University of Groningen Jaarboek Documentatiecentrum Nederlandse
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
University of Groningen Jaarboek Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen 1993 Voerman, Gerrit IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version Publisher's PDF, also known as Version of record Publication date: 1994 Link to publication in University of Groningen/UMCG research database Citation for published version (APA): Voerman, G. (editor) (1994). Jaarboek Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen 1993. (Jaarboek Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen). Groningen: Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen. Copyright Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Take-down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum. Download date: 11-02-2018 . I . I ' . ~ I. :1 RIJKSUNIVERSITEIT GRONINGEN JAARBOEK 1993 DOCUMENTATIECENTRUM NEDERLANDSE POLITIEKE PARTIJEN OUDE BOTERINGESTRAAT 52 9712 GL GRONINGEN TEL.: 050-63 68 30 FAX: 050-63 72 56 Colofon titel: Jaarboek Documentatiecentrum Nederlandse Po litieke Partijen 1993 copyright: Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen - RU Groningen ISSN: 0921 -0873 redaktie: G. Voerman omslag: J.D. de Visser druk- en bindwerk: Universiteitsdrukkerij Rijksuniversiteit Groningen Dit Jaarboek kan men bestellen door f 22,50 over te maken op giro 2813720 t.n.v. Bibliotheek RU Groningen onder vermelding van 'Jaarboek DNPP 1993'. VOORWOORD Politieke partijen worden wel de poortwachters van het politiek systeem genoemd. Zij bepalen wie het politiek toneel mogen betreden en welk stuk gespeeld wordt - al zijn ze natuurlijk ook afhankelijk van de reacties van het publiek. Dat publiek wordt mondiger en lastiger. Gevestigde partijen kunnen minder op een trouwe aanhang rekenen, nieuwe partijen kunnen plotseling kiezers winnen maar weer even snel verliezen. Het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (DNPP) van de Rijksuniversiteit Groningen tracht nu al twintig jaar de ontwikkelingen van de politieke partijen in Nederland te volgen. Als enige universitaire instelling documenteert het de werkzaamheden, opvattingen en organisatie van alle in de Staten-Generaal vertegenwoordigde partijen. Daarbij gaat het vooral om activiteiten buiten het parlement, aangezien parlementaire handelingen elders al gedocumenteerd worden. Naast het verzorgen van documentatie bevordert het DNPP het onderzoek naar partijen. Eén manier om dat te doen is de publikatie van onderzoeksresultaten in het jaarboek. Ook dit jaar presenteert het Centrum weer een aantal politicologische studies over politieke partijen. Er wordt aandacht besteed aan actuele ontwikkelingen zoals de toenemende electorale instabili- teit, de aanhang voor partijen als CD en CP'86, de selectie van een nieuw politiek leidersduo bij GroenLinks, de opkomst van nieuwe lokale partijen en de ideologische achtergrond van D66 en verwante partijen elders in Europa. Twee Amsterdamse politicologen hebben de verkiezingsprogramma's van de grote partijen in de periode 1946-1989 onderzocht om na te gaan of de verschillen steeds kleiner worden - zoals vaak beweerd wordt. Historische bijdragen ontbreken evenmin - in dit geval een onderzoek naar een bijzonder conflict binnen de Vrijzinnig-Democratische Bond, en een analyse van de overeenkomsten en verschillen tussen GPV, RPF en SGP, vanuit het perspectief van een mogelijke fusie van deze orthodox-christelijke partijen. Groningen G. Voerman maart 1994 Hoofd DNPP VOORWOORD Politieke partijen worden wel de poortwachters van het politiek systeem genoemd. Zij bepalen wie het politiek toneel mogen betreden en welk stuk gespeeld wordt - al zijn ze natuurlijk ook afhankelijk van de reacties van het publiek. Dat publiek wordt mondiger en lastiger. Gevestigde partijen kunnen minder op een trouwe aanhang rekenen, nieuwe partijen kunnen plotseling kiezers winnen maar weer even snel verliezen. Het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (DNPP) van de Rijksuniversiteit Groningen tracht nu al twintig jaar de ontwikkelingen van de politieke partijen in Nederland te volgen. Als enige universitaire instelling documenteert het de werkzaamheden, opvattingen en organisatie van alle in de Staten-Generaal vertegenwoordigde partijen. Daarbij gaat het vooral om activitei- ten buiten het parlement, aangezien parlementaire handelingen elders al gedocumenteerd worden. Naast het verzorgen van documentatie bevordert het DNPP het onderzoek naar partijen. Eén manier om dat te doen is de