BERGBEKLIMMENCULTUUR /Messner Mountain Museum deel 4

Reinhold Messner is op zijn 65ste niet met pen- sioen gegaan, maar dat had ook niemand ver- wacht. Met dezelfde energie waarmee hij zijn RIPA: uitzonderlijk palmares heeft opgebouwd, werkte hij nadien aan zijn nalatenschap. Hij wilde al zijn ervaringen en getuigenissen bundelen om ze te bergvolkeren delen met iedereen die de bergen en het klimmen na aan het hart ligt. Een legaat aan de gemeen- schap. In zijn MMM-project, Messner Mountain Museum, brengt hij alle thematische aspecten van van de wereld bergleven tot alpinisme samen in zes schitterende locaties. Klim- en Bergsport Magazine bezoekt in dit nummer twee bijzondere locaties. Verzamelwoede

In Schloss Ripa werd een overweldigende hoeveelheid authentieke stukken bij elkaar gebracht. Het interieur van een oude berghoeve uit Het was de machtige Bisschop von Kirchberg die zich in 1276 een Engadin, een Mongoolse jurt, een hut uit Hunza, meubelstukken van versterkte ambtswoning liet bouwen die tot vandaag hoog boven de Danis uit het Carstenzgebergte of van de Peruaanse indianen. Het het stadje Bruneck en boven het Pustertal uittroont. In Schloss staat er allemaal. Ook hier valt de grondigheid op waarmee Messner Bruneck, soms ook Schloss Ripa genoemd, is vandaag het MMM de stukken gedurende een halve eeuw heeft verzameld. De meeste ondergebracht dat aandacht besteed aan de bergvolkeren van vijf objecten kocht hij zelf, aangevuld met schenkingen. continenten. Het kasteel zelf is een pronkstuk, geheel intact en in perfecte staat, met gedeelten uit de veertiende eeuw tot intacte kamers uit de late renaissance. Dat is op zich al een bezoek waard.

“Uiteindelijk is Messner na zijn klimperiode de boerenzoon uit het Vilnösstal ook boer geworden, een herenboer weliswaar...”

Messner is zijn hele leven al gefascineerd door de volkeren die wereldwijd in de bergen overleven, zij het sedentair of nomadisch. Hij groeide zelf op in een boerderij, diep in het Vilnösstal. Zijn ouders en voorouders waren boeren en als kind was hij ervan overtuigd dat In de kelders van het slot gaat de aandacht naar de bergvolker- ook hij boer zou worden. Dat was voor hem een vanzelfsprekendheid. en in Afrika en Oceanië, op het gelijkvloers naar de Alpen en de Wat anders? Maar het decor van zijn dorp besliste daar anders over. Kaukasus. De eerste etage legt de klemtoon op de volkeren van de Sankt Magdalena in Vilnöss heeft een zeer idyllische ligging met Andes, Himalaya, Transhimalaya, Karakoram en Hindukush. De de Geislerspitzen (Dolomieten) in de achtergrond. Het gezin bracht tweede etage belicht specifiek de religies in de verschillende ge- de zomermaanden vaak door op Gschmagenhart, de hoogst gelegen bieden: Christendom, Islam, Hindoeïsme, Lamaïsme en animisme, alm, waar in de zomer het vee naartoe werd gebracht voor het goede mooi ingepast tussen de goed bewaarde vertrekken waar ooit de gras. Zijn vader was een gelegenheidsklimmer, of misschien toch nét Bisschoppen hebben gewoond. In een afzonderlijke ruimte wordt het iets meer, want hij nam zijn jongens vaak mee in een beklimming. wapentuig van de verschillende bergvolkeren getoond. Meestal ge- Die lange zomers op de alm waren beslissend voor Reinholds latere bruikt voor de jacht, maar ook voor hun bescherming. levenswandel. Zowel zijn fascinatie voor de bergen als de voeling met bodem en milieu voedden zijn respect voor de bewoners van Messner ziet Ripa tenslotte ook als een platform dat plaats moet die bergen. Uiteindelijk is Messner na zijn klimperiode ook boer bieden voor discussie en bezinning. Over de relatie van volk tot volk, geworden, een herenboer weliswaar. van bergcultuur tot stadscultuur, van natuurbeheer tot toerisme.

18 Tekst Reginald Roels BERGBEKLIMMEN Tekst en foto’s Mark Sebille /Messner Mountain Museum

Praktisch

Openingstijden Het MMM Ripa is geopend vanaf de tweede zondag van mei tot 1 november (10.00u -18.00u) en van 26 december tot 25 april (12.00u -18.00u), op dinsdag gesloten. Voor mindervaliden is de toegankelijkheid mogelijk, mits beperkingen. Honden zijn niet toegelaten, rugzakken en wandelstokken dienen in bewaring gegeven te worden.

Toegangsprijs De toegang bedraagt momenteel negen euro voor een volwassene. Voor kortingen en groepstarieven kan je best de MMM-website raadplegen. Er bestaat een MMM-tourticket voor de zes musea, dat een jaar geldig blijft, aan de prijs van vijfendertig euro voor een volwassene.

Bereikbaarheid Ripa bevindt zich in Bruneck, in het Pustertal in Zuid-Tirol op iets meer dan een uur rijden van Bozen. Bruneck is ook vlot bereikbaar vanaf de Brenner Autobahn.

