Emotie in De Politiek

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Emotie in De Politiek r - - Jaarboek Parlementaire Geschiedenis ^ 2003 Emotie in de politiek / Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2003 Emotie in de politiek Jaarboek Parlementaire Geschiedenis Emotie in de politiek Redactie: C.C. van Baaien W. Breedveld J.W.L. Brouwer P.G.T.W. van Griensven J.J.M. Ramakers W.R Secker Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, Nijmegen Sdu Uitgevers, Den Haag Foto omslag: Roel Rozenburg Vormgeving omslag en binnenwerk: Wim Zaat, Moerkapelle Zetwerk: Wil van Dam, Utrecht Druk en afwerking: A-D Druk BV, Zeist © 2003, Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, Nijmegen Alle rechthebbenden van illustraties hebben wij getracht te achterhalen. Mocht u desondanks menen aanspraak te maken op een vergoeding, dan verzoeken wij u contact op te nemen met de uitgever (www.sdu.nl). Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission from the publisher. isbn 90 12 09 9 6 7 6 issn 15 6 6 -5 0 5 4 Inhoud Ten geleide 7 Artikelen 11 Retnieg Aerts, Emotie in de politiek. Over politieke stijlen in Nederland sinds 1848 12 Rady B. Andeweg en Jacques Thomassen, Tekenen aan de wand? Kamerleden, kiezers en commentatoren over de kwaliteit van de parlementaire democratie in Nederland 26 Carla van Baaien, Cry if I want to? Politici in tranen 36 Ulla Jansz, Hartstocht en opgewondenheid. Kamerdebatten over mensenrechten in de koloniën rond 1850 47 Marij Leenders, ‘Gesol met de rechten van vervolgde mensen.’ Emoties in het asieldebat 1938-1999 57 Carla Hoetink, Als de hamer valt. Het ‘lijkendossier’ en de ontwikkeling van onparlementair taalgebruik 1934-2001 69 Jonn van Zuthem, Liever Turks dan paaps? Politiek-maatschappelijke antihoudingen in verleden en heden 82 Uit de notulen van de ministerraad 95 Rob Visser, Het geheim van de Trêveszaal 96 Peter Bootsma en Pieter Jan Dijkman, Den Uyl wilde niet vallen. De besluitvorming in de ministerraad over de grondpolitiek in maart 1977 102 Egodocumenten 113 Jan Ramakers, ‘Alhoewel ik in staat zou zijn geweest ze persoonlijk dood te trappen...’ Oud-minister Struycken over zijn rol in het gratiebeleid jegens ter dood veroordeelde oorlogsmisdadigers 114 Peter Bootsma en Peter van Griensven, ‘Teleurstelling is mijn opperste emotie.’ Vragen over emotie in de politiek aan A.A.M. van Agt 121 Interview 127 Carla van Baaien en Willem Breedveld, De passie moet terug in de politiek. Interview met Wouter Bos over de periode na Fortuyn 128 Herinneringen/necrologieën 137 Hedy d'Ancona, In memoriam Piet Dankert (1934-2003) 139 5 Eimert van Middelkoop, Partij theoreticus tot eer van God. Bart Verbrugh (1916-2003) 141 Jan Willem Brouwer, De neerbuigende minzaamheid van Joseph Luns. J.M.A.H. Luns (1911-2002) gezien vanuit de Handelingen 145 Gerard Visscher, Huub Franssen, Kamerlid met karakter én kenner van de Kamer 150 Parlementaire kroniek 155 Peter van Griensven, Marij Leenders en Martin Timmermans, Het parlementaire jaar 2002-2003 156 Boekbesprekingen 171 J.Th.J. van den Berg, Een jaar van extremen. Bespreking van de literatuur over het jaar 2002 in de Nederlandse politiek 172 Willem Aantjes, De bolhoed van Kees Sorgdrager 182 Thijs Wöltgens, Haagse tegenstrijdigheden, voor en na Fortuyn 184 Bert van den Braak, Eene mislukte kopie? 