Sayı Tam Dosyası
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Cilt: 3 Sayı: 2 ISSN: 2651-3013 Ağustos 2020 íU ) ESTAD ESKİ TÜRK EDEBİYATI ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Journal Of Old Turkish Literature Researches Editör: ¡lyas KAYAOKAY ESTAD ESKİ TÜRK EDEBİYATI ARAŞTIRMALARI DERGİSİ [Journal Of Old Turkish Literature Researches] E-1SSN: 2651-3013 VOLUME/CİLT: 3 ISSUE/SAYI: 2 AUGUST/AĞUSTOS 2020 http://dergipark.gov.tr/estad ESTAD ESKİ TÜRK EDEBİYATI ARAŞTIRMALARI DERGİSİ [Journal Of Old Turkish Literatüre Researches] (ULUSLARARASI, HAKEMLİ VE ALAN İNDEXLİ BİR DERGİDİR) İMTİYAZ SAHİBİ VB EDİTÖR Araş. Gör. İlyas KAYAOKAY (Munzur Üniversitesi) YAYIN KURULU Prof. Dr. Âdem CEYHAN (Sivas Cumhuriyet Üniversitesi) Prof. Dr. Ahmet KARTAL (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi) Prof. Dr. Çetin DERDİYOK (Çukurova Üniversitesi) Prof. Dr. İsmail Hakkı AKSOYAK (Hacı Bayram Veli Üniversitesi) Prof. Dr. Hakan TAŞ (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. İsmail GÜLEÇ (Medeniyet Üniversitesi) Prof. Dr. Mehmet Fatih KOKSAL (Kültür Üniversitesi) Prof. Dr. Muhammet Nur DOĞAN (Arel Üniversitesi) Prof. Dr. Murat KARAVELİOGLU (İğdır Üniversitesi) Prof. Dr. Yavuz BAYRAM (Ondokuz Mayıs Üniversitesi) Grafik- Tasarım İlyas KAYAOKAY Yazışma Adresleri [email protected] / [email protected] BU SAYININ HAKEMLERİ Prof. Dr. Âdem CEYHAN (Sivas Cumhuriyet Üniversitesi) Prof. Dr. Ahmet KARTAL (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi) Prof. Dr. Aysun SUNGURHAN (Kırıkkale Üniversitesi) Prof. Dr. Halil ÇELTİK (Gazi Üniversitesi) Prof. Dr. Hanife Dilek BATİSLAM (Çukurova Üniversitesi) Prof. Dr. Namık AÇIKGÖZ (Muğla Sıtkı Koçman Üni) Prof. Dr. Saadet KARAKÖSE (Pamukkale Üniversitesi) Prof. Dr. Yavuz BAYRAM (Ondokuz Mayıs Üniversitesi) Prof. Dr. Haşan Ali ESİR (Recep Tayyip Erdoğan Üni) Prof. Dr. Murat KARAVELİOGLU (İğdır Üniversitesi) Doç. Dr. Güler DOĞAN AVERBERK (Medeniyet Üniversitesi) Doç. Dr. Vildan COŞKUN (Sakarya Üniversitesi) Doç. Dr. Erdem SARIKAYA (Bozok Üniversitesi) Doç. Dr. Ramazan EKİNCİ (Celal Bayar Üniversitesi) Doç. Dr. Reyhan KELEŞ (Atatürk Üniversitesi) Dr. Öğr. Üyesi Emel NALÇACIGİL ÇOPUR (Akdeniz Üniversitesi) Dr. Öğr. Üyesi Metin SAMANCI (Bilecik Şeyh Edebali Üni) Dr. Öğr. Üyesi Bünyamin ÇAĞLAYAN (Beder Üniversitesi) Dr. Öğr. Üyesi Erdoğan ULUDAĞ (Erzincan Binali Yıldırım Üni) Dr. Öğr. Üyesi Yasemin AKKUŞ (Karamanoğlu Mehmet Bey Üni) Dr. Özlem GÜNGÖR (Uludağ Üniversitesi) Dr. İpek TAŞDEMİR TARANDIĞIMIZ İNDEXLER ESTAD ESKİ TÜRK EDEBİYATI ARAŞTIRMALARI DERGİSİ [Journal O f Old Turkish Literatüre Researches] EDİTÖRDEN Değerli Okuyucular, Mart 2018’de kıymetli bilim insanlarının makale, bildiri, değerlendirme, tanıtım vb. türden İlmî yazılarına yer vermek, akademik çalışmaların geniş okuyucu kitlelerine ulaşmasını sağlamak, genç araştırmacılara destek olmak, böylece bilim dalımıza katkıda bulunmak gayesiyle kurulan Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi’nin [Journal Of Old Turkish Literatüre Researches] 5. sayısını (Cilt 3, Sayı 2) neşretmiş olmanın heyecan ve mutluluğunu duyuyoruz. Dergimizin 5. sayısında 9 makale ve 2 kitap tanıtım yazısı yer almaktadır. Kıymetli yazarlarımıza, vakitlerini ayıran değerli hakem hocalarımıza, ilgiyle takip eden