ISSN 1426-1987 W Numerze: INFORMACYJNY ★ MIESIĘCZNIK Kongres Rodzin SAMORZĄDOWY Wielodzietnych ECHO ★ Nr. 9/76 Telekomunikacja WRZESIEŃ 1998 ★ KLUCZ Wybory

Bgucin Duży - Bydlin - Chechło - Cieślin - Golczowice - Hucisko ★ Jaroszowiec - Klucze - Kolbark - Krzywopłoty - Kwaśniów Dolny 80 lat Szkoły w Kwaśniów Górny - Rodaki - Ryczówek - Zalesie Golczowskie Jaroszowcu

WOJTANA 22 ipsiiriSiffaa IBydUam Mnie nie wolno przechodzić obojętnie wobec ludzkich problemów. Muszęje widzieć, muszę widzieć troski i radości. Cieszy mnie porozumienie i dobra współpraca z rodzicami, młodzieżą i dziećmi. Pokochałem tę parąjię - wszystkich ludzi, a także legionistów pochowanych na bydlińskim cmentarzu. 25 lat pracy kapłańskiej w parafii Bydlin to dość dużo czasu, to moje pierwsze probostwo, zastanawiam się - kiedy to przeszło? czytaj na stronie 3

P. Wójt Małgorzata Węgrzyn podczas otwarcia KONGRESU foto: Halina Ładoń

W lipcowym numerze ECHA KLUCZ podaliśmy ogólne in­ formacje o I KONGRESIE RODZIN WIELODZIETNYCH Diecezji Sosnowieckiej, który odbywał się w dniach od 4-14 sierpnia br. w Jaroszowcu. Postaramy się zaprezentować Czytelnikom EK kilka uwag i refleksji, które pojawiły się w dokumentach KONGRESU i wypowiedziach jego uczest­ ników.

czytaj na stronie 2 .

i spostrzeżenia z rajdu Jerzy Adamuszek zawarł w książce pt. „Kuba to nie tylko Yaradero”, Temat „Kuba”, zdaniem autora, nie stracił nic ze swojej aktualności. Dopiero niedawna wizyta papieża sprawiła, że napięte stosunki między ko­ 14 sierpnia b.r. w Domu Kultury w Kluczach odbyło się spotkanie z pa­ munistyczną Kubą a światem kapitalistycznym uległy rozluźnieniu. Często nem Jerzym Adamuszkiem, podróżnikiem i geografem, obecnie mieszkań­ wiedza przeciętnego człowieka o tym kraju jest znikoma. Opierając się na cem Montrealu. Jego sylwetkę przedstawiliśmy w ostatnim numerze książce Jerzego Adamuszka oraz prezentacji jego slajdów postaramy się „Echa” przy okazji nadania mu tytułu Honorowego Obywatela Gminy przybliżyć Państwu ten kraj widziany „nie z hoteli i autokarów, lecz z bez­ Klucze. Spotkanie było sposobnością do zaprezentowania slajdów z samot­ pośredniego kontaktu ze zwykłymi ludźmi, z wysokości siodełka roweru, nej podróży rowerem pana Jerzego po Kubie w 1994 roku. Swoje wrażenia którym objechał wyspę”.

Pan Jerzy Adamuszek na Spotkaniu w Domu Kultury Papiernik Pan Jerzy Adamuszek - pierwszy odprawej foto: II. Ładoń czytaj na stronie 4. str. 2 ECHO KLUCZ wrzesień 1998

Jacyjesteśmy? np. siedmioro. Dzieci uczą się jedne od Były prelekcje dla rodziców, młodzie­ lodzietne czuły się dumne, bowiem drugich jak tę miłość okazywać w kon­ ży i dzieci o dojrzewaniu i życiu w tylko rodzina wielodzietna jest nor­ Jest uzasadnione odczucie, że rodzi­ kretnej sytuacji. „Wspólny stół, przeka­ okresie przedmałżeńskim i małżeń­ malną rodziną. Sprzeciwiajcie się na wielodzietna z spotyka się niekiedy - zywanie sobie uczuć to jest prawdziwa skim. Mówiono o ojcostwie i macie­ (...) twierdzeniu, że rodziny wielo­

niechęcią, odwróconymi plecami tych, - rodzina” mówiła jedna z uczestniczek rzyństwie. Nie zapomniano o przed­ dzietne są utrzymywane przez in­ którzy powinni być blisko takiej rodzi­ Kongresu. Jej zdaniem dzieci z licznych stawieniu działań Kościoła, państwa i nych podatników, gdyż właśnie dzie­ ny. Często współczesna mentalność spo­ rodzin współżycia międzyludzkiego parlamentu z myślą o polskiej rodzi­ ci z tych rodzin będą niebawem za­ łeczna nie pozwala w pełni zaakcepto­ uczą się od siebie, a gdy dorosną, ła­ nie. pewniały utrzymanie seniorom na­ wać rodziny wielodzietnej, myśląc o niej twiej im nawiązywać kontakty, pomagać Rodzinne refleksje szego społeczeństwa. Uczestnicy „Chcąc ułożyć sobie życie, chcia- Kongresu domagają się od parla­ mentu tworzenia łam oprzeć je na szczęściu w pracy za­ prawa prorodzin­ do samo­ wodowej, sukcesie, jednym czy dwójce nego. Apelują także, aby dzieci (...) Stało się inaczej, stałam się rządów lokalnych w zbliżających się matką i żoną, nie pracuję zawodowo, wyborach wybierać ludzi, którzy bę­

” - wrażliwi na ale jestem szczęśliwa mówi jedna z dą potrzeby rodziny. uczestniczek. „Mamy siedmioro dzie­ Bolesław Huras ci. Każde z nich ma inny charakter, Opracował: ale wszystkie są kochane i potrzebne”

- PS. Podczas trwania mówią małżonkowie z Jaworzna. Kongresu dzieci miały swój program zajęć re­

Podziękowania kreacyjno - sportowych, w którym uczestniczył także Klub TPD Poruszyła mnie wspaniała atmosfe­ „Wesołe podwórko”. ra tego miejsca. Wszyscy prelegenci uświadomili i przypomnieli nam, że i ważni dla - w TPD jesteśmy potrzebni społe­ Dzieci miały swójprogram zajęć rekreacyjno sportowych, których uczestniczył także Klub „ Wesołe Podwórko foto Bolesław Huras czeństwa - powiedziała prezes Stowarzyszenia Rodzin Wielodzietnych w Sosnowcu Maria Krzysztoń. z pewnymi uprzedzeniami. Tymczasem oLkolfcj bo wiedzą co to dobro innym, znaczy nas również a to normalna się rodzina, Zaskoczyła przychylna, jest kochająca drugiego człowieka. 60 ćl nawet wręcz rodzinna atmosfera i sza­ rnT.tgrm w dobra serdeczna atmos­ której panuje Jaki program? cunek ze strony mieszkańców 3. fera. Dlatego trzeba zmienić to myśle­ jUjj/C:h Uczestnicy Kongresu mówili, że to Jaroszowca. nie na postrzeganie tego co jest warto­ rodzinne spotkanie dało im duchową oaslolbifiiyijltii ściowe np. więzy pomiędzy małżonkami Apel emocjonalną siłę i przekonanie, że i dziećmi. MARIAN KOZIEŁ bez szczęśliwej i silnej rodziny nie mo­ Uczestnicy Kongresu skierowali Najważniejszajest do rodzin wielodziet­ że istnieć silne społeczeństwo. wszystkich Kwaśniów Dolny, miłość... w Polsce w Rodziny zapoznały się z teologią ro­ nych specjalny APEL, ul. Poprzeczna 4 W rodzinach, gdzie kocha się dzieci zawartą w Piśmie którym zawarte są między innymi dziny Świętym, po­ tel. 642-62-85 ma słowa: wie­ nie znaczenia czy jest ich dwoje czy znawały prawdę o ludzkiej płciowości. Apelujemy, aby rodziny

ROZBUDOWA TELEKOMUNIKACYJNA KLUCZE Lokalizacja Miejscowości Liczba Stan Obecna I rozbudowa GęstośD II rozbudowa GęstośD Koncentratora w obszarze Ludności istniejący gęstośD lata 98-99 w 1999 r. lata 1999-2000 w 2000 koncentratora System E-10 tel/100 mieszk. system Maxplex system Alcatel r.

Klucze Klucze 7.553 1000 13,3 432 19 600 26,9 Jaroszowiec Bogucin DuDy Golczowice Zalesie Golczowskie

Bydlin Bydlin 3.585 500 14 192 19,3 200 24,9 Cieślin Kolbark Krzywopłoty Kwaśniów Dolny Kwaśniów Górny

Ryczówek Chechło 3.916 500 12,8 192 17,7 300 25,4 Hucisko Rodaki Ryczówek Gmina Klucze razem 2000 13,3 816 18,7 1100 26

Jąk oświadczyli przedstawiciele Telekomunikacji Polskiej S.A. w Sosnowcu na spotkaniu z Zarządem Gminy Klucze, 814 telefonów będzie zakładanych jeszcze w tym roku lub na początku przyszłego, oczywiście w miejscach, gdzie położony jest kabel. Realizacja kolejnych 1000 numerów na terenie gminy Klucze nastąpi najprawdopodobniej w przyszłym roku. W chwili obecnej jest już przygotowana dokumen­ tacja. Program ten opracowany został dla województwa katowickiego, dlatego przedstawiciele Telekomunikacji S.A. nie mogą zapewnić, że plany te zostaną za­ akceptowane przez administrację przyszłego województa małopolskiego. ECHO KLUCZ wrzesień 1998 str. 3

Jwilbfficews^

jpaiip^ilraa IB^oIlaiEi Z księdzem Kanonikiem Romanem Wojtanem rozmawia: Halina Ładoń

43 lata uczyłem religii ( 8 konserwatora, wymieniliśmy wieżę Czy Ksiądz czuje się dobrze

maja br. minęło 43 lata ka­ (kościół ma dwie wieże) - nowe drzewo w tej parafii? płaństwa Księdza Romana), modrzewiowe oraz pokrycie blachą Pokochałem tę parafię. Jestem zżyty bardzo lubię dzieci i mło­ miedzianą. Kaplica budowana była z ludźmi, mam kochaną młodzież, w dzież. Dowodem mojego za­ pod koniec XVI wieku, a rozbudowy­ szkole bydlińskiej jest miła atmosfera, angażowania we współpracę wana w XVII w. W kaplicy tej pod we­ wszędzie czuję się dobrze. Jestem tu z młodzieżą jest Katolickie zwaniem Matki Bożej Pocieszenia z ćwierć wieku. Dwadzieścia pięć rocz­ Stowarzyszenie Młodzieży, piękną figurą gotycką MBP z ników ochrzciłem, a teraz daję im ślu­ które działa w naszej parafii. Dzieciątkiem odprawiam msze św. od by. Im dłużej jestem, tym więź nasza Pragnę dodać, że tylko nie­ maja do września w każdą niedzielę. jest coraz większa. Mam szczerą które parafie mogą poszczy­ Natomiast w pierwszą niedzielę wrze­ wdzięczność parafian - to czuję. cić się tą organizacją. KSM śnia odprawiana tam jest msza św. od­

