DOCSLIB.ORG

Vernaküler Ve Bağlantili Kavramlar Kapsaminda

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Vernaküler Ve Bağlantili Kavramlar Kapsaminda T.C. MARDİN ARTUKLU ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MİMARLIK ANABİLİM DALI Doktora Tezi VERNAKÜLER VE BAĞLANTILI KAVRAMLAR KAPSAMINDA TÜRKİYE'DE MİMARLIK Aslıhan Ece PAKÖZ Tez Danışmanı Prof. Dr. A. Uğur TANYELİ Mardin 2017 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ ................................................................................................................................... iv ÖZET ....................................................................................................................................... v ABSTRACT ............................................................................................................................ vi GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1 1. VERNAKÜLER VE BAĞLANTILI KAVRAMLAR ........................................................ 6 1.1. Vernaküler Mimarlık ......................................................................................................... 7 1.2. Sivil Mimari ..................................................................................................................... 10 1.3. Geleneksel Mimarlık ........................................................................................................ 13 1.4. Yerel Mimarlık ................................................................................................................. 17 1.5. Türk Evi ........................................................................................................................... 21 1.6. Osmanlı Evi ..................................................................................................................... 24 1.7. Halk Yapı Sanatı .............................................................................................................. 27 2. MİMARLIK ALANINDA VERNAKÜLERE YAKLAŞIM ............................................ 31 2.1. Vernaküler Üzerine Yazan Aktörlerin Görüşleri ............................................................. 31 2.1.1. Sedad Hakkı Eldem ...................................................................................................... 33 2.1.2. Erdem Aksoy ............................................................................................................... 57 2.1.3. Önder Küçükerman ...................................................................................................... 66 2.1.4. Ayda Arel ..................................................................................................................... 76 2.1.5. Cengiz Bektaş .............................................................................................................. 80 2.1.6. Doğan Kuban ............................................................................................................... 92 2.2. Bölüm Değerlendirmesi ................................................................................................. 112 3. TÜRKİYE'DE VERNAKÜLER KAVRAMININ İNŞASI ............................................. 120 3.1. Milliyetçiliğin Doğuşu ................................................................................................... 121 3.2. Kökensizlik Paranoyası .................................................................................................. 124 3.3. Kimliksizlik Paranoyası ................................................................................................. 127 3.4. Toplumsal Bütünlüğün Yıkımı Paranoyası .................................................................... 130 3.5. Mahremiyetin Yıkımı Paranoyası .................................................................................. 133 3.6. Çevrenin Estetik Bozulması Paranoyası ........................................................................ 136 3.7. Deprem Paronayası ........................................................................................................ 139 3.8. İmge Ticareti Olarak Turizm ......................................................................................... 141 SONUÇ ................................................................................................................................ 144 KAYNAKÇA ....................................................................................................................... 149 ÖZGEÇMİŞ ......................................................................................................................... 