Waliły-Stacja I Miejsce W Kategorii „Relaks Wśród Zieleni” I Miejsce W Kategorii „Ogród Nowoczesny” Fot

WWiadomoiadomościci GródeckieGródeckie HHaradockijaaradockija NNawinyawiny Gazeta o Ziemi Gródeckiej i jej Mieszkańcach  Nr 11 (232)  Listopad 2015  Cena 4,00 zł

Fot. Jan Bogdan Boczko jjab wwa GrzegorzaKondratowicza pporady paniIreny Fidziukiewicz KKalinowskiego wMostowlanach WWali nnie  a o i a a b e NNajpi a r

ł l G a i  a kkami i n d ł ł j a r y y RRelacja zXSesji o p y z m  w

e i G e p ę ę l i s g WWybory ipowyborach a

a kniejsze posesjewnaszejgmi- k ęęś k o c n n i y ś r j e i i z b a

g g e I a g

o o r j z

r ę ę s e K

w X z y n gawa nadZalewem wZarzecznach g o e

i a M n S

p p F w d e o o o s i r d s a j s

a w i t e z

t o

n s i o y w u  j w b a e k l WWali o

d a i i w c r e n

z a a w Z

a a l n c c i i a

h c ł ł a h  y y-Kraków- l z

s e

  z CCiastka z K  w e PPomnik ZZio i r j WWarzy- a e

o a i s g o m m k a t m ł ł k r ó owe o n

z a w w i w i y -

k z e - -

Z a

r z e c z n a c h 2 Wyniki Gminnych Konkursów „Estetyczna posesja – Ogródki 2015” oraz „Estetyczna Wieś Gminy Gródek 2015” Fot. Archiwum UG Fot. Archiwum UG Posesja Walentyny Trochimczyk - Gródek Posesja Jerzego Klika - Waliły-Stacja I miejsce w kategorii „Relaks wśród zieleni” I miejsce w kategorii „Ogród nowoczesny” Fot. Archiwum UG

Posesja Wiery Matwiejczyk - Zarzeczany Fot. Archiwum UG I miejsce w kategorii „Ogród wiejski” Posesja Jarosława Supronia - Skroblaki I miejsce w kategorii „Dekoracje z charakterem” Do udziału w konkursach zgłoszono 23 indywidualne posesje i 10 wsi z terenu Gminy Gródek. Komisja kon- kursowa, której przewodniczył Janusz Michał Cimocho- wicz, ze względu na panujące warunki suszy w sierpniu 2015 r., odwiedziła posesje i wsie jeden raz 1 lipca 2015 r. Na podstawie wcześniejszych oględzin i wnikliwej analizy następujących elementów ogrodów: przy ocenie poszcze- gólnych posesji: ogólny ład, porządek i estetyka posesji, ogólna kompozycja ogrodu, zastosowane gatunki roślin, pielęgnacja roślin, mała architektura, elementy regional- ne, estetyka części wypoczynkowej, ciekawe i pomysłowe rozwiązania oraz przy ocenie poszczególnych wsi: ogól- na czystość i estetyka wsi, członkowie Komisji postanowili przyznać poszczególnym uczestnikom następujące nagrody i wyróżnienia w konkursach: Fot. Archiwum UG

Róże u Anny Chrzanowskiej - Gródek Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2015 I miejsce w kategorii „Różany raj” Od Redaktor Naczelnej 3

dołączyła czerwień dębów. Sko- do jego podróży z Walił do Walił. odmianie pomidorów, swoich ma- ro o Szosie Bobrownickiej mowa, A jest na niej i październikowe zło- rzeniach o truskawkach na stela- to uczulam na jej fragment tuż za to brzóz, i czerwień dębów. Wszy- żach. I chociaż niedługo zakończy Waliłami-Stacją, który upodobały scy, albo prawie wszyscy, pamięta- się sezon ogrodniczy, on już nie sobie łosie. Zdarzyło nam się kil- my pierwsze płótna Leona w biało- może doczekać się wiosny, żeby ka razy hamować, bo oto na drogę -czarne pasy. I ja ten obraz zoba- znowu zacząć siać i sadzić. Za mia- wchodziło wielkie zwierzę, które- czyłam właśnie kilka lat temu zimą, stem na pewno nie przepadają rów- mu nigdzie się nie spieszyło. Tę kiedy jadąc tą naszą Bobrownicką nież właściciele ogródków, którzy drogę przemierza też Leon Tara- Szosą z Białegostoku, spojrzałam zgłosili swoje posesje do corocz- sewicz, jeden z najwybitniejszych (tuż za drogą na Dzierniakowo) na nego już konkursu gminnego. Jury współczesnych artystów, kiedy sosny stojące w śniegu. I doznałam oceniło i wybrało te najpiękniejsze. wraca z Warszawy i jeszcze dal- olśnienia. Podczas ostatniej Sesji Rady Gmi- szych podróży do domu w Wali- Myślę, że w naszej gminie spo- ny (30 października) odebrali dy- Złoto brzóz łach. Swoją ostatnią pracę, którą ro (większość, czy mniejszość?) plomy, nagrody i miłe słowa. Na Nie pamiętam, kiedy ostatnio namalował w Krakowie pomię- jest osób, które w mieście miesz- pewno przykryli już swoje róże, po- brzozy tak pięknie się wybarwiły dzy przejściem z peronów dworca kać by nie dały rady. (Ja podno- wojniki i rododendrony, i tak jak jak w tym roku. Klony przerazi- a częścią galerii handlowej, zaty- szę rękę!). Na pewno do tego gro- Grzegorz snują plany na wiosnę. ły się wrześniowych mrozów i po- tułował „Waliły- Kraków -Waliły”. na należy Grzegorz Kondratowicz, Na listopadową chandrę najlepsze kurczyły swoje liście, a brzozy… Ta instalacja malarska przedstawia nasz gródecki ogrodnik, który po jabłka z gródeckich sadów i szar- Świeciły złotem przez cały paź- drewnianą podłogę pomalowaną w studiach w Warszawie wrócił na lotki z nich pieczone. Po jabłkowe dziernik, a i na początku listopada kolorowe pasy, która od razu przy- „Baćkauszczynu” , zakasał ręka- przepisy zapraszamy do kolejne- jeszcze pewnie będą wabiły swoim nosi skojarzenia z naszymi wiejski- wy i wziął się za sianie i sadzenie go odcinka „W ogrodzie i kuchni”. urokiem. Malowniczo wyglądała mi pasiakami tkanymi na krosnach warzyw. Widać było jego miłość Miłej lektury i pysznych szarlotek droga z Gródka do Białegostoku. przez nasze babki. Mam taki ko- do ziemi i roślin, kiedy oprowa- z cynamonem! Złota ściana za Pieszczanikami, lorowy pasiaczek zrobiony przez dzał mnie po swoim gospodarstwie PS. Czekamy na Wasze listy, ar- w okolicach Popówki, no i Królo- babcię Handzię na stole w salonie. i opowiadał o tunelach foliowych, tykuły, podpowiedzi. wy Most, w którym do złota brzóz Tytuł pracy Tarasewicza odnosi się systemie nawadniającym, udanej DOROTA SULŻYK▲ Wyniki konkursów gminnych

„Estetyczna posesja - Ogródki 2015” w kategorii: Ogród wiejski w kategorii: OGRÓD NOWOCZESNY 1. Irena Grycuk, Kołodno za ciekawe rozwiązania ogrodu w wersji nowoczesnej 2. Stefan Grześ, Pieszczaniki I miejsce: Jerzy Klik, Waliły-Stacja 3. Anna Woronowicz, Pieszczaniki II miejsce: Bożena Szeremeta, Waliły-Stacja w kategorii: Wodne królestwo III miejsce: Władysława Siedlecka, Gródek 1. Eugenia Gruszewska, Nowosiółki ex aequo Irena Kardasz, Gródek i 4 podziękowania: w kategorii: RELAKS WŚRÓD ZIELENI 1. Elżbieta Korszun, Kołodno 4 za stworzenie w ogrodzie przytulnego kącika wypoczynkowego 2. Maria Popławska, Kołodno 11 I miejsce: Walentyna Trochimczyk, Gródek 3. Alina Sewastianik, Chomontowce 32 II miejsce: Adam Woronowicz, Pieszczaniki 4. Anastazja Krasucka, Chomontowce 51 III miejsce: Dorota Dudko, Gródek ex aequo Anna Wspaniała, Zubry „Estetyczna Wieś Gminy Gródek 2015” w kategorii: DEKORACJE Z CHARAKTEREM za pomysłowość w stworzeniu indywidualnego ogrodu z cha- w kategorii: NAJPIĘKNIEJSZA WIEŚ GMINY GRÓDEK rakterem Waliły-Stacja – sołtys Pani Joanna Sołowiej I miejsce: Jarosław Suproń, Skroblaki w kategorii: NAJAKTYWNIEJSZY SOŁTYS GMINY GRÓDEK II miejsce: Marta Joanna Budnik, Waliły-Stacja, Pani Joanna Sołowiej III miejsce: Włodzimierz i Eugenia Tarasewicz, Waliły-Dwór w kategorii: RÓŻANY RAJ Podziękowania: za pielęgnację i wyeksponowanie róż w ogrodzie Chomontowce – Sławomir Lewczuk, Gródek I – Irena Wakuła, I miejsce: Anna Chrzanowska, Gródek, Gródek II - Krystyna Trochimczuk, Kołodno - Tomasz Popławski, II miejsce: Halina Matejczuk, Gródek, Nowosiółki – Eugenia Gruszewska, Pieszczaniki – Anna Woro- w kategorii: OGRÓD WIEJSKI nowicz, Skroblaki – Michał Naliwajko, Zarzeczany - Anna Gogiel, za staranną pielęgnację roślin i estetykę na posesji oraz zacho- Zubry – Mieczysław Kazberuk wanie starych odmian roślin I miejsce: Wiera Matwiejczyk - Zarzeczany 29 Sponsorami nagród w konkursach są: Bank Spółdzielczy w Białymstoku; Pan Paweł Braun pro- Ponadto przyznano 5 wyróżnień: wadzący Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo Usługo- w kategorii: Barwne kompozycje we „Pallap”; Nadleśnictwo Waliły; „Adar” Halina i Izabela Katarzyna Popławska, Kołodno Łukaszewicz s.c.

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2015 4 Sprawy samorządowe

Relacja z X Sesji Rady Gminy Gródek - 25 września 2015 r.

Obradom Sesji przewodniczył Wieczysław z powyższym Dyrektor wspólnie z Przewod- dochody bieżące to ponad 53 % planu 9 507 Gościk - Przewodniczący Rady Gminy Gró- niczącym Rady oraz Wójtem rozdali dyplo- 341,43 zł. Dochody majątkowe w wysokości dek, poinformował, iż porządek obrad został my oraz albumy „Legenda kultury gródeckiej 1 162 596,79 zł tj. 21,42 % planu, przy czym przesłany Radnym wraz z materiałami na dzi- Rozśpiewany Gródek” sołtysom za udział w wiadomym jest, iż dochody zaczną spływać siejsze obrady. Zapytał, czy są jakieś wnioski konkursach dożynkowych. do budżetu w drugim półroczu 2015 r., ponie- bądź uwagi do przedstawionego porządku ob- Następnie Rada zajęła się sprawą wyborów waż w tym okresie inwestycje będą zamyka- rad. Wójt Gminy Gródek – Wiesław Kule- ławników. Przewodniczący Rady odczytał ne. Najistotniejszą pozycję stanowią podatki sza zaproponował zmiany do przedstawione- regulamin głosowania w wyborach ławników 1 585 597,80 zł z tytułu podatku od nierucho- go porządku obrad, w postaci wprowadzenia na kadencję 2016-2019 dla Sądu Rejonowe- mości. Sprzedaż nieruchomości w pierwszym podjęcia dwóch uchwał. go w Białymstoku oraz projekt uchwały w półroczu wyniosła 258 338 zł, co stanowi do- Przedstawiciel Agencji Restrukturyzacji i sprawie ustalenia regulaminu głosowania w brą informację, albowiem na cały rok zapla- Modernizacji Rolnictwa – Kierownik Biu- wyborach ławników. Radni wybrali Komisję nowane było 300 000 zł. Jest coraz większe ra Powiatowego Andrzej Pleszuk odczytał Skrutacyjną w celu przeprowadzenia głoso- zainteresowanie kupnem działek na terenie gminy Gródek. Najwięcej zaległości stanowi podatek od nieruchomości ok. 800 000 zł i od środków transportowych. Na wszystkie zaległości wystawione zostały upomnienia. Wójt – Wiesław Kulesza poprosił o termino- we dokonywanie przez mieszkańców gminy płatności za podatki oraz za śmieci. Sprawozdanie Komunalnego Zakładu Bu- dżetowego z wykonania budżetu za I półrocze 2015 r. było omawiane na wspólnym posie- dzeniu Komisji Rady Gminy Gródek w dniu 24 września 2015 r. Żadnych pytań i uwag nie yk ż zgłoszono i sprawozdanie zostało przyjęte. Kolejnym punktem było podjęcie uchwał, które zostały dostarczone Radnym wraz z ma-

Fot. Dorota Sul teriałami na dzisiejsze posiedzenie sesji oraz Podczas wręczenia podziękowań sołtysom za udział w konkursach dożynkowych były przedmiotem obrad posiedzenia wspól- nego Komisji Stałych Rady Gminy Gródek list Dyrektora Podlaskiego Oddziału Regio- wania w wyborach : Radną Annę Petelską, 24 września 2015 r. nalnego ARMiR, odnoszący się do ogłosze- Radną Monikę Ratyńską oraz Radnego Radni głosowali i podjęli uchwały w na- nia terminów naboru wniosków dla działań z Grzegorza Borkowskiego. Radna Wiera stępujących sprawach: PROW 2014-2020. Zachęcał do skorzystania Tarasewicz odczytała opinię zespołu opiniu- - zmian w budżecie Gminy Gródek na 2015 z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich jącego w sprawie zgłoszonych kandydatów na r.; Joanna Kunikowska – Zastępca Skarbni- w ramach nowej perspektywy. Szczegółowe ławników na kadencję 2016-2019, zgodnie z ka Gminy Gródek poinformowała, że zmiany dane oraz potrzebne formularze można uzy- którą Zespół pozytywnie zaopiniował zgło- do budżetu są dość spore, ponieważ zwięk- skać, korzystając ze strony internetowej www. szone kandydatki w osobach Pani Anny Kuź- szono dotację dla powiatu na realizację „sche- arimr.gov.pl lub kontaktując się z biurami po- micz i Pani Heleny Lachowicz, w szczególno- tynówki” w kwocie 757 425 zł, która wpłynę- wiatowymi Agencji na swoim terenie lub z ści w zakresie spełniania przez nie wymogów ła później do naszego budżetu. Zmniejszono Podlaskim Oddziałem Regionalnym podla- określonych w ustawie. Zgodnie z przyjętym środki dochodów, jeżeli chodzi o realizację [email protected]. regulaminem, Komisja Skrutacyjna przepro- projektu „Internet szansą rozwoju”. Wojciech Pappai- Przedstawiciel Stowa- wadziła głosowanie. Przed przystąpieniem - zmiany uchwały w sprawie Wieloletniej rzyszenia ANAWOJ zabrał głos w sprawie do głosowania obie kandydatki na ławników Prognozy Finansowej Gminy Gródek na lata utworzenia Rady Młodzieżowej działającej krótko opowiedziały o sobie, podkreślając, że 2015-2029; Projekt uchwały odczytała Jo- przy Radzie Gminy Gródek. Stanowi ona już kilkukrotnie pełniły funkcję ławników. Po anna Kunikowska - Zastępca Skarbnika. część dużego projektu, i aby mogła działać, przeprowadzonym głosowaniu okazało się, - udzielenia pomocy ﬁ nansowej Powiato- niezbędne jest zezwolenie Radnych. Rad- że Pani Anna Kuźmicz oraz Helena La- wi Białostockiemu w 2015 r.; Wiesław Ku- na Katarzyna Rogacz zgłosiła swoją chęć chowicz jednogłośnie zostały wybrane na lesza – Wójt Gminy Gródek przedstawił współpracy z młodzieżą w ramach działają- ławników na kadencję 2016-2019 dla Sądu uzasadnienie merytoryczne i prawne podjęcia cej Rady Młodzieżowej. Rejonowego w Białymstoku. uchwały. W wyniku kontroli NIK-u w Urzę- Po przedstawieniu przez Wiesława Kule- Joanna Kunikowska – Zastępca Skarb- dzie Wojewódzkim dotyczącej inwestycji re- szę – Wójta Gminy informacji o swojej pra- nika Gminy Gródek przedstawiła sprawoz- alizowanych w ramach NPPDL stwierdzono, cy w okresie międzysesyjnym (opublikowa- danie z wykonania budżetu Gminy Gródek iż środki na realizację inwestycji drogi powia- nej w poprzednm numerze WG-HN), Jerzy za I półrocze 2015 r. Podała, że wykonanie towej jako pomoc ﬁ nansowa muszą zostać Ostapczuk – Dyrektor GCK poinformował, budżetu za I półrocze wypadło dość dobrze. przekazane do budżetu powiatu, po czym po- że 12 września 2015 r. odbyły się Dożynki Dochody zostały zrealizowane w wysokości wiat przekaże nam ową kwotę celem zapłaty nad zalewem w Gminie Gródek. W związku 10 669 938,22 zł, tj. 46,24 % planu, z czego Wykonawcy.

