STADI N 5 W Y D G I N

g r o . j e c

# e i

STADI N 5 w y d g i n .

cena 3 z³ (0% VAT) w ISSN 1508-9150 w w UEFA W WARSZAWIE PRZECIWKO RASIZMOWI NIEKOMERCYJNE towarzyszenie „NIGDY WIÊCEJ” by³o ANTYRASISTOWSKIE wspó³gospodarzem konferencji UEFA PISMO SPORTOWE Spod has³em „Zjednoczeni przeciwko rasizmowi”, która odby³a siê w warszawskim redakcja w sk³adzie: hotelu Hilton w dniach 3-4 marca 2009 roku. MARCIN KORNAK (redaktor naczelny) W konferencji uczestniczy³o prawie 300 de- JACEK PURSKI legatów federacji pi³karskich z wszystkich (zastêpca red. nacz.) pañstw cz³onkowskich UEFA, zawodnicy, wspó³praca: ANNA TATAR trenerzy i dzia³acze antyrasistowscy z ca³ej ANTYRASISTOWSCY KIBICE Europy. G³os w dyskusji zabrali tak¿e pre- ZAG£ÊBIA SOSNOWIEC zes PZPN, Grzegorz Lato i sekretarz stanu redakcja techniczna w Ministerstwie Sportu i Turystyki – Adam i sk³ad komputerowy: MICHA£ SZWEDA Giersz. korekta: Wa¿nym elementem programu by³ panel dyskusyjny z udzia³em znanych EWA WINIECKA pi³karzy, którzy w trakcie swojej kariery osobiœcie doœwiadczyli przejawów rasizmu. redakcja „STADIONU”, Byli wœród nich wielokrotny reprezentant Francji Lillian Thuram, pierwszy czarno- kampania „Wykopmy Rasizm ze Stadionów” i Stowarzyszenie „NIGDY WIÊCEJ”: skóry kapitan Chelsea Londyn Paul Elliott, legenda Tottenhamu i Manchesteru P.O. Box 6, 03-700 Warszawa 4 United Garth Crooks, a tak¿e reprezentant Polski Roger Guerreiro z Legii Warszawa. tel. 0601 36 08 35 Warszawa jako miejsce konferencji zosta³a wybrana nieprzypadkowo, bêd¹c e-mail: [email protected] www.nigdywiecej.org jednym z miast, gdzie odbywaæ siê bêd¹ najbli¿sze Mistrzostwa Europy. Stowa- Redakcja zastrzega sobie prawo rzyszenie „NIGDY WIÊCEJ” przedstawi³o koncepcjê antyrasistowskich akcji edu- do dokonywania skrótów publikowanych kacyjnych przed Mistrzostwami w Polsce i na Ukrainie, prowadzonych przy wsparciu tekstów. Redakcja nie musi podzielaæ wszystkich pogl¹dów wyra¿onych w piœmie. UEFA pod egid¹ sieci Futbol Przeciwko Rasizmowi w Europie (FARE). G³ówne wydawca: przemówienie („keynote speech”) wyg³osi³ dr Rafa³ Pankowski z Collegium Civitas Stowarzyszenie „NIGDY WIÊCEJ” i „NIGDY WIÊCEJ”, który koordynuje dzia³ania FARE w Europie Wschodniej. ISSN 1508-9150 „Podczas zesz³orocznego meczu eliminacyjnego reprezentacji do Mistrzostw numer wydano z poparciem: Œwiata na stadionie w Chorzowie wisia³y flagi z symbolami skrajnie prawicowego FOOTBALL AGAINST RACISM IN EUROPE ugrupowania Narodowe Odrodzenie Polski. Kilka dni póŸniej, przed spotkaniem w ramach: w Bratys³awie, bandyci w barwach reprezentacji Polski wykrzykuj¹c «Sieg Heil» EASTERN EUROPEAN i «Jude» zaatakowali miejscowego rabina, a w trakcie meczu skandowali rasistow- DEVELOPMENT PROJECT skie has³a. Jesteœmy zdeterminowani, by dalej konsekwentnie eliminowaæ zacho- druk: Drukarnia „POLIGRAF” Chodzie¿ wania rasistowskie z naszych stadionów” – powiedzia³ Marcin Kornak, prezes nak³ad: 500 egz. Stowarzyszenia i redaktor naczelny magazynu „NIGDY WIÊCEJ”, inicjator kampa- zdjêcia na ok³adce: nii „Wykopmy Rasizm ze Stadionów”. Reprezentant Polski, Roger Guerreiro wspiera REDAKCJA kampaniê „Wykopmy Rasizm ze Stadionów”.

1... Listy q Cytaty 1... Platini wykopuje rasizm ze stadionów Jacek Purski 2... Zag³êbie rasizmu nie lubi S1906 3... Klasyk inny ni¿ wszystkie PO PROSTU ANTYFASZYZM! Marcin Kornak 3... Turniej „ANTIRA – Hamburg 2008” nowy serwis internetowy Jacek Purski 4... Wroc³aw na drodze do antyrasistowskiego EURO 2012 Jacek Purski 5... Monitoring rasizmu w polskim sporcie 2007-2008 Marcin Kornak, Anna Tatar, PW www.nigdywiecej.org WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

ze stadionów” (Let’s kick racism out of football), * * * ISTY koordynowana w Polsce od wielu lat przez Sto- „Doping, korupcja, rasizm L warzyszenie „NIGDY WIĘCEJ” oraz kampania i bandytyzm – to cztery zbrodnie, które niszczą pol- Szanowny Panie Premierze, Rady Europy „Wszyscy różni – wszyscy równi” ski sport”. Helsińska Fundacja Praw Człowieka z du- (All Different – All Equal). Mamy nadzieję, że Pan Premier znany z za- MIROSŁAW DRZEWIECKI żym zaniepokojeniem obserwuje widoczny Minister Sportu i Rekreacji miłowania do piłki nożnej podejdzie do proble- w ostatnim czasie wzrost liczby incydentów ra- Przemówienie na spotkaniu z prezesami klubów mu stadionowego rasizmu z największą powa- sistowskich na polskich stadionach piłkarskich. ligowych, przedstawicielami PZPN i Ekstrakla- Wskazują one na nieskuteczność działań podej- gą i determinacją w zwalczaniu zachowań, któ- sy SA oraz stowarzyszeń kibiców, w: Małgorza- mowanych dotychczas przez Rząd, Polski Zwią- re kładą się cieniem na wizerunku Polski w Eu- ta Chłoptaś „Drzewiecki zamknie chuliganów zek Piłki Nożnej oraz Europejską Unię Piłkarską, ropie i na świecie. w domowych aresztach”, „Dziennik” 23.04.2008 ale także instytucje państwowe, głównie policję W imieniu Helsińskiej Fundacji Praw Czło- i prokuraturę. wieka * * * W tej sytuacji uznajemy za konieczne za- DANUTA PRZYWARA „Z pełną konsekwencją będziemy zwalczać proponowanie przez Rząd (w szczególności prezes zarządu wszelkie przejawy chuligaństwa, rasizmu czy Ministra Sportu) nowego podejścia do proble- nazizmu na polskich stadionach. Nikt nie bę- dzie się zasłaniał znikomą szkodliwością spo- mu przeciwdziałania przejawom rasizmu na łeczną czynu odmawiając wszczęcia postępo- stadionach. Po pierwsze, niezbędne wydaje CYTATY wania w tych sprawach”. się wzmocnienie nacisku na instytucje zarzą- ZBIGNIEW ĆWIĄKALSKI dzające rozgrywkami ligowymi (Polski Zwią- „To strasznie upokarzające. W 2012 r. mamy Minister Sprawiedliwości zek Piłki Nożnej, Ekstraklasa S.A.), by w spo- mistrzostwa Europy, ale jeśli okaże się, że na Na spotkaniu z prezesami klubów ligowych, sób bezwzględny egzekwowały przepisy an- polskich stadionach wciąż króluje dzicz – je- przedstawicielami PZPN i Ekstraklasy SA oraz tyrasistowskie Kodeksu Dyscyplinarnego Mię- den daje w mordę, a drugi udaje małpę, jak wi- stowarzyszeń kibiców, w: „Debata o bezpie- dzynarodowej Federacji Piłkarskiej (FIFA) oraz dzi czarnoskórego piłkarza – to lepiej nie orga- czeństwie na polskich stadionach”, Interia.pl, podobne regulacje ustanowione przez sam nizować tych mistrzostw. Bo to by oznaczało, 23.04.2008 PZPN. Po drugie, nieuniknione jest zwiększe- że jako naród – nie jako państwo i administra- nie aktywności policji i prokuratury w ściganiu cja – nie jesteśmy przygotowani do takiej impre- * * * i doprowadzaniu do ukarania sprawców rasi- zy. Zachowania rasistowskie na trybunach to nie „Jak oni mnie wku…ja! Nawet na 3 lidze kaza zdejmowac flagi. Powiesilismy kiedys cetyka i mecz stowskich incydentów. Przepisy prawa karnego tylko polska specyfika, choć nie jest to dla mnie żadnym pocieszeniem. Są kraje, gdzie udało się na 20 minut przerwali bo nie chcielismy zdjac. Ja dają pełną możliwość pociągania do odpowie- te problemy wyeliminować, np. Anglia, Holan- bym nie zdejmowal ale nie ja na trybunach zadze dzialności osób podżegających do nienawiści dia czy Niemcy. Ale są też takie, gdzie nie po- wiec chopaki zdjeli. Wolalbym oddac mecz walko- na tle rasowym. radzono sobie ani z zabójcami, ani z rasizmem. werem niz zdjac flage, dla mnie jest wazniejsze to Wreszcie, nie do przecenienia pozostaje I są to kraje wysoko rozwinięte jak Włochy czy co na tej fladze bylo niz wynik meczu. także rola działań pozaprawnych, które Rząd Hiszpania”. PZPN PZPN JE…C!!! JE…C PZPN!!!!!!!!!!!! powinien inicjować i wspierać. Mowa tu przede Wywiad z premierem DONALDEM TUSKIEM SOWA14 wszystkim o kampaniach społecznych takich jak „Donald Tusk: Leo jest wielki”, Anonimowy wpis na forum neofaszystowskiego międzynarodowa inicjatywa „Wykopmy rasizm „Gazeta Wyborcza”, 06.06.2008 portalu internetowego nspoland.pl Platini wykopuje rasizm ze stadionów J ACEK P URSKI 28 i 29 listopada w Brukseli odbyła się konferencja Unii Euro- pejskiej na temat przemocy w sporcie. Organizacją partner- ską konferencji była sama Europejska Unia Piłkarska (UEFA) z głównym gościem konferencji na czele, Michelem Platinim. W spotkaniu uczestniczyło także licznie reprezentowane Sto- warzyszenie „NIGDY WIĘCEJ”. odstawowym założeniem konferencji założeniami edukacyjnymi czy for- było wypracowanie wspólnego spo- mami dotarcia do grup potencjalnie P sobu na poprawienie bezpieczeń- niebezpiecznych. Jak ograniczać stwa na imprezach sportowych, a przede prewencje czy monitoring stadio- wszystkim na meczach piłkarskich. W tym nowy, zastępując je skuteczną edu- celu zorganizowano kilka grup roboczych kacją i pracą społeczną? Gorącą złożonych z ekspertów w danych dziedzi- dyskusję wywołało pytanie o zaan- nach, a także z przedstawicieli UEFA, Ko- gażowanie poszczególnych orga- misji Europejskiej, narodowych związków nizacji (związków piłkarskich, po- sportowych czy przedstawicieli poszcze- licji, organizacji pozarządowych, gólnych ministerstw. klubów) w skuteczną walkę z ra- Przed grupą zajmującą się problematy- sizmem oraz kwestia antyrasistow- ką antydyskryminacyjną postawiono szereg skiego zaangażowania samych ki- niełatwych pytań, na które wspólnie stara- biców i możliwych form ich aktyw- liśmy się odpowiedzieć. Pytania dotyczy- ności. Przeplatały się tematy bar- ły między innymi tzw. Fan Ambasad – pro- dzo skomplikowane, jak np.: udział jektów społecznych tworzonych przez i dla grup przestępczych w życiu stadio- kibiców. Zastanawialiśmy się nad ich rolą, nu czy zagrożenia związane z mię- Michel Platini w chwili ogłaszania gospodarzy EURO 2012 1 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

dzynarodowymi grupami terrorystycznymi. towych i jednocześnie stanowi odpowiedź § udział całej piłkarskiej pierwszej ligi pol- Odbyła się też ciekawa dyskusja na temat wobec oczekiwań UEFA względem organi- skiej w corocznym „Tygodniu Akcji” po- zaangażowania w walkę z rasizmem lokal- zatorów Mistrzostw Europy. Do podstawo- wadzonym przez FARE, nych grup mniejszości etnicznych czy wy- wych założeń programu antyrasistowskiego § prowadzenie zajęć edukacyjnych dla znaniowych. Przy tej okazji często podkre- zaprezentowanego podczas konferencji na- sędziów, działaczy piłkarskich, piłka- ślano znaczenie sportu w budowaniu po- leżą m.in.: rzy oraz przedstawicieli ds. bezpie- rozumienia między mniejszościami oraz § produkcja i dystrybucja plakatu repre- czeństwa w całej Polsce, w kontekście w budowie społeczeństwa wielokulturowe- zentacji Polski w piłce nożnej przy oka- rozgrywek ligowych oraz samych Mi- go. Tu, trzeba przyznać, pozytywna rola pił- zji największych imprez piłkarskich, np. strzostw Europy, ki nożnej jest niepodważalna. Mistrzostw Świata w RPA, § wypracowanie do końca 2011 roku Wspomniane już na początku wystąpie- § zorganizowanie i przeprowadzenie „Pu- Wspólnego Programu Działań Anty- nie polskiego przedstawiciela miało miej- charu Narodów” w miastach, w których rasistowskich EURO 2012 z udziałem sce właśnie podczas panelu dyskusyjnego odbędą się mecze UEFA Euro 2012. Ma PZPN, Spółki PL 2012, Stowarzyszenia „antydyskryminacyjnego” zatytułowanego: to być turniej z udziałem piłkarzy repre- „NIGDY WIĘCEJ”, UEFA, FARE. „Zmiana postaw kibiców i zwalczanie ra- zentujących różne mniejszości narodo- Opisane założenia programu spotka- sizmu”. Prezentacja dotyczyła specyfiki re- we zamieszkujące Polskę, ły się na konferencji ze sporym zaintereso- gionu wschodnioeuropejskiego, ze szcze- § produkcja materiałów informacyjnych, waniem. UEFA prowadzi w kilkunastu kra- gólnym uwzględnieniem Polski i Ukrainy. broszur oraz ulotek z przeznaczeniem jach europejskich kampanie antyrasistow- Jednak po omówieniu największych bolą- do dystrybucji wśród przedstawicieli skie, przeważnie we współpracy z Football czek związanych z dyskryminacją w spo- szeroko pojętej społeczności piłkarskiej Against Racism in Europe, jednak polski pro- rcie przedstawiliśmy serię pomysłów na (kibiców, piłkarzy, trenerów, działaczy gram wyróżnia się na tym tle pomysłowością skuteczne zwalczanie patologii społecz- sportowych, dziennikarzy etc.) oraz pla- i różnorodnością. Także Michel Platini pod- nej, jaką jest rasizm na stadionach. W tym cówek pedagogicznych i wychowaw- czas swojego przemówienia podsumowują- celu zaprezentowaliśmy w imieniu Polskie- czych, cego konferencję wielokrotnie odnosił się do go Związku Piłki Nożnej „Program zwal- § turnieje piłkarskie dla dzieci i młodzieży kwestii rasizmu, podkreślając potrzebę zwal- czania rasizmu na obiektach sportowych organizowane przede wszystkim w mniej- czania go zarówno na trybunach, jak i wśród – «Wykopmy Rasizm ze Stadionów» – Dro- szych społecznościach lokalnych, samych zawodników. Trzeba przyznać, iż za ga do UEFA Euro 2012”. Nasz program za- § zaplanowanie i przeprowadzenie akcji jego kadencji tematyka antyrasistowska jest wiera wiele pomysłów dotyczących efek- antyrasistowskich podczas meczów re- często podnoszona przez przedstawicieli tywnej promocji tolerancji na arenach spor- prezentacji Polski, najwyższych władz piłkarskich w Europie. n