Voor meer informatie: www.messner-mountain-museum.it

Ambulante doktersset uit Tibet (achttiende eeuw)

19 JUVAL: het arendsnest van de meester

Eventjes buiten Kastelbell, aan de toegang tot het Schnalstal in Schloss Juval ligt op ongeveer duizend meter hoogte, vijfhonderd- Vinschgau loopt een pad naar Schloss Juval. Dit is de persoonlijke vijftig meter boven de vallei. In de kelderruimten ligt het klimmate- burcht van Reinhold Messner. De oudste vermelding van dit slot gaat riaal van de familie gestapeld, genoeg om meerdere expedities mee terug tot 1278 maar tijdens de renaissance kende ze haar grootste uit te rusten. De privévertrekken op de hoogste verdieping blijven bloeitijd. Messner kocht de burcht met alle aanhorige gronden in gesloten voor de bezoeker, maar al de rest is toegankelijk: een grote 1983 en restaureerde ze met de grootste nauwgezetheid. Enkel de ontvangstruimte met vleugelpiano, er is een kapel, een meditatie- talrijke Boeddhabeelden, de Chörten en de Tibetaanse gebedsvlag- ruimte en een zaal met een verzameling maskers uit alle continen- jes horen niet bij de oorspronkelijke setting maar zijn harmonisch ten. In de ridderzaal kunnen makkelijk een twintigtal gasten aan de ingepast. In de zomermaanden kan je Schloss Juval niet bezoeken, lange tafel aanschuiven. Maar de meest indrukwekkende ruimte is dan is dit de zomerresidentie van de familie Messner. de bibliotheek met Messners schrijftafel. Het valt op dat hij graag hedendaags design combineert met de middeleeuwse context. De Heilige bergen Tenslotte is er de westelijke toren waar over vier verdiepingen een deel van zijn kunstverzameling hangt, dit keer met de focus op de Officieel heeft hij hier het MMM met als thema ‘Religie en Heilige heilige bergen. bergen’ ondergebracht. Het is echter duidelijk dat dit thema in Firmian (zie KBF-magazine 2016/1) met veel meer diepgang werd Juval is één van de kleinere MM-Musea, maar dat wordt ruimschoots uitgewerkt. Maar dat zal geen enkele bezoeker betreuren. Deze plek gecompenseerd door het intieme karakter. Ook de hellingen rond heeft een extra dimensie. Je voelt dat hier alles heel persoonlijk Schloss Juval behoren hem toe, twee boerderijen, vee, fruit- en wordt en dat je hier eventjes kan binnenkijken in de mens Messner. wijngaarden inbegrepen. Het laat Messner toe om autarkisch te le- De plek laat duidelijk vermoeden dat hij hier, tussen de expedities en ven. Je kan in Gasthof Schlosswirt overigens ook een Urlaub auf den de voordrachten in, tot rust wilde komen. Verder is dit een fraai, ty- Bauernhof boeken. Wanneer je verder het Schnalstal in gaat richting pisch dertiende-eeuws kasteel met een slotpoort, een gesloten bin- Simulaun, kom je een tiental kilometer verder en tweeduizend meter nenkoer en achterin een ruime en gevarieerde binnentuin. Tussen de hoger bij de vindplaats van Ötzi. Maar dat is alweer een heel ander kantelen kijk je over het brede Etschtal richting Meran. verhaal. ▲

20 Messners ultieme val Praktisch

Een kleine anekdote mag er nog bij: het echtpaar Messner kwam Openingstijden in de zomer van ‘95 laat thuis van een etentje in Meran en stelde Het MMM Juval is geopend van de vierde zondag van maart vast dat ze zichzelf hadden buiten gesloten. Geen nood, dacht de tot 30 juni, en van 1 september tot de eerste zondag in novem- meester, want hij wist dat er in de westelijke toren nog een raam ber. Dagelijks van 10.00u - 16.00u (woensdag is sluitingsdag). open stond. Het beklimmen van een kasteelmuur was immers ‘leich- Voor mindervaliden is de toegankelijkheid beperkt. Honden te kletterei’, maar wat ooit weleens moest gebeuren, gebeurde dan zijn binnen niet toegelaten, rugzakken en wandelstokken wor- uitgerekend hier. Hij misrekende zich aan een greep en deed een den in bewaring gegeven. De paden zijn te vergelijken met rechte val op de rotsen eronder. In het ziekenhuis van Bozen werd hij een bergpad, aangepast schoeisel is dus aangewezen. drie uur geopereerd om voet en been weer samen te stellen. De Duit- se en Oostenrijkse media smulden uiteraard gretig van dit verhaal Toegangsprijs en berichtten uitvoerig over ‘Messners Absturz im Schlossgraben’. De toegang bedraagt momenteel negen euro voor een vol- wassene. Voor kortingen en groepstarieven kan je best de MMM-website raadplegen. Er bestaat een MMM-tourticket voor de zes musea, dat een jaar geldig blijft, aan de prijs van vijfendertig euro voor een volwassene. In Juval zijn enkel ge- leide bezoeken mogelijk, de rondleiding is in de toegangsprijs inbegrepen.

Bereikbaarheid Het kasteel is niet met de wagen bereikbaar. Langs de baan van Meran (Zuid-Tirol) naar de Reschenpas vind je tussen Naturns en Staben aan de bergzijde de ruime Juval-parkeer- plaats waar elk half uur een shuttle-bus vertrekt. Kostprijs vijf euro heen/terug voor een volwassene; drie euro voor een enkele rit. Vanaf de eindstopplaats aan ’Gasthof Schlosswirt’ wandel je nog een tiental minuten tot aan het slot. Je kan ook vanaf de parking meteen voor de wandelweg kiezen, die je op veertig minuten tot aan de ingang brengt.

Voor meer informatie: www.messner-mountain-museum.it

Links: de structuren van de burcht werden nauwgezet gerespecteerd, de muurschilderingen dateren uit de renaissance, het meubilair en de decoratie zijn deels middeleeuws, deels Tibetaans.

Rechtsonder: de werkkamer van Messner: vier muren met boeken tot aan de zoldering, een historische kaart van Tirol en enkele moderne designmeubels.

21