187 Gerard Visscher, De Kamer op onderzoek 189 GA.M. Beekelaar, Jan Donner, jurist. Een biografie 191 Ineke Secker, Kleine politieke partijen in het interbellum 192 Marij Leenders, Doofpot, taboe en trauma. Nederlandse oorlogsmisdaden in Indonesië 194 Alexander van Kessel, De politicus als streng en zuinig boekhouder 196 Anne Bos, Unique selling points D66 tijdelijk niet voorradig 198 Peter van der Heiden, Over socialisten en sociaal-democraten 200 Over de auteurs en de redactie 203 6 Ten geleide Het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis is een uitgave van het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, verbonden aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. Het Jaarboek wil in zo breed mogelijke kring belangstelling wekken voor de Nederlandse parlementaire geschiede­ nis. Het probeert dit te bereiken door naast wetenschappelijke ook opiniërende artikelen op te nemen, alsmede boekbesprekingen, een kroniek van het afgelopen parlementaire jaar, egodocumenten en herinneringen aan onlangs overleden prominente politici. Vaak liggen actuele thema’s of gebeurtenissen ten grondslag aan de onderwerpskeuze van de historische artikelen. In het Jaarboek komen niet alleen wetenschappers aan het woord, maar ook jour­ nalisten en (oud-)politici. In alle bijdragen is het Nederlandse parlement in een nabij of ver verleden uitgangspunt van beschouwing; zijn positie en handelen sinds de opkomst van het parlementaire stelsel in 1848 staat steeds centraal. Het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2003 is inmiddels de vijfde aflevering in de reeks. De redactie acht dit een goede gelegenheid om even stil te staan bij het (wellicht subtiele, maar toch wezenlijke) onderscheid tussen een parlementair jaarboek en een jaarboek parlementai­ re geschiedenis. Een parlementair jaarboek concentreert zich in haar ogen exclusief op de gebeurtenissen van het afgelopen parlementaire jaar. De redactie van het Jaarboek Parlemen­ taire Geschiedenis wil echter tegelijk minder en meer. Zij beoogt niet het afgelopen parle­ mentaire jaar uitputtend te behandelen, maar zij wil mede, ook al is het niet uitsluitend, naar aanleiding van gebeurtenissen in dat jaar een aantal artikelen presenteren die voor geïnte­ resseerden in de parlementaire geschiedenis in de breedste zin van belang zouden kunnen zijn. Het thema van het Jaarboek 2003 is ‘Emotie in de politiek’. Hoewel velen van oordeel zijn dat emotie zo veel mogelijk uit het publieke domein in het algemeen en uit het politieke domein in het bijzonder zou moeten worden geweerd, menen anderen dat dit onnodig, ja zelfs onmogelijk is, omdat aan iedere rationele afweging een emotionele vooraf zou gaan.1 Werd in het vorige Jaarboek aandacht besteed aan nieuwkomers in de politiek en de feitelijke gebeurtenissen in het bijzonder emotionele parlementaire jaar 2001-2002, nu is er gelegen­ heid met wat meer afstand te reflecteren op het verschijnsel emotie in de politiek, op het al dan niet voorkomen van het verschijnsel in het verleden, op de vraag of het etaleren van emoties al dan niet werd en wordt geacht in de politieke arena tot de goede mores te beho- 1 Zie met name de veel geciteerde studie van Antonio R. Damasio, üesm rtes’ error. Emotion, rcason and the human braitt (New York 1994). 7 TEN GELEIDE ren, en op de wijze waarop emoties al dan niet in ’s lands vergaderzaal en directe omgeving tot uitdrukking zijn gebracht. Remieg Aerts beschrijft in een overzichtsartikel de ‘conjuncturele ontwikkeling’ van de acceptatie van het verschijnsel emotie in de politiek in de negentiende en twintigste eeuw. Met andere woorden: wat beschouwden verschillende politieke generaties als ‘goede poli­ tiek’? Rudy B. Andeweg en Jacques Thomassen stellen de vraag of het emotionele jaar 2002- 2003 - de opkomst en ondergang van de populistische lp f - te voorspellen was geweest. Hebben Kamerleden, kiezers en commentatoren deze ontwikkeling voorzien? J.Th.J. van den Berg kijkt in een uitvoerig recensieartikel aan de hand van twaalfhoeken over (aspecten van) de Fortuyn-periode terug op deze turbulente jaren en hij poogt een antwoord te vinden op de vraag: revolte of revolutie? En Wouter Bos