DOCSLIB.ORG

Doğu Anadolu Türk Devletleri

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Doğu Anadolu Türk Devletleri DOĞU ANADOLU TÜRK DEVLETLERİ İçindekiler Tablosu 1. GİRİŞ ...................................................................................................................... 3 2. ARTUKLULAR ......................................................................................................... 5 1. Hısn-ı Keyfâ Kolu (1102-1232) ................................................................................................ 6 2. Harput Şubesi (1185-1233) ..................................................................................................... 7 3. Mardin Şubesi (1106-1409) .................................................................................................... 8 4. Artuklu Devleti’nin Siyasî Yapısı ve Devlet Teşkilatı ............................................................. 13 5. İçtimaî ve İktisadî Hayat ........................................................................................................ 14 3. DANİŞMENDLİLER ................................................................................................ 15 1. Beyliğin Kuruluşu ve Danişmend Gazi Dönemi ..................................................................... 15 2. Emir Gazi (1105-1134) .......................................................................................................... 17 3. Melik Muhammed (1134-1143) ........................................................................................... 19 4. Danişmendli Devleti’nin Parçalanması ve Üçlü Yönetim ...................................................... 21 5. Yağı-Basan ve Kılıçarslan ....................................................................................................... 22 6. Danişmendlilerin Yıkılışı ........................................................................................................ 23 4. MENGÜCEKLER .................................................................................................... 25 1. Beyliğin Kuruluşu ve Mengücek Gazi .................................................................................... 25 2. İshak ...................................................................................................................................... 26 3. Fahreddin Behramşah ve Erzincan Kolu ............................................................................... 27 4. Davudşah ve Erzincan Mengüceklerinin Sonu ...................................................................... 28 5. Divriği Mengücekleri ............................................................................................................. 29 5. SALTUKLULAR ...................................................................................................... 30 1. Türkmen Akınları; Erzurum ve Çevresi ................................................................................. 30 2. Beyliğin Kuruluşu; Ebu’l-Kasım ve Emir Ali ........................................................................... 31 3. Ziyaeddin Gazi ....................................................................................................................... 32 4 Gürcü Saldırıları ve Saltuklular ............................................................................................... 32 5. İzzeddin Saltuk ...................................................................................................................... 33 Türk Tarihi Araştırmaları http://www.Altayli.Net Sayfa No: 1 DOĞU ANADOLU TÜRK DEVLETLERİ 6. Saltukluların Gerilemesi ve Yıkılışı; Nasıreddin Muhammed, Mama Hatun ve Melikşah .... 35 7. Saltukluların Sonu ................................................................................................................. 36 6. SÖKMENLİLER (AHLATŞAHLAR) ........................................................................... 36 1. Sökmen El-Kutbî .................................................................................................................... 37 2. Zahireddin İbrahim (1112-1127)........................................................................................... 39 3. Ahmed (1127) ....................................................................................................................... 39 4. Nasıreddin Muhammed Sökmen (1128-1185) ..................................................................... 40 5. Seyfeddin Bektimur (1185-1193) .......................................................................................... 43 6. Aksungur Hezar Dinarî (1193-119B) ..................................................................................... 44 7. Kutluğ (1198) ........................................................................................................................ 44 8. Melik Mansur Muhammed (1198-1207) .............................................................................. 44 9. İzzeddin Balaban (1206-1207) .............................................................................................. 45 10. İlim, Kültür ve Sanat ............................................................................................................ 45 7. İNALOĞULLARI ..................................................................................................... 46 1. Diyarbekir Bölgesi ve Türkmen Akınları ................................................................................ 46 2. Beyliğin Kuruluşu ve İnal Türkmenleri .................................................................................. 47 3. İbrahim Bey (1098-1110) ...................................................................................................... 