ma swój statut i struktury, pustowa. Tamten kult MBP - to źreni­ A Księdza hobby? należy do niego kilkanaście ca wokół proboszcza, to miejsce, ten Dużo czytam, prenumeruję bardzo osób, wszystkie posiadają le­ teren w szczególny sposób łączy się z dużo gazet i czasopism, mam sporą bi­ gitymacje, wyjeżdżają na pomnikiem legionistów i ma swoją wy­ bliotekę, jestem rozmiłowany w książ­ szkolenia, obradują. mowę. Od roku 1976 nastąpiła dyna- kach o problematyce współczesnej. Najbliżej taka organizacja mizacja kultu Matki Bożej Ponadto lubię kwiaty i przyrodę. funkcjonuje w Olkuszu. Pocieszenia, wówczas to podczas mszy Proszę powiedzieć jak mijał Spotykamy się co tydzień na św. odpustowej ogłosiłem, że nie jest to Proszę chociaż w kilku sło­ ten czas, co najbardziej Księdza plebanii. Zajmujemy się problematyką tylko „taka kapliczka...” wach opowiedzieć o swojej JU­ fascynowało w tej parafii? liturgiczną, charytatywną i gospodar­ Kaplica wymaga jednak głębokiego BILEUSZOWEJ uroczystości 25 lat to okazja do podziękowań, czą. To mnie właśnie fascynuje. Nie remontu, konieczna jest jakaś pomoc tu w Bydłinie... przede wszystkim Panu Bogu, ale tak­ jest łatwo zorganizować takie struktu­ finansowa z zewnątrz. Skupiliśmy się Była to piękna uroczystość, odbyła że dobrym ludziom z mojej pracowitej ry, trzeba z młodzieżą rozmawiać, z przede wszystkim na gruntownym re­ się 19 lipca br. Główne nabożeństwo o ich ale trzeba też sam a parafii. A fascynowała mnie przez te rodzicami, pomóc moncie kościoła. Wyremontowaliśmy godzinie 12.00 celebrowałem, im finansowo dwadzieścia pięć lat najbardziej praca jeśli gdzieś wyjeżdżają. także budynek parafialny, wszystko kazanie wygłosił ks. Aleksander z dziećmi i młodzieżą. Sam uczyłem 9 Młodzież KSM ma zespół wokalny, są jest pomalowane, odświeżone. Chycki profesor Seminarium lat religii w całej parafii od 0-8 klasy. radośni i serdeczni. Kocham ich za to. Duchownego w Kielcach przy licznym Katecheza była na plebanii, codzien­ Jak dużajest parafia? udziale księży z okolicznych parafii.

Ma dwa - Parafia 1810 dusz. nie było tu 150 dzieci przez 6 godzin. ksiądz kościoły para­ liczy Młodzież KSM śpiewała przy akompa­ Koledzy księża często pytali mnie jak fialny i kaplicę. Czyjest parafia niamencie gitar, a pod koniec Mszy ja to wytrzymuję. Nie było jednak tak w stanie utrzymać te dwa obiek­ Jakie plany ma Ksiądz pro­ św. przedstawiciele poszczególnych bardzo źle. Obecnie katecheza jest w ty w należytym porządku? boszcz na najbliższy okres? stanów - dzieci, młodzież i dorośli skła­ nowej szkole w Bydłinie, a od 1 wrze­ Jest trudno, ale wiele robimy. Nasz W sferze materialnej mam oczywi­ dali mi życzenia. Od młodzieży otrzy­ śnia będzie tu katecheza w klasach od parafialny kościół budowany był od ro­ ście poważne plany, chcę dokończyć małem olejny obraz KAPLICY z dedy­ 0-8 ze wszystkich miejscowości, z któ­ ku 1865, a konsekrowany 25 maja wszystkie remonty, pragnę estetycznie kacją, której fragment zacytuję: rych dzieci uczęszczają do naszej szko­ 1885r. Odnowiliśmy obecnie kościół: zagospodarować wszystkie przylegają­ Dziękujemy Ci za to, ie będąc ły tzn. Kolbarku, Krzywopłot, wymieniliśmy okna, położona jest no­ ce do kościoła i domu parafialnego te­ takimjakimjesteś, nie mówiąc - Cieślina i oczywiście Bydlina. wa polichromia na ołtarzach i chórze. reny, chcę zrobić odpowiedni parking powiedziałeś nam tyle o Bogu. nowoczesne malarstwo na a Ja jestem nieraz trzy razy dziennie Piękne ścia­ przy kościele, ogrodzenie, przede w szkole, jestem ciekaw jak przebiega nach ozdabia nasz kościół, zmienili­ wszystkim chcemy otynkować kościół. Dziękuję za rozmowę. katecheza, ja przecież jestem za nią śmy radiofonizację, wykonaliśmy re­ Wszystkie oczywiście te sprawy oma­ odpowiedzialny. mont kapitalny organów pod kontrolą wiam z Radą Parafialną. Tekst i foto: Halina Ładoń

POŻAR LASU

Na początku sierpnia w czasie kilku upalnych dni zapalił się las obok osie­ dla. Pożar zauważyli pracownicy International Paper S.A. Natychmiastowa akcja pozwoliła ugasić pożar. W czasie akcji oprócz służb ratowniczych i straży przemysłowej, udział brali również pracownicy IP i służba leśna. Na pomoc przyjechał także strażacki wóz bojowy z Olkusza, który użyczył naszym ratownikom wody. Akcja przeprowadzona została bar­ dzo sprawnie. Niestety ratownicy sądzą, że pożar spowodowały dzieci, dlatego zwracają się z apelem do rodziców o uwrażliwienie swych pociech na tego typu niebez­ pieczeństwa.

Pożar lasu obok osiedla XXX - lecia tekst ifoto: (bh) str. 4 ECHO KLUCZ wrzesień 1998

pracy, często docierają tam „okazjami”, stłoczeni na pakach ciężarówek. dnia w ten że Taka KUBA Początek wygląda sposób, ------jest o godzinie 7 rano na drogi wychodzą From the Vatican, January 12. 1998 policjanci i zatrzymują każdy pojazd, w Rowerem ne dla funkcjonowania kraju dolary. są wolne Wówczas kie­ którym miejsca. Dear Mr .Adamuszek, codziennie 130 - 150 km. Będą pić rum, a ci wąsacze po czter­ pokonywał rowca zatrzymanego samochodu zobo­ The Holv Fathcr wishes ne to espress his gratitude for the gift dziestce... nawet co oftbe book itiat you sent to him He sery much appreciates your kind w i z wiem, po przyle­ Ubrany długie spodnie koszulę wiązany jest zabrać pasażerów. sentiments. cieli. Teraz na Kubie dobre długimi rękawami oraz chustkę na gło­ jest ^prze­ His Holiness asks God to sustain you in tbe grace and love of .Jesus Christ and to fili you with His peace. wie czuł bicie”, miejscowa ludność jest żądna się zabezpieczony przed silnym Hawana I also have tbe honor to onsey to you the Apostołic Blessing. dolara. A co kubańskim słońcem w dopiero młode, piękne, Sincerelyyours, Temperatura zbudowana czekoladowe jest podobnie jak pozo­ okresie zimowym wynosiła tam ok. 30 dziewczyny? stałe miasta na Kubie, które zostały za­ stopni C za dnia i około 15 w nocy. łożone mniej więcej w tym samym cza­ Monsignor J.M. Harvey Choć zdarzało że takich Ulice kubańskich miast Assessor się, przy upa­ sie. Cechują się podobną architekturą. łach dla pełne są radzieckich i rumuńskich spotykał puste plaże, gdyż Charakterystycznym elementem jest taka za ciężarówek, które z braku paliwa i czę­ Kubańczyków temperatura jest centralny plac z fontanną i pomnikiem. ści odstawiane na niska i nikt z nich nie są Mi. Jeny Adamuszek zażywał kąpieli. zamiennych, pobo­ Hawana znacznie różni się swym wy­ 2274 Mantha cza. Pan w Ville StUurent. PQ Ale nie nie na dzia­ Jerzy dostrzegł kiedyś upały, wystawienie glądem od innych metropolii na terenie H4M1R3 łanie Matanzas dziesiątki takich pojazdów, słońca, czy wysiłek podczas jazdy obu Ameryk. Na tle niskich budowli wy­ i sakwy. (...) Po paru minutach ukazuje rowerem poczerniałych zniszczonych, stojących były najgorsze. Są ważniejsze różnia się zaledwie jeden wieżowiec. się mną do zmartwienia! - bez kół na pustakach za ogrodzeniem przede plantacja pomarań­ powody pisze Jerzy Nie ma tam centrum z wysokimi biu­ czy, się okiem - ciągnąca jak sięgnąć. Adamuszek nie mam zezwole­ strzeżonego (!) parkingu. żadnego rowcami, czy drapaczami chmur, co jest Można tam też Sad nie jest ogrodzony, bo i przed nia na swobodne kra­ spotkać całą gamę poruszanie się po typowe dla innych dużych miast za­ Fordów, Chevroletów, Buicków, kim. Trudno jest przejść nie nadep­ ju. Rok temu, kiedy przyleciałem z Natomiast dostat­ ple­ chodniej półkuli. pod - Pontiaców... do kilku nąwszy na pomarańczę tyle jeszcze że mieć Podchodzę taksó­ cakiem, powiedziano mi, muszę kiem jest w tym mieście pałaców, mu­ - drzewami. Przez wek stojących na parkingu pisze autor leży pod następne zarezerwowane i wykupione noclegi w zeów i pomników bohaterów. Ale nie re­ - Widząc moje zainteresowanie starym pół godziny cały czas ciągną się sady, hotelach dla obcokrajowców. Nie było montuje się nic! Niszczeją zabytki klasy Chevroletem, kierowca otwiera co dla mnie, mieszkańca strefy klima­ o bilecie na do maszyny mowy pociąg Santiago zapewne międzynarodowej. Gdzie ta nie­ klapę i tłumaczy szybko, czego tam do­ tycznej umiarkowanej, wygląda de Cuba na drugi koniec wyspy bez wy­ Hawana, która w końcu XVII wieku konał. Chce mi objaśnić, że oryginalny zwykle egzotycznie. kupienia tych noclegów. Jeżeli policja została mianowana przez króla jest tylko korpus silnikanioeuropejskie zatrzyma mnie powiedzmy w okolicy 50 Hiszpanii „Kluczem Nowego Świata „staruszki” również. Tu na wyspie, je­ Kubańczycy kilometrów od Hawany czy Varadero, i Przedmurzem Indii Zachodnich”? żeli coś w ogóle idzie na złom, musi to są niezwykle gościnni. Sami niewie­ powiem, że urządziłem sobie jedno­ Gdzie ta Hawana znana z przepięknych być na prawdę złom. le posiadając (w skrajnych przypad­ dniową wycieczkę krajoznawczą i wła­ pałaców, katedr i innych zabytków? Taksówki na Kubie to nie tylko te z kach brak w domu na wsi elektrycz­ śnie wracam do hotelu. Zresztą czyta się końmi mechanicznymi, ale również o ności, zapałek zegarka i wielu innych w gazetach, że z miesiąca na miesiąc sy­ Czyścibut i fryzjer „owsianym napędzie”. Zaprzęgnięte do podstawowych rzeczy), chętnie dzielili tuacja pod względem swobody poprawia to chyba były jedyne legalnie świad­ kolorowo pomalowanych bryczek konie się z panem Jerzym tym co mają. Ryż, Może nikt nie mnie cze­ się. będzie się czone usługi na Kubie. Baza gastrono­ są tańsze niż zwykłe taksówki. Ażeby fasola i ryby to standardowy posiłek piał? Mam zadanie, które sobie wyzna­ miczna jest bardzo dobrze rozwinięta, nie zanieczyszczać ulic, konie mają pod­ wiejski, częstokroć zaprawiany ru­ czyłem: objechać wyspę jako pierwszy, ale tylko w obrębie luksusowych hoteli. wiązane worki pod ogonami. Takich mem pędzonym z trzciny cukrowej w nie zorganizowany turysta zagraniczny, Prawdopodobnie sytuacja jest teraz lep­ końskich taksówek przybywało na domach. Za swoją gościnę gospodarze bez oficjalnego zezwolenia wydanego sza i na przykład kubański chłopiec, Kubie coraz więcej, a przyczyną tego nie chcieli przyjmować pieniędzy, mó­ przez organa państwowe. który cztery lata temu sprzedawał san- był totalny brak paliwa. wiąc z uśmiechem: „tu nie hotel”. dwicze na ulicy, obecnie może to robić Generalnie najwięcej pojazdów na w budce gastronomicznej. Turystyka Kubie pochodzi z bloku wschodniego, Łatwiej lecieć do Varadero O ile w stołówkach można na Kubie wokół du­ ale ostatnio także samo­ było kupić skupiona jest sprowadza się i za na a wykupić dolary pobyt ty­ miast z z i jedynie zupę, sklepy prócz pustych żych komfortowymi miejscami chody Europy Zachodniej Japonii dzień lub dwa w hotelu. Ale to i Fidela Castro „Kuba kubański półek zdjęcia oferowały wykreowanymi przez rząd nie Varadero” i chce się uśmiech o tylko jeśli jej dla i jeszcze sprzedawczyni, tyle obcokrajowców Kubańczyków po­ Transport trzeba o owoców drodze można doświadczyć, pamiętać zwią­ Tam zakwaterowa­ po było najeść siadających dolary. na Kubie jest szalenie uciążliwy. z trudach i się do zanych tym kłopotach. ni w hotelach ma­ syta. luksusowych goście Ludzie masowo jeżdżą na rowerach (ku­ W nagrodę można jednak doczekać i ją zapewnioną kompleksową obsługę bańskich, chińskich i radzieckich) z po­ takich oto słów od Trzcina cukrowa się rodowitej z dala od zorganizowany wypoczynek wodu braku paliwa. Z tego samego po­ Kubanki: To ja, mieszkająca tu od razem aż Fidela wodu autobusów tym sięgająca po hory­ „raju” stworzonego przez kursy ograniczone są urodzenia, nie znam mojego kraju zont. trzech Castro. na Zatrzymuję się przy Wszyscy będą się wylegiwać do minimum. Przeładowane, pękające tak dokładnie, jak ty chcesz poznać. usmarowanych na czarno mężczy­ przepięknych plażach w Varadero, w szwach węgierskie Ikarusy nawet nie znach. Cóż to za diabli! Każdy z nich uznawanym za najwspanialszy kurort zatrzymują się na przystankach, gdyż i Rafał Jaworski trzyma w ręce maczetę i patrzą na wczasowy nie tylko na Kubie, ale i na tak nikt nie ma szansy docisnąć się do mnie z nie zdziwieniem - mniejszym całych wyspach karaibskich „wystaw­ środka. Przystanki autobusowe wyglą­ niż ja na nich. Chłopi ci wypalają po­ kę” kubańskiego komunizmu i miej­ dają jak wielkie zgromadzenia publicz­ zostałości po trzcinie. sce, gdzie turyści zostawiają niezbęd­ ne. Ci, którzy rano muszą dostać się do Po paru kilometrach jazdy asfalto­ wym korytarzem pomiędzy dwiema SAMOTNY RAJD ROWEROWY PO ścianami trzciny zatrzymuję się przy obozie żniwnym. Kilka kombajnów Zatoka Meksykańska KUBIE już jest w akcji, a obok dwóch polo- Cieśnina Florydzka wych przyczepo-kuchni stoją mężczyź­ ni przy dużej pryzmie pomarańczy. Początek! koniec- VARADERO Zapraszają mnie i częstują rozcinany­ HAWANĄ W MATANZAS mi maczetą słodkimi, soczystymi owo­ Ocean Atlantycki cami. Po piątym owocu robię małą przerwę, a brygadzista zachęca: - Jedz do oporu, to tylko sok. Wydaje Thank you so much for your thoughtful gift. We appreciate your kindness and send our best wishes. ci się, że jesteś pełny, a za dziesięć mi­