py. Turniej był bardzo wyrównany i stał na wysokim poziomie. W finale Gimnazjum nr Zagłębie rasizmu nie lubi 13 zremisowało z Gimnazjum nr 16 – 2:2. Dogrywka również nie wyłoniła zwycięz- agłębie Dąbrowskie jest najbardziej na regionu. Lewicowe i antynacjonalistyczne cy, dopiero w rzutach karnych 7:6 wygra- zachód wysuniętą częścią Małopol- tradycje obecne są również na trybunach. ła „Trzynastka”. Wszyscy uczestnicy tur- Z ski, graniczącą ze Śląskiem. W okresie Wielu kibiców ma takie właśnie poglądy nieju dostali czarno-białe bransoletki, sym- rozbiorów łączyły się tutaj trzy zabory: rosyj- i często manifestuje je na meczach. bol współdziałającej z „NIGDY WIĘCEJ” ski, austriacki i pruski. Występowały tu bogate 29 września 2007 r. grupa kibiców Za- kampanii antyrasistowskiej „Stand Up Spe- złoża węgla kamiennego, co sprzyjało także głębia Sosnowiec postanowiła dołożyć swo- ak Up”, której inicjatorem i rzecznikiem był dużej migracji ludzi. Przed II wojną światową ją cegiełkę do ogólnoeuropejskiego Tygo- sam Thierry Henry – żywa legenda futbolu. w Zagłębiu Dąbrowskim obok Polaków wy- dnia Akcji Football Against Racism in Eu- Zwycięskie gimnazjum dostało puchar, dy- stępowała duża populacja Żydów (w Bę- rope. Kibice z pomocą stowarzyszeń „Miesz- plom oraz nagrody rzeczowe. Podobnie dru- dzinie stanowili nawet połowę mieszkań- kańcy RP” i „NIGDY WIĘCEJ” postanowili ga i trzecia szkoła w turnieju (z wyjątkiem ców). W Zagłębiu mieszkali wówczas także zorganizować turniej piłkarski dla mło- pucharu). Przyznano także nagrody indywi- Niemcy, Rosjanie, Ukraińcy, Francuzi i Wło- dzieży. dualne. Najlepszym bramkarzem został Ma- si. Sosnowiec zawsze był otwartym miastem, „Polskie areny sportowe, zwłaszcza sta- teusz z Gimnazjum nr 16, a najlepszym za- gdzie nowi mieszkańcy szybko się asymilo- diony piłkarskie, stały się miejscami niebez- wodnikiem turnieju uznano Marcina Piętkę wali z miejscowymi. O otwartości Zagłębia- piecznymi, pełnymi agresji, przemocy i nie- z Gimnazjum nr 13. Królami strzelców zostali ków świadczyć może również fakt, że nie- nawiści. Chcemy by młodzi ludzie, kibi- Michał Białas z „Ósemki” oraz Michał Galus przerwanie rządzi tu lewica, humanizm jest ce nauczyli się kulturalnego dopingowania, z Gimnazjum nr 7. Najlepsi zawodnicy także ważniejszy od wartości ideologicznych. szanowania drużyny przeciwnika, a mecze dostali dyplomy oraz nagrody rzeczowe. Obecnie jednym z głównych symbo- piłkarskie traktowali jako rywalizację spor- Nagrody wręczali prezes Zagłębia So- li regionu jest klub piłkarski Zagłębie So- tową bez szowinizmu i nienawiści. Nowo snowiec Grzegorz Baran oraz piłkarze Ja- snowiec, który swoją historią łączy i inte- zmodernizowany Stadion Ludowy powinien cek Berensztajn i Dawid Skrzypek, którzy gruje lokalną społeczność. To kibice Za- wreszcie gościć całe rodziny, a mecze Zagłę- specjalnie na tę okazję przyjechali na tur- głębia Sosnowiec najbardziej dbają o za- bia być świętem dla całego miasta i regionu. niej, a w ramach akcji „Wykopmy Rasizm chowanie tradycji i kultury regionu nie po- Ważne jest, aby młodzi chłopcy w wieku do- ze Stadionów” cała drużyna Zagłębia zro- zwalając na komercjalizację i silenizację rastania wpoili sobie wartości, którzch będą biła sobie pamiątkową fotografię klubową przestrzegać na co dzień w koszulkach z logo kampanii. i propagować wśród ró- Akcja kibiców Zagłębia Sosnowiec uda- wieśników. Organizując ła się dzięki pomocy stowarzyszeń „Miesz- ten turniej włączamy się kańcy RP” oraz „NIGDY WIĘCEJ”, klubo- w ogólnoświatową walkę wi Zagłębie Sosnowiec, który ufundował z rasizmem i nietolerancją. nagrody i aktywnie włączył się w prowa- Przy tej okazji chcemy po- dzenie turnieju, oraz prezydentowi mia- kazać prawdziwe oblicze sta Sosnowiec, który nieodpłatnie wypoży- kibiców Zagłębia Sosno- czył na turniej halę sportową. Impreza była wiec” – powiedział jeden z udana i została bardzo pozytywnie przyję- organizatorów turnieju. ta przez mieszkańców Sosnowca, dlatego Zainteresowanie tur- organizatorzy postanowili, iż turniej orga- niejem było duże, osta- nizowany będzie co roku i wpisze się w ka- tecznie wzięło w nim lendarz imprez sportowych regionu Zagłę- Pierwsza drużyna Zagłębia Sosnowiec w koszulkach „Wykopmy Rasizm udział 7 gimnazjów po- bia Dąbrowskiego. ze Stadionów” dzielonych na dwie gru- S1906 2 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

kach z napisem „Wykopmy Rasizm ze Stadio- ternecie. Poprzedni mecz tych drużyn na nów”, które – z podpisami piłkarzy – po meczu tym stadionie też toczył się pod tym hasłem, Klasyk inny kibice mogli kupić na aukcji internetowej Alle- a zakończył się awanturą. Wielkie pretensje gro. Dochód z ich sprzedaży został przekazany o rasistowskie zachowania trybun miał Dickson Stowarzyszeniu „NIGDY WIĘCEJ” na rzecz dzia- Choto. Miejmy nadzieję, że świąteczny klimat niż wszystkie łań przeciwko rasizmowi w sporcie. stonuje nastroje”. (Damian Bąbol, Maciej We- Inny niż wszystkie mecz Widzewa i Legii ber „Widzew gra z Legią”, „Gazeta Wyborcza”, marca 2008 roku miało miejsce – bo wreszcie rozgrywany w dobrej atmosfe- 22-24.03.2008) spotkanie piłkarskie Orange Ekstra- rze – był szeroko komentowany w mediach: „Mecz na stadionie Widzewa półtora roku 22 klasy pomiędzy Widzewem Łódź „Legia przyłączyła się do obchodzonego 21 temu rozgrywał się jak dzisiejszy pod hasłem: a Legią Warszawa. Od kilkudziesięciu lat me- marca Międzynarodowego Dnia Walki z Rasi- «Wykopmy rasizm ze stadionów». Legia wy- cze obu tych drużyn ogniskują na sobie zain- zmem. W dzisiejszym spotkaniu z Widzewem grała 1:0 po strzale Rogera z karnego podyk- teresowanie wszystkich krajowych fanów. Nie piłkarze obu zespołów wyjdą na boisko w ko- towanego za faul na Miroslavie Radoviciu”. bez powodu. Niejedna ich konfrontacja prze- szulkach z napisem «Wykopmy Rasizm ze (MAC „Gazeta Wyborcza”, 22-24.03.2008) szła do futbolowej historii Polski. Od drugiej Stadionów»”. („Akcja przeciwko Rasizmowi”, Podczas poprzedniego meczu obu dru- połowy lat osiemdziesiątych są to również za- „Fakt”, 22-24.03.2008) żyn rozgrywanego w marcu 2007 roku or- wody tzw. podwyższonego ryzyka, gdyż kibice „Piłkarze Widzewa i Legii wyjdą na mura- ganizatorzy również próbowali włączyć się tych klubów szczerze się nienawidzą i na tym wę w koszulkach z napisem «Wykopmy Ra- w obchody Międzynarodowego Dnia Wal- tle dochodziło między nimi do dziesiątek zatar- sizm ze Stadionów», przyłączając się do ob- ki z Rasizmem. Niestety, między pseudokibi- gów, często krwawych. chodzonego wczoraj Dnia Walki z Rasizmem. cami doszło do bijatyk… Tym większe uzna- Jednak ostatni mecz był inny niż wszyst- Po spotkaniu zawodnicy obu drużyn podpiszą nie dla piłkarzy i działaczy obu klubów, któ- kie wcześniejsze. Legia Warszawa w związku specjalne koszulki”. („Przeciwko rasizmowi”, rzy, niezrażeni zeszłorocznym niepowodze- z obchodami Międzynarodowego Dnia Wal- „Przegląd Sportowy”, 22-24.03.2008) niem, zainicjowali antyrasistowską akcję raz ki z Rasizmem zaproponowała, aby obie dru- „Do Łodzi mimo zakazu wybiera się grupa jeszcze. Brawo! żyny zagrały w przyjacielskiej atmosferze pod kibiców z Warszawy. (…) Oba kluby, by zmi- MK hasłem „Wykopmy Rasizm ze Stadionów”. Po- nimalizować ryzyko zamie- mysł został natychmiast przyjęty przez widze- szek, przypominają, że 21 wiaków. Jest to tym cenniejsze, że wśród ki- marca to Międzynarodowy biców z Łodzi i Warszawy nieraz na stadionie Dzień Walki z Rasizmem”. zasiadali zdeklarowani neofaszyści, antysemi- (Piotr Wierzbicki „Ligowy ci i rasiści, którzy często próbowali z piłkar- klasyk, ale tylko z nazwy”, skiego święta uczynić okazję do propagandy „Polska”, 22-24.03.2008) ideologicznej nienawiści. „Dzisiejszy mecz Wi- Pamiętali o tym działacze Legii. W ko- dzewa z Legią będzie ro- munikacie wydanym w przeddzień spotkania zegrany pod hasłem «Wy- stwierdzili: „Rasistowskie wyzwiska, jak rów- kopmy rasizm ze stadio- nież poważniejsze ataki dotykają czarnych nów». Koszulki z takim na- piłkarzy, mnóstwo jest przypadków haseł an- pisem, w których piłka- tysemickich, negatywnych odniesień do wy- rze wyjdą na stadion, zo- darzeń historycznych. Kenneth Zeigbo, Ma- staną potem (z ich podpi- rinho dos Santos Giuliano, Moussa Ouattara sami) wylicytowane w in- czy Dickson Choto – to tylko przykłady ob- cokrajowców grających w Legii, którzy nie- rzadko byli adresatami obelg o podłożu rasistowskim, padających z trybun, jak również z ust innych piłkarzy. Zdarzały się także od- Turniej „ANTIRA – HAMBURG 2008” głosy imitujące dźwięki wydawane przez mał- py. Jak obecnie są traktowani zawodnicy sto- J ACEK P URSKI łecznego klubu? «Na szczęście czasy, gdy banany latały z trybun są już raczej przeszłością» „Alerta, Alerta Antifascista!” – słyszę jeszcze wyraźnie w uszach, – mówi Martins Ekwueme, pomocnik Legii, mimo że w chwili, gdy piszę te słowa, od turnieju minęło już dwa który gra na polskich boiskach od 9 lat. «Gdy grałem w Jezioraku Iława, podczas jednego ze tygodnie. Tej atmosfery nie da się łatwo zapomnieć! 23-26 maja spotkań rzucano we mnie i moich czarnoskó- w Hamburgu – tuż przed mistrzostwami Euro 2008 – odbył się tur- rych kolegów bananami. Było to jednak już bardzo dawno temu. Nigdy więcej nie spotka- niej. Był dla kibiców. Dla antyfaszystów. Dla nas! ło mnie coś tak okrutnego». yruszyliśmy z Warszawy zgraną stadion pierwszoligowy, teraz dwie trybuny Takesure Chinyama, najlepszy strzelec Le- ekipą, przygotowani, po kilku tre- są już na najwyższym europejskim poziomie. gii, dodaje: «Niestety, podczas meczu kibice W ningach, ubrani w profesjonalne W końcu druga liga niemiecka, w której gra drużyn przeciwnych wydają dziwne odgłosy; koszulki piłkarskie. Wyglądaliśmy jak praw- St. Pauli Hamburg, zobowiązuje. Następnie to się nasila, zwłaszcza, gdy dochodzę do piłki. dziwa drużyna. Chyba też taką naprawdę by- zostaliśmy zaproszeni do Fanladen – projektu Jednak staram się tym nie przejmować. Koncen- liśmy. Przecież nazywaliśmy się dumnie: Re- mającego na celu promocję pozytywnych po- truję się na tym, by strzelić kolejną bramkę dla prezentacja Antyrasistowskich Kibiców – Sto- staw wśród kibiców. Jest to miejsce spotkań Legii i dobrą grą zamknąć usta tym ludziom». warzyszenie „NIGDY WIĘCEJ”. Tak zostali- fanów, gdzie można porozmawiać ze sobą, «Kompletnie nie rozumiem takich zacho- śmy opisani przez organizatorów turnieju i to skorzystać z Internetu, przygotować prezen- wań» – dziwi się Edson. «Brazylia to kraj, w któ- dzięki nim mogliśmy poczuć cały ciężar by- tację na kolejny mecz, zorganizować wyjazd rym mieszają się wpływy kultur z całego świata. cia „reprezentantem”. Działał niesamowicie albo po prostu napić się piwa. W środku pa- U nas nie różnicu- mobilizująco. nuje cudowny klimat. Pewnie dlatego, że to je się zawodników Przed wyjazdem Polski Związek Piłki przestrzeń całkowicie wolna od rasizmu, nie- ze względu na ich Nożnej zaopatrzył nas w gadżety reprezen- tolerancji czy agresji. Miło upływał nam tu kolor skóry czy po- tacji Polski, zabraliśmy też sporo materia- czas przed turniejem, ale inauguracja rozgry- chodzenie. Bra- łów informacyjnych Stowarzyszenia „NIG- wek odbywała się już następnego ranka, więc zylia otwiera ręce DY WIĘCEJ”. nie mogliśmy zostać dłużej. Wieczorem roz- do wszystkich, tak Gdy dotarliśmy do Hamburga po mę- biliśmy namioty i poszliśmy spać. jak Jezus Chrystus, czącej drodze pociągiem, zostaliśmy bardzo Dzień rozgrywek zaczęliśmy od spotka- który króluje nad miło przyjęci przez kibiców St. Pauli – orga- nia z drużyną Republicca Internationale Men Rio». nizatorów imprezy. Zaprowadzili nas na sta- – byli mocni, ale przegraliśmy z nimi jedy- Piłkarze obu dion – nowy, przebudowany, powoli zbliża- nie 2:0. Później zostali wicemistrzem turnie- drużyn wybiegli na jący się do niemieckich standardów. Jeszcze ju. Cóż, morale drużyny spadło i do kolej- boisko w koszul- dwa lata temu wyglądał jak przeciętny polski nego meczu grupowego przystępowaliśmy

