GOVERNMENT OF MINISTRY OF HOME AFFAIRS

LOK SABHA UNSTARRED QUESTION NO.3236 TO BE ANSWERED ON THE 11TH FEBRUARY, 2014/MAGHA 22, 1935 (SAKA)

REGIONAL LANGUAGES

3236. SHRI VILAS MUTTEMWAR:

Will the Minister of HOME AFFAIRS be pleased to state:

(a) whether it is a fact that as per census of 1961 and 1971, many of the languages in 1961 census have been eliminated in the subsequent census of 1971;

(b) if so, the details thereof along with the number of languages in 1961 and 1971; and

(c) the criteria adopted to recognise the regional languages? ANSWER

MINISTER OF STATE IN THE MINISTRY OF HOME AFFAIRS (SHRI R.P.N. SINGH)

(a): The office of Registrar General & Census Commissioner, India in MHA conducts Population Census in the year ending with ‘1’ wherein data on various demographic and socio-economic parameters including that on languages / mother tongues spoken by people are collected. In Census 1961, name of all mother tongue returns were published irrespective of the number of speakers. The number of mother tongue names published in 1961 Census was 1652. Out of these, 208 Mother Tongues were reported by 10,000 or more speakers at the all- India level. Since Census 1971, in accordance with the decisions of the Govt. of India, names of mother tongues returned by 10,000 or more speakers at the all India level are only being published. The number of mother tongues with 10,000 or more speakers at the all-India level, as per 1971 Census was 132.The returns in the Census are respondent based. Hence, the question of deliberate elimination of languages / mother tongues does not arise. (b): The lists of languages/ mother tongues returned at Census 1961 & 1971 are attached as Annex I & II respectively.

(c): As per the information available in the Ministry of Human Resource Development, there is no provision of recognizing a language as a ‘regional language’ by the Government of India of the State Governments. Hence, the question of adopting any criteria to recognize any language as a ‘regional language’ doesn’t arise. However, the State Government may recognize a so called regional language to be used in education as a subject/medium or as an …2/

-2-

L.S.US.Q. No 3236 for 11.02.2014

official language of the State if a sizeable number of people speak that language in the concerned State or a particular area in the State. For example, the official language of Assam is Assamese, but Bengali has been recognized as an associate official language in three districts of Assam. In Manipur, Mao, Kom, Paite etc. are some of the languages which are spoken at the regional/ local level and are not the official languages of Manipur have been recognized as languages to be used in school education.

The office of Registrar General & Census Commissioner, India has also not adopted any criteria to recognize the so called regional languages. This office only ascertains number of languages/mother tongues as spoken in the country derived from the mother tongue returns during decennial Census enumeration based on the following two questions canvassed in the entire country synchronously:

i) Mother Tongue ii) Other Languages Known

Since 1971 Census, the data on mother tongues are being presented in the form of Language Tables under Scheduled (Part-A) and Non-Scheduled (Part-B) categories, through a process of scrutiny, rationalization, classification following the linguistic methods and principles as well as the existing knowledge base in the discipline.

