Laburtzapenen Hiztegia

Vitoria-Gasteiz, 2010 Lan honen bibliografia-erregistroa Eusko Jaurlaritzaren Liburutegi Nagusiaren katalogoan aurki daiteke:

http://www.euskadi.net/ejgvbiblioteka

Argitaraldia: 1.a, 2010eko

Ale-kopurua: 1.500 ale

Argitaratzailea: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco Donostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz

Internet: www.euskadi.net/euskara21

Inprimaketa: XXXXXXXXXXXXXXXXXXX

ISBN: XXXXXXXXXXXXXX

Lege gordailua: XXXXXXXXX HITZAURREA

Hi z k u n t z a e r o s o eta erraz hitz egin eta erabiliko bada, baliabide eta tresna egokiak beharrezkoak dira, eta eginkizun horretan leku garrantzitsua betetzen dute hiztegiek. Hizkuntzak etengabe aldatzen dira bizirik badaude, garai eta behar berrie- tara egokitzeko, eta, horrenbestez, hizkuntza baten moderniza- zioaren eta eguneratzearen prozesua ez da inoiz amaitzen. Ho- rregatik, hizkuntzaren altxor lexikoa etengabe elikatu behar da, hizkuntza bera normalizatzeko batetik eta erabiltzaileen beharrei erantzuteko bestetik. Horregatik, helburu horri jarraituta argitaratzen dugu eskuartean duzun hiztegi hau, zalantzarik gabe, euskararen erabilera erraztuko duena.

Euskara Biziberritzeko Plan Nagusiak, corpus-plangintzari eta euskararen kalitateari dagokienez, Hiztegi Batua amaitu eta argi- taratzea, eta datozen urteotarako terminologia-lanaren plangintza egitea agindu zuen (EBPN VI.3.3.a).

Hori horrela, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak (HPS) EBPNk agindutakoa gauzatzeko, hainbat ekimen jarri zuen mar- txan: batetik, “EUSKALTERM Euskal Terminologia Banku Publi- koa” sortu zuen 2001ean; bestetik, Terminologia Batzordea era- tu zuen Euskararen Aholku Batzordearen barruan.

3 EUSKALTERM erabilera publikoko bankua da, Eusko Jaurlaritzak bideratu eta sustatu nahi duen terminologiaren produkzioaren, ku- deaketaren eta hedapenaren muina. Banku hori metodologia eta irizpide jakin batzuen arabera eguneratu eta elikatzen da, beti ere Terminologia Batzordeak onartutako jarduketa-planak jarraituz.

Beraz, EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa etengabe elikatzen eta zabaltzen ari gara Hizkuntza Politikarako Sailbu- ruordetzatik IVAPekin lankidetzan, euskal terminologiaren nor- malizazioari eta zabalkundeari ekin eta eusteko. Terminologia Batzordeari dagokio, bestalde, terminologia-alorrean dauden lehentasunak finkatzea, lan-proposamenak egin, terminologia-lanerako irizpideak ezartzea eta abar.

Lan horren guztiaren emaitza da eskuartean duzuen hiztegi hau. Hiztegia jorratzen duen eremuko erabiltzaileen premiak asetze- ko baliagarri izatea nahi genuke, bai eta gure hizkuntzaren normalizazio eta eguneraketaren bidean urrats garrantzitsua izatea ere. Hiztegi hau eta honekin batera argitaratzen ditugun guztiak eguneroko jardunean erabiltzera animatzen zaituztegu guztiok, euskaldunok lexiko gero eta aberatsagoa izan dezagun gure eguneroko bizitzan ere.

Vitoria-Gasteiz, 2010eko maiatzaren 5a

Lourdes Auzmendi Ayerbe Hizkuntza Politikarako sailburuordea

4 HIZTEGIARI BURUZKO ARGIBIDEAK

Hiztegi hau UZEI Terminologia eta Lexikografia Zentroak egin du EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa (www.euskara.euskadi.net/ euskalterm) eguneratzeko eta elikatzeko entitate horrek Hizkuntza Politikara- ko Sailburuordetzarekin (HPS) izenpetutako kontratuen barruan. Kontra- tuok HPSk eta IVAPek finantzatu dituzte, bi erakunde horiek sinatutako hitzarmenen bidez.

EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa da Terminologia Batzordeak finkatutako terminologia-lana zabaltzeko ardatza. Aldi berean esan behar da Terminologia Batzordeak onartutako jarduketa-planen barruan ezarritako lehentasunen arabera eguneratzen dela Terminologia Banku Publikoa.

Euskararen Aholku Batzordeko Terminologia Batzordeak1 euskarazko ter minologia-lanerako finkatu zuen metodologiari jarraituta, hiztegi hau, lehe nengoz, hizkuntzalariez eta eremuko adituez osatutako batzorde teknikoak aztertu eta landu zuen, Terminologia Batzordeari behin betiko proposamena luzatzeko. Normalizazio-prozesuaren azken urratsa Terminologia Batzordeak onartzea izan da.

Beraz, hemen duzue eremu honetako terminologiaren erabiltzaileei Termi nologia Batzordeak gomendatzen dien terminologia.

1 176/2007 DEKRETUA, urriaren 16koa, Euskararen Aholku Batzordeari buruzkoa

5 Hiztegian erabilitako ponderazio-markak:

(4) Termino normalizatua / gomendatua (3) Termino onartua (baina ez lehenetsia, beste bat gomendatzen delako)

Hiztegian erabilitako laburtzapenak:

eu euskara es español fr français en English

Sin. sinonimoa Ik. ikus

6 Nor m a l i z a z i o a

Ba t z o r d e t e k n i k o a

Mertxe Olaizola (IVAP) Miriam Urkia (UZEI) Gorka Palazio (EHU) Koordinatzailea: Ruben Remirez (HPS)

Terminologia Ba t z o r d e a

Patxi Baztarrika, Hizkuntza Politikarako sailburuordea Jon Koldobika Urrutia, IVAPeko zuzendari nagusia Erramun Osa, EABko idazkaria Araceli Díaz de Lezana, HPSko ordezkaria Mertxe Olaizola, IVAPeko ordezkaria Andoni Sagarna, Euskaltzaindiaren ordezkaria Iker Etxebeste, UZEIko ordezkaria Xabier Alberdi, EHUko Euskara Institutuko ordezkaria Ibon Olaziregi, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren Euskara Zerbitzuaren ordezkaria Alberto Atxabal, aditua Joseba Erkizia, aditua Miel Loinaz, aditua Asier Larrinaga, aditua Alfontso Mujika, aditua

7 UZEIr e n l a n k i d e i z a n d a k o a d i t u a k

Jose Antonio Aduriz Paulo Agirrebaltzategi Kepa Altonaga Antton Elosegi Iker Etxebeste

8 Aurkibidea

Ikurrak ...... 11

Laburdurak ...... 33

Siglak ...... 61

Zerrenda orokorrak ...... 111 Forma laburtuen aurkibidea . . . . 112 Forma osoen aurkibidea ...... 160

Erreferentzia bibliografikoa ...... 207

Ikurr a k Laburtzapenak

1. IKURRAK

Ikurra

Hitzaren edo sintagmaren idatzizko laburtzapen nazioartekoa, letrak edo/eta zeinu grafikoak erabiliz eratzen dena. Batez ere zientzia-unitateak, monetak, estatuak eta halakoak nazioarteko mailan berdin izendatzeko erabiltzen da.

SAILKAPENA

1.1. Astronomia 1.2. Biokimika 1.3. Egoera zibilak eta sexuak 1.4. Meteorologia 1.5. Euskal Herriko herrialdeak 1.6. Munduko aireportuak 1.7. Dibisak 1.8. Hizkuntzak 1.9. Herri-izenak 1.10. Kimika 1.11. Matematika 1.12. Puntu kardinalak 1.13. Zientzia-unitateak

12 Laburtzapenak

1.1. Astronomia

And Andromeda; Hiru Ahizpak Ind Indus Ant Antlia Lac Lacerta Aps Apus Lep Lepus Aql Aquila; Arranoa Lib Libra Aqr Aquarius LMi Leo Minor Ari Aries Lup Lupus Aur Auriga Lyn Lynx Boo Bootes; Itzaina Lyr Lyra; Bandera Cae Caelum Men Mensa Cam Camelopardalis Mic Microscopium Can Cancer Mon Monoceros Cap Capricornus Mus Musca Car Carina Nor Norma Cas Cassiopeia Oct Octans Cen Centaurus Oph Ophiuchus Cep Cepheus Ori Orion Cet Cetus; Balea Pav Pavo Cha Chamaeleon Peg Pegasus; Lau Kantoiak Cir Circinus Per Perseus; Marmaloa CMa Canis Major; Izarrora Phe Phoenix CMi Canis Minor; Xakurra Pic Pictor Col Columba PsA Piscis Austrinus Com Coma Berenices Psc Pisces CrA Corona Australis Pup Puppis CrB Corona Borealis Pyx Pyxis Crt Crater Ret Reticulum Cru Crux Scl Sculptor Crv Corvus Sco Scorpius CVn Canes Venatici Sct Scutum Cyg Cygnus Ser Serpens Del Delphinus Sex Sextans Dor Dorado Sge Sagitta Dra Draco Sgr Saggitarius Equ Equuleus Tau Taurus Eri Eridanus Tel Telescopium For Fornax TrA Triangulum Australe Gem Gemini Tuc Tucana Gru Grus UMa Ursa Major; Hartz handia Her Hercules UMi Ursa Minor; Hartz txikia Hor Horologium Vel Vela Hya Hydra Vir Virgo Hyi Hydrus Vol Volans

13 Laburtzapenak

1.2. Biokimika

A adenina Ala alanina Arg arginina Asn asparragina Asp azido aspartiko C zitosina Cys zisteina G guanina Gln glutamina Glu azido glutamiko Gly glizina; glikokola His histidina Ile isoleuzina Leu leuzina Lys lisina Met metionina Phe fenilanina Pro prolina Ser serina T timina Thr treonina Trp triptofano Tyr tirosina Val valina

14 Laburtzapenak

1.3. Egoera zibilak eta sexuak

A alarguna B banandua D dibortziatua E emakumezkoa EG ezkongabea EZ ezkondua G gizonezkoa

15 Laburtzapenak

1.4. Meteorologia

A antizikloi tr translucidus Ac altocomulus; altokumulu tub tuba As altostratus; altostratu Tw termometro bustiaren cal calvus tenperatura termodinamiko Cb cumulonimbus; kumuloninbo un undulatus con congestus unc uncinus Cu cumulus; kumulu Uw aire hezearen urarekiko D depresio hezetasun erlatibo du duplicatus ve vertebratus e’ lurrun-tentsio; lurrun-presio vel velum fib fibratus vir virga flo floccus fra fractus Ha lurzoruko hezetasun absolutu hum humilis in intortus inc incus la lacunosus len lenticularis mam mamma med mediocris neb nebulosus Ns nimbostratus; ninbostratu Nv ur-lurrunaren frakzio molar op opacus pan pannus per perlucidus pil pileus pra praecipitatio r nahaste-arrazoi ra radiatus rw saturazioko nahaste-arrazoia urarekiko Sc stratocumulus; estratokumulu spi spissatus St stratus; estratu str stratiformis Tf izozte-puntuko tenperatura termodinamiko Ti termometro izoztuaren tenperatura termodinamiko

16 Laburtzapenak

1.5. Euskal Herriko herrialdeak

AR Araba BIZ Bizkaia EH Euskal Herria EUS Euskadi GIP Gipuzkoa LAP Lapurdi NA Nafarroa NAB Nafarroa Beherea ZU Zuberoa

17 Laburtzapenak

1.6. Munduko aireportuak

AMS Amsterdam Schiphol airepor- MCO Orlando nazioarteko aireportua tua ATL Hartsfield - Jackson Atlanta MIA Miami nazioarteko aireportua nazioarteko aireportua MRS Marseillako aireportua BCN Bartzelonako aireportua MSP Minneapolis - Saint Paul BIO Bilboko aireportua nazioarteko aireportua BIQ Miarritzeko nazioarteko NRT Tokyo Narita nazioarteko aireportua aireportua BKK Don Muang nazioarteko ORD Chicago O’Hare nazioarteko aireportua aireportua BOD Bordeleko aireportua ORY Paris Orly aireportua CDG Paris Charles de Gaulle PEK Beijing Capital nazioarteko nazioarteko aireportua aireportua DEN Denver nazioarteko aireportua PHX Phoenix Sky Harbor nazioarte- DFW Dallas - Fort Worth nazioarteko aireportua ko aireportua PMI Palma de Mallorca - Son Sant DTW Detroit Metropolitan Wayne Joan aireportua County aireportua PNA Iruñeko aireportua EAS Donostiako aireportua RNS Renneseko aireportua EWR Newark Liberty nazioarteko SEA Seattle-Tacoma nazioarteko aireportua aireportua FRA Frankfurt nazioarteko SFO San Francisco nazioarteko aireportua aireportua HKG Hong Kong nazioarteko SIN Changi nazioarteko aireportua aireportua STL Saint Louis Lambert nazioarte- HND Tokyo Haneda nazioarteko ko aireportua aireportua SVQ Sevillako aireportua IAH George Bush kontinente arteko SXB Estrasburgoko aireportua aireportua VIT Gasteizko aireportua JFK John F. Kennedy nazioarteko VLC Valentziako aireportua aireportua YYZ Toronto Pearson nazioarteko LAS Las Vegas McCarran nazioarte- aireportua ko aireportua LAX Los Angeles nazioarteko aireportua LGW London Gatwick aireportua LHR London Heathrow aireportua LPA Las Palmaseko aireportua LYS Lyongo aireportua MAD Madrid - Barajas nazioarteko aireportua

18 Laburtzapenak

1.7. Dibisak

ADP pezeta CUP peso kubatar AED dirham emirrerribatuar CVE eskudo caboverdetar AFA afgani CYP libera zipretar ALL lek CZK koroa txekiar AMD dram DEM marko aleman ANG florin antillatar DJF franko djibutiar AON kwanza berri DKK koroa danimarkar ARA austral DOP peso dominikar ARP peso DZD dinar aljeriar ARS peso argentinar berri ECS sukre ATS txelin austriar EEK koroa AUD dolar australiar EGP libera egiptoar AWG florin arubar ERN nafka AZM manat ESA pezeta BAD dinar bosniar ETB birr BBD dolar barbadostar EUR euro BDT taka FIM marko finlandiar BEF franko belgikar FJD dolar fijiar BFF CFA franko FKP libera falklandar BGL lev FRF libera BHD dinar bahraindar GBP libera esterlina BIF franko burundiar GEL lari BMD dolar bermudatar GHC cedi BND dolar bruneiar GIP libera gibraltardar BOB boliviano GMD dalasi BOP peso boliviar GNS franko ginear BRC kruzeiro GQE ekwele BRL real GRD drakma greziar BRR kruzeiro real GTQ ketzal BSD dolar bahamar GWP peso gineabissautar BTN ngultrum GYD dolar guyanar BWP pula HKD dolar hongkongdar BYR errublo bielorrusiar HNL lempira BZD dolar belizetar HRK kuna CAD dolar kanadar HTG gourde CDZ zaire berria HUF forint CHF franko suitzar IDR errupia indonesiar CLP peso txiletar IEP libera irlandar CNY yuan ILS shekel COP peso kolonbiar INR errupia indiar CRC kolon costarrikar IQD dinar irakiar

19 Laburtzapenak

IRR rial irandar NOK koroa norvegiar ISK koroa islandiar NPR errupia nepaldar ITL lira italiar NZD dolar zeelandaberritar JMD dolar jamaikar OMR rial omandar JOD dinar jordaniar PAB balboa JPY yen PEI inti KES txelin kenyar PEN sol berria KGS som PGK kina KHR riel PHP peso filipinar KMF franko komoretar PKR errupia pakistandar KPW won PLN zloty KRW won PTE eskudo portuges KWD dinar kuwaitar PYG guarani KYD dolar kaimandar QAR riyal qatartar KZT tenge ROL leu LAK kip RUR errublo LBP libera libanoar RWF franko ruandar LKR errupia srilankar SAR riyal saudiarabiar LRD dolar liberiar SBD dolar salomondar LSL loti SCR errupia seychelletar LSM maloti SDD dinar sudandar LTL litas SDP libera sudandar LUF franko luxenburgotar SEK koroa suediar LVL lat SGD dolar singapurtar LYD dinar libiar SHP libera santahelenar MAD dirham marokoar SIT tolar MDL leu moldaviar SKK koroa eslovakiar MGF franko madagaskartar SLL leone MKD dinar mazedoniar SOS txelin somaliar MLF CFA franko SRG florin surinamdar MMK kyat STD dobra MNT tugrik SVC colon salvadortar MOP pataka SYP libera siriar MRO ouguiya SZL lilangeni MTL lira maltar THB bath MUR errupia mauriziar TJR errublo tajikistandar MVR rufiyaa TMM manat turkmenistandar MWK kwacha TND dinar tunisiar MXN peso berri TOP pa’anga MYR ringgit TPE eskudo timortar MZM metical TRL lira turkiar NAD dolar namibiar TTD dolar trinitatear NGN naira TWD dolar taiwandar NIC cordoba TZS txelin tanzaniar NLG florin nederlandar UAK karbonavets

20 Laburtzapenak

UGS txelin ugandar USD dolar estatubatuar UYU peso uruguaitar UZS sum VEB bolibar VND dong VUV vatu WST tala XAF CFA franko XCD dolar ekikaribear XEU ECU XPF CFP franko YDD dinar yemendar YER riyal yemendar YUD dinar berria ZAL rand ZAR rand ZMK kwacha ZWD dolar zimbabwetar

21 Laburtzapenak

1.8. Hizkuntzak

af afrikaans hr kroaziera am amharera ht kreolera ar arabiera hu hungariera; magyarrera as assamera hy armeniera ay aimara id indonesiera az azerbaijanera ig igboera; jorubera be bielorrusiera is islandiera bg bulgariera it italiera bi bislama ja japoniera bn bengalera ka georgiera; kartveliera bo tibetera kk kazakhera br bretoiera kl groenlandiera bs bosniera km khmerera ca katalan kn kannada cpf; cpe kreolera ko koreera cs txekiera ks kaxmirera cy gales ku kurduera da daniera ky kirgizera de aleman la latin dv maldivera lb luxenburgera el greko; greziera ln lingala en ingeles lo laosera eo esperanto lt lituaniera es gaztelania; espainiera lv letoniera et estoniera mg malgaxe eu euskara mh marshallera fa persiera mi maoriera ff fula mk mazedoniera fi finlandiera; suomiera mn mongoliera fo faroera mo moldaviera fr frantses mr marathera ga gaelera; gaeliko ms malaysiera gd gaelera; gaeliko mt maltera gl galego; galiziera my birmaniera gn guaraniera na nauruera grc greko zahar ne nepalera gu gujaratera nl nederlandera ha hausa no norvegiera he hebreera nr ndebelera hi hindi ny chewera ho motu or oriya

22 Laburtzapenak pa punjabera pau palauera pl poloniera ps paxtuera pt portuges; portugalera qu kitxua rm erretorromaniera rn kirundi ro errumaniera ru errusiera rw kinyaruanda sa sanskrito sd sindhi sg sango si sinhala sk eslovakiera sl esloveniera sm samoera so somaliera sq albaniera sr serbiera ss swaziera st sothoera sv suediera sw swahili ta tamilera te telugu tg tajikera th thailandiera tk turkmenera tl tagalo tn tswanera to tongera tpi tok pisin tr turkiera ts tsongera uk ukrainera ur urdu uz uzbekera ve vendera vi vietnamera wo wolofera xh xhosera zh txinera zu zuluera

23 Laburtzapenak

1.9. Herri-izenak

AD Andorra CO Kolonbia AE Arabiar Emirerri Batuak CR Costa Rica AF Afganistan CU Kuba AG Antigua eta Barbuda CV Cabo Verde AL Albania CY Zipre AM Armenia CZ Txekia AN Antillak DE Alemania AO Angola DJ Djibuti AQ Antartika DK Danimarka AR Argentina DM Dominika AT Austria DO Dominikar Errepublika AU Australia DZ Aljeria AZ Azerbaijan EC Ekuador BA Bosnia-Herzegovina EE Estonia BB Barbados EG Egipto BD Bangladesh EH Mendebaldeko Sahara BE Belgika ER Eritrea BF Burkina Faso ES Espainia BG Bulgaria ET Etiopia BH Bahrain FI Finlandia BI Burundi FJ Fiji BJ Benin FK Falkland Uharteak; Malvinak BM Bermuda FM Mikronesia BN Brunei FO Faroe Uharteak BO Bolivia FR Frantzia BR Brasil GA Gabon BS Bahamak GB Erresuma Batua BT Bhutan GD Grenada BW Botswana GE Georgia BY Bielorrusia GF Guyana Frantsesa BZ Belize GH Ghana CA Kanada GI Gibraltar CD Kongoko Errepublika GL Groenlandia Demokratikoa GM Gambia CF Afrika Erdiko Errepublika GN Ginea CG Kongoko Errepublika GP Guadalupe CH Suitza GQ Ekuatore Ginea CI Boli Kosta GR Grezia CL Txile GS Hegoaldeko Georgiak CM Kamerun GT Guatemala CN Txina GU Guam

24 Laburtzapenak

GW Ginea Bissau MK Mazedonia GY Guyana ML Mali HK Hong Kong MM Birmania; Myanmar HN Honduras MN Mongolia HR Kroazia MO Macau HT Haiti MP Mariana Uharteak HU Hungaria MQ Martinika ID Indonesia MR Mauritania IE Irlanda; Eire MT Malta IL Israel MU Maurizio IN India MV Maldivak IQ Irak MW Malawi IR Iran MX Mexiko IS Islandia MY Malaysia IT Italia MZ Mozambike JM Jamaika NA Namibia JO Jordania NC Kaledonia Berria JP Japonia NE Niger KE Kenya NG Nigeria KG Kirgizistan NI Nikaragua KH Kanbodia NL Herbehereak KI Kiribati NO Norvegia KM Komoreak NP Nepal KN Saint Kitts eta Nevis NR Nauru KP Koreako Herri Errepublika NZ Zeelanda Berria Demokratikoa OM Oman KR Koreako Errepublika PA Panama KW Kuwait PE Peru KZ Kazakhstan PG Papua Ginea Berria LA Laos PH Filipinak LB Libano PK Pakistan LC Santa Luzia PL Polonia LI Liechtenstein PM Saint-Pierre eta Mikelune LK Sri Lanka PR Puerto Rico LR Liberia PT Portugal LS Lesotho PW Palau LT Lituania PY Paraguai LU Luxenburgo QA Qatar LV Letonia RE Reunion LY Libia RO Errumania MA Maroko RU Errusia MC Monako RW Ruanda MD Moldavia SA Saudi Arabia MG Madagaskar SB Salomon Uharteak MH Marshall Uharteak SC Seychelleak

25 Laburtzapenak

SD Sudan ZA Hegoafrika SE Suedia ZM Zambia SG Singapur ZW Zimbabwe SH Santa Helena SI Eslovenia SJ Svalbard eta Jan Mayen Uharteak SK Eslovakia SL Sierra Leona SM San Marino SN Senegal SO Somalia SR Surinam ST Sao Tome eta Principe SV El Salvador SY Siria SZ Swazilandia TD Txad TG Togo TH Thailandia TJ Tajikistan TM Turkmenistan TN Tunisia TO Tonga TP Ekialdeko Timor TR Turkia TT Trinidad eta Tobago TV Tuvalu TW Taiwan TZ Tanzania UA Ukraina UG Uganda US Ameriketako Estatu Batuak UY Uruguai UZ Uzbekistan VA Vatikanoa VC Saint Vincent eta Grenadinak VE Venezuela VG Birjina Uharteak VI Birjina Uharteak VN Vietnam VU Vanuatu WS Samoa YE Yemen YU Jugoslavia

26 Laburtzapenak

1.10. Kimika

Ac aktinio I iodo Ag zilar In indio Al aluminio Ir iridio Am amerizio K potasio Ar argon Kr kripton As artseniko La lantano At astato Li litio Au urre Lr lawrentzio B boro Lu lutezio Ba bario Md mendelebio Be berilio Mg magnesio Bi bismuto Mn manganeso Bk berkelio Mo molibdeno Br bromo N nitrogeno C karbono Na sodio Ca kaltzio Nb niobio Cd kadmio Nd neodimio Ce zerio Ne neon Cf kalifornio Ni nikel Cl kloro No nobelio Cm kurio Np neptunio Co kobalto O oxigeno Cr kromo Os osmio Cs zesio P fosforo Cu kobre Pa protaktinio Dy disprosio Pb berun Er erbio Pd paladio Es einstenio Pm prometio Eu europio Po polonio F fluor Pr praseodimio Fe burdina Pt platino Fm fermio Pu plutonio Fr frantzio Ra radio Ga galio Rb rubidio Gd gadolinio Re renio Ge germanio Rh rodio H hidrogeno Rn radon He helio Ru rutenio Hf hafnio S sufre Hg merkurio Sb antimonio Ho holmio Sc eskandio

27 Laburtzapenak

Se selenio Si silizio Sm samario Sn eztainu Sr estrontzio Ta tantalo Tb terbio Tc teknezio Te telurio Th torio Ti titanio Tl talio Tm tulio U uranio V banadio W wolfram; tungsteno Xe xenon Y itrio Yb iterbio Zn zink Zr zirkonio

28 Laburtzapenak

1.11. Matematika

antilog antilogaritmo arc cos arku kosinu arc cosh arku kosinu hiperboliko arc cot arku kotangente arc coth arku kotangente hiperboliko arc sin arku sinu arc tan arku tangente arc tanh arku tangente hiperboliko colog kologaritmo cos kosinu cosec kosekante cosech kosekante hiperboliko cosh kosinu hiperboliko cot kotangente coth kotangente hiperboliko exp esponentzial ln logaritmo nepertar log logaritmo m.k.t. multiplo komunetako txikien sec sekante sin sinu sinh sinu hiperboliko tan tangente tanh tangente hiperboliko z.k.h. zatitzaile komunetako handien

29 Laburtzapenak

1.12. Puntu kardinalak

E ekialde ENE; EIE ekialde ipar-ekialde ESE; EH ekialde hego-ekialde N; I iparralde NE; IE ipar-ekialde NNE; IIE iparralde ipar-ekialde NNW; IIM iparralde ipar-mendebalde NW; IM ipar-mendebalde S; H hegoalde SE; HE hego-ekialde SSE; HHE hegoalde hego-ekialde SSW; HHM hegoalde hego-mendebalde SW; HM hego-mendebalde W; M mendebalde WNW; MIM mendebalde ipar-mendebalde WSW; MHM mendebalde hego- mendebalde

30 Laburtzapenak

1.13. Zientzia-unitateak

°C Celsius gradu; gradu dyn dina zentigradu E exa- °F Fahrenheit gradu eV elektronvolt °R Reaumur gradu F farad µ mikro- f femto- µA mikroanpere fps markoak segundoko µF mikrofarad G gauss µg mikrogramo G giga- µm; µ mikrometro; mikra; mikroi g gramo µs mikrosegundo GB gigabyte A bira; Ab ampere-bira Gb gilbert A ampere GeV gigaelektronvolt Å angstrom Gy gray a area h hekto- a atto- H henry Ah ampere-ordu h ordu atm atmosfera ha hektarea b barn hg hektogramo B bel hL; hl hektolitro Bq becquerel hm hektometro Btu unitate termiko britainiar HP; ZP zaldi-potentzia C coulomb Hz hertz c zenti- in hazbete ca zentiarea J joule cal kaloria K kelvin cd kandela k kilo- cg zentigramo kA kiloampere Ci curie kb kilobit cL; cl zentilitro kB kilobyte cm zentimetro kbps kilobitak segundoko d dezi- kcal kilokaloria da deka- keV kiloelektronvolt dag dekagramo kG kilogauss daL; dal dekalitro kg kilogramo dam dekametro kgm kilogrametro daN dekanewton kHz kilohertz dB dezibel kJ kilojoule dg dezigramo kL; kl kilolitro dL; dl dezilitro km kilometro dm dezimetro kmol kilomol dpi puntuak hazbeteko kN kilonewton

31 Laburtzapenak kp kilopond; kilogramo-indar pH hidrogeno-potentzial kV kilovolt R röntgen kVA kilovoltampere rad radian kΩ kiloohm s segundo kW kilowatt S siemens L; l litro sr estereorradian lb libra St stokes lm lumen t denbora lx lux T tera- M mega- T tesla m metro t tona m mili- TB terabyte Ma Mach-en zenbaki th termia mA miliampere V volt MB megabyte VA voltanpere mb milibar VAr voltampere erreaktibo mCi milicurie Ω ohm MeV megaelektronvolt W watt mF milifarad Wb weber mg miligramo y yokto- mH milihenry Y yotta- MHz megahertz yd yarda min minutu z zepto- mL; ml mililitro Z zetta- mm milimetro ms milisegundo MV megavolt mV milivolt MΩ megaohm MW megawatt mW miliwatt Mx maxwell n nano- N newton nF nanofarad nm; mµ nanometro; milimikra; milimikroi Np neper P peta- p piko- P poise Pa pascal PB pentabyte pF pikofarad ph fot

32 La burdur a k Laburtzapenak

2. LABURDURAK

Laburdura

Hitzaren edo sintagmaren idatzizko laburtzapena, hura osatzen duten letrak mu- rriztuz eratzen dena.

SAILKAPENA

2.1. Arruntak 2.2. Bibliako liburuak 2.3. Erlijio-arlokoak 2.4. Hilak eta egunak 2.5. Geografia, toponimia 2.6. Hizkuntzalaritza 2.7. Euskalkiak 2.8. Jakitateak 2.9. Kontinenteak eta herrialdeak 2.10. Katalogazioa 2.11. Musika 2.12. Merkataritza 2.13. Taxonomia 2.14. Tratamenduzko hitzak eta kargu-izenak

34 Laburtzapenak

2.1. Arruntak

%/guzt. ehuneko zati guztizko bak. g. bakoitirik gabe a. ale balist. balistika a.-k. adimen-koefiziente bat. batailoi a.m. ante meridiem batx. batxilergo a.o. ahalordez batz. batzorde AA adimen artifizial bazk. bazkide abstr. abstraktu bid. bidaltzaile adib. adibide bik. g. bikoitirik gabe admtz. administratzaile bizt. biztanle AE aurrerapen egokia bol. bolumen AG auzitegi goren brig. brigada ag. agindu btz. arr. batzar arrunt ahta. ahaldunduta btz. orok. batzar orokor aip. aipamen btz. batzar ald. alderdi btzkde. batzarkide aldib. aldi baterako bul. bulego aldz. of. aldizkari ofizial ca. circa alf. alferez cfr.; cf. confer alt. altuera d. data AN auzitegi nagusi d.g. datarik gabe anal. analogia DB datu-base anim. animalia destak. destakamentu antz. antzina diam. diametro aptu. apartamentu dinam. dinamika argk. argazki dip. diputazio arr. arrunt dptu. departamentu at. atari e. egun au. at. aurretik atzerako e.a.; etab. eta abar auton. autonomia e.b. esate baterako auton.-erk. autonomia-erkidego E.B. eskuordetzaren bidez AX azken xedapen e.d. ez dagoelako azal. azalera e.g. egunik gabe azk. azken e.l. etxeko lan b. ag. bere aginduz e.z. egoera zibil b.b. beste bide ea. erdialde b.i.s.g. beste inon sailkatu gabe eb.-er. ebaketa-erreminta b.o. babes ofizial ebol. eboluzio b.o.b. bukaera onari baldintza- ED Errege Dekretu tuta egiazt. egiaztagiri b.s.b. baldin eta soilik baldin elektromag. elektromagnetismo b/min bira minutuko elk. elkarte

35 Laburtzapenak emak. emakumezko hert. herritar ent. entitate HH helduen hezkuntza erak. erakunde hi-fi goi-fidelitate erd. erdi; erdiko hiruk. hirukoiztu erk. erkidego hizk. hizkuntza erm. ermitau HM hipoteka-mailegu erref. erreferentzia HO herri-ogasun errep. errepublika hr. hr. hurrenez hurren errest. errestaurazio hur. hurrengo; hurrengoak ertz. ertzain HZ herri-zerbitzu ertzz. ertzaintza IB ibilgailu berezi esk. eskuin; eskuinalde ibid. ibidem esp. espediente id. idem etc. etcetera IG ikasgaitasunen garapen eusk. euskaldun ik. g. ikus gainera exist. existentzialismo ikxe. ikastetxe ezk. ezker; ezkerralde ilustr. ilustrazio F. Ag. foru-agindu ind. industria F. Ar. foru-arau inpr. inprimaki F. D. foru-dekretu irakask. irakaskuntza fol. folio ird. irudi folk. folklore irdz. irudizko g.e. gaur egun IT igorpen telegrafiko g.g.b. gutxi gorabehera itz. itzulpen g.-hezk. gorputz-hezkuntza itzle. oh. itzultzailearen ohar gar. garaiera itzle. itzultzaile garr. garraio iz. of. izen ofizial gerr. gerrillari izg. izengoiti giz. gizonezko izpta. izenpetua gn. garren izptz. izenpetzaile gob. gobernu j. di. jatorrizko deitura grab. grabatzaile j. jaio graf. grafiko j.b.i. jatorrizko benetako izen gzk. gizaki j.-d. jaiotza-data h.d. hau da j.e. jaiotegun h.e.d.g. herririk eta datarik gabe j.i. jatorrizko izen h.e.e.g. herririk eta egunik gabe j.-prob. jaiotza-probintzia h.e.u.g. herririk eta urterik gabe jr. junior h.g. herririk gabe jur. juridiko h.h. hitzez hitz K.a. Kristo aurreko; Kristo hal. halaber aurretik HB hobetu beharra k.i. kristau-izen hd. handi K.o. Kristo ondoko; Kristo hed. hedaduraz ondoren herk. herrikoi KA konstituzio-auzitegi

36 Laburtzapenak kal. kalonje OA ordainketa-agindu kalig. kaligrafia OG ohea eta gosaria kan. kanon oh. ohar kant. kantitate ohi. ohiko kd. kode OJ oinarri juridiko kgu. kargu or. orrialde klas. klasiko orok. orokor kol. kolegio os.-eg. osasun-egoitza konkr. konkretu P. Ku. posta-kutxa konst. konstituzio p. posta konts. kontseilu P.D. posdata; Post Data kop. kopuru p.m. post meridiem kronol. kronologia p.m.; p/m parteak milioika KS komanditazko sozietate P.S. Post Scriptum KZ; Kd. Zib. Kode Zibil part. partikular l.g. lekurik gabe PB posta-barruti lab. laburdura PK posta-kode lanb. lanbide prob. probintzia land. landare prok. prokuradore lank. lankide publ. publizitate LD lege-dekretu SA sozietate anonimo leg. legelari sarj. sarjentu leg.; L. lege sint. sintetiko ler. lerrokada sist. sistema lib. liburu SK sozietate kolektibo libk. liburuki sl. sail LO lege organiko sle. sinatzaile LT laguntza teknikoak SM sozietate mugatu luz. luzera stua. sinatua luzp. luzapen t. hur. eta hurrengoak m. mende tel. telefono magnet. magnetismo teleg. telegrama mar. marrazki tex. telex max. maximo tld. talde mbru. mahaiburu trenb. trenbide min. minimo u. urte min. ministerio u.g. urterik gabe mon. moneta udtx. udaletxe n faktore zenbakizko faktore UM udalerri-muga N.B. nota bene unib. unibertsitate nag. nagusi unit. unitate nal. nazional v. gr. verbi gratia o. orri vel sim. vel simile O. E. ontzat emana vid.; v. vide o. edo h. e. oker edo hutsik ezean vs versus

37 Laburtzapenak

XG xedapen gehigarri XI xedapen iragankor XIg xedapen indargabetzaile xp. xedapen z. zena z.g. zenbakirik gabe z.p. zerbitzu publiko zab. zabalera zbko. zenbateko zhb. zeharbide ziurtg. ziurtagiri zk.; zenb. zenbaki ZK; Zig. Kd. Zigor Kode zm. zentimo ZO zerga-oinarri ZP; HZ herri-zor; zor publiko ztua. ziurtatua

38 Laburtzapenak

2.2. Bibliako liburuak

1 Erg Erregeak lehen Liburua Hab Habakuk 1 Jn Joanen lehen Gutuna Has Hasiera 1 Ko Korintoarrei lehen Gutuna Heb Hebertarrei Gutuna 1 Kro Kronikak lehen Liburua Ir Irteera 1 M Makabearrak lehen Liburua Is Isaias 1 P Pedroren lehen Gutuna Jak Jakueren gutuna 1 Sm Samuelen lehen Liburua Jb Job 1 Tm Timoteori lehen Gutuna Jdt Judit 1 Ts Tesalonikarrei lehen Gutuna Jkd Jakinduria 2 Erg Erregeak bigarren Liburua Jl Joel 2 Jn Joanen bigarren Gutuna Jn Joanen Ebanjelioa 2 Ko Korintoarrei bigarren Gutuna Jon Jonas 2 Kro Kronikak bigarren Liburua Jos Josue 2 M Makabearrak bigarren Liburua Jr gt Jeremiasen Gutuna 2 P Pedroren bigarren Gutuna Jr Jeremias 2 Sm Samuelen bigarren Liburua Ju Judasen Gutuna 2 Tm Timoteori bigarren Gutuna Koh Kohelet 2 Ts Tesalonikarrei bigarren Gutuna Kol Kolosarrei gutuna 3 Jn Joanen hirugarren Gutuna Kt Kantarik Ederrena Ab Abdias Lb Lebitarrena Ag Ageo Lk Lukasen Ebanjelioa Am Amos Mi Mikeas Ap Apokalipsia Mk Markosen Ebanjelioa Ba Baruk Ml Malakias Dn gr Daniel Grekoa Mt Mateoren Ebanjelioa Dn Daniel Na Nahum Dt Deuteronomioa Ne Nehemias Ef Efesoarrei Gutuna Nk Negar Kantak Eg Apostoluen Eginak Os Oseas Ep Epaileak Rt Rut Erm Erromatarrei Gutuna Sal Salmoak Es Esaera Zaharrak Si Siraken Jakinduria Esd Esdras So Sofonias Est gr Ester Grekoa St Santiagoren Gutuna Est Ester Tb Tobit Ex Exodoa Tt Titori Gutuna Ez Ezekiel Za Zakarias Flm Filemoni Gutuna Zen Zenbakiak Flp Filipotarrei Gutuna Ga Galaziarrei Gutuna Gn Genesia

39 Laburtzapenak

2.3. Erlijio-arlokoak

A.B. Ama Birjina patrist. patristika A.M. Andre Maria protest. protestantismo angl. anglikanismo T.B. Testamentu Berri apost. apostolu T.Z. Testamentu Zahar asz. aszetika tao. taoismo Bibl. Biblia xint. xintoismo bud. budismo zoroastr. zoroastrismo dioz. diozesi E.S. Egoitza Santu ebanj. ebanjelari ekl. eklesiologia el. eliza elizb. elizbarruti entz. entziklika Esk. S. Eskritura Santu eskat. eskatologia esp. espiritu espirit. espiritismo euk. eukaristia exg. exegesi g.b. goian bego; goian beude hagiog. hagiografia hind. hinduismo I.B. Itun Berri I.Z. Itun Zahar isl. islamismo J.K. Jesukristo jain. jainismo jud. judaismo K.; Xto. Kristo kat. katolizismo konfuz. konfuzianismo kontz. kontzilio krist. kristautasun kristol. kristologia lib.s. liburu santu litg. liturgia mart. martiri mist. mistika monot. monoteismo okult. okultismo

40 Laburtzapenak

2.4. Hilak eta egunak

abe. abendu abu. abuztu al. astelehen api. apiril as. astearte az. asteazken aza. azaro eka. ekain ig. igande ira. irail lr. larunbat mai. maiatz mar. martxo og. ostegun or. ostiral ots. otsail urr. urri urt. urtarril uzt. uztail

41 Laburtzapenak

2.5. Geografia, toponimia

a. aska etorb. etorbide A. autobide etxag. etxaguntza abelb. abelbide etxde. etxalde aintz. aintzira etxeb. etxebizitza ald. aldapa etxte. etxarte aldr. aldiri f. finka ar. arro fk. fabrika at. ataka gal. galeria auz. auzune galtz. galtzada auz.; a. auzo gelt. geltoki auzob. auzoberri geral. geraleku b. zah. bide zahar got. gotorleku b. bide harr. kanp. harresiz kanpoko bar. barruti hbru. hiriburu bas. baserri her. herri basel. baseliza herb. herribide behat. behatoki herx. herrixka bideg. bidegurutze hirib. hiribide bidez. bidezidor hond. hondartza bil. biltegi i. irla bir. biribilgune ib. ibai bizig. bizigune ibde. ibilbide bizil. bizileku ibki. ibiltoki bl. bloke igarob. igarobide bta. benta igob. igobide e. etxe indal. industrialde e.-m. etxe-multzo ingal. ingurualde eg. egoitza ingb. ingurabide enp. enparantza iragb. iraganbide eraik. eraikin it. iturri erm. ermita itb. iturburu erp. nag. errepide nagusi iz. izaro erp. zah. errepide zahar izk. izkina erp. errepide jaits. jaitsiera err. erreka k. nag. kale nagusi erreb. errebal k. kale; karrika errib. erribera kant. kantoi errto. errekasto kol. kolonia eskde. erp. eskualdeko errepide korr. korridore eskde. eskualde ktdu. kantonamendu eskra. eskailera kx. kalexka

42 Laburtzapenak l. laku zh. zeharkako lastb. lasterbide zhk. zeharkale lorat. lorategi zid. zidor lurm. lurmutur zub. zubibide lurs. lursail zum. zumardi luzab. luzabide m. mendi m.-ad. mendi-adar mail. mailadi mgn. mendigune mkat. mendikate mler. mendilerro moi. moila mt. mutur mte. mendate mug. mugarte oinrt. oinarte p. putzu pab. pabiloi par. nal. paradore nazional park. nal. parke nazional park. parke pas. paseabide; pasealeku pasab. pasabide pl. plaza pol. poligono prje. paraje ptu. portu saihb. saihesbide sak. sakan sakab. sakabanatu sant. santutegi sol. solairu solarte. solairuarteko t. tontor tr. troka txab. txabola ub. ubide udal. udalerri ur-l. ur-laster urt. urtegi z. zubi zab. zabalgune zald. zaldibide zel. zelai

43 Laburtzapenak

2.6. Hizkuntzalaritza

a.b. adiera berri gaitz. gaitzesgarri a.h. adiera hertsi gald. galdetzaile a.z. adiera zabal gen. genitibo abl. ablatibo ger. gerundio abs. absolutibo; absolutu goi. goi-mailako ad. aditz h. hobe ad.-konpl. aditz-konplementu h.-adl. hurbiltze-adlatibo adb. adberbio h.b. hitz berri adj. adjektibo h.e. hitz elkartu adkor. adierazkor haur. haur-hizkera adl. adlatibo herr. herri-mailako adlag. adizlagun hizt. hiztegi akt. aktibo igaitz. iragangaitz akus. akusatibo ik. ikus anton. antonimo ikor. iragankor arg. argot inf. infinitibo ark. arkaiko ins. inesibo arrunk. arrunkeria instr. instrumental art. artikulu interj. interjekzio arzki. aurrizki irag. iragan banatz. banatzaile iz. arr. izen arrunt beh. behe-mailako iz. pr. izen propio bz. baiezko iz. izen dat. datibo iz.-konpl. izen-konplementu dekl. deklinabide izlag. izenlagun dest. destinatibo izond. izenondo det. determinatzaile izord. izenordain dial. dialekto jas. jasoa e. erabil junt. juntagailu ek. ekintza l.-gen. leku-genitibo erak. erakusle lag. lagun erat. eratorri lagtz. laguntzaile erg. ergatibo lgart. lagunarteko eskl. esklamazio lok. lokailu esr. zah. esaera zahar m.-adl. muga-adlatibo eusk. euskalki maiusk. maiuskula ez. ezezko; ezeztaile mask. maskulino fam. familia; familiarki mend. menderagailu fem. femenino minusk. minuskula g.er. gutxi erabilia mot. motibatibo g.g.er. gaur gutxi erabilia mug. pl. mugatu plural

44 Laburtzapenak mug. sg. mugatu singular mug. mugatu mugg. mugagabe mugtz. mugatzaile multz. multzokari nart. nazioarteko neol. neologismo nom. nominatibo obj. objektu onomat. onomatopeia ord. ordinal part. partitibo partik. partikula partiz. partizipio pas. pasibo pei. peioratibo perf. perfektu perp. perpaus perts. pertsona pl. plural postpos. postposizio pred. predikatu sin. sinonimo sing. singular soz. soziatibo subj. subjektu subst. substantibo tekn. hitz tekniko txik. txikigarri z.a. zuzeneko adiera zah. zaharkitu zehazt. zehaztu zehaztgb. zehaztugabe zenbtz. zehazt. zenbatzaile zehaztu zenbtz. zehaztg. zenbatzaile zehaztugabe zenbtz. zenbatzaile

45 Laburtzapenak

2.7. Euskalkiak

Bizk. Bizkaiera BNaf. Behe-nafarrera Erronk. Erronkariera Gip. Gipuzkera Heg. Hegoaldea Ipar. Iparraldea Lap. Lapurtera Naf. Nafarrera; Goi-nafarrera Zar. Zaraitzuera Zub. Zuberera

46 Laburtzapenak

2.8. Jakitateak

Abelazk. Abelazkuntza BM Barne-medikuntza Admin. Zuz. Administrazio Bolb. Boleibol Zuzenbide Bot. Botanika Admin. Administrazio Box. Boxeo Aeron. Aeronautika Dek. Dekorazio Aizk. Aizkolaritza Dem. Demografia Akus. Akustika Dermat. Dermatologia Albait. Albaitaritza Didak. Didaktika Alj. Aljebra Diet. Dietetika Alk. Alkimia Diplom. Diplomatika Alp. Alpinismo Edafol. Edafologia Anat. Anatomia Ehiz. Ehiza Anestesiol. Anestesiologia Ehung. Ehungintza Animis. Animismo Ekol. Ekologia Antr. Antropologia Ekon. Ekonomia Antz. Antzerki Elek. Elektrizitate Arg. Argazkigintza Elektroak. Elektroakustika Argit. Argiteknia Elektrobiol. Elektrobiologia Arit. Aritmetika Elektrol. Elektrologia Ark. Arkeologia Elektrom. Elektrometria Arkit. Arkitektura Elektron. Elektronika Arm. Armagintza Elektrorradiol. Elektrorradiologia Arr. Arrantza Elektrost. Elektrostatika Arraunk. Arraunketa Elektrotek. Elektroteknia Art. Ed. Arte Ederrak Enbriol. Enbriologia Art. Graf. Arte grafikoak Endokr. Endokrinologia Art. Arte Enol. Enologia Astrol. Astrologia Entom. Entomologia Astron. Astronomia Epistem. Epistemologia Astronaut. Astronautika Eraik. Eraikuntza Atl. Atletismo Erl. Erlijioa Autom. Automobilismo Erloj. Erlojugintza Bakter. Bakteriologia Erlzz. Erlezaintza Barzz. Baratzezaintza Erradiol. Erradiologia Basog. Basogintza Erradiot. Erradioterapia Beirag. Beiragintza Erret. Erretorika Ber. Bertsogintza Errg. Errugbi Biof. Biofisika Esgr. Esgrima Biogeog. Biogeografia Esk. Eskultura Biokim. Biokimika Eskol. Eskolastika Biol. Biologia Eskub. Eskubaloi

