Zał ącznik do uchwały Nr XXVII/252/2009 Rady Gminy S ękowa z dnia 9 czerwca 2009 r. PLAN ROZWOJU UZDROWISKA

ROK 2009 WAPIENNE

PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

PRACOWNIA projektowa Magnus MEDIA

30009 Kraków Ulica Friedleina

46/201

0126322508 magnusmedia@ frie4.krakow.pl

Opracowanie: Mgr inŜ. Piotr Jasion Sękowa 2009

PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

SPIS TREŚCI WSTĘPGENEZA ...... 3 I. STRESZCZENIE ...... 6 II. CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI NA OBSZARZE UZDROWISKA...... 15 III. NAWIĄZANIE DO STRATEGICZNYCH DOKUMENTÓW DOTYCZĄCYCH ROZWOJU PRZESTRZENNOSPOŁECZNOGOSPODARCZEGO GMINY I REGIONU...... 43 IV. PLANOWANE ZADANIA PLANU ROZWOJU UZDROWISKA...... 47 V. WSKAŹNIKI REALIZACJI PLANU ROZWOJU UZDROWISKA...... 54 VI. PLAN FINANSOWY PLANU ROZWOJU UZDROWISKA...... 55

SPIS TABEL Tabela 1. Główne planowane zadania do realizacji w ramach PRU...... 13 Tabela 2. Demografia...... 22 Tabela 3. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON. 23 Tabela 4. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. ludności...... 23 Tabela 5. Bezrobocie w gminie Sękowa na przestrzeni ostatnich 6 lat...... 24 Tabela 6. Analiza porównawcza poziomu bezrobocia w Małopolsce, w powiecie gorlickim i w gminie Sękowa na przestrzeni ostatnich 6 lat...... 25 Tabela 7 . Analiza SWOT ...... 34 Tabela 8. Wykaz zadań do realizacji w ramach obszarów problemowych...... 41 Tabela 9. Wykaz zadań do realizacji w ramach PRU...... 48 Tabela 10. Wskaźniki realizacji programu rewitalizacji ...... 54 Tabela 11. Plan finansowy programu rewitalizacji...... 55

SPIS RYSUNKÓW Rysunek 1. PołoŜenie uzdrowiska w stosunku do najbliŜszych ośrodków wzrostu.6 Rysunek 2. Lokalizacja uzdrowiska Wapienne...... 7 Rysunek 3. Obszar uzdrowiska...... 10

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 2 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

WSTĘPGENEZA

Uzdrowisko to obszar, na terenie którego prowadzone jest lecznictwo uzdrowiskowe, wydzielony w celu wykorzystania i ochrony znajdujących się na jego obszarze naturalnych surowców leczniczych, spełniający warunki określone w Ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz.U. 2005 nr 167 poz. 1399 z późn. zm.) . Obszar ten musi spełniać łącznie warunki takie jak: 1) posiada złoŜa naturalnych surowców leczniczych o potwierdzonych właściwościach leczniczych na zasadach określonych w ww. ustawie; 2) posiada klimat o właściwościach leczniczych potwierdzonych na zasadach określonych w ww. ustawie; 3) na jego obszarze znajdują się zakłady lecznictwa uzdrowiskowego i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego przygotowane do prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego; 4) spełnia określone w przepisach o ochronie środowiska wymagania w stosunku do środowiska; 5) posiada infrastrukturę techniczną w zakresie gospodarki wodno–ściekowej, energetycznej, w zakresie transportu zbiorowego, a takŜe prowadzi gospodarkę odpadami. W przypadku spełnienia wymogów, o których wyŜej mowa, obszarowi nadawany jest status uzdrowiska. Na obszarze uzdrowiska wydziela się trzy rodzaje stref ochronnych, oznaczone literami ”A”, ”B” i ”C”.

Plan Rozwoju Uzdrowiska jest dokumentem, opracowanym i przyjmowanym przez właściwą gminę uzdrowiskową, niezbędnym do ubiegania się o wsparcie ze środków Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 – 2013, w ramach osi priorytetowej 3 Turystyka i przemysł kulturowy , działanie 3.1 Rozwój infrastruktury turystycznej, schemat B Inwestycje w obiekty i infrastrukturę uzdrowiskową.

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 3 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

Geneza. Historia miejscowości Wapienne sięga roku 1546, kiedy to na podstawie przywileju nadanego przez króla Zygmunta Starego załoŜono osadę Wapienne. Wówczas tereny te zamieszkiwane były przez Łemków, a świadectwem tego są liczne cerkwie łemkowskie zlokalizowane w okolicy, będące cennymi zabytkami architektonicznymi. W roku 1629 Wapienne było wsią królewską, wchodzącą w skład ówczesnego powiatu bieckiego, a w 1765 roku stało się własnością rodziny Lubomirskich. Nieco później, tzn. w roku 1789, miejscowość ta została zakupiona od rządu austriackiego przez starostę bieckiego, który następnie przekazał ją swojej rodzinie i w posiadaniu której była ona do schyłku XIX wieku. Walory lecznicze występujących na tym obszarze wód siarczkowych znane były juŜ u schyłku XVI wieku. Na początku wody te wykorzystywano główne w leczeniu chorób wenerycznych. W latach 1810 – 1812, na terenie uzdrowiska kurowali się Ŝołnierze napoleońscy, po klęsce poniesionej w starciu z wojskami carskimi. W okresie zaborów, kiedy Wapienne nosiło nazwę "Schwedelbad", w uzdrowisku znajdował się zakład kąpielowy, który składał się z 50 wanien kąpielowych mieszczących się w 36 kabinach zabiegowych, co pozwalało wykonywać około 250 kąpieli jednego dnia. W 1878 i 1894 roku łazienki zakładu uległy całkowitemu zniszczeniu, którego przyczyną były dwa duŜe poŜary. W latach 1904 – 1906 przystąpiono do odbudowy ośrodka i częściowo przywrócono stan sprzed poŜarów. Podczas I Wojny Światowej, której cięŜkie walki toczyły się na obszarze ziemi gorlickiej, zakład w Wapiennem uległ ponownemu zniszczeniu. Jego odbudowa zakończyła się dopiero w 1924 roku. W okresie międzywojennym na terenie uzdrowiska, które przeŜywało wówczas lata świetności, prowadzona była działalność zdrojowa. Niestety w czasie II Wojny Światowej ośrodek w Wapiennem po raz kolejny został zniszczony. Po odbudowie łazienek, budynku hotelowego i ujęć źródeł wód mineralnych, zakończonej w latach 50tych, aŜ do 1979 roku uzdrowisko pełniło funkcję sezonowego ośrodka kolonijno – wczasowego. Wybudowane zostały takŜe domki campingowe wraz zapleczem gospodarczym i administracyjnym oraz odkryty basen kąpielowy o wymiarach 25 m x 15 m i brodzik o wymiarach 15 m x 15 m. W latach 80tych zaczęto organizować na tym terenie całoroczne turnusy sanatoryjne, a takŜe kolonie, wczasy rodzinne, a w

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 4 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE sezonie zimowym zimowiska. Aktualnie właścicielem obiektów uzdrowiskowych jest osoba fizyczna.

Prawne podstawy funkcjonowania uzdrowiska.

1. ZARZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA I OPIEKI SPOŁECZNEJ z dnia 28 czerwca 1990 r. w sprawie uznania wód mineralnych i peloidów za lecznicze. 2. ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW (Dz.U. Nr 156, poz. 1815) z dnia 18 grudnia 2001 r. w sprawie złóŜ wód podziemnych zaliczonych do solanek, wód leczniczych i termalnych oraz złóŜ innych kopalin leczniczych, a takŜe zaliczenia kopalin pospolitych z określonych złóŜ lub jednostek geologicznych do kopalin podstawowych. Pozycja 56 wody ze złoŜa w uzdrowisku Wapienne, w województwie małopolskim – siarczkowe. 3. USTAWA z dnia 25 lipca 2001 r. o uzdrowiskach, gminach uzdrowiskowych i lecznictwie uzdrowiskowym – załącznik do ustawy, w którym wymieniono wśród listy uzdrowisk polskich miejscowość Wapienne. 4. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie złóŜ wód podziemnych zaliczonych do solanek, wód leczniczych i termalnych oraz złóŜ innych kopalin leczniczych, a takŜe zaliczenia kopalin pospolitych z określonych złóŜ lub jednostek geologicznych do kopalin podstawowych (Dz. U. nr 32, poz. 220). 5. Decyzja Nr 35 Ministra Zdrowia z 25.05.2009 potwierdzająca, po przeanalizowaniu przedłoŜonego operatu uzdrowiskowego, moŜliwość prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego na obszarze uznanym za uzdrowisko Wapienne w następujących kierunkach leczniczych: choroby ortopedycznourazowe i choroby reumatologiczne.

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 5 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

I. STRESZCZENIE I.1. Tytuł

PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

I.2. Lokalizacja

Województwo: Małopolskie

Powiat: Gorlicki Gmina: Sękowa

Miejscowość: Wapienne

Miejscowość Wapienne połoŜona jest w zachodniej części Beskidu Niskiego, u stóp Magury Wątkowskiej (847 m n.p.m.). Pod względem administracyjnym miejscowość naleŜy do Gminy Sękowa, będącej częścią Powiatu Gorlickiego i zlokalizowana jest w jej północno – wschodniej części. Uzdrowisko leŜy w odległości 142 km od stolicy województwa – Krakowa, 52 km od Nowego Sącza, 63 km od Tarnowa i 103 km od Rzeszowa.

Rysunek 1. PołoŜenie uzdrowiska w stosunku do najbliŜszych ośrodków wzrostu.

Wapienne zlokalizowane jest w północnej części gminy i od zachodu graniczy z wsią Męcina Wielka, a od południa z wsią Bodaki. Natomiast północna i wschodnia granica miejscowości Wapienne stanowi granicę Gminy Sękowa i

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 6 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

Gminy Lipinki. Uzdrowisko Wapienne połoŜone jest w miejscowości Wapienne, w dolinie potoku Wapnianka, na jego prawym brzegu.

Rysunek 2. Lokalizacja uzdrowiska Wapienne.

I.3. Obszar

Dnia 28 czerwca 2006 roku Rada Gminy Sękowa uchwaliła statut uzdrowiska Wapienne (nr uchwały XXXII/226/2006). W statucie tym zostały określone granice stref ochrony uzdrowiskowej A, B i C, które wyznacza się w celu bezpośredniej ochrony środowiska naturalnego i walorów leczniczych uzdrowiska. Strefa ochrony uzdrowiskowej "A" jest to obszar, w którym odbywa się proces leczniczy i który stanowi najbliŜsze otoczenie obiektów i urządzeń leczniczych, takich jak zakłady przyrodolecznicze, pijalnie wód, itp. Minimalna wielkość tego obszaru nie powinna być mniejsza niŜ 80 100 ha, a powierzchnia zieleni

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 7 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE urządzonej, nieutwardzonej i nie zabudowanej powinna wynosić 75% powierzchni strefy, a powierzchnia działek budowlanych nie powinna przekraczać 0,25 ha. Strefa ochrony uzdrowiskowej "B" tworzy otulinę ochronną dla strefy „A”. Jej zadaniem jest kształtowanie odpowiednich warunków środowiskowych. Na obszarze tym powinny znajdować się obiekty mieszkalne dla kuracjuszy, jak np.: sanatoria, pensjonaty, hotele itp. Teren biologicznie czynny na tym obszarze powinien wynosić około 55 % jego powierzchni, a minimalna powierzchnia działek powinna wynosić 0,15 ha. Strefa "C" ochrony uzdrowiskowej obejmuje swym obszarem strefy "A" i "B", a takŜe teren przylegający do nich i stanowi otulinę dla całego uzdrowiska, której zdaniem jest ochrona przed zanieczyszczeniem powietrza, wody i hałasem oraz rezerwowanie terenów pod urządzenia sportowe i rekreacyjne, a takŜe zapewnienie odpowiedniego poziomu lesistości terenu. W uzdrowisku Wapienne wszystkie trzy strefy ochrony uzdrowiskowej A, B i C mieszczą się obecnie w granicy Gminy Sękowa i łącznie zajmują obszar 17,01 km 2. Powierzchnie poszczególnych stref wynoszą odpowiednio: • ”A” – 49,0 ha = 0,49 km 2; • ”B” – 295,0 ha = 2,95 km 2 (wraz ze strefą ”A”); • ”C” – 1 701,0 ha = 17,01 km 2 (wraz ze strefami ”A” i ”B”). Obszar wchodzący w skład stref ochrony uzdrowiskowej A, B i C znajduje się na terenie dwóch sołectw Gminy Sękowa, tj. Męciny Wielkiej i Wapiennego.

Granica strefy ochrony uzdrowiskowej ”A” przebiega południowo – wschodnią granicą działki nr 57,od jej północno – wschodniego naroŜnika (punkt graniczny 11616), w kierunku południowo – zachodnim do punktu 11611, a następnie skrajem drogi będącej działką nr 52 dochodzi do kamienia granicznego nr 89a. W tym miejscu granica strefy ”A” zmienia kierunek i biegnie północno – wschodnim skrajem drogi gminnej, stanowiącej działkę nr 94, do drogi powiatowej Sękowa – Wapienne – Rozdziele. Następnie wschodnim skrajem tej drogi, będącej działką nr 25/1, granica strefy ”A” dochodzi do polnej drogi (działka nr 29) i biegnie jej południowo – wschodnią stroną do punktu granicznego między działkami nr 26/2 i 26/13, w którym zmienia kierunek i tnąc

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 8 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE linią prosta działkę nr 30/1, dochodzi do punktu nr 751 na granicy lasu państwowego. Dalej biegnie w kierunku południowo – wschodnim, tnąc działki lasów państwowych nr 33/10, 33/12 i 33/9, i dochodzi do punktu granicznego nr 739. Z tego miejsca granica strefy ”A” biegnie w tym samym kierunku, granicą lasów państwowych i gruntów prywatnych, osiągając punkt początkowy. Cały obszar strefy ochrony uzdrowiskowej ”A” znajduje się na terenie miejscowości Wapienne, a jego powierzchnia wynosi 0,49 km 2.

Granica strefy ochrony uzdrowiskowej ”B” biegnie w kierunku południowo – zachodnim linią prostą o długości około 600 m od południowo – wschodniego naroŜnika działki nr 33/5, znajdującego się na granicy miejscowości Wapienne w gminie Sękowa i miejscowości Bednarka w gminie Lipinki, do północnego naroŜnika działki nr 88/1. Następnie granicą tej działki z działką nr 87, granica strefy ”B” dochodzi do drogi gminnej, stanowiącej działkę nr 90, i przecinając ją dochodzi do punktu poligonowego nr 206. Z tego punktu w linii prostej osiąga wschodni naroŜnik działki 222/1 i dalej w kierunku południowym biegnie zachodnim skrajem drogi (działka nr 227), dochodząc do granicy działki nr 228/5. Od tego miejsca granica strefy ”B” biegnie linią prostą w kierunku południowym, do punktu połoŜonego w połowie odcinka łączącego punkty poligonowe nr 707 i 708 (działka PGL nr 259/5). Następnie w kierunku zachodnim, poprzez kamienie graniczne o numerach 707, 706, 705, 704, 703, i 702, osiąga punkt graniczny nr 701, na granicy drogi stanowiącej działkę nr 240. Dalej północną granicą działki 239/2, granica strefy ”B” dochodzi do potoku Szpakówka i biegnie jego prawym brzegiem (działka nr 4) do zbiegu z potokiem Wapnianka, a następnie w kierunku południowym, prawym brzegiem tego potoku, stanowiącym działkę nr 12. Dalej w kierunku wschodnim, północną granicą działki nr 15/3, przecina drogę (działka nr 15/4) i biegnie północną granicą działek nr 15/5 i 15/2, osiągając drogę, stanowiącą działkę nr 17. W tym miejscu granica strefy ”B” zmienia kierunek na północny i prawą stroną drogi dobiega do granicy miedzy działkami nr 19 i 20, a następnie w kierunku wschodnim dochodzi do drogi powiatowej Sękowa – Wapienne – Rozdziele, i przecinając ją biegnie dalej jej południowym skrajem (działka nr 9), docierając do północno – zachodniej granicy działki nr 26/13. Z tego miejsca, granica strefy ”B” linią prostą tnie działkę nr 26/13 i biegnie do

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 9 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

punktu granicznego nr 88, a potem linią prostą przez działkę nr 30/1 do punktu granicznego nr 752 połoŜonego na granicy lasów państwowych. W tym miejscu granica strefy ”B” zmienia kierunek i biegnie na północ do punktu nr 753, osiągając granicę gminy Sękowa, a następnie tą granicą, w kierunku południowo – wschodnim, dochodzi do punktu początkowego. W miejscu tym granica strefy ”B” pokrywa się częściowo z granicą strefy ochrony uzdrowiskowej ”C”. Całkowita powierzchnia terenu wchodzącego w skład strefy ochrony uzdrowiskowej ”B”, wynosi 2,95 km 2, łącznie ze strefą ”A”.

Strefa ochrony uzdrowiskowej ”C” zajmuje obszar dwóch jednostek pomocniczych gminy Sękowa, tj. sołectwa Męcina Wielka i sołectwa Wapienne. Przebieg granicy strefy ”C” jest zgodny z przebiegiem granic administracyjnych obu tych miejscowości. Całkowita powierzchnia obszaru strefy ochrony uzdrowiskowej ”C” wynosi 17,01 km 2, łącznie ze strefami ”A” i ”B”.