vertelt, in het inmiddels traditionele interview met een spraakmakend Kamerlid uit het voorbije jaar, hoe moeilijk het is de lessen van For- tuyn in de praktijk te brengen. Ulla Jansz, Carla van Baaien en Marij Leenders onderzoeken ieder momenten in de parle­ mentaire geschiedenis waarop de emotionele barometer incidenteel hoog opliep. Ulla lansz laat aan de hand van de parlementaire debatten over de mensenrechten in de koloniën in het midden van de negentiende eeuw zien dat emotionele argumenten tijdens de Kamerdebat­ ten in theorie als niet ter zake doende werden beschouwd, maar in de praktijk wel degelijk werden geaccepteerd zolang de leden het onderling maar over de te bereiken doelstellingen eens waren. Carla van Baaien analyseert enkele momenten uit de recente parlementaire geschiedenis waarop politici hun tranen niet in bedwang konden houden. Uit de persreacties blijkt dat deze zeer uiteenlopend werden gewaardeerd. Opvallend is de conclusie dat man­ nelijke politici op meer begrip voor hun tranen kunnen rekenen dan vrouwelijke. Marij Leenders laat zien hoe emoties op verschillende manieren in de twintigste-eeuwse parle­ mentaire geschiedenis de debatten over het asielbeleid hebben beïnvloed. Haar conclusie: met name de oppositie, die zich inzet voor een ruimer toelatingsbeleid, benadrukt de men­ selijke kant van de problematiek ten koste van de juridische en economische argumentatie. Carla Hoetink beschrijft de ontwikkeling van de wijze waarop de voorzitter van de Tweede Kamer in de loop der jaren zijn recht heeft gehanteerd om uitspraken van Kamerleden als ontoelaatbaar te kwalificeren en naar het ‘lijkendossier’ te verwijzen. Ook deze bevoegdheid blijkt, net als het onparlementaire taalgebruik zelf, een symptoom van de emotionalisering van de politiek; het werd in de beginjaren vooral gehanteerd tegen non-conformistische Kamerfracties die over de schreef gingen. Wellicht is het tekenend voor de acceptatie van emoties in de politiek dat de
Recommended publications
  • Henriette Roland Horst, Jacques Engels and the Influence of Class
    ‘More freedom’ or ‘more harmony’? Henriette Roland Holst, Jacques Engels and the influence of class and gender on socialists’ sexual attitudes Paper submitted to the seminar on “Labour organizations and sexuality”, Université de Bourgogne, Dijon 5 October 2001 Peter Drucker1 Sheila Rowbotham once wrote, ‘A radical critical history ... requires a continuing movement between conscious criticism and evidence, a living relationship between questions coming from a radical political movement and the discovery of aspects of the past which would have been ignored within the dominant framework.’2 Her words may apply with particular force to the history of labour organizations and sexuality. Historians can find it easier to find criticisms and questions to raise about the past than to sustain the ‘continuing movement’ required to understand the past in its own terms. The temptation is great to compare positions on sexuality taken in labour organizations in the past with positions held by historians in the present. The result can be either an idealization of sex-radical forbears or a condemnation of those whose ideas fell short of twenty-first-century enlightenment — in either case a curiously old-fashioned sort of history, which benefits little from the advances made by social historians outside ‘the dominant framework’, particularly social historians of sexuality, since the 1970s. Analyzing positions on sexuality taken in labour organizations in the past in the light of knowledge that has been accumulating about social and sexual patterns of their specific periods seems likely to be a more fruitful approach. Four different angles of attack seem particularly likely to be useful.
