Niepodleglosc Tom LXII NOWY 10 PAZDZIERNIK Poprawki.Indd

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Niepodleglosc Tom LXII NOWY 10 PAZDZIERNIK Poprawki.Indd Arkadiusz Adamczyk 1 Powstanie Styczniowe jako element myśli politycznej Józefa Piłsudskiego Redakcja Arkadiusz Adamczyk (UJK) – redaktor naczelny; redaktorzy tematyczni: Janusz Mierzwa (UJ), Marek Sioma (UMCS); redaktor językowy: Krzysztof Polechoński (UWr) Rada Programowa: Anna Cienciała (Kansas University), Roch Dąbrowski (Narodowe Centrum Kultury), Adolf Juzwenko (Ossolineum), Zbigniew S. Kowalski (Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie), John Micgiel (Columbia University), Iwan Monolatij (Narodowy Uniwersytet Przykarpacki w Iwano-Frankiwsku); Waldemar Paruch (UMCS) – przewodniczący, Andrzej Suchictz (Instytut Polski i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie), Włodzimierz Suleja (Instytut Pamięci Narodowej), Piotr Wandycz (Yale University), Zbigniew Wójcik (IH PAN). WŚRÓD RECENZNETÓW ZAWARTOŚCI „NIEPODLEGŁOŚCI”* Piotr Cichoracki (Uniwersytet Wrocławski), Robert Litwiński (Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie), Jarosław Macała (Uniwersytet Zielonogórski), Przemysław Olstowski (Polska Akademia Nauk), Waldemar Paruch (Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie), Wanda K. Roman (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Tadeusz P. Rutkowski (Uniwersytet Warszawski), Tomasz Sikorski (Uniwersytet Szczeciński); Wojciech Śleszyński (Uniwersytet w Białymstoku), Laszlo Endre Varga (Uniwersytet Kościoła Reformowanego im. Gaspara Karolyi w Budapeszcie), Przemysław Waingertner (Uniwersytet Łódzki), Ireneusz Wojewódzki (Uniwersytet Zielonogórski), Mariusz Wołos (Uniwersytet Pedagogiczny KEN w Krakowie) *Autorzy publikujący w piśmie a wyszczególnieni w niniejszym zestawieniu są a priori wykluczeni z grona recenzentów bieżącego numeru. Fotografi e z zasobów Narodowego Archiwum Cyfrowego dostępne są na stronie internetowej www.nac.gov.pl korekta redakcyjna: adres redakcji: ul. Płocka 13, 01-231 Warszawa e-mail: [email protected] © Copyright by Instytut Józefa Piłsudskiego Poświęcony Badaniu Najnowszej Historii Polski ISSN 022-0272-0280 skład, druk i oprawa: ® Centrum Poligrafi i Sp. z o.o. ul. Łopuszańska 53, 02-232 Warszawa, www. jakubiccy.com.pl ArkadiuszArkadiusz AdAdamczykamca zyk 3 PowstaniePowstatanie StycznioweStyczniowe jakjakooeo elementelementnt mymyśliśli popolitycznejlitlilitycyczc nej JóJJózefazefa PPiłsudskiegoiłsudskiego DWUDZIESTOLECIE 1918-1939 A POWSTANIE STYCZNIOWE Arkadiusz Adamczyk Piotrków Trybunalski Powstanie Styczniowe jako element myśli politycznej Józefa Piłsudskiego Motyw Powstania Styczniowego zajmował niezwy- kle istotne miejsce w myśli politycznej Józefa Piłsud- skiego. Na uwagę zasługuje fakt, iż obecność insurekcji styczniowej w refl eksji Piłsudskiego wynikała nie tylko z wyniesionego z rodzinnego domu ducha patriotyzmu, kultu walki, z młodzieńczych fascynacji archetypem ro- mantycznego bohatera czy wszechobecnego w politycz- nych przemyśleniach z okresu sprzed 1914 r. imperaty- wu sprzeciwu wobec zaborców. Niejednokrotnie analiza towarzyszących Powstaniu wydarzeń stanowiła element argumentacji dla rozwiązań politycznych, kreowanych zarówno w okresie przed pierwszą wojną światową, w jej trakcie, w latach walki o utrwalenie kształtu terytorium państwa czy w dobie niepodległości. W okresie PPS-owskim Powstanie Styczniowe było traktowane przez Marszałka w kategoriach elementu ini- cjującego zmiany społeczne, bez których znacznie utrud- nionym byłoby nie tylko odzyskanie niepodległości, lecz również zakończenie procesu przejścia społeczeństwa polskiego z ustroju feudalnego do kapitalistycznego. Wbrew ogólnemu przekonaniu o kluczowym