48 4. İl-Aldı Bey (1110-1142) ......................................................................................................... 48 5 Şemsülmülk Cemalüddin Mahmud (1142-1183) ................................................................... 50 8. DİLMAÇOĞULLARI (KAMBUROĞULLARI) ............................................................. 52 1. Togan Arslan (1104-1137) .................................................................................................... 53 2. Hüsameddin Kurtî (1137-1143) ............................................................................................ 54 3 Şemseddin Yakut Arslan (1143-1146) .................................................................................... 54 4. Fahreddin Devletşah (1146-1192) ........................................................................................ 54 Dipnotlar.................................................................................................................. 55 Kaynaklar ................................................................................................................. 65 Doç. Dr. İlhan ERDEM Ankara Üniversitesi Dil Ve Tarih Coğrafya Fakültesi / Türkiye Türk Tarihi Araştırmaları http://www.Altayli.Net Sayfa No: 2 DOĞU ANADOLU TÜRK DEVLETLERİ 1. GİRİŞ 1071 Malazgirt zaferinin ardından Anadolu’nun doğusunda mahalli Türkmen beyliklerinin ortaya çıkışına tanık oluyoruz. Erzurum ve çevresinde Saltuklular, Erzincan ve Kemah’ta Mengücekler, Yeşil Irmak havzasında Danişmendliler, Van Gölü havzasında Sökmenliler, Diyarbekir bölgesinde İnaloğulları, Dilmaçoğulları, Mardin ve Hısn-ı Keyfa Artukluları, Elazığ yöresinde de Çubukoğulları ve ardından Harput Artukluları, XI. asrın son çeyreğinde tarih sahnesine çıkmışlar, yaklaşık olarak iki asır boyunca bölgenin kaderine hâkim olmuşlardır. Bu uzun sayılamayacak zaman dilimi içinde her bir beylik hâkim oldukları coğrafyada günümüz Türkiye’sinin yaratılmasına da katkıda bulunan büyük bir değişimi başlatmışlardır. Doğu Anadolu Türk devletleri doğuşlarını Selçuklulara borçlu olmakla beraber, varlık sebepleri ve dayandıkları etnik temel şüphesiz Oğuz Türkleridir. XI. asrın başlarında Sir Derya boylarından hareketle Yakın-Doğu coğrafyasına giren Oğuz Türkleri, bir anda Horasan, İran, Irak, Azerbaycan, Suriye, Filistin ve Anadolu’da irili ufaklı pek çok siyasi ve askeri teşekküllerin kurulmasına temel teşkil etmişlerdir. Anadolu’nun doğusundaki beyliklerin kurucuları da ekseriyetle Selçuklular hizmetindeki Oğuz-Türkmen beyleri olmuşlardır. Türkmenlerin varlığına geçmeden önce Anadolu’nun doğusunun coğrafi ve tarihsel durumuna göz atmamızda yarar vardır. İlk ve Orta Çağlarda kastettiğimiz bölge ile günümüzde yaklaşık 163.000 kilometre kare yüzölçümüne sahip ve ülkemizin yedi coğrafi bölgesinin en büyüğü olan "Doğu Anadolu Bölgesi” büyük ölçüde örtüşmektedir. Bölge Türkiye’nin en yüksek ve engebeli yüzey şekillerine sahiptir. Arazinin büyük bölümü dağlıktır. Ağrı Dağı, Süphan Dağı ve Uludoruk tepesi Türkiye’nin en yüksek doruklarını barındırır. Ovalar geniş olmadığı gibi, yüksek rakımlıdır. Erzincan, Elazığ ve Iğdır gibi bazı küçük havzalarda tarım yapılabilir. Coğrafi yapı ve iklim koşulları tarımdan ziyade hayvancılık için iyi bir ortam sağlar. Bölge coğrafi olduğu kadar tarihi açıdan çok eski devirlerden beri Anadolu’nun bir parçası olmuştur. Üç büyük kıtaya yakınlığının yanı sıra coğrafik ve topografik özellikler Anadolu’da doğu-batı çizgisinde bir ulaşım ve yerleşim ağının gelişmesine fırsat vermiştir. Bu bağlamda Doğu Anadolu batıdan gelenler için Orta Asya, Kafkaslar ve Mezopotamya’ya açılan bir güzergah olurken doğudan gelenler için batıya, Akdeniz’e, Balkanlara uzanan bir köprü vazifesi görmüştür. Bu özelliği dolayısıyla bölge, tarihinin her safhasında saldırı, işgal ve istilalara uğramıştır. Doğu Anadolu’nun stratejik konumunun belirgin bir hal alışı Roma’nın son dönemlerine rastlar. Anadolu’yu Batı’dan Doğu’ya ulaşım ağları
Load more

Recommended publications
  • Anadolu'da Moğol Istilasının Başlangıcı Ve Kadim Şehir Erzurum
    ANADOLU’DA MOĞOL İSTİLASININ BAŞLANGICI VE KADİM ŞEHİR ERZURUM Dr. Öğr. Üyes Gonca SUTAY ANADOLU’DA MOĞOL İSTİLASININ BAŞLANGICI VE KADİM ŞEHİR ERZURUM Dr. Öğr. Üyesi Gonca SUTAY* * Iğdır Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, e-mail: [email protected] Copyright © 2020 by iksad publishing house All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, distributed or transmitted in any form or by any means, including photocopying, recording or other electronic or mechanical methods, without the prior written permission of the publisher, except in the case of brief quotations embodied in critical reviews and certain other noncommercial uses permitted by copyright law. Institution of Economic Development and Social Researches Publications® (The Licence Number of Publicator: 2014/31220) TURKEY TR: +90 342 606 06 75 USA: +1 631 685 0 853 E mail: [email protected] www.iksad.net It is responsibility of the author to abide by the publishing ethics rules. Iksad Publications – 2020© ISBN: 978-625-7954-42-6 Cover Design: İbrahim KAYA February / 2020 Ankara / Turkey Size = 16 x 24 cm İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ ...................................................................................................... 5 GİRİŞ......................................................................................................... 7 Şehrin Tarihi Coğrafyası ................................................................. 7 Tarih Boyunca Erzurum’a Verilen İsimler ...................................... 8 I. BÖLÜM ...........................................................................................
