338/ىكلٌبهِ هغبلقبت ٍسآًی، غبل یبشدّن، ؾوبزُ 42، تبثػتبى 1399

The Prospect of Resurrection in the Teachings of Qur'an and non- Abrahamic Religions

Akram Bandali Shamshaki MA in Theology (Religions and Mysticism), University of Isfahan

Abstract For a long time, different peoples, nations and cultures have answered differently and even contradictorily to this question: Some have believed that death is complete non-existence and man will be completely annihilated. Some believed in reincarnation and said that after death (immortality of the soul), human souls enter in the body of an animal or human, plant, solids and continue to live in this world, and a large group, often understood the teachings of the prophets belived another world and believed in the reward and punishment of the righteous and the wicked people. Philosophers and sages have also expressed various opinions and thoughts in this field according to their religions and tastes, and have spoken in the form of philosophical or mystical reasoning and expression, and those who have considered life limited to this worldly life are in fact superficial and popular people with the materialist way of thinking.

Keywords: Prospect (waiting) Resurrection Teachings of the Holy Non-Abrahamic religions.

فصلنامه مطالعات قرآنی، سال یازدهم، شماره 24، تابستان 9911، صص -339 362

گًَِّبی تأٍیل در رٍایبت ثب تأکیذ ثز رٍایبت تفسیزی صبدلیي)ع( * تبریخ دریبفت: 15/2/98 حسي حسي سادُ تبریخ پذیزش: 20/5/98 سیذ هحوذ راستگَفز** هحسي خَش فز*** چکیذُ یْی اش اًَاؿ تيبغیس ٍسآى هزوَفِ تيبغیسی اغت ِّ ثِ فٌَاى تيبغیس زٍایی اش آىّب یبد هی ؾَد. دز ایي تيبغیس ِّ هزوَفِ ای اش زٍایبت تيػیسی اغت، ایي زٍایبت ّن اش رْت هضوَى ٍ ّن اش رْت زؼٍ ثیابى تيػایسی دازای اًاَاؿ هفتليای های ثبؾا ٌد. یْای اش پسثػبهدتسیي زٍایبت اش حیج هضوَى، زٍایبت تأٍیلی اغت. اش عسىی دز تيبغیس فسىبًی ٍ حتی فلن فسىبى ًیص ثحج تأٍیل اش هْن تسیي هجبحاج هغاس ؾادُ های ثبؾاد. ؾاٌب ت گًَِ ّبی زٍایبت تأٍیلی فالٍُ ثس ایٌْاِ دز ىْان زٍایابت تيػایسی تأحیس گاراز اغات، دز ؾٌب ت ػًجت هیبى ایي زٍایبت ٍ هجبحج تأٍیل فسىبًی ًیص ؽًَ هْوی ایياب های ٌّاد. ایي تحَیٌ ثِ زؼٍ تَقیيی- تحلیلی ثِ ثیبى گًَِ ّبی زٍایبتی ِّ ثِ ًحَی دز آىّب یب تأٍیل ثیبى ؾدُ ٍ یب اش ؾًس هكداٍی تأٍیلی قَزت گسىتِ اغات های پاسداشد. دز ًتیزاِ تحَیٌ گًَِ ّبی هتقدد ٍ هتٌَفی اش زٍایبت تأٍیلی ثِ دغات آهاد ّاِ اش رولاِ آى ّاب تأٍیل عَلی، فسضی، ثبعٌی، ادثی- ًحَی، تسّیجی، هزابشی، جاسی، اؿًابیی، راسی ٍ تغجیَی ٍ داللی زا هیتَاى ًبم ثسد. کلیذٍاصگبى: زٍایبت تأٍیلی، تيػیس تأٍیلی، گًَِّبی زٍایی، تأٍیل.

* داؿًزَی دّتسی تكَه ٍ فسىبى اغالهی، داؿًگبُ ادیبى ٍ هراّت، ٍن. [email protected] ** داؿًیبز گسٍُ شثبى ٍ ادثیبت ىبزغی، داؿًگبُ ّبؾبى، ّبؾبى. [email protected] *** اغتبدیبز گسٍُ حدیج ربهقِ الوكغيی)ـ( القبلویِ، ٍن. [email protected] ًَیػٌدُ هػئَل: حػي حػي شادُ 340/ىكلٌبهِ هغبلقبت ٍسآًی، غبل یبشدّن، ؾوبزُ 42، تبثػتبى 1399

همذهِ ثفؽ فودُ ای اش تيبغیس ثسگسىتِ اش زٍایبت تيػیسی ٍ یاب هزوَفاِ ّابی رواـ آٍزی ؾدُ اش ایي زٍایبت تحت فٌَاى ّتت تيػیسی هی ثبؾاد. دز هیابى زٍایابت تيػایسی ًیاص تقداد هقتٌبثْی اش زٍایبت ٍرَد دازد ِّ دز آىّب ثسای آیبت ٍسآى، تأٍیل ثیبى ؾدُ اغت. الجتِ گبّی دز ایي زٍایبت تكسیح ؾدُ اغت ِّ ایي هقٌب، هقٌبی تاأٍیلی اغات ٍ گابّی تكسیح ؿًدُ اهب هقٌبیی ثیبى ؾدُ اغت ِّ ٍسائي آى ؿًبى اش تأٍیلی ثَدى هقٌب دازد. ایي زٍایبت ٍ تأٍیل آىّب یػْبى ًجَدُ ٍ دازای گًَِ ّبی هتيبٍت ٍ هتٌاَفی اغات. ؾاٌب ت ایي گًَِ ّبی زٍایبت تأٍیلی ّن دز ىْن ثْتس ایي زٍایبت ٍ ّن ًيع تأٍیل ّوِ ثػاصایی هی ٌّد. اش ربًت دیگس تأٍیل یْی اش هْنتسیي هجبحج دز فلن فسىبى ًیص هیثبؾاد ٍ ىْان گًَِ ّبی زٍایبت تأٍیلی ثِ ازتجبط ایي زٍایبت ٍ تأٍیل فسىبًی ًیص ّوِ هیٌّد. دز هیابى زٍایبت ًیص ثیؽتسیي زٍایبت تأٍیلی اش اهابهیي قابدٍیي )ؿ( ثا ِ دغات آها دُ اغات. ایاي تحَیٌ دز زاغتبی ؾٌب ت اًَاؿ گًَِّبی زٍایبت تأٍیلی ثاب تأّیاد ثاس زٍایابت تيػایسی قبدٍیي)ؿ( اًزبم پریسىتِ اغت. زؼٍ ایي تحَیٌ تَقیيی- تحلیلی ثَدُ ٍ دز آى تْیِ اغبغی ثس زٍایابت ٍازد ؾادُ اش اهبم ثبٍس)ؿ( ٍ اهبم قبدً)ؿ( هیثبؾد.

پیشیٌِ تحمیك دز شهیٌِ اًَاؿ گًَِّبی زٍایبت تأٍیلی ثب تأّید ثس زٍایبت تيػیسی قبدٍیي)ؿ( تحَیٌ هػتَلی یبىت ؿًد. اهب ثس ی تحَیٌ ّب دز ازتجبط ثب ایي هَضؿَ یبىت ؾد ّاِ دز ثس ای هَازد ؾجبّت ّبیی ثب تحَیاٌ پایؽ زٍ داؾاتِ اًاد. اش رولاِ زغابلِ »تأٍیال دز زٍایابت تيػیسی« اش هحود هسادی ِّ ایي تحَیٌ ثِ هَضاؿَ ّلای تأٍیال دز زٍایابت تيػایسی هی پسداشد ٍ دز ػٍوتی اش ایي زغبلِ ثِ هٌبغجت، اش گًَِ ّبی زٍایبت تيػایسی دز شهیٌاِ تأٍیل ًیص غفي ثِ هیبى هی آید. الجتِ فالٍُ ثس ایٌِْ ثسزغی گًَِ ّبی زٍایبت تأٍیل غؤال اقلی آى تحَیٌ ًجَدُ ثبید تَرِ ّسد ِّ آى تحَیٌ ثب دزؾًس گسىتي زٍایبت قبدٍیي)ؿ( ًیص اًزبم ؿًدُ اغت دز حبلی ِّ تحَیٌ پیؽ زٍ ثب تأّید ثس زٍایبت اهبهیي قابدٍیي )ؿ( اًزبم هی ؾَد. هَبلِ دیگسی ًیص اش غید یداهلل یصداى پٌبُ ثب فٌَاى »ثسزغی اقَل ٍ هجابًی گًَِّبی تأٍیل دز زٍایبت ثب تأّید ثس زٍایبت تيػیسی قبدٍیي)ؿ(/341

تأٍیل فسىبًی اش هؾٌس زٍایبت« یبىت ؾد ِّ ّوبًغَز ِّ پیداغت هَضؿَ تحَیٌ ثب غؤال تحَیٌ پیؽ زٍ هتيبٍت اغت اهب ایؿبى دز ػٍوتی اش هَبلِ ثِ دٍ تأٍیل عاَلی ٍ فسضای اؾبزُ هی ٌّد ٍ الجتِ ثدیْی اغت ِّ ایي تحَیٌ ثِ ّیچ فٌَاى اش تحَیٌ پیؽ زٍ ثی ًیبش ٌٌّدُ ًیػت. دز شهیٌِ هَضؿَ ّلی تأٍیل، ّتبة ٍ تحَیٌ؛ ىساٍاى اًزبم پریسىتاِ اغات اهب ّیچ ّدام ثِ قَزت هػتَل ثِ گًَِ ؾٌبغی زٍایبت تأٍیلی آىّن ثب تأّید ثاس زٍایابت تيػیسی قبدٍیي)ؿ( ًپسدا تِ اًد. لرا ضسٍزت اًزبم چٌیي تحَیَای ثاب تَراِ ثاِ ایٌْاِ تحَیٌ هػتَلی دز هَزد آى اًزبم ؿًدُ اغت َدًوبیی هیٌّد.

گًَِّبی تأٍیل در رٍایبت 1.تأٍیل طَلی تأٍیل عَلی گرز اش ؽبّس ٍ زغیدى ثِ الیِّبی ثبعٌی ّالم اغت. ایي الیِ ّبی ثبعٌی دز عَل ّن ثَدُ ٍ ثب ؽبّس ّالم تقابزل ًدازًاد. ٍاضُ ّابی ؽابّسی ٍاسآى ٍ زٍایابت دز هساحل ثغَى ثبالتس ثدٍى آًِْ ثِ هزبشگَیی هٌزاس ؾاًَد، دز هقابًی حَیَای اغاتقوبل هی ؾًَد. اّل هقسىت ثِ گرؾتي اش ؽبّس ّالم ٍ زغیدى ثِ الیِ ّابی عاَل ی هقٌابیی آى تأٍیل عَلی هیگَیٌد)یصداى پٌبُ، 1392: 11(. اش رولِ احبدیج ثیبى ٌٌّدُ تأٍیل عَلی، زٍایت ذزیح هحبزثی اش اهبم قبدً)ؿ( اغت. ُ ِ ِ ُ ِ ُ ُ ُ دز ایي حدیج ثسای هقٌبی آیِ ﴿ث َّه لَيقضوا َتَفَثهُ ِه َو ليُوفوا ىذو َر ُه ِه ﴾ دٍ تيػیس هتيبٍت ثیبى هی ؾَد. یْی اش تيبغیس گسىتي ًب ي ٍ َّتبُ ّسدى ؾبزة اغات ّاِ ثاب هقٌابی ؽابّسی تٌبغت دازد اهب هقٌبی دٍم ِّ دیداز اهبم ثبؾد ثب هقٌبی ؽبّسی تضبد دازد. حضاست ثقاد اش ایٌِْ اثي غٌبى ًْتِ زا ثِ ایؿبى فسضِ هی ٌّاد تأییاد های ىسهبیٌاد ّاِ ّاس دٍ هقٌاب قحیح اغت ٍ حضست دز ثیبى دلیل ایٌِْ چسا ّس دٍ هقٌب قحیح اغت های ىسهبیٌاد ّاِ ٍسآى ؽبّسی ٍ ثبعٌی دازد)ّلیٌی، 1388، د9: 454(. ایي ؿًبى هیدّد ِّ هقٌبی دٍم، هقٌبی ثبعٌی آیِ ثَدُ اغت. ضویوِ ّسدى زٍایت دیگسی اش اهبم ثبٍس)ؽ ِّ )ؿْس ٍسآى زا تٌصیل ٍ ثغؽٌ زا تأٍیل َاًدُ اغت هی تَاًد ؿًبى دٌّدُ ایي ثبؾد ِّ ایاي دٍ هقٌاب اش آیابت ٍااسآى چگًَااِ هقٌابیی اغاات: دز ایااي زٍایات ىضاایل اش اهاابم ثابٍس اش زٍایتاای ّااِ هی ىسهبیدِّ ّیچ آیِ ای ًیػت هگاس ایٌْاِ ؽابّسی ٍ ثابعٌی دازد غاؤال های پسغاد، ٍ 342/ىكلٌبهِ هغبلقبت ٍسآًی، غبل یبشدّن، ؾوبزُ 42، تبثػتبى 1399