    [Show full text]
  • Affiches 170X220 Pr.1:Affiches 170X220 Pr.1 04-05-2009 09:29 Pagina 28
    Affiches 170x220 pr.1:Affiches 170x220 pr.1 04-05-2009 09:29 Pagina 28 1 29 Affiches 170x220 pr.1:Affiches 170x220 pr.1 04-05-2009 09:29 Pagina 29 1 De première: de Europese verkiezingen van 7 juni 1979 ‘Heb je nog een opa, stuur hem naar Europa.’ Deze in Duitsland gebruikte leus in de aanloop naar de eerste rechtstreekse verkiezingen van het Europees Parlement op 7 juni 1979 geeft aan dat deze verkie- zingen niet echt als dynamisch en uitnodigend werden beschouwd. In Nederland was het weinig anders. Het dagblad Trouw sprak na afloop van de verkiezingen over een uiterst saaie verkiezingscampagne: ‘geen flitsende debatten, geen zinderende spanning over de uitslag’.1 On- danks pogingen van de overheid en de politieke partijen het Neder- landse publiek te informeren over Europa en enthousiast te maken voor de verkiezingen, kwam de campagne nooit daadwerkelijk van de grond. Al in november 1976 was het Nationaal Comité Rechtstreekse Ver- kiezingen Europees Parlement opgericht, onder voorzitterschap van Anne Vondeling (pvda), die tevens voorzitter van de Tweede Kamer was. De achterliggende gedachte was dat de Nederlandse bevolking wel voorstander was van Europese integratie, maar dat de feitelijke kennis te wensen over liet. Het Comité, dat een budget van ongeveer zes miljoen gulden had, wilde de kiezers voorlichten en mobiliseren. Begin 1979 ging de publiciteitscampagne van start; advertenties verschenen in kranten en opiniebladen, er werden Postbus 51-spotjes uitgezonden en affiches verspreid.2 [1] De campagne van het Comité kreeg echter kri- tiek vanwege de eenzijdige, pro-Europese benadering. Volgens de Jonge Socialisten van de pvda zou het Comité geen melding maken van de ver- schillen tussen de deelnemende partijen en ten onrechte de suggestie wekken dat na de verkiezingen de invloed van het Europees Parlement zou toenemen.
    [Show full text]
  • Verloren Vertrouwen
    ANNE BOs Verloren vertrouwen Afgetreden ministers en staatssecretarissen 1967-2002 Boom – Amsterdam Verloren vertrouwen Afgetreden ministers en staatssecretarissen 1967-2002 Proefschrift ter verkrijging van de graad van doctor aan de Radboud Universiteit Nijmegen op gezag van de rector magnificus prof. dr. J.H.J.M. van Krieken, volgens het besluit van het college van decanen in het openbaar te verdedigen op woensdag 28 maart 2018 om 14.30 uur precies door Anne Sarah Bos geboren op 25 februari 1977 te Gouda INHOUD INLEIdINg 13 Vraagstelling en benadering 14 Periodisering en afbakening 20 Bronnen 22 Opbouw 23 dEEL I gEïsOLEERd gERAAkT. AftredEN vanwegE EEN cONfLIcT IN hET kABINET 27 hOOfdsTUk 1 dE val van mINIsTER dE Block, ‘hET mEEsT gEgEsELdE werkpAARd’ VAN hET kABINET-dE JONg (1970) 29 ‘Koop prijsbewust, betaal niet klakkeloos te veel’ 32 ‘Prijzenminister’ De Block op het rooster van de oppositie 34 Ondanks prijsstop een motie van wantrouwen 37 ‘Voelt u zich een zwak minister?’ 41 De kwestie-Verolme: een zinkend scheepsbouwconcern 43 De fusie-motie: De Block ‘zwaar gegriefd’ 45 De Loonwet en de cao-grootmetaal 48 Tot slot. ‘Ik was geen “grote” figuur in de ministerraad’ 53 hOOfdsTUk 2 hET AftredEN van ‘IJzEREN AdRIAAN’ van Es, staatssEcretaris van dEfENsIE (1972) 57 De indeling van de krijgsmacht. Horizontaal of verticaal? 58 Minister De Koster en de commissie-Van Rijckevorsel 59 Van Es stapt op 62 Tot slot. Een rechtlijnige militair tegenover een flexibele zakenman 67 hOOfdsTUk 3 sTAATssEcretaris JAN GlasTRA van LOON EN dE VUILE was Op JUsTITIE (1975) 69 Met Mulder, de ‘ijzeren kanselier’, op Justitie 71 ‘Ik knap de vuile was op van anderen’ 73 Gepolariseerde reacties 79 In vergelijkbare gevallen gelijk behandelen? Vredeling en Glastra van Loon 82 Tot slot.