Rysunek 3. Obszar uzdrowiska. Źródło: Operat uzdrowiskowy gminy Sękowa

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 10 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

I.4. Okres obowiązywania Planu

Zadania przewidziane do wykonania w ramach Planu Rozwoju Uzdrowiska Wapienne będą realizowane w latach 20102018. Początek realizacji Programu planuje się nie wcześniej niŜ z dniem 1 kwietnia 2010 r.

I.5. Cele Planu

Opracowanie Planu Rozwoju Uzdrowiska Wapienne ma na celu precyzyjne określenie kierunków rozwojowych uzdrowiska oraz wyspecyfikowanie zadań planowanych do realizacji na jego terenie wraz w określeniem harmonogramu rzeczowofinansowego. Realizacja PRU pozwolić ma na odbudowę funkcji uzdrowiskowej miejscowości, podniesienie jej rangi leczniczej i turystycznej oraz wzmocnienie gospodarcze obszaru gminy uzdrowiskowej jako miejsca świadczenia wysokospecjalistycznych usług leczniczych. Osiągnięcie celu głównego odbywać się będzie poprzez realizację celów cząstkowych określonych w PRU, w tym: • podniesienie jakości infrastruktury uzdrowiskowej oraz komunalnej poprzez: o rewitalizację istniejącej zdegradowanej substancji obszaru; o wytworzenie nowych funkcji obszaru dla działalności uzdrowiskowej i turystycznej; o odnowę istniejącej substancji publicznej i prywatnej; o stworzenie właściwych warunków lokalowych i infrastrukturalnych dla rozwoju działalności uzdrowiskowej, turystycznej, kulturalnej. • wzmocnienie funkcji leczniczej uzdrowiska poprzez poprawę warunków lokalowych i infrastrukturalnych działalności uzdrowiskowej • podniesienie standardu obsługi kuracjuszy i turystów poprzez wytworzenie obszarów rekreacji i odpoczynku;

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 11 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

• poprawa jakości środowiska naturalnego uzdrowiska poprzez usprawnienie infrastruktury komunalnej, sposobu ogrzewania, układu komunikacyjnego, wytworzenia nowych obszarów zielonych.

Efektem bezpośrednim realizacji Planu Rozwoju Uzdrowiska będzie wysoka jakość usług turystycznych i promocja gminy, z bogatą i na wysokim poziomie wielofunkcyjną ofertą turystyczną, skierowaną do szerokiej grupy docelowej turystów polskich i zagranicznych: • odbiorców funkcji podstawowych uzdrowiska czyli leczniczo rehabilitacyjnej i profilaktycznej; • odbiorców turystyki typu wellness, nastawionej na kosmetykę i estetykę ludzkiego ciała, odchudzanie oraz odnowę sił; • odbiorców turystyki wypoczynkowej (biernej i czynnej).

W wyniku oddziaływania projektu nastąpić ma poprawa Ŝycia i zamoŜności społeczeństwa gminy Sękowa, w tym mieszkańców obszaru objętego Planem poprzez: • wzmocnienie istniejących i wytworzenie nowych obszarów aktywności gospodarczej; • poprawę jakości produktu turystycznego oferowanego przez gminę i zwiększenie w wyniku tego liczby turystów; • stworzenie warunków do wzrostu przedsiębiorczości w gminie; • wzrost dochodów gminy.

Realizacja Planu Rozwoju Uzdrowiska ma doprowadzić na przestrzeni okresu realizacji niniejszego PRU do wzrostu znaczenia Uzdrowiska Wapienne w Polsce jako ośrodka leczniczego o wysokich parametrach uzdrowiskowych i turystycznych, a przez to wzrostu znaczenia Małopolski na mapie uzdrowiskowej kraju.

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 12 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

I.6. Środki niezbędne do realizacji celów, główne przedsięwzięcia i ich koszt.

Dla realizacji powyŜej określonych celów określono następujące obszary problemowe, których realizacja zostanie określona w niniejszym dokumencie: • wzmocnienie publicznej infrastruktury uzdrowiskowej; • wzmocnienie infrastruktury leczniczej; • wzmocnienie turystycznej i sportowej funkcji miejscowości; • poprawa stanu środowiska naturalnego. Obszary oraz występujące w ramach kaŜdego z nich zadania zostały wybrane w wyniku konsultacji z Zespołem Zadaniowym oraz stanowią realizację zapisów decyzji Ministra Zdrowia z dnia 25.05.2009 w sprawie potwierdzenia moŜliwości prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego. Zadania przypisane do poszczególnych obszarów wskazano w poniŜszej tabeli.

Tabela 1. Główne planowane zadania do realizacji w ramach PRU.

L.P NAZWA ZADANIA

OBSZAR PROBLEMOWY I WZMOCNIENIE PUBLICZNEJ INFRASTRUKTURY UZDROWISKOWEJ 1 Budowa Domu Zdrojowego 2 Budowa amfiteatru terenowego Budowa Promenady Głównej uzdrowiskowej wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną 3 oraz zielenią Budowa ciągów spaceroworowerowych wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną oraz 4 zielenią 5 Budowa Parku Zdrojowego „Ogród Marysieńki” 6 Budowa Parku Zdrojowego „Ogród Hortensji” 7 Budowa Parku Zdrojowego „Ogród Laury” 8 Budowa Parku Zdrojowego „Ogród Eleonory” 9 Oznakowanie turystyczne i uzdrowiskowe miejscowości oraz tras dojazdowych 10 Budowa infrastruktury parkingowej 11 Poprawa stanu technicznego dróg na terenie uzdrowiska OBSZAR PROBLEMOWY II WZMOCNIENIE INFRASTRUKTURY LECZNICZEJ Poprawa infrastrukturalnego i kadrowego przygotowania zakładów i urządzeń lecznictwa 12 uzdrowiskowego do prowadzenia działań terapeutycznych Poprawa stanu urządzeń poboru naturalnych surowców leczniczych oraz 13 uporządkowanie stref ochrony sanitarnej, bezpośrednio przylegających do źródeł 14 Adaptacja istniejącego obiektu hotelowego do funkcji zakładu przyrodoleczniczego 15 Organizacja przychodni uzdrowiskowej 16 Budowa pijalni uzdrowiskowej 17 Uruchomienie komory solnej OBSZAR PROBLEMOWY III WZMOCNIENIE TURYSTYCZNEJ I SPORTOWEJ FUNKCJI MIEJSCOWOŚCI 18 Budowa sali sportoworekreacyjnej

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 13 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

19 Budowa ścieŜek ruchowych 20 Budowa trasy turystycznej na Górę Parkową 21 Budowa trasy turystycznej do skalnego rezerwatu przyrody Kornuty OBSZAR PROBLEMOWY IV POPRAWA STANU ŚRODOWISKA NATURALNEGO ZałoŜenie stacji meteorologicznej kontrolującej i zbierającej informacje o miejscowych 22 warunkach klimatycznych. 23 ZałoŜenie stacji pomiarów zanieczyszczenia powietrza. 24 Modernizacja systemów grzewczych. 25 WdroŜenie systemu pozyskiwania energii z kolektorów słonecznych

Realizacja powyŜszych zadań pozwoli na poprawę jakości funkcjonowania miejscowości jako uzdrowiska, świadczącego usługi w lecznictwie ortopedyczno urazowym oraz chorób reumatologicznych. Podstawowym kierunkiem jest wytworzenie właściwej dla funkcjonowania uzdrowiska infrastruktury publicznej oraz wzmocnienie usług leczniczych. WaŜnym jest przy tym lepsze wykorzystanie właściwości leczniczych źródeł, zlokalizowanych na terenie uzdrowiska oraz środowiska naturalnego, które charakteryzuje się wysokimi parametrami czystości. Atutem miejsca jest jego wiejski charakter, pozwalający na regenerację sił przez kuracjuszy w atmosferze daleko odbiegającej od zgiełku miejskiego, jaki jest charakterystyczny dla znacznej części uzdrowisk. Uzupełnienie istniejącej obecnie infrastruktury o nowe elementy przestrzenne i funkcjonalne pozwoli na poprawę estetyki miejsca i dostosowanie go do potrzeb turystyki leczniczej i rehabilitacyjnej, a wytworzenie atrakcyjnych przestrzeni wspólnych, przystających do potrzeb kuracjuszy, zwiększy szanse miejscowości na rynku usług turystycznych. WaŜnym elementem jest poprawa funkcjonowania sfery leczniczej i wzmocnienie jej oferty przez zakupy nowych urządzeń terapeutycznych oraz stworzenie zakładu przyrodoleczniczego i budowę pijalni wód. Wszystkie realizowane w ramach PRU zadania wzmocnią atrakcyjność oferty inwestycyjnej, a co za tym idzie pozwolą na przyciągnięcie nowych inwestorów i w konsekwencji wzmocnienie gospodarcze gminy. Ogólny koszt realizacji przedstawionych powyŜej zadań wynosi: 22.215.000 PLN. Zostanie on pokryty ze środków własnych Gminy Sękowa oraz środków prywatnych przy wsparciu dotacji rozwojowej z MRPO.

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 14 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

II. CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI NA OBSZARZE UZDROWISKA. II.1. Elementy charakterystyczne dla Uzdrowiska – potencjał uzdrowiskowy.

Wody lecznicze. Na terenie Uzdrowiska Wapienne występują złoŜa wód mineralnych. Związane są one ze strefami kontaktów pomiędzy warstwami inoceramowymi wieku kredowego i łupkami. Warstwy inoceramowe w dolnej części wykształciły się jako piaskowce średnioławicowe, przechodzące ku górze w warstwę łupkową, pod którą znajduje się kilkucentymetrowa seria piaskowców glaukonitowych. Wody uzdrowiska są pochodzenia infiltracyjnego, siarkowo – wodorowe, słabo zmineralizowane, zawierające swoisty składnik, którym jest 3 siarkowodór (H 2S) w ilości do 9,3 mg/dm . Mineralizacja i nasycenie siarkowodorem następuje na skutek kontaktu wód z łupkami, zawierającymi siarczki i siarczany Ŝelaza. Obszary infiltracji leczniczych wód uzdrowiska znajdują się w górnych partiach Magury Wątkowskiej. Wody te spływają zgodnie z nachyleniem zbocza z wyŜszych warstw lub wzdłuŜ kontaktów międzywarstwowych o róŜnej przepuszczalności. W rejonie Wapiennego występuje zjawisko zmienności składu chemicznego wód leczniczych. Związane jest ono z róŜnorodnością dróg przepływu podziemnego, występowaniem wypływów na strefie kontaktu piaskowców glaukonitowych z łupkami ilastymi oraz współwystępowaniem wód zwykłych ze zmineralizowanymi.

ZłoŜe wód leczniczych w Uzdrowisku Wapienne udostępniane jest czterema ujęciami, znajdującymi się w centralnej i wschodniej części strefy ”A” ochrony uzdrowiskowej. Do ujęć tych naleŜą:

• źródło „Marta”; • źródło „Kamila”; • odwiert „W1”; • odwiert „W2”.

W ujęciu ”Marta” występuje woda charakteryzująca się stabilnością hydrochemiczną o następującej zawartości składników leczniczych: 0,04 –

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 15 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

0,05% HCO 3 – Ca – Na, H2S. RównieŜ w ujęciu ”Kamila” woda posiada stabilność hydrochemiczną, a jaj charakterystyka jest następująca: 0,04 – 0,05%HCO3 – Ca – Mg, H2S. W obu tych źródłach zwierciadło wody stabilizuje się na głębokości nie większej niŜ 1 m ppt, co pozwala na samoczynną, grawitacyjną eksploatację ujęć. W przypadku odwiertów ”W1” i ”W2” eksploatację prowadzi się przy uŜyciu pomp głębinowych. Ujęcia te charakteryzują się brakiem (”W1”) oraz względną (”W2”) stabilnością hydrochemiczną wód. Od 1997r. oba odwierty są nieczynne i aktualnie są traktowane jako rezerwowe.

Świadectwa potwierdzające właściwości lecznicze wody swoistej w ujęciach „Marta” (nr 1/Wa) i „Kamila” (nr 2/Wa) zostały wydane przez Ośrodek Badań i Kontroli Środowiska Sp. z o.o. w Katowicach w grudniu 2008 roku.

Wody Uzdrowiska Wapienne wykorzystywane są głównie do leczenia schorzeń reumatyczno – gośćcowych i schorzeń narządów ruchu. Jest to podstawowy oferowany profil leczniczy. Ponadto wody te stosuje się w leczeniu schorzeń układu oddechowego oraz chorób skóry. Podstawowym czynnikiem leczniczym jest siarka dwuwartościowa, obecna w siarkowodorze, który wydziela się z wody i jest wchłaniany do organizmu pacjenta przez skórę i drogi oddechowe podczas kąpieli, kuracji pitnej, inhalacji lub płukanek. Po takich zabiegach poprawia się wydolność krąŜenia tętniczego, poniewaŜ zwiększa się liczba grup SH w organizmie pacjenta. Wody te działają przeciwzapalnie i przeciwmiaŜdŜycowo oraz zapobiegają powstawaniu zakrzepów krwi. Są pomocne w leczeniu cukrzycy, otyłości, osteoporozy a takŜe chorób układu moczowego, układu trawienia i chorób kobiecych. Udowodniono równieŜ, Ŝe zwiększona obecność grup SH we krwi działa redukująco i antyoksydatywnie, co jest wykorzystywane podczas zabiegów kosmetycznych i upiększających.

Właściwości klimatu. Świadectwo potwierdzające właściwości lecznicze klimatu wydane zostało przez Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyńskiego Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, w sierpniu 2008 roku.

Parametry sanitarne powietrza oraz warunki bioklimatyczne miejscowości Wapienne spełniają odpowiednie normy przewidziane dla uzdrowisk, co sprawia,

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 16 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

Ŝe klimat na tym terenie jest naturalnym surowcem leczniczym. Jego korzystne właściwości mogą być pomocne w leczeniu chorób reumatologicznych, narządów ruchu, układu oddechowego oraz zaburzeń neurologicznych. Klimat Wapiennego moŜe być takŜe wykorzystywany w leczeniu schorzeń układu termoregulacyjnego dzięki zróŜnicowanym bodźcom klimatycznym i terenowym.

Najkorzystniejszymi okresami w roku, dla których obserwuje się najlepsze wyniki w klimatoterapii u większości kuracjuszy, są okresy: od połowy kwietnia do połowy czerwca oraz od początku września do połowy października. MoŜna w tym czasie stosować jedną lub kilka form leczenia klimatycznego.

Obszar Wapiennego spełnia odpowiednie normy przewidziane dla miejscowości uzdrowiskowych pod względem:

• normy usłonecznienia, która jest w zachowana; • stosunków termicznych; liczba dni bardzo mroźnych jest niewielka, a w okresie letnim występują znaczne dobowe kontrasty termiczne, łagodzące stany parności w okresie letnim; • średniej liczby dni z opadem, która wynosi 180; • liczby dni z mgłą, która jest znacznie mniejsza od przewidzianej normą; • warunków wietrznych; silny wiatr i cisze atmosferyczne występują rzadko, a na obszarze Wapiennego przewaŜa wiatr słaby.

Najkorzystniejsze warunki klimatoterapeutyczne występują na stokach wzniesień, od ich południowej strony oraz na terenach leśnych w obrębie lasów sosnowych i mieszanych, które są źródłem fitoncydy – substancji stosowanej w leczeniu wielu schorzeń. Na obszarach tych występuje zjawisko łagodzenia ekstremalnych warunków pogodowych, odczuwanych przez kuracjuszy. Pozostałe tereny naleŜą do umiarkowanie i mało korzystnych pod względem klimatoterapeutycznym, ze względu na duŜe dobowe kontrasty termiczne, okresowe nasilenie warunków termicznowilgotnościowych, podwyŜszony lokalny poziom hałasu i zanieczyszczeń powietrza. Obszary te mogą być wykorzystywane do prowadzenia róŜnorodnej terapii ruchowej np. poprzez wytyczenie ścieŜek rowerowych i spacerowych oraz poprzez budowę infrastruktury, słuŜącej celom gimnastycznym i sportoworekreacyjnym.

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 17 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

Na terenie Uzdrowiska Wapienne wykonano pomiar natęŜenia pól elektromagnetycznych zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 30.10.2003 r. Wykazał on, Ŝe na obszarze strefy ochrony uzdrowiskowej ”A”, ”B” i ”C” zmierzone wartości, we wszystkich zakresach, są znacznie niŜsze niŜ dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku, w miejscach dostępnych dla ludności. Oznacza to, Ŝe na terenie uzdrowiska nie występują Ŝadne znaczące emitery promieniowania elektromagnetycznego, a jedynym jego źródłem są linie przesyłowe energii elektrycznej średniego i niskiego napięcia.

Jakość powietrza. Dane dotyczące poziomu zanieczyszczeń powietrza na terenie uzdrowiska Wapienne zostały opracowane przez z stację pomiarową, znajdującą się w Gorlicach, w odległości 13 km od uzdrowiska i jest nadzorowana przez Stację Sanitarno – Epidemiologiczną w Krakowie. Zbadano wartość średniego stęŜenia pyłu zawieszonego BS w okolicach miasta Gorlice, którego norma dobowa dla terenów uzdrowiskowych wynosi do 50 g/m i stwierdzono, Ŝe nie została ona przekroczona. Pozwala to twierdzić, iŜ norma ta jest równieŜ zachowana dla miejscowości Wapienne.

Zakres stęŜeń średnich dwutlenku siarki (SO 2) na terenie Gorlic jest największy w sezonie grzewczym, czyli od października do marca. Nie przekracza on jednak wartości dopuszczalnej dla terenu uzdrowisk, która wynosi 125 g/m stęŜenia dobowego.

