ris, 34 et delusorius a um, 35 et delusus a um, 33 et hec delusio nis, 37 preludo is, 33 unde prelusus a um, 39 et prelusio, 3° et hoc preludium dii .i. parvus ludus ante maiorem factus, eludo dis .i. deridere, " inde elusor, 33 et elusus, 34 et elusio. 35 Componitur quoque illudo is, 33 et colludo, 37 et alludo is, 33 et reludo is, et ab istis verbaiia.

L viii ' Lenio nis ienii vel lenivi ienitum tu .i. mitescere, 3 inde lenitus a um, 3 et hec lenitio nis, ^ et hoc lenimen nis, ^ unde lenimentum ti, 3 et hic et hec lenis et hoc lene quod comparatur lenior lenissimus, 7 unde leniter ie- nius lenissime adverbia, 3 et hec lenitas, 9 et hec lenitudo nis, '° et hec le na ne .i. ioculatrix, unde Plautus nomen est Lene m uitibiba atque m erobiba; invenimus quoque iena pro quodam genere paiiii, Persius cui circa umeros iacinctina iena est. "item hic Leneus nei .i. Ba-

L vii 15 Hor. epzsf. I 19, 47: 'dispiicet iste (iiie var. ?.) locus' clamo et diludia posco 21 Plaut. capi. 1003 Macr. Sa?. II 6, 5: C. Caesar aliis qui secum pila lusitabant centena sestertia illi uni quinquaginta dari iussisset L viii 10 Plaut. Cure. 77: nomen Leaenaest, multibiba atque merobiba Pers. 1 32: hic aliquis cui circum (circa var. ?.) umeros hyacinthina laena est

L vii 3-4 ?MMfa?o ozdzne 1 4 om. Pz 6 ludus: ludius Maz 7 diminutivum (et ludicrum cri, et hic lusus ui) P; ll-12om. Maz 11 Ludus: Ludo Maz/deridere: deludo vel decipio Pt 12-14 ludificator ... ludificatio: verbalia M]A 15 diludium: diluvium Pt / in libro epistola rum: in epistolarum libro V] om. Pt / clamo: cathmo M]A 18 cave dicimus hic ludicer hec lu dicris hoc ludicre, sicut campester, ut patet per usus magistri Serlonis [?] licet ei quidam obviare contradicendo nituntur mmarg.H 19 ludicrosus: lucrosus M]A 20 deri sio: derrisio Pt om. M, 21 lusito (Maz): lustro VtA e? s.i. lusito Vt / .i. sepe ludere: frequentati vum Pt / unde ... etiam om. Pt / quicum: quibuscum Maz / de Saturnalibus om. Pt / (eis) lusitent ip / sestercia: cestercta H 25om. Pt 30-34 zumazg.Mt 31 deridere: derriderePtdevi- dere Maz 35 is ( .i. deridere) H 36 om. Maz / colludo (is similiter ludere) H 37 ad 38 post is Mt / is ( .i. ludere) n 38 is ( .i. iterum ludere) H Lviii 1 mitescere: mitigare Pt 4-5 om. Maz 10 multibiba: multibilia Pj / merobiba: mobilia Pt / pallii: palii I / cui om. A / iacinctina: iacintina Vt hyacinthina Maz DERIVATIONES 3 6 1 304 / 305 Ai. chus eo quod potandum sit lenis, " et hic leno nis .i. iecator, " unde hic lenunculus H diminutivum, unde Plautus in Penulo si dedero e m ili tari tetigero lenunculum, "invenimus etiam hic lenulus li pro di- minutivo, unde idem Plautus in eodem ita ut cepi dicere lenule de hac pugna; "et lenocinor aris .i. lecaciter vivere, "unde lenocinator, " lenocinatus, " lenocinatio, " et hoc lenocinium nii i. lenitudo quod et pro lecacitate dicitur. 8° Item a lenio hic lepus ris eo quod caro eius sit le nis, 8' et inde hic lepusculus li, 88 et leporinus a um, 88 et lepidus a um .i. suavis quod comparatur lepidior lepidissimus, 84 unde lepide lepidius lepi dissime adverbia, 88 et hec lepiditas tis, 86 et lepidulus a um .i. aliquantu lum lepidus, 88 et hic lepor oris .i. urbanitas, 8° et hec lepida de .i. antiquo rum patrum imago, unde Iuvenaiis si coram Lepidis male vivitur. 89 Lepidus componitur illepidus .i. insuavis, unde Terentius abi hinc cum tuis donis tam iliepidis. 8° Lenio componitur oblinio is .i. mi tescere, 8' unde oblinitus a um, 88 et hec oblinitio nis, 88 deiinio nis .i. dul cem facere, 84 et inde delinitus a um, 8° et hec delinitio nis, 86 et hoc delinimentum ti .i. dulcedo, unde in Timeo Platonis legimus animorum item placiditatem in delinimentis musice artis constitue bam us.

' Lacio cis non est in usu, 8 sed inde dicitur hoc licium cii .i. filum in L ix subtegmine tele nodatum, 8 unde hoc liciatorium rii .i. lignum quo licium involvitur, ^ et hic laqueus ei, 8 unde hic laqueolus li, 6 et hic laquetismus mi .i. tendicuia et dicitur laquetismus quasi laqueus tensus, 9 et hoc la quear aris .i. domus testudineata et ad instar laquei curvati facta, ° unde laquearium rii quod idem significat, 9 et per compositionem illaqueo as,

13 Plaut. PoFM. 1286: sic dedero: aere (e co&Z. PrAscian: C.L./f. II 109,8 /i.) militari tetigero lenun culum 14 Plaut. Poen. 470-471: ita ut occepi dicere ¡lenulle, de illae pugna Pentetronica 28 Iuv. VIII 9 29 Ter. eMM. 651-652: in hinc (abi hinc /ov.) quo [ dignus cum donis tuis I tam lepidis? 36 Plato = Chalc. trans/. !8a: animorum item placiditatem constituebamus in delini mentis et affabilitate musicae ceterarumque institutionum

13 lenunculus: leniunculus I leunculus A / in Poenulo om. P] / si: sic I / e militari: militari si H ae re militari Ma: / lenunculum: leniunculum I 14 idem om. VJ / in eodem: in Penulo VJ om. P[ 15 lecaciter: leccaciter IM) 18 lenocinatio (Ma:): lecinatio V, 20 sit: est P;/lenis: le nior I 27 lepor: lepos P) / e? s./. H / urbanitas (et producit mediam in obliquis sicut lepus cor ripit) H 28 lepidis: lepida P) 29 hinc om. Pi / cum tuis donis: cercius donis tuis A 30 .i. mitescere: .i. mitigare h^A (mitem facere) H om. Pj 33 nis (delinivi) P] / .i. dulcem face re: .i. dulcem facio M]A (vel blandiendo demulcere, unde in genesi [XXXIV 3] tristem q u e blanditiis delinivit)H om. P: 36delinimentum: delimentum A/dulcedo (vel delinitio) H/in Timeo om. P^/Platonis (Ma:): Platone ViH Plato MtAP^item: quod I om. I\/placidita tem: placitatem A / constituebamus (Dicitur tamen linio nis pro inungere) M;A 1 Lacio: Licio Mi/cis (.i. illaqueare) H 2 nodatum: enodatum VJMt 5!i (diminuti- Lix vum) I 6 laquetismus: laquescimus I/.i. ... laquetismus om. A/laquetismus: laquescimus I 7 testudineata (Mat): testudinata

' Luna ne, ^ inde lunaticus a um, 7 et hic et hec iunaris et hoc lunare, 4 et hec iunuia le .i. quoddam genus monilium, ^ unde lunulatus a um .i. monileatus, ° et luno as .i. curvare, unde Ovidius lunavitque genu si nuosum fortiter arcum; et inde verbalia. ^Luna componitur illunis .i. sine luna, Sidonius non nox ea illunis et turbida; ^ et hoc semi- lunium nii quando videtur dimidia, " interlunium nii quando deficit, '° plenilunium nii quando est plena.

' Levo as avi tum tu verbum activum, inde verbalia, ^ et hoc levamen nis, 7 et hoc levatorium rii cum quo aliquid levatur, 4 et hec levia e .i. terre mensura que secundum Ysidorum finitur quingentis passibus, ° et hic et

17 Plaut. asm. 221: esca est meretrix, lectus (pectus codd. Pani:) inlex est, amatores aves 18 Livius] Laev. 18 Buechner (c/. Prisc. G.L.K. II 496, 27-497, 5 H.): Aut nunc alia te quaepiam il lo I Asiatico ornatu affluens ] aut Sardiano ac Lydio I fulgens decore et gratia pellicuit 6 Ov. am. I 1, 23 7 Sidon, gptsf. III 7, 4: non nox illunis et turbida 4 cf. Isid. orig. XV 16, 3

10 lacio: licio tpP) 12 loricatus (loricatio) q) 13 Lacio: licio om. P) / componitur (elicio cis elicui, et) P)/illicui: illicii M ai/.i. illaqueare om. P) 16m ma?g. I 17illex: ilex I illec P)/aliquem: aliquos P)/ducit: inducit

' Lingua e secundum Ysidorum dicitur a iedendo eo quod dentibus illi- L xii datur, 2 inde hec lingula le, ^ et linguosus a um .i. loquax, ** et linguatus a um .i. in iingua potens, ^ et hic et hec et hoc linguax cis .i. multum loquax. " Item a lingua hec lingulaca ce .i. piscis formam habens lingue vei ut aiiis piacet mulier auguratrix, 2 et linguo is verbum neutrum, ^ quod componi tur relingo is. ° Lingua componitur hoc sublinguium guii .i. iocus subter linguam, " et hic et hec elinguis is .i. mutus quasi extra iinguam, " et bi linguis, '2 et trilinguis.

' Libero as tum tu verbum activum, 2 inde liberator ris, ^ liberatus, L xiii ** iiberatio, ^ et liber a um quod comparatur iiberior liberrimus, " unde li bere liberius liberrime adverbia, 2 et hec libertas tis, ^ et hic et hec libera lis et hoc liberale, ° unde liberaliter adverbium, " et hec liberalitas quod et pro libertate et pro humanitate dicitur. " Et componitur illiberalis .i. non liber, unde Terentius in adelphos servum haut illiberalem pre-

7 Iuv. II 12-13: sed podice levi I caeduntur tumidae medico ridente mariscae 17 Hor. eptst. II L xi 2, 122-123 I c/*. Isid. ong. XI ], 51 L xii II Ter. ut/. 886: servom haud iniiberalem praebes te L xiii

7 podice: pohice P] / medico: mediocri I medio P] / ridente: dente I / marisce (Ma;): maiisse V[IP[ L xi (pro ievitate ievis, pro plano dicito ievis) P] 15 as (quod componitur aiievio as activum) P[ 16 om. Mai / ievigo: ievigio A i .i. pianare (vei ievem facere, unde verbaiia. Levio componitur aiievio as quod proprie nautarum est quando navem exonerant minari timore pericuii) H om. V]Itp 17 siiiaba om.

L xiv ' Labor ris, 2 vel labos ris, ^ inde laboriosus a um, ** unde iaboriose ad verbium, ^ et hec laboriositas is, ^ et hic labirintus ti domus Dedali et dici tur labirintus quasi laborem habens intus, " et inde iabirinticus a um, ^ et iaboro as, unde verbaiia, ^ et hoc laboramen nis, et hoc laboratorium rii .i. locus laborantium. " Et componitur elaboro as, " et collaboro as, et ab istis verbalia.

