DOCSLIB.ORG

Plik Z Zawartością Zeszytu

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Plik Z Zawartością Zeszytu P O L S K A A K A D E M I A N A U K I N S T Y T U T B A D A Ń L I T E R A C K I C H CZASOPISMO KWARTALNE POŚWIĘCONE HISTORII I KRYTYCE LITERATURY POLSKIEJ ROCZNIK CIV, ZESZYT 2 1-4.indd 1 2013-06-17 13:20:04 Z A Ł O Ż O N Y W R O K U 1 9 0 2 P R Z E Z T O W A R Z Y S T W O L I T E R A C K I E I M I E N I A A D A M A M I C K I E W I C Z A Komitet redakcyjny: GRAŻYNA BORKOWSKA (redaktor naczelny), MICHAŁ GŁOWIŃSKI (zastępca redaktora naczelnego), TERESA KOSTKIEWICZOWA (zastęp- ca redaktora naczelnego), ADAM DZIADEK, WOJCIECH GŁOWALA, LUIGI MARINELLI, ANDRZEJ SKRENDO, LUDWIKA ŚLĘKOWA, krzysztof trybuś Sekretarz redakcji: ZOfIA SMOLSKA Projekt okładki: JOANNA MUCHO Opracowanie redakcyjne i korekta: AGNIESZKA MA- GREL, JOANNA nowak, ZOfia Smolska, dorota UCHEREK Tłumaczenie streszczeń: TOMASZ P. GÓRSKI Opracowanie typograficzne i łamanie: Wydanie publikacji dofinansowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego Zrealizowano w ramach Programu Operacyjnego „Promocja Literatury i Czytelnictwa” ogłoszonego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego © Copyright by fundacja Akademia Humanistyczna and Instytut Badań Literackich PAN, Wrocław–Warszawa 2013 Objętość: ark. wyd. 21,75; ark. druk. 17 Nakład: 600 egz. 1-4.indd 2 2013-06-17 13:20:04 TREŚĆ ZESZYTU Str. I. ROZPRAWY I ARTYKUŁY 1. B e a t a U t k o w s k a, Sporny wzorzec rusofobii. Stefan Żeromski wobec Rosji i Rosjan w „Dziennikach” . 5 2. A g a t a S t a n k o w s k a, Poezja jako doświadczenie wewnętrzne. Aleksander Wat o „epifanii naturalnego” (na marginesie „Mojego wieku”) ....................... 23 3. A l e k s a n d r a C h o m i u k, Historia i biografia. O „Żniwie na sierpie” Hanny Malew- skiej . 53 4. K r z y s z t o f G a j e w s k i, Niewystarczalność mitu. „Teraz na ciebie zagłada” Jerzego Andrzejewskiego........................................................ 69 5. K a j e t a n M o j s a k, Opowieść o wielkiej względności: groteska i radykalny racjo- nalizm w bajkach Leszka Kołakowskiego .................................... 83 6. Z b i g n i e w K l o c h, Edelman: opowiadanie, dyskurs świadomości i konflikt ...... 107 7. G r z e g o r z C z e r w i ń s k i, Selim Chazbijewicz jako poeta polsko-tatarski ....... 117 Zagadnienia języka artystycznego 8. I w o n a M i k o ł a j c z y k, Dialektyka obrazowania modernistycznego: „Krzak dzikiej róży w ciemnych smreczynach” Jana Kasprowicza oraz „»Rozdziobią nas kruki, wro- ny...«” Stefana Żeromskiego . 137 II. MATERIAŁY I NOTATKI 1. R e d a G r i š k a i t ė, Iwan Łobojko w historii i historiografii. Przełożył M a k s i m D u š k i n. Aneks: M a r i a P r u s s a k, Archiwalia białoruskie, litewskie, rosyjskie i polskie . 149 2. E w a S z c z e g l a c k a - P a w ł o w s k a, „Niewidoczny” autograf Adama Mickiewicza z dwuwierszem „[Jak drzewo przed wydaniem owocu...]” i tzw. „Notą do francuzów” 189 3. Z d z i s ł a w J e r z y A d a m c z y k, Jeszcze raz o Prusie i Żeromskim: czego nie wy- drukował Pigoń . 199 4. To m a s z P a w l a k, Prywatysta Witkiewicz. O maturze Stanisława Ignacego Witkie- wicza ................................................................ 205 5. J e r z y S t a r n a w s k i, Nowe materiały do konfliktu Nitsch–Kołaczkowski . 219 III. RECENZJE I PRZEGLĄDY 1. J a k u b A. M a l i k, Zwycięstwo Conrada. Rec.: W i e s ł a w R a t a j c z a k, Conrad i koniec epoki żaglowców. Poznań 2010. Seria „filologia Polska” . 229 2. A n n a C i c h o ń, Dziedzictwo kulturowe Conrada. Rec.: Conrad a Polska. Red. nauko- wa: W i e s ł a w K r a j k a. Lublin 2011. Seria „Joseph Conrad a Polska, Europa Środ- kowo-Wschodnia i Świat”. T. 1 ............................................ 