nut znowu E~ będziesz głodny. pociągiem (...) Na odjezdne jeden ze żniwiarzy ===== „GUANTANAMO ciężarówkami SANT IAGO DE CUBA rowerem wkłada jeszcze parę owoców do mojej ECHO KLUCZ wrzesień 1998 str. 5 Jak to ongiś polowano na Ziemi

- — Kluczewskiej — ...... I ...... —■——— Zdopingowany artykułamipublikowanymi w „Echu Klucz”na tematy łowieckie oraz z okazjiprzypadającego w tym roku 75-lecia Polskiego Związku Łowieckiego, postanowiłem przekazać Czytelnikom zebrane w wywiadach wiadomości na temat, który może zainteresować młodych myśliwych i sympatyków tego wspaniałego hobby,ja­ kimjest myślistwo.

Przed 1939 rokiem na terenach byłego powiatu ności zatrzymywanych tkwiło przekonanie, że jeżeli iMEHIiKEK ~rZygmunt olkuskiego z powodu ubogiej gleby, mieszkańcy jest zwierzyna, to będzie ona dla myśliwego i dla kłu­ Ziemi Kluczewskiej osiągali marne plony ze swych sownika. Powszechnie wiadomo było, że wieś upraw. Miejscowa ludność w zasadzie żyła z pracy w Chechło słynęła z „uzdolnionych majsterkowiczów”, Fabryce Celulozy i Papieru oraz w majątku dwor­ wyrabiających domowym sposobem strzelby. jest członkiem zwyczajnym Polskiego skim Dietlów. Zwierzyna łowna w niewielkich ilo­ Mieszkali tam najsprytniejsi nielegalni pozyskiwacze Związku Łowieckiego i opłacił składkę ściach bytowała na piaszczystych i „cherlawych” la­ dziczyzny Członkowską za rok 1948 w wysokości sach. Zajęcy było mało, natomiast stan kuropatw zł iooo. “ Proceder kłusownictwa przerwał w pewnym sensie określić można jako bardzo dobry. Na rozlewiskach wybuch wojny w 1939 roku. Posterunek Policji Białej Przemszy w rejonie Pustyni Błędowskiej spo­ Państwowej w Kluczach w ostatnich dniach sierpnia tykało się niewielkie ilości kaczek, które bytowały 28.1.m8 r. zebrał broń myśliwską i sportową od jej posiadaczy. też na stawach hodowlanych majątku dworskiego. i.i\ Przcirotlniczący Wojem.Rodp Przed wkroczeniem Niemców, komendant podejmu­ -• Łowlccidej Poza tym na Jałowcowej Górze Golczowskiej toko­ je decyzję o ewakuacji posterunku. Zdeponowana wało na wiosnę parę kogutów cietrzewi, a na broń długa trafia na przechowanie do mieszkania pa­ Bucznej Górze i Glinach spotykały się sarny i lisy, a na Mędrka w Kluczach. Kilka sztuk tej broni prze­ wiosną „ciągnęły” słonki. kazano później do oddziału partyzanckiego „Surowiec”. Natomiast broń wspo­ Polowanie w tym okresie miało zupełnie odmienny charakter i sposób. Polowali mnianych wcześniej myśliwych, Zygmunta Mędrka i Jana Krzykawskiego przetrwa­ oczywiście ci, których było na to stać i ci, którzy urodzili się z „żyłką myśliwską”. ła w ukryciu do 1945 roku. W Kluczach i Osadzie Fabrycznej było tylko dwóch myśliwych polujących legalnie, Po wojnie kontynuowano działalność łowiecką na terenach Ziemi Kluczewskiej. nie licząc synów właścicieli majątku Dietlów - Borysa i Andrzeja, którzy polowali wy­ Pan Zygmunt Mędrek polował z synami na kaczki na stawach dworskich za fabryką łącznie ze swoimi gośćmi w sezonie. Wówczas to raz w tygodniu polowali na kaczki i na rozlewiskach Przemszy na Pustyni Błędowskiej. Wśród myśliwych, którzy mie­ na swoich stawach rybnych, systemem pędzeń z łodzi. Dozorcą na stawach był pan li okazję zapolować na tym terenie na kaczki był też były dowódca 23 Kita. On pędził kaczki płynąc łodzią, a z trzcin „strącone” kaczki podnosił przy­ Konspiracyjnego Olkuskiego P.P.AK „Srebro” - pan Kazimierz Kluczewski., czło­ uczony do tego pies „Boks”. W czasie polowania, poza głośnymi strzałami, rozlegał nek powstałego po 1945 roku Koła Łowieckiego w Olkuszu, w ramach odradzają­ się głos pana Kity: „Boks! Kace, kace!”. Poza właścicielami majątku, polowali pra­ cego się Polskiego Związku Łowieckiego. cownicy Fabryki Celulozy i Papieru - Jan Krzykawski, Kierownik Warsztatów Z inicjatywy nowo powstałej Wojewódzkiej Rady Łowieckiej w Krakowie, powoła­ Mechanicznych i Zygmunt Mędrek - Kierownik Zatrudnienia i Rachuby oraz spo­ no na Łowczego Powiatowego z siedzibą w Olkuszu, szanowanego i doświadczone­ radycznie współwłaściciel fabryki Stanisław Szwarcsztajn. W tym okresie, zgodnie z go myśliwego, pana Stanisława Chodorowskiego, przyjaciela kluczewskich myśli­ obowiązującymi ustawowymi przepisami, nie wymagano przynależności do PZŁ i wych. Koła Łowieckiego, a zezwolenie na posiadanie broni myśliwskiej wydawał Starosta Po 1945 roku polowanie w oparciu o przedwojenne dokumenty podjął tylko Miasta Olkusza. Dzierżawę obwodu łowieckiego, w oparciu o umowę, zawierano z Zygmunt Mędrek. Polował on na kaczki, wyłącznie indywidualnie, mimo zgłoszenia sołtysem wioski. Myśliwi z Klucz - Papierni, panowie Krzykawski i Mędrek do 1938 przynależności do Koła Łowieckiego w Olkuszu Nie lubił zbiorowych polowań, ja­ roku wspólnie dzierżawili pola wsi Kwaśniów Dolny i Górny oraz wsi Golczowice, a kie zaczęto wprowadzać dla członków zrzeszonych w kołach łowieckich. W 1948 ro­ od 1938 roku pola wsi Bogucin Duży i Mały oraz Pomorzany, aż po granice Olkusza. ku Łowczy Powiatowy wydał panu Mędrkowi legitymację członkowską PZŁ. Wiosną Umowę dzierżawną zawierano na okres 7 lat, a niewielka kwota z dzierżawy była tegoż roku Zygmunt Mędrek został wezwany do stawienia się z bronią myśliwską do przeznaczana na potrzeby społeczne wioski, np. szkolę wiejską. Polowania odbywa­ Urzędu Bezpieczeństwa w Olkuszu. Po dwudniowym przetrzymywaniu i przesłu­ ły się indywidualnie, w okresach corocznie ustawowo dozwolonych. Polowano na za­ chaniach, wartościowa dubeltówka wysokiej klasy, została zarekwirowana, a zmal­ jące, na tzw. „deptaka”, na kuropatwy i kaczki. Z uwagi na pracę w fabryce, polo­ tretowanego myśliwego wypuszczono na wolność ze słowami: „Polowałeś przed woj­ wano wyłącznie w niedziele. Podczas jednodniowego polowania pozyskiwano od kil­ ną, ścigałeś biednych chłopów i robotników po polach i lasach, to teraz nie będziesz ku do kilkunastu sztuk zajęcy, a kuropatw strzelano od 20 do 30 sztuk. Kaczki po­ polował”. Do 1952 roku pan Mędrek nie upomniał się o swoją własność, a po tym zyskiwano w znikomych ilościach. okresie synowie nie zdołali odzyskać zabranej prze UB dubeltówki. Jednak w 1995 Na stan zwierzyny łownej w ówczesnym powiecie olkuskim miały również wpływ roku wykupiono od pani Krzykawskiej (wdowie po wspomnianym już myśliwym) nielegalne polowania kłusownicze. Proceder ten zakorzeniony od wielu pokoleń dubeltówkę należącą do jej męża. Była to broń marki „Styer” kal. 16. Została ona wśród ludności tego terenu nieprzerwanie był kontynuowany. Domniemywano, że zalegalizowana i jest użytkowana po dziś dzień przez syna Kazimierza Mędrka. przyczyną tego procederu było zubożenie mieszkańców wiosek, bezrobocie, małe W późniejszych latach (po 1948) nadal polowano nielegalnie. Kłusownicy z dzia­ dochody z rolnictwa w porównaniu z dużymi kosztami uprawiania legalnego polo­ da pradziada, mimo sprzyjających ustaw, dających im możliwość legalnego polowa­ wania. Kłusownicy przeważnie nie przestrzegali okresów ochronnych dla zwierzyny, nia i posiadania broni myśliwskiej, kontynuowali proceder nielegalnego pozyskiwa­ łapali ją we wnyki i sidła, a także kłusowali za pomocą strzelb własnej produkcji. nia zwierzyny. W tej sytuacji, z inicjatywy Łowczego Powiatowego i Zarządów Kół Była jeszcze taka grupa kłusujących, którzy mieli możliwość legalnego polowania, Łowieckich w Olkuszu, Zarząd Wojewódzki PZŁ w Krakowie wystąpił z wnioskiem ale przekornie swą „pasję łowiecką” zaspokajali przy użyciu nielegalnie posiadanej do Wojewódzkiej Rady Łowieckiej o podjęcie uchwały, która zmierzałaby do inten­ broni. W całym powiecie olkuskim wprowadzano różne sposoby walki z tym proce­ sywnych starań o zorganizowanie na terenie największego nasilenia kłusownictwa, derem. Angażowano do tego miejscowych policjantów i prywatnych strażników, któ­ Koła Łowieckiego PZŁ. I tak dopiero w 1964 roku w Chechle powstało Koło rym znani byli miejscowi kłusownicy, lecz trudno im było to udowodnić. Bywały Łowieckie „Antylopa”. Czy pomogło to w ukróceniu kłusownictwa, to już mogą po­ przypadki odbierania broni kłusownikom, lecz bez dalszych konsekwencji, gdyż wiedzieć polujący obecnie młodzi myśliwi z tego Koła. procedura udokumentowania przestępstwa była bardzo skomplikowana. W mental­ Władysław Mędrek

