Wiadomości Gródeckie Haradockija Nawiny Gazeta o Ziemi Gródeckiej i jej Mieszkańcach l Nr 12-1 (255) l Grudzień 2017 - Styczeń 2018 l Cena 6,00 zł Królowym Stojle dy wGminieGródek l Fot. Radosław Kulesza rzeczańska Rozmowa z Wójtem Rozmowa fot. l oraz wszelkiej pomyślności w 2018 roku.

Radosnych Świąt Bożego Narodzenia KALENDARZ 2018 l życzy Redakcja „WG-HN”

Historia Karo l l Najpiękniejsze ogro BożeNarodzenie w l Ulica Za - -

Posesja Władysława2 Prochowicza, Podzałuki Posesja Bożeny Adamczyk, Waliły

Posesja Eugenii Gruszewskiej, Nowosiółki Posesja Haliny i Romana Bazyluków, Waliły-Stacja

Posesja Barbary Niczyporuk, Gródek Posesja Wiery Matwiejczyk,

Posesja Bożeny Popławskiej, Załuki Najpiękniesza Wieś Gminy Gródek 2017 - Nowosiółki

Konkursy „Estetyczna posesja – Ogródki 2017”

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 oraz- STYCZEŃ „Estetyczna 2018 Wieś Gminy Gródek 2017” fot. Urząd Gminy w Gródku (ciąg dalszy na str. 12) Od Redaktor Naczelnej 3

Łozowika, który mieliśmy okazję li wilczomleczu pięknym pisze w Stary rok odchodzi, a nowy przy- obejrzeć niedawno w GCK. W ja- swoim felietonie Basia Niczypo- chodzi… z tej okazji Wójt Gminy ki sposób znani artyści trafili do ruk. Nigdy jej jeszcze nie miałam Gródek Wiesław Kulesza podsu- Gródka, dowiecie się z artykułu na w domu, ale w tym roku na pewno mowuje tegoroczne gminne inwe- łamach naszej gazety. W paździer- sobie sprawię bożonarodzeniowy stycje oraz mówi o planowanych niku zabezpieczono witraże dzię- kwiat. Tradycyjnie w grudniowo- przedsięwzięciach. Zapowiada się ki projektowi RPOWP „Remont i -styczniowym numerze nie mo- rok intensywnych działań. wymiana okien cerkwi w Gródku że zabraknąć wspomnień o suro- Radości, spokoju, miłości naj- w celu ochrony zabytkowych wi- wych śnieżnych zimach, dawnym bliższych, odpoczynku od zgiełku traży i polichromii”. świątecznym klimacie, o jabłkach codzienności i wielu powodów do Dwa lata temu wydaliśmy kalen- i świeczkach na choince, kisielu z wspominania wyjątkowości świą- darz z ludowymi ręcznikami z Zie- owsa (nigdy nie próbowałam, ale tecznych chwil - tego Wam życzy- Witamy się z Wami okładką z mi Gródeckiej, rok temu – ze zdję- niewielu jest amatorów tej potra- my z okazji Bożego Narodzenia. pięknymi witrażami z cerkwi w ciami z naszej gminy. Teraz propo- wy) i łamańcach z makiem. A, sko- Niech 2018 rok przyniesie nadzie- Gródku. Te oryginalne witraże nujemy Państwu jako dodatek do ro o wigilijnych przysmakach mo- ję na realną możliwość zmian, na pochodzą z lat 50., kiedy to Adam kalendarium obrazy Marii Mielesz- wa… Nasze panie ze stowarzysze- odmianę tego co złe – na lepsze. Stalony – Dobrzański wraz z Je- ko – plastyczki z GCK. Większość nia Aktywny Senior wzięły udział PS. Zapraszamy do współpracy. rzym Nowosielskim pracowali nad osób wie, jak piękne kwiaty malu- w wojewódzkim mikołajkowym Podpowiadajcie tematy, nadsyłaj- nimi oraz projektowali i wykony- je Marysia. Tym razem specjalnie konkursie kulinarnym pn.: „Tra- cie swoje zdjęcia, artykuły, listy wali polichromię w gródeckiej do kalendarza wyczarowała maki, dycyjny stół wigilijny”. Przygoto- do 20 stycznia na adres dsulzyk@ cerkwi. O tych zdarzeniach przy- bratki, malwy, lilie, gwiazdę betle- wały stół z tradycyjnymi wigilijny- gckgrodek.pl pominał film „Śladami mistrzów. jemską… O gwieździe betlejem- mi potrawami z naszego regionu i Nowosielski na Podlasiu” Piotra skiej, a właściwie poinsecji, czy- zdobyły wyróżnienie. Gratulujemy. Dorota Sulżyk▲ Życzenia

Z okazji nadchodzących Świąt Bożego Narodzenia Lulajże Jezuniu składamy Państwu serdeczne życzenia Wielka radość nas ogarnia, gdyż na świat przychodzi Syn wszelkiej pomyślności, zdrowia, szczęścia i pogody ducha. Boży, aby nas zbawić. Nie wiemy, dlaczego tak, dlaczego Niech radość i pokój Świąt, w tym miejscu, nie wiemy też, dlaczego w tym czasie. poczucie osobistego i zawodowego spełnienia Wiemy jedno – uczynił to z miłości do nas. towarzyszą Państwu przez cały Nowy Rok. Maryja, tak jak troszczy się o małego Jezusa, z taką samą miłością dba o każdego z nas. Obyście wszyscy mieszkańcy Ziemi Gródeckiej, w te Święta Bożego Narodzenia doświadczyli niesamowitej obecności Jezusa W imieniu władz lokalnych i pracowników gminnych i Maryi w swoim życiu, abyście już nigdy nie czuli się jednostek samorządowych Mieszkańcom Gminy Gródek samotni i zmartwieni. życzą: Życzę, aby Ich obecność napawała Was ogromną radością Wójt Gminy Gródek Wiesław Kulesza i nadzieją. oraz Przewodniczący Rady Gminy Wieczysław Gościk Ks. Stanisław Kochanowski

Паважаныя чытачы ! Дзякуючы прыхільнасці рэдакцыі, маю магчымасць і радасць паздравіць Вас са Святамі Раства Хрыстовага ды Новым 2018 Годам. У гэтыя святочныя дні чарговы раз можам затрымацца над таямніцай Божай любоўі, Божага святла, Божага жыцця, якое пасялілася пасярод нас. Менавіта ў гэтую ноч нарадзіўся наш Збавіцель – Ісус Хрыстос. Слова Божага Айца прымае цела чалавечае. Праз таямніцу Ўцяляснення, Бог выпаўняе сваю аб’ятніцу дадзеную нашым прабацькам, а тым самым свайму народу. У такі спосаб пачаўся новы этап гісторыі збаўлення чалавека, час асаблівай прысутнасці і блізкасці Бога. Ад гэтуль Бог ёсць на заўсёды пасярод свайго народа і кожны, хто Яго прагне, можа Яго дасведчыць. Але не ўсе вераць ў Нараджэнне на зямлі Бога. Шмат рэчаў ім у гэтым перашкаджае. Існуюць сілы, якія стараюцца зацямніць веру ў Народжанага Місію.Такія людзі сёння святкуюць Раство Хрыстовае, але месца Хрысту не даюць ў сваім серцы, а нават выганяюць Яго. Усё ж такі Хрыстос нарадзіўся для ўсіх, каб ўсе праз веру ў Яго сталі Богападобнымі ды знайшлі дарогу ў Царства Нябеснае. Жадаю, каб Уцялесняны Сын Божы асвятліў Сваім поўным святлом ласкі свайго нараджэння, наш розум і дапаможа нам выконваць Ягоную Святую Волю, выкананне якой выявіцца ў нашым літургічным падыходзе да Свят. З пашанай Клір прыходаў Гарадоцкай Гміны Р. Х. 2017/2018 г.

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 4 Sprawy samorządowe Miliony z Unii Europejskiej na inwestycje w Gminie Gródek Rozmowa z Wójtem Gminy Gródek Wiesławem Kuleszą Jak ocenia Pan mijający rok? Patrząc z perspektywy na 2017 r., pomi- mo wielu trudności, jakie napotkaliśmy na swojej drodze, śmiało oceniam go jako po- zytywny czas dla naszej Gminy. Działania podejmowane w mijającym roku były na- stawione na przygotowywanie wniosków w zakresie pojawiających się możliwych dla Gminy źródeł dofinansowania ze środ- ków zewnętrznych. W nowej perspektywie finansowej 2014-2020, instytucje wdraża- jące poszczególne programy tak naprawdę dopiero w 2016 r. rozpoczęły uruchamianie konkursów, w których Gmina Gródek sta- rała się aktywnie uczestniczyć. Przełom roku 2016/2017 zaowocował po- zyskaniem dofinansowania w wysokości 34.800,00 zł z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Sulżyk Dorota Fot. w Białymstoku na „Zakup używanego sa- Reprezentacja naszej gminy podczas Spartakiady 2017 w Gródku mochodu gaśniczego dla Ochotniczej Stra- ży Pożarnej w Załukach”. Rok 2017 rozpo- został pozytywnie rozpatrzony. Projekt pn. 000,00 zł, w tym udział Gminy Gródek 295 częliśmy działaniami z projektu, realizo- Poprawa polsko-litewskich służb przeciw- 000,00 zł; wanego wspólnie z Partnerami Litewskimi pożarowych poprzez wzmocnienie kompe- - „Przebudowa drogi powiatowej Nr w ramach Programu Współpracy Interreg tencji strażaków zakłada przeprowadzenie 1440B polegająca na budowie chodnika V-A Litwa-Polska, pn. „Wspólny Litew- takich działań jak: szkolenie przygotowaw- na odcinku od ul. Dworcowej w Waliłach- sko – Polski projekt – poprawa publicznej cze psychologiczne straży pożarnej, szko- -Stacji do przejazdu kolejowego”. Wartość obsługi przeciwpożarowej”. W wyniku je- lenia w zakresie kwalifikowanej pierwszej zadania wynosi 260 000,00 zł, w tym udział go realizacji Gmina Gródek zakupiła nowy pomocy, wymiana strażaków, zakup sprzę- Gminy Gródek 130 000,00 zł. samochód ratowniczo-gaśniczy z przezna- tu (niezbędnego do poprawy świadczenia Inne przedsięwzięcia drogowe służące czeniem dla OSP w Gródku. Ponadto, w usług i wymiany straży pożarnej). Całkowi- poprawie bezpieczeństwa to: wykonanie ramach tego projektu płynnie, zgodnie z ta wartość projektu wynosi 46 165,79 euro, dodatkowej studni chłonnej na ul. Lisiej w harmonogramem Projektu, realizowane są przy czym udział Gminy Gródek stanowi Waliłach-Stacji i na ul. Północnej w Gród- różnego rodzaju działania polegające na kwotę 15 671,51 euro oraz dofinasowanie ku, rozbudowa oświetlenia ulicznego do wymianie doświadczeń oraz wiedzy mię- ze środków Unii Europejskiej to kwota 13 miejscowości Gródek-Kolonia, a także re- dzy strażakami z obu krajów w zakresie 320,78 euro (85%). monty dróg: ul. Kalinowskiego i ul. Party- ochrony przeciwpożarowej, tj.: szkolenia, W 2017 r. wiele zadań inwestycyjnych zantów w Gródku, ul. Dworcowej w Wali- spotkania partnerskie, wyjazdy studyjne, w naszej Gminie zostało wykonanych ze łach-Stacji, odcinka drogi powiatowej od ul. festyny tematyczne zarówno na Litwie, jak środków własnych oraz w zakresie dróg po- Zarzeczańskiej w Gródku do drogi krajowej i w Polsce. Zakończenie projektu nastąpi w wiatowych - w porozumieniu z Powiatem Nr 65, odcinka drogi powiatowej Gródek 2018 r. Całkowita wartość projektu wynosi Białostockim, gdzie w 50% partycypowa- – , odcinka drogi powiatowej 706 690 euro, w tym dofinansowanie z Unii liśmy w kosztach inwestycji położonych na od drogi krajowej Nr 65 do miejscowości Europejskiej 600 686,50 euro (85%), wkład terenie naszej Gminy, tj.: . własny Gminy Gródek wynosi 35 411,40 - „Przebudowa ul. Młynowej w Gródku W 2017 r. Komunalny Zakład Budżetowy euro. Przy wsparciu Urzędu Marszałkow- – drogi gminnej Nr 105037B”. Koszt re- w Gródku w ramach udzielonych dotacji z skiego, Gmina Gródek zakupiła dodatkowo alizacji inwestycji wyniósł 289 983,95 zł; budżetu Gminy Gródek wykonał następują- sprzęt ratowniczo-gaśniczy w postaci sań - „Wzmocnienie nawierzchni drogi po- ce zadania: „Modernizację przepompowni lodowych na potrzeby OSP Gródek. Ponad- wiatowej Nr 1436B w miejscowości Radu- ścieków w miejscowości Gródek, położo- to, w marcu 2017 r. został ogłoszony dru- nin”.Wartość zadania wynosi 230 000,00 zł, nych na ulicy Zarzeczańskiej, placu KZB gi nabór wniosków na tzw. małe projekty, w tym udział Gminy Gródek 115 000,00 zł; w Gródku, na ul. Chodkiewiczów, ul. Pół- również w ramach Programu Współpracy - „Przebudowa drogi powiatowej Nr nocnej i ul. Michałowskiej” (wartość zada- Interreg V-A Litwa Polska. Gmina Gródek 1287B na odcinku Bobrowniki – Cho- nia 59 600,00 zł); „Budowę budynku go- wspólnie z Jednostką Straży Pożarnej w Ra- montowce”. Wartość zadania wynosi 590 spodarczego wraz z wykonaniem instalacji seiniai złożyła w terminie wniosek, który elektrycznej przyłączeniowej agregatu prą-

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 Sprawy samorządowe 5 dotwórczego przy hydroforni w Waliłach” ca Powiatu Sokólskiego. Wiadomość o za- 2014-2020 Gmina, o czym wspominałem (wartość zadania 24 000,00 zł); „Wykona- kwalifikowaniu tego projektu do dofinan- wyżej, wspólnie z Powiatem Białostockim i nie projektu przebudowy linii wodociągo- sowania jest uwieńczeniem długoletnich Grodzieńskim Rejonowym Komitetem Wy- wej na ul. Fabrycznej” (wartość zadania 11 wspólnych starań Powiatu Białostockiego konawczym i Przedsiębiorstwem z Grodna, 304,00 zł); „Budowę sieci wodociągowej i Gminy Gródek. zrealizuje projekt obejmujący, min. przebu- w pasach drogowych dróg gminnych oraz Przy tak bogatym w różnorodność in- dowę drogi gminnej oraz powiatowej na drogi powiatowej w miejscowości Waliły, westycji roku 2017, proszę powiedzieć odcinku Bobrowniki-Łużany do granicy z Gmina Gródek” (wartość zadania 64 000,00 jak zapowiada się rok następny? Powiatem Sokólskim. Cały projekt oszaco- zł); „Zakup samochodu dostawczego” (war- Rok 2018 zapowiada się także jako okres wano na kwotę 10 789 783,30 zł (według tość zadania 25 000,00 zł); „Wymianę po- bardzo intensywny pod względem realizacji kursu Euro na dzień złożenia wniosku), krycia dachowego i przebudowę komina zadań inwestycyjnych, o dofinansowanie w tym dofinansowanie ze środków Unii na budynku mieszkalnym przy ul. Micha- których Gmina Gródek ubiegała się w 2017 Europejskiej wynosi 9 710 804 zł (90%). łowskiej 9” (wartość zadania 26 000,00 zł); r., tudzież stanowiących kontynuację pro- Udział Gminy Gródek w projekcie wynosi „Modernizację dachu na budynku mieszkal- jektów rozpoczętych w roku poprzednim. 1 038 412,61 zł, z czego dofinansowanie nym ADM – wymiana pokrycia i przebu- W ramach Programu Rozwoju Obszarów ze środków Unii Europejskiej wynosi 701 dowa kominów przy ul. Białostockiej 12” Wiejskich na lata 2014-2020, gdzie dofi- 831,35 zł oraz wkład własny 336 581,26 (wartość zadania 18 500,00 zł); „Rozbu- nansowanie ze środków Unii Europejskiej zł, w tym dotacja dla Powiatu Białostoc- dowę sieci wodociągowej w miejscowo- sięga 63,63%, będziemy realizować nastę- kiego 258 600 zł. ści Załuki na działce Nr ewid. geod. 221” pujące zadania: Ponadto, dzięki opracowaniu w 2017 r. (wartość zadania 8 000,00 zł). W ramach - Budowa sieci wodociągowej i kanali- Lokalnego Programu Rewitalizacji Gmi- wydatków inwestycyjnych budżetu Gminy zacji sanitarnej na ul. Wrzosowej w Gród- ny Gródek na lata 2016-2020, planujemy zmodernizowano zadaszenie i schody przy ku – etap II- kanalizacja sanitarna – 487 ubiegać się o środki na realizację szeregu głównym wejściu do Szkoły Podstawowej 766,00 zł; przedsięwzięć ściśle powiązanych z rewi- oraz wykonano docieplenie stropodachu - Budowa studni głębinowej wierconej – talizacją Gminy. Warto podkreślić, iż spo- budynku Szkoły Podstawowej w Gródku. ujęcie wody – 375 701,00 zł; rządzenie Programu Rewitalizacji, a następ- Łączna wartość tych inwestycji wyniosła - Rozbudowa i przebudowa stacji uzdat- nie przyjęcie tego dokumentu przez Radę 128 760,00 zł. niania wody w Gródku – 2 742 699,00 zł; Gminy Gródek, umożliwia staranie się o Ponadto, zostały przygotowane i złożone - Rozbudowa linii wodociągowej i kana- dofinasowanie zadań określonych w Pro- cztery wnioski o dofinansowanie zadań w lizacji sanitarnej na ul. Pięknej w Waliłach- gramie ze środków RPO WP w wysokości ramach Programu Współpracy Transgra- -Stacji – 552 820,00 zł; 85% oraz dodatkowo 10 % z budżetu Pań- nicznej Polska – Białoruś - Ukraina 2014- - Przebudowa świetlicy wiejskiej w Bie- stwa. Planowane inwestycje w roku 2018 2020 na działania „Dziedzictwo” i „Dostęp- lewiczach - 108 624,00 zł; a także ocze- i w latach następnych w ramach rewitali- ność”, których uprzednio złożone koncep- kujemy na ostateczną decyzję w sprawie zacji obejmują: cje projektowe przeszły do kolejnego etapu zaplanowanych w ramach PROW na lata - Kompleksowe zagospodarowanie Góry naboru. Wnioski przygotowane zostały we 2014-2020 przedsięwzięć: Zamkowej wraz z terenem wokół obiektu współpracy z poszczególnymi partnerami - Utworzenie placów zabaw w Gródku, dziedzictwa kulturowego, w tym przebu- z Białorusi i Ukrainy. Wypracowane po- Waliłach-Dworze, Bobrownikach i Królo- dowa ul. Zamkowej w Gródku, szacowana rozumienia o współpracy oraz liczne spo- wym Moście – 93 000,00 zł; wartość zadania 930 000,00 zł; tkania partnerskie, zarówno w Polsce, jak i - Przebudowa świetlicy wiejskiej w Po- - Kompleksowe oznakowanie zabyt- na Białorusi i Ukrainie, pozwoliły określić dozieranach – 140 604,00 zł. ków, miejsc pamięci, szlaków i atrakcji tu- płaszczyzny partnerskiego działania oraz Kolejny Program, z którego Gmina Gró- rystycznych, szacowana wartość zadania zaplanować inwestycje do wykonania. Nie- dek w 2018 r. pozyska dofinansowanie i bę- 65 000,00 zł; stety ograniczone możliwości finansowe ze dzie realizowała projekt dla naszych miesz- - Przebudowa i zmiana sposobu użytko- środków Unii Europejskiej nie pozwoliły kańców to Regionalny Program Operacyj- wania budynku dawnego dworca PKP w Gminie Gródek w pierwszej kolejności na ny Województwa Podlaskiego (RPO WP). Zubkach na budynek mieszkalny z lokala- zakwalifikowanie wszystkich złożonych Projekt pn. „Energia odnawialna – kolek- mi socjalnymi, szacowana wartość zadania wniosków, pomimo uzyskanej ich wysokiej tory słoneczne i instalacje fotowoltaicz- 675 000,00 zł; oceny. Wniosek złożony w ramach działa- ne w Gminie Gródek” obejmuje dostawę - Przebudowa budynku OSP i adaptacja nia „Dziedzictwo” dotyczący gospodarki i montaż 44 instalacji fotowoltaicznych i na świetlicę wiejską w Nowosiółkach wraz wodno-ściekowej obecnie figuruje na liście 90 instalacji kolektorów słonecznych, w z budową siłowni zewnętrznej, szacowana rezerwowej wnioskodawców. 118 gospodarstwach domowych na terenie wartość zadania 314 423,00 zł; W ramach działania „Dostępność” do do- gminy. Wartość tego projektu oszacowano - Przebudowa budynku byłej szkoły i finansowania zakwalifikowano zadanie pn.: na kwotę 2 046 003,00 zł, w tym 75% bę- adaptacja na świetlicę wiejską w Wiejkach „Transgraniczna Sieć na rzecz Zrównowa- dzie stanowić dofinansowanie ze środków wraz z budową placu zabaw, szacowana żonego Zarządzania Transportem”, które Europejskiego Funduszu Rozwoju Regio- wartość zadania 390 423,00 zł; zaplanowane jest do realizacji wspólnie nalnego. Urządzenia wykorzystujące OZE - Rozbudowa i przebudowa budynku z Powiatem Białostockim oraz z Partne- przynoszą wiele korzyści przede wszystkim Urzędu Gminy Gródek wraz z towarzy- rem z Białorusi – Grodzieńskim Rejono- środowisku naturalnemu. Działanie to po- szącą infrastrukturą techniczną, szacowana wym Komitetem Wykonawczym i Przed- zwoli mieszkańcom na obniżenie kosztów wartość zadania 2 557 000,00 zł. siębiorstwem z Grodna. Projekt dotyczy korzystania z energii. Poza zadaniami przewidzianymi do reali- przebudowy drogi gminnej i powiatowej W ramach Programu Współpracy Trans- zacji z wykorzystaniem możliwości pozy- na odcinku Bobrowniki – Łużany – grani- granicznej Polska – Białoruś - Ukraina skania dofinansowania ze źródeł zewnętrz-

