Wieś Pływających Krów” W Reż

Wiadomości Gródeckie Haradockija Nawiny Gazeta o Ziemi Gródeckiej i jej Mieszkańcach l Nr 11 (265) l listopad 2018 l Cena 4,00 zł

fot. Dorota Sulżyk pisy Vegushki sze ogródki krów okresie międzywojennym l Sprawy samorządowe l U Sońki na imieninach 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę Akcja sadzenia stu cebulek żonkili z okazji l Zaścianek w Wierobiach l l Wieś pływających Gmina Gródekw l Najpiękniej l Prze - - 2 Jubileusz 50-lecia Zawarcia Związku Małżeńskiego

6 października 2018 r. w Urzędzie Stanu Cywilnego w Gródku miała miejsce podniosła uroczystość – Jubileusz 50-lecia Zawarcia Związku Małżeń- skiego. W bieżącym roku swoje święto obchodziło 11 par, które w 1968 r. OGŁOSZENIE zawarły w gminie Gródek małżeństwo, mówiąc sakramentalne „tak” i ślu- bując sobie miłość, wierność i uczciwość małżeńską. Przybyłych Jubilatów oraz ich rodziny serdecznie przywitali: Pani Dorota Wójt Gminy Gródek informuje, iż w dniach: Bójko - Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego w Gródku, Pan Wiesław Kule- sza – Wójt Gminy Gródek oraz Pan Wieczysław Gościk – Przewodniczący 8 - 9 listopada 2018 r. i 14 - 15 listopada 2018 r. Rady Gminy Gródek. Wszyscy oni złożyli Jubilatom gratulacje oraz serdecz- odbędzie się na terenie Gminy Gródek krajowe ćwiczenie ne życzenia – zdrowia, szczęścia oraz kolejnych wielu wspólnych lat życia obronne „ANAKONDA 2018”. we wzajemnym poszanowaniu i miłości. Po odegraniu Marszu Mendelsona, Dostojni Jubilaci zostali uhonorowani W celach szkoleniowych na terenie gminy będzie przez Wójta Gminy Gródek Medalami za Długoletnie Pożycie Małżeńskie przebywało wielu funkcjonariuszy służb mundurowych, przyznanymi przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Małżonkowie zo- tj.: Policji, Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej, stali obdarowani również pamiątkowymi listami gratulacyjnymi oraz kwiatami. 1 Podlaskiej Brygady Obrony Terytorialnej, 8 Plutonu Następnie przy akompaniamencie kapeli „Chutar” z Gródka, zaśpiewano gromkie „Sto lat” i „Mnohaja Leta”, a także wzniesiono toast za zdrowie oraz Komponentu Organizacji Proobronnej. pomyślność wszystkich zgromadzonych par. W ramach ćwiczeń mogą też zostać użyte środki Dalsza część uroczystości przebiegała przy muzyce, kawie i słodkim poczę- pozoracji w postaci petard, nabojów ślepych itp. stunku, podczas którego była okazja do wspólnych wspomnień i refleksji. Zapewniam, iż nie istnieje zagrożenie dla Tegoroczni Jubilaci: bezpieczeństwa społeczeństwa. 1. ABRAMOWICZ Zenaida i Teodor 2. APANOWICZ Marianna Zofia i Franciszek 3. CIŻYŃSCY Bożena Maria i Michał Sławomir 4. JAKUBASZEK Lidia i Edward 5. KARDASZ Luba i Włodzimierz 6. KOWALSCY Mirosława i Aleksander 7. KUŹMA Wiera i Mikołaj 8. ŁOSZAKIEWICZ Walentyna i Jan WÓJT 9. MOJSAK Walentyna i Aleksander 10. SIEMIEŃCZYK Mirosława i Eugeniusz Wiesław Kulesza 11. STANISZEWSCY Feliksa i Tadeusz Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 Od Redaktor Naczelnej 3

na Gródek. Na stabilizację trzeba ścik i Moniki Jaroszuk – piękne- jący, że 6 października przycią- było jednak jeszcze poczekać. go październikowego dnia przy gnął do sali kinowej w Gródku O tym czasie i późniejszych la- Pomniku Krzyża Grunwaldu prawdziwy tłum (w ogóle paź- tach międzywojennych pisze w zasadzono 100 cebulek żonki- dziernik i tłumy w naszym kinie swoim tekście Wiera Tarasewicz. li. Stąd nasza okładka, na któ- szli ze sobą w parze, a zaczęło W naszej nieocenionej foto- rej widzicie pomysłodawców. się od „Kleru”). Na frekwencję graficznej skarbnicy – albu- Warto przypomnieć, że młodsi wpłynęła też na pewno informa- mie „Gródek w starej fotogra- wolontariusze oraz ich opieku- cja, że w dokumencie występują fii” znajdziemy niemało zdjęć z nowie są tegorocznymi Laure- mieszkańcy Podozieran i okolic. okresu międzywojnia, głównie atami nagrody „Biały Gryf” w Podczas pokazu filmu widzowie jednak z lat 30. Te wcześniejsze kategorii „działalność w sferze reagowali bardzo emocjonalnie, są ciągle jeszcze perełkami. W społecznej”. a wiele osób porównywało go do 100 lat temu w Gródku… W tym numerze możecie obejrzeć Zrobiło się bardzo poważnie i serii o Kargulu i Pawlaku (mam miasteczku można było spo- jak w Gródku świętowano 11 patetycznie. Do tematu 100-le- wątpliwości co do słuszności po- tkać głównie Żydów. W listopa- listopada oraz imieniny Józefa cia odzyskania niepodległości równania). Obejrzeliśmy film dzie 1918 r. w Gródku i w ca- Piłsudskiego. W ogóle zachowa- na pewno jeszcze powrócimy, humorystyczny, ale i wzrusza- łej gminie duża część mieszkań- ło się sporo fotograficznych do- przecież gminne obchody świę- jący, refleksyjny. Wielkie brawa ców nie wróciła jeszcze z bieżeń- wodów, że uroczystości zwią- ta dopiero przed nami, a tym- dla występujących w nim boha- stwa. Rozproszeni po różnych zane z osobą Marszałka były u czasem zmieniamy nastrój. Czy terów z naszej gminy – Anny i zakątkach Imperium Rosyjskie- nas bardzo ważne. Na pamiątkę ktoś jeszcze nie słyszał o filmie Stanisława Bieleni, Doroty Gry- go tęsknili za swoją ziemią, co- święta odzyskania niepodległo- „Wieś pływających krów” w reż. ko, pani Bronisławy Bieleni, któ- raz częściej myśląc o powrocie. ści główny plac w Gródku (był Katarzyny Trzaski? A może ktoś rzy wypadli rewelacyjnie. Zwłaszcza, że po wybuchu rewo- na miejscu dzisiejszego parku) jeszcze go nie obejrzał? Pierwsi PS. Zapraszamy do współpra- lucji październikowej sytuacja otrzymał nazwę – Plac 11 listo- dowiedzą się o nim z naszego ar- cy. Podpowiadajcie tematy, nad- wszystkich bieżeńców znacznie pada. I to właśnie tu odbywały tykułu w tymże numerze „WG- syłajcie swoje zdjęcia, artyku- się pogorszyła. Białystok świę- się wszelkie publiczne wiecej, -HN”, a drudzy na pewno będą ły, listy do 30 listopada na adres tował odzyskanie niepodległości spotkania. Z okazji stulecia od- mieli okazję zobaczyć powtór- [email protected]. Następ- trzy miesiące później – 19 lutego zyskania niepodległości przez kę wkrótce w naszym gródec- ny numer grudniowo-styczniowy 1919 r., a kilkanaście dni potem Polskę z inicjatywy Szkolnego kim kinie. Przed pokazem filmu z kalendarzem na 2019 rok ukaże w granicach odrodzonego pań- Koła Młodszego Wolontariatu mogliśmy obejrzeć jedynie jego się ok. 20 grudnia. stwa polskiego znalazła się gmi- oraz jego opiekunek – Aliny Go- zwiastun. Był na tyle interesu- Wybory

Szanowni Państwo!

Dziękuję wszystkim mieszkańcom Gminy Gródek, którzy 21 października udali się do urn wyborczych dając dowód obywatelskiej dojrzałości, w szczególności tym, którzy wspierali mnie i pomagali podczas kampanii wyborczej. Po raz kolejny obdarzyliście mnie ogromnym zaufaniem, powierzając funkcję Wójta Gminy Gródek. Wynik wyborów pokazuje, że doceniliście Państwo podejmowane przeze mnie działania, dając mi tym samym zielone światło do ich kon- tynuacji. Jestem bardzo szczęśliwy oraz zmobilizowany do dalszej pracy. Rozpoczynając nową kadencję myślę z optymizmem o czekających mnie obowiązkach, ponieważ wiem, że praca na rzecz rozwoju Naszej Gminy jest warta poświęcenia i zaangażowania. Wygrana dodatkowo zobowiązuje i motywuje mnie do działania. Czuję odpowiedzialność i uczynię wszystko, aby speł- nić pokładane we mnie nadzieje oraz zrealizować przedstawiony program wyborczy.

Gratuluję wszystkim, którzy te wybory wygrali.

Z poważaniem, Wiesław Kulesza Wójt Gminy Gródek

WYNIKI WYBORÓW SAMORZĄDOWYCH 2018 W GMINIE GRÓDEK

W wyborach w gminie Gródek zarejestrowanych zostało 4 463 wyborców uprawnionych do głosowania, w 10 obwodach wydano 2504 karty do głosowania. Frekwencja wyniosła 56,11%.

Najwyższą frekwencję zanotowano w obwodzie nr 10 (w Szkole Podstawowej w Załukach) 66.32%, najniższą w obwodzie nr 9 (w Spółdzielni Produkcyjnej w Kołodnie) - 48.97%.

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 4 Sprawy samorządowe

Dotychczasowy wójt Gminy Gródek Wiesław Kulesza z KWW Porozumienie Samorządowe Gródek zdobył w wyborach samo- rządowych 1452 głosy, co dało 58,6 procent głosów mieszkańców. Jego kontrkandydat - Władysław Prochowicz, który startował z KWW Władysław Prochowicz uzyskał 1026 głosów - 41,4 procent głosów.

RADNI, KTÓRZY ZASIĄDĄ W NOWEJ RADZIE GMINY GRÓDEK TO:

Wieczysław Gościk (110 głosów), Grażyna Kubiak (73 głosy), Andrzej Wysocki (136 głosów), Monika Ratyńska (107 głosów), Danuta Garkowska (126 głosów), Marek Antonowicz (134), Dorota Popławska (97 głosów), Małgorzata Popławska (97 głosów), Jerzy Gryc (89 głosów), Anna Petelska (115 głosów), Grzegorz Borkowski (52 głosy), Piotr Urban (64 głosy). Janusz Cimochowicz (77 głosy), Katarzyna Rogacz. Iwona Kalinowska (78 głosów),

10 mandatów przypadnie członkom komitetu Porozumienie Samorządowe Gródek, a 5 - KWW Władysława Prochowicza.

Do Rady Powiatu Białostockiego z okręgu nr 1 weszli: Anna Grycuk z Gródka z KKW Platforma. Nowoczesna Koalicja Oby- watelska (1198 głosów) oraz z tej samej partii - Michał Kozłowski z Supraśla (1051 głosów) i Eugeniusz Siemieniuk z Nowej Woli (890 głosów), Jan Kaczan z Michałowa z ramienia KW PSL (703 głosy), Henryk Suchocki z Supraśla z KW PiS (1 185 głosów).

Opracowanie: Dorota Sulżyk Relacja z XLIV Sesji Rady Gminy Gródek z dnia 28 września 2018 r. wej, w terminie do 31 sierpnia informacji o przebiegu wykonania budżetu jednostki sa- morządu terytorialnego za I półrocze 2018 r. Wymóg ten został spełniony poprzez wydanie zarządzenia Nr 314/18 Wójta Gminy Gródek z dnia 29 sierpnia 2018 r. w sprawie przedstawienia informacji o przebiegu wykonania budżetu gminy za I półrocze 2018 r. oraz z wykonania planów finansowych samorządo- wych instytucji kultury. Dodała, że sprawoz- danie przedstawione zostało również Regio- nalnej Izbie Obrachunkowej w Białymstoku, która 20 września 2018 r. wydała pozytywną opinię. Radna Monika Ratyńska zapytała, czy dochody majątkowe są na razie na niskim poziomie ze względu na to, że dotacje uzyska- Fot. Dorota Sulżyk | GCK w Gródku w GCK | Sulżyk Dorota Fot. ne z Unii Europejskiej jeszcze nie zostały zre- Obradom XLIV Sesji Rady Gminy prze- stała również wykonana na ul. Przechodnią fundowane. Skarbnik Gminy odpowiedziała, wodniczył Wieczysław Gościk. Poinformo- w Gródku, Wójt odpowiedział twierdząco. że jest to z tym związane. Radna Wiera Ta- wał, iż porządek obrad został przesłany Rad- W następnym punkcie Radny Janusz Mi- rasewicz wspominała, że w uchwale Regio- nym wraz z materiałami na dzisiejsze obrady. chał Cimochowicz - Przewodniczący Komi- nalnej Izby Obrachunkowej jest wzmianka o Były one również tematem wspólnego posie- sji Rewizyjnej przedstawił ustalenia komisji, „działaniach podejmowanych przez organy”. dzenia komisji stałych Rady Gminy Gródek odczytując protokół z badania zarzutów pod- Prosiła o wyjaśnienie, czy dotyczy to podat- w dniu 24 września 2018 r. Po przyjęciu po- niesionych w skardze na działalność Kierow- ków. Wójt Wiesław Kulesza potwierdził, rządku obrad Wójt Gminy Gródek Wiesław nika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej dodając, że mamy do czynienia z zaległościa- Kulesza przedstawił informację o swojej pra- w Gródku w zakresie weryfikacji uprawnień mi, głównie takimi, które ciągną się i rosną cy w okresie międzysesyjnym (skrót zamiesz- do świadczeń z pomocy społecznej. Radni od wielu lat i wyegzekwowanie ich nie jest czamy w tym numerze). podjęli uchwałę w powyższej sprawie. takie proste. Urząd Gminy ze swojej strony Radna Alina Gościk poprosiła o przed- Skarbnik Gminy Małgorzata Łuszyńska wystawia upomnienia oraz tytuły wykonaw- stawienie informacji w zakresie remontu ul. przedstawiła strukturę dochodów i wydatków. cze do Urzędów Skarbowych, na podstawie Cmentarnej w Gródku. Wójt poinformował, Wyjaśniła, iż art. 266 ust. 1 ustawy o finan- których działają komornicy. że zlecono wykonanie dokumentacji tech- sach publicznych nakazuje przedstawienie Mirosław Gryko - Kierownik Komu- nicznej. Na pytanie Radnej Wiery Tarase- organowi stanowiącemu jednostki samorządu nalnego Zakładu Budżetowego w Gródku wicz, czy jest szansa, aby dokumentacja zo- terytorialnego i regionalnej izbie obrachunko- przedstawił i zapoznał Radnych ze sprawoz-