47 Laburtzapenak

Eskular. Eskularrugintza Glaziol. Glaziologia Est. Estetika Gliziol. Gliziologia Estat. Estatistika Glotod. Glotodidaktika Estil. Estilistika Gozog. Gozogintza Estrat. Estratigrafia Gram. Gramatika Etik. Etika Halt. Halterofilia Etim. Etimologia Har.-jas. Harri-jasotze Etnogr. Etnografia Harg. Hargintza Etnol. Etnologia Hegt. Hazk. Hegazti Hazkuntza Etol. Etologia Hegtzz. Hegaztizaintza Eusk. Zuz. Euskal Zuzenbide Helmint. Helmintologia F. Zuz. Foru Zuzenbide Hematol. Hematologia Farmakol. Farmakologia Her. Kir. Herri Kirol Fenol. Fenologia Herald. Heraldika Fenomenol. Fenomenologia Herm. Hermeneutika Fil. Filosofia Hezk. Hezkuntza Filat. Filatelia Hidraul. Hidraulika Filol. Filologia Hidrodin. Hidrodinamika Fin. Zuz. Finantza Zuzenbide Hidrogr. Hidrografia Finantz. Finantzak Hidrol. Hidrologia Fis. atom. Fisika atomiko Hidrost. Hidrostatika Fis. nukl. Fisika nuklear Hidrot. Hidroterapia Fis. Fisika Hig. Higiene Fisiol. Fisiologia Higrom. Higrometria Fisiopat. Fisiopatologia Hirgz. Hirigintza Fitogeog. Fitogeografia Hist. Historia Fitol. Fitologia Histaur. Historiaurre Fitopatol. Fitopatologia Histol. Histologia Fitosoz. Fitosoziologia Hizkl. Hizkuntzalaritza Fonet. Fonetika Hock. Hockey Fonol. Fonologia Homeop. Homeopatia Fut. Futbol Igelts. Igeltserotza Garag. Garagardogintza Iger. Igeriketa Geneal. Genealogia Ikon. Ikonografia Genet. Genetika Iktiol. Iktiologia Geobot. Geobotanika Ikus. Ikuskizun Geod. Geodesia Inform. Informatika Geofis. Geofisika Ingen. Ingeniaritza Geogn. Geognosia Irr. Irrati Geogr. Geografia Irrtek. Irratiteknia Geol. Geologia Itsas Zi. Itsas zientzia Geom. Geometria Itsas. Itsasgintza Geomorfol. Geomorfologia Jak. Jakintza Gimn. Gimnastika Jantzig. Jantzigintza Ginek. Ginekologia Jd. Judo

48 Laburtzapenak

Jok. Jokoak Mikrob. Mikrobiologia Jost. Jostuntza Mikroek. Mikroekonomia Jurispr. Jurisprudentzia Mikrogr. Mikrografia Kardiol. Kardiologia Mil. Arlo militar Kartogr. Kartografia Miner. Mineralogia Kartzinol. Kartzinologia Mit. Mitologia Kazet. Kazetaritza Mor. Moral Kim. Kimika Morfol. Morfologia Kirg. Kirurgia Mus. Musika Kirol. Kirol Nab. Nabigazio Klimat. Klimatologia Nart. Zuz. Nazioarteko Zuzenbi- Kont. Kontabilitate de Koreogr. Koreografia Naut. Nautika Kosm. Kosmologia Nekaz. Nekazaritza Kosmetol. Kosmetologia Neur. Neurri Kriminol. Kriminologia Neurofis. Neurofisiologia Kriptogr. Kriptografia Neurol. Neurologia Kristalogr. Kristalografia Numism. Numismatika Lan Zuz. Lan Zuzenbide Obst. Obstetrizia Larrug. Larrugintza Odont. Odontologia Ling. Linguistika Oftalmol. Oftalmologia Liter. Literatura Oihanlz. Oihanlantza Litogr. Litografia Oinet. Oinetakogintza Log. Logika Opt. Optika Logist. Logistika ORL Otorrinolaringologia Lorezz. Lorezaintza Ornitol. Ornitologia Mahastzz. Mahastizaintza Ortogr. Ortografia Malakol. Malakologia Otarg. Otargintza Mam. Mamalogia Ozeanogr. Ozeanografia Mar. Marrazketa Paleobot. Paleobotanika Mat. Matematika Paleogr. Paleografia Meatz. Meatzaritza Paleont. Paleontologia Med. Medikuntza Paleoz. Paleozoologia Mek. Mekanika Paperg. Papergintza Merkat. Zuz. Merkataritza Zuzenbi- Parapsikol. Parapsikologia de Patol. Patologia Merkat. Merkataritza Pedag. Pedagogia Metaf. Metafisika Pediatr. Pediatria Metal. Metalurgia Petrogr. Petrografia Metalogr. Metalografia Petrokim. Petrokimika Meteorol. Meteorologia Pil. Pilota Metod. Metodologia Pint. Pintura Metr. Metrika Pirotek. Piroteknia Metrol. Metrologia Pneumol. Pneumologia Mikol. Mikologia Poet. Poetika

49 Laburtzapenak

Pol. Politika Zootek. Zooteknia Pros. Prosodia Zuhaizl. Zuhaizlantza Psikiatr. Psikiatria Zurg. Zurgintza Psikol. Psikologia Zuz. Err. Zuzenbide Erromatar Saskib. Saskibaloi Zuz. Hist. Zuzenbide Historiko; Saskig. Saskigintza Zuzenbidearen Sem. Semantika Historia Semiol. Semiologia Zuz. Kan. Zuzenbide Kanoniko Semiot. Semiotika Zuz. Orok. Zuzenbide Orokor Serol. Serologia Zuz. Pol. Zuzenbide Politiko Sideromet. Siderometalurgia Zuz. Proz. Zuzenbide Prozesal Sint. Sintaxi Zuz. Zib. Zuzenbide Zibil Soziol. Soziologia Zuz. Zuzenbide Sukald. Sukaldaritza Taurom. Tauromakia Tb. Telebista Teknol. Teknologia Telegr. Telegrafia Telekom. Telekomunikazio Teol. Teologia Terap. Terapeutika Teratol. Teratologia Term. Termika Termodin. Termodinamika Termom. Termometria Topog. Topografia Topon. Toponimia Toxik. Toxikologia Trig. Trigonometria Txirrind. Txirrindularitza Urol. Urologia Urreg. Urregintza Zeram. Zeramika Zerga Zuz. Zerga Zuzenbide Zeta-hazk. Zeta-hazkuntza Zez. Zezenketa Ziber. Zibernetika Zientz. Zientzia Zig. Zuz. Zigor Zuzenbide Zin. Zinema Zineg. Zinegetika Zirk. Zirku Zirkl. Zirkulazio Zit. Zitologia Zool. Zoologia

50 Laburtzapenak

2.9. Kontinenteak eta herrialdeak

Af. Afrika Am. Amerika As. Asia EAm. Erdialdeko Amerika Eur. Europa HAm. Hego Amerika IAm. Ipar Amerika Oz. Ozeania

51 Laburtzapenak

2.10. Katalogazioa

a. lib. aipaturiko liburu erred. erredaktore a.a. aipaturiko artikulu erretr. erretratu a.e.g. azal eta guzti esk. eskaini aholk. aholkulari eskbu. eskuizkribu anagr. anagrama et. al. et alii anast. anastatiko faks. faksimile anon. anonimo fasz. faszikulu apok. apokrifo gehig. gehigarri arg. g. argitaletxerik gabe hand. handitu arg. argitaletxe haut. hautaketa argit. argitaraldi hil. argit. hilondoko argitaraldi argitp. argitalpen hil. ed. hilondoko edizio argtz. oh. argitaratzailearen ohar hitz. hitzaurre argtz. argitaratzaile hitzgile. hitzaurregile ataur. atariaurre i.g. inprimategirik gabe aur. aurretiko; aurretikoak ifr. ifrentzu autogr. autografo ik. g. ikus gainera az. azal iniz. inizial aztze. azaleztatze inp. inprimategi barr. barruan inpk. inprimaketa berrinp. berrinprimatze interp. interprete bibliog. bibliografia irdle. irudigile bik. bikoiztu irl. irarlan bild. bilduma irreg. irregular biltz. biltzaile iruzkg. iruzkingile birmold. birmoldatu izenb. izenburu birmoldle. birmoldatzaile jar. jarraipen cop. copyright jat. argit. jatorrizko argitaraldi diagr. diagrama jat. ed. jatorrizko edizio dis. diseinu jat. izenb. jatorrizko izenburu dok. dokumentu jat. jatorri; jatorrizko ed. edizio k.-k. kokapen-kode eg. anon. egile anonimo kap. kapitulu eg. oh. egilearen ohar kart. kartoi eg. egile kat. mon. katalogo monografiko egkide. egilekide kat. sist. katalogo sistematiko egok. egokitu kat. katalogo egokle. egokitzaile koad. koaderno egun. eguneratu kol. kolore ep. epilogo konp. konpositore eransk.; er. eranskin koor. koordinatzaile

52 Laburtzapenak kop. kopia L.G. lege-gordailu lab. laburtu lam. lamina libteg. liburutegi libx. liburuxka map. mapa margri. margolari markri. marrazkilari mekan. mekanografiatu mold. moldatzaile mono. monofoniko multigr. multigrafiatu neg. negatibo op. opus opusk. opuskulu ork. orkestra osagar. osagarri osagb. osagabe part. partitura perg. pergamino plan. plano plg. plegu pos. positibo prib. pribilegio s.a. sine anno s.l. sine loco s.n. sine nomine sep. separata ser. serie sign. signatura t. tomo tipogr. tipografia tipol. tipologia tol. tolestu transle. transkribatzaile x. xafla xil. xilografia zab. zabaldu zabal. zabaletara zenbk. zenbaketa zk.dun. zenbakidun zut. zutabe

53 Laburtzapenak

2.11. Musika

accel. accelerando adgo adagio affettº affettuoso agº; agit. agitato allº allegro alltto allegretto andnº andantino andte andante cresc. crescendo d.c. da capo decresc. decrescendo dim. diminuendo dol. dolce f. forte f.p. forte-piano fff.; ff. fortissimo m.f. mezzo forte m.p. mezzo piano m.v. mezza voce mor. morendo ott. ottava p. piano p.f. piano-forte ppp.; pp. pianissimo rinf. rinforzando ritard. ritardando riten.; rit. ritenuto s.t. senza tempo sf. sforzando smorz. smorzando sos. sostenuto sot. voc. sottovoce stacc. staccato ten. tenuto v.s. volti subito

54 Laburtzapenak

2.12. Merkataritza

A.H. abiadura handia int. % interes-ehuneko A.T. abiadura txikia int. interes a.z. alde zergagabe k/k; ktu. kte. kontu korronte A/V ad valorem kap. kapital ak aurrezki-kutxa kfk kapital finkoaren aktu. aurrekontu kontsumo az. nag. azoka nagusi kia.; ko. konpainia bku. banku kktu. kontrakontu bul. ter. bulego terminal Koop. S. Kooperatiba Sozietate bul.-zk. bulego-zenbaki koop. kooperatiba d/e datatik egunetara kor. korritu dtu. deskontu kra. kontura E erreklamatu kred. kreditu e.g.t. erregistro gordineko kred.-ktu. kreditu-kontu tonak ktu. arr. kontu arrunt E/A eskari agregatu ktu. kte. zk. kontu korrontearen elkg. elkargo zenbaki enpr. enpresa ktu. kontu epem. epemuga ktu.-zk. kontu-zenbaki F.I. Fabrikatik Irteeran KU kontu-unitate fra. faktura l. letra g. aip. gure aipamen l.a. libreta arrunt g. fra. gure faktura m.p. mailegu pertsonal g. on. gure onarpen merkat.-kd. merkataritza-kode g. tx. gure txeke mgun. muga-egun g. gure; geure mk. mozkin g.e. gure eskutitz n. fra. nire faktura g.g. gure gutun n. on. nire onarpen g.i. gure igorpen n. or. nire ordainduko g.k. gure kontu n. nire; neure g.k.k. gure kontu korronte n.i. nire igorpen g.l. gure letra n.k. nire kontu g.o. gure ordainduko n.k.k. nire kontu korronte g.t. gure taloi n.l. nire letra gk. gako n.t. nire taloi gtu. gastu o.z. oinarri zergapegarri guzt. guztira or. ordainduko(a) gz gordailu-ziurtagiri p. gb. pisu garbi H hartzeko p. gd. pisu gordin h.d. hartua dut p. pisu i.e. ikusi eta egunetara sal. salmenta

55 Laburtzapenak t. taloi t.-kop. taloi-kopuru tf. bez. tarifa berezi tf. orok. tarifa orokor tf. tarifa tit. erk. titular erkide tit. titulu transf. transferentzia Z zor z. aip. zure aipamen z. fra. zure faktura z. on. zure onarpen z. or. zure ordainduko z. zure z.g. zure gutun z.i. zure igorpen z.k. zure kontu z.k.k. zure kontu korronte z.l. zure letra z.t. zure taloi zord.-zk. zordun-zenbaki zp zor publiko

56 Laburtzapenak

2.13. Taxonomia

anfib. anfibio arakn. araknido artrop. artrodopo brakiop. brakiopodo briof. briofito brioz. briozoo dib. dibisio ekinod. ekinodermatu fam. familia fanerog. fanerogamo fil. filum; phylum gastrop. gastropodo hausn. hausnarkari hegt. hegazti infrakl. infraklase ints. intsektu kl. klase koadr. koadrupedo krust. krustazeo narr. narrasti ord. ordena ornd. ornodun orng. ornogabe prim. primate sp. espezie spp. espezieak ssp.; subsp. subespezie subdib. subdibisio subfam. subfamilia subfil. subfilum subg. subgenero subkl. subklase subord. subordena superfam. superfamilia superkl. superklase superord. superordena tetrap. tetrapodo var. barietate zefalop. zefalopodo zet. zetazeo

57 Laburtzapenak

2.14. Tratamenduzko hitzak eta kargu-izenak

a. ag. h. aita agurgarri hori errekt. errektore a. ag. aita agurgarri erret. erretore a. h. aita hori estim. estimagarri a. s. t. doh. aita santu txit dohatsu f.-diptu. foru-diputatu a. s. aita santu fr. frai a. aita G.g.z.l. Goikoak gorde zaitzala ab. abat luzaro ad. os. adeitasun osoz gn. goren admri. administrari gotz. gotzain ag. agurgarri gz. ag. guztiz agurgarri ah. ahizpa idazk. idazkari ait. aitorle irak. irakasle alk. alkate J.g.z.l. Jainkoak gorde zaitzala am. ag. h. ama agurgarri hori luzaro am. ag. ama agurgarri jen. jeneral am. h. ama hori jn. erg. h. jaun errege hori am. ama jn. erg. t. g. jaun errege txit garai an. anaia jn. h. jaun hori and. andre jn. lehend. h. jaun lehendakari hori andño. andereño jn. min. h. jaun ministro hori ap. apaiz jn. pres. h. jaun presidente hori app. jn. apezpiku jaun jn. t. a. jaun txit argi app. apezpiku jn. t. ptu. h. jaun txit prestu hori arg. argi; argitsu jn. t. ptu. jaun txit prestu arp. artzapez jn. jaun arpp. artzapezpiku jn./and. jaun/andre asp. aspaldiko kap. kapitain azp. auzapez kard. kardinal b. z. es. beti zure esaneko kontsri. kontseilari b.g. besterik gabe lehend. lehendakari beg. os. begirune osoz liz. lizentziadun bener. beneragarri mil. militar bzg. buruzagi min. jen. ministro jeneral diptu. for. diputatu foral min. ministro diptu. nag. diputatu nagusi mons. monsignore diptu. diputatu o.b.e. oraingoz besterik ez dk. doktore oh. ohoragarri doh. dohatsu parlri. parlamentari enp. enperadore parr. parroko erg. errege patr. patriarka ergi. erregina pres. presidente

58 Laburtzapenak prez. preziatu prob. probintzial ptu. prestu S. San sb. sailburu sbo. sailburuorde sen. senatari ser. serora Sta. M. Santa Maria sta. santa stu. santu t. a. txit argi t. ag. txit agurgarri t. bik. txit bikain t. doh. txit dohatsu t. g. txit garai t. ptu. txit prestu t. s. txit santu t. txit z. es. zure esaneko Z.g.z.l. Zeruak gorde zaitzala luzaro zuz. zuzendari

Si g l a k Laburtzapenak

3. SIGLAK

Sigla

Hitzen hasierako letrekin osatzen den izena, unitate lexikal oso bat osatzen duena.

62 Laburtzapenak

AA (Alkoholiko Anonimoak) en abc weapons (Atomic, Biological es AA (Alcohólicos Anonimos) and Chemical Weapons) fr AA (Alcooliques Anonymes) ABLE (aldi baterako laneko enpresa) en AA (Alcoholics Anonymous) es ETT (empresa de trabajo AA (Asuntzionistak: Jasokundeko temporal) Agustindarrak) fr ETT (entreprise de travail es AA (Religiosos Asuncionistas) temporaire) fr AA (Religieux Augustins de en THC (Temporary Help l’Assomption) Contractor) AAB (Amnistiaren Aldeko Batzordeak) ABO (azterketa-batzorde ofizial) es GGAA (Gestoras Pro-Amnistía) es ABO (comisión oficial de AAG (aukera anitzeko galdera) exámenes) es POM (pregunta de opción ABS (blokeoaren kontrako sistema) múltiple) es ABS (sistema anti bloqueo de fr QCM (question à choix frenos) multiple) fr ABS (système anti-blocage) en MCQ (Multiple Choice en ABS (Anti-Blocking System) Question) ABU (anestesia ondoko bizkorketarako AALA (arte aplikatuak eta lanbide unitate) artistikoak) es URPA (unidad de reanimación es AAOA (artes aplicadas y oficios postanestésica) artísticos) ACB (Saskibaloi Kluben Elkartea) AB (Abertzaleen Batasuna) es ACB (Asociación Clubes de AB (administrazio berezi) Baloncesto) es AE (administración especial) ACTH (hormona adrenokortikotrofi- ABB (Araba Buru Batzarra) ko) ABEE (aldi baterako enpresa-elkarte) es ACTH (hormona adrenocorti- es UTE (unión temporal de cotrófica) empresas) fr ACTH (hormone adrénocortico- ABFT (arrantza bideratzeko finantza- trope) tresna) en ACTH (Adrenocorticotropic es IFOP (instrumento financiero de Hormone) orientación de la pesca) ADECU (Kontsumitzaile eta Erabil- fr IFOP (instrument financier tzaileen Defentsarako Elkartea) d’orientation de la pêche) es ADECU (Asociación de Defensa en FIFG (Financial Instrument for de los Consumidores y Usuarios) Fisheries Guidance) ADG (Ekintza Demokratiko ABK (Autodeterminazioaren Biltza- Guyanarra) rrak) fr ADG (Action Démocratique abk armak (arma atomiko, biologiko Guyanaise) eta kimikoak) en ADG (Guianese Democratic es armas abq (armas atómicas, Action) biológicas y químicas) ADH (hormona antidiuretiko) fr armes abc (armes atomiques, es ADH (hormona antidiurética) biologiques et chimiques) fr ADH (hormone antidiurétique)

63 Laburtzapenak

en ADH (Antidiuretic Hormone) es AEK (Coordinadora de ADP (adenosina difosfato) Alfabetización y Euskalduniza- es ADP (adenosindifosfato) ción) fr ADP (adénosine diphosphate; fr AEK (Coordination d’Alphabéti- diphosphate d’adénosine) sation et d’Apprentissage de la en ADP (Adenosine Diphosphate) Langue Basque) ADSL (abonatu-linea digital asimetri- en AEK (Association for Basque ko) Language Alfabetizing & es ADSL (línea de subscripción Learning) asimétrica digital; línea de abona- AENA (Espainiako Aireportuak eta do digital asimétrica) Aireko Nabigazioa) fr ADSL (ligne d’abonné numéri- es AENA (Aeropuertos Españoles y que à débit asymétrique; ligne Navegación Aérea) numérique à paire asymétrique) AENOR (Espainiako Normalizazio en ADSL (Asymmetrical Digital Erakundea) Subscriber Line) es AENOR (Asociación Española AE (autonomia-estatutu) de Normalización y Certifica- es EA (estatuto de autonomía) ción) AEB (Afrikar Estatuen Batasuna) fr AENOR (Organisation es UEA (Unión de Estados Espagnole de Normalisation) Africanos) en AENOR (Spanish Association of fr UEA (Union des États Africains) Certification and Normalization) en UAS (Union of African States) AES (Abokatu Euskaldunen Sindika- AEB (Ameriketako Estatu Batuak) tua) es EEUU (Estados Unidos de AFB (Frantziako Bankuen Elkartea) América) fr AFB (Association Française des en USA (United States of America) Banques) AEB (Espainiako Bankuen Elkartea) AFBE (aktibo finantzarioen bitarteka- es AEB (Asociación Española de la rien elkarte) Banca) es AIAF (asociación de intermedia- AECE (Espainiako Merkataritza rios de activos financieros) Elektronikoko Elkartea) AFNOR (Frantziako Normalizazio es AECE (Asociación Española de Erakundea) Comercio Electrónico) es AFNOR (Asociación Francesa de AED (Arrasate Euskaldun Dezagun) Normalización) AEE (Amerikako Estatuen fr AFNOR (Association Française Erakundea) de Normalisation) es OEA (Organización de los en AFNOR (French Association of Estados Americanos) Normalization) fr OEA (Organisation des États AGF (Frantziako Aseguru Orokorrak) Américains) fr AGF (Assurances Générales de la en OAS (Organization of American France) States) AHO (irakasle aholkulari) AEK (Alfabetatze Euskalduntze es CON (profesor consultor) Koordinakundea) AHT (abiadura handiko tren)

64 Laburtzapenak

es TAV (tren de alta velocidad) es ALET (capacitación en euskera fr TGV (train à grande vitesse) del personal de la administra- en HST (High-Speed Train) ción) AI (Amnistia Internazionala) ALHAO (Arabako Lurralde Histori- es AI (Amnistía Internacional) koaren Aldizkari Ofiziala) fr AI (Amnesty International) es BOTHA (Boletín Oficial del en AI (Amnesty International) Territorio Histórico de Alava) AIF (Arabako Ikastolen Federakundea) ALO (Aurrekontu Lege Orokor) AIKP (azpisarearekiko independente es LGP (Ley General Presupuesta- den konbergentzia-protokolo) ria) es SNICP (protocolo de convergen- AME (arriskuko material espezifikoak) cia independiente de la subred) es MER (materiales específicos de en SNICP (SubNetwork Indepen- riesgo) dent Convergency Protocol) fr MRS (matériaux à risque AIZ (atzerritarraren identifikazio-zen- spécifiés) baki) en SRM (Specified Risk Materials) es NIE (número de identificación AMIA (ahuleziak, mehatxuak, indarrak de extranjero) eta aukerak) AJA (antolakuntza- eta jarduera-arau- es DAFO (debilidades, amenazas, di) fortalezas y oportunidades) es ROF (reglamento de organiza- fr FFPM (forces, faiblesses, ción y funcionamiento) possibilités, menaces) AK (aurrezki-kutxa) en SWOT (Strengths, Weaknesses, es CA (caja de ahorros) Opportunities, and Threats) AKOB (Afrikako, Karibeko eta AMKP (azpisarearen mendekotasuna Ozeano Bareko Herrialdeak) duen konbergentzia-protokolo) es ACP (Países de África, Caribe y es SNDCP (protocolo de conver- Pacífico) gencia dependiente de la subred) fr ACP (Pays d’Afrique, des en SNDCP (SubNetwork Depen- Caraïbes et du Pacifique) dent Convergence Protocol) en ACP (African, Caribbean and AMMF (Andre Mariaren Misiolari Pacific Countries) Frantziskotarrak) ALABA (Armen Arloko Lankidetzako es FMM (Franciscanas Misioneras Antolakunde Bateratua) de María) es OCCAR (Organización fr FF.MM.M. (Franciscaines Conjunta de Cooperación en Missionnaires de Marie) Materia de Armamento) AMP (adenosina monofosfato) fr OCCAR (Organisation es AMP (adenosina monofosfato) Conjointe de Coopération en fr AMP (adénosine monophospha- Matière d’Armement) te) en OCCAR (Organisation for Joint en AMP (Adenosine Monophospha- Cooperation on Armaments) te) ALET (administrazioko langileen AMSP (azpisarearen mendekotasuna euskarazko trebakuntza) duen sarbide-protokolo)

65 Laburtzapenak

es SNDAP (protocolo de acceso en CFP (Common Policy on dependiente de la subred) Fisheries and the Sea; Common en SNDAP (SubNetwork Depen- Fisheries Policy) dent Access Protocol) APEC (Asia eta Ozeano Bareko AN (Aliantza Nazionala) Elkarlaguntzarako Foroa) es AN (Alianza Nacional) es CEAP (Cooperación Económica ANC (Afrikar Kongresu Nazionala) Asia-Pacífico) es ANC (Congreso Nacional fr CEAP (Coopération Économi- Africano) que de l’Asie-Pacifique) fr ANC (Congrès National en APEC (Asia-Pacific Economic Africain) Cooperation) en ANC (African National APRA (Herri Aliantza Iraultzaile Congress) Amerikarra) ANC (Korsikako Nazio Batasuna) es APRA (Alianza Popular fr ANC (Accolta Naziunale Corsa) Revolucionaria Americana) ANPE (Lanpostuetarako Agentzia fr APRA (Alliance Populaire Nazionala) Révolutionnaire Américaine) es ANPE (Agencia Nacional para el en APRA (American Popular Empleo) Revolutionary Alliance) fr ANPE (Agence Nationale pour ARKO (Arrasateko Komunikabideak) l’Emploi) ARNm (azido erribonukleiko mezulari) en ANPE (National Agency for es ARNm (ácido ribonucleico Employment) mensajero) ANZUS (Australia, Zeelanda Berria eta fr ARN-m (acide ribonucléique Ameriketako Estatu Batuen messager) arteko Segurtasun Akordio Militarra) en mRNA (Messenger RNA) es ANZUS (Organización del ASAL (arnas sindrome akutu larri) Tratado de Australia, Nueva es SARS (síndrome agudo Zelanda y los Estados Unidos) respiratorio severo) fr ANZUS (Traité de Sécurité entre fr SARS (syndrome d’anomalie l’Australie, la Nouvelle-Zélande respiratoire sévère) et les États-Unis) en SARS (Severe Acute Respiratory en ANZUS (Security Treaty Syndrome) between Australia, New Zealand ASCII (informazio-trukerako and the United States of Amerikako kode estandar) America) es ASCII (código estándar Apache (adabakizko zerbitzari) americano para el intercambio de en Apache (A PatCHy sErver) información) APB (arrantza-politika bateratu) fr ASCII (code standard américain es PPC; PCP (política pesquera pour l’échange d’information) común; política común de pesca; en ASCII (American Standard Code política pesquera comunitaria) for Information Interchange) fr PCP (politique commune de la ASEAN (Hego-Ekialdeko Asiako pêche) Tratatuaren Erakundea)

66 Laburtzapenak

es ASEAN (Asociación de las fr ATP (Association du Tennis Naciones del Sureste Asiático) Professionnel) fr ANASE (Association des Nations en ATP (Association of Tennis de l’Asie du Sud-Est) Professionals) en ASEAN (Association of South AuB (Autodeterminaziorako Bilgunea) East Asian Nations) AuEsZ (aurre-eskuineko zeihar) ASK (Abertzale Sozialisten Komiteak) es OAD (oblicua anterior derecha) ASLE (Euskadiko Lan Sozietateen fr OAD (oblique antérieure droite) Taldea) en RAO (Right Anterior Oblique) es ASLE (Agrupación de Sociedades AuEzZ (aurre-ezkerreko zeihar) Laborales de Euskadi) es OAI (oblicua anterior izquierda) en ASLE (Association of Worker fr OAG (oblique antérieure gauche) -Owned Companies of the en LAO (Left Anterior Oblique) Basque Country) AUNLU (azienda-unitateak nekazari- ASPB (atzerriari eta segurtasunari tzako lurrak ureztatzeari begira) buruzko politika bateratu) es UGER (unidades de ganado a es PESC (política exterior y de efectos de riego agrícola) seguridad común) AVI (soinu eta bideo tartekatuak) fr PESC (politique étrangère et de en AVI (Audio Video Interleave) AVT (Terrorismoaren Biktimen sécurité commune) Elkartea) en CFSP (Common Foreign and es AVT (Asociación Víctimas del Security Policy) Terrorismo) ATB (aduana-tarifa bateratu) AZL (administrazio eta zerbitzuetako es AAC (arancel aduanero común) langileak) fr TDC (tarif douanier commun) es PAS (personal de administración en CCT (common customs tariff) y servicios) ATCRB (Ipar Euskal Herriko Garraio AZTI (Arrantzuarekiko Zientzia eta Kolektiboko Elkartea) Teknika Iraskundea) es ATCRB (Asociación de BAE (Bakearen Aldeko Elkartea) Transporte Colectivo de la es APP (Asociación para la Paz) Región Vasca) fr PPP (Partenariat Pour la Paix) fr ATCRB (Association de en PFP; PfP (Partnership for Peace) Transports en Commun de la BAE (bezeroen arretarako eremu) Region Basque) es AAC (Área de Atención al ATM (transmititzeko modu asinkrono) Cliente) en ATM (Asynchronous Transfer BAFE (barneko farmazialari egoiliar) Mode) es FIR (farmacéutico interno ATP (adenosina trifosfato) residente) es ATP (adenosina trifosfato) BAI (biztanleria aktiboaren inkesta) fr ATP (adénosine triphosphate) es EPA (encuesta de la población en ATP (Adenosine Triphosphate) activa) ATP (Tenislari Profesionalen Elkartea) fr EPA (enquête sur la population es ATP (Asociación de Tenistas active) Profesionales) en LFS (Labor Force Survey)

67 Laburtzapenak

BAK (Bakearen Aldeko Koordinakun- fr TVA (taxe à la valeur ajoutée) dea) en VAT (Value Added Tax) BAM; BAB (Baiona-Angelu-Miarritze) BFCE (Atzerri Merkataritzarako es BAB (Bayona-Anglet-Biarritz) Frantziako Bankua) fr BAB (Bayonne-Anglet-Biarritz) fr BFCE (Banque Française du en BAB (Bayonne-Anglet-Biarritz) Commerce Extérieur) BAME (barruko mediku egoiliar) BGAE (borondatezko gizarte-aurrei- es MIR (médico interno residente) kuspeneko erakunde) BAO (Bizkaiko Aldizkari Ofiziala) es EPSV (entidad de previsión es BOB (Boletín Oficial de Bizkaia) social voluntaria) BAZ (bezeroarentzako arreta-zerbitzu) BGEB (Berreraikuntza eta Garapeneko es SAC (servicio de atención al Europako Bankua) cliente) es BERD (Banco Europeo de fr SAC (service attention au client) Reconstrucción y Desarrollo) en CAS (Customer Attention fr BERD (Banque Européenne Service) pour la Reconstruction et le BBB (Bizkai Buru Batzarra) Développement) BBK (Bilbao Bizkaia Kutxa) en EBRD (European Bank for BBON (balio bereko ondorioa duen Reconstruction and Develop- neurri) ment) es MEE (medida de efecto BGM (baimendutako gehieneko masa) equivalente) es MMA (masa máxima autorizada) BBVA (Bilbao Vizcaya Argentaria fr MMA (masse maximale Bankua) autorisée) es BBVA (Banco Bilbao Vizcaya en MAM (Maximum Allowed Argentaria) BC (Banku Zentrala) Mass; Maximum Authorized es BC (Banco Central) Mass) Bcc (ezkutuko kopia) BI (batxilergo-institutu) es Cco (copia oculta) es IB (instituto bachillerato) fr Cci (copie conforme invisible) BIE (Bizkaiko Ikastolen Elkartea) en Bcc (Blind Carbon Copy) es BIE (Federación de Ikastolas de BEAZ (Bizkaiko Enpresa eta Aurrera- Bizkaia) pen Zentroa) BIEZ (bibliografia eguneratzeko BEGb (balio erantsi garbi) zerbitzu) es VAN (valor añadido neto) es SAB (servicio de actualización fr VAN (valeur ajoutée nette) bibliográfica) en NVA (Net Value Added) BIMH (makina-tresnaren biurteko) BEGd (balio erantsi gordin) es BIMH (bienal de máquina es VAB (valor añadido bruto) herramienta) fr VAB (valeur ajoutée brute) BIRD (Berreraikuntza eta Garapeneko en GAV (Gross Added Value) Nazioarteko Bankua) BEZ (balio erantsiaren gaineko zerga) es BIRD (Banco Internacional para es IVA (impuesto sobre el valor la Reconstrucción y el Desarro- añadido) llo)

68 Laburtzapenak

fr BIRD (Banque Internationale en MOR (Meteorological Optical pour la Reconstruction et le Range) Développement) BOS (Bilboko Orkestra Sinfonikoa) en IBRD (International Bank for es BOS (Orquesta Sinfónica de Reconstruction and Develop- Bilbao) ment) BPGb (barne-produktu garbi) BJA (biztanleria jardueraren arabera) es PIN (producto interior neto) es PRA (población en relación con fr PIN (produit intérieur net) la actividad) en NDP (Net Domestic Product) fr PRA (population par rapport à BPGd (barne-produktu gordin) l’activité) es PIB (producto interior bruto) en PRA (Population in Relation to fr PIB (produit intérieur brut) Activity) en GDP (Gross Domestic Product) BMHB (Barne Merkatua Harmoniza- BSCH (Santander Central Hispano tzeko Bulegoa) Bankua) es OAMI (Oficina de Armoniza- es BSCH (Banco Santander Central ción del Mercado Interior) Hispano) fr OHMI (Office de l’Harmonisa- BTJ (behin betiko jabe) tion dans le Marché Intérieur; es PD (Propietario Definitivo) BTP (eraikuntza eta herri-lanak) Office de l’Harmonisation sur le fr BTP (bâtiments et travaux Marché Intérieur) publics) en OHIM (Office for Harmoniza- en BTP (Building and Public tion in the Internal Market) Works) BN (Batzar Nagusiak) BTS (sakelako telefono-deien es JJGG (Juntas Generales) banagune) BNG (Bloke Nazionalista Galiziarra) es BTS (estación base de telefonía es BNG (Bloque Nacionalista móvil; estación transceptora Galego) base) BNJ (behin-behineko jabe) fr BTS (station de base; station de es PP (Propietario Provisional) transmission de base) BOCE (Espainiako Gorteetako en BTS (Base Transceiver Station) Aldizkari Ofiziala) BTT (mendiko bizikleta; lur orotako es BOCE (Boletín Oficial de las bizikleta) Cortes Españolas) es BTT (bicicleta de montaña; BOE (babes ofizialeko etxebizitza) bicicleta todoterreno) es VPO (vivienda de protección fr VTT (vélo tout terrain; vélo de oficial) montagne) BOE (Estatuko Aldizkari Ofiziala) en MTB (Mountain Bike) es BOE (Boletín Oficial del Estado) BZ (babes zibil) BOM (bitarte optiko meteorologiko) es PC (protección civil) es AOM (alcance óptico meteoroló- fr PC (protection civile) gico) en CP (Civil Protection) fr POM (portée optique météoro- BZES (banku zentralen Europako logique) sistema)

69 Laburtzapenak

es SEBC (sistema europeo de es CdT (Centro de Traducción de bancos centrales) los Órganos de la Unión fr SEBC (système européen de Europea) banques centrales) fr CdT (Centre de Traduction des en ESCB (European System of Organes de l’Union Européenne) Central Banks) en CdT (Translation Centre for CAN (Nafarroako Aurrezki Kutxa) Bodies in the European Union) es CAN (Caja de Ahorros de CEA (Energia Atomikorako Ordezkari- Navarra) tza) CANA (Aturri eta Errobiko Nekazari fr CEA (Commissariat à l’Énergie Kooperatiba) Atomique) fr CANA (Coopérative Agricole de CEAPAT (Pertsonen Autonomiaren la Nive et de l’Adour) CAP (profesionalen gaitasun-agiri) eta Laguntza Teknikoen Estatuko fr CAP (certificat d’aptitude Zentroa) professionel) es CEAPAT (Centro Estatal de CAU (erabiltzailearen laguntza-zentro) Autonomía Personal y Ayudas es CAU (centro de atención al Técnicas) usuario) CECA (Espainiako Aurrezki Kutxen en CSC (Customer Service Centre) Konfederazioa) CC (Kanariar Koalizioa) es CECA (Confederación Española es CC (Coalición Canaria) de Cajas de Ahorros) Cc (kopia) CEDEFOP (Lanbide Heziketa es Cc (copia) Garatzeko Europako Zentroa) fr Cc (copie conforme) es CEDEFOP (Centro Europeo de en Cc (Carbon Copy) Desarrollo de la Formación CD (disko trinko) Profesional) es CD (disco compacto) fr CEDEFOP (Centre Européen fr CD (disque compact) pour le Développement de la en CD (Compact Disc) Formation Professionnelle) CDC (Kataluniako Konbergentzia en CEDEFOP (European Centre Demokratikoa) for the Development of es CDC (Convergència Democràti- Vocational Training) ca de Catalunya) CEEP (Enpresa Publikoen Europako CDN (Nafar Demokraten Elkargunea) Zentroa) es CDN (Convergencia de Demócratas de Navarra) es CEEP (Centro Europeo de las CDS (Demokrata Sozialen Zentroa) Empresas Públicas) fr CDS (Centre des Démocrates fr CEEP (Centre Européen des Sociaux) Entreprises Publiques) CDS (Zentro Demokratiko eta Soziala) en CEEP (European Centre for es CDS (Centro Democrático y Public Enterprise) Social) CEPAL (Latinoamerikarako eta CDT (Europar Batasuneko Organoen Kariberako Batzorde Ekonomi- Itzulpen Zentroa) koa)

70 Laburtzapenak

es CEPAL (Comisión Económica CG (Koalizio Galiziarra) para la América Latina y el es CG (Coalición Galega) Caribe) CGAC (Gaur Egungo Artearen fr CEPAL (Commision Économi- Galiziako Zentroa) que pour l’Amérique Latine et les es CGAC (Centro Galego de Arte Caraïbes) Contemporáneo) en ECLAC (Economic Commission CGD (curriculuma garatzeko dekretu) for Latin America and the es DDC (decreto de desarrollo Caribbean) curricular) CERET (Teknologia Hezkuntzako CGPJ (Botere Judizialaren Kontseilu Eskualdeko Zentroa) Nagusia) es CERET (Centro Regional de es CGPJ (Consejo General del Educación Tecnológica) Poder Judicial) CERN (Ikerketa Nuklearrerako CGT (Lanaren Konfederazio Orokorra) Europako Kontseilua) es CGT (Confederación General es CERN (Consejo Europeo para la del Trabajo) Investigación Nuclear) fr CGT (Confédération Générale fr CERN (Conseil Européen pour du Travail) la Recherche Nucléaire) en GCL (General Confederation of en CERN (European Organization Labour) for Nuclear Research) CHE (Ebroko Konfederazio Hidrogra- CESCE (Esportaziorako Kreditu fikoa) Aseguruen Espainiako Konpainia) es CHE (Confederación Hidrográ- es CESCE (Compañía Española de fica del Ebro) Seguros de Crédito a la Exporta- CIA (Inteligentzia Agentzia Zentrala) ción) es CIA (Agencia Central de CESID (Defentsarako Informazio Inteligencia) Zentro Nagusia) fr CIA (Agence Centrale de es CESID (Centro Superior de Renseignements) Información de la Defensa) en CIA (Central Intelligence CEV (Euskadiko Enpresaburuen Agency) Bilgunea) CIRA (Continuity IRA; Real IRA) es CEV (Círculo de Empresarios es CIRA (IRA auténtico) Vascos) fr CIRA (IRA authentique) CFDT (Frantziako Lan Konfederazio en CIRA (Continuity Irish Demokratikoa) Republican Army) fr CFDT (Confédération Française CITES (Arriskuan dauden Espezieen Démocratique du Travail) Nazioarteko Salmenta Kontrola- CFI (nazioarteko finantza-korporazio) tzeko Konbentzioa) es CFI (corporación financiera es CITES (Convención sobre el internacional) Comercio Internacional de fr SFI (société financière internatio- Especies Amenazadas de Fauna y nale) Flora Silvestres) en IFC (International Finance fr CITES (Convention sur le Corporation) Commerce International des

71 Laburtzapenak

Espèces de Faune et de Flore CORDIS (Ikerketa eta Garapeneko Sauvages Menacées d’Extinction) Europako Erkidegoko Informa- en CITES (Convention on zio Zerbitzua) International Trade in Endange- es CORDIS (Servicio de Informa- red Species of the Wild Fauna ción sobre Investigación y and Flora) Desarrollo Comunitarios) CiU (Convergencia i Unió) fr CORDIS (Service d’Information es CiU (Convergencia i Unió) sur la Recherche et le Déve- CMF (Klaretarrak) loppement Communautaires) es CMF (Claretianos (Misioneros en CORDIS (Community Research Hijos del Corazón Inmaculado and Development Information de María)) Service) CNE (curriculuma norbanakoari CP (Pasiotarrak) egokitze) es CP (Pasionistas (Congregación es ACI (adaptación curricular de la Pasión)) individual) CR (Teatinoak) CNEC (Zinemaren Batzorde Naziona- es CR (Teatinos (Clérigos la) Regulares)) fr CNEC (Commission Nationale CRS (Segurtasun Konpainia Errepubli- d’Equipement Cinématographi- kanoak) que) es CRS (Compañias Republicanas CNJA (Laborari Gazteen Konfederazio de Seguridad) Nazionala) fr CRS (Compagnies Républicaines es CNJA (Confederación Nacional de Sécurité) de Jóvenes Agricultores) en CRS (Companies for Republican fr CNJA (Confédération Nationale Security) des Jeunes Agriculteurs) CSE (curriculumera sartzeko egokitza- CNMV (Balore Merkatuaren Batzorde pen) Nazionala) es AAC (adaptación de acceso al es CNMV (Comisión Nacional del currículo) Mercado de Valores) CSN (Segurtasun Nuklearreko fr CNMV (Commission Nationale Kontseilua) du Marché des Valeurs; es CSN (Consejo de Seguridad Commission Nationale de la Nuclear) Bourse) fr CSN (Conseil de Sécurité en CNMV (National Commission Nucléaire) Market Values; National en NSC (Nuclear Security Council) Commission of the Stock CSSR (Erredentziokoak) Market) es CSSR (Redentoristas (Congrega- CNT (Lanaren Konfederazio Nazionala) ción del Santísimo Redentor)) es CNT (Confederación Nacional CSV (Biatoristak) de Trabajadores) es CSV (Viatorianos (Congregación COE (ekintzetarako talde bereziak) de los Clérigos de San Viator)) es COE (compañías de operaciones DBH (Derrigorrezko Bigarren especiales) Hezkuntza)

72 Laburtzapenak

es ESO (Educación Secundaria es DIU (dispositivo intrauterino) Obligatoria) fr DIU (dispositif intrautérin; fr ESO (Education Secondaire dispositif intra-utérin) Obligatoire; Enseignement en IUD (Intrauterine Device) Secondaire Obligatoire) DLEF (Diru Lankidetzako Europako en OSE (Obligatory Secondary Funtsa) Education) es FECOM (Fondo Europeo de DC (Demokrazia Kristaua) Cooperación Monetaria) es DC (Democracia Cristiana) fr FECOM (Fonds Européen de DDMEB (Drogen eta Droga Coopération Monétaire) Mendekotasunaren Europako en EMCF (European Monetary Behatokia) Cooperation Fund) es OEDT (Observatorio Europeo DMAIF (Diru Merkatuko Aktiboetako de la Droga y las Toxicomanías) Inbertsio Funtsa) fr OEDT (Observatoire Européen es FIAMM (Fondo de Inversión en des Drogues et des Toxicoma- Activos del Mercado Monetario) nies) DNA; ADN (azido desoxirribonuklei- en EMCDDA (European Monito- ko) ring Centre for Drugs and Drug es ADN (ácido desoxirribonucleico) Addiction) fr ADN (acide désoxyribonucléi- DDT (dikloro difenil trikloroetano) que) es DDT (dicloro-difenil-tricloreta- en DNA (Deoxyribonucleic Acid) no) DNAT (Terrorismoaren Aurkako fr DDT (dichlor-diphényl-trich- Dibisio Nazionala) loréthane) es DNAT (División Nacional en DDT (Dichloro-Diphenyl- Antiterrorista) Trichloroethane) fr DNAT (Division Nationale DEE (Drogak Eragindakoen Elkartea) Antiterroriste) es DEE (Asociación Afectados por en DNAT (National Anti-Terrorist las Drogas) Service) DG (zuzendaritza nagusi) DTS (Dolby teatro sistema) es DG (dirección general) en DTS (Dolby Theatre System) fr DG (direction générale) DUP (Ulsterko Alderdi Unionista en DG (Directorate General) Demokratikoa) DGICYT (Ikerketa, Zientzia eta es DUP (Partido Unionista Teknologiako Zuzendaritza Democrático del Ulster) Nagusia) fr DUP (Parti Unioniste Démocra- es DGICYT (Dirección General de tique) Investigación, Ciencia y en DUP (Democratic Unionist Tecnología) Party) DGT (Trafikoko Zuzendaritza DVD (disko digital balioaniztun) Nagusia) es DVD (disco digital versátil) es DGT (Dirección General de fr DVD (disque versatile digital) Tráfico) en DVD (Digital Versatile Disk) DIU; UBG (umetoki barneko gailu) DYA (Gelditu eta Lagundu)

73 Laburtzapenak

es DYA (Detente Y Ayuda) en EU (European Union) EA (Eusko Alkartasuna) EB (Euskal Batasuna) EAB (Europako Agiri Bakuna) EB (Ezker Batua) es AUE (Acta Única Europea) es IU (Izquierda Unida) fr AUE (Acte Unique Européen) EBAO (Europar Batasunaren Aldizkari en SEA (Single European Act) Ofiziala) EAE (Euskal Autonomia Erkidegoa) es DOUE; DO (Diario Oficial de es CAV; CAPV (Comunidad la Unión Europea) Autónoma Vasca) fr JOUE; JO (Journal Officiel de EAE/ANV (Eusko Abertzale Ekintza) l’Union Européenne) es ANV (Acción Nacionalista en OJEU; OJ (Official Journal of Vasca) the European Union) EAEAN (Euskal Autonomia Erkidego- EBB (elkarrekiko berme-baltzu) ko Justizia Auzitegi Nagusia) es SGR (sociedad de garantías es TSJPV (Tribunal Superior de recíprocas) Justicia del País Vasco) EBB (Estatu Burujabe Berriak) EAEE; Euratom (Energia Atomikoaren es NEI (Nuevos Estados Indepen- Europako Erkidegoa) dientes) es CEEA; Euratom (Comunidad fr NEI (Nouveaux États Indépen- Europea de la Energía Atómica) dants) fr CEEA; Euratom (Communauté en NIS (New Independent States) Européenne de l’Énergie EBB (Euzkadi Buru Batzarra) Atomique) EBEN (Europar Batasuneko Estatu en EAEC; Euratom (European Nagusi Militarra) Atomic Energy Community) es EMUE (Estado Mayor militar de EAEEI (Energia Atomikoaren Europako la Unión Europea) Erkidegoa Eratzeko Ituna) fr EMUE (État Major Militaire de es TCEEA (Tratado Constitutivo l’Union Européenne) de la Comunidad Europea de la en EUMS (European Union Energía Atómica) Military Staff) EAJ (Euzko Alderdi Jeltzalea) EBI (eguneroko batez besteko irabazi) es PNV (Partido Nacionalista es GMD (ganancia media diaria) Vasco) fr GMQ (gain moyen quotidien) fr PNB (Parti Nationaliste Basque) en ADG (Average Daily Gain) EAR (Berreraikuntzarako Europako EBI (Europar Batasunaren Ituna) Agentzia) es TUE (Tratado de la Unión es EAR (Agencia Europea de Europea) Reconstrucción) fr TUE (Traité sur l’Union fr EAR (Agence Européenne pour Européenne) la Reconstruction) en TEU (Treaty on European en EAR (European Agency for Union) Reconstruction) EBLM (Europar Batasuneko Lantalde EB (Europar Batasuna) Militarra) es UE (Unión Europea) es CMUE (Comité Militar de la fr UE (Union Européenne) Unión Europea)