****** Annexure-I L.S.US. Q. No. 3236 for 11.02.2014 The list of published Mother Tongues of 1961 Census Sl. No. Name of Mother Tongue Sl. No. Name of Mother Tongue 1 2 3 2 1 Abhahaik 51 Araji 2 Abor/Adi 52 Arakanese 3 Achik 53 Arava 4 Ad Dharmi 54 Ardhamagadhi 5 Adhuni 55 Are 6 Adibhasha 56 Arki Pahari 7 Adibhasha-Bhotia 57 Arleng 8 Adibhasha-Kurukh/Oraon 58 Armenian 9 Adibhasha-Munda 59 Ascrini 10 Adibhasha-Nagesia 60 Ashai 11 Adi Dravida 61 Ashia 12 Adin 62 Ashing 13 Adivasi 63 Askardi 14 Adivasi-Bhili 64 Assamese 15 Adkuri 65 Assirian (Standard spelling Assyrian) 16 Adnis 66 Asuri 17 Advichanchi 67 Atavika 18 Afghani/Kabuli/Pakhto/Pashto/Pathani 68 Aurkhati 19 African 69 Australian 20 African Krue 70 Austrian 21 Agari 71 Awadhi 22 Agaria 72 Babari 23 Agarwali 73 Babai Pahari 24 Agrawali 74 Bachadi 25 Agsula 75 Badaga 26 Ahenai 76 Badhri 27 Ahirani 77 Bagalyoni 28 Ahiri 78 Baghati 29 Ahiri- 79 Baghelkhandi 30 Ahirwati 80 Baghli Pahari 31 Aia Alam 81 Baglani 32 Aimol 82 Bagri 33 Ajmeri 83 Bagri-Rajasthani 34 Aka/Hrusso 84 Baha 35 Alanic 85 Bahane 36 Alkari 86 Bahawalpuri 37 Almori 87 Bahe 38 Alwari 88 Bahthi 39 American 89 Bahusar 40 Anal 90 Baigani 41 Andamanese 91 Bairagi 42 Andhi 92 Baisali 43 Andhra 93 Baisiya 44 Anga 94 Baite 45 Angami 95 Baiti 46 Anharic 96 Bakatan 47 Annamese/Annamite. 97 Bakerwali 48 Ao 98 Bakhli 49 Apatani 99 Balabandhu 50 Arabic/Arbi 100 Balai 101 Balauri 160 Bhagalpuri 102 Balbangiri 161 Bhagat 103 Balhapuri 162 Bhagnadi 104 Baliai 163 Bhagnari 105 Balinese 164 Bhagri Pahari 106 Baliyani 165 Bhagwati 107 Balochi/Baluchi 166 Bhajer 108 Balsani Pahari 167 Bhalesi 109 Balti 168 Bhali 110 Balvan 169 Bhamti 111 Banai 170 Bhandari 112 Banarasi 171 Bhangari 113 Banari 172 Bhangra 114 Banbhasha 173 Bharati 115 Bandubal 174 Bharatpuri 116 Bangala 175 Bharia 117 Bangargi 176 Bharmauri/Gaddi 118 Bangarni 177 Bhateali 119 Bangaru 178 Bhateali Bharmauri 120 Bangni 179 Bhateali Chamba 121 Bangro 180 Bhateali Gadi 122 Banjari 181 Bhateali Hindi 123 Banor 182 Bhatia 124 Bansbali 183 Bhatiari 125 Banshi 184 Bhatkal 126 Banspuri 185 Bhatri 127 Bansyari 186 Bhattiani 128 Banthli 187 Bhigoli 129 Baori 188 Bhilali 130 Barad 189 Bhili 131 Barai 190 Bhilodi 132 Bare 191 Bhim 133 Barel 192 Bhimchaura 134 Barik 193 Bhivadi 135 Barjaian 194 Bhogta 136 Barochi 195 Bhohoe 137 Basali 196 Bhoi-Khasi 138 Basauli 197 Bhoi-Marathi 139 Bashahri 198 Bhojpuri 140 Bask 199 Bhopali 141 Basque 200 Bhotia-unspecified 142 Basti 201 Bhoyari 143 Baudh 202 Bhuani 144 Bavari 203 Bhuiya/Bhuyan 145 Bavchi 204 Bhuiya/Bhuyan-Oriya 146 Beldari 205 Bhuj 147 Belgian 206 Bhulia 148 Bengali 207 Bhumij 149 Bengani 208 Bhumijali 150 Benjua 209 Bhunjia 151 Beradi 210 Bhutani 152 Beriya 211 Bhutnagri 153 Bete 212 Bidichoras 154 Betuli 213 Bihari 155 Bhadauri 214 Bijapuri 156 Bhadrawahi 215 Bikaneri 157 Bhadri 216 158 Bhadruvali 217 Bilaspuri/Kahluri 159 Bhagali 218 Bilni 219 Binhari 278 Chandari 220 Binjhwari 279 Chang 221 Birhor 280 Chang-Naga 222 Birjia/Brijia/Binjhia 281 Changru 223 Bishnupuriya 282 Changsen 224 Bithalanean 283 Chaperar 225 Biyogi 284 Charani 226 Bodo/Boro 285 Chari Chong 227 Bojwar 286 Chathgir 228 Bokar 287 Chaubar 229 Bolti Zaban 288 Chau Bhasha 230 Bomba 289 Chaupali 231 Bombagga 290 Chaurasi 232 Bondala 291 Chenchu 233 Bondili 292 Chero 234 Bongcher 293 Cherwani 235 Bori 294 Chetori 236 Boria 295 Chettibhasha-Kannada 237 Bori-Abor/Adi 296 Chettibhasha-Konkani 238 Brahmani 297 Chhari 239 Brain 298 Chhattisgarhi 240 /Braj Bhakha 299 Chhekari 241 Brazil 300 Chhika chhiki 242 Brokpa 301 Chhushmeni 243 Bucher 302 Chibhali 244 Budabukkala 303 Chilasi 245 Budali 304 Chinawari 246 Budhi 305 Chind 247 Budubudike 306 Chinese/Chini 248 Bugluyani 307 Chini Pahari 249 Bukhari 308 Chin-Unspecified 250 Bundelkhandi 309 Chiru 251 Bunhar 310 Chitodi 252 Bunjwali 311 Chodhari 253 Burdi 312 Chongloi 254 Burgandi 313 Chotanagpuri 255 Burgaza 314 Chote 256 Burmese 315 Chovoel 257 Byadha 316 Chow 258 Cambodian 317 Christian 259 Canadian 318 Chulikata/Idu 260 Canter 319 261 Canthars 320 Churahi Gadi 262 Celtic 321 Ciol 263 Ceylonese/Simelu/Singhalese 322 Commanga 264 Chabeli 323 Congolese 265 Chachadi 324 Coor 266 Chachi 325 Coorgi/Kodagu 267 Chage 326 Corsican 268 Chakesang 327 Cushai 269 Chakma 328 Cutch 270 Chakru 329 Czech/Czechoslovakian 271 Chamaiya 