araştırmacılara, destekleyen herkese çok teşekkür ediyoruz. Bu sayımızda İsmail GÜLEÇ, pek bilinmeyen bir nazım şekli olan müsellese dikkat çekerek bu konudaKİ ilk ciddi araştırmayı yapmıştır. Âdem CEYHAN, kitap hacmindeki makalesiyle tekmil bir metin neşrinin nasıl yapılması gerektiğini ortaya koymuştur. Harputlu Ömer Naimi’nin nasihatnamesi günümüz Türkçesiyle okuyucunun istifadesine sunmaktadır. Nilgün AÇIK, Fuzuli’nin Su Kasidesi ile Abdülaziz Mecdi’nin Su Kasidesini mukayese etmiştir. M. Felat AKTAN, Şaban Kami Divanındaki ayetlere dikkat çekmiştir. Emel NALÇACIGİL ÇOPUR, kalkan miğfer ve zırhın klasik şiirimizde nasıl geçtiğini izah etmiştir. Müzahir KILIÇ, Risâlet-i Tuyurat adıyla bilinen bir yazma eserin tanıtımını yapmıştır. İsmail YILDIRIM, Devlet Arşivlerine dikkat çekerek Ali Bahar Efendi’nin kasidelerini ele almıştır. İpek TAŞDEMİR, divan şiirinde geçen miblağ kelimesinin kullanımı üzerine bazı tespitlerde bulunmuştur. Pınar EFE, Leyla Hanım’m bilinmeyen iki yeni gazelini gün yüzüne çıkarmıştır. Tahir AŞİROV, “Zelîlî’nin Goşguları”, Abdülkadir SARUK da “Kitab-ı Gül- Osmanlı Kültür ve Edebiyatında Gül” adlı eserlerin tanıtımlarını üstlenmiştir. Alanımıza katkı sunan tüm makaleler için yazarlarımızı tebrik ediyoruz. Dergimizin 6. sayısı (Cilt: 4 Sayı: 1) 28 Şubat 2021 tarihinde yayımlanacaktır. 6. sayımız için nitelikli çalışmalarınızı bekliyoruz. Makale gönderimi son tarihi: 30 Ocak 2021’dir. İlginiz ve desteğiniz için müteşekkiriz EDİTÖR Araş. Gör. İlyas KAYAOKAY ESTAD ESKİ TÜRK EDEBİYATI ARAŞTIRMALARI DERGİSİ [Journal Of Old Turkish Literatüre Researches] İÇİNDEKİLER JENERİK EDİTÖRDEN İÇİNDEKİLER MAKALELER Prof. Dr. İsmail GÜLEÇ BİR NAZIM BİÇİMİ OLARAK MÜSELLES VE SELANİKLİ OSMAN ZEVKİ EFENDİ’NİN MÜSELLESİ/ MÜSELLES AS A FORM OF VERSE AND THE MÜSELLES OF OSMAN EFENDİ OF THESSALONIKI 367-380 Prof. Dr. Âdem CEYHAN HARPUTLU ÖMER NAÎMÎ’NİN İSLÂMÎ BİLGİ VE ÖĞÜTLER VEREN BİR NASİHATNAMESİ: MANZÛME-İ NAÎMİYYE / A ADVICE BOOK OF HARPUTLU ÖMER NAÎMÎ GIVING ISLAMIC INFORMATION AND ADVICE: MANZUME-İ NAÎMİYYE 381-486 Doç. Dr. Nilgün AÇIK FUZÛLÎ’NİN SU KASİDESİ İLE ABDÜLAZİZ MECDÎ’NİN SU KASİDESİNİN KARŞILAŞTIRMASI/ COMPARISON OF FUZÛLÎ’S AND ABDULAZIZ MECDÎ’S “SU” EULOGY 487-516 Dr. Öğr. Üyesi Muhammet Felat AKTAN ŞABAN KÂMÎ’NİN DİVANINDA ÂYET İKTİBASLARI VE TELMİH ÖRNEKLERİ/ VERSE IN THE DISTRICT OF ŞABAN KAMİ COLLECTIONS AND QUOTATION EXAMPLES 517-538 Dr. Öğr. Üyesi Emel NALÇACIGİL ÇOPUR DİVAN ŞİİRİNİN KORUYUCU SAVAŞ ALETLERİ: KALKAN-MİĞFER-ZIRH/ PROTECTIVE BATTLE EQUIPMENT IN OTTOMAN POETRY: SHIELD-HELMET- ARMOR 539-559 Dr. Öğr. Üyesi Müzahir KILIÇ HAZRET-İ SÜLEYMAN VE BÜLBÜL KISSASI/ HAZRAT SULAYMAN AND NIGHTINGALE STORY 560-570 Dr. Öğr. Üyesi İsmail YILDIRIM ALİ BAHAR EFENDİ’NİN SULTAN III. SELİM’E SUNDUĞU BAHÂRİYYE KASİDELERİ- 1/ SPRING POEM EULOGY OF ALI BAHAR EFENDİ PRESENTED TO SELIM III. 571-606 Dr. İpek TAŞDBMİR KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE “MİBLAĞ” KELİMESİNİN KULLANIMI ÜZERİNE TESPİTLER/ FINDINGS ON THE USE OF THE WORD “MİBLAĞ” IN CLASSIC TURKISH POETRY 607-617 Doktora Öğrencisi Pınar EFE LEYLÂ HANIM’IN YAYIMLANMAMIŞ İKİ ŞİİRİ / LEYLÂ HANIM’S UNPUBLISHED TWO POEMS 618-626 Dr. Öğr. Üyesi Tahir AŞİROV ZELÎLÎ’NİD GOŞGULARI 627-631 Yüksek Lisans Öğrencisi Abdülkadir SARUK KİTÂB-I GÜL - OSMANLI