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2015 Sprawy samorządowe 5

Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Białymstoku, w którym złożono serdeczne podziękowania strażakom OSP w Gródku, uczestnikom akcji gaszenia dużego pożaru lasu i łąk o podłożu torfowym w dniach 31 sierpień – 3 wrzesień 2015 r. Radna Katarzyna Rogacz poinformowała, że dość często spotyka się ze skargami miesz- kańców na temat nieestetycznego wyglądu miejsca wokół rzeki, dodając, że jest grupa osób, które chętnie w czynie społecznym do- konają nasadzenia drzew oraz uporządkowa-

yk nia terenu. Ponadto warto byłoby wyłożyć ż ścieżkę oraz wybudować prysznic nad zalewem. Wiesław Kulesza - Wójt Gminy pod- kreślił, że „radni muszą się zdecydować, czy Fot. Dorota Sul nastawiamy się na zamknięcie tematu budo- - sprostowania oczywistej omyłki pisarskiej ważnych dla sołectwa. Projekt uchwały od- wy/remontu dróg i zajmujemy się estetyką w uchwale Nr IX/75/15 Rady Gminy Gródek czytał Przewodniczący Rady Gminy. gminy. Należy pamiętać, że każdy projekt w sprawie zmiany uchwały w sprawie okre- - zmiany uchwały w sprawie określenia wymaga wniesienia wkładu własnego, wbrew ślenia zakresu i formy informacji o przebiegu szczegółowych zasad, sposobu i trybu uma- pozorom projekty dotyczące zagospodarowa- wykonania za pierwsze półrocze roku budże- rzania, odraczania i rozkładania na raty należ- nia terenu nie są tanimi inwestycjami. Jeżeli towego budżetu Gminy Gródek oraz informa- ności pieniężnych mających charakter cywil- są chętne osoby do pracy, proszę niech złożą cji o przebiegu wykonania planu ﬁ nansowego noprawny, przypadających Gminie Gródek pisemny wniosek ze wskazaniem gdzie i ja- samorządowych instytucji kultury; Projekt lub jej jednostkom organizacyjnym, warun- kich robót chcą się podjąć, będziemy go anali- uchwały odczytała Joanna Kunikowska – ków dopuszczalności pomocy publicznej w zować pod kątem obowiązujących przepisów Zastępca Skarbnika Gminy Gródek. przypadkach, w których ulga będzie stano- w zakresie obszaru rzeki”. - zmiany uchwały w sprawie określenia za- wić pomoc publiczną oraz wskazania orga- Radny Grzegorz Borkowski powiedział, sad poboru w drodze inkasa podatków lokal- nów do tego uprawnionych; Joanna Kuni- że strażacy z OSP w Bobrownikach nie mogli nych na terenie gminy Gródek, wyznaczenia kowska – Zastępca Skarbnika odczytała wykonywać swoich obowiązków z powodu inkasentów oraz określenia wysokości wy- projekt uchwały. braku światła, w związku z czym pojawia się nagrodzenia przysługującego inkasentom z - wykonywania przez Gminę Gródek dzia- pytanie, „czy wciąż będziemy dzierżawili te tego tytułu; Projekt tej uchwały przedstawiła łalności telekomunikacyjnej; Przewodniczący pomieszczenia, skoro właściciele są tak ma- Lilia Waraksa – Sekretarz Gminy Gródek. Rady Gminy Gródek odczytał projekt uchwa- ło kreatywni i nie potraﬁ ą sobie z tak błahym - zmiany uchwały w sprawie zarządzenia ły. problemem poradzić, przecież płacimy pienią- poboru opłaty za gospodarowanie odpadami Wszystkie uchwały z wyjątkiem jednej, w dze i to niemałe”. Wójt Gminy stwierdził, że komunalnymi w drodze inkasa, wyznaczenia której 2 osoby się wstrzymały, zostały pod- problem ze światłem został już rozwiązany, inkasentów oraz określenia wysokości za in- jęte jednogłośnie. ponadto gmina nie jest związana z tym bu- kaso, której projekt przeczytała Sekretarz dynkiem, jeżeli znajdzie się inne pomieszcze- Gminy – Lilia Waraksa. Interpelacje, zapytania i wnioski rad- nie jak najbardziej można je będzie zmienić. - nadania statutów Sołectw Gminy Gró- nych Radny Grzegorz Borkowski ponowił dek; Lilia Waraksa – Sekretarz Gminy Gródek Przewodniczący Rady Gminy Gródek problem połączeń autobusowych na ścianie podała uzasadnienie merytoryczne i prawne – Wieczysław Gościk odczytał list Zarządu wschodniej. Od 1 września PKS zawiesił po- projektu uchwały. Zgodnie z art. 35 ustawy Ochotniczej Straży Pożarnej w Gródku zawie- łączenia, nie informując wcześniej o tym fak- z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gmin- rający prośbę o zabezpieczenie w budżecie na cie. Zwrócił się z prośbą do Wójta o inter- nym organizację i zakres działania jednostki 2016 r. środków na zakup średniego pojazdu wencję u właściwych organów nadzorczych pomocniczej określa rada gminy odrębnym ratowniczo-gaśniczego w kwocie 250 000 zł, o wznowienie tychże kursów. Wójt Gminy statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z bowiem pojazdy którymi dysponuje OSP są podkreślił, że nie musimy się wiązać z PKS- mieszkańcami. Konsultacje z mieszkańcami już wysłużone i nie posiadają prawidłowego -em, możemy podjąć negocjacje z prywatny- sołectw odbyły się w okresie od 13 marca do wyposażenia niezbędnego do właściwej re- mi przewoźnikami. Odpowiednie czynności 26 kwietnia 2015 r., szczegółową informacje alizacji zadań. Obecny na sesji Prezes OSP w tym zakresie zostaną podjęte. z przeprowadzonych konsultacji przedstawił w Gródku – Michał Cywoniuk powiedział, Radna Dorota Popławska również zabra- Wójt Gminy Gródek na VIII Sesji Rady Gmi- że, aby obniżyć koszty zakupu, jednostka bę- ła głos w sprawie autobusów. Okazuje się, że ny Gródek. Lilia Waraksa – Sekretarz Gminy dzie wnioskowała o samochód niewyposa- osoby z Gródka pracujące w soboty i niedziele Gródek odczytała statut sołectwa Bielewicze żony. Wójt Gminy odpowiedział, że prace do godz. 19-ej, nie mają czym wrócić do do- oraz projekt uchwały. nad projektem do budżetu trwają, do końca mu. Joanna Lech - Sołtys z Załuk dodała, - zlecenia Komisji Rewizyjnej zbadania września zbierane są wszystkie wnioski do że zdarzają się sytuacje, że ranny autobus nie skargi na przeprowadzenie wyborów Soł- budżetu, w związku z czym „będziemy szu- zatrzymuje się we wsi z powodu przeładowa- tysa Sołectwa Mieleszki; Radny Grzegorz kać środków na zabezpieczenie realizacji rze- nia. Wójt zapewnił, że trzeba będzie rozwią- Borkowski zaapelował do mieszkańców wsi czonej inwestycji”. zać problem, chociaż nie jest to łatwa spra- Mieleszki o odnalezienie wspólnego języka Przewodniczący Rady Wieczysław Go- wa, związane to jest z opłacalnością kursów. i porozumienie się w sprawach wspólnych i ścik odczytał list pochwalny od Komendy Radna Wiera Tarasewicz powiedziała, że

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2015 6 Sprawy samorządowe

10 października ma się odbyć rajd samocho- Podlaskiej Izby Rolniczej z prośbą o popar- dowy i na plakacie jest informacja, iż Gmina cie stanowiska dotyczącego projektu rozpo- Gródek jest partnerem imprezy, w z związku rządzenia w zakresie wód powierzchniowych z czym zwróciła się z zapytaniem, na czym wrażliwych na zanieczyszczenia związka- owo partnerstwo polega oraz jak to się ma mi azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów do wcześniej organizowanego rajdu. Wójt szczególnie narażonych, z których odpływ wyjaśnił, że przyszły rajd jest rajdem innej azotu ze źródeł rolniczych do tych wód nale- yk kategorii. Gmina wyraziła zgodę na piśmie, ż ży ograniczyć na terenie województwa pod- że pewien odcinek drogi zostanie zamknięty laskiego. Brak jest, niestety, projektu rozpo- oraz udostępniono pomieszczenie socjalne na rządzenia, o którym mowa w liście i trudno stadionie, brak jest jakiegokolwiek wkładu ﬁ - zająć jakieś stanowisko. Radny Bronisław nansowego w tę imprezę. Jeżeli okaże się, że Fot. Dorota Sul Kazberuk zaproponował, żeby zaprosić Dy- rajd jest szkodliwy, to zrezygnujemy. Anna Kuźmicz oraz Helena Lachowicz - gró- rektora Podlaskiej Izby Rolniczej, żeby wy- Radna Wiera Tarasewicz złożyła wniosek deckie ławniczki jaśnił dyrektywy. na ręce Przewodniczącego Rady, żeby w od- Przewodniczący Rady - Wieczysław Go- powiednim czasie, kiedy zostanie ogłoszony zację pracy Urzędu i Pana Wójta. Jest dużo ścik odczytał list mieszkańców ul. Piaskowej konkurs ogólnopolski, ubiegać się o zgłosze- pracowników w Urzędzie zajmujących się in- w Gródku dotyczący wniosku o skuteczne nie Pana Wójta na „Wójta Roku”. Mieszkańcy westycjami, ochroną środowiska, w związku utwardzenie ich ulicy poprzez ułożenie na- oraz instytucje mogą zgłaszać swoje kandy- z czym interesanci winni być kierowani do wierzchni tzw. polbruku. Ponadto Przewodni- datury. Formularz wymaga opisania realizo- tych pracowników. Wójt Gminy Gródek - czący zaapelował o ustawienie spowalniaczy wanych inwestycji w gminie. Wójt podzię- Wiesław Kulesza wskazał, że jego rolą jest na ul. Szkolnej. Wójt wyjasnił, że jeżeli cho- kował za inicjatywę. obsługa interesantów, obecny budynek Urzę- dzi o wykonanie ul. Piaskowej, droga winna Radna Małgorzata Popławska nawiązała du nie zawiera pomieszczenia odpowiedniego mieć min. szerokość 5 m, a ta nie spełnia ta- do projektu Wschodni Szlak Rowerowy. Brak do dokonywania ewentualnej selekcji zagad- kich kryteriów, w związku z czym jeżeli jest jest ciągłości w ścieżkach rowerowych, jest nień, czy dany problem wymaga indywidual- taka potrzeba, tudzież wniosek, trzeba będzie odcinek z Królowego Mostu do Nowosiółek, nego spotkania z Wójtem czy też wystarcza- poszerzyć drogę kosztem terenu właścicieli ale co z resztą? Wójt odpowiedział, że więk- jąca będzie rozmowa z pracownikiem przed- nieruchomości. sza część szlaku opiera się na wyznaczonych miotowym. Wójtowi trudno jest odmówić Jerzy Ostapczuk – Dyrektor GCK zapro- drogach. Tak ustalono na wyższym szczeblu. spotkania z interesantem, który przyjechał sił wszystkich zebranych na uroczyste odsło- Jeśli będzie jakiś wspólny program z Białym- z odległej miejscowości. Wskazał, że war- nięcie pomnika Konstantego Kalinowskiego stokiem, to gmina chętnie się przyłączy. Na to jest inwestować w modernizację świetlic, w miejscowości Mostowlany, na 2 paździer- pewno taka droga rowerowa z Białegostoku gdzie doﬁ nansowanie sięga 75 %, możliwe, nika 2015 r. o godzinie 14:00. Dorota Sulżyk do Gródka jest potrzebna. że jeżeli świetlice nie będą wykorzystywane – pracownik GCK zwróciła się do obecnych Radny Janusz Cimochowicz zapytał, czy zgodnie z ich celem, będzie można rozważyć z prośbą o pomoc w pozyskaniu ręczników będzie poprawa w zakresie równania dróg przekształcenie ich np. w miejsce socjotera- ludowych z gminy Gródek w celu zorganizo- powiatowych na terenie wschodnim, ponadto peutyczne czy też w obiekt socjalny.Zarząd wania wystawy im poświęconych. w zmianie budżetu są uwzględnione projekty Dróg Powiatowych ogłasza przetarg na rów- Tuż po przyjęciu protokołu obrad IX Sesji modernizacji świetlic, co posiada swoje uza- nanie dróg i dany Wykonawca, który go wy- Rady Gminy, Przewodniczący Rady Wie- sadnienie, jeżeli społeczność jest duża i ma gra, wykonuje czynności z tym związane. Jest czysław Gościk zamknął obrady X Sesji Ra- jakąś inicjatywę organizowania uroczystości. obiecane, że jak spadną deszcze, wykonanie dy Gminy. Dodatkowo wskazał na problem, iż Pan Wójt równania będzie bardziej efektywne. niemalże codziennie przyjmuje interesantów, OPRACOWAŁA DOROTA SULŻYK▲ pomimo wyznaczonego dnia, w którym win- Sprawy różne (w relacji wykorzystano protokół z X sesji) no się to odbywać, co powoduje dezorgani- Przewodniczący Rady odczytał list od

W kraju Tarasewicz „podeptany” w Krakowie

Od 2 października przez dwa tygodnie można było przechadzać się po pasiastym dywanie namalowanym przez Leona Tarasewicza w… Krakowie. Nasz rodak z Walił, jeden z najwybitniejszych współczesnych ar- tystów, profesor warszawskiej Akademii Sztuk Pięk- nych, pokrył kolorowym pasiakiem kilkaset metrów kwadratowych w przejściu z Galerii Krakowskiej do tamtejszego Dworca PKP. Praca „Waliły Kraków Wa- liły” powstała w ramach Festiwalu Art Boom. Arty-

, Gazeta Wyborcza, 03.10.2015 r. , Gazeta Wyborcza, sta nie raz już tworzył swoje dzieła w przestrzeni pu- ś blicznej, na przykład w Barcelonie, Warszawie, Po- Grze ł znaniu, Katowicach, wyprowadzając swoją sztukę z wnętrz elitarnych galerii w ogólnodostępne miejsca, o: Micha ł dosłownie pod nogi przechodniów. (js) ród ź Fot.

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2015 Wydarzenia 7 I po wyborach 25 października wybieraliśmy nowych posłów i senatorów. Porówna- W Komitecie Wyborczym PiS najwięcej głosów zdobył Krzysztof Jur- liśmy ich wyniki w skali kraju, województwa i naszej gminy. W tabeli giel (146), w Komitecie Wyborczym PO – Anna Grycuk (255) i Adam znalazły się te komitety, które przekroczyły tzw. próg wyborczy i wpro- Musiuk (186), Tomasz Cimoszewicz (69), KW KORWiN – Szczepan wadziły swoich kandydatów do Sejmu RP. Kamil Barszczewski (36), Komitet Wyborczy PSL – Jarosław Matwie- juk (77), Mieczysław Kazimierz Baszko (30), KKW Zjednoczona Le- wica SLD+TR+PPS+UP+Zieloni – Aleksander Sosna (111), Krzysztof Janusz BilJaruzelski (98), Mirosław Mikołaj Czykwin (91), KWW „Ku- kiz’15” - Adam Andruszkiewicz (39), KW Nowoczesna Ryszarda Petru – Krzysztof Truskolaski (44). Najwięcej głosów (wybory do sejmu) oddano na Komitet Wyborczy PO (35,66%), dalej znalazły się: Komitet Wyborczy PiS (16,21%), Ko- mitet Wyborczy PSL (8,60%), Komitet Wyborczy Wyborców „Kukiz’15”

Warto dodać, że w Gminie Gródek Koalicyjny Komitet Wyborczy Zjednoczona Lewica SLD+TR+PPS+UP+Zieloni otrzymał 21,58% gło- sów, jednak komitet ten nie przekroczył progu wyborczego i nie uzyskał mandatów poselskich. Posłowie i senatorowie z Podlasia:

Prawo i Sprawiedliwość: Krzysztof Jurgiel, Jarosław Zieliński, Da- yk ż riusz Piontkowski, Lech Kołakowski, Jacek Żalek, Bernadeta Krynicka, Kazimierz Gwiazdowski i Jacek Bogucki. Platforma Obywatelska: Robert Tyszkiewicz, Bożena Kamińska i Tomasz Cimoszewicz. Fot. Dorota Sul KWW Kukiz’15 – Adam Andruszkiewicz. Nowoczesna Ryszarda Głosowanie w lokalu wyborczym w Waliłach-Stacji (siedziba Nadle- Petru – Krzysztof Truskolaski; PSL – Kazimierz Baszko. śnictwa Waliły) Do Senatu zostali wybrani kandydaci PiS: Jan Dobrzyński, Bohdan Paszkowski i Tadeusz Romańczuk. (5,19%), Komitet Wyborczy KORWiN (4,33%), Komitet Wyborczy Partia Frekwencja w regionie był niższa niż ogólnokrajowa (50, 92%) i wy- Razem (3,75%), Komitet Wyborczy Nowoczesna Ryszarda Petru (3,35%). niosła 47,10% W wyborach do Senatu RP najwięcej głosów zdobył Maciej Zenon Wyniki wyborów do sejmu i senatu w Gminie Gródek Żywno – 1031 głosów, tj. 59,66% wszystkich głosów ważnych. W na- Zbiorcze statystyki głosowania stępnej kolejności: Jan Dobrzyński – 346 głosów, tj. 20,02% wszystkich Liczba uprawnionych do głosowania – 4586 głosów ważnych i Krzysztof Krasowski – 131 głosów, tj. 7,58% wszyst- Liczba kart ważnych – 1793 kich głosów ważnych. Liczba głosów ważnych – 1733 Liczba głosów nieważnych – 60 OPRACOWANIE JERZY SULŻYK ▲ Frekwencja wyborcza w Gminie Gródek – 39,10%. Wyborcy mogli na podstawie danych Państwowej Komisji Wyborczej głosować w 10 wyborczych punktach. Największa frekwencja była w Załukach (47,47%), a najmniejsza w Bobrownikach (20,09%). Spotkanie konsultacyjne LGD 29 września 2015 r. o godzinie 10.00 w Gminnym Centrum Kultu- ry w Gródku odbyło się spotkanie konsultacyjne zorganizowane przez Lokalną Grupę Działania - Puszcza Knyszyńska. Obecnie przygotowy- wana jest Lokalna Strategia Rozwoju, która ma nakreślić kierunki rozwoju naszego terenu do roku 2023 i przede wszystkim wskazać główne obszary, które zostaną objęte wsparciem ze środków Unii Europejskiej poprzez konkursy organizowane przez Lokalną Grupę Działania - Pusz- cza Knyszyńska. LGD – Puszcza Knyszyńska zrzesza obecnie 11 gmin (z niedawno utworzoną gminą Grabówka). yk ż Głównym celem spotkania poprowadzonego przez Jolantę Matyszek, Martę Dobrogowską i Sławkę Machowicz było więc wskazanie najbardziej oczekiwanych i pożądanych przedsięwzięć na obszarze działania

Fot. Dorota Sul LGD. Będą to działania możliwe do realizacji zarówno przez jednostki M.Dobrogowska mówi o nowej perspektywie ﬁ nansowej 2014-2020 samorządu terytorialnego, jak i stowarzyszenia oraz przedsiębiorców, a

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2015 8 Wydarzenia także osoby fi zyczne. Jak podkreślały prowadzące, strategie będą zbie- Jak poinformowała pani Marta Dobrogowska, w porównaniu z ubiegłą rane do końca grudnia tego roku, a wdrażane od maja 2016 r. Obecni perspektywą, środki się potroiły. Do tej pory LGD operowała funduszem na spotkaniu gródeccy przedsiębiorcy, przedstawiciele instytucji, stowa- wiejskim, teraz doszedł fundusz społeczny (musi służyć mieszkańcom z rzyszeń, radni mieli okazję wysłuchać prezentacji nt. „LGD wdrażające problemami społecznymi) i fundusz rozwoju regionalnego. Jak się dowie- wielofunduszowe LSR w perspektywie fi nansowej 2014-2020. Zakre- dzieliśmy, nacisk będzie stawiany na działania związane z ochroną środo- sy i typy przedsięwzięć”, wziąć udział w dyskusji na temat najbardziej wiska i rozwojem przedsiębiorczości (tworzenie nowych miejsc pracy). potrzebnych działań w naszej gminie, wypełnić ankiety, które pomogą opracować strategię dla naszego regionu. Zaplanowane zadania i przed- OPRACOWANIE DOROTA SULŻYK ▲ sięwzięcia będą realizowane przez najbliższe siedem lat. Warsztaty i konsultacje „Pomysł na przyszłość” go jest za dużo. Wszystko to po to, towana przez Magdalenę Łotysz by dzieci mogły mieć dostęp do ta- (prezes) i Katarzynę Rogacz (wo- kich zasobów ,jakie są w większych lontariuszkę). Obie uczestniczą w miastach, żeby mogły lepiej się roz- Szkole Koordynatorów Projektów wijać, integrować, nawiązać lepsze Społecznych prowadzonej przez więzi z rodzicami, żeby miały al- Ośrodek Wspierania Organizacji ternatywę dla komputerów i telefo- Pozarządowych oraz Urząd Mar- nów. I tak, po dwóch dniach prze- szałkowski. Szefowa projektu, Ewa pełnionych pomysłami udało się Jasińska z OWOP została mento- wybrać najbardziej potrzebny pro- rem Gródka. Jej olbrzymie do- jekt pn. „Centrum Zabaw dla dzie- świadczenie i znajomość języka aw Kulesza ł ci” . Podczas konsultacji z eksper- projektowego z pewnością przyda tami (Wójt , Dyrektor GCK, Kie- się na etapie planowania i składa- rownik GOPS, Kierownik Biblio- nia wniosku. Fot. Rados teki oraz Kierownik USC) projekt Serdecznie dziękujemy przy- W dniach 26-27 października zo- nej do włączania się w życie spo- ten został szczegółowo omówio- byłym mieszkańcom, ekspertom, stały przeprowadzone w Gródku łeczne Gródka oraz wygenerowa- ny, dyskutowano na temat realności Radkowi Kuleszy za zdjęcia, Ewie warsztaty społeczne na temat „ Co nie pożądanych projektów społecz- wykonania, miejsca i perspektywy Jasińskiej, fi rmie BAJO Barbarze zrobić, by dzieciom w wieku 6-12 nych. Mieszkańcy, wpisując się w dofi nansowania z zewnątrz. Kułakowskiej oraz Joannie Jabło- lat mieszkających w Gródku żyło ten projekt mieli za zadanie sami Spotkania te zorganizowa- nowskiej za pyszny catering. się lepiej”. Celem warsztatów by- przemyśleć, czego naszym dzie- ła Uczniowska Szkółka Sporto- ła aktywizacja społeczności lokal- ciom potrzeba, czego brak, a cze- wa „Gryfi k” w Gródku, reprezen- Magda Łotysz, Kasia Rogacz Pamięci Konstantego Kalinowskiego

wstaniem styczniowym. Nieprzy- katolickiej w Gródku, Krzysztof padkowo w Mostowlanach stanął Bozik – nadleśniczy Nadleśnictwa obelisk z tablicą ku czci Konstan- Waliły, delegacja z Zespołu Szkół tego Kalinowskiego – przywódcy w Gródku na czele z dyrektorem powstania styczniowego na Litwie, (i zarazem Przewodniczącą Rady bohatera narodowego Białorusi, Li- Powiatu Białostockiego) - Anną twy i Polski. Ponieważ to tu 2 lu- Grycuk, Zbigniew Awdziej – Ko- tego 1838 r. się urodził, tu są jego mendant Placówki Straży Granicz- korzenie. nej w Bobrownikach, Piotr Zdro- Uroczystość zaszczycili swo- dowski – Komendant Komisariatu ją obecnością m.in.: Maciej Mar- Policji w Zabłudowie, Józef Mali- kowski – Dyrektor Departamen- nowski, Walenty Ciereszko. Wśród aw Kulesza ł tu Rozwoju Obszarów Wiejskich, obecnych były też osoby ze wsi i Helena Głogowska (dr hab. nauk okolic, którym temat wydarzenia

Fot. Rados społecznych), Wiesław Kulesza – był bliski. Wójt oraz J. Tałuć dokonują odsłonięcia pomnika Wójt Gminy Gródek, Wieczysław Inwestycja została dofi nansowa- Gościk - Przewodniczący Rady na ze środków Unii Europejskiej 2 października Mostowlany przy- Staliśmy na rozdrożu, przy skrzy- Gminy, Jerzy Chmielewski – ko- w ramach Osi 4 Leader Programu witały wszystkich przybyłych na żowaniu z drogą do Jałówki, tuż ordynator projektu, Janusz Tałuć Rozwoju Obszarów Wiejskich na uroczystość odsłonięcia obelisku przy pomniku i na pewno wielu z – wykonawca pomnika, ks. Sławo- lata 2007-2013 w ramach projek- ku czci Konstantego Kalinowskie- nas przeniosło się myślami do wy- mir Jakimiuk – proboszcz parafi i tu GCK w Gródku „Oznakowanie go prawdziwie złotą polską jesie- darzeń sprzed ponad 150 lat, kiedy w Mostowlanach, ks. Stanisław i upamiętnienie miejsc o znacze- nią. Słońce leniwie przygrzewało. i nasze tereny zostały ogarnięte po- Kochanowski – proboszcz parafi i niu historycznym na terenie gmi-

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2015 Historia 9

się ocalić. Można ją teraz oglądać Gminy (Wójt Wiesław Kulesza w GCK w Gródku, które nosi imię oraz Przewodniczący Wieczysław Konstantego Kalinowskiego. Głos Gościk), z Nadleśnictwa Waliły, zabrał również Edward Sosnow- ze Straży Granicznej w Bobrowni- ski, jak o sobie powiedział „kra- kach oraz Policji, z Zespołu Szkół jan Kalinowskiego, urodzony 4 km w Gródku. Z biograﬁ ą Konstante- od Mostowlan”, przypominając, że go Kalinowskiego można było się bohater został ochrzczony w ko- zapoznać za sprawą wystawy, któ- ściele w Jałówce. rą przygotowała Elżbieta Mielesz- Była część artystyczna przygoto- ko-Jarocka z Biblioteki Publicznej wana przez młodzież z gródeckie- w Gródku. aw Kulesza ł go gimnazjum pod kierownictwem Może rzeczywiście tak będzie, Elżbiety Romańczuk. Były piosen- jak mówił Jerzy Chmielewski, że

Fot. Rados ki zaśpiewane i zagrane przez duet pomnik poświęcony Konstantemu ny Gródek”. W kwietniu 2013 r. lekcji języka białoruskiego. „Nie - Jana Karpowicza „Kałakolczyka” Kalinowskiemu, skąpany dziś tak miało miejsce uroczyste poświę- patrząc na różne poglądy o nim, i Gienadija Szemieta. Były wręcza- pięknie w słońcu, sprawi, że wię- cenie tablicy, która jest elementem był on jedyną osobą z tych okolic, ne przez Wójta i Dyrektora Jerze- cej ludzi będzie zaglądało do Mo- pomnika, na której widnieje napis: która w poł. XIX w. „wyszła na lu- „Pamięci Konstantego Kalinow- dzi”. Na początku skończył słyn- skiego (1838-1864) urodzonego ne gimnazjum w Świsłoczy. Potem w Mostowlanach w 150 rocznicę studia prawnicze. Kto z naszych Powstania Styczniowego 1863 r.” wiosek uczył się wtedy w Moskwie Uroczystego odsłonięcia pomni- czy Petersburgu? Tylko ktoś taki, ka, przy którym wartę pełnili funk- kto skończył prawo, mógł być kry- cjonariusze ze Straży Granicznej tyczny w stosunku do reżimu”. Pani w Bobrownikach, dokonali Wójt Głogowska podkreśliła, że ten po- Gminy Gródek oraz autor i wyko- mnik to ważna idea i dla gminy, i nawca obelisku – Janusz Tałuć. Po dla ludzi, którzy tu mieszkają. To w przemówieniach Wójta Wiesława naszych Mostowlanach urodził się aw Kulesza Kuleszy oraz Dyrektora GCK Je- człowiek, który miał odwagę wal- ł rzego Ostapczuka, głos zabrali za- czyć, buntować się przeciw reżimo- proszeni goście. Helena Głogow- wi, i poświęcił życie za ideę, mając Fot. Rados ska, pochodząca z pobliskiej Jary- zaledwie 26 lat. Jerzy Chmielewski Część artystyczna przy pomniku w wykonaniu gimnazjalistów łówki, a na co dzień mieszkająca w – pomysłodawca pomnika – wspo- Gdańsku, powiedziała, że o Kon- mniał, że w Mostowlanach został go Ostapczuka podziękowania za stowlan. Do tej cichej, spokojnej, stantym Kalinowskim dowiedziała ślad po Konstantym Kalinowskim udział w projekcie. Było składa- ale bardzo urokliwej wsi. się wcześnie jako uczennica Szkoły – pamiątkowa tablica, należąca kie- nie wieńców przy pomniku przez Podstawowej w Bobrownikach na dyś do tutejszej szkoły, którą udało delegacje – przedstawicieli Rady DOROTA SULŻYK ▲ Gdzie Twój dom, bohaterze? (Ten reportaż pisałam 23 lata kasztanowce po obu stronach we- kach Kastuś? A co się działo z tym ladajuć. Tak zachaciełosia betkau temu, jesienią w 1992 r. Przypo- randy. Wysoki dom. Najładniejszy domem, gdy Kalinowscy wyjechali nazbirać, ale garb piereszkadżaje. mniał mi się, kiedy odwiedziłam we wsi. No, właściwie ten pryhorek z Mostowlan? Kastuś miał wtedy Wlokę się po kocich łbach ku Mostowlany w dzień odsłonięcia to już kolonia Mostowlany. Kiedyś dziewięć lat. Co rodowici mostow- pryhorkowi. Przez ciszę wsi. Na pomnika Konstantego Kalinow- mieszkał w tym domu Kalinow- lanie słyszeli o tragicznym bohate- koniec wsi. A na pryhorku stary skiego. To o nim, o Mostowlanach ski. - Kalinowski? Kastuś Kalinow- rze powstania styczniowego? zwyczajny dom. Kiedyś był in- i ludziach stamtąd jest ten tekst. ski?- pytam. - Tak, to ten sam, ten Od przypadku do przypadku. To ny. W tym innym urodził się Kali- I myślę, że jest ciągle aktualny. ,,słauny” Kastuś. Jego ojciec był starsza pani, odgrzebując wspo- nowski. Podnoszę kasztan z ziemi. Ale to już pozostawiam Waszej bogatym panem. Dużo ziemi mieli. mnienia, powiedziała – Kalinow- Kasztan z pryhorka na szczęście. ocenie.) Co się z Kastusiem stało, to ja już ski. I pod kołami roweru zgrzytają Za chwilę gospodarze z pryhor- Starsza pani Sajewska z Gródka nie wiem. Chyba powiesili go. Ale już podmostowlańskie piaski.- Czy ka opowiedzą mi o domku Kali- usiadła w fotelu. I jak to wszystkie to było ponad sto lat temu. Ja tam to widać już mostowlańskie cha- nowskiego.- Męża akurat nie ma. starsze panie zapukała do dzieciń- nie znaju. Tak hawaryli… A nas na- ty? – pytam zgarbionej staruszki, On by na pewno coś opowiedział. stwa spędzonego w Mostowlanach. zywali ,,dwornymi dziauczatami”. która drepcze skrajem lasu. - Tak, - Czy tu mieszkał Kalinowski? – py- Dom stał na pryhorku. Piękny, du- Domek Kalinowskiego. Tak na- to Mostowlany. A czy słyszała coś tam. Tego gospodyni z pryhorka ży. Z solidnych desek. Ojciec kupił zwałam ten domek na pryhorku. o Kastusiu Kalinowskim? Kiedyś nie jest pewna. - Może tu, a mo- połowę tego domu w 1930r. Aż 7,5 Jak wygląda dziś, jesienią 1992 ro- słyszała, ale już nic nie pamięta. Bo że gdzie indziej. Ale ojciec Kali- tys. wszystko kosztowało. A za 60 ku? Jak szumią drzewa pańskie- pamięć choruje. Kto najstarszy we nowskiego miał fabrykę nad rze- zł. można było kupić wtedy krowę. go parku? Jak się miewa pryho- wsi? - A to chyba ja najstarejsza.( ką. A syn studiował. Powiesili go. Duża weranda z sześcioma okna- rek, z którego dawną dziewiętna- Cisza i łzy.) Pani, ja samotna. Ni- Tak opowiadał mi sołtys. A więc nie mi. I duża kaﬂ owa pieczka. I dwa stowieczną zimą zjeżdżał na san- koho ni maju. Susiedki troszki dah- rodzice, nie dziadkowie, ale sołtys

