Wieś Bartne W Powiecie Gorlickim1 – Konserwatorska Klęska Bez Happy Endu

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Wieś Bartne W Powiecie Gorlickim1 – Konserwatorska Klęska Bez Happy Endu architektura i budownictwo Wieś Bartne w powiecie gorlickim1 – konserwatorska klęska bez happy endu Andrzej Laskowski Bez wątpienia najtrudniejszy jest problem zachowania wiejskiego budownictwa regionalnego, zarówno łemkow- historyk sztuki skiego, jak i na terenie Pogórza. Wpis do rejestru zabytków Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie znacznej części łemkowskiej wsi Bartne – zaś w granicach Narodowy Instytut Dziedzictwa chronionej strefy także poszczególnych zagród i chałup (…) – Oddział Terenowy w Krakowie nie przyniósł skutecznej ochrony wobec niemożności dosto- sowania zabytkowych obiektów do współczesnych potrzeb życiowych mieszkańców2. Słowa kluczowe: ochrona zabytków, służby konserwatorskie, układy ruralistyczne, krajobraz kulturowy, skansen, architektura drewniana, konserwacja zabytków, Łemkowszczyzna, Bartne trakt przebiega zasadniczo wzdłuż potoku, to odda- lając się od niego (w części południowej i północnej Niniejszy tekst poświęcony jest klęsce, wsi), to do niego zbliżając (w części centralnej). Brzegi jaką poniosły służby konserwatorskie w prowadzonych porośnięte są drzewami i krzewami tworzącymi na- w dobrej wierze staraniach o ocalenie unikatowej łem- turalne zbiorowisko zieleni wysokiej. Gdzieniegdzie kowskiej wsi Bartne. Powstał równo 35 lat po wpisaniu rozpięte są współczesne (betonowe, metalowe lub układu i zabudowy wsi do rejestru zabytków, jako swo- drewniane) mostki. Ukształtowanie terenu w doli- iste epitafium, ale i przedmiot refleksji dla wszystkich nie jest urozmaicone: przy samym potoku grunt jest nas, którym dobro zabytków leży na sercu. stosunkowo płaski, by w pewnym oddaleniu (50-200 m) dynamicznie piąć się licznymi uskokami ku gó- Położenie wsi rze. Stoki te są w większości porośnięte trawą, spo- radycznie pokryte wyższą roślinnością, a w nielicz- Wieś Bartne w powiecie gorlickim, obecnie przynależ- nych przypadkach zalesione, co zdaje się świadczyć na administracyjnie do gminy Sękowa, wciśnięta jest o tym, że wieś i jej pola uprawne powstały w miejscu w dolinę potoku Bartnianka3, mającego swój początek wyrąbanego w tym celu lasu, porastającego niegdyś na południe od wsi, na okolicznych stokach gór, i łą- obszar doliny po obu stronach Bartnianki. Wszyst- czącego się później – na północ od Bartnego, w sąsied- ko to stwarza naturalne, malownicze ramy krajo- nich Bodakach – z potokiem Sękówka. W niewielkim brazowe dla zabudowy o charakterze mieszkalnym oddaleniu, po obu stronach, dolinę Bartnianki otacza- i gospodarczym. ją: od zachodu stoki Małego i Dużego Magurycza (od- Wieś Bartne stanowi w tej części Beskidu Niskie- powiednio: 698 i 777 m n.p.m.), od wschodu Magura go swoistą bramę gór – tam, gdzie od południa kończy Wątkowska ze swymi najwyższymi szczytami: Kornu- się jej zabudowa, na zboczu Mareszki, usytuowana jest tami (830 m n.p.m.) i Wątkową (846 m n.p.m.), a od tak zwana bacówka – niewielkie schronisko górskie, południa stoki Mareszki (801 m n.p.m.) (il. 1). jedno z grupy dziesięciu małych schronisk PTTK bu- Bartnianka, płynąc łagodnymi meandrami z po- dowanych od 1975 roku na obszarze od Sudetów po łudniowego wschodu na północny zachód, wyznacza Bieszczady według typowego projektu inż. arch. Sta- szkielet kompozycyjny wsi, bowiem układ ruralistycz- nisława Karpiela4. Spotykają się tutaj dwa popularne ny Bartnego ma charakter łańcuchówki, której główny szlaki turystyczne: z Jasionki na Magurę Wątkowską 89 architektura i budownictwo oraz na Magurę Małastowską przez Banicę. W rejonie tym (na wschód od Bartnego, wzdłuż Magury Wąt- kowskiej) przebiega granica pomiędzy wojewódz- twem małopolskim a sąsiadującym z nim od wschodu województwem podkarpackim (a zarazem pomiędzy wchodzącymi w skład owych województw powiatami, odpowiednio: gorlickim i jasielskim). Nieco historii Położenie Bartnego, jak opisano je z pewną przesadą w ostatniej ćwierci XIX wieku: „w wysokich niedo- stępnych górach”5, miało niewątpliwy wpływ na za- chowanie jego unikalnego krajobrazu kulturowego. Wieś ta zapisała interesujące karty w dziejach kultury tej części Karpat6. Lokowana była w wieku XVI, w ra- mach ostatniej fazy osadnictwa wołoskiego. Zasiedliła ją ludność pasterska, niejednolita