3 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

kolejnej rundy rozgrywek. No i uda- Nie należy zapominać, że turniej w Ham- ło się! Wygraliśmy 1:0 po bardzo burgu to nie tylko piłka nożna. Między me- emocjonującym meczu. W pierw- czami odbywają się ciekawe spotkania i pre- szym meczu fazy pucharowej cze- lekcje. Każda z grup grających w turnieju kała na nas kobieca drużyna „FC przedstawia swoją działalność. W tym roku St. Pauli women’s team”. Mecz dyskutowano o sytuacji na Ukrainie. Były wy- z dziewczynami był dla nas najtrud- kłady na temat Palestyny i Izraela przygoto- niejszym meczem w turnieju. Ze wane przez ekipę z obu tych państw. Nie- zmotywowanej, poukładanej, pełnej zmiernie ciekawa prezentacja o kobiecej ambicji drużyny nagle staliśmy się piłce nożnej przyciągnęła wielu słuchaczy zdezorientowaną zbieraniną bez- – tak samo, jak wykład „Polityka przeciw- bronnych kopaczy. Nieważne, wy- ko uchodźcom w Europie”. Poza tym miały graliśmy jakimś cudem 3:0 i znaleź- miejsce liczne mniejsze i większe akcje kul- liśmy się w pierwszej 16. turnieju. turalne. Było więc zarówno coś dla ciała, jak Tu musieliśmy zmierzyć się z Celtic i dla ducha. Glasgow i ich Garngad Green Briga- Wracaliśmy z turnieju w świetnych na- de. Nogi się pod nami ugięły, ponie- strojach. Jest to bowiem wyjątkowa impre- waż wiedzieliśmy, że jest to ekipa, za. Bez rasizmu, faszyzmu i nietoleran- która rok temu zajęła drugie miejsce. cji – wspólne granie w piłkę. W doskona- Cóż, przegraliśmy tylko 1:0, cud, że łej atmosferze spotykają się kibice i przyja- dotrwaliśmy wszyscy na boisku, bo ciele z całej Europy, by podzielić się wra- po 7 minutach meczu (mecze trwa- żeniami z mijającego sezonu piłkarskiego, ją 15 min.) cała drużyna nie mogła zagrać razem w piłkę, a przede wszystkim złapać oddechu. Po prostu zabiegali sprzeciwić się rasizmowi na piłkarskich sta- nas niemiłosiernie. dionach! n ze zmianami w składzie. Niestety, w meczu W tym momencie czekała nas walka o miej- z „TeBe Party Army”, reprezentującym Ten- sca od 9 do 16. Po pokonaniu między inny- nis Borussię Berlin, nastąpiła zmiana bram- mi Horda Frenetik z FC Metz i udanym rewan- karza na niżej podpisanego. Przegraliśmy żu nad „TeBe Party Army” (po rzutach karnych) 4:2 i należy szybko o tym wyniku zapo- udało nam się zająć, uwaga, dziewiątą pozycję! mnieć. Ostatni mecz graliśmy przeciw- Jest to wielki sukces, gdyż dwa lata temu zaję- ko Schickeria München, czyli grupie ultras liśmy w Hamburgu 38. miejsce, podobnie jak (najogólniej mówiąc, są to kibice zajmują- w tym roku – na 40 drużyn. Turniej wygrała eki- cy się organizacją dopingu) z Bayernu Mün- pa Skinheads St. Pauli – jedna z antyrasistow- chen. Mieli na swoim koncie tylko jeden re- skich grup miejscowych kibiców, broniąc tym mis, czyli jeden punkt, więc wygrana z nimi samym tytułu zdobytego rok temu. My, zadowo- stawiałaby nas na trzecim miejscu w grupie, leni z naszego osiągnięcia, wspólnie z pozostały- a tym samym, dzięki niekonwencjonalnej mi drużynami udaliśmy się na koncert zamykają- formule tego turnieju, awansowalibyśmy do cy turniej. Przecież każdy miał co świętować! Wrocław na drodze do antyrasistowskiego EURO 2012

J ACEK P URSKI 17 i 18 kwietnia – dokładnie rok po przyznaniu Polsce i Ukrainie prawa do organizacji Mistrzostw Europy UEFA EURO 2012 – we Wrocła- wiu odbyła się konferencja zatytułowana „EURO 2012 w Polsce i na Oficjalny plakat Tygodnia Akcji Football Against Ukrainie – korzyści polityczne, społeczne, sportowe i ekonomiczne”. Racism in Europe w 2008 r.

rganizatorzy słusznie podzielili kon- go: Magdaleny Ratajczak „Dyplomacja wielo- Zaprezentowaliśmy także punkty pro- ferencję na kilka bloków tematycz- kulturowa we Wrocławiu” oraz Piotra Grabow- gramu antyrasistowskiego „Droga do EURO O nych, precyzyjnie określając proble- ca „Sport z perspektywy religii obywatelskiej”. 2012”, którego głównym założeniem jest pra- matykę związaną z mistrzostwami. Tym sposo- Stowarzyszenie „NIGDY WIĘCEJ” również ca edukacyjna z kibicami, mniejszościami na- bem wśród podejmowanych tematów znalazły się wzięło udział w konferencji, prezentując wy- rodowymi i młodymi piłkarzami przez naj- kwestie polityczne, publiczne i ekonomiczne. kład na temat rasizmu w piłce nożnej. Znaczna bliższe lata poprzedzające mistrzostwa pol- W tej pierwszej części, która, z oczywistych część naszego wystąpienia dotyczyła aktywno- sko-ukraińskie. powodów, najbardziej nas interesowała, mogli- ści podejmowanych przez Football Against Ra- Ciekawym elementem podsumowują- śmy usłyszeć między innymi ciekawy wykład cism in Europe podczas UEFA EURO 2008 w cym stała się debata panelowa zatytułowa- pana Xavier’a Breuil z francuskiego Universi- Austrii i Szwajcarii oraz możliwości implemen- na „Jak EURO 2012 zmieni Polskę i Ukra- té de Metz, pod tytułem „Piłka jako odkrywca tacji tych pomysłów w następnych europejskich inę?”. Długo by opisywać wszystkie wnioski «państw narodowych»: powrót do Mistrzostw mistrzostwach. FARE prowadzi inicjatywy typu płynące z tej dyskusji, ale z pewnością cze- Europy w Piłce Nożnej w 2000, 2004 i 2008 Street Kick (turniej dla kibiców, monitoring an- kają nas spore zmiany. Miejmy nadzieję, że r.”. Wystąpił także Jean-François Caron z ka- tyrasistowski, praca z mediami) już od kilku lat, nie tylko w infrastrukturze stadionów, lecz nadyjskiego Université Laval z prelekcją „Sport a ich efekty najbardziej widoczne były pod- również w mentalności kibiców. Wrocław, i nacjonalizm: między integracją a fragmenta- czas mistrzostw Starego Kontynentu w Portuga- poruszając problematykę antyrasistowską w ryzacją”. Ukrainę reprezentował Petro Żyżyjan lii oraz Mistrzostw Świata FIFA 2006 w Niem- rok po przyznaniu temu miastu organizacji (Zaporoski Narodowy Uniwersytet Techniczny) czech. Również takie pomysły, jak opaski kapi- meczów podczas EURO 2012, zrobił pierw- z tekstem zatytułowanym „Regionalny wymiar tańskie z przesłaniem antyrasistowskim czy wy- szy ważny krok ku pokojowemu przebiego- ukraińsko-polskiej współpracy w kontekście powiedzi kapitanów potępiające rasizm czyta- wi mistrzostw. Czas na kolejne miasta w Pol- EURO 2012”. Spośród polskich mówców naj- ne przed meczami zostały bardzo ciepło przy- sce i na Ukrainie. UEFA EURO 2012 – wol- większe zainteresowanie wzbudziły prezenta- jęte przez odbiorców. Proste pomysły są najlep- ne od rasizmu i dyskryminacji, pełne przy- cje przedstawicieli Uniwersytetu Wrocławskie- sze, bo najbardziej skuteczne! jaźni i tolerancji! n 4 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW Monitoring rasizmu w polskim sporcie 2007-2008 LIPIEC 2007 no dwa miesiące później (podczas meczu Lechii ze Stalą Stalowa Wola funkcjonariusz obsługują- WARSZAWA. 31 lipca w oficjalnych obchodach cy system monitoringu rozpoznał go na monito- 62. rocznicy Powstania Warszawskiego wśród rze komputera). Na procesie po raz kolejny nie delegacji składających wieńce pamiątkowe pod stawił się świadek Radosław Majdan, ówczesny pomnikiem Powstańców Warszawskich na pla- bramkarz Pogoni. Swoją nieobecność tłumaczył cu Krasińskich obecna była również grupa człon- nawałem pracy. Kuriozalne zeznania złożył nato- ków Narodowego Odrodzenia Polski i Obozu Na- miast Andrzej Mazerant, były masażysta Pogo- rodowo-Radykalnego, powszechnie uznawanych ni, który stwierdził, że ciemnoskórzy Brazylijczycy „Biała Siła”. Nie zareagował nikt. Ani delegat za neofaszystowskie. Nopowsko-oenerowska wią- nie czuli się obrażeni. „Jeden z zawodników pod- Polskiego Związku Piłki Nożnej, ani działacze zanka przepasana została szarfą z napisem: „Bo- niósł nawet banana z murawy i zjadł go ze sma- Śląska, ani ochroniarze zabezpieczający mecz haterom Warszawy – Narodowo-Radykalni”. We- kiem” – powiedział. Sędzia Beata Majkowska mu- – mimo że była ona doskonale widoczna (vide dług części mediów i strony internetowej NOP, na siała odroczyć następną rozprawę (do 26 lutego zdjęcie). Flaga wisiała przez cały mecz. której zamieszczone zostały zdjęcia z uroczysto- 2008), ponieważ nie przyjechał na nią nikt z po- ści, faszystowskiej delegacji towarzyszył bram- nad 30 świadków. „Większość to byli piłkarze Po- PAŹDZIERNIK 2007 karz Legii Warszawa, Łukasz Fabiański. Również goni Szczecin, w tym 13 pokrzywdzonych Brazy- tym razem służby porządkowe nie zapobiegły ma- lijczyków. Żaden ze świadków nie odebrał wezwa- SŁUBICE. 13 października podczas spotkania nifestacji „narodowego radykalizmu”. nia na rozprawę”. Wielu pokrzywdzonych zawod- trzeciej grupy III ligi piłki nożnej pomiędzy Polonią ników wyjechało z Polski i odnalezienie ich bę- Intermarche Słubice a Lechią Zielona Góra kon- WRZESIEŃ 2007 dzie bardzo trudne, a jeśli nawet, to skłonienie ich sternację – nawet wśród zielonogórzan – wzbu- do przyjazdu na rozprawę do Gdańska wydaje się dziła kilkunastoosobowa grupa „kibiców”, którzy GDAŃSK. 4 września odbyło się kolejne posie- niemożliwe. 17 października 2008 r. sąd zniecier- po raz pierwszy pojawili się na wyjazdowym spo- dzenie miejscowego Sądu Grodzkiego przeciwko pliwiony kolejnym niestawieniem się Radosława tkaniu Lechii. Od początku zaciekle wykrzykiwa- 23-letniemu Bartoszowi T., rasistowskiemu „ki- Majdana zagroził mu aresztem i doprowadzeniem li rasistowskie hasła pod adresem czarnoskóre- bicowi” Lechii Gdańsk, oskarżonemu o „zniewa- na salę rozpraw w eskorcie policji. go napastnika Polonii, Ousmane Sylli z Gwinei. żenie ciemnoskórych zawodników Pogoni Szcze- JAWORZNO. 7 września podczas derbowego spo- Stali się do tego stopnia napastliwi, że w 36. mi- cin poprzez obrzucenie ich bananami…”. Grozi- tkania VI ligi piłki nożnej (klasy A, grupy sosno- nucie musiał uspokajać ich kapitan, Lechii Mate- ło mu za to do trzech lat więzienia. Do przestęp- wieckiej) KP Szczakowianka Jaworzno – Victo- usz Świniarek. stwa doszło 19 września 2006 roku na gdańskim ria II Jaworzno doszło do antysemickiego zacho- POZNAŃ. 27 października na antyrasistowskim stadionie przy ulicy Traugutta. Tego dnia w me- wania ze strony nazi-kibiców klubu gospodarzy. turnieju piłkarskim zorganizowanym przez Stowa- czu II rundy Pucharu Polski Lechia podejmowa- Wywiesili na ogrodzeniu oddzielającym boisko rzyszenie Inicjatyw Społecznych „Kulturalny Po- ła Pogoń Szczecin. Wśród około sześciu tysięcy od trybun transparenty z napisami: „Dawidowicz, znań” w ramach Tygodnia Akcji Futbol Przeciw- kibiców znalazła się grupa rasistów – przed spo- Hota, Gloser, który z nich był Żydem” i „Nas wyzy- ko Rasizmowi w Europie pojawiła się grupa neo- tkaniem oraz w trakcie meczu wyzywali piłkarzy wacie, a własnej historii nie znacie”. Nawiązywa- faszystów z flagą „14 White Patriots 14” (liczba 14 drużyny gości i rzucali bananami w ich stronę ły one do polskiej „obyczajowej” prawidłowości, to tzw. czternaście słów – hasło rasistowskich ter- (w Pogoni grało dziewięciu Brazylijczyków o śnia- że „kibice” dwóch klubów z tego samego miasta rorystów z amerykańskiej grupy The Order). Ra- dej cerze). Na bieżnię i na boisko spadło kilka ki- wyzywają się od „Żydów”, co stanowi w tym śro- siści sprowokowali bójkę, ale zostali szybko prze- logramów owoców. Wielu zawodników zostało dowisku najgorszą obelgę, i wyszukują w historii pędzeni z boisk TKKF przy ulicy Winogrady, gdzie trafionych w głowę. „Kibice” naśladowali rów- antagonistycznych drużyn działaczy żydowskiego odbywały się rozgrywki. nież dźwięki, które miały przypominać odgłosy pochodzenia. małpy i wznosili faszystowskie okrzyki: „Naszym LISTOPAD 2007 wzorem jest Rudolf Hess”. Po nagłośnieniu sprawy (m.in. przez „Gazetę Wyborczą”) Prokuratu- DĘBICA. 10 listopada ra Rejonowa Gdańsk-Wrzeszcz wszczęła z urzę- w trakcie meczu w ra- du postępowanie w sprawie rasistowskiego zamach rozgrywek czwar- chowania na stadionie. Zajście było nagrywane, tej grupy III ligi piłki ale policjantom udało się wytypować tylko jed- nożnej pomiędzy dru- nego podejrzanego. Bartosza T. zidentyfikowa- żynami Wisłoki Dębica WROCŁAW. 9 września przy okazji meczu 9. a Resovii Rzeszów rasistowscy sympatycy dru- kolejki Orange Ekstraklasy pierwszej ligi piłki żyny gospodarzy wyeksponowali dużej wielkości nożnej pomiędzy drużynami Śląska Wrocław baner z umieszczonym do góry nogami logiem a Tura Turek działacze miejscowego klubu przy- Stowarzyszenia „NIGDY WIĘCEJ” (zwyczajowo gotowali akcję przeciwko rasizmowi. Miała ona na polskich stadionach do góry nogami wiesza- bezpośredni związek z rasistowskimi zachowa- ne są flagi wrogich klubów) oraz drugi towarzy- niami części wrocławskich pseudokibiców wo- szący mu transparent z napisem: „Te symbole bec nigeryjskiego zawodnika Śląska – Benjami- powinny być zakazane!”. Był to kolejny, tym ra- na Imeha, który wielokrotnie był przez nich ob- zem spektakularny, wyraz niechęci skrajnie pra- rażany. Na znak protestu piłkarze Śląska wy- wicowych „kibiców” do Stowarzyszenia „NIGDY szli na boisko w koszulkach z napisem na przo- WIĘCEJ” oraz mimowolny dowód na skutecz- dzie „Jedna drużyna, jeden klub” oraz na ple- ność prowadzonej przez nie kampanii „Wykop- cach: „Śląsk przeciwko rasizmowi”. Zawodnicy my Rasizm ze Stadionów”. Tura na swoich strojach mieli hasło „Pił- karze przeciwko rasizmowi”. Wcześniej działacze Śląska zor- ganizowali specjalną konferencję prasową z wyrazami poparcia dla Imeha. Zjawili się na niej prezes Antoni Ko- rodos, trener Ryszard Tarasiewicz, kapitan ze- GRUDZIEŃ 2007 społu Dariusz Sztylka oraz Benjamin Imeh. Nie- stety, gdy obie drużyny wyszły na boisko w ko- KIELCE. 1 grudnia podczas meczu czołowych dru- szulkach z hasłami przeciwko rasizmowi, w tym żyn Orange Ekstraklasy: Kolporter Korona Kielce Banany rzucane w brazylijskich piłkarzy na me- samym czasie grupka osób podeszła do płotu – GKS Bełchatów miejscowi rasistowscy „kibice”, czu Lechia Gdańsk – Pogoń Szczecin na trybunie odkrytej i powiesiła flagę z napisem mimo zdecydowanych działań władz klubu nie do 5 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