    [Show full text]
  • The Collapse of Rural Order in Ottoman Anatolia the Ottoman Empire and Its Heritage Politics, Society and Economy
    The Collapse of Rural Order in Ottoman Anatolia The Ottoman Empire and Its Heritage Politics, Society and Economy Edited by Suraiya Faroqhi Halil İnalcık Boğaç Ergene Advisory Board Fikret Adanır – Antonis Anastasopoulos – Idris Bostan Palmira Brummett – Amnon Cohen – Jane Hathaway Klaus Kreiser – Hans Georg Majer – Ahmet Yaşar Ocak Abdeljelil Temimi VOLUME 61 The titles published in this series are listed at brill.com/oeh The Collapse of Rural Order in Ottoman Anatolia Amasya 1576–1643 By Oktay Özel LEIDEN | BOSTON Cover illustration: Graving: J.B. Hilair & J.A. Pierron, in M. Le Comte de Choiseaul-Gouffier, Voyage pittoresque de la Grèce (adapted by Harun Yeni). Library of Congress Cataloging-in-Publication Data Names: Özel, Oktay, author. Title: The collapse of rural order in Ottoman Anatolia : Amasya 1576-1643 / by Oktay Özel. Description: Boston ; Leiden : Brill, [2016] | Series: The Ottoman Empire and its heritage ; v. 61 | Includes bibliographical references and index. | Description based on print version record and CIP data provided by publisher; resource not viewed. Identifiers: LCCN 2015047908 (print) | LCCN 2015046558 (ebook) | ISBN 9789004311244 (E-book) | ISBN 9789004309715 (hardback : alk. paper) Subjects: LCSH: Amasya (Amasya İli, Turkey)—History. | Amasya İli (Turkey)—History. | Turkey—History—Ottoman Empire, 1288–1918. Classification: LCC DS51.A45 (print) | LCC DS51.A45 O94 2016 (ebook) | DDC 956.3/8—dc23 LC record available at http://lccn.loc.gov/2015047908 Want or need Open Access? Brill Open offers you the choice to make your research freely accessible online in exchange for a publication charge. Review your various options on brill.com/brill-open. Typeface for the Latin, Greek, and Cyrillic scripts: “Brill”.
    [Show full text]
  • Selçuklu-Gürcü Mücadelelerinde Bir Dönüm Noktası: Didgori Savaşı (1121) Ve Sonuçları*
    TAD, C.35/S.60,2016,s. 73-96 Selçuklu-Gürcü Mücadelelerinde Bir Dönüm Noktası: Didgori Savaşı (1121) ve Sonuçları∗ A Milestone in the Seljuk-Georgian Conflicts: The Battle of Didgori (1121) and Its Results Erhan ATEŞ∗∗ Makale Bilgisi Article Info Başvuru: 9 Ağustos 2016 Recieved: August 9, 2016 Kabul: 8 Eylül 2016 Accepted: September 8, 2016 Özet XI. yüzyılın başlarından itibaren başlayan Selçuklu-Gürcü ilişkileri çok sayıda çatışmaya sahne olmuştur. Selçuklular bölgeye geldikten sonra kısa bir süre içerisinde Gürcülere üstünlüklerini kabul ettirmişlerdir. Ancak IV. David’in başa geçmesinin ardından bu durum tam tersine dönmüştür. İlk olarak içerideki problemleri halleden Gürcü Kralı, daha sonra yönünü dış politikaya çevirmiştir. Selçuklulara karşı seferlere girişen IV. David, çok sayıda askerî zafer kazanmıştır. David’in başa geçişiyle başlayan Gürcü yükselişi, 1121 yılındaki Didgori Savaşı ile zirveye ulaşmıştır. Didgori Savaşı’nı kazandıktan sonra cesaretlenen Gürcü ordusu, yönünü Müslümanların yaklaşık 400 yıldır kontrol ettiği Tiflis’e çevirmiştir. 1122’de Tiflis’i ele geçiren IV. David, burayı başkent yapmıştır. Didgori Savaşı neticesinde bölgesel bir güç haline gelen Gürcü Krallığı dağınık haldeki topraklarını birleştirmiştir. Anahtar Kelimeler: Gürcüler, Selçuklular, Kıpçaklar, Didgori Savaşı, Tiflis ∗ Bu makale Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih (Ortaçağ) Anabilim Dalı’nda 2015 yılında tarafımızdan yazılmış olan “XII-XIII. Yüzyıllarda Güney Kafkasya’da Kıpçaklar” başlıklı yüksek lisans tezinden üretilmiştir. ∗∗ Arş. Gör., Ankara Üniversitesi, Dil-Tarih ve Coğrafya Fakültesi, Tarih Bölümü, Ortaçağ Tarihi Anabilim Dalı, [email protected] 74 Erhan ATEŞ Abstract The relationships between Seljuk-Georgian, which started in beginning of the 11th century, witnessed lots of clashes. A short time after coming to the area, Seljuks made the Georgians accept their superiority.