etnicznie. W mo- mencie utraty przez Polskę niepodległości znalazła się wraz z przyległymi obszarami w posiadaniu starosty bieckiego, Wilhelma Siemieńskiego, a następnie jego spadkobierców, by w roku 1845 stać się własnością Józefa Adama Rogali-Lewickiego, który jednak dóbr tych dość szybko się pozbył7. Wykonana przez Austria- ków tak zwana mapa Miega dokumentuje istnienie we wsi cerkwi, a stwierdzone prowadzenie od 1784 roku metryk dowodzi funkcjonowania w tym czasie para- fii greckokatolickiej (mającej najpewniej swe począt- wykonane w miejscowych warsztatach kamieniarskich ki jeszcze w okresie lokacji wsi). Przynależna do niej krzyże przydrożne. cerkiew pw. świętych Kosmy i Damiana, wzniesiona Ostatnio przypomniano, iż z Bartnego wywodził w 1842 roku, stanowi w drewnianej architekturze cer- się ród Bortniańskich, z którego pochodził Dymitr, kiewnej jeden z najpóźniejszych przykładów tak zwa- uznawany za założyciela rosyjskiej szkoły muzycznej. nego typu północno-zachodniołemkowskiego8. Pradziad kompozytora był sołtysem Bartnego i ław- Co niezwykle istotne, nieopodal Bartnego – na nikiem sądowym, a jego dziadek zajmował się tu han- Mochnatym (na Mochnaczach), w paśmie Magury dlem, przyuczając do tego fachu swego syna Stefana. Wątkowskiej, a także w kamieniołomie na Magury- Rozwijając działalność handlową, Stefan Bortniański czu Dużym – wydobywano od kilku wieków miękki, opuścił Bartne i osiadł w mieście Głuchów, gdzie za- podatny na rzeźbienie kamień, a zajmujący się w XIX łożył rodzinę i doczekał się potomka, wspomnianego stuleciu jego obróbką miejscowi kamieniarze ugrunto- Dymitra. Dymitr, urodzony w 1751 roku, ukończył wali pozycję Bartnego jako wiodącego ośrodka kamie- w Głuchowie działającą tu od 1738 roku pierwszą niarskiego Łemkowszczyzny na wiele dziesięcioleci. w Rosji szkołę muzyczną, po czym kontynuował na- Ośrodek ten, znany na całym Podkarpaciu, działał nie ukę w Petersburgu i Wenecji, dochodząc z czasem do tylko na potrzeby społeczności łemkowskiej; po jego 9 wyroby przybywano nieraz z odległych miejscowości . 1. Widok na Bartne i dolinę Bartnianki z północnych Wykonywano tu zarówno kamienne rzeźby, jak i po- stoków Mareszki. Fot. A. Laskowski, październik 2013 1. View of Bartne and the valley of Bartnianka from the wszechnie pożądane żarna i kamienie młyńskie. W sa- northern slopes of Mareszka. Photo by A. Laskowski, mej wsi do dzisiaj spotkać można stojące przy drodze, October 2013 90 architektura i budownictwo godności kompozytora i dyrektora nadwornej kapeli cmentarzy: usytuowanego nad drogą, poniżej cmen- carycy Katarzyny II; jego kameralne i religijne utwory tarza wojskowego, cmentarza parafialnego oraz poło- rozbrzmiewają do dzisiaj w wielu świątyniach, w szcze- żonego nieco na uboczu XIX-wiecznego cmentarza gólności w cerkwiach10. cholerycznego. W Bartnem przez 22 lata swą literacką działalność Okres międzywojenny zaznaczył się w historii prowadził miejscowy paroch, Wladimir Ignatiewicz Bartnego charakterystycznym dla tego obszaru za- Chiljak (Wołodymyr Chylak), znany też jako Jeronim mętem wyznaniowo-ideologicznym. Oznaką tego Anonim (1843-1893) – piewca Łemkowszczyzny, autor były liczne konwersje grekokatolików na prawosła- około 50 powieści i nowel, w XIX i XX stuleciu raz po wie, dokonujące się we wsi po 1926 roku i skutkujące raz wykorzystywany przez propagandystów różnych wzniesieniem tu w latach 1928-1930 drugiej cerkwi, nacji w celu bądź to „dowartościowania”, bądź zdyskre- także pod wezwaniem świętych Kosmy i Damiana, dytowania Łemków w oczach opinii publicznej11. tym razem dla wyznawców prawosławia. Cerkiew Bodaj najciekawszy epizod w dziejach wsi to słyn- ta, drewniana, trójczłonowa, wyraźnie różniła się od na, rozegrana nieopodal wiosną 1915 roku bitwa pod cerkwi typu zachodniołemkowskiego – zamiast wieży Gorlicami, w trakcie której Bartne znalazło się na li- posiadała ulokowane nad poszczególnymi częściami nii frontu. Pamiątką po tym wydarzeniu jest cmentarz budowli kopuły13. wojenny, zaprojektowany przez znanego wiedeńskiego Bezpośrednio po II wojnie światowej Bartne po- architekta Hansa Mayra, noszący numer 64, na któ- dzieliło tragiczny los Łemkowszczyzny. W 1946 roku rym pochowani są zarówno żołnierze austriaccy, jak zniesiono parafię greckokatolicką, a w roku następ- i rosyjscy12. Nekropolia ta dołączyła do miejscowych nym parafię prawosławną. Przeprowadzone w owym 