Cihannüma TARİH VE COĞRAFYA ARAŞTIRMALARI DERGİSİ JOURNAL of HISTORY and GEOGRAPHY STUDIES
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Cihannüma TARİH VE COĞRAFYA ARAŞTIRMALARI DERGİSİ JOURNAL OF HISTORY AND GEOGRAPHY STUDIES CİLT / VOLUME III SAYI / ISSUE 1 Temmuz / July 2017 İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL VE BEŞERİ BİLİMLER FAKÜLTESİ Cihannüma TARİH VE COĞRAFYA ARAŞTIRMALARI DERGİSİ JOURNAL OF HISTORY AND GEOGRAPHY STUDIES P-ISSN: 2149-0678 / E-ISSN: 2148-8843 Sahibi/Owner İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi adına Prof. Dr. Turan GÖKÇE Editör / Editor Doç. Dr. Cahit TELCİ, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Türkiye Sorumlu Yazı İşleri Müdürü / Responsible Editor Yrd. Doç. Dr. Beycan HOCAOĞLU, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Türkiye Yayın Kurulu / Editorial Board Assoc. Prof. Nabil Al-TIKRITI, University of Mary Washington, ABD Doç. Dr. Yahya ARAZ, Dokuz Eylül Üniversitesi, Türkiye Dr. Elisabetta BENIGNI, Universitá degli Studi di Torino, İtalya Dr. Zaur GASIMOV, Orient Institut Istanbul, Almanya Prof. Dr. Vehbi GÜNAY, Ege Üniversitesi, Türkiye Assoc. Prof. Barbara S. KINSEY, Universty of Central Florida, ABD Yrd. Doç. Dr. İrfan KOKDAŞ, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Türkiye Doç. Dr. Özer KÜPELİ, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Türkiye Assoc. Prof. Kent F. SCHULL, Binghamton University, ABD Yrd. Doç. Dr. Haydar YALÇIN, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Türkiye Yayın Türü / Publication Type Uluslararası Hakemli Süreli Yayın / International Peer-reviewed Periodicals Yayın Sıklığı / Publication Frequency Yılda İki Sayı / Biannually Yazışma Adresi / CorrespondingAddress İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi, Balatçık-Çiğli/İzmir Tel: +90(232) 329 35 35-8508 Faks: +90(232) 329 35 19 e-posta: [email protected] Web: http://dergipark.gov.tr/cihannuma Basımevi / Publishing House Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri 87 sk. No:4/A Bornova/İzmir Basım Tarihi / Publication Date Temmuz / July 2017 Yazıların yayın hakkı İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi’ne aittir / © by Izmir Katip Celebi University Dergide yer alan yazıların ilmî ve fikrî sorumluluğu yazarlarına aittir / The responsibility of statements or opinions uttered in the articles is upon their authors Cihannüma TARİH VE COĞRAFYA ARAŞTIRMALARI DERGİSİ JOURNAL OF HISTORY AND GEOGRAPHY STUDIES Danışma Kurulu / Advisory Board Prof. Dr. Muhsin AKBAŞ İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Türkiye Prof. Dr. Kemal BEYDİLLİ 29 Mayıs Üniversitesi, Türkiye Prof. Dr. Mevlüt ÇELEBİ Ege Üniversitesi, Türkiye Prof. Dr. Şenol ÇELİK Balıkesir Üniversitesi, Türkiye Prof. Dr. Mehmet ERSAN Ege Üniversitesi, Türkiye Prof. Dr. Ersin GÜLSOY Uludağ Üniversitesi, Türkiye Prof. Dr. İlhan KAYAN Ege Üniversitesi (Emekli), Türkiye Prof. Dr. Leandro Rodriguez MEDINA Universidad de las Américas Puebla, İspanya Prof. Dr. Ertuğ ÖNER Ege Üniversitesi, Türkiye Doç. Dr. Erkan KONYAR İstanbul Üniversitesi, Türkiye Doç. Dr. Anıl YILMAZ İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Türkiye Yrd. Doç. Dr. Mikail ACIPINAR İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Türkiye Assist. Prof. Maria BARAMOVA Sofya Üniversitesi, Bulgaristan