Şiir: Hasret Senfonisi
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
ocak-haziran 2016 eğitim-kültür-sanat dergisi ŞİİR: HASRET SENFONİSİ HİKÂYE: HİÇ DOSYA: EDİRNE’NİN KAYBOLAN KÜLTÜR HAZİNELERİ MAKALE: EVLİYA KASIM PAŞA VE EDİRNE’DEKİ ESERLERİ GEZİ: BİR BAŞKA ÜLKE, BİR BAŞKA DENİZ ELEŞTİRİ: HAYAL PERDESİNDEN BEYAZ PERRDEYE Şaheste Kevser NURANİ / EGSL Öğrencisi NURANİ / EGSL Kevser Şaheste SABAHLARI SEVERİM OLDUM BİTTİM Kalktım sabahı dinledim 4.20 bir yaz günü sabahı Evlerin yüzü ağardı Ağaçlar yeşile çıktı Ben sabahları severim oldum bittim Sabahları, çocukları, bütün başlangıçları Kalktım sabahı dinledim Kente giren caddelerde köylülerin Geceden yola çıkan sebze arabaları -Fırınların kepenkleri nedense hep aralıktır- Çıplak ampul ışıklarıyla karışır sabahlara Taze ekmek kokuları Kalktım sabahı dinledim Hanların önünde geceleyen Koca koca kamyonlar kalktı İşçi kahvelerinde çaylar demli İstasyonlarda salepler dumanlı Kalktım sabahı dinledim Analar uğurladı çocuklarını -Her serüvenden ilk sayfa- Üstlerinde henüz yatakların doyulmamış sıcaklıkları Bakışları otobüslerin trenlerin soğuk camlarında -Hep ansıyacaksınız bundan sonra- Ayrılıklar izleyecek ayrılıkları Kalktım sabahı dinledim Dudaklarımda okuldan kalma bir şarkı Hani yorgundum, yeniktim, çaresizdim Dündü – Evet, dün Dün bir kentti geride kaldı Bu sabah bir başka kente indim Necati CUMALI Yüksel ŞENER / Edirne GSL Öğrencisi Asıl uğraşmaya mecbur olduğumuz şey, yüksek kültürde ve yüksek fazilette dünya birinciliğini tutmaktır. Kültür, zeminle orantılıdır; o zemin, milletin seciyesidir. 3.8.1932 İÇİNDEKİLER BEN GELDİM 08 8 SARDUNYA 09 BİR BİLYE 10 HASRET SENFONİSİ 13 14 BİR BAŞKA ÜLKE BİR BAŞKA DENİZ 14 BENİM KÜÇÜK ÖĞRETMENİM 18 ŞARKILARIN GİZEMLİ DİLİ 20 24 DOSYA:EDİRNE’NİN KAYBOLAN KÜLTÜR HAZİNESİ 22 CADI DEĞNEĞİ VE YEL ÜFÜRÜĞÜNDEN KALAN 24 MERİÇ NEHRİNDE KAYBOLAN TAŞIMACILIK VE TİCARET 26 28 MİHRAN HANIM KONAĞI 28 FATİH DESTANI 30 BİR SEVDADIR EDİRNE 31 32 HİÇ 32 EDİRNE HAMAMLARI 36 EDİRNE’DE SU KÜLTÜRÜ VE KADIN ÇEŞMELERİ 40 YİTİK ÇEŞME 40 43 EDİRNE’NİN MİRASI: ŞAİR NAZMİ 44 MÜZECİLİK TARİHİMİZDE EDİRNE 46 46 4 5 49 EDİRNE’NİN SAKLI HAZİNESİ 49 50 EVLİYA KASIM PAŞA VE EDİRNE’DEKİ ESERLERİ 54 KALEİÇİ’NDE BİR KONAKTA 56 EDİRNE MEZAR TAŞLARI 54 58 BİR EDİRNE MASALI 60 EDİRNE SEVDALISI RATİP KAZANCIGİL İLE RÖPORTAJ 64 SAKLI HAZİNE 66 MUTFAK KÜLTÜRÜMÜZ VE EDİRNE MUTFAĞI 60 69 SÖZ VERİYORUM 70 EDİRNE DARÜLHADİS MEDRESESİ 72 EDİRNEDE KIŞ SPORLARI 72 74 SEVDAM’A 75 NEREDEN NEREYE... 76 KIYAMETE KADAR YAŞAYACAK ŞEHİR 76 78 TÜRKÜLER, HAYALLER, HÜZÜNLER... 80 TARİHTEN İZLER HAYAL PERDESİNDEN BEYAZ PERDEYE: KARAGÖZ HACİVAT 82 82 84 SAKLI LEZZET 84 4 5 Elçin CİGARA / Edirne GSL Öğrencisi Ocak-Haziran2016 eğitim-kültür-sanat dergisi İmtiyaz Sahibi: Hüseyin ÖZCAN Edirne İl Milli Eğitim Müdürü Genel Yayın Yönetmeni: Filiz SUGÖZLEYEN arzu ulaşdır Zübeyde Hanım Anaokulu Müdürü Editör: editörden 80. Yıl Cumhuriyet Anadolu Lisesi Arzu ULAŞDIR Türk Edebiyatı / Dil ve Anlatım Öğretmeni 80. Yıl Cumhuriyet Anadolu Lisesi Türk Edebiyatı / Dil ve Anlatım Öğretmeni Yayın Kurulu: Elif ACAR Değerli Edirne Eğitim Okurları, Edirne Anadolu İmam-Hatip Lisesi Türk Edebiyatı / Dil ve Anlatım Öğretmeni Tüm dünyaya huzur ve barış getirmesini