    [Show full text]
  • The Great Seljuqs
    The Great Seljuqs This book provides a broad history of the Seljuq Turks from their origins and early conquests in the tenth century, through the rise of the empire, until its dissolution at the end of the twelth century. Where the history of the Seljuqs is usually studied in the context of medieval Persian, Arabic or Islamic history, this book considers the subject from the perspective of Turkish history. Examining the corpus of academic work on the period and how Turkish historiography has interpreted and understood the Seljuqs, the author demonstrates how the Great Seljuq Empire can be considered not only in a historical context, but as the instigator of Turko-Islamic civilization. Rejecting traditional Turkish scholarship, which places Iranian culture and Islam as the civilising elements in the Great Seljuq Empire, the author shows how the nature of nomadic pastoral empires has come under fresh scrutiny, reassessing Seljuq history and the framework within which it has been treated. This book provides a unique insight into the adoption of Turkic expectations to an urban environment that were forged on the Eurasian steppes, showing how the outcome put its stamp on the second millennium throughout the Middle East and the Balkans. It will be an important addition to the literature on medieval Islamic, Turkish and Middle Eastern history. Aziz Başan completed his PhD at the University of Edinburgh, and is now an independent scholar. Routledge studies in the history of Iran and Turkey Edited by Carole Hillenbrand University of Edinburgh This series publishes important studies dealing with the history of Iran and Turkey in the period CE 1000–1700.
    [Show full text]
  • Issue Full File
    ISSN: 2618-6543 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Oğuz-Türkmen Araştırmaları Dergisi Journal of Oghuz-Turkman Researches Cilt /Volume: IV, Sayı /Issue: 2, Yıl / Year: Aralık / 2020 TÜRKİYE CUMHURİYETİ BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ OĞUZ-TÜRKMEN ARAŞTIRMALARI UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ OĞUZ-TÜRKMEN ARAŞTIRMALARI DERGİSİ (OTAD) JOURNAL OF OGHUZ-TURKMAN RESEARCHES (JOTUR) IV/2 (ARALIK) BİLECİK /2020 OĞUZ-TÜRKMEN ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Dergi Haziran ve Aralık aylarında yayımlanmak üzere yılda iki defa çıkmaktadır. ISSN: 2618-6543 Sahibi BŞEÜ Oğuz-Türkmen Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü Adına Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Abdulhalik BAKIR Basım Yeri Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Yayınları, Gülümbe / BİLECİK Yayın Tarihi Aralık 2020 Baskı Türü: pdf Yazışma Adresi Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü F Blok Kat: 2, No: 217 (Oğuz-Türkmen Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü) Gülümbe/BİLECİK Tel: 0 228 214 17 47 Editör Doç. Dr. Ahmet ALTUNGÖK Oğuz Türkmen Araştırmaları Dergisi (OTAD): Scientific Indexing Services (SIS), Directory of Research Journals Indexing (DRJI), ASOS Index ve Idealonline da taranmaktadır. Yayın Kurulu /Editorial Board Prof. Dr. Abdulhalik BAKIR(Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi) Prof. Dr. Ali İhsan ÖBEK (Trakya Üniversitesi) Prof. Dr. İlyas GÖKHAN (Niğde Halis Demir Üniversitesi) Prof. Dr. Mustafa KOÇ (İstanbul İstinye Üniversitesi) Doç. Dr. Mustafa BAŞ (Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi) Doç. Dr. Serkan ACAR (Ege Üniversitesi) Doç. Dr. Ahmet ALTUNGÖK (Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi) Dr. Öğr. Üyesi Ali KARAHAN (Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi) Dr. Öğr. Üyesi Cihan YEMİŞCİ (Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi) Dr. Öğr. Üyesi Recep YAŞA (Sakarya Üniversitesi) Danışma ve Hakem Kurulu Prof. Dr. Ali TEMİZEL (Selçuk Üniversitesi) Prof.