74 Laburtzapenak

en EUMC (European Union fr EDF (Electricité de France) Military Committee) en EDF () EBS (Europa barneko sareak) EDI (Europako Diru Institutua) es RTE (redes transeuropeas) es IME (Instituto Monetario fr RTE (réseaux transeuropéens) Europeo) en TEN (Trans-European Net- fr IME (Institut Monétaire works) Européen) EBZ (Europako Banku Zentrala) en EMI (European Monetary es BCE (Banco Central Europeo) Institute) fr BCE (Banque Centrale EDS (Europako Diru Sistema) Européenne) es SME (Sistema Monetario en ECB (European Central Bank) Europeo) ECHO (Europako Erkidegoko Bulego fr SME (Système Monétaire Humanitarioa) Européen) es ECHO (Oficina Humanitaria de en EMS (European Monetary la Comunidad Europea) System) fr ECHO (Office Humanitaire de EDTA (azido etilendiamina tetraazeti- la Communauté Européene) ko) en ECHO (European Community es EDTA (ácido etilenodiaminote- Humanitarian Office) tracético) EDA (Europako Diru Akordioa) fr EDTA (acide ethylène diamine es AME (Acuerdo Monetario tétra acétique) Europeo) en EDTA (Ethylenediamine fr AME (Accord Monétaire Tetraacetic Acid) Européen) EE (Europako Erkidegoa) en EMA (European Monetary Agreement) es CE (Comunidad Europea) EDB (Ekonomia eta Diru Batasuna) fr CE (Communauté Européenne) es UEM (Unión Económica y en EC (European Community) Monetaria) EE (Euskadiko Ezkerra) fr UEM (Union Économique et EEE (Energiaren Euskal Monétaire) Erakundea) en EMU (Economic and Monetary es EVE (Ente Vasco de la Energía) Union) fr EVE (Entité Basque de l’Énergie) EDB (Euskal Dantzarien Biltzarra) en EVE (Basque Energy Board) EDF (Europako Diru Funtsa) EEE (Europako Ekonomia Erkidegoa) es FME (Fondo Monetario es CEE (Comunidad Económica Europeo) Europea) fr FME (Fond Monétaire Eu- fr CEE (Communauté Économi- ropéen) que Européenne) en EMF (European Monetary en EEC (Europan Economic Fund) Community) EDF (Frantziako Elektrizitate EEE (Europako esparru ekonomiko) Konpainia) es EEE (espacio económico es EDF (Electricidad de Francia) europeo)

75 Laburtzapenak

fr EEE (espace économique en ECJ (European Court of Justice) Européen) EELAA (Europako Erkidegoetako en EES (European Economic Space) Lehen Auzialdiko Auzitegia) EEEH (Erdialdeko eta Ekialdeko es TPICE (Tribunal de Primera Europako Herrialdeak) Instancia de las Comunidades es PECO (Países de Europa Central Europeas) y Oriental) fr TPICE (Tribunal de Première fr PECO; PECE (Pays de l’Europe Instance des Communautés Centrale et Orientale; Pays de Européennes) l’Europe Centrale et de l’Est) en CFI (Court of First Instance of en CEEC; CCEE (Central and the European Communities) Eastern European Countries; EEZ (Eskualdeen Europako Zentroa) Countries of Central and Eastern es CER (Centro Europeo de Europe) Regiones) EEEI (Europako Ekonomia Erkidegoa fr CER (Centre Européen des Eratzeko Ituna) Régions) es TCEE (Tratado Constitutivo de en ECR (European Centre for the la Comunidad Económica Regions) Europea) EFA (eragozpen fiskaleko asanblada) fr Traité Instituant la CEE (Traité es AOF (asamblea de objeción Instituant la Communauté fiscal) Économique Européenne) EFQM (Kalitatearen Kudeaketarako en EEC Treaty (Treaty Establishing Europako Fundazioa) the European Economic es EFQM (Fundación Europea para Community) la Gestión de la Calidad) EEES (ekonomia eremu esklusibo) fr EFQM (Fondation Européenne es ZEE (zona económica exclusiva) pour la Gestion de la Qualité) fr ZEE (zone économique en EFQM (European Foundation exclusive; zone d’exclusivité for Quality Management) économique) EFSA (Elikagaien Segurtasuneko en EEZ (Exclusive Economic Zone) Europar Agintaritza) EEI (Europako Erkidegoa Eratzeko es EFSA (Autoridad Europea de Ituna) Seguridad de Alimentaria) es TCE (Tratado Constitutivo de la fr EFSA (Autorité Européenne de Comunidad Europea) Sécurité des Aliments) fr TICE (Traité Instituant la en EFSA (European Food Safety Communauté Européenne) Authority) en TEEC (Treaty Establishing the EFTA (Europako Merkataritza Askeko European Community) Elkartea) EEJA (Europako Erkidegoetako es AELC; EFTA (Asociación Justizia Auzitegia) Europea de Libre Comercio) es TJCE (Tribunal de Justicia de las fr AELE (Association Européenne Comunidades Europeas) de Libre Échange) fr CJCE; CdJCE (Cour de Justice en EFTA (European Free Trade des Communautés Européennes) Association)

76 Laburtzapenak

EGA (euskararen gaitasun-agiri) es CJE (Consejo de la Juventud de es EGA (certificado de aptitud de Euskadi) conocimiento del euskera) EGL (ekonomia eta gizarte lantalde) EGAF (Europako Garapen Funtsa) es CES (comité económico y social) es FED (Fondo Europeo de fr CES (comité économique et Desarrollo) social) fr FED (Fonds Européen de en ESC (Economic and Social Développement) Committee) en EDF (European Development EGLU (Euskal Gramatika, Lehen Fund) Urratsak) EGEF (Eskualde Garapeneko EGT (erregistro gordineko tona) Europako Funtsa) es TRB (tonelada de registro bruto) es FEDER (Fondo Europeo de fr TRB (tonneau de registre brut) Desarrollo Regional) en GRT (Gross Register Ton) fr FEDER (Fonds Européen de EHAA (Euskal Herriko Agintaritzaren Développement Régional) Aldizkaria) en ERDF (European Regional es BOPV (Boletín Oficial del País Development Fund) Vasco) EGEOBI (Europako Erkidegoko EHBE (Euskal Herriak Bere Gaietan Espezializatutako Eskola) Organoen Biltzarra) EHBE (Euskal Herriko Bertsozaleen es COSAC (Conferencia de Elkartea) Órganos Especializados en EHE (Euskal Herrian Euskaraz) Asuntos Europeos) EHEU (Euskal Herriak Euskal fr COSAC (Conférence des Unibertsitatea) Organes Spécialisés dans les EHGAM (Euskal Herriko Gay eta Affaires Communautaires) Lesbianen Askapenerako en COSAC (Conference of Mugimendua) European Community Affairs EHHA (Euskal Herriko Hizkuntz Atla- Committees) sa) EGI (Euzko Gaztedia) es EHHA (Atlas Lingüístico del EGIF (Europako Gizarte Funtsa) País Vasco) es FSE (Fondo Social Europeo) fr EHHA (Atlas Linguistique du fr FSE (Fonds Social Européen) Pays Basque) en ESF (European Social Fund) EHI (entzumena eta hizkuntza) EGK (Ekonomia eta Gizarte Kontsei- es ALE (audición y lenguaje) lua) EHIK (Euskal Herriko Ikastolen Elkar- es CES; ECOSOC (Consejo tea; Euskal Herriko Ikastolen Económico y Social) Konfederazioa) fr CES (Conseil Économique et EHKB (Euskal Herriko Kontsumitzai- Social) leen Batasuna) en ESC (Economic and Social es UCE (Unión de Consumidores Council) de Euskadi) EGK (Euskadiko Gazteriaren EHME (Euskal Herriko Mendizaleen Kontseilua) Elkartea)

77 Laburtzapenak

EHNA (Euskal Herriko Naziotasun fr GEIE (Groupement Européen Aitormena) d’Intérêt Économique) EHNE (Euskal Herriko Nekazarien en EEIG (European Economic Elkartea) Interest Grouping) es EHNE (Sindicato de Agriculto- EIF (Europako Inbertsio Funtsa) res de Euskal Herria) es FEI (Fondo Europeo de fr EHNE (Syndicat Agraire Inversiones) Basque) fr FEI (Fonds Européen d’Investis- EHP (Europako hezkuntza-proiektu) sement) es PEE (proyecto educativo en EIF (European Investment europeo) Fund) EHSF (Euskal Herriko Surf Federa- EIN (Enpleguko Institutu Nazionala) zioa) es INEM (Instituto Nacional de es FVS (Federación Vasca de Surf) Empleo) EHT (errolda arteko hazkunde-tasa) fr INEM (Institut National es TCI (tasa de crecimiento d’Emploi) intercensal) en INEM (National Employment EHU (Euskal Herriko Unibertsitatea) Institute) es UPV (Universidad del País EIN; INE (Estatistikako Institutu Vasco) Nazionala) EI (Eusko Ikaskuntza) es INE (Instituto Nacional de EIA (Europako Ingurumen Agentzia) Estadística) es AEMA (Agencia Europea de fr INS (Institut National de la Medio Ambiente) Statistique) fr AEE (Agence Européenne pour en INE (National Statistics l’Environnement) Institute) en EEA (European Environment EIOS (Estatuko interes orokorreko sare) Agency) es RIGE (red de interés general del EIB (Europako Inbertsio Bankua) Estado) es BEI (Banco Europeo de EITB (Euskal Irrati Telebista) Inversiones) EITE (Eusko Teknologi Ikertegien fr BEI (Banque Européenne Elkartea) d’Investissement) EIZIE (Euskal Itzultzaile, Zuzentzaile en EIB (European Investment eta Interpreteen Elkartea) Bank) es EIZIE (Asociación de Traducto- EIE (Europako ikerketa-esparru) res, Correctores e Intérpretes de es EEI (espacio europeo de Lengua Vasca) investigación) EJ (Eusko Jaurlaritza) fr EER (espace européen de la es GV (Gobierno Vasco) recherche) fr GB (Gouvernement Basque) en ERA (European Research Area) en BG (Basque Government) EIET (Ekonomia Intereseko Europako EJABA (ebazpen eta jarraipen Taldea) batzorde) es AEIE (Agrupación Europea de es EJABA (comisión de resolución y Interés Económico) seguimiento)

78 Laburtzapenak

EJIE (Eusko Jaurlaritzaren Informatika fr CCA (cadre communautaire Elkartea) d’appui) es EJIE (Sociedad Informática del en CSF (Community Support Gobierno Vasco) Framework) fr EJIE (Societé d’Informatique du ELEK (elkarren laguntza ekonomiko- Gouvernement Basque) rako kontseilu) en EJIE (Computer Systems Society es CAEM; CAME (consejo de of the Basque Government) ayuda mutua económica; consejo EJSN (ekonomia-jardueren sailkapen para la asistencia económica nazional) mutua) es CNAE (clasificación nacional de fr CAEM (conseil d’assistance actividades económicas) économique mutuelle) EK (Europako Kontseilua) en CAME (Council for Mutual es CE (Consejo de Europa) Economic Assistance) fr CE (Conseil de l’Europe) ELGA (Ekonomia Lankidetza eta en CE (Council of Europe) Garapenerako Antolakundea) EKA (Euskal Herriko Karlista es OCDE (Organización de Coope- Alderdia) ración y Desarrollo Económico) EKE (eskolaz kanpoko ekintzak) fr OCDE (Organisation de es AEE (actividades extraescolares) Coopération et de Développe- en OOSA (Out of School Activities) ment Économique) EKE (Euskal Kultur Erakundea) en OECD (Organisation for EKGK (Euskadiko Kooperatiben Economic Cooperation and Goren Kontseilua) Development) es CSCE (Consejo Superior de ELN (Nazio Askapenerako Armada) Cooperativas de Euskadi) es ELN (Ejército de Liberación EKKO (Euskal Kulturaren Kontseilu Nacional) Orokorra) fr ELN (Armée de Libération EL (Eskualdeetako Lantaldea) Nationale) es CDR (Comité de las Regiones) en ELN (National Liberation Army) fr CDR (Comité des Régions) ELO (Estatuko Lege Organikoa) en CR; COR (Committee of the es LOE (Ley Orgánica del Estado) Regions) fr LOE (Loi Organique de l’État) ELA (Euzko Langilleen Alkartasuna) ELOO (Espetxeen Lege Organiko es ELA/STV (Euzko Langilleen Orokorra) Alkartasuna / Solidaridad de es LOGP (Ley Orgánica General Trabajadores Vascos) Penitenciaria) ELB (Eusko Legebiltzarra) EMEA (Sendagaiak Aztertzeko es PV (Parlamento Vasco) Europako Agentzia) ELD (Errege Lege Dekretua) es EMEA; AEEM (Agencia es RDL (Real Decreto Ley) Europea para la Evaluación de ELE (erkidegoko laguntza-esparru) Medicamentos) es MCA (marco comunitario de fr EMEA; AEEM (Agence ayuda; marco comunitario de Européenne pour l’Evaluation apoyo) des Médicaments)

79 Laburtzapenak

en EMEA (European Agency for the en DH (Day Hospital) Evaluation of Medicinal EOS (Euskadiko Orkestra Sinfonikoa) Products; European Medicines es OSE (Orquesta Sinfónica de Evaluation Agency) Euskadi) EMK (Euskadiko Mugimendu en BNO (Basque National Komunista) Orchestra) EMN (erresonantzia magnetiko nuklear) EP (Europako Parlamentua) es RMN (resonancia magnética es PE (Parlamento Europeo) nuclear) fr PE (Parlement Européen) fr RMN (résonance magnétique en EP (European Parliament) nucléaire) EPEL (Eskuzko Pilota Enpresen Liga) en NMR (Nuclear Magnetic es LEP.M (Liga de Empresas de Resonance) Pelota a Mano) ENA (Administrazio Eskola Nazionala) EPK (Euskadiko Partidu Komunista) es ENA (Escuela Nacional de es PCE (Partido Comunista de Administración) Euskadi) fr ENA (École Nationale d’Admi- EPL (Europako Politika Lankidetza) nistration) es CPE (Cooperación Política Euro- en ENA (French National School of pea) Public Administration) fr CPE (Coopération Politique ENA (euskal nortasun-agiri) Européenne) ENAM (Euskal Nazio Askapenerako en EPC (European Political Mugimendua) Cooperation) es MLNV (Movimiento de EPN (energia-plan nazional) Liberación Nacional Vasco) es PEN (plan energético nacional) fr MLNV (Mouvement de EPNF (Euskal Pilotaren Nazioarteko Libération Nationale Basque) Federazioa) en MLNV (Basque National es FIPV (Federación Internacional Liberation Movement) de Pelota Vasca) ENB (Europako Normalizazio fr FIPV (Fédération Internationale Batzordea) de Pelote Basque) es CEN (Comité Europeo de en FIPV (International Federation Normalización) of Basque Pelota) fr CEN (Comité Européen de EPSK (Errefuxiatu eta Presoen Normalisation) Sostengu Komitea) en CEN; ECS (European Commit- ERC (Kataluniako Ezker Errepublika- tee for Standardization) noa) ENL (Euskararen Normalizazio Legea) es ERC (Esquerra Republicana de ENZN (Erregistroen eta Notariotzaren Catalunya) Zuzendaritza Nagusia) ERNE (Ertzainen Nazional Elkartasu- es DGRN (Dirección General de na) los Registros y del Notariado) ESA (Europako Espazio Agentzia) EO (eguneko ospitale) es ESA (Agencia Espacial Europea) es HD (hospital de día) fr ESA (Agence Spatiale Européen- fr HJ (hôpital de jour) ne)

80 Laburtzapenak

en ESA (European Space Agency) es FFVV (Ferrocarriles Vascos) ESAIT (Euskal Selekzioaren Aldeko ETA (Euskadi ta Askatasuna) Iritzi Taldea) es ETA (Euskadi y Libertad) ESB (Euskal Sozialista Biltzarrea) fr ETA (Pays Basque et Liberté) es PSV (Partido Socialista Vasco) en ETA (Basque Homeland and ESIB (Europako Ikasle Elkarteen Freedom) Batasuna) ETE (enpresa txiki eta ertainak) es ESIB (Unión de Sindicatos de es PYME; PYMES (pequeñas y Estudiantes Europeos) medianas empresas) fr ESIB (Réseau Europeen des fr PME (petites et moyennes Unions Nationales Etudiantes) entreprises) en ESIB (The National Unions of en SME; SMEs (Small and Students in Europe) Medium-Sized Enterprises) ESJ (Europako sare judizial) ETE (Europako Terminologia Elkartea) es RJE (red judicial europea) es AET (Asociación Europea de fr RJE (réseau judiciaire européen) Terminología) en EJN (European Judicial fr AET (Association Européene de Network) Terminologie) ESK (Europako Sindikatuen Konfede- en EAFT (European Association For razioa) Terminology) es CES (Confederación Europea de ETIS (Terminologiari buruzko Europa- Sindicatos) ko Zerbitzaria) fr CES (Conféderation Européenne es ETIS (Servidor Europeo de des Syndicats) Información sobre Terminología) en ETUC (European Trade Union fr ETIS (Serveur Européen de Confederation) Terminologie) ESK (Ezker Sindikalaren Konbergen- en ETIS (European Terminology tzia) Information Server) es ESK-CUIS (Coordinadora ETS (euskal teknologia-sare) Unitaria de Izquierda Sindical) es RVT (red vasca de tecnología) ESLA (Europako Segurtasun eta ETZO (enpresa-trafikoaren gaineko Lankidetzako Antolakundea) zerga orokor) es OSCE (Organización para la es IGTE (impuesto general sobre el Seguridad y Cooperación en tráfico de las empresas) Europa) EUD (erizaintzako unibertsitate-diplo- fr OSCE (Organisation pour la madun) Sécurité et la Coopération en es DUE (diplomado universitario Europe) en enfermería) en OSCE (Organization for EUDEL (Euskadiko Udalen Elkartea) Security and Cooperation in es EUDEL (Asociación de Europe) Municipios Vascos) EST (egokitzapen sozialeko teknikari) EUDIMA (Euskal Udalerri Intsumi- es TAS (técnico de adaptación tuen Mankomunitatea) social) es EUDIMA (Mancomunidad de ET (Eusko Trenbideak) Municipios Insumisos Vascos)

81 Laburtzapenak

EUMC (Arrazakeriaren eta Xenofobia- fr Europol (Office Européen de ren Europako Behatokia) Police) es EUMC (Observatorio Europeo en Europol (European Police de los Fenómenos Racistas y Office) Xenófobos) Eurostat (Europako Erkidegoko fr EUMC (Observatoire Européen Estatistika Bulegoa) des Phénomènes Racistes et es Eurostat; OECE (Oficina Xénophobes) Estadística de la Comunidad en EUMC (European Monitoring Europea) Centre on Racism and Xenopho- fr Eurostat; OSCE (Office bia) Statistique des Communautés Eurofer (Burdingintzaren Europako Européennes) Elkartea) en Eurostat; SOEC (Statistical es Eurofer (Asociación Europea de Office of the European Commu- la Siderurgia) nities) fr Eurofer (Association Européenne EUSTAT (Euskal Estatistika Erakundea) de la Sidérurgie) es IVE (Instituto Vasco de en Eurofer (European Confedera- Estadística) tion of Iron and Steel Industries) EUTG (Gipuzkoako Unibertsitate eta Eurofound (Bizitzako eta Laneko Teknika Ikasketak) Baldintzak Hobetzeko Europako es EUTG (Estudios Universitarios y Fundazioa) Técnicos de Gipuzkoa) es Eurofound (Fundación Europea en EUTG (University of Technical para la Mejora de las Condicio- Studies of Gipuzkoa) nes de Vida y de Trabajo) EZLN (Askapen Nazionaleko Armada fr Eurofound (Fondation Eu- Zapatista) ropéenne pour l’Amélioration es EZLN (Ejército Zapatista de des Conditions de Vie et de Liberación Nacional) Travail) fr EZLN (Armée Zapatiste de en Eurofound (European Founda- Libération Nationale) tion for the Improvement of en EZLN (Zapatista Army of Living and Working Conditions) National Liberation) Eurojust (Justizia Lankidetzako EZNK (Elkarte Zientifikoen Nazioar- Europako Unitatea) teko Kontseilua) es Eurojust (Unidad Europea de es CIUC (Consejo Internacional de Cooperación Judicial) Uniones Científicas) fr Eurojust (Unité de Coopération fr CIUS (Conseil International des Judiciaire) Unions Scientifiques) en Eurojust (Judicial Cooperation en ICSU (International Council of Unit) Scientific Unions) Europol (Poliziaren Europako FA (foru-aldundi) Bulegoa) es DF (diputación foral) es Europol (Oficina Europea de FARC (Kolonbiako Indar Armatu Policía) Iraultzaileak)

82 Laburtzapenak

es FARC (Fuerzas Armadas es FICP (Federación Internacional Revolucionarias de Colombia) de Ciclismo Profesional) fr FARC (Forces Armées Révolu- fr FICP (Fédération Internationale tionnaires de Colombie) du Cyclisme Professionnel) en FARC (Revolutionary Armed FIE (inbertsio estrategikoetarako funts) Forces of Colombia) es FIE (fondo de inversiones FBI (Ikerketa Bulego Federala) estratégicas) es FBI (Oficina Federal de FIFA (Asoziazio Futbolaren Nazioarte- Investigación) ko Federazioa) fr FBI (Bureau Fédéral d’Enquêtes) es FIFA (Federación Internacional en FBI (Federal Bureau of Investiga- de Fútbol Asociación) tion) fr FIFA (Fédération Internationale FEATECE (Euskadiko Traumatismo de Football Association) Kraneo-entzefalikoen eta en FIFA (Federation of Internatio- Hartutako Kalte Zerebralaren nal Football Association) Elkarteen Federazioa) FINA (Nazioarteko Igeriketa Federa- es FEATECE (Federacion de zioa) Asociaciones de Daño Cerebral es FINA (Federación Internacional Adquirido de Euskadi) de Natación) FEMP (Espainiako Probintzien eta fr FINA (Fédération Internationale Udalerrien Federazioa) de Natation) es FEMP (Federación Española de en IFS (International Federation of Municipios y Provincias) Swimming) FEVE (Espainiako Trenbideen Enpresa FIRA-AER; FIRA (Nazioarteko Publikoa) Errugbi Amateurraren Federa- es FEVE (Ferrocarriles Españoles de Vía Estrecha) zioa; Europako Errugbi Elkartea) FIAC (Amateurren Txirrindularitzako es FIRA-AER (Federación Nazioarteko Federazioa) Internacional de Rugby Amateur; es FIAC (Federación Internacional Asociación Europea de Rugby) de Ciclismo Amateur) fr FIRA-AER (Fédération fr FIAC (Federation Internationale Internationale de Rugby Amateur de Cyclisme) Amateur; Association Européen- en FIAC (Federation of Indepen- ne de Rugby) dent Associations for Cycling) en FIRA-AER (International FIBA (Nazioarteko Saskibaloi Amateur Rugby Federation; Federazioa) European Rugby Association) es FIBA (Federación Internacional FIV (in vitro ernalketa) de Baloncesto Asociado) es FIV (fecundación in vitro; fr FIBA (Fédération Internationale fertilización in vitro) de Basketball) fr FIV (fécondation in vitro) en FIBA (International Basketball en FIV (In Vitro Fertilization) Federation) FLN (Nazio Askapenerako Frontea) FICP (Profesionalen Txirrindularitzako es FLN (Frente de Liberación Nazioarteko Federazioa) Nacional)

83 Laburtzapenak

fr FLN (Front de Libération es FORCEM (instrumento de Nationale) gestión paritaria para la en FLN (National Liberation Front) formación continua) FLNC (Korsikako Nazio Askapen FPDLP (Palestina Askatzeko Herri Frontea) Fronte Demokratikoa) es FLNC (Frente de Liberación es FPDLP (Frente Popular Nacional Corso) Democrático para la Liberación fr FLNC (Front de Libération de Palestina) Nationale Corse) fr FPDLP (Front Populaire en FLNC (National Liberation Démocratique pour la Libération Front of Corsica) de la Palestine) FLV (Fontes Linguae Vasconum) en PDFLP (Popular Democratic FMI (Maria Sortzez Garbiaren Alabak Front for the Liberation of (Marianistak)) Palestine) es FMI (Hijas de María Inmaculada FPLP (Palestina Askatzeko Herri (Marianistas)) Frontea) fr FMI (Filles de Marie Immaculée es FPLP (Frente Popular para la (Marianistes)) Liberación de Palestina) en FMI (Daughters of Mary fr FPLP (Front Populaire de Immaculate (Marianists)) Libération de la Palestine) FMI (Maria Sortzez Garbiaren en PFLP (Popular Front for the Semeak) Liberation of Palestine) es FMI (Congregación de Hijos de FPR (Ruandako Fronte Patriotikoa) María Inmaculada (Congregatio es FPR (Frente Patriótico Ruandés) Filiorum B.M.V. Immaculatae)) fr FPR (Front Patriotique fr FMI (Fils de Marie Immaculée) Rwandais) en FMI (Sons of Mary Immaculate) en RPF (Rwandan Patriotic Front) FMLN (Askapen Nazionalerako FSC (Kristau Eskoletako Anaiak) Farabundo Marti Frontea) es FSC (Hermanos de las Escuelas es FMLN (Frente Farabundo Martí Cristianas) para la Liberación Nacional) FSLN (Nazio Askapenerako Fronte fr FMLN (Front Farabundo Marti Sandinista) de Libération Nationale) es FSLN (Frente Sandinista de en FMLN (Farabundo Marti Liberación Nacional) National Liberation Front) fr FSLN (Front Sandiniste de FMN (flabin mononukleotido) Libération Nationale) es FMN (mononucleótido de en FSLN (Sandinista National flavina) Liberation Front) en FMN (Flavin Mononucleotide) FTP (fitxategiak transferitzeko FN (Fronte Nazionala) protokolo) es FN (Frente Nacional) es FTP (protocolo de transferencia fr FN (Front National) de ficheros) en FN (National Front) fr Protocole FTP (protocole de FORCEM (etengabeko prestakuntza transfert de fichier) kudeatzeko erakunde paritario) en FTP (File Transfer Protocol)

84 Laburtzapenak

FUT (familia ugariaren txartel) fr AGCS (accord général sur le FW (firmware) commerce des services) es FW (soporte lógico inalterable) en GATS (General Agreement on fr FW (logiciel microprogrammé) Trade in Services) en FW (Firmware) GATT (merkataritzari eta aduanako G-10 (Hamarreko Taldea) tarifei buruzko akordio nagusi) es G-10 (Grupo de los 10; Grupo es GATT (acuerdo general sobre de los Diez) aranceles aduaneros y comercio) fr G-10 (Groupe des Dix; Groupe fr AGETAC (accord général sur les des 10) tarifs douaniers et le commerce) en G-10 (Group of 10; Group of en GATT (General Agreement on Ten) Tariffs and Trade) G-7 (Zazpiko Taldea) GBB (Gipuzko Buru Batzarra) es G-7 (Grupo de los 7; Grupo de GBE (garapen berezirako eremu) los Siete) es ADE (área de desarrollo especial) fr G-7 (Groupe des Sept; Groupe en SDA (Special Development des 7) Area) en G-7 (Group of 7; Group of GDM (gutxieneko datu-multzo) Seven) es CMD (conjunto mínimo de GA (garapenerako alde) datos) es ZD (zona de desarrollo) GE (gizarte-ekintza) fr DZ (zone de dévelopement) es AS (acción social) en DZ (Development Zone) fr AS (action sociale) GAB (Gobernuen Arteko Biltzarra) en SA (Social Action) es CIG (Conferencia Interguberna- GE (guraso-elkarte) mental) fr CIG (Conférence Intergouverne- es APA (asociación de padres de mentale) alumnos) en IGC (Intergovernmental GEEA (Giza Eskubideen Europako Conference) Auzitegia) GAL (Askapenerako Talde Antiterroris- es TEDH (Tribunal Europeo de tak) Derechos Humanos) es GAL (Grupos Antiterroristas de fr CDH (Cour Européenne des Liberación) Droits de l’Homme) fr GAL (Groupes Antiterroristes de en ECHR (European Court of Libération) Human Rights) en GAL (Antiterrorist Liberation GEEH (Giza Eskubideen Europako Groups) Hitzarmena) GAO (Gipuzkoako Aldizkari Ofiziala) es CEDH (Convenio Europeo de es BOG (Boletín Oficial de Derechos Humanos) Gipuzkoa) fr CEDH (Convention Européen- GATS (zerbitzuen merkataritzari ne des Droits de l’Homme) buruzko akordio nagusi) en ECHR (European Convention es GATS (acuerdo general sobre el on Human Rights) comercio de servicios) GEF (Guraso Elkarteen Federazioa)

85 Laburtzapenak

es FAPA (Federación de Asociacio- GHIN (Gorputz Hezkuntzarako nes de Padres de Alumnos) Institutu Nazionala) GEO (genetikoki eraldatutako es INEF (Instituto Nacional de organismo (transgeniko)) Educación Física) es OGM (organismo genéticamente GIB (giza immunoeskasiaren birus) modificado (transgénico)) es VIH (virus de la inmunodefi- fr OGM (organisme génétique- ciencia humana) ment modifié) fr VIH (virus de l’immunodéficien- en GMO (Genetically Modified ce humaine) Organism; Genetically Enginee- en HIV (Human Immunodeficiency red Organism) Virus) GEO (Operazio Berezietarako Taldeak) GIE (Gipuzkoako Ikastolen Elkartea) es GEO (Grupos Especiales de GIF (irudi-trukerako formatu) Operaciones) es GIF (formato de intercambio GESIN (Gizarte Ekonomia Sustatzeko gráfico) Institutu Nazionala) fr GIF (format d’échange graphi- es INFES (Instituto Nacional de que) Fomento de la Economía Social) en GIF (Graphics Interchange GGD (gizarteratzeko gutxieneko Format) GILE (Gipuzkoako Irakaskuntzako diru-sarrera) Langileen Elkartea) es IMI (ingreso mínimo de es GILE (Asociación de Trabajado- inserción) res de la Enseñanza de Gipuzkoa) fr RMI (revenu minimum GIS (informazio geografikoko sistema) d’insertion) es GIS (sistema de información en MII (Minimum Insertion geográfica) Income) fr SIG (système d’information GGKE (Garapenerako Gobernuz géographique) Kanpoko Erakundea) en GIS (Geographic Information es ONGD (Organización No System) Gubernamental para el Desarro- GITE (gizarte-ikasketetarako talde llo) eragile) fr ONGD (Organisation Non es IPES (instituto de promoción de Gouvernementale de Développe- estudios sociales) ment) GJA (globuluen jalkiera-abiadura) en NGDO (Non-Governmental es VSG (velocidad de sedimenta- Development Organisation) ción globular) GGNB (Gurutze Gorriaren Nazioarte- fr VSG (vitesse de sédimentation ko Batzordea) globulaire) es CICR (Comité Internacional de en ESR (Sedimentation Rate) la Cruz Roja) GKE (gobernuz kanpoko erakunde) fr CICR (Comité International de es ONG (organización no la Croix-Rouge) gubernamental) en ICRC (International Committee fr ONG (organisation non of the Red Cross) gouvernamentale)

86 Laburtzapenak

en NGO (Non-Governmental es TGP (transaminasa glutámico Organization) -pirúvica) GLIN (Gizarte Laguntzako Institutu fr TGP (transaminase glutamopy- Nazionala) ruvique) es INAS (Instituto Nacional de en GPT (Glutamic-Pyruvic Asistencia Social) Transaminase) GLL (gizarte-larrialdietarako lagun- GR (ibilbide luze; mendiko ibilbide tzak) luze) es AES (ayudas de emergencia es GR (sendero de gran recorrido; social) gran recorrido) GMGA (goi-mailako gaitasunak) fr GR (grande randonée) es AACC (altas capacidades) en GR (Grande Randonée) GMT (Greenwich-ko meridianoaren GRAPO (Urriaren Leheneko Erresis- ordu) tentzia Talde Antifaxistak) es GMT (hora promedio de es GRAPO (Grupos de Resistencia Greenwich) Antifascista Primero de Octubre) fr GMT (heure de Greenwich) fr GRAPO (Groupe de Résistance en GMT (Greenwich Mean Time) Antifasciste du Premier Octobre) GNE (Garapeneko Nazioarteko en GRAPO (First of October Elkartea) Antifascist Resistance Group) es AID (Asociación Internacional GS (gizarte-segurantza) de Desarrollo) es SS (seguridad social) fr AID (Association Internationale fr SS (sécurité sociale) de Développement) en SS (Social Security) en AID (International Association GSDO (Gizarte Segurantzaren of Development) GNO (garapenaren nahaste orokorrak) Diruzaintza Orokorra) es TGD (trastornos generalizados es TGSS (Tesorería General de la del desarrollo) Seguridad Social) GOT (transaminasa glutamiko-oxala- fr TGSS (Trésorerie Générale de la zetiko) Sécurité Sociale) es TGO (transaminasa glutámico GSIN (Gizarte Segurantzako Institutu -oxalacética) Nazionala) fr TGO (transaminase glutamique es INSS (Instituto Nacional de la -oxalacétique) Seguridad Social) en GOT (Glutamic-Oxaloacetic fr INSS (Institut National de Transaminase) Sécurité Sociale) GPRS (pakete bidezko irrati-zerbitzu GSLO (Gizarte Segurantzaren Lege orokor) Orokorra) en GPRS (General Packet Radio es LGSS (Ley General de la Service) Seguridad Social) GPS (kokatze-sistema orokor) fr LGSS (Loi Générale de la en GPS (Global Positioning System) Sécurité Sociale) GPT (transaminasa glutamiko-pirubi- GUI (irudi-erabiltzailearen interfaze) ko) en GUI (Graphical User Interface)

87 Laburtzapenak

HABE (Helduen Alfabetatze eta es HB (Unidad Popular) Berreuskalduntzerako Erakun- HBLEM (hezkuntza bereziko langileen dea) euskara maila) es HABE (Instituto de Alfabetiza- HBP (helduarora bideratzeko ción y Reeuskaldunización de programa) Adultos) es TVA (transición a la vida adulta) fr HABE () HDPE (dentsitate altuko polietileno) en HABE (Institute for the es PEAD; HDPE (polietileno de Teaching of Basque and Basque alta densidad) Language Literacy to Adults) fr PEHD; HDPE (polyéthylène HAEE (Herri Arduralaritzaren Euskal haute densité) Erakundea) en HDPE (High Density Polyethy- es IVAP (Instituto Vasco de la lene) Administración Pública) HE (Hipoteka Erregelamendua) fr IVAP (Institut Basque d’Admi- es RH (Reglamento Hipotecario) nistration Publique) HE (hizkuntza-eskakizun) en IVAP (Basque Institute of Public es PL (perfil lingüístico) Administration) HEGEFU (Hezkuntza eta Gizarte HAEI (Herri Administrazioaren Ekintzetarako Funtsa) Europako Institutua) es FEOS (Fondo de Educación y es IEAP (Instituto Europeo de Obras Sociales) Administración Pública) HEL (Hiri Errentamenduen Legea) fr IEAP (Institut Européen es LAU (Ley de Arrendamientos d’Administration Publique) Urbanos) en EIPA (European Institute of HEO (hizkuntza-eskola ofizial) Public Administration) es EOI (Escuela Oficial de Idiomas) HAKL (Herri Administrazioen HETEL (Heziketa Teknikoko Kontratuen Legea) Elkartea; Gizarte Ekimenezko es LCAP (Ley de Contratos de las Lanbide Heziketako Ikastetxeen Administraciones Públicas) Elkartea) HAPN (hiri-antolamendurako plan es HETEL (Asociación de Centros nagusi) de Formación Profesional de es PGOU (plan general de Euskadi) ordenación urbana) fr HETEL (Association de Centres HAS (hasierako irakaskuntza) de Formation Professionnelle du es EEII (enseñanzas iniciales) Pays Basque) HASI (Herriko Alderdi Sozialista en HETEL (Association of Iraultzailea) Vocational Training Centres of es HASI (Partido Socialista the Basque Country) Revolucionario Popular) HEZI (Hezkuntza Zientzien Institu- Hb (hemoglobina) tua) es Hb (hemoglobina) es ICE (Instituto de Ciencias de la fr Hb (hémoglobine) Educación) en Hb (Hemoglobin) HFO (Hirugarrendar Frantziskotarren HB (Herri Batasuna) ordena)

88 Laburtzapenak

es TOR (Terciarios Franciscanos) es HTML (lenguaje de marcado de HH (haur-hezkuntza) hipertexto) es EI (Educación Infantil) fr HTML (langage de balisage HIES (hartutako immunoeskasiaren hypertexte) sindrome) en HTML (HyperText Markup es SIDA (síndrome de inmunodefi- Language) ciencia adquirida) HZ (Herritarren Zerrenda) fr SIDA (syndrome immunodéfici- I+G (ikerketa eta garapena) taire acquis) es I+D (investigacion y desarrollo) en AIDS (Acquired Immunodefi- fr R&D (recherche et dévelope- ciency Syndrome) ment) HK (Hirugarrendar Kaputxinoak) en R&D (Research and Develop- es TC (Terciarios Capuchinos) ment) HKEE (Herri Kontuen Euskal IA (Ikasle Abertzaleak) Epaitegia) IAEE (Ikatzaren eta Altzairuaren es TVCP (Tribunal Vasco de Europako Erkidegoa) Cuentas Públicas) es CECA (Comunidad Europea del HKZ (hartutako kalte zerebral) Carbón y del Acero) es DCA (daño cerebral adquirido) fr CECA (Communauté Européen- ne du Charbon et de l’Acier) HL (Hipoteka Legea) en ECSC (European Coal and Steel es LH (Ley Hipotecaria) Community) fr LH (Loi Hypothécaire) IAEEI (Ikatzaren eta Altzairuaren HNP (hizkuntza naturalaren prozesa- Europako Erkidegoa Eratzeko mendu) Ituna) es PLN (procesamiento del es TCECA (Tratado Constitutivo lenguage natural) de la Comunidad Europea del fr TLN (traitement du langage Carbón y del Acero) naturel) fr TCECA (Traité Instituant la en NLP (Natural Language Communauté Européenne du Processing) Charbon et de l’Acier) HNT (hizkuntza-normalizazioko en TECSC (Treaty Establishing the teknikari) European Coal and Steel es HNT (técnico de normalización Community) lingüística) IALK (Ipar Atlantikoko Lankidetza HPS (Hizkuntza Politikarako Kontseilua) Sailburuordetza) es CCAN (Consejo de Cooperación es VPL (Viceconsejería de Política del Atlántico Norte) Lingüística) fr CCNA (Conseil de Coopération HTGd (hilkortasun-tasa gordin) Nord-Atlantique) es TBM (tasa bruta de mortalidad) en NACC (North Atlantic fr TBM (taux brut de mortalité) Cooperation Council) en CDR (Crude Death Rate) IAT (ibilgailuen azterketa tekniko) HTML (hipertestua markatzeko es ITV (inspección técnica de lengoaia) vehículos)

89 Laburtzapenak

fr CTV (contrôle technique des es ERPA (extracto del registro véhicules) personal del alumno) en MOT (Ministry of Transport IFK (identifikazio fiskaleko kode) Test Certificate) es CIF (código de identificación IATA (Aireko Garraioaren Nazioarteko fiscal) Elkartea) en CRN (Company Registration es IATA (Asociación Internacional Number) de Transporte Aéreo) IFZ (identifikazio fiskaleko zenbaki) fr IATA (Association Internationale es NIF (número de identificación de Transporte Aérien) fiscal) en IATA (International Air en FIN (Fiscal Identity Number) Transport Association) Ig (immunoglobulina) IBI (irakaskuntza bateratuen ikastetxe) es Ig (inmunoglobulina) es CEI (centro de enseñanzas fr Ig (immunoglobuline) integradas) en Ig (Immunoglobulin) fr CEI (centre d’enseignement IGA (irakaskuntzarako gaitasun agiri) intégré) es CAP (certificado de aptitud en CIE (Centre for Integrated pedagógica) Education) fr CAP (certificat d’aptitude IBR (behien infekziozko errinotrakei- pédagogique) tis) en TC (Teaching Certificate) es IBR (rinotraqueitis infecciosa IGI (irakaskuntzarako gaitasun bovina) ikastaro) fr IBR (rhinotrachéite infectieuse es CAP (curso de aptitud pedagógi- des bovins) ca) en IBR (Infectious Bovine IGI (Itsasoko Gizarte Institutua) Rhinotracheitis) es ISM (Instituto Social de la ICES (Itsasoa Ikertzeko Zientzialarien Marina) Kontseilua) IGP (interbentzio-gune partehartzaileak) es ICES (Consejo Internacional es NIP (núcleos de intervención para la Exploración del Mar) participativa) fr CIEM (Conseil International IGPB (Informazio Gizarteko Proiek- pour l’Exploration de la Mer) tuen Bulegoa) en ICES (International Council for es OPSI (Oficina de Proyectos para the Exploration of the Sea) la Sociedad de la Información) ICP (ikastetxearen curriculum-proiektu) fr BPSI (Bureau des Projets pour la es PCC (proyecto curricular de Société de l’Information) centro) en ISPO (Information Society ICV (Euskal Uritarren Egitekoak) Project Office) es ICV (Iniciativa Ciudadana IH (ibilgailu historiko) Vasca) es VH (vehículo histórico) IEHIE (Ipar Euskal Herriko Ikasleen fr VH (véhicule historique) Elkartea) en HV (Historical Vehicle) IEPA (ikaslearen erregistro pertsonala- IHHL (itsasoz haraindiko herrialde eta ren azalpen) lurraldeak)

90 Laburtzapenak

es PTU (países y territorios de es OMI (Organización Marítima ultramar) Internacional) fr PTOM (pays et territoires fr OMI (Organisation Maritime d’outre-mer) Internationale) en OCT (Overseas Countries and en IMO (International Maritime Territories) Organization) IHOBE (Ingurumen Jarduketarako IMSERSO (Migrazio eta Gizarte Sozietate Publikoa) Zerbitzuen Institutua) es IHOBE (Sociedad Pública de es IMSERSO (Instituto de Gestión Ambiental) Migraciones y Servicios Sociales) IHP (ikastetxearen heziketa-proiektu) INI (Industria Institutu Nazionala) es PEC (proyecto educativo de es INI (Instituto Nacional de centro) Industria) IIS (Interneteko informazio-zerbitzari) fr INI (Institut National de l’Indus- en IIS (Internet Information Server) trie) IK (identifikazio-kode) INRA (Frantziako Ikerkuntza es CI (código de identificación) Agronomikorako Institutua) fr CI (code d’identification) es INRA (Instituto Nacional de en IC (Identification Code) Investigaciones Agronómicas) fr INRA (Institut National de la IK (Iparretarrak) Recherche Agronomique) IKA (Ikas eta Ari) IP (Internet protokolo) IKEI (Ikerkuntzarako Euskal Institutua) es IP (protocolo Internet) es IKEI (Instituto Vasco de fr IP (protocole Internet) Estudios e Investigación) en IP (Internet Protocol) en IKEI (Basque Institute of Studies IRA (Irlandar Armada Errepublikanoa) and Investigation) es IRA (Ejército Republicano IKT (informazioaren eta komunika- Irlandés) zioaren teknologiak) fr IRA (Armée Républicaine es TIC (tecnologías de la infor- Irlandaise) mación y de la comunicación) en IRA (Irish Republican Army) fr TIC (technologies de l’informa- IRALE (Irakasleen Alfabetatze tion et de la communication) Euskalduntzea) en ICT (Information and Commu- es IRALE (Euskaldunización y Alfa- nication Technologies) betización del Profesorado) ILP (inbertsioari laguntzeko plan) IRC (IRC berriketa-zerbitzu) es PAI (plan de ayuda a la es IRC (charla interactiva Internet) inversión) fr IRC (service de bavardage IRC) IM (inferentzia motor) en IRC (Internet Relay Chat) es MI (motor de inferencia) ISBN (liburuen nazioarteko zenbaki IMAP (Interneko mezuak jasotzeko normalizatu) protokolo) es ISBN (número internacional en IMAP (Internet Message Access normalizado para libros) Protocol) fr ISBN (numéro international IMO (Nazioarteko Itsas Erakundea) normalisé du livre)

91 Laburtzapenak

en ISBN (International Standard IZ (identifikazio-zenbaki) Book Number) es NI (número de identificación) ISDN (zerbitzu integratuetarako sare IZB (ikerketa-zentro bateratu) digital) es CCI (centro común de investiga- es RDSI (red digital de servicios ciones) integrados) fr CCR (centre commun de fr RNIS (réseau numérique à recherche) intégration des services) en JRC (Joint Research Centre) en ISDN (Integrated Services IZFE (Informatika Zerbitzuen Foru Digital Network) Elkartea) ISEI (Irakaskuntza Sistema Ebaluatu es IZFE (Sociedad Foral de eta Ikertzeko Erakundea) Servicios Informáticos) es IVEI (Instituto Vasco de IZO (identifikazio-zenbaki orokor) Evaluación e Investigación es NIG (número de identificación Educativa) general) ISO (Estandarizaziorako Nazioarteko IZO (itzultzaile-zerbitzu ofizial) Erakundea) es IZO (servicio oficial de es ISO (Organizacion Internacional traductores) de Normalizacion) fr IZO (service officiel des fr ISO (Organisation Internationa- traducteurs) le de Normalisation) en IZO (Translators Official en ISO (International Organization Service) for Standardization) JAN (justizia-auzitegi nagusi) ISOC (Internet sozietate) es TSJ (tribunal superior de es ISOC (sociedad Internet) justicia) fr ISOC (société Internet) en ISOC (Internet Society) JB (jatorrizko bertsio) ISPA (aurreatxikitzeko egitura-tresna) es VO (versión original) es ISPA (instrumento estructural de fr VO (version originale) preadhesión) en OV (Original Version) fr ISPA (instrument structurel de JBA (jatorrizko bertsioa azpitituluekin) pré-adhésion) es VOS (versión original subtitula- en ISPA (Instrument for Structural da) Policies for Pre-Accession) fr VOST (version originale ISZ (industria-sorkuntzarako zentro) sous-titrée) es CCI (centro de creación JBA (justizia eta barne-arazoak) industrial) es AJI (justicia y asuntos de IUPAC (Kimika Huts eta Aplikaturako interior) Nazioarteko Batasuna) fr JAI (justice et affaires intérieures) es IUPAC (Unión Internacional de en JHA (Justice and Home Affairs) Química Pura y Aplicada) JDK (jatorri-deitura kontrolatu) fr UICPA (Union Internationale de es DOC (denominación de origen Chimie Pure et Appliquée) controlada) en IUPAC (International Union of fr AOC (appellation d’origine Pure and Applied Chemistry) contrôlée)