©7©8KiTB ©JJSffi©©8

PODZIĘKOWANIA Udzielam konsultacji i realizuję opracowania z za­ kresu: technologii i aparatury chemicznej, ochro­ dla dyrekcji Szkoły Podstawowej w Kluczach ny środowiska, chemii, dydaktyki i metodyki na­ oraz dyrekcji Gminnego Zespołu Oświaty uczania, psychologii. za bezpłatne udostępnienie basenu w wakacje dla dzieci ze szkół z Klucze całej Gminy ;©J©I©©r: U i,©X©LB ©A ©sm składają Rodzice str. 6 ECHO KLUCZ wrzesień 1998

Do 1918 roku ic Jaroszowcu sskolr nie było. Dzieci zmuszone były chodzić dojednokłasowej szkoły ir Kluczach. Rodzice postanowili wówczas poprosić Zarząd Fabryki Cementu o zorganizowanie szkoły w Jaroszowcu. Zarządfabrykiprzychylnie ustosunkował się do prośby i ofiarował sałę, a także mieszkanie dla nauczyciela. Wyposażył także szkołę w niezbędne meble, pomoce naukowe i opał.

1 września 1918 roku młodzież Jaroszowea kresie sześciu klas, natomiast w roku szkolnym 1953/54 szkoła funkcjono­ wała już jako siedmioklasowa. Zwiększyła się wówczas liczba klas lekcyj­ rozpoczęła naukę we własnej szkole nych i ilość pedagogów. Wszystkie uroczystości szkolne odbywały się w ka­ synie. Komitet Rodzicielski często urządzał tam również zabawy sylwestro­ Na lat Jaroszowea” podstawie książki „100 we i karnawałowe przeznaczając utarg na zakup pomocy naukowych i śnia­ autorstwa Mariana Zygmunta Maryszewskiego dania dla dzieci. Halina Ładoń opracowała: W dniu 2 września 1962 roku w lokalu Gromadzkiej Rady Narodowej w Jaroszowcu odbyło się zebranie, w którym uczestniczyli przedstawiciele Jak wyglądała ta szkoła? Otóż, początkowo sale szkolne mieściły się w róż­ władz powiatowych, wydziału oświaty i miejscowego społeczeństwa. do szkol­ nych budynkach, dlatego Zarząd Fabryki przystosował potrzeb Kierowniczka szkoły pani Helena Stanisławska przedstawiła zebranym po­ W 1921 roku do w Jaroszowcu uczęszczało nych budynek barakowy. szkoły trzebę wybudowania nowej szkoły z uwagi na stale zwiększającą się liczbę 89 dzieci również ze i Zalesia. Fakt ten stał do stacji Rabsztyn się podstawą mieszkańców Jaroszowea spowodowaną między innymi uruchomieniem podniesienia jej rangi do szkoły dwuklasowej, a także mianowania drugie­ dwóch zakładów przemysłowych i powstaniem przy tej okazji osiedla miesz­ go nauczyciela, którym został Józef Suchanek - był on równocześnie dy­ kaniowego. Na tym zebraniu wybrano Społeczny Komitet Budowy Szkoły, rektorem szkoły. W roku 1926 szkołę w Jaroszowcu połączono ze szkołą w zarejestrowano go w GRN, otwarto konto bankowe, na które zakłady pracy Kluczach w jedną czteroklasową szkołą z tym, że dwie klasy (izby szkolne) wpłacały zadeklarowane kwoty. Po wybraniu miejsca i lokalizacji przystą­ w Jaroszowcu i dwie w Kluczach. to szkoła, która były Była już posiadała - - piono do wykopów i budowy szkoły „Pomnika 1000 lecia Państwa pięć oddziałów. W związku z tym niezbędna była trzecia sala. Z pomocą Polskiego”. Szkołę oddano do użytku 3 października 1964r. znów przyszło kierownictwo fabryki dobudowując kolejną salę. Po trzydziestu latach 12 października 1994r. nadano uroczyście szkole W dniach 4 i 5 lutego 1929 roku, na skutek silnych mrozów nauka zo­ imię: ORŁA BIAŁEGO, a miało to miejsce podczas pięknej uroczystości, w stała przerwana. Temperatura na zewnątrz wynosiła -41 stopni, a w po­ obecności dużej rzeszy gości i mieszkańców Jaroszowea w Domu Kultury mieszczeniu -7 stopni. HUTNIK. Szkoła otrzymała także podczas tej uroczystości sztandar. W 1930 roku szkoła otrzymała sztandar ofiarowany przez p. Lone

Mogensenową - żonę Głównego Inżyniera Fabryki Cementu. Przy pomocy zarządu fabryki, a szczególnie dyrektora Wegeliusa urzą­ W roku bieżącymjaroszowiecka szkoła dzono i otwarto świetlicę, wyposażoną w gry, czasopisma i bibliotekę. więc 80 lat. Powstała także drużyna harcerska. W okresie wakacji oprócz obozów har­ liczy cerskich organizowane były w szkole letnie kolonie dla dzieci z Zagłębia. Życzymy z okazji tego JUBILEUSZU Dyrekcji, Ciekawostką z życia szkoły w 1937 roku było zbieranie karmy dla renifera, i Pracownikom wiele który przebywał w krakowskim ogrodzie zoologicznym. W okresie powo­ Pedagogom wszystkim szkoły jennym do roku 1953 w szkole w Jaroszowcu prowadzono nauczanie w za­ satysfakcji ze swej pracy!!!

To WRZESIEŃ W KINIE CO GRAMY? Bię raininmniniiiiin rnnnHHninzmim Minione wakacyjne seanse, to między innymi „BLUES BROTHERS 2000” i „Człowiek w żelaznej W zbiór Domu w sierpniu biblioteczny Kultury Kluczach, masce”. Natomiast we wrześniu będziemy mieli okazję zobaczyć dwa filmy, które krajową premierę

o kilka nowości. nich - powiększył się Spośród rezentujemy miały w lipcu Zabójcza broń 4 oraz Godzilla. dwie, warte polecenia. Miłośników wrażeń mocnych zainteresuje zapewne nowy GodziUa to nowa wersja klasycznego thrillera o japońskim potworze. Podczas prób atomowych na thriller Robina Cooka Zabójcza terapia. 0 medyczny atolu Mururoa w latach pięćdziesiątych zostają napromieniowane jaja żyjących tam gadów. Cztery de­ książka? Para ukończeniu czym opowiada młodych lekarzy po kady później na Pacyfiku pojawia się ogromne zwierzę, atakujące statki japońskich rybaków. studiów w Bostonie, się do Bartlet, mia­ przenosi uroczego Najsławniejszy potwór kina, powraca w fantastycznym widowisku zrealizowanym przez twórców wiel­ steczka, gdzie w nowoczesnym centrum medycznym rozpoczy­ kiego przeboju "Dzień Niepodległości". Amerykanie zadbali o to, aby efekty specjalne realizowane by­ nają ciekawie zapowiadającą się praktykę medyczną. Okazuje ły dzięki najnowocześniejszym technikom komputerowym, przez co na przykład sceny, w których się że czeka ich wiele rozczarowań, a i nie­ jednak, tajemnicze Godzilla pustoszy Nowy Jork, wydają się nie mieć sobie równych. oczekiwane zgony pacjentów nie są dziełem przypadku. Warto dodać, że Robin Cook jest także autorem thrillera W Zabójczej broni 4 kalifornijscy policjanci (Mel Gibson i Danny Glower) prowadzą śledztwo w na nakręcono film sa­ „Epidemia”, podstawie którego pod tym sprawie chińskiego emigranta, który został przyłapany na przemycie kosztownego klejnotu. Ślady pro­ mym tytułem, z udziałem Dustina Hoffmana i Rene Russo. wadzą do azjatyckiej mafii, przygotowującej zbrodniczą akcję na obszarze Stanów Zjednoczonych. młodo”. To motto „Wybrańcy bogów umierają książki - Słynnej już parze Gibson Glower, towarzyszy atrakcyjna Rene Russo. To aktorka znana z ról w ta­ Infelda o Leopolda Wybrańcy bogów, książki życiu - kich filmach, jak Na linii ognia z Clintem Eastwoodem, Dorwać Małego komedia z Johnem Galois, w XIX Ewarysta geniusza matematycznego, żyjącego - Travoltą, Epidemia z Dustinem Hoffmanem i Okup znów z Melem Gibsonem. wieku we Francji. Galois mając 16 lat opracował nowożytną Mel Gibson, odtwórca głównej roli kojarzony jest często z filmami akcji (Mad Max, Zabójcza broń, teorię równań algebraicznych. Zginął w tajemniczych oko­ Przyjaciele). Tymczasem zagrał on w kilku filmach z zupełnie innego gatunku, na przykład w licznościach podczas pojedynku o kobietę, mając niespełna 21 Hamlecie, wyreżyserowanym przez Franka Zefirellego. Jak powiedział: „Mam dość tego że nazywają lab najbardziej seksownym facetem świata. Wołałbym, żeby dla odmiany zaczęto uważać mnie za dobrego aktora”. Franco Zefirelli pomyślał o Gibsonie jako Hamlecie, kiedy zobaczył pierwszą część "Zabójczej Biblioteka, jak powiedziała prowadząca ją pani Ela Szatan, broni". Przesądziła scena, w której Riggs wkłada sobie do lufę pistoletu, ale waha się z naciśnięciem jest licznie odwiedzana. W takim razie na pewno warto „uho­ spustu: „Od razu skojarzyło mi się to z hamletowskim być albo nie być” - mówi reżyser Hamleta. norować” swoich czytelników i powiększyć jej zbiór o dalszych Przebojowa seria filmów „Zabójcza broń” rozpoczęła się w 1987 roku. Para niekonwencjonal­ kilka, czy może kilkanaście książek. nych policjantów o nietypowych metodach pracy i dużym poczuciu humoru z pewnością i tym razem przyciągnie kinomanów. OPRACOWAŁ (NA PODSTAWIE MIESIĘCZNIKA FILM) przygotował: Rafał Jaworski RAFAŁ JAWORSKI ECHO KLUCZ wrzesień 1998 str. 7

