DOCSLIB.ORG

De Mestmarathon 1

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
De Mestmarathon 1 NAtuur & Milieu | DE MESTMARATHON 1 De mestmarathon Kroniek van ruim 42 jaar Nederlands mestbeleid Ben Hermans 2 NAtuur & Milieu | De mestmarathon VOORWOORD Het loopt wel degelijk zo’n vaart! Mest is essentieel om gras, mais, graan of bloemkool te laten groeien. In mest zitten voor planten zeer nuttige voedingstoffen zoals stikstof, fosfaat, kalium en andere mineralen. Maar dierlijke mest hebben we veel te veel in onze lage landen. Totaal gaat het om meer dan 70 miljoen ton. Dat zijn 1,4 miljoen vrachtauto’s. Je zou er het Tjeukemeer mee kunnen vullen. Circa driekwart van de mestproductie is afkomstig vlaktewater vergiftigd. Meststoffen komen ook in het van rundvee. En dat terwijl er “slechts” een kleine 2 diepere grondwater. Drinkwaterbedrijven moeten miljoen melkkoeien in ons kikkerland rondlopen en steeds meer moeite doen om grondwater te zuiveren veel meer varkens en kippen. van mest. Varkens poepen compacter dan koeien. Samen zijn de veertien miljoen krulstaarten goed voor 16 procent Het probleem met mest in ons land is dus niet de van de totale Nederlandse mestproductie. Maar, mest op zich. Mest is nodig om planten te laten varkensmest werkt op het land weer minder goed. groeien. Het probleem met mest in ons land is de Mais, prei, bloemkool of gras nemen voedingstoffen overvloed aan mest. Onze veestapel produceert 30 uit varkensfaeces minder gemakkelijk op. Het gevolg tot 40 procent meer mest dan alle graslanden en alle is dat die voedingsstoffen in de bodem blijven hangen landbouwgewassen in Nederland kunnen opnemen. en in sloten en grondwater terecht komen. Maar daar- Boeren hebben decennia lang teveel mest op het land over zo meer. gebracht. En dat doen sommige boeren nog steeds. Verreweg de beste mest is kippenmest. Dat komt Misschien wel 25 procent van de mest verdwijnt omdat het zo lekker compact is. Er zit bijna geen water illegaal in het milieu. Boeren rijden de mest in die in en planten kunnen de voedingstoffen die de kip gevallen meer lagen dik uit over hun land. in zijn mest achterlaat makkelijk opnemen. De 100 miljoen kippen nemen een ‘bescheiden’ 2 procent van De overheid probeert al lang iets aan dit mestpro- de totale nationale mestproductie voor hun rekening. bleem te doen. Uit deze “Kroniek van ruim 42 jaar Nederlands mestbeleid” blijkt dat landbouwministers Mest bestaat voor het overgrote deel (80-90 procent) er nauwelijks in slagen de milieuvervuiling door mest uit water (behalve bij kippen dus), de voedingstoffen in te dammen. De recente explosieve stijging van het stikstof (N) en fosfaat (met daarin fosfor: P) en resten aantal koeien na het afschaffen van het melkquotum, van planten die zorgen voor de organische stof. Het en daarmee het extra aantal tankauto’s mest, mest water uit de mest is niet het probleem. De organische die boeren niet kwijt kunnen, is daar een tragisch stof ook niet. Daarvan heb je niet gauw teveel; het voorbeeld van. Want hoe het ministerie ook zijn best zorgt ervoor dat de bodem vruchtbaar blijft. Juist doet, de met veel moeite ingevoerde wettelijke beper- bij stikstof en fosfaat zit de moeilijkheid. Planten kingen blijken onvoldoende om het mestprobleem op nemen tijdens de groei in voorjaar en zomer een te lossen. Het stikstofoverschot van