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2015 10 Reportaż opowiadał. W 1954r. gospodarze z którzy coś wiedzą mówią: nie pi- było dawno. Spadłam na mostow- A ulica znów pusta. Obca idzie pryhorka przebudowali dom. Był szy pra heto. Póżniej jeszcze usły- lański bruk. I zobaczyłam smutne przed siebie. Jak zdobyć sympatię za duży, a opału nie było. Siedem szę te same słowa z ust sołtysa. chwiejące się chaty. I ciszę zmę- starych nieufnych ludzi. Młodzień- pokoi i kuchnia. Drzewa z dwor- Pytacie mnie: po co to wszystko? czonej wsi. Bez dziecięcego gwa- czym promiennym dzień dobry? skiego parku długo użyczały swe- Potrzebna mi jest wasza pamięć o ru na ulicy. Wsi spokojnej i samot- Udało się. Staruszka zatrzymała go bogactwa. Przyjeżdżali studenci opowieściach. Waszych dziadów. nej. Nieufnej. Patrzącej na obcą z się.- Dzień dobry. A czyja ty? Czy z Mińska. Jeszcze przed naszą de- Bo oni siali wtedy, gdy ojciec Ka- niepokojem. - Tylko nie wyrządź przypadkiem nie z kolonii? -Nie, ja mokracją. Pytali o Kalinowskiego. stusia tkał w fabryce. Spotykali się im krzywdy! – prosiła. I wtedy zro- z Gródka. I chcę napisać o Waszej Wszystko spisywali, fotografowali. na mostowlańskiej ulicy i gawędzi- zumiałam słowa dziadka W. : I pra wsi.- Pani, szto tut pra hetu wiosku Mówili, że gdyby ten dom stał do li po białorusku. A przy boku ojca naszu wiosku tak sama nie piszy. pisać? Treba pra maładych pisać. dziś, kupiliby go za duże pienią- stał mały chłopiec. I słuchał tych A jak uże choczasz, to aściarożno. A u nas… Posypała się wyliczan- dze. Byłoby muzeum. Mówili, że białoruskich razhaworów. Wasze Moi mostowlańscy bohaterowie nie ka pustych chat. Ta pusta i następ- pomnik postawią. Przy szkole, albo miejskie wnuki znają młodego bo- chcą, żeby świat się o nich dowie- na też pusta, i… We wsi tylko nie- tu – na pryhorku. - Ale u nas rządy hatera tylko z krótkich wzmianek dział.- Tylko nie pisz, że ja to mó- dobitki pozostały. Wysłuchuję sagi się przewróciły i nie przyjeżdża- na lekcjach historii. I dlatego chcę wiłem. I dlatego: Babcia z okienka, rodzinnej. O synu – starym kawa- li więcej. A Pani przypadkiem nie rozmawiać z waszą pamięcią. z Białorusi? A najlepiej, to iść do Dziadek W. zapewnia, że Kali- sołtysa. Jon znaje usio na świecie. nowscy na pewno nie mieszkali - Co Pan słyszał o Kalinow- na pryhorku. We dworku mieszkał skim?– pytam samochodowego pan z panią. A ojciec Kalinowskie- dziadka. - A z tym do sołtysa. I do- go żadnym panem nie był. I miesz- daje ostrożnie: To był patriot pa- kał nad rzeką. Ot i ceła historia. lityczny. Ciaper heto nieaktualna. I jeszcze inne słowa dziadka M. Jon u Pana żył. A Kalinouski pa- chcą wyjść na świat. I już kłębią rabkam chyba był. Staryja ludzi się po całej chacie. Nie ciche sło-

haworać, szto żył pad lesam. Ale wa, ale – głośne, groźne. - Nie bę- aw Kulesza ł najlepiej to do sołtysa. dzie Białorusi. Nie ma co się wysi- - A po co do sołtysa? - pyta bab- lać. Starzy poumierają , a wtedy… cia z okienka. - Aha, Kalinouski...I Nie ma języka, to i nie ma narodu. Fot. Rados tłumaczy, że w szkole jest tablica i W miastach nazywają siebie,, pra- Na ławeczce w Mostowlanach można przeczytać o Kalinowskim. wosławnymi Polakami”. To chyba Ale ja chciałabym, żeby żywy czło- jakaś nowa nacja. Skąd się wzięli? I Dziadek Samochodowy, Dziadek lerze. I o córce, która wyjechała do wiek otworzył usta i powiedział: widzisz, jaki to z ”Biełarusau” na- W., Dziadek Sympatyczny. miasta. Wnuczek przybiegł przez Tak, dziedko raskazwał pra Kali- rod? Redaktorzy ,,Niwy” wychodzą A ulica pusta i kogo pytać o je- odjazdem. - Babciu, jak my wyje- nouskaho, szto… z biura i na pewno nie rozmawiają sień? Trochę czułam się jak intruz dziemy, to ty będziesz płakać? - Ona Furmanka klepie po bruku. Dzia- po polsku. Propaguj, żeby w cha- błąkając się po cichej wsi. Tylko nie opuszczała swoich Mostowlan dek mówi, że we wsi są starsi od tach rozmawiali ”pa swojemu”. To kilka chat, a ja nie mogłam trafi ć od 65 lat. A teraz wraca od sąsia- niego. Może oni coś wiedzą. Puka najważniejsze. do domu sołtysa. Okazało się, że da. Wzięła glinę i będzie robiła zni- do chaty dziadka W. - Heta Pani Miała być ładna historia o dom- czerwoną tabliczkę przysłoniły gę- cze. Glina, topiony smalec, słoma pra Kalinouskaho chocza daznac- ku Kalinowskiego. A zostało tylko ste winogrona. i len. Bo w piątek święto. Można ca. Dziadek W. podejrzliwie patrzy kilka kamieni nad rzeką. A sołtys z żoną kopią ziemnia- kupić, ale jak człowiek dostaje 800 na moją osobę. Czy coś powie? - Murowany budynek. Kiedyś by- ki. - Teraz młodzi nie szanują zie- tys. renty… Mama hawaryła, ale Jana heto tol- ła tu szkoła. A teraz… Przecież sta- mi. Oni nie mają świadomości, że Ze starym człowiekiem trzeba ki czuła. Jak paczausia szum pry ruszkowie nie zasiądą w szkolnych każda garść ziemi ofi arowuje dużo. umieć rozmawiać. Troszkę o cho- Kalinauskim, ja spytał mamy, szto ławach. Na murze dwie tablice. Na Ziemniaki słabe, ale dobrze, że cho- robach, troszkę o wnukach… Do- hawaryli kaliś pra jaho. Jon był jednej wyżłobiony napis po biało- ciaż takie są. Susza mogła przecież wiaduję się od dziadka Sympatycz- synom tkacza. Nareszcie ktoś coś rusku, na drugiej – po polsku. Obie wszystko zabrać. Ziemia tu słaba. nego. Oparł się o widlany trzonek. wygrzebie z pamięci. Ale najpierw przyprószone czasem zapomnienia: Piąta, szósta klasa.( Sołtys ma naj- Unosi się dym palonego kartofl i- trzeba wyłączyć dyktafon. Zapisy- We wsi Mostowlany 1.12.1838r. większą gospodarkę w Mostowla- ska. Dziś wszyscy ludzie zasko- wać też nie można. Dziadek W. za- ur. się Konstanty Kalinowski. Bo- nach). We wsi pozostało już tylko czeni życiem. Cerkiew w Jałówce bronił.- I ja tabie skażu. Jon dla nas jownik o wyzwolenie narodowe trzech gospodarzy. Ale sił już co- okradli. A wiadomo, jakie to ży- i dla naszej okolicy żaden bohater! i społeczne Polaków i Białoru- raz mniej. Za kilka lat trzeba będzie cie. Postępowe. A ludzie na wsi – Jaki z niego bohater? Zabijał car- sinów. Organizator i przywód- pożegnać się z ziemią.- Tak, wioska prości, nieuczeni. 39r. – pierwsza skich urzędników na posterunkach. ca powstania styczniowego na dabiwajecca – wzdycha sołtysowa. wojna, 41r. – druga wojna, 44r. – To żaden bohater dla Białorusi. To Białorusi i Litwie. Zginął z rąk - A najgorzej, ze autobusu nie ma. trzecia wojna. I pozostali bez na- intrygant.”Miacieżnik”. Po co Ka- carskich siepaczy 10.03.1864 r. Daleko od świata. - A Kalinowski? uki. Ale i Mostowlany mają swo- linowski? Po co ty na takie wyso- w Wilnie. Ci, którzy przyjeżdżali z Mińska ich generałów, pułkowników, dok- kie loty się podnosisz. Nie piszy Przeszłość się rozmywa. I to, co twierdzili, że on mieszkał na pry- torów. I Warszawie, i w Gdańsku. pra heto! kiedyś słyszano – zapomniano. To horku. - Nieprawda. Nie pisz o Ka- Ci, którzy nie wiedzą nic lub tyl- zbyt daleka przeszłość. I po prostu linowskim! A ty z Rasieji? - Nie, ja DOROTA KUŹMICZ (SULŻYK) ▲ ko trochę, odsyłają do sołtysa lub – nie jest ciekawa dla tych ludzi. z Haradka. - Nauka to świat. Ale - Czasopis, listopad 1992 r. do najstarszych mieszkańców. Ci, Żył sobie kiedyś Kalinowski. Ale to nie dla naszej wsi.

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2015 Wieści z GCK 11 Pigwowiec, orzech i żywokost

1 października gościem Grupy skać efekt opalenizny. Nalewka syropem. Po 48 godzinach sce- odstawiamy na 1 godzinę w cie- Gospodyń Gródeckich w GCK na żołądek, bóle brzucha: 15 dzamy do słoiczków. płym miejscu (najlepiej na piecu była pani Irena Fidziukiewicz zielonych orzechów zebranych Estragonu (i liści dębowych) lub w kąpieli wodnej). I rozlewa- – mieszkanka Gródka, która między Janami posiekać i zalać pani Irena używa do kiszenia my do słoiczków. To jest dobre na opowiedziała o dobrodziejstwie ½ litrem wódki. Odstawić to na ogórków i do korniszonów, do zmęczoną cerę. Natomiast, kiedy wielu ziół i owoców. Zdradziła 2 tygodnie. I pić po kieliszecz- robienia masełek, do octu wła- pokrojone w kawałki korzenie za- mnóstwo ciekawych przepisów, lejemy wódką ( 3 cm ponad ko- o czym świadczy zapał notują- rzenie) i odstawimy na 2 tygodnie cych dziewczyn. Zainteresowa- (na parapecie, na słońcu), będzie- nie ziołami przeżywa teraz swój my mieć rewelacyjne nacieranie renesans. I Gospodynie Gródec- na problemy reumatyczne, na krę- kie również mają ogromny apetyt gosłup. Żywokost lubi wilgotne na tajemną zielarską wiedzę. Pani stanowiska. U pani Ireny rośnie Irena, jak mówi o sobie, nie jest na podwórku. Umawiamy się, że typową zielarką, tylko wykorzy- wybierzemy się na poszukiwanie yk stuje to, co ma na swojej działce. ż tej rośliny na łąkach. Na reuma- Pani Irena przyniosła na spotka- tyzm dobry też jest chrzan. Trze- nie słoiczek owoców pigwowca ba go zetrzeć, posmarować bolą- do herbaty. Zaczniemy więc od Fot. Dorota Sul ce miejsce wazeliną lub olejem owoców pigwowca, nie pigwy, ku na niestrawności. Wszystkie snej roboty (ściętą gałązką do gó- i przyłożyć chrzan na szmatecz- jak podkreśla, bo pigwa jest drze- dziewczyny, które miały okazję ry), do grzybów. Coraz częściej ce na 10 – 15 minut, zawinąć to wem. Nalewki z owoców dobre leczyć się tą nalewką, mówią, że ludzie robią własne octy jabłko- wszystko, żeby utrzymać ciepło. są na serce, obniżają cholesterol nie ma lepszego sposobu. Można we. Resztki jabłek (np. po robie- Perz. Kiedyś w okresie głodu, i ciśnienie. Na zmęczone oczy, te orzechy z nalewki wykorzystać niu szarlotki), obrane skórki zalać zbierano kłącza, suszono, mielo- zapalenie spojówek, „piasek w powtórnie, zalewając spirytusem, 1 litrem chłodnej przegotowanej no i dodawano do mąki. Kłącza oku” robi się okłady z wysuszo- dodając cukru. Po miesiącu ma- wody i dodać 1 łyżkę cukru. Przy- można zaparzać, napar jest mo- nych ziarenek owoców (1 łyżecz- my z tego pyszny likier orzecho- kryć gazą i postawić na 2-3 tygo- czopędny, pomaga w problemach kę na szklankę, parzy się 10 – 15 wy. Z zielonych owoców można dnie w ciepłym miejscu. Czasem z pęcherzem moczowym. Borów- minut). Można smażyć kawałki robić też konﬁ turę (np. do pasz- trzeba dwa razy przeﬁ ltrować taka brusznica, borówka mączni- owoców, dodać miód lub cukier i tetów, nadziania indyka), ale to ki ocet. Można takim octem na- ca również jest dobra na te pro- aplikować to na suchy kaszel. Do przepis tylko dla cierpliwych, bo cierać ręce i nogi, aby poprawić blemy. Trzeba tylko uważać na krojenia twardych owoców trze- owoce trzeba 15 razy obgotować, krążenie krwi. Pani Irena zazwy- bąblowicę, podkreśla pani Irena. ba zaangażować całą rodzinę. Po pokroić, zasypać cukrem i goto- czaj robi octy z jabłek antonówek. Temat bąblowicy przywołał opo- pokrojeniu, przesypać je cukrem wać przez 3 dni w kąpieli wodnej. Ale nadają się też do tego maliny wiastki o lisie, który w okolicach i odstawić na 2 doby w zimnym Dostajemy przepis na nalewkę np. po zlaniu soku. ul. Zarzeczańskiej w biały dzień pomieszczeniu, następnie przeło- z mięty (również na bóle brzu- Pokrzywa. Na wiosnę zbiera- zakradał się do kur. żyć do słoiczków . cha): garść świeżej mięty, 2 łyż- my pokrzywę, przekręcamy przez Skąd te wszystkie wiadomości? Orzech włoski, rosnący na po- ki cukru, pół litra wódki żytniej maszynkę, wyciskamy sok (po- Po prostu zamiłowanie, zaintere- dwórku pani Ireny zaczął owo- (może być inna, na samogonie na- prawia morfologię, nie mogą go sowanie. Mniej więcej od 30 lat cować dopiero po 10 latach (i to lewek pani Irena nie robi). Od- pić wrzodowcy), dla smaku moż- pani Irena Fidziukiewicz wertuje jest normą), jest przycinany co stawiamy to na 2 tygodnie. Po- na dosłodzić miodem. Przecho- książki, czasopisma. Dzieci cho- roku jesienią, bo to wyjątkowo tem zlewamy. Nalewka ma ład- wywać w lodówce przez 3 dni. Z rowały, to leczyła je domowymi wysokie i długowieczne drzewo. ny słomkowy kolor i jest bardzo pokrzywy pani Irena robi gnojów- sposobami. Ukochane rośliny to Ela Krawczyk zdradza sposób na smaczna. kę i podlewa warzywa (oprócz ce- pokrzywa, żywokost i estragon. I szybsze owocowanie, po 3 latach. Ostatnio coraz częściej słyszy buli i kapusty). Śmierdzi okrut- chociaż wcześniej w rodzinie nikt Zakupioną sadzonkę trzeba za- się o dobrodziejstwie bzu czar- nie, ale jest rewelacyjna. Podczas za bardzo ziołami się nie intere- szczepić na owocującym już drze- nego. Do dojrzałych owoców bzu sadzenia pomidorów, wkłada też sował, to okazuje się, że teścio- wie. Pani Irena zapewnia, że pod czarnego trzeba dodać skórkę cy- gałązki pokrzywy pod korzenie. wa zbierała i skupowała zioła, a orzechem włoskim nie ugryzie tryny. Po rozgotowaniu owoców, Podlewa też skrzypem pomido- dziadek pani Ireny, który dożył żaden komar ani mucha. W daw- przetrzeć je przez sito i dodać cu- ry. To jest bardzo dobry przeciw- bardzo sędziwego wieku, leczył nych czasach parzono liście orze- kier. Pyszny, zdrowy sok można grzybiczy środek do podlewania. się nalewką na dziewięćsile. Za- cha i nacierano nimi bydło, które też zrobić z kwiatów czarnego Pani Irena wyleczyła nim pomi- wsze przed śniadaniem aplikował wypędzano na łąkę. Młode liście bzu. Zrywamy 35 kwiatów, wy- dory w swojej szklarni. łyżkę tej nalewki. suszy się, potem parzy i moczy ganiamy wszystkie muszki, my- Żywokost. Korzeń kopiemy Pani Irenie bardzo dziękujemy się w tym naparze nogi przeciw jemy, dzielimy na cząstki. Przy- wiosną, jeszcze przed kwitnie- za inspirujące spotkanie. A do te- poceniu. Liście można wykorzy- gotowujemy syrop – 2 kg cukru niem, i jesienią. Siekamy garść matu na pewno jeszcze wielokrot- stywać do farbowania tkanin. na 2 litry wody plus 2 cytryny. liści lub 50 dag korzenia i to za- nie powrócimy. Można w oleju gotować owoc- Kwiaty zalewamy ostudzonym lewamy ½ litra oleju sezamowe- nię zieloną i nacierać się, aby uzy- go, a następnie zagotowujemy i DOROTA SULŻYK ▲

