See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.net/publication/339941606

Technologie Kosmiczne i Satelitarne (PG/UMG/AMW). Misje kosmiczne wykład nr 4: Francja, Wielka Brytania, ESA

Presentation · March 2020

CITATIONS READS 0 227

1 author:

Cezary Specht Gdynia Maritime University

297 PUBLICATIONS 1,533 CITATIONS

SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

GNSS in Railway Engineering View project

HYDROGRAPHY - Autonomous Hydrographic Drone View project

All content following this page was uploaded by Cezary Specht on 15 March 2020.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

Misje kosmiczne Francja, Wielka Brytania, ESA kierunek: Technologie Kosmiczne i Satelitarne PG/AMG/AMW prof. Cezary SPECHT Programy kosmiczny początek Francji Maj 1945 – rząd francji ustanowił Direction des Etudes et Fabrication d’Armement (DEFA) zespół który miał pozyskad dokumentacje, ludzi i sprzęt z V2 90 ekspertów z Penemunde kierowanych przez Heinza Bringer (silniki rakietowe), Otto Müller (sterowanie) oraz Helmut Habermann (elektronika rozpoczęło prace we Francji 1946 - ustanowiono Laboratoire de Recherches Balistiques et Aerodynamiques (LRBA) w Vernon – paliwa rakietowe 1949 - startuje pierwsza rakieta Veronique (6.5 m, masa 1150 kg, ładunek 60 kg, wysokośd 65 km) Miejsce startu: French military centre at ColombBéchar/Hammaguir in the Sahara (Algeria) od 1952 r. Marzec 1959 - luty 1969 rakieta AGI osiągnęła 220 km Programy kosmiczny Francji  1958, Prezydent Charles de Gaulle wydaje dyrektywę o utworzeniu CNES Centre National d' Etudes Spatiales – Centrum koordynacji działalności kosmicznej Francji  1962 startuje rakieta Diamant z Agierii (150km orbita 220 km)  6 listopada 1965 Asterix – pierwszy francuski satelita  1965, Francja uruchamia Kosmodrom w Kourou  1973 Francja rozpoczyna utworzenie Europejskiej Agencji Kosmicznej CNES (Centre National d’Études Spatiales, Paostwowy Ośrodek Badao Kosmicznych)

CNES (Centre National d’Études Spatiales, Paostwowy Ośrodek Badao Kosmicznych) – francuska organizacja rządowa odpowiedzialna za rozwój badao kosmicznych   Koordynuje i organizuje badania Centre Spatial de Toulouse (ośrodek przy użyciu sztucznych satelitów kosmiczny w Tuluzie), kierujący realizacją Ziemi programów ładunków użytkowych (głowic  rakiet sondażowych i balonów rakietowych, sztucznych satelitów itd.)  stratosferycznych Centre Spatial de Brétigny (ośrodek  kieruje produkcją tych obiektów kosmiczny w Brétigny), kierujący realizacją i rakiet nośnych programów rakiet nośnych i wyposażenia  CNES zajmuje się badaniami, naziemnego, a także umożliwiający scalaniem materiałów realizację operacji CNES w zakresie zamawianych w śledzenia i zdalnego kierowania obiektów przedsiębiorstwach kosmicznych oraz odbioru i przetwarzania przemysłowych oraz operacjami informacji  wysyłania rakiet i obiektów Centre Spatial Guyanais – Gujaoskie kosmicznych Centrum Kosmiczne (kosmodrom w Gujanie Francuskiej) Rakieta Ariane 1

