Qux Quojg Libro Continents Banc Nolaenti Chaitam Ftatim Fe Oflfcrunr
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
fr ir Г AtDr PII M A M V T 11 IM5TITVTIO- N V M G RAMMATI С AR.VM LIBRI QVATVOA. Qux quojg libro continents banc nolaenti chaitam ftatim fe oflFcrunr. i •V* У SU PRIMO ItSRO MAíENTVR PRAECIPVA H AEC. O egrammaticajpartibtis. D e Nomine. D egeneribusnommum- D e Inflexione nominum. D ecafuumterminatione. D c Heteroclitis. D epronomine. IN 5ECVKDO VERO, HAEC D euerbo. D e Inchoatiuís, Sí teliquis deriuatiuorunl nerborum fpeciebuí- D e Inflexione uerbotum. D epraeteritijj&fupinis. D e aduerbio, & caeteris orationis partibus. Ití TERTIOjHAEC. D e conftruftióneuerbomm.Aduerbiomm localium. partid- piorum.Nominum. D e figuro diftionis duodedm, & conftruftionis ofto. IN QV ARTO y M ABC» D equamitatefyllabarurn. D t pedibus metrorum á bifyllabis uf<$ ad hexafyllabos cxxiiiú graece & latine. D eueifuHexametro.Pentametro.Iábico.Dimetro,T£Ímetro. Tetrametrolambico choliambo. D e carmine bucólico. D e hendecafyllabo fapphico, & phalaedo. D e Trochaico tetrámetro catalecíico. D emetro Sotadeo. D emetroIthyphalIico.QuaídáhexametraexHomero^&hexa metra Si Tetrámetra ex Theocrito,& Iambica trímetra ex Euri pide Ariftophane.TVfenandroTrochaica tetrámetra ex Euripi deAriftophanePhalxciaex epigrámatis.quaequibus conftét pedibos,á¿ quemadmodumícandantutaccentibusbreui u,. & longo - oftenfumeft. D e Uteris gt£cu & diptbogi$,& qaettiadmodum ad nos ucniat. A bbreuiationes.quibus frequenter graeci utuntur- O ratio dominica, & duplex Salutatio ad Virginem glorjofiss.' S ymbolum Apoftoloram, D iuiloannis Euangeliftae Eaangelinm. A ureaCafmina Pythagoras. P nocylidisPoemaad bene^eate^uiueridum. 0 mniahaeccuminterpretationelatina. 1 mroduftio pei brews ad hebraicam linguam.' AZVVS P. MANVIIVI ROMANVS, LITE RARII IVDI MAGISTRIS. S. P. D. R, udimenta grammatices latins linguae anobis olim compofita, optimum fadu exiftimaui,aduos iuuetutis moderatores,& mo rum magiftros legendacomittere,non qa putare indigere uos lucubratiunculisnoftris. Quanquam dicere folebat Plynius, nullu efle librum tarn malu, qui non aliqua pte ,pdeflet, fed poti uSjUt liquid erratum fuerit(hominesenim fumuj) caftigaretis, me'<g de erratis omnibus amice admonerens. Tum.ut quod fie zi a uobis uelim, erudiedis.mftituendis'qj pueris,quadoqmdem id illis ualde profuturum atbitrabar,uos rogarem. Primtl ut me mineritis oportereuoseorum,quos accepiftis inftituendos;fic fatagere,utilmul& doclifiant,& fanftis imbuantur morib9. qa Quo femel eft imbuta recens feruabit odorem tefta diu. Atqj adeoatenerisafluefceremultumeftnecfolum reftores, magi- ftrps'q? uos etfe adolefcentimn,fed Sc parentes putetis.fcitis eni ' " .', a ii ìllad- <$nl praiceproréfanfti tiolaere paterni* efeloco.Equi dem bonos, malos'ueuos effe tantum referre exiftimo, ut aufim dicere borioni,malomtricg omnium.quae ubiq? terranim fiunt, uos ef&pothTimam caufamNam iurifconfulti.philofophi. Re dores urbium- Principes, Duces'qj,ac Reges, Necnó Monachi. Sacerdotes-Epifcopi.Cardinalesipfiq$ fammi Pontifices,# de^ nicp quicunq? uel folas literarum noras tenent,fub difciplina oli uefttafuere paratili a' uobis inftituti funt uirt9ueftra,uirium'ue, eo^profuit,autnocuitmorib*.tantu