حضست رَاة هی د ّ ٌ د ّ ا ِ ؽ ا ب ّ س ٍ ا س آ ى ّ و ا ب ى ت ٌ ص ی ا ل ٍ ث ا ب ع ٌ ؽ ت أ ٍ ی ا ل آ ى ه ا ی ثبؾاد )هزلػی، 1403ً، د 89: 97(. ثب تَرِ ثِ زٍایت ىًَ های تاَاى ثیابى ّاسد ّاِ هقٌابی ثیبى ؾ د ُ د ز ا ی ي آ ی ِ ت أ ٍ ی ل ث َ د ُ ا غ ا ت ٍ ه ق ٌ ا ب ی ه غ ا ب ث ٌ ث ا ب ؽ ا ب ّ س آ ی ا ِ ت ٌ ص ی ا ل ه ح ػ ا َ ة هیؾَد. ثٌبثسایي، ایي زٍایت هكداٍی اش ّبزثسد ليؼ ثبعي ثِ هقٌبی تأٍیل عَلی اغت. هَزد ثقدی زٍایت ىضیل یػبز اش اهبم هحود ثبٍس)ؿ( اغت: ىضیل اش حضست دز هاَزد َ ِ َ َ َ ِ ّ هقٌبی آیِ هَيْ ﴿أحياها َفكأىَّنا أحَيا اليَّاا َض ََ ينيااا ﴾ هیپسغد. حضست هیىسهبیاد: ّاِنهؾٌَز اش شًدُ ّسدى ًزبت دادى[ اش آتؽ گسىتي ٍ مسً ؾدى اغت. ىضیل اداهِ هیدّد ِّ آیب آیاِ ؾ ب ه ل ّ ػ ی ّ ِ ا ش گ و س ا ّ ی ث ا ِ غ ا َ ی ّ ا د ا ی ت غ ا َ ً د ا د ُ ؾ ا د ُ ً ی ا ص ه ا ی ؾاَد اهابم)ؿ( هیىسهبیٌد ِّ ایي هقٌب ّوبى تأٍیل فؾینتس آیِ اغت)ثسٍی، 1371، د 1: 232(. ٍاضُ تأٍیل دز ایي زٍایت ثب ّلوِ »هقٌب« هتساده اغت ٍ ّلوِ افؾان داللا ت دازد ّاِ ایي هقٌبی دٍم دز هستجِ ثبالتسی اش ىْن ٍساز دازد ٍ ّوچٌیي هقٌبی هَكَد آیِ هی ثبؾد. ایي دٍ هقٌب ّس دٍ ثب ؽبّس اليبػ ٍ ثب زٍ هقابًی اليابػ غابشگب زی دازد ٍ دز فایي حابل زٍایت ؿًبى دٌّدُ آى اغت ِّ ّس دٍ هقٌب قحیح هیثبؾد ٍ ایاي اش كَقایبت تأٍیال عَلی اغت. ِ ُ ُ ِ ُ ي ّ زٍایت دیگسی دز هَزد آیِ ﴿ َو اع ُبدوا ا َهَّلل َو لا تظ يزكوا يبه َطا ِياا ﴾ قبدز ؾدُ اغت. ؽابّس ایاي ِ ِ ي ِ َ ِ آیِ ًْی اش پسغتؽ هقوَلی ثتّبغت؛ چٌبًِْ دز آیِ ﴿ َف اَ َت ي ُبوا ال ِّزَ َص م ًَ الأوثا يٌ ﴾ ّوایي ًْتِ تكسیح ؾدُ اغت. اهب تأهل دز آیِ هقٌبی عَلی دیگاسی زا هتكاَز های غابشد ٍ آى ا ی ٌ ْ ِ ض ا َ ؿ ٍ ى س ٍ ت ٌ ا ی د ز ث س ا ث ا س م ی ا س ا د ا ه و ٌ َ ف ی ا ت د ا ز د ٍ ق ا س ى دب ث ا ت ث ا َ د ى ه ق ج ا َ د هَضَفیت ًدازد چٌبًِْ داًٍد عبفت ؾیغبى زا فجابدت اٍ ؾاوسدُ اغات دز ایاي آیاِ َ َ ِ ِ ي ُ َ ِ ِ ُ ؾسیيِ: ﴿أ َل ِه أعهَد إَل ِيك ِه يا َبن ي آَد َو أٌ لا َتا ُبدوا ال َّظ ِيطا ٌَ ﴾. ثِ ایي تستیت هؿبّدُ هیؾَد ِّ یِ ؽَْز غبدُ اثتدایی اش آیاِ های تَاًاد دز دزٍى َد حبهل هقبًی تأٍیلی دیگسی ثبؾد ِّ اٍالد ایي هقبًی هٌبىبتی ثب هقٌبی ؽبّسی ًدازًد ٍ حبًیبد هقٌبی ردیدی هحػَة هیؾًَد ّاِ اغاتٌبد آى ثاِ داًٍاد قاحیح های ثبؾاد )عجبعجبیی، 1386، د20: 21( ٍ ایي ّوبى هقٌبی حادیج هقاسٍه اش پیابهجس اّاسم)ـ( اغت ِّ ىسهَد: »إى للَسآى ؽْسا ٍثغٌب ٍلجغٌِ ثغي إلی غجقة أثغي«)احػبئی، 1405ً، د 4: 107(. گًَِّبی تأٍیل دز زٍایبت ثب تأّید ثس زٍایبت تيػیسی قبدٍیي)ؿ(/343

2.تأٍیل عزضی اگس یِ ليؼ یب فجبزت دز یِ غغح اش هساتت ىْن، هقبًی هتقاددی داؾاتِ ثبؾاد ثاِ گًَِ ای ِّ ّوِ ایي هقبًی هساد هتْلن ثبؾد، دز ایي قَزت آى زا تأٍیال فسضای گَیٌاد. الجتِ هوْي اغت ّس یِ اش آى هقبًی ّنفسل، هساتت عَلی ّن داؾتِ ثبؾٌد)یصداى پٌبُ، .)18 :1392 دز زٍایتی، ربثس دزثبزُ یْی اش آیبت ٍاسآى غاؤ ال پسغایدُ ٍ اهابم ثابٍس )ؿ( دٍ راَاة هتيبٍت هی دٌّد ٍ دز فلت ایٌگًَِ پبغفگَیی هیىسهبیٌد ِّ ٍسآى، دازای آیبت ؽابّس ٍ ثبعي اغت)ثسٍای، 1371، د2: 300(. ّلواِ ؽْاس ٍ ثغاي، ّواِ اًاَاؿ تأٍیال زا ؾابهل هی ؾَد اهب ًْتِ ای ِّ دز هتي زٍایت هَرَد اغت حابّی اش آى اغات ّاِ قاَز زٍایات حبّی اش تقزت ربثس اش پبغخ اهبم هی ثبؾد. ثدیْی اغات ّاِ دٍ هقٌاب ٍبثلیات رواـ ثاب یْدیگس زا ًداؾتِ اغت ٍ اال اگس هخالد دٍ هقٌب، ثیبى دٍ هكداً اش یاِ حَیَات ثاَد ٍ یاب ثیبى دٍ هقٌبی دز عَل یْدیگس ثَد ٍ اهْبى روـ آىّب هَرَد ثَد، ثبفاج تقزات رابثس ًویگسدید. لرا دٍ هقٌب دز فسل یْدیگس ثَدُ اغت. اش عسىی حضست دز پبغخ ثِ ربثس ثیبى هی ٌٌّد ِّ ٍسآى دازای ؽْس ٍ ثغي اغت. ایي فجبزت داللت دازد ِّ یْی اش هقبًی ثیبى ؾدُ تَغظ اهبم اش هكبدیٌ هقٌبی ثبعٌی ثاَد ُ اغت ٍ اش ؽبّس ّالم ىْویدُ ًویؾدُ اغت. لرا ثب دز ؾًس گسىتي اثتدای زٍایت ِّ پسغؽ ّوساُ ثب تقزات اش دٍ هقٌابی هتيابٍت یِ آیِ ِّ ایي پسغؽ ؽَْز دز تأٍیل فسضی دازد ٍ اغتدالل اهبم ّاِ ثیابى ىسهاَد ّاِ ٍسآى ؾبهل آیبت ؽبّس ٍ ثبعي اغت، ٍ ّوچٌیي ثب تَرِ ثِ زٍایت ىضیل اش اهبم ثابٍس)ؿ( ِّ ٍجالد ذّس ؾد ٍ دز آى اهبم ثبٍس)ؽ )ؿْس ٍسآى زا تٌصیال ٍ ثغاؽٌ زا تأٍیال های ًبهٌاد )هزلػی، 1403ً، د23: 197( ایي ًتیزِ ثِ دغت هیآید ِّ اعالً فٌاَاى تأٍیال ثاس ٍرَُ هقٌبیی ّن فسل ثب هقٌبی ؽبّسی ًیص قحیح اغت ٍ دز زٍایبت ثِ آى اؾبزُ ؾادُ اغت. دز ًتیزِ توبهی زٍایبتی ِّ ثِ قَزت هغلٌ، ٍسآى زا ؾبهل ثس ؽبّس ٍ ثبعي هیداًٌد، اىصٍى ثس تأٍیل عَلی ؾبهل اًَاؿ دیگس تأٍیل ثِ ٍیطُ تأٍیل فسضی ًیاص های ؾاًَد) یصداى پٌبُ، 1392: 19(. 344/ىكلٌبهِ هغبلقبت ٍسآًی، غبل یبشدّن، ؾوبزُ 42، تبثػتبى 1399

تأٍیل فسضی ثِ غِ ؿًَ تأٍیل دز حسٍه، ّلوبت ٍ دز روالت تػَین هیؾَد. الف.جوالت َ ِ ِ ِ َ ِ ي ِ ِ ربثس ثي یصید اش اهبم ثبٍس)ؿ( دز هَزد آیِ ؾسیيِ ﴿أ َف َا يييا يبال َخل يق الأ َّو يل َبل ُه ِه ف يي َلِب ٍص مً َخل ٍق ي ٍ ََديد ﴾ هیپسغد. ٍ اهبم ًیص تأٍیل آى زا ثیبى هیٌٌّد. دز ایي زٍایت اهبم)ؿ( ثب اغتيبدُ اش ّلوِ تأٍیل اش غیبً ؽبّسی ِّ ثحج شًادُ ؾادى دٍثبزُ اػًبى ّ ب ث َ د ُ ، ف د ٍ ل ّ س د ُ ٍ آ ی ِ ز ا ث ا ِ ا ی ز ا ب د ف ا ب ل ن ر د ی ا د ی ّ ٌ گ ا ب م ٍ ی ب ه ا ت ف ا ب ل ن پیؿیي هقٌب ّسدُ اغت)قدًٍ، 1403ً، د2: 652(. ثب تَرِ ثِ ایٌِْ ایي هقٌب، هقٌابیی دز فسل هقٌبی ؽبّسی آیِ هی ثبؾد هیتَاى ایي زٍایات زا ًوًَاِ ای اش تأٍیال رولاِ ای فسضی دز ّالم اّل ثیت)ؿ( داػًت)یصداى پٌبُ، 1392: 22(. ة.کلوبت دز زٍایبت ؾیقی ثسای ّلوِ قاود هقابًی هتقاددی ذّاس ؾادُ اغات) ًِ: قادًٍ، 1398ً: 90- 94(. هخالد قود ثِ آٍبیی ِّ دز ّس ّن ٍ شیبدی ثِ اٍ هسارقِ هیؾاَد ٍیاب ػّی ِّ تَ بلی ًیػت ٍ ثِ اًتْبی ّس چیصی زغیدُ اغت تقجیس ؾدُ اغت. ّوِ هقابًی ثیبى ؾدُ دز ایي زٍایبت دز فسل ّن ثَدُ ٍ الجتِ ثس ای هكاداً ٍ اش ثابة تغجیاٌ ثاس هكداً هحػَة هی گسدًد اهب ثس ی ًیص ثِ هقٌبی ایي ٍاضُ اؾبزُ دازًد ٍ هقبًی ذّسؾدُ، ّیچ ٍرِ ربهقی ًداؾتِ ٍ ّوگی اش ؿًَ اؾتساُ ليؾی هحػَة های ؾاًَد) یصداى پٌابُ ، 1392: 22(. ثبید تَرِ داؾت ِّ ٍرَد تأٍیل فسضی دز ّلوبت اش هتيسفبت ثحاج راَاش اغتقوبل ليؼ دز ثیؽتس اش یِ هقٌبغت ٍ تٌْب دز قَزت پریسؼ آى هیتَاى ّواِ ایاي هقبًی زا ِّ دز فسل ّن هیثبؾٌد، هَكَد ٍ هساد داًٍد داػًت. ج.حزٍف دز ثس ی اش زٍایبت ثسای حسٍه یِ ّلوِ تأٍیالتی ثیبى ؾدُ اغت. دز ادثیبت ثادیْی داػًتِ ؾدُ اغت ِّ حسٍه دز ّالم فسة دازای هقٌب ًوای ثبؾاٌد. اهاب دز زٍایابت اّال ثیت)ؿ( هؿبّدُ هی ؾَد ِّ ّویي حسٍىی ِّ هقٌبیی ًدازًد ثِ عسً هفتلو دازای هقٌب داػًتِ ؾدُ ٍ یب ال اٍل اؾبزُ ثِ هقٌبیی زا ثسای آىّب هتكَز ؾدُ اًاد. ثادیْی اغات ّاِ حتی اگس اؾبزُ زا دز هَزد حسٍه قبدً ثداًین دز ّویي هَداز ًیص هقٌبیی اؾبزی دز دل حسه، ًْيتِ اغت ِّ ایي ثب ایي ٍبفدُ ِّ حسٍه دازای هقٌبیی ًجبؾٌد هتٌبىی اغت. ثاِ گًَِّبی تأٍیل دز زٍایبت ثب تأّید ثس زٍایبت تيػیسی قبدٍیي)ؿ(/345