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2015 12 Wieści z GCK

Grupa Gospodyń Gródeckich 15 października Grupa Gospodyń Gródeckich już po raz drugi zorganizowała spotkanie z panią Aliną Dębowską - kierowniczką Mu- zeum w Bielsku Podlaskim, która poprowadziła warsztaty malowania toreb na podstawie wzorów ręczników z albumu „Ręcznik ludowy z okolic Bielska Podlaskiego”. Frekwencja, jak widać na zdjęciu, do- pisała znakomicie. Dziewczyny z pięknymi kolorowymi torbami na yk pewno wzbudzają zachwyt i zazdrość na gródeckich ulicach. ż A na czwartkowym spotkaniu 29 października GGG kreatywnie wy- korzystywała zbiory ogrodowe i leśne, wyczarowując wianki, które

będą ozdobą wnętrz. Zapraszamy na spotkania GGG. (ds) Fot. Dorota Sul Klub Seniora „Eurydyka” Od października swoje spotkania wznowił nasz gródecki Klub Se- niora „Eurydyka”. Wybrano nowe władze: przewodniczącą została pani Tamara Buraczewska, zastępczyniami przewodniczącej – panie Maria Czołomiej i Nina Markiewicz. Spotkania odbywają się w czwartki o godz. 17.00. Chętne osoby zapraszamy do dołączenia do grona aktywnych energicznych kobiet. 15 października grupa zorgani- yk zowała spotkanie w GCK z panem Janem Cywoniukiem – 90-letnim ż mieszkańcem naszego miasteczka, który bardzo ciekawie, wzruszając się często opowiadał o swoim życiu, o Gródku z okresu przedwojen-

nego i czasów wojny. (ds) Fot. Dorota Sul

Warsztaty robienia latawca 20 października odbyły się w GCK warsztaty z robienia latawca. Były to pierwsze tego typu zajęcia warsztatowe. Z pergaminu i liste- wek drewnianych udało się wyczarować piękne i duże latawce , dodatkowo udekorowane wzorami serwetek. GCK zamierza niebawem zrobić zajęcia z robienia budek dla ptaków. Zapraszamy! (młotysz) aw Kulesza ł Fot. Rados

Gimnastyka 50+ W każdy czwartek o godzinie 18.00 na sali widowiskowej GCK prowadzone są zajęcia gimnastyczne dla grupy wiekowej 50+. W rytm muzyki, przy wykorzystaniu mat , stepów i gum ﬁ tness i luster panie dbają o swoją formę ﬁ zyczną. Trzeba pochwalić uczestniczki za pro- fesjonalne podejście i niebagatelizowanie tematu, bowiem dbałość o sprawny układ ruchowy zapewnia lepszą formę na późniejsze lata. Największym plusem naszych zajęć jest przemiła atmosfera, która panuje w grupie. Zapraszamy nowe osoby! (młotysz) Wojtkowski ł Fot. Micha Akademia Twórczego Dzieciaka Akademia jest nową propozycją w GCK, zorganizowaną specjal- nie dla młodszych dzieci (4-10 lat) i ich rodziców. Na pierwszych zajęciach robiliśmy doświadczenia chemiczne przy wykorzystaniu kuchennych produktów (ocet, soda, mąka, woda itp.). Dzieci mia- ły możliwość samodzielnie analizować przyczyny i skutki różnych reakcji. Dodatkowym atutem zajęć była obecność mgr chemii Anny otysz Chwojko, która wyjaśniała i przeprowadzała wszystkie ciekawe eks- Ł perymenty. O kolejnych zajęciach Akademii poinformujemy niebawem na plakatach. Dziękujemy Annie Chwojko, która bezpłatnie i bardzo ciekawie przeprowadziła zajęcia. (młotysz) Fot. Magdalena

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2015 13 SERDECZNIE ZAPRASZAMY!

Podczas II Konkursu „Śpiewające rodziny” zoorganizowanego 18 paź- dziernika przez Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne w Białym- stoku rodzina Jana Karpowicza „Kałakolczyka” (Jan Karpowicz, Grzegorz Karpowicz, Matylda Oniszczuk) zajęła II miejsce.

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2015 14 Wieści szkolne

pamiątkowy album z pracami dzieci. Uczniowie klasy III a napisali swoje pierwsze artykuły o wyciecze. (ma) Sprawozdanie z wycieczki W piątek rano cała nasza klasa 3a pojechała szkolnym autobusem do gospodarstwa rolnego państwa Kochanowiczów, dziadków mojego najlepszego kolegi Bartka, znajdującego się we wsi Bielewicze .Tam pan Leon – właściciel, oprowadził nas po nowej oborze i opowiedział o swoim gospodarstwie. Powiedział nam, że ma też 170 krów. Kro- wy w nowej oborze mają wydzielone miejsce na posiłek i oddzielne legowiska wysłane matą. Jest też specjalne nowoczesne pomieszczenie do dojenia z klimatyzacją i ogrzewaniem. Dowiedzieliśmy się, że krowy karmi się sianokiszonką i kukurydzą oraz przycina im się rogi. Fot. Archiwum ZS Zobaczyliśmy tam maszyny rolnicze, do których można było wsiąść. Бівак у Крывцу Najbardziej podobała mi się obora z krowami, dlatego że jest no- 25-26 верасня мы паехалі на бівак у Крывец за Нарву. Гімназісты woczesna i bardzo jasna. Ma otwierane pilotem drzwi i podnoszone з Гарадка пад кіраўніцтвам Альжбеты Раманчук і Ганны Гвіздак boczne ściany. Po obejrzeniu gospodarstwa upiekliśmy ziemniaczki i сустрэліся з сябрамі з Нарвы.Не было там асобы, каторая сядзела kiełbaski. Po jedzeniu mieliśmy czas wolny na zabawę. Po powrocie б самая. Адны гулялі ў мяч, іншыя ў бабінгтона, гаварылі і спявалі namalowaliśmy piękne rysunki, z których pani zrobiła album. A mój ля вогнішча, дзе прагучала «Беларусачка» і «Купалінка» а нават kolega Bartek zawiózł go w podziękowaniu dla dziadka. «Там у полі два дубочкі». Мы зусім страцілі пачуццё часу, вядома, Klaudia Mieleszko прыемнае хутка праходзіць. Дорота Сульжык, вучыла рукадзелля. Фільцаванне аказалася цяжкай працай, кожны меў магчымасць спробваць сваіх сіл, а таксама даведацца больш пра сундук. Даўняя скрыня, у якой збіралася пасаг, стала інспірацыяй спадарыні Дароце залажыць уласную фірму «Сундук» і несці вестку пра нашую спрадвечную традыцыю на ўвесь свет. Эліза Матус (kl. II ) Z wizytą w nowoczesnym gospodarstwie rolnym Uczniowie klas trzecich szkoły podstawowej w roku szkolnym

2015/2016 biorą udział w cyklu spotkań pod hasłem ,, Ludzie i ich Fot. Archiwum ZS pasje”, których głównym celem jest rozwój zainteresowań uczniów pod kątem poznawania różnych zawodów. Pierwsze spotkanie odby- Spotkanie z panią Moniką Kowaleczko - Szymańską ło się 2 października 2015 r. w Bielewiczach, w gospodarstwie pana Trzecioklasiści ze szkoły podstawowej wraz z wychowawczyniami, Leona Kochanowicza. Wzięli w nim udział uczniowie klasy III a z panią Marią Abramowicz i Katarzyną Kokieć uczestniczyli w spotka- wychowawczynią, panią Marią Abramowicz oraz ich rodzice, któ- niu z autorką książek dla dzieci i młodzieży, panią Moniką Kowalecz- rzy przygotowali dzieciom ognisko i pyszny poczęstunek. Pan Leon ko -Szymańską. Zorganizowane ono zostało 5 października przez Bi- wraz z synem uprawia gospodarstwo o łącznej powierzchni 200 ha, bliotekę Publiczną w Gródku przy współpracy z Książnicą Podlaską. posiada 170 sztuk bydła, w tym 60 krów dojnych oraz dwie ogromne Dzieci poznały twórczość autorki w bardzo ciekawy sposób- za- obory, w tym jedną najnowocześniejszą w okolicy- nowo wybudo- mieniły się w bohaterów jej najnowszej książki pt. ,,Fajna ferajna”. wany budynek jest w całości skomputeryzowany. Uczniowie z du- Oglądając ﬁ lm, przeniosły się do czasów II wojny światowej, do żym zainteresowaniem słuchali opowieści gospodarza o pracy rolni- Warszawy. Uczestniczyły w powstaniu warszawskim, zwiedzając ka, hodowli bydła, poznali maszyny i urządzenia używane w nowo- Muzeum Powstania Warszawskiego wraz z żyjącymi bohaterami książki z tamtych trudnych czasów. Na początku spotkania na hasło ,,szczury kanałowe” wybuchła salwa śmiechu, na zakończenie- na to samo hasło zapadła cisza. Dzieci otrzymały dobrą i pouczającą lek- cję historii naszego kraju. Na zakończenie spotkania były autografy i pamiątkowe zdjęcia z pisarką. Kolejne spotkanie z cyklu ,,Ludzie i ich pasje’’ pozwoliło trzecioklasistom poznać pracę pisarza i wielu z nich zachęciło do pisania samodzielnych tekstów. (ma) Nowi zagraniczni wolontariusze w Gródku Po raz kolejny w tym roku Zespół Szkół w Gródku gości u siebie dwie zagraniczne wolontariuszki: Veronikę z Białorusi oraz Cle- mence z Francji. Dziewczyny przyjechały w ramach projektu Wo- lontariatu Europejskiego pod tytułem „Edukacja bez granic” - przy- Fot. Archiwum ZS gotowanego przez Stowarzyszenie ANAWOJ z Michałowa. czesnym gospodarstwie. Wycieczka była bardzo ciekawa nie tylko Wolontariat Europejski jest częścią unijnego programu Erasmus+ dla dzieci, ale również ich rodziców. Po powrocie do szkoły powstał (współﬁ nansowanego przez Unię Europejską), umożliwiającego mło- dym ludziom z całej Europy wyjazd do innego kraju jako wolonta-

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2015 Wieści szkolne 15

riusze. Młodzież w ramach swoich działań może aktywnie wspierać zespołem Dzikie Gęsi z Zielonki i 7:2 z zespołem Orlęta Warszawa. organizacje lub instytucje, które współpracują z nimi w innym kraju. Ostatecznie zajęły II miejsce, a Klaudia Salik została wybrana do naj- Daje to niepowtarzalną okazję do nauki samodzielności, języka ob- lepszej „piątki” turnieju. (im) cego oraz poznania odmiennej kultury. Corocznie kilkuset wolontariuszy przyjeżdża do naszego kraju w ramach Wolontariatu Europej- Biegi przełajowe skiego, ale i podobna liczba młodych Polaków wyjeżdża za granicę. 23 września 34 uczniów Zespołu Szkół z Gródka uczestniczyło w Veronika i Clemence będą aktywnie uczestniczyć w życiu szkoły, Mistrzostwach Powiatu w biegach przełajowych, które odbyły się w podobnie jak w tamtym roku wolontariuszki Andrea z Hiszpanii oraz Supraślu. Do półfi nałów wojewódzkich w Grupie Południowej za- Ina z Białorusi. Przez cały rok szkolny wesprą uczniów i nauczycieli kwalifi kowali się: Fabian Leonowicz (2 miejsce), Karol Deryng (5 Zespołu Szkół w różnych obszarach edukacji. W ramach ich działań miejsce), Wojciech Szymański, Łukasz Pawłuszewicz (12 miejsce), znajdą się zajęcia z zakresu nauki języka obcego, zajęć plastycznych, Agata Kardasz (8 miejsce), Wiktoria Sadowska (8 miejsce), Aneta muzycznych itd. Wolontariuszki wezmą aktywny udział w lekcjach Nos (13 miejsce), Ada Antonowicz (15 miejsce), Damian Gabiec (8 języka angielskiego oraz białoruskiego. Pomogą również przy orga- miejsce), Damian Murzyn (9 miejsce), Kamila Kazberuk (13 miej- nizacji różnych imprez oraz zaoferują wsparcie i ciekawe zajęcia w sce), Bartosz Nos (5 miejsce), Elżbieta Szeląg (9 miejsce), Maciej szkolnej świetlicy. Opiekunami wolontariuszek w szkole są panie Szutkiewicz (8 miejsce). Igrzyska i Gimnazjada Grupy Południowej - Bożena Gąsowska, Elżbieta Greś, Anna Siegieńczuk oraz Graży- zostały zorganizowane 7.10.15, do fi nału wojewódzkiego przeszli: na Kamińska. Fabian Leonowicz (4 miejsce), Agata Kardasz (10 miejsce), Wikto- Serdecznie zapraszamy mieszkańców gminy Gródek, aby aktyw- ria Sadowska (7 miejsce) i Ada Antonowicz (15 miejsce). Finał wo- nie włączali się w integrację wolontariuszy w nowe dla nich środo- jewódzki odbył się 17.10.15. Wiktoria Sadowska uplasowała się na wisko. Z pewnością ułatwi im to odnalezienie się w Gródku oraz po- 12 miejscu, Fabian Leonowicz na 13. (im) zostawi wspaniałe wspomnienia, do których będą mogli powracać po wyjeździe. Świetny wynik naszych małych piłkarzy Anna-Sophia Pappai Uczniowie SP w Gródku, w wieku 10-11 lat odnieśli sukces, zdo- (Stowarzyszenie ANAWOJ) bywając 3 miejsce w fi nale wojewódzkim ,,Turnieju Orlika o Pu- char Premiera RP’’, który został rozegrany na bocznej płycie sta- dionu miejskiego w Białymstoku. Droga do sukcesu wiodła poprzez wygranie eliminacji gminnych na Orliku w Gródku. Następnie nasze dzieciaki wygrały eliminacje wojewódzkie w Białymstoku, okazały się najlepsze, odnosząc komplet 5 zwycięstw, przez co zdobyły awans do fi nału wojewódzkiego z udziałem najlepszych 8 zespołów z woje- wództwa podlaskiego. Za udział w fi nale wszyscy zawodnicy otrzymali markowe stroje piłkarskie. W fi nałach wojewódzkich kroczyli od zwycięstwa do zwycięstwa, niestety drogę do Warszawy(nagroda za wygranie fi nału -wyjazd na fi nały krajowe) w półfi nale rozgrywek Fot. Irena Matysiuk zastopowali im piłkarze z SP1 Łapy, późniejsi triumfatorzy roz- „Modry” w Gródku grywek. Po meczu pojawiły się łzy i płacz. Na szczęście nasi młodzi 8 października w Zespole Szkół w Gródku odbyło się spotkanie chłopcy szybko się otrząsnęli i w meczu o 3 miejsce pokonali zespół ze znanym na całym świecie malarzem profesorem Leonem Tarase- SP 3 Augustów 3:1 i zdobyli brązowe medale, które wręczał im były wiczem. Uczniowie obejrzeli fi lm Róży Fabjanowskiej i Sławomira piłkarz reprezentacji Polski Wojciech Kowalewski. Malcharka pod tytułem „Modry”. Film opowiada o tworzeniu ogrom- Skład naszego zespołu: Karol Deryng, Oskar Gołębiewski, Fabian nej instalacji w Muzeum Śląskim w Katowicach. Anda Rottenberg, Leonowicz, Krystian Szeląg, Gabriel Grycuk, Łukasz Pawłuszewicz, kuratorka wystawy, powiedziała, że projekt Tarasewicza jest hołdem Kuba Popławski, Mikołaj Sawko, Dominik Radziwoniuk. artysty dla Śląska. Po projekcji zgromadzeni na sali uczniowie i na- Marcin Józwowicz uczyciele zadawali panu Leonowi Tarasewiczowi pytania. Spotkanie zorganizował pan Michał Grześ. (im) Zbliża się X-lecie zespołu ,,Kazka’’ Zespół dziecięcy ,,Kazka” od wielu lat prezentuje swoje umiejętno- ści na gminnych i wojewódzkich imprezach środowiskowych. Pragniemy poinformować, że Kazka w tym roku obchodzić bę- dzie dziesiąte urodziny! Uroczystość z tej okazji zaplanowana jest na 21 listopada w GCK. Serdecznie zapraszamy! (ma) Unihokej 17.10.15 w Gdańsku rozegrano pierwszy turniej eliminacyjny Mi- strzostw Polski w Unihokeju w kategorii Juniorki Młodsze. Uczest- niczyły w nich zawodniczki z Gródka, które występują wspólnie z Fot. Archiwum ZS zawodniczkami Jedynki Orzysz. W turnieju wzięło udział 5 dziewcząt Dyrekcja, Grono Pedagogiczne, Uczniowie i Rodzice Zespołu z Orzysza i 7 dziewcząt z Gródka - Ada Antonowicz, Karolina Jabło- Szkół w Gródku mają zaszczyt zaprosić mieszkańców Gródka na nowska, Wiktoria Konończuk, Weronika Wroceńska, Klaudia Salik, uroczystość Święta Szkoły Podstawowej pod hasłem „DAWNE Elżbieta Szeląg i Monika Szymaniuk. W pierwszym meczu zespół BIAŁORUSKIE – GRÓDECKIE WESELE”, która odbędzie się przegrał 10:3 z Energą Gdańsk, następnie dziewczęta wygrały 6:3 z 6 listopada 2015 r. o godz. 9.30

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2015 16 Historia

Okruchy historii Ziemi Gródeckiej (5) Cerkiew Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Gródku