Pożegnanie nąjlepssych

W lipcowym numerze ECHA KLUCZ wspomnieliśmy, że w gronie tegorocznych absolwentów naszego Zespołu Szkół Zawodowych była także 28 - osobowa klasa dziewcząt z Liceum Zawodowego o specjalności: operator procesów w przemyśle chemicznym. Wychowawcą klasy była pani profesor Bożena Krok. Jak pamiętamy, była to najlepsza klasa w szkole. Może dlate­ go zdecydowaliśmy się przypomnieć przynajmniej nazwiska uczennic z terenu naszej gminy, a są to: Joanna Adamuszek, Marta Baran, Aleksandra Godzik, Beata Grzywińska, Anna Habrzyk, Agnieszka Hyla, Marta Miłowicka, Anna Nocoń, Ewelina Pandel, Marta Świder, Wioletta Woźniczko i Zuzanna Zukrowska oraz z miejscowości okolicznych: Agnieszka Czapla i Anna Hofler (Skałbania) i Anna Pabijan z Załęża. Życzymy wszystkim absolwentkom z tej klasy powodzenia w życiu osobistym i rodzinnym oraz sukcesów w dalszym kształceniu tekst i foto: Bolesław Huras Na pielgrzymim szlaku

nocowali w Kluczach, a pozostałe grupy (Orawa, Bachledówka i Nowy Targ) w Chechle i Kwaśniowie. Najwięcej było jed­ nak pielgrzymów z rejonu Krakowa, którzy odpoczywali w piękny, pogodny dzień w le- sie obok stadionu sportowego w Kluczach. Ostatnią grupę, maszerującą w deszczu wi­ Pielgrzymki z Krakowa opuszczają Klucze działem 27 sierpnia br. Do Częstochowy do­ Pierwsze piesze pielgrzymki do Częstochowy zawitały do tarli prawdopodobnie w niedzielę 30 sierp­ Klucz już w lipcu, a największa z nich (około 800 osób) nia. przywędrowała z Wadowic. Później było kilka mniejszych, a Pielgrzymi w kluczewskim parku i pod koniec lipca dotarli do nas Górale. Pielgrzymi z Rabki odpoczywają tekst foto: Bolesław Huras Lipcowy wyrąb

Do Częstochowy wędrowali też pielgrzymi z deka­ stycznym. Przewodnikiem naszej grupy był jaroszo- natu Jaroszowiec w ramach PIELGRZYMKI SO­ wiecki wikariusz Ksiądz Tomasz Folga, a przy wej­ SNOWIECKIEJ. Po Mszy św. odprawionej w ściu do Częstochowskiego SANKTUARIUM i do

Olkuszu, nasz dekanat na pielgrzymi szlak wyruszył Kaplicy CUDOWNEGO OBRAZU - specyficznym na­ jako pierwszy. Grupa jaroszowiecka przygotowała też strojowym, dyskretnym śpiewem i muzyką kierował w Trzebniowie (dwa dni marszu przed Częstochową) kleryk Paweł Pielka. Był też Brat Marek wieczorny apel, który w opinii duchownych, był wy­ Miszczyński. jątkowo wzruszający i na wysokim poziomie arty- Piesza pielgrzymka przybyła do Częstochowy 13

sierpnia około godziny 15.00 . Witała ich między in­ nymi 52 osobowa grupa pielgrzymów z Klucz, W kluczewskim lesie są piękne alejki spacerowe. Kiedy by­ Jaroszowca, Bogucina Dużego, Chechła i łem tu w lipcu, spotkałem pracowników leśnych, którzy Kwaśniowa, którzy przyjechali tu autokarem. Grupa „ściągali” z głębi lasu długie dorodne sosny. Mogło to dzi­ ta przyłączyła się na Alei Henryka Sienkiewicza do wić, bo przecież takie prace leśników kojarzymy na ogół z pieszych pątników i już wspólnie przeżywała dalsze okresem zimy. Leśniczy Stanisław Kiełkowicz poinformował etapy, aż do Kaplicy Cudownego Obrazu. że to w nas, są praktykowane leśnictwie, planowane wycinki Z tego co nam wiadomo, zarówno piesi jak i autoka­ starych, potężnych drzew, które zakończyły swój okres opła­ rowi pielgrzymi głęboko przeżyli przebytą drogę i bardzo zaatakowane calnego przyrostu masy, często już obecność w Jasnogórskim Sanktuarium. Wszyscy różne a do­ przez „choroby”, jednocześnie ograniczające czekają prawdopodobnie na kolejną pielgrzymkę, i dla pływ promieni słonecznych „przestrzeni życiowej” już za 10 miesięcy. drzew niskich. tekst i foto: Bolesław Huras tekst i foto: Bolesław Huras Pielgrzymi na Alei Henryka Sienkiewicza

WIEŻE TRIANGULACYJNE I NIEZWYKŁE ŹRÓDŁA

Co wiesz o górach naszego regionu? Ryczówka tereny leśne, na których wybudowano baraki dla dzieci z ko­ „Swiniuszka” (487 m n.p .m .) to wzniesienie, które często „zmienia­ lonii letnich z Zawiercia. ło” swe położenie geograficzne. Za czasów administracji gminy Atrakcją dla przyjeżdżających tutaj turystów było wypływające spod Ogrodzieniec góra ta znajdowała się po stronie południowej, a od ad­ Świniuszki źródło. Jest tak do dnia dzisiejszego, po wodę ludzie przy­ stronie W latach 1924 - 1925 ministracją gminy Klucze, po północnej. jeżdżają tu z odległych stron. Pijąc tę wodę już po kilku minutach od­ na Swiniuszce i między Rodakami, a Chechłem zbudowano wieże trian­ czuwa się głód. Dawniej na Wielkanoc wypijano ją na deser po obiedzie. one do celów również do gulacyjne. Służyły geodezyjnych, jak przeka­ Obfite wody źródła przed laty uformowały się w sporą rzekę, która we­ alfabetem Morse’a - w reflektorami, zywania sygnałów świetlnych nocy spół z innymi spływała do stawu państwa Kucińskich i poruszała koło a w dzień za pomocą lusterek. Starsi ludzie nazywali wieże „wyźryńca- młyńskie. Legenda głosi, że na rzece tej między Rodakami i mi”, a młodzi mówili na nie „obserwator” albo „patrolka”. Wieże speł­ Ryczówkiem „mamony” kijankami prały bieliznę, a piersi miały tak du­ niały swe funkcje do roku 1934. Potem na skutek działań atmosferycz­ że, że aby nie przeszkadzały im w pracy, zarzucały je sobie na ramiona. nych uległy zniszczeniu. Być może ktoś jeszcze pamięta leśne jeziorko między Rodakami a Następną wieżę na Swiniuszce wybudowano w 1935 roku, a w 1956 nie­ Ryczówkiem? Teren ten nazywano „moczydłami”. Jeziorko obfitowało znani wandale podcinają słupy wieży i wkrótce wieża znika z wierz­ w ryby różnego gatunku. Po komasacji gruntów w Ryczówku, właściciel chołka góry. Obecnie wieże triangulacyjne nie mają takiego znaczenia tego jeziorka pan Szymon Kazek, jeziorko zasypał i obecnie miejsce to jak wówczas. Doceniając piękno tego terenu, położenie i klimat Świniuszki, ówczesne władze Zawiercia wydzierżawiły od mieszkańców używane jest jako łąka. Julian Kaszuba str. 8 ECHO KLUCZ wrzesień 1998

OBWIESZCZENIE OBWIESZCZENIE

W SPRAWIE PODZIALE POWIATU OLKUSKIEGO Rozporządzenie NA OKRĘGI WYRORCZE ORAZ USTALENIA LICZBY RADNYCH Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji WYBIERANYCH W KAŻDYM OKRĘGU WYBORCZYM. z dnia 21 sierpnia 1998 r.

Na podstawie art. 211 ust. 1 ust. 1 pkt 1 i 6 ustawy z dnia 16.07.1998 r. - w sprawie podziału powiatów i województw na okręgi wyborcze oraz ustalenia Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz. U. liczby radnych wybieranych w każdym okręgu wyborczym.

Nr 95, poz. 602) w związku z art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 22.06.1990 r. o tere­ nowych organach rządowej administracji ogólnej (Dz. U. Nr 21, poz. 123 z Na podstawie art. 211 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. - Ordynacja późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz. U. Nr 95, z dnia 21.08 .1998 r. W sprawie podziału powiatów i województw na okręgi wy­ poz. 602) zarządza się, co następuje: borcze oraz ustalenia liczby radnych wybieranych w każdym okręgu wyborczym fi 1. Dokonuje się podziału powiatów i województw na okręgi wyborcze oraz

(Dz. U. Nr 109, poz. 688) Wojewoda Katowicki podaje do wiadomości wybor­ ustala się liczbę radnych wybieranych w każdym okręgu wyborczym, które ców informację o okręgach wyborczych do Rady Powiatu Olkuskiego i liczbie określa załącznik do rozporządzenia. wybieranych radnych w okręgach wyborczych w wyborach zarządzonych na fi 2. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. dzień 11 października 1998 r. oraz wyznaczonej siedzibie Powiatowej Komisji Minister Wyborczej. Spraw Wewnętrznych i Administracji NUMER GRANICE OKRĘGU WYBORCZEGO LICZBA !-/ Janusz Tomaszewski OKRĘGU RADNYCH Załącznik do Rozporządzenia 1. miasto BUKOWNO 4 Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji 2. miasto SŁAWKÓW 3 z dnia 21 sierpnia 1998 r. 3. gmina BOLESŁAW 3 (wyciąg) 4. gmina KLUCZE 5 5. gmina OLKUSZ 1: zachodnia część miasta od ul. 9 WYKAZ OKRĘGÓW WYBORCZYCH i Sikorka, Rabsztyńskiej Kościuszki do torów kolejo­ WOJEWÓDZTWO MAŁOPOLSKIE wych linii Katowice - Sędziszów i wzdłuż ul. Kocjana, Okręgi do sejmiku województwa Kolejową oraz fragmentem ul. Dworskiej i dalej na za­ chód od ul. Bierna, ul. Kochanowskiego do drogi Numer Granice okręgu Liczba

Olkusz-Chrzanów oraz sołectwa: okręgu radnych BOGUCIN MAŁY, RABSZTYN (CZARNY LAS), ŻURADA wyborczego okręgu 1. Kraków m.w. dzielnice: I, IV, V, VI, VII, VIII, X, XI, XII 6. gmina OLKUSZ 2: wschodnia część miasta wzdłuż gra­ 10 Kraków m.w. dzielnice:!!, III, IX, XIII, XIV, XV, XVI, XVII, XVIII nicy jak wyżej z ul. Bierna oraz sołectwa: OSIEK, WI- Tarnów m.w., powiaty: tarnowski, dąbrowski TERADÓW, BRACIEJÓWKA, GORENICE, KOGU­ Nowy Sącz m.w., powiaty: nowosądecki, gorlicki TEK, KOSMOLÓW (ZADOLE KOSMOLOWSKIE), powiaty: bocheński, brzeski, wielicki, proszowicki NIESUŁOWICE, OLEWIN, PAZUREK, PODLESIE powiaty: nowotarski, tatrzański, limanowski RABSZTYŃSKIE, SIENICZNO, TROKS, WIŚLICZKA, powiaty: myślenicki, suski, wadowicki 61ZAWADA, ZEDERMAN, ZIMNODÓŁ powiaty: krakowski, miechowski olkuski 7. gmina TRZYCIĄŻ 3 powiaty: oświęcimski, chrzanowski,

8. gmina WOLBROM 8

Siedziba Powiatowej Komisji Wyborczej mieści się w budynku Siedziba Wojewódzkiej Komisji Wyborczej w Krakowie: Urzędu Miejskiego w Olkuszu, przy Rynek 1. budynek Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, ul. Basztowa teł. 61-60-124. Wojewoda Katowicki 22, pok. 124, Marek Kępski

INFORMACJA Skład Komisji Wyborczej Wójta Gminy Klucze

z dnia 17 sierpnia 1998 r. w KLECZACH

Działając na podstawie art. 94 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wy­ borcza do rad gmin, powiatów i sejmików wojewódzkich /Dz. U. Nr 95, poz.