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 6 Sprawy samorządowe nych, w 2018 r. planujemy wyko- szczegóły dotyczące uruchomie- cy samorządów w dziedzinie czeń przez NZOZ Przychod- nać szereg inwestycji w oparciu nia pierwszej edycji Nagrody. energetyki odnawialnej. Za- nia Rehabilitacji w Gródku. o środki własne budżetu Gminy, Ilość zrealizowanych w 2017 r. deklarowaliśmy chęć podej- NZOZ Przychodnia Reha- w tym m.in. : i zaplanowanych do realizacji mowania wspólnych działań bilitacji w Gródku udzielała - Budowa oświetlenia uliczne- w 2018 r. przedsięwzięć oraz na rzecz stworzenia lokalnego świadczenia opieki zdrowot- go na terenie ul. Szkolnej w Wa- wysokość pozyskanych na ten systemu energii cieplnej i elek- nej o profilu rehabilitacja lecz- liłach – Stacji; cel środków zewnętrznych, trycznej, który będzie oparty nicza na podstawie wiążącej - Budowa linii oświetlenia ulicz- pozwala stwierdzić, że jest to na lokalnych zasobach energii, umowy z Narodowym Fundu- nego na odcinku od drogi krajowej okres efektywnych działań w a także infrastrukturze wyko- szem Zdrowia. Niestety, osoba do wsi ; zakresie wykorzystania moż- rzystującej odnawialne źródła prowadząca Przychodnię Re- - Rozbudowa sieci wodociągo- liwości finansowania gmin- energii. Działania te mają na habilitacji w Gródku, pomimo wej w miejscowości Załuki; nych inwestycji z dostępnych celu zapewnienie bezpieczeń- otrzymania co prawda zmniej- - Budowa sieci wodociągowej dla jednostek samorządu tery- stwa energetycznego miesz- szonej dotacji, nie zawarła ko- i kanalizacji sanitarnej przy ul. torialnego środków unijnych i kańcom, obniżenie kosztów lejnej umowy z NFZ, z przy- Agrestowej w Gródku – budowa krajowych. Na skuteczne apli- korzystania z energii, a także czyn niezależnych od Gminy sieci wodociągowej; kowanie o środki zewnętrzne i ochronę środowiska i popra- Gródek, powodując tym sa- - Przebudowa drogi gminnej Nr efektywną realizację projektów wienie jakości powietrza. W mym zakończenie udzielania 105052B w miejscowości Waliły składa się wiele elementów. Są mojej ocenie warto jest inwe- świadczeń na terenie naszej – etap II; to przede wszystkim odważne i stować w tego typu działania. Gminy od dnia 1 października - Przebudowa drogi gminnej odpowiedzialne decyzje władz Pozytywny wpływ OZE da 2017 r. Osobiście wielokrot- -Podzałuki / wykonanie gminnych, bo przecież korzy- się zauważyć głównie na ob- nie rozmawiałem z Panią Elż- projektu; stanie ze środków zewnętrz- szarach wiejskich, takich jak bietą Bojarzyńską, aby skłonić - Przebudowa ulicy Cmentarnej nych odbywa się generalnie nasza Gmina. Polska wieś ma ją do kontynuowania działal- w Gródku / wykonanie projektu; na zasadzie prefinansowania bardzo niski standard usług ności w Przychodni Rehabili- - Przebudowa ulicy Piaskowej i wymaga również zapewnie- energetycznych. Mam na myśli tacji w Gródku. Niestety, jak w Gródku; nia wkładu własnego ze środ- przede wszystkim przerwy w oświadczyła Pani Elżbieta Bo- - Przebudowa ulicy Przechod- ków Gminy. Drugim istotnym dostawie prądu. Oznacza to, że jarzyńska, z uwagi na wielkość niej w Gródku / wykonanie pro- elementem jest zaangażowanie montowanie i budowa OZE na proponowanej z NFZ dotacji jektu; pracowników samorządowych, poziomie gospodarstwa czy na oraz zmianę przepisów w za- - Przebudowa chodnika na czę- zapewniające płynną realiza- terenach wiejskich stanowi bu- kresie prowadzenia tego typu ści ulicy Michałowskiej w Gród- cję zamierzonych zadań. Nie dowę niezależnego, własnego gabinetów, absolutnie nie może ku (od ulicy Metropolity Bazylego mniej istotnym elementem jest systemu energetycznego, pro- podjąć się prowadzenia Przy- Doroszkiewicza do ulicy Polne- również akceptacja podejmo- wadzącego do obniżenia kosz- chodni Rehabilitacji w dotych- j);oraz we współpracy z Powiatem wanych działań przez miesz- tów produkcji rolnej, a co za czasowym kształcie. Wska- Białostockim – przebudowa drogi kańców Gminy Gródek. tym idzie tworzy większą kon- zać należy, że Gmina Gródek powiatowej na odcinku Bielewi- Sądzę, że wszyscy możemy kurencyjność naszych produk- niejednokrotnie pomagała tej cze – Straszewo. być usatysfakcjonowani z ty- tów. Nawiązana współpraca w placówce w jej prawidłowym Chciałbym też wspomnieć, iż tułu, zrealizowanych w bieżą- większym gronie samorządow- funkcjonowaniu, chociażby w roku 2018 zostanie ogłoszona cym roku oraz zaplanowanych ców jest szansą na ciekawsze poprzez zakup sprzętu specja- pierwsza edycja Nagrody Wójta na rok 2018, zadań inwestycyj- idee oraz lepsze rozwiązania, listycznego, niezbędnego do Gminy Gródek, gdzie jej mate- nych, które niewątpliwie przy- tak by jak najwięcej działań z wykonywania poszczególnych rialną formą jest statuetka „Bia- czynią się do poprawy warun- OZE trafiło do mieszkańców. zabiegów. Gmina starała się łego Gryfa”. Nagroda ta jest usta- ków życia mieszkańców oraz Poza tym otwiera nam nowe również spełniać odpowied- nowiona w celu uhonorowania rozwoju Gminy Gródek. możliwości w zakresie pozy- nie warunki, modernizując po- osób, firm, instytucji, organizacji skiwania środków ze źródeł ze- szczególne elementy budynku, oraz grup nieformalnych, które Czy mógłby Pan przybli- wnętrznych, bowiem w RPO w którym zabiegi się odbywa- poprzez swoje działania w spo- żyć temat związany z podję- WP na lata 2014-2020 do roz- ły. Podejmowałem rozmowy sób szczególny przyczyniły się do tą współpracą samorządow- dysponowania jest ponad 760 z innymi specjalistami w dzie- budowy pozytywnego wizerunku ców w dziedzinie energetyki mln zł na działania związane dzinie rehabilitacji, ale z uwagi Gminy Gródek. Wyróżnienie bę- odnawialnej ? z gospodarką niskoemisyjną, na zakończone postępowania dzie przyznawane przy czynnym 7 listopada br. w Urzędzie w tym OZE. Pierwszym efek- konkursowe w NFZ, nie przy- udziale mieszkańców gminy w Miejskim w Michałowie, w tem działań naszej Gminy w niosły one pozytywnego rezul- następujących kategoriach: Dzia- obecności Wicemarszałka Wo- dziedzinie OZE jest pozyska- tatu. Zainteresowanie świad- łalność w Sferze Gospodarczej, jewództwa Podlaskiego Ma- nie dofinansowania na instala- czeniem rehabilitacji w naszej Działalność w Sferze Społecznej, cieja Żywno, wspólnie z Bur- cję instalacji fotowoltaicznych Gminie istnieje, więc miejmy Działalność w Sferze Kulturalno- mistrzem Michałowa Włodzi- i instalacji kolektorów słonecz- nadzieję, że w przyszłorocz- -Sportowej oraz Nagroda Specjal- mierzem Konończukiem, Bur- nych w 118 gospodarstwach nym „rozdaniu” NFZ obejmie na w kategorii „Osoba Szczegól- mistrzem Zabłudowa Adamem domowych na terenie gminy. również naszą Gminę. nie Zasłużona”. Planujemy, iż w Tomankiem i Starostą Powiatu pierwszym kwartalne 2018 r. po- Białostockiego Antonim Peł- Na zakończenie proszę o damy do publicznej wiadomości kowskim podpisaliśmy list in- parę słów dotyczących za- Rozmawiała tencyjny dotyczący współpra- kończenia udzielania świad- Dorota Sulżyk▲

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 Sprawy samorządowe 7 Relacja z XXXIV Sesji Rady Gminy Gródek 31 października 2017 r. Obradom XXXIV Sesji Rady Gminy przewodniczył Wieczy- sław Gościk. Po przyjęciu po- rządku obrad Wójt Gminy Gró- dek Wiesław Kulesza przedsta- wił informację o swojej pracy w okresie międzysesyjnym (skrót zamieszczamy w tym numerze). Kolejnym punktem obrad było uroczyste podsumowanie Gmin- nych Konkursów: „Estetyczna wieś Gminy Gródek 2017” i „Estetyczna posesja – Ogródki 2017”. Wójt Wiesław Kulesza, dziękując Uczestnikom Konkur- sów, podkreślił, że stały się one naszą dobrą tradycją, pozytyw- nie wpływają na wizerunek i es- tetykę Gminy Gródek. Radny Janusz Michał Cimochowicz, który przewodniczył Komisji Konkursowej, odczytał protokół Sulżyk Dorota Fot. Laureaci konkursów: Estetyczna posesja - Ogródki 2017” i „Estetyczna wieś Gminy Gródek 2017 z przeprowadzonych konkursów, po czym uroczyście wręczono na- ; Sekretarz Gminy przy- -zmian w budżecie Gminy Interpelacje, zapytania i grody i wyróżnienia licznie przy- pomniała, że Rada Gminy Gró- Gródek na 2017 r.; Renata Wy- wnioski Radnych byłym na sesję uczestnikom. dek na poprzedniej sesji podję- socka - Skarbnik Gminy omó- Radny Andrzej Konończuk Następnie radni zajęli się roz- ła uchwałę o przyłączeniu Sołec- wiła proponowane zmiany do- skierował pytanie do Kierownik patrzeniem uchwał (projekty twa Zielona do Sołectwa Zubry. chodów i wydatków w budżecie Gminnego Ośrodka Pomocy Spo- otrzymali wraz z zaproszeniem Przedmiotowa uchwała po opu- Gminy Gródek na 2017 r. Rad- łecznej w sprawie przekazywa- na sesję) w sprawach: blikowaniu w Dzienniku Urzędo- na Wiera Tarasewicz poprosiła nia paczek żywnościowych naj- - upoważnienia Wójta Gmi- wym Województwa Podlaskiego o doprecyzowanie poz. 16 w za- uboższym, które dotychczas były ny Gródek do zaciągnięcia zo- weszła już w życie, dlatego na- łączniku Nr 3 do projektu uchwa- przekazywane za pośrednictwem bowiązania wekslowego zabez- leży uaktualnić statut Sołectwa ły, dotyczącej wykupu gruntów GOPS w Gródku, a teraz miesz- pieczającego prawidłową reali- Zubry. położonych w Gródku przy ul. kańcy muszą je odbierać w Mi- zację umowy; Ten punkt został -przyjęcia od Powiatu Biało- Polnej. Skarbnik Gminy odpo- chałowie w stowarzyszeniu, które wprowadzony do dzisiejszego stockiego prowadzenia zada- wiedziała, że są to grunty Spół- się tym zajmuje. Jolanta Bójko porządku obrad i dlatego projekt nia polegającego na zarządza- dzielni Usług Rolniczych, które - Kierownik Gminnego Ośrod- uchwały radni otrzymali przed niu drogami powiatowymi na miały zostać przejęte przez Gmi- ka Pomocy Społecznej w Gród- rozpoczęciem dzisiejszego po- terenie Gminy Gródek w zakre- nę, zgodnie z podjętą uchwałą Ra- ku wyjaśniła, że zadanie może siedzenia. Projekt uchwały omó- sie ich zimowego utrzymania w dy Gminy Gródek. być prowadzone wyłącznie przez wiła Sekretarz Gminy Lilia Wa- 2018 r.; na podstawie niniejszej Wszystkie uchwały zostały stowarzyszenie i trwają rozmo- raksa, wyjaśniając, że wniosek uchwały Gmina Gródek w drodze przez radnych podjęte jednogło- wy z Towarzystwem Przyjaciół Gminy Gródek o dofinansowanie porozumienia z Powiatem Biało- śnie. Ziemi Gródeckiej, aby zajęło się zadania pn. „Budowa ujęcia wo- stockim będzie wykonywała za- Do trzech kolejnych punktów: dystrybucją paczek na terenie na- dy, rozbudowa i przebudowa sta- danie z zakresu właściwości po- informacji o stanie realizacji za- szej Gminy. Obecnie GOPS, w cji uzdatniania wody oraz rozbu- wiatu, polegające na zimowym dań oświatowych Gminy Gródek ramach porozumienia ze Stowa- dowa zbiorczego systemu zaopa- utrzymaniu dróg powiatowych na w roku szkolnym 2016/2017, in- rzyszeniem Lepsze Jutro z Micha- trzenia w wodę i systemu kana- terenie Gminy. formacji w sprawie oświadczeń łowa, wydaje mieszkańcom skie- lizacji zbiorczej dla ścieków ko- -wyrażenia zgody na zacią- majątkowych składanych, sto- rowania na odbiór paczek właśnie munalnych w Gminie Gródek” ze gnięcie zobowiązania finanso- sownie do art. 24h ustawy o sa- w Michałowie. środków Programu Rozwoju Ob- wego przekraczającego rok bu- morządzie gminnym, Przewodni- Radna Małgorzata Popław- szarów Wiejskich na lata 2014- dżetowy 2017; Lilia Waraksa- czącemu Rady Gminy i Wójtowi ska zwróciła uwagę na drzewa w 2020 został zakwalifikowany do Sekretarz Gminy wyjaśniła, iż Gminy oraz informacji w spra- parku, które ze względu na nieko- realizacji. Do podpisania umowy zobowiązanie wynika z podpisa- wie realizacji uchwał Rady Gmi- rzystne warunki pogodowe, mo- o dofinansowanie niezbędne jest nia umowy na wykonanie planu ny Gródek podjętych w II półro- gą stwarzać zagrożenie z powo- udzielenie stosownego upoważ- gospodarki niskoemisyjnej dla czu 2016 r. radni nie wnieśli żad- du spadających gałęzi. Prosiła o nienia dla Wójta Gminy. Gminy Gródek, którego realizacja nych pytań i uwag i zostały one zwrócenie szczególnej uwagi i - nadania statutu Sołectwu zostanie sfinansowana w 2018 r. przyjęte jednogłośnie. dokonanie oględzin stanu drzew.

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 8 Sprawy samorządowe

Radna Wiera Tarasewicz chciała uzyskać zarządca drogi ma obowiązek ustawienia w skowała o ustawienie kosza na śmieci na par- statystyczne dane na temat weekendowego miejscach przejazdu takiego znaku. kingu przy cerkwi. Prosiła również o wyrów- połączenia kolejowego do Walił. Dorota Sul- nanie drogi w Królowym Moście, za mostem żyk - Redaktor Naczelna Wiadomości Gró- Sprawy różne na rzece Płoska. deckich dodała, że taka informacja pojawi się Dyrektor Gminnego Centrum Kultury w Renata Zawadzka - sołtys sołectwa Waliły w najbliższym numerze gazety. Gródku Jerzy Ostapczuk zaprosił do GCK wnioskowała o rozważenie możliwości zloka- Radna Monika Ratyńska zgłosiła wniosek na „Listopad z filmem”. lizowania drugiego przystanku autobusowego o podsypanie drogi w Załukach. Kierownik GOPS w Gródku Jolanta Bój- w Waliłach na początku wsi. Radna Grażyna Kubiak również wniosko- ko w związku ze zbliżającą się zimą prosiła Po przyjęciu protokołu z XXXIII Sesji, wała o wyrównanie drogi w stronę Piłatowsz- o zgłaszanie do Ośrodka przypadków osób Przewodniczący Rady Wieczysław Gościk czyzny i odcinek drogi od drogi krajowej do bezdomnych oraz szczególnie potrzebują- zamknął obrady XXXIV Sesji Rady Gmi- ul. Tartacznej w Waliłach-Stacji. cych, borykających się z problemami takimi ny Gródek. Radna Joanna Sołowiej zapytała, czy jak np. zakup opału. W relacji wykorzystano protokół XXXIV obecnie, gdy weekendowe połączenie kole- Iwona Bilkiewicz - sołtys sołectwa Wiej- Sesji Rady Gminy jowe zostało wstrzymane na okres zimowy, ki wnioskowała o podsypanie drogi gminnej można zdjąć znak „stop” przed przejazdem na prowadzącej w stronę Jałówki. Opracowanie ul. Białostockiej. Odpowiedzi udzielił Rad- Iwona Przezdemska - sołtys sołectwa Dorota Sulżyk▲ ny Grzegorz Borkowski, który stwierdził, Królowy Most w imieniu Proboszcza Para- że zgodnie z przepisami linia jest czynna i fii Prawosławnej w Królowym Moście, wnio-