92 Laburtzapenak

en CDO (Controlled Designation KEO (kreditu-erakunde ofizial) of Origin) es EOC (entidad oficial de crédito) JEL (Jaun-goikoa eta Lagi-Zarra) KIUB (kontsumitzaileen informaziora- JGOKA (jarduera gogaikarri, ko udal bulego) osasun-galgarri, kaltegarri eta es OMIC (oficina municipal de arriskutsuak) información al consumidor) es AMINP (actividades molestas, KP (kilometro-puntu) insalubres, nocivas y peligrosas) es PK (punto kilométrico) JHL (Jabetza Horizontalaren Legea) fr PK (point kilométrique) es LPH (Ley de Propiedad en KP (Kilometer Point) Horizontal) KPI (kontsumoko prezioen indize) fr LPH (Loi sur la Propriété es IPC (índice de precios al Horizontale) consumo) en HPL (Horizontal Property Law) fr IPC (indice des prix à la JPEG (argazkigintzako adituen consommation) baterako talde) en CPI (Consumer Price Index) es JPEG (grupo conjunto de KTE (Kultur eta Turismo Ekintzetxea) fotógrafos expertos) es CAT (Centro de Atracción y fr JPEG (groupe mixte d’experts en Turismo) photographie) KZIT (konbergentzi zona intertropikal) en JPEG (Joint Photographic es ZCIT (zona de convergencia Experts Group) intertropical) KAS (Koordinakunde Abertzale fr ZCIT (zone de convergence Sozialista) intertropicale) es KAS (Coordinadora Patriótica en I.T.C.Z. (Intertropical Conver- Socialista; Coordinadora gence Zone) Abertzale Socialista) LAA (lehen auzialdiko auzitegi) fr KAS (Coordination Abertzale es TPI (tribunal de primera Socialiste; Coordination instancia) Patriotique Socialiste) fr TPI (tribunal de première en KAS (Patriotic Socialist instance) Coordinator; Basque Socialist en CFI (Court of First Instance) Coordinator) LAA (lurraldearen antolamendurako KEFU (Kooperatiba arteko Elkartasun artezpideak) Funtsa) es DOT (directrices de ordenación es FISO (Fondo Intercooperativo territorial) de Solidaridad) LAAB (langile autonomoen araubide en ISFO (Inter-cooperative berezi) Solidarity Fund) es RETA (régimen especial de KEM (kontzientzia-eragozpen trabajadores autónomos) mugimendu) LAB (Langile Abertzaleen Batzordeak) es MOC (movimiento de objeción LAMAE (Latinoamerikako Merkatari- de conciencia) tza Askearen Elkarte) fr MOC (mouvement de l’objec- es ALALC (Asociación Latinoame- tion de conscience) ricana de Libre Comercio)

93 Laburtzapenak

fr ALALC (Association Latino es LAR (Ley de Arrendamientos -Américaine de Libre-Commer- Rústicos) ce) LES (lanbideen Estatuko sailkapen) en LAFTA (Latin-American Free es CNO (clasificación nacional de Trade Association) ocupaciones) LAN (sare lokal) LESES (Lurzoruaren Ekipamendu eta es LAN (red de área local) Sustapeneko Estatu Sozietatea) fr LAN (réseau local) es SEPES (Sociedad Estatal de en LAN (Local Area Network) Promoción y Equipamiento de LANE (Lanaren Nazioarteko Erakun- Suelo) dea) LG (laneko gaixotasun) es OIT (Organización Internacio- es EP (enfermedad profesional) nal del Trabajo) fr MP (maladie professionnelle) fr OIT (Organisation Internationa- en OD (Occupational Disease) le du Travail) LGAL (Lurreko Garraioen Antolamen- en ILO (International Labour duari buruzko Legea) Organization) es LOTT (Ley de Ordenación de LBEB (Landare Barietateen Erkidego- los Transportes Terrestres) ko Bulegoa) LGF (lurraldeko garapen-funts) es OCVV (Oficina Comunitaria de es FDT (fondo de desarrollo Variedades Vegetales) territorial) fr OCVV (Office Communautaire LGS (lanbide arteko gutxieneko des Variétés Végétales) soldata) en CPVO (Community Plant es SMI (salario mínimo interprofe- Variety Office) sional) LCD (kristal likidozko pantaila) fr SMIG (salaire minimum es LCD (pantalla de cristal líquido) interprofessionnel garanti) fr LCD (écran cristaux liquide) LGZ (lanbide-gaitasunaren ziurtagiri) en LCD (Liquid Crystal Display) es CCP (certificado de capacitación LDPE (dentsitate baxuko polietileno) profesional) es PEBD; LDPE (polietileno de LH (lehen hezkuntza) baja densidad) es EP (educación primaria) fr PEBD; LDPE (polyéthylène fr EP (éducation primaire) basse densité) en PE (Primary Education) en LDPE (Low-Density Polyethyle- LH (lurralde historiko) ne) es TH (territorio histórico) LegED (legegintzako errege-dekretu) LHI (lanbide-heziketarako ikastetxe) es RDLeg (real decreto legislativo) es CIP (centro de iniciación LEI (lanerako ezintasun iraunkor) profesional) es ILP (incapacidad laboral LHI (lehen hezkuntzako ikastetxe) permanente) es CEP (centro de enseñanza LEIg (lanerako ezintasun iragankor) Pprimaria) es ILT (incapacidad laboral LHK (Lan Harremanen Kontseilua) transitoria) es CRL (Consejo de Relaciones LEL (Landa Errentamenduen Legea) Laborales)

94 Laburtzapenak

LHL (Lurralde Historikoen Legea) LPEE (Lurralde Petrolio Esportatzai- es LTH (Ley de Territorios leen Erakundea) Históricos) es OPEP (Organización de Países LHLD (Lan Harremanei buruzko Lege Exportadores de Petróleo) Dekretua) fr OPEP (Organisation des Pays es DLRT (Decreto Ley sobre Exportateurs de Pétrole) Relaciones de Trabajo) en OPEC (Organization of the LHPA (Lanbide Heziketa eta Petroleum Exporting Countries) Prestakuntzarako Agentzia) LPEZ (lan pertsonalaren etekinaren es ACFF (Agencia para las gaineko zerga) Cualificaciones y Formación es IRTP (impuesto sobre los Profesional) rendimientos del trabajo LI (lan-istripu) personal) es AT (accidente de trabajo) LPL (Lan Prozedurari buruzko Legea) fr AT (Aaccident du travail) es LPL (Ley de Procedimiento en WA (Work Accident) Laboral) LK; CCOO (Langile Batzordeak; LPO (lanerako prestakuntza eta Langile Komisioak) orientabideak) es CCOO (Comisiones Obreras) es FOL (formación y orientación fr CCOO (Commissions Ouvriè- laboral) res) LPZ (lanpostu-zerrenda) LKI (Liga Komunista Iraultzailea) es RPT (relación de puestos de LL (Lurzoruaren Legea) trabajo) es LS (Ley del Suelo) LSD (azido lisergikoaren dietilamida) LMB (Latinoamerikako Merkatu es LSD (dietilamida del ácido Batua) lisérgico) es MCLA (Mercado Común Latino fr LSD (diéthylamide de l’acide Americano) lysergique) en LACM (Latin American en LSD (Lysergic Acid Diethylami- Common Market) de) LMK (Lanaren Mundu Konfederazioa) LSHIN (Laneko Segurtasun eta es CMT (Confederación Mundial Higieneko Institutu Nazionala) del Trabajo) es INSHT (Instituto Nacional de fr CMT (Confédération Mondiale Seguridad e Higiene en el du Travail) Trabajo) en WCL (World Confederation of LSNE (Lege Soziologiako Nazioarteko Labour) Erakundea) LO (lurralde-ordezkaritza) es IISJ (Instituto Internacional de es DT (delegación territorial) Sociología Jurídica) fr DT (délégation territoriale) fr IISJ (Institut International de LOGSE (Hezkuntza Sistemaren Sociologie Juridique) Antolamendu Orokorrerako en IISL (International Institute for Legea) the Sociology of Law) es LOGSE (Ley de Ordenación LSOEA (Laneko Segurtasun eta Osasu- General del Sistema Educativo) nerako Europako Agentzia)

95 Laburtzapenak

es AESST (Agencia Europea para la en CMO; COM (Common Market Seguridad y la Salud en el Organization; Common Trabajo) Organization of the Markets) fr AESST (Agence Européenne MB (Munduko Bankua) pour la Sécurité et la Santé au es BM (Banco Mundial) Travail) fr BM (Banque Mondiale) en EASHW (European Agency for en WB (World Bank) Safety and Health at Work) MBA (enpresa-zuzendaritzako master) LSP (xede berezietarako hizkuntzak) es MBA (master en dirección y es LSP (lenguas de especialidad) administración de empresas) fr LSP (langues de spécialité) fr MBA (maîtrise en administration en LSP (Languages for Specific des affaires) Purposes) en MBA (Master in Business LTB (laguntza teknikoko bulego) Administration) es OAT (oficina de asistencia MCC (Mondragon Korporazio técnica) Kooperatiboa) fr BAT (bureau d’assistance es MCC (Mondragón Corporación technique) Cooperativa) en TAO (Technical Assistance ME (mantenu-erdi) Office) es MP (media pensión) LTP (lanbide teknikoetarako presta- fr DP (demi-pension) kuntza) en HB (Half Board) es EATP (enseñanzas y actividades MEAT (Mendebaldeko Europako técnico profesionales) Armamentu Taldea) LTZ (laguntza teknikoko zerbitzu) es GAEO (Grupo de Armamento es SAT (servicio de asistencia técnica) de Europa Occidental) fr SAT (service assistance techni- fr GAEO (Groupe d’Armement de que) l’Europe Occidentale) en TAS (Technical Assistance en WEAG (Western European Service) Armaments Group) M19 (Apirilaren 19ko Mugimendua) MEB (Mendebaldeko Europar es M19 (Movimiento 19 de Abril) Batasuna) fr M19 (Mouvement du 19 avril) es UEO (Unión Europea Occiden- en M19 (April 19th Movement) tal; Unión de la Europa Occiden- MA (ministro-agindu) tal) es OM (orden ministerial) fr UEO (Union de l’Europe fr OM (ordre ministériel) Occidentale) MAB (Merkatu Antolakunde en WEU (Western European Bateratua) Union) es OCM (Organización Común de MELIN (Europako Erabilera Urriko Mercado) Hizkuntzen Informazio Sarea) fr OCM (Organisation Commune es MELIN () de Marché) fr MELIN ()

96 Laburtzapenak

en MELIN (Minority European es OMC (Organización Mundial Languages Information del Comercio) Network) fr OMC (Organisation Mondiale MFS (Munduko Federazio Sindikala) du Commerce) es FSM (Federación Sindical en WTO (World Trade Organiza- Mundial) tion) fr FSM (Fédération Sindicale MME (Munduko Meteorologia Mondiale) Erakundea) en WFTU (World Federation of es OMM (Organización Meteo- Trade Unions) rológica Mundial) MGA (Mugarik Gabeko Albaitariak) fr OMM (Organisation Météorolo- es VSF (Veterinarios Sin Fronteras) gique Mondiale) fr VSF (Veterinaires Sans Frontie- en WMO (World Meteorological res) Organization) MGM (Mugarik Gabeko Medikuak) MO (mantenu oso) es MSF (Médicos Sin Fronteras) es PC (pensión completa) fr MSF (Médecins Sans Frontières) fr PC (pension complête) en DWB (Doctors Without en FB (Full Board) Borders) MOS (metal-oxidozko erdieroale) MIDAS (Eremu Urriko eta Eskualdeko es MOS (metal óxido semiconduc- Hizkuntzetan Argitaratzen diren tor; semiconductor de óxido Egunkarien Europako Elkartea) metálico) es MIDAS (Asociación Europea de en MOS (Metal-Oxide-Semicon- Periódicos en Lenguas Minorita- ductor) rias) MOV (quick time film) fr MIDAS () en MIDAS (European Association en MOV (Quick Time MOVie) of Daily Newspapers in Minority MP (merkatuko prezio) and Regional Languages) es PM (precio de mercado) MIME (Internet postako xede anitzeko fr PM (prix du marché) hedapenak) en MP (Market Price) es MIME (extensiones multipropó- MPB (merkataritza-politika bateratu) sito del correo Internet) es PCC (política comercial común) en MIME (Multi-purpose Internet fr PCC (politique commerciale Mail Extensions) commune) MLIS (Informazio Eleaniztuneko en CCP (Common Commercial Gizartea) Policy) es MLIS (Sociedad de la Informa- MSC (Misionistak: Jesusen Bihotz ción Multilingüe) Guztiz Santuaren Misionistak) fr MLIS (Société de l’Information es MSC (Misioneros del Sagrado Multilingue) Corazón de Jesús) en MLIS (Multilingual Information MSSCC (Bihotz Santuen Misiolariak) Society) es MSSCC (Misioneros de los MMA (Munduko Merkataritza Sagrados Corazones) Antolakundea) MTA (Merkatu Tasa Adierazgarria)

97 Laburtzapenak

es TRM (Tipo Representativo de en ICA (International Co-operative Mercados) Alliance) fr TRM (Taux Représentatif du NAN (nortasun-agiri nazional) Marché) es DNI (documento nacional de en RMR (Representative Market identidad) Rate) fr CNI; CIN (carte nationale MU (Mondragon Unibertsitatea) d’identité; carte d’identité MUFACE (Estatuko Administrazio nationale) Zibileko Funtzionarioen en NIC (National Identity Card) Mutualitatea) NAO (Nafarroako Aldizkari Ofiziala) es MUFACE (Mutualidad General es BON (Boletín Oficial de de Funcionarios Civiles del Navarra) Estado) NARIC (Ikasketen Onarpenari MUNPAL (Toki Administrazioaren buruzko Informazio Zentro Aurreikuspeneko Mutualitate Nazionala) Nazionala) es NARIC (Centro Nacional de es MUNPAL (Mutualidad Información sobre el Reconoci- Nacional de Previsión de la miento Académico) Administración Local) fr NARIC (Centre national NACE (Europako Erkidegoko d’information sur la reconnais- ekonomia-jardueren nomenkla- sance académique) tura orokor) en NARIC (National Academic es NACE (nomenclatura de Recognition Information Centre) actividades de la Comunidad NASA (Espazio Agentzia) Europea) es NASA (Agencia Espacial) fr NACE (nomenclature des activités économiques dans la fr NASA (Administration Communauté Européenne) Nationale de l’Aéronautique et en NACE (Nomenclature of de l’Espace) Economic Activities in the en NASA (National Aeronautics European Community) and Space Administration) NAF (nazioarteko alfabeto fonetiko) NATO (Ipar Atlantikoko Itunaren es AFI (alfabeto fonético interna- Erakundea) cional) es OTAN (Organización del fr API (alphabet phonétique Tratado del Atlántico Norte) international) fr OTAN (Organisation du Traité en IPA (International Phonetic de l’Atlantique Nord) Alphabet) en NATO (North Atlantic Treaty NAK (Nazioarteko Kooperatiba Organization) Aliantza) NBB (Napar Buru Batzarra) es ACI (Alianza Cooperativa NBBEF (Nekazaritza Bideratzeko eta Internacional) Bermatzeko Europako Funtsa) fr ACI (Alliance Coopérative es FEOGA (Fondo Europeo de Internationale) Orientación y Garantía Agrícola)

98 Laburtzapenak

fr FEOGA (Fonds Européen es FMI (Fondo Monetario d’Orientation et de Garantie Internacional) Agricole) fr FMI (Fonds Monétaire en EAGGF (European Agricultural International) Guidance and Guarantee Fund) en IMF (International Monetary NBE (Nazio Batuen Erakundea) Fund) es ONU (Organización de las NEA (Nazioarteko Energi Agentzia) Naciones Unidas) es AIE (Agencia Internacional de la fr ONU (Organisation des Nations Energía) Unies) fr AIE (Agence Internationale de en UNO (United Nations Organi- l’Energie) zation) en IEA (International Energy NBE (norbera babesteko ekipamendu) Agency) es EPI (equipo de protección NEAK (Nekazaritza Ekologikoa individual) Arautzeko Kontseilua) fr EPP (équipement de protection es CRAE (Consejo Regulador de personnel) Agricultura Ecológica) en PPE (Personal Protective fr CRAE (Conseil Régulateur de Equipment) l’Agriculture Ecologique) NBIP (Nazio Batuen Ingurumen en CRAE (Regulatory Council of Programa) Ecological Agriculture) es PNUMA (Programa de las NEG (nahitaezkoa ez den gastu) Naciones Unidas para el Medio es GNO (gasto no obligatorio) Ambiente) fr DNO (dépense non obligatoire) fr PNUE (Programme des Nations en NCE (Non-Compulsory Unies pour l’Environnement) Expenditure) en UNEP (United Nations NEI (Nazioarteko Estatistika Institutua) Environment Programme) es IIE (Instituto Internacional de NBO (Nazioarteko Batzorde Olinpia- Estadística) rra) fr IIS (Institut International de es COI (Comité Olímpico Statistique) Internacional) en ISI (International Statistical fr CIO (Comité International Institute) Olympique) NEZ (norberaren erregistro-zenbaki) en IOC (International Olympic es NRP (número de registro Committee) personal) NBT (nekazaritzako bihurketa-tasa) NG (nahitaezko gastu) es TCA (tipo de conversión es GO (gasto obligatorio) agrícola) fr DO (dépense obligatoire) fr TCA (taux de conversion en CE (Compulsory Expenditure) agricole) NIHZ (Nekazaritza Ikerketa eta en ACR (Agricultural Conversion Hobekuntzarako Zentroa) Rate) es CIMA (Centro de Investigación NDF (Nazioarteko Diru Funtsa) y Mejora Agraria)

99 Laburtzapenak

NJAI (Nazioarteko Justizia Auzitegi O. Carm.; OC (Karmeldarrak) Iraunkorra) es O. Carm.; OC (Carmelitas) es TPJI (Tribunal Permanente de O. Cart. (Kartusiarrak) Justicia Internacional) es O. Cart. (Cartujos) fr CPJI (Cour Permanente de O. Cist.; S. O. Cist. (Zistertarrak) Justice Internationale) es O. Cist. (Orden Cisterciense) en PCIJ (Permanent Court of O. de M. (Andre Maria Mesedetakoa- International Justice) ren Lagundia; Mesedetakoak) NMG (Nazioarteko Merkataritza es O. de M. (Mercedarias) Ganbera) OAD (Agustindar Oinutsak) es CCI (Cámara de Comercio es OAD (Agustinos Descalzos) Internacional) OBE (operazio aurreko batez besteko fr CCI (Chambre de Commerce egonaldi) Internationale) es EMP (estancia media preopera- en ICC (International Chamber of toria) Commerce) OCD (Karmeldar Oinutsak) NOLEGA (normalizazio-legearen es OCD (Carmelitas Descalzos) garapen) OCD (oinarrizko curriculum-diseinu) NPAO (Nafarroako Parlamentuko es DCB (diseño curricular base) Aldizkari Ofiziala) OCR; OCSO (Trapakoak; Trapa) es BOPN (Boletín Oficial del es OCSO; OCR (Orden Cister- Parlamento de Navarra) ciense de la Estrecha Observancia NPB (nekazaritzako politika bateratu) (Trapenses)) es PAC (política agrícola común) OEH (Orotariko Euskal Hiztegia) fr PAC (politique agricole es DGV (Diccionario General commune) Vasco) en CAP (Common Agricultural fr DGV (Dictionnaire Général Policy) Basque) NSZ (nerbio-sistema zentral) OEI (osasun-erregistro industrial) es SNC (sistema nervioso central) es RSI (registro sanitario industrial) fr SNC (système nerveux central; fr RSI (registre sanitaire industriel) axe cérébro-spinal) OFM (Frantziskotarrak) en CNS (Central Nervous System) es OFM (Franciscanos (Orden NUP (Nafarroako Unibertsitate Franciscana de Hermanos Publikoa) Menores)) es UPNA (Universidad Pública de OFM.Cap. (Kaputxinoak) Navarra) es OFM.Cap. (Frailes Menores NUTS (estatistikako lurralde-unitateen Capuchinos) nomenklatura) OFM.Conv. (Komentualak) es NUTS (nomenclatura de las es OFM.Conv. (Frailes Menores unidades territoriales estadísticas) Conventuales) fr NUTS (nomenclature des unités OH (San Joan Jainkoarenaren anaiak) territoriales statistiques) es OH (Hermanos de San Juan de en NUTS (Nomenclature of Dios (Orden Hospitalaria de San Territorial Statistical Units) Juan de Dios))

100 Laburtzapenak

OHE (objektu hegalari ezezagun) es OMI (Misioneros Oblatos de es OVNI (objeto volador no María Inmaculada) identificado) OMZ (osasun mentaleko zentro) fr OVNI (objet volant non es CSM (centro de salud mental) identifié) fr CSM (centre de santé mentale) en UFO (Unidentified Flying en MHC (Mental Health Centre) Object) ONCE (Espainiako Itsuen Erakundea) OIL; Coreper (Ordezkari Iraunkorren es ONCE (Organización Nacional Lantaldea) de Ciegos Españoles) es Coreper (Comité de Represen- fr ONCE (Organisation Nationale tantes Permanentes) des Aveugles Espagnols) fr Coreper (Comité des Représen- en ONCE (Spanish National tants Permanents) Organisation of the Blind) en Coreper (Permanent Representa- OOE (ordaindu gabeko onarpenen tives Committee) erregistro) OIN (Osasuneko Institutu Nazionala) es RAI (registro de aceptaciones es INSALUD (Instituto Nacional impagadas) de la Salud) OP (Domingotarrak) OLAF (Iruzurraren aurka Borrokatzeko es OP (Dominicos (Orden de Europako Bulegoa) Hermanos Predicadores)) es OLAF (Oficina Europea de Op. D. (Opustarrak) Lucha contra el Fraude) es Op. D. (Opusdeistas) fr OLAF (Office Européen de OSA (Agustindarrak) Lutte Antifraude) es OSA (Agustinos (Orden de San en OLAF (European Anti-fraud Agustín)) Office) OSB (Beneditarrak) OLBE (Opera Lagunen Bilboko es OSB (Benedictinas; Benedicti- Elkartea) nos) es ABAO (Asociación Bilbaina de OTA (ordenagailu bidezko tomografia Amigos de la Opera) axial) OLT (osasun-laguntzaile tekniko) es TAC (tomografía axial compute- es ATS (asistente técnico sanitario) rizada) en NA (Nursing Assistant) fr TAC (tomographie axiale OLZ (osasun-laguntzako zentro) computérisée) es CAS (centro de asistencia en CAT (Computed Axial Tomo- sanitaria) graphy) OME (Osasunaren Mundu Erakundea) OTI (osasun-txartel indibidual) es OMS (Organización Mundial de es TIS (tarjeta individual sanitaria) la Salud) OZS; OGZ (ordezko gizarte-zerbitzu; fr OMS (Organisation Mondiale ordezko zerbitzu sozial) de la Santé) es PSS (prestación social sustituto- en WHO (World Health Organiza- ria) tion) PAE (Palestina Askatzeko Erakundea) OMI (Oblatuak: Maria Sortzez es OLP (Organización para la Garbiaren Oblatuak) Liberación de Palestina)

101 Laburtzapenak

fr OLP (Organisation de Libéra- es PCR (reacción en cadena de la tion de la Palestine) polimerasa) en PLO (Palestine Liberation fr PCR (réaction en chaîne de la Organization) polymérase) PAL (fase txandakatzeko linea) en PCR (Polymerase Chain es PAL (línea alternando en fase) Reaction) en PAL (Phase Alternating Line) PCR (Reuniongo Alderdi Komunista) PAN (Palestinar Aginte Nazionala) es PCR (Partido Comunista de es ANP (Autoridad Nacional Reunión) Palestina) fr PCR (Parti Comuniste Reunion) fr ANP (Autorité Nationale en PCR (Réunion Communist Palestinienne) Party) en PNA (Palestinian National PDB (programatzeko dokumentu Authority) bakar) PBT (plangintza batzorde tekniko) es DOCUP (documento único de es CTP (comisión técnica de programación) planificación) fr DOCUP (document unique de PCC (Kataluniako Komunisten programmation) Alderdia) en SPD (Single Programming es PCC (Partit dels Comunistes de Document) Catalunya) PDCA (planifikatu-egin-egiaztatu-doi- PCE (Espainiako Alderdi Komunista) tu) es PCE (Partido Comunista de es PDCA (planificar-implantar-eva- España) luar-actuar) PCF (Frantziako Alderdi Komunista) fr PDCA (planifier-appliquer-véri- es PCF (Partido Comunista fier-agir) Francés) en PDCA (Plan-Do-Check-Act) fr PCF (Parti Communiste PDF (dokumentu garraiagarrien Français) formatu) en PCF (French Communist Party) es PDF (formato de documento PCG (Guadalupeko Alderdi Komunis- portátil) ta) fr PDF (format de document es PCG (Partido Comunista de portatif) Guadalupe) en PDF (Portable Document fr PCG (Parti Communiste Format) Guadeloupeén) PDS (Ezkerraren Alderdi Demokrati- en PCG (Guadeloupe Communist koa) Party) es PDS (Partido Democrático de la PCM (Martinikako Alderdi Komunis- Izquierda) ta) fr PDS (Parti Démocratique de la es PCM (Partido Comunista de Gauche) Martinica) en PDS (Democratic Party of the fr PCM (Parti Comuniste Left) Martinique) PEAZ (pazientearen eta erabiltzailearen PCR (polimerasaren kate-erreakzio) arreta-zerbitzu)

102 Laburtzapenak

es SAPU (servicio atención al PM (polizia militar) paciente y usuario) es PM (policía militar) PEF (Prestakuntzako Europako fr PM (police militaire) Fundazioa) en MP (Military Police) es FEF (Fundación Europea de PP (Alderdi Popularra) Formación) es PP (Partido Popular) fr FEF (Fondation Européenne PPDG (Guadalupeko Alderdi pour la Formation) Progresista Demokratikoa) en ETF (European Training fr PPDG (Parti Démocratique Foundation) Guadeloupéen) PEI (pertsonal ez irakasle) PPI (Italiako Alderdi Popularra) es PND (personal no docente) es PPI (Partido Popular Italiano) PFEZ (pertsona fisikoen errentaren PPI (plano-posizio indikatzaile) gaineko zerga) en PPI (Plan Position Indicator) es IRPF (impuesto sobre la renta de PR (ibilbide labur; mendiko ibilbide las personas físicas) labur) fr IRPP (impôt sur le revenu des es PR (sendero de pequeño personnes physiques) recorrido; pequeño recorrido) en IIT (Individual Income Tax) fr PR (petite randonée) PFL (Profesionalen Futbol Liga) en PR (Petite Randonée) es LFP (Liga de Fútbol Profesional) PRI (Alderdi Iraultzaile Instituzionala) fr LFP (Ligue de Football es PRI (Partido Revolucionario Professionel) Institucional) PGP (oso pribatutasun on) PS (Alderdi Sozialista) es PGP (privacidad bastante buena) fr PS (Parti Socialiste) fr PGP (logiciel de chiffrement PSE (Euskadiko Alderdi Sozialista) PGP) es PSE (Partido Socialista de en PGP (Pretty Good Privacy) Euskadi) PHP (web-orrialde pertsonalak) PSL (Politika eta Segurtasun Lantal- en PHP (Personal Home Pages dea) Hypertext Preprocessor) es COPS (Comité Político y de PI (posta bidezko igorpen) Seguridad) es GP (giro postal) fr COPS (Comité Politique et de fr MP (mandat-poste; virement Sécurité) postal) en PSC (Political and Security en PO (Postal Order) Committee) PKK (Kurdistango Langileen Alderdia) PSN (Nafarroako Alderdi Sozialista) es PKK (Partido de los Trabajadores es PSN (Partido Socialista de de Kurdistán) Navarra) fr PKK (Parti des Travailleurs du PSOE (Espainiako Alderdi Sozialista Kurdistan) Langilea) en PKK (Kurdistan Workers Party) es PSOE (Partido Socialista Obrero PKL (Prozedura Kriminalaren Legea) Español) es LECrim; LECr (Ley de fr PSOE (Parti Socialiste Ouvrier Enjuiciamiento Criminal) Espagnol)

103 Laburtzapenak

en PSOE (Socialist Party) fr RNA; ARN (acide ribonucléi- PSP (publikoarentzako salmenta-pre- que) zio) en RNA (RiboNucleic Acid) es PVP (precio venta al público) RSBAP (Euskalerriaren Adiskideen fr PVP (prix de vente publique) Elkartea) en Rp (Retail Price) es RSBAP (Real Sociedad Bascon- PSUC (Kataluniako Alderdi Sozialista gada de Amigos del País) Batua) RSV (Pauldarrak) es PSUC (Partido Socialista es RSV (Paulinos) Unificado Catalán) RTF (testu aberastuko formatu) PT (pedagogia terapeutiko) es RTF (formato de texto enrique- es PT (pedagogía terapéutica) cido) fr PT (pédagogie thérapeutique) fr RTF (format texte riche) PUZ (prozesatzeko unitate zentral) en RTF (Rich Text Format) es UCP (unidad central de proceso) RTVE (Espainiako Irrati Telebista) fr UCT (unité centrale de es RTVE (Radio Televisión traitement) Española) en CPU (Central Processing Unit) SA (Sozialista Abertzaleak) PVC (polibinil kloruro) SAEGEN (salgai arriskutsuak errepidez es PVC (cloruro de polivinilo) garraiatzeko erregelamendu fr PVC (chlorure de polyvinyle) nazional) en PVC (Polyvinyl Chloride) es TPC (reglamento nacional de PZL (Prozedura Zibilaren Legea) transporte de mercancías es LEC (Ley de Enjuiciamiento peligrosas por carretera) Civil) SAGAZDE (Garapen Eremuen RENFE (Espainiako Trenbide Sarea) Kudeaketa SA) es RENFE (Red Nacional de es SAGAZDE (S.A. Gestión de Ferrocarriles Españoles) Areas y Zonas de Desarrollo) REPROM (memoria hil birprograma- SALO (Sindikatu Askatasunaren Lege garri) Organikoa) es REPROM (memoria sólo lectura es LOLS (Ley Orgánica de Libertad reprogramable; memoria muerta Sindical) reprogramable) SDB (Salestarrak) fr MEMREP (mémoire morte es SDB (Salesianos (Sociedad de reprogrammable) San Francisco de Sales); en REPROM (Reprogrammable Salesianas (Sociedad de San Read-Only Memory) Francisco de Sales)) RIEV (Nazioarteko Eusko Ikaskuntzen SDEP (segurtasunerako eta defentsara- Aldizkaria) ko Europako politika) es RIEV (Revista Internacional de es PESD (política europea de Estudios Vascos) seguridad y defensa) fr RIEV (Revue Internationale des fr PESD (politique européenne de Études Basques) sécurité et de défense) RNA; ARN (azido erribonukleiko) en ESDP (European Security and es ARN; RNA (ácido ribonucleico) Defence Policy)

104 Laburtzapenak

SEA (Arabako Enpresariak) es IVEF (Instituto Vasco de es SEA (Empresarios Alaveses) Educación Física) SEATO (Asia Hego Ekialdeko fr IVEF (Institut Basque d’Educa- Tratatuaren Erakundea) tion Physique) es OTASE (Organización del S-HTTP (hipertestua transferitzeko Tratado del Sureste Asiático) protokolo seguru) fr OTASE (Organisation du Traité es S-HTTP () de l’Asie du Sud-Est) fr S-HTTP () en SEATO (South-East Asia Treaty en Secure HTTP; S-HTTP (Secure Organization) HyperText Transfer Protocol) SECAM (memoriadun kolore SHU (sailkapen hamartar unibertsal) sekuentzial) es CDU (clasificación decimal es SECAM (color secuencial con universal) memoria) fr CDU (classification décimale fr SECAM (système électronique universelle) couleur avec mémoire) en UDC (Universal Decimal en SECAM (Sequential Color with Classification) Memory) SI; SJ (Jesusen Lagundia; Jesuitak; SEPI (Estatuko Industria Partaidetza- Josulagunak) rako Sozietatea) es SI (Jesuitas (Compañía de Jesús)) es SEPI (Sociedad Estatal de SICA (aurrezki-kutxen elkarkomunika- Participaciones Industriales) ziorako zerbitzu) fr SEPI (Société Espagnole de es SICA (servicio de intercomuni- Participation Industrielle) cación de cajas de ahorros) SGAE (Egile eta Editoreen Elkartea) SIS (Schengengo informazio-sistema) es SGAE (Sociedad General de es SIS (sistema de información de Autores y Editores) Schengen) SGML (markatzeko lengoaia orokor fr SIS (système d’information de estandar) Schengen) es SGML (lenguaje estandarizado en SIS (Schengen Information de marcado general) System) fr SGML (langage standard de SM (Marianistak) balisage généralisé) es SM (Marianistas (Societas en SGML (Standard Generalized Mariae; Compañía de María)) Markup Language) SM (Maristak: Mariaren Lagunartea) SHA (suntsipen handiko armak) es SM (Padres Maristas) es ADM (armas de destrucción SMS (mezu laburren zerbitzu) masiva) es SMS (servicio de mensajes fr ADM (armes de destruction cortos) massive) fr SMS (service de message court) en WMD (Weapons of Mass en SMS (Short Message Service) Destruction) SNCP (EAEko baxurako arrantzako SHEE (Soin Hezkuntzako Euskal produktuak merkaturatzeko Erakundea) sistema normalizatu)

105 Laburtzapenak

es SNCP (sistema normalizado de es SX (Javerianos) comercialización de los produc- TAC (urteko harrapaketa-kopuru) tos de la pesca de bajura de la es TAC (total admisible de CAV) capturas) SP (Eskolapioak) fr TAC (total admissible des es SP (Padres Escolapios) captures) SPD (Alemaniako Alderdi Sozialdemo- en TAC (Total Allowable Catches) krata) TAIEX (Informazioa eta Laguntza es SPD (Partido Socialdemócrata de Teknikoa Trukatzeko Bulegoa) Alemania) es TAIEX (Oficina de Intercambio fr SPD (Parti Social-Démocrate de Información y de Asistencia d’Allemagne) Técnica) en SPD (Social Democratic Party of fr TAIEX () Germany) en TAIEX (Technical Assistance SPP (Poliziako Sindikatu Profesionala) Information Exchange Office) es SPP (Sindicato Profesional de TAO (trafiko eta aparkamenduaren Policía) ordenamendu) SPRI (Industriaren Sustapen eta es OTA (ordenación del tráfico y Eraldaketarako Baltzua) aparcamiento) es SPRI (Sociedad para la Promo- TAOL (Toki Araubidearen Oinarriak ción y Reconversión Industrial) arautzen dituen Legea) SSP (San Pauloren Jaierazko Elkarte) es LBRL (Ley de Bases de Régimen es SSP (Sociedad de San Pablo) Local) SSS (Sakramentinoak) TAT (apertzepzio-test tematiko) es SSS (Padres Sacramentinos) es TAT (test de apercepción STEE-EILAS (Euskadiko Irakaskun- temática) tzako Langileen Sindikatua) fr TAT (test d’aperception es STEE-EILAS (Sindicato de thématique) Trabajadores de la Enseñanza de en TAT (Thematic Apperception Euskadi) Test) STG (sexu-transmisiozko gaixotasun) TAT (Torturaren Aurkako Taldea) es ETS (enfermedad de transmisión es TAT (Organismo Contra la sexual) Tortura) fr MST (maladie sexuellement fr TAT (Groupe Contre la Torture) transmissible) en TAT (Group Against Torture) en STD (Sexually Transmitted TDCnet (Europako Terminologia Disease) Dokumentazio eta Informazioko SVCD (super bideo disko trinko) Zentroen Sarea) en SVCD (Super Video Compact es TDCnet (Red Europea de Disc) Centros de Documentación e SVD (Berbitak: Jainko Hitzaren Información en Terminología) Misiolariak) fr TDCnet (Réseau Européen de es SVD (Misioneros del Verbo Centres d’Information et de Divino) Documentation en Terminolo- SX (Xabiertarrak) gie)

106 Laburtzapenak

en TDCnet (Terminology Docu- en TTL (Transistor Transistor mentation Centre Network) Logic) TFT (geruza fineko transistore) TTM (truke-tasen mekanismo) en TFT (Thin Film Transistor) es MTC (mecanismo de tipos de TIR (nazioarteko errepide-garraio) cambio) es TIR (transporte internacional de UA (Unidad Alavesa) mercancías) es UA (Unidad Alavesa) fr TIR (transit international UABP (urte anitzeko bideratze-progra- routier) ma) en TIR (International Transit es POP (programa de orientación System) plurianual) TKE (Traineru Kluben Elkartea) fr POP (programme d’orientation es ACT (Asociación de Clubes de pluriannuel) Traineras) en MAGP (Multiannual Guidance TMP (talde multiprofesional) Programme) es EMP (equipo multiprofesional) UAGA (Arabako Nekazari eta TNA (Turismorako Nazioarteko Abeltzainen Batasuna) Aliantza) es UAGA (Unión de Agricultores y es AIT (Alianza Internacional de Ganaderos de Alava) Turismo) UCI (Txirrindularitzaren Nazioarteko fr AIT (Alliance Internationale du Batasuna) Tourisme) es UCI (Unión Ciclista Internacio- TNT (trinitrotolueno) nal) es TNT (trinitrotolueno) fr UCI (Union Cycliste Internatio- fr TNT (trinitrotoluène) nale) en TNT (Trinitrotoluene) TOR (Hirugarrendar Erregeladunak) en UCI (International Cycling es TOR (Terciarios Franciscanos Union) Regulares) UEFA (Europako Futbol Elkarteen TRIPS (merkataritzarekin lotutako Batasuna) jabetza intelektualaren eskubideei es UEFA (Unión Europea de las buruzko alderdiak) Asociaciones de Fútbol) es TRIPS; ADPIC (aspectos de los fr UEFA (Union des Associations derechos de propiedad intelectual Européennes de Football) relacionados con el comercio) en UEFA (Union of European fr ADPIC (aspects des droits de la Football Associations) propriété intellectuelle qui UEMA (Udalerri Euskaldunen touchent au commerce) Mankomunitatea) en TRIPS (Trade Related aspects of es UEMA (Mancomunidad de Intellectual Property Rights) Municipios Euskaldunes) TSJN (Nafarroako Justizia Auzitegi fr UEMA (Communauté des Nagusia) Communes Bascophones) es TSJN (Tribunal Superior de en UEMA (Commonwealth of Justicia de Navarra) Monolingual Basque Municipali- TTL (transistore transistore logika) ties)

107 Laburtzapenak

UETS (udaletako euskara-teknikarien fr FISE (Fonds des Nations Unies sare) pour l’Enfance) UEU (Udako Euskal Unibertsitatea) en UNICEF (United Nations es UEU (Universidad Vasca de International Children´s Verano) Emergency Fund) fr UEU (Université Basque d’Été) UNITA (Angolaren Independentzia en UEU (Basque Summer Univer- Osorako Batasun Nazionala) sity) es UNITA (Unidad Nacional para UGT (Langileen Batasun Orokorra) la Independencia Total de es UGT (Unión General de Angola) Trabajadores) UOHEI (Urrutiko Oinarrizko UHUN; UNED (Urrutiko Hezkuntza- Hezkuntzarako Euskal Ikastegia) rako Unibertsitate Nazionala) es CEVEBAD (Centro Vasco de es UNED (Universidad Nacional Educación Básica a Distancia) de Educación a Distancia) UPF (Frantziaren Aldeko Batasuna) UIB (unibertsitateko irakasleria-batzor- es UPF (Unión por Francia) de) fr UPF (Union pour la France) es CPU (comisión de profesorado en UPF (Union for France) de la universidad) UPN (Unión del Pueblo Navarro) es UPN (Unión del Pueblo UNESCO (Hezkuntza, Zientzia eta Navarro) Kulturarako Nazio Batuen UPU (posta-batasun unibertsal) Erakundea) es UPU (unión postal universal) es UNESCO (Organización de las fr UPU (union postale universelle) Naciones Unidas para la en UPU (Universal Postal Union) Educación, la Ciencia y la UTB (urteko tasa baliokide) Cultura) es TAE (tasa anual equivalente) fr UNESCO (Organisation des UTC (denbora unibertsal koordinatu) Nations Unies pour l’Éducation, es UTC (tiempo universal la Science et la Culture) coordinado) en UNESCO (United Nations fr UTC (temps universel coor- Educational, Scientific and donné) Cultural Organization) en UTC (Universal Time Coordina- UNICE (Europako Erkidegoko ted) Industrien Batasuna) UUP (Ulsterko Alderdi Unionista) es UNICE (Unión de las Industrias es UUP (Partido Unionista del de la Comunidad Europea) Ulster) fr UNICE (Union des Industries de fr UUP (Parti Unioniste d’Ulster) la Communauté Européenne) en UUP (Ulster Unionist Party) en UNICE (Union of Indutries of UVF (Ulsterko Boluntarioen Indarra) the European Community) es UVF (Fuerza de Voluntarios del UNICEF (Haurren Laguntzarako Ulster) Nazio Batuen Funtsa) fr UVF (Force Volontaire de es UNICEF (Fondo de las Naciones l’Ulster) Unidas para la Infancia) en UVF (Ulster Volunteer Force)

108 Laburtzapenak

VCD (bideo disko trinko) en ICU (Intensive Care Unit) en VCD (Video Compact Disc) ZK; CN (zenbakizko kontrol) VHS (etxeko bideo-sistema) es CN (control numérico) en VHS (Video Home System) fr CN (commande numérique) VHS (Virtual Hire System) en NC (Numeric Control) es VHS (sistema de transporte de ZKK; CNC (zenbakizko kontrol cinta) konputerizatu) fr VHS () es CNC (control numérico en VHS (Virtual Hire System) computerizado) VRML (errealitate birtuala modelatze- fr CNC (commande numérique ko lengoaia) par ordinateur) es VRML (lenguaje de modelación en CNC (Computer Numerical de realidad virtual) Control) fr VRML (langage de modélisation ZNB (zabalkundea neurtzeko bulego) en réalité virtuelle) es OJD (oficina de la justificación en VRML (Virtual Reality de la difusión) Modeling Languaje) ZOK (zerga-oinarri kotizagarri) WTA (Emakumezko Tenislari es BIC (base imponible cotizable) Profesionalen Elkartea) ZON (zerga-oinarri negatibo) es WTA (Asociación de Tenistas es BIN (base imponible negativa) Femeninas Profesionales) ZOPE (Z objektuak argitaratzeko en WTA (Women Tennis Associa- inguru) tion) en ZOPE (Z Object Publishing WWF (Naturarentzako Mundu Environment) Funtsa) es WWF (Fondo Mundial para la Fauna) fr WWF (Fonds Mondial pour la Faune) en WWF (World Wildlife Fund) WWW (mundu zabaleko amaraun) es WWW (telaraña mundial) fr WWW () en WWW (World Wide Web) ZAU (zainketa aringarrietako unitate) es UCP (unidad de cuidados paliativos) fr USP (unité de soins palliatifs) en PCU (Palliative Care Unit) ZIG (zereginen ikaskuntzarako gela) es AAT (aula de aprendizaje de tareas) ZIU (zainketa intentsiboetako unitate) es UCI (unidad de cuidados intensivos)

109

Ze rr e nd a Orokorr a k Laburtzapenak

Forma laburtuen araberako aurkibidea

°C Celsius gradu; gradu 2 Ts Tesalonikarrei bigarren zentigradu Gutuna °F Fahrenheit gradu 3 Jn Joanen hirugarren °R Reaumur gradu Gutuna µ mikro- µA mikroanpere µF mikrofarad µg mikrogramo µm; µ mikrometro; mikra; mikroi µs mikrosegundo Å angstrom %/guzt. ehuneko zati guztizko 1 Erg Erregeak lehen Liburua 1 Jn Joanen lehen Gutuna 1 Ko Korintoarrei lehen Gutuna 1 Kro Kronikak lehen Liburua 1 M Makabearrak lehen Liburua 1 P Pedroren lehen Gutuna 1 Sm Samuelen lehen Liburua 1 Tm Timoteori lehen Gutuna 1 Ts Tesalonikarrei lehen Gutuna 2 Erg Erregeak bigarren Liburua 2 Jn Joanen bigarren Gutuna 2 Ko Korintoarrei bigarren Gutuna 2 Kro Kronikak bigarren Liburua 2 M Makabearrak bigarren Liburua 2 P Pedroren bigarren Gutuna 2 Sm Samuelen bigarren Liburua 2 Tm Timoteori bigarren Gutuna

112 Laburtzapenak

Ab Abdias A AB Abertzaleen Batasuna ab. abat A alarguna ABB Araba Buru Batzarra A adenina abe. abendu A ampere ABEE aldi baterako enpresa-el- A antizikloi karte a area Abelazk. Abelazkuntza a atto- abelb. abelbide A bira; Ab ampere-bira ABFT arrantza bideratzeko A. autobide finantza-tresna a. aita ABK Autodeterminazioaren a. aska Biltzarrak a. ale abk armak arma atomiko, biologiko a. ag. aita agurgarri eta kimikoak a. ag. h. aita agurgarri hori abl. ablatibo a. h. aita hori ABLE aldi baterako laneko a. lib. aipaturiko liburu enpresa a. s. aita santu ABO azterketa-batzorde ofizial a. s. t. doh. aita santu txit dohatsu ABS blokeoaren kontrako a.-k. adimen-koefiziente sistema a.a. aipaturiko artikulu abs. absolutibo; absolutu a.b. adiera berri abstr. abstraktu A.B. Ama Birjina ABU anestesia ondoko a.e.g. azal eta guzti bizkorketarako unitate a.h. adiera hertsi abu. abuztu A.H. abiadura handia Ac altocomulus; altokumulu a.m. ante meridiem Ac aktinio A.M. Andre Maria ACB Saskibaloi Kluben a.o. ahalordez Elkartea A.T. abiadura txikia accel. accelerando a.z. adiera zabal ACTH hormona adrenokortiko- a.z. alde zergagabe trofiko A/V ad valorem AD Andorra AA Alkoholiko Anonimoak ad. aditz AA adimen artifizial ad. os. adeitasun osoz AA Asuntzionistak: ad.-konpl. aditz-konplementu Jasokundeko Agustinda- adb. adberbio rrak ADECU Kontsumitzaile eta AAB Amnistiaren Aldeko Erabiltzaileen Defentsa- Batzordeak rako Elkartea AAG aukera anitzeko galdera ADG Ekintza Demokratiko AALA arte aplikatuak eta Guyanarra lanbide artistikoak adgo adagio AB administrazio berezi ADH hormona antidiuretiko

113 Laburtzapenak adib. adibide AFBE aktibo finantzarioen adj. adjektibo bitartekarien elkarte adkor. adierazkor affettº affettuoso adl. adlatibo AFNOR Frantziako Normalizazio adlag. adizlagun Erakundea Admin. Administrazio agº; agit. agitato Admin. Zuz. Administrazio Zuzenbide AG auzitegi goren admri. administrari Ag Ageo admtz. administratzaile AG Antigua eta Barbuda ADP adenosina difosfato Ag zilar ADP pezeta ag. agurgarri ADSL abonatu-linea digital ag. agindu asimetriko AGF Frantziako Aseguru AE aurrerapen egokia Orokorrak AE Arabiar Emirerri Batuak Ah ampere-ordu AE autonomia-estatutu ah. ahizpa AEB Espainiako Bankuen AHO irakasle aholkulari Elkartea aholk. aholkulari AEB Afrikar Estatuen AHT abiadura handiko tren ahta. ahaldunduta Batasuna AI Amnistia Internazionala AEB Ameriketako Estatu AIF Arabako Ikastolen Batuak Federakundea AECE Espainiako Merkataritza AIKP azpisarearekiko indepen- Elektronikoko Elkartea dente den konbergentzia- AED dirham emirrerribatuar protokolo AED Arrasate Euskaldun aintz. aintzira Dezagun aip. aipamen AEE Amerikako Estatuen ait. aitorle Erakundea AIZ atzerritarraren identifika- AEK Alfabetatze Euskalduntze zio-zenbaki Koordinakundea Aizk. Aizkolaritza AENA Espainiako Aireportuak AJA antolakuntza- eta eta Aireko Nabigazioa jarduera-araudi AENOR Espainiako Normalizazio ak aurrezki-kutxa Erakundea AK aurrezki-kutxa Aeron. Aeronautika AKOB Afrikako, Karibeko eta AES Abokatu Euskaldunen Ozeano Bareko Herrial- Sindikatua deak AF Afganistan akt. aktibo af afrikaans aktu. aurrekontu Af. Afrika akus. akusatibo AFA afgani Akus. Akustika AFB Frantziako Bankuen AL Albania Elkartea Al aluminio