ّس حبل تأٍیل دز حسٍه هبًٌد تأٍیل دز ّلوابت ٍ رواالت ًیػات شیاسا دز آى دٍ ثیابى هی ؾَد ِّ ّلوِ ٍ رولِ هقٌبی ؽابّسی دازد ٍ دز تأٍیال هقٌابیی میاس ؽابّسی ثاِ آى ػًجت دادُ هی ؾَد. اهب تأٍیل دز حسٍه ثِ ایي هقٌبغت ِّ ثسای حسىی ِّ اش ؾًاس هقٌاب داؾتي، غبلجِ ثِ اًتيبء هَضؿَ اغت؛ یقٌای اقاال هقٌابیی ًادازد ًاِ ایٌْاِ هقٌاب دازد ٍ هفبلو هقٌبی تأٍیلی ثبؾد، ثسای ایي حسه اگس هقٌبیی هتكَز داػًاتِ ؾاَد، ایاي هقٌاب هقٌبی تأٍیلی هیؾَد. دز زٍایتی اهبم ثبٍس)ؿ( ٌّگبهی ِّ اش هقٌبی قود اش ایؿبى غاَال هی ؾَد ثیبى هی دازًد ِّ الو دز ّلوِ الكود داللت ثس إًیت الْی ٍ الم داللت ثس الْیات داًٍد ٍ قبد داللت ثس قبدً ثَدى داًٍد ٍ هین داللت ثس هلِ داًٍد ٍ دال داللت ثس دٍام هلِ الْی دازد)قدًٍ، 1398ً: 91(. آًچِ دز ایي زٍایات هؿابّدُ های ؾاَد ایاي اغت ِّ ثِ قَزت رصئی ٍ هيكل توبهی حسٍه ّلوِ الكود ثِ قَزت تأٍیلی اؾابزُ ثاِ هقبًی بقی داؾتِ ٍ توبهی ایي اؾبزات دز ایي زٍایت ثیبى هیؾَد. دز ثس ی زٍایبت دز هَزد حسٍه هَغقِ ٍسآى ًیص ایي تأٍیلّب ثیبى ؾدُ اغت. دز زٍایتی غقد ثي فجداهلل اش هقكَم)ؿ( دز هَزد تأٍیل ﴿كهايا ﴾ هیپسغد ٍ حضست دز اداهِ زٍایت ثیبى هیدازًد ِّ ّبه اؾبزُ ثِ اغن ّسثال اغت ٍ ّا بء اؾابزُ ثاِ ّالّات فتست عبّسُ هیثبؾد ٍ یبء اؾبزُ ثِ یصید ِّ ؽلن ٌٌّدُ ثِ اهبم حػیي)ؿ( اغت هیثبؾد ٍ فیي فغؽ اهبم حػیي)ؿ( ٍ قبد قجس اٍغت)عجسغی، 1403ً ،د2: 463(. ثبش ّن هؿبّدُ هیؾَد ِّ تأٍیل دز ثیبى اؾبزات حسٍه هَغقِ ٍسآًی ثا ِ ّابز زىتاِ ا غ ت . ث ا ب ا ی ا ي ت ي ا ب ٍ ت ّ ا ِ د ز ز ٍ ا ی ا ت ا ٍ ل آ ً چ ا ِ ه ا ؤ یٍ ل ث ا ِ ه ا ی ثبؾاد دز هاَزد حضاسات هقكَهیي)ؿ( ًیػت اهب زٍایت دٍم تأٍیل حسٍه زا ثِ گًَِ ای ثیبى هی ٌّد ِّ اؾابزُ ثاِ حضسات هقكَهیي)ؿ( ٍ یب دؾوٌبى ایؿبى ٍ یب اتيبٍبتی ثبؾد ّاِ دزثابزُ ایؿابى قا َزت گسىتِ ٍ یب َاّد گسىت. دز زٍایت دیگس هحود ثي فوبزُ ًَل هی ٌّد ّاِ هحضاس اهابم ثبٍس)ؾ )ؿسىیبة ؾدُ ٍ هسدی دز هَزد حسٍه هَغقِ ﴿كهيا ﴾ غؤال های ٌّاد حضاست هی ىسهبیٌد: »َّبهٌ َّبهٍ ل ؿ یقَت ٌَب َّبءٌ َّبدٍ لَُْنِ یَبءٌ ٍَل یٌّ لَُْنِ فَیِيٌ فَابل نٌ ثِأَِّالِ عَبفَ ت ٌَاب قَابدٌ قَبد ًٌ لَُْنِ ٍَفِدُُّنِ حَتَّی یَجِلُلَ ثِِْنُ الْوٌَْصِلَةَ الَّت ی ٍَفَدََّب إِییبُّنِ ى ای ثَغْايِ الَُْاسْآى «)قادًٍ، 1361: 28(. دز ایي زٍایت اقالد هقٌبی ؽبّسی ٍرَد ًدازد ٍ حسٍه اش ّن ردا ػّتٌد ٍ تكَز ایٌِْ تسّیت حسٍه ُ+ُ+ی+ؿ+ـ ثب یْدیگس تؿْیل دٌّدُ یِ ّلوِ ثَدُ اغت 346/ىكلٌبهِ هغبلقبت ٍسآًی، غبل یبشدّن، ؾوبزُ 42، تبثػتبى 1399

ِّ َد، دازای هقٌبی ؽبّسی اغت ًیص ثی دلیل اغت. اگسچِ ِّ ایي ًْتِ قحیح اغات ِّ ثیبى ایي حسٍه ثِ دافی بقی قَزت گسىتِ هخالد ثسای ثیبى ایٌِْ اش ّویي حاسٍه، ذّس الْی ٍ ٍسآى تؿْیل ؾدُ اغت اهب ًْتِ ایٌزبغت ِّ هقٌبی ؽبّسی ای ِّ هؿفكابد ٍرَد داؾتِ ثبؾد ٍ هقٌبی ثغٌی- تأٍیلی دز زاغتبی آى ثبؾد ٍرَد ًدازد. ٍسیٌِ ثس ایي هغلت ًیص ایي اغت ِّ اگس چٌیي هقٌبیی ٍرَد هی داؾت ًجبیاد زٍایات دیگسی ِّ هقٌبی تأٍیلی دیگسی ِّ ّیچ غبشگبزی هقٌبیی ثب هقٌابی تاأٍیلی اٍل ًادازد قبدز هی ؾد دز حبلی ِّ زٍایت دیگسی اش اثی ثكیس اش اهبم قبدً)ؿ( ًَل ؾدُ اغت ّاِ دزآى ّویي حسٍه ثِ هقبًی دیگسی تأٍیل ؾدُاًد ّوچَى ّابىی، ّابدی، فابلن، قابدً )ٍوی، 1404ً، د2: 48(. ایي هقٌبیی ِّ دز زٍایت اهبم قبدً)ؿ( ذّس ؾدُ اغت ّیچ ٍرِ رابهقی ثاب هقٌابی تأٍیلی ِّ تَغظ اهبم ثبٍس)ؿ( ثیبى ؾد ًدازد. لرا فدم ٍرَد هقٌبی ؽابّسی ثاسای ّاالم تأیید هی گسدد. فالٍُ ثس ایٌِْ هؿبّدُ هیؾَد ِّ ایي حسٍه ٍبثلیت تحوال ّاس هقٌابی تأٍیلی زا ًیص دازًد چٌبًِْ دز ایي دٍ زٍایت دٍ هقٌبی هتيبٍت ثاسای تأٍیال آى ّاب ثیابى ؾدُ اغت)هحجی، 1391: 89(. ایي ػٍن اش تأٍیل ِّ دز زٍایبت ًیص ثِ آى اؾبزُ ؾدُ اغت چٌبى هْن ثَدُ ِّ ثس ای اش ىسٍِّب ّوچَى حسٍىیِ ٍ ًَغَیِ، ًبم َد زا اش آى گسىتاِ اًاد) عبزهی زاد ٍ ّوْابزاى، .)53 :1370

3.تأٍیل ثبطٌی دز زٍایبت غفي اش ایي ًْتِ آهدُ اغت ِّ تأٍیل ٍسآى ّوبى ثغاي آى های ثبؾاد. ثاس اغبظ ایي دغتِ اش زٍایبت ثغي ثب تأٍیل یػْبى هقٌب ؾدُ اغت. اش شهسُ ادلِ ای ّاِ ایاي هدفب زا احجبت هیًوبید زٍایبت ذیل زا هیتَاى ثیبى ّسد. ىضیل ثي یػبز گَید ِّ اش اهبم ثبٍس)ؿ( غؤال پسغیدم اش ایي زٍایت ِّ ّیچ آیاِ ای اش ٍسآى ًیػت هگس ایٌِْ ؽبّسی ٍ ثبعٌی دازد. حضست ىسهَد ؽبّس ٍسآى ّوبى تٌصیال آى اغت ٍ ثبعي آى تأٍیلؽ، ثس ی اش آى هحٌَ ؾدُ اغت ٍ ثس ی اش آى ٌَّش هحٌَ ؿًادُ اغت ّوبًگًَِ ِّ َزؾید ٍ هبُ دز فبلن رسیبى پیدا هیٌٌّد. ّاس گابُ تاأٍیلی اش آیابت گًَِّبی تأٍیل دز زٍایبت ثب تأّید ثس زٍایبت تيػیسی قبدٍیي)ؿ(/347