330 Dafla 272 Chamari 331 Dakani/Musalmani 273 Chamba Pahari 332 Dakhuria 274 Chameali 333 Dakkala 275 Chameali Hindi 334 Dakshini 276 Champa 335 Daldi 277 Chamrali 336 Dalu 337 Dalue 396 Dondiyali 338 Damal 397 Dorachuttam 339 Dandasi 398 Dorli 340 Dangchagha 399 Dravidam 341 Dangi 400 Dubli 342 Danish 401 Dukpa 343 Darchini 402 Dulai 344 Dardi 403 Dunavi Pahari 345 Darhi 404 Dungari 346 Darlong 405 Dutch 347 Darwi 406 Dwed Boli 348 Dasari 407 East Indian 349 Dati 408 Egyptian 350 Dayyala Bhasha 409 Ekidi 351 Dehari 410 Elonguria 352 Dehati 411 English 353 Deke 412 Etawali 354 Deori 413 Ethiopian 355 Derasmati 414 Eti 356 Derawal 415 Eurasian 357 Desbadi 416 European 358 Deshi 417 Ewe 359 Deswali 418 Fatma 360 Deswali/Hariani 419 Fernada 361 Deswayi 420 Fijian 362 421 Finnish 363 Dewar Boli 422 Firangi 364 Dhallu 423 Flemish 365 Dhamdi 424 French 366 Dhamyani 425 Fugian 367 Dhanagari 426 Fulmali 368 Dhanderi 427 Fulnagri 369 Dhandi 428 Gabaro 370 Dhangri 429 Gadaba 371 Dhanki 430 Gadal 372 Dhanwari 431 Gadaria 373 Dharampuria 432 Gadi Chameali 374 Dharampuri Pahari 433 Gadia Lohari 375 Dhedgujari 434 Gadi Hindi 376 Dhedi 435 Gadoli 377 Dhelki 436 Gadya Bhasha 378 Dhelki-Oriya 437 Gaelic 379 Dhimal 438 Gagar 380 Dhiwari 439 Gahora 381 Dhodia 440 Gaiki 382 Dhundhari 441 Gallong 383 Dhurwa 442 Gamit/Gavti 384 Dichi 443 Ganga 385 Digaru 444 Gangapari 386 Dimasa 445 Gangasi 387 Dingal 446 Gangte 388 Diwhe 447 Ganju 389 Dogri 448 Gaoli 390 Dogri Hindi 449 Garhwali 391 Doharahu 450 Garo 392 Domali 451 Garpagari 393 Dombari 452 Garudi 394 Dommara 453 Gaudo 395 Domra 454 Gaunti 455 Gavari 514 Guthara 456 Gawari 515 Gwalri 457 Gayari 516 Hadem 458 Gazai 517 Haijong/Hajong 459 Geneng 518 Hairamba 460 German 519 Hakkipikki 461 Ghamoli 520 Halabi 462 Ghanese 521 Halai 463 Ghanjhari 522 Halam 464 Ghasi 523 Hali 465 Ghati 524 Halian 466 Ghatwal 525 Halvado 467 Ghazipuri 526 Hamar 468 Ghircharg 527 Handuri 469 Ghisadi 528 Hanemadi 470 Gilgiti 529 Hangseen/Hansing 471 Girdu 530 Hangui 472 Goanese 531 Hanoi 473 Godagali 532 Haokeep/Haokup 474 Godari 533 Har 475 Godhami 534 Hara 476 Godwari 535 Haranshikari 477 Gohari 536 Harauti 478 Gojri 537 Hardasi 479 Golari 538 Hasang 480 Golari-Kannada 539 Hatakari 481 Gondani 540 Hattiya Ki Bo! 482 Gondi 541 Hawaii 483 Goodi 542 Hebrew/Jewish 484 Goolla 543 Heirlese 485 Gopal 544 Helgo 486 Gora 545 Hengna 487 Gorakhpuri 546 Hijomdel 488 Gorh 547 Himachali 489 Gorhathi 548 Hindi 490 Gorila 549 Hindi 491 Gorkhali 550 Hindi Mehlogi 492 Gosai 551 Hindi Pahari 493 Gosavi 552 Hindi Punjabi 494 Gouda Prakrutha 553 495 Gouda Saraswata 554 Hindustani 496 Gouriya 555 Hmar 497 Govari 556 Ho 498 Gowala 557 Holiya 499 Gowro 558 Hoshiarpuri 500 Goyali 559 Hudia 501 Greek 560 Hungarian 502 Gujarati 561 Hungyo 503 Gujari 562 Indian 504 Gujaru 563 Indoi 505 Gujjari 564 Indonesian 506 Gulgulia 565 Inkari 507 Gur 566 Irani/Iranian 508 Gurdaspuri Pahari 567 Iraqui 509 Gurjara 568 Irish 510 569 Irula/Iruliga 511 Gurung 570 Islami 512 Gurvi 571 Israeli 513 Gusara 572 Italian 573 Jabakhri 632 Kalali 574 Jabalpuri 633 Kalari 575 Jad 634 Kalazan 576 Jadeji 635 Kalbeli 577 Jagannathi 636 Kallar 578 Jaini 637 Kalwi 579 Jaintia 638 Kamadun 580 Jaipuri 639 Kaman 581 Jamatia 640 Kamargam 582 Jammuwal Gojri 641 Kamari 583 Jamthali 642 Kamari-Santali 584 Jamuali 643 Kamat 585 Jamuali Hindi 644 Kamathi 586 Jangali 645 Kami 587 Jangali-Korwa 646 Kammara 588 Jangi 647 Kanashi 589 Japanese 648 Kanauji 590 Jarasi 649 Kanauri 591 Jatapu 650 Kanauri Hindi 592 Jati 651 Kandi 593 Jatki 652 Kandiali 594 Jatki-Punjabi 653 Kandra 595 Jaunsari 654 Kandri 596 Javanese/Java 655 Kangali 597 Jawali Pahari 656 Kangilu 598 Jesalmeri 657 Kangri 599 Jhalo Malo 658 Kangri Pahari 600 Jhamral 659 Kanjari 601 Jhangi 660 Kankeri 602 Jhara 661 Kanki 603 Jhari 662 Kannada 604 Jharia 663 Kansale 605 Jhora 664 Kantari 606 Jodhpuri 665 Kapati 607 Jogala 666 Karai 608 Jogi 667 Karandgam 609 Jogsani 668 Karandi 610 Johari 669 Karangam 611 Jok-ri 670 Karbong 612 Jord 671 Kardhani 613 Juang 672 Karen 614 Jubbali 673 Kargoni 615 Junkuku 674 Karhadi 616 Kabui 675 Karkarmundi 617 Kacha Naga 676 Karmali 618 Kachari 677 Karnataka 619 Kachari-Bengali 678 Karumkhatan 620 Kachchhi 679 Karwali 621 Kadi 680 Karwari 622 Kadubhasha 681 Kashali 623 Kagate 682 Kashi Kapadi 624 Kaghani 