temenni ettiğimiz yeni bir yılda yedinci Filiz MANDACI sayımızla sizlerle birlikteyiz. Ocak-Haziran 2013 tarihli ilk sayımızla başlayan Edirne Anadolu İmam-Hatip Lisesi heyecanımız, şevkimiz üç yıl içinde her sayımızda daha da arttı. Balkan Tarih Öğretmeni Savaşlarının 100. yılı münasebetiyle hazırlanan ilk sayımızı “İstanbul’un Fethi Edirne’den Başlar” konulu dergimiz takip etti. “Edirne’de Çok Kültürlülük ve Nilgün ISSIGÜN Hoşgörü”, “Edirne’de Eğitimin Dünü Bugünü”, “Edirne’de Sanat ve Zanaat” 80. Yıl Cumhuriyet Anadolu Lisesi Türk Edebiyatı / Dil ve Anlatım Öğretmeni dosyalarında Edirne’yi farklı açılardan inceledik. Bir önceki sayımızda ise ülkemizle Balkanlar arasında hem kültürel hem de coğrafî açıdan bir köprü olan Şadi KULOĞLU Edirne’mizin Eğitim dergisinde “Balkanlarda Yaşam ve Balkan Kültürü”nü ele E.Halk Eğitim Merkezi ve Akşam Sanat Okulu aldık. Okuyucularımızın teveccühü; birbirinden değerli akademisyenlerimizin, Türk Edebiyatı / Dil ve Anlatım Öğretmeni araştırmacılarımızın, öğretmenlerimizin ve öğrencilerimizin eserleriyle her İsmail KASAPOĞLU sayımızda daha da zenginleştik. Edirne Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Tarih Öğretmeni Bu sayımızda büyük şairimiz Yahya Kemal Beyatlı’nın “Kökü mâzîde olan âtîyim” dizesini şiar edinerek “Edirne’nin Kaybolan Kültür Hazineleri”ni ele Genel Sanat Yönetmenleri: aldık. Milletleri ayakta tutan, geleceğe taşıyan kültürleridir. Birçok medeniyete Nadide Dilek ALTAY ev sahipliği yapan, ev sahipliği yaptığı tüm medeniyetlerden az veya çok Edirne Lisesi Müdür Yardımcısı kültürel mirasa sahip olan Edirne’de şüphesiz Osmanlı kültür mirası en yoğun Levent TOSUN olanıdır. Camileri, kiliseleri, sinagoguyla; köprüleri, hamamları, çarşılarıyla bize Edirne Güzel Sanatlar Lisesi “ikinci bir zaman” yaşatır Edirne. Yaşadığı savaşlara, yıkımlara yenik düşen bazı Görsel Sanatlar Öğretmeni kültür hazinelerimizin ise birer devlet politikası olarak yeniden canlandırılması Tasarım: mutluluk vericidir. Çivi Yaratıcı Fikirler www.civi.com.tr +90 (482) 290 23 38 Edirne’nin kaybolan kültür hazinelerini irdelediğimiz bu sayımızda bizlere maddi ve manevi desteğinden dolayı İl Milli Eğitim Müdürümüz Sayın Basım: Hüseyin Özcan’a teşekkürlerimizi arz ediyorum. Dergimizin hazırlanmasında Seçil Ofset www.secilofset.com büyük emeğe sahip olan dergi ekibimize; eserleriyle dergimizi zenginleştiren +90 (212) 629 06 15 değerli akademisyen, araştırmacı, öğretmen ve öğrencilerimize minnetlerimi sunuyorum. Dergimize büyük emek veren; bizleri bilgi ve tecrübeleriyle Yönetim Yeri: Edirne İl Milli Eğitim Müdürlüğü aydınlatan değerli meslektaşımız Sayın Sultan Güney’e emeklerinden dolayı Vilayet Binası EDİRNE teşekkür ediyor, yeni görev yeri olan İstanbul’da kendisine başarılar diliyorum. Yeni sayımızda görüşmek dileğiyle... Hoşça kalın. İletişim: Tel: (284) 225 30 75 – 225 16 32 Web: edirne.meb.gov.tr E-posta: [email protected] Edirne Valiliği İl Özel İdaresi Tarafından Bastırılmıştır. Ocak - Haziran 2016 *Dergide yer alan yazı ve fotoğrafların sorumluluğu sahiplerine aittir. Yazılar ve fotoğraflar izinsiz kullanılamaz. KÜLLERİNDEN DOĞAN GÜÇLÜ TÜRKİYE Hüseyin ÖZCAN / Edirne İl Milli Eğitim Müdürü Binlerce yıldır insanlarla hayat bulan, insanlara