Gmina Gniewino
Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej
Gniewino, styczeń 2013
Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino (Sustainable Energy Action Plan for the Gniewino Commune)
Styczeń, 2013
Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
Spis Treści
I. Streszczenie dokumentu ...... 2 II. Dane wyjściowe ...... 4 1 Podstawowe dane o podmiocie ...... 4 1.1 Położenie, ludność, urbanizacja ...... 4 1.2 Stan środowiska ...... 4 1.3 Gospodarka, rolnictwo, leśnictwo, turystyka ...... 5 1.4 Infrastruktura energetyczna ...... 5 1.5 Infrastruktura transportowa ...... 7 2 Ogólna strategia...... 7 2.1 Uwarunkowania UE i krajowe ...... 7 2.2 Strategie i plany regionalne...... 10 2.3 Cele dla planu działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej ...... 13 III. Inwentaryzacja energii i emisji ...... 15 3 Inwentaryzacja emisji gazów cieplarnianych ...... 15 3.1 Inwentaryzacja emisji dla roku bazowego 2001 i roku 2011 ...... 15 IV. Plan działań na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej ...... 20 4 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej ...... 20 4.1 Założenia, wskaźniki ...... 20 4.2 Elementy planu działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej ...... 20 5 Podsumowanie nakładów i efektów ...... 27 6 Monitoring i ewaluacja realizacji działań ...... 28 7 Literatura i źródła...... 28
Wykonawcy: mgr inż. Katarzyna Grecka dr inż. Andrzej Szajner
Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A
1 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
I. STRESZCZENIE DOKUMENTU
Przyjęty przez Kraje Unijne tzw. Pakiet Klimatyczny 3x20 oznacza obniżenie emisji gazów cieplarnianych o 20%, zmniejszenie zużycia energii o 20% oraz zwiększenie udziału odnawialnej energii w bilansie energetycznym do poziomu średnio 20% w Unii do roku 2020. Krajom Członkowskim pozostawiono decyzję o wysokości własnego celu w przypadku OZE. Polityka energetyczna Polski do roku 2030 potwierdziła zamierzenia realizacji Pakietu Klimatycznego w odniesieniu do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych oraz zużycia energii, a dla wzrostu udziału energii odnawialnej wyznaczyła cel 15% oraz przyjęła 10% udział biopaliw w sektorze paliw transportowych w roku 2020. Realizacja założeń polityki energetycznej kraju powinna przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa dostawy paliw i energii, konkurencyjności oraz przyczynić się do tworzenia warunków dla równowagi ekologicznej i przeciwdziałania zmianom klimatu.
Mając na uwadze fakt, iż 80% zużycia energii oraz emisji CO2 związanych jest z działalnością obszarów miejskich oznacza to, że władze lokalne mogą odgrywać istotną rolę w łagodzeniu skutków zmian klimatu. Wsparciem dla miast jest europejska idea Porozumienia między Burmistrzami. W celu przełożenia politycznego zobowiązania na konkretne środki i projekty sygnatariusze Porozumienia zobowiązują się do przygotowania stanowiącej punkt odniesienia inwentaryzacji emisji oraz dostarczenia – w ciągu roku od przystąpienia – planu działań na rzecz zrównoważonej energii. Plan ten obejmuje kluczowe działania, jakie zamierzają oni podjąć.
Efekt działań sygnatariuszy jest nie tylko oszczędność energii, ale również: stworzenie stabilnych miejsc pracy dla wykwalifikowanych pracowników, zdrowsze środowisko i lepsza jakość życia, oraz wzmożona konkurencyjność gospodarcza i większa niezależność energetyczna.
Gmina Gniewino od wielu lat wdraża zasady zrównoważonego rozwoju. Z tego względu w dniu 5 kwietnia 2011 roku podjęto Uchwałę VII/58/2011 w sprawie przystąpienia Gminy Gniewino do inicjatywy pod nazwą Porozumienia między Burmistrzami dla zrównoważonej gospodarki energetycznej na szczeblu lokalnym.
Uczestnicy Porozumienia między Burmistrzami podejmują kolejne działania przedstawione na schemacie zamieszczonym poniżej.
Obok Planu Działań określającego zakres i sposób realizowania polityki klimatycznej, istotą
2 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino idei Porozumienia jest jak najszersze propagowanie rozwiązań proekologicznych, technologii wykorzystujących odnawialne zasoby energii oraz możliwości poprawy efektywności energetycznej wśród lokalnej społeczności. Działania takie wspierane są poprzez promowanie i edukację proekologiczną. Stąd też sygnatariusze Porozumienia zobowiązują się do organizowania corocznie tzw. Dni Energii. Niniejsze opracowanie stanowiące Plan Działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino składa się z trzech części: - danych wyjściowych i uwarunkowań zewnętrznych, - inwentaryzacji zużycia paliw i energii oraz - Planu działań na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej. Gminę Gniewino cechuje wzrost ruchu turystycznego w sezonie letnim oraz przedłużanie sezonu z uwagi na duże walory kulturowe, przyrodnicze i atrakcyjne turystyczne, takie jak wieża widokowa, skansen w Nadolu, zespołu dworsko-pałacowe, park dinozaurów, itp. Powoduje to istotny wzrost zapotrzebowania na nośniki energii głównie na cele ciepłej wody użytkowej oraz wzrost ruchu pojazdów w Gniewinie i okolicach. We wprowadzeniu, rozdziale dotyczącym danych wyjściowych i uwarunkowań zewnętrznych przedstawiono podstawowe dane o Gminie Gniewino oraz uwarunkowaniach zewnętrznych, mających wpływ na podejmowane działania w zakresie poszanowania energii i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Inwentaryzacja zużycia paliw i energii obejmuje wszystkie sektory i nośniki energii w Gminie. Jako rok bazowy przyjęto rok 2001, dla którego zgromadzono komplet danych do bilansu zużycia energii i paliw dla wszystkich sektorów. W celu określenia celu redukcji i zaplanowania działań wykonana została inwentaryzacja pośrednia dla roku 2011, najbliższego roku sporządzania planu. Analizowano aspekty mające wpływ na emisję, w tym zużycie różnych nośników energii i paliw oraz ich wskaźniki emisji CO2. Całkowita bazowa emisja CO2 na terenie Gminy Gniewino w sektorze budynków wraz z ich wyposażeniem wynosiła 21 724 t/rok, emisja związana z publicznym transportem gminnym 176 t/rok i emisja łączna 21 900 t/rok. Cel redukcyjny dla tej emisji bazowej wynosi ok. 17 500 t/rok.
Działania Gminy na rzecz obniżenia emisji CO2 obejmują wszystkie sektory, na które Gmina ma wpływ bezpośredni lub pośredni. Wśród działań znajdują się miedzy innymi działania inwestycyjne (termomodernizacja budynków użyteczności publicznej i mieszkaniowych, zmiana rodzajów nośników energii, modernizacja oświetlenia ulicznego) jak i działania pośrednie, jak działania edukacyjne i promocyjne technologii małych odnawialnych źródeł energii i zachęcanie mieszkańców do wykonywania audytów energetycznych, wprowadzenie do przetargów na zakup energii aspektu środowiskowego i monitoring zużycia energii w gminie. Dla każdego z działań dokonano obliczeń zmiany zużycia energii i paliw oraz wynikowej emisji CO2.
Obliczenia wykazują, że możliwe jest obniżenie emisji CO2 na terenie Gminy Gniewino w sektorze budynków do 16 498 t/rok, emisja związana z transportem publicznym wyniesie 417 t/rok i emisja łączna wyniesie 16 915 t/rok w roku 2020. Redukcja emisji względem emisji bazowej wynosi 4 985 t/rok, co odpowiada redukcji o 22,8%.
3 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
II. DANE WYJŚCIOWE
1 Podstawowe dane o podmiocie
1.1 Położenie, ludność, urbanizacja
Gmina Gniewino jest gminą wiejską położoną na północy województwa pomorskiego, w powiecie wejherowskim. Jej obszar, o powierzchni 176 km2, zamieszkiwany przez ponad 7000 mieszkańców, stanowi część niezwykle malowniczego Pobrzeża Kaszubskiego. Niewielka odległość od wybrzeża Morza Bałtyckiego (ok. 10 km od północnej granicy), lasy oraz krajobrazy nad jeziorami: Żarnowieckim, Salińskim, Dąbrze, Czarnym oraz Choczewskim przyciągają wielu turystów, którym gmina oferuje nieskażone tereny i czyste powietrze. Użytki rolne oraz użytki leśne i grunty zadrzewione stanowią łącznie ponad 83% ogólnej powierzchni gruntów w gminie. W skład gminy wchodzi 12 sołectw: Bychowo, Perlino, Tadzino, Lisewo, Mierzyno, Rybno, Nadole, Czymanowo, Mierzynko, Gniewino, Chynowie, Kostkowo. Ludność — 7 083 osób (zameldowani na stałe, stan z dnia 31.12.2011 r.) Liczba mieszkańców posiadających stałe zameldowanie na terenie gminy wykazuje tendencję wzrostową od 2000 roku. Administracyjnie Gmina Gniewino sąsiaduje z czterema wiejskimi gminami powiatu wejherowskiego: od południowego wschodu z gminą wiejską Wejherowo, od południa z gminą Luzino, od południowego-zachodu z gminą Łęczyce, od północnego-zachodu z gminą Choczewo; oraz jedną gminą powiatu puckiego - od północnego-wschodu z gminą Krokowa.