ٍسآى هحٌَ ؾَد ّوبًگًَِ ِّ ثس شًدُّب ربزی اغت ثس اهَات ّن رسیبى َاّاد داؾات )قيبز، 1404ً: د1: 2(. حضست دز ایي زٍایت دز رَاة هیىسهبیٌد ِّ »ؽَِْسُُُ تٌَْصِیلُُِ ٍَثَغٌُُِْ تَأٍِْیلُاُِ «. دز ایاي زٍایت ایي ّوبًی هیبى ثبعي ٍ تأٍیل ثسٍساز ؾدُ اغت لرا اش ادلِ هحْان دزثابزُ یػْابى ثَدى ثغي ثب تأٍیل هحػَة هی گسدد. لرا هی تَاى توبهی زٍایبت ثابعٌی زا ّاِ یاب دز آى زٍایت ثِ ثغٌی ثَدى یِ هقٌب اؾبزُ ؾدُ اغت ٍ یب اش ؾًس غب تبزی ٍ هحتَایی ثب زٍایبت ثغٌی یػْبى اغت زا زٍایبت تأٍیلی هحػَة ّسد. آًچِ ؽبّس اش ایي اغتقوبل هی ثبؾد ایي اغت ِّ تأٍیل دز هَزد ثغي ٍسآى ٍ میاس اش تٌصیل ٍ ثِ غجت ًصٍل ٍ حبدحِ بقی ٍ هقیٌی اغت. تأٍیل اش هََلاِ تَضایح هيابّین ٍ هدلَل ٍ ؾس ّالم ًویثبؾد چَى ثحج دز تأٍیل دزهَزد اهَزی اغت ِّ دز بزد پیادا ؾدُ یب هیؾَد. یقٌی اش اهَز فیٌی ٍ هكداً بزری اغت. حتی دز ثس ی زٍایابت آهادُ اغت ِّ تأٍیل ایي ّالم ؾكت غبل ثقد تحَاٌ َاّاد یبىت) هزلػای ، 1403ً، د45: 31(؛ ٍ یب گيتِ ؾدُ ِّ ًصٍل آیِ ٍ هغبلت آى هسثَط ثِ ثٌی اغسائیل اغات ّاِ چٌادیي ّصاز غبل پیؽ ثَدُاًد ٍ تأٍیل آى دزثبزُ هبغت)ّوبى: د53: 26(. ُ ِ ِ ُ ِ ُ ُ ُ ِ ُ ِ ِ ي دز هَزد آیِ ﴿ث َّه لَيقضوا َتَفَثهُ ِه َو ليُوفوا ىذو َر ُه ِه َو لَي َّطوَّفاوا يبال َ ِيا ي ال َاتيا يق ﴾)حاذ / 27( ًیاص ّاِ هقٌبی ؽبّسی دز هَزد اًزبم ؽٍبیيی ّوچَى ؾًبىت، ًب ي گسىتي، َّتبُ ّسدى ؾبزة ٍ ٍىبی ثِ ًرز هی ثبؾد هؿبّدُ هی ؾَد ِّ دز زٍایات ذزیاح هحابزثی) ّلیٌی، 1388، د 4: 554( ِّ ٍجالد ًیص ذّس ؾد، اهبم قبدً)ؿ( هقٌبی تأٍیلی آیِ زا ایٌگًَِ ثیبى ّسدُاًاد ّاِ پع اش تْریت ًيع ٍ اش ثیي زىتي پلیدیّبی هقٌَی، آًگبُ اغت ِّ دیاداز اهابم اهْابى پریس ؾَد. اهبم دز ایي زٍایت دٍ ثسداؾت زا ثیبى هی ٌٌّد. یْی دز تيػیس آیاِ اغات ّاِ آى زا ثِ هحود ثي غٌبى هی ىسهبیٌد ٍ دیگسی دز تأٍیال آیاِ اغات ّاِ آى زا ثاِ ذزیاح هحبزثی هی گَیٌد ٍ ثقد هی ىسهبیٌد »إِىَّ ل لَُْسْآىِ ؽَبّ ساد ٍَ ثَبع ٌبد« ٍ ایي َد دلیلی ثس ٍرَد چٌیي تأٍیلی دز آیبت ٍسآى هیثبؾد. ایي ؿًَ اش تأٍیل، تغجیٌ دادى هيَْم ثِ حَیَتی بزری اغت گسچاِ اش ؽابّس لياؼ ىْویدُ ؿًَد ٍ حتی ثب غیبً آیِ غبشگبزی ًداؾتِ ثبؾد)ایبشی، 1388: 141(.

348/ىكلٌبهِ هغبلقبت ٍسآًی، غبل یبشدّن، ؾوبزُ 42، تبثػتبى 1399

4.ادثی- ًحَی ایي گًَِ اش تأٍیل ثس ٍَافد ادثی- ًحَی اغتَاز اغت ٍ ا َد ثاِ اػٍابم ذیال تػَاین هیؾَد: الف.ًحَی فلن ًحَ دز ادثیبت فسة ؽٍیيِ تؿفیف ربیگبُ ّلوبت ٍ چگًَگی ایيبی ؽًَ آىّاب دز رولِ زا ثِ فْدُ دازد. ؽبّس ّس ّلوِ ای افن اش اغن، ىقل ٍ حسه دز ّالم، هقٌابیی زا تدافی هی ًوبید. اهب گبّی ایي ؽَْز هَكَد هتْلن ًیػت ٍ ثاِ ّاس دلیال هقٌابیی میاس ؽبّسی اش اغن، ىقل ٍ یب حسه ٍكد هی گسدد. دز ایي حبلت تأٍیال ز های دّاد. چٌبًْاِ ٍجالد ًیص ثیبى ؾد ِّ هقٌبی تأٍیلی دز هَبثل هقٌبی ؽبّسی ٍ تٌصیلی ثِ ّبز زىتاِ اغات. ثس ی زٍایبت اش ؾًس هضوًَی ثیبًگس تأٍیل دز ایي حیغِ هیثبؾٌد. اش اًَاؿ تأٍیل ًحَی هی تَاى تؿفیف هقٌبی حسٍه ربزُ زا ثیبى ّسد. حاسٍه رابزُ دز یْی اش هقبًی هػتقول ىیِ، ؽَْز دازًد اهب گبّی دز آیبت ٍسآى ایي هقٌابی ؽابّسی هَزد اغتيبدُ ٍساز ًگسىتِ ٍ هقبًی دیگس حسٍه ربزُ هَكَد ثَدُ اغت. ثس ی زٍایابت دز ثیبى هقٌبی میس ؽبّسی ٍ تأٍیلی حسٍه ربزُ قبدز ؾدُ اًد. ثِ فٌَاى هخبل دز زٍایتی ِّ شزازُ دزهَزد چگًَگی داللت آیِ ٍضَ ثس هػح غس ٍ پب اش اهبم ثبٍس)ؿ( پسغیدُ اغت)ز.ُ: ّلیٌی، 1388، د3: 30( هؿبّدُ هیؾَد ِّ دز ایي زٍایات هقٌابی ثابء دز هقٌابی میاس اقلی ٍ تأٍیلی َدؼ ثیبى ؾدُ اغت. هقٌبی اقلی ثابء الكابً اغات ٍ چاَى زاٍی ّاِ شزازُ ثبؾد اش آیِ ؾسیيِ هقٌبی الكبً زا هتَرِ ؾدُ ثَد لرا تكَزؼ ایاي ثاَد ّاِ ثبیاد هػح ثس زٍی ّوِ غس ٍ ّوِ پب اًزبم پریسد. حضست ثبٍس)ؿ( دز ایي زٍایات ٍی زا تَراِ هی دٌّد ِّ ایي حسه دز ایي آیِ دز هقٌبی ثقضیت اغتيبدُ ؾدُ اغت ًِ هقٌبی الكابً ٍ ثدیي تستیت ّن ؾجِْ دز ذّي شزازُ پبغخ دادُ هیؾاَد ٍ ّان تأٍیال ًحاَی دز ایاي زٍایت ثیبى هیگسدد. ة.تزکیجی دز ایي گًَِ اش زٍایبت هقٌبی تأٍیلی ثِ ٍاغاغِ تأٍیال دز تسّیات ادثای ایزابد ؾادُ اغت. هخالد دز زٍایت اهبم ثبٍس)ؿ( ِّ ربثس ًَل هی ٌّد آهادُ اغات: ى» ای ٍَاَِلِ اللَّاِ ٍَ هاب أٍُت یتُنِ ه يَ الْق لْنِ إِلَّب ٍَل یلدب ٍَبلَ تَيػْ یسَُّب ى ی الْجَبع يِ أًََُِّ لَنِ یُؤْتَ الْق لْنَ إِلَّب أًَُابظٌ یػَ ایسٌ ىَََابلَ گًَِّبی تأٍیل دز زٍایبت ثب تأّید ثس زٍایبت تيػیسی قبدٍیي)ؿ(/349

ٍَهب أٍُت یتُنِ ه يَ الْق لْنِ إِلَّب ٍَل یلدب ه ٌُْْن«)فیبؾای، 1380، د2: 317(. دز ایاي زٍایات هقٌابی ؽبّسی ایٌگًَِ اغت ِّ ٍلیالد اش »القلن« اغتخٌبء هیؾَد. یقٌی دادُ ؿًدُ ثِ ؾوب اش فلن هگس فلن اًدّی. اهب دز هقٌبی ثبعٌی، اغتخٌبء اش ضویس روـ هفبعت اًزابم ؾادُ اغات. یقٌی افغب ؿًدُ فلن ثِ ؾوب هگس ثِ تقداد ّوی اش اػًبىّب)هحجی، 1391: 88(. دز ًتیزِ دز ایي ؿًَ اش زٍایبت تأٍیل ثس اغبظ ٍَافد ادثیبت فسة هقٌبی ؽابّسی ثاِ گًَِ ای اغت ِّ تأٍیل آیِ ثس آى ضبثغِ ثِ دغت ًویآید ٍ لْي اّل ثیت دز زٍایبت، ایي تنییس دز ىْن اغلَة ادثی زا ثِ ّبز ثسدُاًد.

5.حمیمت خبرجیِ هصذالیِ ي ِ ي ِ ي ِ دز ٍكِّبی هَغی ٍ ضس ﴿ذل َك َتأوي ُل ما َل ِه َت ِشطع َعلَِيه َصبرا ّ﴾ پع اش ایٌِْ ضس ؿّاتی زا غَزا هی ٌّد ٍ پع اش آى پػسی زا هی ؿّد ٍ پع اش آى دیَاز ّزی زا زاغت هی ٌّد ٍ ّس غِ ثبز هَغی افتسال هی ٌّد. ضس ثیبى هیدازد ِّ ّبزّبیی ِّ اًزابم دادُ اغات ثِ اهس داًٍد ثَدُ ٍ آى زا تأٍیل هی ًوبید. هَكَد اش تأٍیل دز ایي ٍضیِ، حَیَت ٍاٍقیِ بزریِ ای ثَدُ ِّ ّبزّبی ضس هٌغجٌ ثس آىّب ثَدُ اغت ّاِ دز پاع ؽابّس اىقابلؽ ًْيتِ ثَدُ اغت)عجبعجبیی، 1386: 36 ٍ 37(. لرا ثب دز ؾًس گسىتي ایي هَدهِ هیتَاى ثیبى ّسد ِّ ٍٍتی قيت تأٍیل ثسای ٍسآى ثِ ّبز هیزٍد؛ چٌبًِْ دز غِ ربی ٍسآى ًیص ثِ ّبز زىتِ اغت ایي ليؼ ثاِ هقٌابی حَیَا ت بزریِ ٍاٍقیِ اغت. هخالد دز آیبت ّيتن آل فوساى، آیِ 53 افساه ٍ 39 یًَع ّاِ غافي اش تأٍیال آیابت ٍسآى آهدُ اغت هیتَاى ثیبى ّسد ِّ هَكَد اش تأٍیال، حَیَات بزریاِ ٍاٍقیاِ آیابت هتؿبثِ ٍ دز آیِ افساه هَكَد حَیَت بزریِ زٍش ٍیبهت ٍ تحٌَ بزری آى ٍ دز آیاِ یًَع هؿَْد ؾدى بزری آى چیصّبیی ِّ ثِ آى احبعِ فلوی ًدازًد هیثبؾد. الشم ثِ ذّس اغت ِّ ایي هقٌب دز هَبثل ؾًس ثس ی فبلوبى ؾیقی ٍاساز دازد شیاسا ایاي گسٍُ هقتَدًد ِّ تأٍیل هقٌی اله ؽبّسی اغت ِّ اش ّالم ٍكد ؾَد، ٍ ثٌبثس ایي ّوِ آیبت ٍسآى تأٍیل ًدازًد ٍ حتی ّوِ زٍایبت ًیص تأٍیل ًدازًد، ٍ تٌْاب آیابت هتؿابثِ ٍ یاب زٍایبتی ِّ ّوبى هضبهیي زا اىبدُ هیًوبیٌد دازای تأٍیال های ثبؾاٌد. هاخالد زٍایابتی ّاِ 350/ىكلٌبهِ هغبلقبت ٍسآًی، غبل یبشدّن، ؾوبزُ 42، تبثػتبى 1399