znaczeniu przeobrażeń zachodzących na wsi polskiej, Piłsudski uznawał wydarzenia z lat 1863-1864 przede wszyst- kim za nieodzowne dla wykształcenia świadomości robotników. W przekonaniu „panicza z Zułowa” oblicze ru- chu socjalistycznego w Polsce zostało ukształtowane Arkadiusz Adamczyk 7 Powstanie Styczniowe jako element myśli politycznej Józefa Piłsudskiego w znacznej mierze przez popowstaniową traumę. Pa- radoksalnie zresztą, represje popowstaniowe i poli- tyka władz zaborczych miały przyczynić się do szyb- szego rozwoju i terytorialnego rozprzestrzenienia nowego nurtu politycznego. W panującej wówczas atmosferze klęski socjalizm polski, nasycony elemen- tami narodowowyzwoleńczymi, spełniać miał rolę „dobrej nowiny” i – nie tracąc z pola widzenia celu za- sadniczego tj. odzyskania niepodległości – wytyczać kierunek działań „nowego typu” 1). Tym samym elity 1) Motyw ten pojawił się już w wypowiedziach Piłsudskie- rewolucyjne spod znaku Polskiej Partii Socjalistycznej go z 1900 r. Vide: J. Piłsudski, uznawane były przez Piłsudskiego (głównie w okresie Pisma zbiorowe [dalej: JPPZ], t. 1, Warszawa 1937, s. 287. jego działalności w PPS, choć nie tylko) za spadkobier- ców i kontynuatorów wizji prospołecznie zorientowanej grupy przywódców powstańczych. Tradycja powstańcza miała być również jednym z czynników wpływających na kształt programu PPS, przynajmniej tej części partii, która akcentowała potrzebę równowagi dążenia do wy- _ 2) 2) Pogląd ten podzielali zwolenia społecznego i narodowego . Uwzględnienie na przyjęli zresztą inni współ- pracownicy Piłsudskiego. poziomie ideotwórczym i programotwórczym nie tylko W dwudziestoleciu mię- klasowych, ale również narodowych aspiracji Polaków, dzywojennym inicjatorzy powołania „Niepodległości” w sposób istotny wyróżniało rozwiązania proponowane (która wtedy nosiła podtytuł przez działaczy polskich od idei socjalistycznych, wypra- „Czasopismo poświęcone dziejom polskich walk cowanych w krajach Europy Zachodniej. wyzwoleńczych w dobie Co charakterystyczne dla przemyśleń Piłsudskiego popowstaniowej”) już we wprowadzeniu do pisma z okresu poprzedzającego pierwszą wojnę światową, podkreślali silny związek to skłonność do postrzegania Powstania w kategoriach idei powstańczej z ruchem socjalistycznym, wskazując rewolucji społecznej. Późniejszy Naczelnik Państwa ten nurt jako jedyny zdolny do przyjęcia na siebie roli właśnie w przebiegu Powstania doszukiwał się szeregu spadkobierców działaczy po- elementów typowych dla zrywów rewolucyjnych. Zali- wstańczych. Mając zapewne na myśli Piłsudskiego i jego czał do nich wzrost społecznego rozczarowania, skłon- partyjnych zwolenników ność do otwartego manifestowania sprzeciwu, skiero- Autor wstępu do pierwszego numeru pisma stwierdzał: wanie przejawów dezaprobaty pod adresem czynników Idea walki o Niepodległość Narodu, prze-chowywana administracyjnych a także pojawienie się wybitnych, zrazu przez garść pogrobow- charyzmatycznych jednostek, zdolnych do przyjęcia ców postania styczniowego, długo zaledwie tli się pod roli liderów mas. Za zakwalifi kowaniem Powstania jako popiołem niewiary. Pogar- rewolucji przemawiać miała też sekwencja następują- dzana, potępiana, zwalczana, chroni się w podziemiach cych po sobie wydarzeń. W późniejszej ocenie zrywu konspiracji, kołacząc się Piłsudski wielką wagę przykładał przede wszystkim do po ubogich izdebkach 8 NIEPODLEGŁOŚĆ tom LXII momentu przygotowań powstańczych, które – w jego emigrantów, po poddaszach studenckich i suterenach ro- przekonaniu – miały wszelkie cechy planowania (ze botniczych. Klęskami znaczy swą drogę pozostawiając strony powstańców) i przeciwdziałania (ze strony władz krwawe ślady po kazama- rosyjskich) rewolucyjnego. Jak dobitnie podkreślał: re- tach więzień