Białej Gwiazdy. i za jego pośrednictwem dotarł do publiczności Chłopaki... trzy- w Polsce. O programie napisała lokalna prasa, po majcie się”. Licz- publikacjach której rasistami zainteresowała się po- ba 88 to zaka- licja i prokuratura. muflowany salut ŁĘCZNA. 21 lutego „Gazeta Wyborcza” ujawniła in- końca wyparci z kieleckiego stadionu po słynnych „Heil Hitler”, natomiast słowo „Białej” nieprzypad- formację o zdjęciach syna burmistrza miasta Teo- rasistowskich protestach wokół przyjścia do dru- kowo zostało napisane innym kolorem. Tego typu dora Kosiarskiego, zamieszczonych na portalu na- żyny ciemnoskórego Brazylijczyk Hernaniego, wy- gierki, podszyte neofaszyzmem i rasizmem, miały sza-klasa.pl. Na jednym z nich Kacper Kosiarski wiesili na górnej trybunie obiektu transparent z na- ukazać kpiący i lekceważący stosunek części „kibi- rozebrany do pasa razem z dwoma ostrzyżony- pisem: „Związkowi 100 lat z okazji 88 urodzin życzą ców” do przepisów związku. mi na jeża kolegami podnosi prawą rękę w faszy- Kibice Korony Kielce”. Cyfry 88 oraz trzy K były kil- stowskim pozdrowieniu „Sieg heil”. Młodzi męż- kakrotnie większe od pozostałych znaków i nama- czyźni zamaskowali część twarzy szalikami klubu lowane na czerwono – liczba 88 to „zaszyfrowany” Górnik Łęczna. „Jest pełnoletni, sam odpowiada za hitlerowski salut „Heil Hitler”, od ósmej pozycji lite- to, co robi” – ucinał prośby o komentarz burmistrz ry H w alfabecie, a trzy litery nawiązywały do skrótu Łęcznej. Krótko po prasowej publikacji zdjęcie zo- KKK, oznaczającego nazwę amerykańskiej organi- stało usunięte. Nie oznacza to jednak, że syn sa- zacji rasistowskiej Ku-Klux-Klan. Hasło na transpa- morządowca nie miał kłopotów. „W tej sprawie wy- rencie wyrażało kpinę z przepisów PZPN zwalczają- stępuje uzasadnione podejrzenie popełnienia prze- cych rasistowską symbolikę pojawiającą się na pol- KRAKÓW. 13 grudnia Komisja Ligi wymierzyła stępstwa. Wszystko wskazuje na to, że prokuratu- skich stadionach. karę dziesięciu tysięcy złotych klubowi Wisła Kra- ra rozpocznie czynności sprawdzające” – tłumaczył ZABRZE. 2 grudnia w czasie pierwszoligowego ków, którego kibice podczas meczu z Zagłębiem Cezary Maj, rzecznik prasowy Prokuratury Apela- spotkania Górnik Zabrze – Wisła Kraków miej- Lubin wydawali odgłosy naśladujące małpy, gdy cyjnej w Lublinie. Według kodeksu, osoba, któ- scowi rasistowscy pseudokibice wywiesili baner tylko do piłki dochodził czarnoskóry piłkarz Zagłę- ra publicznie propaguje faszystowski ustrój pań- z „życzeniami” z okazji 88. rocznicy powstania bia Manuel Arboleda z Peru. Była to trzecia kara stwa, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno- PZPN. Napis na wielkim banerze brzmiał: „Na bia- w rundzie jesiennej dla krakowskiego klubu. Do ści, a nawet pozbawienia wolności do lat dwóch. łym torcie raca płonie, uniesiona nasza pięść na tej pory Wisła dwukrotnie zapłaciła po 5 tys. zł 7 kwietnia Prokuratura Rejonowa uznała, że Kacper 88. rocznicę 14-krotni wam oddają cześć”. Było za antysemickie hasła – po meczach w 1. kolejce Kosiarski podnosząc na zdjęciu rękę w charaktery- to kolejne tego typu obejście związkowych prze- (z Górnikiem Zabrze u siebie) i 11. kolejce (der- stycznym geście, nawiązywał do pozdrowienia sta- pisów przeciwko rasizmowi i neofaszyzmowi na by z Cracovią). rożytnych Rzymian, a nie do hitlerowskiego salutu stadionach i – oficjalnie zakazana – manifestacja i umorzyła sprawę. faszystowskich sympatii ideologicznych: 88 sym- ROK 2008 ŁÓDŹ. 22 lutego podczas meczu pierwszej kolejki Oran- bolizuje tu nazistowski salut „Heil Hitler”, a licz- ge Ekstraklasy po przerwie zimowej ŁKS Łódź – Jagiel- ba 14 to tzw. czternaście słów – hasło oznacza- STYCZEŃ lonia Białystok część „kibiców” drużyny gospodarzy, jące: „We must secure the existence of our pe- dopingując swoich piłkarzy, podskakiwała i skandowa- ople and a future for White children” („Musimy CZĘSTOCHOWA. 26 stycznia około godziny 21 nieda- ła „Kto nie skacze, kto nie skacze, ten z Żydzewa”. zabezpieczyć egzystencję naszej rasy i przyszłość leko ronda Mickiewicza na przystanku MPK czterech dla białych dzieci”). Slogan ten został ukuty przez nazi-skinów pobiło osiemnastolatka. Zdarzenie miało MARZEC 2008 Davida Lane’a, lidera rasistowskich terrorystów podłoże rasistowskie – poszkodowany nosił dreadloc- z amerykańskiej grupy The Order (tłum. „porzą- ki i sprawcy uznali go za „element niepełnowartościo- GDYNIA. 8 marca w spotkaniu II ligi piłki nożnej po- dek”). Jego inspiracją był fragment (część I, roz- wy”, wyzwali też od „brudasów”. Około dwóch tygo- między Arką Gdynia a Podbeskidziem Bielsko-Biała dział VIII) „Mein Kampf” Adolfa Hitlera. dni wcześniej w autobusie miejskim jadącym w kie- pojawiła się flaga rasistowskiej grupy miejscowego runku dzielnicy Raków klubu. W ten sposób rasizm nie jest już w Trójmie- pobity został 26-let- ście domeną jedynie Lechii Gdańsk i Bałtyku Gdy- ni mężczyzna. Zaatako- nia. Tendencje te od pewnego czasu stały się bar- wała go grupa skrajnie dziej widoczne także na stadionie Arki. Jest to szcze- prawicowych bojów- gólnie zasmucające, ponieważ kibice tego klubu do karzy (nosili charakte- niedawna w żadnym przypadku nie podzielali rasi- rystyczne czarne kurtki stowskich uprzedzeń swoich sąsiadów zza miedzy, BYTOM. 8 grudnia około godziny 20 grupa sześciu z symbolami neofaszystowskimi i podkute blachą wy- a nazi-skini mieli nieformalny zakaz wstępu na me- neofaszystowskich bojówkarzy z organizacji Białe sokie buty). Od początku roku w mieście odnotowano cze Arki. Obecnie jest już, niestety, inaczej. Na wspo- Orły i rasistowskich „kibiców” pierwszoligowej Po- wzrost aktywności środowisk związanych z neofaszy- mnianej fladze widniał napis „Arka Gdynia White lonii Bytom zdemolowała herbaciarnię Fanaberia 8. stowskimi skinheadami i rasistowskimi pseudokibica- Brothers. United Patriots. Tolerancja jest cnotą lu- Trwał tam wieczór tańca orientalnego, wewnątrz mi klubu piłkarskiego Raków Częstochowa. dzi bez przekonań” oraz symbol tzw. runa śmier- było około 30 osób. Napastnicy krzyczeli „Raz sier- ci – jednego ze znaków ruchów neonazistowskich, pem, raz młotem czerwoną hołotę”. Ranili kuflem LUTY 2008 m.in. amerykańskiego National Aliance – rasistow- jednego z klientów – mężczyzna miał rozcięty łuk skiej organizacji założonej przez Williama Pierce’a, brwiowy. Wybili szybę od strony ulicy, zdemolo- GORZÓW WLKP. 18 lutego miejscowy Sąd Rejo- autora „Dzienników Turnera” – rasistowskiej „bi- wali witrynę i uciekli. Gdy przyjechała policja i fir- nowy skazał dwóch rasistowskich „kibiców” piłkar- blii”, która stanowiła inspirację dla człowieka odpo- ma ochroniarska, nie było po nich już śladu. Dwa skiego klubu Stilon Gorzów Wlkp. 22-letni Krzysz- wiedzialnego za zamach terrorystyczny na budynek dni później policjantom udało się zatrzymać 17-let- tof K., oskarżony m.in. o nawoływanie do nienawi- federalny w Oklahoma City (167 zabitych). niego bytomianina, Bartłomieja B. Postawiono mu ści na tle rasowym wobec Żydów i Afroameryka- GRUDZIĄDZ. 15 marca w czasie meczu Pucharu jedynie zarzut zniszczenia mienia, bo poszkodowa- nów, otrzymał wyrok roku więzienia w zawieszeniu Polski w piłce nożnej pomiędzy Olimpią Grudziądz ny klient nie zgłosił skargi. Po kilku dniach był już na pięć lat. Jego kolega, 24-letni Błażej B., który a Elaną Toruń doszło do antysemickiej manifesta- na wolności, musiał tylko trzy razy w tygodniu zgła- usłyszał zarzuty dotyczące m.in. pochwalania eks- cji miejscowych nazi-kibiców wymierzonej w obec- szać się na policję. Faszystowscy przestępcy nie terminacji narodu żydowskiego, został skazany na ny na stadionie i zaprzyjaźniony z przyjezdnymi ki- zrezygnowali z ataków na Fanaberię: „Prawie co- 10 miesięcy więzienia w zwieszeniu na trzy lata. bicami fan club Widzewa Łódź. Agresywni „kibice” dziennie kopią w drzwi i okna, próbują nas prowo- U oskarżonych znaleziono przedmioty z emblema- Olimpii wyeksponowali dziesięciometrowy trans- kować, żebyśmy do nich wyszli” – mówił mediom tami faszystowskimi. Obaj mężczyźni występowa- parent w biało-czerwonych barwach łódzkiego klu- właściciel lokalu. Kilka dni wcześniej neofaszyści li w powstałym we współpracy z redakcją „NIG- bu z napisem „Juden Raus”. W trakcie gry zaba- zaatakowali w biały dzień mężczyznę, którego wzię- DY WIĘCEJ” brytyjskim filmie o polskich pseu- wiali się także, podskakując i skandując „Kto nie li za fana muzyki metalowej. Na pogotowiu założo- do-kibicach piłkarskich, wyemitowanym no mu kilka szwów. Niestety, on również nie złożył przez brytyjską telewizję Sky One. Boha- skargi na policji. Napad miał podłoże rasistowskie terowie reportażu w ramach cyklu „Ross – poszkodowany nie pasował do narodowo-rady- Kemp on Gangs” (serii ukazującej różne kalnego wizerunku „prawdziwego Polaka”. zorganizowane grupy i subkultury prze- KRAKÓW. 11 grudnia w trakcie meczu I ligi piłki stępcze) przy piwie opowiadali o gazo- nożnej pomiędzy Wisłą Kraków a Zagłębiem Lubin waniu Żydów, o swojej nienawiści do ob- miejscowi rasistowscy „kibice” wyeksponowali na cych, wznosili także faszystowskie hasła. jednej ze stadionowych trybun wielki transparent Sprawa ujrzała światło dzienne, gdy film z napisem: „100 lat z okazji 88. urodzin życzy armia umieszczony został w portalu YouTube 6 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW skacze ten z Żydzewa”. Pod koniec meczu na mu- poszkodowany odbiegał wyglądem od nacjonali- natychmiast zostały usunięte, a klub odciął się od rawę boiska wbiegła grupa toruńskich bojówkarzy stycznej „normy prawdziwego Polaka”. Policja z ko- faszystowskich zachowań swoich pseudokibiców i wszczęła bójki z policją. misariatu na Rakowie wszczęła śledztwo w sprawie i zapowiedział zdecydowane działania w ich spra- MŁAWA. 15 marca podczas meczu IV ligi piłki pobicia. Mieszkańcy tej dzielnicy twierdzą, że od ja- wie. Zagłębie podejmowało już wcześniej – wraz nożnej pomiędzy MKS Mławianką Mława a Tę- kiegoś czasu została ona praktycznie sterroryzowa- ze Stowarzyszeniem „NIGDY WIĘCEJ” – akcje pod czą 34 Płońsk miejscowi nazi-kibice rzucali pło- na przez skinów. Wygoleni, ubrani w kurtki z sym- hasłem „Wykopmy Rasizm ze Stadionów”. nącymi racami w czarnoskórych piłkarzy druży- bolami neofaszystowskiej organizacji Obóz Narodo- ny gości: Nigeryjczyków Charlesa Ezeude, Arin- wo-Radykalny i podkute buty, zbierali się na placu ze Nwolisa Tochukwu i Hasana Ochidi. Śpiewa- zabaw między blokami przy Kuncewiczowej i Witkie- li przy tym „Nie ma murzyna, Mława to biała dru- wicza. Większość z nich tworzyła trzon skrajnie rasi- żyna” i udawali małpy. Na załączonym zdjęciu wi- stowskiej grupy „kibiców” klubu piłkarskiego Raków dać racę przelatującą łukiem nad jednym z afry- Częstochowa, która całkowicie zdominowała niera- kańskich futbolistów z Tęczy. Wśród mławskich sistowską większość sympatyków tej drużyny. „kibiców” od lat jest wielu neofaszystów i nazi-ski- OLSZTYNEK. 19 marca po piłkarskim meczu cha- nów, którzy bardzo często popisywali się swoimi rytatywnym zorganizowanym przez miejscową ideologicznymi fascynacjami. młodzież, by zebrać pieniądze na leczenie chorego kolegi, kilku obecnych na nim „kibiców” klubu Stomil Olsz- tyn groziło wolontariuszce Grupy Anty-Nazistowskiej. Jako kole- żanka chorego aktywnie uczest- GDAŃSK. 9 kwietnia na meczu Pucharu Polski niczyła w całej imprezie i zbiór- w piłce nożnej pomiędzy Lechią Gdańsk a Legią ce, przy okazji rozdając młodzie- Warszawa ponownie dali o sobie znać rasistow- ży vlepki (naklejki) z przesłaniem scy „kibice” obu klubów. Nazi-skini i inni ludzie antyrasistowskim, między innymi z tego środowiska, którzy od lat zakłócają swo- z hasłem i logiem kampanii „Wy- imi manifestacjami spotkania gdańskiej drużyny, kopmy Rasizm ze Stadionów”. To naśladowali odgłosy małp, gdy tylko do piłki do- właśnie nie spodobało się rasi- chodził Nigeryjczyk Martins Ekwueme lub Takesu- RZESZÓW. 15 marca w trakcie meczu Polskiej Ligi stom w barwach Stomilu. Obrzucili wolontariusz- re Chinyama z Zimbabwe (obaj są graczami Legii). Siatkówki mężczyzn pomiędzy drużynami Anesso kę GAN wulgarnymi rasistowskimi wyzwiskami Było to kolejne rasistowskie zachowanie ze stro- Resovii Rzeszów a Mlekpolu AZS Olsztyn doszło do oraz grozili pobiciem. ny „kibiców” Lechii skierowane przeciwko ciem- incydentu o podłożu rasistowskim, którego obiek- noskórym futbolistom. Nie lepiej podczas meczu tem było małżeństwo Onyenandu. Magdalena Ony- KWIECIEŃ 2008 postąpiła część stołecznych fanów. W trakcie spo- enandu, popularna w Rzeszowie „Madziara” i se- tkania w zajmowanym przez siebie sektorze sta- kretarz Stowarzyszenia Sympatyków Piłki Siatkowej WROCŁAW. 3 kwietnia lokalny dolnośląski doda- dionu wyeksponowali duży baner z krzyżem cel- przy klubie Resovia, została wraz z mężem wypro- tek „Gazety Wyborczej” po raz kolejny opisał fak- tyckim, rasistowskim symbolem białej siły. szona z sektora dla zorganizowanych kibiców siat- ty wskazujące na neonazistowskie sympatie części karzy miejscowej drużyny. Powodem takiego zacho- kibiców piłkarskich Śląska Wrocław. Portal inter- wania był fakt, że mężczyzna (na zdjęciu) jest czar- netowy wroc- noskóry. Kobieta razem z mężem stała na trybunie lawianie.info, i kibicowała Resovii. „Podszedł do mnie wicepre- jedna z najbar- zes Mirek Olszowy i mówi: Madziara, „Leśni” (gru- dziej znanych pa szalikowców Resovii, „kibiców” piłki nożnej i największych – dop. red.) dzwonią, weź go stąd! Mówię do nie- stron związa- go, że gadałam z nimi i oni nie mają nic do mojego nych z fanami męża. Mirek na to, że kazali mu przekazać, to prze- wrocławskiego kazuje”. „Nie będziemy tolerować rasizmu na trybu- klubu, kolpor- nach” – zapowiedział prezes klubu Asseco Resovia, tował kilkadzie- a jego dyrektor generalny, Marek Borejko, oświad- siąt wzorów na- czył: „Jesteśmy tym oburzeni, nie zamierzamy tego klejek, z których CZĘSTOCHOWA. 10 kwietnia podczas spotkania tolerować, władze stowarzyszenia zostały już poin- część zawierała rasistowskie i antysemickie napisy III ligi piłki nożnej Raków Częstochowa – Skalnik formowane o naszym stanowisku”. Państwo Ony- i rysunki: postać Hitlera z rzymskim salutem na tle Gracze nazi-skini związani z miejscowym klubem enandu nie zamierzają już więcej kibicować swojej flagi Śląska; hasła „Skinheads Hooligans 88” oraz wywiesili na okołoboiskowym płocie zieloną flagę do niedawna ukochanej drużynie. „Zero tolerancji” z działaczem Ku-Klux-Klanu w cha- z tzw. falangą (symbolem ręki z mieczem, który rakterystycznym spiczastym kapturze wskazującym jest znakiem przedwojennych polskich faszystów na przekreśloną gwiazdę Dawida i karykaturę twarzy z Obozu Narodowo-Radykalnego, współcześnie czarnoskórego; postacie trzech mężczyzn w glanach używanym przez Narodowe Odrodzenie Polski, (ciężkich butach) kopiących leżącego czarnoskó- partię powszechnie uznawaną za neofaszystow- rego mężczyznę ską) oraz napisem „Narodowa Częstochowa”. i podpis: „Tak się zabawia szlachta z Wrocławia”. Na- klejki te pojawia- ły się regularnie w tramwajach i w różnych czę- ściach miasta. Sprawą zajęła się wrocławska pro- CZĘSTOCHOWA. 18 marca około godz. 17 na przy- kuratura. stanku tramwajowym na alei Pokoju w miejscowej SOSNOWIEC. 5 kwietnia po meczu I ligi piłki noż- ŁÓDŹ. 11 kwietnia podczas meczu 25. kolejki Oran- dzielnicy Raków trzej neofaszystowscy bojówkarze nej (Orange Ekstraklasy) pomiędzy drużynami Za- ge Ekstraklasy (pierwszej ligi piłki nożnej) pomię- napadli i ciężko pobili czekającego na tramwaj mło- głębia Sosnowiec a Cracovii Kraków na oficjal- dzy ŁKS Łódź a Widzewem Łódź doszło, jak od lat dego mężczyznę. Został przewrócony i skopany, tak- nym serwisie sosnowieckiego klubu opublikowa- przy okazji konfrontacji tych klubów, do incyden- że po głowie. Otrzymał również kilkanaście ciosów ne zostały zdjęcia dwojga osób unoszących ręce tów o charakterze antysemickim. Jeszcze przed kastetem w twarz. Napastnicy nazywali go „śmie- w geście faszystowskiego pozdrowienia. Zdjęcie meczem i później w jego trakcie duża grupa „ki- ciem” i „brudasem”. Powodem ataku były długie ze skandalicznym zachowaniem „kibiców” zaob- biców” drużyny gospodarzy „zabawiała się”, ska- włosy mężczyzny oraz naszywki zespołów znanych serwował członek Stowarzyszenia „NIGDY WIĘ- cząc i skandując „Kto nie skacze, ten z Żydzewa”, z antyrasistowskiej postawy. Szczęśliwie udało mu CEJ”, a prywatnie fan Zagłębia i o zdarzeniu powia- a następnie w czasie spotkania wywiesili na sta- się uciec. Napaść miała podłoże faszystowskie, gdyż domił lokalne media. Po jego interwencji fotografie dionowym płocie flagę z hasłem „Pier...ni inwa- 7 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