L xv ' Luceo es luxi verbum neutrum et caret supinis, 2 inde hic et hec luci- bilis et hoc lucibile, ^ et lucidus a um quod comparatur lucidior lucidissi mus, ^ unde lucide lucidius lucidissime adverbia, ^ et lucidulus a um .i. aliquantulum lucidus, ^ et lucido as, et inde verbalia. " Et componitur elu cido as i. declarare, ^ unde elucidatus, ^ et elucidatio, " dilucido as i. demonstrare, " unde dilucidatus a um, " et dilucidatio, " et dilucidus a um .i. clarus " unde dilucide adverbium .i. clare et aperte. " Item a luceo hec lux cis, " quod componitur lucifer, " et lucifluus; " et inde dicitur lu culentus a um .i. clarus quod comparatur luculentior luculentissimus,

13 Pers. VI 23: nec rhombos (scombros var. A) ideo libertis ponere lautus 19 Ter. eMM. 732 Stat. 77ie&. I 584

12 ingenuus (vel hii liberi orum pluraliter tantum) P] 13 servitio: servo I P] / scombros (Ma:): scumbros (p scobros V] scambros I / cautus ef 5.A euotis P] 17 om. V) / ambo diminutiva om. I

' Loquor ris locutus sum utum tu verbum deponens, 2 inde locutus a L xvi um, 3 et hec locutio nis, 4 et hec ioquela le, 5 et hic et hec et hoc ioquax cis quod comparatur loquacior loquacissimus, 6 unde loquaciter loquacius

22 Ter. heanf. 410: luciscit hoc iam. cesso pultare ostium 29 Plaut. c:sf. 45: si haec non nubat, lugubri (lucubre var. /.) fame familia pereat

22 inchoativum: frequentativum (et defectivum) Pj / lucescit (Ma:): lucessit Vj lucesscit I/cesso (Ma:): ceso Vj/pultare (Ma:): putare Vjl pulsare Pj/hoc om. Pj 23 is (et illucesco cis) H 28 le (diminutivum) H 29 in cistellaria om. Pj 32 (hoc lucanum .i. splendor matutinus vel ut alii dicunt) hic Pj / matutinus om. Pj 33 canens: veniens H om. Pj 34 luscitiosus scnp- .s: codafo /s:doro X /63: lusticiosus ntpPj 36 inde (hic) Vj / luscitio scr:ps: codafo Zs:doro X /63: lusticio nxp lusticatio Pj/ipsorum om. Vj 38 ibi (Ma:): sibi Vj om. Pj/(so!) luceat

L xvii ' Libro as verbum activum, 3 inde libratus a um, 3 et hec libratio nis, 4 et hoc libramen nis, ^ unde hoc libramentum ti .i. equatio, 6 et hec libur nis .i. navis gracilis et ad currendum habiiis, unde Horatius in odis ibis iiburnis inter aita navium; 7 dicimus hic libumus .i. currus, unde Iuvenalis ingenti curret super ora iiburno. 8 Item a iibro hec li brilia le .i. baculus cum corrigia piumbeata ad iibrandum contra canes, 9 et hoc libeUium iii .i. fios quidam eo quod crescendo cito sursum libretur, undePiautustu rosa tu trochium et casia es tu libellium;"et hec libra re, " unde hec libella le .i. parva iibra, " et hic librarius rii .i. il le qui libram tenet, " qui aliter dicitur libripens ensis eo quod de manu eius pendeat iibra, unde Nevius qui libram tenet appelletur libri-

L xvi 13 Macr. Saf. I 24, 24: ... meminerint crastina dissertatione servari sibi anteloquii functionem L xvii 6 Hor. epod. 11 7 Iuv. 111 240: curret super ora liburna (libumo var. ?.) 9 Plaut. Care. 100-101: tu mihi stacta, tu cinnamum, tu rosa, [ tu crocinum et casia es, tu telinum 13 Naev.] Gaius /us?. I 119: qui libram aeneam teneat, qui appellatur libripens

L xvi 8-10 .i. aliquantulum ... dulciloquus om. V) 8 loquaculus: loquaquulus V) loculus P; 9 doctiloquus: doctilocus P) 10 dulciloquus: dulcilocus P) 11 turpiloquus: turpilocus IP) 12 turpiloquium (quii, et stultiloquus qua quum, unde hoc stultiloquium quii, eodem modo dicitur vaniloquus, et vaniloquium, multiloquus, et multiloquium, grandiloquus, grandiloquium, diloquium, suaviloquus, suaviloquium, et cum aliis multis partibus sic potest componi, et antilo- quus) H 13 et (Ma/): (quod) et V) / antiloquium: anteloquium (p Ma/ / Macrobius (Ma/): Ma- crobrius V) / de Saturnalibus om. P) / sibi: si P) / reservari (Ma/): reservare A reservi V) / antilo quii: anteloquii Ma//functionem: factionem P) 14-17pos? 21 H 14 Loquor: Locor P) / colloquor: collocor P; 15 collocutus: colloquutus V) 16 nis (et collocutivus a um) P) 18-21 ad 14 posi componitur H om. Ma/ 20 allocutio: alloquitio V) / nis (et allocutivus a um) P) 22-25 posi 33 22 proloquor: prolocor P) / anteloqui (unde prolocutor, vel prolocu- tivusaum)P] 26 eloquor: elocor P) 27-29 om.I 27 elocutus: eloquutusV) 29 ii (et hec eloquentia e) H 30 preloquor: prelocor P; / ris (obloquor sic dicendum est ab istis si cut a premissis) I 31-33 om. I 32 nis ( .i. prefatio, prologus) H L xvii 6 in odis om. P) 7 Iuvenalis: Horatius P) / ingenti e? sd. ingrati P) 8 librilia: libulla P) / baculus cum om. P) 9 quod om. I / sursum: cursum I rursum M)A / trochium: crochium IM)A croceum P) / et ... tu: et tu casia es M;A 10 re ( .i. trutina (trutina est proprie lingua Ii- bre sed aliquando pro libra ponitur, dicitur pars pro toto m marg.)) H 11 libella: librella M 1P2 pos? corr. 12 libram: librarium (p 13 aliter: etiam P) / appelletur: appellatur P) com pelletur M)A (similiter) I / libripens (Item a libra libraria .i. illa que dispensat lanam per libras) P)

i DERIVATIONES 3 6 7 370/371 M. pens. " Libra componitur collibrum bri .i. fenus pecunie vel tota pecunia simul collibrata, " et hec bilibris is .i. duarum librarum pondus, " sic et trilibris, " et quadrilibris dicitur, unde Plautus in aularia aulam qua drilibrem auro onustam ego habeo. " Libro componitur collibro as, " et relibro as, et ab istis verbalia.

' Ligo as verbum neutrum, 3 inde iigatus, 3 et ligatio, ** et hoc iigamen L xviii nis, ^ et hec ligatura re, ^ et hoc iitus oris eo quod liget terram, 7 unde lito reus a um. ^ Item a ligo hec ligula le .i. parva fascia cum qua aliquid liga tur, 9 et inde ligulatus ti .i. coquus qui ita vocatur propter veteres pannos quos induit. '° Et componitur religo as, "unde religatus, " e t religatio, " et hoc religamen nis, " et secundum Ysidorum hec religio nis eo quod nos ad Dei religet servitium, " unde religiosus a um, " et reiigiose adver bium, " et religiositas tis. " Religiosus componitur irreligiosus, '9 et inde irreligiose adverbium. 3° Item ligo componitur alligo as, " unde alligatus, 33 alligatio, 33 et hoc alligamen nis, 34 colligo as, 33 unde colligatus, 36 col ligatio, 37 et hoc colligamen nis, 33 illigo as, 39 unde illigatus, 3° illigatio, 3' et hoc illigamen, 37 subligo, 33 unde subligatus, 34 et subligatio, 35 et hoc subligar ris .i. succinctorium, unde Iuvenalis tirsum que tenent et subligar Acci.

' Liqueo es licui verbum neutrum et caret supinis, 3 inde liquidus a um L xix quod comparatur liquidior liquidissimus, 3 unde liquide liquidius liquidis sime adverbia, 4 et hec liquiditas tis, ^ et hic liquor ris, ° et liquesco cis, 7 quod componitur eliquesco cis. 3 Item a liqueo hic lacus ci, 9 vel hic la cus ui, '° et inde hic laculus li diminutivum, " et hoc lacunar ris .i. strata tabulatio in domo, unde Iuvenalis doctus spectare lacunar; "quod

17 Plaut. an/. 809: quadrilibrem aulam auro onustam habeo L xvii 14 cf. Isid. ortg. VIII 2, 2 35 Iuv. VI 70 L xviii 11 Iuv. I 56 L xix

15 et ... is: et hic et hec bilibris et hoc bilibre Pi 16 trilibris (trilibre) Pi 17 quadrilibris L xvii (quadrilibre) P) / in aularia: in aulularia APz in aul. Mt om. P) / aulam: mulam Pt / quadrilibrem: quadrilibram V] / auro onustam om. Pt / habeo: emo P, 19 om. I 2 inde (ligator, ligatrix) H 8 qua: aqua A / ligatur (vel fimbria) Pt 9 qui om. P; / voca L xviii tur: vocatus Pt 14 quod (et) M;A / nos om. Vt / religet: liget Pz 15 um (religiosior religio sissimus) Pt 19 irreligiositas tu marg. I 28 (similiter et) illigo tp 29-31 om.tp 33- 34 om. tp 33 subligatus (et subliga) I 35 succinctorium: subcinctorium V) ante corr. Maz om. Pt / tenent: tenet I tenebat Pt 1 licui: (evi, vel ) liqui Pt om. tp / neutrum (et defectivum) Pt / supinis (cuius participium non L xix est in frequenti usu) P; 6 cis (incoativum) Pt 8-9 hic ... vel om. P; 8 hic lacus ci idem quod fossa, unde Daniel missus est in lacum leonum tu marg. H 9 lacus cus cui est aqua cur rens, secundum hoc quod lacus est fossa, ut lacuna lacus m mazg. H 3 6 8 OSBERNI 37/ /3/2 M. etiam laquear dicitur, " et inde laquearius a um, unde Iosephus in octavo de lignis celatis opere laqueario auroque vestitis, "item a liqueo liquitur verbum defectivum, " et liquo as .i. decurrere, " unde li quatus, " liquatio, " et hoc liquamen nis, '° et hoc liquamentum ti. " Et componitur eliquo as similiter decurrere, quod etiam dicitur pro foras emittere, unde Persius eliquat ac tenero supplantat verba pala to; et inde verbalia. " Item a liqueo hec lacuna ne .i. lacus, unde Ovidius metamorphoseos in IX tenet ima lacune lenta salix. 22 Et hoc ligu strum tri .i. flos quidam, ideo a liqueo dictus quia cito liquet et marcescit, unde Virgilius alba ligustra cadunt vaccinia nigra leguntur. 24 Liqueo componitur eiiqueo es .i. decurrere, 24 et inde eliquus a um .i. purus et liquore plenus, 2^ et electo as, inde dicitur .i. foras emittere, unde Plautus in asinaria ibo adversum atque electabo quicquid illud sit; 24 et inde electatus, 22 et electatio, 26 et hoc electrum tri .i. quoddam genus metalli ex auro argentoque conflatum. 2° Componitur etiam liqueo deliqueo es .i. decurrere, unde Ovidius delicuit stagnum que suo de nomine fecit; 4° et inde deliquus a um .i. purus et liquidus, 4' et hoc deliquium quii degustatio destillamen, unde Plautus in cassia tibi domi nihil deliquium est.

L xx ' Ledo is si sum su verbum activum, 2 inde lesus a um, 4 et hec lesio nis, 4 et hec lesura re, ^ et hic et hec ledibilis et hoc ledibile, " et hec ledo nis .i. maris exundatio, sicut ^ malina est eiusdem retractio. 2 Item a ledo secundum Ysidorum hic lapis lapidis eo quod pedem ledat, ^ unde hic

13 Iosephus = Cassiod. /os. arz?z

13 in octavo om. Pi / laqueario (Lacus componitur lacuno as .i. curvare, unde Ovidius [me?. VIII 564] sum m a la cu n a b a n t) Pi / auroque: auro Vi om. Pi / vestitis om. Pi 15 as (liquavi ver bum activum .i. liquefacere, Theodolus [ec/. 102] filiu s in se q u itu r sed cera liq u atu r) Pi / .i. decurrere om. P) 20 ac: et Pi / supplantat: subplantat VJM; 21 IX : octavo Maz / te net (Maz): temet Vj 22 liqueo (Maz): laqueo Vj / liquet: liquescit P^ / marcescit (Maz): marces- sit VtH/vaccinia nigra leguntur om. I 23 decurrere (unde Ovidius [me?. IV 252] elicuit p ro tin u s im b u tum cele sti n ec tare co rp u s) Pi 24-25 .i. purus ... as m mazg. I 25 in asinaria om. Pi / electabo: electabor MiA 28 conflatum (Claudianus [rap?. Proy. I 244] et in celsas surgunt electa co!umpnas)H 30deliquus:deliquidus

' Lixeo es lixui lixum xu verbum neutrum .i. in aqua coquere, 8 inde li- L xxi xus a um .i. coctus, 8 et hec lixatura re .i. coctio, 4 quod etiam hoc lixamen dicitur, 8 et hoc lixamentum ti, 6 et hic lixo nis .i. portator aque, ^ et hic lixa e corbellus qui sequitur curiam, unde Lucanus de Catone stat dum lixa bibat; ° et inde per compositionem prolixus a um .i. longus quod nomen tractum est a longis lixarum passibus, 9 et hec prolixitas tis. " Lixeo componitur relixeo es, " et eiixeo es .i. coquere, " et inde elixus a um .i. coctus, unde Iuvenaiis et elixi vervecis labra comedit; inve nitur quoque pro molli, unde Persius elixas nates labefactet forci pe adunca; " et inde hec elixatura re .i. coctura re.

* Lanio as verbum activum, 8 inde laniator, 8 laniatus, ^ laniatio, ^ et L xxii hic ianio nis .i. ille qui laniat, 6 qui etiam hic lanista dicitur, ^ et hic lanius nii, unde Terentius in eunuco concurrunt leti obviam mihi cupi- denarii cetarii lanii. ° Item a lanio hoc laniatorium rii .i. macellum

19 Cic. fop. 32 (c/1 Isid. ong. XIV 8, 41: litus est terra aquae et mari vicina: et dictum litus quia Ructu eliditur, vel quod aqua adluitur. Cicero in topicis: litus est qua Ructus eludit ) 7 Lucan. IX 593 12 Iuv. III 294 Pers. IV 40: elixasque nates labefactent forcipe adunca L xxi 7 Ter. eMM. 256-257: concurrunt laeti mi obviam cuppedenarii omnes [ cetarii lanii coqui farto L xxii res piscatores

8 li (diminutivum) HPt 9 um (et lapidosus a um) Pi 10 (quoddam) genus Pi / et OM!. Mi L xx 16 lapidicedius: lapicedius M ^P i lapuedius A 17 lapicida: lapidicida Vj / dicitur (et la- thomus quasi lapidis divisor, thomos enim Grece Latine divisio est) H 19 (eundem) Ysido rum VjIP^ / illiditur: eliditur P] 21-26 aRo ord:ne

' Longus comparatur longior longissimus, ^ unde longe iongius longis sime adverbia, ^ et hec longitudo nis, ** et longiturnus a um, ^ et inde hec longiturnitas is, ° et longinquus, ^ unde hec longinquitas, ^ et ionginquo- sus a um. ^ Longe componitur alonge, '° delonge, '' elonge omnia in uno sensu. " Hinc etiam dicitur longo as quod non est in usu, " sed componi tur elongo as, " et prolongo as, et ab istis verbalia. " Longus componitur bilongus, '° oblongus, " longanimis, " longevus i. senex, " unde longe- vitas is; 7° semilongus.