Ariane 1 – europejska rakieta nośna; pierwsza z rodziny Ariane; pierwsza udana europejska rakieta nośna. Powstała po fiasku projektu rakiety Europa 2. Prace projektowe zaczęły się w lipcu 1973. Trwały osiem lat i kosztowały około 2 mld euro (kurs z 1986). Wyniosła na orbitę m.in. sondę Giotto 24 grudnia 1979, 17:14 GMT; s/n L01; miejsce startu: Kosmodrom Kourou (ELA-1), Gujana Francuska, Ładunek: CAT 1; Uwagi: start udany – lot testowy 23 maja 1980, 14:29 GMT; s/n L02; miejsce startu: Kosmodrom Kourou (ELA-1), Gujana Francuska, Ładunek: Firewheel, Feuerrad 1, Feuerrad 2, Feuerrad 3, Feuerrad 4, Amsat Phase 3A, CAT 2; Uwagi: start nieudany – niestabilnośd spalania w 1. członie 19 czerwca 1981, 12:32 GMT; s/n L03; miejsce startu: Kosmodrom Kourou (ELA-1), Gujana Francuska, Ładunek: Meteosat 2, Apple, CAT 3; Uwagi: start udany 20 grudnia 1981, 01:29 GMT; s/n L04; miejsce startu: Kosmodrom Kourou (ELA-1), Gujana Francuska, Ładunek: MARECS A, CAT 4; Uwagi: start udany 9 września 1982, 02:12 GMT; s/n L05; miejsce startu: Kosmodrom Kourou (ELA-1), Gujana Francuska, Ładunek: MARECS B, Sirio 2; Uwagi: start nieudany – awaria turbopompy 3. członu 16 czerwca 1983, 11:59 GMT; s/n L06; miejsce startu: Kosmodrom Kourou (ELA-1), Gujana Francuska, Ładunek: ECS 1, Oscar 10; Uwagi: start udany 19 października 1983, 00:45 GMT; s/n L07; miejsce startu: Kosmodrom Kourou (ELA-1), Gujana Francuska, Ładunek: Intelsat 5 F7; Uwagi: start udany 5 marca 1984, 00:50 GMT; s/n L08; miejsce startu: Kosmodrom Kourou (ELA-1), Gujana Francuska, Ładunek: Intelsat 5 F8; Uwagi: start udany 24 maja 1984, 01:33 GMT; s/n V09; miejsce startu: Kosmodrom Kourou (ELA-1), Gujana Francuska, Ładunek: Spacenet F1; Uwagi: start udany 2 lipca 1985, 11:23 GMT; s/n V14; miejsce startu: Kosmodrom Kourou (ELA-1), Gujana Francuska, Ładunek: Giotto; Uwagi: start udany 22 lutego 1986, 01:44 GMT; s/n V16; miejsce startu: Kosmodrom Kourou (ELA-1), Gujana Francuska, Ładunek: SPOT 1, Viking; Uwagi: start udany Rakieta Ariane 1 Rakiety Ariane 1-5 Program kosmiczny Francji Programy kosmiczny UK Marzec 1944 - Churchil wydał rozkał – łapad Von Brauna, a potem zamienił go na złapad rakietkę V2 (sprzęt czy dokumentację 1957-1960 - Blue Streak - pocisk balistyczny (projekt z 1957 roku) nigdy nie poleciał Black Arrow, która w 1971 wyniosła pierwszego sztucznego satelitę Ziemi z UK, Silniki Producent - Rolls Royce na licencji Rocketdyne 1952 Rozpoczęcie programu kosmicznego 1952 1962-1979 Program Ariel 6 satelitów przy współpracy z NASA 1971, the rakieta Black Arrow (R3) wynosi satelitę Prospero SkyNet X-3 – (działał do 1996 r,) oficjalnie 1969- 2012 Skynet – program 5 szpiegowskich satelitów komunikacyjnych ( (Siły UK oraz NATO 1 kwietnia 2010 powstała UK Space Agency – zastępując British National Space Center Rakieta Blue Streak (UK)

Blue Streak – brytyjski pocisk balistyczny o średnim zasięgu, zbudowany jako alternatywa dla wycofanych w 1965 samolotów V- Bomber w kwestii wynoszenia ładunku jądrowego, a także będący również podstawą dla rakiet Europa