114 Laburtzapenak al. astelehen AMP adenosina monofosfato Ala alanina AMS Amsterdam Schiphol ALABA Armen Arloko Lankide- aireportua tzako Antolakunde AMSP azpisarearen mendekota- Bateratua suna duen sarbide-proto- Albait. Albaitaritza kolo ald. alderdi AN Aliantza Nazionala ald. aldapa AN auzitegi nagusi aldib. aldi baterako AN Antillak aldr. aldiri an. anaia aldz. of. aldizkari ofizial anagr. anagrama ALET administrazioko langileen anal. analogia euskarazko trebakuntza anast. anastatiko alf. alferez Anat. Anatomia ALHAO Arabako Lurralde ANC Afrikar Kongresu Historikoaren Aldizkari Nazionala Ofiziala ANC Korsikako Nazio Alj. Aljebra Batasuna alk. alkate andño. andereño Alk. Alkimia And Andromeda; Hiru allº allegro Ahizpak ALL lek and. andre alltto allegretto andnº andantino ALO Aurrekontu Lege Orokor andte andante Alp. Alpinismo Anestesiol. Anestesiologia alt. altuera anfib. anfibio Am amerizio ANG florin antillatar AM Armenia angl. anglikanismo Am Amos anim. animalia am amharera Animis. Animismo am. ama anon. anonimo Am. Amerika ANPE Lanpostuetarako am. ag. ama agurgarri Agentzia Nazionala am. ag. h. ama agurgarri hori Ant Antlia am. h. ama hori antilog antilogaritmo AMD dram anton. antonimo AME arriskuko material Antr. Antropologia espezifikoak antz. antzina AMIA ahuleziak, mehatxuak, Antz. Antzerki indarrak eta aukerak ANZUS Australia, Zeelanda AMKP azpisarearen mendekota- Berria eta Ameriketako suna duen konbergentzia- Estatu Batuen arteko protokolo Segurtasun Akordio AMMF Andre Mariaren Misiolari Militarra Frantziskotarrak AO Angola

115 Laburtzapenak

AON kwanza berri argtz. argitaratzaile Ap Apokalipsia argtz. oh. argitaratzailearen ohar ap. apaiz Ari Aries Apache adabakizko zerbitzari Arit. Aritmetika APB arrantza-politika bateratu Ark. Arkeologia APEC Asia eta Ozeano Bareko ark. arkaiko Elkarlaguntzarako Foroa Arkit. Arkitektura api. apiril ARKO Arrasateko Komunikabi- apok. apokrifo deak apost. apostolu Arm. Armagintza app. apezpiku ARNm azido erribonukleiko app. jn. apezpiku jaun mezulari APRA Herri Aliantza Iraultzaile ARP peso Amerikarra arp. artzapez Aps Apus arpp. artzapezpiku aptu. apartamentu arr. arrunt AQ Antartika Arr. Arrantza Aql Aquila; Arranoa Arraunk. Arraunketa Aqr Aquarius arrunk. arrunkeria ar arabiera ARS peso argentinar berri Ar argon Art. Arte AR Argentina art. artikulu AR Araba Art. Ed. Arte Ederrak ar. arro Art. Graf. Arte grafikoak ARA austral artrop. artrodopo arakn. araknido arc cos arku kosinu arzki. aurrizki arc cosh arku kosinu hiperboliko as assamera arc cot arku kotangente As altostratus; altostratu arc coth arku kotangente As artseniko hiperboliko as. astearte arc sin arku sinu As. Asia arc tan arku tangente ASAL arnas sindrome akutu arc tanh arku tangente hiperboli- larri ko ASCII informazio-trukerako Arg arginina Amerikako kode estandar arg. argot ASEAN Hego-Ekialdeko Asiako Arg. Argazkigintza Tratatuaren Erakundea arg. argitaletxe ASK Abertzale Sozialisten arg. argi; argitsu Komiteak arg. g. argitaletxerik gabe ASLE Euskadiko Lan Sozieta- argit. argitaraldi teen Taldea Argit. Argiteknia Asn asparragina argitp. argitalpen Asp azido aspartiko argk. argazki asp. aspaldiko

116 Laburtzapenak

ASPB atzerriari eta segurtasuna- auz.; a. auzo ri buruzko politika auzob. auzoberri bateratu AVI soinu eta bideo tarteka- Astrol. Astrologia tuak Astron. Astronomia AVT Terrorismoaren Biktimen Astronaut. Astronautika Elkartea asz. aszetika AWG florin arubar AT Austria AX azken xedapen At astato ay aimara at. atari AZ Azerbaijan at. ataka az azerbaijanera ataur. atariaurre az. asteazken ATB aduana-tarifa bateratu az. azal ATCRB Ipar Euskal Herriko az. nag. azoka nagusi Garraio Kolektiboko aza. azaro Elkartea azal. azalera ATL Hartsfield - Jackson azk. azken Atlanta nazioarteko AZL administrazio eta aireportua zerbitzuetako langileak Atl. Atletismo AZM manat atm atmosfera azp. auzapez ATM transmititzeko modu AZTI Arrantzuarekiko Zientzia asinkrono eta Teknika Iraskundea ATP adenosina trifosfato aztze. azaleztatze ATP Tenislari Profesionalen Elkartea ATS txelin austriar AU Australia B Au urre au. at. aurretik atzerako B banandua AuB Autodeterminaziorako b barn Bilgunea B boro AUD dolar australiar B bel AuEsZ aurre-eskuineko zeihar b. bide AuEzZ aurre-ezkerreko zeihar b. ag. bere aginduz AUNLU azienda-unitateak b. z. es. beti zure esaneko nekazaritzako lurrak b. zah. bide zahar ureztatzeari begira b.b. beste bide Aur Auriga b.g. besterik gabe aur. aurretiko; aurretikoak b.i.s.g. beste inon sailkatu gabe autogr. autografo b.o. babes ofizial Autom. Automobilismo b.o.b. bukaera onari baldintza- auton. autonomia tuta auton.-erk. autonomia-erkidego b.s.b. baldin eta soilik baldin auz. auzune b/min bira minutuko

117 Laburtzapenak

Ba Baruk BDT taka Ba bario Be berilio BA Bosnia-Herzegovina be bielorrusiera BAD dinar bosniar BE Belgika BAE bezeroen arretarako BEAZ Bizkaiko Enpresa eta eremu Aurrerapen Zentroa BAE Bakearen Aldeko Elkartea BEF franko belgikar BAFE barneko farmazialari beg. os. begirune osoz egoiliar BEGb balio erantsi garbi BAI biztanleria aktiboaren BEGd balio erantsi gordin inkesta beh. behe-mailako BAK Bakearen Aldeko behat. behatoki Koordinakundea Beirag. Beiragintza bak. g. bakoitirik gabe bener. beneragarri Bakter. Bakteriologia Ber. Bertsogintza balist. balistika berrinp. berrinprimatze BAM; BAB Baiona-Angelu-Miarritze BEZ balio erantsiaren gaineko BAME barruko mediku egoiliar zerga banatz. banatzaile BF Burkina Faso BAO Bizkaiko Aldizkari BFCE Atzerri Merkataritzarako Ofiziala Frantziako Bankua bar. barruti BFF CFA franko barr. barruan BG Bulgaria Barzz. Baratzezaintza bg bulgariera bas. baserri BGAE borondatezko gizarte-au- basel. baseliza rreikuspeneko erakunde Basog. Basogintza BGEB Berreraikuntza eta bat. batailoi Garapeneko Europako batx. batxilergo Bankua batz. batzorde BGL lev BAZ bezeroarentzako BGM baimendutako gehieneko arreta-zerbitzu masa bazk. bazkide BH Bahrain BB Barbados BHD dinar bahraindar BBB Bizkai Buru Batzarra BI Burundi BBD dolar barbadostar bi bislama BBK Bilbao Bizkaia Kutxa BI batxilergo-institutu BBON balio bereko ondorioa Bi bismuto duen neurri Bibl. Biblia BBVA Bilbao Vizcaya Argentaria bibliog. bibliografia Bankua bid. bidaltzaile BC Banku Zentrala bideg. bidegurutze Bcc ezkutuko kopia bidez. bidezidor BCN Bartzelonako aireportua BIE Bizkaiko Ikastolen BD Bangladesh Elkartea

118 Laburtzapenak

BIEZ bibliografia eguneratzeko BND dolar bruneiar zerbitzu BNG Bloke Nazionalista BIF franko burundiar Galiziarra bik. bikoiztu BNJ behin-behineko jabe bik. g. bikoitirik gabe BO Bolivia bil. biltegi bo tibetera bild. bilduma BOB boliviano biltz. biltzaile BOCE Espainiako Gorteetako BIMH makina-tresnaren Aldizkari Ofiziala biurteko BOD Bordeleko aireportua BIO Bilboko aireportua BOE Estatuko Aldizkari Biof. Biofisika Ofiziala Biogeog. Biogeografia BOE babes ofizialeko Biokim. Biokimika etxebizitza Biol. Biologia bol. bolumen BIQ Miarritzeko nazioarteko Bolb. Boleibol aireportua BOM bitarte optiko meteorolo- bir. biribilgune giko BIRD Berreraikuntza eta Boo Bootes; Itzaina Garapeneko Nazioarteko BOP peso boliviar Bankua BOS Bilboko Orkestra birmold. birmoldatu Sinfonikoa birmoldle. birmoldatzaile Bot. Botanika BIZ Bizkaia Box. Boxeo bizig. bizigune BPGb barne-produktu garbi bizil. bizileku BPGd barne-produktu gordin Bizk. Bizkaiera Bq becquerel bizt. biztanle br bretoiera BJ Benin BR Brasil BJA biztanleria jardueraren Br bromo arabera brakiop. brakiopodo Bk berkelio BRC kruzeiro BKK Don Muang nazioarteko brig. brigada aireportua briof. briofito bku. banku brioz. briozoo bl. bloke BRL real BM Barne-medikuntza BRR kruzeiro real BM Bermuda bs bosniera BMD dolar bermudatar BS Bahamak BMHB Barne Merkatua BSCH Santander Central Harmonizatzeko Bulegoa Hispano Bankua bn bengalera BSD dolar bahamar BN Batzar Nagusiak BT Bhutan BN Brunei bta. benta BNaf. Behe-nafarrera BTJ behin betiko jabe

119 Laburtzapenak

BTN ngultrum Cam Camelopardalis BTP eraikuntza eta herri-lanak CAN Nafarroako Aurrezki BTS sakelako telefono-deien Kutxa banagune Can Cancer BTT mendiko bizikleta; lur CANA Aturri eta Errobiko orotako bizikleta Nekazari Kooperatiba Btu unitate termiko britainiar Cap Capricornus btz. batzar CAP profesionalen gaitasun- btz. arr. batzar arrunt agiri btz. orok. batzar orokor Car Carina btzkde. batzarkide Cas Cassiopeia bud. budismo CAU erabiltzailearen laguntza- bul. bulego zentro bul. ter. bulego terminal Cb cumulonimbus; bul.-zk. bulego-zenbaki kumuloninbo BW Botswana Cc kopia BWP pula CC Kanariar Koalizioa BY Bielorrusia CD Kongoko Errepublika BYR errublo bielorrusiar Demokratikoa BZ babes zibil Cd kadmio BZ Belize CD disko trinko bz. baiezko cd kandela BZD dolar belizetar CDC Kataluniako Konbergen- BZES banku zentralen tzia Demokratikoa Europako sistema CDG Paris Charles de Gaulle bzg. buruzagi nazioarteko aireportua CDN Nafar Demokraten Elkar- gunea CDS Demokrata Sozialen C Zentroa CDS Zentro Demokratiko eta C coulomb Soziala C karbono CDT Europar Batasuneko c zenti- Organoen Itzulpen C zitosina Zentroa Ca kaltzio CDZ zaire berria ca zentiarea Ce zerio ca katalan CEA Energia Atomikorako CA Kanada Ordezkaritza ca. circa CEAPAT Pertsonen Autonomiaren CAD dolar kanadar eta Laguntza Teknikoen Cae Caelum Estatuko Zentroa cal calvus CECA Espainiako Aurrezki cal kaloria Kutxen Konfederazioa

120 Laburtzapenak

CEDEFOP Lanbide Heziketa CHF franko suitzar Garatzeko Europako Ci curie Zentroa CI Boli Kosta CEEP Enpresa Publikoen CIA Inteligentzia Agentzia Europako Zentroa Zentrala Cen Centaurus Cir Circinus Cep Cepheus CIRA Continuity IRA; Real CEPAL Latinoamerikarako eta IRA Kariberako Batzorde CITES Arriskuan dauden Ekonomikoa Espezieen Nazioarteko CERET Teknologia Hezkuntzako Salmenta Kontrolatzeko Eskualdeko Zentroa Konbentzioa CERN Ikerketa Nuklearrerako CiU Convergencia i Unió Europako Kontseilua Cl kloro CESCE Esportaziorako Kreditu CL Txile Aseguruen Espainiako cL; cl zentilitro Konpainia CLP peso txiletar CESID Defentsarako Informazio cm zentimetro Zentro Nagusia Cm kurio Cet Cetus; Balea CM Kamerun CEV Euskadiko Enpresabu- CMa Canis Major; Izarrora ruen Bilgunea CMF Klaretarrak Cf kalifornio CMi Canis Minor; Xakurra CF Afrika Erdiko Errepubli- CN Txina ka CNE curriculuma norbanakoa- CFDT Frantziako Lan Konfede- ri egokitze razio Demokratikoa CNEC Zinemaren Batzorde CFI nazioarteko finantza-kor- Nazionala porazio CNJA Laborari Gazteen cfr.; cf. confer Konfederazio Nazionala CG Kongoko Errepublika CNMV Balore Merkatuaren CG Koalizio Galiziarra Batzorde Nazionala cg zentigramo CNT Lanaren Konfederazio CGAC Gaur Egungo Artearen Nazionala Galiziako Zentroa CNY yuan CGD curriculuma garatzeko Co kobalto dekretu CO Kolonbia CGPJ Botere Judizialaren COE ekintzetarako talde Kontseilu Nagusia bereziak CGT Lanaren Konfederazio Col Columba Orokorra colog kologaritmo CH Suitza Com Coma Berenices Cha Chamaeleon con congestus CHE Ebroko Konfederazio COP peso kolonbiar Hidrografikoa cop. copyright

121 Laburtzapenak

CORDIS Ikerketa eta Garapeneko Europako Erkidegoko D Informazio Zerbitzua cos kosinu d dezi- cosec kosekante D depresio cosech kosekante hiperboliko D dibortziatua cosh kosinu hiperboliko d. data cot kotangente d.c. da capo coth kotangente hiperboliko d.g. datarik gabe CP Pasiotarrak d/e datatik egunetara cpf; cpe kreolera da deka- CR Costa Rica da daniera Cr kromo dag dekagramo CR Teatinoak daL; dal dekalitro CrA Corona Australis dam dekametro CrB Corona Borealis daN dekanewton CRC kolon costarrikar dat. datibo cresc. crescendo DB datu-base CRS Segurtasun Konpainia dB dezibel Errepublikanoak DBH Derrigorrezko Bigarren Crt Crater Hezkuntza Cru Crux DC Demokrazia Kristaua Crv Corvus DDMEB Drogen eta Droga cs txekiera Mendekotasunaren Cs zesio Europako Behatokia CSE curriculumera sartzeko DDT dikloro difenil trikloroe- egokitzapen tano CSN Segurtasun Nuklearreko de aleman Kontseilua DE Alemania CSSR Erredentziokoak decresc. decrescendo CSV Biatoristak DEE Drogak Eragindakoen CU Kuba Elkartea Cu kobre Dek. Dekorazio Cu cumulus; kumulu dekl. deklinabide CUP peso kubatar Del Delphinus CV Cabo Verde DEM marko aleman CVE eskudo caboverdetar Dem. Demografia CVn Canes Venatici DEN Denver nazioarteko CY Zipre aireportua cy gales Dermat. Dermatologia Cyg Cygnus dest. destinatibo CYP libera zipretar destak. destakamentu Cys zisteina det. determinatzaile CZ Txekia DFW Dallas - Fort Worth CZK koroa txekiar nazioarteko aireportua

122 Laburtzapenak

DG zuzendaritza nagusi dol. dolce dg dezigramo DOP peso dominikar DGICYT Ikerketa, Zientzia eta Dor Dorado Teknologiako Zuzendari- dpi puntuak hazbeteko tza Nagusia dptu. departamentu DGT Trafikoko Zuzendaritza Dra Draco Nagusia Dt Deuteronomioa diagr. diagrama DTS Dolby teatro sistema dial. dialekto dtu. deskontu diam. diametro DTW Detroit Metropolitan dib. dibisio Wayne County airepor- Didak. Didaktika tua Diet. Dietetika du duplicatus dim. diminuendo DUP Ulsterko Alderdi dinam. dinamika Unionista Demokratikoa dioz. diozesi dv maldivera dip. diputazio DVD disko digital balioaniztun Diplom. Diplomatika Dy disprosio diptu. diputatu DYA Gelditu eta Lagundu diptu. for. diputatu foral dyn dina diptu. nag. diputatu nagusi DZ Aljeria dis. diseinu DZD dinar aljeriar DIU; UBG umetoki barneko gailu DJ Djibuti DJF franko djibutiar DK Danimarka E dk. doktore DKK koroa danimarkar E erreklamatu dL; dl dezilitro E emakumezkoa DLEF Diru Lankidetzako E ekialde Europako Funtsa E exa- dm dezimetro e’ lurrun-tentsio; lurrun DM Dominika -presio DMAIF Diru Merkatuko e. etxe Aktiboetako Inbertsio e. egun Funtsa e. erabil Dn Daniel e.-m. etxe-multzo Dn gr Daniel Grekoa e.a.; etab. eta abar DNA; ADN azido desoxirribonuklei- E.B. eskuordetzaren bidez ko e.b. esate baterako DNAT Terrorismoaren Aurkako e.d. ez dagoelako Dibisio Nazionala e.g. egunik gabe DO Dominikar Errepublika e.g.t. erregistro gordineko doh. dohatsu tonak dok. dokumentu e.l. etxeko lan

123 Laburtzapenak

E.S. Egoitza Santu ECHO Europako Erkidegoko e.z. egoera zibil Bulego Humanitarioa E/A eskari agregatu ECS sukre EA Eusko Alkartasuna ED Errege Dekretu ea. erdialde ed. edizio EAB Europako Agiri Bakuna EDA Europako Diru Akordioa EAE Euskal Autonomia Edafol. Edafologia Erkidegoa EDB Euskal Dantzarien EAE/ANV Eusko Abertzale Ekintza Biltzarra EAEAN Euskal Autonomia EDB Ekonomia eta Diru Erkidegoko Justizia Batasuna Auzitegi Nagusia EDF Europako Diru Funtsa EAEE; Euratom Energia Atomikoa- EDF Frantziako Elektrizitate ren Europako Erkidegoa Konpainia EAEEI Energia Atomikoaren EDI Europako Diru Institutua Europako Erkidegoa EDS Europako Diru Sistema Eratzeko Ituna EDTA azido etilendiamina EAJ Euzko Alderdi Jeltzalea tetraazetiko EAm. Erdialdeko Amerika EE Estonia EAR Berreraikuntzarako EE Europako Erkidegoa Europako Agentzia EE Euskadiko Ezkerra EAS Donostiako aireportua EEE Europako Ekonomia EB Ezker Batua Erkidegoa EB Euskal Batasuna EEE Energiaren Euskal EB Europar Batasuna Erakundea eb.-er. ebaketa-erreminta ebanj. ebanjelari EEE Europako esparru EBAO Europar Batasunaren ekonomiko Aldizkari Ofiziala EEEH Erdialdeko eta Ekialdeko EBB Estatu Burujabe Berriak Europako Herrialdeak EBB Euzkadi Buru Batzarra EEEI Europako Ekonomia EBB elkarrekiko berme-baltzu Erkidegoa Eratzeko Ituna EBEN Europar Batasuneko EEES ekonomia eremu Estatu Nagusi Militarra esklusibo EBI eguneroko batez besteko EEI Europako Erkidegoa irabazi Eratzeko Ituna EBI Europar Batasunaren EEJA Europako Erkidegoetako Ituna Justizia Auzitegia EBLM Europar Batasuneko EEK koroa Lantalde Militarra EELAA Europako Erkidegoetako ebol. eboluzio Lehen Auzialdiko EBS Europa barneko sareak Auzitegia EBZ Europako Banku EEZ Eskualdeen Europako Zentrala Zentroa EC Ekuador Ef Efesoarrei Gutuna

124 Laburtzapenak

EFA eragozpen fiskaleko EHBE Euskal Herriko Bertsoza- asanblada leen Elkartea EFQM Kalitatearen Kudeaketa- EHBE Euskal Herriak Bere rako Europako Funda- Eskola zioa EHE Euskal Herrian Euskaraz EFSA Elikagaien Segurtasuneko EHEU Euskal Herriak Euskal Europar Agintaritza Unibertsitatea EFTA Europako Merkataritza EHGAM Euskal Herriko Gay eta Askeko Elkartea Lesbianen Askapenerako EG Egipto Mugimendua Eg Apostoluen Eginak EHHA Euskal Herriko Hizkuntz EG ezkongabea Atlasa eg. egoitza EHI entzumena eta hizkuntza eg. egile EHIK Euskal Herriko Ikastolen eg. anon. egile anonimo Elkartea; Euskal Herriko eg. oh. egilearen ohar Ikastolen Konfederazioa EGA euskararen gaitasun-agiri Ehiz. Ehiza EGAF Europako Garapen EHKB Euskal Herriko Kontsu- Funtsa mitzaileen Batasuna EGEF Eskualde Garapeneko EHME Euskal Herriko Mendiza- Europako Funtsa leen Elkartea EGEOBI Europako Erkidegoko EHNA Euskal Herriko Naziota- Gaietan Espezializatutako sun Aitormena Organoen Biltzarra EHNE Euskal Herriko Nekaza- EGI Euzko Gaztedia rien Elkartea egiazt. egiaztagiri EHP Europako hezkuntza- EGIF Europako Gizarte Funtsa proiektu EGK Euskadiko Gazteriaren EHSF Euskal Herriko Surf Kontseilua Federazioa EGK Ekonomia eta Gizarte EHT errolda arteko hazkunde- Kontseilua tasa egkide. egilekide EHU Euskal Herriko Uniber- EGL ekonomia eta gizarte tsitatea lantalde Ehung. Ehungintza EGLU Euskal Gramatika, Lehen EI Eusko Ikaskuntza Urratsak EIA Europako Ingurumen egok. egokitu Agentzia egokle. egokitzaile EIB Europako Inbertsio EGP libera egiptoar Bankua EGT erregistro gordineko tona EIE Europako ikerketa-espa- egun. eguneratu rru EH Mendebaldeko Sahara EIET Ekonomia Intereseko EH Euskal Herria Europako Taldea EHAA Euskal Herriko Agintari- EIF Europako Inbertsio tzaren Aldizkaria Funtsa

125 Laburtzapenak

EIN Enpleguko Institutu Elek. Elektrizitate Nazionala Elektroak. Elektroakustika EIN; INE Estatistikako Institutu Elektrobiol. Elektrobiologia Nazionala Elektrol. Elektrologia EIOS Estatuko interes Elektrom. Elektrometria orokorreko sare elektromag. elektromagnetismo EITB Euskal Irrati Telebista Elektron. Elektronika EITE Eusko Teknologi Elektrorradiol. Elektrorradiologia Ikertegien Elkartea Elektrost. Elektrostatika EIZIE Euskal Itzultzaile, Elektrotek. Elektroteknia Zuzentzaile eta Interpre- ELGA Ekonomia Lankidetza eta teen Elkartea Garapenerako Antola- EJ Eusko Jaurlaritza kundea EJABA ebazpen eta jarraipen elizb. elizbarruti batzorde elk. elkarte EJIE Eusko Jaurlaritzaren elkg. elkargo Informatika Elkartea ELN Nazio Askapenerako EJSN ekonomia-jardueren Armada sailkapen nazional ELO Estatuko Lege Organikoa EK Europako Kontseilua ELOO Espetxeen Lege Organiko ek. ekintza Orokorra EKA Euskal Herriko Karlista emak. emakumezko Alderdia EMEA Sendagaiak Aztertzeko eka. ekain Europako Agentzia EKE Euskal Kultur Erakundea EMK Euskadiko Mugimendu EKE eskolaz kanpoko ekintzak Komunista EKGK Euskadiko Kooperatiben EMN erresonantzia magnetiko Goren Kontseilua nuklear ekinod. ekinodermatu en ingeles EKKO Euskal Kulturaren ENA Administrazio Eskola Kontseilu Orokorra Nazionala ekl. eklesiologia ENA euskal nortasun-agiri Ekol. Ekologia ENAM Euskal Nazio Askapene- Ekon. Ekonomia rako Mugimendua EL Eskualdeetako Lantaldea ENB Europako Normalizazio el greko; greziera Batzordea el. eliza Enbriol. Enbriologia ELA Euzko Langilleen Endokr. Endokrinologia Alkartasuna ENE; EIE ekialde ipar-ekialde ELB Eusko Legebiltzarra ENL Euskararen Normalizazio ELD Errege Lege Dekretua Legea ELE erkidegoko laguntza-es- Enol. Enologia parru enp. enperadore ELEK elkarren laguntza enp. enparantza ekonomikorako kontseilu enpr. enpresa

126 Laburtzapenak ent. entitate Erlzz. Erlezaintza Entom. Entomologia Erm Erromatarrei Gutuna entz. entziklika erm. ermita ENZN Erregistroen eta erm. ermitau Notariotzaren Zuzendari- ERN nafka tza Nagusia ERNE Ertzainen Nazional eo esperanto Elkartasuna EO eguneko ospitale erp. errepide EOS Euskadiko Orkestra erp. nag. errepide nagusi Sinfonikoa erp. zah. errepide zahar EP Europako Parlamentua err. erreka Ep Epaileak Erradiol. Erradiologia ep. epilogo Erradiot. Erradioterapia EPEL Eskuzko Pilota Enpresen erreb. errebal Liga erred. erredaktore epem. epemuga erref. erreferentzia Epistem. Epistemologia errekt. errektore EPK Euskadiko Partidu errep. errepublika Komunista errest. errestaurazio EPL Europako Politika erret. erretore Lankidetza Erret. Erretorika EPN energia-plan nazional erretr. erretratu EPNF Euskal Pilotaren Errg. Errugbi Nazioarteko Federazioa errib. erribera EPSK Errefuxiatu eta Presoen Erronk. Erronkariera Sostengu Komitea errto. errekasto Equ Equuleus ertz. ertzain Er erbio ertzz. ertzaintza ER Eritrea Es Esaera Zaharrak eraik. eraikin ES Espainia Eraik. Eraikuntza es gaztelania; espainiera erak. erakunde Es einstenio erak. erakusle ESA pezeta eransk.; er. eranskin ESA Europako Espazio erat. eratorri Agentzia ERC Kataluniako Ezker ESAIT Euskal Selekzioaren Errepublikanoa Aldeko Iritzi Taldea erd. erdi; erdiko ESB Euskal Sozialista erg. ergatibo Biltzarrea erg. errege Esd Esdras ergi. erregina ESE; EH ekialde hego-ekialde Eri Eridanus Esgr. Esgrima erk. erkidego ESIB Europako Ikasle Erl. Erlijioa Elkarteen Batasuna Erloj. Erlojugintza ESJ Europako sare judizial

127 Laburtzapenak

ESK Europako Sindikatuen ETIS Terminologiari buruzko Konfederazioa Europako Zerbitzaria ESK Ezker Sindikalaren Etnogr. Etnografia Konbergentzia Etnol. Etnologia esk. eskuin; eskuinalde Etol. Etologia Esk. Eskultura etorb. etorbide esk. eskaini ETS euskal teknologia-sare Esk. S. Eskritura Santu etxag. etxaguntza eskat. eskatologia etxde. etxalde eskbu. eskuizkribu etxeb. etxebizitza eskde. eskualde etxte. etxarte eskde. erp. eskualdeko errepide ETZO enpresa-trafikoaren eskl. esklamazio gaineko zerga orokor Eskol. Eskolastika Eu europio eskra. eskailera eu euskara Eskub. Eskubaloi EUD erizaintzako unibertsitate- Eskular. Eskularrugintza diplomadun ESLA Europako Segurtasun eta EUDEL Euskadiko Udalen Lankidetzako Antolakun- Elkartea dea EUDIMA Euskal Udalerri esp. espediente Intsumituen Mankomu- esp. espiritu nitatea espirit. espiritismo euk. eukaristia esr. zah. esaera zahar EUMC Arrazakeriaren eta EST egokitzapen sozialeko Xenofobiaren Europako teknikari Behatokia Est Ester EUR euro Est gr Ester Grekoa Eur. Europa Est. Estetika Eurofer Burdingintzaren Estat. Estatistika Europako Elkartea Estil. Estilistika Eurofound Bizitzako eta Laneko estim. estimagarri Baldintzak Hobetzeko Estrat. Estratigrafia Europako Fundazioa ET Eusko Trenbideak Eurojust Justizia Lankidetzako et estoniera Europako Unitatea ET Etiopia Europol Poliziaren Europako et. al. et alii Bulegoa ETA Euskadi ta Askatasuna Eurostat Europako Erkidegoko ETB birr Estatistika Bulegoa etc. etcetera EUS Euskadi ETE enpresa txiki eta ertainak eusk. euskalki ETE Europako Terminologia eusk. euskaldun Elkartea Eusk. Zuz. Euskal Zuzenbide Etik. Etika EUSTAT Euskal Estatistika Etim. Etimologia Erakundea

128 Laburtzapenak

EUTG Gipuzkoako Unibertsita- Fe burdina te eta Teknika Ikasketak FEATECE Euskadiko Traumatismo eV elektronvolt Kraneo-entzefalikoen eta EWR Newark Liberty Hartutako Kalte nazioarteko aireportua Zerebralaren Elkarteen Ex Exodoa Federazioa exg. exegesi fem. femenino exist. existentzialismo FEMP Espainiako Probintzien exp esponentzial eta Udalerrien Federazioa EZ ezkondua Fenol. Fenologia Ez Ezekiel Fenomenol. Fenomenologia ez. ezezko; ezeztaile FEVE Espainiako Trenbideen ezk. ezker; ezkerralde Enpresa Publikoa EZLN Askapen Nazionaleko ff fula Armada Zapatista fff.; ff. fortissimo EZNK Elkarte Zientifikoen FI Finlandia Nazioarteko Kontseilua fi finlandiera; suomiera FIAC Amateurren Txirrindula- ritzako Nazioarteko Federazioa F fib fibratus FIBA Nazioarteko Saskibaloi F farad Federazioa f femto- FICP Profesionalen Txirrindu- F fluor laritzako Nazioarteko f. finka Federazioa f. forte FIE inbertsio estrategikoeta- F. Ag. foru-agindu rako funts F. Ar. foru-arau FIFA Asoziazio Futbolaren F. D. foru-dekretu Nazioarteko Federazioa F. Zuz. Foru Zuzenbide fil. filum; phylum f.-diptu. foru-diputatu Fil. Filosofia F.I. Fabrikatik Irteeran Filat. Filatelia f.p. forte-piano Filol. Filologia FA foru-aldundi FIM marko finlandiar fa persiera Fin. Zuz. Finantza Zuzenbide faks. faksimile FINA Nazioarteko Igeriketa fam. familia Federazioa fam. familia; familiarki Finantz. Finantzak fanerog. fanerogamo FIRA-AER; FIRA Nazioarteko FARC Kolonbiako Indar Errugbi Amateurraren Armatu Iraultzaileak Federazioa; Europako Farmakol. Farmakologia Errugbi Elkartea fasz. faszikulu Fis. Fisika FBI Ikerketa Bulego Federala Fis. atom. Fisika atomiko

129 Laburtzapenak

Fis. nukl. Fisika nuklear FPLP Palestina Askatzeko Herri Fisiol. Fisiologia Frontea Fisiopat. Fisiopatologia FPR Ruandako Fronte Fitogeog. Fitogeografia Patriotikoa Fitol. Fitologia fps markoak segundoko Fitopatol. Fitopatologia FR Frantzia Fitosoz. Fitosoziologia Fr frantzio FIV in vitro ernalketa fr frantses FJ Fiji fr. frai FJD dolar fijiar FRA Frankfurt nazioarteko FK Falkland Uharteak; aireportua Malvinak fra fractus fk. fabrika fra. faktura FKP libera falklandar FRF libera Flm Filemoni Gutuna FSC Kristau Eskoletako FLN Nazio Askapenerako Anaiak Frontea FSLN Nazio Askapenerako FLNC Korsikako Nazio Askapen Fronte Sandinista Frontea FTP fitxategiak transferitzeko flo floccus protokolo Flp Filipotarrei Gutuna FUT familia ugariaren txartel FLV Fontes Linguae Vasco- Fut. Futbol num FW firmware Fm fermio FM Mikronesia FMI Maria Sortzez Garbiaren Semeak G FMI Maria Sortzez Garbiaren Alabak (Marianistak) g gramo FMLN Askapen Nazionalerako G giga- Farabundo Marti Frontea G guanina FMN flabin mononukleotido G gauss FN Fronte Nazionala G gizonezkoa FO Faroe Uharteak G-10 Hamarreko Taldea fo faroera G-7 Zazpiko Taldea fol. folio g. gure; geure folk. folklore g. aip. gure aipamen Fonet. Fonetika g. fra. gure faktura Fonol. Fonologia g. on. gure onarpen For Fornax g. tx. gure txeke FORCEM etengabeko prestakuntza g.-hezk. gorputz-hezkuntza kudeatzeko erakunde g.b. goian bego; goian beude paritario g.e. gaur egun FPDLP Palestina Askatzeko Herri g.e. gure eskutitz Fronte Demokratikoa g.er. gutxi erabilia

130 Laburtzapenak g.g. gure gutun GE Georgia g.g.b. gutxi gorabehera GE guraso-elkarte g.g.er. gaur gutxi erabilia GE gizarte-ekintza G.g.z.l. Goikoak gorde zaitzala Ge germanio luzaro GEEA Giza Eskubideen g.i. gure igorpen Europako Auzitegia g.k. gure kontu GEEH Giza Eskubideen g.k.k. gure kontu korronte Europako Hitzarmena g.l. gure letra GEF Guraso Elkarteen g.o. gure ordainduko Federazioa g.t. gure taloi gehig. gehigarri GA garapenerako alde GEL lari ga gaelera; gaeliko gelt. geltoki Ga Galaziarrei Gutuna Gem Gemini Ga galio gen. genitibo GA Gabon Geneal. Genealogia GAB Gobernuen Arteko Genet. Genetika Biltzarra GEO Operazio Berezietarako gaitz. gaitzesgarri Taldeak GAL Askapenerako Talde GEO genetikoki eraldatutako Antiterroristak organismo (transgeniko) gal. galeria Geobot. Geobotanika gald. galdetzaile Geod. Geodesia galtz. galtzada Geofis. Geofisika GAO Gipuzkoako Aldizkari Geogn. Geognosia Ofiziala Geogr. Geografia gar. garaiera Geol. Geologia Garag. Garagardogintza Geom. Geometria garr. garraio Geomorfol. Geomorfologia gastrop. gastropodo ger. gerundio GATS zerbitzuen merkataritzari geral. geraleku buruzko akordio nagusi gerr. gerrillari GATT merkataritzari eta GESIN Gizarte Ekonomia aduanako tarifei buruzko Sustatzeko Institutu akordio nagusi Nazionala Gb gilbert GeV gigaelektronvolt GB Erresuma Batua GF Guyana Frantsesa GB gigabyte GGD gizarteratzeko gutxieneko GBB Gipuzko Buru Batzarra diru-sarrera GBE garapen berezirako eremu GGKE Garapenerako Gobernuz GBP libera esterlina Kanpoko Erakundea Gd gadolinio GGNB Gurutze Gorriaren GD Grenada Nazioarteko Batzordea gd gaelera; gaeliko GH Ghana GDM gutxieneko datu-multzo GHC cedi

131 Laburtzapenak

GHIN Gorputz Hezkuntzarako gn. garren Institutu Nazionala gn. goren GI Gibraltar GNE Garapeneko Nazioarteko GIB giza immunoeskasiaren Elkartea birus GNO garapenaren nahaste GIE Gipuzkoako Ikastolen orokorrak Elkartea GNS franko ginear GIF irudi-trukerako formatu gob. gobernu GILE Gipuzkoako Irakaskun- goi. goi-mailako tzako Langileen Elkartea GOT transaminasa glutamiko- Gimn. Gimnastika oxalazetiko Ginek. Ginekologia got. gotorleku GIP Gipuzkoa gotz. gotzain GIP libera gibraltardar Gozog. Gozogintza Gip. Gipuzkera GP Guadalupe GIS informazio geografikoko GPRS pakete bidezko irrati-zer- sistema bitzu orokor GITE gizarte-ikasketetarako GPS kokatze-sistema orokor talde eragile GPT transaminasa glutamiko- giz. gizonezko pirubiko GJA globuluen jalkiera-abia- GQ Ekuatore Ginea dura GQE ekwele gk. gako GR ibilbide luze; mendiko GKE gobernuz kanpoko ibilbide luze erakunde GR Grezia GL Groenlandia grab. grabatzaile gl galego; galiziera graf. grafiko Glaziol. Glaziologia Gram. Gramatika GLIN Gizarte Laguntzako GRAPO Urriaren Leheneko Institutu Nazionala Erresistentzia Talde Gliziol. Gliziologia Antifaxistak GLL gizarte-larrialdietarako grc greko zahar laguntzak GRD drakma greziar Gln glutamina Gru Grus Glotod. Glotodidaktika GS gizarte-segurantza Glu azido glutamiko GS Hegoaldeko Georgiak Gly glizina; glikokola GSDO Gizarte Segurantzaren GM Gambia Diruzaintza Orokorra GMD dalasi GSIN Gizarte Segurantzako GMGA goi-mailako gaitasunak Institutu Nazionala GMT Greenwich-ko meridia- GSLO Gizarte Segurantzaren noaren ordu Lege Orokorra gn guaraniera GT Guatemala Gn Genesia GTQ ketzal GN Ginea gtu. gastu

132 Laburtzapenak gu gujaratera HAEI Herri Administrazioaren GU Guam Europako Institutua GUI irudi-erabiltzailearen hagiog. hagiografia interfaze HAKL Herri Administrazioen guzt. guztira Kontratuen Legea GW Ginea Bissau hal. halaber GWP peso gineabissautar Halt. Halterofilia GY Guyana HAm. Hego Amerika Gy gray hand. handitu GYD dolar guyanar HAPN hiri-antolamendurako gz gordailu-ziurtagiri plan nagusi gz. ag. guztiz agurgarri Har.-jas. Harri-jasotze gzk. gizaki Harg. Hargintza harr. kanp. harresiz kanpoko HAS hasierako irakaskuntza Has Hasiera HASI Herriko Alderdi H Sozialista Iraultzailea haur. haur-hizkera h ordu hausn. hausnarkari H hidrogeno haut. hautaketa H henry HB Herri Batasuna H hartzeko Hb hemoglobina h hekto- HB hobetu beharra h. hobe HBLEM hezkuntza bereziko h.-adl. hurbiltze-adlatibo langileen euskara maila h.b. hitz berri HBP helduarora bideratzeko h.d. hau da programa h.d. hartua dut hbru. hiriburu h.e. hitz elkartu hd. handi h.e.d.g. herririk eta datarik gabe HDPE dentsitate altuko h.e.e.g. herririk eta egunik gabe polietileno h.e.u.g. herririk eta urterik gabe he hebreera h.g. herririk gabe HE hizkuntza-eskakizun h.h. hitzez hitz He helio ha hektarea HE Hipoteka Erregelamen- Ha lurzoruko hezetasun dua absolutu Heb Hebertarrei Gutuna ha hausa hed. hedaduraz Hab Habakuk Heg. Hegoaldea HABE Helduen Alfabetatze eta HEGEFU Hezkuntza eta Gizarte Berreuskalduntzerako Ekintzetarako Funtsa Erakundea hegt. hegazti HAEE Herri Arduralaritzaren Hegt. Hazk. Hegazti Hazkuntza Euskal Erakundea Hegtzz. Hegaztizaintza

133 Laburtzapenak

HEL Hiri Errentamenduen Hirgz. Hirigintza Legea hirib. hiribide Helmint. Helmintologia hiruk. hirukoiztu Hematol. Hematologia His histidina HEO hizkuntza-eskola ofizial Hist. Historia Her Hercules Histaur. Historiaurre her. herri Histol. Histologia Her. Kir. Herri Kirol hitz. hitzaurre Herald. Heraldika hitzgile. hitzaurregile herb. herribide hizk. hizkuntza herk. herrikoi Hizkl. Hizkuntzalaritza Herm. Hermeneutika hizt. hiztegi herr. herri-mailako HK Hirugarrendar Kaputxi- hert. herritar noak herx. herrixka HK Hong Kong HETEL Heziketa Teknikoko HKD dolar hongkongdar Elkartea; Gizarte HKEE Herri Kontuen Euskal Ekimenezko Lanbide Epaitegia Heziketako Ikastetxeen HKG Hong Kong nazioarteko Elkartea aireportua HEZI Hezkuntza Zientzien HKZ hartutako kalte zerebral Institutua HL Hipoteka Legea Hezk. Hezkuntza hL; hl hektolitro Hf hafnio HM hipoteka-mailegu HFO Hirugarrendar Frantzis- hm hektometro kotarren ordena HN Honduras hg hektogramo HND Tokyo Haneda nazioarte- Hg merkurio ko aireportua HH haur-hezkuntza HNL lempira HH helduen hezkuntza HNP hizkuntza naturalaren hi hindi prozesamendu hi-fi goi-fidelitate HNT hizkuntza-normalizazio- Hidraul. Hidraulika ko teknikari Hidrodin. Hidrodinamika Ho holmio Hidrogr. Hidrografia ho motu Hidrol. Hidrologia HO herri-ogasun Hidrost. Hidrostatika Hock. Hockey Hidrot. Hidroterapia Homeop. Homeopatia HIES hartutako immunoeska- hond. hondartza siaren sindrome Hor Horologium Hig. Higiene HP; ZP zaldi-potentzia Higrom. Higrometria HPS Hizkuntza Politikarako hil. argit. hilondoko argitaraldi Sailburuordetza hil. ed. hilondoko edizio hr kroaziera hind. hinduismo HR Kroazia

134 Laburtzapenak hr. hr. hurrenez hurren IATA Aireko Garraioaren HRK kuna Nazioarteko Elkartea HT Haiti IB ibilgailu berezi ht kreolera ib. ibai HTG gourde ibde. ibilbide HTGd hilkortasun-tasa gordin IBI irakaskuntza bateratuen HTML hipertestua markatzeko ikastetxe lengoaia ibid. ibidem HU Hungaria ibki. ibiltoki hu hungariera; magyarrera IBR behien infekziozko HUF forint errinotrakeitis hum humilis ICES Itsasoa Ikertzeko hur. hurrengo; hurrengoak Zientzialarien Kontseilua hy armeniera ICP ikastetxearen curriculum- Hya Hydra proiektu Hyi Hydrus ICV Euskal Uritarren HZ Herritarren Zerrenda Egitekoak HZ herri-zerbitzu id indonesiera Hz hertz ID Indonesia id. idem idazk. idazkari IDR errupia indonesiar IE Irlanda; Eire I IEHIE Ipar Euskal Herriko Ikasleen Elkartea I iodo IEP libera irlandar I+G ikerketa eta garapena IEPA ikaslearen erregistro i. irla pertsonalaren azalpen I.B. Itun Berri IFK identifikazio fiskaleko i.e. ikusi eta egunetara kode i.g. inprimategirik gabe ifr. ifrentzu I.Z. Itun Zahar IFZ identifikazio fiskaleko IA Ikasle Abertzaleak zenbaki IAEE Ikatzaren eta Altzairuaren Ig immunoglobulina Europako Erkidegoa ig igboera; jorubera IAEEI Ikatzaren eta Altzairuaren IG ikasgaitasunen garapen Europako Erkidegoa ig. igande Eratzeko Ituna IGA irakaskuntzarako gaitasun IAH George Bush kontinente agiri arteko aireportua igaitz. iragangaitz IALK Ipar Atlantikoko igarob. igarobide Lankidetza Kontseilua Igelts. Igeltserotza IAm. Ipar Amerika Iger. Igeriketa IAT ibilgailuen azterketa IGI irakaskuntzarako gaitasun tekniko ikastaro

135 Laburtzapenak

IGI Itsasoko Gizarte In indio Institutua in intortus igob. igobide in hazbete IGP interbentzio-gune IN India partehartzaileak inc incus IGPB Informazio Gizarteko Ind Indus Proiektuen Bulegoa ind. industria IH ibilgailu historiko indal. industrialde IHHL itsasoz haraindiko inf. infinitibo herrialde eta lurraldeak Inform. Informatika IHOBE Ingurumen Jarduketara- infrakl. infraklase ko Sozietate Publikoa ingal. ingurualde IHP ikastetxearen heziketa- ingb. ingurabide proiektu Ingen. Ingeniaritza IIS Interneteko informazio- INI Industria Institutu zerbitzari Nazionala IK Iparretarrak iniz. inizial IK identifikazio-kode inp. inprimategi ik. ikus inpk. inprimaketa ik. g. ikus gainera inpr. inprimaki ik. g. ikus gainera INR errupia indiar IKA Ikas eta Ari INRA Frantziako Ikerkuntza IKEI Ikerkuntzarako Euskal Agronomikorako Institutua Institutua Ikon. Ikonografia ins. inesibo ikor. iragankor instr. instrumental IKT informazioaren eta int. interes komunikazioaren int. % interes-ehuneko teknologiak interj. interjekzio Iktiol. Iktiologia interp. interprete Ikus. Ikuskizun ints. intsektu ikxe. ikastetxe IP Internet protokolo IL Israel Ipar. Iparraldea Ile isoleuzina IQ Irak ILP inbertsioari laguntzeko IQD dinar irakiar plan IR Iran ILS shekel Ir Irteera ilustr. ilustrazio Ir iridio IM inferentzia motor IRA Irlandar Armada IMAP Interneko mezuak Errepublikanoa jasotzeko protokolo ira. irail IMO Nazioarteko Itsas irag. iragan Erakundea iragb. iraganbide IMSERSO Migrazio eta Gizarte irak. irakasle Zerbitzuen Institutua irakask. irakaskuntza

