Kinopis 45-46, 2014
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
7 0 к о н г р е с н а Ф И А Ф - С К О П Ј Е 2 0 1 4 KINOPIS 45-46, 2014 ХРОНОЛОГИЈА НА КИНОТЕКА НА МАКЕДОНИЈА CHRONOLOGY OF THE CINEMATHEQUE OF MACEDONIA Списание за историјата, теоријата, и културата на филмот и на другите уметности KINOPIS Journal on the Film History, Theory and Culture and the Remaining Arts KINOPIS Revue de l’histoire, de la théorie et de la culture du cinéma et d’autres arts СОДРЖИНА CONTENTS CONTENU Мими Ѓоргоска-Илиевска: Хронологии 3 Mimi Gjorgoska-Ilievska: Chronologies 4 Илинденка Петрушева: Предизвик 5 Ilindenka Petruševa: Challenge 6 Хронологија на македонската кинематографија 1895-2014 7 Хронологија на Кинотеката на Македонија 1974-2014 69 Фотогалерија 85 Photo Gallery Chronology of Macedonian Cinematography 1895-2014 125 Chronology of the Cinematheque of Macedonia 1974-2014 177 Печатењето на овој број го овозможиja Министерство за култура 1 Проектот Филмографии го реализираа: The Filmographies-project prepared by: Петар Волнаровски (податоци и синопсиси за Petar Volnarovski (data and synopses of feature играните филмови), Бошко Грујоски (издаваштво films), Boško Grujoski (publishing 1995–2013), Mimi 1995-2013), Мими Ѓоргоска-Илиевска (Хронологија Gjorgoska-Ilievska (Chronology of the Cinematheque на Кинотеката 2012-2014), Роберт Јанкулоски of Macedonia 2012–2013), Robert Jankuloski (photos), (фотографии), Силвана Јовановска (прес-клипинзи Silvana Jovanovska (press clippings 1995–2013), Vesna 1995-2013), Весна Масловариќ (награди), Илинденка Maslovariќ (awards), Ilindenka Petruševa (Chronology Петрушева (Хронологија на македонската of Macedonian Cinematography 1895–2014), Suzana кинематографија 1895-2014), Сузана Смилеска Smileska (photo scanning), Daniela Stankovska- (скенирање на фотографии), Даниела Станковска- Plačkovska (data from the Macedonian Film Fund), Плачковска (податоци од Филмскиот фонд на РМ), Igor Stardelov (the Manaki brothers, Chronology of the Игор Старделов (Браќа Манаки, Хронологија на Cinematheque of Macedonia 1974–2011) and Denica Кинотеката 1974-2011), Деница Тодоровска (правна Todorovska (legislation). регулатива). Redactor: Ilindenka Petruševa редактор: Илинденка Петрушева Assistant to the redactor: Petar Volnarovski помошник на редакторот: Петар Волнаровски Macedonian proofreading: Snežana Petrova- лектори: Снежана Петрова-Џамбазова (Хроноло- Dzhambazova (the Chronology of Macedonian гија на македонската кинематографија 1895-2014 Cinematography 1895–2014 and the Chronology of the и Хронологија на Кинотеката 2012-2013), Сузана В. Cinematheque of Macedonia 2012–2013) and Suzana Спасовска (Хронологија на Кинотека, 1974-2011) V. Spasovska (the Chronology of the Cinematheque of превод на англиски јазик: Александра Илиевска Macedonia 1974–2011). лектор за англиски јазик: Мет Џонс English translation: Aleksandra Ilievska English proofreading: Matt Jones дизајн: Ладислав Цветковски Design: Ladislav Cvetkovski извори: Sources • Филмското столетие во Македонија 1895-1995, • The Century of Film in Macedonia 1895–1995, Кинопис 13(7), 1995, Кинотека на Македонија Kinopis 13(7), 1995 Cinematheque of Macedonia • Хронологија на Кинотеката на Македонија • Chronology of the Cinematheque of Macedonia 1974-2011, Кинопис 41/42(22/23), 2012, 1974–2011, Kinopis 41/42 (22-23), 2011/2012 , Кинотека на Македонија Cinematheque of Macedonia • Македонски информациски филмски центар • Macedonian Cinema Information Centre www.maccinema.com • www.maccinema.com • Филмски фонд на Македонија, • Macedonian Film Fund, www.filmfund.gov.mk www.filmfund.gov.mk • Фотографијата и филмот на почвата на • Photography and Film on Macedonian Soil, Македонија, МАНУ, 2007 MANU, 2007 • COBISS.MK • COBISS.MK • прес-клипинзи од печатот во • Clippings from the press in the Република Македонија, 1995-2014 Republic of Macedonia, 1995–2014 • www.kultura.gov.mk • www.kultura.gov.mk • www.skopje.gov.mk • www.skopje.gov.mk 2 Секоја хронологија е обид да се зароби вре- ХРОНОЛОГИИ мето. Односно, бројните настани, случувања и значајни моменти да се претстават на една вре- менска низа за да посведочат во краткиот миг на сегашноста, за да ја потврдат важноста на минато- то и да остават трајна трага за иднината. Нашиот проект Хронологии – Хронологија на македонска- та кинематографија (1895-2014) и Хронологија на Кинотеката на Македонија (1974-2014) е токму таков обид. Се обидовме на едно место да ја прет- ставиме целокупната историја и развојот на маке- донската кинематографија и да дадеме преглед на развојот и дејноста на Кинотеката на Македонија, национална установа чија главна дејност и општес- твена обврска е заштитата и презентацијата на на- ционалното аудио-визуелно наследство. Нашата намера е да го одбележиме одржувањето на 70-иот Конгрес на Меѓунаро дната асоцијација на