We wszystkich analizowanych latach zakres stęŜeń średnich dwutlenku azotu

NO 2, zmierzony dla miasta Gorlice, nie przekraczał dopuszczalnej wartości przewidzianej dla terenów uzdrowiskowych. Wartość tego wskaźnika wykazuje duŜe zróŜnicowanie i jest największa dla terenów miejskich i terenów znajdujących się przy ciągach komunikacyjnych. Z uwagi na fakt, iŜ Wapienne znajduje się z dala od głównych szlaków komunikacyjnych, naleŜy przyjąć, Ŝe zakres średnich stęŜeń NO 2 jest na tym obszarze znacznie mniejszy.

Wapienne jest obszarem ochrony uzdrowiskowej, któremu przez szereg lat przyznawano symbol ”A”. Oznacza to, Ŝe na terenie tym nie nastąpiło ani jedno

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 18 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE przekroczenie norm, przewidzianych dla uzdrowisk, w poszczególnych rodzajach zanieczyszczeń powietrza.

Klimat akustyczny. W kwietniu i sierpniu 2008 na terenie uzdrowiska Wapienne przeprowadzono pomiary poziomu hałasu. Badania te prowadzono zarówno w dzień, jak i w nocy, w czterech charakterystycznych punktach pomiarowych:

• przy głównej drodze prowadzącej do ośrodka; • w centralnej części ośrodka przed głównym budynkiem; • powyŜej źródła „Kamila” na zalesionym zboczu; • przy krawędzi drogi na końcu obszaru zabudowanego wsi.

Na podstawie tych badań stwierdzono, Ŝe w całym obszarze strefy ochrony uzdrowiskowej ”A” w miejscowości Wapienne panują bardzo dobre warunki akustyczne. W Ŝadnym z ww. punktów pomiarowych nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnej normy przewidzianej dla uzdrowisk. Średnia wartość poziomu hałasu wynosiła od 43 do 54 decybeli (dB). W poszczególnych punktach pomiarowych zanotowano równieŜ niską amplitudę zmian poziomu hałasu wynoszącą od 5 do 7 dB. Większy poziom hałasu obserwowano dla punktów zlokalizowanych przy szlakach komunikacji drogowej, czego powodem był ruch pojazdów samochodowych. Konieczne jest zatem utrzymanie naleŜytego stanu technicznego nawierzchni dróg w miejscowości Wapienne, aby wartości tego wskaźnika nie przekraczały dopuszczalnych norm.

Klimat akustyczny uzdrowiska Wapienne jest wysoce korzystny dla prowadzenie efektywnej klimatoterapii ze względu na duŜą lesistość tych terenów, które charakteryzują się właściwościami dźwiękochłonnymi, czyli wpływają na obniŜenie poziomu hałasu. Zgodnie ze skalą zagroŜenia hałasem komunikacyjnym opracowaną przez Państwowy Zakład Higieny, obszar uzdrowiska Wapienne cechuje się małą uciąŜliwością hałasu, która wynosi LAeq < 52 dB.

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 19 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

Lecznictwo uzdrowiskowe. Lecznictwo uzdrowiskowe realizowane jest przez Ośrodek Sanatoryjno–Leczniczy w Wapiennem, który został wpisany do rejestru zakładów opieki zdrowotnej decyzją Wojewody Małopolskiego nr. PS.XI.UD.8011 28205 dnia 7 września 2005r. Obecnie właścicielem ośrodka i wszystkich przynaleŜnych do niego obiektów jest osoba prywatna.

Ośrodek w Wapiennem świadczy usługi w zakresie lecznictwa uzdrowiskowego. Podstawowym profilem leczniczym są choroby reumatologiczne oraz choroby ortopedycznourazowe. Leczenie prowadzone jest przy wykorzystaniu naturalnych surowców leczniczych, czyli wód siarczkowych, których ujęcia znajdują się na terenie uzdrowiska. W ramach świadczonych usług Ośrodek oferuje równieŜ kurację borowinową (balneologiczną), która ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwbólowe i rozkurczające stanowi waŜne uzupełnienie terapii wodami siarczkowymi. DuŜe ilości pokładów borowiny znajdują się w lasach pobliskiej Kamiennej Góry i charakteryzują się wysoką jakością. Balneologię stosuje się w leczeniu schorzeń narządów ruchu.

Aktualnie oferowane zabiegi lecznicze:

• mineralne kąpiele siarczkowe; • kąpiele perełkowe; • kąpiele ozonowe z hydromasaŜem; • okłady borowinowe całkowite i częściowe; • masaŜe klasyczny i podwodny.

Ponadto sanatorium oferuje zabiegi rehabilitacyjne i upiększające w zakresie:

• światłolecznictwa; • elektrolecznictwa; • mechanoterapii; • kinezyterapii oraz inne usługi dodatkowe (badanie EKG, porady lekarskie, itp.).

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 20 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

Ośrodek posiada bazę Ŝywieniową, która składa się z sali bankietowo – konferencyjnej, obsługującej maksymalnie dwieście osób, kawiarni mieszczącej do sześćdziesięciu osób oraz bufet czynny sezonowo, znajdujący się w kompleksie basenowym.

Zaplecze noclegowe ośrodka składa się z 36 miejsc w pokojach jedno, dwu i trzyosobowych, zlokalizowanych w budynkach stałych. Pokoje te zaopatrzone są w pełne węzły sanitarne, a dwa apartamenty dodatkowo wyposaŜono w wanny słuŜące do masaŜu. Ponadto na terenie uzdrowiska znajdują się górskie domki campingowe cztero i pięcioosobowe, które łącznie mieszczą 75 osób. KaŜdy z tych domków posiada węzeł sanitarny, pokój dzienny i sypialny oraz pomieszczenie gospodarcze.

II.2. Opis funkcjonowania gminy uzdrowiskowej, ze szczególnym uwzględnieniem obszaru Uzdrowiska.

Gmina Sękowa, naleŜąca do powiatu gorlickiego, zajmuje powierzchnię 194,75 km 2 i składa się z 17 wsi, które tworzą łącznie 11 sołectw.

Gmina leŜy w obrębie Beskidu Niskiego, w jego zachodniej części, w paśmie Magurskim, pomiędzy dolinami rzeki Ropy i Wisłoki, z dwoma głównymi grzbietami, znajdującymi się w obrębie gminy – Magurą Małastowską (813m) i Magurą Wątkowską (846m). Od południa gmina graniczy bezpośrednio ze Słowacją. Jest słabo zaludniona, szczególnie jej południowa część, gdzie na 1 km 2 przypadają zaledwie 3 osoby.

Demografia. Według stanu na dzień 31 marca 2009 roku teren gminy zamieszkuje ogółem 4891 osób, w tym 2493 męŜczyzn i 2488 kobiet. Natomiast w miejscowości Wapienne zameldowane są 154 osoby, w tym 87 męŜczyzn i 67 kobiet.

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 21 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

Tabela 2. Demografia.

Jednostka miary 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 osoby 4 659 4 671 4 711 4 787 4 791 4 782 4 821 Dane GUS

Widoczny jest sukcesywny wzrost ludności w gminie na przestrzeni ostatnich 6 lat.

Liczba gospodarstw domowych , zlokalizowanych na całym obszarze gminy wynosi 1313, w tym w miejscowości Wapienne 50. Natomiast liczba gospodarstw rolnych gminy Sękowa wynosi 1019, z czego 47 znajduje się w Wapiennem.

Na terenie gminy Sękowa przewaŜa zabudowa jednorodzinna i zagrodowa. Są to głównie budynki parterowe oraz jedno lub dwukondygnacyjne.

Gospodarka. Głównym źródłem dochodu mieszkańców gminy jest działalność handlowa oraz praca w przedsiębiorstwach branŜy budowlanej, stolarskiej, przetwórstwa spoŜywczego i usługowej w zakresie turystyki, a takŜe w instytucjach publicznych. Liczba przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność gospodarczą na terenie gminy na koniec 2006 r. wynosiła 260.

Według stanu na dzień 22 maja 2009 r. na terenie gminy w ewidencji działalności gospodarczej zarejestrowanych jest 221 przedsiębiorców, w tym w miejscowości Wapienne – 4.

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 22 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

Tabela 3. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON.

Jednostka miary 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 ogółem jed.gosp. 213 248 265 279 253 260 podmioty zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. jed.gosp. 457 531 563 583 528 544 ludności Dane GUS

Dla zobrazowania poziomu aktywności gospodarczej mieszkańców gminy Sękowa wykonano analizę porównawczą liczby podmiotów gospodarczych zarejestrowanych na 10.000 mieszkańców.

Tabela 4. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. ludności.

Obszar 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Województwo małopolskie 859 885 886 887 885 Powiat gorlicki 556 567 541 546 546 Gmina Sękowa 457 531 563 583 528 544 527 Dane GUS

Z powyŜszej tabeli widać, iŜ w roku 2006 w Małopolsce na 10.000 mieszkańców zarejestrowanych było blisko 900 podmiotów gospodarczych, natomiast w powiecie gorlickim jedynie 546, w tym w gminie Sękowa 527. Z powyŜszej analizy, widać poziom i rozwarstwienie aktywności gospodarczej mieszkańców

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 23 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE gminy Sękowa w stosunku do średniej Małopolskiej wynoszący niespełna 60% poziomu województwa.

Bezrobocie. Zgodnie z informacjami Powiatowego Urzędu Pracy na obszarze gminy bez pracy pozostaje 358 osób, z czego 58,4 % stanowią kobiety, a 41,6 % męŜczyźni. Największą grupą bezrobotnych są robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy – 27,9 % w stosunku do całkowitej liczby osób niepracujących. Pozostałą część tej grupy stanowią:

• technicy i osoby ze średnim wykształceniem – 18,4 %; • pracownicy branŜy usługowej – 16,8 %; • osoby bez zawodu – 9,5 %; • specjaliści – 8,1 %; • rolnicy, leśnicy i ogrodnicy – 7,5 %; • pracownicy fizyczni – 7,0 %; • pracownicy branŜy mechanicznej – 3,1 %; • pracownicy biurowi i urzędnicy – 1,7 %;

Tabela 5. Bezrobocie w gminie Sękowa na przestrzeni ostatnich 6 lat.

2003 2004 2005 2006 2007 2008 Bezrobotni zarejestrowani osoba 661 599 587 524 402 301 Dane GUS

Widoczny jest sukcesywny spadek bezrobocia w gminie na przestrzeni ostatnich 6 lat. JednakŜe porównując poziom bezrobocia w gminie Sękowa, powiecie gorlickim i w województwie małopolskim widać wyraźnie, iŜ ciągle jeszcze jest on w przypadku gminy ponad dwukrotnie wyŜszy niŜ w Małopolsce. Warto przy tym odnotować stały trend malejący, który korzystnie odbija się od poziomu

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 24 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE charakterystycznego dla powiatu gorlickiego, który w ostatnich miesiącach notuje wyraźny wzrost poziomu bezrobocia.

Tabela 6. Analiza porównawcza poziomu bezrobocia w Małopolsce, w powiecie gorlickim i w gminie Sękowa na przestrzeni ostatnich 6 lat.

Obszar Miara 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Województwo małopolskie % 10,4 9,5 8,7 7,0 5,4 4,7 Powiat gorlicki % 17,2 15,9 14,6 10,7 8,5 17,2 Gmina Sękowa % 24,2 21,7 21,0 18,3 13,9 10,3 Dane GUS

Z powyŜszych danych wyraźnie moŜna zaobserwować korzystne trendy rozwojowe dalekie ciągle jeszcze do poziomu województwa, lecz charakteryzujące się stałą dynamiką. Jest ona związana z dość znacznym rozwojem przemysłów czasu wolnego w gminie, dla której jedynym bogactwem jest przyroda i ziemia, co pozwala na uznanie przyjętych kierunków rozwojowych za właściwe. Stąd teŜ w dalszej perspektywie mieszkańcy gminy Sękowa przyszłość swoją upatrują w rozwoju turystyki, w tym turystyki uzdrowiskowej. Dlatego teŜ, dla utrzymania obecnych tendencji konieczne jest wzmocnienie potencjału rozwojowego obszaru poprzez zwiększenie poziomu wykorzystania zasobów naturalnych, wzmocnienie oferty turystycznej i jej standardów oraz prawidłowa polityka informacyjna i promocyjna.

Dostępność komunikacyjna. Przez teren gminy przebiega droga wojewódzka nr 977, której trasa biegnie od Tarnowa przez Tuchów, Zaborowice, Gorlice do przejścia granicznego w Koniecznej. Ponadto przez ten obszar biegnie 6 dróg powiatowych:

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 25 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

nr 25.118 Sękowa Rozdziele (przebiegająca przez miejscowość Wapienne) nr 25.115 Sękowa Dominikowice nr 25.117 Siary Owczary nr 25.119 Ropica Górna Bartne nr 25.120 Małastów Jasionka nr 25.121 Banica – Wołowiec oraz drogi gminne o łącznej długości 153 km.

Obecnie prowadzone są działania, mające na celu poprawę dostępności komunikacyjnej do obszaru. Polegają one na przebudowie drogi powiatowej nr 1489 K Sękowa – Rozdziele, stanowiącej główny ciąg komunikacyjny, realizujący dostęp do uzdrowiska Wapienne. Inwestycja ta jest współfinansowana z funduszy unijnych w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego.

W miejscowości Wapienne jest 8,5 km dróg gminnych i 2 mosty.

Transport drogowy na terenie gminy jest realizowany za pomocą środków komunikacji, którymi są autobusy PKS w Gorlicach. W zaleŜności od dnia tygodnia waha się liczba dziennych kursów. Autobusy te dojeŜdŜają do miejscowości Wapienne i zatrzymują się na przystanku, odległym o 50 m od ośrodka uzdrowiskowego. Na terenie gminy kursują równieŜ busy przewoźników prywatnych, w tym takŜe do miejscowości Wapienne.

Na terenie gminy Sękowa brak jest linii kolejowych, a najbliŜsza stacja znajduje się w Gorlicach.

Poziom usług komunalnych. Teren gminy Sękowa zaopatrywany jest w wodę z 5 ujęć zaopatrzenia zbiorowego, administrowanych przez spółki wodociągowe, z których korzysta 35 % gospodarstw. W miejscowości Sękowa znajdują się dwa takie ujęcia oraz po jednym w miejscowościach Siary, Męcina Wielka i Wapienne. Łączna długość sieci wodociągowej wynosi około 26 km. Pozostała część gospodarstw zaopatrywana jest w wodę z ujęć własnych.

Na terenie gminy działają dwie oczyszczalnie ścieków, które znajdują się w Wapiennem i w Sękowej. Wójt gminy posiada pozwolenie wodnoprawne na

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 26 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE odprowadzanie ścieków bytowo – gospodarczych z terenu gminy, udzielone przez Starostę Powiatu Gorlickiego. Przepustowość oczyszczalni w Wapiennem wynosi 113 m3 zanieczyszczeń na dobę. Podłączona jest do niej kanalizacja, obsługująca dwie miejscowości, tzn. Wapienne i Męcinę Wielką. Natomiast oczyszczalnia w Sękowej posiada nieco mniejszą przepustowość. Wynosi ona 110 m 3 zanieczyszczeń na dobę i obsługuje m. Ropica Górna oraz część terenów m. Sękowa. Sieć kanalizacyjna znajdująca się w Siarach i na pozostałym obszarze Sękowej jest podłączona do oczyszczalni ścieków w Gorlicach.

Decyzją nr XVII/124/2004 z dnia 26 listopada 2004 roku, Rada Gminy Sękowa uchwaliła plan gospodarki odpadami na lata 2004 – 2015. Gmina Sękowa posiada umowę, podpisaną z Przedsiębiorstwem Usług Komunalnych EMPOL w Tylmanowej, na wywóz odpadów z terenu całej gminy.

Wszystkie miejscowości w gminie Sękowa zaopatrzone są w energię elektryczną, przesyłaną liniami niskiego i średniego napięcia, której dystrybutorem jest Enion S.A. w Krakowie, Zakład Energetyczny Kraków. Ponadto niektóre sołectwa gminy zaopatrywane są w gaz średniego ciśnienia. Do gazociągu podłączone są budynki w Sękowej, Siarach, Ropicy Górnej, Męcinie Małej, Męcinie Wielkiej oraz w Wapiennem. W miejscowościach tych gaz wykorzystywany jest głównie do celów grzewczych, poniewaŜ gmina nie posiada scentralizowanego systemu ciepłowniczego. Oprócz gazu, mieszkańcy, stosują do celów grzewczych paliwo stałe, takie jak: węgiel, koks, olej opałowy.

Wszystkie miejscowości w gminie Sękowa korzystają z usług telekomunikacyjnych, które w zakresie telefonii stacjonarnej świadczy Telekomunikacja Polska SA. Usługi oferowane przez operatorów telefonii komórkowej nie są zadowalające ze względu na duŜe zróŜnicowanie terenu i obecność zaledwie dwóch stacji przekaźnikowych, zlokalizowanych w Małastowie.

Edukacja. W gminie Sękowa funkcjonuje ogółem sześć szkół podstawowych. Dwie z nich, zlokalizowane w Sękowej i w Siarach, prowadzą edukację w klasach od 1 do 6. Natomiast w Męcinie Wielkiej, Ropicy Górnej, Bodakach i Krzywej funkcjonują cztery szkoły podstawowe, prowadzące wyłącznie nauczanie

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 27 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE początkowe. MłodzieŜ gimnazjalna kształci się w dwóch gimnazjach: w Sękowej i Siarach. W miejscowości Wapienne nie funkcjonuje Ŝadna placówka oświatowa.