161 ÖNSÖZ Doktora eğitim sürecim, benim için mimarlığı ve dünyayı kavrama biçimimin değiştiği bir dönem oldu. Bu süreci yaşadığım için mutluyum. Bunun için teşekkür etmem gereken bir çok kişi var. Öncelikle tezin konusuna olumlu yaklaşımıyla çalışma motivasyonumu artıran, yorumlarıyla tezin şekillenmesini sağlayan, görüşleri benim için ufuk açıcı olan danışmanım Uğur Tanyeli'ye çok teşekkür etmek istiyorum. Tezimle ilgili bana her zaman destek olan ve farklı bir bakış açısı kazanmamı sağlayan Bülent Diken'e, teze katkıları ile birlikte Atina Ulusal Teknik Üniversitesi ile çalışma yapmamı destekleyen ve böylece tez yazma sürecine de girmemi sağlayan Pelin Tan'a, değerli katkıları için Bülent Tanju'ya, Zeynep Ataş'a ve Murat Çağlayan'a ve her zaman olduğu gibi bu tez döneminde de bana destek oldukları için aileme ve arkadaşlarıma çok teşekkür ederim. Bu tezi, sevgili annem Çiğdem Paköz'e armağan ediyorum. Temmuz 2017 iv ÖZET Doktora Tezi VERNAKÜLER VE BAĞLANTILI KAVRAMLAR KAPSAMINDA TÜRKİYE'DE MİMARLIK Aslıhan Ece PAKÖZ Mardin Artuklu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı 2017: 161 Sayfa Bu çalışmanın temel meselesini Türkiye'de halk mimarisi, Türk evi, Osmanlı evi, Anadolu evi, sivil mimari vb. gibi terimlerle adlandırılan geleneksel konut mimarlığının erken 20. yüzyıldan beri historiyografik söylemlerde nasıl inşa edildiğini tartışmak oluşturmaktadır. Söz konusu terimlerin hemen hepsi, ne arkitektonik, ne de barınma kültürü eksenli kurulmuş olmayan söylemlere işaret etmektedir. Vernaküler terimi ise, diğerlerine oranla ülkedeki siyasal tartışmalara daha az referans vermesi nedeniyle, tüm bu söylemlere konu oluşturan mimarlık ürünlerini genelde nitelemesi için seçilmiştir. Vernaküler kavramının dışında kalan konuya ilişkin terimler, Türkiye'deki siyasal ve ideolojik tartışmalarla sıkı biçimde bağlantılı gözükürler. Hepsinde de geleneksel konut mimarisinin kültüralist, iklimsel ve tarihsel determinizm olarak adlandırılabilecek bakış açılarıyla ele alındığı ve açıklandığı söylenebilir. Hatta, bu terimlerin her birinin farklı siyasal iktidar tahayyülleri kurmaya yönelik arayışlarla ilişkili olduğu da farkedilmektedir. Çalışmada, Türkiye'de vernaküler konut söylemleri aracılığıyla kurulan siyasal iktidar tahayyüllerini vareden en önemli öğenin "özcülük" olduğu saptanmıştır. Özcülük merkezli söylemler, sürekli değişen dünyada hep sabit kalan, değişime direnen bir öz arayışına işaret etmektedir. Bu durum değişimi durdurmak ve çeşitliliği görmezden gelmek istemekle eşanlamlıdır. Konut tarihi söylemlerinde egemen olan yaklaşım çerçevesinde vernakülerin tarihselliği inkar edilmekte, yaygın bir çeşitlilik gösteren konut mimarlıkları sürekli olarak türdeşlik gösterdikleri iddiasıyla açıklanmaya çalışılmaktadır. Çok sayıda örnekte, vernaküler kavramının, geleneksel domestik dünyanın ne olduğunun araştırılmasından çok, toplumun disipliner bir bütün olarak yeniden inşa edilmesine yönelik bir arayışa işaret ettiği görülmüştür. Vernaküler söylemleri aracılığıyla bir zamanlar mevcutken yitirilmiş, ancak özlenen bir muhayyel geçmiş anlatılarak, aslında kurulması talep edilen –farklı siyasal ideolojilere göre farklılaşan- bugünler tarif edilmektedir. Böyle bakıldığında, vernaküler mimarlık, herkesin önceden belirlenmiş kurallara tartışmasız uyduğu, kimlik bütünlüğü gösteren, aşınmaz bir disiplin rejimi inşa etme hayalinin kurucu araçlarından biri haline gelmektedir. Anahtar Kelimeler: Vernaküler mimarlık, konut mimarlığı, özcülük, toplumsal determinizm. v ABSTRACT Phd Thesis ARCHITECTURE IN TURKEY WITHIN THE SCOPE OF VERNACULAR AND RELEVANT CONCEPTS Aslıhan Ece PAKÖZ Mardin Artuklu University Graduate School of Natural and Aplplied Sciences Architecture 2017: 161 Pages The basic issue of this research is based on discussing about how traditional residence architecture called terms such as public architecture in Turkey, Turkish house, Ottoman house, Anatolian house, civil architecture, etc. has been built in historiographic discourses dating from the beginning of 20th century. Almost all of the relevant terms represent neither architectonic nor sheltering culture focused discourses. Since the vernacular term gives less references to political discussions in any country, comparing to others, it is chosen to generally characterise architecture products being subjects of all these discourses. Except for the vernacular concept, the issue related terms seem to be closely associated with political and ideoogical discussions in Turkey. In all of these, traditional residence architecture is considered to be dealt in view points called culturalist, climatic and historical determinism. Even each one of these terms are noticed to be related with searches for establishing different political power opinions. In this research, the most significant element which creates political power opinions with vernacular residence discourses in Turkey, is regarded to be “essentialism”. Essentialism-centered discourses represent searches for essence commonly flexible, resistant to changes in the continuously changing world.