Yrd. Doç. Dr. Nejdet BİLGİ Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Türkiye Yrd. Doç. Dr. Cengiz ÇAKALOĞLU Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Türkiye Yrd. Doç Dr. Muhammet ERTOY İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Türkiye Assist. Prof. David GUTMAN Manhattanville College, New York City, ABD Yrd. Doç. Dr. Can NACAR Koç Üniversitesi, Türkiye ELIAMEP, Hellenic Foundation for European & Dr. Kalliopi AMYGDALOU Foreign Policy, Yunanistan Dr. Marinos SARIYANNIS FORTH, Institute for Mediterranean Studies, Yunanistan Dr. Sara Nur YILDIZ Koç Üniversitesi, Türkiye Tarandığımız ve Dizinlendiğimiz İndeksler / Abstracted and Indexed in: Cihannüma TARİH VE COĞRAFYA ARAŞTIRMALARI DERGİSİ JOURNAL OF HISTORY AND GEOGRAPHY STUDIES Cilt / Volume: III Sayı / Issue: 1 Temmuz / July 2016 İÇİNDEKİLER / CONTENTS MAKALELER / ARTICLES Yahya Araz Osmanlı İmparatorluğu'nun Son Dönemlerinde Farklı Etnik Kökenlerden ve Mezheplerden Hıristiyanlar Arasındaki Evlilikler / Marriages among the Christians of Different Ethnic Origins and Sects in the Late Ottoman Period …………………………………...……….... 1 Stefania Costache From Ruscuk to Bessarabia: Manuk Bey and the Career of an Ottoman-Russian Middleman at the Beginning of the 19th Century / Ruscuk'dan Besarabya'ya: Manuk Bey ve Bir Osmanlı-Rus Aracısı'nın 19. Yüzyıl Başındaki Kariyeri ………...……………………………………..... 23 Siren Bora İzmir Beit Hillel Sinagogu’nun Tefila Defteri ve Mustafa Kemal Paşa’ya Hanoten Teşua Duası / The Prayer Notebook of İzmir Beit Hillel and Hanoten Teşua Praying to Mustafa Kemal Paşa ……………………………... 45 Can Nacar Yükselen Bir Liman Kentinde Ekonomik Pastayı Paylaşmak: 20. Yüzyılın Başında Mersin’de Rekabet, Çatışma ve İttifaklar / Sharing the Economic Pie in a Rising Port City: Rivalry, Conflict and Alliances in the Early 20th Century Mersin ..….……………...……………………………………..... 71 Deniz Kılıç Ziştovi ve Yaş Görüşmeleri Örneği Üzerinden Osmanlı Diplomasisini Okumak / Reading Ottoman Diplomacy over the Examples of Sistovo and Jassy Negotiations ………………………………………....……………. 95 Filiz Tütüncü Çağlar The Historiography of Ottoman Archaeology: A Terra Incognita for Turkish Archaeologists / Osmanlı Arkeolojisinin Tarihi: Arkeologların Kazmadığı Topraklar .……………………...........……………. 109 TERCÜMELER / TRANSLATIONS Silvart Malhasyan & Aysel Yıldız Bir Rahibin Kaleminden Alemdar Mustafa Paşa’nın Sarrafı Manuk Mirzayan Bey / An Ottoman Money-Dealer in the Eyes of A Priest: Manuk Mirzayan, the Sarraf of Alemdar Mustafa Paşa ...……………………. 123 DEĞERLENDİRME / REVIEW ARTICLE Gürol Pehlivan Dede Korkut Kitabı’nda Yapı, İdeoloji ve Yaratım Dresden ve Vatikan Nüshalarının Mukayeseli Bir İncelemesi Kitabı Üzerine Ergün Veren’in Yazısına Cevap ………………………...…...………………………………. 173 YAYIN TANITIMI / BOOK REVIEWS Yasin Özdemir Nicolas Monceau, Générations démocrates: Les élites turques et le pouvoir, Paris: Éditions Dalloz, 2007, XVIII+615 shf., ISBN: 9782247076499 ...………….. 