Illustratie: Frank Dam Frank Illustratie:

Voor-onze-neus-weggekaapt.nl Nederlandse woorden gegijzeld als domeinnaam

Het is precies 25 jaar geleden dat woorden voor het eerst voorzien werden van het wilde ze vorig jaar graag Dauw.nl heb- achtervoegsel .nl. Sindsdien zijn er 4,2 miljoen van die .nl-domeinnamen geregis- ben, omdat ze die naam ook al voor andere doeleinden gebruikte. Die naam treerd – óók door bedrijven die ze alleen maar wilden doorverkopen. Veel namen bleek geregistreerd te zijn. “Ik heb de werden daardoor onbereikbaar voor mensen die er wél iets nuttigs mee zouden eigenaar van de naam toen gevraagd of willen doen. Hoe zit het anno 2011 met deze talige vorm van kaping? hij van de claim wilde afzien. Hij vroeg 2500 euro voor de overdracht. Ik ben daar niet op ingegaan en heb gekozen voor Dauwfotografie.nl”, aldus Zanting. Jaap Meijers - freelance journalist  Peperduur Goedkoper.nl Antal van den Bosch - hoogleraar Universiteit van Tilburg Dauw.nl was duidelijk in handen van een zogeheten domeinkaper, een han- delaar die webadressen opkoopt, in de hoop dat ooit iemand er veel geld voor wil betalen. Het is een lucratieve han- n de begindagen van internet was Er bestaan inmiddels zó veel domein- del: het grootste bedrijf in deze domein- er maar één organisatie op de we- namen dat het bijna niet meer mogelijk namenhandel, Sedo, behaalde afgelo- I reld die de zeggenschap had over is om met een zinnige naam te komen pen jaar wereldwijd een omzet van de laatste letters van internetadressen, die nog vrij is. Dat kan frustrerend zijn. 76 miljoen euro. Het bedrijf verkocht in zoals .com en .org. Die organisatie be- Fotografe Helena Zanting registreerde 2010 naar eigen zeggen 445 .nl-adres- vond zich in de Verenigde Staten. Op bijvoorbeeld onlangs Eco-en-zo.nl voor sen, tegen een gemiddelde prijs van 25 april 1986 werd .nl als een van de een site over ecologische bewustwor- 1359 euro. Een domeinnaam overnemen eerste landendomeinen overgedragen ding. Dat adres was haar vierde keus: van Sedo is daarmee een stuk duurder aan een instantie buiten Amerika – pre- “Achter één domeinnaam (Eco-logisch. dan zelf een .nl-domeinnaam registreren cies 25 jaar geleden dus. Sindsdien werd nl) hangt al een mooie website. Twee die nog vrij is. Dat kost tussen de 10 en .nl 4,2 miljoen maal achter een woord andere namen (Duurzamen.nl en 15 euro, afhankelijk van welk bureau je of naam geplakt. En de groei is er nog Duursamen.nl) zijn wel geclaimd, maar inschakelt om het domein te registreren lang niet uit: alleen al in 2010 kwamen worden verder niet gebruikt. Daar baal bij de Stichting Internet Domeinregis- er een half miljoen domeinen bij. ik wel van.” Voor haar zakelijke website tratie Nederland (SIDN).