1.2 Stan środowiska
Pod względem fizycznogeograficznym obszar gminy Gniewino położony jest w obrębie regionu Pobrzeża Kaszubskiego, będącego częścią regionu Pobrzeży Południowo-bałtyckich. Gmina charakteryzuje się bardzo dużymi walorami przyrodniczymi, a na jej terenie znajdują się liczne formy ochrony przyrody, takie jak rezerwat przyrody Długosz Królewski w Łęczynie, Choczewsko-Saliński Obszar Chronionego Krajobrazu; Obszar Chronionego Krajobrazu Pradoliny Redy – Łeby; pomniki przyrody – głazy i drzewa oraz liczne obszary i obiekty kwalifikujące się do objęcia ochroną przyrody. Obok bardzo cennych zbiorowisk roślinnych, w tym objętych ochroną rezerwatową, występują także tereny zdegradowane, pozbawione szaty roślinnej. Obszary Natura 2000 na obszarze Gminy Gniewino: PLB220006 - Lasy Lęborskie (fragment na terenie Gminy Gniewino) - Obszar leży w zlewni Bałtyku pomiędzy rzeką Piaśnicą a Łebą. W ostoi Lasy Lęborskie stwierdzono występowanie co najmniej 8 gatunków ptaków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej. PLH220099 - Projektowany Specjalny Obszar Ochrony siedlisk – Opalińskie Buczyny. Ostoja stanowi niewielki fragment strefy krawędziowej Wysoczyzny Żarnowieckiej na południowo- zachodnim brzegu Jez. Żarnowieckiego. PLH220096 - Jeziora Choczewskie Natura 2000 SOO – ostoja ptasia. Obszar obejmuje ochroną dwa wysunięte najdalej na północ w Polsce jeziora lobeliowe: Jezioro Choczewskie i Jezioro Czarne wraz z częścią ich zlewni.
4 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
W gminie Gniewino źródłami emisji zanieczyszczeń do atmosfery są: gospodarstwa domowe, małe przedsiębiorstwa oraz ruch komunikacyjny. Przez gminę Gniewino nie przebiegają drogi krajowe ani wojewódzkie, źródłem emisji komunikacyjnej są drogi powiatowe i gminne. Emisja komunikacyjna występuje w umiarkowanym stopniu na całym obszarze gminy. Głównymi źródłami emisji niskiej w gminie są indywidualne gospodarstwa oraz lokalne kotłownie, których udział w zanieczyszczeniu powietrza wzrasta w okresie zimowym. Udział węgla w bilansie paliw w roku 2001 wynosił ok.36%.
1.3 Gospodarka, rolnictwo, leśnictwo, turystyka
Gmina Gniewino jest gminą o wysokim stopniu aktywności gospodarczej i charakteryzuje się wysokim dochodem na 1 mieszkańca. Z tego względu jest atrakcyjnym miejscem zamieszkania o czym świadczy stały przyrost liczby mieszkańców. Na terenie dawnej budowy Elektrowni Jądrowej Żarnowiec umieszczono Pomorską Specjalną Strefę Ekonomiczną, której 30 ha znajduje się w granicach gminy. Celem powstania „strefy" było efektywne wykorzystanie istniejącej infrastruktury i tworzenie nowych miejsc pracy. Do najważniejszych podmiotów gospodarczych w gminie Gniewino zaliczają się: Elektrownia Wodna Żarnowiec, zakład przetwórstwa rybnego Riber foods, RIELA - zakład produkujący maszyny rolnicze, AGRO-FISH - zakład zajmujący się przetwórstwem mączki rybnej, stolarnia „FEDDE", a także działająca w Perlinie Mleczarnia "Śnieżka", Hotel Sportowy Mistral, kompleks turystyczny Kaszubskie Oko. Leśna przestrzeń produkcyjna stanowi znaczną część powierzchni gminy, a prowadzenie właściwej gospodarki na tych terenach związane jest z realizacją podstawowych celów kształtowania zagospodarowania przestrzennego gminy. Podstawowym kierunkiem kształtowania leśnej przestrzeni produkcyjnej na obszarze gminy jest utrzymanie lub poprawa istniejącego wskaźnika lesistości gminy w tym w szczególności poprzez wprowadzenie zalesień na grunty porolne w sąsiedztwie i w obrębie kompleksów leśnych. Gmina jest również atrakcyjna turystycznie z uwagi na walory naturalne jak i kulturowe. Obok obiektów historycznych niewątpliwie ciekawym obiektem jest elektrownia szczytowo- pompowa w Czymanowie nad Jeziorem Żarnowieckim oraz pozostałości z budowy elektrowni jądrowej w Żarnowcu. Gmina planuje dalszy rozwój usług turystycznych oraz bazy noclegowej, przystani jachtowych i ścieżek rowerowych. Realizowana jest budowa ścieżki rowerowej w ramach „Turystycznego szlaku Północnych Kaszub”. Planowana jest budowa chodników i renowacja oświetlenia ulicznego w Nadolu, Słuszewie, Tadzinie i Salinie.
1.4 Infrastruktura energetyczna
Zaopatrzenie w ciepło Na terenie gminy Gniewino wyróżniono następujące grupy odbiorców ciepła: - budownictwo mieszkaniowe, a w tym: - budynki jednorodzinne i mieszkania osób prywatnych,
5 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
- budynki wielorodzinne, - budynki użyteczności publicznej, - budynki usługowe i przemysłowe. W gminie dominuje budownictwo mieszkaniowe, głównie będące własnością osób fizycznych. Budynki jednorodzinne ogrzewane są najczęściej ze źródeł indywidualnych takich jak piece na paliwo stałe (drewno, węgiel), kotły olejowe czy gazowe. Budynki mieszkalne modernizowane są indywidualnie. Właściciele wymieniają okna i/lub docieplają ściany zewnętrzne budynków. Budynki wielorodzinne znajdują się głównie w Gniewinie i Czymanowie. Pojedyncze budynki mieszkalne także w innych miejscowościach gminy. Budynki w większości przypadków zostały poddane częściowej termomodernizacji. Wykonywano docieplenie ścian zewnętrznych, stropodachów, wymieniono okna i drzwi zewnętrzne. Większość budynków posiada centralne zaopatrzenie w ciepło. Głównym źródłem ciepła są lokalne kotłownie gazowe (Gniewino) bądź ciepło odzyskowe z transformatorów ESP Żarnowiec (Czymanowo). Budynki użyteczności publicznej to przede wszystkim: placówki oświatowe (przedszkola, szkoły) budynki ośrodków zdrowia, straży pożarnej, ośrodka pomocy społecznej, jednostek organizacyjnych Gminy Gniewino oraz innych instytucji publicznych; Większość budynków zasilanych jest w ciepło z lokalnych kotłowni zasilanych gazem ziemnym i biomasą drzewną. W pozostałych mniejszych obiektach są kotłownie indywidualne opalane drewnem, olejem opałowym czy energią elektryczną (pompy ciepła). Budynki usługowo-handlowe i przemysłowe W gminie zlokalizowane są dwa główne zakłady przemysłowe Zakład Rieber Ford i AgroFish, które są głównymi odbiorcami gazu w gminie. W pozostałych budynkach zakładach przemysłowych i firmach usługowych paliwami dominującymi są biomasa (tartaki) oraz gaz ziemny (hotele, ośrodki turystyczne). W budynkach systematycznie, modernizuje się źródła ciepła, zmieniając rodzaj paliwa ze stałego na gaz ziemny lub biopaliwo w zależności od dostępności w danym terenie. Zaopatrzenie w gaz ziemny Dystrybutorem gazu jest G.EN. GAZ ENERGIA S.A. Na terenie gminy Gniewino Spółka posiada 9,2 km sieci gazowej przesyłowej, oraz 40,4km sieci gazowej rozdzielczej. Obecnie realizowana jest inwestycja Lisewo – Kostkowo o długości 3,9 km. Zaopatrzenie w energię elektryczną Gmina Gniewino zasilana jest w energię elektryczną za pośrednictwem spółki dystrybucyjnej Energa Operator SA. Gmina Gniewino zasilana jest w energie elektryczną z Głównego Punktu Zasilania (GPZ) Opalino. W pobliżu elektrowni szczytowo – pompowej w Nadolu zlokalizowana jest stacja 400/110 kV Żarnowiec. Większość infrastruktury przesyłowej o napięciu 15kV na terenie gminy jest wykonana jako linie napowietrzne, a w znacznie mniejszej ilości jako linie kablowe.