233 3. E w a W i e g a n d t, Historycznoliteracka powieść Hanny Kirchner. Rec.: H a n n a K i r c h n e r, Nałkowska, albo życie pisane. Warszawa 2011. Seria „fortuna i fatum” 237 4. A l e k s a n d r a C h o m i u k, Klasyk czytany na nowo. Rec.: A g n i e s z k a I z d e b- s k a, forma, ciało i brzemię imperium. O prozie Władysława L. Terleckiego. Łódź 2010 246 5. L u i z a R z y m o w s k a, O nowatorskim opisie figury autorytetu. Rec.: M a ł g o r z a- t a J u d a - M i e l o c h, Na ramionach gigantów. figura autorytetu w polskich współ- czesnych tekstach literaturoznawczych. Kraków (2008) ......................... 253 6. R e g i n a L u b a s - B a r t o s z y ń s k a, Wszystko o teorii i historii dziennika osobiste- go we francji. Rec.: P h i l i p p e L e j e u n e, „Drogi zeszycie...”, „Drogi ekranie...” O dziennikach osobistych. Przekład Agnieszka Karpowicz, Magda i Paweł R o d a k o w i e. Wybór, wstęp i opracowanie Paweł Rodak. (Warszawa 2010). „Commu- nicare. Historia i Kultura” . 265 IV. DYSKUSJE – KORESPONDENCJA 1. E w a W i e l g o s z, „Reportaż z modą w tle z czasów zawieruchy” Elżbiety Wittlin- -Lipton . 271 1-4.indd 3 2013-06-17 13:20:04 4 CONTENTS Of THE fASCICLE Page I. TREATISES AND ARTICLES 1. B e a t a U t k o w s k a, A Disputable Pattern of Russophobia. Stefan Żeromski Towards Russia and Russians in His “Diaries” . 5 2. A g a t a S t a n k o w s k a, Poetry as Internal Experience. Aleksander Wat on the “Epiphany of the Natural.” (On the Margin of “My Century [Mój wiek]”) . 23 3. A l e k s a n d r a C h o m i u k, History and Biography. On Hanna Malewska’s “Żniwo na sierpie” ............................................................. 53 4. K r z y s z t o f G a j e w s k i, Insufficiency of Myth. Jerzy Andrzejewski’s “Now Your Extermination [Teraz na ciebie zagłada]”..................................... 69 5. K a j e t a n M o j s a k, A Story of Great Relativity: Grotesque and Radical Rationalism in Leszek Kołakowski’s Tales . 83 6. Z b i g n i e w K l o c h, Edelman: Short Story, Consciousness Discourse and Conflict . 107 7. G r z e g o r z C z e r w i ń s k i, Selim Chazbijewicz as a Polish-Tatar Poet .......... 117 Problems of Artistic Language 8. I w o n a M i k o ł a j c z y k, Dialectics of Modernist Imagery: Jan Kasprowicz’s “Wild Rose Bush” and Stefan Żeromski’s “Ravens and Crows Will Pick Our Bones” ....... 137 II. MATERIALS AND NOTES 1. R e d a G r i š k a i t ė, Ivan Loboiko in History and Historiography. (Translated from the Lithuanian by M a k s i m D u š k i n). Appendix: M a r i a P r u s s a k, Belarusian, Lithuanian, Russian, and Polish Archive Documents. In connection to Reda Griškaitė’s article . 149 2. E w a S z c z e g l a c k a - P a w ł o w s k a, “Unseen” Adam Mickiewicz’s Autograph with the Distich “[Like a Tree Before Givin fruit...]” and So-Called “Note to frenchmen” . 189 3. Z d z i s ł a w J e r z y A d a m c z y k, On Prus and Żeromski Once Again: What Pigoń Did Not Publish......................................................... 199 4. To m a s z P a w l a k, Private Student Witkiewicz. On Stanisław Ignacy Witkiewicz’s High School finals ..................................................... 205 5. J e r z y S t a r n a w s k i, New Materials to Nitsch – Kołaczkowski Conflict ......... 219 III. REVIEWS AND SURVEYS. – IV. DISCUSSION – CORRESPONDENCE 1-4.indd 4 2013-06-17 13:20:04 I. R O Z P R A W Y I A R T Y K U Ł Y Pamiętnik Literacki CIV, 2013, z. 2 PL ISSN 0031-0514 BEATA UTKOWSKA (Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce) SPORNY WZORZEC RUSOFOBII STEFAN ŻEROMSKI WOBEC ROSJI I ROSJAN W „DZIENNIKACH” Andrzej Mencwel w zbiorze szkiców pt. Rodzinna Europa po raz pierwszy pisze: Rosja Żeromskiego jest [...] Rosją zła demonicznego. Zło demoniczne, najkrócej mówiąc, bardziej przebiegle niż złymi posługuje się dobrymi środkami dla osiągnięcia swych celów i dlatego jest groźniejsze. Rusyfikacji Polaków, a więc ich odczłowieczeniu, może służyć nie tylko sztuka poetycka Kryłowa, Puszkina i Lermontowa, ale także filozofia postępu, a nawet matematyka.