183 Cihannüma Tarih ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi Sayı III/1 – Temmuz 2017, 1-22 OSMANLI İMPARATORLUĞU'NUN SON DÖNEMLERİNDE FARKLI ETNİK KÖKENLERDEN VE MEZHEPLERDEN HIRİSTİYANLAR ARASINDAKİ EVLİLİKLER Yahya Araz Öz Bu çalışma, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde farklı etnik kökenlerden ya da mezheplerden Hıristiyanlar arasındaki evliliklere değinmeyi amaçlamaktadır. Osmanlı’nın yönetimi altında yaşayan Hıristiyan cemaatler, imparatorluğun son yüzyılında milliyetçilik ve yoğun misyonerlik faaliyetlerine karşı kendilerini yeniden tanımlama ihtiyacını hissettiler. Özellikle misyonerlik faaliyetleri var olan cemaatsel yapıların parçalanmasına ve yeni cemaatlerin ortaya çıkmasına yol açtı. Misyonerlik faaliyetleri özellikle Ermeni cemaatini derinden etkiledi. 1850’lere gelindiğinde Ermeni cemaati Gregoryenler, Katolikler ve Protestanlar arasında üçe bölünmüştü. Cemaatler, böyle bir ortamda cemaatsel bütünlüklerini ve kimliklerini korumak için birbirlerine karşı katı ve kıskanç bir tutum takındılar. Bunun gündelik yaşama yansıması son derece acı hikâyelerin ortaya çıkmasına yol açacaktır. Yaşanan sorunlar farklı etnik kökenlerden ya da mezheplerden Hıristiyanlar arasında yapılan evliliklerde belirgin bir şekilde görülebilir. Böyle evlilikler cemaatsel sınırların aşındırılması olarak görülecek cemaatler, bu evlilikleri engellemek için her türlü baskı aracını kullanacaktır. Anahtar kelimeler: Osmanlı İmparatorluğu, Hıristiyan cemaatler, misyonerlik faaliyetleri, milliyetçilik, cemaatler arası evlilikler Marriages among the Christians of Different Ethnic Origins and Sects in the Late Ottoman Period Abstract This Study aims to touch on Marriages among Christians of different ethnic origins or sects in the Late Ottoman Empire. Christian communities living under the Ottoman rule felt the need to redefine themselves against nationalism and intense missionary activities in the last century of the empire. Especially missionary activities led to disintegration of existing communal structures and the emergence of new communities. Particularly Makalenin ilk versiyonu XVII. Türk Tarih Kongresi'ne (15-17 Eylül 2014, Ankara) bildiri olarak sunulmuştur. Doç. Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Sosyal Bilimler ve Türkçe Eğitimi Bölümü Tarih Eğitimi Anabilim Dalı, Buca – İzmir / Türkiye, [email protected] Makale Geliş Tarihi / Received: 29.04.2017 Makale Kabul Tarihi / Accepted: 25.05.2017 Yahya Araz the Armenian community was deeply affected by these activities. When it came to 1850s Armenian community was divided among the Gregorian, Catholics and Protestants into three parts. Communities, in such an atmosphere, had rigid and jealous attitude against each other to protect their communal integrity and identity. Its reflection in everyday life would lead to emerge of extremely painful stories. The problems experienced can be observed clearly in marriages among the Christians of different ethnic origins or sects. Such marriages will be seen as eroding of communal boundaries and communities will use all kinds of pressure to prevent these marriages. Keywords: Ottoman Empire, Christian communities, missionary activities, nationalism, inter-communal marriages Giriş Osmanlı İmparatorluğu’nun yönetimi altında yaşayan farklı etnik kökenlerden ve mezheplerden Hıristiyan cemaatler ve topluluklar, imparatorluğun son dönemlerini etnik ve mezhepsel farklılıkların zeminini oluşturduğu bir sürtüşme ve kavgayla geçirdiler. Etnik ve mezhepsel aidiyetlerin tehditler karşısında tahkim edilmeye ihtiyaç duyduğu bu dönemde, cemaatlerin birbirlerine dokunabildikleri toplumsal yaşamın çeşitli alanları, onların ayrılıklarını ve krizlerini derinleştiren