6 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
1.5 Infrastruktura transportowa
Przez gminę Gniewino przebiega droga o randze regionalnej - relacji Wejherowo - Choczewo. Najbliższa droga relacji Gdynia - Szczecin przebiega w odległości ok. 5 - 7 km od południowej granicy gminy. Przez tereny gminy Gniewino przebiegają tory kolejowe niefunkcjonującej obecnie linii kolejowej relacji Wejherowo – Gniewino – Choczewo – Lębork. Wejherowo jest też najbliższą i posiadającą najlepsze z okolicznych miejscowości połączenia, w tym trójmiejskiej kolei podmiejskiej SKM. Z Wejherowem obszar gminy jest dobrze skomunikowany za pomocą linii autobusowych PKS. Dowóz dzieci do szkół odbywa się szkolnymi gimbusami. Z terenu całej gminy dowożone są dzieci do szkół w Gniewinie oraz w Kostkowie. Obsługę transportu publicznego Gminy zapewnia Gniewińskie Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. w Kostkowie. Transport publiczny obejmuje 2 samochody osobowe Urzędu Gminy, 10 autobusów, 8 pojazdów dostawczych i transportowych oraz szereg ciągników i maszyn z napędem spalinowym. 2 Ogólna strategia
2.1 Uwarunkowania UE i krajowe
Polityka energetyczna Unii Europejskiej Polityka energetyczna Unii Europejskiej wytycza kierunki działań, z których najważniejsze to: - walka ze zmianami klimatycznymi - stymulowanie wzrostu gospodarczego i rozwój rynku - zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego poprzez ograniczenie uzależnienia od dostaw gazu i ropy spoza UE. Politykę wspierają dyrektywy stymulujące rozwój rynku wytwarzania i odbiorcy końcowego energii, takie jak: 1. Dyrektywa 2012/27/WE w sprawie efektywności energetycznej i uchylająca Dyrektywę 2004.8/WE w sprawie promocji wysokosprawnej kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło oraz 2006/32/WE w sprawie efektywności energetycznej 2. Dyrektywa 2009/28/WE w sprawie OZE 3. Dyrektywa 2010/31/WE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków 4. Dyrektywa 2010/75/WE w sprawie IED- emisji w przemyśle zobowiązujących do stosowania najlepszych możliwych technik BAT 5. Dyrektywa 2003/87/WE w sprawie ETS - europejskiego systemu handlu emisjami 6. Dyrektywa 2009/29/WE w sprawie europejskiego systemu uprawnień do emisji ETS Dla utrzymania zmian klimatu poniżej 2oC Rada Europy potwierdziła w dniu 15 grudnia 2011r. cel redukcji gazów cieplarnianych o 80-85% w roku 2050 w stosunku do roku 1990. Tak zwana Mapa drogowa do niskowęglowej konkurencyjnej gospodarki w 2050r. przedstawia ścieżkę dochodzenia do planowanej redukcji: 2020 – 25% 1,0%/rok 60% niskowęglowa energetyka
7 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
2030 – 40% 1,5%/rok 75% niskowęglowa energetyka 2040 – 60% 2,0%/rok 90% niskowęglowa energetyka 2050 100% niskowęglowa energetyka Osiągnięcie wyznaczonych celów ma następować dzięki: dywersyfikacji technologii, powszechnemu zastosowaniu już istniejących nowoczesnych technologii, rozwojowi nowych technologii (fotowoltaika), centralnej roli OZE, inteligentnym sieciom elektroenergetycznym. Polityka energetyczna Polski do roku 2030 Polityka określa sześć podstawowych kierunków rozwoju polskiej energetyki. Dla każdego z nich sformułowane zostały cele szczegółowe, działania wykonawcze, a także dokładny sposób ich realizacji, wyznaczono również terminy oraz odpowiedzialne podmioty. W sposób priorytetowy w dokumencie potraktowano kwestie poprawy efektywności energetycznej. Drugi kierunek rozwoju polskiej energetyki to zgodnie z przyjętą przez rząd Polityką energetyczną do 2030 roku, wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii. Ma być ono oparte o własne zasoby, w szczególności węgla kamiennego i brunatnego. Polityka Energetyczna do 2030 zakłada także rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Prowadzone będą działania, które pomogą w rozwoju biogazowni rolniczych oraz farm wiatrowych na lądzie i morzu. Główne cele polityki energetycznej w obszarze OZE obejmują: - wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii w bilansie energii finalnej do 15% w roku 2020 i 20% w roku 2030, - osiągnięcie w 2020 roku 10% udziału biopaliw w rynku paliw transportowych oraz utrzymanie tego poziomu w latach następnych, - ochronę lasów przed nadmiernym eksploatowaniem w celu pozyskiwania biomasy oraz zrównoważone wykorzystanie obszarów rolniczych na cele OZE, w tym biopaliw, tak aby nie doprowadzić do konkurencji pomiędzy energetyką odnawialną i rolnictwem. Głównym celem polityki energetycznej w obszarze produkcji i przesyłu energii elektrycznej i ciepła jest zapewnienie bezpieczeństwa dostaw przy jednoczesnym zachowaniu konkurencyjności oraz zrównoważonego rozwoju. Szczegółowymi celami w tym obszarze są między innymi: - budowa nowych mocy wytwórczych w celu zrównoważenia krajowego popytu i utrzymania niezbędnych rezerw mocy na poziomie minimum 15% maksymalnego zapotrzebowania na energię elektryczną, - budowa szczytowych źródeł wytwarzania energii elektrycznej, - rozbudowa sieci dystrybucyjnej pozwalającej na rozwój energetyki rozproszonej wykorzystującej lokalne źródła energii, - rozwój lokalnej mini i mikro kogeneracji pozwalający na dostarczenie do roku 2020 z tych
8 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
źródeł co najmniej 10% energii elektrycznej zużywanej w kraju. Działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej obejmują, między innymi: - budowę jednostek wytwórczych o sprawności porównywalnej z osiąganą w najlepszych elektrowniach krajów Unii Europejskiej, - zmniejszenie strat sieciowych w przesyle i dystrybucji poprzez modernizację obecnych i budowę nowych sieci, wymianę transformatorów o niskiej sprawności oraz rozwój generacji rozproszonej, - stymulowanie rozwoju kogeneracji, w szczególności przez zastępowanie rozdzielonego wytwarzania ciepła produkcją energii w skojarzeniu, poprzez zmodyfikowany system wsparcia w postaci certyfikatów i odpowiednią politykę gmin, - stworzenie ram prawnych dla systemu wsparcia działań związanych z poprawą efektywności energetycznej, np. przez system „białych certyfikatów”, - stosowanie obowiązkowych świadectw charakterystyki energetycznej dla budynków oraz mieszkań przy wprowadzaniu ich do obrotu oraz wynajmu, - wsparcie inwestycji w zakresie oszczędności energii przy zastosowaniu kredytów preferencyjnych oraz dotacji ze środków krajowych i europejskich, w tym w ramach ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów, Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, regionalnych programów operacyjnych, środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, - realizację Krajowego Planu Działań dotyczącego efektywności energetycznej, - zobowiązanie sektora publicznego do pełnienia wzorcowej roli w oszczędnym gospodarowaniu energią, - kampanie informacyjne i edukacyjne promujące racjonalne wykorzystanie energii. W przyjętym przez rząd dokumencie wzięto również pod uwagę ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko. Ze względu na zobowiązania wynikające z pakietu klimatycznego w Polityce energetycznej wskazano metody ograniczenia emisji CO2, SO2, NOX, które pomogą wypełnić zobowiązania międzynarodowe. Realizowane będą też zobowiązania wynikające z nowej dyrektywy ETS, a także opracowany zostanie system dysponowania przychodami z aukcji uprawnień do emisji CO2. Bardzo istotnym kierunkiem działań będzie również wsparcie rozwoju technologii wychwytu i składowania dwutlenku węgla (CCS). Krajowe Plany Działań dotyczące efektywności energetycznej (MG 2007 i 2011) Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej (EEAP) stanowi realizację zapisu art. 14 ust. 2 Dyrektywy 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych. Dokument określa cel indykatywny w zakresie oszczędności energii na rok 2016 wyrażony w jednostce bezwzględnej, który ma być osiągnięty w ciągu dziewięciu lat począwszy od 2008 roku, zgodnie z art. 4 ww. dyrektywy. Zaproponowane w ramach Krajowego Planu Działań dotyczącego efektywności energetycznej (EEAP) środki i działania mają za zadanie: - osiągnięcie celu indykatywnego oszczędności energii zgodnie wymaganiami Dyrektywy 2006/32/WE tj. 9% w roku 2016.
9 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
KPD zawiera wykaz środków służących poprawie efektywności energetycznej we wszystkich sektorach gospodarki. W sektorze mieszkalnictwa wymienia się: system oceny energetycznej budynków (tzw.świadectwa energetyczne), fundusz termomodernizacji oraz działania edukacyjno-promocyjne. W sektorze usług wskazuje się: zwiększenie udziału w runku produktów energooszczędnych, program oszczędnego gospodarowania energią w sektorze publiczny, zwiększenie roli usług energetycznych ESCO oraz wsparcia inwestycji z funduszy strukturalnych. W sektorze przemysłu wymienia się: wspieranie wysokosprawnej kogeneracji, dobrowolne systemy zobowiązań do poprawy efektywności w przemyśle oraz wsparcia inwestycji z funduszy strukturalnych. W sektorze transportu ujęto: wprowadzanie systemów zarządzania ruchem i promowanie systemów transportu zrównoważonego. Drugi Krajowy Plan Działań potwierdził konieczność kontynuacji rozpoczętych działań oraz zawiera wykaz dostępnych środków na ich realizację, takich jak System zielonych inwestycji oraz Norweski Mechanizm Finansowania dla sektora publicznego. Ważnym narzędziem stanie się system białych certyfikatów.