    [Show full text]
  • Xi. Yüzyilda Tao-Klarceti Bölgesinde Türk Hâkimiyeti*
    Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/5 Spring 2013, p. 705-731, ANKARA-TURKEY XI. YÜZYILDA TAO-KLARCETİ BÖLGESİNDE TÜRK HÂKİMİYETİ* Ömer SUBAŞI** ÖZET Bizans İmparatoru II. Basileios, tahta çıktığı ilk dönemlerde gerek isyanlar gerekse Balkanlardaki Bulgar tehlikesinden doğuda yaşanan olaylara fazla müdahil olamadı. Ancak İmparator, yaşanan olumsuzlukları bertaraf ettikten sonra yönünü doğuya çevirdi ve XI. yüzyılın ilk yıllarında İberia Kralı Taikli David’in ölümünü fırsat bilerek önceden imzalanan anlaşmanın gereklerini yerine getirmek amacıyla İberia bölgesine girdi. Yapılan mücadeleler sonucunda Bizans, bölge güçleri üzerinde hâkimiyet sağladı ve İmparatorun 1025 yılındaki ölümüne kadar içerisinde Tao-Klarceti bölgesinin de bulunduğu İberia sahası Bizans vasalı olarak kaldı. Kısa zaman içerisinde hem Bizans’ta hem de İberia’da yönetici değişikliğinin yaşanması, iki devlet arasındaki müttefiklik vasfının ortadan kalkmasına sebep oldu. Ancak İberia’da IV. Bagrat’ın çocuk yaşta tahta geçmesi bölgeyi yeniden iç karışıklıklara sürüklerken; Kralın annesi, kurtuluşu yeni Bizans imparatoruna gitmekte buldu. Bizans merkezine yapılan bu ziyaret sonucunda iki devlet yeniden müttefik oldu; ancak yapılan bu anlaşmalar bile Orbelyan Liparit’i taht için mücadele etmekten alıkoymadı. İberia’da yaşanan iç karışıklıklar sırasında Selçuklu kuvvetleri çoktan bu sahalara ulaşmış ve dört bir tarafa akınlar yapmaktaydılar. İlk dönemlerde yağma ve ganimet amacı güden akınlara XI. yüzyılın ikinci yarısı itibariyle Selçuklu hükümdarları önderlik etmeye başladı. Sultan Tuğrul’un Anadolu seferi ile başlayan Türklerin yerleşme ve iskânı amaçlayan akınları, Sultan Alp Arslan ve Melikşah döneminde yapılan akınlar ile devam etti. XI. yüzyılın sonlarına doğru Selçuklu hükümdarlarının yaptıkları akınlar sırasında mücadele sahası olarak da karşımıza çıkan Tao-Klarceti artık konar-göçer Türk kitlelerinin hedef sahası haline gelmişti.
    [Show full text]
  • Türkiye Selçukluları Ve Anadolu Beylikleri Tarihi Adlı Dersimizde Başarılı Olabilmeniz Öncelikle Bu Kitabı Dikkatli Bir Şekilde Okuyup Anlamanıza Bağlıdır
    TÜRKİYE SELÇUKLULARI VE ANADOLU BEYLİKLERİ TARİHİ TARİH LİSANS PROGRAMI PROF. DR. MUHARREM KESİK İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ TARİH LİSANS PROGRAMI TÜRKİYE SELÇUKLULARI VE ANDOLU BEYLİKLERİ TARİHİ Prof. Dr. Muharrem Kesik ÖNSÖZ Bu elinizdeki çalışma Türkiye Selçuklu Tarihi ve Anadolu Beylikleri alanlarında bilgi veren kaynak ve araştırma eserlerden yararlanılarak yazılmıştır. Çalışmanın başlıca iki konusundan biri olan Türkiye Selçuklu Siyasi Tarihi; bu dönemde hüküm süren sultanların önemli faaliyetlerinin yer aldığı bölümler halinde hazırlanmıştır. Diğer ana konu Anadolu Beylikleri ise, Beylikler’in isimlerinin yer aldığı başlıklar halinde