zaborczych, na dalekim wychodźstwie i na wolucja planować (…) może tylko swój początek. (…) Jest on wygnaniu sybirskim. Wstęp, koniecznością psychologiczną (…) do której zmierza jedna „Niepodległość. Czasopismo poświęcone dziejom polskich i druga strona. Rządy rozumne usiłują sprowokować rewolu- walk wyzwoleńczych w dobie cję do przedwczesnego wybuchu (…) do tego dążą najczęściej popowstaniowej” 1929/1930, t. 1, s. 2. rewolu-cjoniści pod wpływem parcia od dołu: decyduje dół, 3) 3) JPPZ, t. 3, Warszawa który nie rozumie, nie rachuje, nie myśli . Tym bardziej 1937-1938, s. 97-98. Tym że – po planowym zainicjowaniu – eskalacja wydarzeń samym Piłsudski wskazywał 4) na zasadnicze znaczenie ewoluowała w kierunku wystąpień zbrojnych . Innym branki, jako czynnika który czynnikiem kwalifi kującym Powstanie Styczniowe jako faktycznie przesądził o póź- niejszym kształcie powstania. zryw rewolucyjny był skład społeczny jego uczestników, Jak wskazywał Piłsudski: skutkujący brakiem przygotowania wojskowego. Jak fakt branki wywołał tak silna presję z dołu, że Komitet Cen- wskazywał Piłsudski, materiał ten [powstańczy – A.A.] tralny musiał powziąć szybkie postanowienie wybuchu składał się głównie z mieszczuchów, robotników, dość licz- powstania. Ibidem, s. 102. nej inteligencji, wreszcie z wiejskiego elementu, z ofi cjali- 4) Jak argumentował: stów prywatnych przy dworach czy zakładach fabrycznych. rewolucja, która do wybuchu Główną podstawą było mieszczaństwo, w którym przewa- jawnej walki fi zycznej nie doszła, nie jest rewolucją. 5) żał element rzemieślniczy . I wreszcie ostatnią kwestią Ibidem, s. 98 przemawiającą za rewolucyjnością insurekcji 1863 r., 5) Ibidem, s. 92. Dopiero uwypukloną przez przyszłego Marszałka była kwestia w późniejszych analizach działań powstańczych, przywództwa. Rewolucyjność ruchu wymagała oddania dokonywanych przez kontroli nad zrywem dyspozycjom w ręce charyzmatycz- zwolenników Piłsudskiego już w okresie międzywo- nego przywódcy, zdolnego do narzucenia swej woli ma- jennym, pojawił się wątek som. Tymczasem, jak wskazywał Piłsudski odwołując się drogi rewolucyjnej i oparcia działań narodowowyzwoleń- do postaci powstańczych dyktatorów: Mierosławskiego czych na takich a nie innych grupach społecznych jako i Langiewicza, dramatem Powstania Styczniowego po- skutku
Recommended publications
  • Niepodl Wyd2.Indd
    43 Cena 32,00 zł (w tym 8% VAT) Czasopismo humanistyczne 44 Muzeum Niepodległości w Warszawie Rocznik XX • 2013 • nr 3-4 (43-44) Czasopismo humanistyczne Muzeum Niepodległości w Warszawie Rocznik XX • 2013 • nr 3-4 (43-44) „Niepodległość i Pamięć” Czasopismo humanistyczne 2013 © copyright by Muzeum Niepodległości w Warszawie RECENZENT NAUKOWY prof. dr hab. Adam Dobroński REDAKTOR NACZELNY dr Tadeusz Skoczek REDAKTOR NUMERU Krzysztof Bąkała KOLEGIUM REDAKCYJNE dr Stefan Artymowski Paweł Bezak Jan Engelgard (z-ca red. naczelnego) Joanna Gierczyńska Andrzej Kotecki Krzysztof Mordyński dr Emil Noiński Dorota Panowek (sekretarz redakcji) Sylwia Szczotka Jerzy Wągrodzki dr Jolanta Załęczny Na okładce: Zespół ludowy polsko-czesko-ukraiński z Werby w po- wiecie dubieńskim, 1936 r., zbiory Zbigniewa Wojcieszka. Fotografi a prezentowana na wystawie czasowej Muzeum Niepodległości „Wołyń czasu zagłady 1939–1945”. ISSN 1427-1443 Spis treści Słowo wstępne ........................................................................................... 5 ARTYKUŁY Krzysztof Bąkała, ,,Przybyli na Wołyń nieproszeni…” .........................9 Franciszek Ziejka, „Przy lackim orle, przy koniu Kiejstuta, Archanioł Rusi na proporcach błysł!”. Tradycje unii horodelskiej w życiu narodo- wym czasów niewoli ............................................................................49 Dariusz Faszcza, Komenda Okręgu AK Wołyń wobec eksterminacji lud- ności polskiej w 1943 r ......................................................................... 73 Mieczysław Samborski,