' Lustro as verbum activum .i. circumdare, 7 inde iustrator, ^ lustratus, 4 lustratio, ^ et hoc lustramen nis .i. circuitio, ° et hic et hec lustralis et hoc lustrale quod facile potest circum aliquid dari, unde Persius lustrali bus ante salinis expiat; ^ et hoc lustricus ci, unde Macrobius de Sa turnalibus designans quid illud sit ait nonus dies nascentium lu stricus dicitur; ^ et hoc lustrum tri quod et pro ferarum receptaculis et pro quinque accipitur diebus, ^ et hic lustro onis .i. ille qui vagus est et

9 Prud. pensf. X 498: laniena quando saevit Hippocratica 6 Pers. II 33-34: et Iustraiibus ante salivis I expiat 7 Macr. Saf. 116, 36: a nono die nascen tium nuncupata, qui lustricus dicitur 9 Naev. com. 118 Ribb.^ (Paul. Fest. p. 26 L.)

9 laniena e? s./. laniecia P) / infirmi: infima P) / laniena 6? s./. laniecia P] / Ypocratica: ypocritica M)A ypocrita V) hypocrita Ma: Ilum (et lanutus a um) P) 13 (ipsa) lane n (illius) Pz / operatio (et lanifica e operatrix lane) P) 15 dicitur a lana om. P) 17 lemniscus: lani- scus P) / fascioia: faciola IP) 18 laniarius: lanarius V)I lanearius P) 19 barba (Lana com ponitur laniger) P) 1 comparatur: componitur Ma: 2 longe (longule) V) 4 um (et hic et hec longiturnior et hoc longiturnius) H 6-7 et ... longiquitas: (et a longiquosus) longiquus qua quum, unde hec longiquitas (tis, longevus dicitur quasi longi evi) pos? 20 H om. V) 6 longinquus: longincus IP)Pz 7 m ma?g. M)A 10-11 mt:fa?o ordme Pz 11 omnia: omnes V)H om. I / uno: eo dem M)A/sensu (dicimus) I 15 bilongus: bislongus n 16 oblongus (quamlongus) H 17 longanimis: longanimus V)HAPz (unde longanimitas tis) HP) 19 is ( .i. senium) H 20 (.i.) semilongus V] (et) Ma: 6 quod ... dari: aiiquid quod facile potest circumdari P) quod facile potest circumdari Ma: / salinis: salivis A salvis M) / expiat (Ma:): expiet P2 excipiat V] 7 de Saturnalibus om. P) 8 receptaculis: receptaculo V)Pz / et... diebus: et pro V annorum spatio accipitur M)A (lustralibus vel pro spatio V annorum) P, 9 onis ( .i. vagator) P) / DERIVATIONES 3 7 1 3/3 / 3/4 M. nihil agit nisi fora lustrat, unde Nevius de quodam vagus, inquit, est et lustro. " Lustro componitur illustro as .i. circumdare, " et inde illustra tor, " illustratus, " illustratio, " et hoc illustramen nis, " et hic et hec il lustris et hoc illustre .i. nobilis. " Componitur quoque prelustro as .i. cir cumdare, et inde verbalia, " et hic et hec prelustris et hoc prelustre .i. no bilis et altus qui pre omnibus lustratur et ambitur, unde Ovidius tristium vive tibi quantumque potes prelustria vita. "Componitur etiam collustro as, " et perlustro as, " et sublustro as omnia pro circum dare, et ab istis verbaiia, " et hic et hec sublustris et hoc sublustre .i. ad circuendum habilis sicut est clara nox, unde Horatius in odis opifex co- rone nocte sublustri; hinc etiam Homerus ait qui secum tacite sublustri noctis in umbra.

' Libet verbum defectivum, ^ inde libens tis quod comparatur libentior L xxv libentissimus, ^ unde libenter libentius libentissime, ** et hec libentia e, un de Macrobius de Saturnalibus cui iibentie gratieque conviviorum omnes cognite sunt. ^ Item a libet libitus a um, " quod componitur il- iibitus a um, ^ et libum bi .i. placenta quod Gallice dicitur ^ uvastellus, unde Iuvenalis caleat puls annua libo; ^ et inde libo as .i. sacrificare, 9 unde libatus, "libatio, " et hoc libamen, " et hoc libamentum ambo pro sacrificio, " et hoc libatorium rii .i. locus vel domus ubi sacrificatur, " et hic Libasius .i. Bachus. " Libatus componitur illibatus .i. intactus. " Libo componitur deiibo as .i. sacrificare, et inde verbalia. " item a libo hec libido nis, " unde libidineus a um, " et libidinosus a um, " et hec Li bitina e .i. libidinis dea quod etiam pro morte et pro feretro dicitur, unde Horatius in odis multaque pars mei vitabit Libitinam. " Item a libet libesco cis verbum incoativum et notandum quod antiqui dicebant lu-

17 Ov. oiv. IH 4, 5 2tH or. carw. 111 27, 30-31 Hom. Lat. 700 L xxiv 4 Macr. Saf. II 8, 8: cui Iibentie gratiaeque omnes conviviorum incognitae sint 7 Iuv. XVI L xxv 39: quod mea cum patulo coluit puls annua libo 20 Hor. carM ?. 111 30, 6-7 de quodam OM?. P] 10 circumdare: circumdo M;A (circuire vel illuminare) H 16-17 Com L xxiv ponitur ... .i. nobilis OM?. I 16 prelustro: perlustro Ma: 17 et altus ... ambitur OM?. Pi / vita (et est prelustre quod post omnibus lustratur et ambitur) Pi 19 perlustro: prelustro Ma: 21 circuendum: circumeundum H / clara (Ma:): clam Vi / hinc ... umbra :n M?a?g. I / sublustri: su blustre P] / umbra: hora M] 2 quod ... libentissimus OM?. P] 4 hec libentia et s.A .i. libitum H / de Saturnalibus OM?. L xxv Pi / omnes OM?. P] 6 OM?. Ma: 7 uvastellus: guastel I gaste! P) / caleat: calea P2 / puls: plus P2 pius A pul I 14 Bachus: Bacchus V] 16 verbalia (prelibo bas presacrificare vel pregu- stare. Libo enim transumptive ponitur pro gustare quia sacrificantes de sacrificiis comedebant, unde et in eodem sensu dicuntur quandoque eius compositiva verbi gratia. Delibare quandoque invenitur pro degustare, illibatus pro ingustatus sicut dicitur virgo illibata quam nemo tetigit vel corrupit virginitatem eius gustando) H 18-19 M?Mfafo ordine (p 18 libidineus: sublibidineus V; 19 OM?. V] 20 et pro: vel pro H / dicitur (per antifrasim eo quod minime libet) P] / mei: meri I vestri MiA nostri P2 3 7 2 OSBERNI 314/315 M. bet et lubesco pro libet et libesco, ^ unde et nos utimur composito eius al lubesco is .i. obedire assentire, unde Martianus cum Stiibonte ince dens conubiorum copulis aliubescebat; 23 et inde hec allube scentia e .i. obedientia.

L xxvi ' Lacteo es ui verbum neutrum et caret supinis, 2 inde lactesco cis, ^ et lacteus a um, 4 quod componitur collacteus a um .i. eiusdem lactis, unde Martianus sororis eius coilactea et indiscreto federe amica; - ^ 3 et inde lacteolus a um idem quod lacteus a um, ^ et hic Lactumus ni .i. deus qui putabatur preesse segeti iactescenti, ^ et pluraliter he lactes tium .i. pars intestinorum peiiicula illa unde lac coaguiatur, unde Persius pul mone et lactibus unctis. ^ Item a lacteo lacto as, ^ quod componitur ablacto as .i. a lacte extrahere, "et inde ablactatus, " et hec ablactatio, '2 delecto as, " unde delectatus, " delectatio, " et hoc delectamen nis, " unde hoc delectamentum ti, " et pluraiiter he delicie arum, " unde de liciosus a um, " et deliciose adverbium. 2° Componitur etiam lacto coilac- to as, unde verbaiia, 2' et collactaneus a um .i. eodem lacte nutritus, 22 oblecto as, 23 unde oblectatus, 24 oblectatio, 23 et hoc oblectamen nis, 26 et hoc oblectamentum ti. Et notandum quod iacteo et lacto non habent eundem sensum, dicimus enim lacteo iac sugo, lacto iac prebeo nato.

L xxvii ' Licet verbum defectivum, 2 inde licenter adverbium, ^ et hec licentia e, 4 et licitus a um, 3 quod componitur illicitus, 6 et licetur .i. venumdatur verbum defectivum et habet sensum activi et litteram passivi, unde Persius et centum Grecos curto centusse licetur; ^ et inde licitor aris .i. venumdare, unde Ambrosius super Egisippum quante iiiud intem pe rantie fuit ut promto in libidinem viro formam suam ve-

L xxv 22 Mart. Cap. I 25: cum Stiibonte incedens conubiorum copulis allubescat L xxvi 4 Mart. Cap. I 6: sororis eius collactea et indiscreto amica foedere 7 Pers. II 30 L xxvii 6 Pers. V 191 7 Ambrosius = Heges. I 37, 2

L xxv 22 et om. Pz Ma: / obedire assentire: obedire vel assentire Pz obedio vel assentio MjA / Stiibonte: Stibonte I / allubescebat: albubescebat I allubescit Pz 23 obedientia (consensus) H L xxvi 2 cis (et hic lac tis) H (incoativum) Pj 4 amica om. Pj 6 Lactumus: latronus ef s./. lac- tuarius Mj/deus om. Vj/putabatur: putatur Mj 7-(scilicet) pellicula H (et) I (.i.) Pj 9 extrahere: abstrahere HI retrahere Pj lóti ( .i. delectamen) H 20-21 po^f 12 H 20 Componitur etiam lacto om. H 26 ti (omnia in eodem sensu quo delecto et ab eo venien tia) H / notandum ... enim: nota differentia inter lacto et lacteo per hunc versum Pj et lacto (Ma:) om. Vj / sugo: suggo Pz / prebeo: porrigo (p / quidam dicunt quod a lacte derivatur lacteo, sicut a regno regno nas m ma?g. H L xxvii 5 illicitus ( .i. quod non licet) H 6 venumdatur (Ma:): venumdetur nMj / litteram: littera- rumVj DERIVATIONES 3 7 3 375/316 M. nalem faceret eA pulcritudinem licitaretur; ^et inde licitator oris .i. mercator, 9 et licitatus a um .i. venditus, " et hec licitatio nis .i. venditio. ' Loco as verbum activum, inde verbalia, ^ et hic locus ci, ' unde hic lo L xxviii culus li, ^ et hic locellus li, ^ et locito as verbum frequentativum, unde Te rentius in adelphos paululum quod locitas foris. ^ Item a loco hic et hec localis et hoc iocale, ^ unde localiter adverbium, 8 et hec locaiitas tis. ^ Et per compositionem hic et hec locuplex tis .i. dives et dicitur locuplex quasi loco plenus, " et inde locuplebiliter .i. ditanter et largiter adver bium, unde Iosephus in nono Deo munifice et iocuplebiiiter im molabant; "et locupleto as .i. ditescere, "et inde locupletatus a um, " et hec locupletatio. " Loco componitur coiloco as, et inde verbalia. ' Lacrimor aris verbum deponens, ^ inde lacrimatus a um, ^ lacrima L xxix tio, 4 lacrimabilis, ^ lacrimabiliter, " et hec iacrima me, ^ unde hec lacri mula le, ^ et lacrimosus a um .i. lacrimis plenus, 9 et inde lacrimose ad verbium. " Lacrimor componitur illacrimor aris, '' et collacrimor ris, et ab istis verbalia.