Pocisk zaprojektowano w 1957 roku Miał długośd 18 m, średnicę 3 m i mógł wynieśd głowicę o masie 1,360 kg Całkowita masa pocisku wynosiła 90 ton Napęd stanowiły 2 silniki RZ2, zbudowane przez Rolls-Royce'a, będące ulepszoną wersją silników Rocketdyne S3D (jupiter, saturn I)

Pocisk mógł trafid cel do 4000 km Z powodu braku miejsca do testów pocisku na Wyspach Brytyjskich testy te miały się odbywad na poligonie rakietowym Woomera w Australii W 1960 zaniechano dalszych prac nad projektem Po upadku projektu MRBM Blue Streak powstała koncepcja użycia pocisku jako podstawy dla rakiety nośnej nazwanej Black Prince UK – USA Satelity Seri Ariel

Numer Satelita Wystrzelenie Rakieta Kosmodrom uwagi ID Cape 1962- Ariel 1 1962-04-26 Thor-Delta Canaveral 015A Wallops 1964- Ariel 2 1964-03-27 Scout Island 015A Pierwszy Vandenberg 1967- Ariel 3 1967-05-05 Scout satelita AFB 042A zrobiony w UK 1971- Ariel 4 1971-12-11 Scout Vandenberg 109A

San 1974- Nadzór nad lotem Ariel 5 1974-10-15 Scout Marco 077A Appleton Lab Wallops 1979- Ariel 6 1979-06-02 Scout Island 047A Luigi Broglio Space Centre (BSC)

 Luigi Broglio Space Centre (BSC) włoski kosmodrom spaceport w Malindi, (Kenya)  Rozwijany w latach 60-tych przez University of Rome La Sapienza's Aerospace Research Centre i NASA  Działało w latach: 1967-1988  Wykorzystywało platformę San Marco platform oraz 2 zapasowe platformy  27 wystrzeleo, rakiety Scout – mała amerykaoska Rakieta Black Arrow (UK)

 Trójstopniowa rakieta nośną UK  Rakieta brytyjska używana w latach: 1969-1971  Wyniosła satelitę Prospero satellite na niską orbitę  Oparta na konstrukcji rakiety Black Knight z 1964  Zastąpiły ją rakiety Scout Orba (X-2) – Numer seryjny Start Ładunek Misja uwagi pierwszy satelita Test UK. Start 2 28 czerwiec R0 Bez Failure suborbitalny I i II września 1970, 1969, 22:58 członu Poligon Woomera. Test 4 Marzec 1970, Przeznaczony do R1 Bez Successful suborbitalny I i II 21:15 badao atmosfery członu 2 wrzesieo 1970, Uszkodzenie II R2 Orba Nieudany 00:34 członu 28 pażdziernik Osiągnięcie R3 Prospero Sukces 1971, 04:09 orbity Wylądował w.. R4 Nie wystartował muzeum Prospero pierwszy satelita UK

Prospero (X3) był pierwszym w pełni brytyjskim sztucznym satelitą Ziemi 1971  Prospero był pierwszym i zarazem ostatnim brytyjskim sztucznym satelitą wyniesionym za pomocą brytyjskiej rakiety nośnej Wcześniej powstał i został wyniesiony na orbitę (1962) satelita Ariel 1  satelita jednakże powstał w wyniku współpracy między USA i Wielką Brytanią

Budowa  Masa: 66 kg i był stabilizowany obrotowo  Zaprojektowany został do przetestowania podstawowych systemów satelitarnych Dodatkowo na pokładzie miał sprzęt do badao nad mikrometeorytami