ualetlonga confuetudo. ut fi cum fanfto diu uixeris,fanftus fututus fis/i cum peruetfo, peruertatis. Siquidem (utinquitFabius)Leonides Alexàdrt paedagogus quibufdam eum uidis imbuir, quae tobuftu quo<j Si maximum regem ab illa inftitutione puerili (unt profecuta. f Quamobrem quantum boni & fanfti praceptores ciuitatibus profint,non facile dixerim, quantum item obfintptaui,& uitio fi,non queo dicere. Qgare non pofium non multü mirari nul' 1 km fere1 puerorum patribus,& reftorìbus urbiu in eligendis prae ceptomm moribus,effecuram.no animaduertunt, quantum in de boni, mali'ue infunda£ in ciuitates Nam quales iunt.qui infti tuunt,taks & qui inftituuntur, uelint, nolint.euadét longa die. Longa dies nomini docuit parere Leones, Longa dies molli fa xa peredit aqua. Videte igitut uos,qui & longo tempore, & ai fidueteneros,&fimplicesadoIefcétu!oram animos inftituitù, quantum & prodetfe potei!is, & obefle hominibus. Quod fi quifquameftficoblitusfui ipfius,ut agnos fuae cómiflbs fidei ceu lupus deuoret, heuquanta illum pcena apud manes uelbre- uiexpedat.namquiitapemitiofifunt.utnon iolam obfint.qd ipfi corrumpuntur.fed ethm quod corrumpunt,plus'q} exéplo, qua peccato nocent.immatnra morte.ne tanta obefie queant,ne mundum corrumpanr.rapiuntur. Itzcgenitendum pro uìrib* ut&fanftos mores, &bonasliterasfimuledoceant* adolefcen- tuli. Quando alterum fine altero facere nullo mó licet« At fi in altero peccandum foret,potior mihi ratio uiuendi honefte, qua nel optime difeendi nideretut.Malo enim eos tmìhs (che lireras ornatos moribus; qua omnia fate male moratos.malis'q} fimil- .3 limos cite daemonib9,qui etti multa fciút(nam id ideo illis indi tam efta grajcisnoméjfuttñquápeflimi. Alterum,quoduos meminirTeuelim ,eft neqd nifi doftiffimop* autho^ edifcere co gatis adolefcentulos immo ne gramáticas quidem regulas, nifi cópendia quaedá breuiflima^quai teneri facile memoria queant, laudo eos ediícere^fedtantú ut illas aflídue, accurate'qj legant, noía'qj &uerba declinare oprime fciant.Nam dum lucubratio- nes noftras uel carmine, uel profa oratione, etiá de arte.cómen- dare memoria; eos cogimus,erramus,(ut mihi qdem uidef)mul tismodis Primúquodquas fummo laboreedidicerút, dedifcüt paucis diebus.qd ego & puer olim,& iuuenis,cópofitis etiá á me regulis,fum faepe expertus.nam cúgenerum regulas, pmeriro- rum^efumma cura memorias inandaflem pbreuieas obliuifce bar- Idemcxterisquoqjeuenireexiftimo- P raeterea diffículta te tum materia^tum ftyli,eò defperatióis ueniunt.ut Si fcholas,, & literas fugiát,& (ludia, quaz amate nó dum poiíunt, maxime oderint. Tumeoipfotépore.quonoftraedifcunt.facilius me Ims'cQ uel Ciceronis aliquid.uel Virgilii.aliorum'ue illuftnú poi fent edifcere.olim & decori,& cómodo illis nó mediocri futuri. E quidem puero mihi, cu Alexandri carme de arre grammatica pra2ceptorecogéte,memoria; mádabam;nó ita cótigifle, pluri ma doleo- Additequodcúincultos ,& barbarosdifcimus,ta-- les,acpotius incultiores & ipfi euadimus- Solemus enim iis) quosimiramur.pletiíqjeífe deteriores-Quaproprer óptimos & ftatim & femp legédos putat Quintilianus,atqj eo^ candidiíTi- mú quenq?,& maxime expolitum. Tum de Cicerone fie inquit- Cicero (utmihiquidéuidefy&iacandusincipientib'quoq;, 6í apertoseli fatis,nec .pdeffe tanni, íed etiá amari poteft tú(qué- admodú Ph/nius praecipit)utquiíqj erit Ciceroni fimillim9- Sed degenere hoc íonga haberi poífet orario. Haec ueroattigim9no ñto erga ftudiofos fummo amore quare uos etiá atqj eiiam ro go, ut boni, quicquid diximus,confulatis. Valete. VenetiisMenfeOftobri. M.D.VII. Quoniara auté omnib9ín teb9 à diuinis indpiendu eft cfmftiane q¡ à tenero mftitui güeros Holumus^hajcin primis educante In nomine Tcfu Chrifti «tìdfixi Dei Opt. Max Otatiodata Apoftolis ab Iefiuedemptore human! generis h tine,& grace. P ater nofter,quiesinccelis/anctificet' nomen tuu.A dueniat re- gnu tuu.fiat uoluntas tua ficut in coelo} & in terra.P ané noftru quotidiano da nobis hodie>& dimitte nobis debita noftra,ficut &nosdimittimusdebitoribusnoftrisEtnenosinducasin ten tationem-S ed libera nos a malo. Amen. I* K"K(>V>yXù\IC><!4 Tot? OVQRVQisÙyiO(C9FI7ZÙ TX)QVC(ti<to[) . IhShTTt) ÙjbxOÌ- Afl* OVV >&/M,3» TO) 7D BlM/UX<toUtto{ 0* OVgCU/to,K$Ù Udì TWf yÙs •TBI' 0^ Isvi/Movtwi-movmov dks v>(mv <mia$cv.«&}i«-<P&i M^uvTO oQettopx' Salutatìo Angeli ad beatiss. Virginetn latine,& graece. A ue Maria gratia piena Dominus tecumB enedi&a tu in mulieti bus,&benedi&us fruftus uentris tui lefus S anfta Maria mater Dei ora pro nobis peccatoribus nunc & in hora mortis noftra;. Amen. SymbolumApoftolorum. C redo in Deum pattern omnipotent! creatoté cceli & terra», e t iniesvm cHRisrvM Filium eius unicum domimi no- ftrum. Qui conceptuseftdefpiritufanfto,natusexMariaV"ÌE gine. Pafius fub pondo Pilato.crucifixus. mortuus & fepul- tus D efcédit ad inferos.tertia die refurrexit a mortuis. A ice dit adcaclos fedetaddexteramdeipatrisomnipotétis. Inde uenturus eft indicare uiuos Si mortuos. C redo in fpiritum fan ftum/anftam ecclefiam catholicam S anftorum communio- nem.Remiflionempeccatorù. Camis refuriectionem. Vi- tam sternam. Amen. * DECEM PRÀïCïfr A 11 GIS ANriÇVAE» M entedeum tota uetterare, &'fernper adora. N eincaflumiurafandifinna numina diuum. H inccaueasfeftiyquicquamexercere diebus, QUoduetitumeft. Magno piusaffice honore parentes. À h neoccidebominem. N unquam furare-M alignas E fie caue teftis. N ecnon bonus effuge^lectum C oncuterealterius,tedas fœdareiugales. N on modo neuturpis fiSjlegeiuberiSjadulter, S ed ne nupta quidem alterius tibi mente petatur. G unfta aliéna,bonus quo fis^cupiifle caueto. H aecquicunqj decern fummi praecepta Tonantis C hnfticola, ut debet,femarit,carcere liber G orporis.ad cœli felicia tecta uolabit L aetuî,&sternum caritutus morte quiefcet. Salatatio fîliojs Eaae ad Beathfimam Virgînem.' S alueReginamîfcricoïdiaeuitadukedo.&fpesnoftrafalue. Ad te clamamus exules filii Eux. ad t e fufpiramus gementes,& flen tesinhaclachr^ma^ualle Eia ergo aduocata noftra illos tuos mifericordes oculos ad nos conuerte. Et lefum benedidum fru ctiï uentris tui nobis poft hoc exiliu oftéde o clemës o pia, o dul cis uirgo Maria.Dignare me laudareteuirgofacrata. Damihi uirtuté côtra holies tuos. Amen. Initium Euangeîii fecundum Ioarmem. I n principio efat uerbum. Et uerbum erat apud deum, & deas erat uerbum,hoc eratin principio apud deum. O mniaperip- fum fafta font, & fine ipiq fadumeft nihil(quod factum eft. Inipfouitaerat,&uiraeratluxhominum,&luxin tenebris lu cet, &tenebrae earn