683 Kashj 625 Kahari 684 Kashmiri 626 Kaikadi 685 Kashmiri Hindi 627 Kaipang 686 Kashmiri Pahari 628 Kaisid 687 Kaspar 629 Kalahandi 688 Kasturi 630 Kalahari 689 Kasturi Bhasha 631 Kalai 690 Katgi 691 Kaihtyawadi 750 Kilong 692 Kathodi 751 Kipgen 693 Katia 752 Kir 694 Katika 753 Kirari 695 Katkari 754 Kisan 696 Kattunaicken 755 Kisan-Bhumij 697 Katwi 756 Kisan-Kurukh/Oraon 698 Kauri 757 Kisan-Santali 699 Kavara 758 Kishanganjia 700 Kaw 759 Kishangarhi 701 Kawami 760 702 Kawri 761 Kiunthali 703 Kedhi 762 Kmer 704 Kerala 763 Ko Bashai 705 Kewati 764 Koch 706 Kharia 765 Koda/Kora 707 Khairari 766 Koduva 708 Khalpa 767 Kohistani 709 Khama 768 Koireng 710 Khamba 769 Kokadi 711 Khambu 770 Kokag 712 Khami 771 Kok Barak 713 Khampa 772 Kokna/Kokni/Kukna 714 Khampti/Khamti 773 Kol 715 Khanali 774 Kolami 716 Khanchi Wari 775 Kolchi 717 Khandeshi 776 Koldi 718 Khandvi 777 Kolhati 719 Khansi 778 Koli 720 Kharia 779 Koli-Gujarati 721 Khariboli 780 Kolkamar 722 Kharkhadi 781 Kom 723 Khasal 782 Konagar 724 Khasbodi 783 Konai 725 Khasi 784 Konavar 726 Khati 785 Konda 727 Khatri 786 Kongar 728 Khatri-Saurashtra 787 Kongbo 729 Khattai 788 Kongkoi 730 Khawathlang 789 Konkani 731 Khelma 790 Konkari 732 Kherwari 791 Konwar 733 Khezha 792 Konyak 734 Khiemnungam 793 Konyo 735 Khoirao 794 Kora-Banjari 736 Khoja 795 Koracha 737 Khokili 796 Koraga 738 Khond/Kondh 797 Koraku 739 Khongzai 798 Korama-kannada 740 Khorpi 799 Koraputi 741 Khortha/Khotta 800 Korava 742 Khowar 801 Korchi 743 Khristy 802 Korean 744 Khuku 803 Korku 745 Kidki 804 Korlani 746 Kigoi 805 Korwa 747 Kikaya 806 Kosan 748 Kikiya 807 Kosari 749 Killikyati 808 Kosavan 809 Koshti-Bundeli 868 Lahuli 810 Koshti-Marathi 869 Lahuli of Chamba 811 Kota 870 Lakher 812 Kotali 871 Lalgi 813 Kotaran 872 Lalung 814 Kotgarhi 873 Lama 815 Kotvali 874 Lamani/ 816 Koya 875 Lamgang 817 Koyri 876 Lamzali 818 kristi 877 Lande 819 Ksarwar 878 Langrong 820 Kshatri 879 Langtung 821 Kshatriya-Gujarati 880 Langu 822 Kshatriya-Marathi 881 Laotian 823 Kuchbandhi 882 Laria 824 Kudu 883 Larka 825 Kudubi 884 Lashkari 826 Kui 885 Latin 827 Kuki-Unspecified 886 Layalpuri 828 Kuli 887 Lazodi 829 Kully 888 Lebanonese 830 Kului 889 Lemei 831 Kumadri 890 Lepcha 832 Kumauni 891 Lhouvum 833 Kumbar 892 Liangmei 834 Kumbhari 893 Libo 835 Kumharsaini 894 Limbu 836 Kumki 895 Lingayati 837 Kunali 896 Lithuanian 838 Kunbau 897 Loasi 839 Kuncherukala 898 Loasia 840 Kundh 899 Lodha 841 Kunihari Pahari 900 Lodhanti 842 Kunija 901 Lodhi 843 Kunkhardong 902 Logli 844 Kunsar 903 Lohara 845 Kuravanji 904 Lohari 846 Kurmali Thar 905 Lohari-Kurukh/Oraon 847 Kurmi 906 Lohari-Malpaharia 848 Kurmi-Hindi 907 Lohari-Marathi 849 Kuruba/Kurumba 908 Lohari-Munda 850 Kurukal 909 Lohari-Rajasthani 851 Kurukh/Oraon 910 Lohari-Santali 852 Kuruva Kannadam 911 Loher 853 Kuruvikkaran 912 Lonari 854 Kutal 913 Lotha 855 Kuthari 914 Lumhao 856 Kutiyali Pahari 915 Lungandeu 857 Labanic 916 Lunkhul 858 Laccadive 917 Lushai/Mizo 859 Ladakhi 918 Luxembourgian 860 Ladar 919 Madan 861 Ladhadi 920 Madari 862 Ladhari 921 Madari-Kannada 863 Ladi 922 Madari-Kuruva 864 Lagodu 923 Madari-Nati 865 Laheha 924 Madari-Telugu 866 925 Madgi 867 Lahori 926 Madhesi 927 Madrasi 986 Mangolian/Mongolian 928 Madurai 987 Manhali 929 Madwali 988 Mani 930 Magahi/Magadhi 989 Manipuri/Meithei 931 Magari 990 Manjhi 932 Mahajani 991 Mankari 933 Mahajani-Rajasthani 992 Manne 934 Mahajani- 993 Mao 935 Mahakuri 994 Mar 936 Mahar 995 Marahi 937 Maharajshahi 996 Marajee 938 Mahari 997 Maral 939 Mahasu Pahari 998 Maram 940 Mahaswali 999 Marari 941 Mahato 1000 Marathi 942 Mahesri 1001 Marchha 943 Mahili 1002 Maria 944 Mahl/Maldivian 1003 Maring 945 Mahlogi 1004 Marli 946 Mahto 1005 Marwari 947 Mai 1006 Marwari Gondi 948 Maina 1007 Mashan 949 Mainpuri 1008 Masti 950 Maithili 1009 Mastin 951 Majhawari 1010 Mate 952 Majhi-Korwa 1011 Mateli 953 Makhiya 1012 Mathanga 954 Makrani 1013 Mathuri 955 Makware 1014 Mathuri-Banjari 956 Malabar 1015 Matia 957 Mala Bhasha 1016 Matrai 958 Malai/Malay/Malaya/Malayan 1017 Matu 959 Malani 1018 Mawchi 960 Malantha 1019 Mech 961 Malari 1020 Meghwali 962 Malayalam 1021 Mehari 963 Malekudi 1022 Mehtar 964 Malgiri 1023 Mejwari 965 Malhar 1024 Melashi 966 Mali 1025 Meluri-Rengma 967 Mallayakka 1026 Memani 968 Malmaja 1027 Memba 969 Malnuti 1028 Metali 970 Malo 1029 Mewari 