    [Show full text]
  • Adam Brzechwa-Ajdukiewicz – Ostatni Dowódca 26 Dywizji Piechoty
    ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA HISTORICA 105, 2019 http://dx.doi.org/10.18778/0208-6050.105.07 Konrad A. Czernielewski (Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi)* https://orcid.org/0000-0001-7072-4678 Adam Brzechwa-Ajdukiewicz – ostatni dowódca 26 Dywizji Piechoty Streszczenie. Autor przedstawił postać pułkownika Adama Brzechwy-Ajdukiewicza oraz przebieg jego kariery wojskowej w latach 1914–1939. Adam Ajdukiewicz urodził się w 1894 r. w majątku Komorniki pod Krakowem. Studiował na Politechnice we Lwowie. Był członkiem nie- podległościowych organizacji konspiracyjnych. W 1914 r. został żołnierzem Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego – był m.in. dowódcą kompanii karabinów maszynowych 4 pułku piechoty Legionów. Po kryzysie przysięgowym wcielony został do armii austro-węgierskiej. W listopadzie 1918 r. wstąpił do Wojska Polskiego – brał udział w obronie Lwowa. Ukończył Szkołę Sztabu Gene- ralnego. W armii polskiej pełnił wiele ważnych stanowisk, a zwieńczeniem jego kariery wojskowej było stanowisko dowódcy 26 Dywizji Piechoty, które objął w marcu 1938 r. Autor opisał także krótko jej dzieje: historię jej sformowania, tradycje bojowe pułków i miejsca dyslokacji. W ostat- niej części artykułu omówiono walki dywizji we wrześniu 1939 r., szczególną uwagę poświęcając bitwie nad Bzurą – największej bitwie 1939 r. Autor opisał działania gen. bryg. Adama Brzechwy- -Ajdukiewicza oraz jego losy po 1939 r. Generał znalazł się w niewoli, był jeńcem oflagu VIIA w Murnau. Po jego wyzwoleniu przez wojska amerykańskie został oficerem w 7 Dywizji Piechoty, następnie zastępcą dowódcy Jednostek Wojskowych na Środkowym Wschodzie. Od 1947 r. służył w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia. Po demobilizacji zamieszkał w Londynie. Zmarł 6 czerwca 1954 r. Pochowany został na cmentarzu Kensal Green w Londynie.
    [Show full text]
  • Polish Defensive War of 1939 an Overview After 80 Years
    POLISH DEFENSIVE WAR OF 1939 AN OVERVIEW AFTER 80 YEARS 1939 – 2019 Alexander M. Jablonski Prologue The 80th anniversary of the outbreak of World War II brings many reflections. As a Pole by birth I had been brought up in the deep love to my home country and also to her armed forces as majority of men in my family served in the Polish Armed Forces and fought in both World Wars and in the Polish-Bolshevik War of 1919-1921. This is typical for many Polish families in the last century. World War II left a deep wound in the Polish nation. The defeat of September 1939 campaign was very special. The results of it are felt to the present day not only in every family but also in the life of the Polish nation as the whole. World War II was the largest military conflict in the contemporary world history. Military operations covered several continents and involved 61 countries and many nations. It divided the war into two fighting camps: axis forces of Berlin - Rome -Tokyo and allied forces (with some changes after 1941). The war lasted six years from September 1, 1939 (the German invasion of Poland) to September 4, 1945, marked by the surrender of Imperial Japan, and Europe by the capitulation of Germany on May 8 and 9, 1945. In different countries the beginning of this war is different and it depends on the date of actual access to the fight. The main reason of this war was the continuous German attempts to break the Versailles treaty, which established a new world and especially European order in 1919.