Informacja o pracy Wójta w okresie międzysesyjnym (skrót) Działalności Gospodarczej, do Urzędu Gminy Gródek wpłynął 1 wniosek o wpis do Ewidencji, 1 wniosek o zmianę wpisu, 6 Poprzednia Sesja Rady Gminy Gródek odbyła się w dniu 27 wrze- wniosków o wpis informacji o zawieszeniu działalności gospo- śnia 2017 r. Uchwały przyjęte na Sesji są realizowane na bieżąco. darczej, 2 wnioski o wpis informacji o wznowieniu działalności oraz 2 wnioski o wykreślenie wpisu. Przedłożone wnioski zostały 1. W okresie międzysesyjnym wydałem szereg zarządzeń: przekształcone na formę dokumentu elektronicznego i przekaza- • W sprawie określenia sposobu wykonania uchwał Rady Gminy ne za pośrednictwem platformy usług administracji publicznej do Gródek (podjętych na XXXIII Sesji Rady Gminy); Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. • W sprawie zmian w budżecie Gminy Gródek na 2017 r.; • W sprawie wykazu nieruchomości przeznaczonych do sprzedaży 3. W zakresie spraw inwestycyjnych: w trybie przetargu publicznego, obejmującego: działkę Nr 1657 o • W ramach realizacji zadania pn. „Wspólny Litewsko-Polski powierzchni 3800 m² i działkę Nr 1658 o powierzchni 3700 m² w projekt – poprawa publicznej obsługi przeciwpożarowej”, współ- obrębie Gródek, działkę Nr 243/1 o powierzchni 1217 m² i działkę finansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Nr 243/2 o powierzchni 1175 m² w Borkach; Regionalnego Programu Interreg V-A Litwa – Polska, w dniu 29 • W sprawie wykazu nieruchomości przeznaczonych do sprzedaży września 2017 r. dokonano odbioru nowego średniego samocho- w trybie bezprzetargowym, dotyczącego sprzedaży udziału ¼ w du ratowniczo-gaśniczego dla OSP Gródek. Całkowita wartość działce Nr 72 o powierzchni 3000 m² w Załukach na rzecz współ- pojazdu wynosi 879.450 zł, w tym dofinansowanie ze środków właściciela; Unii Europejskiej – 747.532,50 zł (85%), zaś 131.918 zł (25%) to • W sprawie zmiany planu finansowego Urzędu Gminy Gródek na wkład własny Gminy Gródek. Biorąc pod uwagę dodatkowo po- 2017 r. obejmującego plan budżetu i jednostki; zyskane środki finansowe w wysokości 50.000 zł z Powiatu Biało- • W sprawie powołania Komisji Przetargowej do przygotowania i stockiego i 25.000 zł z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środo- przeprowadzenia sprzedaży zbędnych składników majątku rucho- wiska w Białymstoku, udział środków własnych budżetu Gminy mego zaewidencjonowanego w Urzędzie Gminy Gródek; w zakupie samochodu ratowniczo-gaśniczego wyniesie 56.918 zł. • W sprawie upoważnienia Inspektora do spraw gospodarki nie- Zgodnie z harmonogramem realizacji Projektu, w dniach 16-20 ruchomościami do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu października Gminę Gródek odwiedziła delegacja strażaków z administracji publicznej wynikających z ustawy o lasach; Jednostki Straży Pożarnej z regionu Šilalės i z Raseiniai na Li- • W sprawie powołania komisji likwidacyjnej i przeprowadzenia twie. Wspólnie z ochotnikami z OSP Gródek odbyli cykl szkoleń, likwidacji zbędnych lub zużytych składników majątkowych; zarówno teoretycznych, jak i praktycznych. Zapoznali się, m.in. z • W sprawie zmiany Regulaminu Organizacyjnego Urzędu Gminy zasadami gaszenia pożarów wewnętrznych. Dzięki wykorzystaniu Gródek; trenażera pożarowego mogli uczestniczyć w realistycznej akcji • W sprawie zmiany Regulaminu Wynagradzania w Urzędzie gaszenia pożaru. W ćwiczeniach wzięli również udział strażacy z Gminy Gródek. OSP Załuki, OSP Michałowo oraz Jednostki Ratowniczo-Gaśni- • W sprawie ustalenia dodatkowego dnia wolnego od pracy pra- czej Nr 1 w Białymstoku. cownikom Urzędu Gminy Gródek (z uwagi na przypadające w so- • W dniu 30 października br. Wspólny Komitet Monitorujący do- botę 11 listopada 2017 r. święto będące dniem ustawowo wolnym konał, w ramach drugiego naboru wniosków do dofinansowania od pracy, zgodnie z Kodeksem pracy pracownikom przysługuje ze środków Programu Współpracy Interreg V-A Litwa-Polska, dodatkowy dzień wolny od pracy – w przypadku pracowników wyboru 38 projektów. Na liście wybranych wniosków znalazł Urzędu Gminy dniem wolnym będzie 13 listopada 2017 r.). się projekt Gminy Gródek pn. „Poprawa polsko-litewskich służb przeciwpożarowych poprzez wzmocnienie kompetencji straża- 2. W zakresie ewidencjonowania przedsiębiorców będących ków”. Projekt został złożony wspólnie ze Strażą Pożarną z Rase- osobami fizycznymi w Centralnej Ewidencji i Informacji o iniai na Litwie i obejmuje, m.in. zakup specjalnej odzieży ochron-

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 Sprawy samorządowe 9 nej oraz wspólne szkolenia i kurs z kwalifikowanej pierwszej towych. Gmina Gródek w ramach tego celu złożyła dwa wnioski. pomocy. Całkowita wartość projektu wynosi 48.518,69 EUR, w Pierwszy z nich dotyczy zadania pn. „Modernizacja infrastruktury tym 41.240,88 EUR stanowi dofinansowanie ze środków Unii Eu- drogowej w Gródku i Wielicku dla rozwoju społecznego i gospo- ropejskiej, wkład własny Gminy Gródek wynosi 2.419,73 EUR. darczego gmin”, obejmującego m.in. rozbudowę drogi powiato- • Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego pismem z wej Nr 1440B, tj. ul. Polnej w Gródku, polegającą na budowie dnia 24 października 2017 r. poinformował, że złożony w dniu skrzyżowania typu rondo wraz z oświetleniem oraz chodników. 31 stycznia 2017 r. wniosek o przyznanie pomocy w ramach dzia- Drugi wniosek pn. „Transgraniczna Sieć na rzecz Zrównowa- łania „Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich” żonego Zarządzania Transportem”, w którym Beneficjentem wio- objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014- dącym jest Powiat Białostocki, dotyczy m.in. przebudowy drogi 2020 na operację „Budowa ujęcia wody, rozbudowa i przebudo- powiatowej Nr 1282B na odcinku Bobrowniki-Łużany do gra- wa stacji uzdatniania wody oraz rozbudowa zbiorczego systemu nicy z Powiatem Sokólskim oraz przebudowy drogi gminnej Nr zaopatrzenia w wodę i systemu kanalizacji zbiorczej dla ścieków 105067B w Bobrownikach. komunalnych w Gminie Gródek” został rozpatrzony pozytywnie. • Powiatowy Zarząd Dróg w Białymstoku przystąpił do opraco- Przypomnę, iż w ramach projektu zostaną zrealizowane następu- wania projektu „Planu wydatków inwestycyjnych na 2018 r.”. W jące zadania: projekcie Planu znalazł się powyższy wniosek dotyczący przebu- - rozbudowa stacji uzdatniania wody, dowy drogi powiatowej Nr 1282B na odcinku Bobrowniki-Łu- - budowa studni głębinowej, żany z udziałem środków zewnętrznych. Zgodnie z montażem - rozbudowa wodociągu i kanalizacji na ul. Pięknej w Waliłach- finansowym na 2018 r. wartość zadania wynosi 5.172.000 zł,z -Stacji, czego 4.654.800 zł ma pochodzić ze środków Unii Europejskiej w - budowa sieci wodociągowej i kanalizacji sanitarnej na ul. Wrzo- ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś- sowej w Gródku. -Ukraina 2014-2020, zaś 517.200 zł z budżetu Powiatu Białostoc- Całkowita wartość projektu wynosi 3.864.700,98 zł, w tym do- kiego i z budżetu Gminy Gródek. finansowanie ze środków Unii Europejskiej – 1.999.275 zł, tj. Projekt Planu obejmuje ponadto następujące zadania: 63,63% kosztów kwalifikowalnych projektu. - Przebudowa drogi powiatowej Nr 1452B polegająca na wykona- • Mniej optymistyczne są informacje otrzymane od Wspólnego niu powierzchniowego utrwalenia nawierzchni żwirowej do miej- Komitetu Monitorującego Programu Współpracy Transgranicznej scowości Straszewo – o wartości 200.000 zł; Polska-Białoruś-Ukraina 2014-2020. W dniu 17 października br., - Opracowanie dokumentacji projektowej na przebudowę z roz- podczas posiedzenia w Mińsku na Białorusi, Komitet Monitoru- budową drogi powiatowej Nr 1437B Słuczanka – Waliły – Załuki jący, zatwierdził wyniki pierwszego naboru wniosków złożonych – na odcinku przez Słuczankę – o wartości 50.000 zł; w ramach Celu Tematycznego Dziedzictwo. Ostateczna wartość - Opracowanie dokumentacji projektowej na przebudowę drogi dofinansowania decyzją Komitetu Monitorującego została zwięk- powiatowej Nr 1436B Pieszczaniki – Radunin na odcinku od dro- szona z wyjściowej kwoty 27,1 mln EUR do 33,25 mln EUR. Ko- gi krajowej Nr 65 do drogi powiatowej Nr 1437B – o wartości mitet Monitorujący, pomimo zwiększenia puli środków, zadecy- 60.000 zł. dował o przyznaniu dofinansowania jedynie 17 projektom spośród Potwierdziłem gotowość współfinansowania powyższych pro- 146, które w drugim etapie naboru złożyły pełne wnioski apli- pozycji Powiatowego Zarządu Dróg w proporcji 50% kosztów kacyjne. Komitet jednocześnie podjął decyzję o utworzeniu listy Powiat Białostocki i 50% kosztów Gmina Gródek, a ponadto rezerwowej, na której znalazły się 64 projekty, w tym na 25 miej- zwróciłem się z wnioskiem o ujęcie w projekcie Planu wydatków scu projekt Gminy Gródek pn. „Transgraniczna Sieć Zarządzania inwestycyjnych na 2018 r. zadania dotyczącego rozbudowy drogi Środowiskowego” (który przypomnę, został najwyżej oceniony powiatowej Nr 1440B na odcinku ul. Polnej w Gródku, objęte- na etapie badania fiszek projektowych). Projekt Gminy Gródek go projektem „Modernizacja infrastruktury drogowej w Gródku i obejmuje realizację takich inwestycji, jak : Wielicku dla rozwoju społecznego gospodarczego gmin”, o dofi- 1) Budowę przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie Gmi- nansowanie którego ubiegamy się w ramach Programu Współpra- ny Gródek (121 sztuk), cy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina 2014-2020. 2) Budowę kanalizacji sanitarnej w ulicach: Kwiatowej, Zaułek, Zgodnie z montażem finansowym na 2018 r. wartość zadania Podleśna i Spacerowa w miejscowości Waliły-Stacja, wynosi 2.172.600 zł, z czego 1.955.340 zł ma pochodzić ze środ- 3) Budowę wiaty stałej do tymczasowego składowania osadu ście- ków Unii Europejskiej w ramach Programu Współpracy Trans- kowego na terenie gminnej oczyszczalni ścieków w Gródku wraz granicznej Polska-Białoruś-Ukraina 2014-2020, zaś 217.260 zł z z rozbiórką istniejącej wiaty śmietnikowej. budżetu Powiatu Białostockiego i z budżetu Gminy Gródek. Niestety, poza listą rezerwową znalazł się drugi projekt Gminy Ponadto, pozytywnie odniosłem się do propozycji Powiatowego Gródek pn. „Stworzenie Ośrodków Regionalnego Dziedzictwa Zarządu Dróg w Białymstoku w zakresie opracowania dokumen- Kulinarnego na bazie Gminnych Ośrodków Kultury”, obejmu- tacji projektowej dotyczącej przebudowy 8,1 km drogi powiatowej jący szereg działań, w tym m.in.: utworzenie cyfrowego archi- Nr 1456B na odcinku Wierobie – , Świsłoczany – Mostow- wum, utworzenie Ośrodków Dziedzictwa Kulinarnego w Gminie lany. Koszt takiego opracowaniu szacuje się na kwotę 300.000 zł. Gródek i Wołkowysku, utworzenie ekspozycji multimedialnej, • Wracając do realizacji zadań inwestycyjnych w bieżącym roku, pracowni kulinarnej oraz biblioteki regionalnej, zorganizowanie zadanie „Przebudowa drogi gminnej Nr 105052B w miejscowości międzynarodowych plenerów kulinarnych, Regionalnych Festi- Waliły” z uwagi na niekorzystne warunki atmosferyczne nie mo- wali Kulinarnych oraz Transgranicznej Konferencji Dziedzictwa gła być zakończona w zaplanowanym terminie do 27 października Kulinarnego, wydanie wielojęzycznej książki kucharskiej. 2017 r. Brak jest możliwości zbadania nośności podłoża i wykona- Kolejne posiedzenie Komitetu Monitorującego odbędzie się nia nawierzchni. Termin wykonania inwestycji został przedłużony we Lwowie w dniu 7 grudnia 2017 r. Podczas posiedzenia zo- do 31 maja 2018 r. staną wybrane projekty złożone w ramach celu tematycznego • W dniu 2 października 2017 r. dokonano wyboru najkorzystniej- DOSTĘPNOŚĆ Priorytet 2.1. Poprawa i rozwój usług transpor- szej oferty w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 10 Sprawy samorządowe

na realizację zadania „Budowa sieci wodociągowej na ul. Wrzo- kresie planowanej budowy obiektów małej architektury w miej- sowej w Gródku”. Wykonawcą robót jest Przedsiębiorstwo Insta- scu publicznym – placu zabaw dla działek: Nr ew. geod. 180/2 lacyjno-Budowlane Kazimierz Samborski z siedzibą w Księżynie w obrębie ewidencyjnym i Nr ew. geod. 145 w obrębie za kwotę 162 360,00 zł. Odbiór robót zaplanowano na dzień 2 ewidencyjnym Nowosiółki. Koszt wykonania projektów wynosi listopada br. 1.845 zł brutto. • W dniu 24 października 2017 r. wybrano najkorzystniejszą ofertę w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego pn. 4. W ramach bieżącej działalności Urzędu Gminy wydano: 3 „Udzielenie Gminie Gródek kredytu złotowego w łącznej kwocie decyzje o warunkach zabudowy, 2 decyzje o ustaleniu lokaliza- 2.250.000,00 zł, w tym długoterminowego w kwocie 1.500.000,00 cji inwestycji celu publicznego, 72 decyzje w sprawie przyznania zł oraz na wyprzedzające finansowanie działań finansowanych ze stypendium szkolnego na rok szkolny 2017/2018, 2 zezwolenia środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej”. Do reali- na usunięcie drzew. zacji zamówienia wybrano Bank Polskiej Spółdzielczości Spółka Akcyjna w Warszawie Oddział w Białymstoku. Całkowita szaco- Do Urzędu Gminy Gródek wpłynęły 4 zgłoszenia zamiaru usu- wana wartość obsługi kredytu wyniesie 540.230,47 zł. Umowa z nięcia drzew na nieruchomości stanowiącej własność osób fizycz- Wykonawcą została podpisana w dniu 30 października br. nych na cel niezwiązany z prowadzeniem działalności gospodar- • W dniu 12 października 2017 r. podpisałem umowę z Panią Elż- czej. Po przeprowadzeniu przez pracownika procedury, w tym bietą Madejską, prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą dokonaniu oględzin, Wójt jako organ uprawniony na podstawie Biuro Studiów i Projektów „HUDRO-EKO-GEO” mgr inż. Elż- ustawy o ochronie przyrody nie wniósł sprzeciwu. bieta Madejska, na wykonanie opracowania ekofizjograficznego na potrzeby sporządzenia studium uwarunkowań i kierunków za- 5. Ponadto, w minionym okresie uczestniczyłem: gospodarowania Gminy Gródek. - w posiedzeniach komisji stałych Rady Gminy Gródek; Koszt wykonania opracowania wynosi 73.185,00 zł brutto. - w Konferencji w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Pod- • Podpisałem również umowę z Panią Ireną Werdoni-Kiss, legi- laskiego nt. odnawialnych źródeł energii; tymującą się uprawnieniami budowlanymi w zakresie projekto- - w uroczystym apelu z okazji Dnia Edukacji Narodowej w Szkole wania sieci i instalacji elektrycznych, na wykonanie dokumenta- Podstawowej w Gródku. cji niezbędnej do budowy oświetlenia ulicznego w miejscowości Pieszczaniki (działki Nr ew. geod. 40 i 46). Koszt wykonania do- Gródek, dnia 31 października 2017 r. kumentacji wynosi 3.700,00 zł brutto. Wójt Gminy Gródek • Ponadto, zleciłem wykonanie projektu zagospodarowania w za- mgr Wiesław Kulesza

Aktualności Leon Tarasewicz laureatem Nagrody „Rzeczpospolitej” W tym roku Kapituła nominowała 8 osób i jedną instytucję. Przy- im. Jerzego Giedroycia znano dwie równorzędne Nagrody i jedno wyróżnienie. Pierwszy z laureatów, Andrzej Sulima Kamiński to historyk, profesor katolickie- go Uniwersytetu Georgetown w Waszyngtonie, który propaguje na świecie wiedzę o obywatelskiej wspólnocie wielu narodów, jaką była I Rzeczpospolita. Drugi Laureat - Leon Tarasewicz, malarz, profesor nauk plastycznych, od lat zaangażowany w budowę porozumienia między Polską a Białorusią. Tarasewicza nagrodzono „Za niestrudzo- ną pracę na rzecz dobra wspólnego, kultywowanie pamięci o dziejach Wielkiego Księstwa Litewskiego, wielki wkład w promocję Polski na świecie jako państwa wielu narodów, kultur i religii”. (oprac. na pod- stawie tekstu Artura Bartkiewicza Rzeczpospolita, 4.12.2017). (ds) Prace Leona Tarasewicza z czasów szkolnych Przez miesiąc można było oglądać prace Leona Tarasewicza w Li- ceum Plastycznym w Supraślu. Malarz pokazywał tam swoje rysun- Fot. Archiwum Fundacji Villa Sokrates Villa Fundacji Archiwum Fot.

Leon Tarasewicz oraz Andrzej Sulima Kamiński zostali tegorocz- nymi laureatami Nagrody „Rzeczpospolitej” im. Jerzego Giedroycia. Nagrodę im. Jerzego Giedroycia redakcja „Rzeczpospolitej” ustano- wiła w 2001 roku, w pierwszą rocznicę śmierci znakomitego redak- tora i dalekowzrocznego polityka, twórcy „Kultury” i Instytutu Li- terackiego w Paryżu. Nagrodę mogą otrzymać osoby lub instytucje, które w swojej działalności kierują się zasadami wyznawanymi przez Jerzego Giedroycia, które cechuje bezinteresowna troska o sprawy publiczne, umacnianie pozycji Polski w Europie oraz kultywowa- nie dobrych stosunków z narodami Europy Środkowo-Wschodniej. Fot. Mira Łuksza Mira Fot.