de Nederlandse bepaalde hoeveelheid van deze voedingsstoffen op. landbouw is nog steeds het hoogste binnen de Euro- Wat overblijft, hoopt zich op in de bodem of spoelt pese Unie. Het overschot aan fosfaat bedraagt zo’n 50 uit naar sloten, rivieren en meren of zelfs naar ons miljoen kg. grondwater. Kort samengevat. Nederland wordt jaarlijks overspoeld Overmatig gebruik van mest - zowel dierlijke mest door mest. Al tientallen jaren. Een te groot deel van als kunstmest - zorgt voor te veel stikstof en fosfaat die mest hoopt zich op in onze bodem en komt in in bodem, grondwater en meren en sloten. Zeker sloten, meren en in ons grondwater terecht. Dat kan in Oost- en Zuid-Nederland zit er op veel plaatsen een bedreiging worden voor onze drinkwatervoor- genoeg fosfaat in de bodem om planten de komende ziening en maakt de natuur in Nederland kapot. tien jaar te kunnen laten groeien. Bemesten is daar eigenlijk helemaal niet nodig. Bovendien is een teveel Het lukt de overheid niet om daar wat aan te doen. Als aan mest ongezond voor al wat leeft in sloot en plas. ik op basis van deze kroniek het mestbeleid overzie, Meer dan de helft van ons oppervlaktewater in land- zijn daar de volgende redenen voor te noemen: bouwgebieden is vervuild door mest. En dat leidt tot 1. Boeren en boerenbestuurders ontkennen in eerste verstikkende algendrab in plaats van schoon helder instantie de problemen rond mest (en ook die water. Vandaar dat we in overbemeste gebieden na rond de Q-koorts bijvoorbeeld). Er is een gesloten een paar dagen warm zomerweer niet meer zomaar cultuur waarin boerenvoormannen, wetenschap- overal kunnen zwemmen. Blauwalg heeft het opper- pers en politici elkaar de bal toespelen en het beleid NAtuur & Milieu | DE MESTMARATHON 3 bepalen. Waarschuwingen van buiten deze gesloten trek, is dat regeren toch echt vooruitzien is. wereld worden niet serieus meegewogen. Het “Landbouw-ministerie” en Tweede Kamer moeten gevolg is dat er pas wetten tegen vervuiling door mestwetten maken voordat problemen zich voordoen. mest worden gemaakt als het al te laat is. In plaats van pas ingrijpen als het mestoverschot 2. Als er dan toch milieuproblemen zichtbaar worden, alweer groter is geworden. beloven boeren en boerenbestuurders voortdurend Ingrijpen betekent namelijk bijna altijd productie dat het “zo’n vaart niet loopt”. Met de groei van de begrenzende maatregelen nemen. Met techniek kun veestapel niet, en met de milieuvervuiling door je de milieuproblemen in de intensieve veehouderij mest niet. Vaak is het tegendeel waar: de milieu- in mijn ogen nooit goed genoeg oplossen wanneer er vervuiling is nog erger dan gedacht. zoveel mest wordt geproduceerd in zo’n klein land. 3. Als vervolgens blijkt dat het “wel zo’n vaart loopt”, En de productie begrenzen – of het nu om varkens, en het milieu ernstig wordt vervuild, beloven kippen of koeien gaat – is voor boeren altijd pijnlijk boeren en boerenbestuurders zelf extra technische of kostbaar. Door nu al aan te kondigen hoeveel maatregelen te nemen. Ook die beloftes komen mest (fosfaat en nitraat), ammoniak en broeikas- zelden of nooit uit. Het is niet gelukt voldoende gassen een landbouwsector in 2020 mag uitstoten, fabrieken te bouwen om mest te verwerken tot weten boeren waar ze aan toe zijn en kunnen ze hun aantrekkelijke bemestingsproducten die aan het bedrijf