UWAGA: LATA DALEJ okazało się, że z satelitą wciąż można nawiązać kontakt. W 40 rocznicę umieszczenia satelity na orbicie grupa londyńskich studentów z University College London próbowała ponowić z nim kontakt. Pierwotnie możliwość ponownego kontaktu z satelitą wydawała się niemożliwa ponieważ.... po tylu latach zaginęły kody używane do komunikacji. Jednakże byli pracownicy zaangażowani w projekt Prospero przeszukali swoje stare papiery na strychach oraz materiały w bibliotekach. Kody komunikacyjne z satelitą udało się odnaleźć dosłownie na kawałku kartki w archiwum. Na podstawie oryginalnej dokumentacji "odtworzono" naziemny sprzęt do kontaktu radiowego - pierwotna stacja kontroli naziemnej w Lasham (Hampshire) została bowiem rozebrana. Mimo problemów udało się zarejestrować pewne sygnały z kierunku przelatującego satelity. Europejska Organizacja Rozwoju Rakiet Nośnych droga do rakieta Europa Europejska Organizacja Rozwoju Rakiet Nośnych (European Launcher Development Organisation, ELDO) – międzynarodowa organizacja zawiązana w 1962, a formalnie utworzona w 1964, w celu opracowania i budowy rakiety nośnej Europa  Propozycja utworzenia ELDO została wysunięta przez Wielką Brytanię, która w kwietniu 1960 anulowała niemal ukooczony program budowy rakiety Blue Streak  Do programu przystąpiły:Belgia, Francja, Holandia, Niemcy, Wielka Brytania, Włochy, Australia(członek stowarzyszony, miał poligon rakietowy Woomera)  Cel: budowa trójstopniowej rakiety nośnej zdolnej do wyniesienia na niską orbitę okołoziemską ładunek 1 000 kg Pierwsza europejska rakieta Europa 1  Blue Streak miał stanowid 1. człon rakiety Europa I  Francuska rakieta Coralie, 2. człon  Niemcy miały zbudowad człon trzeci o nazwie Astris  Włochy miały zaprojektowad satelitę  Holandia z Belgią skoncentrowad się na systemie śledzenia i telemetrii Pierwsze 10 startów odbyło się z poligonu rakietowego Woomera-Australia. Program startów podzielono na trzy fazy: •Faza 1 (1964 - 1965) - starty F1 do F3 - starty pierwszego członu Blue Streak w kierunku północno-zachodnim Wszystkie starty był udane •Faza 2 (1966 - 1967) - starty F4, F5, F6/1 i F6/2 - loty suborbitalne z makietami satelitów w kierunku pustyni Simpsona (sprawdzenie stabilności aerodynamicznej), po czym w kolejnych startach zastępowano je właściwymi stopniami •Faza 3 (1967 - 1970) - starty F7 do F10 - starty z satelitą - żaden nie powiódł się z powodu usterek 3. członu. Lot F10 nie odbył się. Pierwsza europejska rakieta Europa 2

Europa 2 – druga rakieta nośna z rodziny rakiet Europa produkowana przez Europejską Organizację Rozwoju Rakiet Nośnych  Była to czterostopniowa rakieta będąca modyfikacją brytyjskiego pocisku balistycznego Blue Streak  Miała wynosid na orbitę okołoziemską satelity budowane przez ESRO  Podobnie do Europy 1, jak i radzieckiej ciężkiej rakiety N1  Europa 2 była rakietą o wysokiej awaryjności, gdyż jej jedyny start zakooczył się eksplozją rakiety na wysokości 79 km Misja: 5 listopada 1971 r. Na wysokości 79 km następuje wybuch rakiety. Szczątki rakiety spadły do Atlantyku. Winą za nieudany start Europy 2 całkowicie obarczona została Republika Federalna Niemiec Awaria tej rakiety spowodowała całkowite zaprzestanie prac nad rakietami Europa 3 i Europa 4. astępczynią Europy 2 została rakieta Ariane 1, korzystająca z tego samego kompleksu startowego (przemianowanego na ELA-1). Pierwszy start Ariane 1 odbył się w 1979 roku. Europejska Agencja kosmiczna

 ESA (European Space Agency) – międzynarodowa organizacja krajów europejskich, której celem jest eksploracja i wykorzystanie przestrzeni kosmicznej, powołana na mocy konwencji z 30 maja 1975, ESA zatrudnia ok. 1900 osób, budżet ok. 4 mld euro, siedziba - Paryż  Powstała z połączenia: Europejskiej Organizacji Badao Kosmicznych (ESRO) i Europejskiej Organizacji Rozwoju Rakiet Europejska Agencja kosmiczna