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 Sprawy Samorządowe 5 daniem Komunalnego Zakładu Budżetowego tody ustalenia opłaty za zagospodarowa- na remoncie konstrukcji nośnej i odtworzeniu z wykonania budżetu za I półrocze 2018 r., nie odpadami komunalnymi oraz ustalenia podłóg drewnianych na całej powierzchni w które było również tematem obrad wspólne- stawki tej opłaty; Inspektor Urszula Woło- Cerkwi Parafialnej. Wniosek spełnia warunki go posiedzenia komisji stałych Rady Gminy sewicz omówiła projekt uchwały, który jest określone w Regulaminie określającym zasa- Gródek w dniu 24 września 2018 r. wynikiem bieżącej analizy kosztów gospody i tryb postępowania, udzielania i rozlicza- Przewodniczący Rady poinformował, iż darki odpadami komunalnymi, co pozwoliło nia dotacji na prace konserwatorskie, restau- stan opieki zdrowotnej na terenie Gminy był na ustalenie, iż możliwe jest obniżenie mie- ratorskie i roboty budowlane obiektów za- omawiany na posiedzeniu Komisji Oświaty, sięcznej stawki opłaty za gospodarowanie od- bytkowych wpisanych do rejestru zabytków Kultury, Sportu i Spraw Społecznych Rady padami zbieranymi w sposób selektywny od nie stanowiących własności Gminy Gródek. Gminy. Głos zabrała Radna Katarzyna Ro- dnia 1 października 2018 r. Porównała rów- gacz - Przewodnicząca Komisji Oświaty, nież stawki obowiązujące do tych proponowa- Interpelacje, zapytania Kultury, Sportu i Spraw Społecznych Ra- nych. Wójt Wiesław Kulesza dodał, iż nowe i wnioski radnych dy Gminy, która odczytała informację złożo- stawki dotyczą jedynie odpadów zbieranych Radna Alina Gościk podziękowała za po- ną przez Ośrodek Zdrowia w Gródku. Radna selektywnie. Gmina musi wywiązywać się ze parcie wniosku o wykonanie sieci wodocią- Monika Ratyńska poprosiła o wyjaśnienie, wskaźników dotyczących odpadów selektyw- gowych na ul. Agrestowej i Wrzosowej. Infor- czy takie podmioty jak Ośrodek Zdrowia są nych, aby nie ponosić konsekwencji w postaci mowała, że wodociąg należy jeszcze wybudo- w jakikolwiek sposób zobowiązane do przed- kar finansowych. wać na części ul. Jaśminowej, są tam działki kładania Radzie Gminy sprawozdań. Wójt - zaliczenia drogi do kategorii dróg gmin- budowlane, które z pewnością niebawem będą Gminy odpowiedział, że przepisy prawa nie nych; Inspektor Stanisław Szemiot omówił zabudowywane. Ponadto na ul. Wierzbowej narzucają takich obowiązków. Radny Janusz projekt uchwały, wyjaśniając, iż przez przed- w Gródku konieczne jest ustawienie lampy Cimochowicz zwrócił uwagę, że w informacji miotową drogę przebiega przejazd kolejowy oświetleniowej, na zewnętrz szybko ciem- brakuje danych dotyczących ilości wydanych i PKP poinformowało Urząd, że jeżeli prze- nieje, a część dzieci wraca tą ulicą do domów skierowań do specjalistów. jazdy usytuowane są na drogach o nieure- po zakończeniu zajęć pozalekcyjnych. Wójt Przewodniczący Rady Wieczysław Go- gulowanym statusie, to zostaną rozebrane. Gminy odpowiedział, że jest duża szansa, aby ścik poinformował, że informację dotyczącą Dodał, że takich dróg na terenie Gminy jest słup stanął w tym miejscu jeszcze w tym roku, działań w zakresie ochrony przeciwpożaro- więcej, jednak pozostałe znajdują się na tere- należy zabezpieczyć środki w budżecie na ten wej Radni otrzymali wraz z zaproszeniem na nach Nadleśnictw. Radna Grażyna Kubiak cel. Niestety, ze względu na m.in. konieczność dzisiejsze posiedzenie. Nie wniesiono do niej zapytała, czy Gmina będzie posiadała infor- zabezpieczenia środków finansowych na opła- żadnych pytań i uwag. macje na temat dróg w Nadleśnictwach i czy tę związaną z zalewem, o której mowa jest już te przejazdy kolejowe pozostaną. Inspektor od kilku miesięcy, Gmina była zmuszona do Następnie radni zajęli się rozpatrzeniem Stanisław Szemiot wyjaśnił, że wystąpi z pi- wstrzymania drobniejszych inwestycji. uchwał w sprawach: smem do PKP o udzielenie takich informacji. Radna Katarzyna Rogacz wnioskowała - uchwalenia Programu Ochrony Śro- - obywatelskiej inicjatywy uchwałodaw- o wycinkę krzaków na zakręcie przy posesji dowiska dla Gminy Gródek na lata 2019- czej; Lilia Waraksa - Sekretarz Gminy wy- nr 26 w Sofipolu. Wójt odpowiedział, że w 2022; Agnieszka Klebus - Inspektor Urzędu jaśniła, iż uchwała została przygotowana w niedługim czasie droga w Sofipolu ma zostać Gminy omówiła projekt Programu Ochrony związku ze zmianami w przepisach i wejściu wyrównana, a krzaki wycięte. Środowiska, wyjaśniając, że obowiązek jego w życie ustawy o zmianie niektórych ustaw w Radna Małgorzata Popławska poinfor- uchwalenia wynika z art. 17 ustawy Prawo celu zwiększenia udziału obywateli w proce- mowała, że mieszkańcy ul. Błotnej w Gródku ochrony środowiska. sie wybierania, funkcjonowania i kontrolowa- wnioskują o posypanie i utwardzenie drogi. - zmian w budżecie Gminy Gródek na nia niektórych organów publicznych. Samochody grzęzną przy wjazdach do swo- 2018 r.; Skarbnik Gminy Małgorzata Łu- - zmian w uchwale w sprawie uchwalenia ich posesji. Wójt Wiesław Kulesza wyja- szyńska wyjaśniła, iż przed rozpoczęciem Statutu Gminy Gródek; Sekretarz Gminy śnił, że w planach jest kompleksowy remont dzisiejszej sesji radni otrzymali poprawiony Lilia Waraksa wyjaśniła, iż większość zmian i utworzenie czegoś na styl deptaku w kie- projekt uchwały, który różni się od poprzed- wynika również z wejścia w życie ustawy o runku Zarzeczan, połączony z przebudową niej wersji, gdyż pierwotnie wstawiono błęd- zmianie niektórych ustaw w celu zwiększe- mostku na rzece. ny numer sesji oraz obecnie dodano § 9, który nia udziału obywateli w procesie wybierania, Radny Janusz Cimochowicz wnioskował ustala plan przychodów i kosztów dla samo- funkcjonowania i kontrolowania niektórych o podsypanie i wyrównanie drogi gminnej Zu- rządowych zakładów budżetowych, zgodnie organów publicznych. Ustawa wprowadza bry – Mostowlany. Poinformował również, że z załącznikiem nr 6. Takich zapisów wyma- szereg zmian w pracy organów Gminy i omó- opóźnia się wyrównanie i żwirowanie dróg gają przepisy ustawy. wiła najistotniejsze z nich, m.in. głosowanie powiatowych Zubki – Świsłoczany, na które (Wszystkie uchwały podjęte jednogłośnie w formie elektronicznej, wydłużenie okresu Powiat Białostocki podpisał już umowę z Wy- oprócz tej jednej z 1 głosem wstrzymują- kadencji, sposób rozpatrywania skarg i po- konawcą. Prosił o interwencję w tej sprawie cym się. ) wołanie nowej stałej komisji do tych celów, Pana Wójta. Stwierdził również, że oświe- - dopuszczenia zapłaty podatków i innych transmisje z obrad czy też coroczny raport tlenie na wsiach powinno być włączone do opłat stanowiących dochody budżetu gminy o stanie Gminy przedstawiany przez Wójta. godziny 23:00, a nie tak jak dotychczas - do Gródek instrumentem płatniczym; Skarb- - dotacji celowej na roboty budowlane godziny 22:00. Wójt Wiesław Kulesza wynik Gminy wyjaśniła, iż dotyczy to założenia wykonywane przy zabytku wpisanym do jaśnił, że Wójt nie może wpływać na wyko- 3 terminali płatniczych umożliwiających do- rejestru zabytków; Wójt Gminy Wiesław nawcę prac, który ma podpisaną umowę z konywania mieszkańcom płatności bezgotów- Kulesza poinformował o złożonym wniosku Powiatem Białostockim. Termin wykonania kowych w Urzędzie Stanu Cywilnego oraz na Parafii Prawosławnej p.w. Św. Apostoła Jana jest jeszcze zachowany i Powiat Białostocki stanowiskach podatków i opłat lokalnych. Teologa w Mostowlanach, który dotyczy dofi- czeka na realizację. - zmiany uchwały w sprawie wyboru me- nansowania robót budowlanych polegających Radna Grażyna Kubiak poinformowała,

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 6 Sprawy Samorządowe

że droga do Dzierniakowa jest bardzo zakrza- Gminy odpowiedział, że należy w pierwszej rami domów, które są w danej alejce. Ułatwi czona, jest wąsko i niebezpiecznie, szczegól- kolejności rozpatrzyć możliwości dofinanso- to dojazd do posesji. nie na zakrętach. Taka sama sytuacja występu- wania takiej inwestycji. Przewodniczący Rady poinformował, iż je na drodze do Piłatowszczyzny. Wójt odpo- Radny Andrzej Konończuk odnosząc się 1 września wpłynęło pismo od mieszkańców wiedział, że są to drogi powiatowe i zostanie do przejazdów kolejowych na drogach nie- wsi Zubry, które odczytał. to zgłoszone Powiatowemu Zarządowi Dróg. publicznych dodał, że zostaną ona zlikwido- Jerzy Ostapczuk - Dyrektor Gminne- Radna Katarzyna Rogacz wnioskowała wane i wnioski w celu ich zachowania można go Centrum Kultury zaprosił na najbliższe również o zabezpieczanie przed zimą i od- składać do PKP, co może dotyczyć w szcze- wydarzenia organizowane przez GCK, m.in. malowanie placów zabaw w Waliłach-Stacji gólności rolników dojeżdżających do pól i 520-lecie Gródka, pokaz filmu „Wieś pływa- i Pieszczanikach. łąk. Prosił o przybliżenie informacji w za- jących krów”. Przewodniczący Wieczysław Gościk kresie dofinansowania dla mieszkańców wy- Henryk Gorodowienko - sołtys Bielewicz zwrócił uwagę, że należy podjąć działania w miany pieców i termomodernizacji domów. wnioskował o wycinkę topoli przy świetli- celu zakupu rębaka, co umożliwi odkrzacza- Wójt Wiesław Kulesza poinformował, że w cy wiejskiej oraz o dodatkowe oświetlenie nie poboczy. kwestii możliwości uzyskania dofinansowa- przy budynku. Radna Anna Petelska wnioskowała o nia na takie cele 5 października w Gminnym Dorota Sulżyk - redaktor naczelna Wia- utwardzenie drogi w Waliłach-Dworze mię- Centrum Kultury organizowane jest spotkanie domości Gródeckich zaprosiła do udziału dzy blokami. Studzienki na tej drodze są sta- informacyjne przez Wojewódzki Funduszu w konkursie „Jesteśmy z nich dumni” doty- le zasypywane, głównie podczas równania i Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej czącym napisania tekstu o ludziach z naszej należy to udrażniać. Jest to droga uczęszcza- w Białymstoku, do którego należy składać gminy, z których jesteśmy dumni. na przez wielu mieszkańców. Dodała, że soł- wnioski. Danuta Garkowska - Zastępca Dyrekto- tys ze wsi Waliły wnioskowała o ustawienie Radna Monika Ratyńska wnioskowała ra Szkoły Podstawowej w Gródku zapro- znaku teren zabudowany na wjeździe do wsi i o montaż progu zwalniającego w Załukach siła na Dzień Nauczyciela organizowany w taki znak potrzebny jest również w Waliłach- oraz ustawienie lustra na skrzyżowaniu. Wójt Szkole Podstawowej w dniu 11 października -Dworze przed blokami na drodze gminnej. Gminy poinformował, że taki wniosek trafił oraz na Święto Szkoły Podstawowej w dniu Prosiła również o ustawienie na tej drodze już do Powiatu Białostockiego. 8 listopada. znaku ostrzegawczego o zwierzętach gospo- Radny Janusz Cimochowicz w nawiąza- darskich – bydle. Wójt Wiesław Kulesza po- Sprawy różne niu do pisma mieszkańców wsi Zubry przy- informował, że jest szansa na wykonanie tych Iwona Bilkiewicz - sołtys Wiejek wnio- pomniał, iż wielokrotnie wnioskował o wy- przedsięwzięć jeszcze w tym roku. skowała o wycinkę krzaków przy przystan- konanie placu zabaw we wsi, jednak wnio- Radna Anna Petelska wnioskowała o usta- ku we wsi. sek rozpatrywany był negatywnie ze względu wienie przenośnej toalety przy cmentarzu Radna Grażyna Kubiak zgłosiła problem na niewielką ilość dzieci, co uniemożliwiało prawosławnym w Gródku. ze studzienką na ul. Tartacznej w Waliłach - składanie wniosków o dofinansowanie z UE. Radna Dorota Popławska poprosiła o Stacji. Poinformowała również, że Agencja Po przyjęciu protokołu z obrad XLII i XLIII podsypanie zjazdu z ul. Polnej w Gródku do Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Sesji Rady Gminy, Przewodniczący Rady sklepu Arhelan. Dodała, że jest to co jakiś rozpoczęła przyjmowanie wniosków w spra- Wieczysław Gościk zamknął obrady XLIV czas wykonywane, jednak po opadach pia- wie strat spowodowanych suszami. Sesji Rady Gminy Gródek. sek i żwir są wymywane i dziury powstają Radna Katarzyna Rogacz zwróciła uwagę W relacji wykorzystano protokół XLIV Se- na nowo. na problem drogi w Królowym Moście przy sji Rady Gminy Radna Wiera Tarasewicz wnioskowała o jednej z kwater agroturystycznych, która w ujęcie w budżecie na 2019 r. wymiany chod- trakcie opadów deszczu rozmywa się oraz Opracowanie ników na ul. Południowej w Gródku. Wójt wnioskowała o ustawienie tabliczek z nume- Dorota Sulżyk▲

Informacja o pracy Wójta w okresie międzysesyjnym w trybie przetargu publicznego, obejmującego działkę Nr 312 o powierzchni 1900 m² w Kołodnie; Poprzednia Sesja Rady Gminy Gródek, zwołana w trybie zwyczaj- • W sprawie wykazu nieruchomości przeznaczonych do sprzedaży w nym, odbyła się w dniu 27 lipca 2018 r. Uchwały przyjęte na Sesji są trybie bezprzetargowym, obejmującego: lokal mieszkalny Nr 16 wraz realizowane na bieżąco. z udziałem w działce i częściach wspólnych przy ul. Michałowskiej 5 Ponadto, w dniu 13 września 2018 r. odbyła się Sesja Rady Gminy i lokal mieszkalny Nr 4 wraz z udziałem w działce i częściach wspól- Gródek zwołana w trybie nadzwyczajnym z uwagi na konieczność zle- nych przy ul. Michałowskiej 9 w Gródku; cenia odpowiedniej merytorycznie komisji Rady Gminy zbadania zarzu- • zmian w budżecie Gminy Gródek na 2018 r.; tów podniesionych w skardze na działanie Gminnego Ośrodka Pomocy • W sprawie powołania komisji konkursowej na stanowisko Dyrek- Społecznej w Gródku w zakresie weryfikacji uprawnień do świadczeń tora Szkoły Podstawowej w Gródku; pomocy społecznej oraz wyznaczenia terminu rozpatrzenia skargi przez • W sprawie określenia wzoru wniosku oraz zasad i trybu przyznawa- Radę Gminy Gródek. nia nagrody rocznej kierownikom samorządowych instytucji kultury; Ponadto, przedmiotem obrad była uchwała w sprawie zmian w bu- • W sprawie zaciągnięcia długoterminowego kredytu bankowego na dżecie Gminy Gródek na 2018 r. z uwagi na konieczność aktualizacji pokrycie deficytu budżetu oraz na wyprzedzające finansowanie działań danych w zakresie zaplanowanych przedsięwzięć inwestycyjnych. finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej; • W sprawie powierzenia pełnienia obowiązków Dyrektora Szkoły 1. W okresie międzysesyjnym wydałem szereg zarządzeń: Podstawowej w Gródku; • W sprawie określenia sposobu wykonania uchwał Rady Gminy Gró- • W sprawie przedstawienia informacji o przebiegu wykonania bu- dek (podjętych na XLII i XLIII Sesji Rady Gminy); dżetu gminy za półrocze 2018 r. oraz z wykonania planów finansowych • W sprawie wykazu nieruchomości przeznaczonych do sprzedaży samorządowych instytucji kultury;

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 Sprawy samorządowe 7

• W sprawie upoważnienia Dyrektora Przedszkola Samorządowego kwocie 367 403,16 zł, na którą składają się środki UE w wysokości 326 w Gródku do udzielania zwolnień z opłat za korzystanie z wychowa- 121,95 zł oraz współfinansowanie krajowe z budżetu Państwa w wyso- nia przedszkolnego; kości 21 281,21 zł. Wkład własny Gminy Gródek wynosi 45 409,44 zł; • W sprawie zatwierdzenia konkursu na stanowisko Dyrektora Szko- 2) „Rewitalizacja budynku byłego OSP i przyległych terenów w No- ły Podstawowej w Gródku; wosiółkach poprzez adaptację na świetlicę wiejską” – całkowita wartość • W sprawie powierzenia stanowiska Dyrektora Szkoły Podstawo- projektu wynosi 290 049,80 zł, dofinansowanie w wysokości 89% w wej w Gródku; kwocie 258 144,25 zł, na którą składają się środki UE w wysokości 229 • W sprawie założeń do projektu budżetu gminy Gródek na 2019 r. ; 139,34 zł oraz współfinansowanie krajowe z budżetu Państwa w wyso- • W sprawie przygotowania materiałów planistycznych do projektu kości 29 004,92 zł. Wkład własny Gminy Gródek wynosi 31 905,54 zł. budżetu gminy Gródek na 2019 r. ; Wykonanie modernizacji tych obiektów zamknie kompleksowo pro- • W sprawie upoważnienia do sporządzania aktów pełnomocnictwa blem remontu świetlic funkcjonujących na terenie gminy. do głosowania w wyborach do rad gmin, rad powiatów, sejmików wo- Ogłoszone przetargi na wyłonienie wykonawców tych inwestycji poka- jewództw i rad dzielnic m. st. Warszawy oraz wyborów wójtów, burmi- zuje trwający problem z brakiem firm na rynku, które podjęłyby się prac strzów i prezydentów miast; budowlanych. W przetargu nieograniczonym na przebudowę świetlicy • W sprawie powołania zespołu do realizacji zadań związanych z or- w Wiejkach nie wpłynęła żadna oferta, w przetargu nieograniczonym ganizacją i przeprowadzeniem na obszarze gminy Gródek wyborów sa- na przebudowę świetlicy w Nowosiółkach wpłynęła 1 oferta, dwukrot- morządowych zarządzonych na dzień 21 października 2018 r.; nie przewyższająca wartość szacunkową zadania. Miejmy nadzieję, że • W sprawie zmiany zarządzenia Wójta Gminy Gródek w sprawie kolejny przetarg pozwoli na wyłonienie wykonawców i przystąpienie ogłoszenia I edycji Nagrody Wójta Gminy Gródek „Biały Gryf”; do realizacji prac budowlanych. • W sprawie przeprowadzenia konsultacji projektu uchwały w spra- • Wykonawca: Przedsiębiorstwo Tibia Sp. z o.o. z siedzibą w Bia- wie Programu Współpracy Gminy Gródek z Organizacjami Pozarzą- łymstoku zakończyło roboty budowlane, a następnie dokonano odbioru dowymi na 2019 r.; protokolarnego zadania: „Budowa sieci wodociągowej przy ul. Agre- • W sprawie zmiany planu finansowego Urzędu Gminy Gródek na stowej w Gródku” o wartości 66 420 zł oraz zadania: „Rozbudowa sieci 2018 r. obejmującego plan budżetu i jednostki; wodociągowej i kanalizacji sanitarnej na ul. Pięknej w Waliłach-Stacji” • W sprawie informacji z wykonania budżetu Gminy Gródek za II o wartości 528 900 zł. kwartał 2018 r.; • W zakresie obiektów użyteczności publicznej, zawarłem umowę z • W sprawie Regulaminu Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjal- Panem Romanem Tarasewiczem, prowadzącym działalność gospodar- nych w Urzędzie Gminy Gródek; czą pod nazwą INSTALACJA RTV-SAT Roman Tarasewicz z siedzibą a także: w Michałowie, na realizację zadania pn. „Budowa oświetlenia na ul. - obwieszczenie z dnia 16 sierpnia 2018 r. o okręgach wyborczych, ich Szkolnej (koło posesji Nr 11) w Waliłach-Stacji”. Koszt wykonania granicach i numerach, liczbie radnych wybieranych w każdym okręgu przedmiotu umowy wynosi 49 500 zł. wyborczym oraz o wyznaczonej siedzibie gminnej komisji wyborczej, Ponadto zleciłem Przedsiębiorstwu Produkcyjno Usługowemu FOR- dla wyborów do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw i rad MAT Piotr Szutkiewicz, wykonanie altany rekreacyjnej na działce Nr dzielnic m.st. Warszawy oraz wyborów wójtów, burmistrzów i prezy- ew. geod. 125 w obrębie ew. Skroblaki. Koszt wykonania zlecenia wy- dentów miast, zarządzonych na dzień 21 października 2018 r. , nosi 23 370 zł - obwieszczenie z dnia 17 września 2018 r. o numerach i granicach • W wyniku podpisanej umowy ze Spółdzielnią Kółek Rolniczych w obwodów głosowania, wyznaczonych siedzibach obwodowych komi- Michałowie, trwają prace budowlane w ramach zadania „Przebudowa sji wyborczych, lokalach obwodowych komisji wyborczych dostoso- ul. Piaskowej w Gródku”. Wartość inwestycji wynosi 328 259,72 zł. wanych do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz możliwości głoso- Ponadto, w zakresie dróg gminnych: wania korespondencyjnego i głosowania przez pełnomocnika w wybo- - podpisałem umowę na wykonanie projektu budowlanego zadania rach do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw oraz wyborów „Przebudowa ul. Cmentarnej w Gródku” o wartości 6 500 zł brutto; wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, zarządzonych na dzień 21 - zleciłem wykonanie przeglądu 5-letniego obiektów mostowych, bę- października 2018 r. dących własnością Gminy Gródek. Przegląd wykonała specjalistyczna firma „Usługi Inżynierskie MT – Mosty” Tadeusz Maciak za kwotę 1 2. W zakresie ewidencjonowania przedsiębiorców będących oso- 230 zł brutto; bami fizycznymi w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalno- - dokonano podsypki żwirem dróg w miejscowościach: Gródek, Wa- ści Gospodarczej, do Urzędu Gminy Gródek wpłynęło 5 wniosków o liły-Stacja, Waliły. wpis do Ewidencji, 5 wniosków o zmianę wpisu, 5 wniosków o wpis informacji o zawieszeniu działalności gospodarczej oraz 2 wnioski o 4. W wyniku przeprowadzonych postępowań o udzielenie zamó- wpisie informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodar- wienia w trybie przetargu nieograniczonego został wyłoniony Wy- czej. Przedłożone wnioski zostały przekształcone na formę dokumen- konawca: tu elektronicznego i przekazane do Centralnej Ewidencji i Informacji o • zadania „Zakup biletów miesięcznych na potrzeby dowozu dzieci do Działalności Gospodarczej. Szkoły Podstawowej i Przedszkola Samorządowego w Gródku w roku szkolnym 2018/2019”, którym jest Podlaska Komunikacja Samocho- 3. W zakresie spraw inwestycyjnych: dowa Nova Spółka Akcyjna z siedzibą w Białymstoku.; • W dniu 4 września 2018 r. podpisałem dwie kolejne umowy na do- • zadania „Dowóz dzieci niepełnosprawnych z terenu Gminy Gródek finansowanie projektów Gminy Gródek ze środków Unii Europejskiej. w roku szkolnym 2018/2019”, którym jest Firma: Regularny Przewóz Umowy dotyczą dofinansowania w ramach Regionalnego Programu osób Ryszard Grzywacz z siedzibą w Wyszkowie za wynagrodzenie ry- Operacyjnego Województwa Podlaskiego następujących projektów: czałtowe w kwocie 73 656 zł brutto. 1) „Rewitalizacja budynku byłej szkoły i przyległych terenów w Wiejkach poprzez adaptację na świetlicę wiejską” – całkowita wartość 5. Zarządzeniem Nr 316 /18 z dnia 31 sierpnia 2018 r zatwierdzi- projektu wynosi 412 812,60 zł, dofinansowanie w wysokości 89% w łem konkurs na stanowisko Dyrektora Szkoły Podstawowej w Gródku,