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 Aktualności 11 ki, oleje, akwarele z czasów szkolnych (1972-77). 23 listopada miał miejsce finisaż wystawy, podczas którego artysta spotkał się z wi- downią w ramach cyklu Inspirator. Gminne obchody Święta Niepodległości 10 listopada uroczyście świętowano 99 rocznicę odzyskania niepod- ległości przez Polskę. Obchody rozpoczął przemarsz mieszkańców Gródka – głównie uczniów, przedszkolaków, pracowników szkoły i przedszkola, przedstawicieli gminnych instytucji główną ulicą w Gródku. W tym dniu nie zabrakło biało-czerwonych kotylionów i chorągiewek. Delegacje złożyły wiązanki przy Pomniku Grunwal- du i Pomniku Pamięci Poległych w hołdzie tym, którzy oddali swe Fot. Dorota Sulżyk Dorota Fot. efekcie otrzymaliśmy ciekawe podsumowanie na temat dzieciństwa sprzed kilkudziesięciu lat. Przy opracowaniu kilkunastu tablic, któ- re poruszały różne aspekty związane z dzieciństwem wykorzystano przeprowadzone rozmowy i stare fotografie. Wszyscy licznie przyby- li obejrzeli film – zapis wspomnień z dzieciństwa na Podlasiu w reż. Tomasza Wiśniewskiego. Można było zrobić pamiątkowe zdjęcie na tle starej kapy, kołyski i innych akcesoriów, pobawić się w dawne za- bawy, zobaczyć, jak dziś nosi się dzieci w chustach, wysłuchać pięk- nego koncertu zespołu Południce. Została zaprojektowana również zabawka inspirowana opowieściami o przeszłości. Wystawa zagości w naszym GCK na początku lutego. (ds)

Fot. Dorota Sulżyk Dorota Fot. Cięcia w Boryku życie za wolną Polskę. Podniosłego charakteru uroczystości dodała Boryk – z pewnością najbardziej popularny fragment lasu nie tylko obecność gródeckich harcerzy, którzy pełnili wartę przy pomnikach. w okolicach Gródka, ale z pewnością w całym województwie podla- Dalsza część uroczystości – akademia przygotowana przez Szkołę skim. Miejsce ważnych wydarzeń nie tylko dla kultury regionu, ale Podstawową w Gródku oraz Przedszkole Samorządowe - miała miej- również dla jego historii. Mało kto jednak wie, że Boryk to również sce na sali widowiskowej GCK . zwykły las gospodarczy w zarządzie Nadleśnictwa Waliły. Zgodnie z planem urządzenia lasu sporządzonym przez Biuro Urządzania Lasu na lata 2008-2017 w słynnym uroczysku zaplanowano cięcia. Prace Fot. Dorota Sulżyk Dorota Fot. odbyły się w ostatnim roku obowiązywania 10-letniego planu. W li- Fot. Dorota Sulżyk Dorota Fot. stopadzie na terenie Uroczyska Boryk dokonano cięć o charakterze Organizatorem wydarzenia była Szkoła Podstawowa w Gródku, a trzebieży późnej. Cięcia mają na celu usunięcie drzew chorych i wa- współorganizatorem GCK w Gródku. (ds) dliwych, co pozwoli na zmniejszenie zagęszczenia, dając przestrzeń do rozwoju tym najbardziej dorodnym. Zabieg w drzewostanie przy- Jak dawniej opiekowano się dziećmi? Wernisaż wy- legającym do drogi publicznej ma również duże znaczenie dla bez- stawy pieczeństwa, ponieważ usuwane są drzewa osłabione i zamierające, 5 listopada w Pracowni Filmu, Dźwięku i Fotografii w Michałowie które mogłyby przewrócić się na drogę. Wszystkie zabiegi odbyły się odbyło się spotkanie podsumowujące etnograficzny projekt „Między zgodnie z planem oraz zasadami sztuki leśnej i zrównoważonej go- pokoleniami ‒ etnografia i dziedzictwo”, realizowany w 2017 r. przez spodarki leśnej. Warto dodać, że na terenie Boryku znajduje się strefa Stowarzyszenie „Pracownia Etnograficzna”. Zespół etnografów prze- o powierzchni ok. 2 ha całkowicie wyłączona z produkcji, na której prowadził w gminach Gródek i Michałowo kilkadziesiąt wywiadów nie prowadzi się żadnych prac leśnych. Teren ten obejmuje obszar o ze starszymi osobami o tym, jak dawniej opiekowano się dziećmi. znaczeniu społecznym i kulturowym – okolice sceny i wiaty. W naszej gminie odwiedzono , Słuczankę, Bielewicze, Po- dozierany, Radunin, Załuki, Podzałuki, Waliły - Stację i Gródek. W Małgorzata Zbyryt, Nadleśnictwo Waliły

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 12 Ogrody

III miejsce: Jolanta Chlabicz, Waliły Najpiękniejsze ogrody w 2017 r. Wyróżnienie: Katarzyna Bernatowicz, Kołodno Podczas ostatniej sesji Rady Gminy 31 października 2017 r. miało w kategorii: KWIATOWY RAJ za staranną pielęgnację roślin i miejsce uroczyste podsumowanie Gminnych Konkursów „Estetycz- estetykę na posesji oraz różnorodność gatunkową roślin na Wieś Gminy Gródek 2017” oraz „Estetyczna posesja – Ogród- I miejsce: Wiera Matwiejczyk - Zarzeczany ex aequo I miej- ki 2017” . Do udziału w konkursie w terminie do 31 maja 2017 r. sce: Halina i Roman Bazyluk, Waliły-Stacja zgłoszono 26 indywidualnych posesji i 11 wsi z terenu Gminy Gró- II miejsce: Stanisław Krasowski, Waliły-Dwór dek. Przy ocenie poszczególnych posesji komisja konkursowa brała Wyróżnienie: Lidia Bołtryk, Zubry pod uwagę: ogólny ład, porządek i estetykę posesji, ogólną kompo- w kategorii: OGRÓD PRZYJAZNY TURYSTOM za stworze- zycję ogrodu, zastosowane gatunki roślin, pielęgnację roślin, małą nie ogrodu atrakcyjnego pod względem prowadzenia agroturystyki architekturę, elementy regionalne, estetykę części wypoczynkowej, I miejsce: Eugenia Gruszewska – Nowosiółki ciekawe i pomysłowe rozwiązania. Oceniając poszczególne wsie: II miejsce: Renata Zawadzka – Waliły ex aequo II miejsce: ogólną czystość i estetykę wsi. Anna Wspaniała – Zubry Jury w składzie: Janusz Michał Cimochowicz - przedstawiciel w kategorii: RELAKS WŚRÓD ZIELENI za estetyczne zago- Rady Gminy Gródek, Danuta Bagińska - przedstawiciel Podlaskie- spodarowanie dużej przestrzeni działki Wyróżnienia: Małgorzata go Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Białymstoku, Alina Gościk Krasowska, Waliły-Dwór, Agata Gierasimiuk, Kołodno, Sławo- - przedstawiciel Rady Gminy Gródek, Maria Mieleszko - przedsta- mir Rogacz, Pieszczaniki wiciel Gminnego Centrum Kultury w Gródku, Agnieszka Klebus w kategorii: EKOLOGICZNY ZAKĄTEK za proekologicz- - przedstawiciel Urzędu Gminy Gródek przyznało następujące na- ne i ciekawe rozwiązanie ogrodu np. wykorzystanie przydomowej grody i wyróżnienia: oczyszczalni ścieków jako główny element ogrodu Wyróżnienia: w kategorii: OGRÓD NOWOCZESNY za ciekawe rozwiązania Katarzyna Popławska, Kołodno Anna Woronowicz, Pieszczaniki ogrodu w wersji nowoczesnej „Estetyczna Wieś Gminy Gródek 2017” I miejsce: Władysław Prochowicz – Podzałuki w kategorii: NAJPIĘKNIEJSZA WIEŚ GMINY GRÓDEK No- II miejsce: Anna Korecka – Kołodno ex aequo I miejsce Lilia wosiółki - sołtys Pani Eugenia Gruszewska w kategorii: AK- Klebus – Gródek TYWNY SOŁTYS GMINY GRÓDEK Pani Iwona Bilkiewicz III miejsce: Jerzy Klik, Waliły Stacja Podziękowania: 1. – Sławomir Lewczuk 2. Gró- w kategorii: OGRÓD WIEJSKI za zachowanie starych odmian dek I – Irena Wakuła 3. Gródek II - Krystyna Trochimczuk 4. Ko- roślin i uprawę warzyw łodno – Anna Kulesza 5. Królowy Most – Iwona Przezdemska 6. I miejsce: Barbara Niczyporuk – Gródek Pieszczaniki – Anna Woronowicz 7. Waliły – Renata Zawadzka 8. II miejsce: Zoja Domanowska, Borki Waliły-Dwór – Anna Petelska 9. Waliły-Stacja – Joanna Sołowiej III miejsce: Maria Kardasz, Gródek 10. Zarzeczany - Anna Gogiel Wyróżnienie: Małgorzata Czaban, Borki Sponsorami nagród w konkursach są: 1. Bank Spółdzielczy w kategorii: DEKORACJE Z CHARAKTEREM za pomysło- w Białymstoku; 2. Pan Piotr Szutkiewicz prowadzący Przedsię- wość w stworzeniu indywidualnego ogrodu z charakterem biorstwo Produkcyjno - Usługowe „FORMAT”; 3. Automobil- I miejsce: Bożena Popławska, Załuki klub Podlaski; 4. Stowarzyszenie Podlasie 4x4; 5. sponsor po- Wyróżnienie: Sławomir Lewczuk, Chomontowce częstunku - „Adar” Halina i Izabela Łukaszewicz s.c. Nagrody w kategorii: EFEKTOWNE MIEJSCE POD CHMURKĄ za specjalne Komisji – obrazy malowane na deskach wykonała stworzenie w ogrodzie przytulnego kącika wypoczynkowego Maria Mieleszko (GCK w Gródku). I miejsce: Bożena Adamczyk, Waliły (oprac. Dorota Sulżyk na podstawie protokołu dotyczącego kon- II miejsce: Adam Woronowicz, Pieszczaniki kursów) Laureaci o ogrodach Są stawy, muszą być też łabędzie. jeden mostek, potem drugi. Kwiatki rozmnażam, dokupuję i tak ten ogród Eugenia Gruszewska z Nowosiółek ciągle powstaje. Ja jestem taką tradycjonalistką. Mam typowe wiejskie W konkursie na najpiękniejszy kwiaty – piwonie, georginie, floksy, malwy, jeżówki, aksamitki, tulipany, ogródek biorę udział chyba od po- narcyzy, krokusy, begonie, pelargonie, surfinie, dragony. Hortensje nad czątku jego istnienia, Nie corocznie stawem są tak duże jak trzy głowy, wszyscy się nimi zachwycają. Mają tu oczywiście, ale często. Chyba 6 czy specyficzny klimat nad wodą, nawet ich nie podlewam. Wszystkich nazw 7 razy byłam laureatką. W 1997 r. kwiatów teraz nie przypomnę, trochę kwiatów kupuję na rynku, ale też otworzyłam kwaterę agroturystyczną sama sieję. W tym roku zmniejszyłam ogród warzywny i obsadziłam go i to chyba wtedy zgłosiłam się po raz bratkami - posadziłam 100 krzaków bratków, wyglądało to prześlicznie. pierwszy. Czyli mój ogród ma już 20 A między niektórymi warzywami, szczególnie pietruszką i marchew- lat. Co roku coś nowego dosadzam. ką sadzę aksamitki, bo one swoim zapachem odstraszają mszyce. A w Początkowo mieliśmy szklarnię przy ogródku warzywnym mam wszystko – 3 gatunki cebuli, marchew, pie- domu, z czasem ją przenieśliśmy w truszkę, buraki, dynie, patisony, cukinię… Miałam kiedyś 5 arów ogrodu, inne miejsce, a tu mąż zrobił taras, ale „starość nie radość” i od jakiegoś czasu go zmniejszam. Mąż wpadł potem wymyślił altanę. I tak sukce- na pomysł, żeby z połowy ogrodu warzywnego zrobić sad i 3 lata temu sywnie przybywały nowości – obu- posadził jabłonie, śliwki, gruszki, aronię, porzeczkę, agrest, borówkę dowywał 3 stawy, najpierw powstał amerykańską, jagodę kamczacką. Dużo jest przy ogrodzie pracy, trzeba

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 Ogrody 13 kosić, ale pomału jakoś to ogarniamy. W 1971 r. przyjechaliśmy z mę- lęgnowanym trawniku, są jabłonki, porzeczki, maliny, tradycyjne wiej- żem z Hajnówki, żeby tu zamieszkać, mąż jest z Nowosiółek, właśnie z skie kwiaty. W ogródku warzywnym głównie sadzę nowalijki, pomido- tego siedliska, z tego domku, który rozbudowaliśmy, ja spod Hajnówki. ry i zioła. Mamy piaszczystą ziemię, nie bez powodu na nasze tereny Mąż marzył, żeby wrócić tutaj. Po powrocie założył stolarnię, a ja pra- mówi się Piaski. cowałam w szkole w Załukach. I tak już od 38 lat mieszkam w Nowo- Cała rodzina jest zaangażowana w dbanie o ogród. Koszeniem traw- siółkach. Kiedy powstały stawy? Staw miał tu już dziadek Gruszewski. ników zajmuje się najmłodsza córka, starsza uwielbia sadzić rośliny, Mąż to wszystko rozkopał, wybetonował i powstały 3 duże stawy. Przez ale pielęgnacja należy już do mnie, a mąż z kolei bardzo lubi podlewać nasze siedlisko tak jak i przez całą wieś płynie strumień, który wypływa ogród. Jakie plany związane z ogrodem? Zlikwidujemy zagonek z tru- w „Serwitucie” spod ziemi, a wpada do Supraśli. Skoro mamy stawy, to skawkami i zasadzimy cały rząd maliny jesiennej Polana, która dobrze mamy i łabędzie, przychodzi do nas z rzeki wydra, która wyjada nam ry- u nas rośnie. Przydałaby się też altanka. Ogród uspokaja. Lubię patrzeć by, trochę nam ich zostawia (śmiech). Mieliśmy parkę czarnych łabędzi, na zieleń, relaksuję się wtedy. Czasem jestem wkurzona, jak jest za du- którą niestety wydra zagryzła. Teraz został nam jeden łabędź – Klemens. żo pielenia. Ale popielę, złość mija i znowu patrzę na ogród z wielką Dlaczego mamy ten ogród? Ja kocham kwiaty, bez kwiatów żyć nie miłością. Nie wyobrażam sobie życia bez ogrodu. mogę. Lubię pracować w ogrodzie, chociaż pracy jest dużo, ale nie ma problemu z podlewaniem, bo są stawy i pompa. Co roku wprowadzam Warto się starać. coś nowego, inspiruję się pomysłami z programów telewizyjnych np. Halina i Roman Bazylukowie z Walił-Stacji „Mai w ogrodzie”, „Ogrodów świata”, kupuję czasopismo „Kwietnik”. W konkursie wzięliśmy udział po Razem z mężem wymyślamy, a wykonawcą jest mąż. Może w przy- raz pierwszy. Za namową sąsiadki – szłości jakąś saunę zrobimy, pergole? Marzę o półokrągłych pergolach pani Wawreniuk oraz sołtysa i radnej obsadzonych różami. Przy długiej altance (mieści się tu 50 osób) trzeba – pani Asi Sołowiej. Kiedyś w ogro- coś wymyślić. Turystom się tu podoba, mamy stałych klientów. Przyjeż- dzie rządziła żona, teraz częściej ja. dżają na grzyby, na ryby. Muszę powiedzieć, że w początkowych latach Moje są plany, pomysły i wykona- turystów było o wiele więcej. Mieliśmy w tym roku trochę rowerzystów. nie.– Na swoje ogródki zabrał ka- Posesje we wsi są bardzo zadbane, ludzie koszą, robią nowe ogrodzenia. wałek ogrodu warzywnego. Jadę do Estetyka w ostatnich latach bardzo się poprawiła, może też i dzięki tym pracy i zastanawiam się, co to będzie konkursom ogródkowym. Chociaż trudno namówić ludzi, aby wzięli w jak wrócę. Wracam i patrzę, że jest nim udział. Ale jako sołtys kilka osób zgłaszałam. coś nowego – mówi pani Halina. Z sąsiadką – panią Wawreniukową ro- Zależy mi na tym, żeby ogród był kolorowy. bimy wymianę kwiatów, podpatruje- Barbara Niczyporuk z Gródka my u siebie nawzajem pomysły. Są- Ogród ma już prawie tyle lat co mo- siadka mówi:– Jak ładnie jest zrobione, to nic, że zimą nie ma kwiatów, je małżeństwo – 27, ale dopiero w ale charasze ciapier pauhladacca. Ona nadzoruje i docenia. tym roku po raz pierwszy wzięłam Cały czas chodzę i coś wymyślam. Jesienią dużo zmieniliśmy. Posa- udział w konkursie ogródkowym. I dziliśmy sporo bulw kwiatowych, patyczkami zaznaczyliśmy, żeby ich to za namową rodziny, przyjaciół i wiosną nie naruszyć. Dumny jestem jak ładnie kwiaty kwitną. W tym znajomych. Mówili, że teraz jest do- roku róże nie były zbyt dobre, mamy 6 gatunków. Pierwsze kwiaty na- bry czas, ogród jest dojrzały, piękny i trafiły na suszę, drugie na deszcz w sierpniu. W ogrodzie rosną juki, że można go już zgłaszać do konkur- krzewy kwitnące, hortensje, mieczyki, len ogrodowy, chryzantemy… su. Przeglądałam zdjęcia z poprzed- Mamy altankę, grill wymurowany, oczko wodne. Ziemia u nas nie za nich edycji konkursu, porównywałam bardzo, piaski. Kupujemy kwiaty i od razu worki z żyzną ziemią. Mieli- ogrody laureatów ze swoim i pomy- śmy kiedyś jabłonie, rosły, ale korzenie doszły do piasku i po jabłkach. ślałam, że to już czas wystartować w Z drzewek owocowych robią się chwasty. Teraz zostały tylko krzewy konkursie. Oczywiście, ogród nigdy owocowe – malina, porzeczka czarna i czerwona, pigwa i aronia. Jest nie będzie doskonały, nie ma takich ogród warzywny, warzyw na własne potrzeby starczy. Pielemy wspól- ogrodów, one ciągle potrzebują pracy. Ale u nas chyba wykorzystana nie z żoną. A ile szkód te mrówki robią! Włażą do donic z kwiatami. już jest przestrzeń na maksa, nie da się już zrobić więcej nasadzeń. Dą- Chociaż najgorzej u nas z tymi wiatrami, które niszczą wiszące kwiaty żę do tego, żeby było mniej pielenia. Ale żeby to się udało, musi być doniczkowe. Chowam je wtedy do altany. W ogrodzie ciągle jest coś mniej kwiatów, a przecież one muszą być w ogrodzie. Staram się, żeby do zrobienia. Najpierw koszę trawnik kosiarką, potem nożyczkami przy kwitły o każdej porze roku. Zależy mi na tym, żeby ogród był kolorowy. folii. Na koniec dnia dziękuję Panu Bogu za wytrwałość i cierpliwość. Iglaki też muszą być, żeby ogród nie był pusty, są dobrą bazą. Mamy w Co w planach? Żeby marzenia spełnić, to trzeba cały ogród warzywny ogrodzie wszystko – i kwiaty, i krzewy, i drzewa. Wiosną zakwitną setki zlikwidować. Na wiosnę posadzimy jeszcze jakieś krzewy ozdobne i krokusów, co roku dosadzam setkę cebulek. Nie wszystkie powtarzają byliny. - U nas najlepiej sadzić aksamitki, są różne rodzaje. U nas 2 lata kwitnienie. Na miejscu przekwitniętych roślin cebulowych sadzę potem temu kwiaty wyglądały piękniej niż w tym roku. – wtrąca pani Halina. letnie – aksamitki, astry, cynie, które sama wysiewam z zebranych na- Co daje ogród? Trochę pracy, ale potem usiądziesz i odpoczywasz sion. Ukochane kwiaty? Ostatnio liliowce, w tym roku kwitły bardzo w ogrodzie. A kwiaty jak pachną. Jesteś dumny, że coś jest, a nie jakiś fajnie, nazywane są kwiatem jednego dnia. Dosadziłyśmy jesienią 10 nieużytkowy kawałek terenu. Ludzie przychodzą, oglądają, doceniają. nowych odmian. Musiałam do nich dojrzeć, zawsze uważałam za typo- Warto się starać. Taki jeden młody chłopaczek jedzie rano i wieczorem we wiejskie kwiaty, niemodne. Kocham naparstnice, jeżówki, hortensje. obok naszej posesji i mówi, że lubi sobie popatrzeć, bo jest ładnie. Do- Hortensje wymagają trochę wysiłku, jak są młode, to trzeba je okrywać ceniają ludzie. Trzeba być aktywnym i ciągle chodzić przy ogrodzie. I i podsypywać i wiedzieć, kiedy je przycinać. wymyślać coś, czego u innych nie ma. Mój ogród nieprzypadkowo został zgłoszony do kategorii ogród wiej- Rozmawiała ski. Mamy warzywniak, studnię, kurnik z kurami, które pasą się na pie- Dorota Sulżyk▲