Ośrodki: . Główny ośrodek ESTEC (European Space Research and Technology Centre) - Noordwijk aan Zee (Holandia) . Instytut Badawczy ESRIN (European Space Research Institute) - Frascati (Włochy) . Centrum Operacji Kosmicznych ESOC (European Space Operations Centre) - Darmstadt (Niemcy) . Ośrodek szkolenia astronautów EAC (European Astronauts Centre) – Kolonia (Niemcy) . Gujaoski Ośrodek Kosmiczny (Centre Spatial Guyanais - Kosmodrom) – Kourou, Gujana Francuska Instytucje ESA

Centrala ESA mieści się w Paryżu we Francji, ale Agencja funkcjonuje w kilku siedzibach, w których ulokowane są oddziały ESA. Każdy oddział ma odrębny zakres działania:  EAC, European Astronaut Centre - Europejskie Centrum Astronautów w Kolonii w Niemczech;  ESAC, European Space Astronomy Centre - Europejskie Centrum Astronomiczne w Villanueva de la Canada, w Madrycie w Hiszpanii;  ESOC, European Space Operations Centre - Europejskie Centrum Operacji Kosmicznych w Darmstadt, w Niemczech;  ESRIN, ESA Centre for Earth Observation - Europejskie Centrum Obserwacji Ziemi we Frascati, niedaleko Rzymu, we Włoszech;  ESTEC, European Space Research and Technology Centre - Europejskie Centrum Badao i Technologii Kosmicznych, w Noordwijk, w Holandii;  ECSAT, European Centre for Space Applications and Telecommunications – Europejskie Centrum Aplikacji Kosmicznych i Telekomunikacji w Harwell, Oxfordshire w Wielkiej Brytanii.

Agencja dysponuje również wieloma stacjami naziemnymi, biurami i placówkami na terenie Unii Europejskiej, m.in. we Francji (Toulouse, Lex Mureaux, Evry, Cannes), w Niemczech (Kolonia, Oberpfaffenhofen), w Hiszpanii (Cebreros, Maspalomas, Madryt, Valencia, Barcelona), w Belgii (Bruksela, Redu), Szwecji (Kiruna). Placówki ESA znajdują się także w innych paostwach europejskich, np. w Szwajcarii (Genewa), jak również poza kontynentem europejskim np. w Stanach Zjednoczonych (Waszyngton, Houston, Greenbelt, Baltimore, Pasadena), Rosji (Moskwa) oraz w Gujanie Francuskiej (kosmodrom w Kourou). Instytucje ESA

HEADQUARTERS - Paris, France ESA headquarters houses the Director General’s office, general administration and the main programme directorates. Staff - 393 (including Brussels, Kourou ESTEC - Noordwijk, the Netherlands liaison, Moscow, Toulouse, Washington European Space Research & and Houston offices). CENTRALA Technology Centre Staff – 1079 INŻYNIERIA

EAC - Cologne, Germany European Astronaut Centre Staff – 16 ASTRONAUCI

ESOC - Darmstadt, Germany European Space Operations Centre Staff – 242 MISJE

ESRIN - Frascati, Italy European Space Research Institute Staff – 160 EO

ESAC - Villafranca, Spain European Space Astronomy Centre Staff in post at 30/04/2005, total : 1903 Staff – 13 ASTRONOMIA Gujaoskie Centrum Kosmiczne

W 1964 r. decyzja lokalizacyjna rządu Francji, rozpoczęcie budowy 1965 r., otwarcie 1968 r. Europejski Port Kosmiczny, zajmuje obszar 750 km², z dwóch stron otoczony jest lasami tropikalnymi, a z jednej z wybrzeżem morskim Z Kourou korzystają: ESA (od 1975 r.), francuska agencja kosmiczna CNES oraz firma Arianespace ESA zapewnia 2/3 rocznego budżetu, sfinansowała też rozbudowę portu podczas rozwijania wyrzutni Ariane Szerokośd geograficzna 5°11‚N - dodatkowa prędkośd prawie 460 m/s W tej chwili ESA buduje infrastrukturę służącą wystrzeliwaniu rosyjskich rakiet Sojuz Gujaoskie Centrum Kosmiczne

