Eems en Oldambtroute Tweehuizen Nieuwstad Kolhol Loquard 0 1 2 3 4 5 km Hoogwatum Zijldijk E e m s 2 PEWSUM Spijk 't Zandstervoorwerk Bierum Rysum Twixlum Emden Godlinze Uiteinde L2 Larrelt Losdorp EMDEN-WEST 't Zandt Oldenklooster Holwierde Logumer Vorwerk Krewerd Lutjerijp Wybelsum Zeerijp Arwerd N997 Nijenklooster Leermens Jukwerd Marsum Delfzijl Eenum Oosterwijtwerd 9 DELFZIJL Loppersum Eekwerd Tjamsweer 10 Wirdum Merum Farmsum Garreweer APPINGEDAM Weiwerd Enzelens Appingedam N360 Garrelsweer Amsweer Geefsweer Zeehaven- Termunterzijl kanaal Borgsweer Hoeksmeer 8 N362 Wartumerklap Termunten Dallingeweer Laskwerd Meedhuizen Wittewierum Eemskanaal Lalleweer Baamsum Opmeeden p ie Dollard ld Steendam ij Overschild Tjuchem Schaapbulten z r Woldendorp te n Schildmeer Zomerdijk u Woltersum Wilderhof rm Geerland Kopaf Te N865 De Paauwen Oostwolderhamrik Wagenborgen Siddeburen Nieuwolda-Oost SIDDEBUREN Luddeweer Nieuwolda Hondshalster- meer 7 Schildwolde Hellum Westeind Denemarken Schaaphok 't Waar OLDAMBT Kostverloren Slochteren Oostwolderpolder Hongerige Wolf Woudbloem Korengarst N362 Oudedijk Ganzedijk 11 Oostwold Airport Finsterwolder- Noordbroek Nieuw Scheemda Oostwold Goldhoorn hamrik Ruiten N387 start Midwolda Finsterwolde Nieuw Beerta Stootshorn 6 Froombosch Noordbroek NOORDBROEK Oldambtmeer 4 Kolham 45 SCHEEMDA 5 Meerland Spitsbergen Uiterburen 1 Ekamp 40 FOXHOL Scheemda REIDERLAND Sappemeer-Noord 43 ZUIDBROEK Beerta terdiep 46 HEILIGERLEE Winscho Blauwestad A7 Hamdijk E22 ZUIDBROEK Ulsda 41 HOOGEZAND 42 SAPPEMEER Zuidbroek 47 WINSCHOTEN 2 48 OUDESCHANS Heiligerlee Tusschenloegen Klein Ulsda Hoogezand-Sappemeer Tranendal A7 Duurkenakker E22 Draaierij Oude- Meeden 3 Winschoterzijl schanskerkolk Kalkwijk Muntendam Westerlee Nieuwe Tripscompagnie Oudeschans Den Ham MEEDEN Bovenstreek Winschoten Compagnie Egypteneinde Winschoter Boven Hogebrug Lula Het Veen Veensloot Zuiderveen N962 Korte Bellingwolde De Bouwte Kerkhörn Kiel-Windeweer Borgercompagnie Akkers De Heemen N33 Kibbelgaarn Meulenhörn Westeind Blijham Veendam Tjabbesoord N969 N385 38 VEENDAM Zuidwending Oude Pekela Lutjeloo Zuidlaarderveen Hoorn Kompenkolk Wedderveer Oosterdiep Ommelanderwijk Rhederbrug De Oerde N973 Oud Annerveen Koemarke Nieuwe Pekela Jeudenkolke Spijkerboor Wildervank 37 VEENDAM-ZUID Hoornderveen Wedde Annerveenschekanaal Vriescheloo Eexterveenschekanaal N365 De Vennen Eems en Oldambtroute afstand: 85 km begin: Noordbroek De Eems-Oldambtroute voert door het Oldambt, het gebied langs de Eems en de Dollard dat door grootschalige open polders wordt gekenmerkt. Aan de kust ligt Delfzijl, de grootste havenstad van Noord-Nederland, en meer landinwaarts Slochteren, kern van het gaswinningsgebied. In het verleden drukte herenboeren hun stempel op het land. Dat is nog steeds te zien aan de villa-achtige boerderijen. Routebeschrijving Begin: Noordbroek, Scheemderweg GPS: N53.19210 E6.89993 Bij de N33 is een parkeerplaatsje. Natuurlijk kunt u de route ook op een ander punt in de beschrijving begin- nen. ▶ Rij vanaf de parkeerplaats linksaf de Scheemderweg op, van het viaduct af dus. Nadat u over de snelweg bent gereden gaat u in Scheemda op de Hoe gebruikt u deze routebeschrijving? Vroeger