تزػن، آهدى، ػؿًتي، زضب، غفظ، تأغو ٍ غابیس لاَاشم هبدیات زا ثاِ داًٍاد ػًاجت هی د ّ د ٍ ی ب ز ٍ ا ی ا ب ت ی ّ ا ِ ً ػ ا ج ت ه ق ك ا ی ت ث ا ِ ى س غ ا ت ب د گ ب ى د ا ٍ ً ا د ٍ پ ی ا ب ه ج س ا ى هقكاَم هیدٌّد، ایيّب دازای تأٍیل ػّتٌد ِّ رص داًٍد ًیص آى تأٍیل زا ًویداًد. ایي هقٌب ثِ گًَِای دز هیبى فلوب هؿَْز گسدیدُ ِّ هیتَاى ادفب ّاسد ّاِ تأٍیال دز هقٌبی اله ؽبّس، حَیَت حبًیِ گسدیادُ اغات )عجبعجابیی، 1386: 33( اهاب ثس ای اش داؿًوٌداى اش رولِ فالهِ عجبعجبیی ثب ایي هقٌب هفبليت ّسدُ ٍ اثساش هیدازًد ِّ تأٍیال ثِ هقٌی حَیَت ٍاٍقیِ بزریِ هیثبؾد ًِ هقٌبی اله ؽبّس اليبػ. ایي هقٌی دز ٍسآى ٍ دز زٍایابت رابزی اغات. شیاسا ّان آ یابت ٍاسآى ٍ ّان زٍایابت دزثسدازًدُ یِ زؾتِ اش حَبیٌ ٍ هقٌَیبت ػّتٌد ِّ اش ٍید هابدُ ٍ رػاوبًیت آشاد ٍ اش هسحلِ حع ٍ هحػَظ ثبالتس ٍ اش ٍبلت اليبػ بزد ػّتٌد. ایي حَبیٌ ٍ هقٌَیبت ثِ حػت حَیَت دز ٍبلت ثیبى ليؾی ًوی گٌزٌد ٍ زاّی ثسای ىْن ٍرداًی ٍ ثِ فلن حضَزی ایي حَبیٌ ًیػت هگاس ایٌْاِ آى ّاب فیبًابد ٍ ثاِ قاَزت بزری هحٌَ ؾًَد. هخالد هقبزه ٍیبهت ٍ هالٍبت ثب ادا، ىْان ًوای ؾاَد هگاس ثقاد اش تحٌَ آىّب. لرا زٍایبتی ِّ ایي هضبهیي فبلیِ زا اًتَبل هیدٌّاد هقٌابی ؽابّسی آى ّاب هحػَغبت اغت اهب تأٍیل آىّب ّوبى حَیَت ٍاٍقیِ بزریِ هیثبؾد)ًاِ : عجبعجابیی، .)38 :1386 هؤید ایي ؾًسیِ ِّ هقتَد اغت تأٍیل ثِ هقٌبی اله ؽبّس ًجَدُ ثلِْ دز ًتیزِ آى ىَظ ثس ی آیبت ٍ زٍایبت دازای تأٍیل هی ثبؾٌد ایي زٍایت اغت ِّ اهبم ثبٍس)ؿ( ىسهاَد: »غَأَلْتُ أَثَب رَقِيَسٍ)ؿ( فَيْ َّر ُ السٍَِّایَةِ هَب ه يَ الَُْسْآىِ آیَةٌ إِلَّب ٍَلََْاب ؽَِْاسٌ ٍَثَغْايٌ ىَََابلَ ؽَِْاسُُُ تٌَْصِیلُُِ ٍَثَغٌُُِْ تَأٍِْیلُِ«)هزلػی، 1403ً، د89: 97(. ایي زٍایت ؿًبى هیدّد ِّ ّواِ آیابت ٍاسآى ثغا ي ّاِ ّوابى تأٍیال ثبؾاد زا دازا هیثبؾٌد شیسا ثیبى ؾدُ ِّ هب هي الَسآى آیِ اال ٍ لْب ؽْس ٍ ثغي یقٌای ّایچ آیاِ ای اش ٍسآى ًیػت هگس ایٌِْ ّن ؽبّسی دازد ٍ ّن ثبعٌی، ٍ دز اداهِ حضست ىسهَدُاًد ثابعي آیِ ّوبى تأٍیل آیِ اغت پع ّوِ آیبت دازای تأٍیل هیثبؾٌد؛ ٍ هػالن اغات ّاِ ایاي هقٌب ثب هقٌبی اله ؽبّس ثَدى آیِ هتيبٍت اغت. ثٌبثسایي ّویي ًْتِ دز هاَزد زٍایابت ًیص قبدً اغت. ّوِ زٍایبتی ِّ دز هَزد هقبزه هقٌَی غفي هیگَیٌد دازای تأٍیل ثاِ گًَِّبی تأٍیل دز زٍایبت ثب تأّید ثس زٍایبت تيػیسی قبدٍیي)ؿ(/351

ایي هقٌب هیثبؾٌد. هخالد دز زٍایتی اش اهبم قبدً)ؿ( آهادُ اغات ّاِ: »إِىَّ ل لَُْاسْآىِ تَأٍِْیلداب ىَو ٌُِْ هَب ٍَدِ رَبءَ ٍَه ٌُِْ هَب لَنِ یَزِئْ ىَئِذَا ٍٍََـَ التَّأٍِْیلُ ى ی شَهَبىِ إِهَبمٍ ه يَ الْأَئ ویةِ فَسَىَُِ إِهَبمُ ذَل َِ الصَّهَبى«)قيبز، 1404ً: 195(. ٍسآى تأٍیل دازد پع ثس ی اش تأٍیلّب آهدُ اغت ٍ ثس ی اش آىّب ٌَّش ًیبهادُ اغات پ ع ّ ٌ گ ب ه ی ّ ِ آ ى ت أ ٍ ی ا ل ٍ ا ٍ ا ـ ؾ ا َ د د ز ش ه ا ب ى ی ْ ا ی ا ش ا ه ب ه ا ب ى ، آ ى ا ه ا ب م آ ى ت أ ٍ ی ا ل ز ا هیىْود. دز ایي زٍایت غفي اش ّوبى ٍاٍقیت حَیَیِ بزریِ ثِ هیبى آهدُ ًاِ ایٌْاِ تأٍیال هقٌبی اله ؽبّس ثبؾد شیسا اگس ایٌگًَِ ثَد ِّ دیگس ًیبش ًجَدُ ثيسهبید ِّ ٌَّش ًیبهادُ اغت شیسا تأٍیل ثِ هقٌبی اله ؽبّس اش ّوبى شهابى قادٍز ّاالم، تاأٍیلؽ ًیاص ٍراَد َاّد داؾت ٍ اهبم دز ّس شهبًی آى تأٍیل زا َاّد داػًت، پع ثِ ّویي دلیل هقلاَم اغت ِّ دز ایي زٍایت غفي اش هقٌبی اله ؽبّس ًیػت. دز ایي زٍایبت گبّی اًغجبً ثس حَادث گرؾتِ ٍ ثس ی زٍایبت هكداًّبی حَادث دز آیٌدُ ٍ ثس ی اًغجبً ثس حَادث شهبى حبل زا هقسىی ّاسدُ اًاد) هسادی، 1397: 110(. دز زٍایبت ًیص ثس ایي ًْتِ تأّید ؾدُ اغت: »... ثس ی اش آیبت تأٍیلؽ ٍجالد هحٌَ ؾدُ اغت ٍ ثس ی اش آى ٌَّش هحٌَ ؿًدُ اغت ٍ ّوبًٌد َزؾید ٍ هبُ ّن ّن هحٌَ هیؾاَد. ٍ ّس هَدازی اش آى ِّ ثیبید ثبفج تحٌَ آى آیِ هیؾَد«)فیبؾی، 1380، د 1: 11(. ي ِ ي ي ِ ِ ي ِ ُ دز زٍایت دیگسی اهبم قبدً)ؿ( ثِ ذّس ثیبى هكداً آیِ ﴿ َو إٌ طائَفتا يٌ م ًَ ال ُنؤم يي َن اق َت َتلوا َ ِ ِ َفأصلي ُحوا َبي َيهُناا ﴾ هی پسداشًد. دز ایي زٍایت ثس َزد اهیس الوؤهٌیي)ؿ( ثب اّل ثكسُ ثِ فٌَاى تأٍیل ایي آیِ ثیبى ؾدُ اغت. هقلَم اغت ِّ آیِ ؾسیيِ حْوی ّلی زا ثیبى هیٌّد ّاِ ّس گبُ دٍ عبئيِ اش هػلوبًبى ثب یْدیگس ًصاؿ ٌٌّد ٍ یْی تزبٍشگس ثبؾد ثبید ثاب آى گاسٍُ هتزبٍش ًجسد ّسد. حبل هكداً ٍ یب ثِ فجبزت دیگاس هكاداً هحَِّاٌ هَضاؿَ ایاي حْان هتيبٍت اغت. هوْي اغت دز شهبى پیبهجس اّسم ایي هكداً هحٌَ ؾَد ٍ یب هوْي اغات دز شهبى اهبم فلی)ؿ( هحٌَ ؾَد. ایي زٍایت، رٌگ ثب اّل ثكسُ زا ثِ فٌَاى هكداً ایاي زٍایت ِّ ّوبى تأٍیل آى ثبؾد هقسىی هیًوبید)ّلیٌی، 1388، د 8: 180(. ایي زٍایت ٍ ؿًَ تأٍیل دز آى هیتَاًد ٍسیٌاِ ای ثبؾاد ّاِ هَكاَد اش زٍایابتی ّاِ اش پیبهجس اّسم)ـ( دز هَزد تيبٍت ایؿبى ثب اهیس الوؤهٌیي)ؿ( ىسهَد: »أًب أٍبتل فلی التٌصیل 352/ىكلٌبهِ هغبلقبت ٍسآًی، غبل یبشدّن، ؾوبزُ 42، تبثػتبى 1399

ٍفلی یَبتل فلی التأٍیل«)اثي ؾْس آؾَة،1379، د3: 218( ىْویدُ ؾَد. هَكَد اش ایي زٍایت ایي اغت ِّ دز آیبت ؾسیيِ ٍسآى ثػیبزی اش آیبت ؽبّسؼ دز هَزد ایوبى ٍ ّياس اغت ٍ دغتَز رْبد ثب ّيبز دادُ ؾدُ اغت. پیبهجس اّسم ًیص ثس اغبظ دغاتَز هَراَد دز آیبت، اٍدام ًوَد. اهب ایي آیبت هكبدیٌ دیگسی ًیص هیتَاًاد داؾاتِ ثبؾاد ّاِ دز شهابى پیبهجس دز فبلن هحٌَ ؿًدُ ثبؾد. دزغت اغت ِّ آیِ ىئتبى دز هَزد تزبٍش ٍ ؽلان یاِ گسٍُ هػلوبى اغت اهب هكداً دیگسآى تزبٍش ثِ حًََ ٍغقیاِ ٍالای ٍ اهیاس هػالویي ٍ هؤهٌیي هیثبؾد. دز ًتیزِ هیتَاى ثیبى ّسد ِّ تَبثل اهبم فلی)ؿ( ثب اّل ثكسُ هكاداً هٌغًَ آیِ ؾسیيِ ًیػت شیسا دز شهبى زغَل داًٍد اتيبً ًیيتبدُ اغت اهب رصٍ هكبدیٌ آیٌدُ آیِ هیثبؾد ِّ اش آى تقجیس ثِ تأٍیل دز زٍایبت ؾدُ اغت. لرا اهیس الوؤهٌیي ثاسای تحٌَ ایي هقٌبی تأٍیلی ثِ هجبزشُ ٍ رٌگ پسدا تِ اغت. دز تحٌَ فیي ٍ بزد دٍ ًْتِ ٍبثل تَرِ اغت. اٍل ٍرَد ليؾی اغات ّاِ هبثا ِاشای بزری دازد ٍ ثِ آى اؾبزُ هیٌّد ٍ دٍم ایٌِْ اليبػ اش ٍاٍقیتی ؿًأت هی گیسًاد. یقٌای دز ٍزای ّلوبت ٍ اليبػ ٍ فجبزت ّب ٍاٍقیتی ٍرَد دازد ٍ اليبػ اش آىّب ؿًأت های گیسًاد )هسادی، 1397: 123(.