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 8 Sprawy samorządowe

który odbył się w dniu 22 sierpnia 2018 r. Mam zaszczyt Państwu za- ście podziękowaliśmy rolnikom za tegoroczne plony podczas Dożynek komunikować, że w wyniku konkursu powierzyłem stanowisko Dyrek- Gminnych zad zalewem w Zarzeczanach. Na podkreślenie zasługują tora Szkoły Podstawowej w Gródku Pani Annie Grycuk, której oficjal- projekty realizowane w ramach Inicjatyw Lokalnych w Gminie Gró- nie serdecznie gratuluję oraz życzę pomyślności i sukcesów w pracy na dek, ukazujące kreatywność i bogactwo pomysłów mieszkańców na- rzecz młodego pokolenia naszej Gminy. szej Gminy. Wszystkim zaangażowanym w organizację i realizację tych przedsięwzięć, a także uczestnikom serdecznie dziękuję. 6. W ramach bieżącej działalności Urzędu Gminy: • w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego wydano 11. Ponadto uczestniczyłem: 21 decyzji o warunkach zabudowy oraz 2 decyzje o ustaleniu lokaliza- - w posiedzeniach komisji stałych Rady Gminy Gródek; cji inwestycji celu publicznego; - w spotkaniach z mieszkańcami Gminy; • w zakresie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi wy- - w uroczystym rozpoczęciu roku szkolnego w Szkole Podstawowej dano 34 decyzje określające wysokość opłat w związku z zaległościami w Gródku. w opłacie za I i II kwartał 2018 r. Gródek, dnia 28 września 2018 r. 7. W minionym okresie odbyło się szereg przedsięwzięć kultural- no-społecznych: kolejna bardzo udana edycja imprezy plenerowej „Sia- Wójt Gminy Gródek brouskaja Biasieda”, która stała się dobrą marką naszej Gminy, uroczy- mgr Wiesław Kulesza

OPŁATA ZA USŁUGI WODNE CD. W nawiązaniu do artykułu, który ukazał się w sierpniowym wydaniu gazety, dotyczącego opłaty zmiennej kwartalnej za usłu- gi wodne, wprowadzonej wejściem w życie nowej ustawy Prawo wodne i naliczonej przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie dla Gminy Gródek, zgodnie z obowiązującym pozwoleniem wodnoprawnym, w wysokości 166 335,00 zł za po- bór wód powierzchniowych z cieku N na potrzeby ziemnego zbiornika małej retencji „Zarzeczany”, jest nam miło poinformować, że w/w organ uwzględnił przedłożoną przez Komunalny Zakład Budżetowy w Gródku w sierpniu br. specjalnie przygotowaną opinię hydrologiczną i ponownie przeliczył opłatę w oparciu o rzeczywisty pobór wód. Z związku z powyższym, Państwowe Go- spodarstwo Wodne Wody Polskie określiło Gminie Gródek za okres I kwartału opłatę zmienną w wysokości 4 628,00 zł za po- bór wód powierzchniowych na potrzeby ziemnego zbiornika malej retencji „Zarzeczany”.

Wójt Gminy Gródek Wiesław Kulesza

Aktualności Badania trwają części Puszczy Knyszyńskiej na leśny plener fotograficzny. Pod prze- Na początku września nasz podleśniczy Krzysztof Gabiec zna- wodnictwem leśnika uczestnicy łapali ostatnie jesienne promienie lazł w tamie bobrowej żuchwę niedźwiedzia. Zważywszy na fakt, że słońca. Dodatkowo w ramach pleneru odbyły się zajęcia edukacyjne. ostatnie niedźwiedzie żyły na terenie obecnego Nadleśnictwa Waliły minimum 300 lat temu, było to wyjątkowo sensacyjne odkrycie. Z początkiem października kość trafiła do badań do Zakładu Paleozo- ologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Na miejscu żuchwa została do- kładnie pomierzona i sfotografowana, a następnie naukowcy pobrali próbę niezbędną do wykonania badań. Na te wyniki musimy niestety jeszcze poczekać. Najprawdopodobniej w styczniu będziemy już wiedzieć, ile lat temu żył nasz niedźwiedź (badanie metodą radiowę- glową), z jakiej rodziny pochodził (badania genetyczne), a nawet co jadł (badania izotopowe). Dotychczas otrzymaliśmy wstępny opis naszego znaleziska wykona- ny przez specjalistów z UWr. Wiemy już, że był to niedźwiedź brunat- ny (Ursus arctos arctos), więc wiek znaleziska nie może być większy niż 20 tysięcy lat. Na podstawie starcia koron zębowych określono, iż był to stary osobnik, powyżej 25 lat. Uzyskane pomiary nie pozwoliły jednoznacznie określić płci badanego okazu. Na podstawie wielkości i masywności poszczególnych elementów żuchwy, szczególnie kła Fotografowie poznawali ważne dla przyrody i dla historii miejsca w można przypuszczać, że to nieduży samiec lub bardzo duża samica. Nadleśnictwie Waliły oraz tajniki pracy leśnika i gospodarki leśnej. Małgorzata Zbyryt (Nadleśnictwo Waliły) Efektem tego spotkania są nietuzinkowe obrazy uchwycone podczas całej doby ze szczególnym uwzględnieniem złotej i błękitnej godziny. I Plener fotograficzny W ramach porozumienia część zdjęć zostanie wykorzystana w celach Sobota 20 października przebiegła w Nadleśnictwie Waliły pod edukacyjnych i promocyjnych Nadleśnictwa Waliły. znakiem fotografii. Grupa profesjonalistów zrzeszonych w Biało- Tekst i zdjęcie: Małgorzata Zbyryt (Nadleśnictwo Waliły) stockim Towarzystwie Fotograficznym wybrała urokliwe zakątki tej

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 Aktualności 9

Szlachetna Paczka 2018 – Gródek nej Paczki. Zawsze we dwie wolontariuszki odwiedzamy rodziny, Szlachetna Paczka to ogólnopolski projekt społeczny polegający odbywamy rozmowy, poznajemy sytuację i zgłaszamy rodzinę do na współpracy darczyńców z wolontariuszami. System Szlachetnej systemu, uwzględniając kryteria wynikające z projektu. Paczki opiera się działaniach, gdzie wolontariusze i darczyńcy po- Możemy jeszcze uwzględnić państwa - czytelników propozycje magają potrzebującym rodzinom. rodzin, mając do dyspozycji czas do 7.11.2018. Do tegorocznej edycji zgłosiło się 13 wolontariuszek (Gąsowska Lider rejonu Gródek - D. Garkowska Bożena, Gąsowska Ewa, Klimowicz Ewa, Klimowicz Paulina, Lule- wicz Magdalena, Mieleszko Wioleta, Józwowicz Milena, Popławska NOWY DZIELNICOWY Monika, Gierasimczuk Lilla, Łukoszyk Ilona, Greś Elżbieta, Koga- Od kwietnia 2018 r. Gródek i Zarzeczany mają nowego dziel- czewska Monika). Pozyskałyśmy historie 18 rodzin. Zgłoszenia ro- nicowego – aspiranta Tomasza Mularczyka (tel. kontaktowy dzin wpływały z różnych kręgów społecznych, np. z GOPS-u, szkoły, 885997197), od lipca tego roku we wsiach gminy Gródek dziel- przedszkola czy osób prywatnych. Jedna rodzina z gminy Michałowo nicowym jest starszy sierżant Patryk Marcińczyk (tel. kont. została anonimowo zgłoszona do systemu ogólnopolskiego Szlachet- 604495677) Wieś pływających krów Bielenia. W filmie byli po prostu sobą - a jest to chyba najtrudniejsza W festiwalowym opisie filmu„Wieś pływających krów” czyta- rola… I wybrnęli z niej znakomicie – naturalnie i profesjonalnie. Pan my: „Troje młodych berlińczyków ze wspólnoty Spirit Center, dba- Stanisław zdradził, że myślał, iż przed pokazem dostanie zawału. Tak jącej o duchowy rozwój swoich członków za pomocą jogi, medy- się denerwował, bo filmu jeszcze nie widział i nie wiedział, jakie sce- tacji, szamańskich rytuałów czy lekcji przetrwania w lesie, posta- ny zostaną wykorzystane. A pani Kasia dużo nagrała, ale nie wszystko nawia udać się na polską wieś. Jak na prawdziwych pielgrzymów było w filmie. - Nie pokazano, jak chleb piekliśmy, pieczarki na po- przystało, Ellen, Mario i Jon jadą na Wschód, aż pod granicę Polski lu zbieraliśmy, motyką ziemniaki kopaliśmy. Mieliśmy 3 ogniska, oj z Białorusią, gdzie od miejscowego gospodarza, Stanisława, wynaj- działo się. Jak Niemcy jedli liście i trawę, mówiłem: jedzcie, jedzcie, mują stuletni drewniany dom. Chcą spędzić tu wakacje, pracować w zobaczymy, jak długo pociągnięcie. I po tygodniu zachorowali. Ale polu i być blisko natury i kultury - w ich mniemaniu nieskażonych naszą księżycówę pili i chwalili. jeszcze cywilizacją. Przybysze i miejscowi zostali sportretowani w dokumencie Trzaski jak dwa obce plemiona, przypatrujące się sobie z nieufnością, przez którą przebija jednak wzajemna fascynacja. Z perspektywy rolników Niemcy sprawiają wrażenie nieszkodliwych wariatów (jak można nie jeść mięsa i myć się nago na oczach całej wsi?), którym można jednak pozazdrościć obycia i swobody. Niemcy odkrywają zaś, że prowadzenie gospodarstwa nie jest romantyczną sielanką, tylko ciężką pracą - za to na własnej ziemi. Inne style życia, inne wartości, inne języki, nawet inna muzyka - czy jest cokolwiek, co łączy te dwa światy? Może po prostu marzenie o tym, że gdzieś jest lepsze, prawdziwsze życie?” ( za:www.filmweb.pl)

Katarzyna Trzaska pochodzi z Torunia, jest absolwentką filo- logii angielskiej UMK w Toruniu; studiowała reżyserię filmową na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Fot. Radosław Kulesza | GCK w Gródku w GCK | Kulesza Radosław Fot. Autorka nagradzanych na całym świecie filmów dokumentalnych „10 lat do Nashville” oraz „Maksimum przyjemności”. Reżyserka Rozmowa z Katarzyną Trzaską i bohaterami filmu fabularna i tealtralna – teatr telewizji „Humani” 2016 r. oraz spektakl przeprowadzona tuż pojego projekcji „Mulholland Drive” na podstawie filmu Davida Lyncha w Teatrze Dramatycznym w Toruniu (współreżyseria z Edytą Wróblewską i Dorota Sulżyk: Szukaliście do filmu miejsc nieskażonych cywi- Maciejem Marczewskim). Autorka scenariuszy i reżyserka progra- lizacją. Jak udało się trafić do Podozieran? Czy właśnie o takim mów telewizyjnych (m.in. „Polacy z wyboru” dla stacji Canal + Di- miejscu myśleliście? scovery). Obecnie mieszka w Warszawie. Katarzyna Trzaska: Film miał być realizowany w Brzostowie nad Biebrzą, miejscu rodzinnym mojego taty. Właśnie tam, gdzie w filmie przepływały rzekę krowy. Ale rodzina naszych kuzynów zrezygnowała. Przed pokazem filmu pt. „Wieś pływających krów” w reż. Katarzy- Moim przyjacielem jest Aleksander Mielnicki – bratanek pana Miel- ny Trzaski mogliśmy obejrzeć jedynie zwiastun filmu. Był na tyle in- nickiego, który mieszkał kiedyś w Raduninie. Pojechaliśmy do Radu- teresujący, że 6 października przyciągnął do sali kinowej w Gródku nina, ale niestety, nie udało nam się tam znaleźć właściwych prawdziwy tłum. Na frekwencję wpłynęła oczywiście również infor- bohaterów. I ruszyliśmy autkiem dalej, za Waliły-Stację, za Gródek. macja, że w dokumencie występują mieszkańcy Podozieran i okolic. Tam, gdzie drogi były coraz mniejsze. I zaczęłam pukać do drzwi. W Widzowie reagowali bardzo emocjonalnie, nie brakowało śmiechu. Bielewiczach, Wiejkach. I ciągle to było nie to, czego szukaliśmy. W Obejrzeliśmy film humorystyczny, ale i wzruszający, refleksyjny. -By wyniku dokumentacji zapoznaliśmy się z rodziną pana Stanisława. liśmy pełni podziwu dla występujących w filmie bohaterów z naszej Zapytaliśmy, czy chcieliby wziąć udział w filmie, który pokaże pracę gminy – Anny i Stanisława Bielenia, Doroty Gryko, pani Bronisławy rolników z tych stron, ich zwyczaje, tradycje i konfrontację z niemiec-