2.2 Strategie i plany regionalne
Strategia rozwoju województwa pomorskiego 2020 (2012) Strategia jest narzędziem kreowania rozwoju, ukierunkowując dostępne instrumenty finansowe i regulacyjne, określa strategiczne cele rozwoju województwa w związku z programowaniem i ukierunkowaniem środków UE w kolejnej perspektywie finansowej 2014- 2020. W regionie występują szczególnie korzystne warunki dla rozwoju różnych form energetyki odnawialnej, konwencjonalnej i jądrowej. Konieczność zapewnienia dostaw energii dobrej jakości wymusza inwestycje w sieci przesyłowe i dystrybucyjne. Celami strategicznymi województwa w obszarze „Atrakcyjna przestrzeń” są: rozwój transportu zbiorowego, zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego, poprawa efektywności energetycznej i wzrost rozproszonej generacji, wysoki udział odnawialnych źródeł energii oraz dobry stan środowiska. Udział OZE w wytwarzaniu energii elektrycznej w województwie powinien wynosić min 15% w roku 2020 w porównaniu do 9,84% w roku 2010. Zmniejszeniu o min 20% powinno ulec zapotrzebowanie na ciepło budynków mieszkalnych oraz użyteczności publicznej, które wynosiło średnio 230 kWh/m2/rok. Obniżeniu powinny ulec wielkości emisji pyły PM10 i benzo(a)pirenu w PM10, w miejscach w których zanotowano przekroczenia dopuszczalnych poziomów. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego (2009) Plan zagospodarowania przestrzennego został przyjęty uchwałą nr 1004/XXXIX/09 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 26.10.2009r. W odniesieniu do zasobów energetycznych stwierdza się, że najlepsze warunki do wykorzystania energii wiatrowej znajdują się w północnej części województwa. Również w tej części regionu występują najlepsze warunki do wykorzystania energii słonecznej, a zasoby biomasy w województwie mogłyby pokryć 25% zapotrzebowania na ciepło. W strukturze paliw na cele ogrzewcze utrzymuje się wysoki udział węgla – 70%, a indywidualne kotły i piece w województwie stanowią 30% w Gminych oraz 60% na wsi. Z uwagi na niski stan bezpieczeństwa energetycznego naszego województwa jednym
10 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino z bardziej istotnych działań powinna być budowa nowych źródeł energii elektrycznej. Rozpatruje się budowę elektrowni jądrowej lub gazowej w rejonie Żarnowca, budowę szczytowych elektrowni gazowych oraz obiektów rozproszonej kogeneracji z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii w powiązaniu z budową inteligentnych sieci elektroenergetycznych. Jednym z celów polityki przestrzennej województwa jest zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych, oszczędność energii i ograniczenie ilości odpadów. Kierunki rozwoju w gospodarce energetycznej powinny uwzględniać zasady rozwoju zrównoważonego dla osiągnięcia unijnych celów 3 x 20. Wskazuje się na konieczność termomodernizacji budynków i innych działań związanych z poszanowaniem energii. Rozwój rozproszonej generacji energii powinien następować przede wszystkim w oparciu o biomasę (biogaz rolniczy i z roślin lignocelulozowych). Zakłada się rozwój systemów wykorzystujących energię słoneczną do celów przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz energii geotermalnej, a także ograniczanie zużycia węgla na rzecz biomasy i gazu systemowego. Regionalna Strategia Rozwoju Transportu w Województwie Pomorskim na lata 2007-2020. Regionalna Strategia Rozwoju Transportu w Województwie Pomorskim na lata 2007-2020 została przyjęta w dniu 29 września 2008 roku. Dokument ważny jest do 2020 roku i stanowi podstawę do wdrażania planów rozwoju poszczególnych gałęzi transportu w województwie, a także umożliwia uzyskanie spójności rozwoju sieci transportowej z rozwojem całego regionu. Celem strategii jest podniesienie skuteczności planowania rozwoju systemu transportowego, usprawnienie procesu podejmowania decyzji planistycznych i realizacyjnych oraz wskazanie priorytetowych obszarów działania, mających na celu podniesienie efektywności systemu transportowego na Pomorzu. Prognozy (z roku 2007) zakładały, że do roku 2020 dalsza motoryzacja może przyczynić się do wzrostu udziału transportu indywidualnego do 60-70% oraz spadku udziału transportu publicznego o 20-25% i niezbędne będzie podjęcie działań zapobiegawczych, w tym stworzenie warunków dla rozwoju transportu publicznego i kolejowego. Prognoza wzrostu wskaźnika motoryzacji na 1000 mieszkańców w wariancie umiarkowanym przewiduje 28- 109%. W Strategii przyjmuje się kierunki inwestycyjne, wśród których wymienia się konieczność modernizacji dróg dojazdowych do portów i terenów rekreacyjno-turystycznych, a także modernizację/rewitalizację linii kolejowych. Zakłada się też budowę ścieżek rowerowych w poszczególnych Gminych. Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 (2010) Program zawiera propozycje budowy nowych elektrowni konwencjonalnych i jądrowych w województwie pomorskim. 1. Elektrociepłownia/elektrownia w Gdyni: budowa dwóch nowych bloków energetycznych o mocy 800-900 MWe każdy 2. Zawodowa elektrownia węglowa w Dolinie Wisły - budowa dwóch bloków energetycznych o mocy 800-1000 MWe każdy
11 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
3. Nowa elektrociepłownia gazowa dla potrzeb rafinerii LOTOS o mocy 200 MW 4. Nowe elektrownie gazowe na terenie województwa pomorskiego, o łącznej mocy 800 MW 5. Elektrownia jądrowa w rejonie Żarnowca A także ocenę możliwości wykorzystania odnawialnych zasobów energii: 1. Budowę elektrowni wiatrowych 2. Budowę agregatów ko generacyjnych na bazie biogazu rolniczego 3. Wykorzystanie biomasy stałej do produkcji energii elektrycznej 4. Zgodnie z programem warunki nasłonecznienia w powiecie słupskim są najlepsze, a wartość nasłonecznienia wynosi 1 189 kWh/m2*rok. Jako potencjalne możliwości wykorzystania energii słonecznej wskazuje się kolektory słoneczne do podgrzewania ciepłej wody użytkowej oraz małe instalacje ogniw fotowoltaicznych do wytwarzania energii elektrycznej. Planowane inwestycje obejmują również modernizację i rozbudowę sieci elektro- energetycznych 400 i 220 kV oraz budowę GPZ-ów. W Programie przeanalizowano kilka scenariuszy rozwojowych. Zaproponowano wybór scenariusza, tzw. zrównoważonego rozwoju sektora energetycznego z 13% udziałem OZE w produkcji energii elektrycznej w roku 2025. Program ochrony środowiska Województwa Pomorskiego na lata 2013-2016 z perspektywą do roku 2020 (2012) W skali Województwa stwierdzono, że w latach 2007-2010 stan środowiska pozostawał na stałym poziomie z niewielką tendencją do poprawy. Zwraca się uwagę, że ważnym czynnikiem wpływającym na stan środowiska jest niezadowalająca świadomość ekologiczna społeczeństwa, która może w części niweczyć efekty uzyskiwane w wyniku realizacji inwestycji. Problemem w dalszym ciągu pozostaje tzw. „niska emisja” i emisja ze źródeł liniowych. Indywidualne przestarzałe, niskosprawne paleniska domowe, często ogrzewane paliwem złej jakości, wtórne pylenie z podłoża i pochodzące ze stale zwiększającego się ruchu kołowego stanowi, przy niekorzystnych warunkach pogodowych, istotne źródło zanieczyszczenia powietrza. Utrzymuje się także wysoka emisja związana z transportem samochodowym powodującym powstanie znacznych ilości tlenków azotu i benzenu. Jednocześnie województwo posiada wysoki potencjał odnawialnych źródeł energii, zwłaszcza energii wiatrowej, biomasy, biogazu rolniczego oraz energii słonecznej. Dla Województwa ustanowiono 4 cele perspektywiczne, o charakterze stałych dążeń i perspektywie osiągnięcia poza rokiem 2020, które – spełniając rolę osi priorytetowych – wyznaczają jednocześnie grupy celów realizacyjnych: I. Środowisko dla zdrowia – dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego; II. Podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa oraz aktywacja rynku na rzecz środowiska, w tym upowszechnianie stosowania OZE w indywidualnych i lokalnych źródłach energii
12 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
III. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody, IV. Zrównoważone wykorzystanie energii, wody i surowców naturalnych. W obszary celów perspektywicznych, spełniających rolę osi priorytetowych wpisano 12 celów średniookresowych przewidzianych do realizacji w latach 2013-2020, w tym miedzy innymi: - wspieranie wytwarzania i wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych, wspieranie zakładania plantacji energetycznych, promowanie najlepszych praktyk oraz - rozbudowę efektywnych systemów produkcji i dystrybucji energii w kogeneracji, wspieranie wysokosprawnych i niskoemisyjnych technologii, wspieranie procesów termomodernizacji w budownictwie oraz ograniczenie niekorzystnych oddziaływań energetyki na środowisko. Strategia rozwoju Gminy Gniewino do 2015 roku (2005) W Strategii określono kierunki rozwoju i cele strategiczne. Zdefiniowane priorytety uwzględniają poprawę zaopatrzenia gminy w energie elektryczną, gaz i ciepło, przy wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii oraz technologii przyjaznych środowisku (Priorytet I, Cel 3). Określone zadania w ramach tego priorytetu obejmują: - rozwój alternatywnych źródeł energii - kontynuację programu modernizacji ogrzewania i termomodernizację budynków, - gazyfikację gminy dla potrzeb bytowo – gospodarczych, - modernizację i rozbudowę sieci energetycznej. Ponadto, zakłada się modernizację dróg oraz budowę dróg i ścieżek rowerowych. Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Gniewino (2012) W Założeniach do planu zaopatrzenia w ciepło zakłada się zrównoważony rozwój energetyczny gminy prowadzący do stopniowej eliminacji węgla na rzecz zwiększenia stopnia wykorzystania gazu ziemnego oraz rozproszonych, odnawialnych źródeł energii. W Założeniach do planu przyjęto jako horyzont czasowy rok 2030 wraz z prognozą na rok 2020. Dokument uwzględnia rozwój gminy przy jednoczesnej kontynuacji działań w poprawę efektywności energetycznej istniejącej infrastruktury i budownictwa, uwzględnieniu zasad budownictwa niskoenergetycznego dla budynków nowych oraz wykorzystaniu potencjału OZE w gminie. Czynnikami determinującymi kierunki zmian są: - konieczność ochrony środowiska naturalnego, - racjonalizacja zużycia energii, - wymaganie zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego gminy, - poprawa komfortu życia.