136 Laburtzapenak

IRALE Irakasleen Alfabetatze IZ identifikazio-zenbaki Euskalduntzea iz. izaro IRC IRC berriketa-zerbitzu iz. izen ird. irudi iz. arr. izen arrunt irdle. irudigile iz. of. izen ofizial irdz. irudizko iz. pr. izen propio irl. irarlan iz.-konpl. izen-konplementu IRR rial irandar IZB ikerketa-zentro bateratu Irr. Irrati izenb. izenburu irreg. irregular IZFE Informatika Zerbitzuen Irrtek. Irratiteknia Foru Elkartea iruzkg. iruzkingile izg. izengoiti Is Isaias izk. izkina IS Islandia izlag. izenlagun is islandiera IZO itzultzaile-zerbitzu ofizial ISBN liburuen nazioarteko IZO identifikazio-zenbaki oro- zenbaki normalizatu kor ISDN zerbitzu integratuetarako izond. izenondo sare digital izord. izenordain ISEI Irakaskuntza Sistema izpta. izenpetua Ebaluatu eta Ikertzeko izptz. izenpetzaile Erakundea ISK koroa islandiar isl. islamismo ISO Estandarizaziorako J Nazioarteko Erakundea ISOC Internet sozietate J joule ISPA aurreatxikitzeko j. jaio egitura-tresna j. di. jatorrizko deitura ISZ industria-sorkuntzarako j.-d. jaiotza-data zentro j.-prob. jaiotza-probintzia it italiera j.b.i. jatorrizko benetako izen IT Italia j.e. jaiotegun IT igorpen telegrafiko J.g.z.l. Jainkoak gorde zaitzala it. iturri luzaro itb. iturburu j.i. jatorrizko izen ITL lira italiar J.K. Jesukristo Itsas Zi. Itsas zientzia ja japoniera Itsas. Itsasgintza jain. jainismo itz. itzulpen jaits. jaitsiera itzle. itzultzaile Jak Jakueren gutuna itzle. oh. itzultzailearen ohar Jak. Jakintza IUPAC Kimika Huts eta JAN justizia-auzitegi nagusi Aplikaturako Nazioarte- Jantzig. Jantzigintza ko Batasuna jar. jarraipen

137 Laburtzapenak jas. jasoa JP Japonia jat. jatorri; jatorrizko JPEG argazkigintzako adituen jat. argit. jatorrizko argitaraldi baterako talde jat. ed. jatorrizko edizio JPY yen jat. izenb. jatorrizko izenburu Jr Jeremias Jb Job Jr gt Jeremiasen Gutuna JB jatorrizko bertsio jr. junior JBA jatorrizko bertsioa Ju Judasen Gutuna azpitituluekin jud. judaismo JBA justizia eta barne-arazoak junt. juntagailu Jd. Judo jur. juridiko JDK jatorri-deitura kontrolatu Jurispr. Jurisprudentzia Jdt Judit JEL Jaun-goikoa eta Lagi-Zarra jen. jeneral K JFK John F. Kennedy nazioarteko aireportua k kilo- JGOKA jarduera gogaikarri, K potasio osasun-galgarri, kaltegarri K kelvin eta arriskutsuak k. kale; karrika JHL Jabetza Horizontalaren k. nag. kale nagusi Legea k.-k. kokapen-kode Jkd Jakinduria K.; Xto. Kristo Jl Joel K.a. Kristo aurreko; Kristo JM Jamaika aurretik JMD dolar jamaikar k.i. kristau-izen Jn Joanen Ebanjelioa K.o. Kristo ondoko; Kristo jn. jaun ondoren jn. erg. h. jaun errege hori k/k; ktu. kte. kontu korronte jn. erg. t. g. jaun errege txit garai kA kiloampere jn. h. jaun hori KA konstituzio-auzitegi jn. lehend. h. jaun lehendakari hori ka georgiera; kartveliera jn. min. h. jaun ministro hori kal. kalonje jn. pres. h. jaun presidente hori kalig. kaligrafia jn. t. a. jaun txit argi kan. kanon jn. t. ptu. jaun txit prestu kant. kantoi jn. t. ptu. h. jaun txit prestu hori kant. kantitate jn./and. jaun/andre kap. kapitulu JO Jordania kap. kapitain JOD dinar jordaniar kap. kapital Jok. Jokoak kard. kardinal Jon Jonas Kardiol. Kardiologia Jos Josue kart. kartoi Jost. Jostuntza Kartogr. Kartografia

138 Laburtzapenak

Kartzinol. Kartzinologia kL; kl kilolitro KAS Koordinakunde Abertzale klas. klasiko Sozialista Klimat. Klimatologia kat. katalogo KM Komoreak kat. katolizismo km khmerera kat. mon. katalogo monografiko km kilometro kat. sist. katalogo sistematiko KMF franko komoretar Kazet. Kazetaritza kmol kilomol kB kilobyte KN Saint Kitts eta Nevis kb kilobit kn kannada kbps kilobitak segundoko kN kilonewton kcal kilokaloria ko koreera kd. kode koad. koaderno KE Kenya koadr. koadrupedo KEFU Kooperatiba arteko Koh Kohelet Elkartasun Funtsa Kol Kolosarrei gutuna KEM kontzientzia-eragozpen kol. kolonia mugimendu kol. kolegio KEO kreditu-erakunde ofizial kol. kolore KES txelin kenyar konfuz. konfuzianismo keV kiloelektronvolt konkr. konkretu kfk kapital finkoaren konp. konpositore kontsumo konst. konstituzio kg kilogramo Kont. Kontabilitate KG Kirgizistan konts. kontseilu kG kilogauss kontsri. kontseilari kgm kilogrametro kontz. kontzilio KGS som koop. kooperatiba kgu. kargu Koop. S. Kooperatiba Sozietate KH Kanbodia koor. koordinatzaile KHR riel kop. kopuru kHz kilohertz kop. kopia KI Kiribati kor. korritu kia.; ko. konpainia Koreogr. Koreografia Kim. Kimika korr. korridore Kirg. Kirurgia Kosm. Kosmologia Kirol. Kirol Kosmetol. Kosmetologia KIUB kontsumitzaileen KP kilometro-puntu informaziorako udal kp kilopond; kilogramo-indar bulego KP Koreako Herri Errepubli- kJ kilojoule ka Demokratikoa kk kazakhera KPI kontsumoko prezioen kktu. kontrakontu indize kl groenlandiera KPW won kl. klase Kr kripton

139 Laburtzapenak

KR Koreako Errepublika l.-gen. leku-genitibo kra. kontura l.a. libreta arrunt kred. kreditu L.G. lege-gordailu kred.-ktu. kreditu-kontu l.g. lekurik gabe Kriminol. Kriminologia L; l litro Kriptogr. Kriptografia La lantano krist. kristautasun la lacunosus Kristalogr. Kristalografia la latin kristol. kristologia LA Laos kronol. kronologia LAA lehen auzialdiko auzitegi krust. krustazeo LAA lurraldearen antolamen- KRW won durako artezpideak KS komanditazko sozietate LAAB langile autonomoen ks kaxmirera araubide berezi Kt Kantarik Ederrena LAB Langile Abertzaleen ktdu. kantonamendu Batzordeak KTE Kultur eta Turismo lab. laburdura Ekintzetxea lab. laburtu ktu. kontu Lac Lacerta ktu. arr. kontu arrunt lag. lagun ktu. kte. zk. kontu korrontearen lagtz. laguntzaile zenbaki LAK kip ktu.-zk. kontu-zenbaki lam. lamina KU kontu-unitate LAMAE Latinoamerikako ku kurduera Merkataritza Askearen kV kilovolt Elkarte kVA kilovoltampere LAN sare lokal KW Kuwait Lan Zuz. Lan Zuzenbide kW kilowatt lanb. lanbide kΩ kiloohm land. landare KWD dinar kuwaitar LANE Lanaren Nazioarteko kx. kalexka Erakundea ky kirgizera lank. lankide KYD dolar kaimandar LAP Lapurdi KZ Kazakhstan Lap. Lapurtera KZ; Kd. Zib. Kode Zibil Larrug. Larrugintza KZIT konbergentzi zona LAS Las Vegas McCarran intertropikal nazioarteko aireportua KZT tenge lastb. lasterbide LAX Los Angeles nazioarteko aireportua LB Libano L lb libra l. laku Lb Lebitarrena l. letra lb luxenburgera

140 Laburtzapenak

LBEB Landare Barietateen LHI lanbide-heziketarako Erkidegoko Bulegoa ikastetxe LBP libera libanoar LHK Lan Harremanen LC Santa Luzia Kontseilua LCD kristal likidozko pantaila LHL Lurralde Historikoen LD lege-dekretu Legea LDPE dentsitate baxuko LHLD Lan Harremanei buruzko polietileno Lege Dekretua leg. legelari LHPA Lanbide Heziketa eta leg.; L. lege Prestakuntzarako LegED legegintzako errege-de- Agentzia kretu LHR London Heathrow lehend. lehendakari aireportua LEI lanerako ezintasun LI lan-istripu iraunkor LI Liechtenstein LEIg lanerako ezintasun Li litio iragankor Lib Libra LEL Landa Errentamenduen lib. liburu Legea lib.s. liburu santu libk. liburuki len lenticularis libteg. liburutegi Lep Lepus libx. liburuxka ler. lerrokada Ling. Linguistika LES lanbideen Estatuko Liter. Literatura sailkapen litg. liturgia LESES Lurzoruaren Ekipamen- Litogr. Litografia du eta Sustapeneko liz. lizentziadun Estatu Sozietatea Lk Lukasen Ebanjelioa Leu leuzina LK Sri Lanka LG laneko gaixotasun LK; CCOO Langile Batzordeak; LGAL Lurreko Garraioen Langile Komisioak Antolamenduari buruzko LKI Liga Komunista Legea Iraultzailea lgart. lagunarteko LKR errupia srilankar LGF lurraldeko garapen-funts LL Lurzoruaren Legea LGS lanbide arteko gutxiene- lm lumen ko soldata LMB Latinoamerikako LGW London Gatwick Merkatu Batua aireportua LMi Leo Minor LGZ lanbide-gaitasunaren LMK Lanaren Mundu ziurtagiri Konfederazioa LH lurralde historiko ln lingala LH lehen hezkuntza ln logaritmo nepertar LHI lehen hezkuntzako ikaste- LO lege organiko txe lo laosera

141 Laburtzapenak

LO lurralde-ordezkaritza LTL litas log logaritmo LTP lanbide teknikoetarako Log. Logika prestakuntza Logist. Logistika LTZ laguntza teknikoko LOGSE Hezkuntza Sistemaren zerbitzu Antolamendu Orokorre- Lu lutezio rako Legea LU Luxenburgo lok. lokailu LUF franko luxenburgotar lorat. lorategi Lup Lupus Lorezz. Lorezaintza lurm. lurmutur LPA Las Palmaseko aireportua lurs. lursail LPEE Lurralde Petrolio luz. luzera Esportatzaileen Erakun- luzab. luzabide dea luzp. luzapen LPEZ lan pertsonalaren LV Letonia etekinaren gaineko zerga lv letoniera LPL Lan Prozedurari buruzko LVL lat Legea lx lux LPO lanerako prestakuntza eta LY Libia orientabideak LYD dinar libiar LPZ lanpostu-zerrenda Lyn Lynx Lr lawrentzio Lyr Lyra; Bandera LR Liberia LYS Lyongo aireportua lr. larunbat Lys lisina LRD dolar liberiar LS Lesotho LSD azido lisergikoaren dietilamida M LSHIN Laneko Segurtasun eta Higieneko Institutu M mega- Nazionala m mili- LSL loti m metro LSM maloti m. mende LSNE Lege Soziologiako m. mendi Nazioarteko Erakundea m.-ad. mendi-adar LSOEA Laneko Segurtasun eta m.-adl. muga-adlatibo Osasunerako Europako m.f. mezzo forte Agentzia m.k.t. multiplo komunetako LSP xede berezietarako txikien hizkuntzak m.p. mezzo piano lt lituaniera m.p. mailegu pertsonal LT Lituania m.v. mezza voce LT laguntza teknikoak M19 Apirilaren 19ko LTB laguntza teknikoko Mugimendua bulego MA ministro-agindu

142 Laburtzapenak

Ma Mach-en zenbaki MEB Mendebaldeko Europar MA Maroko Batasuna mA miliampere med mediocris MAB Merkatu Antolakunde Med. Medikuntza Bateratua Mek. Mekanika MAD dirham marokoar mekan. mekanografiatu MAD Madrid - Barajas MELIN Europako Erabilera nazioarteko aireportua Urriko Hizkuntzen magnet. magnetismo Informazio Sarea Mahastzz. Mahastizaintza Men Mensa mai. maiatz mend. menderagailu mail. mailadi Merkat. Merkataritza maiusk. maiuskula Merkat. Zuz. Merkataritza Zuzenbide Malakol. Malakologia merkat.-kd. merkataritza-kode mam mamma Met metionina Mam. Mamalogia Metaf. Metafisika map. mapa Metal. Metalurgia mar. marrazki Metalogr. Metalografia mar. martxo Meteorol. Meteorologia Mar. Marrazketa Metod. Metodologia margri. margolari Metr. Metrika markri. marrazkilari Metrol. Metrologia mart. martiri MeV megaelektronvolt mask. maskulino mF milifarad Mat. Matematika MFS Munduko Federazio max. maximo Sindikala MB megabyte MG Madagaskar MB Munduko Bankua mg malgaxe mb milibar mg miligramo MBA enpresa-zuzendaritzako Mg magnesio master MGA Mugarik Gabeko mbru. mahaiburu Albaitariak MC Monako MGF franko madagaskartar MCC Mondragon Korporazio MGM Mugarik Gabeko Kooperatiboa Medikuak mCi milicurie mgn. mendigune MCO Orlando nazioarteko mgun. muga-egun aireportua MH Marshall Uharteak MD Moldavia mh marshallera Md mendelebio mH milihenry MDL leu moldaviar MHz megahertz ME mantenu-erdi Mi Mikeas MEAT Mendebaldeko Europako mi maoriera Armamentu Taldea MIA Miami nazioarteko Meatz. Meatzaritza aireportua

143 Laburtzapenak

Mic Microscopium Mn manganeso MIDAS Eremu Urriko eta Eskual- MNT tugrik deko Hizkuntzetan mo moldaviera Argitaratzen diren MO mantenu oso Egunkarien Europako Mo molibdeno Elkartea MO Macau Mikol. Mikologia moi. moila Mikrob. Mikrobiologia mold. moldatzaile Mikroek. Mikroekonomia Mon Monoceros Mikrogr. Mikrografia mon. moneta Mil. Arlo militar mono. monofoniko mil. militar monot. monoteismo MIME Internet postako xede mons. monsignore anitzeko hedapenak MOP pataka min minutu mor. morendo min. ministro Mor. Moral min. minimo Morfol. Morfologia min. ministerio MOS metal-oxidozko min. jen. ministro jeneral erdieroale Miner. Mineralogia mot. motibatibo minusk. minuskula MOV quick time film mist. mistika MP Mariana Uharteak Mit. Mitologia MP merkatuko prezio MK Mazedonia MPB merkataritza-politika Mk Markosen Ebanjelioa bateratu mk mazedoniera MQ Martinika mk. mozkin mr marathera mkat. mendikate MR Mauritania MKD dinar mazedoniar MRO ouguiya ML Mali MRS Marseillako aireportua Ml Malakias ms milisegundo mL; ml mililitro ms malaysiera mler. mendilerro MSC Misionistak: Jesusen MLF CFA franko Bihotz Guztiz Santuaren MLIS Informazio Eleaniztune- Misionistak ko Gizartea MSP Minneapolis - Saint Paul MM Birmania; Myanmar nazioarteko aireportua mm milimetro MSSCC Bihotz Santuen MMA Munduko Merkataritza Misiolariak Antolakundea Mt Mateoren Ebanjelioa MME Munduko Meteorologia mt maltera Erakundea MT Malta MMK kyat mt. mutur MN Mongolia MTA Merkatu Tasa Adierazga- mn mongoliera rria

144 Laburtzapenak mte. mendate n nano- MTL lira maltar n faktore zenbakizko faktore MU Maurizio n. nire; neure MU Mondragon Unibertsita- n. fra. nire faktura tea n. on. nire onarpen MUFACE Estatuko Administrazio n. or. nire ordainduko Zibileko Funtzionarioen N.B. nota bene Mutualitatea n.i. nire igorpen mug. mugarte n.k. nire kontu mug. mugatu n.k.k. nire kontu korronte mug. pl. mugatu plural n.l. nire letra mug. sg. mugatu singular n.t. nire taloi mugg. mugagabe N; I iparralde mugtz. mugatzaile Na Nahum multigr. multigrafiatu NA Namibia multz. multzokari NA Nafarroa MUNPAL Toki Administrazioaren Na sodio Aurreikuspeneko na nauruera Mutualitate Nazionala NAB Nafarroa Beherea MUR errupia mauriziar Nab. Nabigazio Mus Musca NACE Europako Erkidegoko Mus. Musika ekonomia-jardueren mV milivolt nomenklatura orokor MV Maldivak NAD dolar namibiar MV megavolt NAF nazioarteko alfabeto MVR rufiyaa fonetiko MW Malawi Naf. Nafarrera; Goi-nafarrera MΩ megaohm nag. nagusi mW miliwatt NAK Nazioarteko Kooperatiba MW megawatt Aliantza MWK kwacha nal. nazional Mx maxwell NAN nortasun-agiri nazional MX Mexiko NAO Nafarroako Aldizkari MXN peso berri Ofiziala MY Malaysia NARIC Ikasketen Onarpenari my birmaniera buruzko Informazio MYR ringgit Zentro Nazionala MZ Mozambike narr. narrasti MZM metical nart. nazioarteko Nart. Zuz. Nazioarteko Zuzenbide NASA Espazio Agentzia NATO Ipar Atlantikoko N Itunaren Erakundea N nitrogeno Naut. Nautika N newton Nb niobio

145 Laburtzapenak

NBB Napar Buru Batzarra NIHZ Nekazaritza Ikerketa eta NBBEF Nekazaritza Bideratzeko Hobekuntzarako Zentroa eta Bermatzeko Europako NJAI Nazioarteko Justizia Funtsa Auzitegi Iraunkorra NBE Nazio Batuen Erakundea Nk Negar Kantak NBE norbera babesteko nl nederlandera ekipamendu NL Herbehereak NBIP Nazio Batuen Ingurumen NLG florin nederlandar Programa nm; mµ nanometro; milimikra; NBO Nazioarteko Batzorde milimikroi Olinpiarra NMG Nazioarteko Merkataritza NBT nekazaritzako bihurketa- Ganbera tasa NNE; IIE iparralde ipar-ekialde NC Kaledonia Berria NNW; IIM iparralde ipar-mendebal- Nd neodimio de NDF Nazioarteko Diru Funtsa NO Norvegia NE Niger No nobelio ne nepalera no norvegiera Ne Nehemias NOK koroa norvegiar NOLEGA normalizazio-legearen Ne neon garapen NE; IE ipar-ekialde nom. nominatibo NEA Nazioarteko Energi Nor Norma Agentzia NP Nepal NEAK Nekazaritza Ekologikoa Np neper Arautzeko Kontseilua Np neptunio neb nebulosus NPAO Nafarroako Parlamentu- NEG nahitaezkoa ez den gastu ko Aldizkari Ofiziala neg. negatibo NPB nekazaritzako politika NEI Nazioarteko Estatistika bateratu Institutua NPR errupia nepaldar Nekaz. Nekazaritza nr ndebelera neol. neologismo NR Nauru Neur. Neurri NRT Tokyo Narita nazioarteko Neurofis. Neurofisiologia aireportua Neurol. Neurologia Ns nimbostratus; ninbostra- NEZ norberaren erregistro- tu zenbaki NSZ nerbio-sistema zentral nF nanofarad Numism. Numismatika NG nahitaezko gastu NUP Nafarroako Unibertsitate NG Nigeria Publikoa NGN naira NUTS estatistikako lurralde-uni- NI Nikaragua tateen nomenklatura Ni nikel Nv ur-lurrunaren frakzio NIC cordoba molar

146 Laburtzapenak

NW; IM ipar-mendebalde oh. ohoragarri ny chewera oh. ohar NZ Zeelanda Berria OHE objektu hegalari ezezagun NZD dolar zeelandaberritar ohi. ohiko Oihanlz. Oihanlantza OIL; Coreper Ordezkari Iraunkorren Lantaldea O OIN Osasuneko Institutu Nazionala O oxigeno Oinet. Oinetakogintza o. orri oinrt. oinarte O. Carm.; OC Karmeldarrak OJ oinarri juridiko O. Cart. Kartusiarrak okult. okultismo O. Cist.; S. O. Cist. Zistertarrak OLAF Iruzurraren aurka O. de M. Andre Maria Mesedeta- koaren Lagundia; Borrokatzeko Europako Mesedetakoak Bulegoa O. E. ontzat emana OLBE Opera Lagunen Bilboko o. edo h. e. oker edo hutsik ezean Elkartea o.b.e. oraingoz besterik ez OLT osasun-laguntzaile o.z. oinarri zergapegarri tekniko OA ordainketa-agindu OLZ osasun-laguntzako zentro OAD Agustindar Oinutsak OM Oman OBE operazio aurreko batez OME Osasunaren Mundu besteko egonaldi Erakundea obj. objektu OMI Oblatuak: Maria Sortzez Obst. Obstetrizia Garbiaren Oblatuak OCD oinarrizko curriculum-di- OMR rial omandar seinu OMZ osasun mentaleko zentro OCD Karmeldar Oinutsak ONCE Espainiako Itsuen OCR; OCSO Trapakoak; Trapa Erakundea Oct Octans onomat. onomatopeia Odont. Odontologia OOE ordaindu gabeko OEH Orotariko Euskal onarpenen erregistro Hiztegia op opacus OEI osasun-erregistro OP Domingotarrak industrial op. opus OFM Frantziskotarrak Op. D. Opustarrak OFM.Cap. Kaputxinoak Oph Ophiuchus OFM.Conv. Komentualak Opt. Optika Oftalmol. Oftalmologia opusk. opuskulu OG ohea eta gosaria or oriya og. ostegun or. ordainduko(a) OH San Joan Jainkoarenaren or. ostiral anaiak or. orrialde

147 Laburtzapenak

ORD Chicago O’Hare P. Ku. posta-kutxa nazioarteko aireportua P.D. posdata; Post Data ord. ordena p.f. piano-forte ord. ordinal p.m. post meridiem Ori Orion p.m.; p/m parteak milioika ork. orkestra P.S. Post Scriptum ORL Otorrinolaringologia Pa pascal ornd. ornodun PA Panama orng. ornogabe Pa protaktinio Ornitol. Ornitologia pa punjabera orok. orokor PAB balboa Ortogr. Ortografia pab. pabiloi ORY Paris Orly aireportua PAE Palestina Askatzeko Os osmio Erakundea Os Oseas PAL fase txandakatzeko linea os.-eg. osasun-egoitza Paleobot. Paleobotanika OSA Agustindarrak Paleogr. Paleografia osagar. osagarri Paleont. Paleontologia osagb. osagabe Paleoz. Paleozoologia OSB Beneditarrak PAN Palestinar Aginte OTA ordenagailu bidezko Nazionala tomografia axial pan pannus Otarg. Otargintza Paperg. Papergintza OTI osasun-txartel indibidual par. nal. paradore nazional ots. otsail Parapsikol. Parapsikologia ott. ottava park. parke Oz. Ozeania park. nal. parke nazional Ozeanogr. Ozeanografia parlri. parlamentari OZS; OGZ ordezko gizarte-zerbitzu; parr. parroko ordezko zerbitzu sozial part. partitibo part. partikular part. partitura partik. partikula P partiz. partizipio pas. paseabide; pasealeku p piko- pas. pasibo P peta- pasab. pasabide P poise Patol. Patologia P fosforo patr. patriarka p. putzu patrist. patristika p. pisu pau palauera p. posta Pav Pavo p. piano PB posta-barruti p. gb. pisu garbi Pb berun p. gd. pisu gordin PB pentabyte

148 Laburtzapenak

PBT plangintza batzorde perts. pertsona tekniko Petrogr. Petrografia PCC Kataluniako Komunisten Petrokim. Petrokimika Alderdia pF pikofarad PCE Espainiako Alderdi PFEZ pertsona fisikoen Komunista errentaren gaineko zerga PCF Frantziako Alderdi PFL Profesionalen Futbol Liga Komunista PG Papua Ginea Berria PCG Guadalupeko Alderdi PGK kina Komunista PGP oso pribatutasun on PCM Martinikako Alderdi pH hidrogeno-potentzial Komunista ph fot PCR Reuniongo Alderdi PH Filipinak Komunista Phe fenilanina PCR polimerasaren kate-e- Phe Phoenix rreakzio PHP web-orrialde pertsonalak Pd paladio PHP peso filipinar PDB programatzeko doku- PHX Phoenix Sky Harbor mentu bakar nazioarteko aireportua PDCA planifikatu-egin-egiaztatu- PI posta bidezko igorpen doitu Pic Pictor PDF dokumentu garraiaga- pil pileus rrien formatu Pil. Pilota PDS Ezkerraren Alderdi Pint. Pintura Demokratikoa Pirotek. Piroteknia PE Peru PK posta-kode PEAZ pazientearen eta PK Pakistan erabiltzailearen arreta-zer- PKK Kurdistango Langileen bitzu Alderdia Pedag. Pedagogia PKL Prozedura Kriminalaren Pediatr. Pediatria Legea PEF Prestakuntzako Europako PKR errupia pakistandar Fundazioa PL Polonia Peg Pegasus; Lau Kantoiak pl poloniera PEI inti pl. plural PEI pertsonal ez irakasle pl. plaza pei. peioratibo plan. plano PEK Beijing Capital nazioarte- plg. plegu ko aireportua PLN zloty PEN sol berria PM Saint-Pierre eta Mikelune Per Perseus; Marmaloa PM polizia militar per perlucidus Pm prometio perf. perfektu PMI Palma de Mallorca - Son perg. pergamino Sant Joan aireportua perp. perpaus PNA Iruñeko aireportua

149 Laburtzapenak

Pneumol. Pneumologia PSN Nafarroako Alderdi Po polonio Sozialista Poet. Poetika PSOE Espainiako Alderdi pol. poligono Sozialista Langilea Pol. Politika PSP publikoarentzako pos. positibo salmenta-prezio postpos. postposizio PSUC Kataluniako Alderdi PP Alderdi Popularra Sozialista Batua PPDG Guadalupeko Alderdi pt portuges; portugalera Progresista Demokrati- Pt platino koa PT Portugal PPI plano-posizio indikatzaile PT pedagogia terapeutiko PPI Italiako Alderdi PTE eskudo portuges Popularra ptu. portu ptu. prestu ppp.; pp. pianissimo Pu plutonio PR Puerto Rico publ. publizitate Pr praseodimio Pup Puppis PR ibilbide labur; mendiko PUZ prozesatzeko unitate ibilbide labur zentral pra praecipitatio PVC polibinil kloruro pred. predikatu PW Palau pres. presidente PY Paraguai prez. preziatu PYG guarani PRI Alderdi Iraultzaile Pyx Pyxis Instituzionala PZL Prozedura Zibilaren prib. pribilegio Legea prim. primate prje. paraje Pro prolina prob. probintzia Q prob. probintzial prok. prokuradore QA Qatar Pros. Prosodia QAR riyal qatartar protest. protestantismo qu kitxua PS Alderdi Sozialista ps paxtuera PsA Piscis Austrinus Psc Pisces R PSE Euskadiko Alderdi r nahaste-arrazoi Sozialista R röntgen Psikiatr. Psikiatria ra radiatus Psikol. Psikologia Ra radio PSL Politika eta Segurtasun rad radian Lantaldea Rb rubidio

150 Laburtzapenak

RE Reunion S-HTTP hipertestua transferitzeko Re renio protokolo seguru RENFE Espainiako Trenbide S. San Sarea s.a. sine anno REPROM memoria hil birprogra- s.l. sine loco magarri s.n. sine nomine Ret Reticulum s.t. senza tempo Rh rodio S; H hegoalde RIEV Nazioarteko Eusko sa sanskrito Ikaskuntzen Aldizkaria SA Sozialista Abertzaleak rinf. rinforzando SA Saudi Arabia ritard. ritardando SA sozietate anonimo riten.; rit. ritenuto SAEGEN salgai arriskutsuak rm erretorromaniera errepidez garraiatzeko rn kirundi erregelamendu nazional Rn radon SAGAZDE Garapen Eremuen RNA; ARN azido erribonukleiko Kudeaketa SA RNS Renneseko aireportua saihb. saihesbide ro errumaniera sak. sakan RO Errumania sakab. sakabanatu ROL leu Sal Salmoak RSBAP Euskalerriaren Adiski- sal. salmenta deen Elkartea SALO Sindikatu Askatasunaren RSV Pauldarrak Lege Organikoa Rt Rut sant. santutegi RTF testu aberastuko formatu SAR riyal saudiarabiar RTVE Espainiako Irrati sarj. sarjentu Telebista Saskib. Saskibaloi Ru rutenio Saskig. Saskigintza ru errusiera SB Salomon Uharteak RU Errusia Sb antimonio RUR errublo sb. sailburu RW Ruanda SBD dolar salomondar rw saturazioko nahaste-arra- sbo. sailburuorde zoia urarekiko SC Seychelleak rw kinyaruanda Sc stratocumulus; estratoku- RWF franko ruandar mulu Sc eskandio Scl Sculptor Sco Scorpius S SCR errupia seychelletar Sct Scutum S siemens SD Sudan S sufre sd sindhi s segundo SDB Salestarrak

151 Laburtzapenak

SDD dinar sudandar SHEE Soin Hezkuntzako Euskal SDEP segurtasunerako eta Erakundea defentsarako Europako SHP libera santahelenar politika SHU sailkapen hamartar SDP libera sudandar unibertsal SE Suedia SI Eslovenia Se selenio Si silizio SE; HE hego-ekialde Si Siraken Jakinduria SEA Arabako Enpresariak si sinhala SEA Seattle-Tacoma nazioar- SI; SJ Jesusen Lagundia; teko aireportua Jesuitak; Josulagunak SEATO Asia Hego Ekialdeko SICA aurrezki-kutxen Tratatuaren Erakundea elkarkomunikaziorako sec sekante zerbitzu SECAM memoriadun kolore Sideromet. Siderometalurgia sekuentzial sign. signatura SEK koroa suediar SIN Changi nazioarteko Sem. Semantika aireportua Semiol. Semiologia sin sinu Semiot. Semiotika sin. sinonimo sen. senatari sing. singular sep. separata sinh sinu hiperboliko SEPI Estatuko Industria Partai- sint. sintetiko detzarako Sozietatea Sint. Sintaxi Ser Serpens SIS Schengengo informazio Ser serina -sistema ser. serie sist. sistema ser. serora SIT tolar Serol. Serologia SJ Svalbard eta Jan Mayen Sex Sextans Uharteak sf. sforzando SK sozietate kolektibo SFO San Francisco nazioarte- SK Eslovakia ko aireportua sk eslovakiera SG Singapur SKK koroa eslovakiar sg sango sl esloveniera SGAE Egile eta Editoreen Elkar- SL Sierra Leona tea sl. sail SGD dolar singapurtar sle. sinatzaile Sge Sagitta SLL leone SGML markatzeko lengoaia Sm samario orokor estandar sm samoera Sgr Saggitarius SM Maristak: Mariaren Lagu- SH Santa Helena nartea SHA suntsipen handiko armak SM Marianistak

152 Laburtzapenak

SM sozietate mugatu St Santiagoren Gutuna SM San Marino ST Sao Tome eta Principe smorz. smorzando st sothoera SMS mezu laburren zerbitzu St stokes Sn eztainu sta. santa SN Senegal Sta. M. Santa Maria SNCP EAEko baxurako stacc. staccato arrantzako produktuak STD dobra merkaturatzeko sistema STEE-EILAS Euskadiko Irakaskuntza- normalizatu ko Langileen Sindikatua so somaliera STG sexu-transmisiozko So Sofonias gaixotasun SO Somalia STL Saint Louis Lambert sol. solairu nazioarteko aireportua solarte. solairuarteko str stratiformis SOS txelin somaliar stu. santu sos. sostenuto stua. sinatua sot. voc. sottovoce subdib. subdibisio soz. soziatibo subfam. subfamilia Soziol. Soziologia subfil. subfilum SP Eskolapioak subg. subgenero sp. espezie subj. subjektu SPD Alemaniako Alderdi subkl. subklase Sozialdemokrata subord. subordena spi spissatus subst. substantibo SPP Poliziako Sindikatu Profesionala Sukald. Sukaldaritza spp. espezieak superfam. superfamilia SPRI Industriaren Sustapen eta superkl. superklase Eraldaketarako Baltzua superord. superordena sq albaniera sv suediera sr estereorradian SV El Salvador Sr estrontzio SVC colon salvadortar sr serbiera SVCD super bideo disko trinko SR Surinam SVD Berbitak: Jainko Hitzaren SRG florin surinamdar Misiolariak ss swaziera SVQ Sevillako aireportua SSE; HHE hegoalde hego-ekialde sw swahili SSP San Pauloren Jaierazko SW; HM hego-mendebalde Elkarte SX Xabiertarrak ssp.; subsp. subespezie SXB Estrasburgoko aireportua SSS Sakramentinoak SY Siria SSW; HHM hegoalde hego-mendebal- SYP libera siriar de SZ Swazilandia St stratus; estratu SZL lilangeni

153 Laburtzapenak

Tb Tobit T Tb. Telebista Tc teknezio T tesla TD Txad T timina TDCnet Europako Terminologia t denbora Dokumentazio eta T tera- Informazioko Zentroen t tona Sarea t. txit te telugu t. tomo Te telurio t. taloi tekn. hitz tekniko t. tontor Teknol. Teknologia t. a. txit argi Tel Telescopium t. ag. txit agurgarri tel. telefono t. bik. txit bikain teleg. telegrama t. doh. txit dohatsu Telegr. Telegrafia t. g. txit garai Telekom. Telekomunikazio t. hur. eta hurrengoak ten. tenuto t. ptu. txit prestu Teol. Teologia t. s. txit santu Terap. Terapeutika t.-kop. taloi-kopuru Teratol. Teratologia T.B. Testamentu Berri Term. Termika T.Z. Testamentu Zahar Termodin. Termodinamika Ta tantalo Termom. Termometria ta tamilera tetrap. tetrapodo TAC urteko harrapaketa-kopu- tex. telex ru Tf izozte-puntuko tenpera- TAIEX Informazioa eta Laguntza tura termodinamiko Teknikoa Trukatzeko tf. tarifa Bulegoa tf. bez. tarifa berezi tan tangente tf. orok. tarifa orokor tanh tangente hiperboliko TFT geruza fineko transistore TAO trafiko eta aparkamen- tg tajikera duaren ordenamendu TG Togo tao. taoismo th thailandiera TAOL Toki Araubidearen TH Thailandia Oinarriak arautzen Th torio dituen Legea th termia TAT apertzepzio-test tematiko THB bath TAT Torturaren Aurkako Thr treonina Taldea Ti titanio Tau Taurus Ti termometro izoztuaren Taurom. Tauromakia tenperatura termodina- TB terabyte miko Tb terbio tipogr. tipografia

154 Laburtzapenak tipol. tipologia intelektualaren eskubi- TIR nazioarteko errepide-ga- deei buruzko alderdiak rraio TRL lira turkiar tit. titulu Trp triptofano tit. erk. titular erkide ts tsongera TJ Tajikistan TSJN Nafarroako Justizia TJR errublo tajikistandar Auzitegi Nagusia tk turkmenera Tt Titori Gutuna TKE Traineru Kluben Elkartea TT Trinidad eta Tobago Tl talio TTD dolar trinitatear tl tagalo TTL transistore transistore tld. talde logika Tm tulio TTM truke-tasen mekanismo TM Turkmenistan tub tuba TMM manat turkmenistandar Tuc Tucana TMP talde multiprofesional TV Tuvalu TN Tunisia TW Taiwan tn tswanera Tw termometro bustiaren TNA Turismorako Nazioarteko tenperatura termodina- Aliantza miko TND dinar tunisiar TWD dolar taiwandar TNT trinitrotolueno txab. txabola to tongera txik. txikigarri TO Tonga Txirrind. Txirrindularitza tol. tolestu Tyr tirosina TOP pa’anga TZ Tanzania Topog. Topografia TZS txelin tanzaniar Topon. Toponimia TOR Hirugarrendar Erregela- dunak Toxik. Toxikologia U TP Ekialdeko Timor TPE eskudo timortar U uranio tpi tok pisin u. urte TR Turkia u.g. urterik gabe tr translucidus UA Unidad Alavesa tr turkiera UA Ukraina tr. troka UABP urte anitzeko bideratze- TrA Triangulum Australe programa transf. transferentzia UAGA Arabako Nekazari eta transle. transkribatzaile Abeltzainen Batasuna trenb. trenbide UAK karbonavets Trig. Trigonometria ub. ubide TRIPS merkataritzarekin UCI Txirrindularitzaren lotutako jabetza Nazioarteko Batasuna

155 Laburtzapenak udal. udalerri UPU posta-batasun unibertsal udtx. udaletxe ur urdu UEFA Europako Futbol ur-l. ur-laster Elkarteen Batasuna Urol. Urologia UEMA Udalerri Euskaldunen urr. urri Mankomunitatea Urreg. Urregintza UETS udaletako euskara-tekni- urt. urtegi karien sare urt. urtarril UEU Udako Euskal Unibertsi- US Ameriketako Estatu tatea Batuak UG Uganda USD dolar estatubatuar UGS txelin ugandar UTB urteko tasa baliokide UGT Langileen Batasun UTC denbora unibertsal Orokorra koordinatu UHUN; UNED Urrutiko Hezkuntza- UUP Ulsterko Alderdi rako Unibertsitate Unionista Nazionala UVF Ulsterko Boluntarioen UIB unibertsitateko irakasleria- Indarra batzorde Uw aire hezearen urarekiko uk ukrainera hezetasun erlatibo UM udalerri-muga UY Uruguai UMa Ursa Major; Hartz UYU peso uruguaitar handia UZ Uzbekistan UMi Ursa Minor; Hartz txikia uz uzbekera un undulatus UZS sum unc uncinus uzt. uztail UNESCO Hezkuntza, Zientzia eta Kulturarako Nazio Batuen Erakundea unib. unibertsitate V UNICE Europako Erkidegoko Industrien Batasuna V banadio UNICEF Haurren Laguntzarako V volt Nazio Batuen Funtsa v. gr. verbi gratia unit. unitate v.s. volti subito UNITA Angolaren Independen- VA Vatikanoa tzia Osorako Batasun VA voltanpere Nazionala Val valina UOHEI Urrutiko Oinarrizko VAr voltampere erreaktibo Hezkuntzarako Euskal var. barietate Ikastegia VC Saint Vincent eta UPF Frantziaren Aldeko Grenadinak Batasuna VCD bideo disko trinko UPN Unión del Pueblo VE Venezuela Navarro ve vendera

156 Laburtzapenak ve vertebratus WWF Naturarentzako Mundu VEB bolibar Funtsa Vel Vela WWW mundu zabaleko vel velum amaraun vel sim. vel simile VG Birjina Uharteak VHS Virtual Hire System VHS etxeko bideo-sistema X vi vietnamera x. xafla VI Birjina Uharteak XAF CFA franko vid.; v. vide XCD dolar ekikaribear vir virga Xe xenon Vir Virgo XEU ECU VIT Gasteizko aireportua XG xedapen gehigarri VLC Valentziako aireportua xh xhosera VN Vietnam XI xedapen iragankor VND dong XIg xedapen indargabetzaile Vol Volans xil. xilografia VRML errealitate birtuala xint. xintoismo modelatzeko lengoaia xp. xedapen vs versus XPF CFP franko VU Vanuatu Vul Vulpes VUV vatu Y Y itrio Y yotta- W y yokto- Yb iterbio yd yarda W watt YDD dinar yemendar Ω ohm YE Yemen W wolfram; tungsteno YER riyal yemendar W; M mendebalde YU Jugoslavia Wb weber YUD dinar berria WNW; MIM mendebalde ipar-mende- YYZ Toronto Pearson balde nazioarteko aireportua wo wolofera WS Samoa WST tala WSW; MHM mendebalde hego-men- Z debalde WTA Emakumezko Tenislari Z zetta- Profesionalen Elkartea Z zor

157 Laburtzapenak z zepto- zenbtz. zehaztg. zenbatzaile zehaztu- z. zure gabe z. zubi Zeram. Zeramika z. zena Zerga Zuz. Zerga Zuzenbide z. aip. zure aipamen zet. zetazeo z. es. zure esaneko Zeta-hazk. Zeta-hazkuntza z. fra. zure faktura Zez. Zezenketa z. on. zure onarpen zh txinera z. or. zure ordainduko zh. zeharkako z.a. zuzeneko adiera zhb. zeharbide z.g. zenbakirik gabe zhk. zeharkale z.g. zure gutun Ziber. Zibernetika Z.g.z.l. Zeruak gorde zaitzala zid. zidor luzaro Zientz. Zientzia z.i. zure igorpen ZIG zereginen ikaskuntzarako z.k. zure kontu gela z.k.h. zatitzaile komunetako Zig. Zuz. Zigor Zuzenbide handien Zin. Zinema z.k.k. zure kontu korronte Zineg. Zinegetika Zirk. Zirku z.l. zure letra Zirkl. Zirkulazio z.p. zerbitzu publiko Zit. Zitologia z.t. zure taloi ZIU zainketa intentsiboetako ZA Hegoafrika unitate Za Zakarias ziurtg. ziurtagiri zab. zabalera zk.; zenb. zenbaki zab. zabaldu zk.dun. zenbakidun zab. zabalgune ZK; CN zenbakizko kontrol zabal. zabaletara ZK; Zig. Kd. Zigor Kode zah. zaharkitu ZKK; CNC zenbakizko kontrol ZAL rand konputerizatu zald. zaldibide ZM Zambia ZAR rand zm. zentimo Zar. Zaraitzuera ZMK kwacha ZAU zainketa aringarrietako Zn zink unitate ZNB zabalkundea neurtzeko zbko. zenbateko bulego zefalop. zefalopodo ZO zerga-oinarri zehazt. zehaztu ZOK zerga-oinarri kotizagarri zehaztgb. zehaztugabe ZON zerga-oinarri negatibo zel. zelai Zool. Zoologia Zen Zenbakiak Zootek. Zooteknia zenbk. zenbaketa ZOPE Z objektuak argitaratzeko zenbtz. zenbatzaile inguru zenbtz. zehazt. zenbatzaile zehaztu zord.-zk. zordun-zenbaki

158 Laburtzapenak zoroastr. zoroastrismo zp zor publiko ZP; HZ herri-zor; zor publiko Zr zirkonio ztua. ziurtatua zu zuluera ZU Zuberoa zub. zubibide Zub. Zuberera Zuhaizl. Zuhaizlantza zum. zumardi Zurg. Zurgintza zut. zutabe zuz. zuzendari Zuz. Zuzenbide Zuz. Err. Zuzenbide Erromatar Zuz. Hist. Zuzenbide Historiko; Zuzenbidearen Historia Zuz. Kan. Zuzenbide Kanoniko Zuz. Orok. Zuzenbide Orokor Zuz. Pol. Zuzenbide Politiko Zuz. Proz. Zuzenbide Prozesal Zuz. Zib. Zuzenbide Zibil ZW Zimbabwe ZWD dolar zimbabwetar

159 Laburtzapenak

Forma osoen araberako aurkibidea

adizlagun adlag. A adjektibo adj. adlatibo adl. abat ab. administrari admri. Abdias Ab administratzaile admtz. Abelazkuntza Abelazk. Administrazio Admin. abelbide abelb. administrazio berezi AB abendu abe. Administrazio Eskola Abertzale Sozialisten Nazionala ENA Komiteak ASK administrazio eta Abertzaleen Batasuna AB zerbitzuetako abiadura handia A.H. langileak AZL abiadura handiko tren AHT Administrazio abiadura txikia A.T. Zuzenbide Admin. Zuz. ablatibo abl. administrazioko langileen Abokatu Euskaldunen euskarazko Sindikatua AES trebakuntza ALET abonatu-linea digital aduana-tarifa bateratu ATB asimetriko ADSL Aeronautika Aeron. absolutibo; absolutu abs. affettuoso affettº abstraktu abstr. afgani AFA abuztu abu. Afganistan AF accelerando accel. Afrika Af. ad valorem A/V Afrika Erdiko Errepublika CF adabakizko zerbitzari Apache afrikaans af adagio adgo Afrikako, Karibeko eta adberbio adb. Ozeano Bareko adeitasun osoz ad. os. Herrialdeak AKOB adenina A Afrikar Estatuen adenosina difosfato ADP Batasuna AEB adenosina monofosfato AMP Afrikar Kongresu adenosina trifosfato ATP Nazionala ANC adibide adib. Ageo Ag adiera berri a.b. agindu ag. adiera hertsi a.h. agitato agº; agit. adiera zabal a.z. agurgarri ag. adierazkor adkor. Agustindar Oinutsak OAD adimen artifizial AA Agustindarrak OSA adimen-koefiziente a.-k. ahaldunduta ahta. aditz ad. ahalordez a.o. aditz-konplementu ad.-konpl. ahizpa ah.

160 Laburtzapenak aholkulari aholk. ale a. ahuleziak, mehatxuak, aleman de indarrak eta aukerak AMIA Alemania DE aimara ay Alemaniako Alderdi aintzira aintz. Sozialdemokrata SPD aipamen aip. Alfabetatze Euskalduntze aipaturiko artikulu a.a. Koordinakundea AEK aipaturiko liburu a. lib. alferez alf. aire hezearen urarekiko Aliantza Nazionala AN hezetasun erlatibo Uw Aljebra Alj. Aireko Garraioaren Aljeria DZ Nazioarteko Elkartea IATA alkate alk. aita a. Alkimia Alk. aita agurgarri a. ag. Alkoholiko Anonimoak AA aita agurgarri hori a. ag. h. allegretto alltto aita hori a. h. allegro allº aita santu a. s. Alpinismo Alp. aita santu txit dohatsu a. s. t. doh. altocomulus; altokumulu Ac aitorle ait. altostratus; altostratu As Aizkolaritza Aizk. altuera alt. aktibo akt. aluminio Al aktibo finantzarioen ama am. bitartekarien elkarte AFBE ama agurgarri am. ag. aktinio Ac ama agurgarri hori am. ag. h. akusatibo akus. Ama Birjina A.B. Akustika Akus. ama hori am. h. alanina Ala Amateurren alarguna A Txirrindularitzako Albaitaritza Albait. Nazioarteko Federazioa FIAC Albania AL Amerika Am. albaniera sq Amerikako Estatuen aldapa ald. Erakundea AEE alde zergagabe a.z. Ameriketako Estatu alderdi ald. Batuak US Alderdi Iraultzaile Ameriketako Estatu Instituzionala PRI Batuak AEB Alderdi Popularra PP amerizio Am Alderdi Sozialista PS amharera am aldi baterako aldib. Amnistia Internazionala AI aldi baterako enpresa- Amnistiaren Aldeko elkarte ABEE Batzordeak AAB aldi baterako laneko Amos Am enpresa ABLE ampere A aldiri aldr. ampere-bira A bira; Ab aldizkari ofizial aldz. of. ampere-ordu Ah

161 Laburtzapenak

Amsterdam Schiphol Antzerki Antz. aireportua AMS antzina antz. anagrama anagr. apaiz ap. anaia an. apartamentu aptu. analogia anal. apertzepzio-test tematiko TAT anastatiko anast. apezpiku app. Anatomia Anat. apezpiku jaun app. jn. andante andte apiril api. andantino andnº Apirilaren 19ko andereño andño. Mugimendua M19 Andorra AD Apokalipsia Ap andre and. apokrifo apok. Andre Maria A.M. apostolu apost. Andre Maria Apostoluen Eginak Eg Mesedetakoaren Apus Aps Lagundia; Aquarius Aqr Mesedetakoak O. de M. Aquila; Arranoa Aql Andre Mariaren Misiolari Araba AR Frantziskotarrak AMMF Araba Buru Batzarra ABB Andromeda; Hiru Ahizpak And Arabako Enpresariak SEA anestesia ondoko Arabako Ikastolen bizkorketarako unitate ABU Federakundea AIF Anestesiologia Anestesiol. Arabako Lurralde anfibio anfib. Historikoaren anglikanismo angl. Aldizkari Ofiziala ALHAO Angola AO Arabako Nekazari eta Angolaren Independentzia Abeltzainen Batasuna UAGA Osorako Batasun Arabiar Emirerri Batuak AE Nazionala UNITA arabiera ar angstrom Å araknido arakn. animalia anim. area a Animismo Animis. argazki argk. anonimo anon. Argazkigintza Arg. Antartika AQ argazkigintzako adituen ante meridiem a.m. baterako talde JPEG Antigua eta Barbuda AG Argentina AR Antillak AN argi; argitsu arg. antilogaritmo antilog arginina Arg antimonio Sb argitaletxe arg. antizikloi A argitaletxerik gabe arg. g. Antlia Ant argitalpen argitp. antolakuntza- eta argitaraldi argit. jardueraaraudi AJA argitaratzaile argtz. antonimo anton. argitaratzailearen ohar argtz. oh. Antropologia Antr. Argiteknia Argit.