wykrzykiwali rasistowskie wyzwi- pod Kościołem Mariackim wyróżniał się przebra- ska” – poinformował prezes zgorze- ny w sutannę „ksiądz” Rafał Trytek, który w wy- leckiego klubu, Piotr Waśniewski. wiadzie udzielonym internetowej telewizji „bez par- Na skutek pobicia u Logana wtstą- donu!” stwierdził, że homoseksualiści „Gwałcą pra- piła opuchlizna lewej ręki, podejrze- wo naturalne. W Starym Testamencie i Średniowie- wano również pęknięcie kości śród- czu ludzi o takich skłonnościach palono na stosach ręcza. O sprawie została zawiado- po prostu. No ale powrócimy do tych wspaniałych miona Prokuratura Rejonowa w Je- czasów jeszcze i będziemy tych ludzi palić na sto- leniej Górze. Kilka dni po zdarzeniu sach, miejmy nadzieję”. Trytek był znanym w Pol- lidzi – Żydzi” i herbem Widzewa w środku. Wielu w niektórych mediach pojawiły się informacje, ja- sce aktywistą Bractwa św. Piusa X, fundamenta- z nich miało na sobie koszulki z dewizą „Śmierć koby koszykarz wymyślił rasistowski incydent, listycznej sekty katolickich szowinistów, ekskomu- żydzewskiej kur...ie”, natomiast w sektorze zaj- a pobicie miałoby być efektem pijackiej awantury nikowanej wraz z jej przywódcą – biskupem Lefe- mowanym przez „kibiców” Widzewa pojawił się sprowokowanej przez niego i koszykarki. bvrem przez papieża Jana Pawła II. Trytek, blisko transparent z napisem „ŁKS” oraz gwiazdą Dawi- DZIERŻONIÓW. 21 kwietnia portal edzierzoniow.pl związany z NOP, współpracował też z nacjonali- da i menorą. „Kibice” ŁKS Łódź rzucali w kierun- opublikował informację, że na oficjalnej stronie klu- stycznym miesięcznikiem „Opcja na Prawo”. Le- ku sektora fanów drużyny gości i służb porządko- bu sportowego Lechia Dzierżoniów reklamowane febvryści udzielili Trytkowi „święceń kapłańskich”. wych środki pirotechniczne. Na ogrodzeniu od- są vlepki gloryfikujące SS. Na naklejce widniał nie- Obecnie jest polskim przedstawicielem Kongrega- dzielającym trybuny od płyty boiska spalili kilka- miecki napis: „Reichenbucher. Schuts Staffeln” (pi- cji Maryi Niepokalanej Królowej, tzw. sedewakan- dziesiąt szalików Widzewa Łódź. Po zakończe- sownia oryginalna) oraz postać nazistowskiego żoł- tystów, jeszcze bardziej skrajnej sekty integrystów niu spotkania kilkunastu spośród nich weszło na nierza w charakterystycznym hełmie i herb dzierżo- katolickich. Współpracuje również z antysemicką dach trybuny honorowej. „Kibice” Widzewa Łódź niowskiego klubu. SS (Die Schutzstaffel der NSDAP Organizacją Monarchistów Polskich i publikuje również rzucali środkami pirotechnicznymi w kie- – Szwadron w ich piśmie „Rojalista – Pro Patria”. Jedna z za- runku fanów gospodarzy. W swoim sektorze go- O c h r o n n y trzymanych przez funkcjonariuszy osób odpowia- ście eksponowali chuligańskie transparenty. Od NSDAP) było dać miała za naruszenie nietykalności cielesnej po- 80. minuty meczu w służby porządkowe rzuca- zbrodniczą nie- licjanta, dwie inne za próbę rozproszenia legalnego no plastikowymi drzewcami od flag oraz kamie- miecką forma- zgromadzenia. Groziło im odpowiednio do trzech niami. „Kibice” Widzewa byli bardzo agresywni w cją nazistow- i dwóch lat pozbawienia wolności. stosunku do interweniującej policji – próbowali ską. Po inter- ŁÓDŹ. 26 kwietnia po meczu piłki nożnej Orange sforsować ogrodzenie. Użyto armatki wodnej w wencji lokal- Ekstraklasy ŁKS Łódź – GKS Bełchatów, rozgrywa- celu zaprowadzenia porządku i utrzymania agre- nych dzienni- nym bez udziału publiczności (za karę po zajściach, sorów w ich sektorze. 20 minut po zakończonym karzy opisana do których doszło na derby) miejscowi nazi-kibice meczu „kibice” gości w zajmowanej przez siebie grafika zosta- zgromadzili się pod stadionem i skandowali pod- części stadionu rozpalili duże ognisko ze swoich ła wycofana ze skakując „Kto nie skacze, kto nie skacze, ten z Ży- flag. Kilkakrotnie było ono gaszone za pomocą ar- strony Lechii. dzewa”. Większym skandalem jest jednak zacho- matki wodnej. Stadion ŁKS-u został zamknięty na WARSZAWA. 23 kwietnia nigeryjska piłkarka ręcz- wanie osób zasiadających na VIP-owskiej trybu- miesiąc, na klub nałożono także karę finansową na Janet Johnson potwierdziła w prokuraturze, że nie łódzkiego zespołu: w trakcie spotkania wyśpie- w wysokości pięćdziesięciu tysięcy złotych, nato- padła ofiarą handlarza ludźmi. Tym samym nastą- wywali to samo rasistowskie hasło. Między oboma miast Widzew komisja pozbawiła możliwości za- pił przełom w śledztwie, gdyż wcześniej kobieta nie łódzkimi klubami, nie tylko na poziomie szalikow- mawiania biletów dla zorganizowanych grup kibi- chciała na ten temat mówić. Johnson przyjecha- ców, ale i władz, trwa od lat podszyty antysemity- ców na dwa mecze wyjazdowe oraz nałożyła karę ła do Polski we wrześniu 2006 roku na zaprosze- zmem konflikt. Nazwanie kogoś Żydem to najwięk- finansową w wysokości dwudziestu pięciu tysię- nie mistrza kraju w piłce ręcznej – klubu SPR Safo sza obelga wśród łódzkich kibiców. Na obu stadio- cy złotych. Po meczu zawodnik ŁKS – Arkadiusz ICom Lublin. W lipcu 2006 do SPR Lublin zadzwo- nach pojawiają się flagi z antysemickimi hasłami, Mysona założył, jakoby nieświadomie, otrzyma- nił mężczyzna, który przedstawił się jako menedżer a mury pełne są napisów „ŁKS Jude” i „Widzew ną od „kibiców” koszulkę z napisem „Śmierć i zaproponował prezesowi przywiezienie na testy Jude”. W 2008 roku na portalu YouTube został za- żydzewskiej trzech piłkarek. „Potrzebowaliśmy właśnie zawod- mieszczony film z prezentacji drużyny ŁKS przed li- kur...ie”. Komi- niczek, jakie nam zaoferował. Załatwiliśmy w urzę- gową rundą wiosenną 2006. W klubowej hali bawi- sja Ligi Ekstra- dzie wojewódzkim zaproszenia” – opowiadał pre- ło się ponad dwa tysiące kibiców. Pod koniec im- klasy ukarała go zes Andrzej Wilczek. Jednak Nigeryjki nigdy do klu- prezy zaczęli skakać i śpiewać „Kto nie skacze, ten grzywną w wy- bu nie dotarły. Na początku października w Zgorzel- z Żydzewa”. Do szalejących trybun dołączyli pił- sokości 15 tys. cu Johnson zatrzymała Straż Graniczna, gdy pró- karze oraz trenerzy, w tym obecny szkoleniowiec złotych i odsu- bowała nielegalnie przekroczyć granicę polsko-nie- i wieloletni piłkarz ŁKS, Marek Chojnacki. Trener nięciem od gry miecką. Została zobowiązana do opuszczenia kra- nie widział w swoim postępowaniu niczego nagan- w pięciu me- ju, ale nie zrobiła tego. Odnalazła się w kwietniu nego i upierał się, że „kibice” nie skandowali „(…) czach ligowych, 2007 i trafiła w strasznym stanie do podwarszaw- z Żydzewa”, tylko „(…) z Widzewa”. natomiast jego skiego ośrodka Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziem- WĄGROWIEC. 26 kwietnia w czasie spotkania III macierzysty ców w Dębaku. Na szyi miała ślady od noża, na rę- ligi piłki nożnej Nielba Wągrowiec – Victoria Ko- klub grzywną kach dziury wypalone papierosami. Została tak- ronowo miejscowi „kibice” wywiesili na około- w wysokości że zakażona wirusem HIV. Służby imigracyjne po- boiskowym płocie flagę z krzyżem celtyckim, ra- 30 tys. zł i pół- dejrzewają, że kobieta po nieudanej próbie przekro- sistowskim symbolem białej siły. Był to pierw- roczną dys- czenia granicy trafiła do domu publicznego, gdzie szy tego typu przypadek w historii wągrowiec- kwalifikacją. zmuszano ją do nierządu i gdzie była ofiarą prze- kiego klubu. Kara dyskwa- mocy. Zdaniem śledczych, szczególne natężenie GDAŃSK. 27 kwietnia podczas meczu II ligi piłki lifikacji zosta- okrucieństwa wobec Nigeryjki mogło mieć zwią- nożnej pomiędzy Wartą Poznań a Lechią Gdańsk ła zawieszona zek z jej kolorem skóry. 26 kwietnia Johnson tra- doszło do rasistowskiego incydentu. Gdy na boisku na rok. fiła do aresztu deportacyjnego na Okęciu, ale osta- pojawił się czarnoskóry piłkarz Warty Alan Nga- JELENIA GÓRA. W nocy z 12 na 13 kwietnia przed tecznie nie została wydalona do Nigerii. Po publi- mayama, nazi-kibice gdańskiego klubu zaczęli wy- jednym z lokali z pobudek rasistowskich został kacji gazety otoczono ją opieką jako ofiarę i świad- dawać odgłosy naśladujące małpy. Po raz pierwszy pobity ciemnoskóry koszykarz PGE Turów Zgo- ka przestępstwa. małpie pokrzykiwania wybrzmiały, kiedy właśnie rzelec, Amerykanin David Logan. Sportowiec po- KRAKÓW. 26 kwietnia około południa kilkuset ten gracz wbiegł na murawę, a potem przy każ- jechał do Jeleniej Góry, aby pożegnać się ze zna- członków Narodowego Odrodzenia Polski, któ- dym jego dojściu do piłki. Łącznie – pięciokrotnie. jomymi zawodniczkami tamtejszego klubu koszy- rzy wcześniej uczestniczyli w pikiecie Młodzieży Jednak jakoby nie słyszał ich sędzia Szymon Mar- karskiego, które po zakończeniu sezonu planowa- Wszechpolskiej, oraz pseudokibiców klubów pił- ciniak z Płocka: „Przykro mi, ale był bardzo duży ły powrót do Stanów Zjednoczonych. Wieczorem karskich Cracovia i Wisła Kraków usiłowało zakłó- ferwor i odgłosy z trybun jakoś do mnie nie dotarły poszli do jednej z dyskotek, gdzie doszło do prze- cić Marsz Tolerancji przechodzący od placu Matejki – mówi. – Nie ma zatem notatki w moim protokole, pychanek. „Z relacji zawodnika oraz kilku osób, na Rynek Główny. Neofaszyści skandowali pod ad- zresztą nie mogłoby być. Ja odnotowuję tylko kart- które widziały całe zdarzenie, wynika, że Logan resem jego uczestników: „Zrobimy z wami, co Hi- ki i zmiany. Informację o zachowaniu trybun może wraz z towarzyszącymi mu osobami został wy- tler z Żydami”, „Śmierć pedałom!” i „Narodowy ra- zamieścić w protokole delegat PZPN i przedstawić wleczony z klubu, przewrócony i skopany. O wiele dykalizm” oraz rzucali w ich kierunku jajkami, po- ją następnie Wydziałowi Dyscypliny”. Delegat Kazi- bardziej poszkodowane zostały towarzyszące Lo- midorami i kamieniami. Policja zatrzymała sze- mierz Dziuba nie miał wątpliwości. „Wyraźnie sły- ganowi zawodniczki. Podczas zajścia napastnicy ściu napastników. Wśród przeciwników marszu szałem buczenie, które można zakwalifikować jako 8 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW udawanie małp. Nie mam wątpliwości, że było kie- czerpać z niego radość. Takie zachowanie, jak dziś lem w trakcie tego meczu. Drugi to postawa dele- rowane do zawodnika Warty o czarnym kolorze nie miałoby prawa się zdarzyć w Anglii czy Francji. gata PZPN, Jerzego Luli, który nie zdecydował się skóry. Oczywiście, nie omieszkam opisać tego Rzeczywiście, pokazałem ten gest, ale każdy byłby przerwać zawodów. Nakazał jedynie organizatorowi w protokole. Sam Ngamayama też jest pewny, że zdenerwowany na moim miejscu”. Trener Odry An- usunięcie w ciągu dziesięciu minut płótna z płotu. kibice z Gdańska prześladowali właśnie jego”. Nga- drzej Prawda stwierdził, że kartka dla jego zawodnika Służby porządkowe zareagowały natychmiast. Kie- mayama to rodowity poznaniak, syn Polki i Zairczy- miała podłoże rasistowskie. dy ochroniarze podeszli do sektora zajmowanego ka, który przyjechał do Polski na studia. Natomiast przez wodzisławskich kiboli, ci zdążyli zwinąć fla- prezes Lechii – Maciej Turnowiecki, który był na gę i przekazać ją w górne rejony trybuny. Mieli też meczu, twierdził, że rasiści w barwach jego klubu przygotowany drugi transparent z napisem „Gdzie obrali sobie za cel kogo innego. „W jednej z akcji jest wolność słowa?”, jednak porządkowi zdołali piłkarz Warty z nr 21 (Damian Pawlak – dop. red.) go wyszarpnąć. Zarząd Odry wydał oświadczenie ostro sfaulował naszego piłkarza. Działo się to w po- w sprawie incydentu. Poinformował w nim, że dzia- bliżu sektora Lechii. Od tej pory nasi kibice upatrzy- łacze, sztab szkoleniowy oraz zawodnicy stanow- li sobie tego zawodnika i na niego buczeli. Rozma- czo odcinają się od zachowania pseudokibiców. wiałem z dyrektorem sportowym Radosławem Mi- Klub przypomniał o natychmiastowym usunięciu chalskim i kilkoma sponsorami, którzy także byli na transparentu po interwencji służb ochroniarskich. stadionie. Oni też odnieśli wrażenie, że buczenie Dzięki systemowi monitoringu udało się zatrzymać było skierowane w stronę piłkarza z nr 21”. dwie osoby, które brały udział w tym incydencie. ELBLĄG. 30 kwietnia wieczorem, po meczu III ligi Wodzisławska policja skierowała przeciwko nim pomiędzy Olimpią Elbląg a OKS Olsztyn część ki- sprawę do sądu grodzkiego. Obaj zostali ukarani, biców wspierających drużynę gospodarzy postano- ale nie za treść napisu, lecz niewykonanie polecenia wiła uczcić zwycięstwo w parku Bażantarnia. Pa- porządkowych na stadionie. Wyroki sądu to 2,5 ty- lili ognisko, pili piwo, gdy nagle zauważyli space- siąca złotych kary grzywny oraz zakaz stadionowy. rującego czarnoskórego mężczyznę z żoną. „Kilku Pape Samba Ba tłumaczy sędziemu rasistowski A ten oznacza, że ukarani „kibice” przez najbliższe z tej grupy rzuciło się na nas, to był strasznie brutal- powód swojego zachowania trzy lata nie zobaczą na żywo meczu Odry. ny atak, w życiu czegoś takiego nie widziałam. Wyzy- WROCŁAW. 11 maja sędzia prowadzący drugoli- wali męża w okropnie wulgarny sposób. Kibole krzy- KRAKÓW. 4 maja w czasie spotkania piłki noż- gowy mecz piłki nożnej pomiędzy Śląskiem Wro- czeli «Zaje...my cię, czarnuchu», «Wyp...j do Afryki», nej Orange Ekstraklasy pomiędzy Wisłą Kraków cław a Odrą Opole musiał przerwać go aż na sześć «Spier... z Polski», «Kunta Kinte» i inne rasistowskie a ŁKS Łódź część „kibiców” krakowskiego klubu minut. Do zdarzenia doszło w drugiej połowie me- hasła” – mówiła żona zaatakowanego. Na tym jed- skandowała: „Cała Łódź, Jude, Jude, Jude”. czu: po jednym z fauli obrońcy Filipe Felixa z Brazy- nak nie poprzestali – przewrócili 51-letniego męż- BIAŁYSTOK. 7 maja przez prawie całą drugą po- lii na piłkarzu Odry część kibiców, prowokując gra- czyznę i zaczęli kopać go po całym ciele. „To wszyst- łowę meczu piłki nożnej Orange Ekstraklasy po- cza gości, zaczęła wznosić pod jego adresem agre- ko było takie brutalne, że już myślałam, że tam nas między Jagiellonią Białystok a Legią Warsza- sywne, rasistowskie okrzyki. Ten w teatralnym ge- na śmierć zakatują”. Znaleźli się jednak ludzie, którzy wa na boiskowym ogrodzeniu wisiała wyekspo- ście nadstawiał ucho, co tylko spowodowało lawinę stanęli w obronie małżonków i odciągnęli uwagę na- nowana przez miejscowych rasistów flaga z na- kolejnych wyzwisk. W kierunku piłkarza z trybun po- pastników. Ciemnoskóry lekarz jest w Elblągu znaną pisem „Roger – nigdy nie będziesz Polakiem”, leciała zapalniczka – w tym momencie sędzia prze- i szanowaną osobą. Mieszka tu ze swoją rodziną od a w środku widniał używany przez neofaszystów rwał mecz i zagroził, że jeśli sytuacja się nie uspokoi, ponad 20 lat i przez ten czas wyleczył tysiące pacjen- krzyż celtycki, rasistowski symbol białej rasy. Nie zakończy spotkanie. Ryszard Tarasiewicz w obawie tów. Ukończył Akademię Medyczną w Gdańsku, od mniejszym skandalem był brak reakcji zarówno ze przed walkowerem posłał drugiego trenera – Walde- dawna ma polskie obywatelstwo, jego dzieci skoń- strony sędziego Mariusza Żaka, jak i delegata Pol- mara Tęsiorowskiego pod trybunę odkrytą, by kon- czyły elbląskie szkoły. Poszkodowany trafił do szpi- skiego Związku Piłki Nożnej Andrzeja Szczepań- trolował zachowanie fanów. Po meczu nastąpił dal- tala ze wstrząśnieniem mózgu, miał spuchniętą całą skiego, choć przepisy nakazują przerwanie impre- szy ciąg burd pseudokibiców. Tarasiewicz przeko- twarz, mocno poobijane żebra i klatkę piersiową. El- zy sportowej i zażądanie od organizatorów zdjęcia nywał sędziów, że gdyby nie rasistowskie okrzyki, blążanie, którzy pomogli lekarzowi, powiadomili po- transparentu. Delegat PZPN twierdził, że nie mógł mecz nie zostałby przedłużony aż o sześć minut, licję. Ta już po godzinie złapała sześciu uczestników go przerwać, bo spotkania ostatnich kolejek roz- a Śląsk nie straciłby bramki w doliczonym czasie gry, napaści w wieku od 18 do 28 lat. Dwóch z zatrzyma- grywane są o tej samej porze i gdyby zareagował bo arbiter doliczyłby najwyżej trzy minuty. nych zostało rozpoznanych jako ci, którzy brali udział na transparent, mecz skończyłby się dużo później, GRODZISK WLKP. 17 maja w trakcie pierwszej w zdarzeniu. Policjanci przedstawili im zarzuty pobi- a wynik był bardzo ważny w walce o wicemistrzo- połowy finałowego meczu Pucharu Ekstraklasy cia i kierowania gróźb mających podłoże rasistow- stwo i utrzymanie. Białostocki klub został ukara- w piłce nożnej pomiędzy Dyskobolią Groclin Gro- skie. Do Sądu Rejonowego trafił wniosek o tymcza- ny przez Komisję Ligi karą 15 tys. zł i jednym me- dzisk Wielkopolski a Legią Warszawa miejscowi sowe aresztowanie 25-letniego Mariusza S. z War- czem bez udziału publiczności, choć według zale- „kibice” wywiesili na płocie transparent przeciwko szawy oraz 28-letniego Rafała W. z Dąbrowy Górni- ceń FIFA powinien stracić punkty. przyznaniu brazylijskiemu piłkarzowi Legii – Ro- czej. Grozi im kara do 3 lat więzienia. Mecz reklamo- gerowi Guerreiro pol- wany był jako derby Warmii i Mazur, więc poza kibi- skiego obywatelstwa cami obu drużyn zjechali też fani zaprzyjaźnionych i powołaniu go do z Olimpią zespołów Legii Warszawa i Zagłębia So- szerokiej kadry Polski snowiec. Do redakcji „NIGDY WIĘCEJ” dotarły wia- na Mistrzostwa Eu- rygodne informacje, że zatrzymany mężczyzna z Dą- ropy. Widniał na nim browy jest „pozytywnym” kibicem, wrogim rasizmo- WODZISŁAW ŚL. 9 maja w trakcie spotkania ostat- tekst: „Sikora, Brożek, Polacy od zawsze – Euro wi i jego udział w ataku był wątpliwy. niej kolejki pierwszej ligi piłki nożnej (Orange Eks- w TV. Roger Polak (?) od wczoraj – Euro na bo- traklasy) pomiędzy Odrą Wodzisław Śląski a Le- isku”. Spiker i ochrona nie interweniowali, napis MAJ 2008 gią Warszawa miejscowi „kibice” o skrajnie pra- zdjęto po niespełna dwóch minutach. Finał Pu- wicowych sympatiach politycznych, którzy przez charu Ekstraklasy był pożegnaniem z wielką piłką KATOWICE. 3 maja w 79. minucie meczu II ligi kilka lat nie dawali o sobie znać, wyeksponowali w tym wielkopolskim miasteczku. Od nowego se- piłki nożnej GKS Katowice – Odra Opole obrońca w tłumie fanów dopingujących piłkarzy transparent zonu zespół Groclinu przeniósł się do Warszawy. w drużynie gości, Senegalczyk Pape Samba Ba, do- z napisem „Roger – nigdy nie będziesz Polakiem”. SUWAŁKI. 27 maja Sąd Rejonowy skazał na stał czerwoną kartkę po tym, jak pokazał pseudokibi- W 55. minucie meczu hasło zawisło na ogrodzeniu 2.000 zł grzywny 22-letniego Miłosza J., nazi-ki- com klubu gospodarzy gest Kozakiewicza, bo ci bu- sektora zajmowanego przez szalikowców. Transpa- bica trzecioligowej drużyny piłkarskiej Wigry Su- czeli jak małpy pod jego adresem. W czasie gry pił- rent był niemal identyczny jak ten, który białostoccy wałki, który 26 sierpnia 2006 roku podczas spo- karz ostro sfaulował Mateusza Srokę, za co został psudokibice rozpostarli tydzień temu podczas spotkania pomiędzy Wigrami Suwałki a Radomiakiem ukarany żółtą kartką. Senegalczyk nie zgadzał się tkania Jagiellonii z Legią Warszawa. Z jedną róż- Radom śpiewał piosenki propagujące faszyzm z decyzją arbitra i głośno protestował. Część „kibi- nicą: zamiast krzyża celtyckiego, rasistowskiego i rasizm oraz trzymał polską flagę, z umieszczo- ców” na tzw. blaszoku, czyli trybunie, gdzie zasiada- symbolu białej siły, w haśle znalazł się symbol Pol- nymi na niej faszystowskimi symbolami. Oprócz ją szalikowcy GKS-u, zaczęło wydawać odgłosy na- ski Walczącej. Profanacja znaku PW, uświęconego Miłosza J. w podobny sposób zachowywali się śladujące małpy. Samba Ba podbiegł do nich i zama- w walce z faszyzmem, nie była jedynym skanda- również inni „kibice” Wigier, jednak prokuratu- nifestował swój stosunek wobec ich zachowania, za ra nie przedstawi- co sędzia Paweł Płoskonka usunął go z boiska. „Do- ła im żadnych zarzu- skonale słyszałem kibiców i nie wytrzymałem ze zde- tów. Za ekscesy kibi- nerwowania. Polscy kibice to rasiści. Nie mogę tego ców grzywną ukarano zrozumieć, bo futbol jest po to, aby się nim bawić i także klub. 9 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