971 Malpaharia 1030 Mewati 972 Malsan Pahari 1031 Mijai 973 Maltese 1032 Mijiu 974 Maltis 1033 Miju 975 Malto 1034 Mikir 976 Malvi 1035 Mikum 977 Manaki 1036 Milang 978 Mandakini 1037 Minyong 979 Mandeali 1038 Mioli 980 Mandi 1039 Mirdha-Kharia 981 Mandula 1040 Mirdha-Koda/Kora 982 Manduri Pahari 1041 Mirgani 983 1042 Miri 984 Mangari 1043 Mirpuri 985 Manglorese 1044 Mirzapuri 1045 Mi Shing 1104 Nagpuri 1046 Mishmi 1105 Nagpuri-Eastern Magahi 1047 Mita 1106 Nagpuri-Marathi 1048 Mochi 1107 Nagwanshi 1049 Mogh 1108 Nahari 1050 Moghia 1109 Naikadi 1051 Molu 1110 Naiki-Banjari 1052 Momidomi 1111 Naiki-Kolami 1053 Mompa 1112 Naiki-Kuruba/Kurumba 1054 Mondillu 1113 Naikpodi 1055 Mongheria 1114 Nainitali 1056 Monpa 1115 Naiya 1057 Monsnng/Mongsen 1116 Nakkala 1058 Montadenchetty 1117 Nalagarhi 1059 Moopan 1118 Nandiwali 1060 Morma 1119 Nangeli 1061 Moung 1120 Narmadiya 1062 Moyol 1121 Narnoli 1063 Moyon 1122 Nasang Ki Boli 1064 Mru 1123 Nasuka 1065 Muchi 1124 Natakani 1066 Mughaliya 1125 Nati 1067 Mulki 1126 Nawait 1068 Mullu 1127 Nayakula 1069 Mulsom 1128 Nazu 1070 Multani 1129 Neelishikari 1071 Mumbhara 1130 Neglo 1072 Mundala 1131 Nehara 1073 Mundari 1132 Neisel 1074 Munda-unspecified 1133 Neof 1075 Mundi 1134 Nepali 1076 Mungi 1135 Nepali Hindi 1077 Mura 1136 Newari 1078 Murari 1137 Ngaite 1079 Murasing 1138 Nicobarese 1080 Muria 1139 Nigerian 1081 Muria-Hindi 1140 Nihali 1082 Mursum 1141 Nimadi 1083 Mushahar 1142 Ning 1084 Muslim Pahari 1143 Nishang 1085 Muttari 1144 Noatia 1086 Muwasi 1145 Nocte 1087 Muzaffarpuria 1146 Nokpu 1088 Myalor 1147 Nongtung 1089 Mysore 1148 Noor 1090 Nagar 1149 Norwegian 1091 Nagarchal 1150 Nudiya 1092 Nagarchi 1151 Nuniya 1093 Nagari 1152 Nurpuri 1094 Nagari-Hindi 1153 Oda 1095 Nagari-Kannada 1154 Odanwali 1096 Nagari-Malayalam 1155 Odki 1097 Nagari-Marathi 1156 Ojhi 1098 Naga-Unspecified 1157 Onge 1099 Nagauri 1158 Orangkong 1100 Nagbanshi 1159 Ordial 1101 Nagesia 1160 Oriya 1102 Nagi 1161 Oswali 1103 Nagli 1162 Ottanmoli 1163 Pachhimi Hindi 1221 Pariya 1164 Pachhimi Hindi Pahari 1222 Parji 1165 Pachhimi Pahari 1223 Parki 1166 Padakhy 1224 Parsi 1167 Padam 1225 Parsi-Bhumij 1168 Padari 1226 Parsi Gondi 1169 Padmashali 1227 Parui 1170 Padvi 1228 Parvari 1171 Pahalwani 1229 Paschima 1172 Paharia 1230 Pashchimi 1173 Pahari Almorah 1231 Pasi 1174 Pahari-Brijia/Birjia/Binjhia 1232 Pasi-Abor/Adi 1175 Pahari Chamang 1233 Pasma 1176 Pahari Dehra Dun 1234 Pasoba 1177 Pahari Kiru 1235 Patani 1178 Pahari Kotkhai 1236 Pathari 1179 Pahari Punjabi 1237 Patharwati 1180 Pahari Suketi 1238 Pathisadi 1181 Pahari Tikkari 1239 Pathlu 1182 Pahari-unspecified 1240 Patiali Pahari 1183 Pahari U.P. 1241 Patkari 1184 Paidi 1242 Patsani Pahari 1185 Paik 1243 Pattam Bhasha 1186 Pailibo 1244 Pattani 1187 Paite 1245 Pattapu Bhasha 1188 Paki 1246 Patvi 1189 Pakistani 1247 Pawi 1190 Palandi 1248 Pawite 1191 Pali 1249 Pawri 1192 Paliya 1250 Pemeko 1193 Pallakkal 1251 Pendhari 1194 Palvi 1252 Pengu 1195 Palwali 1253 Persian 1196 Pamidi 1254 Peshawari 1197 Pamula Bhasha 1255 Phaktun 1198 Pancha 1256 Phelungre 1199 Panchali 1257 Philippine 1200 Panchpargania 1258 Phom 1201 Panchrangi 1259 Pichakuntla 1202 Pandi 1260 Pilgar 1203 Pando 1261 Pingal 1204 Pang 1262 Pinjari 1205 Pangi 1263 Pittala Bhasha 1206 Pangsha 1264 Pnar/Synteng 1207 1265 Poba 1208 Pania 1266 Pochury 1209 Pankhali 1267 1210 Panki 1268 Pohani 1211 Paomata 1269 Poi 1212 Parachinari 1270 Pokrine 1213 Paradhi 1271 Polish 1214 Parava 1272 Poma 1215 Pardesi 1273 Pomla 1216 Pardhan 1274 Pomo 1217 Parenga 1275 Pondara 1218 Pargar 1276 Pondri 1219 Parhaiya 1277 Poosala 1220 Parikala 1278 Portuguese 1279 Pothwari 1338 Rewapari 1280 Powari 1339 Riba 1281 Prakrit 1340 Reinsuni 1282 Proja 1341 Rishi 1283 Punchhi 1342 Riyasati 1284 Punjabi 1343 Rohe 1285 Punjwali 1344 Rohidasi 1286 Purbi 1345 Rohilkhandi 1287 Purbi-Maithili 1346 Rohtaki 1288 Purnea 1347 Roman 1289 Purum 1348 Roman-Hindi 1290 Pussi 1349 Roman-Malayalam 1291 Qustash 1350 Rongmei 1292 Rabha 1351 Rose 1293 Raghobansi 1352 Roumanian 1294 Rahiya 1353 Rovabi 1295 Rai 1354 Rowdhari 1296 Raj 1355 Rumail 1297 Rajasthani 1356 Rupini 1298 Rajawati 1357 Russian 1299 Rajbangsi 1358 Sabari 1300 Rajbhar 1359 Sadan/Sadri 1301 Rajghar 1360 Sadharan 1302 Raj Gondi 1361 Sadhori 1303 Rajhari 1362 Saharanpuri 1304 Rajputani 1363 Saharasabadi 