    [Show full text]
  • Advisory Report 64: Crisis Management Operations in Fragile
    CRISIS MANAGEMENT OPERATIONS IN FRAGILE STATES The Advisory Council on International Affairs is an advisory body for the Dutch THE NEED FOR A COHERENT APPROACH government and parliament. In particular its reports address the policy of the Minister of Foreign Affairs, the Minister of Defence, the Minister for Development Cooperation and the No. 64, March 2009 Minister for European Affairs. The Council will function as un umbrella body with committees responsible for human rights, peace and security, development cooperation and European integration. While retaining expert knowledge in these areas, the aim of the Council is to integrate the provision of advice. Its staff are: Ms W.A. van Aardenne, Ms Dr D.E. Comijs, J.M.D. van Leeuwe, T.D.J. Oostenbrink and Ms A.M.C. Wester. ADVISORY COUNCIL ON INTERNATIONAL AFFAIRS ADVISORY COUNCIL ON INTERNATIONAL AFFAIRS P.O.BOX 20061, 2500 EB THE HAGUE, THE NETHERLANDS ADVIESRAAD INTERNATIONALE VRAAGSTUKKEN TELEPHONE +31(0)70 348 5108/60 60 FAX +31(0)70 348 6256 AIV E-MAIL [email protected] INTERNET WWW.AIV-ADVICE.NL Members of the Advisory Council on International Affairs Chair F. Korthals Altes Vice-chair Professor W.J.M. van Genugten Members Ms S. Borren MA Ms L.Y. Gonçalves-Ho Kang You Dr P.C. Plooij-van Gorsel Professor A. de Ruijter Ms M. Sie Dhian Ho Professor A. van Staden Lieutenant General M.L.M. Urlings (retd.) Ms H.M. Verrijn Stuart Executive Secretary T.D.J. Oostenbrink P.O. Box 20061 2500 EB The Hague The Netherlands Telephone + 31 70 348 5108/6060 Fax + 31 70 348 6256 E-mail [email protected] Internet www.aiv-advice.nl Members of the Joint Committee on Crisis Management Operations Chair Lieutenant General M.L.M.
    [Show full text]
  • Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society
    STUDIES IN THE HISTORY OF KNOWLEDGE Tai, Van der Steen & Van Dongen (eds) Dongen & Van Steen der Van Tai, Edited by Chaokang Tai, Bart van der Steen, and Jeroen van Dongen Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society Ways of Viewing ScienceWays and Society Anton Pannekoek: Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society Studies in the History of Knowledge This book series publishes leading volumes that study the history of knowledge in its cultural context. It aspires to offer accounts that cut across disciplinary and geographical boundaries, while being sensitive to how institutional circumstances and different scales of time shape the making of knowledge. Series Editors Klaas van Berkel, University of Groningen Jeroen van Dongen, University of Amsterdam Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society Edited by Chaokang Tai, Bart van der Steen, and Jeroen van Dongen Amsterdam University Press Cover illustration: (Background) Fisheye lens photo of the Zeiss Planetarium Projector of Artis Amsterdam Royal Zoo in action. (Foreground) Fisheye lens photo of a portrait of Anton Pannekoek displayed in the common room of the Anton Pannekoek Institute for Astronomy. Source: Jeronimo Voss Cover design: Coördesign, Leiden Lay-out: Crius Group, Hulshout isbn 978 94 6298 434 9 e-isbn 978 90 4853 500 2 (pdf) doi 10.5117/9789462984349 nur 686 Creative Commons License CC BY NC ND (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0) The authors / Amsterdam University Press B.V., Amsterdam 2019 Some rights reserved. Without limiting the rights under copyright reserved above, any part of this book may be reproduced, stored in or introduced into a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means (electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise).