91 architektura i budownictwo W takim dziewiczym niemal stanie wieś uchowała się rekordowo długo. Początków końca jej niepowta- rzalnego klimatu należy upatrywać w położeniu asfal- towej szosy i uruchomieniu w 1988 roku (dopiero!) stałej komunikacji zbiorowej z oddalonymi zaledwie o 18 km Gorlicami, co oszczędziło mieszkańcom dziewięciokilometrowych marszrut do najbliższego przystanku autobusowego. Zaledwie kilka lat później w popularnym przewodniku tak pisano o Bartnem: „Jest trochę drewnianych chałup, ale ich dni są po- liczone. Prawie wszyscy właściciele przenieśli się już do murowańców”16. Obecnie, niewiele ponad 20 lat 2 od opublikowania tamtych słów, ostatnie obiekty mieszkalne z drewna dogorywają. Na stałe zamiesz- kałe i w pełni użytkowane są na ogół tylko te, które 2. Cerkiew greckokatolicka, obecnie filia Zagrody Maziarskiej w Łosiu – oddziału Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach prowadzonego przez samorząd województwa małopolskiego. W jej sąsiedztwie planowano niegdyś stworzenie skansenu miejscowej zabudowy
Recommended publications
  • Możliwości Zrównoważonego Rozwoju Gminy Sękowa W Oparciu O Zasoby Środowiska Przyrodniczego
    M. Kistowski (red.), Studia ekologiczno-krajobrazowe Małgorzata Dygoń w programowaniu rozwoju zrównoważonego. Przegląd polskichdoświadczeń u progu integracji z Unią Europejską, 2004, Gdańsk, s. 285–294. Możliwości zrównoważonego rozwoju gminy Sękowa w oparciu o zasoby środowiska przyrodniczego Wstęp Jednym z szeroko dyskutowanychwspółcześnie aspektów rozwoju społeczno-gospo - darczego jest jego zgodność z założeniami zrównoważonego rozwoju. Nieodpowiednie wykorzystanie zasobów środowiska przyrodniczego prowadzi do szybkiej i często nieod- wracalnej ichdegradacji. Wynika z tego potrzeba oparcia strategii rozwoju gospodarcze- go na dokładnej charakterystyce i ocenie środowiska przyrodniczego. Nieznajomość lub słaba znajomość charakteryzowanego obszaru powoduje niską ja- kość strategii rozwoju, niewłaściwe wytyczenie kierunków rozwoju, błędne planowanie zagospodarowania lub całkowite odejście od realizacji planów. Sprawą zasadniczej wagi jest również dostosowanie podejścia metodycznego do spe- cyfiki danego obszaru. Z niej bowiem wynika, które elementy środowiska, bądź ichce- chy, stanowią o wartości przyrodniczej badanego terenu oraz determinują możliwości i bariery jego rozwoju. Cel i metody badań Celem opracowania jest klasyfikacja zasobów środowiska przyrodniczego gminy Sę- kowa z punktu widzenia przydatności dla działalności człowieka oraz wskazanie możli- wości zrównoważonego rozwoju w oparciu o nie. Wykorzystano do tego analizę mate- riałów kartograficznych, w tym m.in.: map topograficznych 1:25 000, 1:100 000 WIG, map geologicznych,
    [Show full text]
  • Welcome to Gorlice County
    WELCOME TO GORLICE COUNTY © Wydawnictwo PROMO Dear Readers, The publication commissioned by I wish to invite you to the beautiful and hospitable Gorlice County located in County Head Office in Gorlice south-eastern Poland. It is a perfect place for active recreation, offering you an opportunity to experience the natural beauty of the Beskid Niski as well as the multiculturality, richness and historical diversity of our region. In the past, Bishop Karol Wojtyła – the Polish pope St. John Paul II – traversed this land on foot with young people. Participants of the 06 World Youth Days Editing: Wydawnictwo PROMO as well as many pilgrims and wayfarers continue to follow in his footsteps across the Land of Gorlice. I would like to recommend the Wooden Architecture Route, abundant in Proofreading: Catholic and Orthodox churches with as many as five entered on the UNSECO Maciej Malinowski World Heritage List. Feel invited to come and trek along the Trail of First World War Cemeteries where soldiers of many nationalities rest in peace and the Petro- Translation: leum Trail featuring the world’s first oil rigs and a place in Gorlice where Ignacy Mikołaj Sekrecki Łukasiewicz lit up the world’s first kerosene streetlamp. Be sure to visit the royal town of Biecz, with a hospital funded by Saint Queen Jadwiga and Bobowa with strong Hasidic ties. Feel invited to use the well-being facilities available in our Photography: Paweł Kutaś, health resorts Wysowa Zdrój and Wapienne as well as the lake in Klimkówka and Archive of the Culture and Promotion Centre of Bobowa Municipality (p.