1305 Rajputi 1364 Saheria 1306 Rajwari 1365 Saibya 1307 Rak 1366 Saimal 1308 Rakay 1367 Sairi 1309 Rakchhai 1368 Sale 1310 Ralte 1369 Sali 1311 Ramdasi 1370 Sam 1312 Ramgarhiya 1371 Samagara 1313 Ramo 1372 Samaria 1314 Rampuri 1373 Sambhalpuri 1315 Ranat 1374 Samchu 1316 Ranati 1375 Samishra 1317 Ranchi 1376 Sanap 1318 Rangareji 1377 Sangtam 1319 Rangari 1378 Sankara 1320 Rangdania 1379 Sankara-Yerukala/Yerukula 1321 Rangkhol 1380 Sanku 1322 Ranthia 1381 Sansi 1323 Rasmiati 1382 Sanskrit 1324 Rathauri 1383 Santali 1325 Rathi 1384 Saperi 1326 Rathia 1385 Sapru 1327 Ratiya 1386 Saraiya 1328 Ravli 1387 Sardari 1329 Rawati 1388 Sarnarthi 1330 Razali 1389 Sarodi 1331 Reang 1390 Sarsar 1332 Rebuchebs 1391 Sarwariya 1333 Reddi Bhasha 1392 Sasi 1334 Regari 1393 Sasna 1335 Rekhti 1394 Saswari 1336 Relli 1395 Sathari 1337 Rengma 1396 Satnami 1397 Satrali 1456 Solaga 1398 Saunti 1457 Solaga-Kannada 1399 Saurashtra 1458 Solon Pahari 1400 Saurashtri 1459 Somali 1401 Sauria 1460 Somasahag 1402 Savaji 1461 Sonari 1403 Savara 1462 Sondwari 1404 Sayeng 1463 Songani 1405 Scottish 1464 Sonjhari 1406 Seema 1465 Sonni 1407 Seesa Kammari 1466 Soracholi 1408 Sellum 1467 Sorathi 1409 Sema 1468 Spanish 1410 Sengou 1469 Spiti 1411 Serbocroatian 1470 Subba 1412 Servari 1471 Sudanese 1413 Servi 1472 Sudia 1414 Seypho 1473 Sujathigar 1415 Shaja 1474 Suketi 1416 Sham 1475 Sulung 1417 Shamnyuyangan 1476 Sungi 1418 Shan 1477 Sunkarad 1419 Shekasip 1478 Sunwar 1420 Shekhawati 1479 Surajpuri 1421 Sherdukpen 1480 Surali 1422 Sherpa 1481 Surgujia 1423 Shikari 1482 Surti 1424 Shina 1483 Suto 1425 Shompen 1484 Swadeshi 1426 Shone 1485 Swahili 1427 Shongthu 1486 Swani 1428 Shusha 1487 Swedish 1429 Siamese/Thai 1488 Swiss 1430 Siberian 1489 Syriac 1431 Sigitvia 1490 Taban 1432 Sikalgari 1491 Tableng 1433 Sikhi 1492 Tabu 1434 Sikkari 1493 Tadavi 1435 Sikkim Bhotia 1494 Tagalog 1436 Silpi 1495 Tagin 1437 Simla Pahari 1496 Taharine 1438 Simni 1497 Taiphakial 1439 Simong 1498 Takam 1440 Simte 1499 Takankari 1441 Sindhi 1500 Takari 1442 Singli 1501 Talami 1443 Singpho 1502 Talavia 1444 Singson 1503 Tamang 1445 Sinos 1504 Tamaria 1446 Sipari 1505 Tamboli 1447 Siraji 1506 Tamil 1448 Siraji-Inner Siraji 1507 Tanda 1449 Siraji-Kashmiri 1508 Tandara 1450 Sirmauri 1509 Tandil 1451 Sirmauri Hindi 1510 Tanganyika 1452 Slavic 1511 Tangbo 1453 Slovene 1512 Tangkhul 1454 Sodochi 1513 Tangsa 1455 Sohali 1514 Tanjarvalngo 1515 Tankera 1574 Tungo 1516 Tanti 1575 Turi 1517 Tara Dev-Pahari 1576 Turkish/Turkistani 1518 Tarane 1577 Uchai 1519 Taroa 1578 Udaiyarmoli 1520 Taroni 1579 Udangmudria 1521 Tashwar 1580 Udipi 1522 Tasti 1581 Uganda 1523 Tayeng 1582 Uhando 1524 Tebag 1583 Uhord 1525 Tehri 1584 Ujaini 1526 Tekari 1585 Ujra 1527 Teli 1586 Umarpala 1528 Teli-Marathi 1587 Umathi 1529 Telugu 1588 Upabhasha 1530 Temelly 1589 Upama Naga 1531 Tepali 1590 Urali 1532 Tewari 1591 Urani 1533 Tezang 1592 Uravan 1534 Thado 1593 1535 Thakai 1594 Urima Naga 1536 Thakri 1595 Urmasha 1537 Thali 1596 Usthu 1538 Thangngen 1597 Utkali 1539 Thaper 1598 Uttari 1540 Thar 1599 Uttari Pahari 1541 Thari 1600 Vadaga 1542 Tharu 1601 Vadakkali 1543 Tharu Awadhi 1602 Vadari 1544 Thatma 1603 Vaidu 1545 Thatwari 1604 Vaipaki 1546 Theevari 1605 Vaiphei 1547 Theogi Pahari 1606 Vaival 1548 Thoti 1607 Valluvamoli 1549 Tibetan 1608 Valmiki 1550 Tibia 1609 Vani 1551 Tidim 1610 Varanchiti 1552 Tikhak 1611 Varli 1553 Tihkir 1612 Vasava 1554 Tilali 1613 Vatu 1555 Tinauli 1614 Veddy 1556 Tirahutiya 1615 Vedic 1557 Tirbandi 1616 Vedpali 1558 Tirguli 1617 Venzutick 1559 Tlangtlang 1618 Vettuva 1560 Toda 1619 Vietnamese 1561 Tolcha 1620 Vondala 1562 Tolor 1621 Votga 1563 Topi 1622 1564 Toto 1623 Wai Ala 1565 Totoja 1624 Wakarali 1566 Towargarhi 1625 Walli 1567 Travankorian 1626 Walmiki 1568 Trimali 1627 Walvi 1569 Tripuri 1628 Wancho 1570 Trivedi 1629 Wandgiri 1571 Tulu 1630 Wani 1572 Tumbal 1631 War 1573 Tumbekaru 1632 Warhadi 1633 Watankari 1634 Welsh 1635 Yagistani 1636 Yahudi 1637 Yarkandi 1638 Yaskhila 1639 Yenadi/Yanadi 1640 Yerava 1641 Yero 1642 Yerukala/Yerukula. 1643 Yimchungre 1644 Yora 1645 Yugoslavian 1646 Zanskari 1647 Zeliang 1648 Zemi Naga 1649 Zindhari 1650 Zoroastrian 1651 Zou 1652 Zunwar Annexure-II L.S.US. Q. No. 3236 for 11.02.2014 The list of published Languages and fly - leaf Mother Tongues of 1971 Census