Load more

Recommended publications
  • Adam Mickiewicz's
    Readings - a journal for scholars and readers Volume 1 (2015), Issue 2 Adam Mickiewicz’s “Crimean Sonnets” – a clash of two cultures and a poetic journey into the Romantic self Olga Lenczewska, University of Oxford The paper analyses Adam Mickiewicz’s poetic cycle ‘Crimean Sonnets’ (1826) as one of the most prominent examples of early Romanticism in Poland, setting it across the background of Poland’s troubled history and Mickiewicz’s exile to Russia. I argue that the context in which Mickiewicz created the cycle as well as the final product itself influenced the way in which Polish Romanticism developed and matured. The sonnets show an internal evolution of the subject who learns of his Romantic nature and his artistic vocation through an exploration of a foreign land, therefore accompanying his physical journey with a spiritual one that gradually becomes the main theme of the ‘Crimean Sonnets’. In the first part of the paper I present the philosophy of the European Romanticism, situate it in the Polish historical context, and describe the formal structure of the Crimean cycle. In the second part of the paper I analyse five selected sonnets from the cycle in order to demonstrate the poetic journey of the subject-artist, centred around the epistemological difference between the Classical concept of ‘knowing’ and the Romantic act of ‘exploring’. Introduction The purpose of this essay is to present Adam Mickiewicz's “Crimean Sonnets” cycle – a piece very representative of early Polish Romanticism – in the light of the social and historical events that were crucial for the rise of Romantic literature in Poland, with Mickiewicz as a prize example.
    [Show full text]
  • Iwan Łobojko W Historii I Historiografii. Aneks
    http://rcin.org.pl II. m a t e r I a ł Y I N o t a t k I Pamiętnik Literacki CIV, 2013, z. 2 PL ISSN 0031-0514 reG Da rIŠkaItĖ (Lietuvos istorijos institutas, Vilnius) IwaN łobojko w hIStorII I hIStorIoGrafII* Pewna książka, opublikowana zaledwie rok temu [tj. w r. 2008 – m. D.] w Miń- sku, w wydawnictwie „Limarius” 1, na pierwszy rzut oka niepozorna (mam na myśli zarówno jej szatę graficzną, jak też objętość), nie mogła jednak zostać nie- zauważona przez badaczy zajmujących się XIX wiekiem, a także przez miłośników literatury historycznej, zwłaszcza litewskich. wystarczy chociażby wspomnieć, że w tytule książki zawarta jest nazwa: wilno („Wilna”), okładkę zaś zdobią obrazy z Album de Wilna jana kazimierza wilczyńskiego. Przede wszystkim zaintereso- wanie budzą jednak dwaj główni bohaterowie książki. Są to osoby, które odgrywa- ły ważną rolę również w naszej [tj. litewskiej – m. D.] historii kultury, nauki oraz polityki, dwaj profesorowie Cesarskiego Uniwersytetu wileńskiego (dalej: Uniwer- sytetu wileńskiego), joachim Lelewel (1786–1861) oraz Iwan łobojko 2 (1786– 1861). Ich wspomnienia, opublikowane w przedstawianej tu pracy, pisane były w różnym czasie, ale dotyczą w zasadzie tego samego problemu: znanej sprawy filomatów i filaretów, a zatem też – po części – sprawy likwidacji Uniwersytetu wileńskiego. książka wydana została za granicą i, jak mówi jej redaktor, aleksandr fieduta (Odin iz uzłow naszej obszczej istorii, s. 5), skierowana jest przede wszyst- kim do rosyjskiego, a w szerszym sensie – „rosyjskojęzycznego” czytelnika, któ- rego wiedza o tych wydarzeniach nie wydaje się zbyt duża. Niemniej jednak pozy- cja ta ważna może być również dla nas. ważna nie tylko z powodu wybitnie litew- skiej, wciąż aktualnej tzw.