2.3 Cele dla planu działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej a) Priorytetowe obszary działania
Ze względu na stale rosnącą rolę turystyczną gminy Gniewino, ograniczenie emisji CO2
13 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino powinno być działaniem priorytetowym, w szczególności w sektorach: - wytwarzania ciepła dla zaopatrzenia w ciepło budynków mieszkalnych, użyteczności publicznej oraz usługowo-przemysłowych - transportu poprzez ograniczanie prywatnego transportu samochodowego i budowę ścieżek rowerowych - edukacji i promocji działań na rzecz poszanowania energii oraz odnawialnych źródeł energii. b) Główne tendencje pod względem emisji CO2 w Gminie Gniewino W gminie od wielu lat konsekwentnie prowadzone są inwestycje prowadzące do wykorzystania paliw niskoemisyjnych oraz w poprawę sprawności wytwarzania energii. Dzięki sukcesywnie prowadzonej termomodernizacji budynków użyteczności publicznej i mieszkaniowej jak też modernizacji źródeł ciepła następuje zmniejszanie się emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Oszczędności uzyskiwane dzięki termomodernizacji sięgają 20-40% a nawet więcej przy kompleksowej inwestycji obejmującej docieplenie ścian, wymianę okien oraz modernizację instalacji wewnętrznej wraz ze źródłem ciepła. W Gminie większość budynków użyteczności publicznej oraz budynki wielorodzinne została docieplona w ostatnich latach. Budynki mieszkalne jednorodzinne również są stopniowo docieplane. Udział węgla w bilansie paliw Gminy w roku 2001 wynosił 36%. Podobnie kształtował się udział oleju opałowego – niemal 36%. W Gniewinie zbudowano gazociąg, zaczęto zastępować olej opałowy innymi paliwami, w tym również biomasą. Powstały pierwsze instalacje kolektorów słonecznych – 114m2 – na budynku Zespołu Szkół. Inwestycja taka ma silny charakter edukacyjno – promocyjny. W ślad za tym mieszkańcy zaczynają instalować kolektory słoneczne na budynkach mieszkalnych. Oczekuje się, że tendencja ta będzie się rozwijać, zwłaszcza że dostępne są mechanizmy finansowe (dopłaty) wspierające tego typu inwestycje. Gmina również zmodernizowała zewnętrzne oświetlenie uliczne. W sektorze transportu ograniczano transport prywatny dzieci do szkół organizując własne środki transportu. Zakupionych zostało 10 autobusów pozostających w gestii Gniewińskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego Kostkowo. Zbudowano obwodnicę Rybna oraz wykonano remont drogi Tadzino-Kostkowo (w partnerstwie ze Starostwem). W wyniku tych działań stopniowym zmianom ulegał bilans paliw Gminy. W roku 2011 udział węgla wynosił ok. 28% a udział oleju spadł do ok. 6%. Paliwa te w znacznym stopniu zostały zastąpione przez gaz ziemny, którego udział w roku 2011 wyniósł ok. 37%. Powyższe działania przyczyniły się do zmniejszenia emisji dwutlenku węgla w ostatnim dziesięcioleciu o 17,8%. Działania te będą kontynuowane zgodnie z polityką Gminy Gniewino.
1. Ogólny cel w zakresie redukcji emisji CO2
Ogólnym celem jest zmniejszenie emisji CO2 o co najmniej 20% do 2020 r. względem roku bazowego 1999 r. 2. Cele sektorowe Nie są stawiane cele dla poszczególnych sektorów. W każdym sektorze podjęte zostaną kroki
14 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
dla maksymalnego obniżenia emisji CO2.
III. INWENTARYZACJA ENERGII I EMISJI
3 Inwentaryzacja emisji gazów cieplarnianych
3.1 Inwentaryzacja emisji dla roku bazowego 2001 i roku 2011
Rokiem wyjściowym dla inwentaryzacji jest rok 2001. Dla tego roku zgromadzono komplet kompleksowych i wiarygodnych danych. Wykorzystano dane zawarto w opracowaniu „Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energie elektryczna i paliwa gazowe”, październik 2002 r. Jako rok inwentaryzacji pośredniej wybrano rok 2011, najbardziej aktualny i poprzedzający przystąpienie do opracowania SEAP. Wykorzystano dane z opracowania „Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energie elektryczna i paliwa gazowe”, grudzień 2012 r. Inwentaryzacją wykorzystania energii i paliw i stąd emisji dwutlenku węgla, objęto podstawowe sektory: - budynki użyteczności publicznej, - budynki mieszkalne, - obiekty usługowo-przemysłowe, - oświetlenie uliczne, - transport gminny. 3.1.1 Bilans zużycia energii i paliw 3.1.1.1 Zużycie energii w budynkach mieszkalnych Zużycie ciepła na cele ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej (c.w.u.) w domach jednorodzinnych wynosiło w roku bazowym ponad 45% całkowitego zapotrzebowania na ciepło w Gminie i w roku 2001 ok. 33%. Udział budynków wielorodzinnych zmniejszył się z ok. 12% do ok. 5%. Jednostkowe zużycie ciepła w budynkach mieszkalnych maleje, dzięki krokom podejmowanym przez mieszkańców. Wspierane jest to przez różne fundusze, w tym Ustawę Termomodernizacyjno-Remontową. Nowe budynki wykonywane były i są w wyższych standardach energetycznych. Nastąpiły znaczne zmiany w systemie zaopatrzenia Gminy w nośniki energii. Do Gminy doprowadzono gaz ziemny i nastąpiła gazyfikacja głównych miejscowości i odbiorców w Gminie. Spowodowało to zastąpienie w bardzo dużym zakresie w budynkach zastąpienie oleju opałowego i węgla przez gaz ziemny. W kotłowniach osiedla mieszkaniowego w Gniewinie wymieniono wszystkie kotły z oleju na gaz ziemny. 3.1.1.2 Zużycie energii w komunalnych budynkach użyteczności publicznej Prowadzone były i są systematycznie działania dla obniżenia zużycia energii w budynkach użyteczności publicznej. Zastąpiono zasilanie węglem i olejem opałowym gazem ziemnym.
15 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
Obecnie zużycie energii na cele grzewcze i c.w.u. dla tej grupy budynków wynosił ponad 8% w sektorze budynków i zmniejszył się do 5,5% w roku 2011. 3.1.1.3 Zużycie energii w obiektach użytkowo-usługowych i przemysłowych Sektor usług i lokalnego przemysłu, głownie przetwórstwa spożywczego i drzewnego w Gminie Gniewino ma duży udział w gospodarce Gminy, stąd ponad 35% udział ciepła wykorzystywanego na cele grzewcze i technologiczne w bilansie bazowym Gminy i ok. 42% w roku 2011. 3.1.1.4 Bilans energii i paliw Poniżej przedstawiono bilans energii i paliw dla stanu bazowego i dla roku 2011: - zapotrzebowanie na ciepło przez grupy odbiorców, - udział nośników energii i paliw w wytwarzaniu ciepła.