verilmiştir. Kitabın başında yer alan Süleymanşah, I. Kılıç Arslan ve I. Mesud Dönemi başlıkları, genelde bu konular çok iyi bilinmediği için biraz daha ayrıntılı işlenmeye çalışılmıştır. Böylece öğrencilerin derse hazırlanmada kolaylıkla kullanabileceği bir ders kitabı haline getirilmeye çalışılmıştır. Metni hazırlarken daha önce yazmış olduğumuz makale, bildiri, madde ve kitaplardan faydalandığımız gibi bu alanda söz sahibi Prof. Dr. Osman Turan, Prof. Dr. Faruk Sümer, Prof. Dr. Erdoğan Merçil, Prof. Dr. Işın Demirkent ve Prof. Dr. Abdülkerim Özaydın gibi değerli tarihçilerin eserlerinden yararlandık. Bu eserin ortaya çıkmasında katkıları olan öğrencilerime ve özellikle Şeyhmus Nayır’a teşekkür ederim. Ayrıca bu ders kitabının siz değerli AUZEF öğrencilerimize ulaştırılmasında emeği geçen tüm AUZEF çalışanlarına teşekkürü
    [Show full text]
  • Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dali
    T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI TÜRKİYE SELÇUKLU DEVLETİ VE DÂNİŞMENDLİ BEYLİĞİ ARASINDAKİ ASKERİ, SİYASİ VE SOSYAL İLİŞKİLER (1092-1178) Esra ÇEÇEN 1130204013 YÜKSEK LİSANS TEZİ DANIŞMAN Yrd.Doç.Dr.Abdullah BAKIR ISPARTA-2017 ii iii ÖZET (ÇEÇEN, Esra, Türkiye Selçuklu Devleti ve Dânişmendli Beyliği Arasındaki Askeri, Siyasi ve Sosyal İlişkiler (1092-1178), Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 2017) Malazgirt Savaşı’nın kazanılmasından sonra Anadolu’ya gelen Dânişmend Gazi tarafından kurulan Dânişmendli Beyliği ile Alp Arslan’ın ölümüyle birlikte Anadolu’ya gelen Kutalmışoğlu Süleymanşah’ın kurduğu Türkiye Selçuklu Devleti zamanla bulundukları bölgelerde çok büyük bir güce kavuşmuşlardır. Bu iki Türk hanedanlığı Anadolu’nun Türkleşmesinde çok önemli bir rol oynamış olup, bu dönemde Türkistan’dan gelen Türkmenler Anadolu’ya yerleştirilerek Anadolu’nun bir Türk yurdu olması sağlanmıştır. Bu iki Türk hanedanlığının yaptıkları fetih hareketleri Bizans’ın bölgedeki egemenliğini tehdit etmeye başlayınca, Bizans, Türkleri Anadolu’dan atmak amacıyla Avrupa’dan yardım istemek zorunda kalmıştır. Ancak Bizans’ın bu yardım isteği, papalığın kendi çıkarları doğrultusunda hareket etmesi ile birlikte haçlı seferlerine dönüşmüştür. 1097 yılında meydana gelen haçlı seferi neticesinde Türkiye Selçuklu Devleti, başkenti İznik’i kaybetmesinin ardından ittifak kurduğu Dânişmendliler ile birlikte haçlılara karşı mücadele ettikleri Dorylaion Savaşı’nda da başarıya ulaşamamıştır. Bu haçlı seferi neticesinde haçlılar; Dük Godefroi de Bouillon’nun kurduğu Kudüs Krallığı’na (1099-1187); Baudouin de Boulogne’nin kurduğu Urfa Haçlı Kontluğu’na (1098-1146); Bohemund’un kurduğu Antakya Haçlı Kontluğu’na (1098-1268) ve Kont Raymond de Saint Gilles’in kurduğu Trablusşam Kontluğu’na (1102-1288) sahip olmuşlardır. 1097 Yılı Haçlı Seferi’nin yaraları Anadolu’da henüz sarılmadan Anadolu’ya yeni haçlı orduları gelmeye başlamıştır.