CZERWIEC 2008 RYDUŁTOWY. 12 czerwca na murze jednego ze wtedy „Prze-pra-sza-my, prze-pra-sza-my”, ale już sklepów pojawiło się rasistowskie hasło „Roger tego samego dnia na internetowym „forum lubel- WARSZAWA. 6 czerwca Rada Etyki Mediów we- nigdy nie będziesz Polakiem”. Tuż przed 4 rano skich fanatyków” pojawiły się wpisy w rodzaju: zwała redakcje „Super Expressu” i „Faktu” do kamery miejskiego monitoringu zarejestrowały „Murzyn nigdy nie był, nie jest i nie będzie mile wi- przeproszenia trenera reprezentacji Polski Leo w okolicy lokalu czterech mężczyzn, prawdopo- dziany w Motorze. Ci co przepraszali niech jeszcze Beenhakkera, trenera Niemiec Joachima Loewa dobnie odpowiedzialnych za zrobienie napisu. przeproszą za Jedwabne”, „Dzieci Neostrady weszli i piłkarza Michaela Ballacka, przedstawionych Straż Miejska podejrzewa, że byli to „kibice” Odry na forum i jusz zamęt sieją i czarnucha bronią. Jak w obydwóch gazetach w szowinistycznych fo- z pobliskiego Wodzisławia Śląskiego, na stadionie on kocha Motor tak jak my to niech się wybieli jak tomontażach, dotyczących meczu na Euro 2008 którego kilka tygodni wcześniej pojawił się trans- Jackson” czy „Motor cały tylko biały! Czarnuchu pomiędzy Polską a Niemcami. REM stwierdziła, parent z identycznym hasłem. wyp…aj do Afryki”. że takie manipulacje w sposób „drastyczny prze- BIAŁYSTOK. 23 czerwca Sąd Okręgowy skazał kraczają podstawowe zasady etyczne obowiązu- na 25 lat więzienia 20-letniego nazi-skina Ad- LIPIEC 2008 jące w mediach”. „Fakt” na pierwszej stronie za- riana Grygorczuka za współudział w zabójstwie mieścił fotomontaż przedstawiający trabanta, 19-letniego Adriana R., jednego z przywódców WARSZAWA. 3 lipca dziennik „Fakt” ujawnił, w którym siedzi reprezentant Niemiec Michael Pretorianów – grupy kibiców Jagiellonii Biały- iż Polonia Warszawa chce rozwiązać kontrakt Ballack, a na samochodzie – trener reprezenta- stok. Napastnicy skatowali go kijami basebal- z Grzegorzem Piechną, ponieważ jest on rasistą. cji Polski Leo Beenhakker. Obok widnieje napis: lowymi i zadali kilkadziesiąt ciosów nożem. „Podpiszesz, że jesteś rasistą i się rozstajemy” „Leo dokop trabantom”. Z kolei w „Super Expres- Kiedy R. stracił przytomność po ciosie pałką – miał usłyszeć zawodnik od działaczy klubu. Na- sie” na ostatniej stronie zamieszczono fotomon- w głowę, otrzymał trzy śmiertelne ciosy nożem pastnik wszystkiemu zaprzeczył i zarzekał się, że taż przedstawiający Leo Beenhakkera, który trzy- w serce. Do napadu doszło w wyniku konfliktu informacje na temat jego światopoglądu to pomó- ma ścięte głowy Ballacka i Loewa. Na tle całości między grupami kibiców Jagiellonii – nazi-ski- wienia. Kiełbasie groziło skierowanie przeciwko widnieje duży napis: „Leo daj nam ich głowy”. nami i Pretorianami – o przywództwo na klubo- niemu sprawy do Wydziału Dyscypliny PZPN. Po- W rogu redakcja reklamowała kuriozalny konkurs, wym stadionie. Spory rozpętały się między in- lonia Warszawa za wszelką cenę chciała rozwią- w którym słuchacze Radia Eska Rock mieli dopo- nymi na skutek zawarcia ideologicznej przyjaź- zać kontrakt z Piechną, działacze Czarnych Koszul wiedzieć końcówkę hasła: „Dobry Niemiec to...”. ni nazi-skinów z „Jagi” z neonazistami z Le- próbowali przeprowadzić tę procedurę tak, żeby Taka formuła nawiązywała do rasistowskiego ha- chii Gdańsk, do której wrogo nastawiona była nie płacić kary za wcześniejsze zerwanie umo- sła w XIX-wiecznych Stanach Zjednoczonych: reszta fanów „Jagi”, oraz z powodu propago- wy. Powodem przedwczesnego rozwiązania kon- „Dobry Indianin to martwy Indianin”. Były to sło- wania na jej meczach rasizmu – przeciwko cze- traktu miały być rasistowskie zachowania piłkarza wa autorstwa zaciekłego rasisty, generała Willia- mu protestowali Pretorianie. Był to powtórny wobec czarnoskórego zawodnika Czarnych Koszul ma T. Shermana (1820-1891) i w okresie kolo- proces. W pierwszej rozprawie Grygorczuk zo- – Braina Obema. nizacji terenów zachodnich Ameryki Północnej stał skazany za współudział w zabójstwie na 15 GRUDZIĄDZ. 6 lipca w czasie spotkania I ligi żuż- określały stosunek białych kolonistów do tubyl- lat więzienia, ale sąd apelacyjny uchylił wyrok lowej (drugiej po Ekstraklasie grupie rozgrywko- czej ludności indiańskiej. z zastrzeżeniem, by sąd pierwszej instancji wej) pomiędzy GKM GTŻ Grudziądz a RKM ROW rozważył, czy możliwa jest surowsza kara – 25 Rybnik grupa miejscowych „kibiców”, znanych lat więzienia. Dwaj inni współoskarżeni od- ze swej rasistowskiej postawy, lżyła i wygwizdy- siadują już kary 13 i 15 lat więzienia. Czwar- wała czarnoskórego żużlowca drużyny gości, An- ty sprawca, Jarosław Ostrówka, zbiegł prawdo- tonio Lindbaecka ze Szwecji (z pochodzenia Bra- podobnie do Anglii lub Irlandii i tam się ukry- zylijczyka). W jego kierunku leciały też z trybun wa poszukiwany listem gończym. Sędzia Beata różne przedmioty, a część „kibiców” naśladowa- Oliferuk w uzasadnieniu stwierdziła, iż jedynie ła odgłosy małp, gdy tylko pojawiał się na torze. taki wymiar kary będzie „sprawiedliwy w od- Natomiast po meczu zakończonym – m.in. dzięki czuciu społecznym”. Przypomniała o słowach znakomitej postawie Lindbaecka – zwycięstwem skazanego w czasie obserwacji psychiatrycz- gości, zawodnik musiał uciekać przed kilkuna- nej, który mówił, że sumienie go nie dręczy. stoma mężczyznami goniącymi go po stadionie. Dodała też, że wciąż manifestuje on przynależ- Chcieli pobić Szweda z jednego powodu – ko- ność do subkultury loru skóry. Sportowiec szczęśliwie zdołał scho- skinheadów, „co wać się w klubowym busie. Zdarzenie całkowi- można – jak mó- cie zlekceważył prezes GTŻ, Zbigniew Fiałkow- KLAGENFURT (AUSTRIA). 7 czerwca przed pierw- wiła – wnioskować ski: „Nikt nam nic nie zgłosił, o niczym nie wiem. szym meczem (i w jego trakcie) polskiej gru- choćby po liczbie No, może do czegoś doszło, ale ja w każdym ra- py na Mistrzostwach Europy w piłce nożnej po- tatuaży o charakte- zie tego nie widziałem. A skoro go ktoś zaatako- między reprezentacjami Niemiec a Polski doszło rze faszystowskim. wał, to powinien przyjść, powiedzieć... Postawili- poza stadionem do starć pseudokibiców obu dru- On nie wyciągnął byśmy przy nim żyn. Uczestniczyło w nich ponad sto osób, głów- żadnych pozytyw- paru ochronia- nie Niemców, którzy sprowokowali zajście wy- nych wniosków ani rzy, skoro tak krzykując antypolskie i nazistowskie hasła – Po- z wcześniejszej ka- denerwował lu- lacy nie pozostali im dłużni. Obie strony obrzucały ralności, ani z tego Neofaszystowski morderca dzi”. Lindbaeck się puszkami po piwie i plastikowymi kuflami. Au- zdarzenia”. Adrian Grygorczuk był kompletnie striacka policja zatrzymała większość z rasistow- BIELSKO-BIAŁA. 27 czerwca media poinfor- załamany z po- skich zadymiarzy. W trakcie mistrzostw był to je- mowały, że nigeryjski piłkarz Bernard Ochole- wodu zajść. Ra- den z niewielu incydentów tego typu. che uciekł przed rasistami z klubu Motor Lublin, sistowskim za- WARSZAWA. 9 czerwca były wiceminister edu- w którym grał przez blisko dwa lata. Nowym klu- chowaniem gru- kacji Mirosław Orzechowski z Ligi Polskich bem Ocholechego miało być Podbeskidzie Biel- dziądzkich pseu- Rodzin zaapelował do Prezydenta RP o natych- sko-Biała. Polska jest pierwszym europejskim kra- dokibiców zajęła miastowe wszczęcie procedur odebrania oby- jem, do którego przyjechał. Już po kilunastu dniach się prokuratura. Antonio Lindbaeck, jedyny na watelstwa polskiego Łukaszowi Podolskiemu jego pobytu w Lublinie na mieście pojawiły się pla- Sprawcom gro- świecie ciemnoskóry żużlowiec i Mirosławowi Klose. Polityk na swoim blogu in- katy: „Nie chcemy Murzyna. Motor Biała Drużyna”. ziła kara do 3 lat permanentnie nękany przez pol- ternetowym napisał: „Wezwałem dziś rano Pre- Czarnoskóry pomocnik miał duże wsparcie w ze- więzienia. skich rasistów zydenta RP Lecha Kaczyńskiego do natychmia- spole. Koledzy z drużyny bardzo go lubili i stara- stowego wszczęcia procedur pozbawienia oby- li się pomagać w trudnych sytuacjach, na przy- SIERPIEŃ 2008 watelstwa polskiego tych osób, które występują kład gdy szalikowcy śpiewali „jeb... Murzyna”. Czę- w narodowych barwach obcych państw”. Szo- sto zdarzały się też rasistowskie wyzwiska i zaczep- PRZEMYŚL. 9 sierpnia w trakcie spotkania czwar- winistyczna inicjatywa Orzechowskiego była ki na ulicy. Podczas jednego z ostatnich meczów tej ligi piłki nożnej pomiędzy drużynami Czuwaj próbą zbicia kapitału politycznego na maso- sezonu 2007/2008 (17 maja ze Śląskiem Wrocław) Przemyśl a Stali Sanok doszło do niezbyt częste- wym rozgoryczeniu wśród polskich kibiców po koledzy z zespołu podeszli do trybun i poprosili ki- go na naszych stadionach incydentu antyukraiń- przegranym przez Polaków meczu z Niemcami biców, by prze- na Mistrzostwach Europy w Austrii. Do poraż- prosili Afryka- ki przyczynili się występujący w drużynie prze- nina. Sympa- ciwnej piłkarze mający podwójne obywatelstwo, tycy Motoru Polski i Niemiec. s k a n d o w a l i 10 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW skiego. Pseudokibice miejscowego PAŹDZIERNIK 2008 klubu wywiesili transparent „Ukra- ińcami nas nazywacie, a sami ich CHORZÓW. 10 października na meczu reprezen- barwy macie”. Jego treść wymie- tacji Polski i Czech w piłce nożnej w ramach eli- rzona była w kibiców drużyny przy- minacji do Mistrzostw Świata w 2010 roku w RPA jezdnej. Na polskich arenach piłkar- obecnych było wielu rasistowskich „kibiców” skich najczęściej jako obelga stoso- z całego kraju. W trakcie spotkania manifestowa- wane jest słowo „Żyd”, natomiast li swoje skrajne poglądy. Między innymi wywiesili w południowo-wschodnich czę- biało-czerwony baner z piastowskim orłem i ręką ściach kraju funkcjonuje również ja- z mieczem, tzw. falangą, symbolem używanym ko wyzwisko „Ukrainiec”. W obu przez neofaszystów z Narodowego Odrodzenia przypadkach używanie podobnych zwrotów ma dzeniu baner z napisem „Biali kibice czarnego spor- Polski i Obozu Narodowo-Radykalnego. Obie te charakter ksenofobiczny. tu. Centrum. Oddani idei” i symbolem stylizowanej organizacje znane są z werbowania nowych człon- WARSZAWA. 14 sierpnia przez prawie cały czas swastyki, tak zwanym wilczym hakiem, używanym ków wśród futbolowych bojówkarzy. Na stadionie trwania meczu rundy wstępnej Pucharu UEFA pomię- pierwotnie przez pancerne dywizje SS i posthitle- można było dostrzec również grupę z Oświęcimia, dzy Legią Warszawa a FK Moskwa duża część „kibi- rowską organizację terrorystyczną Werwolf. część z nich paradowała w szalikach z krzyżami ców” stołecznej drużyny skandowała „Je…ć Ruskich! BIAŁYSTOK. 30 sierpnia podczas meczu Ekstraklasy celtyckimi, rasistowskimi symbolami białej siły. Je…ć!”. Antyrosyjskie hasła miały być chyba specy- piłki nożnej Jagiellonia Białystok – Piast Gliwice do- ficznym gestem solidarności wobec Gruzji, która znaj- szło do sprowokowanej przez miejscowych nazi-ski- dowała się w konflikcie zbrojnym z Rosją z powodu nów bójki z nierasistowskimi kibicami „Jagi”. W jej Abchazji i Osetii – separatystycznych republik gruziń- wyniku ranny został 27-letni mężczyzna, któremu skich. Warszawscy kibice skandowali również „Gru- pomocy udzieliło pogotowie. W Białymstoku od kil- zja, Gruzja”. Zachowanie publiczności wzbudziło pro- ku lat trwa wojna o dominację na stadionie Jagiel- testy trenera moskiewskiego zespołu – Olega Błochi- lonii pomiędzy neofaszystami i kibicami chcącymi na. Szefostwo Legii oficjalnie przeprosiło drużynę go- skończyć z rasizmem na „jagiellońskich” trybunach. ści, lecz UEFA wszczęła postępowanie dyscyplinarne wobec klubu wicemistrza Polski. WRZESIEŃ 2008 BYTOM. 16 sierpnia w 64. min. meczu piłki noż- BRATYSŁAWA (SŁOWACJA). 15 października nej Orange Ekstraklasy pomiędzy Polonią Bytom CZĘSTOCHOWA. 6 września w czasie meczu II przed meczem eliminacji Mistrzostw Świata Słowa- a Śląskiem Wrocław, kiedy gracz drużyny gości, ligi piłki nożnej pomiędzy Rakowem Częstochowa cja – Polska bandyci w barwach reprezentacji Pol- Serb Vuk Sotirović strzelił gola i cieszył się ze zdo- a Pogonią Szczecin doszło do rasistowskiego incy- ski zaatakowali miejscowego rabina Barucha Myersa. bycia bramki pod trybuną miejscowych kibiców, dentu wymierzonego w piłkarza drużyny gości, Ka- W trakcie incydentu wykrzykiwali do niego „Sieg w jego kierunku poleciało kilkanaście kamieni i in- meruńczyka Chi-Fona. W końcowym fragmencie Heil” i „Jude”. Gdy rabin odważnie przeciwstawił się nych niebezpiecznych przedmiotów. Komisja Dys- spotkania w pobliżu linii bocznej zawodnik Pogo- zbirom i zapytał, czy wiedzą, co krzyczą, kilku pró- cypliny PZPN ukarała bytomski klub karą finanso- ni wdał się w przepychankę z piłkarzami Rakowa. bowało go pobić. Zaostrzeniu sytuacji zapobiegło wą w wysokości pięciu tysięcy złotych. W pewnym momencie został uderzony butelką rzu- szybkie pojawienie się policji. Na widok funkcjona- JASŁO. 18 sierpnia podczas meczu IV ligi gru- coną przez jednego z miejscowych „kibiców”. Ka- riuszy rasiści uspokoili się i odeszli. „Zróbcie coś py podkarpackiej w piłce nożnej pomiędzy Czar- meruńczyk upadł na murawę, ale po chwilowym z tym. Przyjeżdżają tu, wykrzykują faszystowskie ha- nymi Jasło a Siarką Tarnobrzeg rasistowscy „ki- szoku szczęśliwie doszedł do siebie. Lekarze nie sła i straszą porządnych obywateli” – domagał się bice” gospodarzy obrzucili bananami dwóch czar- stwierdzili u niego żadnych poważniejszych obra- zszokowany duchowny, ale policjanci nie podjęli in- noskórych graczy przyjezdnej drużyny, Grzegorza żeń. Częstochowscy kibice od kilku lat zdominowa- terwencji. Już na stadionie, na krótko przed rozpo- Oladele i „Tony’ego” Nwachukwu. Z trybun pada- ni są przez rasistów i stanowią pod tym względem częciem gry, agresywni nazi-kibice z Polski wszczę- ły rasistowskie wyzwiska, a część publiczności gło- jedną z najbardziej skrajnych grup w Polsce. Służby li bójki ze słowackimi służbami porządkowymi. „Z in- śnym buczeniem naśladującym małpy kwitowała porządkowe nie ujęły sprawców napaści. formacji, które do nas dotarły, wynika, że ok. 200 pol- każde ich dojście do piłki. Piłkarz Siarki Paweł Krze- WROCŁAW. 6 września na meczu pierwszej rundy skich pseudokibiców zaatakowało słowackich funk- miński interweniował w trakcie meczu u asysten- eliminacyjnej Mistrzostw Świata w piłce nożnej eu- cjonariuszy, gdy ci chcieli skontrolować jednego ta sędziego: „Zachowanie kibiców było tragiczne. ropejskiej grupy C pomiędzy reprezentacjami Pol- z nich, podejrzewając, że w plecaku może mieć race” Podszedłem w pewnej chwili do sędziego i popro- ski a Słowenii obecna była, jak zwykle w tym mie- – powiedział rzecznik KGP, Mariusz Sokołowski. siłem, aby na to zwrócił uwagę, a ten z rozbrajającą ście, grupa neofaszystów, m.in. z polskiego od- W starciach ucierpiało siedmiu miejscowych policjan- szczerością stwierdził, że on się boi, bo ma dwójkę działu neonazisto- tów i sześćdziesięciu polskich „kibiców”. Szesnastu dzieci”. Przedstawiciele tarnobrzeskiego klubu jed- wskiej organiza- najbardziej aktywnych spośród nich policja wypro- nak dopilnowali po meczu, by odpowiednie zapisy cji bojówkarskiej wadziła ze stadionu i przewiozła do aresztu. W trak- dotyczące zachowania jasielskich „kibiców” znala- Blood and Hono- cie spotkania część widzów z Polski z niewiadomych zły się w protokole sędziowskim i zażądali zdecydo- ur. Mimo że para- powodów skandowała hasła pod adresem Emmanu- wanej reakcji ze strony Podkarpackiego ZPN-u. dowali publicznie ela Olisadebe „Oli, Oli, cała Polska cię pie…li” i „Gra- GDAŃSK. 24 sierpnia w trakcie spotkania Eks- w koszulkach „or- my bez murzyna, Polska to biała drużyna” – mimo że traklasy piłki nożnej pomiędzy Lechią Gdańsk ganizacyjnych”, do 89. minuty na boisku znajdował się inny naturali- a Cracovią Kraków „fani” gdańskiej drużyny krzy- nie wywołali żad- zowany reprezentant Polski o ciemnej karnacji skóry, czeli w kierunku gości m.in.: „Jude, jude, jude”, nej reakcji ze stro- Roger Guerreiro. W czasie transmisji w telewizji przez „Jazda z Żydami, Lechijko, Jazda z Żydami” i „My- ny służb porządko- chwilę było widać Polaka z napisem „88” na koszulce, sona wszystkich Żydów pokona”. Arkadiusz Myso- wych. odnoszącym się od ósmej pozycji litery H w alfabe- na (przeszedł z ŁKS-u Łódź) w poprzednim sezo- KRAKÓW. 19 września podczas meczu Ekstraklasy cie i oznaczającym nazistowski salut „heil Hitler”. Już nie ligowym po meczu derbowym z Widzewem pa- piłki nożnej Cracovia Kraków – Legia Warszawa do- w dniu meczu i w kilka dni po nim słowackie inter- radował po boisku w koszulce „Śmierć żydzewskiej szło do ostrej potyczki słownej między piłkarzami obu netowe portale informacyjne i inne media pełne były kur...ie”. Piłkarz bronił się później, że t-shirt dostał drużyn: Dawidem Dynarkiem z Cracovii a Martinsem od jednego z fanów i nie sprawdził, co jest na nim Ekwueme z Legii. W konsekwencji czerwoną kartkę napisane, niemniej od razu stał się ulubieńcem ra- otrzymał Ekwueme, jednak legionista czuł się pokrzyw- sistowskiej części lechickiej publiczności. Komisja dzony z powodu decyzji arbitra: „Po jednym ze starć za- Ligi nałożyła za te zdarzenia na Lechię karę finanso- wodnik powiedział do mnie «Spadaj, czarnuchu, fraje- wą w wysokości ośmiu tysięcy złotych. rze». Jedyne, co mogłem odpowiedzieć, to «f…k off». GRUDZIĄDZ. 24 sierpnia w czasie 15. kolejki II ligi Dziwne, że sędzia usłyszał tylko moje słowa”. Dynarek, żużla pomiędzy GKM GTŻ Grudziądz a SC Lokomo- zawodnik Cracovii, zaprzeczył oskarżeniom: „Może za- tiv Daugavpils, łotewskim klubem mniejszości ro- reagowałem zbyt nerwowo, ale absolutnie nie jestem syjskiej z Daugavpils (szerzej znanego jako Dyne- rasistą i na pewno nic takiego nie powiedziałem”. burg, po polsku Dźwińsk) startującym od sezonu ŁÓDŹ. 28 września podczas meczu 7. kolejki Ekstra- 2005 w polskiej lidze żużlowej, doszło do neofa- klasy ŁKS Łódź – Lech Poznań rasistowscy pseudo- szystowskiego incydentu. Grupa miejscowych rasi- kibice skandowali antysemickie hasła i obrzucali ra- stowskich „kibiców”, znanych z agresji i manifesto- sistowskimi wyzwiskami piłkarzy oraz fanów łódzkiej wania swoich poglądów podczas rozgrywek spor- drużyny. Komisja Ligi nałożyła na Lecha Poznań karę Zaatakowany przez faszystów z Polski rabin Bra- towych, wywiesiła na okalającym tor żużlowy ogro- finansową w wysokości siedmiu tysięcy złotych. tysławy Baruch Myers w chwilę po incydencie 11 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