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 14 Święta Boże Narodzenie w Królowym Stojle Życie każdego człowieka to ma- podupadł i zamienił się na „szta- opowieści jak mama wracała ze wała ulubione, wyjątkowe dania. teriał na książkę. Do 40-stki myśli- chetowy”, ale wtedy już nie było szkoły z Gródka (6 km) i na drodze Piekła indyka i cielęcinę, gotowa- my o przyszłości, snujemy plany, amatorów wspinaczki. siedział wygłodniały wilk. Już na ła największy gar mojego ulubio- po 40 -stce wspominamy, a po 50 Z dziadkami w Królowym Stojle Czabatarouskaj Hare (w pół drogi) nego kompotu z suszu (robione- to już ho ho. Wracamy do miejsc wiążą się najcieplejsze i najmilsze widać było na końcu brukowanej go jesienią ze swoich antonówek, i ludzi, którzy byli dla nas ważni wspomnienia. Najfajniejsze były drogi świecące okienko babcinej śliwek i gruszek) i zawsze piekła i zostawili swój ślad, ludzi, któ- kilka blach (w chlebnoj pieczy) rzy nas kształtowali, uczyli życia, ciast. Rewelacyjny był sernik z których naśladujemy (lub wręcz wałeczkami z ciasta, ułożonymi przeciwnie), których podziwiali- na wierzchu w kratkę, kruche z śmy i tych, dla których oddaliby- jabłkami, makowiec, drożdżów- śmy życie. Wspominamy szczenię- ka z dżemem i cynamonem, no i ce, szczęśliwe lata i ludzi, którzy mój ulubiony miodownik. Wcze- nam towarzyszyli w tym szczęściu śniej Babcia piekła chleb w piecu i czasem niedoli. To jest jak fabu- nad płytą w kuchni. Był ciemny, ła filmu wymagająca zarejestro- ciężki, gliniasty, nie za wysoki ok. wania. Piszmy więc wspomnienia. 8-9cm, pachnący, kwaskawy, po- Urodziłam się w Białymstoku. sypany makiem i ze zrobionymi Moje dzieciństwo przebiegało w widelcem co jakiś czas, dziurkami podwórku naszego bloku przy ul. Greś Elżbiety archiwum Fot. na wierzchu. Lipowej i w Królowym Stojle, w Święta Bożego Narodzenia. Za- kuchni. Gdy dojeżdżaliśmy do do- A jeśli zdarzały się ferie przed domku (może 50 m2) babci Ziny wsze były śnieżne i mroźne. Spę- mu, szczekały psy i już dochodziły Świętami, to uczestniczyłyśmy z (z domu Szeremeta z matki Ma- dzaliśmy je u babci Ziny i dziadka zapachy z domu. Był to dzień Wi- siostrą w ich przygotowaniu. Ja rii i ojca Józefa) i dziadka Anto- Antona. W czasach, gdy samochód gilii, więc mały stół z naręczem kręciłam w glinianej makutrze mak na Szeremety (z matki Olgi i ojca był luksusem nielicznych, wyjazd siana (przyniesionym przez dziad- do białości, trzepałyśmy liczne dy- Michała). do dziadków zawsze był wypra- ka jak zawsze w nadmiarze) pod waniki, przecierałyśmy kurze, że- Prawie wszystkie letnie waka- wą. Początkowo jechaliśmy go- obrusem, uginał się od smakoły- by położyć wykrochmalone, bia- cje, ferie i święta związane były dzinę zatłoczonym pociągiem rela- ków. Były moje ulubione łazan- lutkie, ręcznie wyszywane kolo- z dziadkami z Królowego Stojła. cji Białystok - Zubki Białostockie. ki (placki z wody i mąki pieczone rowymi nićmi, serwetki. Noc w Małe, wielokierunkowe (jak więk- Wysiadaliśmy w Waliłach i 3 km na płycie kuchennej i przekłada- pierzynach w kratkę, wygrzanych szość w tym czasie) gospodarstwo drogą w kierunku Góran jechali- ne w kilka ok.4 warstw słodkim ciepłem leżajki i ścianki miedzy z czterema czerwonymi krowami, śmy do domku dziadków. Najczę- makiem. Wszystko to pokrojone pokojami przynosiła błogi, spo- koniem, który bez względu na ściej przyjeżdżał po nas dziadek w kwadraty 6x6), pierogi z kapu- kojny sen. W Święta dziadek za- umaszczenie zawsze był „Kasztan- saniami. W czasach, gdy nie było stą, szarobury kisiel z owsa (nie przęgał konia i wiózł nas do lasu na ką”, świnkami, kurami, ogrodem telefonów czekał na dwa kolejne pachniał dobrze, a i nie pamiętam kulig. Dzwoniły janczary u sań, a (starannie wypielonym - oczkiem pociągi (ze dwie godziny) na mro- smaku) i dużo różnej ryby, w tym śnieg spadający z poruszanych ga- w głowie babci i sadem z pachną- zie, bo nie wiedział, o której przy- obowiązkowo karp w galarecie i łęzi skrzył się w słońcu. Było tak cymi antonówkami, papierówką jedziemy. Pakowaliśmy się w sanie śledzie. Choinek dziadek przynosił urokliwie i romantycznie. szczepionymi przez dziadka) by- w kożuchy i wełniane koce, które kilka, żeby babcia mogła wybrać. Zostały piękne wspomnienia lu- ły scenerią mojego dzieciństwa. przygotowała babcia. Leżąc oglą- Była mała i stała na stole w pokoju, dzi, miejsc, smaków i zapachów. Całe siedlisko było ogrodzo- daliśmy rozgwieżdżone, pogodne przyozdobiona tradycyjnie bomb- ne płotem ze ściśle przeplatanych niebo, a mama kolejny raz opo- kami, cukierkami i (robionymi z Krystyna Snarska z Białegosto- świerkowych gałęzi, między które wiadała bajkę jak to lisica oszuka- bibułki) kolorowymi łańcuchami. ku (praca przysłana na tegorocz- ciężko było wcisnąć dziecięcą sto- ła wilka i stracił ogon w przerębli, Miała zawsze jedną podstawową ny konkurs „Pisać każdy może”) pę, wspinając się po najładniejsze łowiąc sposobem zasłyszanym od zaletę: pachniała lasem. śliwki. Z czasem świerkowy płot lisicy. No i oczywiście słuchaliśmy Na Święta babcia przygotowy- Łamańce z makiem Rozmowa z Eugenią Gruszewską - sołtysem sołectwa Nowosiółki Dorota Sulżyk: Jak wygląda- zawsze zbieraliśmy się i kolędo- dojeżdżają do szkoły do Białego- smażony, po żydowsku, pieczo- ją święta Bożego Narodzenia w waliśmy, była konkurencja. A tu stoku. Jak przychodzą kolędnicy, ny z pieczarkami, karp w gala- Nowosiółkach? w Nowosiółkach w tamtym ro- to jest bardziej uroczyście. Za- recie, śledzie, pierogi z grzyba- Eugenia Gruszewska: Świę- ku już nie było kolędników. Jeśli wsze bardzo się cieszymy z ich mi, z kapustą, barszcz czerwony z ta wyglądają tradycyjnie, jak we przychodzą, to z Załuk. U nas nie wizyty. Wnuki się cieszą. uszkami, kompot z suszu, łamań- wszystkich wsiach. Czeka się na ma komu kolędować, nie ma mło- DS: Co na wigilijnym stole? ce z makiem (zamiast kuci). Te- te święta, na kolędników, na cho- dzieży, jest tylko 2 już dorosłych EG: Tradycyjnie. Króluje karp, ściowa piekła kiedyś łamańce na inkę, na wigilię. W dzieciństwie chłopców i 4 małych dzieci, które bo mamy swego w stawie. Karp płycie, potem łamała i dodawała

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 Święta 15

korzennej i do tego ziemniaki w wom, teraz daję królikom. Bo mó- DS: Na Usiunocznu jeździcie mundurkach obsmażane trochę na wi się, że wtedy będzie „szyko- do cerkwi do Królowego Mo- oleju. Mąż z córką to uwielbiają i wało”, czyli będą zdrowe zwie- stu? to danie musi być. rzęta. EG: Tak, kiedyś końmi się jeź- DS: I tak dużo jedzenia przy- DS: Choinka sztuczna czy dziło. Najpierw pod górkę, potem gotowujecie na wigilię? prawdziwa? z górki. Teraz samochodami. EG: Bardzo dużo, około 20 po- EG: Zawsze prawdziwa, naj- DS: Przy okazji zapytam o traw. Ale mamy też dużo gości prawdziwsza, ze swojego lasu. wieś. Ile osób tu mieszka? przy stole – moja siostra z rodzi- Kiedyś bombki obrabiałam szy- EG: Jest 57 numerów, ale część ną, czasem druga siostra, córka z dełkiem, robiliśmy łańcuchy z pa- domów jest pusta. Najstarsza rodziną, syn z żoną. pieru, świeczki wieszaliśmy na mieszkanka ma 92 lata. Więk- DS: A czy jeszcze coś z daw- choince, ciastka, pierniczki, cu- szość przyjeżdża w okresie letnim nych zwyczajów zachowujecie kierki, jabłka. I dopiero na trzeci do domków po dziadkach. Zimą podczas wigilii i Świąt? dzień można było zjeść, bo ina- przyjeżdżają tylko pospacerować, EG: Czekamy na pierwszą czej choinka byłaby goła. Teraz na sanki, na kulig i znowu wraca-

Fot. archiwum mieszkanki Gródka mieszkanki archiwum Fot. gwiazdkę i wtedy zasiadamy do już nowocześnie. Lampki wie- ją do miasta. mak, rodzynki, orzechy. Zawsze wigilii. Sianko pod obrusem kła- szam też na choince przed do- Rozmawiała robiła też całe śledzie w zalewie dziemy. Kiedyś oddawano je kro- mem. Dorota Sulżyk▲ Tradycyjny stół wigilijny Wyróżnienie dla Stowarzyszenia Aktywny Senior Stowarzyszenie Aktywny Senior z Gród- ka brało udział w mikołajkowym konkur- sie kulinarnym pn.: „Tradycyjny stół wi- gilijny”. Konkurs, w którym uczestniczyli przedstawiciele 33 grup (kół gospodyń wiej- skich, stowarzyszeń, OSP, domów kultury, grup nieformalnych) z całego wojewódz- twa podlaskiego odbył się w Tykocinie w „Alumnacie”. Przesłaniem konkursu było pielęgnowanie tradycji. Zadaniem uczest- ników było przygotowanie wigilijnych po- traw charakterystycznych dla regionu oraz udekorowanie stołu. Pierwsze miejsce w konkursie zorganizo- wanym przez Urząd Marszałkowski Woje- wództwa Podlaskiego przypadł gospody- niom z KGW w Dobrym Lesie (gm. Zbój- na), II miejsce - Stowarzyszeniu Rozwoju Wsi „Wodniczka” z Szorc (gm. Trzcianne), Dąbrowska Joanna Fot. a III miejsce zajęły przedstawicielki KGW kinie stowarzyszenią. Każda z nas przygo- ceniło nasze przygotowania. Otrzymałyśmy w Sielcu (gm. Boćki). Ponadto jury, które- towała po jednej potrawie- razem było 17 wyróżnienie. Udział w konkursie uważamy mu przewodniczył proboszcz parafii tyko- potraw. Obok tradycyjnych śledzi, ryb, pie- za bardzo udany. Miałyśmy możliwość po- cińskiej ks. Jarosław Stefaniak przyznało 10 rogów (pieczonych i gotowanych) z kapustą dziwiania wystroju stołów i różnorodności wyróżnień, a Marszałek Województwa Pod- i grzybami na naszym stole zagościł kisiel potraw z innych regionów naszego woje- laskiego Jerzy Leszczyński i Stefan Krajew- owsiany przygotowany przez Ninę Suprono- wództwa. Praca w zespole przyczyniła się ski, członek zarządu województwa wszyst- wicz, gołąbki ziemniaczane i kopytka z far- do integracji naszego środowiska, a wyjazd kich uczestników obdarowali praktycznymi, szem ziemniaczanym – przez Annę Gogiel, uznajemy za pewnego rodzaju promocję na- bo kuchennymi prezentami. szczupak smażony -przez Marię Chalecką. szej organizacji. Promujemy równocześnie Organizatorem konkursu był Departament Był też kompot z suszonych jabłek i gruszek tradycje naszej gminy Gródek. Rolnictwa i Obszarów Rybackich UMWP. Niny Markiewicz, tradycyjna zupa grzybo- Osoby, które nie miały możliwości prze- Oprac. Dorota Sulżyk wa, chleb na zakwasie i oczywiście kutia. bywania na terenie konkursu (tylko 4 osoby Przygotowaniami kierowała nasza nieza- mogły być przy stole) miały możliwość zwie- Pani Walentyna Trochimczyk – prze- stąpiona koleżanka, Marysia Czołomiej. dzenia z przewodnikiem muzeum i synagogi wodnicząca stowarzyszenia Aktywny Se- Wszystkie potrawy wg założeń organizato- w Tykocinie. Nasz wyjazd do Tykocina za- nior tuż po powrocie z konkursu powie- rów miały zmieścić się na stole o wymia- kończyłyśmy pysznym obiadem w Pierogar- działa: rach 80 x100cm- w tym zastawa na 4 osoby, ni- pierogi (pielmienie) i szarlotka z lodami W przygotowanie konkursowego stołu wi- naczynia do degustacji i oczywiście dekora- i śmietanką! Dziękujemy Panu Wójtowi za gilijnego zaangażowały się wszystkie człon- cja świąteczna. Nie było to proste! Jury do- udostępnienie nam transportu.

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 16 Wieści z GCK

„Śladami mistrzów. Nowosielski na Podlasiu” „Bieżeńcy 1915-1922” 4 listopada w GCK w Gródku można było obejrzeć film Piotra Ło- Bieżeństwo. Dużo w ostatnim czasie napisano na ten temat. Półto- zowika „Śladami mistrzów. Nowosielski na Podlasiu”. Projekcji to- rej roku temu uczciliśmy w Gródku setną rocznicę początków tego warzyszyła wystawa fotograficzna, na której oglądaliśmy fragmenty smutnego wydarzenia, obejrzeliśmy m.in. wystawę, spektakl w reż. realizacji Jerzego Nowosielskiego z podlaskich świątyń. Joanny Troc, wystąpienie naszych gimnazjalistów. Rok temu gości- liśmy w naszym domu kultury na spotkaniu Anetę Prymaka – Oniszk – autorkę rewelacyjnej książki „Bieżeństwo”. W naszej gazecie pu- blikowaliśmy wspomnienia bieżeńców z terenu naszej gminy. Teraz mamy kolejną perełkę – film Jerzego Kaliny. 18 listopada w GCK w Gródku miała miejsce projekcja filmu Je- rzego Kaliny „Bieżeńcy 1915-1922”, która cieszyła się dużym zain- teresowaniem widzów. To kolejny dokumentalny film tego reżysera (premiera – październik 2017) poruszający ważny dla Podlasia temat. Po pokazie odbyło się z nim spotkanie. - Czy w ciągu tych ostatnich lat my – potomkowie bieżeńców, zro- biliśmy dużo, jeśli chodzi o temat bieżeństwa? – pytam Jerzego Ka- linę. - Zrobiliśmy bardzo małą kroplę tego, co należałoby zrobić, żeby oddać hołd 3 milionom ludzi, którzy przeżyli niewyobrażalną historię. Przez 100 lat temat bieżeństwa istniał tylko w opowieściach Fot. Radosław Kulesza Radosław Fot. rodzinnych przekazywanych z pokolenia na pokolenie. I to nie we Dokument ten przybliża mieszkańcom naszego regionu postać wszystkich rodzinach. Nie pisało się o tym, historycy się tym nie zaj- wybitnego malarza - Jerzego Nowosielskiego - przede wszystkim mowali. Zapomniano o losie 3 milionów ludzi - odpowiedział reżyser. przez pryzmat jego powiązań z Podlasiem. Jest to podróż od lat Jerzy Kalina dzielił się z nami swoimi refleksjami na temat bieżań- 50-tych do połowy 90-tych XX w. po miejscach, gdzie pracował ten stwa: „Nasi pradziadkowie żyjący przed I wojną światową najdalej krakowski artysta. W filmie widz odwiedza między innymi Gródek, bywali pewnie w Białymstoku, i to pewnie nie wszyscy, a tu nagle Jałówkę, Michałowo, Grabarkę i Hajnówkę. Nie zabrakło również jako bieżeńcy znaleźli się na końcu świata. Porównuję to dziś z taką wspomnień dotyczących jego uczestnictwa na obozach ikonogra- sytuacją, że ktoś wysyła mnie dziś na Księżyc. I ja tam muszę przez ficznych czy białostockich wystawach. W filmie o artyście mówią 7 lat żyć. To taka skala zmian świadomości. Na własne oczy przyszło ludzie związani ze sztuką i Jerzym Nowosielskim (m.in. dr Krystyna widzieć bieżeńcom to, co tam się odbywało – najpierw bogactwo, Czerni, o. Henryk Paprocki, prof. Jerzy Uścinowicz, prof. Leon Ta- rasewicz). Warto podkreślić, że Jerzy Nowosielski jest obok Adama Stalony – Dobrzańskiego autorem polichromii w cerkwi w Gródku. W 1951 r. wspólnie zaprojektowali i wykonali polichromie w tech- nice wapiennej w cerkwi w Gródku. Prace zostały zakończone w 1954 r. Reżyser Piotr Łozowik (jego mama Irena pochodzi z naszej gminy) podczas spotkania po projekcji filmu opowiedział ciekawą historię o tym, jak doszło do tego, że do Gródka przyjechali właśnie Ci dwaj artyści: „W 1951 roku zaplanowano intronizację Metropolity Makarego w Warszawie, na Pradze. Adam Stalony-Dobrzański bardzo chciał tam być, ale miał dużo pracy w kościołach katolickich. Poprosił więc Mi- kołaja Zagrodzkiego, parafianina z Krakowa, inwalidę z pierwszej wojny światowej, by ten pojechał do Warszawy. Stalony zafundował p. Zagrodzkiemu bilet i prosił, by uważnie obserwował uroczystość intronizacji, zapamiętywał i wszystko mu po powrocie opowiedział. sielanka, potem rewolucja, wojna domowa, głód, tragiczne powroty. Pan Mikołaj, stojąc w tłumie, w Soborze Św. Marii Magdaleny, zagad- To jest niewyobrażalne. Ludzie naszych czasów nie przeżyliby w ta- nął człowieka stojącego obok. Człowiekiem tym był o. Włodzimierz kich warunkach nawet dwóch tygodni. A ci ludzie przeżyli, wrócili Doroszkiewicz. Podczas luźnej rozmowy baciuszka powiedział, że tutaj, odbudowali swoje domy, gospodarstwa, dzięki temu mogliśmy buduje akurat w swojej parafii, w Gródku, cerkiew. Przybysz z Kra- się urodzić, wyedukować, godnie i dostojnie żyć.” kowa zapytał duchownego, czy ten ma kogoś, kto zajmie się rozpi- W filmie mówią bezpośredni świadkowie bieżeństwa, dzięki temu, saniem wnętrza. Gdy o. Doroszkiewicz zaprzeczył, pan Zagrodzki że autor 20 lat temu nagrał ich wypowiedzi. Reżyser wykorzystał też polecił mu swego znajomego - krakowskiego profesora ASP, prak- wspomnienia mieszkańców Gródka - pani Haliny Matejczuk i Jana tykującego prawosławnego, czynnego zawodowo od 20 lat - Adama Karpowicza. Do filmu nagrał ponad 40 wywiadów, ale tylko niewiel- Stalony-Dobrzańskiego. Ojciec Doroszkiewicz napisał list do Stalo- ka część w nim się znalazła. (ds) nego z prośbą o pomoc przy polichromii. Krakowski artysta zgodził Jerzy Kalina: publicysta, reżyser filmów dokumentalnych, od ponad 20 lat lat zwią- się od razu. Zebrał zespół i niedługo potem przyjechał do Gródka. zany z Telewizją Polską. Kierownik redakcji zamiejscowej Biełsat TV w Białymstoku. Członkiem zespołu był m.in. Jerzy Nowosielski. Autor ponad stu reportaży i filmów dokumentalnych. Filmy „Czarnobylcy”, „Od moru i (Film wyprodukowało Stowarzyszenie Orthnet przy wsparciu finan- głodu”, „Pogoń za prawdą”, „Ostatni dyktator Europy”, „Partyzancka szkoła”, „Misja”, sowym Narodowego Centrum Kultury oraz Gminy Gródek, Miasta „Archimandryta”, „Siewca”, „Siaroża” otrzymały nagrody na wielu festiwalach filmowych Hajnówka i Miasta Bielsk Podlaski. Partnerami projektu jest cerkiew. w Polsce i za granicą. Film „Bieżeńcy 1915-1922” powstał w koprodukcji z Urzędem pl, Orthphoto.net, a także 3FORM i Książnica Podlaska) Miejskim w Białymstoku oraz Urzędem Marszałkowskim Województwa Podlaskiego. Oprac. Dorota Sulżyk (Film dok., reż. Jerzy Kalina, 50 min., Belsat TV 2017 r.)