Sl. No Part A Sl. No Part A Lamani / Lambadi 12 SINDHI 1 ASSAMESE Lodhi Kachchhi Madhesi 13 TAMIL 2 BENGALI Magadhi / Magahi Kaikadi Chakma Maithali Yerukala / Yerukula Haijong/Hajong Malvi Malpaharia Mandeali 14 TELUGU Rajbangsi Marwari Vadari Mewari 3 GUJARATI Mewati 15 URDU Saurashtra Nagpuria Nimadi 4 HINDI Pahari Awadhi Panchpargania Baghelkhandi Pawari / powari Bagri Rajasthani Rajasthani Banjari Sadan / Sadri Bhadrawahi Sirmauri Bharmauri / Gaddi Sondwari Bhojpuri Surgujia Brajbhasha 5 KANNADA Bundelkhandi Badaga Chhattisgarhi 6 KASHMIRI Churahi Kishtwari Dhundhari Siraji Garhwali Gojri 7 MALAYALAM Harauti Yerava Haryanvi Hindustani 8 MARATHI Jaipuri Kamari Jaunsari Kangri 9 ORIYA Khairari Bhatri Khortha / Khotta Relli Kulvi Kumauni 10 PUNJABI Kurmali Thar Bagri Bilaspuri / Kahluri 11 SANSKRIT The list of published Languages and fly - leaf Mother Tongues of 1971 Census