zdjęć „kibiców” z biało-czerwonymi flagami oraz to jego współpracowników. Tego samego dnia na tów a Górnikiem Zabrze część rasistowsko nasta- w koszulkach, bluzach i szalikach pełnych rasistow- forum portalu nacjonalista.pl do napadu przyznał wionej miejscowej publiczności tradycyjnie już za- skich i nazistowskich symboli. się osobnik posługujący się pseudonimem Śnięty. miast dopingować swoich piłkarzy obrażała lokalne- BYTOM. 18 października podczas meczu Ekstrakla- Jednak krótko potem wpis został usunięty. go rywala – łódzki Widzew. Nie pomogły anemiczne sy piłki nożnej pomiędzy Polonią Bytom a GKS Beł- WROCŁAW. 23 listopada w trakcie meczu Ekstrakla- apele spikera o kulturalny doping. W pewnym mo- chatów miejscowi rasiści wydawali odgłosy naśla- sy piłki nożnej Śląsk Wrocław – Wisła Kraków do- mencie rasiści zaczęli skandować znaną stadiono- dujące małpy, gdy tylko przy piłce był honduraski szło do sprzeczki między sędzią a piłkarzami drużyny wą „przyśpiewkę”: „Kto nie skacze, ten z Żydzewa”. napastnik drużyny gości, Carlos Costly. Komisja gości, w trakcie której jej kapitan i reprezentant Pol- Niestety, niedaleko pseudokibiców od pewnego Dyscypliny PZPN ukarała bytomski klub karą finan- ski – Marcin Baszczyński rzucił pod adresem arbi- czasu siadała duża grupa dzieci, uczniów szkół pod- sową w wysokości pięciu tysięcy złotych. tra „Ty cioto j…na”. Za homofobiczne wyzwisko zo- stawowych i gimnazjów. To jeden z pomysłów klu- ŁÓDŹ. 18 października po zakończeniu spotkania stał ukarany czerwoną kartką i wyrzucony z boiska. bu, który od roku prowadził program „Szkoła z Giek- Ekstraklasy piłki nożnej pomiędzy ŁKS Łódź a Le- Nienawiść do homoseksualistów i używanie wulgar- są”, na wychowanie sobie młodych kibiców. Dzie- gią Warszawa zawodnicy drużyny gości zgodnie nych synonimów słowa „gej” jako wyzwiska jest zja- ci z bełchatowskich szkół podstawowych uczestni- z tradycją podeszli do sektora zajmowanego przez wiskiem powszechnym na krajowych arenach spor- czyły w każdym meczu, ale coraz chętniej naślado- sympatyków swojego klubu, by podziękować im za towych, niejednokrotnie także wśród zawodników. wały zachowania szalikowców. Już podczas meczu doping. Jeden z kibiców opluł czarnoskórego legio- KRAKÓW. 27 listopada w trakcie i po derbowym z Ruchem Chorzów 4 października, gdy rasiści za- nistę Martinsa Ekwueme z Nigerii. Sam zawodnik meczu o Puchar Ekstraklasy w piłce nożnej pomię- częli śpiewać „Kto nie skacze…”, dołączyły do nich – jak i większość obserwatorów – nie zauważył tego dzy zwaśnionymi od lat klubami Cracovii Kraków dla zabawy dzieci z sektora szkolnego, a na meczu rasistowskiego incydentu, gdyż odwrócony był a Wisły Kraków doszło do prawdziwej erupcji rasi- z Górnikiem Zabrze śpiewały tę piosenkę już same. w drugą stronę. Zdarzenie odnotowano dopiero po- zmu i antysemityzmu. Najpierw nazi-kibice gospo- Tym razem spiker nie reagował. tem na podstawie zapisu kamer. Sprawa trafiła do darzy wznosili rasistowskie okrzyki pod adresem OPOLE. 28 listopada w okolicach obiektów klubo- rozstrzygnięcia do Komisji Ligi Ekstraklasy SA. czarnoskórych piłkarzy Wisły – Brazylijczyków Cle- wych Odry Opole napadnięty i pobity został czarno- bera i Marcela. Kiedy pierwszy z nich schodził z bo- skóry piłkarz tej drużyny, Pape Samba Ba. Piłkarz LISTOPAD 2008 iska po czerwonej kartce, towarzyszyły mu obelgi usłyszał, żeby „sp...lał do Afryki” i otrzymał uderze- i „małpie” buczenie. Podobnie było później, kiedy nie pięścią w oko. Sprawa została zgłoszona na po- POZNAŃ. 15 listopada pięciu neofaszystowskich do piłki dochodził Marcelo. Okrzykom tym wtóro- licję, a zawodnik znalazł się w szpitalu, gdzie prze- pseudokibiców Lecha Poznań zostało zatrzyma- wali rasistowscy sympatycy Wisły, którzy krzycze- prowadzono obdukcję. „Po zdarzeniu przeprowa- nych przez policję za zakłócanie przebiegu Marszu li na kontuzjowanego Macieja Łuczaka, kiedy zno- dzono penetrację okolicy. Jesteśmy bliscy ustale- Równości. Kierowali obelżywe słowa pod adresem szono go z boiska, „Do pieca, do pieca!”. Nie dość nia sprawców napadu” – wyjaśnił podinspektor Ja- jego uczestników. Groziła im za to sprawa przed są- tego. Po ostatnim gwizdku piłkarze mistrza Polski rosław Dryszcz. Nigeryjczyk rozpoznał napastnika, dem grodzkim lub mandat karny. Przez prawie całą podeszli pod sektor swoich fanów, by podzięko- ponieważ ten już kiedyś go zaatakował. 4 grudnia trasę manifestujących – których próbowało zaata- wać za doping i zaintonowali okrzyk „Zawsze nad 2008 r. aresztowano domniemanego sprawcę po- kować około pięćdziesięciu skrajnie prawicowych wami”, a „kibice” dokończyli „pie…nymi Żydami” bicia piłkarza Odry. Okazał się nim 16-latek z Opola. bojówkarzy – chroniło ponad pięciuset policjantów. (była to aluzja do zajmowania w ligowej tabeli po- Nazajutrz opolscy policjanci zatrzymali kolejne trzy Natomiast pod poznańskimi Krzyżami, mijanymi zycji wyższej niż Cracovia). Wiślaccy zawodnicy osoby związane z tą sprawą: 14-letniego Oskara C. przez pochód, Jerzy Piotrowicz ze Stowarzysze- odpowiedzieli brawami. Zdarzeniami zajęła się kra- oraz dwie nastolatki – 14-letnią Nikolę W. i 15-let- nia Obrony Praw Ludzi Wierzących modlił się, by kowska prokuratura i członkowie Komisji Ligi Eks- nią Justynę F. Dwójkę 14-latków policja podejrze- „uczestnicy marszu nie zbezcześcili tego świętego traklasy SA. Jeśli prokuratorzy uznają, że piłkarze wa też o napaść na zawodnika w marcu 2008 roku. miejsca”. Według służb porządkowych żadnych po- Wisły podżegali do antysemityzmu, grozi im grzyw- Z kolei Justyna F., według funkcjonariuszy, zniewa- ważniejszych incydentów w czasie manifestacji nie na, a nawet 2 lata więzienia. żyła Sambę Ba. odnotowano. Jednak już nazajutrz europoseł Ma- BEŁCHATÓW. 28 listopada podczas całego meczu Redaguje MARCIN KORNAK rek Siwiec poinformował, że podczas Marszu pobi- Ekstraklasy piłki nożnej pomiędzy PGE GKS Bełcha- Współpraca ANNA TATAR, PW