    [Show full text]
  • Uchwala Nr 341/134/17 Z Dnia 29 Marca 2017 R
    DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO Kraków, dnia 8 maja 2017 r. Poz. 3138 UCHWAŁA NR 341/134/17 ZARZĄDU POWIATU GORLICKIEGO z dnia 29 marca 2017 roku w sprawie przyjęcia Sprawozdania z Wykonania Budżetu Powiatu Gorlickiego za 2016 rok Na podstawie art. 267 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t. j. Dz. U. 2016, poz. 1870) - Zarząd Powiatu Gorlickiego: § 1. Przyjmuje Sprawozdanie z Wykonania Budżetu Powiatu Gorlickiego za 2016 rok, stanowiące załącznik do Uchwały. § 2. Wykonanie Uchwały poprzez przedstawienie Sprawozdania Radzie Powiatu Gorlickiego i Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Krakowie zleca Przewodniczącemu Zarządu. § 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Starosta Gorlicki Karol Górski Dziennik Urzędowy Województwa Małopolskiego – 2 – Poz. 3138 Załącznik do Uchwały Zarządu Powiatu Gorlickiego Nr 341/134/17 z dnia 29.03.2017 r. ZARZĄD POWIATU GORLICKIEGO SPRAWOZDANIE Z WYKONANIA BUDŻETU POWIATU GORLICKIEGO ZA 2016 ROK GORLICE, MARZEC 2017 Dziennik Urzędowy Województwa Małopolskiego – 3 – Poz. 3138 INFORMACJA O PRZEBIEGU WYKONANIA BUD ŻETU POWIATU GORLICKIEGO 2016 ROK SPIS TRE Ś C I CZ ĘŚĆ I str OGÓLNA ANALIZA REALIZACJI BUD ŻETU POWIATU GORLICKIEGO Z UWZGL ĘDNIENIEM JEGO ZMIAN W 2016 ROKU 1 - 8 CZ ĘŚĆ II INFORMACJA O REALIZACJI ZADA Ń BUD ŻETOWYCH WG OBSZARÓW DZIAŁANIA POWIATU 9 1. Rolnictwo, le śnictwo i ochrona środowiska 10 - 11 2. Drogi, budownictwo i infrastruktura techniczna (inwestycje) 12 - 22 3. Bezpiecze ństwo publiczne 23 - 24 4. Edukacja, kultura i sport 24 - 32 5. Zdrowie, pomoc społeczna i pomoc rodzinie, polityka społeczna 33 - 40 6. Promocja Powiatu i turystyka 40 - 42 7. Administracja publiczna 43 - 46 8.