Bezpieczeństwo. Na terenie gminy Sękowa nie ma posterunku policji, a cały obszar obsługiwany jest przez komisariat, mieszczący się w Gorlicach. W gminie działa 8 jednostek Ochotniczej StraŜy PoŜarnej zlokalizowanych w Sękowej, Siarach, Męcinie Wielkiej, Wapiennem, Owczarach, Bartnem, Ropicy Górnej i Małastowie.

Lecznictwo otwarte. Na terenie gminy, w miejscowości Sękowa, znajduje się Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej, który świadczy usługi medyczne w gabinetach: internistycznym, stomatologicznym i ginekologicznym. Ponadto w Sękowej i Ropicy Górnej zarejestrowane są dwa prywatne gabinety lekarskie. NajbliŜszy szpital specjalistyczny, świadczący usługi medyczne w zakresie opieki ambulatoryjnej i stacjonarnej na 19 oddziałach, znajduje się w Gorlicach.

Pozostałe usługi dla ludności. W obrębie gminy działa tylko jeden urząd pocztowy „Poczty Polskiej” w Sękowej.

Turystyka i rekreacja. Gmina Sękowa jest malowniczo połoŜona pomiędzy dolinami rzek Ropy i Wisłoki w paśmie Magurskim, który naleŜy do zachodniej części Beskidu Niskiego. NajwyŜszymi szczytami tego pasma są góry Magura Małastowska (813 m npm) i Magura Wątkowska (846 m). Obszar ten w większości to tereny leśne Puszczy Karpackiej (ok. 67 % powierzchni całej gminy), których środowisko naturalne pozostało do tej pory niemal nietknięte przez człowieka. W lasach tych zamieszkuje bardzo wiele gatunków dzikiej zwierzyny, zwłaszcza na terenach wchodzących w skład otuliny Magurskiego Parku Narodowego, którego południowozachodnia granica przebiega po granicy gminy Sękowa. Wszystko to sprawia, Ŝe okolica ta jest niezwykle atrakcyjna pod względem turystycznym. Jak wynika z danych szacunkowych, liczba turystów odwiedzających teren Gminy Sękowa wynosi około 2,5 tys. rocznie. Od kilku lat gmina rozwija swój potencjał turystyczny, oferując przyjezdnym z roku na rok bardziej przygotowane produkty turystyczne. Obszar całej gminy pokryty jest gęstą siecią oznakowanych szlaków turystycznych, które przebiegają przez najatrakcyjniejsze i najpiękniejsze zakątki gminy. Na terenie gminy znajdują się 3

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 28 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE schroniska górskie, 2 hotele oraz liczne gospodarstwa agroturystyczne. Wykorzystując naturalne zasoby wód mineralnych i borowiny, w uzdrowisku Wapiennem leczy się choroby reumatyczne oraz narządów ruchu. Na ziemi sękowskiej znajduje się wiele zabytków sztuki sakralnej. Charakterystycznym elementem krajobrazu są piękne cerkwie łemkowskie. Jest ich w gminie 11. Są to prawdziwe arcydzieła sztuki budowlanej, z charakterystycznymi kopułami, potrójnymi krzyŜami oraz malarstwem ikonowym wewnątrz.

Ciekawym elementem tego krajobrazu jest rezerwat skalny "Kornuty", ze skałkami zbudowanymi z piaskowca, których wysokość sięga nawet 26 metrów i pośród których znajduje się jaskinia, zwana „Mroczną”, o długości 175 m i głębokości 17 m, z wejściem usytuowanym na wysokości około 770 m n.m.p.

Przez teren Gminy Sękowa przepływa kilka rzek, z których największą jest Sękówka, zbierająca wody ze wszystkich mniejszych rzeczek i potoków górskich. Ma ona swoje źródło w Magurskim Parku Narodowym i uchodzi w Gorlicach do rzeki Ropy, a jej wody są zaliczane do pierwszej klasy czystości wód śródlądowych. Natomiast w południowej części gminy, w miejscowości Radocyna (sołectwo Krzywa) swoje źródło ma rzeka Wisłoka, będąca dorzeczem Wisły.

Na terenie gminy Sękowa znajdują się liczne piesze, rowerowe oraz przystosowane do uprawiania turystyki konnej, oznakowane szlaki turystyczne, które przebiegają wśród najciekawszych i najpiękniejszych zakątków gminy. NaleŜą do nich szlaki piesze PTTK, szlaki Nadleśnictwa Gorlice, szlaki dojściowe do obiektów oraz cmentarzy wojennych. Spośród najciekawszych wyróŜnia się:

• szlak czerwony główny szlak beskidzki Zdynia Popowe Wierchy – Wołowiec – Bartne Magura Wątkowska Kąty;

• szlak czerwony Bartne Banica Krzywa Jasionka Czarne Radocyna Konieczna;

• szlak zielony I Gorlice – Łysola Męcina Wielka Wapienne Magura Wątkowska;

• szlak zielony II – Szymbark Magura Małastowska Smerekowiec Wysowa;

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 29 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

• szlak zielony " Śladami kolebki przemysłu naftowego " Gorlice Siary Sękowa Męcina Mała Męcina Wielka Wapienne Rozdziele Lipinki Wójtowa Libusza Korczyna Kobylanka Kryg Dominikowice – Gorlice;

• szlak niebieski Gorlice – Siary Ostry Dział Magura Małastowska bacówka PTTK w Bartnem;

• szlak niebieski Transgraniczny Krzywa Jasionka Czarne Długie – Wyszowatka

• szlak Ŝółty Folusz Kornuty Bartne przeł. między Maguryczami Banica Wołowiec Nieznajowa Radocyna – Konieczna;

• szlak Ŝółty Gorlice Bartnia Góra Bielanka Miejska Góra Ropa Wawrzka – Florynka;

• szlak Ŝółty Homola Uście Gorlickie Oderne Przysłup Magura Małastowska;

• szlak Ŝółty Winny szlak rowerowy Gorlice Siary Owczary Małastów Ropica Górna Bodaki – Bartne.

Bardzo waŜnym elementem świadczącym o duŜej atrakcyjności turystycznej gminy Sękowa są jej liczne zabytki. NajwaŜniejszym z nich jest kościół p.w. Świętego Filipa i Jakuba w Sękowej, powstały w 1520 roku. Zbudowany z drewna modrzewiowego w stylu gotyckim kościół ten stanowi jeden z najwspanialszych zabytków architektury drewnianej w Polsce, wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Niezwykle ciekawy jest równieŜ neogotycki kościół parafialny pw. Świętego Józefa w Sękowej, zbudowany w 1885 roku, który posiada trójbocznie zamknięte prezbiterium, trzy nawy oraz frontalnie usytuowaną wieŜę.

Na terenie gminy Sękowa znajdują się liczne zabytkowe cerkwie łemkowskie, będące charakterystycznym elementem tego krajobrazu. Są to piękne drewniane budynki, zwieńczone kopułami i ozdobione malarstwem ikonowym. Najbardziej reprezentatywna jest drewniana greckokatolicka cerkiew pw. Opieki Bogurodzicy w Owczarach, pochodząca z 1653 roku, która została uhonorowana, wraz z kościołem p.w. Świętego Filipa i Jakuba w Sękowej, medalem międzynarodowej organizacji Europa Nostra z siedzibą w Hadze. Podobne świątynie moŜna

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 30 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE podziwiać w miejscowości Bartne, w której znajduje się równieŜ Muzeum Sztuki Cerkiewnej oraz w miejscowościach: Bodaki, Krzywa, Ropica Górna i Wołowiec.

Na obszarze gminy Sękowa zlokalizowane są liczne cmentarze wojskowe, pochodzące z okresu I Wojny Światowej, w których spoczywają Ŝołnierze polegli w jednej z najcięŜszych bitew tej wojny – bitwie pod Gorlicami.

Wieś Siary na terenie gmina Sękowa jest przy tym miejscem, w którym powstał, w 1852 roku, pierwszy na świecie szyb naftowy.

Pozostałe zabytki architektoniczne na obszarze Gminy Sękowa:

Bartne spichrz kamienny, wzniesiony w I połowie XIX w. oraz przydroŜne krzyŜe kamienne. Bodaki zabytkowe krzyŜe Ŝeliwne, na cokole z piaskowca. Męcina Wielka – drewniany kościół parafialny p.w. Matki Boskiej Królowej Polski wzniesiony w 1807 roku. Łacińskie i prawosławne krzyŜe zbudowane z piaskowca. Pętna – drewniana dzwonnica cerkiewna wzniesiona w XIX w. Siary pałac pochodzący z 1900 roku. Wapienne – dwa łacińskie krzyŜe przydroŜne z piaskowca, wzniesione w 1867 i 1868 roku.

W sezonie zimowym, kiedy uprawianie turystyki pieszej i rowerowej staje się niemoŜliwe, gmina ma do zaoferowania liczne atrakcje narciarskie. Stok Magury Małastowskiej, naleŜy do najdłuŜszych nartostrad w południowowschodniej Polsce. Istnieje ona od 1960 roku. Wyciąg Magura jest wyciągiem orczykowym, składającym się z dwóch nitek, a trasa zjazdowa ma długość 1400 m, przy róŜnicy wzniesień wynoszącej 260 m. Stok posiada system sztucznego ośnieŜania oraz sztuczne oświetlenie. Ponadto przy wjeździe do Małastowa znajdują się dwa mniejsze wyciągi narciarskie, doskonale przystosowane dla początkujących narciarzy. Mają one długość 500 i 550 m i posiadają jedną sztucznie oświetloną trasę. RównieŜ w samym Małastowie znajduje się wyciąg do nauki jazdy dla dzieci, o długości 150 m.

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 31 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

Wapienne, pod względem turystycznym, jest bardzo atrakcyjnym miejscem równieŜ ze względu na bliskie sąsiedztwo innych miejscowości, oferujących turystom liczne, ciekawe i róŜnorodne formy spędzania wolnego czasu. W odległości zaledwie 12 km od Wapiennego znajdują się Gorlice – miasto powiatowe, które posiada liczne obiekty sportowo – rekreacyjne, takie jak: kryta pływalnia z basenem sportowym, rekreacyjnym, zjeŜdŜalnią, sauną i fitness club’em, hala sportowa, sztuczne lodowisko, otwarty basen kąpielowy oraz korty tenisowe. Ponadto 15 km od Sękowej, na rzece Ropie, wśród gór połoŜony jest Sztuczny Zalew Klimkówka, który stanowi doskonałe miejsce do uprawiania sportów wodnych, Ŝeglarstwa i kajakarstwa. W miejscowości Gładyszów, graniczącej od północy z Gminą Sękowa, znajduje się Stadnina Koni Huculskich, oferująca turystom rajdy konne i przejaŜdŜki bryczkami, a w sezonie zimowym kuligi saniami. Jest to największa na świecie hodowla koni rasy huculskiej, pod opieką której znajduje się obecnie 300 koni. W bezpośrednim sąsiedztwie Wapiennego mieści się równieŜ miejscowość uzdrowiskowa Wysowa – Zdrój. PołoŜona jest ono w południowej części Gminy Uście Gorlickie, naleŜącej do Powiatu Gorlickiego.

Baza noclegowa znajdująca się na terenie gminy Sękowa składa się z następujących obiektów: • 3 schroniska górskie PTTK; • 2 hotele; • 13 gospodarstw agroturystycznych; • 2 pola campingowe i namiotowe w miejscowości Radocyna i Czarne.

Lecznictwo uzdrowiskowe. Status uzdrowiska Wapienne otrzymało 8 kwietnia 1986 roku mocą uchwały nowosądeckiej WRN. Spośród wszystkich polskich miejscowości uzdrowiskowych, których liczba wynosi około 40, Wapienne jest najmniejsze, a jego historia sięga 1546 roku. Ośrodek Sanatoryjno–Leczniczy w Wapiennem zajmuje powierzchnię 17 ha terenu i w całości stanowi własność prywatną. Zatrudnia jednego lekarza specjalistę i działa jako Zakład Usług LeczniczoWczasowych i Rehabilitacyjnych. Na terenie uzdrowiska znajdują się dwa ujęcia wód mineralnych „Kamila” i „Marta” oraz dwa odwierty wód „W1” i

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 32 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

„W2”. Obecnie eksploatowane są tylko dwa źródła, tzn. ujęcia „Kamila” i „Marta”, jednakŜe ich wydajność przewyŜsza o wiele zapotrzebowanie uzdrowiska ze względu na niewielką liczbę kuracjuszy, którzy przybywają do ośrodka. Kompleks Ośrodka jest ogrodzony i składa się z trzech budynków stałych, do których naleŜą:

• stary, drewniany dom uzdrowiskowy, dwukondygnacyjny, obecnie w stanie zruderowanym, przeznaczony do remontu;

• nowy dom uzdrowiskowy, trzykondygnacyjny, składający się z części zabiegowej oraz piętra hotelowego;

• budynek administracyjny z gabinetami lekarskimi i apartamentem dla niepełnosprawnych.

Ponadto w skład kompleksu wchodzi mały hotel, w którym znajduje się apartament oraz cztery pokoje dwuosobowe, wyposaŜone w pełny węzeł sanitarny. Pozostałą bazę noclegową stanowią dwa domy letniskowe oraz 17 domków campingowych, z których większość (14) to górskie domki typu „Turbacz” cztero lub pięcioosobowe, wybudowane w latach 60tych i 70tych XX w. WyposaŜone są one w pełne węzły sanitarne. KaŜdy domek składa się z przedpokoju, pokoju dziennego oraz pomieszczenia gospodarczego, usytuowanych na parterze, a takŜe z pomieszczenia sypialnego mieszczącego się na poddaszu. Resztę domków (3) stanowią, pochodzące z lat 50tych i 60tych, budynki czteroosobowe bez węzła sanitarnego, których lokatorzy korzystają ze zbiorowych umywalni i toalet, zlokalizowanych w pobliŜu pola namiotowego. Cała baza noclegowa to łącznie 135 miejsc, w tym 60 zlokalizowanych w budynkach stałych, a 75 w domkach campingowych. Pole namiotowe mieści 100 osób.

Ośrodek wyposaŜony jest takŜe w obiekty o charakterze rekreacyjnosportowym . Są to m.in.: • trawiaste boisko do piłki noŜnej; • boisko do tenisa ziemnego; • boisko do koszykówki; • kompleks trzech boisk do siatkówki i badmintona;

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 33 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

• basen kąpielowy z podgrzewaną wodą, o wymiarach 25x15 m wraz z brodzikiem o wymiarach 10x15 m, szatniami i natryskami oraz bufetem czynnym sezonowo. Bazę Ŝywieniową ośrodka stanowi stołówka na 250 miejsc, znajdująca się w murowanym pawilonie oraz kawiarnia i bar na 50 miejsc.

II.3. Analiza SWOT.

Tabela 7 . Analiza SWOT LECZNICTWO POZOSTAŁE ELEMENTY TURYSTYKA I REKREACJA UZDROWISKOWE GOSPODARKI

• cenne walory • atrakcyjne połoŜenie • brak większych zakładów krajobrazowe sprzyjające obszaru uzdrowiska, przemysłowych; wypoczynkowi wchodzącego częściowo (nieskaŜone środowisko w obszar Magurskiego • dostępność naturalne, czyste, górskie Parku Narodowego; komunikacyjna – dobrze powietrze, znikomy rozwinięta sieć dróg hałas, duŜa lesistość • cenne walory lecznicze istniejąca droga terenu, lokalizacja na klimatu, sprzyjające wojewódzka granicy Magurskiego klimatoterapii; przebiegająca przez Parku Narodowego); teren gminy oraz • zasoby swoistych istniejące drogi • unikalne elementy siarczkowych wód powiatowe i gminne; krajobrazowe – rezerwat leczniczych z ujęciami na skalny „Kornuty”; obszarze ośrodka • remont i rozbudowa uzdrowiskowego; drogi powiatowej nr MOCNE • gęsta sieć oznakowanych 1489 K Sękowa – STRONY szlaków turystycznych, • występowanie wysokiej Rozdziele realizującej przystosowanych do jakości pokładów dostępność uprawiania turystyki borowiny, komunikacyjną do terenu pieszej, rowerowej i wykorzystywanej w uzdrowiska; konnej; kuracji balneologicznej; • istniejąca sieć • liczne, cenne zabytki • ośrodek sanatoryjno – energetyczna i architektury, leczniczy wraz z bazą telekomunikacyjna, rozlokowane na obszarze towarzyszącą (odkryty obejmująca swym całej gminy; basen, boiska sportowe) zasięgiem teren całej oferujący usługi gminy; • zimowe atrakcje medyczne, turystyczne wyciągi rehabilitacyjne; • miejscowy plan narciarskie na Magurze zagospodarowania Małastowskiej i w przestrzennego; Malastowie;

• słaba promocja • znikoma promocja • brak miejsc pracy w turystyczna gminy; uzdrowiska; obrębie miejsca SŁABE zamieszkania; • słabo rozwinięta, • słabe wykorzystanie STRONY niewystarczająca baza potencjału leczniczego • brak systemu noclegowa i obszaru uzdrowiska ciepłowniczego na gastronomiczna; (wód, borowiny); terenie gminy, mieszkańcy w większości

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 34 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