602/ podaję do wiadomości publicznej podział na okręgi wyborcze, ich granice

i numery oraz liczbę wybieranych radnych w każdym okręgu, który został do­ 1. - konany przez Zarząd Gminy Klucze uchwałą Nr 43/98 z dnia 17.08 .1998 r. w Gajewski Mieczysław przewodniczący wyborach do rad gmin zarządzonych na dzień 11 października 1998 roku. 2. Trząska Eurałia z-ca L.p . Numer Granice okręgu wyborczego Liczba radnych wy­ przewodniczącego okręgu bieranych w okręgu

wyborczego wyborczym 3. Ledzińska Rena - członek 1. 1. Klucze wieś 4 2. 2. Klucze ul. XXX-lecia PRL, Klucze Osada 4

- 3. 3. Chechło 3 4. Kościelniak Zdzisław członek

4. 4. Rodaki 1 5. 5. Ryczówek 2 5. Gumula Jan - członek 6. 6. Kwaśniów Dolny, Kwaśniów Górny, Hucisko 2 7. 7. Jaroszowiec, Bogucin Duży 3

8. 8. Golczowice, Zalesie Golczowskie 1 6. Czerwiński Paweł - członek 9. 9. Kolbark 1 10. 10. Bydlin, Cieślin 2 7. Grzegorczyk Rafał - członek 11. Ił. Krzywopłoty 1

Siedziba Gminnej Komisji Wyborczej w Kluczach mieści się w Urzędzie Gminy w Kluczach pokój Nr 105, teł. 6 428 439, 6 428 508. ECHO KLUCZ wrzesień 1998 str. 9

Wędrówki po nHHin gminie

Dobrze ale może Kukurydza Jest , być lepiej

Ten łan dorodnej kukurydzy spotkałem pod koniec sierpnia w Kwaśniowie Coraz częściej dostrzega się dowody, że nasza gmina pięknieje, a widocznym Górnym przy ulicy Polnej. Stwierdziłem, że przy tej ulicy (jak przystało na jej i bardzo miłym dla oka potwierdzeniem tego są ładne posesje i tereny ogólno­ nazwę) zabudowane posesje przeplatają się z różnego rodzaju poletkami. dostępne. W Kluczach coraz bardziej atrakcyjne stają się główne ulice i tzw. DOŁKI, tereny wokół szkoły i przedszkola, posesja przy poczcie, a teraz powoli zaczyna pięknieć posesja przy policji. Ładnieją place i klomby na terenie osiedla XXX- lecia. Ludzie cieszą się, że wypiękniał teren obok osiedlowego przystanku au­ tobusowego. Kolejny raz trzeba wyrazić uznanie dla mieszkańców Osady Fabrycznej nie wyłączając oczywiście Hotelu Rodzinnego, gdzie urządzono kolorowy ogród kwiatowy, przy którym są też elementy bardzo użytkowe, ułatwiające wypoczy­ nek. W Jaroszoweu bezkonkurencyjna jest posesja szkolna, ale warto też spojrzeć na plac przedszkolny i dwie dzielnice domków wielorodzinnych. W Bydlinie obok pięknej szkoły pięknieje też teren. Bocznych uliczek nie od­ wiedziliśmy, ale przy tej głównej ulicy ludzie systematycznie porządkują pose­ sje. W Krzywopłotach, szczególnie w nowo zabudowanych okolicach jest na­ prawdę ładnie, właściciele dbają o gustowne otoczenie swoich pięknych domów Papiernicy mieszkalnych. Kwaśniów Dolny i Górny - ma także „oazy” piękna i tereny zagospodaro­ Prawdopodobnie w Chechle mieszka najwięcej byłych emerytowanych papier­ wane na miarę możliwości. Ogólnie jest czysto. ników, których spotykam szczególnie w centrum miejscowości, na tutejszym Rodaki i Chechlo zdają się współzawodniczyć. Można w tych wioskach spo­ rondzie. tkać wiele posesji, przy których warto się zatrzymać i popatrzeć. Niedawno miałem przyjemność rozmawiać z I liniarzem, maszynistą i pra­ O Ryczówku - pisaliśmy w poprzednim numerze ECHA KLUCZ cownikiem warsztatu mechanicznego. Wspominając o tych trzech papierni­ Szkoda, że nie byliśmy w Golczowicach, Cieślinie, Kolbarku, Bogucinie, kach, pomyślałem sobie, że warto zorganizować pewnego rodzaju zjazd, lub Zalesiu Golczowskim i Hucisku. Postaramy się dotrzeć tam w najbliższym cza­ bardziej uroczyste spotkanie w DK PAPIERNIK. Część artystyczną może za­ sie. pewnić kapela JASIE i orkiestra dęta, które także mają papierniczy rodowód. Może to być dobra okazja do wspomnień o minionej zawodowej przygodzie i Jest jedna sprawa, która bardzo martwi i wydaje nam świadectwo - to dewasto­ podzielenia się aktualnymi radościami. wane wiaty przystankowe i kilogramy słonecznikowych łusek. Apelujemy do

Też papiernik - Bolesław Huras młodzieży o odrobinę rozsądku oraz o osobistą kulturę. tekst ifoto: (bh)

INWESTYCJE I REMONTY BIEŻĄCE W SZKOŁACH I PRZEDSZKOLACH

W roku 1998 w budOecie Oświaty na inwestycje i remonty przeznaczono kwotę -1.149,100 Środki te przeznaczono na następujące zadania :

L.p. Nazwa placówki Zadania Kwota.

1. Szkota Podstawowa Bydlin Modernizacja starej szkoły na przedszkole . Budowa odwodnienia . Zabezpieczenie 480.000,- skarpy.Wykonanie parkingu i dojazdów. Wykonanie oświetlenia wewn. i zewn 2. Szkota Podstawowa Chechło Wymiana instalacji elektrycznej. Remont dachu. Malowanie pomieszczeń szkolnych. 110.000,- Remont kanalizacji 3. Przedszkole Chechto Remont instalacji elektrycznej. Ocieplenie stropu 7.700,- 4. Szkota Podstawowa Jaroszowiec Modernizacja kotłowni CO na gazową. Remont dachu na całym obiekcie. Remont sa­ 120.000,- li gimnastycznej - przełożenie parkietu wraz z jego pomalowaniem Malowanie sali gim­ nastycznej i niektórych pomieszczeń. 5. Przedszkole Jaroszowiec Modernizacja kotłowni CO na gazową. Malowanie pomieszczeń 45.600,- 6. Basen Kąpielowy Jaroszowiec Wykonanie odgromienia. Wykonanie nowego zasilania elektrycznego ze Szklomaszu” 20.000,-

7. Szkota Podstawowa Klucze Remont dachu. Remont wymiennika na basenie. Malowanie niektórych pomieszczeń. 50.000,- 8. Szkota Podstawowa Kwaśniów Adaptacja projektu technicznego budynku szkoły. 50.000,- 9. Przedszkole Kwaśniów Malowanie pomieszczeń. 800,- 10. Szkota Podstawowa Rodaki Dokończenie remontu szkoły. Docieplenie budynku. 120.000,- 11. Szkota Podstawowa Ryczówek Dokończenie remontu szkoły. Docieplenie budynku. Wykonanie podjazdu. 145.000,-

OGÓŁEM 1.149.100,- str. 10 ECHO KLUCZ wrzesień 1998

x gminnego wakacyjnego festynu rekreacyjni sportowego w Bydlinie w dniu 9.08.98 Organizator : LZS Legion Bydlin, COKSTiR Klucze Przy współpracy Gminnego Ośrodka zawody sportowe organizowane w poszcze­ Kultury Sportu Turystyki i Rekreacji, gólnych miejscowościach. W festynie wzięło udział 272 zawod­ Kolarstwo - slalom rowerowy w 19 ze wsi 1-2. Tomsia Jarosław 13 s Ośrodka Pomocy Społecznej, Zespołu Pod koniec sierpnia udało nam się zorga­ ników, tym kobiet, Cieśłin, Golczowice Hucisko, 13 s Oświaty, Polskiego Stowarzyszenia Osób nizować wycieczkę do ZOO i Wesołego Gajewski Roger Jaroszowiec, Kolbark, Kwaśniów, Kalarus Wojciech 14s Upośledzonych Umysłowo (Koło w Miasteczka w Chorzowie. Szczere uśmie­ Krzywopłoty, Zalesie, Bydlin, w 5 4-7 . Baran Oskar 15s udało na buziakach dzieci iż mi­ Kluczach) się zorganizować wspa­ chy świadczyły, dyscyplinach sportowych i 15 konku­ Osowski Krzysztof niałą akcję letnią dla wszystkich chętnych mo zbliżającego się końca wakacji było we­ rencjach. Osowski Karol dzieci w gminie, a przede wszystkim dla soło i niktjeszcze nie myślał o szkole. Cała Wdowik Michał : tych dzieci, które nigdzie nie wyjechały w wakacyjna impreza zakończyła się wielkim Wyniki Koszykówka - rzuty osobiste okresie wakacyjnym. Działo się wiele...! pożegnalnym biwakiem na Kobylicy w któ­ Lekkoatletyka do kosza (25 zawodników) W całej wakacyjnej zabawie wzięło udział rym wzięło udział 253 dzieci (o tej impre­ Rzut oszczepem (16 zawodników) 1. Koziocki Tomasz 4/5 ok. 250 dzieci z terenu W zie w całej gminy. szerzej piszemy osobnym artykule). Mężczyźni 2. Olesiak Marcin 4/5 każdej miejscowości odbywały się codzien­ Na biwaku były pokazy straży pożarnej i 1. Straszak Michał 32.00 m 3. Mól Grzegorz 3/5

- 4. Swida Adam 3/5 nie zajęcia rekreacyjno sportowe od godz. służby zdrowia, udzielanie fachowych po- 2. Baran Marian 31.02