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 10 Rozmowa kimi gośćmi. I szczęśliwie, pan Stanisław i pani Anna zgodzili się. I Niemcy normalnie przyjeżdżają na Podlasie i pomyślałam, że nie bę- dzięki temu powstał film. dziemy ułatwiać tego kontaktu. Jak okazuje się, ten kontakt jest moż- DS: Oglądając fragment w zwiastunie, zaskoczyła mnie ta rzeka, liwy bez tłumacza. której w Podozieranach nie ma. DS: Ale ciekawość była, żeby się od nich czegoś dowiedzieć? KT: Muszę Państwa przeprosić, to taka fikcja filmowa. Te tereny KT: Ciekawość była po obu stronach – niemieckiej i polskiej, żeby zostały w filmie pomieszane. Dla filmu idea pływających krów była się dowiedzieć, jak oni żyją, z czego żyją, z kim żyją. ważna i uznałam, że warto ją dołączyć. Kadr z pływającymi krowami DS: (pytanie skierowane do bohaterów) Jak porozumiewaliście był nagrywany w Brzostowie nad Biebrzą. się z Niemcami? DS: Ale jest to film dokumentalny? Anna Bielenia: Trochę rękami, trochę nogami… KT: W stu procentach. Nie wiedzieliśmy, co się wydarzy. Spotkanie Stanisław Bielenia: To zależy. Jestem osobą bardzo otwartą, dla- bohaterów jest autentyczne i wszystkie sytuacje z tym związane również. tego dla mnie nie było większej bariery. Można się dogadać, trzeba DS: Pani Kasiu, o czym miał być ten film? Czy wyobrażenia o tylko chcieć. nim pokryły się z rzeczywistością? DS: Jest w filmie taka bardzo fajna rozmowa między wami o tym, KT: Film miał być przede wszystkim o tym, co ludzie z miasta myślą jacy oni są. Dziwicie się, że potrafią żyć bez techniki, bez komórek. o życiu na wsi. Często wyolbrzymiają, idealizują to wiejskie życie jako Jak postrzegaliście tych turystów z Niemiec? bliskie natury, takie sielskie, mistyczne. Państwo najlepiej wiecie, że na SB: Jak dziwaków. Oni też mieli komórki, ale taka ich była rola. Było wsi trzeba bardzo ciężko pracować. To życie pełne wyrzeczeń, smut- widać po ich ubiorze, wyglądzie, że są inni. Zachwycali się kwiatkami, ków i nie zawsze pamięta się o ekologii, o zdrowym odżywianiu się. A na tym koncentrują się mieszkańcy wielkich miast, w tym przypadku nasi bohaterowie z Berlina. Ludzie z wielkich miast marzą o życiu na wsi, podczas gdy ludzie ze wsi często marzą o życiu w mieście, żeby było im łatwiej i wygodniej. Na prowincji często uważa się, że Niem- cy to ludzie zamożni. To wszystko w filmie uległo konfrontacji. Akurat udało mi się znaleźć takich Niemców, którzy chcą żyć bez pieniędzy. DS: Pan Stanisław mówi w filmie, że nie dałby rady żyć w mie- ście, dusi się tam. Rozmawiając wielokrotnie z mieszkańcami naszych wsi również słyszałam takie słowa, oni niekoniecznie chcą mieszkać w mieście. KT: Tu chodziło mi o wyludnianie się wsi. Wielu młodych emigruje do miasta, najpierw po naukę, a potem niekoniecznie chcą wracać. Ale na szczęście są osoby, które odnajdują sens i radość w życiu na wsi. DS: Niemcy, którzy przyjechali do Podozieran, idealizowali wieś. Kwiatkowski Kamil Fot. Ale wyjeżdżali już chyba z innym poczuciem. Przekonali się, że lu- Katarzyna Trzaska z bohaterami filmu dzie na wsi bardzo ciężko pracują. KT: Byli bardzo zaskoczeni, jak ciężka i żmudna jest praca na go- ziółkami. Ale mówiłem im, że tym się nie da wyżywić. Potrzebny jest spodarstwie. Tu jeszcze dochodzi aspekt ich weganizmu; kwestie do- chleb, mięso. Dziwili się, że trzeba zabić krówkę, czy świnkę i potem tyczące zwierząt, ich hodowli są dla nich drażliwe. Myślę, że wyje- je zjeść. Ale każdy ma swoje życie. chali pełni szacunku dla bohaterów ze wsi i tego, jak zostali przyjęci. DS: Było coś, co Wam się w nich podobało? Bo wieś przyjęła ich z otwartymi ramionami. SB: Tak: luz, podejście do pewnych spraw. Razem się śmialiśmy, DS: Właśnie też o to chciałam zapytać. Jak wieś przyjęła tury- bawiliśmy się. Jonatan pomagał w wykopkach. stów z Niemiec, ekipę filmową? I jak długo tam byliście? KT: W filmie nie ma sceny, jak oni ubijają masło i jak pan Stanisław KT: Nie przebywaliśmy tam bardzo długo, około miesiąca, ale wieś uczy wyplatać wiklinowe koszyki. Ale to wszystko mamy w nagranych przyjęła nas bardzo serdecznie, były dożynki, były ogniska. Niemcy materiałach: jak uczą się wiązać miotły, wypiekać chleb. Film musi być też starali się dać coś od siebie, przygotowali program artystyczny, ograniczony. Ale mamy bardzo dużo niewykorzystanych materiałów. np. taniec hinduski. Niemieccy turyści to postaci niecodzienne, bar- DS: W filmie pani Bronia mówi o Niemcach, że to przyjemni lu- dzo kolorowe. Oni są też dziwni, niecodzienni dla samych Niemców, dzie i, że będziecie za nimi tęsknić. dla niemieckiego widza. Bronisława Bielenia: Tak, byli bardzo przyjemni i tęsknimy za ni- DS: Czy mieszkańcy wsi chętnie zgodzili się wystąpić w filmie? mi. Bo oni byli tacy weseli, śmieszni. Czy długo trzeba ich było namawiać? SB: Przynajmniej coś się działo w okolicy. Na dożynki i ogniska za- KT: Zgodzili się od razu, a my ze swojej strony staraliśmy się nie praszaliśmy znajomych ze wsi i okolic. przeszkadzać im w pracy codziennej. Głos z Sali: Zdjęcia do filmu były kręcone 3 lata temu. Do tej pory DS: Czy ich role, wypowiedzi były wyreżyserowane, czy też wnie- trwała praca nad nim? śli jakieś swoje własne wypowiedzi? KT: Tak bywa z dokumentami. Długo się je montuje, długo się wy- KT: Wszyscy w tym filmie są sobą. Nie ma mowy o żadnej reżyserii. biera zdjęcia. Film miał premierę na festiwalu Nowe Horyzonty we Mówią to, co myślą. Niemcy chcieli poruszyć dużo różnych tematów – Wrocławiu. I tam przyjechali nasi niemieccy bohaterowie. Bardzo temat środowiska, rolnictwa, hodowli zwierząt. A pan Stanisław chciał spodobał się im ten film. „Wieś pływających krów” niedługo wejdzie pokazać swoją kulturę, tradycje wiejskie tych stron. do małych studyjnych kin, m.in. będzie pokazywana w kinie Forum w DS: Bariera językowa stworzyła świetne humorystyczne sceny. Białymstoku – 21 listopada będzie pokaz i rozmowa ze mną – serdecz- KT: Bariera językowa zawsze stwarza humorystyczne sceny. Na- nie wszystkich zapraszam! Kolejne pokazy konkursowe odbędą się na tomiast, kiedy te rozmowy były troszkę głębsze – o życiu, miłości, o festiwalach Toffifest w Toruniu i Provinziale Ebelswalde w Niemczech. śmierci, to trochę pomagaliśmy tłumaczeniem. Ale te początki, któ- Jeśli Państwo zechcecie, to może dom kultury zorganizuje jeszcze ja- re widzimy w filmie, były bez tłumacza, taka była idea. Bo przecież

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 Wydarzenia 11 kieś pokazy. Film będzie miał premierę w TVP dopiero za kilka mie- grzybów, za które Niemcy płacą 250 euro, żeby w ciągu 2 dni nauczyć sięcy i po niej zostanie wydany na płytach DVD. się zbierać w lesie grzyby. Edyta Kaszuba z „Zespołu z Jałówki”: Ja tak naprawdę nie wiedzia- DS: W filmie słyszymy taką kwestię: „Wy macie swoje życie, my łam, o czym ma być ten film, przyjechałam na plan filmowy, żeby coś mamy swoje życie”. Nie wiem, czy potraktować to jako puentę, czy zaśpiewać i zagrać. I nagle, gdy zobaczyłam dwie kobiety, które dzieli może jej zaprzeczenie? Chyba ani pan Stanisław nie czułby się do- wszystko – wiek, narodowość, język, a one tańczyły razem, otworzy- brze w Berlinie, ani ta trójka Niemców w Podozieranach? łam usta ze zdziwienia. To było coś pięknego. Pomyślałam, że wystar- KT: Tak, ale film skupia się na tym, że moment porozumienia na- czy otwarte serce, to, o czym mówił pan Stanisław, żeby ludzie mogli stąpił. Mimo tych wszystkich różnic, to porozumienie na jakimś ele- się porozumieć. Wróciłam do domu z bardzo dobrą energią. Chciałam mentarnym ludzkim poziomie, mimo bariery językowej jest możliwe. zapytać, co się teraz dzieje z niemieckimi bohaterami. Jako że Katarzyna Trzaska jest stypendystką Marszałka Województwa KT: Ellen jest osobą, która żyje w alternatywny sposób dzięki spad- Podlaskiego, w imieniu zarządu podziękował jej obecny na pokazie kowi. Niedawno zakupiła ziemię na Wyspach Kanaryjskich, gdzie za- Wicemarszałek Maciej Żywno. Bardzo pięknie mówił o wartościach mierza założyć komunę. Jest osobą, która bardzo skromnie żyje, zbie- zawartych w filmie, podkreślając, że jest pod wrażeniem otwartości bo- ra przeterminowane jedzenie ze sklepów, dba o środowisko. Ostatnio haterów z Podozieran, co jest dowodem na to, że nasz region potrafi być wyszkoliła się na położną „dulę”, odbiera porody w domu. Mario ma otwarty na inność. „Jestem dumny, że jestem z Podlasia” – zakończył. najwięcej problemów natury społecznej, nie pracuje, nie ma zamia- PS. Film po raz drugi będzie można obejrzeć w niedalekiej przyszło- ru podejmować pracy i żyje z dobroci innych ludzi. Jonatan jest cięż- ści w GCK w Gródku. ko pracującym człowiekiem, bardzo kocha wieś, zajmuje się ogrod- Rozmawiała nictwem, etnobotaniką, zielarstwem. Prowadzi płatne kursy zbierania Dorota Sulżyk▲ Na imieninach Sońki podoba, w każdej chwili możecie Gdyby ów most przemówił, pojechać na most ze swoją kłód- Proszę mi uwierzyć, ką. Może to będzie dobre miejsce włos na niejednej głowie, do oświadczyn? Darek podkreślał, Mógłby się zjeżyć, że jego celem jest, żeby na tym Most łączy brzegi, sąsiednie moście były robione ślubne zdję- wsie, cia. Wysłał już informacje z taką Most ma wiele pojęć, propozycją do wielu fotografów. choć nie każdy o tym wie, Podczas takiej uroczystości nie Most jest budulcem mogło zabraknąć wiersza Ani Sa- stosunków międzyludzkich, dowskiej z Koła „Ale Babki”. Pa- Wiąże też uczucia i formy spo- ni Ania zwróciła uwagę, że słowo łeczne, „most” kryje w sobie „M” jak mi- Dziś tu świętujemy Sońki imie- łość, „O” jak oficer, „S” jak Soń- niny, Fot. Radosław Kulesza | GCK w Gródku w GCK | Kulesza Radosław Fot. ka, „T” jak tragizm, bo przecież Uroczyście witam władze gró- Mamy w gminie nowe miej- były tego dnia najcenniejsze. Bra- miłość Sońki i Joachima była tra- deckiej gminy, sce do spotkań – most im. Sońki kuje nam tego na co dzień. Bywa, giczna. Serdecznie witam Darka Żukow- i Joachima niedaleko Słuczanki i że nawet z sąsiadami prowadzimy Most skiego, Królowego Stojła. Most był tu od dyskusje na portalach społeczno- Most ten okryty jest tajemnicą, Zarówno dziękując za pomysł dawien dawna, tabliczka z imie- ściowych. - Cieszmy się, radujmy Tu się spotykał z Sońką niejaki jego […] niem od czerwca tego roku. Już się i spotykajmy – mówił Darek Joachim – niemiecki oficer, Na moście można rozmawiać, wtedy, inicjator pomysłu nadania Żukowski. Te słowa można uznać Historię Sońki i Joachima jeść, wspominać, śpiewać, tań- mostowi imion bohaterów powie- za credo niedzielnych imienin na Ten most w detalach tajemnicę czyć… Ale można też oglądać ści Ignacego Karpowicza - Darek moście. Darek, wywodzący się z skrywa, pokaz tresury psa. Z taką atrak- Żukowski, sprawdził datę imienin Gródka, obecnie mieszkający w Sońki. I pojawił się pomysł, żeby Wieliszewie pod Warszawą, otrzy- 30 września z tej okazji spotkać mał z rąk Wójta Wiesława Kule- się na moście. szy podziękowanie za kreatywne działania, za społeczne zaangażo- I spotkaliśmy się 30 września na wanie w lokalne życie kulturalne moście na imieninach Sońki, zor- i promocję gminy Gródek. Wójt ganizowanych przez Dariusza Żu- cieszył się, że inicjatywa spotkała kowskiego i Koło Gospodyń „Ale się z zaufaniem mieszkańców. Babki” ze Słuczanki. Goście dopi- Jednym z punktów wydarzenia sali, pogoda również. Przyjemnie było przypinanie kłódek „miło- się rozmawiało we wrześniowym ści” na moście. Wiele osób mia- słońcu, jadło swojskie słuczańskie ło ze sobą takie kłódki, często z przysmaki. Właśnie te rozmowy wypisanymi inicjałami. Drodzy ze starymi i nowymi znajomymi Czytelnicy, jeśli pomysł wam się Gródku w GCK | Kulesza Radosław Fot.

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 12 Wydarzenia

Opowiadam, komu mogę, tutejsze dzająca przed laty dzieciństwo w historie. O tym jak ten most kie- Królowym Stojle. dyś wyglądał. Tu się kąpaliśmy, I powtarzając za panem Ada- tu spędzaliśmy czas, tu były sia- mem: Najważniejsze jest to, że do- nokosy na tych łąkach,. Pamiętam staliśmy nowe święto w gminie. jeszcze starorzecze Hrudok, które- go dziś już nie ma. Tam otwierali- Organizacja: Koło Gospodyń śmy pierwsze szczerzuje. Wraca- „Ale Babki” Słuczanka i Da- jąc z zabawy z Boryku, całowałam riusz Żukowski. Partner – GCK się z chłopakiem na tym moście. w Gródku. Patronat medialny - Dzieciństwo spędzane w tych oko- „Wiadomości Gródeckie - Hara- licach było bardzo szczęśliwe. Je- dockija Nawiny” stem wdzięczna wszystkim oso- Koło Gosdpodyń „Ale Babki” Fot. Radosław Kulesza | GCK w Gródku w GCK | Kulesza Radosław Fot. bom, które przyczyniły się do te- dziękuje inicjtorowi i organizato- cją przyjechali funkcjonariusze ze w Gródku, przeprowadziła zbiór- go, że ten most zaczął żyć, że jest rowi Dariuszowi Żukowskiemu Straży Granicznej w Bobrowni- kę książek dla Koła „Ale Babki”. kach. Z okazji Imienin na płocie I chociaż nie udało się przyjechać w Słuczance można było również samemu autorowi „Sońki” Igna- obejrzeć wystawę fotograficzną cemu Karpowiczowi, z tej okazji „Między Pokoleniami. Etnogra- na ręce GGG przesłał książkę z fia i dziedzictwo”, przygotowaną dedykacją: „Dzielnym członki- przez Stowarzyszenie “Pracow- niom gospodyń w podziękowa- nia Etnograficzna”. Każdy z obec- niu za trud i pyszności płynne jak nych otrzymał broszurkę. Wysta- i stałe”. wa dotyczyła tematu dzieciństwa - Bardzo mi się podoba dzisiej- i macierzyństwa sprzed kilku- sze wydarzenie. Jestem dumna, że dziesięciu lat. Gromadząc mate- jestem stąd, z Podlasia, że w takich riał, etnografowie przeprowadzali małych społecznościach lokalnych również rozmowy w Słuczance. dzieje się tyle. Kilka lat temu czy- Z okazji wydarzenia Dariusz Żu- tałam „Sońkę”, która bardzo mi Gródku w GCK | Kulesza Radosław Fot. kowski zorganizował internetową się podobała. Tu panuje piękna tablica, że jest impreza integrująca oraz sponsorom: Wójtowi Wiesła- zbiórkę na Fundację Hospicjum atmosfera, taka swojska, nasza, okolicznych mieszkańców i tych z wowi Kuleszy, GCK w Gródku, Proroka Eliasza. Udało się zebrać wesoła, słońce świeci. Jest super dalszych stron. Dzisiejszą imprezę Stowarzyszeniu„Pracownia Etno- ok. 1000 zł. W ramach prezentu – chwali imprezę jedna z uczest- wpisaliśmy w kalendarz, żeby nie graficzna”, Grand Service Magda- imieninowego Grupa Gospodyń niczek. - Impreza bardzo nam się zapomnieć i przyjechać – mówi z lena Świerzewska. Gródeckich działająca przy GCK podoba. Odżywają wspomnienia. entuzjazmem pani Krystyna, spę- Dorota Sulżyk▲ Obrzędy i zwyczaje Ziemi Gródeckiej W sobotę 27 październi- aktorskie. Bo, jak po raz kolej- są z Wenus, a mężczyźni z Marsa” kę zespołu Jesienny liść pt. „Zie- ka, spotkaliśmy się w GCK ny się okazało, mamy ich sporo. w humorystyczny sposób poka- larka”. Mój zachwyt powtórzył w Gródku na drugiej edycji Na naszej scenie w sobot- zano stereotypy związane z obie- się i tym razem. Kobiety napisa- „Obrzędów i zwyczajów Zie- ni wieczór zaprezentowało się ma płciami. Nasi goście z Woł- ły rewelacyjny tekst, w którym mi Gródeckiej”. W ubiegłym pięć grup z sześcioma przed- kowyska, których mistrzowskie ocaliły od zapomnienia mnóstwo roku obejrzeliśmy 7 scenek o stawieniami: uczniowie Szkoły występy mieliśmy okazję oglądać znachorskich sposobów na róż- zupełnie innej tematyce niż te Podstawowej w Gródku: „Ko- już podczas Kupalnoczki i Doży- ne przypadłości – „kaczanie” po- tegoroczne. Jestem pewna, że biety są z Wenus, a mężczyźni z nek, przyjechali do nas z dwiema piołu, wypalanie róży, stawianie pomysłów na przedstawienia Marsa”, zespół Czobaty z Woł- prezentacjami. Dzieci z zespołu garnka na bolącym brzuchu Wici nie zabraknie również w przy- kowyska: ”Maślanica”, „Kala- Czobaty, wykorzystując taniec, (rewelacyjna rola Pani Mirki)… szłości, bo obrzędów i zwycza- da”, Jesienny liść: „Zialarka”, śpiew, sztukę aktorską, grę na tra- A scena przeciągania dziecka jów w naszej gminie nie braku- Ale Babki ze Słuczanki: „Swaty”, dycyjnych instrumentach, pięk- przez majtki (pantalony) i spód- je. Wystarczy zacząć rozmowę Razśpiawany Haradok: „Kapa- nie zaprezentowały bogate zwy- nicę wywołała salwę śmiechu. ze starszymi ludźmi o „odwied- nie bulby”. Wszystkie scenki by- czaje związane z „Maślenicaj” i Śmiechu nie zabrakło również kach”, chrzcinach, weselu, czy ły grane w „haradockaj haworce” „Kaladoj”. A lalka ubrana w bli- w następnych przedstawieniach. jakichkolwiek świętach, żeby lub po białorusku. nowe (naleśnikowe) szaty budziła Kobiety z grupy Ale Babki wy- popłynęła opowieść, jak to „ka- Teatralne występy rozpoczęli podziw widzów. Po dziecięcych stawiły humorystyczną scenkę liś bywało”. Chyba nikt nie ma szóstoklasiści ze szkoły Podsta- występach sceną zawładnęły ko- pt. „Swaty”, do której samodziel- wątpliwości, że warto ocalić od wowej w Gródku przygotowani biety, które świetnie poradziły so- nie napisały świetny scenariusz. zapomnienia tradycje, które są przez nauczycielkę j. białoruskie- bie też i z męskimi rolami obec- Można było dowiedzieć się, jak naszym bogactwem. A przy go Elżbietę Romańczuk. W scen- nymi w każdej sztuce. Miałam to kiedyś w Słuczance swatano. okazji zaprezentować talenty ce autorstwa pani Eli pt. „Kobiety okazję oglądać już kiedyś scen- Nie obyło się bez piosenek, nie

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 Wydarzenia 13 zawsze o cenzuralnych słowach. Do dziś cho- (czyli scenie) i rozmowy o życiu, kartoflach, tkwi ogromny potencjał, który trzeba szlifować dzi mi po głowie przyśpiewka z ubiegłego ro- bogatych i biednych gospodarzach… Pastuszek i pokazywać światu, nie tylko gródeckiemu. ku: „Za szto pjem, za szto pjem? Za małuju (Halinka) i pijany gospodarz (Marysia) wypadli Sponsorem słodkiego poczęstunku dla wy- lalku…”. Na zakończenie Razśpiawany Hara- świetnie. Moim zdaniem poziom aktorski wyda- stępujących dzieci i młodzieży była Piekarnia dok przypomniał scenkę autorstwa pani Niny rzenia był wyższy niż w ubiegłym roku. Trzeba „Maja” z Michałowa. Cywoniuk „Kapanie bulby”. Było prawdzi- pochwalić i docenić wszystkie kreacje aktorskie. we ognisko (w tej roli znicz i gałązki) na polu W naszych kobietach – urodzonych aktorkach Dorota Sulżyk▲ Fot. Radosław Kulesza | GCK w Gródku w GCK | Kulesza Radosław Fot. Gródku w GCK | Kulesza Radosław Fot.