    [Show full text]
  • De J Eug Dzon Den Van Wouter
    EXCLUSIEF! DE J EUG DZON DEN VAN WOUTER BOS sefD SOCIALISME & DEMOCRATIE Maandblad uan de Wiardi Beekman Stichting, wetenschappelijk bureau uande Partij uan de Arbeid JAARGANG 61 NUMMER S /6 2004 René Cuperus (eindredacteur) Uitgeverij Boom Paul de Beer Prinsengracht 747-751 Mieke Groen (medeiuerker) 1017 jx Amsterdam Maarten Hajer www.uitgeverijboom.nl Paul Kalma (secretaris) Marijke Linthorst ABONNEMENTEN Margo Trappenburg Bel (0522) 237 555 of mail bde^bde.boom.nl Bart Tromp voor een abonnement of kennismakingsnummer. RE DACTI ERAAD De abonnementsprijs bedraagt €7 1,- Thijs Wöltgens (uoorzitter) per jaar. Instellingen en buitenlandse Broer Akkerboom abonnementen; C130,-. Studenten) Greetje van den Bergh aio/oio of js-abonnement: C42,-. Jet Bussemaker Losse nummers € 8,50. Jacobus Delwaide Een abonnement kan op elk gewenst Edith Hooge moment ingaan. Opzeggen kan tot één maand Frans Leijnse voor het einde van de jaargang. Willem Witteveen Liesbet van Zoonen Administratie Boom Distributiecentrum R EDA CTI EADRES Postbus 400 Wiardi Beekman Stichting 7940 AK Meppel Postbus 1310 telefoon (0522) 237 555 1000 BH Amsterdam telefax (0522)253864 telefoon (020) 551 21 55 telefax (020) 551 22 50 Vormgeuin^ e-mail s&d(Spvda.nl Jaap Swart (lay-out) internet www.wbs.nl René van derVooren (omslag & basisontwerp) De redactie verwelkomt uttgeversverbond bijdragen ter beoordeling. Groep uitgevers voor Kopij graag toezenden vak en wetenschap per e-mail naars&[email protected] © 2004 Uitgeuerij Boom, Amsterdam (als bijlage in Word). ISSN 0037-8135 Niets uit deze uitgaue mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande sdiriftelijke toestemming uan de uitgever. OMSLAGFOTO B I L O E R B E RG FOC U S | HOLLANDSE HOOGTE Oa»7 COLUMN Een leidsman Het is 4 april 2004.
    [Show full text]
  • De Geschiedenis Van Tabaksontmoediging in Nederland
    De geschiedenis van tabaksontmoediging in Nederland Marc Willemsen 1948 2017 Alliantie Nederland Rookvrij! Inleiding Meer dan een halve eeuw tabaksontmoediging De strijd tegen het roken is er een van lange adem. Er zaten meer dan 30 jaar tussen het eerste rapport van de Gezondheidsraad over de gevaren van het roken (1957) en het moment dat parlement en regering de Tabakswet aannamen (1988). Die wet was een compromis tussen economie, ideologie en volksgezondheid, waarbij gezondheid aan het kortste eind trok. Pas in 2002 werd de Tabakswet aangepast en kwam ze volledig in dienst te staan van het beschermen van de volksgezondheid. Dit was de grote verdienste van Minister Els Borst, die daarbij de confrontatie met de tabaksindustrie niet had geschuwd. De laatste jaren lijkt het tabaksontmoedigingsbeleid in een maatschappelijke stroomversnelling gekomen, mede door het idee van een Rookvrije Generatie, een initiatief van KWF Kankerbestrijding, de Hartstichting en het Longfonds. Dit chronologische overzicht plaatst alle gebeurtenissen die een rol hebben gespeeld bij het Nederlandse tabaksontmoedigings­ beleid in een historische en internationale context. De belang­ rijkste acties vanuit de overheid worden geplaatst naast die van maatschappelijke organisaties en van de tabaksindustrie. Doordat ook de belangrijkste mijlpalen in het buitenland zijn opgenomen, kan de lezer zélf ontdekken hoe gebeurtenissen in binnen­ en buitenland zich tot elkaar verhouden. Het uitgebreide noten apparaat biedt mogelijkheden tot verdere exploratie. Colofon Veel plezier op deze ontdekkingsreis! Mogelijk gemaakt door KWF Kankerbestrijding ism Universiteit Maastricht en Alliantie Nederland Rookvrij Amsterdam, 2018 Marc Willemsen STIVORO EN OVERIGE DE NEDERLANDSE JAAR OVERHEID EN POLITIEK ALLIANTIE NEDERLAND ROOKVRIJ GEZONDHEIDSORGANISATIES TABAKSINDUSTRIE EUROPA WERELD 1948 Willem Wassink (Ned.