• zły stan istniejących • obiekty lecznictwa stosują do celów obiektów turystycznych; uzdrowiskowego grzewczych gaz lub inne nieprzystosowane do paliwa (stałe); • brak wystarczającej obecnych wymogów i liczby obiektów sportowo norm; • brak sieci wodociągowej, rekreacyjnych; istniejące ujęcia • słaba baza noclegowa, zaopatrują zaledwie • brak ogólnodostępnej niedostosowana do 35 % gospodarstw z infrastruktury obecnych standardów, w terenu gminy; rekreacyjno większości w wypoczynkowej, w tym zruderowanym stanie; • brak sieci kanalizacyjnej, terenów spacerowych z obejmującej swym zielenią urządzoną; • niewielka liczba zasięgiem teren całej kuracjuszy gminy, istniejąca przybywających do kanalizacja, podłączona ośrodka; do systemu oczyszczania ścieków, obsługuje • niewystarczający miejscowości: Wapienne, personel medyczny – 1 Męcina Wielka, Ropica lekarz specjalista; Górna, Sękowa i Siary;

• brak sieci gazociągowej w miejscowościach Bodaki, Bartne, Owczary, Małastów oraz Krzywa;

• brak linii kolejowej;

• promocja turystyczna • promocja ośrodka • pozyskanie nowych gminy Sękowa; uzdrowiskowego w inwestorów i zwiększenie Wapiennem; liczby inwestycji na • zwiększenie atrakcyjności terenie gminy; turystycznej i oferty • zwiększenie zakresu turystycznej gminy oferowanych usług • utworzenie nowych Sękowa; medycznych i miejsc pracy i poprawa rehabilitacyjnych poprzez warunków bytowych • rozwój bazy sportowo – lepsze wykorzystanie mieszkańców; rekreacyjnej, w tym potencjału leczniczego ośrodka narciarskiego na obszaru uzdrowiska; • poprawa dostępności Magurze Małastowskiej i komunikacyjnej do w Małastowie; • poprawa stanu obszaru uzdrowiska; technicznego obiektów • powstanie nowych infrastruktury terenów turystycznych uzdrowiska; SZANSE urządzonych dla rekreacji i odpoczynku • poprawa konkurencyjności • zwiększenie liczby uzdrowiska Wapienne; turystów odwiedzających gminę; • zwiększenie liczby kuracjuszy przybywających do ośrodka uzdrowiskowego;

• promocja zdrowego i aktywnego stylu Ŝycia oraz wzrost świadomości społecznej w tej dziedzinie;

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 35 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

• brak umiejętności • nieprzestrzeganie prawa • mała aktywność wykorzystania potencjału w zakresie przepisów społeczna mieszkańców; turystycznego, a przede obowiązujących dla wszystkim walorów uzdrowisk; • konieczność wyjazdu za leczniczych, granicę osób młodych w krajobrazowych i • moŜliwość pogorszenia poszukiwaniu pracy; kulturowych obszaru warunków sanitarno gminy; higienicznych oraz • zwiększenie ilości walorów klimatu zanieczyszczeń ZAGROśENIA • zacieranie się tradycji i akustycznego emitowanych do kultury. uzdrowiska; środowiska.

• mało znana renoma uzdrowiska Wapienne;

• bardziej atrakcyjna oferta usług leczniczych i rekreacyjnych innych uzdrowisk.

II.4. Określenie kluczowych problemów i wyzwań stojących przed uzdrowiskiem, w szczególności tych, które stanowią barierę dla rozwoju turystyki i rekreacji.

Uzdrowisko Wapienne jest niewielką wsią, połoŜoną na skraju województwa małopolskiego. Jej podstawowym potencjałem turystycznym i uzdrowiskowym są 2 odwierty siarkowych wód źródlanych o właściwościach leczniczych, w szczególności w zakresie schorzeń reumatycznych i ortopedycznych oraz wspaniała przyroda i nieskaŜone środowisko naturalne. Miejscowość otaczają niezwykle atrakcyjne turystycznie tereny Pogórza.

Analizując problemy uzdrowiska naleŜy odnieść się do potencjału i potrzeb miejscowości uzdrowiskowej. Wapienne jest wsią, którą zamieszkują 154 osoby. Działają w niej tylko 4 podmioty gospodarcze, świadczące usługi w zakresie ścinki i obróbki drewna oraz handlu. Potencjał ludzki i gospodarczy jest więc niezwykle słaby i wymagający szybkiej interwencji. Z drugiej strony kapitalne tereny oraz działający ośrodek turystycznoleczniczy powodują, iŜ zaplecze dla rozwoju miejscowości jest bardzo mocne. Miejscowość Wapienne wpisuje się równieŜ w całą gminę uzdrowiskową Sękowa jako potencjalne miejsce, które ma szansę wytworzyć produkt turystyczny o znaczeniu ponadlokalnym, wzmacniając poziom oferty turystycznej gminy.

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 36 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

PoniŜej przedstawiono analizę zasobów i problemów uzdrowiska Wapienne z podziałem na poszczególne zagadnienia:

ZAGADNIENIE ZASOBY PROBLEMY WYSOKIE PARAMETRY BRAK OGÓLNODOSTĘPNEJ ŚRODOWISKOWE MIEJSCA INFRASTRUKTURY UZDROWISKOWEJ BLISKOŚĆ TERENÓW BRAK PRZYGOTOWANYCH TRAS INFRASTRUKTURALNE SPACEROWYCH I TURYSTYCZNYCH I TERENOWE TURYSTYCZNYCH DOBRA DOSTĘPNOŚĆ NIEDOSTATECZNY POZIOM KOMUNIKACYJNA LOKALNYCH UKŁADÓW KOMUNIKACYJNYCH, W TYM MIEJSC PARKINGOWYCH POSIADANY STATUS OBOWIĄZEK DOSTOSOWANIA UZDROWISKA INFRASTRUKTURY I POZIOMU USŁUG UZDROWISKOWYCH ISTNIEJĄCY MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ZAKŁADAJĄCY ROZWÓJ FUNKCJI TURYSTYCZNEJ I UZDROWISKOWEJ ISTNIEJĄCA KONCEPCJA FORMALNE ROZWOJU UZDROWISKA ISTNIEJĄCE TERENY GMINNE POZWALAJĄCE NA LOKALIZACJĘ OGÓLNODOSTĘPNEJ INFRASTRUKTURY TURYSTYCZNEJ I UZDROWISKOWEJ ISTNIEJĄCE TERENY GMINNE PRZEZNACZONE W MPZP DLA LOKALIZACJI NOWYCH OBIEKTÓW UZDROWISKOWYCH POSIADANE ZŁOśA WÓD LECZNICZYCH ISTNIEJĄCE I DZIAŁAJĄCE W NIEDOSTATECZNA LECZNICZE OBSZARZE TURYSTYKI OBIEKTY INFRASTRUKTURA UZDROWISKOWE UZDROWISKOWA ISTNIEJĄCE ZAPLECZE DO BRAK USŁUG LECZNICZYCH PROWADZENIA USŁUG LECZNICZYCH LOKALNE TRADYCJE USŁUG BRAK LOKALNEGO RYNKU SPOŁECZNE TURYSTYCZNYCH PRACY WYSOKIE BEZROBOCIE

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 37 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

U podstaw Planu Rozwoju Uzdrowiska leŜy podniesienie poziomu gospodarczego miejscowości, w tym likwidacja bezrobocia i stworzenie mocnych fundamentów dla ekonomicznego rozwoju gminy uzdrowiskowej przy wykorzystaniu naturalnych i środowiskowych bogactw terenu oraz istniejącej infrastruktury uzdrowiskowej.

Realizacja tych postulatów moŜe nastąpić przez: STWORZENIE WYSOKIEJ JAKOŚCI PRODUKTU UZDROWISKOWEGO.

POPRZEZ

STWORZENIE PRZYJAZNEGO ZAPEWNIENIE WYSOKIEGO OTOCZENIA, SPRZYJAJĄCEGO

POZIOMU USŁUG LECZNICZYCH KORZYSTANIU Z TURYSTYKI UZDROWISKOWEJ PRZY WYKORZYS TANIU

Pod względem infrastruktury uzdrowiskowej Wapienne dysponuje, zarządzanym przez podmiot prywatny, kompleksem sanatoryjnowypoczynkowym, który w obecnej chwili jest w remoncie, a trwające prace budowlane i adaptacyjne mają doprowadzić do wznowienia w 2010 r. usług leczniczych. Mają być one sukcesywnie rozwijane do uzyskania w roku 2012 zadawalającego poziomu.

ORAZ

Gmina Sękowa posiada własność terenów, pozwalających na lokalizację ogólnodostępnej infrastruktury uzdrowiskowej oraz lokalizację nowych inwestycji leczniczych i turystycznych.

Stąd teŜ pierwszym i kluczowym dla rozwoju uzdrowiska zagadnieniem jest dokończenie prac modernizacyjnych i wytworzenie podstawowej infrastruktury, pozwalającej na świadczenie usług leczniczych. Minimalny zakres inwestycyjny, pozwalający na prawidłowe funkcjonowanie uzdrowiska został sformułowany w decyzji Ministra Zdrowia, potwierdzającej prawo do prowadzenia leczenia uzdrowiskowego w Wapiennem i obejmuje on utworzenie zakładu

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 38 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE przyrodoleczniczego oraz przychodni uzdrowiskowej. Zrealizowanie tych zadań w nieprzekraczalnym terminie do 31 grudnia 2012 jest warunkiem utrzymania przez Wapienne statusu uzdrowiska. Ponadto Minister Zdrowia zwrócił uwagę na konieczność poprawy infrastrukturalnego i kadrowego przygotowania zakładów i urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego do prowadzenia działań terapeutycznych oraz poprawę stanu urządzeń poboru naturalnych surowców leczniczych, a takŜe uporządkowanie stref ochrony sanitarnej bezpośrednio przylegających do źródeł.

Tworzenie oferty turystycznej to jednak nie tylko dobrze przygotowane zaplecze lecznicze. Dlatego teŜ dla pozyskania potencjalnych kuracjuszy niezbędnym staje się zagospodarowanie, praktycznie od podstaw, całego obszaru przestrzeni publicznej, która, poprzez realizowane funkcje, musi wpisywać się w kompleksową usługę uzdrowiskową. Stąd teŜ niezbędnym jest wytworzenie odpowiednio przystosowanych rekreacyjnych i turystycznych ciągów komunikacyjnych oraz przestrzeni parkowych i obiektów uzdrowiskowych, pozwalających na wzmacnianie efektów leczenia uzdrowiskowego. Koniecznym jest przy tym zachowanie spójnego stylu i dopełniających funkcji infrastrukturalnych, pozwalających na stworzenie przyjaznej i relaksacyjnej atmosfery miejsca leczenia. Właściwie wytworzona przestrzeń wspólna moŜe stać się równieŜ niezaleŜnym produktem turystycznym, funkcjonującym obok podstawowych usług uzdrowiska, tworząc ofertę dla innych niŜ pierwotna grup docelowych.

Tworzenie właściwego standardu usług związane jest równieŜ ze wzmacnianiem i pielęgnowaniem stanu środowiska naturalnego, które jest ściśle związane z funkcją leczniczą uzdrowiska. Poziom czystości środowiska powinien być nie tylko monitorowany w układzie bieŜącym, ale równieŜ powinny być realizowane wszelkie działania, pozwalające na ograniczanie moŜliwości niekorzystnego oddziaływania na środowisko samego uzdrowiska, które poprzez swój rozwój, w krótkim czasie stanie się jednym z podstawowych zagroŜeń dla stanu środowiska Wapiennego. Stąd teŜ, juŜ na etapie początkowym, winne być opracowane zasady współistnienia podmiotów realizujących funkcje uzdrowiskowe i około uzdrowiskowe, w ramach wspólnego ekosystemu i z jego poszanowaniem. WaŜnym więc jest wprowadzenie systemowych rozwiązań, ograniczających niską

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 39 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE emisję z palenisk domowych i podmiotów uzdrowiskowych oraz emisję CO2 z pojazdów samochodowych. Dlatego teŜ niezbędnym jest zastosowanie ekologicznych rozwiązań grzewczych w obszarze uzdrowiska, w tym solarnych ogrzewaczy wody. Równolegle powinny być prowadzone prace planistyczne, ograniczające niekontrolowany rozwój infrastrukturalny uzdrowiska i terenów przyległych oraz wprowadzające proekologiczne rozwiązania komunikacyjne.

Działaniem, które, przy obecnym dynamicznym rozwoju produktów turystycznych, staje się niezbędne, jest tworzenie grup ofert dodatkowych, pozwalających na ubogacenie oferty podstawowej, wytworzenie wzmocnionego przekazu marketingowego oraz w konsekwencji wytworzenie nowych produktów turystycznych i nowych obszarów objętych ofertowaniem. Dlatego teŜ, z uwagi na konieczność dywersyfikacji przychodów z turystyki, naleŜy wzmocnić ofertę leczniczą i wprowadzić równolegle ofertę dla grup zainteresowanych rozwojem w kierunku sportu lub turystyki krajoznawczej.

Rozwój uzdrowiska Wapienne powinien być prowadzony w sposób skoordynowany, oparty o przygotowany program działania i wsparty akceptacją społeczną. Dlatego teŜ omówione powyŜej zagadnienia w pierwszym rzędzie powiązano w obszary problemowe, zawierające grupy zadań zbieŜne pod względem ich efektu rozwojowego: • Obszar problemowy I – Wzmocnienie publicznej infrastruktury uzdrowiskowej; • Obszar problemowy II Wzmocnienie infrastruktury leczniczej; • Obszar problemowy III Wzmocnienie turystycznej i sportowej funkcji miejscowości; • Obszar problemowy IV Poprawa stanu środowiska naturalnego.

KaŜdy z obszarów został wypełniony zadaniami, które powinny być zrealizowane dla uzyskania załoŜonego dla poszczególnego obszaru celu oraz określony został poziom kosztów związanych z jego realizacją, a takŜe stan zaawansowania prac.

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 40 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

Tabela 8. Wykaz zadań do realizacji w ramach obszarów problemowych. OBSZAR PROBLEMOWY I WZMOCNIENIE PUBLICZNEJ INFRASTRUKTURY UZDROWISKOWEJ; L.P. NAZWA ZADANIA I.1. Budowa Domu Zdrojowego I.2. Budowa Parku Zdrojowego „Ogród Marysieńki” I.3. Budowa Parku Zdrojowego „Ogród Laury” I.4. Budowa Parku Zdrojowego „Ogród Hortensji” I.5. Budowa Parku Zdrojowego „Ogród Eleonory” Budowa promenady głównej uzdrowiskowej wraz z niezbędną I.6. infrastrukturą techniczną oraz zielenią I.7. Poprawa stanu technicznego dróg na terenie uzdrowiska I.8. Budowa infrastruktury parkingowej Budowa ciągów spaceroworowerowych (ŚcieŜka Zdrowia) wraz z I.9. niezbędną infrastrukturą techniczną oraz zielenią Budowa promenady Spacerowej Czterech Kładek wzdłuŜ potoku I.10. Wapnianka I.11. Budowa nowych i modernizacja istniejących kładek i mostów I.12. Budowa amfiteatru terenowego I.13. Budowa Fontanny Zdrowia i Odpoczynku wraz z terenem zielonym Oznakowanie turystyczne i uzdrowiskowe miejscowości oraz tras I.14. dojazdowych OBSZAR PROBLEMOWY II WZMOCNIENIE INFRASTRUKTURY LECZNICZEJ; L.P. NAZWA ZADANIA Poprawa infrastrukturalnego i kadrowego przygotowania zakładów i II.1. urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego do prowadzenia działań terapeutycznych Poprawa stanu urządzeń poboru naturalnych surowców leczniczych oraz II.2. uporządkowanie stref ochrony sanitarnej bezpośrednio przylegających do źródeł Adaptacja istniejącego obiektu hotelowego do funkcji zakładu II.3. przyrodoleczniczego II.4. Organizacja przychodni uzdrowiskowej II.5. Budowa pijalni uzdrowiskowej II.6. Uruchomienie komory solnej OBSZAR PROBLEMOWY III WZMOCNIENIE TURYSTYCZNEJ I SPORTOWEJ FUNKCJI MIEJSCOWOŚCI L.P. NAZWA ZADANIA III.1. Budowa ścieŜek ruchowych III.2. Budowa trasy turystycznej na Górę Parkową III.3. Budowa trasy turystycznej do skalnego rezerwatu przyrody Kornuty IV.4. Budowa sali sportoworekreacyjnej OBSZAR PROBLEMOWY IV POPRAWA STANU ŚRODOWISKA NATURALNEGO L.P. NAZWA ZADANIA ZałoŜenie stacji meteorologicznej, kontrolującej i zbierającej informacje o II.6. miejscowych warunkach klimatycznych. II.7. ZałoŜenie stacji pomiarów zanieczyszczenia powietrza.

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 41 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

IV.4. Modernizacja systemów grzewczych. III.5. WdroŜenie systemu pozyskiwania energii z kolektorów słonecznych

Dla kompleksowej realizacji wyspecyfikowanych powyŜej zagadnień i uzyskania właściwego efektu polegającego na stworzeniu wysokospecjalistycznej, pod względem medycznym, oferty uzdrowiskowej wpisanej w przyjazne i otwarte na turystów miejsce, oferujące szereg dodatkowych usług turystycznych i rekreacyjnych zdecydowano się na stworzenie blokowego układu zadań realizowanych równolegle. Daje to moŜliwość stopniowego wdraŜania poszczególnych elementów kompleksowej oferty turystycznej i generowania rezultatów w układzie kroczącym, co powoduje, iŜ tworzony jest dynamiczny układ wzmacniania produktu uzdrowiskowego i jego efektu w postaci wartości dodanej.