6.تأٍیل خجزی ٍ اًشبئی روالت ٍ ّالم دز یِ تػَین ثٌدی اش دٍ ٍاٍقیت جس هی دٌّاد. ػٍاوی اش ّاالم ّاب جسی ػّتٌد ٍ ػٍوی اؿًبئی. روالت جسی اش ٍاٍقیتّبی هَرَد دز فابلن ٍاٍاـ چاِ هسثَط ثِ گرؾتِ ٍ چِ حبل ٍ چِ آیٌادُ ثبؾاٌد، جاس های دٌّاد. اهاب رواالت اؿًابئی ٍاٍقیتؾبى ّوبى رقل ٍ اؿًبء هقتجس اغت. الف.خجزی تأٍیالت جسی َد ثس دٍ ػٍناًد: هصبدیك هبضی: ثس ی اش زٍایبت اؾبزُ ثِ تأٍیل ثِ ًحَ تقییي هكداً ٍاٍقای دازًاد اهب ایي هكداً دز گرؾتِ هحٌَ ؾدُ اغت. ثِ فجبزت دیگاس ایاي زٍایابت تغجیاٌ آیابت ٍسآى ثِ اىساد ٍ یب حَادحی دز گرؾتِ اغت ِّ ثِ بعس فدم اعالؿ هفبعجابى ٍاسآى ایاي تقلیٌ ثِ قَزت ؽبّسی قَزت ًویپریسد ٍ لرا حضسات هقكَهیي، اَد ثاِ ثیابى ایاي گًَِّبی تأٍیل دز زٍایبت ثب تأّید ثس زٍایبت تيػیسی قبدٍیي)ؿ(/353

تغجیٌ ّب پسدا تِ اًد. هخالد دز هَزد ثسّبى زثی ِّ حضست یَغو آى زا هؿابّدُ ّاسد دز زٍایت آهدُ اغت ِّ ثِ اهبم ثبٍس)ؿ( گيتِ هی ؾَد ِّ هسدم هقتَدًد ِّ ثسّابى زة ایاي ثَدُ ِّ یَغو دیدُ اغت ِّ یقََة اًگؿتؽ زا هی ىؿبزد. پع حضست های ىسهبیاد ّاِ چٌیي ِّ هی گَیٌد ًیػت ثلِْ شلیفب ٌّگبهی ِّ آهبدُ ؾد ثس بغت ٍ ثس زٍی ثتای ّاِ دز بًِ داؾت پبزچِای اًدا ت ٍ یَغو گيت ّاِ چاِ های ٌّای. راَاة داد ّاِ حیاب هی ٌّن ِّ ثت هب زا ثجیٌد، دز ایٌزب یَغو گيت ِّ حیب هی ٌّی اش ثتت دز حبلی ِّ ًا ِ هی ثیٌد ٍ ًِ هی ؾٌَد ٍ هي حیب ًٌْن اش پسٍزدگبزم )فیبؾی، 1380، د2: 174( دز ایٌزب حضست تأٍیل ثسّبى زة زا ثدیي گًَِ هقسىی ًوَدًد)هسادی، 1397: 126(. هصبدیك آیٌذُ: ثس ی زٍایبت دز هَزد هكبدیَی اغت ِّ دز آیٌدُ هحَاٌ َاٌّاد ؾد. هخالد دز زٍایتی آهدُ اغت اش اهبم هی پسغٌد اش آیِ ﴿أييناتكوىوا يأت بكه اهَّلل َنياا ﴾ ّاِ حضست هی ىسهبیٌد ثِ تحَیٌ شهبًی ِّ ٍبئن هب ٍیبم ٌّد داًٍد ؾایقیبى هاب زا اش ّواِ غسشهیيّب روـ هیٌّد)فیبؾی، 1380، د1: 66(. دز ایي زٍایت هكداٍی اش آیِ ِّ دز آیٌدُ هحٌَ هیؾَد ثِ فٌَاى تغجیٌ ٍ تأٍیل آیِ ثیبى ؾدُ اغت. دز زٍایت دیگسی ًیص اش اهبم قبدً)ؿ( دز هَزد ّویي آیِ آهدُ اغت ّاِ ایؿبى ًیص آیي آیِ زا ثس اقحبة اهبم شهبى)ؿ( تغجیٌ ىسهَدُاًد)ّوبى: 67(. ة.اًشبیی ػٍن دیگسی اش تأٍیلّب، تأٍیال رواالت اؿًابیی اغات. دز رواالت جاسی ٍا ٍقیات بزری ِّ رولِ آى زا جس هیدّد ثس هكبدیٌ تأٍیلی، تأٍیال های ؾاد اهاب دز رواالت اؿًبیی ثِ دلیل ایٌِْ ٍاٍقیتی بزری هَرَد ًیػت لرا ًيع اؿًب تأٍیل هی گسدد. تأٍیل اؿًب ثِ ایي هقٌبغت ِّ علجی ِّ دز ًيع هتْلن هیثبؾد هتقلَای دازد ّاِ گابّی ایاي هتقلٌ علت تأٍیل هی گسدد ٍ گبّی ازادُ هتْلن ًیص دز اؿًب تأٍیل های گاسدد ٍ یاب حتای دافی ٍ اًگیصُای ِّ ایي علت ثِ بعس آى قبدز ؾدُ ًیص تأٍیل هیگسدد. ثِ فٌَاى هخابل هی تَاى زٍایتی ِّ دز ذیل آیِ ﴿أطيااوا اهَّلل و أطيااوا الزساول و أولاي الاأمز مايكه﴾ قابدز ؾادُ اغت زا ًبم ثسد. ایي آیِ ؾسیيِ ثیبى هی دازد ِّ اؿًبء اهس ثِ اعبفت اش داًٍد ٍ اعبفت اش زغَل دا ٍ اعبفت اش قبحجبى اهس تقلٌ گسىتِ اغت. ٍاضُ اٍلی االهس ليؾی هغلٌ اغت ٍ ؾبهل ّس قبحت اهسی هی ؾَد. ثس اغبظ ّویي اعالً هؿبّدُ هی ؾاَد ّاِ دز زٍایابت 354/ىكلٌبهِ هغبلقبت ٍسآًی، غبل یبشدّن، ؾوبزُ 42، تبثػتبى 1399

اّل تػٌي دز ثبة غجت ًصٍل ایي زٍایت ًَل ؾدُ ِّ اش اثي فجبظ ًَل ؾدُ ِّ ایي آیِ دزثبزُ فجداهلل ثي حراىِ ثي ٍیع ثي فدی ًبشل ؾدُ ٌّگبهی ِّ پیابهجس اّاسم)ـ( اٍ زا ثِ غسیِ ای ىسغتبدًد. ِّ ایي زٍایت زا ّن ثفبزی اش قدٍِ ثي اليضل ٍ ّن هػلن اش شّیس ثي حسة ٍ ّس دٍ اش حزبد ًَل ّسدُ اًد )ٍاحدی، 1410: 163(. ایي غجت ًصٍل ثب ؽابّس آیِ غبشگبزی دازد ٍ ّیچ گًَِ هٌبىبتی هیبى آى ٍ ؽبّس آیِ ٍراَد ًادازد. اهاب ؾًابزُ ثاِ زٍایبت اّل ثیت)ؿ( ایي ًْتِ زا هی زغبًد ِّ اٍالد ایي غجت ًصٍل دز هَزد اهابم فلای)ؿ( ًبشل ؾدُ اغت)فیبؾی، 1380، د1: 249(. ایي غجت ًصٍل ًیص ثب ؽبّس آیِ هٌبىبتی ًدازد ٍ ّیچ اغتجقبدی ًدازد ِّ اهبم فلی)ؿ( غجت ًصٍل آیِ ثبؾاد ٍ ال اٍال یْای اش هكابدیٌ اٍلی االهس ًیص ثبؾد. اهب ًْتِ تأٍیلی ایٌزبغت ِّ دز زٍایتی اش اهبم ثبٍس)ؿ( ًَل ؾدُ اغت ِّ اٍلی االهس دز ایي آیِ آل هحود)ـ( هی ثبؾاٌد )ىاسات ّاَىی، 1410ً: 108(. آًچاِ هػلن اغت ایي هقٌب ثب ؽبّس آیِ غبشگبزی ًدازد شیسا هقٌابی اٍلای االهاس هغلاٌ اغات ٍ ؾبهل ّس قبحت اهسی هیؾَد ٍلَ رصٍ اّل ثیت)ؿ( ًجبؾد. دز ایي زٍایت ثبید هقتَد ؾد ِّ تأٍیل دز هتقلٌ اؿًب قَزت پریسىتاِ اغات ٍ اٍلای االهس ثب ایٌِْ هكبدیٌ فبم دازد اهب ثس هكبدیَی بـ تأٍیل ؾادُ اغات ٍ هٌحكاساد ایاي هكبدیٌ ثسای آى ثیبى ؾدُاًد.

7.تأٍیل جزی ٍ تطجیك ٍسآى ّسین ّتبة ّدایت ّوِ اػًبىّب دز ّوِ افكبز هیثبؾد. ثِ ّویي دلیال آیابت آى دز ّس شهبًی عساٍت ٍ ّبزایی َد زا دازد. ایٌگًَِ ًیػت ِّ آیبت ٍسآى ىَظ هسثاَط ثِ دٍزاى پیبهجس اّسم)ـ( ثَدُ ثبؾد ثلِْ فودُ آیبت ثسای ّوِ اػًبىّب هكداٍیت داؾتِ ٍ ثسای ّوِ دٍزاىّب ٍبثل اًغجبً هی ثبؾد. اهب اش آًزبیی ّاِ ؽابّس ثػایبزی اش آیابت ثا ِ گًَِ ای اغت ِّ تَّن اًحكبز هضوًَی آیبت ثِ شهبى یب هْبى یاب اىاساد بقای زا ایزابد هی ٌّد هقكَهیي دز زٍایبت َد ایي تَّن زا شدٍدُ اًد. اٍدام ٍ زؾٍی ّاِ ثاسای شدٍدى ایي تَّن قَزت گسىتِ اغت زا هیتَاى دز تأٍیل رسی ٍ تغجیٌ هؿبّدُ ّسد. اّل ثیات َد، تكسیح ّسدُاًد ِّ »ثغي ٍسآى ّوبى تأٍیل آى هیثبؾد. ثس ی اش آى گرؾتِ اغات ٍ ثس ی ٌَّش ًیبهدُ اغت ّوبًغَز ِّ َزؾید ٍ هبُ ًیص ّویٌگًَاِ رسیابى دازًاد. ّاس گًَِّبی تأٍیل دز زٍایبت ثب تأّید ثس زٍایبت تيػیسی قبدٍیي)ؿ(/355

تأٍیلی اش ٍسآى ثیبید ثسای اهَات ًیص ّوبًٌاد آًچاِ ّاِ ثاس شًادگبى اغات رسیابى دازد « )فیبؾی، 1380، د1: 11(. ثِ تجـ ایي هغلجی ِّ دز ایي زٍایت ذّس ؾدُ اغت، اّل ثیت هكبدیٌ ایاي راسی زا هقسىی ّسدُ اًد. ایي زٍایبت ِّ فودتبد ثیبى هقبًی میس ؽبّسی آیبت های ثبؾاد ثاِ فٌاَاى ًَفی اش تأٍیل ثب فٌَاى رسی ٍ تغجیٌ هقسىی هیگسدد. زٍایبت رسی ٍ تغجیٌ اػٍبم هتقددی دازد. ثس ی زٍایبت ثیبى هكداً ٍ ثس ی زٍایبت رسی ٍ تغجیٌ ثِ ٍغیلِ تَغقِ هيَْم اغت)ٍحدتی ؾجیسی، 1392: 189(. رٍایبت جزی ٍ تطجیمی ثِ ثیبى هصذاق: زٍایبت ثیبى هكداً آى دغاتِ اش زٍایابت ػّتٌد ِّ ثِ ذّس هكبدیٌ آیبتی هی پسداشًد ِّ دز آى آیبت، هيابّین فابم ٍ ّلای ثیابى ؾدُ اغت. زٍایبت ثیبى هكداً َد ثِ دٍ دغتِ تػَین ه یؾًَد: الو: زٍایبتی ِّ هكبدیٌ فیٌی ٍ بزری آیِ زا هؿفف هیٌٌّد. ة: زٍایبتی ِّ ثِ ثیبى اٍقبه ٍ ٍیطگیّبی ایي هكبدیٌ هیپسداشًد. رٍایبت تعییي کٌٌذُ افزاد خبرجی: ایي گًَِ اش زٍایابت اَد ثاس دٍ ػٍان اغات: گبّی هكداً فبهی ِّ ثِ فٌَاى تأٍیل آیِ ثیبى هی ؾَد ؾافف اها بم)ؿ( ٍ یاب دؾاوٌبى ایؿبى هیثبؾٌد ٍ گبّی اىسادی میس اش ایي دٍ دغتِ. تعییي هصذاق ثِ غیز اس اّل ثیت: ثفؿای اش زٍایابت تاأٍیلی ثاسای هقایي ّاسدى هكبدیٌ میس ؽبّسی اش آیبت قبدز ؾدُ اغت. ایي زٍایبت ثسای اليبػ ٍ فجبزاتی ِّ دز آیِ هغس ؾدُ اغت هكبدیٌ ردیدی زا هقسىای های ًوبیاد ّاِ دز ؽابّس اش ّاالم ىْویادُ ًوی ؾَد. اهب ثیبى ایي هكبدیٌ ثِ دٍ ؾیَُ اغت. گبّی ایي اليبػ فبم ّاِ ٍبثلیات قادً ثس اىساد ّخیس زا دازد ثِ هكبدیٌ فبم میس ؽبّسی تأٍیل هی ؾًَد ٍ گبّی ایي اليبػ فبم ثس هكبدیٌ بـ میس ؽبّسی تأٍیل هی گسدًاد)هسادی، 1397: 132(. ثاِ فٌاَاى ًوًَاِ دز ذیل آیِ ﴿و آخزيً ميهه لنا يلحقوا بهاه﴾ ػّای اش پیابهجس اّاسم )ـ( های پسغاد ّاِ ایؿابى ّیػتٌد پیبهجس اّسم)ـ( دغت ثس غلوبى گراؾتِ ٍ هی ىسهبیٌد اگس ایوبى دز حسیب ثبؾاد هسداًی اش ایي ٍَم ثِ آى هیزغٌد)هزلػی، 1403ً، د16: 310(. دز ایي زٍایت تغجیاٌ آیِ ثس هكبدیٌ ؾدُ اغت ِّ ؽبّس آیِ آى زا ًویىْوبًد اهب هكبدیٌ تأٍیلی ًیص َد، فبم ٍ ّلی ػّتٌد. فیبؾی ثب غٌد َد اش ربثس رقيی اش اهبم ثبٍس)ؿ( ًَل ّسدُ اغت: »تيػیس 356/ىكلٌبهِ هغبلقبت ٍسآًی، غبل یبشدّن، ؾوبزُ 42، تبثػتبى 1399