Load more

Recommended publications
  • European Journal of Turkish Studies, 19 | 2014, « Heritage Production in Turkey
    European Journal of Turkish Studies Social Sciences on Contemporary Turkey 19 | 2014 Heritage Production in Turkey. Actors, Issues, and Scales - Part I Producing an Official Heritage in a Time of "Neo-Ottomanism": Critical Approaches La fabrique du patrimoine en Turquie. Acteurs, enjeux, échelles - Partie I Le patrimoine officiel au prisme du « néo-ottomanisme » : approche critique Muriel Girard (dir.) Electronic version URL: http://journals.openedition.org/ejts/4930 DOI: 10.4000/ejts.4930 ISSN: 1773-0546 Publisher EJTS Electronic reference Muriel Girard (dir.), European Journal of Turkish Studies, 19 | 2014, « Heritage Production in Turkey. Actors, Issues, and Scales - Part I » [Online], Online since 17 December 2014, connection on 28 March 2020. URL : http://journals.openedition.org/ejts/4930 ; DOI : https://doi.org/10.4000/ejts.4930 This text was automatically generated on 28 March 2020. © Some rights reserved / Creative Commons license 1 TABLE OF CONTENTS Ce que nous apprend le patrimoine de l’État et de la société turcs : vue d’ensemble sur ce numéro double English version also available Muriel Girard 1.a. Making of categories, setting-up the instruments Le discours sur la protection du patrimoine en Turquie des Tanzimat à nos jours Stéphane Yerasimos Heritagisation of the “Ottoman/Turkish House” in the 1970s: Istanbul-based Actors, Associations and their Networks Ipek Türeli Insurmountable Tension? On the Relation of World Heritage and Rapid Urban Transformation in Istanbul Vivienne Marquart 1.b. Ottoman heritage as narratives and assets Re-creating history and recreating publics: the success and failure of recent Ottoman costume dramas in Turkish media. Josh Carney Civil Society’s History: New Constructions of Ottoman Heritage by the Justice and Development Party in Turkey Gizem Zencirci 1.c.
    [Show full text]
  • Seminar Participants
    iv Seminar Participants His Highness The Aga Khan Her Highness The Begum Aga Khan His Highness Prince Amyn Khan Professor Tugrul Ak~ura Architect/ Planner Mr. Akin Atauz Architect Professor Martin Biddle Archeologist TURKEY TURKEY UK Middle East Technical University Mimarlar Odasl University Museum Ankara, Turkey Konur Sokak 4 University of Pennsylvania Yeni~ehir 33rd and Spruce Streets Associate Professor of City and Regional Ankara, Turkey Philadelphia, PA 19104 USA Planning Editor of MiMARLIK (Architecture), published Director of the University Museum. quarterly, and MiMARLIK/HABERLER Director of Winchester Research Unit, England. (News), published semi-monthly, both by the Lecturer and Fellow at Exeter, Oxford University. Professor Orhan Alsa~ Architect Publications include: The Future of London's TURKEY Turkish Chamber of Architects. Past and Winchester in Early Middle Ages. Ye~ilyurt Sokak No. I3 Kavakhdere Dr. Afife Batur Architect/ Ankara, Turkey Architectural Mr. Garr Campbell Landscape Historian Architect/ President of "Gaynmenkul Eski Eserler ve Amtlar TURKEY Planning Consultant Yliksek Kurulu" (Committee for Preservation U S.A and Registration of Historic Buildings). Department of History of Architecture and Restoration Secretariat of H.H. the Aga Khan Istanbul Technical University Aiglemont Dr. Sami Mohsen Angawi Historian/ Restorer Istanbul, Turkey 60270 Gouvieux, France SAUDI ARABIA Member of the Turkish Society for the Preserva­ Member, Award Steering Committee Hajj Research Institute tion of Monuments and the Institute of History Various site design and planning projects in P.O Box 1540 of Architecture and Restoration France, U.S A., Pakistan, India, Iran. Jiddah, Saudi Arabia Authority in charge of the conservation and Mr. Sel~uk Batur Architect Dr.
    [Show full text]
  • The Socio-Spatial Transformation of Beyazit Square
    THE SOCİO-SPATIAL TRANSFORMATION OF BEYAZIT SQUARE A THESIS SUBMITTED TO THE GRADUATE SCHOOL OF HUMANITIES AND SOCIAL SCIENCES OF İSTANBUL ŞEHİR UNIVERSITY BY BÜŞRA PARÇA KÜÇÜKGÖZ IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF MASTER OF ARTS IN SOCIOLOGY FEBRUARY 2018 ABSTRACT THE SOCIO-SPATIAL TRANSFORMATION OF BEYAZIT SQUARE Küçükgöz Parça, Büşra. MA in Sociology Thesis Advisor: Assoc. Prof. Eda Ünlü Yücesoy February 2018, 136 Pages In this study, I elaborated formation and transformation of the Beyazıt Square witnessed in modernization process of Turkey. Throughout the research, I examine thematically the impacts of socio-political breaks the on shaping of Beyazıt Square since the 19th century. According to Lefebvre's theory of the spatial triad, which is conceptualized as perceived space, conceived space and lived space, I focus on how Beyazıt Square is imagined and reproduced and how it corresponds to unclear everyday life. I also discuss the creation of ideal public space and society as connected with the arrangement of Beyazit Square. In this thesis, I tried to discuss the Beyazıt Square which has a significant place in social history in the light of an image of “ideal public space or square". Keywords: Beyazıt Square, Public Space, Conceived Space, Lived Space, Lefebvre, Production of Space. iv ÖZ BEYAZIT MEYDANI’NIN SOSYO-MEKANSAL DÖNÜŞÜMÜ Küçükgöz Parça, Büşra. Sosyoloji Yüksek Lisans Programı Tez Danışmanı: Doç. Dr. Eda Ünlü Yücesoy Şubat 2018, 136 Sayfa Bu çalışmada, Türkiye'nin modernleşme sürecine tanıklık eden Beyazıt Meydanı'nın oluşum ve dönüşümünü araştırdım. Araştırma boyunca özellikle sosyo-politik kırılmaların Beyazıt Meydanı'nın şekillenmesinde ne tür etkiler yarattığını 19.