9 - 14 pod okiem opiekunów. 3. Rydzyk Łukasz 28.90 5. Szymczyk Marcin 3/5 4. Sokół Jerzy 27.91 6. Pacia Marcin 3/5 Podczas wesołych zabaw, wy­ 5. Szatan Mirosław 26.80 cieczek i można gier było 6. Swierczek Marek 26.62 Kometka przekąsić „małe co nieco”. Kobiety Chłopcy ( 16 zawodników) Dzieci chodziły na wycieczki 1. Mrówka Justyna 20.60 1. Mól Jarosław piesze, zwiedzały i podziwiały 2. Wdowik Agata 15.40 2. Baran Paweł 3. Marcin piękne okolice naszej gminy Szymczyk Pchniecie kula (20 zawodników) 4. Kowal Przemysław słuchając ciekawych opowia­ 1. Kamionka Arkadiusz 11.60 m Dziewczęta ( 8 zawodniczek) dań P. Edwarda o Krawczyka 2. Baran Marian 11.46 1. Kulawik Kinga historii naszych ziem. 3. Mól Andrzej 11.42 2. Rydzyk Sylwia Odbywały się ogniska przy 4. Straszak Michał 11.20 3. Kaziród Karolina wspólnych śpiewach i piecze­ 5, Przewłoka Piotr 11.10 4. Baran Agnieszka 6. Baran Dariusz 11.01 niu kiełbasek. Kiedy była Piłka nożna brzydka pogoda, to nawet wtedy nie opusz­ rad o pierwszej pomocy w warunkach po- Skok w dal (16 zawodników) Zonglerka piłka ( 15 zawodników) zawsze coś cie­ czały wszystkich humory, lowych, rozpalaniu ogniska, rozbijaniu 1. Sojka Grzegorz 4.50 Sojka Grzegorz 208 podbić kawego działo się w świetlicach. W czasie namiotu. Był smaczny żurek z kiełbasą, 2. Wdowik Radosław 4.42 Baran Paweł 27 wakacji dzieci z Klucz były z wizytą u za­ pokazy programów artystycznych, zawody 3. Pacia Marcin 4.28 Mól Andrzej 18 4. Baran Dariusz 4.15 Marcin 11 przyjaźnionych dzieci z Sławkowa, które sportowe w sumie emocjonująca, zdrowa Szymczyk 5. Mól Robert 3.91 zaprosił nas na doroczny festyn i wybory rywalizacja między poszczególnymi druży­ - 6. Baran Paweł 3.75 Rzuty karne (3 strzały 27 zawodników) „stroju lata” Dzieci wróciły ze Sławkowa z nami. Całość zakończyła się wspólnym 1-2. Kulawik Eugeniusz 13/15 i oraz i Podczas wa­ dyplomami nagrodami nowymi ogniskiem śpiewaniem. tych Bieg 400 m (11-15 lat, 7 zawodników) Mól Andrzej 13/15 przyjaźniami. kacji było wiele radości i zabawy, a że na­ 1. Baran Paweł 3. Mól Robert 12/15

Jedną z wielu atrakcji tego łata były rów­ leżały one do udanych, świadczą zadowo­ 2. Kowal Przemysław 4-5 . Mól Jarosław 10/15 3. Ogórek Damian Straszak Kazimierz 10/15 nież wyjazdy do stadniny koni w lone dzieciaki, które już nie mogą docze­ 4. Nocoń Grzegorz 6-10. Szymczyk Marcin 9/15 Krzywopłotach i nauka jazdy na koniach. kać się następnych. Mimo, że większość z Baran Paweł 9/15 W dzieci na pewno utkwią rów­ nich nie z domu to i pamięci nigdzie wyjeżdżało Bieg 200 m (7-10 lat, 11 zawodników) Kaziród Antoni 9/15 nież wycieczki rowerowe do Ogrodzieńca i tak miało wypoczynek pełen przygód i 1. Kalarus Wojciech Wdowik Dariusz 9/15 Czernej, zabawy na basenie i oczywiście niespodzianek. Wszystko to udało się 2. Gajewski Roger Nocoń Grzegorz 9/15 dzięki bardzo wielu oso­ 3-4 Osowski Karol Osowski Krzysztof Turniej Drużyn 6-osobowych - start 7 bom mocno zaangażowa­ 5. Baran Joanna drużyn, system pucharowy sercem i w tę nych duszą 6. Tomsia Jarosław i akcję oczywiście Bydlin - Kolbark/ Cieślin 0:1 Zarządowi Gminy, który Zawody dzieci do lat 7 Krzywopłoty - Golczowice 2:1 patronował całą akcje, Bieg 50 m Kwaśniów - Cieślin 4: 1. Kulawik Karina Kolbark/ Cieślin 4:0 za co serdecznie dzięku­ -Krzywopłoty 2. Mól Piotr Kwaśniów - Oldboy’e Bydlin 0:0 (3:1 ję w imieniu wszystkich 3. Wdowik Krzysztof karne) dzieci. 4. Mędrek Adrian

5. Dudzic Mateusz finał : Kolbark /Cieślin- Kwaśniów Opracowala: 1:0 Rzut tenisowa o : Agnieszka Ścigaj. piłka 3 miejsce Oldboyfe -Krzywopłoty 1. Kulawik Karina 23.20 m 1:0 2. Mól Piotr 20 Klasyfikacja 3. Barczyk Marcin 18.70 Kolbark/ Cieślin 4. Wdowik Michał 16.40 Kwaśniów 5. Wdowik Krzysztof 14.90 Oldboyie Bydlin Mędrek Adrian 13.05 Krzywopłoty

Skok w dal Sędziami zawodów byli : Wdowik 1. Gajewski Roger 3.36 m Agata, Straszak Michał, Straszak 2. Osowski Karol 3.10 Kazimierz, Kaziród Józefa i Antoni, 3. Osowski Krzysztof 2.85 Swierczek Marek, Osowski 4. Kalarus Wojciech 2.82 Waldemar. 5. Tomsia Jarosław 2.80 Nad całością czuwał Eugeniusz 6. Mól Piotr 2.70 Kulawik ECHO KLUCZ wrzesień 1998 str. H

SPRAWOZDANIE Rowerem, przez Alpy z odbytego w dniu 21.08.98 3 TYSIĄCE KILOMETRÓWROWEREM, gminnego festynu rekreacyjno - sportowego TRASA WIODĄCA PRZEZ ALPY, 28 DNIJAZDY! dzieci i młodzieży Taki sposób na spędzenie wakacji wybrał mieszkaniec Klucz Marcin Błaszczyk, który na wyprawę wybrał się wraz z kolegą z Bukowna, Adrianem Spułą. 26 dni ciągłejjaz­ KOBYLICA '98 dy, 2 dnipostoju - w Wiedniu i Heiligenglut. Marcin ma 19 lat ijest uczniem Technikum Elektrycznego w ZSP w Kluczach. Organizatorzy’: To niejestjegopierwsza rowerowa wyprawa. Wcześniej objechał Bieszczady i Tatry, a w roku brał udział w do Ośrodek Pomocy Społecznej w Kinezach ubiegłym rowerowejpielgrzymce Paryża. Gminny Ośrodek Kultury, Sportu, Turystyki i Rekreacji w Kluczach E.K.: Przejechaliście prawie całą południo­ wą Europę. Gdzie, twoim zdaniem, turysty­ się 21.08.98 na W fe­ Festyn odbył Kobylicy, przy pięknej słonecznej pogodzie. ka rowerowa jest najbardziej rozwinięta?

- W- '■■' stynie uczestniczyła młodzież, dzieci i wychowawcy łącznie 253 osoby zorga­ M.B.: W Austrii! Tam jest raj dla rowerów. nizowane w 7 drużynach reprezentujących miejscowości i instytucje : Dobrym przykładem jest trasa wytyczona

- dla od • Kolbark - Świetlica GOKSTiR 35 osób wyłącznie rowerów, prowadząca Wiednia aż do Linz, wzdłuż To - - Dunaju. jest • Bydlin Świetlica OPS i GOKSTiR 41 osób 300 kilometrów. Rowerzysta w tym kraju

- • Kwaśniów - Szkoła Podstawowa 41 osób jest bardzo uprzywilejowany.

- • Rodaki, Ryczówek Świetlica OPS i GOKSTiR - 28 osób

- • Chechło - Świetlica OPS 17 osób E.K.: A które kraje nie są tak "przyjazne" tu­ na rowerach? - • Klucze - Świetlica OPS 45 osób rystom M.B.: Chorwacja, pod tym względem, że •Jaroszowiec- Świetlica OPS i GOKSTiR - 46 osób drogi są koszmarne. Wszędzie dziury, strasz­ 253 osoby na jakość. We Włoszech z kolei panuje na drogach totalna samowolka. Rowerzysta Była to impreza podsumowująca dwumiesięczną działalność na rzecz dzieci po­ tam się nie liczy. Mój kolega został nawet ze­ do rowu - pchnięty przez podmuch zostających w swoich miejscach zamieszkania Wakacje ’98. przejeż­ dżającej ciężarówki. Na Węgrzech mieliśmy Organizatorzy przygotowali wiele atrakcyjnych konkursów, konkurencji spor­ też przykrą niespodziankę. Musieliśmy Romantyczny zamek Ludwika liawarskieso towo - i rekreacyjnych spotkań. zmienić planowaną trasę. Tylko raz nam się Neuschwans tein Imprezę otworzył o godz. 10“ sekretarz UG Stanisław Lachor. to zdarzyło. Było to po drodze do Budapesztu. Okazało się, że wszystkie główne drogi nie to dla i Następnie kolejno odbywały się : (a były autostrady) są zamknięte rowerzystów, traktorzystów konnych po­ i od Balatonu do ze — jazdów, dlatego ominęliśmy Budapeszt kierowaliśmy się już granicy konkurs rozbijania namiotów Słowacją. — spotkanie z kpt pożarnictwa E. Rogalem i pokaz wodny z samochodu OSP w Bydłinie — konkurs rozpalania ogniska E.K.: Czy takie wakacje to duży wydatek? — spotkanie z lekarzem K. Barczykiem M.B.: Jeszcze przed wyruszeniem w trasę poniosłem koszty związane z przygotowaniem

— roweru. Czekało nas 3 kilo­ konkurs udzielania pierwszej pomocy technicznym Wymieniłem pewne części. przecież tysiące metrów i to nie Ze zabrali­ — - poza granicami kraju, więc lepiej żeby było kłopotów. sobą zawody rekreacyjno sportowe ( slalom z piłką i strzał do bramki, bieg para­ śmy zapasowe dętki, szprychy, łatki, komplet kluczy, i tego typu drobiazgi. Poza tym mi z zawiązaną jedną nogą, bieg w workach, żonglerka piłką, rzut piłeczką te­ zakupiłem sakwy rowerowe.. A koszt samej wyprawy to tylko 400 zł na osobę, czyli wy­ do strzał do zbieranie nisową kosza, skakanka, piłką pustej bramki, obręczy padało po 100 złotych na tydzień. Sypialiśmy w namiocie. Praktycznie aż do Wiednia oraz na zakończenie konkursowa prezentacja programów artystycznych po­ mieliśmy jeszcze swoją żywność, różne gotowe produkty, które zabraliśmy z Polski. Po drodze w Czechach chleb i coś do w szczególnych drużyn i pieczenie ziemniaków). kupowaliśmy jedynie picia. Kiedy byliśmy już gó­ rach, wodę można było pić wprost ze strumyków. Często wodę braliśmy od ludzi spo­ tkanych po drodze. Pewnego razu w jakiejś austriackiej wsi poprosiliśmy o wodę ko­ W konkurencjach grupowych zwyciężyli: biety, takie babcie, które stały przy drodze. Spotkała nas miła niespodzianka, bo prócz — namiotów: Kolbark i rozbijanie Bydlin exequo wody przyniosły nam po butelce zimnego piwa, a było wtedy bardzo gorąco . — rozpalanie ogniska: Rodaki/ Ryczówek z — E.K.: Wrażenia, które pierwsza pomoc: Kolbark i Rodaki/ Ryczówek exequo szczególnie zapamiętałeś waszej wyprawy? M.B.: akurat z - w au­