Gródek stał się w XV wieku • W 1992 r. rozpoczął się re- główną siedzibą dóbr magnackie- mont zewnętrzny cerkwi, który go, prawosławnego rodu Chod- wykonywała grupa remontowa z kiewiczów. Aleksander Chodkie- Klecka (Białoruś) pod nadzorem wicz zbudował tu zamek na śre- inżynierów z Polski – Bazylego dniowiecznym grodzisku z cer- Krysiuka i Mikołaja Wawreniuka. kwią św. Jana Teologa. Założył W październiku 1993 roku rozpo- też monaster, do którego spro- częto prace związane z konserwa- wadził mnichów z góry Atos (in- cją kiotów, znajdujących się we- na wersja podaje, że z Kijowsko- wnątrz cerkwi. Do ich wykonania -Pieczerskiej Ławry). Po pewnym sprowadzono specjalistów z Po- aw Kulesza czasie mnisi otrzymali pozwole- ł czajowa na Ukrainie. W 1995 r. nie na przeniesienie monasteru do renowacją objęto kolejne elemen- uroczyska Suchy Hrud, do obec- Fot. Rados ty wyposażenia świątyni m.in. pa- nego Supraśla. Po śmierci Alek- cerkwi, charakterystyczne dla stało przerwane podczas I wojny nikadiła. Uwieńczeniem prac re- sandra Chodkiewicza świątynia obrządku wschodniego. Przy- światowej w 1915 r. Większość montowych był ikonostas, wy- zamkowa nabrała cech cerkwi pa- wrócono na przykład ikonostasy ludności została ewakuowana w święcony 21 września 1998 r. W rafi alnej, drugiej obok cerkwi Na- (w Gródku w latach 1834-1836) głąb Rosji (bieżeństwo). Uczest- 2002 r. zawieszono nowy komplet rodzenia Bogarodzicy, pobudo- i prawosławne księgi liturgicz- nikami exodusu byli proboszcz o. dobranych do siebie intonacyjnie wanej w pierwszej połowie XVI ne. Wszystko to służyło powro- Anatol Winogradow i jego para- dziewięciu dzwonów. w. przy ulicy Zabłudowskiej. W towi unitów do prawosławia, co fi anie. Ks. Winogradow powró- • 9 grudnia 2004 r. wpisano cer- świątyni tej znajdowała się ko- stało się ofi cjalnie w 1839 roku. cił do Gródka w październiku kiew w Gródku do rejestru zabyt- pia szczególnie czczonej Wileń- Gródecka parafi a administracyj- 1918 r. i parafi a niedługo wzno- ków województwa podlaskiego skiej Ikony Matki Bożej. W latach nie należała wówczas do deka- wiła działalność. Lata II wojny pod nr A – 126. I wojny światowej, w czasie bie- natu białostockiego prawosław- światowej dla Gródka i parafi i • W 2005 roku rozpoczęto re- żeństwa, wywieziona została do nej diecezji litewsko-wileńskiej. były tragiczne. 14 październi- mont dachu, zakończony pokry- Rosji i już stamtąd nie powróciła. Szkolnictwo cerkiewne w ka 1943 r., w dzień święta Matki ciem wszystkich kopuł „złotą” W Gródku od wieków przewa- Gródku powstało w 1863 roku. Boskiej Opiekuńczej, parafi alna blachą, dachu zaś aluminiową, żała ludność wyznania prawo- Miejscowy proboszcz ks. Julian drewniana cerkiew spłonęła. Jej powlekaną w kolorze zielonym. sławnego, a w drugiej połowie Skalski otworzył cerkiewno-para- funkcję przejęła cerkiew Opieki W 2007 r. została zbita cała ele- XIX i pierwszej XX – mojżeszo- fi alną szkołę w wynajętym domu. Matki Bożej na cmentarzu. No- wacja cerkwi, położono nowy wego. W okolicy mieszkało nie- W roku 1883 i lutym 1884 roku wej świątyni Gródek doczekał się tynk. Świątynię pomalowano. co katolickiej drobnej szlachty. W na terenie parafi i zostały otwarte w okresie 21 września 1946 – 15 Zrobiono obróbki blacharskie Brześciu w 1596 roku niektórzy szkoły gramoty. W drugiej poło- czerwca 1970 r. dzwonnicy i okien. Remont objął prawosławni biskupi zawarli unię wie XIX wieku parafi a skupiała fundamenty i cokół oraz schody i z Kościołem rzymskokatolickim. wiernych z Gródka i piętnastu in- Dzieje obecnej cerkwi pod podjazd. Wstawiono nowe, dębo- Cerkiew miała uznać zwierzch- nych miejscowości, łącznie ponad wezwaniem Narodzenia Naj- we drzwi. Wewnątrz świątyni w nictwo papieży, zachowując swo- pięć tysięcy osób. W tym też cza- świętszej Marii Panny w Gród- roku 2008 powieszono nowe pa- ją liturgię, obrzędy i hierarchię. sie (1862 r.) zbudowano cmen- ku: nikadiło (żyrandol), pojawiły się Nie wiemy, kiedy dokładnie unię tarną cerkiew Opieki Matki Bo- nowe świeczniki, dywany, sza- zmuszona była przyjąć, tak jak i żej (Pokrowy) i powołano – po • 21 września 1946 roku poło- ty liturgiczne, utensylia. W cer- inne, parafi a gródecka. Na pewno remoncie nieczynnego kościoła żono kamień węgielny pod nową, kwi zainstalowano lampy solarne, była unicka w 1789 roku, kiedy i dostosowaniu wnętrza do po- murowaną cerkiew, prawdopo- których zadaniem jest ogrzewanie generał Potocki zbudował w mia- trzeb kultu prawosławnego – fi - dobnie piątą w Gródku. Budową wnętrza. 21 października 2012 ro- steczku kolejną drewnianą cer- lialną cerkiew pod wezwaniem kierował proboszcz – późniejszy ku została wyświęcona mozaika kiew Narodzenia Bogarodzicy. św. Aleksandra Newskiego (21 li- metropolita warszawski i całej w głównej bramie oraz zrekon- Po III rozbiorze Polski (1795 r.) stopada 1870 r.) w Janopolu (Kró- Polski Bazyli Doroszkiewicz. struowano ogrodzenie i założono Gródek znalazł się na terytorium lowy Most). • 15 czerwca 1970 roku nastą- nową instalację odgromową. Ty- Prus. Parafi a gródecka fi gurowa- W 1900 roku parafi a gródecka piło wyświęcenie nowej świątyni. mi pracami zakończył się remont ła wtedy w strukturach unickiej weszła w skład nowo utworzo- • Nad wystrojem wewnętrz- zewnętrzny świątyni oraz zago- diecezji supraskiej, dekanatu bia- nej diecezji grodzieńskiej. Na jej nym cerkwi pracowali profe- spodarowanie terenu wokół niej. łostockiego. Rok 1807 przyniósł terenie istniały cztery cerkiewne sorowie krakowskiej Akademii • Wykonano oświetlenie cer- zawarcie pokoju w Tylży. Obwód szkoły parafi alne, jedna szkoła Sztuk Pięknych, Adam Stalony- kwi. białostocki, a tym samym Gró- gramoty, narodnoje uczyliszcze -Dobrzański i Jerzy Nowosielski. • 9 listopada 2014 r. otwarto no- dek, przyłączony został do Rosji. i żeńska szkoła cerkiewno-para- • 1 września 1990 roku pro- wy cmentarz parafi alny. Poświę- Z czasem w całej diecezji za- fi alna. W jej zasobach pozosta- boszczem parafi i gródeckiej zo- cenia nekropolii dokonał arcybi- częto wprowadzać zmiany w li- wało ponad 114 dziesięcin zie- stał ks. mgr prot. Mikołaj Ostap- skup białostocki i gdański Jakub. turgii, wystroju i wyposażeniu mi. Funkcjonowanie parafi i zo- czuk.

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2015 Historia 17

Wykaz proboszczów gródeckiej parafi i: 1918-1940 – o. A. Winogradow Oprac. Wiera Tarasewicz( na Wiek XVII – hieromnisi Stefan, Afanazy, Szy- 1940-1944 – o. Eugeniusz Wichrow podst. www.grodek.cerkiew.pl; mon, Rafał, Piotr 1944-1946 – o. Włodzimierz Garustowicz Anna Radziukiewicz, „Gródek 1788 – o. Michał Kleeskowski 1946-1957 – o. Włodzimierz Doroszkiewicz nad Supraślą”, Gródek 2011; 1801 – o. Flateusz Koncewicz 1960-1979 – o. Włodzimierz Doroszkiewicz Kalendarz prawosławny na 2010 1852-1881 – o. Julian Skalski (stryjeczny brat metropolity) rok, Wydanie Warszawskiej Me- 1881-1885 – o. Józef Grynkiewicz 1979 – o. Aleksander Wysocki tropolii Prawosławnej; Sergiusz 1885-1909 – o. Filip Zankiewicz 1979-1990 – o. Grzegorz Szyryński Borowik, Parafi a prawosławna w 1909-1915 – o. Anatol Winogradow Od 1990 – o. Mikołaj Ostapczuk Gródku, „Przegląd Prawosław- ny” 9/1999) Historia szkoły w Królowym Moście (4) OŚWIATA DLA DOROSŁYCH we wsi Kołodno. Skrócony Kurs 3 razy w tygodniu w godz. 17.00- książek w bibliotece przyszkolnej. Nauki Początkowej Analfabetów 21.40. Języka polskiego i historii Po wojnie z księgozbioru pozo- W początkowym okresie szkol- rozpoczął się po raz pierwszy 3 XI nauczał Ryszard Zajkowski, fi zyki stały tylko 3 tomy. Z roku na rok nictwa na obszarach wiejskich 1948r. Zajęcia odbywały się 4 razy i geografi i Konstanty Dąbrowski, przybywały nowe pozycje książko- analfabetyzm sięgał 90%. Stan w tygodniu. Nauczanie języka pol- chemii i biologii Helena Zajkow- we. W sprawozdaniu Inspektoratu oświaty na tych terenach popra- skiego i rachunków prowadził kie- ska, zaś matematyki Maria Urwa- Szkolnego na powiat białostocki wił się w latach 20-tych XX w. rownik szkoły w Królowym Mo- nowicz. z dn. 12 III 1950 r. widnieje zapis Na mocy ustawy z dnia 7 II 1919 ście - Józef Romanowski. W kur- 10 X 1963 r. pani Helena Zaj- „Biblioteka uczniowska liczy 77 r. powstał dekret o powszechnym sie uczestniczyło 19 osób. Byli to kowska prowadziła Kurs proble- książek, każdy uczeń od początku obowiązku szkolnym. Wszystkie uczniowie zatrudnieni w gospodar- mowy o tematyce oświatowo- po- roku szkolnego przeczytał od 6 do dzieci w wieku 7-14 lat objęte zo- stwach rolnych jako pomagający litycznej i kulturalno- artystycznej 10 książek. Szkoła prenumeruje 3 stały powszechnym nauczaniem. członkowie rodzin w wieku od 15 Zajęcia dla 15 osób w wieku od egzemplarze Świerszczyka i po 1 Jednak pomimo istniejącego obo- do 18 lat. Frekwencja na zajęciach 17-35 lat odbywały się we wtorki egz. Płomyka, Płomyczka, Sztan- wiązku szkolnego znaczna liczba wynosiła 90%. i piątki w godz. 18.30-21.30. Szko- daru Młodych, Przyjaźni oraz No- dzieci nie podejmowała nauki w W ramach akcji walki z analfabe- ły wieczorowe dla pracujących ist- wą Wieś. Nauczyciele prenumerują ogóle lub uczęszczała do szkoły z tyzmem w następnym roku szkol- niały do 1973 r. zaś: Pracę Szkolną, Trybunę Ludu, przerwami. Do połowy lat 30-tych nym 1949/50 prowadzone były 10 III1972 r. Wydział Oświaty Wolę ludu, Rolnika, Żołnierza Pol- występowało zjawisko ukończenia dwa kursy: dla półanalfabetów i Kultury Prezydium PRN w Bia- ski i Przyjaciółkę. edukacji na klasach niższych. Po- oraz analfabetów. Na pierwszy z łymstoku wystosował pismo do W roku 1952 zwiększyła się licz- wodem było trójstopniowe zróż- nich uczęszczało początkowo 16, a kierownika Szkoły Podstawowej ba czasopism dla dzieci do 39 eg- nicowanie organizacyjne i progra- później 13 osób w wieku od 15 do w Królowym Moście z prośbą o zemplarzy. Biblioteką wówczas mowe szkół. Dwuklasowa Szkoła 21 lat. Drugi z kursów prowadzony podanie liczby osób zamieszkałych zajmowała się pani Feliksa Ro- Powszechna w Królowym Moście był przez nauczyciela społecznego. w obwodzie szkoły w wieku 17- manowska. Wypożyczalnia mie- była I-go stopnia. Dzieci kończy- W grupie starszej było 6 uczniów, 40 lat, które nie ukończyły szko- ściła się w sali lekcyjnej, a książki ły szkołę na klasie IV. Innym po- w młodszej 11.Uczestnikami kur- ły podstawowej w celu zorganizo- zgromadzone były w jednej sza- wodem zaniedbywania nauki było su była młodzież w wieku od 15 do wania kursu ogólnokształcącego w fi e bibliotecznej. W księgozbio- ubóstwo rodzin wiejskich. Dzieci 22 lat. Nauka odbywała się w po- zakresie szkoły podstawowej. W rze wyszczególnione były książ- niejednokrotnie zarabiały na ży- niedziałek, wtorek, środę, czwar- odpowiedzi pisemnej wymieniono ki z dziedzin takich jak: klasycy cie „idąc na służbę” lub pomagały tek i sobotę po zachodzie słońca w 7 osób, które dotychczas ukończy- marksizmu, zagadnienia społecz- we własnych gospodarstwach. Zja- wymiarze 15 godzin tygodniowo . ły kilka klas szkoły powszechnej ne, polityczne i ekonomiczne, lek- wisko to nasilało się zwłaszcza w „Starsza grupa czyta i pisze na po- z roczników 1932,33,35,37,38,40. tury podstawowe, literatura pięk- okresie wielkiego kryzysu gospo- ziomie klasy II, młodsza jak klasa Byli to rolnicy lub gospodynie do- na dla młodzieży i dzieci, książki darczego w latach 1929-36. Spa- I. Sala, w której odbywają się za- mowe. Z upływem lat zmniejszyła popularno-naukowe. W 1971 roku dek powszechności nauczania wy- jęcia jest nieopalana.”-wynika da- się liczba mieszkańców nie posia- wycofano z księgozbioru książki stąpił również w okresie II wojny lej z relacji inspektora. Frekwencja dających podstawowego wykształ- „stalinowskie” w ilości 655 szt. Po światowej. spadała w okresie wiosennym na- cenia. Dzięki systemowi kształ- utworzenie Punktu Filialnego przy Pomimo zaistniałych sytuacji wet do 50%, mężczyźni zaczynali cenia wieczorowego ok. 20 osób Szkole Podstawowej w Królowym analfabetyzm obniżył się do ok. wówczas pracę w lesie. uzyskało świadectwa ukończenia Moście ilość woluminów zmniej- 20%. Po wojnie w szkole w Królo- Przy szkole w Królowym Mo- szkoły. szyła się o1171 pozycji. Książki wym Moście dzieci rozpoczęły na- ście organizowano również kursy zostały przekazane do Szkoły Pod- ukę w IV oddziałach. W każdej kla- przygotowujące do eksternistycz- ORGANIZACJA CZYTELNIC- stawowej w Załukach. sie byli uczniowie w różnym wieku nych egzaminów w zakresie szko- TWA W SP W KRÓLOWYM (od 7 do 14 lat). Młodzież starsza ły podstawowej. 15 X 1964 r. Wy- MOŚCIE (Artykuł ukazał się w Biblio- i osoby dorosłe uzupełniały swoje dział Oświaty w Białymstoku po- tekarzu Podlaskim nr15-16 w powszechne wykształcenie w ra- wołał przy Szkole Podstawowej Biblioteka szkolna w Królowym 2007/2008 r. wyd. Książnica Pod- mach tzw. oświaty dla dorosłych, tzw. szkołę wieczorową. Na zajęcia Moście funkcjonowała już przed laska) która została zapoczątkowana w uczęszczały osoby w wieku 19-50 wojną. Dzięki staraniom ówcze- 1948 r. kursami dla analfabetów lat, które dotąd nie ukończyły szko- snego kierownika pana Leona Gro- EWA BOZIK ▲ i półanalfabetów prowadzonymi ły podstawowej. Odbywały się one man zgromadzono niewielki zbiór

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2015 18 Nasze pasje Już teraz w październiku chciałbym, żeby była wiosna...