MWh/rok
60 000 budynki usługowo- przemysłowe 50 000 bud. użyteczności publ 40 000
30 000 domy wielorodzinne 20 000
10 000 domy jednorodzinne
0 2001 2011
Rys. 1 Zapotrzebowanie na ciepło przez grupy odbiorców
en. en. 2001 słoneczna 2011 słoneczna biomasa 0,0% biomasa 0,1% węgiel energia 18,4% węgiel 21,1% 27,8% elektr. 36,0% energia 3,2% elektr. 4,8%
olej opałowy 9,1% olej gaz gaz płynny opałowy gaz płynny ziemny 6,6% 35,7% 3,4% 33,9%
Rys. 2 Nośniki energii na wytwarzanie ciepła Największy udział w zaopatrzeniu budynków w roku bazowym miały węgiel i olej opałowy. Udział węgla i szczególnie oleju opałowego zmniejszył się na rzecz gazu ziemnego.
16 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
Nastąpił wzrost udziału biomasy oraz powstały pierwsze instalacje słoneczne.
3.1.1.5 Zużycie energii w oświetleniu ulicznym Oświetlenie uliczne w Gminie Gniewino zostało zmodernizowane. Zmodernizowano 1 191 opraw oświetleniowych. Zużycie energii na potrzeby oświetlenia zmniejszyło się w 2011 r. do 551 MWh. 3.1.1.6 Zużycie energii w transporcie Określono zużycie paliw wykorzystywanych w gminnym transporcie publicznym w gminie, na podstawie rzeczywistego wykorzystywania pojazdów. Dla gminy nie opracowywano analiz transportu osobowego i towarowego, stąd wyłączono ten transport z bilansów. Po roku 2001 wprowadzono do eksploatacji autobusy szkolne. Zastąpiły one transport indywidulany, który nie jest objęty bilansem. Zużycie paliw w 2001 r. i 2011 r. przedstawiono poniżej. 2001 2011 Pojazdy ON B ON B Samochody osobowe t/rok 0,0 6,0 0,0 5,6 Samochody ciężarowe t/rok 50,7 0,0 50,7 0,0 Autobusy t/rok 0,0 0,0 70,8 0,0
Gmina prowadziła szereg prac usprawniających ruch drogowy na terenie Gminy, który prowadzi do usprawnienia ruchu drogowego i w konsekwencji do obniżenia paliw i emisji, w tym dla intensywnego ruchu w okresie wakacyjnym. 3.1.1.7 Produkcja energii na terenie gminy Na terenie gminy funkcjonuje elektrownia szczytowo pompowa Żarnowiec i związana z nią infrastruktura elektroenergetyczna. Elektrownia o mocy 179/210 MW pracuje w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym. Ciepło odpadowe z chłodzenia transformatorów stosowane jest do ogrzewania 12 budynków. 3.1.1.8 Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w gminie Po roku 2001, w kompleksie sportowo-szkolnym w Gniewinie zastąpiono kotłownie węglową nowoczesna kotłownią opalaną biomasą, zainstalowano kolektory słoneczne. W budynkach mieszkalnych i zabudowy zagrodowej wykorzystuje się biomasę na cele grzewcze oraz po roku 2001 zainstalowano pierwsze kolektory słoneczne do przygotowania ciepłej wody użytkowej. Dobre warunki wiatrowe spowodowały , że na terenie Gminy Gniewino aktualne funkcjonują 3 farmy wiatrowe: Lisewo I i Lisewo II o łącznej mocy 10,2MW i Gniewino II o mocy 6 MW. Energia przekazywana jest do sieci dystrybutora energii. 3.1.1.9 Bilans zużycia energii i paliw Bilans zużycia energii i paliw przedstawiono w załączniku do opracowania.
17 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
Bilans paliw i energii dla lat 2001 i 2011 przedstawiono poniżej. Sektor Jedn. 2001 2011 Budynki MWh/rok 75 443 69 298 Oświetlenie uliczne MWh/rok 918 551 Transport MWh/rok 685 1 532 Razem MWh/rok 77 047 71 381
MWh/rok 80 000
70 000 en. słoneczna 60 000 biomasa 50 000 energia elektr. 40 000 olej opałowy 30 000
20 000 gaz płynny
10 000 gaz ziemny 0 węgiel
2001 2011
Rys. 3 Bilans paliw i energii dla lat 2001 i 2011 3.1.2 Bilans emisji gazów cieplarnianych
3.1.2.1 Bilanse CO2
Bilans CO2 przedstawiono w załączniku do opracowania.
Bazowy bilans CO2 przedstawiono poniżej.
Sektor Jedn. 2001 2011
Budynki t CO2/rok 20 851 17 527
Oświetlenie uliczne t CO2/rok 872 468
Transport t CO2/rok 176 403
Razem t CO2/rok 21 900 18 398
18 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
energia 2001 energia 2011 elektr. elektr. węgiel 10,4% węgiel 17,3% 40,0% 46,5% olej opałowy 10,6%
olej opałowy 37,5% gaz płynny 3,2% gaz płynny gaz ziemny gaz ziemny 0,0% 28,9% 5,6%
Rys. 4 Procentowy udział paliw i nośników energii w emisji CO2
Widoczne jest obniżenie emisji CO2 na skutek podjętych po 2001 r. działań. Zmieniła się struktura emisji. 3.1.2.2 Wyznaczenie linii bazowej
Bez podjęcia dedykowanych działań, emisja CO2 wynikać będzie jedynie z zachowań odbiorców energii i paliw, którzy podejmują działania głównie dla obniżenia kosztów wykorzystania energii i paliw.
Konieczne jest podjęcie działań stymulujących obniżenie emisji CO2 przez odbiorców.
3.1.2.3 Potencjał redukcji emisji CO2
Potencjał redukcji emisji CO2 wynika ze specyfiki sektorów i obejmuje: podniesienie sprawności konwersji paliw i energii, termomodernizację budynków obniżenie strat w przesyle i dystrybucji energii i ciepła, podniesienie efektywności zużycia energii i paliw, modernizację oświetlenia
zamianę paliw o wysokim wskaźniku emisji CO2 na odnawialne źródła energii i paliwa o niższym wskaźniku emisji CO2. Dla uzyskania redukcji emisji o 20% względem roku bazowego, konieczne jest obniżenie emisji CO2 do roku 2020 o ok. 4 400 ton/rok.
19 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
IV. PLAN DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEJ POLITYKI ENERGETYCZNEJ
4 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej
4.1 Założenia, wskaźniki
Działania ujęte w niniejszym opracowaniu można podzielić na trzy rodzaje. Pierwszy rodzaj to działania, których efektem końcowym jest poprawa efektywności energetycznej, a więc w konsekwencji zmniejszenie ilości zużywanych nośników energii i paliw. Drugi rodzaj to działania mające na celu zmianę lokalnej struktury energetycznej na taką, w której efekt końcowy zmniejszenia emisji uzyskuje się poprzez zmianę sposobu generacji wykorzystywanej energii. Działania drugiego typu uwzględniają wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, a także źródeł emitujących mniej gazów cieplarnianych niż używane obecnie. W dalszej perspektywie po roku 2020 rozważa się szersze wykorzystanie lokalnych zasobów odnawialnych, przez budowę biogazowni rolniczej. Trzeci rodzaj to prowadzenie działań mających na celu wzrost świadomości społecznej wpływu energetyki na środowisko i zmianę zachowań mieszkańców. Dla poszczególnych sektorów przedstawiono planowane działania.