    [Show full text]
  • The Ulema, Waqf, and Ottoman State (1789-1839)
    ELITE CONFIGURATIONS AND CLUSTERS OF POWER: THE ULEMA, WAQF, AND OTTOMAN STATE (1789-1839) by Selim Argun Institute of Islamic Studies McGill University, Montréal January, 2013 A thesis submitted to the Faculty of Graduate Studies and Research, McGill University, Montréal in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy © Selim Argun 2013 wāw), the twenty-seventh letter of the Arabic alphabet is considered to have) ﻭ mystical qualities. A saintly saying warns the faithful against words that begin with this letter by drawing attention to the sense of heavy responsibility and perils of accountability attached to their meanings. For example, waqf (religious endowment), waṣāyah (will/trusteeship), wirāthah (inheritance), wakālah (legal representation), wadīah (entrustment), wizārah (ministry), are words one must approach with utmost care when using them in his/her daily life. It is even recommended that one should refrain from seeking a career in these professions. There is, however, even more to say about the mystery of the wāw. 1 According to the discipline of ebced,0F the numerical value of this letter is 6 and the pair of two wāws (66) are equal to the words Allah and Lale (tulip) in its arithmetical sense. This is why the two figures are often mixed in Ottoman architectural designs and decorative ornamentations. Moreover, the purpose of the two facing wāws engraved above the shortened door of imperial loges of 1 The first of several mnemonic formulas designed to help one learn the numerical values assigned to the letters of the Arabic alphabet. ii Ottoman mosques where the powerful Sultans performed their prayers in seclusion, called hünkâr mahfili, was to remind them greatness of the Almighty while they were forced to enter in a bowed position.
    [Show full text]
  • Tamir, Tadil Ve Tarih: Turgut Cansever Restorasyonlarının Anlamsal İçeriği
    48 49 MAKALE MAKALE Tamir, Tadil ve Tarih: Turgut Cansever Restorasyonlarının Anlamsal İçeriği Halil İbrahim Düzenli MAKALENİN ADI Tamir, Tadil ve Tarih: Turgut Cansever maç, Tanım, Kapsam, Evi Restorasyonu (Salacak, 1968-71), Restorasyonlarının Anlamsal İçeriği Yöntem Tollu Evi Restorasyonu (Süleymaniye, Repair, Renovation and History: The Content of Turgut Cansever’s Restoration Projects A Kelime kökenleriyle 1988, F. Cansever ile), Caner-Zerrin MAKALENİN TÜRÜ Araştırma Makalesi kurulan anlamsal ilişkilere Şaka Evi Restorasyonu (Rumelihisarı, MAKALENİN KODU EgeMim, 2020-4 (108); 48-55 MAKALENİN YAZARI Halil İbrahim Düzenli, Dr. Öğretim göre “onarma, diriltme, hayatına 1988, F. Cansever ile), Güner-Haydar Üyesi, Samsun Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım hayat katma” anlamlarına gelen Akın Yalısı Restorasyonu (Vaniköy, Fakültesi “tamir” ile “ayarını yerine getirmek, 1989-91, E. Öğün ile), Hadi Bey Yalısı MAKALENİN GÖNDERİM TARİHİ 15.07.2020 MAKALENİN KABUL TARİHİ 11.08.2020 dengelemek” anlamındaki “tadil” Restitüsyonu ve Restorasyonu (Kandilli, YAZAR İLETİŞİM BİLGİSİ halilibrahim.duzenli@samsun. kelimeleri hayat-nesne ilişkilerini 1994-99, E. Öğün ile), Recep Sefer Evi edu.tr yorumlamaya başlamak için verimli Restorasyonu (Kadırga, 2004, E. Öğün ORCID 0000-0002-7566-5926 bir anlama zemini oluşturmaktadır. ile). ÖZET Türkçe’deki “tamir” ve “tadil” kelimeleri etimolojik Mimarlık söz konusu olduğunda bu Bu makalede amaç Cansever ve kökenleri itibarıyla çağrışımları oldukça fazla olan kelimelerdir. Mimar Turgut Cansever’in restorasyon anlama çerçevesine tarih kavramı restorasyon işleri bağlamında tamir projeleri ise bu kavramların mimarlık aracılığıyla da eklenebilir. Daha çok eskiden var ve tadil kavramlarını tartışmaktır. açıklanması için uygun araştırma malzemeleri olarak olana yapılan müdahaleyi imleyen Tarih kavramı ise bu tartışmanın arka gözükmektedir. Böylelikle bugün daha çok teknik bir iş olarak algılanan “restorasyon” tartışmaya tamir ve tadilin, tarih kavramıyla planında yer alan bir yön verici olarak açılabilecektir.