    [Show full text]
  • Wrakingsgronden
    Afgegeven met ontvangstbevestiging De Wrakingskamer van de rechtbank Oost-Brabant Sector Bestuursrecht, Ecologisch Kennis Centrum B.V. Postbus 90125, ’t Achterom 9a, 5491 XD, Sint-Oedenrode. 5200 MA ’s-Hertogenbosch. Corr. Adres: Hazendansweg 36A, 3520 te Zonhoven (België) Zonhoven: 23 maart 2015 Ons kenmerk: HF/05012015/B Uw zaaknummer: SHE 15/29 WW V35 Betreft: Wraking van rechter mr. L. Soeteman, vanwege het feit dat hij niet onafhankelijk is en zelfs deel uitmaakt van een grote grensoverschrijdende criminele organisatie vanwege het feit dat hij weigert te beslissen op onze bij brief d.d. 10 maart 2015 (ontvangen op 11 maart 2015 om 11.05 uur) toegestuurde nadere stukken met daarin het volgende nadrukkelijke verzoek: Nadere stukken op ons beroepschrift d.d. 5 januari 2015, nader gemotiveerd bij brief d.d. 2 februari 2015, tegen het op 27 november 2014 verzonden besluit d.d. 27 november 2014, kenmerk: 153282174-BB- 001VL.J.Y. van de Raad van Bestuur van het uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (UWV) met het nadrukkelijke verzoek om op grond van de inhoud van deze nadere stukken de behandeling van deze zaak voor onbepaalde tijd op te schorten en pas weer op de agenda te zetten drie maanden na het moment de in opdracht van toezichthouder mevrouw T. Gruben-van den Hoek van de gemeente Sint-Oedenrode door Rob van den Witteboer van Van Kaathoven Logistics B.V. gestolen eigendommen van eigenaar A.M.L van Rooij, zijn echtgenote J.E.M. van Rooij van Nunen, de bedrijven Camping en pensionstal ‘Dommeldal’, Ecologisch Kennis Centrum B.V., Van Rooij Holding B.V., Stichting Administratiekantoor van Rooij Holding B.V.
    [Show full text]
  • De Liberale Opmars
    ANDRÉ VERMEULEN Boom DE LIBERALE OPMARS André Vermeulen DE LIBERALE OPMARS 65 jaar v v d in de Tweede Kamer Boom Amsterdam De uitgever heeft getracht alle rechthebbenden van de illustraties te ach­ terhalen. Mocht u desondanks menen dat uw rechten niet zijn gehonoreerd, dan kunt u contact opnemen met Uitgeverij Boom. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonde­ ringen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part ofthis book may be reproduced in any way whatsoever without the writtetj permission of the publisher. © 2013 André Vermeulen Omslag: Robin Stam Binnenwerk: Zeno isbn 978 90 895 3264 o nur 680 www. uitgeverij boom .nl INHOUD Vooraf 7 Het begin: 1948-1963 9 2 Groei en bloei: 1963-1982 55 3 Trammelant en terugval: 1982-1990 139 4 De gouden jaren: 1990-2002 209 5 Met vallen en opstaan terug naar de top: 2002-2013 De fractievoorzitters 319 Gesproken bronnen 321 Geraadpleegde literatuur 325 Namenregister 327 VOORAF e meeste mensen vinden politiek saai. De geschiedenis van een politieke partij moet dan wel helemaal slaapverwekkend zijn. Wie de politiek een beetje volgt, weet wel beter. Toch zijn veel boeken die politiek als onderwerp hebben inderdaad saai om te lezen. Uitgangspunt bij het boek dat u nu in handen hebt, was om de geschiedenis van de WD-fractie in de Tweede Kamer zodanig op te schrijven, dat het trekjes van een politieke thriller krijgt.
    [Show full text]
  • Ik Ga Op Reis En Ik Neem Mee…
    Democraat het ledenmagazine van de Zomer 2015 politieke vereniging D66 Ik ga op reis en ik neem mee… Fijne p.04 Interview Alexander Pechtold p.18 Een wandeling door... p.33 Sprookje Jan Terlouw zomer! “Politiek is een het Amsterdam van De koning die er manier van leven” Kajsa Ollongren vandoor ging Democraat tekst foto 02 Democraat 03 vooraf Fleur Gräper-van Koolwijk Sebastiaan ter Burg inhoudsopgave stimuleren en te inspireren om mee te doen. In Drenthe zoeken afdelingen elkaar in campag- netijd op om een golf van witte jassen door de provincie te laten gaan. Tijdens de Hackathon in Amersfoort zag ik hoe actieve leden uit heel Ne- derland een zaterdag lang met elkaar werkten aan Interview met nieuwe en slimme digitale toepassingen om nog beter campagne te kunnen voeren en het inter- Alexander ne debat te versterken. Congressen puilen uit en steeds meer leden doen mee, discussiëren mee en 04. genieten mee van het lid zijn van een van de ge- zelligste verenigingen van het land. Democraten, Ook politiek worden we sterker. We zijn nu ver- tegenwoordigd in een kleine 300 gemeenten Afscheid doet altijd een beetje pijn. En afscheid en na de laatste Provinciale Statenverkiezingen nemen van een cadeautje zeker. Na ruim twee jaar wordt maar liefst 90 procent van de Nederlanders neem ik afscheid als partijvoorzitter en via deze vertegenwoordigd door een D66-gedeputeerde. weg wil ik alle leden, alle afdelingen – de hele ver- En ik mag er daar één van zijn. Een mooie, uitda- eniging van harte bedanken voor het enthousi- gende functie met allerlei nieuwe kansen om met asme en de energie die ik in die twee jaar heb mo- het D66-gedachtegoed in de hand Nederland – of gen ontvangen.