    [Show full text]
  • Emîr Necmeddin Ilgâzi Dönemi Artuklu-Haçlı Münasebetleri Ve Afrin
    EMÎR NECMEDDİN İLGÂZİ DÖNEMİ ARTUKLU-HAÇLI MÜNASEBETLERİ VE AFRİN ZAFERİ (28 HAZİRAN 1119) TÜLAY METİN* Giriş Haçlı Seferleri, XI. yüzyılın sonlarında başlayıp XIII. yüzyılın sonlarına kadar devam eden, sonraki dönemlerde bıraktığı derin izler ve doğurduğu sonuçlar ile büyük bir dünya savaşı veya Avrupa’nın sömürge girişimidir. “Kutsal toprakları” kurtarmak söylemiyle başlayan bu süreç, batının doğuyu işgal harbidir. Anna Komnena’nın ifadesiyle “Daha dürüst olan yığınları aldatarak bu büyük hareketi yola çıkarmışlardı ve Kutsal Mezarı kurtarmak için Türklere karşı savaşa gidiyorlarmış gibi yaparak, arazilerini satmışlardı (aslında kendileri için kılıç zoruyla yeni araziler, mülkler zapt etmek derdindeydiler)”.1 XI. yüzyılda gerçekleştirilen anti-İslâm propagandasının ürünü ve sonucu olarak ortaya çıkan savaşın belirleyici unsuru “inanç” gerçeği gibi görünmektedir. Hakikaten Haçlı Seferleri, Batı Akdeniz bölgesinin siyasetine yeni güçlerin girdiği ve asırlarca Latin Hristiyanlığının ayrılmaz bir parçası gibi görünen unsurlarını beslemeye yardım etmiş bir harekettir.2 Harekete meşruiyet kazandırmak için dinî gerekçelerin kullanıldığı bilinmektedir. Bununla birlikte savaşı cazip kılan en önemli sebepler toprak, ganimet, itibar ve uhrevî mükâfatlardı. Birçok faktörün bir araya gelmesi ile başlayan hareketin asıl amacı siyasî ve iktisadî çıkarları fırsat olarak değerlendirmekti.3 Din temelli bir ruhla harekete geçiyor gibi görünen Haçlılar, bir anda Yakındoğu’yu sarmaya başladılar. I. Haçlı Seferi sırasında Urfa (1098), Antakya (1098), seferin sonunda ise Kudüs (1099) ve Trablus’ta (1109) kontluklar, prinkepslikler ve krallıklar kurdular. Kutsal Toprak/Holy Land olarak addettikleri Güneydoğu Anadolu, Suriye’nin sahil şeridi ve Filistin’de yeni bir siyasî varlık olarak ortaya çıktılar. Birincil hedefl eri bu bölgede kalıcı olmak ve * Doç. Dr., Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Bolu/ TÜRKİYE, [email protected] 1 Anna Kommena, Alexiad, Çev.
    [Show full text]
  • Xii. Yüzyil Türkiye Selçuklularinda Türkmenler
    T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI ORTAÇAĞ TARİHİ BİLİM DALI XII. YÜZYIL TÜRKİYE SELÇUKLULARINDA TÜRKMENLER Esra SERT YÜKSEK LİSANS TEZİ Danışman Prof. Dr. Mustafa DEMİRCİ KONYA 2011 i T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü BİLİMSEL ETİK SAYFASI Bu tezin proje safhasından sonuçlanmasına kadarki bütün süreçlerde bilimsel etiğe ve akademik kurallara özenle riayet edildiğini, tez içindeki bütün bilgilerin etik davranış ve akademik kurallar çerçevesinde elde edilerek sunulduğunu, ayrıca tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu çalışmada başkalarının eserlerinden yararlanılması durumunda bilimsel kurallara uygun olarak atıf yapıldığını bildiririm. Esra SERT ii T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü YÜKSEK LİSANS TEZİ KABUL FORMU Esra SERT tarafından hazırlanan XII. Yüzyılda Türkiye Selçuklularında Türkmenler başlıklı bu çalışma 19.07.2011 tarihinde yapılan savunma sınavı sonucunda oybirliği ile başarılı bulunarak, jürimiz tarafından yüksek lisans tezi olarak kabul edilmiştir. Prof. Dr. Mustafa DEMİRCİ Başkan Doç. Dr. İzzet SAK Üye Yrd. Doç. Dr. Sefer SOLMAZ Üye iii ÖNSÖZ Türkiye Selçuklu Devleti kurulduktan sonra hızla Anadolu’yu fethederek siyasi birliğini sağlamıştır. Selçuklu Devleti bu toprakların İslamlaşması ve Türkleşmesi aynı zamanda da ekonomik anlamda güçlenmesi için gerekli sosyal ve iktisadi çalışmalara da başlamıştır. Onlar, XII. Yüzyıl boyunca sürekli olarak Bizans ve Haçlı ordularıyla savaşmak zorunda kalmış olmalarına rağmen, hem bu ordular karşısında ciddi başarılar elde etmeyi başarmış hem de Anadolu’nun kültürel ve ticari anlamda canlılık kazanmasını sağlamıştır. Biz de bu çalışmada, Türkiye Selçuklu Devleti’nin kurulmasının hemen sonrasında hızla yükselmesinde, onun en önemli tebaasını oluşturan Türkmenlerin ne derece etkili olduğunu ve nasıl bir rol üstlendiklerini araştırmayı amaçladık. Çalışmamızın ilk bölümünde öncelikle Türkiye Selçuklu Devleti’nin kuruluşunda en önemli rolü oynayan Türkmenlerin, kimler olduğunu ve neden bu ismi aldığı araştırıldı.