Wywiad z Grzegorzem Kon- ny, a pomidory i papryka lubią dratowiczem – ogrodnikiem z ciepło. I jak nie ma temperatury Gródka, absolwentem (magi- 12, 15 stopni, to one nie będą ro- strem inżynierem) ogrodnictwa sły. Niektórzy mówią, że u nich Szkoły Głównej Gospodarstwa nic się nie stało przy 5 stopniach, Wiejskiego w Warszawie a to nieprawda. Zahamowany zo- Dorota Sulżyk: Cieszysz się z stał wzrost rośliny i roślina będzie dzisiejszego deszczu? trochę opóźniona. Grzegorz Kondratowicz: Tak. D. S.: Czyli trzeba dbać o Trochę zboża ozimego posiałem, kondycję ﬁ zyczną. Nadal zaj- to dopóki powschodzi i się roz- mujesz się sportem? rośnie, deszcz potrzebny. Ale za G. K.: Głównie przed telewizo- yk późno ten deszcz. Przez całe la- ż rem jako kibic piłki ręcznej. Ale to codziennie sprawdzało się po- w wolnej chwili staram się przy- godę i czekało. Taka profesja, najmniej pobiegać trochę. Rza-

nie wszystko od nas zależy, ale Fot. Dorota Sul dziej jest czas na kopanie piłki, dużo od pogody. Zimą czekam a chętnie bym pokopał. Doba na śnieg, bo bez niego wiatry za w tunelu paprykowym, jeszcze pierwszym wyborem był AWF, powinna mieć 30 godzin. Zimą bardzo przesuszą glebę. Jak śnieg przed papryką, pod koniec lutego. ukończyłem IV LO w Białymsto- biegam na nartach. Mam swoją przykryje zboże i rośliny wielo- D. S.: A wydawałoby się, że ku o profi lu sportowym. Kiedyś ulubioną trasę na Dzierniakowo. letnie, to i mróz nie tak zaszkodzi. zima to martwy czas dla ogrod- głównie kopaliśmy piłkę z chło- Oprócz sportu, staram się raz na W tym roku zimy nie było, po- nika. pakami na boisku na ogrodzie, nie jakiś czas pojechać na przedsta- tem wiosna - zimna i deszczowa. G. K.: Po Kreszczeńju to już zajmowaliśmy się komputerami. wienie do teatru. Pierwsza noc z temperaturą po- działam na pełnych obrotach. A Ale w klasie maturalnej miałem D. S.: A jakie są uroki tego za- wyżej 10 stopni była pod koniec koniec sezonu mam pod koniec wycinany wyrostek robaczkowy, wodu? Już o tym trochę mówi- maja, kiedy już powinien zacząć listopada. Potem trzeba wszystko potem 2 miesiące przerwy od ćwi- łeś. Wychodzisz, jesteś u siebie, się zbiór warzyw np. ogórków. posprzątać, nawieźć tunele obor- czeń. No i zacząłem się zastana- sam sobie szefujesz… A żeby rośliny w tunelach mia- nikiem, zrobić drobne naprawy – wiać, co dalej. Stryjeczna siostra G. K.: Cisza, spokój, praca na ły dobre warunki i wzrost ciągły, folii, nawodnienia. Martwy czas Marta od roku studiowała już na świeżym powietrzu. Ciągle coś właśnie musi być taka temperatu- to grudzień i początek stycznia, SGGW i podpowiedziała mi tę się dzieje w ogrodzie. Codzien- ra w nocy, a w dzień od 15 stop- do końca świąt. Ale w grudniu już uczelnię. Wahałem się pomiędzy nie coś nowego, kwitną ogórki, ni. Wszystko było opóźnione o szukam nasion, wertuję katalogi, rolnictwem, zootechniką i ogrod- pomidory, pojawiają się zawiąz- 2-3 tygodnie. A później zrobiło a jest około 20 profesjonalnych nictwem. I wybrałem ten ostatni ki, owoce dojrzewają. Dość szyb- się gorąco i sucho, i też niedobrze. fi rm. Trzeba przejrzeć opinie, po- kierunek. Może, gdyby nie prze- ko widać efekt tej pracy, jak się D. S.: Jak wygląda Twoje go- czytać informacje na forum. Naj- rwa w treningach, to kto wie. Ale wszystkiego dopilnuje oczywi- spodarstwo ogrodnicze? Co w gorzej, że jest taki ogromny wy- jedno jest pewne, nie widziałem ście. nim sadzisz, siejesz? bór. Raz w roku zimą jeżdżę do siebie w mieście i zresztą, dalej D. S.: Czy w naszej gminie G. K.: Mam sześć 200-metro- Warszawy na Targi Warzywnic- nie widzę. Miasto jest męczące. ktoś oprócz Ciebie zajmuje się wych tuneli foliowych (po 2 na twa i Sadownictwa. Są tam rów- A tu wychodzę sobie na podwór- jeszcze ogrodnictwem? pomidory, ogórki, paprykę). Na nież różne narzędzia, maszyny. ko, na ogród… No, czasem nie G. K.: Do niedawna pan Ro- polu posadziłem 3 ha ziemnia- Na szczęście wjeżdżam do swo- ma z kim porozmawiać, ale za to gacz z Załuk tym się zajmował, ków, ale przez suszę były niezbyt ich tuneli starym traktorkiem bez na rynku nadrabiam rozmowami. ale to już starszy pan i od ubiegłe- udane zbiory, a wiosną na doda- kabiny, glebogryzarka to wszyst- Sam sobie jestem szefem i pracu- go roku nie sprzedaje na targowi- tek nie wszystkie sadzonki wze- ko fajnie przemieli, bo przy ręcz- ję, kiedy chcę (i przy tym Grze- sku. Na rynku w Gródku tylko ja szły. W gruncie 0,5 ha warzywa: nym przekopaniu sześciu tune- gorz się śmieje). Tak naprawdę jestem stąd spośród sprzedawców kapusta, marchew, buraki, cebu- li można by się zatyrać. Ogórki ciągle trzeba pracować. Bo w se- warzyw. la, por, seler, fasola szparagowa, sadzimy w trzech terminach, po- zonie rynkowym jest to praca od D. S.: Jak wyglądał Twój dynia, cukinia, trochę brokułów, czynając od połowy marca, ostat- 5-ej do 23-ej. Sąsiedzi na pewno wczorajszy dzień, czyli ponie- kalafi orów. Staram się nowalijek, nie sadzenie – pod koniec lipca. widzą, jak jeszcze przed północą działek? brokułów, kalafi orów, wczesnych D. S.: Zawsze chciałeś zostać chodzę z latarką. Czasem o 22-ej G. K.: W poniedziałki nie tar- kapust nie pryskać, dlatego mam ogrodnikiem, rolnikiem? potrafi ę jeszcze maszynami jeź- guję, przygotowuję towar na wto- je tylko wczesną wiosną. W ma- G. K.: Tak. Od najwcześniej- dzić, może trochę ciszę zakłócam. rek i środę (rynek w Michałowie). ju zaczynają wychodzić robaki szych lat bawiłem się głównie D. S.: Moim zdaniem jest to Załóżmy, że nie ma deszczu i jest i żreć warzywa. Sałatę, szczy- traktorkami. Wielokrotnie w jeden z najtrudniejszych zawo- ciepło. Najpierw jedziemy (Mirka pior, rzodkiewkę wysiewam już wieku przedszkolnym i szkol- dów. Zgadzasz się z tą opinią? - osoba odpowiedzialna za upra- po Kreszczeńju, po 20 stycznia. nym, towarzyszyłem wujkowi w G. K.: Raczej tak. To jest praca wę w tunelach, mama i ja) wy- I wtedy trzeba przez 24 godziny pracach polowych , usadzał mnie fi zyczna. No i dużo zależy od po- kopać trochę ziemniaków, potem na dobę pilnować temperatury w na w swoim traktorze i mogłem gody, czasem człowiek jest bez- wybieramy warzywa typu pomi- szklarni. Te nowalijki wysadzam tak jeździć godzinami. Chociaż silny. Mamy klimat umiarkowa- dor, ogórek, papryka. Trzeba to

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2015 Nasze pase 19 zrobić jeszcze „za widna”, żeby odmiana, która sprawdza się na Ale kto wie. Jak gospodarstwo się produkcję. Zrobiłem już wstępny po ciemku nie zerwać niedojrza- innym terenie, u mnie czasem ro- kiedyś rozrośnie, to można pomy- rekonesans. Są tunele z podwój- łych. We wrześniu to jeszcze wy- śnie słabo. Nie mam jeszcze du- śleć, żeby wysyłać plony np. do nymi foliami, pomiędzy którymi bierało się warzywa z gruntu. A żego doświadczenia. Jak rośliny Warszawy. jest tłoczone powietrze i wytwa- potem w sortowni przez około 5 chorują, muszę sobie radzić sam, D. S.: Czy studia przygotowa- rza się taka poduszka, która do- godzin przygotowuje się i sortuje bo rodzice mi nie podpowiedzą. ły Cię do zawodu? brze izoluje. Przy – 10 stopniach warzywa do sprzedaży. I zapako- I w naszym gródeckim regionie G. K.: Tak. Przed studiami mia- nie ma już ryzyka przymrożenia wuję je do samochodu, żeby rano też nie ma kogo podpytać, bo lu- łem słabe pojęcie o ogrodnictwie. roślin. Wcześniej można zacząć móc wyjechać na rynek. We wto- dzie się tym nie zajmują. Czasem Mam u siebie np. rośliny szcze- uprawę. Przydałaby się sadzarka pione, czyli korzeń pochodzi od karuzelowa do warzyw grunto- jednego pomidora odpornego na wych typu kapusta, pielnik. choroby, a zraz od innej odmiany D. S.: Polecałbyś ten zawód szlachetnej, która da ładne owoce. młodym ludziom? Dowiedziałem się o różnych uła- G. K.: Jeżeli ktoś ma pasję, za- twieniach technicznych, np. sys- interesowanie i silną wolę, to tak. temie podlewania w tunelach fo- Rośliny trzeba pilnować. liowych. Nastawiam podlewanie i D. S.: Czyli Twój zawód jest sobie idę. W foliach mam rozpro- zarazem Twoją pasją? wadzone nawodnienie kropelko- G. K.: Tak. Gdyby mnie to nie we i nie muszę się tym martwić. interesowało, nie zajmowałbym Nalewam wody do dużego czar- się tym, bo to jest ciężka praca. nego zbiornika. Tu jego kolor jest Czasem jestem tak zmęczony, że ważny, bo przyciąga promienie mam dość. W sezonie letnim sły- słoneczne i woda się podgrzewa. szę od znajomych o ich wyjaz- Bo rośliny nie lubią jak podczas dach i wakacjach. Ja latem nie Fot. Archiwum ZS wysokiej temperatury podlewa mogę sobie na to pozwolić, mu- rek na nasz gródecki, we środę do jeżdżę do Białegostoku, do Stacji się je zimną wodą, głupieją wte- szę być na okrągło przy roślinach. Michałowa. W następnym roku Chemiczno – Rolniczej. dy. Studia przygotowały, ale ra- D. S.: Wynika z tego, że wa- mam plan, żeby w czwartki jeź- D. S.: Czy ta ilość gatunków czej pod względem teoretycznym. kacje planujesz na grudzień? dzić do Krynek. Na razie jestem warzyw, którą masz, jest wy- Bo praktyka i teoria to zupełnie G. K.: Albo na połowę czerw- od czwartku do soboty w Gród- starczająca? Czy raczej może co innego. Na pewno uczuliły na ca, bo to jest taki moment, że jest ku przy sklepie. Przyjeżdżają też planujesz ją powiększyć, a może to, żeby to swoje gospodarstwo wszystko posiane, posadzone, a indywidualni klienci z Białego- wręcz przeciwnie, zmniejszyć? ciągle modyfi kować, nie bać się jest mało zbiorów. Chociaż przy stoku. G. K.: Biorąc pod uwagę nasze nowoczesności. Dążyć do tego, truskawkach, to chyba i czerwiec D. S.: Od ilu lat gospoda- warunki klimatyczne, pozostanę żeby jak najwcześniej zaczynać odpadnie. rzysz? przy tych, które mam. Ale są już- i jak najwcześniej uzyskać plon, D. S.: Czy swoje gospodar- G. K.: Od 6 lat, od ostatnie- plany związane z owocami. Od bo wtedy zysk jest większy. Nie stwo mógłbyś nazwać ekolo- go roku studiów. Najpierw były ubiegłego roku mam nasadzenia chcę zimą siedzieć w domu, tylko gicznym? próby, a od 4 lat sprzedaję już na truskawek i będę je powiększał. pracować. Już teraz chciałbym, G. K.: Nie mógłbym. I nie- rynku. Liczę na nowe dotacje, chciałbym żeby była wiosna, bo już mi się którzy stawiają mnie pod ścia- D. S.: Czy ciągle realizujesz z czasem założyć profesjonalną chce siać i sadzić. ną. Przez ekologię rozumiemy, swój profi l gospodarstwa, któ- uprawę truskawek na takich spe- D. S.: Czy dużo trzeba zain- że nie ma ingerencji środków ro- ry pewnie opracowałeś jeszcze cjalnych stelażach. Brakowało mi westować na początku, zakłada- ślin chemicznych. Ale trzeba cza- na studiach, czy czas zweryfi - czegoś w czerwcu pomiędzy sała- jąc takie gospodarstwo? sem opryskać pomidory od za- kował te plany? tami, a pomidorami i ziemniaka- G. K.: Koszt najprostszego cią- razy, czy kapustę od bielinków. G. K.: Na pewno zweryfi ko- mi i wymyśliłem truskawki. gnika to kilkadziesiąt tysięcy. Fo- Bo przecież nie będę chodził i z wał. Większość moich znajo- D. S.: A myślałeś np. o szpa- lie montowane z rurek metalo- każdej kapusty zdejmował gąsie- mych ze studiów kontynuowa- ragach? wych… sfi nansowane przez ojca. nice. Ale zrobiłem już certyfi kat ło rodzinną ogrodniczą tradycję. G. K.: Myślałem. Na studiach Dopłaty rolne i zarobione pienią- czegoś pośredniego – Zintegro- Moi dziadkowie wprawdzie zaj- miałem dużo wyjazdów do takich dze staram się inwestować. Liczę wanej Produkcji Ogrodniczej, mowali się gospodarstwem, ale gospodarstw niszowych. Przede na nowe programy unijne. Spadek przy zastosowaniu metod nie- przede wszystkim hodowlą krów. wszystkim na zachodzie i połu- po dziadkach to dwa małe trakto- chemicznych na początku, che- Coś tam zostało po nich – jakieś dniu Polski. Ale tam jest już in- ry o mocy 30 koni. Dwa lata te- miczne można zastosować tylko maszyny, zaplecze. Ale nie było ny klimat, dłuższy okres wegeta- mu kupiłem na kredyt ciągnik do wtedy, kiedy próg ekonomiczny komu podpowiedzieć, żebym np. cyjny. Szparagi, to chyba pomysł cięższych prac na polu. zostaje przekroczony, czyli jest sadził te odmiany, a nie inne. A nie na nasz region, a na pewno D. S.: Jakie masz marzenia ogromna ilość szkodników. To są tak poszedłem na żywioł, sadzi- nie Gródek. Bo tu kapusta to mu- związane ze swoim gospodar- środki o krótkim okresie kadencji łem wszystko, zamiast nastawić si być kapusta, sałata to tylko zie- stwem, oprócz tych stelaży do lub biologiczne. Są np. saszetki z się na konkretne rośliny. I do tej lona, kiedyś miałem problem ze truskawek? dobroczynnymi owadami, które pory czasem nie wychodzi mi tak, sprzedaniem czerwonej odmiany. G. K.: Na pewno marzę o pro- niszczą szkodniki, tablice lepo- jakbym chciał. Każda roślina ma Ze szparagami to tylko bym się fesjonalnych tunelach foliowych, we na mączniki, przędziorki, pu- inne wymagania. Okazuje się, że napracował, a zysku by nie było. żeby móc zacząć wcześniejszą łapki, czyli np. żółte wiaderka z

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2015 20 Przyroda / kultura

wodą. Od tego roku zacząłem to ładne, ale wielu klientów przy- ne domy, gospodarstwa, korzy- ny były trochę gorsze. A zadowo- stosować. Jeśli przekwaliﬁ kuję chodziło właśnie po nie. stają z dopłat unijnych, są zorga- lony jestem z trafnego doboru od- się na gospodarstwo ekologiczne, D. S.: Na pewno tak jak wiele nizowani. mian pomidorów, marchwi, bura- nie będę mógł mieć normalnego osób, oglądasz telewizyjny pro- D. S.: Co w tym roku było dla ków. To daje pozytywnego kopa. gospodarstwa, bo nie można ich gram „Rolnik szuka żony”? Ciebie najlepsze, a co najgorsze, Najgorzej jest, jak chodzisz przy łączyć. Po studiach miałem go- G. K.: Oglądam. Tak myślę, że najtrudniejsze? tych roślinach, a jeden dzień, czy spodarstwo ekologiczne, nie sto- za dużo nie mogą w tym progra- G. K.: Narzekać zawsze moż- noc z niską temperaturą, niweczy sowałem żadnych środków, ale mie pokazać, często te sytuacje na. Najgorsza była nieprzewidy- wszystko. klient kupuje okiem, jak coś nie są wyreżyserowane. Program na walna pogoda. Powinno być cie- jest ładne, to nie jest dobre. Cho- pewno jest potrzebny, łamie np. pło, a było zimno. Deszczu nie ROZMAWIAŁA: ciaż w tym roku miałem pomi- stereotyp, że rolnik mieszka w było przez całe lato, a jak spadł, to DOROTA SULŻYK▲ dory – bawole serca, które nie są chlewie. A tu rolnicy mają ład- na „Siabrouskuju Biasiedu”. Plo-