publikatie van onderzoeksresultaten in het jaarboek. Ook dit jaar presenteert het Centrum weer een aantal politicologische studies over politieke partijen. Er wordt aandacht besteed aan actuele ontwikkelingen zoals de toenemende electorale instabiliteit, de aanhang voor partijen als CD en CP'86, de selectie van een nieuw politiek leidersduo bij GroenLinks, de opkomst van nieuwe lokale partijen en de ideologische achtergrond van D66 en verwante partijen elders in Europa. Twee Amsterdamse politicologen hebben de verkiezingsprogramma's van de grote partijen in de periode 1946-1989 onderzocht om na te gaan of de verschillen steeds kleiner worden - zoals vaak beweerd wordt. Historische bijdragen ontbreken evenmin - in dit geval een onderzoek naar een bijzonder conflict binnen de Vrijzinnig- Democratische Bond, en een analyse van de overeenkomsten en verschillen tussen GPV, RPF en SGP, vanuit het perspectief van een mogelijke fusie van deze orthodox-christelijke partijen. Groningen G. Voerman maart 1994 Hoofd DNPP INHOUD Voorwoord Inhoud 1 Jaarverslag 1993 DNPP 3 Paul Lucardie, Ida Noomen en Gerrit Voerman, Kroniek 1993. Overzicht van de partijpolitieke gebeurtenissen van het jaar 1993 14 S. Zouridis en P.W. Tops, 'Wij zijn een partij voor normaal denken...' Stadspartijen en hun betekenis voor de lokale democratie 75 P. Scheepers, R. Eisinga en J. Lammers, Het electoraat van extreem-rechts in Nederland. Contemporaine geschiedschrijving vanuit een sociologisch perspectief 93 P. Pennings en J.E. Keman, 'Links' en 'rechts' in de Nederlandse politiek 118 H. Anker, Is de Nederlandse kiezer op drift geraakt? 145 J. Hippe en G. Voerman, Reformatorisch Staatkundig Verbond? Over de samenwerking tussen RPF, SGP en GPV (1975-1994) 165 A.P.M. Lucardie, Op zoek naar zusterpartijen. D66 en het democratisch radicalisme in West-Europa 200 J. Vermoolen, Het comité voor de verkiezing van onafhankelijke Kamerleden. Jhr. Van Beresteyn en zijn strijd tegen de partij-bonzen in 1922 229 W.H. van Schuur, A.P.M. Lucardie en G. Voerman, Paul of Ina? Enkele kanttekeningen bij de keuze van de politiek leider door de leden van GroenLinks 248 Auteurs 255 JAARVERSLAG 1993 DNPP Inleiding Het jaar 1993 was voor het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (DNPP) van de Rijksuniversiteit Groningen druk en vruchtbaar. Aan het begin ervan was het DNPP mede-organisator van een symposium over het liberalisme; aan het einde van het jaar werd een belangrijke bijdrage geleverd aan de tot- standkoming van een tentoonstelling over het communisme in Oost-Groningen. In de tussentijd werd onder andere het bibliografische project betreffende de PSP voltooid. Naast deze bijzondere activiteiten werd uiteraard veel aandacht besteed aan de reguliere taken van het DNPP. Mede door enkele substantiële schenkingen groei- den de bestanden aanzienlijk. Daarnaast vormde de dienstverlening weer een hoofdbestanddeel van de werkzaamheden van het DNPP. Wetenschappelijk Adviescollege ten behoeve van het DNPP Conform het reglement van het DNPP (art. 7, 8, 9 en 10) werd in 1980 het Wetenschappelijk Adviescollege t.b.v. het DNPP ingesteld. Op 1 januari 1993 bestond het Adviescollege uit de volgende leden: - prof.dr. D.F.J. Bosscher, hoogleraar Eigentijdse Geschiedenis, op voordracht van de Faculteit der Letteren; - prof.dr. F.N. Stokman, hoogleraar Sociologie, op voordracht van de Faculteit der Psychologische, Pedagogische en Sociale Wetenschappen; - prof.mr. J.J. Vis, hoogleraar Staatsrecht, op voordracht van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid; - dr. J.M. van Boetzelaer (voorzitter), directeur Dienst Onderwijs, Onderzoek en Planning van de Rijksuniversiteit, op voordracht van de Bibliothecaris; - dhr. Chr. Wiersma, directeur Openbare Bibliotheek te Groningen, op voordracht van de Bibliothecaris; - dr. A.C. Klugkist, Bibliothecaris, adviserend lid. Het Wetenschappelijk Adviescollege vergaderde in het verslagjaar twee maal, op 11 januari en op 27 september. Op de eerste bijeenkomst werd onder meer het jaarverslag 1992 van het DNPP besproken. In september werd van gedachten gewisseld over de eventuele retrospectieve invoer van de catalogus van vóór 3 1985 in het geautomatiseerde bestand van het DNPP en de financieringsmoge- lijkheden van dit 'retro-project'. Personeelsformatie Op 1 januari 1993 was de staf van het DNPP als volgt samengesteld: mevr. B.H. Pier - secretaresse (1,0 fte) dr. A.P.M. Lucardie - wetenschappelijk medewerker (0,5 fte) mevr.drs. M. Nieboer - documentaliste (0,5 fte) mevr. I.M. Noomen - documentaliste