    [Show full text]
  • Emîr Necmeddin Ilgâzi Dönemi Artuklu-Haçlı Münasebetleri Ve Afrin
    EMÎR NECMEDDİN İLGÂZİ DÖNEMİ ARTUKLU-HAÇLI MÜNASEBETLERİ VE AFRİN ZAFERİ (28 HAZİRAN 1119) TÜLAY METİN* Giriş Haçlı Seferleri, XI. yüzyılın sonlarında başlayıp XIII. yüzyılın sonlarına kadar devam eden, sonraki dönemlerde bıraktığı derin izler ve doğurduğu sonuçlar ile büyük bir dünya savaşı veya Avrupa’nın sömürge girişimidir. “Kutsal toprakları” kurtarmak söylemiyle başlayan bu süreç, batının doğuyu işgal harbidir. Anna Komnena’nın ifadesiyle “Daha dürüst olan yığınları aldatarak bu büyük hareketi yola çıkarmışlardı ve Kutsal Mezarı kurtarmak için Türklere karşı savaşa gidiyorlarmış gibi yaparak, arazilerini satmışlardı (aslında kendileri için kılıç zoruyla yeni araziler, mülkler zapt etmek derdindeydiler)”.1 XI. yüzyılda gerçekleştirilen anti-İslâm propagandasının ürünü ve sonucu olarak ortaya çıkan savaşın belirleyici unsuru “inanç” gerçeği gibi görünmektedir. Hakikaten Haçlı Seferleri, Batı Akdeniz bölgesinin siyasetine yeni güçlerin girdiği ve asırlarca Latin Hristiyanlığının ayrılmaz bir parçası gibi görünen unsurlarını beslemeye yardım etmiş bir harekettir.2 Harekete meşruiyet kazandırmak için dinî gerekçelerin kullanıldığı bilinmektedir. Bununla birlikte savaşı cazip kılan en önemli sebepler toprak, ganimet, itibar ve uhrevî mükâfatlardı. Birçok faktörün bir araya gelmesi ile başlayan hareketin asıl amacı siyasî ve iktisadî çıkarları fırsat olarak değerlendirmekti.3 Din temelli bir ruhla harekete geçiyor gibi görünen Haçlılar, bir anda Yakındoğu’yu sarmaya başladılar. I. Haçlı Seferi sırasında Urfa (1098), Antakya (1098), seferin sonunda ise Kudüs (1099) ve Trablus’ta (1109) kontluklar, prinkepslikler ve krallıklar kurdular. Kutsal Toprak/Holy Land olarak addettikleri Güneydoğu Anadolu, Suriye’nin sahil şeridi ve Filistin’de yeni bir siyasî varlık olarak ortaya çıktılar. Birincil hedefl eri bu bölgede kalıcı olmak ve * Doç. Dr., Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Bolu/ TÜRKİYE, [email protected] 1 Anna Kommena, Alexiad, Çev.
    [Show full text]
  • (Ortaçağ Tarġhġ) Anabġlġm Dali Xii-Xiii. Yüzyillarda G
    T.C. ANKARA ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ TARĠH (ORTAÇAĞ TARĠHĠ) ANABĠLĠM DALI XII-XIII. YÜZYILLARDA GÜNEY KAFKASYA’DA KIPÇAKLAR Yüksek Lisans Tezi Erhan ATEġ ANKARA-2015 T.C. ANKARA ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ TARĠH (ORTAÇAĞ TARĠHĠ) ANABĠLĠM DALI XII-XIII. YÜZYILLARDA GÜNEY KAFKASYA’DA KIPÇAKLAR Yüksek Lisans Tezi Erhan ATEġ Tez DanıĢmanı Doç. Dr. Hatice ORUÇ Ankara-2015 T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH (ORTAÇAĞ TARİHİ) ANABİLİM DALI MI-MI!. YÜZYILLARDA GÜNEY KAFKASYA'DA KIPÇAKLAR Yüksek Lisans Tezi Tez Danışmanı: Hatice ORUÇ Tez Jürisi Üyeleri Adı ve Soyadı İmzası Doç. Dr. Hatice ORUÇ Prof. Dr. İlhan ERDEM Doç. Dr. Murat KEÇİŞ Tez Sınavı Tarihi İ.Ş. TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE Bu belge ile, bu tezdeki bütün bilgilerin akademik kurallara ve etik davranış ilkelerine uygun olarak toplanıp sunulduğunu beyan ederim. Bu kural ve ilkelerin gereği olarak, çalışmada bana ait olmayan tüm veri, düşünce ve sonuçları andığımı ve kaynağını gösterdiğimi ayrıca beyan ederim.(Z ./1Z.İ2OiS) Tezi Hazırlayan Öğrencinin Adı ve Soyadı ATEŞ . İmzası ĠÇĠNDEKĠLER ÖNSÖZ ......................................................................................................................... I KISALTMALAR ..................................................................................................... IV KAYNAKLAR VE ARAġTIRMALAR ................................................................. VI A. KAYNAKLAR ..............................................................................................
    [Show full text]