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 42 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

III. NAWIĄZANIE DO STRATEGICZNYCH DOKUMENTÓW DOTYCZĄCYCH ROZWOJU PRZESTRZENNOSPOŁECZNOGOSPODARCZEGO GMINY I REGIONU.

Plan Rozwoju Uzdrowiska Wapienne zgodny jest z zapisami niŜej wymienionych dokumentów strategicznych wszystkich szczebli: krajowych, regionalnych i lokalnych:

NARODOWE STRATEGICZNE RAMY ODNIESIENIA 20072013 Cel 4. „Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług”; Cel 5. „Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej”; Cel 6. „Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich”.

PROJEKT STRATEGII ROZWOJU TURYSTYKI NA LATA 20072013 Dokument Rządowy przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 21 czerwca 2005 r. Obszar priorytetowy IV – Kształtowanie przestrzeni turystycznej; Działanie IV.1.3 Wsparcie inicjatyw proturystycznych o charakterze ponadlokalnym; 152. Przewiduje się wspieranie rozwoju obszarów wiejskich w kontekście powiązania go z turystyką. Popierane będą programy stworzone przez społeczności lokalne w zakresie wdraŜania nowych rozwiązań technicznych i na rzecz modernizacji obiektów noclegowych i uzdrowiskowych, infrastruktury turystycznej oraz wykorzystania technik, technologii i materiałów, przyczyniających się do minimalizacji negatywnego oddziaływania na środowisko przyrodnicze. Działanie przyczyniać się będzie do pobudzenia rozwoju obszarów wiejskich poprzez propagowanie turystyki przyjaznej środowisku, wykorzystującej produkty rolnictwa ekologicznego i tradycyjne formy gospodarowania oraz Ŝycia na wsi. Działanie IV.1.5 Wykorzystanie terenów i obiektów o potencjalnym znaczeniu dla turystyki; 155. Działanie przewiduje takŜe intensyfikację rozwoju nowoczesnych produktów turystyki zdrowotnej i rekreacyjnej, tworzących polską markę uzdrowiskową. Będzie to polegać na wykreowaniu produktów turystycznych w uzdrowiskach stanowiących spakietyzowaną, gotową do sprzedaŜy ofertę składająca się z usług i towarów ułatwiających wypoczynek, rehabilitację, regenerację i profilaktykę zdrowotną. Turystyka powinna stać się atrakcyjnym elementem pobytu uzdrowiskowego z jednej strony, a usługi uzdrowiskowe powinny być stałym i atrakcyjnym elementem pobytów turystycznych z drugiej. Planowanie i realizacja powyŜszych działań następować będzie z uwzględnieniem potrzeb ochrony przyrody, kryteriów środowiskowych oraz zasad zrównowaŜonego rozwoju.

KIERUNKI ROZWOJU TURYSTYKI DO 2015 ROKU Ministerstwo Sportu i Turystyki. Dokument Rządowy przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 26 września 2008 r. Obszar priorytetowy I produkt turystyczny o wysokiej konkurencyjności Cel operacyjny I.1 Kreowanie i rozwój konkurencyjnych produktów Turystycznych Cel operacyjny I.2 – Rozwój infrastruktury turystycznej Działanie I.2.1: Rozwój infrastruktury atrakcji turystycznych Działanie I.2.2: Rozbudowa specjalistycznej infrastruktury turystycznej Działanie I.2.4: Wsparcie rozwoju infrastruktury uzupełniającej istotnej dla konkurencyjności produktów turystycznych oraz sprzyjającej wydłuŜeniu sezonu turystycznego Cel operacyjny I.4 – Rozwój przedsiębiorczości i działalności organizacji w dziedzinie turystyki Działanie I.4.2: Poprawa warunków funkcjonowania przedsiębiorstw turystycznych

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 43 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

Cel operacyjny I. 5 Rozwój wiodących typów turystyki … podjęcie działań rozwijających wiodące typy turystyki, w tym związane z obszarami: … • z obszarem “turystyka na terenach wiejskich”: wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej, w tym agroturystyki, • z obszarem “turystyka rekreacyjna, aktywna i specjalistyczna”: wspieranie rozwoju turystyki uzdrowiskowej, medycznej i rehabilitacyjnej; wspieranie turystyki aktywnej m.in. turystyki wodnej i turystyki rowerowej • z obszarem “turystyka przygraniczna i tranzytowa”: wspieranie rozwoju turystyki w strefach przygranicznych, a szczególnie na granicach Unii Europejskiej. Działanie I.5.1 Wspieranie rozwoju turystyki uzdrowiskowej, medycznej, rehabilitacyjnej oraz turystyki typu wellness. Wybór turystyki uzdrowiskowej jest podyktowany uzyskaniem następujących oczekiwanych efektów: • rewitalizacja miejscowości uzdrowiskowych, • moŜliwość kreowania nowych ośrodków w oparciu o bogate regionalne zasoby środowiskowe (mikroklimat, źródła itp.), • duŜe moŜliwości wprowadzania innowacji, w tym technologicznych, w ofercie tego typu turystyki, w tym m.in. dla osób niepełnosprawnych, • moŜliwość stworzenia w kraju nowych atrakcyjnych miejsc pracy dla lekarzy, pielęgniarek, rehabilitantów itp. (powstrzymanie zjawiska migracji), • generowanie oferty o wysokiej jakości i dochodowości. Rozwojowi tego typu turystyki sprzyjają zmiany demograficzne (starzenie się społeczeństwa), • połoŜenie geograficzne Polski zwiększające dostępność do usług dla starszych osób z rozwiniętych krajów UE, moda na zdrowy styl Ŝycia, zwiększająca zainteresowanie usługami uzdrowisk ludzi o stosunkowo dobrym stanie zdrowia i osób młodszych. Zadania: • podejmowanie przedsięwzięć podwyŜszających estetykę i wyposaŜenie miejscowości uzdrowiskowych, • opracowywanie innowacyjnych produktów i usług uzdrowiskowych, • prowadzenie działań marketingowych nakierowanych na stworzenie polskiej marki uzdrowiskowej w oparciu o renomę i potencjał najlepszych uzdrowisk.

STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO NA LATA 20072013. UCHWALONA PRZEZ SEJMIK WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO NR XIII/250/2007 W DNIU 28.08.2007 R . Pole A. „Konkurencyjność gospodarcza”, Obszar II „Gospodarka regionalnej szansy”, Kierunek polityki: „Rozwój przemysłów czasu wolnego”; ZałoŜenia programowe: Rozwój infrastruktury dla rozwoju ruchu turystycznego i przyjazdów uzdrowiskowych: • Modernizacja i rozwój infrastruktury uzdrowisk oraz infrastruktury w miejscowościach uzdrowiskowych słuŜącej jako zaplecze dla usług uzdrowiskowych; • Optymalizacja usług uzdrowiskowych (komercjalizacja – np. sport & spa); • Poprawa dostępności komunikacyjnej obiektów słuŜących ruchowi turystycznemu, w tym budowa parkingów. Pole B. „Rozwój społeczny i jakość Ŝycia”, Obszar VII „Dziedzictwo i przestrzeń regionalna”, Kierunek polityki: „Ochrona bio– i georóŜnorodności”, ZałoŜenia programowe: Zachowanie walorów i zasobów przyrodniczych z uwzględnieniem bio i georóŜnorodności. Kierunek polityki: „Opieka nad regionalnym dziedzictwem kulturowym”, ZałoŜenia programowe: Podniesienie walorów zabytków i wykorzystanie ich dla rozwoju gospodarki regionu: Aktywność na rzecz rynkowego zorientowania regionalnego dziedzictwa kulturowego, poprzez tworzenie ofert turystyczno – rekreacyjnych, uzdrowiskowych oraz kulturalnych.

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 44 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

KIERUNKI ROZWOJU TURYSTYKI DLA WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO NA LATA 2008 – 2013. OPRACOWANY PRZEZ GRUPA ESKADRA SP. Z O .O., DEPARTAMENT KULTURY , DZIEDZICTWA I TURYSTYKI URZĘDU MARSZAŁKOWSKIEGO WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO Cel nadrzędny : Rozwój turystyki jako waŜnego sektora gospodarki Województwa Małopolskiego, poprzez rozwijanie konkurencyjnych, markowych produktów turystycznych bazujących na walorach kulturowych, przyrodniczych i krajobrazowych Małopolski, w szczególności w zakresie turystyki w miastach i kulturowej turystyki rekreacyjnej, aktywnej i specjalistycznej oraz turystyki uzdrowiskowej i zdrowotnej. Kierunek III : Utworzenie produktu markowego – Małopolska turystyka uzdrowiskowa i zdrowotna.

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO NA LATA 20072014. UCHWAŁA NR XI/133/07 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO Z DNIA 24 WRZEŚNIA 2007 R . Cel nadrzędny: „Zapewnienie wysokiej jakości Ŝycia mieszkańców poprzez poprawę stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie jego odpadami”; 7. Długoterminowa polityka ochrony środowiska do roku 2014; 7.1. Powietrze atmosferyczne; Cel długoterminowy: Spełnienie norm jakości powietrza atmosferycznego poprzez sukcesywna redukcje zanieczyszczeń do powietrza; Kierunek działań: Tworzenie warunków dla rozwoju ruchu rowerowego; Promocja ekologicznych nośników energii; Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w szczególności geotermalnej oraz wodnej. 7.2. Hałas: Cel długoterminowy: Podniesienie komfortu akustycznego mieszkańców województwa; Kierunek działań: Zabezpieczenie przed degradacją obszarów „cichych”, na których sytuacja akustyczna jest korzystna. 7.4. Ochrona zasobów wodnych: Cel długoterminowy: Osiągnięcie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych poprzez zapewnienie poprawy jakości wód oraz ochronę zasobów wodnych; Kierunek działań: Racjonalne wykorzystanie zasobów wód mineralnych, leczniczych, termalnych, solanek. 7.6. Środowisko przyrodnicze: Cel długoterminowy: Zachowane walorów i zasobów przyrodniczych z uwzględnieniem bio i georóŜnorodności oraz krajobrazu Kierunek działań: Utrzymanie walorów i funkcji obszarów i obiektów objętych ochrona prawną.

ZINTEGROWANA STRATEGIA ROZWOJU POWIATU GORLICKIEGO NA LATA 2008 – 2015. UCHWAŁA NR XXII/204/08 RADY POWIATU GORLICKIEGO Z DNIA 25 WRZEŚNIA 2008 R . Priorytet I : Podnoszenie poziomu jakości Ŝycia mieszkańców, Cel 5 . „Wysoki poziom aktywności społecznej mieszkańców powiatu”; Priorytet III : Ochrona środowiska naturalnego i bioróŜnorodności, Cel 1 . „Ochrona zasobów wodnych powiatu”; Priorytet IV : Podnoszenie atrakcyjności turystycznej powiatu gorlickiego, Cel 1 . Powiat atrakcyjny turystycznie i wyposaŜony w infrastrukturę turystyczną; Cel 2 . Powiat chroniący i prezentujący dziedzictwo historycznokulturowe oraz unikatowe walory środowiska naturalnego; Cel 3 . Rozwijające się współzaleŜnie róŜne typy turystyki wiejskiej i miejskiej.

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 45 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU GORLICKIEGO NA LATA 2008 – 2016. UCHWAŁA NR XXV/216/08 RADY POWIATU GORLICKIEGO Z DNIA 27 LISTOPADA 2008 R . Kierunek działania 5.1 : Racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych; Cel 5.1.4 : Wzrost wykorzystania energii źródeł odnawialnych; Zadanie 3 : Zwiększenie udziału energii otrzymywanej z surowców odnawialnych w całkowitym zuŜyciu energii. Kierunek działania 5.2 : Ochrona powietrza; Cel 5.2.3 :Ograniczenie emisji zanieczyszczeń komunalnych; Zadanie 2 : BieŜąca modernizacja dróg i ciągów komunikacyjnych; Zadanie 6 : Intensyfikacja ruchu rowerowego poprzez likwidacje barier technicznych oraz tworzenie ścieŜek rowerowych. Kierunek działania 5.3 : Ochrona przed hałasem; Cel 5.3.1 : Ochrona przed hałasem komunikacyjnym; Zadanie 5 : Ograniczenie ruchu samochodowego w obrębie stref ochrony uzdrowiskowych (uzdrowisko Wysowa i Wapienne).

STRATEGIA ROZWOJU GMINY SĘKOWA . ZAŁĄCZNIK DO UCHWAŁY NR XX/160/2005 RADY GMINY SĘKOWA Z DNIA 27 KWIETNIA 2005 R . Cel nadrzędny Rozwinięty przemysł turystyczny na ternie gminy w oparciu o jej walory turystyczno krajoznawcze oraz wyspecjalizowaną obsługę ruchu turystycznego. Cele: • Rozwinięta baza turystyczna na wysokim poziomie. • Rozwinięta funkcja uzdrowiskowa w oparciu o istniejące wody mineralne. • Rozwinięta turystyka kwalifikowana, oparta na zamoŜnym społeczeństwie. • Rozwinięta turystyka indywidualna. Zadania: … Podjęcie działań mających na celu wykorzystanie istniejącej koncesji na wydobywanie wód mineralnych.

MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY SĘKOWA . UCHWAŁA NR XVII/112/2004 RADY GMINY SĘKOWA Z DNIA 26 LISTOPADA 2004 R. 5. Cel regulacji zawartych w ustaleniach planu: b) Stworzenie warunków do rozwoju gospodarczospołecznego Gminy, w tym dla zagospodarowania turystycznego i rekreacyjnego, w sposób minimalizujący negatywne oddziaływanie na środowisko przyrodnicze, zdrowie i bezpieczeństwo mieszkańców Gminy i uŜytkowników terenów i urządzeń.

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 46 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

IV. PLANOWANE ZADANIA PLANU ROZWOJU UZDROWISKA.

Dla uzyskania celów Planu Rozwoju Uzdrowiska Wapienne planowane są do realizacji następujące zadania podzielone, z uwagi na ich charakter i termin realizacji, na 4 bloki. Przyjęto przy tym, iŜ realizowane będą one w sposób pozwalający na sukcesywne wytwarzanie i wzmacnianie produktu uzdrowiskowego, bez straty dla jakości usług.

Stad teŜ niniejszy PRU zakłada na rok 2010 równoległe wdroŜenie dwóch bloków zadaniowych, obejmujących realizację działań zarówno w zakresie poprawy infrastruktury leczniczej, jak i publicznej infrastruktury uzdrowiskowej. KaŜdy z bloków będzie realizowany przez inny podmiot. I tak blok związany z poprawą infrastruktury leczniczej realizowany będzie przez przedsiębiorstwo uzdrowiskowe Ośrodek SanatoryjnoLeczniczy w Wapiennem, które jest właścicielem infrastruktury uzdrowiskowej, natomiast przestrzeń publiczną organizować będzie samorząd terytorialny Gmina Sękowa. W konsekwencji, w roku 2012, w którym załoŜono termin zakończenia realizacji obu bloków, zostanie wygenerowany mocny i sprawny układ, niezbędny do właściwego prowadzenia działalności uzdrowiskowej, zawierający zespół narzędzi i zasobów infrastrukturalnych. MoŜna więc zakładać, iŜ od roku 2013 oferta uzdrowiskowa Wapiennego będzie spójna i pozwoli na znaczną aktywizację usług uzdrowiskowych. Okres ten moŜna uznać jako budowanie bazy.

W kolejnych latach (do roku 2015), w podobnym układzie blokowym i przy współpracy obydwu głównych podmiotów, działających w uzdrowisku, realizowane będą działania wzmacniające ofertę turystyczną i poprawiającą stabilność uzdrowiska równieŜ pod względem środowiskowym. Stąd teŜ w zakresie zadań znajdą się działania, pozwalające na stworzenie dodatkowych poziomów oferty turystycznej: budowa kolejnego ogrodu („Ogród Hortensji”) oraz amfiteatru, budowa ścieŜek ruchowych i tras turystycznych: na Górę Parkową i do skalnego rezerwatu przyrody Kornuty, a takŜe te, których rezultatem będzie systemowe zapewnienie utrzymania czystości środowiska na

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 47 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE obszarze uzdrowiska Wapienne: poprawa stanu technicznego dróg, wdroŜenie systemu pozyskiwania energii z kolektorów słonecznych.

Okres 20162018 – okres wzmacniania oferty uzdrowiskowej obejmie tworzenie nowych elementów oferty uzdrowiskowej: budowę Parku Zdrojowego „Ogród Eleonory” , pijalni uzdrowiskowej oraz turystyczne zagospodarowanie brzegów potoku Wapnianka, tworzenie nowych produktów, skierowanych do innych niŜ obecnie grup docelowych budowa sali sportoworekreacyjnej oraz dalsze działania na rzecz utrzymania stabilności środowiska naturalnego modernizacja systemów grzewczych.

PowyŜszy harmonogram oparty jest zarówno na układzie potrzeb, jak i równieŜ moŜliwości finansowych podmiotów, realizujących poszczególne zadania. Stąd teŜ jego realizacja harmonogramu zadań powinna być prowadzona w sposób planowy, a środki na realizację bloków III i IV powinny być pozyskane z bieŜących przychodów uzdrowiska.

Dla uzyskania pełnej zgodności działań na etapie realizacji zadań i w okresie eksploatacji przewiduje się powołanie Zarządu Uzdrowiska, którego zadaniem będzie koordynacja działań dla wypracowania najlepszych parametrów rezultatów.

Zadania przewidziane do realizacji wykazano w poniŜszej tabeli i ułoŜono w sposób wskazujący na funkcjonalne powiązanie danego projektowanego obiektu z całą infrastrukturą uzdrowiska.