    [Show full text]
  • Katyn Massacre
    Katyn massacre This article is about the 1940 massacre of Polish officers The Katyn massacre, also known as the Katyn Forest massacre (Polish: zbrodnia katyńska, 'Katyń crime'), was a mass murder of thousands of Polish military officers, policemen, intellectuals and civilian prisoners of war by Soviet NKVD, based on a proposal from Lavrentiy Beria to execute all members of the Polish Officer Corps. Dated March 5, 1940, this official document was then approved (signed) by the entire Soviet Politburo including Joseph Stalin and Beria. The number of victims is estimated at about 22,000, the most commonly cited number being 21,768. The victims were murdered in the Katyn Forest in Russia, the Kalinin (Tver) and Kharkov prisons and elsewhere. About 8,000 were officers taken prisoner during the 1939 Soviet invasion of Poland, the rest being Poles arrested for allegedly being "intelligence agents, gendarmes, saboteurs, landowners, factory owners, lawyers, priests, and officials." Since Poland's conscription system required every unexempted university graduate to become a reserve officer, the Soviets were able to round up much of the Polish intelligentsia, and the Jewish, Ukrainian, Georgian and Belarusian intelligentsia of Polish citizenship. The "Katyn massacre" refers to the massacre at Katyn Forest, near Katyn-Kharkiv-Mednoye the villages of Katyn and Gnezdovo (ca. 19 km west of Smolensk, memorial Russia), of Polish military officers in the Kozelsk prisoner-of-war camp. This was the largest of the simultaneous executions of prisoners of war from geographically distant Starobelsk and Ostashkov camps, and the executions of political prisoners from West Belarus and West Ukraine, shot on Stalin's orders at Katyn Forest, at the NKVD headquarters in Smolensk, at a Smolensk slaughterhouse, and at prisons in Kalinin (Tver), Kharkov, Moscow, and other Soviet cities.
    [Show full text]
  • Katyn Massacre – Basic Facts
    The Person and the Challenges Volume 3 (2013) Number 2, p. 65–92 Monika Komaniecka, Krystyna Samsonowska, Mateusz Szpytma, Anna Zechenter Monika Komaniecka, Institute of National Remembrance, Cracow, Poland Krystyna Samsonowska, Jagiellonian University, Cracow, Poland Mateusz Szpytma, Institute of National Remembrance, Cracow, Poland Anna Zechenter, Institute of National Remembrance, Cracow, Poland Katyn Massacre – Basic Facts Abstract Katyn is a symbol of the criminal policy of the Soviet system against the Polish nation. The present study aims to demonstrate the basic facts of Katyn massacre – the execution of almost 22,000 people: Polish prisoners of war in Katyn, Kharkov, Kalinin (Tver) and also other Polish prisoners (soldiers and civilians), which took place in the spring of 1940 in different places of the Soviet Ukraine and Belarus republics based on the decision of the Soviet authorities, that is the Political Bureau of All-Union Communist Party (Bolsheviks) of March 5, 1940. This article refers not only to the massacre itself, but also its origin, historical processes and the lies accompanying Katyn massacre. Keywords Katyn massacre, Soviet policy, All-Union Communist Party (Bolsheviks). The term ‘Katyn massacre’ refers to the execution in the spring of 1940 of almost 22,000 people: Polish prisoners of war in Katyn, Kharkov, Kalinin (Tver) and also prisoners (soldiers and civilians), in different places of the Soviet Ukraine and Belarus republics based on the decision of the Soviet authorities, that is the Political Bureau of All-Union Communist Party (Bolsheviks) of March 5, 1940. The commonly used expression referring to the simultaneous murders at many locations includes only the name of one of them, where the bodies of the officers were buried.
    [Show full text]
  • 1 Kurów, 10 Kwietnia 2016 R. Ekscelencjo Czcigodny Ks. Biskupie ! Czcigodni Księża ! Dostojni Goście! Szanowni Państwo !