    [Show full text]
  • Druk-PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE
    Zał ącznik do uchwały Nr XXVII/252/2009 Rady Gminy S ękowa z dnia 9 czerwca 2009 r. PLAN ROZWOJU UZDROWISKA ROK 2009 WAPIENNE PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE PRACOWNIA projektowa Magnus MEDIA 30-009 Kraków Ulica Friedleina 4-6/201 012-632-25-08 magnusmedia@ frie4.krakow.pl Opracowanie: Mgr inŜ. Piotr Jasion Sękowa 2009 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE SPIS TREŚCI WSTĘP-GENEZA .................................................................................................................3 I. STRESZCZENIE ...............................................................................................................6 II. CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI NA OBSZARZE UZDROWISKA. ........15 III. NAWIĄZANIE DO STRATEGICZNYCH DOKUMENTÓW DOTYCZĄCYCH ROZWOJU PRZESTRZENNO-SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO GMINY I REGIONU. ............................................................................................................................................43 IV. PLANOWANE ZADANIA PLANU ROZWOJU UZDROWISKA. .................................47 V. WSKAŹNIKI REALIZACJI PLANU ROZWOJU UZDROWISKA. ................................54 VI. PLAN FINANSOWY PLANU ROZWOJU UZDROWISKA. .........................................55 SPIS TABEL TaBela 1. Główne planowane zadania do realizacji w ramach PRU.................... 13 TaBela 2. Demografia.................................................................................... 22 TaBela 3. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON. 23 TaBela 4. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze
    [Show full text]
  • Gorlice Region Gorlice Region Is Located in the South- East of Poland, on the River Ropa, by the Mountains of Low Beskid and the Hills of Pogórze
    Gorlice Region Gorlice Region is located in the south- east of Poland, on the river Ropa, by the mountains of Low Beskid and the hills of Pogórze. It is off the beaten track, far from cities and main tourist attractions. In the region there are Austro- Hungarian cemeteries from World War I, where soldiers killed in Gorlice Battle are buried. Also, a number of old Orthodox, Greek Catholic and Catholic churches are situated right in Gorlice area. Low Beskid Low Beskid is an extensive mountainous region in the south- east Poland. In Low Beskid you can find stone crosses and roadside chapels located in unexpected places. You can find wooden churches, surrounded by cemeteries in abandoned villages. Also, there are the WW1 cemeteries, reminding us about the history of this land. Biecz is one of the oldest towns in the south of Poland. It was founded in 1257. It was a royal town, surrounded with defensive stone walls. Biecz lies on the river Ropa, it is often called „Little Carcassonne” thanks to its medieval walls, preserved until present times. The village of Bartne Bartne is located about 20 km from Gorlice and 15 km from the border with Slovakia. The village is very long, about 7 kilometers, situated in a valley. It is inhabited by Lemko people. In Bartne there are two wooden churches, traditional houses, a parochial and a war cemetery and several roadside crosses reminding us of people from the past. The village of Bielanka Bielanka is a village where the inhabitants used to produce birch tar, a medicine used for healing.
    [Show full text]
  • Wielka Wojna ...4 Walki W Beskidzie Niskim ...36
    WIELKA WOJNA ....4 Przygotowania do wojny .... 5 Rok 1914 ....11 Rok 1915.... 23 Rok 1916 .... 29 Rok 1917 .... 30 Rok 1918 .... 30 WALKI W BESKIDZIE NISKIM .... 36 Rok 1914 .... 39 Rok 1915 .... 56 Operacja gorlicka .... 72 ARCHITEKTURA I SYMBOLIKA CMENTARZY.... 96 Okręg cmentarny nr I Żmigród .... 1 00 Okręg cmentarny nr III Gorlice .... 1 42 Cmentarze wojenne po zakończeniu Wielkiej Wojny ....1 49 CMENTARZE WOJENNE ....154 Ożenna. Cmentarz wojenny nr 1 .... 1 55 Ożenna. Cmentarz wojenny nr 2.... 1 56 Ożenna. Cmentarz wojenny nr 3 .. .. 1 58 Grab. Cmentarz wojenny nr 4 .... 1 60 Grab. Cmentarz wojenny nr 5 . 1 64 Krempna. Cmentarz wojenny nr 6 .... 1 66 Desznica. Cmentarz wojenny nr 7 .... 1 70 Nowy Żmigród. Cmentarz wojenny nr 8 .... 1 72 Łysa Góra. Cmentarz wojenny nr 9 .... 1 76 Wola Cieklińska (Sieniawa) Cmentarz wojenny nr 10 .... 1 78 Wola Cieklińska. Cmentarz wojenny nr 11 .... 1 79 Radocyna. Cmentarz wojenny nr 43 .... 1 84 Długie. Cmentarz wojenny nr 44 .... 1 86 Lipna. Cmentarz wojenny nr 45 .... 1 88 Konieczna (na Beskidku). Cmentarz wojenny nr 46 .... 1 90 Konieczna. Cmentarz wojenny nr 47 .... 1 94 Regietów Wyżny. Cmentarz wojenny nr 48 .... 1 98 Blechnarka. Cmentarz wojenny nr 49 .... 200 Wysowa-Zdrój. Cmentarz wojenny nr 50 ....2 02 Regietów Niżny (na Rotundzie). Cmentarz wojenny nr 51 • • •• 204 Zdynia. Cmentarz wojenny nr 52 .... 210 Czarne. Cmentarz wojenny nr 53 .... 212 Krzywa. Cmentarz wojenny nr 54 .... 21 4 Gładyszów. Cmentarz wojenny nr 55 .... 215 Smerekowiec. Cmentarz wojenny nr 56.... 218 http://d-nb.info/1054355088 Uście Gorlickie. Cmentarz wojenny nr 57 .... 222 Przysłop.