' Lupus pi, ^ inde lupinus a um, ^ et hic lupillus.i. parvus lupus, 4 et L xxx hec lupa e .i. uxor lupi et aliquando dicitur pro meretrice, ^ et tunc inde di-

5 Ter. ad. 949: ... pauHum quod locitas foras 10 Iosephus - Cassiod. /os. anti?. XI p. 312 L xxviii F.: deo munifice nimis et iocupletabiliter immoiabant

8 iicitator: iuctator A / .i. mercator om. <: 9 iicitatus: iuctatus A / .i. venditus: .i. venundatus P2 L xxvii om. M i'] 10 licitatio: iicitio I iuctatio A 1 differentia est inter iocare et conducere verbi gratia iiie iocat domum qui accipit pretium L xxviii vei dominus domus, iiie conducit domum qui pretium dat, unde quidam [Eberh. Bethun. Graec. XIX 17] qui dat conducit qui capit iiie iocat m marg. H 2ci(quodestanomaium in genere) P] 3 ii (diminutivum) P] 4 li (diminutivum simiiiter) P; 5 iocito et s./. sepe iocare P] / (activum) frequentativum A / in adeiphos: in adeiphis P2 Mat in adeiph. M;A om. Pt / pauluium: pauiulum et sd. Pamfiium iocuta est P] pauioium M] (est) P[ 7 iocaiiter: iocaci- ter V] 8 iocalitas: iocacitas V] 9 iocupiex: iocupies (vel iocupiex) H / tis (et iocupiebiiis quod idem est dives dictus quasi ioculos pienos habens) P] / iocupiex: iocupies HM]A / ioco: iocis HI iocuiis P2 10 in nono: in X A om. P[ / Deo: Domino M[ deinde P2 om. P] / munifice: mitifi ce M,A 11 ditescere: divitem facere M]A dito as P] (ditare, unde [psa/m. LXIV 60] m uiti- piicasti iocupietare eam) H/in epistuia quadam ad Pammachium et Marceiiam [Hier, epist. XCVII 1] rursum orientaiibus vos iocupleto mercibus et Alexandrinas opes primo vere Romam transmitto in marg. H 13iocupietatio:iocupietioI 14 verbaiia (et reloco as [Eberh. Bethun. Graec. XIX 17] qui io cat ipse cap it, qui co n ducit pretium dat) P] 7 lacrimula: lacrimiiia A / le (diminutivum) P[ 8 .i. iacrimis pienus om. I 11 et coiiacri- L xxix mor ris om. I 2-3 mutato ordine P] 3 et hic: inde iupuius diminutivum vei P) / .i. parvus iupus: diminuti L xxx vum P] 4 uxor: coniux P] / et: quod P[ 3 7 4 OSBERNI 376/377 M. citur hoc lupanar aris .i. domus meretricum, " et hic lupinus ni .i. quod dam genus leguminis, unde Virgilius aut tenuis fetus vicie tristes- que lupini; ^ et hoc lupatum ti .i. genus asperorum frenorum vel ut aliis placet molinellum ipsius freni; invenimus quoque lupus pro hoc nomi ne quod est lupatum, unde Ovidius tristium et placide diros accipit ore lu po s.

L xxxi ' Latus a um comparatur latior latissimus, ^ unde late latius latissime adverbia, ^ et hec latitudo nis, * et lato as quod non est in usu, ^ sed com ponitur dilato as .i. differre, ^ et inde dilatatus, 7 dilatatio, 3 et hoc dilata- men nis. ^ Item ab hoc nomine quod est latus hoc latus ris, '° unde hoc la tusculum li .i. parvum latus, " et per compositionem hic et hec collatera- lis et hoc collaterale .i. contiguus et vicinus, " et hic later ris .i. gleba cocta unde antiqui muros faciebant, " et hec lamma e eo quod lata sit, " et inde hec lamina ne. " Item ab hoc nomine quod est latus hec lanx lancis .i. di scus latus, unde Plautus in Gurgulione immo in lancibus que tibi sunt parata; dicitur quoque lanx pro libra, unde Homerus sustinet auratas equali pondere lances. "Et tunc inde venit hec lancea cee eo quod equa lance sit, " et inde hec lanceola le, " et lancino as .i. lania re, unde Prudentius in libro ymnorum omne hoc quicquid lancina mur non dolet; "et componitur dilancino as similiter dilaniare, unde idem Prudentius ponens participium in eodem libro ait membra m orti obnoxia dilancinata interficis.

L xxxii ' Lamentor aris verbum deponens, ^ inde lamentator, ^ lamentatus, 4 lamentatio, ^ et hoc lamentum ti, ° et hec lamia e .i. quedam crudelis be stia, ^ et hec lama me .i. lapis abruptus in via eo quod viatores faciat la mentari. ^ Lamentor componitur collamentor ris, et inde verbalia.

L xxx 6 Verg. geozg. I 75 a u t... tristisque lupini 7 Ov. frzs?. IV 6, 4: et placido duros ... lupos L xxxi 15 Plaut. 324-325 Hom. Lat. 656: sustinet auratas aequato pondere lances 17 Prud. perzsf. X 460: hoc omne quidquid lancinamur non dolet 19 Prud. peris?. V 155-156

L xxx 5 meretricum: meretricis A 7 (quoddam) genus P; / quoque om. Mai / ore (Mai): ora jt L xxxi 5 differre (prolongare latum facere) H 6 dilatatus (Mai): dilatus V] 7 dilatatio (Mai): dilatiatio V; 10 .i. parvum latus: diminutivum Pi 11 vicinus (quasi iuxta latus et ponitur sepe pro socio) H 12 faciebant (unde dicitur in proverbio [Serio Wilt. carm. app. p. 156 <%erg] laterem lavo) H 14 ne (diminutivum) H 15 lanx (Mai): lans V;H

' Limus mi .i. terra humida, 2 inde limosus a um .i. limo plenus, ^ et L xxxiv hic limax cis .i. vermis in limo morans, ^ et hic limarius rii .i. retiarius, ^ et hic limniscus ci .i. virgula inter duos punctos, " et hec lima me eo quod auferat de ferro, ^ et inde hec limula le diminutivum, ^ et limo as .i. purga re, unde verbalia. ° Et componitur elimo as .i. purgare, " unde elimatus a um .i. clarus vel purgatus, " et elimate, " et elimatim adverbia .i. clare,

11 Ov. me?. XI 33: dura lacertosi fodiebant arva coloni 13 Iuv. III 230-231: est aliquid, quocumque loco quocumque recessu ] unius sese dominum fecisse lacertae 14 Macr. Sa?. II 3, 9: iocatus in Caesarem, qui ita toga praecingebatur, ut trahendo laciniam velut mollis incederet 15 Hier, m /s. X 20-23 16 Iuv. I 27: umero revocante lacernas 17 Iuv. I 62

2 inde (lacerator, laceratrix) H 6 um (laceratus) tp 7 um (et lacerose adverbium) P] L xxxiii 11 in undecimo om. Pj/dura (Maz): dum V;/lacertosis: lacertosi P;/colonis: coloni Maz 12 lacertos: lacertas A 13 pro quodam verme: pro serpente Pi quidam vermis M,A/ortulo: hortulo Maz portulo Vt celo Mt celon A e? s./. ortulo Mt e? s./. porro P] / aliquid (Maz): aliqua V; aliter (quoque) I / quacumque (Maz): quodcumque Vt quascumque Pt / quocumque: quacumque A / recessu: necesse Pt 14 lacerata (vel fimbria, unde [/am. IV 14] illi ap p reh e n d eru n t la c i nias suas) Pt/de Saturnalibus om. Pt/toga: longa A/Cesar: cesa P2/ut (Maz): et V,I/laci niam: lasciviam I 15 laciniosus: lasciviosus I / pro cunctis: pre cunctis Pt pro cinctis M, proi- cientis A/laciniose (Maz): laniose V, lasciviose I/legis (Maz): legit V^/cerimoniis om. Pt 16 verrens: urens I 17 illo om. n / indutus: inductus P2 / ipse om. Pt 19 unde (dilacerator, dilaceratrix) H 20 nis (dilaceramen) H (Item a lacero lacesso sis lacessivi lacessitum tu ver bum activum et desiderativum) Pt 2 plenus (Limus componitur illimis illime sine limo) Pt 3 limo: terra (p / morans: commo rans P) 5 limniscus: limiscus I liniscus Pt / virgula: virga

L xxxv ' Ligurrio is ligurrivi tum tu verbum neutrum .i. lingere, unde Horatius in sermonibus tractavit manibus calicem dum furta ligurrit; 8 et inde secundum quosdam hic lixa e .i. corbeilus qui sequitur curiam, 8 unde lixabundus a um .i. iile qui latis incedit passibus, ** et luxuria e qua si iixiria eo quod a lixis maxime frequentetur, ^ et inde luxuriosus a um, ° et luxuriose adverbium, ^ et hec luxuries ei, ° et luxurio as, unde verba lia; ^ et hic luxus ui .i. luxuria in vestibus et cibis, " et inde luxosus a um .i. luxu plenus. " Item a ligurrio ligurritus, '8 ligurritio, '8 et hoc ligurrimen nis .i. linctio. " Et componitur abligurrio is .i. vastare, unde Teren tius in eunuco patria qui abligurrierat bona; et inde verbalia, " et inde abiigurrigo ginis .i. prodigalitas.

L xxxvi ' Lentus comparatur lentior lentissimus, 8 unde lente lentius lentissime, 8 et hec lentitudo nis, ^ et hec lentiscus ci quedam arbor eo quod eius cu spis sit lenta .i. flexibilis, ^ et hec lens tis .i. quoddam genus leguminis eo quod lente surgat, ° et hec lens dis .i. fetus pediculorum, ^ et inde lendicosus a um .i. lendibus plenus. ° Item ab hoc nomine quod est lentus hec len tigo ginis .i. vestigium parvarum macularum, 9 et hec lenticula le .i. vas olearium, " et lenteo es .i. tardare, " unde lentesco cis verbum frequenta tivum.

Lxxxiv 14Lucan. VI364 L xxxv I Hor. serm. II 4, 79: tractavit calicem manibus, dum furta iigurrit 14 Ter. 6M?i. 235

L xxxiv 13 elimamentum: elimatum V; eiimentum P; 14 oblimo: elimo V; / crassis: crassisque I / de molire: demollire I P2 demoliri MtA/Claudianus in libro de raptu Proserpine introducit Iovem ita loquentem post alia [111 27-29] haud equidem invideo neque enim livescere fas est vel nocuisse deos sed quod dissuasor honesta luxus et humanas obli mat copia mentes MiMiarg.H 15 oblimatus (Ma:):o!imatusV, L xxxv 1 calicem ow. VtIMtA/ligurrit (Ma/): liggurrit Vt 4 Iixiria: lixuria M] 9 (et est luxus tam) in P] / vestibus et: vestis quam in P] / cibis (quam in libidine) Pt 13 ligurrimen: ligurra- men Mt / .i. linctio: .i. unctio I ow. Pt 14 abligurrio: obligurrio Pt / patria: patrie P] / abligur rierat: obligurrierat Pt abligurriat Ma: / bona o?M. I 15 abiigurrigo: obligurritio P; ligurrio I !i- gurrigo Ma: / prodigalitas (consumptio voracitas) H L xxxvi 3 lentitudo: lenitudo P) 4 lenta: lentita I 5 leguminis (Ma:): legumis Vt / lente: lete A 6 fetus: foetus Ma: fletus I/pediculorum (Ma:): pediculosus Pt pecudum Vt 7!endicosus (Ma:): lenticosus Vtl lendiculosus H / plenus (lens dis capiti, lens tis convenit ori) Pt 8 vesti gium parvarum macularum Ma:: vestigium (vestigia P2) parvarum caularum KP2P 1 quedam parve macule in facie (vel vestigia aridarum caularum :n Miarg.) Mt quedam parva macula in facie A 11 frequentativum: incoativum Pt DERIVATIONES 3 7 7 379/320 M. ' Laudo as verbum activum, ^ inde laudator, ^ laudatus, 4 laudatio, ^ et L xxxvii hic et hec iaudabilis et hoc laudabile, ^ unde laudabiliter adverbium, ^ et hec laus dis, ^ unde secundum Ysidorum hec laurus ri eo quod hac victo res cum laudibus coronabantur; "et inde laureus a um, "et hec laurea e .i. victoria, " et hoc laureolum li .i. discus, unde Iuvenalis i au reolum velox etiam bene Lentulus egit, "item a laudo lautus a um .i. laudatus per sincopam, " et hec lautia e .i. epularum magnificentia, " et hec lautitia e .i. aqua farina conspersa. " Laudo componitur collaudo as, et inde verbalia.

' Largior ris, ^ inde largitor ris, ^ et iargitus a um, 4 et hec iargitio nis, L xxxviii ^ et iargus a um quod comparatur largior largissimus, ^ unde iarge largius largissime, ? et hec iargitas tis, ^ et hec largitudo nis, " et largiusculus a um .i. aliquantulum largus. " Hinc etiam dicitur hic lar ris pro domo quod etiam pro igne dicitur, unde in antiquo proverbio dicitur vidi larem in laribus; "et inde dicitur hic lardus di eo quod igne consumatur. " Lar gus componitur prelargus, " et quamlargus, " et dilargus omnia pro val de largus, " et largifluus a um. " Largior componitur elargior is, " et re- iargior, et ab istis verbalia.