4.2 Elementy planu działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej
4.2.1 Sektory i obszary działania 4.2.1.1 Zużycie energii w budynkach mieszkalnych Jednostkowe zużycie ciepła w budynkach mieszkalnych będzie malało. Kontynuowane będą działania zwiększające efektywność energetyczną istniejącej struktury (termomodernizacja, wykorzystanie bardziej sprawnych systemów wytwarzania i przesyłania ciepła), co powinno przyczynić się do obniżenia zapotrzebowania na ciepło o min. 15%, do wskaźnika zapotrzebowania na energię dla całych zasobów budynków 0,67 GJ/m2. Dotyczy to przede wszystkim budynków mieszkalnych jednorodzinnych. Gmina nie ma bezpośrednio wpływu na te działania, ale dla prywatnych właścicieli budynków dostępny jest kredyty termomodernizacyjny z premią termomodernizacyjną. Ponadto, większość budynków docieplana jest systemem gospodarczym, bez zaciągania kredytów. Tempo tych prac zależeć silnie będzie od sytuacji gospodarczej na rynku polskim. Zapotrzebowanie na ciepło nowo projektowanych budynków powinno być znacznie niższe z uwagi na istotny postęp technologiczny zarówno w produkcji materiałów o wysokim współczynniku ochrony cieplnej jak i samych rozwiązań konstrukcyjnych. Zgodnie z Dyrektywą 2010/31/WE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków począwszy od roku 2021 wszystkie nowe budynki mieszkalne będą musiały spełniać warunki odpowiadające budynkom o prawie zerowym zapotrzebowaniu na energię. Osiągnięcie tak niskiego zapotrzebowania wymaga zmian w zasadach projektowania – eliminacja mostków cieplnych, zwiększenie grubości docieplenia nawet do 30 cm, osadzanie okien w warstwie docieplenia a nie w murze, wykorzystanie ciepła z wentylacji (rekuperacja). Pozostała energia
20 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino jaka musi być dostarczona do budynku powinna być wytworzona w odnawialnych źródłach energii – energia słoneczna, geotermalna, wiatrowa lub z biomasy. Prawo wymuszać będzie, aby planiści i projektanci każdorazowo rozważali opłacalność ekonomiczną budownictwa niskoenergetycznego, dla minimalizacji zużycia energii. Zmienione wkrótce zostaną wymagania ochrony cieplnej dla budynków – zaostrzeniu ulegną dopuszczalne poziomy strat ciepła. 4.2.1.2 Zużycie energii w budynkach użyteczności publicznej (komunalnych) Kontynuowane będą działania dla obniżenia zużycia ciepła i energii elektrycznej w budynkach użyteczności publicznej, które głównie będą polegały na wymianie oświetlenia wewnętrznego na energooszczędne oraz zmianie zachowań użytkowników, jako że w większości budynki te zostały modernizowane w poprzednich latach. Zgodnie z Dyrektywą 2010/31/WE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków począwszy od roku 2019 wszystkie nowe budynki użyteczności publicznej będą musiały spełniać warunki odpowiadające budynkom o prawie zerowym zapotrzebowaniu na energię. 4.2.1.3 Zużycie energii w obiektach użytkowo-usługowych Sektor usług w Gniewinie rozwija się i będzie się nadal rozwijał, przy wzroście efektywności wykorzystania energii i paliw. Należy oczekiwać kontynuacji tego trendu. Do budynków usługowych należy tu zaliczyć hotele jak też budynki wznoszone z myślą o agroturystyce. 4.2.1.4 Zużycie energii w oświetleniu ulicznym Kontynuowana będzie rozbudowa oświetlenia ulicznego. Wykonane będą nowe instalacja oświetlenia energooszczędnego w kilku miejscowościach, co spowoduje wzrost zużycia energii o ok. 12 MWh/rok, ale znacznie poprawi bezpieczeństwo i warunki ruchu w tych miejscowościach. Nowe oświetlenie zostanie wykonane w miejscowości: - Tadzino - 5 opraw energooszczędnych - Nadole – 9 opraw energooszczędnych - Słuszewo – 7 opraw - Salino – 14 opraw Budowa obejmuje również wykonanie napowietrznej linii kablowej oświetleniowej nn-04kV na dz. nr 113/6, 113/12, 117, 126, 127 w Słuszewie; linii elektrycznej napowietrznej nn-0,4kV oświetlenia ulicznego na drodze gminnej, dz. nr 29 w Salinie; sieci elektroenergetycznej oświetleniowej na dz. nr 50/1 w Tadzinie; Planowany koszt inwestycji wynosi 524,5 tys. zł. Inwestycja zostanie dofinansowana ze środków PROW w wysokości 211 tys. zł. 4.2.1.5 Zużycie energii w transporcie Nastąpi rozwój transportu publicznego, poprzez zakup kolejnych 2 autobusów szkolnych. Spowoduje to nieznaczny wzrost pracy przewozowej i zużycia paliw, o ok. 15% względem roku 2011. Jednocześnie planowana jest budowa dróg i ścieżek rowerowych co przyczyni się do mniej intensywnego wzrostu osobowego transportu samochodowego. Realizowana jest budowa
21 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
ścieżki rowerowej w ramach „Turystycznego szlaku Północnych Kaszub”. Koszt inwestycji wynosi 1,4 mln zł a inwestycja jest podzielona na dwa etapy. Zbudowana jest część ścieżki od Nadola do Czymanowa. Na inwestycję gmina pozyskała dofinansowanie w kwocie ok. 700 tys. zł, w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego. W ramach PROW planowana jest budowa chodników i renowacja oświetlenia ulicznego w Nadolu, Słuszewie, Tadzinie i Salinie. Całkowity koszt inwestycji wynosi 525 tys. Gmina pozyskała dofinansowanie z w kwocie ok. 211 tys. zł. 4.2.1.6 Wprowadzenie do przetargów na zakup energii aspektu środowiskowego Zakup energii elektrycznej od dostawcy o dużym udziale energii ze źródeł odnawialnych spowoduje, że pomimo wzrostu zużycia energii elektrycznej emisja wynikająca z wytwarzania tej energii ulegnie obniżeniu. Efekt redukcji emisji CO2 będzie pośredni. Przy zakupach energii elektrycznej Gmina będzie kierować się oprócz ceny, strukturą paliw w wytwarzaniu energii i wskaźnikiem emisji CO2 WE [kg/kWh] przez poszczególne spółki oferujące energię. Poniżej zestawiono obecne wskaźniki dla wybranych dostawców energii. Prawo energetyczne wymusza coraz wyższy wskaźnik energii ze źródeł odnawialnych w wolumenie energii dostarczanej odbiorcom końcowym. Udział [%] Paliwo PGE ENEA ENERGA Węgiel kamienny 25,2% 54,7% 49,1% Węgiel brunatny 68,9% 28,3% 31,7% Gaz ziemny 3,4% 3,4% 3,0% Inne 21,0% 2,1% 1,3% Odnawialne ZE 2,3% 11,5% 14,9% WE [kg/kWh] 0,980 0,816 0,799
4.2.1.7 Zmiana zachowań mieszkańców poprzez działania promocyjne i edukacyjne Akcja promocyjno – informacyjna spowoduje wzrost aktywności mieszkańców, administratorów i właścicieli obiektów w zakresie termomodernizacji obiektów i zmniejszenia zużycia nośników energii. Promowane powinny być przede wszystkim audyty energetyczne jako praktyczne narzędzi wytyczające kierunki modernizacji budynków i źródeł energii w Gminie. Istotnym elementem kampanii edukacyjnej powinna być organizacja Dni energii, w których udział wezmą dostawcy i producenci kotłów na biomasę, producenci i instalatorzy instalacji słonecznych (kolektorów oraz ogniw fotowoltaicznych).
Efekt redukcji emisji CO2 będzie pośredni. 4.2.1.8 Monitoring zużycia energii Gmina będzie monitorować zużycie energii w kolejnych latach i podejmować kroki korygujące, w razie potrzeby. SEAP będzie weryfikowany co 2 lata oraz przekazywany do wiadomości Komisji Europejskiej. 4.2.1.9 Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w gminie Planowane jest wykorzystanie biomasy w kolejnych kotłowniach lokalnych oraz przez
22 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino użytkowników indywidualnych. Promuje się i będzie promowane wykorzystanie energii słonecznej w postaci kolektorów słonecznych (ciepło) i ogniw fotowoltaicznych (energia elektryczna). 4.2.1.10 Bilans zużycia energii i paliw Bilans zużycia energii i paliw przedstawiono w załączniku do opracowania. Bazowy bilans paliw i energii oraz projekcję zmian do roku 2020 przedstawiono poniżej.
Sektor Jedn. 2001 2011 2020 Budynki MWh/rok 75 443 69 298 64 625 Oświetlenie uliczne MWh/rok 918 551 562 Transport MWh/rok 685 1 532 1 759 Razem MWh/rok 77 047 71 381 66 946 Redukcja 13,1%
MWh 80 000 Transport 75 000
70 000 Oświetlenie uliczne
65 000 Budynki 60 000
55 000 2001 2011 2020 Rys. 5 Bilans paliw i energii w sektorach Gminy Gniewino
23 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
MWh/rok 80 000 en. słoneczna 70 000 60 000 biomasa
50 000 energia elektr. 40 000 olej opałowy 30 000 20 000 gaz płynny
10 000 gaz ziemny 0 węgiel 2001 2011 2020
Rys. 6 Bazowy i prognozowany bilans paliw i energii Gminy Gniewino
4.2.2 Harmonogramy działań 4.2.2.1 Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej
Szacowany dodatkowy efekt redukcji emisji CO2 w 2020 r. względem 2011 r.: 160/rok. Wynik bierze pod uwagę obniżenie zużycia energii w obecnych obiektach i budowę nowych obiektów, o niskim zapotrzebowaniu na energię. 4.2.2.2 Termomodernizacja budynków mieszkalnych
Szacowany efekt redukcji emisji CO2 w 2020 r. względem 2011 r.: 640/rok. Wynik bierze pod uwagę termomodernizację obiektów istniejących oraz wzrost powierzchni ogrzewanej w Gminie. 4.2.2.3 Modernizacja oświetlenia ulicznego
Szacowany efekt rozbudowy systemu oświetlenie ulicznego - wzrost emisji CO2 o 25 t/rok. 4.2.2.4 Wprowadzenie do przetargów na zakup energii aspektu środowiskowego
Szacowany efekt redukcji emisji CO2: efekt pośredni Zakup energii elektrycznej od dostawcy o dużym udziale energii ze źródeł odnawialnych spowoduje, że pomimo wzrostu zużycia energii elektrycznej emisja wynikająca z wytwarzania tej energii ulegnie obniżeniu. 4.2.2.5 Zmiana zachowań mieszkańców poprzez działania promocyjne i edukacyjne
Szacowany efekt redukcji emisji CO2: efekt pośredni Akcja promocyjno – informacyjna spowoduje wzrost aktywności mieszkańców, administratorów i właścicieli obiektów w zakresie termomodernizacji obiektów i zmniejszenia zużycia nośników energii. 4.2.2.6 Monitoring zużycia energii
Szacowany efekt redukcji emisji CO2: efekt pośredni
24 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
Gmina będzie monitorować zużycie energii w kolejnych latach i podejmować kroki korygujące, w razie potrzeby. 4.2.2.7 Bilans emisji CO2 w roku 2020
Bilans CO2 przedstawiono w załączniku do opracowania.