Uczniowie Szkoły Podstawowej w Gródku Zespół „Jesienny Liść” Fot. Radosław Kulesza | GCK w Gródku w GCK | Kulesza Radosław Fot. Gródku w GCK | Kulesza Radosław Fot.

Koło Gospodyń Wiejskich „Ale Babki” ze Słuczanki Zespół „Rozśpiewany Gródek”

wo zgłoszonych, jako zachęta do brania udziału w konkursie. Pozostałe posesje otrzymały wyróżnienia za nieustającą pracę Gminne konkursy na swoich, niemniej pięknych posesjach.” – czytamy w uzasad- nieniu werdyktu. Już po raz 19. rozstrzygnięto gminne konkursy: „Estetyczna Wieś Nagrody i wyróżnienia przyznane w konkursach: Gminy Gródek 2018”oraz „Estetyczna posesja – Ogródki 2018”. Uroczyste podsumowanie konkursów miało miejsce 17 paździer- nika podczas XLV Sesji Rady Gminy. „ESTETYCZNA POSESJA - OGRÓDKI 2018”

Komisja konkursowa w składzie: Janusz Michał Cimochowicz - w kategorii: OGRÓD NOWOCZESNY przedstawiciel Rady Gminy Gródek, Alina Gościk - przedstawiciel za ciekawe rozwiązania ogrodu w wersji nowoczesnej Rady Gminy Gródek, Maria Mieleszko - przedstawiciel Gminne- I miejsce: Bożena Szeremeta, Waliły-Stacja go Centrum Kultury w Gródku, Barbara Niczyporuk – przedstawi- II miejsce: Adam Budnik, Waliły-Stacja ciel Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Gródeckiej, Agnieszka Klebus III miejsce: Helena Kozłowska, Kołodno - przedstawiciel Urzędu Gminy Gródek obejrzała 25 indywidual- nych posesji oraz 9 wsi z terenu Gminy Gródek. Członkowie jury w kategorii: OGRÓD WIEJSKI odwiedzili posesje i wsie 11 czerwca 2018 r. oraz wybrane po- za zachowanie starych odmian roślin i uprawę warzyw sesje uzupełniająco 30 lipca 2018 r. I miejsce: Lucja Orzechowska, Radunin, Lija Majewska, Nowosiółki „Z racji tego, że poziom zgłaszanych do konkursu ogrodów jest II miejsce: Bazyl Golonko, Borki bardzo wysoki, a regulamin konkursu zezwala na wielokrotny, III miejsce: Halina Lisowska, Borki coroczny udział, w bieżącym roku Komisja największy nacisk położyła na wyłonienie laureatów spośród właścicieli posesji no-

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 14 Ogrody

Wyróżnienia: „ESTETYCZNA WIEŚ GMINY GRÓDEK 2018”

1. Sławomir Lewczuk - Chomontowce w kategorii: NAJPIĘKNIEJSZA WIEŚ GMINY GRÓDEK 2. Maria Kardasz – Gródek Waliły - sołtys Pani Renata Zawadzka 3. Anna Gryko – Gródek w kategorii: AKTYWNY SOŁTYS GMINY GRÓDEK 4. Agata Gierasimiuk – Kołodno Pani Renata Zawadzka 5. Eugenia Gruszewska – Nowosiółki 6. Stefan Grześ – Pieszczaniki Podziękowania: 7. Adam Woronowicz - Pieszczaniki 1. Chomontowce – Sławomir Lewczuk 8. Anna Woronowicz - Pieszczaniki 2. Gródek I – Irena Wakuła 9. Władysław Prochowicz – Podzałuki 3. Gródek II - Krystyna Trochimczuk 10. Jolanta Chlabicz – Waliły 4. Kołodno – Anna Kulesza 11. Renata Zawadzka – Waliły 5. Nowosiółki – Eugenia Gruszewska 12. Bożena Adamczyk – Waliły 6. Pieszczaniki – Anna Woronowicz 13. Beata Lisowska – Waliły 7. Waliły-Stacja – Joanna Sołowiej 14. Jerzy Klik – Waliły-Stacja 8. Zarzeczany - Anna Gogiel 15. Roman i Halina Bazyluk – Waliły-Stacja 16. Bożena Popławska – Załuki Wszyscy uczestnicy konkursów otrzymali nagrody rzeczowe. 17. Wiera Matwiejczyk – Zarzeczany Laureaci konkursów i sołtysi otrzymali wysokiej jakości akceso- 18. Lidia Bołtryk – Zubry ria kuchenne, a osoby wyróżnione książki – poradniki na temat zakładania i pielęgnacji ogrodów lub albumy o roślinach. Fot. Urząd Gminy w Gródku w Gminy Urząd Fot. Gródku w Gminy Urząd Fot.

I miejsce - kat. Ogród Wiejski - Nowosiółki I miejsce - kat. Ogród Wiejski - Radunin Fot. Urząd Gminy w Gródku w Gminy Urząd Fot. Gródku w Gminy Urząd Fot.

II miejsce - kat. Ogród Wiejski III miejsce - kat. Ogród Wiejski

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 Ogrody 15 Fot. Urząd Gminy w Gródku w Gminy Urząd Fot. Gródku w Gminy Urząd Fot.

I miejsce - kat. Ogród Nowoczesny II miejsce - kat. Ogród Nowoczesny

To nie jest ogród w stylu francuskim (Lucja Orzechowska) W naszej rodzinnej zagrodzie w Raduni- nie były wydzielone części – gospodarcza i ozdobna, o której ukwiecenie bardzo dba- ła mamusia. Zawsze były floksy, piwonie, warszawianki, z których w dzieciństwie robiło się paznokcie. Ten szpaler kwiatów wzdłuż płotu, był , jest teraz i wierzę, że w przyszłości również będzie. On się oczy- wiście zmienia, bo doszły nowe rośliny, nowe możliwości. Jest tradycyjny jaśmin, kalina, doszła róża pnąca, różnorodne tulipany, jeżówki. Może uzbiera się ok. 40 odmian kwiatów Mamy altankę, miejsce na ognisko, zasadziliśmy nowe Fot. Urząd Gminy w Gródku w Gminy Urząd Fot. drzewa, krzewy. Ukwieciłam to, co było troską rodziców. Nie szczędzę III miejsce - kat. Ogród Nowoczesny sił i trudu, żeby wypielić, przyciąć rośliny, aby w odpowiednim czasie wydobyć to piękno, które Pan Bóg daje na tej ziemi. A mąż sumiennie kosi i pielęgnuje ulubioną lawendę, a córka wspomaga w komponowaniu LAUREACI O SWOICH OGRODACH nasadzeń. Kocham kwiaty, kocham pracować w ogrodzie. Mam jeszcze warzywniak, w którym w tym roku warzywa nie za bardzo obrodziły, ale Stary, tradycyjny styl dynie urosły znakomite. Jest część ziołowa – mięta, majeranek, melisa, (Lija Majewska) szałwia, macierzanka, a sezonowo liść laurowy i rozmaryn. Są też drzewa Ogród jest w rodzinnej posesji w Nowosiół- owocowe – śliwy, jabłonie. Ogród wymaga czasu, ale trzeba wiedzieć, o kach, którą mamy od 15 lat. Kiedyś tu było której wstać –np. o 5-ej rano. wielkie bagno, które udało się osuszyć i za- Ogród jest w moim rodzinnym siedlisku. Nasz dom nie jest zbyt stary, gospodarować. Na początku ogrodem zajmo- bo wybudowany 60 lat temu, ale bardzo przytulny. Moje dzieci do niego waliśmy się razem z mężem, a teraz pałeczkę chętnie wracają. Córka architekt powiedziała, że nic w nim nie ruszamy, przejęły dzieci. To one opiekują się ogrodem, zostawiamy tak jak było kiedyś. Pielęgnujemy tradycję, wszystko to, co pilnują wszystkiego, sadzą mnóstwo kwia- pokazuje historię tego domu, mojej rodziny, okolicy, tej gminy. Mamy tów. Posesja jest zadbana – przepływa przez np. całe oprzyrządowanie związane z produkcją lnu, bo kiedyś pomaga- nią źródło, mamy trzy stawy, jest stary dom, łam mamie w pieleniu, przędzeniu, tkaniu. Produktem końcowym lnu są w którym nic nie zmieniliśmy. Zachowany różne wyroby-chodniki, worki. Mam też jedną ciekawą rzecz - piękną jest taki stary, tradycyjny styl. Moja synowa jest biologiem, więc sadzi serwetkę , którą dostałam od mera Genen w Turcji. Wyeksponowałam ją mnóstwo różnorodnych kwiatów. Mamy też i te tradycyjne, które ja kie- w stajni zamienionej w miejsce spotkań rodzinnych i integracji wiejskiej. dyś sadziłam – piwonie, astry. Wiosną pięknie wyglądają tulipany - na Zdecydowałam się, żeby pokazać bogactwo polskiej wsi. Więc to nie jest jednej grządce jest ich może ok. 150 sztuk. Plany na przyszłość? Synowa ogród w stylu francuskim, czy japońskim. To jest to, co natura daje nam nie za bardzo chce cokolwiek zmienić, dosadza tylko kwiaty. Na granicy na Podlasiu. Pomyślałam, że może warto pokazać piękno, które jest we z sąsiadem mamy ponad stuletnie dęby. Latem burza powaliła 3 dęby i wsi Radunin, bo wiem z Internetu, że inne wsie prezentowały się w tym na ich miejscu synowa zasadziła młode drzewka. W Nowosiółkach spę- konkursie. Zdecydowałam, że kontynuując tradycję moich rodziców, po- dzamy wszystkie weekendy, urlopy. Ten ogród to głównie zasługa dzie- każę to, jak to moje rodzinne miejsce wygląda w XXI wieku. Kocham ci. Ja tam teraz odpoczywam, doradzę czasem, jakie warzywa posadzić. wieś, to jest moje miejsce. Szkoda, że spokój zakłócany jest przez tartak.

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 16 Ogrody

Pracy w ogrodzie nigdy nie brakuje i kupi jakieś ładne okazy. Mamy sad, ogród warzywny, szklarnię. W tym (Bożena i Wiesław Szeremeta) roku wyrosły dość słabe warzywa. Pomimo, że niedaleko jest teren pod- Naszym ogrodem w Waliłach-Stacji zajmu- mokły, trzeba było dużo podlewać. Zbieramy do tego celu deszczówkę. jemy się razem. Za namową pani sołtys Jo- Plany? Można porobić trawniki. Nasza posesja nie jest jeszcze utwar- anny Sołowiej wystartowaliśmy w konkursie dzona. Właśnie kupiliśmy krzaczki borówki, które musimy posadzić. W w 2015 r., potem była przerwa. W tym roku ogrodzie mogę spędzić cały dzień. Nie potrafię siedzieć w domu, tylko do niego wróciliśmy. Najpierw mieliśmy tyl- cały dzień będę chodzić po placu, zaglądać, naprawiać, wymyślać. Żeby ko część ozdobną przed domem, a od dwóch mieć coś ładnego w ogrodzie, trzeba ciągle w nim pracować. Nie stosu- lat zagospodarowujemy przestrzeń za domem jemy żadnych chemicznych oprysków, tylko same naturalne sposoby – od strony łąki. Mamy tam takie rekreacyjne gnojówka z pokrzywy, obornik. miejsce – jest altanka, studnia głębinowa do Pracy w ogrodzie nigdy nie brakuje. Ale jeżeli widzi się efekty swojej podlewania ogrodu. W ogrodzie rosną róże pracy, to ma się z tego ogromną satysfakcję. Nie byłoby jej, gdyby wszyst- pnące, rabatowe, jednoroczne kwiaty. Trochę ko w ogrodzie zaplanował i zrobił za nas wykwalifikowany ogrodnik. roślin mamy z wymiany, czasem syn wypatrzy Dorota Sulżyk▲ Wieści szkolne Spotkanie klasy 4a z dziennikarką 19 września 2018 roku na lekcję białoruskiego przyjechała Anna Pio- trovska, dziennikarka Radia Białystok. Uczniowie klasy 4a zasypali go- ścia pytaniami, sami także mogli udzielić wywiadu do radia. Najbardziej ciekawiła czwartoklasistów praca Pani Ani. Elżbieta Romańczuk Kwiaty, które niosą nadzieję Żonkile są symbolem nadziei dla ludzi chorych na chorobę nowotwo- rową i dla ich bliskich. Cebulki tych kwiatów przez jesień i zimę nabie- rają siły, by rozkwitnąć na wiosnę, przebijając się przez twardą ziemię. Gródek SP archiwum Fot. Ich wola życia jest metaforą walki z chorobą nowotworową. Siła żon- ludziach cierpiących i o towarzyszeniu im w trudnym okresie choroby kili daje nadzieję na kolejną wiosnę, a kwitnące kwiaty przypominają o i odchodzenia. W październiku dyrektor szkoły Anna Grycuk wraz z 15 wolontariu- ZAPROSZENIE | ZAPROSZENIE | ZAPROSZENIE szami z Szkolnego Koła Młodszego Wolontariatu i ich opiekunem p. Aliną Gościk uczestniczyła w Makówce koło Narwi w sadzeniu żonkili. To właśnie w tej miejscowości, w tym miejscu już niedługo rozpocznie się budowa stacjonarnego hospicjum, którego inicjatorem jest Fundacja Hospicjum Proroka Eliasza z siedzibą w Michałowie. Zaraz po zasadzeniu 100 cebulek żonkili (rozpoczęcie akcji „Pola Na- dziei” przez fundację oraz uczczenia 100- lecia odzyskania przez Polskę niepodległości) wszyscy udali się do szkoły w Narwi, aby tam uczestni- czyć w kursie udzielania pierwszej pomocy przeprowadzonej przez ra- townika medycznego i strażaka z Komendy Powiatowej Państwowej Stra- ży Pożarnej w Hajnówce. W całym wydarzeniu uczestniczył p. Andrzej Chodakowski, reżyser filmu dokumentalnego „Robotnicy 80”. Alina Gościk 100 żonkili na stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości Życie i wolność są jak kruchy żonkil. Dlatego należy o nie dbać i je chronić. W każdej minucie życia trzeba pamiętać o tym, że zło jest złem, że nienawiść jest niegodziwością, że miłość i szacunek należą się wszystkim, a pamięć o tych, co zginęli za wolność jest obowiązkiem. Wyko- nując prosty gest sadzenia 100 cebulek żonkili przy Pomniku Krzyża Grunwaldu Wójt Gminy Gródek Wiesław Kulesza, radni gminy Gródek oraz Dyrektor Szkoły Podstawowej w Gródku Anna Grycuk wraz z wolontariuszami i ich opiekunami p. Aliną Gościk i p. Moniką Jaroszuk ze Szkolnego Koła Młodszego Wolontariatu wyrazili swoją pamięć zarówno o bohaterach, którzy zginęli walcząc o wolność Polski, jak i o wszystkich osobach potrzebujących wsparcia i pomocy. (ag) Uczniowie listy piszą 9 października świętowaliśmy w naszej szkole Międzynarodowy Dzień Pisania Listów oraz Światowy Dzień Poczty i Znaczka Pocztowego. Te-