inrichten op de beperkingen die gaan komen. buitenland worden verkocht. Het is ook niet gelukt Belangrijk is dan wel ook de wetgeving te maken die de hoeveelheid fosfaat in het veevoer te reduceren. die plafonds vervolgens echt gaat afdwingen. In die 4. Door de beloftes en de gesloten cultuur komen wetgeving moet dan ook de uitwerking tot op het ministerie en politiek te laat in actie waardoor er boerenbedrijf geregeld zijn. Het helpt een boer als hij reparatiewetgeving nodig is. Reparatiewetgeving weet hoeveel varkens, kippen of koeien hij in 2020 die direct ingrijpt op het boerenbedrijf en voor mag houden. En welke maatregelen hij moet nemen boeren extra kosten met zich brengt, bijvoorbeeld om misschien meer dieren te kunnen houden. Of dat luchtfilters, of die beperkingen in de productie nu grond aankopen is, of extra duurzaamheidsmaat- oplegt. Om de invoering minder pijnlijk te maken regelen nemen. Als hij maar weet hoe het voor hem voor boeren, bedisselt de Tweede Kamer uitzon- uitpakt en hij ernaar kan handelen. deringen of een knelgevallenregeling. Tweede Kamer en ministerie definiëren die knelgevallen Als “De Mestmarathon” in mijn ogen één ding laat vervolgens zo ruim, dat het effect van de wet – de zien, dan is het dat er een sterke onafhankelijke over- beperking van de milieuvervuiling – weer nagenoeg heid nodig is om schaarse ruimte – de ruimte om mest teniet wordt gedaan. Het mestprobleem is dan nog te produceren - te verdelen. Een overheid die boven- steeds niet opgelost. dien ook nog vooruit kijkt. Martijn van Dam: go for it! 5. Bovendien is mestwetgeving complex gemaakt. De ambtenaren en politici vanuit Den Haag kunnen Sijas Akkerman niet goed overzien hoe details van mestwetgeving Hoofd Voedsel – Natuur & Milieu uitpakken op de boerderij. De boerenbestuurders en hun experts kunnen dat veel beter. Om de meeste boeren te ontzien worden de details niet of pas veel later uitgewerkt waardoor alsnog veel ruimte overblijft om het milieu te vervuilen. Als, , “De Mestmarathon” in mijn ogen een ding laat zien, dan is het dat er een sterke onafhankelijke overheid nodig is om schaarse ruimte – de ruimte om mest te produceren - te verdelen. Hoe het mestprobleem nu eindelijk eens op te lossen? De vraag is makkelijker gesteld dan beantwoord. De belangrijkste conclusie die ik uit “De Mestmarathon” 4 NAtuur & Milieu | De mestmarathon NAtuur & Milieu | DE MESTMARATHON 5 INHOUD Voorwoord: Het loopt wel degelijk zo’n vaart! 2 Inleiding: 2015 Het jaar van evenwichtsbemesting 6 Tijdlijn Mestmarathon 8 1. De jaren ‘70: onbeperkte groei van de veestapel; kan dat zo maar? 10 2. Begin jaren ‘80: de bodem als mestvat: mestdumpingen leiden tot kentering in beleid 12 3. 1985 -1990: mest op de politieke agenda, tegelijk grootste groei aantal varkens ooit 14 4. 1990 -1995: milieubeleid groeit, maar mestdebat verzandt 16 5. 1995 – 2000: mineralen centraal; en de ramp van de varkenspest 20 6. 2000 – 2005: dierrechten varkens en kippen; meer beleid maar integrale aanpak strandt 24 2000-2015 Ammoniakbeleid in de steigers 26 7. 2005 – 2010: complexiteit neemt toe; en de aansturing door Europa 28 2000-2015 De Europese Kaderrichtlijn Water voor schoon oppervlaktewater 30 8. 2010 – 2013: opnieuw mestverwerking, maar dan anders 32 9. 2013 – 2015: de ontknoping: grondgebonden melkveehouderij op drijfzand gebaseerd 34 10.