    Kurów, 10 kwietnia 2016 r. Ekscelencjo Czcigodny Ks. Biskupie ! Czcigodni Księża ! Dostojni Goście! Szanowni Państwo ! Tragiczne wydarzenia rozpoczął zbrodniczy pakt Ribbentrop -Mołotow /23.08.1939/ zawarty między faszystowskimi Niemcami Hitlera, a sowiecką Rosją Stalina. Doprowadził on do /niemieckiej 1.09.1939 i sowieckiej 17.09.1939/ agresji na Polskę – wywołując II wojnę światową. /Już w pierwszych dniach agresji sowieci zamordowali 25 – 30 tys. żołnierzy, policjantów, urzędników i cywilów/. W wigilię Bożego Narodzenia 1939 r. wywieziono w nieznane miejsce i zamordowano blisko 200 kapelanów. Z 9/10 lutego rozpoczęły się deportacje na Syberię. Do niewoli sowieckiej dostało się ponad 250 tys. oficerów i żołnierzy polskich /10 generałów, 55 pułkowników, 126 podpułkowników 5131 oficerów niższego stopnia /majorów - 316, kapitanów- 843, poruczników/ 4096 podoficerów i 181223 szeregowców/. Ponad 14 tys. oficerów umieszczono w obozach w Kozielsku /Rosja/ ok. 4,5 tys., Starobielsku /Ukraina/ ok. 3910 i Ostaszkowie /Rosja/ok. 6,5 tys. Natomiast ok. 7 tys. polskich obywateli: /urzędników, ziemian, nauczycieli, sędziów, prokuratorów, policjantów po aresztowaniu na terenach wschodnich Rzeczypospolitej zajętych przez Armię Czerwoną/ osadzono w innych więzieniach. Dnia 5.03.1940 r. władze sowieckie podjęły zbrodniczą decyzję o rozstrzelaniu 21.857 polskich jeńców /ponad 20% polskiej kadry oficerskiej w 97% narodowości polskiej/. Zbrodni dokonano w: - Katyniu /pod Smoleńskiem (Rosja) gdzie obecnie jest cmentarz/ wymordowano 4410 jeńców z obozu kozielskiego od 3.04.- 12.05.1940 r. /Zginęli tam: kontradmirał Ksawery Czernicki, generałowie: Bronisław Bochatyrewicz, Henryk Minkiewicz i Mieczysław Smorawiński. Jedyna kobieta, która zginęła w Katyniu ppor. rez. Janina Lewandowska (32 lata), córka gen. Józefa Dowbór-Muśnickiego organizatora i dowódcy I Korpusu Polskiego w Rosji (1917-1918), dowódcy zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego z 27 XII-1918 r./.
    [Show full text]
  • German Economic Policy and Forced Labor of Jews in the General Government, 1939–1943 Witold Wojciech Me¸Dykowski
    Macht Arbeit Frei? German Economic Policy and Forced Labor of Jews in the General Government, 1939–1943 Witold Wojciech Me¸dykowski Boston 2018 Jews of Poland Series Editor ANTONY POLONSKY (Brandeis University) Library of Congress Cataloging-in-Publication Data: the bibliographic record for this title is available from the Library of Congress. © Academic Studies Press, 2018 ISBN 978-1-61811-596-6 (hardcover) ISBN 978-1-61811-597-3 (electronic) Book design by Kryon Publishing Services (P) Ltd. www.kryonpublishing.com Academic Studies Press 28 Montfern Avenue Brighton, MA 02135, USA P: (617)782-6290 F: (857)241-3149 [email protected] www.academicstudiespress.com This publication is supported by An electronic version of this book is freely available, thanks to the support of libraries working with Knowledge Unlatched. KU is a collaborative initiative designed to make high quality books Open Access for the public good. The Open Access ISBN for this book is 978-1-61811-907-0. More information about the initiative and links to the Open Access version can be found at www.knowledgeunlatched.org. To Luba, with special thanks and gratitude Table of Contents Acknowledgements v Introduction vii Part One Chapter 1: The War against Poland and the Beginning of German Economic Policy in the Ocсupied Territory 1 Chapter 2: Forced Labor from the Period of Military Government until the Beginning of Ghettoization 18 Chapter 3: Forced Labor in the Ghettos and Labor Detachments 74 Chapter 4: Forced Labor in the Labor Camps 134 Part Two Chapter
    [Show full text]
  • Wojna Kawalerii
    RYS. RAFAŁ ROSKOWIŃSKI NA POCZĄTEK 3 ANNA PUTKIEWICZ REDAKTOR NACZELNY BELWEDER, 11 SIERPNIA 1920 R. „PIŁSUDSKI [...] OSTRO ZAPYTAŁ: – NO I CO MYŚLICIE? ZATRZYMAMY? – WIERZĘ JAK W BOGA, ŻE TU SIĘ SKOŃCZĄ!” * a burzliwa i gwałtowna wojna – rzutująca przecież na cały późniejszy geopolityczny układ sił w Europie – nie została do- mknięta. Wroga pobito, ale dobić go wówczas było nie sposób. Rację miała nasza młodość – pisał w euforii poeta Kazimierz TWierzyński, wspominając narodowe poczucie tryumfu na widok pochodu sowieckich jeńców. Ten świadek polskiej victorii 1920 r. o sobie i współczesnych mówi wtedy jako o „pokoleniu szczęśliwym”, wywodzącym się z narodu, któremu reszta świata coś zawdzięcza. FOT. CEZARY POMYKAŁO FOT. Nie minie