' Lumbus bi secundum Ysidorum dicitur a libidine, ^ inde hoc lumbar L xxxix ris .i. cingulum circa lumbos, ^ quod etiam hoc lumbare is dicitur, 4 et hec lumbago ginis .i. iumborum debilitas. ^ Et componitur hic et hec elumbis et hoc elumbe .i. debilis quasi extra lumbos .i. extra fortitudinem, ^ et hic et hec deiumbis et hoc delumbe .i. debilis quasi deorsum a lumbis .i. a forti tudine, unde Persius summa delumbe saliva hoc natat in la-

8 c/: Isid. ong. XVII 7, 2 11 Iuv. VIII 187 L xxxvii L xxxviii 1 c/! Isid. ong. XI 1, 98 6 Pers. I 104-105 L xxxix

2 laudator (laudatrix) H 5 et hoc laudabile ozn. I(pP, 8 coronabantur: coronantur Pz L xxxvii (dicitur etiam laurus rus rui, et componitur laurifer) Pj 11 etiam: et A / Lentulus: Lentus I 13 epularum: epulorum A/magnificentia (unde hic et hec lautior et hoc lautius .i. esculen tior crassior, sicut dicimus cibos lautiores qui accurate et deliciose preparantur) H 14 aqua: aque Pi / conspersa (Ma:): consparsa Vj 15 verbalia (Laus componitur Iaudifluus) Pj 1 ris (verbum commune) :n wiayg. MjPj 6 large: largie A / largissime (adverbia) H (adver L xxxviii bia et largiter adverbium) Pj 9 largiusculus: largisculus IP] Ma: 10 dicitur: dictum est Pj/vidi: video Pj/larem in laribus ei .s./. .i. ignem in domibus H Met: at Ma: ow. IPj 16 is (et ab istis verbalia) Vjl (dilargior) Pj 17 ow. Vjl 2 lumbos (vel bracce) H 5-6 quasi ... lumbis .i. owi. Vj 5 elumbis et hoc elumbe: elum L xxxix bis is Vj elumbis

L xl ' Lugeo es luxi lugere verbum neutrum, ^ inde hic luctus ui, ^ et luc tuosus a um, ^ unde luctuose adverbium, ^ et luctuo as .i. flere, et inde verbalia, " et hic et hec lugubris et hoc lugubre .i. flebilis, ^ unde lugubri ter adverbium. ^ Luctus componitur luctificus a um. ^ Item a lugeo luge- sco cis, " et componitur elugesco cis, " et elugeo.

L xli ' Limen nis, ^ inde Limentinus ni .i. deus qui putabatur preesse limini bus, ^ et secundum litteram hic limensis is .i. quoddam genus marmoris, 4 et hic limas cis .i. vestis ab umbilico usque ad pedes, ^ et hic et hec limis is .i. obliquus, unde Terentius in eunuco ego limis aspecto sic per flabellum; ^ et hic limes tis callis, 7 et pluraliter limmata tum .i. semito nia, unde Martianus licet intervenirent limmata.

L xlii ' Lavo as lavi lavatum tu verbum neutrum, ^ inde lavator ris, 3 et hec lavatrix cis, 4 et hoc lavatorium rii, ^ et hoc lavacrum cri, " et hoc lotium tii .i. urina, unde Macer de viribus herbarum cum mulsa bibitum lo-

L xxxix 7 Plaut. AmpA. 454: si me irritassis, hodie lumbifragium hinc auferes L xii 5 Ter. eun. 601-602: ego limis specto I sic per fiabeiium 7 Mart. Cap. 111 L xlii 6 Macer = Odo Magd. i 48

L xxxix 7iumbifragium (Mai): iumbifrangium V]I/ .i. ... Piautus: idem ... Plautus in mnrg. P,/fractio (Mai): franctio V, / in Amphitrione om. P2P]/iumbifragium (Mai): Iumbifrangium V]I iombifra- gium itt mnrg. P, / hinc om. P, / afferes: auferes H Mai / irritas (lubricus vermis subterraneus, Plautus [ani. 628] lubrice qui de terra erepsisti modo)P[ L xl t luxi om. P[ / lugere om. H P] / neutrum (et caret supinis) P] 7 lugubriter: lugubruter A / adverbium (et hec lugubritas tis) H 8 um (a quo luctificabilis luctificabile; componitur iuctisonus a um) P, 11 elugeo (ges, et ab istis verbalia) H

L xli 2 Limentinus ni: Limentinus a um Mai / putabatur: putatur P2 4 limas: limax P; 5 li mis: iimes I / sic: sicut P2 om. A / per: super P] om. M]A / fiabeiium: scabellum A 6 callis om. P, 7 limmata (Mai): iimata tp liminata V]IP) / .i. (via) P, / intervenirent: intervenire P; interve nirentur I / limmata (Mai): limata V]tp liminata I (Item a limen limino nas quod non est in usu, sed componitur elimino nas .i. foras mittere quasi extra limen ponere, unde verbalia) H (et limi no as quod non est in usu, sed componitur elimino as, unde verbaiia. Limen componitur hoc su perliminare .i. locus super limen cui adequatur hostium) P[ L xiii t as (iavavi vel) H / lavi (vel lavavi) P] / lavatum tu: lotum tu (vel lautum tu) P, om. tp / verbum neutrum: verbum activum M[ om. P] 6 .i. (lixivium (om. M])cum (om. A)quo vestes abluun tur vel) tp / urina: urinam A / Macer: Macro P) / de viribus herbarum om. P) / (vinum) cum Pt / mulsa: mulsam ! / DERIVATIONES 3 7 9 32/ M. tium producit; 7 et hic lodix cis .i. velius, unde Iuvenalis modo sub lodice relictis uteris in turba; °et hec lavandiia e pro quadam herba, ^ et hoc lavamen nis. " Dicimus quoque lavo is tertie coniugationis correpte, " et lotus a um pro lavatus.

' Lambo bis iampsi verbum neutrum et caret supinis, ^ inde hoc la L xiiii brum bri, ^ et hoc labellum ii, ^ et hoc labium bii, 7 et hec labrusca e i. vitis silvestris, ° et hec iampas dis, 7 quod aliter dicitur hec lampada e. 7 Lambo componitur allambo bis.

' Lucrum cri, ^ inde hoc lucellum li diminutivum, 7 et lucrosus a um, L xiiv unde Macrobius de Saturnalibus nihii ad presens sequendum pu tavit, nisi quod iucrosum esset; ** et inde lucrose adverbium. ° Et per compositionem lucrifacio cis, ° unde lucrifactus a um, 7 et lucror aris, ^ unde lucrator, ^ lucratus, "lucratio, " e t hoc lucramen nis. "Lucror aris componitur collucror ris, et inde verbalia.

' Lira re proprie dicitur sulcus aratri, ^ unde delirare dicitur .i. exorbi L xlv tare sicut boves faciunt. 7 Hinc etiam dicitur delirus .i. stuitus, ^ et delira tus, ^ deliratio, ° et hoc deliramentum ti .i. derisio. 7 Dicimus quoque lira pro cithara, ^ et inde liricus a um .i. dulcis et suavis. " Et componitur liricen nis .i. cum lira canens, " et inde hec liricina e .i. cantatrix, " et iperliricus a um .i. dulcis et delectabilis super cantum lire, nam Grece '"yper dicitur super.

' Luctor aris verbum deponens, ^ inde luctator, 7 luctatus, ^ luctatio, L xlvi

71uv. VI 195-196 L xlii 3 Macr. Sai.] Heges. V 24, 3: nihil sequendum putat, nisi quod ad praesens iucrosum L xliv

producit om. M]A 7lodix: lodex HP; om. A/vellus: vestis linea que Gallice velus dicitur H L xlii vestis villosa super lectum extensa M;A / (verba) modo P) / turba: curva I 8 lavandria: lavanda A / herba om. A 10 correpte: corrupte H 1 iampsi: lamsi HIP) 3 labellum: labellium A / li (et hoc labellulum li) H m ma?g. I (dimi L xliii nutivum) P] 4 labium: lambium I 5 labrusca: lambrusca n 8 bis (relambo, coliambo) Pi 2 luceHum: lucrellum I / diminutivum: .i. parvum lucrum /t 3 de Saturnalibus om. P) / es L xliv set: fuerit tp 6 lucrifactus: lucrefactus V]H licrefactus P) 8 lucrator (ris lucratrix) H 2 .i. exorbitare e? s./. vel discordare H 6 .i. derisio pos? 5 P) 8 et suavis om. P) Lxlv 10 cantatrix (et lirista citharista) P) 11 iperliricus: perliricus A / dulcis: perdulcis P) / cantum lire: lire V) lira Ma: / Grece om. P) / yper: Ma: / super (Latine) PzP) 1 verbum deponens om. V) 2 luctator (luctatrix) H L xvi 3 8 0 OSBERNI 322 Ai. 3 et hoc luctamen nis, ^ et hec lucta te, ^ et luctabundus a um; 3 et compo nitur colluctor ris, et inde verbalia.

L xlvii ' Letor aris verbum deponens, 3 inde letans tis, ^ et letanter adverbium, 4 et letatus a um, ^ et letabundus a um, ^ et letus a um quod comparatur letior letissimus, ^ unde lete letius letissime adverbia, 3 et hec letitia e. 9 Letus componitur perletus .i. valde letus. '° Letor componitur colletor ris, unde verbalia.

L xlviii ' Lascivus a um comparatur lascivior lascivissimus, ^ unde lascive la scivius lascivissime, ^ et hec iascivia vie, * et lasciviosus a um .i. luxurio sus, ^ unde lasciviose adverbium, ^ et hec iasciviositas is, ^ et lascivire .i. luxuriare.

L xlix ' Lis tis, ^ inde litigo as, ^ inde iitigatus, * litigatio, ^ et hoc iitigamen nis, ^ et hoc litigium gii .i. lis, " et inde litigiosus a um, ^ et iitigiose adverbium.

L 1 ' Logos sermo, 3 inde logicus .i. sermocinalis. ^ Et componitur epilogus .i. sermo preloquens, ** et prologus quod idem significat.

L li ' Linum ni, 3 inde iineus a um, ^ et linteum, ^ et Unteamen, ^ et hoc li nostema tis .i. vestis ex lana, ° et hec linna ne .i. sagum quadrum, ^ et lini- fex is, ^ et hoc liniRcium cii.

L xlvi 8 (reluctor aris) colluctor Pt L xlvii 10 verbalia (Letus componitur letifico as, unde verbalia, a quo letificabilis letificabile P) L xlviii 1 Lascivus: Lacivus Pj / lascivior lascivissimus: lacivior lacivissimus P) 2 lascive lascivius lascivissime: lacive lacivius lacivissime Pi (adverbia) H 3-5 om. Pi 4 lasciviosus: lascivo- sus A 5 adverbium (i.luxuriose) H 6 Iasciviositas: laciviositas Pi 7 et (lacivio vis civi neutrum et) Pi / lascivire: lascivio vis H lacivire Pi / luxuriare: luxuriari Mi luxuriose Maz L xlix 2 as (litigator, litigatrix) H (.i. litem ago) Pi 3 om. P; 4 litigatio (litigator) Pt 6 .i. lis om. I 8 adverbium ( i. contentiose) H L 1 3 epilogus i. sermo: episermo P] / preloquens: proloquens Mi (unde epilogo as quasi supra dicta iterare) Pt 4 significat (et dicitur prologus quasi prelogus, et a logicus logice adverbium, et hec logica ce .i. dialectica. Logos etiam componitur hic theologus gi .i. ille qui de Deo sermo cinatur, qui aliter dicitur secundum quendam sensum divinus, et inde theologicus ca cum quod idem est, et hec theologia e i. de Deo sermocinatio, Theos enim dicitur Deus, et a theologicus theologice adverbium) H L li 3 om. M;A 5 linostema: linistema P) / lana: lino Pt 6 linna: lina Pt limna Pz / sagum: sagium Pt / quadrum om. Pt 7 is ( .i. qui linum facit) H 8 cii ( .i. ipsa lini operatio) H DERIVATIONES 3 8 1 322 / 323 M. ' Limfa e i. aqua, 3 inde limfor aris i. furere, 3 unde limfator, ^ limfa- L iii tus, 3 limfatio, " et limfaticus a um i. insanus.

' Linquo quis, ^ componitur delinquo, ^ unde hoc delictum ti, ^ relin L liii quo is, 8 unde relictus a um; ^ et componitur derelinquo is, ^ unde dere lictus a um.

' Livet nigrescit verbum defectivum, 3 inde lividus a um .i. invidiosus, L liv 3 et hic livor ris, ** et livesco cis, ^ quod componitur collivesco is.

' Tractatum undecime iittere primum cum sic cecinisset Grammatica, e vestigio secundum evoivens sic fuit exorsa. ' Lectitare vel iegitare, frequenter iegere. 3 Lecturire, legere desiderare. 3 Lectrum, analogium super quod legitur. 4 Legare, mittere, destinare, deliberare, delegare, allegare. 8 Legatus, missus, nuntius, missaticus, paranimphus, angelus. 6 Litura, feditas, fetulentia, spurcitia, fecuientia, cenositas, lutulentia, lues, iuvies, luvio, putor, labes.