Load more

Recommended publications
  • Jaarboek Parlementaire Geschiedenis
    Jaarboek Parlementaire Geschiedenis Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2000 Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2000 Redactie: C.C. van Baaien W. Breedveld J.W.L. Brouwer J.J.M. Ramakers W.P. Secker Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, Nijmegen Sdu Uitgevers, Den Haag Foto omslag: a n i\ D en Haag Vormgeving omslag: Wim Zaat, Moerkapelle Zervverk: Velotekst (B.I.. van Popcring), Den Haag Druk en afwerking: Wilco b.v., Amersfoort Alle rechthebbenden van illustraties hebben wij getracht te achterhalen. Mocht n desondanks menen aanspraak te maken op een vergoeding, dan verzoeken wij u contact op te nemen met de uitgever. © 2000 Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, Nijmegen Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or anv other means without written permission from the publisher. isb n 90 iz 08860 7 ISSN 1566-5054 Inhoud Ten geleide 7 A rtikelen 11 Gerard Visscher, Staatkundige vernieuwing in de twintigste eeuw: vechten tegen de bierkaai? 12 Patrick van Schie, Pijnlijke principes. De liberalen en de grondwetsherziening van 1917 28 Bert van den Braak, Met de tijd meegegaan. Eerste Kamer van bolwerk van de Kroon tot bolwerk van de burgers 44 Peter van der Heiden en Jacco Pekelder, De mythe van de dualistische jaren vijftig 61 J.A. van Kemenade, Een partijloze democratie? 73 Menno de Bruyne, Parlement en monarchie: preuts of present? 83 Peter van der Heiden, ‘Uniek in de wereld, maar wel veel gezeur.’ Vijftig jaar parlementaire bemoeienis met de televisie 96 Egodocument 115 Paid van der Steen, ‘Het aldergrootste gruwlyck quaet.’ Onderwijsminister Cals en zijn mammoetgedicht (1961) 116 Interview s 127 Carla van Baaien en Jan Willem Brouwer, ‘Van levensbelang is het niet voor d66.’ Thom de Graaf over het monarchiedebat 128 Willem Breedveld, Het is mooi geweest met Paars.
    [Show full text]
  • Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2011 Waar Visie Ontbreekt, Komt
    Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2011 Waar visie ontbreekt, komt het volk om Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2011 Waar visie ontbreekt, komt het volk om Redactie: Carla van Baalen Hans Goslinga Alexander van Kessel Johan van Merriënboer Jan Ramakers Jouke Turpijn Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, Nijmegen Boom – Amsterdam Foto omslag: Paul Babeliowsky / Rijksmuseum Amsterdam Vormgeving: Boekhorst Design B.V., Culemborg © 2011 Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, Nijmegen Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestem- ming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher. isbn 978 94 6105 546 0 nur 680 www.uitgeverijboom.nl Inhoud Ten geleide 9 Artikelen Henri Beunders, De terugkeer van de klassenstrijd. De angst van de visieloze burgerij 15 voor ‘de massa’ lijkt op die van rond 1900 Patrick van Schie, Ferm tegenspel aan ‘flauwekul’. De liberale politiek-filosofische 29 inbreng in het Nederlandse parlement: voor individuele vrijheid en evenwichtige volksinvloed Arie Oostlander, Aan Verhaal geen gebrek. Over de noodzaak van een betrouwbaar 41 kompas voor het cda Paul Kalma, Het sociaaldemocratisch program… en hoe het in de verdrukking kwam 53 Erie Tanja, ‘Dragers van beginselen.’ De parlementaire entree van Abraham Kuyper en 67 Ferdinand Domela Nieuwenhuis Koen Vossen, Een Nieuw Groot Verhaal? Over de ideologie van lpf en pvv 77 Hans Goslinga en Marcel ten Hooven, ‘De vraag is of de democratie blijvend is.’ Interview 89 met J.L.