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 Wieści z GCK 17

W ramach zajęć młodszej grupy” Zabawowy Mix” 24 listopada Andrzejki w grupie Starszaków „ Zabawowy Mix” przeprowadzi- 2017 roku bawiliśmy się na imprezie „Dzień Pluszowego Misia”. liśmy 28 listopada 2017. Wróżyliśmy z wosku,przekłuwaliśmy ser- Były misiowe konkursy i zabawy oraz dużo tańca. Na zakończenie duszko z imionami,układaliśmy buty i bawiliśmy się w andrzejkowe dzieci dostały drobne upominki.Zapraszamy dzieci(3-5 latek) na zabawy.Zajęcia Starszaków (6-9lat) odbywają się w każdy wtorek o zajęcia w każdy piątek o 16:00. 17:00. Zapraszamy. Magda Łotysz Magda Łotysz

Gminne Centrum Kultury w Gródku Gminne Centrum Kultury zaprasza na serdecznie zaprasza na FERIE ZIMOWE 2018 WIECZÓR KOLĘD, pod hasłem: „Różne oblicza teatru” który odbędzie się 20.01.2018 r. o godz. 17.00 22.01-04.02.2018 r. w sali widowiskowej Więcej informacji wkrótce na stronie www, plakatach i facebook’u.

| KONKURS | KONKURS | KONKURS | KONKURS | KONKURS | KONKURS | KONKURS | KONKURS | KONKURS |

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 18 Wieści szkolne

Było pysznie i słodko! gry planszowe, odbyła się projekcja filmów edukacyjno- profilak- Opiekunowie Szkolnego Koła Młodszego Wolontariatu „Pomoc- tycznych, wspólna zabawa przy muzyce, gry i zabawy integracyjne nicy” pragną serdecznie podziękować wszystkim osobom zaanga- oraz gry i zabawy sportowe promujące ruch w życiu codziennym. żowanym w przygotowaniu „Słodkiego kiermaszu”, który odbył się Opiekę nad młodzieżą oprócz wychowawców sprawowali też na- 20 listopada 2017r. w Szkole Podstawowej w Gródku na rzecz Fun- uczyciele p. Anna Siegieńczuk oraz p. Ilona Łukoszyk. dacji „Pomóż Im” Białostockie Hospicjum dla Dzieci. Serdecznie dziękujemy p. Marcie Łukaszuk za pomoc w zorgani- zowaniu wspólnego posiłku, sfinansowanego przez fundusz klasowy. Alina Gościk, Monika Jaroszuk „Kibicujemy na meczach” W niedzielę 29.10.2017r. w ramach innowacji pedagogicznej „Stop używkom- sport jest dobry na wszystko” osiemnastu uczniów klas czwartych Szkoły Podstawowej w Gródku wraz z nauczycielami p. Aliną Gościk i p. Anną Trochimczyk oraz przedstawicielami Rady Rodziców p. Małgorzatą Tryznowską i p. Julitą Puchalską wyjecha- ło do Białegostoku na mecz Jagiellonia Białystok- Zagłębie Lubin. Celem wyjazdu było kształtowanie właściwej postawy kibica spor- Fot.. Alina Gościk Alina Fot.. Za ten miły i słodki gest gorąco dziękujemy: Alanowi i jego mamie p. Judycie Prus, Karolinie i jej mamie p. Beacie Bułatowicz, Mikołajowi i jego mamie p. Katarzynie Kondrusik - Kałaj- tan, Julii i jej mamie p. Agnieszce Martyniuk, Julii i jej mamie p. Ewie Markowskiej, Wiktorii i Gabrysi oraz ich mamie p. Justynie Hryhorowicz, Aleksandrze i jej mamie p. Ewie Woronowicz, Sandrze i jej mamie p. Ju- stynie Mieleszko, Kacprowi i jego mamie p. Agnieszce Walasek, Gabrieli i jej mamie p. Małgorzacie Chwojko, Julii i jej mamie p. Iwonie Nowik, Katarzynie i jej mamie p. Annie Bielenia oraz Igorowi i jego mamie p. Małgorzacie Tryznowskiej. Dzięki Waszym wspaniałym wypiekom i innym słodkościom, które były ucztą dla oka i podniebienia oraz wzorowej pracy wszystkich wolontariuszy, kiermasz przygotowany był perfekcyjnie. Podzięko- wania kierujemy również do wszystkich kupujących uczniów, ro- dziców, nauczycieli i pracowników szkoły, którzy swoją hojnością Janiel Jacek Fot.. wsparli nasze przedsięwzięcie. towego, propagowanie aktywnych i wartościowych form spędzania Zebrana kwota 676 zł 60 groszy przekazana została na konto o nu- wolnego czasu, wyrobienie nawyku czynnego uczestnictwa w im- merze 44 1160 2202 0000 0000 9776 5536 Fundacji „Pomóż Im” na prezach sportowych oraz dobra zabawa w grupie rówieśniczej. W rzecz Dzieci z Chorobami Nowotworowymi i Hospicjum dla Dzieci. ramach zadania „Kibicujemy na meczach” uczniowie poznali nowy Alina Gościk i Monika Jaroszuk obiekt sportowy – Stadion Miejski w Białymstoku. Alina Gościk „Z podwórka na stadion o Puchar Tymbarku” Drużynowe biegi przełajowe 9 listopada 2017r. w hali sportowej w Poświętnem odbył się tur- W dniu 27 października w Supraślu odbyły się Mistrzostwa Po- niej piłki nożnej „Z podwórka na stadion o Puchar Tymbarku” (fi- wiatu Białostockiego w drużynowych biegach przełajowych. Mło- nał powiatu białostockiego). Celem rozgrywek było promowanie dzi sportowcy pod opieką nauczycieli wychowania fizycznego Aliny piłki nożnej wśród dzieci, zasad Fair Play oraz programu Respect, Gościk, Urszuli Szabłowskiej i Marcina Józwowicza po raz kolejny wychowanie poprzez sport, kształtowanie zdrowego stylu życia i pokazali ambicję i wolę walki do ostatniego centymetra w duchu aktywizację lokalnych środowisk sportowych. Reprezentantki na- „fair play”. Wszystkim zawodnikom gratulujemy wyników i życzy- szej szkoły w kategorii U-12 Gabriela Bura, Emilia Deryng, Daria my dalszych sukcesów. (ag) Sinkiewicz, Wiktoria Bilkiewicz, Magdalena Fiłonik i Klaudia Mie- leszko pod opieką p. Aliny Gościk, po zaciętej walce w duchu Fair „Uczmy się języków” Play zajęły III miejsce. Gratulujemy sportowej postawy i godnego Od września 2017r. w Szkole Podstawowej w Gródku realizowana reprezentowania Szkoły Podstawowej w Gródku! (ag) jest innowacja pedagogiczna „Stop używkom – sport jest dobry na wszystko” autorstwa p. Aliny Gościk (mgr wychowania fizycznego, Piknik kulturalno-dydaktyczny „Noc w szkole” trener piłki siatkowej II stopnia, oligofrenopedagog, wychowawca Szkoła nie musi kojarzyć się tylko z nauką i ciężką pracą. Z piątku klasy VIb), p. Moniki Jaroszuk (mgr biologii, przyrody, wychowaw- na sobotę (20-21 października) wychowawcy klas szóstych Alina ca klasy VIa) oraz p. Małgorzaty Wirkowskiej (mgr teologii, wycho- Gościk i Monika Jaroszuk zorganizowały dla swoich wychowan- wawca klasy IVa). Innowacja polega na połączeniu zainteresowań ków piknik kulturalno- dydaktyczny „Noc w szkole”. Celem tego sportowych uczniów z nauką. Zajęcia lekcyjne ze sportowcami z lu- wydarzenia było pogłębianie systemu wartości, rozwijanie zainte- bianego i znanego klubu sportowego są dla wielu uczniów ważnym resowań, nauka, integracja uczniów, pogłębianie przyjacielskich re- motywatorem zachęcającym ich nie tylko do rozwijania zaintereso- lacji, uczenie się pracy zespołowej, zabawa i miłe spędzenie czasu wań sportowych, ale również językowych i czytelniczych. Ponadto wolnego. Podczas „Nocy w szkole” uczniowie grali w szachy i inne posiadanie wspólnych autorytetów oraz wspólne przeżywanie pozy-

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 Wieści szkolne 19 tywnych emocji związanych z osobistym, bliskim kontaktem z lu- że ma ulubioną maskotkę, która przynosi mu radość i ulgę w trud- bianym piłkarzem, zintegruje uczniów. Projekt dostarczy dzieciom nych życiowych chwilach. Dobry przykład dali również nauczyciele i młodzieży wspólnych tematów do rozmów. Zaproszeni piłkarze przynosząc swoje zabawki. Wszyscy uczniowie byli dla siebie jakby będą swoim przykładem zachęcać uczestników zajęć do przestrze- milsi, częściej się uśmiechali, a dyscyplinujące uwagi nauczycieli gania zasad zdrowego trybu życia bez nałogów, to jest bowiem jeden nie sprawiały aż tyle przykrości co na co dzień. z warunków osiągnięcia sukcesu sportowego. 25 października w ra- Dzień Pluszowego Misia w szkole zorganizowało Szkolne Koło Młodszego Wolontariatu „Pomocnicy” wraz z opiekunami p. Aliną Gościk i p. Moniką Jaroszuk. Alina Gościk Erasmus+ Od początku października mamy w Gródku 2 nowe mieszkanki - Alessię z Białorusi i Ainę z Hiszpanii. Dziewczyny przyjechały na 9 miesięczny projekt Wolontariatu Europejskiego w ramach progra- mu “Erasmus+” i pracują w naszej szkole podstawowej. Szybko się zaaklimatyzowały i włączyły w lekcje angielskiego, białoruskiego i nawet hiszpańskiego, współpracowały już także w przygotowaniach do apelu na Święto szkoły. Ponadto realizują autorski projekt o edu- kacji globalnej, uczą swoich regionalnych tańców i planują całą masę

Fot.. Oliwia Nowik Oliwia Fot.. innych kolorowych wydarzeń do których włączania się was serdecz- mach zadania „Uczmy się języków” dwóch zaproszonych piłkarzy nie zapraszamy. Jak na przykład chętnych do nauki hiszpańskiego w Jagiellonii Białystok Arvydas Novikovas i Fedor Cernych uczestni- każdy wtorek o godzinie 16 do Domu Kultury, gdzie Aina pomoże czyli w spotkaniu z klasami IV-VI. W trakcie zajęć uczniowie mieli poznać podstawy języka i przybliży kulturę Hiszpanii. okazję porozmawiać z litewskimi piłkarzami w języku angielskim. Dziewczyny można też spotkać na rowerach, kiedy pogoda na to Możliwość konwersacji z podziwianymi przez dzieci i młodzież pozwala poznają lokalną przyrodę i starają się spędzać aktywnie sportowcami w wybranym języku przyczyniła się do wzrostu zain- czas. O ich pierwsze wrażeniach na temat Podlasia i o nich samych teresowania nauką języków obcych. Na zakończenie wizyty piłka- można będzie przeczytać w następnym numerze gdzie zamieścimy rze rozdawali autografy oraz udzielili wywiadu. z nimi wywiad. Serdecznie dziękujemy pracownikom szkoły p. Marii Hajducze- Emilia Misiuk (Stowarzyszenie ANAWOJ) nia, p. Jerzemu Rożko i uczniom Oliwii Nowik, Zuzannie Gabiec, Aleksandrze Woronowicz, Jackowi Latos i Patrykowi Puchalskie- | PLAKAT | PLAKAT| PLAKAT | PLAKAT | PLAKAT | mu za pomoc w przygotowaniu wystroju sali. Alina Gościk „Dzień Pluszowego Misia” Duże, małe, brązowe lub kolorowe, puchate, mięciutkie, pluszowe misie i inne maskotki opanowały Szkołę Podstawową w Gródku. 25 listopada obchodzony jest Światowy Dzień Pluszowego Misia. Pluszowe misie są chyba najpopularniejszą zabawką świata! Każ- dy miał lub ma swojego misia. Nadal może być wspaniałym prezen- Fot.. archiwum Szkoła Podstawowa Szkoła archiwum Fot.. tem. Pluszowy miś jako zabawka jest symbolem łagodności, opie- kuńczości, radości, dobroci, wrażliwości, pocieszenia w trudnych chwilach, jest ostoją i inspiracją do rozwoju. Dzisiejszy dzień w na- szej szkole był pełen uśmiechów oraz wspólnej zabawy. Wszystkie klasy, które przyniosły swoje maskotki otrzymały słodki poczęstu- nek ufundowany przez Radę Rodziców. Jednak najwięcej radości sprawił dzieciom i młodzieży sam fakt zaprezentowania swojej ma- skotki kolegom oraz koleżankom i możliwość zabawy z pluszakiem. Każdy był dumny ze swojej zabawki, nikt nie musiał się wstydzić,

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 Fot. Sylwester Jarocki Sylwester Fot. 20 Historia Okruchy historii Ziemi Gródeckiej (27) Historia ZPDZ „KARO” Zakład w Gródku (skrót) utworzono magazyn techniczny i magazyn wy- robów gotowych. • Po 10 latach zakład liczył 414 osób, w tym 88% stanowiły kobiety. • W Zakładzie Produkcyjnym w Gródku ist- niały trzy zasadnicze działy produkcyjne: kra- jalnia, szwalnia i pakownia. Pracowało biuro zakładowe, w którym zatrudnionych było ok. 10 osób, kierowniczką była Luba Aleksandrowicz. Były również magazyny i spedycja, ponieważ materiały do produkcji przywożono z Siedlec, a wyroby gotowe tam odwożono. • Funkcję kierownika zakładu w Gródku od początku jego istnienia do 1986 roku (przejście na emeryturę) sprawował Anatol Kondrusik. Potem zastąpił go Mikołaj Grycuk. Fot. Album „Gródek w starej fototgrafii” starej w „Gródek Album Fot. • W końcu lat 70. produkowano najczęściej Stara hala fabryczna Bartoszyckich Zakładów Przemysłu Dziewiarskiego bieliznę bawełnianą damską i męską, wysyłaną do 190 odbiorców w kraju. Potem była produk- • Zaliczenie zakładu w Gródku – od przeło- Bartoszyckie Zakłady przejęły istniejącą bazę cja spódniczek z atrakcyjnej dzianiny bistoro- mu stycznia i lutego 1945 roku – w skład Zjed- lokalową, zatrudnienie znalazło 46 pracowni- wej. Realizowano też zamówienia rządowe w noczenia Fabryk Włókienniczych (na zasadzie ków stałych i 30 chałupników. Kadra kierowni- zakresie produkcji bielizny dla wojska. podmiotu gospodarczego branży włókienni- cza i fachowcy przyjeżdżali z Bartoszyc. Nad • W II kwartale 1969 roku zakład podjął pro- czej), podlegającego nadzorowi Centralnego stróżówką dobudowano nadbudówkę i zloka- dukcję na eksport. W kolejnych latach wyroby Zarządu Przemysłu Włókienniczego w Łodzi. lizowano tam pokoje gościnne. Biuro fabrycz- sukcesywnie były eksportowane do: Norwegii, • Przynależność powojennej Fabryki Włó- ne mieściło się na miejscu obecnego budynku Anglii, Finlandii, Stanów Zjednoczonych, Li- kienniczej nr 10 w Gródku, obejmującej posesje biurowego KZB. Zakład dziewiarski mieścił się bii, ZSRR. Liczebność załogi wzrastała. Wbrew usytuowane przy ul. Fabrycznej w Gródku oraz w wyremontowanych ruinach fabryki pożydow- ciągłej rotacji, na początku lat 80. w zakładzie w miejscowości Pieszczaniki, do Białostockie- skiej. Powstała tzw. „stara szwalnia” z pakow- w Gródku pracowało prawie 720 osób. Po 3-4 go Zjednoczenia Przemysłu Włókienniczego. nią i magazynem wyrobów gotowych. Uzbro- latach zatrudnienie zaczęło spadać. • Przekazanie – 18.05.1954 r. – zakładu w jono też teren, zrobiono oczyszczalnię ścieków, • W 1994 roku zarządzanie przedsiębior- Gródku Białostockim Powiatowym Zakładom utwardzono wewnątrzzakładowe drogi. stwem ZPDZ „Karo” w Siedlcach przejął za- Terenowym. • W przededniu Nowego 1964 Roku Barto- rząd komisaryczny. • Wpisanie zakładu w Gródku, ul. Fabrycz- szyckie Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego w • 1 maja 1995 roku zarządca siedleckiego na 2/4 – pow. białostocki – wytwarzanie tkanin Bartoszycach przekazały zakład w Gródku k/ „Karo” zarządził likwidację zakładu w Gród- wełnianych i koców gotowych (przed nacjona- Białegostoku pod nadzór Zakładom Przemysłu ku. Pracę straciło 240 osób. lizacją Fabryka Sukna Rapelski Landau i Ska – Dziewiarskiego „Karo” w Siedlcach. • Zarządca przeprowadził proces likwidacji Gródek, pow. Białystok), do rejestru sądowego • Pierwszy blok zakładowy został oddany do zakładu. W 1997 roku przekazał gminie bu- obejmującego stan jednostek organizacyjnych użytku w 1961 roku, potem powstały następne. dynki mieszkalne (bez bloku przy ul. Fabrycz- Białostockich Zakładów Przemysłu Wełniane- Na początku lat 70. wybudowano przyzakłado- nej), oczyszczalnię ścieków i kotłownię. Żło- go im. Dyr. Sierżana. wą stołówkę. Nad portiernią utworzono pokój bek, przedszkole i przychodnia przyzakłado- • Przygotowanie miejsca na czesalnię wełny lekarski, w 1974 roku dobudowano budynek wa wcześniej przeszły we władanie gminy. Do w starej hali, gdzie dzisiaj mieści się kotłownia przyzakładowego ambulatorium. 1 września sprzedaży zostały przeznaczone świetlica, sto- KZB oraz stworzenie prowizorycznej wykoń- 1977 roku przekazano do użytkowania żłobek łówka oraz nieruchomość z halą produkcyjną czalni w fabrycznej świetlicy. na 80 miejsc i przedszkole na 120 miejsc. z maszynami i urządzeniami. Z czasem hala • Podjęcie produkcji gwoździ i wózków trans- • 25 maja 1964 roku w Łodzi wydana fabryczna, magazyny i plac pod nimi stały się portowych (jako skutek kolejnych prób reorga- została decyzja, podpisana przez Dyrekto- prywatną własnością. nizacji) w zakładzie kierowanym przez Anatola ra Zjednoczenia Przemysłu Dziewiarskie- • W lipcu 2010 roku w byłej hali produkcyj- Kondrusika, znajdującym się w hali fabrycznej. go i Pończoszniczego, (któremu podlegały nej w charakterze imprezy towarzyszącej kolej- • Zorganizowanie w Gródku produkcji tzw. Siedleckie Zakłady Przemysłu Dziewiar- nej edycji Festiwalu Muzyki Młodej Białorusi małej konfekcji – kołder, różnego typu płasz- skiego), o zatwierdzeniu założeń budowy „Basowiszcza” odbył się wernisaż wystawy fo- czy, koszul, bielizny, itp. w strukturach orga- w zakładzie w Gródku budynku z przezna- tograficznej zatytułowanej „Gródek w Karo”. nizacyjnych Terenowych Zakładów Przemysłu czeniem na magazyn dzianiny, odpadków • Wycieczka do tejże hali i spacer zakłado- Lekkiego w Białymstoku. i krojowni. wymi ścieżkami, zrealizowane przez Gminne • Przekazanie przez przemysł terenowy w • W latach 1972 – 1973 oddano do użytku Centrum Kultury w ramach cyklu „Śladami hi- czerwcu 1959 roku zakładu w Gródku pod nad- nowoczesną halę produkcyjną o powierzch- storii Gminy Gródek”, miały miejsce 21 wrze- zór Bartoszyckim Zakładom Przemysłu Dzie- ni 5800 m². śnia 2017 roku. wiarskiego w Bartoszycach. • W opróżnionym budynku „starej szwalni” Wiera Tarasewicz▲