ثبعٌی »لْل اهة زغَل« ایي اغت ِّ ثسای ّس ٍسى اش ایي اهت زغَلی اش آل هحواد)ـ( اغت ٍ ایي زغَل ثسای ٍسى هسثَط ثِ َدؼ بزد ٍ ؽبّس های ؾاَد ّاِ هاساد ّوابى اٍلیبء داًٍد ٍ ّوبى زغَالى هیثبؾٌد. ثٌبثسایي هَكَد ػّبًی میس اش اّل ثیت هیثبؾد )فیبؾی، 1380، د2: 123(. تعییي هصذاق ثِ اّل ثیت یب دشوٌبًشبى: ثاسای زٍایابتی ّاِ هكاداً فابم اّال ثیت)ؿ( زا ثیبى هیٌٌّد هیتَاى زٍایت ذیل اش اهبم ثبٍس)ؿ( زا ثیبى ّسد ِّ دز ذیال آیاِ ُ ُ ي ُِ ي ﴿َت َاالَى قولوا آ َميَّا يباهَّلل َو ما أىزي َل إَل ِيياا﴾ هی ىسهبیٌد ِّ هَكَد فلی ٍ ىبعوِ ٍ حػي ٍ حػایي ٍ ثَیِ ائوِ)ؿ( هیثبؾد)ّلیٌی، 1388، د1: 415(. یب دز زٍایت دیگسی اهبم ثبٍس)ؿ( هكداً ّيبز اش اّل ّتبة زا هْرثیي اش ؾیقِ هقسىی هی ًوبیٌد ٍ دز فلت ثیبى ایي تأٍیل هی ىسهبیٌد ِّ ّتبة دز ایٌزب آیبت ٍسآى اغت ٍ اّل ّ ت ب ة ّ ن ؾ ی ق ِ ّ ػ ا ت ٌ د . ث ٌ ا ب ث س ا ی ي ت ْ ا ر ی ت ّ ٌ ٌ ا د گ ب ى ا ش ا ّ ا ل ّ ت ا ب ة ه ْ ا ر ث ی ي ا ش ؾ ا ی ق ِ هیثبؾٌد)ثحساًی، د5: 718(. هؿبّدُ هیؾَد ِّ ایي هقٌب، هقٌبیی ثغٌای ٍ اش ًاؿَ راسی ٍ تغجیاٌ ٍ تأٍیا ل آیاِ هیثبؾد ِّ دز ایي زٍایت ثیبى ؾدُ اغت. دز ثس ی زٍایبت هَكَد اش تأٍیل، هقكَهیي)ؿ( ٍ ٍالیت ایؿبى ٍ هػابئ ل هاستجظ ثاِ آىّب داػًتِ ؾدُ اغت)ًبؽویبى ٍ ّوْبزاى، 1389، د1: 39(. هحود ثي هٌكَز ًَل هیٌّد ِّ اش هقكَم)ؿ( دز هَزد ؽبّس ٍ ثبعي ىَاحؽ پسغاید ٍ حضست ىسهَدًد ِّ ٍسآى ؽبّس ٍ ثبعي دازد. ّس آًچِ ِّ داًٍد دز ٍسآى حاسام ّاسدُ اغت ؽبّس ٍسآى اغت ٍ ثبعي آى ائوِ رَز ػّتٌد ٍ ّوِ آًچِ زا ّاِ داًٍاد دز ٍاسآى حالل ّسدُ اغت ؽبّس ٍاسآى اغات ٍ ثابعي آى ائواِ حاٌ ػّاتٌد) ّلیٌی، 1388، د1: .)374 گبّی تأٍیل دز زٍایبت ثسای ثیبى هكبدیٌ اليبػ ثِ ّبز زىتِ اغت)ؾبّس، 1381: 85(. دز زٍایت اهبم ثبٍس)ؿ( هكبدیٌ اّل ثیت)ؿ( دز آیِ تغْیس زا پٌذ تاي آل فجاب)ؿ( هقسىای هیًوبیٌد)هزلػی، 1403، د31: 210(. دز ایي زٍایت ًیص هكداً ليؼ اّل ثیت هقسىای ؾدُ اغت ٍ ثدیْی اغت ِّ وػِ اّل ثیت هقٌبی ّلوِ اّل ثیت ًیػت ثلِْ هكاداً ایي ليؼ هیثبؾٌد)ؾبّس، 1381: 85(. گًَِّبی تأٍیل دز زٍایبت ثب تأّید ثس زٍایبت تيػیسی قبدٍیي)ؿ(/357

ثیبى اٍصبف ٍ ٍیضگیّب: دز ذیل آیِ 106 ثَسُ زٍایتی دز تيػیس فیبؾی آهدُ اغات ِ ِ ي ِ ٍ َ ِ ُ ِ ِ ِ ٍ ِّ فوس ثي یصید گَید: »اش اهبم قبدً)ؿ( پسغیدم اش آیِ ﴿ما َىي َشاْ ماً آيَاأ أو ىي يشاها َىاأ يت يب َخيار ي ِ َ ِ ي ِ ميها أو مثليها﴾ پع ىسهَد دزٍك هیگَیٌد آیِ ایٌگًَِ ًیػت ِّ داًٍد ػًاخ ٌّاد ٍ هخال آى زا ثیبٍزد آى ٍجلی زا ػًخ ًویٌّد. گيتن ثِ حضست ِّ دا ایٌگًَِ ًبشل ّسدُ اغات. ىسهَد: داًٍد ایٌگًَِ ًيسهَدُ اغت. گيتن ِّ پع چگًَِ اغت ىسهَد: الو ٍ ٍاٍ ًادازد. داًٍد ىسهَدُ: هَب ػًٌََْخْ ه يْ آیَاةٍ أٍَِ ػًٌُْ اَْب ًَاأْت ثِفَ یِاسٍ ه ٌَْْاب ه خْل َْاب یقٌای های ىسهبیاد: ًویهیساًین ّیچ اهبهی زا یب تسُ ًویٌّین یبدؼ زا هگس ایٌِْ هیآٍزیان ثْتا س اش اٍ زا اش قلجؽ ِّ هخل اٍغت«)حَیصی، 1415ً، د1: 115(. دز ایي زٍایت هغلجی ِّ ذّس ؾدُ اغت ٍغقبد ثِ تأٍیل آیِ هسثَط اغت شیسا دٍ حابل ثیؽتس ًدازد یب ایٌِْ هَكَد حضست ایي اغت ِّ ایي آیِ ٍاٍقبد دز تٌصیال ایٌگًَاِ ًابشل ؾدُ یقٌی »أٍ« دز ػًفِ ؽبّسی تٌصیل ًبشل ؿًدُ اغت، دز ایي قَزت ثبید هقتَاد ثاِ تحسیو ؽبّسی ٍ ليؾی ٍسآى ؾد ِّ ایي ثِ اروبؿ فلوبی اغالم ثبعال اغات ٍ یاب ثبیاد هقٌبیی میس اش تٌصیل زا دز ؾًس گسىت ِّ ّوبى تأٍیل هیثبؾد شیسا دز زٍایابت ذّاس ؾاد ِّ ٍسآى تٌصیلی دازد ٍ تأٍیلی ِّ تأٍیل آى ّوبى ثبعي آى اغت. ثٌبثسایي هقٌابی هاَزد ؾًس اهبم قبدً)ؿ( دز ایي زٍایت تأٍیل َاّد ثَد. یقٌی تأٍیال آیاِ دز هاَزد اهابم ّاس فكسی هی ثبؾد ٍ ّس اهبهی ثب زىتؾ ؽٌفف دیگسی ِّ ّوبًٌد اٍ هی ثبؾد هیآید الجتاِ ٍرِ یسیت ّوبًغَز ِّ هزلػی دز »ثحبز« ثیبى هیدازد ثِ ایي هقٌی اغات ّاِ ثاسای اػًبىّب ثِ ػًجت اهبم ٍجلی یس اغت اگسچاِ دز ّوابالت ثاب اهابم ٍجلای هخلیات دازد ٍ تيبٍتی ًدازد)هزلػی، 1403ً، د4: 116(. دز ایي قَزت هؿبّدُ هیؾَد ِّ اهبم قبدً)ؿ( دز ایي زٍایت ثاِ ذّاس هكاداٍی اش آیِ هیپسداشد اهب ثبید تَرِ ّسد ِّ هكداً دٍ ؿًَ اغت یب هكداً ٍاٍقی ٍ ؽبّسی اغت ٍ یب هكداً توخیلی اغت ٍ یْی اش هكبدیٌ آیِ اغت؛ ٍ ثِ ّویي دلیل اغت ِّ راَادی آهلی ثیبى هی دازد ِّ ذّس اهبم هقكَم)ؿ( ٍ هكداٍیت ایؿبى دز ایاي زٍایات ًاِ اش ثابة تقییي ثلِْ اش ثبة توخیل اغت ٍ لرا فبلن دیٌای ًیاص راصٍ هكابدیٌ ایاي زٍایات ٍ آیاِ هحػَة هیؾَد)رَادی آهلی، 1386، د6: 124(. 358/ىكلٌبهِ هغبلقبت ٍسآًی، غبل یبشدّن، ؾوبزُ 42، تبثػتبى 1399

8.رٍایبت جزی ٍ تطجیمی ثِ ٍاسطِ تَسعِ هفَْهی ایي زٍایبت ّن ثِ ثیبى هكبدیٌ ّلی آیبت هیپسداشًد. دز ایي زٍایبت ثس اله زٍایبت ثیبى هكداً ِّ هؿفكبد هكداً بقی ذّس های ؾاد، دز ایٌزاب هيابّین ؽابّسی آیابت تَغقِ دادُ ؾدُ ٍ هيبّیوی ِّ بزد اش ىضبی ًصٍل ٍ ؽبّس آیِ اغت ثِ فٌاَاى تغجیاٌ ُ ِ ُ ثیبى هی ؾَد. هخالد دز ذیل آیِ پٌزن غَزُ ػًبء اهابم ثابٍس )ؿ( دز هاَزد ﴿ َو لاا تؤتاوا ال َشاَفها َ َ ِ ُ أماواََك ُه ﴾ ثیبى هی دازًد ِّ هَكَد اش غيیِ ّس آى ػّای اغات ّاِ ؾاسة هػاْس ٌّاد )فیبؾی، 1380، د1: 220(. دز ایي زٍایت اگسچِ ؾبزة وس دز هكابدیٌ غايیِ لناَی ًوی گٌزد اهب حضست ثب تَغقِ هيَْهی، ؾبزة وس زا ًیاص اش هكابدیٌ غايْب هحػاَة ّسدُ ٍ ثیبى هیدازًد ِّ ایي ىسد ّن غيیِ اغت لرا اهَال اٍ ثِ اٍ دادُ ًویؾَد.