Tabela 9. Wykaz zadań do realizacji w ramach PRU. BLOK I OKRES REALIZACJI – 2010 2012 L.P. NAZWA ZADANIA ZAKRES ZADANIA

Park Zdrojowy „Ogród Marysieńki” stanowić będzie pierwszy punkt kontaktowy kuracjusza z uzdrowiskiem po wjeździe do uzdrowiska. Jest on zlokalizowany na skrzyŜowaniu drogi powiatowej oraz Promenady Głównej obok parkingu głównego. W jego centrum BUDOWA PARKU wzniesiony zostanie ogólnodostępny drewniany pawilon uzdrowiskowy I.1. ZDROJOWEGO „O GRÓD w kształcie zwieńczonego kopułą walca, o powierzchni 40 m 2, MARYSIEŃKI ” pozwalającego na pełnienie funkcji zamkniętej przestrzeni, stwarzającej moŜliwość organizacji imprez w okresach jesiennych i zimowych lub, poprzez demontaŜ okien w okresie letnim, otwartego obiektu rekreacyjnego. Architektura obiektu wzorowana będzie na tradycyjnej zabudowie Pogórza. Obok zostanie zlokalizowana fontanna,

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 48 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

której powierzchnia wraz z ułoŜonymi wokół ławeczkami wynosić będzie 25 m 2. Łączna powierzchnia ogrodu, wraz z alejkami i zróŜnicowaną funkcjonalnie zielenią wyniesie 6500 m2.

Z uwagi na przewidywane ograniczenia ruchu na terenie uzdrowiska, w tym w szczególności na Promenadzie Głównej, niezbędnym stało się wytworzenie wystarczającej liczby parkingów pozwalających na pozostawienie pojazdów przez kuracjuszy poza ścisłym centrum BUDOWA miejscowości. Stąd teŜ, „na wjeździe” do uzdrowiska, przy drodze INFRASTRUKTURY I.2. powiatowej i w sąsiedztwie „Ogrodu Marysieńki” zlokalizowany PARKINGOWEJ zostanie parking główny przeznaczony dla 130 aut z własnym dojazdem od drogi powiatowej. Łączna powierzchnia obejmująca komunikację i miejsca parkingowe wyniesie 6000 m 2. Parking zostanie oddzielony od pozostałych funkcji terenu wysoką zielenią izolacyjną.

Osią uzdrowiska będzie Promenada Główna (Napoleońska) o pow. 6500 m2 stworzona zostanie w miejscu obecnej drogi gminnej w wyniku jej gruntownej przebudowy i zmiany organizacji ruchu. Promenada Główna łączyć będzie dwa niewielkie parki zdrojowe ogrody nazwane imionami historycznych postaci kobiet związanych z Napoleonem – „Ogród Marysieńki” i „Ogród Hortensji”. Przywołanie postaci z epoki napoleońskiej jest nawiązaniem do historii Wapiennego, w którym niegdyś kurowali się Ŝołnierze Napoleona oraz BUDOWA PROMENADY jest zabiegiem marketingowym, mającym z jednej strony wykazać GŁÓWNEJ ciągłość funkcji uzdrowiska, z drugiej zaś podkreślić sympatyczny klimat jaki niewątpliwie niosą ze sobą przypomniane postaci. UZDROWISKOWEJ WRAZ I.3. Z NIEZBĘDNĄ Promenada Główna wpisuje się w ciąg pieszorowerowy opasający INFRASTRUKTURĄ uzdrowisko, pozwalający na spacery i odpoczynek na zlokalizowanych TECHNICZNĄ ORAZ w zieleni ławkach. Szerokość Promenady Głównej wraz z jezdnią ZIELENIĄ wynosić będzie 16 m. Jej budowa polegać będzie na przebudowie istniejącej drogi asfaltowej na drogę o nawierzchni z kostki brukowej. W jej skład wchodzić będą: ciąg pieszo – rowerowy o szerokości 3,91 m, ciąg pieszy o szerokości 1,87 m, jezdnia o szerokości 6 m, pas zieleni wraz z lampami parkowymi i nasadzonymi drzewami o szerokości 1,72 m, zieleń izolacyjna o szerokości 1,80 m oraz pas izolacyjny z odwodnieniem o szerokości 0,50 m. W obrębie przeznaczonym dla pieszych i rowerzystów projektuje się 2 wysepki, oraz ławki wraz z śmietnikami co 20 m.

Park Zdrojowy „Ogród Laury” o powierzchni 1000 m 2 zlokalizowany jest na gruncie gminnym przy Promenadzie Głównej naprzeciw BUDOWA PARKU kompleksu obiektów lecznictwa uzdrowiskowego, w sąsiedztwie I.4. ZDROJOWEGO „O GRÓD kawiarni. Park dotyka do potoku Wapnianka, co pozwoli na stworzenie LAURY ” przyjemnego i kameralnego miejsca odpoczynku wyposaŜonego w system zielonych tarasów, zieleń urządzoną oraz ławeczki i pawilon uzdrowiskowy o pow. 40 m 2.

Dom Zdrojowy o powierzchni ok. 350 m 2 zlokalizowany będzie przy Promenadzie Głównej i wraz z amfiteatrem terenowym będzie tworzyć spójny kompleks rekreacyjny. Architektura obiektu nawiązywać będzie do regionalnej tradycji Pogórza. Obiekt o konstrukcji murowanej i dachu krytym gontem, od strony Promenady Głównej posiadać będzie BUDOWA DOMU I.5. podcienia typu arkadowego pozwalające na odpoczynek kuracjuszy na ZDROJOWEGO świeŜym powietrzu.

W Domu Zdrojowym przewidziano miejsca do odpoczynku oraz sale wystawowe i ekspozycyjne. Obiekt będzie wyposaŜony w niezbędną infrastrukturę pozwalającą na organizację kameralnych spotkań i koncertów, a w okresie letnim będzie wykorzystywany jako zaplecze

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 49 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

dla imprez organizowanych na terenie amfiteatru i Promenady Głównej.

Promenada Główna od strony południowo wschodniej zwieńczona jest BUDOWA FONTANNY niewielkim, o pow. 700 m 2, terenem zielonym, na którym ZDROWIA I zlokalizowano małą fontannę. Jest to kolejne miejsce odpoczynku dla I.6. ODPOCZYNKU WRAZ Z kuracjuszy. W załoŜeniach bowiem przyjęto, Ŝe nie rzadziej niŜ co 200 TERENEM ZIELONYM m powinny się znaleźć oazy odpoczynku z ławeczkami pozwalającymi na przerwę w spacerze.

Promenada Główna prowadząca od Parku Zdrojowego „Ogród Marysieńki” wzdłuŜ Sanatorium Uzdrowiskowego po minięciu Domu BUDOWA CIĄGÓW Zdrojowego przechodzi w niewielki ciąg spacerowy o szerokości 3 m, SPACEROWO prowadzący przez drewniany mostek nad potokiem Wapnianka do ROWEROWYCH (Ś CIEśKA Parku Zdrojowego „Ogród Hortensji”, skąd ciągiem pieszorowerowym zatacza od strony południowej pętlę i poprzez niewielki odcinek drogi ZDROWIA ) WRAZ Z I.7. powiatowej, na której wybudowany zostanie ciąg pieszy, ponownie NIEZBĘDNĄ doprowadzi do Parku Zdrojowego „Ogród Marysieńki”. Ciągi spacerowe INFRASTRUKTURĄ zostaną uzupełnione miejscami odpoczynku, które wyposaŜone będą w TECHNICZNĄ ORAZ ławki parkowe i kosze na śmieci i otoczone będą zielenią średnią i w ZIELENIĄ części wysoką. Zakłada się, iŜ kaŜde miejsce odpoczynku zostanie zaaranŜowane w nieco inny sposób, poprzez wykorzystanie zróŜnicowanej zieleni, umoŜliwiając ich identyfikację.

OZNAKOWANIE Na terenie uzdrowiska oraz na drogach dojazdowych do niego zostanie TURYSTYCZNE I umieszczone oznakowanie turystyczne w postaci tablic informacyjnych I.8. UZDROWISKOWE (5 szt.) oraz strzałek tematycznych. MIEJSCOWOŚCI ORAZ TRAS DOJAZDOWYCH

BLOK II OKRES REALIZACJI – 2010 2012 L.P. NAZWA ZADANIA ZAKRES ZADANIA POPRAWA INFRASTRUKTURALNEGO I KADROWEGO Dostosowanie istniejących obiektów Sanatorium Uzdrowiskowego do PRZYGOTOWANIA realizacji zadań leczniczych, w tym dokończenie prowadzonego II.1. ZAKŁADÓW I URZĄDZEŃ remontu oraz zakup niezbędnego wyposaŜenia do prowadzenia działań LECZNICTWA terapeutycznych. UZDROWISKOWEGO DO PROWADZENIA DZIAŁAŃ TERAPEUTYCZNYCH POPRAWA STANU URZĄDZEŃ POBORU NATURALNYCH SUROWCÓW Wykonanie niezbędnych prac technicznych i technologicznych LECZNICZYCH ORAZ pozwalających na poprawę funkcjonowania instalacji poboru wody do II.2. UPORZĄDKOWANIE celów leczniczych oraz dostosowanie otoczenia miejsc poboru do STREF OCHRONY wymogów sanitarnych i prawnych. SANITARNEJ BEZPOŚREDNIO PRZYLEGAJĄCYCH DO ŹRÓDEŁ ADAPTACJA ISTNIEJĄCEGO OBIEKTU Przystosowanie, od strony budowlanej, wydzielonych pomieszczeń II.3. HOTELOWEGO DO istniejącego w kompleksie sanatoryjnym obiektu hotelowego oraz FUNKCJI ZAKŁADU zakup niezbędnych urządzeń wyposaŜenia dla utworzenia zakładu PRZYRODOLECZNICZEGO

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 50 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

przyrodoleczniczego.

ORGANIZACJA Przystosowanie pomieszczeń oraz zakup niezbędnych urządzeń II.4. PRZYCHODNI wyposaŜenia dla utworzenia przychodni uzdrowiskowej. UZDROWISKOWEJ

URUCHOMIENIE II.5. Zakup i montaŜ niezbędnych urządzeń. KOMORY SOLNEJ

ZAŁOśENIE STACJI METEOROLOGICZNEJ KONTROLUJĄCEJ I ZBIERAJĄCEJ II.6. Zakup i montaŜ niezbędnych urządzeń. INFORMACJE O MIEJSCOWYCH WARUNKACH KLIMATYCZNYCH . ZAŁOśENIE STACJI POMIARÓW II.7. Zakup i montaŜ niezbędnych urządzeń. ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA . BLOK III OKRES REALIZACJI – 2013 2015 L.P. NAZWA ZADANIA ZAKRES ZADANIA

Budowlane roboty drogowe na terenie ciągów drogowych nie objętych POPRAWA STANU interwencją w pozostałych zadaniach. Zakłada się wytworzenie III.1. TECHNICZNEGO DRÓG NA spójnego układu drogowego w ramach uzdrowiska o podwyŜszonych TERENIE UZDROWISKA standardach dla ruchu pieszego.

Budowlane roboty terenowe obejmujące przygotowanie tras BUDOWA ŚCIEśEK III.2. biegowych i spacerowych w terenach leśnych przylegających o RUCHOWYCH uzdrowiska.

Od Parku Zdrojowego „Ogród Marysieńki”, poprzez Promenadę Główną wiedzie droga do drugiego Parku Zdrojowego „Ogród Hortensji” o powierzchni 1800 m 2. Jest on połoŜony na brzegu potoku w otoczeniu zieleni wysokiej, stąd teŜ zaprojektowano na jego terenie przestrzeń BUDOWA PARKU widokową, pozwalająca na odpoczynek i podziwianie panoramy III.3. ZDROJOWEGO „O GRÓD okalających uzdrowisko wzgórz. W centralnej części parku powstanie HORTENSJI ” niewielka pawilon, o pow. 40 m 2 i charakterze zbliŜonym do budowli zrealizowanej w Parku „Ogród Marysieńki”. Pawilon moŜe być wykorzystywany jak miejsce otwartych ekspozycji. W przestrzeń parku wkomponowano układ ścieŜek.

Amfiteatr terenowy umiejscowiony na naturalnym zboczu, zlokalizowany będzie w sąsiedztwie Domu Zdrojowego i wraz z nim oraz z wykorzystaniem specjalnie zaaranŜowanej powierzchni Promenady Głównej, będzie słuŜyć jako kompleks rekreacyjno sportowy i widowiskowy. Specjalnie zaimprowizowana przestrzeń BUDOWA AMFITEATRU III.4. pozwoli na połączenie trzech obiektów i wykorzystanie ich jako TERENOWEGO wspólnego funkcjonalnie obiektu, pozwalającego na codzienną rekreację oraz na organizacje imprez o charakterze publicznym. Wielorakość funkcji amfiteatru związana jest z jego połoŜeniem na niewielkim, łagodnym stoku trawiastym o róŜnicy wysokości nie przekraczającej 1 m, opartym od północy o ścianę lasu i otwartym w kierunku południowym. Stąd teŜ moŜe on słuŜyć jako wspaniałe miejsce do opalania, a zlokalizowane na nim ławki wkomponowane w

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 51 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

zieleń średnią i niską pozwolą na stworzenie przyjaznej atmosfery do odpoczynku i relaksu.

Od strony południowej w przestrzeń trawiastą wkomponowano scenę w kształcie koła, obejmującą równieŜ część Promenady Głównej i przedpola Domu Zdrojowego. Stąd teŜ tworzy się jednolity funkcjonalnie układ łączący wszystkie trzy obiekty i pozwalający na organizację imprez, które będzie moŜna oglądać zarówno z amfiteatru, jak równieŜ z balkonu Domu Zdrojowego a przestrzeń Promenady Głównej będzie miejscem występów. Poprzez ten zabieg powierzchnia sceny i widownia w zaleŜności od potrzeb będzie mogła być zwielokrotniona. Włączenie Promenady Głównej w obszar funkcji artystycznej wzmocni jej funkcję centralnego miejsca uzdrowiska.

Mając świadomość konieczności wytworzenia kompletnej, pod BUDOWA TRASY względem turystycznym, oferty uzdrowiskowej zaplanowano budowę III.5. TURYSTYCZNEJ NA GÓRĘ ścieŜek turystycznych na Górę Parkową, zlokalizowaną nieopodal PARKOWĄ uzdrowiska.

Rezerwat "Kornuty", o powierzchni blisko 12 ha, oddalony jest od Wapiennego o ok. 2,5 godziny marszu. Jest to unikalny na skalę światową rezerwat skalny piaskowców magurskich, które w wyniku procesów erozyjnych uzyskały niezwykle finezyjne kształty i wpisane w BUDOWA TRASY przepiękna panoramę pasma Magury Wątkowskiej stanowią bardzo TURYSTYCZNEJ DO atrakcyjny obiekt turystyczny. Atrakcją rezerwatu jest teŜ kilka jaskiń, III.6. SKALNEGO REZERWATU z których największa Jaskinia Mroczna ma prawie 175 metrów PRZYRODY „KORNUTY ” długości. Do rezerwatu „Kornuty” z centrum Wapiennego wiedzie zielony szlak, który jest dość mocno zdegradowany. Celem projektu jest odbudowa trasy turystycznej, w tym: poprawa ścieŜek pieszych, oznakowania turystycznego oraz budowa miejsc odpoczynku.

Zapewnienie wysokiej jakości środowiska naturalnego wymaga WDROśENIE SYSTEMU eliminacji ogrzewania piecowego, który występuje w części budynków POZYSKIWANIA ENERGII zlokalizowanych na terenie uzdrowiska i zastąpieniu ich ekologicznymi III.7. Z KOLEKTORÓW źródłami grzewczymi. Zakłada się objęcie wszystkich obiektów SŁONECZNYCH zlokalizowanych na terenie uzdrowiska systemem ogrzewania wody z wykorzystaniem energii słonecznej.

BLOK IV OKRES REALIZACJI – 2016 2018 L.P. NAZWA ZADANIA ZAKRES ZADANIA

BUDOWA PARKU Zakłada się budowę ogólnodostępnego parku zdrojowego na terenie IV.1. ZDROJOWEGO „O GRÓD prywatnym zarządzanym przez przedsiębiorstwo uzdrowiskowe. ELEONORY ”

BUDOWA PROMENADY Dla celów rekreacyjnych planuje się równieŜ wykorzystać tereny SPACEROWEJ CZTERECH przylegające bezpośrednio do potoku Wapnianka (300 m 2), na których IV.2. KŁADEK WZDŁUś zakłada się budowę rekreacyjnego ciągu spaceroworowerowego POTOKU WAPNIANKA połączonego z Promenadą Główną zespołem 4 mostków.

BUDOWA NOWYCH I 4 mostki połączą Promenadę Główną ze ŚcieŜką Zdrowia oraz MODERNIZACJA IV.3. Promenadą Spacerową Czterech Kładek tworząc kolejny spacerowo ISTNIEJĄCYCH KŁADEK I rowerowy ciąg turystyczny. MOSTÓW BUDOWA PIJALNI IV.4. UZDROWISKOWEJ Zakłada się budowę ogólnodostępnego parku zdrojowego na terenie

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 52 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

prywatnym zarządzanym przez przedsiębiorstwo uzdrowiskowe.

BUDOWA SALI Zakłada się budowę na terenie prywatnym sali sportoworekreacyjnej IV.5. SPORTOWO w konstrukcji mieszanej, wyposaŜonej w gabinety odnowy REKREACYJNEJ biologicznej, saunę oraz zaplecze szatniowosanitarne.