    [Show full text]
  • Przy Wob Z Fil W R Młod Leńsk Tości Jakie Loma Siedm I Jako Że by Samo
    W toku pisania starałem się trzymać kursu, Jerzy Borowczyk (1968) – historyk literatury w Pracowni Dokumentacji Literackiej Instytutu wskazanego przez dwie zasadnicze przesłan- Filologii Polskiej UAM w Poznaniu. Zajmuje się romantyzmem (doktorat: Rekonstrukcja procesu Przystępując do pisania tej książki stanąłem ki. Pierwsza zawiera się w stwierdzeniu, że filomatów i filaretów 1823-1824, Poznań 2003; liczne publikacje w tomach zbiorowych). Pisuje wobec kwestii zasadniczej: Co działo się filomaci i filomatyzm na zesłaniu to przede również o literaturze dwudziestego wieku i najnowszej. Publikuje w „Czasie Kultury”, „Pamiętni- z filomatami i filomatyzmem na zesłaniu wszystkim piśmienna spuścizna, która sta- ku Literackim”, „Ruchu Literackim”, „Przeglądzie Humanistycznym”, „Polonistyce”. Wspólnie w Rosji? Jak potoczyły się losy kilkunastu młodych absolwentów Uniwersytetu Wi- nowiła jednocześnie wyraz ówczesnych z Michałem Larkiem nagrał i zapisał wywiady z pisarzami (Rozmowa była możliwa, Poznań 2008; doświadczeń oraz rejestrowała przebieg kil- leńskiego oraz uczestników niezwykle war- Przywracanie, wracanie. Rozmowy szczecińskie z Arturem Danielem Liskowackim, Szczecin 2014) kunastu biografii. Pisanie i powiązane z nim tościowych związków studenckich oraz oraz ułożył antologię polskiej liryki nowoczesnej Powiedzieć to inaczej (Poznań 2011). Wraz z Zofią ściśle czytanie stanowiły rdzeń filomackiej jakie kształty przybrała na wygnaniu ich fi- Dambek-Giallelis i Elżbietą Lijewską wydał przewodnik literacki Na tropach Adama Mickiewicza aktywności życiowej podczas lat spędzo- lomacko-filarecka formacja? Czy wileńskie w Wielkopolsce (Poznań 2013). Razem z Wojciechem Hamerskim ułożył książkę Co piłka robi nych w imperium. Przesłanka druga: spo- siedmiolecie tak ich wyposażyło jako ludzi − glądam na filomatów w Rosji jako reprezen- z człowiekiem? Młodość, futbol i literatura antologia (Poznań 2012). Jest współredaktorem pięciu i jako wykonawców określonych zawodów, tantów zesłanego pokolenia, którzy mimo tomów zbiorowych poświęconych literaturze XIX wieku.