    [Show full text]
  • Szlaki Turystyczne
    Poniedziałek, 20 czerwca 2016 Szlaki turystyczne Szlaki turystyczne Ziemia Gorlicka leży na granicy Beskidu Niskiego oraz Pogórza Ciężkowickiego. Położenie regionu wpływa na jego wysoką atrakcyjność przyrodniczą – to obszar górzysty, który w 40% pokryty jest lasem. Piękno regionu przyciąga wielu turystów. Górzyste tereny pozwalają na aktywny wypoczynek. W obrębie Ziemi Gorlickiej wytyczone jest ponad 300 km szlaków pieszych o różnym poziomie trudności. Teren jest także doskonale przystosowany do jazy na rowerze czy do uprawiania turystyki konnej. Szlaki piesze Piesze szlaki turystyczne Ziemi Gorlickiej: Szlak czerwony: Trasa: Magura Wątkowska – Bartne – Zdynia – Kozie Żebro – Haczowa – Ropki – Izby Długość: 37 km Szlak zielony: Trasa: Stróże – Maślana Góra – Szymbark – Magura Małastowska – Wysowa Zdrój – Lackowa – Dzielec Długość: 63 km Szlak niebieski: Trasa: Grybów – Sucha Homola – Ropki – Wysowa – Jaworzyna Konieczniańska – Dębi Wierch Długość: 65 km Szlak żółty: Trasa: Kornuty – Banica k/Krzywej – Wołowiec – Nieznajowa – Radocyna – Konieczna Długość: 21 km Szlak żółty: Trasa: Wysowa – przełęcz Wysowska – Obic – Przełęcz Regetowska – Regetów Długość: 17 km Piesze szlaki turystyczne przebiegające i wychodzące z Gorlic Szlak zielony: Trasa: Gorlice (stacja PKP) – Łysula – Wapienne – Ferdel – Kornuty – Magura Wątkowska Długość: 25 km Szlak niebieski: Trasa: Szalowa – Łysa Góra – Gorlice (stacja PKP) – Sękowa – Obocz – Magura Małastowska – Wirchne – Banica – Bartne (Bacówka PTTK) Długość: 41,7 km Szlak żółty: Trasa: Gorlice (stacja PKP) – Bartnia Góra – Bielanka – Miejska Góra – Ropa – Wawrzka Długość: 22,2 km Przebieg szlaków: http://www.pttkgorlice.pl/o-nas/szlaki-turystyczne/ Szlaki rowerowe Rowerowy Szlak Naftowy – śladami kolebki przemysłu naftowego (kolor zielony) Trasa: Gorlice (hala sportowa OSiR) – Siary – Sękowa – Wapienne – Lipinki – Wójtowa – Libusza – Kryg – Gorlice Długość: 40,0 km Opis: Szlak łatwy, prowadzi po terenach związanych z przemysłem naftowym.
    [Show full text]
  • Dziennik Urzędowy
    DZIENNIK URZÊDOWY WOJEWÓDZTWA MA£OPOLSKIEGO Kraków, dnia 18 grudnia 2004 r. Nr 439 TREÆ: "a" Poz.: Str. UCHWA£A RADY GMINY: 5076 Rady Gminy Sêkowa z dnia 26 listopada 2004 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Sêkowa ................18995 5076 porz¹dzenia Rady Ministrów z dnia 24 listopada 1994 r. (Dz. U. Nr 126 poz. 618) z moc¹ obowi¹zuj¹c¹ od dnia Uchwa³a Nr XVII/112/2004 1 stycznia 1995 r. Park obejmuje powierzchniê 19.962 ha, Rady Gminy Sêkowa z tego w Gminie Sêkowa 978,90 ha. Otulina Parku posia- z dnia 26 listopada 2004 r. da charakter obszaru os³aniaj¹cego Park przed szkodli- wym oddzia³ywaniem czynników zewnêtrznych i obejmu- w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodaro- je 22 697 ha, z tego w Gminie Sêkowa 4.673,14 ha. W po- wania przestrzennego Gminy Sêkowa. dziale na obrêby ewidencyjne w granicach otuliny znaj- duje siê odpowiednio: w Wapiennym - 563,59 ha, w Boda- Na podstawie art. 3 ust. 1, art. 14 ust. 5 i art. 20 ust. 1 ustawy kach - 528,29 ha, w Bartnym - 1144,48 ha, w Wo³owcu - z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu prze- 636,64 ha, w Nieznajowej - 411,82 ha, w Czarnem-D³u- strzennym (Dz. U. Nr 80 poz. 717 z pón. zm.), zwanej dalej "ustaw¹"; giem 637,17 ha, w Radocynie - 451,15 ha. art. 18 ust. 2 pkt. 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorz¹dzie Otulina parku narodowego nie jest form¹ ochrony przy- gminnym (Dz. U.