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 Wieści szkolne 17 go dnia chętni uczniowie klas 4-8 napisali listy do wybranych osób ze go adresowania koperty. Ten wyjątkowy dzień obfitował we wzajemną szkoły – uczniów, nauczycieli i pracowników szkoły. Następnie kilkoro wymianę uprzejmości i wzmocnił poczucie solidarności całego środo- uczniów z klas Vc, VIIa i VIIb wraz z p. Aliną Gościk i p. Anną Gwiz- wiska szkolnego. dak udało się na pocztę, gdzie w imieniu wszystkich uczniów oraz całe- Koordynatorzy: Anna Gwizdak, Alina Gościk, Irena Matysiuk. go grona pedagogicznego Szkoły Podstawowej w Gródku, wręczono na ręce pani Walentyny Kuźmy, kierownika Urzędu Pocztowego w Gród- Mecz pokazowy tenisa stołowego ku, serdeczne życzenia wszystkim pracownikom poczty. Oprócz życzeń 18 października czterdziestu uczniów z klas V-VIII szkoły podstawowej nadaliśmy również własnoręcznie wykonaną kopertę, do której wcześniej i III gimnazjum pod opieką dyrektora szkoły Anny Grycuk oraz nauczycieli wychowania fizycznego - p. Aliny Gościk i p. Eugeniusza Sawickiego wyjechało do Krynek na mecz pokazowy tenisa stołowego. Swoje umie- jętności gry zaprezentowali zawodnicy Superligi Mężczyzn Yongyin Li oraz Kuby Chojnackiego z klubu UKS Dojlidy Białystok, lidera Lotto Su- perligi po 6 kolejkach. Serdecznie dziękujemy za mistrzowski pokaz! (ag) Podziękowanie Dyrekcja Szkoły Podstawowej w Gródku serdecznie dziękuje za wie- loletnią współpracę ze szkołą Przedsiębiorstwu Produkcyjno – Usługo- wemu „Format” Piotr Szutkiewicz. Pan Piotr Szutkiewicz przez wiele lat reagował na potrzeby szkoły, sponsorując między innymi usługi stolarskie, zapewniając materiał sto- Fot. archiwum SP Gródek SP archiwum Fot. larski w postaci listew, desek i inny. zapakowano listy napisane przez uczniów naszej szkoły. Następnego dnia Angażowanie się Pana Piotra w życie szkoły podnosiło stan estetyczny wszystkie listy trafiły do swoich adresatów. pomieszczeń szkolnych, wpływało na poprawę bezpieczeństwa uczniów, Dodatkowo uczniowie, pamiętając o zbliżającym się Dniu Edukacji Na- przyspieszało remont sal. rodowej, wspólnie napisali zbiorowy list do nauczycieli i pracowników Serdecznie Panu dziękujemy i życzymy wiele sukcesów w biznesie szkoły, na który złożyły się piękne życzenia i ciepłe słowa umieszczone jak i w życiu osobistym. na kolorowych serduszkach. Dzięki tej inicjatywie uczniowie mieli oka- W imieniu społeczności szkolnej zję przypomnieć sobie zasady pisania listów i życzeń oraz prawidłowe- A. Grycuk, D. Garkowska Okruchy historii Ziemi Gródeckiej (38) Trudne początki niepodległości na Gródecczyźnie Dzień 11 listopada ustanowiono świętem naro- w Rosji, ukształtowało się burżuazyjne państwo wiatów podano gminy, w tych poszczególne miej- dowym ustawą z kwietnia 1937 roku, czyli prawie polskie. Wiadomym jest, że 11 listopada, to sym- scowości określając ich charakter topograficzny. 20 lat po odzyskaniu niepodległości. Do czasu boliczna data odzyskania przez Polskę niepodle- W powiecie białostockim były miasta: Biały- wybuchu II wojny światowej święto obchodzo- głości. Sam proces tworzenia państwa, szczegól- stok — 76792 mieszkańców, Choroszcz — 2405, no w listopadzie tylko dwa razy – w roku 1937 nie na jego wschodnich rubieżach, był o wiele Goniądz — 2642, Knyszyn — 3579, Starosielce i 1938. W latach 1939–1944 – podczas okupacji dłuższy. Do sąsiadującego z Gródkiem Białego- — 2422, Supraśl — 2322, Suraż — 1180, Wasil- hitlerowskiej – oficjalne lub jawne świętowanie stoku wojska polskie wkroczyły 19 lutego 1919 ków — 3903 i Zabłudów — 2861.” Wśród za- było niemożliwe. W roku 1945 ówczesne władze roku. Gmina Gródek w granicach odrodzonego mieszczonych w spisie gmin powiatu białostoc- świętem państwowym uczyniły dzień 22 lipca – państwa polskiego znalazła się na początku mar- kiego była gmina Gródek z 4401 mieszkańcami i datę podpisania Manifestu PKWN, jako Narodo- ca 1919 roku. Ze względu na trwającą wojnę 41 miejscowościami. we Święto Odrodzenia Polski. Narodowe Święto polsko – rosyjską oraz ruchy migracyjne (powrót W gminie Gródek były wówczas następujące Niepodległości obchodzone 11 listopada przywró- uchodźców z bieżeństwa), pełna stabilizacja życia miejscowości: cono ustawą Sejmu IX kadencji 21 lutego 1989 gospodarczego i społecznego w gminie nastąpiła a) Wsie: Downiewo, Dzierniakowo, Glejsk, Jó- roku (w trakcie obrad Okrągłego Stołu). jesienią 1920 roku. zefów, Kołodno, Mieleszki, Nowosiółki, Piesz- W XVIII w. silna niegdyś Rzeczpospolita za- Na internetowej stronie www.bazhum.muzhp. czaniki, Przechody, Słuczanka, Sofipol (Perejma), częła się chylić ku upadkowi, co doprowadziło do pl ks. VITOLD JEMIELITY w opracowaniu pt. Stefanówka, Waliły, Załuki. trzech rozbiorów Polski. Ostatni, trzeci rozbiór, „PODZIAŁY ADMINISTRACYJNE POWIA- b) Folwarki: Izbisk, Jakubin, Królowy Most, trwał od roku 1795 przez 123 lata, aż do 1918 TÓW BIAŁOSTOCKIEGO I MONIECKIEGO W Ostrów, Piłatowszczyzna, Rabinówka, Rozalin, roku. Wtedy to, 11 listopada, Rada Regencyjna LATACH 1919-1990” podaje między innymi, że: Stanek, Świnobród, Waliły. (organ sprawujący władzę nad Królestwem Pol- „Dnia 28 sierpnia 1919 r. Rada Ministrów wydała c) Osada: Popówka. Osada fabryczna: Kapkar. skim) przekazała władzę nad wojskiem Józefowi rozporządzenie o tymczasowej organizacji władz Osada młyńska: Rozalin. Miasteczko: Gródek. Piłsudskiemu, który dzień wcześniej powrócił z administracyjnych I instancji na obszarze byłego Kolonie: Bielewicze, Borek, Dąbrowo, Kopce, internowania w Magdeburgu. W trzy dni później zaboru rosyjskiego. Stwierdziła, iż tymczasowo Kozi Skok, Makowisko, Mieleszki, Pieszczani- Rada rozwiązała się, przekazując mu pełną władzę został utrzymany dawny rosyjski podział admini- ki, Ponirówka, Ruda, Siedziby. Stacja kolejowa: i ustanawiając Naczelnikiem Państwa. Powstała stracyjny na powiaty. W 1921 r. przeprowadzono Waliły. Druga Rzeczpospolita. powszechny spis w Polsce, a w 1924 r. w oparciu Wojewoda białostocki dzieląc gminy na gro- W wyniku zmian, jakie nastąpiły w układzie o ten spis wydrukowano „Skorowidz miejscowo- mady rozporządzeniem z 14 października wpro- sił politycznych w Europie w rezultacie I woj- ści województwa białostockiego”. W ramach po- wadził w życie ustawę państwową z 23 marca ny światowej oraz Rewolucji Październikowej 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 18 Historia terytorialnego. Taki podział na gminy i gromady zdewastowana. Niemieckie władze okupacyjne odzyskaniu niepodległości system ekonomiczno przetrwał do wojny. leśną gospodarkę uczyniły niezwykle rabunkową. – społeczny stopniowo zaczął się zmieniać. Prze- Nazwy gromad w wiejskiej gminie Gródek Część ludności męskiej została zmobilizowana mysł włókienniczy w okręgu białostockim prze- brzmiały następująco: do armii rosyjskiej, brakowało rąk do pracy na zywał okres trudności i stagnacji. Odpadły rynki 1. Bielewicze, 2. Downiewo (i Przechody, Kró- roli i w rzemiośle. wschodnie, niekorzystnie wyglądała konkurencja lowy-Most, Królowy-Most maj., Jakobin maj., Dopiero podpisanie w marcu 1921 r. traktatu ry- z fabrykami centralnej Polski. Skutkiem kryzysu Janopol maj.), 3. Dzierniakowo (Dzierniakowo skiego, kończącego wojnę polsko – bolszewicką i recesji były przestoje w produkcji, ograniczanie kol., Kopce kol., Lesanka kol., Dzierniakowo gaj., z lat 1919 – 1920 i ustalającego przebieg granic jej rozmiarów, co w rezultacie przynosiło redukcję dwie koszarki kolejowe), 4. Gródek-Osada, 5. między Polską, Rosją i Ukrainą, dało początek zatrudnienia i obniżanie zarobków. Wywoływa- Gródek-Wieś, 6. Waliły (i Boryk kol., Ruda kol., bardziej sprzyjającym warunkom do podniesienia ło to niepokoje społeczne, protesty, demonstracji Czabotorówka kol., Cegielnia kol., Waliły Let- z ruin zniszczonych gospodarstw. Po demobiliza- i strajki. Włókniarze Gródka i Pieszczanik bra- nisko, Waliły st. kol.), 7. Józefowo (i Piłatowsz- cji wojska w rolnictwie przybyło rąk do pracy, ale li udział w powszechnych strajkach włókniarzy czyzna kol., Glejsk kol.), 8. Kołodno (i Rozalin rolnictwo wolno wracało do stanu pierwotnego ze okręgu białostockiego w 1932, 1933 i 1937 roku. folw.), 9. Mieleszki wieś, 10. Mieleszki kol. (i względu na ograniczone możliwości inwestycyj- W Gródku milkły fabryki i szerzyło się bezro- Rabinówka maj.), 11. Nowosiołki (i Nowosiołki ne. w Gródku zamieszkiwali Żydzi, nie trudnią- bocie. Możliwości dalszego rozwoju handlu, rze- kol.), 12. Pieszczaniki (i Popówka, Kapkaz), 13. cy się rolnictwem, więc część produktów rolnych miosła i usług stały się ograniczone wskutek nie- Słuczanka, 14. Zofipol (i Świnobród maj., Stanek miała zbyt na miejscu. Dogodne warunki komuni- wielkich możliwości finansowych mieszkańców maj., Kozłowo-Zatopolany, Majdan Izbisk maj.), kacyjne poprzez kolej stwarzały możliwości sprze- gminy. Z powodu braku środków do życia, głodu, 15. Waliły wieś (i Waliły maj., Zubrowo maj.), 16. daży płodów rolnych w miastach. Część rolników wielu Żydów przeszło na opuszczone przez bie- Załuki, 17. Zarzeczany. mogła znaleźć zatrudnienie w leśnictwie. Z drugiej żeńców – Białorusinów gospodarstwa i zajęło się Rządy burżuazyjne w Polsce nie zdołały rozwią- strony zaś niska dochodowość gospodarstw oraz rolnictwem. Sytuację społeczeństwa ratował prze- zać podstawowych problemów społecznych kraju, postępujące wskutek dużego przyrostu natural- mysł drzewny, którego produkcja się rozwijała. m.in. kwestii agrarnej. Na terenie województwa nego ludności ukryte bezrobocie, nie poprawiały Tragiczny wrzesień 1939 roku znowu przyniósł białostockiego, również i na znacznym obsza- sytuacji materialnej ludności wiejskiej. Polsce utratę samodzielnego bytu państwowego. rze gminy Gródek, reforma rolna sprowadziła się Problem agrarny łączył się nierozerwalnie z Białostocczyzna (z wyjątkiem powiatu suwal- głównie do komasacji ziemi oraz likwidacji serwi- problemem narodowościowym, ponieważ głów- skiego) przejściowo nie podzieliła wówczas lo- tutów i resztówek. Niewiele natomiast rozparce- nie ludność wiejską stanowili Białorusini. Rozwój su innych ziem Polski. Znalazła się bowiem w lowano ziemi obszarniczej. Ponadto część rozpar- przemysłu w Gródku, mający miejsce w XIX wie- granicach ZSRR. Większa część obszaru woje- celowanej ziemi obszarniczej trafiła w ręce osad- ku, spowodował zwiększenie liczby robotników. wództwa białostockiego z okresu międzywojen- ników z głębi Polski, a nie miejscowej ludności. Taki stan rzeczy wpływał na rewolucjonizowanie nego stworzyła w ramach Radzieckiej Białorusi Start gospodarczy gminy Gródek w okresie mię- nastrojów ludności tej wschodniej części woje- obwód białostocki. W nim była gmina Gródek, ale dzywojennym był trudny. Duże straty poniesione wództwa białostockiego. to już następna odsłona historii Ziemi Gródeckiej. wskutek działań podczas I wojny światowej obej- W okresie międzywojennym Gródek i okolice mowały rolnictwo, leśnictwo i sprawy społeczne. stały się jednym z ważniejszych centrów ruchu Opracowanie Znaczna część gospodarstw była zniszczona lub komunistycznego i robotniczo – chłopskiego. Po Wiera Tarasewicz▲

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 fot. Album „Gródek w starej fotografii” starej w „Gródek Album fot. Rozmowa 19 Zaścianek w Wierobiach Rozmowa z Wojciechem Sobańcem - profesorem Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku Moi dziadkowie mieli niemałe rozciąga się wzgórze porośnięte gospodarstwo na Mazowszu, to mieszaniną drzew i krzewów. Od właśnie tam uczyłem się wsi. W niepamiętnych czasów miejsce to latach 50. cała rodzina z Polski nazywano Kapliczką. Przekazy zjeżdżała, żeby ratować starosiele mówią, że stała tam kiedyś wiejska przed rozkułaczeniem. Dlatego świątynia, z której przed 150 laty jak tu się przeniosłem, odżyły miejscowi powstańcy odprawiali nie tylko moje wspomnienia, ale się do boju o wolną niepodległą i moje ambicje ratowania starej wsi. ojczyznę.” Kapliczka jest w tej Z przykrością trzeba powiedzieć, chwili przytuliskiem starych że w tych stronach bezpowrotnie obrazów maryjnych zarówno zniszczono wiele budynków katolickich jak i prawosławnych. drewnianych, teraz już prawie nie DS: Od kiedy jest Pan w Fot. Dorota Sulżyk | GCK w Gródku w GCK | Sulżyk Dorota Fot. ma starego budownictwa. PGR-y, Wierobiach? Dworek które tu funkcjonowały, wygodne WS: Od około 20 lat. Tu, mieszkania w blokach zrobiły gdzie jesteśmy, było wysypisko, Dorota Sulżyk: Dlaczego ziemię gródecką starą, wysłużoną swoje. Mało wagi przywiązywano wywożono to, co najgorsze. na miejsce swojego siedliska i nysą, w tzw. Terenowym do starych zabudowań i dlatego Kopcowano ziemniaki. Jak skansenu wybrał Pan Wierobie? Pogotowiu Ratunkowym. Od stwierdziłem, że należy je ratować. małżonka podarowała mi ten Wojciech Sobaniec: Mam Białowieży, Jałówki, przez Przyczyniła się do tego małżonka, wiatrak, zorientowałem się, że jest korzenie kresowe. A Wierobie to Gródek, Ozierany, Krynki, która na 25-lecie naszego to ładne miejsce na jego lokalizację. są nasze resztki Kresów tuż przy Białogorce, do Sokółki i małżeństwa kupiła mi wiatrak. I od Tu przed wojną były siedliska, granicy. Mój ojciec był profesorem Dąbrowy Białostockiej. Mam tego wiatraka się zaczęło. Wrobiła tętniło życie, ale od 30 lat nie Uniwersytetu Wileńskiego, tu kilka pokoleń podopiecznych mnie w taką robotę na wiele lat. ma zabudowań. Pomyślałem, że doktoryzował się w Warszawie dzieci. Przed laty wyjazd do Zacząłem ratować budynki także można zagospodarować ten teren z filozofii i historii. Przed wojną Nietupy czy Zubrów trwał kilka w okolicy, na przykład kuźnię w tradycyjnymi budynkami. Przez 5 pracował naukowo w Wilnie, potem godzin. Zimową porą, na górze Gródku z ulicy Białostockiej. lat to rekultywowałem, sprzątałem. nauczał w liceach na Kresach. w Królowym Moście wiele razy DS: A ja się zastanawiałam, Później zająłem się odtwarzaniem Przekazał mi wiele informacji trzeba było popychać zdezelowaną gdzie ona zniknęła. zaściankowego sieliszcza. Będąc dotyczących tamtych czasów. karetkę. Następnie podczas WS: Uratowałem ją w ostatniej kierownikiem Kliniki Neurologii Natomiast moje kontakty z śnieżycy siadało się na saneczki, by chwili. Przejeżdżając obok cerkwi, i Rehabilitacji Dziecięcej miałem Gródecczyzną sięgają półwiecza. w ten sposób dotrzeć do pacjenta. zauważyłem budynek kuźni już bez jednocześnie ważniejsze sprawy, Na studiach medycznych Bardzo przydatne były służbowe dachu, niwelowany spychaczem. byłem promotorem 30 doktoratów odbywając praktykę na porodówce walonki i kożuszek obszyty Niespełna 150-letni wiatrak, i 5 habilitacji, autorem niespełna przy ul. Warszawskiej odbierałem brezentem. W kieszeni musiały być jeden z większych holendrów w 500 publikacji. Kiedy to czyniłem ? pierwszy w życiu poród. Na świat landrynki, którymi zjednywało się województwie, został przywieziony (z uśmiechem) – dla starszego pana przyszła dorodna dziewczynka, małych pacjentów. Jakże często w do Wierobi z Sokólszczyzny. Tu noce są długie córka leśniczego z Radunina. drodze powrotnej słychać było z też kiedyś były wiatraki, koźlarze DS: Jak Pan nazywa to swoje Spytałem się o nazwisko. Okazało oddali, od Świsłoczy ryk łosia, czy przesuwane jak kierat. Uratowałem miejsce – skansen, muzeum? się, że z ojcem uczęszczaliśmy zawodzenie wilków. kilka spichlerzy. Pociągnąłem WS: Używam określenia – do tej samej klasy w liceum, Zanim trafiłem do Wierobi, przez tradycję tzw. Kapliczki. Od Zaścianek na Kresach. Starałem się a później Technikum Leśnego 30 lat byłem jednym z pierwszych dziesiątków lat to wzgórze, na odtworzyć zaścianek z kuźnią, ze w Białowieży. Nie mogłem kolonistów w Królowym którym jesteśmy nazywane było spichlerzem, wozownią, młynem. odmówić bycia ojcem chrzestnym. Moście. Wspólnie z ojczulkiem Kapliczką. Dotarłem do informacji, Dwór ma około 200 lat. Jak go Na tę okoliczność zabito specjalnie z cerkwi i księdzem w kaplicy, że stała tu kiedyś kapliczka i że stąd wyszukałem w miejscowości Stok, prosiaka, a przyjęcie w leśniczówne stomatologiem z ośrodka zdrowia wyszli powstańcy w 1863 r. I to był bez dachu, w krzakach, pokrzywach, pod starymi dębami trwało trzy i panem nauczycielem czyniliśmy asumpt, żeby kapliczkę odtworzyć. wiedziałem, że trzeba go ratować. dni. Leśniczy uzupełniał jedynie oczywiste powinności na rzecz W kuźni, która tu kiedyś była, Piękna ciesielska robota. Drewna brakującego ducha puszczy, tutejszych swojaków. przekuwano kosy na sztorc, jak takiej grubości teraz już się nie wyjeżdżając w ostępy leśne starą DS:Skąd się wzięło to chłopcy szli do powstania. Jakiś używa. Dwór jest w tej chwili obity SHL-ką, z bańką na mleko. umiłowanie wsi, sentyment czas temu ukazał się mój tekst o szalówką modrzewiową, urządzony Od tego czasu byłem częstym do tego, co stare, czasem Wierobiach w którym czytamy (pan meblami secesyjnymi. gościem leśnegouroczyska, niepotrzebne dla innych? profesor czyta fragment artykułu): DS: Czy secesja nie jest bardziej pokonując pieszo trasę od słynnej WS: Cały czas wspomnieniami „W centrum przysiółka, zaścianka, mieszczańska niż szlachecka? szosy wybrukowanej kostką. Po wracałem do czasów dzieciństwa, wzdłuż uliczki, przy której obecnie WS: Nie do końca. Secesja była studiach, wielokrotnie zjeżdżałem do rodzinnej wsi spokojnej. mieszka sołtys Janek Wróblewski, przypisywana również kulturze

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 Fot. Sylwester Jarocki Sylwester Fot. 20 Rozmowa / Reportaż