    [Show full text]
  • The Reconstruction of Nations
    The Reconstruction of Nations The Reconstruction of Nations Poland, Ukraine, Lithuania, Belarus, 1569–1999 Timothy Snyder Yale University Press New Haven & London Published with the assistance of the Frederick W. Hilles Fund of Yale University. Copyright © by Yale University. All rights reserved. This book may not be reproduced, in whole or in part, including illustrations, in any form (beyond that copying permitted by Sections and of the U.S. Copyright Law and except by reviewers for the public press), without written permission from the publishers. Printed in the United States of America. Library of Congress Cataloging-in-Publication Data Snyder, Timothy. The reconstruction of nations : Poland, Ukraine, Lithuania, Belarus, ‒ / Timothy Snyder. p. cm. Includes bibliographical references and index. ISBN --- (alk. paper) . Europe, Eastern—History—th century. I. Title. DJK. .S .—dc A catalogue record for this book is available from the British Library. The paper in this book meets the guidelines for permanence and durability of the Committee on Production Guidelines for Book Longevity of the Council on Library Resources. For Marianna Brown Snyder and Guy Estel Snyder and in memory of Lucile Fisher Hadley and Herbert Miller Hadley Contents Names and Sources, ix Gazetteer, xi Maps, xiii Introduction, Part I The Contested Lithuanian-Belarusian Fatherland 1 The Grand Duchy of Lithuania (–), 2 Lithuania! My Fatherland! (–), 3 The First World War and the Wilno Question (–), 4 The Second World War and the Vilnius Question (–), 5 Epilogue:
    [Show full text]
  • SUB 1998 Zemaiciu Bk.Pdf
    Giedrius Subaçius Ûemaiçi¨ bendrin∂s kalbos id∂jos KALBOS UGDYMO PROGRAMA Giedrius Subaçius Ûemaiçi¨ bendrin∂s kalbos id∂jos XIX amΩiaus pradΩia MOKSLO IR ENCIKLOPEDIJË LEIDYBOS INSTITUTAS VILNIUS 1998 2 ÛEMAIÇIË BK IDÎJOS 3 ÈVADAS UDK 808.82–087 Su-02 Recenzavo Turinys prof. habil. dr. Lietuvos MA narys korespondentas Aleksas Girdenis, prof. habil. dr. Lietuvos MA narys Zigmas Zinkeviçius Pratarm∂...... 12 1. Èvadas...... 14 1. 1. Ûemaiçiai...... 14 Subaçius, Giedrius 1. 2. Europos kontekstas ir bendrin∂s kalbos pob∆dis...... 17 Su-02 Ûemaiçi¨ bendrin∂s kalbos id∂jos/Giedrius Subaçius. – Vil- 1. 3. Bendrin∂ kalba...... 20 nius: Mokslo ir enciklopedij¨ leidybos inst., 1998. – 490 p: 1. 4. Såmoningos intencijos norminti...... 23 iliustr. Santr. Angl. – Bibliogr., p. 464–479 ir ißnaßose. – Asmen¨ 1. 5. Måstymo apie bendrin´ kalbå kategorijos...... 27 r-kl∂: p: 481. 1. 6. Klasifikacijos ir apraßymo principai...... 30 ISBN 5–420–01427–0 1. 7. Ûemaitißk¨ ypatybi¨ pastebimumas Ωemaiçiams...... 32 Ûemaiçiai XIX a. pirmojoje pus∂je pretendavo perimti pagrindinio etnoso funkcijas, ir j¨ raßtai ∂m∂ 1. 8. 1737 met¨ Universitas Lingvarum Litvaniae raßybos tradicija...... 39 stelbti aukßtaitißkuosius. Íioje knygoje pagrindinis d∂mesys ir skiriamas trij¨ XIX a. deßimtmeçi¨ pastan- goms kurti bendrin´ kalbå Ωemaiçi¨ tarmi¨ pagrindu. Taigi ßi knyga – pastang¨ norminti kalbå istorijos analiz∂, sociolingvistin∂ istorijos studija. 2. XVIII amΩiaus Ωemaiçi¨ raßtai...... 44 2. 1. 1759 met¨ Ûyvatas Pono ir Dievo m∆s¨ J∂zuso Christuso...... 44 UDK 808.82–087 2. 1. 1. Ûemaiçi¨ tarm∂s pasirinkimas...... 44 2. 1. 2. Raßybos tradicija ir naujov∂s...... 50 2. 1. 3. Nebendrin∂ raßomoji Ωemaiçi¨ kalba...... 57 2.