jednak kilka lat i w ocalonej przed bolszewikami Europie, która przyglądała się ciekawie tej wojnie, być może nie do końca rozumiejąc jej znaczenie, niewygodna okaże się pamięć, że to właśnie polski żołnierz był w roku dwudziestym emanacją zachodniego świata. I że to na płonącej polskiej scenie tego teatru wojny dopalała się czerwona pożoga. Zmagania Wojska Polskiego z Armią Czerwoną odbywały się na różnych poziomach – było to przede wszystkim starcie militarne, głównie niezawodnej w polu kawalerii, która po obu stronach do- wiodła swej skuteczności i mobilności. Świadome swych racji wojsko zwarło się w śmiertelnym uści- sku w imię różnych wizji świata: tradycji opartej na chrześcijańskich wartościach i chaosu oszalałej rewolucji prowadzącej do totalitaryzmu. Była to wojna o duszę. Wojna przywódców. Wojna oficerów. Wojna żołnierzy. Wojna młodzieży. Wojna wywiadów, w której rozbiliśmy bank i dzięki nam sowiecki nasłuch radiowy zamiast wymiany informacji mógł przez kluczowe 36 godzin nauczyć się na pamięć Ewangelii św.
    [Show full text]
  • EDWARD RYDZ-ŚMIGŁY a Political and Military Biography
    EDWARD RYDZ-ŚMIGŁY A Political and Military Biography Ryszard Mirowicz Translated and edited by Gregory P. Dziekonski The copyright over the translation has been granted to the translator by the copyright holder of the original Polish text, and I authorize the University of Washington Libraries to make the full text of the English translation available to readers worldwide. TRANSLATOR’S NOTE The original Polish version of this book was written in the 1980s under communist rule, and remained dormant in a censor’s office for over a year. The author was ordered to alter various references concerning the Teschen dispute in 1938 and the Soviet invasion of Poland in alliance with the Nazis in September, 1939. Although the author expressed satisfaction at the eventual compromise between mandated omissions and academic integrity just prior to publication, the translator has made an attempt to add a few footnotes to provide some balance to the narrative. Regarding the customary problems with geographical locations in multiple languages, most locations described in First World War battles on the eastern front in which the Legions were involved and the post-war military operations in the Ukraine, Byelorussia, and Lithuania are in Polish. Otherwise, respective languages for whichever countries in which the geographic locations happened to be situated at the time are used. English names were used for those which possess them, such as “Warsaw,” “Cracow,” “Kaunas,” etc. Numbered footnotes are mostly identical to those in the original text and are listed at the end of each respective section. Footnotes with an asterisk at the bottom of the page are citations which the translator has added.
    [Show full text]
  • Glaukopis-9-10 2007-2008-Srodki.Pdf
    Archeologia pamięci Redaktor naczelny: Wojciech Jerzy Muszyński Zrealizowano w ramach Programu Operacyjnego Redakcja: dr Piotr Gontarczyk (zast. red. nacz.), Promocja Czytelnictwa ogłoszonego przez Ministra Jolanta Mysiakowska (sekretarz redakcji), Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Sebastian Bojemski, Maciej Jabłoński Glaukopis jest niezależnym pismem wspieranym Projekt okładki: Michał Kuczmierowski przez społeczne fundacje oraz osoby prywatne. Wydawcy zwracają się do wszystkich osób Projekt grafi czny serii: Magdalena J. Chudzicka zainteresowanych badaniem życia społecznego o pomoc fi nansową. Rada Programowa: Wpłaty prosimy przekazywać na konto prof. Kazimierz Braun (State University of New York) Stowarzyszenia na Rzecz Swobód Obywatelskich: prof. Wiesław Chrzanowski (Warszawa) 30 1750 0009 0000 0000 0247 8293 prof. Marek Jan Chodakiewicz z dopiskiem: fundusz „Glaukopisu”. (Institute of World Politics – Washington DC) 1 Andrzej Czuma (Warszawa) www.glaukopis.pl prof. Herbert Romerstein (Institute of World Politics – Washington DC) Stowarzyszenie na Rzecz Swobód Obywatelskich (SSO) prof. Wojciech Roszkowski (Warszawa) powstało w 1998 r. Członkowie SSO w przeszłości byli instruktorami prof. Peter Stachura (University of Stirling) harcerskimi Federacji Skautingu Europejskiego i Związku dr Zbigniew Stawrowski (Kraków) Harcerstwa Rzeczypospolitej, działali w organizacjach dr Ryszard Tyndorf (Kanada) studenckich takich jak: Niezależne Zrzeszenie Studentów, Zdzisław Zakrzewski (San Francisco) korporacje akademickie, samorząd studencki, dr hab.