żydowskiej, a przecież tylu szkoły. Być może należałoby to kopia herbu powstańców z Wierobi, Żydów zamieszkiwało Gródek bardziej otworzyć dla chętnych. magiel, tron króla Cyganów, i okolice. Przez lata podglądałem DS: Dużo udało się tu zrobić wyroby ze słomy, maselnice… i odwiedzałem różne miejsca. przez te 20 lat. Czasu Pan nie Ale zbiory powoli układają się w I z tego pewne zbiory udało się zmarnował. Czy to jest Pan jakąś całość. Być może powstanie uratować, nie tylko secesyjne. największa pasja? ekspozycja wokół mielenia ziarna. DS: Od jak dawna gromadził WS: Jeszcze jest historia, po ojcu. Galeria Pan eksponaty, zanim tu się Podróże – objechałem cały świat, Mieści się u podnóża wiatraka. pojawiły? byłem nawet na Antarktydzie, pod Oglądamy kolekcję XIX – WS: Wcześniej niż tu żaglami S/Y„Zawisza Czarny” wiecznych obrazów witrażowych zamieszkałem, ale żałuję, że dość dwukrotnie opłynąłem przylądek (witraży), którą udało się uratować po tym, jak przez 80 lat przeleżały w stodole. W galerii stoi również wasąg – wóz, bryczka z wikliny. Fot. Dorota Sulżyk | GCK w Gródku w GCK | Sulżyk Dorota Fot. Profesor uratował również Wiatrak 60 dywanów dwuosnowych, kompletny warsztat tkacki. i łosie. Na słonecznym wzgórzu Ekspozycja będzie rozwijana, założona została winnica. To na zmieniana. razie eksperyment, przez pierwszą Kapliczka pw. Matki Boskiej zimę sadzonki bardzo dobrze Zielnej przezimowały. Od strony ulicy Kapliczka powstała na miejscu, widoczne są stare ule (gospodarz które od dawna w Wierobiach jest pszczelarzem), których pilnuje było zwane Kapliczką. To nieduży drewniana rzeźba bartnika. Obok drewniany dwustuletni budynek Fot. Dorota Sulżyk | GCK w Gródku w GCK | Sulżyk Dorota Fot. symboliczny pomnik poświęcony kryty gontem, który kiedyś gdzieś Obrazy maryjne w kapliczce powstańcom styczniowym. indziej służył jako spichlerz. Pachnie Widać, że pan profesor ceni tu jeszcze liliami, które zostały po późno się tym zainteresowałem. Horn - najdalej wysunięte miejsce miejscowy, polny kamień, z mszy odprawianej jak co roku na Byłem wychowywany w latach Ameryki Południowej. Jak tylko którego zrobione zostały alejki, Matki Boskiej Zielnej. Kapliczka 50. i 60. na meblach z płyty. Do mogę, to jadę na te nasze Kresy, ścieżki, podjazdy. – Ostatni, starzy jest takim „przytuliskiem” dla pewnych rzeczy trzeba dojrzeć, kilka razy płynąłem Niemnem brukarze w województwie układali starych i nowych, katolickich zdać sobie sprawę, że to historia, do Bałtyku. Opisywałem ten bruk – mówi gospodarz. i prawosławnych obrazów nasze korzenie. Kilkadziesiąt lat wędrówki po Kresach do różnych Wiatrak maryjnych. Ludzie czasem nie temu uratowałem na Bojarach czasopism, piszę też wiersze. No Pachnie starym drewnem. Suszy wiedzą, co zrobić ze świętymi jedyny dom drewniany w pełni i jestem oczywiście lekarzem – się kwiat lipowy. Ta sosna, którą obrazami znalezionymi w starych umeblowany z XIX wieku. Później neurologiem, pediatrą. użyto do „serca” młyna miała 200 drewnianych chatach, więc każdy zacząłem tu gromadzić różne budynki, wyposażenie, sprzęty. SPACER PO ZAŚCIANKU DS: Czy oprócz tej kuźni z Z dworu, w którym można Gródka udało się pozyskać jakieś podziwiać piękne sprzęty rzeczy z okolicy? secesyjne, wychodzimy na spacer WS: Z przykrością muszę po Zaścianku. Na pytanie, jak powiedzieć, że niewiele eksponatów często robi się obchód Zaścianka, tu zostało. pan profesor śmieje się, że obchody DS: Dzięki inicjatywie robił w Klinice, a tu musi ciężko nauczyciela Aleksandra „zasuwać”: – To są grzybowe Karpiuka zostało ocalonych dużo tereny, a nie pamiętam, kiedy starych przedmiotów związanych ostatnio byłem na grzybach. z naszą gminą. Można je obejrzeć Rzeczywiście, grzyby powinny w Szkole Podstawowej w Gródku rosnąć tu – w zasadzonej brzezinie w tzw. „Chacie Białoruskiej”. i dębinie - w zasięgu ręki. I rodzina Gródku w GCK | Sulżyk Dorota Fot. Czy Pan udostępnia obiekty do z tego korzysta. Wnętrze wiatraka zwiedzania? Jeśli na przykład Kiedyś była tu żwirownia. uczniowie ze szkoły w Gródku Teraz skarpa ładnie obsadzona lat, a wiatrak liczy już sobie ok. 130 może przynieść ikonę, która tu w chcieliby przyjechać i obejrzeć rozchodnikami. Ze wzgórza lat. Wiatrak typu holenderskiego kapliczce znajdzie schronienie. zbiory? roztacza się piękny widok na jest duży, bardzo wysoki. Można po Wiszą tu obrazki, które babcie WS: Jeśli ktoś poprosi, a ja okolicę, dolinę, łąki. Pan profesor drabinie dotrzeć na wyższy poziom. niosły w chustach z odpustów, jestem na miejscu, to udostępniam. podkreśla, że dolinę ukochały sobie Młyn służy na razie jako magazyn ikona napisana przez kolegę pana Oprowadzam również osoby z żurawie i inne ptaki (opisano tu ok. starych eksponatów: maszyny do profesora, obraz Matki Boskiej Gródka, tych, którzy tu kiedyś 50 ich gatunków), wieczorem na łąki młócenia zboża, młynki, pojemniki ofiarowany przez kobiety ze mieszkali, chodzili do pobliskiej i oczerety wychodzą sarny, jelenie na zboże, koło młyńskie, żarna, ale i stowarzyszenia „Amazonki”, które

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 Rozmowa / Reportaż 21

nic nie trafiło do pana profesora. Naprawdę jest co oglądać. Pan Cały zasobny zbiór sprzętów Wojciech Sobaniec opowiada związanych z kowalstwem o swoich zbiorach z ogromną został zgromadzony przez pasją. Kiedy mówię, że mógłby gospodarzy. Takiego zestawu oprowadzać wycieczki, narzędzi najprawdopodobniej odpowiada: - Można tu nie ma w całym województwie. pociągnąć kilka aspektów: Jest działający miech i wszystko, wnętrza, sprzęty, narzędzia pracy, co potrzebne do pokazu pracy ale również wątek historyczny – kowala, kucia (wykuwania). – powstańczy. Pan profesor jest też Trzeba rozwijać i kultywować właścicielem budynku po Szkole np. klepanie kosy.– podkreśla Podstawowej w Wierobiach. pan Sobaniec. Raz w roku Udało mu się również uratować Fot. Dorota Sulżyk | GCK w Gródku w GCK | Sulżyk Dorota Fot. organizujemy dla mieszkańców trochę eksponatów ze „szkoły Koniusznia Wierobi, okolicznych wsi i gości Tysiąclatki”, stolików i święto sianokosów. Wtedy na ławek, krzeseł, kilka pamiątek co roku idą na pielgrzymkę przez te się od gospodarza, na ścianie strony i od lat nocują u profesora były jeszcze napisy w języku w Wierobiach . Od 2002 r. raz w rosyjskim. W pomieszczeniu miesiącu w kapliczce odbywają spichlerza znajduje się część się msze, a 15 sierpnia świętuje miedzianych eksponatów. - To się Matki Boskiej Zielnej. Po jedna z ładniejszych kolekcji w uroczystościach parafianie i goście naszych stronach. Trzeba było spotykają się przy wspólnym stole. patrzeć, gdzie co można było – W tym roku było ponad sto osób nabyć, dostać. To był rondel do – mówi pan Wojciech Sobaniec. powideł, tak wyglądała carska Koniusznia menażka przyczepiona do siodła -Stoi tu ostatnia bryczka – wylicza pan profesor. Znalazł dorożka z Białegostoku. Jest na tu również miejsce przedwojenny zdjęciach z 1915 r., które robili dziecięcy rowerek i wózek Niemcy. Ona była w bardzo złym dziecięcy. Gródku w GCK | Sulżyk Dorota Fot. stanie, odrestaurowałem ją. Kuźnia Kuźnia Ratuję również bryczki, wozy, Do kuźni schodzimy sanie – wylicza pan profesor. naturalnym jarem przyzbie w kuźni siadają starsi harcerskich. Jest pomysł, aby W tym samym pomieszczeniu polodowcowym. Gdyby nie panowie i klepią kosy. w przyszłości zorganizować obok pięknej bryczki, która robi szczęśliwy traf, po budynku Przedmioty, które nie w szkole zjazd nauczycieli i wrażenie- kolekcja uprzęży, w gródeckiej kuźni nie pozostałby zmieściły się w zabudowaniach uczniów. Na pytanie, czy czuje się sąsiednim - warsztat tkacki i inne żaden ślad. Pan Wojciech gospodarczych, znalazły miejsce częścią Wierobi, odpowiada: - Ja sprzęty związane z przędzeniem, Sobaniec uratował go w ostatniej obok nich. Są wśród nich tu włożyłem dużo własnego serca i tkaniem. Na górze, w przyszłości chwili. Pamiętam jak dziś tradycyjne narzędzia rolnicze, pracy. Trudno mi się porównywać zrobi się ekspozycję dywanów. skromny drewniany budyneczek stare sanie, powozy, kieraty, koła do osób, które są tu od zawsze, Spichlerz na ul. Białostockiej. Kuźnia z młyńskie, żarna. ale staram się zapracować na Budynek ma ponad 200 lat. Zaścianka ma inny dach, bardziej W Zaścianku znajdujemy miano „swojaka”. Nie używano wtedy gwoździ okazały, ze starej dachówki, a na eksponaty z każdej dziedziny normalnych, tylko drewniane nim bocianie gniazdo. Niestety, dawnego życia wiejskiego. Ich Dorota Sulżyk▲ kołkowe. Jak dowiadujemy z poprzedniego wyposażenia ilość, bogactwo budzi podziw.

Marszałek i szachy 250. „Piłsudski był nadzwyczaj pomysłowy, kombinował, lubił ofiary i Listopad to miesiąc związany z obchodami Święta Niepodległości. grę ryzykowną, nie uznawał tej pozycyjnej”, relacjonował Sosnkowski. Ogromną rolę w walce o niepodległą Polskę i odzyskanie wolności po W wolnej Polsce Marszałek był mecenasem szachistów, w turnieju o 123 latach zaborów odegrał Marszałek Józef Piłsudski. mistrzostwo Polski w 1927 roku ufundował nagrodę w wysokości 2000 Marszałek Piłsudski był wielkim orędownikiem i miłośnikiem gry w zł za najpiękniejszą partię. Został też honorowym członkiem powstałego szachy. Zamiłowanie Piłsudskiego do szachów jest zrozumiałe. Szachy w 1926 roku Polskiego Związku Szachowego. to najstarsza gra strategiczna, rozwija zdolność koncentracji, logicznego Zapraszamy dzieci do nauki gry w szachy od podstaw! myślenia i przewidywania ruchów. Wielbicielami królewskiej gry często Stowarzyszenie Twórczy Generator prowadzi zajęcia szachowe w byli najwyżsi dowódcy armii świata. Grali w nią cesarz Francuzów Na- Gminnym Centrum Kultury w Gródku w każdą sobotę w ramach re- poleon Bonaparte, naczelnik powstania Tadeusz Kościuszko, książę Józef alizacji projektu pn. „Szach-Mat. Cykl zajęć szachowych dla dzieci” Poniatowski, naczelny wódz Księstwa Warszawskiego, a także król Jan współfinansowanego przez Gminę Gródek. Zajęcia są bezpłatne. III Sobieski, zwycięzca spod Wiednia. Partnerem szachowym Marszałka Tekst opracowany na podstawie: www.polska-zbrojna.pl/ home/articleinmagazinesh był m.in. gen. Sosnkowski. Zachowały się relacje z partii rozgrywanych ow/21518?t=Potyczki-strategow przez nich w trakcie uwięzienia po kryzysie przysięgowym w Magde- burgu. Jak wyliczył Sosnkowski, jesienią 1918 roku rozegrali ich ponad Joanna Kowalczyk Stowarzyszenie Twórczy Generator

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 22 Historia

Społeczność lokalna w dwu- dziestoleciu międzywojennym. Życie codzienne

Ogrom strat spowodowanych działaniami I wojny światowej i pow- roty z bieżeństwa wymusiły na ludności ogromny trud w odbudowie swoich domost i gospodarstw. Całe rodziny, pokolenia pracowały ciężko na roli. Była ich zdecydowana większość. Niektórzy znaleźli zatrudnienie na kolei, w warsztatach rzemieślniczych czy też fabrykach. Poniższe zdjęcia ilustrują różne wydarzenia z życia minionych pokoleń. Janusz Cimochowicz 1.

2. 3. 4.

5. 6.

1. Ach co to był za ślub (13.08.1937 r. Waliły-Stacja); 2. Pannom zima nie straszna; 3. Rodzina, rodzina (23.08.1929 r.); 4. W dworze czas płynie wolno; 5. Do woja, marsz do woja; 6. Jak zabawa, to tylko w niedzielę; 7. Z takim kawalerem praca w polu nie jest ciężka (25.09.1938 r.);

Fotografie pochodzą z archiwum rodzinnego autora. 7.

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 W ogrodzie i kuchni 23 Spotkanie z Vegushką nawyków żywieniowych, jeśli człowiek so- smażenia jest olej rzepakowy. Olej koko- bie nie uświadomi, czym to jest. Ważne jest, sowy też jest dobry, ale do smażenia mu- żeby zjadać produkty dobrej jakości. si być olej kokosowy rafinowany. Olej na- Kasia zaprezentowała nową piramidę jlepiej kupować w szklanych butelkach od żywieniową. Na dole piramidy zostały za- mniejszych firm. Na Podlasiu takie oleje ma mieszczone akcesoria sportowe, czyli „Olejowy raj” z Wasilkowa. Kasia preferuje aktywność fizyczna na pierwszym miejscu. jednak pieczenie od smażenia. Do sałatek na- Dalej – owoce i warzywa. Podkreśliła, że jlepsze są różne oliwy z pierwszego tłoczenia panie z Grupy Aktywny Senior bardzo do- np. z pestek winogron. Nie są to tanie produk- brze wyglądają. Pochwaliła je, że przyjechały ty, ale musimy odpowiedzieć sobie na pyta- do domu kultury rowerami lub przyszły na nie, co jest dla nas ważne. Czy ważna jest ce- pieszo. Stwierdziła, że warszawianki i w na i kupowanie najtańszych produktów, które ogóle mieszkanki miast w tym wieku gorzej są niezdrowe, po których czujemy się źle, a wyglądają, często są otyłe, za mało się ruszają później musimy iść do lekarza i wykupować – mają windy, jeżdżą samochodami, auto- za jeszcze większe pieniądze leki, czy jed-

Fot. Dorota Sulżyk | GCK w Gródku w GCK | Sulżyk Dorota Fot. busami. Nie chce im się gotować, kupują nak przeznaczyć trochę więcej pieniędzy Jak żyć, będąc na diecie wegańskiej? produkty przetworzone, a że emerytura jest na produkty lepszej jakości, mieć większą I czy da się obejść nie tylko bez mięsa, ale niska, dlatego są to najczęściej najtańsze przyjemność jedzenia i świadomość, że robi i ryb, jajek, sera, mleka? O tym i o innych rzeczy. Podkreślała, że jest wdzięczna, że się dla siebie coś dobrego. „Nasz organizm sprawach związanych ze zdrowym stylem mogła tu się urodzić i wychowywać, bo „tu jest naszą indywidualną świątynią i jeśli nie życia opowiadała 18 września w GCK w ludzie mają dobrze”. Ziemia jest inna niż w dbamy o nią, nie sprzątamy w niej, nie rob- Gródku Kasia Kuźmicz zwana Vegushką od innych rejonach Polski, powietrze super. imy sobie postów, diet oczyszczających, to nazwy jej firmy, którą prowadzi w Warsza- Vegushka opowiadała o swojej przygodzie jak organizm ma być dla nas dobrym domem. wie, na spotkaniu z Grupą Aktywny Senior z dietą wegańską. O pozytywnych skut- Żadna tabletka cud nie pomoże”. i jej gośćmi w ramach realizowanego pro- kach nie tylko dla organizmu, ale i sposobu I dlatego warto dbać o tę naszą świątynię i jektu “Akademia Seniora” finansowanego ze myślenia. Bardzo często słyszy pytania, co jeść zdrowe potrawy. A o tym, że wegańskie środków Gminy Gródek. ona właściwie je. Kasia często powtarzała, że smakołyki smakowały paniom, świadczyły Na stole oczy kusiły piękne kolorowe i, najlepiej słuchać swojego organizmu - „jak nie tylko ich zachwyty, ale i puste talerze, co najważniejsze, zdrowe przekąski przynie chcę, nie mam ochoty, to tego nie jem. które zostały po poczęstunku. gotowane przez Kasię oraz kilka pań z Grupy: Mam dużo siły, energii, wyniki mam dobre”. dwie pasty – smalczyk z fasoli i pasta z nasi- Podstawą piramidy wegańskiej jest duża ilość Opracowanie on słonecznika, sałatka z kaszą jaglaną i tym, warzyw, głównie zielonych, ale nie tylko. Ka- Dorota Sulżyk▲ co każdy ma w swoim ogródku – pietruszką, sia na swoich warsztatach lubi powtarzać, że pomidorami, ogórkami, kotleciki jaglane z re- trzeba zadbać o to, żeby zjadać wszystkie kol- cyklingu lodówkowego (papryka, cebulka), ory warzyw i owoców, wtedy mamy pewność, na słodko kulki z orzechów włoskich i dak- że dostarczymy wszystkich niezbędnych tyli, bez dodatku cukru. Kasia podkreślała, że składników odżywczych. Na środku pi- można przygotować zdrowe smaczne rzeczy ramidy - różnego rodzaju kasze, pestki. ze składników, które ma się w domu. Ludzi- Białko dostarcza się z roślin strączkowych. om czasem się wydaje, że trzeba zaopatrywać Z fasoli można zrobić wszystko - smalec, się nie wiadomo w jakich sklepach, a to nie- zupę, kotlety, ale też trufle czekoladowe na prawda. Jej zdaniem największym naszym słodko. Układ trawienny przyzwyczaja się skarbem są warzywa z własnego ogrodu. do potraw strączkowych, im więcej ich je- Gródku w GCK | Sulżyk Dorota Fot. - Przeżyłyście już na tym świecie wiele lat my, tym łatwiej je się trawi. Trzeba dodać SMALEC Z FASOLI – uświadamiała Kasia. - Wasze organizmy do nich zioła – majeranek, kminek, cząber, Szklanka białej fasoli (suchej, na- wykonywały codziennie ogromna pracę dla tymianek. Strączki należy namoczyć na noc, moczonej na noc), 1 duża cebula lub 2 was – filtrowanie, oczyszczanie. Normalne następnie zlać tę wodę, przepłukać, ugotować mniejsze,1 jabłko, sporo majeranku + op- jest, że ten organizm jest już trochę zmęczony. w nowej, czystej wodzie. Gotujemy je bez cjonalnie inne ulubione zioła, sól, pieprz Zwłaszcza w starszym wieku trzeba uważać, przykrywki, ponieważ w procesie gotowania do smaku, olej do smażenia żeby tego organizmu nie przemęczać. Jeśli lu- ze strączków wygotowują się nie do końca Fasolę gotuję do miękkości. Cebulę obi- bicie ziemniaczki i schabowego, jedzcie to, dla nas dobre substancje. Po ugotowaniu do- eram, kroję w bardzo drobną kostkę. Ro- ale nie kopiasty talerz, tylko podzielcie ten brze jest przepłukać ziarna kolejną wodą. W zgrzewam na patelni olej, dodaję cebulę i obiad na 3 porcje. Ogromną więź z tym, co taki sposób przygotowane strączki super się posypuję pieprzem i solą. Cebulkę dość zjadamy, mają nasze emocje. Wtedy mamy przyswajają. To jest główne źródło białka dla długo podsmażam na średnim ogniu, ochotę na słodycze. Bo cukier jest takim nar- wegan, do tego zaliczamy też pestki, orzechy, tak, by się zeszkliła, a nie przypaliła. W kotykiem. Trzeba zadać sobie pytana, co zj- nasiona, które są zarazem źródłem tłuszczu, międzyczasie ścieram jabłko na grubych adam, ile zjadam, dlaczego mam na to ochotę, ale nie należy przesadzać z ich ilością. oczkach. Dorzucam na patelnię, dodaję bo to nam pozwoli zrozumieć siebie i wasze Zdaniem Kasi za dużo je się potraw majeranek i duszę do momentu aż jabłka nawyki żywieniowe. Nie da się zmieniać smażonych. Najzdrowszym olejem do