waren alle Toeristische Autoroutes bewegwijzerd, met zeskante borden. In de afgelopen jaren is de bewegwijzering komen te vervallen; mogelijk treft u nog een enkel bord aan. Om de route te volgen heeft u deze beschrijving nodig. De routeaanwijzingen (▶) worden afgewisseld met achtergrondinforma- tie over plaatsen en plekken onderweg; de nummers bij die beschrijvingen zijn terug te vinden op de routekaart. • In verband met het veilig volgen van de routebeschrijving raden we aan om de route met minimaal twee personen te rijden. • Gebruik uw navigatieapparaat of smartphone met google maps (zonder route in te voeren) om onderweg de straatnamen en het wegverloop te zien. • Plaatsnamen worden in de route-aanwijzingen alleen aangegeven (vet) als u een plaatsnaambord passeert. • Vermelde straatnamen (tussen haakjes) zijn doorgaans onderweg goed zichtbaar; veel navigatieapparaten geven trouwens ook de naam van de weg aan waarop u rijdt. • Mocht u onverhoopt van de route zijn geraakt, rij dan met behulp van navigatie naar een punt verderop in de beschrijving (plaats, straat). kruising met een voorrangsweg rechtdoor (Molenstraat). Eind van de weg bij de Chinees rechtsaf. Bij ‘Slijterij De Blauwestad Haven’ linksaf en meteen rechtsaf, voor Jumbo langs. Om de economische terug- Waar het plein ophoudt linksaf (Hogeweg). Met de bocht gang, met de bijbehorende mee naar rechts (Stationsstraat). vergrijzing, in Oost-Gronin- gen tegen te gaan werden al in de jaren 80 plannen be- 1 Scheemda is een mooi landbouwdorp. De gotische dacht. Een omstreden plan kerk uit 1515 heeft een losstaande toren, het kerkgebouw dat het toch heeft gehaald is aan de overzijde van de weg heeft trapgevels. Blauwestad. De eerste ideeën werden in 1988 gelanceerd: ▶ Brug over en Stationsstraat vervolgen. Na ca. 1,5 km met zet de polder ten noorden de bocht mee naar rechts en dan met de bocht mee naar van Winschoten onder water links, richting A7. Net buiten Scheemda rechtsaf, richting waardoor een groot recrea- Heiligerlee. tie- en woongebied ontstaat. 1480 luxueuze woningen was 2 In Heiligerlee is in 1568 een van de bekendste veldsla- de ambitie, de kavels zouden gen van de Nederlandse Opstand gevoerd. In de strijd tus- in tien jaar worden verkocht sen Nederlanders en Spanjaarden sneuvelde legerleider en bebouwd. In 2006 kwam graaf Adolf van Nassau, een broer van Willem van Oran- de verkoop langzaam op je. Als u Heilgerlee inrijdt ligt het Graaf Adolfmonument gang; al snel kwam er de klad aan uw linkerhand. Iets verder aan dezelfde weg staat in vanwege de ‘kredietcrisis’ rechts het Museum Slag bij Heiligerlee (Provincialeweg (2008-2014/15). Eerst in 2016 55; open: apr. en okt. di-zo 13-17 uur, mei-sept. di-za 10- kwam er weer wat schot in 17 uur, zo 13-17 uur). Aan de overkant staat het mooie de kavelverkoop, mede om- gebouw van de voormalige klokkengieterij (nu museum, dat er toen ook goedkopere zelfde openingstijden). woningen werden gepland. Inmiddels ligt in 2020 het to- ▶ In Heiligerlee 1e linksaf, Provincialeweg vervolgen. In tale aantal verkochte kavels Winschoten weg volgen tot molen; daar op rotonde de boven de vierhonderd. 