    [Show full text]
  • Articles and Sketches Norwid's Way to Hafiz
    ARTICLES AND SKETCHES STUDIA NORWIDIANA 36:2018 ENGLISH VERSION DOI: http://dx.doi.org/10.18290/sn.2018.36-1en RENATA GADAMSKA-SERAFIN NORWID’S WAY TO HAFIZ Although the word “Sufi” spread across Western Europe about a thousand years ago, the term “Sufism” was coined by Germans only in the Romantic period (in 1821)1. They considered it to be a Muslim form of pantheism. The reception of this mystical-ascetic current that had been developing in parallel to other her- metic, Pythagorean and Platonic currents in Europe for centuries, was very differ- ent, sometimes overt, and more often hidden, or even subconscious2. This problem has not been sufficiently examined and clearly described to this day. Experts on the subject believe that Ideas, methods, stories, legends and even Sufi poetry can be found in the phenomenon of troubadours, in the Swiss legend of Wilhelm Tell, [....] in Shakespeare’s works, [...] in Andersen’s fairy tales [e.g. about an ugly duckling - R.G.-.S.], in [....] the symbolism of the Rosicrucians and the Illuminatis, in many medieval scholars, [...] in the practices of the Templars, [...] in the works by Chaucer and Dante3 [...]4. However, works on Sufi influences in Europe were published already in 19th-century Paris5. The proximity of Sufism and Christianity (especially Catholi- 1 See F.A.G. Thöluck, Ssufismus sive Theosophia Persarum pantheistica, Berlin 1821; I. Shah, Zachodnie studia nad sufizmem, [in:] idem, Droga sufich, transl. by T. Biedroń, Poznań 2009, pp. 12-48. 2 These concepts came to Europe from, among others, Moorish Spain, where Sufi schools operated.
    [Show full text]
  • Leonard Boreiko Chodzko (1800–1871), Adolphe Rouarque (1810 – After 1870), "Mykolas Kleopas Oginskis' Zalesye Manor&Q
    Leonard Boreiko Chodzko (1800–1871), Adolphe Rouarque (1810 – after 1870), "Mykolas Kleopas Oginskis’ Zalesye manor", 1822, The Department of Graphic Arts of Vilnius University Library, ChoL IA-4 98 Adam Jerzy Czartoryski – statesman, political, culture figure, poet, a son of Adam Kazimierz Czartoryski and Izabela Fleming Czartoryska. Born on 14th of January 1770 in Warsaw, died on 15th of July 1861 in Paris. In 1788 was a Marshal of the Podolia seimelis. In 1792 he participated in the battles against Russia, in 1795 his parents sent him to Russia, where he lived in a Tsar‘s Palace in Saint Petersburg and in a Tsarskoye Selo. He was a Valet de chamber of the Grand Duke Alexander, and then he became the Tsar Alexander I, – he was one of the closest Alexander‘s trustees. In 1802 he became a vice-minister of Foreign Affairs, in 1804–1806 was a minister of Foreign Affairs, from 1802 worked in a Chief school‘s council of the Russian education ministry, from 1803 till 1824 ( until Vilnius Philomaths case) he was a curator of Vilnius university and curator of the Vilnius education county. During the Uprising in 1831, he was elected as a chairman of the Provisional govern- ment in Warsaw. When the Uprising was defeated, he retreated abroad, lived in Paris, London, he led a group of Polish emigrants for 30 years. He was a founder of several scientific, educational, literary, charitable organizations. 99 Iwo Zaùuski, The Oginski Gene: The History of a Musical Dynasty, London: Zaluski Researches, 2006. 100 The fact, which stated that M.K.
    [Show full text]
  • 978-951-44-9143-6.Pdf
    GOOD BOOK, GOOD LIBRARY, GOOD READING Aušra Navickienė Ilkka Mäkinen Magnus Torstensson Martin Dyrbye Tiiu Reimo (eds) GOOD BOOK GOOD LIBRARY GOOD READING Studies in the History of the Book, Libraries and Reading from the Network HIBOLIRE and Its Friends Contents Preface .................................................................................. 7 Magnus Torstensson Introduction ......................................................................... 9 Good Book Elisabeth S. Eide The Nobleman, the Vicar and a Farmer Audience Norwegian Book History around 1800 ................................ 29 Lis Byberg What Were Considered to be Good Books in the Time of Popular Enlightenment? The View of Philanthropists Compared to the View of a Farmer ....................................... 52 Aušra Navickienė The Development of the Lithuanian Book in the First Half © 2013 Tampere University Press and Authors of the Nineteenth Century – A Real Development? .............. 76 Aile Möldre Page Design Maaret Kihlakaski Good Books at a Reasonable Cost – Mission of a Good Publisher: Cover Mikko Reinikka the Case of Eesti Päevaleht Book Series ................................ 108 ISBN 978-951-44-9142-9 ISBN 978.951-44-9143-6 (pdf) Good Library Suomen Yliopistopaino Oy – Juvenes Print Stefania Júliusdóttir Tampere 2013 Reading Societies in Iceland. Their foundation, Role, Finland and the Destiny of Their Book Collections ........................... 125 Contents Preface .................................................................................