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 24 W ogrodzie i kuchni

całkowicie zmiękną. Ugotowaną kilka gałązek świeżej mięty,1 mowym ogórek i pomidory zimną wodą. Następnego dnia fasolę miksuję blenderem na spora czerwona cebula, 1 limon- polecam zastąpić pieczonym odcedzam nadmiar wody, dodaję gładką pastę, jeśli jest za sucha ka / cytryna, ziarna sezamu lub burakiem lub pieczoną dynią. pozostałe składniki oraz ok. 100- dodaję odrobinę bulionu lub inne ulubione pestki,sól, pieprz, 150 ml wody i miksuję blenderem wody. Do gotowej pasty dodaję mielony kumin. PASTA Z PESTEK na gładką pastę. W tym przepisie zawartość patelni i dokładnie Kaszę kilkakrotnie płuczę na si- sprawdzi się blender kielichowy / mieszam. Podaję na chlebie z cie (wypłukuję całą mąkę). Gotuję wysokoobrotowy. Pasta dobrze się kiszonym ogórkiem. z wodą w proporcji 2,5 : 1. Po 10 przechowuje, 4-5 dni w lodówce. PS. Smalczyk jest najsmac- minutach gotowania zdejmuję z zniejszy następnego dnia. Można ognia, odstawiam do wystudze- *Płatki drożdżowe to przechowywać do 4-5 dni w nia. Warzywa kroję na mniejsze wysuszone nieaktywne drożdże lodówce. kawałki, pietruszkę i cebulkę nadające serowego smaku. Do ku- bardzo drobno siekam. Dodaję SŁONECZNIKA pienia w większych marketach, na SAŁATKA Z KASZĄ do ostudzonej kaszy i dokładnie 1 szklanka pestek słonecznika, stoiskach z przyprawami lub w JAGLANĄ mieszam. Na koniec dodaję przy- 100 g suszonych pomidorów, pół sklepach ze zdrową żywnością. 1 szklanka kaszy jaglanej, 5 po- prawy, podprażony sezam i skra- ząbka czosnku, 2 łyżki płatków midorów, 2 ogórki długie, pęczek piam sokiem z limonki. drożdżowych*, sól, pieprz. Opracowanie Vegushka natki pietruszki+ opcjonalnie PS. W okresie jesienno-zi- Słonecznik zalewam na noc (Katarzyna Kuźmicz) W ogrodzie i kuchni. Odcinek trzydziesty siódmy. Hortiterapia Od wielu lat, a dokładniej od 26, w Warsza- wie u schyłku lata odbywa się Międzynarodowa Wystawa ,,Zieleń to Życie”. Targi te dotyczą przede wszystkim roślin ozdobnych i owo- Wieści parafialne cowych, a także technik i wyposażenia ogrodu oraz terenów zieleni. To tu prezentują się wiodący szkółkarze, ogrodnicy, producenci i dostawcy z kraju i zagranicy. Ich ofertę na żywo obejrzeć i porównać mogą specjaliści zajmujący się handlem, projektanci, wykonaw- cy, inwestorzy decydujący o publicznych nasa- dzeniach i inni. Na nowości i ciekawe pomysły aranżacji czekają wszyscy – profesjonaliści i amatorzy, którzy co roku znajdują tu liczne in- spiracje dla swoich ogrodowych aktywności. „Kolekcja korzyści” - hasło tegorocznej edy- Niczyporuk Barbara Fot. cji nawiązuje do licznych korzyści, jakie niesie leczeniu dzieci autystycznych, otyłych, dzie- kich lekarzy, dotyczące spacerowania po ogro- ogród i bliski kontakt z zielenią i kwiatami. To ci przejawiających trudności w szkole (coraz dach przez członków rodu, którzy mieli za- przede wszystkim kontakt z pięknem i naturą, częściej spotykane wśród dzieci – ADHD), burzenia psychiczne. Moi drodzy czytelnicy, relaks i ruch na świeżym powietrzu, zabawa, w leczeniu depresji, a także u osób starszych, jeśli uważacie, że leczenie ogrodem jest dziwne dobre emocje, realizacja pasji czy poznawanie niepełnosprawnych, niewydolnych umysłowo, i niemożliwe, to nie macie racji. Skuteczność tajemnic przyrody. Także nabywanie i dosko- ludzi niedowidzących lub niedosłyszących, hortiterapii staje się faktem. Ocenili to niedaw- nalenie umiejętności. Hasło mówi też o samej alkoholików i narkomanów. Ludziom no przedstawiciele Uniwersytetu Rolnicze- pasji kolekcjonowania roślin. Udało mi się być starszym, chorym czy niepełnosprawnym go w Krakowie, którzy wspólnie z tamtejszą w tym roku uczestnikiem otwartego wykładu o zajęcia hortiterapii zastępują pracę zawodową, Akademią Wychowania Fizycznego urucho- formie rehabilitacji wspomagającą leczenie za stwarzają poczucie przydatności, pomagają w mili kształcenie na tym kierunku w ramach pomocą ogrodu, czyli – hortiterapii. Wykorzys- nawiązywaniu kontaktów z osobami równie studiów podyplomowych. A teraz pomyślcie. tuje się w niej zajęcia w ogrodzie i przebywanie chorymi. Każdy z nas oglądając filmy na pew- Gdy wracacie ze Swoich ogrodów, co czujecie? wśród roślin. Jej celem jest poprawa zdrowia no napotkał scenę, w której zakonnicy zajmują Czy kolor zielony jest balsamem dla Waszego człowieka oraz stosunków międzyludzkich. się całymi dniami pielęgnacją ogrodu w ce- zestresowanego ciała i duszy? Czy pobudza Ogrody, w których odbywają się zajęcia, są tak lu wyciszenia się. Te terapeutyczne korzyści Wam jakieś zmysły? Jeśli tak, to nieświadomie przystosowane, aby osoby niepełnosprawne i wynikające z przebywania wśród roślin nie poddajecie się naturze, bo „Zieleń to Życie”. chore mogły swobodnie poruszać się wśród są wymysłem scenarzystów - są dobrze udo- A co dziś w części kuchennej? Nie ma in- roślin i przy nich pracować. Terapia prowadzo- kumentowane w literaturze, o czym świadczą nej opcji, jak przepisy na zdrową żywność od na przez wykształcony personel może stać się m.in. słynne słowa Hipokratesa “Medicus cu- Katarzyny Kuźmicz – Veguschki. Zdrowej je- idealnym narzędziem do pomocy osobom chor- rat, natura sanat” czyli – lekarz leczy, natura sieni życzę wszystkim. Barbara Niczyporuk. ym i niepełnosprawnym. Stosowana jest ona w uzdrawia. Znane są również zalecenia królews- Barbara Niczyporuk▲

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 Listy i ogłoszenia 25

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Gródku Listy apeluje do mieszkańców Gminy Gródek Szanowna Redakcjo „Wiadomości Gródeckie”

Zima to bardzo trudny czas dla nas wszystkich, w szcze- Przesyłam serdeczne pozdrowienia i cieszę się z każdych gólności dla osób bezdomnych, niepełnosprawnych, osób wiadomości, które są dostępne w Internecie o Gródku. A tu starszych, przewlekle chorych, samotnych, a także dla ro- [w Niemczech] w Polskiej Gazecie zdjęcie i krótka wzmianka dzin pozbawionych możliwości zaspokojenia podstawowych z VII Kajakowej Pielgrzymki Gródek-Supraśl. Tak ciepło na potrzeb życiowych. Ten czas niesie za sobą liczne zagro- sercu się zrobiło, bo wychowałam się w Gródku, tu ukończy- żenia takie jak: nagłe i znaczne spadki temperatury, opady łam szkołę podstawową i wyruszyłam w świat. Bardzo ser- i silny wiatr, które mogą zagrażać życiu i zdrowiu naszych decznie wspominam Wszystkich Nauczycieli, którzy ukształ- mieszkańców. towali mnie taką, jaką jestem i kim jestem. Obecnie jestem Dlatego też prosimy o zwrócenie szczególnej uwagi na oso- emerytką i zawsze w sercu moim są moi Bliscy oraz Sąsie- by i rodziny, które mogą potrzebować pomocy i sygnalizo- dzi, koleżanki i koledzy ze szkoły podstawowej. Wszyscy, z wanie odpowiednim służbom o występującym zagrożeniu ży- którymi spędziłam dzieciństwo. cia i zdrowia ludzi przebywających na terenie naszej gminy. Wysyłam gazetę „info&tips” w całości, aby podzielić się tą radością, że o Gródku też pamiętają. • Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Gródku Szczególnie pozdrawiam również tych, którzy o mnie pa- ul. Fabryczna 8 lok. 2, 16-040 Gródek miętają. tel.: 85 7180127 w godzinach: poniedziałek od 8.00 do 16.00 Danik Teresa wtorek, środa, czwartek i piątek od 7.30 do 15.30 (córka Jana i Stanisławy z ul. Zamkowej 3), Monachium 15.09.2018 • Posterunek Policji w Gródku ul. Michałowska 7, 16-040 Gródek tel. 85 6704133 Dowiedziałem się o wydarzeniu w GCK w Gródku „Obrzędy i zwyczaje ziemi Gródeckiej” z Facebooka. W zasadzie nie • Numery alarmowe: Europejski Numer Alarmowy - 112, wiedziałem do kogo napisać, ale czułem, że muszę, bo takie Policja – 997, Straż Pożarna – 998, Pogotowie – 999 wydarzenia warto i trzeba doceniać. Uważam, że to ważne, • Bezpłatna infolinia dla bezdomnych 800 444 989 by pamiętać o tradycjach naszych przodków, które powoli zaczynają zanikać. Postanowiłem napisać do Pani, jako oso- Zrozumienie problemów i potrzeb osób potrzebujących by prowadzącej dane wydarzenie. Więc jeszcze raz - dzięku- pomocy w naszym najbliższym otoczeniu jest przejawem ję Przyznam, że wielu rzeczy nie rozumiałem, ze względu na naszej troski i wrażliwości – nie pozostańmy obojętni na los język, ale łapałem kontekst, więc ostatecznie dobrze się ba- drugiego człowieka. wiłem. Obecnie mieszkam w Białymstoku, w Gródku się wy- chowałem, całkiem niedawno wróciłem z zagranicy - surowej Islandii, gdzie tamtejszy folklor wypiera w bardzo szybkim APEL! tempie biznes turystyczny. Przez kilka miesięcy pobytu w W dniu 31.10.2018 o godz. 17:00 w Waliłach-Stacji zajął się krainie lodu bardzo brakowało mi „polskości”, więc to był dla ogniem dom naszej kochanej babci. Mimo tego, że w akcji uczest- mnie taki prezent po powrocie. Trochę wstyd mi o tym pisać, niczyło 6 zastępów straży pożarnej nie udało się uratować dóbr ponieważ reprezentuję męską część społeczeństwa, ale to materialnych, które uległy całkowitemu spaleniu oraz zalaniu wo- było wzruszające doświadczenie z dwóch powodów. Po dą. Spłonęło dosłownie wszystko, cały dorobek życia dziadków. pierwsze, cieszę się, że społeczność gródecka spotyka się W tym roku w maju ukończył się całkowity remont domu, wraz z w takim wartościowym celu (proszę zauważyć, iż nie napisa- wymianą instalacji, sprzętów oraz mebli. Wszystkie oszczędno- łem „w jakimś wartościowym celu”!). Studiuję obecnie peda- ści włożone w ten remont zostały utracone. Na szczęście niko- gogikę o specjalizacji „Animacja kultury”, więc coraz częściej zwracam uwagę na głębszy sens takich wydarzeń - dlatego mu nic się nie stało. uważam, że to wartościowe i ważne zarazem. A po drugie, moje korzenie dały o sobie znać. Podczas tych występów, Dużo osób pyta się o możliwość wpłacenia pieniędzy, o udziele- naszła mnie nostalgia za dzieciństwem, ponieważ, mimo iż nie pomocy materialnej, dlatego zostało założone konto. Środki jestem jeszcze młody (26 lat, to chyba ciągle młodość, praw- pieniężne zostaną przeznaczone na stworzenie godziwych wa- da?), zatęskniłem za dzieciństwem. Nie znałem wielu z tych runków życia naszej babci. Z góry bardzo serdecznie Wszystkim tradycyjnych obrządków, ale pamiętam jak moja siostra i ja dziękujemy za pomoc i wsparcie. chodziliśmy na „taczanie popiołem” do babci… I zawsze to Iwona Kalinowska (z domu Lisowiec) wraz z rodziną było takie mistyczne przeżycie... Świeczka kurczowo trzy- mana w ręku, szepty babci, przyjemny dotyk szklanki wypeł- Wpłat można dokonywać na konto : nionej popiołem… W dzisiejszych czasach owo mistyczne 38806000040393434030000030 przeżycie jest zastępowane poprzez mało mistyczną pigułkę Bank Spółdzielczy w Białymstoku zwaną APAP lub jakoś tak. Cała magia znika. Dziękuję raz Przy wpłatach z zagranicy proszę o wpisanie przed nume- jeszcze, wszystkiego dobrego! rem konta liter „PL’ Aleksander Sakowicz Kod Swift : GBWCPLPP

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2018 26 Porady i ogłoszenia Porada językowa

Dzisiaj z okazji Święta Niepodległości o słowie rzeczpospolita. Wywodzi się ono z łaciny i dosłownie znaczy rzecz publiczna – res publika. W „Uczniowskim słowniku języka polskiego” Ewy Rudnickiej czytamy, że słowo rzeczpospolita odmienia się jak przymiot- nik miła. Do niedawna dopuszczalne były dwie formy odmiany rzeczpospolita – D.(dopełniacz) rzeczypospolitej lub rzeczpospoli- tej, W.(wołacz) rzeczypospolita, rzeczpospolita. W wołaczu mamy końcówkę „a”, a nie „o”. W liczbie mnogiej to słowo brzmiało rzeczypospolite. S. Staszic powtarzał za Zamojskim: „Zawsze takie rzeczypospolite będą, jakie ich młodzieży chowanie.” Dzisiaj słowo rzeczpospolita odnosi się do państwa polskiego i jest pisane wielką literą. Poprawna jest forma Rzeczpospolita Polska nie Rzeczypospolita Polska, Rzeczpospolitą nie Rzeczypospolitą. Irena Matysiuk

A R C H I T E K T Marcin Tur • projekty budowlane wszelkich obiektów • budownictwo pasywne i ekologiczne • świadectwa, audyty i oceny energetyczne • obsługa inwestycji i kosztorysowanie • inne dokumentacje budowlane

tel. 510 71 20 71, 85 679 94 54 e-mail: [email protected]

„Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny”. Gazeta miejscowa. Ukazuje się raz OGŁOSZENIA w miesiącu. Wydawca: Gminne Centrum Kultury w Gródku. Redagują: Dorota Sul- ▼ SPRZEDAM mieszkanie w blo- żyk (redaktor naczelna), Radosław Kulesza (skład i łamanie). : Jerzy Współpracują ku po gruntownym remoncie (62 Sulżyk (korekta), Irena Matysiuk, Wiera Tarasewicz, Magdalena Łotysz, Małgorzata 2 Zbyryt (Nadleśnictwo Waliły), Barbara Niczyporuk, Marcin Tur (asystent naukowy na m ), cena 90 tys. do negocjacji. Wydziale Architektury Politechniki Białostockiej), Janusz Cimochowicz, nauczyciele tel. 510 355 238 i uczniowie Zespołu Szkół w Gródku. Adres redakcji: ul. A.G. Chodkiewiczów 4, ▼KUPIĘ grunt rolny w Gminie Gró- 16-040 Gródek, tel. 600 051 441, e-mail: [email protected], www.gckgro- dek, tel. 791 567 539 dek.pl ▼USŁUGI TAPICERSKIE Za treść ogłoszeń redakcja nie odpowiada oraz zastrzega sobie prawo do skracania Piotr Sokołowski - Załuki i redagowania materiałów przekazanych do opublikowania. Gazetę można kupić w sklepach na terenie gminy Gródek, bądź zamówić prenumeratę (4 zł + 2,50 zł tel. 504 441 220 koszt wysyłki - cena za jeden miesiąc) ZAPRASZAMY DO WYSYŁANIA Materiały, listy, uwagi, ogłoszenia i reklamy przyjmuje Gminne Centrum Kultury. OGŁOSZEŃ DROBNYCH. Numer złożono 02.11.2018 r. Wydrukowano w drukarni ARES w Białymstoku.

LIDER KOT£ÓW I PALNIKÓW NA PELLET 602 151 098 [email protected] u l . C i e s i e l s k a 2 1 5 - 5 4 2 B i a ³ y s t o k