Mój las instrukcja obsługi (2) – Zalesianie gruntów prywatnych W poprzednim artykule pisaliśmy o procedurach pozyskania drewna we własnym lesie. Jak jednak można stać się posiadaczem działki le- śnej? Jest na to kilka sposobów. Jednym z nich jest zalesianie gruntu rolnego (z wyłączeniem trwałych użytków zielonych i pastwisk trwałych) będącego już w naszym posiadaniu. Proces jest bardziej skomplikowany dokumentacyjnie i wydawałoby się bardzo kosztowny. Jednakże Agencja Modernizacji i Restrukturyzacji Rolnictwa corocznie prowadzi nabór wniosków o dofi nansowanie zalesień w ramach Projektu Roz- woju Obszarów Wiejskich. Pokrywa w ten sposób koszty związane z poszczególnymi etapami tworzenia i pielęgnacji młodego drzewostanu. Jak można uzyskać plan zalesienia? Oczywiście poprzez nadleśnictwo, które na wniosek właścicieli gruntów przeznaczonych do zalesienia w ramach PROW sporządza ww. dokument. Należy wspomnieć, iż plan zalesienia jest wykonywany nieodpłatnie. Od czego należy zatem zacząć? Pierwszym krokiem, jaki należy podjąć jest ustalenie, czy nasza działka spełnia kryteria na uzyskanie dofi nansowania. Działka musi spełniać szereg kryteriów głównie powierzchniowych, np.: stanowić grunt orny lub sad o powierzchni większej niż 0,1 ha i szerokości większej niż 20 m (wymagania dotyczącego szerokości nie stosuje się, jeżeli grunty graniczą z lasem). Zalecane są zatem wstępne konsultacje z odpowiednim pracownikiem nadleśnictwa. Należy pamiętać, iż każde nadleśnictwo ma ściśle określony czas na sporządzenie planu zalesienia – 60 dni od daty wpłynięcia wniosku z kompletną dokumentacją. Im wcześniej przystępujemy do procedur związanych z kompletowaniem pełnej dokumentacji, tym szybciej możemy złożyć wniosek o dofi nansowanie. Informacje dotyczące możliwości uzyskania wsparcia, zasad i obowiązujących terminów można uzyskać w Biurze Powiatowym ARiMR w Białymstoku, ze strony internetowej ARiMR lub w nadleśnictwie. Sylwia Maciuk (Nadleśnictwo Waliły)

Spotkanie autorskie z Jackiem Getnerem W ramach Dyskusyjnego Klubu Książki 19 października br. Biblioteka Publiczna w Gródku przy współpracy z Książnicą Podlaską zorganizowała spotkanie autorskie z Jackiem Getnerem. Autor spotkał się z dorosłymi czytelnikami biblioteki w Gródku i z zaproszonymi gośćmi z Dyskusyjnego Klubu Książki działającego przy Gminnej Bibliotece Publicznej w Michałowie. Jacek Getner to autor opowiadań, powieści, wierszy, a także dramaturg. Na spotkanie do gródeckiej biblioteki przyjechał promować serię swoich książek opowiadających o przygo- dach rodzimego detektywa geniusza. Do tej pory ukazały się cztery z nich: „Pan Przypadek i Trzynastka”, „Pan Przypadek i celebryci ”, „Pan Przypadek i korpoludki ” oraz „Pan Przy- padek i fi oletowoskórzy”. Cykl ma składać się z 14 tomów, które powinny ukazać się mniej więcej do 2018 r. Pan Getner pisze również scenariusze do seriali telewizyjnych „Daleko od noszy”, „Klan”, „Malanowski i Partnerzy” i dialogi do fabularnych gier komputerowych „Wiedźmin 2” oraz librett musicali. Jest laureatem wielu nagród i wyróżnień w konkursach dramaturgicznych i prozatorskich. Podczas spotkania uczestnicy zapoznali się z biografi ą i warsztatem twórczym pisarza, mogli również porozmawiać o literaturze i fi lmie. Biblioteka

Fot. Katarzyna Rogacz Publiczna w Gródku posiada w swoich zbiorach książki Jacka Getnera. Zapraszamy do lektury. Katarzyna Rogacz W ogrodzie i kuchni Odcinek piąty – (nie)zwykłe jabłko Październik nadszedł nagle. ślin liściastych jest sygnałem do najszybciej! Warto jednak zatrzy- temperaturami. Należy pamiętać, Zaskoczył mnie. Gdy tempera- zimowego spoczynku. Dla wielu mać się na chwilę i spojrzeć na aby na wiosnę usunąć warstwę li- tura wczesnym rankiem sięgała ogrodników jesień bywa najbar- nie jak na dar do wykorzystania. ści, żeby zapewnić roślinom do- do -6 stopni , było już pewne, że dziej znienawidzoną porą roku, Otóż zgrabionymi liśćmi może- stęp do wystarczającej ilości tle- pąki na różach zmarzły i pelargo- kojarzoną z ciągłym grabieniem my zabezpieczyć rośliny wrażli- nu i światła słonecznego. Liście nie zostawione w skrzynkach już liści. Gdy trawniki pokrywają się we na mróz. Warstwa liści poma- to cenny materiał kompostowy, się nie podniosą. Szron wpraw- grubym dywanem kolorowych ga w utrzymaniu ciepła, izolując po kilku miesiącach pozwolą wy- dzie wygląda cudnie, ale dla ro- liści, chcemy ich pozbyć się jak rośliny i chroniąc je przed niskimi tworzyć nawóz nazywany trady-

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2015 W ogrodzie i przyrodzie 21

świeżych drożdży, 5–6 łyżek śmietany 12%, cukier waniliowy, cynamon, 5 jabłek. Droż- dże kruszymy, rozcieramy z cukrem, mie- szamy ze śmietaną i odstawiamy , aby za- częły rosnąć. Rozczyn dodajemy do mąki z odrobiną soli i masłem, wbijamy jajko i żółt- ko. Zagniatamy ciasto. Rozwałkowujemy na grubość około pół centymetra i wykrawamy szklanką kółka ( około 40 szt.) Obrane jabł- ka pozbawiamy gniazd nasiennych i kroimy na ósemki. Posypujemy je cynamonem i cukrem wanilinowym. Na jednej stronie każde- go placuszka kładziemy cząstkę jabłka, skła- damy ciastka jak na pierożki, ale nie sklejamy! Pieczemy 15 minut w piekarniku nagrzanym do 190 stopni. Gorące ciasteczka posypujemy Fot. Barbara Niczyporuk cukrem pudrem. cyjnie ziemią liściową. Ma ona odczyn lek- wielkiej, międzynarodowej polityki, o akcji Drodzy czytelnicy, cieszmy się darami je- ko kwaśny, dużą pojemność wodną, dobrą pt. ,,Jedz jabłka na złość Putinowi” słysze- sieni, piekąc fantastyczne, rozpływające się przepuszczalność, przewiewność oraz trwałą li chyba wszyscy. Przyłączając się do akcji, w ustach słodkości, bo zgrabiając opadłe li- strukturę. Najlepszy kompost otrzymuje się z przypominam, że jabłka są nie tylko smaczne ście spalimy nadmiar kalorii bez wysiłku, a liści drzew: klonu, topoli, lipy, brzozy, drzew ale i zdrowe. Jedzone regularnie usuwają cho- może i z przyjemnością? owocowych. Mniej przydatne są liście o du- lesterol gromadzący się w naczyniach krwio- żej zawartości garbników - tj. orzech wło- nośnych. Ponadto zawierają sporo błonnika, BARBARA NICZYPORUK▲ ski, dąb. A czy liście można palić? Niektóre który reguluje trawienie. W moim ogrodzie gminy wprowadzają całkowity zakaz palenia jabłoń zajmuje wyjątkowe miejsce. Ale nie Wiersze gródeckich poetów ognisk na swoim terenie, więc zanim rozpa- jest to zwykła jabłoń, tylko rajska. Przyciąga limy ognisko warto to sprawdzić, bo oprócz ona uwagę dwa razy w roku. W maju, kiedy dymu i kłótni z sąsiadem możemy dostać jesz- dosłownie obsypana jest cudnymi, różowymi cze karę z urzędu. kwiatami oraz teraz w październiku, gdy ma- Patrycja Karłów (kl II LO) Październik to dobry miesiąc na sadzenie leńkie owoce błyszczą karminowa czerwienią. *** roślin owocowych, na które od kilku lat panu- Rajskie jabłuszka ugotowane w syropie daw- Адражаюся з кожным месяцам je moda. Ja zachęcam Państwa do sięgnięcia niej były nieodłącznym elementem do ozdoby Найлепш умею ў час дажджу po stare odmiany jabłoni. Jabłka kojarzone z wytwornych ciast. Ja co roku wykorzystuję Калі злучу ўсе часткі быту dzieciństwem – papierówki, kosztele, mali- cześć owoców na nalewki, a pozostałe zosta- Поўна грэхаў nówki – smakują wyśmienicie. Znacie smak wiam na drzewie. Są przysmakiem dla zimu- Ды можна з’яўляцца больш i zapach pieczonego w piecu jabłka ? Nie? jącego u nas ptactwa. Wracając do zwykłych эгаістычным Oto fantastyczny sposób na stworzenie wy- jabłek... Przepisów kulinarnych na wypieki z Чым у момaнце ўласнага ражджэння twornego dania ze zwykłego jabłka. Owoce jesiennymi jabłkami są setki. Jedni uważają, Калі на адну хвіліну nadziewamy orzechami laskowymi i rodzyn- że prawdziwa szarlotka to tylko ta na kruchym Цэлы свет твой kami wymieszanymi z miodem i brandy, a spodzie, innym najlepiej smakuje połączenie І толькі для сябе następnie pieczemy około 30 min. w piekar- jabłek z ciastem drożdżowym. Idąc tym sma- Трымаю мінулае як талізман niku nagrzanym do około 200 C. Podajemy kiem zapraszam do wypróbowanie przepisu Каб згубіцца часам ze słodką śmietaną, lodami lub sosem wani- na ciastka, które robi się naprawdę szybko, a Каб не адражацца пустай liowym. Oczywiście można dowolnie mie- efekt jest taki , że po skosztowaniu jednego, І каб не прышлося мне жыць нанова szać wypełnienie, aby traﬁ ć na ,,swój” smak. nie można oprzeć się kolejnym. Składniki: 2 Polskie jabłka ( jesteśmy światowym liderem szklanki mąki pszennej, 200 g masła miękkie- kастрычнік 2015 w produkcji) stały się ostatnio podmiotem go, 1 całe jajko, 1 żółtko, 1 łyżka cukru,10 g

Porady językowe stwa Brucknera, zapoznałam się z artykułami dr Małgorzaty Frąckie- wicz „Stopnie pokrewieństwa i powinowactwa w języku młodzieży”, umieszczonymi w czasopiśmie „Studia nad Rodziną”. Skonsultowałam ZEŁWIN, JĄTREW, DZIEWIERZ się w kwestii tej terminologii w języku białoruskim z Anną Grześ. Nagle pojawił się problem, bowiem niezmiernie trudno w krótkim tekście wy- Dzisiaj chyba nikt nie potraﬁ łby wyjaśnić znaczenia tych słów, a są to na- mienić wszystkie ciekawe nazwy. W językach słowiańskich spotykamy zwy określające powinowactwo. Pisząc „powinowactwo”, mam na my- wiele podobnych określeń. Są to mama, brat, siostra. Babcia po białoru- śli relacje pomiędzy osobami, które nie są spokrewnione, ale ich bliscy sku to babula, mąż – muż, ojciec – baćka, bratowa – bratawaja, dziadek są dla siebie krewnymi. Pokrewieństwo występuje wówczas, gdy jed- – dzied, dziadula, synowa – niawiestka, szwagier – szwahier, dziewier. I na osoba jest przodkiem innej. Krewny „po mieczu” to krewny w linii tu przydaje się słownik etymologiczny (nawet języka polskiego, wspo- męskiej, krewny „po kądzieli” w linii żeńskiej. Dzisiejsza terminologia mniany wcześniej), gdyż znajdziemy tam wyjaśnienie, że dziewierz, jest pokrewieństwa i powinowactwa jest zdecydowanie uboższa od dawnej. dawną nazwą ‘brata męża’, natomiast słowo szurzy oznacza ‘brata żo- Kiedy redaktor naczelna poprosiła, bym zajęła się tym tematem, sięgnę- ny’, szurzyną nazywano ‘żonę brata żony’. Szwagierka po białorusku to łam do popularnego źródła, jakim jest Internet. Zajrzałam również do mojego ulubionego słownika etymologicznego języka polskiego, autor- załołka lub załwica, a w słowniku czytamy, że zełwa to stare określenie

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2015 22 Porady i ogłoszenia

‘siostry męża’, zaś zełwin – ‘mąż siostry męża’. Pani Anna Grześ podaje, że jatrołki to bratowe. Jątrew, podobnie brzmiący wyraz, znajduje Prawo w pytaniach i odpowiedziach się w słowniku etymologicznym języka polskiego i jest określeniem ‘żony brata męża’; paszenog to ‘mąż siostry żony’. Dzisiaj zanikają Razem z małżonką chcemy rozpocząć działalność rolni- dawne polskie określenia stryjna albo stryjenka, czyli ‘żona brata oj- czą na własny rachunek. Planujemy ubiegać się o dotację ca’, wujna lub wujenka, które są nazwą ‘żony brata matki’, na rzecz dla młodego rolnika z nowego Programu Rozwój Obsza- słowa ciocia. W języku białoruskim obok ciocia mamy określenie dzia- rów Wiejskich na lata 2014-2020. Czy ta premia przysłu- dzina. Niawiestka, dawniej niewiastka to ‘żona syna’, zaś świekier i guje nam obojgu? świekra są nazwami ‘rodziców męża’. Ci, którzy czytali „Pana Tade- usza”, wiedzą, że synowiec to ‘syn brata’. A tym z szanownych czy- Obowiązuje warunek, iż premia dla młodego rolnika może zo- telników, którzy chcą się dowiedzieć, co znaczą wyrazy snecha, swak czy świeść, polecam słownik etymologiczny do poduszki. stać przyznana wyłącznie jednemu z małżonków. Nieistotnym jest, czy prowadzą gospodarstwo wspólnie czy też oddzielnie. Irena Matysiuk Ponadto współmałżonek osoby ubiegającej się o dotację dla młodego rolnika nie może prowadzić gospodarstwa jako kie- rujący oraz nie może otrzymać premii dla młodego rolnika z PROW 2007-2013.

Paweł Zawadzki - doktorant prawa Korespondencję proszę kierować pod adres: Waliły - Stacja, ul. Kolejowa 9, 16-040 Gródek, [email protected]

Pracownia Architektury i Graﬁ ki

Ewa Garbolińska

Michałowo Pl. 11 listopada 15

(obok Marketu Budowlanego SiS);

Tel. 504 99 25 18 codziennie od 8.00 - 16.00; soboty 9.00-12.00 Wykonujemy: projekty budowlane do pozwolenia na budowę, inwentaryzacje, dobudowy, budynki usługowe, mieszkalne, go- spodarcze, wiaty i garaże, doradztwo, wypełnianie wniosków. Po- moc w legalizacji samowoli budowlanej, ekspertyzy.

Gabinet Uśmiechu – Stomatologia Rodzinna zaprasza na: - przegląd: konsultacje gratis! - leczenie kanałowe - protezy stałe i ruchome - piaskowanie - RTG - Chirurgia - praca z mikroskopem – ﬁ lia Białystok ZAPRASZAMY! Gródek, ul. Mł ynowa 10, Tel. 535 966 639

„Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny”. Gazeta miejscowa. Ukazu- OGŁOSZENIA je się raz w miesiącu. Wydawca: Gminne Centrum Kultury w Gródku. Re- ▼ USŁUGI TAPICERSKIE Piotr Soko- dagują: Dorota Sulżyk (redaktor naczelna), Radosław Kulesza (skład i ła- manie). Współpracują: Jan Bogdan Boczko, Irena Matysiuk, Wiera Tara- łowski, Załuki 44 tel. 504 441 220 sewicz, Daniel Sjargi, Małgorzata Zbyryt, Barbara Niczyporuk, nauczyciele i uczniowie Zespołu Szkół w Gródku. Adres redakcji: ul. A.G. Chodkiewiczów 4, 16-040 Gródek, tel. 600 051 441, e-mail: [email protected], www.gckgrodek.pl OGŁOSZENIA DROBNE PROSIMY PRZESYŁAĆ Za treść ogłoszeń redakcja nie odpowiada oraz zastrzega sobie prawo do skracania NA ADRES REDAKCJI. i redagowania materiałów przekazanych do opublikowania. Gazetę można kupić PUBLIKACJA OGŁOSZEŃ JEST BEZPŁATNA. w sklepach na terenie gminy Gródek, bądź zamówić prenumeratę (4 zł + 2 zł koszt wy- syłki - cena za jeden miesiąc) Materiały, listy, uwagi, ogłoszenia i reklamy przyjmuje Gminne Centrum Kultury. Numer złożono 02.11.2015. Wydrukowano w drukarni ARES w Białymstoku.

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2015

Cmentarze aw Kulesza aw Kulesza ł ł Fot. Rados Fot. Rados

Cmentarz prawosławny w Gródku Cmentarz prawosławny w Gródku aw Kulesza ozowik ł Ł Fot. Rados

Cmentarz prawosławny w Mostowlanach Cmentarz prawosławny w Mostowlanach

*** Siedzą w niebie ludzie Cisi, milczący, bezbarwni i smutni Siedzą nie odzywając się. Każdy z nich skończył już swoją historią Postawił kropkę przy ostatnim rozdziale. Każdy odpowiedział już na wszystkie pytania Które zostały zadane Każdy wypełnił swój ostatni obowiązek aw Kulesza Fot. Irena ł Umarł…

październik 2015 Fot. Rados Lena Sulżyk (kl. Vb) Cmentarz katolicki w Gródku aw Kulesza aw Kulesza ł ł Fot. Rados Fot. Rados

Cmentarz katolicki w Gródku Cmentarz żydowski w Gródku