    [Show full text]
  • Wykaz Obiektów Wpisanych Do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego Z Uwzglednieniem Podziału Na Powiaty I Gminy
    WYKAZ OBIEKTÓW WPISANYCH DO REJESTRU ZABYTKÓW NIERUCHOMYCH WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO Z UWZGLEDNIENIEM PODZIAŁU NA POWIATY I GMINY Stan na lipiec 2021 r. w nawiasach kwadratowych podano nowe numery rejestru dla obiektów przeniesionych do księgi rejestru woj. małopolskiego Objaśnienia skrótów: Kra – dawne województwo krakowskie NS – dawne województwo nowosądeckie Nsz – dawne województwo nowosądeckie, aktualnie delegatura WUOZ – N. Sącz Tar – dawne województwo tarnowskie , aktualnie delegatura WUOZ –Tarnów B – dawne województwo bielskie Kie –dawne województwo kieleckie Powiat bocheński: Gmina Bochnia: Miasto Bochnia na prawach gminy 1. Bochnia miasto Bochnia – układ urbanistyczny, A-244 z 12.05.1983( Tar) 2. Bochnia miasto Bochnia – kościół par. p.w. św. Mikołaja, dzwonnica, otoczenie, A-61 z 22.11.1968 (Tar) 3. Bochnia miasto Bochnia – budynek dawnego klasztoru Dominikanów wraz z działką nr 6102- ob. Muzeum, Rynek 20, A-2/M z 29.10.2001(Tar) 4. Bochnia miasto Bochnia – kaplica, otoczenie, stary dąb, ul. Sądecka, A-424 z 30.11.1974(Tar) 5. Bochnia miasto Bochnia – kaplica mszalna p.w. MB Anielskiej „Na Murowance” ul. Brzeźnicka, 6. A-424 z 01.10.1998 (Tar) 7. Bochnia miasto Bochnia – kaplica cmentarna pw. św. Stanisława Biskupa, [A-1473/M] z 25.05.2017 8. Bochnia miasto Bochnia – cmentarz komunalny ul. Oracka, A-217 z 30.05.1980(Tar) 9. Bochnia miasto Bochnia – Grobowiec Rodziny Górskich na cmentarzu komunalnym przy ul. Orackiej, 10. [A-1300/M] z 06.06.2012 r. 11. Bochnia miasto Bochnia – cmentarz żydowski, ul. Dębcza, A-326 z 13.12.1989(Tar) 12. Bochnia miasto Bochnia – budynek zwany „Zamkiem Żupnym”,[A-1470/M] z 08.03.2017 13.
    [Show full text]
  • Zmiany Krajobrazu Gminy Sękowa W Latach 1937-1997
    Małgorzata Dygoń zMIaNy KraJoBrazU gMINy SĘKoWa W LATACH 1937-1997 Wprowadzenie Gmina Sękowa leży w zachodniej części Beskidu Niskiego. Zajmuje po- wierzchnię 19 475 ha na południu powiatu gorlickiego i rozciąga się od granicy ze Słowacją w kierunku północno zachodnim, pomiędzy dolinami Ropy i Wisłoki. Obszar gminy obejmuje pasma Magury Małastowskiej (813 m n.p.m.) i Magury Wątkowskiej (847 m n.p.m.) aż po graniczny grzbiet wododziałowy. Niewielki fragment północnej części gminy leży w obrębie Dołów Jasielsko-Sanockich (Ob- niżenie Gorlickie – ok. 302 m npm). W skład gminy wchodzą wsie: Sękowa, Siary, Owczary, Ropica Górna, Małastów, Pętna, Krzywa, Jasionka, Wołowiec, Czarne, Radocyna, Bartne, Bodaki, Wapienne, Męcina Mała i Męcina Wielka. Przeważającą część obszaru stanowią góry średnie i niskie z podłużnymi pasmami o przebiegu z północnego zachodu na południowy wschód, porozdzie- lane dolinami rzecznymi, w których dłuższe odcinki subsekwentne (Sękówka, Małastówka, górny i środkowy bieg potoku Bartne) występują na przemian z krótszymi odcinkami przełomowymi. Tworzą one rusztowy układ pasm i kratowy układ sieci rzecznej (Henkiel 1982). Północny fragment gminy, leżący w obrębie Dołów Jasielsko-Sanockich ma charakter pogórski. Podobnie część południowa (wieś Radocyna), odwadniana przez źródłowe odcinki potoków, ma rzeźbę pogórzy średnich (Starkel 1972). Gmina Sękowa jest więc zróżnicowana pod względem wysokości n.p.m. i rzeźby terenu. Warunki mezo- i mikroklimatyczne zdeterminowane są górskim i pogórskim charakterem rzeźby, równoległym układem pasm górskich oraz dominu- jącą południowo-zachodnią i północno-wschodnią ekspozycją stoków (Lach 1975). Stopień przekształcenia środowiska przez człowieka nie jest jednakowy na całym obszarze. Południowa część gminy (wsie: Radocyna, Czarne, Krzywa) nosi obecnie mniej śladów działalności człowieka niż część północna.