3-5 limfator, limfatus, limfatio: verbalia M)A 3 limfator (limfatrix) H L lii L liii - L liv mafafo ofz/ine P] 1 quis (verbum activum, unde verbalia) H (liqui activum tamen simplex et caret supinis) P) 2-3 pos? 6 P) 4 is (reliqui relictum tu) P) 5 om. P) / um (et hec relicta te .i. uxor mari ti defuncti, et reliquus qua quum, unde pluraliter hec reliquie arum .i. ea que remanent de aliqua re) H 6 derelinquo: delinquo P2/is (et a relinquo reliquus a um, a quo hec reliquie arum. Item liquo componitur deliquo quis, a quo delictum ti) P) 7 om. P) / um (et hec derelictio nis) H (unde verbalia)

8 Verg. georg. I 201-202: non aliter quam qui adverso vix flumine lembum ¡remigiis subigit, si brachia forte remisit 10 Hier. :n Mai?/?. I 8,20: litterator erat (quod significantius Graece dici tur YpannortEii^...) 17 Ov. wef. III 55: ut nemus intravit... vidit 20 Ov. reTTi. 789 22 Boe- th. cons. I 2, 5 25 Aug. c:v. XI 33: illam luminosa pietate tranquillam 27 Pers. I 4 30 Ter. eMM. 178

8 077?. Mai / quam: quod Vj / remigio subigit 077?. Pj 10 077?. Ma: 11-12 ¿7? M7?M77? coeg:? Ma: (Litterarius, litteris plenus, litteratus, grammaticus, grammates) 11 Litterarius: Litteratus I / (litterator, grammates) litteris P2 / litteratus (grammaticus) P2 077:. I 12 0:7?. IP2 / Litteratus: Litterator HPj 14 Letum: Letus ef s.Z. letum H/intemicies: intemicius V j/pernicies 077?. Vjl / Libitina 077?. H 16-17 77?Mfaio 07*d:7?e H 17 Ovidius ... vidit 077?. Ma: / simul: senilis H (vix /eg:?Mr) 18 Lethes: Letes I Lethe Ma: 20 Lotofagus: Lothophagus Vj Lethophagus P^Pj / Ovidius ... antro 07??. Ma:/lotofagos: lothophagos Vj lethophagos PzPj/sirenas: sirenes I / antro (esse puta) Pj 21 077?. Pz 23 07??. Vj / Letargus: Lethargum Pz / oblivionis: oblivio sus Pj 25 lumine: luminis P z/luminosa pietate: luminoso sapiente Pj 27 Persius ... La beonem 077?. Ma:/Troiades (pretulerint) P j/Labeonem (pretulerint) H 29077?. P z/Lapsim (Ma:): Lapsum Vj 30 Terentius ... verbo 077?. Ma: DERIVATIONES 3 8 3 323 / 324 M. 4' Lubricus, labiiis. 42 Lubricare, iabilem facere. Prudentius iubricat incertos dubia sub imagine visus. 44 Laberintus, erratiiis. 44 Labefactare, iabiiem facere. Persius iabefactet forcipe adunca. 44 Labes, iues, feditas, macula, luvio. 44 Linire, inglutinare. 42 Litus, illitus, oblitus, collitus, ingiutinatus. 46 Lectisternium, stratio lecti. 4° Lien, quedam pars intestinorum. Plautus lien necat renes dolent. 4° Ludices, meretrices, luperce. 4' Lumbones, cingula circa lumbos que et lumbaria dicuntur et renasia. 42 Litostratus, cumulus arene. 44Lienosus, qui lien habet infirmum. Plautus cor ut opinor lienosum h ab et. 44 Latibulum, latebre, occultatio. 44 Latex, aqua, limpha. 44 Laticosus, aquosus, aquaticus, limphosus, limphaticus. 42 Latrina, cloaca, sterquilinium, cenisterium. 46 Laverna, dea furum. 4° Latrocinari, clepere, furari, depilare, expilare. 4° Lura, os utris vel cullei. 6' Luridus, obscurus, pallidus. Ovidius me luridus occupat horror. 62 Lurcare, avide vorare. 64Lurco, vorator, lecator.Aldelmus cum buccis ambronibus et la bris lurconibus. 44 Lutosus, luteus, lutulentus, fedus, fetulentus, cenosus, spurcus, feculentus, fetidus, luitidus, sordidus, tabidus.

32 Prud. pyyc/z. 572 34 Pers. IV 40: eiixasque nates labefactent forcipe adunca 39 Plaut. Czzro. 236: Lien enicat, renes dolent 43 Plaut. cas. 414: perii! cor lienosum, opinor, habeo, iam dudum salit 51 Ov. me?. XIV 198 53 Aldh. vzzg. 111

32 Prudentius ... visus om. Maz 33 Laberintus (domus Dedali, domus) Pt / (domus) erratiiis (quam fecit Dedalus. Laberinticus, erratiiis) HP2 34 Persius ... adunca om. Maz / labefactet: la befactat P2 labefacta est Pt / forcipe: forpice P; 35 om. H / luvio: luvo I 36 post 38 P2 / in glutinare: glutinare Pt 37 om. P2 / (inde) Litus P; / collitus (interlitus, circumlitus, perlitus) H 38 lecti om. Vt 39 om. Maz/Lien ... Plautus om. Vt/dolent: delent Vj dolet I 40- 41 om. H 40 Ludices: Lubrices P] / luperce: lupe (nonarie) P2 lupetrices (nonane) I 41 re nasia: tenasia Vt imasia Pt 42 Litostratus: Litrostratus Pt 43 Plautus ... habet om. Maz/cor ut opinor: ut opinor cor P2 cor P] / lienosum: lenosum Vt 44pos? 265 H 45- 46 mutato ordine P2 45 limpha (ydor) H 46 Laticosus (aquatilis) P2 / aquaticus (aquatilis, limphatilis, ydropicus) H / Limphosus, limphaticus an?e Laticosus H / limphosus (limphatilis) I (limphatilis vel) P2 47 sterquilinium om. H/cenisterium: cenistergium V,I om. H 48 La verna: Laterca I/furum : frugum P) 50 om. Pt/vel: et I 51 Ovidius ... horror om. Maz / me om. Pt / horror: orror Pt error I 53 Aldelmus ... lurconibus om. Maz / Aldelmus: Al- dhelmus H Adelmus I Aldemus Pt Adelinus P2 / ambronibus: arabronibus Pt (vix /egz?zzr) 54 Lutosus: Luctosus P, / luteus: lucteus Pt / fedus om. I / fetulentus om. Pt / luitidus: luvidus HI lividus Pt / sordidus, tabidus (maculosus) H om. Pt 3 8 4 OSBERNI 324 M. 88 Lues, macula, sordes. 86 Luteolus, luto similis. Virgilius pinguia luteola pingit vaccinia calta. 88Luere, punire. Homerus cur nata luit peccata parentis. 8° Lutatus, unctus. Persius crassisque lutatus amomis. 89 Ludibundus, ludo plenus, quod et ludicrosus dicitur et ludicrus. 6° Ludius, ioculator, mimus. 6' Ludia, ioculatrix que et lena dicitur. Plautus nomen est lene m ulti biba atque merobiba. 68 Lusorium, locus ubi luditur. 68 Lusitare, sepe ludere. Plautus coturnices dantur quicum lusi ten t. 64 Lenire, mitigare. 68Lena, ioculatrix vel genus pallii. Persius cui circa humeros iacinctina lena est. 66 Lenimen, lenimentum, lenitas, lenitudo. 68 Leneus, Bachus, Liber, Lieus, lacus, Bromius, Dionisius, Libasius. 6° Leno, lecator. 69Lenulus, parvus lecator. Plautus ita ut cepi dicere lenule de hac pugna. 8° Lenunculus, parvus lecator. 9' Lenocinari, lecaciter vivere. 88 Lenocinium, lenitas vel lecacitas. 88 Lepidus, lenis, suavis, mitis, mansuetus. 84 Lepor, urbanitas, facetia, curialitas. 88 Lepidulus, aliquantulum lepidus. 86Lepida, imago nobilium. Iuvenaiis si coram Lepidis male vivitur. 88 Licium, filum sub tegmine tele nodatum. 8° Liciatorium, lignum quo licium involvitur. 89 Laquetismus, laqueus tensus, decipula, pedica, tendicula, captentula, alterplicitas, factio.

56Verg. Ane. 1150 57Hom. Lat. 42 58 Pers. 111104 61 Plaut. Cure. 77: nomen Leae- naest, multibiba atque merobiba 63 Plaut. cap?. 1003 65 Pers. I 32: cui circum (circa var. ?.) umeros hyacinctina laena est 69 Plaut. Poen. 470-471: ita ut occepi dicere ¡lenulle de illae pugna 76 Iuv. VIII 9

55 macula (putredo, pestis, pestilentia) H 56 Virgilius ... calta om. Ma: 57 punire: puniri Ma: / Homerus ... parentis om. Ma: 58 Persius ... amomis om. Ma: / Persius (componis lectis) Pt/amomis: amoniis V; 60 om. V]I 61 Plautus ... merobiba om. Ma:/lene: lenene Vt/multibiba: mobilia P,/merobiba: morobiba Vt multibiba Pt 62 Lusorium: Luxorium P2/luditur (Ma:): leditur V, 63 Plautus ... lusitent om. Ma: 65 ioculatrix: ioculator Pt / Persius ... est om. V) / cui om. Pt / lena est: lena I len Pt (vuc /eg:?Mr) 67 Libasius om. VtH 69 Plautus ... pugna om. I Ma: 70 Lenunculus: (Lenulus vel) leniculus P2 72 lecacitas: leccacitas P2 73 mitis, mansuetus om. H 74 Lepor: Lepos P; / curialitas: curiositas P; 76 Lepida imago nobilium om. Pt / Iuvenaiis ... vivitur a

80 Iuv. I 56 83 Ov. am. I 1, 23 86 Iuv. II 12-13: sed podice levi} caeduntur tumidae medi co ridente mariscae 90 Hor. ep:st. II 2, 122-123: nimis aspera sano... 99 Pers. VI 23: nec rhombos (scombros var. /.) ideo libertis ponere lautus

80 testudineata: testudinata P] 81 etiam om. P]/periscelis: periscelides H perischelides P2 perichelides IP] perissae Ma/ / dicitur om. Ma: 83 Ovidius ... arcum om. Ma: / arcum: arcu P2 85om. P] 86Levis: Lenis V]H/pro om. I/planus: plano P]/Iuvenalis ... medico om. Ma: / tumide: tumidus P] / medico: modico V] m.P] / ridente marisce: r.m.P] et cetera (unde qui-" dam [Eberh. Bethun. Graec. XIII 209] pro plano levis pro levitate levis) P2 om. V] 88 sinistra: leva P] / quod et om. P2 89 alleviare (planare) P2 90 Horatius ... cultu om. Ma:/cultu: cultor V]P] cultorum I 91 Levus: Levisi 92-93 mMtato ordine P] 92 Lin guosus: Linquosus I / loquax: linguax P2 (verbicrepus) H 93 (loquax vel) loquens P, 94 Linguatus (lingax) P]/loquax: locax P2 om. P]/verbosior (Ma:): verbosor V]HPi verbosus I om. P]/seminiverbius: semiverbius V;I/multiloquus, verbicrepus, procax om. H 96-97m MMMm coegit P2 96 om. V]I 97-98 mntato ordine P2 97 om. I/(sed) Liber (est) P2 98 post 95 P2/Liberus: Liber (filius) Pj 99 servo: servitio V;H/Persius ... cautus om. Ma: / Persius om. V] / imo: ideo H / cautus: cautis P] 101 benignitas om. H / benivolentia om. V]H 102-103 mutato ordine P2 102 om. I 103 declarare: decusare P] (dilucidare) H 3 8 6 OSBERNI 325 / 326 M. "4 Luculentus, clarus, splendidus, decorus, venustus, coruscus, vemabilis, limpidus, radiabiiis, decusiatus. decorosus, rutilus, gemmeus. "7 Luculenter, splendide. '°° Luculentia, splendor, claritas, claritudo, iubar, radiamen, coruscamen, rutiiamen. "7 Lucubrum, modicum lumen. "6 Lucescere, lucere. Terentius lucescit cesso iam pultare hoc hostium vicini. "9 Lucubrare, vigilare. "° Lucubre, mane vel vigilanter. Plautus si hec non nubat lucubre fame familia pereat. ''' Lucubratiuncula, parva lucubratio .i. vigilia. '" Lucernarium, candelabrum. Lucanus, splendor matutinus, et componitur antelucanus .i. eruptio aurore. "4 Luscitiosus, vespere nihil videns. "7 Luscitio, oculorum vitium. "° Luciliosus, ex parte nihil videns, quod et luscus dicitur. "7 Lucus, densum nemus. Luculus, parvus lucus. '"Linter vel lintris, navis, prora, puppis, carina, cumba, cimba, carabus, lembus, lembulus, caupulus, legia, liburnis, caudea, trabaria, mioparo, dromo, celox. Plautus quo hanc celocem conferam? Lucar, pecunia ex luco collecta. "' Lupercus, sacerdos Iovis. "7 Lupercal, fossa pastoralium ludorum in luco facta. "7 Lucetius, quoddam nomen Iovis. "4 Lucina, quedam modica avis in luce canens. "7 Loquaculus, aliquantulum loquax qui et dicaculus dicitur. '7° Libramen, equatio. "7Libumis, navis parva. Horatius ibit liburnis inter alta navium. "6 Libramentum, equatio.