    [Show full text]
  • Het Dierloze Gerecht Pr.6 04-03-2009 17:04 Pagina 1
    Dierloze gerecht 145x215 pr.6:Het dierloze gerecht pr.6 04-03-2009 17:04 Pagina 1 Het dierloze gerecht Dierloze Proefschrift voorblad pr.2:Dierloze Proefschrift voorblad pr.2 04-03-2009 15:44 Het dierloze gerecht Een vegetarische geschiedenis van Nederland Animals to Order A Vegetarian History of the Netherlands (with a summary in English) proefschrift ter verkrijging van de graad van doctor aan de Universiteit Utrecht op gezag van de rector magnificus, prof.dr. J.C. Stoof, ingevolge het besluit van het college voor promoties in het openbaar te verdedigen op woensdag 8 april 2009 des ochtends te 10.30 uur door Ate Dirk Jan Verdonk geboren op 4 januari 1974 te Almelo Dierloze Proefschrift voorblad pr.2:Dierloze Proefschrift voorblad pr.2 04-03-2009 15:44 Promotor: prof.dr. W.W. Mijnhardt Dierloze gerecht 145x215 pr.6:Het dierloze gerecht pr.6 04-03-2009 17:04 Pagina 2 Dierloze gerecht 145x215 pr.6:Het dierloze gerecht pr.6 04-03-2009 17:04 Pagina 3 Het dierloze gerecht Een vegetarische geschiedenis van Nederland Dirk-Jan Verdonk Boom – Amsterdam Dierloze gerecht 145x215 pr.6:Het dierloze gerecht pr.6 04-03-2009 17:04 Pagina 4 © 2009, de auteur Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.
    [Show full text]
  • Personalization of Political Newspaper Coverage: a Longitudinal Study in the Dutch Context Since 1950
    Personalization of political newspaper coverage: a longitudinal study in the Dutch context since 1950 Ellis Aizenberg, Wouter van Atteveldt, Chantal van Son, Franz-Xaver Geiger VU University, Amsterdam This study analyses whether personalization in Dutch political newspaper coverage has increased since 1950. In spite of the assumption that personalization increased over time in The Netherlands, earlier studies on this phenomenon in the Dutch context led to a scattered image. Through automatic and manual content analyses and regression analyses this study shows that personalization did increase in The Netherlands during the last century, the changes toward that increase however, occurred earlier on than expected at first. This study also shows that the focus of reporting on politics is increasingly put on the politician as an individual, the coverage in which these politicians are mentioned however became more substantive and politically relevant. Keywords: Personalization, content analysis, political news coverage, individualization, privatization Introduction When personalization occurs a focus is put on politicians and party leaders as individuals. The context of the news coverage in which they are mentioned becomes more private as their love lives, upbringing, hobbies and characteristics of personal nature seem increasingly thoroughly discussed. An article published in 1984 in the Dutch newspaper De Telegraaf forms a good example here, where a horse race betting event, which is attended by several ministers accompanied by their wives and girlfriends is carefully discussed1. Nowadays personalization is a much-discussed phenomenon in the field of political communication. It can simply be seen as: ‘a process in which the political weight of the individual actor in the political process increases 1 Ererondje (17 juli 1984).
    [Show full text]
  • Decolonising the Caribbean Dutch Policies in a Comparative Perspective
    Gert Oostindie & Amsterdam University Press Gert Oostindie & Inge Klinkers Inge Klinkers Much has been written on the post-war decolonisation in the Caribbean, but rarely from a truly comparative Decolonising perspective, and seldom with serious attention to the former Dutch colonies of Suriname, the Netherlands Antilles and Aruba. The present study bridges both the gaps. In their analysis of Dutch decolonisation policies since the 1940s, the authors discuss not only political processes, but also development aid, the Dutch Caribbean Caribbean exodus to the metropolis and cultural an- tagonisms. A balance is drawn both of the costs and benefits of independence in the Caribbean and of the Decolonising the Caribbean Dutch Policies in a outlines and results of the policies pursued in the non- sovereign Caribbean by France, the Netherlands, the United Kingdom and the United States. Comparative Perspective Gert Oostindie is director of the kitlv/Royal Nether- lands Institute of Southeast Asian and Caribbean Stud- ies and holds a chair in Caribbean Studies at Utrecht University. Inge Klinkers successfully defended her PhD thesis on Caribbean decolonisation policies at Utrecht University and is now an editor for various academic presses. In 2001, Oostindie and Klinkers published the three-volume study, Knellende Koninkrijksbanden. Het Nederlandse dekolonisatiebeleid in de Caraïben, 1940-2000 and the abridged version Het Koninkrijk in de Caraïben, 1940-2000, both with Amsterdam University Press. www.aup.nl Amsterdam University Press Decolonising the Caribbean Decolonising the Caribbean Dutch Policies in a Comparative Perspective Gert Oostindie & Inge Klinkers Amsterdam University Press Cover map: the borders between the various countries in the Guyanas are disputed.The present map does not express the judgement of all countries involved, nor of the authors.