ًتیجِ ثحث ایي تحَیٌ دز رْت ؿّو گًَِ ّبی زٍایابت تاأٍیلی دز زٍایابت قابدٍیي )ؿ( اًزابم پریسىت. ًتبیذ ثدغت آهدُ فجابزت ثاَد اش ایٌْاِ زٍایابت تاأٍیلی دازای اًاَاؿ هفتليای ّوچَى تأٍیل عَلی ثِ هقٌبی گرز اش ؽبّس ليؼ ٍ زغیدى ثِ الیاِ ّابی ثابعٌی ّاال م ٍ تأٍیل فسضی ثِ هقٌبی هقبًی هتقددی ِّ ّوِ دز فسل یْدیگس اش لياؼ ىْویادُ ؾادُ ثبؾٌد، اغت. تأٍیل فسضی دز روالت، ّلوبت ٍ حسٍه هكداً دازد. تأٍیل ثبعٌی، ادثی- ًحَی ٍ تسّیجی ًیص اش رولِ گًَِ ّبی یبىت ؾادُ اغات. حَیَات بزریاِ هكاداٍیِ ٍ تأٍیل جسی ؾبهل هكبدیٌ هبضی ٍ آیٌدُ ٍ اؿًبیی اش یبىتِ ّبی دیگس ایي تحَیٌ اغات. رسی ٍ تغجیٌ افن اش ثیبى هكداً ٍ زٍایبت تقییي ٌٌّدُ اىساد بزری ٍ یب ثیابى ٌٌّادُ اٍقبه ٍ ٍیطگیّب ٍ تَغقِ هيَْهی اش دیگس گًَِّبی زٍایبت تأٍیلی هیثبؾد. گًَِّبی تأٍیل دز زٍایبت ثب تأّید ثس زٍایبت تيػیسی قبدٍیي)ؿ(/359

کتبثٌبهِ احػبئی، اثي اثی روَْز. 1405ً، عَالی اللئبلی، ٍن: اًتؿبزات غید الؿْداء. ثحساًی، غید ّبؾن. 1416ً، الجزّبى فی تفسیز المزآى، چبح اٍل، تْساى: ثٌیبد ثقخت. ثسٍی، احود ثي هحود ثي بلد. 1371ً، الوحبسني ، تحَیاٌ راالل الادیي هحادث، ٍان: داز الْتات االغالهیِ. رَادی آهلی، فجداهلل. ؼ1386 ، لزآى در لزآى)تفسیز هَضَعی لزآى کن زین(، چابح ّياتن، ٍان: هسّص ؿًس اغسا. ؾبّس، هحود ّبؽن. ؼ1381، رٍشّبی تأٍیل لزآى، چبح دٍم، ٍن: ثَغتبى ّتبة. قدًٍ، هحود ثي فلی ثي ثبثَیِ. 1361ً، هعبًی األخجبر، تحَیاٌ فلای اّجاس ميابزی، ٍان: اًتؿابزات ربهقِ هدزغیي ٍن. قدًٍ، هحود ثي فلی ثي ثبثَیِ. ؼ1377، الخصبل، هتسرن: هحود ثبٍس ّوسُای، تْساى: ّتبثچی. قدًٍ، هحود ثي فلی ثي ثبثَیِ. 1398ً، التَحیذ، تحَیٌ حػیي ّبؾوی، ٍن: ربهقِ هدزغیي حَشُ فلویِ ٍن. قيبز، هحود ثي حػي. 1404ً، ثصبئز الذرجبت فی فضبئل آل هحوذ صلی اهلل علیْن، ٍن: هْتجة آیة اهلل الوسفؿی الٌزيی. عبزهی زاد، حػي. ؼ1370، درثبرُ تأٍیل، تسروِ: غلیوبى حؿوت زضب ٍ زاتْاِ ثسًاد، تْاساى: ؿًاس ّتبة هسرـ. عجبعجبئی، هحود حػیي. ؼ1386، لزآى در اسالم، ثِ ؽؾَّ غید ّابدی ػسؾٍابّی، چابح اٍل، ٍن: ثَغتبى ّتبة. عجسغی، احود ثي فلی ثي اثیعبلت. 1403ً، اإلحتجبج، چبح اٍل، هؿْد: ؿًس الوستضی. فیبؾی، هحود ثي هػقَد. 1380ً، تفسیز عیبشی، هحٌَ: غید ّبؾن زغَلی هحالتی، تْساى: هغجقة القلویة. ٍوی، فلی ثي اثساّین ثي ّبؾن. 1404ً، تفسیز لوی، ٍن: هؤغػِ داز الْتت االغالهیِ. ّلیٌی، هحود ثي یقََة. 1388ً، الکبفی، تحَیٌ فلی اّجس ميبزی، الغجقة الخبلخة، تْاساى: داز الْتات االغالهیِ. َّىی، ىسات ثي اثساّین. 1410ً، تفسیز فزات، تحَیٌ: هحود ّبؽن، تْساى: ٍشازت ازؾبد. هبشًدزاًی، هحود ثي ؾْسآؾَة. 1379ً، الوٌبلت، ٍن: هؤغػِ اًتؿبزات فالهِ. هزلػی، هحودثبٍس. 1403ً، ثحبر األًَار الجامعة لذرر أخجنبر األئمةة األطْنبر ، ثیاسٍت: داز احیابء التساث القسثی. 360/ىكلٌبهِ هغبلقبت ٍسآًی، غبل یبشدّن، ؾوبزُ 42، تبثػتبى 1399

ًبؽویبى، زضب ٍ ّوْبزاى. ؼ1389، تزجوِ تفسیز رٍایی الجزّبى، چبح اٍل، تْساى: ؿًس ّتبة قجح ثب ّوْبزی ًْبد ّتبثفبًِّبی فوَهی غساغس ؿَّز. ٍاحدی، فلی ثي احود. 1410ً، اسجبة ًشٍل المزآى، ثیسٍت: داز الْتت القلویِ.

همبالت ٍ پبیبى ًبهِّب ایبشی، غید هحود. پبییص ٍ شهػتبى ؼ1388، »لزآى ٍ اّل ثیت«، هزلِ حدیج پطٍّای، تْاساى، دٍزُ ؾ ،1وبزُ 2. هحجی، هسضیِ. ؼ1391، » شبخصّبی گًَِّبی رٍایبت تفسیزی اس ًگبُ اّل ثینت)ع( «، زغابلِ دّتسی، هدزغِ ثٌت الْدی. هسادی، هحود. ؼ1397، »تأٍیل در رٍایبت تفسیزی«، ٍن: زغبلِ دّتسی، ربهقة الوكغيی القبلویة. ٍحدتی ؾجیسی، غیدُ شیٌت. ؼ1392، »تحلیل گًَِ شٌبسی رٍایبت تفسیزی هعصَهیي«، هزلاِ حدیج ٍ اًدیؿِ، ثْبز ٍ تبثػتبى، ؾوبزُ 15. یصداى پٌبُ، غید یداهلل. ثْبز ٍ تبثػاتبى ؼ1392، »ثزرسی اصَل ٍ هجبًی تأٍیل عزفنبًی اس هٌرنز رٍایبت«، حْوت فسىبًی، ؾوبزُ 1، پیبپی 5.

Bibliography Ehsaei, Ibn Abi Jomhour. 1405 AH, Awali al-Laali, Qom: Sayyid al-Shuhada Publications. Bahrani, Seyed Hashem. 1416 AH, Al-Burhan Fi Al-Quran, first edition, Tehran: Besat Foundation. Barqi, Ahmad ibn Muhammad ibn Khalid. 1992, Al-Mahasin, investigation of Jalal al-Din Mohades, Qom: Dar al-Kitab al-Islamiyya. Javadi Amoli, Abdullah 2007, Quran in the Quran (thematic interpretation of the Holy Quran), seventh edition, Qom: Esra Publishing Center. Shakir, Mohammad Kazem 2002, Methods of Quran Interpretation, Second Edition, Qom: Book Garden. Saduq, Muhammad ibn Ali ibn Babuyeh. 1982 AH, Ma'ani al-Akhbar, research by Ali Akbar Ghaffari, Qom: Qom Teachers Association Publications. Saduq, Muhammad ibn Ali ibn Babuyeh. 1998, Al-Khasal, Translator: Mohammad Baqer Kamrei, Tehran: Ketabchi. Saduq, Muhammad ibn Ali ibn Babuyeh. 2019, Al-Tawhid, research by Hossein Hashemi, Qom: Qom Seminary Teachers Association. Saffar, Muhammad ibn Hassan 1404 AH, Basaer al-Darjat Fi Fazael Ale Muhammad Sallallah Alayhom, Qom: School of Ayatollah Al-Marashi Al-Najafi. گًَِّبی تأٍیل دز زٍایبت ثب تأّید ثس زٍایبت تيػیسی قبدٍیي)ؿ(/361

Tarami Rad, Hassan. 1991, About Interpretation, translated by Soleiman Heshmat Reza and Ratkeh Brand, Tehran: Reference Book Publishing. Tabatabai, Mohammad Hossain 2007, Quran in Islam, by Seyyed Hadi Khosroshahi, first edition, Qom: Bustan Ketab. Tabarsi, Ahmad ibn Ali ibn Abi Taleb. 1403 AH, Al-Ehtejaj, first edition, Mashhad: Al- Mortaza Publishing. Ayashi, Muhammad ibn Mas'ud. 2001 AH, Tafsir Ayashi, researcher: Seyed Hashem Rasooli Mahallati, Tehran: Al-Elmiya Press. Qomi, Ali ibn Ibrahim ibn Hashim. 1404 AH, Tafsir Qomi, Qom: Institute of Islamic Books. Kelini, Muhammad ibn Ya'qub 2009, Al-Kafi, research by Ali Akbar Ghaffari, third edition, Tehran: Islamic Books House. Kufi, Farat Ibn Ibrahim. 1410 AH, Tafsir Farat, research: Mohammad Kazem, Tehran: Ministry of Guidance. Mazandarani, Mohammad Ibn Shahr Ashob 2000, Al-Manaqib, Qom: Allameh Publishing Institute. Majlesi, Mohammad Baqir 1403, Behar Al-Anwar Al-Jame Ledorr Akhbar Al-Aema Al- Athar, Beirut: Dar Al-Ahya Al-Tarath Al-Arabi. Nazemian, Reza et al. 2010, Translation of Al-Burhan Narrative Interpretation, First Edition, Tehran: Publication of Sobh Book in collaboration with Public Libraries throughout the country. Wahidi, Ali ibn Ahmad. 1410 AH, the reasons for the revelation of the Qur'an, Beirut: Dar Al-Kotob Al-Elmiyeh. Ayazi, Seyed Mohammad, Fall and Winter 2009, "Quran and Ahl al-Bayt", Journal of Studies, Tehran, Volume 1, Number 2. Mohebbi, Marzieh 2012, "Characteristics of types of interpretive narrations from the perspective of Ahl al-Bayt (AS)", doctoral dissertation, Bent Al-Hoda School

Articles and dissertations Ayazi, Seyed Mohammad, Fall and Winter 2009, "Quran and Ahl al-Bayt", Journal of Hadith Studies, Tehran, Volume 1, Number 2. Mohebbi, Marzieh 2012, "Characteristics of the types of interpretive narrations from the perspective of the Ahl al-Bayt (AS)", doctoral dissertation, Bent Al-Hoda School. Moradi, Mohammad 2018, "Interpretation in interpretive narrations", Qom: doctoral dissertation, Jamea Al-Mustafa Al-Alemiye. Vahdati Shabiri, Seyedeh Zeinab. 2013, "Typological analysis of the interpretive narratives of the infallibles", Journal of Hadith and Thought, Spring and Summer, No. 15. Yazdan Panah, Seyed Yadollah. Spring and Summer 2013, "Study of the principles and foundations of mystical interpretation from the perspective of narrations", Mystical Wisdom, No. 1, consecutive 5.

362/ىكلٌبهِ هغبلقبت ٍسآًی، غبل یبشدّن، ؾوبزُ 42، تبثػتبى 1399

Types of Interpretation in Narrations with Emphasis on the Interpretive Narrations of Sadeghin (AS)

Hassan Hassanzadeh PhD student in Islamic Sufism and Mysticism, University of Religions, Qom Seyed Mohammad Rastgoofar Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Kashan University Mohsen Khoshfar Assistant Professor of Hadith Group of Al-Mustafa (PBUH) International Society, Qom

Abstract One of the types of interpretations of the Qur'an is interpretations which are referred as narrative interpretations. In these interpretations, which are a collection of interpretive narrations, these narrations have different types both in terms of content and method of interpretive expression. One of the most frequent narrations in terms of content is interpretive narrations. On the other hand, in mystical interpretations and even the science of mysticism, the issue of interpretation is one of the most important issues. Knowing the types of interpretive narrations, in addition to being effective in understanding interpretive narrations, also plays an important role in understanding the ratio between these narrations and issues of mystical interpretation. This research is a descriptive-analytical method to express the types of narrations in which either interpretation has been expressed or interpretation has been done. As a result of research, many different types of interpretive narrations were obtained, including longitudinal, transverse, inner, literary-syntactic, synthetic, virtual, predicative, composition and comparative interpretations.

Keywords: Interpretive narrations Interpretive interpretation Narrative types Interpretation.