HATE CRIME MONITORING AND VICTIM ASSISTANCE IN POLAND AND GERMANY siążka-raport jest owocem projektu badawczego zrealizowanego K wspólnie przez Stowarzyszenie „NIGDY WIĘCEJ” i niemiecką orga- nizację Opferperspektive. W ramach badań przeprowadzono ponad 50 pogłębionych wywiadów z przedstawicielami różnych mniejszości i organizacji społecznych w obu krajach oraz porównano polskie i niemiec- kie mechanizmy monitorowania rasizmu. siążkę przygotował międzynarodowy zespół w składzie: Britta Grell, K Timm Köhler, Rafał Pankowski, Natalia Sineaeva i Marcin Star- nawski. Autorem przedmowy jest dr Martin Salm, prezes Fundacji „Pamięć, Odpowiedzialność, Przyszłość”.

DO NABYCIA W KSIĘGARNIACH INTERNETOWYCH, m.in.:

Twoja Wysyłkowa: http://wysylkowa.pl Gandalf: http://gandalf.mobi Bonito: http://bonito.pl Literacka: www.literacka.pl Mad Books: www.madbooks.pl Warszawa: www.ksiegarniawarszawa.pl In Book: www.inbook.pl KSIĄŻKĘ MOŻNA TAKŻE ŚCIĄGNĄĆ GRATISD JAKO PLIK PDF ZE STRONY: www.nigdywiecej.org

12 CENTRUM MONITOROWANIA RASIZMU POWSTAJE W WARSZAWIE

entrum Monitorowania Rasizmu w Europie Wschodniej powstaje w Warszawie. Zadaniem Centrum jest badanie i dokumentowanie przejawów rasizmu, antysemityzmu i ksenofobii w regionie, ze Cszczególnym uwzglêdnieniem Polski i Ukrainy. „Rosn¹ce zainteresowanie spo³eczn¹ funkcj¹ futbolu w Polsce i na Ukrainie przed Mistrzostwami Europy w 2012 roku daje nam mo¿liwoœæ po- dejmowania dyskusji o kwestiach ksenofobii i rasizmu w naszych krajach” – powiedzia³ socjolog kultury dr Rafa³ Pankowski, koordynator Centrum. „Punktem wyjœcia dla naszych obserwacji jest rasizm na stadionach, ale widzimy to zjawisko w szerszym kontekœcie dyskryminacji wystêpuj¹cej w spo³eczeñstwie jako takim” – t³umaczy³ zastêpca koordynatora, Jacek Purski. Centrum jest elementem trzyletniego Projektu Wschodnioeuropejskie- go FARE (Football Against Racism in Europe), wspieranego przez UEFA Fot.: BRdsRT w ramach przygotowañ do Mistrzostw Europy w 2012 roku. Poza monito- ringiem projekt obejmuje antyrasistowskie dzia³ania edukacyjne i inter- El¿bieta Radziszewska – Pe³nomocnik Rz¹du do spraw Równego wencyjne w Polsce i na Ukrainie, a tak¿e w S³owacji i na Wêgrzech. Traktowania (z prawej) i Jacek Purski Obszarem dzia³añ w ramach projektu s¹ te¿ Rumunia, Bu³garia, Rosja, Bia³oruœ i Mo³dawia. Stowarzyszenie „NIGDY WIÊCEJ” odpowiada za W dniach 15-27 paŸdziernika 2009 roku ju¿ po raz ca³oœciow¹ koordynacjê projektu jako oficjalny partner UEFA. dziesi¹ty na ca³ym kontynencie obchodzony by³ Ty- dzieñ Akcji Futbolu przeciwko Rasizmowi w Europie. W Warszawie, Poznaniu, Lublinie, Pile, Sosnowcu, Bielsku-Bia³ej, Gliwicach i Olsztynie pod egid¹ Sto- warzyszenia „NIGDY WIÊCEJ” odby³y siê specjalne turnieje, koncerty i happeningi. Natomiast 16 paŸdziernika w Centrum Olimpij- skim PKOL w Warszawie odby³a siê konferencja pt. „Nie – dla rasizmu w sporcie”, wspó³organizowana przez Biuro Pe³nomocnika Rz¹du ds. Równego Traktowania El¿biety Radziszewskiej przy udziale Stowarzyszenia „NIGDY WIÊCEJ”. Podczas konferencji prezesi polskich zwi¹zków sportowych i zaproszeni goœcie podpisz¹ deklaracjê „Nie – dla rasizmu w sporcie”. Po po³udniu odby³ siê mecz, w którym wyst¹pi³y gwiazdy futbolu, miêdzy innymi: Dariusz Dziekanowski i Stefan Majewski, w tym Afrykanie z polskiej ligi, na przyk³ad Dickson Choto, znani aktorzy i parlamentarzyœci.

Fot.: www.pzfa.pl Fot.: BRdsRT

Drugi z lewej Dariusz Dziekanowski

17 paŸdziernika na stadionie Marymontu w Warszawie zosta³ rozegrany IV Fina³ Polskiej Ligi Futbolu Amerykañskiego, w którym zmierzy³y siê najlepsze dru¿yny sezonu 2009, AZS Silesia Miners i The Crew Wroc³aw. Motywem przewodnim tegorocznego fina³u pod tytu³em „Mecz Tolerancji” by³ sprzeciw wobec wszelkich przejawów nietole- rancji, a w szczególnoœci rasizmu. W zwi¹zku z ujawnionymi w tym roku incydentami rasistowskimi w jednym z klubów wobec ciemnoskórego gracza, Aki Jonesa ze Stanów Zjednoczonych, Polska Liga Futbolu Amerykañskiego wymierzy³a kary finansowe i przekaza³a je na dzia³ania antydyskryminacyjne. PFLA nawi¹za³a kontakt i wspó³pracê ze Stowarzyszeniem „NIGDY WIÊCEJ”, które jest oficjalnym partnerem tej inicjatywy. Imprezy Tygodnia Akcji koordynowane przez Stowarzyszenie „NIGDY WIÊCEJ” odby³y siê tak¿e na Ukrainie, Bia³orusi, w Rosji, Mo³dawii, Gruzji i Azerbejd¿anie. Z prawej Aki Jones REDAKCJA