    [Show full text]
  • Realizm-Ütopizm Kıskacında Şehir Ve İstanbul: Ev Ve Şehir Vakfı, Deprem Çalışma Grubu Ve Yeni Şehirler Projesi Üzerine *
    © ISSN: 1307-9905 Sayı Issue 22, Cilt Volume 8, Yıl Year 2017-2, 597-640 Realizm-Ütopizm Kıskacında Şehir ve İstanbul: Ev ve Şehir Vakfı, Deprem Çalışma Grubu ve Yeni Şehirler Projesi Üzerine * Halil İbrahim Düzenli Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Öz Bu makalede, 1999 İstanbul depremi sonrasında mimar Turgut Cansever’in öncülüğünde bir araya gelen İstanbul Deprem Çalışma Grubu’nun iki cilt halinde yayımladığı “Yeni Şehirler” raporları gündeme ge- tirilecektir. Devamında Turgut Cansever’in bu çalışmaların üzerine bina ettiği, “Zeytinburnu Pilot Pro- jesi” kapsamında hazırlanan “Üç Yeni Şehir Önerisi” irdelenecektir. Cansever önerisinin temelinde tarih- sel vakıfların güncel bir yorumu sayılabilecek ve şehir kurucu aktörü olan Ev ve Şehir Vakfı bulunmaktadır. 1900-1950 yıllarında Ebenezer Howard’ın ortaya attığı, Bahçeşehir Derneği ve bir kooperatif kurarak uy- gulamalarını gerçekleştirdiği müstakil-bahçeli evlerden oluşan bahçeşehir modeli dikkate değerdir. Aynı yıllarda Osmanlı bakiyesi coğrafyalarda ve genç Türkiye Cumhuriyeti’nde kentler büyük oranda müstakil bahçeli evlerden oluşmaktaydı. Makalede, Cansever önerilerinin, güncel ABD ve İngiltere konut istatistiklerinin, Türkiye halkının konut tercihlerinin, Ebenezer Howard’ın bahçeşehir önerisinin ve 1900-1950 arasındaki Türkiye kentlerinin ge- leneksel dokusunun farkındalığı ile hazırlanmış oldukları iddia edilmektedir. Bunlara ilaveten, şehir-ma- halle önerilerinin pratikte uygulama imkanı olan öneriler mi, yoksa uygulama imkanı olmayan ütopist yaklaşımlar mı oldukları tartışmaya
    [Show full text]
  • Architects' Auto-Monographs in Turkey, 1950S-1980S a Thesis Submitted to the Graduate School of Social
    PRINTED ARCHITECTURES: ARCHITECTS’ AUTO-MONOGRAPHS IN TURKEY, 1950S-1980S A THESIS SUBMITTED TO THE GRADUATE SCHOOL OF SOCIAL SCIENCES OF MIDDLE EAST TECHNICAL UNIVERSITY BY SELDA BANCI IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF DOCTOR OF PHILOSOPHY IN THE PROGRAM OF ARCHITECTURAL HISTORY MARCH 2016 APPENDIX D ApprovalApprovalApproval of of of the the the Graduate Graduate Graduate School School School of of of Social Social Social Sciences Sciences Sciences CHRONOLOGICAL CHART OF ARCHITECTS’ AUTO-MONOGRAPHS AND THEIR CONTEXT Prof.Prof.Prof. Dr. Dr. Dr. Meliha Meliha Meliha Altunışık Altunışık Altunışık DirectorDirectorDirector I Icertify Icertify certify that that that this this this thesis thesis thesis satisfies satisfies satisfies all all all the the the requirements requirements requirements as as as a a thesisa thesis thesis for for for the the the degree degree degree of of of Doctor Doctor Doctor of of of Philosophy.Philosophy.Philosophy. Prof. Prof. Prof. Dr. Dr. Dr. T. T. T. Elvan Elvan Elvan Altan Altan Altan Head Head Head of of of Department Department Department ThisThisThis is is isto to to certify certify certify that that that we we we have have have read read read this this this thesis thesis thesis and and and that that that in in in our our our opinion opinion opinion it it itis is isfully fully fully adequate, adequate, adequate, ininin scope scope scope and and and quality, quality, quality, as as as a a thesisa thesis thesis for for for the the the degree degree degree of of of Doctor Doctor Doctor of of of Philosophy.