162 Laburtzapenak argon Ar arro ar. argot arg. arrunkeria arrunk. Aries Ari arrunt arr. Aritmetika Arit. Arte Art. arkaiko ark. arte aplikatuak eta lanbide Arkeologia Ark. artistikoak AALA Arkitektura Arkit. Arte Ederrak Art. Ed. arku kosinu arc cos Arte grafikoak Art. Graf. arku kosinu hiperboliko arc cosh artikulu art. arku kotangente arc cot artrodopo artrop. arku kotangente artseniko As hiperboliko arc coth artzapez arp. arku sinu arc sin artzapezpiku arpp. arku tangente arc tan Asia As. arku tangente hiperboliko arc tanh Asia eta Ozeano Bareko Arlo militar Mil. Elkarlaguntzarako arma atomiko, biologiko Foroa APEC eta kimikoak abk armak Asia Hego Ekialdeko Armagintza Arm. Tratatuaren Erakundea SEATO Armen Arloko aska a. Lankidetzako Askapen Nazionaleko Antolakunde Bateratua ALABA Armada Zapatista EZLN Armenia AM Askapen Nazionalerako armeniera hy Farabundo Marti arnas sindrome akutu larri ASAL Frontea FMLN Arrantza Arr. Askapenerako Talde arrantza bideratzeko Antiterroristak GAL finantza-tresna ABFT Asoziazio Futbolaren arrantza-politika bateratu APB Nazioarteko Arrantzuarekiko Zientzia Federazioa FIFA eta Teknika Iraskundea AZTI aspaldiko asp. Arrasate Euskaldun asparragina Asn Dezagun AED assamera as Arrasateko astato At Komunikabideak ARKO astearte as. Arraunketa Arraunk. asteazken az. Arrazakeriaren eta astelehen al. Xenofobiaren Astrologia Astrol. Europako Behatokia EUMC Astronautika Astronaut. Arriskuan dauden Astronomia Astron. Espezieen Nazioarteko Asuntzionistak: Salmenta Jasokundeko Kontrolatzeko Konbentzioa CITES Agustindarrak AA arriskuko material aszetika asz. espezifikoak AME ataka at.

163 Laburtzapenak atari at. autografo autogr. atariaurre ataur. Automobilismo Autom. Atletismo Atl. autonomia auton. atmosfera atm autonomia-erkidego auton.-erk. atto- a autonomia-estatutu AE Aturri eta Errobiko auzapez azp. Nekazari Kooperatiba CANA auzitegi goren AG Atzerri Merkataritzarako auzitegi nagusi AN Frantziako Bankua BFCE auzo auz.; a. atzerriari eta segurtasunari auzoberri auzob. buruzko politika auzune auz. bateratu ASPB azal az. atzerritarraren azal eta guzti a.e.g. identifikazio-zenbaki AIZ azalera azal. aukera anitzeko galdera AAG azaleztatze aztze. Auriga Aur azaro aza. aurre-eskuineko zeihar AuEsZ Azerbaijan AZ aurre-ezkerreko zeihar AuEzZ azerbaijanera az aurreatxikitzeko azido aspartiko Asp egituratresna ISPA azido aurrekontu aktu. desoxirribonukleiko DNA; ADN Aurrekontu Lege Orokor ALO azido erribonukleiko RNA; ARN aurrerapen egokia AE azido erribonukleiko aurretik atzerako au. at. mezulari ARNm aurretiko; aurretikoak aur. azido etilendiamina aurrezki-kutxa ak tetraazetiko EDTA aurrezki-kutxa AK azido glutamiko Glu aurrezki-kutxen azido lisergikoaren elkarkomunikaziorako dietilamida LSD zerbitzu SICA azienda-unitateak aurrizki arzki. nekazaritzako lurrak austral ARA ureztatzeari begira AUNLU Australia AU azken azk. Australia, Zeelanda Berria azken xedapen AX eta Ameriketako azoka nagusi az. nag. Estatu Batuen arteko azpisarearekiko Segurtasun Akordio independente den Militarra ANZUS konbergentziaprotokolo AIKP Austria AT azpisarearen mendekotasuna autobide A. duen konbergentzia- Autodeterminazioaren protokolo AMKP Biltzarrak ABK azpisarearen mendekotasuna Autodeterminaziorako duen sarbide-protokolo AMSP Bilgunea AuB azterketa-batzorde ofizial ABO

164 Laburtzapenak

barne-produktu garbi BPGb B barne-produktu gordin BPGd barneko farmazialari babes ofizial b.o. egoiliar BAFE babes ofizialeko etxebizitza BOE barruan barr. babes zibil BZ barruko mediku egoiliar BAME Bahamak BS barruti bar. Bahrain BH Bartzelonako aireportua BCN baiezko bz. Baruk Ba baimendutako gehieneko baseliza basel. masa BGM baserri bas. Baiona-Angelu-Miarritze BAM; BAB Basogintza Basog. Bakearen Aldeko Elkartea BAE batailoi bat. Bakearen Aldeko bath THB Koordinakundea BAK batxilergo batx. bakoitirik gabe bak. g. batxilergo-institutu BI Bakteriologia Bakter. batzar btz. balboa PAB batzar arrunt btz. arr. baldin eta soilik baldin b.s.b. Batzar Nagusiak BN balio bereko ondorioa batzar orokor btz. orok. duen neurri BBON batzarkide btzkde. balio erantsi garbi BEGb batzorde batz. balio erantsi gordin BEGd bazkide bazk. balio erantsiaren gaineko becquerel Bq zerga BEZ begirune osoz beg. os. balistika balist. behatoki behat. Balore Merkatuaren behe-mailako beh. Batzorde Nazionala CNMV Behe-nafarrera BNaf. banadio V behien infekziozko banandua B errinotrakeitis IBR banatzaile banatz. behin betiko jabe BTJ Bangladesh BD behin-behineko jabe BNJ banku bku. Beijing Capital Banku Zentrala BC nazioarteko aireportua PEK banku zentralen Europako Beiragintza Beirag. sistema BZES bel B Baratzezaintza Barzz. Belgika BE Barbados BB Belize BZ barietate var. Beneditarrak OSB bario Ba beneragarri bener. barn b bengalera bn Barne Merkatua Benin BJ Harmonizatzeko benta bta. Bulegoa BMHB Berbitak: Jainko Hitzaren Barne-medikuntza BM Misiolariak SVD

165 Laburtzapenak bere aginduz b. ag. bilduma bild. berilio Be biltegi bil. berkelio Bk biltzaile biltz. Bermuda BM Biofisika Biof. Berreraikuntza eta Biogeografia Biogeog. Garapeneko Europako Biokimika Biokim. Bankua BGEB Biologia Biol. Berreraikuntza eta bira minutuko b/min Garapeneko biribilgune bir. Nazioarteko Bankua BIRD Birjina Uharteak VI Berreraikuntzarako Birjina Uharteak VG Europako Agentzia EAR Birmania; Myanmar MM berrinprimatze berrinp. birmaniera my Bertsogintza Ber. birmoldatu birmold. berun Pb birmoldatzaile birmoldle. beste bide b.b. birr ETB beste inon sailkatu gabe b.i.s.g. bislama bi besterik gabe b.g. bismuto Bi beti zure esaneko b. z. es. bitarte optiko bezeroarentzako arreta- meteorologiko BOM zerbitzu BAZ bizigune bizig. bezeroen arretarako eremu BAE bizileku bizil. Bhutan BT Bizitzako eta Laneko Biatoristak CSV Baldintzak Hobetzeko Biblia Bibl. Europako Fundazioa Eurofound bibliografia bibliog. Bizkai Buru Batzarra BBB bibliografia eguneratzeko Bizkaia BIZ zerbitzu BIEZ Bizkaiera Bizk. bidaltzaile bid. Bizkaiko Aldizkari Ofiziala BAO bide b. Bizkaiko Enpresa eta bide zahar b. zah. Aurrerapen Zentroa BEAZ bidegurutze bideg. Bizkaiko Ikastolen Elkartea BIE bideo disko trinko VCD biztanle bizt. bidezidor bidez. biztanleria aktiboaren Bielorrusia BY inkesta BAI bielorrusiera be biztanleria jardueraren Bihotz Santuen arabera BJA Misiolariak MSSCC bloke bl. bikoitirik gabe bik. g. Bloke Nazionalista bikoiztu bik. Galiziarra BNG Bilbao Bizkaia Kutxa BBK blokeoaren kontrako Bilbao Vizcaya Argentaria sistema ABS Bankua BBVA Boleibol Bolb. Bilboko aireportua BIO Boli Kosta CI Bilboko Orkestra Sinfonikoa BOS bolibar VEB

166 Laburtzapenak

Bolivia BO calvus cal boliviano BOB Camelopardalis Cam bolumen bol. Cancer Can Bootes; Itzaina Boo Canes Venatici CVn Bordeleko aireportua BOD Canis Major; Izarrora CMa boro B Canis Minor; Xakurra CMi borondatezko gizarte- Capricornus Cap aurreikuspeneko Carina Car erakunde BGAE Cassiopeia Cas Bosnia-Herzegovina BA cedi GHC bosniera bs Celsius gradu; gradu Botanika Bot. zentigradu °C Botere Judizialaren Centaurus Cen Kontseilu Nagusia CGPJ Cepheus Cep Botswana BW Cetus; Balea Cet Boxeo Box. CFA franko XAF brakiopodo brakiop. CFA franko MLF Brasil BR CFA franko BFF bretoiera br CFP franko XPF brigada brig. Chamaeleon Cha briofito briof. Changi nazioarteko briozoo brioz. aireportua SIN bromo Br chewera ny Brunei BN Chicago O’Hare budismo bud. nazioarteko aireportua ORD bukaera onari circa ca. baldintzatuta b.o.b. Circinus Cir bulego bul. colon salvadortar SVC bulego terminal bul. ter. Columba Col bulego-zenbaki bul.-zk. Coma Berenices Com Bulgaria BG confer cfr.; cf. bulgariera bg congestus con burdina Fe Continuity IRA; Real Burdingintzaren IRA CIRA Europako Elkartea Eurofer Convergencia i Unió CiU Burkina Faso BF copyright cop. Burundi BI cordoba NIC buruzagi bzg. Corona Australis CrA Corona Borealis CrB Corvus Crv Costa Rica CR C coulomb C Crater Crt Cabo Verde CV crescendo cresc. Caelum Cae Crux Cru

167 Laburtzapenak cumulonimbus; kumuloninbo Cb dentsitate altuko cumulus; kumulu Cu polietileno HDPE curie Ci dentsitate baxuko curriculuma garatzeko polietileno LDPE dekretu CGD Denver nazioarteko curriculuma norbanakoari aireportua DEN egokitze CNE departamentu dptu. curriculumera sartzeko depresio D egokitzapen CSE Dermatologia Dermat. Cygnus Cyg Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza DBH deskontu dtu. destakamentu destak. D destinatibo dest. da capo d.c. determinatzaile det. dalasi GMD Detroit Metropolitan Dallas - Fort Worth Wayne County nazioarteko aireportua DFW aireportua DTW Daniel Dn Deuteronomioa Dt Daniel Grekoa Dn gr dezi- d daniera da dezibel dB Danimarka DK dezigramo dg data d. dezilitro dL; dl datarik gabe d.g. dezimetro dm datatik egunetara d/e diagrama diagr. datibo dat. dialekto dial. datu-base DB diametro diam. decrescendo decresc. dibisio dib. Defentsarako Informazio dibortziatua D Zentro Nagusia CESID Didaktika Didak. deka- da Dietetika Diet. dekagramo dag dikloro difenil dekalitro daL; dal trikloroetano DDT dekametro dam diminuendo dim. dekanewton daN dina dyn deklinabide dekl. dinamika dinam. Dekorazio Dek. dinar aljeriar DZD Delphinus Del dinar bahraindar BHD Demografia Dem. dinar berria YUD Demokrata Sozialen dinar bosniar BAD Zentroa CDS dinar irakiar IQD Demokrazia Kristaua DC dinar jordaniar JOD denbora t dinar kuwaitar KWD denbora unibertsal dinar libiar LYD koordinatu UTC dinar mazedoniar MKD

168 Laburtzapenak dinar sudandar SDD dolar taiwandar TWD dinar tunisiar TND dolar trinitatear TTD dinar yemendar YDD dolar zeelandaberritar NZD diozesi dioz. dolar zimbabwetar ZWD Diplomatika Diplom. Dolby teatro sistema DTS diputatu diptu. dolce dol. diputatu foral diptu. for. Domingotarrak OP diputatu nagusi diptu. nag. Dominika DM diputazio dip. Dominikar Errepublika DO dirham emirrerribatuar AED Don Muang nazioarteko dirham marokoar MAD aireportua BKK Diru Lankidetzako dong VND Europako Funtsa DLEF Donostiako aireportua EAS Diru Merkatuko Dorado Dor Aktiboetako Inbertsio Draco Dra Funtsa DMAIF drakma greziar GRD diseinu dis. dram AMD disko digital balioaniztun DVD Drogak Eragindakoen disko trinko CD Elkartea DEE disprosio Dy Drogen eta Droga Djibuti DJ Mendekotasunaren dobra STD Europako Behatokia DDMEB dohatsu doh. duplicatus du doktore dk. dokumentu dok. dokumentu garraiagarrien formatu PDF E dolar australiar AUD dolar bahamar BSD EAEko baxurako dolar barbadostar BBD arrantzako produktuak dolar belizetar BZD merkaturatzeko dolar bermudatar BMD sistema normalizatu SNCP dolar bruneiar BND ebaketa-erreminta eb.-er. dolar ekikaribear XCD ebanjelari ebanj. dolar estatubatuar USD ebazpen eta jarraipen dolar fijiar FJD batzorde EJABA dolar guyanar GYD eboluzio ebol. dolar hongkongdar HKD Ebroko Konfederazio dolar jamaikar JMD Hidrografikoa CHE dolar kaimandar KYD ECU XEU dolar kanadar CAD Edafologia Edafol. dolar liberiar LRD edizio ed. dolar namibiar NAD Efesoarrei Gutuna Ef dolar salomondar SBD egiaztagiri egiazt. dolar singapurtar SGD egile eg.

169 Laburtzapenak egile anonimo eg. anon. Ekonomia Intereseko Egile eta Editoreen Europako Taldea EIET Elkartea SGAE Ekonomia Lankidetza egilearen ohar eg. oh. eta Garapenerako egilekide egkide. Antolakundea ELGA Egipto EG ekonomia-jardueren egoera zibil e.z. sailkapen nazional EJSN egoitza eg. Ekuador EC Egoitza Santu E.S. Ekuatore Ginea GQ egokitu egok. ekwele GQE egokitzaile egokle. El Salvador SV egokitzapen sozialeko Elektrizitate Elek. teknikari EST Elektroakustika Elektroak. egun e. Elektrobiologia Elektrobiol. eguneko ospitale EO Elektrologia Elektrol. eguneratu egun. elektromagnetismo elektromag. eguneroko batez besteko Elektrometria Elektrom. irabazi EBI Elektronika Elektron. egunik gabe e.g. elektronvolt eV Ehiza Ehiz. Elektrorradiologia Elektrorradiol. ehuneko zati guztizko %/guzt. Elektrostatika Elektrost. Ehungintza Ehung. Elektroteknia Elektrotek. einstenio Es Elikagaien ekain eka. Segurtasuneko ekialde E Europar Agintaritza EFSA ekialde hego-ekialde ESE; EH ekialde ipar-ekialde ENE; EIE eliza el. Ekialdeko Timor TP elizbarruti elizb. ekinodermatu ekinod. elkargo elkg. ekintza ek. elkarrekiko berme-baltzu EBB Ekintza Demokratiko elkarren laguntza Guyanarra ADG ekonomikorako ekintzetarako talde kontseilu ELEK bereziak COE elkarte elk. eklesiologia ekl. Elkarte Zientifikoen Ekologia Ekol. Nazioarteko Kontseilua EZNK Ekonomia Ekon. emakumezko emak. ekonomia eremu Emakumezko Tenislari esklusibo EEES Profesionalen Elkartea WTA Ekonomia eta Diru emakumezkoa E Batasuna EDB Enbriologia Enbriol. Ekonomia eta Gizarte Endokrinologia Endokr. Kontseilua EGK Energia Atomikoaren ekonomia eta gizarte Europako Erkidegoa EAEE; lantalde EGL Euratom

170 Laburtzapenak

Energia Atomikoaren Erdialdeko Amerika EAm. Europako Erkidegoa Erdialdeko eta Ekialdeko Eratzeko Ituna EAEEI Europako Herrialdeak EEEH Energia Atomikorako Eremu Urriko eta Ordezkaritza CEA Eskualdeko energia-plan nazional EPN Hizkuntzetan Energiaren Euskal Argitaratzen diren Erakundea EEE Egunkarien Europako Enologia Enol. Elkartea MIDAS enparantza enp. ergatibo erg. enperadore enp. Eridanus Eri Enpleguko Institutu Eritrea ER Nazionala EIN erizaintzako unibertsitate enpresa enpr. diplomadun EUD Enpresa Publikoen erkidego erk. Europako Zentroa CEEP erkidegoko laguntza- enpresa txiki eta ertainak ETE esparru ELE enpresa-trafikoaren Erlezaintza Erlzz. gaineko zerga orokor ETZO Erlijioa Erl. enpresa-zuzendaritzako Erlojugintza Erloj. master MBA ermita erm. entitate ent. ermitau erm. Entomologia Entom. Erradiologia Erradiol. entziklika entz. Erradioterapia Erradiot. entzumena eta hizkuntza EHI errealitate birtuala Epaileak Ep modelatzeko lengoaia VRML epemuga epem. errebal erreb. epilogo ep. erredaktore erred. Epistemologia Epistem. Erredentziokoak CSSR Equuleus Equ erreferentzia erref. erabil e. Errefuxiatu eta Presoen erabiltzailearen Sostengu Komitea EPSK laguntzazentro CAU errege erg. eragozpen fiskaleko Errege Dekretu ED asanblada EFA Errege Lege Dekretua ELD eraikin eraik. Erregeak bigarren Liburua 2 Erg Eraikuntza Eraik. Erregeak lehen Liburua 1 Erg eraikuntza eta herri-lanak BTP erregina ergi. erakunde erak. erregistro gordineko tona EGT erakusle erak. erregistro gordineko tonak e.g.t. eranskin eransk.; er. Erregistroen eta eratorri erat. Notariotzaren erbio Er Zuzendaritza Nagusia ENZN erdi; erdiko erd. erreka err. erdialde ea. errekasto errto.

171 Laburtzapenak erreklamatu E eskandio Sc errektore errekt. eskari agregatu E/A errepide erp. eskatologia eskat. errepide nagusi erp. nag. esklamazio eskl. errepide zahar erp. zah. Eskolapioak SP errepublika errep. Eskolastika Eskol. erresonantzia magnetiko eskolaz kanpoko ekintzak EKE nuklear EMN Eskritura Santu Esk. S. errestaurazio errest. eskualde eskde. Erresuma Batua GB Eskualde Garapeneko erretore erret. Europako Funtsa EGEF Erretorika Erret. Eskualdeen Europako erretorromaniera rm Zentroa EEZ erretratu erretr. Eskualdeetako Lantaldea EL erribera errib. eskualdeko errepide eskde. erp. errolda arteko Eskubaloi Eskub. hazkundetasa EHT eskudo caboverdetar CVE Erromatarrei Gutuna Erm eskudo portuges PTE Erronkariera Erronk. eskudo timortar TPE errublo RUR eskuin; eskuinalde esk. errublo bielorrusiar BYR eskuizkribu eskbu. errublo tajikistandar TJR Eskularrugintza Eskular. Errugbi Errg. Eskultura Esk. Errumania RO eskuordetzaren bidez E.B. errumaniera ro Eskuzko Pilota Enpresen errupia indiar INR errupia indonesiar IDR Liga EPEL errupia mauriziar MUR Eslovakia SK errupia nepaldar NPR eslovakiera sk errupia pakistandar PKR Eslovenia SI errupia seychelletar SCR esloveniera sl errupia srilankar LKR Espainia ES Errusia RU Espainiako Aireportuak errusiera ru eta Aireko Nabigazioa AENA ertzain ertz. Espainiako Alderdi Ertzainen Nazional Komunista PCE Elkartasuna ERNE Espainiako Alderdi ertzaintza ertzz. Sozialista Langilea PSOE esaera zahar esr. zah. Espainiako Aurrezki Esaera Zaharrak Es Kutxen Konfederazioa CECA esate baterako e.b. Espainiako Bankuen Esdras Esd Elkartea AEB Esgrima Esgr. Espainiako Gorteetako eskailera eskra. Aldizkari Ofiziala BOCE eskaini esk. Espainiako Irrati Telebista RTVE

172 Laburtzapenak

Espainiako Itsuen Estatuko Lege Organikoa ELO Erakundea ONCE Ester Est Espainiako Merkataritza Ester Grekoa Est gr Elektronikoko Elkartea AECE estereorradian sr Espainiako Normalizazio Estetika Est. Erakundea AENOR Estilistika Estil. Espainiako Probintzien eta estimagarri estim. Udalerrien Federazioa FEMP Estonia EE Espainiako Trenbide Sarea RENFE estoniera et Espainiako Trenbideen Estrasburgoko aireportua SXB Enpresa Publikoa FEVE Estratigrafia Estrat. Espazio Agentzia NASA estrontzio Sr espediente esp. et alii et. al. esperanto eo eta abar e.a.; etab. Espetxeen Lege Organiko eta hurrengoak t. hur. Orokorra ELOO etcetera etc. espezie sp. etengabeko prestakuntza espezieak spp. kudeatzeko erakunde espiritismo espirit. paritario FORCEM espiritu esp. Etika Etik. esponentzial exp Etimologia Etim. Esportaziorako Kreditu Etiopia ET Aseguruen Espainiako Etnografia Etnogr. Konpainia CESCE Etnologia Etnol. Estandarizaziorako Etologia Etol. Nazioarteko Erakundea ISO etorbide etorb. Estatistika Estat. etxaguntza etxag. Estatistikako Institutu etxalde etxde. Nazionala EIN; INE etxarte etxte. estatistikako lurralde- etxe e. unitateen etxe-multzo e.-m. nomenklatura NUTS etxebizitza etxeb. Estatu Burujabe Berriak EBB etxeko bideo-sistema VHS Estatuko Administrazio etxeko lan e.l. Zibileko eukaristia euk. Funtzionarioen euro EUR Mutualitatea MUFACE Europa Eur. Estatuko Aldizkari Europa barneko sareak EBS Ofiziala BOE Europako Agiri Bakuna EAB Estatuko Industria Europako Banku Zentrala EBZ Partaidetzarako Europako Diru Akordioa EDA Sozietatea SEPI Europako Diru Funtsa EDF Estatuko interes Europako Diru Institutua EDI orokorreko sare EIOS Europako Diru Sistema EDS

173 Laburtzapenak

Europako Ekonomia Europako Ingurumen Erkidegoa EEE Agentzia EIA Europako Ekonomia Europako Kontseilua EK Erkidegoa Eratzeko Europako Merkataritza Ituna EEEI Askeko Elkartea EFTA Europako Erabilera Europako Normalizazio Urriko Hizkuntzen Batzordea ENB Informazio Sarea MELIN Europako Parlamentua EP Europako Erkidegoa EE Europako Politika Europako Erkidegoa Lankidetza EPL Eratzeko Ituna EEI Europako sare judizial ESJ Europako Erkidegoetako Europako Segurtasun eta Justizia Auzitegia EEJA Lankidetzako Europako Erkidegoetako Antolakundea ESLA Lehen Auzialdiko Europako Sindikatuen Auzitegia EELAA Konfederazioa ESK Europako Erkidegoko Europako Terminologia Bulego Humanitarioa ECHO Dokumentazio eta Europako Erkidegoko Informazioko ekonomia-jardueren Zentroen Sarea TDCnet nomenklatura orokor NACE Europako Terminologia Europako Erkidegoko Elkartea ETE Estatistika Bulegoa Eurostat Europar Batasuna EB Europako Erkidegoko Europar Batasunaren Gaietan Aldizkari Ofiziala EBAO Espezializatutako Europar Batasunaren Ituna EBI Organoen Biltzarra EGEOBI Europar Batasuneko Europako Erkidegoko Estatu Nagusi Industrien Batasuna UNICE Militarra EBEN Europako esparru Europar Batasuneko ekonomiko EEE Lantalde Militarra EBLM Europako Espazio Europar Batasuneko Agentzia ESA Organoen Itzulpen Zentroa CDT Europako Futbol europio Eu Elkarteen Batasuna UEFA Euskadi EUS Europako Garapen Funtsa EGAF Euskadi ta Askatasuna ETA Europako Gizarte Funtsa EGIF Euskadiko Alderdi Europako Sozialista PSE hezkuntzaproiektu EHP Euskadiko Enpresaburuen Europako Ikasle Elkarteen Bilgunea CEV Batasuna ESIB Euskadiko Ezkerra EE Europako ikerketa-esparru EIE Euskadiko Gazteriaren Europako Inbertsio Kontseilua EGK Bankua EIB Euskadiko Irakaskuntzako Europako Inbertsio Funtsa EIF Langileen Sindikatua STEE-EILAS

174 Laburtzapenak

Euskadiko Kooperatiben Euskal Herriko Karlista Goren Kontseilua EKGK Alderdia EKA Euskadiko Lan Sozietateen Euskal Herriko Taldea ASLE Kontsumitzaileen Euskadiko Mugimendu Batasuna EHKB Komunista EMK Euskal Herriko Euskadiko Orkestra Mendizaleen Elkartea EHME Sinfonikoa EOS Euskal Herriko Euskadiko Partidu Naziotasun Aitormena EHNA Komunista EPK Euskal Herriko Euskadiko Traumatismo Nekazarien Elkartea EHNE Kraneo-entzefalikoen Euskal Herriko Surf eta Hartutako Federazioa EHSF Kalte Zerebralaren Euskal Herriko Elkarteen Federazioa FEATECE Unibertsitatea EHU Euskadiko Udalen Elkartea EUDEL Euskal Irrati Telebista EITB Euskal Autonomia Erkidegoa EAE Euskal Itzultzaile, Euskal Autonomia Zuzentzaile eta Erkidegoko Justizia Interpreteen Elkartea EIZIE Auzitegi Nagusia EAEAN Euskal Kultur Erakundea EKE Euskal Batasuna EB Euskal Kulturaren Euskal Dantzarien Biltzarra EDB Kontseilu Orokorra EKKO Euskal Estatistika Euskal Nazio Erakundea EUSTAT Askapenerako Euskal Gramatika, Lehen Mugimendua ENAM Urratsak EGLU Euskal Herria EH euskal nortasun-agiri ENA Euskal Herriak Bere Euskal Pilotaren Eskola EHBE Nazioarteko Federazioa EPNF Euskal Herriak Euskal Euskal Selekzioaren Unibertsitatea EHEU Aldeko Iritzi Taldea ESAIT Euskal Herrian Euskaraz EHE Euskal Sozialista Biltzarrea ESB Euskal Herriko euskal teknologia-sare ETS Agintaritzaren Aldizkaria EHAA Euskal Udalerri Euskal Herriko Intsumituen Bertsozaleen Elkartea EHBE Mankomunitatea EUDIMA Euskal Herriko Gay eta Euskal Uritarren Lesbianen Askapenerako Egitekoak ICV Mugimendua EHGAM Euskal Zuzenbide Eusk. Zuz. Euskal Herriko Hizkuntz euskaldun eusk. Atlasa EHHA Euskalerriaren Euskal Herriko Ikastolen Adiskideen Elkartea RSBAP Elkartea; Euskal euskalki eusk. Herriko Ikastolen euskara eu Konfederazioa EHIK euskararen gaitasun-agiri EGA

175 Laburtzapenak

Euskararen Normalizazio familia fam. Legea ENL familia ugariaren txartel FUT Eusko Abertzale Ekintza EAE/ANV familia; familiarki fam. Eusko Alkartasuna EA fanerogamo fanerog. Eusko Ikaskuntza EI farad F Eusko Jaurlaritza EJ Farmakologia Farmakol. Eusko Jaurlaritzaren Faroe Uharteak FO Informatika Elkartea EJIE faroera fo Eusko Legebiltzarra ELB fase txandakatzeko linea PAL Eusko Teknologi faszikulu fasz. Ikertegien Elkartea EITE femenino fem. Eusko Trenbideak ET femto- f Euzkadi Buru Batzarra EBB fenilanina Phe Euzko Alderdi Jeltzalea EAJ Fenologia Fenol. Euzko Gaztedia EGI Fenomenologia Fenomenol. Euzko Langilleen fermio Fm Alkartasuna ELA fibratus fib exa- EFiji FJ exegesi exg. Filatelia Filat. existentzialismo exist. Filemoni Gutuna Flm Exodoa Ex Filipinak PH ez dagoelako e.d. Filipotarrei Gutuna Flp Ezekiel Ez Filologia Filol. ezezko; ezeztaile ez. Filosofia Fil. Ezker Batua EB filum; phylum fil. Ezker Sindikalaren Finantza Zuzenbide Fin. Zuz. Konbergentzia ESK Finantzak Finantz. ezker; ezkerralde ezk. finka f. Ezkerraren Alderdi Finlandia FI Demokratikoa PDS finlandiera; suomiera fi ezkondua EZ firmware FW ezkongabea EG Fisika Fis. ezkutuko kopia Bcc Fisika atomiko Fis. atom. eztainu Sn Fisika nuklear Fis. nukl. Fisiologia Fisiol. Fisiopatologia Fisiopat. Fitogeografia Fitogeog. F Fitologia Fitol. Fitopatologia Fitopatol. fabrika fk. Fitosoziologia Fitosoz. Fabrikatik Irteeran F.I. fitxategiak transferitzeko Fahrenheit gradu °F protokolo FTP faksimile faks. flabin mononukleotido FMN faktura fra. floccus flo Falkland Uharteak; Malvinak FK florin antillatar ANG

176 Laburtzapenak florin arubar AWG Frantziako Ikerkuntza florin nederlandar NLG Agronomikorako florin surinamdar SRG Institutua INRA fluor F Frantziako Lan folio fol. Konfederazio folklore folk. Demokratikoa CFDT Fonetika Fonet. Frantziako Normalizazio Fonologia Fonol. Erakundea AFNOR Fontes Linguae Vasconum FLV Frantziaren Aldeko forint HUF Batasuna UPF Fornax For frantzio Fr forte f. Frantziskotarrak OFM forte-piano f.p. Fronte Nazionala FN fortissimo fff.; ff. fula ff Foru Zuzenbide F. Zuz. Futbol Fut. foru-agindu F. Ag. foru-aldundi FA foru-arau F. Ar. foru-dekretu F. D. G foru-diputatu f.-diptu. Gabon GA fosforo P gadolinio Gd fot ph gaelera; gaeliko ga fractus fra gaelera; gaeliko gd frai fr. gaitzesgarri gaitz. Frankfurt nazioarteko gako gk. aireportua FRA Galaziarrei Gutuna Ga franko belgikar BEF galdetzaile gald. franko burundiar BIF galego; galiziera gl franko djibutiar DJF galeria gal. franko ginear GNS gales cy franko komoretar KMF galio Ga franko luxenburgotar LUF galtzada galtz. franko madagaskartar MGF Gambia GM franko ruandar RWF Garagardogintza Garag. franko suitzar CHF garaiera gar. frantses fr garapen berezirako eremu GBE Frantzia FR Garapen Eremuen Frantziako Alderdi Kudeaketa SA SAGAZDE Komunista PCF garapenaren nahaste Frantziako Aseguru orokorrak GNO Orokorrak AGF Garapeneko Nazioarteko Frantziako Bankuen Elkartea GNE Elkartea AFB garapenerako alde GA Frantziako Elektrizitate Garapenerako Gobernuz Konpainia EDF Kanpoko Erakundea GGKE

177 Laburtzapenak garraio garr. Gimnastika Gimn. garren gn. Ginea GN Gasteizko aireportua VIT Ginea Bissau GW gastropodo gastrop. Ginekologia Ginek. gastu gtu. Gipuzkera Gip. gaur egun g.e. Gipuzko Buru Batzarra GBB Gaur Egungo Artearen Gipuzkoa GIP Galiziako Zentroa CGAC Gipuzkoako Aldizkari gaur gutxi erabilia g.g.er. Ofiziala GAO gauss G Gipuzkoako Ikastolen gaztelania; espainiera es Elkartea GIE gehigarri gehig. Gipuzkoako Gelditu eta Lagundu DYA Irakaskuntzako geltoki gelt. Langileen Elkartea GILE Gemini Gem Gipuzkoako Unibertsitate Genealogia Geneal. eta Teknika Ikasketak EUTG Genesia Gn Giza Eskubideen Europako Genetika Genet. Auzitegia GEEA genetikoki eraldatutako Giza Eskubideen Europako organismo Hitzarmena GEEH (transgeniko) GEO giza immunoeskasiaren genitibo gen. birus GIB Geobotanika Geobot. gizaki gzk. Geodesia Geod. Gizarte Ekonomia Geofisika Geofis. Sustatzeko Institutu Geognosia Geogn. Nazionala GESIN Geografia Geogr. Gizarte Laguntzako Geologia Geol. Institutu Nazionala GLIN Geometria Geom. Gizarte Segurantzako Geomorfologia Geomorfol. Institutu Nazionala GSIN George Bush kontinente Gizarte Segurantzaren arteko aireportua IAH Diruzaintza Orokorra GSDO Georgia GE Gizarte Segurantzaren georgiera; kartveliera ka Lege Orokorra GSLO geraleku geral. gizarte-ekintza GE germanio Ge gizarte-ikasketetarako gerrillari gerr. talde eragile GITE gerundio ger. gizarte-larrialdietarako geruza fineko transistore TFT laguntzak GLL Ghana GH gizarte-segurantza GS Gibraltar GI gizarteratzeko gutxieneko giga- G diru-sarrera GGD gigabyte GB gizonezko giz. gigaelektronvolt GeV gizonezkoa G gilbert Gb Glaziologia Glaziol.

178 Laburtzapenak glizina; glikokola Gly guarani PYG Gliziologia Gliziol. guaraniera gn globuluen jalkiera-abiadura GJA Guatemala GT Glotodidaktika Glotod. gujaratera gu glutamina Gln Guraso Elkarteen gobernu gob. Federazioa GEF Gobernuen Arteko Biltzarra GAB guraso-elkarte GE gobernuz kanpoko erakunde GKE gure aipamen g. aip. goi-fidelitate hi-fi gure eskutitz g.e. goi-mailako goi. gure faktura g. fra. goi-mailako gaitasunak GMGA gure gutun g.g. goian bego; goian beude g.b. gure igorpen g.i. Goikoak gorde zaitzala gure kontu g.k. luzaro G.g.z.l. gure kontu korronte g.k.k. gordailu-ziurtagiri gz gure letra g.l. goren gn. gure onarpen g. on. Gorputz Hezkuntzarako gure ordainduko g.o. Institutu Nazionala GHIN gure taloi g.t. gorputz-hezkuntza g.-hezk. gure txeke g. tx. gotorleku got. gure; geure g. gotzain gotz. Gurutze Gorriaren gourde HTG Nazioarteko Batzordea GGNB Gozogintza Gozog. gutxi erabilia g.er. grabatzaile grab. gutxi gorabehera g.g.b. grafiko graf. gutxieneko datu-multzo GDM Gramatika Gram. Guyana GY gramo g Guyana Frantsesa GF gray Gy guztira guzt. Greenwich-ko guztiz agurgarri gz. ag. meridianoaren ordu GMT greko zahar grc greko; greziera el Grenada GD H Grezia GR Groenlandia GL Habakuk Hab groenlandiera kl hafnio Hf Grus Gru hagiografia hagiog. Guadalupe GP Haiti HT Guadalupeko Alderdi halaber hal. Komunista PCG Halterofilia Halt. Guadalupeko Alderdi Hamarreko Taldea G-10 Progresista handi hd. Demokratikoa PPDG handitu hand. Guam GU Hargintza Harg. guanina G harresiz kanpoko harr. kanp.

179 Laburtzapenak

Harri-jasotze Har.-jas. Helduen Alfabetatze eta Hartsfield - Jackson Berreuskalduntzerako Atlanta nazioarteko aireportua ATL Erakundea HABE hartua dut h.d. helduen hezkuntza HH hartutako helio He immunoeskasiaren Helmintologia Helmint. sindrome HIES Hematologia Hematol. hartutako kalte zerebral HKZ hemoglobina Hb hartzeko H henry H Hasiera Has Heraldika Herald. hasierako irakaskuntza HAS Herbehereak NL hau da h.d. Hercules Her haur-hezkuntza HH Hermeneutika Herm. haur-hizkera haur. herri her. Haurren Laguntzarako Herri Administrazioaren Nazio Batuen Funtsa UNICEF Europako Institutua HAEI hausa ha Herri Administrazioen hausnarkari hausn. Kontratuen Legea HAKL hautaketa haut. Herri Aliantza Iraultzaile hazbete in Amerikarra APRA Hebertarrei Gutuna Heb Herri Arduralaritzaren hebreera he Euskal Erakundea HAEE hedaduraz hed. Herri Batasuna HB hegazti hegt. Herri Kirol Her. Kir. Hegazti Hazkuntza Hegt. Hazk. Herri Kontuen Euskal Hegaztizaintza Hegtzz. Epaitegia HKEE Hego Amerika HAm. herri-mailako herr. hego-ekialde SE; HE herri-ogasun HO Hego-Ekialdeko Asiako herri-zerbitzu HZ Tratatuaren Erakundea ASEAN herri-zor; zor publiko ZP; HZ hego-mendebalde SW; HM herribide herb. Hegoafrika ZA Herriko Alderdi Sozialista hegoalde S; H Iraultzailea HASI hegoalde hego-ekialde SSE; HHE herrikoi herk. hegoalde hego-mendebalde SSW; herririk eta datarik gabe h.e.d.g. HHM herririk eta egunik gabe h.e.e.g. Hegoaldea Heg. herririk eta urterik gabe h.e.u.g. Hegoaldeko Georgiak GS herririk gabe h.g. hektarea ha herritar hert. hekto- h Herritarren Zerrenda HZ hektogramo hg herrixka herx. hektolitro hL; hl hertz Hz hektometro hm Heziketa Teknikoko helduarora bideratzeko Elkartea; Gizarte programa HBP Ekimenezko Lanbide

180 Laburtzapenak

Heziketako Ikastetxeen Hirugarrendar Elkartea HETEL Frantziskotarren Hezkuntza Hezk. ordena HFO hezkuntza bereziko Hirugarrendar langileen euskara maila HBLEM Kaputxinoak HK Hezkuntza eta Gizarte hirukoiztu hiruk. Ekintzetarako Funtsa HEGEFU histidina His Hezkuntza Sistemaren Histologia Histol. Antolamendu Historia Hist. Orokorrerako Legea LOGSE Historiaurre Histaur. Hezkuntza Zientzien hitz berri h.b. Institutua HEZI hitz elkartu h.e. Hezkuntza, Zientzia eta hitz tekniko tekn. Kulturarako Nazio hitzaurre hitz. Batuen Erakundea UNESCO hitzaurregile hitzgile. Hidraulika Hidraul. hitzez hitz h.h. Hidrodinamika Hidrodin. hizkuntza hizk. hidrogeno H hizkuntza naturalaren hidrogeno-potentzial pH prozesamendu HNP Hidrografia Hidrogr. Hizkuntza Politikarako Hidrologia Hidrol. Sailburuordetza HPS Hidrostatika Hidrost. hizkuntza-eskakizun HE Hidroterapia Hidrot. hizkuntza-eskola ofizial HEO Higiene Hig. hizkuntza-normalizazioko Higrometria Higrom. teknikari HNT hilkortasun-tasa gordin HTGd Hizkuntzalaritza Hizkl. hilondoko argitaraldi hil. argit. hiztegi hizt. hilondoko edizio hil. ed. hobe h. hindi hi hobetu beharra HB hinduismo hind. Hockey Hock. hipertestua markatzeko holmio Ho lengoaia HTML Homeopatia Homeop. hipertestua transferitzeko hondartza hond. protokolo seguru S-HTTP Honduras HN Hipoteka Erregelamendua HE Hong Kong HK Hipoteka Legea HL Hong Kong nazioarteko hipoteka-mailegu HM aireportua HKG Hiri Errentamenduen Legea HEL hormona hiri-antolamendurako plan adrenokortikotrofiko ACTH nagusi HAPN hormona antidiuretiko ADH hiribide hirib. Horologium Hor hiriburu hbru. humilis hum Hirigintza Hirgz. Hungaria HU Hirugarrendar hungariera; magyarrera hu Erregeladunak TOR hurbiltze-adlatibo h.-adl.

181 Laburtzapenak hurrenez hurren hr. hr. ikaslearen erregistro hurrengo; hurrengoak hur. pertsonalaren azalpen IEPA Hydra Hya ikastetxe ikxe. Hydrus Hyi ikastetxearen curriculumproiektu ICP ikastetxearen heziketa- proiektu IHP I Ikatzaren eta Altzairuaren Europako Erkidegoa IAEE ibai ib. Ikatzaren eta Altzairuaren ibidem ibid. Europako Erkidegoa ibilbide ibde. Eratzeko Ituna IAEEI ibilbide labur; mendiko Ikerketa Bulego Federala FBI ibilbide labur PR ikerketa eta garapena I+G ibilbide luze; mendiko Ikerketa eta Garapeneko ibilbide luze GR Europako Erkidegoko ibilgailu berezi IB Informazio ibilgailu historiko IH Zerbitzua CORDIS ibilgailuen azterketa Ikerketa Nuklearrerako tekniko IAT Europako Kontseilua CERN ibiltoki ibki. Ikerketa, Zientzia eta idazkari idazk. Teknologiako idem id. Zuzendaritza Nagusia DGICYT identifikazio fiskaleko ikerketa-zentro bateratu IZB kode IFK Ikerkuntzarako Euskal identifikazio fiskaleko Institutua IKEI zenbaki IFZ Ikonografia Ikon. identifikazio-kode IK Iktiologia Iktiol. identifikazio-zenbaki IZ ikus ik. identifikazio-zenbaki ikus gainera ik. g. orokor IZO ikus gainera ik. g. ifrentzu ifr. ikusi eta egunetara i.e. igande ig. Ikuskizun Ikus. igarobide igarob. ilustrazio ilustr. igboera; jorubera ig immunoglobulina Ig Igeltserotza Igelts. in vitro ernalketa FIV Igeriketa Iger. inbertsio igobide igob. estrategikoetarako igorpen telegrafiko IT funts FIE Ikas eta Ari IKA inbertsioari laguntzeko ikasgaitasunen garapen IG plan ILP Ikasketen Onarpenari incus inc buruzko Informazio India IN Zentro Nazionala NARIC indio In Ikasle Abertzaleak IA Indonesia ID

182 Laburtzapenak indonesiera id Inteligentzia Agentzia Indus Ind Zentrala CIA industria ind. interbentzio-gune Industria Institutu partehartzaileak IGP Nazionala INI interes int. industria-sorkuntzarako interes-ehuneko int. % zentro ISZ interjekzio interj. industrialde indal. Interneko mezuak jasotzeko Industriaren Sustapen eta protokolo IMAP Eraldaketarako Baltzua SPRI Internet postako xede inesibo ins. anitzeko hedapenak MIME inferentzia motor IM Internet protokolo IP infinitibo inf. Internet sozietate ISOC Informatika Inform. Interneteko informazio- Informatika Zerbitzuen zerbitzari IIS Foru Elkartea IZFE interprete interp. Informazio Eleaniztuneko inti PEI Gizartea MLIS intortus in informazio geografikoko intsektu ints. sistema GIS iodo I Informazio Gizarteko Ipar Amerika IAm. Proiektuen Bulegoa IGPB Ipar Atlantikoko Itunaren informazio-trukerako Erakundea NATO Amerikako kode Ipar Atlantikoko estandar ASCII Lankidetza Kontseilua IALK Informazioa eta Laguntza Ipar Euskal Herriko Teknikoa Trukatzeko Garraio Kolektiboko Bulegoa TAIEX Elkartea ATCRB informazioaren eta Ipar Euskal Herriko komunikazioaren Ikasleen Elkartea IEHIE teknologiak IKT ipar-ekialde NE; IE infraklase infrakl. ipar-mendebalde NW; IM ingeles en iparralde N; I Ingeniaritza Ingen. iparralde ipar-ekialde NNE; IIE ingurabide ingb. iparralde ipar-mendebalde NNW; IIM ingurualde ingal. Iparraldea Ipar. Ingurumen Jarduketarako Iparretarrak IK Sozietate Publikoa IHOBE iragan irag. inizial iniz. iraganbide iragb. inprimaketa inpk. iragangaitz igaitz. inprimaki inpr. iragankor ikor. inprimategi inp. irail ira. inprimategirik gabe i.g. Irak IQ instrumental instr. irakaskuntza irakask.

183 Laburtzapenak irakaskuntza bateratuen iterbio Yb ikastetxe IBI itrio Y Irakaskuntza Sistema Itsas zientzia Itsas Zi. Ebaluatu eta Ikertzeko Itsasgintza Itsas. Erakundea ISEI Itsasoa Ikertzeko irakaskuntzarako gaitasun Zientzialarien agiri IGA Kontseilua ICES irakaskuntzarako gaitasun Itsasoko Gizarte ikastaro IGI Institutua IGI irakasle irak. itsasoz haraindiko irakasle aholkulari AHO herrialde eta lurraldeak IHHL Irakasleen Alfabetatze Itun Berri I.B. Euskalduntzea IRALE Itun Zahar I.Z. Iran IR iturburu itb. irarlan irl. iturri it. IRC berriketa-zerbitzu IRC itzulpen itz. iridio Ir itzultzaile itzle. irla i. itzultzaile-zerbitzu ofizial IZO Irlanda; Eire IE itzultzailearen ohar itzle. oh. Irlandar Armada izaro iz. Errepublikanoa IRA izen iz. Irrati Irr. izen arrunt iz. arr. Irratiteknia Irrtek. izen ofizial iz. of. irregular irreg. izen propio iz. pr. Irteera Ir izen-konplementu iz.-konpl. Iruñeko aireportua PNA izenburu izenb. irudi ird. izengoiti izg. irudi-erabiltzailearen izenlagun izlag. interfaze GUI izenondo izond. irudi-trukerako formatu GIF izenordain izord. irudigile irdle. izenpetua izpta. irudizko irdz. izenpetzaile izptz. iruzkingile iruzkg. izkina izk. Iruzurraren aurka izozte-puntuko Borrokatzeko tenperatura Europako Bulegoa OLAF termodinamiko Tf Isaias Is islamismo isl. Islandia IS islandiera is J isoleuzina Ile Jabetza Horizontalaren Israel IL Legea JHL Italia IT jainismo jain. Italiako Alderdi Popularra PPI Jainkoak gorde zaitzala italiera it luzaro J.g.z.l.