    [Show full text]
  • Lithuanian Paths to Modernity
    Lithuanian Paths to Modernity VYTAUTAS MAGNUS UNIVERSITY EGIDIJUS ALEKSANDRAVIČIUS Lithuanian Paths to Modernity UDK 94 Al-79 ISBN 978-609-467-236-1 (Online) © Egidijus Aleksandravičius, 2016 ISBN 978-9955-34-637-1 (Online) © Vytautas Magnus University, 2016 ISBN 978-609-467-237-8 (Print) © “Versus aureus” Publishers, 2016 ISBN 978-9955-34-638-8 (Print) To Leonidas Donskis 7 Table of Contents Preface / Krzysztof Czyżewski. MODERNITY AND HISTORIAN’S LITHUANIA / 9 Acknowledgements / 21 Part I: Before Down A Lost Vision: The Grand Duchy of Lithuania in the Political Imagination of the 19th Century / 25 Hebrew studies at Vilnius University and Lithuanian Ethnopolitical tendencies in the First part of the 19th century / 39 The double Fate of the Lithuanian gentry / 57 Political goals of Lithuanians, 1863–1918 / 69 Associational Culture and Civil Society in Lithuania under Tsarist Rule / 87 The Union’s Shadow, or Federalism in the Lithuanian Political Imagination of the late 19th and early 20th centuries / 105 Part II: The Turns of Historiography The Challenge of the Past: a survey of Lithuanian historiography / 137 Jews in Lithuanian Historiography / 155 Lost in Freedom: Competing historical grand narratives in post-Soviet Lithuania / 167 8 LITHUANIAN PATHS TO MODERNITY Part III: The Fall, Sovietization and After Lithuanian collaboration with the Nazis and the Soviets / 195 Conspiracy theories in traumatized societies: The Lithuanian case / 227 Lithuanian routes, stories, and memories / 237 Post-Communist Transition: The Case of Two Lithuanian Capital Cities / 249 Emigration and the goals of Lithuania’s foreign policy / 267 Guilt as Europe’s Borderline / 281 9 Preface Krzysztof Czyżewski MODERNITY AND HISTORIAN’S LITHUANIA I worry about ‘progressive’ history teaching… The task of the historian is to supply the dimension of knowledge and narrative without which we cannot be a civic whole..
    [Show full text]
  • Apollo Korzeniowski's Poland and Muscovy
    APOLLO KORZENIOWSKI’S POLAND AND MUSCOVY Jerzy Zdrada The Jagiellonian University, Cracow Apollo Korzeniowski’s treatise entitled Poland and Muscovy has escaped the attention of scholars writing about the attitudes of Poles towards Russia in the post-partition era; to date only general summaries of the work have appeared in biographical notes on this “forgotten poet”. Presenting the essential idea of Korzeniowski’s “treatise-cum-memoir”, Czesław Miłosz rightly warns us against the rash tendency to ascribe nationalism to its author.1 In his turn, Roman Taborski, while granting the work “some documentary value”, defi nes it as “a sad testimony to a loss of perspicacity in this writer, who used to be so discerning in evaluating social phenomena”, adding that the treatise is “a historiosophic study which is imbued with extreme national chauvinism and continues the traditions of messianist ideology” by idealising Poland’s historical past and vilifying the Russian nation.2 In his pithy observation, Zdzisław Najder aptly emphasises the fact that “this embittered disquisition […] deals, in passionate tones, with Russo-Polish relations from the time of the fi rst partition” and with Russia’s place in Europe. Korzeniowski, Najder adds, shows Russia against the historical background of “a struggle between barbarism and civilization” as “a contemporary embodiment of Asiatic, Tartar, and Byzantine bar- barism”, thus accusing Western Europe of a “cowardly or naive attitude towards Russia”.3 However true these views may seem, they fail to do adequate justice to the con- tent, the character and the aim of Korzeniowski’s Poland and Muscovy. They do not take into account the connection between Apollo’s refl ections and the views, or rather 1 Czesław Miłosz.