126 O n z e T a a l 2 0 1 1 • 5 En dan zijn er nog de extremen. In diende een kwart, 220 domeinnamen, het niet van verwacht – tenminste, niet maart wisselde Goedkoper.nl van eige- geen ander doel dan in de verkoop te als je ze ziet staan in een lijst werk- naar voor 185.000 euro. Voorzover be- zijn, zo bleek uit eigen research. Tach- woorden, zoals stellen en genomen. kend gingen eerder alleen Vakantie.nl tig.nl, Negentig.nl, Honderd.nl – voor (2,5 miljoen euro), Voetbal.nl (ruim vier een flink bedrag kunt u er de eigenaar  Doorverwijzers ton) en Seks.nl (twee ton) voor hogere van worden. Ook Teun.nl en Niek.nl, Van woorden waar geen site achter bedragen over de toonbank. Waarom Krijgen.nl en Nemen.nl staan te koop, bleek te zitten, gingen we bij SIDN na betalen mensen zo veel geld voor een net als Nieuwe.nl, Belangrijke.nl en of ze nog vrij zijn. Vrijheid.nl bijvoor- simpel woord? Wie een website begint, Belangrijkste.nl. Eén verkoper biedt beeld is geen site, maar de domeinnaam wil graag dat die site makkelijk wordt Meisje.nl aan, “eventueel samen met is wel geregistreerd. De naam is van een gevonden. Een korte, herkenbare naam Jongetje.nl”. ICT-bedrijf dat het blijkbaar geen pro- met een .nl-uitgang is daarom het meest Eenderde van de meestgebruikte bleem vindt om zo’n mooi begrip wer- gewild, denk maar aan Nu.nl tegenover woorden, 278 stuks, is als website keloos op de plank te laten liggen. Peek-cloppenburg.nl (en ook Eco-en-zo. gewoon in gebruik. Echt.nl is van de De Rijksoverheid heeft honderden nl). Sommige sites die voor veel geld gemeente Echt, en Huizen.nl van de domeinnamen in bezit waar ze niets worden gekocht, wachten op een nóg gemeente Huizen. Hoog.nl is een winkel mee doet, niet alleen met namen van hogere bieder. Op die peperdure Goed- in hangmatten, Mag.nl verwijst naar ministers, maar ook met scheldwoorden koper.nl en Seks.nl staan bijvoorbeeld schoenmerk MAG, David.nl is een distri- en vloeken, om te voorkomen dat vooralsnog geen echte sites. In de tus- buteur van gereedschappen en Politie.nl iemand er onprettige dingen mee doet. sentijd laten domeindoorverkopers de is gewoon de politie. Net zoals andere organisaties lijkt ook sites in hun assortiment vollopen met Naast de jongensnamen hebben we de overheid van veel domeinen ver- advertenties. Op die manier kunnen ze maar geen lijst meisjesnamen opgeno- geten te zijn dat ze ze heeft: Euro.nl, zonder moeite alvast wat verdienen aan men, omdat we konden vermoeden wat School.nl, Commissie.nl en Wet.nl bij- hun geparkeerde domeinen. Op Bouli- voor sites we dan vooral tegen zouden voorbeeld, namen die nu nergens voor mia.nl staan daarom nu advertenties komen. Nu zagen we slechts een dozijn worden ingezet. als: “Welk dieet is geschikt voor u? sekssites, vooral via telwoorden als In totaal bleken 203 van de door ons Bekijk de populaire diëtentest!” Achttien.nl en Twintig.nl. Sekssites gaan onderzochte woorden niet beschikbaar verder schuil achter woorden waar je als website. Een kwart van de meest-   Tellen Het gespeculeer met domeinnamen is al jaren een grote ergernis voor velen. En het heeft ook een onethisch kantje: Eigenaar.nl zoekt eigenaar Nederlandse woorden die een nuttig bestaan zouden kunnen hebben op in- Ruim tweederde van de 850 meestgebruikte woorden is als domeinnaam geregistreerd ternet worden onttrokken aan iedereen zonder dat er (nog) direct een website aan hangt. Het gaat om: die er goede bedoelingen mee zou heb- ben. Hoe groot is het probleem inmid- 138 (16%) doorverwijzers: woorden die doorverwijzen naar een andere site, waardoor ze dels? In hoeverre wordt het Nederlands onbereikbaar worden voor anderen: Beter.nl (verwijst naar Gezondnu.nl), Discussie.nl online in gijzeling gehouden door men- (Stand.nl), Invloed.nl (Talentontwikkeling.com), Jeugd.nl (Spangas.nl), Lijst.nl (Lijst.com), sen