— Zjeżdżaliśmy Edelweisspitze najwyższa przełęcz Alpach program artystyczny: Klucze striackich (2571 m n.p.m.). Usłyszeliśmy trzask. „Spoko, szprycha” - powie­ — bieg parami: Kolbark dział Adrian. To już chyba czwarta szprycha mu poszła, więc specjalnie nas to

— zbieranie obręczy: Bydlin nie zdziwiło. Zamierzałem zjechać na dół i na niego poczekać. Po jakichś 20 sekundach usłyszałem huk. Tym razem to przy moim rowerze rozerwało dętkę i Adrian mnie na rowerze, „No to na ciebie W konkurencjach indywidualnych zwyciężyli : oponę. Kiedy mijał powiedział: ja czekał”. Potem razem z rowerem zwiózł mnie na dół Niemiec, • - będę którego po­ słałom z piłką I m. Ogórek Sebastian Chechło znaliśmy na parkingu. Pomógł nam, mimo, że jechał w zupełnie inną stronę. • bieg w workach I m. Piłka Wojciech - Kolbark Kupiłem oponę u jakiegoś Austriaka, ponieważ w żadnym pobliskim sklepie • żonglerka piłką I m. Woźniak Paweł - Jaroszowiec nie można było dostać takiej opony i pojechaliśmy dalej. Pamiętamjeszcze nie­

• rzut do kosza I m. Bębnowski Dawid - Chechło samowitą burzę. Było to w Słowenii za miastem o nazwie Nove Mesto tuż przy z i zaraz • - Nove Mesto nad­ skakanka I m. Syguła Bernadeta Rodaki granicy Chorwacją. Przejechaliśmy potem zaczęły czarne śniadanie na i za­ - ciągać chmury. Szybko zjedliśmy jakimś przystanku • strzał do bramki I m. Bębnowski Dawid Chechło częliśmy uciekać przed nadchodzącą burzą. Długo nie uciekaliśmy bo chmu­ ry płynęły bardzo szybko. Dopadlo nas w lesie, ale dzięki Bogu znaleźliśmy ma­ konkursowa Komisja , po podsumowaniu wyników wszystkich konkurencji łe schronienie tzn. taki mały daszek, a pośrodku drewniana ściana. ustaliła kolejność miejsc i tak : Położyliśmy rowery i zaczęło się. Momentalnie zrobiło się ciemno jak w nocy, a i - 11.00, wiać wiatr wielkości I miejsce drużyna Rodak/ Ryczówka 62 pkt. była godz. zaczął straszny zaczęło sypać gradem śliwek. Jakoś przeżyliśmy, ale takiej burzy jeszcze nie widziałem, coś okrop­ II miejsce drużyna z Klucz - 57 pkt. nego. Przeczekaliśmy tak pod tym daszkiem półtorej godziny, potem przeje­ III z Kołbarku - 55 miejsce drużyna pkt. chaliśmy li 1/2 km na najbliższy przestanek, żeby się osuszyć i dalej w drogę. IV miejsce drużyna z Kwaśniowa - 54 pkt. TRASA WYPRAWY ROWEROWEJ A L P Y ’ 9 8 V miejsce drużyna z Chechła - 52 pkt.

VI miejsce drużyna z Bydlina - 50 pkt. Polska Czechy Austria Niemcy Włochy Słowenia Węgry Słowacja 294km 261km 968km 193 km 373 km 291 km 199 Km 328 km VII miejsce drużyna z Jaroszowca - 48 pkt. I - Wiedeń - 478 km rzeczowe dla swoich Bukowno, (Morawy),

Wszystkie drużyny otrzymały nagrody instytucji. Wszyscy - - II Wiedeń, (wzdtuLI Dunaju), Linz 203 km uczestnicy otrzymali : dyplomy za udział w festynie oraz długopisy. III - Linz, (j. Attersee), Salzburg -152 km

- - Organizatorzy przygotowali uczestnikom 3 posiłki (słodką bułkę, żurek z kieł­ IV Salzburg, (Gamisch-Partenkirchen), Fiissen 306 km V - Fiissen, przełęcz pod Groglockner (3707 m.n.p .m.) - 328 km

oraz dzieciom - - basą, pieczone ziemniaki) napoje chłodzące. Wszystkim zapew­ VI GroBglockner, (Dolomity, Cortina d’ Apezzo), Wenecja 274 km niono przywóz i odwóz do miejsca zamieszkania. Finansowo bardzo udaną im­ VII - Wenecja, (wzdłuD wybrzeDa Adriatyku), Seżana -193 km VIII - Seżana, (przez Słowenię),Volrażdin - 248 km Ośrodek za co w imieniu prezę zabezpieczył Pomocy Społecznej, wszystkich IX - Volrażdin, (j. Balaton - Węgry), Topolćany - 387 km uczestników bardzo serdecznie dziękujemy. X - Topolćany, Bukowno, Klucze - 344 km opracował: Andrzej Gliszczyński ciąg dalszy na str. 12 str. 12 ECHO KLUCZ wrzesień 1998 TTwpystłycBsmai ©imfimai oprueou als Rujal Jaworski Rozwinąć skrzydła Paragliding w Pólsce zaczął rozwijać się gdzieś na początku lat dziewięćdzie­ wzgórza, z którego można siątych, a od dwóch lat wzgórze Czubatka w Kluczach zapełnia się skrzydłami by wznieść się w powietrze? szybujących paralotni. Posiadając paralotnie wy­ W czasie weekendu zjeżdżają tutaj entuzjaści tego sportu ze Śląska, Zagłębia starczy zamocować na ple­ i Krakowa. Stałymi bywalcami Czubatki są lotniarze z Zawiercia, zaś w cach niewielki silnik ze śmi­ Dąbrowie Górniczej znajduje się szkoła latania. W okolicy Klucz nie ma wiele głem. Istnieje także możli­ miejsc, w których można uprawiać lotniarstwo, są to na przykład wzgórza pod wość latania przy pomocy Olsztynem kolo Częstochowy, czy Cisowa koło Smolenia. wyciągarki holowniczej.

Czubatka to idealne miejsce do nauki latania i treningu - twierdzi pan Można wówczas wzbić się Zbigniew Sierka, jedyny paralotniarz w Kluczach, który tym sportem intere­ nawet na wysokość 700 me­ suje się już od 10-ciu lat. Przy dobrych warunkach atmosferycznych - wiatrpo­ trów. Jednak prawdziwe re­ łudniowy lub południowo-zachodni, nie za silny, ok. 6 m/s - można tu poszybo­ kordy w wysokości latania to

" wać lotem ślizgowym, czyli łagodnym "zejściem w dół oraz tzw. lotem żaglo­ 2 i pół do 3 tysięcy metrów wym, polegającym najak najdłuższym utrzymywaniu się nad stokiem, przy wy­ nad ziemią! korzystaniu prądów powietrza. Istnieje jeszcze sposób latania, polegający na Lotniarstwo to dosyć kosztowny sport. Samo skrzydło (paralotnia zbudo­ unoszeniu się dzięki wana jest wyłącznie z tkaniny, w odróżnieniu od lotni, która ma konstruk­ ciepłym, wznoszącym cję szkieletową) kosztuje około 3 500 złotych. Do tego uprząż, kask, odpo­ prądom powietrza. Jest wiednie buty (usztywniające kostkę, co zabezpiecza przed zwichnięciem) to to tzw. lot termiczny. razem daje jakieś 4 000 złotych. Oczywiście używane paralotnie są tańsze. U7 Kluczach nikomu to Powierzchnie skrzydeł dopasowuje się indywidualnie do masy ciała pilota. się jeszcze nie udało, Początkujący łatają na paralotniach szkolnych. Zaawansowani dysponują

ale w Olkuszu jeden z szybszym, ale przez to bardziej "wymagającym" sprzętem - mówi pan

lotniarzy wzbił się tym Zbigniew - Tutaj liczy się doświadczenie i umiejętności techniczne. sposobem na wysokość Niebezpiecznejest zjawisko podwinięcia skrzydeł, wówczas paralotnia może 500 metrów, było to na zmienić nagle kierunek lotu. Pomorskiej Górze - opo­ Zanim rozpocznie się praktyczną naukę latania, trzeba zapoznać się z teorią, wiada pan Zbyszek. podstawami meteorologii, budową skrzydeł itp. Należy poznać technikę lotu, Co zrobić, gdy w po­ zasady sterowania. Potem najważniejsze jest stawianie skrzydła, odbicie i szy­ bliżu nie ma żadnego bujemy!

Dokończenie ze str. 11

Rowerem prses Alpy

E.K.: Czy w przyszłym roku również planujesz spędzić wakacje na rowerze? M.B.: Tak, ale chciałbym je spędzić w Polsce i zrobić sobie taką trasę: zacząć od Krakowa, jechać na Przemyśl, na Lublin, potem Mazury, a później na Gdańsk. To są tereny, na których nigdy nie byłem na rowerze i słabiej je znam, bo po­ łudniową Polskę znam już na pamięć.

Ale i tak góry, to dla mnie miejsce, w które będę wracał, niezależnie od tego, który to już raz. To jest duża satysfakcja, kiedy się wspinam czy wjeżdżam ro­ werem nawet na jakąś przełęcz, która ma choćby tysiąc metrów. Jestem strasz­ nie spocony, ale wyjeżdżam i podziwiam widoki, jakie rozciągają się przede mną. Pamiętam zadowolenie, zachwyt, a nie ból mięśni i wysiłek, który w to włożyłem. ROZMA WIAŁ: RAFAŁ JA WORSKI

FOTO: ADRIAN SPUŁA

ECHO KLUCZ Informacyjny Miesięcznik Samorządowy Wydawca: Rada Gminy Klucze Redakcja: ul. Partyzantów 1, 32-310 Klucze, tel. (035) 64-28-508 Redaktor Naczelny: Halina, Ładoń Druk: Firma Wydawniczo Poligraficzna „A-Z” s.c., 32-300 Olkusz, Żurada III 115, tel. (035) 641-22-62 Gminny Ośrodek Kultury, Sportu, Turystyki i Rekreacji w Kluczach

przyjmuje zapisy dzieci i młodzieży na:

0 kursy języka angielskiego

da dzieci i młodzieży

)) naukę gry na instrumentach

- gitara

- syntezator

3) zajęcia w pracowniach

- ceramicznej

- plastycznej

- teatralnej

Zajęcia odbywać się będą w Domu Kultury "Papiernik" w Kluczach

Informacje i zapisy w (SOKSTiK Klucze ul. Partyzantów 1 -bel. 642 Q>A- <31

w godz. 73° - 155° Gminny Ośrodek Kultury, Sportu, Turystyki i Rekreacji w Kluczach

przyjmuje zapisy dzieci i młodzieży na:

Ok ,k< ki rsg języka angielskiego ala dzieci i młodzieży

2) naukę gry na instrumentach

- gitara

- syntezator

3) zajęcia w pracowniach

- ceramicznej

- plastycznej

- modelarsk • • łapskiej

Zajęcia odbywać się będą w Domu Kultury

"Hutnik" w Jaroszowcu

informacje i zapisy w CzOKSTiK Klucze ul. Ra r3oyzariloóvv 1 -tel. K3-4-2 &A- <31 w godz. 73° - 153°

oraz w Kawiarni w DK Jaroszowiec

•tel. 642 S>O 05 w godz. 15°° - 22°°