ELA-1: rakiety Europa 2, Ariane 1-3 i Vega, reaktywowana jako ELV w 2012 ELA-2: rakieta Ariane 4, nieczynna od 2003 ELA-3: rakieta Ariane 5, czynna od 1995 ELS: rakiety Sojuz 2, funkcjonuje od 2011 Gujaoskie Centrum Kosmiczne

 Infrastruktura: wyrzutnie (ELV, ELA- 2, ELA-3, ELS)  pomieszczenia przygotowywania satelitów  pomieszczenia kontroli lotów  fabryka paliwa 5 listopada 1971 pierwszy start z wyrzutni ELA-1 Europa 2, modyfikacja rakiety Europa (awaria na wysokości 35 km nastąpiła awaria jej pierwszego stopnia. Na wysokości 69 km nastąpiła jego eksplozja) Ariane 5 – czołg kosmiczny EU

Ariane 5– europejska ciężka rakieta  Francuska Agencja Kosmiczna CNES była nośna zaprojektowana przez odpowiedzialna za techniczne Europejską Agencję Kosmiczną i kierownictwo, zarządzenie finansami francuski Paostwowy Ośrodek Badao oraz podział zleceo między kraje Kosmicznych członkowskie ESA  Koszt opracowania rakiety wyniósł 5,8 mld euro. Przeznaczenie:  Produkowane przez EADS Astrium i  Dostarczanie satelitów na zarządzane są przez Arianespace orbitę geostacjonarną  Wysyłanie ładunków na niską orbitę okołoziemską  Startuje z Gujaoskiego Centrum Kosmicznego  Producent: EADS Astrium, zarządzanie Arianespace Ariane 5

Budowa: Rakieta składa się z trzech segmentów:  dwie rakiety boczne napędzane paliwem stałym  główny człon Ariane 5 aktualnie stanowi Ariane 5 EPC, który wykorzystuje mieszankę ciekłego tlenu i ciekłego wodoru  Trzeci człon różni się w zależności od wariantu

Rakiety pomocnicze mają średnicę 3 m, długośd 31 m, masę bez paliwa 38 t, masę brutto (z paliwem) 278 t. Człon główny ma średnicę 5,4 m, długośd 30,5 m, masę bez paliwa wynoszącą 15 t, z paliwem – 185 t, jego praca opiera się o silnik Vulcain 2. Ariane 5

Wynoszenie:  Początek to testowanie silnika Vulcain 2  Uruchomienie bocznych rakiet  Rakiety na paliwo stałe pracują przez 140 sekund po starcie – potem zostają odstrzelone  Pracę przejmuje pierwszy stopieo, napędzany mieszanką ciekłego tlenu i wodoru  I stopieo wypala paliwo w czasie 540 sekund od startu, po czym zostaje odrzucony Następnie pracę przejmuje drugi stopieo Ariane 5

W wariancie 5 ECA ma on średnicę wynoszącą 5,4 m, a długośd zaledwie 4,7 m. Masa netto to 4600 kg, z paliwem zaś – 19 200 kg  Ostatni stopieo, wykorzystujący silnik HM-7 zużywa paliwo najdłużej, bo aż przez 970 sekund. W ten sposób naprowadza się wystrzeliwany obiekt na docelową orbitę. Po uzyskaniu właściwej trajektorii wejścia, również ten stopieo zostaje odstrzelony i spalony w atmosferze Ariane 5 Rakieta Vega (ESA) Vega (Vettore Europeo di Generazione Avanzata) – nowa rakieta nośna o niskim udźwigu użytkowana przez Europejską Agencję Kosmiczną  Konkurencja dla pozostałych rakiet o niskim udźwigu stosowanych obecnie Wykorzystywana jest do startów komercyjnych  Pierwsza europejska rakieta, która wykorzystuje jako paliwo w pierwszych trzech stopniach stały materiał pędny  Bazuje ona na amerykaoskich rakietach nośnych Scout wykorzystywanych przez Włoską Agencję Kosmiczną ASI na platformie San Marco  Siła ciągu przy starcie rakiety zapewniana przez człon P80 wynosi 3040 kN  Dwa kolejne człony: Zefiro 23 i Zefiro 9 zapewniają siłę ciągu 1200 kN (Z23) i 313 kN (Z9)  Ostatni człon o nazwie AVUM, wykorzystujący silnik RD-869 zasilany toksycznym ciekłym materiałem pędnym, zapewnia siłę ciągu 2450 N. W członie AVUM znajduje się również zestaw oprzyrządowania kontrolnego i awioniki Rakieta Vega (ESA)