    [Show full text]
  • Serena Acciai Sedad Hakki Eldem the Silent Ambassador of Turkish Architecture «Your Interest in Matters Concerning Turkey Is A
    DOI: 10.1283/fam/issn2039-0491/n47-2019/229 Serena Acciai Sedad Hakki Eldem The silent Ambassador of Turkish Architecture Abstract Sedad Hakki Eldem has often been defined as Turkey’s ‘State Architect’ for many reasons, but his constant reference to vernacular architecture was driven by a very refined culture of also a transnational character. An analysis of his correspondence demonstrates that he was also an inter- nationally renowned intellectual who through his work became a sort of ‘ambassador’ of that culture for which his family had always advocated. Eldem is a minor figure in the Western world, probably because he was too tied to Turkish cultural events to be considered as highly as Pikionis or Pouillon. The aim of this paper is to bring to light unknown aspects of Eldem’s work which have never been taken into consideration, thereby often creating a somewhat misleading portrait of this architect. Key-words Vernacular architecture — Ambassador — State Architect «Your interest in matters concerning Turkey is a sufficient reward for me». In this way Sedad Eldem wrote in a letter dated 1967 and addressed to Mr. E.R. Gallagher at the California Palace of the Legion of Honor of San Francisco. This phrase alone sums up the essence of this architect’s per- sonality. A few years after I started studying Eldem’s work I realize that in order to fully grasp the value of his work, ouvre, both built and projected, and in order to have a non-stereotypical portrait of his figure, it is essential to read his correspondence. Sedad Hakkı Eldem was born in Istanbul in 1908, during the decline of the Ottoman Empire.
    [Show full text]
  • Turgut Cansever (1920-2009)
    İslâm Araştırmaları Dergisi TURGUT CANSEVER (1920-2009) Mesleği mimarlık olan ama sadece bu açıdan değerlendirilemeyecek kadar derin ve üretken olan Turgut Cansever 22 Şubat 2009’da İstanbul Çiftehavuzlar’daki evinde vefat etti. Resmî kayıtlarda 1 Ocak 1921 olarak yazılan, ancak 12 Eylül 1920 yılında Antalya’da doğan, Cansever ilkokulu Ankara Keçiören ve sonra Bursa Muradiye Hisar İlkokulu’nda, liseyi Galatasaray Lisesi’nde, üniversiteyi ise Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Mimarlık Bölümü’nde okudu. İstanbul Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nde 1949 yılında dokto- rasını tamamladı, 1960 yılında doçentlik tezini hazırladı. Özellikle Bursa’daki çocukluk yılları ve İstanbul’daki tecrübeleri düşünce sisteminin ve mimari tavrının gelişiminde önemli rol oynadı. Kendi tespitlerine göre ataları 300-350 yıl kadar önce Orta Asya’dan gelip Edirne civarına yerleşmişler. Dedesi Şeyh Ali Efendi, 1812’de vefat eden Mehmet Türâbî Efendi’nin İstanbul Kasımpaşa’da kurmuş olduğu Kâdirî Türâbî Baba Tekkesinin son şeyhidir ve aynı zamanda Bâbıâli’de yüksek memurudur. Babası Türk Ocağı’nın “giz- li” kurucularından tıbbiyeli Hasan Ferit (Cansever) Bey’dir. 1 Turgut Cansever’in deyi- şiyle gayet sert yapılı fakat özel ilişkilerinde son derece yumuşak olan Hasan Ferit Bey tıbbiyeyi bitirdikten sonra Sina Cephesinde Hilâl-i Ahmer Hastanesi başhekimli- ği yapmıştır. Liseyi bitirdikten sonra ressam olma kararını babasına açıklayan Turgut Cansever, babasının sert itirazıyla karşılaşmış ve bu itirazdan sonra mimarlık eğitimi almaya yönelmiştir. Babasının mizacı, sosyal ilişkileri, arkadaş meclisi ve kütüphane- sinin Cansever’in zihniyet dünyasının şekillendirmede önemli bir yeri olduğu aşikar- dır. Mesela, Elmalılı M. Hamdi Yazır, 1931’de ilk baskısı yapılan Kuran tefsirini Hasan Ferit Bey’e hediye etmiştir. Bu vesile ile tefsirin birinci cildini henüz 16-17 yaşlarında okuma fırsatı bulan Cansever için, böyle bir kütüphanenin önemi büyüktür.