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 Wydarzenie 21 Karo m.in. jako spawacz, przypomina, że smołowali ten dach, bo przeciekał. - Czy warunki socjalne były dobre? Dzięki Karo mamy dziś emerytury. Ciężko było, ale się praco- wało. – mówi pani Irena. – Jak powyrzucali nas, to ja drogi do domu nie widziałam, tak płakałam. – dodaje ktoś z zebranych. - Gródek dzięki Karo był w tamtych czasach bogaty. Ktoś mi opowiadał, że jak przyjechał do Gródka w tamtym czasie, kiedy to wszystko kwi- tło, był zaskoczony, że to takie bogate miastecz- ko. Domy były porządnie zbudowane, bo ludziom dobrze się żyło. – dodaje pani Wiera. Może i nadal by zakład funkcjonował, gdyby Zakłady Siedleckie pomagały. W Polsce pod ko- niec lat 80. zaczęły się trudne czasy dla przemysłu Byli pracownicy Zakładu Dziewiarskiego „Karo” podczas wycieczki włókienniczego, dziewiarskiego. - W 1994 r. oka- zało się, że padło pytanie, co robić z filią w Gród- Temat Karo wraca co jakiś czas. 3 lata temu pi- Pani Nadzia wymienia maszyny: stębnówka, ku i Bielsku Podlaskim. Okazało się, że zakład w saliśmy o tym, jak to neon „Karo” trafił do Mu- lamówka, remberka, dwójgłowa, dziurkarka, gu- Gródku postawiony został w stan likwidacji. W zeum Neonów w Warszawie i teraz w tym miejscu zikarka… Mieliśmy i starsze maszyny, a potem 1995 r. wręczono ludziom wypowiedzenia. – mó- można go podziwiać. Autorem projektu jest Zbi- nam japońskie przywieźli. Kobiety same uczyły wi pani Wiera. – Dyrektorzy z Siedlec pozakładali gniew Marjanowski, który zaprojektował również się obsługi maszyn, jedna drugiej pokazywała. swoje zakłady – wtrąca jedna z dawnych pracow- świetlne napisy dla innych zakładów dziewiarskich Pierwsza zmiana zaczynała o 5.45, a druga praco- nic - nasze nowe maszyny pozabierali sobie i ko- w Polsce. Jeszcze wcześniej w 2010 r. Paweł Grześ wała od 13.45 do 22-ej. Bywało też, że pracowało niec. A nam, jak nie było pieniędzy na wypłaty, to zorganizował w hali Karo wystawę zdjęć Sylwestra się w nocy, jak trzeba było plan wykonać. Co pro- oddawali stare maszyny. Jarockiego pt. „Gródek w Karo”. Teraz wybraliśmy dukowano? Kalesony, wyroby dla wojska, bieli- - 20 lat pracowałam na pakowni. – mówi Lila, się przy niedzieli na wycieczkę sentymentalną po znę męską, dresy, podkoszulki, dziecinne rzeczy. która oprowadza mnie po różnych pomieszcze- Karo zorganizowaną 21 września przez GCK w Wyroby szły na eksport. Do Holandii, do Szwecji, niach. Tu była krojownia, tu warsztat mechani- ramach cyklu „Śladami historii Gminy Gródek”. do Niemiec. A normy były bardzo wyśrubowane. ków, którzy naprawiali maszyny. Tam magazyn Ludzi przyszło mnóstwo, w różnym wieku. Byli Brakarki skrzętnie je przeglądały, był I, II gatunek dodatków szwalniczych, tu siedziały mistrzynie, tacy jak pewna młoda osoba, która chciała poka- i wyrób niepełnowartościowy. I tylko I gatunek tu przekazywano produkcję do pakowania. Ona zać swojej kilkuletniej córce dawne miejsce pra- szedł na eksport. Byli pracownicy bardzo ciepło pracowała w tej kajutce na pakowni, rejestrowała cy babci. Tu, w największej hali pracowała jej wspominali pana Kondrusika - kierownika Karo produkcję. Dalej łazienki, szatnie, stołówka, pa- mama, przez okno podawała pączki. Przyszli byli do 1986 r., który od początku istnienia bardzo się larnia, biuro, pokój kierownika, pokój kadrowej, pracownicy Karo, ich rodziny, często 3 pokole- angażował i dbał o zakład. siedziba związkowców…Na chwilę wyobraziłam nia (babcie, dzieci i wnuki), były też osoby nie Pani Wiera Tarasewicz bardzo ciekawie opowie- sobie ten dawny gwar. Wyobraziłam, bo nie przy- związane z tym miejscem, ale ciekawe opowieści, działa o historii Karo, które swój początek ma już pominam sobie, żebym kiedykolwiek odwiedzała wspomnień o nim. w latach powojennych (historię publikujemy w tym Karo za czasów jego świetności. - Tu była hala produkcyjna, cała ta strona, 5 rzę- numerze w cyklu „Okruchy historii...”). Pracow- Ps. Po raz pierwszy zobaczyłam zachowany bu- dów maszyn. – mówi pan Sergiusz, wieloletni pra- nicy wspominają, że latem było tu bardzo gorąco, dynek z cegły po przedwojennej fabryce żydow- cownik Karo, magazynier. - Tu była krojownia, zimą zimno. W te najbardziej upalne dni polewa- skiej, który jest schowany za murami Karo. a tam magazyn. no nawet dach wodą. Pan Michał, który pracował Dorota Sulżyk▲ | PLAKAT | PLAKAT| PLAKAT | PLAKAT | PLAKAT | PLAKAT | PLAKAT | PLAKAT | PLAKAT | PLAKAT | PLAKAT |

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 22 Wspomnienia Ulica Berka Joselewicza (ul. Zarzeczańska) drzew, po co jej te wiśnie?” Chcę a jakie tytuły tam były: „Trędo- podkreślić, że Żydzi byli bardziej wata” i różne inne. kulturalni niż my. U nas to byłaby Jeszcze wrócę do zmarłej córki kłótnia. Tą dziewczynką to była Zejdki. Weszliśmy do ich domu, a Tamara, nauczycielka z Micha- ona leżała na podłodze, zdaje się łowa. Obok domu Kopiela była na słomie, nakryta była białym Kuźnia jego kuzyna Aryna, jego prześcieradłem. Mama chciała imię było Aaron, ale po naszemu ją zobaczyć, więc podniosła tro- to był Aryn, a żona jego Arynich- chę okrycie, a Żydówki siedziały na. On ciągle był wesoły i lubił obok na ławie i powiedziały, że żartować. Przyniosłam pewnego nie wolno. Moja matka popatrzy- razu jajka w koszyku jako zapłatę ła przez chwilę i zakryła z powro- za spawanie czegoś tam od huś- tem. Siedział ryży Fajbel i czy- tawki pytam, gdzie włożyć jajka, tał modlitwy. Ten chłopak miał on zdjął czapkę i położył na ko- może piętnaście lat, ale czytał Fot. archiwum Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Gródeckiej Ziemi Przyjaciół Towarzystwa archiwum Fot. wadle i mówi „syp”. Ciężka by- tak, że łzy płynęły strumieniami. Dzieci z ul. Berka Joselewicza ła u niego robota, jak gospodarz Na dworze podjechała furman- przywiózł koła drewniane do wo- ka, a na niej była jakby szufla- Gródek ul. Berka Joselewicza cy dzieciarni i starszych Żydów. zu i kowal musiał naciągnąć że- da drewniana. Żydzi nie chowali oficera wojska polskiego Kawa- Fura dawniejsza to nie teraźniej- lazo. Wtedy, kto był w domu to zmarłych w trumnach. Niedaleko lerzysty. Tak nazywała się na- szy wóz balonowy. Gdy woźnica pomagał, a najwięcej żona. Ona mieszkał Berka, a żonę nazywa- sza ulica przed rokiem 1939. Na skręcił na bok, fura wywróciła się brała drąga i przyciskała nim że- li Berczycha. To była młoda ład- tej ulicy mieszkało mało rodzin i Zejdka wypadł. Żydzi patrzyli i lazo. Jakiś czas pomagał syn, ale na Żydówka. Mówili, że w domu chrześcijańskich, a dużo żydow- nie wiedzieli, skąd on się wziął. zachorował na kręgosłup. Było miała zawsze porządek. Żydzi nie skich. Niedaleko mieszkał Zejd- Wiosną przed świętem Żydzi ro- z nim coraz gorzej. Widziałam lubili sprzątać, różnie w ich do- ka z rodziną. Co raz to był u nas bili macę, to było niedaleko u Ży- go w lasku (cmentarz niemiec- mach było. Na wiosnę przycho- na podwórku. Mając trzy lata po- da Kopiela, kto ją robił, czy ko- ki) leżał w hamaku i uśmiechał dziły kobiety ze wsi i bieliły im szłam szukać mamy i zabłądzi- biety, czy mężczyźni nie wiem, się jak do niego podchodziłam, domy. Raz do Berezychi weszła łam w zbożu. W domu obejrzeli ale która połamała się, to rzucali ale już nie mógł wstać. U Aryna jakaś nie Żydówka, a ta siedzi i się, że dziecka nie ma i pobiegli dzieciom, a dzieci to byli chłopcy był syn Niona, który ożenił się i łata ubranie. - Łatasz ubranie? - szukać, a pierwszym był Zejdka. żydowscy. Dużo ich było, a który mieszkał w Krynkach. Nioma był Ta pyta, a ona mówi: „chaj budzia To on mnie znalazł, a ja zaplą- złapał, to prosiłam „daj mi kawa- pięknym mężczyzną. Któregoś łatano, aby nie chwatano. Bere- tałam się w życie i nie wiedzia- łeczek” i oni dawali. Mówi się te- roku powrócił do domu z żoną i zycha na drutach robiła pończo- łam, gdzie jestem. Przed żydow- raz, że maca to tak jak wafel, otóż dwojgiem dzieci. Kobiety pytają chy. Jak fury jechały na rynek, to skim świętem Paschy on przy- nie, maca jest okrągła, ale nie taka Rynichy, czy synowa pomaga w ona w ręku trzymała robótkę, a nosił nam macę, a my zanosili- jak wafel. Czy ona była pieczona, domu, a ona mówi „a gdzie tam, drugą sprawdzała, czy kura tłu- śmy bułkę drożdżówkę. Zejdka czy gotowana, to nie wiem. Była kołysze dziecko i gra w domino z sta. Mówili, że to zawdzięczając brał ręcznik w czerwone kogu- okrągła i po wierzchu polerowana Chamszeiłem”. To był ich sąsiad. Żydówkom, nauczyliśmy się ro- ty i po obu stronach swoje dzie- i jakimś narzędziem robione były Ten Chamszeił był kaleką. Pocią- bić i my na drutach. Niedaleko ci, z jednej strony syn Szłejma, z dziurki. Maca była biała, ale była gał nogą i rękę miał niesprawną. mieszkała pani Lewinowa, to drugiej strony córka Rywka. W i inna. Zrobiona z samych żółtek, Na naszej ulicy pełno było piasku. była modystka, robiła damskie roku 1935 w lutym zmarła moja a ta to była bardzo smaczna. Jeden Aryn szedł do domu na obiad, Po- gorsety i inne rzeczy, może sta- dziesięcioletnia siostra, a u Zejd- kawałek był rzucony dzieciom, i ciągał zmęczonymi nogami aż się niki i inną bieliznę. Na tej ulicy ki w kwietniu zmarła jego córka mnie się dostało. Potem przypo- kurzyło. Za nim biegł piesek, któ- w każdym domu był fachowiec. Rywka. Przed świętami przyszedł mniałam, że pośród tych chłop- ry coraz miał inne imię. Za coś Był szewc, co mieszkał na górze Zejdka już tylko z synem. U nas ców była jedna gojka, to znaczy pokłócił się z Sonią i już piesek w murowanym domu. Jego żo- w domu wszyscy zaczęli płakać, a ja. Dowiedziałam się, że do macy nazywał się Sonia. Sonia to była na mówiła, że mój Srul to złapie on, żeby nie widzieli jego płaczą- dodawali krew chrześcijan, ale w Żydówka i mieszkała na tej ulicy. Boga za nogi, bo ciągle modli się cego z rozmachem rzucił tę macę to nie wierzyłam. Była krawcową. Wołał do pieska i modli. Na dole mieszkał drugi na stół i wybiegł wycierając łzy. U Kopiela rosła wiśnia i gdy „Sonia, Sonia, na na na.” Potem Srul, on handlował końmi. Ży- Pewnego razu pojechaliśmy na owoce dojrzały, dzieciom star- piesek nazywał się Szymiel. Szy- dzi lubili konie. Pewnego razu łąkę po siano. Widzę, że Zejdka szym zachciało się tego smako- miel miał sklep na naszej ulicy. był pożar w Gródku u gospoda- idzie obok fury i nie siada, a do- łyku. Wzięli małą dziewczynkę i W tym sklepie był towar różny. rza, który miał konia. Chciał go piero za Gródkiem on rozejrzał postawili na słupie od płotu, aby Chwytał się wszystkiego, aby tyl- wyprowadzić, a ten uparł się i nie się dookoła i wskoczył na wóz. rwała i im podawała. I jak raz wy- ko był utarg. Pewnego razu przy- wychodzi, wtedy Żyd przybiegł, Była sobota, to znaczy szabas i szedł właściciel, postawił małą wiózł trochę książek (książki w wskoczył na konia i wyleciał jak jechać mu nie było wolno. Po- na ziemi, wziął za rączkę i popro- oprawie były drogie), a to były na skrzydłach. Przy naszej ulicy mógł załadować siano i zakopał wadził do matki. Opowiedział jak wydania w zeszycikach. Moja mieszkał Jankiel, który zajmował się w nim. W Gródku pełno było było, a ta była bardzo zdziwiona, mama nabrała ich cały fartuch, się ubojem i skupem wołowiny w tym świątecznym dniu na uli- powiedziała: „Przecież u nas dużo i także owiec. Jeżeli u gospoda-

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 Historia 23 rza skaleczyła się krowa, to Jan- kołyki. Ale co były za słodkości! było kupić i zeszyt i pióro do ob- były maleńkie, pyzate i bardzo kiel kupował. U nas wyhodowa- Ja jeden raz jadłam, bo mi mama sadki. Moja mama przyjaźniła się smaczne. Na naszej ulicy miesz- no barana. Jak był mały, to była z kupiła. To był placek okrągły, ca- z Brajną i chodziła wieczorem do kała Żydówka, która handlowała nim zabawa. Uczyli go jak rogami ły był z mielonego maku i oblany niej na pogaduszki. Jednego ra- jelitami wieprzowymi, w kuchni miał posługiwać się i robić buc. masą cukrową. W jaki sposób ro- na mnie wzięła ze sobą. U Zejde- stały dwie wielkie balie i w nich Ale on wyrósł i nie można było biony, nie wiadomo. A także Ży- ła w sklepie stały worki z różny- pływały kiszki. Ona ciągle w nie wyjść na podwórko, on nie pa- dówka Brajna nosiła ciasto, któ- mi kaszami. Siadałyśmy na tych dmuchała, więc była umorusana trzył, czy kto swój czy cudzy, jak re piekł Abremuł. Czy on był jej workach. Było bardzo wygodnie. tłuszczem. A jak nie wspomnieć to durny baran. Wtedy przyszedł zięciem czy synem to nie wiem. Brajna poszła i kupiła mi trochę o Żydówce, której imię było Dre- Jankiel i go zabrał i był spokój. Miał piekarnię i piekł także chle- pestek z arbuza, a także wrzuci- ska. Ona piekła bułki maślanki. Latem koło Stacji Waliły było by różne. Był chleb pytlowy (tak ła trochę landrynek. W każdym Były bardzo smaczne bez dodat- Letnisko, nazywane Ruda. Dużo u nas nazywano ten chleb). Te- sklepiku stały worki z pestkami ków takich jak teraz. było letników z miasta i Żydów- raz nie ma takiego chleba. Prze- z arbuza, ale co to były za pest- Aleksandra Jarocka ki po południu niosły im świeże pis zabrał do grobu. U Brajny był ki! Teraz takich nie ma. Pest- z ul Zarzeczańskiej▲ bułki. W małym domku mieszka- (to chyba syn) Zejdeł. Miał sklep ki były przywiezione z terenów, (zachowano jęz. oryginału) ła Żydówka i nosiła swoje sma- spożywczy i różny inny, można gdzie teraz jest Ukraina. Pestki

Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Gródeckiej apeluje to z powodu nieznajomości osób na nich przedstawionych, czy też Historia jednego portretu z braku miejsca do ich przechowywania lub czasu do porządkowa- nia niemałych często zasobów. Z portretu spogląda młody, dwudziestokilkulet- Apelujemy do dawnych i obecnych mieszkańców, do ich bliższej ni mężczyzna. Przystojny. Poważne, szare oczy, w lub dalszej rodziny, do wnuków i prawnuków, znajomych – nie po- których odbijają się jasne ogniki i ładne, wyrazi- zbywajcie się zdjęć, nie wyrzucajcie portretów, na których znajdują ste brwi. To właśnie oczy i ich oprawa przyciąga- się podobizny osób w ogóle Wam nieznanych. Przekażcie Towarzy- ją wzrok oglądającego. Gładkie, niezbyt wysokie stwu Przyjaciół Ziemi Gródeckiej. My chętnie je przyjmiemy, aby czoło i czarne, do tyłu zaczesane włosy sprawiają, uzupełnić powiększające się z roku na rok archiwum naszej małej że twarz staje się regularna, jak spod pędzla mala- ojczyzny. rza, który chce przedstawić, wyidealizować obraz. Elżbieta Greś Całość dopełnia smukły, prosty nos i niewielkie, kształtnie zaryso- Przewodnicząca TPZG wane usta. Taki portret sfotografowanego mężczyzny dostaliśmy od dalszej rodziny. Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Gródeckiej informuje, że w Co myśli w chwili uchwyconej na fotografii? O czym marzy? Czy GCK u pani Doroty Sulżyk oraz w szkole u pani Danuty Gar- o dziewczynie, z którą niedawno chrzcił Michałka? A może o tym, kowskiej dostępne są nieodpłatnie broszurki pt. „W przedwo- co go spotka w powoływanych właśnie do życia organach milicji, jennym Gródku. Przewodnik do miejsc, których już nie ma”. do których zgłosił się „na ochotnika”, zapisał się po długich namo- Zgodnie z zamieszczonym tam planem i opisem możecie Pań- wach, innego wyjścia nie miał. Chce się usamodzielnić, bo obiecał stwo wybrać się któregoś popołudnia na spacer po zapomnia- ożenić się z chrzestną swego kuzyna. Niestety, życie zweryfikowa- nych przez większość z nas miejscach. ło jego plany. W pierwszym tygodniu służby, jesienią 1946 roku, Zapraszamy zainteresowanych do zapoznania się z treścią zginął niedaleko Moniek. przewodnika i uzupełnienia swojej wiedzy o historii Gródka. To dobrze, że bliscy tego młodzieńca zachowali w pamięci chociaż Wydanie przewodnika, wieczór wspomnień i wystawa zdjęć kilka faktów z jego życia. A portret? Co z portretem? No cóż, świat było możliwe dzięki przekazanym przez Gminę Gródek środ- się zmienia, najbliżsi odchodzą, a Ci którzy zostają nie zawsze chcą kom finansowym w wysokości 2500,00 zł na realizację zadania albo mogą zadbać o pozostające w archiwach domowych zdjęcia, a publicznego przez TPZG.

Tak to było (cz. 9) - Przygotowania do zimy Dawniej to były zimy, nie ta- opału, zapasów żywności, cie- zywano słomą i składano pod da- kie jak teraz, mówili często ludzie płej odzieży i dostatecznej ilo- chami domów, budynków gospo- starszych pokoleń. Rzeczywiście, ści pasz dla zwierząt hodowla- darczych, w szopach. Mężczyźni, w okresie międzywojennym prze- nych stawało się priorytetem. niekiedy kobiety, systematycznie bieg pogody był nieco inny niż Opał przygotowywano od dłuż- w stodołach na glinianych klepi- obecnie. Zimy przeważnie były szego czasu, często od poprzed- skach młócili cepami zboże. Ro- mroźne i śnieżne. Szczególnie w niej zimy, czy też przedwiośnia. biono to w ciągu dnia i wieczo- styczniu i lutym aura dawała się Drewna do pozyskania nie było rami przy zapalonych lampach we znaki. Aby przetrwać nieko- zbyt wiele, gdyż ogromny obszar naftowych. Wymłócone ziarna rzystny czas zimowy, trzeba by- obecnej naszej gminy zajmowa- zbóż wożono do młynów, gdzie ło solidnie, z wielką starannością ły pola, łąki i pastwiska. Wyko- mielono je na mąkę razową, py- przygotować się do nadejścia tej rzystywano każdy rodzaj drewna, tlowaną, kaszę. W żarnach nie- niełaskawej pory roku. Posiada- chrust, nawet drobne gałązki. Ro- którzy mielili żyto na mąkę ra- nie przede wszystkim suchego biono z nich tzw. pęczki, obwią- zową. W każdej rodzinie oprócz Fot. archiwum Marii Czołomiej Marii archiwum Fot.