108 Ter. AeaM?. 410: luciscit hoc iam cesso pultare ostium 110 Plaut. c/sf. 45: nam si haec non nubat, lugubri fame familia pereat 119 Plaut. asm. 258 127 Hor. epoti. I 1

104 vemabilis ... gemmeus om. V] / radiabiiis: radialis P¡/decusiatus (decoratus) P)/gemmeus: gemineus (perspicuus) H (stelleus, conspicuus, perspicuus) P) 106 rutiiamen om. V¡I 107 Lucubrum: Lucubium I 108 Terentius ... vicini om. Ma: / lucescit: lucessit I / cesso: Cesar I/pultare: pulpitare V,/hoc om. I 109 Lucubrare: Lugubrare I 110Lucubre: Lugubre I/Plautus ... pereat om. Ma:/hec: hoc I 111 lucubratio: lugubratio I/vigilia: vigilatio (et emptio aurore) P, 112 Lucernarium: Lunarium I 113 et om. P] / .i. emptio aurore om. P) 114 Luscitiosus scnps: co//a?o /s:doro Y /63: Lusticiosus nPz Lusticius P) 115 Luscitio scrzps: co#a?o /s:doro Y /63: Lusticio JtPzP) 116pos? 118 Pz/quod: qui P) 119om. H/lintris: lintrix P) / cumba om. I / trabaria: nabaria Pz / mioparo: moparo P) / hanc: hac P) 120 collec ta (vel pannagium)H 121-122mM?a?oordmgPz 122-123 mM?a?oordmeP) 122 pasto ralium: pastoralis (causa) P¡ / luco: foro P] 124 Lucina: Lucinia H Lucinula P)/in: et P, 125 Loquaculus: Locatiquus P) / loquax: loquens V)I / qui: quod H 126 Libramen (libramen tum) Pz / equatio (libramentum) H 127-128 om. Pz 127 parva om. P) / Horatius ... navium (Liburnis navis parva) V) an?e corr. om. Ma: 128 om. HP) DERIVATIONES 3 8 7 326 M. "9 Liburnus, currus. Iuvenalis ingenti super ora liburno. Librilia, baculus cum corrigia plumbeata. Libella, parva libra. '33 Libripens, qui libram tenet. Neviusqui libram tenet appelletur lib rip e n s. '33Libellium, flos quidam. Plautustu rosa tu casia tu libelliu m . '34 Ligula, fascia cum qua aliquid ligatur vel fimbria. '35 Ligulatus, coquus quia ligula est ornatus. '36 Liquamen et liquamentum, decursio, defluxio. "7 Liquare, decurrere vel lingere. "^Lacuna, lacus. Ovidius tenet ima lacune lenta salix. "9 Liquitur, liquescit. ""Ligustrum, flos quidam. Virgilius alba ligustra cadunt vaccinia nigra leguntur. "' Ledo, maris exestuatio. "3 Lapista, genus vasis lapidei. "3 Lapidicedius, lapidum cesor qui et lapidicida et latomius dicitur. Lapidicina, locus ubi lapides ceduntur. "3 Lixere, in aqua coquere. Lixus, coctus, lixatus. "7 Lixatura, lixamen, lixamentum, coctio illa que fit in aqua. "3 Lixaculus, luxuriosus. '49Lixa,corbellus. Lucanus stat dum lixa bibat. '3° Lixabundus, productus, prolixus, oblongus. '3' Lanio, laniator, lanista, lanius idem sunt. '33 Laniatorium, macellum. '33 Laniena, domus medicorum ubi infirmi laniantur. Prudentius laniena quando fuit Ypocratica.

129 Iuv. 111 240: ingenti curret super ora Liburna (Liburno var. L) 132 Naev.] Gaius ms?. I 119: qui libram aeneam teneat, qui appellatur libripens 133 Plaut. Cure. 100-101: tu rosa ¡tu crocinum et casia es, tu telinum 138 Ov. me?. VIII 335-336 140Verg. &nc. II 18 149 Lucan. IX 593 153 Prud. perzs?. X 498: laniena quando saevit Hippocratica

129 Liburnus (Maz): Liburnis V; / Iuvenalis ... libumo (Librilia, parva libra) Pt om. Maz 130baculus ... plumbeata m marg. Pz/plumbeata: plumbea Pt 131 libra (Librarius, qui li brum tenet) H 132 Libripens (vel librarius) Pz/libram: librata Pt/Nevius ... libripens om. V; / appelletur libripens: libripens appellatur (Librarius, qui libram tenet) Pt (Librarius, qui li bram tenet) I 133 Plautus ... libellium om. Maz/casia: cassia I/tu libellium om. V) 134 vel: ut Vt om. I/fim bria om. I 135 coquus: cocus H/quia: qui HI/ligula: ligulis HI 136 Liquamen et liquamentum: Liquamentum et liquamen Pt 138 Ovidius ... salix om. Maz 140 Virgilius ... leguntur om. Maz 141 exestuatio: estuatio Pt 142 Lapista: Lapidista Pt / lapidei (quod et latomius dicitur) H 143-144 mtz?a?o ordine Pz 143 Lapidicedius: La- pidicesius Pt Lapidiceditis V; / lapidicida: lapicida I / et latomius dicitur om. HI / latomius: latho- mius H latomus I latonius Pt lapithomus Pz 144 Lapidicina: Lapicina I 146 (in aqua) coctus H/lixatus om. H 147 lixamen: lixatum Pt 149 Lucanus ... bibat om. Maz/bibat: bibit H 150 productus (et) H / oblongus om. H 151-152 mtz?a?o ordrne Pz 151 lanius (macellio, macellarius, camicida) H / idem sunt om. H 152 om. I 153 Laniena: Lanienige- na I / Prudentius ... Ypocratica om. Maz / laniena: Ianienigena I / fuit: fuerit H fruit Pz / Ypocrati ca: Ypocritica V; Ypocrita Pt 3 8 8 OSBERNI 326 / 327 M. "4 Lanitus, laneus quod et lanicus dicitur, lana intextus. "3 Lanifex, qui lanam facit. "6 Lanificium, lane operatio. "7 Lemniscus, fasciola ex lana. "8 Laniarius, retiarius, plagiarius. "9 Lanugo, barba. Longinquosus, longinquus quod et longiturnus dicitur. Lustrare, circumdare, circuire, ambire. "3 Lustrum, quinque annorum spatium vel saltus ferarum. "3 Lustrale, quod facile potest circumdari. Persius lustralibus ante salinis expiat. "4 Lustramen, circuitio. "3 Lustricus, novus dies nascentium. Macrobius nonus dies nascen tium lustricus dicitur. "6 Libare, sacrificare, immolare, victimare. "7 Libum, placenta. Iuvenalis caleat plus annua libo. "8 Libatorium, locus ubi sacrificatur. "9 Libasius, Bachus, Lieus, Liber, Bromius, lacus, Dionisius, Leneus. ""Libitina, feretrum vel mors. Horatius multaque pars mei vitabit L ib itin am . "' Lacteolus, lacteus. "3 Libentia, libitum. Macrobius cui libentie gratieque omnes conviviorum cognite sunt. "3Lustro, vagator. Nevius vagus est et lustro. "4 Lactumus, deus segetis adhuc lactescentis. "3 Lactes, pars intestinorum unde lac coagulatur. "6 Lacteo, lac sugo. "7 Lacto, lac prebeo nato. "8 Licitator, mercator, institor, auctionator, mango.

163 Pers. II 33-34: lustralibus ante salivis ¡expiat 165 Macr. Sat. I 16, 36: a nono die nascen tium nuncupata, qui lustricus dicitur 167 Iuv. XVI 39: coluit plus annua libo 170 Hor. carm. in 30, 6-7 172 Macr. Sai. II 8, 8 173 Naev. com. 118 Ribb.^ (Paul. Fest. p. 26 L.)

154 dicitur (cum) P2/lana: lanatus I om. H/intextus: intexitur P2 intectus P¡ an?c corr. om. H 155 facit (id est operatur) P2 156 lane operatio: operator lane P) 157 Lemniscus: La- niscus P] / fasciola: facióla P) 158 Laniarius (Ma/): Lanearius V¡IP2 / retiarius: retareus I / pla giarius (Ma/): plagearius plageareus I 159 Lanugo: Lanuga P)/barba (nova) H 160 Longinquosus: Longiquosus I Longincosus P)/longinquus: longincus P,/quod et om. H / longiturnus: longitarius P) 163 Lustrale: Lustralis IP2 / Persius ... expiat om. Ma/ / salinis: salivis P2 / expiat: expiet P2 om. I 165 novus: nonus P) / Macrobius ... dicitur om. Ma/ / nonus: novus V) 166 victimare: victima e P) litare H 167 placenta (uvastellus) H / Iuvenalis ... li bo om. P) Ma//plus: puls H 169 Libasius: Libasus I/Leneus: Leneus (Briseus) H Lenius I 170-171 mata/o ordme P) 170vel mors om. H/Horatius ... Libitinam om. Ma/ 171 lacteus (candidus) H 172 Macrobius ... sunt om. Ma/ / omnes: omnis V) om. P) / convivio rum: convivorum P ^ 173 Nevius ... lustro om. Ma//est om. I 174 Lactumus: Lactur- nuus P2 Lacturius V]I 175 pars: partes P) 176 sugo: suggo P2P! 177 om. P2 / prebeo: porrigo V) 178 auctionator: autionator V) om. P) / mango (venumdator, venetor, venditor) H DERIVATIONES 3 8 9 327 M. "9 Licitatus, venditus. ""Licitari, vendere. Ambrosius formam suam venalem faceret et pulcritudinem licitaretur. "' Licitatio, venditio. "2 Licetur, venumdetur. Persius et centum Grecos curto centusse lic e tu r. "3 Loculus, parvus locus vel alicuius rei involutio. "^Locitare, sepe locare. Terentius paululum quod locitas foris. Locuples, dives qui et locuplebilis dicitur. "6 Locupletare, ditescere. Lupillus, parvus lupus. Lupanar, meretricum tugurium, prostibulum, proseuca, ganeum, casella, crissatorium, meritorium. "9 Lupatum, genus asperorum frenorum. '9° Lupinus, genus leguminis. Virgilius aut tenuis fetus vicie tri- stesque lupini. '9' Latusculum, parvum latus. '92 Later, gleba cocta unde antiqui muros faciebant. "3 Lamma, lamina. "^Lanx, discus. Plautus immo in lancibus que tibi sunt parata; dicitur et pro libra, unde Homerus sustinet auratas equali pon dere lances. '93 Laturensis, qui plus in uno quam in alio latere cubat. "6 Lancinare, laniare. Prudentius quicquid lancinamur non dolet. '92 Lamia, quedam crudelis bestia. '93 Lama, lapis abruptus in via. "9 Lacer, laceratus, lacerosus, dilancinatus, dilaniatus, scissus, discerptus, discissus, diminutus. 2°° Lacertus, brachium. 2°' Lacertosus, fortis. Ovidius dura lacertosis fodiebant arva co lo n is.

180 Ambrosius = Heges. I 37, 2: formam suam venalem offerret, ut pulchritudinem licitaretur 182 Pers. V 191 184 Ter. ad. 949: paullum quod locitas foras 190Verg. georg. I 75 194 Plaut. Cure. 324-325 Horn. Lat. 656: sustinet auratas aequato pondere lances 196 Prud. per/si. X 460 201 Ov. mef. XI 33: dura lacertosi fodiebant arva coloni

179 venditus (venundatus) H 180 Ambrosius ... licitaretur o???. Ma: 182 venumdetur: ve nundetur H venumdatur P2 / Persius ... licetur om. Ma: / curto: certo Vjl 184 Terentius ... fo ris om. Ma: / paululum ... foris: Pamphilum locitata est Pj 185 Locuples: Locuplex Pj 186 ditescere (ditare) H 188 meretricum: meretricium Pz/proseuca ... meritorium om. H / casella om. I / meritorium (prostitutorium) IPz 189 frenorum (vel lupus) Pj 190 Virgi lius ... lupini om. Ma: 194 Lanx: Lans V^ / Plautus ... parata om. Ma: / in: et V] / sunt parata: parata dicuntur Pj / et: etiam Pz / unde ... lances om. Ma: 195 uno (latere) Pz / latere om. Pz / cubat: ponit Pj 196 Prudentius ... dolet om. Ma: / lancinamur: lancinatur Pj 197 La mia: Launa I 198 abruptus: abrutus Pj Ma: 199 dilancinatus, dilaniatus (laciniosus) H (lacunosus) IPj (lacinosus) P2 (lasciviosus) Vj om. Ma:/scissus ... diminutus om. H 201 om. Pj / Ovidius ... colonis om. Ma: 3 9 0 OSBERNI 327/328M. 2°2 Lacertatus, magnos habens lacertos. 2" Lacerta, pro verme vel pro orto. Iuvenalis unius dominum sese fecisse lacerte. 2°4 Laciniosus, laceratus. 2°6uacinia, fimbria. Macrobius ut trahendo Jaciniam mollis ince d eret. 2°^ Lacerna, paiia verrens. Iuvenaiis humero revocante lacernam . 2°2 Lacernatus, iacema indutus. Iuvenalis ipse lacernate cum se iac- taret amice. 2°s Limus, terra humida. 2°° Limosus, limo pienus. 2" Limarius, retiarius, plagiarius, linarius, cassarius. 2" Limax, vermis in limo commorans. 2" Limniscus, virgula inter duos punctos. 2" Limare, purgare. 2"Ligurrire, lingere. Horatius tractavit manibus calicem dum furta ligurrit. 2" Luxus, superfluitas in vestibus et cibis. 2" Luxosus, luxu plenus. 2" Ligurrimen, linctio. 2" Lentiscus, quedam arbor. 2" Lendes, fetus pediculorum. 22° Lentes, legumina quedam. 22' Lendicosus, lendibus plenus. 222 Lentigo, vestigium parvarum macularum. 222 Lenticula, vas olearium. 224 Laureolum, discus. Iuvenalis laureolum velox et bene Lentulus egit. 222 Laurea, victoria, bravium, corollarium. 226 Lautus, laudatus. 222 Lautia, epularum magnificentia.