vatan olan, Uğradığı değişiklikler, felâketler, işgaller yıpratsa da bu toprak; gelişen, geliştikçe değişen topraklar… Gün gelir Traklara yurt Osmanlı’yla yeniden canlanmaya, neşvünema bulmaya başlar. olur Edirne. Traklar bu toprakları terk ederken tümülüslerini I. Murad yalnız Hadrianapolis’i değil, insanların gönüllerini de bırakır gelecek nesle. Akaların “Polis”i, Makedonların “Orestia”sı, fetheder. İşgallerle huzur bulamayan insanlar, Osmanlı’yla barışa Romalıların “Hadrianapolis”idir. Değişir, gelişir bu topraklar ama kavuşacak; asırlar sonra “Osmanlı barışı”nı yad edeceklerdir. Bizans’ta huzur bulamaz. Haçlılarla yağmalanan şehirler arasında Hadrianapolis de vardır. I. Murad’la birlikte Hadrianapolis, Edirne’dir artık; Osmanlı’dır. 8 9 Edrine şehri bu ya gülşen-i me’vâ mıdur Balkan Savaşlarıyla birlikte Balkanlarda huzur da barış da sırra Anda kasr-ı pâdişâhî cennet-i a’lâ mıdur kadem basar adeta. Gün gelir Bulgar askerleri, gün gelir Yunan askerleri arşınlar sokakları. Mehmet Âkif, meslek hayatının ilk Cenneti görmiş bir âdem var ise gelsün desün günlerini geçirdiği Edirne’nin işgalinden duyduğu acıyı, öfkeyi Tarhı anun dahi böyle dil-keş ü ra’nâ mıdur dizelere döker: Habbezâ cây-ı neşât-efzâ ki Rıdvân görse ger Edirne kal’asıdır gördüğün hisâr-ı mehîb Hayretinden derdi bu cennet midür dünya mıdur1 Şu zirvesinde biten simsiyah ağaç da salîb Nef’î Murâd-ı Evvel’i koynunda gezdiren tepeler Nasıl rükû’ ediyor Ferdinand’a bak bu sefer? Birçok padişahı bağrına basan, Fetret’te kardeş kavgasına şahit Bizim midir sanıyorsun şu yükselen bayrak? olan Edirne; payitahtlığın verdiği sorumlulukla acı günleri de Çeken Savof, Lala Şahin değil kuzum, iyi bak! tatlı günleri de barındırır hafızasında. Önce ezanlar duyulmaya Edirne! İşte o İslâm’ın âhenin sûru başlanır semalarında, yarım asır sonra da Osmanlı Sarayı’nda bir Edirne! İşte o şarkın cebîn-i mağruru bebek sesi… Hüma Hatun, Mehmed’ini kucağına alırken hisseder İkinci asr-ı teâlîsi Âl-i Osmân’ın yavrusunun ikbalini. Evet, gün gelecek o bebek, Batı’nın “Büyük Birinci mevki-i feyyâzı belki dünyanın Türk”ü, Doğu’nun “Ebu’l-Feth”i olacak; “Konstantinapolis”i Edirne! İşte o şarkın demir kilidi “İstanbul” yapacak ve bir çağı kapatıp yepyeni bir çağ açacaktır Sefîl ayakları altında Bulgar’ın şimdi! Dünya tarihinde. Balkan Savaşlarını I. Dünya Savaşı takip eder. Yıkımların, işgallerin Payitahtlığın İstanbul’a verilmesiyle hüzünlenmiş midir bilinmez yaşandığı bu acı günlerde mücadeleden vazgeçilmez. Kendi ama padişahlarını ağırlamaya, akıncılarını uğurlamaya devam küllerinden yeniden doğan Zümrüdüanka misali yıkılan bir eder Edirne. Saray-ı Cedîde-i Âmire’nin konuğu gün gelir yıllar İmparatorluktan bir Cumhuriyet doğar. sonra “Muhteşem Süleyman” olan Şehzâde Süleyman’dır, gün gelir Edirne’ye ruh veren II. Selim... Edirne, Selimiye ile ebedî bir Savaşlardan bitap düşen Edirne’de bir medeniyetin mirası olan ruha bürünecek; büründüğü bu ruhla sonsuza dek Müslüman eserlerin bazıları kara ayak direyen kardelenler gibi yokluğa, kalacaktır. duyarsızlığa rağmen ayakta kalmayı başarırken bazıları can çekişerek yok olur. Papasoğlu Ali Efendi Camii’nden geriye kalan Akıncılar da eksik olmaz Edirne’de. Garb’a açılan kapı, Viyana’ya mahzun minare,