 1998 – rozpoczęto prace nad rakietą Vega  2003 kontrakt ESA na Vegę  2004 rozpoczęto prace nad przebudową kompleksu startowego ELA-1 (który znajduje się w Gujaoskim Centrum Kosmicznym i używany był pierwotnie do startów rakiet Ariane 1, Ariane 2 i Ariane 3)  Nowy kompleks startowy ZLV (fr. Zone de Lancement Vega)  2005–2009 testy trzech członów  W grudniu 2011 podpisano pierwsze umowy na wyniesienie komercyjnych satelitów rakietą Vega  13.02.2012 - pierwszy start z sukcesem (satelity LARES i ALMASat-1 oraz 7 satelitów typu CubeSat skonstruowanych na europejskich uniwersytetach)  Wśród nich znalazł się pierwszy polski satelita PW- Sat zbudowany na Politechnice Warszawskiej Rakieta Vega (ESA)  wysokośd: 30 m  średnica: 3 m  masa: 137 t  siła ciągu: 3040 kN przy starcie  liczba stopni: 4 (trzy stopnie P80, Zefiro-23 i Zefiro-9 napędzane silnikami rakietowymi na paliwo stałe plus dodatkowy górny AVUM na paliwo ciekłe) Sojuz ST Rosja dla ESA

Sojuz 2 (Союз 2) – rakieta nośna oparta konstrukcyjnie na pocisku balistycznym R-7 Najnowsza rakieta Rosji  W kosmos za pomocą tej rakiety wynoszone są satelity najnowszej generacji  rakieta dwustopniowa, posiadająca cztery dopalacze z silnikami RD-107  Człon pierwszy posiada jeden silnik RD-108  W członie drugim zamontowano jednostkę napędową RD-0110 lub RD-0124  Rakiety te mogą startowad zarówno w wersji dwustopniowej, jak i z zamontowanym członem Fregat lub członem Wołga. Sojuz ST - Fregat

Fregat (ros.Фрегат) – sfinansowany przez firmę Starsem (Rozja+ESA) stopieo rakietowy budowany przez NPO Ławoczkin, przeznaczony początkowo dla rakiet Sojuz-U, Sojuz-FG i Sojuz 2  Projekt stopnia Fregat powstał 1993  Miał on byd stopniem górnym z napędem zapożyczonym z radzieckich sond Mars i Fobos  Wdrażanie projektu było dosyd powolne, ale weszła EA i ruszyło  Stopieo ma kształt kilku baniek zlepionych ze sobą (paliwo)  Napęd stanowi jednostka S5-92 generująca ciąg 20 kN  Zaletą stopnia Fregat jest możliwośd ponownego startu  W 2011 utworzono rozwiniętą wersję stopnia o nazwie Fregat-SB, wyposażoną w odłączane dodatkowe zbiorniki  Pierwszy start stopnia Fregat odbył się 8 lutego 2000 r.  Oprócz wynoszenia satelitów na niskie i wysokie orbity Fregat może byd użyty jako stopieo ucieczkowy w misjach sond międzyplanetarnych i Polish participation in Ariane 6 project Misje ESA propozycje do opracowania

View publication stats