    [Show full text]
  • Między Pamięcią a Polityką Historyczną II Rzeczypospolitej
    Robert Kotowski Lidia Michalska-Bracha Sanktuarium Józefa Piłsudskiego w Kielcach Między pamięcią a polityką historyczną II Rzeczypospolitej Sanktuarium Józefa Piłsudskiego w Kielcach Między pamięcią a polityką historyczną II Rzeczypospolitej Robert Kotowski Lidia Michalska-Bracha Sanktuarium Józefa Piłsudskiego w Kielcach Między pamięcią a polityką historyczną II Rzeczypospolitej Dofinansowano ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017–2022 w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa” Kielce Recenzent prof. zw. dr hab. Marek Przeniosło Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach Opracowanie redakcyjne Anna Krakowiak Spis treści Opracowanie graficzne Jarek Dobrołowicz Wstęp 7 Rozdział 1 Korekta Przestrzeń pamięci historycznej i polityki. Naczelny Komitet Zespół Uczczenia Pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego (1935–1939) Indeks Idea – twórcy – władze 19 Oleksii Shabelnyi Struktury regionalne 44 Miejsca pamięci Józefa Piłsudskiego – formy i rodzaje upamiętnień 54 Fotografie Rozdział 2 Małgorzata Stępnik, Narodowe Archiwum Cyfrowe, Muzeum Narodowe w Kielcach Przestrzeń znaczeń i symboli. Sanktuarium Marszałka © Copyright by Muzeum Narodowe w Kielcach, Kielce 2018 Józefa Piłsudskiego w Kielcach w okresie II Rzeczypospolitej Idea 79 ISBN 978–83–62068–39–5 Środowisko i twórcy 87 © Copyright by Stowarzyszenie Zbiorowego Zarządzania Przestrzeń znaczeń i symboli 115 Prawami Autorskimi Twórców Dzieł Naukowych Rozdział 3 i Technicznych KOPIPOL, Kielce 2018 Pamięć zakazana – pamięć odzyskana. O powojennych losach Sanktuarium Józefa Piłsudskiego ISBN 978–83–931069–3–6 Pamięć zakazana 125 Wydawcy Pamięć odzyskana. O rekonstrukcji Sanktuarium 130 Muzeum Narodowe w Kielcach Współczesne funkcje muzealnej ekspozycji 146 pl. Zamkowy 1, 25–010 Kielce Zakończenie 157 tel. 41 344 40 14, faks 41 344 82 61 e-mail: [email protected] Aneks 1 www.mnki.pl Naczelny Komitet Uczczenia Pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego.
    [Show full text]
  • History and Contemporary Politics of Poland 1939–2003
    View metadata, citation and similar papers at core.ac.uk brought to you by CORE Przemysław Żurawski vel Grajewski Faculty of International and Political Studies University of Łódź History and Contemporary Politics of Poland 1939–2003 1. Introduction It is impossible to describe in a detailed way more than 60 years of the 20th century history of Poland after 1939 in such a short text. Therefore the main aim of this chapter is to supply the readers with a skeleton of facts constituted with turning points of the period in question. There are main streams of events and reasons for developments that are to be presented rather than facts and figures. Still some data are indispensable to illustrate the nature of the process under consideration. They are not to be strictly remembered and are quoted to give the reader the right picture of the scale of the phenomenon in question. Another important aim of the chapter is to question some popular but false myths about Poland that are often presented in many publications on history, especially those on World War II. Since Poland is the largest country situated between Germany and the former USSR, her faith influenced that of the neighbouring countries of Central and Eastern Europe in a considerable way. Therefore, the pres- entation of the impact of Polish history on the faith of other countries of the region and the scale to which Poland shared her experiences with other states is one of the important goals of this text. Poland, while usually not able to shape political developments in the region in accordance to her will throughout the 20th century, still proved to be the country deserving 146 Przemysław Żurawski vel Grajewski the name of “the keystone of the European roof”.
    [Show full text]