    [Show full text]
  • Listy Jana Czeczota. Faktografia W Manuskryptach*
    ACTA UNIVERSITATIS WRATISLAVIENSIS No 4004 Prace Literackie LIX Wrocław 2019 https://doi.org/10.19195/0079-4767.59.1 MARIAN PACHOLAK ORCID: 0000-0002-5868-7197 Uniwersytet Wrocławski Listy Jana Czeczota. Faktografia w manuskryptach* Pani Zofii z Karpowiczów Brzozowskiej (1924–1999) za ocalony świat Impresji czombrowskich tekst ten dedykuję. 1. Korespondencja, materiały związkowe i literackie do 1823 roku Jan Antoni Czeczot, filomata, poeta, etnograf i tłumacz, najbliższy przyjaciel Adama Mickiewicza, urodził się w niespełna rok po trzecim, pełnym już rozbio- rze Rzeczypospolitej Obojga Narodów, 24 czerwca 1796 roku, we wsi Maluszyce, w parafii worończańskiej, w powiecie nowogródzkim, nieopodal Rajcy, Płużyn i Miratycz, tak licznych tu dworków i znanej z okolicznych opowieści Świtezi; by wymienić tylko kilka, bardziej znaczących miejsc z wciąż mającej się poszerzać przed nim topografii historycznej i literackiej1. * Artykuł jest rozwinięciem i dopełnieniem jednego z fragmentów mojej niedrukowanej roz- prawy doktorskiej, przygotowanej pod opieką prof. dr. hab. Mariana Ursela i obronionej 18 grudnia 2018 roku na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego, a zatytułowanej Lektury filo- matów w świetle związkowej korespondencji lat 1817–1823. Od indywidualnych i zawodowych za- interesowań po wybór narodowych powinności. Natomiast dedykacja oraz sam tekst to jedyny dziś możliwy sposób podziękowania tym wszystkim, którzy skazany na zagładę świat Mickiewiczow- skiego Soplicowa zdołali dla nas ocalić, a do 1945 roku pozostali tak dzielni, aby na tej ojczystej ziemi również przeżyć; zob. Z. Brzozowska, Impresje czombrowskie, Bydgoszcz 1997; M. Karpo- wiczowa, Listy z Czombrowa (oprac. J. Puchalska), Gdynia 2002; oraz J. Puchalska, Dziedziczki Soplicowa, Warszawa 2014. 1 S. Pigoń, Czeczot Jan (1796–1847), Polski Słownik Biograficzny (= PSB), t.
    [Show full text]
  • © in This Web Service Cambridge University
    Cambridge University Press 978-0-521-83372-1 - A Concise History of the Baltic States Andrejs Plakans Index More information INDEX Page numbers in bold italic refer to photographs and illustrations. Academies of Science, 366, 406 Auseklis (Mikus Krogzems), 228 Adamkus, Valdas, 427, 442 Aušra, 238 Adelstand (nobility), 145, 196 Austrums, 263 Aesti, 7, 8 Agrarian Union, 298, 314, 413 Baltic Appeal to the United Nations, 409 agricultural collectivization, 365, Baltic Germans 367–368 administrators, 131, 132, 190 agricultural reforms, 107, 317, 345 landowners’ dealings with agricultural societies, 282 peasantry, 177 agriculture, settled, 4–7 press (nineteenth century), 207 Aizsargi (home guard), 325 rural, 243 Albert of Buxhoevden, 36–39, 36, 38, 43 Russian state service careers, 199 Albertina University (Königsberg), 114 scholars, 225 All-Estonian Congress, 272 serf emancipation (1816–1819), 171 Altmark, Peace of (1629), 88, 94, 98 Baltic littoral before WWI, 286 Aluna¯ ns, Juris, 224 Baltic littoral after WWI, 304 amber, 6, 8, 25 Baltic littoral after WWII, 361 Andropov, Jurii, 386 Baltic Military District, 346 annexation to the USSR Baltic Sea, 2, 42, 98 (Aug. 1940), 344 maritime trade, 103 anti-Semitic beliefs, 352 piracy, 17 Aps¯tis,ı Je¯kabs, 247 Baltic Way, 404 Ara¯ js, Viktors, 352 Baltijas Ve¯stnesis, 233 Ara¯ js-Kommando, 352 Baltische Monatschrift, 255 Archbishop of Riga, 56, 73, 80, 84 Barbarossa (invasion of USSR 1941), 348 Armistead, George, 266 Barons, Krišja¯ nis, 225, 228 Arvelius, Friedrich Gustav, 167 Basanavicˇius, Jonas,
    [Show full text]