die er geld aan willen verdienen? Schuld.nl (Belasting.nl), Televisie.nl (Sony.nl), Verlies.nl (Condoleance.nl), Wereld.nl Om dat na te gaan, zijn we gaan tel- (Smulweb.nl) en Zwarte.nl (Pornofeest.nl). len. Daarbij zijn we uitgegaan van lijs- ten met de meestgebruikte woorden in 203 (24%) sites “niet in gebruik”. Veel organisaties en particulieren houden namen het Nederlands, die we zelf hebben sa- bezet doordat ze ze vergeten zijn, of wachten tot ze er voor hebben, iets wat soms mengesteld uit een grote verzameling erg lang kan duren. Op die wijze stonden onder meer geparkeerd: Aandeel.nl, Foto.nl, krantenartikelen, pagina’s op Wikipedia, Leger.nl, Noord.nl, Onrust.nl en Zoon.nl. parlementsteksten en transcripties van gesproken taal. We concentreerden ons 220 (26%) te koop bij domeinkapers. Een (uiterst kleine) greep: Avond.nl, Bedrijf.nl, op zogenoemde inhoudswoorden, en Concurrentie.nl, Dagen.nl, Eigenaar.nl, Feit.nl, Geweld.nl, Helft.nl, Jaar.nl, Keuze.nl, selecteerden de 750 meestvoorkomende Lichaam.nl, Meisje.nl, Naam.nl, Onderdeel.nl, Problemen.nl, Ruim.nl, Slecht.nl, Trainer.nl, zelfstandige naamwoorden, bijvoeglijke Uur.nl, Vrede.nl, Wapen.nl en Zwaar.nl. naamwoorden, werkwoorden en tel- woorden. Functiewoorden, zoals lid- vrij te registreren: 11 (1%) woorden en voorzetsels, hebben we niet buiten gebruik geteld. Voor de variatie hebben we ook te koop bij ‘domein- (onbereikbaar, de honderd populairste jongensnamen kapers’: 220 (26%) blanco of ‘binnen- in 2010 toegevoegd. kort’): 203 (24%)

in gebruik: 278 (33%) doorverwijzers  sekssites naar een ander Verspreid over een paar weken (week 8 domein: 138 (16%) t/m 11) zijn we nagegaan op welke ma- buiten gebruik en nier die woorden gebruikt worden. Een doorverwijzers: 341 voor een tikten we ze in de adresbalk (40%) van onze browser, steeds met .nl erach- ter. Van de 850 gecontroleerde websites

O n z e T a a l 2 0 1 1 • 5 127 Toen in ... t mei 1956 voorkomende woorden is dus wel gere- bedrijven zich ‘gewone’ woorden zo- gistreerd, maar niet in gebruik genomen maar toe-eigenen, zoals ABN Amro ooit door de eigenaren. Twee sites bleken deed door het alleenrecht te claimen op buiten gebruik gesteld door hackers, die ‘dé bank’? Songfestival eigen boodschappen op de pagina’s In het geval van de domeinnamen hadden geplaatst. gaat het misschien nog wel een stapje Redactie Onze Taal De Telegraaf kocht eind 2010 Vrouw. verder. Niet alleen kunnen de partijen nl, wat de naam is van een katern in met de grootste zak geld bepaalde de krant. Het krantenconcern is ook in woorden claimen, maar ze hebben ook e vogels van Holland bezit van Man.nl, maar doet daar niks nog eens de macht om die woorden bui- zijn zo muzikaal. / Ze mee: die domeinnaam verwijst grappig ten gebruik te stellen in websiteadres- “Dleren in hun prille jeugd genoeg naar Vrouw.nl. Veel woorden sen. Er zijn dus bepaalde hoeken van al tierelieren”. Deze woorden, ge- worden alleen maar gebruikt om te het internet waar woorden als seks en schreven door Annie M.G. Schmidt, verwijzen naar andere sites, zolang de goedkoper even niet meer mogen mee- zijn de allereerste die ooit gezongen eigenaar geen beter nut weet. Het kan doen. werden op het Eurovisiesongfestival. ook een woord zijn waarmee een orga- Van de hele lijst van 850 woorden De Nederlandse zangeres Jetty Paerl nisatie graag gevonden wil worden als waren nog maar 11 bijbehorende do- gaf daarmee op 24 mei 1956 de aftrap toevoeging op het eigenlijke webadres. meinnamen vrij. Als deze steekproef re- voor een festivaltraditie vol zoete Eiland.nl bijvoorbeeld stuurt bezoekers presentatief zou zijn voor álle woorden, liedjes, brave dansjes en glimmende naar online reisbureau Vakantieshop.nl. dan betekent het dat ruim 98 procent jurken. Maar ook vol discussies over In totaal kwamen we met 138 woorden van de Nederlandse