    [Show full text]
  • A Sea of Opportunities
    Master Thesis A Sea of Opportunities The Netherlands, European Integration and the Common Fisheries Policy Jan Ravensbergen Word Count: 14,998 Student number: 3983374 Student address: Orteliusstraat 83-1, 1057 AT, AMSTERDAM MA International Relations in Historical Perspective Humanities Department Supervisor: Dr. Trineke P. Palm 1 Abstract This thesis assesses the explanatory power of liberal intergovernmentalism in the context of Dutch policy towards the Common Fisheries Policy between 1976 and 1983. I construct a historical narrative based on new archival material to argue that commercial interests in resource conservation determined policy preferences of the Netherlands, and the pattern of ‘asymmetrical interdependence’ can account both for the substance of the final agreement, as well as for greater willingness on the part of the Netherlands to compromise. In line with theoretical predictions, the Netherlands attached great value to an agreement. Given the absence of unilateral policy alternatives, the Netherlands has endeavoured to advance an agreement, even to the extent that it offered further concessions on quota allocations and access conditions than was ultimately necessary. However, the history of the CFP has also shown how the institutional environment affects the calculus governments face by limiting unilateral policy alternatives. A convincing explanation must therefore also pay attention to the impact of institutional factors on the pattern of asymmetrical interdependence. 2 3 Preface and acknowledgements The politics of fish does not usually stir immediate excitement among readers of history. It is not love at first fight between the subject and its audience. Fishery politics is perhaps best characterized as an acquired taste. Yet, attentive readers will notice the richness of this topic.
    [Show full text]
  • Den Uyl, Lay-Out
    UvA-DARE (Digital Academic Repository) Joop den Uyl 1919-1987 : dromer en doordouwer Bleich, A. Publication date 2008 Link to publication Citation for published version (APA): Bleich, A. (2008). Joop den Uyl 1919-1987 : dromer en doordouwer. Uitgeverij Balans. General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl) Download date:01 Oct 2021 Den Uyl-revisie 18-01-2008 10:08 Pagina 266 Hoofdstuk 11 Rood met een witte rand Eind 1972 waren er verkiezingen voor deTweede Kamer.Het vijfpartijen- kabinet onder de Antirevolutionaire premier Barend Biesheuvel was ten onder gegaan aan een conflict van liberalen en confessionelen met de partij van de jonge Drees. De ds’70-ministers wilden de bezuinigingen waar ze vóór waren niet zelf voor hun rekening nemen.
    [Show full text]
  • Emotie in De Politiek
    r - - Jaarboek Parlementaire Geschiedenis ^ 2003 Emotie in de politiek / Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2003 Emotie in de politiek Jaarboek Parlementaire Geschiedenis Emotie in de politiek Redactie: C.C. van Baaien W. Breedveld J.W.L. Brouwer P.G.T.W. van Griensven J.J.M. Ramakers W.R Secker Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, Nijmegen Sdu Uitgevers, Den Haag Foto omslag: Roel Rozenburg Vormgeving omslag en binnenwerk: Wim Zaat, Moerkapelle Zetwerk: Wil van Dam, Utrecht Druk en afwerking: A-D Druk BV, Zeist © 2003, Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, Nijmegen Alle rechthebbenden van illustraties hebben wij getracht te achterhalen. Mocht u desondanks menen aanspraak te maken op een vergoeding, dan verzoeken wij u contact op te nemen met de uitgever (www.sdu.nl). Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission from the publisher. isbn 90 12 09 9 6 7 6 issn 15 6 6 -5 0 5 4 Inhoud Ten geleide 7 Artikelen 11 Retnieg Aerts, Emotie in de politiek. Over politieke stijlen in Nederland sinds 1848 12 Rady B. Andeweg en Jacques Thomassen, Tekenen aan de wand? Kamerleden, kiezers en commentatoren over de kwaliteit van de parlementaire democratie in Nederland 26 Carla van Baaien, Cry if I want to? Politici in tranen 36 Ulla Jansz, Hartstocht en opgewondenheid. Kamerdebatten over mensenrechten in de koloniën rond 1850 47 Marij Leenders, ‘Gesol met de rechten van vervolgde mensen.’ Emoties in het asieldebat 1938-1999 57 Carla Hoetink, Als de hamer valt.