    [Show full text]
  • Geleceğin Şehri
    ŞEHİR- DEN İnsan gibi şehirler de canlı organizmalardır. 3. Ait olma, sevgi, ihtiyaçları. (Arkadaşlık, ai- Çeşitli mekânsal dokulardan oluşan kentsel le, kabul edilme, bir yere ait olma v.s.) alanlar zaman içinde; değişen ihtiyaçlar, ar- 4. Saygınlık ihtiyacı. (Kendine saygı, prestij, tan nüfus, plansız yapılaşma, kaçak yapılaş- güven, başarı, diğerlerinin saygısı, başkala- ma, doğal afetler ve buna bağlı olarak gelişen rına saygı.) sorunlar yüzünden yıpranır ve işlevsiz hale ge- lirler. Hatta zaman zaman varlıkları sona erer. 5. Kendini gerçekleştirme ihtiyacı. (Erdem, ya- İlk şehirler diye bahsettiğimiz Eridu, Uruk, Ur, ratıcılık, kişisel tatmin, problem çözme, ön- Harappa, Persiapolis, Memphis gibi şehirler yargısız olma, inançlarını yaşama gibi.) bugün sadece kalıntılardan ibarettirler. Bütün bu ihtiyaçlar insanoğlunun yeryüzün- Canlı bir organizma olan şehir, bulunduğu ça- deki serüveninin başladığı andan beri var ola- ğın şartlarına göre mekânsal organizasyona gelmiştir. Ve bu ihtiyaçların karşılanma çabası büründürülmeli ve o organizasyonun gerekti- ise insanları şehirlerde, bir arada yaşamaya it- ği şekilde de yönetilmelidir. Herhangi bir kent- miştir. Dün olduğu gibi bugün de geçerli olan sel mekân meydana getirilirken, insanın prob- bu ihtiyaçlar yarının insan davranışları için de lemlerinin çözümü için uygun malzeme ve en temel belirleyicilerden olacaktır. Dolayısıyla teknolojiler kullanılmalı, hatta mevcut prob- geleceğin şehirlerini inşa ederken basit olarak lemleri çözen ve gelecek nesiller için de prob- bu ihtiyaçlara cevap verecek yapıyı oluşturmak lem doğurmayacak dokular oluşturulmalıdır. durumundayız. “Geleceğin Şehri” derken, kentin fiziksel doku- Şehri yeniden ihya ve inşa ederken bilimsel ve- sunu geleceğin ihtiyaçlarına göre yeniden bi- riler ne kadar önemliyse, geçmiş birikimimiz çimlendirmekten bahsediyoruz. Ancak fiziksel de o kadar önemlidir. Çünkü hiçbir toplumun dokuyu yenilerken toplumsal yapıyı göz ardı geleceği geçmişinden bağımsız olarak plan- etmemiz mümkün değildir.