taal voor .nl-adres- taal. Zoals in de jaren negentig, toen uit op een ander adres. sen bezet is. er gesproken werd over de klankover- Natuurlijk zullen de populairste eenkomst tussen Holland en Poland –  Parels woorden van de taal óók de populairste héél verwarrend tijdens de puntentel- Dankzij deze domeinnamentelling we- woorden van de kapers zijn. Maar zeker ling, zo bleek. Daarom mogen de pre- ten we nu hoeveel procent van onze is dat wie op zoek is naar een naam sentatoren het nu alleen nog maar meestgebruikte woorden op internet is voor een nieuwe website al heel snel hebben over ‘The ’ als ingepikt. De eindstand is als volgt. Van moet uitwijken naar experimentele spel- ons land ter sprake komt. onze woordenlijst is maar eenderde in lingwijzen of moet kiezen voor een bui- En in Nederland zelf is de vraag gebruik als website. 26% is in handen tenlandse uitgang, zoals .com of .tv – als natuurlijk altijd: in welke taal zingen van domeinkapers. 341 woorden (40%) de naam daar niet ook al bezet is ten- wij dit jaar? Heel lang werd dat voor zijn niet in gebruik als website maar minste. ons bepaald. Volgens de regels móést ook niet vrij verkrijgbaar. Bij elkaar is Slechts iets meer dan 1% van de door het lied in de landstaal. Al die tijd dus tweederde van de woorden op ons onderzochte woorden is nog be- zagen we met lede ogen aan hoe Ier- internet buiten gebruik gesteld. schikbaar op internet. Om de kapers land en Groot-Brittannië de ene na Het doet allemaal denken aan de dis- niet van dienst te zijn, vertellen we de andere overwinning in de wacht cussies over het claimen van merkna- liever niet welke woorden dat zijn. Wie sleepten. En ondertussen dachten we men die geregeld worden gevoerd (ook die parels uit de Nederlandse taal op met weemoed terug aan 1975. In dat in Onze Taal). Daarin staan vragen cen- waarde weet te schatten, komt ze jaar was het Engels heel even toege- traal als: mogen gedeponeerde namen vanzelf tegen.  staan voor iedereen, en voilà: we als Luxaflex en Msn gewoon als soort- wonnen, met het liedje ‘Ding-a-dong’ naam worden opgenomen in de woor- Zie voor de bevindingen bij álle onderzochte van Teach-In. denboeken? En andersom: mogen namen: www.onzetaal.nl/domeinnamen. De verwachtingen waren dan ook hooggespannen toen die regel van de landstaal in 1999 voorgoed werd af- geschaft. Maar dat viel toch een beet- je tegen; ook in het Engels wonnen we niet. Kennelijk lag het niet alléén maar aan de taal. Lezer maar geen lid? Maar eerlijk is eerlijk: over het al- gemeen helpt het Engels wél. Sinds nder onze lezers zijn ook veel méélezers. Misschien bent u zelf wel zo iemand 1999 is er nog maar één winnaar ge- O die Onze Taal doorgeschoven krijgt van vrienden, familie of collega’s. Als dat weest die het hele lied in de eigen zo is, dan mist u wel wat. Want als Onze Taal-abonnee bent u vanzelf ook lid van het taal zong. Als je dan ook kijkt naar Genootschap Onze Taal, en kunt u dus gebruikmaken van de diensten voor leden. de commerciële belangen die ermee Bovendien krijgt u het tijdschrift altijd vers van de pers op de mat. En u steunt er gemoeid zijn, dan is de keuze snel het genootschap mee. Voor de prijs hoeft u het niet te laten, want voor jaarlijks tien gemaakt. Zo ook bij de 3JS, die op 12 kleurrijke, leerzame en leesbare nummers betaalt u slechts € 31,–! mei ons land zullen vertegenwoordi- gen. Er werd gekozen voor het liedje Word nu abonnee en ontvang de 7 nummers van mei tot en met december 2011 ‘’, dat het trio voor € 22,–. U krijgt dan het boekje Merken worden woorden van Van Dale- straks zal zingen als ‘Never Alone’. hoofdredacteur Ton den Boon cadeau. De vogels van Holland The Aanmelden: mail ([email protected]) of bel (070 - 356 12 20) en verwijs Netherlands zijn muzikaal, maar ja, naar deze aanbieding. die táál. 

128 O n z e T a a l 2 0 1 1 • 5