филмски архиви – ФИАФ во глав- ниот град на нашата држава со објавувањето на овие Хронологии во Кинопис, реномираното маке- донско списание за историја, теорија и култура на филмот и другите уметности. Иако ова објавување не претставува прв хронолошки приказ на ма- кедонската кинематографија, сепак тоа претста- вува комплексно историско-теориско филмско поле на кое ќе се судрат веќе потврдените научни промислувања и идните нови, свежи согледби кон македонската филмска продукција. Нашата носечка и главна заложба е да созда- деме приказ на филмската дејност во Македонија и да и понудиме сериозен иницирачки материјал на пошироката филмска и научна јавност за по- натамошни продлабочени теориски и историски промислувања за македонската национална филм- ска продукција. Хронологии се потврда за едно национално филмско и културно опстојување, место на кое се среќаваа никогаш докрај истраженото минато и постојано непредвидливата иднина. Со полно срце во овој миг го зграпчуваме минатото и и го предаваме на иднината. м-р Мими Ѓоргоска-Илиевска Кинотека на Македонија, Директор 3 Every chronology is an endeavour to freeze time – an CHRONOLOGIES attempt to present numerous significant moments on a timeline as evidence of the fleetingness of the present moment, thereby confirming the significance of the past and leaving a lasting trace for the future. Our project Chronologies – A Chronology of Macedo- nian Cinematography (1895-2014) and A Chronology of the Cinematheque of Macedonia (1974-2014) is just such an endeavour. In this project we have sought to present the entire history and development of Macedonian cinematography and outline the devel- opment and activities of the Cinematheque of Mac- edonia, a national institution whose main activity and social responsibility is to protect and present the national audiovisual heritage. The publication of these two chronologies in Kinopis – the renowned Macedonian journal on the history, theory and culture of film and other arts – has been carried out to mark the holding of the 70th Congress of the International Federation of Film Archives (FIAF) in Macedonia’s capital, Skopje. The chronologies cover a complex historical and theoretical field encompassing many findings and insights from previous research as well as fresh ap- proaches to Macedonian film production. Our principal objective in making a review of Mac- edonian cinema was to offer the public and academic audience for film an accessible publication of basic material that will enable further and deeper theoreti- cal and historical analysis. Chronologies is a confirmation of the nation’s work in film and culture – an exploration of the past, present and future that never ceases. We are happy to have preserved some of our past for the future. Mimi Gjorgoska-Ilievska, MA Cinematheque of Macedonia, Director 4 Знаевме дека двобројот 45/46 на списание- ПРЕДИЗВИК то за историја, теорија и култура на филмот и на другите уметности Кинопис ќе го посветиме на 40-годишнината од донесувањето на Законот за формирање на Кинотеката на Македонија и на одржувањето на 70-тиот Конгрес на ФИАФ. Но требаше да се изнајде најсоодветната формула за одбележување на овие два значајни настани. Во еден момент се сетивме на „големата аванту- ра“ што ја направивме во 1995 година по повод планетарното одбележување на 100-годишнина- та од појавата на филмот. Имено, во бројот 13 на Кинопис објавивме хронолошка синтеза на до- тогашните сознанија за развојот на македонската кинематографија произлезени од истражувањата и обработката на соодветната материја. Пре- дизвикот беше тука! Формулата за овој двоброј беше пронајдена. Но требаше повторно да се про- студираат севкупните резултати и да се проши- рат со новите сознанија, факти... И еве ја нашата најнова „авантура“ пред вас. Проектот го нареков- ме Хронологии – Хронологија на македонската кинематографија (1895-2014) и Хронологија на Ки- нотеката на Македонија (1974-2014). Самото име на Проектот упатува на основ- ниот методолошки принцип – од година во годи- на, хронолошки, да се забележат најзначајните пројави во македонската кинематографија и во работењето на Кинотеката. Во форма на енци- клопедиски одредници – кратко и јасно. Вториот методолошки принцип беше да биде застапена целовитоста на кинематографијата со производ- ството, дистрибуцијата и прикажувањето, со об- разованието, филмската култура со фестивали- те, аматерскиот филм, разните специјализирани филмски програми и издаваштвото и, најодзади, заштитата, за што, практично, е обликувана и по- себната Хронологија за Кинотеката. Што би ре- кле – краток филм за едно постоење. Или како што одговара св. Августин на прашањето „Од каде доаѓа времето?“ – „Тоа е од иднината која уште не постои, доаѓа во сегашноста која не трае и зами- нува во минатото кое престанува да постои.“ Ние се обидовме да