    [Show full text]
  • De Rote Armee Fraktion in Het Nederlandse Parlementaire Debat
    “Zoals bekend, zijn dat gewapende overvallers, misdadigers.” Infame Misdrijven: De Rote Armee Fraktion in het Nederlandse parlementaire debat Master Scriptie, History PCNI: Political Debate Niels Holtkamp S0954055 Begeleider: Prof. Dr. H. te Velde Universiteit Leiden 01 juli 2019 [email protected] +31654938262 Kort Rapenburg 6A 2311 GC Leiden 2 1 “Wer mit Ungeheuern kämpft, mag zusehn, dass er nicht dabei zum Ungeheuer wird. Und wenn du lange in einen Abgrund blickst, blickt der Abgrund auch in dich hinein.” - Friedrich Nietzsche, Jenseits von Gut und Böse (1886) 1 Titel naar uitspraak van Marcus Bakker (CPN), Handelingen Tweede Kamer 1973 – 1974, 4 september, 4604. ‘Infame misdrijven’ naar Theo van Schaik (KVP), Handelingen Tweede Kamer 1975 – 1976 12 februari, 2806. Afbeelding voorblad: Ton Schuetz/ANP. De ravage rond een telefooncel in Amsterdam Osdorp, waar bij een arrestatie in 1977 twee RAF leden en drie agenten gewond raakten, door vuurwapens en een handgranaat. 3 Inhoudsopgave “Zoals bekend, zijn dat gewapende overvallers, misdadigers.” .................................... 1 Afkortingen .................................................................................................................... 4 Deel 1 ............................................................................................................................. 5 De Rote Armee Fraktion en het Nederlandse parlementaire debat ................................ 6 Historiografie ............................................................................................................
    [Show full text]
  • Strengths and Weaknesses of the Netherlands Armed Forces a Strategic Survey
    THE ARTS This PDF document was made available from www.rand.org as a public CHILD POLICY service of the RAND Corporation. CIVIL JUSTICE EDUCATION ENERGY AND ENVIRONMENT Jump down to document6 HEALTH AND HEALTH CARE INTERNATIONAL AFFAIRS The RAND Corporation is a nonprofit research NATIONAL SECURITY POPULATION AND AGING organization providing objective analysis and effective PUBLIC SAFETY solutions that address the challenges facing the public SCIENCE AND TECHNOLOGY and private sectors around the world. SUBSTANCE ABUSE TERRORISM AND HOMELAND SECURITY TRANSPORTATION AND INFRASTRUCTURE Support RAND WORKFORCE AND WORKPLACE Browse Books & Publications Make a charitable contribution For More Information Visit RAND at www.rand.org Explore RAND Europe View document details Limited Electronic Distribution Rights This document and trademark(s) contained herein are protected by law as indicated in a notice appearing later in this work. This electronic representation of RAND intellectual property is provided for non-commercial use only. Unauthorized posting of RAND PDFs to a non-RAND Web site is prohibited. RAND PDFs are protected under copyright law. Permission is required from RAND to reproduce, or reuse in another form, any of our research documents for commercial use. For information on reprint and linking permissions, please see RAND Permissions. This product is part of the RAND Corporation technical report series. Reports may include research findings on a specific topic that is limited in scope; present discus- sions of the methodology employed in research; provide literature reviews, survey instruments, modeling exercises, guidelines for practitioners and research profes- sionals, and supporting documentation; or deliver preliminary findings. All RAND reports undergo rigorous peer review to ensure that they meet high standards for re- search quality and objectivity.
    [Show full text]