    [Show full text]
  • RUG/DNPP/Repository Boeken/De Rogge Staat Er Dun Bij/1. Sterven
    ii Sterven in elkaars armen Nieuwe dingen moeten van onderop komen De campagnebus reed naar het zuiden. Het CDA was onderweg naar Kerkrade, naar de eerste grote partijmanifestatie van de 'hete fase' vlak voor de Tweede-Kamerverkiezingen. Lijsttrekker Elco Brinkman brak tijdens de lunch het brood met bisschop Frans Wiertz van Roer- mond. Die had na monseigneur Gijsen de dialoog teruggebracht in de Limburgse kerk, een man dus bij wie Brinkman zich thuis kon voelen. Ze gaven na afloop geen interviews aan de media. De bus reed verder, vol journalisten maar zonder lijsttrekker. Brinkman bleef enige uren buiten beeld en belde met advocaten en adviseurs. In het partijhoofdkwartier in Den Haag was de CDA-campagneraad druk doende. Kamervoorzitter Deetman en interim-partijvoorzitter Tineke Lodders hadden daar de touwtjes in handen. Zijwilden het be- gin van de campagne luister bijzetten met een verrassing. Het CDA kon wel een opsteker gebruiken. Diezelfde dag, woensdag 13 april 1994, was premier Ruud Lubbers toch in Brussel en hij werd op de valreep bereid gevonden bij zijn terugreis het Wijngrachttheater in Kerkrade aan te doen. Hij zou er de CDA-manifestatie onverwacht opluisteren. In de campagnebus wisten ze van niets. Pas toen Elco Brinkman met zijn entourage in Kerkrade arriveerde, werd hen gemeld wie in aan- tocht was. Perschef Frits Wester wachtte Lubbers op bij de deur van het theater en vroeg hem wat hij die avond ging doen. Lubbers beende hem voorbij: 'Mmm, niks bijzonders. Beetje Elco ondersteunen.' Ook dat hectic ondersteuning kon het CDA in 1994 niet meer helpen. De verkie- zingen van 3 mei van dat jaar werden een scherpe inbreuk in de ont- wikkeling van de christen-democratie.