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 24 Historia / W ogrodzie i kuchni przechowywanych ziemniaków i cach, kominach wisiały wianki z stosowano ocieplenia w postaci wieprzowego również doceniano warzyw robiono kiszonki z kapu- cebuli i czosnku. Z wysuszonego igliwia (gwarowo kostrzycy, ka- łój barani. Mięso wieprzowe po sty, ogórków, czasem z buraków. siemienia lnianego wytłaczano strycy). W niektórych wsiach taki uboju solono i przechowywano Kapustę krojono ręcznie, doda- olej. Był on podstawowym ole- rodzaj ocieplania domów nazy- w drewnianych beczkach. Część wano marchew i nasiona kopru. jem roślinnym w kuchni. Wytła- wano ogatą, chatą (ogacić, cha- mięsa przeznaczano do wyrobu Przechowywano ją w beczkach czaniem oleju zajmował się np. cić). Piwnice ocieplano łętami kiełbas. Kiełbasy i np. szynki su- w sieniach, spiżarniach, piwni- zakład w Gródku. Właścicielem ziemniaczanymi. Jeżeli rodziny szono nad piecem. W okresie mię- cach, nieogrzewanych pokojach. była rodzina żydowska. Wytło- posiadały podwójne okna tzw. dzywojennym nie było w rodzi- Kiszona kapusta była podstawo- czonym olejem lnianym napeł- dubelty (nie wszyscy je mieli), nach chłopskich tradycji wędze- wym źródłem witamin i częstym niano butelki szklane. Zakorko- na parapetach umieszczano wy- nia mięsa. Taki sposób konserwo- składnikiem jadłospisu. Kiszone wane przewożono wozami kon- suszony mech. Początek zimy w wania mięsa istniał w dworach, ogórki przechowywano w beczuł- nymi, wypełnionymi sianem, aby wielu rodzinach to czas świniobi- czasami na plebaniach. Sroga zi- kach, glinianych naczyniach, w się nie stłukły. cia. Oprócz pozyskiwanego mięsa ma wszystkim dawała się we zna- piwnicach bądź nieogrzewanych Wraz ze zbliżającą się zimą największe znaczenie miała ilość ki. Aby przetrwać, każda rodzina pokojach, gdzie temperatura nie kobiety przędły len i wełnę. Na- posiadanego tłuszczu w postaci musiała sobie radzić. Poprzednie spadała poniżej zera. Niektórzy stępnie tkano z nich sukno, słu- smalcu i słoniny. Przede wszyst- pokolenie doskonale opanowały solili grzyby (przede wszystkim żące do wyrobu odzieży. Aby z kim słonina, długo przechowywa- różne sposoby przeżycia w eks- zielonki). Przechowywano je w ogrzewanych pomieszczeń nie na w drewnianych skrzyniach, ku- tremalnych warunkach zimo- glinianych, kamiennych naczy- uciekało ciepło, na przychaciach ferkach była podstawą w kuchni, wych. niach. W każdym domu przy pie- (gwarowo przyzbach, pryzbach) w odżywianiu. Oprócz tłuszczu Janusz Cimochowicz▲ W ogrodzie i kuchni – odcinek dwudziesty ósmy W oczekiwaniu na święta lepsza ze wszystkich do tej pory, długo, jeśli w domu nie jest zbyt można kupić nową np. w innym by potrawy smakowały wyśmie- gorąco (uwaga na sąsiedztwo kolorze. nicie, by mieszkanie było wy- kaloryfera!). Najbardziej odpo- Jeśli oczekujecie już na sprzątane i udekorowane tak, że wiada jej temperatura 18-22 st. część kuchenną, to mam tu in- Wieści parafialne dech zapiera. I niech tak będzie! C. Chrońmy kwiatek przed zim- ną ,,gwiazdę”. Kotlety z suszo- A wiecie, jak wygląda gwiazda nymi podmuchami z otwartego nych grzybów z ikrą ze śledzia. betlejemska? Właściwie poin- okna, gdy chcemy wywietrzyć Ta potrawa bywa robiona w na- secja, czyli wilczomlecz pięk- mieszkanie. Pilnujmy, by pod- szym domu tylko na wigilię, ny. Obecnie niewiele jest roślin łoże w doniczce nie przeschło i pomimo, że jest dość słona, tak bardzo kojarzących się z Bo- nawet na jeden dzień, bo rośli- wszyscy ją uwielbiają. Potrze- żym Narodzeniem i darzonych na wówczas starci liście. Spraw- bujemy: 0,5kg grzybów leśnych tak dużą sympatią. Największą dzajmy jego wilgotność palcem, (ja robię z podgrzybków i praw- jej ozdobą są podkwiatki - barw- bo nie może być też zbyt mokre. dziwków), 2 płaty ikry ze sło-

Fot. Barbara Niczyporuk Barbara Fot. ne liście - najczęściej w różnych Najlepiej, gdy jest stale lekko nych śledzi, 2 łyżki kaszy man- Moi Drodzy czytelnicy, jeśli odcieniach czerwieni, ale także wilgotne. Gdy poinsecja straci ny, 1 duża cebula (drobno po- czytaliście Naszą gazetę od po- różowe, pomarańczowe, łoso- kolorowe przykwiatki, wówczas krojona), sól, pieprz ziołowy lub czątku, to już wiecie, że brałam siowe bądź białe. Wraz z nie- pędy kwiatostanowe skracamy czarny, tarta bulka do panierki udział w gminnym konkursie na pozornymi żółtymi kwiatami, do kilkunastu centymetrów. Po oraz olej do smażenia. Wykona- estetyczną posesję. W kategorii umieszczonymi w centrum, two- pewnym czasie pojawią się no- nie: Dzień wcześniej zalewamy ,,Ogród wiejski” zajęłam pierw- rzą one kwiatostan w kształcie we pędy z zielonymi liśćmi. W grzyby wrzątkiem (około 250- sze miejsce, z czego jestem gwiazdy. Podkwiatki utrzymu- okresie, gdy intensywnie rosną 300 ml) i odstawiamy na noc. bardzo dumna i jednocześnie ją się na roślinie przez wiele ty- (wiosną), podlewamy roślinę re- Następnie gotujemy je w czystej wdzięczna komisji za przyzna- godni, czasem nawet do wio- gularnie i nawozimy odżywką wodzie do miękkości. Studzimy nie tej zaszczytnej noty. Dzięku- sny. Pamiętajmy, że poinsecja uniwersalną dla gatunków do- i mielimy razem z ikrą. Miesza- ję. Ale, ale… to już było, a teraz jest rośliną trującą! Uważajmy mowych. Latem poinsecja naj- my z kasza manną i dodajemy jak co roku o tej porze nadszedł zwłaszcza na jej mleczny sok, lepiej się czuje na balkonie lub tylko pieprz do smaku. Robimy czas oczekiwania na najpięk- który wypływa z tkanek, po ich tarasie w lekko zacienionym małe, płaskie kotleciki i panieru- niejsze święta w roku. Gdy byli- skaleczeniu. Może zaszkodzić miejscu. W tym czasie już nie jemy je w bułce tartej. Smażymy śmy dziećmi, nasze oczekiwanie i dorosłym, i dzieciom, i zwie- przyrasta na długość i nadal jest krótko na oleju. W międzyczasie związane było z ciekawością, co rzętom. W mieszkaniu ustawmy całą zielona. Nadal podlewamy przesmażamy posoloną cebulę znajdziemy pod choinką, czy też naszą gwiazdę na parapecie, a ją w taki sposób, by miała lek- na złoty kolor. Gotowe kotlety jakie prezenty przyniesie sym- jeśli ma zdobić stół, postarajmy ko wilgotne podłoże. Nawozimy z cebulką na wierzchu podaje- patyczny pan z długa biała bro- się, by docierało do niej jak naj- odżywką dla roślin kwitnących. my na zimno lub ciepło. Życzę dą. Dziś czas przed Bożym Na- więcej światła. Jeśli koniecznie Do domu zabieramy roślinę, gdy Wam wszystkim takich Świąt, rodzeniem spędzamy głównie chcemy, by stała gdzieś w głę- nadejdą zimne jesienne dni. Je- na jakie czekacie. na wielkich przygotowaniach. bi mieszkania, ustawmy ją pod śli nie uda się przechować rośli- Bo chcemy, by wigilia była naj- lampą. Poinsecja będzie kwitła nę do kolejnych świąt, zawsze Barbara Niczyporuk▲

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 Porady 25

Porady weteryniarza Wyrazy gródeckie

Prawda czy mit? Słowa spisane przez Marię Czołomiej Obiadek jak u mamy - równie dobry dla naszego pupila z Gródka uże – już Wiele osób twierdzi, że domowe jedzenie, skoro jest zdrowe dla nas, jest także dobre dla na- warenia – konfitury szych zwierząt towarzyszących. Jest w tym trochę racji, ale pod pewnymi warunkami. Przede wiatrałki – dwie szwagierki wszystkim danie takie musiałoby być idealnie zbilansowane pod konkretnego zwierzaka, jego wiejałki – rzęsy wiek, masę oraz aktywność fizyczną i stan zdrowia. Niestety, aby tego dokonać trzeba wykonać wierchnik – pokrywka na garnek bardzo skrupulatnych obliczeń co do dawki wszystkich składników pokarmu, mikro i makro ele- wierciacha – makutra do ucierania maku mentów, a także witamin. W domowych warunkach jest to bardzo ciężkie do zrobienia. wiłka – widelec Prawdą jest także możliwość karmienia zwierząt wyniszczonych np. biegunką, delikatną po- wyszki – pomieszczenie nad oborą trawką z rozgotowanym ryżem, delikatnym ugotowanym mięsem oraz warzywami, wszystko zabiczkowany - przepełniony oczywiście bez przypraw. zaharada – ogrodzenie dla świń, krów Tak więc domowe posiłki mogą być wskazane, pod warunkiem, iż właściciel jest świadomy zakwaska – zakwas do chleba tego, co gotuje zwierzęciu i w jakich proporcjach. Przygotowany specjalnie posiłek nie równa się zapluszczyć – zamknąć oczy resztkom ze stołu. Zakazane dla zwierząt są potrawy smażone, wędzone, a także mocno przypra- z hatul da hetul – stąd dotąd wione. Nie używamy pieprzu, soli, ostrej papryki, gałki muszkatołowej, piołunu, cebuli i czosnku zhrebło – przyrząd do czesania konia czy też kakao. zwar – kompot z suszonych owoców Hmmm, a kości? Tutaj trzeba bardzo, ale to bardzo uważać. Przede wszystkim zapominamy o walanki – obuwie zimowe kościach drobiowych, gdyż są one puste w środku (kości pneumatyczne) . Kości takie najczęściej po pęknięciu przyjmują formę ostrych jak żyletki kawałków. Niestety, niesie to za sobą opłakane dla pupila skutki, włączając w to przerwanie ściany żołądka i jelit . *** A kości wieprzowe czy też wołowe? To już zależy od osobistych predyspozycji Waszego pu- Najcieplejszy dzień pila. Nie ma tutaj reguły i nierzadko u zwierząt, które długo nie mają problemu z ich jedzeniem, W takiej chwili się nie godzi wystąpić może zatkanie przewodu pokarmowego. Besztać tych, co żyją „godnie”. Sami musicie Państwo odpowiedzieć Sobie na pytanie, czy karmić zwierzęta domowym je- W dniu, w którym się dobroć rodzi dzeniem. Uważam jednak, że w dzisiejszych czasach za rozsądne pieniądze można kupić bardzo Ma być ciepło i pogodnie. dobrze zbilansowaną gotową dietę, eliminując powikłania spowodowane karmieniem zwierząt domowymi resztkami jedzenia . Chodzi o dzień najważniejszy Pozdrawiam Z wszystkich znanych dni rodzinnych, lek. wet. Jakub Chojnowski Dzień w uczucia najcieplejszy Bez pogardy, triumfu, winnych. Autor artykułu prowadzi „Gabinet Weterynaryjny Jakub Chojnowski”, który mieści się w W dniu tym dobra niech zaznają Michałowie przy ul. Pl. 11 Listopada 15 I znajdą miejsce przy stole Ci, co siebie tylko mają, Wszyscy, których życie kole. Jak mądrze dokarmiać ptaki? Niech im spełnią się marzenia Mroźne miesiące to czas, kiedy ptaki wymagają troski i pomocy ze strony człowieka. I zamiary rozmaite, Jednak zanim zdecydujemy się na dokarmianie ptaków, warto dowiedzieć się więcej na Omijają ich cierpienia, temat zasad. A sny zawsze będą syte. Dokarmiając ptaki zimą, należy pamiętać, aby robić to regularnie i wykładać karmę w tych samych miejscach podczas całej zimy. Ptaki szybko przyzwyczają się do źródła Jan Grycuk pokarmu i zaprzestanie dokarmiania może stać się dla nich niebezpieczne. Należy także czyścić karmniki z pozostałości ziarna i odchodów, dlatego dla osób, które nie mają zbyt | PLAKAT | PLAKAT | PLAKAT | wiele czasu dobrym rozwiązaniem jest wywieszanie „ptasich pyz”. Poza tym karmniki powinny mieć odpowiednią konstrukcję zapobiegającą zamakaniu karmy i rozdmuchi- waniu jej przez wiatr. Powinien także zapewniać możliwość łatwego lądowania i uciecz- ki w przypadku zagrożenia. Ptaki wodne, czyli kaczki, kurki wodne i łabędzie będą jadły ziarna zbóż, drobno krojone warzywa oraz kukurydzę. Nie należy ich dokarmiać pieczywem, gdyż może to prowadzić do chorób układu pokarmowego. Warto wiedzieć, że ptaki wodne powinny być dokarmiane tylko w czasie silnych mrozów, kiedy zamarza większość zbiorników. Natomiast bywalcy karmników - sikory, kosy kwiczoły, wróble, dzwońce, trznadle i dzięcioły – nie pogardzą surową, ale niesoloną słoniną, łuskanymi orzechami, ziarnami słonecznika, mrożonymi porzeczkami, aronią, owocami dzikiego bzu, suszonymi, drobnymi rodzynkami, płatkami owsianymi czy prosem. Dobrym spo- sobem jest zatopienie ziaren w niesolonym łoju lub smalcu. Jeśli zostanie wywieszona słonina, to nie powinna wisieć dłużej niż dwa tygodnie. Nawet jeśli ptaki jej nie zjedzą trzeba ją wyrzucić, gdyż po tym czasie jest już zjełczała. Należy pamiętać, aby abso- lutnie nie karmić ptaków produktami z solą, np. boczkiem, solonymi orzeszkami czy słonecznikiem, gdyż zimą ptaki mają utrudniony dostęp do wody pitnej. Warto pamiętać, że dokarmianie można rozpocząć wraz z nadejściem zimy, czyli ujem- nej temperatury i opadów śniegu. Zbyt wczesne dokarmianie może opóźnić naturalną migrację niektórych gatunków. Dokarmianie należy zakończyć wiosną, w okolicach kwietnia. Nadleśnictwo Waliły

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 26 Porady i ogłoszenia

Porada językowa Ostatnio w telewizji zapraszają do przyjścia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, czyli ZUS-u. ZUS jest skrótowcem i odmienia się jak rzeczow- nik. Jedynie w miejscowniku dopuszczalne są dwie formy – ZUS i ZUS-ie. W pozostałych przypadkach ten skrótowiec ma końcówki jak słowo auto- bus. (ZUS-u, ZUS-em). Skrótowce w języku polskim rozpowszechniły się na początku XX wieku. Dzisiaj powszechnie używamy takich skrótowców jak PIT, PIN, PESEL, NIP, FIFA, CD, ADHD czy e-mail i nie zastanawiamy się, skąd one pochodzą. NIP to numer identyfikacji podatkowej, PESEL lub pesel, czyli numer identyfikacyjny obywateli pochodzi od słów Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności. PIT jest skrótowcem wy- wodzącym się z języka angielskiego – personal income tax (podatek od dochodów osobistych). Starsi czytelnicy zapewne pamiętają sklep, w którym można było kupić towary wykonane przez artystów ludowych. Nazywał się Cepelia/cepelia (obie formy poprawne) i był skrótem od słów Centrala Przemysłu Ludowego i Artystycznego. Ten skrótowiec zapisywano także CPLiA. Jeżeli ktokolwiek będzie miał problemy z rozszyfrowaniem skrótow- ców, polecam Słownik skrótów i skrótowców profesora Jerzego Podrackiego. Irena Matysiuk

p. Renacie Wysockiej z powodu śmierci OJCA śp. JANA SZERSZUNOWICZA wyrazy głębokiego współczucia składają: Wójt Wiesław Kulesza wraz z pracownikami Urzędu Gminy Przewodniczący Rady Gminy wraz z Radnymi oraz kierownicy jednostek organizacyjnych.

A R C H I T E K T Marcin Tur

• projekty budowlane wszelkich obiektów • budownictwo pasywne i ekologiczne • świadectwa, audyty i oceny energetyczne • obsługa inwestycji i kosztorysowanie • inne dokumentacje budowlane

tel. 510 71 20 71, 85 679 94 54 e-mail: [email protected]

Z okazji Świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku, wszystkim czytelnikom „WG-HN”, wójtowi Wiesławowi Kuleszy, przewod- niczącemu Wieczysławowi Gościkowi, dyrektorowi GCK Jerzemu Ostapczukowi, pani Katarzynie Rogacz z Komisji Sportu, redak- tor naczelnej, wszystkim piłkarzom, szefom Klubu „Gryf Czarni Gródek”, „Unihokeja” życzymy dużo zdrowia i dużo pieniędzy. Wierni czytelnicy od 22 lat - rodacy, krajanie z Warszawy z Ryś- kiem Szulczykiem z Zubek na czele. Swajaki, z Nowym Godam, z Nowym Szczaściem! Dla katolików - Do siego 2018 r.!

Wynajmę lokal po gabinecie stomatologicznym w bardzo dobrym stanie z przeznaczeniem na w/w działalność bądź zakład fryzjerski, kosmetyczny itp. Powierzchnia 40 m2. OGŁOSZENIA Gródek ul. Młynowa 10/2,Tel. 608319632. ▼ SPRZEDAM mieszkanie w blo- ku po gruntownym remoncie (62 2 „Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny”. Gazeta miejscowa. Ukazuje się m ), cena 110 tys. do negocjacji. raz w miesiącu. Wydawca: Gminne Centrum Kultury w Gródku. Redagują: Do- tel. 510 355 238 rota Sulżyk (redaktor naczelna), Radosław Kulesza (skład i łamanie). Współpracu- ▼KUPIĘ LUB WYNAJMĘ na dłuż- ją: Jerzy Sulżyk (korekta), Irena Matysiuk, Wiera Tarasewicz, Magdalena Łotysz, szy czas dom wolnostojący w Małgorzata Zbyryt (Nadleśnictwo Waliły), Barbara Niczyporuk, Marcin Tur (asy- stent naukowy na Wydziale Architektury Politechniki Białostockiej), nauczyciele Gródku lub jego okolicach, z dala i uczniowie Zespołu Szkół w Gródku. Adres redakcji: ul. A.G. Chodkiewiczów 4, od ruchliwej trasy. Tel. 502683877 16-040 Gródek, tel. 600 051 441, e-mail: [email protected], www.gckgrodek.pl lub 736050459. Za treść ogłoszeń redakcja nie odpowiada oraz zastrzega sobie prawo do skracania ▼ZATRUDNIĘ do pracy pomoc ku- i redagowania materiałów przekazanych do opublikowania. Gazetę można kupić chenną. Maciejówka w Borkach. w sklepach na terenie gminy Gródek, bądź zamówić prenumeratę (4 zł + 2,50 zł koszt wysyłki - cena za jeden miesiąc) Tel. 509260262 ▼WYNAJMĘ SALĘ NA WESELA Maciejówka w Borkach. Materiały, listy, uwagi, ogłoszenia i reklamy przyjmuje Gminne Centrum Kultury. Tel. 509260262 Numer złożono 13.12.2017 r. Wydrukowano w drukarni ARES w Białymstoku.

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny GRUDZIEŃ 2017 - STYCZEŃ 2018 | REKLAMA | REKLAMA | REKLAMA | REKLAMA | REKLAMA | REKLAMA | REKLAMA | REKLAMA | REKLAMA | REKLAMA | ATRA GROUP TECHNIKA GRZEWCZA DYSTRYBUCJA, MONTA¯, SERWIS

LIDER KOT£ÓW I PALNIKÓW NA PELLET 602 151 098 [email protected] u l . C i e s i e l s k a 2 1 5 - 5 4 2 B i a ³ y s t o k

> IMPREZY OKOLICZNOŚCIOWE > CATERING

| OGŁOSZENIE PŁATNE | OGŁOSZENIE PŁATNE | OGŁOSZENIE PŁATNE | OGŁOSZENIE PŁATNE |

AGENCJA PKO BANKU POLSKIEGO NR GB47 ul. Białostocka 30, 16-050 Michałowo t: 85 307 07 38, k: +48 796 669 333, k: +48 786 155 000 [email protected] www.agencja.pkobp.pl/GB47 zapraszamy: pn - pt 9.00 – 17.00

POŻYCZKA PO SĄSIEDZKU

Potrzebujesz pożyczki gotówkowej, karty kredytowej lub konta? Agencję PKO Banku Polskiego znajdziesz tuż obok – po sąsiedzku!

www.pkobp.pl, infolinia: 800 302 302 brak opłat dla numerów krajowych na terenie kraju; w pozostałych przypadkach opłata zgodna z taryfą operatora +48 81 535 60 60 opłata zgodna z taryfą operatora

Informacje o produktach, w tym Taryfa prowizji i opłat bankowych, są dostępne w placówkach Banku i na www.pkobp.pl. Udzielenie pożyczki oraz przyznanie karty kredytowej jest uzależnione od pozytywnej oceny zdolności kredytowej.

1406-1407-Agencje Jestesmy sasiadami A4 v2.indd 1 25.04.2017 12:55