Projektuje się objęcie wszystkich obiektów zlokalizowanych na terenie uzdrowiska programem modernizacji systemów grzewczych powodujących ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza, w tym zakup i montaŜ: MODERNIZACJA o Kotłowni olejowych IV.6. SYSTEMÓW o Kotłowni gazowych GRZEWCZYCH o Kotłowni gazowoolejowych. Przewiduje się wykorzystanie środków z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska.

PowyŜszy zakres został przedstawiony w załączniku graficznym nr 1 do niniejszego opracowania

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 53 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

V. WSKAŹNIKI REALIZACJI PLANU ROZWOJU UZDROWISKA.

Tabela 10. Wskaźniki realizacji programu rewitalizacji WSKAŹNIK JEDNOSTKA ILOŚĆ Liczba wybudowanych/przebudowanych, rozbudowanych/ zmodernizowanych obiektów Szt. 36 infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej zlokalizowanej na terenie uzdrowisk WSKAŹNIK PRODUKTU Powierzchnia wybudowanej/przebudowanej, rozbudowanej/ zmodernizowanej km 2 2,95 ogólnodostępnej infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej zlokalizowanej na terenie uzdrowisk Liczba osób korzystających w ciągu roku z obiektów objętych osoba 10000 wsparciem WSKAŹNIK Wzrost liczby turystów REZULTATU odwiedzających gminę osoba 6500 uzdrowiskową Liczba utworzonych nowych miejsc pracy w wyniku realizacji osoba 15 projektu WSKAŹNIK Wzrost dochodów gminy % 15 ODDZIAŁYWANIA

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 54 VI. PLAN FINANSOWY PLANU ROZWOJU UZDROWISKA.

Tabela 11. Plan finansowy programu rewitalizacji. KOSZT W TYM: INSTYTUCJE I PODMIOY OKRES OCZEKIWANE L.P NAZWA ZADANIA CAŁKOWITY UCZESTNICZĄCE WE REALIZACJI REZULTATY ŚRODKI ŚRODKI [zł] PUBLICZNE [zł] PRYWATNE [zł] WDRAśANIU BLOK I 2010 2012 5 400 000 5 400 000 0 • Poprawa stanu publicznej infrastruktury uzdrowiskowej; • Poprawa estetyki przestrzeni wspólnej; • Rozszerzenie oferty leczniczej i rekreacyjnej; • Budowa Parku Zdrojowego „Ogród Wzmocnienie poziomu I.1. 2010 2012 oferowanego produktu 800 000 800 000 0 Gmina Sękowa Marysieńki” turystycznego i uzdrowiskowego; • Zwiększenie liczby turystów i kuracjuszy odwiedzających Wapienne; • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. • Poprawa stanu publicznej infrastruktury uzdrowiskowej; • Zwiększenie dostępności komunikacyjnej; • Poprawa estetyki przestrzeni wspólnej; • Wzmocnienie poziomu oferowanego produktu I.2. Budowa infrastruktury parkingowej 2010 2012 turystycznego i 1 200 000 1 200 000 0 Gmina Sękowa uzdrowiskowego; • Wzmocnienie standardów środowiskowych uzdrowiska; • Zwiększenie liczby turystów i kuracjuszy odwiedzających Wapienne; • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

• Poprawa stanu publicznej infrastruktury uzdrowiskowej; • Poprawa estetyki przestrzeni wspólnej; • Rozszerzenie oferty Budowa Promenady Głównej leczniczej i rekreacyjnej; • uzdrowiskowej wraz z niezbędną Wzmocnienie poziomu I.3. 2010 2012 oferowanego produktu 1 700 000 1 700 000 0 Gmina Sękowa infrastrukturą techniczną oraz turystycznego i zielenią uzdrowiskowego; • Zwiększenie liczby turystów i kuracjuszy odwiedzających Wapienne; • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. • Poprawa stanu publicznej infrastruktury uzdrowiskowej; • Poprawa estetyki przestrzeni wspólnej; • Rozszerzenie oferty leczniczej i rekreacyjnej; • Budowa Parku Zdrojowego „Ogród Wzmocnienie poziomu I.4. 2010 2012 oferowanego produktu 100 000 100 000 0 Gmina Sękowa Laury” turystycznego i uzdrowiskowego; • Zwiększenie liczby turystów i kuracjuszy odwiedzających Wapienne; • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. • Poprawa stanu publicznej infrastruktury uzdrowiskowej; • Poprawa estetyki przestrzeni wspólnej; • Wzmocnienie poziomu oferowanego produktu I.5. Budowa Domu Zdrojowego 2010 2012 turystycznego i 1 400 000 1 400 000 0 Gmina Sękowa uzdrowiskowego; • Zwiększenie liczby turystów i kuracjuszy odwiedzających Wapienne; • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. Budowa Fontanny Zdrowia i • Poprawa stanu publicznej I.6. 2010 2012 80 000 80 000 0 Gmina Sękowa Odpoczynku wraz z terenem infrastruktury uzdrowiskowej;

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 56 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

zielonym • Poprawa estetyki przestrzeni wspólnej; • Wzmocnienie poziomu oferowanego produktu turystycznego i uzdrowiskowego; • Zwiększenie liczby turystów i kuracjuszy odwiedzających Wapienne; • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. • Poprawa stanu publicznej infrastruktury uzdrowiskowej; • Poprawa estetyki przestrzeni wspólnej; • Rozszerzenie oferty Budowa ciągów spacerowo leczniczej i rekreacyjnej; • rowerowych (ŚcieŜka Zdrowia) Wzmocnienie poziomu I.7. 2010 2012 oferowanego produktu 100 000 100 000 0 Gmina Sękowa wraz z niezbędną infrastrukturą turystycznego i techniczną oraz zielenią uzdrowiskowego; • Zwiększenie liczby turystów i kuracjuszy odwiedzających Wapienne; • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. • Poprawa stanu publicznej infrastruktury uzdrowiskowej; • Zwiększenie dostępności komunikacyjnej; • Poprawa estetyki przestrzeni wspólnej; Oznakowanie turystyczne i • Wzmocnienie poziomu I.8. uzdrowiskowe miejscowości oraz 2010 2012 oferowanego produktu 70 000 70 000 0 Gmina Sękowa tras dojazdowych turystycznego i uzdrowiskowego; • Zwiększenie liczby turystów i kuracjuszy odwiedzających Wapienne; • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. BLOK II 2010 2012 1 335 000 0 1 335 000 Poprawa infrastrukturalnego i • Wzmocnienie funkcji Przedsiębiorstwo II.1. 2010 2012 600 000 0 600 000 kadrowego przygotowania leczniczej uzdrowiska; Uzdrowiskowe Ośrodek

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 57 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

zakładów i urządzeń lecznictwa • Wzmocnienie poziomu Sanatoryjno–Leczniczy w uzdrowiskowego do prowadzenia oferowanego produktu Wapiennem działań terapeutycznych uzdrowiskowego; • Zapewnienie zgodności z warunkami określonymi w decyzji Ministra Zdrowia; • Zwiększenie liczby kuracjuszy odwiedzających Wapienne; • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. • Wzmocnienie funkcji leczniczej uzdrowiska; • Wzmocnienie poziomu Poprawa stanu urządzeń poboru oferowanego produktu Przedsiębiorstwo naturalnych surowców leczniczych uzdrowiskowego; • Zapewnienie zgodności z Uzdrowiskowe Ośrodek II.2. oraz uporządkowanie stref ochrony 2010 2012 250 000 0 250 000 warunkami określonymi w Sanatoryjno–Leczniczy w sanitarnej bezpośrednio decyzji Ministra Zdrowia; Wapiennem przylegających do źródeł • Zwiększenie liczby kuracjuszy odwiedzających Wapienne; • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. • Wzmocnienie funkcji leczniczej uzdrowiska; • Wzmocnienie poziomu oferowanego produktu Przedsiębiorstwo Adaptacja istniejącego obiektu uzdrowiskowego; • Zapewnienie zgodności z Uzdrowiskowe Ośrodek II.3. hotelowego do funkcji zakładu 2010 2012 350 000 0 350 000 warunkami określonymi w Sanatoryjno–Leczniczy w przyrodoleczniczego decyzji Ministra Zdrowia; Wapiennem • Zwiększenie liczby kuracjuszy odwiedzających Wapienne; • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. • Wzmocnienie funkcji leczniczej uzdrowiska; • Wzmocnienie poziomu oferowanego produktu Przedsiębiorstwo uzdrowiskowego; Organizacja przychodni Uzdrowiskowe Ośrodek II.4. 2010 2012 • Zapewnienie zgodności z 60 000 0 60 000 uzdrowiskowej warunkami określonymi w Sanatoryjno–Leczniczy w decyzji Ministra Zdrowia; Wapiennem • Zwiększenie liczby kuracjuszy odwiedzających Wapienne; • Wzrost przychodów z

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 58 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

turystyki uzdrowiskowej. • Wzmocnienie funkcji leczniczej uzdrowiska; • Wzmocnienie poziomu Przedsiębiorstwo oferowanego produktu Uzdrowiskowe Ośrodek II.5. Uruchomienie komory solnej 2010 2012 uzdrowiskowego; 15 000 0 15 000 • Zwiększenie liczby kuracjuszy Sanatoryjno–Leczniczy w odwiedzających Wapienne; Wapiennem • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. • Uzyskanie wysokich standardów środowiskowych ZałoŜenie stacji meteorologicznej uzdrowiska; Przedsiębiorstwo • kontrolującej i zbierającej Zapewnienie zgodności z Uzdrowiskowe Ośrodek II.6. 2010 2012 warunkami określonymi w 30 000 0 30 000 informacje o miejscowych decyzji Ministra Zdrowia; Sanatoryjno–Leczniczy w warunkach klimatycznych. • Wzmocnienie poziomu Wapiennem oferowanego produktu uzdrowiskowego. • Uzyskanie wysokich standardów środowiskowych uzdrowiska; Przedsiębiorstwo • ZałoŜenie stacji pomiarów Zapewnienie zgodności z Uzdrowiskowe Ośrodek II.7. 2010 2012 warunkami określonymi w 30 000 0 30 000 zanieczyszczenia powietrza. decyzji Ministra Zdrowia; Sanatoryjno–Leczniczy w • Wzmocnienie poziomu Wapiennem oferowanego produktu uzdrowiskowego. BLOK III 2013 2015 5 700 000 2 700 000 3 000 000 • Poprawa stanu publicznej infrastruktury uzdrowiskowej; • Zwiększenie dostępności komunikacyjnej; • Poprawa estetyki przestrzeni wspólnej; • Poprawa stanu technicznego dróg Wzmocnienie poziomu III.1. 2013 2015 oferowanego produktu 1 000 000 1 000 000 0 Gmina Sękowa na terenie uzdrowiska turystycznego i uzdrowiskowego; • Wzmocnienie standardów środowiskowych uzdrowiska; • Zwiększenie liczby turystów i kuracjuszy odwiedzających Wapienne;

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 59 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

• Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. • Wzmocnienie funkcji leczniczej uzdrowiska; • Wzmocnienie poziomu oferowanego produktu Przedsiębiorstwo uzdrowiskowego i Uzdrowiskowe Ośrodek III.2. Budowa ścieŜek ruchowych 2013 2015 500 000 0 500 000 turystycznego; Sanatoryjno–Leczniczy w • Zwiększenie liczby kuracjuszy Wapiennem odwiedzających Wapienne; • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. • Poprawa stanu publicznej infrastruktury uzdrowiskowej; • Poprawa estetyki przestrzeni wspólnej; • Rozszerzenie oferty leczniczej i rekreacyjnej; • Budowa Parku Zdrojowego „Ogród Wzmocnienie poziomu III.3. 2013 2015 oferowanego produktu 550 000 550 000 0 Gmina Sękowa Hortensji” turystycznego i uzdrowiskowego; • Zwiększenie liczby turystów i kuracjuszy odwiedzających Wapienne; • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. • Poprawa stanu publicznej infrastruktury uzdrowiskowej; • Poprawa estetyki przestrzeni wspólnej; • Wzmocnienie poziomu oferowanego produktu III.4. Budowa amfiteatru terenowego 2013 2015 turystycznego i 150 000 150 000 0 Gmina Sękowa uzdrowiskowego; • Zwiększenie liczby turystów i kuracjuszy odwiedzających Wapienne; • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. • Wzmocnienie funkcji Gmina Sękowa oraz Budowa trasy turystycznej na Górę leczniczej uzdrowiska; Przedsiębiorstwo III.5. 2013 2015 • Wzmocnienie poziomu 1 000 000 500 000 500 000 Parkową oferowanego produktu Uzdrowiskowe Ośrodek uzdrowiskowego i Sanatoryjno–Leczniczy w

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 60 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

turystycznego; Wapiennem • Zwiększenie liczby kuracjuszy odwiedzających Wapienne; • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. • Wzmocnienie funkcji leczniczej uzdrowiska; • Wzmocnienie poziomu Gmina Sękowa oraz Budowa trasy turystycznej do oferowanego produktu Przedsiębiorstwo uzdrowiskowego i III.6. skalnego rezerwatu przyrody 2013 2015 turystycznego; 1 500 000 500 000 1 000 000 Uzdrowiskowe Ośrodek Kornuty • Zwiększenie liczby kuracjuszy Sanatoryjno–Leczniczy w odwiedzających Wapienne; Wapiennem • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. • Uzyskanie wysokich Przedsiębiorstwo standardów środowiskowych Uzdrowiskowe Ośrodek uzdrowiska; Sanatoryjno–Leczniczy w WdroŜenie systemu pozyskiwania • Wzmocnienie poziomu III.7. 2010 2015 1 000 000 0 1 000 000 Wapiennem oraz energii z kolektorów słonecznych oferowanego produktu uzdrowiskowego. mieszkańcy Wapiennego i podmioty działające na jego terenie BLOK IV 2016 2018 9 780 000 280 000 9 500 000 • Poprawa stanu publicznej infrastruktury uzdrowiskowej; • Poprawa estetyki przestrzeni wspólnej; • Rozszerzenie oferty leczniczej i rekreacyjnej; Przedsiębiorstwo • Budowa Parku Zdrojowego „Ogród Wzmocnienie poziomu Uzdrowiskowe Ośrodek IV.1. 2016 2018 oferowanego produktu 3 000 000 0 3 000 000 Eleonory” turystycznego i Sanatoryjno–Leczniczy w uzdrowiskowego; Wapiennem • Zwiększenie liczby turystów i kuracjuszy odwiedzających Wapienne; • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. • Poprawa stanu publicznej Budowa promenady spacerowej infrastruktury uzdrowiskowej; IV.2. Czterech Kładek wzdłuŜ potoku 2016 2018 • Poprawa estetyki przestrzeni 80 000 80 000 0 Gmina Sękowa Wapnianka wspólnej; • Wzmocnienie poziomu

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 61 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

oferowanego produktu turystycznego i uzdrowiskowego; • Zwiększenie liczby turystów i kuracjuszy odwiedzających Wapienne; • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. • Poprawa stanu publicznej infrastruktury uzdrowiskowej; • Poprawa estetyki przestrzeni wspólnej; • Wzmocnienie poziomu Budowa nowych i modernizacja oferowanego produktu IV.3. 2016 2018 turystycznego i 200 000 200 000 0 Gmina Sękowa istniejących kładek i mostów uzdrowiskowego; • Zwiększenie liczby turystów i kuracjuszy odwiedzających Wapienne; • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. • Poprawa stanu publicznej infrastruktury uzdrowiskowej; • Wzmocnienie funkcji leczniczej uzdrowiska; • Poprawa estetyki przestrzeni wspólnej; • Rozszerzenie oferty Przedsiębiorstwo leczniczej i rekreacyjnej; Uzdrowiskowe Ośrodek IV.4. Budowa pijalni uzdrowiskowej 2016 2018 • Wzmocnienie poziomu 2 000 000 0 2 000 000 oferowanego produktu Sanatoryjno–Leczniczy w turystycznego i Wapiennem uzdrowiskowego; • Zwiększenie liczby turystów i kuracjuszy odwiedzających Wapienne; • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. • Wzmocnienie funkcji sportoworekreacyjnej Przedsiębiorstwo uzdrowiska; Uzdrowiskowe Ośrodek IV.5. Budowa sali sportoworekreacyjnej 2016 2018 • Wzmocnienie poziomu 2 500 000 0 2 500 000 oferowanego produktu Sanatoryjno–Leczniczy w turystycznego i Wapiennem uzdrowiskowego;

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 62 PLAN ROZWOJU UZDROWISKA WAPIENNE

• Zwiększenie liczby turystów i kuracjuszy odwiedzających Wapienne; • Wzrost przychodów z turystyki uzdrowiskowej. • Uzyskanie wysokich Przedsiębiorstwo standardów środowiskowych Uzdrowiskowe Ośrodek Modernizacja systemów uzdrowiska; IV.6. 2016 2018 2 000 000 0 2 000 000 Sanatoryjno–Leczniczy w grzewczych. • Wzmocnienie poziomu oferowanego produktu Wapiennem oraz uzdrowiskowego. mieszkańcy wsi Wapienne ZESTAWIENIE ZBIORCZE BLOK I 2010 2012 5 400 000 5 400 000 0 BLOK II 2010 2012 1 335 000 0 1 335 000 BLOK III 2010 2015 5 700 000 2 700 000 3 000 000 BLOK IV 2015 2018 9 780 000 280 000 9 500 000 RAZEM 2010 2018 22 215 000 8 380 000 13 835 000

SĘKOWA, CZERWIEC 2009

Magnus Media Pracownia Projektowa Piotr Jasion, 30009 Kraków, ul. Friedleina 46/201, tel./fax (12) 6322508, email: [email protected] Strona 63

ZAŁĄCZNIK GRAFICZNY

NR 1