KÜLTÜR VE EDEBİYATINDA GÜL 632-636 ¿tUil ESTAD ESKİ TÜRK EDEBİYATI ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Makalenin Geliş [Journal O f Old Turkish Literature Researches] Tarihi 15/04/2020 Makalenin E-ISSN: 2651-3013 Kabul Tarihi 20/07/2020 Cilt: 3 Sayı: 2 Ağustos 2020 Yavın Tarihi 30/08/2020 ss. 367-380 BİR NAZIM BİÇİMİ OLARAK MÜSELLES VE SELANİKLİ OSMAN ZEVKİ EFENDİ’NİN MÜSELLES’İ İsmail GÜLEÇ1 ÖZET Müselles bir nazım biçimi olarak Türk edebiyatında henüz tanımlanmamış bir konu gibi durmaktadır. İlk örneklerini 19. asırda görmeye başladığımız müselles hakkında bir kanaatimiz olmakla birlikte henüz hakkında kesin bir hükme varabilmek için daha çok örnek görmeye ihtiyacımız vardır. 3. dönem melamiliğinin piri Nuru t-Arabi’nin halifesi Selanikli Osman Zevki hakkında yeterince bilgi olmayan mutasavıfLardandır. Yayınlanmış bir şiiri dışında bir risalede müselles biçiminde yazılmış bir şiiri bulunmaktadır. Bu çalışmada Osman Zevki Efendi’nin müsellesinin de katılmasıyla elimizde bulunan müselleslerden hareketle biçimin ortak özellikleri tespit edilmeye çalışılmış ve Türk Tasavvuf Edebiyatı altında incelenmesi gerektiği konusu dile getirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Zevki, Melami Şiiri, Nurul-Arabî, Türk Tasavvuf Edebiyatı 1 Prof. Dr., İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Eski Türk Edebiyatı A.B.D., [email protected], ORCID ID: 0000-0002-0174-148X Kimi metinleri temin etmemde yardımcı olan İlyas KAYAOKAY’a teşekkür ederim Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi [ESTAD] Cilt: 3 Sayı: 2 Ağustos 2020 ss. 367-380 368 İsmail GÜLEÇ MUSBLLBS AS A FORM OF VBRSB AND THB MUSBLLBS OF OSMAN BFBNDI OF THBSSALONIKI ABSTRACT As a form of verse, Muselles (three lines of poetry) seems to be an unspecified subject in Turkish literature. We have an opinion about the muselles, the first examples of which we started to see in the 19th century. However, we still need to see more examples to be able to make a final judgment about it. He is one of the sufis who do not know enough about Osman Zevld, the caliph of Nuru'l-Arabi, the the founder of the 3rd term Malamism. We have a published poem of Osman Zevki. There is another poem written in the form of muselles in a private library. In this study, with the addition of Osman Zevld Efendi's muselles, it was tried to determine the common features of the muselles we have. In addition, the subject that needs to be examined under Turkish Sufi Literature has been expressed. Keywords: Zevld, The poem of Melami, Nurul-Arabi, Turkish Mystic Literature Klasik edebiyatımızın henüz bir neticeye ulaştırılamamış konularından biri de nazım biçimleri meselesidir. Özellikle bu konuda yazılmış ders kitaplarının ve yayınlanmış çalışmaların birbirini tekrar etmesi, bazı nazım biçimlerinin az da olsa farklı tarif edilmesi konunun örneklerinin yüzyıllara göre incelenerek yeniden tanımlanmasına ve tasnif edilmesine ihtiyaç olduğunu apaçık bir şekilde göstermektedir. Altı yüz yıllık bir döneme ve geniş bir coğrafyaya yayılan klasik edebiyatımızda nazım biçimlerinin eşyanın tabiatı gereği, zamanla değişmesinde ve farklılaşmasında olağan dişilik yoktur. Bir diğer olağan dışı olmayan durum ise başlangıçta olmadığı halde sonraki yüzyıllarda bir kısmı geleneğin içinden