MWh/rok 20 000 18 000 energia elektr. 16 000 14 000 olej opałowy 12 000 10 000 8 000 gaz płynny 6 000 4 000 gaz ziemny 2 000 0 węgiel 2001 2011 2020
Rys. 7 Ewolucja emisji CO2 dla Gminy Gniewino
Bazowy bilans CO2 w 2001 r. i bilans dla roku 2020 przedstawiono poniżej.
2001 2020 Energia elektryczna Ciepło, paliwa Energia elektryczna Ciepło, paliwa ton/rok ton/rok ton/rok ton/rok Budynki 5 219 16 494 4 589 11 900 Transport 176 417 Razem 5 219 16 670 4 589 12 316 Łącznie 21 889 16 905 Redukcja 4 983 22,8%
en. 2020 słoneczna biomasa energia 0,7% węgiel 21,2% elektr. 28,6% 3,7%
olej opałowy 5,9% gaz płynny gaz ziemny 2,5% 37,4%
25 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
Rys. 8 Prognozowany bilans emisji CO2 Gminy Gniewino
Planowane działania doprowadzą do obniżenia emisji CO2 o 4 983 ton/rok, co daje 22,8% względem roku bazowego. Ponadto, Gmina Gniewino będzie prowadzić kampanie na rzecz upowszechniania technologii wykorzystujących odnawialne zasoby energii oraz poprawę efektywności energetycznej poprzez organizowanie corocznych Dni Energii (seminaria, konkursy w szkołach, informatory, informacje na stronie internetowej Gminy Gniewino). Działania takie z pewnością przyczynią się w efekcie do zmniejszenie emisji do atmosfery, jednak z uwagi na fakt, że oszacowanie wielkości tej redukcji jest trudne i byłoby obarczone dużym błędem wpływ tych działań pominięto w kalkulacji efektu ekologicznego.
26 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
5 Podsumowanie nakładów i efektów
PLAN DZIAŁANIA NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEJ POLITYKI ENERGETYCZNEJ
1) Tytuł planu działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Instrukcje
W Gminie Gniewino mamy wizję działania w sposób przyczyniający się do zrównoważonego rozwoju, w którym będziemy efektywnie wykorzystwywać zasoby i zmniejszać oddziaływanie na środowisko. Gmina Gniweino ma szansę stać się gminą wolną od węgla.
Data formalnego zatwierdzenia Organ zatwierdzający plan Rada Gminy
2) Główne elementy planu działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej
Objaśnienie kolorów i symboli: Komórki zielone to pola obowiązkowe Szarych pól nie można edytować Dodaj działanie Usuń działanie [Szablon SEAP online: po każdym sektorze należy zapisywać informacje, w przeciwnym razie dane zostaną utracone.]
Cel w Odpowiedzialny dział, Oczekiwane Szacowane koszty zakresie SEKTORY GŁÓWNE działania/środki osoba lub firma (w oszczędności [tys.zł] redukcji przypadku energii na emisji CO2 i obszary działania na obszar działania zaangażowania osób środek na akcję/środek na sektor [t] trzecich) [MWh/r.] w 2020 r.
BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I 5225 Termomodernizacja Gmina Gniewino – Referat Budynki, wyposażenie/urządzenia komunalne Inwestycji, Środowiska i Gospodarki Przestrzennej 3752 1737 Budynki, wyposażenie/urządzenia usługowe (niekomunalne) Termomodernizacja
właścicele nd 0 Termomodernizacja
Budynki mieszkalne mieszkańcy 27594 12775 Modernizacja Gmina Gniewino – Referat Inwestycji, Środowiska i Komunalne oświetlenie publiczne Gospodarki Przestrzennej 524,5 357 Przemysł (z wyjątkiem zakładów objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji UE — ETS), usługi i MŚP firmy -4194 TRANSPORT: -240 ścieżki i drogi row erow e, zakup 2 autobusów Gmina Gniewino – Gniewińskie Przedsiębiorstwo Transport publiczny Komunalne Sp. z o.o. 340 -1073 Transport prywatny i komercyjny właściciele LOKALNE CIEPŁOWNICTWO/CHŁODNICTWO 0 KOMUNALNE, KOGENERACJA: budowa biogazowni o mocy 500 kW, która będzie zaopatrywać wielorodzinne budynki mieszkalne i biogazem Ciepłownia gminna - po roku 2020 zostanie zastąpiony gaz ziemny 0 0 ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE: ______Strategiczna gospodarka przestrzenna … Gmina Gniewino – Referat Inwestycji, Środowiska i bez kosztów Gospodarki Przestrzennej zewnętrznych Planowanie transportu/mobilności Gmina Gniewino – Gniewińskie Przedsiębiorstwo bez kosztów Komunalne Sp. z o.o. zewnętrznych Normy w zakresie remontów i budownictwa Inne — należy podać: ______ZAMÓWIENIA PUBLICZNE NA PRODUKTY I USŁUGI: ______Gmina Gniewino – Referat Wymogi/normy w zakresie efektywności energetycznej … Inwestycji, Środowiska i bez kosztów Gospodarki Przestrzennej zewnętrznych Wymogi/normy w zakresie energii odnawialnej Gmina Gniewino – Referat Inwestycji, Środowiska i bez kosztów Gospodarki Przestrzennej zewnętrznych WSPÓŁPRACA Z OBYWATELAMI I ZAINTERESOWANYMI STRONAMI: ______Gmina Gniewino – Referat Usługi doradcze … Inwestycji, Środowiska i Gospodarki Przestrzennej 5 Wsparcie finansowe i dotacje Gmina Gniewino – Referat Funduszy Strukturalnych, bez kosztów Analiz i Promocji zewnętrznych Podnoszenie świadomości i tworzenie lokalnych sieci kontaktów Gmina Gniewino – Referat Funduszy Strukturalnych, Analiz i Promocji 5 Szkolenia i edukacja Gmina Gniewino – Referat Funduszy Strukturalnych, Analiz i Promocji 2 Organizacja Dni Energii
Gmina Gniewino – Gminne Centrum Kultury 100
koszty po stronie Gminy Gniewino 4728,5 RAZEM: 4985 koszty po stronie mieszkańców 27594 3) Adres internetowy Bezpośrednie łącze do strony internetowej poświęconej danemu planowi SEAP (jeśli istnieje)
OGRANICZENIE ODPOWIEDZIALNOŚCI: Wyłączną odpowiedzialność za treść tej publikacji ponoszą jej autorzy. Jej treść niekoniecznie jest zgodna ze stanowiskiem Wspólnot Europejskich. Komisja Europejska nie odpowiada za wykorzystanie w jakikolwiek sposób informacji zawartych w tej publikacji. Więcej informacji: www.eumayors.eu.
27 Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej Gminy Gniewino
6 Monitoring i ewaluacja realizacji działań Proponuje się, aby monitorowanie realizacji Planu działania przeprowadzać co 2 lata zgodnie z zasadami określonymi przez Porozumienie między Burmistrzami. 7 Literatura i źródła 1. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego (2009 r.). 2. Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Gminy Gniewino (październik 2002). 3. Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Gminy Gniewino do roku 2030 (grudzień 2011). 4. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. 5. Strategia Rozwoju Gminy Gniewino do 2015r. 6. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Gniewino. 7. Program ochrony Środowiska dla Gminy Gniewino. 8. Projekt wzmacniania atrakcyjności turystycznej Gminy Gniewino. 9. Roczna ocena jakości powietrza w województwie pomorskim. Raport za rok 2010. 10. Raport o stanie środowiska naturalnego w województwie pomorskim w roku 2010r. Inspekcja ochrony Środowiska. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku. 11. Zasoby biomasy w województwie pomorskim, uwarunkowania przestrzenne, WBPP Słupsk, 07.2010. 12. Polityka energetyczna Polski do roku 2030. 13. Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej – Ministerstwo Gospodarki, czerwiec 2007. 14. Dyrektywa 2006/32/WE w sprawie efektywności energetycznej. 15. Dyrektywa 2009/28/WE w sprawie OZE. 16. Dyrektywa 2010/31/WE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. 17. Covenant of Mayors – Toolbox of Methodologies on Climate and Energy. 18. Analizy własne BAPE S.A.
28