184 Laburtzapenak jaio j. Jesukristo J.K. jaiotegun j.e. Jesusen Lagundia; Jesuitak; jaiotza-data j.-d. Josulagunak SI; SJ jaiotza-probintzia j.-prob. Joanen bigarren Gutuna 2 Jn jaitsiera jaits. Joanen Ebanjelioa Jn Jakinduria Jkd Joanen hirugarren Gutuna 3 Jn Jakintza Jak. Joanen lehen Gutuna 1 Jn Jakueren gutuna Jak Job Jb Jamaika JM Joel Jl Jantzigintza Jantzig. John F. Kennedy Japonia JP nazioarteko aireportua JFK japoniera ja Jokoak Jok. jarduera gogaikarri, Jonas Jon osasun-galgarri, Jordania JO kaltegarri eta Jostuntza Jost. arriskutsuak JGOKA Josue Jos jarraipen jar. joule J jasoa jas. judaismo jud. jatorri-deitura kontrolatu JDK Judasen Gutuna Ju jatorri; jatorrizko jat. Judit Jdt jatorrizko argitaraldi jat. argit. Judo Jd. jatorrizko benetako izen j.b.i. Jugoslavia YU jatorrizko bertsio JB junior jr. jatorrizko bertsioa juntagailu junt. azpitituluekin JBA juridiko jur. jatorrizko deitura j. di. Jurisprudentzia Jurispr. jatorrizko edizio jat. ed. justizia eta barne-arazoak JBA jatorrizko izen j.i. Justizia Lankidetzako jatorrizko izenburu jat. izenb. Europako Unitatea Eurojust jaun jn. justizia-auzitegi nagusi JAN jaun errege hori jn. erg. h. jaun errege txit garai jn. erg. t. g. jaun hori jn. h. jaun lehendakari hori jn. lehend. h. K jaun ministro hori jn. min. h. kadmio Cd jaun presidente hori jn. pres. h. kale nagusi k. nag. jaun txit argi jn. t. a. kale; karrika k. jaun txit prestu jn. t. ptu. Kaledonia Berria NC jaun txit prestu hori jn. t. ptu. h. kalexka kx. Jaun-goikoa eta Lagi- kalifornio Cf Zarra JEL kaligrafia kalig. jaun/andre jn./and. Kalitatearen jeneral jen. Kudeaketarako Jeremias Jr Europako Fundazioa EFQM Jeremiasen Gutuna Jr gt kalonje kal.

185 Laburtzapenak kaloria cal Kazakhstan KZ kaltzio Ca Kazetaritza Kazet. Kamerun CM kelvin K Kanada CA Kenya KE Kanariar Koalizioa CC ketzal GTQ Kanbodia KH khmerera km kandela cd kilo- k kannada kn kiloampere kA kanon kan. kilobit kb Kantarik Ederrena Kt kilobitak segundoko kbps kantitate kant. kilobyte kB kantoi kant. kiloelektronvolt keV kantonamendu ktdu. kilogauss kG kapitain kap. kilogrametro kgm kapital kap. kilogramo kg kapital finkoaren kilohertz kHz kontsumo kfk kilojoule kJ kapitulu kap. kilokaloria kcal Kaputxinoak OFM.Cap. kilolitro kL; kl karbonavets UAK kilometro km karbono C kilometro-puntu KP kardinal kard. kilomol kmol Kardiologia Kardiol. kilonewton kN kargu kgu. kiloohm kΩ Karmeldar Oinutsak OCD kilopond; kilogramo-indar kp Karmeldarrak O. Carm.; OC kilovolt kV Kartografia Kartogr. kilovoltampere kVA kartoi kart. kilowatt kW Kartusiarrak O. Cart. Kimika Kim. Kartzinologia Kartzinol. Kimika Huts eta katalan ca Aplikaturako katalogo kat. azioarteko Batasuna IUPAC katalogo monografiko kat. mon. kina PGK katalogo sistematiko kat. sist. kinyaruanda rw Kataluniako Alderdi kip LAK Sozialista Batua PSUC kirgizera ky Kataluniako Ezker Kirgizistan KG Errepublikanoa ERC Kiribati KI Kataluniako Komunisten Kirol Kirol. Alderdia PCC kirundi rn Kataluniako Konbergentzia Kirurgia Kirg. Demokratikoa CDC kitxua qu katolizismo kat. Klaretarrak CMF kaxmirera ks klase kl. kazakhera kk klasiko klas.

186 Laburtzapenak

Klimatologia Klimat. kontsumoko prezioen kloro Cl indize KPI koaderno koad. kontu ktu. koadrupedo koadr. kontu arrunt ktu. arr. Koalizio Galiziarra CG kontu korronte k/k; ktu. kte. kobalto Co kontu korrontearen kobre Cu zenbaki ktu. kte. zk. kode kd. kontu-unitate KU Kode Zibil KZ; Kd. Zib. kontu-zenbaki ktu.-zk. Kohelet Koh kontura kra. kokapen-kode k.-k. kontzientzia-eragozpen kokatze-sistema orokor GPS mugimendu KEM kolegio kol. kontzilio kontz. kologaritmo colog kooperatiba koop. kolon costarrikar CRC Kooperatiba arteko Kolonbia CO Elkartasun Funtsa KEFU Kolonbiako Indar Kooperatiba Sozietate Koop. S. Armatu Iraultzaileak FARC Koordinakunde Abertzale kolonia kol. Sozialista KAS kolore kol. koordinatzaile koor. Kolosarrei gutuna Kol kopia Cc komanditazko sozietate KS kopia kop. Komentualak OFM.Conv. kopuru kop. Komoreak KM Koreako Errepublika KR konbergentzi zona Koreako Herri Errepublika intertropikal KZIT Demokratikoa KP konfuzianismo konfuz. koreera ko Kongoko Errepublika CG Koreografia Koreogr. Kongoko Errepublika Korintoarrei bigarren Demokratikoa CD Gutuna 2 Ko konkretu konkr. Korintoarrei lehen Gutuna 1 Ko konpainia kia.; ko. koroa EEK konpositore konp. koroa danimarkar DKK konstituzio konst. koroa eslovakiar SKK konstituzio-auzitegi KA koroa islandiar ISK Kontabilitate Kont. koroa norvegiar NOK kontrakontu kktu. koroa suediar SEK kontseilari kontsri. koroa txekiar CZK kontseilu konts. korridore korr. Kontsumitzaile eta korritu kor. Erabiltzaileen Korsikako Nazio Askapen Defentsarako Elkartea ADECU Frontea FLNC kontsumitzaileen Korsikako Nazio Batasuna ANC informaziorako udal kosekante cosec bulego KIUB kosekante hiperboliko cosech

187 Laburtzapenak kosinu cos kwanza berri AON kosinu hiperboliko cosh kyat MMK Kosmetologia Kosmetol. Kosmologia Kosm. kotangente cot kotangente hiperboliko coth L kreditu kred. kreditu-erakunde ofizial KEO Laborari Gazteen kreditu-kontu kred.-ktu. Konfederazio Nazionala CNJA kreolera ht laburdura lab. kreolera cpf; cpe laburtu lab. Kriminologia Kriminol. Lacerta Lac Kriptografia Kriptogr. lacunosus la kripton Kr lagun lag. kristal likidozko pantaila LCD lagunarteko lgart. Kristalografia Kristalogr. laguntza teknikoak LT Kristau Eskoletako Anaiak FSC laguntza teknikoko bulego LTB kristau-izen k.i. laguntza teknikoko zerbitzu LTZ kristautasun krist. laguntzaile lagtz. Kristo K.; Xto. laku l. Kristo aurreko; Kristo lamina lam. aurretik K.a. Lan Harremanei buruzko Kristo ondoko; Kristo Lege Dekretua LHLD ondoren K.o. Lan Harremanen kristologia kristol. Kontseilua LHK Kroazia HR lan pertsonalaren kroaziera hr etekinaren gaineko kromo Cr zerga LPEZ Kronikak bigarren Liburua 2 Kro Lan Prozedurari buruzko Kronikak lehen Liburua 1 Kro Legea LPL kronologia kronol. Lan Zuzenbide Lan Zuz. krustazeo krust. lan-istripu LI kruzeiro BRC Lanaren Konfederazio kruzeiro real BRR Nazionala CNT Kuba CU Lanaren Konfederazio Kultur eta Turismo Orokorra CGT Ekintzetxea KTE Lanaren Mundu kuna HRK Konfederazioa LMK Kurdistango Langileen Lanaren Nazioarteko Alderdia PKK Erakundea LANE kurduera ku lanbide lanb. kurio Cm lanbide arteko gutxieneko Kuwait KW soldata LGS kwacha ZMK Lanbide Heziketa eta kwacha MWK Prestakuntzarako Agentzia LHPA

188 Laburtzapenak

Lanbide Heziketa Lapurtera Lap. Garatzeko Europako lari GEL Zentroa CEDEFOP Larrugintza Larrug. lanbide teknikoetarako larunbat lr. prestakuntza LTP Las Palmaseko aireportua LPA lanbide-gaitasunaren Las Vegas McCarran ziurtagiri LGZ nazioarteko aireportua LAS lanbide-heziketarako lasterbide lastb. ikastetxe LHI lat LVL lanbideen Estatuko latin la sailkapen LES Latinoamerikako Landa Errentamenduen Merkataritza Askearen Legea LEL Elkarte LAMAE landare land. Latinoamerikako Merkatu Landare Barietateen Batua LMB Erkidegoko Bulegoa LBEB Latinoamerikarako eta laneko gaixotasun LG Kariberako Batzorde Laneko Segurtasun eta Ekonomikoa CEPAL Higieneko Institutu lawrentzio Lr Nazionala LSHIN Lebitarrena Lb Laneko Segurtasun eta lege leg.; L. Osasunerako lege organiko LO Europako Agentzia LSOEA Lege Soziologiako N lanerako ezintasun azioarteko Erakundea LSNE iragankor LEIg lege-dekretu LD lanerako ezintasun lege-gordailu L.G. iraunkor LEI legegintzako errege-dekretu LegED lanerako prestakuntza eta legelari leg. orientabideak LPO lehen auzialdiko auzitegi LAA Langile Abertzaleen lehen hezkuntza LH Batzordeak LAB lehen hezkuntzako ikastetxe LHI langile autonomoen lehendakari lehend. araubide berezi LAAB lek ALL Langile Batzordeak; leku-genitibo l.-gen. Langile Komisioak LK; CCOO lekurik gabe l.g. Langileen Batasun lempira HNL Orokorra UGT lenticularis len lankide lank. Leo Minor LMi lanpostu-zerrenda LPZ leone SLL Lanpostuetarako Agentzia Lepus Lep Nazionala ANPE lerrokada ler. lantano La Lesotho LS Laos LA Letonia LV laosera lo letoniera lv Lapurdi LAP letra l.

189 Laburtzapenak leu ROL lizentziadun liz. leu moldaviar MDL logaritmo log leuzina Leu logaritmo nepertar ln lev BGL Logika Log. Libano LB Logistika Logist. libera FRF lokailu lok. libera egiptoar EGP London Gatwick aireportua LGW libera esterlina GBP London Heathrow libera falklandar FKP aireportua LHR libera gibraltardar GIP lorategi lorat. libera irlandar IEP Lorezaintza Lorezz. libera libanoar LBP Los Angeles nazioarteko libera santahelenar SHP aireportua LAX libera siriar SYP loti LSL libera sudandar SDP Lukasen Ebanjelioa Lk libera zipretar CYP lumen lm Liberia LR Lupus Lup Libia LY lurmutur lurm. libra lb lurralde historiko LH Libra Lib Lurralde Historikoen libreta arrunt l.a. Legea LHL liburu lib. Lurralde Petrolio liburu santu lib.s. Esportatzaileen liburuen nazioarteko Erakundea LPEE zenbaki normalizatu ISBN lurralde-ordezkaritza LO liburuki libk. lurraldearen liburutegi libteg. antolamendurako liburuxka libx. artezpideak LAA Liechtenstein LI lurraldeko garapen-funts LGF Liga Komunista Iraultzailea LKI Lurreko Garraioen lilangeni SZL Antolamenduari lingala ln buruzko Legea LGAL Linguistika Ling. lurrun-tentsio; lurrun- lira italiar ITL presio e’ lira maltar MTL lursail lurs. lira turkiar TRL Lurzoruaren Ekipamendu lisina Lys eta Sustapeneko Estatu litas LTL Sozietatea LESES Literatura Liter. Lurzoruaren Legea LL litio Li lurzoruko hezetasun Litografia Litogr. absolutu Ha litro L; l lutezio Lu Lituania LT lux lx lituaniera lt luxenburgera lb liturgia litg. Luxenburgo LU

190 Laburtzapenak luzabide luzab. manganeso Mn luzapen luzp. mantenu oso MO luzera luz. mantenu-erdi ME Lynx Lyn maoriera mi Lyongo aireportua LYS mapa map. Lyra; Bandera Lyr marathera mr margolari margri. Maria Sortzez Garbiaren Alabak (Marianistak) FMI M Maria Sortzez Garbiaren Semeak FMI Macau MO Mariana Uharteak MP Mach-en zenbaki Ma Marianistak SM Madagaskar MG Maristak: Mariaren Madrid - Barajas Lagunartea SM nazioarteko aireportua MAD markatzeko lengoaia magnesio Mg orokor estandar SGML magnetismo magnet. marko aleman DEM mahaiburu mbru. marko finlandiar FIM Mahastizaintza Mahastzz. markoak segundoko fps maiatz mai. Markosen Ebanjelioa Mk mailadi mail. Maroko MA mailegu pertsonal m.p. Marrazketa Mar. maiuskula maiusk. marrazki mar. Makabearrak bigarren marrazkilari markri. Liburua 2 M Marseillako aireportua MRS Makabearrak lehen Marshall Uharteak MH Liburua 1 M marshallera mh makina-tresnaren biurteko BIMH Martinika MQ Malakias Ml Martinikako Alderdi K Malakologia Malakol. omunista PCM Malawi MW martiri mart. Malaysia MY martxo mar. malaysiera ms maskulino mask. Maldivak MV Matematika Mat. maldivera dv Mateoren Ebanjelioa Mt malgaxe mg Mauritania MR Mali ML Maurizio MU maloti LSM maximo max. Malta MT maxwell Mx maltera mt Mazedonia MK Mamalogia Mam. mazedoniera mk mamma mam Meatzaritza Meatz. manat AZM Medikuntza Med. manat turkmenistandar TMM mediocris med

191 Laburtzapenak mega- M tarifei buruzko akordio megabyte MB nagusi GATT megaelektronvolt MeV Merkatu Antolakunde megahertz MHz Bateratua MAB megaohm MΩ Merkatu Tasa Adierazgarria MTA megavolt MV merkatuko prezio MP megawatt MW merkurio Hg Mekanika Mek. Metafisika Metaf. mekanografiatu mekan. metal-oxidozko erdieroale MOS memoria hil Metalografia Metalogr. birprogramagarri REPROM Metalurgia Metal. memoriadun kolore Meteorologia Meteorol. sekuentzial SECAM metical MZM mendate mte. metionina Met mende m. Metodologia Metod. mendebalde W; M Metrika Metr. mendebalde hego- metro m mendebalde WSW; MHM Metrologia Metrol. mendebalde ipar- Mexiko MX mendebalde WNW; MIM mezu laburren zerbitzu SMS Mendebaldeko Europako mezza voce m.v. Armamentu Taldea MEAT mezzo forte m.f. Mendebaldeko Europar mezzo piano m.p. Batasuna MEB Miami nazioarteko Mendebaldeko Sahara EH aireportua MIA mendelebio Md Miarritzeko nazioarteko menderagailu mend. aireportua BIQ mendi m. Microscopium Mic mendi-adar m.-ad. Migrazio eta Gizarte mendigune mgn. Zerbitzuen Institutua IMSERSO mendikate mkat. Mikeas Mi mendiko bizikleta; lur Mikologia Mikol. orotako bizikleta BTT mikro- µ mendilerro mler. mikroanpere µA Mensa Men Mikrobiologia Mikrob. Merkataritza Merkat. Mikroekonomia Mikroek. Merkataritza Zuzenbide Merkat. Zuz. mikrofarad µF merkataritza-kode merkat.-kd. Mikrografia Mikrogr. merkataritza-politika mikrogramo µg bateratu MPB mikrometro; mikra; mikroi µm; µ merkataritzarekin lotutako Mikronesia FM jabetza intelektualaren mikrosegundo µs eskubideei buruzko mili- m alderdiak TRIPS miliampere mA merkataritzari eta aduanako milibar mb

192 Laburtzapenak milicurie mCi motu ho milifarad mF Mozambike MZ miligramo mg mozkin mk. milihenry mH muga-adlatibo m.-adl. mililitro mL; ml muga-egun mgun. milimetro mm mugagabe mugg. milisegundo ms Mugarik Gabeko militar mil. Albaitariak MGA milivolt mV Mugarik Gabeko miliwatt mW Medikuak MGM Mineralogia Miner. mugarte mug. minimo min. mugatu mug. ministerio min. mugatu plural mug. pl. ministro min. mugatu singular mug. sg. ministro jeneral min. jen. mugatzaile mugtz. ministro-agindu MA multigrafiatu multigr. Minneapolis - Saint Paul multiplo komunetako nazioarteko aireportua MSP txikien m.k.t. minuskula minusk. multzokari multz. minutu min mundu zabaleko amaraun WWW Misionistak: Jesusen Munduko Bankua MB Bihotz Guztiz Munduko Federazio Santuaren Misionistak MSC Sindikala MFS mistika mist. Munduko Merkataritza Mitologia Mit. Antolakundea MMA moila moi. Munduko Meteorologia moldatzaile mold. Erakundea MME Moldavia MD Musca Mus moldaviera mo Musika Mus. molibdeno Mo mutur mt. Monako MC Mondragon Korporazio Kooperatiboa MCC Mondragon Unibertsitatea MU N moneta mon. Mongolia MN Nabigazio Nab. mongoliera mn Nafar Demokraten Monoceros Mon Elkargunea CDN monofoniko mono. Nafarrera; Goi-nafarrera Naf. monoteismo monot. Nafarroa NA monsignore mons. Nafarroa Beherea NAB Moral Mor. Nafarroako Alderdi morendo mor. Sozialista PSN Morfologia Morfol. Nafarroako Aldizkari motibatibo mot. Ofiziala NAO

193 Laburtzapenak

Nafarroako Aurrezki Kutxa CAN Nazioarteko Errugbi Nafarroako Justizia Auzitegi Amateurraren Nagusia TSJN Federazioa; Europako FIRA-AER; Nafarroako Parlamentuko Errugbi Elkartea FIRA Aldizkari Ofiziala NPAO Nazioarteko Estatistika Nafarroako Unibertsitate Institutua NEI Publikoa NUP Nazioarteko Eusko nafka ERN Ikaskuntzen Aldizkaria RIEV nagusi nag. nazioarteko finantza- nahaste-arrazoi r korporazio CFI nahitaezko gastu NG Nazioarteko Igeriketa nahitaezkoa ez den gastu NEG Federazioa FINA Nahum Na Nazioarteko Itsas naira NGN Erakundea IMO Namibia NA Nazioarteko Justizia nano- n Auzitegi Iraunkorra NJAI nanofarad nF Nazioarteko Kooperatiba nanometro; milimikra; Aliantza NAK milimikroi nm; mµ Nazioarteko Merkataritza Napar Buru Batzarra NBB Ganbera NMG narrasti narr. Nazioarteko Saskibaloi Naturarentzako Mundu Federazioa FIBA Funtsa WWF Nazioarteko Zuzenbide Nart. Zuz. Nauru NR nazional nal. nauruera na ndebelera nr Nautika Naut. Nazio Askapenerako nebulosus neb Armada ELN nederlandera nl Nazio Askapenerako Negar Kantak Nk Fronte Sandinista FSLN negatibo neg. Nazio Askapenerako Nehemias Ne Frontea FLN Nekazaritza Nekaz. Nazio Batuen Erakundea NBE Nekazaritza Bideratzeko Nazio Batuen Ingurumen eta Bermatzeko Programa NBIP Europako Funtsa NBBEF nazioarteko nart. Nekazaritza Ekologikoa nazioarteko alfabeto Arautzeko Kontseilua NEAK fonetiko NAF Nekazaritza Ikerketa eta Nazioarteko Batzorde Hobekuntzarako Olinpiarra NBO Zentroa NIHZ Nazioarteko Diru Funtsa NDF nekazaritzako bihurketa- Nazioarteko Energi tasa NBT Agentzia NEA nekazaritzako politika nazioarteko errepide- bateratu NPB garraio TIR neodimio Nd

194 Laburtzapenak neologismo neol. neon Ne O Nepal NP nepalera ne objektu obj. neper Np objektu hegalari ezezagun OHE neptunio Np Oblatuak: Maria Sortzez nerbio-sistema zentral NSZ Garbiaren Oblatuak OMI Obstetrizia Obst. Neurofisiologia Neurofis. Octans Oct Neurologia Neurol. Odontologia Odont. Neurri Neur. Oftalmologia Oftalmol. Newark Liberty ohar oh. nazioarteko aireportua EWR ohea eta gosaria OG newton N ohiko ohi. ngultrum BTN ohm Ω Niger NE ohoragarri oh. Nigeria NG Oihanlantza Oihanlz. Nikaragua NI oinarri juridiko OJ nikel Ni oinarri zergapegarri o.z. nimbostratus; ninbostratu Ns oinarrizko curriculum- niobio Nb diseinu OCD nire faktura n. fra. oinarte oinrt. nire igorpen n.i. Oinetakogintza Oinet. nire kontu n.k. oker edo hutsik ezean o. edo h. e. nire kontu korronte n.k.k. okultismo okult. nire letra n.l. Oman OM nire onarpen n. on. onomatopeia onomat. nire ordainduko n. or. ontzat emana O. E. nire taloi n.t. opacus op nire; neure n. Opera Lagunen Bilboko nitrogeno N Elkartea OLBE nobelio No operazio aurreko batez nominatibo nom. besteko egonaldi OBE norbera babesteko Operazio Berezietarako ekipamendu NBE Taldeak GEO norberaren erregistro- Ophiuchus Oph zenbaki NEZ Optika Opt. Norma Nor opus op. normalizazio-legearen opuskulu opusk. garapen NOLEGA Opustarrak Op. D. nortasun-agiri nazional NAN oraingoz besterik ez o.b.e. Norvegia NO ordaindu gabeko norvegiera no onarpenen erregistro OOE nota bene N.B. ordainduko(a) or. Numismatika Numism. ordainketa-agindu OA

195 Laburtzapenak ordena ord. Ozeania Oz. ordenagailu bidezko Ozeanografia Ozeanogr. tomografia axial OTA Ordezkari Iraunkorren Lantaldea OIL; Coreper ordezko gizarte-zerbitzu; P ordezko zerbitzu sozial OZS; OGZ ordinal ord. pa’anga TOP ordu h pabiloi pab. Orion Ori pakete bidezko irrati- oriya or zerbitzu orokor GPRS orkestra ork. Pakistan PK Orlando nazioarteko paladio Pd aireportua MCO Palau PW Ornitologia Ornitol. palauera pau ornodun ornd. Paleobotanika Paleobot. ornogabe orng. Paleografia Paleogr. orokor orok. Paleontologia Paleont. orri o. Paleozoologia Paleoz. Orotariko Euskal Hiztegia OEH Palestina Askatzeko orrialde or. Erakundea PAE Ortografia Ortogr. Palestina Askatzeko osagabe osagb. Herri Fronte osagarri osagar. Demokratikoa FPDLP osasun mentaleko zentro OMZ Palestina Askatzeko osasun-egoitza os.-eg. Herri Frontea FPLP osasun-erregistro industrial OEI Palestinar Aginte osasun-laguntzaile tekniko OLT Nazionala PAN osasun-laguntzako zentro OLZ Palma de Mallorca - osasun-txartel indibidual OTI Son Sant Joan Osasunaren Mundu aireportua PMI Erakundea OME Panama PA Osasuneko Institutu pannus pan Nazionala OIN Papergintza Paperg. Oseas Os Papua Ginea Berria PG osmio Os paradore nazional par. nal. oso pribatutasun on PGP Paraguai PY ostegun og. paraje prje. ostiral or. Parapsikologia Parapsikol. Otargintza Otarg. Paris Charles de Gaulle Otorrinolaringologia ORL nazioarteko aireportua CDG otsail ots. Paris Orly aireportua ORY ottava ott. parke park. ouguiya MRO parke nazional park. nal. oxigeno O parlamentari parlri.

196 Laburtzapenak parroko parr. Peru PE parteak milioika p.m.; p/m peso ARP partikula partik. peso argentinar berri ARS partikular part. peso berri MXN partitibo part. peso boliviar BOP partitura part. peso dominikar DOP partizipio partiz. peso filipinar PHP pasabide pasab. peso gineabissautar GWP pascal Pa peso kolonbiar COP paseabide; pasealeku pas. peso kubatar CUP pasibo pas. peso txiletar CLP Pasiotarrak CP peso uruguaitar UYU pataka MOP peta- P Patologia Patol. Petrografia Petrogr. patriarka patr. Petrokimika Petrokim. patristika patrist. pezeta ESA Pauldarrak RSV pezeta ADP Pavo Pav Phoenix Phe paxtuera ps Phoenix Sky Harbor pazientearen eta nazioarteko aireportua PHX erabiltzailearen arreta- pianissimo ppp.; pp. zerbitzu PEAZ piano p. Pedagogia Pedag. piano-forte p.f. pedagogia terapeutiko PT Pictor Pic Pediatria Pediatr. piko- p Pedroren bigarren Gutuna 2 P pikofarad pF Pedroren lehen Gutuna 1 P pileus pil Pegasus; Lau Kantoiak Peg Pilota Pil. peioratibo pei. Pintura Pint. pentabyte PB Piroteknia Pirotek. perfektu perf. Pisces Psc pergamino perg. Piscis Austrinus PsA perlucidus per pisu p. perpaus perp. pisu garbi p. gb. Perseus; Marmaloa Per pisu gordin p. gd. persiera fa plangintza batzorde pertsona perts. tekniko PBT pertsona fisikoen planifikatu-egin-egiaztatu- errentaren gaineko doitu PDCA zerga PFEZ plano plan. pertsonal ez irakasle PEI plano-posizio indikatzaile PPI Pertsonen Autonomiaren platino Pt eta Laguntza plaza pl. Teknikoen Estatuko plegu plg. Zentroa CEAPAT plural pl.

197 Laburtzapenak plutonio Pu probintzial prob. Pneumologia Pneumol. Profesionalen Futbol Liga PFL Poetika Poet. profesionalen gaitasun- poise P agiri CAP polibinil kloruro PVC Profesionalen poligono pol. Txirrindularitzako polimerasaren kate- Nazioarteko Federazioa FICP erreakzio PCR programatzeko dokumentu Politika Pol. bakar PDB Politika eta Segurtasun prokuradore prok. Lantaldea PSL prolina Pro polizia militar PM prometio Pm Poliziako Sindikatu Prosodia Pros. Profesionala SPP protaktinio Pa Poliziaren Europako protestantismo protest. Bulegoa Europol Prozedura Kriminalaren Polonia PL Legea PKL poloniera pl Prozedura Zibilaren Legea PZL polonio Po prozesatzeko unitate zentral PUZ portu ptu. Psikiatria Psikiatr. Portugal PT Psikologia Psikol. portuges; portugalera pt publikoarentzako posdata; Post Data P.D. salmenta-prezio PSP positibo pos. publizitate publ. post meridiem p.m. Puerto Rico PR Post Scriptum P.S. pula BWP posta p. punjabera pa posta bidezko igorpen PI puntuak hazbeteko dpi posta-barruti PB Puppis Pup posta-batasun unibertsal UPU putzu p. posta-kode PK Pyxis Pyx posta-kutxa P. Ku. postposizio postpos. potasio K praecipitatio pra Q praseodimio Pr Qatar QA predikatu pred. quick time film MOV presidente pres. Prestakuntzako Europako Fundazioa PEF prestu ptu. preziatu prez. R pribilegio prib. röntgen R primate prim. radian rad probintzia prob. radiatus ra

198 Laburtzapenak radio Ra Saint Vincent eta Grenadinak VC radon Rn Saint-Pierre eta Mikelune PM rand ZAR sakabanatu sakab. rand ZAL sakan sak. real BRL sakelako telefono-deien Reaumur gradu °R banagune BTS renio Re Sakramentinoak SSS Renneseko aireportua RNS Salestarrak SDB Reticulum Ret salgai arriskutsuak Reunion RE errepidez garraiatzeko Reuniongo Alderdi erregelamendu nazional SAEGEN Komunista PCR salmenta sal. rial irandar IRR Salmoak Sal rial omandar OMR Salomon Uharteak SB riel KHR samario Sm rinforzando rinf. Samoa WS ringgit MYR samoera sm ritardando ritard. Samuelen bigarren Liburua 2 Sm ritenuto riten.; rit. riyal qatartar QAR Samuelen lehen Liburua 1 Sm riyal saudiarabiar SAR San S. riyal yemendar YER San Francisco nazioarteko rodio Rh aireportua SFO Ruanda RW San Joan Jainkoarenaren Ruandako Fronte anaiak OH Patriotikoa FPR San Marino SM rubidio Rb San Pauloren Jaierazko rufiyaa MVR Elkarte SSP Rut Rt sango sg rutenio Ru sanskrito sa santa sta. Santa Helena SH Santa Luzia LC S Santa Maria Sta. M. Saggitarius Sgr Santander Central Sagitta Sge Hispano Bankua BSCH saihesbide saihb. Santiagoren Gutuna St sail sl. santu stu. sailburu sb. santutegi sant. sailburuorde sbo. Sao Tome eta Principe ST sailkapen hamartar sare lokal LAN unibertsal SHU sarjentu sarj. Saint Kitts eta Nevis KN Saskibaloi Saskib. Saint Louis Lambert Saskibaloi Kluben Elkartea ACB nazioarteko aireportua STL Saskigintza Saskig.

199 Laburtzapenak saturazioko nahaste- signatura sign. arrazoia urarekiko rw silizio Si Saudi Arabia SA sinatua stua. Schengengo informazio- sinatzaile sle. sistema SIS sindhi sd Scorpius Sco Sindikatu Askatasunaren Sculptor Scl Lege Organikoa SALO Scutum Sct sine anno s.a. Seattle-Tacoma nazioarteko sine loco s.l. aireportua SEA sine nomine s.n. segundo s Singapur SG Segurtasun Konpainia singular sing. Errepublikanoak CRS sinhala si Segurtasun Nuklearreko sinonimo sin. Kontseilua CSN Sintaxi Sint. segurtasunerako eta sintetiko sint. defentsarako Europako sinu sin politika SDEP sinu hiperboliko sinh sekante sec Siraken Jakinduria Si selenio Se Siria SY Semantika Sem. sistema sist. Semiologia Semiol. smorzando smorz. Semiotika Semiot. sodio Na senatari sen. Sofonias So Sendagaiak Aztertzeko Soin Hezkuntzako Euskal Europako Agentzia EMEA Erakundea SHEE Senegal SN soinu eta bideo tartekatuak AVI senza tempo s.t. sol berria PEN separata sep. solairu sol. serbiera sr solairuarteko solarte. serie ser. som KGS serina Ser Somalia SO Serologia Serol. somaliera so serora ser. sostenuto sos. Serpens Ser sothoera st Sevillako aireportua SVQ sottovoce sot. voc. Sextans Sex Sozialista Abertzaleak SA sexu-transmisiozko soziatibo soz. gaixotasun STG sozietate anonimo SA Seychelleak SC sozietate kolektibo SK sforzando sf. sozietate mugatu SM shekel ILS Soziologia Soziol. Siderometalurgia Sideromet. spissatus spi siemens S Sri Lanka LK Sierra Leona SL staccato stacc.

200 Laburtzapenak stokes St talde multiprofesional TMP stratiformis str talio Tl stratocumulus; taloi t. estratokumulu Sc taloi-kopuru t.-kop. stratus; estratu St tamilera ta subdibisio subdib. tangente tan subespezie ssp.; subsp. tangente hiperboliko tanh subfamilia subfam. tantalo Ta subfilum subfil. Tanzania TZ subgenero subg. taoismo tao. subjektu subj. tarifa tf. subklase subkl. tarifa berezi tf. bez. subordena subord. tarifa orokor tf. orok. substantibo subst. Tauromakia Taurom. Sudan SD Taurus Tau Suedia SE Teatinoak CR suediera sv teknezio Tc sufre S Teknologia Teknol. Suitza CH Teknologia Hezkuntzako Sukaldaritza Sukald. Eskualdeko Zentroa CERET sukre ECS Telebista Tb. sum UZS telefono tel. suntsipen handiko armak SHA Telegrafia Telegr. super bideo disko trinko SVCD telegrama teleg. superfamilia superfam. Telekomunikazio Telekom. superklase superkl. Telescopium Tel superordena superord. telex tex. Surinam SR telugu te Svalbard eta Jan Mayen telurio Te Uharteak SJ tenge KZT swahili sw Tenislari Profesionalen swaziera ss Elkartea ATP Swazilandia SZ tenuto ten. Teologia Teol. tera- T terabyte TB T Terapeutika Terap. Teratologia Teratol. tagalo tl terbio Tb Taiwan TW termia th tajikera tg Termika Term. Tajikistan TJ Terminologiari buruzko taka BDT Europako Zerbitzaria ETIS tala WST Termodinamika Termodin. talde tld. Termometria Termom.

201 Laburtzapenak termometro bustiaren tolar SIT tenperatura tolestu tol. termodinamiko Tw tomo t. termometro izoztuaren tona t tenperatura Tonga TO termodinamiko Ti tongera to Terrorismoaren Aurkako tontor t. Dibisio Nazionala DNAT Topografia Topog. Terrorismoaren Biktimen Toponimia Topon. Elkartea AVT torio Th Tesalonikarrei bigarren Toronto Pearson Gutuna 2 Ts nazioarteko aireportua YYZ Tesalonikarrei lehen Torturaren Aurkako Taldea TAT Gutuna 1 Ts Toxikologia Toxik. tesla T trafiko eta Testamentu Berri T.B. aparkamenduaren Testamentu Zahar T.Z. ordenamendu TAO testu aberastuko formatu RTF Trafikoko Zuzendaritza tetrapodo tetrap. Nagusia DGT Thailandia TH Traineru Kluben Elkartea TKE thailandiera th transaminasa glutamiko- tibetera bo oxalazetiko GOT timina T transaminasa glutamiko- Timoteori bigarren Gutuna 2 Tm pirubiko GPT Timoteori lehen Gutuna 1 Tm transferentzia transf. tipografia tipogr. transistore transistore tipologia tipol. logika TTL tirosina Tyr transkribatzaile transle. titanio Ti translucidus tr Titori Gutuna Tt transmititzeko modu titular erkide tit. erk. asinkrono ATM titulu tit. Trapakoak; Trapa OCR; OCSO Tobit Tb trenbide trenb. Togo TG treonina Thr tok pisin tpi Triangulum Australe TrA Toki Administrazioaren Trigonometria Trig. Aurreikuspeneko Trinidad eta Tobago TT Mutualitate Nazionala MUNPAL trinitrotolueno TNT Toki Araubidearen triptofano Trp Oinarriak arautzen troka tr. dituen Legea TAOL truke-tasen mekanismo TTM Tokyo Haneda nazioarteko tsongera ts aireportua HND tswanera tn Tokyo Narita nazioarteko tuba tub aireportua NRT Tucana Tuc

202 Laburtzapenak tugrik MNT udalerri-muga UM tulio Tm udaletako euskara- Tunisia TN teknikarien sare UETS Turismorako Nazioarteko udaletxe udtx. Aliantza TNA Uganda UG Turkia TR Ukraina UA turkiera tr ukrainera uk turkmenera tk Ulsterko Alderdi Unionista UUP Turkmenistan TM Ulsterko Alderdi Unionista Tuvalu TV Demokratikoa DUP txabola txab. Ulsterko Boluntarioen Txad TD Indarra UVF Txekia CZ umetoki barneko gailu DIU; UBG txekiera cs uncinus unc txelin austriar ATS undulatus un txelin kenyar KES Unión del Pueblo Navarro UPN txelin somaliar SOS unibertsitate unib. txelin tanzaniar TZS unibertsitateko irakasleria- txelin ugandar UGS batzorde UIB txikigarri txik. Unidad Alavesa UA Txile CL unitate unit. Txina CN unitate termiko britainiar Btu txinera zh ur-laster ur-l. Txirrindularitza Txirrind. ur-lurrunaren frakzio molar Nv Txirrindularitzaren uranio U Nazioarteko Batasuna UCI urdu ur txit t. Urologia Urol. txit agurgarri t. ag. urre Au txit argi t. a. Urregintza Urreg. txit bikain t. bik. urri urr. txit dohatsu t. doh. Urriaren Leheneko txit garai t. g. Erresistentzia Talde txit prestu t. ptu. Antifaxistak GRAPO txit santu t. s. Urrutiko Hezkuntzarako Unibertsitate Nazionala UHUN; UNED Urrutiko Oinarrizko U Hezkuntzarako Euskal Ikastegia UOHEI ubide ub. Ursa Major; Hartz handia UMa Udako Euskal Ursa Minor; Hartz txikia UMi Unibertsitatea UEU urtarril urt. udalerri udal. urte u. Udalerri Euskaldunen urte anitzeko bideratze- Mankomunitatea UEMA programa UABP

203 Laburtzapenak urtegi urt. wolfram; tungsteno W urteko harrapaketa-kopuru TAC wolofera wo urteko tasa baliokide UTB won KPW urterik gabe u.g. won KRW Uruguai UY uzbekera uz Uzbekistan UZ uztail uzt. X Xabiertarrak SX xafla x. V xedapen xp. xedapen gehigarri XG Valentziako aireportua VLC xedapen indargabetzaile XIg valina Val xedapen iragankor XI Vanuatu VU xede berezietarako Vatikanoa VA hizkuntzak LSP vatu VUV xenon Xe vel simile vel sim. xhosera xh Vela Vel xilografia xil. velum vel xintoismo xint. vendera ve Venezuela VE verbi gratia v. gr. versus vs Y vertebratus ve vide vid.; v. yarda yd Vietnam VN Yemen YE vietnamera vi yen JPY virga vir yokto- y Virgo Vir yotta- Y Virtual Hire System VHS yuan CNY Volans Vol volt V voltampere erreaktibo VAr voltanpere VA Z volti subito v.s. Z objektuak argitaratzeko Vulpes Vul inguru ZOPE zabaldu zab. zabalera zab. zabaletara zabal. W zabalgune zab. watt W zabalkundea neurtzeko web-orrialde pertsonalak PHP bulego ZNB weber Wb zaharkitu zah.

204 Laburtzapenak zainketa aringarrietako Zeramika Zeram. unitate ZAU zerbitzu integratuetarako zainketa intentsiboetako sare digital ISDN unitate ZIU zerbitzu publiko z.p. zaire berria CDZ zerbitzuen merkataritzari Zakarias Za buruzko akordio nagusi GATS zaldi-potentzia HP; ZP zereginen ikaskuntzarako zaldibide zald. gela ZIG Zambia ZM Zerga Zuzenbide Zerga Zuz. Zaraitzuera Zar. zerga-oinarri ZO zatitzaile komunetako zerga-oinarri kotizagarri ZOK handien z.k.h. zerga-oinarri negatibo ZON Zazpiko Taldea G-7 zerio Ce Zeelanda Berria NZ Zeruak gorde zaitzala l zefalopodo zefalop. uzaro Z.g.z.l. zeharbide zhb. zesio Cs zeharkako zh. Zeta-hazkuntza Zeta-hazk. zeharkale zhk. zetazeo zet. zehaztu zehazt. zetta- Z zehaztugabe zehaztgb. Zezenketa Zez. zelai zel. Zibernetika Ziber. zena z. zidor zid. zenbaketa zenbk. Zientzia Zientz. zenbaki zk.; zenb. Zigor Kode ZK; Zig. Kd. Zenbakiak Zen Zigor Zuzenbide Zig. Zuz. zenbakidun zk.dun. zilar Ag zenbakirik gabe z.g. Zimbabwe ZW zenbakizko faktore n faktore Zinegetika Zineg. zenbakizko kontrol ZK; CN Zinema Zin. zenbakizko kontrol Zinemaren Batzorde konputerizatu ZKK; CNC Nazionala CNEC zenbateko zbko. zink Zn zenbatzaile zenbtz. Zipre CY zenbatzaile zehaztu zenbtz. zehazt. zirkonio Zr zenbatzaile Zirku Zirk. zehaztugabe zenbtz. zehaztg. Zirkulazio Zirkl. zenti- c zisteina Cys zentiarea ca Zistertarrak O. Cist.; S. O. Cist. zentigramo cg Zitologia Zit. zentilitro cL; cl zitosina C zentimetro cm ziurtagiri ziurtg. zentimo zm. ziurtatua ztua. Zentro Demokratiko zloty PLN eta Soziala CDS Zoologia Zool. zepto- z Zooteknia Zootek.

205 Laburtzapenak zor Z zor publiko zp zordun-zenbaki zord.-zk. zoroastrismo zoroastr. Zuberera Zub. Zuberoa ZU zubi z. zubibide zub. Zuhaizlantza Zuhaizl. zuluera zu zumardi zum. zure z. zure aipamen z. aip. zure esaneko z. es. zure faktura z. fra. zure gutun z.g. zure igorpen z.i. zure kontu z.k. zure kontu korronte z.k.k. zure letra z.l. zure onarpen z. on. zure ordainduko z. or. zure taloi z.t. Zurgintza Zurg. zutabe zut. Zuzenbide Zuz. Zuzenbide Erromatar Zuz. Err. Zuzenbide Historiko; Zuzenbidearen Historia Zuz. Hist. Zuzenbide Kanoniko Zuz. Kan. Zuzenbide Orokor Zuz. Orok. Zuzenbide Politiko Zuz. Pol. Zuzenbide Prozesal Zuz. Proz. Zuzenbide Zibil Zuz. Zib. zuzendari zuz. zuzendaritza nagusi DG zuzeneko adiera z.a.

206 Err e f e r e n t z i a Bibliografikoak

Laburtzapenak

APRAIZ de ELORZA, J. Hezkuntza Bereziko siglak (argitaratu gabea). 2000 (IVAPek helarazia). ARMENDARIZ, X. «Laburtzapenak», in: Administrazioa Euskaraz, 2 zk., 1993ko urria. ARNTZ, R.; PICHT, H. Introducción a la terminología. Madril: Fundación Germán Sánchez Ruipérez; Pirámide. 1995. ARRIZABALAGA, E. eta beste. «Laburdurak», in: Merkatal Korrespondentzia. Elhuyar/Elkar, 1986. AZZARETTI, M. Dictionnaire international d’abréviations scientifiques et techniques. Paris: Maison du Dictionnaire. 1978. BANDRES, L.M. eta beste. «Ikur eta laburdurak», in: Termodinamika klasikoaren oinarriak. Elhuyar/UEU, 1982. EGIA, G. “Sigla eta izen berezi batzuen deklinabidea”, in: Senez (1986,5 zk.), 93-97 or. – «Laburtzapena euskaraz» in: Senez (1985,3) 73-83 or.; (1986,1) 93-96 or. EHU, Euskara institutua. Lan-zuzenbideko Hiztegia. 1999 (Azken eguneratzea: 1999-2000; IVAPek helarazia). ELHUYAR KULTUR ELKARTEA. Hiztegi entziklopedikoa. Usurbil: Elhuyar. 1993. ENSUNZA, M.; ETXEBARRIA, J.R.; ITURBE, J. Zientzia eta Teknikarako euskara. Zenbait hizkuntza-baliabide. Bilbo: UEU. 2002. EUSKALTZAINDIA. Euskaltzaindiaren arauak, in: www.euskaltzaindia.net – Euskera. Hiztegi Batua, XLV, 2, 45. liburukia. Bilbo, 2000 (Azken eguneratzea: www.euskaltzaindia.net). EUSKO JAURLARITZA. Terminologia-lanaren Metodologiako eskuliburua. Gasteiz: Eusko Jaurlaritza. 2002. HAEE/IVAP. «Hizkera argiaren bidetik», in: Administrazioa euskaraz, 1994 (Azken eguneratzea: 1999-2000; IVAPek helarazia). – Kooperatiba Hiztegia. HAEE/IVAP, Gasteiz, 1997 (Azken eguneratzea: 1999-2000; IVAPek helarazia). – Zirkulazioko Hiztegia. HAEE/IVAP, Gasteiz, 1998 (Azken eguneratzea: 1999-2000; IVAPek helarazia).

209 Laburtzapenak

ISO [International Organization for Standardization]. ISO 4217. World Currencies. Listed by ISO 4217 Currency Abbreviation. (Azken eguneratzea: 2003-11-18). – ISO 639. Code for the representation of names of languages = Code pour la représentation des norms de langue. Geneva, ISO, 1988. – ISO 639-2. Code for the representation of names of languages = Code pour la représentation des norms de langue. Geneva: ISO, (Azken eguneratzea: 2003-11-21). KLAUDIO HARLUXET FUNDAZIOA. Euskal Hiztegi Entziklopedikoa. Donostia: K.Harluxet Fundazioa. 1995. KOCOUREK, R. La langue française de la technique et de la science. Paris: La Documentation Française. 1982. LOZANO, J. «Nola idatzi helbideak euskaraz», in: Administrazioa euskaraz. Gasteiz: HAEE/IVAP MARTINEZ de SOUSA, J. Diccionario Internacional de Siglas. Madril: Pirámide. 1978. ODRIOZOLA, J.K. [Zuz.]. Euskara gaurkotzeko bideak. Bilbo: EHUko Argitalpen-Zerbitzua,. 1987. PALAZIO, G.J. «Laburkindegi orokor baten berezitasunak eta ekarri lexikoa kazetaritza-terminologiaren alorrean», in: Nazioarteko Terminologia Biltzarra. Donostia: UZEI-IVAP. 1997. – «Laburkinen itzulpena kazetagintzan», in: Nazioarteko Terminologia Biltzarra. Donostia: UZEI-IVAP. 1997. – Laburzki, laburtzapen eta akronimoen bilduma, www.palazio.org – «Sigla eta akronimoen erabilera eta agertze-maiztasuna euskarazko prentsaren praxian», in: Nazioarteko Terminologia Biltzarra, Donostia: UZEI-IVAP. 1997. PAVEL, S.; NOLET, D. Leonhardt, Ch. [Itz.] Handbook of terminology. Canada: Terminology and Standardization. Translation Bureau. 2001. TERMCAT. Metodologia del treball terminològic. Bartzelona: Generalitat de Catalunya. Departament de Cultura. 1990. TOWELL, J.E.; SHEPPARD, H.E. Reverse International Acronyms, Initialisms and Abbreviations Dictionary, Detroit: 1987.

210 Laburtzapenak

UGARTEBURU, I., IRAZUSTA, J. «Osasun Zientzietako laburtzapenak», in: Euskera XXXIX, 1994. UGARTEBURU, I. «Akronimoen lexikalizazioa: HIESetik hiesera», in: Nazioarteko Terminologia Biltzarra, Donostia: UZEI-IVAP. 1997. UZEI. Laburtzapenen gidaliburua. Siglak-ikurrak-laburdurak. Erizpideak eta zerrendak. Donostia: Elkar. 1988. – Euskalterm datu-banku terminologikoa, www1.euskadi.net/euskalterm/

211