2e rechts nemen (Nassaustraat). Op volgende rotonde de 2e rechts nemen, Jumbo aan de linkerhand. Op rotonde 3e rechts, richting Blijham, en op de volgende rotonde de 2e rechts (recht- door dus). 3 Winschoten is gebouwd op een natuurlijke hoogte in het landschap en werd door de overstromingen van de middeleeuwen ongemoeid gelaten. Mede door de gunstige ligging aan het riviertje de Rensel was Winschoten al vroeg een centrum van handel en nijverheid. In de 19e eeuw ontwikkel- de het zich tot het centrum van het Oldambt. De vrijstaande toren d’Olle Witte in het centrum (41 m hoog) is in de zomermaanden te beklimmen. De meeste klokken van het carillon zijn gegoten in Heiligerlee. Museum Stoomgemaal is een van de laatste gemalen die nog worden aange- dreven door een stoommachine (Oostereinde 4, voor openingstijden zie stoom-groningen.nl). ▶ Net buiten Winschoten op de rotonde de 2e rechts, over blauw-witte brug en op de rotonde de 2e rechts, richting Beerta. In Beerta bij kerk linksaf (Veenweg). 4 Tussen Beerta en Finsterwolde ligt De Tjamme, 200 ha Herenboeren en bos en moerasland, waar Schotse hooglanders grazen. landarbeiders Vanachter een vogelkijkscherm zijn misschien kluut, wa- De 19e eeuw en de eerste tersnip, zwarte ruiter en kemphaan te zien. helft van de 20e eeuw vorm- den een voorspoedige peri- ▶ In Finsterwolde bij rotonde de 1e rechts nemen (Molen- ode voor de boeren in het streek). Oldambt. Omdat de natte graslanden inmiddels met 5 U rijdt vlak langs het Oldambtmeer, deel van het traag molens werden bemaald, verlopende woon- en recreatieproject Blauwestad. was het land droog genoeg om gewassen te verbouwen. ▶ Op splitsing bij richtingwijzer links aanhouden, richting Kleine veeboerderijen maak- Oostwold (Kromme Elleboog). In Oostwold met bocht ten plaats voor grote akker- mee naar rechts (Klinkerstraat) en bij richtingwijzer bouwbedrijven. Graan, kool- linksaf, richting Midwolda. zaad en ook veldbonen en aardappelen brachten veel op in de 19e eeuw. De herenboe- Midden in Oostwold staat een oude herberg: Café De Twee ren, zij die personeel het land Oldambten (Klinkerstraat 1). Open: di. 16-21, wo.-vr. 11-13, lieten bewerken, verkregen 16-21, za. 11-22 en zo, 16-22 uur. aanzien. Boerderijen werden vergroot en vooral het woon- 6 Ook al kabbelt het water van het nieuwe Oldambtmeer huis ervan werd fraai en sta- aan de dorpsgrens, Midwolda is een typisch Oldambtster tig. De landarbeiders woon- dorp met grote boerenhofsteden langs de Hoofdweg en den in zeer kleine huisjes, daartussen arbeidershuisjes. Aan het eind van het dorp in slechte omstandigheden. ligt links de Ennemaborg (Hoofdweg 96), een landgoed Het welvaartsverschil werd dat teruggaat op een ‘steenhuis’ van rond 1400. Het hui- steeds groter, een belangrijke dige gebouw stamt uit de 18e eeuw en wordt door een reden voor de opkomst van mooie tuin omgeven. Het landgoed is eigendom van Het het communisme in Gronin- Groninger Landschap. Het langgerekte landschapspark gen. Veel arbeidershuizen, gaat over in een natuurbos met twee plassen; konikpaar- die vaak in een rijtje stonden den begrazen het landgoed. Kunstenaar Maya Wildevuur in de buurt van de boerderij, woont en werkt in de borg en toont haar schilderijen in werden halverwege