    [Show full text]
  • Cengiz Bektaş Ile Mimari Üretimleri Üzerine Söyleşi
    CENGİZ BEKTAŞ İLE MİMARİ ÜRETİMLERİ ÜZERİNE SÖYLEŞİ CENGİZ BEKTAŞ İLE MİMARİ ÜRETİMLERİ ÜZERİNE SÖYLEŞİ SALT025-CENGİZ BEKTAŞ-001 CENGİZ BEKTAŞ İLE MİMARİ ÜRETİMLERİ ÜZERİNE SÖYLEŞİ Bu yayın, 20 Mart’ta kaybettiğimiz, kendisini ba- zen ozan-mimar-yazar bazen de yüksek mühen- dis-mimar olarak tanımlayan Cengiz Bektaş’la Ekim 2019’dan Şubat 2020’ye dek aralıklarla sürdürülen söyleşileri bir araya getirmektedir. Bektaş’ın mimari projeleri arasından seçili bir kısmı arşivcinin merak duygusuyla yeniden ele alınarak yapılan bu uzun sohbet, mimarın yak- laşık altmış yıla yayılan pratiğinin izini SALT Araştırma’daki arşivi aracılığıyla sürmeyi hedef- lerken söz konusu belgeleri yeni yorumlara açar. Cengiz Bektaş’ın 1980 öncesi ve sonrası üretimi- ni karşılıklı okuma yapmaya elverecek biçimde ve devamı gelmek üzere planlanmış buluşma- ların çıktısı niteliğindeki bu yayın, bir anlamda Bektaş’ın süreç odaklı yaklaşımının küçük bir anlatısı olarak kabul edilebilir. ― Tuğçe Kaplan, SALT Araştırma Arşiv Sorumlusu SALT025-CENGİZ BEKTAŞ-002 CENGİZ BEKTAŞ İLE MİMARİ ÜRETİMLERİ ÜZERİNE SÖYLEŞİ Tuğçe Kaplan: Benim önerim bu 1979 yılında Yaprak Kitapevi’nden basılmış Proje Uygulama kitabından faydalanarak onunla benzer bir izlekte 1980 öncesi yapılarınızı düşünsel arka planlarıyla birlikte konuşmak. Sizin de bina bilgisine çok da kaymadan yapılar özelinde vurgulamak isteye- ceğiniz noktalar vardır. Özellikle arşivinizin bize sunmadığı hikâyeler de ilgimi çeker. Ben kendimce yapılarınızdan şöyle bir seçki yaptım. Ne düşünürsünüz? Cengiz Bektaş: Şimdi bunu mu [Kitap: Proje Uygulama] esas aldınız? TK: Şimdilik evet. Buradaki gibi konu konu ayırarak da ilerleyebiliriz. İşleyim yapıları, okullar, çarşılar, toplu konutlar, yaşlılar için yapılar gibi... Aslında kırk yıl önce/kırk yıl sonra (1979-2019) gibi bir karşılaştırma yapmaya elverecek şekilde yapı- Cengiz Bektaş, Proje Uygulama 2 - Mimarlık Çalışmaları, larınızın üzerine konuşabiliriz diye düşündüm.
    [Show full text]
  • Bilge Mimar Turgut CANSEVER
    03 BAHAR / 2018 T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI YENİLİK VE EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM - BİLİŞİM - KÜLTÜR DERGİSİ » DOSYA KONUSU Çocuklar Neden Teknolojiye Bağımlı? Medya Paneli “FATİH ETZ 2017” İyi Örnekler ETZ 2017’de “Eğitim Teknolojileri Zirvesi” Kodlama Paneli Oyun Tabanlı Öğrenme Nesnelerin İnterneti-Eğitimde Engelsiz Bilişim Eğitimde Bilinçli ve Güvenli İnternet Kullanımı Zirvenin Yabancı Konuklarıyla Yapılan Anket Davetli Konuşmacılarla Röportajlar Masalmatik Projesi » KÜLTÜR-SANAT Matematik Şiirden Ne Anlar? Seyircinin Yol Ayrımında Yavuz TURGUL » PORTRE Bilge Mimar Turgut CANSEVER » YEĞİTEK HABER Haydi Çocuklar Kodlama Öğrenmeye OKU YAZ mobil uygulaması, EBA’da... Finlandiya Eğitim Sistemi’ne İçeriden Bir Bakış E PORTR Ona göre mesaj nsanı gütmemel, mesaj verlyorsa bu Doğuhan Murat YÜCEL sadece harekete geçrp kend Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni doğrularını bulmayı sağlayacak şeklde olmalıdır. İnsanı etkleyen ve yönlendren mmar bçmler yerne tarafsız, doğru, vakur, az sesl; fakat güzel şeyler söyleyen, dünyayı güzelleştren br mmar Bilge oluşturulmalıdır. TURGUT Mimar CANSEVER Bilge mimar Turgut Cansever’in ataları üç yüz yıl önce Orta Asya’dan Edirne’ye göç ederler ve daha sonra da buradan İstanbul’a taşınırlar. Babası Hasan Fe- rit Cansever (1891, İstanbul-1969, İstanbul) Türk Ocağının kurucularındandır. Tıbbiye mezunu Hasan Ferit, Osmanlı vilayetlerinde hekimlik yaparken Millî Mücadele Dönemi’nde Antalya’da İl Sağlık Müdürü olarak görev yapar. Turgut Cansever, 12 Eylül 1920’de Antalya’da doğar. Babasının memuriyeti nedeniyle ülkemizi gezeduran Cansever, Ankara’da baş- ladığı ilkokula Bursa’da devam eder. Çocukluğunun Bursa’sını “şiir gibi bir şe- hir” olarak hatırlar ve halkın şehrine sahip çıkmasını över. İlkokulu bitirip İstanbul Galatasaray Lisesine kaydını yaptırır ancak hastalanınca okula bir yıl ara verir.
    [Show full text]