    [Show full text]
  • Ed Nijpels: Van Snelle Carrièremaker Naar Brokkenmaker, Ruziezoeker En Onbezonnen Schooljongen
    Ed Nijpels: van snelle carrièremaker naar brokkenmaker, ruziezoeker en onbezonnen schooljongen Een frameanalyse van Ed Nijpels in vier Nederlandse kranten Noor de Kort Master Journalistiek en Media (Journalistiek) Faculteit der Geesteswetenschappen Universiteit van Amsterdam 2 maart 2020 Begeleider: Pauline van Romondt Vis Tweede lezer: Eline Huiberts Woordenaantal: 21.205 Inhoudsopgave Journalistiek verslag .............................................................................................................. 4 Inleiding ................................................................................................................................. 6 Theoretisch kader .................................................................................................................. 9 Nieuwsframing ................................................................................................................... 9 Soorten frames .................................................................................................................10 Medialogica en personalisering .........................................................................................12 Context .................................................................................................................................16 De politieke situatie in de jaren 80 ....................................................................................16 De verhouding tussen politiek en media ............................................................................20
    [Show full text]
  • Niemands Land
    Marcel van Dam Niemands land Biografie van een ideaal 2009 debezigebij amsterdam  Bezige van dam niemandsland1enwversie.indd 3 27-10-09 13:40  Voor Milou, Willemien en Mark Kon ik wat woede is maar in zijn deugd begrijpen en er natuur van maken als boom van wortel blad. Chr. J. van Geel  Bezige van dam niemandsland1enwversie.indd 5 27-10-09 13:40  voorwoord De tijdgeest is een spook dat pas beschreven kan worden als de ge- schiedenis zich erover heeft ontfermd. Maar daar kan ik niet op wach- ten. Dit boek probeert het spook te beschrijven terwijl het nog rond- doolt. Mij is iets overkomen wat ik nooit voor mogelijk had gehouden. In de dertien jaar dat ik beroepspoliticus ben geweest, heb ik geleerd dat de context van feiten en omstandigheden bepalend is voor de beteke- nis ervan. Toen ik halverwege de jaren tachtig de politiek verliet en ging werken in de wereld van de media, dacht ik zeer wel in staat te zijn politieke ontwikkelingen te duiden en te waarderen. Dat was ook zo, voor zover het de snapshots betreft die tot de media doordringen. Achteraf moet ik constateren dat het me in die tijd nooit is gelukt de opnamen aaneen te rijgen tot een film. Daardoor heb ik de dramati- sche ontwikkelingen die zich in onze samenleving hebben voltrokken gewoonweg gemist. Soms spannen natuurkrachten samen om de mensheid te verrassen met vreselijke verwoestingen. In 1953 koos bij IJsland een depressie van ongekende omvang positie en stuwde met zeldzame windsnel- heden over een ongebruikelijk grote oppervlakte het water van de Noordzee in zuidoostelijke richting, de trechter in die Groot-Brittan- nië en Nederland in de Noordzee vormen.
    [Show full text]
  • Naar Zeventien Zetels En Terug
    Naar zeventien zetels en terug Politiek dagboek 9 maart 1981 - 5 november 1982 Jan Terlouw bron Jan Terlouw, Naar zeventien zetels en terug. Politiek dagboek 9 maart 1981 - 5 november 1982. Veen, Utrecht / Antwerpen 1983 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/terl002naar01_01/colofon.php © 2007 dbnl / Jan Terlouw 7 Voorwoord Van 9 maart 1981 tot 5 november 1982 heb ik geregeld iets opgeschreven van wat ik op politiek gebied meemaakte. Dat was heel wat. In die periode vielen twee campagnes, twee kabinetscrises, twee formaties en een geslaagde lijmpoging. Ik boekte eenmaal als lijsttrekker een opmerkelijke winst en eenmaal een opmerkelijk verlies. Tussen de bedrijven door was ik minister van Economische Zaken in twee kabinetten, in een tijd waarin de economische situatie slechter was dan ooit sinds de Tweede Wereldoorlog. De aantekeningen moesten haastig worden neergeschreven, soms ver na het middernachtelijk uur. Ik moest een keuze maken uit de veelheid van voorvallen per dag en per week. Het zijn vooral de partijpolitieke confrontaties die ik aan het papier toevertrouwde; over het werk op EZ heb ik naar verhouding minder genoteerd. In het algemeen wordt officieel meegedeeld wat in de ministerraad is besloten. Voor het overige zijn vergaderingen van de ministerraad geheim. Ik heb dan ook de opvattingen van individuele bewindslieden, en zelfs van ministersfracties, voor zover die in de MR tot uitdrukking zijn gekomen, uit mijn aantekeningen weggelaten, tenzij de betrokkenen die standpunten zelf nadrukkelijk naar buiten hebben gebracht. Het meeste van wat zich in de MR heeft voltrokken is, al dan niet verminkt, in diverse bladen verschenen. In Den Haag blijft weinig geheim.
    [Show full text]