Sl. No PART B Sl. No PART B Sl. No PART B

1 ADI 14 DEORI 33 KHIEMNUNGAN Adi Gallong / Gallong Adi Minyong / Minyong 15 DIMASA 34 KHOND / KONDH

2 ANGAMI 16 DOGRI 35 KINNAURI Chakru / Chokri 17 ENGLISH 36 KISAN 3 AO 18 GADABA 37 KOCH 4 ARABIC / ARBI 19 GARO 38 KODA / KORA 5 BALTI 20 GONDI 39 KOLAMI 6 BHILI / BHILODI Dorli Barel Maria 40 KONDA Bhilali Muria Kodu Chodhari Dhodia 21 GORKHALI / NEPALI 41 KONKANI Gamti / Gavit Garasia 22 HALABI 42 KONYAK Kokna / Kokni / Kukna Mawchi 23 HALAM 43 KORKU Paradhi Muwasi Pawri 24 HMAR Tadavi 44 KORWA Vasava 25 HO The list of published Languages and fly - leaf Mother Tongues of Varli Wagdi 26 JATAPU 45 KOYA 7 BHOTIA 27 JUANG 46 KUI 8 BHUMIJ 28 KABUI 47 KUKI 9 BISHNUPURIYA 29 KHANDESHI Ahirani 48 KURUKH / ORAON 10 BODO / BORO Dangi Kachari Gujari - Khandeshi 49 LADAKHI Mech 30 KHARIA 50 LAHAULI 11 CHANG 31 KHASI 51 LAHNDA 12 CHINESE / CHINI Pnar / Synteng War 52 LAKHER 13 COORGI / KODAGU 32 KHEZHA 53 LALUNG The list of published Languages and fly - leaf Mother Tongues of 1971 Census

Sl. No PART B Sl. No PART B

54 LEPCHA 77 SANTALI

55 LOTHA 78 SAVARA

56 LUSHAI / MIZO 79 SEMA

57 MANIPURI / MEITHEI 80 SHINA

58 MAO 81 SIKKIM BHOTIA

59 MIKIR 82 TANGKHUL

60 MIRI / MISHING 83 TANGSA

61 MISHMI 84 THADO

62 MOGH 85 TIBETAN

63 MONPA 86 TRIPURI

64 MUNDA 87 TULU

65 MUNDARI 88 VAIPHEI

66 NAGA 89 WANCHO

67 NICOBARESE 90 YIMCHUNGRE

68 NISSI / DAFLA TOTAL OF OTHER MOTHER - TONGUES

69 NOCTE

70 PAITE

71 PARJI

72 PAWI

73 PERSIAN

74 PHOM

75 RABHA