203 Iuv. 111 231: unius sese dominum fecisse lacertae 205 Macr. SaL II 3, 9 206 Iuv. I 27: umero revocante lacernas 207 Iuv. I 62 214 Hor. serm. II 4, 79: tractavit calicem mani bus, dum furta ligurrit 224 Iuv. VIII 187

202 Lacertatus: Lacertosus P) Laceratus P2 203 vel: et P) / orto: porco Pi / Iuvenalis ... lacerte om. Maz/(Iuve) Iuvenalis H/unius: vermis IP]/dominum sese: sese dominum H dominum P2 204om. H/Laciniosus: Lacunosus P; 205 fimbria: frimbria Pj/Macrobius ... incederet om. Maz 206 Iuvenalis ... lacernam om. Maz / lacemam: lacerna Pi 207 Iuvenalis ... amice om. Maz / Iuvenalis: idem Pi / lacernate: lacemare I / se: te H 209 limo: terra I 210 retia rius: retinarius P2/plagiarius (laniarius) H/linarius: lanarius P) 211 limo: terra I 212 Limniscus: Liniscus Pi / punctos: pontos P2 214 Horatius ... ligurrit om. Maz / Horatius: unde quidam P]om.V)I 215 et (in) P2 216 luxu: luxo Pi 217 posi 214 H/linctio: lini tio Pi 220 legumina quedam: quoddam genus leguminum Vi (unde quidam [Eberh. Bethun. Craec.X 50] lens lendis capiti, lens lentis convenit ori)p 2Pi 221 Lendicosus (Maz): Lenticosus Vil P2 222 macularum: caularum n 224 Iuvenalis ... egit om. Maz / lau reolum velox om. P) 225 (Laureolum) laurea Pi/corollarium: collolarium Pi 226post 221 P2 227om. P2 DERIVATIONES 3 9 1 323 M. 88° Lautitia, aqua farina conspersa. 889 Largiusculus, aiiquantulum largus. 83° Lumbar, zona, lumbare, subligar, cingulum, cinctorium, cinctura, peri zoma. 83' Lumbago, lumbi debilitas. 838 Lumbricus, vermis subterraneus. Plautus lumbrice qui de terra erepsisti modo. 833 Luctuosus, flebilis, eiulabundus, lugubris, plorabundus. 834 Luctuare, flere. 833 Lumbifragium, fractio lumborum. Plautus lum bifragium hinc af feres si te accepero. 83° Limensis, quoddam genus marmoris. 838 Limentinus, deus qui putabatur preesse liminibus. 83° Limas, vestis verrens. 839 Limis, obliquus. Terentius ego aspecto limis sic per flabel lum . 84° Limes, callis. 84'Limmata, semitonia. Martianus licet intervenirent limmata. 848 Lavandria, quedam herba. 843 Lotium, urina. Macer cum mulsa bibitum lotium producit. 844 Labrusca, vitis silvestris. 843 Lodix, vestis linea, que velus dicitur. Iuvenaiis modo sub lodice re lic tis. 846 Lira, proprie sulcus aratri vel citara. 848 Liricen, cum lira canens. 84° Liristria, citharistria que et liricina dicitur. 849 Liricus, laudabilis vel ut lira dulcis. 83° Lascivire, luxuriare, petulcare. 83' Logicus, sermocinalis. 838 Linostema, vestis ex lana.

232 Piaut. atR. 628: lumbrice, qui sub terra, erepsisti modo 235 Plaut. A?npA. 454: nam si me inritassis hodie lumbifragium hinc auferes 239 Ter. ettn. 601-602: ego limis specto sic... 241 Mart. Cap. 1 11 243 Macer = Odo Magd. 148 245 Iuv. VI 195

228 Lautitia: Lautia I Lautica P, 229 Largiusculus: Largusculus P) 230 subligar: subcin- gar I/cinctorium: cintorium Pi (renale) H/cinctura owi. HPi /perizoma (renale) P2P) ow. H 232 lumbrice: lubrice P2 233-234 pos? 235 Pt 233 eiulabundus: eiulandus P, 234 flere (plorare, lugere, lamentari) H 235 Lumbifragium (Ma:): Lumbifrangium n (hinc afferes) V{ / Plautus ... accepero o?n. Ma: / lumbifragium: lumbifrangium n / hinc: hic Vt / afferes: affectus Pt / accepero: acceptie P, (vix legitur) 236 Limensis: Linnensis P] 238 Limas: Limax Pi 239 Terentius ... flabellum ow. Ma: 240 callis (semita) H (Luctuare, flere) Pi 241 Limmata: Liminata V]IP]/semitonia (Ma:): semintonia V; pos? corr. seminatoria V; an?e corr./Martianus ... limmata OMi. Ma:/Martianus: Macer P; / licet intervenirent: intervenirent li cet Pi interveniret I/limmata: liminata P,P2 243 urina: urna I/Macer ... producit ow. Ma: / (vinum) cum P] / mulsa: multa H 244 Labrusca: Lambrusca Pi / vitis ow. Pi 245 ve stis: vetis Pi / que (Gallice) H / velus: vellus Vi velos P2 / Iuvenaiis ... relictis ow. Ma: / relictis: re licta VflP] 248 Liristria: Lirista Vi / citharistria: citarista Vi citharista P] 250 petulcare: petulare HP) 251 sermocinalis: sermocinabilis V]H pos? corr. 252 vestis: vermis P2 3 9 2 OSBERNI 328 / 329 M. 233 Linna, sagum quadrum. 234 Limfaticus, insanus, vecors, vecordiosus, vehemens, eximens, rabidosus, rabidus, demoniosus. 233 Longitrosus, longinquus. 236 Liristes, liricen, citharista, citharedus, cordacista, fidicen. 237 Lanium, cura ovium. 236 Licescit, licet. Plautus discedat ergo si licescit. 239 Latumium, genus supplicii ad verberandum. 26° Limascus, solutor litis. 26' Latria, deitas, hinc etiam 26'" ydolatra dicitur qui deum sibi format, nam 26" ydolon forma dicitur. 267 Lepisca, vas vinarium. 263 Lappa, genus tribuli. Virgiliuslappeque tribulique interque ni tentia culta. 264 Leuca, miliarium. 263 Ligones, quod terram levent quasi leviones. 266 Latomi, lapidum cesores. 267 Latoma, ubi lapides ceduntur. Plautus ibis pol in latomas lapi d a ria s. 266 Lucire, densare, spissare. 269 Laciniosus, pannosus, pannucius, fimbriosus, ligulatus. 27° Lacerdus, clades inguinaria. 27' Liminium, captivitas, exilium. 277 Lautumne, cathene, bace, pedane, columbaria. 773 Laboramentum, vinculum. 274 Laser, genus oleris. 273 Lacticulosus, lac desiderans. 276 Labrosus, grandia labra habens. 277 Laqueatus, ligatus, implicitus, connexus, nodatus, vinculatus, iunctus, intricatus, ligulatus, fasceatus, innexus, legiatus, amictus. 276 Latiatim, Latine, Latialiter.

258 Plaut. asin. 603: discedat, si licessit 263 Verg. georg. I 153: iappaeque triboiique interque nitentia cuita 267 Ptaut. capi. 723: ibis porro in latomias tapidarias

253 quadrum (Limpha, latex, aqua, ydor) H 254 eximens: exinens P] / demoniosus: demonia- cus P, 255 Longitrosus: Longintrosus H Longicosus P] 256 Liristes: Liristen P] 258 licet: licere P] / si (lisceret) P[ 259 Latumium: Lautumpnium H Lautumnum I Lautum- mum P, Lautunium P] 260 post 257 P,. Limascus: Limascor i 261 ydolatra: ydolatria t idolatria P[ 262 Lepisca (Mai): Lapisca V) 263 Lappa: Lapa P, / lappeque: lapeque L lap- pe P] / tribulique (Mai): tribuii V] om. P) / interque nitentia: inter nitentia P, internuntia I om. V] / culta om. Mai 265 leviones: levonesH 266 lapidum: lapidis P[ 267-268 mniaio ordine H 267 Latoma (locus) H / in om. P; / latomas lapidarias: lapidarias latomas P] 268 Lucire: Luncire P; / spissare: epissare I pinsare P] 269 Laciniosus. Latunosus P] / panno sus: pannuosus P] / pannucius: pannutus IP; / ligulatus om. P[ 271 om. P2 272 bace: bac- ce P] / columbaria: columbamina P2 275 Lacticulosus: Lacticosus P2 277 iunctus om. H / innexus: Linnexus V,H post corr. / legiatus: logiatus P] / amictus: amicitus IP2 DERIVATIONES 3 9 3 329 M. Laureare, coronare vel victoriam adquirere. 33° Lauretum, locus ubi lauri crescunt. 33' Lautie, munditie. 337 Laconia, genus cathene. 333 Lanpium, pulpitum, analogium, lectrum. 334 Laxamina, habene. 333 Letamen, stercus, fimum quia eius gratia sata et germina ietantur. 336 Levitonarium, coiobium, iineum quia ieve est. 337 Levidensis, vestis ievis eo quod sit filis densata. 333 Licitator, persecutor, giadiator, apparitor, lictor, grassator, tortor, spicu lator, perlitor, occisor, cui multa facere licet. 339 Licentiosus, licentiis pienus. 39° Licitare, licere, permittere. 39' Lignicismus, ferrum unde virge et frutices inciduntur. 393 Ligularium, scrinium ubi iigule reponuntur. 393 Limitanus, iapis iimites dirimens. 394 Limutua, iarva. 393 Limpidare, dilucidare, ciarum facere. 396 Lentigines, pupule, hyme, apostemata extra cutem. 397 Lichina, candeie, cicindela. 393 Lixiones, aquarum portitores. 399 Ludarius, iocus deceptorius ubi aiiquis deceptus cito iabitur. 3°° Lustramentum, fetor, oietum, putor, fetulentia.

279 coronare: honorare P; / adquirere: acquirere PzPt (Laurea, corona que capiti victoris impone batur que de lauro fiebat) H 281 pos? 278 Pz 282 Laconia: Lauconia P] Laucoma Pz/ca thene: catele P, 283-284 mufa/o ordine PzP: 283 pos? 3 H / Lanpium: Lanbium Pi / analo gium, lectrum om. H / lectrum: lectra (ambo) Pj 285 fimum: finimum Pz 286 lineum: le- neum I lenium Pi / leve: lene Pi 287 Levidensis: Lenidensis Pi / densata: densa Pi 288 Li citator: Litator Pz Litigator P] / apparitor om. I / lictor: perlictor I / grassator ... perlitor om. I / oc cisor (homo) Pi / cui ... licet ad 289 posf plenus HPz 290 Licitare, licere: Licere, licitare H / li cere (premitere) P) 291 Lignicismus: Ligniscismus I Lignicissimus P) 292 Ligularium (Mai): lugularium Vi / scrinium om. H 293 Limitanus: Limitarius Pi / limites: limitem P; lapi des H / dirimens: dividens Pj 294 Limutua: Limurua IPz Limua H Ligurtia P] 295- 296 mtMafo ordine P2 297 Lichina: Lichinia I / candeie: candela V,H (lampades) I / cicindela: cicindila Vi posf corr. cicindilia HI Mai cincendela P] 298 (lixe) aquarum Pz 299 aliquis: quis Pi / cito: ludo Pi / Iabitur: labibitur Pz 300 fetor (olor) P] / oletum om. Pi f Las genus est leguminis, inde lasanum, unde [...] (vix /egifMr) et lasonatus a um, unde lechitus vas olei. Lidras, meledictum. Lalgos, lepus, inde lagena, vas ad similitudinem leporis, et inde la guncula. Lebes ex ere est, cacabus ex ferro. Limis, oblicus .i. mensuratus. Lixe qui exercitum questus gratia sequuntur. Luctari in mercando sive in pugnando contendentes. Linigera (vix /egi- fur) mulier auguratrix. Lacere inducere in fraudem dicitur, inde est allicere et lacessere, inde lac tat, et inlectat, oblectat, delectat. Locupletes, locorum multorum domini.Larvati, furiosi, quasi larvis extracti. Luxa, membra cum suis locis muta et soluta, unde luxuriosus, in re familiari solu tus. Lumbago, vitium lumborum et debilitas?Lusticio, vitium oculorum qui clarius vesperi quam meridie cernunt. Lura, os culi vel etiam utris, unde lurcones, capacis gule homines et bonorum suorum contemptores. Lolarius, tortor. Libitina, locus mortuorum. Ludarium est aliqua res di gna habi ludo et contemptui. Lancino .i. lanio frequenter. Eximie tractatum iniciata secundum auribus vatum cepit contexere ceptum posf 300 add. Pt Explicit tractatus secundus de littera undecima que dicitur -L- H