    [Show full text]
  • UCHWAŁA NR XXXIX/371/2010 RADY GMINY SĘKOWA Z Dnia 30 Lipca 2010 R
    UCHWAŁA NR XXXIX/371/2010 RADY GMINY SĘKOWA z dnia 30 lipca 2010 r. w sprawie zaliczenia dróg do kategorii dróg gminnych publicznych Na podstawie art. 18 ust.2, pkt. 15 ustawy z dnia 18 marca 1990r. o samorządzie gminnym ( tj. Dz.U. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) oraz art.7 ust.2 ustawy z dnia 21 marca 1985r. o drogach publicznych (tj. Dz.U. z 2004r. Nr 204. poz. 2086) po uzyskaniu pozytywnej opinii Zarządu Powiatu Gorlickiego Rada Gminy uchwala co następuje: § 1. Postanawia zaliczyć do kategorii dróg gminnych publicznych ciągi drogowe zamieszczone w załączniku do uchwały. § 2. Zarządzanie drogami o których mowa w § 1 przejmie Wójt Gminy Sękowa. § 3. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy. § 4. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od daty opublikowania w Dzienniku Urzędowym Województwa Małopolskiego. Przewodniczący Rady Gminy Sękowa Mirosław Sternik Załącznik do uchwały Nr XXXIX/371/2010 Rady Gminy Sękowa z dnia 30 lipca 2010 r. WYKAZ DRÓG GMINNYCH PUBLICZNYCH NA TERENIE GMINY SĘKOWA lp Nazwa drogi kilometraż od do 1. Bartne „Góra” 8+684 10+884 2. Bartne „Na Debrze” 0+000 3+500 3. Bartne „Droga niemiecka” 0+000 0+400 4. Bartne „Świ ątkowa” 0+000 0+500 5. Bartne „Łowisko” 0+000 0+500 6. Bartne „Chwalik” 0+000 0+500 7. Bodaki „Pstrążne” 0+000 1+500 8. Bodaki „Szchlenker” 0+000 0+400 9. Bodaki „Jamułacz” 0+000 0+500 10. Owczary „Góra” 6+646 7+446 11. Owczary „Cmentarz” 0+000 0+200 12. Owczary „Prokop” 0+000 0+150 13.
    [Show full text]
  • Beskid Niski Mts)
    Ekológia (Bratislava) Vol. 25, Supplement 1/2006, p. 49–57 PREFERABLE DIRECTIONS OF SUSTAINABLE DEVELOPMENT IN SĘKOWA COMMUNE (BESKID NISKI MTS) MAŁGORZATA DYGOŃ Jagiellonian University, Institute of Geography and Spatial Management, ul. Grodzka 64, Kraków, Poland e-mail: [email protected] Abstract Dygoń M.: Preferable directions of sustainable development in Sękowa Commune (Beskid Niski Mts). Ekológia (Bratislava), Vol 25, Supplement 1/2006, p. 49–57. Sękowa Commune is situated in the middle part of the Beskid Niski Mts – the largest region in the Polish Beskidy Mts. The commune occupies an area of low and medium mountains, typical of the region in question. The present work proposes directions for the economic development of the commune on the basis of the analysis of the following environmental elements: land relief, climate, waters/hydrology, soils, vegetation, and landscape. Their usefulness from the point of view of potential directions of the economic development of the area has been valuated according to the criteria adopted from relevant literature. The main directions of the sustainable development of Sękowa Commune are tourism and recreation, agriculture, forestry, and pasturing. These forms of land use display horizontal and vertical diversity within the boundaries of the commune. Key words: sustainable development, Beskid Niski Mts, environmental resources, valuation and classification Introduction The interdependence between the environment and the socio-economic development has been a widely discussed issue in recent years. All considerations on the subject of sus- tainable development should take into account the knowledge about the environment and its resources, as well as the knowledge about the society. Most crucial, however, is the awareness that development can be sustainable only if it is based on environmental foundations (Munn, 1989).
    [Show full text]